Hakkmda

Demir Kkaydn
Yazarn Kendi Kaleminden Ksa Hayat Hikyesi
Ana ve baba tarafndan Balkan Savanda gm Makedonyal ailelerden gelir.
10 Haziran 1949da, Balkesirin Savatepe ilesinde doar. ki yandayken aile
Bakray vadisindeki Linyit yataklaryla nl Soma ilesine tanr. Babas, Garp
Linyitleri letmesinde ii, annesi ev kadndr.
lk ve ortaokulu Somada okur. Yaz tatillerinde her trl ite alr.
lkokulu bitirdiinde babasnn nerisi ve tevikiyle etin Altann yazlar ile tanr.
Babas daha sonra Somada Trkiye i Partisinin kurucularndan olacaktr.
Yatl olarak Balkesir Lisesinde okur. Yaz tatillerinde Garp Linyitleri letmesinde
eitli ilerde alr ve souk demircilii renir.
Lise son snfta Ana dilinizi niin seversiniz? balkl kompozisyon devine, soru
yanltr, ana dilimi sevmek zorunda deilim cevab nedeniyle atlmamak iin
tasdikname alr ve zmirde Karyaka Erkek Lisesine geer.
Btnlemeye kald iin bir yl beklemeye kalr. Bu srede, Garp Linyitleri letmesi
ve ark Sanayi Mensucat Fabrikasnda iilik yapar. zmir Karyakada bo serserilik
gnlerinden sonra Trkiye i Partisi Karyaka lesindeki almalara katlr.
stanbul niversitesi, Edebiyat Fakltesi, Sosyoloji (gece) blmne kaydolur.
Gndzleri bir muhasebecinin yannda boaz tokluuna ite alr, geceleri
niversiteye gider.
68deki niversite gallerine katlr. Fikir Kulpleri Federasyonunda (FKF)
beklentilerinin karln bulamaz. Bir evre ve rgt araylar iindedir. Sonunda
Deniz Gezmi ve arkadalaryla tanr ve onlara katlr. Bu evre daha sonra
Devrimci renci Birliini oluturur. Bu rgt stanbuldaki eylemlerin motoru olur.
Samsun-Ankara Yryne katlr. Bu dnemde, sadece bo zamanlarn deil, tm
zamanlar ve mrn sosyalizm uruna mcadeleye ayrma ve diploma almama
karar verir.

Devrimci renci Birliinde boylu boyunca devrimci mcadeleye girer; mitingler,

yryler, igaller, grevler, kyl hareketleriyle dolu hayatnn en gzel, en dolu dolu
dnemini yaar
i hareketinin ve antiyecilerin direnilerinin ortaya kard bir ii nderi olan
smet Demir ile tanr ve birlikte ii hareket ve rgtlenmelerine katlr. Ambarl
Termik Santral, Nuh imento Fabrikas, zmit Rafinerisi, Taksim Opera naat ve
daha bir yn irili ufakl ii rgtlenme ve direnilerinde Yap ileri Sendikas (YS)
bakan smet Demire yardmclk eder.
10 Haziran 1969 olaylarndan sonra zmir Aliaa Rafineri naatnda rgtlenmek
zere smet Demir ile zmire gider. Yaz boyu zmirde inaat ve mensucat ikollarnda
ve Aliaada rgtlenme almalarnda yer alr.
Sonbaharda, Deniz Gezmi, Cihan Alptekin, Taylan zgrlerle Trkiyede yeni bir
Vietnam iin gerilla savan balatma hazrlklarna katlr. Taylan zgrn
ldrl ve Deniz Gezmiin tutuklan ile hazrlklar sekteye urar.
FKFnin (Fikir Kulpleri Federasyonu) Dev-Gen (Trkiye Devrimci Genlik
Federasyonu) olduu kongrede Cihan Alptekin ile birlikte stanbul Blge Yrtme
Kuruluna ve Genel Ynetim Kuruluna seilir.
Ancak bir sre sonra, gerilla sava sanatn renmek zere Filistine gider.
Demokratik Filistin Halk Kurtulu Cephesinde klasik askeri eitim alr. rdn Kralnn
Fedailere ilk g denemesinde Demokratik Cephededir. Daha sonra sraile kar bir
Ameliyeye (Operasyon, Saldr) katlr.
Drt buuk ay sonra renecek bir ey olmadn grd ve Trkiyede ii snf
iinde uzun vadeli almak gerektii tarznda grlere ulat iin Trkiyeye
dnme karar alr. Dnerken arkadalaryla Kargamta hudutta yakalanr. kence
grr ve tutuklanrlar.
Nizip ve Antep Cezaevlerinde iki buuk ay hapis yatar. Tahliye olur. zmire gidip
Aliaadaki almalara, grevlere, direnilere katlr, rgtlenmelerinde alr.
Necmettin Giritliolu ldrldnde yanndadr.
Bu dnemde ayrca Hikmet Kvlcmlnn karmaya balad Sosyalist gazetesinin
rgtlenmesinde alr. Bu gazetede ilk yazlarn yaynlar.
Kvlcmly ve Trkiyeyi anlamak, kendini teorik olarak gelitirmek iin tarih
almalarnda younlar. Bir yandan Boaz Kprs naatnda smet Demir ile
rgtlenme almalarna katlmaktadr.
12 Mart gelir. Sonradan TSPi kuracaklarn hi bir ey yapmama izgisine eletiriler
yapt ve rgtlenme almalarnda bulunduu iin tecrit edilir
12 Mart dneminde, fabrikalarda souk demirci olarak iilik ve rgtlenme
almalar yapar. Dev Gen stanbul davasndan tutuklanr. Davutpaa Klasnda

be ay hapis yatar ve tahliye olur. knca tekrar iilik ve rgtlenme almalarna

devam eder. Kendisini tecrit eden ve daha sonra TSPi kuracaklara kar yazd
teorik eletiri ve polemikleri daktilo ile oaltp rgtlenmeye balar. Belirli bir
toparlanma saladktan sonra, Trkiye Komnist Partisini Kvlcmlnn yazd Vatan
Partisi Program temelinde reorganize eden kongrenin hazrlayclarndan biridir.
12 Mart dnemi biterken, bu partinin yar resmi ve legal organ
olarak Kvlcm gazetesini karmaya balar. Gazete bir buuk ay ve alt say kabilir,
ama grd ilgi ve izgisi rahatsz edici bulunmutur. Gazeteye yardm eden
arkadalaryla birlikte tutuklanr.
stanbul Devlet Gvenlik Mahkemesinde gazetedeki yazlardan, nce 100 zerinden
36 yla, sonra da ok ayp olduundan 17 yla mahkm edilir. Topta (1,5 yl), Nide
(7 yl) cezaevlerinde yatar. Toplu olarak elli metrelik bir tnel kazma giriimine katlr.
Tnelin yakalan zerine stlenenlerden biri olur. Tekrar hcre ve hapis cezas alr.
Ayrca 12 Eylldeki idamlar toplu protestoya katld iin tekrar hcrede kalr. Devlet
bakanna hakaretten dava alr.
Malatya E Tipi zel Cezaevine nakledilir. stiklal Mar sylemeyi ve Atatrk eitimine
katlmay reddettii iin 15 ay mahede hcresinde kalr.
Tahliye olunca mevcutlu olarak Sarkama Askerlie gtrlr.
Cezaevi yllarnda birok yaznn yan sra, Murat Belge ve Mihri Bellinin eletirileri
yazar.
Cezaevindeyken, Vatan Partisinin iindeki tartmalara katlr ve bu partinin teorik
organ olan Kvlcm dergisinin (1978-79) saysnn ve politik
organ Sosyalist gazetesinin son on saysnn (1979) btn belli bal yazlarn yazar.
Faizm, nc Enternasyonalin lav, Sovyet Devletinin Snf Karakteri sorunlarn
aratrrken Mandel, Troki ve Drdnc Enternasyonalle karlar ve klasik eletirel
ve devrimci Marksizmi savunan bu gelenee katlr.
Dardaki arkadalarnn bu hza ayak uyduramamas sonucu 12 Eyll arifesinde
tekrar tek kalr.
12 Eyllden sonra Almanyada kan Der Weg - Yol dergisinin btn temel yazlarn
yazar ve gizlice dar karr. Ne var ki, btn bu teorik ve politik almalar Malatya
E Tipi zel Cezaevine topluca sevk ile kaybolur daryla balar kopar.
Askerden tebdil-i hava alarak stanbula gelir ve Drdnc Enternasyonalin
yardmyla yurt dna kaar.
Fransada iltica bavurusunda bulunur ve mlteci olur. Franszca kursularna gider.
Drdnc Enternasyonalin Fransa Seksiyonu, Devrimci Komnistler Ligasnda
(LCR) alr. Almanyada daha byk Trkiyeli bir ii kitlesi olduundan Almanyada
yaamaya karar verir. Drdnc Enternasyonalin Almanya Seksiyonu,

Enternasyonalist Marksistler Grubunda (GM) almalara katlr ve Almanca

kurslarna devam eder.
Gmen Trkiyelilere ynelik olarak Ne Yapmal dergisini karmaya balar.
saydan tesi gelmez.
Ergun Aydnolunun kard Devrimci Marksist Tartma Defterlerinin
redaksiyonunda ve almalarnda yer alr; orada yazlar yaynlanr. svete
kan Krdistan Presse yazlar yazar.
zellikle bir gmen hareketi iinde sosyalist ve devrimci bir kanat iin almalar
yapar. Teorik olarak Yeni Sosyal Hareketler ve zel olarak da Siyahlar Hareketi
konularnda younlar.
Bu arada 12 Eyll rejimi sonlarna gelmitir, hem sosyal hareketler hem de Trkiye
solunda tartmalar ve canlanma balamtr. Bu balamda Avrupada yaplmakta
olan Sosyalist Forumlara katlr. Trkiyede yaplan Kurueme birlik tartmalarnn
Avrupadaki mlteciler ve Trkiyeliler arasnda yaplan paraleline katlr, bildiriler sunar
ve rgtlenmesinde yer alr. Ancak Duvarn ykl sonucu oradan bir ey kmaz.
Ancak bu tecrbeyi ve bildirileri Birlik mi Rekompozisyon mu kitapnda
arkadalaryla birlikte toplar ve yaynlar.
Duvarn yklndan sonra yapran kmldamad ve tm bu gerici atmosferin zel
hayat bile kuatt yllarda, dnyann iilerinin siyah ve beyaz olarak blnml
ve bunun ortaya kard sorunlar zerine younlar.
Bu arada yeni yaygnlamaya balayan bilgisayarlarla tanr ve amatr bir
bilgisayarc olur.
svete Latife Fegann korumasnda bulunan Kvlcml Arivinin Amsterdamdaki
Sosyal Tarih Arivine verilii ve Stockholmde veri bankasna geiriinde alr.
Taksi ofr olarak almaya balar. Almanyada yabanclar hareketinde younlar.
Ayn zamanda Trkiyede kan zgr Gndeme (1992) haftalk yazlar yazar.
Avrupada hazrlanp Trkiyede hukuki nedenlerle kitap dizisi olarak
baslanSosyalizmin Sorunlar teorik dergisinin knda, rgtlenmesinde, teknik
ilerinde alr ve yazlarn yaynlar.
Bu dnemde ilerlemeci ve iyimser tarih anlayyla bir kopuma yaar. Umutsuzluktan
yola karak da mcadele edilebileceini savunur ve buna dayanarak mcadeleye
devam eder.
Bu arada rk ve ulus, rklk ve ulusuluk sorunlar zerinde de younlar. Ulus
teorisine seksenlerde ngilterede yaplm katklardan hareketle, ulus konusunda
sosyalist programn ulusal olan ile politik olann ilikisini koparmak eklinde ilk
formlasyonlarn yapar.

Sadece devletin deil, maddi aralarn da tarafsz olmad ve snfsz topluma gidiin
aralar olamayaca karsamasndan hareketle, baka bir uygarln
programlatrlmas gerei sorununu nne koyar ve bu konu zerinde younlar.
Radikallemi gmen genlerin kardKxz dergisinde baz yazlar yaynlanr.
nternetin bilinmedii zamanlarda, yani 90l yllarda, nce mailboxlar ve BBSler
(Blten Panolar Sistemi) araclyla izolasyondan kurtulma ve politik faaliyet
denemelerine balar.
Sonra nternetin yaygnlamas ile internetteki forumlara yazlar yazmaya ve tecridi
krmaya alr.
calann Suriyeden srl zerine internette ve forumlarda daha sk yazar.
Karlmas zerine, calann Yaamn Savunmak in Trk Giriiminin
rgtlenmesinde yer alr. Krt hareketinin iinde bulunduu dnm zmleyen
yazlar yazar. Bir sre sonra Avrupada kanzgr Politikada haftalk yazlar
yaynlanmaya balar (2003 ylna kadar). 2000de Yeni Gndem ve lkede zgr
Gndem gibi Trkiyede kan benzeri yaynlarda da haftalk yazlar yaynlanr.
Demirden Kaplar diye kendi sayfasn veYazlar ve Yanklar adl forumu internette
aar ve orada yazlarn ve gelen yank ve eletirileri yaynlamaya balar.
2001 ylnda Almanyada Wremende yaplan Kvlcml Sempozyumunun
rgtlenmesine katlr. Orada bildiri sunar ve teknik hazrlklarnda yer alr.
Trkiyede devrimci ve demokratik btn teorik, entelektel ve politik gleri
toplayacak bir dergi iin alma ve giriimlerde bulunur. Bu balamda, Alm adl bir
dergi giriiminde yer alr. Bu derginin daha sonra Ortadou in Demokrasi
Manifestosu adyla yaynlayaca kp bildirisini bir neri olarak yazar. Ama
Trkiyedeki giriimciler devam etmez.
Benzeri baka giriimlerin de bir sonu vermemesi zerine en azndan bir internet
sitesiyle Trkiyede radikal demokrat pozisyonlar ve politikay savunacak bir platform
oluturmaya alr ve Kxz Sitesi yayna balar.
Kxz Trkiyede dergi olarak karma giriim,i sorumlu bulunamad iin, bir
saydan fazla devam edemez.
Ayn dnemde, smail Beikinin eletirisi olanTersinden Kemalizm isimli kitab yazar
ve yaynlar. Marksist din ve styaplar teorisinin ekillendirmeye balar. Bunun
nda ulus teorisini de kurmaya balar.
Byk Ortadou Projesi ve Sosyalist Strateji Sempozyumunu hazrlar ve sunulan
bildirilerden oluan kitab yaynlar.
Trkiyede dergi karamaynca Kxz sitesiyle internet yayncl ve kitap yaynnda
younlar. Ancak kitaplarn yaynlayacak yaynevi bulamama nedeniyle bizzat kendi

kitaplarn yaynlamas iin bir yaynevinin kurulu ve yaynlarn (Versus Yaynevi)

destekler. Ancak yaynevi tam kitaplarn yaynlayacak hale gelince, yaynevi, yeni
ortaklar ald ve ortaklarn kendisinin kitaplarn basmay reddettii gerekesiyle
kitaplar baslmaz. ki yllk aba ve onca maddi ve manevi destek boa gitmi olur.
Bu arada sk sk sal bozulmakta, ameliyatlar, vs. birbirini izlemekte ve btn
bunlar da verimini drmektedir. Ayn dnemde taksi ofrlnden malulen emekli
olur.
2007 ylnda seimlerden sonra, Trkiyeye turist olarak gidebilmeye balar.
Baka dostlarn yardmyla Kksz Yaynlarkurulur. Marksizmin Marksist
Eletirisi kitab tekrar baslr. Bunu Bir Devrimcinin Teorik ve Politik
Otobiyografisi ve Gelecei Gemiten Gemii Gelecekten Kurtarmak isimli
denemeler kitab izler.
Ayrca yazd eitli konulardaki yazlarnn derlemelerinden oluan kitaplar
internette karlksz olarak indirilebilecek ekilde okuyucuya sunar.
Kxz sitesine saldrlar artar ve teknik sorunlarda younlar.
Eski TKP-Blilerin Tarihi Konuuyoruz Sempozyumuna davet zerine bildiriler sunar,
ancak ierii tertipleyenlerin iine gelmedii iin sansre urar, susu ve
engellemeyle karlar.
at Partisi giriimlerinde yer alr, tartmalara katlr. Daha sonra bu
almalar Demokrasi in Birlik Hareketi ve Halklarn Demokratik Kongresi, Sosyalist
Yeniden Kurulu gibi rgtlenme ve giriimlerde srdrmek isterse de yazlarnn
ierii rahatsz edici bulunduundan brokratik ve idari tedbirlerle nerilerinin
tartlmas ve gndeme alnmas bile engellenir.
Kxz sitesi teknik sorunlar nedeniyle (srekli saldrlar ve aktalize edememe)
bitkisel hayata girer. Kurtarmak iin son bir giriimle Jiyanisimli bir siteyle birletirme
abas baarsz olur ve Kxzn yayan fiilen biter.
Yazlarn Demirden Kaplar isimli Blogunda yaynlamaya devam eder.
Otuziki yl nceki askerlik firar nedeniyle gzaltna alnr. Hastalklar nedeniyle
re kar.
Birka arkadayla birlikte 2012 ylnda ikinci bir Kvlcml Sempozyumunun
rgtlenmesinde yer alr ve sempozyumda bir bildiri sunar.
Gezi olaylar esnasnda neredeyse her gn yazlar yazar ve olaylar iinden ve
yakndan izler.
Kadky, Yourtu Parkndaki almalara katlr.

