LAMPIRAN

Lampiran 1
Foto-Foto Alat dan Bahan

(a)

(b)

(c)

(d)

(e)
Foto-foto alat dan bahan: (a) Screen Printer (b) Squeegee (c) Multimeter
(d) Pengontrol suhu dan pemanas (e) Film tebal keramik CuFe2O4 hasil
pembakaran

45

46

Lampiran 2
Pengolahan data XRD film tebal keramik CuFe2O4 untuk waktu pembakaran 2 menit
2
18.44
30.32
35.02
35.8
37.78
41.8
43.4
52.6
53.96
57.48
57.66
61.32
63.52
66.54
68.28
72.24
74.52

9.22
15.16
17.51
17.9
18.89
20.9
21.7
26.3
26.98
28.74
28.83
30.66
31.76
33.27
34.14
36.12
37.26

2
18.44
30.32
35.02
35.8
37.78
41.8
43.4
52.6
53.96
57.48
57.66
61.32
63.52
66.54
68.28
72.24
74.52

9.22
15.16
17.51
17.9
18.89
20.9
21.7
26.3
26.98
28.74
28.83
30.66
31.76
33.27
34.14
36.12
37.26

(rad)
0.160838
0.264458
0.305452
0.312256
0.329526
0.364589
0.378544
0.458789
0.470651
0.501353
0.502923
0.534847
0.554036
0.580377
0.595553
0.630093
0.64998

(rad)
0.160837
0.264457
0.305451
0.312255
0.329525
0.364588
0.378543
0.458788
0.47065
0.501352
0.502922
0.534845
0.554034
0.580375
0.595552
0.630092
0.649978

A=0.0170;

sin
0.160145
0.261386
0.300724
0.307206
0.323594
0.356565
0.369568
0.442863
0.453467
0.480613
0.481989
0.509709
0.526123
0.548339
0.560967
0.58922
0.60517

sin2
0.025646
0.068323
0.090435
0.094375
0.104713
0.127139
0.136581
0.196127
0.205632
0.230989
0.232313
0.259803
0.276806
0.300676
0.314684
0.34718
0.366231

sin2/2
0.012823
0.034161
0.045218
0.047188
0.052357
0.063569
0.06829
0.098064
0.102816
0.115494
0.116157
0.129902
0.138403
0.150338
0.157342
0.17359
0.183116

sin
0.160145
0.261385
0.300724
0.307205
0.323593
0.356564
0.369567
0.442861
0.453466
0.480612
0.481988
0.509708
0.526122
0.548338
0.560966
0.589219
0.605169

sin2
0.025646
0.068322
0.090435
0.094375
0.104713
0.127138
0.13658
0.196126
0.205631
0.230987
0.232312
0.259802
0.276804
0.300674
0.314682
0.347179
0.36623

sin2-A
0.008646
0.051322
0.073435
0.077375
0.087713
0.110138
0.11958
0.179126
0.188631
0.213987
0.215312
0.242802
0.259804
0.283674
0.297682
0.330179
0.34923

sin2/4
0.006412
0.017081
0.022609
0.023594
0.026178
0.031785
0.034145
0.049032
0.051408
0.057747
0.058078
0.064951
0.069201
0.075169
0.078671
0.086795
0.091558

sin2-2A
-0.00835
0.034322
0.056435
0.060375
0.070713
0.093138
0.10258
0.162126
0.171631
0.196987
0.198312
0.225802
0.242804
0.266674
0.280682
0.313179
0.33223

4C=0.03 ; 9C=0.0675; 16C=0.12; C=0.0075

sin2/5
0.005129
0.013665
0.018087
0.018875
0.020943
0.025428
0.027316
0.039225
0.041126
0.046198
0.046463
0.051961
0.055361
0.060135
0.062937
0.069436
0.073246

sin2-4A
-0.04235
0.000322
0.022435
0.026375
0.036713
0.059138
0.06858
0.128126
0.137631
0.162987
0.164312
0.191802
0.208804
0.232674
0.246682
0.279179
0.29823

sin2/8
0.003206
0.00854
0.011304
0.011797
0.013089
0.015892
0.017073
0.024516
0.025704
0.028874
0.029039
0.032475
0.034601
0.037584
0.039335
0.043398
0.045779

sin2-5A
-0.05935
-0.01668
0.005435
0.009375
0.019713
0.042138
0.05158
0.111126
0.120631
0.145987
0.147312
0.174802
0.191804
0.215674
0.229682
0.262179
0.28123

