Plan Estratexico Completo

19/1/05
17:10
Cooperactiva. Plan estratxico para o cooperativismo
Portada Cooperactiva.QXD
Pgina 1
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 1
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 1
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 2
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 3
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 4
Edita
Xunta de Galicia
Consellera de Asuntos Sociais, Emprego e Relacins Laborais, Direccin Xeral de Relacins Laborais
Consello Galego de Cooperativas
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 5
Consellera de Asuntos Sociais, Emprego e Relacins Laborais

Consello Galego de Cooperativas
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 6
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 7
Participantes na elaboracin do plan
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 8
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 9
Comit director.
Beln Prado Sanjurjo, presidenta do Consello Galego de Cooperativas e conselleira de Asuntos
Sociais, Emprego e Relacins Laborais.
Margarita Rodrguez Rama, directora xeral do Instituto Galego de Promocin Econmica.
Jos Antonio Redondo Lpez, director xeral do Instituto Galego da Vivenda e Solo.
M Lusa Castro Casas, directora xeral de Formacin Profesional e Ensinanzas Especiais.
Secundino Grobas Mosquera, director xeral de Industrias e Promocin Agroalimentaria.
M Beln Hernndez Lafuente, directora xeral da Axencia de Desenvolvemento Rural.
Miguel ngel Lpez Sieiro, secretario xeral da Consellera de Pesca e Asuntos Martimos.
Rosa M Quintana Carballo, directora xeral de Innovacin e Desenvolvemento Pesqueiro.
Toms Jos Fernndez-Couto Juanas, director xeral de Montes e Industrias Forestais.
Miguel Rodrguez Barrio, director xeral de Servizos Comunitarios e Inclusin Social.
Andrs Castro Bande, director xeral de Promocin do Emprego.
Antonio de la Hera Roldn, director xeral de Relacins Laborais.
Ubaldo Rivas Romero; subdirector xeral de Universidades.
Mara Coutinho Villanueva, subdirectora xeral de Cooperativas e Economa Social.
Manuel Garca Montero, Federacin Galega de Municipios e Provincias.
Venancio Manuel Rocha Lpez, Unin de Cooperativas Asociacin Galega de Cooperativas
Agrarias.
Manuel Carlos Gmez Dez, Unin de Cooperativas Asociacin Galega de Cooperativas Agrarias.
Higinio Mougn Bouzn, Unin de Cooperativas Asociacin Galega de Cooperativas Agrarias.
Olga Amoedo Cabrera, Unin de Cooperativas de Ensino de Traballo Asociado de Galicia.
Constantino Gago Conde, Federacin de Empresas Cooperativas SINERXIA.
M del Mar Pernas Mrquez, Unin de Cooperativas de Trabajo Asociado UGACOTA.
Manuel Domnguez Rodrguez, Unin de Cooperativas Agrarias de Ferrol.
Jos M Pardo Montero, Caixa Rural Galega, S. Coop. De Crdito Ltda. Gallega.
Manuel Jordn Rodrguez, coordinador dos relatorios tcnicos.
Participantes na elaboracin do plan 9
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 10
Comisin tcnica.
Antonio de la Hera Roldn, presidente da comisin tcnica e director xeral de Relacins
Laborais.
Mara Coutinho Villanueva, subdirectora xeral de Cooperativas e Economa Social.
Jess Gonzlez Vzquez, xefe de servizo de Fomento Asociativo.
Manuel Prez Losada, xefe de servizo de Cooperativas e Economa Social.
Manuel Jordn Rodrguez, profesor titular de Economa Aplicada.
Constantino Gago Conde, consultor.
Miguel Senz de Viteri Fernndez, avogado.
10
cooperactiva Plan Estratxico para o Cooperativismo
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 11
Comisins de traballo.
Comisin de desenvolvemento
empresarial.
Venancio Rocha Lpez, presidente.
Manuel Jordn Rodrguez, relator.
Lus de Gernimo Vzquez.
M del Mar Pernas Mrquez.
Jos Mella Vzquez.
Jess Bardels Hermida.
Jos Lus Lorenzo Filgueira.
Xos Henrique Vzquez Vicente.
Vicente Irisarri Castro.
Comisin da rea de desenvolvemento

societario.
Olga Amoedo Cabrera, presidenta.
Constantino Gago Conde, relator.
Jos Varela Segade.
Salom Surez Garca.
Ana Rosa Lorenzo Vila.
Senn Ferreiro Pramo.
Comisin da rea de divulgacin,

educacin, formacin e investigacin.
M Lusa Castro Casas, presidenta.
Constantino Gago Conde, relator.
Manuel Domnguez Rodrguez.
Miguel Filgueira Tourio.
Mara Coutinho Villanueva.
M Magdalena Duarte Blanco.
Dolores Couso Costa.
Xos Lois Lamazares Vence.
Cristina Rubal Gonzlez.
Manuel Botana Agra.
Manuel Daz Cano.
Comisin da rea de emprego e

desenvolvemento territorial.
M Beln Hernndez Lafuente, presidenta.
Manuel A. Prez Losada, relator.
M. Carlos Gmez Dez.
Javier Alonso Prez.
Manuel Rivera Iglesias.
Antn Fernndez Oca.
Fernando Veiga Fernndez.
Rosario lvarez Cao.
Ramn C. Rodrguez Padn.
Xos Lois Lamazares.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 12
Comisin da rea de financiamento e

xestin financeira.
Margarita Rodrguez Rama, presidenta.
M Jos Cabaleiro Casal, relatora.
Javier Alonso Prez.
Jess A. Mndez lvarez-Cedrn.
Manuel Alonso Fraile.
Jess Dopico Castro.
Carlos Palleiro Alvarez.
Carlos Jos Fernndez Iglesias.
Manuel Prez Losada.
Jos Antonio Prez Gonzlez.
Silvia Ruiz Blanco.
Silvia Gmez Corts.
David Vila Lpez.
Jorge Sales Illn.
Comisin da rea de cooperativas

agrarias e de explotacin en comn.
Secundino Grobas Mosquera, presidente.
Jess Gonzlez Vzquez, relator.
Daniel Ferreiro Otero, relator.
M. Carlos Gmez Dez.
Jess Capeans Carballo.
Primitivo Ferro Ribadulla.
Jos Prez Fernndez.
Xan Ramos Rodrguez.
Comisin da rea de cooperativas que

asocian traballo.
Andrs Castro Bande, presidente.
M del Mar Pernas Mrquez, relatora.
Ana Rosa Lorenzo Vila.
Javier Alonso Prez.
Manuel A. Prez Losada.
Cipriano A. Dobarro Montero.
Olga Amoedo Cabrera.
Maxi Pereira Rodrguez.
Ignacio Afonso Lpez.
Comisin da rea de consolidacin

institucional.
Antonio de la Hera Roldn, Presidente.
Mara Coutinho Villanueva, relatora.
Venancio M. Rocha Lpez.
Higinio Mougn Bouzn.
Jos Antonio Prez Gonzlez.
Javier Alonso Prez.
Jess Gonzlez Vzquez.
Jess Alberto Len Vzquez.
Eugenia Prez Fernndez.
12
Comisin da rea de servizos e

transportes, vivendas e consumo.
Jos Antonio Redondo Lpez, presidente.

Miguel Senz de Viteri, relator.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 13
Subcomisin de vivendas:
Leopoldo Fernndez Cid, presidente.
Lus Ruano Ruano.
Victorino Enrquez Amado.
Jos Manuel Prez Estevez.
Carlos Fernndez Alemparte.
Anton Insa Lpez.
Joaqun Novoa Sanz.
Subcomisin de servizos e transportes:

Carlos Gonzlez Rodrguez, presidente.
Jess Vieito Fuentes.
Juan Jos Santamara Conde.
Jos Antonio Lpez Mndez.
Manuel Orosa Canabal.
M Elisa Otero Lpez.
Ricardo Ra Prieto.
Subcomisin de consumo:
M Jess Muoz Chesa, presidenta.
Aurora Lamas Lpez.
Manuel Gonzlez Garrido.
Vicente Dopico Vilar.
Javier Barcia Gallo.
Maximino Viao Illodo.
Comisin da rea servizos sociais e

integracin social.
Miguel Rodrguez Barrio, presidente.
Manuel A. Prez Losada, relator.
Amelia Belmonte Espada.
Roco Carbn Sueiro.
Ramn Sestayo Lestn.
Carmen de la Sierra Vzquez.
M Pilar Seoane Martnez.
Pilar Couce Freire.
Domingo Dosil Cubelo.
Cristina Bandn Potel.
Paloma Arroyo Snchez.
Manuel Carlos Gmez Daz.
Comisin da rea de mar e

cooperativas.
Rosa M Quintana Carballo, presidenta.
Susana Rodrguez Casal, relatora.
Lino Lema Bouzas, relator.
Lus Santos Martnez.
Prudencia Santasmarinas Raposo.
Ramn Sampedro Muiz.
Miguel ngel Briz Fraile.
Dolores Bermdez Rodrguez.
Susana Filgueira Tom.
Emilio Louro Lamela.
Jos Antonio Gmez Guiance.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 14
Comisin da rea de monte e

cooperativas.
Outras colaboracins destacadas

no proceso de elaboracin.
Toms Jos Fernndez-Couto Juanas,

presidente.
Higinio Mougn Bouzn, relator.
Carlos Ares Fernndez.
Hctor Snchez Fernndez.
Antonio Bello Costas.
Santos Gabriel Arenas Ruiz.
Maximino Viao Garca.
Daniel Villapol Valea.
Lus Tourio Guerra.
Antonio de Mara Angulo.
Francisco de Ana Magn.
Manuel Jordn Rodrguez.
M Jos Cimadevila Cea, ex-presidenta do

Consello Galego de Cooperativas e exconselleira de Asuntos Sociais, Emprego e
Relacins Laborais.
Jos Vzquez Portomee, ex-presidente da
comisin tcnica e ex-director xeral de
Relacins Laborais.
Manuel Gonzlez Torres, ex-director xeral de
Promocin do Emprego.
M del Mar Prez Mars, ex-directora xeral
de Formacin Profesional e Ensinanzas
Especiais.
Outras colaboracins cientficas.

Jess Dopico Castro, profesor titular de
Economa Aplicada.
Xos Henrique Vzquez Vicente, profesor de
Organizacin de Empresas.
Secretara Tcnica.
Mara Lusa Nez Rodrguez.
Asesor Lingstico.
Manuel Bermdez Blanco.
14
Cooperactiva.QXD
19/1/05
ndice
17:08
Pgina 15
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 16
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 17
Plan estratxico para o desenvolvemento do cooperativismo.............................................. 33

Introduccin.............................................................................................................................. 39
1- rea de desenvolvemento empresarial .........................................................................
1.1- Anlise, seleccin e acompaamento da viabilidade empresarial ...................
1.1.a- Axudas para o acompaamento na creacin e consolidacin de
empresas cooperativas.......................................................................................
1.1.b- Promocin de Gabinetes de orientacin e desenvolvemento de
proxectos e titores especializados..................................................................
49
52
53
53
1.2- Mellora da estratexia competitiva; Calidade total, diferenciacin de

produtos, e eficiencia .......................................................................................... 54
1.2.a- Promocin das polticas de calidade ............................................................. 55
1.2.b- Desenvolvemento, divulgacin e implantacin da marca
cooperativa como distintivo de calidade.................................................... 55
1.3- Diversificacin e crecemento da cifra de negocio ............................................
1.3.a- Elaboracin de programas sectoriais.............................................................
1.3.b- Apoio na diversificacin da oferta de produtos e servizos
cooperativos..........................................................................................................
1.3.c- Fomento da comercializacin..........................................................................
56
57
1.4- Dimensin: fusins, absorcins e intercooperacin..........................................

1.4.a- Axudas e incentivos pblicos de apoio aos procesos de
concentracin empresarial ...............................................................................
1.4.b- Promocin de asistencia tcnica especfica para os procesos de
integracin ............................................................................................................
1.4.c- Apoio aos proxectos de cooperacin empresarial. Apoio a creacin
de redes de cooperacin entre as empresas cooperativas......................
58
57
57
59
59
60
ndice 17
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 18
1.5- Reforzamento do investimento estratxico en tecnoloxa, formacin e

innovacin, e consolidacin da estructura empresarial interna ......................
1.5.a- Elaboracin de plans tecnolxicos .................................................................
1.5.b- Apoio ao investimento da empresa cooperativa........................................
1.5.c- Subvencins e investimentos para a incorporacin e a
diversificacin na utilizacin das novas tecnoloxas da informacin
e da comunicacin..............................................................................................
1.5.d- Apoio aos procesos de transformacin e industrializacin ....................
1.5.e- Subvencins ao emprego de persoal cualificado.......................................
61
62
62
63
63
64
2- rea de desenvolvemento societario ............................................................................ 65

2.1- Anlise, seleccin e tutela das condicins de viabilidade societaria .............. 68
2.1.a- Desenvolvemento do Balance Social e outras ferramentas globais de
xestin social ........................................................................................................ 68
2.2- Reforzamento dos valores cooperativos a travs da promocin de prcticas
de desenvolvemento da responsabilidade social ............................................... 69
2.2.a- Creacin dunha comisin de traballo para o desenvolvemento
societario dentro do Consello Galego de Cooperativas ........................... 70
2.2.b- Promocin de axudas para a titora e acompaamento especfico
para garantir a viabilidade societaria ........................................................... 70
2.3- Desenvolvemento de instrumentos que permitan artillar participacin e
eficiencia empresarial.......................................................................................... 71
2.3.a- Desenvolvemento e divulgacin de modelos e prcticas de
referencia en materias de organizacin interna e participacin .......... 72
2.3.b- Posta en prctica de sistemas que contemplen a diversidade social e
de intereses integrados na cooperativa........................................................ 72
2.4- Deseo e aplicacin de sistemas que permitan concretar a aplicacin
prtica de principios e valores............................................................................ 73
18
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 19
2.4.a- Promocin do papel da muller nas cooperativas.......................................

2.4.b- Promocin do papel da xente nova nas cooperativas..............................
2.4.c- Promocin das boas prcticas cooperativas con proxeccin na
comunidade na que se insiren.........................................................................
2.4.d- Fomento da incorporacin de novos socios en cooperativas.................
74
75
3- rea de divulgacin, educacin, formacin e investigacin ......................................

3.1- Especializacin, coordinacin e continuidade na formacin ...........................
3.1.a- Creacin dunha unidade tcnica en materia de formacin ...................
3.1.b- Desenvolvemento de programas formativos especializados en
funcin dos destinatarios..................................................................................
3.1.c- Elaboracin de programas formativos con contidos especializados....
3.1.d- Fomento da realizacin de prcticas formativas en cooperativas .......
3.1.e- Reforzamento dos procesos formativos con medidas incentivadoras
e de priorizacin ..................................................................................................
3.1.f- Optimizacin do uso dos Fondos de formacin e promocin das
cooperativas..........................................................................................................
3.1.g- Promocin do deseo de materiais didcticos especficos de apoio
aos programas formativos e de capacitacin .............................................
77
81
82
3.2- Divulgacin da frmula empresarial cooperativa .............................................

3.2.a- Promocin de campaas de divulgacin......................................................
3.2.b- Incremento da presenza do cooperativismo na rede a travs do uso
das novas tecnoloxas ........................................................................................
3.2.c- Elaboracin de materiais como soporte e ferramenta das actuacins
de difusin.............................................................................................................
3.2.d- Fomento de xornadas, seminarios, certames e actividades de
difusin e proxeccin do cooperativismo ....................................................
86
87
75
76
82
83
84
84
85
86
88
88
89
3.3- Promocin e potenciacin da formacin cooperativa en todos os niveis dos

sistemas educativo e formativo.......................................................................... 89
ndice 19
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 20
3.3.a- Promocin da informacin e formacin sobre o cooperativismo en

tdolos niveis do sistema educativo.............................................................. 90
3.3.b- Inclusin da formacin cooperativa nos programas de formacin
ocupacional e continua ..................................................................................... 91
3.4- Impulso da investigacin en materia cooperativa e fomento da
transferencia de coecementos no seo da cooperativa e a travs das
relacins de intercooperacin.............................................................................
3.4.a- Apoio investigacin en materia cooperativa...........................................
3.4.b- Impulso de programas de I+D especficos ...................................................
3.4.c- Elaboracin dun informe de sntese peridico do estado do
cooperativismo galego.......................................................................................
3.4.d- Fomento da transferencia de tecnoloxas e das boas prcticas............
92
93
93
94
94
4- rea de emprego e desenvolvemento territorial .........................................................

4.1- Estmulo do emprendemento cooperativo e consolidacin de proxectos.......
4.1.a- Creacin dun observatorio cooperativo........................................................
4.1.b- Creacin dunha Bolsa de traballo cooperativo e de posta en comn
de iniciativas.........................................................................................................
4.1.c- Viveiros de empresas orientados cara o cooperativismo e a
introduccin nos mercados ..............................................................................
4.1.d- Revisin e ampliacin dos incentivos de autoemprego cooperativo ...
95
99
100
4.2- Aproveitamento das potencialidades da frmula empresarial cooperativa

polas estruturas de desenvolvemento local.......................................................
4.2.a- Impulso da coordinacin a nivel local e do estudo das
potencialidades e mercados locais.................................................................
4.2.b- Creacin dunha rede local estable para a promocin cooperativa......
4.2.c- Incorporacin de entidades pblicas como sociais colaboradoras de
proxectos cooperativos......................................................................................
103
104
20
101
102
105
106
106
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 21
4.3- Participacin das cooperativas no desenvolvemento local .............................. 107

4.3.a- Incentivar a participacin activa das cooperativas nas estructuras,
dinmica e accins xeradas no seu contorno local .................................. 108
4.3.b- Recuperacin de proxectos cooperativos..................................................... 109
4.4- Definicin de protocolos e cdigos de actuacin cooperativa en materia de
emprego................................................................................................................ 110
4.4.a- Promocin de boas prcticas cooperativas en materia de emprego ... 111
4.4.b- Introduccin de programas de autoemprego cooperativo nas
polticas de emprego dirixidas a colectivos especficos .......................... 111
5- rea de financiamento e xestin financeira ...............................................................
5.1- Potenciacin da axeitada xestin e planificacin financeira como
ferramenta clave da xestin empresarial...........................................................
5.1.a- Promocin do seguimento dunha axeitada xestin financeira
relacionndoo coa concesin de determinadas axudas ou
financiamento ......................................................................................................
5.1.b- Mellora da cultura financeira destas empresas .........................................
5.1.c- Transparencia na informacin .........................................................................
113
118
119
119
120
5.2- Desenvolvemento e incentivacin das frmulas de financiamento propio e

alleo xa existentes ............................................................................................... 121
5.2.a- Promocin do emprego de ttulos de renda fixa e renda variable ...... 121
5.3- Promocin de mecanismos que permitan canalizar axeitadamente os
recursos financeiros para o movemento cooperativo ....................................... 122
5.3.a- Adaptacin e comunicacin dos instrumentos financeiros presentes
e futuros, para facelos accesibles ao movemento cooperativo............. 123
5.3.b- Concertacin de frmulas alternativas ao capital risco que poidan
financiar aos proxectos cooperativos............................................................ 124
ndice 21
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 22
5.4- Establecemento dun sistema de garantas financeiras para as cooperativas

e de avaliacin especfica de riscos ................................................................... 124
5.4.a- Deseo e configuracin de mecanismos que permitan un
tratamento singularizado das cooperativas nos fondos de garanta... 126
5.4.b- Asesoramento para a evaluacin especifica de riscos das sociedades
cooperativas.......................................................................................................... 126
6- rea de consolidacin institucional .............................................................................
6.1- Potenciacin do Consello Galego de Cooperativas ...........................................
6.1.a- Dotacin do Consello Galego de Cooperativas...........................................
6.1.b- Establecemento dun sistema de control que posibilite o
cumprimento das sas atribucins legais....................................................
6.1.c- Impulso do papel consultivo do Consello ....................................................
6.1.d- Deseo e aplicacin dun plan de divulgacin que de a coecer o
Consello Galego de Cooperativas ...................................................................
6.2- Consolidacin e impulso das polticas de promocin e divulgacin do
cooperativismo .....................................................................................................
6.2.a- Establecemento dun programa de divulgacin e difusin das
polticas de promocin existentes..................................................................
6.2.b- Anlise e deseo de novas frmulas de promocin e seguimento dos
programas actuais e dos xurdidos do Plan Estratxico ...........................
6.2.c- Potenciacin do acceso as axudas pblicas de carcter xeral ..............
6.3- Fomento do asociacionismo e da presenza do cooperativismo en foros
socioeconmicos. Participacin nas polticas activas ..............................................
6.3.a- Promocin das asociacins e da incorporacin de cooperativas s
entidades representativas naquelas clases onde exista
subrepresentacin ...............................................................................................
6.3.b- Promocin da intercooperacin entre as asociacins..............................
6.3.c- Incremento do apoio s entidades representativas ..................................
22
127
130
130
131
132
132
133
134
134
134
135
136
137
137
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 23
6.3.d- Divulgacin dos servizos de asesoramento empresarial e societario

prestados polas asociacins .............................................................................
6.3.e- Adopcin de iniciativas de cara a supresin de barreiras que limitan
a actuacin das cooperativas en determinados sectores da
actividade econmica ........................................................................................
6.3.f- Fomento da presenza das cooperativas galegas nos rganos de
interese socioeconmico de carcter intersectorial e nos foros
econmico-sociais e cooperativos .................................................................
6.3.g- Integracin e representacin das cooperativas nos organismos ou
entidades acreditadores da calidade, de garanta da seguridade
alimentaria e acreditadores de implementacin de prcticas
medioambientais sustentables ........................................................................
137
138
139
140
6.4- Coordinacin das accins administrativas e das medidas de apoio ao

cooperativismo ..................................................................................................... 140
6.4.a- Coordinacin das accins administrativas e das medidas de apoio
ao cooperativismo ............................................................................................... 141
6.5- Dotacin de medios para a posta en marcha da nova organizacin e
funcionamento dos Rexistros de Cooperativas .................................................
6.5.a- Dotacin de medios de carcter tcnico, formativo, organizativo e
informtico............................................................................................................
6.5.b- Establecemento de actuacins informativas e de coordinacin coas
entidades representativas as como coas Conselleras e con outros
departamentos con competencias na materia ...........................................
6.5.c- Elaboracin, actualizacin e publicacin de Directorios e activacin
do Mapa de cooperativas..................................................................................
142
143
143
143
7- rea de cooperativas agrarias e de explotacin comn............................................. 145

7.1- Dimensionamento e integracin cooperativa .................................................... 149
ndice 23
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 24
7.1.a- Elaboracin, divulgacin e posta en marcha dun Programa para o

redimensionamento do cooperativismo agrario en Galicia ....................
7.1.b- Consolidacin das axudas e deseo de novos incentivos para o
fomento da integracin cooperativa no sector agrario...........................
7.1.c- Fomento do asociacionismo no sector agrario...........................................
7.1.d- Supresin de obstculos que limiten o desenvolvemento dos
procesos de integracin e intercooperacin no medio rural..................
149
150
150
151
7.2- Profesionalizacin da xestin e mellora das prcticas de goberno................. 151

7.2.a- Consolidacin das axudas actuais e deseo de apoios especficos
para a mellora da xestin ................................................................................. 152
7.2.b- Fomento da participacin dos socios e mellora das prcticas de
goberno nas cooperativas agrarias ................................................................ 152
7.3- Mellora da estratexia competitiva: calidade, trazabilidade e seguridade
alimentaria. Marca cooperativa e marketing cooperativo ............................... 153
7.3.a- Fomento de sistemas eficaces de producin e comercializacin,
baseados na calidade e trazabilidade dos produtos agrarios, as
como na sa certificacin ................................................................................ 153
7.3.b- Fomento da Marca Cooperativa no sector agrario.
Desenvolvemento de plans de marketing .................................................... 154
7.4- Fomento da industrializacin e comercializacin das producins agrarias.
Consolidacin e competitividade nos mercados actuais ..................................
7.4.a- Promocin da transformacin e comercializacin ....................................
7.4.b- Fomento da transparencia nas actividades produtivas e nas
prcticas de mercado .........................................................................................
7.4.c- Creacin e apoio s redes ou agrupacins de cooperativas para a
comercializacin ..................................................................................................
24
155
155
156
156
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 25
7.5- Adaptacin aos cambios operados no mbito rural: modernizacin,

diversificacin de actividades e implantacin de novos servizos........................
7.5.a- Apoio s cooperativas para o fomento e desenvolvemento de
actividades extraagrarias e complementarias no medio rural...............
7.5.b- Potenciacin das axudas para novos servizos que presten as
cooperativas agrarias aos seus socios...........................................................
7.5.c- Deseo de apoios especficos e consolidacin das axudas existentes
no eido das producins ecolxica e integrada ...........................................
157
158
158
159
7.6- Control e xestin mediambiental. Reordenacin de terras e cultivos............. 159

7.6.a- Establecemento de incentivos para as cooperativas que divulguen e
desenvolvan programas de control e xestin medioambiental ............. 160
7.6.b- Participacin das cooperativas agrarias na elaboracin, divulgacin
e desenvolvemento de programas de reordenacin do solo, terras e
cultivos promovidos polas administracins................................................. 160
7.7- Fomento do asociacionismo agrario para a explotacin.................................. 161
7.7.a- Anlise de potencialidades concretas e divulgacin da agricultura
de grupo ................................................................................................................. 161
7.7.b- Promocin e apoio da agricultura de grupo ............................................... 162
8- rea de cooperativas que asocian traballo..................................................................
8.1- Desenvolvemento de sistemas organizativos propios en base especial
condicin dos socios das cooperativas que asocian traballo ...........................
8.1.a- Apoio tcnico e financeiro a elaboracin, divulgacin e
implantacin de modelos organizativos.......................................................
8.1.b- Elaboracin do Estatuto do socio traballador ............................................
163
167
167
169
8.2- Apoio ao crecemento mediante a potenciacin societaria e a dinamizacin

dos cadros de persoal .......................................................................................... 169
8.2.a- Perfeccionamento dos mecanismos de seleccin dos socios ................. 170
ndice 25
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 26
8.2.b- Adecuacin do nivel de contratacin s necesidades das

cooperativas e realidade do mercado........................................................ 171
8.3- Estmulo das condicins de viabilidade .............................................................
8.3.a- Fomento da realizacin de prcticas profesionais no mbito da
xestin empresarial en cooperativas .............................................................
8.3.b- Adecuacin das lias de apoio situacin especfica de persoas
provenientes doutras realidades empresariais............................................
8.3.c- Desenvolvemento de frmulas que compatibilicen a flexibilidade
empresarial coa estabilidade do emprego ...................................................
171
172
173
173
8.4- Asociacionismo, intercooperacin e integracin cooperativa.......................... 174

8.4.a- Promocin do proceso de integracin de estructuras representativas 174
8.4.b- Promocin da creacin e/ou organizacin de servizos
mancomunados.................................................................................................... 175
8.5- Posta en marcha de estratexias sectorializadas ................................................ 175
8.5.a- Anlise da caracterizacin do cooperativismo de traballo asociado e
desenvolvemento de programas sectoriais .................................................. 176
9- rea de cooperativas de servizos e transportes, vivendas e consumo.......................
9.A.1-Dimensionamento e intercooperacin................................................................
9.A.1.a- Intensificacin da Intercooperacin nos aspectos tcnicos, loxsticos
e econmicos ........................................................................................................
9.A.1.b- Apoio ao desenvolvemento de plataformas conxuntas, incentivando
foros e encontros. Fomento da intercooperacin transfronteiriza.......
177
180
181
181
9.A.2-Mellora da posicin no mercado, impulso da calidade e da diferenciacin .. 182

9.A.2.a- Desenvolvemento de polticas de calidade e diferenciacin e deseo
de polticas de prevencin e seguridade ...................................................... 182
26
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 27
9.A.3-Integracin das mircroempresas e promocin e extensin das cooperativas

como frmula de apoio de actividades empresariais independentes................. 183
9.A.3.a- Extensin da frmula a novas actividades empresariais......................... 184
9.A.3.b- Fomento da frmula societaria cooperativa no sector do transporte. 184
9.A.4-Diversificacin da actividade cooperativizada, prestacin integral de
servizos aos socios e plena utilizacin das novas tecnoloxas......................... 185
9.A.4.a- Fomento da cooperativa como prestadora de servizos integrais.......... 186
9.A.4.b- Elaboracin dunha pxina WEB con informacin dos produtos,
mercados e servizos, tanto dirixidos a terceiros como a socios.
(INTERNET E INTRANET)..................................................................................... 187
9.B.1- Mellora do acceso ao solo pblico ................................................................................. 190
9.B.1.a- Formalizacin de Convenios ou protocolos entre a Administracin
Autonmica e Local e as organizacins representativas do sector...... 190
9.B.1.b- Limitacin do rxime de subhastas para adquirir solo pblico e
cumprimento da Lei de Cooperativas de Galicia ....................................... 191
9.B.2- Potenciacin da proteccin pblica para as promocins cooperativas e
impulso doutras formas de intercooperacin....................................................
9.B.2.a- Ampliacin das polticas de solo pblico para facilitar o
desenvolvemento de vivendas de proteccin pblica en rxime
cooperativo............................................................................................................
9.B.2.b- Fomento da intercooperacin dentro do sector de cooperativas de
vivendas co sector pblico en xeral...............................................................
9.B.2.c- Establecemento de canles de participacin do cooperativismo de
vivendas no Consello Galego de Cooperativas ...........................................
9.B.2.d- Fomento da intercooperacin dentro do sector de cooperativas de
vivendas, con outras clases de cooperativas...............................................
191
192
193
193
194
9.B.3- Promocin de cooperativas de vivendas en rxime de alugueiro.................... 194
ndice 27
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 28
9.B.3.a- Promocin de cooperativas de vivendas en rxime de alugueiro......... 195

9.B.4- Avaliacin e mellora da xestin e desenvolvemento de aspectos
organizativos e de regulacins especficas ........................................................
9.B.4.a- Avaliacin dos sistemas de xestin nas cooperativas de vivendas ......
9.B.4.b- Desenvolvemento de melloras organizativas ..............................................
9.B.4.c- Control do cumprimento das condicins de adxudicacin para
edificacin en solo de proteccin pblica ...................................................
9.C.1- Divulgacin especfica. Defensa e proteccin de consumidores e usuarios ...
9.C.1.a- Programas de divulgacin do cooperativismo de consumo....................
9.C.1.b- Representatividade dentro do Consello de Consumidores e Usuarios
de Galicia ...............................................................................................................
9.C.1.c- Inclusin das Cooperativas de consumo e con seccin de consumo
no Plan Cuadrienal de Educacin para o consumo (2005/2008) .........
9.C.1.d- Adhesin arbitraxe de consumo e participacin en cdigos de
boas prcticas ou de conducta voluntaria...................................................
195
196
196
197
197
200
201
201
201
9.C.2- Elaboracin de plans sectoriais en actividade de particular proxeccin:

acceso cultura e revitalizacin do patrimonio, consumo ecolxico e
servizos a comunidade......................................................................................... 202
9.C.2.a- Posta en marcha de plans sectorializados ................................................... 203
9.C.3- Intercooperacin con sector produtivo.............................................................. 204
9.C.3.a- Fomento da intercooperacin.......................................................................... 204
9.C.3.b- Establecemento de circutos propios de distribucin............................... 205
9.C.4- Inmersin en novas tecnoloxas e consumo a travs da rede.......................... 205
9.C.4.a- Creacin dunha rea especfica de consumo no Portal Cooperativo 206
9.C.5- Promocin do consumo cooperativo no mbito rural ...................................... 206
28
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 29
9.C.5.a- Fomento de programas divulgativos e formativos de consumo no

mbito rural .......................................................................................................... 207
9.C.5.b- Apoio financeiro e tcnico para os procesos de creacin de
cooperativas de consumidores e usuarios nas zonas rurais ................... 207
10- rea de cooperativas de servizos sociais e integracin social ...................................
10.1- Establecemento de lias de promocin e apoio especficas, que contemplen
a divulgacin e formacin prctica vinculada a proxectos .............................
10.1.a- Promocin de cursos de especializacin adaptados aos distintos
niveis .......................................................................................................................
10.1.b- Programa de acompaamento de novos proxectos e apoio
financeiro...............................................................................................................
10.1.c- Impulso de actividades de prestacin de servizos sociais a travs da
cooperativa, para os seus socios e terceiros ...............................................
209
212
213
214
214
10.2- Implantacin de modelos organizativos e de xestin vinculados

profesionalizacin, calidade e diversificacin e ampliacin da oferta de
servizos ................................................................................................................. 215
10.2.a- Validacin de referentes, experiencias e implantacin selectiva de
modelos de servizos sociais.............................................................................. 216
10.2.b- Establecemento de alianzas e anlise da demanda.................................. 217
10.3- Deseo de protocolos de actuacin e modelos de referencia para a
integracin social................................................................................................. 217
10.3.a- Programa piloto de integracin social a travs da frmula
cooperativa............................................................................................................ 218
10.4- Recoecemento do labor social das cooperativas e concertacin e
coordinacin coas administracins pblicas e outras entidades para a
prestacin de servizos e desenvolvemento de programas de insercin .......... 219
ndice 29
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 30
10.4.a- Establecemento de convenios marco para a prestacin de servizos

sociais, incentivados financeiramente .......................................................... 220
10.4.b- Impulso participacin cooperativa nos programas de insecin
social e a sa concertacin.............................................................................. 221
10.4.c- Apoio especial para as cooperativas de carcter non lucrativo............ 221
11- rea de cooperativas do mar ........................................................................................
11.1- Anlise especfica das experiencias e potencialidades por subsectores ..........
11.1.a- Realizacin dun estudo das cooperativas do mar .....................................
11.1.b- Anlise das potencialidades cooperativas por subsectores ....................
223
226
226
227
11.2- Divulgacin e formacin especfica ................................................................... 227

11.2.a- Deseo e introduccin de mdulos de formacin cooperativa dentro
do sistema de formacin especfico do mar ............................................... 228
11.2.b- Programa de divulgacin e cursos de cooperativismo para
mariscadores, pescadores e acuicultores ..................................................... 228
11.3- Anlise e concertacin de modelos organizativos e de xestin ...................... 229
11.3.a- Creacin dun foro e organizacin de eventos para a anlise e o
fomento do cooperativismo no mar, para avanzar na concertacin
dos modelos .......................................................................................................... 229
11.3.b- Impulso da compatibilidade entre os aspectos xurdicosadministrativos (normativa) do sector pesqueiro e as cooperativas,... 230
11.4- Impulso de proxectos asociativos en rxime cooperativo ................................ 231
11.4.a- Axuda creacin de empresas cooperativas .............................................. 231
11.4.b- Apoio s accins innovadoras e ao desenvolvemento de plans
tecnolxicos e s iniciativas sectoriais que realicen as cooperativas .
11.4.c- Recoecemento do sector cooperativo nas lias de axuda de
carcter xeral........................................................................................................ 232
30
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 31
11.5- Estmulo para a transformacin de estruturas asociativas en cooperativas... 233

11.5.a- Impulso dos proxectos cooperativos baseados nas estructuras
asociativas ............................................................................................................. 233
11.5.b- Creacin dunha rede titorial para a orientacin e a formacin dos
proxectos cooperativos...................................................................................... 234
11.6- Garanta de orixe, seguridade alimentaria, marca cooperativa ....................... 235
11.6.a- Axudas creacin de marcas e promocin do cooperativismo como
instrumento cpara a comercializacin marquista ..................................... 235
11.6.b- Creacin dun identificador de produto cooperativo a nivel galego . 236
11.7- Intercooperacin e integracin das cooperativas do mar ................................ 237
11.7.a- Axudas creacin de Asociacins de cooperativas do mar.
Realizacin de encontros para analizar e divulgar as posibilidades
de intercooperacin............................................................................................ 237
12- rea de monte e cooperativas ......................................................................................
12.1- Elaboracin, divulgacin e implantacin de modelos cooperativos para a
producin madeireira sostible en montes de particulares ...............................
12.1.a- Elaboracin de modelos cooperativos e/ou organizativos adaptados s
caractersticas da xestin forestal sostible de propietarios individuais.
12.1.b- Fomento das agrupacins de propietarios como base da
concentracin parcelaria forestal...................................................................
12.1.c- Priorizacin da formula cooperativa no outorgamento de axudas
pblicas relacionadas coa producin forestal ............................................
12.1.d- Realizacin dun programa de divulgacin e formacin sobre
experiencias implantadas noutros pases.....................................................
239
242
244
245
245
246
12.2- Fomento e implantacin das cooperativas na comercializacin da madeira.. 246

12.2.a- Creacin e apoio dun grupo de promotores para a organizacin e
dinamizacin da cooperativa de comercializacin da madeira............. 247
ndice 31
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 32
12.2.b- Asesoramento e apoio na elaboracin de regulamentos de

comercializacin da madeira dos socios da cooperativa ........................ 248
12.3- Impulso dunha maior presenza das cooperativas na xestin sostible do
monte.................................................................................................................... 249
12.3.a- Impulso econmico ao fomento e promocin das cooperativas, coa
finalidade de fortalece-las empresarialmente............................................ 250
12.3.b- Impulso e adaptacin da formacin s novas formas de
organizacin do traballo e da produccin forestal ................................... 251
12.4- Promocin e divulgacin das potencialidades das cooperativas na
explotacin de produtos non madereiros e nos usos alternativos ..................... 251
12.4.a- Creacin dun grupo de traballo para relanzar as produccins non
madeireiras do monte ........................................................................................ 251
12.4.b- Inclusin, fomento e potenciacin dos usos alternativos do monte
dentro dos plans de xestins forestal sostible ........................................... 252
12.5- Artellamento dunha maior colaboracin das comunidades de montes e as
cooperativas............................................................................................................................. 252
12.5.a- Anlise das potencialidades e sinerxas entre as comunidades de
montes e as cooperativas en xeral................................................................. 253
12.5.b- Fomento da constitucin de cooperativas no contorno das
comunidades de montes veciais en man comn..................................... 253
32
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 33
Plan estratxico para o desenvolvemento do

cooperativismo
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 34
reas transversais.
1- rea de desenvolvemento empresarial.
2- rea de desenvolvemento societario.
1.1- Anlise, seleccin e acompaamento da viabilidade

empresarial.
1.1.a- Axudas para o acompaamento na creacin e
consolidacin de empresas cooperativas.
1.1.b- Promocin de Gabinetes de orientacin e
desenvolvemento de proxectos e titores
especializados.
2.1- Anlise, seleccin e tutela das condicins de

viabilidade societaria.
2.1.a- Desenvolvemento do Balance Social e outras
ferramentas globais de xestin social.
1.2- Mellora da estratexia competitiva; Calidade total,

diferenciacin de produtos, e eficiencia.
1.2.a- Promocin das polticas de calidade.
1.2.b- Desenvolvemento, divulgacin e implantacin da
marca cooperativa como distintivo de calidade.
1.3- Diversificacin e crecemento da cifra de negocio.
1.3.a- Elaboracin de programas sectoriais.
1.3.b- Apoio na diversificacin da oferta de produtos e
servizos cooperativos.
1.3.c- Fomento da comercializacin.
1.4- Dimensin: fusins, absorcins e intercooperacin.
1.4.a- Axudas e incentivos pblicos de apoio aos procesos
de concentracin empresarial.
1.4.b- Promocin de asistencia tcnica especfica para os
procesos de integracin.
1.4.c- Apoio aos proxectos de cooperacin empresarial.
Apoio a creacin de redes de cooperacin entre as
empresas cooperativas.
1.5- Reforzamento do investimento estratxico en tecnoloxa,
formacin e innovacin, e consolidacin da estructura
empresarial interna.
1.5.a- Elaboracin de plans tecnolxicos.
1.5.b- Apoio ao investimento da empresa cooperativa.
1.5.c- Subvencins e investimentos para a incorporacin e
a diversificacin na utilizacin das novas tecnoloxas
da informacin e da comunicacin.
1.5.d- Apoio aos procesos de transformacin e
industrializacin.
1.5.e- Subvencins ao emprego de persoal cualificado.
2.2- Reforzamento dos valores cooperativos a travs da

promocin de prcticas de desenvolvemento da
responsabilidade social.
2.2.a- Creacin dunha comisin de traballo para o
desenvolvemento societario dentro do Consello
Galego de Cooperativas.
2.2.b- Promocin de axudas para a titora e
acompaamento especfico para garantir a
2.3- Desenvolvemento de instrumentos que permitan
artillar participacin e eficiencia empresarial.
2.3.a- Desenvolvemento e divulgacin de modelos e
prcticas de referencia en materias de
organizacin interna e participacin.
2.3.b- Posta en prctica de sistemas que contemplen a
diversidade social e de intereses integrados na
cooperativa.
2.4- Deseo e aplicacin de sistemas que permitan
concretar a aplicacin prtica de principios e valores.
2.4.a- Promocin do papel da muller nas cooperativas.
2.4.b- Promocin do papel da xente nova nas
cooperativas.
2.4.c- Promocin das boas prcticas cooperativas con
proxeccin na comunidade na que se insiren.
2.4.d- Fomento da incorporacin de novos socios en
cooperativas.
3- rea de divulgacin, educacin,

formacin e investigacin.
3.1- Especializacin, coordinacin e continuidade na

formacin.
3.1.a- Creacin dunha unidade tcnica en materia de
formacin.
3.1.b- Desenvolvemento de programas formativos
especializados en funcin dos destinatarios.
3.1.c- Elaboracin de programas formativos con
contidos especializados.
3.1.d- Fomento da realizacin de prcticas formativas en
cooperativas.
3.1.e- Reforzamento dos procesos formativos con
medidas incentivadoras e de priorizacin.
3.1.f- Optimizacin do uso dos Fondos de formacin e
promocin das cooperativas.
3.1.g- Promocin do deseo de materiais didcticos
especficos de apoio aos programas formativos e
de capacitacin.
3.2- Divulgacin da frmula empresarial cooperativa.
3.2.a- Promocin de campaas de divulgacin.
3.2.b- Incremento da presenza do cooperativismo na
rede a travs do uso das novas tecnoloxas.
3.2.c- Elaboracin de materiais como soporte e
ferramenta das actuacins de difusin.
3.2.d- Fomento de xornadas, seminarios, certames e
actividades de difusin e proxeccin do
cooperativismo.
3.3- Promocin e potenciacin da formacin cooperativa
en todos os niveis dos sistemas educativo e
formativo.
3.3.a- Promocin da informacin e formacin sobre o
cooperativismo en tdolos niveis do sistema
educativo.
3.3.b- Inclusin da formacin cooperativa nos programas
de formacin ocupacional e continua.
3.4- Impulso da investigacin en materia cooperativa e
fomento da transferencia de coecementos no seo da
cooperativa e a travs das relacins de
intercooperacin.
3.4.a- Apoio investigacin en materia cooperativa.
3.4.b- Impulso de programas de I+D especficos.
3.4.c- Elaboracin dun informe de sntese peridico do
estado do cooperativismo galego.
3.4.d- Fomento da transferencia de tecnoloxas e das
boas prcticas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 35
4- rea de emprego e desenvolvemento

territorial.
5- rea de financiamento e xestin

financeira.
6- rea de consolidacin institucional.
4.1- Estmulo do emprendemento cooperativo e

consolidacin de proxectos.
4.1.a- Creacin dun observatorio cooperativo.
4.1.b- Creacin dunha Bolsa de traballo cooperativo e
de posta en comn de iniciativas.
4.1.c- Viveiros de empresas orientados cara o
cooperativismo e a introduccin nos mercados.
4.1.d- Revisin e ampliacin dos incentivos de
autoemprego cooperativo.
5.1- Potenciacin da axeitada xestin e planificacin

financeira como ferramenta clave da xestin
empresarial.
5.1.a- Promocin do seguimento dunha axeitada xestin
financeira relacionndoo coa concesin de
determinadas axudas ou financiamento.
5.1.b- Mellora da cultura financeira destas empresas.
5.1.c- Transparencia na informacin.
6.1- Potenciacin do Consello Galego de Cooperativas.

