ALTIKIRKBE YAYN 36

MTOS YAYINCILIK w
J.R.R. Tolkien - Tbe Hobhit, 1937
Trkesi: Emel zmirli
. Bask: Temmuz 1996

Bu kitabn Yayn Ynetmenleri

M. Kpolu / . an / K aydaml
Kapak Tasarm
Altu Gzey ("Figr)
Dizgi
Zeiiha Gler
Bask
Mart Matbaas
Bu evirinin yayn haklarn sahiplendik. Tantm alntlar dnda -makul
boyutlarda- izinsiz oaltlmas ahlak kurallarna ve yasalarmza aykr
grnmektedir. Byle bir harekete kalkmak istediinizde nce bize
sorarsanz uygar dnya adna seviniriz.
P.S.: Tm fotokopi fanzinler, yukardaki aklamadan bamszdrlar.
Onlar istedikleri ALTIKIRKBE (sadece bu kitap iin MTOS da olabilir)
kitabn veya metnini oaltabilir, bozup yeniden yaratabilirler.
Okurlarmz yasal dergileri deil "fotokopi fanzinleri" izlemeye
aryoruz. Onlar sizi uurumdan aa itecek gce sahiptirler
ve umay renmenin zaman geldi.
Yaasn FOTOKOP, Yaasn KAOS
ALTIKIRKBE YAYIN
bir Kaybedenler Klb tiribidir
Yazma adresi: P.K. i 4 Acbadem, stanbul
Tel: (o.2l) 249 51 68- 249 08 21
MTOS YAYINCILIK
ise bir LTD. ti.'dir
Yazma adresi: e-ma il: mit os@levi.com.tr
Tel i Fax: (0.212) 245 00 26
AKBN 96-7-4-56-1601 -QX-JRRT
ISBN 975-8023-2S~X

kiisel

toplant notlar'ndan

i./
Her uyku dilimi, gemie ynelik btn bilgilerimi siliyor ve her sabah,
yeniden renmek zorunda kalyorum. Btn isimleri, iimle ilgili btn
bilgileri, bedenleri ve kvrmlar, allmlar. Yabanc bir dnyaya
uyanmay bile anmsayamyorum bazen. rendiim eyleri, uykusuzluk
hastalna yakalanamadm iin, belirsiz bir sre sonra kaybediyorum.
Bilgilerimin zamana, daha dorusu uykusuzlua bal olmas, kaybedi
iin bir zorunluluk halini alyor.
Tolkien'in bellein ve gemiin hayaletlerinin oyun gcne dayanarak
elfler ve hobbitler reten bir adam olduunu hatrlyorum. Yaklak bir
yllk bir ura, evirmen, dzelti, Kpolu faktr, yurtd fakslar,
tahmini olarak iman bir ngiliz kadn yazlan gney sahillerimizdeki
ak pazar ziyaret edenlerden-, araya giren bir yaynevi, enteresan
gelimeler ve Kpolu'nun bir sr gibi saklad ayak oyunlar... Yenilgi
ve zafer. Nihai lde kanundlk. Tm bunlar birileri anlatmak
zorunda bana.
Amnesia. Sabah, vapurdaym, belleim o kadar zayflad ki.

Unutular ve Unutulular Ana Bilim

Dal
II./

Vay canna sayn okuyucular, vay canna*

K.
6.45 M. Myst ere Takipileri Birimi

*) Olay zaten yeterince kark, karmaay daha da arttrmak adna, olayn

balad ilk yllara dnmek istiyorum. - Hayatmz hep ilk'ini bulma
arayyla m geecek? Saflk ilk'likle orantl bir ey mi? Kaybetmenin
bir corafyas olabilir mi? Mutlak deer parantezi hayat iinde bir
kullanm alan bulabilir mi?- VDGG'den sonra satn alnabilecek
herhangi bir ses nesnesi kald m? diye dnrken dinledik ilk
Maritlion'u.

indekiler
i Beklenmedik Bir Parti n
z Kuyu Kebab 39
3 Ksa Bir Dinlenme 57
Tepenin stnde, Tepenin Altnda 67
5 Karanlktaki Bilmeceler s
6 Yamurdan Ka, Doluya Tutul 104
7 Tuhaf Pansiyon 126
a Sinekler ve rmcekler ise
9 Flarla Ka sr
o Scak Bir Karlama 207
n Kapnn Eiinde 220
12 erden Szan Bilgiler 230
13 Evde Yokuz 253
14 Su ve Ate 2 es
15 Frtna Geliyor 275
16 Gecede Bir Hrsz 286
17 Frtna Kopuyor 293
s Dn Yolculuu 3oe
19 Son Aama 316

M-HP&S
HfcM-F+M-fcPkh^FHBu ok eskilerin bir hikyesidir. O zamanlarda
konuulan
diller
ve
kullanlan
harfler
bugn
kullandklarmzdan olduka farklyd. Hikyeyi anlatmak
iin ngilizce kullanlmtr. Dikkat edilmesi gereken iki
nokta vardr. (1) ngilizce'de dvarfm (cce) oulunun
dorusu dvarf s (cceler) ve sfat hali dwarfish'dr
(ccesel). Ama bu hikyede dwarwes ve dwarwish
kullanlmtr; o da Thorin ve arkadalarnn ait olduu eski
halktan bahsedilmesi durumunda.* (2) Orcf ngilizce bir
szck deildir. Yalnzca bir iki yerde gemektedir,
genellikle goblin (daha byk trleri iin hobgoblin) diye
evrilmitir. Orc\ o sralar hobbitlerin bu yaratklara takt
isimdir ve bu szcn bizim yunus bal tr deniz
hayvanlar iin kullandmz orc, ork szckleriyle hibir
ilikisi yoktur.
Runler aslnda tahta, ta ya da metal zerine, keserek ya
da kaznarak yazlan eski harflerdi; bu nedenle de ince ve
kelidirler. Bu hikyenin getii sralarda bu harfleri
sadece Cceler dzenli olarak kullanyorlard; zellikle de
zel ve gizli kaytlar iin. Ccelere ait runlar bu kitapta
bugn ok az sayda insan tarafndan bilinen ngilizce
runlarla gsterilmitir. Eer Thror'un haritasndaki runlar,
ada harflerle yazlm haliyle (bkz. s, 30 ve 65)

* Bunun nedeni The Lord of the Ringdin 3- cildinde verilmitir.

(kinci bask, s. 415.)

karlatrlacak olursa, modern ngilizce'ye uyarlanm

alfabe de zlebilir ve yukarda verilen balk da
okunabilir, Haritada X harfi iin verilen ^ dnda her harf
kullanlmtr. J ve V yerine I ve U kullanlmtr, Q harfine
karlk gelen run yoktur (CW kullanlmtr); Z harfi iin
de run olmadndan bunun yerine ^ cce runu
kullanlabilir. Bununla birlikte baz ada ikili harfler iin
tek runlar vardr; tb, ng, ee, baka baz runlarda
^ ve
W si) kullanlmtr. G2 kap DM iie iaretlenmiti. Yanda
buna iaret eden bir elin altnda unlar yazlyd.
/

Son iki run Thror ve Thrain'in isimlerinin ba harflerini

simgeliyor.
Elrond'un zd ay runlar ise unlard:
M^M.-HM^tl S
+H-rfSt-riXNT
l+H

Pirr -tNI+M-nKH
Haritada ynlerde Dou genellikle cce haritalarnda
olduu zere yukary gsteriyor ve saat ynyle yle
devam ediyor: (D)ou, (GKiney, (B)at, (K)uzey.

BLcn i
BekLeMCDGik

BR

PART

Toprakta bir kovukta bir hobbit yaard. Bu kovuk ne,

solucan pislikleriyle dolu, yapkan kokulu, slak, kirli ve
iren bir kovuk, ne de kum, plak, kumlu, iinde ne
yiyecek ne de zerine oturulabilecek bir eyler bulunan
bir kovuktu: Bu bir hobbit-kovuuydu, ki bu da rahatlk
demekti.
Bu kovuun lumboz kadar mkemmel yuvarlaklkta
yeile boyal bir kaps ve kapsnn tam ortasnda da prl
prl, san pirin bir tokma vard. Kap, boru gibi
tnelimsi bir hole alrd, Bu havadar tnel, lambrili
duvarlar, fayans deli ve hal kapl yerleri, cilal
iskemleleri ve bir sr apka ve palto asacayla - bizim
hobbit misafirlere baylrd - mthi rahat bir tneldi.
Tnel, hemen hemen Tepe'nin - civardaki halk oraya bu
ad vermiti - yamacna kadar kvrla kvrla giderdi ve
birok yuvarlak, minik kap da nce bir tarafta sonra
dierinde olmak zere bu tnele alrd. Hobbit iin st
kat sz konusu deildi: Yatak odalar, banyolar, mahzenler,
kilerler (ki bir s kiler vard), gardroplar (daha dorusu
yalnzca giysilere ayrlm odalar), mutfaklar, yemek
odalar, hepsi, hepsi ayn kattayd, hatta ayn geitte. En
gzel odalarn tm ieriye doru girerken solda kalrlard,
nk yalnz bu odalann derin, yuvarlak pencereleri
bahesini ve nehre kadar uzanan ayrlar grrd,
Bu hobbit hali vakti yerinde bir hobbitti ve ad da
11

Baggins'di. Bagginsler hatrlanamayacak kadar uzun bir

sredir Tepe'nin civarlarnda yayorlard ve halk onlar
yalnzca varlkl olduklar iin deil, zellikle de hi
maceraya atlmadklar ve beklenmedik
bir eyler
yapmadklar iin ok saygn bulurdu: yle ki bir
Baggins'in herhangi bir soruya ne yant vereceini daha
soruyu sormadan bilebilirdiniz. Bu hikye bir Baggins'in
nasl bir maceraya atldnn ve kendisini nasl hem ,
beklenmedik eyler yapar hem de beklenmedik eyler
sylerken bulduunun hikyesidir. Belki komularnn
saygsn yitirmitir, ama kazand eyler neyse, sonunda
bir ey kazanp kazanmadn nasl olsa greceksiniz.
u bizim zel hobbitimizin annesi - hobbit de ne mi?
Hmm, sanrm hem gnmzde iyice azaldklarndan ve
hem de bize verdikleri isimle Byk nsanlardan
korktuklarndan dolay hobbitlerin
biraz anlatlmaya
ihtiyalar var. Hobbitler nerdeyse yan boyumuzda, sakall
ccelerden bile ufak, minik insanlardr (ya da insanlard).
Hobbitlerin sakal yoktu. Sizin ya da benim gibi iri bir
aptal, bir mil teden bile duyabilecekleri fil gibi sesler
karla kart a, sana soluna bakmadan geldii zaman,
hemen sessizce kaybolmalarna yardm eden sradan
gnlk sihirleri dnda bir numaralar yoktur. Gbek
yapmaya eilimlidirler; parlak renkli (daha ok yeil ve
san) giysiler giyerler; ayakiannda kafalarndakine benzeyen
kvrck, gr, kahverengi tyler ve kaln derili bir tabanlar
olduundan ayakkab giymezler; uzun, zeki, kahverengi
parmaklar, tonton yzleri ve (zellikle mmkn olursa
gnde iki kez yedikleri akam yemekleri sonrasnda
attklar) kocaman en akrak kahkahalan vardr. Eh artk
devam etmeye yetecek kadar biliyorsunuz; dediim gibi
bu hobbitin - yani Bilbo Baggins'in - annesi nl
Gzellergzeli Took'du, Tepe'nin dibinde akan kk
nehrin, Su'nun, kar tarafnda yaayan hobbitlerin ba,
12

Yal Took'un harikulade kzndan biri. Sk sk, Took

atalarndan birinin bir periyle evlendiine dair bir sz
dolanrd (dier aileler arasnda). Bu ok samayd elbette,
ama onlarda tamamyla hobbitvari olmayan bir eylerin
olduunu ve Took klanndan birilerinin krk ylda bir de
olsa gidip macera yaadklarn gz ard etmemek
gerekirdi. Tedbiri elden brakmadan ortadan koybolurlar,
aile de bunu rtbas ederdi; ama Took'larn Baggins'lerden
phe gtrmez denli zengin olmalarna ramen, onlar
kadar saygn olmadklar gerei de deimezdi.
Gzellergzeli Took, Bayan Bungo Baggins olduktan
sonra hi maceraya falan atlmad. Blbo'nun babas Bungo,
onun iin (ve ksmen onun parasyla) Tepe'nin civarndakilerden, Su'nun teki tarafndakilerden bile daha lks, hatta
en lks hobbit-kovuunu yapt ve mrlerinin sonuna dek
orada yaadlar. Gzellergzeli'nin tek olu Bilbo, salam
karakterli ve rahatna dkn babasnn adeta kinci br
kopyas gibi gzkmesi ve davranmasna ramen yine de
yapsnda, Took soyundan, azck garip, ortaya kmak iin
frsat kollayan bir eyle r olmas olasyd, te bu frsat, ta ki
Bilbo Baggins byyp, elli yalarna gelene dek hi ortaya
kmad. Bilbo bu sralarda, size daha nce bahsettiim,
babasnn yapt u gzel hobbit-kovuuna bir daha
tanmamak zere yerlemiti.
ook, ok nce dnyann sessizliinde bir sabaht ve
yeryznde daha az grlt ve daha ok yeil varken ve bir
sr hobbit rahat rahat yaarken, Bilbo Baggins kahvaltsn
yapm, kapsnda duruyor ve nerdeyse kvrck tyl (ki
bu tyler gzelce taranmt) ayaklanna dek uzanan dehet
uzun tahta bir pipoyu tttryordu ki garip bir ey oldu Gandalf kageldi. Gandalf! Eer siz, benim onun hakknda
duyduklarmn yalnzca drtte birini
dahi duymu
olsaydnz - ki benim duyduklarm bile onun hakknda
duyulabileceklerin kck bir ksm - harikulade bir
13

hikyeye hazr olurdunuz. O nereye gitse en olaanst

hikyeler ve maceralar orada boy verirdi. Dorusu uzun,
ok uzun zamandr, taa eski dostu Yal Took ldnden
beri, Tepe'nin altndaki bu yollara gelmemiti, yle ki
nerdeyse
hobbitler
onun
neye
benzediini
bile
unutacaklard, uradak hobbitler daha kk, minicik
hobbit ocuklarken, o, Tepe'nin tesinde, Su'nun br
tarafnda kendi ileriyle meguld.
Hibir eyden kukulanmayan Bilbo, o sabah bastonlu
yal bir adam grd. Uzun, sivri ulu, mavi bir apkas,
uzun, gri pelerini, beyaz sakalnn zerinden geip ta
belinin altna kadar dt gmi bir atks ve kocaman
siyah izmeleri vard.
yi gnler!' dedi Bilbo ve yalnzca bunu sylemek
istedi. Gne prl prl parlyordu ve imenler yemyeildi.
Ama Gandalf, uzun, gr, ulan glgeli apkasnn
kenarndan bile kan kalarnn altndan ona bakt.
'Ne demek istiyorsun?' dedi. 'Bana iyi bir gn m
diliyorsun, yoksa istesem de istemesem de iyi bir gn
olacan m sylemek istiyorsun; ya da bugnn iyi olduunu mu, yoksa iyi olunabilecek bir gn olduunu mu?'
'Hepsini birden,' dedi Bilbo. 'Ayrca darda bir pipo
ttn imek iin de harika bir gn olduunu, Eer
yannzda bir piponuz varsa oturun ve ttnmden bir
tutam aln! Telaa hi gerek yok, nmzde koskoca bir
gn var!' Sonra Bilbo kapsnn yannda bir tabureye
oturup bacak bacak stne att ve bozulmadan Tepe'nin
zerinden szlp gidecek ho, gri bir duman-halkasm
havaya fledi.
ok gzel!' dedi Gandalf. Ama bu sabah dumanhalkalar fleyecek vaktim yok. Dzenlediim maceraya
katlacak birisini aryorum ve bu sralar byle birisini
bulmak da epey zor/
'Bence de yle - hele k bu blgede! Bizler sradan,
14

sessiz kimseleriz ve ben de maceralardan hi holanmam.

Rahatsz edici, tatsz, berbat eylerdir, stelik yemee
gecikmenize de neden olurlar! nsanlarn maceralarda ne
bulduunu bir trl anlayamyorum/ dedi bizim Bay
Baggins ve baparmaklarndan birini pantolon asksna
geirip daha da byk bir duman-halka daha fledi. Sonra
yal adam orada deilmiesine sabah mektuplarn
kartp okumaya balad. Onun pek de kendisine gre
birisi olmadna karar vermiti ve ekip gitmesini diledi.
Ama yal adam kprdamad, Orada, ylece sopasna
dayanp, azn bile amadan gzlerini hobbite dikti; ta ki
Bilbo iyice rahatsz olup biraz da akslenene dek.
yi gnler!' dedi en sonunda. fBiz burada macera falan
istemiyoruz, teekkrler! Tepe'nirt ardna bir bakn ya da
Su'nun br kysn deneyin/ Ve bylece konumasnn
sona erdiini sylemek istiyordu.
'iyi gnleri ne kadar ok ey iin kullanyorsun yle!'
dedi Gandalf. 'imdi de benden kurtulmak istediini ve
ben gitmeden rahatlayamayacan sylemek istiyorsun.'
'Rica ederim, sayn baym, rica ederim! Durun bakaym,
henz isminizi bildiimi sanmyorum.'
'Evet, evet, biliyorsunuz sevgili baym - ben de sizin
isminizi biliyorum, Bay Bilbo Baggins. Ve benim o isme ait
olduumu hatrlamasanz bile, siz de benim ismimi
biliyorsunuz. Ben Gandalfm ve Gandalf da ben demektir.
Kapya gelip dme satyormuasna, Gzellergzeli
Took'un olu tarafndan iyi gnlenmek iin mi bunca
zaman yaadm!'
'Gandalf, Gandalf Aman Tanrm! u kendilerini
birbirlerine ilikleyip, sonra da emir alana dek zlmeyen
bir ift sihirli elmas kol dmesini Yal Took'a armaan
eden gezgin byc deil mi? u elencelerde ejderhalar,
gobl inler, devler, kurtanlan prensesler ve dulun oullarnn
beklenmedik anslanyla ilgili harika hikyeler anlatan kii
15

deil mi? u en gzel, en mkemmel havai fiekleri yapan

adam m! Onlar hatrlyorum! Yal Took Yaz dnm
arifesinde patlatrd onlan. . Muhteemdiler'
Ateten
kocaman
nilferler,
arslanazlan, sarsalkmlar gibi
ykselirler,
akamn
alacakaranlnda
ylece
asl
kalrlard!' Sizin de fark edeceiniz gibi Bay Baggins
olduunu sand kadar skc deildi, stelik ieklerden
ok holanyordu. 'Tanrm!' diye devam etti. 'u bir sr
gen kz ve delikanlnn lgn maceralar in Mavi'ye
gitmesinden sorumlu
Gandalf deil
mi?
Aalara
trmanmaktan, elfleri ziyarete - ya da teknelerle uzak
diyarlara yelken amaya dek! Olur ey deil, bir zamanlar
hayat olduka ilg- yani siz bir zamanlar burada ortal
birbirine katardnz. zr dilerim, ama hl bu ilerle
ilgilendiinizi bilmiyordum/
Ya neyle ilgilenmeliydim?' dedi byc. 'Bununla
beraber benim hakkmda bir eyler hatrlamana sevindim.
Havai fieklerimi hatrlar gibisin ve bu da ne olursa olsun
mitsiz
vaka
olmadn
gsterir.
Dorusu
yal
bykbaban Took'un ve elbette zavall Gzellergzeli'nin
hatr iin sana istediini vereceim.'
'Affnz dilerim ama ben hibir ey istemedim,'
'Evet, istedin! Hem de iki kere. Affettim ve bunu sana
veriyorum. Hatta seni bu maceraya gnderecek kadar da
ileri gideceim. Benim iin harika olacak, senin iinse
mkemmel - ve ok da kazanl, ok. Elbette stesinden
gelebilirsen/
'zr dilerim! Ben macera falan istemiyorum, teekkr
ederim. Bugn deil. yi gnler! Ama ltfen aya buyurun ne zaman isterseniz! Hatta neden yarn olmasn! Yarn
gelin! Hoa kaln!' Ve hobbit dnp yuvarlak yeil
kapsndan hzla ieri girip, cesaret edebildii kadar
abucak kapatt. Bycler her eye ramen bycydler.
'Sanki ne diye onu aya davet ettim ki!' diye kendi
16

kendine sylendi kilere girerken. Daha yeni kahvalt

etmiti, ama bu gerilimden sonra bir iki dilim kek ve
iecek bir eylerin kendisine iyi geleceini dnd.
Bu srada Gandalf kapnn nnde durmu, sessizce ama
uzun uzun glyordu. Bir sre sonra ayakland ve elindeki
bastonun sivri ucuyla hobbitn gzel yeil kapsna garip
bir iaret kazd, Sonra, tam Bilbo ikinci dilim kekini
bitirip, maceralardan paay iyi kurtardn dnmeye
balad srada kocaman admlarla uzaklat.
Ertesi gn geldiinde Bilbo nerdeyse
Gandalf
unutmutu. Zaten eer Randevu Tahtas1 na aramba
Gandalf la ay gibisinden bir not almazsa, bu tr eyleri
kolay kolay hatrlayamazd. Dn de byle bir not almay
anmsayamayacak kadar akl bandan gitmiti,
ay vaktinden azck, nce kap korkun bir ekilde
alnd ve ite o zaman hatrlad! Aceleyle koup aydanl
atee, bir ay bardayla taban ve fazladan bir iki dilim
keki de masaya koyarak kapya kotu.
Tam, 'Sizi beklettiim iin zr dilerim!' diyecekti ki
kapdakinin hi de Gandalf olmadn grd, Bu, mavi
sakal altn bir kemere sktrlm ve koyu yeil balnn
altnda gzleri prl prl parlayan bir cceydi ve kap alr
almaz davet edilmicesine ieriye dald.
Balkl pelerinini en yakn askya asp, 'Dwalin,
hizmetinizdeyim!' dedi yerlere kadar eilerek.
'Bilbo Baggins, ben de sizin!' dedi hobbit, yle
armt ki hibir ey soramad o an. Bunu takip eden
sessizlik rahatszlk derecesine varnca da ekledi; 'ay
imek zereydim, ltfen gelip bana katln.' Belki biraz
resmiydi, ama iten bir ekilde bunu sylemek istemiti.
Davetsiz bir cce gelip hibir aklama yapmadan
holnze eyalar assa siz ne yapardnz ki?
Masada pek uzun oturmamlard, hatta daha ancak
nc kekteydiler ki kap bir kez daha ve bu kez daha da
17

byk bir grltyle alnd.

'zninizle!' dedi hobbit ve kapya yneldi.
'Sonunda gelebildiniz!' diyecekti Gandalfa. Ancak gelen
Gandalf deildi. Onun yerine krmz balkl, beyaz sakall,
olduka yal gzken bir cce vard kapda ve o da kap
alr almaz davet edilmiesine ieriye dald.
'Gryorum ki gelmeye balamlar/ dedi Dwaln'in asl
duran yeil bal gzne arpnca. Kendi krmz baln
bunun yanna asp elini gsne koydu ve, 'Balin,
hizmetinizdeyim!' dedi.
'Teekkr ederim!' dedi bir nefeste Bilbo. Belki bu
sylenmesi gereken ey deildi, ama gelmeye halamlar
laf onu fazlasyla telalandrmt. Tamam, misafirleri
severdi, ama misafirler gelmeden nce haberdar olmay da
severdi. stelik misafirlerini kendisinin davet etmesini
tercih ederdi. Birden keklerinin yetmeyebilecei gibi
korkun bir dnce geldi aklna, - geri evsahibi olarak
grevini bilir ve ne kadar rahatsz edici olursa olsun yerine
getirirdi - ama keksiz idare etmek zorunda da kalabilirdi.
'eri girin ve bir ay aln!1 demeyi becerdi uzun bir
nefesin ardndan.
'Eer sizin iin fark etmeyecekse ben biraz biray tercih
ederim sayn efendim/ dedi beyaz sakall Balin. 'Ama eer
varsa biraz keke - yani susaml keke elbette hayr demem. 1
Bilbo tm aknlna ramen, 'stemediiniz kadar!'
diyerek mahzene koca bir kupa bira doldurmaya ve sonra
da akam yemeinin ardndan attrmak zere leden
sonra yapt iki gzel yuvarlak susaml keki almaya kilere
gider buldu kendisini.
Geri dndnde Balin ve Dwalin masada oturmu, iki
eski dostmuasna sohbet ediyorlard (eh, zaten aslna
bakarsanz kardetiler). Bilbo biray ve keki tam rtlerine
koymutu ki bangr bangr bir zil sesi, sonra bir zil sesi
daha duyuldu.
18

'Bu sefer kesin Gandalf tr,' diye dnd Bilbo, fleye

pfleye geidi geerken. Ama yanld. kisi de mavi balkl,
gm kemerli ve sar sakall iki cce daha gelmiti ve her
birinin elinde bir torba alet edavat ve bir bahvan beli
vard. Kap alr almaz ieri daldlar - Bilbo aramad
bile.
'Sizler iin ne yapabilirim, ccelerim?' dedi Bilbo.
'Kili, hizmetinizdeyim!' dedi birisi. 'Fili, ben de!' diye
ekledi dieri; ve ikisi de balklarn kartp eilerek selam
verdiler.
'Ben de sizin ve ailelerinizin!' diye yantlad Bilbo bu
sefer grg kurallarn unutmayarak.
'Gryorum ki Dwalin'le Baln gelmiler bile,' dedi Kili.
'Hadi gidip curcunaya katlalm!'
'Curcuna m?' diye dnd* Bay Baggins. 'Bu fikri hi
sevmedim. Gerekten bir iki dakika oturup, bir eyler
imeli, aklm bama toplamalym.' Tam kede oturmu
ve ikisinden bir yudum alm ve bu srada cceler de
masann etrafna oturmu ve madenden,
altndan,
goblinlerle olan dertlerinden, ejderhalarn yamalarndan,
ve daha anlamad, ho fazla macerac geldii iin de
anlamak dahi istemedii pek ok eyden bahsediyorlard
ki, zili ding-dong-a-ling-dang diye, sanki kk yaramaz
bir hobbit-ocuk kulpunu kopartmaya alyormuasna
alnd.
'Kapda birisi var!' dedi gzlerini krparak.
'Sese bakarsak bence drds/ dedi Fili. 'Hem biz
onlar tam arkamzdan gelirken grmtk.'
Zavall kk hobbit hole kp ellerini bann arasna
ald ve ne olduunu, ne olacan ve hepsinin akam
yemeine kalp kalmayacan merak etti. Sonra zil yle
grltl almaya balad ve susmad ki hemen kapya
komak zorunda kald. Brakn drt olmalarn, tam tamna
BE kiiydiler. O holde sallana dururken bir cce daha
19

gelmiti. Hepsi birer birer ieri dalp birbiri ardna selam

vermeden ve 'hizmetinizdeyim' demeden nce zor bela
kolu evirdi. simleri Dori, Nori, Ori, Oin ve Gloin'di ve
hemen iki mor, bir gri, bir kahverengi, ve bir beyaz balk
asklarda yerlerini aldlar ve cceler de kocaman elleri altn
ve gm kemerlerinde, dierlerine katlmak zere
ilerlediler. oktan bir cufcuna olumutu bile. Bazs tatl
bira, bazs kara bira, biri kahve ve hepsi de kek stedi,
dolaysyla da hobbit bir sre ban bile kayamad,
Koca bir aydanlk kahvenin atee konulduunu, susaml
keklerin tkendii ve ccelerin tereyal bir gzlemeye
balad srada kapnn kuvvei kuvvetli vurulduu
duyuldu. Gerekten zil almyordu, hobbitin gzel yeil
kapsna gm gm diye vuruluyordu. Birisi sopayla
vuruyordu kapya!
Ve Bilbo, hem akn ve bunalm, hem de ok kzgn,
geit boyunca aceleyle kotu, - bu bandan geen en
mnasebetsiz arambayd. Kapy yle hzl ekip at ki,
kapdakilerin hepsi birbirlerinin zerine dtler. Biraz
cce daha, tam drt cce! Ve arkalarnda Gandalf
bastonuna dayanm glyordu. Bilbo'nun gzel kapsna
olduka byk bir entik atm ve bylece nceki sabah
oraya yapt gizli iareti yok etmiti.
'Dikkatli ol, Dikkatli ol!' dedi, 'Dostlarn paspasta
bekletip sonra da kapy mantar tabancas gibi amak hi
sana yakmyor Bilbo! zninle Bifur, Bofur, Bombur ve
zellikle de Thorin' tantraym!'
Bifur, Bofur ve Bombur sraya girip, 'Hizmetinizdeyiz!'
dediler, Sonra iki sar, bir soluk yeil, bir de uzun gmi
pskll gk mavisi bal asklara astlar. Bu sonuncu
balk, ok ok nemli bir cceye, Thorin'e, daha dorusu
Thorin Meekalkan'n ta kendisinden bakasna ait deildi
ve Thorin, stnde Bifur, Bofur ve Bombur'la Bilbo'nun
paspasna dm olmaktan hi muu grnmyordu.
20

Hem Bombur olduka iman ve ard. Thorin ise

gerekten kibirli birisiydi ve hizmet konusunda hibir ey
sylemedi; ama zavall Bay Bilbo Baggins yle ok zr
diledi ki sonunda, 'ltfen, rica ederim' diye homurdand ve
kalarn atmaktan vazgeti.
'Artk hepimiz buradayz!1 dedi Gandalf, on baln
oluturduu diziye - en iyi ayrlabilir parti balklar - ve
askda asl duran kendi apkasna bakarak, 'Olduka keyifli
bir toplantl Umarm ge gelenler iin de yiyecek iecek
bir eyler kalmtr! O ne? ay m! Hayr, teekkr ederim!
Ben biraz krmz arap alacam sanrm.'
'Ben de/ dedi Thorin.
'Ve yabanilei reeliyle elmal turta da,' dedi Bifur.
'Ve zml turtayla peynir/ dedi Bofur.
'Ve ei brekle salata da/ dedi Bombur.
'Ve biraz daha kek - ve tatl bira - ve kahve, elbette
sakncas yoksa/ diye bardlar kapdan dier cceler.
'Bir iki tane de yumurta al, buna ok sevinecek birisi
var!1 diye bard Gandalf tam kilere doru koturan
hobbitin arkasndan, fVe s tavukla salatalk turusu da
getir!
'Kilerimin iini en az benim kadar iyi biliyor gibi!' diye
dnd,
berbat
bir
macerann
evinde
patlayp
patlamadn merak etmeye balayan Bay Baggins. Ve bu
arada ieleri, kap kaa, baklar atallar, , bardaklar,
tabaklar ve kaklar ve daha bir sr eyi byk tepsilere
yerletirmiti ve gitgide kzaryor ve sinirleniyordu.
'Ba belas ve sknt kayna cceler!' dedi yksek sesle,
'Neden gelip bir el atmyorlar?' Tam bu srada bana ne
gelse beenirsiniz! Balin ve Dwalin mutfan kapsnda, Fili
ve Kili de onlarn tam arkasnda duruyorlard ve o bak
bile diyemeden tepsileri, bir ift kk masay abucak
salona atp, her eyi yeniden kurdular.
Gandalf etrafnda on cceyle ziyafet sofrasnn bana
21

oturmu: Bilbo da atein banda bir tabureye km, bir

biskvi kemiriyor (nk itah oktan kamt) ve tm
bu olanlar tamamen sradan ve hibir biimde maeerasal
falan deilmi gibi gzkmeye alyordu. Cceler yedike
yediler, konutuka konutular ve zaman geip gitti.
Sonunda sandalyelerini geri ektiler ve Bilbo tabaklan ve
bardaklar toplamak zere ayaa kalkt.
'Sanrm hepiniz yemee kalacaksnz?' dedi en kibar ve
sarsz tonuyla.
'Kukusuz!' dedi Thorin, 'Ye daha sonrasna da. e vakit
iyice ge olmadan balamayacaz, hem nce biraz
mziimiz olmal, imdi temizlik zaman!'
Ve o dakika oniki cce - Thorin dndaki cceler,
nk o nemli birisiydi ve Gandalfla konumaya devam
etti - ayaa frlayp, her eyi st* ste dizdiler ve tepsileri
beklemeden, zerlerinde birer ieyle tabak ynlarn tek
ellerinde dengeleyerek ktlar. Tabii, hobbit korkudan
nerdeyse titreyerek, 'Ltfen dikkat edin!' ya da 'Ltfen
uramayn! Ben halledebilirim,' diye pelerinden. Ancak
cceler yalnzca ark sylemeye balayp yaptklarna
devam ettiler.
Tuz buz edin bardaklar ve paralayp kurtulun tabaklardan!
Kreltin baklan ve bkn atallar/
Bilbo Baggins nefret eder tm bunlardanVurun ieleri ve yakn mantarlar!
Kesin rtleri ve hulaytn yaa!
Dkn tm stleri kilerin toprana!
Brakn kemikleri yatak odasnn paspasna!
Pskrtn araplar badi tm kaplara!
M

Satrn anak mlei kaynayan suya!

Ezin onlar sonra kocaman bir sopayla/
22

Ve iiniz bittiinde eer salam olam kalmsa/

Koridora gnderin onlan yuvarlamaya/
Bilbo Baggins nefret eder tm bunlardan/
Haydi, dikkatli olun! Dikkatli olun tabaklatman/

Ama tabii bu korkun eylerin hibirisini yapmadlar ve

hobbit mutfan ortasnda dnp duruyor ve ne
yaptklarn grmeye abalyorken, her ey bir imek
abukluunda temizlenip sa salim yerletirildi. Sonra'
odaya dndler ve Thorin1 i ayaklanm, eikte pipo
ierken buldular. Olabilecek en
kocaman dumanhalkalarn havaya flyor ve bu duman-halkalar da o
nereye gitmelerini sylerse oraya - bacadan yukar,
minenin stndeki rafta duran saatin arkasna ya da
masann altna ya da tavann orasna burasna - gidiyorlard;
ancak nereye
giderlerse gitsinler,
hi Gandalfdan
kaabilecek denli hzl olamyorlard. Gandalf da ksa, kil
piposundan
kk
bir
duman-halkasn
tam
Thorin'inkilerin ortasna yolluyordu. Ve plop! Sonra
Gandalfn duman-halkas yeilleip bycnn bann
zerinde asl kalmak zere geri dnyordu. oktan
Gandalf n bann zerinde bir bulut olumutu ve bu
bulul, onun lo kta garip ve byl gzkmesine yol
ayordu. Bilbo durup seyretti - duman-hakalarn pek
severdi - ve sonra dn sabah, rzgrla Tepe'nin zerine
gnderdii duman-halkalaryla ne kadar da gururlandn
dnp utantan kpkrmz oldu.
'imdi de biraz mzik zaman!' dedi Thorin. 'Mzik
aletlerini kartn!'
Kili ve Fili antalanna koup kk kemanlar getirdiler;
Dori, Nori ve Ori ceketlerinin br yerlerinden fltler
karttlar; Bombur bir eyleri davul haline getirdi; Bifur ve
Bofur da dar kp, yry sopalarnn arasna
23

braktklar klametleriyle geri dndler. Dwalin ve Balin:

'Affedersiniz, ben benimkini verandada braktm!' dedi.
Thorin de, 'Gelirken benimkini de getiriverin!' dedi. Onlar
da kendileri kadar byk viyolalarn ve Thorin'in yeil bir
rtye sarl harpn alp geldiler. ok gzel altn bir harpt
ve Thorin parmaklarn dokundurur dokundurmaz mzik
tmyle bir anda balad; yle ani ve tatlyd ki Bilbo'nun
aklndaki her ey uup gitti. Ve Tepe'nin altndaki hobbitkovuundan ok uzaklara, Su'nun tesinin de uzana, tuhaf
aylarn aydnlatt karanlk diyarlara srklendi.
Tepeye doru alm ufak pencereden ieri karanlk
szld ve minedeki alevler titrek titrek parldadlar nisan ayyd ve onlar, Gandalf n sakalnn glgesi duvarda
sallanrken aldlar, aldlar.
Karanlk tm oday doldurdu, ate kz oldu, glgeler
kayboldu ve onlar aldlar, aldlar. Sonra aniden ilki, sonra
bir dieri ve dieri hem alp hem sylemeye baladlar.
Eski evlerin derin yerlerinde ccelerin pes sesten arklar;
ve ite bu, eer onlarn mzii olmadan dahi onlarn
arksna benzeyebilecekse o arkdan bir paradr.
Souk dumanh dalar ardna
Derin zindanlara ve yal maaralara
Gitmeli buradan afak atmadan,
Solgun byl altn aramaya.
Eski cceler yapt gl sihirler;
Ki bu arada balyozlar mlaya nlaya inerler
Derin diplerinde uyur karanlk eyler de,
Dolu ite, dalar altndaki oyuk salonlar.
Eski kral ve el/terin efendisi
Parldar yn yn altn istifi
lediler ve oydular ve yakaladlar
24

Saklamak zere mcevhere hir kth kabzasndaki.

