Вы находитесь на странице: 1из 15

1

AA Jh AA
Jh lgnso e[kkeys vkf.k lgdkjh eaMG]
--Lkizse ueLdkj fouafr fokskvkiY;k okfkZd lHksph Bjko-izr vkf.k
lekjaHkkpsa fuea=.k] nksUghfg feGkyh- rqEgh ek;klaca/kha
tks Bjko ikl d:u dk;Ze vk[kyk] R;kekxph rqeph
Hkkouk] ek;klaca/kha rqeP;k euakrhy vknj] ftOgkGk]
vkiqydh gs loZ fopkjakr ?ksrakfg eyk ;klaca/kh dlyhp
iwoZ dYiuk u nsrak rqEgh gsa loZ fu;kstu dsysa R;keqGsa
ek>h voLFkk Qkj peRdkfjd >kyh vkgs- ;kph tjh
eyk iqlVkh dYiuk fnyh vlrh rjh ;k izdj.kkph
eh ;sFki;ZUr okVpky gksa fnyh ulrh- >kysa rsa >kysaek= vkrak eyk tsa ;ksXk okVrsa rsa eh dj.kkj vkgsEg.kwu R;klaca/kha FkksMkk foLrkjkus fyfgrks- ek;k euakr
dakgha kadk c;kp fnolkiklwu gksR;k- vkf.k R;k [k;k
vlkO;kr vls vkrak tk.kowa ykxys vkgs- ek;klaca/kha
rqEgak eaMGhaP;k nksu /kkj.kk vkgsr vkf.k R;k lkQ
pqdhP;k vkgsr gs eyk vkrak vkotwZu lakx.ksa Hkkx
vkgs- eh ,d cMk vH;kld] eksBk fo}ku vkf.k
izfrfBr ek.kwl vkgs vlk rqepk xzg >kysyk fnlrks

vkgs] gh ,d vkf.k nqqljh vkh dha] eh rqeP;k laLFkspk


fgrfpard vkf.k Qkj eksBk vk/kkj vkgs oxSjs- ;k xksVh
rqEgh yksd euakrwu vxnh iqlwu Vkdk- ;k pqdhP;k
dYiuk euakr ?k /k:u clky rksai;ZUr rqEgh dakgha
vis{ksusa ;k;ps vkf.k eh udkj nsr jkgk;pk vls gksr
jkg.kkj- gsa cjss uOgsa- gs can Ogko;kl gos vkgs- rqEgh
lxGs uoksfnr vkgakr] r:.k vkgakr] ek;kis{kak ygku
vkgakr- vls vlrakfg ek;k euha rqEgak lokZfok;ha
vikj vknj vkgs- rqeph tj vkh vogsyk gksr jkghy
rj ;k ikrdkyk eyk dlysfg izk;%fpk vl.kkj ukghEg.kwu vR;Ur LiVi.ksa eh ek>sa euksxr O; dj.kkj
vkgsa--eh ,d lkekU; euq; vkgs&csrkckrh Lej.kkhpk] lqekj Kkukpk vkf.k O;ogkjkpsa vkdyu vFkok
Kku ulysyk vlk- gk ek>k fou; ukgh- eh [kjsp
lakxrks dha] ek>h Lor%laca/khph Hkkouk /kM ukgh- gh
vusd okkP;k vuqHkokus vkdGysyh oLrqfLFkrh vkgsgsa eh deh-tkLr d:u lakxr ukgh- ^^Kkua u iq:krU=a
fdUrq oLrqrU=e~A** gsa vkeP;k ro-izkUrakrhy izes;
vkgas- oLrq tkh vkgs rkhp ikg.;kl goh- Kku gsa
oLrwP;k Lo:ikoj voyacwu vlrsa] vkiY;k ykMD;k
bPNsoj uOgsa- gk fu;e v/;kRe vkf.k O;ogkjkyk] Kku
vkf.k foKkukyk] nksgksaukfg lkj[kkp ykxw vkgs- ;kpk

