Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
NM HC 2011-2012
1) A B
2)
3)
A
0
A
2
2
A
0
A
A B
2
A B
4) Dng c cha nhiu cn thc.
* Phng php chung l:
a) t iu kin cho cc cn thc c ngha,
b) Bin i 2 v, khng m (nu l cn bc chn).
c) Ly tha a v dng c bn.
x2 6x 6 2x 1
x 1/ 2
2 x 1 0
x 1/ 2
Gii: Pt 2
2
x 1
x 1
2
x 6 x 6 (2 x 1)
3 x 2 x 5 0
x 5 / 3
Vy tp nghim l: S = {1}.
VD2: Gii phng trnh:
3x 4 2 x 1 x 3
2 x 1 0
trang 1
NM HC 2011-2012
Pt 2 x 1 x 3 3x 4 2 x 1 x 3 2 (2 x 1)( x 3) 3x 4.
x 1 / 2
(2 x 1)( x 3) 0
x 3
Vy tp nghim l: S = {1/2}
VD3: Gii bt phng trnh:
( x 5)(3x 4) 4( x 1)
4( x 1) 0
4( x 1) 0
Gii: Bpt
hoc
2
( x 5)(3 x 4) 0
( x 5)(3x 4) 16( x 1)
x 1
x 1
hoc 2
x 5 x 4 / 3
13x 51x 4 0
x 5 4 / 3 x 1 1 x 4
Vy tp nghim l: S ( ; 5] [4 / 3;4)
VD4: Tm m, pt:
2 x 2 ( m 2) x 8 2 x c nghim.
2 x 0
x 2
Gii: Pt 2
2
2
2 x ( m 2) x 8 (2 x )
x ( m 2) x 4 0 (*)
Phng trnh cho c nghim Pt (*) c nghim x 2 .
Pt (*) x 2 2 x 4 mx ( x 2 )
+ Xt x = 0: khng tha pt.
x2 2x 4
+ Xt x ( ;2] \ {0} . Pt (*) m
x
x2 2x 4
t hm s f(x)
. Kho st s bin thin ca hm s vi x ( ;2] \ {0}
x
Pt c nghim m ( ; 2] [6; )
VD5: Tm m, bpt: mx x 3 m 1 c nghim.
Gii: iu kin: x 3
Bpt m( x 1) x 3 1 m
x 3 1
(v x 3 ) (*)
x 1
trang 2
NM HC 2011-2012
x 3 1
x 1
m max f ( x )
x 3
1 3
4
* BI TP NGH:
B1: (Dng c bn) Gii:
1)
2x2 4x 1 x 1
2) ( x 3) 10 x 2 x 2 x 12
3)
2x 1 2x 3
4)
/s: 1) 1 3
2) 3
2x2 1 1 x
4) ( ; 1 3) ( 1 3; ) .
3) [5 / 2; )
x 3 x 1 x 2
5)
x2
3x 2 1 x
3x 2
/s: 1) 1
2) 0
3) ( 28 / 3; )
2)
x 4 1 x 1 2x
4)
5x 1 3x 2 x 1 0
4) [1; 2]
5) 1.
B3: Tm tt c gi tr tham s m, :
1) Pt x 4 x 2 1 mx
1
c ng 2 nghim thc
2
2) Pt x x x 12 m( 5 x 4 x ) c nghim
/s: m [0;2]
/s: m [2 3( 5 2);12]
3) Pt
x 2 x 1 x 2 x 1 m c nghim.
/s: m ( 1;1)
4) Pt
/s: m 6
5) Bpt
4 x 2 16 4 x m c nghim.
6) Bpt: m. 2 x 2 7 x m nghim ng vi mi x.
