Вы находитесь на странице: 1из 14
LAS ACTITUDES' Elena Mereedes Zubieta 1. Introduecién Las actitudes han sido, casi desde la constitucién de la Psicologia Social, uno de los temas de estudio centrales de esta diseiplina. Tanto es asi que se ha llegado a afirmar que sin las actitudes no podria comprenderse la Psicologia Social, especialmente lo que refiere a la produecién norteamericana. Como sefialaba Germani (1966), el interés por este concepto surge de Ja nevesidad del psicélogo de contar con categorias que permitan reducir la complejidad y diversidad de Ja conducta social, permitiendo hallar Tas causas generales de la misma, Presente, como objeto relevante en campafias y programas preventivos de distintas conducta de riesgo asi como en intervenciones orientadas a mejorar el clima organizacional, su interés primordial reside en el papel que juega en los procesos de cambio social. Es el factor mediador por excelencia entre el individuo y el contexto social de pertenencia. (Morales, 1999) Para Triandis (1971, en Echebarria et. al., 1987) la actitud puede pensarse como una idea cargada de emocién que predispone a una clase de acciones respecto de una clase particular de situaciones sociales. Fishbein y Ajzen (1975) sostienen que la mayoria de fos investigadores acordarfan en que las actitudes pueden ser descritas como una predisposiciones sprendidas a responder en una manera consistente favorable o desfavorable respecto de un objeto dado. Ambas definiciones indican que las actitudes tienen un aspecto afectivo © emocional y que proveen el bagaje motivactonal para las acciones dirigidas hacia un objeto especifico (persona, grupo, situacién, Wea, etc.) Si bien, como se veré mas adelante, cada actitud tiene un referente particular, las actitudes pueden organizarse en estructuras consistentes ¥ coherentes conocidas como sistemas de valores. El término “idcologia”, por ejemplo, se usa para designar ur 1 "Texto" elaborado’ sobre la base der Morales: J.P-(1994)- Las actitudes. En J.P, Morales (Coord.) Psicologia Social. Madrid: Me Graw Hill, 2° Edicion. rane ap uray urypnss Baydaio Bap 4 samuaGodwo> SO] 2p oxanpeH POFFENIRON! FALL ‘mun sous) apend orefas un ‘oydussfa soy “woURyRA ESO ep Ho;DRPR P| OD BUOIOR,As 88 popisuaw ef ‘JeuIprause o1elgo fe aXnglwwe 2s anb oaeieu o oantsod soroys"o |e auagiau epoayeA BL SMUT, poprouar 9 -UOMTaAp O- PyoUspHA woycuL ULoeA|BAD w] ‘oAneyouu0d ‘owe 300 ‘Se & ‘oaidiosap © oansiouap ayuatumont oj apustosen anb 2159 oss00Kg “oiqo opeuTMUDIop tun © soaneau 0 soansod somadse SoMeUaise SonpIAIpul so] BAnENTeAD BIouapuD, 2189 Ug “91> “UOIDPIEAS © upjseUTSoIde 9p ‘ozeyoos 0 UOLsaENE 2p “uorseqordesop © upiongoude 9p uysas seisondsas suyjonbe ‘eanenjer opuays ‘< sajguasosqo K seysotgtueur seisendsox op aed 8 esuayut soutagop “ousonay operse un pralize & opUALS ‘Sesoy MIELE SEATERTEAD smsendseu sns ‘sleep $8 “Sojjanbe awe seuosied se] ap souojoonas sey < oWOLXe auarqume Jap sojnumpsa 0 soyedse sof ante ropmmpow £ apuoqunzonuy ouso9 seouoWe epiqaoiioo so pranoe eT“ OWDINT OpEIsa, tn OUTS ajqeatesqo X eisapURM eIsendsau eu 1 "muosiad pe omorxa so ou anb of} sa enb opurwoyduat ¥i89 a8 “browapuay ap 2e1geH TY ‘popriqnsosnfsop 0 poprniqosoany ap oposs o1cef2 wos o1a1ouso oligo n poptaua oun ap upionjox2 vy osupipou osadea 9s onb worSopoorsd bjouspuss ont wa (E661) vaxTND & MEG ap UOLOESP ef zezTIN soMpod spepifajdios ns £ sopnanoe sm ap wii; ugtorsodios w| uo souonpoxu emg sopnyye Se] 9p worsuouND & HOPI “Z (£61 “Sons K uasspur py ‘ousuanad ap eunyno Bf 9p ‘u129p $9 ‘Sojapou! op sprpatt ues ue apuodap sourgiased ‘anb pepyeas ap odn 49 ouloo Jse sowapKade anb ose ap aselo 