Interferencija valova svjetlosti

Intenzitet glavnih maksimuma

x 1 n
nx1
=
E1 E10 sin t 1=
j = = E10 sin t
j
v
v c
c

nx2
=
+
;
E 2 =
E20 sin t
j
E
E
E
E10 =
E20 =
E0
1
2;

y 0

1
cos =
2

cos =0
2

2 f
=
= ;
2c 2 f

= ( nx1 nx2 ) =
0,1,2,3...
m ,m =
2 2c

=;
2c

t + 2

n
n

t =
2 =
x2
x2

E ( ) =

E012 = E01 + E02 + 2 E01E02 cos = E01 = E02 = E0 =

=2 E0 + 2 E0 cos =2 E0 (1 + cos ) =4 E0 cos
2

E ( 0)

d sin

=
x

sin

E ( ) = E ( 0 )

2 << 1;

x=

1+ x = 1+

= = m

n = 1;

Svijetle pruge

m = 0,1....

I= P=

E012=

(E

2
0

cos =
1

ya
= m
d

1
cos =

z1

2
d

ABE cos l =

AB =

AD

=
ACB sin u

=
n2

cos l
2

= 2nd

E = E0

sin l

= BC ;

cos l

cos l

2d

sin( n / 2)
sin( / 2)

n
2

R = r + R AB
2

2d n sin n

d sin =m

R 1cm;
r

= 2 AB +

=
R m
2

rm

d sin =m

1, 2...
m=

N D

= m +

rm = R m +

Rm ;
m 0,1,...
=

rm

Interferencija N koherentnih izvora

=
E1 E0 cos t j ;=
E 2 E0 cos ( t + ) j =
E n E0 cos ( t + ( n 1) ) j

E1

i t

E=
E 2 E0 e
0e

i ( t + )

E n = E0 e

i t + ( n 1)

E = E1 + E2 + ...... + En
=
E E0 e
= E0 e

i t

i t

+ E0 e

+ ... + E0 e

i t + ( n 1)

e 2 e

sin

2
2

sin
2
Intenzitet
=
I I=

0
2
sin
2

od difrakcije

2h

sin

=R

u + n2
= =
l ' n1

Comptonova relacija

h
h
h
tg '
tg
=
=
a
b
r
h
h
h
=
'
=

a
b
r
n1 n2 n2 n1
jedn. sfernog dioptra
+
=
a
b
R
Ravni dioptar: R

tg
=

n2

2
m

R=
1, 09 10 m

m > n, m =n + 1, n + 2...
Rydbergova konst.

n1 n2
+
=
0
a
b

Bohrov model atoma

Tanka lea

1. postulat - elektron se moe gibati oko jezgre samo odreenim,

h
=
Ln n= n
2

a' = b'

2)
=
rn

2 2

e
=
2
4 0 rn

rn m 2 r 2
e n

=
4) rn n

me e

me vn

me e

nh

=
2 me n 2 h 2
0
e

h
8) Em En =
n2
n1

7 8)

me e

8 0 h

2 2

Iz eksperimenta

7)

me e

1
me

2 2

8 0 h

=
cR

22
4

me e 1
1
h =
=

2 2 2
2
m
8 0 h n
4

m
2

me
7 1
=
= 1, 03 *10 m
Rydbergova konst.
R
2 3
8 0 h c

m me

(2)

fa =

n1 R1 R2

FaT = f a

( n2 n1 ) R2 + ( n3 n1 ) R1
FbT = fb

=
>b=
fb

1
jakost lee J = [ J ] = dioptrija
f

Iz Bohrovog modela

1
me

=
>b=

1 n n 1 1
= 2 1
f
n1 R1 R2

n 2 0 h
Energije atacionarnih stanja

a=
fa

Fb > slikovno ariste

me
me e
e
e
1 me e

4, 5 6) En =
2
2 2
2 n 2 4 2 h 2
4 0 n 2 h 2
n 8 0 h
0
0

sin u B
=
n
2
sin l

a=

4 0 rn

n3 n2
n n
=
2+ 3
b' b
R2

Fa > predmetno ariste

4 0 n 2
4 0 n 4
4

=
=
rn ==
2
2
2
2
4
me
me

polumjer dozvoljenih staza

a ' = b '

n n
n n n n
(1) + (2) = 1 + 3 = 2 1 + 3 2
a b
R1
R2

me rn

vn
4 3 : 5) =

=
tan u B

n2 > n3

n2 n3 n3 n2
=
+
a' b
R2

=
=
1) 3)
: vn
2

me n

= mN

=
tan u B n

Drugi sferni dioptar:

me rn vn =
n
1) Ln =

4 0 r 2
n

a ' = b '

