12.09.

2013

DEPREM ODAK
MEKANZMASI
Do.Dr. Eref YALINKAYA
(9. Ders)

Elastik rebound (yenilenme) teorisi :

Elastik Rebound Teorisine gre;
- Komu bloklarn birbirine gre hareketi ve
elastik deformasyon enerjisinin depolanmas
- Fay yoksa evredeki kayalarn dayanma
gc aldnda, fay varsa srtnme kuvveti
aldnda kaymann balamas

E. YALINKAYA

12.09.2013

1. Gerilme birikimi

2. Fay boyunca elastik

deformasyon

1
2
3

3. Kaya dayanmnn ald noktada krlmann

balamas
4. Fay alan boyunca depolanan enerjinin serbestlenmesi
E. YALINKAYA

E. YALINKAYA

12.09.2013

E. YALINKAYA

Kaynak modelleri :
Tek kuvvet ifti
Birbirine eit, fakat ters ynl iki kuvvet
ve moment sfrdan farkl.
z

f
y
x

f
E. YALINKAYA

12.09.2013

ki kuvvet ifti
Birbirinin ayn iki kuvvet ifti, fakat birbirlerine
kar koyacak ynde etkidiinden moment
sfr.
z

f
y
x

E. YALINKAYA

Asal Gerilmeler ve Ana Faylanma

Trleri
Deprem odak blgesinde gerilme bileenleri
eksende incelenebilir.
1

Fay dzlemi

(P)
2

(B)

(T)

Yardmc dzlemi

Dm dzlemleri

E. YALINKAYA

P ; maksimum basn
ekseni veya maksimum asal
gerilme
T ; maksimum tansiyon
ekseni veya minimum asal
gerilme
B ; orta gerilme ekseni veya
sfr vektr
8

12.09.2013

Gerilme bileenleri (P, T ve B eksenleri)

arasnda daima 90 derece a fark vardr.
Dm dzlemleri ile P ve T eksenleri arasnda
daima 45 derece a fark vardr.
Fay dzlemi ile yardmc dzlem arasnda daima
90 derece a fark vardr.
P
900

45
0

45

900

T
P
E. YALINKAYA

Normal faylanma
P

E. YALINKAYA

10

12.09.2013

Ters faylanma
T
P

E. YALINKAYA

11

Dorultu atml faylanma

B
Sa ynl

T
P

Sol ynl

E. YALINKAYA

12

12.09.2013

P
T

T
P

P
T
T
P

P
E. YALINKAYA

13

P-dalgas yaynm rnts

E. YALINKAYA

14

12.09.2013

E. YALINKAYA

15

S-dalgas yaynm rnts

E. YALINKAYA

16

12.09.2013

ki kuvvet ifti
modelinde P ve S
dalgalar genlik ve
ilk hareket
dalmlar

E. YALINKAYA

ur
u

1
3

1
4

1
4

17

M (t r / ) sin 2 cos
M (t r / ) cos 2 cos

M (t r / ) cos sin
E. YALINKAYA

18

12.09.2013

E. YALINKAYA

19

E. YALINKAYA

20

10

12.09.2013

P-dalgas ilk hareketlerinden odak

mekanizmas zm

E. YALINKAYA

21

Kayt
istasyonu

Deprem

st yar
odak
kresi
Alt yar
odak
kresi

Oda terk
edi as

E. YALINKAYA

22

11

12.09.2013

Sterografik Projeksiyon

E. YALINKAYA

23

E. YALINKAYA

24

12

12.09.2013

Dorultu
as, azimut

Taban
blok

Eim
as

Kayma
as, rake

Fay
dzlemi

E. YALINKAYA

25

M. Ylmazer
E. YALINKAYA

26

13

12.09.2013

E. YALINKAYA

27

N
Yardmc dzlem

Fay dzlemi

T
X
P
Y

E. YALINKAYA

28

14

12.09.2013

Ters fay

Normal fay

Dk al
ters fay

Dorultu atml fay

Oblik fay

E. YALINKAYA

Kompresyon
blgesi

45o eimli
bindirme

29

Dilatasyon
blgesi
Faylar

Yandan
grn

45o eimli normal

Yandan
grn
E. YALINKAYA

30

15

12.09.2013

M. Ylmazer
E. YALINKAYA

31

E. YALINKAYA

32

16

12.09.2013

Sol-yanal dorultu atm

( = 0o)

Sa-yanal dorultu atm

( = 180o)

Normal atm
( = -90o)

Ters atm
( = 90o)
E. YALINKAYA

Pure ters

Ters, kk
dorultu atm
bileenli

Dorultu
atm, ters
bileenli

33

Pure dorultu
atm

Dorultu
atm, normal
bileenli

Normal,
kk
dorultu atm
bileenli

Pure normal

E. YALINKAYA

34

17

12.09.2013

E. YALINKAYA

35

E. YALINKAYA

36

18

12.09.2013

NORTH
AMERICA

EXTENSION
TERCEIRA
RIFT

EURASIA

STRIKE-SLIP
GLORIA
TRANSFORM
NUBIA

E. YALINKAYA

E. YALINKAYA

OBLIQUE CONVERGENCE
NORTH AFRICA

Argus et al., 1989

37

38

19

12.09.2013

E. YALINKAYA

39

E. YALINKAYA

40

20

12.09.2013

BTT !

E. YALINKAYA

41

21