Acbadem ve Yeldeirmeni dayanmalarnda yer almaya alr, ama sal el

vermediinden fazla aktif olamaz.
Gezi Aynasnda Marksizm Sempozyumuna bir bildiri sunar.
Gezi olaylar esnasnda yazd yazlar dostlarnn yardmyla elinizdeki bu kitapta
yaynlar.
18 Kasm 2013 Pazartesi
Demir Kkaydn
Yaz ve dier yaynlarna ulalabilecek balca adresler unlardr:
E-Mail
demiraltona@gmail.com
Yazlar e-posta ile otomatik olarak almak isterseniz u adrese bo bir e-mail
yollaynz.
demirden-denemeler+subscribe@googlegroups.com
Twitter:
https://twitter.com/demiraltona
Bloglar:
http://blog.radikal.com.tr/Blog/demirden-kapilar
http://demirden-kapilar.blogspot.com/
Kitaplar ndirmek in:
http://issuu.com/demir/docs
http://sdrv.ms/XMW1ry
https://drive.google.com/folderview?
id=0B_TTU5pc2ZTRZUlhNzF5QnloWnc&usp=sharing
Videolar:
http://www.youtube.com/user/demiraltona/videos
http://www.dailymotion.com/koxuz

http://www.demirden-kapilar.net/anasayfa
Profilimin tamamn grntle

Abone Ol:

9 Aralk 2015 aramba

Strateji ve Taktikler zerine Bir Balang

Einstein gibi byk bilim adamlar,

gl ve doru bir teorinin zellikle estetik olmas gerektiini; ya da bir teorinin
ayn zamanda gzel ve estetikse iyi bir teori olabileceini sylerler. Fizik gibi
matematiksel ve kesin bir dille konuan bir bilimde bile gzellik ve estetiin bir
kriter olarak aranmas anlamldr.
Benzer ekilde, Marks, Engels, Lenin, Troki, Kvlcml gibi byk Devrimci ve
Sosyologlar da (Devrimci Marksistler), Politika, Sava vesyandan sz ederken,
onun bir sanat olduunu da sylerler.
Sanat burada olumlu ya da olumsuz, yani deer ykl bir anlama
sahip deildir. Kastedilen, sadece bilimsel ve llebilir olann
tesinde, yaratcln yerine ve nemine bir vurgudur.

rnein Hikmet Kvlcml, 1970de, altml yllarn strateji tartmalar iinde

ekillenmi genlerine, strateji ve zellikle de taktiin, bu yaratc ve sanat yann
vurgulamak iin, kastl olarak, yaratcla en uzak, en kuralc bilinen Prusya
militarizminin strateji zerine el kitabndan alntlar yaparak, konuyu aklamay
deniyordu klasik Marks-Engels-Leninlerin sanat olarak tanmlama geleneine
uyarak ve syle yazyordu:
Taktiin, ne denli bilim, gr, anlay ve enerji istediini belirtmek iin en basit
bir askercil elkitabna biraz toptan bakmak yeter. Ad geen Alman Ordu
Direksiyon efliinin 17 Ekim 1933 gnl emriyle yaynlanm Truppenfhrung
(H. Du. 300) : Silhl kuvvetlerin gdm eseri, 1938 yl Franszca tercmesinin
ikinci basksn yapmtr. Bylesine evrenselce nemsenmi bir Gdm'n Girii
yle balar:

"Savan gdm bir gzel sanattr; hr ve dourucu bir eylemdir ve

bilimcil tabanlar zerine yaslanr. Kiiliin en tam geliimini pek ok ister."
Ltfen dikkat edelim. Prusya [Yunker (Aa) - Banker- Asker] tutuculuunun en
azgn askercil (militarist) ba, Savan gdmnde, buyuru: "kr krne itaat"
prensibinden nce bilime dayanan "hr + dourucu (bereketli)"
gzelsanat sayyor. Ve "Kiiliin en tam geliimini" birinci madde yapyor.
Demek: ister askercil, ister sosyal olsun sava yapan insan ise, orada Taktiin
z ne airet veya tarikat mritlii yahut "Hasan Sabbh" mritlii, ne de
"gzlerimi kaparm, vazifemi yaparm" diyen "beyinsiz igzarlk"tr.
Burjuva militarizminde "Krkrne itaat" kimler iindir? Biliyoruz. Sava
gdenler iin deil, savata gdlenler iindir. "Gdlenler" . Deyince, ordu
hiyerarisinde bunun anlamn bilmeyen yoktur. yleyken, gdc kadronun her
basamanda, "h hazretlerinin kerametine" gz kapal boyun een kullar deil:
nce bilimini ve bilincini temel yapm, son derece kiilii gelikin, hr ve
dourucu sava artistleri isteniyor. Byle olmazsa, yaplacak en "dahiyne"
Strateji plnlar, uygulanmas havada kalm yuvarlak ukallklardan teye
geemezler.(ab) (Hikmet Kvlcml, Halk Savann Planlar)
Tabii nesnel ve ak kurallarn yokluu anlamna gelmez sava, isyan ve
politikann bu yaratclk ve sanat yan, aksine ok belirgin kurallar ve yasalara
dayanarak ve dayand lde ayn zamanda yaratc olabilir.
*
Engels, Sava ve askerlik sanat ve biliminden kendisine General lakab
taklacak kadar anlamasna ve bizzat kendisi 1848 devriminde elde silah
savamasna ramen askerliin ve savan terimlerini politik mcadele alanna
aktarmamt. Askeriye ve savaa ilikin kavramlarn, snflar sava ve ordular
sava eretilemesinden hareketle politik ve sosyalist terminoloji alanna da girii
Ekim Devriminden sonraki i sava yllarnda, biraz da Trokinin kullanmyla
sosyalist hareketin terminolojisine girmitir. Dnn entelektel ve devrimcileri
birden ordular kurmak, cepheden cepheye komak, ordulara kumanda etmek
durumunda kalmlard. Bu askeri savan kavramlarn sosyal mcadeleler iin de
kullanmak olaanlat. Hatta en savala ilgisiz alanlar iin bile, rnein Bar
Cephesi, Salk Cephesi, Kltr Cephesi, Eitim Cephesi gibi savaa ilikin
eretilemeler kullanlr oldu.
Bu miras Trkiye Sosyalist hareketine de altmlarn strateji tartmalar iinde
geti. Bu kavramlarn ilk derli toplu ve sistematik aklamalarn da Hikmet
Kvlcml, 1970 Haziranndaki ii direnilerinden sonraki aylarda yaynlanan
Halk Savann Planlar, Oportnizm Nedir gibi kitaplarnda yapt ve o
zamanlar bu kitaplar byk bir alkla okuyan Dev-Genlilerin yani bizlerin
terminolojisine yerleti.
Sonraki kuaklar bir daha strateji tartmas yapmadlar, nk 60l yllarn sonu
ve 70li yllarn balarnda btn belli bal blnmeler ortaya km bulunuyordu.
Bundan sonraki dnem, yani 70ler bir bakma bu farkl stratejilerin yaylma

dnemleri oldu. Seksenlerin sonunda duvarn yklmasndan sonra ise, bu konular

tamamen gndemden dt.
Ancak yetmiler hakkndaki yaylma tanmlamas da tam doru bir tanmlama
saylmaz. nk yaylan nceki dnemde kabul edilmi stratejiler deildi; onlar
bir bayrak gibi kullanan ama aslnda onlarn fiili bir inkr olan stratejilerdi. Eski
blnmelerin mirass olarak ortaya kanlar ki genellikle kl artklarydlar, fiilen
yeni bir strateji tartmas yapmadan, izlediklerini syledikleri izgileri fiilen
deitirdiler. rnein THKO z itibariyle fokocu idi ama mirass olma
iddiasndaki Halkn Kurtuluu ve Emein Birlii, tamamen farkl bir strateji
izliyorlard. THKP-Cnin devam olduunu syleyen en byk hareket olan Dev-Yol
aslnda Mahirin Kesintisizleriyle oktan selam sabah oktan kesmiti.
Bu fiili ama hibir teorik i mcadeleler yaanmadan gerekleen deiimlerin iki
nedeni vard.
Birincisi, 12 Martta ldrlenlerin anlar ve zellikle gen ve hzla radikalleen
kuakta, bunlara duyulan olaanst sempati, 12 Martn dneminde
ldrlenlerin mirasna konmu kl artklarnn fiili inkrlarn teorik ve politik bir
eletiriyle aka ortaya koymalarn engelledi. Bylece, sadece bir strateji
tartmasnn kesilmesi deil; ayn zamanda teoriden uzaklama, gemii
bilmeme ve zerine tartmama gibi bir kopu gelenei; geleneksizlik gelenei
yerleti.
Ama bu eilim ayn zamanda dnya apnda bir strateji tartmasnn yokluu
eilimin de zgl bir grnmyd.
Perry Anderson, Tarihsel Maddeliin bir tarihini yazma denemesi olan Bat
Marksizmi ve Tarihsel Maddeciliin zinde balkl kitaplarnda, politik mcadele
ile strateji tartmas arasndaki ilgiye dikkati eker. Dnya apnda ii ve
sosyalist hareketin krizi, genel olarak bir strateji tartmasnn giderek yokluuna
ve buna paralel olarak sosyolojik sorunlara felsefi veya psikolojik kavramalarla bir
aklama abasna doru kayma elik eder.
te bugnk gen kuaklar bir yanyla byle bir mirasla, byle bir ideolojik
iklimde byyp; sosyalletikleri ve politik sekilenmelerini yaadklar iin, pek
ala Marksist kavramlarla anti Marksist kavramlar bir arada, bunlarn elitiini ve
birbirini yok ettiini dikkate almadan; zerrece kavramsal i tutarllk ve netlik
aramadan her trl kavram bir arada son derece eklektik bir biimde
kullanabiliyorlar ve Teoriye zerrece ilgi duymuyorlar.
Bylece bizler gibi, 68 ykseliiyle son strateji tartmasn yaam kuaklarla,
yeni kuaklar arasnda bir diyalog, bir ortak dil bulma ans bile ortadan kalkyor.
*
Bugn giderek bir strateji tartmasnn gereklilii hzla gelien politik olaylarca
dayatlmaktadr.
Bu gndeme geli iki kanaldan ilemektedir.

Bir yandan Krdistandaki u an fiilen yoksullarn younlat semtlerdeki

hendeklerin anlam ve doruluu zerinden, zellikle taktikler, mcadele
biimleri, strateji ve isyan gibi balklar zerinden.
Dier yandan da Erdoann temellerini att ve hzla pekitirdii rejimin karakteri
ve ona kar nasl mcadele edilebilecei zerinden.
Bu balklar her ikisi de mcadelenin stratejisi ve taktikleri sorunuyla dorudan
bir balant iinde bulunuyor.
*
Trkiyede brakalm genel olarak Trkiyede yaayan insanlarn ounluunu bir
yana; demokrat veya sosyalistlerin bile ortak tartma konular ve gndemleri
yok. Dolaysyla tam bir iine kapanma ve kastlamann egemen olduu bir ortam
var.
Ancak bu iki kanaldan bir strateji tartmasnn balamas belki bu olumsuzluun
almasn salayabilir. nsanlar, gruplar, partiler, eilimler, oook uzun zamandr
ilk kez, ok farkl cevaplar verseler de ayn ortak tartmada buluabilirler.
Kast duvarlarnn yklmas her zaman hayrldr. Bu nedenle nmzdeki
gnlerde, strateji, taktik gibi kavramlar zerine eski yazlmlar hatrlatarak en
azndan bir terminolojik ve kavramsal alkanlk yaratmak yararl olabilir.
Demir Kkaydn

09 Aralk 2015 aramba

26 Kasm 2015 Perembe

Fizik ve Marksizm (Genel Grecelik Kuramnn

Yznc Yl Vesilesiyle)

Genel Grecelik Kuram muhtemelen btn zamanlarn en byk bilimsel

kefidir
Paul Dirac
Bugn Genel Grecelik Kuramnn aklannn yznc yl. Einstein yz yl nce
25 Kasm 1915te, Genel Grecelik Kuramnn son dzeltmelerini yapp yaynlad.
Bu kuram sadece tm fizik dnyay alglay kkten deitirmemitir, ayn
zamanda btn byk kuramlar gibi son derece estetiktir ve sadedir.
Newtonun ekim kuramnda, zaman ve uzay, iinde nesnelerin ve olaylarn yer
ald onlardan bamsz bir sahne gibidir.
Genel Grecelikte ise, uzay-zaman maddenin ayrlmaz bir bileeni veya zellii
olur onunla karlkl etkileim iindedir. Ktle uzay-zaman eer, eilmi uzay
zaman ktlenin hareketini kar olarak etkiler. Bu ok derin, diyalektik ve devrimci
bir kavraytr.

Genel Grecelik Kuram, u ana kadar btn snavlar baaryla geti.