vFkZ ek;k euha U;wuxaM vkgs vFkok ek;k euakr dakgha


dehi.kkP;k Hkkoususa ?kj dsys vkgs vls eyk
v|kiikosrksa rjh okVr ukgh- myV v=s ;akP;k Hkkksar
eh d/kh d/kh Eg.krks]^^vkEgh dks.k Eg.kwu dk; iqlrak
nkrkM osaxkMquh** ek= gh [kksy vakrjcSldk vkgs- gsa
vakrya O;fo vkgs dha] tsa dfGdkGkykfg Hkhd
?kky.kkj ukgh- ex brjakpk dk; ikM! Ekk=------;sFksa
vkeps ?kksMs isaM [kkrs vkgs] rw vMwu clyk vkgslq[ksuSo vMks- eh R;kpk loZHkkosa vkf.k vkuankus Lohdkj
dsyk vkgs- ;kpk vFkZ vlk dha] lk/ks] nqcGs] ckoGs]
vO;ogkjh ck O;fo tls vkgs rls udks dk
letkowu ?;ko;kl\ ;sFks fou;kpk izup dksBs ;srks\ rsa
eyk dGr ukgh- lkjakk vlk dha] vkk ;%dfpr
lkekU; ek.klkpk lRdkj ;kstwu rqEgh R;k fcP;k;kph
Qftrh dj.kkj- vFkkZr~ ;akrwu rqEgka yksdakuk dk;
ykHksy rs ,d gjhp tk.ks! ;kuarj nqljh xksV Eg.kts
eh rqeP;k laLFkspk fgrfpard vlwu frpk Qkj eksBk
vk/kkj vkgs vFkok gksbZu- gh rqeph Qlxr vkgsvkReoapusckcr eh lnSo lko/k jkgr vkyks vkgsEg.kwu rqEgklfg lakxw bfPNrks dha] rqEgh rqeph Qlxr
d:u ?ksa udk- oLrqfLFkrh Eg.kky rj eh ,d
/;s;osMk izk.kh vkgs- dnkfpr~ uqlrkp osMk vl.;kphfg
kD;rk vkgs] dq.kh lakxkos\ rsOgak dakgha dk vlsuk eh

vkgs gk vlk vkgs- rsOgak ^/kkos tkrhikkha tkrh* ;k


rokuqlkj iksVkik.;kpsa thou tx.kk;k ek.klkis{kak
vkh rqeP;klkj[kh ek.kls ikfgyh dha] eyk
R;akP;kfok;ha vxnh vdkj.k vkiqydh okVrs- dqBsarjh
R;akpsa vkiysa ukrsa vkgsa vlsa okVwa ykxrsa- vkf.k ;akrwup
euakr fopkj ;sa ykxrkr dha] gh vkh fofo/k
{ks=akrhy osMh eaMGh O;ogkjh thoukP;k U;k;akr clr
ukghr- O;ogkjh tx vkiY;k m|ksxakr eXu vlra] O;xz
vlra- R;kyk ;k ek.klakph lq[knq%[ka] vMhvMp.kh]
fpark] dkGT;k] dV R;akph gks.kkjh llsgksyiV ;akph
vxnhp vYi tk.kho vlY;kps vktikosrksa vusdakP;k
vuqHkokusa fl) >kysa vkgsa- myV gsa O;ogkjh tx R;akuk
fdR;sdosGak eqGhp letkowu u ?ksrak R;akpk QftrokMk
djra- ;akr eh dks.kyk nksk nsr ukgh-^izfra ;kfUr
Hkwrkfu*;k rokuqlkj tks rks vkiY;k LoHkkokizek.ksa
okxr vlrks- ;kpk vFkZ ?kVuk dkk ?kMrkr rso<sp eh
lakxrks vkgs- vlks- vkk izdkjs gh /;s;osMh eaMGh
O;ogkjkps pisVs [kkr thoue pkyw Bsorkr^^?kk;ydh O;Fk ?kk;y tkus vkSj u tkus dks;h**
rls] gh vkh /;s;osMh ek.kls ikfgyh dha] ek>sa eu
O;fFkr gksrsa] O;kdwG gksrsa- ,dp mnkgj.k nsrks- laLFksP;k
izFke o/kkZiu lekjaHkkP;k fuea=.kklkBha Hkj mUgakr rqEgh
,dVsp o.ko.k fQjr gksrk vkf.k rsa ikgwu] eh [kjsp