6.1.a- Dotacin do Consello Galego de Cooperativas.
6.1.b- Establecemento dun sistema de control que
posibilite o cumprimento das sas atribucins
legais.
6.1.c- Impulso do papel consultivo do Consello.
6.1.d- Deseo e aplicacin dun plan de divulgacin que
de a coecer o Consello Galego de Cooperativas.
6.2- Consolidacin e impulso das polticas de promocin e
divulgacin do cooperativismo.
6.2.a- Establecemento dun programa de divulgacin e
difusin das polticas de promocin existentes.
6.2.b- Anlise e deseo de novas frmulas de promocin
e seguimento dos programas actuais e dos
xurdidos do Plan Estratxico.
6.2.c- Potenciacin do acceso as axudas pblicas de
carcter xeral.
6.3- Fomento do asociacionismo e da presenza do
cooperativismo en foros socioeconmicos.
Participacin nas polticas activas.
6.3.a- Promocin das asociacins e da incorporacin de
cooperativas s entidades representativas
naquelas clases onde exista subrepresentacin.
6.3.b- Promocin da intercooperacin entre as
asociacins.
6.3.c- Incremento do apoio s entidades representativas.
6.3.d- Divulgacin dos servizos de asesoramento
empresarial e societario prestados polas
asociacins.
6.3.e- Adopcin de iniciativas de cara a supresin de
barreiras que limitan a actuacin das cooperativas
en determinados sectores da actividade
econmica.
6.3.f- Fomento da presenza das cooperativas galegas
nos rganos de interese socioeconmico de
carcter intersectorial e nos foros econmicosociais e cooperativos.
6.3.g- Integracin e representacin das cooperativas nos
organismos ou entidades acreditadores da
calidade, de garanta da seguridade alimentaria e
acreditadores de implementacin de prcticas
medioambientais sustentables.
6.4- Coordinacin das accins administrativas e das
medidas de apoio ao cooperativismo.
6.4.a- Coordinacin das accins administrativas e das
6.5- Dotacin de medios para a posta en marcha da nova
organizacin e funcionamento dos Rexistros de
Cooperativas.
6.5.a- Dotacin de medios de carcter tcnico, formativo,
organizativo e informtico.
6.5.b- Establecemento de actuacins informativas e de
coordinacin coas entidades representativas as
como coas Conselleras e con outros
departamentos con competencias na materia.
6.5.c- Elaboracin, actualizacin e publicacin de
Directorios e activacin do Mapa de cooperativas.
4.2- Aproveitamento das potencialidades da frmula

empresarial cooperativa polas estruturas de
desenvolvemento local.
4.2.a- Impulso da coordinacin a nivel local e do estudo
das potencialidades e mercados locais.
4.2.b- Creacin dunha rede local estable para a
promocin cooperativa.
4.2.c- Incorporacin de entidades pblicas como sociais
colaboradoras de proxectos cooperativos.
4.3- Participacin das cooperativas no desenvolvemento
local.
4.3.a- Incentivar a participacin activa das cooperativas
nas estructuras, dinmica e accins xeradas no
seu contorno local.
4.3.b- Recuperacin de proxectos cooperativos.
4.4- Definicin de protocolos e cdigos de actuacin
cooperativa en materia de emprego.
4.4.a- Promocin de boas prcticas cooperativas en
materia de emprego.
4.4.b- Introduccin de programas de autoemprego
cooperativo nas polticas de emprego dirixidas a
colectivos especficos.
5.2- Desenvolvemento e incentivacin das frmulas de

financiamento propio e alleo xa existentes.
5.2.a- Promocin do emprego de ttulos de renda fixa e
renda variable.
5.3- Promocin de mecanismos que permitan canalizar
axeitadamente os recursos financeiros para o
movemento cooperativo.
5.3.a- Adaptacin e comunicacin dos instrumentos
financeiros presentes e futuros, para facelos
accesibles ao movemento cooperativo.
5.3.b- Concertacin de frmulas alternativas ao capital
risco que poidan financiar aos proxectos
cooperativos.
5.4- Establecemento dun sistema de garantas financeiras
para as cooperativas e de avaliacin especfica de
riscos.
5.4.a- Deseo e configuracin de mecanismos que
permitan un tratamento singularizado das
cooperativas nos fondos de garanta.
5.4.b- Asesoramento para a evaluacin especifica de
riscos das sociedades cooperativas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 36
reas sectoriais.
7- rea de cooperativas agrarias e de explotacin comn.
8- rea de cooperativas que asocian

traballo.
7.1- Dimensionamento e integracin cooperativa.

7.1.a- Elaboracin, divulgacin e posta en marcha dun
Programa para o redimensionamento do
cooperativismo agrario en Galicia.
7.1.b- Consolidacin das axudas e deseo de novos
incentivos para o fomento da integracin
cooperativa no sector agrario.
7.1.c- Fomento do asociacionismo no sector agrario.
7.1.d- Supresin de obstculos que limiten o
desenvolvemento dos procesos de integracin e
intercooperacin no medio rural.
8.1- Desenvolvemento de sistemas organizativos propios

en base especial condicin dos socios das
cooperativas que asocian traballo.
8.1.a- Apoio tcnico e financeiro a elaboracin,
divulgacin e implantacin de modelos
organizativos.
8.1.b- Elaboracin do Estatuto do socio traballador.
7.2- Profesionalizacin da xestin e mellora das prcticas

de goberno.
7.2.a- Consolidacin das axudas actuais e deseo de
apoios especficos para a mellora da xestin.
7.2.b- Fomento da participacin dos socios e mellora
das prcticas de goberno nas cooperativas
agrarias.
7.3- Mellora da estratexia competitiva: calidade,
trazabilidade e seguridade alimentaria. Marca
cooperativa e marketing cooperativo.
7.3.a- Fomento de sistemas eficaces de producin e
comercializacin, baseados na calidade e
trazabilidade dos produtos agrarios, as como na
sa certificacin.
7.3.b- Fomento da Marca Cooperativa no sector
agrario. Desenvolvemento de plans de marketing.
7.4- Fomento da industrializacin e comercializacin das
producins agrarias. Consolidacin e competitividade
nos mercados actuais.
7.4.a- Promocin da transformacin e comercializacin.
7.4.b- Fomento da transparencia nas actividades
produtivas e nas prcticas de mercado.
7.4.c- Creacin e apoio s redes ou agrupacins de
cooperativas para a comercializacin.
7.5- Adaptacin aos cambios operados no mbito rural:
modernizacin, diversificacin de actividades e
implantacin de novos servizos.
7.5.a- Apoio s cooperativas para o fomento e
desenvolvemento de actividades extraagrarias e
complementarias no medio rural.
7.5.b- Potenciacin das axudas para novos servizos que
presten as cooperativas agrarias aos seus socios.
7.5.c- Deseo de apoios especficos e consolidacin
das axudas existentes no eido das producins
ecolxica e integrada.
7.6- Control e xestin mediambiental. Reordenacin de
terras e cultivos.
7.6.a- Establecemento de incentivos para as
cooperativas que divulguen e desenvolvan
programas de control e xestin medioambiental.
7.6.b- Participacin das cooperativas agrarias na

elaboracin, divulgacin e desenvolvemento de
programas de reordenacin do solo, terras e
cultivos promovidos polas administracins.
7.7- Fomento do asociacionismo agrario para a
explotacin.
7.7.a- Anlise de potencialidades concretas e
divulgacin da agricultura de grupo.
7.7.b- Promocin e apoio da agricultura de grupo.
8.2- Apoio ao crecemento mediante a potenciacin

societaria e a dinamizacin dos cadros de persoal.
8.2.a- Perfeccionamento dos mecanismos de seleccin
dos socios.
8.2.b- Adecuacin do nivel de contratacin s
necesidades das cooperativas e realidade do
mercado.
8.3- Estmulo das condicins de viabilidade.
8.3.a- Fomento da realizacin de prcticas profesionais
no mbito da xestin empresarial en cooperativas.
8.3.b- Adecuacin das lias de apoio situacin
especfica de persoas provenientes doutras
realidades empresariais.
8.3.c- Desenvolvemento de frmulas que compatibilicen
a flexibilidade empresarial coa estabilidade do
emprego.
8.4- Asociacionismo, intercooperacin e integracin
cooperativa.
8.4.a- Promocin do proceso de integracin de
estructuras representativas.
8.4.b- Promocin da creacin e/ou organizacin de
servizos mancomunados.
8.5- Posta en marcha de estratexias sectorializadas.
8.5.a- Anlise da caracterizacin do cooperativismo de
traballo asociado e desenvolvemento de
programas sectoriais.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 37
9- rea de cooperativas de servizos e transportes, vivendas e consumo.
9.A- Subrea de servizos e transportes.
9.B- Subrea de vivendas.
9.C- Subrea de consumo.
9.A.1 Dimensionamento e intercooperacin.

9.A.1.a- Intensificacin da Intercooperacin nos aspectos
tcnicos, loxsticos e econmicos.
9.A.1.b- Apoio ao desenvolvemento de plataformas
conxuntas, incentivando foros e encontros.
Fomento da intercooperacin transfronteiriza.
9.B.1- Mellora do acceso ao solo pblico.

9.B.1.a- Formalizacin de Convenios ou protocolos entre
a Administracin Autonmica e Local e as
organizacins representativas do sector.
9.B.1.b- Limitacin do rxime de subhastas para adquirir
solo pblico e cumprimento da Lei de
Cooperativas de Galicia.
9.C.1- Divulgacin especfica. Defensa e proteccin de

consumidores e usuarios.
9.C.1.a- Programas de divulgacin do cooperativismo de
consumo.
9.C.1.b- Representatividade dentro do Consello de
Consumidores e Usuarios de Galicia.
9.C.1.c- Inclusin das Cooperativas de consumo e con
seccin de consumo no Plan Cuadrienal de
Educacin para o consumo (2005/2008).
9.C.1.d- Adhesin arbitraxe de consumo e participacin
en cdigos de boas prcticas ou de conducta
voluntaria.
9.A.2- Mellora da posicin no mercado, impulso da

calidade e da diferenciacin.
9.A.2.a- Desenvolvemento de polticas de calidade e
diferenciacin e deseo de polticas de
prevencin e seguridade.
9.A.3- Integracin das mircroempresas e promocin e
extensin das cooperativas como frmula de apoio
de actividades empresariais independentes.
9.A.3.a- Extensin da frmula a novas actividades
empresariais.
9.A.3.b- Fomento da frmula societaria cooperativa no
sector do transporte.
9.A.4- Diversificacin da actividade cooperativizada,
prestacin integral de servizos aos socios e plena
utilizacin das novas tecnoloxas.
9.A.4.a- Fomento da cooperativa como prestadora de
servizos integrais.
9.A.4.b- Elaboracin dunha pxina WEB con informacin
dos produtos, mercados e servizos, tanto
dirixidos a terceiros como a socios. (INTERNET
E INTRANET).
9.B.2- Potenciacin da proteccin pblica para as

promocins cooperativas e impulso doutras formas
de intercooperacin.
9.B.2.a- Ampliacin das polticas de solo pblico para
facilitar o desenvolvemento de vivendas de
proteccin pblica en rxime cooperativo.
9.B.2.b- Fomento da intercooperacin dentro do sector
de cooperativas de vivendas co sector pblico en
xeral.
9.B.2.c- Establecemento de canles de participacin do
cooperativismo de vivendas no Consello Galego
de Cooperativas.
9.B.2.d- Fomento da intercooperacin dentro do sector
de cooperativas de vivendas, con outras clases
de cooperativas.
9.B.3- Promocin de cooperativas de vivendas en rxime
de alugueiro.
9.B.3.a- Promocin de cooperativas de vivendas en
rxime de alugueiro.
9.B.4- Avaliacin e mellora da xestin e desenvolvemento
de aspectos organizativos e de regulacins
especficas.
9.B.4.a- Avaliacin dos sistemas de xestin nas
cooperativas de vivendas.
9.B.4.b- Desenvolvemento de melloras organizativas.
9.B.4.c- Control do cumprimento das condicins de
adxudicacin para edificacin en solo de
proteccin pblica.
9.C.2- Elaboracin de plans sectoriais en actividade de

particular proxeccin: acceso cultura e
revitalizacin do patrimonio, consumo ecolxico e
servizos a comunidade.
9.C.2.a- Posta en marcha de plans sectorializados.
9.C.3- Intercooperacin con sector produtivo.
9.C.3.a- Fomento da intercooperacin.
9.C.3.b- Establecemento de circutos propios de
distribucin.
9.C.4- Inmersin en novas tecnoloxas e consumo a travs
da rede.
9.C.4.a- Creacin dunha rea especfica de consumo no
Portal Cooperativo.
9.C.5- Promocin do consumo cooperativo no mbito rural.
9.C.5.a- Fomento de programas divulgativos e formativos
de consumo no mbito rural.
9.C.5.b- Apoio financeiro e tcnico para os procesos de
creacin de cooperativas de consumidores e
usuarios nas zonas rurais.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 38
reas sectoriais. Novos eidos.

10- rea de cooperativas de servizos sociais
e integracin social.
11- rea de cooperativas do mar.
12- rea de monte e cooperativas.
10.1- Establecemento de lias de promocin e apoio

especficas, que contemplen a divulgacin e
formacin prctica vinculada a proxectos.
10.1.a- Promocin de cursos de especializacin
adaptados aos distintos niveis.
10.1.b- Programa de acompaamento de novos proxectos
e apoio financeiro.
10.1.c- Impulso de actividades de prestacin de servizos
sociais a travs da cooperativa, para os seus
socios e terceiros.
11.1- Anlise especfica das experiencias e potencialidades

por subsectores.
11.1.a- Realizacin dun estudo das cooperativas do mar.
11.1.b- Anlise das potencialidades cooperativas por
subsectores.
12.1- Elaboracin, divulgacin e implantacin de modelos

cooperativos para a producin madeireira sostible en
montes de particulares.
12.1.a- Elaboracin de modelos cooperativos e/ou
organizativos adaptados s caractersticas da
xestin forestal sostible de propietarios
individuais.
12.1.b- Fomento das agrupacins de propietarios como
base da concentracin parcelaria forestal.
12.1.c- Priorizacin da formula cooperativa no
outorgamento de axudas pblicas relacionadas
coa producin forestal.
12.1.d- Realizacin dun programa de divulgacin e
formacin sobre experiencias implantadas noutros
pases.
10.2- Implantacin de modelos organizativos e de xestin

vinculados profesionalizacin, calidade e
diversificacin e ampliacin da oferta de servizos.
10.2.a- Validacin de referentes, experiencias e
implantacin selectiva de modelos de servizos
sociais.
10.2.b- Establecemento de alianzas e anlise da
demanda.
10.3- Deseo de protocolos de actuacin e modelos de
referencia para a integracin social.
10.3.a- Programa piloto de integracin social a travs da
frmula cooperativa.
10.4- Recoecemento do labor social das cooperativas e
concertacin e coordinacin coas administracins
pblicas e outras entidades para a prestacin de
servizos e desenvolvemento de programas de
insercin.
10.4.a- Establecemento de convenios marco para a
prestacin de servizos sociais, incentivados
financeiramente.
10.4.b- Impulso participacin cooperativa nos
programas de insecin social e a sa
concertacin.
10.4.c- Apoio especial para as cooperativas de carcter
non lucrativo.
11.2- Divulgacin e formacin especfica.

11.2.a- Deseo e introduccin de mdulos de formacin
cooperativa dentro do sistema de formacin
especfico do mar.
11.2.b- Programa de divulgacin e cursos de
cooperativismo para mariscadores, pescadores e
acuicultores.
11.3- Anlise e concertacin de modelos organizativos e de
xestin.
11.3.a- Creacin dun foro e organizacin de eventos para
a anlise e o fomento do cooperativismo no mar,
para avanzar na concertacin dos modelos.
11.3.b- Impulso da compatibilidade entre os aspectos
xurdicos-administrativos (normativa) do sector
pesqueiro e as cooperativas.
11.4- Impulso de proxectos asociativos en rxime
cooperativo.
11.4.a. Axuda creacin de empresas cooperativas.
11.4.b- Apoio s accins innovadoras e ao
desenvolvemento de plans tecnolxicos e s
iniciativas sectoriais que realicen as cooperativas.
11.4.c- Recoecemento do sector cooperativo nas lias
de axuda de carcter xeral.
11.5- Estmulo para a transformacin de estruturas
asociativas en cooperativas.
11.5.a- Impulso dos proxectos cooperativos baseados
nas estructuras asociativas.
11.5.b- Creacin dunha rede titorial para a orientacin e
a formacin dos proxectos cooperativos.
11.6- Garanta de orixe, seguridade alimentaria, marca
cooperativa.
11.6.a- Axudas creacin de marcas e promocin do
cooperativismo como instrumento cpara a
comercializacin marquista.
11.6.b- Creacin dun identificador de produto
cooperativo a nivel galego.
11.7- Intercooperacin e integracin das cooperativas do
mar.
11.7.a- Axudas creacin de Asociacins de
cooperativas do mar. Realizacin de encontros
para analizar e divulgar as posibilidades de
intercooperacin.
12.2- Fomento e implantacin das cooperativas na

comercializacin da madeira.
12.2.a- Creacin e apoio dun grupo de promotores para a
organizacin e dinamizacin da cooperativa de
12.2.b- Asesoramento e apoio na elaboracin de
regulamentos de comercializacin da madeira dos
socios da cooperativa.
12.3- Impulso dunha maior presenza das cooperativas na
xestin sostible do monte.
12.3.a- Impulso econmico ao fomento e promocin das
cooperativas, coa finalidade de fortalece-las
empresarialmente.
12.3.b- Impulso e adaptacin da formacin s novas
formas de organizacin do traballo e da
produccin forestal.
12.4- Promocin e divulgacin das potencialidades das
cooperativas na explotacin de produtos non
madereiros e nos usos alternativos.
12.4.a- Creacin dun grupo de traballo para relanzar as
produccins non madeireiras do monte.
12.4.b- Inclusin, fomento e potenciacin dos usos
alternativos do monte dentro dos plans de
xestins forestal sostible.
12.5- Artellamento dunha maior colaboracin das
comunidades de montes e as cooperativas.
12.5.a- Anlise das potencialidades e sinerxas entre as
comunidades de montes e as cooperativas en
xeral.
12.5.b- Fomento da constitucin de cooperativas no
contorno das comunidades de montes veciais en
man comn.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 39
Introduccin
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 40
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 41
A iniciativa de elaboracin e aprobacin dun Plan Estratxico, como

o que agora se presenta, aposta por impulsar a construcin do cooperativismo do futuro. Dende o convencemento de que as cooperativas contriben de xeito importante ao mantemento do benestar e a cohesin social.
E dende a necesidade de adaptalas aos novos escenarios que esixen tanto
as demandas sociais como a situacin de gran competitividade en escenarios cada vez mis globalizados.
Danse, nestes momentos, circunstancias favorecedoras do proceso
de planificacin que avalan a sa oportunidade:
En primeiro lugar, o grao de desenvolvemento acadado polo movemento cooperativo galego, un cooperativismo maduro, que alcanza unha
masa crtica suficiente para acometer procesos concertados, para dar saltos
cualitativos que reforcen e afiancen esa madurez.
En segundo lugar, a previa elaboracin dun soporte analtico global,
o Libro Branco do Cooperativismo en Galicia, que reflicte a realidade
comparada. O Plan dlle continuidade e remate ao Libro Branco. Integra,
ordena, ampla e proxecta nun marco operativo as propostas deste.
E por ltimo, pero non por iso menos importante, a traxectoria de
desenvolvemento das competencias propias en materia cooperativa pola
Comunidade Autnoma, que acumula unha experiencia promotora e ten
impulsado unha estrutura institucional, operativa, representativa e consultiva, que cmpre potenciar.
Ademais, a utilizacin do plan como instrumento, multiplica a
efectividade dos esforzos a partir da adhesin e o compromiso de concertacin e consenso de diversos organismos da Administracin, cooperativistas, organizacins representativas e diversidade de axentes sociais,
Introduccin 41
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 42
econmicos e polticos. Garante a articulacin das actuacins, proxectos e

mesmo plans en curso e previstos polos principais axentes cooperativos;
xera importantes sinerxas e facilita o acompaamento no seu desenvolvemento.
Para acadar efectividade, o Plan asentouse nun sistema de organizacin que buscou a maior participacin dende a axilidade e a coordinacin, e que facilitou a rpida circulacin das achegas mutuas, a realimentacin dos procesos analticos e propositivos e a mediacin propiciadora
dos acordos, consensos e compromisos:
O Comit Director, cunha composicin fortemente institucional, que
evidencia a adhesin e liderado dos principais axentes econmicos e
sociais, destacadamente os membros do pleno do Consello Galego de
Cooperativas, tomou a iniciativa de encamiar o Plan Estratxico. Nas sas
reunins asumiu formalmente a responsabilidade e o compromiso de elaboracin do Plan. Aprobou e validou o procedemento de elaboracin, e
interveu e controlou as sas sucesivas etapas. Adoptou acordos referidos ao
proceso de planificacin e metodoloxa que se seguiu. E aprobou os seus
obxectivos xerais as como as accins que comporta o Plan.
As Comisins de Traballo, agrupadas por reas temticas homoxneas, canalizaron a implicacin dos cooperativistas, expertos, administracins e axentes econmicos e sociais no debate estratxico durante a fase
de elaboracin do Plan e poden ser a base posterior para artellar a cooperacin de todos os actores no seu desenvolvemento. Tiveron como cometido facer operativo, ordenado e viable o debate tcnico de propostas.
Contaron cun presidente, con funcins de direccin, regulacin e ordenacin e coordinacin dos debates; e cun relator con funcins eminentemente
42
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 43
tcnicas, de impulso da formulacin de propostas, de sntese e de integracin de debates e propostas e de transmisin e enlace.
E a Comisin tcnica e de coordinacin de relatores, que deu apoio
tcnico e, en xeral, de asistencia aos distintos rganos. Funcionou aglutinando, estruturando e dando forma aos documentos de traballo xerados
polas distintas comisins, coordinando e homoxeneizando as sas
propostas e actuacins nas distintas fases, e alimentando con propostas as
distintas tarefas do proceso.
No que atinxe ao grao efectivo de mobilizacin de recursos e participacin conseguiuse un elevado nivel de compromiso e unha importante
implicacin activa, tanto cuantitativa como cualitativamente, que
aseguran que o Plan pode estar firmemente asentado na realidade institucional, econmica e social das cooperativas. Acredtase tanto polos mecanismos de seleccin dos participantes, realizados con criterios de non
exclusin a partir das propostas de todos os actores, como polas sas aptitudes, dada a cualificada presenza de representantes do movemento
cooperativo, das experiencias que poden ser consideradas como de boas
prcticas, e da administracin con responsabilidades de importancia, asi
como de tcnicos e expertos en distintos mbitos. En suma, achegronse
visins diversas e concorreron sensibilidades complementarias, necesarias
para mellorar unha realidade plurifactica.
Nunha orde secuencial os resultados dos traballos do Plan apuraron,
nun curto intervalo temporal, as distintas fases previstas:
A primeira, de posta en marcha do Plan, mediante a definicin,
organizacin e constitucin dos diversos rganos de direccin, coordinacin e participacin, e coa aprobacin da metodoloxa que se a seguir.
Introduccin 43
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 44
Tamn foi a fase de asuncin dun diagnstico da situacin de partida da

realidade cooperativa, que fundamentar sobre bases slidas as proposicins planificadoras. Cumpriuse coa constitucin do Comit Director, en
maio do 2004, que na sa primeira reunin aprobou a estrutura organizativa e deseou e marcou o ritmo de traballo, ao tempo que asuma o diagnstico previamente realizado, como se adiantou, coa elaboracin do Libro
Branco do Cooperativismo en Galicia.
Seleccionouse tamn nese momento a idea-forza que sintetiza o
marco do Plan: Unha forma propia de facer empresa. Un lema que opera
como representacin sinttica do horizonte compartido de desenvolvemento econmico e social, cara ao que se dirixirn os esforzos.
As mesmo identificronse daquela, tendo en conta a realidade
cooperativa de Galicia reflectida no Libro Branco, as reas de traballo que
marcan os grandes eidos de actuacin estratxica nas que o plan debe
incidir. Diferenciando, por un lado, as que recollen a problemtica e as alternativas mis transversais, susceptibles de encarnaren propostas que atinxen
ao conxunto das cooperativas desenvolvemento empresarial, desenvolvemento societario, financiamento, consolidacin institucional e coordinacin
da accin administrativa, emprego e desenvolvemento territorial e divulgacin, e educacin, formacin e investigacin. Polo outro, as especficas das
clases mis significativas ou con maior proxeccin, merecentes dun tratamento diferenciado dadas as sas singularidades: cooperativas agrarias e de
explotacin en comn, cooperativas que asocian traballo, cooperativas de
servizos, vivendas e consumo e, no campo dos novos eidos de potencial
proxeccin para ao cooperativismo, as cooperativas de servizos sociais e de
integracin social, e cooperativas para o mar e para o monte.
44
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 45
Os traballos continuaron despois un proceso de abstraccin decrecente, caracterizando e tipificando os obxectivos de cada unha das reas
estratxicas. A discusin e seleccin de obxectivos serviu para focalizar as
enerxas en determinadas oportunidades, orientadas singularmente
consolidacin do modelo de desenvolvemento. Implicou incardinar as
propostas concretas en proxectos agregados, de conxunto, de mis relevo.
Permitiu chegar do particular ao mis universal, integrar as lextimas aspiracins dalgunha parte en iniciativas de mis calado, de mis alcance. E, en
suma, pode evitar duplicidades e actuacins descoordinadas, de impacto
momentneo e concreto pero de alento curto.
A partir do traballo das comisins presentronse mis de sesenta
obxectivos interrelacionados, que foron aprobados polo Comit Director no
mes de setembro. Inciden no mximo aproveitamento das fortalezas das
cooperativas e na correccin das sas debilidades. E son obxectivos explcitos de competitividade, capaces de acadar expresin en termos de crecemento competitividade e proxeccin. Son tamn obxectivos de soporte,
referidos eficacia dende o punto de vista funcional. E son, por ltimo,
obxectivos estruturais, que contan cos factores de capacitacin, organizacin e coordinacin- nos que os axentes comprometidos co Plan teen
capacidade de actuacin.
E, en fin, presntanse agora para a sa aprobacin as propostas de
lias de actuacin que corresponden a cada obxectivo das reas estratxicas. Deben desenvolverse, por tanto, atendendo sa coherencia e utilidade en favor dos obxectivos aos que se asignen.
Son froito do consenso. Un consenso necesario para acadar acordos
que respondan a necesidades compartidas, comns, e para xerar e fomentar
Introduccin 45
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 46
a intercooperacin entre todos os axentes. Sen que isto signifique renuncia

a propostas especficas, por particulares, que estn recollidas dentro das
propostas das comisins de cada clase.
Son propostas concretas. Unha concrecin que se manifesta como
sntese, en tanto que os resultados do plan son propositivos, utilizando a
argumentacin imprescindible para a comprensin das propostas e, por
tanto, prescindindo de aspectos discursivos ou de diagnstico, na medida
en que, como se ten adiantado, para iso dispoase do Libro Branco. unha
concrecin que non vai en prexuzo do nivel de determinacin preciso das
actuacins singulares que deba corresponderlle na sa implementacin aos
respectivos organismos con atribucins competenciais. O respecto autonoma de cadaqun, administracin por unha parte e cooperativas pola
outra, as o demanda.
Son propostas realistas. Que ademais de teren en conta as condicins de factibilidade e viabilidade, para estimularen os novos comportamentos nos axentes e contriburen aos cambios que se esperan deles, insrense nun horizonte temporal de seis anos, acoutado como intervalo para
o desenvolvemento dos programas de actuacin. E que, as mesmo, teen
en conta o custo de oportunidade das medidas en relacin coa situacin
dunha administracin e duns axentes con recursos limitados, que deben
distribur esforzos entre as distintas realidades cooperativas e nas distintas
reas de actuacin. Expresan, en definitiva, un exercicio de responsabilidade compartida e de asuncin das responsabilidades de cadaqun.
E son, por ltimo, propostas que implican a todos. Que non cargan
todas as iniciativas de desenvolvemento, de xeito desequilibrado, en s un
dos actores implicados. Porque se apoian en varios soportes: marcan
46
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 47
camios para todas as actuacins, destacadamente as promotoras, das

administracins; pero tamn sinalan as rutas dos axentes privados e entre
estes, en lugar destacado, os camios do autoesforzo, os das propias cooperativas e as sas asociacins.
Resta agora implementar os procedementos, medios e instrumentos
para a execucin do Plan. Intensifcar os labores da sa difusin, adoptando
para iso as medidas que se consideren pertinentes. E poer en marcha os
mecanismos de seguimento e avaliacin da eficacia e eficiencia na execucin e, eventualmente, de reprogramacin cando proceda.
O Plan Estratxico pretende ser til na mobilizacin de recursos, na
xeracin de sinerxas e na coordinacin de iniciativas e proxectos.
O Plan Estratxico require dunha ampla adhesin de axentes e da
implicacin colectiva dos cooperativistas en torno a un proxecto sentido
como propio. E require, de cara ao exterior, a proxeccin sistemtica e
eficaz dunha imaxe de futuro do cooperativismo.
Probablemente as poder ser unha pedra importante, para facer do
cooperativismo un instrumento capaz para a satisfaccin das necesidades
dos seus socios e til para o desenvolvemento do pas.
Introduccin 47
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 48
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 49

1.1- Anlise, seleccin e acompaamento da viabilidade empresarial.
1.2- Mellora da estratexia competitiva; calidade total, diferenciacin de produtos, e
eficiencia.
1.5- Reforzamento do investimento estratxico en tecnoloxa, formacin e
innovacin, e consolidacin da estructura empresarial interna.

3- rea de divulgacin, educacin, formacin e investigacin.
4- rea de emprego e desenvolvemento territorial.
5- rea de financiamento e xestin financeira.
8- rea de cooperativas que asocian traballo.
9- rea de cooperativas de servizos e transportes, vivendas e
consumo.
10- rea de cooperativas de servizos sociais e integracin social.
12-rea de monte e cooperativas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 50
rea de desenvolvemento empresarial.

OBXECTIVOS
LIAS
1.1- Anlise, seleccin e

acompaamento da
viabilidade empresarial.
1.1.a- Axudas para o acompaamento na creacin e consolidacin de

1.1.b- Promocin de Gabinetes de orientacin e desenvolvemento de
proxectos e titores especializados.
1.2- Mellora da estratexia

competitiva; Calidade total,
diferenciacin de produtos, e
eficiencia.

1.2.b- Desenvolvemento, divulgacin e implantacin da marca
cooperativa como distintivo de calidade.
1.3- Diversificacin e crecemento

da cifra de negocio.

1.3.b- Apoio na diversificacin da oferta de produtos e servizos
cooperativos.
1.4- Dimensin: fusins,

absorcins e
intercooperacin.
1.4.a- Axudas e incentivos pblicos de apoio aos procesos de

concentracin empresarial.
1.4.b- Promocin de asistencia tcnica especfica para os procesos de
integracin.
1.4.c- Apoio aos proxectos de cooperacin empresarial. Apoio a creacin
de redes de cooperacin entre as empresas cooperativas.
1.5- Reforzamento do
investimento estratxico en
tecnoloxa, formacin e
innovacin, e consolidacin
da estructura empresarial
interna.

1.5.c- Subvencins e investimentos para a incorporacin e a
diversificacin na utilizacin das novas tecnoloxas da informacin
e da comunicacin.
1.5.d- Apoio aos procesos de transformacin e industrializacin.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 51
Xustificacin da rea.
As cooperativas enfrntanse ao desafo da integracin e compatibilizacin de dous obxectivos: a rendibilidade autnoma e especfica da
empresa comn reunida, e ao servizo dos prevalentes obxectivos sociais e
societarios. Dificilmente poden acadarse os segundos sen, ao tempo, conseguir unhas estructuras empresariais slidas e asentadas nun mercado cada
vez mis competitivo.
A frmula cooperativa pode ser tan valida para as actividades
empresariais como calquera outra das mis usuais. Igualmente non hai
condicionantes a priori para realizar actividades de todo tipo, sexan cales
fosen os seus mercados. Xogan a favor das cooperativas os efectos positivos
da participacin que foron avaliados e recoecidos dende todos os puntos
de vista. Os paradigmas de motivacin, de relacins industriais e empresariais confirman, baixo determinadas condicins, terica e empiricamente,
tal afirmacin.
Ao respecto, anda dentro da sa variedade, as cooperativas galegas
actan cunha notable flexibilidade na sa capacidade de adaptacin s
circunstancias cambiantes dos mercados e axudan ao seu bo funcionamento, a sa estabilidade, regularidade e homoxeneidade. Por conseguinte
a presenza das cooperativas nos mercados xustifcase, ademais de pola sa
validez empresarial, pola sa utilidade.
As cooperativas deben procurar que a sa xestin sexa eficiente
para garantir a consecucin dos seus obxectivos sociais. O reto radica, por
tanto, en adaptar as tcnicas desenvolvidas para empresas convencionais a
organizacins caracterizadas por procesos e criterios de decisin distintos.
rea de desenvolvemento empresarial 51
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 52
1.1- Anlise, seleccin e acompaamento da viabilidade

empresarial.
Se na posta en marcha de calquera proxecto empresarial decisiva
a previsin e planificacin, nas cooperativas a anlise das condicins de
viabilidade anda mis importante: contribuir a minimizar os fracasos, a
diminur as taxas de mortalidade infantil, e a asentar dende o inicio
proxectos slidos. Diminuirn as os efectos negativos de perda de emprego
e capital para os socios de experiencias frustradas, mellorar a imaxe do
movemento cooperativo, e garantirase unha maior eficiencia no emprego
dos recursos pblicos investidos a travs das polticas de promocin.
Para conseguir isto non s se deben actuar sobre os proxectos
novos; tamn debe recibir unha atencin especial a constitucin de cooperativas procedentes da transformacin dunha empresa previamente existente, as como os procesos de fusin, absorcin, ou cooperacin empresarial entre cooperativas xa existentes.
Baixo este esprito, o estudo da viabilidade require dunha boa definicin inicial do proxecto. Avaliaranse as correctamente varios factores no
eido financeiro, tcnico e econmico: dende os recursos dispoibles e as
alternativas de financiamento, pasando polas opcins tecnolxicas e condicionantes do mercado, ata chegar previsin de vendas e custos para os
primeiros anos. Nalgns casos excepcionais (polas caractersticas da experiencia empresarial previa dos socios, ou por tratarse de asuntos mis
distantes da sa propia actividade produtiva individual), sera mesmo aconsellable complementar o proxecto asesor cun esforzo prolongado no tempo.
52
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 53
1.1.a- Axudas para o acompaamento n creacin e

consolidacin de empresas cooperativas.
LIAS
Axudas para o
Facilitando a posta en marcha de iniciativas empresariais de

economa social mediante asistencias tcnicas e anlises prospectivas,
rigorosas e formalizadas das condicins de viabilidade econmica e financeira.
Asemade posibilitando o asesoramento e acompaamento nas
distintas reas da xestin empresarial, particularmente para as empresas de
nova creacin, para cooperativas que provean de empresas en crise, para
afianzar a viabilidade econmica de novas incorporacins de socios, para
orientar na fase de legalizacin da entidade e para a elaboracin de plans
de empresa. Tamn naquelas iniciativas de carcter extraordinario que
afecten viabilidade da empresa ou implantacin de novas tecnoloxas
que contriban a unha mellora da sa competitividade.
acompaamento na creacin
e consolidacin de empresas
cooperativas.
Promocin de Gabinetes de
orientacin e
desenvolvemento de
proxectos e titores
especializados.
Outras lias de accin

directamente vinculadas co
obxectivo:
1.1.b- Promocin de Gabinetes de orientacin e

desenvolvemento de proxectos e titores especializados.
2.2.b, 4.1.c, 5.1.a, 5.1.b,

4.2.b, 9.C.5.b, 10.1.b, 11.4.a,
11.5.b
Avanzando na creacin dun sistema titorial de asesoramento e

acompaamento de proxectos, desde as etapas iniciais e baixo o prisma
cooperativo.
Para isto cmpre potenciar o desenvolvemento dunha bolsa de
tcnicos en cooperativismo e facilitar o intercambio de oferta e demanda
de profesionais e servizos.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 54
1.2- Mellora da estratexia competitiva: Calidade Total,

diferenciacin de produtos, e eficiencia.
O asentamento empresarial das cooperativas require dun esforzo
por aumentar e consolidar a presenza nos mercados dos produtos cooperativos.
A calidade, entendida como cero defectos nos inputs, procesos e
outputs, deixou de ser unha opcin estratxica para converterse nunha
esixencia do mercado. As empresas que non sigan unha estratexia de Calidade Total e non posan certificacins acreditativas tendern a perder os
seus mercados. As cooperativas, que xa teen comezado prometedores
procesos de control da calidade, non sern unha excepcin.
Adicionalmente, para os produtos de consumo final dbese aproveitar a marca cooperativa como un instrumento diferenciador. Pese a
estar inmersos nun sistema econmico que se rexe pola maximizacin do
beneficio econmico, a imaxe do consumidor sobre as organizacins con
obxectivos sociais supera con creces aos das empresas convencionais. As
cooperativas deben cumprir as un papel importante na trazabilidade dos
produtos e na implantacin de prcticas medioambientais.
A situacin distinta para bens intermedios ou producins de bens
finais para grandes empresas, onde non adoita existir esta opcin: as
esixencias teen mis que ver coa Calidade Total e a reducin constante
dos custos. S a posibilidade de incrementar a carteira de clientes e a diversificacin podera facilitar a diferenciacin dos seus produtos.
As mesmo resulta necesario desenvolver iniciativas de mrketing e
divulgacin dos produtos e marcas cooperativas.
54
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 55

LIAS
necesaria a continuidade no esforzo por implementar polticas de

calidade nas cooperativas, con actuacins de diagnose, implantacin e
seguimento de tcnicas globais de xestin da calidade e de mellora da
produtividade, de xeito que se potencien os procesos conducentes obtencin das correspondentes certificacins. Asemade, procede avanzar no
deseo de sistemas e certificacins de calidade e no desenvolvemento de
ferramentas de autoavaliacin da calidade.
Cmpren, por tanto, lias especficas de apoio s cooperativas para
a aplicacin de polticas de calidade, includa a informacin sobre normas
aplicables. Estas deben enfatizar, en particular, a promocin do compromiso
e do protagonismo das cooperativas na identificacin da trazabilidade dos
produtos, na garanta de seguridade alimentaria, as como na implementacin de prcticas medioambientais sustentables.
Promocin das polticas de

calidade.
Desenvolvemento,
divulgacin e implantacin
da marca cooperativa
como distintivo de calidade.

obxectivo:
3.2.a,6.3.g, 7.3.a, 7.3.b,
9.A.2.a, 11.6.a, 11.6.b
1.2.b- Desenvolvemento, divulgacin e implantacin da

marca cooperativa como distintivo de calidade.
Deseando e desenvolvendo plans de mrketing cooperativo,
ligados ao concepto de Marca Cooperativa.
Incidindo na calidade nos produtos e/ou servizos. Diferenciando en
particular os produtos alimentarios cooperativos de xeito que se proxecte a
sa sustentabilidade, a sa trazabilidade, o seu grao de control, e a sa
seguridade.
Incidindo na calidade social, dando a coecer sociedade, a
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 56
travs de campaas de comunicacin, as actividades que, en relacin coa

responsabilidade social, desenvolven as cooperativas.
Tamn habera que estudar as potencialidades da utilizacin do
dominio .coop.

Unha parte importante das cooperativas galegas estn radicadas en
sectores tecnoloxicamente maduros e de demanda dbil. Bastantes cooperativas actan en mercados reducidos, se ben notable a presenza de
destacadas experiencias exportadoras, e moitas delas sofren unha forte
dependencia duns poucos clientes cun gran poder de negociacin. Isto
restrinxe as posibilidades de crecemento das cooperativas e provoca unha
constante presin para reducir custos, o que reduce as alternativas estratxicas. Por tanto, cmpre enfrontarse a dous retos:
A identificacin das oportunidades de negocio en sectores ou
nichos de mercado distintos aos actuais nos que a taxa de crecemento do
mercado sexa superior. As novas actividades deben reflectir sinerxas
produtivas coas que actualmente se realicen. Buscarase as reducir a
dependencia dos clientes actuais e/ou obter economas de escala para
reducir os custos unitarios.
E o afondamento no mercado cos produtos actuais na procura de
novos clientes. importante aumentar o nmero de marcas ofrecidas,
chegar a novas reas xeogrficas ou ofrecer produtos complementarios e
substitutivos.
56
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 57

LIAS
Promovendo programas especficos de actuacin para o desenvolvemento cooperativo naqueles eidos e actividades en que, dadas as sas
caractersticas, dada a natureza concreta das cooperativas e o tipo de
socios mis habitual, as cooperativas poden ter vantaxes comparativas e
achegar un valor engadido economico-social singular.
En consecuencia, definicin e singularizacin dos apoios no marco
dos devanditos programas.
1.3.b- Apoio na diversificacin da oferta de produtos e

Elaboracin de programas
sectoriais.
Apoio na diversificacin da
oferta de produtos e
Fomento da
comercializacin.

Prestando especial atencin a aqueles novos produtos e servizos

que incorporen mis valor engadido, na medida en que complementen e
integren a oferta cooperativa existente.
Tamn, no camio da afirmacin nos mercados dunha marca cooperativa asentada, promovendo aquelas actividades de diversificacin que impliquen un avance na diferenciacin e singularizacin dos produtos e servizos.
obxectivo:
7.4.a, 7.4.c, 9.A.4.a,
9.C.2.a,9.C.3.b, 12.2.a,
12.2.b

Potenciando e incrementando a presenza nos mercados con marcas
propias, de xeito que se avance na consecucin de maior autonoma de
actuacin. De xeito que se facilite o deseo e confeccin de catlogos e
outros elementos de comunicacin comercial.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 58
Realizando estudos de prospectiva e elaborando estratexias comerciais, mesmo con plans sectoriais de comercializacin, que poidan posibilitar, mediante a organizacin e asistencia a feiras e foros de encontro
comerciais, a apertura a novos mercados, mesmo no mbito internacional.
Apoiando a creacin de estruturas organizativas favorecedoras e, en
particular, os proxectos de integracin e intercooperacin na materia que
posibiliten a venda dos produtos propios.