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG
/s: m 14
/s: m 21 / 6
trang 3
NM HC 2011-2012
x 2
x 2 5x 2 4
x 7
Vy tp nghim l S = {2; 7}
VD2: Gii Bpt:
7 x 7 7 x 6 2 49 x 2 7 x 42 181 14 x
7 x 7 0
6
Gii: iu kin:
x
7
7 x 6 0
Nhn xt: (7 x 7)(7 x 6) 49 x 2 7 x 42
t t =
7 x 7 7 x 6 (ta ch cn iu kin: t 0 )
Ta c Bpt: t 2 t 182 0 0 t 13
x 7
Tm li: Bpt 7 x 7 7 x 6 13
49 x 2 7 x 42 84 7 x
trang 4
NM HC 2011-2012
6
x
x [ ;6)
7
7
1183x 7098
6
Vy tp nghim Bpt l: S [ ;6)
7
VD3: Gii Bpt: 5 x
5
2 x
2x
1
4 .
2x
t: t x
1
2 x
1
2 x
)2 x
1
1
4x
1
t2 1 ( t 0 )
4x
0t
Ta c Bpt: 2t 5t 2 0
2
t 2
2
1
, Bpt 16 x 2 12 x 4 0. Bpt v nghim.
2
(nu vi iu kin t 2 , th ta loi trng hp ny)
3
0 x 2
2
+ Vi t > 2. Bpt 4 x 2 12 x 1 0
x 3 2
2
+ Vi 0 t
3
3
Vy tp nghim l: S (0; 2) ( 2; )
2
2
VD4: Tm m, phng trnh sau c nghim thc: x 2 2 4 x 2 x 2 5 4 x 2 m
Gii: t t 4 x 2 x 2 4 t 2 . Ta c Pt: m t 2 2t 5 (*)
Nhn xt: + Nu ta t iu kin t 0 , th Pt(*) khng tng ng Pt cho.
Do ta c: 0 t 4 x 2 (2 x )(2 x )
2 x2 x
(BT CAUCHY)
2
t [0;2]
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG
trang 5
NM HC 2011-2012
1
VD5: Tm m, BPT sau c tha vi mi x [ ;3] : (1 2 x )(3 x ) m 2 x 2 5 x 3
2
Gii: t t (1 2 x )(3 x ) t 2 2 x 2 5 x 3
1
7 2
Vi x [ ;3] t [0;
] (dng BT Cauchy hay o hm t)
2
4
BPT cho m t 2 t 6 , t [0;
7 2
7 2
] m min f (t ) t 2 t 6 , t [0;
]
4
4
m 6
BI TP NGH:
B1: Gii cc PT v BPT sau:
1) 3x 2 21x 18 2 x 2 7 x 7 2
3)
x x2 1 x x2 1 2
2 x 3 x 1 3x 2 2 x 2 5x 3 16 .
2)
4) ( x 3)( x 1) 4( x 3)
x 1
3
x3
5) 6 ( x 2)( x 32) x 2 34 x 48
6) 2 x ( x 1) 1 x 2 x 1
7) (2 x 2) 2 x 1 6( x 1)
8)
/s:
1) {6; 1}
2) 3
6) ( ;0) (1; )
3) 1
7) [1; 5]
1
3x
1
2
1 x
1 x2
4) 1 5;1 13
5) ( ;0] [34; )
8) ( 1;1 / 2) (2 / 5 ;1) .
B2: Vi gi tr no ca m, th:
2
1 x
1 x
1) Pt:
1 0 c nghim.
2m
x
x
/s: m 5 / 4
9
/s: m [3; 3 2]
2
trang 6
3) Pt
x 4 4 x m 4 x 4 4 x m 6 c nghim.
NM HC 2011-2012
/s: m 19
/s: m 3
1
t
Ta c Pt: 2t (4 x 1)t 2 x 1 0 ( t 1) 2
t 2 x 1
2
Loi t =
x 1
1
4
. Vi t = 2x 1, Pt x 2 1 2 x 1 1 2
x
2
3
3 x 4 x 0
4
Vy tp nghim l: S = { }
3
2 x 3 1 x 1
Gii: iu kin: x 2 . t: u x 2 0; v 3 1 x
u v 1
Ta c h: 2
. Gii h ny ta c 2 trng hp:
3
u
u 2
+ Vi
x2
v 1
u 1 2
+ Vi
x 1 2 2
v 2
Vy tp nghim l: S {2;1 2 2}
VD3: Tm tt c gi tr m, phng trnh:
1 x 3 1 x m c nghim.
