Вы находитесь на странице: 1из 11

BAB 10

FUNGSI KOMPOSISI DAN FUNGSI INVERS


Pada bab ini akan dipelajari tentang fungsi komposisi dan fungsi
invers.
A. FUNGSI KOMPOSISI
1. Menentukan komposisi dua fungsi atau lebih
Misalkan ada fungsi f(x) dan g(x), maka berlaku :
- g o f (x) artinya f masukin ke g
- f o g (x) artinya g masukin ke f
- h o g o f(x) artinya f masukin ke g kemudian
hasilnya masukin ke h
Contoh :
Diketahui f(x) = 2x 3 dan g(x) = x 2 4, maka rumus
fog (x) =
Jawab : f o g (x) = g masukin ke f
2(x2 4) 3 = 2x2 8 3 = 2x2 11
2. Mencari salah satu fungsi jika diketahui fungsi
komposisi dan satu fungsinya
a. Mencari fungsi depan
Metode supertrik : invers saja !
Contoh :
Diketahui g (x) = 2x 1 dan f o g (x) = 4x 8 .
Tentukan f(x) !
Jawab :
Metode supertrik :
x 1
2
Invers dari g(x) = 2x 1 adalah
x 1
4
8 2 x 1 8 2x 6
2
Maka, f(x) =
b. Mencari fungsi belakang
Metode supertrik : ganti x dengan yang akan
dicari !
Contoh :
Diketahui g(x) = 2x 1 dan g o f (x) = 4x2 2x + 1.
Tentukan f(x) !

118

Maka, f(x) = ??
Jawab :
2f(x) 1 = 4x2 2x + 1
2f(x) = 4x2 2x + 1 + 1
f(x) = 2x2 x + 1
B. FUNGSI INVERS
Jika diketahui suatu fungsi f(x) dan memenuhi syarat untuk
f 1 x
memiliki invers, maka invers fungsi dari f(x) ditulis
1. Menentukan invers fungsi linier
Metode supertrik :
x b
f 1 x
a
Jika diketahui f(x) = ax + b maka
x b
f 1 x
a
Jika diketahui f(x) = ax b maka
ax b
dx b
f x
makaf 1 x
cx d
cx a
Jika
2. Menentukan invers fungsi kuadrat
Metode supertrik : dicari separuhnya !
Jika diketahui f(x) = ax2 + 2bx + c maka

f 1 x x c b2 b

Contoh :
Tentukan invers fungsi dari f(x) = x2 + 4x + 6 !
Jawab :
Dari soal diketahui bahwa a = 1 ; b = 2 ; c = 6,
sehingga invers dari f(x) adalah :
f 1 x x c b2 b

f 1 x x 6 22 2
x 2 2

PAKET SOAL DAN PEMBAHASAN

119

1. UN 2010
f(x)
Diketahui

x 1
, x 3 dan g(x) x2 x 1
x 3

fungsi

gof (2)

komposisi fungsi
A. 2
B. 3
C. 4
Pembahasan :
2 1
f(2)=
3
2 3

=...

gof (2) g f(2) g(3) 3

Nilai

D. 7
E. -8

3 1

Jawaban:D

2. UN 2010

f(x)
Diketahui

1 5x
, x 2 dan f 1 x
x 2

( x ). Nilai
4
3
A.

=...

D. 3
7
2
E.

B. 2
5
2
C.
Pembahasan :

120

adalah invers dari f

f x
maka:

1 5x
5x 1
f x
x 2
x 2

2x 1
x 5
2x 1 7
f1 3

x 5
2
f1 x

Jawaban:E

3. UN 2011

g(x)

x 1
, x 4 ,maka f og (x)
x 4

Diketahui f(x) = 2x + 5 dan


=...
7x 2
7x 18
, x 4
, x 4
x 4
x 4
A.
D.
2x 3
7x 22
, x 4
, x 4
x 4
x 4
B.
E.
2x 2
, x 4
x 4
C.
Pembahasan :
x 1
f og (x) f

x
4
x 1
x 1
2
5 f og (x) f

x 4
x 4
x 1
2x 2 5x 20
2

5
x 4
x 4
7x 18
7x 18

, x 4

, x 4
x 4
x 4

Jawaban:D
4. UN 2012

121

f(x) x2 x 1

Diketahui fungsi g(x) = x + 1 dan


f og (x)
fungsi
=...
2
x 3x 3
A.
x2 3x 2
B.
x2 3x 3
C.
Pembahasan :
f og (x) f g(x)

. Komposisi

x2 3x 1
D.

x2 3x 1
E.

f x 1

x 1 x 1 1
2

x2 3x 1
Jawaban:E

5. UN 2012

g(x) x2 2x 3

Diketahui fungsi f(x) = 2x 3 dan


gof (x)
fungsi
=...
2
2x 4x 9
A.
2x2 4x 3
B.
4x2 6x 18
C.
Pembahasan :
gof (x) g f(x)

. Komposisi

4x2 8x
D.