2] “pepiteas, ‘sowapuaqaide sojena soj ap spaen e soptpuadde uptodsadad ap soqtso oxros sopiqau09 42s upiquien uapang “ugISTsUOD B] & pepeatiquIe e AoNpaX e LEPNe so anb UoI2oE A ugiomasdioyy ap soquony wos ‘sogpey sof zenjeso £ smaucroumy uoquniad sou seuss sorsg “so{gysod souorsenys op wus exjdum amnbjens ¥ souewagua [e sowezayear Bionpuoo ap odis pnb seurmayop exed soutezHIn sonplaspar so anb saroysa & sopnutioe ap sopeidoi seuasis ap ojjouesap J2 eNpoey anb e] Biouarsiswod "isa 59 °K saqpyo0s sopolgo v wysandsai vj ua ,etovas|su0> ¥| sod ueztoroRIe® 98 “Sefe!90s sapmyyae Sry “(e961 “TRB BUIRGayog Ua ‘6c6r “PURRODS KzIEy) UOKONASIA © odas8 un ap searyfod sep uoynsal anb sosoyea & setouaaxs ap opestony oxunvo> actitud positiva o negativa hacia wn lider pero, a su vez, su carécter positive 0 negativo admite varios grados. Puede ser también que esa actitud caiga en un panto de indiferencia 0 neutro, bien porque Ia persona no tiene una actitud formada respecto de ese lider ~estamos frente una no-actitud, bien porque su actitud es ambigua, admite aspecios positives y negativos con aproximedamente la misma intensidad. Asf, se representa lo que se denomina continuo actitudinal, que integra a la valencia y a la intensidad (Figura 1). — ___ © Diireecién _ ©) Intensidad (4) -_—_o Ca a T z iNoy Tera xy neat A Poste Figura I's Continuo actitudinal Es importante sefialar también que habrd que diferenciar qué actitudes son mds centrales en el sistema de actitudes y valores y cuales son mas marginales periféricas. Es decir, cuales ocupan una posicién clave en términos de lo que es skamente significativo para el bienestar y los objetivos del individuo. Asimismo, la centralidad se complementa de safiencia, ia medida en Ia cual un sujeto, le da preeminencia a una actitud. No todas las actitudes centrales son salientes. Por titimo, es necesario remarcar que la actitud tal como ha sido definida, siempre se dirige a algo, a un objeto que debe quedar claramente especificado. No es lo mismo una actitud negativa hacia un estilo de liderazgo que una actitud negativa hacia el liderazzo de Pedro. Este ejemplo nos sugiere que los objetos actitudinales se diferencian entre si 1no séio en fancién de sus contenidos (pe: liderazgo situacional), sino tambiga por su nivel de abstraceién (p.e: Pedro). 3. Las respuestas o componentes de la actitud El estado psicokigico intemio que denominamos actitud, se manifiesta a tavés de respuestas observables que tradicionaimente se han clasifieado en tres categorias: cognitivas, afectivas y conativo-conductuales. Si bien lo que caracteriza a la actitud es “Souorsasdxo sis wioey sonmeBaU Savojoows £ somarumuas sod epeyeduroae pis9 souquior sis 9p z9p¥Fis v| & voxprs0ung UosseuEIO B| ap BAnDFoU Uuotoenyena B] amb rezodso ap sa ‘wjouassistuoo ap sisaroxy ef opuarnis “owawom fe 20g ‘seronpuo se) £ sauorapt00 Se] 2p Spann B UPIqUA ous ‘oIDaFe [ep SPABAT E O}OS Ott sesaida apand as uOKDENYEAD 2] onb £ somzazayip soxdsoos tos o1naye £ uotoenpeaa anb oxo $9 -wsoo wuustta wy & wun ‘uos oatioage aquctioduues 0 eisandsay & pranoe anb ‘stoap s9- ‘prance B| ap aiwatracuz09 ‘cont 9 sa ugrooute w] anb opeuuye WEY sasome soysnu anbuny ‘prynse Bap o7e/Go 9 ‘woo ueIDose as anb seuoivouKa « MUR op sopEIse ‘SoWUaIUIHES So] ¥ ynbe UaxaIoUL ag seanoaye suysondsou sey 7g “wu a1sp op wanteou Uo}oenyeAD BUN ELsENA|| BNRDOING UOLIETUERIO Hy A EI> anu eUORy UgIoEDOse wun ‘sioureatmeBou epmocos grse Zope Hf [8 “ojduuofo iso ug -omquie jap earmBoa © eARHSod uo}serouNos of ap ameurEUoMepUTy ALIA nb A ‘eyDIp envauredosd ugioneas ey sa anb ‘osed opunfas [9 ep as “wuosiad vj sod opens pepmiqeqoud €p opeiS