MEMASTIKAN SETIAP MURID PROFISIEN DALAM

BAHASA MALAYSIA DAN BAHASA INGGERIS

PENGENALAN
Isu penguasaan bahasa sering menjadi agenda utama negara dalam merangka
pelan pembangunan pendidikan negara. Bahasa berperanan sebagai medium
komunikasi, perhubungan dan alat perpaduan. Kepentingan menguasai bahasa ini
mendorong kerajaan menetapkan satu standard yang perlu dicapai oleh murid di
negara ini. Kerajaan melalui Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM) berhasrat
agar setiap murid profisien dalam Bahasa Malaysia dan Bahasa Inggeris. Hasrat ini
merupakan anjakan kedua transformasi sistem dalam Pelan Pembangunan
Pendidikan Malaysia 2013-2025 (PPPM) yang dikenal pasti mampu menghasilkan
perubahan dan memberi impak kepada sekurang-kurangnya satu daripada lima
keberhasilan sistem iaitu akses, kualiti, ekuiti, perpaduan dan kecekapan. Fokus
utama dalam pelan tersebut ialah kualiti kerana ia dimensi yang penting dan perlu
diberikan perhatian yang segera.
Di bawah anjakan tersebut, kementerian menggariskan beberapa strategi
yang melibatkan pengajaran dan pembelajaran Bahasa Malaysia dan Bahasa
Inggeris. Strategi pertama ialah dengan memperkenalkan kurikulum Bahasa
Malaysia yang sama pada peringkat rendah, dengan sokongan pemulihan intensif
untuk murid yang memerlukan bagi menggantikan kelas Peralihan. Strategi kedua
pula melibatkan Bahasa Inggeris iaitu memperluas program LINUS supaya meliputi
literasi Bahasa Inggeris. Manakala strategi ketiga melibatkan guru Bahasa Inggeris
iaitu meningkatkan kemahiran Bahasa Inggeris guru dan memperluaskan peluang
bagi pendedahan terhadap Bahasa Inggeris. Strategi keempat ialah menggalakkan
setiap murid mempelajari bahasa tambahan menjelang 2025.
Strategi-strategi yang sedang dan akan dilaksanakan ini bukanlah sesuatu
yang baharu. Malah ia adalah rentetan kepada rancangan pendidikan terdahulu iaitu
Pelan Induk Pembangunan Pendidikan (2006-2010). Perubahan ini mungkin dilihat
bersifat strategi atau operasi, namun ia menggambarkan perubahan amalan semasa
dalam sistem pendidikan Malaysia yang sentiasa berkembang.

KONSEP
Keperluan untuk meningkatkan keberhasilan murid melalui Bahasa Malaysia dapat
dicapai melalui sistem pendidikan semasa. Walaupun wujud kepelbagaian budaya
masyarakat Malaysia, penguasaan kemahiran berbahasa Malaysia di kalangan
murid adalah meluas. Ini terbukti melalui kadar kelulusan dan pencapaian murid
dalam Bahasa Malaysia dalam peperiksaan-peperiksaan awam.
Namun begitu, tahap pencapaian penggunaan Bahasa Inggeris masih rendah
berbanding Bahasa Malaysia. Ini dibuktikan melalui statistik kelulusan murid dalam
Bahasa

Inggeris

pada

peperiksaan-peperiksaan

awam.

Malah

kelemahan

penguasaan kemahiran berbahasa Inggeris di kalangan siswazah baharu telah

dikenal pasti sebagai isu yang kerap dihadapi oleh majikan di Malaysia.
Penyertaan murid dalam sekolah rendah yang berlainan membawa kepada
keberhasilan yang berbeza dalam kalangan murid pelbagai etnik (KPM, 2013).
Justeru