Ancak hala nnde ciddi imtihanlar bulunuyor. Ancak her ne olursa olsun, ilerde
daha yetkin bir kuram karsa, bu tpk, Newtonun ekim kuramnn, Genel
Greceliin zel bir hali olarak geerliliini korumas gibi, o daha geni kuramn
bir zel hali olarak koruyacaktr muhtemelen. Karanlk Madde ve Enerji,
gravitasyon dalgalar gibi henz varlklar deneyle kantlanamam varsaymlar,
nmzdeki yllarda fiziin younlaaca ve bu kuramn tekrar snanaca
alanlar olacaktr. Bu snavlar da baaryla verdii takdirde, evreni kavraymzn
temelini daha uzun yllar bu kuramn belirleyecei ngrlebilir.
Einstein, 1915te, Genel Grecelik Kuramn formle etmeden, on yl nce,
mucizev ylda, 1905de yani 26 yanda, yazd birbirinden nemli drt yazyla
zaten bir olaanst devrim yapmt fizikte. rnein Brown hareketleri ile atom
kuramn dorulam; daha sonra Nobel alaca (sanlann aksine Einstein Nobeli
Grecelik Kuramlaryla deil, Fotoelektrik Etki hakkndaki almasyla almtr)

Fotoelektrik Etki zerine almasyla de n sreklilik olmadn, parack

karakterini kantlam, kuantum kuramnn kurucularndan biri olmu; k hznn
sabitliinden hareketle zel Grecelik Kuramn formle etmiti.
Ama zel grecelik ile Newtonun ekim kuram arasndaki uyumazl zmek
iin de on yllk bir alma sonucunda yz yl nce 1915te Genel Grecelik
Kuramnn tamamlayp yaynlamt.
Bugn Modern Fizik, makro kozmosta, Genel Grecelik; mikro kozmosta ise
Kuantum kuramlarna dayanmaktadr. kisi de deneylerle, ngrlerle ve
lmlerle harika bir biimde kantlanmaktadr. Yaplan hesaplar hemen daima
tutmaktadr.
Bu kuramlara dayanarak gelitirilen aygtlar olmadan bugnk hayatmz
tasavvur edilemez. rnein bilgisayarlar, yani znde transistorlar; lazerler veya
tomografi cihazlar veya navigasyon cihazlar mmkn deildir. Cep telefonlar bu
kuramlarn gnlk hayatmzn olmazsa olmaz olmu en somut uygulamasdr.
Ancak her biri harika bir ekilde dorulanan bu iki kuram, ayn ortak kavramsal
temele sahip deildirler. Ortada iki farkl aklama ilkesi, iki farkl dnya
bulunmaktadr. Mikro ve Makro kozmosun; Kuantum ve Greceliin ayn ortak
ilkede ya da kavram sisteminde birletirilmesi gerekmektedir.
Bugn modern fiziin btn abas bu iki teoriyi bir tek ilkede birletirecek bir
teorik ereveyi bulmak zerinde younlamtr. Einstein da sonraki btn
mrn byle bir kuram bulma abasyla geirmiti.
*
nsan bir Marksist, yani bir toplumbilimci olarak fizikilere gptayla bakyor.
Einstein bir patent brosu alan olarak 1905de denemelerini yolladnda bile
fizikiler arasnda onun yazlarnn nemini hemen anlayacak muhataplar vard.
Fizikilerin en nemlileri benzer sorunlar zerine younlamlard. Bir bilimin
ilerlemesi iin ortak konular olan ve tartan bir bilim adamlar topluluu ok
nemlidir.
Ne yazk ki, Marksizm, yani toplum bilimi sz konusu olduunda ortada bunun izi
bile yok. 1960larda iyi kt yine de ortak teorik sorunlar ve bunlarn tartld
yaynlar vard. imdi tam bir l manzaras var.
Fark gstermek iin u rnek iyi bir kyaslama sunabilir.
Bugn hemen her fiziki bu iki kuram birletirecek daha genel bir kavramsal
ereve veya kuramn gerektiinde neredeyse hemfikirdir. Bu alanda bir teori
ortaya koyulduunda, fizikiler hemen onu eletiri szgecinden geirmektedirler.
Ama ayn trden, benzer bir sorunla Marksizmde, yani toplum bilimde de vardr.
Bu yap ve zne sorunudur.
Yani toplumun bilimi olan Marksizm de, her biri gerekliin bir ynn aklayan;
ama aralarnda bir uyumazlk da bulunan ve ortak bir aklama ilkesinde

birletirilmesi gereken bir teorik sorunla kar karya bulunmasna ramen,

kendini Marksist olarak tanmlayanlar; Marksizmde byle bir sorunun olduunu;
bunun zlmesinin Marksistlerin nndeki en byk sorun olduunu bilmezler
bile.
Daha da kts bunu kimse de sorun etmez ve byle bir tartma da yoktur.
An rnein, Trkiyede kendine Marksistim diyenlerin yazd yazlara bakn. Bu
teorik sorunun adn olsun anan bir tek yaz bile bulmanz zordur.
Hlbuki aslnda Marksizm'in bugnk krizinin temelinde de tam bu sorun vardr.
Bizim bu konuya iyi kt bir cevap getiren almamz olan, Marksizm'in Marksist
Eletirisi yaynlanal sekiz yl oldu. Konuyu ilk ortaya koyuumuz on yl geti. Bu
konuda bir tek alma veya tartma grlemez. Sanki ne byle bir sorun vardr;
ne de bu soruna verilmi iyi kt bir cevap.
*
Bu arada ksaca soruna deinelim.
Tpk Grecelik ve Kuantum kuramlar arasndaki kopukluk gibi, Marksizmde de
iki farkl aklama ilkesi arasnda bir kopukluk bulunmaktadr. Buna ksaca Yap
ve zne Sorunu; ya da Manifesto vensz elikisi de denebilir.
Bilinir Komnist Manifesto tarih snf mcadeleleri tarihidir diye balar. (Bundan
hareketle Marksizm yanl olarak snf mcadelesi retisi olarak tanmlanr.
Marksizmin ayrc zellii bu deildir. Hatta Marksizmi byle tanmlamak onu
burjuvazinin kabul edebilecei bir dzeye geri ekmek olur, Marks ve Leninin de
dikkati ektii gibi. Snf mcadelesinin varln kabul ve tarihi snflar
mcadelesiyle aklama; snflarn varln veri alma; Marksizm'in ayrc zellii
deildir. Ama Marksizm, bunun da nemli bir aklama ilkesi olduunu kabul eder
ve bunu sahiplenip gelitirmitir.) Snflar ve snflar mcadelesi kavramlar
olmadan, tarih ve toplumsal olaylar gerekten aklanamaz.
Snflar ve snflar mcadelesiyle tarihi aklama bir bakma zneler ile tarihi
aklamadr.
Ama bir de Ekonomi Politiin Eletirisine Katkya nszde, Marksn toplumun
hareket yasasna ilikin teorisini aklamas vardr. Bu aklamada ise, toplumun
tarihsel hareketi, yapsal, toplumun anatomisine ilikin; (retici gler, retim
ilikileri, altyap, styap gibi) kavramlarla aklanr.
Ve gerekten, retici gler, ona uygun ilikiler ve styap gibi kavramlar
olmadan da tarih aklanamaz. Buna da yap ile aklama denebilir.
Ama zne ile aklama ile, yap ile aklama arasnda, tpk modern fizikteki
Grecelik ve Kuantum teorileri arasnda olduu gibi kavramsal bir btnlk
yoktur. Bu iki aklama ilkesi, farkl sonulara yol aarlar.

ok basit bir rnek. Eer snf kavramyla devrimi tanmlar ve aklarsanz, snfsz
toplumlarda devrim olmamas gerekir. nk devrimin znesi olan snf veya alt
snflar yoktur. Ama devrimi yap kavramyla tanmlarsanz, snfsz toplumlarda da
devrimler pek ala olur. Devrim styapnn, o gnk retici glerin ve ilikilerin
bulunduu duruma uyum salamasdr.
Hemen sezilecei gibi ortada iki farkl aklama ilkesi vardr. Tpk Kuantum ve
Grecelik teorileri gibi her biri dorudur; bir eyleri gayet gzel aklar; ama ikisi
ortak bir kavram sistemi iinde deildir.
*
Marks bu elikiyi, devrimci snf en byk retici gtr diyerek, yani snf,
zneyi, ayn zamanda retici g, yani yapsal bir kavram olarak tanmlayarak
bunu en azndan modern tarihe ilikin boyutuyla zmeye almt.
Ancak modern tarih ve ii snf sz konusu olduunda, 19. ve 20. yzyln ilk
yarsnda dorulanm ve kabul edilebilir grnen bu aklama dorulanm
deildir.
Bu nedenle bilincinde olmasalar da, Yapsalc teorilerden, Negrinin oklukuna,
Trokist nderliin krizi teorilerinden nc Dnyac teorilere kadar
neredeyse btn modern teorik ve entelektel akmlar ve almalar modern
tarihte olan baka kavramlarla veya dzeltmelerle aklama abasndan baka
bir anlama da gelmezler.
Ama insanlk tarihinin ve zellikle snfl toplumlar tarihinin btn gz nne
alndnda, sorun daha da byr.
Kapitalizm ncesi tarihte devrim sorunuyla ilgilenen tek Marksist olan Kvlcml,
bu sorunla ok daha yakc bir ekilde karlat. Antik tarihte devrimci snf yoktu,
buna ramen devrimler oluyordu ve stne stlk devrimleri daha geri retim
ilikilerindeki toplumlar yapyorlard. Yap ve zne nasl ayn kavram sisteminde
toplanabilecekti?
Hikmet Kvlcml da Marksn sadk bir rencisi olarak, Marksn devrimci snf
retici G yaparak, bu elikiyi zmeye kalkmas gibi; komnal gelenekleri ve
kolektif aksiyon yeteneini, (bni Haldunun Asabiyeti) retici Gler olarak
tanmlayarak bu sorunu zmeye alt.
Hikmet Kvlcmlnn Tarih Tezi, antik tarihte bu elikiyi amak veya zmek iin
devasa bir denemedir. Ama kanmzca, almalar iinde birok nemli kefi ve
katky barndrmakla birlikte, tpk Marksn abas gibi baarsz kalmtr.
Perry Andersonun dikkati ektii, Marksizmin Yapsalclk karsndaki entelektel
yenilgisi ve bugn btn ekiciliini yitirmesi de, bu bunalm, bu yap ve zne
elikisini aamamakla ilgilidir.
*

te bizim yuvarlak hesap 2005te yani on yl nce, yaptmz, ama drt ba

mamur bir eserle maalesef ayrntl olarak ele alma imkn bulamadmz, bir
bakma Adornonun Flachenpost dedii gibi, sadece fragmanlar olarak
yazabildiimiz, en nemli teorik devrim bu yap ve zne elikisini zmek; bu iki
farkl aklama ilkesini bir tek kavram sisteminde birletirmek olmutu.
Yaptmz bir bakma, fizikilerin Evren Forml veya Birleik Alanlar Kuram
dedikleri ve yapmaya altklarn, toplum ve tarih alannda gerekletirmektir.
Aslnda nerme ok basittir ve iki nermede toparlanabilir: Din tmyle
styapdr. Modern toplumun dini de bizzat din tanmnn kendisidir.
Bu kadar basit olann grlmesini ve anlalmasn engelleyen de tam tamna din
tanmnn, (burada din normatif bir kavramdr) aslnda yeni bir dini tanmlam
olmasdr.
Marksizm de modern toplumun din tanmn (ki normatif bir tanmdr; Din bir
inantr nermesidir) sosyolojik bir tanmm gibi ele ald iin, onun basit bir
ideolojik arac olmutur.
Bu basit nermenin akl almaz lde alt st edici sonular olmaktadr. Ve her
nemli ve byk keifte olduu gibi, sadece tarihi aklamakla kalmamakta,
gnn en can alc sorunlarn da tanmlama ve onlar zecek programlar
hazrlama olana sunmaktadr.
Bu nerme yap ve zne elikisini nasl zer?
Din styapnn tm ise, dinden dine geiler styap deiimleri, yani
devrimlerdir. Bylece din st yapnn somut bir grnm olduundan, yap zne
elikisi ortadan kaybolmakta; bir dinden dier dine geenler devrimlerin znesi
olmaktadr. Ama yeni dini benimseyenler, gayr memnunlar, genellikle alt snflar
olduundan, snf mcadelesi ile devrimler ve yap ilikisi bir kavramsal btnlk
kazanmaktadr.
Tabii bu keif btn nemli ve byk keifler gibi aln zamanda birok baka
sorunu da zmektedir.
rnein, Marksizmin bir styap Teorisi olmad sylenir dururdu (ve doruydu).
Dinin styapnn tm olduu nermesi, ayn zamanda bir styap teorisinin
temellerini atar. te yandan Marksizm'in neden bir styap teorisi olmadn da
aklar. Din Teorisi yoktu ki styap Teorisi olabilsin.
Marksizmin bir Uluslar ve Ulusuluk teorisi olmad sylenirdi (ve doruydu). Bu
teori Modern toplumun dininin bizzat onun din tanm olduunu gstererek,
ulusuluun bu dinin bir kar devrime uram biimi olduunu kantlar; modern
ulus ve ulusuluk teorilerinin btn kazanmlarn hem aklar hem de ierir.
Modern toplumun dininin ne olduunu ortaya koyarak, modern toplumun
yzndeki peeyi kaldrr bu aklama.
*

Bu teoriler ve sorunlar sanki hayatla ilgisizmi gibi grnse de, soyut konular
deildir. Nasl cep telefonlarmz, navigasyon cihazlarmz kuantum ve grecelik
kuramlarna dayanyorsa, modern toplumun mcadeleleri de yap ve zne
sorununu, yani Marksizm'in bu iki farkl aklama ilkesini birletiren bu teoriye
dayanmak zorundadr.
Ne var ki, kk dkknlarnn veya gnlk politikann basit hedef ve hesaplarnn
peindeki bugnk kuaklarn byle konularla ilgilendii yoktur. Tam da bu
nedenle bu sorunlar ama anslar da bulunmamaktadr.
Zaten ortada otantik biimiyle Marksizmi ve daha sonra Marksizme yaplm
katklar bilen de yoktur.
Newton kuramndan bile bihaber alimistlere veya mneccim astrologlara,
Kuantum ve Grecelik kuramlarndan, bunlarn elikilerinden ve zmlerinden
sz etmek, onlara ne anlam ifade ederse, maalesef bugnk Marksistlere de Yap
ve zne elikisinden ve bunun zmne ilikin teorik nermelerden sz etmek
baka bir ey ifade etmez.
Belki dnyadaki Marksistler iinde kk bir nicelik bu sorunlar anlayacak ve
tartabilecek durumda olabilir. Ama Trke gibi bir sapa dilde kald srece de
onlar tarafndan da bilinmez olmaya devam edecektir.
Dolaysyla Trkiyede ve Dnyada Marksizm ve bu gelimeler bilinmedii iin,
ezilenlerin mcadeleleri yeni hayal krklklar, programszlk, yenilgiler iinde
bunalmaya devam edecektir.
imdilerde herkesin unuttuu u basit gerek her bilimin temelidir.
Devrimci teori olmadan devrimci pratik olmaz.
Demir Kkaydn

26 Kasm 2015 Perembe

Deniz Gezmi'le lgili Yazlar - kinci

Versiyon - Mays 2014

Denizlerin avukat olarak bilinen Halit elenk, sanki nceden planlanm gibi, onlarn
lm yldnmnden bir gn nce ld ve bu yl biraz da bu nedenle zel bir nem
kazand. Her yerde bu devlet tarafndan gen yata ldrlen bu arkadalarmzla ilgili
videolar, mzikler, resimler vs. dolu. Ama doru drst bir inceleme, bir analiz, sistemli
bir ders karma abas neredeyse yok.
Aadaki derlemeyi, bir bakma bu akntya kar bir duruun varln gsterme
amacyla yapmak gerektiini hissettim.
Temel amacm bu duygusal, hamasi anmalara bir kar duru sergilemektir.
Ama sadece politik kltre ilikin bir kar duruu da amalamyorum. Denizler, ama
zellikle de Deniz Gezmi, Burjuvazi (yani liberaller) ve Askeri Brokratik Oligari (yani
ulusalclar) tarafndan srekli arptlm bir resimle sunuluyor ve anlyor. zellikle
ulusalclar, Denizi bir pop ikonu gibi sunarak, iini boaltarak, gen kuan ona duyduu
sempatiyi Askeri Brokratik Oligarinin yedeine almaya alyorlar. Liberaller de bu
resmin zerine atlayp, devrimci gelenekleri lanetlemek iin frsat kolluyorlar.
Son yllarda buna kar, iyi kt bir mcadele de balad. Ama 1990l yllarn sonlarnda
ve 2000li yllarn balarnda o sralar yeni yeni yaylmaya balayan nternette bu konuda
ilk yazlar biz yazmaya balam ve bir mcadele balatmtk.

Bu derlemedeki yazlarn ou o dnemde ve zellikle ulusalclardan gelen saldrlara

kar yazlm yazlardr.

