Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
CONTO DE PEROM,
0 MELHOR CAVALEIRO DO MUNDO
Tcxto c comcntario de um:t narrativn do
Livro de Jose de Arimateia,
cdi~ao ,
rcvista
fUNDO CERAL
'I
~LUP
BIBLIOTE~
APRESENTA(;AO
Picha tecnica:
Autor: Jose Carlos Ribeiro Miranda
Titulo: Conlo de Perom, o Melhor Cavaleiro do
ha
'\ 0 a'an iCO lcSICillllllhO dcstc rom:uace CJII C SIIUS i~tC Clll g:t iC!;OpOrlllj!IICS C
11111 pcqucno fi'n ~mcnto :.chndo lui poucos :~nos 11:1 Oibliotc :1 dn
Catnlunhn c publicndo com o titulo "Ln version gn lnico-po a1ug:u ~c de In
Suite du Mcrliam". eel. Amndcu-J Sobc a:uw ~. I'm: Nomtunc fl, 38 ( 1979).
PJl 174/ 193. A obra existc parcialmcntc. todavin. em cnstelhnno.
po~!>ur ndo duas rcdacyocs difcrcntcs. tendo saclo imprcss:~s nos tina is do
sec. XV c no st!c XVI. Ambas conhcccanm publicn~tiio cont cmpon1nc.~ : /;'/
IJo/odro del Sobfo .\ler/111, seg1i11 ,/ /o' ~to de /o ed1t 11i11 dl' 1]111-,:os tl
1198. cd. Pi:rc Oohigas Bnlre[Jucr. 3 voll., Barcelona . 195711 962: l,11
Demtmdo tf,/ Snncro C r fal. l'l'lmcm l'ort: 1:'1 /Jtdrulro d CII Sabw J\ll'rlfn.
10
JI
504/5 19.
7 Cfr. D'IIEU R, Jcan-Mnrie
Esta conclusao
surprcendente, a primcira vista
tem, no cnt;mto, mais pontos do apoio que a podem confirmar,
como s~ja m os testemunhos oxtcrnos aos tcxtos, fomccidos
pcla pocsia dos nossos trovadorcs, quo constituiu uma
privi lcgiada caixa de ressonancia para a literatura arturiana ,
sendo varios OS cantares que documentam 0 processo de
rcccpyao dos diferentes romances em prosa. 0 mais
signi fi cativo gnapo dcsscs cantares, os l.ais da Bretanlw
anonilllOS11 reproduzem textOS OU cen::i rios de alguns desscs
romances. Ora nao tera sido, porvcntura, acidentalmeutc que,
so o primciro dclcs se referc a tnn episodio da Contimmfiio do
Merlim o o ultimo a urn outro da Folie Lancelot, os tres
intcrm6dios se relacionam eli recta mente como o Tristiio em
prosa, apontando para o intimo convivio em que so situavalll
todos estes romances nas cxpectativas do ptablico medieval.
cste fa cto vem confinnar que, pelo menos mama 6poca
recuada, em que estes textos alcanyaram uma lllaior
divulgay.1o e um mais detalhado entendimento por parte do
ptabli co, em caso algum era conccbivcl a lcitura destc romance
fora do contexto romancsco constituido pelas restantcs partes
do ciclo.
A pcrspcctiva assumida pela maioria dos estudiosos da
actualidado, quo pretcnde Cl le<Har cada romance isoladamcnto,
como se de obras com plena autonomia se tratasse, csbarra
l 3 Siio os cinco tcxtos que etrca b~am o Ctl llt'WIIclm da lhbl 101cca
,\'a cm11al, C"<i ~tindo
Co11gre.w
12
tit
Ia
As,wcwcfim
IIISfHim ca
12
JJ
tie
l_ltcralltm
,\ hdwval,
Vcjn-sc. por cxcmplo. o cpilouo do Tristan en prose, in LOSETII, E.U.: roman en pm .ve do TrlsU111 et Ia compffflt lo11 de /(ust telen de l'lso.
tlnnlyso critique d 'atJri:s lcs mfiiiiiSCrit.v de Paris. Paris, 1890, p. 404.
14
15
14
IG
l9 Cfr. flAU MGAiri N ER - !.1 Tr1S!t111 ,., f ii'O.w. pp. 42/48: VAN
COOLI'UT. C.-A. - /111(!11/llrcs qucm nt cl It: so:n.~ d 11 moll(/c. Lcuvcn.
1986. pp. 13 1 c sec: 172 c scg.: MIRANDA ; I Ocmandrt, PI>. 39/14.
