Вы находитесь на странице: 1из 130
Luis Duarte Manso _ pee —_ i Nuno Teodésio Oliveira | DIREITO COMERCIAL | Pe e ' | SOCIEDADES COMERCIAIS | De acordo com: Lei 6/2006, de 27.02, e Decreto-Lei 76.4/2006, de 29.03, Com a participagto de: Hugo Vassalo Abreu 900% Ywoureagavearz0s sem PMG opstonpy se3que0 ap apHpIIOAIIA vp OnD2G oP spEpMIEE Mad SMUN, ~ Flo ‘unurs ap spepisienn ep ovancr 2p spspnaeg ep openomog ‘opeisioun ome Hopson “quod ap sprppsmaun ep Oya =p apepANRA eed OpENIDNT navy omeeseg oBiigz ep oxSndpied v ao £0°62 2P “BO0E/¥-9L 0" OT-019392C1 9 “ZO-Lz aP ‘9002/9 6X IT woo opsooe agg SOGIATOSAU SOOLLYHd SOSVD SIVIOUHINOD SACVAGAIDOS svd 4 TVIDYHWOOD OLIAUIG ery 10 0 appears ed opeua07) Tey VUIZAITO OISQGOAL ONAN OSNVIN VISLLdVa aLuvad s}n1 7 2 HH a oe oann Seat 90/981 82 ct W282] onsodoq, Saree nance eel er sdeunipinbravman idamipmbgyes§ yours exisorer 7 eso FFs Oe Te Im FIT Moun spps;0$ — @ texn| pints -eopinggasig > ops Ba20N0 o1sppony oxy cosunyy msg apz0mcr sin seuoiny soprajosar sooppad sora stefsssiaaD sepepapoog sep 9 peaweD oys11q. rr, ‘BIBLIOGRAFIA DOS AUTORES PUBLICADA: —~TEORIA GERALDO DIREITO CIVIL, Case Prides Resoes, 1 * Eco ~-Seiembro 2005; 2” Edigio — Agosto 2006 = DIREITO DAS OBRIGAGOES, Caros Priticas Resleidss, 1 Edigic ~ ‘Outubro 2005; 2 Edicio ~ Margo 2006 = DIREITOS REAISE REGISTO E NOTARIADO, Casos Prtios Resides, Janeixo 2006 ~ DIREYTO DA FAMILIA E DAS SUCESSOES, Cases Pritices Resobidos, Setembro 2006 BIBLIOGRAFIA DOS AUTORES EM CURSO DE PUBLICAGAO: = DIREITO PROCESSUAL, CIVIL, Casos Priticos Resobios = DIREITO DO TRABALHO, Casos Priticos Reolidos ~- DIREITO INTERNACIONAL PUBLICO E EUROPEU E DIREITO COMUNITARIO, Casos Priticas Resohios = DIRETTO PENAL E PROCESSUAL PENAL, Casts Resotidos = DIREITO INTERNACIONAL PRIVADO, Casos Prties Resolbidos BIBLIOGRAFIA NO AUTOR LUIS DUARTE MANSO PUBLICADA: joy Cooperacién entre La Coriunidad Europea y sus Ataris ye sobre lag Nuevas Tendencias de ta Justign “Arcane EM CURSO: = “Divergénciae Dowerlnals em Discito Civil” ~"Temas de Diteito Bancério, of, Danton Ferrer Corr ator Aatanes Varela. tansoe Nuno Olira) suiomy 50) “ozbvoppap v upon sod omounsapeaie opunjosd seu oss0u ©) 2308 sop 2 yussatoD assgpaau09 an sit eped ‘sedo7 eae aq “ SOpIajosey soonety S088 ~ spprawo: coapady, ‘taqo arussaid sypapsttouy unaeo4aa op wossad eu ‘sel png) 8g ‘srpoonisap oxqe swossad sejpd eprom >peparqrodsyp © epor sesapesie wred soweiseq opsas seinvyed SeUNnKUON, SOLNAWIOZGVUOY mNTRODUGKO sesumido pelosautores, Do ponto de vist pectivamente, “easos priticos tesiriease prticas” ¢ “jus por cons as ts, Di Ffancdro, que, pese embora o facto de se afirmarem como areas autérioras, fe fundie, paralcla ¢ tansversalmente, ao sinwoso terreno pos, o Direivo vem conhecendo siteragbeslegsis « rejuvenescidos spontamentos doutrinas ejusispradens ‘Oraas areas que, expecificamente, nos cobbera e redaegio desta obra, obrignram a uma leita atenta da [ave aprovou o Novo Regime do Atrendamento Ut Shcloce um royime especial de aetualizagio das rendas antiga, alterar (©) sossao1g ojdarexs 20d (© operdoogod spaip ego ourgar, owaumpuassy op aunfioy os0Ng sedumayy 9 sen se eanyay sunnoytup, prsonnag terooneg srepsauog sapepesog sep ofipe reepenpey apeptidazg ep ofp spo 3 asnadurg ep opSeiadromy ap srpadey sasszooag sop ofp) sesardirg 9p opsesadnny up 9 233009 Sasnf ep ounisuny op wreiog (©) opewauine sofia ofp orbnout fopmouy (© opezqpmoe oppor SVANLVIATHRY SIVaIONTIL ERANO ap oprppeD 2 2049 9 o1opORL, 3p [S505 oUNNY osueyy visndog anzengy str] sauaany $0 “onsyjoxd 2 oofewsea opnass wn wed soroperd somauisip wampsuos ‘seanyid ssempdiy sup o¥Snjosad ap snsodoad seu auuasst onffeepad ewusueweva op zed v'anb ‘oEssrosIp 3 aeqep 2p snyuy seaou atau wee) anb wo vprpaur Bu ‘os © eed soayptaq OFI9s ssrzoaed sapjrung sossou so anb sou? ‘oisodia o opunquediuoay. -waniou ep rei apepmgeagde 3p adurea ‘ourorsues oF‘ opriap ‘opts epo8eu ootpuin{ oogen op tuna ep edgad ovsai009 ou eangad emsuose ep ‘ejnonsad ws onsifor op epuzodaat ussoqos ero} anb ou ‘outa Sopeinoe sseddo wemSige sou sé ony ayasSido seule wo opemmaoaad oF zelqns ab 5 vrNOOD,,siuanbayy © Ho ‘smsGias sousqeusi9y soo arsnsdns, ig, pantie vonb sowmp ‘uenbod ‘oivaumyoae no ommejde ossow 0 una2oaio oft sousseU F830 sepeupasaisp us ‘anb ats azduina ‘opos wa open 2¢) sopzTaaig 1p foppd sepHzen sopSeaouy sep ssweineq urese|duauoD “oujeqesh 0p of oF sous ‘opeaqap opous ap ‘nl ‘sos $0 ‘avauseanoaye, {srworeazos sapepnue ap ossepinbn suuffas oxot 0 zo%s wa seni 22} > aqesiian 2 stimtou seuauiipaooid 2 sense ap opSeunns 2 oxStonndias 9p sepqonut ‘opundope ‘seurugue sopeparos sep ourasol ap sojapou so zEzmNqReU 9 on ‘SoowOSau SSOUVi SOGVS ~ SWVENGNOD SEGVEROOS BVO E WOUINGS GATTO nero COMERCIAL ONS SOCIEDADES COMENCINS~ ch8OS PRATICDS RESOUMDOS Regime do Arrendamento Urband dade de Direiro da Universidade de Lisbox de Legislagio e de Juxispradén da Order dos Advagados splementa ‘Tribunal Constirucional PARTE I CASOS PRATICOS RESOLVIDOS ‘TVIOUAWOO OLITUIG 1oTNLdvo SECCAO] | ACTOS DE COMERCIO aL esune pens 4pad s9po opsopod sopssez0u sosnt ond fo de spay a Sop kenyuoN v sprA9p sejzuenb sep oyuomutied oF nepayosd Ft OlwoMMY ‘sres98 SepHOA seu faapsapysuoS OMDS~ADOp wn maeaUD sedednsucs as onb 2 ‘opysodns apued ussap winazaqe wp B50) sod ‘enee “oAnsieonb sespsouray sapepinoysp sasead sap apmyat wa ‘agiog ‘Sout QZ ap vo399 Ff yq equom ~edmbo ousauy o woo eanupeqe.y onb 22a van ‘,-op'y ‘oopywzoymory: oe agbrsiSea wunbyur war nosduoo‘soSeypont sons sou oy ney Foon aay SBusadns ewan op eraupsso.u09 wed ‘upqusey ‘opanone 9 ‘ebedso nas 0 svjepowos v vanyso onb opypisep ‘opary steus seq “Ist! 9p soppy AS EP S910 10d vpesopdxo ‘ea0j eanyqnajde eum op *enaoayseae ‘ovaeY nas wre outoa 9 ‘ojarezed wry “onvouppaequss nes ou zepuaa eawd “eu tay 623}2q 9 BUatEIY ap sompatd ‘,0200,p SOAQ Sop v1 Himbpe ‘sojeo.ug_ we opeassucsadins um op onep. -wenb sapuess 9 nun quouspenty syeorowog soyotns « oF919IOD ap sojoy. po8e9 O1DNZNOD ga sOLOV "1 VRE COMERCIAL E BAB SOCKEDADES COMEREIS — CASOS PRATICOS RESOLMDOS Proposta de Resoluy3o: 4) A questo sub dice remete-nos paraa andl de comércio e, por correlngao, dos sujeitos comerciais. se, em abono da verdade, que, em face do plasmado 10 Comercial, nenhum conceito unitirio ou genérico da jo de comércio” nos vem facultado. De todo 0 modo, e tendo por base as respectivas notas predicativas, actos de comércio serio todos os factos juridicos voluntirios que e especiairiente regulados em lei comercial, bem como equeles que sejam zadhs por comerciantes ¢ cumpram os requisites consagrados 10 do Cédigo Comercial, Daqui deriva, necessariamente, a pos ificar um acto como comercial por dus vias, objectiva ou subj ia verdade, configuram-se como actos de coméreio abjectivos, “todos ‘05 que se acharem regulados neste Cédigo”, e actos de comércio subjectivos “todas os contratos e obrigacdes dos comerciantes”. ‘Em regra, poder-se-i afirmar que, regra geral, actos de comércio sto contratos, no sentido em que a correspectividade que dai resulta nos permitiré 10s como de bilateralmente comerciais (aqueles actos cuja comer- le se verifica relativamente a ambas as partes); todavia, adm! rente como actos de cométcio, os negocios juridicos unilatera g6es em que acomercialidade se verifica somente em relagdo aum d ‘venientes), regulados pela lei mereantil, nos termos do art.° 99.7, do Ca ‘Comercial, exceptuando-se as disposig6es da lei comercial que s6 forem apl “Aquele(s) por cujo 0 respeito o acto é mercantil, wg. art.° 100.9, afecto Assolidariedade de devedores. Perante 0 exposto, e acompanhando Coutinho de Abreu, da Escola de Coimbra, dir-se-4 que sio actos de comércio, “os factos juridicos volun- tarios especialmente regulados em lel comercial ¢ as que, realizados por jo sucede, por exerplo, com 0 nea? js de acordo com dispasto no ar.” ls sociedades comerciais unt- dos Sociedades Comerciis, '5 fu COUTINHO DE ABREU, Curso de Direlto Comercial Vo. 1. 32 Eéiqio, Almeting, 2002, pgs. 44 e su 20 oT08 08 conéncio comeretantes, respettem as condigdes previstas na final do art.°2.°do Cédigo Comeretal.” Quais sero, entéo, os actas de comércio objectives, atento.o disposto ‘no mencionado art.°2.°, do C&digo Comercial? ___Abinitio, sero actos de comércio todos os actos enumerados no mesmo diploms, para os quas o Cédigo,normalmente,dispde uma diseiplinaespe- cifica ™ (com excepedo das operagbes de banco e do aluguer). Todavia, os actos objectivos ndo sto apenas osregulados no Cdigo Comercial. Aexpres- sto, “neste Cédigo”, deve ser objecto de uma interpretagio extensive, de forma a abarcar também outras leis comereiais. Por conseguinte, caberi agora esclarecer quando é que uma lei pode legitimamente sero o que exigiré a consid de trés hipéteses: oa emma _ 1 — Pode tratar-se, em primeiro lugar, de uma let substitutiva do Comercial. Assim, partimos do pressuposto de que wma fei que in este Cédigo, sera, em principio, comercial, pelo que os actos que ‘ou com os negécios res- elas LULLIV e LUCH, e de associagdo em participacio. 2.— Em segundo lugar, existem, ainda, as lets que se autoqualificam como comercinis, como € 0 caso de algumas disposigées entroncadas no | a -sogdeBtiqo 9 sortomp 38 apeptondea no yy o19}9:9x9 p oD 9p soIoe ap eoneid w ered feo wyuay 9s onb ‘sony piuud ‘ourpssodau 9 aneroxat09 10s 9s eed yooard [2 od opeurmajap mse onb o muoD we opuay, — (o ‘pout 2p ‘opuepioge ‘sazujnduys seossad sou ‘oyrouresrowzzd ‘sou-owanua) “,opssifoad atsap wez0f ‘otaspu09 ap sojov apoyoad Dand apoy ‘opuoy ‘onb svossad sv,, sayeyatauoo ovs ‘{eBa] oujzoaid ajonbeL opmaese (0 oo oproae aq “ayuefazaure9 op oRSoU D wind “ofas no “YeIoIDWOC O89) ‘op ‘,'€1 oBtn32 op oxfa0t09 o ered sou-ayausax opSeymusioy w8y “soITE!DIOWOD SOP S0i98 $0 C1DspIHIOD ap soanDa{qns soIse OBIS ‘oFO] apsoq — 1 “TeIOIDUIOD OBIp9D op ‘aud ‘7 08138 op aywersuod opsjounus o sayed san wo Jodwooep ‘anb graavy ‘soapaafqns ojsigmi03 ap soyoe soe Boda 2s anb ou Bf “(stanf exSojeue) [E19 ~zewoo ows ojoe opeunusayop wn ap opseautenb upanbape e seaynsnf ered sopeziiiqowi 42s wepod anb jeiazoui09 oxtauip ap sresa8 sordjoud ap BUgISTO ‘Bezapistion arb g-asesoy ‘eta zis9 v 19130001 Janlssod opuas oN "(s1Bo) sure) aqusyjatos ossquso ose un v vordojwue oBSeoy|de ens v 95-oxTMIpD Te ~falu99 owoo ove wm 2p oySeotyenb v woyjduuy anb ‘oseo opeuruue}ap am 3p ‘wopeinfias ‘eutiou eum ap 2093 wa ‘ussy ‘szan/ wiBopeue op ayuaYIA Uns wi sonb '5/89j w{Sopeue ap atuatiaa uns et sonb ‘eoyeur ep apepisaissimpe op ‘orpofent ot Yea ‘orarpuno> 2p ojoe ap ov oxgouco wn 2p ogbiafox eu a UASsE “eaqumyo ap Bjoasg ep ‘naqy ap ofttyno> 10d epIpuajap oysisod y “seoypyinf ebues 1 vjad BAosdaOD as auLOUCD ‘S19] Sep OBSE ‘up vougIsty- -oaneafqns ogdaouas e upuisepe ‘onus y “ys9 2/010) 7 “aap |OHOD Vana 95 0BU 7 O8|u7 ap ex & anb esetazp propod ‘oups|U0D Op;UAS Wy “ss 9 9¢ snd "yai0woa y ssp ep ‘ost opps a SeGojes potdnan nue na WaMAVX 0807 “A “spEPHIAISSTAP sagem = sro g¢ "sipdof61 "xa 90317) [raiouas ea OGRA reppin buenos o wasa op suoja sop operons ssanou g mipqU apnye Wy Jog “eopeue v eNTUTpe 2s amb usa oyLaR Bory oowpewodand fe nanpoias om copes o"s58] 9p oad oftp9o ow wposidsut ,°7 oS op ound ,"| v opts ‘anb eye ‘eouoist cogzei eum 2p 98-opu2110008 ‘ossip tare tang ‘ossnaay[e Hydivarwo OF eID “sas0 081p9D op ‘7 oBlre o stad “jaassstuspe yas ou wjBojEuT 8 Ya] UP eno] ‘ru as0q wioo ‘onb sruaunie wifojeue ep epepHigissytapeut Up O50) ¥ {9 ura soystaasd sore WO ‘wapod jejarousoa o¥t ors ‘gu gorse so saunas & argu no oxox zo wasn 3s-opulznosip ‘eifopeu sod jupe ¥ o1uenb [eEIsINOp oyeue 0d syejazauto9 owod sopzay! (Boj sopejniiax ojo pep 9u10 O31P99 OP BLS ‘as sendisaav amb gxoavy ‘fe -aod gs opu ‘oyoaptt09 op soudgue ‘rawsas asizpue ure oaetnON wLO|dIp oon aquorous pOBN HHUEAraAH fof BUN squnsed ‘oyu no ‘soueys9 98 29qUS op warey & oxojduioo syeus as-n10N “ISS ‘opting ‘sroraseioa sf] 09 ‘atuaWsE}DaN}pUL No wIs=NIp bon as OF [a] $0 ‘soQSenu sep eyZoyeur wa ‘onb zwiopisuoo anb my uth Od — € “oyoipuos ap soapsofgo sojze soperapistoo 195 5 : ssudsan 9 s{euoIOT) «qm outoa ‘onb “(yetosatu0o oyuatspaajoqeaso op 2 OF cer eel onautpusue “Bt aun awsuesdsd pepo tupjnax anb “(011919403 4 £Z 8P ‘9007/9 «t 121 wjad openaide) VN ‘DaURRGD Bo SOLS -FaanGasa SODuYES COND ~ BNRDUENOD SEIVEROOS GVO B winunOD CLD yREITo COMERCIAL & OAS SOCHEDADES COMERCINS.~ CASOS PRATICOS RESOLYIOOS tais sujeitos terdo que fazer do comércio habitual de actividade econémica como meio as palavras de’ Coutinho de Abreu | 19, 0comércio” a.com o comércio em sentido juridico, jonalidade, de modo habitual esistemtico, permitiré a qu ‘como comerciante, desde que a exergam em nome proprio, pessoal- mente ow através de representantes, soas colectivas, oar.” 1 no sen 2, dispde sja nogdo esté pa- inte no n.°2.do art? 1°, do Codigo das Sociedades Comerciais, adquirindo tal qualidade « partir do momento era que se munem de personalidade juries, precisos termos do art” 5.°, do Cédigo das Sociedades Comercitis. De as sociedades exerceraactividade mer is, pelo que nao obterto o esta Import, ainda frisar, em jeito de remate conclus rio serio considerados comerciantes todos aq de comerciantes. que, em face do as pessoas colectivas piblicas gBese fundagdes, pelos seus e nao podem ser figurados como comerciantes actos dos com« A Doutrina tradici jpenas os actos regulados na 2.— Em segundo lugar, natureza exclusivamente nnatureza exelusivamente CQUTINHO DE ABREU, Curso de Direito Comercial Vo. I ob is, COUTINHO DE ABREU, Cirsa de Divito Comerc 2 Actos ve couencio considerendo como tal os actos com regulamentagdo tanto na lei civil, como smente dizer-se que © nap em “regulamentayo iureza exclusivamente civil” ‘A posigio que, a este propésito, ¢ tida por Coutinho de Abreu como mais adequada, é baseada na posigaio da dou fiana, que se ocupou da formulagio do artigo 4°, do Cédigo Comere’ sno. De acordo com este ‘entendimento, so actos de natureza exclusivamente civil aqueles que, pela sua natureza, nfo sio conexiondveis com o exereicio do comércio, ou seja, nto estdo dirigidos a auxiliar, promover ou levar a cabo 0 exercicio do comé: nem dele dependem. Neste sentido, sfo actos de natureza exclusivaménte: osactos de caricter extrapatrimonial, como o casamiento, a perfilhagdo, et. 3 —Em iitimo lugar, um acto serd subj contrario do préprio acto nao resultar sultar a no conexo com o comércio, A ex} pela configuragtio de trés hipétese: 1) Sedo préprio acto resuta a ligagao com o coméreio, o acto é comer cial; 2) Se do préprio acto nfo resulta a nao igaglo com o comércio, o Beto Ecomel 3) Sedo proprio acto resulta a nao ligagio com 0 comércio, o acto nfo comercial, | ‘Alguns autores defendem que a norma do artigo2.°,2.*parte, contempla ‘uma presungio legal, no sentido de que os actos dos comerciantes se deve presumir comerci Coutinho de Abreu defende, pelo contritio, queanorma éimperativa, ‘pa medida em que pelo facto de determinado sujeito ser comerciante nfo se podeté, desde iogo, concluirque os actos por ele praticados sejam comercais ‘A nommna estabelece a comercialidade dos actos que respeitem os req ‘enunciados. ‘ in COUTINHO DE ABREU, Curso de Direito Comercial, Vol, 0. eit pég. 77." | 26 z 9p, soise zeoneid ered apeprondea opuoy ‘onb won8je 2p eyen 2s anb opep ‘ojumjarouioo um ap otoe tan armed wyse 9s anb ope soared ‘oxjsinbas ,"] ov outaouca anb ou as ‘0780 “oyupt09 o woo opxatiog opt 2 Msas ogU aIae oMsdord op. a1 0gu 0324 op1doxd op o1sysyuoD 088, "eIazoUH0D squatIE win sof owgyD wo pads soutA OWD pundias we ‘artreyszomo 842 op oxjaat09 0 ered So OF:9WOD 9p soAnDafans So}TE ‘ogres ‘ToraraW0D OB|p9D op + Zp WE 0 Wod OpsO98 ap “BO {fprsreutod yuaweanoalqns ore wun 9p seyeN p-96-2ap0g “waaay au9/81y 9 w29)2q ap somnpaid sop wuda109 ep ea1908 SoUraAjoAtIOSAp anb oft}s0I081 ‘aquepuodsoxios 0 ‘ommuod ‘wou ‘eop .ue ou oysodsip 0 ‘soptan ap oxbucyuy wo} ogu ezntd olvoquy anbod a ‘en oxous, “wipes we enuonb ‘81qos 5]A19 SOM 2B1x0 wapod souade Bajig ep saxo} ‘owsaus Oss] 104 ose0 0 9 anb 0 ‘,apupayidadd panroadsou yp sompaud ap opawroousof 102 nb osm topouoydia no ouprasidoud 07, ot opipuaaiduos owoo pany 2s opu, ‘Buin owoo sens yuoD grepod as pu ‘epepranoe ws0 on ide wn 9 BANS up soo Ig 0 OIDRy aCq cepuaa 8 FI “TeB9WI0D O81P9D op “1/,'€9p «We opeuoLsuoW gf op opSeoHde wp BIA s0d “oyoupauoo ap 0398 wn ‘oooajnbaut opow ap “p eidwoo v ‘owaweanoayg | {ou op epuan y aqueo0y ow a “eplgp wa wiuenb w argos sreaioui09 sosnt 281x9 .OMO,P SOAQ SOP wYUIED,, UP OUOP 0 raped ‘opuss uSSY “s0€Z «BU 1 29 ‘uyosoW09 OYE tun owoo ‘ewuausyen8y ‘ensout 9s “ears xp aud sod somposd sop epusa 8 onb ‘aioBreu 9s epfsu09 sowolapod 4¢] gv 9 wivd sopouoraoap auesod sowmnuooua sou anb ura epipau wu a ‘odoqsa qos ovsemyseN TisIOF anb so syp11aWOS SOE ones opu ‘oMseU oss! 10g “seonbep aqui ou soproneid soprapzous sojoe op ou9s Bum OWOD Ware oytanse ou sepeu01o saadwue Se OpuTayisseyo ‘s 80 ‘oqps 98 ouioo‘so141u0p! oi 36 © WHO 9§-BUD}OF]a1 ‘OI umbptu 9 sojtpsedo no 8) nuod opunSacdua ‘soured “soyprow ‘sounanfiauow no sooragef ap ofa sod ‘iuuofsuou,, wasosndosd ‘asanb so syojozautoa seseuduia opresopisuo9 ‘8 onb orsia ‘osva 0 ‘oyuesiod ‘9 _assoanoy opbisinbo o opuonb (~~} ‘sepoypoget ° ation 9 anb wulwussiag *E HF cE 0 *0}98) aq, 1 BOUQE Up orred 10d wpusn ¥ oyeNb g “yoypraum09 o19e owoD -quunsse y-a8-s0n9p ‘sommposd somp sop ‘opeaiauzadns op ouzed sod ‘exdwt09 8 ‘aqunasuoa Jog 08% 0 av8nyp soup mand anuowsoy da yng wa ‘tapuatas nupd sraagwe sosnoo op too ops amb rac 19 ewo|dip ou sjuatiOs no Twrarawog 081p9D ou operas epuon 9 eidwoo op oyesquOD o WEIS ___ “BuyTay wza}9q ‘ap sompoid ap eptiaa “J Sides win Sones wo aso anb soussoy9n‘ojoe oF araja 98 onb ou ‘2 ‘asi{yue wa ose9 ov SoOLIOD} SoNMOUIOUIsuD so “BIOHE ‘OpUaIOAONUO a “soit ss sop p63 6 loo sopeuoyxauos mazes9 opu aysaxopL sen sop 2 [ee Wo iaiouitoo ov opxauioD UMN WalBAN ‘SaqUELAToitIOD sojed sopeonead ‘an sajanbe Se}e1owoo ajusUiwaRBTqRE TOO oxoo op-os-seasoxda opuos WES ‘GERGHOD Sa SoISy SOGINDSaN SUSI S05VD ~ SNDUENO SAGVERODS BVO 8 WOLNOD OLD REO COMERCIAL F BAS SOCSEDADES COMERGIN ~ CASOS PRATICOS RESCLYIBCS comércio, faz deste profis a9 segundo e terceiro requi Relativamente & questi de se saber se se trata de um acto exch importard, no entanto, dedicar mais atengo se conexionar com o comércio™. De facto, também, hesitagdes em considerar que o acto em causa é perfeitamente conexioné ‘em abstracto, com 0 comércio, ‘¥é no que toca & conextio do acto, em conereto, com © comércio, saliente-se 0 que poderd sobressair de uma interpretagio correcta da epigrafe, préprio acto ndo resultar a no conexdio com o comércio™: a) Se do préprio acto resulta. ligago com o comércio, o acto € comercial; b) Se do pré- prio acto niio resulta a nfo ligago com o comércio, 0 acto é comercial; ¢) Se do préprio acto resulta a ndo ligagdo com o comércio, o acto ndo ¢ comercial. Dentro destes apontamentos cumpre, em sede interpretativa, recorrer Ateoria da doutrina da impressio do destinatirio, presente no art.