UNIVERZITET U ZENICI

Akademska godina:

2013/2014.

MAINSKI FAKULTET U ZENICI

Odsjek: Odravanje motornih vozila i graevinskih maina
Predmet: Graevinske maine

SEMINARSKI RAD
Tema: Graevinska mehanizacija-kamioni

Uradio:

Pregledao:

Sivro Emir, 6091/10.

asist. Nedad Roajac, mr. gra

KAMIONI
OPTE KARAKTERISTIKE KAMIONA
Klasifikacija, radni parametri i oblast primjene kamiona
Za transport stijenskih masa na povrinskim kopovima najee se koriste kamioni
raznih tipova. Oko 75% svih povrinskih kopova kod nas i u svijetu koriste kamione
za transport stijenskih masa bilo u osnovnim ili pomonim sistemima transporta.
Takvo intenzivno koritenje kamiona na povrinskim kopovima uslovilo je, posljednjih
30-tak godina nagli razvoj kamiona, tako da se danas proizvode i koriste kamioni
nosivosti do 320 t.
Za transport stijenskih masa na povrinskim kopovima koriste se: kamioni sa
istresanjem unazad (damperi), kamioni sa zglobnom noseom konstrukcijom i sa
zadnjim istresanjem i tegljai sa prikolicom ili poluprikolicom. Utovar tih kamiona vri
se raznim vrstama i tipovima rudarskih maina za kopanje i utovar (bagerovanje)
diskontinuiranog dejstva bageri kaikari, hidraulini bageri, utovarivai i rjee bageri
dreglajni.
Najpotpunija klasifikacija kamiona je u odnosu na konstruktivno-tehnoloke
parametre, a koja se moe izvriti:
Prema nainu istresanja stijenske mase iz sanduka:
-

Sa istresanjem unazad (dizanjem sanduka),

Sa bonim istresanjem (dizanjem sanduka),
Sa donjim istresanjem (otvaranjem dna sanduka).
Prema broju pogonskih mostova:

Sa jednim zadnjim
Sa dva (prednji i zadnji)
Sa dva zadnja i
Sa tri pogonska mosta (prednji i dva zadnja)
Prema vrsti nosee konstrukcije:

- Sa krutom
- Zglobnom noseom konstrukcijom
Prema nosivosti:
- Male
- Srednje

QK < 32 t
QK = 32 - 77 t
2

- Velike
- Naroito velike nosivosti

QK = 77 - 154 t
QK > 154 t

Prema konstrukciji sanduka:

-

Lahke
Srednje teke
Teke
Za naroito teke stijenske mase

n = 1,4 t/m3
n = 1,4 1,8 t/m3
n = 1,8 2,4 t/m3
n > 2,4 t/m3

Prema sistemu prenosa snage od pogonskog motora do pogonskih tokova:

- Sa mehanikim
- Sa hidromehanikim
- Elektromehanikim sistemima prenosa snage
Najiru primjenu na povrinskim kopovima imaju kamioni sa istresanjem unazad
(damperi) koji se koriste za transport svih vrsta stijenskih masa. Prenos snage od
pogonskog dizel motora do pogonskih tokova na kamionima nosivosti do 77-120 t
vri se hidromehanikim sistemima sa hidrodinamikim pretvaraem obrtnog
momenta a na kamionima veih nosivosti sa elektromehanikim sistemima prenosa
snage. Na tim kamionima koristi se jedan (zadnji) pogonski most sa etiri pogonska
toka, izuzev kod nekih tipova kamiona naroito velike nosivosti na kojima se koriste
dva (zadnja) pogonska mosta sa ukupno osam pogonskih tokova. Ako se ti kamioni
koriste za transport lahki stijenskih masa (ugalj i sl.) tada se koriste specijalni sanduci
sa poveanom zapreminom (slika 6.).

