III - Thc trng nhng hng ro k thut m hng ha Vit nam

gp phi khi xut khu.

1. S lc v tnh hnh xut khu ca Vit Nam trong nm 2013:
Bng 1: Kim ngch, tc tng/gim kim ngch xut khu ca Vit Nam sang cc
chu lc v theo nc/khi nc nm 2013
Xut khu
Th trng

Chu

Tr gi

So vi 2012

(T USD)

(%)

68,57

11,5

- ASEAN

18,47

4,4

- Trung Quc

13,26

7,0

- Nht Bn

13,65

4,5

- Hn Quc

6,63

18,8

28,85

22,4

23,87

21,4

28,11

19,2

24,33

19,8

Chu Phi

2,87

16,0

Chu i Dng

3,73

9,9

Chu M
- Hoa K
Chu u
- EU (27)

Biu 1: T trng kim ngch xut khu theo chu lc trong tng kim ngch xut
khu ca c nc (%)
Hoa K v EU l nhng th trng hp dn vi cc mt hng xut khu Vit Nam,
tuy nhin y cng l 2 th trng p dng cc ro cn k thut nhiu nht so vi cc
nc khc trn th gii, c bit sau khng hong kinh t th gii t cui nm 2007, cc
th trng ny c xu hng tng cng s dng cc hng ro k thut di nhiu hnh
thc khc nhau nhm bo h th trng v sn xut trong nc.
Nhng mt hng xut khu ca Vit Nam thng gp phi rt nhiu ro cn k
thut t cc th trng ny. Mt s mt hng in hnh l cc mt hng nng sn, hng
dt may,

2. Nhng ro cn k thut m hng xut khu Vit Nam hin nay ang gp
phi:
2.1 V cc mt hng thy sn:
Theo Hip hi Ch bin v Xut khu thu sn VN (Vasep), c tnh tng kim
ngch xut khu thy sn c nc nm 2013 t gn 6,9 t USD, tng 13% so vi nm
2012.
Trong xut khu tm t hn 3 t USD, tng 39%, c tra t 1,76 t USD, tng
1%, c ng t 527 triu USD, gim 7,2%, mc bch tuc t 448 triu USD, gim 11%.
Nm 2013, xut khu thy sn tng kh quan ch yu nh xut khu tm vi t trng
46%.

Kim ngch xut khu thy sn Vit

Nam sang cc th trng M, EU v
Nht bn (T USD)
2
1.5
1.5

1.18

1.15

EU

Nht Bn

1
0.5
0
M

Nh vy th trng M v EU vn l 2 th trng nhp khu ln nht hng thy

sn ca Vit Nam, i km vi s hp dn l s ngt ngho m hng thy sn Vit
Nam phi i mt khi xut khu sang cc th trng kh tnh ny, l cc hng ro k
thut. C th:

2.1.1 th trng EU:

Hng thy sn Vit Nam xut khu sang th trng EU phi m bo cc quy nh sau:
Quy nh v v sinh:
Cc nc mun a thy sn vo EU phi nm trong danh sch cc nc c
xut khu vo EU. Tng l hng phi km theo giy chng nhn p ng cc yu cu ca
EU do c quan chc nng ca nc xut khu cp.
V phng din ny, HACCP (the Hazard Analysis Critical Control Point System)
c p dng cho ngnh cng nghip thc phm. Ch th v v sinh thc phm
(93/43/EC) c hiu lc t thng 1/ 1996 xc nh rng "cc cng ty thc phm s xc
nh tng kha cnh ca cc hot ng nh hng n an ton thc phm v bo m
rng cc bin php an ton c th s c thit k, p dng, thc hin v kim tra li trn
c s ca h thng HACCP.
Quy nh v cht lng v an ton thc phm:
Theo cc quy ch 91/492/EEC v 91/493/EEC , cc sn phm phi p ng cc
tiu chun c th v v sinh, gm ti, sch, mc nhim vi sinh ti a (bao gm
cc vi sinh vt gy bnh v cc vi sinh vt ch th), d lng ha cht (kim loi nng,
khng sinh v thuc tr su), cht c, c t sinh hc bin v k sinh trng.
Lut IUU:
Mc u nm 2010 khng ch l thi im nh du vic thc hin truy xut
ngun gc sang chu u i vi hng thy sn Vit Nam m Lin minh chu u cng s
p dng Lut Illegal, unreported and unregulated fishing (IUU) quy nh tt c l hng
thu sn khai thc phi c chng nhn tn tu khai thc, vng bin khai thc.

