Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
780
Ius publicum I
IUS PUBLICUM
(
)
(Ius publicum) ,
,
/ /
, , .. ,
( ); .. ;
; ; .3
(Ius privatum), / /
/ Ius cogens. , ,
1
(),
.
2
Tertullian, pology - with an English translation by T. R. Glover; Cambridge, Massachusetts & London, The Loeb
Classical Library & Harvard University Press, 2003.
3
ika Bujukli, Forum Romanum Rimska drava, pravo, religija i mitologija, ,
& , 2005, 314.
781
Ius publicum I
.. Actio popularis (
.. - quivis ex populo). . , II, ,
;,1961, 187.
5
, Iudicia publica ( ) Iudicia privata ( )
,
, Lex Iulia de iudicis privatis et de iudicis publicis.
, . . ,
(I ), , 2000, 37.
6
. : , ,
. (...)
. . - :
,
( I), , , 2004, 347.
782
Ius publicum I
1.
:
... , .
( 8, 1, 4 )
( + +
)
,
(consules), (Senatus) (comiti ..
Concilia plebis),
.7 , Historia,
, ..
,
.8
..
(pomerium);
; , , ,
. ,
, (. Memigmene politea).9
()
(. Marcus Tulius Cicero). De res
publica ( / ),
,
:
; ,
Ius publicum I
.10
,
( , , , ,
, ).11
[] ,
( - Right, - Law)
. ,
.
, , , .
2.
: ... ...
(. 8, .1, .3 )
(Titus
Livius), : Imperia legum potentiora quam hominum
. , ,
vinculum iuris ( / ),
... (consensus iuris).
vis a vis :
,
10
. , , ,
( ), , 2006, 417.
11
. : , , Union-Trade, 1995, 74.
784
Ius publicum I
.12 De legibus ( ),
,
, ,
. ,
, .
, .13 ,
! ,
: ,
. ,
!?. ,
,
. ,
(in fraudem leges). , De officiis ( ),
:
.
Summum ius summa saepe iniuria!14 .
, 30 ,
, .15
,
.16
12
: , , 1995, 73.
. .: . . , , , ,
2006, 415.
14
: !
15
, , , ( ), 2005, 35-36.
16
[]
, .
13
785
Ius publicum I
, -
.
3.
.
(. 2, .1 )
/ / - ,
Suprema potestas ( .. ), demos,
ethnos! ,
individui, .17
(Status civitatis), ,
: ()
; () ..
. ,
(1763): ,
:
, !18
. (populus)
civitas, . (cives)
Lex XII tabularum
12- (450 ....).19 , ,
,
17
786
Ius publicum I
.20 () ()
: Civis Romanus sum
!21
, .. .22
, ,
[] , (praescriptio
longi temporis):
. ,
(delicta privata)
.23
. , (libertinus)
,
(tribus), -
20
, :
(. 324 /05). ,
, , , , ,
2006, 541.
21
( 25, 10-11) ,
, : ,
. ...
, ; , ,
. !. . .
, , , , 1999, 333.
22
,
(persona grata) . ,
, ,
, :
... !. . , , , ,
2007, 365.
23
Iniuria ( )
(. Right of privacy),
, a
. . . 26 (1991): .
,
.
787
Ius publicum I
- (polis),
.. pro futuro .24
(dominium populus),
:
,
.25
, ...
,
. ,
(),
,
.
, ,
. C. Nikolet -,
( )
, , .
- polites, - idiotes!
Iussum populi /
24
.. (.: . -
, , , , 2002)
2001 , . :
. ,
, /
!? ,
() !? .:
- VI (. , 91/01).
25
, ,
.
788
Ius publicum I
, (
) Beneficium populi Romani .26
a ,
, : SPQR.
Senatus Populusque Quiritium Romanus ([ ] ).27 ,
() - .
: ,
(urbs) (municipia).
4.
; ;
: ...
...; ;
.
,
;
,
, .