Slika 6. Neki tipovi kamiona Terex

3

Kamioni sa zglobnom noseom konstrukcijom relativno malo se koriste za transport

stijenskih masa zbog njihove male nosivosti koja iznosi do 25t. Ti kamioni se
najee koriste u periodu izgradnje povrinskih kopova i u izuzetno tekim rudarskoeksploatacionim uslovima zbog mogunosti savladavanja uspona do 20% i malih
radiusa okretanja. Prenos snage od pogonskog motora do pogonskih tokova na tim
kamionima se vri hidromehanikim sistemima sa hidrodinamikim pretvaraem
obrtnog momenta a pogon se ostvaruje preko tri pogonska mosta (prednji i dva
zadnja).

Slika 7. Kamion sa zglobnom noseom konstrukcijom Volvo BM 5350

Tegljai sa prikolicom ili poluprikolicom koriste se samo za transport rovnog uglja a
istovar se vri kroz otvore na dnu sanduka. Zapremina prikolica ili puloprikolica je
poveana zbog male nasipne zapreminske mase ravnog uglja (slika 8.).

Slika 8. Teglja Terex 34/11 C za transport uglja

Prenos snage od pogonskog motora do pogonskih tokova vri se hidromehanikim
sistemima sa hidrodinamikim pretvaraem obrtnog momenta. Osnovni radni
parametri kamiona odnosno tegljaa su:
- Nosivost kamiona, QK [m3] je sposobnost kamiona za transport odreene stijenske
mase.
- Zapremina sanduka kamiona, VS [m3]
je sposobnost smjetaja odreene stijenske
mase za transport, a koja se odreuje po formuli:
V S=

QK
n k p

, [m3]

Gdje je:

Vs geometrijska zapremina sanduka kamiona sa kupom odnosa 3:1 (ili 2:1), [m 3]

QK nominalna nosivost kamiona , [t]
n nasipna zapreminska masa stijenske mase, [t/m 3]
kp koeficijent punjenja sanduka kamiona (0,75-0,95)
Radne dimenzije kamiona, predstavljaju osnovne gabaritne mjere kamiona (Slika 9.).

Slika 9. Radne dimenzije kamiona CAT 769D

Kamioni sa istresanjem unazad (damperi) najire se koriste za transport stijenskih
masa u uslovima: izgradnje svih tipova povrinskih kopova, eksploatacije brdskih i
dubinskih povrinskih kopova, kratkog vijeka rada povrinskog kopa, selektivnog
otkopavanja mineralnih sirovina, kod koritenja kombinovanih sistema transporta
stijenskih masa i dr. Opti izgled tih kamiona u radu prikazan je na slici 9.
Osnovne prednosti koritenja kamiona za transport stijenskih masa na povrinskim
kopovima su: velike manevarske sposobnosti kretanja kamiona zbog malih radiusa
5

okretanja (10-15 m) i nezavisnost u snadbijevanju pogonskom energijom; koritenje

buldozerskog naina odlaganja; poveanje kapaciteta bagera za 20-30%; mogunost
koritenja nestacionarnih i polustacionarnih trasa kamionskih puteva, to omoguuje
fleksibilni razvoj fronta rudarskih radova; brza i jednostavna izgradnja usjeka
otvaranja pojedinih etaa, ime se poveava brzina produbljavanja rudarskih radova i
kapacitet povrinskog kopa; zastoj jednog kamiona ne izaziva zastoj sistema
transporta i dr.

Osnovni nedostaci koritenja kamiona za transport stijenskih masa na povrinskim

kopovima su: velika investiciona ulaganja za nabavku kamiona, izgradnju
transportnih komunikacija te izgradnju i opremanje radionica za odravanje kamiona;
zavisnost od klimatskih uslova; veliko uee trokova pogonske energije (nafte) u
6