kerajaan

meletakkan

keutamaan

untuk

meningkatkan

kemahiran

penguasaan bahasa Malaysia dan bahasa Inggeris bagi semua murid agar selepas
tiga tahun persekolahan, setiap murid akan mencapai 100% literasi asas dalam
bahasa Malaysia dan bahasa Inggeris. Kerajaan juga mensasarkan agar 90%
daripada murid yang tamat Tingkatan 5 memperoleh skor kredit minimum dalam
Bahasa Malaysia. Manakala pencapaian Bahasa Inggeris pula menjangkau 70%
murid memperoleh skor kredit minimum dalam SPM.
Walaupun keutamaan diberi kepada penguasaan Bahasa Malaysia dan
Bahasa Inggeris, kerajaan turut menyediakan mata pelajaran bahasa lain di semua
sekolah rendah dan menengah. Ia akan diperkukuhkan supaya setiap murid
berpeluang mempelajari bahasa tambahan menjelang 2025. Ia bertepatan dengan
budaya Malaysia yang berbilang bangsa dan bahasa.

DEFINISI
Bahasa merupakan entiti yang amat rencam yang terangkum di dalamnya pelbagai
jenis pengetahuan. Walau semudah manapun sistem sesuatu bahasa atau sekecil
manapun bilangan penuturnya, entiti tersebut tetap berstatus bahasa yang
sempurna. Bahasa terdiri daripada sejumlah kosa kata yang melambangkan
pelbagai konsep tentang pelbagai perkara, sama ada yang konkrit atau abstrak.
Bahasa juga terdiri daripada pelbagai peraturan, iaitu peraturan nahu, budaya,
sosial, agama dan sebagainya. Peraturan sosial serta kekangan budaya dan agama
dalam berbahasa merupakan aspek yang sama penting dengan peraturan-peraturan
nahu atau tatabahasa (Zulkifley 2014).
Bahasa Melayu telah diiktiraf sebagai bahasa kebangsaan rasmi bagi rakyat
Malaysia. Pada asasnya, bahasa adalah alat untuk berkomunikasi yang diperlukan
bagi setiap individu. Kerajaan berhasrat untuk membangunkan bahasa Melayu agar
ia berperanan sebagai asas pembinaan negara dan kebudayaan masyarakat.
Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan telah memainkan peranan yang amat
penting yang menjadikan Bahasa Melayu sebagai asas pembinaan negara. Ia telah
mengiktiraf dan mengisytiharkan Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan serta
bahasa rasmi negara seperti yang termaktub dalam Perkara 152 (1). Hal ini
disebabkan bahasa menjadi satu kepentingan di negara ini yang mempunyai
masyarakat yang berbilang kaum dan sangat memerlukan satu bahasa sebagai
panduan.
Bahasa Inggeris pula dilihat sebagai alat untuk memperoleh pengetahuan,
terutamanya dalam bidang Sains dan Teknologi. Atas dasar ini, Bahasa Inggeris
dipilih untuk menjadi medium penyampaian bagi subjek berteraskan Sains dan
Teknologi pada satu ketika dahulu. Kepentingan dan keperluan kemahiran Bahasa
Inggeris dalam arus globalisasi mendorong rombakan demi rombakan dilaksanakan
kepada sistem pendidikan negara kita.