* 236%, do (CédigoCivil}Ore, a partids, uma maquina registadora esta ligada ao exercicio parti do coméi mesmo que numa perspectiva algo rebuseada se ad enquanto destinatdrio normal, que esta uilizagio poderia nfo ser exclusiva do comércio, sempre se diria que-do acto nfo resulta ano ligagio a0 comércio, pelo que, também por ia ade que o.acto € comercial, podendo os donos da “Gi ciais sobre o montante por regulatizar. Quanto a este liminar aspecto, por forga da sua enorme relevancia ‘ragaremos, de forma sucinta, a evolugao normativa dos juros civis e ‘getais, Socorrendo-nos da tabela que infra se destaca. eno que remonta 20s juros elvis, a taxa actual é de 4%, desde 1 de Maio de 2003, em virtude da entrada em vigor da Portaria n.°291/2003, de 8 de Abril, sendo de destacar que entre 1983 ¢ 1987, a taxa de juros civis, atingiu o montante extraordindrio de 23%. © De saligntar. por exemple, que 0 casimento, em abstacto, nfo € conexionével com 0 comérsio,«contrario do que sucede cam a doatto. 28 AcToS OE GoMERGIO Vigencia Taxa Diploma Legat Ate 04/08/80 5% Cédigo Civil ane De 05/08/80 a 22/05/83 15% De 23/05/83 a 28/04/87 23% De 29/0087 a 29/09/95 13% De 30/09/95 a 16/04/99 10% De 17/0499 23010472003 7% ——Portaria n* 263/99, de 12/04 Desde 01/05/2003, a Portaria n*291/2003, de 08/04 Jérrelativamente aos juros comerciais, vide tabel seguintes. Vigéncla Taxa Aug 04708780 3% De 05/08/60 2205183 15% De 23/05/83 004883 = 23% De 28/0995 a 160499 15% Portarian* 1161/95, de 2309 De 17/04/99. 30/09/2003 12% —Portarian* 262/89, de 12/04 De 01/10/2004 a 31/12/2008 9.01% Aviso DGT 1009772004, DR, 1130/10 De 01/01/2005 a 30/06/2005 9,09% Portaria$97/2005, de 19/07 e Aviso DGT 3310/2608, DR, I. 14/01 De 01/0705 231/1272005 9.05% Aviso DGT 6923/2005, DI De 01/01/06 a 30/06/2006 9.25% Aviso DGT 240/2006, DR, aplicada pelo Banco Central Europeu a sua mais recente operagto pri de reianiament feta anter do 1d de lapeto ou de ul eta soante se estea, respectivamente, no 1.°ou no cida de 7 pontos percentuais. A partir dessa altura, a taxa supletiva de juros ‘moratGrios passou, portanto, 2 comresponder taxa de juro aplicads pelo Banco | 2a 15 oYospUI09 ap soroe ap “epUIE ‘no “soUsgssooe sonHDafgo ox2ipui09 op soo8 op ‘sourougine a soantzafgo O!axpLUOD ap soyse ap so!9S -s908 ouo9 18u0tt2 optapod “}uearaW oF98 ono v sopesiy uous squin ‘wazeise 9p 01993 ov apeprferaratos uns v weAap enb sojat sajanbe ong Teno: 0100 Janbjonb » ppouirsap Dfos oppo wsnoo n arb .apstu p eptany ofes ownspacua ap ojosjio> 0 anb pave, ‘ond wbucat onb ‘ouossa0e osuptOD sp o1de owoa ogdeoy(enb ens B oxtinIpauE “feIoLaN0D OBIpO>) ©P ‘s'P6E «Ue ojod upezzuooaid osnjos ead sepazoaus oni Soweto; ‘vaueg, F atioosi anb soynoqund win ‘want. o1pIuy 9p wisIA ap o1tod op lopoiiod ov a vista p stoapBod Sux0U 9p opSojnaita @ opsstiua ‘oN\ppaD ap span}1aqo ‘sowspeduia ‘sotaqao so ‘orqupa ap sv poioedso wa ‘io soongnd sopunf ‘oip.awinu augos saxon) 102},00t napa} SoDtDg ap se0Sntedo 80 Sopo}stoIaiet 109 ops, ‘an agdsip anb *Zpel stwiarowo2 ops, ‘anb sgdsyp anb 39 Tomoug ite oaTIIafG0 OfDIpIUOD 9p O16 orstaod oyusuraydnp SpoUEG OTH ‘9p oyeHIUOS wu 9p PbUBSSIT tit SourmmmuosU sou ‘ooueg Op o1tiNf apyenLOD coumnsgiduro ov voc) anb ou ‘anb ‘yf apsap ‘as-onbiput ‘o1>05 0c ( opSnios0u op esodosy asung pind {wena ura s0y38 $0 anbyyen voaypano3 wnyuaye, sofeyy ofjury nas op Ssuey 11093 00'000'09 9p J0IEA ou “y's SoRULA] 9 EHOW Cue op oUNf ourpspadiua tw npeazuo9 ‘oyJaJ9 0 exe “wyToM! wpunyoad ap sazo}sayU Sofresse & opuapasoad 9 upuyae; exou umn ap o-opuejop ‘opeasounodns 19S 0 ope) semyn.ys394 nip|9Op ‘opHatom om oaRHadwoD syEW reU40) 98 9p oppnas ou 9 ‘omysa8 ap opeastiae O98 une “ezDy OLUDIEY (g ‘9O0Z oP ANSoWIDS ,"7 0 AUEINP OpwIOH BU! Fras-IDIUMUL JOPPA aISy %Eg‘G SO Eyed OUNIspI5B uM OPLTOS BOB Opur! “%@ST'6 SOU upeXly PARIS? (9DOZ/9O/OE H 9007/10/10 2P) 40a we ayant ~lorr3qte wxE} Y "900 aP ANSALLAS ,"7 0 NUEMp LOA ered sTmroLaUIO9 somf 9p BXE & (IC OP 9195 «Z~ LO] 9P ‘9O0Z/9OLL «'t OstA¥ op SpAuII) BprZ jyemoe squauiayuacal jou “owe opeo ap ouIny ap ¢] 9 somosay, op ye10p)-ond9911C ep ostAe tod ‘au9S Z eByraip 9 nap 2850 Sotod 1 9p apscise iso oUF op ansbss ' Ou no | ot “oasasal ‘ua ‘efayso as aquzosuco ‘oujn 9p no oxlaues op BI «7 Op same epENIIga oitauetoumuyjas ap jadioupzd opseiodo aqusoar sywun uns y nadarng yeNUID OBaRNGD Be BOIS ‘SOONG BOGE BOBVO — EWioUaHID SREVERIIOS EvO.a WiouaWOD GHG ‘ike COMERCIAL E CAS SOTEDADES CONERCINS ~ CASOS PRATICDS RESCLUDCS __DWREITO COMERCIAL OAS SOOTEDADES COMERGINS~ CASO PRATIEDS FETE Neste sentido, para podermos coneluirlegitimamente acerca da comer- cialidade deste acto, teremos que indagar se a reestnuturacHo do supermercado (0, enquanto comerciante, ¢a do acto, como porta saber se do préprio ensamos que, uma Vez quea remodelagao tem um evidente intuto lucrativo, ligado & rentabilizag20 ddo espago em aprego, no sentido de se atrairem mais clientes, do préprio acto zo resulta, efectivamente, a io conexdo com o comércio (bem pelo contri esta feita, estaremos em face de um acto (subjectivamente) acto no emerge a no cor do Cédigo Comercial, estatui que “(odo o fiador de obrigagao mercantil,cinda que nao seja comerciante, ser ‘com o respectivo afiangade”. Como tal, trata-se de um acto aces- sério, exigindo-se, para que o mesmo possa ser qualificado de comercial, que a obrigagdo garantida seja mercantil, que, como vimos, ¢ o caso, dado que ‘advém do contrate de mituo bancétio jd qualificado como comercial, por via da aplicagio dos art. 394. e 362.5, do Cédigo Comercial. | SECGAO I DOS COMERCIANTES| se Stns Sep OFS nayup burn naxg0S 94m ‘s99z 9 YOpZ ap soue sony — 9 “Ou own IN ou a2) epundas & 2b extoouvny opnoutasazs ausou oF soranbasqassufon ap eyusos ‘swwoN1 fENAqeY URS +74 ep o;naMEZed oF E90} anh oa SOP «ODED “Ho! esp s6d eum 9p ‘exo3ne up sated sod ‘eoupaIAD Vg “Tetojodsox9 opSenyys eum vis9 opuas Garopavouio} no sernoy Janbstenb wv soqususeded sop oyuousysdenns ‘oul masta 9¢ taunt ‘eoupstx9 ap soue Sz wo “yg s¥3}0y Vp ‘ommaumrduina o eared epruyop eyep ‘SHIP Mo ‘nossedeayn sf 9 spas tan $4 wppE.yH0D 13 BptAgp y : ‘suBed ope eat? e2unu onb senyo5y seapodsas se opeyaua‘oyuonsjend ‘suropuay ‘soinposd snos sop soxounuy 91 ¥ napusa ezoyne yg “398 op sonp “HOD SP OBSTTESU] Up OwEL Ox URIOE “ys syBtap saadtuD y—'y “sy8 moo soyuauiediba 501309 ap wo, “Suoulf mio4i9s anb soyuowedusoo wage) spBnag esasdiua yy ssopup soqmmnes sou ayuayy “soano tur 96 ap *o1P4 OW 94 vo1gos oHpp0 mn 9p equndsyp anb nofoyEoquE) BIE “V'S ‘SeB}aI, ep woupIEy ap oxSeavppap x opuesanos “osfon eum nowuosuy “Wg ‘se8H2g esaadusa e ‘9997 ap oqunp wg tYoug]tg ap ogsamsag « borg VION IVa aq sossazoud “1 IRE COMERCIAL OAS SOCIEDARES COMERCIAS — CASOS PRATICOS REEOLDOS receitas no valor de 12%, tendo, depois, recuperado, no espago que cir- cunscreveu o primeiro semestre de 2006. 7—Em 2008, a nicio de solval trimestre de 2006, de 69%. 8—A Telgis, S.A. dispde de capital proprio, tendo realizado, no decorrer dos iltimos meses, enorméssimos investimentos, que he fizeram equilibrar a balanga das despesas, ¢ afiancar o aumento das receitas. ide era de 56.7% eno terceiro 9.—Nos diltimos trés meses, o activo da Telgés, S.A. surpreendeu, ultrapassando, em larga escala, o passivo. Quis Juris? Proposta do Reselugdo: a) O cas -vertente exelta uma situagdo de franca importéncia no plano do Direito Comercial e que entronca, precisamente, nos processos de declaragdo de faléncia. que importard averiguar & se 0s pres~ ize a faléncia da ré. Aeeste propésit, i do CIRE (introducido pelo Decreto- -Lel n.° 53/2004, de 18 de Margo e revisto pelos Decretas-Lei n. 200/204, de 28 de Agosto, ¢ 7614-2006, de 29 cle Marco), que, “O processo de inso véncia é um processo de execucdo universal que tem como firalidade a ligul dagdo do patriménio de um devedor insolvente e a repartigdo do produto abtido pelos credores, ov asatisfacdo destes pela forma prevista num plano de insolvéncia, que nomeadamente se baseie na recuperagdo da empresa compreendida na massa insolvente”, definindo 0 art. 2 que, “I — Podem ser abjecto de proceso de insolvéncia: a) Quaisquer pessoas singulares ou ‘) As assaciagdes sem personalidade juridica e as comissbes esp 1) As sociedades civis; ¢) As socledades ‘comercials eas sociedades civis sob aforma comercial até & data do registo defintivo do conirato pelo qual se constuems f) As cooperativas, antes do ~ “sstonip sqojo08eu soanBif ap ojun uaa um owwos assodsan o dcguosauda, eed ‘eanoalgo 9 upediyje opdyayap eum eisa opuas', sow au o19980u xod Oyuatu ~1o3x290}82 4un ap apopazidatd np opsspusuouy, ein wand ‘no ossodso4}, op wUIO} BU OUIsaUE pre ‘esanBinyIod ogSejsiS9] vu OLSIpEN, ‘simeAgjas eum wroqns ossedsan oGEIOA O ‘saRUjeoyy op EsORIUE OpUENID “‘eaquijoD ap wloasg ep ‘nesqy ap OYuNROD eoIpU! sou oMoD “BIG “sowusoelpe 9 ‘segdeaouy 9 enpinop ‘opsuziyensisou0o poy ‘}40}10 v ‘os-1600} ‘a}uENO: {as ‘eonema v epor ap opsuaaidusoa eyoanion ww ered ‘enb sowepuayua sedtrepmun sumissyuzowe sessap e103 sod ‘opuas o1s9y, wopesonas Boy OAON ‘OuaIaADS ap LZ anb ‘souegan soippudl ap Ou Ops erasaWoD owHoWUIOaFaqEIse op sssedsan op soyusitop so wied sou-ajatuas atypue we oorgid OStD 6 (> ovSnjesoy ep msodorg suing pind 4S210}19}uD souD wa 19 amb osony spouu 42}q0 vps ‘saxnjnSo sogdyafes 9 sopoyurpans sup and 2 ‘Soun stop oneoanp optass opauy apuo “(sosounyo sagfos) DuIH.D vp supreon segioaouy sv sea ‘2359 anb myuassoud anbiod ‘oyor ap ojap%eu 0 s0j09 209, moyuay seuadle ‘,wazzof on, ‘sa4ofoc] anb wrEywoUWOD SOUUEZIA, -optamaa}oquIS9 0349 0 vaszojdxa sez0joq opuenbe wHstxa onb syonby ajueqjowos nes3 op e219 oysmod ap oqmnzeq ap jaaquQ—s “supyeayu0s septayp ap anboy oysea 0 z0Sed vod seyj2002 39) ap noxrap anb wis wpypout vu ‘epurgoad oyssaidap 9p opmysa min op zeapeauasep 0 nosqour ayy opoyiad assa anb of ‘sjezoxu urgquacy seus ‘soprpzad soyuasi sop tore ‘opez “Aiqen19. no epez qn ogu eprumbeus ap ogsereyst y oprAsp opmaaqos ‘sqoprayem sozmfasd sotzous oyop v wesvseaze sooSysoday stu, “opao sym se2oy §913 o]u9UNS9]aquIs9 Op optaKN sasanua 0 2“ spoyuypins sup 2 ‘susouyy sopmugas ap onsa on ‘aLfngy, ‘Sop stupuisas 0 ‘eonSYT ap AID oUTEACH) ofod fopuzxOMNE 194 10d ‘sag “Bustos saytaysysuy 69d ‘opucquse ‘ayuayquae op ovtoayoxd ap soosymaNsU sesoxoumnu 9 [620] vavury © No}DE}NOD Sox0}0¢| “eIoUgNbIE UssON “oye.zu09 ou oysodsip ox 9s-opuepuny gdnyua ay onb ,opa109 2 soponyas8 ‘zaj wpe ary -,s7nsou sussof sn, BONY OW LOIOf Was, ‘a4 SOPIANO 50 WOxDOpINSDy IN| ',S7LOIADXD sop oujning,, 0.9 ‘yous ofp ‘soxy sootreg sopEyEysty ¥f sop o1Ay.;UOD OF \ amoyf vied spi pind, sepwsesae Snstopea se anb ‘ogor w95-noxtanb ‘oquauitoo}oquyso ob BpoUFUIES uptiaAtA muInU vaBsoW anb ‘sas0|0q ‘assedsoay op vatoaja onSeunsuos ep seyp sun soprAjoA — p sozaysmexa 9 souz0y ‘sy3 sayuayod woo epedinboas aytrauspeyoy joy wyuyz09 up aysed y svjaised a 9ye9 9p odiA3as of oapass odedse 0 atunjoouy ‘oyneyu9 ou ‘opuayuTuT ‘930 -uef 3 sosowpe nied ‘sesout 9 sooueg ‘svaay sep vuiny ‘nosojoo ‘ow pau @p o8oj ‘2 ‘oyuatfs9jaquis9 oARDadsax op assod nowos oxop — ¢ "WAID O81p9D op “TET Se ‘ou soystAard soutiay sou ‘oyor ap oBavo v assvols ‘sopeymsasot08 10s nb uueLI9} amb ‘saQBoy 9 soui0y sapues8 so wostAtas avd ‘sopeuoysIpuoD soue 9 saxoysnexo soapgiodiy ap ogSeyeysuy ap saysna so anb oyenbuo> sureavesed ye ‘soza4 Sup sept ‘onb O37, ap steuoqssyoad saxommpuo9 9 soqunfeya so vaud sepidy. sapstegas ap opres ovanbad win 493 ‘oyuauapen} ‘BvaSNGTE BIBS BORDGOEN BOGINDSN SosIIVW S05VD — SINENENOS SUGVGRODS BvO 2 TWOMBRDD GLEW ‘IRE COMERCAL E DAS SOCEDADES COMERCIASS ~ CASOS PRANICOS RESOLMDOS outro passo, no que tangetransferén ‘mento comercial, 0 negocio do trespasse pos entes, a exclusio de alguns elementos daquel descorados bens necessirios sar ou exprimir a empresa objecto do negécit fer que ser, invariavelmente, respeitadoo fmbito minimo de eatrege, consubstaneiado pelos elementos essrios e suficientes para a ti sdo de wm concreto estabeleci- rralde entrega os elementos exploragio do estabeleci- a0s respectivas contra (que nio sejam idependentemente de estipulagao had tet tas bens, no havendo cléusulasaexclu-ls, esfera juridica do trespassério, Estaromos perante um problema de determinagao do dmbito natural de entrega quando, por exemplo, em um escrito de trespasse 0 sado apenas pelo seu objecta e localizagéa~ nao transmit: ou esses bens contam-se, por exert matérias-primas, mercadorias, im ‘modelos e desenhos inch Entende tradicional ‘que, na alta de estipulacdo especifica, o respasse ndo do prédio (do trespassante) onde 0 estabelecimento, A latere, quanto.a0s elementos empresariais na dispor passante, sobretudo a titulo obrigacional, eno tocante, ji, acontratos labora, ambos deverio manter-se na vigéncia do negécio de trespasse. 1 COUTINHO DE ABREU, Curso de Direto Come 265. elt, pg. 266, Yo NEGOGIOS SOURE EMPRESAS Retomando 20 casos IF que o que se pretende ‘yer agui esclarecido é se Dolores, enquanto proprietiria do prédio onde esté instalado 0 estabel ue trespassou a JoZo, agiu com abuso de direito, ao inviabilizar o seu exercicio, conforme consta do exposto no ponto n.°4 do enunciado fictico. ‘Narnossa dptica, tal designagio circunscreve o manejo de indeterminado to num tracejado pouco usual no que conceme sua preméncia ou exe- © gozo de titularidad: inevitaveimente, que padecer, ‘Aorescenta a Escola de Lisboa, com Menezes Cordeiro, que abuso de direito traduz, portanto,“‘o exereicio de ura posiedo js com um comportamento assumido anteriormente pelo rematando Vaz Serra, da Eseola de Caimbra, que, na modalidade do venire contra factum proprium, haver’ “abuso de direito se alguém exercer o direito em contra com uma sua condita anterior em que fundadamenteaoutra parte tenka confiado.” GAM MANUELDE ANDRADE, Tela Ger! da Reagote,Ameiina, 1974, pet 109 jy MENEZES CORDEIRO, "De Boa Fé no Di pigs. 742 58. 83 sojaureiuods so sopoy ixa 0 ajusiod ‘sowercy “onIsIo9p 9 oanoaga © turd sinquyco ‘oduray ap oSedso ona tun stew ered feed ‘oureqen op sowamaja 9 eueunbuw op op5isinby aqua opeije “(ejarsw09 epepratioe eapoadson ep ajuonyox ont wwauejd ov auzasuoa anb ou “eiqouea 2p oSedsa zejnoned win 8 opor opzztioyne 19) 9 9 orujoo}9Rr ap osuos sonbjenb ena) b ef ‘soompunt 50 +4 809 vlad sopeyuownsay sodure ‘opuray ‘wiidad wrisof ceaney ates OP spepiTepou eu ‘oHtaxip ap osnge op wun vod sepvaunap Suoflrau sop onuap ss-atasyseiojoq sod epujisod wmpuo9 eso ce) ‘SYSSUAI RURDS BORGER “gyeD-ELB[a}seg-o1MENEISOY Op (oYDay 9 EAM9gE) OnDLH 2uoroury 9p onps0y oanoadsat o s1Guinsas.10d noquoe“|enS} opel ap ‘owoo ‘assedsan op oyenuod ou ‘suns x2 ‘op radoxd v onb sapupianon ‘0488899 293 98 Ogu onb ‘TeBay wrapio wp v ‘sounseuD sopipod 198 Sop wIA 40d ‘noapOW ‘oUsaLL Op OFIEaB mu ‘oyajdwI09 40d “opnat 8 98 ap oued y ‘onb of ‘emo © BArIsD ouaUTZ9jeqe}s® OP ogdezojdxo ¥ anb opnuas ov syuowrmruvaruuorap 95-spdo 918 ‘Jajsia 9 OM) “WSUPID4IUOD SopIsyp ap anbay 01508 0.108iod wzod soyreoak 40} ap noxzop anb lus vpipau ou ‘ppunfoid opssaidep ap opmise wn ap spapoouasap o noatjow yj opoysad ass ant opao steu seioy s2xj o}UoUNID eyLIPIES Sup 2 ‘SesaUY SepEIqay sp O15 ~Iaysuy Sesorouanu 3 200] aeRO ¥ noyETUOS Saz0}Oq “atoURMAS essay, ‘o1o21u09 ou ossodsip josbu sossof so, ojdnrua ay) anb , opssw> 2 0p oumtog, 0 2 "yoous 0 «,uaifo bid a spt) p1od,, op vativafe opdounsuoo op sop suns «T1819 O81P99 Op STITT » U0 ou sorsysaid soway sou ‘por ap oBuns » asso2yf‘sopojuzasaion as anb wwmysoy anb ‘saQSof a sowsof sepuni8 $0 wasjeuas o40d ‘sopouossipu0s sau 2 sakopsnox9 S09} pdopoysuy ap sossno 50. ap o1D4}U09 Opty *Z 6 01 soyeu wa wpiod “eunissyaxd: 2B DAJOALOSEP B “OBOf ‘OLTFISYY -ou2q o nezuoms‘assedsay op optrenbe ‘9 prorauioo oyuouN9}aqEIse UM LAL -o1dxo seuojog ‘opuaaa sousla onb woppid asayodmy eu ‘owuatweanoayg, SeainOsaY SOOLVE SOBVD — eIvONNGD HIGWGROOS Bva a WawiNOD lla [RETO COMERCIAL & BAS SOCIEDADES COMERCIA — C4505 PRATIEDS REBOIVIDOS cas02 + Trespasse de Estabelecimento Comercial + Obtigaglo de Néio Concorréncia Rodrigo intentou, a 4 de Setembro de 2006, uma acgo declarativa, solicitando que Catarina fosse condenada a pagar-Ihe a quantia de 300 mil euros. Para tanto, alegou que a ré the frespassou, pelo valor de $00 mail euros, um estabelecimento comercial, instalado no “Dolce Vita”, em Coimbra, e que, oito meses volvidos, tera procedido & abertura de uma “Joja”, dots pisos acima, onde passou a exercer actividade semelhante & que realizava na trespassada, facto que teve imediata redugio na sua clientela, que passou a frequentar o espaco da ré, nas vendas enos lucros. 4a) Atente nos seguintes fact 1 —A actividade comercial exercida nos dois estabelecimentos resumia-se & pastelaria e padaria, 2—Rodrigo dispunha de outras pastelarias, as quais, pese embora 0 facto de, em tempos, htaverem beneficiado de muitos clientes, tal nfo se tem verificado presentemente, em funio de uma flagrante decadéncin 1a prestagio do servigo. Quid Juris? wor idice enquadra-se no plano do trespasse de estabeleci- mnoreto de situagdes em que o trespassante deve mediar (orespeito pela obrigagio de nao concorréncia ao tres- 20 autor un estabelecimentosio no “Dolce procedido & abertura, no mesmo espago, ‘afecta mesma actividade profissional que a trespassada, sem, ou seja, antes da 58 [NEGOGIOS SOBRE ENPRESAS 10 enquanto unidade econdmica, ou, melhor, como ‘um todo escalonado ao fim proprio desse bloco unitrio. Como nos refere Coutinto de Abreu, da Escola de Coimbra, no con- obrigado a, nunt certo espago e duranie certo tempo, ndo concorrer com 0 trespassario (e sucessivos adquirentes) ~ nomeadamente fica vineulado a ndo iniciar actividade similar & exereida através do estabelecimento tres- passado.” 