lakxrks ek>sa fpk xycyysa- ex ek= ek>k eykp


larki vkyk- gh ek.kls /kMiMrkr] rMQMrkr vkf.k
vkiY;kyk dakghap djk;ps ukgha dak\ vlk eh eukkhap
izu d:u ^iksVkyk fpeVk clY;kfkok; dGr ukgha*
rls f[kkkyk pkV clY;kfkok; gh fg xksV vkiY;kyk
dG.kkj ukgh- vls okVwu laLFkspk o/kkZiu fnu vkgs
vki.k Qqykph ikdGh rjh nsa] vkk vFkhZ rs 200:eh fnys- rsa nku vFkok ns.kxh uOgsa- ns.kxh ns.kk,o<h
ek>h ;ksX;rk vkgs vls eyk eqGhp okVr ukgh?kjha vkysa /kuA ukose/ksa ik.khA Vkdkos dk<wuhA nks
gkrakuhAA lakpysa rsa /kuA ijLo tk.kksuhA ykokosa dkj.khaaA
lektkP;kAA gh ek>h R;kekxph Hkkouk vkgsLkkjakk vlk dha] fofo/k {ks=akrhy vkk /;s;oknh
ek.klakph lq[ka nq%[ka okVwu ?ks.kkpk] R;kpsa vks>sa
vkiY;k khuq:i mpy.kkpk iz;Ru dj.ksa gh ek;k
gkMhaeklha f[kGysyh oLrw vkgs- fdR;sd osGak ek;k
LokFkhZ o`kheqGsa ek;kdMwu ;akr dqpjkbZ gksrs- R;kosGha
eyk vrho ipkkki gksrks] i.k osG fu?kwu xsysyh
vlrs vkf.k eh ek= pjQMr clrks- vlsa gksras-^pqdh Hk:uh dk<.ksa fQ:uh gas ?kMsuk d/kha*
fofuBqj
vlsa
Hkjsa
izdV
ro
fpkke/kha
Eg.kwuh
vfuokj
gsa
u;uokjh
tsa
okgrsa
vls vgg! k
dk do.fg fVik;kl rsa

lw;kZpsa izdkk.ksa vFkok dksfdGspsa dwtu gk /keZ


R;akP;k LoHkkoxr vkgs- lw;krwu izdkk dk<yk vkf.k
dksfdGsarwu dwtu otk dsys rj R;akpsa vfLrRo rjh
mjsy dk\ rqEgh ek;k 200 :i;akpk mYys[k dsykBhd vkgs- ek= eh rks rqeP;k eukpk eksBsi.kk ekurksek;k Vhus R;akr dakgha vFkZ ukgh- ek;ktoG vlrs
rj 200p dk; 2000fg fnys vlrs- ;k xksVh ek;k
LoHkkoxr vkgsr- R;keqGsa R;akr dr`ZRo] eksBsi.k ikg.ksa
eyk osMxGi.kkps okVrs- ,[kkns osGha eqke Qqkkjdh
ek:a EgVys rjh eyk dakgha vk/kkjp lkiMr ukghvkrak eq[; fok; iqLrdsa- R;k laca/kha lakxrks- eh
1952 iklwu vktrkxk;r vO;kgri.ksa iqLrdsa fodr
?ksrks vkgs- R;k nksu gtkj iqLrdakpk laxzg&vFkkZr~
eksBkk vlY;k rjh dsoG nksup [kksY;akr jkg.kk;k
ek;klkj[;k xjhc ek.klkP;k Vhusa&brdk ok<yk
vkgs dha] c;kiSdh eksBkk tkxsarfg R;akpk uqlrk
lqGlqGkV >kyk vkgs- ojrh[kkyh] bdMsfrdMs] pksghdMs
R;akpsap vf/kjkT; ektysa vkgsa- vkeph vkbZ oSrkxyh
vkf.k R;akph O;oLFkk Bsorakuk eyk iGrk HkqbZ FkksMh
>kyh- ksoVh eh eu ?k dsys vkf.k Bjoys dha] funku
mBk-clk;yk tkxk jkghy ;so<h rjh iqLrdsa vkrak
gkyoyhp ikfgtsr- rsOgak fopkj d:a ykxyks gha dksBs

