165.

9
., .. .
. . .: -, 2002. 464 . ISBN 5-87983111-6

. . .

1.
( ? .
.
?)
2.

( , .
, , , , , .
, , , , . , (),
.)
3. ( ,
)

, ,
,
/ .

(),

T,
,
/ (?)
, , , IASSA, ISSAYA,
, .
, ,
,
,
, , , , ,
,
,
,
,

26.-

31.

72
73
74
76
80
81
82
83
83
84
85
85
87
88
89
89
90
91
93
94
95
95
95
96
96
96
96
96
97
99
99

,
,

,

, (IZA)
,

99
99
100
100
100
100
100
100
101
101
101
102
102
103
103
103
104
104

:
(Zvitibor/Zuttiber),
,
(rigla),
Vith, Jutrobog ( .-),
,
( ),
2.
(, , , , , , )
3.*
( , ).
4.
.
4. .
(. . . .
)
5.
5.1
. .
: .
5.2. .
: ""; ;
: --; --; --, -, --; , , ;, . ,
; , , ; ; . .

; : , . - "";
; .
- ; ; ;
;
5.3. .
.
(, , ): ; " "; ;
, ; ; -;
" "; ; ; ; ; -. c . :
. ; ; C .
. . , , .
5.4.
5.4.1. ( ) (
, )
5.4.2 -
5.5.
; : ,
; . ;

5.6. *
5.7. (, ) ()

. , , ;
, . "" ;
. . ; . .
, . - -.
5.8.
. . .
5.9. .
, - . . ,
.
5.10. -
6. .

1.
.
2.
.

 .
* . , , ,
,
.
1.
, ""(paganism),
"" ..
. "", "", ,
, . , ,
, "". (
, )
, " ",
, , . , , .
, . .
""
, ,
.
,
, , .
, , ,

,
. , ,
... ,
, ,
, .
,
, ,
1.
, ,
,
.
.
, ,
,
, .

, ..
. , - .
, ,
, 700
.
"",
2,5 ..
, , ,
("
1

.. , . 1989.

") -Ulfhedhnar (" ")

- " ",
,
.
, , , ,
, , , ,
.
. ,
. ,
, "" .
, .
, ,
, .
, ,
,
( ,
). , , .
,
:
?
"" ,
,
. , , ,
.
, -
,
.
:
: "", "", "", "",
"" ..
:
"", "" "" ..
: ;
"" ""; "" ; ""
, " " ; " "
; " " ;
.., (" "),
..
: , ,
, "", " ;
: " " " -";
, , " " " "
; " ", , ..
,
:
, , , , , ,
, ; " ";
, ,
(. 1066 ) " ",
( 1018 ) ""; (. XII ) "
"; ; " " (1177 .);

 9-11 . .. , (921 .),

(. 956), --- (. . );
" " ,
; "Mater Verborum";
; "" .. ,
: , , ,
.
,
, ,
. ,
,

: ,
, , , C, , ,
, ,
, , , .
, ,
, .
, .. , ..
, ..-, ..
.
,
,
, . , ""
, : " , , ?"
, "".
, "",
"". ,
, .
,
, ,
( "" ,
).
, "" .
, ,
, . ,
. .., " " "
" , ,
, , (), - , . .
; ,
, .
,
. "" ,
-.
" " "...".

, , , :

" , , , "2,
" "3;
" () :
. , , : ! .
: "4;
", , ?
, , "5.
, ,
, ,
" ". , , ,

, ,
,
, . ,
.
,
-,
, . ,
.
, . ,
.
"
".
: ",
"...
, , , ,
( " " " "),
( ) :

i ,
, .6
,

, .
, .
- IV III . . .,
- , ,
. ,
.
,
, ,
, , .
, , .
, :
, ,
.
2

, 20,2.
5,1
4
15,24-25
5
" . . " 3,1-2.
6
, . . .
, .2 ,
, ., 1913.
3


.., .
, ,
.
: , , , , , , ,
, , .
, ,
, ,
. .
,
,
. ,
, : , , ,
, , , , , ,
, ,
,
.
, -

.
. .
: , ,
, .
,
, .
, ""
. ,
,
. ,
,
.
, -
,
- .
, , ,
, .
. , , , ,
! ,
,
.
.

. . , -, ,
, - ,
(, , ),

, .
, .
,
. , ,
. , - ?
.


, , , ,
,
, , .
, ,
,
,
.
956-986 . ,
960 . , 7
995 . .8.
988 . . . (): ("
, "9),
, , , , , .
, , .
, ,
10. " , ,
", " ,
"...
, .
, , ,
""11.
, ,
.
, 2, 3, 5, 1, ,
, ,
. - ? .
()
,
989-990 . , .
?
, , ("", "", ""
. .) , , .
:
" , ,
. , ,
, ,
,
, , .
, ,
. , ,
, . , ,
. , .
, , : " ,
". , , ,
, .
7

" " . Flateyjarbok/ S. Nordal. Akranes, 1944-1945. . I

" ".
9
, , . 1., .: , 1997, 496 .
10
..
11
. . , , . . .4, .2. .: , 1995, .134-135.
8

, , ,
, , ,
. ,
. ,
, , , .
.

, , ; ,
, , . , ,
, , ,
, ; . ,
, , .
, , : ", , ,
, ". , ,
. , ,
, . ,
, ,
. ;
, ,
, ;
. , . :
, ".
"" . - ,
983
. , , . . "
" . . " ".
(
-- [Jasse] ).
:
989 . " . ",
. . .
12.
995-1002 . ,
13.
1008 . ()
14
1024 . ,
( , )15.
" " "
". " ".
.
1069-76 . "" - 16.
.
.
1050- .
12

...
/ .. . .1-2. ., 1993-1994.
14
" ", , 1698.
15
IV , . IV. .: . 2000. - 728 . . "
" .. . -
. , 1872.
16
...; , , . 2., .:
, 1998, 648 .; . " -"...
13

 , .
1071 . (" "17)
1091 . (" ")18.
. 11 .
, 19
1157 . , .
953 . , 1068 . -
1147-1150 ., ,
.
1168-69 . .-
(), ,
20. 21.
1168-69 ., 15
,
22.
1177 . : , "
".
XII . , ()
. (). . 23.
1227 " "
24
1285 . : " ,
"
XIV-.XV .
- .
1411 . 12 .25
1484 . VIII, 100
1485 . 41 .
1499 . "
"
1515 . 500 26
1505 . "
", "" "" ,
.

( 15 .) .
, ",
", ( )
15 ., 16 .
(.. 329-378).
17

. "
" "
19
" ", . 1083 . . Magistri Adam Bremensis gesta
Hammaburgensis ecclesiae pontificum. Ed. B. Schmeidler, 3. Aufl., Hannover, 1917.
20
, " ", . Saxo Gramaticus, Gesta Danorum, ed J.Olric and H.Raeder, Copenhagen, 1931, 2
vols.
21
" " . Knytlinga saga//Sqgur Danakonunga/C. af Petersen og E.Olsen. Kobenhavn, 1919-1925
22
, . . .., ., 1963.
23
" XVI . ".
24
, . .9- .14. .:
, 2000.
25
., , .3, ., 1863. " "
26
., " ", ., .3, 1863.
18

 72:
, . :
,
.

, 61 .... 83
.
6- 61: ,
..., ... , ,
,
,
. , , ,
,
, . "
?" ,
? ?
?"27
1552 . ""
1648-1649 . ,
, , ,
, .. . ,
. ,
, ,
.

.
" "28,
: , , .

. .
,
;
, 907 912 . ,
, ( , ..
)
. .
, ,
.
, " ".
. 623 , ,
, 631
. (
) . " "29.
:
751-768 . ,
.

27

. , . .., .: , 1990, 304 .

Schleusing G.A. La religion ancienne et modern de Moscovite. Amsterdam, 1698.
29
, .2 (VII - IX .), .:
, 1995. - 590 .
28

768-814 . I , .

, .
775 . " . 775-814"
XII . .
782 . " "30 , ,
, .
789 . " "31
( , , ).
789 . " "32 .
795 . " "33 ,
() .
797 . " " ,
( )
798 . " "34 : ", ,
, , ".
798-801 . " ": "
".
808 . " " ,
( , ,
).
844 . .
,
.
. ,
- , - ,
. . 840 .
. 862 .
. 864 . 852-864 .
.
. , 810- ,
II, , ,
, .
965 I ( 960-992).35
9-10 , ,
-. ,

. .
, " ".
-: ,
,
. ,
,
. ,
.
().
30

...
...
32
...
33

34

35
, XI-XIII ., . .., .: , 1987.
31

--: .
, .
()
(). .
. .
, .
.
- -:
. , ..
.
.
(
) .
, :
, , , .
, , , ,
. .
, , .
, , .
, , .
, .
. ,
- , ()
, ,
.
, ,
,

, ,
, , ,
- , ...
,
, 9-10 . ,
, :
" , , ,
, . ,
, . ,
. , ,
, - ,
, .
, ,
. "36
, ,
, ..

, ,
.
, ,
( ),
, .. , .
36

.. . ., 1870.

 , , "", ,
, .
, , .
" ", ,
- - -, "
, ".
, , , ,
.
, - :
" () -,
. ()
. "37
- .
, ,
,
-. , , ,
; ,
.
, , ,
. 500
.. , ( ..
, , ).
, 60 . . " ,
, ". (
,
, ,
).
6 .. , 350 Novietunense
.
- , 860 . -
, , ,
, , , , , , , , , ,
, , , . ,
, ,
.
. ,
, ,
. ,
! , 839
. 7-8 ..
, , , , , (), .
7 , , , ,
.
, ,
. " " , (
), ()
.
, 1070 ., : " ,
37
.., .., .. . . .,
1965. . 413.

 , .
, , . [.. ] [..
] . :
, , ,
, . , , "",
. , ,
.
. , ,
[.. ] . <...>
, . , .
, ... ,
, .
, "38.
. ,
" ,
". ,
,
500 .. .
, ""(),
.
, ""
,
.
,
, ,
.

, ,
, ,
- .
. 39
:
(921.)
: " ... []
[ ], []
"40.
- (. 956)
41.
--- ( . . )
, : " ,
, . ,
, . ,
, , "42.
( 1018 ) "": "
, , ,
, .
38

Magistri Adam Bremensis gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum. Ed. B. Schmeidler, 3. Aufl., Hannover, 1917, S.
257-260. : Olsen . Hov og kirke, K0benhavn, 1966.
39
. // -, . 6. .: . 1998,
. 90-130.
40
. . . 1939. .83
41
. . . . . 1870. . 139.
42
. ... . 240.

 ; , ,
, . ,
,
. , ,
, ,
, , , ,
. , ,
."
, .
"" - , -
. .
.
( ) (
). "",
43.
, ,
(, ). (98 ..)
,
, : 10. ,
, .
.
, , , ,
. , ,
, ,
,
.. . ,
.
, - 1168
44: .
,
. ... ,
,
: "
, ,
. , ,
, .
, . ,
[ ] , ;
, . ,
,
, . , , ,
, "45
.. : (10). ...
(
),
. ,
,
43

. .. , ., . 1995. .113-195; 122-133

, 1. 14.
45
. . , ... 2- .
, . ., 1938 ..
44

 ; ,
.
, ,
, , ,
.
, ,
: (11).... , ,
. ,
.
....46
() keni
(. gens). , ,
, ,
, . ,
,
, . ,
,
, ,
, ,
. , ,

, .. . , , , ,
, ,
.
.
,
,
, 47. .
....48
,
, ,
,
.
,
: " "
"
. , ""
" ".
, .
.
.
. . -,
, -,
. .
, , ,
.
, ,

46

, / , .. . .1., .1969.
, . .: "", 1980. , , : ..,
48
, .1. . ... . 1990, .65.
47

 . ,
, . ,
. ,
, " ".
.

, .
,
, .
,
, , .
,
. .. ..
.
,
. . ,
. .
.
-
, , , .
, .
II ,
.
. , .
. ,
, , .
, .
. ?
? , ,
?
. .
, .
.
, . ?
.
.
? , , ,
,
. "
" ".
,
, ,
, . ,
, C. ,
, ,
. ,
,
. , .
,
.
, ,
, ,

,
, .
,
.
1551 :
"
. .
, ,
; ."49
,
19- ,
, .
,
, ,
: "
".
, ,
, , : "
", " , ,
." , ,
, .50

. 51:
"... () , ,
. ...
" ", "",
..."
-
, ,
.., , ,
52
, , ,
; 53
, ,
, , ,
54.
, , ?
.
1247 ,
. , ,
, .
, , , ;
;
, ,
.
49

. , 1887, . 91-92.
. , 1862, . 190-194, 179-180, 390-391, 399
51
. XVI , ., 1937, . 64
52
, ., ., 1950, . 188-189
53
, , XII , . -
.1., , 1894, . 175.
54
, .1, ., 1952, . 241, 245
50

 , .2., . 552, , .VII, , 1856, . 85

,

.
: ,
, .
, ?
?
. ,
, ,
( ),
(.. ),
; , , .
, - .
, I
.
. ,
. , ,
, . "
" .
. "", " ".
,
.
,
. ,
. ,
. 1917 . .
,

. ,
. , ,
!? , ,

. "", , .



, , ,
.
.
? . ,
,
.
.

50 .
. , " "
2000 , 20
.

. , ,
, . ,

 , ,
. ,
, , .
XX ,
.
, , .
. ,
( ).
, ,
, .
, , : ,
, , .... ..
( ).
: (); ();
(), (
); , ,
(); -- (); ,
(); ,
( ),
()
,
, , .
, , .
, " ",
. , ,
, , ,
. , , ,
- ,
,
, , ,
.
,
.
( ) ,
, .

,
.
.
,
,
. .
,
,
, . ,
, . " ,
", " ".

2.
-
,
(, , ) : " ?"
,
,
. .
,
, .
- ,
.
,
:
" . ,
, .
, , ! ,
. , ...
-,
, . ... -
. : ?
. ,
, ,
. , : ,
, ".55 (,
, , ,
, ,
, , .)
- -,
, "" ,
.
:
" - , -,
. .
,
. ,
, .
, ...".
- , ,
"" (XV ):
"... , ,
,
"; " ,
, ."

, ,
, :
"3. ,
... 4. ,
, , , ,
55

.. , .2, .: , 1994, 458-462

 ..."56
" , ..."57
:
-
-:
" , ,
...."58
:
" ,
-..."59

, - -.
" () ,
. , ...
"60.

: " ,
. ,
. , ,
, , ,
..."61
, 62,
:
.
...
- ,
,
,
,
(),
...
, , ,
, .
.
. - , -

56

, 30., " ", ..

, 43, .
58
- -1,1 . ..-
59
- -1,5 . ..-.
60
"", 1910v .1 . . .: , 1997. 352 .
61
" "/ . . .: , 1997. 352 .
62
. XI-XIX ., - .: , 1991
57

, -, , .
(, )
: (), (), ().
, .
( ),
( -).

, :
- ,
,
,
- .
:
;
-:
;
:
.
, - ,
, -. , ,
, .
, :
, ,
,
, , 63
:
, , , ,
, , , , ,
.
, ,
, !
, c ,
, !
,
, - . ""
: , , ,
,
. , , ,
. ""
, . .
64. ,
, ,
"" , , , ,
63
64

,III, 2-3
, , 33

 , 65. ,
,
. (v.1300): " ? ?"
: " ", .. , .
, (v.1299) .
: " ? ?"
, , .
. , , ,
(1330 .)
,
, . ,
,
, .
, , .. ,
, ,
, .
, ,
, (!) ,
(
, .. ). ,
"" ( )
: , , -. ,
, , , .
,
,
.
,
, , ( ),
.
: (), (), ():
, :
" !
, ,
"
,
,
,
.
,
"66
. . , ,
, , :
, , ,
,
.
65
66

, , 1170-.
, -.: , 1984,- 228 . .

 ;
; ;

,
, . ,
,
: , ,
; ,
. ,

, ,
, , .
,
(. ).
,
;
,
; .
" , ", . " , ,
!"

.
, ,
,
,

,
.


67
,
,
, ; ,
, , . ,
.
, ,
,
, ,
.
- ,
,
- .
:
67

. . , , .: , 1954. 193 . .

 !
- ,
- ,
.
-
68
,
,

.
,
.
,
, 69.
, (
) (). ( ):
, , ;
, 70
(), () ().
(-),
.
. ,
. .
,
-, .. .
, , , ,
, 71

"", " ", ..72:
,
, ,
(119) , ,
(120) , ,

.
.
, :
,

, ,
68

, .: C, 1991. 258 . .
. . . . .: - -, 2001. 432 .
70
,
71
,
72
. / , .: "", 31-33
69

 .
,
, .
(130) , ;
, ,
, . ,
, ,
, ,
, ,
.
, ,
. .
, , .
- .
,
:
- "", "",
.
, .

, , , .

,
.
.
, - -,

. ,
,
, .
-.
(160) - .
,
.
, , :
" !
,
: ."
. , .
. ,
, :
(170) "! .

. ".
. .
,
.

 ,
, ,
.
, ,
(180) ,
.
:
,
. ,

, ,
, .
, ,
(190) ,
.
. ,
, .
.
.
...

, .
"",
73:
,
. , ,

.

(5) , ,
,
. ,
, ,
.
(10) ,
,
, ,
,
.
(15) , , .
, .
(31) , .
,
, ,
(20) , .
.
73

. . .: , 1977, . 31-51, 389-391.

 .
.
, , ,
(25) , .
, , ,
.
.
, .
(30) , . ,
.
, ,
; ,
,
(35) , .
,
, .
, , ;
,
(40) , ,
, ,
, .
, ,
, .
(45)
, , , .

: .
.
(50) ,
, .
;
, , .
,
(55) , ,
.
32

. ,
,
(60) . !
, ,
, , .
, ,
,
(65) ;
.
, ,
, .
,
(70)

 ;
,
.
,
(75) , .
,
, ,
.
.
, ,
(80) ,
, ?
, ,
, .
, ,
(85) ,
, .
, ,
, .

X . ,
.
"". :
", , , .
. , , 12 [-
12 ""] , 12-
.
. [-,
, .]
. [
, , ..

. ( )
.]
, . [,
. ,
, , , ,
.
. ,
,
" ", " ",
.]
: , . [, ,
, , ,
.
.]
, ,
, . [ .
, , ,
.]
. [ ,

 . , .]"
6 , 6
, 12 .
,
. ,
, .
12- , .
,
: ""
"".

"" "",
,
-,
.
.
,
, .
- .
.
, .
, .
, ,
.

. /- ,
, /.
, , : ,
, , , . ,
, , ,
. ,
- .
, -, ,
.
,
.
,
. , ;
, .
.
, 1 . ( 1 ,
, , ,
).

. (
.) / .
. .
.
,
, , , .

 , .
/ .
/ , , ,
. . .
( ) , ,
, . ,
, .
, ,
, . ,
-, .
,
, , ,
/ ( ).
, , ,
. ,
. ,
.


. .
-
.
, , .
: , , .
: /, , , , .
(
) : , . :
, , , , .
,
.

. : , , , , .
, , ,
.
, , , .
, : "
?" , .
, . , ,
, , "". ,
"", , , , .
, , , , ,
, . ,
, - .
" .
. , .
, , "74
: " ?
74

, .

 - . ,
, .
.
.
, .
!75
, - - .
, , . , ,
, .
, .
.
,
.
-
, .76
, - , , , ,
. - , ,
-, .
" . ,
, . ,
. ..."77.
, , , , , 78
.
, .
, .
,
.
.

() () .
- , .
,
.
...
, ...
.
, ,
.
,
,
, , ,
, , !79
75

,X, 129
, X, 129
77
, . XV.I
78
, V,12
76

 . ,
, ; .
,
. :
, , ,
. , ,
, .
,
, , , ,
, . ,
, ,
--.
" "80, " "
,
. , ,
, , , ,
, .
" , . .
, . ,
, .
, -. ,
, , , , ,
."
"",
, ,
, ,
, .
" , ,
. , ,
... : "
?".
: " ,
: , , , ,
, , , , ,
, , , , ,
, , " (. "
", " ", " ".
)"
,
, " ".
, ,
, , ,
( ) ,
,
. ,

.
" : " ? ?
79
80

, .
. . .. , . .. -, .: , 1994.

 ?". : " ,
, , ".
: " , , , , ".
: " , ,
, .
, , , ( ..
" ") ( .. " "). ,
.81 , ".
, , ..
, , .
"":
" : " ,
?". : " ".
: " ? ?
?".
, " ":


, ,
.
,
,
,
.82"
, , , ,
.
,
!
" : "
(, " "). ,
, : , , , , ,
, , ( "", "". "",
"", "", "". "",
"". ). ".
: " , 83.
, . ,
. ("") ,
. , , ,
.(4)
" ":

,

81

. .
1 " ", " ".
83
, " " "
", , .
X . " , ". .
82

 ;
,
,
,
".(5)"
.
,
. , ,
, ()
.. , "
".
.
" ".
" : " ,
?". : " , ("
"), ,
, , , ,
,
". : "
, ,
, ".
: " ,
. ,
. ,
,
, , .
- "
, (
, ..)
.
, . ,
.
" : " ?
? , , , ?".
: " . ,
, . , , , ,
."
" .
. , , ".
: " ? ?". :
" , ,
, ".
, :
, ,
.
,
.
, -
. ,
. - .
" : " ?". : "

 , , ,
, , ,
. ("")? ,
. (""). ,
, : ( ,
"", ", "), (, ),
(""). , - .
, .
, ".84
: " ?
?". : " .
, , .
.
(" "). 85 .
- , :


;

,
, ".
,
, .
, , .
,
.
" : " , ,
, ?". : " .
, ,
. , ,
".
: " , ,
. , ,
". : "
. , ,
. : , . .
, , ,
, .
: ,
, .
, ,
" ":
,
,
.
,
84

.
, "" "". 35 " ", ,
"" "", , "".
85


.
"86.
, ,
, (-
, ) ,
(--). , ,
.
.
" : " .
. ?". : "
, .
, .
.
, , . :

,
,
,
,
.