2 ‘No entender do professor, muitas so as motivagdes que causam a ne- cessidade de uma obrigacio automaticamente inerente ao contrato de tres- passe: Desde logo, o principio da boa fé na execuedo dos contratos, 0 “prin- , usos do comércio, concorréncia leal, garantia contra jenante entregar a coisa alienada ¢ assegurar 0 goz0 pacifico dela”. Acrescenta, ainda, que este ditimg aspecto ¢ aquele que se afigura mais “preferivel”, nam “o alienante...conhece as carac- teristicas organizativas da empresa e mantinha relagdes pessoais com, ciadores, fornecedores ¢ clientes. Seria pois particularmente perigosa a De facto, a expressio “obrigagao de no concorrén: sti longe de ser consensual, especialmente no que toca aq ‘sobre a mesma, porquanto, vistas as coisas, a sociedade . Efectivamente, qualquer comerciante pode lutar pelo aumento da sua clientela, que, via dé regra, se fard a custa da {© Ju COUTINHO DE ABREU, Curso de Diet Comercial, Vol 278. fn COUTINHO DE ABREU, Curso de Direto Comercial, Vol, 06. elt, pig. 279.” Eaigto, 2000, ig. | sr 6s : “te89] onwourmpuny 20 wjougmeo sod seBexyneu open ens & gran jenb o ‘oSuspox x opSezquMLaput tanbpenb ap oyuoursSd ov upe8iuqo pros opu a yeroofin 95 wog vad Sopisixa Seaspoeg Sop cxymap openyae.sey o1spa ‘eprBejord ayuauuepiaap Bese OULTEIE) “TAKS 089990 0p «79 « He op sous sou ‘onb somapuazep ‘osaruys ur “osotep opeinsot sowdoureyodszoo ani apepryesnes ap oxeu onbyonb preosiA gt ‘oftupoy sp vuvjaysed wu wjasuayfo op oESinuIUNp 9 soxon| ap eprod eprznptioo eyuei owtourewuode fei ab seAoxd opens} 9s ope 9 oWwowt9970q 2189 OUP o.uge ext oft anb ap opnuss ot osstiuoxditoo zonbpenb opemoaja d a}8aN ooze BInpuOD Uns fo Seiouanbast0d sejad ib optas ‘anep o 2 orayy o anita apepyTesnes ap oxaU tun 2p eiougnsrxa e woydeuy ouep win zezndan ap opSuBi:qo w onbiod aye ‘tapa0 ord giarap ogu oysoe v anb souenpatoe ‘orsodnssaid sysop onuapy -eéuzuiod ons 9p umes onb ‘acjuaserde vf ‘as-euges ‘onb -wutsap ‘sen0 Ssopeisinbuos -2y0NIp opts efey of upay ap rye -¥84p ‘Soutien tra ‘operod eymsos oyu esodsa apeprtenicey ep ‘acayy) y- ‘onno sop sun opepramvaud apa v 01/52 epered nbs no suucyfottas epeplAnoe 9p Sowwaunoajoqeiso soxaumpuy woyspx9 ‘oseo 0 9 oto ‘Sojo4jadns sapueI? wa “era8 exos ‘anb wo eprpaus eu “eucjorsed earn op wxryzage @ assapaooud ‘ASIA 2910, op owsodo ojuod mura easudsan ap oyenuo op sesatu ono spd ‘use onb ‘opoy ep ‘remsua9 guepod os oBt eraz9000 asaigdiy ERY :sowfon opuas ‘opsuoyde ©P ougung nas op oyuowe8se[e wm s899yU09 FVAIP eat gSeBtiqo 2 ‘x52 owoa soroispa ma ‘and souet9 “opunsas o ‘wrox/SyyUr estowpsd vied sopezyear soe 50 96 JeaytIoA anb a “2e¢ Bed “2 “90° 109 rato ons} ap O84 “NEWAY AA OHNLLNOD HF wo Op 0809 0 3 o}ussi0oH00 Oot 2p ot souono audssedsca op wap, “an Wt ‘89p 200g ura ‘onb oad “oBpoy woo axed wroupssooUo9 owt ap onsuBLIGO ep b ajuaeyjenzequos opendse toy ces onb 1130 somaya] sye8ay soagieatton so ap sojumsuoD sojouRisumouio ap ayynsex no opeztqententos opepand wyuay ‘98 e1 anb souous 9 ‘sAnjoodou ‘opussedsa safap ap sosfan sop 2 ~ opbojoya oysaaws ‘may as 42d vrougiiosu00 oBt op ogSeBtugo eLidoud v ‘iozap wioq jafoqeise Nes Op Joan wa IuBUTA edey ajo anb *s uyofede 2 opefaure ojzadso ofed ‘gre ‘no surearow09 ojad opeouies env ofaid no omposd soujout op ogtuodosd ou sjuauune ppayuarfo v‘susacyed sexjno.og “umwioo onpja1pur Oe SonjoenE aiuuumesna soqCaute|9 ops en ‘Sod 0 9 opbuztuvEO wis sour ‘SoqDaNIOOMTt 9 soIsau ormejuoa ‘owsounajaqerse anno ap w1aH2219 ‘SviSiand SveO8 BoDDOEN ‘SoaiTiosay SODUYG SOSVO — BTV OURHIOD SSOVOEOSE BVO 3 WOMENS GISIS SECCAOIV | SINAIS DISTINTIVOS DE EMPRESAS EDE PRODUTOS = __"soand f wi9 opexty 9 upuaa ap oSaad oft sound 5943 op suabiuteg tuo ura 94 ved opez}epauaMI09 9 oxqHOg woxeur ep o3npord Q—s ‘soam9 9 t opuodsadio9 upuea ap oSaad ofna soned sjop ap suafeyequia wa eoyne ved opuzypssamio9 9 opyajog vaavm ep onposd Q—p ‘sapeplayae suns ‘Se saquyjadsas saxoyaas sou suponyjoouos ogs 94 u 9 Biome ¥—¢ -seapsyid sajaysodns 2 (o.ammpod nas 9) sofnayoa ‘9p 2o}1ayn wzaduu x sopsupsep ajad ap somed v soaypeyaa ‘oyqog ogseu Sysop w woo 2 (epuysiiex wep vsseu) ,J9r0,, vOIEUL ¥ sopETDOSED SOP -oad wzperoreuoa 7p" Yosad ¥ anb S907 ap a2qn;ng opsoq —z : “somnayea ap vanqmnd wp soyrayx9 wzadwy wu opezqpn oyuonypeunsou ‘apad wo oprsa) m09‘oaLaqes nas ap oynpoad ap od AoNOPed wan seayEURp] OpUEsTA ‘79GLZOFT .'U © WiOD OWa}0g IAUUL v novsqer yp ‘oduyay, wsoadug ‘Eq97 ap orqmIa}9g 9p OZ ¥— 1 80,905 sosutnBos sou aymayy “owteyod opsusys9p ¥ tio ezqTespraWOD souL Soraya vf yy anb sajanby soyuayeainba opmy wis oyqyog woseut ap somp -oudd 9p oysuzqeyazomroo ¥ op sap (Soanyny sozyufoad 10d ‘ogSey & apsop soanf uroa) soang [ha 9§7 ap 20TeA ou opSezquMapH] BUM op ouaUTEBed 08 BpEuapuoD ass0j wUIsaME & anb opuEND}Os “Up “osjag ¥ EOD ogSoe wun nojuaIN] “py ‘Fedu.nay,wsosdura v “9q97 op oxoUNE mI, seazeyy op ovdenuy 9 opdadinsc) « searey + +0809 SvOUvH'T DIRETO COMERCIAL E OAS SOCIEDADES CONERCIA'S— cABOS PRATICES RESOLNDOS, 6 — Com a entrada em comercializagio do produto Fotbito a empresa Tetrapel, Ld. viu o registo de venda do produto Potelito decair ‘em valores refevantes. Quid Juris? Proposta da Resoluglo: 4). A situago em analise insere-se nos campos destinados ao estudo da das marcas e designagées, entendemos que ser importante embarear, desde jé, numa ‘viagem” i edoutrina que aessas subjazer. atos, indique-se que marcas slo signos taem des- susceptiveis de representagto ‘wingar certos produtos de outro da Escola de Coimbra, “er marcas podem pertencer a empresér outro Indo, o professor refere, ainda, iduais & costume colocar as marcas colectives. jarcas de associagdo ou de certificagao ou garantia.... Quanto ao regime de protecedo, ha que distinguir as marcas registadas...das marcas néo registadas, de facto ou livres, devendo acrescentar-se que as marcas notérias ede grante prestigio, mesmo quando ndo registadas, gozam de protec¢do especial." ®, outro passo, 2s marcas, para serem consideradas validadas pelos ér- ‘ffos competentes para. efeito, hio de preencher determinados pressupostos: desde logo, a capacidade distintiva, que se consulstancia na capacidade de ‘3 fy COUTINHO DE ABREU, Curso de Direto Comercial, Vol. 1, 0b. et. pig, 120 36. 64 maRcas individualizae distinguir produtos, talqualmente primao art" 165, do Cédigo ty ap opentoo wn ‘osauy® ens wu ‘9 oyu eras ajsg “seionb 30d apepatoos v oupiatsos ods owioa saBajo ov sodo7 9 waves ‘oxpag SOptist so anb 0551 104 | « WWOP ¢ 5 U OU DE OU soxsiaaad sody sop win seidope ovsenep anb ojad “11419 OF1P99 op ‘086 «3 ‘0 woo opooe ap ‘apepianog eulsoU TSsop SaIUTTINSaE SOLON SO WaxEEdas ap wy e ‘opdiny wow ap elas ovU anb “ToIuiouODO epEplanoe BUN ap ‘umnutoo wa of9}azaxa 0 eied godiazas no suag WO: 0 8 ur81Ig0 9s anb “soquaqua,zorat S0 ana opsooe nit eaasse an op 2s-nyen 2uayar onb sowasar sou anb e ojuamour curated 0 Mssy “(assupnut) — ¢ ‘(as-upnupis) — ¢ “oaunnfap wo orsi824 op opsiasto> oxod or.swo> op ype fsa oydoo jad ‘wa1ygnd panyuase sod opx4q3}20 Ops 4a ORDA0D 0 ap 0509 ow ‘no seio}Li9sqns 501296 sop wn 40d Yopoasasuca oD vpowuasaido 428 adap ‘oro.1uo9 op opsougayao n spdo soip cy ap ozeud oN — § Lopasoido apuawmyaid ojoafoud ‘op sowios sosjaaud sou opSipau cas a4ap apopo!20s ap orm? —E sos-tupructy) — 7 ssupranpoxyut wasoy anb sogduiaye sep aquaurenyyioadse sre ‘yer sreteD sopEpay20g sup OF1N99 op BI <8 OAoU op opysqUEDo :aAaxDsuRN v souressed “ejaugaajau uns vad “oalplinf oBaynn op eduumndias vmjayneoe waved aquatayns 9 apepiie op oayiqnd ojostucs wn stuads ap eioupysr¥o wanb as- ~opuato Tearowe ojsiBoy op BuoreALasuOD mu oS}Zax oAntoadsaL op ‘awusKEP -rnBes 2 eoyjqnd emsoso v orenuo op ogsnpasap ovse.igo v anuerpoun seuatns ‘uuamysa eesaidua se anb ¢ oot] qnd ojomuoo ojdnp 09s-M1A9 “epIpauu was WO.) v ‘BGWaNGD Baavaa:SOS Sve OVERUSED of ‘Bp sq exononus enb scoypinfsojso8ou mud epeuwie.9p auowesa) sag & EpISIED {Ppa ab usa Sores yosous uldg ten 2p ops wy anb uo sagem PW 905 Bum 9p oBSiMsUOD ered Seax|qnd semUIDSe Se SIO] ojed ‘yeuesouduze opya up soroe soe seanejax soar gad nau ‘oo] apsap “eus0} fe89] muo|dip oat O “si, “spepaypos 2p oye3u00 op oantuyop oysar wis opsinord o3s}8ax op ogsizauooT woo ‘eruautiouarsod ‘opueu) wiz) ‘o309foxd ouisou 9s89 L100 OpsooR ap pet -2ao woy]qpd emauosa 8 etBas 9s anb o ‘spepo}o0sop oreNuNS op opofaud win ap oupsiaoud 9 o1apid os}8a 0 woo as-seapeauasap ‘syuoujend} euapod 39 ossenoud o anb “o1qUisi9s 9p z ap ‘08/Z97 soprany ops ‘apopatoos oudoud op sa9dtpiu09 se @ a90dp wp svroupysincuta so opunas ‘sjonsn soposap}su0d 40s ‘upssod anb sepoprouaqy sv, an 3990|3q0159 08 ''9 UC OP Zt Ofad epIaat 30} Sow-p omtsanb ws0.e msodsar y wis ops9 wiod jonmedumooUY oMoD afin ‘apepatoos euin ap aed sod ‘sapepyeraqy op opSezijuas & 98 “eanz9 OpSuu 2[dx0 ereurop opas wa ‘as-reuoyisonb erongumzad eumye cya anb yoy © ‘ofos no ‘wy 0 reSueoje ‘red fous owoo aftauus [2100s 0709/90 0 an amnjouoo e wagy sottonb o ‘og onb ‘swuauerd somenparon "9 ue op f . op opsaupan up a0ny wie ‘emj94 1 9 * woe” op ojawasoU Wine [aAlZNpeR OES o opoy ‘oaaM ~Opwapustud ‘sojos sojad opSpredar ens w a souony ap ‘eupIatDOS apEpLANTe 70% op space ‘opSuango v 9 fe}D0s mig o ‘oiauseatoayg “oAnEION] edoose © ‘suswerejo “safes au] anb opep ‘apepa}sos sum ap a6-B1en euapod og ogbezquedzo esa ‘TuuraTew wisja 9p o1tod op anb ‘wps0d ‘apagng ‘apepstoos fn ep opsininsuos y sezoune sepepyyeuoy se sepos septuduma Uwes0y “yewuounpaoosd oy ap onuod op ‘onb soureoytraa ‘ousods 0 ayumi0g ( ‘9pSnio80y ep Rsoderg astung ping -omuny 9B €v wpes|Bax Joy apeparoos v 9 oNyy ap {7 v OpIstpaL of feID0s Oud ‘sesjsouuy suppsede.njuay was ‘oSoadura souj-opuemndasse 9 sandinyaod wo Suny Ssyf-opnep ‘esaniiny od apepayaos vu seyueASyIET Sop OgSeaBaqU e +? 16190s oy22{qo Ofna smonb xod apuparsos eum sw}I9 wapNsyad “eunyA0} stious euun 3p sonop ‘exuiqnfy 9 uswOY onb wioBe syUodng (> 06 "889. SBpd “i990 “1110p YoRaiaeD onau ap OF419 ‘THEY BG OHNILNOD 4 wn ‘aqauyjesoduto; sopertony = soatpottod anb oursout‘sojnayioadso sezzae8z0 ap on1329[q0 0 woo sapeparoos ap oxsinyy jeayia quoureyaprod 9 ob ojed ‘roiouoa apypi4hoe BilopepsA Eu 1" BY ‘sojnagioadss sop opdezqTeB10 ‘pamanefgns ‘on jeannosipur 9 anbiod 3 ‘opow 0 opoy acy “BI-as-sinBunK9 ‘SPEPE}S0S LOOT 8 9007 8 arSoB 9 ON W2 Ten] 40} ¥ So}UAAA SO SOpILIOIDp ‘nb zon eum ‘oduia ou wp DURISIMAN v woo aqUSUNAATIUINXDH ‘o}oefan as anb ‘suauaB roe) viun winosasde ‘niad9 ap soqnd ~padisa ajo w opty ‘apepatcos eysap ogSeojdxo w anbrod oy] ‘opbuste ‘eptsap # aoasauranb astpue ura opsenns eu souauLod ono Wy ‘BIAEPOL “ogy wow ap apepiayoe un ap ‘aquaus arepp ‘{nbe 2s-opucazeurap ‘spepoto0s sum ap orsa{o z95 9p oajssed Paro ouios soumrerapisuod # ered aquazouns 9 yn an ojad “jqareuH! ratj9e eum ouioa afins ezadl ap sojnagioadse ap opseztuesito v un ‘oysinyy wou ap vfas ogu opopratioe wsso ond — z ‘Seoqwguoas apepragioe wun op oven as an) — 5 uress0¢ se anb as-opunutind “sapepo120s sep o1vafgo 20s ‘suayiwarvad ‘seatodsap sv oMtoo Wisse ‘sopt ‘nb eiptayop yeuojoipen euzsynop e anbiod aye ‘ 408909 ‘eum oxsafyo owoo 401 2peparoos eum “epspazoos ep spxene Jaozax0 (wagdord as 1098 (s)o anb ‘onsen wow! op opt anb ‘eartrguods apepIAno® w 9 [HBOS F900 haxqy ap OUND op SuIUauTBUTSID So WHO9 OpIODE ap “21 SMUD SHOVERIGS Gwe OvORANNOD ‘SORNTGESH SODIed BOBYD ~ SWIDUBNOD GIGVESOS SvO 5 WOUND GING DDREITO COMERGIN. E DAS SOCIEDRDES COMERCIAIS~ CaSO PRATICOS RESOLVIOOS simples facto de, por vezes, a prestagSo dessas mesmas liberalidades haver como objectivo e efeitos mediatos a realizagdo do lucro, seja através de apoio a realizagbes culturais, entregas promocionais de produtos, etc. Porconseguinte, por via deste elemento caracterizador do tipo societirio, épossivel marcar uma linha de fronteira com as associagdes eas fundagdes, que podem, ou nto, exercer actividades econdmicas, estando-thes vedada a possibilidade de distribuir eventuais lucros objectivamente considerados, pelos associados ou fundador, faltando aqui o lucro subje a Ora, sucede que, no caso em apreco, a sociedade foi registada. O ceme da questifo reside agora em saber quais as consequéncias legais que advirio deste registo de uma sociedade d qual falta o escopo lucrativo. Actesce av exposto que o art 42°, n.° 1, do Cédigo das Sociedades Comerciais, no inclui, no seu elenco, a auséneia de escopo lucrativo como causa de nulidade, Estaremos perante uma sociedade validamente consti , sabendo que tem como eftitoprimacial, nos precisostermos do art.°5.°, do Cédigo lades Comerciais, a aquisigda de personalidade juridica? Coutinho de Abreu entende que nao, preferindo enquadrar este tipo de situagdes no ambito das qualificagées dos contratose ndo no dominio das invalidades negociais. Dai que o que verdadeiramente deve nortear 0 intérprete em casos que tas, proceder & qualificago juridica,afastando-se assim do que foi atribuido pelas partes 4 pessos colectiva. elo exposto, esta suposta sociedade por quotas, que foi registada como tal, deve ser juridicamente considerada, para todos os efeitos, como uma associa ‘Ho, dado que esia 6, indiscutivelmente, sua correcta qualificagiojuridica (fn COUTINHO DE ABREU, Curso cle Dircto Comarca 3b et, pags. 1019. 2 [CONSTIUIGAO DAs SoctEDAnES COMERCIAS 4) Barroso, cirurgifo, Abreu, dentista, ¢ José Maria, clinico gers, pretendem criar uma sociedade para explorar uma clinica, destinada a restar servicos na érea da saiide, Que tipo de sociedade deveriio adoptar? Considere, ainda, que Anibal, economista, pretende, também, fazer Parte da sociedade, 20 que os outros sécios concordaram. Poderd faz6-lo? Quid Juris? Proposta de ResolugSo: dos com o mimero minimo ndo se colocam, dado que isto que se trata de uma idade econdmica que 'enquanto que a sociedade civil tem por objecto a pritica de act Ore, no caso em andiise, parece que rcicio da medicina, pelo que deverd ser considerada como sociedade civil, de acordo com os n."3 4, do at.” 1.°, do Cédigo das Sociedades Comerciais. (Ora, sabendo-se que as sociedades civis podem fer duns espécies, qual ‘aque se aplica a0 caso sub judice? it, pigs, 40e 5. defends que, apesar des exigiteim ambos 08 3 verdideiramenteessencal, pelo que ua Sociedade que tem por ob © milo adopiou um dos tips societirios, € uma sociedade comercial, apesar de Frregularmente consti, 93 i i | { | ‘opeonps ap ogssyaud wp yd outs fe 'sopeBoApD 2p 0 oupreige 9 anb we sai ‘oton01 500 swags ‘oxquON 2 91 9p “s6rEgp OT-ORI00g Op 46 38 i818 ojuaurespenbua ofno ‘oyseryord wanaadsal ep o12]arax9 0 wied ‘syeraqy, sreuoyssyjaid ap opepa;a0s wun ap 20m wa somes “sno we apep “oagnano sp » 3p “6a/9EE ~o1a199¢ oUpULSHHO 0 woo op1028 9p ‘eysyonb adi o aquattepwaLTON OLIyK ody opcurtusatop seidope tapod scuade sejosuife sopepaizos sy (q on "PENH apopHiqesuodsas ‘9p auuyBou wn 3od eyjoose ap apepinony ¥ wpe opts opua ‘seIO0s sepiap -apeprriqesuodsas ap aunB2x ojed seido apepataos epeo v aqea anb ojed ‘ogsuataid sens sy enbape 9s soujouranb suBauo eyjoose sopedoape ap apep 21905 epuo anb snjeusod or ‘femesiuos spepraqy ep oxdiautzd o noxSesuos anb oduia otsouu ‘ens v anb 2s-opuip: ; atetl opu eamyout vp ordyoupid o nopzendieajes oaneuOU ewio|dip 3389 ~ souato0s sod sop tunquat smdope ‘gp O499z9q 9P OT 9P ‘F00% -s1908 waesoqu prapod opu "eysiuoUOd9 open ‘eqn “ yun wysodsaa bun sot oxd-ouu ((eqiuy) onafns wn J}otexa 0 o1safqo 10d way an }8U09 eiOBE Upianp y “Tepsseu09 em9y v 99 40d sepaxenuo wenionap susmuD tia so: ourpou ep yeraqy ‘opeparaos misep “sojduns 19 Sepepaioos seisap OIqUIP OU JesepIsHOD ¥ s¥oyroadso sagSonyIs (HOD jojonja2 as onb 9 ‘opSURyE We 39} ead w ojea anb sopSdaoxa “vIAepor "PH sBBop p gro grand attsogu0d He suse anb wopuasop opera wa) oofpu UO SapEpa}IOS SEP OB!PD op ‘Swowanos Seavaiio0s sva oybmillsNeS ‘BoGlTOsau SOOLVE SOEVS — EDWARDS SSOVERDOS GvO 3 WOWENOS GLO SECCAO IL DELIBERAGOES DOS SO clos “AOI Wod ‘oayseD 2% 99 wos ‘eEey Ospad ‘TeI90g jeHdED ©P %OE wos ‘ouRMby s0I99s ous apeparsos vanoadsox Ba — z ‘sejonb 0d jsroaata09 opupays0s ouoa ‘gu6t ap. 2105 «PT ‘OHV opunyA wsasdury y— T 180}9y soytnBas so asuq sod opuay “91 bped 9 somne opad ‘opm ‘soptpusyap sovsod -nssaad sou ‘svojigted seaor wa ‘uerejuasse voydg.y 9 eopdaa y “apepayzos y stodap 9s a s01395 so ‘ypugzagaid e ‘sejonb ap ogsso0 ap osuo ura “eyrmpe onb ‘esoxdaag up oyun) ~su09 Je}90s o}sed ow as-opuopUmny ‘noysaU0-> ¥PTT ‘OY OpUNIA Y “0108 ap osfaarp N96 0 OpEZITIQEiAur ‘o3o] apsop ‘vise3S9 ‘ousour oss] rod ‘9 ‘a}.0d wns Ep ogssaa r used ojwaupuasuos oprAsp 0 opeynae) 329} ogu EMIN|R wys9 anb ‘tio uprpaur wu ‘epepsjoos ep o}uLTapUT opEWO[s OtCD EpToayUODDA 195 yxopod ogu penb v “(qur90s tex1dvo op %o¢ ¥ apuodsaisoa a ‘oapaq ‘Ou has zod upvop roy tonb vfno) vise satuedag ap ovSedjonzed ep spauai ‘syuamrepesa9 sepngo opis uote somsaut sé onunbzod ‘seynu sepea ‘HPAP WHoss0§ “ONT BP oUTNE ap OZ BP ‘IUseH HIAIquIassy vaydadsas EP soyuensax sagsusoqap sv anb opuuojspod “ep ‘ony opunyy wsardurg, usquioa ogsoe sun noyuaju OUNMbY ‘9997 ap oAquid}eg wry OIqUIOAON ap 67 # “epyny sei0nd sp 08595 « seiond) sod apeparoog « so1oog sop sagsuraqijaq « poses So1D9s Sod saQSveaErTG“T DOFEMO COMERCIAL E bes SOCIEDADES COMERCINS ~ CASS PRANICOS RESOLOOS 3—Acldusula n:°3 do pacto soc sécios, as cesses de quotas, na st ispe que, “sdo livres, entre os cedentes ¢, em seguida, &sociedade em geral.” 4—A3 de Julho de 2006, Pedro doou a sua mie, Berenice Fi uma quota na sociedade Mundo Alto, Lda., correspondente 2 30% do capital social, tendo a referida transmissio sido inscrita, logo de imediato, na Conservatéria do Registo Comercial de Coimbra. 5 —- Convocourse, dentro dos tramites legals, uma Assembleia- Geral Extraordindria para o dia 10 de Julho de 2006, cuja ordem de tra- balhos se resumia a discussi e deliberagito sobre a prestagio de consen- timento da Sociedade no tocante & cessiio de quota efectuada por Pedro Berenice. Estiveram presentes Pedro, presidente da assembleia, detentor de 660% do capital social, Aquilino, de30% e Castro, de 10%,¢ todos votararm 1 favor, exceptuando Aquilino, que entendia que o cedente nao estava em condigies de votar, porque “esta doagio era mais um dos nuiltiplos esquemas para garantir que a empresa ficasse nas mios da fanaili, uma vec que Castro era sen Padrasta?. Nesse sentido, Aquilino terd indicado, na sua declaragio de voto, que 0 consentimento da sociedade nio havia sido prestndo, na medida em que os seus 30% venciam 0s 10% deCastro. Ainda assim, Podro deixou em acta que o mesmo havia sido votado por 70% do capital social. 6—A 20 de Julho de 2006, houve lugar a uma Assembleis-Geral, para eleigdio de novo gerente, tendo comparecido Pedro, com 30% do Capital Social, Berenice, com 30%, Aquilino com 30% e Castro, com 10%. Deliberou-se, com todos os votos a favor, & excepeito de Aquilino, ‘que Berenice assumiria a geréneiu da Sociedade. @) Qual seria a decisio do tribunal competente? Quid Juris? 400 DELBERAGOES 508 stcws rs Proposta de Resalugse: ®) O caso pritico em aprego remete-nos, esteni ‘quest6es findamentais no panorama das s0% decisées tomadas, pelos sécios, em Assembleia-Geral, que tomam o nome legal de detiberagaes, ¢ 2 questao da cedéacia de quotas, Para uma correcta compreensio desta tema sarmos, desde jé, alguns conceitos de precipua importancia, que nos vial zarfo, depois, uma correcta resolucao da hipétese vertida, Com efeito,talqualmente nos indi “a conjunto dos sécios ~ drade comum a todos as tipos de sociedade comercial ~ decide mediante deliberacdo. Embora xem 0 aftrmar expressa- mente, é neste pressuposto que assenta 0 CSC, desde logo ao intitular 0 lo IV da sua parte Geral de “deliberagées dos sécias" (art. 533)”. No contestosocietiro, quando se fala em deliberagdo, tal nto obrigaa que a mesma haja decorrido na presenga de todos, em e: mitindo 0 Cédigo das Sociedades Comerciais de ‘ou documento escrito (Cf art.” 54.