TEORI
Pelan

Pembangunan

Pendidikan

Malaysia

2013-2025

berhasrat

untuk

memperkenalkan kurikulum Bahasa Malaysia yang sama pada peringkat rendah,

dengan sokongan pemulihan intensif untuk murid yang memerlukan bagi
menggantikan kelas Peralihan. Setiap murid sekolah rendah, sama ada di sekolah
kebangsaan atau sekolah jenis kebangsaan akan menggunakan kurikulum bahasa
Malaysia yang standard mulai kohort Tahun 4 pada tahun 2014. Di sekolah jenis
kebangsaan, murid yang menghadapi masalah dengan perubahan ini akan
mengikuti kelas pemulihan bahasa Malaysia selepas waktu persekolahan bermula
dari Tahun 4 hingga Tahun 6, selepas menjalani program Saringan Literasi dan
Numerasi (LINUS) 2.0. Objektif kelas pemulihan ini adalah sebagai intervensi awal,
dan kerap dijalankan bagi membolehkan Kelas Peralihan ditamatkan mulai tahun
2017.
Pelaksanaan saringan literasi Bahasa Malaysia di kalangan murid Tahap 1
telah membantu melonjakkan pencapaian murid dalam bahasa tersebut. Justeru,
kerajaan memperluas program LINUS supaya meliputi literasi Bahasa Inggeris.
Setiap murid Tahun 1 hingga Tahun 3 akan disaring dua kali setahun bagi
memastikan kemajuan mereka dalam literasi bahasa Malaysia dan bahasa Inggeris
berada pada kadar yang dijangkakan. Murid yang ketinggalan akan mengikuti kelas
pemulihan sehingga mereka dapat mengikuti kurikulum aliran perdana. Guru yang
mengajar murid yang lemah ini akan menerima bimbingan khusus daripada
pembimbing guru peringkat daerah.
Tahap kemahiran bahasa guru Bahasa Inggeris akan ditingkatkan dan
kerajaan memperluaskan peluang bagi pendedahan terhadap bahasa Inggeris.
Setiap murid akan mengikuti pembelajaran bahasa Inggeris yang disampaikan oleh
guru yang mempunyai kemahiran mengikut standard antarabangsa. Langkah ini
akan dapat dicapai dengan memastikan semua 70,000 orang guru bahasa Inggeris

lulus Cambridge Placement Test (CPT) dalam tempoh dua tahun. Guru yang tidak
mencapai standard

yang

ditetapkan akan

engikuti latihan intensif bagi

meningkatkan kemahiran. Di samping itu, murid akan diberi pendedahan yang lebih
meluas terhadap bahasa melalui modul Sastera Inggeris yang diwajibkan kepada
murid sekolah menengah. Kajian antarabangsa menunjukkan bahawa tempoh
pendedahan yang lebih lama berbanding kadar kini (15%-20%) diperlukan bagi
murid menguasai Bahasa Inggeris.
Selain penguasaan Bahasa Malaysia dan Bahasa Inggeris, guru perlu
menggalakkan setiap murid mempelajari bahasa tambahan menjelang 2025. Pada
masa ini, ramai murid yang telah mempelajari bahasa tambahan selain bahasa
Malaysia dan bahasa Inggeris. Penguasaan bahasa tambahan akan dapat
membantu murid menyertai tenaga kerja global. Oleh itu, aspirasi Kementerian
adalah bagi memastikan setiap murid berpeluang mempelajari bahasa tambahan
dari peringkat rendah sehingga peringkat menengah. Pada tahun-tahun permulaan,
Kementerian akan memberikan tumpuan untuk menambahkan bilangan guru bahasa
Cina, bahasa Tamil dan bahasa Arab bagi memastikan bilangan guru bahasabahasa itu sepadan dengan bilangan murid. Apabila sistem pendidikan negara dapat
meningkatkan kebolehan dan keupayaan, Kementerian akan memperkenalkan
bahasa penting lain seperti bahasa Sepanyol, bahasa Perancis dan bahasa Jepun.

ISU-ISU MELIBATKAN BAHASA MALAYSIA DAN BAHASA INGGERIS DI

MALAYSIA
Bahasa adalah alat, kemahiran yang diperlukan untuk berkomunikasi, bukan satu
mata pelajaran yang perlu dikuasai atau set arahan atau panduan yang perlu diingat
(Hamidah et al. 2014). Namun begitu, Bahasa Inggeris telah diajar secara formal di
Malaysia. Kajian tersebut turut mendapati bahawa murid lebih mudah menguasai
kemahiran berbahasa sewaktu komunikasi berlangsung. Pencapaian Bahasa
Inggeris dalam peperiksaan menjadi agenda penting berbanding keupayaan murid
berinteraksi dengan bahasa tersebut. Ini menyebabkan murid beranggapan