ukupnim trokovima (do 35%); velika uvozna zavisnost nabavke kamiona i svih
repromaterijala i rezervnih dijelova za njegov rad (u domaim uslovima) i dr.
Zbog velikih eksploatacionih trokova i uvozne zavisnosti svih komponenti, u
domaim uslovima racionalno koritenje kamiona za transport otkrivke na
povrinskim kopovima iznosi 2,5-3,0 km a u svjetskim uslovima do 5 km.
Tegljai sa puluprikolicom ili prikolicom i donjim dijelom, zadnjim ili bonim
istresanjem, imaju poslije kamiona (dampera) najiru primjenu za transport stijenskih
masa na povrinskim kopovima. Tegljai imaju najiru primjenu za transport uglja sa
povrinskih kopova do stacionarnih prijemnih taaka (drobilina postrojenja,
pretovarne stanice, deponije u termoelektranama i dr.).
Osnovne pednosti tegljaa u odnosu na kamione su: manji koeficijent tare odnosno
manja masa tegljaa po jedinici nosivosti; mogunost zamjene poluprikolice ili
prikolice, ime se iskljuuje zastoj tegljaa; vea brzina kretanja na horizontalnim
dionicama trasa puteva; racionalnije koritenje za vee duine transporta i dr.
Osnovni nedostaci tegljaa u odnosu na kamione su: potreban je bolji kvalitet putne
podloge; manji nagibi trasa puteva, koji iznose do 6% u odnosu na kamione koji
iznose do 12%; koriste se samo za transport stijenskih masa na stacionarna prijemna
mjesta (bunkere) i dr.
Izbor nosivosti kamiona za rad u sistemu sa poznatim bagerom (utovaraem)
Poto su bageri osnovne rudarske maine na povrinskim kopovima to se prema
osnovnim parametrima vri izbor nosivosti kamiona.
Osnovni kriterijumi izbora kamiona za rad u sistemu sa poznatim bagerom su:
maksimalno iskoritenje utovarno-transportnog sistema (bager-kamion); odgovarajui
odnos zapremine sanduka kamiona prema zapremini kaike bagera; tehnoloki
uslovi manevrisanja kamiona i savladavanja odgovarajuih uspona trasa kamionskih
puteva; transport razliitih stijenskih masa u promjenljivim uslovima eksploatacije;
veih dinamikih udara u procesu utovara stijenske mase i dr.
Izbor nosivosti kamiona za rad u sistemu sa poznatim bagerom vri se prema
konkretnim rudarsko-eksploatacionim uslovima povrinskog kopa a u odnosu na:
tehnoloke, tehnike i ekonomske faktore. Jedan od najbitnijih faktora je duina
transporta i poduni profil trase kamionskog puta, odnosno tehnika brzina kretanja
kamiona i meusobni odnos zapremine sanduka kamiona i zapremine kaike bagera:
n=

VS
Vb
7

Ti parametri utovarno.transportnog ciklusa manifestuje se kroz formulu:

=1

t u t zam
t
=1 pos =1
t c(k)
t c(k)

Gdje je:

- koeficijent vremena kretanja kamiona u ukupnom vremenu

ciklusa kamiona
tu vrijeme utovara kamiona, [s]
tzam vrijeme zamjene kamiona pod bagerom, [s]
tpos = tu + tzam vrijeme posluivanja kamiona u ciklusu, [s]
tc(k) vrijeme ciklusa kamiona, [s]
koeficijent posluivanja kamiona u ciklusu

Granine vrijednosti koeficijenta vremena kretanja kamiona u ciklusu je

=1

kod

tpos = 0, to bi odgovaralo utovaru kamiona u kretanju. U realnim uslovima, kamion

uvijek gubi dio svoje transportne funkcije, za uovar i istresanje stijenske mase te
nepredviene zastoje u ciklusu. Iz formule proizilazi da sa poveanjem duine
transporta i zapremine kaike bagerase poveava i koeficijent vremena kretanja
kamiona u ciklusu.
U realnim uslovima eksploatacije optimalni odnos zapremine sanduka kamiona i
kaike bagera iznosi:
n=37
Sa ekonomskog stanovita, u nekim uslovima eksploatacije, optimalni odnos
zapremine sanduka kamiona i kaike bagera esto je manji od tri. Meutim, sa
tehniko-tehnolokog stanovita taj odnos nije prihvatljiv zbog smanjenja kapaciteta
bagera radi produavanja ciklusa bagera zbog podeavanja kaike za istresanje
stijenske mase nad manjim sandukom kamiona. Pored toga dolazi do prosipanja
stijenske mase, to uslovljava prekid rada utovarno-transportnog sistema radi
ienja radne povrine i poveanih dinamikih udara velikih komada stijenske mase
o konstrukciju kamiona to povlai manji radni vijek i ee kvarove kamiona.
Eksploatacioni kapacitet kamiona