jap spuadap wary exno omaUNE-oIafqo UpLoeIDONe BUN aDa\geISe as anb fa ua ‘osed sound aise ap opeimnsas jap uoroung ug Sopris sonptagpuy sod epeuszoy e389 9p pepmiqeqo.d (efeqreipowymye) bun euoN eoRyIOING UOLDEZIUEGIO BL, oMLeINBS vf moo ugyxauo van s999|q@I89 $9 S]UBARIAL BI>UIOID B| SP Uo]seAID w] > osed oem [9 “ropi3us v] s9 oinque [9 & eongiDamg uoIrEZIUNSI0 | sa UONSEND Ua OYIGO [2 IS “SeIOU © somamne sns ap ounsie & orlqo un anua wonsitgeqord ezafemyeN ap UO}DEIIOSE HUN aquaria s0jqeise 2s ‘orowtid zePuaNoes ajgop BUN uanfls searyuBos sessandsas ourmegpata uooenyear (6661) STMOWL ROIPUL UDI OMFOD "BUIOTD oesayru 0 wgissudxa ns ouioa soysip squaurnidoxd seapr se] K soMaUEsuod so] owe: WacnjouE {St9UD0I2,, SU] “OIOLNSD OpAUDS UE “,SP}OURL,, SOpRUNLHOUAP se—ap! 0 SomeKUTeStIEd 9p spaen 8 sonposd as owlgo un op eapieSeu o vapysod upoenqexs | opmusd! y swamnuoo seysondsaz sey 1°¢ “prune ¥] ap Savuouadwos 0 soptowioza so| ap owso> Ugisexdxa 2p soja seffanbe op afqzy as ugiqure; (eno sod wozex vj so euodns opesso yep anb eusiUL pepyfajdiuoo vj ‘apua sod & ‘eouaytxao9 wis ‘ousayur opers9 oorun uN v aiduays UapHTe { uaisixaoo anb sowaranp sea sau 2p spxen e seysayrtreus apand 2 e359 "upIoeN|BAD vf 3.3 Las respuestas conativo-conductuaies Las conductas son tambi susceptibles de ubicacién en ef denominado coatinuo actitucinal, Algunos comportamientos pueden ser miy negatives como es el hecho de negarme a interactuar con individuos rigidos y otros muy positivos, como colaborer en Jas acciones propuestas en el liderazgo situacional de Pedro. En los estudios de astitudes se toma en consideracién, ademés de la conducta propiamente dicha, las intenciones de condusta: el acuerdo en apoyar el estilo de tiderazgo propuesto por Pedro o ef desacuerdo en interactuar con determinada organizaci6n a causa de su impronta rigida burocritiea. 3.4 La relacidn entre las respuestas evaluativas 0 componentes de ia actitud Como se mencionara, desde el punto de vista teérico fa actitud es un estado interno evaluative mientras que los componentes cognitive, afectivo y conativo-conductual son sus vias de expresidn. Asumiendo una perspectiva metodoligica, los tres tipos de respuestas son diferentes entre sf aunque no completamente, ya que todas ellas remiten 4 Ja misma variable que es la actitud, Dicho de otra manera, cualquier actitud se puede manifestar concretamente a través de ‘res vias fandamentales diferentes que convergen en cierta medida porque comparten un sustrato 0 base comiin, porque todas representan Ta misma actitud. Metodolégicamente, cads tipo de respuesta sctitudinal se puede medir con la utilizacién de diferentes indices pero la relacién entre estos indices de le misma respuesta debe no s6lo ser positiva sino también intensa (Figura 2). = Persona ——» Creencias positivas acerea de un objeto) t Reacciones ante él Con afecto y emociones ‘ positivas Dispuesta a mostrar conductas favorables Figura 2: sustrato comin de ta actitud £ap eypuaauo je ap eanafgns Pepriqeqoud eun gspusy (eyouseso) ,s9avs8 sotepunaas soiaaja asoual, suaudsou0oL3ue seropyd ap osn Je anb .ajgrqoudurt otourepruranxs,, so anb estiad amb “(2fceqaud siourepauasixa) €- “(eIqeqosdun yu ‘arquqosd ru) Q “(eyqagoudan ayuowepewsasxa) C+ ‘9p wasondsas ep onuruoo un opuesn X .