Kolonhesabi 20140216143545

KOLON HESABI
Kolon eksenel yk, kirilerin kesme kapasitesi kullanlarak bulunan kesme kuvvetlerinden elde edilir. Bu
kolona birleen kirilerin her iki yn iin (X-Y) ayr ayr yaplarak toplanr. Kolonlarn boyutlandrlmas
sonucu bulunan donat kapasiteleri kullanlarak elde edilen N-M diyagramlarndan kolonlarn eksenel
kuvvet tama kapasitesi bulunur. Bu iki durum aadaki grafikler zerinde deerlendirilerek kolon
kapasiteleri hesaplanr.
Kolonlarn eksenel yk deerleri,
1. Kolonun hesaplanan donatlar kullanlarak M-N etkileim diyagram izilir.
2. Dey yklerden (G+nQ) bulunan MD-ND deerleri iaretlenerek D noktas bulunur.
3. Ra=1 alnarak yatay yklerden bulunan Me-Ne deerleri D noktasndan balayarak iaretlenir ve E
noktas bulunur.
4. D ve E birleimde diyagram kestii nokta K noktas bulunur. Bu nokta kolonun moment (Mk) ve
eksenel kuvvet (Nk) kapasiteleri olarak alnr.
5. Artk moment MA=Mk-MD ve Artk eksenel kuvvet NA=Nk-ND bulunur.
6. Dey tayc elemanlar olan kolon ve perdenin etki-kapasite oran
r=
Deprem momentiR=1
MeR=1
NeR=1
= snek
= gevrek
olarak bulunur.
Artk moment
MA
NA
7. Depremin dier yn iin yukarda yaplan ilemler kesikli blge iin bulunan deerler gre aynen
yaplr. Bu ksmda da dey ykler iin bulunan D noktas ayndr.
8.
Eer dey yklerden bulunan D noktasna depremden bulunan E noktas eklendii zaman
diyagram kesmiyor ise yani K noktas bulunamyorsa bu durumda boyutlandrlan kolon deprem
yklerini emniyetli bir ekilde tadn yani kolonun Minimum Hasar Blgesinde olduunu
gstermektedir (ekil b).7A.2. zel durum ekil 7A.1deki ikinci dorunun ucunun etkileim diyagramnn iinde kalmas
durumunda 7A.1 uygulanamaz. r < 1 olmasna kar gelen bu durumda etki/kapasite orannn hesabna esasen gerek olmad
aktr. Dolaysyla kolonunun alt ve ust kesitleri Minimum Hasar Bolgesi icindedir.
9. Eer dey yklerden bulunan D noktasna depremden bulunan E noktas eklendii zaman
diyagram bir ucu kesmiyor ise yukardaki 9. madde aynen geerlidir. Eer dier ucu kesiyor ise 4.
madde aynen uygulanr (ekil c).
10. Kolonda ekme olmas durumu iin de ayn yntem izlenir.
N
Geerken kestii nokta kolonun

kolonun Mk ve Nk kapasitesidir.
E(Mej-Nej)
Mej
Mei
E(Mej-Nej)
E(Mei-Nei)
E(Mej-Nej)
D(MDi-NDi)
NAi
D(MDi-NDi)
MAj
Nei
D(MDj-NDj)
K(Mk-Nk)
D(MDi-NDi)
NAj
D(MDj-NDj)
Nej
E(Mei-Nei)
D(MDj-NDj)
K(Mk-Nk)j
E(Mei-Nei)
MAi
(a)
(b)
(c)
KOLONLARIN EKSENEL YK HESABI

Kiriin kesme kuvvet deerleri bulunarak kolonlara eksenl yk olarak ele alnr. Bu hesaplama aada
verilen ekil zerinde grlmektedir.
119.24
126.61
142.76
148.3
149.57
101.12
47.2
35.56
33.4
119.24g=33.21 kN/m 126.61
116.8
33.0
7.92 5.33
148.3 g=33.21 kN/m 149.57
2
MD
1
2
ME
1
NE,Ra=2
41.4
81.64
165.8
247.44
q=9.33 kN/m 42.03
k=0.67 S201
80.68
197.4
k=1
K201 25/50
k=1
K101 25/50
25
25
S102
S101
50
100
NE
217.52
K201 L=7.75 m
36.15
36.15
0.08
0.08
i ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-i=(128.69-0.95)+0.3x(36.15-0.28)=138.50 kN
(G+0.3Q)
j ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-j=(128.69+0.95)+0.3x(36.15+0.28)=140.57 kN
(G+0.3Q)
(G+0.3Q)
(G+0.3Q)
i ucu mesnet momenti Mi=119.24+0.3x33.40=129.26 kNm
(G+0.3Q)
j ucu mesnet momenti Mj=101.12+0.3x28.30=109.61 kNm
(G+0.3Q)
(G+0.3Q)
j ucu mesnet momenti Mj=28.20+0.3x7.92=-30.58 kNm
(G+0.3Q)
i ucu mesnet momenti Mei=182.04 kNm
(Deprem)
j ucu mesnet momenti Mej=-165.80kNm
(Deprem)
(Deprem)
j ucu mesnet momenti Mej=-130.08 kNm
(Deprem)
i=j ucu mesnet eksenel kuvveti Nei=Nej=[(182.04+219.36)2.kat/7.75=51.79 kN
i=j ucu mesnet eksenel kuvveti
Nei=Nej=[(182.04+219.36)2.kat+ (247.44+278.04)1.kat]/7.75=119.60kN
Zemin kattaki S101 ve S102 kolonlarnn N-M ilikileri aada =0.02 ve dey donatlar yerletirme
planlarna gre N-M ilikisi izilir. Bu iliki depremin +X, -X, +Y ve Y ynleri iin ayr ayr izilerek bir kre
hacim elde edilir. Burada sadece depremin +X yn iin izilmitir. izilen bu N-M diyagramnda,
1. Dey yklemeler (G+nQ) sonucu bulunan Ndey ve Mdey deerleri iaretlenerek D noktas
bulunur.
2. Bulunan bu D noktasnn deerlerine deprem yklemesi sonucu bulunan Ndeprem ve Mdeprem
deerleri eklenerek bulunan kesit tesirleri N-M diyagram zerinde iaretlenerek E noktas i ve j
ular iin ayr ayr bulunur.
NS101DEY=ND=138.50+139.35=277.85 kN+NS101DEPREM=Nei=119.60 kN
S202 k=1.33
Kiriin Vsi kolonun Ndir
Kat
ND
Ra=1278.04
130.08
K201 L=7.75 m
128.69
128.69
0.16
0.16
K201 L=7.75 m
36.15
36.15
0.28
0.28
K201 L=7.75 m
128.69
128.69
0.95
0.95
15.8
93.35
28.2 19.02
219.36
q=9.33 kN/m 35.56

182.04
42.03
41.4 40.16
56.22 13.3
28.3 23.9
33.4
=397.45 kN
MS101DEY=MDi=51.19 kNm
+ MS101DEPREM=Mei=81.64 kNm
=132.83 kNm
NS101DEY=ND=140.57+139.72=280.29 kN+NS101DEPREM=Nej=119.60 kN
MS101DEY=MDj=-30.58 kNm
S101 KOLONU
j ucu
=399.89 kN
+ MS101DEPREM=Mej=-130.08 kNm =-160.66 kNm

S101 KOLONU
500x250
3 cm
50 cm
S101 KOLONU
i ucu
3 cm
25 cm
Kolon Kesiti
Ej(399.89;-160.66)
D(280.29ND;-30.58ND)
D(277.85ND;51.19MD)
MKj= -75 kNm

NKj=380 kN
MA
Ei(397.45;132.83)
MKj=74 kNm
NKj=300 kN
3. Yukarda N-M diyagramnda bulunan D-Ei ve D-Ej noktalar dorusal olarak birletirilir.
4. Birletirme sonucunda bu dorunun N-M diyagramn kestii nokta incelenen kolon kesitinin
Eksenel (NK) ve moment (MK) tama kapasitesi olarak alnr.
Eksenel kuvvet kapasitesi NKi = 300 kN
i ucu
Moment kapasitesi MKi = 74 kNm
5. Kolon
Bu deerlerden kk olan NK = 300 kN alnr

j ucu
KOLON EKSENEL KUVVET ST SINIRI (DY 7A.3)

7A.3. Kolon ve perde eksenel kuvvetlerinin st snr
Yukarda akland ekilde hesaplanan NK eksenel kuvvetinin basn veya ekme durumlarndaki st snr, ilgili kolon ile
stndeki kolonlara saplanan tm kirilerde, pekleme gznne alnmakszn 3.4.5.1e gre uygulanan depremin yn ile
uyumlu olarak hesaplanan Ve kesme kuvvetlerinin kolonlara aktarlmas sonucunda ilgili kolonda elde edilen eksenel kuvvet
olarak tanmlanabilir.
Deprem yklerinden dolay kirilerde oluan momentlerden dolay oluan kesme kuvveti kiriin bir
ucundaki kolon ve perdeye ekme gelirse kiriin dier ucundaki kolon ve perdeye basn olarak gelir.
Veya tam tersi olarak etkir. Kat seviyesindeki dey tayc elemanlar olan kolon ve perdenin eksenel
kuvveti aada ekilde grld gibi sadan ve soldan gelen kirilerin kesme kuvvetleri toplamna eittir.
Yani kolonlarn ve perdelerin eksenel kuvvet st snr kolon veya perdeye birleen kirilerin kesme
kuvvetlerinin toplamna eit olur. Burada depreminin ve yapnn her yn iin yaplan zmlerin toplam
olduu unutulmamaldr. Aada akland gibi kiriin kesmesi (V) kolonun ekseneli (N) olmaktadr.
VEy
4
1
5
2
Ve45
VEx
VEx
VEy
Ve21
Ve65
Ve56
Ve54
i
Ve23
i
Ve32
j
Ve12
A
Kenar kolon (N)
NAe4= Ve45
Orta kolon (N)
NBe5= Ve54+ Ve56

NBe2= Ve21+ Ve23+ NBe5
Kenar kolon (N)
NCe6= Ve65
NAe1= Ve12+ NAe4= Ve12+ Ve45
NCe3= Ve32+ NCe6
Yukardaki ekilde de grld gibi kolonlarn eksenel kuvvetleri yukardan aaya doru birleen
kirilerin kesme kuvvetlerinin toplamdr.
Deprem yklemesi altnda kirilerin moment kapasitelerine ulat kabulne dayanr. ki ucu da deprem
yklemesi altnda moment kapasitesine ulaan bir kiriin ularnda oluacak kesme kuvveti,
Ve = (Ma +M ) / ln (3.5)
denklemi ile hesaplanr.
MA ,i + MA ,j
316.32 ( 262.60 )
A S101 Ve 1. KAT = 2( 1. kat+2. kat ) kiriler eit
= 2
=149.40 kN
L
7.75
n
Ve, yatay yk (Ra=1) ve dey yklerin (G+nQ) birleik etkisi altnda yaplan analiz ile hesaplanan kesme
istemiyle karlatrlr. Kk olan deer Ve olarak kullanlr. Ve, bir kiriten bal olduu kolona ya da
perdeye eksenel kuvvet olarak aktarlr.
B-S101 kolonu ND=G+0.3Q=ND1.kat + ND1.kat+Nei =138.50+139.35+119.6=397.45 kN
Pozitif yndeki deprem yklemesi gz nnde bulundurulursa Ve kiriin i ucuna balanan kolona veya
perdeye ekme;
C-S101 kolonu ND=G+0.3Q=ND1.kat + ND1.kat+Nei =138.50+139.35-119.6=158.25 kN=Vkiri
j ucuna balanan kolona veya perdeye ise basn kuvveti,
D-S101 kolonu ND=G+0.3Q=ND1.kat + ND1.kat+Nei =138.50+139.35+119.6=397.45 kN=Vkiri
olarak aktarlr. Kat seviyesinde; kolonun veya perdenin eksenel kuvvet istemi o elemana sadan ve
soldan saplanan kirilerden aktarlan Ve kesme kuvvetlerinin toplamdr. Bir kolonun ya da perdenin kiri
kapasiteleriyle uyumlu eksenel kuvvet istemi ise st katlardan aktarlan eksenel kuvvet istemlerinin
toplamdr.
Buna gre kullanlacak Ve=149.40 kNdur.

Deprem artk kapasite momentlerini dengeleyen kiri kesme kuvvetleri VE, Denk.(7A.1) ile bulunacaktr
(ekil 7A.1). Bir kolonun deprem ykleri altndaki eksenel kuvveti NE, bu kolon aksna birleen tm
kirilerden aktarlan VE kuvvetlerinin toplamdr.
VE = (ME,i + ME,j ) / l n (DY 7A.1)

Ve63
i
Ve36
Ve52
k=0.67 S201
Ve25
25
50
k=1
K201 25/50
k=1
S202 k=1.33
VEy
Ve36
Ve63
VEy
K101 25/50
25
S102
S101
100
Ve25
Ve52
A kolonu (N)2.kat
NAe36= Ve36
A kolonu (N)1.kat
NAe25= NAe36+Ve25= Ve36+Ve25
K201 kirii (K101 kirii= K201 kirii kabul ediyoruz etmiyorsanz hesaplarsnz)
i ucu
j ucu
-6
'
Mri = [ A s fyd ( d dpas
)] 10-6
2
Asist 420+214=1564 mm
2
Asialt 620=1884 mm
-262.60
316.32
'
)] 10
2
Asjst 420+214=1564 mm
2
Asjalt 620=1884 mm
-262.60
316.32
Artk Moment=Bir kesitin tama gcnden zerindeki yklerden dolay olan eksilmeden sonra depreme kalan moment
i ucu
j ucu
Mri
MDi
Artk moment
MA
316.32
-160.72
Mri-MDi=316.32-(-160.72)=477.04
-262.60
-162.18
-100.42
Deprem
soldan
Deprem
Not: Yukarda kiri moment kapasitelerine baknz.
ME ,i ME ,j
MA ,i MA ,j 477.04 ( 100.42 )+
=
= 74.51kN
Ve 2. KAT =
Ln
Ln
7.75
DY ( 7 A 1)

A S101
74.51+ 74.51= 149.02kN
ME ,i ME ,j
MA ,i MA ,j 477.04 ( 100.42 )+
=
Ve 1. KATKABUL =
=
= 74.51 kN
Ln
Ln
7.75
DY ( 7 A 1)

NOT: Yukarda hesaplanan Ve2.kat ve Ve1.kat yandaki momentlerden olduu iin i ucu (-) eksidir.
Nkiri
kesmesi
kolon
eksenel
kuvveti
(G+0.3Q)
(G+0.3Q)
(G+0.3Q)
(G+0.3Q)
Kolon
S102iucu
S101iucu
S102iucu
S101iucu
NDdey(G+0.3Q)
Ne-kirilerden NK (Ne+ND) NK (Ne+ND)<>NN-M
139.35
-74.51
64.84
=277.85
-149.02
128.83
74.51
213.86
=277.85
149.02
426.87
138.50+139.35
139.35
138.50+139.35
64.84+128.83=
193.67<300 N snr alm
213.86+426.87=640.73>300 N snr almam
7A.3. Kolon ve perde eksenel kuvvetlerinin st snr

Yukarda akland ekilde hesaplanan NK eksenel kuvvetinin basn veya ekme durumlarndaki st snr, ilgili kolon ile stndeki
kolonlara saplanan tm kirilerde, pekleme gznne alnmakszn 3.4.5.1e gre uygulanan depremin yn ile uyumlu olarak
hesaplanan Ve kesme kuvvetlerinin kolonlara aktarlmas sonucunda ilgili kolonda elde edilen eksenel kuvvet olarak tanmlanabilir.
KARILATIRMA: Depremin soldan etkimesi durumunda eksenel kuvvet st snr alrken sadan
etkimesi durumunda almamtr. Buna gre olumsuz durum olan depremin soldan etkimesi durumunu
iin N-M diyagramnda NK=193.67 kN alnarak MK bulunur.
S101 KOLONU
j ucu
S101 KOLONU
500x250
3 cm
50 cm
S101 KOLONU
i ucu
182.04
3 cm
25 cm
Kolon Kesiti
Ei(399.89;-160.66)
D(280.29ND;-30.58ND)
D(277.85ND;51.19MD)
Ej(397.45;132.83)
MKi=74 kNm
NKi=300 kN
MKj= -75 kNm

