Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
HIPONIMIA Y MERONIMIA
EN LENGUA AWAJÚN
1
AWAJÚN CHICHAM
BETEKMAMTIN WEANTU AIDAU
DEKAMU
En borrador
Asesor:Wes Collins
2
AGRADECIMIENTO
3
ÍNDICE
Agradecimiento
Introducción 7
Hiponimia 13
Meronimia 20
Conclusiones 27
Bibliografía
4
INTRODUCCION
5
Actualmente a partir del año 2000 se ha
determinado denominar AWAJÚN, para distinguir
aguaruna que es castellanizada con awajún netamente
hablado en propia lengua.
El pueblo awajún se
caracteriza por ser un
pueblo de mucho
conocimiento sobre la
naturaleza, dotados de
capacidad de
aprovisionarse sus
alimentos sin depender
de otros.
Adaptados perfectamente a una forma de vida al
medio geográfico. La educación en el pueblo
awajún fue como sigue siendo hasta ahora, una
transmisión generacional de padres a hijos,
mediante cuentos y ejemplos que relatan hechos
de antepasados.
7
General de Educación Intercultural Bilingüe y Rural
DEGEIBIR con un RD Nº 2554–2009–ED.
JUTÍ BATSATBAU
9
pachimjamu amainai nuniau asamtai dekas
AWAJÚN tumami tusa yapajiaji.
10
HIPONIMIA
11
Veamos un ejemplo:
PLANTA
Yuca es Planta es
hipónimo hiperónimo
de planta de yuca
yuca
12
nunu, tuja kuntin tusa diyam kuntin weantu kuashtai awai
chigki, damak, uwegtin aidau. Tikishchakam chichaji
ajak, jushakam antsag ajak tamak awai mamá, paampa,
shaá nuintu tikish aidaushkam, chicham atus chichatai
aina nuna tuinawai hiponimia.
KUNTIN Hiperónimo
13
Yamai juju dismí.
CHIGKI Hiperónimo
DAMAK Hiperónimo
Kamit Kusea
Hipónimo Hipónimo
14
UWEGTIN
Hiperónimo
Butush Chuú
Hipónimo Hipónimo
15
ATUMEK UMIKTIN:
TAGKU
_______________________________________________
_______________________________________________
___________________________________
YUJAG
_______________________________________________
_______________________________________________
___________________________________
16
DAPI
_______________________________________________
_______________________________________________
___________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
___________________________________
17
_______________________________________________
_______________________________________________
___________________________________
18
MERONIMIA
19
merónimos. Pero la palabra mano puede ser merónimo
ante la palabra brazo. Así que las relaciones son relativos.
Veamos el ejemplo:
YUCA
Hoja es Yuca es
merónimo holónimo
de yuca. de hoja
hoja
20
Igualmente ésta clasificación de palabras
también existen en nuestro idioma, veamos a
continuación.
Timajim antsanuk junashkam ujaktajime wakuj awa
jutí chichamenish meronimia tawa dusha.
21
Yamai disagmi wajuk akanja chichaji:
ujuké
buké
kagkaji
WASHI Holónimo
Saepé
Buké
Shijaptaji
KAGKA Holónimo
22
Nuji
Uje
Kagkaji
WAGA
Holónimo
Ésaji
Chapi
Tanish
Holónimo
JEGA
23
Yumai atumshakam wii umikag jumamtuk
umiktajum. Amainai atash, seetug, nayum, ame waji
wakejame nunu umiktá.
ATUMEK UMIKTIN:
BRAZO
_______________________________________________
_______________________________________________
___________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
___________________________________
24
CABEZA
_______________________________________________
_______________________________________________
___________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
___________________________________
25
INAGNAKUN TAJIME
26
BIBLIOGRAFÍA
27