De Ware Tijd (DWTonline.

com), voor het laatste nieuws uit Suriname: Focus Page 1 of 3

Electriciteit zal duurder moeten

door Ivo Evers
12/03/2010

Paramaribo - Het is een moeilijke politieke beslissing die moet vallen, impopulair, maar
niet minder urgent: op welke manier wordt het Surinaamse electriciteitsprobleem
opgelost? "Het is geen onderwerp dat op de politieke agenda staat, in aanloop naar de
verkiezingen is het een non-thema. De partij die de broodnodige prijsverhogingen
aankondigt, is alle stemmen kwijt", vertelt energie-econoom Viren Ajodhia. "Er is wel
degelijk een tekort aan energie", is zijn opvatting.

"De situatie in het stuwmeer is erg slecht. Suriname mag maximaal tachtig megawatt afnemen
uit het meer, maar we nemen meer af omdat we niet anders kunnen. Als je minder gaat
afnemen, ga je black-outs krijgen. Het is een soort labiele stabiliteit, maar zolang het licht aan
is maakt niemand zich druk. Het verhaal erachter is echter niet rooskleurig."

Gesubsidieerd
Samuel Mehairjan van EBS legt uit hoe op korte termijn de stijgende vraag gaat worden
opgevangen. "De vraag gaat blijven toenemen de komende maanden, omdat in de zomer altijd
meer bedrijvigheid is. Vorig jaar hadden we in maart 160 megawatt nodig voor de hele
gemeenschap, dit jaar 175. In oktober gaan we naar bijna 200 megawatt. Dat is de groei die we
verwachten. Dit gaan we invullen met het aanbod van het stuwmeer, dat tachtig tot negentig
megawatt is. Staatsolie gaat 28 megawatt kunnen leveren, want ze zijn bezig twee nieuwe
generatoren te plaatsen. Op dit moment wekken zij veertien megawatt op, met de twee
generatoren die ze nu hebben.

http://www.dwtonline.com/website/nieuws.asp?menuid=42&id=72745&print=true 2010/03/12
De Ware Tijd (DWTonline.com), voor het laatste nieuws uit Suriname: Focus Page 2 of 3

dWT foto / Annelies Verhelst

Samuel Meheirjan

EBS zelf heeft een capaciteit van zestig megawatt, we zijn nu bezig met opheffen van enkele
storingen en onderhoud. Eind april komt een nieuwe generator van 9 megawatt. De behoefte
voor dit jaar is gedekt, wat doen we volgend jaar, dat is de vraag." "Energie wordt
gesubsidieerd door de overheid", vervolgt Mehairjan. "Je moet proberen de stroom niet duurder
te maken voor de consument. Je moet het betaalbaar houden. Het is de policy van deze
regering om ons tegemoet te komen in de prijs van de brandstof. Dus de brandstofprijs wordt
kunstmatig laag gehouden." Maar: het is een onontkoombaar gegeven dat in de toekomst
energie voor de consument óf voor de regering duurder gaat worden. Dat is een politieke
beslissing.

Mehairjan: "De stroomprijs wordt duurder als je meer thermische stroom (stroom opgewekt met
brandstof, zoals aan de Saramaccastraat, red.) gaat opwekken. De goedkope hydro-energie
vanuit het stuwmeer gaat maximaal gebruikt worden, maar daar zit nu eenmaal een maximum
aan. Meer is er opgegeven moment niet. Dus gaan we meer gebruik moeten maken van
generatoren. Dan krijg je een mixprijs en die is altijd hoger. Waar die prijs voor de klant gaat
vallen, acht, negen of of tien cent per kilowatt per uur, dat is aan de overheid. Als die vindt van
'nee' en zij gaat het betalen uit de belastingcenten, met subsidie van brandstof, dan gebeurt
dat. Wat de regering gaat doen, dat kan ik niet zeggen." Die subsidie komt echter links- of
rechtsom uit de zak van de belastingbetaler.

"Maar dat is geen argument om de tarieven niet te verhogen", aldus Ajodha. "Iemand met
genoeg geld heeft bijvoorbeeld een stroomrekening van vijfhonderd dollar, terwijl het duizend
had moeten zijn. Hij krijgt dus vijfhonderd dollar van de overheid, omdat de kostprijs twee keer
zo hoog is. Een arme familie, die een rekening krijgt van vijftig dollar, is in werkelijkheid
honderd dollar. Hij krijgt dus maar vijftig dollar subsidie. Dat is niet rechtvaardig."

