Вы находитесь на странице: 1из 42

MAL 201

MALZEME BLM
Y. Do. Dr. Ali Gkenli
Asistan: Umut Karagzel

MALZEME TRLER
ve MALZEME SEM

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Malzeme ne demektir ?
Mhendislik rnlerinin (rn. sa,pencere
cam, tula,cvata) ve sistemlerinin (rn.
otomobil,gemi, uak) imalinde kullanlan ve
istenen mekanik ve/veya kimyasal ve/veya
fiziksel zelliklere sahip katlara MALZEME
ad verilir.

Malzeme Biliminin amac nedir?


Malzemelerin iyapsn tantmak, iyap
ile zellikler arasndaki ilikiyi aratrmak,
ve bu ekilde gelitirilen temel ilkeler ve
kavramlar nda, uygulamada kullanlan
malzeme trlerini snflandrmaktr.
Malzemeye uygulanan ilem
malzemenin iyaps
malzemenin zellikleri

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Malzeme trleri
1.Metaller
2.Seramikler
3.Polimerler(Plastikler)
4.Kompozitler(Karma malzemeler)
5.Yar iletkenler

Metaller
Mhendislikte kullanlan malzemelerin
nemli bir ksmn metaller ve bunlarn
alamlar tekil eder. Karakteristik zellikleri:
1.Kristal yapdadrlar.
2.Mukavemetleri yksektir.
3.Kolay ekillendirilebilirler.
4.Krlgan deildirler. Yani tokluklar yksektir.
5.Basma mukavemetleri, ekme mukavemetlerine
(baz zel haller dnda) yaklak olarak eittir.
6.Korozyona direnleri genellikle dktr.
7.Yksek elektrik ve sl iletkenlie sahiptirler.
8.Opaktrlar (X saydam) yani geirmezler. Ancak
yzeyleri metal parlaklna sahiptir.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Metaller iki esas gurupta ele alnr:


1.Demir esasl metal ve alamlar:
1.1.elikler
1.2.Dkme demirler
2.Demir d metal ve alamlar:
Alminyum,Magnezyum, Bakr
Titanyum,Nikel,Krom ,inko ve alamlar

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Seramikler ve camlar
Seramikler
Seramikler metal + metal olmayan bir
elementten (C, N, O veya S) olumaktadr.
rnek: Alminyum, Al bir metaldir.Bunun oksidi ise,
Al2O3 (Alumina) bir seramiktir.
Al kolay ekillendirilebilir bir malzeme olmasna
karn Al2O3 yani oksidi krlgandr, kolay
ekillendirilemez.
Seramik malzemelerin krlganlklarnn
giderilmesine ynelik baarl almalar
yaplmaktadr.

Seramiklerin karakteristik zellikleri:


1.Mukavemetleri yksektir.Ancak,
gevrek (krlgan) malzemelerdir yani
tokluklar dktr.
2.Erime scaklklar yksektir. Bu nedenle sya
dayankl (refrakter) malzeme olarak
soba, ocak ve frnlarda kullanlrlar.
3.Bir ok ortamda kimyasal olarak kararldrlar,
yani ortamla kimyasal reaksiyona girmezler,
korozyona uramazlar.
4.ekme mukavemetleri dk, basma
mukavemetleri yksektir (Bu genellikle gevrek
malzemelere zg bir zelliktir).

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Seramikle cam arasndaki fark nedir?


rnein, silikatlar grubundan olan SiO2 ,kristal
yapya sahipse, seramik,eer amorf yapya
sahipse cam adn alr.
Cam ile seramikler arasndaki temel fark
seramiklerin kristal yapya ,camlarn amorf yapya
sahip olmalardr.
Malzemelerin yaplar,atomlarn ba kuvvetleri
le bir araya gelerek uzayda dizilmeleri sonucu
oluur.Bu dizili dzenli ise kristal, dzensiz
ise amorf olarak adlandrlr.

