ICS 91.100.

30

TRK STANDARDI

TS EN 12390-6/Nisan 2002

n sz

Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 12390-6: 2000 standard esas alnarak, TSE naat
Hazrlk Grubunca hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 8 Nisan 2002 tarihli toplantsnda
Trk Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.

Bu standardn kabul ile TS 3129 ISO 4108:1998 standard iptal edilmitir.

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS EN 12390-6/Nisan 2002

indekiler
1

Kapsam.......................................................................................................................................... 1

Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar..................................................................................1

Prensip........................................................................................................................................... 1

Cihazlar.......................................................................................................................................... 1

Deney numuneleri......................................................................................................................... 2

lemler........................................................................................................................................... 2

Sonularn gsterilmesi................................................................................................................ 3

Deney raporu2)............................................................................................................................... 4

Kesinlik.......................................................................................................................................... 4

Ek A........................................................................................................................................................ 5
Yarmada ekme dayanmnn kp veya prizma ekilli numune kullanlarak tayini.........................5

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS EN 12390-6/Nisan 2002

Beton - Sertlemi beton deneyleri - Blm 6 :

Deney numunelerinin yarmada ekme dayanmnn tayini
1 Kapsam
Bu standard, silindir ekilli sertlemi beton deney numunelerinin yarmada ekme dayanmnn tayini
metodunu kapsar. Kp ve prizma ekilli deney numunelerinde kullanlacak deney metodu da bu
standarda ilve edilmitir (Ek A).

2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin dier standard ve/veya dokmanlara atf
yaplmaktadr. Bu atflar metin ierisinde uygun yerlerde belirtilmi ve aada liste halinde verilmitir.
Tarih belirtilen atflarda daha sonra yaplan tadil veya revizyonlar, atf yapan bu standardda da tadil
veya revizyon yaplmas art ile uygulanr. Atf yaplan standard ve/veya dokmann tarihinin
belirtilmemesi halinde en son basks kullanlr.
EN, ISO, IEC vb.
Ad
No
(ngilizce)
EN 12350-1
Testing fresh concrete Part 1: Sampling
EN 12390-1
Testing hardened concrete Part 1: Shape, dimensions and other
requirements for specimens and
moulds
EN 12390-2
Testing hardened concrete Part 2: Making and curing specimens
for strength tests
EN 12390-4
Testing hardened concrete Part 4: Compressive strength specification for testing machines
EN 316
Wood fibreboards - Definitions,

classification and symbols

TS No1)

Ad
(Trke)
TS EN 12350-1 Beton - Taze beton deneyleri Blm 1: Numune alma

TS 3635 EN
316

Odun Lif Levhalar-Tarifler,

Snflandrma ve Semboller

3 Prensip
Silindir ekilli deney numuneleri, uzunluu boyunca dar bir alana, basn yk uygulanarak yklenir.
Ykleme dorultusuna dik dorultuda oluan ekme kuvveti sonucunda, numunedeki ekme gerilmesi
paralanmaya yol aar.

4 Cihazlar
4.1 Deney makinas, EN 12390-4e uygun olan.
Kp veya prizma ekilli numunelere deney uygulanmas esnasnda, bilinen dz ykleme plkalar
yerine eri (yarm daire kesitli) elik ykleme paralar kullanlabilir.

4.2 Sabitleme cihaz, (zorunlu deil), numune ve sktrma eridini konumunda tutmak iin.
Sabitleme cihaz, deney esnasnda numunede oluacak ekil deiimini engellememelidir.
Not - Silindir numuneler iin uygun sabitleme cihaz ekil 1de gsterilmitir.

4.3 Sktrma eridi, EN 316ya uygun,younluu 900 kg/m3 ve genilii (a) = (101) mm,
kalnl (t) = (41) mm ve uzunluu, deney numunesine temas boyundan daha fazla olan, sert
mukavvadan yaplm. Sert mukavva sktrma eridi, bir defa kullanldktan sonra atlr, tekrar
kullanlmaz.

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS EN 12390-6/Nisan 2002

1) TSE NOTU : Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir.

Anahtar :
1 elik ykleme paras
2 Sert mukavvadan sktrma eridi
ekil 1- Silindir ekilli numunelerin deneyinde kullanlan sabitleme cihaz

5 Deney numuneleri
5.1 Genel
Deney numuneleri, EN 12390 -1e uygun, silindir ekilli olmaldr. Ancak boy/ap oran, 1 il 2 arasnda
olan karot numuneler de kabul edillir. Kalplara dklerek hazrlanan numuneler, EN 12350-1 ve EN
12390-2ye uygun olmaldr.
Deney numuneleri incelenmeli ve belirlenen herhangi uygunsuzluk kaydedilmelidir.

