UNIVERZITET U TUZLI

FARMACEUTSKI FAKULTET
AMELA BILAJAC

FORTIFICIRANJE HRANE I OBOGAIVANJE

NUTRIJENTIMA
(SEMINARSKI RAD)

TUZLA,MAJ 2014.

UNIVERZITET U TUZLI
FARMACEUTSKI FAKULTET
AMELA BILAJAC

FORTIFICIRANJE HRANE I OBOGAIVANJE

NUTRIJENTIMA
(SEMINARSKI RAD)

TUZLA,MAJ 2014.

Naziv predmeta:Bromatologija
Voditelj:Dr.sc.Midhat Jai,vanr.prof.
Broj stranica:12
Broj tablica:/
Broj slika:2
Broj literaturnih referenci:5
SAETAK:
Obogaivanje hrane je proces dodavanja mikronutrijenata(bitnih elemenata u
tragovima i vitamina)za hranu.Prehrani kojoj nedostaje raznolikost moe biti
nedostatak u odreenim hranljivim tvarima.etiri glavne metode:
1.Biofortificiranje(tj.za uzgoj usjeva poveavajui nutritivnu vrijednost,to
moe ukljuiti i konvencionalno selektivni uzgoj i moderne genetske
modifikacije)
2.Sintetika biologija-dodatkom probiotikih bakterija u hrani
3.Komercionalno i industrijsko fortificiranje-brano,ria,ulje(esto kuhana
hrana)
4.Poetno-npr.vitamin D kapi
Nutrijenti dodani u osnovnu hranu mogu poveati unos odreenog nutrijenta
ak i na razini cijele populacije.Upravo obogaivanje hrane kljunim
nutrijentima na poetku 20.stoljea odgovorno je za iskorjenjivanje bolesti
poput guavosti,rahitisa,beri-beri-a i pelagre.
SUMMARY:
Enrichment of food is the process of adding micronutrients (essential trace
elements and vitamins) for food.Food lacking diversity can be a disadvantage
in certain nutrients substance.Four main methods:
1.Biofortificion (tj.for crop production by increasing the nutritional value,
which may include conventional selective breeding and modern genetic
modification)
2. Synthetical biology-addition of probiotic bacteria in food

3.Komercial and industrial fortification-flour, rice, oil (often cooked food)

4.Initial for ewample vitamin D drops
Nutrients added to the basic foods can increase your intake of a particular
nutrient, even for the whole populacije.The key nutrient enrichment of food
at the beginning of the 20th century is responsible for the eradication of
diseases such as goiter, rickets, beriberi and pellagra.

SADRAJ
1.UVOD..............................................................................................................
..............1
2.GLAVNI
DIO............................................................................................................2
2.1.Jodirana
so...................................................................................................2
2.2.Folna
kiselina...............................................................................................3
2.3.Niacin..........................................................................................................
.........3
2.4.Vitamin
D.....................................................................................................................4
2.5.Fluor.............................................................................................................
..4
2.6.itarice........................................................................................................
................5
2.7.Selen...........................................................................................................
......5
2.8.Nezasiene masne
kiseline..........................................................................................5
2.9.Karnozin.......................................................................................................
....6
2.1.1.MLIJENI PROIZVODI KAO FUNKCIONALNA
HRANA...........................................................6
2.2.NUTRIJENTI..................................................................................................
...7

2.2.1.Ugljikohidrati............................................................................................
.7
2.2.2.Proteini.....................................................................................................
........................8
2.2.3.Lipidi.........................................................................................................
......................9
2.2.4.Vitamini....................................................................................................
.9
2.2.5.Minerali.....................................................................................................
........10
2.2.6.Voda.........................................................................................................
...................10
3.ZAKLJUAK.....................................................................................................
...........11
4.Literatura........................................................................................................
..................12

1.UVOD

1923-U vicarskoj se prvi put uvodi fortificiranje kuhinjske soli s jodom u

svrhu prevencije guavosti.Englezi i Amerikanci obogauju mlijeko vitaminom
D u svrhu prevencije rahitisa.( Written by ajina)
Hrana se moe smatrati kao funkcionalna kad je odgovarajue
dpkazano,da pored osnovnog prehrambenog utjecaja dodatno povoljno utie
i na jednu ili vie ciljanih funkcija u tijelu,na nain koji je relevantan za
poboljavanje zdravstvenog stanja i ope dobrobiti i/ili smanjuje rizik od
bolesti.