2 Cfr . /,11'ro do: .lose dclfrimatda. C<l. C:u1cr. pp. 205 c 273: No 1oc:u11c
~ D1monda. somcntc o texto cnstclhnno conservn a refercucia no tradutor .
Cfr. I tr Ocmtrnda del Sanci<J Cinal. <.'d . Adolfo Oonilla y Snu M:111iu.
Madrid. 1907. p. 181.
21 Cfr. CASTRO. lvo "Sobr..: a D:tta da lntr oduc;:iio ua Peninsula Iberica
do Ctclo Ar1uriano da Post-Vulgnta". /Jolet1m de Fdolflf!W. XXVII I.!
( 1983). pp. 81198: VENTURA. Lcontinn ;I Nobrc:a do C11111 tf, 0 .
tlflmso Ill. vol. II. Coimbr:t. 1992. pp. 73217':16.
17
2 :1
Referimo-nos a ccrtas alusoes 11 pcrsonagcns :u1uri:mas, nomcndnmentc a morte de Galviio dcpois do combatc com Lancclot. que so
podcm prQvir do conhecimento da par1c final da Ocmrmda do Sonlo
Gmal. Cfr. J>oriiiJ!Oiiaa i\lomtmcntrt 1/istori~rt. Nova SJria. /,11no d<:
tmhagans d~ Conde D. Pedro. 1 vol.. Lisbon. 1980. pp. 90/9 1.
18
19
22
21
22
23
24
ser o chefo de uma linhagem com particulares responsabilidades na manutenvfio da ordem social cri sta, j:l que so
tratava de uma linhagcm snnta sobre a qual recaia um
particular favor divino. 0 seu pecado sora, por isso,
reprovado de um modo rnais sali cnte, ate porque reprcsentara
o abandono de um destino de gloria terrena e espiritual que
lhe estava reservado. E nestc contcxt o-que so comprecnde o
surgimcnto do seu fi lho Galaaz, uma esp6cie de Lancelot
limpo de todos os antcriores crros e fracassos .
So o romance ondc serao rovelacb s as r~izes mais
remotas da linhagem santa de Lancelot, bcm assim como
narrado o proccsso de conversao do mundo pagao a ordern de
Cristo, 6 a Estoire del Snint GrnnP 2 , aquele onde a grande
triagcm da cavalaria ser:l fcita, scparanclo os louvaveis, a
quem cstadio rcservados os segredos do Graal, dos
ccn s ur~lVei s , quo se encarrcgarao de ir afundando o reino
arturi ano nas suas dissidcncias intemas. ter:i sido uma
primiti va rcdacyao da busc:t do santo Graal, interpretada por
Galaaz, irncdiatarnente scguida de tuna narra~o da qucda do
mundo arturiano, texto hojc perdido. Este texto niio podera
con fundi r-sc com nenhum dos romances horn61ogos actua 1mente existentcs, mas sirn com 11111a vorsao anterior que lhcs
ter~i estado na origem c da qual r. Demnndn do Snw o Gmn/
tera conservado cxtensas poryees intactas ou pouco
reftmdidas, sobretudo em alguns cpis6dios quo dtrcctamentc
25
n ra1como atrns
deucamos
exprcsso. crcmos. nn sequencia do C(UC foi .J:i
outrorn anotndo por LOSETH tlnalysc, p. 260. que o r cdac~iio in rcial
do 1l'l.fUIII c11 prose dcveria dar-se por concluida antes de ter atingido o
l'cntccostes do Grnal.
16
Cfr. OOGI)ANOW, f:mny - ..n,c charncter of G:mvnin in the
thir1ccnth century prose romnnces". Mcdmm IIW I/111, XXVII ( 1958). pp.
I W I61.
26
17
27
28
em prosa, documenta tambcm uma certa ambiyao cnciclopC:'dica , rclativamcnte ao mundo arturiano, que esci patentc nesta
dorradcira faso da cvoluyao do ciclo'12 .
A qucstao do cido da Vulgata
29
obediente a prop6sitos que pouco tem a ver com a problcmatica ciclica do romance arturiano em prosa. Trata-so ate de
um texto claramcntc hostil a muitos dos ideais do cido
arturiano em prosa, tal como o ternos vindo a dcscrever, e
redigido na perspectiva de vir a constituir urn romance
aut6nomo, razao pela qual se cornpreende que tenha
incorporado no scu seio algumas poryacs da E:ifoire del Saint
Gran/ imprescindiveis ao scu <..'fltcndimento.
A Mort Artu46, pelo seu lado, embora de uma factura
totalrncnte diversa, tenta compcnsar,. sobretudo na sua parte
inicial, as descontinuidades introduzidas no tecido cicl ico pela
Queste del Saint Graal, o que significa que o scu redactor
prctcndeu reconstituir a totalidade do uni verso ficciona l do
ciclo, acomodando uma vez mais cstc (Jltimo texto no seu
SCIO.