mempelajari bahasa adalah sama seperti mereka mempelajari mata pelajaran lain di
sekolah.
Kemajuan teknologi yang pesat dan tanpa sempadan terutamanya teknologi
perhubungan dan komunikasi memperlihatkan penggunaan bahasa yang kurang
kurang sempurna. Percampurbauran antara bentuk bahasa yang rasmi dengan yang
basahan, baik dalam hal kosa kata, tatabahasa dan sebutan menjadi fenomena
yang agak nyata dan membimbangkan. Ia dilihat sebagai pengaruh yang tidak
membina kepada penguasaan berbahasa dengan sempurna. Murid terbawa-bawa
dengan bahasa sistem pesanan ringkas dan juga aplikasi-aplikasi interaksi maya
sehingga beranggapan bahasa yang digunakan boleh diguna pakai dalam
peperiksaan.
Selain itu, pengekalan struktur kurikulum sekolah di Malaysia masih
berasaskan kepada tiga kaum turut menyebabkan penguasaan Bahasa Malaysia di
kalangan murid-murid yang mengikuti pendidikan rendah di Sekolah Jenis
Kebangsaan (SJK) tidak memuaskan. Guru yang mengajar subjek Bahasa Malaysia
di SJK cenderung untuk menggunakan bahasa ibundanya bagi memahamkan murid
dengan kandungan pengajaran. Akibatnya murid hanya menguasai isi kandungan
sahaja dan tidak secara keseluruhan.

IMPLIKASI
Persepsi murid kepada mata pelajaran bahasa yang beranggapan ia mudah untuk
dikuasai menyebabkan murid tidak meneroka gaya pembelajaran yang bersesuaian
dengan mereka. Apatah lagi jika guru gagal mewujudkan suasana pembelajaran
yang kondusif buat murid. Bukan itu sahaja, guru perlu tahu teknik dan memilih gaya
pengajaran yang bersesuaian agar murid tertarik untuk mengikuti pengajaran. Dalam
kajian yang dibuat oleh Zamri et al. (2009), didapati seseorang guru bahasa perlu
mengambil kira gaya pengajarannya bersesuaian dengan aspek kepelbagaian murid
kerana ia mempunyai kesan yang amat besar dan merupakan faktor terpenting
dalam menentukan suasana pembelajaran. Apatah lagi, sesetengah murid juga

beranggapan bahawa mempelajari bahasa membosankan. Ia bertitik tolak daripada

pendekatan yang digunakan oleh guru tersebut.
Guru bahasa seharusnya memahami proses komunikasi yang baik mampu
meningkatkan penguasaaan seseorang dalam berbahasa. Tindakan guru mengajar
Bahasa Malaysia dan Bahasa Inggeris dalam bahasa ibunda atau bahasa yang
difahami oleh murid tidak membantu penguasaan murid terhadap bahasa tersebut.
Kemungkinan murid akan cemerlang di atas kertas adalah tinggi sedangkan dari
aspek lisan murid tersebut gagal. Ia menggambarkan tahap profisien murid tersebut
dengan bahasa tersebut adalah rendah.
Aspek sikap murid juga dikenalpasti mempengaruhi pencapaian murid dalam
Bahasa Inggeris. Kajian Abdul Rahim & Mohd Sharifudin (2014) berkenaan status
sikap kanak-kanak Orang Asli terhadap penguasaan Bahasa Malaysia (BM)
mendapati ia sangat berkaitan serta memberi kesan terhadap pencapaian mereka
dalam penguasaan BM. Begitu juga dengan penggunaan Bahasa Inggeris yang turut
dipengaruhi oleh karekter murid tersebut (Hamidah et al. 2014). Murid yang aktif
mengaplikasikan bahasa yang betul dalam komunikasi harian lebih mudah
menguasai bahasa tersebut berbanding murid yang bersikap selektif dan tidak
prihatin.