NKj=380 kN
NKi=193.67 kN iin
MKi70 kNm bulunur.
NOT: Buna gre gevrek krlma kontrolnde Mki=74 kNm yerine Mki=70 kNm kullanlacak demektir.
KOLON KESME KAPASTESNN BELRLENMES
Kolonun kesme kapasitesi TS500de verilen aadaki bant ile belirlenir. Bu bantdaki N eksenel
kuvveti N-M diyagramndan kolonun i ve j ular iin bulunanlardan kesme kapasitesinin dk olmas iin
kk olan alnr.
N A sw ETRYE
VrTS500 = 0.52 fctm b d 1+ +
fywm d
Ac
sorta
158250 2 7810
VrTS500 = 0.52 1.2 250 470 1+ 0.07

+
420 470 = 233789.62N = 233.79kN
250 500
200
KOLON GEVREK KIRILMA KONTROL
7.5.2.2 Betonarme elemanlar, krlma tr eilme ise snek, kesme ise gevrek olarak snflanrlar.
(a) Kolon, kiri ve perdelerin snek eleman olarak saylabilmeleri iin bu elemanlarn kritik kesitlerinde eilme kapasitesi ile
uyumlu olarak hesaplanan kesme kuvveti Venin, 7.2de tanmlanan bilgi dzeyi ile uyumlu mevcut malzeme dayanm deerleri
kullanlarak TS-500e gre hesaplanan kesme kapasitesi Vryi amamas gereklidir. Venin hesab kolonlar iin 3.3.7ye, kiriler
iin 3.4.5e ve perdeler iin 3.6.6ya gre yaplacak, ancak Denk.(3.16)da v=1 alnacaktr. Kolon, kiri ve perdelerde Venin
hesabnda peklemeli tama gc momentleri yerine tama gc momentleri kullanlacaktr. Dey ykler ile birlikte Ra=1
alnarak depremden hesaplanan toplam kesme kuvvetinin Veden kk olmas durumunda ise Ve yerine bu kesme kuvveti
kullanlacaktr.
3.3.7. Kolonlarn Kesme Gvenlii
3.3.7.1 Kolonlarda enine donat hesabna esas alnacak kesme kuvveti Ve, Denk. (3.5) ile hesaplanacaktr.
Ve = (Ma +M ) / ln (3.5)
Denk.(3.5)teki Ma ve Mnn hesaplanmas iin, kolonun alt ve/veya st ularnda Denk.(3.3)n salanmas durumunda 3.3.7.2,
salanamamas durumunda ise 3.3.7.3 uygulanacaktr (ekil 3.5).
3.3.7.2 Denk.(3.3)n saland dm noktasna birleen kirilerin ularndaki moment kapasitelerinin toplam olan Mp
momenti hesaplanacaktr:
Mp = Mpi +Mpj (3.6)
Daha kesin hesap yaplmad durumlarda, Mpi1.4Mri ve Mpj 1.4Mrj olarak alnabilir. Mp momenti, kolonlarn dm noktasna
birleen ularnda Blm 2ye gre elde edilmi bulunan momentler orannda kolonlara datlacak ve datm sonucunda ilgili
kolonun alt veya st ucunda elde edilen moment, Denk.(3.5)te Ma veya M olarak gznne alnacaktr.Depremin her iki yn
iin Denk.(3.6) ayr ayr uygulanacak ve elde edilen en byk Mp deeri datmda esas alnacaktr. Denk.(3.3)n salanm
olmasna karn Denk.(3.5)teki Ma veya Mnn hesab, gvenli tarafta kalmak zere, 3.3.7.3e gre de yaplabilir.
3.3.7.3Denk.(3.3)n salanamad dm noktasna birleen kolonlarn ularndaki momentler, kolonlarn moment kapasiteleri
olarak hesaplanacak ve Denk. (3.5)te Ma ve/veya M olarak kullanlacaktr. Moment kapasiteleri, daha kesin hesap yaplmad
durumlarda, Mpa 1.4Mra ve Mp 1.4Mr olarak alnabilir. Mpa ve Mp momentlerinin hesabnda, depremin yn ile uyumlu olarak
bu momentleri en byk yapan Nd Eksenel kuvvetleri gznne alnacaktr.
3.3.7.4 Temele balanan kolonlarn alt ucundaki Ma momenti de, 3.3.7.3e gre moment kapasiteleri olarak hesaplanacaktr.
3.3.7.5 Denk.(3.5) ile hesaplanan kesme kuvveti Ve, yk katsaylar ile arplm dey ykler ve deprem yklerinin ortak etkisi
altnda hesaplanan kesme kuvveti Vdden daha kk olmayacak ve ayrca Denk.(3.7) ile verilen koullar salayacaktr.
Denk.(3.7)deki ikinci koulun salanamamas durumunda, kesit boyutlar gerei kadar byltlerek deprem hesab
tekrarlanacaktr.
Ve Vr =0.22A w fd (3.7)
3.3.7.6 Kolon enine donatsnn Ve kesme kuvvetine gre hesabnda, betonun kesme dayanmna katks, Vc , TS-500e gre
belirlenecektir. Ancak, 3.3.4.1de tanmlanan kolon sarlma blgelerindeki enine donatnn hesabnda, sadece deprem yklerinden
oluan kesme kuvvetinin depremli durumdaki toplam kesme kuvvetinin yarsndan daha byk olmas ve ayn zamanda
Nd0.05Ac fck koulunun salanmas halinde, betonun kesme dayanmna katks Vc = 0 alnacaktr.
A
81.64
165.8
247.44
80.68
197.4
217.52
K101
S2 10
/25
Yap 2 katl, h1=

h2=3 m 3o, Ao=0.2,
TA=0.15s,
TB=0.40s, Ra=4
S4 100/25
NE
130.08
K103
Ra=1278.04
182.04
B
S1 50/25
6m
K104
219.36
S3 25/100
K102
m
10
30x50
30x50
20x200
8m
30x40
30x40
8m
7m
1.
Kolon momentleri (Ra=1) Ma =130.08kNm M =81.64kNm
2.
'
Kiri eilme kapasitesi (Kolona birleen) Mri =[A s fyd (ddpas
)]=15646 20 365440106 =316.32kNm
3.
Toplam dme birleen kiri tama gc (Sadan ve soldan) Mri =Mrisa +Mrisol =0 + 265.60 4 20+2 14 kNm
4.
Dme birleen kiri eilme kapasite momentleri kolonun alt ve st u deprem momentleri orannda datlarak kk
olan deeri alnr. M = Mrikiri
5.
M
81.64
=316.32
=121.97 kNm (st u kritik olduu iin)
Ma +M
130.08 + 81.64
N-M diyagramndan MK=75 kNm NK=380 kN Kolonun kesme kuvveti iin dier ucundadaki yani alt ucundaki moment
deerini bulmak iin o uta kiri olmad iin N-M diyagramnda bulunan moment deerini alnr. Eer kolon ara kat
kolonu ise kolona her iki ynden gelen kiri tama gc momentleri dikkate alnarak hesaplanr. Burada temele
birleen kolon olduu iin yani kiri olmad iin N-M diyagramndan bulunan MK=Ma=75 kNm alnr (DY 3.3.7.2
yukarda)
6.
Kolon kesme kuvveti Ve =
M +Ma 121.97 + 75 jaltu

=
= 78.79kN olarak hesaplanr.
L
2.5
6.1. ncelenen kolon orta kolon ise
Ma
SXXX KOLONU
Madep .
Mdep . + Madep .
kiri M jst
Mdeprem
Mdep . + Madep .2. kat
kiri Mialt
kiri M jst
kiri Mialt
Mjst
Ma + M
bulunur
Ve =
L netkolon
Ma
Mialt
M
SXXX
Mjst
Ma
Mialt
M
6.2. ncelenen kolon kenar kolon ise

2
Ma
Mialt
219.36
182.04
M
a1
1
Ma
Mialt
Ra=1278.04
81.64
165.8
247.44
80.68
197.4
NE
130.08
217.52
Madep .
[M jst + kiri Mialt ] =MKi = 70 kNm

Ma =
Mdep . + Madep .
Mdeprem
70 +121.97
S101 KOLONUM =
+
=
= 76.79kN
[M
M
]
Ve =
jst
ialt kiri
+
M
M
2.5netkolon
dep
.
ad
ep
kolon
81.64
[ 0 + M = 316.32 ] =121.97kNm
=
M
ialt
81.64 +130.08
7.
8.
9.
Ynetmelik 7.5.2.2 gerei dey yukler ile birlikte Ra=1 alnarak hesaplanan deprem yklemesi sonucunda elde edilen
kesme kuvvetinin Veden kucuk olmas durumu kontrol edilmelidir. Buna gre S101 kolonunda Yonetmelik Denk.(3.5)e
M +M
gre eilme kapasiteleri ile uyumlu kesme kuvveti; VRa=1 = a =130.08 +81.64 =84.69kN
L
2.5
M +Ma 130.08 + 81.64
M +Ma 121.97 + 70
VRa=1 =
=
=84.69kN > Ve =
=
= 76.79kN dikkate alnacak kesme
L
2.5
L
2.5
kuvveti kk olan Ve =76.79kN hesaplarda dikkate alnr.
Ve =76.79kN< VrTS500 = 233.79 kN olduu iin SNEK KIRILIR
BU KISIM BURADA RNEK OLSUN DYE YAPILDI
KKOS 101STU =
701. kat + 622. kat altKABUL

316.32kiri . alti . ucu + 0soldakiriyok
= 0.42
(Kolonlarkirilerdenzayftrkolonlar kirilerden nce plastik olur DY.3.3 )
KKOS 101ALTU MESNET OLDUU N BAKILMAZ DELSE BAKILIR .

KKO <1olduu iin, Vei = Ve j =
( MKi + MKj )NM

L net
MKi ve MKj N M'den eksenel kuvvet st snr alm deerler kullanlr . Almam ise MK deerleri kullanlr .
KKOS 101 = 0.42 <1 ise Vei = Ve j =
(MKi + MKj )NM ( 70i + 75 j )NM

= 58.00 kN < VrTS 500 = 233.79 kN SNEK DAVRANI
=
L net
2.5
Kolonun boyu ksaldkca GEVREK davran gsterecei aktr ( Ksa kolonlarbundan dolayGEVREK vesakncal).
KOLONLARIN DEPREM PERFORMANSININ BELRLENMES

Yukarda kirilerde hesapland gibi kolonlarn etki-kapasite oran olan r,
Deprem MomentiR=1
ME
Snek eleman r = Artk Moment Kapasitesi = M M

K
D
ETK KAPASTE ORANI ( r )
Kesme Kuvveti
Gevrek eleman r =
= V
Kesme Kapasitesi VrTS 500
2
MD
1
2
ME
1
(G+0.3Q)
(G+0.3Q)
(G+0.3Q)
(G+0.3Q)
(Deprem)
j ucu mesnet momenti Mej=-165.80kNm
(Deprem)
(Deprem)
(Deprem)
Bantsyla hesaplanr. Hesaplanan bu deer Tablo 7.3 deki rsnr deeri ile karlatrlarak kolonun
performans belirlenir. N-M diyagramndan NK deerleri i ve j ular iin ayr ayr alnr. Eer eksenel
kuvvet st snr alm ise o deerler geerlidir.
Kolon
NK
NK
A c fcm
193.67snralm
193670 = 0.155
250 500 10
380
0.304
S101
Vei = Vej
b d fcm
Vei = Vej
b d fctm
Vei = Vej
b d fctm
76790 = 0.65
250 470 1.0
76790 = 0.65
250 470 1.0
Buna gre Tablo 7.3n 1. ve 3. satrlar arasnda enterpolasyon yaplarak aadaki ekilde bulunur.
i ucu rhesap =
Medeprem
MAartk
ME
81.64
=
= 4.34
MK MD 70 51.19
j ucu rhesap =
Medeprem
MAartk
ME
= 130.08 = 2.93
MK MD 75 30.58
Kolonun i ucunun MN hasar blgesi performans durumunun hesab:
NK
= 0.153 0.10
A c fcm
rtablo =MN=3
<
ve
i ucu rhesap =
Vei = Vej
b d fctm
76790 = 0.65 0.65 7.3'de 1. satr

250 470 1.0
MeRa=1
ME
=
= 81.64 = 4.34 MN salamyor (Hemen kullanm)
MAartk MK MD 70 51.19
Kolonun i ucunun GV hasar blgesi performans durumunun hesab:
NK
= 0.153 0.10
A c fcm
GV=6
<
i ucu rhesap =
ve
Vei = Vej
b d fctm
Medeprem
MAartk
76790 = 0.65 0.65 7.3'de 1. satr

250 470 1.0
ME
81.64
=
= 4.34 GV BLGESN salyor
MK MD 70 51.19
Yani kolonun i ucu belirgin hasar blgesinde
Kolonun i ucunun G hasar blgesi performans durumunun hesab:
NK
= 0.153 0.10
A c fcm
G=8
<
i ucu rhesap =
ve
Vei = Vej
b d fctm
Medeprem
MAartk
76790 = 0.65 0.65 7.3'de 1. satr

250 470 1.0
ME
81.64
=
= 4.34 G BLGESN salyor. Zaten GVden
MK MD 70 51.19
kkt bu kontrol yapmaya gerek bile yok.
10
Kolonun j ucunun MN hasar blgesi performans durumunun hesab:
NK
= 0.304 (hassasiyet 0.01) 0.1-0.4 arasndadr. 0.1-0.4 arasndaki fark 0.3 var. 0.3/ 0.01den 30 tane deer
A c fcm
bulunmaktadr.
Hesap edilen 0.10+0.204=0.304
Hesap edilen 0.40-0.304=0.096
0.1 ise MN=3
0.204de 20.4 tane 0.01 deeri bulunmaktadr.

0.4 ise MN=2 arasnda 1 deer bulunmaktadr.
Buna gre 0.01 hassasiyetteki arpan=1/30=0.0333

ise
ise
20.4x0.0333=0.679
9.6x0.0333=0.320
0.1 iin MN=3 ise 0.304 iin MN=3 0.679=2.32

0.4 iin MN=2 ise 0.304 iin MN=2 + 0.32=2.32
Medeprem
ME
j ucu rhesap =
=
= 130.08 = 2.93
rtablo>rhesap
2.32tablo<2.93hesap MN BLGESN salamyor (Hemen kullanm)
SONU: Mevcut bir binann,

Can Gvenlii
Performans Dzeyini salamad zaman
deerlendirmenin tamamlanmas iin bina Hemen Kullanm performans dzeyine gre de
deerlendirilmelidir. Ancak performans hedeflerinden birini salamayan bina yetersiz kabul edildiinden,
binann Hemen Kullanm (HK) performans dzeyi iin deerlendirilmesine gerek yoktur. Ancak rnek
olmasndan dolay tm durumlar hesaplanmtr.
Kolonun j ucunun GV hasar blgesi performans durumunun hesab:
NK
A c fcm
bulunmaktadr.
Hesap edilen 0.10+0.204=0.304
Hesap edilen 0.40-0.304=0.096
0.1 ise GV=6

0.4 ise GV=4 arasnda 2 deer bulunmaktadr.

ise
ise
20.4x0.0667=1.36
9.6x0.0667=0.64
0.1 iin GV=6 ise 0.304 iin GV=6 1.36=4.64

0.4 iin GV=4 ise 0.304 iin GV=4 + 0.64=4.64
j ucu rhesap =
rtablo>rhesap
Medeprem
MAartk
ME
= 130.08 = 2.93
MK MD 75 30.58
4.64tablo>2.93hesap GV BLGESN salyor
Kolonun j ucunun G hasar blgesi performans durumunun hesab:
11
NK
A c fcm
bulunmaktadr.
Hesap edilen 0.10+0.204=0.304

Hesap edilen 0.40-0.304=0.096
0.1 ise G=8
0.4 ise G=6 arasnda 2deer bulunmaktadr.