;


".87
: " ,
. ,
?". : " 88 .
. , -
, -, , . :
, . - ,
.
."
, ,

. ,
: , , .
,
, , ,
.

,
. , .. :
86
87
88

5 " ".
40-41 " ", " ".
" ", , . . , , , .

" , ; ,
. , .
, , ."
, " , , ..."
.
, ,
. ,

. , ,
, ,
.
.
( ), " " (.. ).
, ,
. ,
: , - .
, ,
, ,
.
.
: (), ( )
,
. ,
() . , , ,
.
, :
, ,
.
:
: , ? : .
? . ? .
? , ,
89.
a .
,
. ,
, .
, .
.
, ;
( ),
( , ,
), ( )90.
,
.

.
" ":
" .
89

.. // .. . , 1906..1.- . 105.
90
.. . ., 1978.- .153.

 ; , , ; ;
, , , ,
, , , , !
; ,
..."
" , , ,
, ..."
" , ! , , ,
, , ,
! , : "
, ". ,
, : " , .
, ."
,
" ",
.
, , . ,
.
, , ?
, , ,
, .
, .
.
.
,
, , .
, ,
, , ,
, , .
.
, ,
, , ,
, . ,
, ,
,
, .
-
"" , .
,
, .
( , , .
, .
, .
,
91.)
, .
.
91

.. . . .: -, 2000.


.
. ,
, .
.
, 16 , .
, , ,
. ,
, .
,
.
.

, , .. :
, , , , , .
. ,

, .
,
, (), ,
, .
. ,

. .
, ,
.
,
.
,
, ;
.

, .
, ,
, ,
, ,
, . ,

. .

.
. -
-. -,
, "" .

, , .

- .

. , " " , ,

 , ,
.
, ,
, -
.
, ,
, ,
.

, .

. ,

. ,
. , , ,
,
.
, ,
, .
.

, . .
, . ,
,
: ( )
(); ( ) "" ; ()
; () ().
" ",
(---), (---) (-- ). ,
, XIX ;
, ,
" ". ,
"", .
. . ,
" " , .
, .
,
.
,
,
, , .
.
, , ,
,
.
; 4 , ,
;
4 .
-
4 . ,
4 .

 4 , .
, 4
4 , : ,
, . 4
, .
.
,
, ,
. ,
, 4 (Ianus quadrifrons).
,
.
, , .
, , . .
, , ,
, .
,
, , "
". , .
-
.
-:
H
, , , ,
.
,
, .
, .
, .
, . H
, .
H. ,
, .
. H .
: , ,
, .
.92
, - "i""
"", "" , ,
, , .
, , ,
. ,
c.
,
,
. , ,
, , , ,
. ,
, .
92

, M., 1985. . ..

 -,
. , , ,
.
H , .
, , ,
:
, , .

, ,
. .
, , ,
, , .
, ,
.
. : ,
( II
..). , , ,
, .. ,
. -
, , .
, ,
,
.

. , , .
: ,
. ,

.
,
, .
, .

, ,
: ; , ; ;
..
. , , ,
.
, , , .

,
.
. , .
, , .
, ,
, .
,
.
. , ,
. -, ,
, .
, /.


"", " "
.
. ,
,
.
,
.
.
,
,
.
: ,
; . .
" " ,
; .., , ,
.

. ,
, ( )
. - , , .
,
,
.
, ""
.
,
,

.
,
- .

.
.
- ,
- .
, :
1) () . ; 2) () ()
; 3) ; 4) -
, ; 5)
- - ,
; 6) ; 7) -
; 8) - -
.
- ,
. - ,
, ,
. ,

, , .
, ( , , , ,
). - : (
), (, ),
( ). , .
- , , ,
- .
.
, , .
, , .
, ( ) ,
(, , ), (" "), , . ,
, , ,
: -, -;
.
, , ,
. , - ,
, " " ( , , ),
,
, .
- "" .
.
.
, - .
, , - ,
. ,
,
.
- , . ,
, ; . ,
, .
( ). ,
; , ,
. .
, .
, , ,
, . , , ,

. .
, .
.
, ,
. . ,
.
, ,
. , , ,
. ,
, "" .
.
" ". ,
,
, , .

, (""), .
,
, ,
. , ,
. ,
. ,
, ( ; ""
), , ,
- (,
).
, "" . ,
, .
:

, ,
, ,
.
, ,
, ,
,

.
,
:
" ,
, ,
.
, ,

,

.

, .

,
,
.
,

, ,
.
,

 .
, ,
,

.
, ,
,
,
.

:

-,

.

,
, ,
;

,

.93
.
..
, :
() ,
, , ,
( ),
,
() ,
.
,
,
,
,
:
.
,
,
, ;
,
,
93

"" . , : "", 1973, 3-8.

 ,
, ;
,
, ,
, ,
.94
- .
() ,
, .. .
. -
. , ,
.
"" , . ,
, .
: , , , . , , , .
, (, , )
, - .
. ,
.
,
: -, -, -. ""
,
, , , .
, , , .
(): ,
, , ,
, .
, ( )
, ( ). "
, , ,
". , ,
, .
. ,
. , . ,
, . . -
"" .
() , .. . ,
, .
,
, . , (. rauni "
", fraujan, . , "", . . ).
, , -
, ( , ,
...). .
, , ,
, .
, .
94
.. " "// . . XI, 1843, .21,
.3.

 (.
).
-
: .
, , , , ,
, , .
, .

,
, ,
:
, ,
.
, , ,
!
, ,
!
,
!
,
".
, , (
), .
, ,
,
.
, ,
. , ,
-, . ..
, , ,
, , . (
,
, .
.
, - .)
. ,
, .
. - . -
; - .
. .
.
, , ,
.
. : ,
, , , , ,
.
, ,
(). , , ,
.

 , . "
", ,
. . , ,
.
. , .
, , .
, .
,
( , ) ,
. - ,
. - , -
, - , , ,
. .
, , , ,
, , ,
. , (
) , (, , ),
(" "), , . ,
.
.
, , .
, , ,
.
" ". ,
. ,
, . ,
() , .
, . ,
.

. ()
() , .
, , ,
, , ,
, .
, , ,
. , ,
,
. : ,
( ), , , , .
. (, ) ,
, , , .
. .
.
XV
(. . . .IV, 89, 92, 97, 107): "
i , , i , ,
, , , i
, ,
... . i
... , i i, ,
, , ,

 "95.

. .
.
. .
(, ).
. . . , ,
, , , . . ( )
, . . -
.
: , ,
(), .
.
. .
() .
, , ,
. . .
. , , ,
. . ,
, .
.
.
. ,
, ,
.
.
. "", ,
. .
. ,
, -.
-
, .
-.
, ,
. ,
, , , ,
.

.
, , ,
. ,
( ), .. ,
.
,
, :
" , , ,
, , . , , ,
, ,
" ". ,
.
95

.. . .2, .: , 1994, . 249 .

, , .
"!" , ,
- "Auja!" - "Aja!"
. ,
, , , ,
.
,
(, , ), "",
.
, " " "
", " ( ) , - -", "
( ) ".
, : " ".
. ""
"" . , , , ,
; ;
.
, .
. ,
,
, ,
, .
.
" Auja, "",
"", , , . ,
, , ,
; , ,
, . , ""
.
[] (.-. Megin),
.
"",
.
", ". , ,
. , , ."
.
, ,
. .
, .
. .
,
96.
, ,
. .
,
( ),
, . ""
.
(IV-VI
.. ..), (I-VIII ....). ,
96

. " "

 , . ,
, - .
.
( , , ..
-). -.
-, .
, ,
,
.
(.,
, . " ").
, -
, " ", ,
. , ( -)

Trzy, .. , . .
, , . , , , .
, (
).
-, .
, ,
( - ) (, . ..).
, "
" , . .
" ".
, , ,
.
, .
-
. .
() -
97. , , -,
. "" -
. ,
. , .
- ,
98.
, ,
,
.. .
, , , ,
, , ,
.
.
, . , ,
.
- . ,
97

, . ., 1994.
.. -// -, . 7, - .: , 1997, .
36-54.
98

 , : ,
,
, , .

. ,
, .
, ,
. ,
. ,
, - ,
. , -,
, .
.
.. : "
, . , ,
, , , , ". "
, ,

.
"
, , .
, .
, . , ,
. -, ,
- , ,
. ? , , - , ..
. , ,
, , ,
, ,
. ,
, ,
, .
, ,
, .
,
, .
,
.
,
, ,
, , ,
. ..
,
. ,
: ,
, ,
.
, , ,
( ),
.
, ,

 . ,
, . , " ",
, ,
.
, -, , ,
"",
. ,
.
, , " "
.. .
-
. ,
. ,
. ,
, 99
.

. " "
.
" "
, ", , "
.
, , ,
. ,
, ,
.
. ,
VII .., .
, , 32 .
.

, ,
. " "
.

, II ..: "... ,
,
. ".
: " - ,
,
. ,
, , ,
"100.
, .
, ,
, , ,
.
" ,
.
99

. . VII, 190 320

, VII, 53

100

 , !
, ", . . .
,
.
.

. ,
. ,
. -,

.
.
. ,
,
. .
, , , ,
. ,
, . , ,

. ,
, " ", . ,

.
, ,
. , ,
, , , ,
(, , , ) ,
(, , , ).
,
.
,
,
. ,
, , ,
, , .
, .
, , , :
" () ,
. , "
" . ,
. ,
. .
, , .
, ".
, (
, ), .. , ,
, , .
. .
, , .
.
. ,

, , . ,
, .
, ,
.
, .
, ,
, .
.
,
, ,
, .
, ,
, , , ,
, .
, , ,
.
, ., ,
-. ,
,
.
, XIX ,
,
, , .
- ,
. ,
,
.
-
,
, .
. ,
,
.
" " .
,
, ,
, , .
.

,
.
, 900 . ..,
. , .
, .
,
. ,

. -
,
.
.
, ,

 , ,
(550525 . ..), ,
.
, , .

, V . .., .
.
,
,
.
.

,
dii animales.
, ,
. ,

,
,
.
,

. ,
, ,
, ,
.
,
, .
.
, IV .
.. ,
.
, IVIII . .. .
, .
,
, ,
, ,

, VI . ..
, ""
.
,
, .

,
. ,
, . ,
" " ,
- .
, ,
, .

. , , ,
, , ,
, . ,
.
.
, ,
"", , ,
, .
, .
"" .

,
, "", ""
. ""
, .

. ,
,
-, ,
, ,
. .
, .
, ,
, ,

. , ,
,
, .

. ,
, .
, ,
, .
,
,

, ,
.
, , ,
,
.
,
.
.
. (
)
.

.

, .

 , , ,
, .
,
,
.
,
""
. - ,
,
.
,
, ..
. , ,
"" .
() .
, ,
.
, ,
, ,
- . ,
,
.
.
-. ,
, "" ,

.

,
.
.
,
, .
,
,
. , , .
I . .. ,
.
.

. (. ""),
,
,
. ,
.
, ,
IV . .. , ,
, .
, ,
, () .

 . , ,
.
, ,
,
.
, ..
, ,
. :
" ,
". ,
.
, ,
.
: "
..., , ...,
, ".
, ,
, ,
. ,
, :
, .
, .
,
. ,
, .
,
, . ,
.
. , ,

. , 399 . ..,
. ,
. , ,
, , , .
,
, .
, ,
.
. : " ,
... ". ,
. -
- , .

, ,
.
.
, .
,
, ,
,
. .
.


, .
"
; : , ,
, . , ,
, . ,
, , , ,
. , ,
" 1205 101
, VI : ,

, 102

, - 103 11 :
- ,
, ,
, . ,
. ,
. ,
. ( ):
(), ,
. ,
, .
,
, , ,
. ,
, ,
, ,
, . ,
, - , ,
, , .
.
,
, .
. . ,
.
.

, . ,
, ,
, , .
-, , "",
, , .
, . , "", " ", ,
.
101
. , ... 2- .
, , 1938
102
. .1, . .., .. ... ., 1994, .
369
103
.. , ., 1870.

 , ,
, ,
. ,
, ,
.
.

. .
, ,
. . . : "
, ,
.
? ,
.
, .
".
.

.
,
.
, . ,
. ,
,
,
. 4
. ,
. , , ,
. ,
. , ,
, .
, ,
, , .
.
, , ,
.
,

.
.
, ,
300280 .. ,
. ,
. ,
, ,
, .
.
, ,
"", "".
. .
, .
,

 .
, ,
, ""
, "". ""
,
, .
-.
,
, .
" "
"" .

,
, .

.
() .

, , .
,
, , , , ,
, , .

, ,
, .
.
/,
. ()
, ,
,
. , ,
, ,
.
,
, .

.
" " , ,
"".
,
, ,
. "-",
,
.
-, , -,
,
, , . -
.
, "-",
, -
.

 ,
.
,
. -
.
,
. -
, .
, - ,
"".
() : , . ,
, -, ,
, "".
, , ,
.

,
. , ,
, ,

.
, , ,
, ,
, ,
.
: "... ,
,
animales, 104. .
, .
,
, . ,
,
. ,
.

VIIIVII .. (
""), :
-, ,
. , .

, .
, -
, ,
.

. ,
. , , ,
, , .
, , .
, ,
104

"", III, 68

 . , ,
, , .
, . ,
.
,

. ,
.
" "

.
, VIVII . ..,
, .
.
, ,
. , ,
.

, , , .

.
.
.
, V .. .
( ).

,
, - . ,
, .
. .
.
,
"", ,
, .

.
, ,
, , . , , ,
, . ,
.
-,
. ,
, .. :
, ,

,
105
, , , -
105

 , ,
. ,
. .
, ,
, .
,
,
.
"- " .
,
,
, . .
20001700 . .., ,
, .
, . ,
.

. ( , ,
, "" ,
.
.)


. , ,
.
,

; ,
. ,
, ,
() .

, ,
" ". "" ,
.
, ,
- .
, ,
.
, -
, . "
" , 520510 ..,
"" . ,
.

, .
,

, .
, -,
. -
,

 .
,
-,
"" , .
- .
-
. - .
,
, , ,
, , , , , "-".
,
.

.
, ,
, , " ".
,
.
,
, ..
.
, , , ,
, , - , ,
, .

3.
: " ?"
, ,
. ,
, ,
, , . ,
, , ,
.

, , ,
, . ,
,
.
- .
c,
106, , .
, ,
.
1.
, , , ",
, ,
: , ,
...", , , 107 "
", " ", " ",
. , , .. () " " ,
. : " ,
, , ()
, , , ,
, ,
, ,
"108. " "
, , .
" , , : " , ,
". , ,
, , .
, .
. " ",
XII : " ...", -
. , , - ,
106

. . , . . . . , - .: -, 2002. -464 .
.. . - .: , 2003. - 480 .

107

: . .
, .2 ,
, ., 1913.; . . , ( ), .: , 1989; . . .
. .: , 1999. 896 . ( ;
. 1.)
108
. I,83, . . . . .., ., 1963.

 , .
: "
, , .
, ,...
, "109.
- (): ", "110.
, "" ",
". , .
, , "": ",
, , , ,
"111.
(.), . c, ,
"
"112, 13 "
"113 " , , "114
" i "115

: , ,
, , , , ?116

, . ,
, .
- .
, , , ,
.
""
. 21 ( ). - , ,
.
. - ,
.
2. , ,
-, , , (,
), " " (" ,
, "), ,
" ...
..." , , .
, , .
() . . ,
, , .
117,
109

". . , "
"i . i XV ." . . . N584
111
. , 16
112
""
113
"", 1271 .
114
13 " "
115
ii XIV .
116
.. . ., 1914, .267.
117
Schleusing G.A. La religion ancienne et modern de Moscovite. Amsterdam, 1698.
110

 -. 16
.
,
, , ,
:
" ... , ,
i "118
, - .
, ,
. - 21 .
- : ,
. - ,
.

3. /
Svantevit ("") ,
"Mater Verborum"119 "Ares, bellum", "Mavors: Mavortem poete
dicunt martem", . : "Belboh:
- beel, baal".
, , .
, , , , , -, . "
" , " ",
, " ", .
, ,
.. -, -.
" , ,
, . , ,
, ,
, " ". ,
, " (" ", 17 ).
: " , ,
, .
, ; ,
." ( . , 16 ).
- ,
.
(1590 .)
: XI. ;
- . , , , ,
.
- ,
, ( ).
, , "
". " ",
, ,
118

. . . .IV, 99, 108-9

/ .. .., .,
1878. -152 . ( XXXII- . . 4.)
119

 , , ,
,
120. , , .
, De Svantevito, Deo Soraborum Slavorumque supremo121

.
. 1168 .
122 : " ;
, ...
50 ... ,
, ,
, , .
,
. ,
... ,
, , , ,
, ,
, . ,
, , .
,
; .
,
,
. ,
.
.
, , ,
... ,
. ,
, ...
, , ,
...
."
, - (,
), , , , ,
. /
, , ,
, . ,
- ,
. - .
, ,

.
-
- , ,
- .

120

" ".
Abraham Frentzel. Commentarius philologico-historicus de diis Soraborum aliorumque Slavorun, In quo Slavorum
antiquitatues, multague hastenus obscura illustrantur,aut minus recte intellecta & scripta corriguntur, 1719
122
Saxo Gramaticus, Gesta Danorum, ed J.Olric and H.Raeder, Copenhagen, 1931, 2 vols; Saxonis Gesta Danorum, et
J.Olriic et H.Raeder, T.1 Haunal, 1931 ( ..)
121

4. /
, " " . .123 (1696) Czernebog,
- - .
-124 :
"... ( ) ()
, ,
.
, , ,
(.. )".
" " : "
, , ,
, , ,
". ,
,
, . ,
: " ,
, ,
, ,
, ;
".
, , (.. )
, , .
, ()
. . .
, ,
, -
, .
.

, , , , " ", , .. , , .
, (ater
Verborum125 "Veles: Pan, ymago hircina").
.
:
6415 (911): ,
, ,

, .
6479 (971). ... ,
, .
, ( ,
( ), ,
.

123

Abraham Frentzel. Commentarius philologico-historicus de diis Soraborum aliorumque Slavorun... ...

- ./- -1997, .: , 1998, .
392-399
124
A-- -. , 62.
125

 ,
, , .
() , i, () (
126).
, ,
. .
, ,
" " , -.
, ,
. " " " , ,
...".
-, " " . 127 (.
IV, 5. 5-13).


,
.
, , .
, ,
-.
,
,
" " ,
" ", " "
(, , ):
" , ; , ,
, , , ,
, , , , .
.
: ", ,
, ,

, , ".
, , ,
, . "
" ,
:
" , , ;
, ".
, , ,
, 128.
. .
.. , , .
,
, , .
126

. . . , .2
, , ., 1913
127
, i i , . ., . 1881.
128
.. , . ., 1952. . 15.

 , , .. ,
. " " : " ...
" , , ,
. , , .
, .
: " , ."
.
, .
, " " , "
", " ,
"" ... " ,
, ".
.
" ", XVIII ,
, " ,
", ,
" ": " ()
, ".
, , , .
,
,
, , , , ,
, . ,
,
, , ,
129.
.. ( ,
" ") " " "",
: "- , (
), ...
(, ) ,
: , ,
( ...)"
,
, . .
" , ,
; , ...
".130
-, , , ,
131,
, , , , .
, (
- ) ,
, - . ,
,
. , , , , ,
..
, , .
129

. . 1962 . . 4. .90-93.
, .295
131
./ .., ... . . . ., -, 2002. CC.234-324.
130

 ..
, .
, -, ,
. 19 -
, , , -,
, , , , ,
" ", ,
. .
. 2 ,
.
, .. (
, ) "
": " , "132.
" ".
(, , ), .
- . .
.
:
1. - .
2. , ,
3. , ,
4. .
5. , .
6. , .
7. .
8. , ,

9. .
, , ,
, , (), , ,
, .
-, , ,
.
. ,
, , ,
. (
" ") .
,
.
, ,
.
, ,
. ,
, .
, , ,
,
.
(
), . ,
., , ,
132

.., , .: , 1989 .1 . 295

 . , , 22-24 , 31
, 2 6 , 24
. 22
( , ). 12 ,
. 18 20
.
,
,
, .

.
, , , .
, . ,
.
- , ,
, ,
, .
5.
" "
" ,
".
, "summus
paganorum deus", (. ,
):
III.1. 1126 . ,
;
, .
, , ,
, , ,
, .133
134 ,
, . ,
. 1120- , ,

. .
,
, .
-, ,
, .
,
, .
, ,
. ,
,
.

133

Monumenta Germaniae historica. T.XIV. Scriptorum. T.XII. Hannoverae, 1856

. " . " (Vita S. Ott.) II, 30; III, 22, 32. . Monumenta Germaniae historica. T.XIV.
Scriptorum
134

, , ,
"". ,
, ... , ,
. . ,
, , , ,
. "Mater Verborum"
: "Trihlav Triceps, qui habet capita tria capree".
,
. ,
, , ,
, . 17-
Abraham Frentzel135 , ,
. "De Trigla, Dea Poli, Soli Salique".
" ", " ,
". - Poli . olus + solum - , + salus - , + -que - .
-
.
" ", ", 136, ,
, , ";
" , ", "
", . "
" , , ,
, , .
, ,
. , ,
.
, - ?
" , ! , , ,
, , ,
!"
" , ; ,
". " , , ,
. , ,
: , ".
" ".
, ,
.
- . , ,
.
6.
"Mater Verborum"137
"Lucina dea", , ,
135

"Commentarius philologico-historicus de diis Soraborum aliorumque Slavorum...