Prvi sferni dioptar:

n1 n2 n2 n1
+ =
(1)
a b'
R1

=
n 1, 2, 3... (glavni) kvantni broj

Reducirana planckova konstanta

=
E0
6)

generalizirana Balmerova formula

m>0

h jendaka razlici energija vieg i nieg stacionarnog stanja (Em En =

h )

=
k m=
l 1

m<0

predmetm, slika

mc

energije (E n ) onda elektron (atom) emitira, zrai foton ija je energija

l=
1, 2, ..., N 1

y' a
=
= m
y b

predmet , slika

Sferni dioptar

Comptonova valna duljina elektrona

3 2:

sin u B
= n
cos u B

3. postulat - kada elektron skoi s vie staze energije (E m ) na niu stazu

z 0 (centralni maks)

k=
0,1, 2...

=
u B Brewsterov
kut
uB + l
sin u B
=

2. postulat - dozvoljena stanja su ona za koja je iznos kutne veliine

m ( + )

uB
2

y y'
=
a
b

gibanja jednak vielratniku Planckove konst. podijeljene sa 2

maksimum svjetlosti + se mora nalaziti na mjestu na kojem

sin

Poveanje sfernog zrcala

h
h h
cos
+ 2
'
'

)
(1 cos=

2
me vn

m +
N

2
Ee
2

se nalazi minimum svjetlosti

D sin=

D sin=

dozvoljenim krunim stazama. Elektron pri tom gibanju ne zrai

Polarizacija svjetlosti

n
n 1

sin
i t +

in
i
e 2 e 2
i t
2
2
E
2e 2
E=
e
0e e
0

<<1 1. maks. je jako irok(?)

sin = m

m + m= m +

in
1
1)
i t e
1 + ei + ei 2 + ... + ei ( n =
E0 e
i

e 1

i (t + )

duljina koje reetka moe razluiti

=
E1 E0 cos t =
E2 E0 cos ( t + ) =
En E0 cos ( t + ( n 1) )

P Pr = Pe /

Struktura atoma
>> 1

Mo razluivanja-kolika je minimalna razlika dviju valnih

E = E1 + E 2 + ... + E n

, m N , 2 N ...

D sin =
k +

Struktura atoma

, m= 0, 1...

Mo razluivanja

od onterferencije na N pukotina

Nz m
=

ZOKG P = P '+ Pe

AC
BC
=
AD BD '

1 1 2 1
+ =
=
jedn. sfernog zrcala
a b R
f
1 1
+ =
=
>
b
0
a=
a b
y'
m =
y
b
m=
a

Ravno zrcalo- R =

+ Ee

'

1 1 1
+ =
a b f
y'
m=
y
y y'
=
a b

sin n2
=
sin n1

sin

AC BC
=
AT
BT
a R R b
=
a
b

'

mc

, m =1, 2, 3

sin Nz 0
=

Ee

'

mc

m=1 (spektar) maksimum prvog reda

c
c
=
v2
n1
n2

1
AC CB 1
2
=
+
=
a2 + x2 +
b2 + ( d x )
v1
v2 v1
v2

u= +
= '+ l => l = '
u +
h
h
' h h
h
=
+
+ 2 mch
= +
cos
2
2
l '
'
'
'
'
'
sin u n2
sin u u=
sin l l
=
=
= h h cos = h (1 cos )
sin l
n

dolazi do ogiba na pukotini

z= m

h h
h h
2 2
2 2
2

= m c + Pe
+ m c + 2mc =
'
' c

mc

sin

Glavni minimumi - doprinose oba lana (difrakcija i interferencija)

=
+
m
2
R

D-razmak izmeu dviju pukotina

rm =
R ( 2 m 1)

( 2m + 1) ;

d-irina pojedine pukotine

D
sin m=
D sin m

Tamni kolobari

2)

R
2
rm

Svijetli kolobari:
=
m
2
rm

sin z= 0

+ mc =

AC
BC
AD
BD
=
=

AA ' BB '
AA ' BB '
gauss. aprox. D > T . pa. AD AT

Koliina gibanja

Glavni maksimumi (z=0 centralni maks, iskljuimo taj sluaj)

AB
1
2R

AB R;

Pe = P + P ' 2 PP ' =

AB 2
r
R 1
2 AB =
2R

t AB = t AC + t BC

elektron poslije sudara

2

dt =

u homogenom sredstvu n =
const.