(. 66, . 1- 2; . 68, .1, .2; . 75, .1 . 52, . 1-3 )
26
. .: , , - ( ), ,
, 2006, 71.
27
, inter a linea, :
[] [], populus Senatus
, !? , ,
, ( ),
, de facto
.
789
Ius publicum I
lex / leges (,
, )28 -
.. .29 Pro Flacco (
- 7, 15-16) :
,
, , ,
,
;
,
.30
,
.. ,
, ..
. :31
) (comitii),
(Senatus), (Concilia plebis) (Comitia
curiata).
- Comitia centuriata ( ):
.. ,
28
Ius publicum I
.
: . 194
(80+18+20+20+20+30+5+1). 70 (. 80 ,
) ,
(nobiles) 75 000 100 000 .32
( 35) iuniores 45
, ( 35)
seniores 45 , .
18 ..
(equestres). , () 20
, 30 . .. ,
, , - ..
.33 ,
.
. ,
, .34
- Comitia tributa ( ): ,
(tribus-) .. .
( ), 35 , , .35
.. , ,
.
,
32
. .. (327,45 ).
prole . -
, ().
34
,
[] .
35
,
- .
33
791
Ius publicum I
.. .
.
, ,
,
(dies comitiales . ), ..
.
. , ,
, , , , ,
.
) , :
- Rogatio ( );
- - (promulgatio)
,
(contiones).
(suasiones)
(dissuasiones);
- ius agendi
cum populo ( , ). ,
, ,
;
-
: ()
36 (obnuntiatio) ()
;
36
Auspicies - ,
(augures),
, .
792
Ius publicum I
-
(renuntiatio legis) ,
,
;
- , ,
imperium (.. leges dota). ,
..
e .37 leges dota, ,
.
) , :
- Rogatio ( ):
- , . ,
,
(rogator).38 ,
. Lex Caecilia Didia (98 ....) ..
Rogatio per saturam () . -,
, ,
37
, ,
.
38
. , .
. , ,
: ) ,
[ 10.000 -
]; ) [ ,
, ..
]. De lege ferenda (
, /91 ,
).
, , .
793
Ius publicum I
.
;39
- Auctoritas ( ): , ..
de iure - in concreto.
,
;
- Promulgatio ( / -):
- ( / ),
27 , ;40
- Contiones ( / ):
, ,
, . ;41
- Dies comitiales ( ):
,
192 .
(trinundium) , , (9x3 = min. 27
).
. , ,
(auspicies);
- Vocis ( / ): ,
, ( ) - .. ,
II ...., (
).
39
, , ,
4.000 .
40
() -. ,
, .
41
- ( )
( ).
794
Ius publicum I
, erarium- Fiscus .. ,
,
( .. ).
43
, , .
, , , . .
795
Ius publicum I
- Urbi et orbi ( ):
Ratificatio
.44 vacatio legis (
), ,
. , ,
.. / ,
.45
5. K
;
...
(. 108 . 110, .1, .1 )
(Senatus)
, :
)
.. Ratificatio ( ,
44
, ,
, , (
) !? ,
,
,
. .. ( ) ,
, ,
!?
45
, . 133, .3 :
; . 134 :
. ,
vacatio constitutionis ( ), vacatio
legis ( ).
796
Ius publicum I
46
,
- ( 1958).
47
, - 40
, (1920),
.
797
Ius publicum I
6. e
,
; 18
. ,
;
;
, ;
, ...
, ... ,
...; ...;
;
...
(. 2, .2; . 22, .1-2; . 23, . 62, .2, . 68 .1, .13-15,
XI, .1, XXX, .4 XV )
. , Ius publicum, :
) ius sufragii ( ):
(, ) Comitia populi tributa . , ,
..
35 ,
.
O.F. (Oro vos faciatis) - .
(clientes), ,
- .48
,
48
(++ ++ .)
.
798
Ius publicum I
. ,
, - ,
(Candidatorum programmata). , ,
, ,
, .