20.4x0.067=1.37
9.6x0.067=0.64
ise
ise
0.1 iin G=8 ise 0.304 iin G=8 1.37=6.63

0.4 iin G=6 ise 0.304 iin G=6 + 0.64=6.64
Medeprem
ME
=
= 130.08 = 2.93
j ucu rhesap =
rtablo>rhesap
6.64tablo>2.93hesap G BLGESN salyor
r
8
Gi=8
r deerlerinin MN
deerlerden byk
kmas HEMEN
KULLANIMIN
salamadn
gsterir.
Gj=6.64
6
GVi=6
GVj=4.64
r=4.34
r=2.93
MNi=3
MNj=2.32
S101j
S101i
Kolon
KOLON PERFORMANSININ DEERLENDRLMES (+X)

Kolon
S101i
S101j
S102i
S102j
:::::
r=
Medeprem
rMN
rGV
rG
4.34
2.93
3
2.68
6
5.37
8
7.37
4.34
2.93
3
2.68
6
5.37
8
7.37
::::::::
:::::
::::
:::
MAartk
U
performans
Eleman
performans
Vrkolon/Vkat (%)
GV
GV
GV
GV
::::::::
GV=Belirgin Hasar
(58/169)x100=34>20 salamyor
(Dier kolonlara baklmal)
Blgesine
GV= Belirgin Hasar

Blgesine
::::::::
NOT: Bir elemann i ve j ularndaki kesit performanslar farkl olmas durumunda elemann performans
olumsuz ucun performans olarak dikkate alnr.
KOLON PERFORMANSININ DEERLENDRLMES (+Y size braklmtr)
Kolon
S101i
S101j
S102i
S102j
::::::::
r=
Medeprem
rMN
rGV
rG
3.43
2.41
4.83
6.83
2.93
3.43
2.93
2.68
2.41
2.68
4.64
4.83
4.64
6.64
6.83
6.64
::::::::
::::::::
::::::::
::::::::
MAartk
U
performans
GV
GV
GV
GV
::::::::
Eleman
performans
V/Vkat (%)
GV
GV
::::::::
Bu ilem yapdaki her kat ve her kattaki tm kolonlar iin +X ve X ve +Y ve Y ynleri iin ayr ayr izilir.
12
9.00
8.00
7.00
6.00
r
MN
4.00
GV
5.00
G
3.00
2.00
1.00
1S25 j
1S25 i
1S24 j
1S24 i
1S23 j
1S23 i
1S22 j
1S22 i
1S20 j
1S20 i
1S19 j
1S19 i
1S18 j
1S18 i
1S17 j
1S17 i
1S15 j
1S15 i
1S14A j
1S14 j
1S14A i
1S14 i
1S13 j
1S13 i
1S11 j
1S11 i
1S10 j
1S10 i
1S09 j
1S09 i
1S08 j
1S08 i
1S07 j
1S07 i
1S05 j
1S05 i
1S04 j
1S04 i
1S03 j
1S03 i
1S02 j
1S02 i
0.00
Yukarda rnek olarak verilen kolonlarn performans grafii incelendiinde kolonlarn performans durumu
(Siyah noktalar veya rhesaplar) GV snrn (mavi) gemedii (%20si gese dahi) iin bu incelene kolonlarn
Can Gvenlii performansnn saland sylenebilir. Aadaki kolonlar iin Can gvenliini salamad
sylenebilir.Aada bir hesap ktsnn kolon sonular grlmektedir.
BRLEM BLGELERNDE KESME KONTROL

ncelenen yap tek aklkl olmasndan dolay dm noktalar kuatlmam dmlerden olumaktadr.
Buna gre kuatlmam dmn kesme kontrol aadaki ekilde yaplmtr.
7.5.2.6 Betonarme kolon-kiri birleimlerinde tm snr durumlar iin birleime etki eden ve Denk.(3.11)den
hesaplanacak kesme kuvvetlerinin 3.5.2.2de verilen kesme dayanmlarn amamas gerekir. Ancak Denk.(3.11)de
Vkol yerine 3.3.7ye gre peklemeyi gznne almadan hesaplanan Ve kullanlacak, Denk.(3.12) veya
Denk.(3.13)deki dayanm hesabnda ise fcd yerine 7.2de tanmlanan bilgi dzeyine gre belirlenen mevcut beton
dayanm kullanlacaktr. Birleim kesme kuvvetinin kesme dayanmn amas durumunda, kolon-kiri birleim blgesi
gevrek olarak hasar gren eleman olarak tanmlanacaktr.
KOLON
219.36
Ra=1278.04
C2
81.64
165.8
247.44
As(1.25 fyk)
220
80.68
197.4
214+220
8/10
620
320
8/10
NE
130.08
217.52
13
Kolonun kesme kuvveti VeS 101 =
Ma + M 1 0 + 81.64
=
= 32.66 kN < VrTS 500 = 233.79 kN
Lnet
3 0.5kirih
Ve
> Vrkapasite
956.44>517.50 salamyor
beklenen
Ve = 1.25 fym ( A S1 + A S2 ) Vkol

Dm GEVREK KIRILMA gsterir.
Burada kiri alt donats pilye kullanlmad
Ve = (1.25 420 ( 0 + 18846 20 ) 32.66 1000 ) / 1000 = 956.44 kN iin yksek bundan dolay salamamaktadr.
Vr = 0.45 b h fcm = 0.45 250 460 10 / 1000 = 517.5 kN
NOT: Yapnn Eskiehirde olduu kabul edilerek ynetmelik kriterlerine gre kiriin alt donats iin
1. ve 2. Derece deprem blgelerinde st donat alannn en az % 50'si
kural uygulanrsa
DY 3.4.2.3
3. ve 4. Derece deprem blgelerindest donat alannn en az % 30'u
kiri mesnet alt donats kiri st donatsnn yars alnabilir. Buna gre kiri alt donats,
2
Asst=1564 mm (214+420) Asalt=1564/2=782 mm2 (416=800 mm2)
alnarak kontrol yaplrsa aadaki sonuca ulalr.
V > V
387.34>517.50
r
e
Ve = 1.25 fym ( As1 + As2 ) Vkol
Dm kesme gvenliini salyor.

Ve = (1.25 420 ( 0 + 800 416 ) 32.66 1000 ) / 1000 = 387.34.44 kN
Vr = 0.45 b h fcm = 0.45 250 460 10 / 1000 = 517.5 kN
GREL KAT TELENMELERNN HESABI

Katsaylar Matrisi
-0,67
0
-1,33
0
1,33
0
2
-0,67
-0,67
-1,33
-1,33
0
1,33
Zati
Hareketli
Yatay Fiktif [Fi]
Yatay Esas [Vt]
=
=
=
=
=
=
17,71
17,71
-17,71
-17,71
0
0
4,96
4,96
-4,96
-4,96
0
0
0
0
0
0
0,667
1
0
0
0
0
4.23
6.34
2,84
0,80
0,285089
1,807642
3
5
6
1
2
5,54
-2,80
-5,30
-1,37
-3,87
1,55
-0,78
-1,48
-0,38
-1,08
0,189513
0,405773
0,33888
1,050893
1,735618
1,201554
2,572884
2,148531
6,663952
11,00424
Bu deerler kullanlarak
DEPREM yklerinden oluan
kesit tesirleri bulunur.
0
1
1,33
4,66
0
-1,33
Sabitler
Bu deerlerden sadece [1 2]
kullanlarak yapnn periyodu
hesaplanr.
1
0
7,32
1,33
-1,33
-1,33
Bu deerler kullanlarak
hareketli yklerden oluan
kesit tesirleri bulunur.
0,67
3,34
0
1
0
-0,67
Bilinmeyenler
4,68
0,67
1
0
-0,67
-0,67
Bu deerler kullanlarak zati

yklerden oluan kesit
tesirleri bulunur.
Yapnn performansnn deerlendirilmesi iin aadaki parametre kontrol edilir. Bunun nn birlikte
salamas gerekir.
14

( i )max
< 0.030
1. KAT =
hi
Katlardaki Greli Kat telenmeleri

2. KAT = ( i )max < 0.030
hi
6.663952depremhesbndan
2500
11,00424depremhesbndan
2500
= 0.027 < 0.30

= 0.044 < 0.30
7.5.3. Greli Kat telemelerinin Kontrol; Dorusal elastik yntemlerle yaplan hesapta her bir deprem
dorultusunda, binann herhangi bir katndaki kolon veya perdelerin greli kat telemeleri, her bir hasar snr iin
Tablo 7.6da verilen deeri amayacaktr. Aksi durumda 7.5.2de yaplan hasar deerlendirmeleri gznne
alnmayacaktr. Tablo 7.6da ji iinci katta jinci kolon veya perdenin alt ve st ular arasnda yer deitirme fark
olarak hesaplanan greli kat telemesini, hji ise ilgili elemann yksekliini gstermektedir.
Greli Kat telenmesi Oran
Hasar Durumu
GV
0.03
MN
0.01
ij/hij
G
0.04
Bu yapda hedeflenen performans dzeyi 50 ylda alma olasl %2 olan deprem etkisi altnda CAN
GVENL ve 50 ylda alma olasl %10 olan deprem etkisi altnda HEMEN KULLANIM dr.
CAN GVENL PERFORMANS DEERLENDRMES

+X yn
Kat
1
2
Salamayan
Kolon %
100
40aklama
+Y yn
Salamayan
Snr %
Snr %
Kiri %
100
00
20
40
30
30
Salamayan
Kolon %
100
40aklama
+X yn
Kat
Hi (m)
maxs
Snr %
20
40
+Y yn
maxs/Hi
maxs
Salamayan
Snr %
Kiri %
100
00
30
30
Snr
maxs/Hi
1
2
SONU: Mevcut bir binann,

Can Gvenlii
Performans Dzeyini salamad zaman
deerlendirmenin tamamlanmas iin bina Hemen Kullanm performans dzeyine gre de
deerlendirilmelidir. Ancak performans hedeflerinden birini salamayan bina yetersiz kabul edildiinden,
binann Hemen Kullanm (HK) performans dzeyi iin deerlendirilmesine gerek yoktur.
14.7. BNA PERFORMANS DEERLENDRMES

Eleman performans dzeylerinin belirlenmesinin ardndan binann hedeflenen performans dzeyini
salayp salamad kontrol edilir. Bu kontrol parametreyle yaplr,
1. Hedeflenen performans dzeyine ait rsnr deerlerini salamayan KOLONLARIN tad kesme
kuvvetinin kat kesme kuvvetine yzde olarak oran,
2. Gz nne alnan deprem ynnde; hedeflenen performans dzeyine ait rsnr deerlerini
salamayan KRLERN deprem ynndeki toplam kiri saysna yzde olarak oran,
3. Greli kat telemeleri. Performans dzeylerine gre greli kat telemeleri snrlar aada
verilmitir.
Greli Kat telenmesi Oran
MN
Hasar Durumu
GV
15
ij/hij
0.01
0.03
0.04
Minimum Hasar Snrn (MN) Salamayan Kiri Says

<%10
1.
HesapYnndeki Tm Kiri Says
2. Hibir Kolon ve Perde hibir katta MinimumHasar Snrn Gemem elidir.
Hemen Kullanm
ij
3. Dorusal Hesap Sonucu Katlardaki GreliKat telemeleri hij 0.01
4.Varsa gevrek elemanlar (Kesmeden krlan) varsa glendirilmeli
Gvenlik Snrn (GV) Salamayan Kiri Says
<%30(leriHasar Blgesi (HB))

1.
HesapYnndeki Tm Kiri Says
Gvenlik Snrn (GV) Salamayan Kolon Kesme Kuvvetleri
2.
<%20
HesapYnndeki Tm Kat Kolon Kesme Kuvvetleri

Her ikiucu MinimumHasar Snrn (MN) gemi Kolon Kesme Kuvvetleri
<%30
3.
HesapYnndeki
Tm
Kat
Kolon
Kesme
Kuvvetleri
Can Gvenlii
Gvenlik Snrn (GV) Salamayan Kolon Kesme Kuvvetleri
<%40 son kat

4.
BNA
HesapYnndeki Tm Kat Kolon Kesme Kuvvetleri
DEPREM
5. Dorusal Hesap Sonucu Katlardaki GreliKat telemeleri ij 0.03
ij
PERFORMANSININ
6.Varsa gevrek elemanlar (Kesmeden krlan) varsa glendirilmeli
BELRLENMES
1.Herbir deprem ynnde KRLERN en fazla %20'si GME blgesine geebilir
1.Minimum
2.Dier (kirileri%20'sihari)tm tayc elemanlar 2.Belirgin hasar blgesinde olmal
3.leri
Her ikiucu MinimumHasar Snrn (MN) gemi Kolon Kesme Kuvvetleri
<%30
Gme ncesi3.Bir katta
e
Kuvvetleri
HesapYnndeki
Tm
Kat
Kolon
Kesm
4. Dorusal Hesap Sonucu Katlardaki GreliKat telemeleri ij 0.04
hij
5.Binann mevcut haliyle kullanmCan Gvenliibakmndan sakncal ve bina glendirilmeli.
1. Gme ncesi performans durumunu salamyorsa yap GME DURUMUNDA
Gme Durumu2.Binann mevcut haliyle kullanmCan Gvenliibakmndan sakncal
3.Ekonomik ise (tarihi ve milli yaplar hari) bina glendirilmeli.
PERDELER
BALANACAK
Kesit Hasar Snrlarna Gre Beton ve elik Birim ekildeitirmesi
Kesit hasar snr
MN
GV
G
Sargsz beton
Beton birim
elik birim
ekildeitirmesi
ekildeitirmesi
0.0035
0.0035
0.0040
0.010
0.040
0.060
Sargl beton
Beton birim
elik birim
ekildeitirmesi
ekildeitirmesi
0.0035
0.0135
0.0180
0.010
0.040
0.060
16
GLENDRLM (MANTO) KOLON PERFORMANS ANALZ

Betonarme manto mevcut kolonun pas pay syrlarak veya yzeyleri rselenerek uygulanr. Betonarme
sarg gerek yatay, gerekse dey donatnn yerletirilmesi, beton dklmesi ve minimum pas paynn
salanmas iin yeterli kalnlkta olmaldr. En az sarg kalnl 100 mmdir. Betonarme sarg alt kat
demesinin stnde balar ve st kat demesinin altnda sona erer. Eksenel basn dayanmnn
arttrlmas amac ile yaplan sargda, sarg betonu iindeki enine donat iin kolonun tm ykseklii
boyunca DY3.3.4.2de verilen kurallar uygulanr. Sarlm kolonun kesme ve basn dayanmlarnn
hesabnda, sarlm brt kesit boyutlar ile manto betonunun tasarm dayanm kullanlacak, ancak elde
edilen dayanmlar 0.9 ile arplarak azaltlr. Yukarda zlen rnekteki kolonlar daha nce 250x500250x1000 mm kesitinde alnarak hesaplar yaplmt. 250x1000 kolonunun kesiti 250x500 kolonuna gre
daha rijit olmasndan dolay sadece 250x500 kolonu her yne 150 mm geniletilerek aadaki ekilde
manto yaplmtr (betonarme mantonun minimum kalnl100 mm olmaldr).
7
16
4
16
Mevcut
kolon
250x500
4
16
k=1
K201 25/50
S202 k=1.33
k=1
55
2 K101 25/50 5
S102
S101
130
80
k=0.67 S201
55
7
16
zlen erevenin zati ve hareketli yklerin deimedii sadece S101 kolonun rijitlii deitiinden
dolay zmler bu duruma gre aadaki ekilde yeniden yaplmtr. Bilindii zere yapnn herhangi bir
elemannn rijitliinin deimesi i kuvvetleri deitirecektir.
MANTOLANAN S101 KOLONUN EKSENEL YK HESABI

Kiriin kesme kuvvet deerleri bulunarak kolonlara eksenel yk olarak aktarlr. Bu hesaplama aada
verilen ekil zerinde grlmektedir.
rnekte kiriin kesme deerleri aadaki ekilde bulunur.
171.03
113.63
133.07
31.92
48.05
37.38
171.03g=33.21 kN/m 133.07
111.46
48.05 q=9.33 kN/m 37.38
3
141.5
170.55
99.62
160.49
70.93
108.89
100.16
14.01
34.01
47.91
51.60
2
27.99
19.93
30.59
28.14
3.93
45.09
14.5
K201 L=7.60 m
128.69
128.69
5
5
170.55g=33.21 kN/m 160.49
K201 L=7.60 m
36.15
36.15
1.4
1.4
K201 L=7.60 m
128.69
128.69
1.32
1.32
42.66
2
25
50
NE
629.32
k=0.67 S201
93.71
151.44
47.91 q=9.33 kN/m 45.09
9.56
Ra=1
8.89
160.33
136.36
4
k=1
K201 25/50
k=1
S202 k=1.33
K101 25/50
25
S102
S101
100
97.48
K201 L=7.60 m
36.15
36.15
0.37
0.37
17
U momentleri
Kat
2
ND
1
2
MD
1
2
ME
1
NE
i ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-i=(128.69+5)+0.3x(36.15+1.4)=144.96 kN

j ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-j=(128.69-5)+0.3x(36.15-1.4)=134.12 kN
(G+0.3Q)
(G+0.3Q)
i ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-i=(128.69+1.32)+0.3x(36.15+0.37)=140.97 kN

j ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-j=(128.69-1.32)+0.3x(36.15-0.37)=138.11 kN
(G+0.3Q)
(G+0.3Q)
(Deprem)
(Deprem)
(G+0.3Q)
(G+0.3Q)