=
=
.
n1 konst. =
n2 konst
v1

+ mc = h

e baza prirodnog algoritma

'

m c + Pe c
=

AC CB 1
2
a 2 + x2 + b2 + ( d x )
+
=
v
v
v
dt AB
x
dx
sin n2
..........
...
=0
=
=
2
dx
sin n1
a2 + x2
b2 + ( d x )
Zakon loma:

P foton poslije sudara

2 2

Zakon refleksije:

elektron prije sudara

1) / c = 2)

N0

> optiki put

ndl =

h
h
P = P' =

' =

P foton prije sudara

d
d

E = kT

mvmax

h
=
c

E
=
c

=
P

=
dt

1 t
d 1
1 1

=

=
=
e | =
d
2
0

Sferno zrcalo

2 4

dt AB
x
dx
1
1
....
=
0=
..............
dx
v1 a 2 + x 2 v2 b 2 + ( d x )2

sin

hc

dN = N 0 e

Wi izlazni rad

EK > 0

N = N 0e

n
c
0=
t AB =
v=
t AB =
> 1. varijacija vremena
A c dl
n

> g

1) ZOE h

dt

N0

h >> Wi +

h = Wi

'2
Ee

d
2. pukotine reda veliine

U Z zaustavni napon

=g

=
Ee mc

t AB = t AC + t BC =

mvmax

'

D sin

3. jako iroke pukotine: d>>

E = h e kT

0 mT =
konst. Wienov zakon
=

=
E h=

tN 0 e

e kT 1

h << kt
df

2
mvmax

Geometrijska optika
1. Zakon pravocrtnog irenja svijetlosti
2. Zakon neovisnosti svijetlosnih svojstava ako se dva sv.
snopa presjecaju, jedan na drugi ne utjeu i svaki se iri
tako kao da onaj drugi ne postoji
3. Zakon refleksije svijetlosti kut upada jednak je kutu
refleksije
4. Zakon loma svijetlosti

hc

ln 2

c
brzina svijetlosti u vakuumu
n=
=
> indeks.loma =
v
brzina u odreenom sredstvu
sin 1 n2
n1 sin=
1 n2 sin 2
=
sin 2 n1
Fermatov princip

Comptonov efekt

m =1, 2, 3.....

1. jako uske pukotine: d<<

,m=
1, 2, 3....

Difrakcija na jednoj pukotini:

= r + R 2 R AB + AB

=
R + AB
r ;
2 AB

sin y sin Nz
I D ( ) = I 0

y z

=
2 AB + ( / 2)

=
sin
z

e kT 1

g granina frek.

N
=

h >> kt

2 D sin

sin

=
y

=
2

sin

d sin

d
=

Fotoelektrini efekt

h=
Wi +

e kT

hc

EU Z
=

Optika reetka (N pukotina)

Newtonovi kolobari
r-polumjer kolobara

sin

d sin

sin u

=0

= = D sin

=
2nd cos l = 2nd 1
2

d sin 2 D sin
sin
sin

d sin sin D sin

sin u

m =1, 2,....

I D ( ) = I 0

sin u =
n sin l

cos l =cos l =1 sin l =1

m +
d sin =

z =m ,

N0
T
......... T1 / 2
N 0e 1 / 2 =
=
2

N0

e kT 1

2 hc

N0

dN

N0

nh

I =
T
f (,T ) d =

zm m +
2

z0

= E ( 0)

AC

2
1

sin l
=

2 nd cos l

2
cos l cos l 2

2 AB =

=
m +

nh

hc

dN
dN
=
0

= N
-u po. tren.
dt t = 0
dt 0

Srednje vrijeme ivota:

e kT 1

sin z
I =
I0
2
z

tan z z
=

, .......

2 h

f ( , T ) =

zakon radioaktivnog raspada

t T=
N
=
1/ 2

kT

1
2
h x 1 + 2 x + 3 x + ...
2
(1 x )
= h x
2
1
1 + x + x + ...
1 x

e kT
=

D sin
2
d sin

sin
sin
2
E D ( ) E=
=
( 0 ) d sin
2
D sin

sin
2

= n

n sin l

c
h
2 c

=
f (,T )

d sin

=
2nd

, z2

AC sin u = 2 n
2 d tan l sin u =
2
cos l
2
2d

dI

Plankova jednadba (za zraenje crnog tijela):

d sin

kombinacija difrakcije na jednoj pukotini i interferencije na dvije pukotine

C
A =
E tan l
2

AC

N n P=
=
( En ) N ANe

N 0 h ne kT

tdN

1 e kT

sin x
=
lim
m x

z=

(Fraunhoferova) difrakcija na dvije pukotine

cos l

AB

d sin

sin z =0,

E0 cos =

sin l
d

= h=
h
1 x

Minimum intenziteta svjetlosti (tamne pruge)

I min =
0

sin u

Interferencija na tankim listiima lokalizirane pruge

interferencije
= n AB + nBC AD

d sin

sin z 0;
z sin z cos z =

I 0 p pojedinani izvor

I max =
4I0

h x + 2 x + 3 x + ...
=
2
1 + x + x + ...

d sin
sin
=
E
E (0)