Seramik

Cam

Atomsal mertebedeki yaplarn karlatrlmas:


SiO2 in iki farkl yaps a) Kristal(dzenli) yap :Seramik,
b) Amorf (dzensiz) yap: Cam

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Camlar
Camlarn byk bir ksm silikatlardan
olumaktadr. Ancak bileimlerinde baka oksitler
de bulunmaktadr.
rnein,pencere camnda %72 orannda SiO2 yani
sra,Na2O ve CaO gibi oksitler de bulunmaktadr.
Bunlar camn yumuama ve erime scakln
drmek, bylece ekillendirilmelerini
kolaylatrmak iin katlr.
Farkl bileimde camlar vardr. rnein, pencere
cam ve gzlk camnn bileimleri farkldr.

Camlarn karakteristik zellikleri:


1.Gevrektirler(Krlgan).
2.ekme mukavemetleri dk ,basma
mukavemetleri yksektir.
3.Kimyasal tarafszlk(inert) gibi zellie sahiptir.
4.Saydam( x opak) trleri vardr.rn. Pencere cam.
5.Seramiklerden farkl olarak (katkla sayesinde)
yksek olmayan scaklklarda yumuatlarak veya
eritilerek ekillendirilebilirler.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Cam seramikler
Baz cam trleri kolayca ekillendirildikten sonra
cams(amorf) yapdan kristal yapya(seramik yaps)
geirilebilirler.
Cam seramik olarak adlandrlan bu malzemelere
cams haldeyken kolayca biim verildikten sonra,
Kristalletirilerek seramiklerin stn mekanik
zellikleri kazandrlr.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Polimerler (Plastikler)
Ska karlalan malzeme grubudur.
Petrol trevi rnlerden elde edilir.
Yaplarnda C,H,N,O,S bulunur.
Bu malzemelerin yaps Merlerin birleerek
uzun bir zincir oluturmas(Poli-mer),bu zincirlerin
birbirlerine zayf ikincil balar veya kuvvetli apraz
balar ile balanmas sonucu oluur.
Mer bir hidrokarbon molekl ,rnein
C2H4 (etilen) olabilir. Bunlarn birlemesi sonucu
Polietilen adl polimer ortaya kar.

Ya da Mer vinilklorr olabilir. Bunlarn birlemesinden, polivinilklorr isimli polimer oluur.

(Vinil klorr)

(Polivinilklorr)

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Polimerler (Plastikler)
Polimer yaplarnda bulunan elementler ok eitli
deildir. Birok nemli polimer hidrojen ve karbon
esasldr. Dierleri oksijen(akrilikler), azot(naylonlar)
ve silisyum(silikonlar) ierirler.
Polimerlerin karakteristik zellikleri:
1.Snek (X gevrek), hafif ve ucuz malzemelerdir.
2.Yaplarndaki balarn karakteri nedeniyle
mukavemetleri dktr.
3.kincil balar ieren trleri kolay
ekillendirilebilirler, dk scaklkta yumuarlar ve
erirler.
4.Elektriksel olarak yaltkandrlar.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Polimerler (Plastikler)
Baz snrlamalar ramen,polimer malzemeler
yaygn olarak kullanlmaktadr.
Son yllarda mukavemetlerinin ve rijitliklerinin
arttrlmasna ynelik nemli gelimeler
salandndan mhendislikte kullanmlar
yaygnlamaktadr.

Kompozitler (Karma Malzemeler)


Yukarda verilen gruba giren, iki veya daha ok
malzemenin, makro dzeyde yan yana
getirilmesiyle, bu malzemelerin stn zelliklerini
ayn malzemede toplayan veya yepyeni bir zellik
ortaya karan malzemeleri oluturmak
mmkndr. Bunlara kompozit ad verilir.
Ayn gruba giren iki malzeme, rnein iki farkl
metal de bir araya getirilerek kompozit
oluturabilir:
Metal salar, zerlerine baka metal kaplanarak
korozyona kar korunurlar.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Kompozitler, metal alamlarndan farkldr.