(G+0.3Q)
(G+0.3Q)
(Deprem)
j ucu mesnet momenti Mej=-629.32 kNm (Deprem)
i=j ucu mesnet eksenel kuvveti Nei=Nej=[(141.50+111.46)2.kat/7.60=33.28 kN
i=j ucu mesnet eksenel kuvveti
Nei=Nej=[(141.50+111.46)2.kat + (151.44+136.36)1.kat]/7.60=71.15 kN
Zemin kattaki S101 ve S102 kolonlarnn N-M ilikileri aada =0.02 ve dey donatlar yerletirme
planlarna gre N-M ilikisi izilir. Bu iliki depremin +X, -X, +Y ve Y ynleri iin ayr ayr izilerek bir kre
hacim elde edilir. Burada sadece depremin +X yn iin izilmitir. izilen bu N-M diyagramnda,
5. Dey yklemeler (G+nQ) sonucu bulunan Ndey ve Mdey deerleri iaretlenerek D noktas
bulunur.
6. Bulunan bu D noktasnn deerlerine deprem yklemesi sonucu bulunan Ndeprem ve Mdeprem
deerleri eklenerek bulunan kesit tesirleri N-M diyagram zerinde iaretlenerek E noktas i ve j
ular iin ayr ayr bulunur.
NS101DEY=ND=144.96+140.97=285.93 kN+NS101DEPREM=Nei=71.15 kN
=357.08 kN
18
MS101DEY=MDi=108.02 kNm
+ MS101DEPREM=Mei=8.89 kNm
NS101DEY=ND=134.12+138.11=272.23 kN+NS101DEPREM=Nej=71.15 kN
MS101DEY=MDj=15.19 kNm
=132.83 kNm
=343.38 kN
+ MS101DEPREM=Mej=-629.32 kNm =-614.13 kNm
Bu kesit tesirleri altnda S101 kolonunun donat hesab aadaki tabloda yaplmtr. Bu tablo
kullanlmadan da bilinen bir yntemle kolonun donatlar hesaplanabilir.
1. Donats belirlenen kolonun N-M diyagram aadaki ekilde izilir.
19
Kolonun i ucu iin bulunan N-M etkileim diyagramndan j ucu iin oluan N-M diyagram aadaki
ekilde elde edilmitir. Bu N-M diyagram kullanlarak kolonun artk moment deerleri glendirme ncesi
bulunan yntemle ayn ekilde hesaplanr.
i
D(283.75ND; 108.02MD)
D+Ei(357.08;132.83)
Mevcut
kolon
250x500
4
16
7
16
4
16
j
D+Ej(357.08;614.13)
7
16
Ej(357.08;614.13)
noktas zarfn iinde
kalyor yani kapasite
yeterli
Ei(357.08;132.83)
noktas zarfn iinde
kalyor yani kapasite
yeterli
D(272.23ND; 15.19MD)
N-M diyagramnn incelenmesinden glendirilen S101 kolonunun Eksenel kuvvet ve moment

kapasitesinin yksek olmasndan dolay artk momentlerin olumad grlmektedir. Yani sz konusu
kolon zati, hareketli ve deprem yklerini elastik blge ierisinde tayabilmektedir.
ekil 7A.1deki ikinci dorunun ucunun etkileim diyagramnn iinde kalmas durumunda 7A.1 uygulanamaz. r<1
olmasna kar gelen bu durumda etki/kapasite orannn hesabna esasen gerek olmad aktr.
Tayc elemanlarn glendirmesinde aadaki dzenlemelere uyulmaldr.
Deme
Kiri
Kolon
C40/50 BETON N
Deme
C30/37 BETON N
Temel
Temel
betonu
Kiri
Kolon
Temel
Temel betonu
20
GLENDRLM (LFL POLMER ELYAF (LP)) KOLON PERFORMANS ANALZ

Lifli Polimerler (FRP) zellikle uzay ve havaclk endstrisindeki atlma paralel olarak metal alamlarna
alternatif olarak snrl bir ekilde kullanlmaya baland. Kompozit malzeme teknolojilerinde son yllarda
yaanan gelimeler bu malzemelerin yap sektrnde de kullanmna olanak verdi. Lifli Polimerler
bugn boru endstrisinde ve yap glendirme ilerinde arlkl olarak kullanlmaktadr. 1 milimlik bir
malzeme ama elikten 40-50 kat hafif, stelik 7-8 kat daha salam. Bundan dolay DY yer alm
bulunmaktadr. zellikle yma ve betonarme yaplarda gerek deprem etkilerine kar gerekse dey
yklere kar yap elemanlarnn yk tama kapasiteleri Lifli Polimerler kullanlarak yaplardaki hacim
kayb minimum olarak arttrlmaktadr. Bu teknolojinin glendirmede en nemli zellii insanlarn
evlerini boaltmalarna gerek kalmadan gvenli, kolay ve hzl olarak glendirme uygulamalarnn
gerekletirilmesidir. Ayn zamanda sistemin ok hafif olmas binaya uygulama sonrasnda ilave bir yk
getirmemesi sonucu dier betonarme glendirme malzemelerine gre deprem yklerinde bir arta
sebep olmamasdr.
Lifli Polimer (CFRP) ile glendirmenin dezavantajlar:

1. Karbon lifle yaplan eleman onarmlarnda eleman rijitlii byk oranda arttrlrken kolon kiri
birleim blgesinin dnme rijitliinde herhangi bir art olmamakta dolaysyla rijitliinin artmasyla
iyice artan kesme kuvvetleri de kiri-kolon birleim yerinde hasar oluumuna sebep olmaktadr. Bu
sebeple uygulamasnn yapld tayc elemanlarda yaplacak statik hesaplar dorultusunda
kolon-kiri birleim blgelerinin de sarlmas gerekir.
2. Bu malzemenin beton ve elie nazaran pahal olmas.
o
3. Yangna kar dayanksz oluu (en fazla 80 C kadar yapsn bozmadan muhafaza etmektedir).
Olas bir yangn esnasnda 2-3 saniye ierisinde yapsnda bozulmalarn balayacak olmas bu
nedenle yangna kar zel izolasyon malzemelerinin kullanlmasn gerektirmektedir. Bu sebeple
dey yk altnda yetersiz tayc elemanlarn glendirilmesinde kullanlmas uygun deildir.
4. Karbon liflere yk transferi yapma yzeyinin beton dayanmna bal olduu iin C12 den daha
dk dayanmdaki kiri ve kolonlarda kullanlmamaldr. Aksi takdirde kelerde beton yzeyinin
dalmasna sebebiyet vererek fayda oran byk oranda azalmaktadr
5. 2007 Trk Deprem Ynetmeliine gre eni boyunun 2 kat olan kolonlarda (rnein 20x50 ebatl
kolonda kullanlamaz, 20x40 ebatl kolonda kullanlabilir) kullanlamayacak olmas
6. Kolon kelerinin yuvarlatlmadan malzemenin uygulanamamas nk malzemeyi gerilme
etkisinde kesebilecek keskin yzeylerin ortadan kaldrlmas gerekliliidir
Lifli Polimer (CFRP) ile glendirmenin avantajlar:

1. Tasarm kolay ve etkin
2. Standart hesap normlar ve uygulamalar mevcut (Avrupa, ABD)
3. Korozyon ve manyetik alan oluturmaz
21
4. Yapnn kullanm alann ve zamann dier yntemlere gre olduka az engeller

5. Uygulanmas olduka kolay olmasndan dolay makine ekipman gerektirmez
6. stenilen her eit yap eleman ve malzemesini glendirmek mmkn
7. Kullanm esnasnda bakm gerektirmez
8. Fabrikasyon olmasndan dolay kalite ve zelliklerinde ngrlen esaslarda sapma olmaz
9. Sistemin eilme, kesme, eksenel yk tama ve snekliini artrr
10. Mevcut ekil deitirmelerin ilerlemesini durdurur
11. Glendirme sonucunda yapnn ykn artrmaz
12. Tersinir ykler sonucu oluabilecek yorulma etkilerini engeller
gibi avantajlarn sralamak mmkn. Bu avantajlarn yapda etkisi uygulamaya yakndan baldr.
7.10.1.3 Lifli Polimer (LP) Sarg
LP tabakasnn kolonlarn evresine, lifler enine donatlara paralel olacak ekilde, sarlmas ve yaptrlmas ile sarglama salanr.
LP sargs ile betonarme kolonlarn sneklik kapasitesi, kesme ve basn kuvveti dayanmlar ile boyuna donat bindirme boyunun
yetersiz olduu durumlarda donat kenetlenme dayanm arttrlr. LP sarglama ile yaplan glendirmelerde tam sarg (tm kesit
evresinin sarlmas) yntemi kullanlmaldr. LP ile yaplan sarglamalarda sarg sonunda en az 200 mm bindirme yaplmaldr. LP
sargs dikdrtgen kolonlarda kolon kelerinin en az 30 mm yarapnda yuvarlatlmas ile uygulanr. LP uygulamas retici firma
tarafndan nerilen ynteme uygun olarak gerekletirilmelidir. LP ile sarglanan kolonlarda elde edilen kesme, eksenel basn ve
kenetlenme dayanmlarnn art ile sneklik artnn hesap yntemleri Bilgilendirme Eki 7Ede verilmektedir.
7E.1. Kolonlarn Kesme Dayanmnn Arttrlmas

LP ile sarglanm kolonlarn ve kirilerin kesme kuvveti dayanm Denk.(7E.1) ile hesaplanr.
Vr = Vc + Vs + Vf Vmax
Kesme kuvveti dayanmna betonun katks
snrlamak zere tanmlanan
(7E.1)
Vc , enine donatnn katks Vs ve asal basn gerilmelerini
Vmax deerleri TS-500 tarafndan nerilen denklemler ile, ancak 7.2ye gre
belirlenen mevcut malzeme dayanmlar kullanlarak hesaplanacaktr. Kesme kuvveti dayanmna LP

sargnn katks Vf sarglamann eritler halinde olmas durumunda Denk.(7E.2) ile hesaplanacaktr.
22
2 nf t f w f E f f d
sf
Vf =
(7E.2)
Denk.(7E.2)de nf tek yzdeki LP sarg tabaka saysn, tf bir tabaka LP iin etkili kalnl, wf, LP eridinin
geniliini, Ef, LP elastisite moduln, f LP etkin birim uzama snrn, d eleman faydal yksekliini, sf ise
LP eritlerin, eksenden eksene olmak zere, aralklarn gstermektedir (ekil 7E.1). Sarglamann srekli
yaplmas durumunda, wf =sf alnacaktr. Etkin birim uzama deeri Denk.(7E.3)e gre alnacaktr.
f 0.004
(7E.3)
f 0.50 fu
Denk.(7E.3)de fu LP kopma birim uzamasdr. Sreksiz (eritler halinde) LP kullanlmas durumunda LP eritlerin
aralklar sf,
(w f + d 4)
deerini gemeyecektir.
Tabla
rc
d
Lifli
polimer
tam sarg
sf
wf
a) Kolonlar
b) Kiriler
ekil 7E.1
7E.2. Kolonlarn Eksenel Basn Dayanmnn Arttrlmas
LP sarglama ile kolonlarn eksenel basn dayanmlarnn arttrlabilmesi iin, kolon kesitinin uzun
boyutunun ksa boyutuna oran ikiden fazla olmamaldr. Kolonlarn en kesitleri dikdrtgenden elipse
dntrlerek LPnin etkinlii arttrlabilir. Elips kesitlerde uzun boyutun ksa boyuta oran en fazla
olabilir. LP ile sarglanm bir kolonun eksenel yk dayanm hesaplanrken beton basn dayanm iin fcd
yerine Denk.(7E.4) ile belirlenen fcc deeri kullanlacaktr.
fcc = fcm (1+2.4(f1 /fcm )) 1.2fcm

Denk.(7E.4)de
fl
f cm
sarlmam betonun mevcut basn dayanm,
fl
(7E.4)
LP sargnn salad yanal basn miktardr.
Denk.(7E.5)e gre hesaplanacaktr.
fl =
1
a f f E f
2
(7E.5)
Denk.(7E.5)def Denk.(7E.3) ile hesaplanacaktr. Bu denklemde a kesit ekil etkinlik katsays, f LP hacimsel
orandr. a eitli kesitler iin Denk.(7E.6)da verilmitir.
23
1
b
a =
h
2
2
1 (b 2rc ) + (h 2rc )
3bh
Dairesel kesit
Elips kesit
Dikdrtgen kesit
(7E.6)
Denk.(7E.6)da b ve h dikdrtgen kesitler iin ksa ve uzun kenar boyutlar, eliptik kesitlerde ksa ve uzun boyutlar iin
elipsin ilgili boyutlar, rc ise dikdrtgen kesitlerde kelerde yaplan yuvarlatmann yarapdr (ekil 7E.2).
b
rc
rc
rc
h
b) Dikdrtgen kolon
a) Dairesel kolon
Dolgu
beton
c) Eliptik kolon
ekil 7E.2
7E.3. Kolonlarn Snekliinin Arttrlmas
LP sarglama ile kolonlarn snekliinin arttrlabilmesi iin, kolon kesitinin uzun boyutunun ksa boyutuna
oran ikiden fazla olmamaldr. Elips kesitlerde uzun boyutun ksa boyuta oran en fazla olabilir. LP ile
sarglanm bir kolonda sarglanm beton basn dayanmna kar gelen birim ksalma (cc) Denk.(7E.7)
ile belirlenebilir.
cc = 0.002 1 + 15(f1 / fcm )0.75
(7E.7)
Denk.(7E.7)defl Denk.(7E.5) ile hesaplanacaktr. LP sarglama ile snekliin arttrlabilmesi iin

Denk.(7E.4) ile belirtilmi olan minimum dayanm art salanmaldr.
(a) Dorusal elastik hesap yntemleri kullanlrken herhangi bir kolonda Denk.(7E.7) ile hesaplanan cc
deerinin 0.018 deerinden byk olmas durumunda sz konusu kolonun sarglanm olduu, aksi halde
sarglanmam olduu kabul edilir.
(b) Dorusal elastik olmayan hesap yntemleri iin LP ile sarglanm kesitlerin moment-erilik ilikisi elde
edilirken, LP ile sarglanm beton iin iki dorudan oluacak ekilde idealletirilmi bir gerilme-ekil
deitirme ilikisi kullanlabilir. Bu ilikide bkm noktasnda gerilme ve ekil deitirme deerleri fc
(kapasite) ve 0.002 alnabilir. Gerilme-ekil deitirme ilikinin son noktasndaki deerler Denk.(7E.4) ve
Denk.(7E.7) ile hesaplanr. Plastik ekil deitirmelerin meydana geldii LP ile sarglanm betonarme
tayc sistem elemanlarnda, performans dzeylerine gre izin verilen maksimum beton birim ksalma
24
deerleri kesit gme snr iin Denk.(7E.7) ile hesaplanan deere eit olmal. Gvenlik snr iin
Denk.(7E.7) ile hesaplanan deerin %75i, minimum hasar snr iin ise 0.004 alnacaktr. Bu deerler ve
kesitteki donat eliinin birim uzama deerleri 7.6.9da belirtilen st snrlar aamaz. Bu snr aada
belirtilmitir.
7.6.9. Betonarme Elemanlarn Kesit Birim ekil Deitirme Kapasiteleri