Funkcionalna hrana mora ostati hrana.To nisu tablete ili pilule,nego je dio
okvira normalne ishrane.
WHO i FAO,meu mnogim drugim nacionalno priznate organizacije,prepoznali
su da postoji preko 2 milijarde ljudi irom svijeta kojii pate od raznih
nedostataka mikronutrijenata.Godine 1992.,159 zemalja obavezale na
WHO/FAO Meunarodnoj konferenciji o prehrani da ulau napore kako bi
pomogli u borbi protiv takvog problema,naglaavajui vanost na smanjen
nivo joda,nedostatak vitamina A,eljeza.Znaajna statistika dovela je do
otkria da oko 1 od 3 osobe pate od nedostatka joda,vitamina A,nedostatka
eljeza.Samo obogaivanje hrane je korak ka smanjenju uestalosti ovih
nedostataka i njihovih povezanih zdravstvenih uvjeta.
Nutricionistike znanosti zapoele su s modernom hemijom i njenim
osnivaem Antoine Lavoisier-om krajem 18.stoljea.Temelj za uspostavu
nove znanosti,nutricionizma,donijela je saznanja iz ope hemije(identifikacija
elemenata i spojeva),razvoj metoda hemijske analize,biohemije i fiziologije,te
znanstveno,kvantitativno testiranje starih i novih teorija i ideja.Bioloski
aktivni sastojci krane su fizioloki konstituenti u hrani ili dodaci prehrani koji
poticu iz biljnih i zivotinjskih izvora,a ukljucuju nenutritivne i nutritivne
sastojke koji su pokazali da imaju veliku ulogu u prevenciji bolesti i ouvanju
zdravlja.Bioloke aktivne tvari koje su nutritivnog karaktera su
aminkiseline,masne kiseline,neki ugljini hidrati(npr.beta-Dglukani,inozit,sorbitol),vitamini,minerali.

2.GLAVNI DIO
Najee fortificirane namirnice su:
-itarice i proizvodi od itarica,
-mlijeko i mlijeni proizvodi,
-masti i ulja,
-aj i druga pia,
-hrana za dojenad...

Mnoge namirnice i pia irom svijeta su fortificirane,bilo dobrovoljno od

starne programen proizvoda ili zakonom.Da bi potkrijepili proizvod,prvo se
mora dokazati da je dodatak odreenog vitamina i minerala koristan za
zdravlje,siguran,te uinkovit.S gledita ishrane,moraju se uzeti u obzir i
trokovi koje e trite podrati.
Primjeri hrane i pia koje su obogaene i koja su pokazala pozitivan uinak na
zdravlje:
2.1.Jodirana so
-Nedostatak joda,poremeaj je najvei uzrok mentalne retardacije.Teki
nedostaci uzrokuju kretenizam,mrtvoroene i pobaaj.Ali ak i blagi
nedostatak moe znaajno utjecati na sposobnost uenja....Danas vie od 1
milijarde ljudi pati od nedostatka joda,a svake godine 38 miliona beba,roaju
se sa oteenjem mozga zbog nedostatka joda.Bolesti koje su povezane sa
nedostatkom joda su:m entalna retardacija,hipotireoza i guavost.

Slika.1(udbenik Anatomija oveka,Beograd)

2

2.2.Folna kiselina
Djeluje na smanjenje razine himocisteina u krvi,formiranje crvenih krvnih
zrnaca i ispravan rast i podjelu celija,te sprjeava oteenje neuralne
cijevi(NTDs).U mnogim razvijenim zemljama,dodatak folme kiseline u brano
sprijeila je znaajan nroj NTDs u dojenadi.Dvije najee vrste NTDs su
spina bifida i anencefalija.Znanstveni pokusi su pokazali sposobnost
smanjenja uestalosti NTDs dodatkom folne kiseline trudnicama ak i do
72%.RDA za folnu kiselinu kree se od najniih 150 g/dan za djecu od dobi 1