Alamlama mikro dzeydedir.
Kompozitte ise, farkl malzemeler birbirlerinin
iinde znmezler; tabaka, lif veya parack halinde
makro dzeyde birlikte bulunurlar.
rnekler
- CTP(cam takviyeli plastik):Plastik malzeme cam
lifleri ile takviye edilerek ,mukavemet ve rijitlik
kazandrlr (fiberglas).
-Beton:inde , kum,akl talar imento, vb. vardr.
-Ahap:Doal bir kompozittir.

Yariletkenler
Yariletken malzemeler ne iyi bir iletken ne de
yaltkandrlar.
Elektronikte kullanlan nemli malzemedirler; ipler,
ilemciler ve transistrler (Zayf akmlarn
kuvvetlendirilmesi amacyla kullanlrlar) gibi elemanlarn
retiminde kullanlrlar.
Atomsal balar bakmndan yaplan snflandrmada bu
malzeme yukardaki gruplara girmez.
Yariletkenlerde kimyasal bileimin hassas kontrol ile
elektronik zellikler kontrol edilebilir.
ok kk boyutta elektronik devreler retmek
mmkndr.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Yariletken elementler koyu renkle, bileik tekil ederek yar iletken hale gelen elementler ak
renkle gsterilmitir.

Yap zellik ilikileri


Deiik malzemelerin kendilerine zg
zellik ve davranlarn anlamak iin,
bunlarn atomsal lekteki yaplarn ve
mikroyaplarn tanmak ok nemlidir.
Bu sayede her malzeme grubuna ait
karakteristik zelliklerin ya atomsal ve/veya
mikroskopik lekteki(mikroyap) yapsal
zellik veya mekanizmalardan kaynakland
grlecektir.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

RNEK 1
Alminyum snek (Kalc ekil deitirebilir),
magnezyum gevrek (krlgan) zellik gsterir. Neden?
Kalc ekil deitirme, kristal yapl malzemelerde
kayma ile oluur.
Kristalde kayma sistemi says ne kadar fazla ise
kristal o kadar kolay kayar,yani kalc ekil
deitirebilir.
Alminyumun kayma sistemi says 12 iken
magnezyumun kayma sistemi says 3 tr.
Bu nedenle magnezyum kolay ekil deitiremez,
yani krlgandr.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

RNEK 2
Saydam seramikler nasl oluur?
Seramikler genellikle kristal yapl tozlarn, yksek
scaklkta piirilmesiyle elde edilir.
Burada ama, yapy gzeneksiz hale getirmektir
(bu ayrca yksek mukavemetli bir yap da salar).
Ancak tam anlamyla gzeneksiz bir yap elde
edilemez.
Malzeme iine gnderilen k demeti bu
gzeneklerde salacandan malzeme saydam
deildir. (Sadece %0,3 gzenek bulunmas bile
malzemeyi opak yapar).

Seramik

Al2O3 (Alumina)

Opak

Gzenek ieriyor

Saydam

Gzeneksiz yap

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Saydam alumina (iinde sodyum buhar var)

Cam tp

Uygun katklar ile bu gzeneklerin giderilmesi mmkn olmu ve saydam


seramikler elde edilmitir. Bylelikle 1000 0C scaklklara kan sodyum lambalar
imal edilebilmitir.