IUU l cc hot ng nh bt c hp php, khng c bo co v khng theo quy

nh. Theo Hi ng Lin minh chu u (EC), hot ng ny l mt trong nhng hot
ng gy tc hi nghim trng cho mi trng bin, tnh bn vng ca cc n c v tnh
hnh kinh t -x hi ca ng dn. Theo , EC ban hnh quy nh s 1005/2008 vo
thng 9/2008 nhm thit lp h thng trong cng ng phng nga, ngn chn v xo b
cc hot ng khai thc thu sn bt hp php, khng bo co v khng theo quy nh.
Theo EC, vic nh bt c hp php, khng bo co v khng c qun l mi
nm thu c khong 10 t Euro trn ton th gii. EU l th trng nhp khu ln nht
ca cc sn phm thu sn trn th gii. EC cho rng, nguyn nhn quan trng ca vic
sn phm IUU vo EU l do th trng ny thiu c ch kim sot, truy nguyn ngun
gc. Do , vic thc hin quy nh IUU l cn thit.
Quy nh ny gm 12 chng. Theo quy nh, iu kin tin quyt nhp sn
phm thu sn vo cng ng chu u l cn giy chng nhn th hin thng tin v tnh
hp php ca sn phm. Giy ny c quc gia tu treo c chng thc v tu nh bt
sn phm thy sn lin quan, ph hp vi trch nhim ca quc gia theo lut php quc
t. Chng nhn ny p dng cho tt c cc sn phm tr sn phm thu sn nc ngt, c
cnh v mt s loi thn mm, s, hu, trai sng
Theo quy nh mt tu nh bt c xem l thc hin hot ng nh bt hp
php, khng bo co v khng theo quy nh nu thy rng tri vi cc bin php bo tn
v qun l p dng i vi khu vc nh bt lin quan. C th, tu nh bt m khng
c giy php hp l, hay nh bt trong khu vc khp kn, vo thi im ma v kt
thc, khng c cp hoc sau thi hn c cp hn ngch, nh bt qu su cho
php. Tu nh bt loi c tm dng nh bt hoc loi cm nh bt. Tu s dng
cng c nh bt b cm hoc khng ng quy nh, Tu chuyn ti hay cng tham gia
hot ng nh bt, h tr hay tip ng cho cc tu nh bt c xc nh, c bit
cc tu b a vo danh sch nh bt IUU ca Cng ng hoc ca mt t chc qun l
ngh c khu vc.

Qui nh cng nu r cc quc gia thnh vin EU phi p dng vic x pht mc
ti a t nht gp 5 ln gi tr ca sn phm thu sn sai phm nghim trng thu hi c.
Mc pht t nht gp 8 ln gi tr ca sn phmtrong trng hp ti phm mt sai phm
nghim trng trong thi gian 5 nm. Quy nh cng nu ra c th tin hnh cc bin php
x khc km theo nh tch thu tm thi tu nh bt c vi phm, tch thu sn phm thu
sn nh bt c v ng c b cm, tm dng hoc thu hi giy php nh bt c, gim
bt hoc thu hi quyn nh bt c

Nh vy, IUU i hi s thay i c mt h thng qun l n cc a phng,

ng dn, doanh nghip ch bin v xut khu. Vic ny l rt kh khn, bi n nay, Vit
Nam vn cha c h thng gim st, kim sot v chng thc p ng cc iu kin theo
tiu chun IUU.