do 3 godine starosti,400 g/dan za mukarce i ene,a 600 g/dan za

trudnice.Bolesti povezane s nedostatkom folne kiseline ukljuuju
megaloblastinu ili makrocitnu anemiju,kardiovaskularne bolesti,neke vrste
raka i NTDs kod dojenadi.
2.3.Niacin
Je dodavan u hljeb,u SAD-u od 1938.godine(zapoet kao dobrovoljni
dodatak),program koji je znatno smanjio pojavljivanje pelagre.Pelagra,kao to
je poznato,predstavlja bolest nedostatka niacina.Zastupljema je kod
siromanih porodica koje koriste kukuruz kao glavnu prehrambenu
namirnicu.Iako sam kukuruz sadri niacin,on nije bioraspoloiv,stoga ne
doprinosi potrebama za unosom niacina.RDA za niacin je 2 mg NE(niacin
ekvivalent)/dan,za dojenad u dobi od 0-6 mjeseci 16 mg NE/dan,za
mukarce i ene 14 mg NE/dan.Bolesti povezane s nedostatkom niacina
ukljuuju:pelagru koja se sastojala od znakova i simptoma zvani 3D'sdermatitis,demencije i diareju.Ostale bolesti koje su povezane sa nedostatkm
niacina:alkoholizam,anoreksija,zaraze HIV-om,gastrektomije,malabsorbtivni
poremeaji,odreene vrste raka.

3
2.4.Vitamin D
Namirnice u koje se obino dodaje su:margarin,biljna ulja i mlijeni
proizvodi.Tokom kasnih 1800-ih,nakon to su se desila otkria lijeenja bolesti
skorbuta i beri-beri,kasnije i rahitisa,istraivai su otkrili da se mogu lijeiti
hranom.Njihovi rezultati su pokazali da izloenost sunevoj svjetlosti i ulje
jetre bakalara su lijek.Faktori rizika zbog nedostatka vitamina D su:

-u dojenadi,
-tamna koa,
-ivot u zimskim uslovima gdje nema dovoljnog izlaganja suncu,
-kod starijih osoba,
-upalne bolesti crijeva,
-pretilost.
Trenutna RDA za dojenad u dobi od 0-6 mjeseci je 10g/dan i za odrasle je
15g/dan.Bolesti povezane s nedostatkom vitamina D su rahitis,osteoporoza i
neke vrste raka.Takoer je povezan s poveanim rizikom za frakture,bolesti
srca,dijabetesa tipa 2,autoimunih bolesti,astme i drugih bolesti tekog
disanja,infarkt miokarda,hipertenzije,kongestivno zatajenje srca,te periferne
vaskularne bolesti.
2.5.Fluor
Iako se ne smatra esencijalnim mineralom,kljuan je u prevenciji karijesa i
odravanju zdravlja zubi.Podnoljiva gornja razina unosa za fluoride kree se
od 0.7 mg/dan za dojenad i 10 mg/dan za odrasle osobe.
Nedostatak ovog minerala povezan je sa karijesom i
osteoporozom.Prevencija je obogaivanje zaliha vose sa fluoridima.

2.6.itarice
Obogaivanje itarica i njihovih proizvoda moe omoguiti konzumentima
ostvarivanje 100%-tne RDA vrijednosti za irok spektar nutrijenata.Cjelovite
itarice su dobar izvor fitoestrogena,biljne strukture koja je slina strukturi

estrogena.Vaan je u prevenciji raka dojke i raka prostate.Proizvodi od

cjelovitih itarica su bogate spektrom antioksidanasa(vitamin C,vitamin
E,cink,selen,lignani...)Nedavno se proizvodi od itarica obogauju
kalcijem.Razlg je hronino nizak unos kajcija,to je jako loe za ene i
adolescentice koje konzumiraju jako malo
mlijenih proizvoda.Antioksidansi djeluju zajedno s ciljem zatite naih elija
od oksidativnih oteenja.