Dizdiler gm kolyeler zerine
ieklenen yldzlar, geirdiler ta iine
Ejderha ateini, burgulu teli
rdler ay ve gne yla gz gze.
Souk dumanl dalar ardna
Derin zindanlara ve yal maaralara
Gitmeli buradan afak atmadan,
oktan unutulmu altnmza sahip kmaya.
Oydular orada pek ok kadeh kendilerine
Ve harpler altndan olma; aramaz ki kimse
Yatarlar orada uzunca zaman? sylenmi ok ark
Duyulmam insanlarca ya da elflerce.
amlar ykseklerde kkrer durur,
Rzgr gece de inilder ulur.
Ate krmzdr; yaylr alevlenerek;
Aalar mealeler gibi ldar nur.
alyordu anlar Dale'de
Yukar bakar insanlar soluk yzlerle;
Hem ateten de yakc ejderin hiddeti
Yerle bir etti kulelerini de evlerini de
Dalar dumanlanr altnda ayn;
Cceler mi, onlar duyar yazgnn ayak sesini.
Boalttlar salonlarn geen gzle
Altnda ayn, altnda da eteklerinin.
Amansz dumanl dalar ardna
Derin zindanlara ve yal maaralara
25

Gitmeli buradan afak atmadan,

Naiplerimizi ve altnmz ondan geri almaya.

Onlar arklarn sylerken hobbit de, elle, marifetle ve

sihirle
yaplm
gzel
eylerin
sevgisinin
iinde
kprdadn hissetti. Ateli ve kskan bir sevgiyi;
ccelerin kalplerinin tutkusunu. Sonra iinde Tooka bir
yan uyand ve gidip yce dalan grmeyi, am aalann ve
elaleleri iitmeyi, maaralar kefetmeyi, yry sopas
yerine bir kl tayor olmay istedi. Pencereden dar
bakt. Yldzlar aalarn zerindeki karanlk gkte
parlyorlard. Ccelerin mcevherlerini kocaman karanlk
maaralarda parldarken dn&. Sonra birden Su'nun
ardndaki ormandan bir kvlcm srad - byk bir
olaslkla birisi ate yakyordu - ve orada yamac
ejderhalarn, sakin Tepe'sine konduunu ve her eyi atee
verdiklerini hayal etti. i rperdi ve birden Tepe'nin altna
dnp yine o sade, Bag-Yaka'nm yavan Bay Baggins'i
oluverdi.
Titreyerek kalkt. Beyninin bir yars lambay yakmak
istiyor, dier bir yans, hatta daha kocaman bir yans ise
buna hi kalkmayp gidip, kilerde bira flarnn ardna
saklanmak ve tm cceler buradan gidene dek de oradan
kmamak istiyordu. Birden mziin ve arklarn
sustuunu fark etti, hepsi karanlkta parldayan gzlerle ona
bakyorlard.
'Nereye gidiyorsun?' dedi Thorin, hobbitin beyninin ki
yansndakini de tahmin ettiini gsterircesine bir tonla.
'Biraz a ne dersiniz?' dedi Bilbo zr diler bir tavrla.
'Biz karanl severiz,' dedi tm cceler. 'Karanlk iler
iin karanlk gereklidir! afaktan nce uzun saatler var.'
'Elbette/ dedi Bilbo ve aceleyle oturdu. Ama tabureyi
skalayp grltyle kek ve kree arparak minenin
paravannn zerine dt.
26

'Susun!' dedi Gandalf. Thorin konusun!' Ve bylece

Thorin konumaya balad.
'Gandalf, cceler ve Bay Baggins! Dostumuz ve suikast
yoldamz, bu en mkemmel ve gz pek hobbitin
evinde toplanm bulunuyoruz - ayaklarnn ty inallah
hi dklmesin, tm vgler araplarnn ve biralarnn
olsun!-' Nefes almak ve hobbitten nazik bir teekkr
kabul etmek iin sustu, ancak zavall Bilbo Baggins iltifatlar
oktan unutmutu. Azndan tek bir szck dklmese
bile dudaklar, gz pek ve en kts de suikast yolda
diye nitelenmi olmaya itiraz kprtlar yapyordu ve
kocaman bir aknla dmt. Bylece Thorin devam
etti.
'Bizler
planlarmz,
yntemlerimizi,
aralarmz,
politikamz ve hilelerimizi tartmak zere toplanm
bulunuyoruz. imizden bazlarnn (belki dc dostumuz ve
yol gstericimiz, dahi byc Gandalf dnda hibirimizin)
geri dnemeyecei bu uzun yolculua afak skmeden az
nce balayacaz. Bu ok ciddi bir andr. Konumuzun
hepimiz tarafndan iyice bilindiini varsayyorum. Ancak
u anki net durumu Saygdeer Bay Baggins, hatta belki
gen ccelerden de bir ikisi in (ki sanrm Kili ve Fili
demek yanl olmaz) ksaca aklamak gerekebilir-1
Thorin'in tarz buydu. nemli bir cceydi. Eer
braklsa oradakiler tarafndan dala nceden bilinmeyen
tek bir kelime dahi etmeden nefesi kesilinceye dek devam
ederdi, Ama sz kabaca kesildi. Zavall Bilbo daha fazla
tahamml edemedi.
Bir daha geri dnemeyecei laf
geerken iinde bir ln ykseldiini hissetti ve az
sonra da tnelden kan bir trenin dd gibi patlad.
Tm cceler masaya vurarak ayaa frladlar. Gandalf sihirli
sopasnn ucunda mavi biri k yakt ve bu atein
prltsnda zavall hobbitin mine kiliminin zerine diz
km, eriyen bir jleymiesine titredii gld. Sonra
27

dmdz yere dt ve st ste, 'y^drm arPtl> yldrm

arpt!' diye barp durdu ve uzun sre ondan baka
hibir ses alamadlar. Sonunda kaldrp misafir odasndaki
kanapeye yatrdlar, yanbana iecek bir eyler koydular
ve karanlk ilerine geri dndler,
'Telal kk adam,' dedi Gandalf otururken. 'Garip,
komik nbetler geiriyor, ama yine de en iyilerden biri, en
iyilerden - kapana kslm bir ejderha kadar gz pek.'
Eer kapana kslm bir ejderha grm olsaydnz,
bunun herhangi bir hobbite yaplm (bir at bile
kaldrabilecek gte bir hobbit olan Yal Took'un byk
bykamcas Boakkreten iin bile) iirsel bir abart
olduunun farkna varrdnz. O, Yeil Tarlalar Sava'nda
Gram Da goblinlerine saldrm ve tahta bir sopayla
krallar Gofimbul'un ban uurmutu. Sonra bu ba
havada yzlerce mil uup bir trla faresi deliine girince
sava kazanlm ve ayn zamanda Golf oyunu bulunmutu.
Bu sralarda, naslsa, Boakkreten'in daha nazik torunu
misafir odasnda kendine geliyordu. Bir iki iip kendisine
geldikten sonra sinirli sinirli oturma odasnn kapsna
doru srnd ve maalesef Gloin'i unlar sylerken duydu:
'Hhh! (ya da az ok buna benzer bir homurtu),
'Yapacan m sanyorsunuz? Gandalf iin bu hobbitten
gz pek diye bahsetmek kolay, ama ufak bir heyecan
annda deminki gibi bir lk ejderhay ve tm akrabalarn
uyandrmaya ve sonra da onlarn gelip bizi ldrmelerine
yetip de artacaktr. Hem bence bu lk heyecandan ok
korku kokuyordu. Zaten kapdaki iaret olmasayd, yanl
eve geldiimizden tamamen emin olacaktm. Onu paspasn
zerinde bir o yana bir bu yana fleyip pflerken
grdmden beri phe iindeyim. Bir hrszdan ok bir
bakkal andryor!'
Sonra Bay Baggins kap kolunu evirip ieri girdi. Took
yan ar basmt. Birdenbire, yatacak yata ve yiyecek
28

yemei olmasa bile srf gz pek diye nitelenmek iin

gidebileceini hissetti. Paspasta bir o yana bir bu yana
fleyip pfleyen laf onu nerdeyse gerekten gz pek
yapmt, Baggins taraf, u anda yaptn birok kez
reddettikten sonra kendi kendine hep yle dedi: 'Bilbo
sen bir aptalsn; kendini atein tam ortasna attn.'
'Affedersiniz/ dedi, 'Sylediklerinize kulak misafiri
oldum. Sylediklerinizden ya da hrszlara dair yaptnz
gndermelerden bir ey anladm sanmyorum. Ama
sanrm (o buna onurlu davranmak diyordu) benim pek iyi
olmadma inandnz konusunda yanlmyorum. Size
gstereceim. Kapda hibir iaret yok - daha bir hafta
nce boyand - ve ben sizin yanl eve geldiinizden
eminim. Kapda sizin komik yzlerinizi grr grmez
phelendim. Ama konuyu sanki doru kaptym gibi ele
alacam. Bana yaplmasn istediiniz eyi syleyin ve ben
de Dounun Dousuna yrmem gerekse ve Son Sahra'da
vahi ejderadamlarla savamam gerekse dahi deneyeyim.
Benim Boakkreten Took adnda bir byk-bykbykamcam vard ve-'
'Evet, evet, ama bu ok uzun zaman nceydi,' dedi
Gloin. 'Bense senin hakknda konuuyordum. Ve seni
temin ederim ki bu kapda bir iaret var - genelde
anlamamzda olan ya da hep olmu olan aret - ki
genellikle Hrsz iyi bir i, Heyecan ve kaydadeer bir dl
aryor diye yorumlanr. Eer daha ok houna gidecekse
Hrsz yerine Uzman Hazine Avcs da diyebilirsin. nk
bazlar yle der. Bizim iin fark etmez. Gandalf bize
buralarda acele arayan bu trden bir adam olduunu ve
bu aramba ay vakti bir grme ayarladn syledi.'
Tabii ki aret var,' dedi Gandalf, 'Onu oraya bizzat
kendim yaptm. ok da iyi nedenlerim vard. Siz bana
zorlu yolculuunuz iin gerekli ondrdnc adam
29

bulmam sylediniz, ben de Bay Baggins'i setim. Eer

yanl adam ya da yanl evi setiimi sylerseniz, on kii
kalr ve hounuza gidecek tm kt ans d zerinize
ekersiniz ya da kmr kazmaya geri dnersiniz.'
Gandalf, Gloin'e yle tehditkr bir bak frlatt ki,
ccecik sandalyesinde bir tespihbcei gibi bzlp kald;
ve Bilbo bir soru sormak iin azn amaya kalktnda da
ona dnp, korkudan azn smsk kapatana dek kalarn
atp, al kalarn havaya kaldrarak gzlerini dikti. 'Artk
yeter,' dedi Gandalf. 'Daha fazla tartmayalm. Ben Bay
Baggins'i setim; bu da size yetmek zorunda. Eer ben
onun bir Hrsz olduunu sylyorsam, o bir Hrszdr ya
da zaman gelince olur. Onda sizin ya da kendisinin bile
tahmin ettiinden ok daha fazla bir cevher gizli. Dahas
bana teekkr borlu olacaksnz (byk bir olaslkla).
imdi, Bilbo, ocuum, feneri yak da biraz k gelsin!'
Byk fenerin lo krmz nda masaya haritaya
benzer bir parmen yayd.
'Bu senin bykbaban Thror tarafndan yaplmt,
Thorin,' dedi ccelerin heyecanl sorularn yantlamak
amacyla. 'Da'n bir plan.'
'Bunun bize pek yardm edeceini s a n m y o r u m d e d i
Thorin, hayal krklyla haritaya bir bak frlattktan
sonra. "Ben Da' ve civarndaki topraklar yeterince iyi
hatrlyorum. Ve Kasvetorman'n ve byk ejderhalarn
oaldklar Kurumu Ocak'tn nerede olduunu biliyorum.'
'Dada krmzyla iaretlenmi bir ejderha var,' dedi
Baiin, 'ama eer oraya varablirsek onu iaretsiz bulmak da
yeterince kolay olacaktr.'
'Gz ard ettiiniz bir nokta var,' dedi byc 'gizli girii
unutuyorsunuz, Bat tarafndaki Runik yazy ve dier
yazlarda o taraf iaret eden eli grmyor musunuz? Bu
Aa Odalar'a giden gizli bir geidi gsteriyor.' (Kitabn
bandaki haritaya bakarsanz Runik yazlar grrsnz.)
30

'Bir zamanlar gizli olmu olabilir,' dedi Thorin, 'ama

halen gizli olduunu nereden biliyoruz? Yal Smaug, o
maaralar hakknda bilinebilecek ne varsa renebilecek
kadar uzun zamandr orada yayor.'
'Olabilir - ama buray yllar, yllar boyu kullanm
olamaz/
'Neden?'
'nk oras ok kk. "Kap be ayak yksekliinde
ve kii geniliindedir," diyor Runik yaz, ama Smaug
artk bu byklkte bir yere samaz. Gen bir
ejderhayken bile samazd ki, bir de o kadar ok cce ve
Dale'li yedikten sonra hi samazf
'Bana olduka byk bir kovukmu gibi geliyor,' diye
homurdand yalnzca hobbit-kovuklarn bilen ve hi
ejderhayla
karlamam
olan
Bilbo.
Yeniden
heyecanlanmaya ve ilgilenmeye balyordu ve bu yzden
de enesini tutamamt, Haritalan severdi ve holnde,
zerinde
en
sevdii
tm
yrylerinin
krmz
mrekkeple iaretlendii, geri bir Kr Turu haritas
aslyd. 'Nasl olur da bu byklkte bir kap ejderha
haricindeki kimselerden gizli sakl tutulabilir k?J diye
sordu. Ama unutmayn ki o yalnzca kk bir hobbitti.
'Birok yolla,' dedi Gandalf. 'Ama bunun nasl
saklandn
gidip
grmeden
bilemeyiz.
Haritadan
anladma gre, Da'n yzeyine benzetilmi kapal bir
kap var. Bu zaten her zamanki cce yntemidir - sanrm
bu doa, deil mi?'
'Tamamyla,' dedi Thorin.
'Ve de,' dedi Gandalf, 'size haritayla birlikte kk
harika bir anahtardan bahsetmeyi unuttum. te bu!' ve
Thorin'in eline gmten yaplm uzun sapl, girintili
kntl bir anahtar tututurup, 'Onu iyi sakla!' dedi.
'Tabii ki,' dedi Thorin ve anahtan alp ceketinin iinde
boynundan sarkan ho bir zincire geirdi. 'Artk bir eyler
31

daha mit verici olmaya balyor/ dedi, 'Bu haber her eyi
iyiye gtryor, u ana dek ne yapmamz gerektii
konusunda doru dzgn bir fikrimiz yoktu. Douya, Uzun
Gl'e dek olabildiince sessiz ve dikkatli gitmeyi
dnmtk. Asl sorun da ondan sonra balayacakt'
'Her eyden nce keke Douya giden yollar hakknda
bir eyler bilseydim,' diye szn kesti Gandalf.
'Oradan,
Akan
Nehir
boyunca,
yukar
doru
gidebilirdik/ diye devam etti Thorin onu dikkate
almayarak. 'Ve oradan da Dale'in - yani o vadideki Da'n
glgesinde kalan eski kasabann - kalntlarna. Ancak
hibirimiz n Kap fikrini sevmedik. Nehir, Da'n
gneyindeki byk sarp kayalklardan geiyor ve ite
buradan da, eer alkanlklarn deitirmediyse, ejderha
kageliyor.'
fBu hibir ie yaramaz/ dedi byc; 'eer ki gl bir
Sava, hatta bir Kahraman yoksa. Ben bir tane bulmaya
altm, ama savalar uzak lkelerde birbirleriyle
savamakla meguller ve bu civarlarda da kahramanlar pek
nadir ya da hi bulunmuyor. Bu blgedeki kllar kr ve
baltalar da aa kesmek in kullanlyor; kalkanlarsa ya
beik ya da tencere kapa yaplm; hele ejderhalar
konusu ok ok uzak (hatta nerdeyse efsanevi). Ben de bu
nedenle hrszlk tz karar kldm - zellikle de bir Yankapnn bulunduunu hatrlaynca. Ve ite bizim kk
hrszmz, Bilbo Baggins; beenilip seilmi hrszmz.
Evet, imdi ie koyulup, baz planlar yapalm.'
'ok gzel o halde/ dedi Thorin, 'tabii uzman hrszn
bize baz fikir ve neriler vereceini varsayarsak!' Ve alayc
bir nezaketle BilboTya dnd.
'lkin bir iki ey daha bilmek isterim/ dedi Bilbo
tamamen kafas karm ve rkek bir halde, ama Toka
bir tavrla tm bunlar srdrmeye karar verdi. 'Yani altn
ve ejderha hakknda demek istiyorum; oraya nasl gittii ve
32

kime ait olduu ve elbette dier konular zerine.'

'Tanrm!' dedi Thorin. Elinde bir harita yok mu? Ve
arklarmz dinlemedin mi? Ve saatlerdir burada
konumuyor muyuz?'
'Benim iin hepsi bir, yalnzca daha ak br ekilde
istiyorum/ dedi srarla (genelde kendisinden bor para
isteyenlere kar taknd) iadam tavrn taknarak ve
Gandalf n yzn kara kartmamak iin olabildiince
olgun, temkinli ve profesyonel gzkmeye alt. 'Ayrca
tm riskleri, cepten karlayacam masraflarm, gerekli
zaman, cretimi vesaireyi renmek isterim.' - unu
demek istiyordu: 'Bundan ne elde edeceim ve sa salim
geri dnebilecek miyim?'
'Pekl/ dedi Thorin. 'Uzun jsaman nce bykbabam
Thror zamannda, ailemiz uzak Kuzeyden danya srlm
ve tm servetleri ve aletleriyle haritada gzken bu Da'a
gelmiler. Bu Da, uzaktan atam olan Yal Thrain
tarafndan kefedilmiti, ama onlar kazdlar, tneller
yaptlar ve daha byk odalar, daha byk atlyeler ina
ettiler tm bunlara ek olarak sanrm byk miktarlarda
altn ve mcevher buldular, Neyse, muazzam servet ve n
yaptlar ve bykbabam Da'n altna Kral oldu ve
Gneyde yaayan lmllerden korkun itibar grd,
bylece Akan Nehir'den taa Da'n glgesi altnda kalan
vadiye dek yayldlar. O gnlerde mutlu Dale kasabasn ina
ettilef. Krallar gelip bizden demirci alr ve en yeteneksizini
bile ok cmerte dllendrirlerdi, Babalar oullarn
rak olarak almamz iin bize yalvarrlar ve bize korkun
paralar derler, bizi, yetitirmeye ya da temin etmeye hi
zahmet etmediimiz yiyeceklerle donatrlard. O gnler
bizim iin gzel gnlerdi ve en fakirimizin bile harcayacak
ve bor verecek paras ve yalnzca zevk iin gzel eyler,
bugn bulunamayacak, sz bile edilemeyecek denli
muhteem ve sihirli oyuncaklar yapacak vakti vard.
33

"Dolaysyla bykbabamn odalar zrhlar, mcevherler,

oymalar ve kupalarla doldu ve Dalein oyuncak marketi
Kuzeyin harikas oldu.
'phesiz ki ejderhay ite bunlar getirmiti. Bildiiniz
gibi ejderhalar nerede bulurlarsa insanlardan ve ccelerden
altn ve mcevher alarlar ve yaamlar sresince (ki eer
ldrlmezlerse sonsuza dek yaarlar) ganimetlerini ok iyi
korurlar ve bu ganimetin keyfini bir pirin yzk kadar
dahi kartmazlar, Zaten iyi bir ii ktsnden glkle
ayrt ederler, ama maln pazardaki deerini genellikle iyi
bilirler; kendileri iin bir p bile yapamazlar, hatta
zrhlarnn sallanan pullarn bile tamir edemezlerdi. O
gnlerde Kuzeyde pek ok ejderha vard ve byk bir
olaslkla,
cceler
gneye
gtklerinden
ya
da
ldrldklerinden, altn da zor bulunur bir hale geliyordu;
btn bu bo harcamalar ve ykmlar sonucu ejderhalar da
ktden berbata doru gidiyorlard. Ama zellikle Smaug
adnda agzl, ok gl ve hain bir ejderha vard. Bir gn
havaya uup gneye geldi. Onu ilk duyduumuzda
Kuzeyden bir tufan geldiini sandk, Da'daki am aalan
rzgrda atrdayp gcrdyordu, O srada tesadfen darda
olan cceler (ki ans eseri ben de onlardan biriydim - o
gnlerde orada burada dolaan, maceraya dkn bir
gentim ve bu da o gn benim hayatm kurtard) - neyse,
baya uzaktan ejderhann alev pskrterek damza
konuunu grdk. Sonra yamalardan aa inip omana
ulatnda her yeri alevler kaplad. O srada Daie'deki tm
anlar alyordu ve savalar silahlarn kanyorlard.
Cceler byk kaplanndan dar frladlar, ancak ejderha
onlar bekliyordu. Hibiri bu yolla kaamad. Nehir
buharlat ve Dale'in zerine bir sis kt ve bu siste
ejderha savalarn zerine gidip bir ounu yok etti - u
malum mutsuz hikaye, yalnz o gnlerde biraz fazlaca
yaygnd. Sonra geri dnd ve srnerek n Kap1 dan ieri
34

girdi, tm odalar, dehlizleri, tnelleri, ara yollar, arap

mahzenlerini, konaklar ve geitleri dolat. Tabii o zaman
ierde hibir canl cce kalmad.ve oda onlarn servetlerini
ele geirdi. Ejderhann tarz bu olduundan, byk bir
olaslkla ganimetleri ierde uzak bir yerde kocaman bir
yn haline getirmitir ve bunu yatak yaparak zerinde
uyuyordur. Sonralar, byk kapdan dan srnr ve
geceleri Dale'e gelir, insanlan, zellikle bakireleri yemek
zere karrd ve ta ki Dale tmyle mahvolup, herkes
lene ya da buray terk edene dek de byle yapt. u sralar
oralarda neler olup bittiini bilmiyorum, ancak bugnlerde
hi kimsenin Da'a, Uzun Gl'n kysndan daha yakn
yaadn sanmyorum.
'Darda olan pek azmz, saklandmz yerde alanp,
szlandk ve Smaug'a lanetler yadrdk. Ve o arada
beklenmedik
bir ekilde babam ve bykbabam
alazlanm sakallaryla bize katldlar.
ok korkun
gzkyorlard, ama pek az ey anlattlar. Onlara nasl olup
da kurtulduklarn sorduumda, bana dilimi tutmam ve bir
gn gerektii zaman bunu reneceimi sylediler. Sonra
uzaklara gittik ve yaammz en iyi bildiimiz yolla, bir
aa bir yukar kazarak kazandk, ou kere demircilerin
alabilecei derinlie
kadar, hatta
bazen kmr
kartacak denli aa indik. Ama hibir zaman alnm
hazinemizi unutmadk. Hatta imdi bile ok kt deilsek
ve biraz oyalanmaya izin verirsem - bu srada Thorin
boynundaki altn zincirle oynad - onu geri almak ister ve
Smaug'a beddualar gndeririz.
'Sk sk babamn ve bykbabamn kan merak
ederim. imdi yalnzca onlarn bildii bir Yan-kap
olduunu anlyorum. Ama anlalan bir harita yaptlar ve
ben de Gandalf n bunu nasl ele geirdiini ve bu haritann
neden dorudan bana, en yerinde mirasya gelmediini
renmek istiyorum!'
35

'Onu "ele geirmedim," onu bana verdiler/ dedi

byc.
'Hatrlarsan
Bykbaban
Thror,
Mora
madenlerinde, Goblin Azog tarafndan ldrlmt.'
'Lanet olsun adna ki, evet/ dedi Thorin,
'Ve baban Thrain, yzyl nce geen Perembe, Nisann
yirmibirinde gitti ve sen de onu o zamandan beri bir daha
grmedin-'
'Doru, doru/ dedi Thorin.
'Pekl, baban bana bunu sana vermem iin verdi; ve
eer ben bunu sana vermek iin kendi zamanm ve
yolumu setiysem, hele seni bulmak iin gsterdiim
abay da gz nnde bulundurursak, beni sulayamazsn.
Baban bu kd bana verdiinde kendi ismini bile
hatrlamyordu ve bana senin isminden de hi bahsetmedi.
Byle baknca dorusu vlmem, mteekkir olunmam
gerektiini dnyorum! te burada, al/ dedi Gandalf
Thorin'e haritay verirken.
'Anlayamyorum,' dedi Thorin ve Bilbo da ayn eyi
sylemek istediini hissetti. Aklama pek de aklayc
gzkmyordu,
'Bykbaban,' dedi yavaa ve sert bir ifadeyle byc,
'Moria madenlerine gitmeden nce, haritay gvenlii
asndan oluna verdi. Baban, bykbaban ldrldkten
sonra haritay alp ansm denemeye kalkmt. Bu arada
en tatszndan maceralar yaad, ama Da'a hi yaklaamad.
Nasl gittiini de bilmiyorum, ama onu lmbycs'nn
zindanlarnda hapsolmu buldum/
'Sen orada ne yapyordun?' diye sordu Thorin
rpertiyle. Ve tm dier cceler titrediler.
'Kafan yorma. Her zamanki gibi bir eylerle
urayordum; pis, tehlikeli bir iti. Ben, Gandalf, bile g
bela katm. Baban kurtarmaya abaladm, ama artk ok
geti, Akln yitirmiti, dolanp duruyordu ve nerdeyse
harita ve anahtar dnda her eyi unutmutu.'
36

'Bunun acsn Moria goblinlerinden oktan karttk/

dedi Thorin; 'sra lmbycs'ne geldi demek.'
'Samalama! Tm cceler, dnyann drt bir tarafndaki
cceler, glerini birletirebilseler bile, bu dmann gc
onlar aar. Babann tek istei olunun haritay okuyup
anahtar kullanmasyd. Ejderha ve Da senin iin yeterince
byk grevler!'
'Yaasn, duyuyorum!' dedi Bilbo ve kazara bunu yksek
sesle syledi.
'Neyi duyuyorsun?' dediler hepsi birden ona dnerek.
yle
akl
bandan
gitmiti
ki,
'Syleyeceklerimi
duyuyorum,' dedi.
'Evet, ne var?' diye sordular.
'Pekl, sizin Douya gidip etraf bir kolaan etmeniz
gerektiini sylemeliyim. Her eyden te bir Yan-kap var
ve sanrm ejderhalar da bazen uyurlar. Eer kapnn
eiinde yeterince oturursanz, eminim ki aklnza bir
eyler gelir. Hem farknda deil misiniz, sanrm bir gece
iin yeterince uzun konutuk. Ne demek istediimi
anlarsnz. Yatmaya ve yann gne erken balamaya ne
dersiniz? Siz gitmeden nce size gzel bir kahvalt
hazrlarm.'
'Biz gitmeden nce mi dedin sen?' dedi Thorin. 'Hrsz
olan sen deil misin? Ve kapdan ieri girmeyi imdilik gz
ard edersek, kapnn nnde oturmak da senin iin deil
mi? Fakat yatak ve kahvalt konusunda sana katlyorum.
Ben yolculua kmadan nceki sabahlarda, jambonla alt
yumurta severim: Yumurtalar yada kzartlm olmal, suda
pimi deil ve datmamaya dikkat et.'
Geri kalanlar da bir ltfen bile eklemeden (ki bu
Bilbo'yu ok rahatsz etmiti) kahvaltlarn sipari edip
kalktlar. Hobbit hepsi iin oda bulmalyd ve tm misafir
yatak odalarn doldurup, hepsi yerlemeden nce
sandalyeler ve kanapeler zerine yataklar yapt. ok
37

yorgun ve dorusu pek de mutlu olmayarak kendi kk

yatana gitti. Kafasna gerekten koyduu bir ey de erken
kalkmamak ve kimsenin rezil kahvaltsn hazrlamaya falan
kalkmamakt. Tookluk etkisi yava yava azalyordu ve u
anda, sabah herhangi bir yolculua kp kmayacandan
pek emin deildi.
Yatana uzand srada Thorin'in odasnn yanndaki en
iyi yatak odasnda hl kendi kendine homurdandm
duyabiliyordu:
Souk dumanh dalar ardna
Derin zindanlara ve yal maaralara
Gitmeli buradan afak atmadan;
Uzun zaman nce unutulan altnmz bulmaya.

Bilbo kulaklarnda bu seslerle uykuya dald ve bu sesler

onun rahatsz edici dler grmesine neden oldu.
Uyandnda oktan afak skmt.

38

BICD 2

k u y u

KGB2VB1

Bilbo ayaa frlad ve sabahln zerine geirip yemek

odasna gitti. Orada, aceleyle yaplm kocaman bir
kahvaltnn izlerinden baka hibir ey yoktu. Odada
rktc bir karmaa, mutfakta ynla ykanmam anak
mlek vard. Nerdeyse sahip olduu her kap ve her kaak
kullanlmt. Bulak o denli kasvetlice gerekti ki, Bilbo,
dn geceki partinin hi de umduu gibi kabuslarnn bir
paras deil, gerek olduuna inanmak zorunda kald.
Dorusu onu almadan ve onu uyandrmaya dahi
kalkmadan Cama bir teekkr bile etmeden' diye
dnd) gitmeleri onu iyice rahatlatt. Ama yine de, az
biraz da olsa, bir hayal krkl duymaktan kendini alamad.
Bu duygu onu artt,
'Aptal olma, Bilbo Baggins!' dedi kendi kendine, 'bu
yanda ejderhalar ve tm o samalklar dnmek senin
neyine!' Bylece zerine bir nlk geirip ate yakt, su
kaynatt ve bulak ykad. Sonra iini bitirip yemek odasna
gemeden nce mutfakta gzel, kk bir kahvalt yapt.
Bu arada gne de ykselmiti; ve n kap da ieriye lk bir
bahar meltemini buyur etmek zere ak duruyordu. Bilbo
yksek sesle slk almaya ve bir nceki geceyi unutmaya
balad. Dorusu tam da yemek odasnda, ak pencerenin
yanna oturmu ikinci kez ufak, sevimli bir kahvaltya
balyordu ki Gandalf ieri girdi.
'Sevgili
dostum,'
dedi,
'ne
zaman
gelmeyi
39

dnyorsun? Hani gne erken balyorduk? - ve sen

burada oturmu halen kahvalt ediyorsun ya da on buukta
artk buna ne denirse! Bekleyenleyecekleri iin sana bir
not braktlar/
'Ne notu?7 dedi zavall Bay Baggins telala,
'Byk Filler Adna!1 dedi Gandalf, 'Sen bu sabah pek
kendinde deilsin. mine rafnn tozunu da m almadn!'
'Bunun bu konuyla ilgisi ne? Dorusu ondrt kiilik bir
bulak yetti!'
'Eer mine rafnn tozunu alm olsaydn, tam saatin
altnda bir not bulacaktn,' dedi Gandalf Bilbo'ya notu uzatrken (tabii not onun not ktlarndan birine yazlmt).
Bilbo notu okudu:
'Thorin ve Arkadalarndan selamlar Hrsz Bilbo'ya!
Misafirperverliinize en iten teekkrlerimizi sunar ve
profesyonel yardm nerinizi mteekkirlikle kabul ederiz.
artlar: Toplam kazancn (tabii eer olursa) ondrtte birini
amayacak, teslimde nakit demeli pay, herhangi bir durumda
tm seyahat harcamalar tarafmzdan karlanacak; gerekli olduu
takdirde, eer aksi daha nce belirlenmemise, cenaze masraflar
bizim ya da temsilcilerimiz tarafndan karlanacaktr.
'Sayn istirahatinizi bozmann gereksizliini gz nnde
bulundurarak, hazrlklar nceden yapmak zere yola koyulmu
bulunuyoruz ve zatalilerinizi Sukys'ndaki Yeil Ejderha
Han'nda sabah saat tam 11.00'de bekleyeceiz. Her ey tam
zamannda yapacanza gveniyor,
'Ve hizmetinizde olmann gururunu tayanz,
'Derin sayglarmzla
'Thorin ve Ark.'

'Bu yalnzca on dakikan kaldn gsteriyor. Komak

zorunda kalacaksn,' dedi Gandalf.
'Ama-' dedi Bilbo.
40

'Buna zaman yok/ dedi byc.