7.6.9.1 Beton ve donat eliinin birim ekil deitirmeleri cinsinden 7.6.8e gre elde edilen deprem istemleri, aada
tanmlanan birim ekil deitirme kapasiteleri ile karlatrlarak, kesit dzeyinde tayc sistem performans belirlenecektir.
7.6.9.2 Plastik ekil deitirmelerin meydana geldii betonarme snek tayc sistem elemanlarnda, eitli kesit hasar
snrlarna gre izin verilen ekil deitirme st snrlar (kapasiteleri) aada tanmlanmtr:
(a) Kesit Minimum Hasar Snr (MN) iin kesitin en d lifindeki beton basn birim ekil deitirmesi ile donat elii
birim ekil deitirmesi st snrlar:
(7.8)
(cu )MN = 0.0035 ; (s )MN = 0.010
(b) Kesit Gvenlik Snr (GV) iin etriye iindeki blgenin en d lifindeki beton basn birim ekil deitirmesi ile donat elii
birim ekil deitirmesi st snrlar: (cg: en d basn lifindeki sargl beton birim ksalmasnn snr deerini, s: yanal donat
hacmsal orann sm: minimum yanal donat hacmsal orann)
(cg )GV = 0.0035 + 0.01 (s / sm) 0.0135
(s )GV = 0.040
(7.9)
(c) Kesit Gme Snr (G) iin etriye iindeki blgenin en d lifindeki beton basn birim ekil deitirmesi ile donat elii birim
ekil deitirmesi st snrlar:
(cg )G = 0.004 + 0.014 (s/sm) 0.018 (s )G = 0.060
(7.10)
Gznne alnan enine donatlarn 3.2.8e gre zel deprem etriyeleri ve irozlar olarak dzenlenmi olmas zorunludur.
7E.4. Kolonlarda Yetersiz Bindirme Boyu in Sarglama

Kesit boyut oran ikiden byk olan veya boyuna donatlar dz yzeyli olan kolonlar iin sarg etkisi
yetersiz olacandan bindirme blgelerinin glendirmesi LP sargs ile yaplamaz. Boyuna donatlar
nervrl olan kolonlarda bindirme boyu yetersizliini gidermek zere gereken LP kalnl Denk.(7E.8)e
gre hesaplanr.
tf =
Denk.(7E.8)de bw kesit genilii,
500b w ( fk fhs )
Ef
(7E.8)
f h s enine donatda 0.001 birim uzamaya karlk gelen gerilmedir. a
faktr farkl kesitler iin Denk.(7E.6)ya gre hesaplanmaldr. Denk.(7E.8)deki
f k deeri Denk.(7E.9)a
gre hesaplanacaktr.
fk =
A s fym
p
2n + 2( + d) L s
(7E.9)
25
Denk.(7E.9)da
As kolon donat alan (tek ubuk iin), fym mevcut donat akma dayanm, p ekirdek
kesiti evresi, n bindirme yaplm donat says, donat ap,
d pas pay kalnl ve L s var olan
bindirme boyudur.
Lif (Fiber) Tipi
Karbon
Yksek Dayanml (RNEK)
ok Yksek Dayanml
Yksek Modulus
ok Yksek Modulus
Cam
E
S
Aramid
Dk modulus
Yksek modulus
elik
Nihai ekme
ekme Dayanm
Elastik
Birim Uzamas
Modulus(GPa)
(MPa)
(%)
215-235
215-235
350-500
500-700
3500-4800
3500-6000
2500-3100
2100-2400
0.4-2.0
1.5-2.3
0.5-0.9
0.2-0.4
70
85-90
1900-3000
3500-4800
3.0-4.5
4.5-5.5
70-80
115-130
3500-4100
3500-4000
4.3-5.0
2.5-3.5
200
400
25
Karbon
Cam
Aramid
Normalize Edilmi Spektrum vmesi
Enerji emme
yok
Enerji emme var
2.5
2.0
60%
azalma
1.5
77%
azalma
Periyod
1.0
uz.
0.5
0.5
1.0
1.5
Periyod (s)
2.0
2.5
S101 kolonu daha nce incelenerek aadaki gibi N-M diyagram elde edilmitir.
C-S101 kolonu ND=G+0.3Q=ND1.kat + ND1.kat=138.50+139.35=277.85 kN-149.02=128.83 kN
26

i ucu
S101Kolon
Bu deerlerden kk olan NK = 280 kN alnr

j ucu

NK=280 kN>128.83 eksenel kuvvet st snr almtr. O zaman i ve j ular iin N-M diyagramnda
NK=128.83 kN alnarak MK=-63 kNm olarak bulunur.
S101 KOLONU
500X250
3 cm
S101 KOLONU
i ucu
50 cm
S101 KOLONU
j ucu
182.04
3 cm
25 cm
Kolon Kesiti
Ei(397.45;-160.66)
Ej(397.45;132.83)
D(277.85ND;51.19MD)
D(277.85ND;-30.58ND)
MKi=70 kNm
NKi=280 kN
MKj= -75 kNm

NKj=380 kN
NKi=128.83 kN iin
MKi=-63 kNm bulunur.
NOT: Buna gre gevrek krlma kontrolnde Mki=75 kNm yerine Mki=63 kNm kullanlacak demektir.
LP SARGILI S101 KOLONUN KESME KAPASTES
LP sargl kolonlarn kesme kapasitesi,
Vr =
betonun kesmesiVc
etriyenin kesmesiVs
Vr = Vc + Vs + Vf Vmax = 0.22 A c fck
+ LPnin
kesmesiVf
Vmax = 0.22 A c fck
Bantsyla hesaplanr. Bu bantdaki deerler TS500de belirtildii ekilde aada hesaplanmtr.

Vmax = 0.22 fcd b d = 0.22 20000 0.25 0.48 = 528 kN
Vcr =0.65fctd A c =0.65x1.2x250x500=97500 N=97.5 kN
A sh
s bk
4kol x 508alan
100etriye aral x(250kolonkenar 2x 20pas )
= 0.0095
3/8As
314
2/8As
shy =
A sh
4kol x 508alan
=
= 0.0044
s bk 100etriye aral x(500kolonkenar 2x20pas )
3/8As
414
hk =50
cm
TS 500
GRE
KESME
HESABI
shx =
Vc =0.8Vcr =0.80 x 97.50=78.00 kN
Kolon kesiti
Pas pay 20 mm
Etriye 8
fywk=420 kN/mm2
fck=30 kN/mm2
bk =25 cm
Vwx
420
= shx fyd A c = 0.0095 x 250x500x
= 433695.65 N = 433.70 kN = Vs
1.15
Vwy = shy fyd A c = 0.0044 x 250x500x
420
= 200869.56 N = 200.87 kN
1.15
27
Kullanlan Lifli Polimerin zellikleri

nf :
tf :
wf :
Ef :
f :
d:
sf :
u
Tek yzdeki LP sarg tabaka says
Bir tabaka LP iin etkili kalnlk
0.20
LP eridinin genilii (mm)
100
LP elastisite modl
230,000
LP etkin birim uzama snr

Eleman faydal ykseklii
LP eritlerinin eksenden eksene aral (mm)
0.004
585
150
Maksimum uzama
0.01
LP sarg uygulamas Deprem Ynetmeliinde erit halinde (ekil a) yaplmas aklanmasna karn
uygulamada srekli sarlarak yaplmas hatta bandaj gibi st ste birka tabaka yaplmas daha yaygn
olarak kullanlmaktadr (ekil b). Gerekte de tek sarg betonarme gibi bir malzeme iin ok etkili olaca
dnlemez.
S101 kolonuna yaplan sarg uygulamasnn ekil bdeki gibi 2 kat ve birbiri stne 40 mm bindirilerek
yaplmas halinde kolonun kesme kuvveti aadaki ekilde hesaplanr.
Vf =
2 nf t f w f Ef f d 2 2 0.2 100 250000 0.004 480

=
= 640000 N
sf
60
Vr = Vc + Vs + Vf = 78 + 433.70 + 640 = Vr = 1151.7 > Vmax = 528

bmax
2
1.
LP ile kolon basn dayanmnn artrlmas iin bmin
2. f = f (1 + 2.4 [f / f ]) 1.2f
1 cm
cm
cc
cm
ki yzeydekinin
yars
Kesit etkinlik katsays
f1 =
kisi birden
salamaldr.
a f f E f
a = 1
2
[b 2rc ]2 + [h 2rc ]2
3bh
= 1
[250 2 30]2 + [500 2 30]2

= 0.387
3 250 500
28
w (b + h) 2 t f )
100 (250 + 500) 2 0.2)
LP hacimsel oran f = LP Kat says f
= 2
= 0.008
b
s
250 500 60
f1 =
a f f E f
2
0.387 0.008 0.004 230000

= 1.42 kN
2
kisi birden
bmax
500
2
=22
1.
250
b
min
LP ile kolon basn dayanmnn artrlmas iin 2. fcc = fcm (1 + 2.4 [f1 / fcm ]) 1.2fcm
2. f = 10(1 + 2.4 [1.42 / 10]) 1.2 10
cc
13.41 12 salyor.
SONU: LP sargsnn S101 kolonuna %12 (13.41/12=1.12) eksenel basn dayanm kazandrm bulunmaktadr.
LP SARGILI KOLONUN (S101) GEVREK KIRILMA KONTROL (DAHA NCE YAPILAN S101 AYNI)
Kolonlarn gevrek krlma kontrol dme birleen kiri momentleri ve kolon kesme kuvvetleri dikkate
alnarak hesaplanr. Bu kontrol iin,
1. Kolonlarn alt ve st ularnda, KKO=
Dm Kolon Moment Kapasitesi (MK,(NM'den ) )

Dm Kiri Moment Kapasitesi (Mr )
KR Mr TAIMA KAPASTES
i ucu
j ucu
-6
'
)] 10-6
2
Asist 420+214=1564 mm
2
Asialt 620=1884 mm
-262.60
316.32
'
)] 10
2
Asjst 420+214=1564 mm
2
Asjalt 620=1884 mm
-262.60
316.32
Olarak bulunmutu. Kolonlarn ise N-M diyagramndan aadaki tablodaki gibi bulunmutu.
KOLON MK TAIMA KAPASTES (N-M DEN)
i ucu
NKj=158.25 kN
MKj= -75 kNm (-63 alnr nk eksenel kuvvet st snr almt
KKOS 101STU =
701. kat + 622. kat altKABUL

316.32kiri . alti . ucu + 0soldakiriyok
= 0.42
j ucu
NKj=380 kN
MKj= 70 kNm
(Kolonlarkirilerdenzayftrkolonlar kirilerdennceplastik olur DY.3.3 )
KKOS 101ALTU MESNET OLDUU N BAKILMAZ DELSE BAKILIR .

KKO <1olduu iin, Vei = Ve j =
( MKi + MKj )NM

L net
MKi ve MKj N M'den eksenel kuvvet st snr alm deerler kullanlr . Almam ise MK deerleri kullanlr .
KKOS 101 = 0.42 <1 ise Vei = Ve j =
(MKi + MKj )NM ( 63i + 70 j )NM

=
= 53.20 kN< VrTS 500 = 233.79 kN SNEK DAVRANI
L net
2.5
29
KOLONLARIN DEPREM PERFORMANSININ BELRLENMES

Yukarda kirilerde hesapland gibi kolonlarn etki-kapasite oran olan r,
Deprem MomentiR=1
ME
Snek eleman r = Artk Moment Kapasitesi = M M

K
D
ETK KAPASTE ORANI ( r )
Kesme Kuvveti
Gevrek eleman r =
= V
Kesme Kapasitesi VrTS 500

Bantsyla hesaplanr. Hesaplanan bu deer Tablo 7.3 deki rsnr deeri ile karlatrlarak kolonun
performans belirlenir. N-M diyagramndan NK deerleri i ve j ular iin ayr ayr alnr. Eer eksenel
kuvvet st snr alm ise o deerler geerlidir.
NOT: LP sargs S101 kolonun eksenel kuvvet tama gcn %12 orannda artrmt. Burada kolonlarn
eksenel kuvvet deerlerinin ayn oranda artrlmasnda bir saknca bulunmamaktadr. (Bu durum
aratrlm ve konu hakknda incelediim kaynaklarda bir bilgiye rastlanmamtr.)
Kolon
Vei = Vej
NK
NK
A c fcm
1.12x128.83snralm=144.29
144290
= 0.115
250 500 10
1.12x380=425.6
0.34
S101
b d fcm
Vei = Vej
b d fctm
Vei = Vej
b d fctm
53200
= 0.453
250 470 1.0
53200
= 0.453
250 470 1.0
Buna gre Tablo 7.3n 1. ve 3. satrlar arasnda enterpolasyon yaplarak aadaki ekilde bulunur.
i ucu rhesap =
Medeprem
MAartk
ME
81.64
=
= 4.34
MK MD 70 51.19
j ucu rhesap =
Medeprem
MAartk
ME
130.08
=
= 4.01
MK MD 63 30.58
30
Kolonun i ucunun MN hasar blgesi performans durumunun hesab:
NK
= 0.115 0.10
A c fcm
MN=3
<
ve
i ucu rhesap =
Vei = Vej
b d fctm
Medeprem
MAartk
53200
= 0.453 0.65 7.3'de 1. satr
250 470 1.0
ME
81.64
=
= 4.34 rtablo<rhesap MN BLGESN salamyor
MK MD 70 51.19
(Can Gvenlii)
NK
= 0.115 0.10 kabul edilerek sonu bulundu. Eer bu kabul yaplmadan 7.3
A c fcm
tablosunun 1. ve 3. satr deerleri kullanlarak hesap aada yaplmtr.
Yukardaki tabloda
NK
= 0.115 (hassasiyet 0.01) 0.1-0.4 arasndadr. 0.1-0.4 arasnda 0.01den 30 tane deer bulunmaktadr.
A c fcm
Hesap edilen 0.10+0.015=0.304
0.1 ise MN=3
0.015de 15 tane 0.01 deeri bulunmaktadr.
0.4 ise MN=2 arasnda 1 deer bulunmaktadr.
ise
15x0.0333=0.5
MN=3 0.5=2.50
MN=2 + 0.50=2.50
j ucu rhesap =
Medeprem
MAartk
ME
130.08
=
= 4.01
MK MD 63 30.58
2.50tablo>4.01hesap MN BLGESN salamyor (Can Gvenlii)
rtablo>rhesap
Can gvenlii performansn salamad grlmektedir. Dier performans durumlar sadece 1. kolon
kullanlarak aadaki ekilde yaplmtr.
Kolonun i ucunun GV hasar blgesi performans durumunun hesab:
NK
= 0.115 0.10
A c fcm
ve
Vei = Vej
b d fctm
53200
= 0.453 0.65 7.3'de 1. satr
250 470 1.0
Medeprem
ME
81.64
=
=
= 4.34 GV BLGESN salyor Yani kolonun i
ucu belirgin hasar blgesinde
GV=6
<
i ucu rhesap =
Kolonun i ucunun G hasar blgesi performans durumunun hesab:
NK
= 0.115 0.10
A c fcm
G=8
<
i ucu rhesap =
ve
Vei = Vej
b d fctm
Medeprem
MAartk
53200
= 0.453 0.65 7.3'de 1. satr
250 470 1.0
ME
81.64
=
= 4.34 G BLGESN salyor. Zaten GVden
MK MD 70 51.19
kkt bu kontrol yapmaya gerek bile yok.
i ucu iin yaplan ilemler j ucu iinde ayn ekilde yaplarak performans durumlar belirlenir.
31
S101 kolonunun can gvenlii performansn LP sargsyla salamak iin salanmas iin gerekli eksenel
kuvvet tama kapasitesi artracak ynde dayanm yksek ve ok katl LP kullanarak yapmakla
mmkndr. Bilindii gibi LP eilme almaz. Veya kolonun eksenel kuvvet tama kapasitesini dk
moment kapasitesini ekilde grlen dikdrtgen blok iinde tutarak moment deerlerinin byk olmasn
salamakla mmkndr. Moment deerlerinin byk olmas durumunda r (etki/kasite) oranlar dk
olacandan Tablo 7.3 deki r (etki/kasite) deerleri byk olacak ve istenilen performans dzeyi
salanacaktr. zmlerde bu durum dikkate alnarak baz hallerde geri zm yaplarak istenilen dzey
Tekrar
ykleme
Snme
geri
Elastik
dn
geri
dn
P
dL, elastik ksalma
dL, snme ksalma
Kalc
deformasyon
E(Mei-Nei)
Snme deformasyonu
Elastik
Snme
deformasyon
D(MDi-NDi)
E(Mej-Nej)
D(MDj-NDj)
Yk
kaldrld
her zaman olmamakla birlikte elde edilebilir.
(b)
32
RNEK: Boyutlar verilen mevcut binann performansnn belirlenmesi.
A
B A
B
6m
30x50
20x200
30x50
8m
30x40
30x40
7m
8m
Beton (Tm Betonarme Elemanlar) C25 (fcm=25MPa)S420 (fym=420 MPa)