-Najei funkcionalni sastojci koji se koriste pri obogaivanju animalnih

namirnica su:selen,omega-3 masne kiseline,vitamin E i karnozin.
Navedeni sastojci atraktivni su prevenstveno radi toga to se ve niz godina
u razvoju funkcionalne hrane tei dizajniranju proizvoda za ouvanje zdravlja
srca i smanjenje prekomjerne tjelesne mase,budui da su to najvei problemi
modernog naina ivota.
2.7.Selen
ovjek selen mora unijeti u organizam putem hrane.
Selen u organizmu je dio tridesetak proteina(selenoproteini),koji sudjeluju u
metabolizmu tireoidnih hormona,radu imunolokog sistema,oblikovanju i
mobilnosti sperme,te radu prostate.Razina selena u hrani zavisi od regije iz
koje hrana potie.Nedavna istraivanja su pokazala da dodatkom,osobito
organskog oblika selena u hranu za ivotinje,mogue je poveati njegovu
razinu.
2.8.Nezasicene masne kiseline
Pri dizajniranju smjese za ivotinje koje ce biti bogato nezasienim masnim
kiselinama koriste se razliita biljna ulja,kao to su repicino i laneno,bogata
su alfa-linolenskom masnom kiselinom,ali ne sadre eikozapentaensku i
dokozaheksaensku masnu kiselinu.
Pri dizajniranju koriste se i riblje ulje koje je bogato EPA i DHA,meutim
dodatkom ribljeg ulja ,mseo moe poprimiti riblji miris i okus koji je
nepoeljan za konzumente.
5
2.9.Karnozin

Karnozin je dipeptid sastavljen od L-histidina i beta-alanina koji ima

antioksidativno dejstvo.Vaan je u odravanju zdravlja i vitalnosti ljudi.
2.1.1.Mlijeni proizvodi kao funkcionalna hrana
Probiotici:Acidofilus i bifidus
Acidofilus je prijateljska bakterija u organizmu.Nalazi se u mlijenim
proizvodima i dodacima hrani.Dokazano je da djeluje na sljedei nain:
-poboljava ekologiju crijeva,sprjeava razvoj
patogenihmikroorganizama,mijenja pH stanje tih bakterija te koliinu kisika,
-titi crijeva,mokrane i spolne puteve od bakterijskih i gljivinih upala,
-smanjuje stvaranje kancerogenih tvari u crijevima,
-ublauje diareju,koja nastaje nakon zraenja ili hemoterapija,
-smanjuje nivo tetnog holesterola.
Bifidus je prirodni stanovnik debelog crijeva,poboljava nau vitalnu
snagu.Obje su neophodne za optimalnoza optimalno zdravlje probavnog
trakta,jaanje jetre i krvi,te za porast prirodnih odrambenih snaga
organizma.Ova bakterija olakava probavu i apsorpciju bjelanevina i
masnoa uz ouvanje minerala kao to su fosfor,kalcij i eljezo.Smanjuje nivo
tetnog holesterola,sintetizira hormone i vitamine B i K.

Slika 2. (autor:Vesna Tomaevi)

6
Primjeri mlijenih proizvoda koji djeluju na odreene sistem:

-GIT i opti ugodan osjeaj:probiotiki mlijeni proizvodi

prebiotiki i simbiotiki mlijeni proizvodi
proizvodi sa malo ili bez laktoze
-Kardiovaskularni sistem:proizvodi sa ACE inhibitornim bioaktivnim peptidima
proizvodi sa fitosterolima za sniavanje
holesterola
proizvodi obogaeni s omega-3 masnim
kiselinama
Osteoporoza i ostalo:proizvodi obogaeni sa vitaminom D,Ca i kazeinskim
fosfopeptidima
proizvodi koji jaaju imuni sistem
(http://hr.anhira.com/Alge/probiotici.htm,Branislav
Pop Gligorov)
2.2.NUTRIJENTI
Vaan aspekt prehrane je dnevni unos hranjivih tvari. Nutrijenti se sastoje od
raznih hemijskih tvari u hrani. Mnoge hranjive tvari su bitne za ivot, a
adekvatna koliina nutrijenata u prehrani je potrebno za pruanje energije,
izgradnju i odravanje organa i raznih metabolikih procesa.
Postoji est glavnih klasa hranjivih pronaenih u hrani: ugljikohidrati, proteini,
lipidi (masti i ulja), vitamini (i topljivi u masti i vodo-topljivi), minerala i vode.
Ovih est hranjivih tvari se mogu dodatno kategorizirati u tri osnovne
funkcionalne skupine.
2.2.1.Ugljikohidrati
Ugljikohidrati su glavni izvor energije za tijelo. Oni se uglavnom sastoji od
elemenata ugljik (C), vodik (H) i kisika (O). Kroz lijepljenje tih elemenata,
ugljikohidrati daju energiju za tijelo u obliku kilokalorija (kcal), s prosjekom od
4 kcal po gramu (kcal / g) ugljikohidrata (kcal je ekvivalent kalorija na
prehrambene etiketomzapakirane hrane).Ugljikohidrati dolaze u razliitim
veliinama. Najmanji ugljikohidrati su jednostavni eeri, takoer poznat kao
monosaharida i disaharida, to znai da su sastavljene od jednog ili dva
molekula eera.Najpoznatija je jednostavan eer glukoza, koji je takoer
poznat kao saharoza, disaharid. Drugi jednostavni eeri su monosaharida