'Ama-' dedi Bilbo yine.
'Onun in de zaman yok! Hadi git artk!'
Bilbo mrnn sonuna dek, ikinci kahvaltsn yarm
brakp ve sabah temizliini bitirmeden kendisini nasl
darda apkasz, yry sopasz, hatta parasz ya da
genelde dar karken yanna ald eylersiz bulduunu,
nasl da anahtarlarn Gandalfn eline tututurup byk
Yeldeirmeni'nin oradan, Su'nun tesine, hatta bir iki mil
daha teye, tyl ayaklarnn tayabildiince hzl
kotuunu asla hatrlayamad.
Saat tam onbiri vururken Sukys'na vardnda nefes
nefese kalmt ve bir cep mendili dahi almadan geldiini
fark etti!
'Bravo!' dedi hann kapsnda durup yolunu gzleyen
Balin.
Ve birazck sonra dierleri de kyden gelen yolun
dpnemecinde grndler. Midillilere binmilerdi ve her
midilli her trden sandk, kn, kutu ve muhtelif tehizaa
yklenmiti. Bilbo iin olduu belli olan ok kk bir
midilli de vard.
kiniz de kalkn da yola koyulalm!' dedi Thorin.
ok zgnm/ dedi Bilbo, 'Ama apkasz geldim, cep
mendilimi evde unuttum ve zerimde hi para yok. Kesin
konumak gerekirse notunuzu 10.45'den nce almadm.1
'Kesin konuma/ dedi Dwalin, 've kayglanma da! Daha
yolculuun sonu gelmeden cfcp mendilleri ve daha bir sr
ey olmadan idare etmek zorunda kalacaksn. apkaya
gelince sandmda fazladan bir balk ve pelerin var.'
Mays arifesinde gzel bir sabah, ite byle handan
ayrlp ykl midillilerinin zerinde yola koyuldular; ve
Bilbo Dwalin'den dn ald (havadan biraz hrpalanm)
koyu yeil bir balk ve koyu yeil bir pelerin giyiyordu.
kisi de onun iin yle bykt ki, komik gzkyordu.
41

Babas Bungo'nun Bilbo iin ne dneceini ben

dnmeye cesaret edemem. Tek tesellisi, sakal olmad
iin cceye benzememesiydi.
Pek uzun gitmemilerdi ki Gandalf muhteem bir tavrla
beyaz bir at zerinde kageldi. Bilbo'nun piposunu ve
ttnn ve bir sr de cep mendili getirmiti. Bylece
kafile nee iinde yoluna devam etti ve yemek iin
durmalarnn haricinde tm gn boyunca hikyeler anlatp
arklar syleyerek midillilerini srdler. Bu yemek
molalar Bilbo'nun houna gidebilecek denli sk deildi,
ama yine de maceralarn her eye ramen o kadar kt
olmadn dnmeye balamt.
lkin nezih sakinleri, gzel yollar, bir iki han olan geni,
saygn bir lkeden, hobbit-topraklarndan getiler ve arada
srada ar ar ie giden bir ifti ya da cceye
rastlyorlard. Sonra insanlarn garip
konutuu ve
Bilbo'nun hi duymad arklar syledii topraklara
geldiler. Sonra taa, hi kimsenin kalmad, hi han
bulunmayan ve yollarn gittike ktletii Yalnztopraklar'a kadar gittiler. Gitgide ykselen, aalardan
dolay karanlk, kasvetli dalar ank uzaklarnda deildi.
Bazlarnda adeta kt niyetli kiilerce yaplm gibi kt
grnl eski kaleler vard, O gn hava feci ekilde
dndnden her ey hznl gzkyordu. Hava
ounlukla bir mays havasnn
ancak hikyelerde
olabilecei denli gzel olmutu, ama imdi souk ve slakt.
Yalnztopraklar'da uygun bir yer bulduklarnda kamp
yapmak zorundaydlar, ama hi deilse etraf kum olsayd.
'Pek yaknda haziran olacan dnrsek/ diye
sylendi Bilbo bir amur birikintisini geerken dierleri
tarafndan amura boulunca, ay vakti gemiti; yamur
bardaktan boanrcasna yayordu ve tm gn yamt;
sular balndan gzlerine damlyordu ve pelerini de tm
suyu ekmiti; midillisi yorgundu ve talarda tkezleyip
42

duruyordu; dierleri de konumaya kalklmayacak denli

somurtuyorlard. 'Eminim ki yamur kua giysilere ve
yiyeceklere de gemitir,' diye dnd Bilbo, 'Hrszln
ve ilgili her eyin can cehenneme!
Keke gzel
kovuumda aydanlm tam slk almaya balarken atein
banda olsaydm!' Ama bu, bunu son kez dileyii deildi!
Cceler hobbiti dikkate almayarak arkalarna bile
bakmadan yollarna devam ettiler. Gne gri bulutlarn
arkasnda bir yerde batm olmalyd, nk ortasnda bir
nehir olan o derin vadiye girdike karanlk artyordu.
Rzgr uyand ve nehrin kysndaki stler eilip bklp
ilerini ektiler, Neyseki yol, eski, ta bir kprnn
stnden kar tarafa geiyordu, nk nehir yamur
sulanyla kabarm, kuzeydeki tepelerden ve dalardan
aa azgnca akyordu,
Kar tarafa getiklerinde nerdeyse gece olmutu. Rzgr
gri bulutlan datt ve uuan paavralar arasndan tepelerin
zerinde avare bir ay belirdi. Sonra durdular ve Thorin
akam yemei hakknda bir eyler mrldand, 've uyuyacak
kuru bir yeri nereden bulacaz?' diye sordu.
O zamana dek GandalPn ortalarda olmadn fark
etmemilerdi. imdiye dek tm yolu onlarla birlikte
gelmi, ama ne maceraya dahil olduuna ne de yalnzca bir
sre iin onlara elik ettiine dair bir eyler sylemiti. En
ok o yemi, en ok o konumu ve en ok o glmt.
Ama imdi ylece ortalktan kaybolmutu!
'stelik tam da bir bycnn en ie yarayabilecei
srada/ diye szland (dzenli, bol ve sk yemekler
konusunda hobbitin grlerini paylaan) Dori ve Nor.
Sonunda bulunduklar yerde kamp yapmak zorunda
olduklarna karar verdiler. Bir aa kmesine yneldiler;
buras
nispeten
kuru
olmasna
ramen
rzgr
yapraklardaki yamur damlalarn silkeliyordu ve damlalar,
ite o damlalar en can skc olanyd. stelik bu ansszlk
43

atee de bulam gzkyordu. Rzgr olsun olmasn

cceler hemen her yerde, hemen her eyden ate
yakabilirlerdi; ama o gece beeeremediler, hatta bu konuda
zellikle iyi olan Oin ve Gloin bile.
Sonra midillilerden biri hi yoktan rkp kat. Ve
onlar yakalayamadan nehre girdi ve tekrar dar
kartamadan, ki Kili ve Fili nerdeyse bouluyorlard,
tad tm yk suya dp gitti. Tabii bu ykn ou
yiyecekti ve akam yemeine son derece az, kahvaltya ise
daha da az kalmt.
Hepsi ask suratlarla, slak ve homurdana homurdana
oraca kerlerken Oin ve Gloin de kavga edip, atei
yakmaya almaya devam ettiler. Bilbo zgn zgn
maceralarn yalnzca mays gneinde midilli srmek
olmadn dnd srada daimi gzcleri Balin, 'Orada
bir k var!' dedi. Biraz uzakta baz yerleri olduka youn,
aalkl bir tepe vard. imdi,
aalarn karanlk
younluundan bir ate ya da gz krpan mealeler
olabilecek rahatlatc grnen krmzmtrak
bir
grebiliyorlard.
Ia bir mddet daha baktktan sonra tartmaya
baladlar. Bazlar 'hayr' bazlar 'evet' dedi. Bazlar
yalnzca gidip bakmalar gerektiini, her eyin az akam
yemei, daha da az kahvalt ve gece boyu slak giysilerden
daha iyi olduunu syledi.
Dierleri ise yle dedi; 'Buralar pek de iyi bilinmiyor
ve dalara da fazlasyla yakn. u sralar gezginler bu yne
nadiren geliyorlar. Eski haritalarn hi hkm yok; her ey
ktye gitti ve yolda korunmaszz. Hatta buradakilerin
ounun kraldan bile haberleri yoktur; ve yola devam
ederken ne kadar az merakl olunursa o kadar az belayla
karlalr,' Bazlar, 'her eye karn ondrt kiiyiz,' dedi.
Dierleri, 'Gandalf nereye kayboldu?' dedi. Bu szler
herkes
tarafndan tekrarland.
Sonra
yamur
her
44

zamankinden beter yamaya ve Oin ve Gloin de kavga

etmeye baladlar.
Sonunda ortalk yatt. 'Her eye ramen bizimle
birlikte bir hrszmz var/ dediler ve bylece (gerekli ve
yerinde tm ihtiyatla) yola koyulup midillilerini n
ynnde srdler. Tepeye ulatlar ve az sonra da ormana
girdiler. Tepeyi getiler, ama yle bir eve ya da iftlie
gidebilecek, grlebilecek dzgn bir patika olmadndan
zifiri karanlkta aalann arasndan geerken olduka
atrt, gcrt ve hrt yaptlar (ve olduka da homurdanp
sylendiler).
Birden
krmz
k
pek
uzakta
olmayan
aa
gvdelerinin arasndan pnl prl parlad.
'Artk sra hrszn/ dediler Bilbo'yu kastederek.
'Gitmeli ve o k hakkndaki her. eyi, niin yandn ve
tmyle gvenli ve tedbirli olup olmadn renmelisin/
dedi Thorin hobbite. 'imdi yok d ve eer her ey
yolundaysa abucak buraya geri dn. Yolunda deilse eer
becerebilirsen geri dn. Beceremezsen iki kez peeli
bayku, bir kez de cce bayku gibi t, biz elimizden
geleni yaparz.'
Bilbo nasl bir kez bile bir yarasa gibi umamsa,
herhangi bir bayku gibi de temeyeceini aklayamadan
gitmek zorunda kald. Ama ne olursa olsun hobbitler
ormanda sessizce ilerleyebilirlerdi, hem de tmyle
sessizce. Bununla gurur duyarlard ve Bilbo, ilerlerlerken,
tm bu cce amatas dedii eyi koklayp durmutu ki,
sanrm siz ya da ben rzgrl bir gecede tm bir svari
alay iki adm temizden gemedike bir ey fark
etmezdik. Bilbo'ya gelince, o krmz a doru iini yle
ciddiye alr bir tavrla ilerliyordu ki, bir gelinciin
yzndeki tek bir kln bile oynadn zannetmem.
Bylece doal olarak hi kimseyi rahatsz etmeden
doruca atee nk bu bir ateti - ulat. Ve grdkleri
45

ite unlardan ibaretti.

Kayn ktklerinden ok kocaman bir atein etrafnda
oturmu kocaman adam uzun tahta ilere geirilmi
koyun etlerini kzartyor ve parmaklarndan damlayan yal
et sularn yalyorlard. ok gzel, itah ac bir koku vard.
Ve yanlarnda da bir f gzel bir iecek vard ve testilerle
iiyorlard.
Ancak bunlar
troll'lerdi.
Bunlar
aka
troirierdi. Hatta sk korunmu yaamna ramen Bilbo bile
bunu grebiliyordu. Hem de onlarn byk,
sert
yzlerinden, iriliklerinden, bacaklarnn eklinden ve hi
mi
hi
misafir
odas
nezaketinde
olmayan
konumalarndan.
'Dn koyun, bugn koyun ve eer yarn da koyun
deilse helal olsun,' dedi troll'lerjen biri.
'Yeterince uzun zamandr ufack bir para olsun insan
eti yemedik/ dedi bir ikincisi, '^illiam'm hangi cehennem
olas fikrinden
dolay bizi buralara getirdii beni
mahvediyo ve ieceimiz de azalyo stelik,' dedi
testisinden bir frt alan Willam'n dirseini drtkleyerek.
William ag2m tka basa doldurdu. 'Kapa teneni!1 dedi
diyebilir diyebilmez. 'Biyisinin kalkp da sise yemek olmak
itin bulda dulmasn bekleyemessin. Dadan indiimisden
beyi bil butuk koyun yedin? Daha ne istiyorsun? Saman
b isten yana deil. Bunun gibi gsel etlij sem is biy vadi
koyunu itin "Sa ol Biir demen gerekilken hem de.'
Kzartt koyun butundan koca bir srk alp azn koluna
sildi.
Evet korkarm ki yalnzca tek kafalar olan troll'ler bile
byle davranrlar. Bilbo tm bunlar duyduktan sonra
hemen bir eyler yapmas gerektiini dnd. Ya sessizce
geri gidip yaknlarda orta cssede kzarm cce, hatta
deiiklik olsun diye midilli, bile denemeye yatkn iren
troll olduuna dair cceleri uyannal ya da bir para
gzel, hzl bir hrszlk yapmalyd. Birinci snf efsanevi
46

bir hrsz bu noktada elini devlerin ceplerine daldrr eer becerebilirseniz bu hemen her zaman ie yarar koyunlan ilerinden arr, biray alar ve onlar bunu fark
etmeden svp giderdi. Daha pratik, ama daha az
profesyonel gurur tayan dierleri de, belki onlar
grmeden her birisine bir haner saplard. Daha sonra da
gece nee iinde geirilebilirdi.
Bilbo bunu biliyordu. Hi grp yapmad pek ok ey
hakknda okumutu. imdiyse hem korkmu hem de
bezmiti; yzlerce mil uzakta olmay istedi, hem - hem,
bir ekilde Thorin ve Arkadalanna eli bo dnemezdi.
Bylece glgede durup tereddt iinde bekledi. Duyduu
eitli hrszlk yntemlerinden troll'lerin ceplerinden bir
eyler armak en az zor olanym gibi geldi ve o da
sonunda Willam'n arkasndaki,bir aaca sessizce sokuldu.
Bert ve Tom fya yneldiler. Wiiliam'sa bir iki daha
almt. Derken Bilbo cesaretini toplad ve kk elini
William'n kocaman cebine soktu. Orada, Bilbo'ya bir
anta kadar kocaman gelen bir kese vard. 'Ha!' diye
dnd yeni iine snr ve keseyi dikkatlice dan
ekerken, ( bu bir balang!'
yleydi! Troll'lerin keseleri muziptirler ve bu kese de
bir istisna deildi. 'Neredesin, kimsin?' diye ihbar etti tam
cepten knca; ve William arkasna dnp Bilbo aacn
arkasna savuamadan onu boynundan yakalad.
'Vay canna, Bert, bak ne enseledim?' dedi William.
'Nedir o?' dedi dierleri oraya gelirken.
'Biliyorsam nameldim! Nesin sen?'
'Bilbo Baggins, bir hrs-ey-hobbit/ dedi zavall Bilbo
tmyle titreyerek ve onlar kendisini boazlamadan nce
bayku seslerini nasl kartabileceini merak etti.
'Bil hys-ey-hobbit mi?' diye sordular bir an akn,
Troll'lerin anlaylan azck kttr ve kendilerine yeni her
eye de pheyle bakarlar.
47

'Hey neyse, bir hys-ey-hobbitin benim cebimde iti

ne?' dedi Wlliam
'Onlar piirebilir miyiz?' .dedi Tom.
'Deneliz/ dedi Bert eline bir i alp.
'Bil lokmadan fasla etmesi' dedi olduka iyi bir akam
yemei yemi olan William, 'hele deyisi yslp kemikleyi
ayrlrsa hi etmes.'
'Belki etyafta onun kibileri vardy ve pide, byek falan
yapabiliyiz!' dedi Bert. 'Hey sen, etrafta gizlenen senden
bakalar vay m, seni iyren tavan/ dedi hobbitin tyl
ayaklarna bakarak ve onu ayaklarndan tutup sallad.
'Evet, bir sr/ dedi Bilbo arkadalarn ele vermemeyi
hatrlamadan nce. 'Hayr hi yok, bir tane bile/ dedi
hemen ardndan.
'Ne demek istiyosun?' dedi bu seferde onu sandan
yakalayp dik tutan Bert;
'Sylediimi/ dedi Bilbo. nefesi kesilerek. 'Ve ltfen
beni piirmeyin nazik efendilerim. Ben kendim iyi bir
ahymdr ve pitiimden daha iyi piiririm, anlyor
musunuz? Eer beni akam yemei yapmazsanz sizin iin
ok gzel eyler piiririm, size harika gzellikte bir
kahvalt hazrlarm,
'Savall
ktk
adam/
dedi
William.
oktan
yiyebileceinden ok fazla yemek yemi ve bir sr de
bira imiti, 'Savall ktk adam! Brakn gitsin!' .
'Bil sr ve hile neyi kastettiini sylemeden olmaz/
dedi Bert. 'Uykumda boazmn kesilmesini istemiyolum.
Konuana dek ayaklarn atee tutun!'
'Ben almycam/ dedi William 'Onu ben tuttuum halde.'
'Sen iko bir aptalsn William/ dedi Bert, 'bu akam
yine sylediim gibi.'
'Ve sen de bil hdksn'.'
'Ve bunu sylemeni kabullenemem Bili Huggins,' dedi
Bert ve yumruunu Williamtn gzne geirdi. .
48

Derken mthi bir amata koptu. Kpekler gibi kavga

etmeye ve birbirlerine her trden mkemmelen doru ve
yakr isimleri bara ara sarfetmeye baladlar. Bert
Bilbo'yu yere drdnde, onlarn ayaklan altndan
svmaya yetecek kadar akl ancak banda kalmt. ok
gemeden birbirlerinin
kollarnda dmlendiler ve
tekmeleye yumruklaya atein yanna yuvarlanrlarken Tom
akllarn balanna getirmek iin aatan kopmu bir dalla
ikisine birden gm diye vurdu - ama bu onlar daha kt
ldrtt.
Bu Bilbo iin svma zamanyd. Ancak zavall kk
aya Bert'in kocaman penesinin altnda ezilmiti ve
vcudunda hi soluk kalmamt ve ba da dnyordu; bu
yzden bir mddet orada alevlerin oluturduu k
halkasnn hemen dnda soluk solua yatakald.
Tam kavgann ortasnda Balin kageldi.
Cceler
grltleri uzaktan duymular ve bir sre Bilbo'nun geri
gelmesi ya da bayku gibi tmesi iin bekledikten sonra,
birer birer ve olabildiince sessiz, a doru srnmeye
balamlard. ok gemeden Tom, alevlerin aydnlatt
Balin1 i grp korkun bir uluma frlatt. Troll'ler cce
grmekten (hele bir de pimemi olurlarsa) nefret ederler.
Bert ve Bili de kavgay aniden durdurdular ve 'Bir torba,
Tom, abuk!' dediler. Ve tm bu karmaann iinde
Bilbo'nun nerede olduunu merak eden Balin neler olup
bittiini renemeden kafasna br torba geti ve yere
dt.
Ta daha ok gelecek var/ dedi Tom, 'ya da tamamen
yanl anladm. Bil sr ve hi> hi hys-ey-hobbit yok,
ama bu ccelerden bir sr var. Bu ayn o klkta!'
'Sanrm haklsn/ dedi Bert, 'en iyisi ktan ekilelim.'
Ve yle de yaptlar. Koy unlan ve dier ganimetlerini
tamak iin kullandklar torba
ellerinde,
glgede
beklediler. Ve her cce gelip, atee, dklp salm
49

testilere ve dilenmi koyunlara aknlkla bakarken,

srpriz, plap! kafasnn zerine iren kokulu bir torba
geti ve yakaland. Az sonra Dwalin, Balin1 in yannda, Fili ve
Kili birlikte, Dori, Nori ve Ori, tm bir ynda ve Oin,
Gloin, Bifur, Bofur ve Bombur 1 da
atein yannda
istiflenmi rahatszca yatyorlard.
'Bu onlara gnlerini gsterir!' dedi Tom, Bifur'la Bofur
genelde cceler keye sktrldmda yaptklar gibi
delice savatklar ve epeyce sorun yarattklar iin.
En son Thorin geldi ve o habersiz yakalanmad. O
ktle hazr gelmiti ve ilerin iyi gitmediini anlamak
iin arkadalarnn bacaklarnn
torbalardan
ktn
grmesi gerekmiyordu. Biraz tede uzakta glgede durdu
ve, 'Nedir tm bu bela? Kim benim insanlarm ykyor
byle?' dedi.
'Troll'ler!' dedi Bilbo. Onu tamarnan unutmulard.
'allklarn arasnda, ellerinde torbalan saklanyorlar/ dedi.
'Ya! Sahi mi?' dedi Thorin. Ve troll'ler zerine
aayamadan atee doru srad. Bir ucu yanan byk bir
dal kapt ve Bert yana kaamadan bu yanan ucu gzne
yedi. Bu onu bir sre arpmadan uzak tuttu. Bilbo
yapabileceinin en iyisini yapt. Tom'un bacan yakalad elbette ne kadar iyi yakalayabilirce, nk gen bir aa
kt kadar kalnd ama Tom kvlcmlar ThoriVin
yzne doru tekmelerken dne dne allann zerine
savruldu.
Bir dal Tom'un dilerine arpt ve n dilerinden
birisini kaybetmesine neden oldu. Size diyebilirim ki bu
onu uluttu. Ama tam o srada arkadan William geldi ve tam
Thorin'in kafasndan ayaklarna dek bir torba geirdi.
Bylece kavga sona erdi. imdi hepsi harika bir halde
salamura olmulard: Hepsi torbalara geirilmilerdi ve
kzgn troll (ikisi unutamayacaklar yank ve eziklerle)
balarnda oturmular ve onlar yava yava kebap
50
^

yapmalar m yoksa ince ince kyp kaynatmalar m ya da

yalnzca jle yapmak zere birer birer zerlerine oturup
ezmeleri mi gerektii tartyorlard ve Bilbo, derisi ve
elbiseleri yrtlm, bir alnn zerinde bekliyor, duyarlar
korkusuyla hareket etmeye cesaret edemiyordu,

51

te tam bu srada Gandalf geri dnd. Ama kimse onu

fark etmedi, Trolller de, tam cceleri imdi kebap
yapmaya, ama sonra yemeye - bu Bert1 in fikriydi, ama
uzun tartmalardan sonra hepsi bu fikri kabul etmilerdi
karar vermilerdi.
'Onlar timdi ksartmak hit de iyi olmaz. Btn gece
srey!' dedi bir ses. Bert, William'n konutuunu sand.
'Tartmay batan balatma Bili,' dedi, 'Yoksa gerekten
btn gece srecek
'Kim tar-tarttyol?' dedi konuann Bert olduunu sanan
William.
'Sen tartyolsun/ dedi Bert.
'Sen bil yalancsn,' dedi William ve tm tartma en
batan balad. Sonunda onlar kyma yapp kaynatmaya
karar verdiler. Bylece byk kara bir kazan aldlar ve
baklarn karttlar.
'Kaynatmak hi de iyi olmaz, suyumuz yok ve kuyu da
olduka uak/ dedi bir ses. Bert ve William bu sesin Tom'a
ait olduunu andlar.
'Kes sesini!' dediler, 'Yoksa bu ii hi bitilemelecegiz.
Ve eer bil ss daha edelsen suyu gidip kendin alabililsin.'
'Sen kes sesini!' dedi sesin William'n olduunu sanan
Tom 'Senden baka kim tartyo ki, bilmek isterim. 1
'Sen biy mankafasn,' dedi William.
'Mankafa sensin!' dedi Tom.
Ve tartma sil batan balad ve eskisinden de hararetli
bir halde devam etti, ta ki sonunda torbalarn zerine birer
birer oturup nce onlan ezmeye ve sonra da onlar
kaynatmaya karar vermelerine dek.
'nce kimin zeline otulacaz?' dedi ses.
'En iyisi nce sonuncusunun zeline otu lalm/ dedi gz
Thorin tarafndan incitilmi olan Bert.
O Tom'un
konutuunu dnyordu.
'Kendi kendine konuma/ dedi Tom. 'Ama eer
52

sonuncusunun zeline otulmak istiyosan git otul. O

hangisi?'
'Sal tolaplar olan/ dedi Bert.
'Sama, gli toraplan olan/ dedi William'inkine benzer
bir ses.
'Ben sal olduuna dikkat ettim/ dedi Bert.
'Salyd/ dedi William.
'Peki neden gli olduunu syledin?' dedi Bert.
'Ben hi yle biley demedim. Onu Tom syledi.'
'Kesinlikle ben deildim/ dedi Tom 'o sendin.'
kiye bil, bu yzden eneni kapa!' dedi Bert.
'Sen kiminle konutuunu sanyosun?' dedi Wlliam.
Tamam artk kesin!' dediler Tom ve Bert bir arada.
'Gece ilelliyol ve afak elken skcek. Hadi artk
balayalm.'
'afak hepinizi alsn ve sizi ta
yapsn/ dedi
William'nkine benzer bir ses. Ama onunki deildi. nk
tam o srada tepenin zerinden bir k kageldi ve dallar
da bir trtdr sard. William hi konumad, nk ne
eildiinde ta kesilip kalmt ve Bert ve Tom da ona
bakarlarken kaya gibi hareketsizlemilerdi, Ve orada,
kularn tnemelerinin dnda tek balarna, gnein
altnda durdular; nk troll'ler sizin de byk bir olaslkla
bildiiniz gibi, afaktan nce yeraltna girmelidirler, yoksa
yapldklar da hamuruna geri dnrler ve bir daha
kprdayamazlar. te Bert, Tom ve William , n bana gelen
de buydu.
'Mkemmel!' dedi Gandalf bir aacn arkasndan kp
Bilbo'nun dikenli aldan aa inmesine yardm ederken.
Sonra Bilbo her eyi anlad. Ik gelip troll'lerin sonlarn
getirene dek dolamalarn ve kavga etmelerini salayan
bycnn sesiydi.
Yaplacak i, torbalarn azlann amak ve cceleri
dar karmakt. Nerdeyse boulacaklard ve bu ie canlan
53

ok sklmt. Orada ylece yatp troll'lerin onlar

kzartmalar, ezmeleri ve kyma yapmalar konusundaki
planlarn dinlemek hi elenceli deildi. leri iyice rahat
etmeden nce bana neler geldiinin hikyesini Bilbo 1 dan
batan sona iki kez dinlediler.
'Arma ve alma altrmas yapmak iin aptalca'bir
zaman/ dedi Bombur. 'Hem de istediimiz yalnzca ate ve
yiyecekken'/
cFte bu da o adamlardan arpmadan alabileceiniz bir
ey
deildi/
dedi
Gandalf.
'Neyse,
imdi
vakit
kaybediyorsunuz. Troll'lerin yaknlarda bir yerde gneten
saklanmak iin bir maaralar ya da inleri olmas
gerektiinin farknda deil misiniz? Gidip iine bir gz
atmalyz!'
Etraf aratrdlar ve biraz sonra troll'lerin ta botlarnn
izlerini aalarn iine doru giderken buldular. zleri
tepenin yukarsna, ta allklar arasna gizlenmi, bir
maaraya alan byk ta kapy bulana dek takip ettiler.
Ama kapy aamadlar, hatta hepsi itelerken ve bu arada
Gandalf eitli byler denerken bile.
'Bu ie yarar m?' dedi Bilbo' yorgun der ve
ackrlarken. 'Troll'lerin kavga ettikleri yerde buldum/ diye
ekledi. Kukusuz William'm minicik ve gizli olduunu
dnd, ancak kocaman bir anahtar uzatarak. ans
eseri, taa dnmeden nce cebinden dm olmalyd.
'Ne halt etmeye daha nce bundan bahsetmedin?' diye
bardlar. Gandalf anahtar kapp anahtar deliine soktu.
Sonra takap kocaman bir itile ardna dek ald ve hepsi
ieri girdiler. Yerde kemikler ve havada da iren bir koku
vard; epey bir miktar yiyecek, raflarda, yerde ve bir
kede toplanm pirin dmelerden altn paralarla dolu
kazanlara dek dank bir yama pislii arasnda oraya
buraya salm duruyordu. Duvarlarda asl bir sr kyafet
vard . - troll'lere gre yle kktler ki korkarm
54

kurbanlarnn kyafetleriydi - ve aralarnda baz deiik

marka, biim ve byklklerde kllar vard. zellikle iki
tanesi, gzel knlarndan ve mcevher ssl kabzalarndan
dolay gzlerine arpmt.
Gandalf ve Thorin bunlardan birer tane aldlar ve Bilbo
da deri klfl bir bak kapt. Bu bir troll iin ancak kk
bir cep aks olabilirdi, ama hobbit iin nerdeyse ufak bir
klt.
'Bunlar iyi kllarm gibi grnyor/ dedi byc
kllarn yarsn knlarndan kartp merakla inceleyerek.
'Herhangi bir troll ya da buralarda ve bugnlerde yaayan
herhangi bir demirci tarafndan yaplmamlar, ama
zerlerindeki Runik yazy okuyabilirsek daha ok ey
renebiliriz.
'Bu korkun kokudan dar kalm/ dedi Fi. 'Bylece
para kazanlann, eldememi ve yenilebilecek gibi
gzken yiyecekleri ve halen dolu olan bir f biray dar
karttlar. O srada canlan kahvalt yapmak istediinden ve
ok a olduklarndan trolllerin erzak depolarndan
edindiklerine burun kvrmadlar. Kendi erzaklar olduka
kstlyd. imdiyse ekmek, peynir, bol miktarda bira ve
kzde kzartmak iin biraz jambonlar vard.
Geceleri iyice
rahatsz
getiinden
uyudular ve
akamstne dek baka bir ey yapmadlar. Sonra
midillilerini getirdiler ve kazanlarca altn tayp, nehrin
civarndaki izden pek de uzak olmamak kaydyla ok
gizlice gmdler ve geri gelme ve dar kartma
olaslklarna kar da zerlerine bir sr tlsm dzdler. Bu
i bittiinde bir kez daha yklenip Douya giden patikada
yola koyuldular.
'zninle nereye gittiini sorabilir miyim?' dedi Thorin
Gandalf a at srerlerken.
'leriye bir gz atmaya/ dedi o da.
'Peki ne seni tam vaktinde geri getirdi?'
55

'Geriye bir gz atmak,' dedi o da,

'Tastamam!' dedi Thorin, 'ama biraz daha ak olabilir
misin?'
'Yolumuzda casuslua ktm. Pek yaknda daha tehlikeli
ve zor bir hale gelecek. Ayrca kk erzak kumanyamz
tekrar doldurma konusunda da endieliydim. Bununla
beraber ok uzaa gitmemitim ki Rivendell'den bir ift
arkadama rastladm.'
'Oras neresi?' dedi Bilbo.
'Szm kesme!' dedi Gar.dalf. 'Birka gn iinde oraya
varacaksnz ve eer ansmz yardm ederse her eyi
reneceksiniz. Sylediim gibi Elrond halkndan iki
kiiye rastladm. Troll'lerin korkusundan dolay acele
ediyorlard. Bana troll'n dalardan indiini ve yolun
yaknnda ormana yerletiklerini syleyen onlard. Herkesi
korkutarak blgeden uzaklatrmlar ve yabanclara pusu
kuruyorlarm.
'Ardndan geri istendiim hissine kapldm. Geriye bir
gz attmda uzakta bir ate grdm ve ona yneldim.
Sonrasn biliyorsunuz. Ltfen gelecek sefere daha dikkatli
olun, yoksa hibir yere ulaamayacaz.'
'Sa ol!' dedi Thorin.

56

BUJCO 3
ks2L B R

lNLeKI CDe

Hava dzeldii halde o gn ne ark sylediler ne de

hikyeler anlattlar; ertesi gn de sonraki gn de.
Tehlikenin iki tarafta da pek uzak olmadn sezmeye
balamlard. Yldzlarn altnda kamp kurdular ve atlarnn
onlarnkinden daha fazla yiyecei oldu. nk bol
miktarda imen vard, ama troll lerden aldklarn hesaba
katsak bile antalarnda pek fazla bir ey kalmamt. Bir
sabah bir nehri geni s, kpk ve ta sesleriyle dolu bir
yerinden getiler. Dier ky dik ve kaygand. Midillilerini
srerek en tepeye ulatklarnda byk dalarn iyice
yaklatn fark ettiler. Daha imdiden en yakndakinin
eteklerine dek yalnzca bir gnlk kolay bir yolculuk
izlenimi veriyorlard. Kahverengi eteklerinde gn
yamalan olduu ve yamalarnn ardnda karl tepelerin
zirveleri patlad halde karanlk ve kasvetli grnyorlard.
'Da, tu. mu?' diye sordu Bilbo ciddi bir ses tonuyla ve
fal ta gibi alm gzlerle bakarken. Daha nce hi bu
denli byk grnen bir ey grmemiti.
Tabii ki hayr!' dedi Balin. 'Bu yalnzca Puslu Dalar'n
balangc ve bunlarn gerisindeki Dahayabanltopraklar'a
ulaabilmek iin ya ilerinden ya stlerinden ya da bir
ekilde altlarndan gemeliyiz. Ve bu da, bu dalarn dier
eteinden Douda, Smaug'un hazinemizin zerinde yatt
Yalnz Da'a kadar bile upuzun bir yol demektir.'
'Yaa!' dedi Bilbo ve tam o srada daha nce
57

hatrlayabildiinden ok daha yorgun hissetti kendini. Bir

kez daha hobbit-kovuunda, en sevdii odasndaki atein
nnde duran rahat koltuunu ve aydanlnn su snd
sln dnd. Tabii ki bu son dn olmayacakt!
Sonra Gandalf baa geti. 'Yolu kaybetmemeliyiz yoksa
bu sonumuz olur,? dedi. 'Bir kez yiyecek ve uygun
gvenlikte bir dinlenmeye gereksinimimiz var - ayrca
Puslu Dalar'a dzgn bir yoldan trmanmak gerekir, yoksa
kaybolur ve geri dnp her eye yeniden balamak
zorunda kalrsnz (tabii bir daha geri dnebilirseniz).'
Cceler Gandalf a nereye yneldiini sordular ve o da
yle yantlad: 'Bazlarnzn da bildii gibi Yaban'n en
kenarna dek geldik. nmzde bir yerlerde Elrond'un
Son Evcil Ev1 de yaad, gzel Rivendell vadisi gizli.
Arkadalarmla bir mesaj yolladm iin bekleniyoruz.'
Bu haber ho ve rahatlatc geldi, ama henz oraya
ulamamlard ve o Son Evcil Ev'i Dalar'n batsnda
bulmak sanld kadar kolay deildi. nlerindeki topra
blecek hibir aa, hibir vadi ya da hibir tepe yokmu
gibi gzkyordu; yalnzca en yakndaki dan eteklerine
ulamak zere yava yava yukar trmanan bir usuz
bucaksz bir yoku ve yer yer su bulunabileceini gsteren
yosun yeili ve imen yeili paralarn olduu sprge otu
ve ufalanan kaya renginde geni bir arazi.
Sabah geti, leden sonra oldu; fakat tm bu sessiz
oraklkta herhangi bir yerleim izi yoktu. Artk evin
nerdeyse kendileri ve dalar arasnda herhangi bir yere
gizlenmi
olabileceini
grdklerinden
endieleri
artyordu. Birdenbire nlerine kveren dik yamalanyla
dar vadilere geldiler ve aaya bakp altlarnda aalar ve
dipte akan bir su grnce ardlar. zerlerinden
nerdeyse atlayabilecekleri sel sulanndan oluma kk
dereler vard, ama kk elalerle iyice derinlemilerdi,
Kimsenin
ne
zerinden
srayabilecei
ne
de
58

trmanabilecei karanlk, derin dereler vard. Bazlar, uzun

ve parlak, byyen iekleriyle baklmaya deer ho yeil
yerler olan bataklklar vard; ancak srtnda bir antayla
oraya giren bir midilli bir daha asla geri kamazd.
Aslnda rman s yerinden dalara dek olan topraklar
tahmin edebileceinizden ok daha geniti, Bilbo hayrete
dmt. Tek patika bazlar kk, dierleri ise yar
yarya yosun ya da sprge otuyla kapl beyaz talarla
iaretlenmiti. Hepsi bir arada, yolunu olduka iyi bilirmi
gibi grnen Gandalf m klavuzluunda bile yolu takip
etmek olduka yava bir iti.
Gandalf talar aranrken sakal ve ba bir o yana bir bu
yana sallanp durdu ve onlar da onun ardndan gittiler, ama
gn tkenmeye
balarken
aramann
sonuna
pek
yaklaamadlar. ay vakti oktan gemiti ve anlalan
yemek vakti de birazdan aynsn yapacakt. Ortalkta
uuan pervaneler vard ve ay henz domam
olduundan hava iyice lolamt. Bilbo'nun midillisi
kklere ve talara taklp tkezlemeye balad. Dik bir
iniin kenarna yle abuk geldiler ki Gandalf n at
nerdeyse yokutan aa kayacakt.
'Sonunda bulduk!" diye bard ve dierleri etrafna
toplanp kenardan aa baktlar. Taa aalarda bir vadi
grdler. Dipte kayalk bir yatakta kouturan suyun sesini
duyabiliyorlard; aalarn kokusu havaya yaylmt; ve
suyun vadi tarafnda bir k vard.
Bilbo, Rivendell'in gizli vadisine giden dik, zikzak yolu
alacakaranlkta tkezleyerek ve kayarak inilerini hi
unutmad. Onlar indike hava gitgide snd ve am
aalannn kokusu uyuturup uykusunu getirdi ve bylece
arada bir kafas ne eiliyor ve decek gibi oluyor ya da
kafasn midillinin boynuna arpp duruyordu. Aa, daha
aa indike ruhlar ykseldi. Aalar kayna ve meeye
dnt ve alacakaranlkta huzur verici bir hava vard.
59

Sonunda dereden ok yksekte olmayan aasz bir alana

geldiklerinde son yeil de imenden solup gitmiti sanki.
'Hmmm! Buras elfler gibi kokuyor! 1 diye dnd
Bilbo ve yldzlara bakt. Mavi ve parlak yanyorlard. Ve
tam bundan sonra aalardan kahkahaya benzer bir ark
tufan kageldi:
Hey! Ne yapyorsunuz,
Ve nereye gidiyorsu nuz?
Nallanmak istiyor midillileriniz!
Tayor ite nehrimiz!
Hey! tm la la la li
ite aadaki vadide!
Hey! Ne aryorsunuz;
Ve neneye yollanyorsun uz?
Ttyor odun ve allarmz,
Piiyor ite lavalarmz!
Hey! triUiU-lolli
Bu vadi ok keyifli,
ha! ha!
Hey! Nereye gidiyorsunuz;
Sallanp dururken sakallarnz?
Bilmiyoruz, bilmiyoruz
Neden gelmi ki Bay Baggins,
Bir de Balin ile Dtvalin
Taa aaya vadiye
haziranda
ha! ha!
Hey! Kalacak msnz,
Yoksa kaacak msnz?
Kaybediyor yollarn midillileriniz!
60

lyor gn fark edin siz!

Kamak lgnca olacaktr
Kalmak keyifli bulunacaktr
Ve dinleyin, kulak verin ve,
Karanln sonu gelinceye,
te bizim trkmz
ha! ha!

te byle aalarn iinde glp arklar sylediler; ve

bunu olduka sama buldunuz sanrm. Aldrmazlard bile
buna; eer byle olduunu syleseniz yalnzca daha ok
glerlerdi. Bunlar elflerdi elbette. ok gemeden karanlk
derinletike Bilbo'nun gzne arpmaya baladlar,
Onlarla ok az karlat halde Bilbo elfleri severdi, ama
azck da korkard. Ccelerse onlarla iyi geineniezlerdi.
Hatta Thorin gibi terbiyeli cceler bile aptalca (ki bu da
dnlebilecek en aptalca eydi) olduklarn dnrler ya
da onlardan rahatsz olurlard. Baz elfler de onlarla, daha
ok da sakallanyla alay eder ve glerlerdi.
'Hey, hey!' dedi bir ses 'Bir bakn hele! Hobbit Bilbo
bir midilli stnde, aman Tanrm! ok ho, deil mi?'
'En alacak harika!'
Ve demin tamamn yazdm kadar gln bir arkya
daha baladlar. Sonunda birisi, uzun ve gen birisi
aalarn arasndan kp reverans yaparak Gandalf ve
Thorin'i selamlad.
'Vadiye hogeldiniz!' dedi.
'Teekkr ederiz!' dedi Thorin bir para hrn; ama
Gandalf oktan atndan atlam ve elflere katlm, mutlu
mutlu sohbet ediyordu.
'Yolunuzdan birazck sapmsnz/ dedi elf: 'Ama tabii
eer suyun kar kysndaki tek yola ve ilerisindeki eve
gidiyorsanz. Biz size doru yolu gsteririz, ama en iyisi
kpry geene dek yryn. Birazck bizimle kalp ark
61

syleyecek misiniz, yoksa hemen devam m edeceksiniz?