47

Pengolahan data XRD film tebal keramik CuFe2O4 untuk waktu pembakaran 10 menit
2
30.38
35.26
35.82
37.34
43.46
52.66
53.94
57.58
57.74
66.62
68.3
76.98

15.19
17.63
17.91
18.67
21.73
26.33
26.97
28.79
28.87
33.31
34.15
38.49

(rad)
0.26498
0.307545
0.312429
0.325687
0.379067
0.459311
0.470475
0.502224
0.50362
0.581073
0.595726
0.671435

sin
0.26189
0.302719
0.307371
0.31996
0.370054
0.443331
0.45331
0.481376
0.482599
0.548921
0.56111
0.62211

sin2
0.068587
0.091639
0.094477
0.102374
0.13694
0.196542
0.20549
0.231723
0.232902
0.301314
0.314844
0.387021

sin2/2
0.034293
0.04582
0.047238
0.051187
0.06847
0.098271
0.102745
0.115862
0.116451
0.150657
0.157422
0.19351

sin2/4
0.017147
0.02291
0.023619
0.025594
0.034235
0.049135
0.051373
0.057931
0.058225
0.075329
0.078711
0.096755

sin2/5
0.013717
0.018328
0.018895
0.020475
0.027388
0.039308
0.041098
0.046345
0.04658
0.060263
0.062969
0.077404

sin2/8
0.008573
0.011455
0.01181
0.012797
0.017117
0.024568
0.025686
0.028965
0.029113
0.037664
0.039356
0.048378

2
30.38
35.26
35.82
37.34
43.46
52.66
53.94
57.58
57.74
66.62
68.3
76.98

15.19
17.63
17.91
18.67
21.73
26.33
26.97
28.79
28.87
33.31
34.15
38.49

(rad)
0.26498
0.307545
0.312429
0.325687
0.379067
0.459311
0.470475
0.502224
0.50362
0.581073
0.595726
0.671435

sin
0.26189
0.302719
0.307371
0.31996
0.370054
0.443331
0.45331
0.481376
0.482599
0.548921
0.56111
0.62211

sin2
0.068587
0.091639
0.094477
0.102374
0.13694
0.196542
0.20549
0.231723
0.232902
0.301314
0.314844
0.387021

sin2-A
0.051487
0.074539
0.077377
0.085274
0.11984
0.179442
0.18839
0.214623
0.215802
0.284214
0.297744
0.369921

sin2-2A
0.034387
0.057439
0.060277
0.068174
0.10274
0.162342
0.17129
0.197523
0.198702
0.267114
0.280644
0.352821

sin2-4A
0.000187
0.023239
0.026077
0.033974
0.06854
0.128142
0.13709
0.163323
0.164502
0.232914
0.246444
0.318621

sin2-5A
-0.01691
0.006139
0.008977
0.016874
0.05144
0.111042
0.11999
0.146223
0.147402
0.215814
0.229344
0.301521

A=0.0171;

4C=0.034; 9C=0.0765; 16C=0.136; C=0.0085

48

Pengolahan data XRD film tebal keramik CuFe2O4 untuk waktu pembakaran 60 menit
2
30.58
35.98
43.66
54.3
57.74
63.38
66.78
77.1