,
.49
) ius honorum ( ):
,
, .
:50
- Quaestor ( / ): .
, 20 .
28 .
,
.
;
- Aediles plebis ( / ): . ,
(aediles curules)
. 37
. ,
(edes Cereris );
49
: , , , 2006, 389.
Quid cui servit - ?,
,
(), - - ,
, , !?
50
799
Ius publicum I
51
[ -: ( ),
, -, 2000, 46] Censor ( /
/ ) ,
,
.
52
, ,
, !?
53
honoris, ..
(
). ,
, ( ,
)!?
54
- ( - + -)
.
800
Ius publicum I
, , . ,
, , .
7.
...
...
;
.
;
,
;
.
;
...
, ;
...
;
; ,
,
.
(. 63, .1 4; . 80, . 1-2; XXVIII, .8; XXX,
.4-5; . 74, .1 3; XV; . 99, .1; . 128 )
(..
).55
. ( :
, )
55
, .
. ,
,
, ,
(
- : ctio Serviana, ctio Pauliana; Actio Publiciana; Interdictum Salvianum .).
801
Ius publicum I
. 56
(equestrum). ,
400 000 57 (.. ),
() .58
.. Cursus honorum ( )
, ,
..
.59
bdicatio :
- , (
)
- , , , , . (
- , , ,
).60
56
- ,
() ().
57
( ),
(, ).
58
, .
: 1) - ; 2)
40 - ; 3)
10 15 - 4)
- .
( 50 40%)
,
. ,
,
!? . XXXI (. , 3/09 9.I.2009).
59
,
, ,
.
60
( , .)
,
802
Ius publicum I
,
.. -
( / ) . ,
(de ambitu),
, .
Pro Murna (
), 63 .... ,
62 ...., (..
consul designatus). ambitus .. ,
, Lex Tullia de ambitu ,
( -rogator) , , .
.. (accusatores) :
.61 ..
,
.
,
. ,
,
.. ex lege,
( e !).
- , ,
,
.
. ,
,
. - , 6,50!
61
.. (veteres)
180 ,
.
803
Ius publicum I
,
51 ....62
,
, , ,
.
:
,
. (...)
. ,
. ,
.
, ,
.
,
63 .
,
. ,
,64 .
,
. ,
,
,
.(...)
, .(...)
62
. Bujukli: Forum Romanum... (Drugo izmenjeno i dopunjeno izdanje), , & , 2006, 621.
63
Dies fasti .
40 , F.
64
Gnaeus Flavius e a , Ius Flavianum,
(legis actio) 300 ....
804
Ius publicum I
,
, !? , ,
,
.65 ,
,
: a ,
e, ...
, , ,
,
! ,
,
.
,
: ?.
, - .66
,
.
, .
, ,
. ,
,
! ,
,
,
. auledi
kitarodi!
! 67
, , ,
. ,
65
Ius publicum I
.
. (...)
8.
.
.
,
.
,
.
;
.
2/3
;
. .
;
.
.
,
68
; .
;
. .
.
.
.
(. 64, . 1-5; . 83, . 2-3; *. 89, .3-4; XXIII;69
. 100, .1; XXI;70 *. 104, .4; XXVIII;71
*. 107, .1-2; XXX;72 . 11, .2-3 )
68
.. (. flagrare , ).
2005 : 1)
2) .
70
a 2005 , ,
, ( ).
71
2005
.
72
2005
.
69
806
Ius publicum I
, ,
ctio popularis ( ) (quivis ex populo)
, , ,
, (delicta publica / crimina).73
, , .. ()
..
() ,
. ,
Sacrosanctis , ,
.
, imperium. ,
, .. Lex Sacrata ( )
,
sacer (homo sacer = ) -
(ex ius humana et
ius divina),
.
, Ius prensionis ,
, ..
73
, , ,
- .. Crimen maiestatis (
), .
. 309 . 315 ( ,
, , ) : ,
, , - . .
: ( ) , ,
, 2004, 451-461.