|kohr] dks.kkdMs Bsokohr\ iqdGlk kks/k djrakfg


;kyk ;ksX; okyh HksVsuk- vkk fopkjakr vlrak ,d
fnol lathouh esfMdyps izeksn Eg.kkys] ^^rqEgh ;sFkhy
vFkok iq.kakrhy ,[kk|k okpuky;kyk dk nsr ukgh\**
eh R;akuk Eg.kkyks] gs igk izeksn] eh osMkckxMk dk
vlsuk] ,d vH;kld Eg.kwu vktikosrksa txyks vkgseh gh lxGh iqLrdsa vH;kl] v/;;u] dakgha kks/k]
cks/k ;k Vhusp tefoyh vkgsr- gh laink eyk lksU;k
paknhis{kakfg eksykph vkgs vkf.k gh vkh laink vkgs
dha] ;akr euksfouksnu vFkok dje.kqdhpk Hkkx vxnh
deh vkgs vkf.k nql;k Vhus ifgY;kl rqEgh dYiky
R;kis{kakfg rks Hkjiwj vkgs- i.k rsa ,dk lakks/kdkpsa
euksfouksnu vlY;kpsa rqeP;k izR;;kl ;sbZy- xf.kr gk
fDyV fok; ekuyk tkrks i.k ,dnak dk R;akr iw.kZ
izosk >kyk Eg.kts xf.krkph dwVsa lksMfo.ks gkp ,d
dje.kqdhpk Hkkx gksu clrks- Eg.kwu foukscakP;k ,dk
fopkj-LQqVkpk ek;k thoukkha esG clyk- ^^xf.krklkj[ks kkL= ukgha] jlksbZlkj[kh dyk ukgh vkf.k
osnkUrklkj[kk vuqHko ukgh-** eh izeksnakuk Eg.kkyks]
^rqEgh Eg.krak okpuky;akuk |k- i.k eh lakxrks dha]
/kank-O;olk; dj.kk;k ;k okpuky;kyk ns.kk,soth eh
rh banzk;.khar Vkdwu nsbZu- vlks-

vls gsa fopkj-eaFku gksr vlrak ,d fnol ekxZ


lkiMyk- rqEgak yksdakpk vkf.k ek>k ifjp; rj iqdG
>kyk gksrk- ijarq rqeP;k laLFkslkBha tkxk] Lora=
dk;kZy; oxSjs dakgha LFkk;h Lo:i MksGkakr Blsyls
ulY;keqGsa iqLrdklaca/khpk gk fopkj dk dks.k tk.ks]
eukyk fkoykfg ukgh- vkrak rqEgh nqljh :e ?ksryhrqeps dakgha [kVkVksi lq:a >kys- vkf.k ex ek;k euakr
,d ,d fopkj ;sa ykxys;k ;axLVlZuk vki.k cjsp fnol ikgrks- vls
/k:u pkywa dha] ;k eaMGhar NIi nksk vlrhy i.k gh
dakgha ,d /;s;osMh eaMGh vkgsr- dakgha /kMiMrkgsr]
/kkorkgsr] iGrkgsr] ;akP;akr ,d >ikVysi.k vkgs- gs
ek;kp tkrhps uOgsr dak\ ,o<s eyk iqjsls ukgha dk\
vkf.k ek;k /;kuha vkysa dha] vkgs gsa Hkjiwj vkgsmyV gh eaMGh vkiY;kis{kak dakd.kHkj ljlp vkgsr^^dkl;k xq.k-nksk ikgwa vkf.kdakps A et dk; R;akps
m.ks vls AA** ex eukyk ctkoys dha] ckckjs! gsa
toGpsa lq;ksXk fBdk.k lksMwu lxGh nqfu;k fQjr
jkfgykl rjh gkrha dakghafg ;s.kkj ukgh- fkok; ^toGwu
nwj* gsa Lonskh /kekZpsa lw= vkgsa vls xak/khth Eg.kr
R;kpsfg ;keqGsa vkikrr% ikyu gksrs vkgs rsOgak
dk;kZlkBha ;klkj[kh lqla/kh ukgh vlk fopkj d:u