As cooperativas conforman un tecido empresarial no que coexisten
un reducido nmero de grandes e medianas empresas cun importante
nmero de pequenas e microempresas. O tamao empresarial condiciona a
forma e as circunstancias de insercin no mercado. Por isto necesario que
o cooperativismo mellore a dimensin econmica e social das cooperativas
para dispoer de maior viabilidade no actual contorno.
Dbese avanzar na cooperacin ou integracin dos proxectos
cooperativos na busca de maior dimensin. Este crecemento debe axudar a
mellorar o poder de negociacin ante provedores e clientes, pero sobre todo
debe axudar a producir a escala mnima eficiente para garantir que cada
cooperativa sexa capaz de producir un volume de produtos ou servizos suficientes como para minimizar o seu custo unitario (va distribucin de
custos fixos e efectos de aprendizaxe).
58
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 59
1.4.a- Axudas e incentivos pblicos de apoio aos procesos

de concentracin empresarial.
LIAS
Axudas e incentivos
Establecendo lias especficas que respalden, favorezan e discriminen positivamente os proxectos daquelas cooperativas inmersas en
Cmpre, neste sentido, extremar o rigor na concesin das axudas,
de xeito que se atenda viabilidade e eficiencia dos proxectos resultantes.
pblicos de apoio aos

procesos de concentracin
empresarial.
Promocin de asistencia
tcnica especfica para os
1.4.b- Promocin de asistencia tcnica especfica para os

Apoio aos proxectos de

cooperacin empresarial.
Apoio a creacin de redes
Os procesos de integracin presentan, en maior ou menor medida,

certa complexidade, derivada da amplitude de variables que se deben
considerar e da variedade de aspectos para concertar. Son ademais
procesos que requiren dunha conducin pactada, dunha informacin
completa e adecuada e duns ritmos acados, nun escenario de confianza e
dilogo. Por conseguinte, o asesoramento e acompaamento semella particularmente necesario para a sa boa culminacin.
de cooperacin entre as

obxectivo:
6.3.b, 7.1.a, 7.1.b, 8.4.b,
9.A.1.a, 9.A.1.b, 9.B.2.e,
9.C.3.a, 11.7.a
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 60
1.4.c- Apoio aos proxectos de cooperacin empresarial. Apoio a creacin de

redes de cooperacin entre as empresas cooperativas.
Permitirase a incorporacin das vantaxes das organizacins con
maior escala, a travs da promocin de actividades conxuntas en producin, distribucin e comercializacin, tecnoloxa e innovacin, investimentos, servizos, financiamento, xestin, ou calquera outra que posibilite
novos mbitos de actividade que fortalezan a posicin competitiva
mediante a mellora da dimensin empresarial.
Utilizarase para isto diversidade de frmulas: prioritariamente,
mediante o fortalecemento das cooperativas de segundo grao constitudas
e a promocin de novas de segundo ou ulterior grao; mediante a creacin
de centrais de compra e venda; ou establecendo frmulas de negociacin
conxunta con provedores.
Tamn debe explorarse e fomentar a posibilidade de asinar acordos
de colaboracin con outro tipo de sociedades publicas e privadas; de xeito
que se promovan redes de cooperacin empresarial; creando sociedades
independentes, etc...
Prestarase especial atencin s relacins entre as distintas clases de
cooperativas: potenciando a organizacin de xornadas e foros de encontro
entre elas; e, entre outros, promovendo mecanismos de colaboracin entre
o cooperativismo de producin ou comercializacin e o de consumo. Tamn
entre o sector de cooperativas de vivendas, con outras clases de cooperativas, ou entre cooperativas de consumo e as cooperativas agrarias, ou, por
ltimo, entre cooperativas de servizos sociais que desemboquen na prestacin de servizos de xeito mancomunado.
60
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 61
1.5- Reforzamento do investimento estratxico en tecnoloxa,

formacin e innovacin, e consolidacin da estrutura empresarial
interna.
Reforzar a estrutura empresarial interna das cooperativas implica
unha aposta pola mellora das sas dotacins de equipamento, polo incremento dos seus activos e pola consolidacin de equipos de xestin
eficientes. Tamn por acometer mis proxectos de transformacin.
O cambio tecnolxico e a globalizacin dos mercados introduce
novos retos para calquera empresa: non s as mquinas e os coecementos
fican obsoletos con maior rapidez, senn que se incrementa a intensidade
da rivalidade empresarial ao introducrense nos mercados empresas doutros
pases. problemtica que calquera empresa confronta neste eido, as
cooperativas deben engadirlle un reto adicional: est en xogo a consecucin de marxes de manobra para que as cooperativas poidan acadar niveis
de eficiencia na utilizacin dinmica de factores, de maneira que poidan
satisfacer as necesidades dos seus socios dentro de parmetros de competitividade. A alternativa non pode ser outra ca a do investimento en tres
reas:
Na rea da tecnoloxa: non s se debe garantir o acceso das cooperativas tecnoloxa estndar do sector (maquinaria e sistemas de informacin), senn que se debe potenciar a incorporacin de novas tecnoloxas.
Dbese promover a implicacin das cooperativas en mis proxectos de
transformacin.
Na rea da formacin, actuando sobre dous eixes: as necesidades
de cualificacin dos directivos e mandos intermedios para xestionaren a
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 62
empresa e dirixiren persoas, por unha banda, e as necesidades dos traballadores verbo das tarefas especficas que realicen e sobre as que precisen
formacin para incrementar a sa produtividade. Sen esquecer as necesidades especficas de formacin en materia cooperativa.
Na rea da innovacin: aln do esforzo en incorporar as tecnoloxas
estndar ou novidosas empresa, mester facer un esforzo de innovacin
mesmo anda que non se dispoa dun departamento explcito de pescuda e
desenvolvemento.

LIAS
Elaboracin de plans
tecnolxicos.
Apoio ao investimento da
empresa cooperativa.
Subvencins e investimentos
para a incorporacin e a
Promoverase a identificacin e deseo de accins, programas e

proxectos nesta materia.
Tamn se facilitar a prospectiva e a elaboracin de recomendacins en materia de asistencia tcnica e de asesoramento para a execucin;
orientando, en particular, na prestacin de servizos informticos a travs da
sa difusin e informacin.
diversificacin na utilizacin
das novas tecnoloxas da
informacin e da comunicacin.
Apoio aos procesos de
transformacin e
industrializacin.
Subvencins ao emprego de
persoal cualificado.
62
En particular aqueles investimentos que contriban sa creacin,

ou consolidacin e mellora da sa competitividade.
Incentivando, entre outros, a incorporacin de maquinaria, equipamentos, infraestruturas e, en xeral, os investimentos en activo fixo. Tamn
atendendo s especficas necesidades neste mbito das empresas de
servizos. E, as mesmo, prestando atencin aos investimentos necesarios
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 63
para a avaliacin e adecuacin da empresa normativa sobre proteccin de

riscos laborais e realizacin de servizos medioambientais e actuacins
concretas de proteccin do medio ambiente.

obxectivo:
1.5.c- Subvencins a investimentos para a incorporacin

e a diversificacin na utilizacin das novas tecnoloxas da
informacin e da comunicacin.
3.1.b, 3.1.c, 3.4.a, 3.4.b,

3.4.d, 5.2.a, 5.3.a, 5.3.b,
7.4.a, 9.A.4.b, 9.C.4.a,
11.4.b
Reforzaranse as polticas concretas de fomento para a dotacin de

equipamento para o procesamento da informacin, comunicacins e aplicacins informticas.
Fomentarase tamn, entre outros, o comercio electrnico, de xeito
que se promova o deseo e implantacin de accins e, en particular,
mediante a creacin de redes que engloben o maior nmero de cooperativas posible.
1.5.d- Apoio aos procesos de transformacin e industrializacin.

Promoveranse iniciativas que transformen as materias primas ou os
produtos intermedios de orixe cooperativa en bens mis elaborados, para
captar un valor engadido superior para as cooperativas e os seus socios.
Prestarase especial atencin, en particular, a aqueles procesos
encamiados a completaren os ciclos produtivos e posibilitaren a oferta
cooperativa directa de bens finais de consumo nos mercados.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 64

Incentivarase a incorporacin s cooperativas de persoal cualificado, de acordo coas sas necesidades tcnicas e de xestin.
Particularmente potenciando a profesionalizacin das tarefas
tcnicas da entidade, e a contratacin de xerentes e directivos. Tamn se
potenciar, de ser o caso, a utilizacin de xerencias ou asesoras compartidas e, en xeral, os acordos de cooperacin e os proxectos comns en
materia de xestin interna.
64
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 65

2.1- Anlise, seleccin e tutela das condicins de viabilidade societaria.
2.2- Reforzamento dos valores cooperativos a travs da promocin de prcticas de
desenvolvemento da responsabilidade social.
2.3- Desenvolvemento de instrumentos que permitan artillar participacin e
eficiencia empresarial.
2.4- Deseo e aplicacin de sistemas que permitan concretar a aplicacin prtica de
principios e valores.

consumo.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 66
rea de desenvolvemento societario.

OBXECTIVOS
LIAS
2.1- Anlise, seleccin e tutela

das condicins de viabilidade
societaria.
2.1.a- Desenvolvemento do Balance Social e outras ferramentas globais de

xestin social.
2.2- Reforzamento dos valores

cooperativos a travs da
promocin de prcticas de
desenvolvemento da
responsabilidade social.
2.2.a- Creacin dunha comisin de traballo para o desenvolvemento

societario dentro do Consello Galego de Cooperativas.
2.2.b- Promocin de axudas para a titora e acompaamento especfico
para garantir a viabilidade societaria.
2.3- Desenvolvemento de
instrumentos que permitan
artillar participacin e
eficiencia empresarial.
2.3.a- Desenvolvemento e divulgacin de modelos e prcticas de

referencia en materias de organizacin interna e participacin.
2.3.b- Posta en prctica de sistemas que contemplen a diversidade social e
de intereses integrados na cooperativa.
2.4- Deseo e aplicacin de

sistemas que permitan
concretar a aplicacin prtica
de principios e valores.

2.4.b- Promocin do papel da xente nova nas cooperativas.
comunidade na que se insiren.
2.4.d- Fomento da incorporacin de novos socios en cooperativas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 67
Os principios e valores que definen ao movemento cooperativo son
en si mesmos un valor engadido para socios e clientes. a travs dos seus
principios e valores como as cooperativas exercen a sa responsabilidade
social. O funcionamento cooperativo favorece unha maior participacin,
unha maior implicacin, a existencia de procesos formativos e informativos
e, en definitiva, procura a achega de todas as capacidades das persoas
socias ao ben comn. Son polo tanto principios de eficiencia empresarial e
de mellora continua e, ao tempo, achegan valor social.
As mesmo as cooperativas fan unha importante contribucin ao
mantemento do benestar e cohesin social.
Cmpre, xa que logo, desenvolver e perfeccionar os mecanismos de
desenvolvemento societario de que a frmula cooperativa dispn. Redundar nunha maior satisfaccin e compromiso dos socios, nun maior arraigo
da frmula e en mis eficiencia no cumprimento da responsabilidade social
do cooperativismo.
rea de desenvolvemento societario 67
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 68
2.1- Reforzamento dos valores cooperativos a travs da promocin

de prcticas de desenvolvemento da responsabilidade social.
Os principios e valores que distinguen ao cooperativismo deben
traducirse en prcticas que afirmen a xenuna responsabilidade social das
cooperativas. as como se fan importantes contribucins ao mantemento
do benestar e cohesin social e se acada un maior compromiso e satisfaccin de socios e un maior arraigo da frmula.
Os procedementos e ferramentas que miden o grao de cumprimento
das cooperativas en relacin coa sa responsabilidade social, particularmente
o Balance Social, son insuficientemente empregados. Cmpre desenvolvelos
e dar a coecer sociedade a sa utilizacin. A imaxe de marca cooperativa
e as propias prcticas internas nas cooperativas veranse beneficiadas.
LIAS
Desenvolvemento do
Balance Social e outras
2.1.a- Desenvolvemento do Balance Social e outras

ferramentas globais de xestin social.
ferramentas globais de
xestin social.

obxectivo:
1.2.b, 7.2.b, 8.1.a, 8.1.b,
9.B.4.a, 9.B.4.b, 9.C.1.d
68
Estas ferramentas permitirn poer en valor a aplicacin prctica

de principios e valores. O seu desenvolvemento, divulgacin e implantacin
progresiva permitir analizar o grao de cumprimento das cooperativas en
relacin coa sa responsabilidade social e avaliar o grao de integracin dos
principios e valores cooperativos na xestin diaria.
Servirn para facilitar informacin a reitores, xerencias e socios para
a toma de decisins no mbito sociolaboral, no do desenvolvemento societario, e no da sustentabilidade das actividades da cooperativa en relacin co
seu contorno social e medioambiental. Promover, por tanto, o desenvolve-
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 69
mento de novas estratexias e accins que reforcen a dimensin social da

cooperativa (entre outras, polticas de recursos humanos, de integracin de
colectivos desfavorecidos, de integracin de variables medioambientais, etc.).
Debe perseguirse a sa concrecin prctica en instrumentos
sinxelos, baseados en modelos de indicadores que permitan a sa implantacin e uso nas cooperativas, de tal xeito que se fomente a sa autonoma.
De maneira que a sa implementacin e utilizacin paulatina e progresiva,
poida sentar as bases dunha certificacin de calidade social cooperativa.
2.2- Anlise, seleccin e tutela das condicins de viabilidade

societaria.
A cooperativa ante todo unha sociedade de persoas e, polo tanto,
no inicio e no desenvolvemento dun proxecto empresarial cooperativo,
deben considerarse as condicins de viabilidade do grupo e da organizacin
cooperativa como tal. hora de estudar a viabilidade empresarial do
proxecto, dbese ter en conta a sa viabilidade societaria.
O grupo debe buscar, en canto a obxectivos, intereses e compromisos a maior sinerxa posible. preciso levar a cabo procesos de seleccin,
aprendizaxe e adaptacin dos socios e socias, que contriba ao correcto
funcionamento do grupo de xeito permanente, pois est inmerso nun
continuo proceso de cambio.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 70
LIAS
Creacin dunha comisin de
2.2.a- Creacin dunha comisin de traballo para o

desenvolvemento societario dentro do Consello Galego de
Cooperativas.
traballo para o
desenvolvemento societario
dentro do Consello Galego
de Cooperativas.
Promocin de axudas para
a titora e acompaamento
especfico para garantir a

obxectivo:
Impulsar un corpo de coecementos e ferramentas prcticas relacionadas co desenvolvemento societario, tendo en conta a prctica inexistencia
de materiais especficos. Servir para dinamizar a conexin entre formacininvestigacin e realidade cooperativa en todo o que ten que ver con desenvolvemento societario. As como para divulgar entre as cooperativas o Balance
Social e os modelos de boas prcticas e os cdigos de conduta mis acados.
Velar pola promocin e divulgacin institucional das boas prcticas das cooperativas cara sociedade.
2.2.b- Promocin de axudas para a titora e

acompaamento especfico para garantir a viabilidade
societaria.
1,1,b, 4.1.c, 5.1.a, 5.1.b,

4.2.b, 9.C.5.b, 10.1.b, 11.4.a,
11.5.b
70
Tanto no inicio como no desenvolvemento da cooperativa e prestar

especial atencin inclusin nos plans de empresa dos proxectos de viabilidade na rea organizativa e societaria.
A promocin de medidas de titora e acompaamento para reforzar
a viabilidade empresarial proposta na rea correspondente (REA 1) inseparable e, por tanto, debe ampliarse coa posta en marcha de asistencias
tcnicas especializadas no eido da viabilidade societaria.
Por conseguinte, a posta en marcha de gabinetes de orientacin e
desenvolvemento de proxectos, a creacin dunha estrutura titorial especia-
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 71
lizada de asesoramento e acompaamento de proxectos, e os mecanismos

de intercambio de oferta e demanda de profesionais e servizos e de experiencias e de transferencia de coecementos, al formulados, deben incorporar persoal especializado en materia societaria.
Atenderase, especialmente, aos novos proxectos e s cooperativas
que provean de empresas en crise, as como a aqueles momentos de especial transcendencia societaria (incorporacin de novos socios, perfeccionando os mecanismos para a sa seleccin, redimensionamento, integracins, fusins, etc.).
2.3- Desenvolvemento de instrumentos que permitan artellar

participacin e eficiencia empresarial.
Con seguridade, un dos tpicos mis estendidos sobre as cooperativas o da contradicin entre participacin e eficiencia empresarial. Anda
resulta frecuente que se minusvalore a empresa cooperativa como ineficiente ou non rigorosa dende o punto de vista da xestin empresarial e non
obstante un feito que a participacin na xestin, a implicacin de traballadores e socios, sinnimo de eficiencia, calidade e mellora continua.
Son necesarios modelos e prcticas de referencia para que as
cooperativas poidan aproveitar todas as potencialidades de ser estruturas
organizativas flexibles e de participacin.
As cooperativas deben avanzar na utilizacin de sistemas que
permitan ofrecer solucins diversas variedade social e de intereses que
integran, ao tempo que afianzan o compromiso e a exclusividade dos seus
socios nas sas relacins con elas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 72
LIAS
Desenvolvemento e
2.3.a- Desenvolvemento e divulgacin de modelos e

prcticas de referencia en materias de organizacin interna e
participacin.
divulgacin de modelos e
prcticas de referencia en
materias de organizacin
interna e participacin.
Posta en prctica de
sistemas que contemplen a
diversidade social e de
intereses integrados na
cooperativa.

obxectivo:
3.4.a, 6.3.d, 7.2.b, 8.1.a,
8.3.c, 9.B.4.a, 9.B.4.b,
10.2.a, 12.1.a
En estreita conexin co desenvolvemento do Balance Social e

doutras ferramentas, e para que as cooperativas poidan aproveitar todas
as potencialidades de seren estruturas organizativas flexibles e de participacin, debe promoverse a posta en marcha de sistemas que potencien
a organizacin interna. Entre outras medidas, pode ser de interese a
posta en marcha de sistemas de mellora continua como os crculos de
calidade, etc.
Neste terreo, cmpre tamn promover a identificacin e formulacin de cdigos de conduta e acordos de boas prcticas: desenvolvendo
modelos en materia de participacin dos socios e traballadores, e avanzando e mellorando na delimitacin de competencias e xerarquas na toma
de decisins entre os distintos rganos, cargos sociais e equipos tcnicos
(asemblea, consello reitor, xerencia e tcnicos).
Asemade debe fomentarse o coecemento doutras experiencias na
implantacin do modelo participativo, de xeito que se facilite o intercambio
de informacin e as visitas con outras cooperativas.
2.3.b- Posta en prctica de sistemas que contemplen a

diversidade social e de intereses integrados na cooperativa.
Na sa organizacin interna a estrutura e sistemas da cooperativa
deben permitir incentivar suficientemente e ofrecer solucins diversas e
72
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 73
adecuadas variedade social e de intereses que integran. Ao mesmo tempo

deben afianzar o compromiso e a exclusividade dos seus socios nas sas
relacins con elas.
A busca e implantacin de novos modelos nestes eidos debe
complementarse coa promocin e o apoio para unha maior utilizacin das
figuras recoecidas pola lexislacin: socios excedentes, a proba, colaboradores, etc.
2.4- Deseo e aplicacin de sistemas que permitan concretar a

aplicacin prctica de principios e valores.
A aplicacin prctica dos principios e valores cooperativos, nas sas
distintas vertentes, permitir desenvolver todas as capacidades destas
sociedades. Entre outros aspectos de incidencia social que se deben potenciar destacan:
O papel que as cooperativas estn a xogar como instrumento eficaz
para facilitar a incorporacin de mulleres ao mundo do traballo e como
camio para facer efectivo os seus proxectos e potencialidades.
O seu rol fundamental no mantemento de postos de traballo e na
supervivencia de empresas en crise ou en reconversin, as como na creacin de postos de traballo por colectivos que proveen deste tipo de
empresas. Unha problemtica singular que require de procesos de acompaamento e medidas especficas.
O seu labor no impulso de boas prcticas de xestin medioambiental e consumo responsable, que pode ser anda mis destacado do que
xa teen. As, no exercicio de actividades respectuosas co medioambiente,
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 74
LIAS
Promocin do papel da
muller nas cooperativas.
Promocin do papel da
xente nova nas
cooperativas.
Promocin das boas
prcticas cooperativas con
na sa certificacin como tales, nos procesos de producin e consumo

responsable, ecolxico e de calidade, etc.
A sa importancia no desenvolvemento de medidas tendentes
conciliacin da vida laboral e familiar, de tal xeito que os socios e socias
poidan compatibilizar as sas responsabilidades nestes dous mbitos.
Por ltimo cmpre fomentar o crecemento das cooperativas, de tal
xeito que se incremente o nmero de persoas que son partcipes e gozan
das condicins diferenciais que aquelas ofrecen, o que significa tanto
estender a figura do socio ou socia a aquelas persoas que estn presentes
na cooperativa nunha condicin distinta, como fomentar a integracin
cooperativa de persoas alleas.
proxeccin na comunidade
na que se insiren.
Fomento da incorporacin
de novos socios en
cooperativas.

obxectivo:
3.1.b, 4.1.b, 4.3.a, 4.3.b,
4.4.a, 4.4.b, 7.1.c, 8.1.b,
8.2.a, 9.A.3.a, 9.A.3.b,
9.A.4.a
74
Fomentando as actitudes favorables para a non discriminacin por

sexo a travs de medidas como procesos formativos, guas de boas prcticas, intercambio de experiencias, etc.
Incentivando a incorporacin de mulleres s cooperativas con
apoios econmicos e doutros tipos de xeito que faciliten a flexibilizacin de
horarios, de estruturas organizativas, etc. Con medidas tendentes conciliacin da vida laboral e familiar, de tal maneira que os socios e socias
poidan compatibilizar as sas responsabilidades nestes dous mbitos:
servizos de atencin infancia (escolas infants, coidado a domicilio, etc.),
servizos de axuda a domicilio, etc.
Incentivando que as mulleres tean representacin adecuada nos
consellos reitores e rganos de goberno. E potenciando as relacins de
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 75
intercooperacin en aspectos relacionados coa equiparacin plena da

muller nas cooperativas.
2.4.b- Promocin do papel da xente nova nas cooperativas.

De xeito que se garanta a renovacin e continuidade do proxecto
cooperativo, fomentando a incorporacin plena da xente nova s cooperativas en tdolos mbitos, mesmo nos decisorios e de responsabilidade.
Compre a posta en marcha de incentivos econmicos e doutras
medidas que promovan actitudes favorables e potencien este papel. Entre
outras, a promocin de prcticas profesionais e estadas, a flexibilizacin de
horarios que permitan compatibilizar traballo e estudos, a adaptacin das
estructuras organizativas, a difusin de guas de boas prcticas, o desenvolvemento de programas formativos especficos e as relacins de intercooperacin e intercambio de experiencias, etc.

comunidade na que se insiren.
Facilitarase a realizacin de actividades das cooperativas en materias relacionadas, entre outras, coa xestin medioambiental, as actividades
culturais, as obras sociais, etc de interese para o contorno.
Asemade potenciaranse e incentivaranse as relacins de intercooperacin nestes aspectos.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 76
2.4.d- Fomento da incorporacin de novos socios en cooperativas.

Como un importante instrumento para ampliar o impacto
do cooperativismo no desenvolvemento econmico e social e, ao
tempo, garantir o seu crecemento e permitir melloras na sa
dimensin que afiancen a sa posicin nos mercados.
Dbese incentivar o crecemento en socios mediante axudas
incorporacin, promovendo as iniciativas que permitan tanto
minimizar os custos para a cooperativa receptora como estimular a
integracin do novo socio.
76
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 77

3- rea de divulgacin, educacin, formacin e

investigacin.
3.1- Especializacin, coordinacin e continuidade na formacin.
3.3- Promocin e potenciacin da formacin cooperativa en todos os niveis dos
sistemas educativo e formativo.
3.4- Impulso da investigacin en materia cooperativa e fomento da transferencia de
coecementos no seo da cooperativa e a travs das relacins de
intercooperacin.

consumo.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 78
rea de divulgacin, educacin, formacin e investigacin.

OBXECTIVOS
LIAS
3.1- Especializacin, coordinacin

e continuidade na formacin.
3.1.a- Creacin dunha unidade tcnica en materia de formacin.

3.1.b- Desenvolvemento de programas formativos especializados en
funcin dos destinatarios.
3.1.c- Elaboracin de programas formativos con contidos especializados.
3.1.d- Fomento da realizacin de prcticas formativas en cooperativas.
3.1.e- Reforzamento dos procesos formativos con medidas incentivadoras
e de priorizacin.
cooperativas.
3.1.g- Promocin do deseo de materiais didcticos especficos de apoio
aos programas formativos e de capacitacin.
3.2- Divulgacin da frmula

empresarial cooperativa.

3.2.b- Incremento da presenza do cooperativismo na rede a travs do uso
das novas tecnoloxas.
3.2.c- Elaboracin de materiais como soporte e ferramenta das actuacins
de difusin.
3.2.d- Fomento de xornadas, seminarios, certames e actividades de
difusin e proxeccin do cooperativismo.
3.3- Promocin e potenciacin da

formacin cooperativa en
todos os niveis dos sistemas
educativo e formativo.
3.3.a- Promocin da informacin e formacin sobre o cooperativismo en

tdolos niveis do sistema educativo.
profesional ocupacional e continua.
3.4- Impulso da investigacin en

materia cooperativa e
fomento da transferencia de
coecementos no seo da
cooperativa e a travs das
relacins de intercooperacin.

cooperativismo galego.
3.4.d- Fomento da transferencia de tecnoloxas e das boas prcticas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 79
No campo socioeconmico actual a formacin e investigacin
forman un slido piar no que debe asentarse calquera proxecto que persiga
o xito empresarial. No caso do cooperativismo, e tendo en conta que o seu
elemento nuclear a persoa e a sa participacin activa no proxecto
cooperativo, estes elementos convrtense en imprescindibles para acadar
os obxectivos proxectados.
Actualmente, as cooperativas realizan un significado labor no
mbito da formacin e capacitacin profesional e empresarial, ao convertrense en autnticas escolas de traballadores e de empresarios, que
complementan eficientemente os coecementos e habilidades adquiridos
no sistema educativo e formativo xeral.
A formacin un valor e un requisito imprescindible do bo funcionamento da cooperativa e debe ser integral: empresarial, laboral e societaria. Tan necesaria no momento previo, para a informacin e seleccin
do socio, coma durante a sa permanencia na cooperativa, para unha
correcta participacin e asuncin de responsabilidades.
Por outra parte, a frmula cooperativa non deixa de ser unha gran
descoecida en termos absolutos, polo que resulta necesario desear
medidas concretas orientadas difusin e divulgacin a todos os niveis dos
seus principios, valores e potencialidades, para poelos en valor na sociedade galega.
Por iso tamn resulta necesario facela presente en todos os niveis
educativos e formativos. A educacin en materia cooperativa da sociedade
galega en xeral un elemento clave para o desenvolvemento do coopera-
rea de divulgacin, educacin, formacin e investigacin 79
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 80
tivismo e contribe a dotar de instrumentos de autoemprego e colaboracin empresarial a todas as persoas que estn chamadas a formar parte da
poboacin ocupada.
Finalmente, a investigacin en materia cooperativa favorece o
aumento da competitividade no mercado, o que posibilita a transferencia
de tecnoloxa e de boas prcticas entre cooperativas e, en definitiva,
facendo que o desenvolvemento do modelo cooperativo se realice de
acordo coas tendencias dun contorno econmico e empresarial no que a
investigacin e a innovacin son elementos indispensables para poder
competir.
80
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 81
3.1- Especializacin, coordinacin e continuidade na formacin.

As especiais caractersticas da empresa cooperativa confrenlle
formacin interna un papel fundamental no desenvolvemento dos
proxectos e actividades cooperativas. Cmpre impulsar a formacin cooperativa especfica dirixida aos promotores, aos socios, aos traballadores, aos
directivos e aos administradores das cooperativas, e adaptala s peculiares
necesidades de cada caso, o que permitir unha maior consolidacin das
sociedades.
necesario coordinar e optimizar as actividades formativas xa existentes para a capacitacin de socios e cadros xerenciais nas cooperativas,
xunto cos apoios contratacin de xerencias e tcnicos e s medidas establecidas para o acompaamento de novos proxectos empresariais cooperativos. Dbense buscar frmulas que faciliten a capacitacin dos consellos
reitores para exercer as sas funcins de goberno e xestin cooperativa, as
como a incorporacin efectiva de cadros xerencias internos ou externos.
As mesmo, a normativa vixente adxudcalle un papel moi relevante
formacin mediante a creacin de fondos especficos procedentes dos
beneficios das cooperativas e destinados formacin e promocin cooperativa. necesario optimizar a xestin destes fondos, de tal xeito que se
acade a maior eficiencia nos investimentos levados a cabo nas persoas que
integran a organizacin.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 82
LIAS
Creacin dunha unidade
tcnica en materia de
formacin.
Desenvolvemento de
programas formativos
especializados en funcin
dos destinatarios.
Elaboracin de programas
formativos con contidos
especializados.
Fomento da realizacin de
prcticas formativas en
cooperativas.
Reforzamento dos procesos
formativos con medidas
incentivadoras e de
priorizacin.
Optimizacin do uso dos
Fondos de formacin e
promocin das cooperativas.
Promocin do deseo de
materiais didcticos
especficos de apoio aos
programas formativos e de
capacitacin.
82
3.1.a- Creacin dunha unidade tcnica en materia de

formacin.
Dependendo do Consello Galego de Cooperativas e do propio sector,
encargarase de coordinar e impulsar actividades de formacin e capacitacin de socios, consellos reitores, equipos directivos, traballadores, promotores, persoal da administracin, responsables de xestin, axentes de
emprego, axentes de promocin de actividades socioeconmicas ou outras
figuras semellantes, as como doutros colectivos vinculados coa cooperativa.
As mesmo, analizar a viabilidade da creacin dun ente especfico
formativo en materia de cooperativismo, e integrar e avanzar as
propostas formativas derivadas deste plan.
3.1.b- Desenvolvemento de programas formativos

especializados en funcin dos destinatarios.
Dirixidos, entre outros, a: socios, consellos reitores, equipos directivos, traballadores, promotores, persoal da administracin, responsables de
xestin, axentes de emprego, axentes de promocin de actividades socioeconmicas ou outras figuras semellantes, as como a outros colectivos
vinculados coa cooperativa.
Ademais, poeranse en marcha accins formativas dirixidas a
colectivos especiais. En particular dirixidos a mulleres, xente nova, maiores
de 45 anos e parados de longa duracin, as como a outros colectivos con
dificultades de insercin no mercado laboral.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 83
3.1.c- Elaboracin de programas formativos con contidos

especializados.

A formacin atender as especificidades de cada clase e do

conxunto do cooperativismo, e dar resposta s necesidades concretas das
diferentes actividades.
Considrase necesario levar a cabo, entre outros contidos formativos, os de capacitacin dos consellos reitores e equipos directivos, para a
mellora das sas funcins de goberno e xestin cooperativa. Asemesmo a
formacin e especializacin en habilidades directivas, formacin para o
autoemprego cooperativo, comercializacin, fusins e absorcins, intercooperacin, integracin e, en xeral, para a elaboracin dos plans de empresa.
Igoalmente formacin especfica en desenvolvemento societario, sobre
dereitos e deberes e a formacin de xestores de innovacin cooperativa.
Entre outros, atenderase ao cooperativismo de consumo e a formacin de tcnicos dirixidos cara ao cooperativismo de consumo. Tamn se
contemplar a formacin especfica do protocolo de actuacin entre os
propietarios forestais individuais, formacin prctica vinculada a proxectos
en actividades alternativas de explotacin de produtos non madeireiros, en
novas tecnoloxas.
Celebraranse xornadas e seminarios tcnicos especializados e
porase en marcha un programa de intercambios de experiencias, preferentemente para consellos reitores e equipos directivos de empresas cooperativas xa consolidadas, en contornos nacionais e internacionais.
obxectivo:
8.3.a, 9.C.1.c, 9.C.5.a,
10.1.a, 11.2.a, 11.2.b, 12.1.c,
12.3.b
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 84
3.1.d- Fomento da realizacin de prcticas formativas en cooperativas.

De tal xeito que se pale tanto o descoecemento da empresa
cooperativa como a falta de xestores cooperativos. Considrase necesario o
apoio e seguimento destas prcticas por parte de gabinetes de asesoramento cooperativo que acten como gua e complemento delas.
A finalidade deste programa dobre, por unha parte os profesionais
en prcticas coecern de primeira man unha cooperativa, sobre todo
aquelas particularidades que as diferencian doutro tipo de empresas e, por
outra, a cooperativa beneficiarase da presenza de tcnicos en xestin que
durante a sa estada asesorarn e intercambiarn coecementos cos seus
profesionais nun proceso de aprendizaxe mutuo.
3.1.e- Reforzamento dos procesos formativos con medidas incentivadoras e de

priorizacin.
Primarase progresivamente no acceso das cooperativas s axudas
pblicas, a acreditacin dunha axeitada formacin de todos os grupos
humanos que a forman. Buscarase o vnculo da actividade formativa cos
incentivos de promocin creacin de cooperativas e incorporacin de
socios: debe considerarse a posibilidade de primar a formacin nos principios e prcticas cooperativas dos promotores, con carcter previo
concesin destas axudas, ou co compromiso de adquiriren esa formacin
nun perodo determinado desde a constitucin da cooperativa ou a
incorporacin de socios. Asemade, establecerase unha priorizacin nas
axudas para o deseo e posta en marcha de plans de formacin inte-
84
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 85
grados nos que participen varias cooperativas ou asociacins de cooperativas.

No seu desenvolvemento empregaranse as novas tecnoloxas da
informacin e comunicacin (capacitacin e educacin a distancia, interactiva e por internet), compaxinndoa coa utilizacin de metodoloxa tradicional. Buscarase o aproveitamento nestes procesos formativos, das estruturas dispoibles ou as que se creen para o efecto (portal cooperativo,
escola cooperativa mbil e outras). Procurarase a incentivacin da asistencia s distintas actividades formativas a travs de servizos de substitucin e servizos de gardera e coidados, flexibilizando os requisitos de
acceso, cando sexa posible, a travs do emprego de fondos propios, tanto
das propias cooperativas, como dos rganos da administracin con competencias na materia.
Os programas tratarn de conseguir a mxima sinerxa e interrelacin entre a actividade formativa dos socios coa prestacin dos servizos
tcnicos da propia cooperativa, establecendo a necesaria coordinacin
entre entidade impartidora e receptora e os profesionais prestadores dos
servizos e/ou levando a cabo programas formativos especficos para este
persoal tcnico.

cooperativas.
A travs da anlise do seu destino e a sa posible xestin, cando lle
corresponda, por parte do Consello Galego de Cooperativas e das entidades
representativas. Tratarase a elaboracin de manuais, catlogos de refe-
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 86
rencia e pautas de aplicacin do Fondo de formacin e promocin cooperativa e do fomento do emprego conxunto dos devanditos fondos por
cooperativas da mesma zona ou en xeral, etc.
3.1.g- Promocin do deseo de materiais didcticos especficos de apoio aos

programas formativos e de capacitacin.
Edicin de publicacins e guas, en calquera soporte e formato, con
contidos referidos s distintas materias e orientados especificamente aos
diversos mbitos sinalados tanto nas lias anteriores deste obxectivo como
noutras lias do Plan Estratxico. O seu contido deber supoer unha innovacin respecto oferta existente na actualidade.
Entre outras iniciativas promoverase a elaboracin de Guas de
Actividade Empresarial para emprendedores en rxime cooperativo, as
como produtos de capacitacin que apoien o mellor desempeo das persoas
lderes e lles axuden na obtencin de informacin sobre outras fontes e
recursos dispoibles.

O importante grao de descoecemento das autnticas caractersticas e potencialidades do modelo cooperativo, aconsella que o labor
de divulgacin que se vn realizando con escasos medios, se vexa reforzado e ampliado para conformar unha percepcin en positivo da
empresa cooperativa, como elemento de desenvolvemento e de progreso
social.
86
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 87
Cmpren tanto campaas promocionais de carcter xeral para

transmitir os valores cooperativos, a sa repercusin na sociedade e as
caractersticas do seu modelo empresarial, como campaas de divulgacin
especfica do modelo cooperativo entre as distintas entidades, colectivos e
organizacins potencialmente interesadas.
O abano de medidas tendentes a incrementar o grao de coecemento
do cooperativismo na sociedade deber ser o mis amplo posible, de xeito que
se empreguen ferramentas diversas e distintos soportes, tendo tamn en conta
aspectos como o uso das novas tecnoloxas da informacin e da comunicacin, de tal xeito que se chegue ao maior nmero de colectivos. Debe poerse
especial nfase na difusin en particular daqueles tipos de cooperativas que
teen menor implantacin en Galicia pero que contan con maior proxeccin.
LIAS
Promocin de campaas de
divulgacin.
Incremento da presenza do
Mediante campaas promocionais de carcter xeral para transmitir

os valores cooperativos, a sa repercusin na sociedade e as caractersticas
do seu modelo empresarial. Tamn para transmitir as actividades que, en
relacin coa responsabilidade social, desenvolven as cooperativas.
Dbese publicitar e dar a coecer as vantaxes de cooperativas das
clases e nos sectores e actividades nos que ata hoxe teen pouca presenza.
Entre outras, as de recursos acucolas, integracin e servizos sociais, cooperativas de explotacin comunitaria da terra, de servizos para as pequenas
empresas, do monte, de produtos non madeireiros, do mar, cooperativismo
de consumo ecolxico, tico, xusto e responsable e do cooperativismo de
consumo dentro do mbito da cultura e do tempo libre.
cooperativismo na rede a
travs do uso das novas
tecnoloxas.
Elaboracin de materiais
como soporte e ferramenta
das actuacins de difusin.
Fomento de xornadas,
seminarios, certames e
actividades de difusin e
proxeccin do cooperativismo.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 88

obxectivo:
1.2.b, 1,5,c, 4.2.b, 6.1.d,
6.2.a, 7.3.b, 7.7.a,, 9.A.3.a,
9.A.4.b, 9.C.1.a, 9.C.4.a,
9.C.5.a, 10.1.a, 11.2.b,
11.3.a, 11.6.b, 12.1.c, 12.4.b
E deben realizarse campaas de divulgacin especfica entre as

organizacins profesionais, asociacins e outros colectivos. Entre eles o
propio persoal das administracins pblicas, as como entre colectivos de
posibles promotores, tendo en conta o escaso coecemento das caractersticas e posibilidades que ofrece a frmula cooperativa. Dbese dar a
coecer tamn no mbito local mediante a promocin nos concellos de
actividades vinculadas co cooperativismo, particularmente daquelas con
carcter ldico e dirixidas sobre todo xente nova.
Neste labor de difusin cmpre aproveitar a rede de orientadores
laborais das oficinas de emprego e centros educativos para dar a coecer e
divulgar a frmula. Igualmente activarase a presenza das cooperativas nos
medios de comunicacin.
3.2.b- Incremento da presenza do cooperativismo na rede a travs do uso das

novas tecnoloxas.
Mediante entre outras medidas- a posta en marcha dun portal
cooperativo galego, que conte con informacin de carcter xeral e diversas
utilidades como comercio electrnico, formacin, noticiario e foro cooperativo, directorio de cooperativas galegas e outras.
3.2.c- Elaboracin de materiais como soporte e ferramenta das actuacins de

difusin.
Deberase proseguir e incrementar a elaboracin e difusin de publicacins, vdeos, e outros materiais de contido divulgativo con enfoque
88
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 89
accesible-didctico, referido s posibilidades, utilidades, experiencias e

obxectivos do cooperativismo. Entre outras posibles, cmpre citar a elaboracin da gua do emprendemento cooperativo e materiais de apoio.
3.2.d- Fomento de xornadas, seminarios, certames e actividades de difusin e

proxeccin do cooperativismo.
A celebracin destes eventos permitir divulgar as caractersticas
bsicas da frmula cooperativa e das sas potencialidades, achegando
cidadana esta realidade, ao tempo que servir de escaparate dos seus
produtos e servizos, logros, relacins co seu contorno mis inmediato e os
retos de futuro.
3.3- Promocin e potenciacin da formacin cooperativa en todos

os niveis dos sistemas educativo e formativo.
Co obxecto de garantir que a opcin cooperativa se incorpore
plenamente s expectativas profesionais da xente nova, cmpre promover
a informacin e formacin sobre o cooperativismo en todos os niveis do
sistema educativo, especialmente nos niveis previos incorporacin dos
mozos e mozas ao mercado laboral.
Por outra parte, as dinmicas participativas no seo das cooperativas
requiren persoas con actitudes especficas que van mis al da simple
capacitacin profesional ou laboral. A posta en prctica dos valores e principios cooperativos desde os primeiros niveis do sistema educativo han ser
fundamentais para obter autnticos socios cooperativistas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 90
LIAS
Promocin da informacin e
formacin sobre o
cooperativismo en tdolos
niveis do sistema educativo.
A estes procesos de formacin e capacitacin sobre o cooperativismo e os seus valores e principios, non pode ser alleo o profesorado, os
orientadores laborais, axentes de promocin de actividades econmicas nin
o propio persoal das administracins pblicas vinculado a tarefas informativas e/ou formativas relacionadas co emprego e o autoemprego.
A importancia dos recursos que por parte de entidades pblicas e
privadas se dedican formacin ocupacional, a necesidade de afondar
neste labor e a conveniencia de incorporar nos seus contidos as fortalezas
que se derivan da cultura empresarial cooperativa, particularmente dos
seus aspectos participativos, aconsellan potenciar a interrelacin entre as
das facetas formativas, altamente complementarias. Adicionalmente,
outorgaraselle un importante valor engadido formacin ocupacional
impartida, facilitando a transicin entre teora e prctica e, en definitiva,
proxectarase a expectativa dunha sada profesional.
Inclusin da formacin
cooperativa nos programas
de formacin profesional
3.3.a- Promocin da informacin e formacin sobre o

cooperativismo en tdolos niveis do sistema educativo.
ocupacional e continua.

obxectivo:
9.C.1.c, 9.C.5.a, 10.1.a,
11.2.a, 11.2.b, 12.1.c
90
Especialmente nos niveis que resulten previos a incorporacin

actividades produtivas, co obxecto de garantir que a opcin cooperativa se
incorpore plenamente s expectativas profesionais da xente nova.
Entre outras medidas promoverase a sinatura de convenios e
concertos para a inclusin de materias e contidos na educacin secundaria
e universitaria e na formacin profesional, a travs da sa introducin nas
reas ou nos currculos, do coecemento directo de experiencias e da
convocatoria de premios, xornadas e concursos.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 91
Dbese potenciar, as mesmo, a formacin e capacitacin do profesorado nestes aspectos. Para isto, organizaranse para el xornadas e seminarios permanentes, proxectos formativos, estadas formativas en cooperativas, etc.

profesional ocupacional e continua.
Cmpre a divulgacin dos programas de formacin cooperativa
entre as entidades e colectivos que nestes intres estn a desenvolver
programas de formacin ocupacional. Isto permitira dar a coecer a
frmula. As mesmo, procede a elaboracin e incorporacin ao catlogo de
Especialidades Formativas de Formacin Profesional Ocupacional, de
mdulos transversais especficos de fomento do autoemprego cooperativo.
Dbense promover tamn accins de formacin profesional continua que
axuden a reciclarse e adaptarse aos cambios.
As mesmo, cmpre facer partcipe ao Cooperativismo dos foros de
negociacin das subvencins sobre Formacin Profesional Continua para,
as, obter o recoecemento de axente promotor de plans formativos intersectoriais. Neste mesmo senso, dbese recoecer, por parte do INEM, o
papel de axente social para o cooperativismo, no deseo e execucin de
accins a realizar na Formacin Ocupacional.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 92
3.4- Impulso da investigacin en materia cooperativa e fomento

da transferencia de coecementos no seo da cooperativa e a travs
das relacins de intercooperacin.
A investigacin, a innovacin, a creatividade e a xestin do coecemento convertronse en factores chave para a supervivencia das empresas
e as cooperativas non poden ser alleas a estes procesos. Cmpre, polo tanto,
apoiar a investigacin en materia cooperativa, especialmente no marco da
propia empresa e de proxectos de intercooperacin.
A colaboracin das propias cooperativas e as sas entidades representativas con entidades especializadas en investigacin debe permitir
coordinar e dar pulo s diferentes actuacins en materia de I+D+I, tendo
en conta a especificidade cooperativa, favorecendo o intercambio de experiencias e fomentando a transferencia de coecementos. Cmpre, pois,
potenciar os procesos de colaboracin entre cooperativas e con institucins
especializadas, universidades e centros de investigacin en xeral para a
realizacin de estudos, traballos e investigacins especficas de aplicacin
directa no mbito cooperativo.
O feito de que a maior parte das cooperativas galegas sexan de
pequeno tamao dificulta a abordaxe individual de proxectos de investimento en investigacin, desenvolvemento e innovacin, polo que ademais
de impulsar as relacins de intercooperacin preciso establecer mecanismos de coordinacin das diferentes actuacins e de transferencia de
tecnoloxa e de boas prcticas entre empresas cooperativas.
92
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 93

LIAS
Promovendo accins de investigacin e documentacin en materias

xurdicas, econmicas e sociais, tanto as especficas para cada clase como
para o conxunto do cooperativismo, que dean resposta s necesidades
concretas das diferentes actividades.
Entre outras, as orientadas a identificar con profundidade e rigor as
variables que efectivamente inciden na viabilidade societaria e as claves de
intervencin e ferramentas que poden incidir positivamente nela. Tamn as
dirixidas anlise de modelos de organizacin empresarial que conxuguen
eficiencia e participacin.
Prestarase especial atencin s investigacins impulsadas dende o
marco da propia empresa e de proxectos de intercooperacin. Estimularase
tamn a colaboracin entre cooperativas e universidades e centros de
investigacin en xeral, para a realizacin de estudos e traballos especficos
para a sa aplicacin no mbito cooperativo.
Apoio investigacin en
materia cooperativa.
Impulso de programas de
I+D especficos.
Elaboracin dun informe de
sntese peridico do estado
do cooperativismo galego.
Fomento da transferencia
de tecnoloxas e das boas
prcticas.

obxectivo:
1.5.a, 2.3.a, 4.1.a, 8.5.a,

9.B.4.a, 10.2.a, 11.1.a,
Mediante a difusin e aplicacin do Plan Galego de Investigacin,

Desenvolvemento Tecnolxico e Innovacin nas Cooperativas. Neste senso,
tendo en conta o avanzado dos estudos do prximo Plan galego de I+D+i
para o perodo 2006-2010, cmpre impulsar a participacin do mundo
cooperativo na sa elaboracin e a difusin das aplicacins do Plan galego
de I+D+i nas cooperativas, mediante convenio entre a consellara competente e as cooperativas.
11.1.b, 12.1.a, 12.2.a,

12.4.a, 12.5.a
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 94
Promoveranse programas por sectores en colaboracin con institucins especializadas, as como de I+D+i cooperativo.

cooperativismo galego.
De xeito que permita presentar unha panormica agregada e multidimensional da situacin e tendencias de evolucin do movemento cooperativo galego, que se conformar como un instrumento efectivo posto
disposicin de todos os implicados.
Debe tomar como base, fundamentalmente e entre outros, datos
rexistrais e procedentes da actualizacin dos inventarios e directorios, as
como os informes e memorias sectoriais mis relevantes.
3.4.d- Fomento da transferencia de tecnoloxas e das boas prcticas.