807
Ius publicum I
.74
(
),
( .. / iudicia).
9. 75
.
.
.
,
.
, 2/3
.
(. 75, )
,76
( )
, ,
:
74
: .
75
.. Leges imperfectae
(, ,
, .
). ,
punier , ,
. :
,
!?
76
: , ,
Union-Trade,1995, ( XII: ), 353-400.
808
Ius publicum I
1) Renuntiatio ( ):
- (
-), ,
, ,
. ,
, , ,
;
2) Ratificatio ( ) ,
.
. ,
;77
3) Intercessio (. intercedere - , )
, , , .
,
(nullum).
( . vetare , )
,
, - ,
. o (rdinaria auxilii), , , (extraordinaria auxilii). ,
, ,
,
.
77
.: ( ).
809
Ius publicum I
10.
.
( XXI )
1) , Iudicia publica ( ),
Provocatio ad
populum ( ). (praetor)
/
.. ,
.. .78
(Rex), (Comitia curiata).
.. poena capitalis ( ) ..
(Comitia centuriata), a
(Comitia tributa).79 , ,
imperium- () 80
, ,
.. Imperium domi. , : )
, Imperium militae -
; ) ; )
(Quaestiones perpetuae) )
78
. ,
(Ius civile Antiquum) couvires .
79
Ante Romac, Rjenik rimskog prava, Zagreb, Informator izdavaka kua, 1975, 459 Bujukli, Forum Romanum,
, 2005, 443.
80
imperium intercessio
, a,
.
810
Ius publicum I
.. . 81
,
( /
.. questions facti ),
, questions iuris ,
: Iura novit curia .
2) Iudicia privata ( ), , -
(ius appellio) . o Reformatio in
peius - , .
,
,
,
( ad hoc ).
,
,
. ppellatio
, :
Beneficium novorum (
)
, ;82
(.. / ) ,
, ,
81
.
, A XXI (2005)
,
(!?), , (1991), . .: .
, 107/05.
82
.: . 341 (. , 79/05).
811
Ius publicum I
, ,
( ) ,
,
, , . , ,
.. .
(,
, / ,
), -
-
,
(Nihil sub sole novum).
.
1991 . ,
( , )
, , ,
: , , / a
, / , /
, ,
, ,
812
Ius publicum I
; (
: , , , ,
, , .)
(, , , .).
: ; ; ; ; ; ; ;
; ; ; .
813
Ius publicum I
Dimitar Apasiev
LEGAL SYSTEMS
Summary
Although Roman public law isnt a subject in curriculum of Roman law on Faculty of Law
Iustinianus Primus (Skopje/R. Macedonia), however one deep analysis will came to conclusion
that many apparently new and modern constitution-law institution which are present in every
contemporary Europeans law systems are actually copied from universal Roman law, it is clear that
there has been taken same necessary changes and adjustments made for a cost to be adapted to new
tendencies and changes (Nihil sub sole novum).
The cost of this labor is to consider on certain todays all-acceptable institution which roots are
from the time of eternal Roman law, with special consider to its applications in constitution
regulation in independent Macedonia - in concordance with the Constitution of the Republic of
Macedonia (1991).
The author, in the disposable space (on over then 35 pages, with around 85 footnotes), give a
special review to the most important constitutional concepts, institutions, rights and values like for
example: partition in control, rule of law, democratically / citizen sovereignity, legislature work,
constitutional control to the general acts and regulations, selections and denominations in state
service, mandate and reelection, immunity, right for veto to the highest public functionaries and the
right for citizen complaint; and certainly the roots of much more nowadays public law institutions
(questions of members in parliament, interpellation, selection census etc.) and many more
nowadays state organs and services (parliament, ombudsman, constitution court, public attorney
and so on).
Key-words: authority (imperium); Senate (Senatus); people assembly (comitii); law (Ius / lex /
leges); elections; voting; magistrates; mandate; immunity; complaint (appelatio).
814