Mga Bakas Ng Lumipas (II)

1492 narating ni Cristobal Colon *Christopher Columbus+ ang America, pinagkamalan niyang India.
1494, kasunduan *treaty+ sa Tordesillas, pinaghatian ng Portugal at Espanya ang daigdig.
1511, sinakop ng mga Portugis ang lungsod ng Malacca, sa Malaysia. Isa sa mga napalayas ay ang
maharlikang pamilya ng binatang Mohamed Kabungsuwan, na nagtayo ng kahariang Muslim sa Cotabato.
Narating n iFernando Magallanes [ Ferdinand Magellan] ang kapuluan ng Maluku[Moluccas, the spice islands]
sa Indonesia, matapos bagtasin ang Indian Ocean, kasama ng mga Portugis na nagtayo ng himpilan at kalakal
sa pulong Ternate.
1521, Mar 17, narating ni Magallanes ang kapuluan ng Pilipinas matapos bagtasin ang Pacific Ocean.
1521, Abr 27, napatay si Magallanes ng mga sandatahan ni Lapu-Lapu sa pulo ng Mactan, sa Visayas.
1522, Sep 6, nakabalik sa Espanya si Sebastian del Cano, kasamahan niMagallanes, matapos umikot sa
daigdig.
1524, unang pag-ani sa Pilipinas ng mais na dala ni Magallanes.
1526, dumating si Juan Garcia Loaysa mula Espanya, umiwas sa Mindanaoat nagtuloy sa Maluku.
1528, narating ang Surigao, sa Mindanao, ni Alvaro Saavedra de Ceronmula Mexico; nagtuloy sa Maluku.
1543, narating ni Ruy Lopez de Villalobos ang Pilipinas mula Mexico; bininyagan ang mga kapuluan sa Leyte,
Visayas, ng Islas del Felipinas bilang parangal kay Felipe 2, tagapagmana ng kaharian ng Espanya.
1553, naging hari ng Espanya si Felipe 2.
1565, narating ni Miguel Lopez de Legazpi ang Pilipinas mula Mexico,kasama ng 5 frayleng Augustinian at
sinakop ang Cebu. Natagpuan ang estatwa ng Santo Ninona iniwan ni Magellan sa Cebu nuong 1521.Tinuklas
ni Fray Andres Urdaneta ang landas pabalik sa Mexico nagagamitin sa galleon trade sa susunod na 240 taon.
1571, Mayo, sinakop ni Legazpi ang Manila. Sinimulang itayo angIntramuros.
1574, nilusob ang Manila ng mandarambong na Intsik, si Lim *a+ Hong.
1576, namatay si Juan de Salcedo, apo ni Legazpi, matapos sakupin angmaraming lalawigan ng Luzon.
1577, dumating ang mga unang frayleng Franciscansa Pilipinas.
1578, hinirang na katedral ang simbahan sa Manila.Sinimulan ng mgaEspanyol ang pagsakop sa Mindanao
laban sa mga Muslim. Tinalo nila, sa pamumuno ni Capitan Rodriguez de Figueroa, si Sultan Panguian ng
Sulu;sinunog nila ang Jolo.
1579, nagapi ng mga Maguindanao ang pagsakop ng mga Espanyol nainutos ni Governador Francisco de
Sande.
1580, itinatag ang Alcayceria sa Binondo, sa kabila ng ilog Pasig, para samga katolikong Intsik.
1581, dumating ang mga unang frayleng Dominican
1580, naging hari ng Portugal si Felipe 2; natigil ang pagdarambong ngPortugis sa Pilipinas.
1584, itinatag ang Audiencia Real [ Royal Auditor ] sa Manila upang supilinang anumang kalabisan ng
governador at iba pang pinunong Espanyol saPilipinas.
1587, bumalik sa Espanya si Alonso Sanchez upang hilingin ang pagbabagong palakad sa Pilipinas mula kay
Felipe 2.
1590, sinimulan itayo ang makapal na batong pader ng Intramuros saManila.
1593, inutos ng emperador ng Japan, si Hideyoshi, na sumuko ang Pilipinas.
1596, napatay ni Ubal, taga-Buayan, si Capitan Rodriguez de Figueroa nangmatalo ang lusob ng mga Espanyol
sa mga Muslim ng Buayan, Cotabato, saMindanao.
1598, dumating si Ignacio de Santibanez, unang arsobispo ng Manila.