Malzeme seimi
Bir uygulama iin gerekli malzemeyi ok
sayda malzeme arasndan nasl seeceiz?
1.Kullanlacak malzeme hangi gruptan olmaldr
(metal,seramik, plastik,kompozit )?
2.Belirli bir grupta karar klndktan sonra bu grup
iindeki en uygun malzeme seilmeli.
RNEK
inde 14 Mpa basnta gaz bulunacak bir gaz tp
iin malzeme seimi:

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Byle bir seimde malzemeden ne tr zellikler


beklediimizi sralamamz gerekir:
1.Tpn iinde yksek basn var. Malzeme
mukavemetli olmal.
Bu art metaller, seramikler ve kompozitler
salayabilir.
2.Tp darbelere kar direnli olmal yani
krlgan olmamal (Snek olmal).
Seramik malzeme bu art salamaz, metal veya
kompozit kullanlmal.
3.Malzemenin maliyeti makul dzeyde olmal (Aksi
takdirde rakiplerinizle rekabet edemezsiniz).
Kompozitler pahaldr. Bu nedenle metal tercih
edilmeli.

Mukavemet, sneklik ve maliyet asndan en uygun


malzeme grubu:Metaller

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Ayn gaz tp uakta kullanlacaksa durum deiir mi?


Evet. nk uakta mukavemet ve sneklikle
birlikte hafiflik istenir.
Mukavemet ve sneklik bakmndan tercih edilen
malzeme gruplari yine metaller ve kompozitler olur.
Ancak kompozitler metallerden daha hafif olduu
iin bu defa seim kompozit malzeme grubudur.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Kompozit malzeme grubu en uygun seim.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

ATOMLAR ARASI BALAR

BALAR
Atomsal arlkla mazlemelerin zellikleri arasnda, zgl
s hari, hibir iliki yoktur.
Cisimlerin fiziksel ve kimyasal zellikleri elektron yaplar
byk lde valans elektronlar tarafndan denetlenir.
Malzemelerin i yapsnn olumasnda ana etken olan
atomlaras ba kuvvetleri, elektron yaplarndan
kaynaklanr.
Bir arada bulunan atomlarn d kabuundaki VALANS
ELEKTRONLARI etkileerek daha dk enerjili,
dolaysyla daha kararl bir dzen oluturma eilimi
gsterirler ve sonuta atomlaras ba kuvvetleri oluur.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Atomlar aras
aras ba
balar grupta incelenir:
1.Elektronlar aktarlr veya paylalr.
Bu ekilde kuvvetli atomlar aras balar oluur
(yonik,kovolant, metalsel balar).
2.Atomlar arasnda elektron aktarm veya
paylam yoktur; atomlar veya molekller arasnda
zayf ekim kuvvetleri vardr (Van der Waals
balar).
3.Kark balar;bu tr balar rnein baz
polimerlerde olduu gibi polimer zincirlerindeki
kuvvetli kovalent ba ve zincirler arasndaki zayf
wan der Waals balar eklinde olabilir.

Atomun yaps
1.Elektronlar bir ekirdek etrafnda yrngelerde bulunur.
2.ekirdekte protonlar ve ntronlar vardr.
3.Proton ve ntronlarn her biri 1,66x10-24 g arlndadr. Bu arlk bir
birim (gram-atom) olarak kabul edilir ve ekirdek kitlesi bu birimle llr.
4. 1 g ntron veya protonda Avagadro says kadar tanecik verdr:
6,02214199x10 23 adet.
5.ekirdekte bulunan proton says o atomun atom numarasdr.
6.Ayn sayda proton ieren, ancak ntron saylar farkl olan atomlar izotop
olarak adlandrlr.
7.Atomun kimyasal kararkterini ekirdek yaps,
atomlar aras ba karakterini ise elektron yaps
belirler.
8.Elektronlarn ktleleri ok kk olmasna
karn her biri bir protonun ters iaretli
elektrik ykne sahiptir, ve bunlar ekirdek
etrafnda belirli sabit yrngelerde bulunurlar.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Ba kuvveti, enerjisi ve ba trleri


Ba enerjisi, iki atomu birbirinden ayrmak iin gereken enerjidir.
Kuvvet-yol erisinin altnda kalan alana eittir.
Kuvvet erisi enerji erisinin yola gre trevidir.
Kuvvetin sfr olduu konum, atomlar aras
itme ve ekme kuvvetlerinin eit olduu
denge konumudur ve ayn zamanda
enerji erisinin minimum olduu konumdur.
Atomlar aras
denge mesafesi