Mediante, entre outras medidas, a realizacin de congresos, seminarios e xornadas tcnicas para a divulgacin e o intercambio de experiencias innovadoras entre cooperativas.
As mesmo promoverase a transferencia tanto no seo da empresa,
como a travs de mecanismos de intercooperacin.
94
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 95


4.1- Estmulo do emprendemento cooperativo e consolidacin de proxectos.
4.2- Aproveitamento das potencialidades da frmula empresarial cooperativa polas
estruturas de desenvolvemento local.
4.3- Participacin das cooperativas no desenvolvemento local.
4.4- Definicin de protocolos e cdigos de actuacin cooperativa en materia de
emprego.

consumo.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 96
rea de emprego e desenvolvemento territorial.

OBXECTIVOS
LIAS
4.1- Estmulo do emprendemento

cooperativo e consolidacin
de proxectos cooperativos.

4.1.b- Creacin dunha Bolsa de traballo cooperativo e de posta en comn
de iniciativas.
4.1.c- Viveiros de empresas orientados cara o cooperativismo e a
introduccin nos mercados.
4.1.d- Revisin e ampliacin dos incentivos de autoemprego cooperativo.
4.2- Aproveitamento das

potencialidades da frmula
empresarial cooperativa polas
estruturas de
4.2.a- Impulso da coordinacin a nivel local e do estudo das

potencialidades e mercados locais.
4.2.b- Creacin dunha rede local estable para a promocin cooperativa.
4.2.c- Incorporacin de entidades pblicas como sociais colaboradoras de
proxectos cooperativos.
4.3- Participacin das

cooperativas no
4.3.a- Incentivar a participacin activa das cooperativas nas estructuras,

dinmica e accins xeradas no seu contorno local.
4.4- Definicin de protocolos e

cdigos de actuacin
cooperativa en materia de
emprego.
4.4.a- Promocin de boas prcticas cooperativas en materia de emprego.

4.4.b- Introduccin de programas de autoemprego cooperativo nas
polticas de emprego dirixidas a colectivos especficos.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 97
O efecto cooperativo no emprego incide fundamentalmente
naqueles aspectos onde o mercado de traballo resulta menos eficiente
temporalidade, igualdade de xnero e actividades vinculadas cos sectores
primarios e achega maior nivel de estabilidade, de oportunidades para as
mulleres, e favorece a consolidacin e incremento dos servizos directamente relacionados co sector primario. Ademais o autoemprego cooperativo permite aproveitar eficientemente os coecementos e habilidades dos
socios co que se potencia a sa autoestima e proxeccin profesional.
Cmpre impulsar o cooperativismo como ferramenta de creacin de
emprego, especialmente no mbito do traballo asociado, e afondar
naqueles aspectos que o conforman e singularizan, como xeito de satisfacer
as necesidades sociais. O cooperativismo achega emprego de calidade, en
sintona coas mis actuais directrices europeas, incidindo especialmente,
entre outros, en aspectos como a aprendizaxe permanente, o desenvolvemento da carreira profesional, a flexibilidade e seguridade, o equilibrio
entre a vida profesional e a organizacin do traballo e a participacin dos
traballadores.
Ademais as cooperativas, pola sa natureza e realidade adecase as
necesidades do desenvolvemento local: pertencen ao tecido local, dinamizan socialmente o medio, son capital social, e son un referente socioeconmico.
Adicionalmente, pola sa capacidade para a mobilizacin de
recursos locais estn estreitamente vinculadas ao proceso de valorizacin
de recursos endxenos: basanse na explotacin de recursos especficos
rea de emprego e desenvolvemento territorial 97
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 98
que, moitas veces, non se poden mover; teen creado redes no territorio;
teen experiencia na promocin e distribucin de bens especficos; e
contriben a fixar poboacin no territorio e o mantemento de actividades,
co que se evita a fuga de recursos.
Cumpren, polo tanto, unha importante funcin como xestoras do
medio e no mantemento e consolidacin da actividade en zonas rurais,
xogan un papel apreciable na prestacin de servizos locais e son axentes
destacados na posta en prctica de sistemas de producin sustentables
desde o punto de vista medioambiental. Por ltimo son unha das canles
axeitadas para a diversificacin de actividades no espazo rural, obxectivo
necesario para a adaptacin da economa rural situacin actual.
98
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 99
4.1- Estmulo do emprendemento cooperativo e consolidacin de

proxectos.
Cmpre fomentar o esprito emprendedor e potenciar a empresa
cooperativa para a posta en marcha de novas e/ou novidosas actividades
xeradoras de emprego, especialmente entre a xente mis nova e naqueles
sectores onde se identifican os novos depsitos de emprego cooperativo.
Co obxecto de potenciar a creacin de emprego e o propio desenvolvemento local, dbese contar con instrumentos orientadores que
permitan unha adecuada planificacin.
A ausencia de persoas suficientemente formadas para incorporrense
como socios traballadores dunha cooperativa unha das carencias que limitan
as posibilidades de creacin de emprego cooperativo, tanto nas cooperativas
en funcionamento como na propia implantacin de novos proxectos. A articulacin, dende os distintos servizos de colocacin, de mecanismos de formacin
xunto coa existencia de informacin singular sobre potenciais demandantes
de emprego cooperativo pode contribur a paliar tal situacin.
O actual sistema de incentivos ao autoemprego ten amosado
disfuncins e carencias, que obrigan sa revisin en profundidade para a
sa optimizacin. Dbese procurar o cumprimento de obxectivos a medio e
longo prazo, desterrar prcticas que se teen manifestado como pouco
eficaces na creacin de emprego estable e facer fincap na anlise exhaustiva do proxecto e das circunstancias que condicionan a sa viabilidade
futura. Este esforzo debe vir acompaado por un substancial incremento
das contas destes incentivos, que realmente supoan un beneficio
adicional aos dedicados xenericamente creacin de emprego.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 100
LIAS
Creacin dun observatorio
cooperativo.
Creacin dunha Bolsa de
traballo cooperativo e de
Por outra banda a aposta polo autoemprego cooperativo pode beneficiar a un importante nmero de persoas en distintas situacins, desde o
primeiro emprego, ata a mellora da situacin profesional, ou a madurez
laboral. Para garantir o seu xito, dbese contar con mecanismos de asesoramento e acompaamento desde as primeiras etapas ata a consolidacin do
proxecto, de xeito que se promova o desenvolvemento da empresa desde
estratexias participativas, de formacin para a cooperacin e con respecto aos
mbitos internos de xestin e goberno, potenciando a existencia de instrumentos de asesoramento, titora, financiamento e formacin permanente.
Adicionalmente, a especial conformacin das empresas cooperativas e as particularidades do seu funcionamento aconsellan, entre outras
medidas de acompaamento, a dotacin de medios especficos que
permitan o seu desenvolvemento inicial. s ameazas s que se enfronta
calquera proxecto no seu lanzamento, debemos engadir que a consecucin
de pactos organizativos estables precisa dun tempo de maduracin nun
contorno que os propicie.
posta en comn de
iniciativas.
Viveiros de empresas
orientados cara o
cooperativismo e a
introduccin nos mercados.
Revisin e ampliacin dos
incentivos de autoemprego
cooperativo.
100
A existencia dun observatorio cooperativo en materia de emprego e

desenvolvemento territorial pode constiturse nunha ferramenta de
primeira orde para a actividade promocional de axentes pblicos e privados,
a travs dun triplo labor.
En primeiro lugar, a sa vocacin prospectiva dos novos depsitos
de emprego cooperativo, das potencialidades e recursos, permitir orientar
as actuacins dun xeito mis eficaz, xuntando e optimizando esforzos.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 101
Parellamente, o inventariado e a interaccin dos medios humanos e

materiais dedicados ao fomento, que hoxe contan cun importante grao de
dispersin, pode engadir importantes doses de racionalidade e un impulso
cualitativo a esta actividade.
Como colofn, o necesario carcter aberto e participativo da sa
conformacin posibilita que se constita en foro permanente para o
fomento do cooperativismo e a intercooperacin que, a travs de mecanismos flexibles, poa en relacin a todos os interesados neste labor baixo
o auspicio do Consello Galego de Cooperativas.

obxectivo:
1.1.a, 1.1.b, 2.2.b, 2.4.d,
3.1.b, 3.1.c, 3.2.a, 3.3.a,
8.3.a, 8.5.a, 9.A.3.a, 10.1.b,
10.3.a
4.1.b- Creacin dunha Bolsa de traballo cooperativo e de posta en comn de

iniciativas.
A existencia dunha bolsa para persoas que desexen traballar en
rxime cooperativo resulta unha medida necesaria para impulsar, tanto os
proxectos novos, como aqueles que estn en fase de expansin ou crecemento. O seu labor debe proxectarse, as mesmo, cara posta en marcha
dun espazo de encontro de futuros socios de calquera clase de cooperativa.
Os servizos de colocacin deben contemplar o autoemprego cooperativo como unha posibilidade real de ocupacin para os desempregados e
ofertala como tal. Esta posibilidade debe estar condicionada ao coecemento das caractersticas singulares desta forma de prestacin do traballo,
polo que a bolsa debe requirir unha formacin cooperativa de nivel bsico
e previa a incorporacin como candidato a socio traballador.
Estes servizos, ademais de promoveren e facilitaren a formacin
cooperativa a travs dos mecanismos derivados do plan, tera como misin
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 102
principal a de relacionar as cooperativas cos candidatos a socios e, singularmente, a estes entre si para a posta en marcha de novos proxectos en
comn. Neste senso, resultara necesario establecer unha programacin
peridica para promover o emprendemento entre estes candidatos, agrupados segundo criterios tcnicos e de compatibilidade orientados polo
observatorio. Complementariamente, a formacin cooperativa pode ser tida
en conta hora de xestionar ofertas de emprego asalariado procedentes de
4.1.c- Viveiros de empresas orientados cara o cooperativismo e a introduccin

nos mercados.
As singulares caractersticas do emprendemento cooperativo e o
grao de descoecemento do modelo aconsellan incidir nos viveiros de
empresas existentes para conseguir un tratamento especfico as como, de
resultar necesario, promover a creacin de nios especializados e con
enfoque procooperativo. En definitiva, trtase de fomentar iniciativas e
experiencias empresariais, proporcionando apoio tcnico e formacin
ademais de certas infraestruturas para a execucin e desenvolvemento do
proxecto, particularmente nas etapas iniciais. A falta de medios e do saber
facer empresarial aconsellan potenciar singularmente a introducin nos
mercados.
Esta actividade de fomento debe ter presente como elemento
nuclear da sa actuacin s persoas promotoras dos proxectos, de xeito que
se preste especial atencin dinmica de grupos e ao carcter realista das
motivacins propostas. Neste marco, cobra especial relevancia, a divulga-
102
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 103
cin de boas prcticas, o intercambio programado de experiencias e a

conformacin dun catlogo de todas elas que facilite o seu amplo coecemento e acceso.
Para facilitar o labor incentivador, resultara apropiada unha estruturacin flexible do mecanismo proposto de xeito que permita adaptarse s
distintas necesidades e s caractersticas do mbito rural. Deste xeito
poden formarse tamn equipos de carcter itinerante, que procuren a
concertacin de infraestruturas e apoien in situ as iniciativas locais, co
obxecto de contriburen ao potenciamento dos recursos endxenos da
zona.
4.1.d- Revisin e ampliacin dos incentivos de autoemprego cooperativo.

Tradicionalmente os incentivos asociados ao autoemprego e lanzamento de proxectos cooperativos caracterizronse por un importante grao
de dispersin, pola sa concesin automtica en base ao cumprimento de
determinados requisitos iniciais e pola sa progresiva equiparacin cos
incentivos dedicados con carcter xeral creacin de emprego.
Estas caractersticas tenden a limitar a sa operatividade, polo que
se considera necesaria unha revisin en profundidade que atenda a criterios de eficacia e que aborde a coordinacin dos incentivos existentes,
simplificando trmites e establecendo paquetes de axudas interrelacionadas, evitando duplicidades e fomentando a sa compatibilidade.
Dbese, ademais, incrementar substancialmente as sas contas,
cando as se desprenda dunha anlise pormenorizada do proxecto que
contemple aspectos como a formacin e capacitacin dos promotores, a
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 104
viabilidade e proceso de maduracin, os medios de acompaamento e o

impacto no contorno. Esta anlise, ademais de contar con parmetros
obxectivos, debe ter en conta especialmente a avaliacin que realicen os
mbitos territoriais onde se desenvolva o proxecto.
4.2- Aproveitamento das potencialidades da frmula empresarial

cooperativa polas estruturas de desenvolvemento local.
Dadas as potencialidades do modelo cooperativo para activar polticas transversais, en temas como o emprego, revitalizacin demogrfica,
fomento do asociacionismo empresarial, regulacin de mercados, eficiencia
e participacin na empresa, despoboamento do medio rural, desequilibrios
territoriais, integracin social e outros, cmpre desear programas especficos capaces de rendibilizalas.
En consecuencia, cmpre estimular o labor de divulgacin e formacin entre os responsables e tcnicos vinculados ao desenvolvemento territorial. Este pode ser un paso previo para a necesaria creacin dunha ampla
rede local para a promocin cooperativa. Baixo a coordinacin do Consello
Galego de Cooperativas, a rede debera agrupar os activos existentes e
futuros e impulsar a utilizacin e aproveitamento integral desta frmula, a
partir da realizacin de estudos das potencialidades e mercados locais.
O lanzamento de novas actividades, a diversificacin da oferta de
produtos e servizos, precisa de mecanismos de acompaamento e do establecemento de canles que viabilicen os proxectos. Neste aspecto a cooperativa pode achegar estruturas singulares capaces de rendibilizar colectivamente os esforzos individuais. Na mesma lia, os mecanismos de
104
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 105
colaboracin entre as distintas conselleras, fundacins, concellos, cooperativas e outras entidades pblicas e privadas pode achegar un forte impulso
aos procesos dinamizadores do entorno, especialmente no mbito rural.
Por outra parte e dadas as complementariedades que estas entidades achegan na promocin do desenvolvemento territorial, debe considerarse a posibilidade de participacin de entidades publicas, e particularmente as locais, como socios dos proxectos cooperativos, o que permitira
conformar frmulas de capital-risco, ata o momento pouco exploradas.
4.2.a- Impulso da coordinacin a nivel local e do estudo

das potencialidades e mercados locais.
LIAS
Impulso da coordinacin a
Cmpre impulsar un programa de dinamizacin que fomente no

mbito local o estudo das potencialidades de lanzamento de proxectos
cooperativos tendo en conta as caractersticas dos distintos mercados. O
proceso de anlise que partir da identificacin de contornos de actuacin
territoriais, debe propiciar a maior participacin e coordinacin dos
distintos actores e procurar a concrecin de programas de actuacins no
seu mbito, tanto a travs da utilizacin das estruturas cooperativas existentes, como mediante a creacin de novas sociedades.
Tendo en conta a vocacin social destas entidades debe promoverse
a posta disposicin das infraestruturas necesarias para un adecuado exercicio da actividade proxectada, incidindo especialmente na dotacin de
solo, tanto para usos do sector primario e agrarios en particular, como para
usos industriais, comerciais ou de servizos. En todo caso, dbense adoptar
as cautelas necesarias para impedir actuacins especulativas.
nivel local e do estudo das

potencialidades e mercados
locais.
Creacin dunha rede local
estable para a promocin
cooperativa.
Incorporacin de entidades
pblicas como sociais
colaboradoras de proxectos
cooperativos.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 106
4.2.b- Creacin dunha rede local estable para a

promocin cooperativa.
obxectivo:
1.3.b, 2.4.c, 7.5.a, 7.6.a,
10.4.a
A efectiva realizacin de gran parte das medidas concretas que

pretende desenvolver o plan estratxico para a promocin do cooperativismo, requiren de axentes capaces de incidiren no medio local e nos seus
destinatarios.
Actualmente existen importantes recursos humanos dedicados a
tarefas que, anda con distintas denominacins, teen como denominador
comn procurar a activacin econmica e social do contorno local. Mais
non foron suficientemente aproveitados para difundiren todas as potencialidades das cooperativas cara ao desenvolvemento local. En consecuencia,
cmpre realizar actuacins orientadas articulacin dunha rede que aglutine aqueles axentes receptivos ao labor de fomento cooperativo.
A rede de carcter funcional cun deseo xil e aberto, que deber
basearse nas novas tecnoloxas, non substite nin compite con ningunha
estrutura. Unicamente pretende complementar e aglutinar esforzos baixo a
coordinacin do Consello Galego de Cooperativas. A sa vocacin converterse en canle de conexin dos activos existentes e futuros para un aproveitamento integral da frmula cooperativa a nivel local.
4.2.c- Incorporacin de entidades pblicas como socias colaboradoras de

Dbese estimular a participacin de concellos e outras entidades
pblicas como socios colaboradores de proxectos cooperativos de carcter
106
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 107
estratxico para o desenvolvemento territorial. Entre outras medidas,

pdese incrementar a conta dos incentivos e outorgarlle prioridade na sa
concesin.
Tamn se debe propiciar a sa participacin como socios ordinarios
nos casos que proceda. Tamn se debe incentivar a utilizacin de frmulas
alternativas de capital-risco e a posta a disposicin de infraestruturas e
outras achegas en especie que resulten necesarias para a realizacin da
actividade cooperativizada.
4.3- Participacin das cooperativas no desenvolvemento local.

As cooperativas deben potenciar e activar mis o seu papel complementario dos esforzos que se realizan dende outras instancias na promocin do desenvolvemento local. Estimulando a participacin asociativa
entre os diversos axentes sociais e econmicos; coa elaboracin de estudos
de coecemento econmico local e de desenvolvemento estratxico; continuando no seu labor de achegamento de infraestruturas e servizos bsicos;
facilitando a concertacin e achegamento de recursos financeiros; fomentando a creacin de redes baseadas na proximidade, na complementariedade e en compartir servizos intanxibles; e ampliando o seu labor na formacin de recursos humanos e na difusin da informacin.
fundamental lograr un maior compromiso das cooperativas e das
sas organizacins en programas de desenvolvemento local, de maneira
que se impulse a sa participacin activa nas estruturas especificas e a sa
receptividade cara s dinmicas e accins xeradas no contorno. Deste xeito
pode facilitarse a posta en valor de todos os servizos que o socio presta ou
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 108
pode prestar sociedade, e pode fomentarse nas cooperativas a multifuncionalidade e a emerxencia de actividades alternativas e complementarias
s actuais.
Dbese ter en conta que, dende o punto de vista da utilizacin de
recursos pblicos, a participacin das cooperativas incrementa a escala,
ampla o numero de beneficiarios, favorece o mellor financiamento dos
procesos e a realizacin de pactos de mis alcance. Neste aspecto dbese
tender a incrementar as cooperativas beneficiarias nos programas de diversificacin e de desenvolvemento rural e favorecer a articulacin de convenios entre administracin e cooperativas para actuacins concretas.
LIAS
Incentivar a participacin
activa das cooperativas nas
estructuras, dinmica e
4.3.a- Incentivar a participacin activa das cooperativas

nas estructuras, dinmica e accins xeradas no seu contorno
local.
accins xeradas no seu

contorno local.
Recuperacin de proxectos
cooperativos.

obxectivo:
1.3.b, 2.4.c, 7.5.a, 7.6.a,
10.4.a, 12.4.b
108
Desde os distintos responsables das estruturas locais e desde as

propias cooperativas, debe promoverse a efectiva incorporacin e participacin activa destas no contorno local. Esta participacin debe ser avaliada
adecuadamente a travs da inclusin no balance social e na conformacin
de modelos de calidade. Tamn deben establecerse compensacins econmicas, que cofinancien o gasto no que incorran as cooperativas sempre que
tean unha relacin directa coas achegas que efectivamente realicen.
As cooperativas, pola sa forte implantacin e estendida presenza
no medio rural estn chamadas a ser un dos principais xestores do desenvolvemento no espazo rural europeo. Cmpre, xa que logo, incrementar as
cooperativas beneficiarias nos programas de diversificacin e de desenvol-
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 109
vemento rural, programando actuacins de difusin e intercambio de experiencias de participacin en programas e actuacins concretas neste
mbito. necesario tamn facilitar o acceso aos medios tcnicos necesarios para a presentacin e execucin dos proxectos, as como favorecer a
articulacin de convenios entre administracin e cooperativas para actuacins singulares. Resulta as mesmo necesario que na avaliacin dos
proxectos se tea en conta as achegas cuantitativas e cualitativas que
realizan as cooperativas e a conveniencia da sa incorporacin para unha
adecuada execucin.
Debe terse en conta, as mesmo, as potencialidades do modelo para
a regularizacin da economa informal e para unha eficaz distribucin de
bens singulares como a artesana. Complementariamente, e con carcter
xeral, debe promoverse a utilizacin polivalente das infraestruturas, maquinaria e recursos cooperativos, de xeito que poidan colaborar eficazmente
ao desenvolvemento rural.

A existencia de cooperativas en situacins precarias, debido, entre
outras causas, a abandonos de actividade, xubilacin dos socios traballadores ou discordancia entre as necesidades dos socios e a sa finalidade,
aconsella a realizacin de actuacins que persigan detectar e encamiar
esta problemtica, de xeito que redunde no beneficio do contorno local.
As actuacins deben enfocarse cara integracin das infraestruturas, medios e socios existentes nunha estrutura cooperativa capaz de
satisfacer adecuadamente as demandas actuais. No caso de non resultar
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 110
posible debe procurarse unha eficaz utilizacin dos recursos mediante a

diversificacin ou realizacin de novas actividades.
4.4- Definicin de protocolos e cdigos de actuacin cooperativa

en materia de emprego.
Afondar nas caractersticas que singularizan ao emprego cooperativo, tales como a maior estabilidade e igualdade de xnero, pode supoer
un avance para implantar un modelo de emprego, baseado na calidade e
nos valores e principios que sustentan o cooperativismo.
A travs da definicin de protocolos e pautas de actuacin, e da
difusin e implantacin de boas prcticas, pode avanzarse cara a este
obxectivo. Nesta lia dbese potenciar, nas cooperativas que teen como
obxecto principal a prestacin de traballo en comn, a conversin dos
asalariados en socios traballadores e, asemade, a figura de socio de traballo
nas restantes clases.
Debe ser valorada a capacidade e oportunidade desta frmula no
fomento da igualdade entre homes e mulleres, na superacin de situacins
de dependencia ou discriminacin por razn de xnero e no reforzamento da
autoafirmacin e autoestima nos procesos de integracin laboral e social das
vtimas de malos tratos. Cmpre incorporar mdulos especficos, divulgativos
e formativos, sobre posibilidades do autoemprego cooperativo nos distintos
programas de acompaamento e incentivos ao emprego feminino, de xeito
que se promova a incorporacin laboral da muller a travs desta frmula.
Do mesmo xeito cmpre desenvolver plans especficos que
promovan a incorporacin da xente mis nova e presten especial atencin
110
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 111
a integracin laboral de colectivos desfavorecidos polo mercado de traballo

convencional.
4.4.a- Promocin de boas prcticas cooperativas en

materia de emprego.
LIAS
Promocin de boas prcticas
Conformacin dos sinais de identidade do modelo de emprego

cooperativo, identificando e validando as boas prcticas que aposten pola
calidade no emprego e pola relacin especial de socio traballador ou de
traballo, para a sa posterior difusin e fomento, as como para a sa inclusin no balance social e nos modelos de calidade.
cooperativas en materia de
emprego.
Introduccin de programas
de autoemprego cooperativo
nas polticas de emprego
dirixidas a colectivos
4.4.b- Introduccin de programas de autoemprego

cooperativo nas polticas de emprego dirixidas a colectivos
especficos.
especficos.
Elaborando programas especficos dirixidos a mulleres, xente nova,

maiores de 45 anos, parados de longa duracin, emigrantes e inmigrantes,
que complementen as polticas de emprego. Deste xeito facilitarase a sa
incorporacin laboral a travs do autoemprego cooperativo. As actuacins
debern poer en relacin os mecanismos previstos nas lias desta rea,
integrndoos.
obxectivo:
2.4.a, 2.4.b, 2.4.d, 3.1.b,
3.1.c, 8.1.a, 8.1.b, 8.3.b,
8.3.c
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 112
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 113


5.1- Potenciacin da axeitada xestin e planificacin financeira como ferramenta
clave da xestin empresarial.
5.2- Desenvolvemento e incentivacin das frmulas de financiamento propio e alleo
xa existentes.
5.3- Promocin de mecanismos que permitan canalizar axeitadamente os recursos
financeiros para o movemento cooperativo.
5.4- Establecemento dun sistema de garantas financeiras para as cooperativas e de
avaliacin especfica de riscos.

consumo.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 114
rea de financiamento e xestin financeira.

OBXECTIVOS
LIAS
5.1- Potenciacin da axeitada

xestin e planificacin
financeira como ferramenta
clave da xestin empresarial.
5.1.a- Promocin do seguimento dunha axeitada xestin financeira

relacionndoo coa concesin de determinadas axudas ou
financiamento.
5.2- Desenvolvemento e
incentivacin das frmulas
de financiamento propio e
alleo xa existentes.
5.2.a- Promocin do emprego de ttulos de renda fixa e renda variable.
5.3- Promocin de mecanismos

que permitan canalizar
axeitadamente os recursos
financeiros para o
5.3.a- Adaptacin e comunicacin dos instrumentos financeiros presentes

e futuros, para facelos accesibles ao movemento cooperativo.
5.3.b- Concertacin de frmulas alternativas ao capital risco que poidan
financiar aos proxectos cooperativos.
5.4- Establecemento dun sistema

de garantas financeiras para
as cooperativas e de
avaliacin especfica de
riscos.
5.4.a- Deseo e configuracin de mecanismos que permitan un

tratamento singularizado das cooperativas nos fondos de garanta.
5.4.b- Asesoramento para a evaluacin especifica de riscos das sociedades
cooperativas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 115
As caractersticas particulares das sociedades cooperativas nos
eidos xurdico, econmico e financeiro e a sa difcil integracin nos
mercados financeiros tradicionais fan que, en xeral, o financiamento dos
proxectos cooperativos proceda, esencialmente, das achegas dos propios
socios das cooperativas. As reticencias das entidades financeiras a conceder
financiamento s entidades cooperativas en iguales condicins ca as
doutros tipos de sociedades e as especiais dificultades para contar con
garantas axeitadas fronte a terceiros, fan que as cooperativas galegas
tean dificultades para conseguir financiamento alleo a longo prazo por
medio de instrumentos financeiros tradicionais.
A estes factores preciso engadir que o sistema cooperativo galego
est integrado por un nmero reducido de grandes e medianas empresas e
un importante nmero de pequenas cooperativas, o que configura un
tecido empresarial cun tamao medio pequeno, feito que constite unha
dificultade mis para o acceso ao financiamento alleo a longo prazo dos
proxectos e actividades cooperativas.
Como consecuencia do comentado anteriormente, anda que unha
gran parte dos proxectos cooperativos existentes na actualidade en Galicia
tean viabilidade econmica demostrada, padecen problemas para o acceso
aos instrumentos financeiros tradicionais. Para as entidades financeiras
supn unha dificultade adicional ter que afrontar os riscos especficos das
sociedades cooperativas, sendo habitual a esixencia dunhas garantas moito
mis rigorosas das requiridas para o financiamento de proxectos empresariais desenvolvidos por sociedades annimas ou sociedades limitadas.
rea de financiamento e xestin financeira 115
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 116
Por outra banda a normativa sobre cooperativas existente en Galicia

ofrece un conxunto de posibilidades de financiamento que vai moito mis
al das tradicionais achegas ao capital social dos socios da cooperativa.
Moitas desas frmulas son susceptibles dun maior aproveitamento.
En consecuencia, faise necesario abordar no Plan Estratxico para o
Cooperativismo galego o problema do financiamento das cooperativas,
centrndose en factores que limitan o acceso das entidades cooperativas
aos recursos financeiros na actualidade, formulando a necesidade de
desenvolver os instrumentos de financiamento xa recoecidos na normativa vixente e avaliando a posibilidade de desear novos instrumentos de
financiamento que permitan un acceso das sociedades cooperativas ao
mercado financeiro en condicins de igualdade con respecto a outro tipo
de sociedades.
Ademais dos problemas de acceso s fontes de financiamento alleo,
as cooperativas galegas presentan problemas de xestin e planificacin
financeira. O reducido tamao medio das cooperativas, a pouca integracin
no mercado financeiro e a escasa profesionalizacin da xestin financeira
determinan un escenario caracterizado por modelos de xestin que non
responden s necesidades do actual entorno econmico, caracterizado
polas sas elevadas doses de competitividade. preciso que as cooperativas
galegas implementen modelos de xestin e planificacin financeira axeitados realidade econmica e financeira actual, xa que disto depende en
gran medida o xito dos proxectos cooperativos e a consolidacin do
sistema cooperativo galego.
En sntese a finalidade do Plan Estratxico nesta materia debe
encamiarse a:
116
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 117
Articular actuacins dirixidas a que as sociedades cooperativas

tean unha estrutura financeira axeitada.
Adaptar as posibilidades de financiamento externo s caractersticas das sociedades cooperativas.
Fomentar o acceso s ferramentas de xestin empresarial.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 118
5.1- Potenciacin da axeitada xestin e planificacin financeira

como ferramenta clave de xestin empresarial.
A existencia duns procedementos de xestin financeira modernos e
axeitados s circunstancias econmicas actuais e a dispoibilidade duns
sistemas de planificacin financeira a medio e longo prazo son condicins
indispensables para o bo funcionamento das cooperativas. Ademais desta
xestin e planificacin financeira necesaria a avaliacin e xestin de
riscos especficos para poder dar unha resposta axeitada aos cambios no
contorno econmico e financeiro e garantir a viabilidade dos proxectos.
En consecuencia, resulta necesaria unha maior preocupacin no
sistema cooperativo galego pola adecuada xestin e planificacin financeira a curto, medio e longo prazo. A curto prazo, a xestin de tesourera,
de existencias ou de debedores desempean un papel bsico no funcionamento diario da cooperativa, o que condiciona o seu resultado econmico.
A medio e longo prazo, a planificacin e seguimento de estratexias de
investimento e financiamento dos proxectos e actividades da cooperativa
son absolutamente imprescindibles para cumprir cos obxectivos da
empresa. Ademais a estacionalidade de moitas actividades fai anda mis
precisa unha planificacin financeira a curto e longo prazo que facilite o
seguimento da actividade, as como a elaboracin e implantacin de
modelos de xestin.
118
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 119
5.1.a- Promocin do seguimento dunha axeitada xestin

financeira relacionndoo coa concesin de determinadas
axudas ou financiamento.
LIAS
Promocin do seguimento
dunha axeitada xestin
En relacin con determinados instrumentos de financiamento,

deben vincularse a concesin de axudas e financiamento co seguimento,
por parte de expertos independentes, da adecuada xestin econmica e
financeira do proxecto financiado, para facer efectivo o control de calidade
da xestin financeira.
financeira relacionndoo
coa concesin de
determinadas axudas ou
financiamento.
Mellora da cultura
financeira destas empresas.
Transparencia na
informacin.
Establecendo mecanismos de colaboracin entre cooperativas,

administracin e as universidades, para levar a cabo proxectos de formacin continua, para a xestin. Esta ser de carcter mis intenso no caso
dos socios que formen parte dos consellos reitores as como dos interventores, e ter carcter mis xeral, para acadar a concienciacin do socio do
carcter empresarial da cooperativa. O financiamento destas actuacins
podera ser mixto, con fondos que procedan tanto dos Fondos de Formacin
da propia empresa, como daqueloutros que provean de axudas e subvencins para este fin, que poden proceder de Fondos Europeos.
E tamn realizando procesos de identificacin das mellores prcticas. As cooperativas identificadas seran as encargadas de realizaren
cursos ou xornadas para intentar expandir esas mellores prcticas s outras
cooperativas do seu sector. Na mesma lia establecerase unha Xornada
Anual de Financiamento para as cooperativas, que actualice os coece-

obxectivo:
1.1.b, 1.5.e, 3.1.b, 3.1.d,
3.1.f, 3.4.a, 3.4.d
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 120
mentos e que sirva de foro para intercambiar posturas, suxestins, iniciativas e actualizar os coecementos das partes implicadas.
As mesmo promoverase o establecemento dun acordo marco coas
universidades para a realizacin de cursos ou msters para mellorar a
profesionalizacin dos cadros de persoal e administradores das cooperativas. Estas actividades poderan ser financiadas con cargo aos Fondos de
Formacin das propias cooperativas.

Unha maior transparencia interna e externa no que corresponde a
informacin econmica e financeira repercute positivamente na boa
marcha das relacins intra-empresariais e extra-empresariais.
A publicidade da informacin econmica cara ao exterior resulta
fundamental para dar a coecer a verdadeira entidade econmica destas
empresas. Neste senso proponse o acceso das contas das Cooperativas s
mis recoecidas bases de datos (Ardan, Informa,...), a travs de convenios
establecidos co Rexistro de Cooperativas. Ademais, para que a utilizacin
destes datos sexa eficiente, faise necesaria a sa valoracin entendendo
que se trata de empresas de participacin, polo que deben incorporarse
datos dos libros sociais, que permitan coecer a verdadeira situacin do
equilibrio financeiro (condicins das reservas, estabilidade na cifra de
socios, participacin dos socios nos recursos financeiros a curto prazo, etc.).
120
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 121
5.2- Desenvolvemento e incentivacin das frmulas de

financiamento propio e alleo xa existentes.
A normativa de cooperativas establece un conxunto de frmulas de
financiamento propio e alleo para o desenvolvemento dos proxectos e actividades das cooperativas galegas. Moitas destas frmulas son utilizadas
dun xeito habitual polas sociedades cooperativas, como o caso das
achegas dos socios ao capital social, pero outras, recoecidas legalmente,
estn anda por explotar en Galicia.
Neste senso, dbese incentivar o desenvolvemento de mecanismos
previstos legalmente pero infrautilizados, como son as achegas de socios
colaboradores, a emisin de ttulos de dbeda, tanto as tradicionais obrigas
e bonos coma os instrumentos de financiamento participativo.
As mesmo, dende o movemento cooperativo, e co apoio da Administracin competente en materia financeira, dbese abordar a posibilidade
de estruturar un mercado de ttulos de dbeda de sociedades cooperativas
que posibiliten a sa negociacin en mercados secundarios. Deste xeito
conseguirase dotar de liquidez a un mercado financeiro mais acado para
o financiamento de proxectos cooperativos concretos.
5.2.a- Promocin do emprego de ttulos de renda fixa e

renda variable.
LIAS
5.2.a Promocin do
Coa finalidade de incentivar tanto o achegamento de fondos da

comunidade local, como a figura do socio colaborador. Os recursos, neste
caso, poden proceder tanto de socios colaboradores noutras actividades,
emprego de ttulos de renda

fixa e renda variable.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 122

obxectivo:
2.4.d, 4.2.c
como de terceiros a travs de figuras que atraian a sa entrada. Cmpre

promover figuras tales como as estruturas financeiras de proximidade e
os produtos financeiros de proximidade, como xeito de captar e canalizar
os aforros da localidade cara sociedade cooperativa.
Proponse para esta lia propiciar o emprego de ttulos de reducido
valor nominal e utilizar incentivos adicionais (posibilidade de acceso a
determinados servizos que a cooperativa ten para os seus socios, as como
outros creados para o efecto), que fagan posible unha promocin directa e
persoal e a sa fcil colocacin entre un pblico, que acumular a rendibilidade financeira e o valor engadido de tipo social.
5.3- Promocin de mecanismos que permitan canalizar

axeitadamente os recursos financeiros para o movemento
cooperativo.
A plena equiparacin das condicins de acceso dos proxectos
cooperativos s fontes de financiamento aconsella que se tome en consideracin e se potencie a implicacin e participacin econmica das entidades de promocin econmica, pblicas e privadas, en proxectos cooperativos. As mesmo, resulta fundamental para unha plena integracin no
mercado a captacin de investimentos de carcter privado.
Tamn debe ter continuidade e debe potenciarse a promocin de
apoios financeiros, con lias especficas orientadas a facilitar o financiamento de novos proxectos empresariais en rxime cooperativo, as como as
axudas e subvencins, en ambos os casos vinculadas ao desenvolvemento
de proxectos que acrediten a sa viabilidade.
122
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 123
Por outra parte debe avanzarse na estruturacin e articulacin de

frmulas especficas dende as entidades de crdito cooperativo galego. Coa
participacin da Caixa Rural Galega e das seccins de crdito existentes
nalgunhas entidades, dbense artellar frmulas de financiamento que
respondan especificamente s necesidades financeiras das cooperativas e
dos seus socios.
5.3.a- Adaptacin e comunicacin dos instrumentos

financeiros presentes e futuros, para facelos accesibles ao
LIAS
Adaptacin e comunicacin
dos instrumentos
Desearase un paquete coordinado que podera concretarse

mediante mecanismos de colaboracin entre a Administracin, as entidades financeiras e as cooperativas, coa finalidade de remover posibles
obstculos, difundir e facer chegar ao movemento cooperativo uns recursos
alleos aos que nestes momentos teen dificultade para acceder. Permitira,
ademais, canalizar os futuros recursos procedentes dos Fondos Europeos,
que teen exactamente este destino.
Sera preciso que nos requisitos esixidos se contemplara que se
trata de empresas de participacin, valorando as variables mis axeitadas
para analizar a sa rendibilidade, a sa liquidez, a sa solvencia e o risco
destas empresas. Tamn se poderan establecer determinadas prioridades
para garantir a efectividade da oferta cara a proxectos cooperativos.
As asociacins, entre outras entidades, poderan canalizar tanto a
informacin aos seus asociados como ao conxunto das cooperativas, como
parte da operativa en relacin cos trmites administrativos que este tipo de
financeiros presentes e
futuros, para facelos
accesibles ao movemento
cooperativo.
Concertacin de frmulas
alternativas ao capital risco
que poidan financiar aos

obxectivo:
6.2.b, 6.2.c, 6.4.a
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 124
financiamento carrexa. Deste xeito, as empresas acudiran s entidades

financeiras cun coecemento e trmites previos que facilitaran a operacin. Complementariamente, sera necesario que as entidades financeiras
se dotasen de recursos humanos con coecementos desta frmula societaria, que fixera posible o estudo especfico de riscos e a canalizacin
destas operacins.
5.3.b- Concertacin de frmulas alternativas o capital risco que poidan

financiar aos proxectos cooperativos.
As peculiaridades da empresa cooperativa, o seu carcter participativo e a sa regulacin legal, aconsellan o deseo de novas frmulas adaptadas aos proxectos cooperativos para un aproveitamento integral dos
recursos financeiros existentes, tanto privados como pblicos.
O seu deseo debe atraer a participacin dos fondos deste carcter
cara aos novos retos e desafos xurdidos das lias de actuacin do plan
estratxico. En consecuencia, debe contar coa participacin activa dos
investidores, nun proceso orientado concertacin de modelos de referencia.
5.4- Establecemento dun sistema de garantas financeiras para as

cooperativas e de avaliacin especfica de riscos.
O desenvolvemento de proxectos cooperativos necesita da implementacin de novos instrumentos especficos de carcter financeiro que
atendan s particularidades da estrutura xurdica e financeira das socie-
124
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 125
dades cooperativas. En especial, requrese a posta en funcionamento de

instrumentos relacionados cos sistemas de garantas e coas frmulas de
capital risco para poder impulsar proxectos cooperativos con viabilidade
pero con dificultade de acceso ao mercado financeiro en boas condicins.
A existencia dun sistema de garantas financeiras axeitado para as
cooperativas galegas posibilitara o acceso das sociedades cooperativas en
mellores condicins ao mercado financeiro e dotara de maior credibilidade
e confianza a todo o entramado empresarial cooperativo de Galicia. En
consecuencia, cmpre avanzar no establecemento de medidas desta orde
que permitan mellorar en aspectos como a transmisin da informacin, os
mecanismos de inspeccin ou a garanta das operacins financeiras das
cooperativas galegas fronte a terceiros.
Un sistema de garantas para as cooperativas como o que se acaba
de formular precisa, para poder desenvolverse, dunha anlise realista da
relacin rendibilidade-risco dos proxectos, coa finalidade de que sirva para
amparar proxectos con viabilidade e permita a mellora da credibilidade do
sistema cooperativo galego. A anlise especfica de riscos para os proxectos
cooperativos un requisito indispensable, ademais, con independencia da
existencia dun sistema de garantas, na medida en que permite identificar
os proxectos con posibilidades de xito empresarial.
En consecuencia, necesario que as entidades financeiras e de
promocin econmica, tanto pblicas coma privadas, fomenten a anlise
especfica de riscos para os proxectos cooperativos, tendo en conta as
particularidades xurdicas, econmicas, financeiras e sociais da sociedade
cooperativa.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 126
LIAS
Deseo e configuracin de
5.4.a- Deseo e configuracin de mecanismos que

permitan un tratamento singularizado das cooperativas nos
fondos de garanta.
mecanismos que permitan

un tratamento singularizado
das cooperativas nos fondos
de garanta.
Asesoramento para a
avaliacin especifica de
riscos das sociedades
cooperativas.

Os obxectivos destes mecanismos deben centrarse en avalar e

garantir operacins especficas para o impulso de novos proxectos cooperativos, especialmente as encadradas nas lias de accin do plan estratxico.
Debe regularse polo mido o seu funcionamento e condicins de acceso.
Entre as diversas frmulas debe propiciarse a participacin de
capital mixto pblico-privado, e a participacin do Consello Galego de
Cooperativas a travs do investimento dos fondos procedentes da liquidacin e transformacin de cooperativas.
5.4.b- Asesoramento para a avaliacin especifica de riscos

das sociedades cooperativas.
obxectivo:
Creacin dun grupo de traballo estable para a avaliacin especfica

de riscos das cooperativas, formado por especialistas en sistemas de cualificacin crediticia procedentes do sistema financeiro e de especialistas en
viabilidade empresarial e cooperativismo procedentes do mbito pblico, da
universidade e das propias cooperativas.
A partir do estudo dun sistema de avaliacin en base a criterios de fluxos
de caixa, desearase un instrumento de canalizacin da informacin mis relevante para os efectos de valoracin por parte das entidades financeiras. O grupo
de expertos validar e actualizar periodicamente as sas conclusins e recomendacins, para prestar un eficaz asesoramento a entidades pblicas e privadas.
1.1.b
126
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 127
1 rea de desenvolvemento empresarial.