17 : "De Jutrobogo sive Deo aurora",
. , , ,
. , .
137
i / .. i .., .,
1878. -152 . (i XXXII- . i . 4.)
136

 , "Ares, bellum",
"Mavors: Mavortem poete dicunt martem".
"Mater Verborum".
, .
7. (),
(, ,
), ,
.
,
, . ,
, , , , .
, , 12 ,
( - ,
13). 19-
.
138. XVI :
: , , ,
, , , 139.
. . , ,
--, (
).
" ... : , , , ,
."140
" ... .... ,
."141
, -
.
, , (, ),
, .
-,
.
. , ,
, , , .
, ,
, .
, , ..
. , -
8 - . 27 ,
.
, . " ".
- . , , ,
. "
", - .
:
138

, " " 16 , " " 16

. //
. 1896. 2. . 249.
140
" . . " . .
141
" " 15
139

 XI (
., 1712 ) : II. 1003 . ,
, . ;
. , ,

19-
. , ,
. ( , ,
) .
142, , (.), , ,
, , .
143, , (.), ,
, , .
, :
1.
2. , , , 12-13
( )
3. ,
.
4. .
5. , ,
, .
6. .

8.
, - ,
, , "Mater Verborum".
"Sytivrat - Saturnum pagani illum esse ajunt qui primus ab Olimpo uenit arma Jovis
fugiens, - Stracec Sytivratov syn - picus Saturni filius."
.
,
, , .
"", "" "". ""
"". . ,
. 17
.
9. T,
, , - , ,
, , , -
"Mater Verborum" "Radihost vnuk Krtov", .
, "" , .
, ,
. , .
, ,
142
143

.. , 3, .: , 1994 ( . 1869), . 387-413

, , (dey grote
Duvel tour Harzborg). , ,
, . ,
, , .
, 9
1 . " ,
", ,
,
.
, (
: " "144).
. ,
.. , , . ,
- .

10. ,
, ,
, , ,
. -,
, , , ,
() .
- , (, -,
- / ), , 145 ,
. .
,
. , , ,
.
" " .
, , -, - .
- - .
, - .
, - ,
.
, , .
( -) .
. ,
- .. , .
() . - ,
, .
, .
14 - (
). - -.

144
145

III-9
..., 1114 .

10. / (?)
, , ,
"Mater Verborum", ( ) "",
" " (XVI ),
Gardzyna ("").
. . , ,
-.
, . . /
( , - ). ,
, .
, , , , , , .
, ,
,
, ,
: ("");
(" ", " "); " "
; Alado (
146). , ,
, Dedis Dewie (- ),
, , , .
" "147: () ( Pluton), ,
, i, i i,
; c i , i
. , ,
, i ,
, , , , .
,
. .
, , .
.
11. , , , Iassa, Issaya,
. .
1420- . ,
- ( , - -). -
(. ).
.
" " 148 Jessa
. 149 , , ,
, "" .
, .
"Mater Verborum" , "": "Jesen, jasni: I, Isis lingua
egiptiorum terra dicitur".
, / , ,
, . ,
146

.. , .: , 1997. -824 .
. . ...
148
. . I, I, 47-48; II, VII, 447.
149
.. , .: , 1995.
147

" ". " ".

,
.
:

,
...
( )
,
...
:
-
,
-
, .
-, !
, .
,
,

...

.
-
,
-
, .
-, ,
() , .
,
,

...
. . " " : "... ,
, , ,
. ,
,
, . . , , ".
" "
-: , , , .
-
( -).
.
.
.
1589 : " , ,

 , .
, ,
, ,
."
,
1517 1526 :
" ,
. ,
- ,
... - ,
..."
(, . 30, 1582 ): "...
, ,
. , .
, , 14 ."
, -
, : " 1719 4 , ,
. , ,
.
1718 ,
, , ,
..."
.

. , (
).
12. , .
. , , (1674 .)
. , ,
(" " (XVI ):
, , ,
. . ,
,
, , .
,
. ,
.
,
, - , 1
.
, (1423 .)
, ( ) ,
, , , , , , , ,
, . , Yassa, Lado .
13-14 ,
, . , ,
16-18 .
, , -
, , .
. () . ,

 ( - , ), .
. . 150.
, 2 7 . 14
, . .
13. , ,
deva - div,
"" ( , ). div
diy, (, dyaus
( ), dive ..),
. , div, diy "", "" .. ,
. , deva - "".
, .
- , " " "
"151.
- " ".
" , "
" ; ;
".
, , ,
-.
"", ,
"", .
"
. .
, .
. ,

;
: " , ,
". , ,
, , .
, , .
. " ,
, , , , ".
. " ", .. .
, , , ,
, . " ". ,
, . . . ,
. (. .
), , ;
, .
: "
". : "
, , " .
: " ". ,
. : " , ".
150

.. , - .: , 1997. -824 .; ..
. - .: , 1987. 782 .
151
...

 , . ,
, .. "152.

14. ,
, 153:
" , ,
. , .
, , , .
, . . , ,
; . .
. , .
, , , ,
. "

-, ,
, . --,
. ,
.

16. ,
(, ),
(), (
) () (. . ; .. , ..
" "154). ,
155 (), ,
, , ,
.
,
. -156, ,
. () . :
"() .
, , ,
, .
, .
1168 .
.
, . ,
. ,

152

. .1. .1
" ", " ".
154
Rukopisove Zelenohorsky a Kralovedvorsky, pamatka z XIX veli. Vyd. J. Hanus. Praha (1911)
155
. " . ", III, 4
156
. . 826, 830-831, 842-843
153

 ,
( , ).
, , . ""
: , , ,
, : , , ,
( ), ().

, , . .
, , ,
, , , .
,
. ,
,
. ,
, ,
, , , , , -.
- 21 ,
, , . ,
, - , .
- 9 , .
17. , , , , ,
. ,
. , 157.
( ) "
, ,
".
" , ,
: , ".
" ...
...", .
, , ,
() . 158
: " i
, , i , , , ,
, i ,
, ...
. i ... ,
i i, , , ,
, ".
. , , , ,
159; . , 160,
( ), ,
157

, , . 2., .: , 1998, 648 .

. . . .IV, 89, 92, 97, 107
159
. //.., , 1978.; , . . ..,
., 1963
160
"Mater Verborum"
158

 , . , , . , 953 .
, 1068 .
1147-1150 .
.
17 .
.
- . .

( ), ,
, .
(
- ), ,
, .
, ,
. , .
(. . radi) .
, : , ,
, , , ,
. , ,
: , ,
.
.
, De Radegastos. Marte Soraborumque altero supremo
Deo161 - - ,
.
, ( -
).
, , , :
, ? .
, ,
?162
- , .
, , .
-,
.
, .. ,
, - . (19 )
(14 ) - .
(9 ).
18. ,
, ,
(. 907 , . 945 ., . 971 .).
( , , , "Mater Verborum",
" " 14
). ( ) " " ( XVI
161
162

Abraham Frentzel. Commentarius philologico-historicus de diis Soraborum aliorumque Slavorun...

. III (1008 a.)

) " " ( XVI ). . , .

.
:
, , , ie
, ,
i i ;
i i , i
.
:
. I i i i
.
i .
. . 163
.
Percuno, Deo tonitru & fulguru.
" () . .
" "". ,
,
, , ,
() . ,
, - , , ,
, . 1382

.
. - (2 )
20 2-4 . 21 (-
)
, ( - ), ,
; , . ,
, ,
, . ,
, .
, , :
1. ,
2. .
3. -, .
4. .
5. .
C - , , ,
, , ,
, . ,
, ,
, . ,
, , , ,
.

163

. . ...

19. ,
. , .
, , , "" ("
, , ") .. ,
, - , . ,
,
. () .
. (14 ) 1271 . -, "
" ,164 -;
!
!
.
...
... ,
.
, , , ,
. , . ..,
, , 165,
. , ,
, ,
() ,
.
( )
, , , - (
), .
:
" i , ie, ,
, i
" ( " XVI ).
.
, , ,
.
,
XIV : "i , i ,
, i , i i,
".166
- ,
. 14
. 17 - , .
- 14 21 , -
164

, i i , . ., . 1881
165
" ... ..."
166
. .. .IV, .3. 89, 92 .. . .2, .: , 1994,
249 .

20. ,
. ,
, . ,
, ; ,
; , .
- ,
. ,
, " ",
, ,
, ,
.
" " ,
:
" , , ;
, ".
" ":

i ,
, .
"... i , , ,
..."167
, ,
.
, , -
.
, 1581
168: " (.. ), , ,
- ".
, ,
169, (
).
, , : , ,
, () .
, .
.
, .. , .
. ,
- (-) ( ),
.
, .
,
, .
, , ( ), , .
.
167167

" " XIV - ..

. . . .: "", 1994., . 36.
169
1834, 1874 , 1698 , 1853
168

 , , .
, , - 21 25
(), - 21 - 23 ( , , ).
- .

21. ,
, , , .
" "170 "Mater Verborum"171,
("Ecate, trivia vel nocticula, Proserpina").
" "172 Marzava . 173 ("De
Marzava, Dea Morte, Dea Mortis").
, 174.
.
, , , , , .
,
.
. - , 15 ,
, , .
.
22.
175. "Mater Verborum" "Ziva:
dea frumenti Ceres, Diva Estas". , .
, . - .
: "Siwa Polon. Zyvvie, Dea vita"176.
(), ().
. 1517
. ""
, : , .
,
. , ,
. ,
, ,
, ,
. , .
25.
.-. . -,
"Mater Verborum", . ,
170

. . I, I, 47-48; II, VII, 447.

i
172
Rukopisove Zelenohorsky a Kralovedvorsky, pamatka z XIX veli. Vyd. J. Hanus. Praha (1911).
173
. . . - ./- -1997,
.: , 1998, . 392-399.
174
.. , ., ., 1952, C. 17.
175
" " , " " IV,5,5-13
176
. " "...
171

 . , .
, , ( ),
, ( ).
26.-
(.-.) , , "Mater Verborum", ,
, , , , -. ,
.
27.
, " "; ,
. , ,
(. , ).
28.
, , (rovo) (.-.) - , ,
, 177: "...
, ,
. , ,
, . ,
, .
, , .
, ...
, , ,
."
(" " (. 1750 .), De Prove, deo sive praeside Justitia ac fori
. (" ",1696).
" (1495 ) : "1123 . ,
, , ,
, , - ."
29. ,
(Porenutius) (.-.).
(Porevith)
, , .
. : De Porenuito, Deo embryonis"178
.
30.
orevith (.-.) - ,
:
122 (1168 .)
, (.. ), .
: , ,
, ,
177
178

, . . .., ., 1963
. " "...

, , , , ,

,
XVI :
: ,
,
,
, , ,
.
, . ,
,
(Historia Danica. P.I.V.II)
"De Porevitho praedarum & bello oppressorum Deo - .
31.
(.-) (.-.) .
, , ("
", XV .), , :
.I. (Nya); ,
, ,
, ,
.
, 1582
:
, , , ,
.
" : ,
, , , ,
- , , . .
.
, . .
, .
, .
: ! - .
."179
, " "
-, - ,
" ,
.
,, .
, :
.
:
- , , ,
, . :
..."
, .

. , , .
179

.. , ""

 , ..
. ,
, ,
( ), .
, (),
" ,
, ,
". " " ,
, .
.180
()
" "
, :" , "181.
, ,
182.
, -,
, (-),
. , -
.
, ,
.
, , ( ,
, , ).
. ,
, . ,
29 .
.
, ;
.
;
;
.
...
, ,
.
, , -.
, (. ). ,
, .
, , , ,
. 16 .
13 , , ,
, 183
, .
180

. ., , , 1876, 224, . .
// , . . .N5, 1989
181
.., , ., 1949
182
, , , 1925
183
, ... ., 1880, 29.


, ,
, . , ,
-, .
, ( ), ..
, .
- 14-15 , 29 .
32.
(Slota ) (.-.) - , , " "
.
.
, !

!
...
,
,

-,
,
.
-, .. , .
4 . Dea obmtetrice - .
33.
, , - . ,
.
34.
, , , , ,
, , : " !",
.
35.
.-. "Mater Verborum" (
, , , ), , ,
, . ,
, , - .
- , -. ,
.

36. ,
. i () , ;
, , ,
, , , .184,
. 185, ,
. . , .
37.
(.-.) - 186, , ,
, , . .
, -.
38.
"... .
.
, , , , ..."
" , , . ,
(. G ,
), ,
,
"".
. Podaga Dea serenitatis seu temperiei - .
39.
, - (--, ..
). , -
(). , , , ,
. - - - 10
, .
41. ,
.-. , " " , "
" (XVI ),
.
.
, ,
,
42.
,
, " ".
184

" ", "", 1674 .

186
" "
185

 i i, ( ) .
, .
( ). i , i
i .
,
16 . ( 1581 .)187: "
, .
, , , , (..
), , , - ".

43. , ,
, (" ..."). " "
17- " ".
,
14 , ( ), Zelu.
" ".
XIV :
( ).
(1541 .) : 734 .
, , .
,
, . 735
. ,
,
, , ,
,
, , - .
, , .
" " : "
, ".
- .
/.
44.
, , , ("
"). , ,
: ", , , !
! , ,
. , : "
, , ,
!"
45.
188. Feronia, dea paganorum.
187

; : .
. .: "", 1994, . 36.
188
"Mater Verborum"

46. ,
, " : () , ,
i, , i ie
, .
.
,
( )
: , ,
, 23 , ,
, .
, , i, i,
i , ,
, ,
; , .
. ..
, , ,
18 189, ,
.

( 190, 1505 .)
, ""
, , , - "
", "
:
". , ,
, " ,
, , ,
, , ,
, , ,
; ,
,
.
, ,
...
, ,
"... "
, , ;
, ."
47. ,
(" " ).
() , i 24191.
- 192. .
, , , -.
189

.
. . .5. .2 ., 2000. - 368 c.
191

192
, i i , . ., . 1881 . II, 1-5 I,1-37
190

 . ,
, .. , ,
, . ,
. 20 -
. 21 1 .
48.
, , ""
.
.
, .
:
, .
-
. . , .
i .

.., " "

-
. , ,
-, ,
.
49. ,
, .
" " , Mater
Verborum: "Devana Lentnicina i Perunova dci: Diana Latone et Jovis filia",
Dzievvauna - dea ferarum Silvestrium, Silvarumque - .. -,
, , .. ,
.
51.
, " . ...
, .
, .
. ,
"... , ."193
, ,
(, ) ,
.194 (..).
, .
.

193
194

i . XIV .
. Co. . . XV .

52. , (iza)
195 ( , , - (
, ). , , -196 - ,
. Dea Nutrice vel Nutricum.
53. ,
, , ""
"", , .. .
, ,
. /.
. , -
, (. ).
"", " ",
-
.
,
"" "", "" " ".
, , 14 ,
.
.
(Zvitibor/Zuttiber), , (rigla), Vith, Jutrobog
.,
, .
, -
,
.
""- + "".
11 . ,
(1194 .)
- (1230 .). .
, (
), .
( 1336 .).
- . "
" .
: , ,

, , ,
. (
). ,
, . , ,
, .

195
196

" ..." 1696

" "

 2.
.
, , ,
.
" " ,
:
, , .,
.
. ""
. : "
( "") ?", ,
, - , .
, ,
, , , .
, , ,
"", " "
.
(" "),
, ,
. ?
! , -
, .

, . , -
. , " ,
". , ,
(- elv, - a''lv, - alv, -
alfur) ,
. ,
, . " ,
, ( ),
, ", -
, , " ".
: " ( )
. .. ,
. .
. , ".
" " " ",
, . " "
- , " ". ,
, " " , "
". ,
, .

, . ,
.
- , " ".
, ,
, ,
.

 , ,
: ", (),
, huldufo'lk -
" ". "" (alfar).
, "". , ,
..."
, .. -.

"fairies" ( ""). , "
", " "
.
- , Fairyland.
, , , .
, ,
"" "", , ,
" ", " ", " ", ,
""...
(.. ),
"", ,
Shellycoat, , ,
. , ,
" ", ,
, , --...,
.
.
"" "", , - " ",
? ,
. - ( )
. , , ,
? ?
" "
( "" ),
,
,
,
.
3. 197
.
. . .
" ":
" - : , , ,
, , . , .
"-".
.

197
* , , ,
, .

 "" " ". ""

"". ", ".
- .
-, . - .
, , ,
. - ,
. , ,
. -! , .. "-"
?
,
. () .
- . ,
. ,
- . , , . ,
.
.
. .
, , ,
, , .
, . . ,
, ,
. , , . , - ,
. - , , ?
-, ,
. , ,
. . ,
, , .
,
- . !
, , . , ,
. . .
, . ,
. -
, (,
) , -,
.
, , ,
, . ,
. , , .
,
, .
, -, ,
. - ,
: , ,
, , , . , , .
- .
, , . ,
, ,
, .
, ( , -!)

 . , ,
, , , , .
, , -. ,
. ! -
. - ..,
. 12 . ,
,
(, -).
. -
-.
, , , . .
, .
. ,
. , , , , .
, , (
, ,
-, ). , -
. ? , ? "
". , , , , .
, , , , , ,
, , . ?
? , , ,
-, - - ? ,
. -:
,
.
, ,
, ,
.
,
,
-.
, ,
, " ".
, , ,
. . "" "" ,
-. . "", ""
"", -, "" "" , , , , ..
, , .
?
" , - , , ,
, . ,
, , , , ,
, , ,
, , , ,
, ,
. ..."( .. "").

 ,
. , , .
, . ,
. , ,
, , . ?
, 19 24 ,
. -
, " ". , .
, ,
:
.
!
,
:
-,
.
,
,

.
!
!
, , , , .
- , , ,

.
. , ,
. , , ,
. , , , ,
. , , ,
"", , .
. .
. - , . ,
! -,
.
, : , ,
? . - , , .
. ,
, , , , .
. , , .
, .
, , , ,

. , .
. , ,
, . " ", , .
, , . .
. ,
. . . . .

 , ,
. ,
, .
, - .
, - , ,
, .
. , .
. . - ,
.
,
, , ,
, . "" ""
, .
. ,
. ( - )
, , . . ,
, ;
("" . " " ,
, .. ). .
, . , , ,
.
, .
.
, , , .
. , .
, , .
. , -
. ,
, , , .
, . .
. ,
. , ,
. ,
, , -.
, ,
. . ,
, , .
,
. , ,
.
. ,
, ,
.
"" , . ,
, , - -.
, . , ,
; ,
, , , .
, ,
. .
. , ,

 , , ,
, . .
. , , , , - " "
-. , - .
- . .
. , .
, , .
, .
"" , . .
. .
, , , , .
. 7-8 ,
, .
- , ,
. ,
. .
: , , -
. , , , .
. , , .
, , , "
". ,
. ,
. .
:
,
, ,
,
, :
"-, !
-, -!"
: ", , , ".
, , ,
. , ,
:
", , ! , , , ,
, - , .
( , )".
, ,
, "" "" .
? , ,
, ".
4.
" "198 ,
, , . Cupido
198

- . . .: , .1-2, 1980.

() - "": "p" kup

", , ".
( ,
) , .
,
-- .
, . ,
, .
.
! (-). ,
, . ( )
. .
() . ,
.
, . ,
. .
. ,
.
, (-) (
) . .
- , . .
. . ,
(" ". );
"" .
.
. "" .
,
.
. .
( ).
.
.
.
.
.
"".
:
, "" ,
- . , ,
.

- . , ,
, , ,
.
.. , ,
.
, . ,
, . ,
, "" "",
.
"",

 "" -, ""
.
, , ,
, .
, , (-)
. , .
, , ,
()-- (). -. ,
() , .
, , .
, . ,
.
, , ,
, .

, 23 24
.
. . ,
, . XX
:
, ,
,
,
, .
,
, .
,
, ,
, , ,
, , ,
, :
, , !
, !
, ,
, ,
, ,
!
***
,
.
!

.
,
.
,
.
",
!

 ,

.

,

,

,
!
,
.
,
.
,
,
.
,
".
***
, , ,
, .
,
, .
, ,
, :
" . ,
,
".
, ,
,
.
,
, .
, ,
, :
" ,
,
,
".
***
" .
?"
", ,
".
" ,
?"
", ,
"
" ,

 ?"
", ,
!
,
,
,
".
***

:
" ?"
" ,
,
!"
- ,
,
,
,
:
!

4. .
,
, ,
, .
,
, ,
. , .
, ,
-,
, . ,
, .
.. c 199
c ..
. .. ,
,
.
,

.

, .., .., ..,
.. ..

199
[ "
"]

 , ..,
.
.
1980- .
( .., .., ..200 .),
, .. .
, ,
, " , ,
, , ".
,
,
, , (.
2. ) ,
- 201.
, " , ,
- .
, . ,
.

." ,
,
.
,
.. .
,
. , ,
.
, ,
"" .
.
"" (
) .
, .
,
,
- .
.
,
,
.
. ? ,
, "" .
. , ,
. .
""
. "" I XIX ..,
.
200
.., .., .. - hOOM-.
, ., 1994, -113 .; .., ..
//
, -: , 1999.
201
. .., .. . , .: , 1997, 98 .

 , , , ,
..
.
, , .

- "" (" ").
, ,
, , . ,

. ,
, .
.
. ""
.

. ,
. ,
1239-1240 ..
1917-1918 .. ,
.
, ,
, .
"", ,
. , .
,
.
.
: , , ,

, . "" , ,
, - ()
, . .
, , ,
,
, ,
. ,
, ..
,
. ,
-
, . ,
, .
, , -
, .
""
.
. ,
.
.
, ( XVIII .
,
).