Eksploatacioni kapacitet kamiona na sat rada u smjeni predstavlja osnovni podatak

za proraun smjenskog, dnevnog, mjesenog i godinjeg kapaciteta kamiona, a
odreuje se po formuli:
Qex=

3600 V S k P
kv
t c(k)

, [m3/h]

Gdje je: Vs geometrijeska zapremina sanduka kamiona, [m 3]

kp koeficijent punjenja sanduka kamiona
kr koeficijent rastresitosti stijenske mase u sanduku kamiona
kv koeficijent iskoritenja rada kamiona
tc(k) vrijeme ciklusa kamiona, [s]
n

t c(k)=t u + t ipr+ t i +t m +t
i=1

, [s]

Gdje je pak:
tu vrijeme utovara, [s]
t u =t c( p) n k +t z

, [s]

tc(b) vrijeme ciklusa bagera, [s]

nk broj kaika bagera za punjenje sanduka kamiona
tz vrijeme zamjene punog kamiona sa praznim pod bagerom, [s]
t ip , t ipr

vrijeme kretanja punog i praznog kamiona na i-toj dionici trase kamionskog

puta, [s]
i

t p=

Li
i
v p , [s]

t pr =

Li
v ipr , [s]

Gdje je pak:
9

Li duina i-te dionice trase kamionskog puta, [km]

v ip

brzina kretanja punog kamiona na i-toj dionici, [km/h]

v ipr

- brzina kretanja praznog kamiona na i-toj dionici, [km/h]

ti - vrijeme istresanja i manevrisanja kamiona na odlagalitu, [s]

tm vrijeme manevrisanja kamiona pod bagerom, [s]
t vrijeme ekanja kamiona u ciklusu (nepredvieni zastoji), [s]

PARAMETRI KRETANJA KAMIONA

Otpori kretanju kamiona
Ukupni otpor kretanju kamiona satoji se iz slijedeih otpora:
W = Wo + WV + WI + WJ + WK , [N]
Gdje je: WO otpor od kotrljanja tokova kamiona, [N]
QV otpor od vazduha, [N]
WI otpor od nagiba trase puta, [N]
WJ otpor od inercije, [N]
WK otpor od krivine trase puta, [N]
Otpor od kotrljanja tokova kamiona djeluju u toku cijelog vremena kretanja (stalni
otpor) dok ostali otpori djeluju povremeno u odreenim vremenima kretanja
(povremeni otpori).
a)Otpor od kotrljanja tokova kamiona, odreuju se po formuli:
WO = GK f , [N]
Gdje je: GK teina kamiona, [N]
f koeficijent otpora kotrljanja (tabela 2.2.)
b)Otpor od vazduha odreuje se po formuli:

10

FvK
WV=
2
3,6

, [N]

Gdje je: koeficijent eonog otpora vazduha ( = 0,59 0,78)

F eona povrina kamiona (rauna se kao proizvod irine i visine kamiona), [m 2]
vk brzina kretanja kamiona, [m/s2]
Za brzinu kretanja kamiona vk < 4,2 m/s otpor od vazduha se ne uzima u obzir.
c)Otpor od nagiba trase puta, odreuje se po formuli:
Wi = iGK , [N]
Gdje je: i nagib trase puta, []
d)Otpor od inercije, javlja se pri pokretanju, zaustavljanju i promjeni stepena prenosa
kretanja kamiona, a odreuje se po formuli:
WJ = GK (1+)a , [N]

Gdje je: koeficijent inercije rotirajuih masa, koji iznosi:

- Kamioni sa hidromehanikim sistemom prenosa snage:
prazan kamion

= 0,085 0,07

pun kamion

= 0,3 0,01

- Kamioni sa elektrinim prenosom snage

= 0,1 0,15

a - ubrzanje (usporenje) kamiona, [m/s2]

ubrzanje kamiona

a = 0,5 m/s2

usporenje kamiona

a = 1,5 m/s2

Predznak otpora od inercije zavisi od toga da je kretanje kamiona sa ubrzanjem (+) ili
usporenjem (-).
e)Otpor od krivine trase puta, odreuje se po formuli:
WK = KGK , [N]
Gdje je: K specifini otpor od krivine trase puta, koji se odreuje po formuli:
11