CABARAN
Walaupun pelbagai usaha giat dijalankan bagi memastikan tenaga pengajar di
kalangan guru-guru opsyen, masih wujud guru bukan opsyen mengajar mata
pelajaran bahasa. Dalam hal ini, guru perlu bersikap terbuka dan mendalami selok
belok pengajaran bahasa. Namun begitu, tidak semua guru bersedia untuk
meneroka dan meningkatkan kemahiran pengajaran bahasa.
Dalam hal Sekolah Jenis Kebangsaan, kajian Abdul Rahim et al. (2014)
mendapati bahawa penerimaan murid berkait rapat dengan budaya setempat.
Cubaan untuk merombak dengan memansuhkan kewujudan SJK sering dipandang
sebagai isu perkauman dan pertentangan budaya. Ini menyebabkan hasrat
mewujudkan sebuah sistem persekolahan dengan menggunakan satu sistem

kurikulum yang sama tidak terlaksana. Umum mengetahui murid di sekolah

kebangsaan dan SJK belajar bahasa dengan aras yang berbeza. Ini merupakan satu
ketidakseragaman.
Kajian oleh Zulkifley (2014) menunjukkan etnik dan persekitaran sekolah
boleh mempengaruhi prestasi murid. Namun ia hanya mempengaruhi para murid
Melayu dengan ertikata prestasi bahasa Melayu mereka menurun apabila di
tempatkan di dalam bilik darjah yang ramai murid Cina meskipun bahasa Melayu
adalah bahasa ibunda mereka. Kajian ini membayangkan bahawa pemboleh ubah
etnik dan persekitaran sekolah boleh memberikan impaks yang signifikan terhadap
proses perancangan dan pelaksanaan program pendidikan bahasa Melayu di
Malaysia. Dalam hal ini, pentadbir sekolah serta ketua panitia Bahasa Malaysia
umpamanya perlu mengambil kira kepelbagaian etnik yang wujud di sekolah serta
persekitaran sekolah seperti budaya masyarakat setempat sewaktu merangka
program pendidikan Bahasa Malaysia.
Mutakhir, proses pengajaran dan pembelajaran (P&P) oleh guru perlu
menjana kemahiran berfikir aras tinggi (KBAT) di kalangan murid. Salah satu elemen
dalam P&P adalah kaedah penyoalan yang memberi kesan kepada penerokaan
kandungan pengajaran dan pemikiran murid. Tidak semua guru mampu mewujudkan
merealisasikan hasrat tersebut. Kajian Zamri & Norazah (2011) mendapati bahawa
wujud hubungan di antara tempoh pengalaman mengajar guru dalam penggunaan
penyoalan di dalam bilik darjah. Implikasinya ialah apabila soalan aras tinggi kurang
digunakan semasa P&P, budaya berfikir dan penglibatan pelajar menjadi terbatas.

PENYELESAIAN
Guru perlu mempelbagaikan kaedah pembelajaran Bahasa Malaysia seperti
pembelajaran berasaskan projek. Sebagai contoh, penulisan berbentuk risalah. Ia
dapat membantu untuk meningkatkan keupayaan kemahiran menulis di kalangan
murid dan sesuai dijalankan di sekolah-sekolah rendah. Kajian Yahya & Dk.
Suzanawaty (2014) boleh dijadikan asas penambahbaikan bagi perancang
kurikulum mengemaskinikan modul pengajaran bahasa, terutama dalam kemahiran

menulis dan pendidikan bahasa. Proses perancangan, pelaksanaan dan penilaian

yang dilaksanakan dalam kajian ini juga berguna dalam memberikan idea dan
maklumat kepada pihak yang terlibat. Ia dapat memberikan idea dan maklumat
supaya