 .
,
,
.
,
.
,
, .. , ,
, .
.
I. -, -
:
, .
II. , ,
, "" .

. , ""
,
.
, ,
. "" (), ""
, , "" , , , ""
-, , ..,
"", ,
, - ,
.
() , , ,
. ""
, , , , .
. , ,
, , ,
, .
, ..
. :
, .
,
.
, .
III.
. ,
, ,
, . , , ""
, .
, ..,

( , , , , ,
..) . ,
: -, ..
. ,
( ), ,
, ,
.

 .

.

, .

, , , .
, ,
. , ,
, ,
. ,
, , .
, " ".
, , ,
.
-
.
IV. - -

. , ,
, : ,
.
V. ,

. "" ""
, . ,
, ,
, ,
"" .
,
. ,
, .
, .
,
"" , . ""
, , .
, , ,
,
"".
.
, ,
, , .
, "" ""
. ,
: , ,
, ,
"" , .
"", "", ""
("" , , "" , , )
, , ,
("" "
"). "" " ".

 , ,
, .
. -, ,
, , .. ,
, . ,
, ,
, ,
.
50 .
, ,

.
.
. ,
, - .
,
. , ,
"", "" .. . ,
""
. ,
, , . ,


.
.

, ,
.
, . ,
,
, . ,
.
, ,
,
, .
"" "" "" "",
"" .
. ,
.
- , ,
.
,
, ().

. -8, -20, -7, -8, -9, -12, -10, -10, -16, -15, -12,
-20, -20, -15, -6, -7, -5, -9, -0, -10.
219 . 219,
" ", 138 81.

81 138.
, , , .

 ,
,
,
,
.
:
1. "" "" -.
, , .
2. "" .. , , -.
, , .
3. "" , , , , , .
,
, .
4. "" .
, , .
5. "" , , .
,
, (
"" ).
6. "" , .
,
.
7. "" , , , .
, ,
.
,
: () 8 + () 20 + () 7 + () 9 + () 10 + () 20 + () 7 = 81
, , , ""
, ,
,
"" .

:
1. "" , , ,
. ,
, .
2. "" , ,
, , .
, ,
, .
3. "" .
, ,
.
,
.
4. "" ,
.
, . -
,
" ". ,
.

5. "" , .

, , "" ,
,
.
6. "" , .
- ,
.

"".
7. "" , , .
.
8. "" , . ,
.
9. "" , , .
- , .
, .
.
10. "" , , .
,
.
, - .
11. "" .
. , .
, .
, .
12. "" , . -
, .
13. "" , . ,
, ,
.
, , ,
.
, , ,
- .
.

: (8) + (12) + (10) + (16) + (15) + (12) +
(20) + (16) + (6) + (1) + (9) + (0) + (10) = 138.
" " 81 138, ,
7 20, 13
"" .
.
, , ,
, -
, ,
.
,
, ,
, . .
. , ,

 ,
.
:
"" , , .
- ,
.
"" , .
, , .
"" , ,
. - ,
, "", .
"" ,
. -
, , .
""() ,
. ,
.
"" -, ,
.
, , . , ,
. .
"" - -, , ,
, , ,
. ,
. .
"" , , .
,
.
"" -,
. ,
. .
"" , .
.
"" , .
- , ,
, .
,
.

2.
,
,
, ,

.
, , , 4
, ,
, 2 , ,
.
.
.


.
1). ,
, , .
,
. , () ""

-, -, -, ,
, . ( .
. . . :
, , , .) "" ()
, , ,
. ( . . .).
(,
, , ), (),
(, ), (), ().
,
. "" ()
, -, -, - (
. . .).
(, , ).
. ""
, ( . . .) , ,
( . .).""
(, ), ,
(, ),
(, ). , -
. "" , ( . .),
( .),
( . .), ( .),
(, ) ..

. "" , .
2). , ,
""
, , ..
. ,
, ,
.
, ,
. , , "" .
,
,
, , ,
, ,
. :
., . ., .., ., ., .,
.., .. .., . . .
, , ,
, ,
- , .

 , , , , , -
, , .
"", . ,
, ,
, .
, , "" , .
, , .
. - , , .
, , , .
( ) ,
, . ,
, , , .
-
. ..
, ,
, .

,
,
,
.

.
3). , , ,
"", .
. , -
"-". , ""
, .
4).
.. .
,
, ,
.. .
,

.
5) ,
.
, .
, ,
,
.
,
. : , .. ,
, , .. ,
, , .. , , ,
, ,
, , , , , .. ,
(), , .. , .
, , , ,
, , (),
, . "" () , .

 , ,
, .
, , .
,
, ,
, ,
.
, ,
,
.
, :
() , , . () , ,
.
, .
,
.
.
, () , . ""
, , .
,
,
. ( "", "") , ,
. "" , ..
, ( ).
6).
.. , ,
. ,
"" , , ,
.
7).
. ,
, .

, .
( = 13: , , , , , , , , , , (), () .
( = 20) .
( = 33) .
+ = . > . / = / .
= X. = 33 X.
33/X = X/(33 X).
X ??X + 33X 33 ??33 = 0. , = 20,46.
20,46 .
0,46 "", ,
.

, .
: , ,
, , , , , ,
(VIII-VII ..), , (VI-V ..),
, , , -,
..

 ,
- , , , , . ..
: "
.
-, ,
. ,
, ,
".
: ,
, , , , ,
.
.

, 1853 .
, .
,
, .
3
. ,
.
. ,
, ,
.
1) () , () , () .
2) () , () , ()- .
3) () , ()- , ()- .
4) () , () , ()- .
5) () , () , ()- .
, (5 )
, . 1-
, , , .
, .
: " " () ,
, .
, "".
- .
. "".
1) () () (), () ()
(), () ().
2) () () (), () ()
() (), ().
, , , ,
, .
. , ..
.
, .
,
, , ,
. ,
.

 , ,
() () () (), ()
(), () () () ().
,
, ,
.
5.
5.1."".

.
. ,
.
, : , , ,
, , ..
, .
,
.
: , , .
.
. ,
. .
: :
, , ,
? . .
. ,
- ?
. , ,
.
,
, .
.
, .
.
, , ,
,
. , -, .
, ,
. , .
.
, .
,
.
, . (. ), .
., . 202:
202

. // , N4-5, .: , 1997; .
, // , ., .4. .: , 1997; .
// , N5, .: , 1997;
. : // . .9, , .: C, 2000.;

1. , , , .
, , .
, ,
,
. , ,
,
( ()
).
2. ,
, .
.
3. ,
, . , ,
.
4. , ,
( (-) ) ,
. (, , ),
( , , ) .
5. () ,
"", . , - ,
. ,
.
, : ".
6. , ,
.
7. : ,
; ,
. .
8. ( ),
, .
.
9. , .
,
.
10. .
. , ,
, , ,
.
,
.
, .
(- )
, ,
, . .
, ,
.
() ,
,

. . // . .10, , .: C,
2001.

 , , ,
.
, ,

.
,
,
.
.

, ""203.

1. , , , .
, , .
.
"" , - ( ""
, )
-, .. -:
"3. ,
... 4. ,
, , , ,
..."204
, -: " "
(12), " , " (8).205
, - - , , - -.
.. : " .
. -,
, , .
"" . ,
,
.
( "" ).
. ""
- -,
.
, ".
,
. , .
, , ,
2. ,
. .
.
203

(1861-1996)/. . . .., ., 1997, -480 .; ..,

. . ..-, -, 1998, 560 .
204
, 30., " ", ..
205
1."-", .. -

32.
...


- -
,
,

-...206
" " :
"", " ,
"207
3. ,
, . , ,
.
22 "" "" "".
, .
45.

...
46.

, ,
.

:


,
-,



,
,
.208
, .
4. , ,
( (-) ) ,
206

"-", .. -
12," ", 1, ..
208
"-", VII, . .. -
207

. (, , ),
( , , ) .
C -.
,
-,

, ,
, ,
, ,
, ,
-

,
...
("-",IX, 30, . .. -)
"" .
5. () ,
"".
"
""210

..."209,

6. : ,
; ,
. .
:
", - ,
..."211
7.
- :
" ,
.
,
,
,
-,
,
,
,
,
...
209

1."-", 12, .. -
. 7
211
12," ", 1, ..
210

12.
, ,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
...
14.
...
,
,
,
.
15.
,
-,
...212
.
7. ( ),
, .
.
,
, ,
.
8. , "" .
, ""
, ,
, .
.
-213, " , "214
15- ,
, .
212

1."-", .. -
"-",XXI, 85, . .. -
214
"-",I,1
213

 . ,
. .
1- "" , ,
.
C
,
, ""
"" , .
- ,
.
, ,
, (
,
. , ,
.
,
, 215. C
-
.
5.2. ,

:
""

: --, --
--, --, --
, ,
, . ,
, ,

. .
: , . - ""

--.
- -
--

""

. ,
, ().
:
215

. : // . .9, , .: C, 2000.;
. . // . .10, , .: C,
2001.

 , ,
, , , ;
,
, , , , ;
, , ,
, , ,
, .
(, , ).
, .
, , (
) , .
, , ,
, , ,
.
.
, , ,

.

, 1922
216,
-, .
- 3- ..
.
, ,
217. .
, : "
, 3- ..,
"" "". , .
, ,
, ,
, , ...
,
, ,
" ( "The Aryan-Dravidian Controversy" "Conscious Living",
.26-27, 30). , - ,
, "".
, , ,
, .
,
, (
).
", , ,
" ( )
" , !"
.. . ( )
, .
216
217

. , .,1951, . 67.
C , -: // , N5, ., 1998.

 , , . (
218), .
,
( ,
). , .
. ,
. -
, ,
219. , ,
,
..
.

220. ,
( ), ( ), ( ).
:
, , ;
, (
, , ); , ,
,
. :
,
). ""
.
-
,
( ), ,
.
(--), -.
: --, --
, (),
.
,
(, ).
, , , ,
.
, , ,-
.
, ,
, .

218
. // , 6, .: , 1998; .
// , . 5, - .: , 1997
219
. , ., 1993
220
. . .
. - .: , 1996, . 99-121

 , , ,
, .
" . , ,
: " !" ,
, , ,
."
-
,
,
:
. , ,
:
", , , , .
. ,
, ,
. ,
. . ,
, , ,
. . .
, , ."
,
--, "
"-" "-" " (
). () (,
), .
--, --, --
"" ""
, .
221 ,
(), () ,
. : , ,
. , ,

.
" , . ,
. ,
," .
, , ,
.
, , ,
, , , "
". " ,
."
,
, , .
, ,
, , .
221

. . .. , . .. -, - .: , 1994.

 ,
,
, ()
222:
22. : , (
),
23. , ,
( ,
).
:
" .
. (),
(), , , (). :
, . ,
.
... ,
" (,
,
,
).
, " "
" "223,
, . ,
- , , ,
- , , .
,
.

, ,
, , ,
.
, :
"III. . Be, .
, . ,
, , .
, , .
, ".
, ,
: ()-()-()( )224.
,
, ,
.
- "" "" ( )
"", " " "
, , "" "". ,
-- -
--, , "", "
222

. 3.
, . .: "", 1980. , , : .., ..,
.., ..-)
224
Arnaud a'Apremont, Odin Maitre des Runes // Irmin, N1, 1994; . --
/ .., . , .: , 1997
223

 ", , ,
.
, ,
" " .
, , ,

.
" "(17-18), .
.
- , , ,
, , ,- ,
, , : , ,
...225
.
.
, , .
, , .226
,
, . , ,
, ; , ,
.227
. , " ", ,
- .
, ...
" , ,
, , , .
. , ,
, . .
, . .
,
, : " ". ,
. , "228.
, , .
,
. ,
(" "), "
". ,
. " ."
, , ,
225

. . . / (. . ), . . ., .:
, 1997.
226
. . .., . 1897.
227
. . .. . . .. -/ . . ,
.: , 1975
228
, . .: "", 1980.

 , , -,
. ,
, "" "".
" " ,
, , .
, , ,
. ,
, ":
"229.
, , , , ..
,
( ,
- ).
, , .. ,
,
.
,
. ,
,
. ,
, ,
.
63- " ".
,
... ?230
...
. ?231
,
?232
.
(, ) . ,
, , ,
. , , ,
-- 62? ,
.
. , " ".
, , .
, -, ,
, , -.
- , -,
-. , .
, , -
. . .
, .. ; , " ",
229

-.: C, N9, 2000.

. . .
231
. . ..
232
. . ..
230

 " , ; -
.
. , 62,
, " ".
, .
, - ,
, , .
,
" " ( 26), (
).
[ :]
- , !
,
:
,
,
.233
[ :]
, , !

:
,

.234
, - . ,
, , , " ",
, . ,
, , "
".
, -.
.
,
. .
, (, ,
, , ). ?
, , , ,
, , (), .
, .
, ,
, . ,
, ,
.
, , ,
, ,
( , ).
233
234

. . .
. . ..

 , , .
.
. () (), (),
(), ( , , ,
).
, ,
. .
1.

,
2.


3.

, (),
, :
,

, ,
, , . ,
, , ,
, ,
. , ..
, . , ,
.
.
. ( )
. ,
, . ,
,
, .
, , , .

, ,
, ,
. -
.
. ,
, ,
,
( , , ) ,
.
, , , ,
. , ;

- ( ,
). ,
. , ,
.
, . ,
.
, . ,
, .
, :
" ()
. () (, ..
) ".235
, , .
, - .
( ) .
" " , ,
, - 1 . .. 1 . .. .

, 1070 ., .. :
" , ,
. , , .
[.. ] .
: , ,
, , . , ,
"", . ,
, .
. , ,
[.. ] . <...>
, . ,
. , . ,
... "236
,
, , 11 .
.
-, , , - , , .. 1 . ..
.
. .
-, , ( )
- -,
.
-, .
. , , -
. , .
, , ", ",
235

, / , .. . .1., -.: , 1969

Magistri Adam Bremensis gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum. Ed. B. Schmeidler, 3. Aufl., Hannover, 1917, S. 257260.
236

, ", ", ,
", ".
, ,
, ,
" ". . ,
.
46.
-
-,
, ,
,
,
-,
49

-;

.
, ;

;
, ,
. ,
.237
46.
,
,
,
,
,
;
49.


,
,
;
,
,
,
,
.238

237

" "/ . . .
" "/ . . ..

238

 . . ,
, . -, , , ,
( , ), (?).
,
() () ,
( , ).
, - , , ,
. "" " "
" ". ,
, .
, , ,
:
"... . ,
".
.
-, ,
, - .
. ... ,
, .
, , .
. " "239 - ,
:
26.
:
,
;

,
, ;

,
,
, -,
, , . ,
, .
, , - , .
" " 14, :
,

;

.
, .

239

. . ..

, , . " ",
( )
. :



,
,
.
, - .
. . . ,
, .
-.
, , "
" ? .
" " .
(, , , , ).
138-145 , ,
. , , . , ,
, .
111 146-164 ,
. , 240:
111.


;
.
,
;
,

,


138
,

,
,
,
,
,

.

240

. . ..

 , , , ,
,
, : ,
, , .
- - ,
- , . , ,
, , , ,
.
139.
,
,
,
,
, .
140.

,
,

,
.
,
,
, ,
, ,
.
?
241.
, : "
,
, .
,
( ,
" "), ""
(, , ..).
,
, ,
. -

, . ,
,
, , " "
. ,
,
,
241

. // ,
.1. .: , 1995. . 8-41., . / , ., .1. .
1995.

 . ,
,
.
- .
, , , ,
.
,
."
,
: . ,
, (, , ...) ---,
, :
141.

,
, ;

;



:
142

,
,
,
,

,
143
,
,
,
,
( ) .
-,
- :
164.


.......
, ,
, , , .
, .

, , ( "
"242)
97.

;

,
.
98.
, ,
,
;
,

"
106.


;

,
....
- ( ),
. " " (
).
, , ,

.
, - ,
,
. , , " "
, , .
" " ,
, .
. ,
- , " "
, .
"" " ", ,
- .
, ,
, , , ,
,
-, .
, , ( !)
, , ,
242

. . ..

 - , -, - ,
, :
, , .
, -- ,
-, . ,
: , ,
, ,
.

, , ,
243. ""
-vart, --,
(). ,
,
.
: -- ( ),
-- ( , ).
- (--, --), ,
, , ,
. ,
,
,
. .
(102-44 . ..),
, , , :
"VI.14. ... :
, , ; ,
. ,
, ,
.
VI.18. ,
. , :
. , ,
..."244
, , ,
,
.
245
, .. , , , ,
() :
, ,

. , ; ,
,
, , ,
243

.. : , .: , 1990, . 69-134
, / , .1-2, : , 1991.
245
V, 18
244

 .
, , , .
,
. ?
246 ..
.
, ,
, . ,
.
.

, .
.
,
. .
,
,
, , , ,
,
. , -.
, ,
.
,
.
, , -,
.

:
,
.
(Dis pater)
.
, .
, , ,
. ,
, .
249 . ..
, , ,
, .
,
, (Diti).
, .
.
.
.
.
,
.

. .
246

.. , .: -, 2000. - 496 .

 , ,
. .
, -
. , ,
, .

- . -
,
.
, -
.
( ),
.
,
. ,
,
, , ,
. ,
, , , .
, ,
. ,
, . , .
, .
.

.
, ,
.
,
. , ,
, -.
. ,
, , ..
, , ,
/ .
. /
.
: /, ! : , /, .
,
; .
, .
:
. / -.
, /,
, () , /
, , ( ),
() , .
,
.
, .
/ ,
.

 .
, .
, ,
,
.
, ,
.
.
,
-, ,
. ,
12 . ,
, ,
. 12 ,
, , ,
.
, ", , " ", ,
" ", , ",
, .
, "-
", ...
,
247.
. .
, , ,
. , " ,
" (
).
(20 , " "248)

,

:
,

( ),
:
,
,
, ,
...
.
, .
" "249.
247

, .
. . . / (. . ), . . ., .:
, 1997
248

 " " , WEIRD:

, , 24 , ,
25- , ,
. , , . . "
"WEIRD",
, : , , ,
, . , , WEIRD
, , "
"... WEIRD ,
...
, ."250
: () , "
", ", "; "", , , , ,
, , ;
"", ", ", "". , ,
.
. (
). ,
.
: -- (--).
C (). ,
, , ,
, . (
) .
"()
". : " ", " "!
: , . - ""
, ,
. , .
, ( ).
" ( , , )"251
-,
. :
"144. , .
, . .
, . , ,
. , , , , ,
. , , ."
"149. , , : "
; . ,
, , ;
, ; ,
. ; ..."
, ."

249

. // , . 6, .: , 1998.
., . : , ., 1993, -98
251
. . . . , - .: , 1998. 139-149
250

 " "252, , ,
, , () .
, .
"150. ... ,
. , , : " ,
, , , ,
!" ,
...."
"151. ... , :
, , :
, ,
. , , , ; , , , ."
,
, , , .
, .
, ,
(, " ", 43) ,
(" "):
" , .
. , ,
, ."253
, ,
.
. 254, ,
(, " ") , ,
, ,
, : " - ,
. "", , "":
i , i, - ,
-, , i
; , i i
, ". ,
bhaga "" ,
( ) .
-, -. " :
" ".
, ,
."
" " "
" " ".
,
( ).
.
:
, .
( XIVXIII
)255:
252

. 150-152
. . .. , . .. -, - .: , 1994.
254
.. , 3, .: , 1994 ( . 1869), . 387-413.
255
, .: "", 1973, . 231 234
253

 , , !
, .
:
!
, ,
, ,
, ,
, !
:
! , , ,
. - , .
. , , !
, , ..
. .. , " " (
).
: " ()", " ".
, , -, --
. " "" "", "",
"". "" (...."", "")"256.
" " " " "
". - - -
.
"
". (, ), ,
, ( , ),
" ". (!).
, ,
, " "
. : "
() ".
" , . ,
,
, ,
()".
, ,
,
, .. . (
4).
1) , () () ().
,
. , .
. (). ,
, , .
2) , . , .
() () () ().
256

.. , - .: , 1997

 , () () () ()
() . .
, ,
.
, . :
, , , ..
3) () ()
(), () ().
.
. :
. .
() ( ) (), (), ,
().
,
, ( , ).
, , .. .
.. ,
. ,
. :
, . , ,
. , , ,
. ,
,
, . ,
, .
.
,
- .
. ,
.
: , , .
( )( ) () (), ()
().
, .
( ) () () () ().
.
.
( ) () () ()
() ( ). ,
, , , ,
(
. , .
, ,
, , .
,
.
: (, / ),
(, ), (, , , , ). ,
, ;
, ()
.

, , ,
. , , ,
. , - Wyrd, Laima.
. ,
, .
, . , . ,
, , , --...
-
. , ; ,
; ; .
, , . ,
; , ,
...
... ()(), :
1) "" (. , , ,
. . , , ..)
2) "" (. . ).

, ()
, " ".

()? , "", " ",
257.
-258
.
. ,
, . .
" ".
:
- ! .
:
, ! , ?
, ! .
, , !
:
, ;
: , ;
.
, ,
, !"
"
, , ".
, ,
, . "
: , ".
,
, ,
(
257
258

. . , .: , 1998.
. . - // , . 3-4, .: , 1997.

 ), ,
.
,
. -
, :
" (.. )
, , ;
,
."259
. ,
- , ,
. -, ,
"
"260. -,
, 16 17
: Pioruni, Mokossi, Chorsi, Stribi. ,
, .
, , ,
( , , -, ). , (
). , --
- ,
, .
.