E ( ) =
lim
d sin
m m
sin
m

aprox.
d sin

Nn

nh

kT

nh

kT

dt

nh

N
t
N
ln N | =
ln
=
dt
t
=
t
N0
N
0

dN

Vrijeme poluraspada/poluivota - vrem. interval u kojem se

n 1
=
1=
E n=
x
=
=
nh
nh

N 0 e kT
N 0e kT
n 0=
n 0
=

d sin
d sin m

= m=

N 0e

dz

+ E0 + 2 E0 cos = I 01 + I 02 +

I =
2 I 0 p + 2 I 0 p cos

= N

dN dN t
- aktivna promjena u vremenu

=
e
dt dt 0

nh

dt

raspadne polovica radioaktivne jezgre:

P ( En )
=

nh

kT=
En

d sin

2
2
2 ay
= I=
I 0 cos=
0 cos
I 0 cos

2

d
I =

=
=
N 0 AN
N n N 0e

Maksimum intenziteta svjetlosti (svjetle pruge):

d sin

d sin

sin z
2 z sin z cos z 2 z sin z
d
0
=
I0
I=
0
2
?
dz
z
z

0
0
=
2=
E0 cos
4 E0 cos
0
2
2
0

P ( E ) Ae
=

sin z
I 0 intenzitet centralne (svjetle)
E ( ) =
E0
z

ya
1
= m +
d
2

isto kao i gore ..........

Elektrino polje vala koji se difraktira pod kutem

2
2

a
a

y+
y
1
2
2
1
1
=
= d 1 +

2
2
2
2
d
d

2
2

ya
1
1
a
a

y + + y =

=
=

a=
2y
d
2 d
2
2 2d

= = m +
m = 0,1, 2.....
Tamne pruge
2

Nn

=
n 1=
n 1
=

x + ....

N n nh

N 0 + N1 + ... =
Nn

dN

= N

dt

dN
t
N N 0e
=

=
dt

=
n 0=
n 0

d sin

sin

En =
nh

kT=kT

N1h + N 2 h + ... =
N n nh

E ( 0)

, x 0
; m =

ukupna en.
=
broj oscil.

d sin

sin

=
E

, ,....

d sin
sin
d sin
d sin
m
=
=
lim m sin
lim
m

m
m d sin
m

Youngov pokus nelokalizirane pruge interferencije

a
a
=d + y + d 2 + y
=
2
2

kT +

Maxwell-Boltzmannova raspodjela

n=m =

= 0 : E ( 0 ) = mE0 E0 =

( x1 x2 =)

m
sin
sin

2
=
E ( ) E=
Eo
0
2 d sin
d sin
sin
m
m
sin
2

n
n

t =
1 =
x1
x1

Interferencija valova svjetlosti pomou fazora

= 2 =
1

N0

N N 0e
=

dN

konstanta raspada karakteristina za pojedinu jezgru

e koef. emisije (za relano tijelo)

2 d sin

dN

dt

aktivnost :

= f (,T )

2 e
=
E
E

=
f (,T )

, k =1, 2,....

=
3 k ;

n = 1 = ;

(,T )

(,T )

Hertzov oscilator:

ny =k

sin ny =0;

=
6 y 6= k ;
2

= n ;

1
=
m + destruktivna interf.
2

=
I =
T
p e ST

Difrakcija ili ogib na pukotini

t + 1

Kirchhoffov zakon :

Stefan-Boltzmannov zakon:

I = n I0
=
n 6

2 +1
1
Fraunhoferova difrakcija:
( nx1 nx2 ) = m2 = m + 2
2c

sin( n / 2)
=
E E=

0
=m konstruktivna interf.
nx1 nx2 ) =m ;
sin( / 2)
(

=
m + ;
2

Kvantna priroda svijetlosti:

=
2

sin y

0
1

2
2
2
n cos ny sin ny
2
2

n cos ny cos ny n sin ny sin ny

= lim
lim
2
2
2
2
y 0
y 0
cos y sin y
cos y sin y

geometrijska razlika putova;

optika razlika putova

Zakon radioaktivnog raspada

y0

sin ny
2 n sin ny cos ny
= lim
=
2
y 0 2 sin y cos y
sin y

=
lim

n
=
=
( nx1 nx2 )
( x1 + x2 ) a
2c
c


E A =2 E0 cos sin (t a ) ;
E012 =2 E0 cos
2
2

x1 x2 =

=
0;

n
( nx1 nx2 ) sin t 2c ( x1 x2 )
2c

n ( x1 x2=
)

sin ny

; =
I I0

nx
nx
x+ y x y
E A = E0 sin t 1 + E0 sin t 2 = sin x + sin y = 2sin
=
cos
c
c

2 2
= 2 E0 cos

Kvantna priroda
svjetlosti

=
y

y' a
= = m
y b

predmet , slika

m<0

predmetm, slika

m>0

m=

b
a