Gii: t u 3 1 x ; v 3 1 x
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG
trang 7
u v m
S m
Ta c h: 3 3
(*) 3
u v 2
S 3SP 2
NM HC 2011-2012
vi S = u + v, P = uv
m3 2
+ Xt m 0 . Gii h c S m ; P
m
m3 2
Tm li: S 4 P 0 m 4(
)0 0m2
m
2
Vy gi tr m cn tm l: m (0;2]
10
1 x2
8
9x
x
Gii: iu kin: x 0 .
Nhn xt: bi ton c cha
k 2 x 2 ; ta t x = k.tant vi t ( ; ) \ {0} .
2 2
t: x = tant vi t ( ; ) \ {0} .
2 2
Ta uc PT lng gic: 10sin 3 t 17sin 2 t 10sin t 8 0
sin t
sin t
1
3
3
(cos t
) tan t
3 .
2
2
4
3
4
(cos t )
tan t
5
5
3
3 4
Vy tp ngim l: S
;
3 3
BI TP NGH:
B1: Gii cc PT sau:
3 59
10
1) 6 x 2 10 x 5 (4 x 1) 6 x 2 6 x 5 0
/s: x
2) 2 x 2 3 x 2 x 3x 2
/s: S = {1; 2}
trang 8
3) 2(1 x ) x 2 2 x 1 x 2 2 x 1
NM HC 2011-2012
/s: x 1 6
1
1
x
x 1
2
2
17 1 1
/s: S ; ;
2 2 2
2)
97 x 4 x 5
3)
x x2 1 x x2 1 2
/s: x = 1
4)
3x 2 2 x 15 3x 2 2 x 8 7
5) 2( x 2 2) 5 x 3 1
Hng dn: u x 1 0 ; v x 2 x 1
5 37 5 37
/s: S
;
2
2
x2 x 5 x2 8x 4 5
1 21 1 17
/s: S = {
;
}
2
2
/s: x = 2
/s: S = { 2 / 2; 2(1 3) / 4}
2) 1 1 x 2 x(1 2 1 x 2 )
1
/s: S ;1
2
Hng dn: 1) v 2) t x = sint vi t [ ; ]
2 2
3)
2 1 x2
3
3
1 1 x . (1 x ) (1 x )
3
2
1 x 2 0
Hng dn: iu kin:
x (0;1]
1 x 1 x
t x = cost vi t [0; )
2
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG
/s: x 1 / 6
trang 9
NM HC 2011-2012
2
. T iu kin ny, ta suy ra: x 3 0 v
3
Pt 4 x 1 3 ( 3x 2 2)
x3
1
5
4( x 2)
3( x 2)
x2
(do:
5
4x 1 3
3x 2 2
4 x 1 3x 2 .
(ta nhm c x = 2)
4 x 1 3 0 ; 3x 2 2 0 )
3
3
1
1
( x 2).
= 0 (*)
3x 2 2
4x 1 3 5
4x 1 3
3
3
v
4x 1 3
3x 2 2
Do: 4 x 1 3 3x 2 2
4x 1 3 5
1
1
4x 1 3 5
Nn Pt (*) x = 2
Vy: phng trnh c nghim x = 2.
x 2 3x 2 x 2 4 x 3 2 x 2 5 x 4 .
x 2 3x 2 x 2 5x 4 x 2 4 x 3 x 2 5x 4 0 (*)
( x 1).[
M:
2
x 3x 2 x 5x 4
2
2
x 2 3x 2 x 2 5 x 4
1
x 4 x 3 x 2 5x 4
2
1
x 2 4 x 3 x2 5x 4
]0
0,
Bpt (*) x 1
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG
trang 10
NM HC 2011-2012
11 3 5
/s: S 3;
x
x2
2)
2
2
2(1 1 x ) 2
/s: x = 8
3) x 2 9 x 20 2. 3 x 10
/s: x = 3
x 2 12 5 3x x 2 5
4)
/s: x = 2
5) x 2 x 12 x 1 36
/s: x = 3
6) 4( x 1)2 (2 x 10)(1 3 2 x )2
3
/s: S [ ;3) \ {1}
2
2 x 2 1 x 2 3x 2 2 x 2 2 x 3 x 2 x 2
7)
8)
9)
2x2
9 2x
x2
1 1 x
x 21
x4
/s: S = ( ; 2]
9 7
/s: S [ ; ) \ {0}
2 2
/s: S = [1; 8)
trang 11
NM HC 2011-2012
x 2 4x 1 7 x
1
4
1
t f ( x ) x 2 4 x 1 x ( x ) v nhm nghim: x = 2.