.
-
. ,

261.
. ,
, .
. ,
" ",
, : ,
.
, ,
, / .
, .
.
, ,
, :
, ,
262.
259

.. , " ", . 1. . 40, ., ., 1962

Schleusing G.A. La religion ancienne et modern de Moscovite. Amsterdam, 1698.
261
M.T.Varonis De lingua latina libri, cur. L. Spengel, ed. filius Andreas Spengel. Berolini, 1885. Var. De L. L. 1. VII, 6
262
Var. De L. L. VII, 613
260 260

 , , ,

"templum".
,
: "(globus) quem in tempo medium vides terra dicitur" ,
, .
,
, ,
, .
,
. , ,
, , .
,
, ,
,
.

.
, ,
.
. ,
,
.
. " "
: " , ".
, , ,
(. ).
""
,
. , ,
.
: .
.
, , , ,
,
. .
(,
.)
.
,
, . ,
, ,
, ,
, , ,
.
,

, .
, , ,
.
.

, . ,
, ""
. , .
,
. ,
, , ,
. ,
.
, ""
- . ,
. ""
: , , "" ""
.
. ,
.
"" ,
, .
.
, . ,
, .
.
. ""
.
,
, ,
, .
.
, ,
. ,
. (
.) ""
.
,
, I . .. .

, .
.
263:
" ,
; 300 [88,8 ], 50 [14,8
]. ; , . [
,
. -
. ,
,
, - .]
, .
75 [22,2 ], 150 [44,4 ]. [
,
263

Plinii Naturalis historia libri XXXVI. edd. L.Jan - C.Mayhoff. I - V. Lipsiae, 1892-1933, 91 Plin. N. H. XXXVI

 4 ,
.] , ,
. , ,
[ , ].
, 100 [29,6 ]. [
, , ,
.] ,
; , , ,
, ". [,
,
, .]
, 5. 5
, ,
, "",
, .
, ,
.
, ,
.
.
,
,
, , ,
.

. , ,
.
. , " ".

. (
) ( ), ( ), ( ).
, .
. ,
, .
,
. ,
.
, , ,
, :
(),
(, )
().
, , ,
,
.
--.
"", ,
,
. . , , .

 ,
,
. , , , ,
.
,
: --, -- .
(),
.
:
.

, -
.
, .
, .
, -, .
,
, . ,
, , ,
. , , : , ,
. , , ,
, , , .
, .. .

- ,
, , (,
""), , .
.
.
, ..
, ,
.
,
.
, . ,
,
.
, .
- .
-.
, .
, , -
, ...
, ,
.
, .

 , .
,
.
- ,
, , .
, ,
, . .
, ,
.
, , , .
, .
, , .
, ,
.
, .
, ,
.
, , .
. ,
, .
,
.
,
,
, .

.
:
() () ()
() () () () (. " .
")
() () ()
(), - 264 ,
, : --, --. ,
.
: ()-()-().
, , , :
() c () (), , -
() () ().
, .

.
, ,
.
.
, ,
, ,
264

 , .
, , , , () ,
, ,
, ,
.
, . ,
/ . ,
, ,
.
,
. --
() , , , (
).
" () ".
" ",
" ". , ,
( , ). ,
,
, . ,
, ,
.
, , , ,
, , :
" , . H
, . H.
, ,
. . H
."265
,
(
). , ,
,
, : -, -.
, .
. ,
" " .

--, --,
, ,
""-""-""266.
,
.
, .
, .

, , .
265
266

-/ , . . .., M., 1985.

... , .1, .2, M. 1976.;. .. . . . . 1994.

, ,
" " , (,
) .. .

5.3. ,

(, , , ) ,
, , , ,
. : , , ,
, , , , ..
, .
, .
- , , ,
, , .
.
, , , .. ,
.
, , .
, , ,
.
,
, , ,
. ,
, . ,
, .
.
, ,
.
(). .
, , , ,
, , , ,
, - , ,
.
. , .
( ). , ,
, " "
( , ),
.
, , ,
( ), .
, ,
, (
!), .
() , , , ,
- , , "" , .. ,
. , ,
,
.

, ,
.
,
,
,
, ,
, .
, ,
.
, ,
,
, () .
, -, .
.
, .
-, , -
.
, , ,
. .
-. (" ")
- . .
. "
", -. , .
, - .
. ,
. ,
. ,
, .
.
,
, , . "
" ,
, . ,
, .
"", "", ""
, .
, ,
:
(), (), , , , , (),
(), , , , , , ,
, , (), (), , ..
, ,
, , , , .
, , .
, : ()
" " , . ,
.
, " ", " " "
, ".

. "",

 . " ",
, - .
, ,
"" ,
,
, ,
, .
. XVI- 267,

. -
, .

1.
2." "
3.
4. ,
5.
6.-
7." "
8.
9.
10.
11.-
12.-
1.
,
. , -
"
, ,
.
..."268 480 . ..,
, .
, .
269 415 ..
"
" ("", XVIII).
136 , ,
. ,
, , , ,
, ("", XXVII-XXX). ,
- " ,
", , (" ", III, 23, 59267

.., ..
// XVI , , 23 1998 .
268
. .: , 1989, - 704 .
269
. , . 1-2. .: , 1987, - 592 ., - 608 .

60): " , , .
"270.
, . .271 "
", .
C 272.
- ,
. "" (XIII, 14, 33)
. .
" ",
, .. ,
" , ".
,
. , ,
, (, VIII, 330)273:
, ,
, .
; , .
, , :
", , !
,
?"
:
" , ,
,
, , ,
!"
; .
, , 274
(XLVIII; 229-231), :
" - ,
, ,
!"
, () (),

.
. , .. ,
, 275. ,
:
" , ,
, ,
. ,
270

. . .: , 1997.
.. , .: , 1997, -824 .
272
C , -: // , N5, . , 1998.
273
, , . ., .: , 1984.
274
, , .: , 1997, -554 .
275
-, 260, 1-10.
271

 . ( )
- . 276
,
, . ,
, ,
277.
.
( " ").
,
, 278. ,
( ).
,
: galdr () seidr (). ,
. ,
, ,
, . ,
,
. , ,
, ;
, . ,
, ,
...
, , .
, , ,
. :
. ?
, ..
, ..
, . ,
,
:
"8. ... ,
,
279.
, , ,
. " , ,
. ,
, ,
. , ,
.
. ,
, , ,
, . ,
, ,
"280.
276

, VII, .2., . ., . . .., : , 1981,

269.
277
, . VI, . XV, 15
278
" ", 22.
279
, / , .. . .1., ., 1969.
280
F.Aswinn. La magie du Seidr//IRMIN, N4, 1995.

 ", "
, (1 )
, , .
, .
, ,
.
,
, (, ..)
. ,
, . , ,
, , , ,
.
,
.
,
, , ,
.
,
"" ( ) "" ( ). ,
-.
,
. .
,
, , ,
( ,
, ,
). ,
= = , .
, , ,
, ,
.
, ,
, . "
-"281.
282 "": " ,
, , ()
, , , " (
. , 28).
, "
" ( ),
" "283. 284 : "
, ..."285.
( ), "
, , ,
", . " ", ,

281

, ... XXXV, 260

. .: , 1996, . 146, 195.
283
LVII, 3.
284
. . , . .: , 1980, -504 .
285
" ", 153
282

 " "286. ""

pus- paus-, .. " ".
"".
.
- , " ".
, , ,
287. - ,
.
, , , -,
()-, , ,
-288.
, , ",
, " ",
"289
" ",
. : " ,
, "290, " , ,
, "291
, ,
().
,
, , . ,
, , , , ,
("-, "292).
,
. .293
, , : "
, ", ,
""294. C ,
. " " 295.
, -, ""
, , ,
. ,
, ,
,

.
-
, " "296.
, ,
. ,
286

" ", 95-99

, "", 444
288
, " ",12
289
, " ", 18
290
, II,33,1
291
, VII, 6,5
292
, VI 49.10
293
, ,V,7
294
.. / , .:
, -.: , 1998, . 466-489.
295
, " , ", 51150, 30-31, . , -: , 1999, -516 .
296
, I,43,4
287

 ,
. ,
.
, ,
, , .
, ( ) 19
( )297. ,
, ,
. , , ,
,
.
"". (?) (?)
, , ,
. : " ", ..
, . ( , ),
.. .
() , .
, ,
.
,
.
,
, ,
,
().
, , .

,
.
, .
, -,
,
. , ,
, . ,
- ,
,
, ,
. ,
, .
,
, .
. -,
"", (10 )
: " " X -
:
" ; (: , ..,
) , ,
( ).
(: ), ,
.
297

Jacob Grimm. Deutsche Mythologie.2.Ausg.Gottengen, 1844, Bd.1-2. .140.

, , ,
( )."
, ( )
, 298. ,
() .
, -, ,
. ,
. ,
. , ,
, .. .
2. " "
,
299.
, , ,
. ,
. , , ,
.
,
, . ,

.
, , 300.
, , ,
. ,
. .
" ",
.
, ,
, ,
, ,
...301
, , , ,
:
" , ,
?
?
- ,
?
, ,
?"302
298

.., , .: , 1989
"" I, 9
300
, "", III, 10
301
, " ", I, 338-341
299

, , - ,
, , , ,
, . , " ".
" "303. 304. " ,
(3-2 ..)
, ,
" "305.
- (
). , .
, ,
( .. ).
.
" ". , , ;
- . , .
.
, .. .
" . ,
..."306
" ,
, ..."307.
" , () "308
- -, ,
" ".
, , ,
309.
" ",
. ,
, . "
", . :
" ! ()
!
!
, !310
, , , , "" (
), , , .
, ,
.
302

, " ", 1070-1080.

.. / , .2. .: , 1982, . 389.
304
III, 2
305
.. / , .2. - .: , 1982, .642-644
306
, V, 24, 12
307
, XI, 6, 9
308
, VI, 141, 1
309
, VII, 36, 5
310
VI.141
303

 ,
:
" ,
, ..."311
3.
,
, , . ,
. ,
, ,
, , .
.
, .
,
.
, . , Civa
(. .) - "", " ". , ..
"". , , ,
. "" .
" , , , "312.
, , :
"-" :
, , ,
313.
4. ,
- .
, .
,
, .314
:
, ,


.
,
, ,
, ,
311

XI,6,9
" ", 28 40
313
, "", 35
314

312


, .315
...
, - .316
.
. , ,
,
. , -
..317 :
, ,
;
(
, )...
, ...318
, .
" .
"319
"41. , , ,
, .
..."320
, .
, ,
, , 321
, "
"322.
,
,
.
-,
,

,


,
315

. " ", 6, 4.
, " ",VI, 247 .
317
, "", III, 10, 2
318
,XXIV,1-5
319
, " ", 31
320
, " ",41
321

322
, " ",IX, 60
316

 (
), , ,
, ;

!
... ...323

", " " ",
, !
.
, , ,
.324
Strasbourg, PGM, XVIIIb ,
" " ( PGM Papiri Graecae magicae
4 . .. 4 . ., .).
--
- ,
.
:
" , ,
". ,
, . : "
, , ,
".
, .
, ,
, "325.
:
" ()
. () (, ..
) "326.
,
. - , 1068 ,
:
" , , ,
, "
, .
, , .
. ,
327:
"(137) ...
.
,
323

, " ", XXXV, 226-241

" ", PGM.V, 400-423. . 14. , .:
, .: , 1998.
325
" ", 98, . . . . .: , 1984, . 5137.
326
" ", 9, . . .. . .1., .: , 1969
327
" ", IX
324

, !
, ...

, ,
...
(155) ... ,
.
,
, , ."
(233) ... , ,
!"
, , .
"-" : " , ,
, : ". " "
(.24-25) "" : " "",
...
[ ] ,
. , ,
..."
, , ,
,
, ,
?328
:
( , ,
.. ), , ,
, , , , "
".
. - : "
. , . ,
, . ,
, , , ,
"329.
, .
" " "330.
-
.., : " ", " ",
" ", " ", " ", "
", " ", " ", " ", " ", "
", " ", " ", "
", " , ", ", ",
"", " ", " ", " ..." (
, )331.
328

, , 185-190, 3 .. . : (, , ). . .:
, 1984, . 148-156
329
, .XV., I.
330
" ", 68.
331
.. / .-. . - , , 1898

 ,
9-11 . ,
.
. ---,
,
. - . ,
, .
. , ,
. .
, .
.
- . .
-, , ,
( ) - .
,
, - .
,
.
, , . , ,
, .
, , ,
, .
5.
, "
". .
; " " 332.
. , ,
. ,
.
, (
).
, ,
.
, -.
" , , .
, , ,
, , .."333
, ,
. ,
, , , ,
. ,
" "334.
, .
. .
, , ,
, .
332

, I.43.4
.. . .: , 1996, .9. . 53-56
334
, " ", 10, 3
333

 , "
"335. , , - ,
, :
(" "336).
, ,
. , ,
. .
.
, , .
:
, .

, ,
. - 337.
, - 338 (
):
" . ,
, ; ,
; ,
. ,
, ,
, ..."339
" " ,
"
" , .
, . 340
:
" ,
, .
,
, ."

341, ,
.
" , , H,
, . ,
"
" H -
. .
, , , , .
, ,
, .
, ,
.
335

, " , 9, "
II.33.11
337
" ", 3, 55
338
, / , .1-2, : , 1991.
339
" " VI. 17.
340
. .: , 1996, . 146, 195
341
. . .: -, 2000.
336

 , , ,
, , , , ,
, .
:
? .
,- ,- .
,- ,- , ,
.
, , ,- .
,- ,- ,
.
, ,- .
,- ,- , ,
.
, ,- .
, , , ,
.
, , .
H ,- ,- ,
.
:
, .
H ,- ,- , .
:
, .
,- ,- ,
.
:
, .
,- ,- .
, , .
,- ,- , , ,
, , , , .
,- ,- .
, .
:
, , ,
. , .
H, :
, .
( , ,
).
, ,
".

:
" .
45. , .
, ,
, 70, ,
.
. . ,

 , , , ,
, ,
"342.
" ,
. ,
. "343.
16 , 1551
,
" " .
, , , .
- 344.
6. -
. , "
", , 345.
,
, - .
, , , ,
.
346. . Strasbourg, PGM,
XVIIIb347 , .
. ,
, , .
, -
, 348.
"", .. , ""
. , , ,
, , " ":
" , !"349, "
"350, , ,
351
7. " "
352.
,
. . .

342
" "// . .65.
... ., 1985.
343
" " // . .67.
., 1985.
344
', , / , . 6., ., 1998
345
"", X, 277-307
346
. , ., 1992, 99
347
, .: , -.: , 1998
348
" ",19
349
, VII.46.3
350
, II.33.4
351
, 3
352
.. / , .2. .: , 1982, .642-644

353 : " ,
, "354; "
...
"355.
, - .
12 (360 ) 5 . ,
-. , : "", "
", " ", " ", " ", "
", " ", " "356.
8.
,
" ". ,
. 357
, .
. "
, "358.
,
, .
,
, ,
.
,
, .
, ,
.
. ,
. , , ,
, , .
. , , ,
. 359.
, " "
(, ) .
" "360,
.
: " , "361.
" "362.
,
, ,
. , ,
, . , ?
353

, . ., .: , 1992-1994, .3. . 440, .4, . 405, 453.

"", 987
355
"", 38d
356
.. / .-. . - , , 1898
357
,5
358
"", VIII, 330
359
. , . . , ., 2000. . 25.
360
, XXIV,1
361
, "", 1480
362
, " ", 2-3.
354

, - ,
.. ,
, , . ,
..363, , ,
. ,
,
. ,
. ,
.
, ,
(kodmos).
, , :
, !
!
, :
, ,
, !
""!
!364
(" ") (" "),
, . ,
, , ,
365.
..
" ..." , "
, - ,
". ,
, , . ,
.
, ,
.. 366,
. , , -,
. (
), ,
, , , .
, , ,
, .
, , ,
"" (XIV) .
, " ": "
". 367.
. - 630- . ...
, , ,
. ,
363

.. -. , 1907
, " ", IV, 84-90.
365
, (I, 365- 378)
366
.. , .: . ., 1993. 320 .
367
. " ", XI.
364

, .
, .
300 . ,
- ,
, .
, , , .
, . - .
, ,
(276-194 . .) . "" (
) "" .
368 , "
"
(?), " " (?
?)369.
,
, .
, , ,
" ".
, :
(48)...
, !
, ...370
, , ,
, .
, (, ,
, ..) ,
, . ,
,
, . ,
, , (
), , (
), .371
, , (13,
24, 119, 176, 271, 277, 281, 283, 297, 300, 352, 362, 368, 387, 396, 398, 399, 420, 431, 445,
450, 452, 490, 494, 498, 503, 505, 508, 545, 622, 623, 675).
, , : (5,
29, 34, 110, 236, 304, 330, 331, 332, 333, 345, 413, 415, 439, 454).

9.
, .
" , ,
368

"", 27.
370
" ", XXXI.
371
777 / . , .: , 1997.
369

 ."372
, , .
, ,
373. , 374. -
, -.
375. , , , ,
376
, , ,
. , "
". ,
377. c ""
, :
,
, ,
, !
,
...378

, , . ,
.
. 379 , ,
380:
"89. :
... , -, , , , ,
,
!
; !"
", "381 .
" , ,
"382.
, , , ,
, ,
. , ,
, , :
" .

372

I.114.4.
.-. XVI.7.
374
-. II,5 - 125, 40.
375
-. IV.
376
, V, 21
377
, "", V, 385.
378
, " ", IX, 50-55.
379
. . M.: , 1989.
380
, "".
381
, "", XXIV,10
382
, " ", XXIV, 83-84.
373

 , "383
" , , ,
, , ,
."384
" ":
,
, ,
, ,
:
" , ,
!
, -,
, ,
, !
,
, ...385
... ,
, !386
,
, ,
.
,
. ,
, ,
,
. ,
(
). ,
,
.. ,
, , .
, ,
,
. ,
, .
,
. -
. , ,
, , ,
.
-- (, ),
. - (-). . , ,
383

"", 134.
, " ", 7-9.
385
XLVII, . 769 812.
386
XLIV, 205
384

"" . -- - -
. ,
" " " ", . ,

387. .
" ,
, , , !
, , , .
".
, , , ,
, , ,
, .
10.
, ( ), (),
388. , .
"- , . -
, , ..."389
cyavacva ( - hari). ,
, -, (
,
,
), ..
"rodas" (). " () ,
"390. - (,
, ..), , .
- " , ,
, , ". " ()
!" 391. , .. ,
,
, ,
. "" ,
392.
" , , , !"393
, , .

(""), ,
, . , ""
"" () . , ,
. , - "
", 394.
387

VIII. 8.18 " ".

, II, 20
389
, . XV. I.
390
. , VI, 90
391
. XI.2.16
392
. X XII, 344
393
I.114.8
394
III,2
388

, - ,
, ,
,
.
"" , .
-, , ,
.
:
" , !
!
, !
,
, ! ! !"395
:
" ,
,

.
, ,
,
, "396
, "
"397.
,
, , .
, , , ,
.
, (2 . . .),
:
" " " , ,
,
, ,
(" "), (" ") (" ")"398.

- - .
() - (.) ()- ().
, . ,
,
, ,
.

, ,
, ,
395

. "", 110
"", 1430
397
"", 21
398
" , . I, 8
396

 .
.
,
, ,
(, , ),
( , , ).
.
, , " , ,
,
, "399. , -
" " "
"; , , ,
.
( ) ,
( , ,
.
, .
,
.
, , .
.
,
,
. ,
, ,
, ,
. ,
, .
"

,
"400.
,
, . .
, :
,
,
( , );
.
401.
.
, .
.
, ( , , ,
).
" ,
399

"", XIII, 57
, ""
401
. .1, .: , 1991, . 100
400

, , ..."402
"... ,
, ,
, ,
."403
, , , " , ", -
404:
" , ,
, , .
".
, .
"" , ("
", XXIV, 299-326), " , "
( , IV, 50).
405, :
", , , , , ,
, , ..."; " ,
", " , , ".
:
" - ,
, ".
, (" ", 11),
.
, - (
, , ,
..)
, - .
..
,
. , ,
" ", ,
. ,
, , " ", .
, . , .
"", ""-"",
, ( , ).
,
.
, ,
: , , , , , , ,
-, , , , . , -,
. ,
, , : -
402

, "", XXIV, 9-10

, "", 850
404
, " ", 65 77-80, . : , .: , 1990.
405
, / , .: , 1990
403

; "" ; , ;
- ; ; ;
. .
, "" , . "",
, , . "",
, . ,
- .
,
:
" , , !
.
(), !
!"406
-, , .
(). , ,
, . - , ,
, .
11. -
-: " , ,
, , ,
, , ".
, ,
. , "
"407.
" , ,
"408. , "
"409.
,
- 410. ,
.
- " ",
, . ", , ,
, ,
!"411.
, ,
. " " - "
"412.
, , , ,
, , (
).
406

, XII.2.47
, "", XII. 941 b
408
, " ", XXXVI, 108
409
, XLI, 335
410
- I. 17, - II. 5, - 55. 21-61
411
, 7.87
412
XIX,29.
407

"... , .
,
,
,
,
, ."413
, IV . .. IV ..
, :
"..., , ,
,
, ,
, , , ,
, , ,
, , ..."414
"..., , , ,
, ,
... :
" " " ",
, ...
, .
,
.
, , , ..."415
, .
, .
, .
. . ,
.
(), ,
, . , , (
).
, ""
: ;
. - , !
", "416! " ,
!"417.
, -,
. , ,
.
. ,
. ; , ,
. , ( )

413

, "", V, 44
" ", PGM.V, 400-423, .
415
Strasbourg, PGM, XVIIIb, .
416
7.46.1
417
, 11.2.15
414

 , 418.
12. -
, ,
,
, , 419
, -, ,
, ,
: " ", ", ", ",
"C ", " ", " ",
"", " ", " ", "
", " ", "
", " ", " "420.
421
:
", ,
, , .
, , C,
..."
, , ,
. ! "
, , ..."
"...
, ,
.
"422
- "
" .. ,
- . ,
, 423.
. , 424?
! -, , . ,
- - .
- " .
, , . ,
. ..."425. "
"426. " , "427. ,
418

, " ", XLI, 335

,III, 2-3
420
.. / .-. . - , , 1898
421
PGM.V, 400-423 PGM, XVIIIb, .
422
" " "", . .. . .. -. , 1907
423
, "", IV, 627-661
424
, "", 27
425
, . XV.I
426
, 7.46.1
419

 , , , ,
428.
, , ,
, ,
, ( )
. ,
(, , ) .