rqeP;kikkha iqLrdklaca/kha xksV dk<yh- R;kosGha okVys


vki.k vkiyh lks; ikfgyh i.k R;akpk fopkj dsyk
dk\ rs gks; Eg.krhy dk\ gk m|ksx rs djrhy dak\
vki.k R;akuk Eg.kwa dh rqEgh laLFkspsa xzaFkky; r;kj djk
i.k gs vkiY;kyk rgku ykxY;koj nql;kyk vkM
[kakn Eg.kwu lakx.kklkj[ks vkgs- gs [kjs vkgs dk\ vls
ek>sa eu eyk [kkowa ykxys- dkj.k ;kiwohZ eh iqdGakuk
fopkjys i.k rs gh cyk xGkakr ?ks.kkl r;kj gksbZukrvFkkZr~ R;kosGha iqLrdsa dsoG Bso.kkpk izu gksrk]
ns.kkpk uOgrk vkf.k tjh ns.kkfok;ha cksyyks vlrks
rjh dakgha Qjd iMyk ulrk] gsfg R;kosGhap /;kuha
vkys- rqeP;kdMs vkyks R;kosGha ek= eukkha Bjowup
vkyks dha] lq;ksXk fBdk.k vkgs iqLrdsa uqlrh Bsok;ph
ukghr rj nsup Vkdk;ph- eh rqeP;kdMs vkyks]
rqeP;kikkha fok; dk<yk vkf.k vkp;Z vlsa dha] ek>sa
dke >kysaeh [kjs lakxw! rqEgh gks; Eg.kkykr R;kosGha eh
lqVdspk fuokl Vkdyk- eqyhpsa yXu uqlrs Bjys rjh
v rqVysyk eqyhpk cki nksu ?kkl tkLr tsorks rlsa
ek>sa >kysa- uarj rqEgh gkrxkMh vk.kwu Lor% iqLrdsa
?ksu xsykr- R;akph ;knh] O;oLFkk] dikV oxSjs loZ
dsys- gsa loZ FkksMkk fnolakr Eg.kts eqyhpsa yXu
Bjsrksaoj rsa dakgha fnolakrp gksufg xsys- eqyxh