15.29
17.99
21.83
27.15
28.87
31.69
33.39
38.55

(rad)
0.266726
0.313826
0.380812
0.473617
0.503621
0.552814
0.58247
0.672483

sin
0.263574
0.3087
0.371675
0.456108
0.4826
0.525085
0.550088
0.622931

sin2
0.069471
0.095295
0.138142
0.208034
0.232903
0.275714
0.302597
0.388042

sin2/2
0.034736
0.047648
0.069071
0.104017
0.116451
0.137857
0.151299
0.194021

sin2/4
0.017368
0.023824
0.034536
0.052009
0.058226
0.068928
0.075649
0.097011

sin2/5
0.013894
0.019059
0.027628
0.041607
0.046581
0.055143
0.060519
0.077608

sin2/8
0.008684
0.011912
0.017268
0.026004
0.029113
0.034464
0.037825
0.048505

2
30.58
35.98
43.66
54.3
57.74
63.38
66.78
77.1

15.29
17.99
21.83
27.15
28.87
31.69
33.39
38.55

(rad)
0.266726
0.313826
0.380812
0.473617
0.503621
0.552814
0.58247
0.672483

sin
0.263574
0.3087
0.371675
0.456108
0.4826
0.525085
0.550088
0.622931

sin2
0.069471
0.095295
0.138142
0.208034
0.232903
0.275714
0.302597
0.388042

sin2-A
0.034471
0.060295
0.103142
0.173034
0.197903
0.240714
0.267597
0.353042

sin2-2A
-0.00053
0.025295
0.068142
0.138034
0.162903
0.205714
0.232597
0.318042

sin2-4A
-0.07053
-0.0447
-0.00186
0.068034
0.092903
0.135714
0.162597
0.248042

sin2-5A
-0.10553
-0.0797
-0.03686
0.033034
0.057903
0.100714
0.127597
0.213042

Data hasil XRD untuk film tebal keramik CuFe2O4 yang dibakar pada suhu 1000 oC selama
2 menit diperoleh nilai sebagai berikut:
A=0.01700; C=0.00750, sehingga:

49

Data hasil XRD untuk film tebal keramik CuFe2O4 yang dibakar pada suhu 1000 oC selama
10 menit diperoleh nilai sebagai berikut:
A=0.01710; C=0.00850, sehingga:

Data hasil XRD untuk film tebal keramik CuFe2O4 yang dibakar pada suhu 1000 oC selama
60 menit diperoleh nilai sebagai berikut:
A=0.01730; C=0.00825, sehingga:

50

Lampiran 3
Pengolahan Data SEM
Perhitungan ukuran butir film tebal keramik CuFe2O4 yang disinter pada suhu 1000 oC
dengan waktu pembakaran 2 menit

n = 12; l = 0,152 meter; v = 5000x

Garis keJumlah

1 2 3 4
11 10 10 9

5 6 7
10 11 9

8
10

9
9

10
13

11
10

12
10

PK
132

51

Perhitungan ukuran butir film tebal keramik CuFe2O4 yang disinter pada suhu 1000 oC
dengan waktu pembakaran 10 menit

n = 12; l = 0,152 meter; v = 5000x

Garis keJumlah

1 2 3 4 5
10 10 12 13 9

6
6

7
12

8
7

9
8

10
10

11
8

12
13

PK
118

52

Perhitungan ukuran butir film tebal keramik CuFe2O4 yang disinter pada suhu 1000 oC
dengan waktu pembakaran 60 menit

n = 12 ; l = 0,152 meter; v = 5000x

Garis keJumlah

1 2 3
11 12 9

4
7

5 6
10 6

7
6

8
8

9
9

10
8

11
7

12
9

PK
102

53

Data hasil SEM untuk film tebal keramik CuFe2O4 yang dibakar pada suhu 1000 oC selama
2 menit diperoleh nilai ukuran butir rata-rata sebagai berikut:
n = 12; l = 0,152 meter; v = 5000;

= 132, sehingga:

Ukuran butir rata-rata

Data hasil SEM untuk film tebal keramik CuFe2O4 yang dibakar pada suhu 1000 oC selama
10 menit diperoleh nilai ukuran butir rata-rata sebagai berikut:
n = 12; l = 0,152 meter; v = 5000;

= 118, sehingga:

Ukuran butir rata-rata

Data hasil SEM untuk film tebal keramik CuFe2O4 yang dibakar pada suhu 1000 oC selama
60 menit diperoleh nilai ukuran butir rata-rata sebagai berikut:
n = 12; l = 0,152 meter; v = 5000;

Ukuran butir rata-rata

= 102, sehingga:

54

Lampiran 4
Pengukuran Hambatan Terhadap Suhu
Pengukuran hambatan terhadap suhu film tebal keramik CuFe2O4 yang dibakar pada
1000 oC selama 2 menit

suhu

T (K)
313
318
323
328
333
338
343
348
353
358
363
368
373

-1

1/T(K )
0.003195
0.003145
0.003096
0.003049
0.003003
0.002959
0.002915
0.002874
0.002833
0.002793
0.002755
0.002717
0.002681

R1 (M)
114.2
98.2
85.2
72
60.1
50.8
43.5
37.3
31.1
27.3
23.9
20.4
17.5

R2 (M)
114
96.3
82.2
67.9
56
47.8
41.6
35.2
29.7
25.8
22.1
19.6
17.5

ln R1
(M)
4.737951
4.587006
4.445001
4.276666
4.09601
3.927896
3.772761
3.618993
3.437208
3.306887
3.173878
3.015535
2.862201

ln R2
(M)
4.736198
4.567468
4.409155
4.218036
4.025352
3.867026
3.7281
3.561046
3.391147
3.250374
3.095578
2.97553
2.862201

(M)
114.1
97.25
83.7
69.95
58.05
49.3
42.55
36.25
30.4
26.55
23
20
17.5

ln
(M)
4.737075
4.577237
4.427078
4.247351
4.060681
3.897461
3.750431
3.59002
3.414177
3.278631
3.134728
2.995532
2.862201

R (M)
0.070711
0.671751
1.06066
1.449569
1.449569
1.06066
0.671751
0.742462
0.494975
0.53033
0.636396
0.282843
0

ln R
(M)
0.0006197
0.0069077
0.0126735
0.0207289
0.0249814
0.021521
0.01579
0.0204874
0.0162849
0.0199801
0.0276835
0.014144
0

55

Pengukuran hambatan terhadap suhu film tebal keramik CuFe2O4 yang dibakar pada
1000 oC selama 10 menit

suhu

T (K)
303
308
313
318
323
328
333
338
343
348
353
358
363
368
373

-1

1/T(K )
0.0033
0.003247
0.003195
0.003145
0.003096
0.003049
0.003003
0.002959
0.002915
0.002874
0.002833
0.002793
0.002755
0.002717
0.002681

R1 (M)
23.4
20.3
17.3
14.8
12.5
10.7
9.2
7.9
6.9
6
5.2
4.6
4.1
3.6
3.2

R2 (M)
23.4
20.3
17.3
14.4
12.3
10.4
8.8
7.6
6.6
5.7
5
4.4
3.9
3.5
3.2

ln R1
(M)
3.152736
3.010621
2.850707
2.694627
2.525729
2.370244
2.219203
2.066863
1.931521
1.791759
1.648659
1.526056
1.410987
1.280934
1.163151

ln R2
(M)
3.152736
3.010621
2.850707
2.667228
2.509599
2.341806
2.174752
2.028148
1.88707
1.740466
1.609438
1.481605
1.360977
1.252763
1.163151

(M)
23.4
20.3
17.3
14.6
12.4
10.55
9
7.75
6.75
5.85
5.1
4.5
4
3.55
3.2

ln
(M)
3.152736
3.010621
2.850707
2.680928
2.517664
2.356025
2.196978
2.047506
1.909296
1.766113
1.629048
1.50383
1.385982
1.266848
1.163151

R (M)
0
0
0
0.141421
0.070711
0.106066
0.141421
0.106066
0.106066
0.106066
0.070711
0.070711
0.070711
0.035355
0

ln R
(M)
0
0
0
0.009687
0.0057026
0.0100543
0.0157161
0.0136876
0.0157161
0.0181349
0.0138666
0.0157161
0.0176814
0.0099599
0