perancang kurikulum boleh merancang dan mengemaskinikan panduan

pemberian projek yang dijalankan di sekolah-sekolah rendah dengan lebih teratur

dan berkesan.
Bahasa Inggeris sepatutnya tidak diajar secara formal di Malaysia tetapi
pengajarannya seharusnya bersifat tidak langsung. Kajian oleh Hamidah et al.
(2014) mendapati murid lebih mudah menguasai kemahiran berbahasa sewaktu
komunikasi berlangsung. Komunikasi ini bermula sebaik sahaja guru melangkah
masuk ke kelas. Sesi pembelajaran Bahasa Inggeris seharusnya dipecahkan
kepada lisan, mendengar, membaca dan menjalankan aktiviti berkumpulan. Aspek
lisan meliputi murid bercerita tentang objek yang dibawa, sementara murid juga
mendengar arahan guru dan cerita yang disampaikan oleh murid lain. Kemudian
wujud sesi membaca dan bercerita yang menggalakkan murid melahirkan idea atau
pendapat mereka. Akhir sekali murid akan diberi tugasan individu yang dibuat secara
berkumpulan. Dalam hal ini, susun atur meja dan kerusi murid penting kerana
susunan meja secara berdepan menggalakkan interaksi antara mereka. Sekiranya
murid telah menyiapkan tugasan yang diberi, mereka boleh melakukan aktiviti lain di
dalam kelas seperti mebaca, menggunakan komputer atau membuat aktiviti seni
kreatif. Menurut kajian tersebut, guru berperanan sebagai pemudah cara dan bukan
mengajar semata-mata. Adalah penting untuk mewujudkan suasana pembelajaran
yang menyeronokkan dan hidup, kondusif dan meransang murid untuk lebih yakin
menggunakan Bahasa Inggeris.
Dapatan kajian membuktikan bahawa murid mempunyai strategi mereka yang
tersendiri untuk memahami perkara yang mereka hadapi iaitu penguasaan bahasa
kedua. Murid perlu diberi ruang pendedahan kepada bahasa itu sendiri serta
peluang untuk menggunakan bahasa tersebut.
Setiap

guru

Bahasa

Malaysia

mahupun

Bahasa

Inggeris

perlu

mengeksploitasi kemahiran meta kognitif murid supaya mereka berminat dan

bermotivasi untuk mempelajari Bahasa Malaysia dan juga Bahasa Inggeris. Guruguru Bahasa Malaysia perlu memiliki strategi dan pendekatan mengajar yang

berpusatkan pelajar. Hal ini kerana guru-guru dapat mengenal pasti kekuatan dan
kelemahan pelajarnya dalam sesi pembelajaran tersebut. Antara punca kelemahan
murid ialah kelemahan pelajar untuk merancang, mengenal pasti masalah,
mencirikan masalah sebenar yang perlu diselesaikan dan memahami strategi untuk
menyelesaikan setiap masalah berkenaan. Dengan cara ini, guru dapat membantu
murid untuk mempelajari Bahasa Malaysia dan Bahasa Inggeris dengan mudah dan
menyeronokkan.
Guru-guru juga harus menyedari bahawa setiap individu murid mempunyai
gaya pembelajaran yang berbeza. Setiap guru perlu merancang pengajarannya agar
selari dengan tahap kognitif murid mereka. Guru juga seharusnya dapat membantu
murid merancang aktiviti pembelajaran mereka agar sesuai dengan tahap kognitif
mereka. Manakala bagi murid pula, mereka seharusnya perlu memiliki kemahiran
meta kognitif yang mantap. Kemahiran memantau, menilai dan membuat regulasi
kendiri boleh dipelajari sendiri ataupun melalui tunjuk ajar guru (Nur Aisyah & Zamri
2014). Dengan menguasai, mengaplikasikan dan menggunakan kemahiran meta
kognitif dalam pembelajaran, pencapaian murid akan turut meningkat. Minat dan
motivasi mereka juga akan bertambah jika kemahiran meta kognitif ini dapat
membantu mereka menguasai Bahasa Malaysia dan Bahasa Inggeris dengan baik.