W = F dx

Kohezif
Kuvvet

Ba enerjisinin ve ba uzunluunun tanm

Ba enerjisi

T = O 0K
Ba uzunluu

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Atomlar aras balar


Komu atomlar arasndaki balar en d
yrngedeki elektronlarn (Valans elektronlar)
aktarlmas (Transfer) veya ortak kullanm ile
gerekleir, yani atomlarn balanmas elektronik bir
olaydr.
Bunun dnda elektron aktarm veya paylam
olmadan oluan balar da vardr.
rnein dipol (iki farkl yk merkezi) oluturan
molekllerin ters elektriksel ykl ularnn
birbirlerini ekmeleri. Bu tr balar zayftr (kincil
balar).

yonik ba
Bir atomdan dierine elektron aktarm ile oluur.
Bu balar elektron vermeye istekli metallerle
elektron almaya istekli ametaller arasnda oluur.
Bylece oluan pozitif metal iyonu ile, negatif
ametal iyonu birbirlerini elektriksel olarak ekerler.
yonik balarda ba enerjisi bu nedenle ok
yksektir.
Bu malzemeler kat halde elektrii iletmezler.
Ancak sv zeltiler iinde bu iyonlar hareket
edebildiklerinden elektrik iletimi olur.
yonsal ba kresel nitelikli olup 3 boyutta
eittir. Bu nedenle YNSZ BA saylr.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

yonik ba
-yonik bal malzemeler, iinde (+) ve (-) ykl iyonlarn belirli bir
dzen iinde yerletii bir kristal yap oluturabilirler.
-rnein NaCl moleklnde Na dan bir elektron Cl a aktarlr ve Na(+)
katyonu ile Cl(-) aniyonu ortaya kar.
-Bu iki zt ykn birbirlerini ekmesiyle ba oluur.
-Bu ba yne bal deildir. Bu iyonlar birbirlerini her dorultudan
ekebilirler.
-Bu dzenleme maksimum sayda kar ykl atomla
komuluk salanacak ekilde olmaldr.
Burada her birine kar atomdan 6 adet komu dmektedir
(Koordinasyon says).

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

yonik kristal

-ekilde bu iyonlarn boyutlu olarak nasl istiflendii grlmektedir.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Atomlar aras kuvvetler


ekme ve itme kuvvetlerinin eit olduu
atomlar aras uzaklk (a0 ), denge
konumudur.
Burada iyonlar birbirlerine temas eden
sert krecikler olarak dnlmtr.
Atomlarn aplar katyon haline geince
azalr, anyon haline geince artar.

Koordinasyon says(KS)
yonik ba yne bal deildir.
rnein NaCl kristalinde Na iyonu 6 Cl iyonu ile Cl iyonu da 6 Na
iyonu ile evrilmitir.
Yani her bir iyonun 6 komusu vardr. Buna koordinasyon says ad
verilir.
yonik bal kristallerde koordinasyon saysn hesaplamak iin
kk iyon gznne alnr ve bunun evresine sabilecek en fazla
saydaki byk iyon says aranr.
Bu say zt ykl iyonlarn yarap oranlarna (r/R) bal olarak
deiir.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

NaCl nin kristal yaps

C03NACLC.MOV

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

0,155

yon yaraplarnn
oranna bal olarak
koordinasyon says

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

(SiO4 ) nin kristal yaps (iyonik ba +kovalent ba)


Ba karakteri %50 iyonik(elektron aktarm) ,%50 kovalent (elektron paylam) dr.
Ancak iyonik karakter baskn olup iyon yaraplar oran 0,295 olduundan KS=4
dr.

Kovalent ba
Kovalent, valans elektronlarn ortak kullanan anlamna
gelir.
yonik badan farkl olarak yne baldr.
Atomlar kendi aralarnda ba olutururken elektron
alveriinde bulunmayp, elektronlarn ortak kullanrlar.
Belirli tr atomlar arasnda oluan ba boylar ile
balar aras aklar sabittir ve ktle boyunca eittir
(YNL BA).