°, termos doutrinais, com Lobo Xavier €O! predomina a conceit edo de certos efeitos sancionados pela ordem juridica” ), ____ Eninosso parecer, sustentamos que as pessoas Colectivas tomadas gene ricamente € as sociedades, em particular, dispBem de voluntas e de expressio que sto habeis ferramentas que thes permitem exereer as capacidades de g020 de direitos e de agir que a lei oferece (Cit art° 6.°, do Cédigo das Sociedades Comerciais),e que vém, justamente, consubstanciédas num plano de decistio global que entronca no conceito de deliberagdo. Neste caminho, ‘Gf LOBO XAVIER, Amulagao de Deliberago social eDelterages Conexas, Atintida Coimbra, 1976, pigs. $54 es. ' ty COUTINHO DE ABREU, Dirito das Saciedades, Bdigo Policopins, 1996. | 10% cob Ye"VIVIN Oda Paco “waLAVx OBO” ‘Po 'VIVN waa pndo uatAVx OBO” 5 OL190 ap Sopou opseuuof ap ossezatd no opow Sa UP ‘IIIA OQ] ered 8P &P opriaruos op Soraya a lop sequmsuoa sojaja anu =p auuiar o& a1e20} ON, (chuauapaooud ap sopaya) ons ouSop BU mUaSSE E2opod ES ‘app PL ‘eapynuo pias opSatagijap o ‘ontsinbas a5s0 opuada epoulMsaIep B1G0s opspéaqyap mr 02 0 ‘ojdutoxe tod ‘roduy v apr {P21 bp 2utosap (soIo98 80 sopos ap 109 op prougatxa » opupnb puatiosa “opdemnu ap ogtae wsodioyre opessatey o8tjse9 tin 09 of 2 AaG0 9p no ‘spepHnaryo1109 oIDA38 foo &P apeptssocau Was [1005 OBS}0ap wp tHoyEHO v Sopuuuuze9p no wn ap sessai0}u! sop usapop 9 anb ore ‘,asuaUIEy20) no Bssaudsa ‘opi02D ey ou “pepntaoman 0» 9¢, 30 on spon <0 01 Bis pina uo open 9 nas pepo ames S80s So eapETES zor RI OP OND “oraAnWe.> sepeRe;>NS SOLS, 129200291190 "VOBSNO VO VUIIAVL juauowapso op aquasiozp enuauypadu 1od iwzmpaud ony, :ojduo oppuas wa zooyfout sas apod ops <2g1]9p D9 an ojduun ofa0Sou owed, owe MON OpURyID eIeYA Oxpad wOIDUS ‘Sou owe ‘opberaqyjap Jonbqenb rump wogoyao.epepHEA FSeIaFT Sog)sanb su ‘opto tHe Jenny eyuanapend pxeAejat‘iesn8 soma ia ‘ope] oMNOJ0g "21908 Sep o81p99 op ‘5 LZ «HW O Bouy owod stuBKEpet jorurod sop tyrojetn efad sepenaade sos opN13Xo 9 ‘oARaa[OD sutoU tho 9 seonb 20d sopepajoos wo urero8{A seuade anb ‘ori0%9 0104 40d sagso. 2 vppiquossy ap urejnsax opt ‘ajuautiony apuoaidap as owlod ‘onb “opp:0s0 sod. ‘oqunsse 01229 serejov tog 10d wrexerapisuoo 2 ‘trexeuiuoaua 9s ‘apepyyenseo sod ‘sayanbe ‘epunos wu ‘enb ossed on “eIp7%9 ~ont09 2p upipaoaid sas exjaunde seus ap oyauy 0 wioquis asad ‘So 99s sop ‘ogqunax wogdnssard soquie anb opuas ‘prsion tog joson-Diayquuassy wo sopoui0s sopsns9g} “1189p ‘,apopa10s ap odjy ppoa nod ja} sod. 40d sopoio} 1as wapad ox soIDos sop sagdexaqyep so,, enbv wuse(d ‘ste -fauuo; sapuparaog sep o81p93 0 0 Teale wisi ap oqwod oq ‘go «2PUP2I0G P StoApinduy,, ops ‘oyueyod ‘2 $o1998 Sop ‘eationya apeiuoa v ureustoju9 onb sexlatupd sp opSysodo wa sjanguBncun Opras squsureres onus os 2 ‘oatigue8 awiGas op ummsaye as ,.101Bajo sopE0, SoISop ‘ougpuadap gu sepwunal sapdezoqiop se nb ‘epure quassaioy “opSezt easy 4 no ogSenstumupe ap SOBELO so “x9 40d ‘owoo ‘rojuaserdat ® ayuaA O anb jemjd op8i9 um sod epntsa no feray-najquiassy ep SPARE AUaLEpELB|SOP ‘ooyptin{ ayus owsoo ‘1s “ad ap 95 “opesapisuoe ajuatueszeAtun oWeUHa|o Un ‘9p zeynsor prapod %s0 anb euLYe ‘wagsyy ap wjOass ep ‘SOOINIOERY SoOUiHG SO5VS — Swiowanida SaOVEBIOGS IvG A WOuaNOS GIaWG DIRETO COMERCIAL, E Oks SOCEDADES COMERCINS — cASOS PRATICOS RESOLVIOOS 60 que se deliberou (independentemente do modo por que se ch deliberagdo) . aessa que, via deregra, os vicios de procedimento arrastam iberacio, exceptuando rafas situagdes taxadas na lei 10 0 ocorra no procedimento dela (ressaivadas os casas, excep- dio art. $6, n.*, als. «) @ 6). Jé a violagdo de wma norma legal labilidade, quer , como sejam as concepsdes de vicio de contetido (0, que destacimos, na peugada do estudo de Pedro Maia, da Eseola de Coimbra, somente por cuestdes pedagégicas,e centrar-nos- -em0s unicamente nos conceitos de nulidade e anvlabilidade talqualmente decorem da lei. Partindo desse pressuposto, relembre-se que o autor, Aquilino, pretendia ver declarada nula a deliberagao tomada em Assembleis-Geral, de 20 de Julho de 2006, porquanto entendia que a votagao houvera decorrido em regime incomeeto, na medida em que se admitiu o voto de Berenice, cuja quota In PEDRO MAIA, 26. ‘9 in PEDRO MAIA, ob. ig 187, Pi 1892 nota 4 104 scar ital DeueRAgdes Bos séex08 havia sido donda por seu 10, sem que, alegou, a sociedade se tivesse pronun- ento para tal cedéncia, Na verdade, desde jd se poderd avangar que at motivagdes apresentadas Por Agutio psa por lgunainsfinin em tos deal jortanto, acreditamos, numa perspectiva meramente iniial, que a refe- eragao poderd Efectivamente, nos termos previstos cconstante do art° 228.5, n° 2, do Cédigo das Sociedad cessto de quot ire sécios" “, Ora, a interpretagdo a ser jo artigo obrigard a que se chame & colaglo 0 disposto no art.°229., 12 3, do mesmo diploma legal, que dispde que, \O conirato de Sociedade pode referidas vai de encontro aos fins vistas as coisas, nfo seri de esquecerque lizando aos contra entes, no art in fine, a possibilidade de derrogar a regra prevista ira parte, designadamente no que toca & exigéncia do consentimente, visou afiangar, também, os interesses desses “negociantes” os, # ja no os da sociedade. to este aspecto, importaré, noutro corredor, averigua, com mi © pacto social da Mundo Alto, Lda., direccionando a nossa atengio cliusuls n,°3, que estabelece que, “Sao livres, entre as sécios, as cessies de quotas, na sua totalidade ou fragmentadas, ... A sua admissibilidade estard subordinada & preferéncia dos restantes séclos ndo cedentes e, em se 4 sociedade em geral”. Em bom rigor, neste “brocardo” apenas se contempla estard colocada na estreita dependéncia da iose depois a sociedade, mas nada se dedica quanto a eign de de consentimento, além do que, refira-se, a latere, 0 {© Norge supsivas “ado agelas qe se cestnam a supra feta de mantestecd0 da ace das partes sabre determinados pontos de negdeio qe carecem de regula |APTISTA MACHADO, inirodugdo ao Diretoe ao Discurso Legitinador, Aimed iho, 2004, pg. 97 105 ‘suaSoyues seyue ‘ossy moo ‘wrmppuayoad 2 ‘etary wes9 onb ‘sopsgs soyueysox so seroyauaq wopsy suae pelos Texte ov sagsuiayye sepusoquap su anb 109 op wys9 anb ov “999z 9p ars0By op |e 2p onfalip 0 sa24ax0 Opuaraad '900E ap our 2p ¥1 DIP Op ‘apepatoos ap apboiogyp ap vjovenbas ou, ‘onb eaqunwio> “e298 9p apaprtenb wu 094 TorWoNY “we19H-TeIquIOSsY upraajas Ep sodap seIp “uRI0g — ¢ “oaoyne up so opuenydaoxo ‘roAty 8 50}04 sop spepyivsoued ¥ woo urezeyt09 seysodoad sy -ye;0s yoydea op ojajduu09 10peA 0 feyfo} ‘essop ‘os-opmeymasaucax ‘s0]995 sop apupiyey03 w ayuasoad oxaysy ‘Tepes rer des ap osuoune op opSusaqqap a of5e704 ‘owssnas|a (7 “PEPAPDOS UP amare oMoD SopUUG So}ZLD ap ORSwaMON (0 :souroqesy op utopao ayumBas & wos eRO-wP[quassy wun ypeZttEas yos 9902 9p OUNE 9p HY — Z d sytiamreansadsaa (ose) ‘opsung oaped 2 (204) soEg $2) tioyne ep vossad Bu OpngLNstp aBins peroos yextdeD ‘spepmiaesuodsas op stonb 10d apepaysos amos ‘e661 ‘BPEL 10 "PT ‘seonsHOY 7p mtog EsBIduIa Y— | Sopupyenyouy ayunsos w ayuasse sod opuay,(o “sro9s Owtaa Opsn|ox9 ENS OpEIOq}|9p OPIS soAKY ap WHpTE “eSuasatd Ens v was epeziivad fo} vmisous v anb opnedate ‘9992 ap o1GTING ep HI UI OU =pezyvas ‘opwpo}sog ep [¥43z)-F}a|qUNaSsY BH SupLIND} sOgSEIaq]Tap sv ‘sieprow0D sapeparvos sup OBIp9D op (92 (o-sje| u‘,-9g p18 Ou ONAN BpURY wrO9‘opSu NUE ap oRSuALIOOP v OptEyoq!0s“o} 104 op jeENEMpUY was bu Ons “up ‘sEopsnoY 7 WOg v wastOD ‘opSUpAO “exDpop opSon eum ‘9997 ap oaqmNg 9p $7 & ‘NoINt; eR ATS 2 RT 201 "won esque “orujg mow ome 9 on 2190p oxuig ofupreY sod eppas 112g 2p fam) ‘nea, 9666 "woNpR BEWIED ‘xFELduIOY ORS E POR Hs -repocoaday ogsoe ens ® ean ourmby ‘wmI93 eso “9007 =P ‘ourne ap 67 ap opsuraqnep wo epeninaye ovter0A g ‘oquunBasuoD sod ‘9 ‘ona ~Buastioosanbpanb ‘oma ‘exwsuadsip an ‘opsse0 wanaadsar ewloRo1go 2 apepiren ‘euresep ‘opuyayuoo‘eanajdns eunou sop sonsmnbar sou ppexpmibua opuauEIOY roa ‘oxpag ‘ouy nas 40d “sorua19g v w194 oBSEOp & anb sp zosored 0 seztTEHNy ‘wapod as “ojuaye exutoy sod “opuop “oun uy‘ gt ‘© sapuayap ¥ sopedtigo soos ‘segSerepisuo: soroo¥ou Sop opSnpal ep ornusur 0 saraqut EAqIUIOD ap BOOS up “omg KIOW Woo Ied e ‘sowapuaqUy “apepyintt ap vpeoo} exyno sod 2 [2] vjad sorsoduu Sagzped sop onuap wey ewn sod ep IO BPHa! Up OUNsEP o BRS TUR “1415 oMasIC] OP e39 ‘sH0e], 9p pas wa ‘raqes ap omsanb & ‘opous o opoy 2p ‘95-EIUUAD"] -auaj] 9 anb ‘so.ogs ona opsseo ap jera8 oidjoutsd 0 ‘seuade ‘opueamsap ‘soywense v gre 0 saquapuaasop 2 sajupuaase ‘sa3n[ugo rejo08 sagsudiormd ap oysso9 e ered OWWSUITIHaSTOD ap wIOUEBINS P 38 OU opoxe op ‘omosqe 10d ‘Yoppjadane p aymed eunyp ens wp opyayu0s 3080s 60 SenimTaS SOaiROSaN SOSIS SOSYO — EIONBNOD EIGWORIOOS @vO 3 WaNNOD GUO DIRE COMERCIAL € OAS SOCIEDADES COMERCINS ~ cASOS PRATIUS RESOLMIDOS 4 — A 24 de Agosto de 2006, a Assembleia-Geral da Som & Aciisticas, Ld* reuniu contando com todos os sécias menos Antonieta, ‘que faltou, sem justifieacio, pese embora o facto da totalidade das convo- cat6rias haverem sido feitas correctamente, através de curt registada. Nesta Assembleia ficow deliberndo, em acta, o seguinte, “A 14 de Julho de 2006, esta Sociedade decidiu, mediante votagao de 75%, que 0 ‘capital social seria aumentado de... para... de acordo com o preceltuado legalmente para o efeito e na proporciza das respectivas quotas de cada Antonieta, detentora de 25%, fol convidada a exercer 0 seu direito de, ainda assim, participar no aumento do capital social, ao que a mesma, através de missiva dirigida & sociedade, mostrou intencao de o fazer Marcada aescritura para o dia I de Agosto de 2006, Antonieta no compa- receu. Por conseguinte a presente Assembleia decidiu notificar a referida sécia para, no pravo, de 30 dias, proceder & cedéncia da verba para 0 ‘aumento do capital social, sob pena de, nos termas plasmados nos art. 204.°ess., do Cédigo das Sociedades Comerciats, ser inticiada o seu processo de exclustio da sociedade, 5— Antonieta teve conhecimento da presente deliberagio e nada fer, deixando passar o prazo dos 30 dias, data em que recebeu uma carta registada, com aviso de recepeio, proveniente da sociediade, que indicava co seguinte: “4 sociedade pretende informar a sécia Antonieta, detentora de 25% do capital social, que, talqualmente se indicava em carta anterior, uma vex que ndo realizon a exigida prestacdo, ficard sujeita, a partir do 30." dia seguinte é recepeito deste documento, nos termos do art.°204.% 1. 1, do Cédigo das Sociedades Comerciais, @ perda parcial ou total da sua quota.” 6—A 14 de Setembro de 2006, 2 Assembleta-Geral da Sociedade reuniu, mediante convocatéria de 12 dias de antecedéncia, com vista a proceder & declaracHo de exclusio da sécia Antonieta. 7—A Autora impugnou aquela deliberagto por ndo haver sido ‘cumprido o prazo mfnimo de 15 dias de convoeat6ria. 8— Foi convocada devidamente nova Assembleia-Geral para 14 de Outubro de 2006, com a mesma ordem de trabalhos da anterior, de 408 se sbitcanto DELWERAGOES 0S SOcI0S 14 de Setembro de 2006, ou seja, proceder A exclustio de Antonleta como: s6cia da Som & Acisticas, La, A autora ndo se dignou a marcar presenga, nem por meio de repre~ sentante, Deliberou-se a sua excluso, nos termos assentes no Cédigo das Socledades Comerciais, tendo a mesma sido notifieada A ex-sécia, 9 —Saliente-se que foi vedada a Antonieta 4 indicaglo de quando seas restantes sécios haviam, de facto, efectuado, na Caixa da Sociedade, © pagamento exigido, em deliheragdo, para aumento do capital social. 10—0 pagamiento dos restantes sécias nunca chegou a darentrada nacaixa da sociedade, pelo que o contabilista da Som & Acistic: agindo em favor dos restantes sécios, por melo de suborno, 0% mesmo aspecto, quando chamado a depor, Quid Juris? Proposta da Resolusdo: @) A hipétese taxada eta pécem causa. validade da deliberagao, tomada pela sociedade Som & Actisticas, Ld.*, a 14 de Outubro de 2006, visto que foi decidida a sua exclusio da socie- a retranca uma situagio em que Ant dadee aperda total da respective quota, sem que: se, dessa feita, 0 disposto no art” 58°, n. Sociedades Comer De facto, este normative legal apela, como se sabe, & conduta abusive ‘evantajosa de determinados sécios sobre aqueles cuja deliberagao visou ou acabou porafectat. Recorde-se, antes de mais, as palavras do saudoso Professor Doutor Ferrer Correia, da Escola de Coimbra, do Projecto que fez vinga ‘queda deliberagio s ivesse presente, ofendendo- |, als.|a) e 6), do Cédigo das 109 ue inge cogseiogonv ouauteanead ojos ap ny ‘erouapradnr 9 onbeys 507 ap say cre spd AVX 0807 12 ive seyno0 noasng ‘oyladsos oss9 8 ‘suds anb esouciura up ms} quIU0D op auzed 430d sorexmyaarejasa ap ayssio g opraap oyinuu ‘95-ayeU 2p Bx? OU opoaua top v noBey9 DouMu Sojops sequoyse4 6, ‘9ssreanoays b ‘susyOo Se SeIs}A wag ‘NoBaYp eoUNY anb apeprjeas‘, /o7D0° tenideo op ontownn ntod ops 2)99s-32 9 mpoayfou opis pusau v opus} syoqaiauery sapepare0g sup O89 OU Sa|uassD souLses SoU opsnjoxe Bris as-naragyecy ‘aquomasoadas ap ofoue Jod wou ‘wduasaud soatDlu b nouSip as opu jonb p “op ‘spousnoy 7 wos Up DjOps oWOD BraJUOIUY ap opEnjax9 p sapavard ‘ofes no ‘900E ap o1quareg ap ¢] ap Yo}so1uD Bp soyjnqa.y ap wapio ousei 0 wo> ‘gage ap aLGnInG ap pT DLod joiap-vIa;Qquassy DAoL atuautepyaap vposoaucd {o,f :Sf0WUIO} SOULOIUOD M28 $0 SOPO} td t snejde o 2907010 sou-aoazed ‘eionb wns vp jsio1 epiod u9 eroyne wp ogsnjoKe 'B nop anb ‘9007 ap oAqTINO ap HI ap ORSEIDqHaP w ‘ojes2UCD WI PT ‘seanspay 29 wos ¥ sojoqre sux wied so}a9s saqUEYSaI SOP O10A ap oxo OP ISNqR of]OH2x UT euNUOY eIDEDYe ap SopeTOp ajuaULIOLANa An EpULE “uA yard esaudina ep eyaruoquy 2p tpes @ Soxnojassfaalssiuupe a sastapeprea od SOPH So1D83 80. ‘eoypn/gns nsoo uy ‘sereaw OBO 95-D9Cu! “OS O15, “gy S0}09S SOTO ap TO apEpatoos ep 80 urejootoq a 9 sieroos-row suy wefotue 9s anb pf squsureun ‘aed op}ates 9 0104 ap opasip o anb we segSumijs# 2s-weysodac ‘seaisnge ap 19285 ‘ouatexpenbus assau ‘optiapod (s0)oto9s (sun)um pe ap no Os assaraNUY 0 ‘ora|dwwoD od ‘eBesynoL waz Seu |OULIOG SuBLI|EIN ou 2g 661 “sousrp sopasg ap ontag op sou, enay op Pmindss— ondonnuy a opsuadnis :siep20g sepsessaH190 "VIASNO4 VO VMIBAVL 4 vn C9E Spel 2961 ‘IYO YOrBLA.WERD OHIBAIC “VAETEYOD WIAUSS M7 ~189 3814 9p ojwod win op sazepnar sagduroqyop as-wHe|on somno 9p "Ro apepetoos up ojuouusyap wo ‘sas}30%01 no sojoos so ered soz4jnonued sud “Bite ‘0104 9p oWaxIp op ofpIoxox9 op upung od ‘18zeys1Wes ered SepewIOy ofS sogSuiaqqjop se opuenb 8 sywapuodsanos) ,'g¢ 0B op “| ,u op (9 vouyqe cu wisjaaid © emf ‘op oxtepe anb ‘stew v stew ap ‘ewucipyapep yearay exed no ‘oySesaqup v aquaUNTeARIOARY twerej0A anb sorops so ered fojoadse orayouag sanbpenb wun seSueRU as ap ous -pdoud o znpen anb ‘oancafgns ‘anno ts0\09s sop waBey o,y109 ofasop ov opSos -2q119p ep apeprangsuoo wu opeouTisqnsu0d ‘oAtoa{qo ‘un ;eisnqe op 2x0) ssod 9s yeIpos opseraqijap umn ant wavd syeBo} soysodnscaud stop waysrxa ‘BORSTT @P bODSy wp ‘iaIAey 0go7 aBa1 SoM OWLOD ‘oyLaUTEANTDayg “ursano 8 sozinfaid noa suaSejuva sonbsyenb 1fSuyre wassapusyaid as vjonbe wos onb WAS “SOT 9 «POT ‘e' £07 w'Ye 4/3) steIOIEWIOD Sopuparoog sep O81p95 ou ‘sei[suy steo] segesBida sojad sop 1090 syouu1OU Soxyeured Sop onuap asso1 MOLY BPN ep OFENIOXD ¥ nozOM anb ‘ogg ap OIqRUNO.SP pt EIP 0p ‘Touy optesaqijap v anb wed sogSneaaud se supe) sepeutos wre305 “opeio tua ou oxsodsyp 0 opuerapysuoo ‘oSarde wro opbenuts vu ‘on sotiar) “gp SOMO ‘Ro apepatoos p souep seSu} exed tuijoduren, op aseq omtoo nova sus! quese8/opsuaigo 2p o]n2}9s owos opezyyn 29s apod munfuoa owSe|mIOY 2p oltgstoap zapod aysa anb ura wapsons ‘opour 0 opo} aq “so90s sop ‘sume no wan ap zemnoriredassazatur op oZu 9 “eansoj09 wjuRiaqos up assez] 0 ofgns anb v ‘sy012!905 sorunyoa up jensn ogSeysapueUr ap euLO§ vTABOI OP CLA ‘aremliyuoo steia0s sagSeszquqop st anb sszap apuod ‘oqaunBos 2199N " ‘Hw open ov Buy anb ou waxIO> rane op oBSIULEEP Up MOA ‘5 8S HE OP “| , Wop '(q aUyTe BAND a1Lap}Ae SO}PHAOLU So}208 ap orueuarérap ure no apopatoos op sou-azared "21Q Bobb on Bag MARTEG ‘SOqimOsEY SOOLVE 80SVO ~ SWNENGD GuQVEIOOE BVO 7 WONANIS OUBUG DIRE COMERCIAL & OAS SOCIEDADES CONERCINS ~ cAsas PRATICOS RESOLVIOOS -as, Ld’, agindo em ‘quando chamado a depor. ra, ¢ neste sentido Ultimo que se encontra, com grande claridade, a "esolusdo desta andlise, ponquanto, como facilmente se conclui, se, deum momento filho, decidem, injustificadamente, idam, dentro dos pardmetros legais, a emanescente titular de quotas da sociedade, que nfo faz parte desce agregado nkeiro, arede 20 facto dos pri- aatitude de Carlos e Pedro, que, descaradamente, se omitiram a pagamentos das suas partes na caixa da sociedade, e continiaram a solictat, a respectiva, a Antonieta, numa clara imagem de extorsdo, que acabaria por resplandecer nas barras de qualquer tribunal. A latere, 0 descrito 10 do caso pritico é, de modo ilem deixar “no ar” a ideia de que existiam claros desentendimentos ais dos restantes s6cios para com a autora e vice-versa, e que esta, infetioridade percentual, parecia desconfiar de todos os i 1e permiter, doutrinalmente, ust viabilizasse a entrega do numeririo exigido, o no cumprimento do prazo minimo, de 15 dias, de convocatéria de uma Assembleia-Geral, et. De facto, defendemos que a votagao dos dois sécios, Carlos ¢ Pedro, 112 DeLeERAGOED Dos soeI08 atitude de cumplicidade e-de mé-fé, agredindo os interesses da sociedade, ‘uma vez que se procuram conquistar vantagens pesscais de domi dda emprese, numa clara violaedo do preceituado nos Cédigo das Sociedades Comerciais e art.” 9 deliberagio que the esté afecta encaina, na que vimos falando e no padrio de anul 1), do Cédigo das Sociedades Comerciais. tude, no contexto abusivo, ade fnsito do art 58, 113 su "F9 pes Sd “9461 'squoD "oH PURI ForeHe sandeuoqiOq 2 e198 onsosognac ap OpSH)UY “ABLAYX OBOT HO vo ‘aps, anb exatoso‘oumy nas sod “saqumo> ap woosg up ‘narqy 9p oypncy “uy $01998 Sop apeiuon ap oubuse|oep vjed opeatnpsjos“spopaio0s Up ooipyine J9980H wn oWwoD wiodo ems wIs9 end WepuAIuD ‘woRsTy ap TIONS Up ‘opsusosy eiIDAH1O 9 Jo1AeX 0907 ‘yeradoouoD jnsai sejanbe anb wz Ste}OIBWwOD Sepepa;o0g Sep OB1pOD o OBL ma “asseIEN as Opa: eUIN {9 28 04109 ‘so199s so Sopor ap eSussaid eu wpensoaj0 opis efey wussatn v anb oyu opto) ‘opbusaqy}9p wi ery as opmen ‘ascins sowagar om0> ‘Tetareu09 spepatoos wun