Ne yazk ki daha banda dikkati ektiimiz, Genel Kurmayn Deniz Gezmi, Che
Guavera, Hikmet Kvlcml gibi insanlar iini boaltp ehliletirerek, gereinde bir pop
ikonu, gereinde bir milliyeti gibi gstererek, gen kuaklar rgtlemede abas byk
lde baarya ulam bulunuyor.
Bu yazlar yaynlamamzn bir nedeni de budur.
*
Deniz Gezmi, Devrimci renci Birliinde arkadam ve yoldamd. Kendisiyle en sk
ve yakn ilikide olduum dnem ise Denizin Filistinden gelip Siyasalda gizlenmeye
balad gnlerde, hatta Ho i Mingi anma toplantsnda Filistinden zerinde kalan
askeri kyafet ve botlarla yeni bir Vietnam ve halk sava ars yapt gn balar.
Ben zmir Aliaada ii rgtlenmesindeydim ve dnnce beni armt grmek
zere. Ben de atlayp gitmitim. O zamanlar benim de temel anlaym, Vietnam Halknn
srtndaki yk azaltmak iin yeni bir Vietnam yaratmak ve bunun iin de gerilla sava
araclyla bir halk sava balatmakt.
O gnler boyunca Taylan zgr ile birlikte bolca konuup tartyorduk. Niyetimiz bahar
aylarnda gerilla savana balamakt.
Bu sk iliki, Taylann lm ve Denizin tutuklanmasyla aksadysa da, stanbulda
Cihan Alptekin ile devam etti.
Daha sonra Deniz ktnda benim arkadala birlikte Filistine gitmek zere
Hacettepe Kampsnden yola kacam ana kadar da srd.
Bu birka aylk dnem ok kritik bir dnemdir. FKF o dnemde Dev-Gen oldu, Dou
Perincekle yollarmz o dnem ayrld. Taylan o gnlerde ldrld. Deniz o dnemde
eski DBl arkadalarnn oundan ayr dt. Devrimcilere ynelik seri cinayetler
Taylann ldrlmesiyle o dnemde balad.
Benim Filistinde grlerim deiti ve yollarmz ayrld. Ama btn o zamann
devrimcileri gibi, sevgi, sayg ve gvene dayanan ilikimiz srmeye devam etti.
Son kez olduunu bilmediimiz ama sanki sezmiesine birbirimize baarlar dileyerek
vedalatmz son karlamamzda sonraki hayatmzda yapacaklarmz birbirimize
anlattk bir bakma.
O da dediini yapt ben de.
O bir isyan gelenei balatmak ve brakmak istiyordu. Bunu baard.
Ben i Snfn rgtleyerek, iinde sabrla alarak bir Proletarya Partisi kuruluuna
katk sunmay amalyordum. imdilik grnen sonu: Kesin bir baarszlk.
Ama artk Partilerin devrim yapamayaca, tarihte hibir devrimin partiler tarafndan
yaplmad; ancak bir parti bir parti olmaktan kp bir din olduunda devrim yapaca
gibi sonulara ulam bulunduumdan, grnteki baarszln ok byk bir teorik

ve metodolojik baar ile sonulandn dnyorum. Bu nedenle artk grevini yapm

insanlarn huzurunu duyuyorum ve rahata lebilirim diyorum.
Yetmili yllarda ve daha sonra, Deniz Gezmie selam verdim diyenlerin geni rgtler
kurabildii, Trkiye tarihinin en byk radikalleme ve politikleme; ezilenlerin ilk kez
gerekten devletin kontrol dnda ve kendi insiyatifleriyle rgtlendii dnemde, Dev
Genin dar evreleri dnda Deniz ile yaknlmz bilinmez kald.
Bu dnemde Denizden sz etmek bir tr manevi rant salad iin Deniz ile ilgili
konumadm ve yazmadm. Sadece bir kere Nide Cezaevinde Aydn ubukunun ve
Erturulun Denizi tanyan bir arkada olarak benden bir konumam istemeleri zerine
bir kere konutum. Yanl hatrlamyorsam, Denizin kendisini kendisinin anld gibi
anmayaca zerine bir konumayd. Aydn da sz balarken Denizin yapaca ya da
isteyecei gibi bir konuma yaptm sylemiti yanl hatrlamyorsam.
Deniz zerine konuup yazmaya balamam aadaki yazlardan grlecei gibi,
dnyada yapran kmldamad, zel sava rejiminin Trkiyede iyice yerletii, Krt
hareketine kimsenin destek olmad zamanlara rastlar.
Okununca grlecektir ki, burada anlatlan Deniz baka bir Denizdir. Ve hamasi ve
duygusal bir yan yoktur. Hep derinliine analiz ve anlama abas vardr. Sonular doru
veya baarl olmayabilir ama okuldaki matematik retmenlerinin dedii gibi gidi yolu
dorudur.
Demir Kkaydn

06 Mays 2011 Cuma

Kitap uralardan okunabilir veya indirilebilir:
Google Drive:
https://drive.google.com/file/d/0BxCB_Gtx8VYAWTYtZl9sNl9uaDA/edit?usp=sharing
Scribd:
http://de.scribd.com/doc/222271024/Demir-Kucukaydin-Deniz-Gezmisle-Ilgili-Yazilar-V-2
Issuu:
http://issuu.com/demir/docs/demir_kucukaydin_-_deniz_gezmisle_i

indekiler
Derlemeyi Sunu
Denizin Son Szleri ve Baz armlar (7 Mays 1998)

Anlamak, zmlemek ve Tartabilmek (8 Mays 1998)

Bir Yazdan Bir Blm (18 Nisan 1998)
Bir Mektuptan Bir Blm (26 Ekim 1999)
Bir tartmadan Bir blm (12 Haziran 2001)
Deniz Gezmi ve Krt Ulusal Hareketi (23 Kasm 2001)
Krt Ulusal Hareketinin Temel Bir zellii
Kvlcmlnn Deniz Gezmi zerinden Etkisi
Deniz Gezmiin Fark
Yol Nasl Almt? (6 Mays 2010)
Mini gal ve Deniz zerine Birka Not (26 Mays 2009)

Bir Belge: Kemalizmin Yerini Ne Alacak? (1 Aralk

1992 zgr Gndem)

(Aadaki yaz 1992 ylnda, yani 23 yl nce

zgr Gndemde yaynlanmt.)
Aslnda ilk olan "Son Trk Devleti"nin dayana ve ideolojisi olan Kemalizm
mrn doldurmu bulunuyor. Bu ideoloji bugn hala devletin resmi dini olmaya
devam ediyorsa, bu, onun insanlarn kafasndaki egemenliinden, ideolojik
gcnden, yaygnlndan deil; ideoloji d bir unsurun, Osmanl'nn yaayan
ruhu Trk Ordusu'nun silahlarnn fizik gcnden dolaydr.
Bir ideoloji, yaratcl; dier ideolojiler karsndaki entellektel stnl; gen
kuaklar arasndaki etkisiyle gelecee damgasn vurabilir ve yaama yeteneinin
kantlarn sunar. Kemalizmde ne yaratclk, ne de entellektel stnlk var.
Dolaysyla gen kuaklar arasnda hi bir etkisi yok.

Gen, eer bir niversite rencisi ve Yupi aday ise muhtemelen Kemalist
deil; "yeni sa"n Trkiye versiyonu olan "zalizm"in bir taraftardr. zalist

olmak iin de zal'n taraftar olmak gerekmez. Gen, eer ehir varolarnn bir
Trk iisi ya da isizi ise muhtemelen politiklemi bir radikal islamcdr. Gen
eer bir Krt ise, zaten Krtleri yok sayan Kemalizme kardr.
***
Kemalizm son yirmi ylda drt koldan gelen eletiriler karsnda tam bir ideolojik
bozgun yaad.
lk eletiri sosyalistlerden geldi. Sosyalistler Kemalizmi "ada uygarlk" hedefi
bakmndan deil; bu hedefe ulamak iin izledii yollar bakmndan ve bu yollarla
o hedefe ulalamayaca bakmndan; daha eitliki ve demokratik bir bak
asyla eletirdiler. Sosyalistlerin bu eletirisi, hem Kemalizmin hem de bizzat
Trk sosyalist Hareketinin temelindeki Aydnlanmac niteliiyle, "Burjuva
Uygarl"nn bir eletirisine varamad iin, yarm bir eletiri olarak
kalmtr. Radikal bir Kemalizm eletirisi Trk Sosyalist Hareketinin kendi
hedeflerinin ve tasavvurlarnn bir zeletirisi olmadan mmkn de deildir.
Trk Sosyalist Hareketinin ksa vadede byle bir zeletiriyi gelitirme ans da
yok. Yeni kuaklardan, yeni sorularla sosyalizme bir akm, bir genlik as yok.
Erezyona dayanp ayakta kalabilenler ise 60'l ve 70'li yllarn Trkiye ortamnn
ekillendirdii insanlar. Artk genliklerini soluyamayan kuaklar. Olaylar
onlarda yeni sorulara yol amaktan ziyade, onlara eski cevaplarnn yeni
kantlarn sunar gibi grnrler.
Max Planck bir yerde, fizikiler arasnda eski bir teorinin yerini yeni bir teorinin
almasnn, eski fizikilerin yeni teoriye ikna olmalaryla deil, onlarn lp
gitmeleri ve yeni kuan onlarn yerini almasyla gerekletiini syler. Fizikte
byleyse Toplumsal alanda daha da byledir.
Sosyalistlerin Kemalizm eletirisi hedefler eletirisinden, yani radikalizmden
yoksun olduu iin Dou Avrupa'nn kyle birlikte tm ampirik ikna gcn
de yitirmitir. Sosyalizmin nne koyulacak bir"Demokratik" sfatyla bunun
kazanlabileceini sanmak, gerek sorunlardan kamaktr.
Bu nedenlerle, eer bir mucize olmazsa, Sosyalizm bugn Kemalizme bir
alternatif deildir.
Kemalizme ikinci eletiri Politiklemi Radikal slam'dan geldi. Son yllarda byk
bir entellektel canllk gsteren bu akm, kemalizmin hedefini, "ada
Uygarlk" projesini zellikle Bat'daki eletirel Marksist everelerin eletirilerinden
hareketle, ama zm Kuran'da bularak eletirdi. Bu eletiri ayn zamanda Trk
Sosyalist Hareketinin de eletirisi oldu ve onun karsnda zm yollaryla ve
cevaplaryla deil ama ortaya att yeni sorunlarla entelektel stnlk salad.
Kemalizme nc eletiri bizzat kendi elleriyle yetitirdii burjuvaziden geldi.
Turgut zal'da en bilinli ifadesini bulan bu eletiri, Kemalizmi direk olarak karya
almadan onun btn tabularn kemiriyor: "Yurtta Sulh Cihanda Sulh"un yerini "bir
koyup be alma"lar, "byk oynama"lar, "Trk Asr"lar; "Milliyeti"liin
yerini "federasyonu bile tartmalyz" lar; "Devleti"liin

yerini"Liberalizm"ler; "Halk"ln yerini aktan ii dmanl; frak, smokin ve

gravatn yerini ort ve blucinler; "lelebet payidar kalacak Cumhuriyet"in
yerini "kinci Cumhuriyet" tartmalar oktan alm bulunuyor.
Burjuvazinin btn sknts Kemalizmin yerini alacak sistemli, Trkiye koullarna
adapte olmu bir ideolojiyi hala ekillendirememi olmasnda yatyor. Baykal ve
M. Ylmaz'n oluturmaya altklar yeni imajlar; A. Menderes'in giriimleri hep bu
arayn ve bunalmn ifadeleri. zal btn bu opsiyonlar iinde yaptklaryla ve
tasarlaryla en atak ve uzak perspektifli olma zelliini koruyor.
Kemalizme drdnc eletiri Krtlerden geldi. Krtlerin eletirisi hemen hemen
sadece Kemalizmin Krt gerekliini yok saymas noktasndandr. Bu eletirinin
hi bir versiyonunda hedefler eletiri konusu deildir. Hatta kimi versiyonlarnda
yollara bile eletiri yoktur. Bu eletiri ideolojik bakmdan ok yzeyde kalan bir
eletiridir de. Krtlerin Kemalizme ynelttii eletirinin gc eletiri silahndan
deil, silahlarn eletirisinden gelmektedir.
***
Kemalizmin yerinin ne alacan, Trk Ordusu'nun fizik gc ile Krt Gerilla
Hareketinin fizik gc arasndaki atmann sonular belirleyecektir.
Eer Krt Gerilla Hareketi, Trk Ordusu karsnda kesin bir stnlk salarsa. Bu
Trkiye'nin ikinci kategoriden de olsa gelimi lkeler arasna katlmas, tipik bir
Avrupa'l lke olmas sonucunu verir. Ama bu ayn zamanda Kemalizmin "ada
uygarlk" amacna ulamas da demektir. Kemalizm gremeyecei zaferinin
erbetini kendi cellatnn elinden imi olur.
Bu durumda Kemalizmin yerini sosyalizm, Trk Sosyalist Hareketinin ksrl
nedeniyle alamaz. Ama o demokratik Burjuva Cumhuriyeti 60 ve 70'li yllarn
sosyalistlerinden, ihtiyac olan kadrolar tabur tabur bulur.
Eer Trk Ordusu, Krt Gerilla Hareketi karsnda kesin bir stnlk salarsa,
Trkiye'nin"Batllama" yolu tmyle kapanm olur. Kemalizm askeri zaferiyle
kendi mezarn kazar.
Bu durumda Politiklemi
islam, Ulus yerine mmet; "Bat" yerine "Dou" ideolojisiyle Trk ve Krt
burjuvazisine, hem bu uluslar bir arada tutabilecek hem de dnya lsnde ona
hareket alan salayabilecek tek alternatif olarak ortaya kar.
En byk olaslk ise Trk Ordusu ve Gerilla hareketinin birbirine kesin bir stnlk
salayamad; Trk ordusunun yprand, rd bir durumdur. Bu durumda
da Kemalizmin yaama ans olmayacaktr. Bu durumda Kemalizmin yerini
zalizm alacaktr. Dnya burjuvazisinin de, Trk burjuvazisinin de, bugn
radikalleen Krt hareketi karnda sesini kesmi bulunan Krt burjuvazisinin de
tercihi bu yndedir. Bu durumda Trkiye "Bask tipi zmle spanya, Portekiz,
Yunanistan benzeri bir yar Avrupa'l Akdeniz lkesi olur.

Trk ordusunun Krt Gerilla Hareketi karsndaki zaferi de, yenilgisi de, pat da
Kemalizmin sonu olacaktr. Yerini ne alaca henz belli deil. Ama belli olan bir
ey var. Kemalizmin mezar Osmanl'nn "Krdistan" dedii topraklarda
bulunacaktr.
Demir Kkaydn
01.12.1992

Krt Hareketi ve Taksim Direnii Demir

Kkaydn
Tarih: 02 Haziran 2013
Print E-posta
Payla0
Tweetle
Payla0

Krt hareketi yllarca Trkiyede demokratik mcadelenin ykn adeta tek bana zayf
omuzlaryla yklendi, adeta mucizevi iler baard. Ama tam da okyanusu geip de
derede boulmak gibi bir durumla kar karya imdi. Trkiye tarihinin en nemli ve
kapsaml, demokratik karakteri apak olan halk ayaklanmasnda oyunun dnda kalp
deklase olma tehlikesiyle dolaysyla bu hareketin demokratik karakterinin de amortize
olup, buharlamasna vesile olabilir.

