HRIANST

VO

Zaeci hrianstva
63.god. p.n.e. Palestinu je osvojio rimski vojskovodja Gnej
Pompej
Za kralja Palestine Rimljani su imenovali Iroda Velikog (374.god.p.n.e.),koji je bio podredjen rimskim vlastima; nakon
njegove smrti Rimljani su tu oblast pretvorili u provinciju na
elu sa rimskim prokuratorima

 Jevreji su stvorili prvu monoteistiku religiju, verovali su

u boga Jahvea (Jehova), koji se prikazao Mojsiju
U vremenima tekih iskuenja verovali su da e Jahve
poslati mesiju, spasitelja
Osnovu vere inila je Tora (Postava), iji je glavni deo
bio Dekalog (Deset boijih zapovesti)
Jevreji su se okupljali u sinagogama, u kojima su
prouavali Toru, molili se, a sluile su i kao mesto
okupljanja Jevreja

Hrianstvo
Kanonizacija hrianstva zavrena do IV veka
Novi zavet 27 rukopisa sastoji se od etiri jevanela:
Mateje, Marka, Luke i Jovanaa
Najstariji deo hrianskog kanona Pavlove (Salve) poslanice
nastale izmeu 50-60. godine
Ujedanput, obasja ga svjetlost s neba. I padnuvi na
zemlju u glas gdje mu govori: Savle, Savle zato me
goni? A on ree: Ko si ti Gospode? A Gospod ree: Ja
sam Isus, kojega ti goni...I odmah progleda i ustavi krsit
se; i poto pojede, okrepi se.

 Jevanela po Marku, Mateju i luki su sinoptika (slina)

Jevanele po Marku nastalo oko 70. godine
Jevanele po Mateju i Luki je nastalo oko 80. godine
Jovan Krstitelj ne traei za sebe zvanje Mesije, objavljivao
je neizbenost nastanka Carstva nebeskog (pominje ga
istoriar Josif Flavije)
Po predanju Jovan je krstio Isusa Ovaj ovde je Sin moj
voljeni...

 Isus jevrejski prorok iz Nazreta u Galileji, sin Marije i

Josifa
Potom je Isus mashiah na grkom christos
Opis Isusovog ivota, iskuenje u pustinji post 40 dana
borba protiv astoljublja, srebroljublja i koristoljublja
Isusovo uenje nasuprot jevrejske religije
Dolaskom u Galileju Isus je proglasi Jevanelje, odnosno
Dobru vest: Dolo je vreme, priblii se carstvo Boje:
pokajte se i verujte u Jevanelje poruka izraava
eshatoloku nadu
Potom Isus, okrue malobrojnim uenicima poinje da
propoveda i udotvorno isceljuje

 Isusovo uenje je uznemirilo dve politike i verske grupe

Jevreja fariseje i saduceje plae se obnavljanja
verskog fanatizma zilota
Najblii masi Isus je bio na obali Tiberijskog jezera kada ih
je, umnoivi hleb i ribe, nahranio svetina ga je
pozdravila kao novog cara Izrailja Isus je to odbacio
preostala mu samo 12 uenika
Ulazak Isusa u Jerusalim i rasterao ljude ispred Hrama koji
su bili podreeni verskom ritualu Jevreja propoved o
vinogradu
Tajna veera euharistija Uzmite jedite ovo je tijelo
moje. Ovo je krv moja novoga zavjeta koja e se proliti
za mnoge.

 Na tajnoj veeri Isus saoptio Petru: noas dok petao ne

zapeva, tri puta es me se odrei.
Iako je Petar najodaniji uenik ove rei ukazuju na
ljudsku nepostojanost
Poruka kada je u pitanju spasenje, ni vrline ljudi, ni
njihovi grehovi se ne raunaju, vano je pokajati se i ne
gubiti nadu.
Petrovo odricanje i pokajanje postali su, u neku ruku,
model celog hrianskog ivota
Sutradan uhapen i Jevrejski sud Sinderion ga je osudio
za bogohuljenje Pontije Pilat na smrtnu kaznu raspeem
na krstu