2 rea de desenvolvemento societario.
3 rea de divulgacin, educacin, formacin e investigacin.
4 rea de emprego e desenvolvemento territorial.
5 rea de financiamento e xestin financeira.

6.2- Consolidacin e impulso das polticas de promocin e divulgacin do
cooperativismo.
6.3- Fomento do asociacionismo e da presenza do cooperativismo en foros
socioeconmicos. Participacin nas polticas activas.
6.4- Coordinacin das accins administrativas e das medidas de apoio ao
cooperativismo.
6.5- Dotacin de medios para a posta en marcha da nova organizacin e
funcionamento dos Rexistros de Cooperativas.

consumo.
10- rea de cooperativas de servizos sociais e
integracin social.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 128
rea de consolidacin institucional.

OBXECTIVOS
LIAS
6.1 Potenciacin do Consello Galego de

Cooperativas.

6.1.b- Establecemento dun sistema de control que posibilite o cumprimento das sas
atribucins legais.
6.1.d- Deseo e aplicacin dun plan de divulgacin que de a coecer o Consello Galego de
Cooperativas.
6.2 Consolidacin e impulso das polticas

de promocin e divulgacin do
cooperativismo.
6.2.a- Establecemento dun programa de divulgacin e difusin das polticas de promocin

existentes.
6.2.b- Anlise e deseo de novas frmulas de promocin e seguimento dos programas actuais e
dos xurdidos do Plan Estratxico.
6.2.c- Potenciacin do acceso s axudas pblicas de carcter xeral.
6.3 Fomento do asociacionismo e da

presenza do cooperativismo en foros
socioeconmicos. Participacin nas
polticas activas.
6.3.a- Promocin das asociacins e da incorporacin de cooperativas s entidades

representativas naquelas clases onde exista subrepresentacin.
6.3.b- Promocin da intercooperacin entre as asociacins.
6.3.d- Divulgacin dos servizos de asesoramento empresarial e societario prestados polas
asociacins.
6.3.e- Adopcin de iniciativas para a supresin de barreiras que limitan a actuacin das
cooperativas en determinados sectores da actividade econmica.
6.3.f- Fomento da presenza das cooperativas galegas nos rganos de interese socioeconmico
de carcter intersectorial e nos foros econmico-sociais e cooperativos.
6.3.g- Integracin e representacin das cooperativas nos organismos ou entidades
acreditadores da calidade, de garanta da seguridade alimentaria e acreditadores de
implementacin de prcticas medioambientais sustentables.
6.4 Coordinacin das accins

administrativas e das medidas de
apoio ao cooperativismo.
6.4.a- Coordinacin das accins administrativas e das medidas de apoio ao cooperativismo.
6.5- Dotacin de medios para a posta en

marcha da nova organizacin e
funcionamento dos Rexistros de
Cooperativas.
6.5.a- Dotacin de medios de carcter tcnico, formativo, organizativo e informtico.

6.5.b- Establecemento de actuacins informativas e de coordinacin coas entidades
representativas as como coas Conselleras e con outros departamentos con
competencias na materia.
6.5.c- Elaboracin, actualizacin e publicacin de Directorios e activacin do Mapa de
cooperativas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 129
A Lei 5/1998 de cooperativas de Galicia e os decretos reguladores
do Consello Galego de Cooperativas e do Rexistro de Cooperativas de
Galicia configuran un corpo normativo propio para o sector cooperativo
galego, actualmente en fase de complementacin. Este desenvolvemento
normativo para as cooperativas conta con instrumentos especficos creados
polo lexislador, que precisan da dotacin de medios necesarios para o axeitado cumprimento das sas funcins. Neste senso, o impulso e a potenciacin dos organismos e institucins pblicas con responsabilidade en
materia cooperativa convrtese nun elemento fundamental do Plan Estratxico para o Cooperativismo galego.
As potencialidades do modelo cooperativo, tanto no eido econmico coma no eido social, fan preciso o deseo e a posta en funcionamento
de polticas e lias de actuacin especficas que permitan obter o mximo
rendemento posible de tales potencialidades.
As mesmo debe considerarse o impulso e fomento do asociacionismo como elemento bsico para a consolidacin institucional do modelo
cooperativo en Galicia.
Finalmente, as polticas pblicas de promocin do cooperativismo e
o fomento do asociacionismo cooperativo a todos os niveis deben complementarse coa potenciacin da presenza activa das cooperativas nos diferentes foros socioeconmicos, o que lles ha permitir formar parte dos
procesos de dilogo social e de dinamizacin econmica que determinan o
desenvolvemento econmico e social de Galicia.
rea de consolidacin institucional 129
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 130
LIAS
Dotacin do Consello Galego
de Cooperativas.
O Consello Galego converteuse nun instrumento primordial para

lograr unha comunicacin permanente e fluda entre a administracin
autonmica e as organizacins representativas das cooperativas. Como
mximo rgano promotor e difusor do cooperativismo, debe constiturse
como un elemento fundamental dinamizador do Plan Estratxico as como
o rgano encargado do seu seguimento.
O crecente protagonismo do Consello Galego de Cooperativas debe
permitir un incremento das relacins entre as diferentes clases de cooperativas, con posibilidades de apoio mutuo e defensa de intereses comns
anda pouco exploradas.
En consecuencia fundamental a sa dotacin progresiva, cos
medios e recursos necesarios, para que poida desenvolver as sas funcins
en toda a sa amplitude e coa mxima eficiencia posible.
Establecemento dun sistema

de control que posibilite o
cumprimento das sas

atribucins legais.
Impulso do papel consultivo
do Consello.
Deseo e aplicacin dun
plan de divulgacin que dea
a coecer o Consello Galego
de Cooperativas.
130
Dbese dotalo progresivamente cos medios humanos e recursos materiais necesarios, para que poida desenvolver as sas funcins ao mximo nivel e
coa maior amplitude. Coa finalidade de desenvolver plenamente as competencias e funcins que lle corresponden, facilitar a execucin dos seus acordos e o
seu seguimento, procurar unha fonda coordinacin coas unins e federacins de
cooperativas de Galicia, coas sas necesidades, preocupacins e os seus intereses, as como coas cooperativas que non estn suficientemente representadas.
Tamn para impulsar todos os aspectos relacionados con este Plan Estratxico.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 131
O Consello ter que adaptar a sa estrutura e debe contar cun

acado equipo tcnico multidisciplinar especializado nas reas xurdicas,
sociais, econmico-empresariais, informticas, de formacin e comunicacin, e daqueloutras que demanden as necesidades de cada momento.
Igualmente dotarase con instalacins propias e equipamento e instrumentos axeitados, entre eles o portal informtico Cooperativas de Galicia.
Asemade debe contar cun orzamento especfico e suficiente, dun
mnimo anual de un milln de euros para o desenvolvemento das sas
actuacins ordinarias, con independencia das dotacins orzamentarias
necesarias para a execucin das restantes lias do Plan Estratxico que
requiran de financiamento suplementario. Debe ter tamn autonoma de
gasto e activar outras vas de financiamento contempladas na sa normativa reguladora, especialmente as referidas recadacin dos fondos non
aplicados ou de cooperativas en proceso de liquidacin. Os orzamentos do
Consello sern propostos anualmente polo seu Pleno.

obxectivo:
2.2.a, 3.1.a, 3.1.e, 3.2.a,
3.2.d, 3.4.c, 4.1.a, 6.3.f,
9.B.2.b, 9.B.2.c
6.1.b- Establecemento dun sistema de control que posibilite o cumprimento das

sas atribucins legais.
Sen prexuzo das facultades da Inspeccin de Traballo, debe articularse un sistema de control daquelas cooperativas inactivas coa finalidade
de recuperar para o sector cooperativo os Fondos de reserva obrigatorio e
outros.
Para a execucin do anterior, o Consello elaborar un Programa de
Traballo para as cooperativas que non adaptaron os seus estatutos e
noutras situacins especiais, de xeito que se estableza un Plan de Inspec-
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 132
cin e seguimento que combine as medidas de carcter divulgativo coa

apertura, de ser o caso, dos procesos sancionadores cando sexa obrigado.

Sometendo sa consideracin e/ou informacin de todas as
medidas, relativas ao cooperativismo, que se poan en marcha polas administracins e demais axentes econmicos e sociais de Galicia.
Dada a ampla cantidade de normas, medidas e lias de axudas que
poden afectar ao cooperativismo debe impulsarse o efectivo cumprimento
do mandato legal que establece entre as sas funcins as consultivas e
asesoras das administracins pblicas galegas en materia de cooperativismo.
Asemade o Consello poder emitir informes sobre aquelas normas e
axudas que indirectamente lle afecten ao desenvolvemento das actividades
das cooperativas.
6.1.d- Deseo e aplicacin dun plan de divulgacin que dea a coecer o

Consello Galego de Cooperativas.
Como ferramentas dese Plan o Consello debe contar, entre outros,
co portal Cooperativas de Galicia e cun boletn mensual. Asemade debe
continuar e ampliar o seu impulso e o seu protagonismo na organizacin e
celebracin dos Congresos Galegos do Cooperativismo de carcter bienal,
do Da do cooperativismo, de Xornadas tcnicas, na concesin de premios
cooperativos e na promocin de revistas especializadas.
132
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 133
6.2- Consolidacin e impulso das polticas de promocin e

divulgacin do cooperativismo.
As sociedades cooperativas, como calquera outra empresa, teen
acceso aos diferentes programas de axudas que ten a Xunta de Galicia.
En relacin coas lias de axudas especficas destacan os programas
de axudas especficos de carcter transversal, que se encadran na Consellera de Asuntos Sociais, Emprego e Relacins Laborais; e os de carcter
sectorial, que actualmente existen a travs da Consellera de Poltica Agroalimentaria e Desenvolvemento Rural.
A importante contribucin potencial do cooperativismo ao desenvolvemento econmico e social fan preciso unha constante revisin e posta
ao da das polticas e lias de actuacin especficas, de xeito que permitan
obter o mximo rendemento posible de tales potencialidades.
Tanto dende un plano poltico como socioeconmico, determinante para a definicin e a viabilidade das polticas pblicas e para a activacin das iniciativas empresariais o nivel de coecemento da frmula
empresarial e do sector cooperativo. A promocin e a divulgacin do cooperativismo deben facerse dunha forma conxunta e integral, implicando a
todos os axentes, poderes pblicos e institucins interesados.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 134
6.2.a- Establecemento dun programa de divulgacin e

difusin das polticas de promocin existentes.
LIAS
Establecemento dun
programa de divulgacin e
difusin das polticas de
promocin existentes.
Tal programa debe impulsarse baixo a coordinacin do Consello

Galego de Cooperativas, utilizando todas as canles existentes; entre outras,
as asociacins representativas, a FEGAMP e o portal cooperativo.
Anlise e deseo de novas

frmulas de promocin e
seguimento dos programas
actuais e dos xurdidos do
6.2.b- Anlise e deseo de novas frmulas de promocin

e seguemento dos programas actuais e dos xurdidos do Plan
Estratxico.
Plan Estratxico.
Potenciacin do acceso s
axudas pblicas de carcter
xeral.

obxectivo:
3.2.a, 3.2.b, 3.2.c, 4.1.d,
Isto permitir analizar a adecuacin dos programas actuais e

futuros sa finalidade e adecuar as frmulas de promocin en funcin das
necesidades obxectivas ou en adaptacin aos cambios do contorno.
O Consello Galego de Cooperativas debe asumir un papel nuclear das
iniciativas de avaliacin e seguimento deste Plan Estratxico, de xeito que
se responsabilice da organizacin dun sistema que permita, en ltima
instancia, a participacin de todos os seus actores e destinatarios. Elaborar,
en consecuencia, os informes que se consideren oportunos e trasladar aos
implicados as propostas e iniciativas de reprogramacin que correspondan.
4.4.b, 5.3.a
6.2.c- Potenciacin do acceso s axudas pblicas de

carcter xeral.
Mediante a adopcin de iniciativas que propicien que as cooperativas accedan s lias de axudas e subvencins de carcter xeral en condi-
134
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 135
cins de igualdade con calquera outra empresa do mercado.

O Consello Galego de Cooperativas deber ter capacidade para
pronunciarse non s sobre as axudas que afectan directamente s cooperativas senn tamn sobre s diferentes axudas de tipo sectorial que lles
afecten.
6.3- Fomento do asociacionismo e da presenza do cooperativismo

en foros socioeconmicos. Participacin nas polticas activas.
As entidades representativas do movemento cooperativo en Galicia,
coa excepcin do cooperativismo agrario e mis sectorialmente no cooperativismo de ensino, non acadaron ata o momento un nivel de representacin ptimo. A inexistencia de estruturas representativas para moitas das
clases de cooperativas (mar, servizos, consumo) resta forza e imaxe ao
movemento cooperativo no seu conxunto.
Deben pois potenciarse as organizacins representativas do cooperativismo, en tanto que poden ser unha ferramenta axeitada para contribur
ao coecemento mutuo das cooperativas entre si, para favoreceren os
contactos, intercambios e as colaboracins entre cooperativas e como
animadoras e fomentadoras dos procesos de concentracin empresarial. Por
outra banda, as organizacins representativas existentes deben facer un
esforzo para mellorar a sa eficiencia, de xeito que se evite a duplicidade
de estruturas e se poan en marcha estratexias de cooperacin para acadar
obxectivos comns.
Asemade cmpre consolidar a posicin do sector cooperativo
galego para facilitar unha presenza activa das cooperativas non s en foros
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 136
LIAS
Promocin das asociacins e da
incorporacin de cooperativas s
entidades representativas
naquelas clases onde exista
subrepresentacin.
Promocin da intercooperacin
entre as asociacins.
Incremento do apoio s
entidades representativas.
Divulgacin dos servizos de
asesoramento empresarial e
societario prestados polas
asociacins.
Adopcin de iniciativas para a
supresin de barreiras que
limitan a actuacin das
cooperativas en determinados
sectores da actividade
econmica.
Fomento da presenza das
cooperativas galegas nos
rganos de interese
socioeconmico de carcter
intersectorial e nos foros
econmico-sociais e
cooperativos.
Integracin e representacin das
cooperativas nos organismos ou
entidades acreditadores da
calidade, de garanta da
seguridade alimentaria e
acreditadores de implementacin
de prcticas medioambientais
sustentables.
136
especializados ou sectoriais, senn tamn en todo tipo de foros socioeconmicos nos que participen os distintos axentes econmicos, sociais e polticos. Neste senso, necesario promover avances no eido da vertebracin
de mecanismos de coordinacin e representacin do movemento cooperativo, afondar sistemas de interlocucin sectorial, de dilogo coas diferentes
Administracins e, en xeral, cos axentes econmicos e sociais de Galicia.
6.3.a- Promocin das asociacins e da incorporacin de

cooperativas s entidades representativas naquelas clases
onde exista subrepresentacin.
Debe promoverse o exercicio das actividades representativas con
medidas especficas e, especialmente, con medidas dirixidas a favorecer a
integracin das cooperativas nas asociacins que defenden os seus intereses comns.
As entidades representativas, a travs do Consello Galego de
Cooperativas, podern propoer canles ou vas de interlocucin coas administracins sobre aspectos relacionados coas cooperativas. O exercicio da
representacin polas entidades asociativas exercerase tanto dende a sa
problemtica econmica, empresarial e social, como tamn en representacin dos intereses dos socios cooperativistas na sa dimensin humana e
profesional.
O Consello Galego de Cooperativas aprobar un Protocolo que sistematice e mellore os procesos consultivos entre as entidades representativas
e as administracins, de maneira que se favoreza unha programacin a
longo prazo, facendo balance e seguimento das medidas acordadas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 137
6.3.b- Promocin da intercooperacin entre as

asociacins.

Mediante a introducin de incentivos s organizacins representativas

que presenten programas comns de actividades nas convocatorias de axuda.
Estes programas comns tern un incentivo superior, nunha
porcentaxe significativa, aos programas que se presenten de forma individual polas asociacins.
obxeto:
1.2.a, 2.2.b, 2.3.a, 3.2.d,
3.3.b, 4.3.a, 7.3.a, 7.6.a,
7.6.b, 8.4.a, 8.4.b, 9.B.2.d,
9.C.1.b, 11.7.a,

Aumentando os recursos necesarios para que estas leven a cabo as
sas actividades de divulgacin, asesoramento e informacin, facilitando e
axilizando os procedementos administrativos das distintas axudas.
Anualmente, planificarase entre as entidades representativas e as
administracins competentes a programacin de actividades de divulgacin,
asesoramento e informacin, as como os orzamentos dispoibles para estas
actividades. Tal programacin debe incardinar a colaboracin coas actividades que nesas materias desenvolva o Consello Galego de Cooperativas.
6.3.d- Divulgacin dos servizos de asesoramento empresarial e societario

prestados polas asociacins.
Debe abordarse a elaboracin dun inventario dos servizos que
poden prestar as asociacins e as administracins s cooperativas, as como
a preparacin dos seus correspondentes materiais divulgativos.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 138
Tales materiais remitiranse a todas as cooperativas de Galicia como

gua de recursos para promocin do cooperativismo, e incorporaranse no
Portal Cooperativas de Galicia.
Anualmente este inventario ser revisado e os servizos prestados
sern avaliados mediante indicadores tcnicos e/ou enquisas de opinin
entre os beneficiarios.
6.3.e- Adopcin de iniciativas para a supresin de barreiras que limitan a

actuacin das cooperativas en determinados sectores da actividade econmica.
Coa finalidade de facer efectivo o mandato constitucional, implementaranse as iniciativas pertinentes no mbito competencial que corresponda. As procurarase que en materias de competencia estatal tales como,
a materia mercantil, laboral, rxime fiscal, etc. se contemple e favoreza a
especificidade do fenmeno cooperativo e se supriman certas barreiras que
limitan a actuacin das cooperativas en determinados sectores da actividade econmica, e perseguirase a conciliacin e adaptacin da normativa
realidade socioeconmica dos seus socios.
Para cumprir con esta lia de traballo, o Consello Galego de
Cooperativas, a travs das Comisins de traballo que se determinen,
encargar a emisin de informes que debern posteriormente ser debatidos e aprobados en plenario para que se lle dea traslado, tanto aos
organismos cooperativos intersectoriais a nivel estatal, como s propias
administracins competentes na materia de que se trate. No mbito das
polticas activas, as administracins pblicas deben favorecer a cohesin
social do cooperativismo, mediante a canalizacin das polticas secto-
138
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 139
riais a travs das estruturas cooperativas, nos casos en que resulte

posible.
6.3.f- Fomento da presenza das cooperativas galegas nos rganos de interese

socioeconmico de carcter intersectorial e nos foros econmico-sociais e
cooperativos.
Debe facerse operativa a presenza do movemento cooperativo
galego, a travs do Consello Galego de Cooperativas, especialmente, no
Consello Econmico e Social, no Consello Galego de Relacins Laborais, no
Consello Galego de Formacin Profesional, na Comisin Galega de Formacin Continua, no Consello de Consumidores e Usuarios de Galicia e
noutros similares.
Dbese activar tamn a presenza do cooperativismo en foros relacionados co emprego, o emprendemento, a empresa, o desenvolvemento
local, a formacin e a educacin, sectoriais, institucionais, etc. ante o
escaso coecemento da realidade empresarial cooperativa actual.
Asemade promoverase a participacin das cooperativas galegas en
foros cooperativos e de economa social onde se trate calquera asunto de
interese ou que afecte ao cooperativismo galego en termos xerais (Alianza
Cooperativa Internacional; Congresos de Economa Social ou cooperativa;
etc.).
O Consello determinar os rganos e foros socioeconmicos en que
resulte de especial interese a presenza das cooperativas e, en caso de imposibilidade normativa, propor a tramitacin de solicitude de modificacin
ao Consello da Xunta de Galicia. Determinar igualmente os mecanismos
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 140
concretos que fagan efectiva tal presenza e que permitan a toma en consideracin e divulgacin do tratado nos diferentes rganos e foros.
6.3.g- Integracin e representacin das cooperativas nos organismos ou

entidades acreditadores da calidade, de garanta da seguridade alimentaria e
acreditadores de implementacin de prcticas medioambientais sustentables.
Para poer en marcha esta lia de actuacin adoptaranse iniciativas
e seguirase un procedemento similar ao establecido na lia anterior.
6.4- Coordinacin das accins administrativas e das medidas de

apoio ao cooperativismo.
As medidas necesarias para a consolidacin do modelo cooperativo
son tanto de carcter transversal coma sectorial, polo que se precisa non s
un impulso de tales medidas de promocin do cooperativismo senn tamn
un importante esforzo de coordinacin delas e, en xeral, de coordinacin da
accin administrativa en materia cooperativa. Resulta fundamental a unificacin de criterios de actuacin neste campo.
As mesmo, importante fomentar a participacin na promocin e
fomento do cooperativismo dos concellos e outras institucins pblicas con
capacidade para desenvolveren polticas pblicas orientadas ao sistema
cooperativo. Considerando esta posibilidade de participacin dun amplo
espectro de niveis da Administracin, dbense coordinar os recursos
humanos de carcter pblico que desenvolvan actividades que tean relacin coa promocin do cooperativismo e co desenvolvemento socioecon-
140
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 141
mico baseado no asociacionismo e na colaboracin entre axentes econmicos, sociais e polticos.
6.4.a- Coordinacin das accins administrativas e das

LIAS
Coordinacin das accins
As diferentes administracins e, sobre todo, as diferentes conselleras que teen competencias na materia de cooperativismo deben unificar
criterios de actuacin, para os efectos de lograr unha maior claridade e
transparencia e unha maior coordinacin. Debe contarse especialmente
coas administracins locais para levar a cabo as accins de apoio ao cooperativismo.
Para tal efecto, debe crearse unha comisin de traballo no seo do
Consello Galego de Cooperativas de Estudos e propostas de coordinacin
administrativa que ter, entre outras, a finalidade de elaboracin dunha
proposta de planificacin de estratexias comns e de sistematizacin do
seguimento delas. Elaborarase tamn un directorio de axudas que se incorporar ao Portal Cooperativas de Galicia.
Deben aplicarse medidas e accins orientadas a eliminar as prcticas de competencia desleal, ou que resten transparencia aos mercados,
dada a sa negativa repercusin no desenvolvemento de proxectos empresariais na economa formal, especialmente no mbito cooperativo.
administrativas e das
medidas de apoio ao
cooperativismo.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 142
6.5- Dotacin de medios para a posta en marcha da nova

organizacin e funcionamento dos Rexistros de Cooperativas.
A Lei de cooperativas e o Regulamento do Rexistro de Cooperativas
de Galicia confiren organizacin dos Rexistros de Cooperativas (Rexistro
Central e Rexistros provinciais) un papel administrativo fundamental para
o desenvolvemento do sistema cooperativo na comunidade galega. A posta
en marcha dunha nova organizacin administrativa, cunha clara delimitacin de competencias e importantes responsabilidades en materia de
control e tratamento da informacin sobre o sistema cooperativo de Galicia
supn un importante paso adiante na consolidacin institucional do cooperativismo e representa un instrumento de xestin pblica de gran relevancia no eido cooperativo.
Nese senso, unha vez que se dispn dun instrumento de gran potencialidade, cmpre dotar aos Rexistros de Cooperativas dos medios de
carcter tcnico, formativo, organizativo e informtico necesarios para o
seu axeitado funcionamento e para o cumprimento das sas funcins, as
como para que poidan desenvolver as diferentes accins que lles confire a
normativa dun xeito coordinado e eficiente. Un funcionamento xil e
correcto dos Rexistros de Cooperativas un elemento fundamental para o
desenvolvemento e a consolidacin do sistema cooperativo de Galicia.
142
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 143
6.5.a- Dotacin de medios de carcter tcnico, formativo,

LIAS
Dotacin de medios de
Necesarios para un axeitado funcionamento e coordinacin rexistral. Deben partir da posta en marcha dunha aplicacin informtica especfica para a mellora e axilidade deste servizo, que se divulgar entre as
cooperativas, e permitir que determinadas fases dos procedementos rexistrais se poidan tramitar por va telemtica, de xeito que se posibilite a axilizacin dos procesos rexistrais mediante a determinacin dun sistema de
control de tempos e prazos.
carcter tcnico, formativo,

Establecemento de
actuacins informativas e
de coordinacin coas
entidades representativas
as como coas Conselleras e
con outros departamentos
6.5.b- Establecemento de actuacins informativas e de

coordinacin coas entidades representativas as como coas
Conselleras e con outros departamentos con competencias
na materia.
con competencias na
materia.
Elaboracin, actualizacin e
publicacin de Directorios e
activacin do Mapa de
Coa finalidade de facilitarlle s cooperativas as xestins rexistrais,

que faciliten o proceso de asesoramento e xestin.
cooperativas.
6.5.c- Elaboracin, actualizacin e publicacin de

Directorios e activacin do Mapa de cooperativas.
Coa finalidade de facilitar o coecemento e contacto entre cooperativas ou con calquera outro tipo de empresa.
Asemade procederase incorporacin ao Portal Cooperativas de
Galicia da informacin rexistral que proceda.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 144
Cooperactiva.QXD
19/1/05
123456-
17:08
rea
rea
rea
rea
rea
rea
de
de
de
de
de
de
Pgina 145
desenvolvemento empresarial.
desenvolvemento societario.
divulgacin, educacin, formacin e investigacin.
emprego e desenvolvemento territorial.
financiamento e xestin financeira.
consolidacin institucional.
7- rea de cooperativas agrarias e de explotacin

comn.
7.2- Profesionalizacin da xestin e mellora das prcticas de goberno.
7.3- Mellora da estratexia competitiva: calidade, trazabilidade e seguridade
alimentaria. Marca cooperativa e marketing cooperativo.
7.4- Fomento da industrializacin e comercializacin das producins agrarias.
Consolidacin e competitividade nos mercados actuais.
7.5- Adaptacin aos cambios operados no mbito rural: modernizacin,
diversificacin de actividades e implantacin de novos servizos.
7.6- Control e xestin mediambiental. Reordenacin de terras e cultivos.
7.7- Fomento do asociacionismo agrario para a explotacin.

consumo.
integracin social.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 146
rea de cooperativas agrarias e de explotacin comn.

OBXECTIVOS
LIAS
7.1- Dimensionamento e integracin

cooperativa.
7.1.a- Elaboracin, divulgacin e posta en marcha dun Programa para o redimensionamento do

cooperativismo agrario en Galicia.
7.1.b- Consolidacin das axudas e deseo de novos incentivos para o fomento da integracin
cooperativa no sector agrario.
7.1.d- Supresin de obstculos que limiten o desenvolvemento dos procesos de integracin e
intercooperacin no medio rural.
7.2- Profesionalizacin da xestin e

mellora das prcticas de goberno.
7.2.a- Consolidacin das axudas actuais e deseo de apoios especficos para a mellora da
xestin.
7.2.b- Fomento da participacin dos socios e mellora das prcticas de goberno nas
cooperativas agrarias.
7.3- Mellora da estratexia competitiva:

calidade, trazabilidade e seguridade
alimentaria. Marca cooperativa e
marketing cooperativo.
7.3.a- Fomento de sistemas eficaces de producin e comercializacin, baseados na calidade e

trazabilidade dos produtos agrarios, as como na sa certificacin.
7.3.b- Fomento da Marca Cooperativa no sector agrario. Desenvolvemento de plans de
marketing.
7.4- Fomento da industrializacin e

comercializacin das producins
agrarias. Consolidacin e
competitividade nos mercados
actuais.

7.4.b- Fomento da transparencia nas actividades produtivas e nas prcticas de mercado.
7.4.c- Creacin e apoio s redes ou agrupacins de cooperativas para a comercializacin.
7.5- Adaptacin aos cambios operados

no mbito rural: modernizacin,
diversificacin de actividades e
implantacin de novos servizos.
7.5.a- Apoio s cooperativas para o fomento e desenvolvemento de actividades extraagrarias e

7.5.b- Potenciacin das axudas para novos servizos que presten as cooperativas agrarias aos
seus socios.
7.5.c- Deseo de apoios especficos e consolidacin das axudas existentes no eido das
producins ecolxica e integrada.
7.6- Control e xestin mediambiental.

Reordenacin de terras e cultivos.
7.6.a- Establecemento de incentivos para as cooperativas que divulguen e desenvolvan

programas de control e xestin medioambiental.
7.6.b- Participacin das cooperativas agrarias na elaboracin, divulgacin e desenvolvemento
de programas de reordenacin do solo, terras e cultivos promovidos polas
administracins.
7.7- Fomento do asociacionismo agrario

para a explotacin.
7.7.a- Anlise de potencialidades concretas e divulgacin da agricultura de grupo.

Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 147
A forma de organizacin cooperativa continuar estando intimamente unida agricultura do futuro. As cooperativas nacen como resposta
s necesidades econmicas de viabilidade e de benestar dos agricultores e
gandeiros. Na medida en que as razns para que existan as cooperativas se
basean en caractersticas estruturais da producin e da poboacin agraria,
e do seu estilo de vida, as cooperativas agrarias seguirn xogando no
futuro, como estn a xogar no presente, un papel importante non soamente
para a poboacin agrcola senn tamn para o bo funcionamento dos
mercados no sector agroalimentario.
As cooperativas agrarias contriben estabilidade, regularidade e
homoxeneidade dos mercados agrarios e achegan un equilibrio do que se
benefician todos os produtores, socios e non socios, as como os provedores,
clientes e consumidores. As mesmo, son fundamentais para a aplicacin e
o desenvolvemento da Poltica Agraria Comunitaria.
Pola sa parte, as cooperativas de explotacin en comn da terra
confrmanse como unha frmula primordial, aberta e verstil, entre as
medidas de reestruturacin agraria para resolver as dificultades estruturais
derivadas do minifundio e da pequena dimensin das explotacins agrarias.
Incorporan vantaxes econmicas: nos investimentos, na racionalizacin do
traballo e no aforro de custos; e poden incorporar tamn vantaxes de orde
social e cultural na medida en que o aforro de traballo que carrexan
permite liberar man de obra para outras actividades, as como dignificar o
traballo no medio rural, mellorando a calidade de vida, especialmente no
caso das mulleres, xente de idade avanzada e nenos, ou na medida en que
rea de cooperativas agrarias e de explotacin comn 147
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 148
educa en prcticas democrticas, capacita para a aprendizaxe das novas

tcnicas e fomenta a cohesin social e a solidariedade, entre outras.
148
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 149

Como calquera outra sociedade con actividade comercial, as cooperativas teen que adaptarse s condicins cambiantes do seu contorno se
desexan seguir tendo xito e ser viables. necesario mellorar a dimensin
econmica e social das cooperativas agrarias para dispoer de maior viabilidade no actual contorno, mediante a ampliacin da sa base social, a
intensificacin da intercooperacin e integracin cooperativa, inclusive ata
a xestin e apoio explotacin da terra dos socios.
LIAS
Elaboracin, divulgacin e
posta en marcha dun
Programa para o
7.1.a- Elaboracin, divulgacin e posta en marcha dun

Programa para o redimensionamento do cooperativismo
agrario en Galicia.
redimensionamento do
cooperativismo agrario en
Galicia.
Consolidacin das axudas e
O programa deber ter en conta a dobre vertente sectorial e territorial do cooperativismo agrario.
Para a sa elaboracin poderase contar cos axentes do sector e coas
entidades representativas das cooperativas, co obxecto de acadar un
elevado consenso para lograr a sa implantacin e viabilidade, sen desbotar
a opinin da Administracin Local e de profesionais de recoecido prestixio.
deseo de novos incentivos

para o fomento da
integracin cooperativa no
sector agrario.
Fomento do asociacionismo
no sector agrario.
Supresin de obstculos que
limiten o desenvolvemento
dos procesos de integracin
e intercooperacin no medio
rural.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 150

7.1.b- Consolidacin das axudas e deseo de novos

incentivos para o fomento da integracin cooperativa no
sector agrario.
obxectivo:
1.1.a, 1.1.b,1.3.a, 1.4.a,
1.4.b, 1.4.c, 1.5.a, 2.2.b,
2.4.d, 6.3.e, 9.C.3.a
Atendendo s necesidades en materia de integracin e fusin de cooperativas, con tres obxectivos principais, que son fundamentais para o futuro do
sector agrario: reducir o nmero de cooperativas, incrementar a sa dimensin
econmica e social e mellorar a sa competitividade, todos eles dentro do marco
que se estableza no Programa para o Redimensionamento do Cooperativismo
Agrario en Galicia. O deseo de novos incentivos e a consolidacin das axudas
existentes deben estar determinados pola dimensin e viabilidade da cooperativa resultante, as como en funcin dos resultados que se acaden.
Atendendo ao fomento da intercooperacin en proxectos comns:
as administracins potenciarn a intercooperacin entre os diferentes
subsectores agropecuarios, que resulta fundamental para complementar as
diversas actividades produtivas, as como para a prestacin de servizos e a
optimizacin dos custos estruturais e comerciais. A intercooperacin tamn
pode e debe estenderse a outras clases de cooperativas.

necesario potenciar as axudas para que os agricultores e gandeiros
se integren como socios nas cooperativas agrarias existentes. Para a concesin destas axudas terase en conta a sa idade, de xeito que se facilite o
acceso dos socios novos titularidade das explotacins, as como a sa
capacitacin profesional e a continuidade na actividade agraria.
150
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 151
As mesmo, no sector agropecuario galego existen comarcas ou

sectores onde apenas existe cooperativismo ou est escasamente desenvolvido. Nestes casos concretos, necesario prestar apoio tcnico e manter as
axudas existentes para fomentar o asociacionismo e facilitar as que os
agricultores e gandeiros constitan novas cooperativas agrarias.
7.1.d- Supresin de obstculos que limiten o desenvolvemento dos procesos de

integracin e intercooperacin no medio rural.
Superando as limitacins tecnolxicas e infraestruturais que
afectan s cooperativas agrarias, en cuestins tan fundamentais como a
electrificacin rural, telefona de banda ancha, etc., que condicionan os
propios procesos de integracin.
Eliminando os obstculos actuais para facilitar a participacin das
cooperativas agrarias en sociedades de tipo mercantil.
Impulsando a colaboracin entre a Administracin e as agrupacins
de cooperativas para o desenvolvemento de proxectos de interese sectorial,
tanto a nivel da producin como da comercializacin ou mesmo de carcter
social. As mesmo, esta colaboracin debe proxectarse no sector, mediante
a promocin e o asentamento de novas actividades, servizos e tecnoloxas.
7.2- Profesionalizacin da xestin e mellora das prcticas de

goberno.
As cooperativas deben seguir a profesionalizar as tarefas tcnicas
da entidade mediante a disposicin de persoal formado en cooperativismo
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 152
LIAS
Consolidacin das axudas
actuais e deseo de apoios
e na especialidade requirida. importante que as cooperativas agrarias

aclaren a confusin das competencias dos distintos rganos, cargos sociais
e equipos tcnicos, e que todos os elementos humanos das cooperativas
melloren a formacin cooperativa.
especficos para a mellora

da xestin.
Fomento da participacin
7.2.a- Consolidacin das axudas actuais e deseo de

novas axudas especficas para a mellora da xestin.
dos socios e mellora das

prcticas de goberno nas
cooperativas agrarias.

obxectivo:
As cooperativas agrarias manifestan carencias na sa xestin, que

necesario superar para evolucionar no mesmo senso ca o resto da sociedade.
Polo tanto, o deseo das axudas debe contemplar as sas necesidades, principalmente en postos de xerencia e tcnicos para mellorar a sa xestin.
Estas axudas deben contemplar tamn a adquisicin de medios e equipamento tcnico, en consonancia co uso das novas tecnoloxas nas empresas
modernas.
1.5.e, 2.1.a, 2.2.b, 2.3.a,

2.3.b, 3.1.b, 3.1.d
7.2.b- Fomento da participacin dos socios e mellora das

prcticas de goberno nas cooperativas agrarias.
A promocin de melloras nestes eidos semella fundamental, dado o
elevado nmero de socios con que contan moitas das cooperativas agrarias.
Anda que a implantacin das posibles medidas debe ser potestativa de
cada cooperativa, os poderes pblicos deben potenciar a aplicacin de
sistemas que permitan mellorar as prcticas de goberno e a democratizacin da cooperativa. Teranse en conta, as mesmo, as consideracins que se
establecen na rea de Desenvolvemento Societario deste Plan Estratxico.
152
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 153
7.3- Mellora da estratexia competitiva: calidade, trazabilidade e

seguridade alimentaria. Marca cooperativa e mrketing cooperativo.
O cooperativismo agrario enfrntase a retos singulares durante os
prximos anos, basicamente identificados coa resposta social necesidade
organizativa do sector e coa resposta empresarial xestin dun sistema
eficaz de producin e de comercializacin. Por isto cmpre impulsar a
adaptacin das estruturas e sistemas de xestin e a propia cultura empresarial cara a sistemas baseados na calidade, as como reforzar o seu protagonismo no cumprimento da trazabilidade dos produtos.
As cooperativas deben potenciar e aumentar a presenza nos
mercados con marcas propias, de xeito que deben avanzar na consecucin
de maior autonoma de actuacin e aproveitar e difundir a marca cooperativa como distintivo de calidade, apostando polo mrketing cooperativo
para mellorar a sa estratexia competitiva.
As cooperativas deben fomentar e apoiar a aplicacin de polticas
de calidade entre os seus socios, as como a promocin da imaxe de marca
cooperativa e a consolidacin das cooperativas entre os organismos acreditadores da calidade.
LIAS
Fomento de sistemas
eficaces de producin e
comercializacin, baseados
na calidade e trazabilidade
dos produtos agrarios, as
7.3.a- Fomento de sistemas eficaces de producin e

comercializacin, baseados na calidade e trazabilidade dos
produtos agrarios, as como na sa certificacin.
como na sa certificacin.
Fomento da Marca
Cooperativa no sector
agrario. Desenvolvemento
O asesoramento tcnico e o deseo de axudas especficas, as como

a implementacin das vixentes, son fundamentais para que as cooperativas
de plans de marketing.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 154

obxectivo:
agrarias adapten os seus procesos produtivos e poidan implantar e acreditarse en normas de calidade. Xuntamente coa certificacin dos seus
produtos halles permitir seren mis competitivas no mercado e teren mis
capacidade para chegar ao consumidor final.
1.2.a, 1.2.b, 11.6.b
7.3.b- Fomento da Marca Cooperativa no sector agrario.

Desenvolvemento de plans de marketing.
A producin e comercializacin de produtos agroalimentarios destinados ao consumo humano por parte das cooperativas, e a sa achega no
eido da sade e seguridade alimentaria, xustifica que estas entidades
aposten por desenvolver unha marca cooperativa propia e plans de mrketing especficos, xunto con novos sistemas e argumentos de comunicacin
ligados co concepto de alimento cooperativo. Non se deben desbotar outras
posibilidades como marca cooperativa agraria, marca cooperativa galega,
alimento producido e comercializado por cooperativa...
A marca cooperativa operara como distintivo diferencial, tanto no
mercado como entre os propios socios. E sera, ademais, un aval da calidade
dos produtos e da sa trazabilidade. Estes dous conceptos, calidade e trazabilidade, son fundamentais para operar no mercado e conseguir prezos
acordes coas caractersticas dos produtos, que lles permitan s cooperativas agrarias mellorar a sa estratexia competitiva e acadar maior valor
engadido para o conxunto do sector.
154
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 155
7.4- Fomento da industrializacin e comercializacin das producins

agrarias. Consolidacin e competitividade nos mercados actuais.
necesario que nos principais subsectores agrarios as cooperativas
dispoan dunha maior presenza na industrializacin e na comercializacin,
coa finalidade de capturaren o valor engadido xerado ao longo da cadea
agroalimentaria, sen permitir ningn tipo de prcticas de competencia
desleal no mercado.
As cooperativas agrarias deben mellorar a capacidade de negociacin fronte a clientes e provedores, adaptando a producin s necesidades
do mercado, mediante un maior apoio actividade produtiva dos socios a
travs dos inputs e da prestacin de servizos colectivos de ndole cooperativo, o que contribe estabilizacin e regularizacin dos mercados agrarios.
LIAS
Promocin da
transformacin e
As cooperativas agrarias deben ser parte fundamental e imprescindible do sector agroalimentario galego. Por isto necesario que reorienten
os seus obxectivos, cunha maior aposta e compromiso a favor da transformacin e comercializacin das producins agropecuarias propias e dos seus
socios. Xa que logo, cerrarn os ciclos produtivos e acadarn unha maior
presenza no mercado.
A sa vez, no que respecta concesin das axudas, a Administracin considerar con carcter prioritario s cooperativas, para apoiar os
proxectos de transformacin e comercializacin agroalimentaria. Terase en
comercializacin.
Fomento da transparencia
nas actividades produtivas e
nas prcticas de mercado.
Creacin e apoio s redes
ou agrupacins de
cooperativas para a
comercializacin.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 156

conta o grao de cumprimento de obxectivos. Tamn necesario impulsar os

proxectos de producins agrarias que impliquen diversificacin e complementariedade.
obxectivo:
1.3.c, 1.4.c, 1.5.b, 1.5.c,
1.5.d, 9.C.3.a, 9.C.3.b,
7.4.b- Fomento da transparencia nas actividades

produtivas e nas prcticas de mercado.
9.C.5.a
Especialmente naquelas que poidan significar competencia desleal

para as cooperativas agrarias. Cmpre continuar e ampliar os esforzos da
Administracin neste terreo, tendo en conta a vulnerabilidade do sector
agrario, a debilidade de moitas cooperativas agrarias e as negativas repercusins socioeconmicas que poden ter tales actuacins e prcticas, tanto
para os socios das cooperativas como, en xeral, para o medio rural.
7.4.c- Creacin e apoio s redes ou agrupacins de cooperativas para a

comercializacin.
Cmpre abrir novas vas de comercializacin e potenciar a presenza
dos produtos agroalimentarios galegos, sobre todo fra da Comunidade
Autnoma de Galicia, nos mercados nacional e internacional.
sa vez, a propia creacin destas agrupacins de cooperativas
debe favorecer o desenvolvemento dun mercado de carcter intracooperativo, nada desprezable tendo en conta a sa base social e as posibilidades
que ofrece a intercooperacin entre sectores e clases de cooperativas.
156
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 157
7.5- Adaptacin aos cambios operados no mbito rural:

modernizacin, diversificacin de actividades e implantacin de
novos servizos.
O proceso de incorporacin e de diversificacin na utilizacin das
novas tecnoloxas da informacin e da comunicacin das cooperativas
agrarias supn un importante reto para o seu desenvolvemento, tanto na
sa vertente empresarial como social. Neste senso o labor divulgativo e
formativo, acompaado da mellora das infraestruturas, amsase como
prioritario.
As cooperativas agrarias non deben esquecer a vinculacin co
medio rural onde se asentan. Para isto, a producin e transformacin de
produtos artesns, tradicionais ou especficos dunha comarca ou rexin
determinada deben estar dentro dos seus cometidos. No mesmo senso,
importante que presten atencin diversificacin da producin e de actividades dos socios, as como s posibilidades do agroturismo, coa finalidade
de apoiar o asentamento da poboacin no medio rural, e contribur en
maior medida ao desenvolvemento no espazo rural.
As cooperativas contan coa capacidade de operaren e xestionaren
axeitadamente servizos de toda ndole en beneficio dos agricultores e
gandeiros socios. A sa prestacin integral supn un factor de competitividade de primeira orde, tanto para o propio socio como para a empresa
cooperativa.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 158
LIAS
Apoio s cooperativas para
7.5.a- Apoio s cooperativas para o fomento e

desenvolvemento de actividades extraagrarias e
o fomento e
desenvolvemento de
actividades extraagrarias e
complementarias no medio
rural.
Potenciacin das axudas
para novos servizos que
presten as cooperativas
As cooperativas poden difundir entre os seus socios as potencialidades das actividades extraagrarias artesana e turismo rural, entre
outras que posibiliten unha maior diversificacin e incremento de rendas
no medio.
Tamn poden desenvolver directamente proxectos novidosos e
competitivos que sexan exemplo das posibilidades que ofrece o medio rural,
no marco establecido pola ltima reforma da PAC.
agrarias aos seus socios.