 K 0,03 G K

200R
200

, [N/kN]

Gdje je pak: R puloprenik krivine trase puta, [m]

Efektivna vuna sila

Efektivna vuna sila na obodu tokova kamiona
Efektivna vuna sila na obodu tokova kamiona ili tegljaa, naziva se i tangencijalna
vuna sila, a rauna se po formuli:
FT =

N m p t
vk

, [N]

Gdje je: Nm nominalna snaga pogonskog motora na vratilu

p koeficijent korisnog dejstva sistema prenosa snage od vratila motora do tokova,
koji iznosi za:
hidromehanike sisteme

p = 0,80 0,85

elektromehanike sisteme

p = 0,8 0,9

mehanike sisteme

p = 0,85 0,93

t koeficijent korisnog dejstva tokova

t = 0,7 -0,9

Vuna sila na kuki tegljaa

Vuna sila na kuki tegljaa odreuje se po formuli:
Fk = Ft W , [N]
A slui za proraun vue prikolice ili poluprikolice.
Uslovi kretanja kamiona i tegljaa
Da bi se kamion ili teglja kretao, moraju biti ispunjeni uslovi:
Ft > W
Ft < Fa
Fa > Ft > W
12

Gdje je: Fa adheziona teina kamiona ili tegljaa, koja se odreuje po formuli:
Fa = Ga , [N]
Gdje je: Ga adheziona teina kamiona ili tegljaa za etiri pogonska i dva vodea
toka:
Ga = 0,65Gk , [N]
koeficijent adhezije
Brzine kretanja kamiona
Razlikuju se slijedee brzine kretanja kamiona ili tegljaa:
- teoretska brzina predstavlja najveu brzinu koju kamion ili teglja moe da razvije;
- tehnika brzina predstavlja odnos prednjeg puta i vremena istog kretanja kamiona na
odreenoj dionici trase puta;
- srednja tehnika brzina predstavlja odnos preenog puta i vremena istog kretanja
kamiona na ukupnoj tarasi puta;
- prosjena tehnika brzina predstavlja prosjenu brzinu kretanja kamiona u ciklusu;
- eksploataciona brzina kretanja predstavlja odnos ukupno preenog puta i ukupnog
vremena kretanja kamiona sa svim zastojima (utovar, istovar, ekanje u ciklusu i dr.).
Za proraun vue kamiona, koristi se tehnika brzina kretanja kamiona na odreenoj
dionici trase puta. Radi toga se uzduni profil trase puta dijeli na karakteristine
dionice (promjena nagiba trase, kvaliteta putne podloge, radiusa krivine i dr.).
Maksimalna tehnika brzina kretanja kamiona, ograniena je uslovima:
- na horizontalnim dionicama trase puta: vunom silom i uslovima koenja;
- na dionicama trase puta sa usponom: vunom silom;
- na dionicama trase puta sa padom: uslovima koenja;
Maksimalna brzina kretanja kamiona odreuje se po formuli:
v=

N m p t
F t (f i j)

, [m/s]

Dobivene brzine se koriguju sa koeficijentom smanjenja tehnikih brzina:

Tabela 1. Koeficijent smanjenja tehnikih brzina punih kamiona
Duina dionice, [m]
0 -105
105 225

Koeficijent smanjenja, [%]

0,2
0,3
13

225 400
400 750
750 - 1000

0,4
0,6 0,7
0,7 0,8

Tabela 2. Koeficijent smanjenja tehnikih brzina praznih kamiona

Uslovi trase puta*

Duina dionice do 150 m

Dobri
Srednji
Loi

0,65
0,6
0,55

Duina dionice preko 150

m
0,85
0,8
0,75

*Pod uslovima trase puta podrazumjeva se stanje kolovozne konstrukcije i propusa

mo dionice.
Brzina kretanja kamiona u zoni utovara iznosi:
- za dobre uslove
- za srednje uslove
- za loe uslove

vk = 4,5 [m/s]
vk = 3,0 [m/s]
vk = 0,8 [m/s]