Akam yemei ilerde hazrlanyor. Yemek iin yaklan
odun atelerinin kokusunu duyabiliyorum.'
Bir mddet kalmak yorgun olduu iin Bilbo'nun
houna giderdi. Haziranda, yldzlann altnda elfe arklar
sylemek karlacak bir ey deildi, hele de byle eylere
deer veriyorsanz. Hem daha nce grmedii halde,
ismini ve hakkndaki her eyi bilen bu insanlarla kalp zel
bir iki laf etmek isterdi, Bu maceras hakkndaki
fikirlerinin ilgin olabileceini dnd. Elfler ok ey
bilirler ve haberlere
merakl kimselerdir
ve bu
topraklardaki halkn arasnda neler olup bittiini suyun
ak kadar, hatta daha da hzl renirler.
Ancak o anda ccelerin hepsi mmkn olduunca
abuk akam yemeine ulamalydlar ve kalmayacaklard.
Hepsi midillilerini srerek devam ettiler, ta ki gzel bir
patikaya ve en sonunda nehrin kysna gelene dek. Nehir,
tpk da akntlarnn gnein gn boyu taa yu kari ardaki
karlarda panldad yaz akamlarnda akt gibi hzl ve
grltl akyordu. Yalnzca, korkuluu olmayan ve ancak
bir midillinin rahat yryebilecei kadar dar, ta bir kpr
vard; ve zerinden birer birer, yava ve dikkatli, her biri
midillilerini yularndan ekerek gemek zorunda kaldlar,
Elfler kyya parlak fenerler getirdiler ve kafile kar tarafa
geerken neeli arklar sylediler.
"Sakn sakaln kpe batrma, baba!' diye bardlar
nedeyse ellerinin ve dizlerinin zerine ken Thorin'e.
'Sulamadan da yeterince uzun.'
'Dikkat edin de Bilbo tm kekleri yemesin!' diye
bardlar. 'Anahtar deliklerinden gemek iin imdi bile
ok iman!'
'Susun, susun! yi nsanlar! Ve iyi geceler!' dedi en son
gelen Gandalf. 'Vadilerin kulaklan vardr ve baz elflerin de
eneleri biraz fazla neeli. yi geceler!'
62

Ve bylece hepsi Son Evcil Ev'e vardlar ve evin

kaplarn ardna dek ak buldular.
Aslnda imdi bu garip bir eydir, ama sahip olunan
gzel eyler ve geirilen gzel gnler hemen anlatlr biter,
dinlemesi pek keyifli deildir; ancak rahatsz edici, soluk
kesici ve tyler rpertici eyler gzel hikyeler olurlar ve
her zaman anlatlp dururlar. O gzel evde ok uzun bir
sre, en az ondrt gn, kaldlar ve ayrlmak ok g geldi.
Bilbo o evde - bir dilein onu beladan uzak evine, hobbtkovuuna gtrmesini umduu halde - memnuniyetle
sonsuza dek kalabilirdi. Yine de burada kallar hakknda
anlatlacak pek az ey vard.
Ev sahibesi bir elf-dostuydu - u atalar garip hikyelere,
Tarihin balangcndan, goblinlerin ve elflerin savalarndan
ve Kuzeydeki ilk insandan nce karmlardan biri.
Hikyemizin getii zamanlarda,' atalar hem Kuzeyin
kahramanlar hem de elfler olan birileri halen vard ve ev
sahibi Elrond onlann efiydi.
Yz bir elf-1 ordu nun yz kadar soylu ve drst, bir
sava kadar gl, bir byc kadar bilge, ccelerin kral
kadar saygdeer, yaz kadar nazikti. Birok hikyede ad
geer,
ancak
Bilbo'nun
muhteem
macerasnn
hikyesindeki rol yalnzca kk, ama eer sonuna
ulaabilirsek sizin de grebileceiniz gibi nemli bir rold.
Eer yiyecei, uykuyu, almay, hikye anlatmay, ark
sylemeyi ya da en iyisi yalnzca otunp dnmeyi ya. da
hepsinin ho bir karmn seviyorsanz evi mkemmeldi.
Kt eyler o vadiye uramazd.
Keke sizlere o evde duyduklar hikyelerden birkan
ya da bir iki arky anlatabilecek zamanm olsayd. Orada
hepsi, hatta midilliler bile, birka gn iinde kendilerine
geldiler glendiler. Yaralar, sinirleri ve umutlan gibi
giysileri de onarld. antalar yiyecek ve ykte hafif ama
pahada onlar da geitlerinden geirmeye yetecek gte
63

erzakla dolduruldu. Planlan en iyi tavsiyelerle gelitirildi.

Bylece vakit yaz dnm arifesine geldi ve yaz dnm
sabahnda
gnn
ilk
klanyla
yola
koyulmak
zorundaydlar,
Elrond her trden Runik yazy iyi bilirdi. O gn
troll'lerin ininden getirdikleri kllara bakt ve 'Bunlar troll
yaps kllar deil. Bunlar eski. Benim akrabam olan
Batnn Yce Elflerinin ok eski kllar, Goblin-savalar
iin Gondolin'de yaplmlard. Ejderhalar ve goblinler o
ehri yzyllar nce yok ettikleri iin bir ejderha
ambarndan ya da bir goblin ganimetinden gelmi
olmallar. Bu, Thorin, Runke adyla Orcrist, Eski Gondol in
dilinde Goblin-uurucu demek; ok nl bir kltr. Bu,
Gandalf, Glamdring, yani Gondolin kralnn bir zamanlar
tad Dman-topuzu. Onlara iyi bakn!'
'Troll'lerin onlar ne zaman ele geirdiklerini merak
ettim,' dedi klcna yeni bir ilgiyle bakan Thorin.
'Bilemem,' dedi Elrond, 'ama sizin troll'lerinizin baka
yamaclar yamalad ya da eskilerin dalannda bir
kovukta eski soygunlann kalntlarna rastlam olduklar
sylenebilir.
Moria
madenlerinin
terk
edilmi
maaralarnda, cce ve goblin savalarndan kalma
unutulmu hazinelerin bulunduunu duymutum.'
Thorin bu szler zerine uzun boylu dnp tand,
'Bu klc onurla tayacam,' dedi. 'Yaknda bir kez daha
goblinleri uursun inallah!'
'Dalarda yerine getirilmesi pek yakn bir dilek!' dedi
Elrond. 'Ama bana haritanz gsterin artk!'
Haritay ald ve uzun sre bakt ve ban sallad. Cceleri
ve altna duyduklan ak pek onaylamasa da, ejderhalardan
ve zalim ktlklerinden nefret ederdi ve Dale kasabasn
ve neeli anlarnn yklmasn ve Akan Nehir* in yanm
kylarn hatrlayarak mteessir oldu. Ay geni, gmten
bir hilal eklinde parldyordu. Haritay yukan tuttu ve
64

beyaz k iinden prldad. 'Bu da nesi?' dedi. 'Burada,

"kap be ayak yksekliinde ve kii geniliindedir"
diyen dz Runik szcklerin ardnda ay-harfleri var.'
Ay-harfleri nedir?' diye sordu hobbit heyecanla. Size
daha nce de sylediim gibi haritalar severdi; ve ayn
zamanda Runik harfleri ve hileli yazlan; kendisi yazd
zaman bir para rmcek gibi incecik yazd halde
severdi.
'Ay-harfleri de Runik harflerdir, ama onlar gremezsin,'
dedi Elrond, 'Tabii dorudan bakarsan. Yalnzca ay
arkalarndan d zaman grlebilirler ve daha da tesi,
daha hileli olarak da okunabilmeleri iin ay, yazldklar gn,
mevsim ve ekliyle olmaldr. Arkadalarnn da sana
anlatabilecei gibi bu yazy cceler buldular ve gm
kalemlerle yazdlar. Bu yaz uzun zaman nce hilal ayl bir
yaz dnm arifesinde yazlm olmal.'
'Ne diyor?' dediler Gandalf ve Thorin birlikte, belki de
Elrond'un da bunu ilk kez fark etmesine biraz bozularak;
oysa daha nce bunun iin ne bir ans olmutu ve Tanr
bilir byle bir ans bir daha ne zaman olurdu.
'Ardkuu gagalarken gri tan yannda dur,' diye okudu
Elrond. 'Batan gne, Durin Gn'nn son yla anahtar
deliinde parlayacaktr.'
'Durin, Durn!' dedi Thorin, 'Ot en eski Cce rknn,
Uzunsakalllarn, babalarnn babasyd ve benim ilk
atamd. Ben onun soyundanm.'
Teki ya Durin Gn nedir?' diye sordu Elrond.
'Ccelerin Yeni Ylnn ilk gn,' dedi Thorin, 'herkesin
bilmesi gerektii gibi K balangcnda son Gz aynn ilk
gndr. Halen son Gz aynn ve gnein gkyznde bir
arada olduu gne Durin Gn deriz. Ama bu bize pek
yardmc olmayacak, nk korkarm bugnlerde bu
zamann tekrar ne zaman geleceini tahmin etmek
becerilerimizi ayor.'
65

'Buna sonra bakarz,' dedi Gandalf, Baka yaz var m?'

'Bu ayla grlecek baka yok/ dedi Elrond ve haritay
Thorin'e geri verdi; ve sonra hepsi suya, elflerin yaz
dnm arifesi iin dans edip ark sylemelerini
seyretmeye gittiler.
Ertesi sabah ancak dlerde grlebilecek denli ak ve
gzel bir yaz dnm sabahyd. Ve bunun zerine imdi
ruhlar yeni bir maceraya hazr ve Puslu Dalar" n
tesindeki topraklara ulamak iin yolla ilgili gerekli
bilgiyle donanm bir halde, iyi bir tempo ve ayrlk
arklar arasnda yola koyuldular.

66

BLCD 4
TepevuKi

repeMM

s N e ,

ALTMA

Bu dalara kan birok patika, dalarda da bir sr

geit vard. Ama patikalarn birou ya hibir yere
kmayan ya da ktleen tuzak ya da aldatc patikalard;
geitlerin ou da kt yaratklar ya da tyler rpertici
tehlikelerle doluydu. Elrond'un bilge tleri, Gandalf n da
bilgi ve belleinden yardm alan cceler ve hobbit doru
geite giden doru patikay setiler.
Vadiden trmanp ktktan ve Son Evcil Ev'i millerce
geride braktktan gnler sonra bile, hl yukar ve yukar
ve yukar gidiyorlard, Bu zorlu ve tehlikeli bir patikayd ve
tuzakl bir yol, yalnz ve uzun. imdi ayrldklar topraklar
gerilerde, taa aalarda grebiliyorlard. Bilbo, Batda,
uzak, ok uzak bir yerde, her eyin mavi ve belirsiz
gzkt yerlerde, kk hobbit-ko vuu nun, rahat
eylerinin ve gvenli lkesinin bulunduunu biliyordu.
rperdi. Burada aa bir souk kyordu ve rzgr da
kayalarn arasndan uuldayarak geliyordu. Arada srada
len gneinin kar stmasyla yerlerinden kurtulmu kaya
paralan dan yamalarndan drt nala aa iniyor ve
yanlanndan (ki bu ans eseriydi) ya da kafalarnn
zerinden (ki bu tehlikeliydi) geiyordu. Geceler rahatsz
ve souktu, ark sylemeye ya da yksek sesle konumaya
cesaret edemiyorlard. nk yanklar tekin deildi ve
sessizlik, bozulmaktan - tabii suyun grlts, rzgrn
67

uultusu ve kayalann trtlar dndaki seslerle holanmaz gzkyordu.

'Aalarda yaz geliyor,' diye dnd Bilbo. 'Ot bime
ve piknikler sryor, Biz bu hzla daha dan br
yanndan aa inmeye balamadan onlar ekin bimeye ve
brtlen toplamaya balayacaklar.' Ve dierleri de, yaz
dnm sabahnn cokulu umuduyla Elrond'a hoa kal
derken, dalardaki geitten ve nlerindeki topraklan hzl
hzl gemekten neeyle bahsettikleri halde nerdeyse ayn
endieH dnceleri paylayorlard. Yalnz Da'daki gizli
kapya, belki de Gzn en yakn ilk aynda gelmeyi
dnmler - Ve belki de bu Durin Gn olur'
demilerdi. Yalnzca Gandalf kafasn sallam ve hibir ey
sylememiti. Cceler o yolu uzun yllardr gememilerdi,
ama Gandalf gemiti ve ejderhalarn insanlar bu
topraklardan srdnden ve oblinlerin Moria Madenleri
arpmasndan sonra ortadan kaybolmalarndan beri
Yaban'da ne ktlk ve tehlikelerin belirdii ve arttn
biliyordu. Ve bazen insan Yabann Kys'nda tehlikeli
maceralardayken Gandalf gibi bilge byclerin ve Elrond
gibi iyi arkadalarn gzel planlarnn bile yolunu ard
olurdu ve Gandalf bunu bilecek kadar bilge bir bycyd.
Beklenmedik bir eyler olabileceini biliyordu ve hibir
kraln hkm srmedii vadiler ve ssz zirveleriyle bu
byk yce dalardan korkulu bir macera yaamadan
gemelerini mit etmeye pek cesaret edemiyordu. Zaten
geemediler de. Bir yldrm frtnasyla yldrm
frtnasndan da beter bir yldrm savayla - karlaana
dek her ey yolundayd. Ak havada bir nehir vadisinde
gerekten byk bir yldrm frtnasnn ne denli mthi
olabileceini bilirsiniz; zellikle de iki kocaman yldrm
frtnasnn karlap arpt zamanlarda. Daha da
korkuncu Dou ve Batdan frtnalarn gelip savat srada
68

A VOI.U

gece dalardaki gkgrlts ve imeklerdir. imekler

zirvelerde dallanr ve kayalar paralanr ve byk
gmbrtler havay bile bler ve yuvarlanp her maaraya
her oyua girer; ve karanlk, ani bir k ve kar konulamaz
bir grltyle dolar.
Bilbo ne byle bir ey grm ve ne de hayal etmiti,
Bir yanlarnda vadiye akan rktc bir elale, ykseklerde
dar bir yerdeydiler. Orada gecelerken asl bir kayann
altnda korunuyorlard ve Bilbo bir battaniyenin altnda
yatp tepeden trnaa titredi. imek parltlarnda gizlice
etrafa bakmrken vadinin br yannda ta-devlerin
ortalkta olduunu ve oyun olsun diye birbirlerine kayalar
frlatp tuttuklarn ve karanln ilerine attklarn, taa
aalarda aalara tosladklar ya da grltyle kk
paralara aynldklarn grd. Sonra rzgr kt ve yamur
geldi ve rzgr, yamur ve doluyu her ynde kamlad,
bylece asl kaya koruma zelliini yitirdi. Az sonra
srlsklam slanmlard; midillileri balar eik, kuyruklar
ayaklarnn arasnda dikiliyor, bazlar da korkuyla
kiniyordu. Devlerin grltl kahkahalarn ve barlarn
dan her yanndan duyabiliyorlard,
'Bu e yaramayacak!1 dedi Thorin. 'Eer rzgr bizi
uurmazsa, boulmazsak ya da yldrm arpmazsa, bu
seferde bir dev tarafndan yakalanp futbol topu niyetine
ge tekmeleneceiz.'
'Pekl, eer daha iyi bir yer biliyorsan, bizi oraya
gtr!' dedi olduka huysuzlam ve kendisi de devler
hakknda mutlu olmaktan bir hayli uzak olan Gandalf.
Tartmalarna Fili ve Kili'yi daha iyi bir korunak aramak
iin gnderme kararyla son verdiler. ok keskin gzleri
vard ve yaklak elli yl ya farkyla ccelerin en genleri
olarak genellikle bu trden iler onlara derdi (stelik
Bilbo'yu gndermenin hibir faydas olmadn herkes
grebiliyordu). Eer bir ey bulmak istiyorsan aramak
7

gibisi yoktur (ya da Thorin gen ccelere byle syledi).

Genellikle, eer ararsan mutlaka bir ey bulursun, ama bu
her zaman peinde olduun ey olmaz. Bylece bu da bu
olayla kantlanm oldu.
Bir mddet sonra Fili ve Kili srnerek ve rzgrda
kayalara tutunarak geldiler. 'Kuru bir maara bulduk,'
dediler, 'bir sonraki dnemeden uzak deil ve midillileri,
her eyi iine alr.'
'Adamakll aratrdnz m?' diye sordu dalardaki
maaralarn nadiren bo olduunu bilen byc.
'Evet, evet!' dediler, herkes . onlann uzun sre
kalmadn bildii halde; geriye fazlasyla
abu k
dnmlerdi. 'O kadar byk deil ve ok ierilere
girmiyor.'
Bu, tabii ki, maaralann en tehlikeli ksmdr; bazen
ieriye ne kadar girdiklerini ya da arkada bir geitin sizi
nereye gtreceini ya. da. ierde sizi neyin beklediini
bilmezsiniz. Ama imdi Fili ve Kli'nin haberleri yeterince
iyi gzkyordu. Bylece hepsi kalkp hareket etmek iin
hazrlandlar. Rzgr uulduyor, yldrm halen grlyordu
ve kendilerini ve midillilerini kurtarmak zorundaydlar.
Yine de ok uzaa gitmeyeceklerdi ve ok gemeden bir
patikann ortasnda duran kocaman bir kayaya geldiler,
Eer ardna geerlerse, dan yannda alak bir kemerle
karlalyordu. Midillilerin yksz ve eyersiz, skarak
geebilecei kadar alan ancak vard, Kemerin altndan
getike, iinde olmaktansa yamun ve rzgr dardan
duymak ve devlerden ve kayalarndan korunuyor
olduklarn hissetmek gzeldi. Ama byc hibir riski
gze almyordu. Asasn yakt - eer hatrlarsanz ok uzun
zaman nceymi gibi grnen o gn Bilbo'nun yemek
odasnda yakt gibi - ve bunun yla cceler maaray
batan sona aradlar.
Bykl olduka iyi grnyordu, ancak ne ok
7T

bykt ne de gizemli. Kum bir zemini ve rahat keleri

vard. Bir uta midilliler iin yer vard; ve midilliler orada
durarak (bu deiiklikten olduka mutlu), buhar salp
grltyle yem torbalarna daldlar. Oin ve Gloin giysilerini
kurutmak zere kapda bir ate yakmak istediler, ama
Gandalf bunu duymamazlktan geldi. Bylece onlar da slak
eylerini yere yaydlar ve torbalarndan kuru olanlan
karttlar; sonra battaniyelerini rahatlatrp pipolarn
karttlar ve Gandalf'n onlar elendirmek zere deiik
renklere bryp tavanda dans ettirdii duman-halkalar
flediler. Konutular, konutular ve frtnay unuttular ve
her birisinin hazinedeki payyla (ele geirdiklerinde, ki o
an o denli olanaksz gzkmyordu) ne yapacaklarn
tarttlar; bylece de birer birer uyuyakaldlar. Ve bu,
beraberlerinde getirdikleri midillileri, paketleri, sandklar,
aletleri ve tehizat son kullanlaryd.
O gece,
kk
Bilbo'yu
her
eye
ramen
beraberlerinde getirmi olmalan sonunda yi oldu. nk,
her naslsa uzun bir sre uykuya dalamad, daldnda da
ok korkun dler grd, Maarann arkasndaki duvarda
bir atlan bydn, bydn, aldka aldn
grd dnde, ok korktuu halde baramad ya da
ylece yatp bakmaktan baka hibir ey yapartad. Sonra
maarann tabannn ktn ve kaydn - aaya,
aaya, Tanr bilir nereye, dmeye baladn dledi.
Ve o srada korkun bir irkilme ile uyand ve dnn
bir ksmnn gerek olduunun farkna vard. Maarann
arkasnda bir yark almt ve oktan geni bir geit
olmutu. Midillilerin kuyruklarnn sonuncusunun gzden
kaybolduunu tam zamannda grd. Tabii ok yksek bir
lk, bir hobbtin bykl dnldnde artc
olan, olabildiince yksek bir lk att.
Kayalar ve bloklar diyemeden goblinler, byk
goblinler, irkin grnl kocaman goblinler, bir sr
72

goblin frlad ortala. Her cceye en azndan alt goblin

dyordu, hatta Blbo'ya bile iki tane, ve kav ve
akmakta bile diyemeden hepsi yakalanp yarktan ieri
gtrldler. Ancak Gandalf hari. Bilbo'nun l bu
kadarck olsun ie yaramt. Bir anda onu iyice
uyandrmt ve goblinler onu yakalamaya geldiklerinde
maarada korkun bir k patlamas ve barut tozuna
benzer bir koku oldu ve goblinlerden birka ld.
Yark bir atrtyla kapand, Bilbo ve cceler yanl
tarafnda kaldlar. Gandalf nerelerdeydi? Bu konuda ne
ccelerin ne de goblinlerin bir fikri vard ve goblinler
bulmak iin beklemediler. Bilbo ve cceleri yakalayp hzla
uzaklatlar. Bulunduklar yer ancak dalarn gbeinde
yaamaya alk goblinlerin grebilecei denli derin; derin
ve
karanlkt.
Geitler
her
ynde
arprazlanp
dmleniyor, ama goblinler yollarn sizin en yakn
postaneninkini bildiiniz denli iyi biliyorlard; ve yol
aalara, aalara indi ve korkun derecede havaszlat.
Goblinler ok kabaydlar ve insafszca sktryor ve
rktc ta gibi sesleriyle kendi kendilerine kkrdayp
kahkahalar atyorlard. Bilbo, troll onu ayakparmaklarndan
tutup kaldrdktan sonra daha da mutsuzlat. Tekrar tekrar
gzel aydnlk hobbit-kovuunda olmay diledi. Tabii son
kez iin deil.
Sonra nlerine bir krmz k parlts kt. Goblinler
dz ayaklann tag. vurup tempo tutarak ve ayn zamanda
tutsaklarn sallayarak ark sylemeyle ya da vraklamaya
baladlar.
Vur! arp! Kara atlak!
Yakala, gaspet! imdik at, kap!
Ve aalara aalara goblin kasabasna
Hadi hadi sen git dostum!
73

arp arp Ezi bz!

ekile maa! Tokmakla taa!
Yr gm gm taa yeraltna!
Hadi hadi ho, ho dostum!
aak, lak! aklat kamn atlak!
Parala ve kurcala! Szlan ve mzlan!
al durma al! Kork kaytarmaya,
Tadn karrken Goblinler ve kahkaha atarlarken
Dne dne taa yeraltnda
Hadi hadi aalara dostum!

Gerekten korkun bir sesti. Duvarlar vur, arp! ve ezi

bzi\ ve ho ho! dostumun irkin kahkalaryla inledi.
arknn genel anlam fazlasyla yalnd. nk artk
goblinler krbalar kartm ve onlar aak aak sesleriyle
krbalyorlard; ve nlerinde olabildiince koturuyorlard; de kalka byk bir maaraya geldiklerinde
ccelerden birisi oktan olanca gcyle ikayet edip
szlanmaya balamt bile.
Maara gobl inlerle doluydu ve ortasndaki byk
krmz
bir
atele
ve
duvarlardaki
mealelerle
aydnlatlmt. Goblin srclerin arkalarndan barp
arp kam aklatt cceler (zavall Bilbo en arkada ve
krbalara en yakn olarak) ieriye koarak girdiklerinde,
hepsi gldler, tepindiler ve ellerini rptlar. Midilliler
oktan
oradaydlar
ve
bir
kede
birbirlerine
sokulmulard ve tm torbalar ve sandklar goblinlerce
iyice altst edilmi ve goblinlerce koklanm ve
goblinlerce iyice kurcalanm ve goblinlerce zerlerinde
tepinilmi olarak orada burada dank duruyorlard.
Korkarm ki bu, at da yollan iin uygun olmadndan
dolay Elrond'un Gandalf a dn verdii, sevimli olduu
kadar dayankl da olan kk beyaz dahil olmak zere o
74

mkemmel midillileri son grleri oldu. nk goblinler,

atlan ve midillileri ve spalan ve daha da berbat dier
eyleri yerler ve her zaman atrlar. Bununla birlikte
tutsaklar u anda yalnzca kendilerini dnyorlard.
Goblinler ellerini arkalarnda zincirlemi, hepsini tek bir
sra oluturacak ekilde birbirlerine balam ve kk
Bilbo srann en sonunda srklenmek zere ekerek
maarann en uzak kesine gtrmlerdi.
Orada, glgede, byk dz bir tan zerinde kocaman
kafal, ok ok iri bir goblin oturuyordu ve etrafnda da
kullanageldikleri baltalar ve kvrk kllar tayan silahl
goblinler duruyordu. imdi, goblinler hain, tehlikeli ve
kt kalplidirler. Hi gzel eyler yapmadklar halde pek
ok akllca ey yaparlar. Genellikle dank ve pis
olmalanna ramen bir belayla karlatklarnda en
yetenekli cceler kadar iyi tnel kazabilir ve maden
kartabilirler. ekiler, baltalar, kllar, hanerler,
kazmalar, maalar ve ikence aletlerini ok iyi yaparlar ya
da kendi tasarmlarna gre bakalarna yaptrrlar ve
tutsaklar ve kleler, hava ve k bulamadklarndan lene
dek almak zorunda kalrlard, O zamandan beri dnyay
belaya boan aletlerin ounu zellikle de tekerlekler,
motorlar ve patlamalar ve bir de ellerinden geldiince
kendi elleriyle almamak onlara her zaman keyif
verdiinden, ok sayda,insan bir rpda ldren marifetli
aygtlar onlarn bulmu olmas olanaksz deildir. Ama bu
gnlerde ve bu vahi yerlerde ok ileri (byle deniliyor ya)
gitmemilerdi. zellikle ccelerden, herkesten ve her
eyden, zellikle dzenli
ve varlkllardan
nefret
ettiklerinden daha ok nefret etmezlerdi; hatta baz
yerlerde kt cceler onlarla ibirlii bile yapmlard.
Ancak bu ykye girmeyen, ama bahsini duyduunuz sava
yznden Thorin'in adamlarna kar zel bir kin
beslerlerdi; her neyse, goblinler akllca ve gizlice yapld
75

ve tutsaklar kendilerini savunamadklan srece kimi

yakaladklarna aldrmazlard.
'Bu sefil kiiler kim?' dedi Koca Goblin.
'Cceler ve bir de bu!' dedi srclerden biri Bilbo'nun
zincirini ekerek, bylece o da dizlerinin zerinde ne
dt, 'Onlan n Sundurmamza snm bulduk/
'Ne demek bu?' dedi Koca Goblin, Thorin'e dnerek.
'Kalbm basarm ki iyi bir halt iin deildir! Sanrm
halkmn zel ilerine casusluk ediyorlard! Hrszlar!
Duyduklarma hi armamalym! Byk bir olaslkla
Elflerin dostlar, katiller! Gel! Ne syleyeceksin?'
'Cce Thorin, hizmetinizdeyim!' diye yantlad - bu
yalnzca nazik bir hiti. 'Kukulanp kurduunuz eylere
dair hibir fikrimiz yok. Biz frtnadan kaarken uygun ve
kullanlmayan grnen bir maaraya sndk; goblinleri
rahatsz etmek aklmzn ucundan bile gemedi.' Bu
yeterince doruydu.
'HmmP dedi Koca Goblin. 'Byle sylyorsunuz! Peki
size dalarda ne yaptnz, nereden geldiinizi ve nereye
gittiinizi sorabilir miyim? Daha dorusu hakknzdaki her
eyi bilmek isterim. Bu sizin iinize pek yarayacandan
deil Thorin Meekalkan, halknz hakknda zaten ok fazla
ey biliyorum; ama imdi doruyu syleyelim, yoksa sizin
iin zellikle rahatsz edici bir eyler hazrlarm!'
'Bizler, gerekten misafirperver bu dalann Dou
yznde yaayan akrabalarmz, yeenlerimizi, birinci,
ikinci
ve
nc
dereceden
kuzenlerimizi
ve
bykbabalarmzn dier torunlarn ziyaret etmek zere
bir
yolculuktaydk,'
dedi
salt gerein
bir
ie
yaramayacann aka grld srada tam olarak ne
syleyeceini hi bilemeyen Thorin.
fO bir yalanc, hem de gerekten mthi bir yalanc!'
dedi srclerden biri. 'Maarada bu yaratklan aaya
gelmeye davet ettiimizde halkmzdan birka bir
76

imekle karlat ve-imdi bir ta kadar ller. Hem bunu

henz aklamad!' Thorin'in kuand klc, troll'lerin
ininden gelen klc uzatt.
Koca Goblin klc grdnde gerekten korkun bir
fke l att ve askerleri dilerini gcrdatp kalkanlann
birbirlerine arptlar, ayaklarn yerlere vurdular. Klc
hemen tandlar. Zamannda, Gondolin'in iyi elfieri, onlar
tepelerde avladklannda ya da surlarnn nnde
arptklannda yzlerce goblin ldrmt bu kl. Onlar
buna Goblin-uurucu anlamna gelen Orcrist, goblinler ise
basite Paralayc derlerdi, Kltan nefret ederlerdi, ama
klc tayandan daha da nefret ederlerdi.
'Katiller ve elf-dostlar!' diye bard Koca Goblin.
'Kamlayn onlar!
Dvn!
Paralayn! Dilerinizle
ineyin! Alp ylanlarla dolu karanlk ukurlara gtrn
onlar ve bir daha grmelerine izin vermeyin!' yle
bir fke iindeydi ki oturduu yerden frlayp az ak
bakakalan Thorin'e saldrd.
Tam o srada maaradaki tm klar ve byk ate puff
diye snverdi ve tavana dek uzayan ve yakc beyaz
kvlcmlarn goblinlere frlatan mavi pnltl bir duman
kulesine dnt.
Bunu izleyen feryatlar ve szlanmalar, vraklamalar,
vzldamalar, drldamalar, inlemeler, homurtular ve
kfrler, lklar ve naralar szle anlatlamazd. Birka yz
canl yaban kedisi ve kurdun yava yava kzartlyor olmas
bununla karlatnlamazd. Kvlcmlar goblinleri yakp
delikler ayor ve imdi tavandan aa inen duman, havay
onlann gzlerinin bile gremeyecei kadar kalnlatryordu. Az sonra birbirleri zerine dyor ve yerde
kmeler halinde yuvarlanyor ve adeta hepsi ldrm gibi
sryor, tekmeliyor, dvyorlard.
Birdenbire bir kl kendi nda parldad. Bilbo
klcn Koca Goblin'in tam ortasndan getiini grd ve
77

lnn ortasnda hayretle bakakald. Koca Goblin dp

ld ve goblin. askerler klcn nnde karanla katlar.
Kl knna geri dnd. 'abuk beni takip edin!1 dedi
keskin ve pes bir ses; ve Bilbo ne olduunu anlayamadan,
srann sonunda, kouturabilecei denli hzl, goblin
salonundan gelen lklar arkasnda gittike duyulmaz
olurken daha karanlk geitlerden aa kouturmaya
balad. Soluk bir k onlara yol gsteriyordu.
'Daha hzl, daha hzl!' dedi ses. 'Mealeler yaknda
yeniden yanm olacak.'
'Yarm dakika!' dedi Bilbo'nun hemen nndeki nazik
dost Dori. Bal elleriyle yapabilecei denli iyi hobbitin
omzuna trmanmasn salad ve zincirlerin klink klink
sesleri arasnda ve elleri kendilerini dengeleyecek durumda
olmadndan ou kez sendeleyerek bir kou tutturdular,
Uzun bir sre durmadlar, nk bu srada dan tam
ortasnda olmalydlar.
Sonra Gandalf asasn yakt. Tabii ki Gandalf d. Ama o
srada oraya nasl geldiini soramayacak denli meguldler.
Tekrar klcn kartt ve kl tekrar karanlkta kendi
kendine panldad. Adeta goblinler ortalktalarmasna
parldamasn salayan bir fkeyle yand; imdi maarann
yce efendisini ldrme hazzmn mavi alevi kadar parlakt.
Goblin-zincirlerini krmada ve tm tutsaklan olabildiince
abuk serbest brakmada hibir sorun kartmad. Eer
.hatrlarsanz bu klcn ad Dman-topuzu Glamdring'di.
Goblinler ona yalnzca Vurucu derler, ve byle bir ey
mmknse, Kesici'den ettiklerinden daha fazla nefret
ederlerdi. Orcist de kurtarlmt. Gandalf ok korkmu
muhafzlardan birinin elinden kapp yanlannda getirmiti.
Gandalf ok eyi dnmt ve her eyi yapamadysa da,
g durumdaki dostlar iin birok ey yapmt.
'Hepimiz burada myz?' dedi klcn ban eerek
selamlad Thorin'e verirken. 'Bir bakalm: Bir - bu
78

Thorin; iki, , drt, be, alt, yedi, sekiz, dokuz, on, onbir;
Fili ve Kili nerede? Tamam buradalar! oniki, on - ve ite
Bay Baggins: ondrt! Pekl, pekl! Daha kt olabilir ve
sonra tekrar daha iyi olabilir. Midilliler yok, yiyecek yok ve
nerede olduumuzu bilmek yok ve tam arkamzda da
fkeli goblin srleri! Devam edelim!'
Devam ettiler. Gandalf ok haklyd: Geldikleri
geitlerin telerinde goblin grltleri ve korkun lklar
duymaya baladlar. Bu onlan eskisinden hzl yapt ve
zavall Bilbo onlann yars hzda bile gidemediinden ccelere gelince unu rahatlkla syleyebilirim ki mecbur
olduklannda mthi bir hzda yuvarlanabilirler - Bilbo'yu
srtlarnda tamay sraya koydular.
Yine de goblinler ccelerden daha hzl giderler ve bu
goblinler yolu daha iyi biliyorlard (ne de olsa yollar
kendileri yapmlard) ve lgnca fkeliydiler; bylece
cceler yapabileceklerini. yapsalar da, bar arlarn
gittike yaklatn iittiler. Yaknda goblin ayaklannn, bir
sr ayan, hemen bir nceki dnemecin arkasnda yere
vurduunu bile duyabilirlerdi. Takip ettikleri tnelde,
krmz mealelerin titrek klan tam arkalanndan
grlebiliyordu; ve adamakll yorulmulard.
'Neden, neden sanki hobbit-kovuumdan ayrldmki!'
dedi Bombur'un srtnda hoplayp duran zavall Bay
Baggins.
'Neden, neden sefil kk bir hobbiti hazine avna
getirdimki!' dedi kzgnlk ve dehetten burnundan
damlayan terle sersemlemi zavall iman Bombur.
Bu noktada Gandalf geride kald ve Thorin de onunla
birlikte. Keskin bir keyi dndler, 'Sra sende!' diye
bard. 'Klcn ek Thorin!'
Yaplabilecek baka bir ey yoktu; ve goblinler bundan
holanmadlar. lklarla keyi dnerek aceleyle geldiklerinde Goblin-uurucu ve Dman-topuzu'nu tam akn
79

gzlerinin nnde buz gibi ve parlarken buldular. nde

olanlar mealelerini drdler ve ldrlmeden nce bir
lk attlar. Arkadakiler daha da bardlar ve geriye doru
frlayarak
hemen
pelerinden
koanlara
arptlar.
'Paralayc ve Vurucu!' diye yrtndlar; ve az sonra hepsi
karmakark olmutu ve ou geldikleri yoldan aceleyle
geriye kat.
lerinden birinin o keyi dnmesi epeyce zaman ald.
Bu atada cceler tekrar goblin diyarnn karanlk
tnellerindeki uzun, ok uzun yollanna koyulmulard bile.
Goblinler bunu fark ettiklerinde mealelerini sndrdler,
ayaklarna yumuak ayakkablar geirdiler ve en keskin
gzl ve kulakl, en hzl koucularn setiler. Bunlar
karanlktaki gelincikler kadar hzl ve yarasalardan belki
birazck daha fazla grltyle ileri kotular.
te bu yzden ne Bilbo, ne cceler, ne de Gandalf
geldiklerini duydu. Ne de grdler. Ancak Gandalf,
ccelerin ilerleyiine yardmc olsun diye asasnn soluk bir
k salmasna zin verdii iin, arkalarnda sessizce koan
goblinler tarafndan grlyorlard.
Bilbo'yu tekrar tamaya balayan Dori, birden bire
karanlkta arkadan yakaland. Bard ve dt; ve
omuzlarndaki hobbit karanla yuvarland, ban sert bir
kayaya arpt ve baka hibir ey hatrlamad.

80

BLCD 5
k^R^KiLkTAk

B L c n e c e l e R

Bilbo gzlerini atnda gerekten ap amadn

merak etti; nk gzleri kapalykenki kadar karanlkt.
Yaknlarnda bir yerlerde hi kimse yoktu. Korkusunu bir
dnn! Hibir ey duyamyor, hibir ey gremiyor,
yerdeki talar dnda hibir ey hissedemiyordu.
Yavaa kalkt ve el yordamyla tnelin duvanna deene
dek drt ayak zerinde emekledi; ama ne yukarda ne
aada bir ey bulabildi: Hibir ey, ne goblinler den bir iz
ne de ccelerden. Ba dnyordu ve dtnde gittikleri
ynden emin deildi. Yapabilecei en iyi tahmini yapp
srnerek olduka uzun bir sre ilerledi, ta eli birden
tnelin zeminindeki souk metalden ince bir yze
deene dek. Bu mesleinde bir dnm noktasyd, ama o
bunu bilmiyordu. Nerdeyse dnmeden yz cebine
att; o anda hibir zel ie yarar gzkmyordu. Daha
teye gitmedi, ama souk zemine oturup uzun bir sre
kendini tam bir biarelie brakt: Kendisini evde,
mutfanda jambonlu yumurta yaparken dnd - nk
iinde, u ya da bu yemek vaktini oktan geirdiini
hissediyordu; ancak bu onu yalnzca daha da biare yapt.
Ne yapmas gerektiini dnemedi, neler olduunu da
dnemedi; ya da neden geride brakldn; ya da eer
geride brakldysa, goblinlerin onu neden yakalamadn
ya da neden bann bu denli acdn bile. Gerek olan,
gzlerden ve gnllerden uzak, ok karanlk bir kede
81

uzun bir sredir sessizce yatyor olduuydu.