Betonarme Elastisite Modl Ec=30000 Mpa Donat elii Elastisite Modl Es=200000 MPa
Beton Malzeme Gvenlik Katsays s= 1.00
Donat elii Malzeme Gvenlik Katsays c= 1.00
289
319
638
1416
57
47
-
530
113
269
NGX
238
339
-
94
677
1416
NQX
137
60
477
40
120
269
NGY
81
NQY
7.4.13 Eilme etkisindeki betonarme elemanlarda atlam kesite ait etkin eilme rijitlikleri (EI)e
kullanlacaktr. Daha kesin bir hesap yaplmadka, etkin eilme rijitlikleri iin aada verilen deerler
kullanlacaktr.
(a) Kirilerde: (EI)e = 0.40 (EI)o
(b) Kolon ve perdelerde, ND/(Ac fcm) 0.10 olmas durumunda: (EI)e =0.40 (EI)o
ND/(Ac fcm) 0.40 olmas durumunda: (EI)e =0.80 (EI)o
Eksenel basn kuvveti ND nin ara deerleri iin dorusal enterpolasyon yaplabilir. ND, deprem hesabnda
esas alnan toplam ktlelerle uyumlu yklerin gz nne alnd ve atlamam kesitlere ait (EI)o eilme
rijitliklerinin kullanld bir n dey yk hesab ile belirlenecektir. Deprem hesab iin balang durumunu
olu turan dey ey yk hesab ise, yukarda belirtildii ekilde elde edilen etkin e ilme rijitlii (EI)e
kullanlarak, deprem hesabnda esas alnan ktlelerle uyumlu yklere gre yeniden yaplacaktr. Deprem
hesabnda da ayn rijitlikler kullanlacaktr.
4
Kiri hesab: 25x50 I=0.002604 m E=30000 MPa EI=781.25 kNm
(EI)o=0.4EI=312.5 kNm
Ac=300x500=150000 mm
EI
ND=NDx+NDy=1416+1416+0.3x(269+269)=2993.4 kN
0.8EI
ND
2993.4103
=
= 0.9978 > 0.1
A c fcd 150000 20
0.80EIo=0.8x30000000x0.003125=75000 kNm
0.4EI
0.1
0.4
0.9978
ND/Acfc
33
KEST HASAR SINIRLARINA GRE TANIMLANAN BETON VE ELK BRM DETRME KAPASTELER
Sargsz Beton
Sargl Beton (3.3.4KR-3.4.4KOLON-3.6.5.2PERDE)
Kesit Hasar Snr
Beton Birim ekil

Deitirmesi
elik Birim ekil

Deitirmesi
Beton Birim ekil Deitirmesi
elik Birim ekil

Deitirmesi
MN
GV
G
0.0035
0.0035
0.0040
0.010
0.040
0.060
0.0035
0.0125
0.018
0.010
0.040
0.060
ncelene rnekte,
m
1. Katsays 2 kat (H=6 )

2. Burulma dzensizlii katsays bi<1.4
3.
KAT
1. Kat
uDM (mm)
2. Kat
uDM (mm)
C
A1- A2
B1-B2
C1- C2
1,3575 1,4091 1,4761
2,4817 2,5780
2,7043
1.1242
1.1690
1.2282
EX (+0.05) 1,2895 1,4046 1,5565
2,3493 2,5688
2,8595
1.0502
1.1642
1.3030
EX (-0.05)
2,6138 2,5867
2,5485
1.1887
1.1737
1.1534
DM
EX
1,4251 1,413 1,3951
= ui +1 ui = u2 u1
max 1.4761
=
= 0.0005
h
3000
max 1.3030
=
= 0.00043
h
3000
st kat 1. aklk kiriinin hesaplar sonucu bulunan aklk momenti

1.4G+1.6Q=1.4x79.03+1.6x15.63+0deprem=135.65 kNm olarak hesaplanr. Buna gre aklk donats
aadaki ekilde elde edilir.
Kat
420
214
2.kat
520
614
1.kat
10-4
10
/h
2 135.65.106
Md = 0.85fcdb c [d c / 2] c = 480 4802
= 87.83
0.85 (25 / 1.5) 250b
As =
135.65.106
= 852.23 mm2
365 (480 87.83 / 2)
50
Kiri
kesiti
Fc=0.85fcdbc
c
d
d-c/2
Fs=Asfyd
924seilen
As
2
=
= 0.0077
25
=
bd
250
480
Seilen
fctd
(0.35 25 / 1.5)
donat
Kontrol min = 0.8 f = 0.8x (420 / 1.15) = 0.00313 [DY3.4.2.1]

614
yd
= max A c = 0.02x250x480 = 2400 mm2 [DY3.4.2.4]

(924 mm )
A
smax
A smin < A sm evcut < A s max
34
Msol =1.4 111.73 +1.6 21.88 =191.43kNm > Msoldeprem =111.73 + 21.88 +14.87 =148.48kNm
Md
191.43
m 0.30
0.195 0.30
=
= 0.195 1 =
=
= 0.112
m =
2 17000
'
bdf
1 ( 2/ 48 )
0.25
0.48
1
(
d
/
d
)
cd
pas
Sol mesnet
fcd
17000
2
= 0.363 + ( 0.112 ) = 0.251 A s 1 = f bd = 0.251365000 250 480 =1402.85mm
yd
Seilen donat:4 20 ek + 2 14montaj =1564mm 2 ( st donatnn 1/ 4' kiriboyuncaolur(DY )

Sa mesnet iinde ayn donatlarn bulunduu kabul edilmitir. Deilse yukardaki gibi hesaplanr.
6m
214
420
420
620
30x50
20x200
30x50
a/2 a/2
8m
30x40
30x40
d
V=202.63
a/2 a/2
V=239.78
V=158.15
V=183.91
(1.4G+1.6Q)
(G+Q+E)
7m
8m
Deprem yn dikkate alndnda i ucu
alt donats ekme
st donats basnca
j ucu
'
Buna gre tama gc momentleri, Mri = [ A s fyd ( d dpas
)]
alt donats basnca
alr.
st donatsekme
bantsyla hesaplanabilir (U. Ersoy sh.533).
i ucu
j ucu
-6
'
)] 10-6
2
Asist 420+214=1564 mm
2
Asialt 614=924 mm
-262.60
161.88
'
)] 10
2
Asjst 420+214=1564 mm
2
Asjalt 620=994 mm
-262.60
161.88
i ucu MDi =G+0.3Q=111.73+0.3 21.88=118.29 kNm
Kiri momentleri
j ucu MDj =G+0.3Q=163.17+0.3 31.92=176.75 kNm
B
Yap 2 katl, h1=
h2=3 m 3o, Ao=0.2,
TA=0.15s,
TB=0.40s, Ra=4
S4 100/25
K104
K103
K101
S2 10
S1 50/25
/25
k=1
Q=9.33 kN/m
3 K201 25/50 6
G=33.21 kN/m
k=0.67 S201
S202 k=1.33
k=1
2 K101 25/50 5
Q=9.33 kN/m
25
25
S102
G=33.21 kN/m
S101
50
100
S3 25/100
K102
m
10
Artk Moment=Bir kesitin tama gcnden zerindeki yklerden dolay olan eksilmeden sonra depreme kalan moment
i ucu
j ucu
Mri
MDi
Artk moment
MA
Mri
MDi
Artk moment
MA
161.88
-118.29
Mri-MDi=161.88-(-118.29)=280.17
-262.60
-118.29
Mri-MDi=-262.60-(-118.29)=-144.31
-262.60
-176.75
-85.85
161.88
-176.75
14.87
Deprem
soldan
Deprem
sadan
35
Mri=161.88
Mrj=262.60
MDi=118.29
MDj=176.75
+Mr
Mri=161.88
MAi=161.88+118.29=280.17
MAi=161.88+118.29=280.17
MDi=118.29
0
MDj=176.75
MAj=-262.6-(-176.75)=-85.85
MAj=-262.6-(-176.75)=-85.85
Mrj=262.60
-Mr
KR DAVRANII KONTROL (SNEK/GEVREK=ELMEDEN/KESMEDEN)

119.24
126.61
142.76
148.3
149.57
101.12
47.2
56.22
93.35
116.8
28.2 19.02
G
N
Vx
Vy
Q
Mx
My
Vx
Vy
Ex
Mx
My
Vx
Vy
Ey
Mx
My
Vx
Vy
Mx
My
st -259,55 62,64 37,64 -82,31 -99,60 -47,08 12,25 7,23 -15,63 -19,48 -5,29 10,56 1,79 -1,48 -17,69
2,05
0,09
35,81
-28,92 -0,17
Alt -289,55 62,64 37,64 30,60
3,90 13,99
2,05
0,09
35,81
78,50 0,09
st -550,24 25,31 14,38 -46,00 -49,65 -94,46 4,95 2,76 -0,43 -9,72 -16,50 18,04 5,73 2,50 -23,57
4,15
0,38
102,12
49,56 0,45
Alt -580,24 25,31 14,38 -2,86
4,15
0,38
102,15
356,01 0,68
2. Kat
88,30 -47,08 12,25 7,23
6,07 17,28 -5,29 10,56 1,79
1. Kat
26,27 -94,46 4,95
5,14 -16,50 18,04 5,73 19,71 30,54
1600
200
=0.001/3 ay
150
1200
=0.001/saat
100
50
0.002
0.004
0.006
70
800
400
=0.001/dakika
0
Agrega oran %
60
50
Bzlme
(kg/cm2)
2,76 -0,14
80
Odman 1968
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8 S/
ekil: Ykleme hznn beton dayanmna etkisi
1. Glendirme projelerinde ilave edilen tayc elemanlarn mevcut elemanlarla birlikte

davran gstermesi iin yrrlkte olan Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar
Hakknda Ynetmelik-2007 7.10.5.1 ereve Dzlemi inde Betonarme Perde Eklenmesi,
Betonarme sisteme eklenecek perdeler ereve aksnn iinde dzenlenecek, temelden balayarak perde st
kotuna kadar srekli olacaktr. Bu amala, perde u blgesindeki boyuna donatlarn ve gerei durumunda
perde gvdesindeki boyuna donatlarn perde ykseklii boyunca sreklilii salanacaktr. Perdeler, iinde
36
bulunduklar ereveye ankraj ubuklar ile balanarak birlikte almalar salanacaktr. Ankraj ubuklar,
mevcut ereve elemanlar ile eklenen betonarme perde eleman arasndaki arayzlerde deprem kuvvetleri
altnda oluan kayma gerilmelerini karlamak iin yeterli dayanma sahip olacaklardr. Arayzlerdeki kayma
gerilmelerinin ereve
hesaplanacaktr.
elemanlar boyunca dalm bilinen
Ankraj
ubuklarnn
tasarmnda
TS-500:
mekanik
4.1.7deki
prensiplerine uygun
srtnme
kesmesi
olarak
esaslar
kullanlacaktr. En kk ankraj ubuu ap 16 mm, en az ankraj derinlii ubuk apnn on kat ve en geni
ubuk aral 40 cm olmaldr. olmas
gereini ngrd,
2. Betonarme Yaplarn Tasarm ve Yapm Kurallar-TS500 (2000), 8.1.7 - Srtnme Kesmesi ki
ayr malzemenin birletii dzlemlerde veya ayr zamanlarda dklm iki beton yzeyinin
birletii dzlemlerde, kesme hesab ve donat detaylandrmas bu blmdeki kural ve ilkelere
gre yaplr. Srtnme kesmesi iin hesap yaplan dzlemde, nce bir atlak olutuu varsaylr.
Srtnme kesmesi iin de Vr =Awf fyd koul salanmaldr. Snrnn bulunduu,
3. Proje
ve
deney
verilerine
gre
bir
ankraj
ubuunun
tayaca
kesme
kuvveti
Vr = A wf fyd = [(314(20) x420x0.6=79128 N=79.128 kN olarak bulunduu ve bu deerin hesaplarda
bulunan kesme kuvveti deerinden byk olduu,

4. Ankraj ubuunun minimum apnn ynetmelikte belirtilen 16 mm (16) yerine 20 mm (20)
daha byk ap kullanlarak emniyetli ynde olduu,
5. Ankraj ubuklarna uygulanan ekme kuvvetinin,
Vr = 0.7A wf fyd = 0.7x(314( 20) )x365=80227 N=80.227 kN
olduu
ve
tm
ubuklara
uygulanan
ekme kuvvetinin bu deerden byk olduu test sonularndan grld,

6. Testleri yapan laboratuarn ilgili bakanlk kriterlerini ve kalibrasyon deerlerini salad (Ek: 1
raporlar),
7. Literatrde yaplan almalarda ankraj ubuklarnn istenilen eksenel ve kesme kuvvetini

salamas iin etkili olan parametreler aadaki resimlerden grlebildii,
Tespit edilmitir.
Betonun konik
Ankraj donatsnnAnkraj donatsnnAnkraj donatsnn krlmas
syrlmas
kopmas
syrlmas ile betonun
krlmas birlikte
37
38
39
Tepe telenmesi
Gme
ncesi
Can
gvenlii
Hasar kontrol
Spektral telenme
Snrl
gvenlik
Yksek sismik
talep
Spektral ivme
Ykm
Kapasite spektrumu
Hemen kullanm
Glendirme
Sismik
talep
Spektral ivme
Taban Kesme Kuvveti
Kullanmaya devam
Deprem
yk
ATC 40 1996
Dk sismik
talep
Zayf yap
Performans
noktalar
Spektral telenme
Yapnn elemanlarnn dolaysyla sistemin performansa dayal deerlendirilmesi deiik parametreler

kullanlarak yapmak mmkndr. Ancak her zaman yapnn mevcut durumunun ve yapya etkimesi olas
yklerin gerek deerlerini kestirmekle bu deerlendirmeyi esas klacaktr. Bu nedenle yapnn her
elemannn performansnn iyi bilinmesi kanlmazdr. Aksi halde yapnn ykmn nlemek deil hasar
grme derecesini azaltmak olur.
PERFORMANSYON SEVYES
DEPREMN 50 Ylda Alma Olasl
Hemen
Kullanm
Can
Gvenlii
Gme
ncesi
Gme
%50
Sk
%20
Arasra
%10
Nadiren
%5
ok nadiren
40
Perdeli yapnn davran ereveli yapdan farkldr. ereveli yapnn yatay ykler altnda ekil
deitirmesi kat ykseldike di deplasman miktar azalrken perdeli yaplarda bu deplasman deiimi
artmaktadr. Bundan dolay ereveli yksek yaplarda FN tepe kuvveti (geri arma kuvveti) daha byk
olmaktadr. Perdeli ve ereveli yaplarda komu katlar aras B2 dzensizlii birbirinin tersi olur. Yani st
kat yer deitirmesinin alt kat yer deitirmesine blm perdeli yaplarda byk deerler elde edilirken
ereveli yaplarda kk deerler elde edilir. Bu snrlar DY aadaki ekilde snrlandrlmaktadr.
2.10.1. Etkin Greli Kat telemelerinin Hesaplanmas ve Snrlandrlmas