1599, nilusob at sinunog ng mga Muslim ang mga baranggay at simbahansa dalampasigan ng Panay, Negros
at Cebu. Maraming napatay at naalipin.
1603, nilipol ang mga Intsik sa Manila at paligid, libu-libo ang pinatay atkinulong.
1604, itinatag ang unang ospital, simbahan at kumbento sa Los Banyos,Laguna.
1606, dumating ang mga unang frayleng Recollect .Nagapi si Datu Sirongan sa Buayan, Cotabato.
1609, nilathala ni Dr. Antonio de Morga sa Mexico ang aklat, Sucesos delas Islas Filipinas [Historical Events in
the Philippine Islands].
1611, itinatag ni frayle Miguel de Benavides ang paaralan ng Santo Tomassa Manila.
1616, sumabog ang bulkan Magayon *Mayon+ sa Ybatan *Bicol+.Nag-aklasang mga Ilocano, pinamunuan
ni Pedro Almazan.
1617, tinalo ng mga Espanyol, pinamunuan ni Juan Ronquillo, ang mga barkong pandigma ng mga Dutch na
lumusob sa Manila.
1621, nag-aklas sa Bohol si Tamblot laban sa Espanyol.
1624, ipinatapon ang lahat ng Espanyol mula sa Japan; ipinatigil ng mgaEspanyol ang kalakal ng mga Hapon
sa Pilipinas.
1626, dumating ang estatwa ng Virgin de Antipolo sa Manila.Nagtatag ang mga Espanyol ng daungan sa pulo
ng Formosa [Taiwan ngayon].
1635, itinayo ni Juan de Chavez ang unang kuta ng Espanyol saZamboanga, ang Fuerza Pilar , sa utos ni Gov
Gen Juan Cerezo deSalamanca; hindi nagtagal, natalo si Datu Tagal, nandarambong sa Visayas.
1637, tinalo ni Governador Hurtado de Corcuera ang mga Muslim, kasamaang bata pang Sultan Kudarat,
nang lusubin ng mga Espanyol ang Lamitanat Ilian, sa Cotabato, Mindanao.
1638, sinakop ni Corcuera ang Jolo.
1640, napag-isa ng mga Muslim ang kanilang kaharian [ sultanate] ng sultan sa Cotabato matapos ang
matagal na digmaan ng mga taga-Buayan at mga Maguindanao.Humiwalay ang kaharian ng Portugal sa
kaharian ngEspanya.Nagapi ang pagsakop ng mga Espanyol sa Macao, China.
1641, pumutok ang bulkan Taal.
1642, itinigil ng mga Espanyol ang pagtatag ng simbahang katoliko saJapan.
1645, ginawang kolehiyo ang paaralan ng Santo Tomas sa Manila.Nagiba ang Manila ng malaking lindol.
1647, sinakop ng mga Dutch ang Corregidor, nangulimbat sa Bataan, pinatay ang 400 Pilipino sa Abucay.
Itinaboy sila ng mga Pilipino, pinamunuan ni Capitan Juan de Chaves.
1649, nag-aklas si Conde Gumapos sa Zambales. Nag-aklas din siSumuroy sa Palapag, hilagang Samar.
1660, pinagpapatay ang mga Intsik sa Pilipinas.Nag-aklas ang mgaKapampangan, pinamunuan ni Francisco
Maniago.Nag-aklasdin si HariAndres Malong, nagtangkang magtatag ng kaharian sa Pangasinan.
1662, nagtangkang sakupin ang Manila ni Koxinga, lagalag na Intsik.Pinagpapatayna naman ang mga Intsik sa
Manila.
1663, napaurong ng mga Muslim ang mga Espanyol na umalis saZamboanga at buong Mindanao; muling
naging makapangyarihan si SultanKudarat na nakipag-ugnay pa sa mga Dutch sa Indonesia.
1683 Marso 13, ipinatapon sa Mariveles, Bataan, si Felipe Pardo, arsobispong Manila, ni Juan de Vargas,
governador general ng Pilipinas.
1684, ipinatapon sa Cavite si Valenzuela, pangunang ministro [ PrimeMinister ] ng mga Espanyol.
1700, pinayagan maging pari ang mga Pilipino; pinagbawalang magingfrayle.
1718, lumusob muli sa Mindanao ang mga Espanyol.
1719, nag-aklas ang mga frayle sa Intramuros, pinatay si FernandoBustamante, governador general ng
Pilipinas, at ang kanyang anak na lalaki.Nagtayouli ng kuta, ang Fuerza Pilar , ang mga Espanyol sa Zamboanga.
1751, ipiniit sa Manila si Sultan Muhamad Alimudin ng Mindanao.
1754, sumabog ang bulkan Taal, nasalanta ang mga kabayanan ng Tanauan,Taal, Sala at Lipa.Itinatag ang
unang hukbo ng Espanyol sa Pilipinas
Mga Barkong ginamit nina Magallanes:

Mga Barko na ginamit ni Magellan

1. San Antonio Juan de Cartagena ang Capitan
4.Victoria Luiz de Mendoza ang Capitan
2.Trinidad Fernando Magallanes and Capitan
5.Santiago Juan Serrano and Capitan
3.Conception Gaspar de Quesada and Capitan
Ang Espedisyon ni Magallanes
1.San Lucar de Barameda, Espanya
Nuong Setyembre 20, 1519, Si Magallanes, kasama ang may 250 tauhan lulan ng limang barko
(ang Trinidad, Conception, Santiago, San Antonio, at Victoria) ay umalis ng Espanya at naglayag
papuntang kanluran. Kasama at panauhin ang isang tagamasid [observer ], si Antonio Pigafetta
na nagtala araw-araw ng buong paglalakbay mula, at pabalik sa Espanya.
2.Mga Isla ng Canary
Unang sinapit nina Magallanes ang Isla ng Canary nuong Setyembre 26,1519.
3.Pernambuco, Brazil
Tinawid nila ang karagatan ng Atlantiko, at nuong Nobyembre 29,1519 narating nila ang
Pernambuco, Brazil
4.Rio de Janiero, Brazil
Nuong Disyembre 13, 1519, pinangalan ni Magallanes ang Rio de Janierobilang Santa Lucia
dahil lumapag sila rito nuong kapiestahan ng santa.Duon, nakipagpalitan sila ng produkto sa
mga katutubong Indian para sa pagkain.
5.Rio de la Plata
Narating nila ang lugar na ito nuong Pebrero 1520. Nagsisimula nanglumamig sa parting ito ng
mundo.
6.Puerto San Julian
Sa lugar na ito nagtago sina Magallanes sa bagyo nuong Marso 1520. Sapanahong ito rin
nagsimulang magplano ang ibang Kapitan na huwag nangmagpatuloy at bumalik na lamang
sa Espanya.
7. Rio Santa Cruz
Agosto ng 1520, nagdagdag sila ng pagkain sa lugar na ito.
8. Ilang mga insidente
Nawasak ng malakas na bagyo ang barkong Santiago.Ang San Antonio , sa pangunguna ni
Esteban Gomez ay lumikas nuong gabing Nobyembre 20, 1520 at nagbalik sa Espanya.
9.Kipot ni Magallanes
Pinangalanan ni Magallanes bilang Kipot ng mga Santo, lumusot sila rito atnarating ang
karagatan ng Pacifico nuong Nobyembre 28, 1520.
10. Guam- Pagkatapos ng 98 araw sa Pacifico, narating nila ang mga Isla ng Guam natinwag ni
Magallanes bilang Islas Ladrones(Isla ng mga Magnanakaw)nuong Marso 6, 1521.