sod sopewioy segsioap ap apep “Hea ep vonpusoyqoud eu ‘spouzZo4 wun ‘9s-o1osut vpision onSemyls y (B rDFonIOsau ep peodorg asuny pn 18298 By 9 oysodsyp 0 as-seaydv ‘ojueyzod ‘opuaaap ‘ussaduuo & azqos soayeut oyu Sopep ¥ soapyejax sopuauz0p sp opdeasoad v woo sepeuo}se(a4 5903 -Sonb spenquasa & ojuenb vyiojos as wpe speparaos ap o1>ed oN—z, -usaudusa p SoqnajaA ap oxaunU a xentxne yeossad ap sapsusounmoa ‘soquoureded openyaayo tuxjany ofu anb saquaty> ‘soSsay soxaaupeg wos as-tnvipuard pULISMUTY 6 rmysaxd wre nosn2e4 9pepapos ean so}DUINOOD sO—5 + ,04598:) OF opup omnod,, 9 .oaosne,,‘,opesowny-qeu,, ap oEstayTEND e yf mqeoou opseurog and ossud o “tinge 9 oxsuaIpap amsous ap ‘yeuopssijoxd wpaytofouny wn ‘otro wsosduro ep sazopeyeqe so sopo3 sod vpy ws9 upuroMY —g cepupeuy ap vayuoo 8 opavasag ap 40aKy ¥ so;0A wOD ‘1-7 oWuod 0 opeaoady — Tp quiassy ey — p “separa sapeparsog 0p OB1P9D op ‘1 .7u ‘E97 <148 ojoe oprBix9 esa anb opbe 0dr wos ‘optiduins wpsvyso “(sasout 7] sommnin sop susadsap su 2 a3a303 oysounfeq) ‘puttomy e sopmsoad we20y anb sapSentaoguy 9 soqz9qej93 op oprenpas ‘exaunpu ob e903 anb ou ‘anb napuayua ayuasa® 0 ‘osjadsox 9359 y ssouuessa oo © sonpsappuy v esoxdua 6p seusoyUy sagseursosuy sazau03 eed sopezqiyn 498 wer, sojanbe anb eavyuossap oun ays oysenbsod ‘opscusog ‘ayuezed op wossed eu ‘spepajoos sfad ‘apupqyoy tu ‘sanfaxjus ures0) UL opt syenb so ‘ogrtmas eptiojar ep opssnastp wu opsediopand vy992109 ons ¥ sroaypurpsordiyy ‘opreynyyys9 9 oareouEUY o}MOUIB|EqES ap so}ueW HOOP AeyIHISMOD ap OpHAUaS OU “Up'T “FEAOIN 7B SEALE UP apag | as ~Roao}sop eputsotuy [usoD-m}a|qUIDSSY Up SOI Steyn SeIP Sa —— copinby opeynsar 9 ove owntp op orsyosaxe ap sequon sup opsuaoade v asqos xesaqqeg 1°2 ssouteqes ap mapio ‘ayumidos 8 tH09 ‘9907 ap o¥so8y ap gz e1p ou “spspo!z0s up apas wu amz|eOA T ‘aomBau jesop-opeyquiassy uum ved eLAg}esoAuaD v opSdavax op ostae HOD ‘opeysr8aa exis 40d ‘naqavas uptysaumyy990z ap oIs0By ap zy ¥—z “%SL 9P opseus0g 0 yo}D0s Tendes op ¢4sz ap wonb sum ap seqmH spuLIaMity opuas ‘se}onb 20d Teproutod apepayoos mum 9 7p ‘sFaANIA y SU]9pEYA wsoadMIO y— J sapoprronyacy ayuindos wu opueyuayy (o o}19UIOD SapEpapsos sep O81p9-) Op *T ‘8S w' MU Sop oBSupo4A 104 ‘gq9z ap oso A-HIA|GUOSSY Wo SOPELUO} saQSEI9qIap s¥ SEpOS 9p opurpad ‘saps 9 anb ap “pT STeADIN 7 sezjepeyy apupats0s puypso ossaa0id mod ‘ogSae win NOJUayU BpULZOMUTY eexu0s sejong) 20d sapepa1s0g + soto9g sop sagseraqijoc « roma ‘S088 Goa eapSviaaTEG ‘Soainosay Soild SO8VO — shouanGD SaGrGaD08 eva 3 WOMENOS GUO DREITO COWERCIAL E BAS SOGIEDADES COMEROIS — cASOS MATICOS RESOLVIDOS em regra, negécios juridicos: actos juridicos consttuldos por uma declaragées de voniade, com vista & produedo de certas efeitos sancie uridied? lar, so capazes de vontade para exprimir as ca jose de agir que a let Ihes atribui (Cf: art 6.°, do Cédigo das Sociedades Comercis ‘ver, justamente, consubstanciada num plano de decisto glol no conaeito de deliberasio, « qual, segundo Pinto Furtado' Lisboa, poderd resultar de um elemento uni érgios de aadministragio ou de fiscaizayio, Actescenta, emremate, que as deliberagbes estruturadas na dependéncia destes “érgdos colegiais” se afastam do regime travio das pri- ‘meiras que enformam a vontade efectiva dos s6ci com Taveira da Fonseca, sto “imputdveis & Sociedade plasma que “as deliberagdes dos sécias 56 podem ser tomadas por alguma das formas admitidas por lel para cada tipo de sociedade”, destacando-se, a ‘este respeito, as deliberagdes tomadas em Assembleia-Geral Convocada e em Assemibleia Universal, sendo que ambas pressupiem reunio dos sécios, pese embora o facto de apenas a primeira ser precedida de convocatéria, 20 asso que, na segunda, os mesttos acidentalmente se encontraram e conside- raram por bem dissertar sobre certo assunto; as deliberagdes undnimes por escrito, que, como se depreende facilmente, nfo resultam de Assem cemnome colectiva, ¢ exigirio ser aprovadas peta m jignadamente como finca o art 247°, do COUTINHO DE ABREU, Direito dos Soctedades, BAigbo Poicopiads, 1996, "INTO FURTADO, Deltboragbes dos Sécias, Livrara Almedina, Coimbra, 1993 TTAVEIRA DA FONSECA, Deliberagdes Soe (0S, Socledules Camercfats, Centro de Estados Tudictiios, 116 DDELBERAGOES DOS SOGIOE Por outro lado, relevaré, igualmente, haver em minticia as questées afectas & validade e efiedcia de uma qualquer deliberacao, Como nes indica to, "Como negacio amplo que é.adeliberagio pode ser ineficaz em sentido amplo:” Néo prodizir, por decorrenie do ordenamento juridico, no tado ou em parie, as efeltos que das declaragdes respectivas. A invalidade Ineficicia em sentido amplo das deliberasées das s Cédigo das Saciedades Comerciais: a inefic. 55.%; a mulidade, no art.” 56.%, € a a Desta feite, nos termos do art.” 55.°, do Cédigo das Soci ciais, indica-se que, “salve disposigdo legal em contrétio, as deliberagées tomadas sobre assunto para oqual a ei exija.o consentimento de determinado sécio sdo ineficazes para todos enquanto o interessado ndo der o seu acordo, ‘expressa out facitamente”, aspecto que confere importante tonicidade & defesa dos interesses de um ou determinados sécios, paralisando virtualmenteos efeitos da decisio social, sem necessidade de cominé-Ia com um castigo mais severo ‘como 0 anulidade ou de obrigar o interessado a interpor a acgdo de anulagao. Por fim, importante serd dizer que a inefi ‘ocorrerd quando a exi- géncia do consentimento de determinado sécio (ou... de todos os sécios) decorra da lei. Se, ao invés, for 0 contrato de sociedade a impor, por exemplo, 0 consentimento de todos para aprovar uma deliberagdo sobre determindda assunto, néos e cumprindo esses requisito, a deliberagdo serd anuliwvel, ja ‘nao ineficaz No tocante ao regime da invalidade, esta poder essentar na destringa entre vicios constantes do procedimento deliberativo (viclos de procedimento) € vicios do conteiido da deliberagio (vicios de contetido).. Para Lobo Xavier, da Escola de Lisboa, 0 processo deliberative You 0 modo ou processo de formagao” — constitui "uma sucesso de actos orde- -EDRO MAIA, Estados de Diretto das Soeiedades, 41 Edigdo, Almedina, 2001, pig. 8 Jy PEDRO MAIA, ob cit, pig. 184 "7 ‘po}o0s apes bu sotstuo}200 sop ops}sodsip p voip no sopsodaid sojnsnyya sup posBor osxot 0. ayj0 2 40fopunsso 2489 open “npr piss apSoreqyep 2 job 0 24pos owunsto 0 auawaxo}e zmuopouaw S'LLE 0 HD ofad sopiiixo a /solumsuod souLia sou‘anb 1098 OF ee oquaunIosUos ofod “sferatawog sepepafsog sup of1p99 op ‘eP1Z ee ov onnoedsas opieooug ou ope|dunart09 9A AOR anb opuas ‘seauaoraray sapeptjeuoy wreyuasaice , nb Buus opuenb awourepeusisep ‘opsiurogl 9p ordi z ‘or go nena ab 2} ox] sou-aoased “i7asaq au ONC3a Pro UBIAVK OBO eo YH OUCEA Prado WALAV OBOT ua ‘ep soxeqen op wopi0 trxeg anb ‘soquauajs ‘ured 10d ‘esa 2 9s id oseo aIsoNN “ow (ORSeuaqyep vp popu o panunuio}p ‘opSos0ghap Np opraiuoD op Ok er 2p 28-opurIDA a aesadu opuas ‘nb Ya 7p e a ‘apopat ‘sqage pros opSuaye wssou e 1ovaraUu yronap onb o} 216 0 opuonb— appr pins08 ap opsvjoja v anb cazpp soussapod, ‘wy 104 id wapio 0 no) Da “gy (OBSoL0qH Op D500 ‘noBayo 2s nb od opow op atuawayuepuadepta) naiagijap as anb op ouorouns 12 epoui op api nafe opouruistep ap opSapaud op Disa ula Opow oL190 ap sopot ‘Soi95 boa sagBraRETEG “SoaiMTORaW SODILyus SOSVO ~ siviovanOD SBOVORIONS S¥O 3 WIDUSAGD OVO DREN COMERCIAL E DAS SOCIEDADES COMERCIAS ~ cASOS FRATIOOS RESOLWDOS deliberadas alteragdes de outras cléusulas que forem necessdrias em conse- juéncias de alteragdes relativas a cldusulas mencionadas no avis b "a colacagtio de documentos para exame dos sé¢ pelo contrata” que ass ite ao relatério de gestio ¢ contas de exert Refira-se que, como sustenta Pinto Furtado, da Eseole de Lisboa, a ent merit doselementos mii deinfornagto émenmentexemlieatva, A leere,verfica-se que do enuneiado tarsbém nio result nenhuma referéncia 20 esctito no att. 58°, 3. 6) facto, que, no conjunto com o que foi exposto, nos permitir’ decidir pels anulagdo desta particular delibe- ragio, j& que nto foram prestados, de todo, pela sociedade, os documentos necessérios para que Almerinda efectuasse a respectiva consulta em momento prévio a Assembleia-Geral. Dontro passo, como se vin, o sécio, para estar apto a votar em cons- dadas as excepgies previstas no art.° 215. n° 1, do Cédigo das Sociedades Comereiais: | —"'Salva disposi¢do diversa do contrato da soctedade, li znos termos do art.” 214.*, n.°2, a informagdo a consulta ou a inspect podem ser recusadas pelos gerentes quando for de recear ize para fins estranhos & sociedade ¢ com prejuizo desta e, bem assim, quando a prestacdo ocasionar violagao de segredo imposto por lel no inte- 9 fy PINTO FURTADO, Deliberagses dos Sécios, Reimpressio da Figto de 1993, Almedina, 2003, nde. 410, 120 DeURERAGOES N08 SBCIOE resse de terceiras."; 2—"Em caso de recusa de informagao ou de prestacdo de ivelmentefalsa, incompleta ou ni elucidativa pode 0 sécio interessado provocar deliberagdo dos sécios para que a informacdo Ihe seja prestada ou corvighda’ dade, na Optica de Raul ventura, e da Escola de Lisboa em geral, ‘quando for de recear que 0 sécio...", “ndo se compadece , Tudo pode ser sempre receado @o exagero rmacao. A recusa élegitima quando as ican razodvel probabitidade de wilizagéo incor- rectada iyormagto (.). A apreciagio do receio deve ser feta objectivamente, ‘sem para isso contarem convieedes ou predisposicbes dos gerentes" , Ora, na hipétese em andlise, convenhamos que os elementos que foram yedados ‘aAlmerinda, nio justificam, da parte da sociedade, qualquer receio fundado sdeque aquela pudesse virautilizé-los com vistaaaleanar qua ‘que uma simples conviego ou mero re informagdo presiada pudesse vir ase: disposigio e, nesse sentido, dar fandamento & recusa. Em suma, o direito de recusa de informagig Almerinda veré concedida a sua pretensio de que seja anulada a de Assembleia-Geral do dia 28 de Agosto, de 2005. (© In PINTO FURTADO, Soctedade por Quotas, ob, eit. Voll Pde. 131, t ez estung pnd, {eS0upHLoIo septouodosd s0 ‘osyauruusagas ap ‘waoesonnf anb op wepyo ‘2popap20s op sassoxotuy so snpsvnBoaqos @ soponbopu woadend ayn oput ‘vsaadiwo yp oanae oats 0 p anb ‘ouassay asap opusa v sodosd » “osodce ‘ons 2 ‘apuouiajuanbasuos'‘s 200405 0 wnspaay anb sopsvanow so anb oss ‘paoo axion spuopua , anb wyDE Wa No¥}ap ‘opy>uaA GOINE G— 1 “eanypi9s0 wu aytrut0s exyno 8 2 Tous ap oMMAp v “OKO ap ‘eumn ‘sopred senp uro sUBEd 9 “ayuaflromD 298 wulsour ep oFDe) © eAoquia asad “apy ‘o}o3uLE wsaAdura E oNa2z03 OP wpusA & ‘toyne op ex3U09 o104 0 mod treAoade Opexagrap 10 ‘SON “B41 ap wrap0 uprisyes v ogSui04 vavd upEso|oa ops opuay, — 9 ‘soseadare sepaya stjed seppoarajo oyuoumed ap sogSipuos se waesos spend — Es “240 op soyea op 0nd “24 a6 eaed peasant ap oysoadsoad ap odp unde oy 04 — 7's smysodoad Aoqjot y-reSoy> sed aguos08 oped opxzqn 0299129 0105 [on — 1's ssupeaypop 9 supeusjdya ayuamepyaop mvaExuOauD 95 Bf ‘soLLeD 40d sepeyonos ‘sulpugUped su3}N0 9 sesso “eyspswoot09 op ost4e o}sdoad ou ‘anb ojmeyua ou as-vsyjoy “ajuosaf op yttaye 9 eyoau09 wysodsau v uresa2az9u1 sepo} anb opuas reyI9 & somases ~Sed onb ‘sogisanb se nojmuoy sojsee ‘wpiquiassy UsSoN — g (oyongnsy3 ap sasaur 9) p71 aOHUL, saxdura sp soma pm 9sG “Ep (epunstxa 9p souE OT) PT ‘ovaso.UED vssiduie ep soma TIM ggR “Zp (epugsr2 9P SOUB Bt) yp] ‘arosepsog vsadma ep soana [rH OG “T'p sta meawisueo onb 9 o}995 pea v noymany anb ‘ropwyndusos v opeyesBoqponp ‘Peed canu sv-opuyunos ‘opepsjaos ¢ ead sjaayjuas steul sup oySaayes '¥ optpasoad yaa, foppiuas assou ‘onb 9 susoxaminu wseso “90; opy3ajou op ‘exdanoo esed opyqeoar wjasy ab ‘seysodaud svanb opouzopuy arate 0 opr3) ‘sopps so sopo) wesaaaredmos jeadey-LialqUIasSY UpLIapOA BN — jp ap apepajidosd vio anb ‘,09uic op vrundy ap opeptiade ‘oysnaystos wand ‘ouaisay ap 201 op epuoa exvd vysodoad soyjou Up asqeuy — 1'¢ ssouTeqe.r ap urapz0 uTNBas v W109 “9997 op OAqUIAES ap ZI BIP O Led vyH “Ip08.7x9 e199-vJa| Massy ELUM NOdOAtOD ‘opAgISy ‘aIN=L08 O'9907 ap ‘oys0By ap 97 ap ‘oxsdanas ap osjax woo ‘epwys|Sa4 EumEo 40g — ¢ “30130 9p apspyzejay wu “9407 ap ‘oyuE) -s01 8 ‘opagieg opiicw nas. uivquyg & ‘aqtauresnsadsas ‘sajuaouayrod “0p moo ‘senp suyonb sgay wo opypyagp ¥s9 [w}I05 [eyLdUD. Q—Z -Te108 wpryTqou apEprAHoe 9 seonaad seaqo ap sepey -goadura ‘qapp ogSnysu09 ep ottes ov eptsipap styonb 10d apapayso0s owoD “Zooz ap aaqwiazag ap TE & EBINyNSUOd Joy ,"P'T ‘soIpgadqos Y— 1 HeaFppeps94 ows apeplenyaus ssumndas v opunTUpY (2 24q0s ogSeuzozuy ap sompum so;uaM 9U2P29 Up vpEyuEdusoae joy oyu anb ura wpypow wu ‘oxmno sods ‘apeparoos ¥ exed ozmnfasd yacpozieae watson anb ap o}003 ot open “exqyurey ‘wigqures ‘ops anb ‘Sorsgst.0peur So}D9s Sop o}0A ap opaaIp b ou “eaysnqe 46 aod ‘opey wn 9p ‘epernue 23s yxeAap ogSes PHRIOD SOpUPA|LOS sep O59 op “ft ,79672 J {SPIT 'O9 (QT T UGS 1128 OU as-opuEpUTy eBaTy “9a vp apupaiadosd ‘ogsnsue vied otadz9) ap ajo] un ap upuaA y Japasord ‘0 013933009 o}04 tz09 ‘ngprsop anb ‘9q9z ap oaqurayag ap Z} ap wpEyEP 019 “2p |quiassy wre epeWo) opSesaqrrap © epEfame axe;sap os opmpad ‘PT ‘soypeadjog vsazcarav wsydo9 eyapuyp0 opsoe ein nosneysU SOLED seaondd sod sapepayo0g + soro9g sop segSeraquec + yore, Sa Bombs soo sacowinTG ‘SouITOaG SODuVEd SOND — emauaNGD SaavER0S Sve S WouaNOD GIG neo CONERCI & HAS SOCIEDADES COMERCINS ~ CASES PRATICOS RESCLVOOS RCIA. & OAS SOCIEDADES COMERCINS ~ CASOS PRATICOS REESLVOOS roposta de Resoluyio: a) Na verdade, como seferimos, supra, noutras hipotese Siio anuliveis quando nfo hajam sido precedidas do for- it forme adianta (Ora, pautando-nos pelo disposto no enunciado, acre parece ser indicativo da violagdo da respectiva epigraft, ‘figura como vilida a afirmegiio do autor que vinha no sentido de terem sido omitidos os elementos minimos da informagio sobre o negécio da compra e venda do mencionado terreno. Naverdade, 0 informagio do autor, consubstanciado em escla~ recimentos, diividas, etc, foi totalmente observado e respeitado, niio s6 no que tange & propria convocat6ria per se, mas também no proprio decurso da Assembleia. A latere, retira-se, jgualmente e com claridade, a ideia de que, sea em- ‘presa se encontrava om dificuldades financeirss, dispondo apenas de um nico ‘activo, materializado na “Quinta do Diabo”, todas as informagses facultadss, ‘com respeitoa venda desse mesmo terreno, ¢m nada a beneficiariam se fossem falscadas ou deturpadas pela geréncia. Neste sentido, remanescem intocados os art 2148, n° 7 € 290. fades Comerciais, Doutro passo, alegava, ainda, o autor que a anulada, de wim lado, por ser abusi ca ao direito de voto dos scios mai ‘quesdo, também, familia, aliado ao facto de que a mesma preceitua que sio a fazer o propésito de um dos sécios conseguir, através do exe nada resulta que 0 interesse da se, designadamente através 424 DeLeERAgoes Dos soeias pelo interesse da sociedade ¢ excedem manifestame bboa Fé, dos bons costumes ou do fim social ¢ econdmi esse da sociedade e/ou do interesse dos sécios, chocando o sentido uma desade- io(s), de um dano on desvantagem, beneficiando, em o, acabando, nesta medida, por arrazoar, em pleno, © a voto se retranca um poder fun javelmente, afingirdeterminadas fi 00, Cremos, a par da Escola de Coimbra, com Coutinho de Abrev, que estas visBes externas, que aplicam as decisdes dos séeios uma conctagzo de "©" Gf MOITINHO DE ALMEIDA, Anulacdo ¢ Suspentdo de Dellberagtes Seciair,3* igo, Coimbra Editors, 1996, pg 176. ‘91 Gf ob, ety Abuso do Dirt, pag. 136 “Bocessa di Potere Nelle Deliberason! dl AssemBlea Dette Anoninse™ n Riis dt Commerciale, . 125 ORIYONa OLR MoInLavo 92 294d “OCVIN OLN 4 ws “10 "90 ‘NSEY 3d OHNLLNOD 40 1s “ewsou ep rjougpasordin, 109p ‘opSoe w epRINEISUT Yo} apuo ‘aquaradus0D )-brorqunassy WU Bf StU “eLI;eOOANOD BU 9s ORL ‘0j998 so sopor x sej9sap 2 sepsoridxo ‘squowyuauedsuan ‘opis ‘suwsoU so ‘puss “aya ‘suaBiequva seanoadsas.a sepiooiajo seqsodoxd ‘opearou ap opSood -soxd waiqos opniso tun naxtosep opseBinsaAt ta opSengis wa ‘2IN}SOC] “on .20aUp op osngo op vioposndas njavoyfe » anendsyp as-toznf prapod ‘v7o OpooYsot 98 yonb p ojwonb a saioino s0 woy2f anb ap nbysnfis Dsauowoy9 ap opbonuss p wioBupw opuyaqo ‘orsafiuut ossaaxa wn ap opsuoup bu no puLiof ou B:=p! 80 vanpow and ojenbo sou ‘sworoodse suafioiuna ap ‘s04)no 500 no apopetsos 7 ounp wn aosnco ap feat op opdosognep 0 ‘oasngo ‘stow was ‘sod ‘pias op, 85 oO jad soprdixo somos so ‘epriajdusoo ens wu ‘oidamme q OSS90%9 2p epeouusiar emmpuod wun ‘io3t woo ‘ayyuyed oyweuexpenbus nas o nb olspssaoau 9 walsnge op epeoytsse[o ufos ogbussqyjap euin anb wid ‘eoqsy] 8p wyoosy Ep ‘opeuny Og TUISUS WHpqUIE OUIOD a ‘opAUDS a6ON, “ay SOIUduNy suaLO}EIO} SodurED We SeLOFOGD 183209 soqeouon ap ureauezte ‘7 ouoo ‘a smUIsIp SEIBY OBS 1yjooe sanbpenb iesarou ogioxap ov ‘tapod ap otasap jad ‘oyusweooambour eunqin o ‘opnuas aisoyy 9p opuszey “oud wssou wp ‘S0aMOEBY soDUd 6O5VO ~ GWioWBNOD BEOvERDES SvO 8 WouaNDD Ola SECCAOI ‘TITULOS DE CREDITO) ber 2 wopuo 40d anbos op 2 "sydd ye sugos sea8e sod oqo ‘yy sun exgos opuEses ‘epep2}208 ‘iu 20peaes opsdgad op wapso y anbus um ap ‘ossy od ‘os-opunyes; ‘ayucjuow opeuutsayap (Riopedes) esjaund & seed ‘eprosap (eptous) upundas & onb opruruigap opray opus “y's Seat wsoadura wjad oyaae oxquiys ap eyo] vu noses y's ‘9705 V— 1 ropupyemioey ayugnBas wu ayuary (0 “ATTIOT 8P ‘ep = STE <2 0 vagpuy ouod ‘s1opeaes ep soAKs tH9 OpH 305 FA9AgD ajonbe. ‘opnuas assau ‘onb ojad ‘opeysazd 9 uranb ap 04g) & eossad e meoqpU ogu oapnoaxa ojmap 0 weMAOUOD anb 9 orquIyS ap sexe] seu Nosso1d anb ywav o anb opueaynsnf ‘opaynsaxa ap soBrequia nyznpap “y's ‘22105 vsardaia ojed opraom “y's ‘suiaj4 usarduo w wayu09 98 n1yu0D w}2I09 9nb ‘oysnoaxa ap ossaoo.d win & osuade sod ‘euerq‘990z 9p one ap PTV Way ossopug « oydeweoy a anbug « O1qWED op B07 « bose OlBWY 34 VLA CIRETO GoMERCIAL€ DAS SOCIEDADES COMERCANS — CABS PRATICDS REEOLIOOS, 2.—A Letra cumpriu os requisttos impostos pelo art.” 1.*, da LULLIV. 3.