PINTU (KERANGKA DAN DAUN)

1.0

OBJEKTIF :
Di akhir pembelajaran ini pelajar akan dapat :
i.
Mengenal dan menamakan pelbagai jenis pintu dengan betul.
ii.
Menerangkan fungsi pintu dan melabelkan komponen-konponen pintu.

2.0

PENGENALAN

2.1

Kepentingan Pintu

Pintu merupakan suatu bahagian bangunan yang sangat penting. Pintu merupakan bukaan pada
tembok bagi membolehkan laluan keluar dan masuk ke dalam sesebuah bangunan atau di antara
bilik-bilik di dalam bangunan itu. Pintu ada dua bahagian utama iaitu kerangka pintu dan daun
pintu.
Bahan-bahan yang digunakan dalam pembinaan pintu adalah:

Kayu
Logam
kaca
plastik.

Kesempurnaan sebuah binaan pintu adalah dapat memberi penghuninya ruang keselesaan,
perasaan selamat dan kebolehan menghubungkan semua ruang dalam rumah dengan baik. Ciriciri pintu yang baik adalah :
i.

ii.

Bukaan dan laluan penghubung ruang

Kedudukan dan binaan pintu yang luas memudahkan pergerakan serta menghubungkan
tiap ruang dengan lebih efektif.
Faktor keselamatan
Binaan pintu yang baik mempunyai ciri-ciri keselamatan seperti mempunyai selak untuk
mengunci. Binaan yang kukuh mampu mengurangkan risiko penghuni menghadapi
ancaman luar. Binaan jeriji membantu untuk menghalang ancaman luar dan
meningkatkan keselamatan rumah.

iii.

Elemen pencahayaan
Binaan pintu di galakkan pada kedudukan dan ruang yang menerima pencahayaan penuh
dan elakkan membina pintu pada kurang pencahayaan dan terlindung dari sinaran
matahari.
1

PINTU (KERANGKA DAN DAUN)

2.2

Binaan Pintu

Binaan pintu terdiri daripada dua komponen iaitu :

1. Kerangka pintu - Kerangka pintu ialah bingkai yang mengelilingi bukaan tempat daun
pintu akan dipasang. Kerangka pintu terdiri daripada dua tiang jenang yang tegak
disambung kepada sebatang kayu melintang yang dinamakan kepala jenang. Kerangka
mesti mempunyai kekuatan yang cukup untuk menanggung pintu. Ia boleh diperbuat
daripada kayu atau logam.
2. Daun pintu Daun pintu merupakan pintu yang akan di pasang pada kerangka pintu
dimana terdapat pelbagai jenis daun pintu yang di gunakan mengikut kesessuaian binaan
bangunan.

3.0

PEMASANGAN KERANGKA
Kaedah memasang kerangka pintu boleh dilakukan serentak dengan pembinaan tembok,

dikenali sebagai bina dalam atau dipasang setelah tempok siap dibina. Dalam pemasangan bina
dalam, kerangka pintu diletakkan pada tempat bukaan yang tertentu sebelum tembok batu siap
dibina. Pastikan ketegakkan dan dikukuhkan kedudukannya dengan memasang tembok
sementara. Semasa pembinaan tempok dijalankan, penampat keluli perlu dipasangkan kepada
permukaan belakang tiang jenang pada setiap lapisan mata ketiga atau kelima supaya dapat
menetap dan mengukuhkan kerangka itu.
Panel kayu yang lebar dibuat daripada kepingan papan yang disambung berlidah dan
lurah. Kayu yang digunakan mestilah dikeringkan dengan secukupnya supaya mengelakan retak
dan piuh. Papan lapis yang setebal 6mm-12mm juga boleh digunakan sebagai panel tetapi
hasilnya kurang bermutu berbanding dengan panel buatan papan padu. Panel pintu boleh dihias
dengan mengukir dan mengumai permukaannya. Ini akan menambahkan kecantikan dan
kekemasan mutu pintu.

PINTU (KERANGKA DAN DAUN)

Pemasangan panel boleh dilakukan dengan dua cara :

1. Memasang panel yang bersegi atau berkumai ke dalam lurah yang dibuat di sisi bingkai.
2. Memasang panel ke dalam tetingkat yang dibuat di sisi bingkai dan mengukuhkan
kedudukannya dengan memaku kumai di muka sebelah.
Pintu panel diberi nama mengikut bilangan panel yang dipunyainya. Sebagai contoh pintu
berpanel menunjukkan pintu ini mempunyai tiga panel dan pintu berpanel empat menunjukkan
pintu itu mempunyai empat panel.