.
1. " " ,
,
" ":
( ). , .. ,
, , .
2. ,
.
, 19-
.
3. , , :
, . (""),
, . " " .
.
4. , "- " 429,
, , :
" , ,
".
" , ,
; , ...
" , ,
, - () .
!
" , , . ,
, , , , , ,
, , ".
5. , , .
,
. 430:
" ,
- :
,
- .
..."
427

III,2
III,4
429
. . . . , .: , 1998, .: 151, 295, 321.
430
, .: , 1978, 456 ., .: 206, 202, 189.
428

"- ,
:
, !
-!"
. ,
, ,
" ", :
" , :
;
..."
6. ,
431. .
, , .
, . , ,
(, , ).
" - .
- , , ,
.
.
.
- ,
, - .
- -,
, ,
- - ,
- ,
.
,
,
- .
,
- ,
:
- ,
- ,
-, , -! - , , ,
".
. ,
( ), . , .. --,
, ,
- ,
"" -.

431

/ . . . . , .: , 1993 207 .

7. " ". " , .

". .
, " "
432. ,
, .
, - (
- Vall- , , ,
-...). , ( - ..
) - , , (,
,
: , , ,
: ..)
( ), ,
, (, ...),
" " .
-. , . , , .
: - .
, ,
. .
. .
,
. - - ( ) .
8. , , ,
. ( ),
(). , ,
. e, ,
(. "", " ", " ")433
,
, , .
, ,
: , .
" ".
. . 434:

432
433

;
;
;
;
.

. . .1. , .: , 1997, 592 ..366

. : .-. . -, 1987. 526

434
, .1./ , .2., -.: " "., 1999, -800
., .:368-375;162-167;236-238;446-449.

 : ,
, ,
-, :
1. ;
2. ;
3. ;
4. ;
5. , ;
6. .

, , " ,
". -
", "435. , ,
, , -.
, , ,
:
"- , , , -, !
, - , ,
, , -:
, , ,
.
, , , , !"
, ,
-, - ( ),
.436.
, .
"", "", (
, , , -
). , ,
, . ,
: , ,
, -.
" :
, ! , , , ,
.
:
.
."
, , ,
: , , , " "
. ,
, " " . ,
, . , ,
, , .
, , ,
435
436

. , .: , 1972.
.368-375.

 ?
,
.
"- :
, . - :
, .
:
, , , .
.
- : , . .
, .
. . , .
.
, , ."
, "" , , -
. , , ,
, .
, -
.
( ,
, ).
-. ?
-.
,
, . ,
-, ( )
-, , . ,
: " - ( . .: .. , ), ", , ". , -
, .
:
" " , ".
" ", ..437 1871 ,
( .. 1949
). ,
, . . ..,
, "
, ,
, " " , "438.
, ,
(--,
- ) .
, .
, .
- , . , ,
437
438

/ . . .., -.: , 1993 207 .

.. , ., .: , 1995.-703

 , .
,
. ?
.


" "439.
. " " (
, --, ).
" -"440
, , ...
,
.
( ),
, , .
, (,
) . ()
: , . .
, ,
. ,
(, , ) .
- , -,
. ,
.
, ,
, , .
, .
, "" ,
, , ,
. ,
: , , .
. , ,
. , -
- . (),
(, ) - - .
, , .
.
, , ,
. , ,
, , .
IV . .. ..
XI . .. , XII
, XV ...
441 () ( ) ,
, .
. ,
, , . . -
439

.. , .: , 1958.
- . , .: , 1972
441
, .: , 1972.
440

 () . ,
. ,
.
,
. ,
, . ,
. , . -.
, .
- ( ),
. , .
, . ,
, .
, .
, ,
, (" -").
.
, .
, ,
. , : ,
. ,
. .
, val-vel,
, . 442
. , , .
, () , ..
( "", ",
"). , .
" ,
" , , ,
.
,
: , , , ,
. , , ,
, .
" 443,

. , , ,
, .
, , ,
. , ,
XIX . ,
, ,
, "444. ,
. , ,
.
442

, M., 1985. ..
O'Cuiv . Cath Muighe Tuireadh. Dublin, 1945
444
. " -" // " ", M., 1985. ..
443

 , ,
().

,
. ,
. (, ,
, , () ), -
, ,
. "
. , .
, ". ,
, , .
, ,
, .
, , (
). .
, ,
. ( ",
, "),
. ,
. ,
. ,
. ,
(, ),
. ,
.
, ,
, , ;
, -. ? ,
.

:
.
-
.
" "445, , ,
, .

.
, - ;
. , ,
; , .
, ,
; , .
, ,
. : ,
.
445

.. . . .1, .: , 1957. . 278-286

 ,
, . , "" ,
.
- . ,
, ,
, .
, ,
. ,
" ",
,
, "".
: " : ,
" - .
" .
, ,
. , ; ,
, , , ;
: ,
, , ".
, , , ,
. .
,
.
" ", " ". , ,
.

- .
. 446 ,
. ,
, -
, .
" , , ;
, ; , .
, , ,
: -, - ,
.
, :
, . ,
, ,
. : , -
, -,
".
:
! .
;
. , , , ,
.
. , , -,
: . ,
446

, : " ", 1992, .2, . 391-393.

, . - ,

. -
; . ,
, : ;
. , ! -
,
, . ,
! .
,
, , :
, . , ,
, " ".
, , , - . ,
, .
,
. , ()
(. ). ,
.
"", ..
.
-. ,
, - , - . ,
, , ,
, .
,
. . , ,
, , , .
, , ( ),
(), .
, . ,
.
,
. , .
,
. ,
. .

. :
.
.. .
, ,
, ,
,
, ,
,
- !
,
, .

 ,
, ( )
.
,
, . ,
.
, .
.
, ( ),
.
, .
,
, , .
, . , ,
.
. - .
.
.. , "
", ""447. ,
- , ,
. .
, ,
, .
: , ,
, .

.
.
.
! ? -, ,
, , ; -
. :
! , .
,
.
( -
)
, ,
: !
: !
, , . ,
; , . (
, , .
, , , ,
. ,
448.)
, , ;
, , .
447
448

.. . . .1, ., 1957. . 267-278

. ., "" . " "

", , , ; , -
". . , , . "--!
, ;
, ". ", , , -
. : ? ". - ,
, : ",
! , ?" " , , ,
; , - ". " :
; , , , ,
".
-. ,
,
, . ,
, .
. ,
, ,
. , , , ,
, .
,
, .
; : , , .
, , ,
() .
, -
, . "
:
" ( ) .
.
,
,
, , ,
, .
, ,
,
,
,
".
""
"" .
- , , , " "
, " (): "--.
, ". .. 449.
.
: " , ",
- , .
, - ,
: " , ?"
-,

449

.. . , . 1998, . 165-168

 450. -,

. () () ,
, .
,
, , .
, ,
, .. .. ,
, , . ,
, .
" -, -.
; ,
!"
,
.
" - . ,
, . ;
.
: !
? .
; , .
: , , ,
.

: , , !
, : .
: -
, , , ,
? , :
! !
? , , ; .
, "
, ,
, .
, , ,
. ,
, . ,
, , ,
( , "), ,
. ,
: " ,
, ".
- , ,
, .
, ,
. , -
. ,
, .
,

450

. . , . : ", "", 1994, 164 168

 . ?
?
-,
: "- : ,
; .

.
, , ,
,
. ,
( )
, , ,
, , .
, , ,
. -
, (). -
.
, , ,
, . ,
-, . ,
,
, , , .
, . ,
, () .
" : , , , ,
! , , .
, , , , - ,
: , : , ! , !
, ,
; ! ,
. ,
: , , ! ; ,
: ! -. ,
: : , .
: ,
! . ? , ,
. : , ! ;
, . :
, ! . ? ,
, - . ! .
: , ! .
: ? , , . ,
! , , ! ; ;
:
, ! .
? , , . , ;
. , . !
? : ? , ,
. , !
,
. , ,

 . "",
. , , .
, "" ,
. ,
, . "",
, .
:
" . ,
; , ,
, , .
; : ?
. , !
, . :
, -! - ?
: , ! . , !
, : ,
. : ; !
, - , : !
! , , ,
.
.
, .
; , ,
: , ? ! :
! , -! ?
: , ! . , ,
, . , , ,
! . ,
; ,
. , , .
, ,
. , ,
, . .
, .
.
, .
, ,
, .
.
, , ,
. ( )
. ,
. , "
", : .
, , ,
.
, , ""
( ), ( ) ,
,
.
, .

 . ,
. , , .
:
" ; ,
, . , ,
! : , . , -!
? , ! , ,
, , ;
! ,
, .
, ; -, ,
. , : ,
:
, , ? , , !
, , .
.
, ; - ".
.
, . -
.
, . , ,
, ,
. ,
, , " ".

, :
- .
.
, .
" ;
, .
: ! ! ,
. , , , !
? , ;
, . , !
. , :
! ;
, .
;
. :
, ! , , -
!"
,
- "" .
, .
,
" ", " :
" !" ".
,
,
, ,

 " ", 451.

, , , ,
.

, .
.


() ,
.
1) () ( ) () () ( ) ( );
2) () () (), () (
?) ();
3) () () (), () ();
4) () () () (), () ().

. -, , .
, , .. "
" , ..
. , : ( "").
(2) . , "" ,
, , .
( )
. (
/) . I
.
"
( ). , " ", , ,
. , .
" " ,
( , ..
), .. , ,
). ,
" ". ,
. , .
-, , . .
, ( , , ),
. , ,
.. ,
. ,
. (
) " ". ,
, , ,
( , ), ,
. , , ,
, . , .
451

, .: " ", 1992, .2, . 176-177

 , . - ,
, . ,
, .
.
, , . ("")
,
. , .
, ,
, . ,
, .
. ,
. ,
. . ,
, , ,
( ), ,
. .
(), ,
. ,
, , , .
, (
) , .
,
, , . , ,
, , , , .
.
, . .
, , , .
-
. .
"" . . , ..
. , - .
, , . , ,
, .
,
, , ,
,
/.
( ""
) , , , , .
.
, , .
, , , ( ), .
. - ,
, . ,
.
,
, .., .
, , , .
, , ,
.
, , .
, .

, . - ,
, , .

. .
, , , .
. . ,
. .
, .
, , , .. ,
. - , , .
, , .
"", ""
, ...
,
.
1. , .
, .
2. , " ",
" ", (
). , : ,
, .
3. , , .
" ", "", .
4. , , .
" " .
5. ,
.
- (. "").
6. ( ) ( ),
. (?).
7. ,
, . .
, .
8. - , , .
, .
9. , () .
.
10. , .
. " "
, (, ) , ..
.
11. - , ,
.
. , , ?
, . ,
.
(), . ,
, ,
. , ,
. ,
. , , ,
.

 ( ).
( ) .
. :
1) () () (), () ();
2) () (), () () ();
3) () () (), () ();
4) () (), () () ();
5) () () () () ();
6) () (), () () ().
:
, , ,
, .. , , . ,
, . ,
.
, , (
, ,
. , , ). , ; ,
. (
- ) .
.
, , . , ..
, , . : , , ,
.., , . , ,
" ", , ,
.


. ,
. ,
, ,
. .

.

,
, .
.
" ",
. "
" .
,
.
, , ,
.
, .
, .
:
1 : , , , , .
2 : , , .
3 : , , , .
, : , , ,
.
- (IV . ..), " " .
. ,
, : , , , .
,
: , , , .
,
.
""
, .
- .
, .
, ,
, -,
.
. , , , ,
.
, ,
, . -,
,
. ,
.
, .

 , , ,
.

,
,
- .
. ,
,
.
, .
.
, -, , , ,
.
, .
: ,
, ,
.
, ,
, , .
,
, .
,
. "
", "" " ".
. ()
.
" "
. , " ", .. (
),
.
,
, .
.
. , ,
, , .
,
, .
, , ,

.
, , .
, , .
.
, .
. , ,
, , , .
, , (),
.
, . , , .
,
. , .

, .
, "
". .
, . ,
.
, - .
.
, ,
.
, .
,
.
, . ,
. .
.
. .
(VI . ..), " ",
. ,
. .. " "
"", , ,
"" , . ,
. ,

.
, .
, .
.
. -
( , 7-6. . . .). , .
()
. , ,
(
?). , , 5-4 .
..
,
, ,
. , 32 . . . , ,
. " ",
.
,
, .
, ,
,
. ,
.

, . ,

. , ,
. .
, .

,
.
- . .
,
. ,
. ,
, .
,
.
. , ,
, , ,
,
, .
, ,
, .

, . 452
. ,
. ,
, .
. , , .
( ) ,
, . .
.
.
.
. ? ,
. , , ?
, .
. ,
. ,
, .
, ,
. "" , ,
. .
,
, .
, , , . ,
.
, ,
. ,
. ,
, - -
(
" ", ).
,
. .
,
.
, .
452

. 10, 26, 6

 , .
, , . , , . -, ,
( ), .
, 200 .
.
. . ,
, . : ,
. , , , , ,
.
, ,
. . ,
, , .
,
.
, .
. .
, ,
. .
, ,
.
, , . : , ,
, . . - , .
.
, , , ,
. , , ,
, .

. ,
, . ,
.
, . , .
, .
, , ,
. , . ,
, .
. ,
. , , ,
, . ,
, .
. , , ,
. ,
, ,
, .
, , . ,
. , .
, - . ,
, , ,
, . ,
, . ( )
. .
.
.

, , .
, , , ,
. , ,
.
, - . ,
, , , .
. ,
.
.
,
.
, . ,
" ". ,
. ,
, , .
. ,
,
. , ,
. . ""
.
" ".

.
, ,

. ,
10 , 30 .
, ,
,
. - , ,
/. ,
, . ,
- ,
.
,
, .
,
, .
. , "
" .
,
, .
, /
.
, ,
,
.
,
.
. , ,
, , ,
.

 , /,
.
, .
" ",
. , ..
, .. .
/
,
.
.
,
.
//, ,
, /.

, .
,
. ,
, ,
. , ,
, .
, -
. ,
, ,
, .

,

. "" , ,
,
. " , ", ,
-

.

, .
, ,
.
.
, ,
, (
, , ). ,
" ".
, . , ,
.
,
. " "
. , , ,
, .
, ,
, .
, . , ,

 .
. . .
,
, , .
.
, , ,
, .
,
, . ,
, ,
, . , ("
") .
,
. , , , ,
.
. ,
.
. , ,
.
. , , ,
( ) ,
, .
.
. -
, .
,
, .
, ""
. , ,
: .
, ,
, ( )
.
.
,
. (
() , , .
, , ,
. , ,
,
.
, ""
.
, ,
,
,
. , ,
,
.
?
" " .

 , .
20 .
" " , ,
: " ".
. , , ,
: " ".
. .
. , ,
, .
" ",
" ". .
, .
.
.. " " , :
, !
:
,
,
,
!

. :

,
,
,
,
,
, .
()
,
.
,

...
,
. , :
, !
,
.
,
...
:

, .
, ... ..

 , - .
. , ,
.
.
. " " : " (
) .
, , , ,
,
.."
. ,
.
, , ,
. ,
,
.
, "
", .
, , ,
, , .
.
. ,
. . ,
, , .
,
. ,
. .
. ,
, , , ,
. , ,
, . . ,
, . .
.
. , ,
, :
1) " ! !"
2) " ! ,
, ".
3) " , , ,
".
, ""
. . .
" " ,
, . ,
() .
. ,
, - ,
, .
, , "",
.
.

 -. ,
, , . ,
,
: . ,
, . ,
,
. .
, ,
.
. , , , ,
- .
, , .
, , ,
. - ,
. .

. ,
,
, .
: ,
, , ,
, .
. , , ,
.
,
,
.
. . ,
, .
.
" " ,
, :
"
, .
,
. ,
" ", . 543. " , ,
,
, .
, .
,
, ,
".
. ,
, .

.
. " " ,
.
. , , ,
,
.

 ,
, .
, .
, .
,
, , .
.
. , , , .
:

,
...
( )
,
...
:
-
,
-
, .
-, !
, .
,
,

...

.
-
,
-
, .
-, ,
() , .
,
,

...
.. " " : "... ,
, , ,
. ,
,
, . . , , ".
.
. .
, . , , ,

 , . , ..
. , " ",
. ,
. ,
, , .
, , , ,
, . ,
, .
" ".
, , .
, , .
, . ,
, , , ,
. ,
, .
. ,
. , ,
. .
, : , ""
. , , ,
, , . , , ,
. . "
" . "
" . .
, , ,
,
. , ,
, : " ". , ,
, . . ,
. . .
, , ,
.
. .
, (
).

. , , .
. - , .
"" .
, , .
. ,
, , , .
. ,
. , .
, . , , .
. .
, , , .
. , , ,
. , .
, . ,

. .

 , , ,
. , .
, , , ,
, .
() ,
. , , ,
. ,
, ,
. .
, .
. ,
. " ".
.
, .
. (Faunus, favere, "", Fatuus, Fatulcus, fatuor,
" ", fando, ""453),
, , , .
. . .
" " .
, "". ,
. ,
, ,
. , , .
, , .
. .
, , . 20
: ,
,
. ,
.
.
- ,
, .
. , , ,
. , ,
.
, ,
. ,
, , ,
.
, , .
,
.
,
.
.
, . , ,
.
453

Servii Grammatici qui feruntur in Vergilii Aeneidos libros commentarii, rec. G.Thilo H.Hagen. Lipsiae, 1922-1923. ( VII
47).

( ). .
, ,
. , .
, . ,
.
, ,
. ,
. .
, ,
.
, ,

.

5.4.
5.4.1
, "",
, -
. :
" ( ) ,
, ;
, ."454
, .
: " , - ."
, "-" , .
, "
",
" "455:
" ... : , , , ,
."
.
" " , : "1) , , ;
, ,
2); 3) , ; 4); 5) , ; 6) ,
, ; 7) ; 8) ."456
, . ,
, :
" i , ie, ,
, i
"457. , - -
, .

454

.., " ", . 1. . 40, ., ., 1962

.., , .: , 1989
456
.. , .2, . c. .IV, .: , 1995.
457
" XVI .
455

"... i , , ,
..."458
" " 15 :
" ... .... ,
."
, .
, -
, :
). .
, .
. , , 12 ,
.
:
, ,
,
, , ,
: .
,
, , .
,
, .
, .
, ;
. .
). .
459. , :
.
460.
,
.
" " . .
. ,
" "461.
). , "
..."462, " ", ,
"". " ". , ,
( ), -
"".
). " ,
"463. ,
. -.
, , "" "
", ,
458

" " XIV - ...

, .7 180-195.
460
, 240-242
461
" ",IX, 60
462
, "" 445-447
463
, "" 450-452
459

 , ,
, . ,
", , "
"464.
, , .. (",
, "),
-, ..,
. , , .
). , , , :
" ,
,
.
.
, :
.
,
, .
, ,
, , ,
.
,
, , ."465
, ,
, . ,
, , .
, (-), ,
.
, , 466. "
"467
, .
, .
, , , ,
-, .
:
" , ,
, , . ,
, , ,
, . , ,
.
1. , ""
"". , ; , ,
, .

464

" ", 18
"", 431-442
466
, "", XXIV,10
467
. " ", 6, 4.
465

2. , . , ,
, , ,
.
3. "".
; ,
, ,
, , ,
. ,
, ,
, .. .
, .
, , ..
.
4. . , ,
, , .
, ; ,
, .
"" ,
"-" , .. , ,
, .
5. . ,
, , ."
, , - .
,
.
-, .. , ,
? ,
, ().
, ( )
, . ,
, ,
() . ,
,
. ,
, .

. , ,
, ,
.
, -
. , ,
"...", "".
,
, . (Pales)
. ,
Pacla. ,
.
"" " ".
, ,
.
.
, - (21

). -, , .
.
: ,

.
, .
, , , . ,
, .
, , (
), 15
. .
, , ,
.
.
.
, ,
. ,
. ,
, ,
, , , .
.
4 , ,
. ,
. . ,

.
, /
,
468. ,
.
"" "". ""
"". "",
, ,
.
, ""
,
. "" ,
.

, ,
, .
, , ,
. ,

, .

. ,
, ,
. ,
, .
468

Servii Grammatici, VII, 607


,
.
,
. , ,
.
, ,
/. , ,
.
.
,
, . ,
.
.
, .
.
, ,
.

, .
, ,
.
.
, ,
. ,
,
,
.
. . , " "
/.
,
.
. , , ,
. ,
, ,
, .
, /
, . , ,
. ,
.
.
/
.
, , ,
(. " ").
, , .
,
.
,
/, .
.

. , /
. //:
,
.
, ,
.
, ,
.
,
, , .
, , ,
,
.

. , ,
, ,
, , .
, , ,
, ,
,
,

.
, , ,

, ,

.
, .
, ,
, .

,
.

5.4.2 -

, ,
,

.. " -".
. ,
, , -.
. , .