glukoze i fruktoze, koji se nalaze u vou i disaharidi, koji ukljuuju saharozu,

laktozu (nalazi se u mlijeku) i maltoza (u pivo i slad likera).

7
Vee ugljikohidrati su sastavljene od tih manjih jednostavnih eera i poznati
su kao polisaharide (mnogim molekula eera) ili kompleksnih ugljikohidrata.
To se obino sastoji od mnogo povezanih molekula glukoze, iako, za razliku
od jednostavnih eera, oni nemaju sladak okus. Primjeri namirnice bogate
sloenim ugljikohidratima su krompir, grah i povre. Druga vrsta sloenih
ugljikohidrata je u dijetalnim vlaknima. Meutim, iako su vlakna sloene
ugljikohidrate sastavljena od povezanih molekula eera,ona prolazi kroz
tijelo s minimalnim promjenama.Tijelo ovisi o njima kao o svom primarnom
izvoru energije.Tijelo koristi veinu ugljikohidrata,glukozu, koja slui kao
osnovna funkcionalna molekula energije u elijama ljudskog tijela.I kad je
dovod ugljikohidrata preniska da bi adekvatno dostaviti sve energetske
potrebe tijela, aminokiseline iz proteina se pretvaraju u glukozu.
2.2.2.Proteini
Proteini se sastoji od elemenata ugljik (C), kisika (O), vodik (H) i duik (N).
Oni imaju razliite namjene u tijelu, ukljuujui slui kao izvor energije, kao
to je podloga (startera) materijala za rast tkiva i odravanje, a za neke
bioloke funkcije, kao to su strukturalni proteini, proteini prijenos molekule
enzima i hormona receptore. Proteini su glavna komponenta u kosti, miia i
drugih tkiva i tekuine. Kada se koristi za energiju, proteini opskrbljuju
prosjeno 4 kcal / g.
Proteini nastaju povezivanju razliitih kombinacija od dvadeset uobiajenih
amino kiselina koje se nalaze u hrani. Od toga, deset su bitne za ovjeka u
sintezi proteina tijela (osam je nuno tijekom ljudskom ivotu, dok su dva
postala bitna tijekom perioda brzog rasta, kao to su u djetinjstvu).
Protein se moe pronai u razliitim izvorima hrane. Proteini iz ivotinjskih
izvora (meso, perad, mlijeko, riba) se smatra da su od visoke bioloke
vrijednosti jer sadre sve bitne aminokiseline. Proteini iz biljnih izvora
(penica, kukuruz, ria i grah) smatraju se niske bioloke vrijednosti, jer
pojedini izvor biljke ne sadri sve bitne aminokiseline. Stoga, kombinacije
biljnih izvora moraju se koristiti za pruanje tih hranjivih tvari.

Nedostatak proteina nije uobiajena u amerikoj prehrani, jer veina

Amerikanaca troe 1,5 do 2 puta vie proteina nego to je potrebno za tijelo
za odravanje odgovarajue zdravlja. Ovaj viak unosa proteina se ne smatra
da je tetan za prosjenog pojedinca. Meutim, kada je unos proteina je
neadekvatna, ali ukupan unos kalorija dovoljna, stanje poznato kao
kwashiorkor moe dogoditi. Simptomi kwashiorkor ima uveanu eluca,
gubitak kose i boju kose, a poveane jetre. Isto tako, ako su unos proteina i
kalorija neadekvatni,dogaa se stanje poznato kao marazam. Marazam
predstavlja prestanak rasta, ekstremni gubitak miia i slabost.
8