[eRUIsUOUE Of>19 J2 BINBAY, © ,SanesB soLTepUNoas so1s9j2 sonpord,, otios serouscis aouinb op opessy] an ap oseq ¥] argos ‘svandoauoanue swioppid ap osn Je eloey pmynoe BL aigos uorezfear sauone so| anb uoloesnsaaut +8] Ue{eouseUD vf 9p eprUNse pepraqeqo:d ap opesé re alayay eanolqns peprrgegosd ey orafyo jap oysadsar uoio¥jqod vf us Seanpews0M wos anb spyouaers ap owmn{uoa un ap aseq % axqos uatatiqo as souoFaRunOpUE sms carols popriquesep % < vassolons popyrqngoad ¥| :woisewuosut ap sods, Sop seqes03 osqoaid 5 o1a{go opeuuuarap un ap orpadsax euosiad wun esuoid anb of sages ered anb eprasod X soso1ue woroetnanoy.w| ap spusudsop as (5761) worly & wEqys\a 2p (UV) epouozey uo!ooy #] ap BOAL ef ap “SarEUOISKaLIEPRUN SoFaPOUT Sof ap oasBUT [a Uy “seatneou sapepatdaid soumospnfpe anb oyjanbe » sourezmysar “esi9AUl 2 & ‘€ seatused sepepreno ep opziop soueuapisuos anb oyjanbe eisey soprent SOUTHS SON, “oTaIG0 asa OpeNjere Jos eoaraNI OUIOD ap UOIBUTSE wong wan eH JN B] argos asey tun muoraiodord a euIpayok Owlyo Je uo Lo.oeIaL ns ua opesed Jo us oimabpe euosiad ef anb omoxursouos fo anb eoxput sopes-eayteysedxo B| op eU0eI 2 19 ‘ap ware0e soutestiad anb of uod ‘Orato [ap worsoe SoUroUD! anb serousLo £ woLoEULIELY 1B] Yoo epeUoonjar amuatumEaase Pisa TeUIPNITOE oalyo jap souD9e anb UpIIeN|EAS wy soapmBoo sayuapaaayay Pp prison ¥] ep samapacenun Soj ap Bgey a6 anb opHUAs ais9 Ue sy “VoIDEIKepe-UoloeULIO} op ‘osoooud 9 Us opavasjoe uorory as onb sayemanpuos & soapoaye ‘SOAs soses0ud Soy ‘ap oronpoad £ yourpmnoe o1afgo 12 u0> aust? euosiad e| anb sexauatsadxo ap afzas eam ap ‘opeynsas ja sq “Rauk20 up!oordepe ap puof en So prance w“2WaIGIUE OYEP ¥ EuOSIed 2] 9p seisandsas se A [eos amoiqure ap sommuNfIse soy ave eIOpeIPaW! oe Uy sopaioe st 9p onuoqunans ta “wouigar worsercotcepaty Bf X sooisidia sopeynsas So] unas epensepe spur Bf s° pmuise ef 9p (muoIsuOUpLN avons Bf Jse uny 210} 52 ou olwaruodogos Jo X sayuatapi os sowauuya So wag 1S La deseabilidad subjetiva es el grado en que la persona cree que las consecuencias expresadas por le creencia son positivas o negativas. En el caso de fa oreencia “produce efectos secundarios graves”, se puede anticipar que las personas considerarén que las consecuencias resultan indeseables. Esta informacién también se evaliio en una escala — 3 +3, com un punto de indiferencia 0. Subyace a la TAR el supuesto de que la conducta est bajo la influencia de le intencién de condueta, y ésta a su vez esta bajo la infJuencia de la actitud y de la norma subjetiva De esta manera, os individuos toman decisiones en funcion de la valoracién que bacen. de los resultados de su comportamiento y de las expectativas que tienen sobre ese comportamiento en funcién de lograr dichos resultados. A esta racionalidad instrumental, el modelo integra la racional cultural o normative mediante una medida de opinién favorable o desfavorable de los otros significativos ante la conducta especffica y sobre la motivacién para seguir esa opintign (Ubillos, Mayordomo y Péez, 2004). ACTITUD Creencia Valor Creéncias Expectativas ‘COMPORTAMIENTO. NORMA SUBJETIVA Creéucia sobre otros Valor de los otros Figura 3: Representacién de la Teoria de la Aecién Razonada (Ajzen y Fishbein, 1980; en Ubillos, Mayordomo y Paez, 2004) 4.2 Antecedentes afectivos Si todas las actinudes surgieran como lo propone la Teoria de la Accién Razorada, eso levaria a postular que las personas tienen un control racional de todas sus emociones y sentimientos y sabemos que esto no es siempre asi. Hay muchos ejemplos sobre cémo las emocioncs influyen en las funciones psicolégicas de las personas y estudios que ugyooacoud ‘petTeyap eun ua OFzéapy| ap sorsond ua opueMype sain BL a1GOS , soLUBOHTIFPOSEP. saveSyuan opumiodsoou ourusnay ofzei9py 9 P1924 SoMpLAIpEH So] ap RaneBau prIpIoe ey ‘anbygisuann as onb se1aua8 somaped ‘ojduafa s0g “souoxsea0 sesousumn ua opeyasazd Fy 9] as anh algo Jo wsey karteReN oO wanssod prunoe wun siaUPUY eECLesap euosiod wy -oplyo [@ Hoey pumnse e| ap ,uoromouystisn, wun sonposd os prada S9 ojnuijise ye euosied e ap uorsisodxe B| opuend “K wuosied ef ap uoladzoiad e & a|aysso0e so oyatoutos opnunss un anb woriduny ,upistsod wsoun, | (R961) auofez exe _Jugjoysode wiau ap oFDea,, JOP ose> fo 59 oMoD somELOU SOHOUESSP 8 sen| opuep euNdiosyp BL UD Tega oLONF sp anu opis ey UOIIeOYIpOUE BX ‘owrarurezingas jo anua vipaus anb oseaoud [ap sistgue |e sy “seuosiad se] 10d sopra soood wos 0 sarmrtmy ood mmynsar soypupmnee sojafqo so} anb us soses soyjanbe ua eziory wiggo enb omauia]a un $9 OIaTUTEUOIaIpHOD fy “OMETUWZAOFAL Ja UE SISEsUR ‘ns fod pepyin urs8 ap opts UetL oMaRUIPLOLaIPLUOD [ap SeLIOa se TIDOS eFofooIsd wy “pepmunuod 2] ap soynexfaymy So] ap Uo}udoused K ugiseaydan op sojpatu sot rWWauoLour os anb gasesqo as anb opep onpratpur epea sod sepezijeau sopepranioe se oquauieatysod enyeaa 2s onb jo ua ouvip jednif enuanoua un sezeas optoap as psEUNWIOD UgRoUBAIO) ap euTEIBOLd ‘un ty “Soalau soy seujxa v uepnte onb 0 soatysod sopeynsas uaonpoad anb sersandsox sejjanbe ap owuaiutpayeuoy [2 avoyas azuevado n jouownssuy ofonuDuO}oIpU>D {3 “sapy{ [9 e19eq eagusod pranoe wun ua seMMLIED -odinba us “od- soumtode onb ofequny [9 smque10 ap wusoy ns Goo smuanoag. sauo1ser0se ap o1snposd owoo f “pepl(erinau ‘epee soustonpoxd ou ojsful ye apond J9p¥ opeuouaiep ug “BOR Sef IS anb (opeuormIpLIODL) o[musA O10 Wad sopHados souojovpoosv sns ¥ se198i8 seysbooKS Jod equae ‘seUOSHad sul Uo seayroedso seisendsad oOAS ou suoUTBIOKUL an ‘(opeUo;>IpuCD o) ENGL OjmISS um anb vy UD afezypuasde ‘ap uo wun v arayas £ aojAeg ap VANBIE R] EINDUIA aS OOISHO opuetLUCUOIOEPLO? [I Joniaunursur omanuouoroypues & o21spI2 oMenuoWor>IpLOD ssopeuurouap soj opejouesep uey as anb so, us afeapuorde Jap wySopooisd 2] ap oMgtay ja US soautfoud opis ueY FeUIPHATIZE owaTLLUOIOEPLOD [2 23qOs SOmPNASD SO7L ‘sapmipon so] ap omagumuos>yptos Ye UaA9KFa1 SEMI SEIS “OAtHEABOD srtEgWOSMOD 12 onbyipou 9s anb us ajqesapisuos orgures un sys uapand sepmynse sey and wensanap Investigaciones posteriores del autor demostraron sin embargo, que la mera exposicibn es condicién suficiente pero no necesaria para que se procuzca la intensificacién de la actitud (Moreland y Zajonc, 1977), Se otservé también que la mera exposiciéa con su comespondiente intensificacién de la evaluacién positive, se producian incluso cnando Jos estimulos no Hegaban a ser reconocidos por las personas. La intensificacion se produce también sin que se implique ningiin proceso cognitivo, el reconocimiento esti auseurte y su lugar es ocupado por “afectos subjetivos”. Puedo no tener una explicacion “racional” de mi oposieién a que las mujeres ocupen puestos directivos o de liderazgo pero la problemética activa aspectos personales en fa que intervienen emociones y afecios. tras investigaciones nas recientes han demostrado también que hay una ampfia gama de procesos counitivos y perceptivos que pueden ocurtir sin necesidad de conciencia por parte del sujeto como puede ser el aprendizaje de une estructura gramatical, ciertas tarcas Kxicas 0 el proceso de categorizavién social. De la misma manera, fendmenos como Ia presiin temporal o la aprensién de. evaluacién afectan el efecto de la mera exposicin (Bornstein, 1989; en Morales, 1999). Si bien la tradiciin en investigecion sobre actitudes considera al efecto de mera exposicién como un antecedente afectivo de las actitudes, muchos autores lo consideran come uno de los muchos efectos cognitivos que ocurren sin intervencién de la coneiencia. 