Osnovni sigurni uslov kretanja kamiona je:

LZ L V
Gdje je: LZ zaustavni put kamiona, [m]
LV minimalna vidljivost, [m]
LZ =v k ( t rv +t k ) + L K + LR

, [m]

Gdje je pak: vk brzina kretanja kamiona, [m/s]

trv vrijeme reakcije vozaa, s trv=0,4-0,7
tk vrijeme dovoenja konice u dejstvo; tk=1,5 [s]
Lk put koenja, [m]
Lr rezervna duina zaustavnog puta kamiona;

Lr=10 [m]

14

v 2k
LK =
2 g (+ f i)

, [m]

Odakle, proizilazi da sigurna brzina kretanja kamiona po uslovu koenja iznosi:

v =g ( + f i )[ t 2pk +

2(Lv Lr)
]
f ( + f i)

, [m/s]

Gdje je:
tpk=trv+tk
Sigurna brzina kretanja kamiona u krivinama, odreuje se u zavisnosti od zanoenja
kamiona:
v k = g R ( i O ) , [m/s]

Gdje je: R radius krivine, [m]

- koeficijent bonog klizanja;

=0,3

iO popreni nagib trase puta u krivini; iO = 0,02-0,06

Srednja tehnika brzina punih i praznih kamiona iznosi:
- za pune kamione
v ps =

LP
tP

[m/s]

- za prazne kamione
v pr
s =

L PR
t PR

[m/s]

KONSTRUKTIVNE KARAKTERISTIKE KAMIONA (DAMPERA)

- osnovni sklopovi i parametri
U konstruktivnom smislu kamioni se sastoje od osnovnih sklopova i sistema: nosee
konstrukcije, sanduka, ureaja za kretanje kamiona, ureaja i mehanizma za
oslanjanja nosee konstrukcije na ureaje za kretanje, ureaja i mehanizma sistema
15

za prenos snage od pogonskog motora do pogonskih tokova, ureaja i mehanizma

sistema za podizanje sanduka, ureaja i mehanizma sistema za upravljanje i drugih
pomonih sklopova, ureaja i mehanizama.
Osnovni parametri su:
- koeficijent tare
Kt=

Gk
Qk

[t/t]

Gk sopstvena masa kamiona, [t]

Qk nominalna nosivost kamiona, [t]
-

za CAT 769D
Kt=

G k 35,42
=
=0,9
Q k 39,3

- specifina instalisana snaga

N sp=

Nm
Qk

, [kW/t]

Nm nominalna snaga pogonskog motora kamiona,

[kW]

- nosea konstrukcija kamiona

16

Slika 10. Nosea konstrukcija kamiona CAT 769D 1.prednji branik, 2.platforma za
pregled i odravanje, 3.traverza za ojaanje asije, 4.nosa hidrodinamikog
pretvaraa obrtnog momenta, 5.otvori za zglobnu vezu sanduka kamiona za noseu
konstrukciju, 6.otvori za zglobnu vezu suspenzionih cilindara za oslanjanje nosee
konstrukcije na zadnji pogonski most, 7.nosa za vezu hidraulinog cilindra za
podizanje sanduka kamiona, 8.nosai kabine, 9.veza nosee konstrukcije i
suspenzionog cilindra prednjeg upravljakog toka, 10.nosa pogonskog motora
- sanduk kamiona

Slika 11. Vrste sanduka kamiona CAT 769D

17

- ureaji i mehanizmi sistema za oslanjanje nosee konstrukcije na ureaje za kretanje

kamiona

Slika 12. Sistem oslanjanja prednjeg dijela nosee konstrukcije na upravljaki toak
- hidromehaniki sistem prenosa snage

Slika 13. Radna i parkirna disk konica kamiona CAT 769D

18

- elektromehaniki sistem prenosa snage

Slika 14. Dizel-elektrini agregat kamiona Euclid R 190 (dizel motor N m=1342 kW,
generator GTA-22F): 1.nosea konstrukcija agregata, 2.hladnjak dizel motora,
3.pogonski dizel motor, 4.generator, 5.spojnica
- sistem za upravljanje kamionom
- sistem za podizanje sanduka