Unang Yugto ng Panahon ng Pagtuklas at Paggalugad

TUESDAY, DECEMBER 30, 2008
UNANG YUGTO NG PANAHON NG PAGTUKLAS AT PAGGALUGAD
(Imperyalismong Kanluranin)

Mga Salik na Nagbigay Daan sa Panahon ng Pagtuklas at

Pananakop

Pagkakaimbento sa:

1.
Kayamanan o Gold

2.
Kristiyanismo/ Relihyon o God

compass
astrolabe sumusukat sa latitude o layo mula sa
ekwador
3.
Katanyagan/ Karangalan o Glory

caravel sasakyang ginagamit ng mga Europeo sa

malayuang paglalayag

Mga Bansang nanguna sa Paglalayag

Pransya

Portugal

Inglatera

Espanya

Netherlands

Mga Dahilan ng Eksplorasyon

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Paghahanap ng ginto at pampalasa

magkaroon ng kapangyarihan at katanyagan
Palaganapin ang Kristiyanismo
Pag-unlad ng agham at teknolohiya
Makipagsapalaran
Makapagpatayo ng mga base militar
Matupad ang tungkulin ng mga puti (white mans burden)

EKSPLORASYON NG MGA KANLURANING BANSA

MANANAKOP/ TAON

NARATING/ NATUKLASAN

NASAKOP
(BANSA)

PORTUGAL

1.
Bartholomew Diaz

Dulong timog ng Africa

(Cape of Storms)

(1488)

2. Vasco de Gama
(1498)

Brazil
Ceylon (Sri Lanka)
Spice Islands

Cape of Good Hope

India

natuklasan ang India

Java
Sumatra
Celebes

3. Pedro Cabral

nakarating sa Brazil

Borneo
Malacca

(1500)

SPAIN

1. Christopher

natuklasan ang Bagong

Halos lahat ng lupain sa

Columbus (1492)

Daigdig o Amerika

Timog Amerika, Gitnang

Amerika at Estados Unidos

2. Basco Nuez

natuklasan angPacific Ocean

de Balboa (1513)

3.Ponce de Leon

Florida

(1513)

4. Hernando

Mexico

Cortez (1519)

5. Ferdinand

naikot ng kanyang

Magellan (1519

ekspedisyon ang daigdig

1522)

6. Francisco
Pizarro

FRANCE

Pilipinas

Peru

1.Jacques Cartier

St. Lawrence River

Canada
Mississippi Valley

2. Samuel

Quebec, Canada

Champlain

3.

Mississippi River

Jacques
Marquette

at Louis Jolliet

4.Sieur dela Salle

ibabang bahagi ng Mississippi

River Louisiana

ENGLAND

1. John Cabot

San Labrador

2.Francis Drake

naikot ang mundo

3.Humphrey

AtlanticCoast

Newfoundland

Gilbert

4.Walter Raleigh

North Carolina

5.James Cook

Australia

6.Abel Tasman

New Zealand
Tasmania

NETHERLANDS

1.Henry Hudson

Hudson River

lugar na napalilibot
sa Hudson River

Unang Yugto ng Imperyalismo (10-17 siglo)

1096-1273 Krusada

1295 Paglalalakbay ni Marco Polo

1502 Nagbalik at nagtatag si

Vasco da Gama ng sentro ng
kalakalan sa
may Calicut sa India

1350 Renaissance

1453
Ang pagbagsak
ng Costantinople

1494
Pagtalaga ng
Line of Demarcation

Nakuha ng Portuges ang Moluccas 1529

1510
1505
Francisco de Almeida
bilang unang Viceroy
sa silangan

Nasakop ni Alfonso de Albuquerque ang Ormuz sa

Golpo ng Persia(Iran ngayon).Diu at Goa sa India,
Aden sa Red Sea, Malacca sa Malaya at Moluccas
sa Ternate, Macao sa
China at sa Formosa (Taiwan ngayon)

1612
Nabigyan ng permiso ang
Ingles para makapagtatag
ng pagawaaan sa Surat

1622, Tinulungan ng Ingles

ang mga Persian laban sa
Portuguese

1600
Ginamit ang British
East India ng England

1580
Sinakop ng Spain
ang Portugal ng
60 taon

1588
Natalo ng Inglatera ang
Spanish Armada

1640

1664

Nakalaya ang Portugal

at ang kanyang mga
kolonya ay nakuha na
ng England at France.

Ginamit ang French

East India Company

1690
Delta ng Ganges nakakuha ng
kapirasong lupain ang Ingles sa
pagpayag ni Emperador Aurangzeb
ang lider
ng Imperyong Mogul

1668
pinaupahan na ni Haring
Charles ang pulo ng Bombay