17
t16 Conhcccu posterior edictiio por Jean FRAPPIER - l.o Mortie Rol Artu.
roman du XI/ feme sieclc, Paris, 1936.
30
31
32
33
sI Perom e vitima d:t invcj:t de IIIII dos seus primos, Symcu - cfr. Hstnlrc
del Saint Gran/ , eel. Sommer, pp. 2631264 - . cujo crime vir:\ n scr ainda
evocndo no i.lm cclor - cfr. trm cclot, roman en prose r/11 X /1/hnc .~1i!c/c,
cd. AJcxa.ndre Michn, vol. IV, Pnris-Gcncve, 1980, p. 32 - c na Dtmt111dt'
do Sanro Grao/, cd. Piel!Nuncs, pp. 3 17/319.
E:
35
5:1 As annas da cavnlnria co need idas por umn donzcln sao um mot ivo
c:~ rrcgado
tot~tlrn cnt c
37
Um mundo cortcs
38
39
56 Sobrc n cquivnlcncin entre r m1L\WI e vas.talogem, ver AUEROACII "Lcs nvcntures du chcvnlicr co1u1ois". pp. 13311 52.
40
41
57 Cfr.
SX (fr.
42
43
45
)). 297.
Sobrc a problcm:\ticn que CJwolvc cstn camada da socicdndc
aristocr:\tica, vcr OUDY, Gooq_;cs - "Au Xlie sii:cle: lcs jcuncs d:ms Ia
societe aristocmtiquc", Aml(l/cs /:'.S.C.. ( 1964). 1>1' 835/846.
46
47
48
'19
52
53
!II
54
v
TF.XTO 00 CONTO DE PEROM
AVENTURAS DE PEROM,
ANTEPASSADO DE GALVAO E 0 MELHOR
CA VALEIRO 1>0 SF:U TEMI,O
56
57
achou liu asno e po-lo nelc c levou ate o mar. E nam acharao
na praia senam lia barca sen nhiia companha que tinha a vc~a
estendida como se togo ouvessc de partir. Quando Pcrom v10
a barca deu grayas a Nosso Senhor, que bcm entcndco que
por Dcos viera ali . Entao di ssc a Fanas : "Amigo, m ctedc-m ~
naqudn barca c, se Dcos quiser, eu irei a Iuga r ondo ach ~ue1
saude a minha dor".
Entao comeyou Farras de d1orar o diser: "Amigo, ass1
vos quercis ir soo e tao cnfcnno como sondes e por aventura
nunca vos verei, rogo-vos que me lcixcis ir corn vosquo" . E
Pcrom the dissc: "Metcdc-mc na bnrca c entao vos chrc1 a
minha vontadc" . Farras o tomou o o metco na barca. E dcpois
que 0 i motoo o mais manso quo podo, disso Perom: ."Amigo
Farras, idc-vos que eu quero aqui ficar soo o vos 1rcdes a
vossn capela onde roga redcs a Dcos por min , que me .t ov~ a
Iuga r ondo ache saude do minha chaga. E se vos pnmc1ro
ochardcs Joscfes S3 quo cu. saudadc-mo c di zcde-lhc que I SLO
fiz por que cuidei que em outra guisa nom podcria aver snudc
c porquc cuidei que Deos me lcvaria a Iugar ondc ach~ssc
mcizinha" .
Entao se ~a1o Farras da bare<\ chorando muito, po1quc
a via grao paixao dele porquc ia assi soo c tam. mal-aviado. E
tun ao outro se encomendarao a Dcos e que se t1vesscm ambos
em memoria em suas orayocs, quo bem sabia liu do outro quo
era amigo do Deos. Tanto quo Fa rms saio da barca. dcu ~u
vcnto na vela em manci rtl que em pouquo de hora nom v1o
Fanas barca nem Pcrom. Entao cavalgou ern scu asno c
tomou-sc a sua capela.