Jaarlijks stijgt de energievraag in Suriname met zo'n tien procent. Dat is, vergeleken met
andere landen in het Caribisch Gebied, maar ook met de Verenigde Staten en Europa, erg
veel. Het is een gevolg van de snelle economische groei die Suriname heeft doorgemaakt

http://www.dwtonline.com/website/nieuws.asp?menuid=42&id=72745&print=true 2010/03/12
De Ware Tijd (DWTonline.com), voor het laatste nieuws uit Suriname: Focus Page 3 of 3

sinds 2000. In tien jaar is het gemiddelde inkomen per hoofd van de bevolking verdubbeld.
Mensen kunnen zich tegenwoordig een airconditioning en een auto veroorloven. Het
electriciteitsverbruik neemt dan toe.

Maar ook de industrie haakt in op deze trend. IamGold bijvoorbeeld vroeg in 2009 bijna
tweemaal zoveel energie. Zij gingen van twaalf naar 22 megawatt, omdat de goudproductie
bijna verdubbelde. In december 2008 kwam een rapport uit waar Ajodhia aan meewerkte.
Daarin werden twee hoofdproblemen gesignaleerd. Enerzijds het financiële vraagstuk in de
gehele energiesector. Tweede issue was het gebrek aan coördiantie. "Er is geen
overkoepelende instantie die een aanpak heeft. Dat is historisch zo gegroeid en ook
geconstateerd.

De overheid neemt de leading rol voorlopig niet. Het energie-instituut, waar Natuurlijke
Hulpbonnen aan werkt, moet de uitkomst brengen." Mehairjan heeft goede hoop dat het in orde
komt "Over de financiering kan ik nog niet veel zeggen. Maar dat gebeurt uit de garantie die we
zullen krijgen van de Staat, want wij zijn een staatsbedrijf. Zij garanderen dat er electriciteit is.
Huishoudens komen niet zonder stroom te zitten. Dat zou betekenen dat wij ons werk niet goed
hebben gedaan, maar dat is wel zo. De overheid gaat ons helpen aan de financiën te komen
om deze investeringen te moeten plegen. Ik maak me daarom geen zorgen. We hebben
genoeg potentie in Suriname. Als we onze bronnen zoals toerisme en visserij op juiste,
efficiënte manier aanpakken dan zijn we op de goede weg. De uitdaging moeten we niet uit de
weg gaan." .-.

Tapajai Hydro Project

Het Tapajai Hydro Project werd tien jaar geleden geschreven. Het belandde vervolgens
in een diepe la, om er vorig jaar uit te komen. Vervolgens is ingenieur Lothar Boksteen
bezig geweest het stuk te actualiseren. Momenteel worden nog een aantal onderzoeken
gedaan, onder meer naar de effecten op het milieu. Ajodhia stelt dat 2014 haalbaar
moet zijn.

Het water van de Tapanahony-rivier en de Jaikreek in het binnenland wordt in dit project
omgeleid naar het stuwmeer. Daardoor zal het waterpeil in het Brokopondo-stuwmeer
stijgen. Onderweg worden vijf waterkrachtcentrales geplaatst die allemaal een capaciteit
van zestig megawatt hebben. In de regentijd draaien die op volle kracht.

Daarnaast wordt nog een tweede waterkrachtcentrale gebouwd bij het stuwmeer. De
energie die hiermee opgewekt kan worden is het dubbele van het huidige energieverbuik
van heel Suriname.

De energiecentrale op Beekhuizen
De energiecentrale op Beekhuizen moet in de toekomst tweehonderd megawatt gaan
opwekken. De centrale zal voldoen aan moderne milieu-eisen. Het zal in fases worden
gebouwd zodat de investering (in totaal tweehonderd miljoen Amerikaanse dollar) niet in
een keer hoeft te worden gedaan. Na de eerste fase zal er zestig megawatt moeten
worden geproduceerd.
De powerplant zal gaan lopen op zware stookolie, net als de turbines die nu aan de
Saramaccastraat staan. Er worden goede lange pijpen aangebracht, zodat het de
omgeving niet gaat storen. Het plan is nog in de onderzoeksfase. Er worden voorstudies
verricht, met onder meer een milieu-effectenrapportage.-.

http://www.dwtonline.com/website/nieuws.asp?menuid=42&id=72745&print=true 2010/03/12