Bir sre sonra piposuna rastlad. Piposu knlmamt ve
bu iyiydi. Sonra kesesini arand, kesesinde biraz ttn vard
ve bu daha da iyiydi. Sonra kibrit arand, ama bir tane bile
bulamad ve bu da hayallerini tmyle ykt, Ama akl
bana geldiinde o da bunun kendisi iin hayrl olduu
fikrine katld. Bu korkun yerde kibritlerin ak ve ttn
kokusunun karanlk ukurlardan zerine ne getireceini
Tanr bilirdi. u anda hla ok eziyet grm hissediyordu
kendisini. Ama kibrit iin tm ceplerini boaltp her
tarafn ararken eli kk klcnn - troll'lerden ald ve
nerdeyse unuttuu kk hanerin - kabzasna dedi;
neyseki pantolonunun iine saklad iin goblinler haneri
fark etmemiti.
Hemen ekip dar kard. Gzlerinin nnde soluk ve
lo pandadi, 'Demek ki bu bir elf klc/ diye dnd; 've
goblinler ok yaknda deiller, ama yeterince uzak da
deiller.1
Ama nedense rahatlad. Hakknda bir sr ark
sylenen goblin savalar iin Gondolin'de yaplm bir
kl tayor olmak fazlasyla muhteemdi. stelik aniden
stlerine gidildiinde bu tr silahlann goblinler zerinde
byk bir etki yarattn fark etmiti,
'Geri mi gitmeli?' diye dnd. 'Hi iyi bir fikir deil!
Yanlara git! Olanaksz! ne mi gitmeli? Yaplacak tek ey!
Devam edelim!' Bylece ayaa kalkt ve kk klcn
nnde tutarak, bir eliyle duvar yokluyor ve kalbi pt pt
atyorken hzla ilerledi.
imdi Bilbo kelimenin tam anlamyla i daraltc bir
yerdeydi. Ama bu kenin onun iin, benim ya da sizin
iin olabileceinden daha i daraltc olmadn unutmayn.
Hobbitler pek de sradan insanlar gibi deillerdir; her
eyden te kovuklan iyi havalandrlm neeli, ho ve
82

goblin tnellerinden olduka farkl olsa da, tnellere bizim

alk olduumuzdan daha alktrlar ve yeraltnda yn
duygulann yle kolay kolay kaybetmezler - ancak
balarna vurulduktan hemen sonra deil. Hem ok
sessizce hareket edebilir ve kolaylkla gizlenebilirler; yara
bereleri harika bir biimde iyileir ve insanlarn ya hi
duymadklar ya da uzun zaman nce unuttuklar bilgece
deyi daarcklar vardr.
Her eye ramen Bay Baggins'in yerinde olmak
istemezdim. Tnelin sonu yokmu gibi gzkyordu. Tek
bildii doruca aaya yneldii ve bir iki dqn ve
kvrlmann dnda ayn yne gittiiydi. Arada bir yanlara
alan geitler olduunu klcnn parltsnda grebiliyor ya
da duvardaki elinden hissedebiliyordu. Goblinlerin ya da
yan hayali karanlk eylerin kabilecei korkusuyla oray
hzlca geme dnda bunlara' hi aldrmad. Gittike
aalara, aalara gitti; yine de ilk bata kendisini artan,
sonra da cann skacak denli sklaan, arada srada bir
yarasann kulann dibinde vnlamas dnda hibir ses
duymad. Bylef devam etmekten nefret ederek, durmaya
cesaret edemeyerek, yorgundan da yorgun hale gelene dek
daha ne kadar devam ettiini bilmiyorum. Sanki yarn ve
hatta tesindeki gnlerde de devam edecee benziyordu.
Aniden hibir uyan olmakszn ap diye suya dald aya!
Uf! Su buz gibiydi, Bu onu znk diye durdurdu. Bunun
yalnzca yolda bir su birikintisi mi, geidi geen bir yeralt
aknts
m
olduunu
bilmiyordu.
Kl
zorlukla
prldyordu.
Durdu
ve
kendisini
zorladnda,
damlacklarn grnmeyen bir tavandan altndaki suya p
p damladn duyabiliyordu, ama baka hibir ses
yokmu gibi gzkyordu,
'Demek ki bu bir su birikintisi ya da gl, bir yeralt
nehri deil,' diye dnd. Yine de karanln iine dalmaya
cesaret edemedi. Yzemezdi ve frlak, grmeyen
83

gzleriyle suda kvrla kvrla giden ince yapkan eyleri

dnd. Dalann ilerindeki su birikintisi ve gllerde
yaayan tuhaf eyler; Tanrbilir ka yl nce atalan buralara
yzerek gelen ve bir daha hi dar kmayan ve bu arada
karanlkta grmeye almaktan gittike byyen, byyen
ve byyen gzleriyle balklar; aynca balktan daha da
kaygan olan eyler de vardr. Goblinlerin kendileri iin
yaptklan bu tnel ve maaralarda bile, karanlkta olmak
iin dardan ieri szan ve onlar tarafndan bilinmeyen
eyler vardr. Bu maaralardan bazlar da, balangta
onlan yalnzca genileten ve geitlerle birbirine balayan
goblinlerden yzyllarca ncesine gidiyordu ve gerek
sahipleri hl tuhaf kelerde sinsice dolap oray buray
kolaan ediyorlardr.
Burada, karanlk suyun kysndaki derin karanlkta,
kk, kaygan bir yaratk olan yal Gollm yaard.
Nereden geldiini ya da kim ve ne olduunu bilmiyorum.
O Gollum'du - ince yzndeki iki koca yuvarlak solgun gz
dnda karanlk kadar karanlk olan Gollm. Kk bir
kay vard ve glde - nk bu bir gld; geni, derin ve
ldrc souk - nerdeyse sessizce krek ekerdi. Kay
yandan sarktt geni ayaklanyla ynlendirir, ama tek bir
prt bile kartmazd. Asla. Lamba gibi solgun gzleriyle,
uzun parmaklaryla bir dnce hzyla yakalad kr
balklardan aryordu. Et de severdi. Bulabildii zamanlarda
goblin de iyi giderdi; ama onlarn kendisini hi
grmemesine Rikkat ederdi. Etraf kolaan ettii sralarda,
eer su kysnda bir yerlere yalnz gelecek olurlarsa
arkalarndan yakalayp boazlann skard, Onlarsa orada,
aada, dan diplerinde, ho olmayan bir eyin pusuda
beklediine dair bir sezgileri olduundan nadiren
gelirlerdi, ok uzun zaman nce buraya tnel aarlarken
gle rastladlar ve daha teye gidemediklerini fark ettiler.
Bylece yollar bu ynde bitti ve - Koca Goblin onlar bu
84

yne gndermedii srece buraya gelmeleri iin hibir

neden yoktu. Bazen Koca Goblin1 in can glden balk
isterdi ve bazen, ne balk ne de goblin geri gelirdi.
Aslnda Gollm gln ortasnda kaygan, kayalk bir
adada yaard. imdi solgun teleskop gibi gzleriyle
uzaktan Bilbo'yu gzlyordu. Bilbo onu gremiyordu,
ancak Gollm onun bir goblin olmadn grebildii in
Bilbo'yu ok merak ediyordu.
Bilbo yolunun ve sabrnn sonuna geldiinde akn bir
halde kyya oturmuken, Gollm kayna binip hzla
adasndan uzaklat. Birden kageldi ve fsldad ve tslad,
'Kutsa bissi ve slat bissi assissim! Sanrm bu
mkemmel bir ssiyafet; en assndan bissi kendimisse
getirecek lessetli bir para, gollm!' Ve gollm dedii anda
grtlandan korkun bir yutkunma sesi kartt. Kendisine
her zaman 'azizim' dedii halde bu ses yznden bu ismi
almt.
Tslama sesi hobbitin kulaklanna geldiinde hobbit
nerdeyse derisini brakp kaacakt ve aniden zerine
dikilmi solgun gzleri grd,
'Kimsin sen?' dedi hanerini ona doru uzatarak,
'Bu da ne, assissim?' diye fsldad Gollm (konuacak
kimse olmad iin hep kendi kendine konuurdu). Bunun
ne olduunu anlamaya gelmiti, dorusu u an pek a
deildi, yalnzca meraklanmti; yoksa nce yakalar sonra
fsldard.
'Ben Bay Bilbo Baggins, Cceleri kaybettim ve
bycy kaybettim ve nerede olduumu bilmiyorum ve
eer gidebileceksem bilmek de istemiyorum.1
'FJlerinissde ne var?' dedi Gollm pek de holanmad
klca bakarak.
'Bir kl, Gondolin'den gelen bir kama!'
'Ssss,' dedi Gollm olduka nazikleerek, 'Belki siss
burada oturursslarss ve bir kckssle ssohbet, ederlerss,
85

assissim. Bilmece ssever, belki ssever mi?' u anda ne

olursa olsun, hobbit ve kl hakknda bir eyler renene,
gerekten yalnz olup olmadn, yenip yenmeyeceini ve
kendisinin gerekten a olup olmadn anlayana dek
dosta gzkmeye istekliydi. Bilmeceler tek dnebildii
eydi, ok ok nce, tm arkadalarn kaybetmeden ve
tek bana buraya srlmeden ve aalara, taa aalara
dalann altndaki bu karanla snmadan nce, bu
bilmeceleri sormak ve bazen de tahmin etmek,
kovuklarnda oturan dier komik yaraklarla oynad tek
oyundu.
'ok l,' dedi yarat daha fazla tanmak, gerekten
yalnz, vahi ya da a ya da goblinlerin dostu olup
olmadn anlayana dek kabul etmekte hevesli olan Bilbo.
'nce sen sor,' dedi. nk bilmece dnecek zaman
olmamt.
Bylece Gollm tslad:
Nedir kkleri var kimse grmez,
Uzundur aalardan bile boyu
Uzar gider yukar doru,
Ama ne var ki hi mi hi bymez?

'Basit!' dedi Bilbo. 'Da bu, sanrm.'

'Kolay m tahmin ediyor? Aramssda bir yarss yapmal,
assissim. Eer assiss sorarssa ve o yantlamasssa, biss yerler
onu assissim. Eer o bisse sorarssa ve biss yantlamassak o
ssaman biss, o ne istersse yaparlarss, h? Biss kss yolunu
gssterirs, evets!'
'Pekl!' dedi Bilbo kar kmaya cesaret edemeyerek
ve kendisini yenmekten kurtaracak bilmeceler dnmek
iin kafa patlatt.
Bir kzl tepede otuz beyaz at,
86

lkin getirirler gevi yemle,

Sonra vururlar ayaklarm yere,
Sonra dururlar hibiri kprdamaz.

Bu sormak iin dnebildii tek eydi. Akl daha ok

yeme fikrine taklmt. Bu da olduka eski bir bilmeceydi
ve Gollm da sizin gibi cevab bildi,
'Bayats hikye, bayats hikye,1 diye tslad. 'Diler! diler!
assissim; ama bissim ssadece alt ssahipler!' Sonra ikinci
bilmecesini sordu.
Sessizdir barr,
Kanatszdr rpnr;
Disizdir, srr,
Dudakszdr mrldanr,

'Bir saniye!' diye bard yeme konusunda huzursuz

huzursuz dnen Bilbo. Neyseki buna benzer bir ey
daha nce duymutu ve akln bana toplayp cevab
dnd. 'Rzgr, rzgr tabii ki,' dedi ve hemencik bir
tane uydurduu iin de sevindi. 'Bu, kk iren yeralt
yaratn artacak,' diye dnd:
Bir gz mavi bir yzde
Grd bir gz yeil bir yzde.
'Benziyor bu gze o gz'
Dedi birinci gz,
'Ama ki alak bir yerde*
'Deil ykseklerde bir yerde.'
fSs,

ss, ssl dedi Gollm. ok ok uzun zamandr

yeraltndayd ve bu tr eyleri unutuyordu. Bilbo kt
yaratn yant veremeyeceini mit etmeye balyordu ki,
Gollm yzyllar, yzyllar, yzyllar nce, bykannesiyle
87

bir nehir kysndaki bir ukurda yaad zamanlarn

anlarn
canlandrd!
'Sss,
sss,
assissim,'
dedi,
Tapatyalardaki gne demek, yle demek.'
Ancak bu sradan yerst gnlk bilmeceleri onun iin
yorucuydu. stelik ona daha az yalnz, sinsi ve iren
olduu gnleri hatrlatyordu ve bu da onu ileden
kartyordu. Dahas onu acktryordu: Bu yzden bu sefer
birazck daha zor ve daha sevimsiz bir ey denedi:
O mu grlemez ve hissedilemez,
Br de duyulamaz ve koklanamaz,
Yatar yldzlardan te tepelerden ie,
Doldurur bo kovuklar ve de.
lk gelir ncekini takip eder
Yaama son verir; kahkahay lme mahkm eder.

Gollm adna byk ansszlk, ama Bilbo bu trden bir

eyi daha nce duymutu ve yant naslsa tmyle
evresindeydi. 'Karanlk!' dedi ban bile kamadan ya da
dnme apkasn takmadan.
Menteesiz, anahtarsz, kapaksz bir kutudur,
Ama altn hazine iinde gizlidir;

diye, gerekten zor bir tane dnene dek zaman

kazanmak iin sordu. Bunun, her zamanki kelimelerle
sormad halde, mthi kolay bir 'bayat hikye' olduunu
dnyordu. Ama Gollm iin iren bir numara oldu.
Kendi kendine tsslad, ama yine de cevab bulamad;
fsldad ve kendi kendine sylendi.
Bir sre sonra Bilbo sabrszlanmaya balad. 'Evet,
nedir bakalm?' dedi.
karttn seslere bakarsak,
dndn gibi yant kaynayan bir aydanlk deil.'
'Bir ans versssin; bisse bir ans versin assissim-ss-ss.'
ss

'Pekl,' dedi Bilbo uzun bir zaman verdikten sonra,

'Sence nedir?'
Ama Gollm birden, uzun zaman nce ku yuvalarndan
yapt
hrszlklar
ve
nehir
kysnda
oturup
bykannesine emmeyi rettii eyleri hatrlad 'Yumurtalarlar!' diye tslad. 'Yant yumurtalar!ar!' Sonra o
sordu:
Canldr ama yoktur soluk,
lm kadar souk;
Hep ier, hi susamaz;
Zrh var; hi ngvrdamaz.

O da bunun mthi kolay olduunu dnd, nk

yant hep aklndayd. Ama yumurta sorusuyla akl yle
bandan gitmiti ki o anda daha iyisini dnemedi. Yine
de bu, elinde olsa suyla hi ilgisi olmayacak Bilbo iin iyi
bir soru oldu. Evinizde rahat rahat oturduunuz ve
dnmenizi engelleyecek bir yenilme tehlikesi olmad
iin cevab gz krpana dek bulacanz tahmin
edebiliyorum. Bilbo oturdu ve bir iki kez boazn
temizledi, ama yant gelmedi.
Bir sre sonra Gollm kendi kendine zevkle tsslamaya
balad. 'Acaba nefiss mi, assissim? Acaba sulu sulu mu?
Acaba enfese trdar m?' Karanlkta dikkatle Bilbo'yu
szmeye balad.
'Bir saniye,' dedi hobbit korkudan titreyerek. 'Daha
imdi sana uzun gzel bir ans verdim.'
'Acele etmeliss, acele!' dedi Gollm, Bilbo'yu ele
geirmek iin kayndan kyya kmaya balyorken.
Ancak uzun, rmcek ams ayan suya sokunca, bir
balk korkuyla sudan frlayp Bilbo'nun ayak parmaklar
zerine dt.
'Uff!' dedi, 'souk ve yapkan!' ve sonra aklna geldi.
89

'Balk! Balk!' diye bard, 'Yant balk!'

Gollm korkun derecede hayal krklna uramt,
ama Bilbo, onu kayna geri dnmek ve dnmek
zorunda brakmak iin sorabilecei kadar abuk bir
bilmece sordu,
Hi-ayak tek-ayak stnde yatar; ift-ayak -ayak yannda
oturur, drt-ayak da bir eyler kapmtr.

Bu bilmece iin pek de doru zaman deildi, ama Bilbo

acele ediyordu. Eer baka bir zaman sormu olsayd
Gollm bunu tahmin etmekte zorlanabilirdi. Ama balktan
bahsettii iin 'hi-ayak' pek yle zor deildi ve ondan
sonra gerisi de kolayd. 'Kk bir masada balk, masann
banda taburede oturan bir adam ve kedinin de kemikleri
var.1 Tabii ki yant buydu ve Gollm da az sonra yant
syledi. Sonra zor ve korkun bir ey sormann vakti
geldiini dnd. unu syledi:
Bu ey yalayp yutar her eyi:
Kular, hayvanlar, aalar, iekleri;
iner demiri, srr elii;
Sert talar tr yemek gibi;
Katleder kral, harabeye evirir kenti
Ve yce dalan devirir geer.

Zavall Bilbo karanlkta oturup yklerde anlatldn

duyduu tm devlerin ve canavarlarn isimlerini dnd,
ama hibiri tm bu eyleri yapmamt. Cevabn biraz daha
deiik olduuna ve bilmesi gerektiine dair iinde bir his
vard, ama aklna gelmiyordu. Korkmaya balad, ki bu
dnmek iin ktdr. Gollm kayndan kmaya
balad. Suya atlad ve kyya doru yrd. Bilbo kendisine
doru gelen gzleri gremiyordu. Dili adeta damana
yapmt. 'Bana biraz daha zaman ver! Bana zaman ver!
diye barmak istedi, ama azndan u kt birden:
90

'Zaman! Zaman!'
Bilbo tmyle ans eseri kurtulmutu. Yant buydu
elbette.
Gollm bir kez daha hayal krklna' urad ve imdi
hem kzmaya hem de oyundan yorulmaya balyordu.
Zaten onu iyice acktrmt. Bu sefer kayna geri
dnmedi. Karanlkta Bilbo'nun yanna oturdu. Bu hobbiti
korkun derecede huzursuz etti ve akln bandan ald.
'Bisse bir ssoru ssormal, assissim evets, evets, evets.
Tahmin etmek in br ssoru daha evetss, evetss/ dedi
Gollm.
Ama o iren, slak, souk ey yannda otururken ve
peneleriyle
vurur ve
drtklerken
hibir
soru
dnemedi, Kendisini kad, imdikledi, ama yine de
aklna bir ey gelmedi.
'Ssor bisse! Ssor hisse!' dedi Gollm.
Bilbo kendisini imdikledi, tokatlad, kk hanerini
daha bir sk kavrad; dier eliyle cebini bile kurcalad.
Orada geitte bulduu ve unuttuu yz buldu.
'Cebimde ne var?' dedi yksek sesle. Kendi kendine
konuuyordu, ama Gollm bunu bir bilmece sand ve
korkuyla altst oldu.
'Adil deil! Adil deil!' diye tslad. 'Assissim bisse
kk iren ceplerinde ne olduunu sormas adil deil,
deil mi?1
Bilbo ne olduunu grerek ve sorucak daha iyi bir eyi
olmadndan bu soruya sapland. 'Cebimdeki ne?' diye
sordu daha da yksek sesle,
'S-ss-s-s,' diye tsslad Gollm. 'Bisse tahmin vermeli
asssisssm, tahmin.'
'Pekl! Tahmin et bakalm!' dedi Bilbo.
Ellerler!' dedi Gollm.
'Yanl,' dedi ans eseri elini tekrar dan kartm olan
Bilbo. 'Tekrar tahmin et!'
91

'S-ss-s-s-s,' dedi Gollm ncekinden daha allak bullak.

Kendi ceplerinde saklad her eyi dnd; balk
klklar, goblinlerin dileri, slak kabuklar, bir para
yarasa kanad, uzun sivri dilerini bilemek iin keskin bir
ta ve dier iren eyler. Dier insanlarn ceplerinde ne
tadklann dnmeye, bulmaya alt.
'Bak!' dedi sonunda,
'Yanl!' dedi kendininkini bir sre nce kaybetmi olan
Bilbo. 'Son hak!'
imdi
Gollm,
Bilbo'nun
yumurta
sorusunu
sorduundakinden daha beter bir haldeydi. Tsslad,
sylendi ve ne arkaya sallanp ayaklarn yere vurdu ve
saa sola sallanp kpr kpr kprdand, ama yine de son
hakkn harcamaya cesaret edemedi.
'Hadi!' dedi Bilbo. 'Bekliyorum!' Emin ve neeli
grnmeye alt, ama Gollm doru tahmin etmese de
oyunun nasl bitecei konuvsunda pek emin deildi.
Sre doldu!' dedi.
'p ya da hibir ey' diye lk att Gollm, pek de adil
olmayarak - tek seferde iki tahmin yaparak.
'kisi de yanl,' diye bard Bilbo olduka rahatlayarak
ve aya zplayp, arkasn en yakn duvara dayad ve kk
klcn sallad. Bilmece oyununun ok eski zamanlardan
kaldn ve kutsal olduunu ve kt yaratklarn bile bunu
oynadklarnda hile yapmaya korktuklarn tabii ki
biliyordu. Ama yine de bu kaygan eyin herhangi bir sz
tutacana gvenmiyordu. Kaytarmak iin herhangi bir
zr iini grrd ve her eyden te, u son som eski
yasalara gre pek de zekice bir bilmece deildi.
Ama her eye ramen Gollm hemen saldrmad.
Bilbo'nun elindeki klc grebiliyordu. Kprdamadan,
titreyerek ve fsldayarak oturdu. Sonunda Bilbo daha fazla
bekleyemedi.
'Evet?' dedi. 'Verdiin sze gelelim. Gitmek istiyorum.
92

Bana yolu gstermelisin!'

'Byle mi dedik assissim? renss kssck Bagginss'e
k yolunu gstermek evets, evets. Ama ceplerinde ne
var ha? p yok assisim, ama hibir ey de deil. Oh hayr!
Gollm!'
'Aldrma,' dedi Bilbo. 'Sz szdr.'
'Ters, kssgn, sabrsss, assissim' diye tslad Gollm.
'Ama beklemeli, evet beklemeli. Tnellere bu denli acele
gidemeyiss. nce gitmeli ve bir eyler, evet, bisse
yardmc olacak bir eyler atmalyss.'
'Pekl, acele et!' dedi Gollum'un uzaklamasndan
rahatlk duyan Bilbo, Yalnzca bahane bulduunu ve geri
gelmeyeceini dnd. Gollm neden bahsediyordu?
Karanlk glde yararl ne bulundurabilirdi ki? Ama
yanlyordu. Gollm geri gelmek niyetindeydi. imdi fkeli
ve at. Ve sefil kt bir yaratkt ve oktan bir plan
yapmt,
Yaknda Bilbo1 nun hakknda hibir ey bilmedii adas
vard ve orada gizli yerinde birka ie yaramaz sprnt,
bir de ok gzel, ok ok gzel, ok harika bir ey
saklyordu. Bir yz, altn ve deerli bir yz vard,
'Doum gn hediyem!' diye fsldad kendi kendine
bitmez karanlk gnlerde sk sk yapt gibi. 'imdi bunu
istiyoruss evets isstiyoruss!'
Bunu istiyordu nk bu bir g yzyd ve eer bu
yz parmanza geirirseniz grnmez oluyordunuz,
yalnzca tam gn nda ve yalnzca glgenizle
grlebilirdiniz, o ela titrek ve belli belirsiz olurdu.
'Doum gn hediyem! Bana doum gnmde geldi,
assissim.' Tpk her zaman kendi kendisine syledii gibi.
Ancak bu yzkler eski gnlerde, yzyllar nce dnyada
ortalktayken Gollum'un nasl elde ettiini kim bilebilirki?
Belki onlara hkmeden Efendi bile bunu syleyemezdi.
Gollm ilk balarda, sklana dek yz takyordu; sonra
93

srtne srtne yara edene dek tenine yakn bir kese

iinde saklad; imdi genellikle adasnda, bir kayadaki
oyukta saklyordu ve bakmak iin her zaman oraya
gidiyordu. Ama yine de bazen ayn kalmaya dayanamad
zamanlarda ya da ok ok a olduunda ve balktan
skldnda onu takyordu, Sonra karanlk geitler boyunca
srnr ve yolunu kaybetmi goblinlere baknrd.
Mealelerin yand ve gzlerini kamatrp actt yerlere
bile girmeyi gze alabilirdi, Oh, evet, olduka gvenli. O
parmaklarn boazlarna dolamadka kimse onu grmez,
kimse onu fark etmezdi. Daha yalnzca bir iki saat nce
takmt ve afacan bir goblin ocuk yakalamt. Nasl da
ciyaklamt. Kemirilecek bir ya da iki kemii halen
duruyordu, ama Gollm daha yumuak bir eyler istiyordu.
'Olduka gvenli, evets/ diye fsldad kendi kendisine,
'Bizi grmeyecek, grecek mi assissim? Hayr. Bssi
grmeyecek ve kk iren klc bir ie yaramayacak,
evet olduka.'
Bilbo'nun yanndan aniden kayp, kaynn yzd
karanla dald srada aklndan bunlar geiyordu. Bilbo
onu son kez grdn sand. Yine de bir sre bekledi,
nk tek bana yolunu nasl bulabilecei konusunda
hibir fikri yoktu.
-Birden bir lk duydu. Bu lk srtndaki tyleri bile
rpetti. Karanlkta sese baklrsa Gollm pek de uzak
olmayan bir yerde kfredip baryordu. Adasnda oray
buray eeliyor ve bou bouna aranp taranyordu.
'Nerssde bu? Nerssde bu?' diye aladn duydu Bilbo.
'Kayboldu, assissim, kayboldu, kayboldu! Beddua bisse,
essin bissi assissim kayboldu.'
'Ne oldu?' diye bard Bilbo, 'Ne kaybettin?'
'Bisse sormamal,' diye feryat etti Gollm. 'Ona ne,
hayr, gollm! Kayboldsu, gollm, gollm, gollm.'
'Nf olmu yani, ben de!' diye bard Bilbo 'Ve
94

bulunmak istiyorum ve oyunu kazandm ve sen sz verdin.

Bu yzden buraya gel! Gel ve darya kan yolu bulmama
yardm et ve sonra aramana devam et!' Gollm tmyle
perian gzkse de Bilbo yreinde merhamet bulamad
ve Gollum'un bu denli ok istedii bir eyin pek de iyi bir
ey olmadna dair bir his vard iinde. 'Gel buraya!' diye
bard.
'Hayr, henss deil, assissim!' diye yantlad.
'Ama benim son sorumu hi de bilemedin ve sz
vermitin,' dedi Bilbo.
'Hi bilemedim!' dedi Gollm. Sonra aniden karanlktan
keskin bir tsslama geldi. 'Onun ceplerinde nesi var?' 'Bunu
bize ssyle. nce bunu sylemeli.'
Bilbo'nun bildii kadaryla, sylememesi iin zel bir
neden yoktu, Gollum'un akl bir tahmine onunkinden
abuk gitmiti; bu da doald, nk Gollm yzyllarca bu
tek eyin zerine dm ve hep alnmasndan
korkmutu. Ama Bilbo'nun can bu gecikmeden sklmt.
Her eye ramen korkun riskli bir oyunu olduka adil bir
biimde kazanmt. 'Yantlar tahmin edilmek iindir,
sylenmek iin deil,' dedi.
'Ama hi de adil bir soru deildi!' dedi Gollm. 'Bir
bilmece deildi, assiss, hayr!'
'Oh, pekl, eer mesele sradan sorularsa,' diye
yantlad Bilbo, 'O halde nce ben bir soru sordum. Ne
kaybettin? Bana bunu syle!'
'Ceplerinde ne varss?' Ses daha yksek ve keskin
tsslayarak geldi ve imdi Bilbo ona doru v baktnda
korkutan iki kk k noktacnn onu szdn
gryordu. Gollum'un beynindeki phe bydke,
gzlerinin solgun bir alevle yanyordu.
'Ne kaybettin?' diye steledi Bilbo.
Ama imdi Gollum'un gzleri yeil bir ate halini almt
ve hzla yaklayordu. Gollm tekrar kayna bindi ve vahi
r

95

bir tavrla karanlk kyya doru ayak rpt; ve yreini yle

bir kayp ve phe fkesi doldurdu ki artk hibir kl ona
korku veremezdi.
Bilbo sefil yarat neyin ldrttn bulamad, ama her
eyin mahvolduunu ve Gollm'un ne pahasna olursa
olsun onu ldrmek niyetinde olduunu grd. Tam
zamannda dnd ve geldii geitten yukar, duvara yakn
kalarak ve sol eliyle yoklayarak krce kotu.
'Ceplerinde nessi vars?' diye yksek bir tsslama ve
Gollum'un kayndan atlama sesini, lap,
duydu
arkasndan. 'Neyim var benim, ben de merak ediyorum?'
dedi kendi kendisine hzl hzl soluyup de kalka
ilerlerken. Sol elini cebine soktu. Yzk, aranan iaret
parmana kayp geerken metalin soukluunu hissetti.
Tslama tam arkasndayd. O sra arkasna dnd ve
Gollum'un gzlerini eimi trmanan iki kk yeil lamba
gibi grd. Dehete dp daha hzl komaya abalad,
ama birden ayak parmaklarn yerdeki bir kntya arpt
ve klc altnda, iki seksen yere uzand.
Bir saniye sonra Gollm zerindeydi. Ama Bilbo bir ey
yapamadan, soluklanamadan, kendini kaldramadan ya da
klcn sallayamadan, Gollm fsldayp kfrederek onu
fark etmeden geip gitti.
Bu da ne demekti? Gollm karanlkta grebiliyordu.
Bilbo arkadan bile gzlerinin soluk soluk parladn
grebiliyordu. Acyla ayaa kalkt ve imdi tekrar belli
belirsiz parlayan klcn knna soktu ve sonra tedbiri
elden brakmadan onu takip etti, Baka yaplacak bir ey
yok gibiydi. Srnerek Gollum'un suyuna dnmek pek
akllca deildi. Belki takip ederse, Gollm, farkna
varmadan onu bir k yoluna gtrebilirdi.
'Kahretssin! kahretssin! kahretssin!' diye tslad Gollm.
'Bagginss'i kahretssin! Gitti. Ceplerins de ne varss?
Biliyoruss, Biliyoruss assisim. Onu buldu, evet bulmu
96

olmal. Doum gn hediyem.'

Bilbo kulak kabartt. Sonunda o da anlamaya balyordu.
Birazck acele etti ve halen arkasna bakmadan abuk
abuk ilerleyen ve Bibo'nun duvarlardaki silik parltdan
grd kadanyla kafasn bir o tarafa bir bu tarafa sallayan
Gollum'un arkasndan cesaret edebildii denli yaklat.
'Doum gn hediyem! Kahretssin! Nassl da kaybettik
onu, assissim? Evet, tamam bulduk. Buraya son
geliimissde, o kk iren viyaklaycy bktmssde.
Tamam bulduk, Kahretssin! Tm bu yssyllar ve
yssyllardan sonra elimissden kayp gitti. Gitti, gollm.'
Birden Gollm oturdu ve vzldayan korkun feryat
figan, dnlenemez bir sesle alamaya balad. Bilbo durdu
ve kendini tnel duvanna dmdz yaptrd. Bir sre sonra
Gollm alamay kesip konumaya balad. Kendi
kendisiyle tartr gibiydi.
Tekrar geriye dnp aramak iyi bir fikir deil, hayr.
Ssiyaret ettiimiss tm yerleri hatrlamyorlar. Bunun yaran
yok. Bagginss'in ceplerinsde; iren dedektifi onu buldu.
Biss bunu bilir, bunu sylerlers.
'Biss tahmin ediyoruss, assissim, yalnzca tahmin
edyoruss. O iren yarat
bulup
sktrmadan
bilemeyiss, Ama hediyenin ne yapabildiini bilmiyor, di
mi? Onu yalnzca ceplerlerinde ssaklayacak. Bilmiyor ve
ussaa gidemess. Ssaten kayboldu, iren merakl ey..
k yolunu bilmiyor. yle syledi.
'yle syledi, evets; ama o hilekr. Ne ima ettiini
sylemiyor. Ceplerinde ne olduunu sylemeyecek.
Biliyor. Bir giri bildiine gre, bir k da biliyor olmal,
evet. Arka kapya gitti. Arka kapya, evet oraya.
'O halde goblinlerler onu yakalayacak, O yoldan dar
kamass assissim.
fSss, sss, gollm!' 'Goblinlerler! Evet ancak eer hediye,
hissim assissim hediyemiss ondaysa, goblinlerler onu ele
97

geirecek, gollm! Onu bulacaklar, onun ne yapabildiini

bulacaklar. Sonra hibir ssaman gvenlikte olmayacass,
asla, Gollm! Goblinerlerden birisi onu takacak ve sonra
hi kimse onu grmeyecek. Orada olacak,
ama
grlmeyecek. Bissim sseki gsslerimiss bile onun farkna
varmayacak ve tyler rperterek ve kumassca gelip bissi
yakalayacak, gollm, gollm!
O halde konumay keselim assissim ve acele edelim.
Eer Baggins o yne gitmise, abucak gidip bakmalyz.
Git! imdi ussak deil. Acele et!'
Gollm bir sramayla ayaa kalt ve dehet bir hzla
ayaklann srterek yrmeye balad. Asl korkusu bir
kntya taklp grltyle dmek olsa da Bilbo da
arkasndan tedbiri elden brakmayarak kouturdu. Akl
bir mit ve merak girdab iindeydi. Elinde bulunan yzk
sihirli bir yzk gibi grnyordu: nsan grnmez
yapyordu! Bu tr eyleri duymutu tabii eski hikyelerde;
ama kazara bir tane bulmu olmasna inanmak gt. Yine
de ite ortadayd. Parlak gzleriyle Gollm, bir adm
tesinden geip gitmiti.
nde Gollm flip, flap diye sesler kartarak, tslayarak
ve kfrederek, arkada Bilbo bir hobbitin gidebilecei
kadar yumuak, devam ettiler. Az sonra Bilbo'nun aa
gelirken fark ettii, oraya buraya yan geitlerin ald yere
geldiler. Gollm hemen onlan saymaya balad.
'Bir solda, evets. Bir sada, evets. ki sada evets, evets.
ki solda, evets, evets/ Ve devam etti.
Say bydke yavalad ve titrek ve alamakl bir hal
ald; nk suyu gittike arkalarda brakyordu ve
korkmaya balyordu. Goblinler ortalkta olabilirdi ve
yzn de kaybetmiti. Sonunda yukan karlarken alak
bir deliin nnde durdu.
'Yedi sada, evets. Alt solda, evets,' diye fsldad. 'te
bu. Bu aka kapya giden yol, evet/ te geit burada/
98

eriyi dikkatle szd ve geri ekildi. 'eriye girmeye

kalkmamalyss,
assissim,
hayr
kalkmamalyss.
Goblinlerler orada aadalar. Bir sr goblinler. Kokularn
alyoruss. Ssss!'
Ne yapacaz? Kahretsin onlar ve essin onlar! Burada
beklemeliyiss, assissim, birazck beklemeli ve grmeli.'
Bylece tamamen durdular. Gollm her eye ramen
Bilbo'yu k yoluna getirmiti, ama Bilbo ieri
giremiyordu! Gollm kamburunu kartm tam deliin
nnde oturuyordu ve ban dizlerinin arasnda yanlara
salladka gzleri buz gibi souk parlyorlard.
Bilbo srnerek bir fareden daha sessizce duvardan
uzaklat;. Ama Gollm hemen irkildi ve burnunu ekti ve
gzleri yeile dnd. Yumuak ama tehditkr bir tavrla
tsslad. Hobbiti gremiyordu ama imdi pr dikkat
kesilmiti ve karanln keskinletirdii baka duyulan da
vard: itme ve koku alma. Dz elleri yere yayl, ba nde
ve burnu nerdeyse taa doru yere melmi duruyordu.
Kendi gzlerinin ltsnda yalnzca siyah bir glge olarak
grnmesine ramen, Bilbo onun bir yay kadar gergin ve
sramaya hazr
olduunu
grebiliyor
ya
da
hissedebiliyordu.
Bilbo nerdeyse nefes almay kesti ve donup kald.
Umutsuzdu. Hazr biraz daha gc kalmken bu korkun
karanlktan kp gitmeliydi. arpmalyd. Bu pis yarat
baklamak, gzlerini kartmal, onu ldrmeliydi. Onu
ldrmek istemiti. Yo, hayr, bu adil bir arpma deildi.
Bilbo imdi grnmezdi. Hem Gollum'un klc yoktu.
Dorusu Gollm onu ldrmekle tehdit etmemi ya da
henz buna kalkmamt. Hem biare, yalnz ve
kaybolmutu. Bilbo'nun yreinden an bir anlay,
dehetle kark bir acma fkrdi: Iktan ya da daha iyi
olma midinden yoksun, sert kaya, souk balk, sinsilik ve
fslt dolu, sonsuz ve belirsiz gnler. Tm bu dnceler
99

yldrm hzyla gznn nnden geti geti. rperdi. Ve

sonra yine yldrm hzyla, sanki yeni bir g ve kararn
yardmyla srad.
Bir insan dnrsek yle byk bir srama deil,
yalnzca karanlkta ylesine bir sramayd bu. Tam
Gollum'un kafasnn zerinden, ayak havaya ve yedi ayak
ileriye; geitin alak bir kemerinden kafatasn krmaktan
klpay kurtulduunu bilseydi ne olurdu kimbilir.
Gollm kendisini geriye att ve hobbit zerinden
uarken yakalamaya alt, ancak ok geti. Elleri seyrek
havay yakalad ve Bilbo gl ayaklannn zerine dp
hzla yeni tnelden aa ilerledi. Gollum'un ne yaptn
grmek iin arkasna dnmedi, nceleri nerdeyse bir
tsslama ve kfr farkyla tam ayaklannn dibindeydi, ama
sonra geride kald. Aniden kin ve umutsuzluk dolu, insann
kann donduran bir feryat geldi. Gollm bozguna
uramt. Daha teye gitmeye cesaret edemedi.
Kaybetmiti, avn kaybetmiti ve aldrd tek eyi, assissini
de kaybetmiti. lk, Bilbo'nun yreini azna getirdi,
ama yine de devam etti, imdi ses bir yank kadar zayf,
ama tehditkr, arkalardan geliyordu.
'Hrsss, hrsss, hrsss Baggins! Ondan nefret ediyoruss,
biss ondan nefret ediyoruss, ondan sonsussa dek nefret
ediyoruss.'
Sonra sesizlik kt. Ama bu da Bilbo'ya tehditkr
geldi. 'Eer goblinler ok yakndaysa kokularn alm
olmal,' diye dnd. 'O halde onun bartsn ve
kfrlerini duymu olmallar. imdi dikkatli ol, yoksa bu
yol seni daha beter eylere gtrr.'
Geit alakt ve zensiz yaplmt. Tm dikkatine
ramen baz zamanlarda yerdeki iren sivri ulu talara
zavall ayak parmaklarn vurduu zamanlar dnda ok zor
deildi hobbit in. 'Goblinler iin biraz alak, en azndan
byk olanlan iin,' diye dnd Bilbo, bu dalann
ioo

goblinlerinin byk olanlarnn bile, elleri nerdeyse yere

deecek kadar iyice eilerek, inanlmaz bir hzla gittiklerini
bilmeyerek,
Az sonra aaya inen geit tekrar aa inmeye balad
ve bir sre sonra da sarpa trmanmaya. Bu Bilbo'yu
yavalatt. Ama sonunda eim bitti, geit bir keyi dnd
ve tekrar aa indi ve orada, kk bir yokuun dibinde,
bir dier keyi geince bir k gzne iliti. Ate ya da
fener gibi krmz bir k deildi bu, daha ok soluk
gn gibi bir kt. Sonra Bilbo komaya balad.
Bacaklarnn tayabilecei denli hzla ilerleyip son
dnemeci dnnce aniden ak bir alana geldi ve k,
karanlkta bu denli uzun zamandan sonra, k
gzkamatrc denli parlak gzkt gzne. Aslnda
yalnzca byk, ta bir kapnn ak brakld bir yerde,
kap aralndak bir k szntsyd.
Bilbo gzlerini krpt ve sonra aniden goblinleri grd:
Kapnn tam i tarafnda, tmyle zrhl ve knndan
ekilmi kllarla oturmu koca gzlerle kapy ve kapya
giden yolu gzlyorlard. Uyank, cin gibi ve her eye hazr
haldeydiler.
Onlar onu, o onlar grmeden nce grdler. Evet, onu
grdler. Ya kazayla ya da yeni efendisini benimsemeden
nceki son numaras olarak yzk parmanda deildi.
Goblinler keyif lkiaryla zerine doru koturdular.
Korku ve yitim sancs Gollum'un aresizliinin yanks gibi
Bilbo'yu sard ve klcn ekmeyi bile unutarak, ellerini
ceplerine soktu. Ve yzk hl orada, sol cebindeydi ve
parmana geti, Goblinler birdenbire durdular. Ona dair
hibir
ey
gremiyorlard.
Ortadan
kaybolmutu.
ncekinin iki kat kuvvetle bardlar, ama o denli keyifle
deil.
'Nerede?' diye yrtndlar.
'Geit, geitten yukar gidin!' diye bard bazlar.
T