Deseo de apoios
especficos e consolidacin
7.5.b- Potenciacin das axudas para novos servizos que

presten as cooperativas agrarias aos seus socios.
das axudas existentes no

eido das producins
ecolxica e integrada.

obxectivo:
No sector agrario necesario mellorar a calidade de vida para garantir a

continuidade das explotacins e frear o despoboamento. A frmula cooperativa ten capacidade para dar resposta s necesidades dos agricultores,
que cada vez demandan mis servizos, como os relacionados coa maquinaria agrcola, ou cos axentes de substitucin. Por conseguinte, necesario un maior esforzo das cooperativas e o compromiso e apoio da Administracin.
1.3.a, 1.3.b, 1.5.b, 4.3.a,

4.3.b
158
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 159
7.5.c- Deseo de apoios especficos e consolidacin das axudas existentes no

eido das producins ecolxica e integrada.
Cmpre fomentar a participacin das cooperativas agrarias no
desenvolvemento de programas de asesoramento aos socios e na divulgacin das axudas, condicins e posibilidades que teen estes sistemas de
producin.
necesario ter presente que a sociedade demanda que os agricultores produzan baixo criterios de calidade e seguridade alimentaria, sen
esquecer o mantemento do medio natural e o benestar animal.
7.6- Control e xestin medioambiental. Reordenacin de terras e

cultivos.
Dbese avanzar no compromiso de implementacin de prcticas
ambientais sustentables. Para a extensin do papel das cooperativas na
mellora medioambiental, cmpre recoecer o labor que realizan en coordinacin e complementariedade coas administracins e cos seus propios
socios.
As mesmo, as cooperativas tamn deben xogar un papel fundamental na reordenacin de terras agrarias e cultivos, para favoreceren a
continuidade e o asentamento de poboacin no medio rural, o que mellora
a viabilidade da actividade agraria e fomenta o aforro de custos, a calidade
de vida e a defensa do medio natural.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 160
Establecemento de
incentivos para as
7.6.a- Establecemento de incentivos para as cooperativas

que divulguen e desenvolvan programas de control e xestin
medioambiental.
cooperativas que divulguen

e desenvolvan programas
de control e xestin
medioambiental.
Participacin das
cooperativas agrarias na
Conforme a ltima reforma da PAC, o respecto e a conservacin do

medio van ser fundamentais para acceder s axudas da Unin Europea. As
cooperativas deben ser lderes na difusin e na aplicacin da normativa
comunitaria e na implantacin do cdigo de Boas Prcticas Agrarias, tanto
na propia cooperativa como entre os seus socios.
elaboracin, divulgacin e
desenvolvemento de
programas de reordenacin
do solo, terras e cultivos
promovidos polas
7.6.b- Participacin das cooperativas agrarias na

elaboracin, divulgacin e desenvolvemento de programas
de reordenacin do solo, terras e cultivos promovidos polas
administracins.
administracins.

obxectivo:
2.4.c, 4.3.a
160
No medio rural fundamental unha ordenacin do solo, cos obxectivos de reducir a superficie de terreo improdutivo, evitar os incendios,
limitar a reforestacin incontrolada, etc. As mesmo, iniciativas como o
banco de terras e os polgonos agrarios, poden ser de grande interese para
que os agricultores actuais ou futuros poidan dispoer de terras agrarias
e/ou incrementar a superficie cultivable das sas explotacins.
Por iso necesario desear medidas econmicas e programas de
apoio para proxectos de reordenacin de terras e cultivos nos que participen as cooperativas, na medida en que o seu labor, en colaboracin coas
Administracins, debe ser bsico para o desenvolvemento destes proxectos.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 161
7.7- Fomento do asociacionismo agrario para a explotacin en

comn.
necesario un esforzo de divulgacin das vantaxes das cooperativas de explotacin comunitaria da terra, que resultan pouco coecidas na
actualidade. Especialmente como estmulo dos procesos de reestruturacin
agraria e como complemento da concentracin parcelaria, xunto coas SAT.
Diante da versatilidade e diversidade de solucins organizativas,
sociais e tcnico-econmicas que estas cooperativas poden integrar,
cmpre un esforzo na investigacin e no debate que permita avanzar na
identificacin dos modelos mis acados para cada circunstancia.
Ante o actual proceso de abandono da actividade agraria e a falta
de man de obra no medio rural, recomendable que as cooperativas se
ocupen, cada vez mis, de apoiar directamente a actividade agraria e
gandeira do socio. Ademais, deben ser unha frmula vlida para fomentar
a incorporacin de tcnicos e persoal cualificado no medio rural.
7.7.a- Anlise de potencialidades concretas e divulgacin

da agricultura de grupo.
LIAS
Mediante a elaboracin dun Programa de redimensionamento das

explotacins agrarias baixo frmulas asociativas, cooperativas de explotacin comunitaria da terra e sociedades agrarias de transformacin de
carcter comunitario. Tamn a travs da realizacin de campaas divulgativas para dar a coecer o seu interese.
Anlise de potencialidades
concretas e divulgacin da
agricultura de grupo.
Promocin e apoio da
agricultura de grupo.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 162

obxectivo:
3.2.a, 3.2.c, 3.4.a
162
Aplicando medidas incentivadoras que tean en conta as caractersticas singulares destas figuras (entre outras, as relativas situacin
laboral dos seus socios e o acceso aos programas da PAC). Deste xeito os
agricultores podern xuntar os seus medios de producin, potenciando a
constitucin de cooperativas de explotacin comunitaria da terra, as como
de sociedades agrarias de transformacin de carcter comunitario, tendo
en conta a viabilidade, posibilidades e continuidade da explotacin resultante.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 163


8.1- Desenvolvemento de sistemas organizativos propios en base especial
condicin dos socios das cooperativas que asocian traballo.
8.2- Apoio ao crecemento mediante a potenciacin societaria e a dinamizacin dos
cadros de persoal.
8.4- Asociacionismo, intercooperacin e integracin cooperativa.

consumo.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 164
rea de cooperativas que asocian traballo.

OBXECTIVOS
LIAS
8.1- Desenvolvemento de sistemas

organizativos propios en base
especial condicin dos
socios das cooperativas que
asocian traballo.
8.1.a- Apoio tcnico e financeiro elaboracin, divulgacin e

implantacin de modelos organizativos.
8.2- Apoio ao crecemento

mediante a potenciacin
societaria e a dinamizacin
dos cadros de persoal.
8.2.a- Perfeccionamento dos mecanismos de seleccin dos socios.

8.2.b- Adecuacin do nivel de contratacin s necesidades das
cooperativas e realidade do mercado.
8.3- Estmulo das condicins de

viabilidade.
8.3.a- Fomento da realizacin de prcticas profesionais no mbito da

xestin empresarial en cooperativas.
provenientes doutras realidades empresariais.
8.3.c- Desenvolvemento de frmulas que compatibilicen a flexibilidade
empresarial coa estabilidade do emprego.
8.4- Asociacionismo,
intercooperacin e
integracin cooperativa.
8.4.a- Promocin do proceso de integracin de estructuras representativas.

8.4.b- Promocin da creacin e/ou organizacin de servizos
mancomunados.
8.5- Posta en marcha de

estratexias sectorializadas.
8.5.a- Anlise da caracterizacin do cooperativismo de traballo asociado e

desenvolvemento de programas sectoriais.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 165
As cooperativas de traballo asociado xorden da capacidade de
emprender das persoas e da necesidade de obteren ou manteren o seu
emprego. Ao tempo que axudan a resolver as dificultades existentes no
mercado laboral e implican a busca de formas alternativas que primen a
autoxestin e a igualdade, favorecen a posta en marcha de proxectos
personalistas e colectivos, aproveitadores de sinerxas.
A presenza de cooperativas de traballo asociado en diversos
contextos e espazos demostra a sa capacidade de adaptacin e a sa
validez empresarial como alternativa de emprego, de a a sa heteroxeneidade, xa que se atopan representadas en mltiples sectores e actividades,
con diferente tamao e posicin no mercado. A estabilidade no emprego, a
flexibilidade organizativa, os menores ndices de absentismo laboral e, en
definitiva, o maior compromiso dos socios traballadores coa sa cooperativa, son elementos moi favorables, tanto para sortear as posibles crises
como para fortalecer a estrutura empresarial da cooperativa.
As cooperativas de traballo asociado galegas fan achegas de relevancia ao emprego, tanto cuantitativa como cualitativamente, en especial
no que se refire ao emprego de mulleres e mozos e sa estabilidade, ao
tempo que contriben xeracin de valor engadido. Son, as mesmo, unha
frmula eficiente tanto para a integracin de colectivos con dificultades de
acceso ao mercado de traballo, independentemente da causa que xere a sa
exclusin, como para a regularizacin da economa informal.
A posta en marcha e a consolidacin dunha cooperativa de traballo
require dun triplo esforzo: empresarial, laboral e societario. Deste xeito
rea de cooperativas que asocian traballo 165
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 166
debe entenderse hora de promovelas e nestes tres niveis deben valorarse

as sas potencialidades.
166
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 167
8.1- Desenvolvemento de sistemas organizativos propios en base

especial condicin dos socios das cooperativas que asocian traballo.
A asuncin da dobre condicin de traballador e empresario supn
un autntico reto para os partcipes e un aspecto determinante da consolidacin do proxecto societario de prestacin de traballo en comn. Nel
radican moitas das principais fortalezas e, ao mesmo tempo, a sa inadecuada comprensin fonte de importantes debilidades, polo que cmpre
afondar na conceptualizacin e adecuada conformacin do dobre papel do
socio e socia traballadores.
Neste senso, manifstase como necesario o desenvolvemento de
sistemas organizativos propios, que permitan consolidar os pactos sociais e
potenciar as fortalezas do modelo. O fomento e a calidade das cooperativas
de traballo asociado leva implcita a formacin en valores e metodoloxas
cooperativas para a autoestima e identidade do movemento cooperativo.
Esta especial condicin dos membros das cooperativas de traballo
non s debe coecerse e terse en conta no eido cooperativo senn tamn
en calquera outro mbito de actuacin relacionado con el como poden ser
o xudicial, o administrativo, o lexislativo, etc., para respectar e considerar
esa singularidade.
LIAS
Apoio tcnico e financeiro
elaboracin, divulgacin e
8.1.a- Apoio tcnico e financeiro elaboracin,

divulgacin e implantacin de modelos organizativos.
implantacin de modelos
organizativos.
Elaboracin do Estatuto do
Que debern elaborarse tendo en conta a diversidade da realidade

cooperativa e avaliarse mediante proxectos piloto. O obxectivo destes
socio traballador.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 168

obxectivo:
2.3.a, 2.3.b, 3.4.a, 3.4.d,
4.4.a
168
modelos axudar a consolidar os pactos sociais e potenciar as fortalezas

da cooperativa.
A actuacin require tanto a elaboracin de ferramentas como a sa
divulgacin e implantacin nas cooperativas. Calquera destes materiais
debern conxugar a participacin societaria coa eficiencia empresarial, as
como resolver a dualidade socio-traballador. A participacin das persoas
que integran a cooperativa lonxe de entorpecer o seu funcionamento debe
validarse como unha va de compromiso e autorresponsabilidade que leva
a un mellor funcionamento empresarial.
Os modelos organizativos que orienten e melloren o funcionamento
da cooperativa presentaranse, en primeiro lugar, como manuais de organizacin, que establezan responsabilidades e procedementos para elaborar o
organigrama empresarial que defina as funcins e responsabilidades de
cada persoa. En segundo lugar, como manuais de xestin de recursos
humanos, que sirvan de gua na planificacin e xestin dos recursos
humanos con que conta a cooperativa, socios ou asalariados, recollendo
aspectos que van dende a motivacin e o absentismo ata a xestin da
contratacin. Por ltimo, como modelos de Regulamento de Rxime
Interno, que o identifiquen como a canle para formalizar este tipo de
propostas. Considrase imprescindible un axeitado nivel didctico e a inclusin dun apartado de autodiagnose que axude a identificar as carencias da
cooperativa e a sa conseguinte regulacin.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 169

O Estatuto definir a especial relacin que se d nas cooperativas
de traballo entre os socios e a cooperativa e entre esta e os socios. Defnese
como unha gua de aplicacin de conceptos, principios e normas xenricas
que non se entenden ou non son doadas de levar prctica pero que son a
esencia do cooperativismo que asocia traballo. Pdense formular como
unha proposta de cdigo de conduta que ten por obxectivo que os socios e
socias tean claro o seu papel na cooperativa.
A sa elaboracin realizarase mediante unha discusin participativa. Ante a conveniencia ou non de establecer a obrigatoriedade ou o nivel
axeito de voluntariedade no cumprimento do mesmo, acrdase o establecemento duns mnimos de obrigado cumprimento e duns mximos desexables que servirn de referencia para mellorar as condicins mnimas existentes.
Por tratarse dun documento dun alto nivel tcnico, a sa elaboracin deber correr por conta dun equipo multidisciplinar que garanta o seu
correcto contido.
8.2- Apoio ao crecemento mediante a potenciacin societaria e a

dinamizacin dos cadros de persoal.
Ademais das medidas xa existentes para facilitar o acceso de
persoas asalariadas condicin de socio, cmpre pr en marcha mecanismos que permitan s cooperativas de traballo asociado poder contar con
novos socios e socias cooperativistas, as como espazos de encontro entre
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 170
posibles socios promotores de novas cooperativas, tendo en conta que non

doado atopar persoas coas actitudes e aptitudes necesarias para seren
cooperativistas.
Debe reflexionarse sobre a apertura a novos socios e a flexibilizacin dos lmites legais na contratacin de asalariados nas cooperativas de
traballo asociado para formular solucins que faciliten sa necesaria
adaptacin s condicins do mercado no que teen que desenvolverse.
8.2.a- Perfeccionamento dos mecanismos de seleccin dos

socios.
LIAS
Perfeccionamento dos
mecanismos de seleccin
dos socios.
Adecuacin do nivel de
contratacin s necesidades
das cooperativas e
realidade do mercado.

Elaborando ferramentas que orienten no proceso de seleccin, que

indiquen que medir e como. O proceso de orientacin deber ir dirixido
tanto cara persoa que se incorpora como cara s que forman a cooperativa e que tern que asumir o cambio de composicin e organizacin.
Proponse elaborar un instrumento til na seleccin de persoal, que
avale as actitudes e aptitudes, non s laborais senn tamn cooperativas,
das persoas que solicitan entrar na cooperativa. Ambos os aspectos son
necesarios e complementarios. No proceso de seleccin importante
contemplar tanto os coecementos e aptitudes que se posen como o nivel
de interese e de dispoibilidade para adquirilos.
obxectivo:
1.1.a, 2.2.b, 2.4.d, 2.3.a
170
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 171
8.2.b- Adecuacin do nivel de contratacin s necesidades das cooperativas e

realidade do mercado.
Dbense adoptar medidas correctoras das dificultades xeradas polo
baixo nivel de contratacin legalmente permitido ao tempo que iniciar un
proceso para a flexibilizacin dos niveis de contratacin que poden aplicar
as cooperativas de traballo.
O obxectivo final conxugar as necesidades impostas polo mercado
e a natureza da cooperativa, buscando un punto de equilibrio que non poa
en xogo a continuidade e rendibilidade da empresa nin as condicins que a
identifican como cooperativa de traballo asociado.
As actuacins incidirn na flexibilizacin dos lmites legais na
contratacin de asalariados, na igualdade de trato na normativa laboral, en
canto aplicacin de bonificacins nas cotizacins e de axudas por creacin de emprego estable. Tamn facilitarn e favorecern o trnsito de
asalariado a socio (situacin insuficientemente contemplada nas axudas
para adquirir esta condicin) e apoiarn a experimentacin sobre novas
formas de participacin dos asalariados.

Cmpre incidir nunha adecuada anlise das condicins de viabilidade empresarial e societaria dos proxectos de traballo asociado, as como,
na sa seleccin e acompaamento. Neste senso, deberase ter en conta,
como compoentes desa viabilidade, aspectos como: a calidade; a capacidade autoorganizativa e de flexibilidade e adaptabilidade aos cambios; a
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 172
LIAS
Fomento da realizacin de
profesionalizacin da xestin; as necesidades de investimento; o nivel de

implantacin das novas tecnoloxas e o posicionamento no mercado, a
partir dunha axeitada identificacin das oportunidades de negocio.
prcticas profesionais no
mbito da xestin
empresarial en cooperativas.
8.3.a- Fomento da realizacin de prcticas profesionais

no mbito da xestin empresarial en cooperativas.
Adecuacin das lias de

apoio situacin especfica
de persoas provenientes
doutras realidades
empresariais.
Desenvolvemento de
frmulas que compatibilicen
a flexibilidade empresarial
coa estabilidade do emprego

obxectivo:
1.1.a, 1.1.b, 2.2.b, 2.3.a,
2.3.b, 3.1.c, 4.1.c, 4.1.d,
4.4.a, 4.4.b
172
Como proceso de formacin prctica e como medida correctora,

tanto do descoecemento da empresa cooperativa como da falta de
xestores cooperativos, fundamental a posta en marcha de prcticas
profesionais nas cooperativas. Para o seu correcto desenvolvemento cmpre
o seu apoio e seguimento por parte de gabinetes de asesoramento cooperativo.
A finalidade deste programa dobre: por unha parte os profesionais
en prcticas coecern de primeira man unha cooperativa, sobre todo
aquelas particularidades que as diferencian doutro tipo de empresas e, por
outra, a cooperativa beneficiarase da presenza de tcnicos en xestin que
durante a sa estada asesorarn e intercambiarn coecementos cos seus
profesionais nun proceso de aprendizaxe mutuo. Sen esquecer a posibilidade de darlle continuidade a esa aprendizaxe mediante unha relacin
laboral e/ou societaria.
O desenvolvemento das prcticas incardinarase nos distintos
sistemas e ciclos formativos xa existentes (formacin profesional, posgrao,
etc.). Pode instrumentalizarse a travs da creacin de bolsas especficas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 173

provenientes doutras realidades empresariais.
Unha parte das cooperativas de traballo ten a sa orixe na reestruturacin de empresas en crise e no mantemento de postos de traballo, na
transformacin de empresas dende outras frmulas xurdicas, ou na privatizacin de servizos ou contratas administrativas.
Esta orixe carrexa, non s descoecemento da empresa cooperativa,
senn tamn prexuzos e formulacins erradas, herdadas da experiencia
precedente. , por tanto, unha situacin especial que esixe un tratamento
especfico e a conseguinte adecuacin das lias de apoio existentes para a
creacin de cooperativas e para a incorporacin de socios nelas.
Cmpre unha lia de incentivos especfica e facilitar, entre outras,
a presenza de equipos de apoio para accins de reforzo, dada a transcendencia, nestas situacins, da formacin inicial en aspectos cooperativos e
de organizacin participativa.
8.3.c- Desenvolvemento de frmulas que compatibilicen a

flexibilidade empresarial coa estabilidade do emprego.
A sobrevivencia da cooperativa est condicionada pola sa posicin
no mercado e esta esixe adaptar a xestin e as condicins de traballo s
sas leis. Ademais as cooperativas deben compaxinar os lmites contratacin e a estabilidade laboral e compatibilizalos coa necesaria flexibilidade
e adaptabilidade.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 174
Dbense buscar alternativas e solucins non traumticas, que non

sempre estn na propia empresa e que seguramente pasan pola colaboracin ou intercooperacin con outras. por isto que se considera de interese
a promocin, avaliacin e difusin de alternativas a partir de experiencias
e propostas levadas a cabo noutras empresas, extrapolables ou adaptables
s cooperativas de traballo.
8.4- Asociacionismo, intercooperacin e integracin cooperativa.

O reto que as cooperativas de traballo asociado deben asumir para
medrar pasa por impulsar estratexias de intercooperacin e integracin
cooperativa nos seus distintos niveis. Desde o fortalecemento do movemento asociativo de carcter representativo, ata os acordos puntuais de
colaboracin empresarial e a creacin de cooperativas de segundo grao ou
calquera outra frmula de integracin, existe un amplo eido baldo no que
cmpre dar pasos significativos.
LIAS
Promocin do proceso de
8.4.a- Promocin do proceso de integracin de estructuras

representativas.
integracin de estructuras
representativas.
Promocin da creacin e/ou
organizacin de servizos
mancomunados.
174
As entidades representativas deben facer un esforzo por evitaren a

duplicidade de estruturas e deberase fomentar e apoiar a posta en marcha
de estratexias de intercooperacin para obxectivos comns.
A administracin deber fomentar e apoiar estes procesos de intercooperacin, integracin ou fusin, ao tempo que animar e apoiar finan-
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 175
ceiramente a colaboracin e as actuacins conxuntas das entidades representativas co obxecto de fomentar a colaboracin e potenciar a complementariedade entre elas. O apoio debe materializarse coa posta en marcha
de lias de axuda especficas.
Por parte das entidades asociativas deber procurarse o compromiso de desenvolver procesos de intercooperacin e pr en marcha colaboracins e actuacins conxuntas.

obxectivo:
1.3.b, 1.4.a, 1.4.c, 6.3.b,
6.3.c
8.4.b- Promocin da creacin e/ou organizacin de servizos mancomunados.

Nunha aposta clara pola intercooperacin do cooperativismo de
traballo e coa finalidade de aproveitar as oportunidades derivadas da sa
diversidade, a administracin deber apostar e apoiar a organizacin de
servizos mancomunados co obxecto de mellorar a oferta de servizos e
produtos s cooperativas e aos seus socios.
Para estes efectos, a partir dunha priorizacin de necesidades, elaboraranse propostas de actuacins mancomunadas ou de posta en marcha de
servizos mancomunados co fin de mellorar a oferta e reducir custos.

O alto grado de diversidade das cooperativas de traballo asociado,
non s no que respecta sa actividade senn ao seu tamao e/ou orixe,
require formulacins e propostas especficas, adaptadas a esa realidade.
A partir do establecemento dunha tipoloxa acada do cooperativismo de traballo asociado, a administracin xunto coas entidades repre-
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 176
sentativas deben promover estratexias e plans de actuacin sectoriais, diferenciados e adaptados a unha realidade mltiple e diversa.
LIAS
Anlise da caracterizacin
8.5.a- Anlise da caracterizacin do cooperativismo de

traballo asociado e desenvolvemento de programas
sectoriais.
do cooperativismo de
traballo asociado e
desenvolvemento de
programas sectoriais.

obxectivo:
1.3.a, 1.5.a, 3.4.a
176
Establecendo parmetros definitorios e diferenciadores da diversidade existente, tanto a nivel de actividade como de orixe, tamao, composicin, etc. As como a influencia que estes parmetros poden ter na realidade de cada unha.
Proceden, por tanto, das actuacins complementarias: a caracterizacin do cooperativismo de traballo para identificar a orixe e as consecuencias das distintas realidades existentes. Isto permitiranos identificar
actuacins sectoriais e, ao tempo, o desenvolvemento daquelas que xa
estn claramente identificadas, como o caso dos sectores de ensino pola
sa especfica problemtica e da confeccin industrial, afectada por prcticas de mercado prexudiciais para a sa continuidade como a deslocalizacin.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 177

9- rea de cooperativas de servizos e transportes, vivendas e consumo.

9.A- Subrea de cooperativas de servizos e transportes.
9.A.1- Dimensionamento e intercooperacin.
9.A.2- Mellora da posicin no mercado, impulso da calidade e da diferenciacin.
9.A.3- Integracin das mircroempresas e promocin e extensin das cooperativas como frmula de apoio de
actividades empresariais independentes.
9.A.4- Diversificacin da actividade cooperativizada, prestacin integral de servizos aos socios e plena
utilizacin das novas tecnoloxas.
9.B- Subrea de cooperativas de vivendas.
9.B.2- Potenciacin da proteccin pblica para as promocins cooperativas e impulso doutras formas de
intercooperacin.
9.B.3- Promocin de cooperativas de vivendas en rxime de alugueiro.
9.B.4- Avaliacin e mellora da xestin e desenvolvemento de aspectos organizativos e de regulacins
especficas.
9.C- Subrea de cooperativas de consumo.
9.C.1- Divulgacin especfica. Defensa e proteccin de consumidores e usuarios.
9.C.2- Elaboracin de plans sectoriais en actividade de particular proxeccin: acceso
cultura e revitalizacin do patrimonio, consumo ecolxico e servizos a
comunidade.
9.C.3- Intercooperacin con sector produtivo.
9.C.4- Inmersin en novas tecnoloxas e consumo a travs da rede.
9.C.5- Promocin do consumo cooperativo no mbito rural.

Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 178
Subrea de cooperativas de servizos e transportes.

OBXECTIVOS
LIAS
9.A.1- Dimensionamento e
intercooperacin.
9.A.1.a- Intensificacin da Intercooperacin nos aspectos tcnicos,

loxsticos e econmicos.
9.A.1.b- Apoio ao desenvolvemento de plataformas conxuntas,
incentivando foros e encontros. Fomento da intercooperacin
transfronteiriza.
9.A.2- Mellora da posicin no

mercado, impulso da
calidade e da
diferenciacin.
9.A.2.a- Desenvolvemento de polticas de calidade e diferenciacin e

deseo de polticas de prevencin e seguridade.
9.A.3- Integracin das

mircroempresas e
promocin e extensin das
cooperativas como frmula
de apoio de actividades
empresariais independentes.
9.A.3.a- Extensin da frmula a novas actividades empresariais.

9.A.3.b- Fomento da frmula societaria cooperativa no sector do
transporte.
9.A.4- Diversificacin da
actividade cooperativizada,
prestacin integral de
servizos aos socios e plena
utilizacin das novas
tecnoloxas.
9.A.4.a- Fomento da cooperativa como prestadora de servizos integrais.

mercados e servizos, tanto dirixidos a terceiros como a socios.
(INTERNET E INTRANET).
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 179
Xustificacin da subrea.
As cooperativas de servizos e transportistas constiten excelentes
frmulas de integracin empresarial para autnomos, microempresas e
pequenas e medianas empresas en xeral. Proporcionan ferramentas de
competitividade e supoen un apoio de primeira orde para as iniciativas
emprendedoras, tanto para a posta en marcha de novas actividades, como
para a ampliacin das existentes.
Permiten unha racionalizacin de custos, unha mellor compatibilizacin da vida profesional e familiar, a potenciacin da formacin dos seus
socios, o acceso a mecanismos de informacin e a presenza nos foros de
decisin sectorial que lles afectan.
Ademais, a travs da vertebracin econmica de reas de actividade, faciltanlle aos seus socios unha aposta pola diferenciacin e o
desenvolvemento de servizos avanzados, o que permite o deseo de estratexias empresariais conxuntas.
rea de cooperativas de servizos e transportes, vivendas e consumo 179
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 180
9.A.1- Dimensionamento e intercooperacin.

Co obxecto de adaptarse s condicins cambiantes e dispoer de maior
viabilidade no actual contorno, cmpre mellorar a dimensin mediante a
ampliacin da base social cooperativa, a intensificacin da intercooperacin e a
colaboracin con outros mbitos asociativos. Na busca deste obxectivo dbese
realizar unha eficiente poltica divulgativa, e provocar foros de encontro.
Estas actuacins en materia de divulgacin e formacin deben dirixirse tanto a socios, directivos, empregados, comerciais, etc..., das propias
cooperativas, como a aqueloutros sectores alleos ao mundo cooperativo na
actualidade, pero susceptibles de incorporrense a el. As mesmo, sen detrimento da formacin estritamente cooperativa, debe procurarse a formacin
no aspecto empresarial, destacando as propias fortalezas da sociedade
cooperativa como prestadora de servizos integrais aos seus socios.
Por outra parte os procesos de intercooperacin, tanto no mbito
representativo como nos derivados dos aspectos tcnicos ou econmicos,
poden converterse en acicate para a extensin e desenvolvemento destas
cooperativas de empresas, ao achegar novas posibilidades de actuacin e
importantes melloras para os seus socios e amplos sectores de actividade.
A intercooperacin dbese producir non s entre cooperativas da mesma
clase, senn entre cooperativas de clases diversas, de xeito que se busquen
campos de actuacin complementarios na satisfaccin das necesidades
derivadas das singulares actividades econmicas de cada tipo.
No que atinxe s actividades de transporte, dada a atomizacin
existente na actualidade en Galicia, e dadas as vantaxes e melloras substanciais que as cooperativas poden ofrecer, en cuestins loxsticas e outras,
180
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 181
resulta necesario acercar esta forma societaria ao sector no seu conxunto.

Mesmo considerando a oportunidade de promocin de regulacins especficas e complementarias das xa existentes.
LIAS
Intensificacin da
Intercooperacin nos
9.A.1.a- Intensificacin da Intercooperacin nos aspectos

tcnicos, loxsticos e econmicos.
aspectos tcnicos, loxsticos

e econmicos.
Apoio ao desenvolvemento
Especialmente entre aquelas cooperativas, mesmo de diferentes

clases que puideran complementarse, dentro de determinados campos de
actuacin, nas necesidades das sas actividades econmicas correspondentes. Creacin de plataformas cooperativas nas que conflan. Apoio
formacin, divulgacin, e intercambio de experiencias.
Promocin do dimensionamento para a obtencin de economas de
escala, incentivando a concentracin e reestruturacins empresariais. Ao
obxecto de evitar a atomizacin existente, procede impulsar o financiamento da incorporacin de novos socios, formalizacin de convenios,
protocolo de colaboracin, acordos intercooperativos, etc...
de plataformas conxuntas,
incentivando foros e
encontros. Fomento da
intercooperacin
transfronteiriza.

obxectivo:
1.3.b, 1.4.a, 1.4.b, 1.4.c,
9.A.1.b- Apoio ao desenvolvemento de plataformas

conxuntas, incentivando foros e encontros. Fomento da
intercooperacin transfronteiriza.
3.2.d, 6.3.f
Mediante a colaboracin con outros mbitos asociativos, potenciando e fomentando as relacins e encontros con mbitos asociativos de
interese cooperativo (Unins de Cooperativas, etc...), as como con asociacins de empresarios de igual ou similar actividade.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 182
9.A.2- Mellora da posicin no mercado, impulso

da calidade e da diferenciacin.
A mellora da posicin no mercado, tanto da propia entidade como
dos seus socios, pasa ineludiblemente por abordar procesos de control e
certificacin da calidade e pola diferenciacin, aspectos que deben impulsarse desde todos os mbitos e nos que pode xogar un papel importante a
propia marca cooperativa.
LIAS
Desenvolvemento de
9.A.2.a- Desenvolvemento de polticas de calidade e

diferenciacin e deseo de polticas de prevencin e
seguridade.
polticas de calidade e
diferenciacin e deseo de
polticas de prevencin e
seguridade.

obxectivo:
1.2.a, 1.2.b
182
Resulta substancial a potenciacin e desenvolvemento dunha certificacin de calidade especfica, polo carcter finalista dos procesos destas
cooperativas (ltimo garante do produto ou servizo). Debe apoiarse e
fomentarse por parte da Administracin a busca do mellor Standard de
calidade, a sa implantacin e consecucin, no contexto da propia marca
cooperativa, dado que nunha cooperativa de servizos e transporte a imaxe
fundamental para o consumidor final.
As mesmo a implantacin de polticas de prevencin e seguridade
semella particularmente importante na rea de servizos e transportes, pola
sa singular actividade e presenza no mercado.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 183
9.A.3- Integracin das microempresas e promocin e extensin

das cooperativas como frmulas de apoio de actividades
empresariais independentes.
A realizacin de actuacins especficas de fomento cooperativo no
mbito do pequeno comercio, do transporte, do turismo e, en xeral, nos
sectores caracterizados por un importante nmero de actores de reducida
dimensin, pode incentivar a creacin de estruturas competitivas en lia
coas demandas dos mercados. Estas cooperativas facilitan unha mellor
integracin no mercado de actividades que doutro xeito atoparan dificultades.
A extensin desta frmula a novas actividades empresariais pode
resultar clave nos procesos de desenvolvemento de amplos sectores de actividade, especialmente naqueles onde o respecto individualidade e singularidade resulte determinante para o bo fin da integracin.
Coa integracin a travs destas cooperativas pdese impulsar a
mellora na xestin empresarial, a obtencin de vantaxes derivadas do
saber facer e o deseo de polticas de calidade. Ademais son un mecanismo de defensa, seguridade e estabilidade nas oscilacins cclicas; colaboran na mellora de prezos, na sa estabilidade, na sa uniformidade e
homoxeneidade, e dan mis transparencia aos seus mecanismos de formacin; son un vehculo de modernizacin, de introducin de prcticas novas
e na difusin da informacin sobre produtos e mercados; e, por ltimo,
realizan contribucins importantes na formacin dos recursos humanos, na
difusin de coecementos tcnicos e, por tanto, no desenvolvemento
tecnolxico e na innovacin.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 184
9.A.3.a- Extensin da frmula a novas actividades

empresariais.
LIAS
Extensin da frmula a
novas actividades
empresariais.
Fomento da frmula
societaria cooperativa no
sector do transporte.

obxectivo:
1.3.b, 2.4.d, 3.2.a
Deben establecerse lias de fomento a novos nichos de actividade

da frmula, convertndoa en canle para o desenvolvemento do esprito
emprendedor. As mesmo deben aplicarse polticas divulgativas concretas,
de difusin e formacin, dirixidas a pequenas empresas que pola sa propia
natureza e obxecto poidan acceder cooperacin, con respecto sa
singularidade e autonoma.
Neste sentido debe potenciarse, por parte da Administracin, unha
pxina Web de publicidade e orientacin cooperativa especfica, dentro do
portal cooperativo galego.
Para a consecucin do anterior debern utilizarse, entre outras, as
organizacins empresariais xa existentes, as como a propia administracin
local. Igualmente debe fomentarse a publicidade das Cooperativas xa existentes que, en definitiva, validan da a da a funcionalidade e operatividade
da propia marca cooperativa.
9.A.3.b- Fomento da frmula societaria cooperativa no sector do transporte.

Se ben a frmula cooperativa ten presenza no sector do transporte,
tamn certo que a mesma resulta relativamente escasa, e que, igualmente, as cooperativas existentes non desenvolveron suficientemente todo
o potencial e expectativas que configura a Sociedade Cooperativa de
servizos do transporte. Procede, por tanto, desenvolver polticas de fomento
da Sociedade Cooperativa para o conxunto do sector, as como da presta-
184
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 185
cin, para as existentes, de servizos globais e integrais aos socios que a

compoen, na maior e mellor atencin e satisfaccin do conxunto das sas
necesidades como profesionais e empresarios do transporte.
Aproveitar as mltiples posibilidades que ofrece a frmula cooperativa do transporte, carrexa tamn a potenciacin e fortalecemento da sa
proxeccin empresarial e profesional, mediante medidas de fomento da
formacin, divulgacin e dotacins suficientes. Deberase garantir a viabilidade do proxecto cooperativo, facendo del unha frmula atractiva tanto
para os socios cooperativistas que hoxe forman parte del, como para o
conxunto do sector, evitando a dispersin e atomizacin existente na
actualidade, que s conduce perda de competitividade, posicin no
mercado e infrautilizacin do seu potencial.
9.A.4- Diversificacin da actividade cooperativizada, prestacin

integral de servizos aos socios e plena utilizacin das novas
tecnoloxas.
Os novos requirimentos aconsellan unha ampliacin das actividades
realizadas tradicionalmente polas cooperativas de servizos e transportistas,
de xeito que se incorporen aquelas que tendan a unha atencin integral das
necesidades dos socios e sa proxeccin empresarial nun mercado
cambiante e competitivo. Con isto evitarase a fragmentacin e procurarase
acadar dimensins ptimas.
A prestacin de servizos a travs das novas tecnoloxas da comunicacin, a propia comunicacin no mbito societario, a introducin do
comercio electrnico, a presenza na rede e unha eficaz utilizacin dos
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 186
medios informticos dos socios, son algns dos aspectos que aconsellan un
esforzo adicional para situarse vangarda na utilizacin das novas tecnoloxas, como elemento substancial de competitividade e mellora nos
mbitos organizativos e relacionais.
9.A.4.a- Fomento da cooperativa como prestadora de

servizos integrais.
LIAS
Fomento da cooperativa
como prestadora de servizos
integrais.
Elaboracin dunha pxina
WEB con informacin dos
produtos, mercados e
servizos, tanto dirixidos a
terceiros como a socios.
(INTERNET E INTRANET).

obxectivo:
1.3.b, 1.5.c, 3.2.b
186
A cooperativa de servizos a ferramenta coa que se dotaron e

contan os socios profesionais e empresarios, para cubrir gran parte das sas
expectativas e necesidades dunha forma integral co obxectivo de acceder
formacin, coecemento, informacin, medios e mercados, e o acceso s
posibilidades que ofrecen as novas tecnoloxas, s que de forma individual
lles resultara difcil, cando non imposible, acceder.
por iso que o incentivo e fomento na diversificacin de actividades cooperativizadas para a satisfaccin das necesidades dos socios,
como medio de posibilitar a prestacin integral de servizos que requiren e
demandan, resulta dun valor inestimable e fortalece o gran potencial que
ofrecen estas cooperativas e o papel ao que estn chamadas a desempear
tanto nos tempos actuais coma nun futuro prximo.
Reforzar o rol destas cooperativas, tanto de servizos como de transporte, como o mellor instrumento co que contan os profesionais e os
pequenos empresarios que a conforman, no recoecemento das sas posibilidades e na satisfaccin das expectativas que xeran, implica apostar, ao
mesmo tempo, pola competitividade, a produtividade e a consolidacin da
posicin no mercado de todos eles.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 187

mercados e servizos, tanto dirixido a terceiros como a socios. (INTERNET E
INTRANET).
O acceso s novas tecnoloxas resulta difcil para as microempresas
e os profesionais. A sa incorporacin a cooperativas posibilita e pode
permitir o acceso s mesmas, con todas as posibilidades que na actualidade
ofrecen, o que resulta unha ferramenta imprescindible para situarse en
posicin de competir en condicins ptimas no mercado. por iso que,
mediante o incentivo no uso destas tecnoloxas, pdese ampliar o abano de
medios de acceso a potenciais clientes a travs da rede, no proveito de
todas as sas vantaxes.
Ao mesmo tempo, as cooperativas a travs de intranet poden transmitir unha valiosa informacin, formacin e coecemento ao socio,
mantndoo permanentemente actualizado en todo aquilo que necesite e
resulte de interese para o mellor desenvolvemento e mellora da sa actividade profesional ou empresarial.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 188
Subrea de cooperativas de vivendas.

OBXECTIVOS
LIAS
9.B.1- Mellora do acceso ao solo

pblico.
9.B.1.a- Formalizacin de Convenios ou protocolos entre a Administracin

Autonmica e Local e as organizacins representativas do sector.
9.B.1.b- Limitacin do rxime de subhastas para adquirir solo pblico e
cumprimento da Lei de Cooperativas de Galicia.
9.B.2- Potenciacin da proteccin

pblica para as promocins
cooperativas e impulso
doutras formas de
intercooperacin.
9.B.2.a- Ampliacin das polticas de solo pblico para facilitar o

desenvolvemento de vivendas de proteccin pblica en rxime
cooperativo.
9.B.2.b- Fomento da intercooperacin dentro do sector de cooperativas de
vivendas co sector pblico en xeral.
vivendas no Consello Galego de Cooperativas.
vivendas, con outras clases de cooperativas.
9.B.3- Promocin de cooperativas

de vivendas en rxime de
alugueiro.
9.B.3.a- Promocin de cooperativas de vivendas en rxime de alugueiro.
9.B.4- Avaliacin e mellora da

xestin e desenvolvemento
de aspectos organizativos e
de regulacins especficas.
9.B.4.a- Avaliacin dos sistemas de xestin nas cooperativas de vivendas.

edificacin en solo de proteccin pblica.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 189
As cooperativas de vivenda son un medio conveniente, de natureza
instrumental e duracin determinada como alternativa ao mercado inmobiliario convencional, para persoas e familias con ingresos modestos, as
como para a cidadana en xeral. Nalgunhas cidades a actuacin das cooperativas repercutiu positivamente no desenvolvemento urbano e no mercado
inmobiliario.
Obsrvase un movemento crecente de desenvolvemento de promocins inmobiliarias cooperativas fundamentalmente en Vigo e en Santiago
de Compostela. Emporiso, actualmente deben superar dificultades que
inciden especialmente nos momentos iniciais, hora de adquisicin do
solo, tanto por condicins de prezo, tamao e idoneidade urbanstica, como
polas singularidades do rxime de concursos e poxas para acceder a solo
pblico; as como polo fenmeno inmobiliario actual.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 190

Sera importante incorporar s polticas pblicas de vivendas o
acceso ao solo pblico das cooperativas desta natureza, de xeito que se
facilitase a sa creacin e desenvolvemento.
O acceso ao solo resulta unha necesidade perentoria para a potenciacin da promocin en frmula cooperativa. Asemade, o rxime de adquisicin en subhasta do solo pblico lastra as potencialidades das cooperativas para a realizacin de promocins residenciais, pola imposibilidade
prctica de poderen competir naquelas. Por iso requrese un compromiso
das Administracins afectadas tanto en polticas de solo como de vivenda,
inclundo administracin municipal e aos organismos sectoriais que
puideran existir sobre a materia.
LIAS
Formalizacin de Convenios
ou protocolos entre a
9.B.1.a- Formalizacin de Convenios ou protocolos entre

a Administracin Autonmica e Local e as organizacins
representativas do sector.
Administracin Autonmica
e Local e as organizacins
representativas do sector.
Limitacin do rxime de
subhastas para adquirir solo
pblico e cumprimento da
Lei de Cooperativas de
Galicia.
190
Tern como obxecto potenciar o acceso ao solo pblico e s polticas de vivendas para o desenvolvemento de promocins inmobiliarias
residenciais en rxime cooperativo, potenciando a proteccin pblica nos
seus distintos rximes ou sistemas.
Igualmente dbese facilitar a interlocucin e o desenvolvemento de
foros de encontro das cooperativas de vivendas e das sas organizacins
representativas coas administracins locais para os efectos de ser odas en
materias de planeamento e execucin urbanstica.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 191
9.B.1.b- Limitacin do rxime de subhastas para adquirir

solo pblico e cumprimento da Lei de Cooperativas de Galicia.
Eliminacin do rxime de subhasta como frmula para adquirir solo
pblico destinado a vivendas de proteccin pblica, substitundoa polo
sistema de concurso con prezo fixo.
Dando cumprimento ao establecido na lei de cooperativas de
Galicia (Artigo 120.5), en canto a que as cooperativas teen dereito de
adquisicin preferente de terreos de xestin pblica para o cumprimento
dos seus fins especficos.
Todo isto, en base a que o compoente do solo debe ser unha
porcentaxe do mdulo marcado para cada tipo de vivenda protexida. Un
custo superior a esa porcentaxe sobre o mdulo do prezo mximo de venda,
ira forzosamente en detrimento das calidades das vivendas que se fosen
construr, ou a cobros reais superiores aos mximos permitidos.
9.B.2- Potenciacin da proteccin pblica para as promocins

cooperativas e impulso doutras formas de intercooperacin.
Para aqueles sectores da poboacin de rendas modestas, resultara
conveniente un maior fomento das polticas pblicas de vivendas en rxime
cooperativo como mtodo de acceso vivenda destes colectivos, pola sa
evidente finalidade social e polo seu carcter equilibrador do mercado
inmobiliario.
Existen na actualidade mecanismos suficientes para incidir ou
beneficiar anda mis s promocins de vivenda en rxime cooperativo a
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 192
LIAS
Ampliacin das polticas de
solo pblico para facilitar o
desenvolvemento de
travs da potenciacin dos diferentes sistemas de proteccin pblica, que

debern ir acompaadas de medidas de control, que carrexen unha maior
transparencia e credibilidade desta figura.
, as mesmo, conveniente encontrar frmulas de intercooperacin
dentro do propio sector cooperativo, incluso con outras clases de cooperativas, e co sector pblico en xeral, para potenciar o desenvolvemento de
promocins en rxime cooperativo.
vivendas de proteccin
pblica en rxime
cooperativo.
Fomento da
9.B.2.a- Ampliacin das polticas de solo pblico para

facilitar o desenvolvemento de vivendas de proteccin
pblica en rxime cooperativo.
intercooperacin dentro do
sector de cooperativas de
vivendas co sector pblico
en xeral.
Establecemento de canles de
participacin do
cooperativismo de vivendas
no Consello Galego de
Cooperativas.
Fomento da
Particularmente no contorno das grandes cidades e nos municipios

rurais. Para estes efectos deben actuar como axentes implicados os concellos no concernente ao solo a Administracin Autonmica tamn, no
seu caso, no concernente ao solo e, fundamentalmente, nos seus cometidos
en relacin coa promocin de vivendas de proteccin pblica as como as
organizacins representativas do sector cooperativo.
Estas polticas incidiran na fixacin de poboacin en municipios
rurais e en municipios prximos ou dentro do contorno de cidades de certa
dimensin.
intercooperacin dentro do
sector de cooperativas de
vivendas, con outras clases
de cooperativas.
192
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 193
9.B.2.b- Fomento da intercooperacin dentro do sector de

cooperativas de vivendas co sector pblico en xeral.