Isus Hrist
Ne postoje pouzdani podaci o njegovom rodjenju, pretpostavlja se
da je rodjen izmedju 7. i 4.god. p.n.e.
Glavni izvor su 4 kanonska jevandjelja (po Marku, Mateju, Luki i
Jovanu), koja su deo Novog zaveta
Majka mu je bila Marija a otac Josif iz Nazareta, rodjen je u
Vitlejemu. Sa oko 30 godina starosti odlazi u Judeju, i na reci Jordan
ga je krstio Jovan Krstitelj
Nakon pogibije Jovana Krstitelja poeo je da propoveda o dolasku
carstva boijeg, oko sebe je okupio veliki broj pristalica i 12
uenika-apostola
Muslimani ga smatraju prorokom, hinduisti avatarom (inkarnacija
boanstva na zemlji u hinduizmu-ostali su: Buda, Muhamed i
Zaratustra), a hriani mesijom i Sinom boijim

Isus Hrist (mozaik iz Ravene, 6.vek)

Beseda na Gori

Isusovo uenje
Uio je ljude da e stradati, da e svojom smru ljude
spasiti grehova, da e vaskrsnuti, i da e se vratiti na
zemlju, nakon ega e se ljudima suditi za njihova
postupke; oni pravedni, koji su verovali u njega i drali
se njegovog uenja bie nagradjeni venim ivotom u
raju a greni kanjeni gorenjem u venom paklu.
Jevandjelja svedoe da je tokom slube Isus inio uda
kao to su: isceljenja, egzorcizam ( mo isterivanja
duhova ili djavola), hod po vodi i sl.

Isusova smrt
U vreme Pashe, jevrejskog praznika, ga je jevrejskim
svetenicima izdao jedan od apostola Juda Iskariotski
Optuen je za bogohuljenje, jer je tvrdio da je boiji sin, i
rimski prokurator Pontije Pilat ga je osudio na smrt (na
zahtev mase i jevrejskog svetenstva)
Razapet je na krst na brdu Golgota 28. ili 29.god.
Prema Jevandjeljima vaskrsnuo je treeg dana nakon
raspea

Tajna veera-Leonardo da Vini

Progoni hriana
Uzroci: propovedanje jednakosti medju ljudima, rimske
careve nisu potovali kao boanstva, odbijali su da
uestvuju u paganskim kultovima
Prvi progon hriana organizovao je car Neron, 64.god.,
optuio ih je za poar u Rimu (ubijeni su i apostoli Petar
i Pavle); sveti Petar se smatra prvim episkopom grada
Rima (prvi papa)
Najei progoni hriana usledili su u 3.veku, poslednji
veliki progon organizovao je car Dioklecijan (u vreme
njegove vladavine pogubljeno je oko 50.000 hriana

Organizacija crkve
Do 3.veka izgradjena je crkvena hijerarhija
Na elu svake hrianske optine nalazio se episkop
(biskup), a za obavljanje verske slube bili su zadueni
prezviteri i djakoni
U seditima provincija upravnici optina dobijali su titulu
mitropolita (nadbiskupa)
U pet najvanijih hrianskih sedita upravnici su dobili
titule patrijarha
Najvaniji medju njima po rangu bili su rimski papa i
carigradski patrijarh, a odmah za njima patrijarsi u
Aleksandriji, Antiohiji i Jerusalimu

Pobeda hrianstva
Pred bitku kod Milvijskog mosta 312.god. protiv Maksencija caru
Konstantinu i njegovoj vojsci se navodno na nebu ukazao
svetlosni znak u obliku krsta sa natpisom Ovim znakom pobedi
Zajedno sa savladarom Licinijem 313.god. doneo je Milanski edikt,
kojim je hrianstvo izjednaeno sa paganskim kultovima, hriani
dobijaju slobodu veroispovesti
I vaseljenski sabor odran je u Nikeji 325.god., usvojene su
osnove hrianskog uenja, usvojen je simbol vere, osudjeno je
uenje aleksandrijskog svetenika Arija (prvo jeretiko uenje).
Jeretika uenja su sva uenja, suprotna zvaninom tumaenju
crkve.
391.god. car Teodosije je hrianstvo proglasio dravnom
religijom i naredio je unitavanje svih paganskih hramova