 . .
. ,
. .
, ,
. - .
, , . , , , ,
. " , , , ",
. , , . .
.
, ,
, , . .
, ,
, , ,
, . 23, , , , , ,
. , , .
, , , .
, . 1 3 ,
, 12 .
, - .
- , .
: . ( -),
:
" , ... (), , , , ,
, , .
, , .
! ,
... ()
. !"
, , , , ,
, , ,
(, ) .. : (
.
.
1) () , (), ( ) ()
() () ().
2) () () (), () ().
.. " ": "
,
.
(" " " ") ,
,
.
XIX .
;
, ,
, , .
: 12 ".

 , , " "
, .. .
, - (
?). , .
, , ,
. . , ,
, , , (" ")
: ,
, . -
, , ..
. , (
""). ,
. " "
, .. .
, ,
.
, , , ,
, . ,
. , , . ,
,
.
"", ,
, , "", , (),
, ( , ,
, , , )
. , "", ""
, . ,
" " .
. . - , ,
, -, , ,
, .
, , , ,
. , - ,
, . , ,
, , -, , . ,
, .
, .
. , .
, . , ,
. , , ,
, ( ).

5.5.

: , .
.
,


(
) . ,
1168 , .. ,
. ,
, .
XVI . ,
. () ""469:
" ,
, , , ,
.
. , , ,
,
...
,
. . ,
, ,
..."
,
.
,
,

470
( ):
-
,
.
- 471
( ) :
. , , -
.
-. , "
"472:
", ,
.
, . ,
, ,
, , ,
.
469

() "" . . , .1., .,
1908
470
, . . . , .1, ., 1916. . 228,
471
, . . .. , . ., 1961. . 158,
.
472
, , ., 1963

, ,
, , .
, , , ,
, ."
473 1066 :
" () . ,
()... ()
(, ). ,
. :
- ,
, ".
" " (
, 474)
, ,
475.
, ..,
, 476:
" , -
...
.
: , ..
..,

.
".
, ( )
( ), .
( ). -
, -
.
, -- ,
, .
"" :
, (, ). .,
. () , ,
.
,
, .
. ,
,
.
.
. 477

473

" ", . : dam of Bremen, History of Hee Arihibiskops of Hamburg.

Bremen., N.Y., 1959 (translated with an introduction and notes by F.J.Tsehana)
474
.. , .2, . c. .IV, .: , 1995.
475
. , ., 1972
476
.. , .: , 1997. -824 .
477
.. : // . .9, , .: C, 2000


, .
1. () , .
2. (.. )
(.. ). , .
3. .
,
.
4. , , ,
, .
.
5. , , ,
. .
6. " ", .
,
.
7. , . .478
Heim-dall " "
.
,
, .
. ;
,
, ,

, .
.
" " . ,
( ,
) .
, , . , 479
, .
[20] ("", 25, 38-40) (
, ) :
" ,
,
, ,
, ,
,
."
, ?
. - ,
. ,
478
479

.. / . . 2., .: , 1982, . 587

" . ." III. 31

 .
, : ,
, .
, - ,
.
, c "
", : "
, ,
(,
, ) 480. (7 . ..)
..." ,
, ,
. ,
, ,
, ,
481.
, , (
)
( ), ,
,
.
:
" ,
."482
",
,
,,
."483
, "" " " .
"". ""
? :
, , , .
- . ,
,
.
.
, -
, ,
.
, ,
. ,
484.
480

, , V, 446
, " ", 1,III,4. . : , . .:
, 1984.
482
, 6, " "
483
, 13, , "".
484
. , , VIII 361; , , V 257.
481

 "" -
, , -, ,
);
- ,
().
,
( ,
), :
", , "485.
" ", ,
(), , . , -
, ,
,
,
.
"
,

..."486
,
.
" ... , ,
. , , ()..."487
, " , ,
"488
, ,
, .
, , . ,
, " , ,
"489
" ()
, .
,
..."490
"...

,
,
,


485

XVII, 1893, P.561

, 5. " ".
487
, " ", , XXIII, 58
488
, " ", , XXIII
489
, " ", 1,IV,5.
490
, " ", 3. " "
486

 ,
...
...
, ."
( ...)
"... ,

,
,
,

,

...
,
() "491.
,492 "
".
, ,
493. ,
. , .
, .
, ,
.
" () "494 (
, ).
? ?
, ,
"", , (
"" ), . ,
,
( ). , .
-, , .
.


495.
, .

491

, " ".10. " "

, 3, "".
493
, 16, " "
494
. .IV.35.
495
.. // . .4-5, ., 1997; ..
, // . .5, ., 1997; .. :
// . .9, , ., 2000; .. .
// . .10, , ., 2001; . (.),
// . .8, ., 1999
492

 ,
, .
; ,
, , ;
,
; .
1. .
, " "496;
(), ()- " "497; " ...
, ,
, ,
. "498;
, , "
", " ", ,
;
, (, ,
, ...)
. - " ".
" ", ("
"), , ,
.
2. ,
" , "499, ", ,
"500, " "501;
" . ?"502; "
?"503;
"", ,
" "504;
" " " " (Deus deorum).
" ,
, "505.
-, ,
, 1465 , , ,
" " (1212 1219)506
3. , .
496

, I,35,9 . : , .1-3, - .: , 1999

, "" 1,22, . (1861-1996)/. . . .., ., 1997, -480 .
498
, " ", 46; . : , . : -, 1996. -250 .
499
, I,24,3
500
, V,3,9
501
, IV,53,2
502
, "", 44,8
503
, "" 44,3
504
, " ", 468
505
II, 11a-3
506
, , , / " -
, , -
" . .. , 1842 .
497

" , () "507, ",

"508
" ", : " ,
, , "509.
, "
"510; 511.
, ,
( ),
, , .
.
4. - . .
: " "512, " , "513,
""514;
""515;
( , ..),
"-"516, ""517, 518 519
: " "520. "
... ,
; ,
, ."521
5. ,
: " "522;
, ; "
?"523
. . , ,
.
, , ,
. " "524
, , "
". " ",
, ,
, , ,
507

, IV,52,1
, 1.
509
, "" 1,7
510
, " ", 50
511
, " ", 108 .
512
I,35,9
513
V,3,9
514
I24,3
515
, "" 1,8
516
" ", 57
517
, " ", 48
518
, " "
519
: , .: , 1999, -516 .
520
" ", II, 11a-3
521
" ".
522
, II,38,7
523
, "" 44,3
524
, " ", 2
508

 ,
525.

, , .
. . ,
, .. .
,
, ,
.
, , , ,
:
1. .
.., ("
, ", " "), ,
, -.
" " (Deus deorum).
, ,
,
.
, ,
.
2. . , ..
;
3. , . ,

, .
.
;
4. , .. , -
, , , ..
. , : "
". , "-" ,
radio,
5. , -, , .
, , (.)
, .
, , ,
.. ,
. ,
, . , ,
, .
6. ( ) ,
(, 526),
. ,

525
526

" "
.. . -.: , 1987. 782.; . . -.: . , 1988.

 ; ,
:
... .
, ...
-
... ,
... [ ,
] ... ,
. .
, ,
, ,
....
, " ",
, .
7. , " ";
.
8. "" . .
" , ,
. ,
,... ,
"527. ", "528.
, ", .
, ".
, , ,
, , ("" -
). ,
. ,
" ". :
, , , , ,
529.
,
/ " " , ,
, (
"" .

). /
.
. ,
/ .
,
. ,
"Komoedia".
24 "". ,
, . /

.
527

" " ". . ,

"
528
"i . i XV ." . . .N584
529

 / - .
/ .
,
.
, /.
, . ,
, -.
, " ",
. ,
, .

" ", ,
. -

"" - ,
. ,
, -.
.
, , .
, , ?
:
"
!
!
,
,
.

..."530
, "",
, - . , "
XII Helmold Of Bosau Helmoldi presbyteri Bozoviensi Cronica
Slavorum "",
!"
, :
" " 1168
? "Deus deorum" ?
, , ?
" "
? " "?
? , . , ,
, .
: "-, ,
!
, - ."
, , ! ,
.

530

, " ", XVIV, 174 .

, 531
. , .
, -
(, ).
, .. , . ,
.
,
, .
, , . , ,
. .
.

5.6. *532
, , .
, . ,
( ), ( ).
, , , ,
- . .
. , ,
, . , ,
- . , , , , .
, , , .
, -,
,
. , .
" ": "
. - . ,
. .
, .
.
.
. , , ,
".
, - .
, , , :
", , , , , ,
. -.
, . ,
, , . , ,
, , ,
... (), ,
531

.. . - .: , 1987. 782. .. , - .:
, 1997. -824
532
, , ,
, .

 . ! ()533.
- , -, .
- , . .
. ,
. :
, ; ;
; . - "" ,
. , , .
; ; ; ,
. , , .
, .
, , .
, , , ,
. , - ,
- . ?
, . - , .
, , .
, , .
, . ( -) ,
, . .
. ,
, :
, ,
, ,
!...
( XVIII ) :
,
, .
, , !
, , ,
.
! , !..
:
, ,
,
, ,
:
, !
, , !
!
, , !
,
, , !
.
, , !
533

. 1972 .

 -,
, , !
!
, !
, ,
, , !
,
, , !
.
, , .

, , !
!
, , !

, , !
,
, , !

, , !

, , !
- ,
,

, .

.

:
, !


534.
,
. ( , -)
, . , .
, . ,
, - -
, , . , . , .
, - , .
-:
, , ,
,
,
534

1999 . , . , , ,
, , ,
.

 !
,
!

!
, :
, ,
, !
, ,
, !
, .
, !
. ,
(, ).
-, .
(, -). , , , , .
, .
, , ? .
" ", ,
. , . , ,
, .
:
", , ,
!
, ! , !"
,
, , .
- .
: , , .
, :
. , , ,
. ,
" ". :
", ,
!
,
.
, ,
.

!"
" , . , , "
( - ?) .
:

 , !
, !
, !
, .
, .
- , .
- , !
, !
, .
, .
. ,
. :
,
?
,
?
- :
-, , , .
, .
, .
, .
:
.
, , .
, .
, , ".
? :
, -,
, ,
, ,
.
; ,
: "- , !".
. . ,
, .
.

5.7. (, ) ()

, ,
, . ""
. . . .


, ,
535 .. ,
, . .. ..
,
.-, 536. ,
.
, , ,
, -, --, --.
,
.
, , .
, . . (
),
, , "" .
. ""
:
,
537, .. .
:
"
,
:
, ,
.
,
."538
. :
. .
, .
, ,
.
.
() ( ) -
.

, .
535

.. , .: , 1997, -824 .
.., .. , ., 1974, . 183 .
537
.. , , , 1869
538
(, , , , ,
), .: , 1995, . 407
536

, .

, ,
.

, ,
, , , .
..
(23 ). " " .
. ,
, , , : " ,
". , ,
,
.
() ,
.
, .--.
. , --,
,
, .
" " ,
, .
. , ,
16-17 . .
" ,
, .
,
, , . ,
, ,
. . -
, ,
, ,
. , ,
.
. ,
,
,
. ,
,
, , .
: " ".
:
"





"539
539

. , .: , 1996, 390, 193

 , .. ,
() .
, "
- ". ,
.
/,
. , .,
,
--.
" ,
!
,

,
,
"
" ,
!
,

"540
, .--
"".
, " ", .. ,
, , " "
. " " ,
, : ,
, , . ,
, ,
, .
() :
" , ,
, , , , ,
, , , ,
, ..."541
(. , , ) :
" , , , -
."
- , ,
. , ,
, - , .
. , " , ,
,
. ,
. ,
540
541

. . .: " ", . 116-117.

. . . . , - .: , 1998. .: 214, 198

"542.
,
(c ,
-), , ,
(), ():
" . .
( ), ( ),
( , , .. )"543
- ,
.
:
" , ,
; , ,
; , , ,
..."544
, .. ,
, .. , ,
.
, ,
() .
.. ,
, . ., , ,

. .
, . , " ,
" -"545
"" "", "", "" "". ""
"" (.) , ""
; "" , , "" .
" " -, -,
, ( ,
. , , , ,
. "", ).
" .
, "" , "
", , ."546
.
20- , ,
.
" , , ",
" ", .
" , !
.
, , !
, , , !
542

. , , 1995, 111, . 138.

. . .314
544
. . 184
545
. . .1. , .: , 1997, 592 . . 171-172.
546
. , , 1995, . 111, . 138.
543

 ,
"547
,
(, ).
. , , 548.
, , ,
21 , . 23
, .
( )
549, .
"--" : "
, , , -
( )
( ). ,
, , . ,
, , ,
, , , ...
, , ."550
, -, , ..
., -,
.
6 - .
-- - (), .
.
2 (22 ) , (,
). 551 : "
, , ,
, "552. .. --,
.
.
,
- (, ) ()
( ) . ,
, .
() ().
,
, , , .
, ( , "" ,
). . --! , (-)
.
- (-), -.
29 ,
553,
547

. 169-171.
. / , 1. 1995, . 61-117.
549
. 200-204
550
. . .2. , .: , 1997, 607 . . 68-75
551
.. , , .43, ., 1990
552
. III 8/2/
553
., , .: , 1994, 3. . . 724-728
548

 . , , , ,
.
( -) 9 . ,
, - . -
. , , , .
2 6 ( ), ,
. ,
6 .
. ..
, . . ,
, " " ,
, . ,
.,
, , . , " , " "
". (
). -, , "
, , ,
, ... ,
. : ,
. . . ,
, , ...
: ,
, ."554.
1 ( ) - .. (3 ) "
" (). ,
, , "".
, . -
, "".
" " ,
: " Deivaitis ,
Deivaite Devaite , devaites
- , ".
. ,
dadda -, , dodo . . , .
, ? "
, -,
". ,
- ( ,
)555.
. .
, 556, , ,
, . , - ,
, , .

, , ,
. , , ,
554

. . .1. , .: , 1997 . 275-276, 52, 155.

., , .: , 1994, 3. . . 801
556
.., ..
// XVI , , 23 1998 .
555

, .
, , ,
, . ,
(" "). ,
, - (" ").
"". , . ()
, .
1168 ., , ,
. , -
. . , , ,
" " ( , ). , , ,
, , ,
.
. .
, ,
, . ,
, -.
'557, , ,
,
, " ,
". .
" ", : "
, ".
, ", " ".
" ".
.
(" ", " ").
, (
,
"" ). .
, .
.
, . ,
, ,
. - ',
- , .
.
,
" "558: "
, ,
. , ,
".
, , ,
.
557
558

', , // , . 6., ., 1998

, . . ..- / , M.: "", , 1980.

 , ..
"".
, "
" .
1. , , ,
.
2. , "" , ,
,
, .. ,
. - ,
, , , ,
, .. .
. - - . ,
. . , .
.
, .
3. ,
. , -
, ( ,
, ).
, , , .
4. , ,
. . ,
, "" "
".
( ),
.

,
.
() () () ()
() () ().
, .
, " " ,
.
, "".
.. " "
. ,
. ,
, . "" "".
"" "" , .
, , ..
, , , , ""
(), ,
, , , .
"" .
:
() () () () (),

 () () (), () () ()
(, ) () ().
, , ,
. , ,
.
, .
. , ,
"" , . ,
(), , , , .
.
, - ,
, .
, , ( ).
. .
, , , ,
.. ,
. -
. , - ,
. ,
, ""
. , ,
. ,
.
, " ,
, ". , "
, ",
, , . , ,
. ,
, .

. ,
, . ,

.
,
, ,
, "" ,
. ,
- , ,
(), , ,
.
. ,
, ,
. , , , ,
, . , ,
, . ,
. , ,
, .

 . - - .
, , .
,
.
, , ,
,
. , .
. ,
, .
" ",
, , .
,
.
, , ,
.
,
. ,
, .
, , ()
, ,
(, , ),
.
. , ,
, ,
, , , ,
, ,
, . ,
, " ", "",
, .
-,
, ( ), ,
. (Faunus, . favere, "",
Fatuus, Fatulcus, fatuor, " ", fando, "")
, , , , ;
. , ,
" " ; ,
. ,
, ,
.
, , ,
, , . ,
() ( ),
- ..
, , .
. .
, , .
, ,
. , , ,
, .
, , ,
, .

 ,
, , .
,
.
.
, . , ,
.
, .
, . -
, .

- -.
-, .
..
,
-.
,
980- . .,
, - ,
. ..
--559
. ,
1420- . () .
,
, ().
( ),
, ,
.
,
,
. "",
. ,
" ".
. " ":
"..., IX-X
- "", "
.
, ".
- .
.. -
" ", ,
"" : " 7090 (1582)...
; .
. , "560.
, ,
1582 , ,
559
560

.. , .: , 1997, 534-537.
. . .5. .2 ., 2000. - 368 c.

 - . "" ,
, .
,
.
.. , " ... "
" " . ,
" ".
" "
-: , , , .
-
( -).
" " ,
. , ""
, ,

. 200 .
: ,
. ,
, , ,
, . - ,
.
, , ,
. , ,
. , ,
...

"" . : ,
. ,
. ,
: " ...""
,
( ),
, ,
.
, , , .
: "
,

. ,
".
.
. , . ""
,
"", , . "" .
, "" "" (
) ,
. ,

, " ", "" ""
"" ""
"" "". " ".

 561, ,
.
" , , ,
,
:
,
,
.
,
.
,
,
:
,
,

,
..."
, ,
, .
" :

,
- , ,
,
- , ,
..."
, , ( ),
. , (
) .
, .
,
, .
, ,
. .
, ,
, . . ,
.

5.8. ( )

561

, .: , 1978, 456 .

 .. , ""
, , ,
:
" ("-"), ... ("")
,
)"562.
"" , , , .
,
, . ,
, , .
"" ,
, , , " ", " "
.

, . .
(116) 563
" " ,
:
"1) , , ,
, 2), 3) , , 4), 5) ,
, 6) , , , 7) , 8) ".
,
, "
, , , , ,
, , ".

, , . ,
,
564:
" ,
, ,
. , ,
...";
"" , 565.
-, ,
("" "" ), .
" ", ", ,
". " ": "...
..." , ,
.
. ,

, , , . ,
- . .
, .
,
. ..
, .
562

.. , .: , 1997. -824
.. , .2, . c. .IV, .: , 1995.
564
, , . 2., .: , 1998, 648 .
565
. , : . ., 1995
563

 .
, "":
, , , , , ,
.
, ,
, , ,
. " " -.

, . . .
" " ,
( ) . ,
, , .
, . , ,
.
, " ", ..
, , ?
.
. , .
() , , .. .
, -, .
,
, -, . ,
,
,
. 566:
" , ,
, , ,
! !"
:
" , "
, , , .
(.15.I) , -,
:
" , , ,
, , ..."567
,
,
.
" ".
" ..." :
" " , .
" " :
" ", , " "
, ,
"- ", .
. , ,
, , , .
. ,

566
567

, 7.46.1
. .: " " , 1995, 406 .

 , , ,
, .
. 568 "" :
" , ,
. , (,
), ... ."
,
,
( ).
, .
,
, . .
, .

. .
, .
, , -. . ,
, .
,
. "
", .
, , . , .
, , ,
. , ,
. , .
" 569: ",
, , , , ".

, , :
1. . . , , -.
2. . . , ,
, ,
, .
3. , .
.
,
, , , .
, , , ,
, .
.
4. - .
. .
5. , , , .
. , ,
. , .
, - ,
, ,
.
6. , - ,
568
569

.. / . : "",1993.-320 .
, .: " " .1, 1995, - 358 .

. ,
. .
.
7. (). ,
, . ,
. , -,
. " " ".
. ,
( ) " ,
, ".

,
570.
,
.
. ,
, 1168 .
, .
, "
, , ,
, ". ,
, , , .
, , , , ,
, .
, . ""
.
(. ) .
"" "".
.
, " "571 -
. , , ,
, ( ) (
), 33- "-". ""
, .
" :
... , . -- --- . ---
. ..."572.
, , -
----...
. , . .
(i
""). (), "
" (). -
, .
,

570

, , 1698 ., , 1712 ., .
Schleusing G.A. La religion ancienne et modern de Moscovite. Amsterdam, 1698.
571
"", 19
572
.. , ., ., 1998, -560 ., .
(1861-1996)/. . . .., ., 1997, -480 .

 , . , .,
, ().
, .. , - , .
, -, , -
-.
"---"! ( ),
.
. , ( " " 1804 ):
" ( )
.
(..: .. - ), ,
...
...." (
" ", ,
).
,
. , ,
, , ,
.
- . ,
, , ,
. , , ..
, , .
, ().
. ,
: . ,
. (
) .
, , ,
, - ,
, .
,
, , -
.

5.9.
"".
, "" , ""
", ". , "" .
"svaru" "", ,
, .
.573.
""
"" . --, .. " ".
: , , , .
.574.
573
574

. , .: , 1996, 390, 193

. . 1-2 . ., 1997.

 ""-"", ""-"" (
"" "" "", ). , 19

, , , , ,
, : (, . - )--.
" ".
" ", XII : "
...", . "
". , -
.
575 1425 ( 1114 ) (, ,
) . :
" .
. . .
. . .
.
. . .
. .
. . .
. . . . .
i . .
.
. . .
. ()()
. .
. . .
. . .
() ..."
,
, .

- -,
, ,
( )
. -
(C-), , , .. ,
:
" , ,
"576. " , !
"577
"" , .
"" ("" . ). ,
, ...
, -,
578, .. .
,
.
, ,
575

, , . 2., .: , 1998, 648 .

577
/ , : , 1999, -516 .
578
. . - .: , 1997
576

 , . ,
,
.
() - ,
- , ,
. , ,
, , , ,
.