56

Pengukuran hambatan terhadap suhu film tebal keramik CuFe2O4 yang dibakar pada
1000 oC selama 60 menit

suhu

T (K)
308
313
318
323
328
333
338
343
348
353
358
363
368
373

-1

1/T(K )
0.003247
0.003195
0.003145
0.003096
0.003049
0.003003
0.002959
0.002915
0.002874
0.002833
0.002793
0.002755
0.002717
0.002681

R1 (M)
15.5
13.5
11.6
10
8.6
7.5
6.5
5.8
5.2
4.5
4.1
3.6
3.3
3

R2 (M)
15.8
13.5
11.6
10
8.5
7.4
6.5
5.8
5.1
4.6
4.2
3.8
3.3
3

ln R1
(M)
2.74084
2.60269
2.451005
2.302585
2.151762
2.014903
1.871802
1.757858
1.648659
1.504077
1.410987
1.280934
1.193922
1.098612

ln R2
(M)
2.76001
2.60269
2.451005
2.302585
2.140066
2.00148
1.871802
1.757858
1.629241
1.526056
1.435085
1.335001
1.193922
1.098612

(M)
15.65
13.5
11.6
10
8.55
7.45
6.5
5.8
5.15
4.55
4.15
3.7
3.3
3

R (M)
0.106066
0
0
0
0.035355
0.035355
0
0
0.035355
0.035355
0.035355
0.070711
0
0

ln
(M)
2.750425
2.60269
2.451005
2.302585
2.145914
2.008192
1.871802
1.757858
1.63895
1.515067
1.423036
1.307967
1.193922
1.098612

ln R
(M)
0.006778
0
0
0
0.004135
0.004746
0
0
0.006865
0.007771
0.00852
0.019116
0
0

57

Lampiran 5
Perhitungan Nilai Sensitivitas Termistor Film Tebal Keramik CuFe2O4
Perhitungan nilai sensitivitas termistor pada suhu ruang film tebal keramik CuFe2O4
yang dibakar pada suhu 1000 oC selama 2 menit
Nilai sensitivitas termistor pada suhu 298 K untuk film tebal keramik CuFe2O4 yang
dibakar selama 2 menit sebesar:

Perhitungan nilai sensitivitas termistor pada suhu ruang film tebal keramik CuFe2O4
yang dibakar pada suhu 1000 oC selama 10 menit
Nilai sensitivitas termistor pada suhu 298 K untuk film tebal keramik CuFe2O4 yang
dibakar selama 10 menit sebesar:

Perhitungan nilai sensitivitas termistor pada suhu ruang film tebal keramik CuFe2O4
yang dibakar pada suhu 1000 oC selama 60 menit
Nilai sensitivitas termistor pada suhu 298 K untuk film tebal keramik CuFe2O4 yang
dibakar selama 60 menit sebesar:

58

Lampiran 6
Perhitungan Nilai Hambatan Listrik Pada Suhu Ruang
Perhitungan nilai hambatan listrik pada suhu ruang film tebal keramik CuFe2O4 yang
dibakar pada suhu 1000 oC selama 2 menit
ln R = 3705,5T-1 - 7,0683 maka:
Untuk T = 298 K, ln R= 3705,5 M (298-1 K) - 7,0683 M
= 5,3663 M, sehingga:
R=
= 206,45 M

Perhitungan nilai hambatan listrik pada suhu ruang film tebal keramik CuFe2O4 yang
dibakar pada suhu 1000 oC selama 10 menit
ln R = 3285,7T-1 - 7,6651, maka:
Untuk T = 298 K, ln R = 3285,7(298-1 K) - 7,6651 M, sehingga
R = 28,16 M

Perhitungan nilai hambatan listrik pada suhu ruang film tebal keramik CuFe2O4 yang
dibakar pada suhu 1000 oC selama 60 menit
ln R = 2929.9T-1- 6,7731, maka:
Untuk T=298 K, ln R = 2929.9(298-1 K) - 6,7731 M, sehingga:
R = 20,87 M