2.2.3.Lipidi
Lipidi koji se sastoje od masti i ulja,sastoji se uglavnom od ugljika (C), vodik
(H) i kisika (O) (iako lipidi imaju manji broj molekula kisika nego su
ugljikohidrati). Ovaj mali broj molekula kisika ini lipidi netopljivi u vodi, ali je
topiv u odreenim organskim otapalima. Osnovna struktura lipida je glicerol
molekula koja se sastoji od tri atoma ugljika, svaki spojen na lanac masne
kiseline. Sveukupno, ova struktura je poznata kao triglicerida, ili ponekad
naziva triacilglicerol. Trigliceridi su glavni oblik skladitenja energije
Energija sadrana u gramu lipida je vie nego dvostruko vea u ugljikohidrata
i proteina, uz prosjek od 9 kcal / g.
Lipidi moe se podijeliti u dvije vrste, zasienih i nezasienih, na temelju
hemijske strukture njihova najdua, a time i dominantni, masnih kiselina.
Lipidi iz biljnog su uveliko nezasiene, i stoga tekui na sobnoj temperaturi.
Lipidi koji su dobiveni od ivotinja koje sadre veu koliinu zasienih masti i
oni su stoga vrsti na sobnoj temperaturi.Izuzetak od ovog pravila je riba,
koja je,najvei dio, sadri nezasiene masnoe.Bitna razlika izmeu zasienih
i nezasienih masnih kiselina je da zasiene masne kiseline su najvaniji
imbenik koji moe poveati razinu holesterola.Poveana razina holesterola
moe na kraju dovesti do zaepljenja krvnih ila i, u konanici, bolesti srca.
Nisu svi masne kiseline smatraju tetnima. U stvari, neke nezasiene masne
kiseline se smatraju esencijalnim hranjivim tvarima. Kao i esencijalnih
aminokiselina, ove masne kiseline su bitne za osobe, jer tijelo ne moe
proizvesti. Esencijalne masne kiseline slue mnoge vane funkcije u tijelu,
ukljuujui i regulaciju krvnog pritiska i pomae sintetiziranju i popravku
vitalnih elijskih dijelova.

2.2.4.Vitamini
Vitamini su hemijski spojevi koji su potrebne za normalan rast i metabolizam.
Neki vitamini su neophodni za brojne metabolike reakcije koje rezultiraju
oslobaanje energije iz ugljikohidrata, masti i bjelanevina. Postoji trinaest
vitamina, koji se mogu podijeliti u dvije skupine: etiri vitamina topivih u
mastima (vitamini A, D, E i K) i devet u vodi topljivi (vitamini B skupine i
vitamin C). Ove dvije skupine su razliiti na mnogo naina. Prije svega,
kuhanjem ili grijanjem unitavaju se vitamini topljivi u vodi mnogo lake nego
vitamini topljivi u mastima. S druge strane, vitamini topljivi u mastima se
mnogo manje izluuju iz tijela i stoga se mogu akumulirati do prekomjerne, i
moda toksian, razine.Nedostaci vitamina moe rezultirati s nedovoljno
unoenje, kao i od faktora koji nisu vezani za opskrbu.( Ensminger, Audrey
(1994) Foods & nutrition encyclopedia)
9

Na primjer, vitamin K i biotin su oba u produkciji bakterije koje ive u

crijevima, a osoba moe imati nedostatak, ako su ove bakterije uklanjene
antibioticima.
Ostali faktori koji mogu dovesti do nedostatka vitamina su trudnoa,
interakcije lijekova, i novoroenadi (novoroenadima nedostaju crijevne
bakterije koje stvaraju odreene vitamine, kao to su biotin i vitamin K).
2.2.5.Minerali
Minerali se razlikuje od ostalih hranjivih tvari dosad objanjenih, time to su
anorganski spojevi (ugljikohidrati, proteini, lipidi i vitamini su svi organski
spojevi).Temeljna struktura minerala je obino nita vie od molekule, ili
molekula, elementa.
Budui da minerali imaju vrlo jednostavnu strukturu obino jedan ili vie
molekula elementa, nisu lako unitivi u procesu kuhanja pripreme hrane.
Meutim, oni mogu istjecati iz prehrambene tvari koja ih sadri i prodiru u
vodu ili tekuinu hrana se kuha. Ovo moe rezultirati u smanjenom stepenu
minerala.
Postoje mnogi minerali koji se nalaze u ljudskom tijelu, ali je esnaest (ili
moda i vie) esencijalnih minerala, iznos potreban svakodnevno varira. To je
razlog zato su minerali podijeljeni u dvije skupine: makrominerali i