5.2 Deney numunelerinin dzeltilmesi

Deney numunesinin boyut veya ekillerinin, verilen toleranslar gemesi nedeniyle EN 12390-1e
uygun olmamas halinde, numuneler reddedilmeli veya aada verilen ilemlerle dzeltilmelidir.
- Dzgn olmayan yzeyler, andrma ilemiyle dzeltilmelidir,
- Adan sapma, kesme ve/veya andrma ilemiyle dzeltilmelidir.

5.3 aretleme
Sabitleme cihaz kullanlarak numunenin merkezlemesi salanmyorsa, yk uygulama yerlerini
belirlemek zere, numune boyunca iki izgi izilmelidir. Bu izgiler, eksenel dzlemde, apn her iki
tarafna karlkl olarak, silindirin yan yzlerine izilmeli ve ular, ykleme yerlerinin belirlenebilmesi
iin, alt ve st tabanda birletirilmelidir

6 lemler
6.1 Deney numunelerinin hazrlanmas
Su ierisinde bekletilen numuneler, deney iin sudan kartldktan sonra, yzeylerindeki fazla su,
deney makinesine yerletirilmeden nce, silinerek temizlenmelidir.
Sabitleme cihaz, sktrma eritleri, ykleme paralar ve balklarnn ykleme temas yzeyleri
silinerek temizlenmelidir. Deney numunesinin, sktrma eritlerinin temas edecei yzeylerindeki
herhangi gevek tane veya dier fazlalk malzeme alnmaldr.

6.2 Deney numunelerinin yerletirilmesi

Deney numunesi, tercihan sabitleme cihaz kullanlarak, makinaya tam merkezlenmek suretiyle
yerletirilmelidir. Sktrma eritleri ve gerekliyse ykleme paralar, numunenin ykleme dzleminde
st ve alt ksm boyunca dikkatlice yerletirilmelidir.

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS EN 12390-6/Nisan 2002

Makinann alt ve st ykleme balklarnn, ykleme esnasnda birbirine paralel olmas salanmaldr.

6.3 Ykleme
Numuneye ykn ilk uygulanmas esnasnda, numunenin sabitleme cihaz veya geici mesnetler
yardmyla ayarlanan merkezlenmi konumunu muhafaza etmesi salanmaldr.
Ykleme hz, 0,04 MPa/s (N/mm 2.s) il 0,06 MPa/s (N/mm 2.s) arasnda sabit gerilme hz salanacak
ekilde ayarlanmaldr. Yk, sabit hzda arttrlarak, darbe etkisi oluturulmadan, seilen ykleme
hznn
% 1 sapma snrlar ierisinde kalmas salanarak, numune krlncaya kadar kesintisiz
uygulanmaldr.
Not - Deney makinasnda uygulanmas gerekli ykleme hz, aada verilen eitlikle bulunur :
R=

s
2 L d

Burada ;
R
Gerekli ykleme hz, N/s,
L
Numune boyu, (ekil 2) mm,
D
Numunenin seilmi en kesit boyutu, mm,
s
Gerilme art hz, MPa/s (N/mm2/s),
dir.
Deneyde, elle kontrol edilen deney makinesinin kullanlmas halinde, numunede krlma ykne
yaklaldnda, ykleme hz dme eilimi gsterir. Bu nedenle hz srekli kontrol edilerek
ayarlanmaldr.
Deneyde, otomatik kontrollu deney makinesi kullanlmas halinde, ykleme hznn srekli sabit kalp
kalmad periyodik olarak kontrol edilmelidir.
Yk gstergesinde ulalan en byk yk kaydedilir.

6.4 Numunenin muayene edilmesi

Deneyden sonra, krlm numune muayene edilmeli ve beton grnmnde herhangi bir anormallik
belirlenmise bu durum kaydedilmelidir.