4
C f '( x )
1
2
1
1 0 (x ) .
4
2 x2
4x 1
1
Nn hm s f ng bin trn ( ; ) .
4
Hay phng trnh cho c nghim duy nht l x = 2.
VD 2: Gii phng trnh:
6
8
6
3 x
2 x
6
8
3 x
2 x
C: f '( x )
6(3 x )
2(2 x )
0 ( x 2)
2
2(3 x )
(2 x )2
3
2
3
.
2
x 2 4 x x 2 6 x 11 .
trang 12
Tnh o hm v kho st ta c:
NM HC 2011-2012
2 f ( x ) 2 (1)
t g ( x ) x 2 6 x 11 ( x 3)2 2 2 (2)
f ( x) 2
T (1) v (2): Phng trnh
x 3.
g
(
x
)
x2 x 1 x2 x 1 2 .
Gii: Bi ton ny, c th gii bng phng php ta hay BT Cauchy. Ti ngh gii bng
phng php hm s.
t f ( x ) x 2 x 1 x 2 x 1 , x .
C: f '( x )
(2 x 1). x 2 x 1 (2 x 1). x 2 x 1
2. x 2 x 1. x 2 x 1
x 2 37
x 1 5
Gii: iu kin: x 0 .
t f ( x ) x x 2 9
C: f '( x )
1
2 x
x
x 9
2
x2
37
( x 0 ) v nhm: f( 4 ) = .
x 1
5
3
0 x 0
( x 1)2
trang 13
NM HC 2011-2012
1
( y 0)
x
3 5 y 2 1 2 y 1 8 y 3 17 y 2 6 y 0 .
Gii phng trnh ny c: y
17 97
1 17 97
. Suy ra: x
16
y
12
17 97
12
1
.
2
1)
4x 1 4x2 1 1
/s: x
2)
x 2 15 x 2 8 3 x 2
/s: x = 1.
3)
2x 3 5 2x x2 4x 6 0
/s: x = 2.
4)
2 x2 2
5)
6)
1
1
4 (x )
2
x
x
x 2 2 x 2 3x 1 x 2
4 x 1 x x 1
/s: x = 1.
HD: f(t) = t 2 2 t (t 0)
/s: x
1
3
V . MT S K THUT KHC:
Sau y, ti xin php gii thiu thm mt s k thut khc gii PT v BPT c cha cn thc.
1) Phng php ta :
+ Thng c du hiu: cn bc hai ca mt tam thc v nghim.
+ Gi cho ta v di ca mt vect.
+ Ta c: u v u v . ng thc xy ra u; v cng chiu.
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG
trang 14
NM HC 2011-2012
x 2 x 1 x 2 3x 1 2 (*)
1
3
3
1
Pt ( x )2 ( )2 (
x ) 2 ( )2 =
2
2
2
2
1 3 3
1
t: u x ;
x;
;v
2 2
2
3 1 3 1
uv
;
v c u v 2
2
2
1
x
2 3 0 x 3 1 l nghim pt .
Ta c u v u v , nn Pt(*) u; v cng chiu
3
x
2
VD2: Tm m, phng trnh sau c nghim: 4 x 2 2 x 1 4 x 2 2 x 1 2m (*)
1
3
1
3
Gii: Pt (2 x )2 ( )2 (2 x )2 ( )2 2m
2
2
2
2
1 3
1 3
t u 2 x ;
; v 2x ;
2 2
2 2
u v (1;0)
Pt (*) u v 2m
Ta c: u v u v (ng thc khng xy ra). Do vy:
1 1
Pt (*) c nghim 2m 1 m ( ; )
2 2
BI TP NGH:
Gii cc phng trnh:
1)
x2 x 1 x2 x 1 2
/s: x = 0.