101

'Bu taraftan!' diye lk att bazlar. 'u taraftan!' diye

lk att dierleri,
'Kapy gzetleyin!' diye kkredi efleri.
Islklar alnd, zrhlar angur angur birbirine arpt,
kllar tngrdad, goblinler kfrettiler, beddua ettiler
birbirlerinin zerlerine derek ve gittike daha da kzarak
oraya buraya kouturdular. Korkun bir bar ar ve
karklk vard.
Bilbo mthi derecede korkmutu, ama ne olduunu
anlayacak ve goblin muhafzlar iin iecek dolu byk bir
fnn arkasna sessiz ve gizlice sokulacak ve bylece ayak
altndan ekilip, ezilerek lmeyi ya da dokunulup
yakalanmay nleyecek kadar akl bandayd,
'Kapya ulamalym. Kapya ulamalym!' diye kendi
kendine sylenip durdu, ancak denemeyi gze almadan
nce ep^y zaman geti. Sonra her ey bir kre be
oyunundan da beter oldu. Etraf kouturan goblinlerle
doluydu ve zavall hobbit bir o yana bir bu yana kat ve
neye tosladn bir trl anlamayan bir goblinle karlat
ve tam zamannda, drt ayak zerinde glkle ilerleyip
goblinlerin eflerinin bacaklarnn arasndan kay iverdi,
kalkt ve kapya doru kotu.
Kap halen yan akt,' ama goblinlerden biri itip
nerdeyse kapatt. Bilbo abalad, ama oynatamad. Aradan
gemek iin iteledi kakalad, teledi kakalad, iteledi
kakalad ve araya skt. Bu korkuntu. Dmeleri kapyla
kapnn dikmesi arasna skmt. Darda ak havay
grebiliyordu; Yksek dalarn arasndaki dar bir vadiden
aa komaya bir iki adm kalmt. Gne bir bulutun
ardndan kp kapnn dnda parldamaya balad, ama o
dar kamad.
Birden ierdeki goblinlerden biri bard. 'Kapnn
orada bir glge var. Darda bir ey olmal!'
Bilbonun yrei azna geldi. Korkun bir mcadele
102

verdi. Dmeler kopup her yne frladlar. Bilbo kurtuldu

ve sersemlemi goblinler gzel pirin dmelerini kap
eiinden topluyorlarken, o yrtk bir yelek ve ceketle bir
kei gibi zplayarak basamaklardan indi.
Tabii ok gemeden av kpekleri gibi havlayp
baykular gibi terek aalar arasnda peinden geldiler.
Ama goblinler gnei sevmezler: Gne bacaklarn titretir
ve balann dndrr. Aalarn glgeleri altnda kayarak,
sessiz ve abuk, koarak ve gneten kaarak arandlar,
ama yzn takm olan Bilbo'yu bulamadlar. Bylece
homurdanarak ve kfrederek kapy korumaya gittiler.
Bilbo kamt.

103

BLCD 6
YACDURAKI
o L U Y ^

kA,

TTL

Bilbo goblinlerden kamt, ama nerede olduunu

bilmiyordu.
Bal,
pelerini,
yiyecekleri,
midilliyi,
dmelerini ve dostlarn kaybetmiti. Ta ki gne batya
doru - dalarn ardnda - batmaya balayana dek
doland durdu. Dalann glgeleri Bilbo'nun yoluna
dyordu ve dnp ardna bakt. Sonra ileriye bakt ve
nnde yalnzca alakta kalan topraklara doru den
srtlar, yamalar ve aalarn arasndan arada bir grnen
dzlkler grebildi.
'Aman Tanrm!' diye bard Bilbo. 'Ben Puslu Dalar'n
tam br tarafna, tam Ard lke'nin. snrna ulam
grnyorum, Gandalf ve cceler nereye, ah, nereye
vardlarki acaba? nallah hl orada, goblinlerin elinde
deildirler!'
Kk, yksek vadiden kp, kenarnda ve arkasndaki
eimlerden aa gezindi; ama bu arada ok rahatsz edici
bir dnce iinde byyordu. imdi sihirli yz
olduuna gre korkun, ok korkun tnellere geri dnp
arkadalarn aramas gerekip gerekmediini merak etti.
Tam bunun grevi olduuna ve geri dnmesi gerektiine
karar vermiti - ve bu konuda kendisini berbat hissetti - ki
sesler duydu.
Durdu ve dinledi, Goblinler deil gibiydi; bylece
dikkatle ve sessizce ilerledi. Dne dne aa inen ve sol
104

kolda kayalkl bir duvar bulunan ta bir yoldayd; dier

tarafta zemin aa doru eimleniyordu ve yol seviyesinin
altnda, zerine yksek olmayan aalar ve allklar sarkan
korunakl yerler vard. te bu allklarn altndaki
korunakl yerlerin birinde birileri konuuyordu.
Daha da yakna sokuldu ve birden iki byk kayann
arasndan krmz balkl bir kafann gzktn grd.
Bu, gzclk yapan Balin'di. Sevincinden el rpp
barabilirdi, ama yapmad. Beklenilmeyen ve ho olmayan
bir eyle karlama korkusuyla yz halen takyordu ve
Balin'in de tam ona baktn, ama onu grmediini grd.
'Hepsine bir srpriz yapacam,' diye dnd, vadinin
kenarndaki allklarn iine srnrken. Gandalf ccelerle
tartyordu. Tnellerde balarna gelenleri konuuyor ve
imdi ne yapmalan gerektiini merak edip tartyorlard.
Cceler syleniyorlard ve Gandalf, Bay Baggins'in l m
diri mi olduunu renip kurtarmaya almadan, onu
goblinlerin
elinde brakarak
yolculuklarna
devam
edemeyeceklerini sylyordu,
'Ne olursa olsun o benim dostum,' dedi byc, Ve pek
de kt bir kk arkada deil, Kendimi ondan sorumlu
hissediyorum. nallah onu kaybetmemisinizdir,'
Cceler onu daha en batan niye getirdiini, niye
arkadalanna yetiip onlarla gelemediini ve niye daha akll
birisini getirmedii konusunda bycy sorguladlar.
'imdiye dek yarardan ok zarar verdi,' dedi birisi. 'Eer
imdi onu aramak iin o iren tnellere dnmek
zorundaysak can cehenneme derim ben!'
Gandalf fkeyle yantlad: 'Onu ben getirdim ve ben ie
yaramaz eyler getirmem. Ya siz onu aramama yardm
edersiniz ya da ben giderim ve bu pislikten kendi banza
syrlmanz in sizi burada brakrm. Eer ki onu yeniden
bulabilirsek, her ey bitmeden nce bana teekkr
edeceksiniz. Hangi akla hizmet onu aldn ve drdn
105

Dori?'
'Eer bir goblin karanlkta senin de ayaklarn aniden
arkadan yakalam, elme takp drm ve arkadan
tekmelemi olsayd,' dedi Dori, 'sen de drrdn.'
'Peki neden onu tekrar almadn?!'
'Aman tannm! Bunu nasl sorarsn! Goblinler karanlkta
vurup sryor, herkes birbirinin zerine dyor ve birbirine vuruyordu! Sen nerdeyse Glamdring'le bam
uuruyordun ve Thorin de Orcrist'i oraya buraya, her yere
savurup duruyordu. Birden o kr edici k patlamalarndan
birini yaptn ve goblinlerin bararak geri kotuklarn
grdk. Sen, "hepiniz beni takip edin!" diye bardn ve
herkes takip etmek zorunda kald. Biz herkesin takip
etmi olduunu dndk. Senin de pek iyi bildiin gibi
aa kapnn dnda, kapdaki muhafzlarn arasndan
arparak geip, apar topar buraya gelene dek de saym
yapmak iin zamaf olmad. Ve ite buradayz - hrszsz
bir halde!'
'Ve ite hrsz da burada!' dedi Bilbo tam ortalarna
atlarken bir yandan da yz parmandan kartyordu.
Vay canna, nasl da sradlar! Sonra aknlk ve keyif
iinde bartlar. Gandalf da en az onlar kadar armt,
ama byk bir olaslkla hepsinden daha ok sevinmiti,
Balin'e seslendi ve ona, bir uyan bile yapmadan birilerinin
grubun tam ortasna yrmesine izin veren bir gzc
hakknda ne dndn syledi. Bu olaydan sonra,
Bilbo'nun cceler arasndaki itibarnn artt bir gerek.
Gandalf n szlerine ramen halen onun birinci snf bir
hrsz olduuna dair kukular vardysa da, artk bundan
kukulan kalmamt. Balin hepsinden daha aknd, ama
hepsi bunun ok akllca bir alma olduunu syledi.
Dorusu vgleri Bilbo'nun yle houna gitmiti ki
iinden kkr kkr glp yzk hakknda hibir ey
sylemedi ve bunu nasl yaptn sorduklarnda: 'Oh
106

bilirsiniz, yalnzca srnerek sokuldum, ok dikkatli ve

sessiz/
'Dorusu bu, bir farenin ilk kez ok dikkatli ve sessiz,
tam burnumun dibine dek sokuluu ve grlmeyii. Size
balm kartyorum,' dedi Balin ve kard da.
'Balin, hizmetinizdeyim/ dedi.
'Hizmetkrnz, Bay Baggins/ dedi Bilbo.
Sonra onu kaybetmelerinden sonraki maceralarn
renmek istediler ve o da oturup - yz buluu dnda
('henz deil,' diye dnd) - h e r eyi anlatt. zellikle
bilmece yanmas ilgilerini ekti ve en ok Gollum'u
anlatn takdir edip, gereince rperdiler,
'Ve sonra o tam yanmda oturuyorken baka bir soru
dnemedim/ diye bitirdi Bilbo; 'bylece dedim ki,
"cebimde ne var?" ve hakknda da bulamad. Ben de
"szne ne olacak bakalm? Bana k yolunu gster!"
dedim. Ama ldrmek niyetiyle stme geldi, ben de
kotum, dtm ve karanlkta beni kaybetti, Sonra onun
kendi kendine konutuunu duyduum iin onu takip
ettim. Benim gerekten de dan kan yolu bildiimi
sanyordu ve o yne gitti. Sonra girite oturdu kald ve ben
de geemedim. Bylece zerinden atladm ve katm,
kapya doru kotum.
'Peki ya muhafzlar?' diye sordular. 'Hi yok muydu?'
'Oh evet! Bir sr vard; ama onlar atlattim. Yalnzca bir
parack ak olan kapya sktm ve bir sr dme
kaybettim/ dedi zlerek yrtk kyafetlerine bakp. 'Ama
pekl svtm ve ite buradaym.'
Cceler, muhafzlardan kap kurtuluunu, Gollum'un
zerinden atlayn ve kapdan geiini sanki hi zor ya da
tehlikeli deilmi gibi anlatrken ona baya yeni bir
saygyla baktlar.
'Size ne syledim?' dedi Gandalf glerek. 'Bay
Baggins1'de sizin tahmin ettiinizden ok ey var.' Bilbo'ya
07

al gibi kalarnn altndan acayip bir bak frlatt bunu

derken ve hobbit, hikyenin bu ksmnda atladn tahmin
edip etmediini merak etti.
Sonra Bilbo'nun da soracak sorular vard tabii, Gandalf
ccelere oktan her eyi aklam olsa bile, Bilbo
duymamt. Bycnn tekrar nasl ortaya ktn ve
hepsinin imdiye dek nerelerde olduunu bilmek istedi.
Byc, doruyu sylemek gerekirse, zeksn bir
defadan fazla aklamaktan hi holanmazd, bu yzden
Bibo'ya, hem kendisinin hem de Elrond'un, dalann bu
ksmlarnda tehlikeli goblinlerin varlndan haberdar
olduklarn syledi. Ama onlarn ana kaplar farkl bir
geie, seyahat etmek iin daha kolay bir geie kyordu,
bu yzden de geceyarlar kaplarnn yaknlarndaki
insanlar yakalarlard sk sk.. Besbelli insanlar o yoldan
gitmekten vazgemiti ve goblinler de yeni girilerini
olduka yaknlarda, ccelerin setii geiin tepesinde
amlard, nk bu gei u ana dek olduka gvenli
bulunmutu.
Oray tkamak iin az ok terbiyeli bir dev bulup
bulamayacama bakmalym,' dedi Gandalf, 'yoksa ok
yaknda dalardan hi geilmeyecek.'
Gandalf Bilbo'nun ln duyar duymaz ne olduunu
anlamt.
Onu yakalayan goblinleri
ldren
k
patlamasnda hzla alan atlan iine girmiti. Sonra
mahkmlar ve srcleri tam byk salonun kenarna
kadar takip etmiti ve orada oturup, glgelerde
yapabilecei en iyi byy-yapmt.
'ok nazik bir meseleydi,' dedi. 'Vur ve ka.1
Ama, tabii Gandalf, ate ve klarla yaplan bylerle
ilgili zel bir alma yapmt (hobbit bile, Yal Took'un
yaz dnm arifesi elence lerindeki sihirli havai fiekleri
hi unutmamt). Gerisini - Gandalf n Bilbo'nun
dmelerini kaybettii arka ya da goblinlerin deyiiyle aa
108

kap hakknda her eyi bilmesi dnda - hepimiz

biliyoruz. in dorusu bu, dalarn bu ksmndan haberdar
olan herkes tarafndan biliniyordu. Ancak bu tnellerde
soukkanlln korumak ve onlara doru yolu gstermek
bir byc gerektiriyordu.
'O kapy yzyllar nce yaptlar,' dedi. 'Ksmen, eer
ihtiyalar olursa bir ka yolu, ksmen de karanlkta kp
byk zararlar verdikleri lkelere bir k yolu olsun diye.
Kapy her zaman koruma altnda bulunduruyorlar ve
henz hi kimse kapayp, tkayamad. Bundan sonra iki kat
daha iyi koruyacaklardr,' diye gld.
Dierleri de gldler, pek ok ey kaybetseler de, Koca
Goblin'i ve dier bir srsn ldrmlerdi. Hem hepsi
kamt, bu yzden de en iyisini elde ettikleri
sylenebilirdi.
Ama byc akllarn balarna getirdi, 'Hemen devam
etmeliyiz, artk biraz dinlenmi bir haldeyiz,' dedi. 'Gece
olduunda yzlercesi arkamzdan gelecektir; ve glgeler
oktan uzamaya balad. Bizim gememizden saatlerce
sonra bile admlarmzn kokusunu alabilirler. Karanlk
basmadan millerce yol alm olmalyz. Eer hava dzgn
giderse biraz ay olacak, bu da ansmza. Ay pek de
dikkate aldktarndan deil, ama yolumuzu bulmak iin
biraz k verecektir bize.'
'Oh, evet!' dedi hobbitin dier sorularna yant olarak,
'Goblinlerin tnellerinde zaman kavram yitiveriyor. Bugn
perembe, ve biz yakalandmzda pazartesi gecesi ya da
sal sabahyd. Millerce yol gittik ve dan tam iinden
getik. Ve imdi br tarafndayz - olduka ksa bir
kestirme. Ama geidimizin bizi getirecei noktada deiliz;
Kuzeye olduka uzaz, nmzde hi ho olmayan bir
lke var. Ve hla olduka ykseklerdeyiz. Hadi devam
edelim,'
'Ben korkun derecede am,' diye szland en son
109

ncekinden de nceki geceden beri yemek yemediini

birden fark eden Bilbo. Byle bir eyin bir hobbit iin ne
demek olduunu bir dnn! Midesini bo ve sarkk,
bacaklann decekmi gibi hissediyordu, imdi artk
heyecan bitmiti.
Elimden bir ey gelmez/ dedi Gandalf, 'tabii geri
dnp midillini ve ykn sajna geri vermelerini
goblinlerden nazike istemeyeceksen'
'Hayr, teekkr ederim!' dedi Bilbp,
'Pekl o halde, yalnzca kemerlerimizi skp, yorgun
argn yola devam etmeliyiz - yoksa akam yemei
yaplacaz ve bu da hibir ey yemememizden daha kt.'
lerlerlerken Bilbo yiyecek bir eyler iin bir o yana bir
bu yana bakmyordu; ama brtlenler yalnzca iek
amt, tabii hi fndk da yoktu, al bile. Bir para
kuzukula att azna ve yolu kesen ufak bir da
deresinden su iti ve suyun kenarnda bulduu
yabanileini yedi, ama pek de iyi deildiler.
Devam ettike ettiler. Kt patika gzden kayboldu.
allar, kayalar arasndaki uzun otlar, tavan yenii kk
imenlik alanlar, kekik ve adaay ve mercankk ve san
kayagllerinin hepsi ortadan yok oldular ve kendilerini
dm talardan geni sarp bir yamacn, bir toprak
kaymasnn kalntlarnn tepesinde buluverdiler. Buradan
aa inmeye baladklannda, ayaklannn altndan ne olduu
belirsiz bir sr ey ve ufak akllar yuvarland; ardndan
daha byk ta paracklar takr tukur yuvarland ve
altlarndaki dier paralar da yuvarlanmaya ve kaymaya
balad; sonra kaya ynlarnn huzuru kat ve yerlerinden
srayp toz ve grltyle aa dtler. ok gemeden
stlerindeki ve altlanndaki tm yama hareketlendi ve
hepsi i ie gemi bir halde kayan, atrdayp uturdayan
tabaka ve talann korku verici karmaas ierisinde aa
kaymaya baladlar.
no

Onlar kurtaran aadaki aalar oldu, Aadaki vadinin

daha derin, daha karanlk ormanlarndan yamaca uzanan
bir am ormannn ucuna kadar kaydlar, Bazlan aalarn
gvdelerini yakalad ve alak dallara asld, bazlan (kk
hobbit gibi) kayalarn lgnca saldrsndan korunmak iin
bir aacn arkasna saklandlar. Az sonra, tehlike geti,
kayma durdu ve son clz arpmalar, huzuru kaan talann
en byklerinin tam aadaki am kkleri ve ereltiotlan
arasnda srayp dnmesi srasnda duyulabiliyordu.
'Pekl bu ilerlememize biraz yardm etti,' dedi Gandalf,
've bizi takip eden goblinlerin bile buradan sessizce
inmek iin epey uramas gerek.'
'Tahmin ederim,' diye homurdand Bombur. 'Ama
balarmzn
stne
srayan
talar
gndermekte
zorlanmayacaklardr.' Cceler (ve Bilbo) pek mutlu
deildiler ve rk ve yara bere iindeki ayaklarn ve
bacaklarn outuruyorlard.
'Sama! Kaymann yolundan kacaz. abuk olmalyz.
u a baksanza!1
Gne oktan dalarn ardna gitmiti. evrelerindeki
glgeler derinleiyordu bile, ama yine de uzaklarda,
aalann arasndan ve daha aalardaki henz byyen
aalann kara tepelerinin ardndaki akam klarn halen
grebiliyorlard. Doruca gneye giden hafif eimli bir
patikadan, olabildiklerince hzl, sendeleye sendeleye aa
iniyorlard. Bazen yapraklan taa hobbitin bann zerine
uzanan bir ereltiotu denizinde zorlukla ilerliyorlar, bazen
am inelerinden oluan bir zeminde yava yava
ilerliyorlard; ve ormann karanl hep daha arlayor,
sessizlii daha derinleiyordu. O akam, aalarn dallanna
bir denizin i ekiini getirecek kadar bile rzgr yoktu.
'Daha devam etmeli myz?' diye sordu Bilbo ortaln
Thorin1 in sakalnn arkasnda sallandn ancak grebildii
m

denli karanlk ve ccelerin nefes allarn korkun bir

grltym gibi duyabildii denli sessiz olduu bir zaman.
'Ayakparmaklarm tmyle yara bere iinde, bacaklarm
anyor ve midem bo bir torba gibi sarkyor.'
'Birazck daha,' dedi Gandalf
Yzyllarca devam etmilermi gibi geldikten sonra
aniden hibir aacn yetimedii bir akla vardlar. Ay
ykselmiti ve akl aydnlatyordu. Ters bir ey
grlmedii halde, naslsa hepsine pek ho bir yer
deilmi gibi geldi buras.
Birden tepenin aasndan bir uluma duydular; uzun ve
tyler rpertici bir ulumayd. Bu, saa doru ve onlara
olduka yakn bir bakas tarafndan yantland; sonra sola
doru pek de uzak olmayan bir bakas tarafndan. Bu ayn
altnda uluyan kurtlard, bir araya toplanan kurtlar!
Evde, Bay Baggins'in kovuu yaknnda yaayan kurtlar
yoktu, ama bu sesi bilirdi. Bunlar ona hikyelerde
yeterince anlatlmt. Harika bir gezgin olan byk
kuzenlerinden (Took tarafndan) biri onu korkutmak iin
kurt taklidi yapard. Bunu ormanda ay altnda duymak
Bilbo iin ok fazlayd. Sihirli yzkler bile kurtlara zellikle de goblin istilasndaki dalarn glgesinde,
bilinmeyenin snrlarndaki Yabann Kys'nda yaayan
kt srlere - kar pek ie yaramazlard. Bu trden
kurtlar, goblinlerden daha keskin koku alrlard ve sizi
yakalamak iin grmelerine.gerek yoktu.
'Ne
yapacaz,
ne
yapacaz!'
diye
bard.
'Goblinlerden, kurtlara yakalanmak iin ka!' dedi ve bizim ayn trden rahatsz edici durumlarda yamurdan ka
doluya tutul' dememize ramen bu bir deyim haline geldi:
'Aalara kn, abuk!' diye bard Gandalf; ve
nispeten daha alak, ya da trmanlabilecek denli ince
dallan olanlara baknarak aasz alann kenarndaki
aalara kotular. Tahmin edebileceiniz gibi bunlar
112

yapabilecekleri en abuk ekilde buldular ve dallarda

gvenebilecekleri denli yksee ktlar. Eer onlar, belli
snrlar ap ocuk olma oyunu oynayan yal beyler gibi
aalarda sakallan aa sarkarken grm olsaydnz (tabii
gvenli bir uzaklktan) kahkahalar atardnz, Fili ve Kili,
Noel
aacna
benzeyen
uzun
bir
karaamn
tepesindeydiler. Dori, Nori, Oin, Ori ve Gloin bir
tekerlein parmaklan gibi dzenli aralklarla uzanan
dallanyla kocaman bir amda daha rahattlar. Bifur, Bofur,
Bambur ve Thorin bir bakasndaydlar. Dwalin ve Balin
birka dall uzun ince bir kknara trmanm, en stteki
byk dallarn yeilliinde oturacak bir yer bulmaya
alyorlard. tekilerden olduka uzun olan Gandalf
onlarn trmanamayaca bir aa, akln iyice kenarnda
kalm, gvdesi olduka geni bir am bulmutu. Byk
dallan arasnda olduka iyi saklanmt, ama halen
gzlerinin gizlice baknrkenki parltsn ay nda
grebiliyordunuz.
Bilbo mu? O hibir aaca kamam ve peinde kpek,
kovuunu kaybetmi bir tavan gibi aatan aaca
kouturuyordu.
'Hrsz yine arkada braktnz/ dedi Nori aa bakan
Dori1ye.
'Hrszlar hep srtmda tayamam,' dedi Dori.
'Tnellerden aa, aalardan yukar! Ne olduumu
sanyorsun? Hamal m?'
'Eer bir eyler yapmazsan onu yiyecekler,' dedi
Thorin, nk artk gittike daha da yaknlaan ulumalar
tmyle sarmt evrelerini. 'Dori!' diye seslendi, nk
Dori en kolay aata, en aadayd, 'abuk ol ve Bay
Baggins'i yukar ek.'
Dori tm sylenmelerine ramen gerekten nazik
birisiydi. Dori en alt dala indii ve kolunu aa uzatabildii
kadar uzatt halde zavall Bilbo elini yakalayamad. Bunun
113

zerine Dori aatan indi ve Bilbo'nun trmanp srtnda

durmasna yardm etti.
Tam o srada kurtlar uluyarak akla daldlar. Bir anda
yzlerce gz onlara bakmaya balad. Dori halen Bilbo'yu
brakmamt. Omuzlarndan dallara trmanana dek bekledi
ve sonra kendisi dallan yakalamak zere zplad. Hem de
tam zamannda! Kurdun biri, o dala tutunmuken
pelerininin ucunu azyla kapt ve az daha ona ulayordu.
Bir dakika iinde koskoca bir kurt srs parldayan gzler
ve dan sarkan dillerle aacn etrafnda toplanp bas bas
barmaya ve aaca doru atlamaya balad.
Ancak vahi Warglar (Yabann Kys1 ndaki kt kurtlar
byle adlandnlr) bile aalara trmanamazlar. Bir sre iin
gvendeydiler. Ney seki hava lkt ve rzgrl deildi. Evet,
aalar, zerlerinde uzun sre oturmak in pek rahat
yerler deildirler, ancak souk ve rzgrda, stelik aada
da sizi bekleyen kurtlar her yan sarmsa, abart dzeyde
sefil yerler olabilirler.
Aalar arasndaki bu aasz alann kurtlar iin bir
buluma yeri olduu akt. Gitgide daha ok, daha da ok
kurt gelip durdu. Dori ve Bilbo'nun bulunduu aacn
altna nbetiler braktlar ve sonra zerinde herhangi biri
bulunan her aac bulana kadar etraf kokladlar. Bunlara da
nbetiler diktiler, bu arada geri kalanlan da (ki yzlerce
vard sanki) gidip aasz alanda kocaman bir daire halinde
oturdular ve bu dairenin ortasnda kocaman gri bir kurt
vard. Bu kurt dierleriyle Wa.rglann o korkun dilini
kullanarak konutu. Gandalf bu dili bilirdi. Bilbo
bilmiyordu, ama ona sanki tm konumalan kt ve zalim
eyler hakkndaymasna korkun geldi, ki gerekten de
yleydi. Arada bir dairedeki tm Warglar gri eflerini hep
bir azdan yantlyorlard ve korkun patrtlar nerdeyse
hobbiti am aacndan aa drecekti.
Bilbo anlamasa bile ben size Gandalf n neler
114

duyduunu anlatacam. Warglar ve goblinler sk sk kt

ilerde birbirlerine yardm ederlerdi, Goblinler srlp de
kendilerine yeni yerler aramaya ya da savaa (ki bunun
uzun
sredir
meydana
gelmediini
sylemekten
memnunluk duyuyorum) gitmedike dalanndan ok
uzaklamay genellikle gze almazlar. Ancak o gnlerde,
zellikle yiyecek temin etmek ya da kendileri iin alacak
kleler bulmak zere aknlar yapyorlard. Sonra Warglar
da sk sk yardma arr ve yamay onlarla paylarlard.
Bazen insanlann ala binmesi gibi onlar da kurtlara
binerlerdi. yle anlalyordu ki tam o gece iin byk bir
goblin akn planlanmt. Warglar goblinlerle bulumak
zere gelmilerdi, ancak goblinler ge kalmlard. Bunun
nedeni phesiz Koca Goblin'in lm ve byk bir
olaslkla halen arayp durduklar cceler, Bilbo ve
bycnn yaratt heyecand.
Bu uzak lkelerdeki tm tehlikelere ramen cesur
insanlar son zamanlarda Gneyden buralara geri geliyor ve
aalar keserek nehrin kylannda ya da vadilerdeki daha .
ho korular arasnda kendilerine yaayacak yerler
yapyorlard. Saylan olduka fazlayd ve cesurdular ve iyi
silahlanmlard ve Warglar bile, eer kalabalklarsa ya da
gn varsa onlara saldrmaya cesaret edemiyordu. Ama
u sra goblinlerin yardmyla bu gece, dalara en yakn
kasabalara hcum etmeyi planlamlard. Eer planlan
yrrse sonraki gne hibiri kalmayacakt; goblinlerin
kurtlara vermeyip tutsak olarak maaralarna geri
gtrecekleri dnda hepsi ldrlm olacakt.
Bu yalnzca cesur orman, insanlan ve kanlan ve ocuklar
asndan deil, ayn zamanda Gandalf ve arkadalann
tehdit eden tehlike yznden de dinlenemeyecek denli
korkun bir konumayd. Warglar onlan tam da kendi
buluma yerlerinde bulduklan iin akn ve fkeliydiler.
Onlarn orman insanlarnn dostlar olduklarn ve buraya
115

casusluk yapmaya geldiklerini ve planlarnn haberini

vadilere gtreceklerini> sonra da goblinlerle kurtlarn,
tutsak yakalamak ve uykulanndan aniden uyandrlm
insanlar yalayp yutmak yerine korkun bir arpmada
savamak zorunda kalacaklarn dnyorlard. Bu yzden
de Warglarn gitmeye ve aalardaki insanlarn kamasna,
en azndan yann sabaha dek, izin vermeye hi niyetleri
yoktu. Zaten bundan ok nce, goblin askerler dalardan
aa geleceklerdi; ve goblinler aalara trmanabilir ya da
aalar kesip devirebilirler.
imdi siz de, Gandalf n, onlarn hrlama ve bar
arlarn dinlemesi zerine, bir byc olduu halde
neden deliler gibi korktuunu ve ok kt bir yerde
bulunduklarn ve henz hi de kurtulmadklarn
hissettiini anlamsnzdr. evresi kurtlarla sarl bir aata
kapana kslm olarak ok fazla ey yapamayacak olsa da,
her eyin onlann istedii gibi gitmesine izin vermeyecekti.
zerinde
durduu
aacnn
dallarndan
kocaman
kozalaklar toparlad. Sonra birini parlak mavi bir atele
yakt ve kurtlarn emberinin tam ortasna vnlayarak
frlatt. Kozalak gidip birinin srtna arpt ve kabark postu
ate ald ve korkun feryatlar atarak bir oraya bir buraya
zplamaya balad. Sonra bir dier kozalak geldi ve bir
dieri, bir tanesi mavi alevler iinde, bir tanesi krmz ve
bir dieri de yeil. emberin tam ortasnda topraa arpp
patladlar ve renkli kvlcmlar ve dumanlar sap durdular.
zellikle kocaman bir tanesi ef-kurdu burnundan vurdu
ve kurt da iki metre havaya zplayp fke ve
korkusundan
emberin
etrafnda
dolana
dolana
kouturup dier kurtlar bile srarak saldrd.
Cceler ve Bilbo barp keyiflendiler. Kurtlarn fkesi
dorusu grlecek gibi deildi ve kardklar patrt tm
orman kaplad. Kurtlar her zaman ateten korkarlar,
stelik bu ate en korkun ve esrarengiz bir ateti. Eer bir
116

kvlcm postlarna ularsa saplanp yakyordu ve eer

abucak yerde yuvarlanmazlarsa ok gemeden alevler
iinde kalyorlard. ok ksa bir sre sonra aasz alann
hemen her tarafnda kurtlar srtlarndaki atei sndrmek
zere yerde yuvarlanyor, bu arada iyice yananlar oraya
buraya koturup, uzaklatnlana dek arkadalarna ate
bulatryor, sonra da su arayarak yamalardan aa bara
ara kouturuyorlard.
'Bu gece ormandaki bu amata da ne?' dedi Kartallarn
Efendisi. Dalarn dou kysndaki bir kayann yalnz
domunun en ucunda, ay nda kapkara oturuyordu.
'Kurtlarn seslerini duyuyorum! Goblinler ormanda yine
bir ktlk peindeler mi?'
Hzla havaland ve muhafzlarndan ikisi de iki yanndaki
kayalardan onu takip etmek zere hemen peinden
havalandlar. Havada bir daire izdiler ve aalarda, taa
aalarda, ufack bir nokta gibi grnen Warglarn
oluturduu daireye baktlar tepeden. Ancak kartallarn
keskin gzleri vardr ve ok uzaklardan kck eyleri
bile grrler. Puslu Dalar'n kartallannn efendisinin
gnee bile krptrmadan bakabilecei gzleri vard ve
bir mil aadaki toprakta hareket eden bir tavan ay
nda bile grebilirlerdi. te aalardaki cceleri
gremese bile kurtlar arasnda sregiden karmaay fark
edebiliyor, kk ate patlamalarn grebiliyor ve taa
aalardan belli belirsiz gelen uluma ve barlar
duyabiliyordu, Ayrca kt halk, uzun sralar halinde
kaplarndan kp yamalara szlm ve ormana yaylm
olduklarndan goblin mzrak ve miferleri zerinde
panldayan ay pnltlarn da grebiliyordu,
Kartallar sevecen kular deildir. Bazlar alak ve
zalimdir. Ancak kuzeydeki dalarn eski soyu, kularn en
muhteemiydi; gururlu ve gl ve yce kalpliydiler.
117

Goblinleri ne sever ne de korkarlard. Herhangi bir ekilde

farkna varacak olduklarnda (ki bu tr yaratklar
yemediklerinden bu ok nadir olurdu), zerlerine ullanr
ve yaptklar her ne tr bir ktlkse durdurur ve feryat
figan maaralarna geri srerlerdi. Goblinler kartallardan
nefret eder ve korkarlar, ancak onlann ya yce yerlerine
ulaamazlar ya da onlan dalardan sremezlerdi.
Bu gece- Kartallarn Efendisi'nin ii neler dndn
bulabilmek iin merakla doluvermiti; bylece pek ok
baka kartal yanna ard ve dalardan uup, daireler ize
ize, aalara, taa aalara, iyice aalara kurtlarn
emberine ve goblinlerin buluma yerine doru yavaa
utular.
Baka iyi eyler de vard! Aada korkun eyler
lageliyordu. Tutumu olan kurtlar ormana dalm ve
orman birka yerinden aleve bomulard. iddetli geen
bir yazd ve dalann bu dou yznde bir sredir ok az
yamur yayordu. Sararan ereltiotlar, yere dm dal
paracklar, yerlerde kaln bir tabaka oluturmu am
ineleri ve evredeki l aalan ok gemeden alevler
sarverdi. Ate Warglann aklndan evreye srayiverdi.
Ancak muhafz-kurtlar bulunduklar aalann diplerinden
aynlmadlar. ldrm ve fkeli, dilleri dan sarkk ve
gzleri alev kadar krmz ve yakc parldarken aa
gvdelerinin etrafnda srayp uluyor, o korkun
dillerinde ccelere lanetler yadryorlard.
Sonra aniden goblinler bararak koa koa geldiler.
Orman insanlanyla bir arpma yaandn sanyorlard;
ama ok gemeden olanlan rendiler. Hatta bazlar
oturup kahkahalar attlar. Dierleri mzraklarn sallayp
saplarn
kalkanlarna
vurdular.
Goblinler
ateten
korkmazlard, bu yzden ok gemeden kendilerine ok
elenceli gelen bir plan yaptlar.
Bazlan tm kurtlar bir sr haline toparlad. Dierleri
118

ereltiotlar ve allklar aa gvdelerinin etrafna ydlar.