4.3 Antocedentes conductuales Es abundant la evidencia con ta que se cuenta acerca de fa conducta como fuente de la actitud. Las més conocidas son las téonicas de adiestramiento de todo tipo, deportivas, religiosas, militares, educativas, etc. Subyace a éstas la idea que la repeticién muy intensa de ciertas conductas hard que éstas se incorporen en el repertorio conductual de los adiestrados sin que haya resistencia por parte de éstos. Esté la conocida “téenica de lavado de cerebro” y, si bien su implantacién con gran reiteracién muestra un impacto comprobado, &ste se ha exagerado en muchos casos, Fazio (1986) postulé que la experiencia directa con el objeto era la base fuerte sobre la aque se forman las actitudes. Sus estudios demostrahan que las actitudes que mejor se aprenden, las mis estables y las que mostraban una relacién mas estrecha con la conducta eran las que surgian a partir de la experiencia directa en comparaciOn con las a1 sour aqop ‘owuoureyaasd gous 9s out0; ‘pJ>u29595U09 Bap TID] [9 soomEde “uoIsaudo ap sea sauy sts & £ payoe 8] ep eusoNN pepifojdwoo e ¥ epeuoroejar aquaurErsasiC ‘sojdoad soy soo soar0d esed soasendo sazoyen So & joueaafas wf sou apond o1sfis un ‘soxoqRA K sepouaasD sedoxd se ap oxedsas onjsuagap outsiaesour owes ‘opel Ox10 Fog “SarlRAA|ARN SefseNNsAY “eMIEY WIS ap + ‘aiagstnas anb sot e sowsando saioyea so] too sepeztrorytu ms9 ou uapend smuosiad se] [mUIpMpI9e PEPER Ogg & peprBuOrSHaUEprN ap wapl eI LBUATIEM apond 2s OU ‘SoAN|sod amlaurarseiuopeid 0 ofgs sojeuayyio sotoxapar uaa anb seuosied seyfanbe uw nb lungjsanu sauopeStiseaul ap ody arse ap souotsnjauco se] TEIOgI oueap! jap oyedsas saiopeasssuoo so| uo apaons septuns o8fy -onumuoD Jap orpour ond Jo ua ‘TeNNOKE Uuatg spui ous eaneSau ayrourestoTLN eULIOS ap HENeA2 Sof OU ‘SatopeasasuoD sopElmIsod soj @ wouodo 9s ou seynieqy| oj onb uansonut Somp So} “oBzugUIO UIs ‘opuENs ono [9p tofoeBon e] euo;piN dun sod assARFap anb EuEOTdu otusLMpeAtastod/OUUSETEIDgH [2 Woo opionaessp-opsonoe 9p oseo Ja ty Sowsondo nm souorIpeHOD Os ou aIs9 ap sowaNxe sol opuEND aBms euis|goxd! 1% ‘eupMaNe onUMKOD un uqos wsueasop pritior e| an Equo:puT OD1SE|9 oySandns (2 ‘pepHDjodig e] ap orsedsoy ‘rpusjeaqune w| ap et34qoud [2 & erouaysisu0a ef ‘pepuodiq eisandns y -pryioe 8] uoo sopeuoioefarsopenuaa sorodse son swmasjar oypey ey sooqsdura soipmise sounfye ap sopzynss. $07] sopaanor se] ap soyeampaninse soysadsy °s “soppuypmanae sigue sowoueunied £ soyumyodun sonposd seonpuos sepmunuiaap sezreer Jo ‘sstoIKpUOD seuard wa anb eqzMsod ‘Sepmiow su ep oIpmise jo uo sewacngUE syuL sel oP pun any onb ‘eanuuos wysueuosip wap eLIO= B anb Uarg epssNdsy SoH (666) SOTFIOW sapod rap ofa 9p sapeprjepow seuaio ap ojsadisez sexe[a spus ZaA spe saprunioe SoULEALIOY B SOUrEAST] oXode ap sauojson snzyppar jo & woro{any sel JS anb seuos:od oo ayuoNs OPO [2 c1ad cusstreome 0 pepuione ap osnqe ap rivastp viouatiadxe wun Jeuo} ou Sowa, prop Db] ap popyigssao20 v uo ows eIDAMp BoUaLIedxo a] Uo ONE OX e359 soared OAIsIOOP oqund 2 anb opimnuosas upio|sod vise gawziweur ‘souoIzesnsoxu] sms op operinsas ‘ouiod “some [9 swuauLiouarsod "epeareIpaus 0 e2eNpUl BIouoLIOdxo sod ejonpoud 96 anb ‘esperar que sus componentes fancionen de forma similar, es decir: creencias positivas + afectos positives + aproximacion de aceptacién y simpatia, Cada una de jas evaluaciones parciales deberian armonizar con la evaluacién global del objeto que proporciona Ia actitud general y si esto sucede estamos en condiciones de hablar de consistencia actitudinal. Asi, los tipos de consistencias pueden ser miltiples en funcién de la existencia de los ‘res componentes actitudinsles. Una consistencia evalustivo-cognitivo, por ejemplo. es Ja que se ds enire l evaluaci6n general del objeto actitudinal y fa evaluacién que