4x2 8x
E.

g 2x 3

2x 3 2 2x 3 3
2

4x2 8x
Jawaban:E

122

6. UN 2012
g(x) x2 4x

Diketahui fungsi f(x) = 2x + 1 dan


f og (x)
fungsi
=...
2x2 8x 2
A.
2x2 8x 2
B.
2x2 8x 1
C.
Pembahasan :
f og (x) f g(x)

. Komposisi

2x2 8x 2
D.

2x2 8x 1
E.

f x2 4x

2 x2 4x 1
2x2 8x 1
Jawaban:C

7. UN 2012
g(x) 2x2 3

Diketahui fungsi f(x) = 3x 1 dan


gof (x)
fungsi
=...
2
9x 3x 1
A.
9x2 6x 3
B.
9x2 6x 6
C.
Pembahasan :

18x2 12x 2
D.

18x2 12x 1
E.

123

. Komposisi

gof (x) g f(x)


g 3x 1
2
2 3x 1 3

2 9x2 6x 1 3
18x2 12x 1
Jawaban:E

PAKET SOAL LATIHAN


1. Diketahui fungsi f(x) = 3x 2 dan g(x)= x 2 2x . Komposisi
f og x ...
fungsi
3x2 6x 2
A.

3x2 6x 6
B.

3x2 6x 2
C.

3x2 6x 6
D.

3x2 6x 2
E.
f x

x5
4x 3
dan g x
2
x 1

2. Diketahui
f og x ...

Rumus

2x 9
2x 2

9x 2
2x 2

A.

D.

124

fungsi

2x 2
2x 9

B.

9x 2
2x 2

E.

9x 2
2x 2

C.

2x 1
4
, x
3x 4
3

, dan f 1 adalah invers dari f.

3. Diketahui f(x) =
Nilai dari f 1 (3) =
11

7
A.

7
11
D.

11
7

1
B.

E.

11
C.
4. Diketahui g(x) = x + 3 dan f o g (x) = x2 4, maka f (x 2)
=
A. x2 6x + 5
D. x2 10x 21
2
B. x + 6x + 5
E. x2 + 10x + 21
2
C. x 10x + 21
5x 3
1
f x
,x
2x 1
2
5. Diketahui fungsi
f1 og x ...
dari

A.

, dan g(x) = 3x + 2. Hasil

3x 5
1
, x
6x 1
6

6x 5
1
, x
6x 3
2

D.

3x 5
1
, x
6x 1
6

B.

E.

125

6x 5
1
, x
6x 3
2

3x 5
1
, x
6x 1
6

C.
6. Diketahui fungsi g(x) = 2x + 5 dan h o g(x) = 4x 2 + 20x +
23. Maka nilai h(1) =
3

2
A.
D. 1
3
2
B. 1
E.
1

2
C.
R R
R R
7. Suatu pemetaan f :
dan g :
dengan g o f (x) =
2x2 + 4x + 5 dan g(x) = 2x + 3, maka f(x) =
A. 2x2 + 4x + 2
D. x2 + 2x + 2
2
B. 2x + 4x + 1
E. x2 + 2x + 1
2
C. 2x + x + 2
x2
8. Diketahui f(x) =
=
A. 9
B. 11
C. 12

dan g(x) = x2 + 2x, maka g o f(1)


D. 15
E. 16
3x 4
5
,x
5 2x
2

9. Diketahui g(x) =
. Jika g 1 adalah invers dari
1
fungsi g, maka g (x 1) adalah
5x 3
5x 1
1
,x 1
,x
2x 2
2x 1
2
A.

D.

5x 3
3
,x
2x 3
2

B.

E.

126

5x 4
3
,x
2x 3
2

5x 4
3
,x
2x 3
2

C.
10. Diketahui fungsi f dan g yang dirumuskan oleh g o f(x) =
4x2 24x + 32 dan f(x) = 2x 4. Rumus fungsi g adalah
g(x) =
x2 4x
x2 4x 8
A.
D.
x2 4x
x2 4x 8
B.
E.
x2 4x 8
C.
11. Diketahui fungsi f(x) = 2x 2 3x + 1 dan g(x) = x 1 dan f o
g(x) = 0. Nilai x yang memenuhi adalah
3
2
A. 2 dan 3
D. 2 dan
3
3

2
2
B. 2 dan
E. 2 dan
C. 2 dan 3
2x 1
1
f x
dang x
4x 3
x 5
12. Diketahui

gof

. Nilai komposisi fungsi

0 ...

1
2

A.

D. 2

4
B.

E. 4

3
4
C.

127

1
f og x

x 3
2x
dan f 1 x
untuk x 3
6 2x
3 x

13. Diketahui rumus


Rumus fungsi g(x) =
A. 1 2x
D. 2x + 1
B. 2x 1
E. 12x 6
C. 6 12x
14. Diketahui g(x) = x2 6x + 1, maka g 1 (x) =
x 4 3
x 8 3
A.

D.

x 4 3

x 4 3

B.

E.

x 8 3
C.
3

log x2 4x 5

15. Jika f(x) = y =


1
(x) =

maka invers dari f(x) adalah f

2 3x 1

2 3x 1

A.

D.

2 3x 1

2 3x 2

B.

E.

2 3 1
x

C.

128

Вам также может понравиться