Yirmi yllarn iki gnde ald u gnlerde, Krt hareketinden iki tane beyanat grld.
Biri Ahmet Trkn dieri Selahattin Demirtan. kisi de snfta kald.
te A. Trkle ilgili gazete haberi:
Demokratik Toplum Kongresi Ebakan Ahmet Trk, Gezi Park protestolarn
deerlendiren bir aklama yapt.
Halkn taleplerini grmezden gelirseniz zgrlkler gelemez diyen Trk, hkmetin
sokaktan ykselen sese kulak vermesi gerektiine iaret etti.
Trk, eylemler srasnda BDPli Milletvekili Srr Sreyya nderin yaralandn da
hatrlatarak kendisine ve btn yarallara gemi olsun dileinde bulundu.

Burada sylenen szler nemli deildir. Hangi noktadan kime sylendii nemlidir.
Ahmet Trk, direniin iinden, kendisini orada gren, kendisini onun bir paras gibi
hisseden bir insan olarak konumuyor. Direniin baars iin ne yapmak gerektii
zerine konumuyor. Yanl da olsa direniilere bir yol nermiyor.
Kime konuuyor? Hkmete. Hkmete daha akll olmasn neriyor. Bir Gl ve Arn
da kendi slubunca ayn eyi sylyor.
Satrlar arasna sinen szlerin ardndaki gizli mant da vuran bu yaklam, on binlerce
sokaa km insann ruhunda en kk bir titreim yapmaz, yapamaz. Hatta gizliden
gizliye bir dmanlk duygusu yaratr.
Benzeri ve daha uzun konutuu iin de daha vahimi Selahattin Demirtan syledikleri.
Onlar okuyalm.
BDP lideri Demirta, nsanlar Gezi parkndaki aalar iin deil, ayn zamanda
hkmetin olumsuz politikalarna da tepki koyuyor. Vatandan tepkisini deerli
buluyorum. Biz BDP olarak gezi park direniilerinin yanndayz. Vatandaa atlan her
bir gaz ve vurulan coplar iin hkmeti knyorum. Blgede yllardr olup biten stanbulda
olsayd onlarca gen stanbul dalarna kard diye konutu.
stanbulda yaayanlarn gaz ilk kez tattn belirten Demirta, Diyarbakr, Hakkari ve
rnakta gnlerce gaz yedik. Bir yl gemesine ramen Diyarbakr sokaklarndan hala
gaz kokusu geliyor. Deminde belirttiim gibi mzakere ve bar srecine kar ulusalc ve
milliyeti kesimler sreci baltalamak iin urayorlar, bunlara kar dikkatli olmak lazm.
Biz Gezi parknda yaananlar mzakere kartlna evrilmesine izin vermeyeceiz.
nk biz onlarla hareket etmiyoruz. Tabanmz kesinlikle rk ve faistlerle ayn
etkinlikler iinde olmayz. Bizim tabanmz ne yapacan bilir dedi.
Yine ayn an ve ruhu anlayamayan ifadeler sz konusu.
Birincisi, dardan konuuyor. inden deil. Onun iin yannda olmaktan sz ediyor.
ine iinde olmay sindirmi bir dil byle olmaz.
kincisi stten konuuyor Vatandan tepkisini deerli bulamaktan sz ediyor. Bu nasl
stten bir dildir? Deersiz bulsa ne olur? Oradaki tepkisini deerli bulduu
vatandalardan biri olarak konumak varken, byle dardan ve stten bir dil ne oluyor?

nsanlar bu gibi ifadelerin byle hangi zne asndan hangi nesneye ynelik olarak
yapldnn analizini yapmazlar, ama hissederler bir eyler onlara uymadn.
Hangi direnii bu szlerde kendini bulabilir? Hi biri?
ncs, politikada krgnlklarla, sitemlerle mcadele edilmez. Yanllarn hesab
tutulmaz. Onlarla mcadele iindir zaten politika. Byle bir hareketi bulmu olarak
sevinecek, iinde yer alacak yerde bir de sitem ediyor? Blgede yllardr olup biten
stanbulda olsayd onlarca gen stanbul dalarna kard. Bu mudur bu kritik saatlerde
sylenecek olan? Bunu sradan Krtler sylerse anlayla karlanabilir. Ama Demirta
bir politikacdr ve en azndan resmen, Trkiyelilemek ve hatta Orta Doululamak
diye bir hedefi bulunan; Trkiyenin bats ile dousu arasndaki memnuniyetsizler
arasnda ba kurmak isteyen; buradan tm Orta Douya demokrasi getirmek isteyen bir
hareketin szcs olarak bu szler ok vahim yanllardr. Politika byle krgnlklar,
duygular zerinden yaplmaz.
kinci paragrafta iyice aa kyor mantk. Demokratik bir orta dou iin mcadele eden
bir Ortadou Politikacs olarak deil; hatta bir Trkiye politikacs olarak deil, bir Krt
politikacs olarak konuuyor. Hele Ulusalclara ilikin syledikleri tam tamna onlarn
ekmeine ya srecek bir nasihat. Grevi bu hareketin iinde yer alp mmknse onun
demokratik olarak daha da radikallemesi ve demokratik hedeflere sahip olmas iin
almak iken, dardan (u biz zamiri) ve yukardan (tabanmz) bir uyar yapyor.
Yani orada faistler falan da var bir orada olmayz, dardan destek veriyoruz ama
dikkat ha, faistlerin oyununa gelmeyin!.
Bu nasl bir kavrayszlktr? Eer Erturul ve Srr Sreyya olmasa, Krt hareketi
calann onlarca yldr yapmaya altn, iki paragrafla yok etmi olurdu. Bir
zamanlarn Erbakannn, demokratik bir hareketin yannda yer alacak yerde Mum snd
yapyorlar diyerek onu adeta zel sava dairesinin kucana itmesinin neredeyse
benzeri konumdadr bu duru ve sylem.
Dileriz Krt hareketinin bunca yllk demokratik geleneklerine ve emeklerine uygun bir
izgiye yine gelinir. Bu calann izgisi deildir.
Eer Demirta byle konuursa ne mi olur? Bunu da u Yksekova Haberde
yaynlanm ve biz alntladmzda 5700 kere okunmu u yazda grelim:
Antikrt Taksim eylemlerinden uzak duralm

02 Haziran 2013 Pazar 13:54

bedelboseli@hotmail.com
Taksim eylemcileri kazanrsa Krtler kaybeder; Taksim eylemcileri yenilirse yine Krdn
anas alar. Onun iin bize ne!
stanbul Gezi Park eyleminin n saflarndaydm, bir gazeteci-yazar olarak. Biberlisi,
portakalls bol bol gaz yedim. ki defa hedef gzetilerek atlan gaz bombalar bamn
yanndan geti.
Eylemi gerekletirenlerin sloganlarn, flamalarna, kendi aralarndaki konumalarna
baktmda aslnda meselenin Gezi Park olmadn, eylemi gerekletirenlerin AKPyi
aratacak faist hedeflere sahip olduklarn grdm. Nitekim bol bol sohbetler ederek,
sohbetler arasnda hedefe ynelik sorular sktrarak bunu dorulam oldum.
Hak ve adalet isteyen aznln yan sra, kitlenin byk ounluu Hkmetin KrtDevlet savan bitirdiini sand iin oradayd. Orada bulunan kitleden ounluun
talepleri unlard:
Devlet, Krtleri katletmeye devam etmeli.
Polis diktatrlne dayanan yani szde slami Trkiye Cumhuriyeti derhal eskisi gibi
askeri diktatrle yani szde Laiklie gemeli. Ordu ynetime gelmeli.
Mslmanlarn hak ve hrriyeti tekrar elinden alnmal, trban resmi kurumlarda
yasaklanmal.
Bu taleplere sahip ounluun iinde samimi taleplere sahip sosyalisti, evrecisi,
mazlumu, Krts, slamisi de vard. te bu noktada Krt genliine sesleniim bu
ynde olacaktr:
Sakn gaza gelip bu eylemlere destek vermeyin. Hatta hi bir tarafa destek vermeyin.
Onlar ba baa brakn. Brakn polis diktatoryas ile asker diktatoryas birbirini
zayflatsn. Bat Krdistan taktiini uygulayalm.
Herhalde Asker greve, Mustafa Kemalin askerleriyiz gibi temel sloganlara sahip,
Trk bayrakl kitlenin peine taklacak deiliz!

Olayn baka boyutu da var. Polis gstericilere byk zulmler yapt, ok kat davrand.
Bu kabul edilemez. Her ne kadar eylemciler ve polis bize kar olsalar da ben insanm
diyen her kesin o zulme itiraz etmesi gerekir.
Evet, eer PKK silahl glerini Gney Krdistana ekmemi olsayd, yani Krt kan
dklmeye devam etseydi kesinlikle bu eylem bu ekilde bymezdi. Buna emin olun.
Bu yaz toplam 5786 defa okunmutur
Bu uzun alntda sylenenler olgu olarak doru da olabilir. Eylemcilerin iinde epey
ulusalc vardr ve eylemi maniple etmek istemektedir. Ama bu kimi olgulardan karlacak
sonu bu yaznn kard sonu olamaz. nk bu eylemin asli nitelii deildir bunlar.
Ve insanlar, yz binlerce insan, bizzat kendileri bir eylem iinde deiirler.
Yz binlerce milyonlarca insann siyasi eitimi ancak bu gibi eylemler iinde gerekleir.
Yz binlerce gen insan, rnein polise ve basna gvenmemeyi ve onlara fke duymay
rendi u bir iki gnde. Hayatnn ilk gsterisini yapt. lk kez devleti tand. lk kez
dayanmay ve rgtlenmeyi tand. Bunlardan daha gzel ve muhteem ne olabilir?
Tamamen Krt znesi tarafndan yazlm yukardaki yaz, bu eylemin demokratik ve
eitici karakterini grmemektir. nsanlarn deiebileceini grmemektir ve deitirmeyi
bir grev olarak alglamamaktr.
Bu eylemin grlmeyen ve grlmek istenmeyen demokratik karakterine ilikin olarak
son derece canl ve dorudan gzlemler iiren ve ahsen bu satrlarnn yazarnn
gzlem ve deerlendirmeleriyle de akan smail Gzelsoyun yazsn aktaralm.
Dn doru okumak
Yz binlerce insan stiklalde saldrya urad. Orantsz g filan deil, baya oksijenden
fazla gaz soluduk; zehirlendik. fke retmeye, insanlar tahrik etmeye altlar. Bunlar
herkes biliyor zaten. Asl dikkat ekici olan bir ayrnt gzden karlyor. Bir tek dkkn
yamalanmad. Ak olan dkkanlardan bazlarndan alveri yapanlar kasaya gidip
demeyi yapp fiini ald ve eylemlere katlmay srdrd. Btn bunlar benim gzmn
nnde gerekleti.
Dnyann neresinde olursa olsun. Bir rgtn, partinin, kurumun denetiminde olmayan
byle bir kalkmada ilk olarak dkkanlar hatta evler yamalanr. Gstericilerin iddeti

diye yaymlanan yntlar birer barikatt. Bunlar sergileyenler yarm saat orada bulunsa
neden bu barikatlara gerek duyduumuz anlayacakt ama yarglamak anlamaktan daha
kolay geliyor.
stanbul bir snav verdi. Ve bence bu snav baaryla geti. imizde toy delikanllar
vard. fkeli, hrn ocuklard. Bireylere ynelik hakaret ve kfr ieren sloganlar att. Bu
aypt, kabul edilebilir bir ey deildi elbette ama insanlar bu kadar kkrtrsanz bunun
nne geemezsiniz. Yapacak bir ey yoktu. Sraselvilerde bu ocuklar p
konteynerlerini devirip atee verdi, Taksime doru yrmeyi srdrd. Onlarn gz
nnde baka bir ekip bulabildikleri yangn sndrclerle ve suyla o ateleri sndrd.
Bunlarn bir ksmn grntledim. Atei yakanlar, sndrenlere kar kmad,
sndrenler de yakanlara Bu kk olay bana Trkiyede bu yama kadar grmeye
alk olmadm yeni bir durum tanmlamaya zorluyor. Kafam kart, aklmdaki Trkiye
grnts allak bullak oldu. Acaba btn bu taknlklarn, fkenin, ykcln kayna
partiler, rgtler, kurumlar myd? Olaan koullarda birbirine tahamml edemeyecek
gruplarn nasl itidalli olduuna tank oldum. Bir yanda Mustafa Kemalin askerleriyiz
slogan atlrken, hemen onlarn nnde Anarist bir kz duvara -onlarn pek houna
gitmeyeceini dneceim- bir slogan yazyordu. Tam kar kede de PKKl genler,
her iki grubun da houna gitmeyecek baka bir slogan yazyordu duvara. Bu insanlarn
birbirine gsterdii hogr ve sayg beni artt. Bir yazar olarak itiraf etmeliyim ki, baz
eyleri yeniden gzden geirmem gerektiini anladm.
Paylatm fotoraflarda insanlarn yznn grnd karelerden kanmaya zen
gsteriyorum, ne olur ne olmaz Ama asla yan yana gelebileceine inanmayacanz
futbol taraftarlar ellerinde parti kakollarn sallayarak ayn slogan atyordu: Faizme
kar omuz omuza!
Ben AKP ynetiminin faist olduuna inanmyorum. Dn Babakan bizi byle tanmlad.
Tam olarak hatrlamyorum ama E. Laclau bir panelde birinden rk diye sz eder.
Salondaki genlerden biri, O rk deil, faisttir! diye sze girer. Laclau da: Haklsn
ar bir ithamda bulundum diye szn geri alr. u anda ayrntlarn hatrlamyorum
ama byle bir anektoddu.
Faizan olmak faist olmaktan daha ar bir durum olabiliyor. Sonular asndan dnk
uygulamalar faizand ve eylemlerde bulunan herkesin bildii gibi, ortak tek bir slogan
vard: Faizme kar omuz omuza! Bu da bir tek eye iaret ediyor ki insanlar faizan
uygulamalara kar ayaa kalkt.