resulta del conjunto de sus creencias. Si evaliio muy positivamente el ideario liberal se espera que evalie positivamente la iniciativa individuel. Si tengo una actitud positive frente a una organizacion del Estado comunista, ¢s esperable que me manifieste negativamente ante la propiedad privada. Respecto de las fuentes de inconsistencias, aparecen cuando la actitud, més que un ‘origen cognitive tiene un origen afectivo o conductual. Puedo tener una posicién negativa ante ciertos. grupos minoritarios, por ejemplo los protestantes, y ésta verse relativizada producto de una relacién interpersonal afectiva positiva que mantengo con tun integrante de ese grupo religioso. ‘Asimismo, puede haber una inexistencia de creencias sobre el objeto actitudinal que impide que la acttud esté bien definida y nos acerea al concepto de no actitud, cuando una persona no tiene una actitud formada hacia un objeto concreto ~probablemente fruto de ta falta de trato y experiencia con aque La inconsistencia evaluativo-cognitiva afecta la estabilidad de In actitud o, dicho de otro modo, provoca su inestabilidad. Las actitudes inconsistentes cumplen deficitariamente Ja funcién fundamental de ellas que es Ie de orientaciin de la persona en su mundo social Por el contrario, los sujetos con actitudes consistentes manejan mejor la informacién contradictoria con su actitud, exploran las caracteristicas de esa informaci6n y tratan de refutarla activamente, La denominada ambivaiencia actitudinal puede darse tanto en el componente cosnitivo como afectivo. En el primer caso sucede que las creencias sobre el objeto actitudinal son evahustivamente inconsistentes entre si, en ef segundo, existen sentimientos miatos © encontrados en relacién al objeto de la actitud. Podriamos decir que le ambivalencia u ‘uo use as onb eA pun o Banedepe spur seared: pape w juby -oisand opeulU=Iap ednoo Wosuadseopeurutzayap“weiBoy “ap Uy | Uds -sal0yeA ap earsaudxa peprsosoa | Honpax sepy, opeurumiaap un v secode supioap apand wuosiad wap, ~,ugDeMus 1B 8 onsnfe, ap 0 sajeySue) sofstgotaq ueLOdas anb soanalqo swzuvoye ete oars optens Pojuotunassus uopoung wun ajduing pryyoe e| and sap souspod ‘sisaymis ap woUEUE y (084 “poe “Zaye & owopunseyy “So[pAN We) [¥ID0s oUsOMLD nse asmdape uoyuued 9] ‘sayuewodi wiopisueo onpiarpur je snb sodnut ‘© souossad sn] uoo souoronisu se] seyuaust9 ® sepa.te uapand sapmnoe se] [soos uotoeqoxde ngisa: & sodnud ovals us esmsdany uayuued yo00s aisnlo ocr (2 oxdaauos-orne © pepnuopy wy zed someodun soxoyea sesaxdxa uayuned 2 atsaudxa-oougres (P “sojopayBovap o somaune sous opueztpeurarxa ousiur js wpomy seapBou souowowe sq muage ayued sousuafp-o8y (0 ‘eomopay pepysaoeu e] opualoeysies ‘soBtiseo so] sezruruUE & sestisdurooed sey ecIuNNKeu uoNRUEd :ponoumasuy (9 “opumnua jap BaQROURUdIs { exejo uoou Eun JoUDT Op FEpIsaveK B] OpuerrEstIES eiuaIZyOO ‘exouver op opunur jo sea082q>9 < ceUapio sojains sop juarusoouos aq (e soproysiuapy umy Soxpnysa so] anb soppsouad souojoury oauyo sey wsysoud AX eave munuoy ap uzzyemund anb zea vf ¥ SonpiAtpUL sof 2p svorBojootsd sopepssozett renal] ap uouan sapnyiaee sj onb agtoury oy waoypies (}002) zove & owopsoxceyA, ‘SOI sopnynoe sej ap souorouny sey “9 ‘somo uo seaneSou se] A soseo soun us seanisod seonspiajonare ce] siuoyes spur opuoyoey warrou| euLIOg op odnYUL UAIqUIEL orxauioo [g -ojsaide onb ef e eprootiog wuosied vu wyNseZ .pezeuaurE,, ¥| opuEND ‘opaia 989 2p soasuisod soysadse souniiye ssoouoes ‘souoisemIs seo us K *Sorslios unjsod ju opustpuajap ‘ousnueysacsd [op opurigey emp ayusuIApeUIOMND 398 ‘o1xojuoo opeumuuiajap un us opand “opep ojdurol> j2 wg “wonpu|D vj LoS HOLA aNb