—Diana garantiu o Aval da Letra através da assinatura na face anterior da letra eda expressio “bom para aval”, ndo indicando por quem se den o aval. Quid Juris? Proposta da Resolurto: 4) 0 caso pritico decidendo remete-nos para o complexo mundo das respect ‘como. primeira ndio mencionou, na respectiva letra, por quem era dado aval, ‘mundo juridico, Neste sentido procederemos, como vimos fazendo, danilise de certos apontamentos directos e cofaterais que nos'afiangargo grande ‘seguranga na resoluso que primamos alcangar, Femos que esses so documentos que visam promover, 0 jo dodireito nele destacado, e mantém uma fingdo constittiva, perma portent, czcos prejulzos RREIA, Liedae de Dirwito LeTRA 08 ChusIo nente a vida do respective direito, que subjaz ao cumprimento necessério de determinacos requisitos formois c assegura ao seu possuidor determinada leit ago, Aquela seré, ent, uma ordem de pagamento que é dada por uma “determinada pessoa (Sacador) a outra sacado em favor de uma terceira ou sua ordem (tomador)" ®. Doutro passo, a letra circula, no mundo das relagdes cambisrias, por endosso, ou seja, 0 tomador de uma letra pode transi tomar o nome de endossado, que poders co dia do vencimento do pagamento, ou reendossi-lad outrer,e assim res vamente fo de formagdo sucessiva, afectaa variadas obrigagGes cartulares e cujo objecto é0 pagamento de deter- minada quantia ela designada. Na verdade, do titulo resulta urna obrigagdo ji emitir uma ordem de pagamento obriga-se perante ot possuidores) de que pagari a letra se 0 sacado ndo'a aceitar ou, aceitando-a, ni aefeetuar, revelando-se, portanto, uma necessiria obrigagio de garantia. do sacador e dos endossantes da let diversa, em virtude das suas difere into 0 sacador se encontra mun Se obriga em face de todos os posterioressignattios da letra, cada endos- rigagdio com relagdo aos posteriores endossados. Estas obrigayées cambidrias de garantia.sé se tornam efectivas, em principio, depots «qe o portador da letra tenha feito comprovar por tim acto formal—o protesto (09 fa FERRER CORREIA, Ligder de Direlo Comercal, Vol. Il, Letra de Cambio, sidads de Coimbra, 1975. pg. 20 Pf: FERRER CORRELA Lies de Dito Comet Yo Mi, Lars de Cénie, ob pany rematar que @ sasado s6 se toma obrigsdo pelo qual ele assume abrigngao de pagar a lara “prometendo exer (in FERRER CORREIA, Ligdes cle Direlio Comercial ~ Pag. 22.) (Letras de Cambio, 133, set ‘souronsiosop anh exquyoa ap wjorgup‘ya03 182g 9p ey} vOnd 9p msinbe onsen fenpysa1 ep} 08 ssasfas 9p al2up 9p sou 1 MSE ATTN BP 2p Ot ti ‘euey-yeat op woe wanb Sout “Go ONp329 nas © wisHea¥ op siuoumoanp sexqo0 10d seido propod ‘owausjouan op eo0d9 BU ‘x0pe32 0 ‘9 o1st ‘opaziyeae o anb enotreur eursow ep ojmy op ojtaumeded ofad TPapsuodsor 9 wstjeav 0 anb we epipaur vu ‘syueaojad 9 fo, orjadson ass 2 essoudxo ogSuoUl wos JeA un opep sod, aquourEjgaut09 as-reuluuIE}ep Jequs Biowde as anb o epucyos 4 (opezijear 9s-vpuayuaqns) ,.uranb id OBU To 9 98 9 anypnf gns O8e0 OU ‘euodun 52¢9 ) jedtounsd opSeBugo ep apepyna \8 op opdisod e zaps ¥ epenbape euiss opu rusoW e ‘9s-z9[oqa1 no epeoiide J0s eusapod sreurel ebucy ep e109) auf 98 anb seuquiea sep5jsodsip ap ozSdaax9 woo ‘StJ298 opuosap ‘epunBas @ ayue90) OU seduszapIp SEA: ‘possed wnuese ouenbus ‘ajenbs anb wepuajoq wo9 opxou09 UAL OYDUy ap wo) yeaw o onb wEUaIsns nb wy sosoqnE ‘opHUaS sIsON, “Déunyep wanSiy y apepyuurxoad wo a1100 no ondisep ‘aoseu Teas o anb op oqwoumpuayra o ‘waquie ‘ooyjoed sos ov ‘opue ‘sosaioy “wo (B1I03 ap soLa}a ap sosea opuemdaaxs) apoplints ap pitas opis essoanoy oppuam# equa; anb opsedtugo vanb epure opeBLqo VIENM HOS etPAe |, 0 onb as-reiuoumiie yoayssodun ojuauteisayyuEN J0s ‘opuaiue ‘ATTN ep TL ‘3 “fvonag wens spe - scduoaN7 9 S849] sp auLnfir 77 OGVOTIC EBV _sslonuosqns mas sop in op ound sod jap cwouned o ques ee op ‘uriudis wn no onan um pmb op spa oro" em owo> ese eae Oty ON gy ‘2 Bed 40 ng ap sest27 iT OR PrBsAMOD HAI 9p SOT WITIUOD UTI ww 7 £9448 ov woupragar Wa ‘onb elau10D sauroy ¥ opSsodo ero Wo ‘upUdE Ofte 10d eprpuayop BLi03) ¥ zepiAjo op Bras OBU ‘sIseIUOD ap o} I1og “OW awep @ syuapuadspuy elas afonbup opSeBtuqo & xoquia ‘aqueyjane 0 wos no ‘opeass 0 WoO TpIaUIOD 8 apa} NSI[SAE O,O3ISt, BISIA 9p oruod op ‘onb o wna] wu weAzort : Hf 212) um Jod optasaid ‘Bas op WA "9 [eAwo and os oured jeisyIpIsqns 9 euypunoas ‘sozoA Sup sew se 1opadWS No SayLessopta So O8i[;ut onb wp EAU OB opEpIOd © woo ered exeypoUN o DeNP apepriqusuodsas op opbisod wuiN stuMsse sod vqeoe owere 0 ‘se1aeyed senno 10d ‘suyud 9 ‘ouroo ‘emyrunso uns wu ‘eINSyuod os anb ‘enwered wun 2003930 yeae 0 anb ‘vanisap ‘opuuasegened ‘opedjeq yeqy ‘zoA wns 10d ‘onsodosd aso» wc) ‘en (ANTI ®P “o'€S 2 o'ZE ww Ht 34) Ono 0 wred propaons ‘ogu wpquiel ‘opundas ajonbe ieuoro02 xed oysodnssoud simysuos oyu orsajoud o xa 10d ‘9s ‘efos no “epeztea® ep Soqlaye soutsaus sojed epeuoroypuoa ita opée8ugo v ‘onsno Jod ‘set “en2] ep Joperiod oe aowy oxsastp opeisgo umn owo ‘ope] wn sod ‘pos-smUNIGE tist|eAe Oo anb sous ‘opruas aysoN, yoered 09 are o ana wdwoou no epedamap offs spepatrepros sian ‘opury ow “g “etusau v woo eLgpIfos onb ouroo “wipqure ‘Suu “epeztyeae opSefitigo ¥ 2095 eupipisqns owioo orowro wisyfeaw op oyseSixG0 e penb were wus woo a5-ejaosaide ene ‘suLLINOP EP SieRYO Ra MT ‘Soauriowsn SOOUVd SOB — SwiouaNOD SSGVESDOS Gra 3 WOURNOO CLEwO Reso CONEREDAL E DAS SOIEDADES COMERCIAS— CASOS PRATIODS RESOLVIOOS Com efeito, o art.” 31.°, n.° 4, da LULLIV, convoca que “og aval deve indicar a pessoa por quem se dé, Na falta cdo, entender-se-d pelo ta.se, em rigor, de uma norma de caricter imperative, cumprinda se deve ser interpretada literalmenté, em termos de juris et de xh merecer uma visio mais alargada que admita prova em con- , as demarcagdes pintadas pelas presumgSes ‘juris de 1966; BHAI 154 p. 131.) decidiu: "Mesmo no dominio ‘oaval que ndo indique o avalizado é sempre presiado ‘a favor do sacador.” © O que & facto & que, volvides, na pritica, quatro ddécadas da sua emissio, quet-nos parecer, numa visto de humilde, que, em face da evolugdo do sistema legal, tal Assento poder merecer-nos alguns ‘sobretudo no que toca A sua rigidez %. Doutro passo, cremos, fantemente, que a sua prépria fungi de forga obrigatdria geral tem indo, com o desenrolar dos anos, a quedar-se “tremida” ¢“frigil” no contexto soproes o opuopod ‘aqutiTe08 0 yias opezttene 0 “Opt AB 9 OTURI|S9e~JOpEIeE 9 sagévjar seu anb ap opguas ou 100 we vAasd ayue;paty epipit 498 gropod 1opEaes ,ojed, oprpaau0D 19 1eas 0 enb ap opsunsaid v anb sousor ‘ax yuu ap sostonisiv as-optiapuayt) Sejerpauur sogSojaz sy e301 ou anb 9 apypiyeare vessaidxo opSuou! Ur9s ‘Opuenap ‘py oq ap soxtsaua5 op ordjound 0 aj2a sepeIpaus 20d ‘es ‘fas no ‘oupaio ap sojran sou srenaiqey 30d sopy ‘wo sopetto; ops ou apy un ‘sooypymne So}99HN Sop Joa eHOaY, vp steImUNAise scHoUEUIsU sop suEMIMDAND isaronb orsedse um 9. ao ‘opopuan wy "eHOpeaes ep 0A wD opersald wo ‘gn joa nas 0 anb reaoud v epenfiquy eLiese aueBeqUIe/ESHTEAC/UPeyNaOND ¥ ‘sepunas sep ou ‘anb sowapuajop ‘jenb ejad opzer ‘sentaud ‘Se yuBs14 98 onb Ja9ated exronb sou wioquio ‘seye:poul sep semeipaur sopSejar sep ounyd 0 eSumnsap epeu wa te} opreoosg o anb as-areday Jeuoypes soruauro soe ‘ajuaureess90ou‘9s-opojade a eoxpim eon ‘SOLA Sow ‘EoIBo}O9|a} oNSurasdreyur eu ap SpALNe ope: BIAS fr, 7H oP opsitas 0 anb ofed ‘9661 ep oxfatanag ap | op o1Massy ot 9 f ‘atuaumaoa{go ‘oodsyp o‘oweyod ‘ayjooe opt aptundo suuy wssOU rsiTeav opdosd nas ov eno] ep opSnoexo vsepuizep ‘seuApped Seno 40g gy YOPOI9 o1190321 ‘BuIMU B90}09 as souade ‘opund 1wasqns so eymezad ZopaAap aqua epuodsar oyu onauiud o eioquia 7 Hieoy ‘opezijeae 0 wo> owwnf ‘estTeAB O anb as-spuaqagns ‘epesunyse 22 sod vossed v anb exaueu eusots wp oyauosdutoa as jeae op opep 0 anb a5- ~opuand}oq@s9 AITIAT#P "Ts 's Ze «HBop soma sou ‘seu stew aq, ‘ais Ba Wa SOciITDSy Sooty S0Sva — SwiavaNGD EaGvaRDOS Bva'a-TWONEWOD GING PARTE II TEMAS DESENVOLVIDOS «TVQLVULNOD OF HATHA VI OLNIWOK OG OFSFNINUTLAG, OOINQULATA O1DUTWOD ‘TWIOUDNOD OLRM 1oInLavo 1 DETERMINACAO DO MOMENTO DA PERFEICAO CONTRATUAL Por: Hugo Vasealo Abreu 1. Comércio Electrénico e Internet. Breves Consideragies, Afirma Stephen Bertman que, actualmente, “sobre o mundo esté alcair uma nova cortina, uma cortina electrénica, menos evidente e mais difusa. que 8 cortna do tempo de Churchill. Trata-se de una cortina nfo geogréfi ‘mas temporal, que nos isola de todas as outras épocas menos da actual” €, Na sociedade contemporinea, as novas tecnolégicas dla informagdo introduziram-se na vida econdmica, sociale politica, moldando-as num quadro ‘completamente inovador. a radiodifuséo, os que éinovador é 0 fa se conjugarem, interagirem entre sie, em tltima andlise, dependerem uns dos outres,criando uma estrutura comuieacional com um potencial eum alcance 148 (a “59 ‘SOonpULLO;UH seUIRsBosd ‘edus op soxtouoy ‘$u9q ogs sopzuorssestien sompoxd so ‘epepiyepout 81 SeAoU Se anb feqojB 9u}D2}0 otasptI09 0 os anb ofoq “sImod so5inz98 sop uapxe Saxo} ap gUpliadep nso 9 (seoxyaeNgy SoU, yk opdezHOLAIX® WD “eatodsoo EzsITUCU Op su9q 308 ‘opmyaagos ‘95-vol}de ofsaxypmy ooquoLo}o Ofas=U0D “BAU WE Ora} 9 ‘owauieed ‘spuawuoous) ossa00xd o apo; an wis ‘o1vauIp 0 IPED Bun} ap OpeZIeaN waRUTENB} oqWaLIeBed 0 yo138 wg 109 9p SOB4AL08 $0 outod ‘steuoropan Sofold sod epenyoaga 9 SuDQ > o.o1pLUOD ap sod stop tHaISIXO ibe umd sou} sotomauu sep equ 99}9 seuleouEUY seIougIa;sUE se esau towpoutea ajs9 40d supiSueige sapepy, ‘erounua zojne otsont ts ow 9 wos ‘onx= opuinjou‘sopEp ap soalugNda|9 ‘oussjuistent 9 oquatuessasoud op spaene * 0} j09}9 Wa Jod vprayqeas oxbeipodau eu, znpen as corona oloxpuio3 o yen opundes “eitaraq Seq, supuexsy 10d epeotput v:9}01 Sousapod “st¥jrauiod seanead wonjoauasep ‘28 yenb ojad oyow onou aysa a1qos soxuaysyxa sogdou senw se anu> 2] fazpui09 0 toned as anb ooo. ‘]e9S9 ¥ opeossty oapepzoA tu RIP op e204 zanbyenb w suaq a sodtasos syuy wo 2s-ureuoroesuen fo} “OuPRu0 ap oF wa ‘cyeipauy ap zeBed epuayard as $29, 2 Foswoug umn YourrUT y oRSEA atun Sopeindwo Ln TU ‘SoIeICY ;, Rozbns wou ‘easy ogSu00}sp Jonbyenb weayduy ogu gf waBe}a eum op PSOE vo [04 2p opunb tun ap varosa Bolas wt 3p widwloD y ca eae fad ous op apopeioas op oxpiane pupae’ “exsing Samy ep oer coqunnbats op op anja esree pe ‘eon 01019t409 0p ayuatweprdes ‘sayuajpa sobinsas.ap satopeysaidsejarauioo seaqpid se ered oationize nowol 3s ‘eesaidap ‘seziuoy 1952 oanaesan ‘[euoroeoyuNUIOS OpuTNEE OADU AIS “eyeeg gs “epides apeplanoe Bun 496 w nossnd sagSeuojur e20n wanb ered ‘optus op stea0] Sosi2Aip stew sou sopenais aquaueaisty $020 _sefoueysIp se wasseumau as onb wand ninqqnuos row9 0 ‘souau oad ‘t yuu ‘ouusout + -e SUIDS OWBihba va OLSON Ga YSIS {Boao GODIVA SOBVS ~ ENTGLBHGD EaavERIDOG 6vO a WOUENOD OIG LuReTo COMERCIAL DAS SOCIEDADES GONERGIA ~ CASS PRATICGS AESCLNIOOS José Anténio Gomez Segade, por sua vez, ¢ de forma mais st conch que “aungue la expressin “coméci electinico” (on muy conoci aco, entérminos gonerales podria afirmarse que el electronicamente transacciones corn ‘Nao obstante a proliferagao de nogdes apresentadas, seri incontomavel a referencia & principal caracteri ‘de uma infia-estrutura de tecnol talizando a informagio, permitem a realizagdo de transacgSes de forma aberta, répida, entre um nimero ilimitado de pessoas que de outra forma ni teriam forma de contacto, ou, pelo menos uma comunicagio tio efic E nessa plataforma de comunicagio que se baseiam as vantagens do comércio electrénico: seja para os prestadores de bens e servicos (angoriar tes; vender em tempo real; reduzir custos de venda; campanhas i a oferta; negociar novas parcerias; reduco da burocra- teiras como é a do comércio que a supressio de intermedidtios tende a fazer para além de ser um mercado aberto 24 horas) ‘Apesar das suas inequivocas potencialidades, a Internet nilo deixa de apresentar fragilidades, que levantam sérios desafios a0 Dizeito. uuir 0s custos € 0s presos; DETERIENAGAO D0 NONENTO DA PERFEIGKO CONTRATUAL. silo essencialmente uma nova érea internacional que ttanscende as fronteiras fisicas, uma érea descentralizada que nenhum opergdor e nenhums Estado pode coritrolar completamente” «"”. Mais do que um fenémeno puramente intervacional, ¢um fenémeno transnacional, porque se desenvolve A niargem de qualquer fronteira p sirio é a da interdependén ainda mais premente se considerarmos que se podem 80 da Internet ndo t as transacgdes comer sm por aqui. 0 es meip que proporciona levou a que outras questdes tivessem de ser anal do contrato electrénico, ¢ 9 momento em estio da protecgo do consumiidor neste ambi publicidede on-line, etc, Para os diversos Estados e entidadies supranacionais, tomou-se evidente ‘que um crescimento sustentado do comércio electrénico, para além da segu- ranga técnica, necessita de um ambiente de seguranca jurdica, especialmente importante no caso dos consumidores. ‘Nao nossa pretensio abordara totalidade do tratamento juridico dado ‘a0 comércio electrénico ~ nem o permitiriam as limitagSes impostas a um trabalho desta natureza e extensio, Pelo que seri bem mais modesto o nosso propésito: aandlise da determi- nagSo da perfei¢ao contratual nos contratos oetebrados através da Internet. 9 Comére ICP, 2004 (a terd de verifiear na relago entre poderespibicos e lriearente, todo este fendmeno sempre foi desigado de jo da ineevenpo estadual, 149 ‘Soule sows sou gums euapad wgeyg oso y Sequays[xe SeSuaveyIp se azqos apAraqur eeiseq onb ojed — son in sono too sajuatouns sedi 3S urEasoads soFERUCD 5 109 ojad es ng *,oxou x9, ati Sau wn ap opdvayIpe-e eLseatpIsN| S09} ~p1129)9 so}ENUOa sop apepyoyjoadse v omuod aith aye aqes op v ‘opmyaiqos eIa ‘otpiruntos sopeysa] 0 waesedep os anb woo jantso worpoyet upianp y arPnEnIt09 opbiapod ‘9p owdowour 0 argos seiian seaow a2/1¢/0002 ~ ovadsou oymaureioouip zip sou snb oxseBonu Esrouojoypo1 soyenuoa soe pagoyde op opeousayip ayuaunjeroueysqns a -9320)9 ojenta> 0—on0H opaUDD tN, ¢ ypuuuro 9 ~ ‘mmaunr2touoo spout ‘ng “sooruot}20/9 soyenuCD Sov one auifor nas o.2e04 Bon onb ‘stod ‘e1any “eanoaagp yprsajat aad epeproge wizpreur 8 epecy “squaummassoadses ‘Z00z /Z¢ 407 eyed 2 pO0z /L 19"]-o10199q oped ‘equedsy 9 joSnog ered wsodsuen owBANLD — om IpWOD Op orDadsa ta ‘oxseunojuy ep apepajsog ep sostaras so; soysadse sov29 & TALDIaE ‘nadomg ojusueped op ‘H/T E/0007 ® nudims “g0z wg “tapaogya ¥ axqos syezap sogsesopisuoy “TE. “HO/LE/0007 vane wad sooquensoig soysszu0D soe opep oapring oyuawEyRAL “¢ “Sopuyouaiaytp saqueiseq oys “(SopeiueAa| seuta|qord sou wipquicy 2) wzounyeu ‘®n5-eu ‘onb ‘soyenuos ap autsoyzun oorpENf ojaUuEIES Wn wsTA9 amb ta Epi {20 Bu ‘oyst ~ omsanb up oWuauIE}en o ered opunbape a o}2axs0> stett O BIOs toomipnsojo oyazzaoe um 198 apuayua as anb op antl: s]eu nqarg um t09 ge fomommpwawe a3 ousaHu] w Mout 9s apuo “oNEIED OPT tues Wo eatuo;naa|> CeSuiuntos e seuade sowarerapreuoa ‘opmiso ossou Op soyaje wing } $pinteamathng, ‘ommaory non sonpauoyo opserenuo9 owojupnoays ope ‘soumpronto> ‘opsuneip zonbjenb ‘euubu sp om xu no ome ted ms saver ‘pai ein op optuainuews © "eau O 28 un no waq Wn o1eI99 o1N09 WA, a “soeiPaLafiy yen009 sno OPSURSIP uum wssdfeqNIs SelOINE SURBTY ey “exo SOORBULOIUY sofoU 9p spAenE supHusTEN > sep. -npoad ops apeiton ap sapSese[oap se oputenb aoauoae onb “epuzi ~vuiome opSeexuoo no crs opiuas ta nayugnaaya ogSwjesu0 (9 “2uoy9[01 0 no wey 0 ‘ojdurox sod ‘wanjauy as ‘plo ‘sooquona}a Sorat Jod sepmtusueN OBS apeiton ap s90SeI0j90p s2 epuenb a11000 an ‘ojduse opniuas wis voluonasye oxbeENHO (P eotuompay ovSertuod ap sopepitepous senp wayspxaanb se1apistuoo sowrapod ‘ex 094 ‘tiprow Bum opgrjaut Jas “soonpUIISIS sou 12 “wnanop soonguuoyuy soot 30d sopeigojo sorenuoD sap ons.oHed Y “OILS OppUag UND soDr]UQADI1y $0}8UOD ap BOT eed sv BU ogsnppuy — soUsD}u] Up syAEAIE SOpLIGTAD SOVEIHTOD Ze = SNURUINDS Oiaiba Va GiNaoN Oa GyDANTNAISS ‘ua “SOMOEIN SODIIYEN BORD ~ SMSUBNOD SSCVGHDOS 6¥O 3 THKENOD DIREo COMERCIAL € OAS SOCIEDADES COMERCINS ~ cASOS PATIOS REBCLVIDOS ‘Antes de ulteriores considerag6es sobre qual foi a opedo tomada, conveniente centrar-~por breves instantes—a nossa atengZo sobre as espe cidades dos contratos a que nos reportamos, Assim, nos contratos electrén sto um contacto fisico entre as partes, nem entre comprador «) A manifesagdo de aordo de voriades é efectunda digitsimente, pela assinatura digital, Dadas estas caracteristicas— com especial realce para a primeiramente idade especifica de contratagao 4 di por esse meio como “uma subespécie de contrato a Em sede comunitiria ~ retomando o ra ps este breve inter- medeio caracterizador dos contratos sobre os quai debrugamos—entenden- -se no existirem diferengas suficientes para etigir ua novo regime juridieo que cos sto contratos come quaisquer outras, susceptvels des 8s? rei, ravestidos de espetalidades que exijom wm regime de todo alesis in Eton de Sociedode do Jago automtizada in Estudas de Sociedade da Informapo, Volume enh, 2003. sia Arranz Alonso, “Los contratos del comercioelectnico” in“Comercio Eletronieo 1 protecion de los eonsumnidores", Gemma Botana Garcia (Coord), La Ley, Maded, 2001, Pig. 199; ‘0 Joss de Olivera Ascenso, “Perspetiva jriiea" op. ct, pe, 104. 