2)
x 2 2 x 5 x 2 2 x 10 29
/s: x = 1/5.
3)
/s: x
3
trang 15
4)
x 2 4 x 5 x 2 2 x 10 16 x 2 40 x 26 6
NM HC 2011-2012
/s: x = 5/4.
3
2
x 1 0
Pt ( x 1)2 (1 2 x 3)2 0
1 2 x 3 0
/s: x = 1.
VD2: Cho phng trnh:
a) Gii Pt khi m = 1;
x 1 x 2 x (1 x ) 2 4 x (1 x ) 1
Bin i 1 = x + 1 x.
Pt ( 4 x 4 1 x )2 ( x 1 x )2 0
/s: x =
1
.
2
1
.
2
Th x0 vo Pt (*), tm c m 1;0;1 .
iu kin : vi tng gi tr m ta gii Pt. Gi tr m cn tm l: m = 1.
VD3: Gii Pt:
x2 2x 5 x 1 2
Gii: iu kin: x 1 .
Pt ( x 1)2 4 x 1 2 .
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG
trang 16
Do:
NM HC 2011-2012
( x 1)2 4 2 ; x 1 0 . Pt c nghim l x = 1.
Gii: VTPT =
5
1
(3 x 1) 2 (2 x 3)2 (2 x )2 (2 x 3)2 x 2 4(2 x 3) 2
2
4
3x 1 2 x
6x
VPPT =
5
5
x 3x 1 2 x x
2
2
3
3
3
6 x (ng thc xy ra khi x = )
2
2
2
1
3
3
12 x 3 2(2 x 3) 2 6 x (ng thc xy ra khi x = ).
2
2
2
Tm li nghim Pt l: x =
VD5: Gii Pt:
17
1
17 x 2 48 x 36 (36 x 8 x 2 21)
2
2
3
2
x 2 4 x x 2 6 x 11 (*)
x 2 1
2
VTPT 2 . ng thc xy ra khi
1
4 x
x 2 1
x = 3.
1
. Th li, tha Pt.
2
trang 17
Vy nghim Pt l: x
NM HC 2011-2012
1
2
/s: x = 1.
2) Tm 3 s x, y, z tha: x y z 4 2 x 2 4 y 3 6 z 5
/s: x = 3; y = 7; z = 14.
x2
3) 1 x 1 x 2
4
/s: S = [1; 1]
4) x 2 2 2 3 x 3 1
/s: S {0;2}
5)
2x 3 5 2x x2 4x 6 0
/s: x = 2.
( ; 1 / 2] [3; ) {2}
Gii: iu kin: 2 x 2 3x 2 0 .
1
+ Xt 2 x 2 3 x 2 0 x { ;2} tha Bpt.
2
+ Xt 2 x 2 3 x 2 0. Bpt x 2 3 x 0 .
/s: S = ( ; 1/ 2] [3; ) {2} .
VD2: Gii Bpt:
( x 3) x 2 4 x 2 9 .
Gii: iu kin: x 2 x 2 .
+ Xt x = 3: tha Bpt.
+ Xt x > 3: Bpt x 2 4 x 3 . Gii tm c: x > 3.
+ Xt x < 3: Bpt x 2 4 x 3 . Gii c: x
13
.
6
x 2 3x 2 x 2 4 x 3 2 x 2 5x 4
trang 18
NM HC 2011-2012
Gii: iu kin: x 1 x 4 .
Pt c dng:
a.b a . b
6 x x2
6 x x2
2x 5
x4
2) x 3 (4 x 2 ). 4 x 2 8 2 x. 4 x 2
3)
3 x 2 x 4 2
2
x
9 4
/s: S [1;0) ( ; ] .
7 3
4)
x 2 8 x 15 x 2 2 x 15 4 x 2 18 x 18
5)
6)
1
1
x x
x
x
1
2 x 2 3x 5
7) x
x
x2 1
1
2x 1
35
12
1 5
/s: S [1;0)
2
5
3
/s: S ( ; ) (1; )
2
2
5 5
/s: S 1; ;
4 3
trang 19