Dierleri vura ve tepine ve tepine ve vura, tm alevler
sndrlene dek saa sola kouturdular - ancak ccelerin
bulunduu
aalara
yakn
alevleri
sndrmediler.
Buralardaki atei yapraklar ve l dallar ve ereltiotlanyla
beslediler, ok gemeden tm ccelerin etrafnda bir alev
ve duman-halkas oluturdular ve coan ate aalann
altndaki yakacaklar yalayana dek bu halkann da doru
genilemesini engellediler. Duman Bilbo'nun gzlerine
kat, tm alevlerin ssn hissedebiliyordu; ve tten
dumanlann arasndan, goblinlerin, yazdnm atei
etrafnda bir halka oluturup insanlann yapt gibi dne
dne dans edilerini grebiliyordu. Mzraklar ve baltalanyla
dans eden savalar halkasnn dnda kurtlar, sayg
belirten bir uzaklktan seyredip bekliyorlard.
Aynca goblinlerin korkun bir arkya baladklarn da
duyabiliyordu:
nbe ku be kknar aacnda
tyleri savruldu ateli bir rzgrlai
Ama, kk komik kular, bunlarn kanatlar yokcaz!
Hey, bu kk komik eylerle biz ne yapacaz?
Canl canl kavurmal m, yoksa tencerede mi kaynatmak;
Kzartmak m, balamal m ve yemeli mi stcak scak?

Sonra durdular ve bardlar: 'Uun gidin kk kular!

Uun, uabilirseniz! Aa gelin kk kular, yoksa
kavruluvereceksiniz yuvalannzda . siz! akyn akym
kk kular! Niye akmyorsunuz?'
'Gidin buradan! Kk haylazlar!' diye bard Gandalf
yant olarak. 'imdi ku yumurtas alacak zaman deil.
Hem atele oynayan yaramaz kk haylazlar cezalarn
bulurlar,' dedi onlar fkelendirmek
ve onlardan
korkmadn - ki aslnda bir byc de olsa korkuyordu
119

ereltiotlar ve allklar aa gvdelerinin etrafna ydlar.

Dierleri vura ve tepine ve tepine ve vura, tm alevler
sndrlene dek saa sola kouturdular - ancak ccelerin
bulunduu
aalara
yakn
alevleri
sndrmediler.
Buralardaki atei yapraklar ve l dallar ve ereltiotlaryla
beslediler, ok gemeden tm ccelerin etrafnda bir alev
ve duman-halkas oluturdular ve coan ate aalann
altndaki yakacaklar yalayana dek bu halkann da doru
genilemesini engellediler. Duman Bilbo'nun gzlerine
kat, tm alevlerin ssn hissedebiliyordu; ve tten
dumanlann arasndan, goblinlerin, yazdnm atei
etrafnda bir halka oluturup insanlann yapt gibi dne
dne dans edilerini grebiliyordu. Mzraklar ve baltalanyla
dans eden savalar halkasnn dnda kurtlar, sayg
belirten bir uzaklktan seyredip bekliyorlard.
Aynca goblinlerin korkun bir arkya baladklarn da
duyabiliyordu:
nbe ku be kknar aacnda
tyleri savruldu ateli bir rzgrlai
Ama, kk komik kular, bunlarn kanatlar yokcaz!
Hey, bu kk komik eylerle biz ne yapacaz?
Canl canl kavurmal m, yoksa tencerede mi kaynatmak;
Kzartmak m, balamal m ve yemeli mi stcak scak?

Sonra durdular ve bardlar: 'Uun gidin kk kular!

Uun, uabilirseniz! Aa gelin kk kular, yoksa
kavruluvereceksiniz yuvalannzda . siz! akyn akym
kk kular! Niye akmyorsunuz?'
'Gidin buradan! Kk haylazlar!' diye bard Gandalf
yant olarak. 'imdi ku yumurtas alacak zaman deil.
Hem atele oynayan yaramaz kk haylazlar cezalarn
bulurlar,' dedi onlar fkelendirmek
ve onlardan
korkmadn - ki aslnda bir byc de olsa korkuyordu
119

tabii - gstermek iin. Ama onlar hi aldrmadlar ve ark

sylemeye devam ettiler.
Yan aa ve ereltiotu yanf
Kupkuru ol ve alazlan! Bir meale ki tHrdayan
Bizim keyfimiz iin aydnlatan geceyi,
Ya hey!
Frnda piirin ve kzartn zgarada onlart kzartn
tavada ve kebap yapn
sakallar tutuana ve gzler prldayana dek
tyler yanp kokana ve derileri atlayana dek
erir yalar ve kararr kemikler
yatarlar korda
gkyznn altnda!
Yani lmeli cceler
bizim keyfimiz iin aydnlatmallar geceyi,
Ya hey!
Ya-harri-hey/
Ya boy!

Ve bu Ya hoy'la alevler Gandalf n aacnn altna geldi.

Bir anda dierlerine yayld. Aacn kabuu ate ald,
aalarda kalan dallar atrdadlar.
Sonra Gandalf aacnn tepesine trmand. Ve tam
yukandan goblinlerin mzraklarnn ortasna atlamaya
hazrland srada asasndan imek gibi bir parlaklk
patlad. Bir yldrm gibi hzla aa indiinde pek ounu
ldrecek olsa da bu onun da sonu olacakt. Ama asla
atlamad.
te tam bu srada Kartallann Efendisi' yukarlardan
szld, onu peneleriyle yakalayp uzaklat.
Goblinlerden bir aknlk ve fke l geldi. O sra
Gandalf n konutuu Kartallarn Efendisi bas bas bard.
120

Onunla birlikte olan kocaman kular geri szldler ve

koca kara glgeler gibi aa iniverdiler. Kurtlar szlanp
dilerini gcrdattlar- goblinler barp fkeyle ayaklann
yerlere vurdular ve mzraklarn bou bouna havaya
frlatp durdular. Kartallar zerlerine ullandlar; rplan
kanatlarnn karanlk hamleleri onlar yere yaptrd ya da
uzaklara srd; peneleri goblinlerin suratlarn yrtt. Dier
kular aalarn tepesine utular ve cesaret edebildikleri
kadar tepelere trmanm cceleri yakaladlar,
Zavall kk Bilbo az kald yine geride braklyordu!
En son alnan Dori'nin bacaklarn yakalamay tam
zamannda becerebildi; ve Bilbo, kollan nerdeyse kmak
zere aa sarkarken beraberce tm o karklk ve
yanmay geride brakp ykseldiler.
imdi goblinler ve kurtlar taa aalarda ormann
ilerinde her yere yaylyorlard. Birka kartal arpma
alannn zerinde daireler izerek szlyordu. Alevler
aniden en tepedeki dallann bile zerine srad. atrdayan
ateler arasnda ykseldiler. Ortal ani bir kvlcm ve
duman rzgr kaplad. Bilbo tam zamannda kamt!
ok gemeden alevlerin gerilerde solgun, siyah
zemin zerinde yalnzca bir yanp bir snen krmz bir
prlt halinde kald; ve onlar gkte ok ykseklerdeydiler
ve kuvvetli szllerle daireler izerek ykseldiler. Bilbo,
Dori'nin ayak bileklerine yapt bu uuu asla unutmad.
O, 'kollarm, kollarm!' diye inilderken, Dori de, 'zavall
bacaklarm, zavall bacaklarm!' diye homurdanyordu.
En iyi durumda bile ykseklik Bilbo'nun bam
dndrrd. Olduka alak bir uurumun kenarndan
bakacak olsa tuhaf olurdu ve aalar bir yana (daha nce
hi kurtlardan kamak zorunda kalmam biri olarak),
merdivenleri bile hi mi hi sevmezdi. Durum byle
olunca, sarkan ayak parmak ular arasndan, altnda uzun
uzadya uzanan ve yamalarn birindeki bir kayaya ya da
121

ovalardaki bir dereye vuran bir ay yla aydnlananan

karanlk topraklan grd zaman kafasnn ne denli
sersemletiini tahmin edebilirsiniz.
Dalarn soluk zirveleri yaklayor, ay nn aydnlatt
kaya kntlar kara glgeler arasndan frlyorlard. Yaz
olsun olmasn hava ok souktu. Gzlerini kapad ve daha
fazla tutunup tutunamayacan dnd. Sonra eer
tutunmazsa neler olacan. Kendini kt hissetti.
Uu, onun in tam zamannda, kollarnn ba
zlmeden nce bitti. Nefes alp Dori'nin ayak bileklerini
brakt ve bir kartal yuvasnn kaba sahanlna dverdi.
Orada azn amadan ylece yatt ve dnceleri
yangndan kurtulmu olmann aknl ve o dar yerden iki
taraftaki derin glgelere debilecek olmann korkusu
arasnda gidip geldi. Hemen hemen hibir ey yemedii
son gnn dehet verici maceralarnn ardndan imdi
kafasnn ii bir hayli garipti ve birden kendisini yksek
sesle unlan sylerken buldu: 'imdi bir atalla aniden
tavadan alnp geri konan jambon parasnn neler
hissettiini anlayabiliyorum!' dedi.
'Hayr efendim!' dedi Dori yant olarak, 'nk jambon
eninde sonunda tavaya geri dneceini bilir; ve umarm ki
biz dnmeyiz. Ayrca kartallar da atal falan deildir!'
'Yo, hayr! Masallar gibi d e p - atallarla demek istedim,'
dedi Bilbo oturup yaknlarna tneyen kartala sinirli sinirli
bakarken. Daha baka neler samalayp durduunu ve
kartaln bunlan kaba bulup bulmadn merak etti. Eer
yalmzca bir hobbit cssesindeyseniz ve gece vakti bir
kartaln yuvasndaysanz ona kar kaba olmamalsnz.
Kartal yalnzca gagasn bir kayada biledi ve tylerini
temizledi ve ona dikkat bile etmedi.
ok gemeden baka bir kartal uageldi. 'Kartallarn
Efendisi tutsaklannz Byk Dzlk'e
getirmenizi
buyuruyor,' dye bard ve utu gitti. Dieri, Dori'yi
122

peneleriyle kavrayp, Bilbo'yu tek bana brakarak

gecenin
karanlna
kart.
Bilbo'nun,
habercinin
'tutsaklarla ne kastettiini merak edecek ve tabii sra ona
geldiinde bir tavan gibi akam yemei iin yolunacam
dnmeye balayacak gc ancak kalmt,
Kartal geri dnd ve onu ceketinin arkasndan
peneleriyle yakalayp szld. Bu sefer uu ksa srd.
Az sonra Bilbo korkudan tir tr titrer bir halde, dan
yamacndaki geni bir kaya dzlne braklmt. Umak
dnda buraya ulalabilecek bir yol yoktu ve tabii
uurumdan aa atlamak dnda aa inen bir yol da. Tm
tekileri, orada, srtlarn dan duvarna yaslam otururken
buldu, Kartallarn. Efendisi de oradayd ve Gandalf la
konuuyordu.
Her neyse, Bilbo pek de yemek olacakm gibi
gzkmyordu. Byc ve Kartalefendi birbirlerini az da
olsa tanr gibiydiler, hatta arkadatlar bile denebilirdi. in
gerei sk sk dalarda dolaan Gandalf m bir keresinde
kartallara yarar dokunmu, efendilerinin bir ok yarasn
iyiletirmiti. Yani sizin de anlayacanz gibi 'tutsaklar'
yalnzca 'goblinlerden
kurtarlan tutsaklar' anlamna
geliyor, kartallarn tutsaklar anlamna gelmiyordu. Bilbo,
Gandalf n konumasn dinledike, sonunda dehet verici
dalardan gerekten ve gerektii gibi kurtulacaklann fark
etti. Gandalf, Koca Kartal'la, kendisini, cceleri ve Bilbo'yu
uzaklara tamak ve yolculuklarnn devam edecei
aalardaki ovalarnda yere indirmelerine dair planlar
zerine tartyorlard.
Kartallarn Efendisi onlan insanlarn yaad yerlerin
yaknnda hibir yere gtrmeyecekti. 'Bizi, porsuk
aacndan yaplma yay ve oklaryla vururlar,' dedi, 'nk
bizim koyunlarnn peinde olduumuzu sanacaklar. Ve
hakl olduklan zamanlar yok deil. Hayr! Goblinlerin
elencelerini ellerinden aldmz ve size teekkrlerimizi
123

KAKTALLAR U k e s i N e u GOBLM KAPS'MA o r u

P U S L U DALARIM BAT1AM G R N

geri deyebildiimiz iin memnunuz, ancak cceler iin

kendimizi gneydeki ovalarda tehlikeye atamayz.'
'Pekl,' dedi Gandalf. 'Bizi gtrebileceiniz yere ve
gtrebileceiniz kadar uzaa gtrn! Size zaten fazlasyla
minnettarz, Ancak bu arada alktan lyoruz.'
'Ben nerdeyse ldm,' dedi Bilbo hi kimsenin
duymad zayf, alak bir sesle.
'Sannm bu halledilebilir,' dedi Kartallarn Efendisi.
Daha sonralar, dz kayalkta parlak bir ate ve etrafnda
yemek piiren ve nefis bir kzartma kokusu yayan cceleri
grebilirdiniz. Kartallar yakmak iin kuru al rp
getirmilerdi ve tavanlar, yabani tavanlar ve kk bir
koyun. Cceler tm hazrlklarn stesinden geldiler. Bilbo
yardm etmek iin fazlasyla zayft, hem zaten kasap
tarafndan pimeye hazr halde eve kadar servis
yaplmasna altndan, tavanlan yzme ya da et kesme
124

konusunda pek iyi saylmazd. Oin ve Gloin kav kutularn

kaybettiinden, Gandalf da atein yanmasn salayarak
zerine deni yapm ve uzanmt (Cceler kibritlere hi
alamamlard henz).
te bylece Puslu Dalar maceralar sona erdi. ok
gemeden Bilbo'nun midesi yeniden dolu ve rahatt;
aslnda p kebab paracklar yerine bir somun ekmek
ve tereyandan daha ok holanacak olmasna ramen
artk halinden memnun uyuyabilirdi. O sert kaya zerinde
kvrlp, yuvasnda, kk kovuundaki kuty yatanda
olduundan bile daha derin uyudu, Ama btn gece kendi
evini grd ryasnda ve neye benzediini bulamad ya da
hatrlayamad bir eyi ararken deiik odalarnn
hepsinde gezindi durdu uykusunda.

125

BLct* 7
TuY)2l

PAKISIYOM

Ertesi sabah Bilbo gzlerine giren gnn ilk klaryla

uyand. Saate bakmak ve gidip aydanl atee koymak iin
frlad ~ ancak hi de evde olmadnn farkna vard. Bunun
zerine oturdu ve bou bouna bir banyo ve fra diledi
durdu, Hibirisine kavuamad, tpk kahvalt iin ay,
kzarm ekmek ya da jambona kavuamad gibi; yalnzca
souk koyun ve tavan eti vard. stelik bundan sonra canl
bir balang iin hazrlanmas gerekiyordu.
Bu sefer bir kartaln srtna trmanmasna ve kanatlar
arasna skca yapmasna izin vermilerdi. Hava zerinden
akp giderken o gzlerini kapad. Onbe koca ku dan
yamacndan havalanrken cceler hoa kalmalarm
baryorlar ve eer becerebiliri erse Kartallarn Efendisi'ne
borlarn deyeceklerine sz veriyorlard, Gne her
eyin dou kysna daha yaknd. Sabah serindi. Vadilere ve
oyuklara sis km ve tepelerin doruk ve zirvelerinde
oraya buraya sarlmt. Bilbo yle bir gz atmak iin
gznn tekini aralad ve kulann oktan iyice ykseldiini,
dnyann ook uzaklarda kaldn ve dalann arkalarndaki
uzaklklara kartn grd. Gzlerini yumdu ve daha bir
sk tutundu.
'imdikleyip durma!' dedi kartal. 'Bir tavan gibi
grnsen de bir tavan gibi korkmana gerek yok. Hafif
rzgrl, gzel bir sabah. Umaktan daha gzel ne olabilir
ki?'
126

Bilbo yle demek isterdi. 'Scak bir banyo, ardndan da

imenler zerinde ge yaplan bir kahvalt;' ama hibir ey
sylememenin ve azck daha gevek tutmann daha iyi
olacan dndk
Epeyce bir zaman sonra, o kadar yksekte olmalarna
ramen kartallar yneldikleri noktay grm olmalydlar
ki, kocaman helezonlar izerek dne dne alalmaya
baladlar. Bunu uzun sre srdrdler ve hobbit sonunda
gzlerini tekrar at. Yeryz ok daha yaknlamt ve
altlarndaki aalar mee ve karaaaa benziyordu ve geni
ayrlklarla tm bunlan blerek geen bir nehir vard.
Ancak akntnn tam yolunun ortasnda, epeevre
doland koskoca bir kaya, hatta nerdeyse bir tatan tepe,
sanki uzak dalann son uzants ya da devlerden bir dev
tarafndan ovaya doru millerce frlatlm devasa bir para
gibi duruyordu.
Kartallar abucak birer birer bu kayann tepesine
szldler ve yolcularn indirdiler.
'Yolunuz ak olsun!'
diye
bardlar,
nereye
yollanrsanz yollann yolunuz ak olsun, taa kartal
yuvalarnz yolculuunuzun sonunda size kavuana dek!' Bu
kartallar arasnda sylenen nazik bir szd.
'Kanatlannzn altndaki rzgr sizi gnein yelken at
ve ayn gezindii yerlere tasn,' diye yantlad doru
cevab bilen Gandalf.
Ve bylece ayrldlar, Ve Kartallarn Efendisi ileriki
gnlerde Tm Kularn Kral olmasna, altn bir ta ve
onbe kabile efinin de onunia birlikte altn yakalar
(ccelerin onlara verdii altndan yaplma) takmasna
ramen, Bilbo onlar bir daha hi grmedi - Be Ordular
arpmasnda taa ykseklerde grmesi hri. Ama bu
konu yknn sonunda anlatlacandan imdi daha fazla
sz etmeyeceiz.
Ta tepesinin en yukarsnda dz bir alan ve pek ok
127

basamakla nehre inen iyice anm bir yol vard; orada da

te kydaki imen lkesine uzanan koca dz talarn
oluturduu s bir blge vard. Basamaklarn dibinde, ta
geidin ucuna doru kk bir maara (akll zeminiyle
gayet havadar bir maara) vard. Kafile burada toparlanp
ne yaplmas gerektiini tartt.
'Dalarda hep hepinizin gvende olduunu (tabii
mmkn olduunca) grmek istedim dedi byc, Ve u
ana dek iyi ynetim ve iyi ansla bunu hallettim. Dorusu
imdi sizlerle gelmeyi planladmdan da ok daha
doudayz, stelik her eye ramen bu benim maceram
deil. Her ey sonuca ulamadan ksa bir sre iin bir daha
gelebilirim, ama bu arada ilgilenmem gereken ok nemli
bir i daha var.'
Cceler homurdandlar ve en zgn hallerini aldlar ve
Bilbo alad. Gandalf1 n yol boyunca geleceini ve
glklerden kurtulmalarna yardm etmek iin hep orada
bir yerde olacan dnmeye balamlard, 'Hemen u
dakika ortadan kaybolmayacam,' dedi Gandalf. 'Size bir
iki gn daha ayrabilirim. Byk bir olaslkla u anki
skntl durumdan kurtulmanza yardm edebilirim ve
benim de biraz yardma ihtiyacm var. Yiyeceimiz,
yolluumuz ve binebileceimiz midillerimiz yok ve nerede
olduunuzu bilmiyorsunuz, imdi size unu syleyebilirim.
Eer da geidini aceleyle terk etmeseydik takip ediyor
olmamz gereken patikann birka mil kuzeyindeyiz.
Buralara son geliiminden beri, ki bu yllar nceydi, yeni
gelmedilerse buralarda ok az kii yaar. Ama bildiim
birisi var ve ok da uzakta yaamyor. Byk kayadaki - ki
sanrm o buraya Tatkaya diyor - basamaklar yapan ite o
birisi. Buraya "pek sk gelmez, hatta gndzleri hi gelmez
ve onu beklemek bir ie yaramaz. Dorusu ok da tehlikeli
olacaktr. Biz gidip onu bulmalyz; eer bulumamzda her
ey yolunda giderse, sanrm ayrlacam ve size kartallarn
128

dilediklerini dileyeceim. "Nereye yollanrsanz yollann

yolunuz ak olsun!" '
Cceler kendilerini
brakmamas
iin
Gandalfa
yalvardlar. Om ejderha altn, gm ve mcevher
nerdiler, ama o fikrini deitiremeyecekti. 'Bakarz,
bakarz!' dedi, Ve sannm, sizin ejderha altnnzn - elde
ettiinizde tabii - birazn zaten kzandm.'
Bundan sonra yalvarmay kestiler. Sonra giysilerini
kartp nehrin fazla derin olmayan dibi ta dolu berrak,
slk yerinde ykandlar. Yakc ve scak olan gnete
kuruduklarnda yorgun ve azck a olmalarn saymazsak
adeta yeniden domu gibiydiler. Az sonra geiti getiler
(tabii hobbiti kucakta tayarak) ve uzun yeil imlerin
arasndan, geni kollu mee ve uzun karaaa sralarndan
aa yrmeye-baladlar.
Teki niye Tatkaya deniliyor?' diye sordu bycnn
yannda giden Bilbo,
. 'Tatkaya diyor, nk Tatkaya ona verdii isim.
Bunun gibi eylere tatkaya diyor, ve bu da Tatkaya,
nk evinin yaknnda bir tek bu var ve o da bunu iyi
bilir.'
Kim biliyor? Kim diyor?'
u bahsettiim birisi - ok ok byk bir insan, Sizleri
tantrdmda hepiniz ok nazik olmalsnz. Sizleri yava
yava, ikier ikier tantracam sanrm ve siz de onun
cann skmamaya dikkat etmelisiniz. Yoksa neler olacan
Tann bilir. Neeli olduunda yeterince nazik olmasna
ramen fkeli olduunda dehet verici olabilir. Yine de sizi
uyaryorum, ok abuk fkelenir.'
Cceler bycnn Bilbo'yla bu ekilde konutuunu
duyunca etrafna toplandlar. 'Bu, imdi bizi gtrdn
kii mi?' diye sordular. 'Daha akl banda birisini bulamadn m? Biraz daha ak anlatsan daha iyi olmaz myd?' diye
129

devam ettiler.
'Evet, sizi gtrdm kii o! Hayr bulamazdm! Ve de
gayet dikkatli aklyordum,' diye yantlad byc ters ters.
Eer dahasn bilmeniz gerekiyorsa ad Beorn. ok
gldr ve bir deri-deitiricidir.'
'Ne! Bir krk ha, yani postlarn sincaplara
evirmedike tavanlara "tavan demeyen birisi mi?' diye
sordu Bilbo,
'Aman gzel Tanrm, hayr, hayr, h a y i r , HAYIR!' dedi
Gandalf. 'Eer becerebilirseniz aptalca davranmayn Bay
Baggins; ve tm mucizeler adna, evinin birka yz mil
civannda olduunuz srece sakn bir daha krk
szcn aznza almayn, ve tabii post, pelerin, manon,
kalpak gibi yersiz szleri de! O bir deri-deitiricisi. Kendi
derisini deitiriyor, bazen koca kara bir ay, bazen de
kasl kollan ve koca sakalyla iri yan, gl kara sal bir
adam olur, Size daha fazlasn syleyemem, zaten bu da
size yetmeli, Bazlar devler gelmeden nce dalarda
yaam olan byk ve eski ay soyundan bir ay olduunu
sylerler. Bazlan se Smaug ya da dnyann bu blgesine
gelmi dier ejderhalardan ve kuzeyin tepelerine
goblinlerin gelmesinden nce yaam ilk insandan tremi
bir insan olduunu. Ben bir ey syleyemem, yine de
sonuncunun asl hikye olmas houma gider. Pek soru
sorulacak birisi deil.
'Ne olursa olsun kendi bysnden baka bir by
altnda deil. Bir mee ormannda yayor ve byk ahap
bir evi var; ve bir insan olarak, en az kendisi kadar
mkemmel srlar ve atlar besler. Bunlar onun iin alr
ve onunla konuurlar. O da onlar yemiyor; yaban
hayvanlann da avlamad ve yemedii gibi. Kovan kovan
yaban ars yetitiriyor ve daha ok bal kaymak yiyerek
yayor. Bir ay olarak epey uzaklara gidiyor. Bir keresinde
onu Tatkaya'nn tepesinde geceleyin yapayalnz oturup
130

ayn Puslu Dalar'dan kayboluunu izlerken grdm ve

aylann dilinde yle grlediini duydum: "Bir gn gelecek
soylan tkenecek ve ben geri dneceim!" te bu
nedenle ben onun bir zamanlar dadan geldiine
inanyorum.'
Bilbo ve ccelerin artk dnecek ok eyleri vard ve
daha fazla soru sormadlar. nlerinde yrmeleri gereken
uzun bir yol vard. Tepelerden yukar ve vadilerden aa
ar ar ilerlediler. Hava iyice snd. Bazen aalarn altnda
dinlendiler ve Bilbo kendisini yle a hissetti ki, eer yere
decek kadar olgunlam olsalar mee palamutlarn bile
yiyecekti.
Sanki zellikle dikilmiesine ayn trlerin bir arada
yetitii byk iek tarlalarnn tomurcuklanmaya
baladklarn
fark
ettiklerinde
leden
sonray
yanlamlard. zellikle yonca vard, dalgalanan horozibii
ve mor yonca, ve gepgeni uzanan ksa, beyaz, tatl balkokan yonca tarlalar, Havada bir uultu, vzlama ve vnlama
vard. Arlar her yere dalm ok sk alyorlard. Ne
arlard ama! Bilbo onlar gibisini daha nce hi
grmemiti,
'Eer birisi beni sokacak olursa,' diye dnd, 'Kendim
kadar ierim herhal!'
Eekarlanndan
daha
byktler.
Erkek
anlar
baparmanzdan daha byktler, hem de ok daha
byk ve kapkara vcuanndaki san banar kor altn gibi
parldyordu.
'Yaklayoruz,'
dedi
Gandalf,
Arlklarn
tam
kenarndayz.'
Bir sre sonra uzun ve yal meelerden bir kemere ve
bunun ardndaki, ne arasndan bakabileceiniz ne de
iinden geebileceiniz dikenlerin oluturduu bir ite
geldiler.
131

'En iyisi siz burada bekleyin/ dedi byc ccelere; 've

ben seslendiimde ya da slk aldmda arkamdan
gelmeye balayn ^ gittiim yolu greceksiniz - ama dikkat
edin yalnzca ifter ifter ve her iftin arasnda da beer
dakika olacak ekilde. Bombur en imannz ve iki kii
saylacak, o en iyisi en son ve yalnz gelsin. Hadi Bay
Baggins! Bu taraflarda bir yerde bir kap olacak.' Ve lafn
bitirir bitirmez gayet korkmu hobbiti de alp it boyunca
ilerledi.
Az sonra ardnda baheler, bazlar saman daml
dzeltilmemi ktklerden yaplm bir kme alak ahap
yap; tahl ambarlar, ahrlar, allar ve uzun alak ahap bir
evi grebildikleri geni ve yksek ahap bir kapya
geldiler. erde, koca itin gneyinde samandan, an ekli
verilerek yaplm tepeleriyle sra sra kovan vard. Bir
oraya bir buraya gidip gelerek uuan, kovanlara bir girip
bir kan dev arlarn sesleri her tarafa yaylmt.
Byc ve hohbit kulak trmalarcasna gcrdayan kapy
iterek atlar ve eve doru giden geni bir yoldan aa
indiler. ok semiz ve iyi tmarlanm birka 'at imenliin
te tarafnda dizilmiler ve ok akll yzlerle imal imal
onlara bakyorlard: Sonra drt nala yaplara doru
kotular.
Tabanclarn geldiini haber vermeye gittiler/ dedi
Gandalf.
Az sonra duvarn ahap ev ve iki uzun kap
kanadnn oluturduu bir avluya vardlar. Ortada, yannda
budanm dallaryla koca bir mee kt duruyordu.
Bunun yanndaysa siyah gr sakal ve, sal, dm dm
kasl plak koca kollan ve bacaklan olan iri biri
duruyordu. Dizlerine dek inen yn bir gmlek giymiti ve
geni azl bir baltaya dayanyordu. Atlar burunlar onun
omzuna dayal, yannda duruyorlard,
'Hah!
te
geldiler!'
dedi
atlara.
'Tehlikeli
p

132

gzkmyorlar. Siz gidebilirsiniz!' Grldeyen bir kahkaha

atp, baltasn yere brakt ve yaklat.
Ters ters, 'Kimsiniz ve ne istiyorsunuz?' diye sordu
nlerinde durup Gandalf a tepeden bakarken. Bilbo'ya
gelince, adamn kahverengi gmleinin pskll ucuna
dememek iin ban emesine gerek kalmadan
bacaklarnn arasndan kolayca geebilirdi.
'Ben Gandalfm,' dedi byc.
Adn hi duymadm,' diye kkredi adam, 'Peki bu
kk ey de ne?' dedi al gibi kalanyla hobbiti szmek
zere eilirken.
'O, Bay Baggins, iyi bir aileden ve en ufak bir kt n
olmayan bir hobbit,' dedi Gandalf. Bilbo ban eerek
selam verdi. kartabilecei bir apkas yoktu ve kaybolan
dmelerinin yokluunu utanla hissediyordu, 'Ben bir
bycym,' diye^ devam etti Gandalf. 'Siz beni duymam
olsanz da ben sizi duydum; arna belki Kasvetorman'nn
Gney snrlarnda yaayan iyi kuzenim Radagast'
iitmisinizdir?'
'Evet; bycler kadar kt biri deil, sanrm. Eskiden
onu arada bir grrdm,' dedi Beorn. 'Pekl imdi kim
olduunuzu ya da kim olduunuzu iddia ettiinizi
biliyorum. Ne stiyorsun?1
'Doruyu sylemek gerekirse, tm yolluumuzu ve
byk bir olaslkla yolumuzu kaybettik ve fazlasyla
yardma ya da en azndan de ihtiyacmz var. Dalardaki
goblinlerle korkun vakitler geirdiimizi syleyebilirim.'
'Goblinler mi?' dedi koca adam daha az ters bir tavrla.
'Oh, yani, onlarla banz derde girdi, yle mi? Ne diye
yaknlarna gittiniz ki?'
'Aslnda biz de istemedik. Gememiz gereken bir
geitte bizi baskna urattlar. Batdan, Topraklar
zerinden, bu lkelere geliyorduk - neyse bu uzun bir
hikye.'
134

'O halde ieri gelip eer tm gnm almayacaksa

birazn anlatsanz iyi olur,' dedi adam avludan eve alan
karanlk bir kapdan yolu gsterirken.
Onu takip ettiler ve kendilerini ortasnda bir ocak
bulunan geni bir salonda buldular. Yaz olmasna ramen
odun atei yanyordu ve duman, damdaki bir aklktan
dar kabilmek iin siyahlam at kirilerine dek
ykseliyordu. Yalnzca ate ve tepesindeki delikle
aydnlatlm bu lo salondan ve daha kk bir baka
kapdan daha geip tek tek ktklerden yaplm ahap
desteklere oturtulmu bir verandaya geldiler. Veranda
gneye bakyordu onun seviyesine meyillenmi batan
gnein basamaklardan hemen sonra balayan iek dolu
bahenin zerine den altn prltlar ve ieriyi dolduran
yla hale scackt.
Burada ahap banklara otururlarken Gandalf hikyesini
anlatmaya ve Bilbo'da ayaklarn sarktp sallamaya ve belki
yarsn daha nce hi grmedii iin isimlerinin ne
olabileceklerini merak ederek bahedeki ieklere
bakmaya balad.
'Dalardan bir iki arkadala geliyordum ki...' dedi
byc.
'Bir iki mi? Ben haliyle yalnz bir kii bir de u kk
eyi gryorum,' dedi Beorn.
'ey, doruyu sylemek gerekirse, megul olup
olmadnz anlayana dek cannz bir oumuzla skmak
istemedim. Ama izin verirseniz aracam/
'Devam et, ar bakalm!'
Bunun zerine Gandalf keskin bir slk ald ve birazdan
Thorin ve Dori evin evresinden bahe yoluyla kageldiler
ve yerlere kadar eilip selam verdikten sonra orada
dikildiler.
Bir , demek istedin sanrm!' dedi Beom. Ama
bunlar hobbit deilki, bunlar cce!'
135

Thorin
Meekalkan,
hizmetinizdeyim!
Dori,
hizmetinizdeyim!1 dediler iki cce tekrar yerlere dek
eilirken.
'Hizmetinize ihtiyacm yok, teekkr ederim,' dedi
Beorn. 'Ama, sizin benimkine ihtiyacnz var galiba
Ccelerden fazla holanmam; ama eer Thorin (yani
Thror'un olu Thrain'in olu) olduun doruysa ve yol
arkadanz da saygdeer olduundan ve gobl inler
dmanlarnz olduuna ve topraklarmda bir fesatlk iin
bulunmadnza gre - konu almken ne peindesiniz
sahi?'
'Onlar Kasvetorman'nn telerinde, epeyce douda
olan babalarnn topraklarn ziyaret etmeye gidiyorlar,'
diye araya girdi Gandalf, Ve sizin topraklarnzda olmamz
tamamyla kaza eseri. Bizi sizin lkenizin gneyine den
yola gtrmesi gereken Yksek Ge it'ten geiyorduk ki
goblinler tarafndan saldrya uraynca, size anlatmak zere
olduum gibi-'
'Anlatmaya devam et o halde!' dedi hibir zaman ok
nazik olmayan Beorn,
'Korkun bir frtna vard; ta devler fkeyle sylenen
kayalardan dar frlamlard ve biz de geidin bandaki
bir maaraya sndk, yani hobbit ve ben ve baz yol
arkadalarm.
kiye baz m diyorsunuz?'
'ey, hayr, in asl ikiden daha fazlaydlar.'
'Onlar neredeler? ldrldler mi, yendiler mi, eve mi
dndler?'
ey, hayr, slk aldmda hepsi gelmemi olmallar.
Utangalar
sanrm.
Gryorsunuz
ya
sizin
holanacanzdan
daha
fazla
olmamzdan
ok
korkuyoruz.'
'Hadi, yeniden slk al! Anlalan bir parti iin buradayz
ve bir ya da iki fazlas pek fark etmeyecek,1 diye
136

homurdand Beorn.
Gandalf yemden slk ald; ama Nori ve Or, o daha
sln bitirmeden ortaya ktlar, nk eer hatrlarsanz,
Gandalf onlara iftler halinde beer dakikada bir
gelmelerini sylemiti.
'Merhaba!' dedi Beorn. 'Olduka abuk geldiniz nerelerde saklanyordunuz? Gelin bakalm benim kutudan
frlayan kuklalar gibi ortala kan misafirlerim!'
'Nori, hizmetinizdeyim, Ori hiz../ diye baladlar, ama
Beorn szlerini kesti.
Teekkr ederim. Yardmnza ihtiyacm olursa isterim,
Oturun ve u hikyeye devam edelim, daha bitemeden
akam yemei vakti gelecek.'
'Uyur uyumaz,' diye devam etti Gandalf, 'maarann
arkasnda bir atlak ald ve goblinler gelip hobbit ve
cceleri ve midilli srmz kaptlar'
'Midilli srs m? Neydiniz siz yahu - gezgin sirk mi?
Ya da tadnz yk m fazlayd? Ya da genellikle altya
sr m dersiniz?'
'Yo, yo, hayr! in asl altdan daha fazla midilli vard,
nk biz altdan daha fazlaydk - ah, ite iki kii daha!'
dedi ve tam o srada Balin ve Dwalin ortaya ktlar ve
selam verirken yle ok eildiler ki sakallan taa yerleri
sprd. Byk adam nce kalann atyordu, ama onlar
mthi derecede nazik olmak iin ellerinden geleni yapp,
o kalarn atmay brakp grleyen bir kahkaha atana dek
eildiler ve balklarn dizlerinin nnde sallanp durdular
(ki bu yerinde bir cce geleneiydi): ok komik
grnyorlard.
Sr, doruymu,' dedi, 'Hem de olduka komik bir
sr. Gelin nee verici adamlanm, sizin isimleriniz neler?
imdilik hizmetinizi istemiyorum, yalnzca isimleriniz,
sonra da oturun ve aklabanl kesin!'
'Balin ve
Dwalin/
deyip
gcenmeye
cesaret
137

edemeyerek arm bir halde pat diye kverdiler.