Dalam pembinaan pintu terdapat beberapa faktor yang perlu dipertimbangkan iaitu :

Pengekalan bentuk dan kekuatan

Keselamatan

Penebat haba dan bunyi

Perintang api

PINTU (KERANGKA DAN DAUN)

4.0

JENIS-JENIS PINTU

4.1

Pintu Ayun (Pintu swing)

Jenis pintu ini adalah paling banyak di gunakan dalam binaan bangunan. Pintu ayunan sering
disebut kupu-kupu, yang merupakan jenis yang biasa pintu dibuka atau ditutup dengan cara
didorong atau ditarik. Hampir semua rumah menggunakan pintu ayun karena engsel lebih mudah
untuk di pasang. Kelemahan pintu ini adalah pintu jenis ini memerlukan ruang yang besar ketika
pintu ini di buka dan ditutup. Pintu jenis ini biasanya di perbuat daripada kayu, plastik dan
aluminium dan di pasang bergantung kepada tempat yang ingin di gunakan.

4.2

Pintu Geser (Sliding

Door)

Pintu ini juga di kenali sebagai sliding door. Cara membukanya dengan menggeser pintu ke
kiri dan kanan. Pintu geser ini biasanya di gunakan pada ruang yang sempit kerana idak
memerlukan ruang untuk mengayunkan pintu seperti pintu swing. Pintu geser juga mulai banyak
di gunakan pada almari pakaian kerana lebih kemas. Namun, kekurangan pintu ini adalah
pemasangannya lebih sulit dan memerlukan struktur kerangka yang kuat untuk menggantung.
Pintu ini biasanya di perbuat daripada kaca dan kayu.

PINTU (KERANGKA DAN DAUN)

4.3

Pintu Lipat (Folded Door)

Model pintu rumah ini hampir mirip dengan pintu geser, pintu lipat juga terdapat pada kamar
tidur umumnya. Membuka atau menutup juga dengan menggeser. Karena pintu dirancang untuk
melipat jenis pintu dapat dibuka lebih lebar dari pintu geser. Jenis pintu lipat sering digunakan
dalam ruang keluarga umumnya terbuka untuk pintu garasi atau area taman di belakang rumah.
Kekurangannya, pintu lipat membutuhkan ruang vertikal untuk menempatkan beberapa pintu
yang dapat melipat ke dalam. Di jalur rel mudah diakses yang mengganggu kotoran halus ketika
mekanisme pintu dibuka atau ditutup.

4.4

Pintu Putar / Automatik (Revolving Door)

Di antara semua model pintu rumah, pintu otomatis adalah jenis

yang paling canggih dari pintu. Pintu juga disebut pintu pintar
banyak digunakan di gedung-gedung perkantoran, hotel, dan mal.
5

PINTU (KERANGKA DAN DAUN)

Pintu akan secara otomatis membuka atau menutup secara otomatis jika terjadi pergerakan
orang-orang yang ingin masuk atau keluar ruangan. Selain itu, model pintu rumah otomatis bisa
mempertahankan suhu yang stabil di dalam dan di luar ruangan agar tidak mencampur.
Kekurangan, akan menyebabkan antrian panjang jika banyak orang yang ingin pergi keluar atau
datang secara bersamaan.

4.5

Pintu Rel

Pintu rel di ini kebiasaanya di perbuat daripada kayu dan

dipasang secara menegak. Ia mempunyai landasan rel bagi
memudahkan untuk menolak.

5.0

KATEGORI

PINTU KAYU

5.1

Pintu

Beroti

Kayu

Pintu
Kayu
Beroti

PINTU (KERANGKA DAN DAUN)

Pintu kayu beroti ini diperbuat
daripada papan beroti yang bertanggam lidah dan lurah. Untuk
Kategori
Pintu

Pintu

menambahkan
kecantikan papan Pintu
beroti, alur V dibuat dengan Panel
Ram

Kayu

mencuramkan tepi papan. Jenis pintu beroti dikenal mengikut

kaedah pembinaannya dan terdapat 3 jenis pintu kayu beroti iaitu :
Pintu

1. pintu beroti berbelas

Rata
2. pintu beroti berbelas dan berembat
3. pintu bingkai beroti berbelebas dan berembat

5.1.1

Pintu Beroti Berbelebas

Kayu beroti dipaku kepada belebas-belebas lintang. Kelemahan

pintu ini ialah ia boleh menghilangkan bentuk seginya oleh kerana pemakuan papan beroti
kepada belebas tidak dapat membingkaikan pintu dengan teguh. Pintu ini cuma digunakan bagi
bukaan yang kecil.

5.1.2

Pintu Beroti Berbelebas Dan Berembat

Diperkukuhkan dengan adanya rembat-rembat di antara belebas. Rembat-rembat ini dipasang

menyerong untuk melawan tekanan sebelah yang berkunci. Ia dipaku atau diskru kepada papan
beroti. Pintu ini digunakan bagi bilik stor yang tidak mementingkan tentang keadaan rupa.