Coa finalidade de potenciar o desenvolvemento de promocins

inmobiliarias cooperativas, fomentarase a creacin de espazos de encontro
cos departamentos administrativos competentes.
obxectivo:
1.4.c, 6.1, 6.3.a, 6.3.c

vivendas no Consello Galego de Cooperativas.
Fomentando e potenciando as organizacins representativas de
cooperativas de vivendas. Posibilitando a existencia de organizacins que
tean capacidade de influencia nas sas relacins externas, que representen institucionalmente de xeito eficaz ao sector, organicen servizos de
interese comn e, en xeral, promovan accins que contriban a unha mellor
defensa dos intereses das persoas asociadas.
Avanzando na concrecin de frmulas que permitan canalizar e
integrar as achegas desta clase de cooperativas e das sas organizacins
representativas ao Consello. Estas frmulas tern como finalidade o estudo
e a formulacin de propostas que aborden de modo integral a sa problemtica.
E facilitando que os patrimonios de solo susceptibles dun desenvolvemento residencial que poidan adscribirse ao Consello Galego de Cooperativas por obra da disolucin e liquidacin das Cooperativas, poidan adxudicarse e desenvolverse mediante cooperativas de vivendas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 194

vivendas, con outras clases de cooperativas.
Para tal obxecto deben fomentarse foros e xornadas de encontro e
estudo, formando e informando aos socios doutras clases de cooperativas
da figura e as posibilidades que ofrece o cooperativismo de vivendas.
Igualmente poder xestionarse o seu patrimonio inmobiliario a
travs desta figura. Asemade, propiciarase que se considere como beneficio
procedente da actividade cooperativizada, cando unha cooperativa venda o
seu solo destinado a unha cooperativa de vivenda para a sa correspondente promocin.
9.B.3.Promocin de cooperativas de vivendas en rxime de

alugueiro.
Se ben na actualidade non ten unha presenza significativa, poderan instrumentarse polticas de promocin de cooperativas de vivendas en
rxime de alugueiro, fundamentalmente dirixidas a colectivos de mozos ou
de persoas con menores recursos. Non obstante un dos fins deste tipo de
cooperativa debe orientarse a facilitar o acceso propiedade da vivenda
por parte do arrendatario.
Dbense encontrar os mecanismos adecuados para a creacin e
desenvolvemento deste tipo de cooperativas de vivendas. Neste camio a
intervencin pblica semella particularmente importante con independencia da intervencin privada que concorra nel.
194
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 195
9.B.3.a- Promocin de cooperativas de vivendas en

rxime de alugueiro.
LIAS
Promocin de cooperativas
Cmpre concretar un modelo a partir da anlise das posibilidades e

necesidades de creacin e desenvolvemento desta figura en rxime cooperativo, e a sa incorporacin nas polticas pblicas de vivenda.
Para tal obxecto debrase simultaneamente abrir o dilogo entre os
departamentos administrativos competentes e as organizacins representativas
do sector cooperativo co fin de desenvolver acertada e eficazmente esta figura.
de vivendas en rxime de
alugueiro.
9.B.4- Avaliacin e mellora da xestin e desenvolvemento de

aspectos organizativos e de regulacins especficas.
A extensiva utilizacin de mecanismos externos de xestin das
promocins cooperativas de vivendas, aconsellan acometer un proceso de
avaliacin do seu funcionamento e repercusin en distintos mbitos, entre
eles o da participacin social, co obxecto de mellorar os sistemas e ferramentas de xestin a disposicin do cooperativismo de vivendas.
A especificidade e complexidade do cooperativismo de vivendas e as
peculiares relacins econmicas que se establecen, levan a considerar a
necesidade de desenvolver determinados aspectos organizativos e de
funcionamento, mediante instrumentos de regulacin estatutaria ou de
rxime interior que ordenen as relacins societarias, tendo en conta a
pluralidade de intereses que se dan cita.
Co obxectivo de incidir nunha maior transparencia e credibilidade
desta figura societaria convn discernir con claridade os mbitos de actua-
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 196
cin de todos os axentes intervenientes no proceso promotor, tanto no

referido aos rganos sociais como os de xestin. Dbese incidir no cumprimento normativo competencial dos rganos da sociedade, e procurar, as
mesmo, potenciar a figura do socio na calidade de socio sobre a mis interiorizada de comprador-consumidor. por iso tamn necesaria a elaboracin dun plan de formacin especfico.
9.B.4.a- Avaliacin dos sistemas de xestin nas

cooperativas de vivendas.
LIAS
Avaliacin dos sistemas de
xestin nas cooperativas de
vivendas.
Desenvolvemento de
melloras organizativas.
Control do cumprimento
das condicins de
adxudicacin para
edificacin en solo de
Nas cooperativas de vivenda galegas a xestin directa da promocin

por parte dos cooperativistas moi escasamente utilizada. A presenza de
xestores profesionais externos que asumen gran parte da actividade de xestin
da sociedade, con independencia das facultades de goberno e representacin
que competen ao consello reitor, configuran, na prctica, un tipo de xestin
con perfs claramente diferenciados respecto doutras clases de cooperativas.
Procede, por tanto, avaliar os sistemas existentes, para implementar
e divulgar as alternativas de mellora oportunas.
proteccin pblica.

obxectivo:
2.1.a, 2.3.a, 2.3.b, 3.4.a
196
A temporalidade inherente figura do socio e o concreto interese

ao que se circunscribe a pertenza das persoas a esta figura societaria,
determina que o grao de implicacin ou participacin do socio coa sa
cooperativa deba analizarse baixo un prisma diferente ao do resto de socios
doutras clases de cooperativas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 197
En consecuencia, deben promoverse medidas especficas que

avancen na consecucin de modelos societarios adecuados, que ordenen as
relacins societarias, faciliten o desenvolvemento e cumprimento normativo e o avance na implementacin do Balance Social.

edificacin en solo de proteccin pblica.
Por parte do departamento administrativo competente, debe realizarse un seguimento do cumprimento das condicins que se tiveron en
conta para a sa adxudicacin, co obxecto de evitar desviacins non
controladas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 198
Subrea de cooperativas de consumo.

OBXECTIVOS
LIAS
9.C.1- Divulgacin especfica.

Defensa e proteccin de
9.C.1.a- Programas de divulgacin do cooperativismo de consumo.

9.C.1.b- Representatividade dentro do Consello de Consumidores e
Usuarios de Galicia.
9.C.1.c- Inclusin das Cooperativas de consumo e con seccin de consumo
no Plan Cuadrienal de Educacin para o consumo (2005/2008).
9.C.1.d- Adhesin arbitraxe de consumo e participacin en cdigos de
boas prcticas ou de conducta voluntaria.
9.C.2- Elaboracin de plans

sectoriais en actividade de
particular proxeccin:
acceso cultura e
revitalizacin do
patrimonio, consumo
ecolxico e servizos a
comunidade.
9.C.3- Intercooperacin co sector

produtivo.

9.C.3.b- Establecemento de circutos propios de distribucin.
9.C.4- Inmersin en novas

tecnoloxas e consumo a
travs da rede.
9.C.4.a- Creacin dunha rea especfica de consumo no Portal

Cooperativo.
9.C.5- Promocin do consumo

cooperativo no mbito
rural.
9.C.5.a- Fomento de programas divulgativos e formativos de consumo no

mbito rural.
9.C.5.b- Apoio financeiro e tcnico para os procesos de creacin de
cooperativas de consumidores e usuarios nas zonas rurais.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 199
A escasa implantacin das cooperativas de consumidores e usuarios
en Galicia non debe ocultar as reais posibilidades de desenvolvemento desta
figura, especialmente nas actividades relacionadas co consumo especializado
e novos hbitos de consumo, as como no acceso comunicacin e cultura.
A actividade de divulgacin especfica e a colaboracin entre o
cooperativismo de producin ou comercializacin e o de consumo, xunto
coa aposta polos novos hbitos de consumo e as novas tecnoloxas poden
contribur a desenvolver as potencialidades deste ltimo.
As cooperativas de consumo poden asumir un papel dificilmente
substituible como organizacins que conxugan os aspectos mis tericos
da informacin e defensa do consumidor, con aqueloutros que poen en
prctica as premisas dun consumo seguro e responsable.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 200
9.C.1- Divulgacin especfica. defensa e proteccin de

LIAS
Programas de divulgacin
do cooperativismo de
consumo.
Representatividade dentro
do Consello de
Consumidores e Usuarios de
Galicia.
Inclusin das Cooperativas
de consumo e con seccin
de consumo no Plan
Cuadrienal de Educacin
para o consumo
(2005/2008).
Adhesin arbitraxe de
consumo e participacin en
cdigos de boas prcticas ou
de conducta voluntaria.
200
A escasa tradicin existente en Galicia obriga a realizar un importante labor de divulgacin especifico das posibilidades que ofrece para os
consumidores e usuarios a agrupacin baixo a frmula cooperativa. Fundamentalmente ligada s preocupacins mis salientables na sociedade
actual en relacin co consumo de calidade, os seus hbitos, as caractersticas e procedencia dos produtos e, en xeral, todas as relacionadas coa
defensa, proteccin e organizacin dos consumidores, un terreo onde esta
frmula ten vantaxes engadidas.
En particular cmpre impulsar o desenvolvemento do papel de
defensa e promocin dos dereitos de consumidores e usuarios, recoecido
pola lei a estas cooperativas, dado que pode achegar elementos de ordenacin, racionalizacin e eficiencia dos mercados, entre eles unha maior
adecuacin das caractersticas da oferta aos requisitos da demanda.
9.C.1.a- Programas de divulgacin do cooperativismo de

consumo.
Especialmente difundindo un cooperativismo de consumo ecolxico, tico, xusto e responsable, en todos os mbitos sociais, as como o
cooperativismo de consumo dentro do mbito da cultura e do tempo libre
e de servizos sociais comunidade.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 201
9.C.1.b- Representatividade dentro do Consello de

Consumidores e Usuarios de Galicia.

Fomentando a participacin do Consello galego de Cooperativas nas

comisins de consumidores correspondentes mentres a normativa vixente
non habilite a sa representatividade directa, circunstancia, esta ltima,
que queda condicionada reforma da Lei sectorial.
obxectivo:
2.1.a, 2.4.c, 3.1.d, 3.2.a,
3.2.c, 6.3.f
9.C.1.c- Inclusin das Cooperativas de consumo e con seccin de consumo no

Plan Cuadrienal de Educacin para o consumo (2.005/2.008).
Mediante a formalizacin de convenios co departamento administrativo correspondente, ou mediante a incorporacin a plans desenvolvidos
por el. Incidindo fundamentalmente en temas formativos, tanto en ensinanza regrada como non regrada. As mesmo estudarase a posibilidade de
instrumentar parte de tal formacin a travs de cooperativas de consumo
e de cooperativas con seccin de consumo.
9.C.1.d- Adhesin arbitraxe de consumo e participacin en cdigos de boas

prcticas ou de conducta voluntaria.
Esta adhesin debe ter carcter voluntario. As mesmo, cmpre
elaborar un estudo que diagnostique e defina os cdigos de boas prcticas de conduta voluntaria neste sector. Na sa elaboracin deben
participar, conxuntamente, o Consello Galego de Cooperativas e o
Consello de Consumidores e Usuarios de Galicia. Fomentarase, tanto a
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 202
sa divulgacin como a participacin das Cooperativas na aplicacin

destes cdigos.
Igualmente propiciarase o recoecemento ante a Administracin de
consumo deste tipo de cooperativas, con modificacin do seu rexistro.
9.C.2- Elaboracin de plans sectoriais en actividades de particular

proxeccin: acceso cultura e revitalizacin do patrimonio,
consumo ecolxico e servizos a comunidade.
A democratizacin do acceso cultura conta na cooperativa cunha
ferramenta axeitada, tanto por deseo estrutural como pola oportunidade
que xera a agrupacin de esforzos baixo un interese comn. O carcter
disperso da nosa poboacin, xunto co grao de concentracin que acompaa
as manifestacins culturais e a riqueza do noso patrimonio neste eido,
reforzan este papel cooperativo que pode posibilitar o acceso cultura dun
importante nmero de persoas, que permanece fra dos circutos ordinarios,
as como facilitar actuacins concertadas de posta en valor do acervo local.
A importancia social deste labor xunto coas dificultades as que se
debe enfrontar, obrigan a prestarlle especial atencin por medio de actuacins especificas dirixidas tanto ao acceso cultura, como a desenvolver
actividades que procuren a revitalizacin do patrimonio, no senso mis
amplo do termo, no mbito local. A influencia destas actuacins capaz de
exceder o mbito puramente cultural, para converterse en dinamizadoras
da actividade econmica local.
Asemade, as potencialidades das cooperativas de consumidores no
terreo do consumo ecolxico e para lograr a satisfaccin da crecente
202
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 203
demanda social de servizos de todo tipo, deben ser exploradas e aproveitadas.
LIAS
Posta en marcha de plans

Os novos hbitos de consumo, as como as demandas e necesidades
que se detectan na cidadana, requiren o desenvolvemento de plans en actividades como, entre outras, o acceso cultura de colectivos cidadns e
sociais, a revitalizacin do patrimonio mediante a intervencin dos socios
que van dar un destino cooperativizado ao mesmo, o consumo ecolxico ou,
en xeral, os mltiples servizos comunidade na satisfaccin das sas necesidades. Necesidades que se poden artellar a travs de cooperativas desta
natureza.
As sas posibilidades son inmensas e moi variadas, e a sa proxeccin de futuro require do impulso, divulgacin e implantacin desta figura
societaria en colectivos cidadns cada vez mis amplos e mis sensibles
atencin das sas necesidades de consumo. Unhas necesidades que poderan cubrirse mediante a frmula cooperativa, resultando o propio consumidor-usuario o protagonista das decisins, eleccins e seleccins en relacin coa actividade de que se trate.
Igualmente, as cooperativas existentes na actualidade, resultan
magnficas plataformas, dada a sa implantacin e a sa posicin en mltiples zonas xeogrficas, para o desenvolvemento e posta en marcha de
novos proxectos que atendan a diversas e novas necesidades de consumo
ou de uso de determinados servizos por parte dos seus socios, familiares e,
en xeral, do seu contorno. Son necesidades que se poderan atender desde
sectorializados.

obxectivo:
1.3.a, 2.4.c, 4.2.a, 4.3.a,
10.1.c, 10.4.a
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 204
a propia cooperativa como un servizo mis dela, o que carrexa a necesidade

de compatibilizar estes novos proxectos e servizos coa actividade cooperativizada ordinaria da sociedade, polo que habera que facilitar a superacin
dos obstculos que se lles poidan presentar na sa posta en marcha.
9.C.3- Intercooperacin co sector produtivo.

As posibilidades de colaboracin entre os sectores cooperativos de
producin ou oferta de servizos e as cooperativas de consumo permanece
indito, quizais polo escaso desenvolvemento deste ltimo. Emporiso, no
contorno actual, as posibilidades de intercooperacin que ofrece a existencia dun sector produtor fortemente asentado no mbito agrario e a
crecente preocupacin do consumidor pola trazabilidade dos produtos,
pode xerar eidos para unha frutfera intercooperacin, que achegue beneficios tanto ao produtor como ao consumidor final.
En termos xerais, debera fomentarse a intercooperacin econmica
entre cooperativas de consumidores e outros tipos de cooperativas,
ademais das agrarias, buscando o desenvolvemento de cooperativas de
consumidores de servizos.
LIAS
Fomento da
intercooperacin.
Establecemento de circutos
propios de distribucin.
204
Promovendo a intercooperacin entre cooperativas de consumo e

as cooperativas agrarias con seccin de consumo, potenciando xornadas e
foros de encontro a travs das asociacins de cooperativas e os rganos
nas cales estean representadas, facilitando a posibilidade de cooperar
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 205
conxuntamente e formalizar os acordos comerciais que resulten do seu

interese.
Facilitando a intercooperacin entre cooperativas de consumo e o
sector produtivo cooperativo en xeral, as como co de distribucin, servizos,
transportes, etc, potenciando xornadas e foros de encontro que faciliten
a formalizacin de convenios e acordos comerciais.
Asemade dbese tamn potenciar e incentivar as relacins de intercooperacin en aspectos relacionados co consumo responsable. Garantindo
e comercializando produtos que cumpran cos requisitos de responsabilidade e transparencia, e establecendo e publicitando boas prcticas de
consumo xeral.

obxectivo:
1.3.c, 1.4.a, 1.4.c, 1.5.b,
7.4.c
9.C.3.b- Establecemento de circuitos propios de distribucin.

Potenciando a creacin de centrais de compras e distribucin ou
potenciando as xa existentes, dirixidas tanto a cooperativas de consumo,
como a cooperativas con seccin de consumo. Fomentando a producin
local cooperativa e circutos curtos de distribucin.
9.C.4- Inmersin en novas tecnoloxas e consumo a travs da rede.

Canto mis especializado e selectivo se torne o consumo e os
servizos ofertados, maior ser a operatividade da frmula cooperativa para
canalizalo e maior ser a esixencia de contar con mecanismos que faciliten
a posta en relacin do consumidor cos produtos ofertados. Aspectos como
o intercambio de informacin completa e veraz, a orientacin do consumo,
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 206
o xil achegamento dos produtos e a propia realizacin de transaccins,

teen nas novas tecnoloxas e, especialmente, no comercio electrnico un
fiel aliado, polo que para o futuro dbese impulsar a sa plena utilizacin
por parte das cooperativas e dos seus socios.
9.C.4.a- Creacin dunha rea especfica de consumo no

Portal Cooperativo.
LIAS
Creacin dunha rea
especfica de consumo no
Portal Cooperativo.
Con contidos especficos de carcter divulgativo, de asesoramento e

documentacin, as como mediante a creacin dunha pxina Web que dea a
coecer as Cooperativas de consumo e con seccin de consumo, informando
sobre produtos, mercados, prezos, etc..., e facilitando o pedido electrnico.

obxectivo:
9.C.5- Promocin do consumo cooperativo no

mbito rural.
1.3.c, 1.4.a, 1.4.c, 1.5.b,
O apoio realizacin da actividade de consumo nas cooperativas

agrarias resulta necesario se temos en conta que prestan servizos nos
lugares onde habitualmente non chega a distribucin comercial.
Tendo en conta o fenmeno da desagrarizacin e os abandonos da
actividade, resulta recomendable evitar que se desperdicien os recursos
xerados co esforzo colectivo. Dbese procurar o aproveitamento e optimizacin das infraestruturas de base social enfocando a sa actividade cara
satisfaccin das necesidades persoais dos seus socios, tanto no mbito do
consumo, como na prestacin de servizos sociais, culturais e outros semellantes, a travs do conseguinte cambio de clase.
7.4.c
206
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 207
9.C.5.a- Fomento de programas divulgativos e formativos

de consumo no mbito rural.
LIAS
Fomento de programas
No mbito rural detctanse, ben pola poboacin xa existente con

anterioridade ou pola que se vai incorporando por proximidade a urbes de
certa dimensin, necesidades de mltiples servizos relacionadas coa sa
calidade de vida, intimamente relacionadas co consumo nas sas diversas
variantes.
A frmula cooperativa resulta idnea para satisfacer as necesidades
de formacin e divulgacin nesta materia. Particularmente a utilizacin,
entre outras, das cooperativas e outras plataformas xa existentes na zona
(como as asociacins de mulleres rurais) facilitaran a implantacin e a
posta en marcha destes programas.
divulgativos e formativos
de consumo no mbito
rural.
Apoio financeiro e tcnico
para os procesos de
creacin de coopertivas de
consumidores e usuarios
nas zonas rurais.
9.C.5.b- Apoio financeiro e tcnico para os procesos de

creacin de cooperativas de consumidores e usuarios nas
zonas rurais.
obxectivo:
1.1.a, 1.1.b, 2.2.b, 3.1.d,
3.2.a, 3.2.c,
Igualmente a utilizacin desta frmula societaria pode resultar

apropiada para satisfacer as necesidades de consumo, tanto xeneralista
como singular, da poboacin do medio rural. As como para garantir unha
atencin adecuada de necesidades sociais variadas, como, entre outras, o
transporte, o acceso a un ocio de calidade e s diversas manifestacins de
ndole cultural.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 208
Cooperactiva.QXD
19/1/05
123456789-
17:08
Pgina 209
rea de desenvolvemento empresarial.

rea de desenvolvemento societario.
rea de divulgacin, educacin, formacin e investigacin.
rea de emprego e desenvolvemento territorial.
rea de financiamento e xestin financeira.
rea de consolidacin institucional.
rea de cooperativas agrarias e de explotacin comn.
rea de cooperativas que asocian traballo.
rea de cooperativas de servizos e transportes, vivendas e
consumo.

integracin social.
10.1- Establecemento de lias de promocin e apoio especficas, que contemplen
a divulgacin e formacin prctica vinculada a proxectos.
10.2- Implantacin de modelos organizativos e de xestin vinculados
profesionalizacin, calidade e diversificacin e ampliacin da oferta de
servizos.
10.3- Deseo de protocolos de actuacin e modelos de referencia para a
integracin social.
10.4- Recoecemento do labor social das cooperativas e
concertacin e coordinacin coas administracins pblicas
e outras entidades para a prestacin de servizos e
desenvolvemento de programas de insercin.

Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 210
rea de cooperativas de servizos sociais e integracin social.

OBXECTIVOS
LIAS
10.1- Establecemento de lias de

promocin e apoio
especficas, que contemplen
a divulgacin e formacin
prctica vinculada a
proxectos.
10.1.a-Promocin de cursos de especializacin adaptados aos distintos

niveis.
10.1.b-Programa de acompaamento de novos proxectos e apoio
financeiro.
cooperativa, para os seus socios e terceiros.
10.2- Implantacin de modelos

organizativos e de xestin
vinculados
profesionalizacin,
calidade e diversificacin
e ampliacin da oferta de
servizos.
10.2.a-Validacin de referentes, experiencias e implantacin selectiva de

modelos de servizos sociais.
10.2.b-Establecemento de alianzas e anlise da demanda.
10.3- Deseo de protocolos de

actuacin e modelos de
referencia para a
integracin social.
10.3.a-Programa piloto de integracin social a travs da frmula

cooperativa.
10.4- Recoecemento do labor

social das cooperativas e
concertacin e coordinacin
coas administracins
pblicas e outras entidades
para a prestacin de
servizos e desenvolvemento
de programas de insercin.
10.4.a-Establecemento de convenios marco para a prestacin de servizos

sociais, incentivados financeiramente.
10.4.b-Impulso participacin cooperativa nos programas de insercin
social e a sa concertacin.
10.4.c- Apoio especial para as cooperativas de carcter non lucrativo.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 211
Na actualidade o desenvolvemento social demanda un nmero
crecente de servizos sociais e a atencin particular ao incremento da cohesin social. Neste mbito as potencialidades das cooperativas de servizos
sociais e de integracin social, en estreita conexin coas diferentes administracins, e particularmente coa Administracin Local, poden xogar un
importante papel.
O desenvolvemento recente de experiencias cooperativas no eido
dos servizos sociais ofrece un camio de articulacin das iniciativas dos
axentes e traballadores cualificados que desenvolven o seu labor nesta
rea, ao tempo que facilita a identificacin da problemtica concreta e dos
modelos prcticos mis acados. Igualmente o desenvolvemento recente de
cooperativas de integracin social pode servir como referente no seu
mbito.
No mbito da integracin social e, entre outros aspectos, da
confluencia dos diversos axentes participantes no proceso dentro dun
mesmo marco relacional, a versatilidade do modelo que permite a dobre
condicin de traballador e usuario, e a participacin dos protagonistas na
toma de decisins e control do proxecto, avalan as potencialidades da
cooperativa como ferramenta de insercin.
rea de cooperativas de servizos sociais e integracin social 211
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 212
10.1- Establecemento de lias de promocin e apoio especficas,

que contemplen a divulgacin e formacin prctica vinculada a
proxectos.
Resulta necesario un labor de divulgacin e sensibilizacin das
vantaxes da prestacin de servizos sociais a travs de cooperativas, que
preste especial atencin a todos os responsables da organizacin e desenvolvemento dos distintos programas asistenciais e, nomeadamente, aos
traballadores sociais.
Cmpre desear estratexias de apoio e lias de promocin especficas para a prestacin de traballo asociado en cooperativas de servizos
sociais, que contemplen a sa singularidade e a dimensin social da sa
actividade. Na fase de xestacin dos proxectos, dbese promover a elaboracin de diagnsticos sociais e de anlises das condicins de viabilidade
no mercado. Hase coidar especialmente a seleccin e formacin das
persoas que se incorporen ao proxecto.
O acompaamento mediante titoras, persoal de apoio, auditoras
de xestin e outros mecanismos, amsase como unha clave para o xito,
dada a sa capacidade para incidir en aspectos substanciais como as
tcnicas de traballo en equipo, a mediacin e resolucin de conflitos, a
promocin da creatividade e o fomento da cultura cooperativa. Particularmente nas cooperativas de integracin social.
Cmpre, as mesmo, realizar a difusin das potencialidades destas
ltimas, como frmula empresarial que propicia a incorporacin ao mundo
laboral de determinados colectivos denominados de difcil insercin. Debe
estar dirixida en particular s entidades e axentes promotores de procesos
212
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 213
de insercin, e complementarse con formacin especializada para as

persoas que participen neles.
A elevada exposicin ao risco que carrexa o lanzamento e consolidacin dos proxectos de integracin social, obriga a establecer incentivos
adicionais e canles de apoio econmico ata a sa madurez empresarial. A
especial conformacin destas cooperativas, onde a actividade cooperativizada pode ir desde a prestacin de traballo persoal ata a obtencin de
servizos teraputicos, outrgalle unha funcin social que debe ser estimulada adecuadamente a travs de mecanismos de carcter singular.
10.1.a- Promocin de cursos de especializacin adaptados

aos distintos niveis.
LIAS
Promocin de cursos de
A actividade de formacin cooperativa de carcter xeral debe

complementarse con accins de divulgacin e formacin especializada
nestas reas, enfocadas cara aos responsables tcnicos e polticos que
teen ao seu cargo a planificacin e seguimento de programas, as como
poboacin en xeral.
Cmpre incidir singularmente nas organizacins que impulsan actividades de insercin social e laboral, as como na sensibilizacin do
contorno familiar das persoas con dificultades de integracin, mediante a
elaboracin de materiais, posta en contacto con experiencias exitosas e
outras accins que permitan visualizar os beneficios do traballo cooperativo.
Debe potenciarse a formacin en xestin especializada, dirixido a
traballadores sociais e outros colectivos relacionados coa rea, tales como
especializacin adaptados
aos distintos niveis.
Programa de
acompaamento de novos
proxectos e apoio
financeiro.
Impulso de actividades de
prestacin de servizos
sociais a travs da
cooperativa, para os seus
socios e terceiros.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 214

obxectivo:
1.1.a, 1.1.b, 2.2.b, 2.4.c,
3.1.b, 3.1.d, 4.3.a, 9.C.2.a
axentes de desenvolvemento local, educadores sociais, pedagogos e psiclogos. De igual modo debe potenciarse a formacin e mellora na prestacin
de servizos, dirixido ao propio persoal das cooperativas, socios e asalariados, as como a promotores de novos proxectos, facendo especial fincap
na formacin continua, nos obradoiros de emprego e no Plan de Formacin
e Insercin Profesional.
10.1.b- Programa de acompaamento de novos proxectos

e apoio financeiro.
Dbense impulsar e apoiar financeiramente un programa de titoras
e acompaamento especfico para garantir a viabilidade societaria e laboral
no inicio e no desenvolvemento dos proxectos cooperativos, tanto de novo
cuo como de ampliacin de actividades, as como promover a asistencia
tcnica especializada nesta rea.
Este programa debe contar con incentivos singulares para facilitar
a incorporacin das persoas que pertencen a colectivos de difcil insercin.

cooperativa, para os seus socios e terceiros.
A cooperativa como entidade aglutinadora de persoas que procuran
a satisfaccin das sas necesidades, no mbito persoal ou profesional, debe
estender o seu campo de actuacin cara realizacin de actividades no
eido dos servizos sociais, de xeito que se acomode demanda dos seus
propios socios, terceiros e o seu contorno social.
214
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 215
Neste senso dbense impulsar a prestacin destes servizos especializados, tanto directa como indirectamente, naquelas cooperativas que pola
sa dimensin ou caractersticas resulte viable.
10.2- Implantacin de modelos organizativos e de xestin

vinculados profesionalizacin, calidade e diversificacin e
ampliacin da oferta de servizos.
As particularidades da prestacin de servizos sociais a travs do
traballo asociado, aconsellan a implantacin de modelos organizativos e de
xestin capaces de canalizar as vantaxes derivadas da sa versatilidade e
capacidade autoorganizativa, da sa vinculacin co contorno local e do seu
carcter participativo; para optimizar tanto o seu funcionamento, como a
propia prestacin do servizo sociedade.
A definicin destes modelos debe orientarse profesionalizacin e
ampliacin da oferta de servizos complementando aqueles de carcter
bsico establecidos con carcter xeral, como xeito de posicionarse nun
mercado cada vez mis competitivo mediante a diferenciacin e o establecemento de modelos de calidade propios. Cmpre, asemade, desenvolver
modelos en materias de participacin, delimitacin de competencias e
xerarquas na toma de decisins e de capacidade de resposta aos cambios.
As mesmo e co obxecto de garantir a viabilidade futura da cooperativa, deben acometerse procesos de diversificacin de actividades que
minoren o risco de dependencia dunha determinada adxudicacin ou
contratacin do servizo e deben potenciarse a creacin de redes de apoio e
a prestacin de servizos de xeito mancomunado.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 216
Neste contexto, adquire singular importancia as achegas que poden

realizar os profesionais especializados nesta rea e significadamente os
traballadores sociais.
10.2.a- Validacin de referentes, experiencias e

implantacin selectiva de modelos de servizos sociais.
LIAS
Validacin de referentes,
experiencias e implantacin
selectiva de modelos de
servizos sociais.
Establecemento de alianzas
e anlise da demanda.

obxectivo:
1.2.a, 1.3.b, 1.4.c, 1.5.e,
2.3.a,2.3.b, 2.4.c, 3.4.a,
3.4.d
216
A necesaria implantacin de modelos organizativos debe partir dun

profundo coecemento e reflexin sobre as experiencias existentes, identificando aquelas prcticas que se teen amosado como mis eficaces, para
conformar modelos propios baseados en referentes tanxibles e nas achegas
dos especialistas do sector.
Os modelos deben perseguir a consolidacin de pactos organizativos slidos, adecuados s novas realidades sociais e de carcter integrador
de xeito que permitan aunar a eficacia econmica e o benestar social.
Deben, as mesmo, incidir especialmente na mellora da oferta de servizos,
que debe asentarse sobre a profesionalizacin da xestin e a diversificacin
e ampliacin de actividades, incorporando aqueles medios persoais e materiais que resulten precisos para acadar un nivel ptimo de calidade.
A implantacin destes modelos deber realizarse selectiva e paulatinamente, a travs de experiencias piloto que unha vez testadas e melloradas poidan estenderse ao conxunto. Deberase prestar especial atencin
ao deseo de ferramentas accesibles e ao desenvolvemento de mecanismos
de autoavaliacin, que incidan na mellora continua.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 217
10.2.b- Establecemento de alianzas e anlise da demanda.

Co fin de xerar as condicins que viabilicen a implantacin destes
modelos e faciliten a incorporacin dos medios necesarios, deben impulsarse prioritariamente as alianzas entre cooperativas para desenvolver as
necesarias confianzas mutuas dentro do movemento, que desemboquen en
mecnicas de intercooperacin, entre as que cmpre sinalar a prestacin de
servizos de xeito mancomunado.
Ao mesmo tempo dbese fomentar a actividade prospectiva,
mediante a realizacin de estudos de mercado, tanto no mbito estritamente local coma noutros de carcter superior. Deste xeito achegaranse
elementos necesarios para analizar as posibilidades de lanzamento de
novos proxectos. Nesta anlise de viabilidade, empresarial e societaria,
deben participar activamente o persoal e servizos especializados en cooperativismo e na propia rea de actividade.
10.3- Deseo de protocolos de actuacin e modelos de referencia

para a integracin social.
Urxe a definicin de protocolos de actuacin e modelos organizativos, que favorezan proxectos de intervencin e a implantacin de experiencias de integracin social a travs de cooperativas. Por outra parte, as
existentes deben continuar co seu esforzo para facilitar a formacin dos
socios cooperativistas, de sorte que se poida avanzar na sa implicacin,
sen exclusins, na planificacin do proxecto comn.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 218
10.3.a- Programa piloto de integracin social a travs da

formula cooperativa.
LIAS
Programa piloto de
integracin social a travs
da frmula cooperativa.

obxectivo:
1.3.a, 3.4.d, 4.3.a, 4.4.a,
4.4.b
218
Partindo das boas prcticas identificadas e das achegas do persoal

especializado, formularanse protocolos de actuacin que potencien a
empregabilidade mediante a autonoma, a autoestima e a responsabilidade
dos traballadores cooperativistas, e que desenvolvan as capacidades
emprendedoras mediante o apoio profesional, o apoio no contorno social e
o apoio financeiro. No mesmo sentido, e no camio de achegar maiores
estmulos econmicos para o emprego, cmpre analizar a operativa da
renda de integracin social nos procesos de insercin laboral, dada a seguridade e estabilidade que achega persoa e as resistencias que se derivan
desta situacin.
O carcter experimental do programa permitir seleccionar os
colectivos participantes, concellos, persoas e entidades colaboradoras,
baixo o criterio de formar equipos e proxectos dinmicos, de xeito que se
primen os aspectos cualitativos sobre os simplemente cuantitativos. O
enfoque debe resultar integrador e prestar atencin a todos os aspectos do
proxecto, singularmente a apertura de mercados e a concertacin de operacins con institucins pblicas e privadas.
Dbese estimular especialmente a vocacin social das cooperativas
en funcionamento, mediante a integracin nesta experiencia, ben como
colaboradoras ou ben como ferramenta de insercin que integre na sa
estrutura empresarial s persoas e aos proxectos. Neste ltimo caso, deberan establecerse compensacins para o maior esforzo econmico e organizativo que implica.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 219
10.4- Recoecemento do labor social das cooperativas e concertacin

e coordinacin coas administracins pblicas e outras entidades para a
prestacin de servizos e desenvolvemento de programas de insercin.
A concertacin entre administracins que teen ao seu cargo a
prestacin dos servizos sociais e as cooperativas pode xerar importantes
vantaxes, dada a compatibilidade de obxectivos, a especial vocacin social
destas entidades e a sa flexibilidade organizativa que permite concordar
importantes mecanismos de control, tanto no mbito interno coma no
externo.
Dbese instar aos responsables dos programas de servizos sociais
para que tean en conta as diversas potencialidades do cooperativismo, as
sas utilidades, o seu valor engadido social, as como a sa positiva
influencia nas polticas de desenvolvemento e de emprego, hora de planificar e xestionar as sas actuacins.
Na concertacin de servizos no mbito pblico deben considerarse
os argumentos que defenden, no marco da igualdade de trato sempre
esixible, o recoecemento do valor adicional que engaden as cooperativas.
A remocin de obstculos que dificulten o acceso aos concursos pblicos e
o reforzamento da prioridade na adxudicacin prevista legalmente, poden
basearse na introducin de elementos e criterios de avaliacin que reflictan
singularmente os aspectos de carcter social, sen esquecer a versatilidade
e capacidade autoorganizativa e de xestin.
No mbito da integracin social dbese propiciar a utilizacin de
frmulas cooperativas para o desenvolvemento de programas de insercin,
mediante a creacin de mecanismos de colaboracin e concertacin entre
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 220
as administracins ou entidades pblicas e outros axentes colaboradores,

cos destinatarios. Deste xeito podern integrarse e participar activamente
nunha mesma estrutura organizativa e funcional os membros dos colectivos beneficiarios e os propios responsables dos programas de insercin.
Nun nivel mis especfico, a colaboracin entre os distintos axentes
promotores e as cooperativas agrarias, pode achegar novos enfoques e
incrementar as posibilidades de consolidacin de proxectos de insercin no
mbito rural.
10.4.a- Establecemento de convenios marco para a

prestacin de servizos sociais, incentivados financeiramente.
LIAS
Establecemento de
convenios marco para a
prestacin de servizos
sociais, incentivados
financeiramente.
Impulso participacin
cooperativa nos programas
de insercin social e a sa
concertacin.
Apoio especial para as
cooperativas de carcter
non lucrativo.
220
Unha das modalidades destes convenios marco pode consistir en

facilitar o acceso aos concursos pblicos das cooperativas, incentivando
financeiramente aos concellos e outras entidades que removan os obstculos que impiden o seu pleno acceso e que contemplen, entre os criterios
de concesin, a avaliacin da capacidade de xestin e autoorganizativa, as
como aspectos de carcter social a travs da inclusin da clusula social.
Outras modalidades poden xurdir de proxectos e propostas
concretas presentadas polas cooperativas aos responsables da prestacin
dos servizos sociais, as como de convenios marco con pluralidade de participantes que permitan, entre outros aspectos, a captacin de recursos dos
fondos de carcter social de diversas entidades, as como lias de financiamento especfico que tean en conta as particularidades da contratacin
pblica.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 221
10.4.b- Impulso participacin cooperativa nos

programas de insercin social e a sa concertacin.

A problemtica asociada s persoas que forman parte de colectivos

con especiais dificultades para a sa insercin social, a pluralidade de
axentes, pblicos e privados, que interveen na procura de superar estas
situacins, xunto coas caractersticas integradoras da frmula cooperativa,
aconsellan un impulso participacin destas entidades nos programas de
insercin social.
Esta participacin pode acadar unha dobre vertente, por unha
banda implicando s cooperativas no deseo e posta en marcha de
programas e proxectos, e pola outra como ferramenta que integre as
distintas potencialidades e sensibilidades, baixo unha mesma estrutura
organizativa, para xestionar eficientemente os recursos dispoibles.
Cmpre, en consecuencia, estimular a concertacin por medio de
incentivos de toda clase, especialmente os de carcter econmico.
obxectivo:
2.4.c, 4.2.c, 4.3.a, 4.3.b,
4.4.b, 5.2.a, 6.4.a
10.4.c- Apoio especial para as cooperativas de carcter non lucrativo.

Ao abeiro do previsto na Lei de cooperativas de Galicia, cmpre
desenvolver un procedemento suficientemente xil para a cualificacin
como entidades de carcter non lucrativo daquelas cooperativas que acrediten o cumprimento dos requisitos necesarios. En paralelo, dbense arbitrar as medidas que incentiven especialmente as cooperativas as cualificadas, nomeadamente as de integracin social
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 222
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 223

consumo.

11.1- Anlise especfica das experiencias e potencialidades por subsectores.
11.3- Anlise e concertacin de modelos organizativos e de xestin.
11.4- Impulso de proxectos asociativos en rxime cooperativo.
11.5- Estmulo para a transformacin de estructuras asociativas en cooperativas.
11.6- Garanta de orixe, seguridade alimentaria, marca cooperativa.
11.7- Intercooperacin e integracin das cooperativas do mar.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 224
rea de cooperativas do mar.

OBXECTIVOS
LIAS
11.1- Anlise especfica das experiencias e

potencialidades por subsectores.

11.1.b- Anlise das potencialidades cooperativas por subsectores.
11.2.a- Deseo e introduccin de mdulos de formacin cooperativa dentro do sistema

de formacin especfico do mar.
11.2.b- Programa de divulgacin e cursos de cooperativismo para mariscadores,
pescadores e acuicultores.
11.3- Anlise e concertacin de modelos

organizativos e de xestin.
11.3.a- Creacin dun foro e organizacin de eventos para a anlise e o fomento do

cooperativismo no mar, para avanzar na concertacin dos modelos.
11.3.b- Impulso da compatibilidade entre os aspectos xurdicos-administrativos
(normativa) do sector pesqueiro e as cooperativas.
11.4- Impulso de proxectos asociativos en

rxime cooperativo.
11.4.a- Axuda creacin de empresas cooperativas.

11.4.b- Apoio s accins innovadoras e ao desenvolvemento de plans tecnolxicos e s
iniciativas sectoriais que realicen as cooperativas.
11.4.c- Recoecemento do sector cooperativo nas lias de axuda de carcter xeral.
11.5- Estmulo para a transformacin de

estructuras asociativas en
cooperativas.
11.5.a- Impulso dos proxectos cooperativos baseados nas estructuras asociativas.

11.5.b- Creacin dunha rede titorial para a orientacin e a formacin dos proxectos
cooperativos.
11.6- Garanta de orixe, seguridade

alimentaria, marca cooperativa.
11.6.a- Axudas creacin de marcas e promocin do cooperativismo como

instrumento para a comercializacin marquista.
11.6.b- Creacin dun identificador de produto cooperativo a nivel galego.
11.7- Intercooperacin e integracin das

cooperativas do mar.
11.7.a- Axudas creacin de Asociacins de cooperativas do mar. Realizacin de

encontros para analizar e divulgar as posibilidades de intercooperacin.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 225
A pesar da representatividade e importancia dalgunhas das cooperativas do mar, o cooperativismo apenas est presente no sector pesqueiro,
anda que as cooperativas existentes teen un nivel de relevancia social e
econmica maior do que poda esperarse en relacin ao seu nmero.
Quizais por esta escasa presenza as cooperativas do mar son
grandes descoecidas, tanto no seu papel de vertebracin organizativa,
como no de organizacin da producin e da actividade econmica. Non
existen no sector pesqueiro obstculos estruturais que poidan impedir o
desenvolvemento de cooperativas, mis ben existe un posicionamento de
rexeitamento a elas baseado en tpicos e ideas preconcibidas e intencionalidades supostas.
Existe un importante potencial para o desenvolvemento cooperativo
na pesca artesanal, no marisqueo, nalgunhas reas da acuicultura e nos
servizos as actividades pesqueiras.
rea de cooperativas do mar 225
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 226
11.1- Anlise especfica das experiencias e potencialidades por

subsectores.
Dbense realizar estudos especficos sobre o cooperativismo no
sector pesqueiro, para situar na sa xusta medida a contribucin realizada
por este nos casos de xito e coecer as causas do fracaso das moitas
cooperativas frustradas. Deste xeito posibilitarase o aproveitamento da sa
experiencia.