'imdi tekrar devam et bakalm!' dedi Beorn bycye,
'Nerede kalmtm? Hah, tamam - ben yakalanmamtm. Bir iki goblini bir k patlamasyla ldrdm'
'Gzel!' diye homurdand Beorn, 'Byc olmak biraz
iyiymi o halde.'
've kapanmadan nce atlaktan ieri kaydm.
Goblinlerle dolu ana salona doru onlar takip ettim. Koca
Goblin, otuz krk silahl muhafzla birlikte oradayd, Kendi
kendime, 'hepsi birbirine zincirlenmi olmasayd bile bir
dzine kii bu kadar ok kiiye kar ne yapabilirdi ki?'
dye dndm.'
'Bir dzine mi? lk kez sekize bir dzine dendiini
duyuyorum, Yoksa kutudan frlamam baka kuklalannda
m var?'
'Evet, evet, bir, ift daha burada olmal - Fili ve Kili,
sanrm,' dedi Gandalf bu ikisi ortaya kp dikilip gler ve
eilerek selam verirken.
'Bu kadar yeter!' dedi Beorn. 'Oturun ve sessiz olun!
imdi devam et Gandalf!'
Bunun zerine Gandalf hikyeyi anlatmaya devam etti ta
ki karanlktaki kavgaya, aa kapnn bulunuuna ve Bay
Baggins'in kaybolduunu fark ettiklerinde duyduklar
korkuya dek. 'Kendimizi saydk ve hobbitin olmadn
grdk yalnz ondrdmz kalmt!'
'Ondrt m? lk defa ondan bir knca ondrt kaldn
duyuyorum, dokuz demek istiyorsunuz ya da grubunuzun
tm isimlerini henz bana sylemediniz.'
'ey, tabii, henz Oin ve Gloin'i grmediniz. Ve vay
canna! te geldiler. Umarm cannz sktklar iin onlar
affedersiniz.'
'Tamam brak hepsi gelsin! abuk olun, buraya gelin siz
ikiniz ve oturun. Ama buraya bak Gandalf, imdi bile
yalnzca sen, on cce ve kaybolan bir hobbit var. Hepsi
138

yalnzca onbir yapyor (art bir de kayp), ondrt deil,

tabii bycler dier kiilerden farkl saymyorlarsa. Ama
imdi ltfen hikyeye devam et,' Beorn elinden geldiince
gstermiyordu, ama gerekten ok ilgilenmeye balamt.
Gryorsunuz ya, eski gnlerde, Gandalf n anlatt
dalann byk bir ksmn biliyordu. Hobbitin yeniden
ortaya kn ve takaymasyla aa inilerini ve
ormandaki kurt halkasn duyunca ban sallaya sallaya
homurdand.
Gandalf tm kurtlar aadayken aalara trmanlarna
gelince, ayakland ve uzun admlarla doland ve mrldand:
'Keke orada olsaydm! Onlara havai fieklerden fazlasn
yuttu rurdum!'
'ey,' dedi Gandalf hikyesinin iyi bir izlenim braktn
grnce mutlulukla, 'Elimden geleni yaptm. Orada ylece
kalmtk, kurtlar aada ldrmak zerelerdi ve orman da
yer yer parldyordu. Goblinler tepelerden aa geldiler ve
bizi buldular. Keyifle bartlar ve bizimle elenen arklar
sylediler ' Onbe ku be kknar aacnda . . .1

'Aman tanrm!' diye homurdand Beorn. 'Sakn

goblinlerin sayamadn iddia etmeyin. Sayabilirler. Oniki
onbe deildir ve onlar da bunu bal gibi bilirler.'
'Ben de biliyorum. Ama Bifur ve Bofur da oradaydlar.
Daha nce tantrmaya cesaret edemedim, ama ite
geldiler.'
Bifur ve Bofur ieri geldiler. 'Ve bir de ben!' dedi
Bombur nefes nefese arkadan oflayp puflayarak. imand
ve sona brakld iin de fkeliydi. Be dakika beklemeyi
reddetmi ve hemen dier ikisinin ardndan gelmiti.
'Pekl, imdi onbeiniz de burada; ve goblinler de
saymay bildiine gre sanrm aalarda yalnzca bu kadar
vard. imdi belki daha fazla kesilme olmadan bu hikyeyi
bitirebiliriz.' Bay Baggins ite o zaman GandalPm ne kadar
zekice davrandn anlad. Blnmeler Beorn'un hikyeyle
139

daha ok ilgilenmesine neden olmutu ve hikye onu

cceleri pheli dilenciler gibi birden gndermekten
alkoymutu. Evine mmkn olduunca kimseyi davet
etmezdi. ok az arkada vard ve onlar da olduka uzakta
yaarlard; ve o da evine bunlardan her seferinde bir iftten
fazlasn hi davet etmezdi. imdiyse avlusunda onbe
yabanc oturuyordu.
Byc hikyesini bitirdiinde ve onlan kurtarn ve
Tatkaya'ya getirililerini anlattnda gne, Puslu Dalar'n
zirvelerinin ardna ekilmi ve Beorn'un bahesindeki
glgeler uzamt.
'ok gzel bir hikye!' dedi 'Uzun zamandr
duyduklarmn en iyisi. Eer btn dilenciler bu kadar
gzel bir tane anlatabilecekse, beni bulsalar iyi olur.
Hepsini siz uyduruyor olabilirsiniz tabii, ama yle bile olsa
hikye iin bir akam yemeini hak ediyorsunuz. Hadi bir
eyler yiyelim!'
'Evet ltfen!' dediler hepsi bir azdan. 'ok teekkr
ederiz!'
imdi salonun ii olduka karanlkt. Beorn ellerini
rpt ve drt gzel beyaz midilli ve birka geni, uzun
vcutlu gri kpek ieri geliverdi. Beorn, onlara, sanki
hayvan seslerinin konumaya dnd garip bir dilde bir
eyler syledi. Onlar da tekrar dar ktlar ve ok
gemeden azlarnda mealelerle geldiler ve mealeleri
ateten yakp salonun ortadaki ocaa yakn stunlarndaki
alak dirseklere taktlar. Kpekler istediklerinde arka
ayaklan zerinde durabiliyor ve n ayaklaryla bir eyler
tayabiliyorlard. abucak yan duvarlardan sehpa-masalar
ve ayaklann karttlar ve atein yanna kurdular.
Sonra mee-mee-mee! duyuldu ve ieri kmr karas
kocaman bir koun nderliinde kar beyaz koyunlar
girdi. Bir tanesi kenarlarna hayvan figrleri ilenmi beyaz
140

bir kyafet giymiti; dierleri geni srtlarnda anaklar,

kocaman dz tabaklar ve baklar ve tahta kaklarla dolu
tepsiler tayorlard, kpekler bunlan alp abucak sehpamasalara yaydlar. Bunlar ok, Bilbo'nun bile rahat
edemeyecei denli alakt. Onlarn arkasndan bir midilli,
Gandalf ve Thorin iin geni hasr oturakl, ayaklan ksa ve
kaln iki alak tabureyi, masann dier ucundan da
Beorn'un ayn tarzdaki byk siyah sandalyesini itti (Beorn
burada otururken kocaman ayaklarn masann altndan taa
ileriye uzatmt). Bunlar salondaki tek sandalyelerdi ve
alak olmalarnn nedeni byk bir olaslkla ona hizmet
eden bu harika hayvanlarn rahat etmesi iindi. Dierleri ne
zerine mi oturdular? Unutulmamlard. Dier midilliler
Bilbo iin bile yeteri kadar alak, przszletirilmi ve
cilalanm, yuvarlak, davul eklindeki ktk paralarn
yuvarlayarak getirdiler; bylece ok gemeden hepsi
Beorn'un masasna oturtulmutu ve salon uzun yllardr
byle bir toplantya tank olmamt.
Batdaki Son Evcil Evde yedikleri ve sonrasnda
Elrond'a hoa kal dedikleri yemekten bu yana
yemedikleri bir ikindi ya da akam yemei yediler.
Mealelerin ve atein titreyen zerlerine vuruyordu ve
masada iki uzun balmumu mum vard. Yedikleri srece
Beorn, derin grleyen sesiyle dalann bu tarafnda bulunan
vahi yerlerle, zellikle de Kuzeye ve Gneye bir gnlk at
yolculuu yaylm, Douya giden yollann engelleyen
karanlk ve tehlikeli ormana, yani Kasvetorman'na dair
hikyeler anlatt.
Cceler ok yaknda o ormana girme tehlikesine
atlacaklarn ve bunun, dalardan sonra ejderhann kalesine
gelmeden nce gemeleri gereken tehlikelerin en kts
olduunu bildiklerinden dinleyip sakallann salladlar.
Yemek
bittiinde
kendi hikyelerinden
anlatmaya
baladlar, ama Beorn'un uykusu gelmiti ve onlara ok az
141

aldr etti. En ok altn ve gm ve mcevherler ve de

demircilik hileleriyle yaplabilen eylerden bahsediyorlard
ve Beorn pek de byle eylere aldrr gzkmyordu:
Salonunda altn ya da gmten yaplma eyler yoktu ve
bak dndaki bir iki ey de tmyle metalden yaplmt.
Masada, tahta kadeh-anaklar bal likryle dolu, uzun
uzun oturdular. Danya karanlk gece kmt. Salonun
ortasndaki ate taze ktklerle hazrlanmt ve mealeler
sndrlmt; balarnn stleri ormandaki aalar gibi
karanlk arkalarndaki upuzun stunlarla dans eden
alevlerin nda oturdular. Sihir ya da deil, Bilbo at
kirileri arasnda, dallarda esen rzgr gibi dolanan bayku
tne benzer sesler duyduunu sand. ok gemeden
ba uykuyla dmeye, sesler sanki ok uzaklardan gelmeye
balad, ta ki bir irkilmeyle uyanncaya dek.
Koca kap gcrdam ve grltyle kapanmt. Beorn
gitmiti.
Cceler
atein
etrafnda
bada
kurup
oturmulard ve o an ark sylemeye baladlar. Baz
dizeler yleydi, ancak bir sr dize1 vard ve ark
sylemeleri uzun bir sre devam etti:
Ocaa vurdu rzgr uuldayan(
ama kprdamad tek bir yaprak ormandan:
orada glgeler gece gndz byrler,
ve sessiz srnr karanlk eyler altlardan.
Rzgr souk dalardan aa indi,
bir dalga gibi grledi ve kkredi;
dallar homurdand, orman inildedi,
ve yapraklar topraklara dverdi.
Rzgr Batdan Douya ilerledi;
ormandaki tm hareket sona erdi
bet ve tiz iniltiler batakl izledi
142

Islk alan seslenyse uup gitmilerdi,

imenler hrdad, psklleri ktvrdt,
kamlar takrdad ve bu ses yayld
kprtl glcklerden, serin semalardan
bulutlar yarp dald ve paraland,
plak yalnz Da 't geerek geldi rzgr
ve ejderhann ininin tepesini yalar;
orada karanlk ve karanlkta yatar kayalar stra sra
ve uuan duman havay sarar da sarar.
Terk etti dnyay ve balad uua
gecenin engin denizleri ardna.
Ayn yelkenleri fora, kar boralarat
ve yldzlar atlan geceye savrula.

Bilbo tekrar uyuklamaya balad, Gandalf da aniden

ayakland.
'Uyku saatimiz geldi/ dedi, '-bizimkisi tabii, bunun
Beorn iin gerekli olduunu sanmyorum. Bu salonda sa
salim dinlenebiliriz, ama sizi Beorn'un bizden ayrlmadan
,nce sylediklerini unutmamanz konusunda uyaryorum:
Gn domadan dar kmamalsnz, kendi iyiliiniz iin.1
Bilbo, yataklarn oktan salonun kenarna, stunlarla d
duvar anasnda bir tr ykseltilmi platform zerine
hazrlandnn farkna vard. Onun iin sazdan yaplm bir
yayg ve yn battaniyeler vard. Yaz olmasna ramen gayet
mutlu, battaniyelere sarlp yata. Ate yava yava
yanyorken uyuyakald. Yine de gece bir ara uyand. Ate o
sra bir iki kze dnmt; nefes al verilerinden
anlaldna gre Gandalf ve ccelerin hepsi uykudaydlar;
atdaki duman deliinden ieriye yle bir gz atan
ykseklerdeki ayn beyaz bir lekesi zemine dyordu.
143

Darda bir hrlama sesi ve sanki byk bir hayvan

kapy trmalyormuasna bir grlt vard. Blbo bunun
ne olduunu ve byl ekliyle Beorn olup olamayacan
ve bir ay olarak ieri gelip onlar ldrp ldrmeyeceini
merak etti. Battaniyelerin iyice altna dalp ban saklad ve
sonunda korkulanna ramen uyuyakald.
Uyandnda tam sabaht. Ccelerden biri glgelerin
arasnda yatt yerden zerine dm ve bam diye
platformdan yere yuvarlanmt. Den Bofur'du ve Bilbo
gzlerini atnda homurdanyordu.
'Kalkn tembeller/ dedi, 'yoksa size hi kahvalt
kalmayacak.'
Bilbo ayaa frlad. 'Kahvalt!' diye bard. 'Nerede
kahvalt?'
'ou midemizde,' diye yantlad salonda dolanan dier
cceler; ama arta kalanlar verandada. Gne doduundan
beri Beorn'u anyoruz, ama dar ktmzda kahvalty
hazr bulduumuz halde hibir yerde ondan iz yok.'
'Gandalf nerede?' diye sordu Bilbo, elinden geldiince
abuk yiyecek bir eyler bulmak iin dar karken.
'Ooo! D&rlarda bir yerlerde,' dediler ona. Ama akama
dek gn boyunca bycden hibir iz grmedi. Ancak
tam gne batmadan nce, btn gn olduu gibi
Beorn'un harika hayvanlarnn servis yapt hobbit ve
dier ccelerin yemek yedii salona girdi. nceki geceden
beri Beorn'dan hibir haber alamamlard ve armaya
balamlard.
'Ev sahibimiz nerede? Ve gn boyunca siz zatialleriniz
neredeydiniz?' diye bardlar tm.
'Birer birer sorun - ve de yemekten sonra! Kahvaltdan
beri bir lokma yemedim.'
Sonunda Gandalf taban ve kupasn itti - iki btn
somun (tereya ve bal ve kaymak ynlaryla birlikte)
144

yemi, en az eyrek litre bal likr imiti - ve piposunu

kartt, 'nce ikinci soruyu yantlayacam,1 dedi, -ama
olur ey deil! Buras duman-halkalan iin mkemmel bir
yer!' Zaten uzun bir sre ondan hibir ey renemediler,
nk duman-halkalar yapmak, salonun stunlarnn
etrafnda kaydrmak, onlar her trden deiik renk ve
ekle brmek ve sonunda da birbirlerini izleyerek
atdaki delikten kartmakla meguld. Birbiri ardna
kan yeil, mavi, krmz, gmi, san, beyaz; byk ya da
kk halkalar; byk olanlann iinden geen kkler;
birleip sekiz oluturanlar ve bir ku srleri gibi geip
gidenler dardan ok acayip gzkyor olmalydlar.
'Ay izlerine bakyordum,' dedi sonunda. 'Dn gece
burada, darda, olaan ay toplantlarndan biri olmu
olmal. nk hepsini Beorn'un yapm olamayacan fark
ettim: ok fazla iz vard, hem de deiik boydaydlar.
Kk aylann, iri aylann, normal aylann, dev gibi
kocaman aylarn olduunu ve hepsinin darda karanlktan
nerdeyse afaa kadar dans ettiini syleyebilirim.
Dalardan, nehrin zerinden bat dnda, hemen her
ynden gelmiler. O ynde yalnzca bir dizi ayak izi var onlarn da hibiri gelen deil hepsi giden ayak izleri. Bu
ayak izlerini Tatkaya'ya dek izledim. Orada nehre girip
kayboldular, ama su, kayann tesine gemem iin
fazlasyla derin ve comutu. Hatrlarsanz bu kydan
Tatkaya'ya geit yoluyla gemek yeterince kolay, ama
kayann dier taraf girdaplanan bir kanaldan ykselen bir
yar halinde. Nehrin iinden yryerek ve yzerek
geebileceim kadar geni ve s bir yerini bulabilmem
iin millerce ve sonra da izleri bulabilmek iin tekrar
millerce geriye yrmem gerekti, O1 zamanda uzaklaana
dek izleri takip etmem iin ok geti. Doruca nceki
gece Warglarla kk partimizi yaptmz yere, Puslu
Dalar'n dousundaki am ormanlar ynne gittiler. Ve
145

imdi sanrm ilk soruna da yant vermi oldum,1 diye

bitirdi Gandalf ve uzun bir sre sessizce oturdu.
Bilbo bycnn ne demek istediini bildiini sand.
'Ne yapacaz,' diye bard, 'Ya tm Warglar ve goblinleri
buraya getirirse? Hepimizi yakalayacaklar ve ldrecekler!
Onlann arkada olmadn sylediini sanmtm,'
'Syledim. Hem aptal olma! En iyisi gidip yat, akln
uyuyor senin,'
Hobbit olduka ezilmi hissetti kendini ve yapacak pek
bir ey olmadndan gidip yatt; ve cceler ark
sylyorlarken kk kafas halen Beorn1 la megul uykuya
dald; ta ki yzlerce kara aynn ay altnda avluda dne
dne yava ar danslar yaptklarna dair bir rya grene
dek. Sonra herkes uyuyorken uyand ve ayn ayak srtme
paralama, burun ekme ve hojurdanma seslerini duydu.
Ertesi sabah hepsi Beorn'un kendisi tarafndan
uyandrldlar. 'Yani hepiniz halen buradasnz!' dedi.
Hobbit havaya kaldrd ve gld: 'GTdm kadaryla
henz Warglar ya da goblinler ya da tehlikeli aylar
tarafndan yenmemisiniz,' ve en saygsz haliyle Bay
Baggins1 in yeleini drtkledi. 'Kk tavanck ekmek ve
bal yiye yiye yine gzelleip imanlyor,' diye kkr kkr
gld. 'Gelin ve biraz daha aln bakalm!'
Bylece hepsi onunla birlikte kahvaltya gittiler. Ama
bir deiiklik olarak Beorn en neelileriydi, daha dorusu
mkemmel bir ruh halinde gibiydi ve komik hikayeleriyle
hepsini kahkahaya bouyordu. Tm gn nerede olduunu
ve,neden kendilerine bu denli nazik davrandn uzun sre
merak etmelerine gerek kalmad, nk kendisi anlatt.
Nehri gemiti ve tam dalara - her halde ay eklinde
abucak seyahat edebileceini tahmin edersiniz - gelmiti.
Az sonra yanm kurt aklndan, onlann hikyelerinin
bir ksmnn doru olduunu grd; ama bundan fazlasn
da grd. Ormanda dolanan bir Warg ve bir goblin
146

yakalad. Bunlardan u haberi ald; goblin devriyeleri

Warglarla birlikte halen cceleri aryorlard ve Koca
Goblin'in lmnden ve bir de kurtlarn efinin burnunun
yanmas ve bycnn ateiyle pek ok bahizmetkrnn
lmesinden dolay dehet kzgndlar. Zorlaynca daha pek
ok ey anlattlar, ama o bu ufak tefek hareketlerden ok
daha ktlerinin bulunduunu, btn bir goblin ordusunun
kurt mttefikleriyle, cceleri bulmak ya da orada onlar
sakladklann dndkleri nsan ve yaratklardan almak
iin
dalarla
glgelenen
topraklara
bir
akn
dzenleyeceini tahmin ediyordu.
'u sizinki, gzel bir hikyeydi,' dedi Beorn, 'ama doru
olduundan emin olduum iin imdi daha da ok
seviyorum.
Sznze
gvenmediim
iin
beni
balamalsnz. Ama eer sz de Kasvetorman'nn
kysnda yaasaydnz, kardeiniz ya da daha te tandnz
biri olmadka szne gvenmezdiniz, Aslnda yalnzca
gvende olduunuzu grmek ve yapabileceim kadaryla
size yardm etmek iin eve elimden geldiince hzl
dndm syleyebilirim.
Bundan sonra
cceler
hakknda daha iyi dneceim. Koca Goblin ld, Koca
Goblin ld!' dye dehetlice kendi kendine kkr kkr
gld.
'Goblin ve Warga ne yaptn?' diye sordu Bilbo aniden.
'Gelip bakn!' dedi Beorn ve onlar da onu evin etrafnda
izlediler. Bir goblin kafas kapnn dna saplanmt ve bir
Warg postu da hemen arkasnda bir aaca ivilenmiti.
Beorn dehet bir dmand. Ama imdi onlarn dostu
olmutu ve Gandalf ona hikyenin
tmn
ve
yolculuklarnn nedenini anlatmakla iyi yapmt, nk
artk
onun
nerebilecei
yardmn
oundan
yararlanabilirlerdi.
Yapmaya sz verdii eyler yleydi.
Ormana
yolculuklarnda her birisi iin birer midilli ve Gandalf a da
147

bir at bulacak ve bunlar haftalarca yetecek, tanmas en

kolay olacak ekilde paketlenmi yiyeceklerle - fndklar,
un, kapakl kavanozlar iinde kurutulmu meyveler ve
krmz toprak anaklarla bal ve uzun sre taze kalacak ve
bir lokmas bile uzun sre tok tutabilecek iki kere
piirilmi kekler - dikkatlice ykleyecekti. ki kere
piirme onun srlarndan biriydi; ama pek ok yemeinde
olduu gibi bunda da bal vard ve biraz susatmalanna
ramen ok gzel yiyeceklerdi. Dediine gre, ormann bu
tarafnda yol boyunca dereler ve kaynaklar olduundan su
tamalarna gerek yoktu. 'Ama, Kasvetorman'ndaki
yolunuz karanlk, tehlikeli ve zor,' dedi. 'Orada su kolay
bulunmaz, yiyecek de. Henz fndk zaman gelmedi (ki siz
dier tarafa gidene dek gelip de geebilir bile) ve fndk
orada yiyecek adna yetien tek ey. Orada yabani eyler
karanlk, pheli ve vahidir. Size, su tamak iin tulumlar
ve biraz ok ve yay vereceim. Ama Kasvetorman'rida
bulabileceiniz bir eyin yemek ya da imek iin salkl
olacandan ok pheliyim. Orada bir dere var, biliyorum,
yolu kesen kapkara ve cokun bir dere. Bunun suyunu ne
meli ne de bunun suyuyla ykanmalsnz, nk
duyduuma gre by ve byk bir uyuukluk ve
unutkanlk tayor. Ve orann lo glgelerinde, salkl ya da
salksz hibir ey vurabileceinizi sanmyorum, tabii eer
yoldan ayrlamazsnz. Her ne olursa olsun YOLDAN
AYRILMAMALISINIZ.
'Size verebileceim tm t bu. Ormann kysnn
tesinde size pek yardm edemem ve her ey ansnza,
cesaretinize ve size verdiim yiyecee bal. Sizden
ormann snrnda atm ve midillilerimi geri gndermenizi
istemek zorundaym. Ama hepinizin hzl olmasn
diliyorum ve eer bu yoldan geri dnecek olursanz evimin
kaps s'izlere her zaman aktr.'
148

Teekkr ettiler, tabii pek ok reverans ve balk

sallamalar ve pek ok, 'Hizmetinizdeyiz, ey geni ahap
salonlarn efendisi!' szleriyle. Ama ruhlan onun ar
szlerinin altnda ezildi ve hepsi de macerann
dndklerinden ok daha tehlikeli olduunu sezdi,
nk yoldaki tm tehlikeleri asalar bile sonunda ejderha
bekliyordu.
Tm o sabah hazrlklarla meguldler. leden az sonra
Beorn'la son kez yemek yediler, yemekten sonra onun
dn verdii atklan yklediler ve onu hoa kallara
boup rahvan bir hzla kapsndan kp gittiler.
Onun itle evrili topraklarnn dousundaki yksek
itlerden ayrlr ayrlmaz kuzeye dndler ve sonra da
kuzeybatya saptlar. tlerinin nda topraklarnn
gneyinde kalan ana orman ypluna doru gitmiyorlard
artk. Geiti takip etselerdi yollar onlar dalardan gelen ve
Tatkaya1nn millerce gneyindeki byk nehre kavuan
bir dereye gtrecekti. O noktada eer halen midillileri
varsa geebilecekleri derin bir slk vard ve bunun
tesinde de ormann eteklerine ve eski orman yolunun
giriine giden bir patika. Ama Beorn, onlar, bu yolun artk
goblinler tarafndan ok sk kullanld ve bu arada
duyduu kadaryla, orman yolunu otlann brdn ve
doudaki ucunun kullanlmad ve patikalarn uzun
zamandan beri kayp olduu, geit vermez bataklklara
vard konusunda uyarmt. Dou k ise her zaman
Yalnz Da'n gneyine uzak dmt ve dier tarafa
vardklarnda, onlar kuzeye doru uzun ve zor bir yry
bekliyor
olacakt. Tatkaya'nm kuzeyinde
Kasvetorman'nn
snr
Byk Nehir'in
kylanna
daha
yaknlayordu ve burada Dalar da iyice aalara inip
yaknlatndan Beorn bu yoldan gitmelerini tlemiti;
nk Tatkaya'nm kuzeyine den bir iki gnlk at
yolculuuyla ulalan bir yerde Kasvetorman'n geip
149

nerdeyse doruca Yalnz Da'a kan az bilinen bir patika

girii vard.
'Goblinler,' dedi Beorn, 'Byk Nehri Tatkaya'nn yz
mil kuzeyine gemeye ya. da evimin civanna gelmeye geceleri ok yi korunur! - cesaret edemezler, ama ben
olsam ok hzl srerdim atm; eer yamalarnda ellerini
abuk tutuyorlarsa, nnz kesebilmek iin nehri
gneyden geip ormann tm snrlarn kar kar tararlar,
stelik Warglar midillilerden daha sratli koarlar. Yine de
kuzeye
giderseniz
kalelerine
doru
gidiyormu
gzkmenize ramen daha gvence de olursunuz, nk
bu onlarn bekleyecei en son eydir ve sizi yakalamak iin
daha uzun bir yol katetmeleri gerekir. imdi olabildiince
abuk gidin!'
te bu nedenle imdi, sol .yanlannda dalann karanl
ve uzaklarda aalaryla nehrin izgisi gitgide yaknlarken,
yerin odu ve dzgn olduu yerlerde .drtnala, sessizce
sryorlard atlarn. Yola ktklarnda gne daha yeni
batya dnmt ve akama dek nlerindeki topraklar da
altn gibi parldad. Artlarnda kovalayan goblinleri
dnmek ok zordu ve Beorn'un evi ile aralarn millerce
anca konumaya, tekrar ark sylemeye ve nlerinde
uzanan karanlk orman yolunu unutmaya baladlar. Ama
akam alacakaranlk knce ve dalarn zirveleri batan
gnete tehditkr baklar frlatmaya baladnda kamp
yapp, gzc koydular ve ou avlanan kurtlarn ulumalan
ve goblinlerin lklanyla dolu dler arasnda zorlukla
uyudular.
Her eye ramen ertesi sabah afak parlak ve gzel
dodu. Toprakta sonbaharvari bir pus vard ve hava
serindi, ama gne az sonra Doudan kpkrmz dounca
pus kayboluverdi ve glgeler uzunken onlar yola
koyulmulard bile. Bylece iki gn daha srdler adarn
ve tm bu sre boyunca imenler ve iekler ve kular ve
150

dank aalar, arada srada len gneinde glgede

oturan ya da otlayan kzl geyik srleri dnda hibir ey
grmediler. Bazen Bilbo erkek geyiklerin uzun otlarn
arasnda hi hareket etmeyen boynuzlarn grd ve
balarda bunlar kurumu aa dallan sand. Beorn,
ormann giriine drdnc gn erkenden ulamalan
gerektiini sylediinden nc gnn akam yola devam
etmeye pek istekliydiler; akam karanlndan sonra ve ay
nn altnda da atlann geceye srp durdular. Ik
azaldka Bilbo solda ya da sada, onlarla ayn ynde etraf
kolaan eden byk bir ayy hayal meyal grdn sand.
Ama Gandalfa sylemeye cesaret ettiinde Byc
yalnzca, 't! Aldrma!' dedi.
Ertesi gn geceleri ksa srm olmasna ramen
afaktan nce yola ktlar, tlava hafiften aydnlanr
aydnlanmaz sanki onlan karayacakmasna yaknlaan,
siyah ve atkkal bir duvar gibi onlar bekleyen
nlerindeki orman grdler. Arazi gittike diklemeye
balad ve hobbite sanki zerlerine bir sessizlik km
gibi geldi. Kularn arklar azalmaya balad. Artk geyikler
yoktu,
tavanlar
bile
grlmyordu.
len
Kasvetorman nm eteklerine ulamlard ve ilk aalann
nerdeyse yerlere dek sarkan koca dallan altnda
dinleniyorlard. Aalann gvdeleri iri ve budakl, dallar
kvrm kvrm, yapraklarysa koyu ve uzundu. zerlerini
sarmak brm, topra bile sarmt.
'Pekl, ite Kasvet orman!' dedi Gandalf, 'Dnyann
kuzeyindeki ormanlarn en by. Umarm grnn
sevmisinizdir. imdi dn aldnz bu harika midillileri
geri gndermelisiniz.'
Cceler buna homurdanmaya gayet eilimliydiler, ama
byc
onlara aptal
olduklarn
syledi.
'Beorn
dndnz kadar uzakta deil ve her eye ramen
sznzde dursanz iyi olur, nk kt bir dmandr,
151

Eer her gece karanlktan sonra bizimle birlikte giden ya

da uzaklarda oturup ayn altnda kampmz seyreden koca
bir ay grmediyseniz, Bay Baggins1in gzleri sizinkilerden
daha keskin. Yalnzca sizi korumak ve yol gstermek iin
deil ayn zamanda midillilerine gz kulak olmak iin
peimizde. Beorn arkadamz olabilir, ama hayvanlarn
ocuklar gibi sever. Ccelerin onlan bu kadar uzaklara ve
bu denli hzla srmelerine izin vererek sizlere ne byk
bir nezaket gsterdiini ve eer onlar ormana sokmaya
alrsanz banza neler geleceini tahmin edemezsiniz.'
'Peki ya at?' dedi Thorin, 'Hi onu geri gndermekten
bahsetmiyorsun.'
'Bahsetmiyorum, nk onu geri gndermiyorum.'
'Peki ya senin szne ne olacak,'
'Bunu ben halledeceim. At geri gndermiyorum,
nk onu geri ben gtryorum!'
GandalPn
Kasvetorman'nm
kenarnda
onlardan
ayrlacan anladlar ve umutsuzlua dtler, Ama
syleyecekleri hibir ey onun fikrini deitiremezdi.
'imdi, tm bunlar daha nce Tatkaya'ya indiimiz
zaman konumutuk,' dedi. 'Tartmann faydas yok. Size
sylediim gibi gneyde nemli bir iim var ve sizlerle
urarken zaten oktan ge kaldm. Her ey sona
ermeden grebiliriz, ama tabii gremeyebiliriz de. Bu
sizin ansnza, cesaretinize ve saduyunuza kalm bir ey;
ve Bay Baggins'i sizlerle birlikte gnderiyorum. Size daha
nce onun sizin tahmin ettiinizden ok daha fazlasna
sahip olduunu syledim. Ve siz de bunu ok gemeden
greceksiniz. Evet hadi neelen bakalm Bilbo ve suratn
asma. Neelenin Thorin ve Arkadalar! Ne de olsa bu sizin
zorlu yolculuunuz. Sonundaki hazineyi dnn ve orman
ve ejderhay unutun, en azndan yarn sabaha dek!'
Sabah olduunda yine ayn eyleri syledi. Bylece artk
ormann giriinin yaknlarnda bulduklar bir kaynaktan su
152

tulumlarn
doldurmak
ve
midillilerin
yklerini
indirmekten baka yaplacak bir ey kalmamt. Torbalan
yapabildikleri kadar adil dattlar, ama yine de Bilbo kendi
paynn yorucu bir arlkta olduunu dnd ve srtnda
onca eyle millerce yorgun argn yrme fikrinden hi
holanmad.
'Sakn endielenme!' dedi Thorin. lok yaknda
hafifleyecek. ok gemeden, yiyecek azalmaya balad
zaman hepimiz antalarmzn daha ar olmasn
dileyeceiz sanrm.'
En sonunda midillilerine hoa kal deyip balarn eve
doru evirdiler. Midilliler kuyruklarn Kasvetorman'nn
glgesine evirmekten ok mutlu, neeyle uzaklatlar.
Bilbo, onlar giderken ayya benzer bir eyin aalann
glgesinden kp hzla yuvarlana yuvarlana arkalarndan
gittiine yemin edebilirdi.
O sra Gandalf da vedalat. Bilbo gayet mutsuz, topraa
kt ve bycnn yannda, uzun atnn zerinde olmay
diledi. Kahvaltdan (ki ok eften pften bir kahvaltyd)
sonra Bilbo ormana yle bir girmiti ve sabahleyin de
geceki kadar karanlk grnyordu, ve tabii esrarl. 'Bir tr
izlenme ve bekleme hissi,1 dedi kendi kendine,
'Hoa kal!' dedi Gandalf Thorin'e. 'Ve hepiniz hoa
kaln, hoa kaln! Yolunuz doruca ormann iine gidiyor
imdi. Yoldan sakn ola sapnfiaym! Eer saparsanz byk
bir olaslkla bir daha asla bulamaz ve Kasvetorman'ndan
asla kamazsnz; ve sonra sanrm ne ben ne de baka
birisi bir daha sizi gremez.'
'Gerekten
de
iinden
gemeli
miyiz?'
diye
homurdand hobbit.
'Evet gemelisiniz!' dedi byc. 'Eer dier tarafa
gitmek istiyorsanz tabii. Ya iinden gemeli ya da
isteinizden vazgemelisiniz. Ve sizin u an geri
dnmenize izin vermeyeceim Bay Baggins. Bunu
153

dndnz iin sizden utanyorum. Benim iin tm bu

ccelere gz kulak olmalsnz,' diye gld.
'Hayr! hayr!' dedi Bilbo. 'Bunu demek istemedim.
Demek istediim evresinden dolaabileceiniz bir yol
yok mu?'
'Var, eer yolunuzdan kp ikiyz mil ya da yle bir ey
kuzeye, bir iki kat da gneye gitmeyi gze alrsanz. Ama o
durumda bile gvenli bir yolunuz olmayacak. Dnyann bu
blmlerinde gvenli yollar yok. Unutmayn imdi
Yabann Kys'ndasmz ve nereye giderseniz gidin her
trden elenceyle karlaacaksnz. Daha kuzeyde,
Kasvetorman'n
dolanmadan
nce,
Gri
Dalar1 n
yamalarnda olacaksnz ve oralar tamamen goblinler,
hobgoblinler ve en berbat trden orklarla doludur. Gneyi
dolanmadan nce de lmbycs'nn topraklarna
gireceksiniz, ve senin bile Bilbo, bu kara bycnn
hikyelerini anlatmama ihtiyacn yok. Karanlk kulesi
tarafndan gzlenebilen hibir yerin yaknna gitmenizi
tlemem! Orman yoluna yapp kaln, iinizi ferah
tutun, en iyiyi umut edin ve bir gn harikulade bir ans
dilimiyle kabilir ve nnzde uzanan Uzun Bataklklara
ve onlarn ardnda da, Douda, ykseklerde, sevgili yal
Smaug'un yaad Yalnz Da' grebilirsiniz. Umarm sizi
beklemiyordun'
'imize
su serptiine
emin
olabilirsin,'
diye
homurdand
Thorin.
'Hoa
kal!
Eer
bizimle
gelmeyeceksen, daha fazla konumadan gitsen iyi olacak!'
'Hoa kaln o halde, evet gerekten hoa kaln!' dedi
Gandalf ve atn dndrp Batya doru srd. Ama son bir
sz sylemenin dayanlmaz ekiciliine kar koyamad.
Duyabilecekleri kadar uzaklamadan dnd, ellerini aznn
kenanna koyup onlara seslendi. Cceler sesin zayflayarak
geliini duydular: 'Hoa kaln! yi olun, kendinize iyi bakn
ve YOLDAN AYRILMAYIN!'
154

Sonra drtnala uzaklat ve ok gemeden gzden

kaybolmutu. 'Hey hoa kal ve git artk!' diye homurdand
onu kaybettikleri iin dehete kaplan w bu yzden daha
da fkelenen cceler. imdi yolculuun en tehlikeli ksm
balyordu. Her biri kendi payna den ar torbalar ve su
tulumlarn srtland ve ormann dndaki topraklara den
aydnla srtlarn dnp ormana daldlar.

155