souojonjau sey zisago & salgeisauy Jos B wepuan sapMInge Sef enb soBq eoUETBAIqUIE 7] “sosogge ana sonpoud as opurens eannoaye A seppaa9 Sulud 59 opuns eanpufos seousistsuooU! ap yersadse ose> UN BLSUEUT PHOTO UA se el principio de utilidad medios-fines, Ia actitud se adquiere, mantiene 0 expresa como forma de conseguir un objetivo que es ttl a la persona. En una actitud se hace satiente la funcién expresiva de valores cuando permite a 1& persona manifestar lo que piensa y siente realmente o quiere que los demés sepan acerca de ella, Una persona muesira una actitud févorable hacia un lider como medio de comunicar a fos demas fa posicion propia respecto de una serie de euestiones acerca de del manejo de la distribucién de tareas, de las relaciones interpersonales y del logro de objetivos en un grupo. Mientras que a la funcién instrumental subyace una racionalidad utilitaria que permite aleanzar objetivos de corte individualista, la funcién expresiva se basa en la proyeccién de una determinada imagen social y, por tanto, tiene una racionalidad de corte mds bien cultural (Paez & Zubieta, 2001). Morales (1999) amplia el espectro indicando que existen otras actitudes, como las prejuiciasas 0 etnocéniricas que cumplen més bien una funcién ideoldgica. Este tipo de actitudes proporcionan una ceterminada explicacién de las condiciones o desigualdades existentes en una sociedad y, si sti grado de aceptaciGn es elevado se logra legitimacién, ‘y justificacién para quienes sostienen la actitud en cuestién, Esto se daré cuando existan condiciones objetivas crénicas de marginacién y estigmatizacién de los grupos que son, objeto del prejuicio junto a un conjunto de practices sociales oriemadas a mantener ese estado de cosas. En sintesis, para que esta fumcién tenga lugar debe haber un apoyo y respaldo institucional tanto a la marginacién de personas pertenecientes al grupo desfavorecido como a las estrategias de mantenimiento del statu quo (Echebarria y Villareal, 1995), Por tltimo, hay una nueva funcién que es muy similar a Ja anterior pero en la que no tiene por qué darse necesariamente un respaldo institucional sino que depende mas bien de las condiciones de interaccién entre grupos: fa de separacién. En este caso las, actitudes consisten en atribuir a un grupo dominado, sin poder 6 de status inferior, caracteristicas neyativas sobre las que es posible despreciar y neger reconocimiento social a fos sujetos que pertenecen a ese grupo y legar a justificar, eventualmente, el ier y Miene, 1994), tratamiento injusto que se les dispensa ( ¥I ‘ps-ce'dd ‘wneqisg “7 -feps{RH ‘2 74 ‘tumpsodwy ouomg ayy -aownleug Jo MBojoyodsy ay, spa) UOs|Q Wy A vuLRZ CIN & ‘sorpnfaig pur saddjoasars Jo suorpury ay UO (7661) “d “eUEHA A WW BOPLLZ 60-1 dd “oud gz ‘oop Bouon omouaydns “Bopoyotsg pors0y pur Kayouosiag fo pounop “emsodxa aie Jo soaya TupMEAY “(RO6T) TY uoleZ ETL dd GE s1FOpOyneg unouauy ssousmp ou pas soouasajaud : Sunqumn pu Bugsoq (O61) GY ‘ORT “WPH aonnatg-uosieag pUpEW\ “uprononpy Cini) yoro0s vxBopoarsy (SpLood) eIaLANZ'A & SOIRGA “S *ZapUEWENT =zavErC We “eproipumyd ugran & ypauozes uoIaae U] 9p So|epour ‘pryLive ¥] ap sojoUodo;) ‘ugioipew A worotuyep :sopmanoy “¢po0d) “d “ZR X S “MOPIOKE ‘s ‘SONIGN “eaonyy S2m011aHe :PEPEN “Sopvondo « sooSpoporaut ‘s07}a9 sojjousaq ~sououangy souope,, $0} 2 jPi90s wpBopod}s “A BOAMOD ‘| ‘SOY ‘ug “sauojoeut sep ap safopea Sp samoyaIS0d se] UoD sopereduroa sajefoosoxseA! jootsd souopearput ‘seanyno se] ap soucroduosaqy (1097) “A “wiaanz £ ea ‘661-161 “dd ‘Se “Ropoyosg 1100 pun Anyouosiag fo poumog “ysaayye amsodxe jo sauaxind90 ap 40} uompuo>

Вам также может понравиться