2.10.1.1 Herhangi bir kolon veya perde iin, ardk iki kat arasndaki yer deitirme farkn ifade eden azaltlm greli kat
telemesi, i , Denk.(2.17) ile elde edilecektir.
Azaltlm greli kat telenmesi:i=di-di-1
Denk.(2.17)de di ve di1 her bir deprem dorultusu iin binann iinci ve (i1)inci katlarnda herhangi bir kolon veya perdenin
ularnda azaltlm deprem yklerine gre hesaplanan yatay yer deitirmeleri gstermektedir. Ancak 2.7.4.2deki koul ve
ayrca
Denk.(2.4)te tanmlanan minimum edeer deprem yk koulu dinin ve inin hesabnda gznne alnmayabilir.
2.10.1.2 Her bir deprem dorultusu iin, binann iinci katndaki kolon veya perdeler iin etkin greli kat telemesi, i
Denk.(2.18) ile elde edilecektir.
Etkin greli kat telenmesi: i=R.i
2.10.1.3 Her bir deprem dorultusu iin, binann herhangi bir iinci katndaki kolon veya perdelerde, Denk.(2.18) ile hesaplanan
i etkin greli kat telemelerinin kat iindeki en byk deeri (i)max, Denk.(2.19)da verilen koulu salayacaktr:
( i )max
2.19
0.02
hi
Deprem yklerinin tamamnn balantlar tersinir momentleri aktarabilen elik erevelerle tand tek katl binalarda bu snr en
ok %50 arttrlabilir.
2.10.1.4 Denk.(2.19)de verilen koulun binann herhangi bir katnda salanamamas durumunda, tayc sistemin rijitlii
arttrlarak deprem hesab tekrarlanacaktr. Ancak verilen koul salansa bile, yapsal olmayan gevrek elemanlarn (cephe
elemanlar vb) etkin greli kat telemeleri altnda kullanlabilirlii hesapla dorulanacaktr.
di
hi
di
hi
di-1
di-1
Dzenli ereveli yap davran
Perdeli yap davran
41
40 cm
30 cm
30 cm
160 cm
Deprem dayanm yetersiz gevrek betonarme binalarn glendirmesi deprem risklerinin azaltlmas
kapsamnda btn dnyada ncelikli bir konudur. Bu tr binalarn perdelerle glendirilmesi sonucunda
taban kesme kuvveti kapasiteleri ve yatay dayanmlar artmakta, bylece deprem srasnda yap
elemanlarndaki ekildeitirme talepleri azalmaktadr. Snek olmayan betonarme erevelerin kuvvet
esasl glendirme tasarmnda nce mevcut sisteme belirli oranda perde eklenerek bir n tasarm yaplr.
Sonra deprem ynetmelikleri uyarnca bir yk azaltma katsays seilir (ICC, 2006; ASCE, 2005; CEN,
2003; NZS, 2008; TDY, 2007) ve eleman i kuvvetleri azaltlm deprem ykleri ve dey yklerin ortak
etkileri altnda hesaplanr. Mevcut yapsal elemanlarn kuvvet kapasiteleri bu etkiler altnda kontrol edilir ve
yeterli bulunmazsa eleman dzeyinde yaplan glendirme uygulamalar ile arttrlr. Sisteme yeni eklenen
elemanlar ise azaltlm deprem ykleri ve dey yk etkileri altnda tasarlanr. Tasarm kesme kuvvetleri
kapasite tasarm uyarnca eilme kapasitesi ile uyumlu olarak hesaplanr. Sonu olarak tasarmda
kullanlan yk azaltma faktrnn gerektirdii snekliin uygulanan zel deprem detaylandrmas ile
saland varsaylr.
Perdenin her iki ucuna balk yaplmasnn sebepleri:

1. Perdeler eksenel yklerini bu u ksmlarda birletii kirilerden devrald ve u ksmlar kolon
gibi alt iin,
2. Etkili perdenin DY belirtildii gibi deprem ynne paralel perdeler olmasndan dolay yatay ykler
altnda perdenin u ksmlar dier ksmlarna gre olduka byk basn ve ekme kuvvetine
maruz kalmasndan veya perdenin genellikle u ksmlarndan hasar grmeye balamasndan
dolay,
3.
Beton Snf (C)
TS500
TS EN 206
C8/10
C12/15
Karakteristik fck
Silindir (15x30 cm)
Kp (20x20x20) (15x15x15)
TS11222 TS 10465 TS500 TS EN 206 TS11222 TS 10465 TS500 TS EN 206 TS11222
8
12
TS 10465
10
15
42
C16/20
C20/25
C25/30
C30/37
C35/45
C40/50
C45/55
C50/60
C55/67
C60/75
C70/85
C80/95
C90/105
C100/115
C14
C16
C18
C20
C25
C30
C35
C40
C45
C50
C55
C60
C70
C80
C90
C100
BS14
BS16
BS20
BS25
BS30
BS35
BS40
BS45
BS50
16
20
25
30
35
40
45
50
55
60
70
80
90
100
16
18
20
25
30
35
40
45
50
14
16
18
20
25
30
35
40
45
50
55
60
70
80
90
100
14
16
20
25
30
35
40
45
50
20
25
30
37
45
50
55
60
67
75
85
95
105
115
20
22
25
30
37
45
50
55
60
40 cm
C16
C18
C20
C25
C30
C35
C40
C45
C50
16
20
22
25
30
37
45
50
55
60
67
75
85
95
105
100
16
20
25
30
35
40
45
50
55
PLAN
30 cm
30 cm
160 cm
ekme Basn
Ts2
s5
s6
s7
Donat ekme kuvveti
s8
s9
s10 s11
s12 s13 s14 s15
Donat basn kuvveti
c=0.003
Ts1
s3 s4
Beton basn kuvveti
Fc
DEFORMASYON
B14
s
0.85 fc
s1 s2
GERLME
a=1c
C
Mevcut veya glendirilecek binalarn deprem gvenliinin belirlenmesinde esas alnacak deprem etkileri
ve hedeflenecek minimum performans dzeyleri TDY07 Tablo 7.7'de verilmektedir. Table 7.7 de verilen
hedeflerden daha yksek hedeflerin bina sahipleri ile birlikte proje mellifinin belirlenmesi mmkndr.
Dolaysyla, ilk aamada, herhangi bir yapsal zmleme yapmadan nce, sismik tehlikenin tanmlanmas
ve bu tehlikenin gereklemesi durumunda binann gsterecei performansn belirlenmesi gerekmektedir;
rnein, 50 ylda alma olasl %10 olan depremde benim binam CG (Can Gvenlii) performansn
gstermelidir eklinde bir hedef ortaya konulmaldr. Yapsal zmleme sonucunda CG performans
karsa, yapda herhangi bir glendirme yaplmayacaktr. Ancak, performans G (Gme ncesi)
karsa, yapnn performans CG olacak bir biimde glendirilmelidir.
Eit Yerdeitirme Kural
43
Yap sistemlerinin performansnn belirlenmesinde kullanlan talep spektrumu (deprem istemi) bir yapnn,
deprem hareketine, deprem sresince verdii maksimum karl gstermektedir. Nonlineer statik
yntemlerin temel dayana veya dayand temel varsaym, eer, bina tamamen elastik davransayd,
yapaca spektral deplasman, binann nonlineer davranmas durumunda yapaca inelastik spektral
deplasmana eit olmasn ngren Eit Yer deitirme Kural dr (Equivalent Displacement Rule - EDR).
Dier bir ifade ile, belirli bir deerden daha yksek periyoda sahip (esnek yaplarn) elastoplastik
sistemlerin maksimum deplasmannn, ayn periyot ve snme sahip elastik sistemlere yaklak olarak
eit olmas eit deplasman kural prensibi olarak bilinmektedir (ekil).
Eit deplasman kural zellikle esnek yaplar iin szkonusudur ve geerlidir. Daha kk periyotlu veya
rijit yap sistemlerinde, elastik tesi (inelastik) spektral deplasman deeri elastik spektral deplasmandan
daha yksek deere sahiptir. Bu tr sistemlerde, inelastik deplasmann hesaplanmasnda, spektral yer
deitirme oran (CR1) kullanlmaktadr (ekil 2).
uelastik
uelastik
RJT YAPI
Kapasite erisi
Spektral ivme
Spektral ivme
ESNEK YAPI
Kapasite erisi
Spektrum erisi
Spektrum erisi
uinelastik
uinelastik
Spektral deplasman
Spektral deplasman
Deprem Ynetmeliinde (TDY, 2007) nerilen birim ekildeitirme snr deerleri Tablo 1de
verilmektedir. Burada s and sm mevcut ve minimum yatay donat oranlardr. Plastik dnme snr
durumlarnn malzeme birim ekildeitirme snr deerleri cinsinden ifadesi iin kolon u kesitinin
moment-erilik ilikisinin elde edimesi gereklidir.
Betonarme eleman kesitleri iin malzeme birim ekildeitirme st snr deerleri
c
Performans Dzeyi
Belirgin Hasar (GV)
(elik birim ekil deitirme)
0.0035 (d lifte)
0.0035+0.01(s/sm)0.0135
0.004+0.014(s/sm)0.018
Ar Hasar (G)
(beton birim ekil deitirme)
Minimum Hasar (MN)
0.01
0.04
0.06
(etriye seviyesinde)
(etriye seviyesinde)
Yukardaki tablonunda incelenmesinden grlebilecei gibi sargsz betonda minimum hasar snr olarak
kopma anndaki betonun en d lifindeki maksimum uzama snr verilirken elik iin ise akma snr
verilmektedir. Ayrca elik iin byk ekil deitirmelere msaade edildii halde betondan dolay daha
kk bir blm dikkate alnmaktadr. Yani eliin ileri dzeyi betondan dolay dikkate alnmamaktadr.
Sargl
1.0
GV
GV
MN
G
S220
Gme
Blgesi
leri
leri
Hasar
Hasar
Blgesi
Blgesi
44
6.0
Belirgin
Hasar
Blgesi
4.0
c ()
Minimum
Hasar
Blgesi
1.0
3.5
4.0
leri
Minimum
Hasar
Hasar
Blgesi
Blgesi
13.5
Belirgin
Minimum
Hasar
Hasar
Blgesi
Blgesi
Minimum
Hasar
Blgesi
Gme
Blgesi
Sargsz
18.0
0.5
200
MN;GV
16.0
MN
c/fc
400
S420
s(%)
Dz
Nervrl
Profilli
yzeyli
Snf
S220
S420
B 420B
B 420C
B 500B
B 500C
B500A
Akma dayanm (en az) Re (N/mm2)
220
420
420
420
500
500
500
ekme dayanm/Akma dayanm oran Rm (N/mm2)
340
500
DY3.2.5.3
550
Akma dayanm (en az) Rm/Re
1.2 [en az] 1.15 [en az] 1.08 [en az] 1.15 1.35 1.08 [en az] 1.15 <1.35
Deneysel akma dayanm/Karakteristik akma dayanm oran Re act/Re nom (max.)
1.3
1.3
1.3
Kopma uzamas (en az) A5 (%)
18
10
12
12
12
12
5
Maksimum kopma uzamas (en az) Agt (%)
5
7.5
5
7.5
2.5
Bkme as (o)
180
Bkme as/ Ters bkme as (o)
90/20
TS 708-2010 izelge 3
Tip
Mantolamada neriler
1- Kolonlarn betonarme mantolama ile glendirilmesinde boyuna donat yzdesi %1'den az olamayaca gibi, % 1'in ok
zerine de klmamaldr. nk donat yzdesi % 1 olan kolonlarn snek davranan en ekonomik donat yzdeli kolonlar olduu
deneysel olarak karlmtr.
2- Mantolama ile kolon glendirmesi iin gereken en kesit ve donat miktarnn hesab yaplabilir. Bu hesap yaklam ile gereken
en kesit hesab ve seilen et kalnl ve donatnn tayabilecei yk hesaplanmaldr. Yeni eklenen blm ile eski blm
arasnda tam bir kaynama, kuvvet aktarm, olmasn beklemek gereki olamaz.Bu nedenle glendirme iin eklenen blmn
yk tama kapasitesinin teorik olarak hesaplanan miktarnn en ok % 70'inin pratik olarak kullanlabilecei dnlerek gereken
en kesit ve donat miktar seimi yaplmaldr.
3- Beton kabuu tm ile dklm, boyuna donatlar burkularak eilmi, baz etriyeleri alm kolonlarn, bir dier deyile
mafsallamann son aamasnda kolonlarnda onarm yaplabilir. nce btn paralanm beton temizlenir. Bu arada kolonun
askya alnm olmas gerekir Kolon askya alnd zaman zerindeki yk kalkm olan boyuna donatlar kendiliinden dzelebilir
ya da burkulmu boyuna donatlar stlarak ya da baka yntemlerle dzeltilir. Istma ile donat dzeltilmesinde demire uygulanan
s 500C den fazla olmamaldr. Dzeltilen boyuna donatlara yeni donat paralar kaynakla eklenir. Bu eklenen yeni donatlarn
aplar eski dzeltilmi donatlarn ayns olabilecei gibi daha byk apl donat da konulabilir. Daha sonra bu blme yeniden
sk aralklarla ve ift etriye yerletirilir. Son olarak bu blme yksek dayanml beton doldurulur. Betondaki agrega boyutlarnn
byk olmamas betonun btn donatlar sarabilmesi iin gereklidir. Kolondaki mafsallamann derecesine gre bu onarm
45
biiminin eitli aamalar vardr. Eer boyuna donat burkulup zerindeki beton dklmemi ise yalnzca paralanm beton
temizlenip bir miktar daha yeni etriye eklenmesi ve yeniden betonlama ile yetinilebilir. Bu onarm ynteminin etkinliini belirlemek
iin yaplan deneylerde kolonlarn hasar ncesi dayanmlarnn yeniden salanabildii laboratuvar koullarnda gzlenmitir.
4- Kolonlarn glendirilmesi srasnda kullanlacak betonun agrega boyutlar hem eklenen en kesit alannn et kalnlna hemde
boyuna donatlar arasndaki arala baldr. Genellikle kullanlan agregann en byk tane ap, bu sz edilen et kalnlnn
yarsndan byk olmamaldr. Yoksa donatlarn arasna beton girmez, donat ile tam olarak sarlmaz ve donat ile beton
arasndaki kenetlenme (aderans) gereklemez.
5- onarm ile kolonun kesme kuvveti tama kapasitesi artarken moment ve eksenel yk tama gcnde bir art olmaz. Buna
karslk bir onarm ile mantolanm blm boyuna donatlarnn mevcut kolon boyuna donatlar ile balants salanm ise kesme
kuvveti tama gcnn art yannda moment ve eksenel yk tama gcnde de artlar beklenmelidir. Ancak moment tama
gcn artrmak iin kolon glendirilmesi ngrlmemektedir. Bu ama iin ereve aklklarna perde duvar yerletirme
yntemi kullanlmaldr.
6- 1989da yaplan deneylerde hasarsz kolonlarn glendirilmesinde kolon yknn askya alnd ve onarmn yk altnda
yapld durumlarda mantolamann etkinliinin %90'a ulatn, hasarl kolonlarda yaplan mantolama sonras ykleme
deneylerinde ise kolonun yknn askya alnarak yaplan mantolamann % 80 etkili olduu, kolonun askya alnmadan yk
altnda mantolamann yapld durumlarda ise etkinliin ancak % 50 kadar olduu gzlenmitir. Bu adan hasarl kolon
onarmnn kesinlikle kolonun yk askya alnarak yaplmas nerilmektedir.
Kalip vibratrleri: Bu vibratrler kalibin zerine

nceden belirlenmis yerlere baglanirlar ve betona
degmeden sarsarlar.
Dalgi vibratr
(i vibratr)
Yzey vibratr
(kompaktr
Dis vibratr (kalip

vibratr)
46
ekil: a:Binann askya alnmas, b:c:d:Kolon ve kirilerin perdelerle glendirilmesi, e:f:Perdelerin halatlarla balanmas
Ayn karmdan elde edilen deiik boyuttaki beton numunelerin dayanm;
47
1. Kk boyutlu numunelerin byk boyutlu numuneye gre daha hzl dayanm kazanmaktadr. 1-2
ay ierisinde yaplan dayanm testlerinden kk boyutlu numunelerin dayanmlar yksek
makta ise de zamanla bu fark azald,
2.
Kk boyutlu numunelerin byk boyutlu numuneye gre alt ve st yzeyleri daha kk

olmasndan dolay kayma kuvvetinin etkisi daha byk olduu,
3. Kk boyutlu numunelerde mikro atlak, boluk ve dier hatal partikllerin byk boyutlu
numuneye gre daha az olmasndan dolay dayanmn yksek olduu,
4. Kk boyutlu numunelerde kullanlan agrega boyutu daha etkili olduu,
iin fakl olmaktadr. Bu farklln etkisini ortadan kaldrmak iin lkemizde TS3114 ve ABDde ASTM31
ve ASTM39 yaynlanmtr. TS3114, yaklak olarak ASTM39 benzemektedir. Standart beton numuneleri
ap 150 mm ve ykseklii 300 mm olan silindir ve ayrtlar 150 mm olan standart kp kullanlmaktadr.
Aadaki tabloda silindir ve kp numunelerin dayanm fakllklar grlmektedir.
1.0
Relatif gerilme (-)
0.8
0.6
0.4
0.2
0.0
0.2
Boy deiimi %
Genileme
Deplas. Mm
0.4
0.6
0.8
1.0
(Van Mier 1984)
Kuru ortam
0.1
2.5(%16)
Sb =5(Tc +18)2.5 Bzlme
r(Ta gidericili
+18)beton
(V + 4)106 (kg/m2 /sa)
0.0
Bzlme
Sb = evaporation rate, lb/ft2/h (kg/m2/h);