Homojen bir kitle yoktu ortada. Holiganlar, Sosyalistler, Anaristler, Kemalistler, Alevi
genler vs vs. Byle bir kitlenin denetlenmesi mmkn deildir. Onlar denetleyecek tek
ey ortak bir hedef, ortak bir idealdir. Ortak ideali zetlemek gerekirse: Biz sizin
kulunuz deiliz efendi. Bizim ka ocuk yapacamza, neye inanacamza, neye
inanmayacamza, ne ieceimize, bedenimizi nasl kullanacamza, aklmz
nasl kullanacamza siz karar veremezsiniz. Sizi setik nk sizin bize iyi hizmet
edeceinize inandk. Biz deil, siz bize hizmet edeceksiniz. Biz sizin kleniz deil,
patronunuz. Benim verdiim vergilerle maa alanlar bana dmanca davranamaz.
zerimi attnz o biber gaznn parasn ben dyorum. Bu hakszlktr ve geri
ekilmeyeceiz.(ab)
Olay bu kadar basitti. Yani babozuk bir kitle olarak bizi bir arada tutan ey bu
ortaklkt.
Medyaya hibir zaman gvenmedim. Eitimim bu alanda olmasna ramen Belki de
eitimim bu alanda olduu iin Edepsizlik yapmak istemem ama inananlarn yaad
d krkl da beni artt. Kimseyi gcendirmemek iin de o sz sylemedim ama
imdi syleyebilirim: Ne bekliyordunuz? Medyann patronu, onlara reklam ve denek
verenlerdir. Medyann bizim sesimiz olduu palavrasna inananlar ok temiz kalpli ama
ltfen biraz daha dikkatle baksnlar gazetelere, televizyonlara.
Her eylemci gibi ben de polisin gsterdii saldrganl unutmayacam. Onlar da bizim
ocuklarmz tekerlemesinden kurtulup bu konuda derhal bir ey yapmak gerek.
Polislerin hi vakit geirilmeden psikolojik destek almas gerek. Karlarndaki
gstericilerin dman olmad retilmeli onlara. Gerekiyorsa mdahale ncesi her
memura bir ie pasiflora verilmeli.
Bu vesileyle Talcid gibi bir ila rettii iin Bayere itenlikle teekkr ederim. Dnyada
ie yarayan ikinci nemli ila olduunu syleyebilirim.
Dn merdivenlerde skp kaldmzda bizi evine alan ve adn zellikle sormadm
gen ifte teekkrler.
Bu ok iyi oldu. Trkiyede kimin kim olduu byle zamanlarda anlalr. Anadoluda
derler ki, dostunu tanmak iin yolculuk yapacaksn. Biz o yolculuu yaptk ve dostumuz
olduunu dndmz, deer verdiimiz pek ok hretin orada olmadna tank
oldu. Alacaklar olsun, bir gn sizin de ayanz kaldrm talarnn altndaki kumsala

basacaktr. Yanda olmakla zulmden kurtulacanz dnmeyin. Bir gn sizin de

yeterince yanda olmadnz ortaya kverir. O gne kadar iyi saklann ve satabildiiniz
kadar satn.
Dnn yarn olmas dileiyle, bana limon uzan ocuklar hi unutmayacam. Bana gaz
skanlar da Cennetin ve cehennemin insanlarn ruhuna sindiini grdm. nk bir
yolculuk yaptm.
Teekkr ederim yoldalarm. Tekrar grmek zere. Faizme kar omuz omuza!
Tekrar kaldmz yere dnersek.
Yukarda eletirdiimiz beyanatlar yapanlar hareketi doru okuyamad gibi, doru
okuduunda yanl sonular karmakta ve doru sonu kardnda da bu sonuca
uygun doru bir politika izleyememektedir.
Krt hareketinin bu zaafa bu hareketin en byk zaafn oluturmaktadr. imdiye adar
Krt hareketi hep tek bacakla yrmek zorunda kaldndan, Trkiyede bir demokratik
hareket olmadndan ikayet etti. Hep bunun beklentisi ve teviki iinde oldu. Ama imdi
tam byle bir hareket kendiliinden, hi allmam bir biimde ve anda ortaya ktnda
ise onu tek bacakla brakma durumunda kalabilir.
Krt hareketinin iinde nasl en demokratik unsurlarn yan sra en feodal geleneklerden
en oven milliyetilere kadar her akm varsa, burada da var. Bu hareketler ancak birbirine
dier ayak olarak demokratik bir yry gerekletirebilirler. Bu nedenle bu hareketin de
zaaf olur Krt hareketinin zaaflar.
Nasl kk de olsa Krt hareketiyle dayanan devrimci ve sosyalist Trkler, yllardr,
Krt hareketinin Apocu ve demokratik kanadn varlklaryla, sadece bir kar rnek
olarak, bir imkann somut rnei olarak gl kldlarsa; Krt hareketi de varlyla
Trkiyenin demokrat ve sosyalistlerini bu hareketin iindeki Trk milliyetilerine kar
gl klabilirler. Krt hareketi varlyla bu imkann varln gstermezse onlar da bu
hareket iinde yalnz kalacaklardr.
nsanlar bulunduklar konumlara hapsedip kategoriletirmekle bir yere varlamaz.
nsanlarn nesnel karlarnn demokrasiden yana olduu, ama bunun farknda ve
bilincinde olmadklar; bunun iin bu n yarglar ve yanllar giderecek bir eyler
yaplmas gerektii gibi bir anlayla yaplr politika denen ey.

Tabii var olan blnmelerle blnp dnyay deitirmek isteyenler iin byledir bu.
Dn de ksaca deinmitik bugn de bir kez daha deinelim.
Krt hareketi politik ve programatik olarak calann hedeflerini anlayabilmi ve
hazmedebilmi deildir ve onun grlerini ve programn en ileri gelen politikaclar
savunamamaktadr.
Bu zaaf bir lde de sosyolojik olarak Krt hareketinin ehirli ve modern bir toplumsal
tabannn yeterince gelimi olmamasnn bir grnmdr. Sorun Batnn ve ehirlerin
orta snflarnn kltrel olarak demokratik zellikleriyle, Krt hareketinin politik olarak
Demokratik zelliklerinin nasl birletirilebileceinde dmlenmektedir. Bu yaplamad
takdirde, ehirlerin ve Batnn gerici politik olarak gerici ve Krt Hareketinin kltrel
olarak kyl ve geri zelliklerinin baat olmas olur ki, bu tam bir felaket anlamna gelir.
Sosyolojik olarak byledir ama yine de politik ve ideolojik olarak yaplacak bir eyler
vardr.
a)

Krt hareketinin son kalkmay tam anlayamamas ve calann grlerini

savunamamasnn temelinde ilkel milliyetilikten arnamama bulunmaktadr. Krt

politikaclar, Trklk ve Krtlk, Alevilik ve Snnilikten azade bir demokrat olarak
konumay renebilmi ve bunun nemini kavrayabilmi deildir.
b)

Batnn ehirleri sz konusu olduunda Krt politikas olduunda epeyce baarl

da saylabilecek, hatta Trkiyenin batsndakilere en yakn onlarn en sempatik bulduu

politikac olan Demirta bile, olaylar ve gelimeleri hemen kavrayp uygun bir tavr
koyamamaktadr.
c)

Byle bir politika ve anlayla Krt hareketinin batya ve ehirlilere ulamas, onlar

rgtlemesi ve birletirmesi beklenemez.

d)

Bu olmadan da ne Trkiyede ne de orta Douda bir demokratik devrim mmkn

olmaz. Dolaysyla Krtlerin zerindeki bask son bulamaz.

e)

Bu koullarda Krt hareketinin bir baars da mmkn olamaz. Trkiyenin

ounluu olan insanlarn en azndan hayrhah bir destei veya tarafszl

salanamazsa, baar mmkn deildir. calann dedii, bunun iin kartlarn yeni
kart ve yeni bir mcadele dneminin baladdr. Hkmetle rk uzlamalar ve

aman iler bozulmasn diye Hkmeti kzdrmaktan kanma izlenimi verebilecek

davranlar doru deildir.
f)

Tekrar edelim. Srr Sreyya ve Erturul Krk imdiye kadarki tutumlaryla (Srr

Sreyyann Kldarolunun davranna ilikin syledikleri ierike durumu doru tasvir

etmekle birlikte byle konumas doru deildi. O herkesi, hangi niyetle olursa olsun
oraya armaya devam etmeliydi bataki gibi. Niyetler zerinden niyetleri okuyarak
politika yaplmaz. Sadece onlar da deil, btn AKPlileri de armalyd.) Krt
hareketinin seip Meclise tad politikaclar olarak iyi bir snav verdiler ve Krt
Hareketi ile Trk orta snflar arasndaki uurumun kapanmas iin; bu uurumu
kapatacak bir kpr kurabilmek iin iyi bir kpr ba ele geirip kpry ina edecek
klavuz iplerini gerdiler. Krt hareketi bunu u ana kadar deerlendiremedi ama derhal
ciddi bir zeletiri ateinden geip tutumunu deitirmelidir. Aksi takdirde ok ge olur.
Son olarak yazmza Sezai Sarolunun benzer uyarlar iiren u satrlaryla son verelim:
Birbirimizin yzne kar konumakta yarar var: Genel bir alg olarak sezdiim, tek tek
Krt arkadalardan da ska duyduum Biz mcadele ederken onlar neredeydiler?
cmlesiyle ne n ne de sre kurgulanamaz. Bu hakl eletiriyi hatta alnganl anlamak
gerekiyor ne var ki politika alnganlklar zerinden deil politik ilkeler, etik durular
zerine ina edilir. Alternatif politika eletirdiimiz yanllara benzememek zerinden
yapldka ilevseldir, hem kendimizi hem de bakalarn dntrcdr. zgrlk talep
eden gelenek, akln ve eylemlerini dier ezilenlerin zgrlk talepleriyle ortaklat
oranda, farkl zeminlerden politika yapan taraflarn ilikilerinde tek tek ve karlkl
sahicilikten sz edilebilir.
Eylemlerin ate ks srecine denk gelmesi de edilgenliin gerekesi olamaz, olmamal.
Tersine dou ile bat arasnda iki farkl algnn ve alnganln almas deilse de
anmasnn imkan, bu tr eylemlerin iinde psikolojik, ruhsal yaknlamalardan de
geiyor Bu eylemlerin eit, kurucu orta olmak mmknken sembolik aklamalarla
ve dayanmalarla pasif bir yerden siyaset kurgulamak herey bir yana, yllarca
mcadele ederek oluturduu kendi deerler sistemini de andrr. Dahas, doa gibi
siyaset de boluk tanmaz ve her eylem baka kolektiflerce manple edilebilir
Ordunun Srekli Aydnlk in Bir Dakika Karanlk eylemlerini ak-kapal olarak
manple ettii bilgisi scakln koruyor. Hal byle olunca, Gezi Direniinin, milliyetirk kesimlerce bu corafyann ihtiyac olan zgrlk perspektifinden saptrlarak,

sadece AKP kart, klasik devlet/ordu yanls bir mecraya srklenmesi mmkn. Bunun
iaretlerini eylem iinde yeterince grdk daha da greceiz
Bu nedenle, eylemcilerin kulaklar kadar kalplerinin de Diyarbakrda olduunu politik
olarak bilmek ruhen de hissederek dalarn, ormanlarn altna elini koyanlarn aalarn
altna da ellerini daha ok koymalar tarihin emri siyasetin kavlidir Bu yaplmadka,
Krtler kendi dertleri dnda bir eyle ilgilenmiyorlar. Biz buradayz onlar neredeler?
eklinde bir kar eletirinin ve alnganln eylem iinde yeniden retileceini bilmek iin
kaln kitaplar okumak gerekmiyor.
Demir Kkaydn
02 Haziran 2013 Pazar

Kldarolu ve Erdoan bulumas ve Leyla

Zanann Aklamalarnn Politik Anlam?
Posted by Demir Kkaydn on 17. Haziran 2012

Dnyadaki gelimeleri anlamak, olaylar maherinde yolunuzu

yitirmek istemiyorsanz her eyden nce uluslara kar (Dikkat edilsin milliyetilere
kar demiyoruz, uluslara yani milletlere kar diyoruz. Ve de Enternasyonalist de
demiyoruz. nk Enternasyonalizm de bir Milliyetiliktir.) bir programnz ve duruunuz
olmas gerekir.
Byle bir program ve duru olmadan ne bugnk Dnya krizini ne de rnein son Avrupa
krizini anlayamazsnz ve somut bir programnz olamaz. u veya bu politikann peinde
oradan oraya savrulur bel kemiinizi krarsnz veya bel kemiinden yoksun bir politika
yaparsnz.
Ayn iliki Trkiye iin de yle formle edilebilir. Trkiyedeki gelimeleri anlamak;
olaylar maherinde yolunuzu yitirmek istemiyorsanz, her eyden nce Gerici ulusulua

ve ulusa kar demokratik ulusu ve demokratik ulusu savunan bir duruunuz ve

programnz olmas gerekir.
Peki, nedir demokratik ulus ve gerici ulus arasndaki fark. Demokratik ulus (Dolaysyla
demokratik ulusuluk) ulusu her hangi bir dil, din, etni, soy, sop, rk, kltr vs. ile
tanmlamay reddeder ve ulusu byle tanmlamaya kar tanmlar. Gerici ulus
(Dolaysyla gerici ulusuluk) ulusu Krtlkle, Trklkle, Araplkla, Mslmanlkla,
Hristiyanlkla vs. tanmlayan ulustur ve ulusuluktur.
Gerici ulusuluk uluslarn kendi kaderini tayn hakkn savunur. Demokratik ulusuluk,
ulusu bir dille, dinle, soyla sopla, tanma hakkn savunmaz ve byle tanmlamaya kar
mcadele eder. Ama demokratik ulusulua dayand takdirde bir kyn bile ayrlma
hakkn, yani gerek Demokratik zerklii savunur.
Gerici ulusulua gre, baka uluslar ezen bir ulus zgr olamaz. Demokratik
ulusulua gre ise, ulusu dille, dinle, soyla, rkla, kltrle tanmlayan uluslar ve
ulusuluklar ezen bir ulus zgr olabilir.
Gerici ulusuluk Krt Sorunundan sz eder; Demokratik Ulusuluk Trk Sorunundan.
Gerici Ulusuluk, ulusun Trklkle tanmlanm olmasnda bir sorun grmez; Krtln
tannmamasnda grr. Demokratik ulusuluk, sorunu ulusun Trklkle tanmlanmasnda
grr.
Byle Demokratik Ulusulua dayanan bir duru ve program olmayan, ne kadar iyi
niyetli olursa olsun, olaylar maherinde egemen snflarn yedeine dmekten; bir oraya
bir buraya savrulmaktan ve sonunda bel kemiksiz bir politikann savunucusu olmaktan
kurtulmaz.
Bunu son gnlerin iki somut gelimesinde grelim. Biri Kldarolu ve Erdoan
Bulumas. Dieri yine buna bal saylabilecek Leyla Zanann Hrriyet tarafndan ne
karlm Tayip Erdoana ilikin szleri ve k.
*
nce birincisiyle ilgili ksa bir anekdot. Geen hafta Frankfurtta Snf Teorisi dergisinin
tertipledii Marksizmin Gncellii konulu Sempozyuma tartmac olarak gitmitik.
Erdoan Aydnda oradayd. Zamann dolmasn beklerken Kldarolunun Erdoan ile
grmesi hakknda konumaya baladk.Erdoan Aydnbu bulumann kendisini olumlu

buluyor ve olumlu gelimelere yol aabilecei umudu besliyordu. Biz ise aksini savunduk
ve zetle yle dedik.
Aslnda Kldarolunun bu hamlesi AKPye g vermi ve CHP onun yedeine dm
durumdadr. Bu da beklenilmeyecek bir durum deildir. Bunlarn ikisi de, Krt
Sorununun Bireysel haklar ile zleceini dnmektedirler. Bu demokratikleme
getirmez. Ulusun Trklkle tanmlanmasn, bu gerici ulusuluu ortadan kaldrmaz.
Ayrca burada bu bireysel haklar, imdi somut politik mcadele iinde, Krt zgrlk
Hareketinin radikal ve demokrat kanadn, Yani calann temsil ettii izgiyi tecride ve
tasfiyeye yneliktir. Bir yandan bireysel haklar erevesinde kabul edilebilecek bir takm
dzenlemeler, dier yandan radikal demokratik Krt hareketine kar askeri, hukuki,
politik ve diplomatik operasyonlar. Bylece ot ve sopa ile Krt kitleleri zgrlk
hareketinden uzaklatrlmak istenmektedir.
in kts, u ana kadar bu politika ve stratejiye kar bir ka strateji ve politika da
gelitirilebilmi deildir. Bereket ki, Hkmet Roboski olayyla ve de ksmen de MTEmniyet ekimesiyle (Krt sorununa devletin Stratejik ve politik bir paradigmadan bak
ile hukuki ve polisiye paradigmadan bak fark ve ekimesi olarak da tanmlanabilir bu
gerilim.) pe pee kendi asndan aptalca iler yapmtr da hareketi iinde bulunduu
ackl durumdan biraz kurtarmtr. (Eer bu yanllar olmasayd, durum imdi
olduundan ok daha kt olurdu. Ama bu bir yandan da kt olmutur ve bu
programszlk ve stratejisizliin yol at zaaflarn grlmesini engellemitir. lerde
grldnde ise ok ge olabilir.)
calann izgisinin gerilemesi, gten dmesi ve tecrit olmas demek, bu tavizleri
vermeye yol aan gcn yok olmas demektir ki bu otomatikman o tavizlerin de
verilmemesine ve srncemede braklmasna yol aar. Yani o bireysel haklar bile olmaz.
Reformlar devrimci mcadelenin yan rnleridir. Olaylara bakalm ne zaman Krt
Almlar kt?
lki 1980lerin sonu ve 90larn banda Krt Hareketi ykseliteydi, o zaman uzlama
arayan sesler (zal, Bitlis vs.) daha gl kyordu. Ne zaman Kt hareketi pepee
mevziler kaybetmeye balad, zel sava rejimi oturdu. O zaman uzlamadan almdan
kimse sz etmez oldu.
kincisi de, 2000lerir sonuna doru, Zapta zaplandlar, Dalcada dalandlar (yani Krt
zgrlk hareketi askeri baarlar elde etti) bunlara seim baarlar da eklenince Krt
Almlar balad.
PKKy, calan, yani zgrlk hareketini zayflatan veya zayflatmaya ynelik hibir
politika sorunun zmn ve demokratiklemeyi getirmez, getiremez. u an Krt