RUMUSAN
Pembelajaran bahasa adalah aktiviti sosial dan memahaminya memerlukan
kefahaman terhadap bagaiman proses tersebut berlaku. Pada asasnya, penguasaan
murid dalam Bahasa Malaysia dan Bahasa Inggeris masih di tahap sederhana.
Pelbagai usaha dan strategi telah disusun dan dilaksanakan bagi memastikan
kedua-dua bahasa dikuasai oleh murid. Kerjasama semua pihak, bermula daripada
pembuat dasar hinggalah ke pelaksana dasar perlu diperkukuhkan demi
menjayakan hasrat murni kerajaan. Pembuat dasar perlu peka dengan kekangan-

kekangan yang wujud manakala pelaksana dasar perlu mencambahkan minat,

mempelbagaikan strategi penyampaian pengajaran dan meningkatkan pengetahuan
dalam subjek yang diajar. Meningkatkan tahap profisien murid dalam Bahasa
Malaysia dan Bahasa Inggeris bukanlah suatu tugas yang mudah. Usaha berterusan
perlu digembeleng agar murid menguasai kedua-dua subjek tersebut dan
berkeyakinan untuk berdepan dengan arus globalisasi yang semakin mencabar.
RUJUKAN
Abdul Rahim Abu & Mohd Sharifudin Yusop. 2014. Sikap Kanak-kanak Orang Asli di
Bandar Raya Kuala Lumpur Terhadap Pengusaaan Bahasa Melayu Sebagai
Bahasa Kedua. Jurnal Pendidikan Bahasa Melayu 4(2) : 57-66.
Awang Sariyan. 2011. Peri Pentingnya Pelaksanaan Bahasa Kebangsaan dalam
Bidang Penyiaran untuk Memperkukuh Asas Citra Kebudayaan Kebangsaan.
Kertas ucap utama Seminar Bahasa Melayu dalam Penyiaran 2011. Anjuran
Kementerian Penerangan, Kebudayaan dan Komunikasi. Institut Penerangan
dan Penyiaran Tun Abdul Razak,11 September.
Grasha, A.F. 1996. Teaching with styles: A practical guide to enhance learning by
understanding learning and teaching styles. NewYork: Alliance Publisher
Hamidah Yamat, Ross Fisher & Sarah Rich. 2014. Revisiting English Language
Learning among Malaysian Children. Asian Social Science 10(3): 174-180.
Nur Aisyah Mohamad, Zamri Mahamod. 2014. Tahap Kemahiran Metakognitif Murid
Tingkatan Empat dalam Pembelajaran Bahasa Melayu. Jurnal Pendidikan B
ahasa Melayu 4(1): 41-47.
Yahya Othman & Dk. Suzanawaty Pg. Osman. 2014. Keupayaan Menguasai
Kemahiran Menulis Melalui Pembelajaran Berasaskan Projek dalam
Penulisan Berbentuk Risalah di Sekolah Rendah. Jurnal Pendidikan Bahasa
Melayu 4(1) : 19-29.
Zamri Mahamod, Nik Mohd Rahimi Nik Yusoff, Juliawati Ibrahim. 2009.
Perbandingan Gaya Pengajaran Guru Bahasa Melayu dan Guru Bahasa
Inggeris. Jurnal Pendidikan Malaysia 34(1): 67 92.
Zamri Mahamod, Mohamed Amin Embi, Melor Md. Yunus, Maimun Aqsha Lubis,
Ong Sze Chonge. 2010. Comparative learning styles of Malay language
among native and non-native students. Procedia Social and Behavioral
Sciences 9 : 10421047.

Zamri Mahamod & Nor Razah Lim. 2011. Kepelbagaian Kaedah Penyoalan Lisan
Dalam Pengajaran Guru Bahasa Melayu: Kaedah Pemerhatian. Jurnal
Pendidikan Bahasa Melayu 1(1): 51-65.
Zulkifley Hamid. 2014. Faktor persekitaran sekolah dan etnik dalam perancangan
dan pelaksanaan program pendidikan Bahasa Melayu di Malaysia. Malaysian
Journal of Society and Space 10(5): 99 109.