Portland
imentolu beton
Tc = concrete temperature,
F (C);
-0.1 Kr ortam
0
50
100
150
Betonun ya (gn)
200
%50 nem ortamnda betonda bzlme deiimi
48
Ta = air temperature, F (C);

r = relative humidity in percent/100; and
V = wind velocity, mph (km/h).
Beton zamana bal deformasyon gsteren bir malzemeolmasndan dolay sudan karlan bir numune kurumaya brakldnda
ksalmaya balar bu olaya bzlme (rtre) denir. Kalc yk altndaki deformasyona ise snme denir. Bir betonda bzlme ve
snme zamana bal olarak artmasna ramen art hz zamanla azalr. Beton numunenin deformasyon yapmas nlenmedii
srece betonda gerilme olumaz. Betonarmede ise donat eliinde snme ve bzlme olmadndan donat deformasyonu
nlemeye alacak bylece hem betonda hem de donatda gerilme oluacaktr. Ayrca mesnetlenme durumu da gerilmelerin
olumasna neden olur. Kolonlar ile mesnetlenmi bir kiriin rtre etkisi ile bzlmesini kolonlar etkileyeceinden gerilmeler
oluacaktr. Betondaki imentonun hidratasyonu iin gerekli olan su imento arlnn yaklak %25 i kadardr, ancak, ilenebilir
bir beton elde etmek iin katlana su miktar daha fazladr. Bu nedenle beton kalplara yerletirildikten sonra gerekmeyen su
miktar buharlaarak uzaklar. Beton su kaybettike hacimsel klme olur yani bzlme gerekleir. Bzlme buharlamaya ve
buharlama hzna baldr. Nemsiz bir ortamda bzlen beton, nemli bir ortama veya suya konduunda ierek eski boyuna
ulaabilir.
Nemin dk olduu kuru ortamlarda rijit kolonlara oturan byk aklkl kirilerin bzlme eilimi bu kolonlarla engellendiinde,
kirilerde byk eksenel ekme kuvvetleri oluur. Eilme nedeni ile oluan normal ve kayma gerilmeleri, bzlmeden oluan
eksenel ekme gerilmeleri ile birletiinde, kiri gvdesinde ok yksek ekme gerilmeleri olacandan, kirite nemli atlamalar
meydana gelir. Betonun bu zellii ok geni aklkl normal betonarme kirilerin yapmnda nemli bir engel tekil etmektedir.
Yeterli donatnn bulunmad durumlarda, bu ekme gerilmeleri nedeni ile kiri krlarak kebilir.
Snme betonda bzlmeye ek olarak kalc yk altnda oluan deformasyon olarak tanmlanabilir. Snme, betonda basn
gerilmeleri oluturan kalc ykler altnda oluur. Beton taze iken yklenen numunendeki snme deformasyonu eski bir betona
oranla daha fazla olur. Karmdaki su/imento oran arttka snme deformasyonu artar. Ortamn nemi arttka snme
deformasyonu azalr. Kalc yk uygulandnda betonda oluan gerilmelerin beton basn dayanmna oran 0.4 ten azsa snme
gerilmeye orantldr. Daha yksek oranlarda snme orantsz olarak hzla artar. Snmenin hz zamanla azalmasna ramen
deformasyon art yaklak 3 yl devam eder. Snme nedeni ile betonun elastisite modl nemli lde azalr. Bu da
elemanlarn eilme rijitliini azaltr. Bu nedenle yksek dzeyde kalc yk altndaki kirilerde ykn uygulanmasndan bir iki yl
sonraki deplasman ykn ilk uyguland andaki deplasmann 2 veya 3 katna kabilir.
49
GENEL KABUL VE LKELER
Deprem ynetmelii kapsamnda mevcut veya glendirilmi binalarn dorusal elastik ve dorusal elastik
olmayan hesap yntemlerinin her ikisi iinde kullanlacak genel ilke ve kurallar tariflenmitir:
1.
Deprem hesabnda bina nem katsays uygulanmayacaktr (I=1.0). Farkl alma olaslkl
depremler iin elastik spektrum zerinde gerekli dzeltmeler yaplacaktr.
2.
Deprem Performans, ynetmeliin ikinci blmnde tariflenen wi=gi+nqi ktlelerine gre

hesaplanacaktr.
3.
Deprem kuvvetleri binaya her iki dorultuda ve her iki ynde ayr ayr etki ettirilecek.
4.
Deprem hesabnda kullanlacak zemin zellikleri ynetmeliin 6. blmne gre belirlenecektir.
5.
Demelerin yatay dzlemde rijit diyafram olarak alt binalarda, her katta iki yatay
yerdeitirme ile dey eksen etrafnda dnme serbestlik dereceleri gz nne alnacaktr. Kat
serbestlik dereceleri her katn ktle merkezinde tanmlanacak, ayrca ek dmerkezlik
uygulanmayacaktr.
6.
Ynetmelii n 3. blmne gre tariflenen ksa kolon durumuna drlm olan kolonlar, tayc
sistem modelinde gerek serbest boylar ile tanmlanacaktr.
7.
Betonarme kesitlerin etkileim diyagramlar bu paragraftaki bilgiler dorultusunda tanmlanr.

Beton ve donat elii iin, ynetmelikteki binalardan bilgi toplanmas bahsinde tanmlanan
mevcut dayanmlar kullanlr. Betonun en byk basn birim ekildeitirmesi 0.003, donat
eliinin en byk birim ekil deitirmesi ise 0.01 alnabilir. Etkileim diyagramlar uygun biimde
dorusallatrlabilir.
8.
Betonarme sistemlerin eleman boyutlarnn tanmnda birleim blgeleri sonsuz rijit u blgeleri
olarak gz nne alnabilir.
9.
atlam kesit etkin eilme rijitlikleri aadaki tariflenmitir. NDnin ara deerleri iin dorusal
enterpolasyon yaplabilir.
Kirilerde (EI)e = 0.40 ( (EI)0

Kolon ve Perdelerde, ND/(Acfcm) 0.10 olmas durumunda: (EI)e = 0.40 (EI)0
ND/(Acfcm) 0.40 olmas durumunda: (EI)e = 0.80 (EI)0
10. Betonarme tablal kirilerin pozitif ve negatif plastik momentlerinin hesabnda tabla betonu ve
iindeki donat hesaba katlabilir.
11. Betonarme elemanlarda kenetlenme veya bindirme boyunun yetersiz olmas durumunda, kesit
kapasite momentinin hesabnda ilgili donat akma gerilmesi kenetlenme veya indirme boyundaki
eksiklii orannda azaltlabilir.
12. Zemindeki ekil deitirmelerin yap davrann etkileyebilecei durumlarda zeminin ekil
deitirme zellikleri yap modeline yanstlacaktr.
50
13. Ynetmeliin 2. blmndeki modelleme ile ilgili dier esaslar geerlidir.

2.2.5.1 Artmsal Edeer Deprem Yk Yntemi
Binalarn deprem performanslarnn Artmsal tme Analizi yntemi ile deerlendirmesinde izlenen admlar
aada zetlenmitir:
a) Blm 2.2.3te tanmlanan genel ilke ve kurallara ek olarak, tayc sistem elemanlarnda 2.1.2 plastik
mafsal hipotezi blmnde bahsi geen dorusal olmayan davrann idealletirilmesine ve analiz
modelinin oluturulmasna ynelik kurallar esas alnr.
b) Artmsal itme analizinden nce, ktlelerle uyumlu dey yklerin gz nne alnd bir dorusal
olmayan statik tayc sistem analizi yaplr. Bu analizin sonular, artmsal itme analizinin balang
koullar olarak dikkate alnr.
c) Artmsal itme analizinin Artmsal Edeer Deprem Yk Yntemi ile yaplmas durumunda, koordinatlar
modal yerdeitirme-modal ivme olarak tanmlanan birinci (hakim) moda ait modal kapasite diyagram
elde edilir. Bu diyagram ile birlikte, farkl alma olaslkl depremler iin elastik davran spektrumu gz
nne alnarak, birinci (hakim) moda ait modal yerdeitirme istemi belirlenir. Son aamada, modal
yerdeitirme istemine kar gelen yerdeitirme, plastik ekil deitirme (plastik dnmeler) ve i kuvvet
deerleri hesaplanr.
d) Artmsal itme analizinin Artmsal Mod Birletirme Yntemi ile yaplmas durumunda, gz nne alnan
btn modlara ait modal kapasite diyagramlar ile birlikte modal yerdeitirme istemleri de elde edilir.
Bunlara bal olarak tayc sistemde meydana gelen yerdeitirme, plastik ekil deitirme (plastik
dnmeler) ve i kuvvet deerleri hesaplanr.
e) Plastikleen (snek) kesitlerde hesaplanm bulunan plastik dnme istemlerinden plastik erilik
istemleri ve ardndan toplam erilik istemleri elde edilir. Daha sonra bunlara bal olarak betonarme
kesitlerde betonda ve donat eliinde meydana gelen birim ekil deitirme istemleri hesaplanr. Bu istem
deerleri, kesit dzeyinde eitli hasar snrlar iin ynetmeliin ilgili blmnde tanmlanan birim ekil
deitirme kapasiteleri ile karlatrlarak kesit dzeyinde snek davrana ilikin performans
deerlendirmesi yaplr. Analiz sonucunda elde edilen kesme kuvveti istemleri ise, ynetmelikte
tanmlanan
kapasitelerle
karlatrlarak
kesit
dzeyinde
gevrek
davrana
ilikin
performans
deerlendirmesi yaplr.
Artmsal Edeer Deprem Yk Ynteminin amac, birinci (deprem dorultusundaki hakim) titreim mod
ekli ile orantl olacak ekilde, deprem istem snrna kadar monotonik olarak adm adm arttrlan edeer
deprem yklerinin etkisi altnda dorusal olmayan itme analizinin yaplmasdr. Dey yk analizini izleyen
itme analizinin her bir admnda tayc sistemde meydana gelen yerdeitirme, plastik ekil deitirme ve
i kuvvet artmlar ile bunlara ait birikimli (kmlatif) deerler ve son admda deprem istemine kar gelen
maksimum deerler hesaplanr. Artmsal Edeer Deprem Yk Ynteminin kullanlabilmesi iin, Blm
2.2.4n 2. paragrafnda belirtilmi olan koullara ek olarak (hakim) titreim moduna ait etkin ktlenin
toplam bina ktlesine (rijit perdelerle evrelenen bodrum katlarnn ktleleri hari) orannn en az 0.70
olmas koulu salanmaldr.
51
Sargsz betonda minimum hasar snr olarak kopma anndaki betonun en d lifindeki maksimum uzama
snr verilirken elik iin ise akma snr verilmektedir. Ayrca elik iin byk ekil deitirmelere msaade
edildii halde betondan dolay daha kk bir blm dikkate alnmaktadr. Yani eliin ileri dzeyi
betondan dolay dikkate alnmamaktadr.
KAYNAKLAR
[1] zer, E., Yap Sistemlerinin Lineer Olmayan Analizi, www.ins.itu.edu.tr/eozer, _stanbul, (2006)
[2] SEAOC, Recommended Lateral Force Requirements and Commentary, Blue Book, Structural
Engineers Association of California, Seventh Edition, Sacromento,CA, (1999).
[3] Vision 2000, Performance Based Seismic Engineering of Buildings, Structural Engineers Association
of California, , Sacromento,CA, (1995).
[4] ATC 40, Seismic Evaluation and Retrofit of Concrete Buildings, ATC 40, V.1, Applied Technology
Council, Washington, DC., USA, (1996).
[5] FEMA, NEHRP Guidelines for the Seismic Rehabilitation of Buildings, FEMA 273, Federal Emergency
Management Agency, Washington, DC., USA, (1997).
[6] FEMA, NEHRP Commentary on the Guidelines for the Seismic Rehabilitation of Buildings, FEMA 356,
Federal Emergency Management Agency, Washington, DC., USA, (2000).
[7] FEMA, Improvement of Nonlinear Static Seismic Analysis Procedures, FEMA 440, Federal Emergency
Management Agency, Washington, DC., USA, (2004).
[8] Bayndrlk ve _skan Bakanl_, Deprem Blgelerinde Yaplacak Binalar Hakknda Ynetmelik ,
(2006).
52

Kolonhesabi 20140216143545

Загружено:

Сведения о документе

Оригинальное название

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Kolonhesabi 20140216143545

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

KOLON HESABI

Geerken kestii nokta kolonun

KOLONLARIN EKSENEL YK HESABI

119.24g=33.21 kN/m 126.61

148.3 g=33.21 kN/m 149.57

q=9.33 kN/m 42.03

i ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-i=(128.69-0.95)+0.3x(36.15-0.28)=138.50 kN

j ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-j=(128.69+0.95)+0.3x(36.15+0.28)=140.57 kN

i ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-i=(128.69-0.16)+0.3x(36.15-0.08)=139.35 kN

j ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-j=(128.69+0.16)+0.3x(36.15+0.08)=139.72 kN

i ucu mesnet momenti Mi=119.24+0.3x33.40=129.26 kNm

j ucu mesnet momenti Mj=101.12+0.3x28.30=109.61 kNm

i ucu mesnet momenti Mi=47.20+0.3x13.30=51.19 kNm

j ucu mesnet momenti Mj=28.20+0.3x7.92=-30.58 kNm

i ucu mesnet momenti Mei=182.04 kNm

j ucu mesnet momenti Mej=-165.80kNm

i ucu mesnet momenti Mei=81.64 kNm

j ucu mesnet momenti Mej=-130.08 kNm

i=j ucu mesnet eksenel kuvveti Nei=Nej=[(182.04+219.36)2.kat/7.75=51.79 kN

i=j ucu mesnet eksenel kuvveti

Kiriin Vsi kolonun Ndir

q=9.33 kN/m 35.56

+ MS101DEPREM=Mej=-130.08 kNm =-160.66 kNm

MKj= -75 kNm

Eksenel kuvvet kapasitesi NKi = 300 kN

Moment kapasitesi MKi = 74 kNm

Eksenel kuvvet kapasitesi NKi = 380 kN

Moment kapasitesi MKi = 75 kNm

KOLON EKSENEL KUVVET ST SINIRI (DY 7A.3)

Kenar kolon (N)

Orta kolon (N)

NBe5= Ve54+ Ve56

Kenar kolon (N)

NAe1= Ve12+ NAe4= Ve12+ Ve45

NCe3= Ve32+ NCe6

Buna gre kullanlacak Ve=149.40 kNdur.

VE = (ME,i + ME,j ) / l n (DY 7A.1)

NAe25= NAe36+Ve25= Ve36+Ve25

Not: Yukarda kiri moment kapasitelerine baknz.

i ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-i=(128.69-0.95)+0.3x(36.15-0.28)=138.50 kN

j ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-j=(128.69+0.95)+0.3x(36.15+0.28)=140.57 kN

i ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-i=(128.69-0.16)+0.3x(36.15-0.08)=139.35 kN

j ucu mesnet kesme kuvveti Vdy-j=(128.69+0.16)+0.3x(36.15+0.08)=139.72 kN

Ne-kirilerden NK (Ne+ND) NK (Ne+ND)<>NN-M

193.67<300 N snr alm

213.86+426.87=640.73>300 N snr almam

7A.3. Kolon ve perde eksenel kuvvetlerinin st snr

MKj= -75 kNm

VrTS500 = 0.52 1.2 250 470 1+ 0.07

KOLON GEVREK KIRILMA KONTROL

Yap 2 katl, h1=

Kolon momentleri (Ra=1) Ma =130.08kNm M =81.64kNm

Kolon kesme kuvveti Ve =

M +Ma 121.97 + 75 jaltu

6.1. ncelenen kolon orta kolon ise

6.2. ncelenen kolon kenar kolon ise

[M jst + kiri Mialt ] =MKi = 70 kNm

Ve =76.79kN< VrTS500 = 233.79 kN olduu iin SNEK KIRILIR

BU KISIM BURADA RNEK OLSUN DYE YAPILDI

701. kat + 622. kat altKABUL

(Kolonlarkirilerdenzayftrkolonlar kirilerden nce plastik olur DY.3.3 )

KKOS 101ALTU MESNET OLDUU N BAKILMAZ DELSE BAKILIR .

( MKi + MKj )NM