hareketi kt ve zayf durumda olduu iin; CHP, AKPnin politikasna fiilen destek
verdii iin, bir demokratikleme ve zm yolunda yol alnamaz. Ayn ekilde AKP ayn
zamanda son zamanlarda Krt gerici milliyetileriyle, yani Barzanicilerle ittifak halindedir
ve Krt hareketi iindeki PKK ve calann temsil ettii radikal demokratik kanat ciddi bir
tecrit iindedir. in kts daha fazla tecrit olmaktan korktuklar iin, kendi ayaklarna
kurun skp bunlara kar ideolojik mcadele de yrtmemektedirler. Durum biraz
Osmanlarn koptuu dneme benzemektedir. Krt hareketi iinde tpk o zaman olduu
gibi, Barzaniye doru bir kayma ve calan bir satma vardr. Btn bunlar ok kt ve
olumsuz gelimelerdir.
u anki durumda AKP, CHPnin de desteiyle Trklerin yzde sekseninin; Barzaninin
desteiyle de Krtlerin byk bir blmnn desteini alm bulunuyor. Bu ok tehlikeli
bir durumdur. Buradan zm ve demokratikleme kmaz.
Bu gidii ancak ve ancak Trkler iinden kacak bir radikal demokratik hareket durdurup
Krt hareketi iindeki radikal demokratik kanada bir destek sunabilir. Ama Trk
sosyalistlerinin kendileri de birer gerici milliyetidirler.
O halde, bu gidii durduracak, gerici milliyetilie kar demokratik bir milliyetilii
gndeme getirecek; Trk sorununu gndemletirecek bir ilk itilimi belki Erturul Krk
ve Srr Sreyya gibi isimler balatabilir. Ama onlar da bamsz radikal demokrat bir
politik hatt oluturup savunmaktan ziyade Krt hareketine destek erevesinde
kalyorlar. Bu kadar mtevaz olmamalar gerekir. Tarih onlardan daha byk sorumluluk
ve uzak grllk bekliyor. Bizim demokratik bir ulus ve ulusuluk iin rpnmalarmz
ise bu gerici milliyetiliin kuatmas altnda hibir zaman gndemleemiyor. Buna
onlarn sahip kp savunmas ve gndemletirmesi gerekir. Yarn br gn, bilmiyorduk
diyemezler. Bir fikir bir kii tarafndan sylenmi bile olsa sylenmi olur ve o andan
itibaren onun karsnda hangi tarafta olduunuz sorun olur. Bu arkadalar yllardr
savunduumuz bu program yokmu gibi yaparak, gndeme getirmek iin abalamayarak
gerici milliyetilie fiilen destek verir duruma dmektedirler. Kendi znel niyetleri bunu
deitirmez.
Bu szlerimiz yllardr yazp savunduklarmzd. Araya baka konular girince konuma
yarm kald. Ama ok akt ki, liberaller ve ulusalclar ok uzun zamandr dier
konulardaki ekimeleri bir kenara atp, ayn yerde bulumular bu bulumadan
beklentiler iindeydiler.
Erdoan Aydnda dile gelen izgi aslnda ok yaygn bir eilimdir ve btn basnda
grlebilir. Bunlarn hepsi pozitivisttir. Hep bu kadarc olsun bari hesab iindedirler.
Sadece Krt zgrlk hareketinin radikal kanadnn etkisi ve gcn korumas ve

arttrmas gibi bir dertleri yok deildir; ayn zamanda onun varl, gc ve etkisi de onlar
ciddi biimde rahatsz eder. Dn en Krt dman, sol izgilerin yaynlarnda bol
gsterenler bugn glenince onun yanna gelir ve imdi rnein CHP-AKP yaknlamas
gibi deiimlerde yine eski pozisyonlarna geerler. Bunlar genellikle her devrin
adamdrlar. zel sava yllarnda Cumhuriyet sayfalarnda, son yllarda Krtlere yakn
yerlerde. Yaknda bu Krtlere yakn yerler zgrlk hareketine yakn yerler deil;
Barzaniye, ilkel milliyetilie yakn yerlere gei olacaktr. Aslnda bu pozisyon fiilen
bundan baka bir anlama da gelmez.
Gelelim Leyla Zanann aklamasna, bu aklama bizim iin hibir srpriz olmad gibi
bu tr bir krlmay bekliyorduk. evremizde srekli olarak mthi bir savrulma
yaandndan; calann en calanc bilinenlerce bile artk bir yk gibi grldnden;
ama bunun aka ifade dilmediinden; kimi davranlar, gdk fiiller, dil srmeleri
biiminde yansdndan sz ediyorduk. rnein en radikal kanatta grlen, kimi nde
gelen politikaclarn ve vekillerin davranlarndan bile karyorduk bu sonucu. Bir
zamanlar parlayan gzlerle bizi selamlamak iin bakanlar; imdi gzlerinin nnde bile
dururken sanki saydam bir varlkmz gibi bizi grmeden uzak boluklara bakyorlard.
Leyla Zanann aklamas karsnda bir yandan aranlar var. Aa yukar syle
dnyorlar: Bunca yl mcadele etmi ve bedel demi bir isim nasl olur da Milliyeti,
egemen snflardan yana bir isim olan Tayip Erdoana Krt sorununu zme misyonu
ykleyebilir?
Bu bayan ve baylarn anlamad udur: Krt hareketinde iki kanat ve bu kanatlar
arasnda ayn zamanda bir snf mcadelesi vardr. Elbet, her Krt, Krt olduu iin ezilir.
Ama farkl snflarn ezilileri ve buna kar mcadeleleri ve hedefleri de farkldr. Bir
Radikal demokratn grevi ister burjuva, ister gerici olsun, tm Krtler zerindeki
ezilmeyi kaldrmak iin mcadele etmektir. Bunun da tek yolu vardr. Politik olann, yani
devletin, yani ulusun Trklkle tanmlanmasna kar mcadele. Krtln de
tannmas iin deil; Trkln de tannmamas iin mcadele. Byle bir program, bu
kadar net ifade edip savunuyor olmasa da, calann temsil ettii Demokratik Milliyeti
veya Radikal demokrat kanat savunmaya hazrdr ve byle bir program savunan bir
muhatabn eksiklii iinde bunalmaktadr.
Ama Krt Hareketi iindeki dier burjuva veya Barzanici kanat bu programa kardr.
Bunda lm grr. Ancak Trkiyedeki mcadelede, bir kere hareketin ncln ve
liderliini Radikal demokratik kanada kaptrm bulunduundan buna aktan kar

kamaz, iinde gibi grnp, sabotajdan saptrmaya kadar bin bir yolla etkisini
arttrmaya alr.
Bunlar aslnda srf radikal demokrat kanadn etkisi ve programna kar mcadele
edebilmek iin de bireysel haklar dzeyinde bir zmden yanadrlar. Ama kendileri
aslnda sadece Krtlkle tanmlanm, Trk devletinin aynadaki aksi bir devletin
ryasndan baka bir ey grmezler ve kendilerini bu devletin memurlar, elileri,
konsoloslar olarak gren hayaller bunlarn en byk motivasyon kayna olmakla
birlikte, ksa vadede, hem calann izgisini tecrit etmek ve etkisini silmek iin; hem de
bamsz bir Krt devleti yolunda imdilik geici bir aama olarak grdkleri iin AKPnin,
liberallerin hatta imdi CHPnin izgisinde olduu gibi ulusalclarn destei olmaya
gnlldrler.
Bunlara gre, calann Demokratik bir Cumhuriyet ve Ortadou programlar ya sama
topyalardr ya da Trk devletini kandrmak iin sylenmi taktik formlasyonlardr. Hep
byle yorumlar ve tanmlarlar calan.
Peki, samimi calanclar he yapyorlar? Bunlarn gcn ve etkisini bildiklerinden,
bunlarla aktan bir ideolojik mcadeleye girmezler. Politik bir ittifakn ancak farkl bir
programn aka savunularak; arptmalara kar ideolojik mcadele ile birlikte
olduunda bir anlam olacan grmek istemezler. Ve kendilerini kandrrlar. Ve en
beklemedikleri anlarda, Osman calanlar; Leyla Zanalar byle klar yaptklarnda
artk ok gecikmi olarak tepkiler gsterirler.
Leyla Zanann politik olarak bir Barzanici olduu sr deildir. Leyla Zana Krt hareketi
iin bir semboldr. Zaten bir sembol olduu iin; ektiklerinin bir diyeti olarak bir
milletvekili yaplmtr. Bir jesttir aslnda vekillii. Sadece o kadar.
Politik ve ideolojik olarak calan ne hazm ne de temsil edecek durumda deildir.
Bugnk Leyla Zana konutuunda onun ok geri bir bakla konutuunu herkes
grebilir. O eski kuaktandr. Bir Demirta, bir Kanak, bir Ayna gibilerin yannda bu
zellii ok ak grlr.
Burjuvazi ve Avrupal lkeler onun bu zelliini bildiklerinden zaman zaman onu Apoya
kar bir alternatif olarak karma; bu ynde cesaretlendirme giriimleri iinde olmulardr

ve Zana da bu gibi desteklere her zaman umut verici davranlar gstermi ancak
grd tepkiler sonucu bir kenara ekilip sembolik konumuna dnmtr.
Ancak seimlerden beri, AKPnin Barzani ve Amerika ile birlikte calann izgisine kar
yrtt tecrit ve imha izgisi epey yol kat ettiinden, imdi yine ayn desteklerle byle
klar yapabilecek konumda hissetmitir kendisini. Bylece Erdoann calann
izgisini tecrit ve imha politikas ve stratejisi, CHPnin yani sra imdi imdiye kadar Krt
zgrlk hareketine kar aktan cephe almayan, ayr bir politik profille kmayan
Erdoann Krt hareketi iindeki mttefiklerini, yani Barzanicileri, yani calann ilkel
milliyeti dediklerinin de aktan desteini alm bulunuyor.
Birdenbire Zanann ne kadar sevimli, akll olduunu kefediverdi liberaller ve ulusalclar.
Hasl Zanann k Zanann k deil, gerici milliyetiliin; Barzanicilerin; Erdoann
stratejisinin Krt hareketi iindeki i birlikilerinin kdr.
Buradan hibir demokratikleme kmaz. Hibir zm kmaz.
kacak zmler ise sadece kan ve gzya getirir.
Ancak calann izgisi glendiinde; askeri, politik, stratejik, taktik, diplomatik, rgtsel
baarlar kazandnda demokratik bir zm yolunda kk de olsa admlar atlabilir.
Her kim ki bu basit gerei unutur, kafasn tekrar tekrar duvarlara arpmak; politikan
dnleri iinde omurgasz bir yarata dnmek zorundadr.
*
unu grelim. Krt zgrlk hareketinin radikal demokratik kanad bugn ok ciddi bir
tehdit altndadr ve tecrit olmu durumdadr. Bu durumdan nasl klp, politik inisiyatifin
nasl kazanlacadr sorun.
Elbette tm gler arasndaki elikilerinden yararlanlr. Bu iin alfabesi.
Ama bunlar stratejik bir bak ve yenilikle birletirilemezse ypranma ve ykm kanlmaz
olur. Bunun iin Krt zgrlk hareketi, aka, imdiye kadar stat veya kolektif tanma

stratejisinden ve programndan gerekten demokratik olan, Trkln tannmamas;

ulusun hibir dil, din, etni, soy, rk, kltr, din ile tanmamas stratejisine gemelidir.
Bu konuda yllardr yazyoruz; programlar neriyoruz. at Partisi Giriiminden,
Demokrasi in Birlik Hareketine oradan Halklarn Demokratik Kongresine kadar
defalarca nermemize ramen bu program, bir kere bile olsun gndeme bile
aldramadk. Gerici milliyetiler engelledi. zgrlk Hareketi ne yapp edip bu program
gndemletirmeli ve bu programn yannda arln koymaldr.
Kimse unutmamal, calann Krt hareketi iinde savunduu programn benzerini Trk
solunda sadece bu satrlarn yazar savunmaktadr. Bu Demokratik Milliyeti bir
programdr. Bunun karsnda btn Trk sosyalistleri gerici milliyetidir ve gerici
milliyeti, ulusu Krtlkle, Trklkle tanmlayan bir program savunmaktadrlar. Bunlara
kar aktan, net bir politik, ideolojik mcadele verilmeden bir adm atlamaz. Bunun tek
yolu da bu kar program gndemletirmektir. Stratejik ve programatik bir sorun Trk
Sosyalistleriyle, onlarn geri yanlarn okayan; onlarla mcadele etmeyen taktik
ittifaklarla zlemez. HDKnn fiili durumu budur. zmn deil sorunun parasdr u
an HDK.
Bu programatik ve stratejik yneliin yan sra Krt zgrlk hareketi, ortaya somut bir
acil bar plan koymaldr. Somut olarak unu nermelidir: Btn anti demokratik,
zgrlkleri kstlayc tm yasalarn bir tek yasa maddesiyle iptali ve fikir ve rgtlenme
iin snrsz zgrlk. ok net ifadelerle hibir yere ekitirilemeyecek kesin fikir, gsteri,
ve rgtlenme zgrlkleri. Tm zel mahkemelerin kaldrlmas.
Bunu atekes ve silahl glerin Trkiye Topraklar dna karlmas iin biricik koul
olarak koymaldr. Bunu ayrca yeni anayasann da koulu olarak koymaldr. Tm
zgrlklerin olmad yerde nasl zgrce farkl grler savunulup toplumun ounluu
kazanlabilir ki?
Bu zgrlkler ortamnda ancak zgrce bir anayasa hazrlanabilir. Bylece yeni ve
zgr bir anayasa hazrlama da, silahlarn susmas da zgrlklerin snrszlna
balanr.

Silahn susturmu ve Trkiye topraklar dna km Gerillann silahlar teslim etmesi

ise, tam bir zgrlk ortamnda, her trl fikrin zgrce ifade edildii ve rgtlendii bir
ortamda yeni Anayasaya ve bu Anayasann zgrlkleri garanti etmesine balanr.
Bylece Gerilla zgrlklerin salaycs ve bekisi ilevi kazanr. Krt ulusunun gerillas
olmaktan kar; demokratik hareketin ulusun gerillas olur.
Bu iki yeni politik hat bir sre sonra AKPyi tecrit edip, Radikal demokratik glerin
yeniden politik inisiyatifi ele geirmesini salayabilir.
calan ortada yok diye beklemenin anlam yok.
Byle bir stratejik geri ekili yapldnda, bu calan da tecritten kurtarr.
Demir Kkaydn
17 Haziran 2012 Pazar
Hamburg

1 Mays ve 6 Mays Vesilesiyle Riteller ve

Devrimcilik zerine

1 Vote

Demir Kkaydn
Bir hareket ritellerle yaamaya ve bunlara ok nem
vermeye balamsa, devrimciliini ve yaratcln yitirmi
demektir.