10

pakxY;k ?kjha tku clyh- fiR;kph fpark nwj >kyhvkrak ;kiq<s ;k nksUgh lks;;akps laca/k dls jkgrhy\
pakxysp jkgrhy] dnkfpr~ jkg.kkjfg ukghr vls /k:u
pkywa i.k eqyhP;k ckikyk gsap ,d eksBs lek/kku vkgs
dha] eqyxh ;ksXk fBdk.kha uaknrs vkgs vkf.k rh
lq[kklek/kkuakr] vkuanakr vkgs- ;keqGsa dks.kR;kfg
fLFkrhar rks vkrak vkuanakr] [kqkhar vl.kkjek>sa Hkzkr`lk lgnsojko vkf.k rqeps lgdkjh]
rqEgh dakgha,d /;s;oknh O;h vkgakr- rqeph laLFkk
Eg.kts Qk;nk-rksVk ikg.kkjh lgdkjh iris<h ukghrqEgak yksdakpsa dV] izkekf.kdi.k] kkyhurk] ?kjP;k
m|ksxakrhy fdrhrjh osG ;klkBha [kpZ djrk rks R;kx(
;k lokpsa QG Eg.kwu gk Bsok rqeP;k gkrha vkyk vkgsgha iqLrdsa vki.k gksu okV pkyr rqeP;kdMs vkyh
vkgsr- eh ns.kkjk dks.kh fVdksth ukgh- gsa rqeP;k
iq.kkbZpsa QG vkgsa- ,d xksV rqEgkl lakxrks dha] eh
d/kh fuoakr clyks Eg.kts vls tk.kors dha] ;k
rGsxakopsa vkf.k ek>sa dakgha _.kkuqca/k vlkosr- ;sFksa
ek>sa eksBsls fgrlaca/k xqarysa ukghar rjhfg dk; vlsy rsa
vlks gh Hkweh lksMwu nqljhdMs tkos vls okVrp ukgh;k rGsxakofok;ha vusd yksd cksack ekjrkr ek= ,d
ek>sa ewG xako ckjkerh lksMys rj eyk rGsxakofkok;

11

dksBsfg vkReh;rk okVr ukgh- ;sFksa vkyks Eg.kts


vkiY;k ?kjha ;kos rls okVrsa- eyk okVrsa] ek>ha iqLrdsa
lq)k uh gsap Eg.kr vlrhy R;kfkok; gk ;ksx
vkyk ukgh- rha Eg.kr vlrhy] ^^rqEgh ;sFksa vlrakukp
vkEgakl [kjsnh dsysr Eg.kts t.kwa vkepk ;sFksa tUe
>kyk- vkEgh ;sFksp jkfgyks]okojyks] fQjyks- vkrak rqEgh
Eg.krk] eh daVkGyks vkgs] Fkdyks vkgs- rj Bhd vkgsvkEgh vkrak rqEgkl =kl ns.kkj ukgh i.k vkEgh dakgha gsa
xako lksM.kkj ukgh- rj rqeP;klkj[ks fdacgquk rqeP;k
is{kakfg ljl mRlkg] dr`ZRo] /kMkMh vl.kk;k
r:.kakP;k gkrha tka- rkh vkt rha tku clyh
vkgsr- R;akpsa lksusa >kyas vkgsa- vlksek;k iqLrdakuk rqEgh lq;ksX; O;f HksVykr
Eg.kwu eh rqeps krk% vkHkkj ekuk;ps fdacgquk rls rs
eh eukseuha dsOgakp ekuwu clyks vkgs( vkt gh xksV
ukbyktkus O; djkoh ykxr vkgs brdsp- lRdkj
rqeP;klkj[;k dV] >ht lksl.kk;k O;hpk Ogko;kl
gok- Eg.ksrksaoj rqEgh vls ,dsd izdYi mHks djrk
Eg.kwu rqeph ikB FkksiV.kkl goh- gsa ek>sa nku uOgsa] gk
rqepk eku vkgs- rks lq+)k eh ns.kkpk izu ukgh- rqEgh
rks yhy;k iVdkoyk vkgs- [kjs lakxw] ek>k gk Hkkj
ek;kis{kakfg rqEgh leFkZi.ks isyysyk ikgwu ek>sa n;
rKrsusa Hk:u vkys vkgs vkf.k ek>h gh xzaFklaink