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Kovalent bal elmasn kristal yaps


(Mavi izgiler kovalent balar simgelemektedir)

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

C nun ynl kovalent balar


Cnun kovalent balarla oluturduu drtyzl (Tetrahedron) yap.
Balararasndaki a 109,5o dir.
Dikkat: Burada koordinasyon says kural almyor! KS=12 olmas gerekirken KS=4 tr.
(Y.ap oran=1)

Kovalent ba

Kovalent bal malzemelerde ba enerjisi ve ba uzunluu

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Metalsel ba
+ Metal iyonu
Elektron paylam ieren,
ancak ynden bamsz bir
ba trdr.
Burada valans elektronlarn
konumu belirli deildir, ok
sayda iyon kristal kafes
iinde valans elektronlarn
ortak olarak kullanrlar
(Elektron bulutu).

Metalsel Ba (Animasyon)

C02METAL.MOV

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Metalsel bal baz malzemelerin (Metaller) ve bunlarn


oksitlerinin (Seramik) buharlama slar

Van der Waals (kincil) balar


Elektron aktarm veya paylam yoktur.
Her bir atom veya molekl birimi iindeki pozitif ve
negatif yklerin ayr yk kutuplar oluturmalar (Dipol =iki
kutup) sonucu ortaya kar.
Zt kutuplar iyonik bada olduu gibi birbirlerini eker.
Ancak bu ba iyonik baa nazaran zayftr.
Bu tr balar ;
-Geici dipoll (rnein Argon atomu)
-Kalc dipoll (rn. su molekl) olarak ikiye ayrlr.
Kalc dipolle oluturulan ba daha kuvvetlidir.
Polar= kutup kelimesinin ksaltlm hali

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Geici dipol
rnein argon atomunda, kar atomun ekirdei tarafndan ekilen
elektronlar nedeniyle geici ve zayf bir dipol oluur.
Dipoldeki zt kutuplar argon atomlar arasnda bir ba oluturur ve
argon gaz molekl oluur.

Kalc dipol (Su molekl)


Su moleklnde iki Hidrojen atomu oksijen atomuna ynl kovalent
balarla baldr. Bu nedenle moleklde fiziki olarak + ve yk
merkezleri oluur.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Su moleklleri arasndaki zayf balar

C02WAALS.MOV

Kovalent bal zincirlerin oluturduu yaplarda (rnein polimerler),


baz polimerlerin, zincirleri arasnda zayf van der Waals balar
mevcuttur. Bu nedenle bu malzemelerin mukavemetleri ve erime
scaklklar dktr (Zincirler birbirlerinden kolaylkla ayrlr).

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Kark balar
Bu tr balar rnein baz polimerlerde olduu gibi polimer
zincirlerindeki (Pimi makarna gibi) kuvvetli kovelent ba
ve zincirler arasndaki zayf wan der Waals balar eklinde
olabilir.
Buna benzer bir yap grafitte de mevcuttur; grafit levhal
bir yapdr. Levha dzleminde C atomlar aralarnda
kuvvetli kovalent balarla balyken, paralel levhalar
arasndaki ba ise zayf Van der Waals balardr.
Kark balara dier bir rnek ise, silikatlarn ve ou
seramik ve camlarn temel yap ta olan (SiO4)-4 drt
yzlsdr (Tetrahedron).

Kark baa dier bir rnek


(SiO4)-4 nin kristal yaps (iyonik ba +kovalent ba)
Ba karakteri %50 iyonik(elektron aktarm) ,%50 kovalent(elektron paylam) dr.
Ancak iyonik karakter baskn olup iyon yaraplar oran 0,295 olduundan KS=4
dr.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Tetrahedron yaps

C03TETRA.MOV

Farkl tipten balara sahip malzemelerin erime scaklklar


(Ya da ba kuvvetleri).