19

PRORAUN SATNOG I EKSPLOATACIONOG KAPACITETA SISTEMA

HIDRAULINI BAGER CAT 365 KAMION 769D I POTREBAN BROJ KAMIONA U
SISTEMU
BAGER:
QbE X =

3600 V B k P
3600 4,4 0,8
kV =
0,9=156,66 m3. .m./sat
t C kR
52 1,4

KAMION:
K

V
42
t = sB t cU =
53=505,91 s
4,4
Vs
K
U

t CK =t UK +t v . p . + t i . + t v. pr .
t v. p . =3600

3 km
=432 s
25 km/h

t v. pr . =3600

3 km
=432 s
25 km/h

t i . =60 s
t CK =505,91+ 432+60+ 432=1429,91 s
V Ks =

NK

QkEX =

K
N

71,4
=42
1,7

3600 V B k P
3600 42 0,95
126403,2
kV =
0,88=
=63,14
t C kR
1429,91 1,4
2001,874

m3/h

nk potreban broj kamiona u sistemu

20

Q
156,66
nk = kEX =
=2,48
Q EX 63,14
Zaokruujemo na: nk= 3

Slika 14. Kamion firme Thiess

21

Slika 16.Najzastupljeniji kamioni na naim krajevima

Zakljuak
Autoprevoz (engl. rubber -tyred haulage) u graevinarstvu se uglavnom odvija putem
vozila raznih konstrukcija na pneumaticima. To su vozila koja karakterie visoka brzina
na otvorenim putevima, velika manevarska sposobnost i prilagoavanje svim terenskim
i vremenskim uslovima, odnosno svim radnim uslovima (vremenske prilike, osobine
samog puta, dnevna ili nona svetlost). Tipina vrsta graevinskih vozila ili
uoptenokamiona su: damperi i kamioni kiperi. Ostala vozila koja se koriste u
graevinskom transportu su traktori sa prikolicama - za gradilini transport ili tegljai
sapoluprikolicama za prevoz profilnih komada i rastresitog materijala na vee daljine.
Sami kamioni odnose se na na prijevoz:
1. ljudi (autobusi, kombibusi, kombinirana vozila: 6 ljudi + 1-2t tereta)
2. rasutih tereta: kamenog agregata, zemlje, kamena, opeke, asfaltne mase i sl.
(kamioni
kiperi); cementa, hidratiziranog krea (silo-kamioni / cisterne)
3. tenosti: vode, nafte; tenog bitumena (cisterne)
4. svjeeg betona (automjealice)
5. specijalnih tereta (auto-vozovi, kamioni s prikolicom /sve rjee/, kontejnerski kamioni)
6. opih tereta (kamioni sanduari), bez i sa hidr. mehanizmom za samoistovar/utovar
Uvjeti za primjenu sredstava transporta na javnim putevima:
- gabariti (max2,5x4,0x16,0m)
22

- osovinski pritisak max. 82kN

- tokovi pneumatski (p=0,8MPa)
- brzina max. 60 km/h (iznimno 80 km/h),
- potrebni svi signalno sigurnosni sistemi i oprema za sudjelovanje u javnom saobraaju
(Sredstva koja ne zadovoljavaju ove uvjete, moraju se kao teret transportirati na
gradilite, pri
emu se esto rastavljanju na glavne sklopove).
Osnovne odlike:
- meke-njenije konstrukcije (zbog povoljnijih uvjeta rada),
- instaliranja snaga pogonskog motora 10-20 kW/t mase
- pneumatici visokog pritiska (uski)
- mogunost savlaivanja malih uzdunih nagiba.

Literatura
[1] Linari, Uinak standardnih graevinskih strojeva za zemljane radove, Graevinski
godinjak96,
[2] http://www.caterpillar.com/
[3] http://www.iveco.com/Pages/welcome.html
[4] Katalozi proizvoaa (2010.):Thiess, i dr.
[5] http://www.terexmining.com/
[6]http://www.argradnja.com/

23