Aklama:
1
2
3

elik ykleme paras

Sert mukavvadan sktrma eridi
Kesilip kartlabilecek para
ekil 2 - Eri ykleme paras

7 Sonularn gsterilmesi
Yarmada ekme dayanm, aada verilen eitlik kullanlarak hesaplanr :

ICS 91.100.30

fct =

TRK STANDARDI

TS EN 12390-6/Nisan 2002

2 F
L d

Burada;
fct
Yarmada ekme dayanm, MPa (N/mm2),
F
En byk yk, N,
L
Numunenin ykleme parasna temas izgisi uzunluu, mm,
d
Numunenin seilen en kesit boyutu, mm
dur.
Not - Deneyde kullanlan numune boyutlarnn, standard deney metodunda ngrlen boyutlardan
sapma gstermesi halinde, dayanm hesaplanmasnda, deney numunesinin, llen gerek
boyutlar esas alnabilir.
Yarmada ekme dayanm en yakn 0,05 Mpa (N/mm 2)ye yuvarlatlarak gsterilmelidir.

8 Deney raporu2)
Deney raporunda aada verilen bilgiler bulunmaldr :
a) Deney numunesinin tantm,
b) Numunenin andrlma yoluyla dzeltilme detaylar (yaplmsa),
c) Numune yzeyinin, deney anndaki rutubet durumu,
d) Deney tarihi,
e) Betonun grnm ve krlma tipi ( normal deilse ),
f)
Numunenin yarmada ekme dayanm, (en yakn 0,05 MPa veya 0,05 N/mm 2ye yuvarlatlarak),
g) Standard deney metodundan olan herhangi sapma,
h) Standard deney metodundan herhangi sapma (g Maddesi) kaydedilmemise, deneyi yapan kii
tarafndan, deneyin bu standarda uygun yapldna dair beyan,

9 Kesinlik
Bu deney iin, kesinlik verileri henz mevcut deildir.

2) TSE NOTU : Deney raporu, burada istenilen bilgilere ilveten TS EN ISO/IEC 17025te verilen
bilgileri de ihtiva edecek ekilde dzenlenebilir.

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS EN 12390-6/Nisan 2002

Ek A
Yarmada ekme dayanmnn kp veya prizma ekilli numune
kullanlarak tayini
A.1 Kapsam

Bu ek, yarmada ekme dayanmnn, kp veya prizma ekilli sertlemi beton numunelerde tayini
metodunu kapsar.

A.2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar

Madde 2de verilmitir.

A.3 Prensip

Kp veya prizma numuneler, uzunluu boyunca dar bir alana, basn yk uygulanarak yklenir. Ykleme
dorultusuna dik dorultuda oluan ekme kuvveti sonucunda, numunedeki ekme gerilmesi paralanmaya yol
aar.

A.4 Cihazlar
A.4.1 Deney makinesi, EN 12390-4

Bilinen dz ykleme plkalar yerine veya bu plkalarla birlikte, eri elik ykleme paralar kullanlabilir
(ekil 2).

A.4.2 Sabitleme cihaz, (zorunlu deil)

Numune ve sktrma eridini konumunda tutmak Iin sabitleme cihaz kullanlabilir. Sabitleme cihaz,
deney esnasnda numunede oluacak ekil deiimini engellememelidir.

A.4.3 Sktrma eritleri

Madde 4.3te verilmitir.

A.5 Deney numuneleri

A.5.1 zellikler

Deney numuneleri, EN 12350-1, EN 12390-1, EN 12390-2ye uygun kp veya prizma ekilli olmaldr.
Deney numuneleri gzle muayene edilmeli ve belirlenen herhangi anormallik kaydedilmelidir.

A.5.2 Deney numunelerinin dzeltilmesi

Madde 5.2de verilmitir.

A.5.3 aretleme

Madde 5.3de verilmitir.

A.6 lemler

Madde 6.1de verilen ilemler uygulanmaldr.

Ykleme dzlemi, mastarlanm yzeye dik olmaldr.

A.7 Sonularn gsterilmesi

Madde 7de verilmitir.

Not - Prizma ekilli beton numunelerde bulunan sonu, ayn betondan hazrlanm silindir ekilli
numunelerde bulunan sonulara gre yaklak % 10 mertebesinde daha yksektir.

A.8 Deney raporu

Deney raporunda, Madde 8de liste halinde verilen hususlar yer almal ve ek olarak, numunenin
prizma veya kp ekilli mi olduu ve numune boyutlar raporda belirtilmelidir.

A.9 Kesinlik

Bu deney iin, kesinlik verileri henz mevcut deildir.

ICS 91.100.30

TRK STANDARDI

TS EN 12390-6/Nisan 2002