Bu aylar, Trkiyedeki devrimcilerin ve sosyalistlerin

aylar. Ritel aylar. 8 Mart Kadnlar Gn, 16 Mart
Katliamnn Yldnm, 21 Mart Newroz, 24 Nisan Ermeni
Katliam, 1 Mays, 15-16 Hazirann Yldnm. K
uykusundan uyanma yalar. Bunalara artk Gezinin
balangc 31 Mays ve sonu 17 Haziranda eklenecek gibi
grnyor.
Bu riteller iinde politik anlam olanlar, Trkiyedeki
demokrasi mcadelesi bakmndan somut bir mcadelenin
konusu olanlar sadece Newroz (ki o da son yllarda bir
ritkele dnme zellii gsteriyor) ve 24 Nisandr. En
nemli, aktel ve acil olan, henz bir ritele dnmemi
olan 24 Nisandr ama en clz anlan da odur. Demokratik
hareketin durumunu en iyi 24 Nisan anmalar gsterir. Onun
dndakiler, 1 Mays da dahil, kelimenin tam anlamyla
riteldirler.

Ritellerin okluu ve younluu Trkiyede sosyalist

hareketin ve devrimci hareketin aslnda tm yaratcln
tketmiliinin ve bitmiliinin de bir gstergesidir. Gerekten
devrimci hareketlerin olduu yerlerde riteller olmaz ve
bunlara fazla deer verilmez. Bunlar canl bir hareketin basit
aralar olarak bazan deerlendirilebilirler.

Btn byk dinler gibi, slamn ilk douunda da ritellerin

hiber nemi yoktu. Bugn islamla birlikte anlan Ezan,
Namaz, Oru, Ha, Kandiller, Mevlutlar ve Kutlu Doum
Haftas gibi post modern hurafelerin neredeyse hepsi,
slamda Emevilerin ykselii ve iktidar ele almas, yani bir
kar devrimden sonra slamn znn yerini almlardr.
Balangta bunlardan namaz, ha gibi var olanlar bile, canl
bir nareketin kendini dierlerinden ayrmasnn; bir eitlik
gsterisinin, bir birlik gsterisinin aralarykan bu anlamlarn
da yitirmi, biimsel ballk gsterilerine dnmlerdir.
Ayn durumu ve eilimi sosyalist ve devrimci hareketlerde de
gryoruz.
Devrimci Hareketlerin ykseli dnemlerinde ritellerin
neredeyse hibir deeri ve nemi olmaz. 68de ritellerimiz
yoktu.
Sanlr ki riteller devrimci hafzann taze tutulmasnn,
atein srdrlmesinin, devrimci ve sosyalist gelenein
aktarlmasnn aralardrlar.
Bu tam anlamyla bir yanlsalmadr. Riteller aslnda tam da
devrimciliineletirel, hibir tabu tanmayan, gereklik
somuttur diyen ve o somutluk iinde dnya devrimine azami
katky bu koullarda nasl yaparm diye dnp ona gre
davrann gerek devrimciliin dmandrlar.
Riteller eski toplamlarda; henz okuma yazmann kimse
tarafndan bilinmedii veya kk bir aznlk dnda
bilinmedii zamanlarda belli bir ilev gryorlard elbette.
Toplumsal varlklar elle tutulup gzle grlmezler, riteller bu
toplumsal varlklarn (dinler, topluluklar, ortaklklar vs.)
kavranlmasnn aralardydlar. Bu nitelikleriyle, riteller
hereyden nce bir bilginin ve gelenein aktarlmas iini
stleniyorlard.
Ama bugnk toplumda, okuma yazmann genelleti;
olaylarn artan bir hzla akt bir toplumda bu ilevlerini de
yitirmi, tam kar bir ilev stlenmi bulunmaktadrlar.

Riteller artk insanlarn geri yanlarna hitap etmektedirler.

Ritelleri uluslarn ve ulusularn en ok ve baarl bir
biimde kullanmas bir rastlant deildir. Onun gerici ve kar
devrimci znn grnmlerinden biridir.
Bu nedenle bizim devrimci ve sosyalist olanlara nerimiz,
anmalar, ritelleri brakmalar, minimuma indirgemeleri,
bunlar yaptklarnda da aktel bir mcadelenin veya yaratc
ve eletirel almalarn bir vesilesi olarak kullanmakla snrl
kalmalardr.
Aadaki yaz 6 Mays vesilesiyle yazlm bir 1 Mays
yazsdr.
Yaznn kendisi bir ritelmi gibi grnmesine ramen
ritelleri ele alan ritellere kar bir yazdr. Gelenek bu
Sunuta da srdrlmektedir.
Ritelimiz ritllerde ritellerle mcadeledir.
05 Mays 2014 Pazartesi
Demir Kkaydn

Yol Nasl Almt? (6 Mays 2010)

Bu yl, tam 41 yl sonra ilk kez, Trkiyede 1 Maysa katldm.
10 yl hapis, 25 yl srgn, bir de 12 Mart dnemi. te 41 yl
gemi.
Bu 1 Maystan izlenimlerimi yazmak isterdim zamanm
olsayd. Belki birgn zamanm olunca yazarm. Ama imdi en
azndan birini yazmak istiyorum ve yazabilirim.
Bu 1 Maysta Devrimci renci Birlii adyla bir grup grdm.
Hangi politik eilimdir bilmiyorum. Belli ki Denizin lideri
olduu Devrimci renci Birliinden ilham almlar isimlerini
alrken. Bu grubun pankartnda Buzu Krana Yolu Aana
Selam Olsun diye yazyordu Deniz Gezmiin resminin
yannda.

Bununla, genel anlamda, Denizin buzu krdn, yolu atn

sylediklerini sanyorum. Evet, gerekten de yledir. Denizin
tam da yapmak istedii ve yapt buydu.
Takladaki kafede son olduunu bildiimiz son
bulumamzda Bu memlekette isyan gelenei yok, birilerinin
bu gelenei balatmas gerekiyor. Ben bunu yapacam
demiti.
Ve dediini yapt. Genel anlamda doru bu, Denizin buzu
krp yolu aanlardan biri ve belki de en nemlisi ve bunu
bilerek yapan olduu.
Ama muhtemelen o pankart tayan Devrimci renci
Birliinin bilmedii, u ana kadar bir yerde rastlamadma
gre, belki imdi kimsenin de hatrlamad ve belki de
bilmedii daha somut bir anlamda o pankart 1 Maysa ilikin
bir gerei dile getiriyordu.
Bu 6 Mays vesilesiyle 1 Mays kutlamalarnda Deniz Gezmi
ve Devrimci renci Birlii tarafndan buzun nasl krlp yolun
nasl aldn ksaca hatrlatalm.
Aradan uzun zaman geti, insan ayrntlarda ve isimlerde
yanlabilir. Bu anlatacam ilk 1 Mays kutlamasn
yaayanlardan, yanl hatrladklarm dzeltmelerini dilerim.
*
Biz ilk 1 Mays sanrm 1969 ylnda kutladk. 1968 olamazd.
nk o zaman niversite igallerinin arifesiydi ve byle bir
gelenek yoktu. O zamanlar birinci ube her 1 Maysta Eski
Tfekleri birka gnlne tutuklard. 60 Sonras kuaklarn
ou bunu bile bilmezdi. 1970 1 Maysnda cezaevindeydim.
Sonras 12 Mart dnemi. Demek ki 1969 1 Mays olmal.
Deniz Gezmiin nderi olduu Devrimci renci Birliinin
karargh olarak kulland iki mekn vard.
Biri Beyolunda Tnelde 27 Maystan sonra CHP ve 27
Mayslarn bir takm ilgisiz dernek ve sendikalar bir araya

getirerek kurduu TMGT (Trkiye Milli Genlik Tekilat)

binas.
Bir de Caalolunda Trk Solu dergisinin stnde, ayn
zamanda Hikmet Kvlcmlnn kitaplarnn deposu ve Halk
Ozanlar Derneinin merkezi olarak da kullanlan ve Devrimci
renci Birliinin resmi adresi de olan, efsanevi ii nderi
smet Demirin Yap ileri Sendikas (YS).
renci lideri Deniz Gezmi de ii lideri smet Demir de
Hikmet Kvlcmlnn Rahle-ie Tedrisinden gemi kiilerdi.
Ve Denizin nderi olduu DBe (Devrimci renci Birlii)
smet Demirin nderi olduu YSin(Yap ileri
Sendikas) yer vermesi hem bir rastlant deildi, hem de
byk sembolik bir nemi vard.
Devrimci ve sosyalist gen aydnlar ve iilerin buluma ve
kontak noktasyd bu bina bir bakma. kisi de Trkiyenin en
esasl Marksisti Kvlcmldan el almlard. lk 1 Maysn
burada balamas da bu bakmdan yine sembolik bir anlama
sahiptir.
Bina tam Caalolu yokuu ile Nurosmaniye caddesinin
kesitii kede bulunuyordu ve aslnda son derece stratejik
bir yeri vard. Az aasnda saclarn MTTBsi (Milli Trk
Talebe Birlii) ile az yukarsnda yine saclarn ve faistlerin
TMTFsi (Trkiye Milli Talebe Federasyonu) vad. Yine yakn
saylabilecek Sultanahmet Cezaevine yakn bir yerde de
FKFnin (Fikir Kulpleri Federasyonu) stanbul sekreterlii
bulunuyordu.
*
O 1 Mays gn, sanrm yine hafta sonu idi, her zaman
olduu gibi, DBten baz arkadalar bulumutuk. Oturuyor
sohbet ediyorduk. Deniz muhtemelen Kvlcmldan duyduu
eski tfeklerin 1 Mays ve ikence hikayelerini anlatyordu.
Sonra nasl oldu hatrlamyorum ama konu Yksek
retmenlilere geldi.

Faistler Yksek retmen okulunu igal etmilerdi ve

Devrimci Arkadalar okula giremiyorlard. Faistleri okuldan
atmak iin bir teebbste bulunmu ama yksek ate gc
karsnda baarsz kalmtk. Bu nedenle Yksek retmenli
devrimci arkadalar okuldaki yurtlarda kalamyorlar ve
Sultanahmetteki FKF brosunda yatyorlard.
Yksek retmen Okulunda okuyan sosyalist ve devrimci
arkadalar -ki bunlar daha sonra bata brahim Kaypakkaya
olmak zere TKKOnun ekirdeini oluturmulardr- kimin
rgtleyecei ya da kazanaca o zaman byk nem
tayordu.
Veysi Sarszenin banda bulunduu FKF, TP paralelindeydi
ve Sosyalist Devrim stratejisini savunuyordu.
Denizin banda bulunduu Mihri Bellinin kard Trk
Solu paralelindekiDevrimci renci Birlii ise Demokratik
Devrim stratejisini savunuyordu.
Bizler, yani Demokratik Devrim stratejisini savunanlar, her
yerde ykseli ve saldr halindeydik. FKF hzla geriliyordu.
Yksek retmenliler her ne kadar bize yaknlk ve eilim
gsteriyorlarsa da FKFde yatp kalkmalar, onlarn
Oportunistlerle (o zamanlar FKFlilere ksaca byle derdik.)
yakn ve sk iliki iinde olmalar, dolaysyla onlarn etkisine
daha ak bulunmalar anlamna geliyordu. Yksek
retmenlilerin Sosyalist Devrimci olmalar bizim iin ciddi
bir kayp anlamna gelirdi.
Yksek retmenlileri nasl kafaya alacamz, onlar
oportnistlemekten nasl koruyacamz konuurken, 1
Mays kutlamas yaparak onlarla olan yaknl ve arkadal
glendirebileceimizi dndk.
Sonunda yurtlara, tandk renci evlerine falan haber salp,
toplayabildiimiz kadar arkada toplayp, Belgrad
Ormanlarna gitmeye karar verdik. Bylece Yksek
retmenlileri drt bir yandan kuatm olacaktk.

Ama Belgrad Ormanlarn sememize bakp bunu Bahar

bayram gibi anlamamal. Biz 1 Mays kutlamak istiyorduk.
Ama esas amacmz 1 Mays da kutlamak deildi. Daha
dorusu 1 Mays kutlamas bizim politik almamzn basit bir
arac idi.
En bata Deniz olmak zere bizler, hem gelenek henz ortada
olmadndan, hem de ritellere, seremonilere ve Pazar
vaazlarna hibir deer vermediimizden, bir eyi srf
kutlam olmak iin kutlamazdk.
Bunlar bizim politik faaliyetlerimiz birer arac iseler gerek
hayatn ve mcadelenin iinde bir ilevleri varsa bizler
tarafndan deerlendirilirlerdi. Yaptmz buydu.
*
Toplandk. Yanl hatrlamyorsam bir otobse yakn insandk.
Celal Doan, Metin Erefolu gibilerini hatrlyorum. Belgrad
Ormanlarna gittik.
imdi birok insan hayal krklna uratabilir ama yle
trensel ve devrimci bir 1 Mays deildi bu. Sevdiimiz
trkleri arklar syledik, ama bu zaten bir araya
geldiimizde hep yaptmz bir eydi. Topla oynadk. imizde
ayclk yapanlar, greenler oldu. Yksek retmenlilerle
konumalar yapmaya, tartmaya, yaknlklar oluturmaya
altk.
Deniz Gezmi, brahim Kaypakkayann kafasn koltuunun
altna alp skarak, dur lan seni kafaya alaym, Demokratik
devrim stratejisini benimse diyor ve Kaypakkaya da
utangaa ve sessizce glyordu.
Bu ilk kutlamadan bunlar kalm.
Bu kutlamann ilk kutlama olduunu, bir gn bunun hakknda
yaz yazmak gerekeceini hayal bile edemezdik.
Bu 1 Mays eylemimiz amalarna ulam olmal ki, daha
sonra Yksek retmeli arkadalar Demokratik Devrim

stratejisini benimsediler ve yine o zamanki bizlerin jargonuyla

Oportunist olmayp Devrimci oldular.
*
te 41 yl nceki benim ilk 1 Maysm byleydi. Deniz ve
DB kelimenin gerek anlamnda ilk kez buzu krp yolu
amaya byle balamlard.
Hi de kahramanca veya destans deil.
Hayat yledir zaten.
Her ey ylesine oluverir. Sonra gelenler onlara baka
anlamlar ykler kutsal bir haleyi bann zerine
konduruverirler.
Denizin en az bilinen zelliklerinden biri de, en kutsal bilinen
eylerin zerindeki kutsallk aln kaldrmakt. Bunu bilinli
olarak yaptn dnyorum.
Deniz yaasayd bu gnk ge km Deniz ile en ok
kendisi alay ederdi.
Biz de bu ksa yazyla, onun yaasayd yapacan yapm
olalm.
*
Yollar byle alr buzlar byle krlr.
Troki, hem Marksist metodun harika bir uygulamas olan,
hem da bizzat devrime katlm ve onun nderlerinden biri
tarafndan yazlm, benzeri olmayan, her sosyalist ve
devrimcinin Tarihsel Maddecilii uygulamasndan renmek
iin okumas gereken Rus Devrim Tarihi adl nefis kitabnda,
devrimin geliimini anlatrken metaforlardan yararlanr.
Tam hatrlamyorum imdi, kitap da elimin altnda yok. Bir
atn terkisi ardna ekine ekine ortaya kan devrimin, bir
zrhl ara olup tm gc ve hametiyle ortaya dolamasndan
sz eder devrimin kat ettii gelimeyi anlatrken.

41 Yl nce bir otobs anca dolduran devrimci ve sosyalist

rencinin Belgrad Ormanlarnda trk ve devrimci arklar
syleyerek; top oynayp, greerek Yksek retmenlileri
kafaya almak iin baladklar 1 Mays kutlamas, imdi yz
binler olmu Taksimi ve yollar doldurmu.
Bu gnk muhteem kutlamann btn politik grnne
ramen o gnn apolitik grnl, clz 1 Mays
kutlamasndan daha politik olduunu syleyemem.

05 Mays 2010 aramba