, ,
-.
"wel", .
.
, - ,
, , .
, ,
. ,
10 . ,
, /,
, , 10 , 30 .
/ -, .
. , , ,
.
, , .
. .
, , .
/, 579.
,
,
/, .
, ,
.
,
, .
- ,
.
,
. . . , vel
39 : velxans,
velcanus.
.. ,
, /,

. .. ,
,
,
.
, -
/. .
, ,
579

TLE I, IX, 714. XI 16. I VIII, 3, V, 131

 .
. , , .
,
.
,
. , ,
.
. , -
,
, .
, ,
. , , ""
.
.

. ,
, "",
. , ,
,
.

.
, , .

.

. /
,
.
, , , /
.
, ,
, - ""
, , .
/
. .
.
, . , ,
, .
23 , . ,
, , ,
-, .
, ,
. ,
.
... (1748 ) " ", . 39.580:
" 402 ,

... ,
580

.. , .1-2, . c. .I-VI, - .: , 1994-1995

 .
."
, . "ter
Verborum" . , " ",
, :
. , ,
, "" "".
.. (1760-):
" ,
, ."581
1771
( 1766). ,
, ,
, 582.
.
583 (. 1066 ), " ":
" ,
,
, .... .
, . ,
(). ,
, (). ( )
(), ().
() . ,
. .
, .
, .
, ....
, ...
(, )
, ,
. , .
,
,
... ,
."
( ) ( 1018 ), ""584:
" , ,
, ,
. ;
, , (.),
. ,
,
. , , ,
,
, , , ,
581

.., . 6, .,. 1952 . " ", .4.

A.G.Masch. Die Gottesdienftlichen Ulferfhumer der Obotriten, aus dem Tempel gu Rhetra. Berlin. 1771. . .
. / . 2, ., . 1997.
583
dam of Bremen, History of Hee Arihibiskops of Hamburg. Bremen., N.Y., 1959 (translated with an introduction and notes
by F.J.Tsehana); . // .,
. . 1883
584
.. . .1., ., 1855.
582

 . ,
, . ,
... (
"" ).
, ,
,
, , ,
.
, ,
, ,
. , ,
, , ,
, ,
, , .
.
, ,
... . -
, , - ,
."
. ,
, - ( X,8, 8-9
, .. , ).
, - ,
, .
(. XII ), " " 585:
"... ,
, , , , , ,
. ,
. ,
..."
"... , ;
, , ,
,
, ,
,
..."
(" , " "
"586). , , , ,
"" ,
" ". ,
, , .
,
- - (
).
, , - , ,
, .
, ,
. ,
- .
585

. . . .., ., 1963
.. , .2
, , ., 1913.
586

 ,
. , , .
.
, , , . , ,
, ,
" ".

.
,
. , .
-,
.
, ,
: ",
, , ".
, , ,
" ".
. " " ,
, ,
, ,
. ,
.
, "" . ,
,
.
: " ,
. , ,
; ...
... , ... ,
..." ,

, , ,
: .
. ,
.
, , .
, ,
-. ,
, .
,
, .
, IVIII . .., ,
, ,
,
.
- .
. ,
,
.
, , .
, ,

 , " "
(.
I . .. II . ..).
,
, .
.
, .
, .
. ,
, .
.
, , .
, ,
, . ,
, .
.
/, , /.
: , , .
,
,
-.
"genus" "" , "",
. "" ""
. , "", "", ", "",
"", "" ..
, , ,
- -, - .
, , -, - (,
, , ). (
, ) - . , ,
- ,
" " " ". " "587 ..
- -:
"I. ... , , (..
) , . ,
. .
, . . ,
, , , , ".
---
, , .
. ()- , ,
(), .
"" :
" , ,
..."
, ,
- - (
""). , ""
"". , "" .
587

. , .: "", 1980.

 .
588 .,
:
" , !
.
, , .
, , ,
, , .
, , .
, , .
: , ,
, .

589, ,
, .. , .
:
" .
...
- ,
,
,
,
(),
..."
, - , .
, , (
). . -
. , -
.
" ..." : " ."
, , .. - , -. (
, ) ,
. C , -
,
-. 590
, ,
:
" , !
! , ,
. . ,
-, , , ,
, . , , ,
! ,
, , , ,
588

. . . .: -, 2001. 431 .
. XI-XIX ., - .: , 1991.
590
. . . . , - .: , 1998.
589

 , , ,
, , , . , .
, !"
" "591, ,
,
:
1. .
: "... , .
"592.
2. ; " ,
... , "593.
.
3. -: " , "594.
4. -, : " , ,
: " . ,
, , , ,
. ..."595.
5. , , . : "
,
, , .
, , "596.
, " "
, .
.
, ,
,
- .
"Mater Verborum"597, .
. , ,
.
- . ,
" ",
.
, ,
, , .
,
. , ,
.
, ,
, "". -, -
-, ,
(-).
.
"".
, ""
591
.. , , .43, ., 1990. . . .. .
. 2- . .: , 1995. -320.
592
. II.11a
593
. II.7e
594
.III.22
595
.III.25
596
. II.15a
597
. , . ., ., 1956.

"".
"":
( ) () ( ) ( );
() () () ().
, .
. . ,
. " ": " ,
, , , "" :
"
".
" " .
( ) .
(, ) .
, , .
, , .
. ,
.
.
. "" , , , ,
. ,
"" (""). , , , , .
"" ,
, .. ,
. . " " ,
. .

.
, "". (
j) , . . , ,
, .
(, ). , .. ,
..
:
1) () () () () ( ),
() () ().
2) () () (), () () ().
3) () ( ( ) ( ) ().
4) () () () () ().
5) (), () () () ()
() ().
6) () () (), () ()
() ().
, , -,
. , ,
. , ,
.

5.10.

 .
,
, . ,
,
.
"". :
(, ), , ,
, , , , "",
. : , .

,
: , () , , ,
.
,
: , . -
, . ""
porgu, "" "",
.
"" parvata "".

Fjorgyn, , , .
fairguni, "" peruna "". ,
,
"".
,
. "" ,
.
,
. , . ,
.
, ,
( ,
, ..)
.
, ,

. : ,
, , .
, , .. ,
, ,
, -,
.
. , , , ,
. ,
. , , ,
, , ,
. , ,
. .
. ,
, . , ,
, . , ,
, - , .

 , .
, , , .
, ,
, .
- , , ,
- , ,
, . ,
( ), .
, , , ,
.
. ,
, . .
Akmeninis kalvis, "
". , ,
. , ,
, ,
, -. , , ,
, .
-, ,
- .
, .
. ,
10 . . ., , ,
, ,
. ,
.
,
. , ,
,
.

. .
1) (), (), ().
, . , , , , , .
" ", , ,
.
2) - . : ,
(" "). .
, . ,
(16 .), , ()
, .
: ", , ,
, , ,
". ,
, .
, ,
, .
3) , Borr, Donar
, .
.
. .
, . .

 , . .
, , . , "
", " ".
.
. .
. , ,
. , , Mjollnir
, "" , .
4) , " "
.
5) , -
. : , , .
()
. .
.
6) (vajra).
, . , (
, ).
. . ,
. . ,
, -
- ,
. , .
. .
- , . ,
.
: , .
.
, , 598 ,
, . , , ,
. : , , ,
, , . ,
, ,
.
7) .
,
. , , ,
. .
, . ,
, .
8) . ,
. , (" ")
, , , .
. ,
. , , .
,
. , -
.

.
598

. 1, 121 12, V 342


.
, ,
"" "" ,
.
, .

599.
, ,

. ,
, .
,
.

. , , -
, , ""
.
, . ,
, - .
, ,
. , ,
,
. , ,
.
,
.
1) .
2) , .
3) , .
4) , " ", ,
. , ,
, .
5) " ", . "
"600, .
, , "
". () ,
. .
" " :
" ,
,
- ".
, " ".
, 0 .
: , ,
, , , , , , .
- .
599
600

. . . , .: . . ., 1986.
" ". . 1965.

 ,
, .

, , .
, ,
,
, ..

.
, .
,
, , , ,
.. ,
, ,
.
, , .

. ,
,
(,
).
, ,
, .. ,
, ,
, .
,
.
: " ".
, ,
,
.
1) . ,
-, , ,
.
2) , , .
- () . , .
" " ,
, . ,
. ,
, . "
"601 : " ""
, , ,
, , , "",
". -
" ", . "". ,
, , "" ". :
.
3) .
, .
4) , , 601

. " " . 1995

, - , , ,
, , . , ,
.
, , ,
.
" ". .
, ,
.
, .
5) : " -,
-".
, ,
, .
"". ,
- , , .
, , . ,
().
, (10-15 ..)
.
, ,
, ,

6. .


, .
, , , , .
,
. .
,
: , (), , . (, ) "
". , . ""
(, , ).
"", "", , "", .. ",
", "" "".

, ,
. ,
, . ,
.
, () , ,
."
", .
. , ,
, ,
. ,

 . , "
" , , , .
, .
, ,
, "".
, , , , ,
"" "".
, ""
, , ,
, . ""
"", ,
. ,
7 , .
, "" " "
, "" "". , ,
, , ,
"" . (, , ""
, , ,
). ,
, . (
), "!!!", " !", ", !".
, : " , !"
,
.
"".
602,
, ,
.
, ,
. " , ,
".
, ,
.
( ) .
, .
" "
: (
, , ); ,
; , ,
, , ;
, "" ; ,
, . .
- , ,
, 603.
,
.
602

.. . . I. , 1909;
i. ii. i. Mi,1986.; .. .. "
" // . .. 1979; ..
- . . I. , 1915.
603
.. : () //
: . ., 1986

 , , ,
,
. , :
" , ,
. : " .
". , ,
(?). , ,
, () . , ,
. .
, ,
. , ,
. , ,
. .

. .
.
, , , .
, , ,
.
, -
, , .
()
, , .
( )."
, ,
,

, .
(-) .
(,
).


.
, -,
- , . - ""
. ,
().
. ,

. "", "", "" ,
, ,
. tarch -
. "tarran" -
- ,
.
.. ,
"" ,
tur (""), , .
, ,
,
. ,

 , .
, (turan) "tur",
, ,
.
, .

"tur". , .
.
. " "
, "
", " " . ,
"", - , ..
" ". ,
.
"" "",
"", "", "".
""
.
, , .
, "".
, .
,
. , , ""
, ,
.
, .
,
. " " ( )
. ,
,
"", "", "".
- (),
- , - ,
.
(
, )
.
VI ..,
. VI .., 500 . ..,
. ,
IV . ..
.

.
,
.
, : "hercle unial clan" ( ).
, , , "",
,
.

 ,
.
" ", "" "" " ".
, , ""
604.
,
,
. .
,
.
. , ,
.
,
. ,
, .

( ). ,
(, , ..), .
,
, . ,
, .
,
.
.
, .
, ,
, ,
.
, , , ,
.
,
.
-,
, .
,
X . .. .
.
,
. ,
, ,

.

/.
. ,
. ,
.
- ,
, . ,
, . , , .
604

, , I, 629

 -
, , , . ,
, .
-.

, , -
. .
,
. ,
, , , .
. ,
, , ,
.
. , .
-,
-.
, .
.

. / .
, , .
, :
, .
/ -.
" " , 399 ..
- .
. ,
, , .
- , ,
,
. ,
"". "" ,
"".
, ,
, .
/
,
,
, -, , . , /
-, ,

.

: , . , , ,
, -,
.. , .
. ""
, .
: ,
, , ,

 .
. , " ",
, . , ,
, . ,
"" .
, .
, .
: ,
, - ;

;
. ; ,
. ,
,
:
, ,
,
, "" .

,
.

- , ,
.
, ,
,

, .
""
, .
,
, , ,
. ,
, , .
(-", "--)
605: , ...
" , (?),
, , , ,
() .
. ,
, , : "
, ()
".
.
( .., . 1842 .)606:
605

, , .7, , 1856.
" - , ,
- " . .. -, 1842 . ,
, - , ,
, ( )
606

"
,
, ,
...
: , .
, . , ,

, " ; :
" ,
, , ".
607
(- "").
"... , ,
, . ,
, .
,
.... ,
. , .
, , ,
, , .
, . .
,
. , , ,
, .
,
. ,
, -".
,
- . " "
(1717), , , , ,
. - ,
, .
, , III.
... ,
(1725 ) ,
, .608
,
, ,
.
, ..
, . ,
, , .
,
. .
:
607

" " (Les letteres sur le nord), "", , 1841

.., , . .,
1819. . .. , .. . / C . , .:
, , 1999, .456-481.
608

 -609;
, -610 ,
..;
-, ;

"" ;
-:611 "
,
, .
, ,
...";
"". , ,
. .. "" .
, , , , 612: "
, , , , , ...
3099- ( 1531 )
14 ,
,
.
...";
" ,
, ...
... ...
, .
, ..."613;
" 3099.

... 14 ,
, ,
. .
, , , ,
, ...
3113
, ...
..."614;
: " 551 .
, ,
,
. ,
..."615
609

, , . 2., .: , 1998, 648 .

, 1114 .
611
.. . . .4. .30, .: , 1995
612

613
.. , . c. .II, - .: , 1994.
614
, .31, ., 1968.
615
" - , ,
- " . . . - , 1842 .
610

 -
.
()
616:
, ,
. ,
, (Pan) ,
, , . -
(maior dominus), - -
, (Gospodzyn), (Xandz)
, , (princeps) .
, (woyeuody); , , , ,
. , , ,
, .
, , , ,
, , . ,
, : , ,
, ,
; , .

, , , - . ,
(Slavs).
, ,
, , . ,
. - (Nemerza), (nn pax) (nn mnsurans pacem),
,
. ;

, .
, ,
, , "
:
617;
(), , , 618;
" ,
. , , ,
, ,
...".

616

, XI-XIII ., . .. , .: , 1987.

618
, . .III C, 1841.
617


. ,
, 40- :
" ,
"
: " .. 490 .
.
: .
,
, ,
..."619

: , ,
, ,
;
, , [], ,
.
, .
, , ,
. , ,
, ,
, : , , ,
, ,
, , ,
. ,
, . ,
, , ,
. ,
.
,
, , ,
.
, -,
, 1113. , .

.
, , : "
, ; ,
. ,
; ,
. ,
. ,
, , . ,
. ,
, , , ,
, ,
".

619

- ,

 : ...
, .
, , ,
, . , ,
.
. , ,
. . "...
(. . ) ,
".
. " , ,
". (. )
. .
. ,
. "
: ,
, ,
, , ".
,
. [ ).
" , ".
: " ...
, , .
12 (
). , ,
.
... , .
, , ,
" " " ".
".
, "
".
-
.
. - . .
- . - . , .
, .
894 . " ".
: " , ( )
".
:
, , (
. , IV. .).
" , , , : ,
.
. ,
.
, : , , ,
, .. .
" ".

. , , . "".

" ", ,
, ";
, ,
-
, ,
, .
, 620;
621 ( 8 . . 860-863);
(. 815 ) (
) - --)622;
, , ,
(, "
"). 808
. .
"" , ,
"" 623.
( (. 720 .)
( ) (
, . 750 .) ( ) ()
). , ,
" ",
. , ,
: ;
-- .879624, (), .
" "625
, ,
.
,
. c () .
, . .
.
-?
() . 626
, , ,
, - .
620

.

622
.
623
Einhardi. Annales, ed. G.H.Pertz, Hannoveral, 1854, . 51-56, 77.
624
, , . 1., .: , 1997, 496 .
625

626
. . .: "", 1980. (., ., .: . . , . . , . .
, . . -).
621

I. ... , , ()
, . ,
(). .
, . . ,
, , , , .
II .... ,
, . ,
. .
. .
, .
. , ,
...
V. ... - - ().
( ) .
(). ...
() ,
, , , (
).
, ,
. ( () , ,
)
IV. ... ,
, , .
. ,
, ...
V. ...
, .
, ,
. Be ,
.
( ), . .
.
, , . ,
(.)...
, , (,
),
....
(, , ).
, .
,
( ).
, ,
.
... ... ,
, , , ,
. .
, , ,
. . ,
. ... , .

 . . ,
.
,
, .

.
, , ,
Mater Verborum .
- ,
(. " . "). ,
.
,
,
-. ,
,
.
, (.. )
. ( , ) ,
. ( ).
,
(, , ).
, ( ,
, ). ---
- -
, -.
- - ,
.
,
, .
-, ,
.
, ,
. .
.
, , , , .
, , ,
-,
, . ,

() .
, ,
, 2000 ?
! ,
. ?
, ,
. ,
, , .
,
,
.

 ,
" ,
"627. 628, ,
-
, , , , .
C , , ,
, , ,
-
, ,
"" .
-
.
. ..
.. 629.
,
, , " "
.
: - .

" " .
, -
,
.

1.



, ,
.
, ,
.

, ,
.

, ,

. , ,
, . ,
627

.. , .: -, 1994.-544 .
. -/ ., . , - .:
, 1997, 98 .
629
. . , . . , / C . , .: , ,
1999, .456-481., .. , .: , 1999; ..
, .: , 1995.
628

 ,
, , ,
. ,
,
, .
.
, .
. , ,
, . ,
,
, .
,
, . ,
.
, , ,
,
. , , , ,
.
, ,
. ,
, ,
, ,

. ,
,
. , , .
, .
,
, ?
,
, , ,
- .
,
, .
, ,
.
. , ,
:
, , -, , -
630.
,
, ,
,
: ,
. , ,
, ,
.
, ,
, .

630

. , . 1957. . 121.


.
,
, .
,
, - ,
.
, . ,

. ,
, .
. ,
, . ,
, ,
, , , .
.
, , , ,
.
, ,
,
.
,
,
. ,
, ,
.

,
,
, , ,
.
, ,
, . , ,
, , , ,
, ,

, , , , ..
,
.
, ,
, 20-30 . .
,
, ,
. ,
, ,
. ,
, . ,
,
,
.
.

 ,
. ,
.
,
.
, , .
, ,
. ,
.
.
,
.
. , ,
, ,
. ,
.

. .
. ,
, ,
. ,
,
.
, .
,
( ).
, , ,
,
.
.
. 631.
,
: - ,
.
, : .
, ,
, .
, .
, ,
,
.
,
, .
, .
. 632
:

( ) .

631
632

. .
.1 .242

 (. ,
. . ).
,
, .

, ,
; ;
7 , ,
, ,
. .
, , , ,
, , ,
I , ,
.
633
.
, , .
, ,
.
, , .
,
, ,
.
,
,
.
.

. .
,
634.
,
. , ,
.
.
.
: , .
, ,
.
, ,
. , , ,
, .
, ,
. ,
, , .
,
, .
,
. ,
633
634

. . .: , 1995, . 103 -104.

, . . , . , . 1996, . 61.

 . ,
635, ,
. .
.
, , .
: ,
, ,
, , ,
, .
. -,
, , ,
. -, ,
, .. .
, , ,
, ,
.
, , -
. ,
. ,
, ,
, . ,
, .
, .
,
, .
, ,

. -
, ,
, .
.. .
,
, .
.

, . ,
,
. , .

, , , .
, , ,
, , ,
, .
. ,

, ,
,
. , ,

,
635

. . .: , 1995., . 103 -104

. ,
- .
,
, , ..
(),
.
,
.
. ,
:
, .


.

, .

2.


4 ,
.
:
, , ;
, , ;
, , , ;
, , , ;
, , ;
, , .
, ""- , ""- , ""- ,
""- , , "", "".

636
-- ( )
, -, ..
-, ,
0-A, . h. ,
, , .
"", , , ,
636
. , .., .., .. - "hOOM-", .,
1994, - 113 .

, , , , .
, , ;
h , , ;
, , ;
, , ;
, , ;
, ,
.
:
, , , -- -, , , --, ,
, , , , , , , -, , .
- -
, /U :
, , ;
, , ;
, , ;
, , ;
;
;
-- ; - ;
-- -- ( -- ) .
, -.
, , , , .
, , ,
: -- (), - ( ), -
( ).
, , , , - , , -.
.
- . " ".
" () "
, . -- --
,
. , --
, .
.
-

: --, --, -, .
, (,), ()
, , ,
, . ,
.

 , ,
, .
.
. ,
, ,
.
"" "". ,
. , ,
.
(, ), -,
,
. ", "
"-" . ,
,
, ( ""
""). ,
- . , svar .
-
, /i,
.
/ , , ;
, , , ;
, , ;
, , , ;
, ;
, , ;
, , ;
: ---, , , -, -, .. -- . , , --,
-, , -. "-"! - ,
.
-. C , ,
. !
,
. "" "" . ""- .
.
(.), , , , (.),
"", ,
.
- - .
, ().
. -,
. - -
" ". , .
, , ,
. - ,
. , , .


. - , ().
"-" , ,
.

, . ,
, .
,
, .
. ,
. , ,
.
, - ",
". " ",
- - - , .. ,
.
[], - -
.
"", ""
, , -
" , ".
, ",
"[].
, , - " ,
", , .
[] , - ( , )
[].
[], " "
[]
, ", " [].
[], ,
" ".

, .
, , .
, .
,
. , ..
, ,
.
.
, ,
, ,
.

1968, .; 1990 .
; 1989-1992 .

 ; 1993 . .,
; 1993-1999
,
, ,
"; 1994-1998
, ; 1996 . ,

.; 1997 "
"; 1998 .
, , c 1998 .
, 2001 , 1999 .
XXI ; .
XXI ; 2000 . PR -; 2001 .
, .
-
, , ,
. ,
" " " ". -
- (1994),
(1997), (1998).
, 1961, . . 1986 .
; 1994 .
( ), .
. . 1996
.
. : , ,
, , , , ,
, , , ,
. ,
(2001). 1997
" " 1999 .
. , (
), ( , ).
(
). 1990 ,

.
,
, . ,
.