Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
AHnBAZLIK VE KADIN
Pof.
XIII. yzyln balarndan itibaren Anadolu'da tasavvufi akmlar kendini hissettirmeye balad. Mool aknlarndan rahatsz olan ve ynetim tarafndan
kendilerine fikirlerini syleme ve yayma frsat tannnayan ve bulundn vermez taassubunun basks altnda bunalan kimi mutasavvflar ve din bilginleri, aradklar ortamn Anadolu'da mevcut olduunu
renince, gerek ran'dan gerekse Ortadou'daki dier yrelerden Anadolu
Seluklularnn hakim olduu Kk Asya'ya yneldiler ve Anadolu'ya gelduu ortamn
tarafndan sayg
ve
hogr
ile
karlandlar.
Kimlere
ahid
gelir.
denilir ve
ahidierde
ne gibi
vasflar bulunmaldr?
Bu
ahidin
bakmadn
yz
Tanr'nn
bir ruhaisinde
ltfunun bir
aynasdr.
Bu yzden
ahide ehvetle
u ekilde aklar:
':' Prof. Dr., stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi fars Dili ve Edebiyat Anabilim
Dal Bakan.
NSHA, YIL: I, SA YI: 3, GZ 2001
Ona gre insanolu suretler aleminde yaad iin manay ancak silretlerde grebilir. Bu suretler en gzel ekilde ahidierde yani gen ve gzel
yzl erkeklerde tecelli eder. ahidin mslman veya hristiyan olmas da nemli deildir.
Ters d peserii; merhem-i her ri tovi
Vardyi-i in millet o in ki tovi
Gyend mesfhii be ehiiromfelekfst
An silret-i isfst o ma'nf tovf.
"Ey Hnistiyan olan! Heryaramn merhemi sensin.
Bu milletin ve dinin ss sensin.
Derler ki, Mesih drdnc fe/ektedir.
O sa'nn silret i, manas ise sensin. "
ahid bir z ve ahidsiz can sadece kabuh.1:ur.
mak artyla herkes ahiddir.
Ayrca,
iyi gzle
bakl
be ah id nikiis
u can-i bfiihid pst
Dil goft ki: ah id nezer-i hb-i tiist
Der her ki to nik niger/, ah id st.
Bd dil goftem:
Ey
ah id mazest
ahid
vercindir.
8
ile zahid arasnda sk bir ba vardr. Zahid doan ise, ahid ggzel bir yze bakt zaman, o suretin zahirinde deil, ma-
Dervi
MEHMETKANAR
nasnda
bu sulamalara
yant
verir.
ve
ahidierde ayr
bir hava
olduunu
belirterek
ahidieri
tercih eder:
ahidbazlk
yznden
iddetli eletirilere
maruz
kalnca,
ahid
10
MEHMET KANAR
!ere yer verilir: Bir gn Mevlana'nn huzurunda Evhadu'd-dll iin "Gzelleri
severdi, fakat iffet ve isnet sahibiydi. Onlara bir ey yapamazd." derler. Bunun zerine MevHinii "Keke yapsayd ve geseydi!" cevabn verir.
Evhadu'd-dln'in gen ve gzel yzl erkeklerin ellerine mum veya
kandil vererek onlarla birlikte raksetmesinin, sema srasnda gmleini ve
ahidierin gmleklerini yrtarak gsn onlarn gslerine dayarnas ve
kendinden gemesinin normal bir iliki olarak deerlendirilmesi mmkn deildir. Mevlana ve mevlevllik uzman. Abdlbaki Glpnarl "Mevlana'da
Ak" konusunu ilerken, onun hibir zaman eyh Evhadu'd-dln-i Kirmiinl veya Fahreddln-i Iriiki gibi gzel delikanllara gnl vermediini, tasavvufa s
np kolay bir teville mutlak gzellii mukayyet gzellikte seyre kalkmad
n, sonu olarak anonnal bir zevke sahip olmadn kaydeder.
Evhadu'd-dln'in sGretperestlik ve ahidbazlna kar olanlardan biri
de ems-i Tebrizl'dir. Mendkb'l-drifin'de nakledildiine gre ems,
Evhadu'd-dln'le Badat'ta karlar. Ona "Ne ile megulsn?" diye sorunca
Evhadu'd-dln "Ay' leendeki suda gryorum." cevabn verir. Bunun zerine ems "Boynunda ban yoksa niin ban kaldrp onu gkte gnnyorsun?" der.
ranl profesr Bedlu'z-zamiin- FurGziinfer, Evhadu'd-dln'in kusuru-
gzelliini
kaynaklandn,
Evhadu"d-dln-i Kirmiinl'nin ruhailerinde kadnn yerini "emred" denilen gzel yzl gen erkekler almtr. Ona gre kadn ocuk dourmal ve
dul kalmaldr.
ll
12