Quy nh v cht lng v sinh an ton thc phm (SPS)

Ngoi b khng ch tiu chun bi hip nh TBT, thy sn Vit Nam cn phi i
mt vi cc quy nh v cht lng v sinh an ton thc phm (SPS).
Cc bin php SPS l nhng quy nh do chnh ph ra nhm bo v sc khe
ng thc vt, bo v con ngi trc nhng ri ro nht nh v an ton thc phm v
cc cn bnh ly nhim qua ng vt.
Hip nh SPS quy nh cc quc gia thnh vin ca WTO c th p dng mi
bin php cn thit t bo v trc nhng ri ro c lit k trong Hip nh nhng i
km vi mt s iu kin nht nh m bo cc bin php l chnh ng, p dng mt
cch minh bch v khng phn bit i x. Nhn chung, cc bin php SPS do EU ra
l tng i cht ch.

i vi mt hng thy sn, t gc Vit Nam, tc ng quan trng nht ca cc

bin php SPS ca EU l ch cho thy ngnh thy sn Vit Nam cn pht trin nh th
no c th khai thc tt c th trng rng ln ny.
Tuy nhin, cc chuyn gia cng cho bit, vic tun th cc bin php SPS l ht
sc kh khn. V d nh vic nng cao nng lc cho ngnh thy sn p ng yu cu
ca th trng cc nc pht trin nh EU i hi s hip lc ca chnh ph v cc
ngnh. Sn xut cc sn phm thy sn p ng tiu chun EU t ra nhiu i hi v i
tu, vn ti vo b, cc trang tri nui th, phng tin bo qun, nh my ch bin,
phng th nghim phn tch..., ng thi vi s pht trin song song o to ngun nhn
lc trong khu vc t nhn, thit lp c ch qun tr tin cy v thng l sn xut, tng
cng nng lc qun l v cc c quan gim st. Ngoi ra, chi ph cho cc phng din
ny cha th xc nh chnh xc nhng chc chn s rt ln. Li ch nm vic Vit
Nam c kh nng cung cp cc sn phm cht lng cao khng ch cho chu u m cn
cho Hoa K, Nht, c v cc th trng yu cu cao v v sinh thc phm. S pht trin
lin tc v nhanh chng ca hot ng xut khu cho thy c ngi mua v ngi bn
u c li khi tun th cc yu cu v sinh dch t ca nc nhp khu.

Nh vy, nhng hng ro k thut m EU p dng l ht sc ngt ngho, t c kh

nng cc bin php ny c th c iu chnh cn c trn cc khiu ni ca cc i tc
thng mi EU. V vy, hu ht cc nc giao thng vi EU u chp nhn thc t l
cn phi p ng cc quy nh ny tip cn vi th trng y hp dn nhng cng
kh tnh bc nht ny. Ring Vit Nam, mt hng thy sn khi thm nhp vo th trng
EU cng gp phi rt nhiu kh khn, mt phn do nhng tiu chun trn ca th trng
EU rt kht khe, mt phn khc n t chnh cc doanh nghip, cc nh qun l Vit Nam
vn cn lung tng v thiu c s trong vic thc hin p ng cc hng ro tiu chun
ny.
2.1.2 th trng M:

Th trng M, mt trong nhng th trng m kim ngch xut khu ngnh thy
sn Vit Nam sang th trng ny ngy mt tng, cng c nhng hng ro k thut ht
sc cht ch. Nhng hng ro k thut tiu biu:
o Lut nng nghip M (Farm Bill) mang s hiu H.R. 6124 (Agriculture Act
of 2014 hay Farm Bill 2014).
o lut ny c Tng thng Barack Obama k ban hnh chnh thc vo ngy
7/2/2014 thay th cho Farm Bill 2008, sau khi c Thng vin v H vin M thng
qua. Theo , c mt iu khon gy kh cho ngnh thy sn ni chung v c tra ca
Vit Nam ni ring, l chuyn chc nng gim st c da trn, trong c c tra Vit
Nam t Cc Qun l Dc phm v thc phm M (FDA) sang B Nng nghip M
(USDA). Mc ch nhm bt c da trn nhp khu t cc nc cng phi chu s kim
sot cht ch ca USDA.
Nh vy, c tra c c sn xut ti Vit Nam phi tun th cc quy nh v
sn xut, ng gi nh c da trn M. Nhng quy nh ny vn ni ting nghim ngt
vi nhng tiu chun cao t ging, thc n, k thut nui, ch bin n dn nhn phi ghi
r xut x nui trng, ni ch bin v cch thc ch bin. Khong hai thng na, USDA
mi a ra nhng tiu chun c th nhng Farm Bill 2014 v ang nhn c nhiu
phn ng tri chiu ti Vit Nam.
Ngoi tiu chun trn, nhng quy nh v ngun gc xut x hng ha, quy nh
nhn mc, quy nh kim dch ng vt, Quy trnh kim sot cht lng theo HACCP
ca th trng M i vi ngnh thy sn Vit Nam cng khng km phn kht khe so
vi hng ro k thut ca EU l my.
2.2 Ngnh lm sn (g v cc sn phm t g)
Nm 2013, Vit Nam tr thnh nc xut khu g ln nht ASEAN, ng th
hai ti chu v th 6 trn th gii vi kim ngch t trn 5,5 t USD. Nhng th trng

nhp khu ln ca Vit Nam (chim trn 70% tng kim ngch xut khu g) l Hoa
K, EU, Trung Quc v Nht Bn.
Ngnh lm sn Vit Nam ni chung v ngnh xut khu g ni ring ca Vit
Nam cng gp phi nhiu hng ro k thut nghim ngt ca cc th trng kh tnh (M,
EU), in hnh c th k n cc hng ro nh: Tiu chun REACH, o lut LACEY,
o lut FLEGT.
2.2.1 Th trng EU:
EU l th trng xut khu sn phm g ln th 2 ca Vit Nam, ch sau th trng
Hoa K. Trong nhng nm qua, cc doanh nghip Vit Nam c nhiu n lc y mnh
xut khu vo EU, nhiu mt hng tm c ch ng trn th trng ln v tim nng
ny.
Tiu chun REACH:
REACH l cm t vit tt cho Registration (ng k), cn Evaluation (nh gi),
Authorization (cp php) v Restriction (hn ch) cho ha cht. Mc ch ca Quy nh
REACH l m bo an ton sc khe cho con ngi v mi trng mc cao bng cch
p dng cc phng php nh gi nguy hi ca cc cht m khng nh hng n
lu thng ha cht trong th trng EU.
Theo , c th vi ngnh g, nhng doanh nghip Vit Nam xut khu g phi ng
k cam kt cc ha cht trong nguyn liu s dng l g, vecni, sn, keo c c hi hay
khng, t l cho nng cc ha cht ny c php l bao nhiu i tc ng k c
quan qun l nc s ti nhm d kim sot.
o lut FLEGT:
V gn y nht, bn cnh tiu chun REACH, khi xut khu g sang th trng
EU, cc doanh nghip phi i mt vi o lut FLEGT (vit tt ca Forest Law