113 Tmta-se do filho de Jose de Ar imateia. persona gem da gmnde relcvo
110
11:1
58
59
"cristao scm faltal" . "E sondes v6s cavalciro?", dissc cia. "Si,
per boa fc" , di sse etc, "cavaleiro sam" . "Pois vos cristao
sondes" , dissc cia, "nom aportastcs a bom Iugar, que ncsta
insola dondc v6s portastcs nom ha senant pagaos, que mui
asinha vos matarao sc sabcm que sondes cristao. Mas. porquc
andais c vos vcjo docntc c pior trcito do que nw1ca vi homcm,
trabalharci por ond<? guar~dcs, mas tam cncubertamcnte que
o nom saiba cl-rci". "Oonzcla" , disse clc, "cuidades vos que
possa ~vcr consclho por v6s ou por outrem?". "Por boa fc".
di sse eta, "mcu padre tcm em prisao iiu cristao mui bom
homcm e sabe de chagas. E cu sci por ccrto que se etc de v6s
curar que vos guarcccr:l, sc por saber de homcrn mortal avcis
de scr sao. Certo", dissc cia, "qucria j:i que fossedes em ii<l
camar<l c que nhii o nom soubcssc senam minhas donzelas. E
ainda ojo vos poria co11sclho so cu aquele homem boo podcssc
aver" . "Ai, donzcla". di sso clc, "por Dcos e por mesura, tomai
v6s de mim picdado c fa zcdo-mo fabr com esse homcm".
Quando eta vio que o rogava tam de corayom, oulhou
suas do11zclas c di ssc-lhcs: "Que farcmos a estc cristao?
Ccrto, bcm parccc que scria gram honra de quem o podcssc
sa rar, que bcm parcco homcm que seria bom cavalciro so
pod esse a vcr saudc" . "Scnhora". dis scram as outras. "sc vos
tanto qucre<lcs nom the faleccra saudc, que ligei ramcntc bcm o
podcmos meter em vossa camara E di r-vos-emos como: lcvalo-cmos por csta ribci ra, que c Iugar escuso e soo. ata o cabo
da vossa horta : c des que fo r na horta, o mails/
cscondidamcntc que podcnnos o mctcrcmos na vossa camara;
c depots que i for , logo podercdcs aver o preso que fate com
etc" . "Ccrto", di ssc eta, "csto tcnho cu por bem que o fa<;amos
assi" .
60
61
62
64
65
66
67
68
69
El-rci lhe pcrdoou mui de grado c por preito que cnt rasse
corn Marao em campo por ele. Perom lhe dissc quo, por aver
seu amor, cntraria em aventma ondo ole quisesse. E el-rei lho
disse que dcpois da batalha lhc daria qualquer cousa que elc
quisesse, ainda que todo seu reino lhe pcdisse. "Mas convirnos-ha", disse cl-rei , "que ata li nos encubramos tam bcm que
nhii nom possa saber de v6s. E sabcdes porque vo-lo digo?
Qpe se Marao soubcsse que erades cristao nom cntraria
convosco em batalha. E por direito, que nom sondes de sua
Lei e por tanto nom se devia convosco combater" . r:: Pcrom
lhe disse e promctco que se cncubriria o milhor que podcsse. E
entao meteram suas cspadas nas bainhas e foram-se assentar
so o pinheiro por folgarern. E estivemm i a~a noute escura,
assi mal feridos como estavam .
A noute, sobiram sobre scus cavalos e tomaram-se pcra
o castelo tam encubcrtamente que ningucrn o sentio, afora o
mordomo que espcrava el-rei na or1a. E cl-rei levou consigo
Porom e o mordomo os deceo ambos. E depois que foram em
sua camara, el-rei mandou por sua fi lha e mostrou-lhe Perorn
e dissc-lhe: "Conhcccdcs v6s este cavalciro?" Ela ouvc pavor
o quiscra-se encubrir. Elc dissc: "Filha, nom ha mi ster em
cubrirde-vos que, so lhe bern fizestes, agora lhe fazei ccm
tanto, que este 6 o milhor cavalei ro do mundo. Este me vencco
oje e demais promctco-mc que so combateria por mirn com
Marao" . A donzela foi mui leda com est a aventura e disse que
o serviria como podesse". E depois mandarao por o cristao
que curara Perom . E depois que lhcs oulhou as feridas, disselhes que nom ouvessem pavor que os daria saos ante de
quinzo dias. Assi se conhecoo Pcrom com el-rei e foi sorvido e
honrado E> mais que ele podia.
70
73
BREVE GLOSSARI O
Asinha - dcpressa
Aduro - (gal-port. "ad.ur") dificilmente
Ardido - (fran. "ardit") corajoso
Britar - derrubar, quebrar
Cc1to - (fran."certes") certamente
Duvidar - (fran. "dulter") terncr
Durar - rcsistir
Falocer - faltar
Guarecer - curar-se
Luriga - vestimenta de malha de metal.
Mestre - medico
Rctar - desafiar
Ribar - dermbar
75
iNDICE
Jl
01
IV
OA UTERATURA A HJST6RfA:
MOOELOS E IMAGENS .OA JDEOLOGlA
OA NOJlll.EZA SENHORJAL
v
TEXTO .00 CONTO DE PEROM