182 DETERIMAGAO 00 MOMENTO DA PERTEIGRO CONTRATUAL: regulasse exaustivamente a contrataglo electronica. A opeio foi, entfo, apenas por legislar algumas matérias ") —0 quadro seria, pois, completado através do recurso a um conjuunto de normas jé existentes, nomeadamente relativas 208 contratos celebrados & distincia, ‘A classificagio da ditectiva 2000/3 1/CE como sendo fraccionada ou incom pleta ndo responde, no entanto, nossa segunda interrogacdo, Teria a directiva sobre coméreio elect alterado as regras pelas guais se consideraria 0 ou electrSnico ~criando relativamente a ‘ional? Para responder a esta questio, julgamos pertinente fazer uma sucinta resenha hist Da proposta de directiva do Parl DOBLICE questtes com sassinaturacloctrSnica, 2 (05 pagementes elecrénicos, a moeda electrénica, & propasia de umn prestadr, se aplicam os principios seguintes: to encontraseeelebrado quando o destiatiio de serviga: : tier ecebido do prestador, parva elecrénia, o avo de recepyto da acitagio ido ea confinmagto fot feita quandoss partes a quer eles tiverem sido di pudere ter aesso; 2 aviso ce recepeto do pesado contirmagSo do destinatiradevem ser enviados ‘io rapidamente quanto possivel, 163 ssh OSTEO, “OFEERDSY BHEALO gay -2192)90 ap oyattout, 0 opumuopunge ,epuoMosHs ap wops0, scuade f06& ‘nossud ‘sounragar pf ouioo ‘anb) apaulide Bp operate ep OW yjtsar Os] ‘azy ossapuayard o o;texom aujoumud umu eioquia “TemqeaIH09 opSyazs0d ap oqwatOU! Oasqos oreAIaNEY OB ZD /1E /O00Z BANDON + :supenuungy sagisenb sep epungis y sapuodsex — siuana] 100, d “epiqooos eioy epuatrootis v onb ‘ozerd ‘9019 stout ou ‘amBossa as ajuepuauioau o anb witd epeiiesuos Jo, “oon {S208]9 0—sepuoaya ops sagseoytmmed se nb wo ooyoedso ot op aqteysas ‘Poquopl ejaineo visu vuln “sagSeoyunmoo sup watz ¥ Jemasso ~ atom ajenbe anue opvauoo sonbjenb ajsrxo opt ‘eGs0u Bu oWOD WSS “iossajaz4 2fanbep ottd0 ON san soua19 OPN 'SoStAras ap sope\sasd op ogbexjeoe ep ouprcunsap ob epedayo e wea vuinjouoa 9s 98 otent09 0 anb pourap ejenuoo usyatiog Osa UN ELT LasaIdax opax we Capo Banb OBSEN -suowap vo ‘opédaoas ep u08) ep zuisariq wad oBSeIBUsUOD w Bf Os-ton pod, ant euuiye‘optsanb wo was y as-oputiaja “OpSLBOSY BAIDANIO. ss0d wa supusasopu os anb S409 ogs OpSdasa1 sp OstAE 0 OWN09 "puatucouo » oy) anb a-s0epoqeisa“opssoxen optm#o5 0 s00|unNO9} 404 upustoaua ep ogédacat v aesnoe aAap sodiatos ap sopesaid Soaupuia9}@ sojaus Zod ayuoweassnjoxa epuotoaita ens v anj23}9 S08) upyeunsap o nb ms soseo sou), anb eaoaup ep fet OBSIOA ep Bro ‘ono eunaI9q ",ypuamooLs 9p mapso,, siNaUusa| dus sas Bosse ‘sopbeqe|99 op owuantom,, osoioiqure 0 opucuopuege ‘onb ‘aper3}do vod 9p owuawoyy, aes8jd9 oxo 01 8 — gusureanesyruts = ‘up spam sopeager sojnuo> sou spuopiansuos sop oxSs2¥ “yes 9 sequoia axon 39/1 €/0007 BAAN ep EANMUGEP OBSIDA Y ‘ostae op opédsoa: wp opSeu ‘ansse ‘opuvujunm ‘oaru9n9p9 engezzu09 ossa001d omic of opsesaype wiso wH09 nomoox Op oLPIBURSEP ofad ORSe}908 up odd 8 z0d ‘ropeysaud op opiqaaes s2ANt 0514.95 Op OueLINSEp O optEND }© opeg9|20.95-219p!s409 ("”), ey SOSwOUIPOU SEUUTYE NAYOS |] ‘oB4118 0 ‘oa}t9zI99]9 ofDspWHOD a1qos EANOAND ep ‘sodaid ey ‘8p OSIAE op oTuaLITQa0a7 0 ‘qenyeziuoo tsodod eum a jou} sonia) io wssaidxo opseyooe wasn ‘nb as-ey8ipxa ‘ossaooud 0 opruinsayy sootBojouoay sorau 1d ourpanuroo sope[sifa} 0 anb wburys09 sonuaoaa sje sou smsodap wy ‘oni Up sopojenat ayuaUTEIO[o ets — sourE}Ua9sa000—y [eas NOSE ~OWIUL ou ~ euas apepysn 9 ogScoyuisnf 2fno sojoe ap opssoons 2 apepyrorduion ‘jp opeareut ooquggpoy9 so1EAUCD Sop oedeO} 9p ojspoul WN BIBS BAKA ap ejsodoud e ‘sojdums stew copugzyoajo oaspiu09 0 assowo and wuss win 2p opseioqeyo ep 224 wa ~ sia] soqnagisqo op osstunU oY29 WIN sp OBSBU una ep spate — onnoene staur ooiu9H}09|9 opearou 0 seu01 exwunooxd os opurenb ‘ores 0¢]“sa10Ano| ap eropaaiau suauupelsadss eytos ogu opSmuTySS Te) “opSeorde op onquip nas oF oysenb ogseyuIl] BSS asuE}Sq0 CEN “sojanbep wore ‘xed vatyeusayye exo opuay Ogu‘, oB4,, no ,tuYs, 2201}9 9ssopnd Setide sOdtA “205 souisauu sessap oupIEUNsep O ane msodoid wun assez}|w04 Sod|AraS op sopursaxd o enyextuoo ossoooud ou ‘en ura sajanbe setade sous ‘soongusz]24 ‘Soyaut Jod sopeiqaja0 soteniu0d so sopor v jangaydy e1as ogu oBia7e fe onb ‘onuetua ou s-vaudyzay “Ostae 2550p 0 OpeuLiyttod assaAN 2 O51AS ‘9p oupraunsap ojad ogidesos op osiae 0 ‘odyauas ap 2opeseid op ‘eotU9H) “wruvilnoo oYSaaa va Ganon 0g GpoMNMNaLEG ‘SCOTS GOGL Ed SOSYO ~ SIDUBNGD SFGWGROOS BYES WONEHOD QUAD RETO COMERCIAL E DAS SOCIEDRDES COMERCIND — cASOS PRATICOS RESOLMIDOS 3"), como do proprio regime material doanige 11°. A directiva comunitira, impondo, assim, a directiva apenas a obrigago, « cargo do prestador de servigos, de acusrarecepsio da encomends, exabeeeeiseo principio de que caberin aos Estados-membros qualificar juridicamente a oferta de bens ou servigos em linhe, bem como a natureza da ordem de encomenda € do aviso de recepgao. 3.2. Trabathos de Transposigao ~ Breve Referéneia. Atransposigao da directiva para o regime portugués veio apenas reafi- mar esta ideia. ‘Como se refere no preémbulo do DL, 7/2007: 60 do momento de conclusio do contrato, A Direct no se propde harmonizar o diteito ci ‘Na referida lei portuguesa, sdo os artigos 29° e 31.%/2 que regulam as comunicagies efectuadas no ambito da contratagdo clectrénica, em especial, ‘© aviso de recepsio da encomenda, O artigo 29.1 impde que receba uma ordem de encomenda por via exclusivamente electronic tador de servigas acuse a recepeao da encomenda também por mi nicos, “salve acordo em contrétio com a parte que nfo seja const Essa comunicagio deve ser sempre efectuada em formato susceptivel de ser ‘armaze-nado e reproduzido, . ‘No artigo 32.%2 — valioso pela sua olarficagio — esclarece-se que “o mero aviso de recepsio (...) nfo tem significado para a determina do ‘momento de conclusio do contra jponto muito sensivel no 0 versa porque ah, oda, importani observa que ait 0 = pop harmonzao png ds vias ordanscomenitins satvon 3 celeron de conto. Osea obec & soca ora perl ss ponemas corn case procura ira Ascensfo,“Contratagio electdniea™ op. cl, pi. 4, Antigo 34° DL 7/2004 [ETERNINAGAO D0 MONENTO DA PERFEIGKO CoNTRATUAL Ficam, porisso, liminadas quaisquer divides que subsistissem quan A influéncia do aviso de recepeao na perfeido contratual dos contratos cele. bbrados através da internet Coneluimos, asim, que oaviso de recepeto também no regime portugues ‘io altera o regime comum quanto ao momento de perfeigao contratual, Esta questio, tema da nossa anilise, seri, entfo, uma matérin de “Teoria Geral de Direito ~ou pelo menos de Teoria Geral do rivado” ". Sendo essa ‘base eo ponto de partida de todo o regime j cue enforma.a perfeigao ‘contratual dos contratos celebrados electronicamerite, teremos, no entanto, que proceder & analise das “nuances” trazidas pelo Decreto-Lei 7/2004, Ou Seja, sea estrutura-base de que partiremos se enforma no Direito Comum dos Contratos, num conjunto de normas previstes no Gédigo Civil Portugués, teremos que verificar qual foi o revestimento juridivo que o Decreto-Lei 7/ 12004 veio dar a problematica que nos propomos analisar. 4. Inicio do Proceso de Formacilo Contratal. Oferta de Produtos ‘em Ambientes Blectrénicos ~Proposta Contratual; Convitea Contratar. ‘Na Intemet,o processo contratual inicia-se, geralmente, quando um utili zador'" desse meio telemstico observa uma Website, onde poderd escolher encomendar bens ¢ servigos apresentados pelo fomnecedor. Perante este modelo de formagdo contratual, paradigmético da contra- tagdo electrSnica (mas no 0 tinico, como se vers), teremos de nos interrogar ~ com carieter prévio 2 qualquer outra analise ~ se a divulgago de bens ou Produtos por parte do fonecedor configura apenas um convite a contratar u, pelo conttirio, constitui jé uma proposta contratual. "Tamibém em Expanhoa questo fo resolvida mediante o artigo 28 da Ley 32/2002, relative sersios de a sociedad dela infermacién y de comércio elecninico" "mo eplgrat ser divida quanto 8 sus ielevdncia no momento de pefeipfo conrotual. losé de Oliveira Ascenso, “Contratagto Electrtnica”, op. cit, pig 44 Opts pel tao “usd” na media em que est ser necessranen cl cideate fom oqo se elended som en ina o),define-se consumidor como “qualquer pessox (Na dreetiva 2000/52/08, an i 187 uae eos SEBO OP SOIR, OTLB Sym] N85 9 Ep “Syd: See anh tara oma aM i to puma et page en ony Se Tareas amy mere “97881000 ye08 294 wun wioa wisodord v ouyap “eqn EHUOD ¥ ay}AtOD 2 eysodoud sod apustta 98 anb 6 opi0[ sazouy, ‘soaqugnoay> sort ap spazae weoajaqenso ae an sent | aumauoo anb ou opepioioadsa no ovsejouaza 98 soutna) tHe “20aNB}999 op sowateN — JousmqUT v ‘opnisa oss0U op oseo ou ~ oauyjoadse aquarqure zonbpenb axe opisanb e souensis ap sare ‘onb ogisanb vp ozoureien op ¥o189] opbeznaaaysts eum SOU-2tspI "YRIVUNOD OYSiSaiE Wa GlNaniOn OU OYEVaRSISE ‘SociiiosSu Soauvid 80S¥0 — BIviONaNDD SSavERIO0G BvE 3 WONSNGS OLSG DEMO CONEACIAL E OAS SOCIEEADES COMERCaIS ~ cASOS PRATICOS RESOLVDOS COrdena-nos uma sisternatizaglo légica do tratamento cla questfo que, antes de situarmos a questio em qualquer ambiente especifico ~ no easo do ‘nosso estudo, a Internet ~ tratemos de esclarecer, em termos genéricos, que Fingulas quo aetue para fina ales & sua astividade comercial, empresas! eproisional”. O Dect: 1200, po etno apn pela no nse al nso (oma general Deacordocom quem seam fornecdos bens, lor 2 uso nio profisionsl, por jen qu vse aobtengio de prestados servis pessoa que exerga com erdter pro ‘OsDirvilos dos Consumidores", ‘igo ideniien quatro elementos ind, guma primeira anise, ineleir _—Elementa objetivo (a quem seam foreeos ben, pests serv "também um elemento que garane grande aml ile de dnbito da nogto de constmidor. impBe que contraparts do consuridor sea uria“pesson ofiasional una setividadeeconémica que vise a oblengto fr que pres andoo proprio beneficio. nde & & proteesfo de um de ta eacelto deve se norteadora de todo o enguadramento jurtdico que & dado aos cantateseletrénicos, pico segue note de capsanda os coals temas no devas iene dopo de (Coreluindo: no deve existirqualgu idade no que concerne 8 nogio de consumidor nas rlaptes contratwar que se estabelece genes elatriieos. DETERMINACAO 00 NOMSHTO DA PEAFEIGSD CbNTRATUAL © que se entende por proposta ¢ convite a contratat “, Menezes Cordeiro: Gefine a proposta como “...) a declarag fei por ume das partes e que, uma vez aceite pela outra ou pelas outras, dé lugar a0 aparecimento do 2". O que implica que tal dectaragao negocial seja completa, precisa; indo todos os elementos necessarios ao contrato, para que, com a mera aceitagdo, ele fique concluido ©, A concretizagio casuistica do que se shanna upecieidede dmeiowm ue cio onuniormeeeri une a al inaaus0 nto pofissional. Caso contri, a a puis tendo om visa coho Sobre anoydo de consumidor,Alesandre Dias Pereira, “A a Direoiva sobre Comércio Electr 20 doconsumidor no quadro ig, een; Calor Fer de Almeida “Negica Tundamentagioe rege. fenezes Cordeiro, "Trotado de Direito Civil Porguts" op. ' praposta deverd“...}abranger todos os ponts a inegrarn ‘deverdinctura idenidade dos consents, o objesio do cantata, 0 prego, 9 seossad syeu no tan oro opp nb mb op OER 28 ou "a © ssuNda en ap yeoueuopro Soonod sop um ‘pete EnyENIU0O wysodaud wun ap woupis}xe & ied JuRss9 oWuauaja un ‘sod “pas opu soLsPjeUnsep sop OLSEUILUIDIOp y *MRIMILNGS OYEeaaisa Va GLNSNOR Oo OPS MNRES rerqajoo apuoqaid as ogSezqoja0 ito oreuo9 0 wand uraSrxo aUITySCO an wiusog & s209paqo onb win opSezmj29p fea OUP 0 vPS,, oRSOULIe eum 19s anb “uy Yi U BRS B gos SUPIANP fey anb was ‘e]o e ossaoe J3) wssod ‘ompaxo} tun onb & wuos 2p epeztoLa}x0 495 aAap opSUDIU BSS “TeyENUOD 2p apeiuo ep ooaynbau opbeysepremm wun op wjoup}SIxD v 9 jenTENUOD wisodoid op sejey souressod onb wred ongssasou ousinbox oxQ) “een en 9PIN}OUOD onby creUOD o anb ered epuodsar ommyezvjaap © oF ua|oIyns 8s anbyLLOA os apni ‘puayar v anb exvd onb 9 seutsnop se sequre v wnuso0 oquog ‘opeyajdus0o 288 ‘ontatuiouraysod ‘pod anb ‘jongunusajap ougssaoau oumusw opnartog tt ‘nb unejusysns sozino anb ossed ox ‘ojesjuca op sojuautoya $0 SOP? ip rysodoxd v anb wepuazop aub eroney sup “saxoyne so sopoy ered Hejua OU “BIINS@ OfU SoLPSsaaaU soyuaWa[a SO UES BpuaTUs SOoINIOSS SOOTY! SOSYO — SiviNENGD SBavOSIIOS S¥O 3 TMIONSNOD OILRWG stemente, o convitea contratar je para entrar em negociagaes com vi ou se, 0 convite a contratar consti assim, ds proposta contratual necessitios para que, i surja 0 contrato. Tal dectaragio apenas cexteriorizara a disponibilidade para iniciat um processo negocial. Pelo que jé dissemos, rapidamente chegaremos & conclusto que nem sempre resulta clara diferenciagdo entre estas dus figuras. Legislagdo, doutrina jurisprudéncia dos diversos paises apresentam solugdes contraditérias' Esta distingdo tem, no entanto, uma enorme importincia quanto & ‘iene de proponente de ce vincular em easo de acetago. Uma proposta ‘ expressa ou impliment fxar ou eater tal SE ra arc no xt cara ens my actin ie one See ge Ee eet ala erratic cnr pla sone ate ‘que se permite no proponente a realizagdo de propostas sem indicagdo clara do destinatério, Emme agar pena oe es ros. ‘tenga contiri, tno» Medicus, qu entende nfo cist obigao de vender o produto ung consubstunca um mere convitesconrar Diet eidetberga), aba cad por Olvera DDETERIANAGRO 09 MOMENTO OA PERFEIGRO CONTRATUNL -se-dcelebrado quando se verificar"(...)0 necessério para a perfeigao do conse tagio da proposta Civil", 4 aceltagao imo elemento que. lei consider —que set, previsamente, a Isto mesmo resulta do artigo 232.° do nosso Cédiga iré, quando, havendo uma proposta contratwal, a parte a quem ela foi dirigida manifestar, a tempo ¢ a0 proponente, sua absoluta concordéncia com a proposta feita , Segundo Carlos Ferreira de Almeida “os contratos formam-se pela actitapto de uma proposta. Para a formacio do contrato seriam sempre exigiveis, no minimo, duaé declaragdes sequentes ‘encadeadas: uma proposta contratual seguida da sualaceitagio”. A aceitagio seri, assim, “uma resposta afirmativa, conforme (concordante, congruente) ‘comm os termos da proposta a que se refere”(®,dirigindo esta sua declarago de 188 Isabel de Magathdes Collago, "Da Compra ¢ Venda em Direte Interacion Aspectosfundamenais™ Yo. 1, Lisbes, 1954, pig. 226. wn De acorda com Antnio Menezes Cordeiro, “Teoria Geral do Dirsito Cv digo, AAFLD, Lisboa, 1992, pig. ravés de uma proportae dasa aeltago™, 9 artigo 232., do Cédigo Civil Portugués: “O contrato nid fia coneluldo enquants as partes to houveremnacordado em todas as clusvlas sobre as quai qualquer delasvenha jolgedo oo aeoelo”, pig. 414) © ainda pelo oncursoentreaoferiae ‘de Luls Filipe Rangel Sénc ‘ele pig 83). Assim, também hol os contrateselectrénicosencontram o seu momento de prfeiga a partir ‘do momento em ocore oreferido acordo de vontades, a nfo s ioe es porte ert Alonso Ureba, Aristides Jorge View Gonzales, ‘eperfeclin de los contratoe a distancia celebradoe por Insemat, op, cit, BS. 161 Carlos Ferrera de Almeida, “Contates", Vols, ap lt, pg. 81 €93, sodoud wp oyalqo op rojo ap wo} 2s eoLIpUOS -DyuoouyAuoo no ayo} aqueLONoLOUNS gras oyU oywaLINEsE 2150 ‘18 tod op ‘ontreua ony 's08yA1a8 2p owSursard w no wag op omwatztaau0} 0 _Teeava1 ap no wsodsax ap apeptoedes equa; oye anb pei azaumnur we sogseeoe aqa0at Jopsoausoy 0.ap oos4s o.mnsixa“fenrentuod Tsodord eum ayuEsad SOMESD sopipuazop sotod sop sundje ‘e8yxa wzamyeu ~{aaq jeMTIEE BoD ‘ORM ‘souraLNN; EI|.aP op aes OFY OTS ‘OrSeapPOu f 95 seu: ou anb o}sey WIN ‘amass ‘yfoyeziuoo op sonaj9 ef ozs o1ayy 0 zuBamua 9 ofeud 0 se8eq ‘opIpad ossou op ogStpadxa ep oquauiout 0 apsop ‘efs no — oxseyianv ussou up cqUaNOUs oP jBoperqe}zo as-eaerapysu0D cresU0d o ‘sendinpiog HAI OBIPOD Op y'ZEZ (0 woo opiooe op 9 ‘0807 “ortzto9 op sagdypuco sw sepo; SoUIRALIONE “oss ered sooquasy soleus so soproetos oprs utes sou anbuod > ‘seyssoaou sagdeuuoyuy se supoy v ossaoe soureyu ‘oydusoxe ossou o opuewo}sy -yenyexuoo eysodord exrapepzaa wun vyejouEIsqnsaoD ‘penbepe squstueuuy 9 atany ‘estoaid ‘eofdasoo os60y anb ywrooBau ovSezej00p umn ‘SenSnyOg PAK OF POD op ‘EZ «ZET SOUT so a]UaUIEISIOUOD 9p uumeto9 aunas 0 wo9 oproge ap ‘onb souNDssIC] ‘opSurejpep ws50U v asseijo08 Yopa9au 29] 0 opurenb opesgatea euexepisuoo as seuod oFes}U09 O “TERIENIUOD OWUOUL ~idumtou ap ogSems ewn aquesod soureyreysa op onb ojed — epuowooua opSypaixa e woo operqaja0 epson 9s OBL o7eRUOD O ‘unpuarafo PO OF lun wa yomazu] oMs ou opeuasarde 0 anb apuayua 2s 26 ‘olapUOD Ofag 1s} anb 0 opny woo — yar M9 10ps0aL10} “OAH OFeBANIT O81POD OP 627 HE 0 Woo jor essoU vanssaidxa e sowmEIEISD od ‘orSipadxo © woo ‘canouuge ~Bntoo oyaumdunnauy wo “oyespawl op opt ov ‘eiustuamanbasuocy “seninysod -opiooe ap ‘oyayzod mm989 oyen}U09 0-0 jautCOUe BEBO ep ‘SootUONIaIa SoIa F fos eysodsor v oseg “Jenrenuoa msodord wun ormeiad og no swis9 soup ata uttojuos solougnbasuoo smasgyip greauieoe wiou—L000 Te, “Tpaquodstp pzayse opu o2Ayy mntuo9 BAGH BI SoLIOqaoaI'OLaISOd ‘duo 2p wopio e noqacar anb na tuiat[ e‘siodap odin, oonog ‘oqaayuod op sagstpuea 39 Sod czAt| op O1Atta “euye ‘an sou-opureuszoyuy ojuauuows ta ‘onb exo8e souiou opurewoyu ‘opsesquntos eum sot “upipadxo 9 widwioo ap wiapso # 0 40 01 ‘5 Sep0} # OSsaDe SOU ‘OSaIMS WH “ ‘9p sapepifepont ‘oqusurvsied ap sopout ‘obasd o zepusa 2 exciuroo wanoadsea ep sogdeunsogt se sepo) sepioawios OBS Sopep op aseq BN “opipustaid osAy] 0 ‘jalotog wun opurylooe syuatHOs footfond o ajumrod upeu w opEINoUIA BIS surf sodit0s ap sopmseid ov opoporeniqaenasso0x9 Bum yawuoiod eounAoou tn wD so B00 osx Janbyenb anb 9 owt ‘ayn «S00|UQNDD}O SOYOU ap spARIE weryynasio suadusuow Sv op wioupisuinama wjad sagSesm[oap sep opqajtica ov RNAIILNOS OPERAS VO CIGWON 60 Oy MNITIEIEO ‘SOGATOEAN SOOUVEA BOGVS ~ SSUENOD GROVERION 6vO 5 WOUND OLBUS DDAETO COMERCIAL E DAS SOCIEDADES COMERCINS— CASOS PRATICOS REScEvIOOS vontade por parte do fornecedor de bens ou servigos'-, a especificidade do meio teré de ser considerads. Esta quesifo foi aflorada no art’ 32/1 do Decreto-Lei 7/2004: “A. oferta de produtos ou servigos em linha representa uma proposta contratual ‘quando contiver todos os elementos para que o contrato fique coneluido com a simples aceitagao do destinatisio, representando, caso contrério, um convite a contratar”, Oliveira Ascensto, comentando este artigo, sustenta que “a ei portuguesa tora uma posigio prudente, Nao pretende resolver exaustivamente a questo, ‘embora coloque o ac ico na presenga na mensagem de tocos os mentos necessérios & conclusdo do contrato. Daqui resulta que tendencial- mente 0 diploma vé na mensagem negocial contida em rede uma proposta, na auséncia de elementos intrinsecos que a degradem a mera solicitagzo de ofertas...) Mass6 0 desenvolvimento subsequente permitiré esclarecer devi- damente o que é necessério para que se considere que a mensagem em rede contém todos os elementos necessirios & conclusio do contrato.” Estamos em erer que 0 cardcter pouco exaustivo do artigo 32.72 foi ‘uma opeao deliberada por parte do legistador nacional. De facto, em nossa opinigo, este artigo funciona como remissio para o regime comum, confi ‘mando a ideia a que grande parte da doutrina jé chegara: que o Direito nfo deve “ceder” perante a informatica. Sendo este 0 fio condutor de toda a andlise do que constitui uma “\pro- ‘posta contratual informatica” hg, no entanto, como jé afirmimos, necessidade eanalisar 0s seus elementos consttutivos (completue, firmeza, formalismo adequado), & luz do meio em que as declaragbes negociais sto efectuadas, B essa tarefa que nos propomos realizar nos pardgrafos que se seguem. idequado, o artigo 25.°N do Decreto-Lei a liberdade de celebragdo de contratos a. Este artigo foi transposto com base no n.*I do artigo 9.° spunha aos Estados a nfo colocaggo de obsticulos juridieos ira Ascenso, “Porspectiva jursiea", op. et, pig. 113. ibrogdo de conratos por via eletrénica, som que a validade ov efiescin sicada pola uilzagao dese mele.” Ibbrados os contratos cele: 2-se que esta obrigacdo niio.inclui os 08 relacionados com a possbilidate de as pessoas poderem ‘aceder aos meios electrénicos. Conforme se refere no considerando 37, ...) a obrigagdo de os Estados nfo colocarem obsticulos a celebragao de contratos ‘20s resultantes de requisitos legais s da impossibilidade de fe eno aos obsticulos priticos resu electrénicos em determinados casos ‘On!2 do artigo 9: da Directiva cont que podem ser excluidos do principio da liberdade de celebragdo , lista essa que foi transposta sem alteragdes para o regime portugués (art.°25.