Enforcement, Governance and Trade). T thng 3/2013, xut khu sn phm g vo th

trng EU s phi c chng ch FLEGT.
y l ni dung Hip nh i tc t nguyn (VPA) m Vit Nam v EU va khi
ng m phn vo 2 ngy 3 - 4/8 ti H Ni. Hip nh ny nm trong K hoch hnh
ng ca FLEGT nhm chng li vic khai thc, bun bn g bt hp php. o lut ny
ra i nhm ng gp vo cc bin php u tranh vi nn khai thc g bt hp php
bng cc bin php o lng, thc y v h tr v k thut v ti chnh. Mt trong
nhng ni dung quan trng nht ca Flegt, l tha thun i tc t nguyn vi cc nc
c nn khai thc g bt hp php v qun l rng cn yu, thng qua cc cuc tho lun
xuyn quc gia v tng cng s minh bch i vi vn nn ny.
2.2.2 Th trng M:
Cn th trng M, ngnh lm sn cng phi i mt vi o lut LACEY. T
thng 9/2010, cc cng ty nhp khu lm sn ti Hoa K s yu cu n v cung cp m
bo rng sn phm c sn xut t g c ngun gc hp php v xut trnh c giy t
lin quan. iu c ngha doanh nghip phi chng minh g c khai thc, s hu,
vn chuyn, bn hoc xut khu m khng vi phm bt k mt o lut lin quan no ti
quc gia sn xut g, k c g c ch bin ti quc gia khc. V t nm 2011, o lut
LACEY s c thc thi mt cch ton din vi y cc iu khon theo quy nh.
Nu doanh nghip no c tnh vi phm s b pht ti 500.000 USD, c nhn l 250.000
USD.
2.3 Hng dt may xut khu:
Xut khu hng dt may cc loi ca cc doanh nghip Vit Nam trong nm 2013
t 17,95 t USD (theo s liu s b cng b ngy 17/01/2014 ca Tng cc Hi quan),
tng 18,9% so vi kt qu thc hin ca ngnh hng ny trong nm 2012. Trong , Vit
Nam xut khu vi cc loi t xp x 910 triu USD, chim khong 5% tng tr gi xut
khu hng dt may trong c nm 2013. Trong tng doanh s trn ca xut khu hng dt

may ca c nc th xut khu ca cc doanh nghip c vn u t trc tip nc ngoi

(FDI) chim gn 60%, tng ng 10,69 t USD.

Kim ngch xut khu hng dt may Vit Nam

sang cc th trng nm 2013 (T USD)
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0

8.61

2.73

EU

2.38

1.64

Nht Bn Hn Quc

0.652

0.535

0.471

Ty Ban
Nha

Anh

Hot ng xut khu hng dt may ca ca cc DN Vit Nam sang th trng M

gp phi H thng cc tiu chun k thut, gm:
Quy nh v xut x hng ha:
Hng dt may khi xut sang M phi ghi r nhn ca nc xut x trn sn phm.
Lut Hi quan ca M, iu 134 quy nh tr mt s mt hng theo danh sch ring c
min ghi tn nc xut x cn li tt c cc hng ho nhp khu vo M u phi ghi tn

ca nc xut x ti mt v tr d thy v bng cch khng phai m, thng xuyn theo

ng bn cht ca hng ho. Tn ca nc xut x phi c ghi bng ting Anh.
Quy nh v nhn mc, thng hiu:
V nhn mc ca hng ho, hu ht cc mt hng sn xut hay nhp khu vo M
u phi tun th cc quy nh v nhn mc ca cc c quan chuyn ngnh tr nhng loi
hng ho c hi quan min tr theo quy ch hi quan cho php. Cc hng ho phi
dnh mc mt cch r rng ti nhng ni quy nh c th nhn bit r rt v nc sn
xut ra nhng hng ho cng nh hm lng cc cht lm ra cc sn phm . Ngoi
nhng thng tin chung nh tn hng, tn, a ch ngi sn xut, ng gi, kinh doanh
hoc phn phi sn phm, tn nc xut x ca hng ho, tng mt hng c th c
nhng quy nh chi tit ring. Nhn hng tiu dng th nht nh phi c m s, m vch.
Tiu chun cht lng:
Cht lng sn phm dt may th hin qua h thng tiu chun m doanh nghip
t c, chng hn nh chng ch ISO - 9000. Nhng chng ch ny l iu kin
xm nhp v m rng th trng. N chng t doanh nghip c h thng qun l cht
lng y theo tiu chun quc t. i vi mt s th trng, chng ch ny l yu
cu bt buc c php xut khu.
Tiu chun v chng chy:
Cc doanh nghip dt may cng ang ng trc thch thc phi p ng cc yu
cu v vn sc khe v an ton cho ngi s dng nh tiu chun v chng chy. Vn
an ton sc khe cho ngi tiu dng lun c Hip hi Bo v ngi tiu dng v
Chnh ph M quan tm. H a ra cc tiu chun, quy nh v nguyn ph liu cho
hng may mc rt cao, nhm bo v ngi tiu dng, buc nh sn xut v xut khu
phi u t cng ngh hin i, tin tin trong sn xut mi ra c sn phm t tiu