mikrominerali.Makrominerali ukljuuju one koji su potrebni u velikim

koliinama, u rasponu od miligrama do grama. Kalcij, fosfor i magnezij su
makrominerali. Mikrominerali su potrebni u manjim koliinama, u pravilu
izmeu mikrograma i miligrama. Primjeri mikrominerala ukljuuju bakar,
hrom, i selen.
2.2.6.Voda
Voda ini posljednji razred nutrijenata, iako je injenica da se smatra hranjiva
je iznenaujue za mnoge ljude. Voda, meutim, ima brojne potrebne
funkcije u ljudskom tijelu. Neki od njenih akcija ukljuuje upotrebu kao
otapala (tvari koje druge tvari koje se otapaju u), kao lubrikant, kao
provoenje sustava za transport vitalnih hranjivih tvari i nepotrebnog otpada,
a kao nain regulacije temperature.
Postoje mnogi dostupni izvori vode, osim vode iz slavine i bocama vode.
Neke namirnice imaju visok sadraj vode, ukljuujui i mnogo voa i povra.

10

3.ZAKLJUAK

Ovim seminarskim sam htjela pokazati da fortificiranje hrane i obogaivanje

iste je od izuzetne vanosti u sprjeavanju niza bolesti,te poboljanju fizikog
i psihikog stanja ovjeka.Nutritivni faktori povezuju se s
osteoporozom,opstipacijom,anemijom i malnutricijom.Stoga je nuna briga
za zdravlje povezana sa prehrambenim proizvodima i dodacima
prehrani.Spoznaja da pojedini spojevi dodani namirnicama mogu znatno
pridonijeti prevenciji i lijeenju odreenih oboljenja.Na tritu je dostupan sve
vei broj posebno dizajniranih prehrambenih proizvoda i dodataka hrani,a
injenica je da se u njih sve vie ulae i vjeruje.

Vitamini,minerali,fitosteroli i ostali nutrijenti dodaju se mnogim

prehrambenim proizvodima,koji pridonose stanju potpune ravnotee
organizma.Neka hrana bude lijek poznata Hipokratova izreka,za terapijsku
mogunost hrane.Poetak 20.stoljea oznaeno je kao doba koje je
obiljeeno brojnim otkriima,a jedno od njih je povezanost nedostatka
pojedinih vitamina s brojnim bolestima.Upravo je obogaivanje hrane
odgovorno za iskorjenjivanje mnogih bolesti.

Moderno doba,s napretkom industralizacije i brzim tempom ivota,na prvo

mjesto stavlja prehrambeni paradoks:obilje hrane-prehrambeni
deficit.Nutricionizam se,ako zannost 21.stoljea,usmjerava na pruanje
optimalne prehrane u skladu s modernim nainom ivota.Na tom putu
koncept funkcionalne hrane ambiciozan je i dugoroan cilj,i to je
najvanije,sagraen je na znanstvenim temeljima koje tek treba prepoznati,a
zatim prihvatiti.

11
4.LITERATURA:
1.wikipedia:http://www.nutricionizam.com/index.php/nutricionizam/onutricionizmu/5-povijest-hrane-prehrane-i-nutricionizma?
showall=1&limitstart=
2.Lewis N.M., Seburg S., Flanagan N.L. (2000): Enriched eggs as a source of N-3
polyunsaturated fatty http://alternativa-za-

vas.com/index.php/clanak/article/probiotici
3.Gulati O. P., Ottaway P. B. (2006), Toxicology 221 (7587)
4.Pathak Y. (2010): Handbook of nutraceuticals, Boca Raton, Taylor and Francis Group

5. Spence, J. T. (2006): Challenges related to the composition of functional foods, Journal of

Food Composition and Analysis

12