°/2), Estas excepdes jutificam-se porque, em relagio a certos negoci tagio por meios electrénicos se revela inadequada, seja porqui ‘ou por “eavolverem valores subjec- fcutares” (" — como € 0 cas dos negécios familiares, is, com excepeto do arrendamento, Assim, por exemplo, se uma norma impuser a celebragdo de um contrato por escritura piblica, ¢ esse contrato nfo estiver excluido pelo 25.7/2, est em coliséo com este artigo, ia em que consubstancia um obsticul brag de contratos por via electrinica. Ou seja, éxcluindo os casos em que artigo 25.2 admite que os Estados-membros mahtenham requisites formais esto Alexmdre Croqensre“Trapoion af he Some Crital Commens"s Dict a becedade a forma, Vel (0 Qs Estados-Membros podem determing que o n* Ifo se aplica «todos ou alguns contratos que se inserem numa das ctegoras 18) Comat que eriem on tansfiram di ko de iribunais, entidades pi Joasagindo para fins exterires 8 m eat o opp onoue ‘mes soon ap of88i pezyn se 580 -ankjonb,, ears @ sup fap o 9 sammie snsaup Sep ops x gas opmssauastd op -upeowiou ‘soupyunutos soquaumyysut 3 ‘ogdoajoxd op fosju 0 woipnfard oyu ese, ewordip ajanbup , 617 oBe o‘opy| ozin0 40d TugatDaja ea 20d soren}:09 $0 opuaBuBIqE) IPOD OP SOR Om id oanb Zan wun 630]00 96 gu ‘fete wo ‘ogisonb vise ‘sgnnyzoq cut “ewusoy sonbjenb 2g NoW.u 398 2x9p SOOHPUA|AY soyati sod soyenuo9 2p o¥seiqats9 ap apeprogy x sreusrny sagswnsas eyuods, ‘nb euuiou sanbyenb ‘vojupno9|e opSeexjuod & woo weunpeod 9s og anb ‘SOGTOSSN SOIL SOBYO — Biv GROWISIOOS BVO H WONENOD OX DIREITO COWERCIALE OAS SOIEDADES CCNERCIAS ~CASOS PRATICDS RESOLVDOS DIRE COMERCIAL E ONS SOGEDADES COEROMIS ~ ARDS PRATICDS RESOWODS um consumidosAesesclementos,cbrigalros para os conratos celebrades 1) Modalidades de payament ealsega ou cxeeusto; todo resolugbo do conrato, excepto os casos referidos no artigo permanente de informagtes: 11— Os prstadres de ser jaar permanentemente em ha, em condigaes que permit um see conta estabelecido @ enderego electtnico, em cp deci: sts pblicaserespetivesnimeros de registo; 1) Narnere de idetiticago fiseal.” 1m eres. 72004, artigo 28. 1.0 prestador de servigos em rede que celebre contratos em nario, ates de ser dala a ordem ée encomends, inforragSo minitna inequivora que ') O processo da calebragdo do conttato; ou no do contate pelo prestaor de servigos @ a acessibilidade ‘pam podercm ser Mentifeados © idos na encomenda, ue ftstvon a trnsposieio da directv com gos que dispoibliz de fra "permanent ante alargado) de bormagbes impteso pe ‘um conju ( 174 i potent! DETERUANAGRO 00 WOMEN TO OA PERFEIGKO CONTRATUAL serem fomecidos a0 consumidor, concluem algurss attores que o fornecedor, ne que respeita aos contatos abrangidos pelo artigo 4 do regime dos contratos A distineia, se coloca numa situagdo de proposta contratual, na medida em que teréo dever de emitir uma proposta contrtual que contenha os elementos ‘concardlar com esta posicio, ot, pelo menos, coma defini requisito para que possamos estar per a contratar,estard (por exigénci vetificada, Mis a completude é apenas ‘um dos requisites. Os outros requisitos terdo iguaimente de se verificar, nomen: damente a firmeza da declaracao negoviel do fomecedor. E, como concluire- mos adiante, a firmeza no pode depreender-se da completude; sfo dois requi- sitos independentes um do outro, de referir que 0 processo de contratagio electréni uma outra forma: através de sagem por cotreio electréni polo fernecedor a uma (ainda hi seria idéntico: a natureza da infotmago a ser er obrigatoria- da faria com que o fomecedor, do enviar uma mensagem dade entrogue ne domiotio ‘conten do forma clara & 176 ub ‘9p ‘erooHeut azreduuod ep soyjo sov ‘eLins swEuOD ap apmuoA v anb Ue opbazejs0p euin ofas jeraestuos wisodoud e anb afr 3 ‘op wanuos autos ojad operojdo9 20s ‘juounEye4) OF OANETEXD 9 OF bODZ/L 97 ‘swat 0 suuye ap apeprunsiodo sourean of "srmuasoade e sowessed onsoxzenutons anb ‘soajiow sjop sod ois] ‘oqusoore3 nas OU wIa|duFOOUt Souueiopstoo vod ‘opSod je souapuaop on ‘osouipu on0 wm ap sea ‘9p epupayroyes3go # anb rerapisuos vapug, ‘away 9A 8 opurA sou) oui09 ‘asq “esonnod euLmop ep eUOreW ¥ ojteN ‘opuny 9p sjougBianlp essou e sourenuosaude ‘oyod ojs9 v Sopeoy Teruenuoo wysodozd cwin ap wrougis}xo e nied o1syssooau oo sontayar anb oysmbar juoiioaje sopSerzjoap seu zeyenu09 ap apepty -ewojouanur ep wzousyy ‘spuo ood 0 2980 219 3 ~ on 1 9p eaa| sou amb O seeNUDD ap oBSuNIA! ‘uy Buin ‘sooafibaur eu93 2p ‘enstoLrap oatuanaaja o1auiN9 0d apeproriqnd p oyAus 0 a8 ‘opnyaiqos ‘renfzone onb yr ooREULIO;EL mUaIQuIE op sopEP adso se ru09 wo optel ozisanb rs9. -zye11U09 wp onsodoud v optngar soweyany of 0 “srenyenuco seisodoxd owos se9s14 198 weAsp sagSeotunuo9 sre anb lweropistoo sezoine sun8je — axziiqtuodsip ouyssaeau opuas omo soda ‘Biz anbe anb sogteunoyut ep apepnumb pad ‘fas no—orany assasog uorioaf= olatioa sod apeprottqnd » zeoHde ‘sjod ‘somepuanug “apeprovdes essa ooruonsafo ~fo1wop apepy ¥ o9Iuons9 “nade ‘uied ojea anb g oquoyjauras exsodsas eum ssoasoW somiod sovs0 tr ‘ograpad,, ooupaysajo oja1i00 40d apepioyiqnd op oyau> ojad sopeyjosns ,soud o8tu2 opimaja: ef ou epexp ofalio9 wn eed opeproyjgnd woo tafiesuaus wun ‘ap o1atte 0 anb sowiaz ‘soiauinsie sayse ayueysqo Opt ‘sou x OLENA, utBsS90au B15) OB Bf9 ‘080 id 9 OB1P9D op 7 O8NT joturop apepiarignd aaqos jad opintoxs toy oon jllop ap o1ysau0a ou 1oqea wssod OHIO “Whllios ovbiaaiad va GuNanan 6a OvoMNTING ‘ToGMTOS SOOUA BOBVD = BIVDNENOD EUGHESIOS GOD WONANOD GLI iReT0 CoNERCIAL € OAS SOCIEDADES COMERCAE — cASOS FRATICOS RESOLIDOS forma clara e inequivoce. Sobre o sentido da declaragio nego artigo 237° do nosso Cédigo Civil que ela “vale com o sentido que um decta- fatdrio normal colocado na posicio do real declaratirio, possa deduzir do ‘comportamento do declarante...)"-Ora, um sitio Intemet pode —por imposigo Jegal ~cumprir o requisito de completude que « proposta co ‘Mas dai ndo se poder depreender ou supor uma (merament tade do fornecedor de bens ou servigos via Internet de ficar vincul {ermos que apresenta no seusitio, ou, muito menos, a vontade de ter de “se com todos aqueles que o consultam, Completude e firmeza da declaragio ‘negovial ndo sfo seguramente a mesma coisa~e muito menos se pode supor ‘ou depreender a primeira da segunda, ‘Um segundo argumento, que julgamos igualmente vilido, ¢ 0 facto de 0 electrénico referir, a par da ne- ide da presenga de todos os elementos necessérios para o (futuro) con- ‘com a simples *® aceitagao do desti- ariam como um mero espaco publicitério, onde se exibe .0§ sem que, no entanto, se promova claramente a comercial ase, isso sim, garantir uma “presenga ‘de mereado”. Concluind 3s podem funcionar como recepticulo de propostas de quem as consulta, mas as declaragbes ai contidas ndo podem specifica fmbito det contro eelebrado par ung aera de contatoevando se hayaninluldo DDETERMINAGAG BO MONET DA PERFEICAO COMTRATUAL, por isso, fortecem a quem os consulta meios técnicos para ~ em linha. + * proceder: io. Esta distingdo sera, nosso entender, o critério fundamental para aferir 1 vontade de contratar por parte do fomecedor de bens ou servigos através de meios teleméticos. Se as referidas paginas concedem a quem as visita meios pelos quais com toda e qualquer contraparte. Entendemos, gina Intemet um meio técnico através do qual se pode ~ di de forma electrénioa — aceitar os termos edntratuais apresentados, sunstincia é claramente demonstrativa de umia vontade firme, clara e pios da boa fé, encontrar uma portanto o fomecedor fic a vontade de contratar—nifo devendo ccontratar nos termos apresentados ssa forma, as referidas websites is “visitantes” a apresentarem propostas, 9, ipsis verbis, se 4 declaragao negocial do Dau wp OF! |sodeuen vei Sst, “OESUSDSY BISANO 2P PROF wus ‘ ‘puapod opddaoas ap ostar o soso Sop WINYUdH Wy uoLrarIn Paiqos sopy sojduns woo ‘sou EN eres uo9 v aypauOD WA OWHOS fENFENIIOD Tysodaud wn soyas9s 9p 10pacauz03 o anb souynjatoo :sourefan opua; id ‘woBe seuade oni joue ens v aqwatacnons ‘mofe soMEMOIY anb ered ~ sob, A208 no stag ap Jopasatti9y o ered on -sdlxa orour win souado eas onb ‘om ‘Sou: ~yonb opSdacas ap osine ov sowspSau ‘opmiso asap olapid o1waiows wg soosnjauoy, “eoqUOAIDaTg OBSEFEA}UOD LU OESEZ}EIO7 “oRSdsDay ap OSAY “T'S “axsprEuysaq op opdemayueT a opsdaasy ap os|Ay *s o0!491499}9 OYauI09 ap opsezIt Hf EPENION}e 405 SOdJat9s a suaq ap sopagaULA) op oPSUOIUTUIOD P a8 SPtiPA #198 Orajoorons ens} “jearuonsanbur2 vooaInboist 9 opEIwoA ) ‘oxbuyfe0e us09 opipuryuon sas ‘stod IRJOUOD toy OTEN Epesiaqo vio 2 ‘eysodasd up opSdoaas sopmsdo ojad ogsease v,, s5}23u09 ye09 op ogSesqaj29 ep OB JOUNsISod owvoMoK wa aiduras pains opSdanes 2p osiav o anb op v 9 soumsayo onb e oxsnjouod w y -oomyUMIOU ypO1 ta OBsvLiqo ms9 jansssod 9 sou. “Supiqzoas opis ureyaey sagdexeja9p sens su anb op assemfiasse os fenjesiuoo oyedenjuog uns e IC “Sopesqajoo tuetapisu09 88 Soaquos}aa}a soyenuca so anb wo owauiout op ogSeuIuUs}ap vu jaded son “oongurayos omaiqure op sapuproyioadso se #109 ‘ua optay sopestjour 195 wisAap somsinbar s9ss9 sopor anb opuag— -epenbape ojuomeunioy 2 aut “ajdwod 228 axzp OWL -onoaja,, xsodoud umn anb ‘stod “sowepuasoq ‘Touotsipen oxde7e4) 109 ep Ootpuunf oxpenb ot rwxyeouD 95 ap 712} £1 3g opuenb BULANOP wp BUOFeU v someYued.BoDy— erentoD up sfanyssod saxuELIEA jauv 9s opt ap oBtiad 0 O8is40> wD “Sodtasas 9p sopaaat0} op pd ov miajo no wisodoad ruin woo wom as ‘eIsout -jejouspuay ‘anb jenyero9 ossaaoid win owod voIUonio9y@ CBSEION -09 8 ,, Wold 0,, 3WOYISSU}D aqua|UaAtOD OWIOD SoWDPULUD OBN— zojnydeo aysop varaze s2osnjouod sexasg exju09uD ys9pod 25 oF 2p vooatnbany apeiuoa Bus 2 Sorat sod 9 st ‘sfonyesiuoo soma) sO — synsuoa ev wonb anb ex 9 ‘ou upyaye tas op & seyenuoo 9p apenion 2) opay wa ouy onjsinbas o anb sowapuanta :opStsod wssow ep oysnyottoo eIuIONS “ogSeyjaon p sapaooud ussod aqaoa1 0 wanb anb wed ofots senbjenb soysu09 oft a]au 9 oouosia9|9 ofasi09 Jod epprtasues 20} SoS}aias a stag ep JOpad~Ug} ‘GORAIOESH SoGIuW SOSYD ~SNNENOD EaGVGRIDS 6x0 3 WOWEWIOD OULD Reo CONERGIAL£ ONS SOCIEDACES COMERCIN ~ cASOS PAATICOS REBOLIDOS, 5.2, Confirmago da Encomenda pelo Destinatério. Definitivamente resolvido o problema do aviso de recepefo, eis que ‘outro desafio nos surge. O qual resulta do facto de o legistador portugués ter §g0 29.75 9, umm outro elemento nas comunica- gSesefectundas no Ambito da contratagto electrénica: a confirmagio do destina- trio, reiterando a ordem emitida, com a qual a encomenda se tomna definitiva, Deuma anilise literal do referido 29.75 parece resultar que 0 contrato ‘s6se forma em termos definitivos com a confirma, Paula Costa Silva, embora classifique tal opgo legislativa como “perplexizante”, admite que a accitagao nda e pela con-firmaco” segundo mesma autora, es —passaria a ser umm “um proce- Esta exigéncia poderia. de recepgiio, como uma expediente técnico, destinado a regular a “exactidao das comunicagBes" ou a assegurar a certeza das comunicagses” ©" (9, ‘Anosada, op lt. reeebo uma ordem de recepslod ‘no responder, no se pode Ramos Pereira, pig. 356. (0% José Oliveira Ascensto, “Conatagtocleeténicn”, op, cit, pig 58 259. ‘7 No pode deinar de estranhar-se que o legitledor porugués tena recuperndo o modelo de contratasdocleeténicaprevistona primeira versio de proposta de dtetiva brea comércio 102 DBETERIINAGKO DO MOMENTO DA PERFEIGAD COHTRATUAL, Estaria a criarse, por razGes de protecso aos consumidores, urn ctitétio especial relativamente ao momento da conclustio dos tontratos electrénicos; Perante tal entendimento, a contratagio electréniea sefia “uma forma de con- tratagdo que escapa aos c&aones cléssicos”, eem que “o esquema simples da proposta — accitagio” seria “substituido por um bem mais complexo, no qual haverd nos, casos ~padiio, que passar por uma disponibilizagSoem linha, uma ordem de encomenda, um aviso de recepeo ¢ uma confirmagio da rd se tal se reconduz aos quadros da contra- tago tal como prevista até agora. Estamos em crer que ~ nfo obstante a exigéncia plasmada no artigo —a contrataeko electrénica nao se deve afastar do modelo de contratagao antes da confirmagtio: ou aquando da recepetio da ordem de encomenda pelo fomecedor que efectuow um proposta contratual; ou, se estivermos a falar de uum coavite a contratar, aquando da recepgio do aviso de recepgio por parte x, erelativamente A sua fungo de “assegurara certeza em sempre a confirmagio desempenharé um papel relevante ou sequer itil. Tel obrigagao apenas terd sentido para tal efeito sea oferta em linha for um mero convite a contratar — para que o fornecedor techa a garantia de que a sua aceitaeZo chegou 20 cdahecimento da contra- parte, Pelo contro, nfo seréjé necessiria paraa “certeza das comunicagtes’ se estivermos perante uma proposta contratual —nesses casos, tal garantie jé foi dada pelo aviso de recepgio (momento a partir do qual o encomendante sabe que a sua aceitaeio foi recebida pelo fornecedor, ficande conclude 0 8 Tarabém com este entendiment, Susana Carisma, “Conttaagto Electrinies” op. cit pig. 168. 7 43. gz ‘snpuy wr sepenuo sopruipe opses OB 92514190020 ogSeeAC op sfoAndag Sn 398 optonap souusous sv anb ‘sepeniua sy eiaaye anb ojnbeu ‘aosaioy ‘wots apinepeease re r I © 105 ‘saxquiay-sopersg sop stenoroeu sapSe[siBa] se axlue ORSuzZIuOUEY, \noadsai v sezado wioq tod napuayus as ye ‘fadoun9 0p ‘ua opan sas apod opu anb ow pundar ep ovdorepy “PAMLANGA QWH 8S OP Spee epra ene yn 0 sons so.«0y2qu1 pand suo9 Bung» Saude wo ewordip op £9 Of op 10=) 0 ‘aytoues}oaid ‘asso g “apepojo0s eum ap .PepoLes ap oWTUFEE oR, uM ap vpSuANSIXO ep eNUETES ~aysipaun ese 9pepazoos @‘ogSnyossip ens yepeyaioap Z9A ‘ogra tum opumnb owssta ‘ogénpar je onb oxo ajanbu zodsip wa “WSS “qwo] out op oxteqe SoID9s ap OFAUUNU Op OBSNpas Ep o sewa|qaxd on!NO vam axgos f,°¢ oBtnre nas ott O80 “eprou “191008 fonda op sagdvarrpow se 9 ovSEA - Sop sogut seu epextop o1uoun ‘seqvaRDGS Bye navowna Ola So Sara GHG $oawiiosSu GOOLVH BOGVD ~ GIVONEHOD aGVERDOS 6¥OS WOURROD GLA aREITO COMERCIAL E BAS SOCIESADES COMERCANS — CASOS PRATICUS RESOLYIONS dessa distribuigdo ow independentemente dela) 0 valor do pattiménio social seja inferior 20 montante correspondente 4 soma do capital Social e das reservas obrigatérias. Em caso de violagio deste principio, a dis- istas que, tendo-a re- pido, conhecessem da irregularidade ou, pelo menos, nlo devessem ignord- fa (cecaindo o Onus dessa prova sobre a sociedad situagio de perda grave do capital subs pelo teislador comuinitétio, que determinou a obri de uma assemblela dos sdcios para, no dizer do art.*17.° da directrz, «exe rminar se & sociedade deve ser dissolvida ou 3e deve ser adoptada qualquer coutra medida.». Contudo, ndo ficou esquecida a definigto de “perda grave"; cfectivamente, de acordo com o mesmo artigo, ela rido poder ser fixada, legisladores dos Estados-Membros, em mais de metade do capital sub Esta norma foi transposta para o ordenamento portugues, através de, algo , formulagio do art.* 35.°, do CSC. in que olepisndor communi também prevista iedade da convocacio veio regular nesta directriz te, essa prética, pesem as ages nela previstas. Designadamente, deverio ser respeitadas as con- igdes plasmadas no art.” 19. entre elas, 10% do capital subscrito ¢ 0, supra, capital social, Quando aja lugar & aquisielio de acgées préprias & margern onrourniioy ov oystnau g] ay op aun ov LEN) “apedomng !pmpanes wp enw ‘3 *5861 wa oxtosu09 op ‘ossaons woo wpeyraaaude ‘souasaa owtod “og apeprumpiodo yay, “«snadouna sowpiaioos sod ap wrapr v xeducjar exed apeprunyiodo 2yu9]90 Mnowasaidas ajay 0 ‘opessed oyno9s op gz sour sor -p o1gofoud 0 exesuoous 26 anb wo assed Op a0Rf Wid “qi OWITYOD SAZAINSIW oP opSofoaide ty “uaptsod aiuouerey> opénjoxs uns eeIogia‘OARE|AT 9 025 O “ajodomg ogtun up oxpanb ou sesoudute an9 oBSsU=pI000 uayard — wa8i30 ens Bes]AIp urapod jenb ows anbuuouore saver, p weursdhiac spouey ov ypE}IOs -ede amy —(qyaV) ootmiguoog assazaquy ap nadomg owourednssy (aa) oaymngueag ossozaquy ap nadosng owomednssy OTe ae “opeogulis ya ions 2 spopiemse eauous ap ‘uy sap opepunyosts OpraS CN WEA gan ‘sone Fapauy “peP2}208 sop nedang ona ‘OWACYOO SAZANAW OINOLNY ssepuaias=7}29NC SEP OPMSS CN ON yy 38 sagbedjoged ap saiowarep top ajo ean ‘satin seg 8puos wo "epaSur sas soap an 107 @P orqRINO ap g 2p ‘oUjasuoD op 128 SOP ozeUEAtoaUs ow msdsa1 80/98/1002 ‘nb ott ‘opsyuau “1007 @P oxgraRO ep g ap ‘OYTesUED OP FI/I0OZ/LS' 9 contuguoag assaxaiuy ap nadomg oywawednsdy wn. 9 OMINE BP SZ 9p ‘oujestOD op HIO/SE/LEIZ « ‘oynyeiso 9p seLipiojoos seins seontpusdipered senp v saquarajay sozspyuMOD senoydip sontio stop wo soystxasd sounax so upmniios we somazesyfeny AS ¥9 aLAY © modoang oes op seandLy sung FZ “swpossedjun sejonb sod sepopajvos 01908 6861 9p onqusazaq_op 12 ap ‘o4pasuo:) op 3340/99/68 «URAL ‘sipsunons sop apoproyand y "6861 9P exqusazaq] 9p 12 op ‘oMjesUoD op 719/999/68 «UA! {sapopay20s sop sviuoo ap ovbojsaid v axqos Safe Sop} “P61 eP INAV @P OT 8P ‘ouasuoD op BIOVEST/bg ot eANOALICL 9 €861 9p OMIM BP EI BP ‘OYlOsUOD OP BHO/GE/ES ot PANIODNI '8261 9p MINE @P Sz 9P ‘OUTesHOD Op BADVogO/RL _"U EANDATIG « ‘sourugu sepopaizos ap opsto @ opsnfe seawoyas SoqUTE "296| ap o1qusazaq 9p L1 2p “oMLasuO> op AID/16H/zS «UAL 2 'BL6T ap OsqRANO ap 6 9P ‘OUl2sUOD Op FAD/SSB/EL 5 Al toca (OpSexoUINUD) saqURADI—L S9z]>}9931q SEIT. ® » 1G «H0) 21UELAYO ‘apuparoos ejad epejontioo xas e assed wpesta apupojaos wv anb wis sosea sou “it “SOLTLOU}LY seysiuo!9de Sop ORSIsOd ep EpaITY v{(.'0] 26°6 we) Vd BsEzyIND -RISqO wa SEARED} StENUAAG sens se sags op EpeyTEduODE “epes}A ‘SEGVGIDOS Eve NscOUna CIlaMC Ba SEAING SALON BOGUROSN SODIIV SOSVO — BNDRENGD SHCVESIOOS GVO H-WOUSNOD OLEWID NoTAS SREVES OF OREITO EUROPEU OAS SOCIENADES. RETO COMENGIL'E DAS SOCIEDADES COMERCINS ~ CASO PRATICOS REEOL en ‘Noque concerme ao objecto do ABLE, delimita-o 0 art.3., atta as dividas do agrupamento recai sobre este itimo, seguinte formula: 4O objectivo do AEIE ¢facilitar ou desenvolver a actividade ecén dos seus membros, melhorar rentar os resultados desta act indo é seu objective realizar lucros para si préprio.» A responsobilidade e também, mes apenas Acresce que 0 n.*2, do mesmo artigo, prevé uma panplia de s expressamente excluidas desse objecto, ‘pelos membros, na exacts proporeio definida no contrato, ou supletivamente, “> em partes iguais. do agrapamento pelo menos duzs sociedades ou comerciantes de Est Finalmente, realce-se a exigéncia da unanimidede dos membros nos ~membros distintos: exi casos de cedéncia da participago no agrupamento, de constituigaio de garantia dade, que ¢ inerente & sobre a participagao, de entrada ¢ de safda de membros no agrupamento. A matéria do Registo merece a atengéo do diploma. Deve ser feito no Estado da sede, ¢tem efeitos de enorme relev os actos de registo obrigat6rio, que nfo sejam registados, serio inopont 3.2. A Sociedade Europeia (Societas Europaea-SE) Encerramos esta sucinta exposigo, como as recentes inovagées, introduzidas no ambito do Direite Europeu das Socie-

Вам также может понравиться