LIAS
Realizacin dun estudo das
Anlise das potencialidades
cooperativas por
subsectores.

obxectivo:
1.3.a, 3.4.a
226
O descoecemento xeral sobre o cooperativismo no mar d p a

aproximacins desde o tpico ou o prexuzo, con continuas referencias a
experiencias cooperativas negativas. Son valoracins non apoiadas por
traballos documentados que, dende o rigor analtico, acheguen suficientes
coecementos e elementos de xuzo, sen que a experiencia acumulada
poida servir para afianzar e potenciar a presenza das cooperativas no sector
do mar en xeral.
Realizar un estudo do cooperativismo no mar, tanto no que se refire
s experiencias positivas, non por reducidas menos importantes, de cooperativas que lograron afianzarse e ser referentes na sa rea, como algunhas
das experiencias fracasadas, para determinar as causas e motivos de tales
fracasos, un elemento que vai achegar informacin e argumentos para
poder fomentar a presenza cooperativa no mar. Ofrecendo referentes para
a consolidacin de experiencias a partir dos xitos e as melloras conseguidas, e servindo de gua para evitar e corrixir as deficiencias constatadas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 227
11.1.b- Anlise das potencialidades cooperativas por subsectores.

O sector do mar est formado por un conxunto de subsectores
diversos na sa composicin social, na sa actividade econmica (dende
actividades produtivas puras a prestacin de servizos), e nas frmulas xurdicas de organizacin (desde persoas fsicas que actan como autnomos a
persoas xurdicas, asociacins profesionais e outras). O achegamento do
cooperativismo ao sector debe adecuarse s situacins especficas derivadas desta diversidade.
Dispoer dun mapa de potencialidades e obstculos de cada
subsector que conforman o sector do mar en Galicia, unha ferramenta
esencial para a cometer un programa de fomento do cooperativismo. As posibilidades de axeitar a cada subsector as accins que se emprendan, priorizar
as actuacins entre subsectores e aproveitar as sinerxas entre as actuacins
e subsectores, van permitir unha maior eficacia e eficiencia das actuacins.

Igualmente preciso establecer plans de informacin e formacin
en materia cooperativa destinados a todos os axentes intervenientes no
proceso de creacin dunha cooperativa, desde persoal da administracin
pesqueira e de entidades do sector ata os pescadores.
A existencia dun mbito formativo especfico para as actividades
profesionais relacionadas co mar, aconsella reflexionar sobre das posibilidades de axustamento da formacin cooperativa ao sistema, adaptando
esta as peculiares caractersticas do mundo do mar de xeito que oferte
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 228
novas expectativas de futuro profesional e posibilite o trnsito entre a actividade formativa e a produtiva.
11.2.a- Deseo e introduccin de mdulos de formacin

cooperativa dentro do sistema de formacin especfico do mar.
LIAS
Deseo e introduccin de
mdulos de formacin
cooperativa dentro do
sistema de formacin
especfico do mar.
Programa de divulgacin e
cursos de cooperativismo
para mariscadores,
pescadores e acuicultores.

obxectivo:
A formacin profesional especfica do sector mar, s incle a

frmula cooperativa como unha mis dentro da rea de formacin para a
orientacin laboral. Potenciar os coecementos da frmula cooperativa
necesario para facer do cooperativismo unha alternativa visible entre os
cadros intermedios do sector. A introducin nesta rea de coecemento
dun mdulo especfico sobre cooperativismo, un paso sinxelo para lograr
esta formacin e visibilidade.
A falta dunha presenza singularizada da formacin sobre cooperativismo nos programas da formacin profesional sobre o sector mar, fai que
a frmula cooperativa non sexa considerada como unha posible alternativa
para a constitucin de empresas no mar. Levar a frmula cooperativa a un
mdulo formativo especfico, supn non s dala a coecer, senn revalorizala como alternativa, diante dos cadros intermedios do sector.
3.1.b, 3.1.d, 3.1.f, 3.2.a,

3.2.c, 3.3.a, 3.3.b
11.2.b- Programa de divulgacin e cursos de

cooperativismo para mariscadores, pescadores e acuicultores.
O primeiro paso para facilitar a creacin dunha cooperativa, o
coecemento de que e como funciona, mis entre colectivos onde estn
asentados certos prexuzos sobre elas.
228
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 229
A divulgacin e a formacin debe permitir comparar a frmula con

outras alternativas e valorar as sas vantaxes e inconvenientes. En suma,
avaliar a sa achega para a solucin dos problemas deses grupos.
11.3- Anlise e concertacin de modelos organizativos e de

xestin.
A situacin actual require dunha anlise da realidade do sector e
das distintas posibilidades organizativas e a sa posta en comn con todas
as entidades e organizacins sectoriais. Os fins son concertar modelos integradores para a eficaz xestin cooperativa dos recursos pblicos e privados
e definir modelos de integracin e/ou colaboracin entre cooperativas para
o desenvolvemento sectorial e a integracin no mercado.
LIAS
11.3.a- Creacin dun foro e organizacin de eventos para

a anlise e o fomento do cooperativismo no mar, para
avanzar na concertacin dos modelos.
Creacin dun foro e

organizacin de eventos
para a anlise e o fomento
do cooperativismo no mar,
O coecemento da frmula cooperativa depende en gran medida da

sa presenza social no sector. Levar a frmula cooperativa a unha presenza
maior no debate social sobre os temas pesqueiros, necesario para facela
presente.
A anlise cunha visin cooperativa dos problemas do sector
pesqueiro, e as alternativas que a frmula cooperativa pode ofrecer, non s
son enriquecedores do conxunto social pola novidade que poidan achegar,
senn que fan presente o mundo cooperativo neste. Por outra parte, a
para avanzar na
concertacin dos modelos.
Impulso da compatibilidade
entre os aspectos xurdicosadministrativos (normativa)
do sector pesqueiro e as
cooperativas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 230

presenza nestes eventos reforza o sector cooperativo existente, tanto por

ter mbitos de debate e posta en comn de problemas e solucins, como
pola posibilidade de conformar propostas conxuntas.
obxectivo:
2.3a, 2.3b, 3.2.d, 3.4.a,
3.4.d, 6.3.e, 6.4.a
11.3.b- Impulso da compatibilidade entre os aspectos

xurdicos-administrativos (normativa) do sector pesqueiro e
as cooperativas.
O sector pesqueiro, un sector moi regulamentado no seu funcionamento, tanto no que atinxe ao acceso actividade como o seu desenvolvemento diario. Esta regulamentacin establece marcos normativos de desenvolvemento das actividades con necesidade de licenzas e ttulos habilitantes para
o seu exercicio, limitacins para a sa transmisin, e outras condicins que, en
principio, poden parecer contrarias aos principios da frmula cooperativa.
Este conxunto normativo s en aparencia desincentivador da
frmula cooperativa, en tanto que, en realidade, a propia norma considera a
frmula cooperativa como unha frmula axeitada e preferente para moitas
actividades. A ampla e extensa normativa tanto do sector pesqueiro como das
cooperativas e a sa especificidade, fai que haxa un amplo descoecemento
do engarce das das normas e dos campos de actuacin que permite. necesario, xa que logo, poelo en claro e definilo para eliminar as posibles barreiras
que dificultan o desenvolvemento cooperativo e para que, en definitiva, a
frmula cooperativa poida transformarse nunha realidade no sector pesqueiro.
Isto permitir definir modelos posibles de concertacin das
frmulas cooperativas coas necesidades e posibilidades do sector pesqueiro,
unha ferramenta que posibilitar o impulso cooperativo no sector.
230
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 231
11.4- Impulso de proxectos asociativos en rxime cooperativo.

As cooperativas, tanto nas clases especficas do mar (do mar e de
explotacin acucola) como noutras clases como as de traballo asociado,
son unha ferramenta axeitada para afrontar moitos dos desafos que o
sector pesqueiro (sobre todo o artesanal) ten de cara ao futuro.
Poden incidir positivamente na profesionalizacin da actividade,
nos procesos de comercializacin e de industrializacin e na integracin e
diversificacin das actividades dos socios.
A presenza de cooperativas no sector pesqueiro artesanal pode ser
un elemento dinamizador esencial para a estabilidade da pesca e das
comunidades pesqueiras, ao introduciren pautas de explotacin sustentable
co que se xera valor engadido e frea o abandono da actividade pesqueira.
Cmpre, xa que logo, establecer lias de fomento do cooperativismo
no mar, con carcter singularizado e baseadas nas potencialidades existentes, facilitando administrativamente os trmites necesarios para a sa
constitucin, por todas as administracins implicadas. Cmpre asemade
promover a introducin de melloras nas cooperativas existentes.
LIAS
Axuda creacin de
Apoio s accins
innovadoras e ao
desenvolvemento de plans
tecnolxicos e s iniciativas
11.4.a- Axuda creacin de empresas cooperativas.
sectoriais que realicen as
As caractersticas especficas do sector mar e das cooperativas que

se encadran neste sector, fan necesaria a creacin de lias de apoio creacin destas empresas encadrndose na PCP europea.
necesario facilitar e impulsar un sistema de financiamento especfico, que constituir un dos piares para a creacin de empresas coopera-
cooperativas.
Recoecemento do sector
cooperativo nas lias de
axuda de carcter xeral
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 232
tivas, encadrado na PCP e aproveitando os recursos financeiros que o IFOP

pode achegar para a creacin de empresas.
obxectivo:
1.1.a, 2.2.b, 1.3.a, 1.5.a,
1.5.b, 6.2.c
11.4.b- Apoio s accins innovadoras e ao

desenvolvemento de plans tecnolxicos e s iniciativas
sectoriais que realicen as cooperativas.
En moitos casos a creacin e/ou consolidacin dunha cooperativa,
froito do desenvolvemento dunha idea innovadora, tanto na producin
como na xestin, polo que a potenciacin da innovacin e o desenvolvemento unha prioridade non s polo que supn de investimento de futuro,
senn de apoio frmula cooperativa.
Nun contorno de cambio necesario apoiar a modernizacin e as
novas ideas para impulsar o sector cooperativo da pesca, xa que da capacidade de levar a cabo a innovacin vai depender o seu xito e ser este
proceso o que poida consolidar e fomentar a sa presenza.
11.4.c- Recoecemento do sector cooperativo nas lias de axuda de carcter xeral.

A pequena presenza do sector cooperativo no sistema produtivo
pesqueiro en Galicia, fai que as cooperativas non se vexan como unha
empresa con capacidade e potencial para o desenvolvemento de proxectos
de investimento en igualdade de condicins coas outras empresas.
Inverter esta situacin demanda contemplar de maneira expresa as
cooperativas como posibles beneficiarias nas convocatorias de axudas da
administracin, mesmo introducindo criterios de priorizacin ao seu favor
232
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 233
na sa concesin que, sen detrimento da igoaldade de oportunidades, recoezan o seu carcter social e participativo e o seu valor engadido como
promotoras do desenvolvemento economico-social.
Adicionalmente facer visible a frmula cooperativa ao figurar de
maneira especfica como posible beneficiario nas lias de axuda implica lanzar
unha mensaxe de aceptacin da frmula como unha alternativa posible.
11.5- Estmulo para a transformacin de estructuras asociativas

en cooperativas.
A existencia de entidades de carcter asociativo representativo,
constitudas como asociacins profesionais, que realizan na prctica actividades comerciais participando regularmente no mercado, xera unha falta
de adecuacin da forma xurdica a realidade prctica do seu funcionamento que, ademais da inseguridade xurdica, pode causar mltiples
disfuncins e limitar o propio desenvolvemento empresarial.
Tendo en conta que a praxe destas entidades se asemella extraordinariamente filosofa e funcionamento cooperativo, cmpre estimular a
sa transformacin para posibilitar, coa ferramenta axeitada, a mellora
estructural do sector.
LIAS
Impulso dos proxectos
cooperativos baseados nas
estructuras asociativas.
11.5.a- Impulso dos proxectos cooperativos baseados nas

estructuras asociativas.
Creacin dunha rede titorial

para a orientacin e a
formacin dos proxectos
A existencia no sector pesqueiro de importantes colectivos organizados a travs de agrupacins sectoriais nas confraras de pescadores e
cooperativos.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 234

obxectivo:
1.1.b, 2.2.b, 3.1.d, 3.2.a,
3.2.d, 4.2.b, 6.4.a
asociacins profesionais, que contan cunha estrutura de funcionamento

case cooperativa, fai posible que moitos destes colectivos poidan utilizar a
frmula cooperativa cando asuman novos retos de integracin de actividades, que demandan unha frmula empresarial para a sa xestin. A posta
en marcha destes proxectos debe apoiarse para acadar non s os obxectivos
econmicos marcados senn para manter o seu carcter social que outras
frmulas non permitiran.
A utilizacin do cooperativismo como unha sada natural nestas situacins, debe ser potenciado mediante axudas realizacin destes proxectos.
Particularmente debe promoverse a realizacin de programas piloto de utilizacin da frmula cooperativa por parte das estruturas asociativas.
11.5.b- Creacin dunha rede titorial para a orientacin e

a formacin dos proxectos cooperativos.
As caractersticas e tradicins organizativas de amplos colectivos
do sector mar/pesca fan que sexa moi difcil consolidar os cambios en
calquera dos aspectos da actividade. A promocin do cambio debe acompaarse de redes de apoio mediante axudas e persoas que tendo a
confianza do colectivo, poidan informalo e acompaalo neste proceso e
facilitarlles os medios necesarios para a sa consolidacin.
As necesidades de apoio s cooperativas non se limitan dotacin
de medios econmicos senn que se estenden a informacin, formacin,
elaboracin de proxectos, a sa avaliacin, apoio sa tramitacin, e a
posibilidade de incorporar persoal tcnico tanto nas reas xerenciais e de
xestin, como nas produtivas.
234
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 235
A posibilidade de realizar todos estes apoios de xeito concertado a

travs dunha rede titorial, favorece a sa eficacia e permite o transvase de
experiencias para o fomento cooperativo. O persoal da rede debe colaborar
na contratacin por parte das cooperativas do persoal preciso para o seu
desenvolvemento (tcnico, produtivo e xerencial).
11.6- Garanta de orixe, seguridade alimentaria, marca

cooperativa.
Os sectores vinculados coa subministracin de alimentos
comparten, cada da mis, a necesidade de asegurar a calidade dos
produtos ofertados ao consumidor tanto desde o punto de vista das sas
calidades organolpticas, como no referente garanta da sa orixe e seguridade alimentaria.
A cooperativa pode contribur decisivamente implantacin de
polticas de calidade e ao incremento de maior valor engadido, ao potenciar estratexias de diferenciacin e trazabilidade dos produtos, nas que a
marca cooperativa pode incidir positivamente.
LIAS
Axudas creacin de
marcas e promocin do
11.6.a- Axudas creacin de marcas e promocin do

cooperativismo como instrumento para a comercializacin
marquista.
cooperativismo como
instrumento para a
comercializacin marquista.
Creacin dun
A comercializacin dos produtos pesqueiros unha comercializacin

tradicional, onde ags os cambios promovidos pola normativa de etiquetaxe,
nada ten cambiado desde hai anos. O produto presntase ao consumidor
identificador de produto
cooperativo a nivel galego.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 236

obxectivo:
1.2.a, 1.2.b, 1.3.c, 7.3.a,
7.3.b,
para a sa venda sen que este dispoa de informacin sobre a sa calidade

e trazabilidade. A dificultade de identificar o produto nesas condicins, e a
presenza de produtos de mltiples orixes, converten o prezo e a recomendacin do vendedor no principal criterio de compra, o que fai que os produtos
da pesca artesanal galega perdan competitividade fronte os forneos.
Evitar este problema significa identificar o produto, polo que a
marca comercial, como identificadora de orixe do produto e como garanta
de calidade, convrtese nun instrumento para dar a coecer produtos do
mar de Galicia fronte a produtos doutros pases e facilita que se arraigue a
comercializacin e a valoracin dos produtos propios.
As cooperativas, como xa teen acreditado noutros sectores, son un
instrumento esencial para gaar posicins no mercado e facerse un oco na
comercializacin dos produtos do mar. Tamn para implementar o deseo
de marcas para os produtos pesqueiros, para permitir a comercializacin
marquista e, en definitiva para ofrecer un produto con garanta de orixe e
de calidade.
11.6.b- Creacin dun identificador de produto cooperativo a nivel galego.

A credibilidade das cooperativas na oferta de produtos de calidade
debe reforzarse coa inclusin dun identificador do produto cooperativo, que
permita recoecer os produtos desta orixe. Este identificador debe formar
parte, de ser posible, de identificadores xa existentes de maneira que non
se cree confusin no consumidor cun novo identificador e se aproveite a
sinerxa cos xa existentes. Neste sentido o identificador debera crearse
dentro de Galicia Calidade.
236
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 237
A identificacin de produto cooperativo para un desta procedencia,

reforzara a imaxe de marca do propio produto, permitira reforzar a imaxe
cooperativa en xeral e sera un incentivo a maiores para a creacin de
cooperativas no sector comercializador do mar.
Nesta lia procede o desenvolvemento de novos sistemas e argumentos de comunicacin ligados co concepto de Alimento Cooperativo ou
Alimento producido e comercializado por cooperativa.
11.7- Intercooperacin e integracin das

A pesar do reducido nmero de cooperativas do sector do mar,
necesario impulsar a colaboracin entre estas nos distintos mbitos
comns e promover a creacin da sa unin.
11.7.a- Axudas creacin de Asociacins de cooperativas

do mar. Realizacin de encontros para analizar e divulgar as
posibilidades de intercooperacin.
LIAS
A asociacin das cooperativas existentes no sector mar unha necesidade non s para tratar os problemas especficos desta clase, senn para
conformar unha nica voz hora de efectuar propostas e de actuar como
interlocutora da administracin (tanto pesqueira como de economa social).
Adicionalmente, fronte dispersin e debilidade do panorama cooperativo
no sector do mar, a unin de cooperativas baixo unha frmula comn reforzara a sa presenza na sociedade e facilitara o seu desenvolvemento.
Axudas creacin de
Asociacins de cooperativas
do mar. Realizacin de
encontros para analizar e
divulgar as posibilidades de
intercooperacin.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 238

obxectivo:
6.3.a, 3.2.d
238
A intercooperacin un proceso que necesita do compromiso, do

dilogo e da participacin, polo que parece necesario promover a celebracin de reunins e sesins de traballo entre as cooperativas do sector mar
para explorar as posibilidades de cooperacin e apoiar e reforzar este
proceso.
necesario difundir as ideas e posibilidades de intercooperacin
entre os membros das cooperativas existentes para coecer as posibilidades, tanto a nivel econmico como societario, e as vantaxes e problemas
deste proceso para o desenvolvemento do cooperativismo no sector.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 239

consumo.

12.1-Elaboracin, divulgacin e implantacin de modelos cooperativos para a
producin madeireira sostible en montes de particulares.
12.2-Fomento e implantacin das cooperativas na comercializacin da madeira.
12.3-Impulso dunha maior presenza das cooperativas na xestin sostible do
monte.
12.4-Promocin e divulgacin das potencialidades das
cooperativas na explotacin de produtos non madereiros e
nos usos alternativos.
12.5-Artellamento dunha maior colaboracin das comunidades
de montes e as cooperativas.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 240
rea de monte e cooperativas.

OBXECTIVOS
LIAS
12.1- Elaboracin, divulgacin e

implantacin de modelos
cooperativos para a producin
madeireira sostible en montes de
particulares.
12.1.a-Elaboracin de modelos cooperativos e/ou organizativos adaptados s

caractersticas da xestin forestal sostible de propietarios individuais.
12.1.b-Fomento das agrupacins de propietarios como base da concentracin
parcelaria forestal.
12.1.c-Priorizacin da formula cooperativa no outorgamento de axudas pblicas
relacionadas coa producin forestal.
12.1.d-Realizacin dun programa de divulgacin e formacin sobre experiencias
implantadas noutros pases.
12.2- Fomento e implantacin das

cooperativas na comercializacin
da madeira.
12.2.a-Creacin e apoio dun grupo de promotores para a organizacin e

dinamizacin da cooperativa de comercializacin da madeira.
12.2.b-Asesoramento e apoio na elaboracin de regulamentos de
comercializacin da madeira dos socios da cooperativa.
12.3- Impulso dunha maior presenza

das cooperativas na xestin
sostible do monte.
12.3.a-Impulso econmico ao fomento e promocin das cooperativas, coa

finalidade de fortalece-las empresarialmente.
12.3.b-Impulso e adaptacin da formacin s novas formas de organizacin do
traballo e da produccin forestal.
12.4- Promocin e divulgacin das

potencialidades das cooperativas
na explotacin de produtos non
madereiros e nos usos
alternativos.
12.4.a-Creacin dun grupo de traballo para relanzar as produccins non

madeireiras do monte.
12.4.b-Inclusin, fomento e potenciacin dos usos alternativos do monte dentro
dos plans de xestins forestal sostible.
12.5- Artellamento dunha maior

colaboracin das comunidades de
montes e as cooperativas.
12.5.a-Anlise das potencialidades e sinerxias entre as comunidades de montes

veciais en man comn e as cooperativas en xeral.
12.5.b-Fomento da constitucin de cooperativas no contorno das comunidades
de montes veciais en man comn.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 241
Para abordar o desenvolvemento forestal mediante a iniciativa
privada bsico consolidar sociedades que posibiliten a relacin dun gran
nmero de propietarios coas tcnicas silvcolas modernas na procura do
maior beneficio econmico. As cooperativas semellan ser as figuras xurdicas que renen as mellores condicins para abordar este reto de compaxinar o carcter persoal da propiedade, as tcnicas modernas de silvicultura
baixo unha xestin econmica eficaz e profesional.
Existen na actualidade varias posibilidades e diversidade de
frmulas de cooperativas que poden e deben ter incidencia na xeracin de
riqueza no monte galego. As mis salientables son as cooperativas de
explotacin comunitaria da terra, as cooperativas de utilizacin de maquinaria en comn, as cooperativas de traballo asociado, as cooperativas agrarias adaptadas actividade forestal, e outras.
rea de monte e cooperativas 241
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 242
12.1- Elaboracin, divulgacin e implantacin de modelos

cooperativos para a producin madereira sostible en montes de
particulares.
En Galicia existen montes de propiedade privada individual de moi
pequena superficie, o que dificulta a sa viabilidade socioeconmica.
Un dos principais obstculos para alcanzar esta viabilidade o
excesivo fraccionamento da propiedade distribuda entre 400.000 e
500.000 propietarios. A actividade forestal, como calquera outra actividade
econmica, require, para a sa viabilidade econmica, unha dimensin
axeitada da propiedade, ou unha posta en comn consensuada da xestin
do territorio que faga posible o beneficio socioeconmico.
A necesidade de acadar dimensins axeitadas nas pequenas propiedades privadas forestais individuais que permitan unha xestin ordenada
abordouse de forma parcial, ata o de agora, a travs da concentracin
parcelaria.
O proceso de concentracin ou reorganizacin da propiedade
formlase, en todo caso, como un paso intermedio que necesita dunha
figura xurdica adaptada realidade social, econmica e produtiva que
permita a agrupacin dos propietarios forestais particulares. Comprtese
entre todos os asistentes que a frmula da cooperativa, sexa cal sexa,
podera ser un bo instrumento para esta agrupacin que sempre tera como
obxectivo acadar unha xestin forestal sostible.
Na elaboracin dun modelo cooperativo adaptado producin
forestal sostible deberanse ter en conta multitude de especificidades e
caractersticas, entre as que se destacan as seguintes:
242
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 243
Se a propiedade est concentrada ou sen concentrar e si, en todo

caso, necesario iniciar un procedemento para a sa reorganizacin; con
infraestruturas ou sen elas.
Se corresponde s comarcas interiores de Galicia e apartadas dos
ncleos urbanos (con mis graves problemas de propietarios ausentes, en
despoboamento, baixa presin urbanstica, abandono,...), ou as comarcas do
litoral ou preto de ncleos urbanos (propietarios presentes, aumento da
poboacin, presin urbanstica, interese produtivo,...).
Se o monte est capitalizado (con fluxos positivos ou negativos) ou
non, tendo sempre en conta as peculiaridades deste sector produtivo, fundamentalmente: a duracin da torna de tala e a irregularidade das rendas.
A modernizacin, a ordenacin e a posta en producin do monte
galego require dunha intervencin conxunta de entidades pblicas e
privadas, onde a figura cooperativa ten cabida como aglutinadora dos intereses socioeconmicos sobre os predios de moitos propietarios, de maneira
que se necesita do apoio das asociacins forestais e demais entidades para
poder desenvolver axeitadamente a sa funcin.
O abandono no que poden caer moitos dos montes galegos privados
altamente parcelados e de carcter minifundista, xunto coa perda de referencia dos propietarios sobre a delimitacin e localizacin exacta dos seus
predios supn un elevado risco que os propietarios e as administracins
deben afrontar mediante actuacins concertadas de ordenacin baixo o
criterio de actuacins colectivas.
As asociacins forestais, as administracins e os demais operadores
do sector deben ser os principais impulsores da accin colectiva nos montes
de particulares a travs das cooperativas. Para isto, o esforzo inicial de
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 244
LIAS
Elaboracin de modelos
cooperativos e/ou
organizativos adaptados s
caractersticas da xestin
forestal sostible de
propietarios individuais.
promocin debe basearse na determinacin e de modelos cooperativos de

organizacin e de xestin forestal, as como no estudo de regulamentos
especficos, ata incluso a creacin se necesario dunha clase especfica de
cooperativas de monte, de xeito que se recollan e adapten todos os intereses e caractersticas dos propietarios forestais.
necesario, en todo caso, realizar un esforzo de divulgacin da
figura da cooperativa entre todos os actores implicados, como un instrumento vlido para abordar, no sector forestal, os problemas expostos.
Fomento das agrupacins de

propietarios como base da
concentracin parcelaria
forestal.
12.1.a- Elaboracin de modelos cooperativos e/ou

organizativos adaptados s caractersticas da xestin forestal
sostible de propietarios individuais.
Priorizacin da formula
cooperativa no
outorgamento de axudas
pblicas relacionadas coa
producin forestal.
Realizacin dun programa
de divulgacin e formacin
sobre experiencias
implantadas noutros pases.
244
Mediante a creacin dun grupo de traballo multidisciplinar integrado por expertos da Consellera de Medio Ambiente, conxuntamente con
outros especialistas en aspectos cooperativos, en tcnicas de silvicultura, e
en socioloxa rural, para a elaboracin de propostas.
Dbese desenvolver tamn un programa de colaboracin entre as
administracins e coas asociacins, comunidades de montes e cooperativas
interesadas que estean dispostas a testar e poer en marcha experiencias
piloto cos modelos propostos. O programa deber contemplar a implementacin de modelos prestarase especial atencin aos montes de varas na
posta en marcha de cooperativas de producin forestal e unha avaliacin
das causas de xito ou fracaso de cada modelo.
Asinaranse programas de colaboracin en caso de xitos na implantacin, incentivando a sa divulgacin.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 245
12.1.b- Fomento das agrupacins de propietarios como

base da concentracin parcelaria forestal.

bsico que as medidas e as axudas das administracins pblicas

prioricen a estruturacin territorial no eido forestal orientada cara ao aproveitamento que xere actividade econmica, xa que de nada serve dispoer
de grandes propiedades ou propiedades homoxneas se non son explotadas
de xeito rendible.
Previa consulta a interesados e coecedores sobre a concentracin
parcelaria forestal dende a xestin sostible da masa forestal e sobre as
agrupacins de Propietarios e o sistema de organizacin dos mesmos, a
administracin poer en marcha os mecanismos de modificacin de
normas que prioricen as axudas que cumpran estas condicins. Con posterioridade acometerase unha ampla difusin entre os propietarios forestais
de tipo individual, dos criterios que se van aplicar na priorizacin, tanto
para a realizacin da concentracin parcelaria forestal como para o acceso
s axudas forestais e medioambientais.
obxectivo:
1.1.a,1.3.a,2.2.b, 3.1.b,
3.1.d, 3.2.a, 3.2.c, 3.2.d,
3.4.a, 3.4.b
12.1.c- Priorizacin da frmula cooperativa no outorgamento de axudas

pblicas relacionadas coa producin forestal.
Esta priorizacin implicar que os procesos de agrupacin da
producin forestal de tipo permanente baixo a frmula cooperativa
perciban unha porcentaxe significativamente maior de axuda que as
actualmente estipuladas sempre que se asocien os propietarios individuais
para a xestin sostible de masas forestais. Estas axudas deben ser comple-
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 246
mentadas por outras de tipo formativo e para a promocin das cooperativas.
12.1.d- Realizacin dun programa de divulgacin e formacin sobre

experiencias implantadas noutros paises.
Este programa de divulgacin e formacin contemplar a elaboracin de documentacin sobre os logros da agrupacin forestal de pequenos
propietarios e viaxes de visitas e estudo a cooperativas constitudas xa
funcionando para aqueles colectivos especialmente interesados en poer
en marcha experiencias semellantes.
Como elemento complementario ao programa de divulgacin ofrecerase a todos os interesados a posibilidade de poer en marcha cursos
formativos relacionados coa organizacin e sistema de funcionamento da
cooperativa forestal conforme os obxectivos establecidos.
12.2- Fomento e implantacin das cooperativas na

A comercializacin da madeira de xeito transparente e valorizando
todas as caractersticas das madeiras unha accin bsica para impulsar
nos propietarios un maior interese pola producin forestal. Neste senso, as
cooperativas de taxacin e comercializacin da madeira funcionarn na
medida en que dende os propietarios ata o sector industrial se poan de
acordo na clasificacin e tipificacin da madeira. Non parece necesario un
modelo cooperativo especfico, como no caso anterior, e ben poderan ser a
246
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 247
tipoloxa da clase de cooperativa agraria, con regulamentos de rxime

interno especficos a frmula para promover e fomentar no sector.
O deseo e execucin de plans de explotacin forestal, a implantacin de sistemas de certificacin da calidade, a orientacin das producins
ao mercado e a racionalizacin dos criterios de valoracin, son algns dos
requirimentos que aconsellan a cobertura integral das necesidades dos
propietarios forestais baixo a frmula cooperativa.
12.2.a- Creacin e apoio dun grupo de promotores para a

organizacin e dinamizacin da cooperativa de
LIAS
Creacin e apoio dun grupo
de promotores para a
Deber contar coa integracin de colectivos diversos (propietarios

forestais interesados, asociacins forestais, cooperativas agrarias, comunidades de montes veciais en man comn,...), e con apoios ao seu labor
xestor.
Para o desenvolvemento do seu labor xuntar toda a informacin
dispoible sobre as demandas dos clientes ou consumidores da madeira,
coa finalidade de guiar os promotores e produtores por ese camio. E fixar
os diferentes modelos organizativos para a comercializacin da madeira,
encamindose cara posta en marcha da iniciativa.
organizacin e
dinamizacin da
cooperativa de
comercializacin da
madeira.
Asesoramento e apoio na
elaboracin de
regulamentos de
comercializacin da madeira
dos socios da cooperativa.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 248

12.2.b- Asesoramento e apoio na elaboracin de

regulamentos de comercializacin da madeira dos socios da
cooperativa.
obxectivo:
1.1.a, 1.3.c, 2.2.b, 2.3.a,
2.3.b, 3.2.a, 3.2.c, 3.4.a
248
A sa redaccin polo grupo promotor primar a concepcin da

cooperativa como ferramenta ao servizo dunha explotacin racional e integral do monte dos socios, xestionada polos propios interesados. Igualmente
debe atenderse xeracin de confianza, seguridade de venda e facilidade
de contratacin.
Comprendern normas que regulen a comercializacin de xeito
transparente, con trato equilibrado entre vendedor e comprador, entre
produtor e industrial, para cooperativas que fosen capaces de aglutinar, de
xeito legalmente comprometido, matas de producin forestal que acaden
dimensins axeitadas de subministracin regular en tipos, calidades e
prazos, industria.
Mesmo pode contemplar a posibilidade de chegar a acordos de
distintas formas de compra-venda, introducindo modalidades como arrendamento de voos e outras que levaran aparellado motivacins de nimo
aos propietarios para a ordenacin e roce do monte durante o perodo
produtivo e na pos-venda, plantacins de zonas abandonadas, colaboracin
contra incendios, etc.. Nesta lia de traballo xogan un papel importante os
seguros agrarios, os seguros contra lumes, e outras medidas ou contratos
externos que poden clarexar e facer mis transparente as rendas neste
sector.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 249
12.3- Impulso dunha maior presenza das cooperativas na xestin

sostible do monte.
As cooperativas (traballo asociado e CUMAs para tratamentos silvcolas, de recollida de froitos, e outras) poden e deben xogar un papel transcendental nas actividades relacionados co monte, fundamentalmente como
dinamizadoras de todos os recursos do monte de Galicia e como prestadoras de servizos aos propietarios dos predios coa finalidade de activar
todos os recursos e potenciais que estes teen.
necesario que as cooperativas no eido forestal (especialmente as
de servizo) acaden implantacin no sector, xa que son o mellor xeito para
vincular a poboacin rural aos montes facilitando a sa xestin integral
sostible, xeren rendas estables e alternativas, dinamicen socialmente o
medio rural e introduzan innovacin empresarial mediante a profesionalizacin do traballo forestal. Deben considerarse os argumentos que
defenden, no marco da igualdade de trato sempre esixible, o recoecemento do valor adicional que engaden as cooperativas de traballo asociado,
especialmente nas comunidades veciais e nos montes onde se realicen
investimentos e ordenacins.
Cmpre potenciar a prestacin integral de servizos de toda ndole
pola cooperativa, dado que supn un factor de competitividade de primeiro
orde, permite acadar dimensins adecuadas, compromisos de ampla
proxeccin temporal e unha ptima rendibilidade empresarial e social.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 250
LIAS
Impulso econmico ao
12.3.a- Impulso econmico ao fomento e promocin das

cooperativas, coa finalidade de fortalece-las
empresarialmente.
fomento e promocin das

cooperativas, coa finalidade
de fortalece-las
empresarialmente.
Impulso e adaptacin da
formacin s novas formas
de organizacin do traballo
e da producin forestal.

obxectivo:
3.1.b, 3.1.d
250
Mediante, entre outras, a priorizacin decidida das cooperativas de

traballo asociado nos baremos de puntuacin para acceder aos contratos
de obras pblicas e axudas da administracin autonmica. Favorecendo a
vinculacin das cooperativas e traballadores forestais co terreo obxecto da
actividade silvcola hora de elixir as empresas executoras dos traballos.
Neste eido, e particularmente, priorizarase por parte das administracins o
emprego dos modelos cooperativos para realizar os traballos forestais,
naquelas comunidades de montes que posen monte arborado en producin conveniadas coa Consellera de Medio Ambiente da Xunta de Galicia.
As mesmo dbese promover entre os propietarios forestais (grandes
propietarios e pequenos agrupados) a implantacin das cooperativas de
utilizacin de maquinaria forestal (modelo CUMA).
O impulso e implantacin das cooperativas de traballo asociado do
eido forestal na sa prestacin de servizos aos pequenos propietarios debe
ser contemplada dende a ptica da certificacin forestal rexional. Promoverase asemade a realizacin dun estudo especfico sobre o cooperativismo
de traballo asociado dedicadas a xestin sostible do monte, para coecer as
claves de xito e as posibles razns para o fracaso.
bsica a coordinacin de todas as actividades que xera un modelo
de xestin sostible co fin de maximizar todos os seus beneficios.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 251
12.3.b- Impulso e adaptacin da formacin s novas

formas de organizacin do traballo e da produccin forestal.
Mediante a ampliacin e promocin do ciclo formativo da formacin profesional con apoio decidido cualificacin e formacin de traballadores forestais (novas tecnoloxas forestais, manexo de procesadoras,
novas formulacins de producin, a certificacin forestal,...) e formacin en
cooperativismo.
12.4- Promocin e divulgacin das potencialidades das

cooperativas na explotacin de produtos non madeireiros e nos usos
alternativos.
Dentro da necesaria planificacin da explotacin do monte, resulta
necesario integrar todos os usos do monte baixo as directrices dos seus
propietarios e apoiar especificamente a diversificacin de xeito que se
poidan compatibilizar e rendibilizar as novas utilizacins e producins
alternativas madeira.
LIAS
Creacin dun grupo de
traballo para relanzar as
producins non madeireiras
12.4.a- Creacin dun grupo de traballo para relanzar as

produccins non madeireiras do monte.
do monte.
Inclusin, fomento e
potenciacin dos usos
Debe conformarse como un grupo que integre os diversos rganos

da Administracin pblica con competencias vinculadas materia.
Debe contemplar actividades tales como: a obtencin de biomasa,
as producins alimentarias (castaas, cogomelos, gandera, producins
alternativos do monte
dentro dos plans de
xestins forestal sostible.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 252

obxectivo:
1.1.a, 2.2.b, 1.3.a,1.3.b,
3.4.a, 3.4.b, 4.2.b, 6.4.a
ecolxicas en xeral), e o aproveitamento e posta en valor das externalidades

do monte (patrimonio histrico e paisaxstico-ecolxico-medioambiental,
etnogrfico).
Elaborarase unha estratexia de comunicacin tendente a trasladar
aos consumidores dos produtos forestais non madeireiros aspectos coma a
orixe, a seguridade alimentaria, a producin ecolxica, a conservacin do
medio ambiente, as tradicins, o contacto coa natureza e o cooperativismo.
12.4.b- Inclusin, fomento e potenciacin dos usos alternativos do monte

dentro dos plans de xestins forestal sostible.
Promovendo que as plusvalas destes produtos queden na rea
produtiva.
Elaborando un plan de fomento e promocin de actividades alternativas de explotacin de produtos non madeireiros mediante a divulgacin
das potencialidades e a formacin prctica vinculada a proxectos. En
concreto, e entre outros, abordarase a posta en marcha de xeito experimental de coutos micolxicos en rxime cooperativo.
12.5- Artellamento dunha maior colaboracin das comunidades

de montes e as cooperativas.
As comunidades de montes veciais en man comn, no seu camio
de potenciacin do desenvolvemento dos montes, deben considerar as
complementariedades e as potencialidades que nese campo pode achegar
252
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 253
o cooperativismo. Particularmente as cooperativas de traballo asociado

forestal, as de comercializacin da madeira, ou as que posibilitan a diversificacin de aproveitamentos e actividades relacionadas co monte.
12.5.a- Anlise das potencialidades e sinerxias entre as

comunidades de montes veciais en man comn e as
cooperativas en xeral.
LIAS
Anlise das potencialidades
e sinerxas entre as
comunidades de montes
Mediante a Constitucin dun grupo de traballo que propoa alternativas para facilitar que as cooperativas (cooperativas forestais, de comercializacin e de traballo asociado) axuden a superar certas limitacins das
comunidades de montes hora de actuar no trfico mercantil laboral e
fiscal, flexibilizando certos aspectos delas coa finalidade de facelas mis
operativas.
E, mis amplamente, identificando as condicins e circunstancias
en que as das frmulas poden complementarse.
veciais en man comn e as

cooperativas en xeral.
Fomento da constitucin de
cooperativas no contorno
das comunidades de montes
veciais en man comn.

12.5.b- Fomento da constitucin de cooperativas no

contorno das comunidades de montes veciais en man
comn.
obxectivo:
1.4.a, 1.4.c, 3.4.a, 3.4.b
Aproveitando a existencia dun tecido asociativo previo, a comunidade de montes veciais en man comn que agrupa aos vecios de determinados lugares, dbese fomentar a frmula asociativa cooperativa nos
predios individuais dos que xa estn asociados polo xeito de seren comuneiros.
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 254
Coa profesionalizacin das cooperativas forestais pense en

funcionamento aqueles predios ermos, frecuentemente situados beira das
comunidades, incremntanse as reas a tratar de xeito que se logra unha
maior rendibilidade do monte, e pdense engadir novas posibilidades a
xestin destas das formas de propiedade forestal.
254
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 255
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 256
Cooperactiva.QXD
19/1/05
17:08
Pgina 1
19/1/05
17:10
Cooperactiva. Plan estratxico para o cooperativismo
Portada Cooperactiva.QXD
Pgina 1

Plan Estratexico Completo

Загружено:

Сведения о документе

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Plan Estratexico Completo

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

19/1/05

Cooperactiva. Plan estratxico para o cooperativismo

Consellera de Asuntos Sociais, Emprego e Relacins Laborais

Participantes na elaboracin do plan

Participantes na elaboracin do plan 9

cooperactiva Plan Estratxico para o Cooperativismo

Comisin da rea de desenvolvemento

Comisin da rea de divulgacin,

Comisin da rea de emprego e

Participantes na elaboracin do plan 11

Comisin da rea de financiamento e

Comisin da rea de cooperativas

Comisin da rea de cooperativas que

Comisin da rea de consolidacin

Comisin da rea de servizos e

cooperactiva Plan Estratxico para o Cooperativismo

Jos Antonio Redondo Lpez, presidente.

Subcomisin de servizos e transportes:

Comisin da rea servizos sociais e

Comisin da rea de mar e

Participantes na elaboracin do plan 13

Comisin da rea de monte e

Outras colaboracins destacadas

Toms Jos Fernndez-Couto Juanas,

M Jos Cimadevila Cea, ex-presidenta do

Outras colaboracins cientficas.

cooperactiva Plan Estratxico para o Cooperativismo

Plan estratxico para o desenvolvemento do cooperativismo.............................................. 33

1.2- Mellora da estratexia competitiva; Calidade total, diferenciacin de

1.4- Dimensin: fusins, absorcins e intercooperacin..........................................

1.5- Reforzamento do investimento estratxico en tecnoloxa, formacin e

2- rea de desenvolvemento societario ............................................................................ 65

cooperactiva Plan Estratxico para o Cooperativismo

2.4.a- Promocin do papel da muller nas cooperativas.......................................

3- rea de divulgacin, educacin, formacin e investigacin ......................................

3.2- Divulgacin da frmula empresarial cooperativa .............................................

3.3- Promocin e potenciacin da formacin cooperativa en todos os niveis dos

3.3.a- Promocin da informacin e formacin sobre o cooperativismo en

4- rea de emprego e desenvolvemento territorial .........................................................

4.2- Aproveitamento das potencialidades da frmula empresarial cooperativa

cooperactiva Plan Estratxico para o Cooperativismo

4.3- Participacin das cooperativas no desenvolvemento local .............................. 107

5.2- Desenvolvemento e incentivacin das frmulas de financiamento propio e

5.4- Establecemento dun sistema de garantas financeiras para as cooperativas

cooperactiva Plan Estratxico para o Cooperativismo

6.3.d- Divulgacin dos servizos de asesoramento empresarial e societario

6.4- Coordinacin das accins administrativas e das medidas de apoio ao

7- rea de cooperativas agrarias e de explotacin comn............................................. 145

7.1.a- Elaboracin, divulgacin e posta en marcha dun Programa para o

7.2- Profesionalizacin da xestin e mellora das prcticas de goberno................. 151

cooperactiva Plan Estratxico para o Cooperativismo

7.5- Adaptacin aos cambios operados no mbito rural: modernizacin,

7.6- Control e xestin mediambiental. Reordenacin de terras e cultivos............. 159

8.2- Apoio ao crecemento mediante a potenciacin societaria e a dinamizacin

8.2.b- Adecuacin do nivel de contratacin s necesidades das

8.4- Asociacionismo, intercooperacin e integracin cooperativa.......................... 174

9.A.2-Mellora da posicin no mercado, impulso da calidade e da diferenciacin .. 182

cooperactiva Plan Estratxico para o Cooperativismo

9.A.3-Integracin das mircroempresas e promocin e extensin das cooperativas

9.B.3- Promocin de cooperativas de vivendas en rxime de alugueiro.................... 194

9.B.3.a- Promocin de cooperativas de vivendas en rxime de alugueiro......... 195

9.C.2- Elaboracin de plans sectoriais en actividade de particular proxeccin:

cooperactiva Plan Estratxico para o Cooperativismo

9.C.5.a- Fomento de programas divulgativos e formativos de consumo no