5.1.3

Pintu Bingkai Beroti Berbelebas Dan Berembat

PINTU (KERANGKA DAN DAUN)

Jenis ini adalah yang paling kukuh dan kemas. Papan-papan beroti dipasangkan kepada bingkai
dan belebas yang diperkukuhkan dengan rembat-rembat di antara belebas. Bahagian susur atas
diperbuat daripada papan beroti yang lebih tebal daripada daripada susur tengah dan bawah.
Tanggam lubang dan puting digunakan pada susur dan sisi bingkai. Jenis pintu ini amat sesuai
untuk pembukaan yang luas seperti pintu bengkel, kilang dan sebagainya.

5.2

Pintu Panel

Pembinaan pintu panel terdiri daripada sisi-sisi bingkai dan susur-susur yang mengelilingi panel
kayu yang berjumlah dari satu

hingga dua belas atau lebih.

Bilangan panel adalah bergantung

kepada

rekabentuknya.

yang

digunakan ialah di antara

100mm hingga 200mm lebar dan

38mm hingga 45mm tebal.

Susur tengah dan bawah adalah lebih

lebar daripada susur atas

supaya

bentuk pintu itu.

dapat

Saiz

kayu

mengimbang

rupa

saiz

pintu

dan

PINTU (KERANGKA DAN DAUN)

5.3

Pintu Rata

Digunakan secara meluas dalam binaan bangunan. Ia juga sesuai bagi pintu-pintu di bahagian
dalam rumah tetapi dengan menggunakan bahan-bahan yang bermutu ia boleh digunakan di
bahagian-bahagian luar rumah. Pembinaan pintu rata biasanya dibuat daripada bahan-bahan
seperti papan lapis, papan serau dan lapisan plastik. Pintu rata boleh dibahagikan kepada dua
jenis iaitu :

5.3.1

Pintu rata berongga

Pintu rata padu

Pintu Rata Berongga

Pembinaannya terdiri daripada bingkai yang mempunyai dua batang sisi bingkai, susur atas,
susur tengah dan susur bawah serta beberapa batang susur antara dengan sekeping blok kayu
tempat pemasangan kekunci. Pintu yang berfungsi sederhana berat seperti di bahagian luar
rumah,. Untuk mendapatkan binaan yang kukuh, susur-susur antara dipasangkan lebih rapat.
Lapisan permukaan ditampal kepada kedua-dua muka bingkai pintu supaya menutup ruang
bingkai. Ia biasanya diglu dan diapit dengan himpitan yang tinggi untuk menghasilkan satu

PINTU (KERANGKA DAN DAUN)

permukaan yang kemas dan rata tanpa menggunakan paku. Pintu rata biasa digunakan di bilik
mesyuarat atau bilik kuliah.

5.3.2

Pintu Rata padu

Pintu ini ialah berfungsi berat yang digunakan di dalam bangunan awam
dan sesuai sebagai pintu perintang api. Ia mempunyai sifat-sifat perintang
haba dan akaustik yang lebih baik daripada

pintu rata berongga.

Pembinaannya hampir sama dengan pembinaan pintu rata berongga kecuali

ia mempunyai kayu teras yang diperbuat daripada beroti kayu yang diglu
dan diapit di antara satu sama lain serta permukannya diperbuat daripada
papan lapis yang bibirnya ditutup sepanjang kedua-dua sisi bingkai. Pintu rata padu adalah lebih
berat dan mahal daripada pintu rata berongga.

5.4

Pintu ram

Pembinaan

adalah

hampir sama dengan pintu

panel

digantikan dengan ram

yang tidak boleh laras. Ram kayu

yang curamnya 45 - 6 0 ,

setebal 12mm - 15mm dipasang

kepada sisi

dilakukan dengan memasukkan

kedua-dua hujung ram ke

dalam lurah sisi bingkai kemudian

diglu dan diapit supaya

panel

pintu

kecuali

ram

bahagian

10

dipasang

PINTU (KERANGKA DAN DAUN)

tegap dan kukuh. Pintu ram biasanya mempunyai satu ataupun dua panel. Ia sangat sesuai
digunakan sebagai pintu bengkel ataupun pintu dapur.

6.0

KESIMPULAN

Pintu
dua

rumah
pintu

kediaman terdiri daripada

yang

berengsel

di

sebelah

pintu. Ia boleh dibuka ke satu arah sahaja dan digunakan untuk masuk keluar Pemilihan jenis
pintu bergantung kepada keadaan dan kesesuaian persekitaran. Kriteria yang penting mestilah di
ambil kira agar sesuatu binaan kerangka kayu itu tidak mengaami kerugian dari segi masa dan
kewangan.

7.0

RUJUKAN

11

PINTU (KERANGKA DAN DAUN)

1. MT Kairul Nizam, T Dewi Muhaini Modul Politeknik Bahan dan Binaan Kejuruteraan,
Jabatan Pendidikan Teknikal,2001
2. Tan Boon Tong, Teknologi Binaan Bangunan, Dewan Bahasa dan Pustaka, 1994
3. www.blogspot.azamansaidin.

12