chun. y thc s l mt ro cn ln i vi cc nh sn xut v kinh doanh cc nc

ang pht trin trong c Vit Nam ang thiu vn v cng ngh hin i.
Tiu chun bo v mi trng:
Hng dt may xut khu vo M phi l cc sn phm p ng c cc tiu
chun sinh thi theo quy nh, an ton v sc kho i vi ngi s dng v khng gy
nhim mi trng trong sn xut.
Hin nay, ngnh Dt may VN ang phi i mt vi rt nhiu ro cn k thut mi
trong vic bo v mi trng cho ngi tiu dng M, c hiu lc t ngy 1/1/2010.
Theo o lut ny, cc l hng XK vo M phi c giy kim nghim ca bn th 3 xc
nhn sn phm s dng nguyn liu m bo cho sc khe ngi tiu dng. Nh sn xut
s phi chu trch nhim v bt k thit hi no gy ra cho ngi tiu dng. Theo ro cn
k thut ny, VN phi c 1 phng th nghim hin i tiu chun c pha M
cng nhn v cp giy chng nhn. Bn cnh phi tip tc tng t l sn xut nguyn
vt liu trong nc, gim nhp siu.
H thng tiu chun trch nhim x hi (SA - 8000)
H thng tiu chun ny cng l tr ngi ln i vi cc doanh nghip dt may
xut khu Vit Nam. Nhng kh khn ch yu trong vic p dng SA - 8000 ti Vit
Nam hin nay l nhn thc ca doanh nghip v SA 8000, cc doanh nghip khng
mun tit l cc ghi chp ti chnh, c bit trong cc doanh nghip t nhn; khng c
kh nng chi tr chi ph p dng SA - 8000; s cch bit vn ho gia khch hng v nh
cung cp; SA-8000 l mc tiu t c u tin, c bit trong nhng thi im kinh t
cn kh khn, suy thoi.
Tiu chun WRAP - trch nhim sn xut hng dt may ton cu

Khi xut khu hng dt may sang th trng M, cc doanh nghip Vit Nam
thng vng phi cc ro cn v trch nhim x hi theo tiu chun SA-8000 v
WRAP, c hai tiu chun ny u c nhng quy nh c bn v lao ng tr em, lao ng
c ng bc, sc kho v an ton, quyn t do thnh lp cc hip hi v m phn tp th,
phn bit i x, cc hnh thc k lut, gi lm vic v ch tin lng
o lut ci tin an ton sn phm tiu dng (CPSIA)
o lut ny c hiu lc t ngy 10-2-2010 p dng i vi ngnh dt may, trong
danh mc cc sn phm b hn ch nhp khu ngy mt di ra. y l mt o lut rt
phc tp, c tnh bt buc tiu chun cao hn so vi lut c, nu v phm c th dn n
cc mc pht dn s v hnh s, ng thi chnh ph M c th ra lnh tiu hy sn
phm nu vi phm.
http://www.btchem.com.vn/vn/news/detail/tuan-thu%CC%89-ca%CC%81c-tieuchua%CC%89n-chau-au-trong-xua%CC%81t-kha%CC%89u-ma%CC%A3tha%CC%80ng-do%CC%80-go%CC%83-67.html
http://cafef.vn/nong-thuy-san/doanh-nghiep-xk-go-ngai-kho-voi-dao-luat-flegt-o-eu20110809045733554ca52.chn
http://agro.gov.vn/news/tID23839_Xuat-khau-do-go-xuat-khau-va-tieu-thu-noi-dia-tangdeu.htm
http://www.customs.gov.vn/Lists/ThongKeHaiQuan/ViewDetails.aspx?ID=528&Categor
y=Tin%20v%E1%BA%AFn%20th%E1%BB%91ng%20k%C3%AA&Group=Ph%C3%
A2n%20t%C3%ADch