12

lq;ksXk fBdk.kha lq;ksX; O;hP;k gkrha xsY;kcy eyk


Qkj vkuan okVrks vkgs;k lxGkkpk lkjakk rqEgkl FkksMD;akr lakxrks
dha] eh rqeP;klkBha dakghafg dsys ukgh- eh Lor% ygku
gks.kkj ukgha vkf.k rqEgaklfg ygku dj.kkj ukgh- vki.k
lxGs ^^ve`rL; iq=k%** Eg.kts Hkkjrklkj[;k map
gosarhy map ek.kls vkgksr- vki.k ,desdakuk dakgha ns.ksa
Eg.kts vkiY;kp iWUVP;k ;k f[kkakrhy R;k f[kkakr
Bsokosa brdkp R;kpk vFkZ vkgsrqEgh Bjfoysyk ek>k lRdkj eyk ekuo.kkjk
ukgh vkf.k isy.kkjk rj eqGhp ukgh- rqepsa ifgysa
fuea=.k vkY;koj ek>h vkh bPNk gksrh dha] rqepk gk
loZ lekjaHk MksGsHk:u igkok] FkksjkeksBkakph oO;sa
,sdkoh vkf.k lekjaHk laiY;kuarj dsoG mipkj Eg.kwu
^^T;akuh vkEgakl iqLrdsa fnyh rhp gh O;f** vls
EgVY;kuarj ikgq.;k oDR;akuk gkr tksMwu ueLdkj
djkok- cl~ brdsp] ;kis{kak tkLr dakghafg vlwa u;s(
i.k rqeph nqljh i=dsa ikfgY;koj okVwa ykxys dha] eyk
iwoZ dYiuk u nsrak rqEgh gsa tsa fu;kstu dsysa rsa dakgha
Bhd >kysa ukgharsOgak vkrak ,o<sp lwfpr djrks dha] rqeP;k
;k fu;kstukusa ;k lekjaHkakrhy ,dk lkekU; ek.klkpk
lxGkp vkuan fgjkowu ?ksryk xsyk vkgs- ek= ;kcy

13

rqEgh yksdakuhp mnkj eukusa eyk {kek djkoh vkh gkr


tksMwu fouo.kh vkgs-

B. R. Thombre
13@7@1982

rqEgh T;k ln~Hkkokusa ek>k QksVks ekfxryk rks


ln~Hkko] rh ln~cqf) mkjkskj o`f)axr gksu fryk ve`r
QG izkIr gksoks- ek;k QksVksusa dk; gksrs\ i.k QksVks
R;klkBha fufek gksr vlsy rj rls gksoks^^ nqyZHk gs ln~cqf) A ft;s ijekRekph vo/kh A
tSlk xaxslh mn/kh A fujarj AA**

14

laLFkkid
xks- uh- nakMsdj
- lgnso e[kkeys

lkfgR;------dyk------vkf.k------laLfreaMG
-dk;Zdkfj.kh

rGsxako nkHkkMs

v/;{k
^^Jh**
xks-uh- nakMsdj
vkkk< oAA 5 kds 1904
mik/;{k ek-Jh- HkkLdjjko Bksacjs]
lkS- okkZ fdcs - - -lizse ueLdkj
dk;Zokg
vki.k ;k laLFksl fofo/k fok;klgnso e[kkeys
ojhy fofo/k ys[kdakph ,dw.k iqLrdsa
lapkyd
- 475 ^^ns.kxh Eg.kwu** fnY;kcy -laLFkk
lkS-foey fye;s -vkiyh vR;ar _.kh vkgsJhdakr isaMls
- ;k iqLrdakP;k lgk;kus fnuakd
lkS-vatyh dqyd.khZ--13@7@82- jksth -lk;aadkGha 6-40 oktrka
dq-vydk dqyd.khZ- ekU;ojakP;k mifLFkrhar -xazFkky;kpsa mn~?kkVu
foykl iVo/kZu gksr vkgs-- R;kpizek.ks -- vkiY;k mijks
lqjsk [kGns
-lgdk;kZcy izLrqr ekU;ojakP;k mifLFkrhar
iq:kkske MksGs - Jh nk eafnj-;sFksa ek-Jh- xks-uh-nakMsdj ;akP;k
Jh.k ikuls -kqHkgLrsa vkiyk lRdkj vk;ksftr dsyk

dk;kZy;
vkgs- rjh ojhy loZ dk;Zekl mifLFkr
754]lkseokj isB] -jkgwu laLFksl mir djkos gh fouafr-

15

rGsxako nkHkkMs
4-10506

vkiyk
lgnso e[kkeys

Вам также может понравиться