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Farkl gruptan malzemelerin ba karakterleri

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Atomlararas Balarla Malzemelerin


zellikleri Arasnda Genel likiler

Ergime ve Buharlama Scaklklar


Isl Genleme
Elastisite Modl
Elektriksel letkenlik
Isl letkenlik
Optik zellikler
Kimyasak zellikler

Ergime ve Buharlama Scaklklar


Elemanlarn ba enerjisi arttka ergime scaklklar da artar.
Ba Tr

Malzeme

Ba enerjisi
(Kcal7mol)

Ergime Scakl
(0C)

yonsal

NaCl

183

801

Al2O3

3618

3500

Si

84

1420

Elmas

170

3550

Al

74

660

Fe

201

1535

Ar

1,8

-189

H2O

12

Kovalent
Metalsel
kincil Ba

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Isl Genleme
Malzemelerin sl genlemesi, ergime scakl
ile ters orantldr.
Ergime scakl yksek malzemelerde ba
enerjisi daha byk, potansiyel enerji ukuru
daha derin ve asimetriklii daha azdr.
Scaklk ykselirken atomlaras ortalam uzaklk
minimumdan geen deye gre daha az
sapar, bu nedenle sl genleme daha kk
olur.

Elastisite Modl
Elastisite modl (E) bir
malzemeden bir birim ekil
deitirme iin uygulanacak
gerilme olarak tanmlanr.
Kohezif kuvvet bydke,
erinin balangtaki eimi
artar, enerji ukuru derinleir
ve E byk olur.
Scakln artmasyla E azalr.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Elektriksel letkenlik
Malzemelrde elektriksel iletkenlik elektriksel alan
etkisinde serbest elektron hareketleri ile slanr.
Metallerde valans elektronlar serbest halde
bulunduklarndan kolaylkla yksek iletkenlik elde
edilir.
yonsal ve kovalent bal malzemelerde serbest
elektron bulunmadndan iletken saylmazlar.
Ancak baz kovalent bal malzemelrde Si, Ge, Sn gibi
yeterli elektriksel alan etkisinde yeterli sayda
elektron serbest hale gelerek iletim salanr (Yar
letkenler).

Isl letkenlik
Isl enerji malzemelrde serbest elektron hareketi ve
atomlarn sl titreimleri ile iletilir.
Serbest elektronlarn sl titreimlere gre 10-100 kat
daha fazla sl enerji iletir, dolaysyla metallerin sl
iletkenlii ok yksektir.
yonsal ve kovalent balarda sl enerji yanlz atomlar
sl titreimi ile iletilir, bu nedenle sl iletkenlii ok
dktr.
Uygulamalarda bu tr malzemeler sl ynden
yaltkan saylrlar.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Optik zellikler
Metallerde k dalgas serbest elektronlarn bulutu
tarafndan yanstldndan geemezler, bu yzden
saydam deildirler (Opaktrlar).
yonsal ve kovalent bal cisimlerde serbest elektron
bulunmadnda k yanstlmadndan kolaylkla
geebilir (ounlukla Saydamdrlar).
Ancak ilerine katlan katk maddeleri ve i yap
kusurlar saydaml azaltr, yar saydam veya opak
hale gelebilir.

Kimyasal zellikler
Kimyasak reaksiyonlar atomlaras ba kopmas ve
ba olumsa ile ilikilidir, bu olaylar da byk lde
valans elektron yapsna baldr.
Metallerde az saydaki valans elektronlar kolaylkla
ana atomdan ayrlrlar ve geriye art ykl metal
itonlar kalr.
Metal iyonlar da evrenin eletro-kimyasal etkilerine
kar duyarl olrular, bu nedenle kolayca korozyona
urarlar.
yonsal ve kovalent bal malzemeler d etkilere
kar ok dayankl olurlar.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Вам также может понравиться