2

. . .

. . ,
. .
:
-
. . ;
... . .
:
. .
:
603005 .
,
. , . 2.
. (831) 436-85-12
e-mail: feddor70@mail.ru


,

.
ISSN 2076-6815

2011

.............................3

:
,
..............5

......................18

?


......................24

...............................41


-

.......................51

.................70

................91

..


.................................96

..

.......................105
..

.................................111
RR TRANSLATIONIS

(,

. ).....................117

(,

. )........................125

 94/99
3(0)
571

,
,
.

571

. . 2 /
. . . . . . , 2011. 136 .
ISSN 2076-6815

, , .
. ( )
XVI ( ).
, , .

3(0)

, 2011

. .. , 2011



,
, .
, , , , .
, , , , . ,
( ) (XVI
XVII.). , ,
VXV. ,

.

( ) , , , .
,
- . ,
.
,
, .
, ,
, -.
.


,
- . , , ( ) , , . ,
, ,
, .
. , . , . .


...,

. .. .
...,

. .. .
...,

. .. .
...,
. .. .
, .
...,

. .. .
...,
.


. .. .
...,


.
.. ,


. .. .
...,
.

:
,

,
, ,
, . , , - . , -
,
,


.

,
, . , -

,
.

.


,
.
. ,
.
,
1, , -

.. . ., 1998. . 7; .. // . . 43. 1982. . 321;

...

, , ,
, .
, ,

, 2.
, ,
,
IVVII ,
, , , . , ,

,
. ,
,
.

,
, . -, , ,
,
.
,
, , ,
, 3.

4,
, , V , VII 5. .
. ,
(XVII ),
. ,
,
-

.. // . IV VII
. ., 1984. . 182191.
2
.. . . . 7.
3
,
(. . // . .
. ., 1994. . 1. . 384). . :
. . . ., 1994. . 5. . 39 .
: Chesnut Gl.F.
The first Christian histories: Eusebius, Socrates, Sozomen, Theodoret and Evagrius. Paris, 1977. P. 159;
Dempf A. Eusebios als Historiker // Verlag der Beirischen Akade mie der Wissenschaften. Philosophischhistorische klasse. Mnchen, 1964. Heft 1. S. 1213; Winkelmann F. Die Kirchengeschichtswerke im
ostromischen Reich // Byzantinoslavica. Vol. 37. 1976. S. 8. .:
.. . ., 1994 ( 1907 .). . 1. . 141;
. . // . . III. .,
1999. . 146147.
4
, 251 . ,
.
. .:
Janin R. Les Novatians orientaux // Echos dOrient. XXVIII, 1929. P. 385397; Vogt H.J. Coetus
Sanctorum: Der Kirchenbegriffe des Novatian und die Geschichte seiner Sonderkirche // Theophaneia.
Beitrage zur Religions- und Kirchengeschichte des Altertums. Bd. 20. Bonn, 1968; Gregory T.E.
Novatianism: A Rigorist Sect in the Christian Roman Empire // Byzantine Studies. Vol. 2. 1975. P. 1
18; Wallraff M. Geschichte des Novatianismus seit de m vierten Jahrhundert im Osten // Zeitschrift fr
Antikes Christentum. Bd.1. 1997. S. 251279.
5
. / . .. . . 2. .,
1995. . 223.

 . ...

, ,
,
6. , 7.
, ,
,
.
, , ,
, ,
,
, . ,

,
(I. 1). ,

, ,
. ,
, -

-
,

.

.
, , , V , 441

451 , .
I 8.
, , , , .
,
. , , .
, -

Wallraff M. Der Kirchenhistoriker Socrates. Untersuchungen zur Geschichtsdarstellung // Methode

und Person, Forschungen zur Kirchen- und Dogmengeschichte, 68. Gottingen, 1997. S. 188191; idem.
Geschichte des Novatianismus seit de m vierten Jahrhundert im Osten // Zeitschrift fur Antikes Christentum.
Bd. 1. 1997. S. 251279; idem. Socrates Scholasticus on the History of Novatianism // Studia
patristica. Vol. XXIX, 1997. P. 170178. . ,
, ,
(Severus, Letter V. 6; I. 353; II. 312; Photius, Bibliotheca.
Cod. 28): Allen P. The Use of Heretics and Heresies in the Greek Church Historians: Studies in
Socrates and Theodoret // Reading the Past in Late Antiquity / Ed. by G. Clark. Rushcutters Bay,
1990. P. 267.
7
Leppin H. The Church Historians: Socrates, Sozomenus, and Theodoretus // Greek and Roman
Historiography in Late Antiquity: Fourth to Sixth Century A.D. / Ed. by G. Marasco. Leiden, 2003. P.
221222. . ,
, .
8
. . ., 1995. . 3. . 223.
, .: ..
, , . ., 1890. . 12.
6

...

,
9,
,

. VI

, , ,
.
,
,
.

- , . - , ,
. ,
; , -

; , - , , ,
;
.
,
.
. ,
,
, .
,
IVVII


10.
,

,
,
, , .

.

.: Gray P. Neo-chalcedonism and the Tradition // Sixth

Annual Byzantine Studies Conference. Ohio, 1980. P. 1517. Hainthaler T. Ephrae m von Antiochien
und sein Neochalcedonismus // Studia Patristica, 33 (1997). S. 524529. Halleux, A. de. Actualit du
nochalcdonisme. Un accord christologique rcent entre Orthodoxes // Revue Thologique de Louvain.
Vol. 21. 1990. P. 3254. Helmer S. Der Neuchalkedonismus. Geschichte, Berechtigung und Bedeutung
eines dogmengeschichtlichen Begriffes. Bonn, 1962.
10

. .: Wischmeyer W.
A Christian? Whats That? On the Difficulty of Managing Christian Diversity in Late Antiquity //
Studia Patristica. Vol. XXXIV, 1999. P. 270285; Religious Identity in Late Antiquity / Ed. by E.
DePalma Digeser, R.M. Frakes. Toronto, 2006; Religious Diversity in Late Antiquity / Ed. by D.W.
Gwynn and S. Bangert. Leiden, 2010; Humfress C. Orthodoxy and the ourts in Late Antiquity.
Oxford, 2007. The Power of Religion in Late Antiquity: Selected Papers from the Seventh Biennial
Shifting Frontiers in Late Antiquity Conference / Ed. by A. Cain and N. Lenski. Surrey, 2009; The
Constraction of Orthodoxy and Heresy. Neo-Confucian, Islamic, Jewish, and Early Christian Patterns.
New York, 1998; Guy G. Stroumsa. The End of Sacrifice. Religious Transformations in Late Antiquity.
Chicago, 2009; Heresy and Identity in Late Antiquity / Ed. by E.Iricinschi, H.M. Zellentin. Tubingen,
2008; Cameron A. Enforcing Orthodoxy in Byzantium // Disci pline and Diversity in the ChurchStudies
in Church History. Vol 43 / Ed. by K. Cooper and J. Gregory. Woodbridge, 2007. P. 124;
Redefining Christian Identity. Cultural Interaction in the Middle East since the Rise of Islam / Ed. by
J.J. van Ginkel, H.L. Murre-Van den Berg, T.M. van Lint. Leuven Paris Dudley, 2005.
9

 . ...

, ,
, , . ,

, .
, .
. , 11. ,
.
, ,
,
.

- .

.
,


, ,
.


.

,

V ,
. ,
,
30-40- . V , , ,
,
12. , ( , )
-
,
.
,
,

.

,
,
,


,
. ,
,
13. ,
. -

11

,
. Harries J. Sozomen and Eusebius: The Lawyer as Church istorian in the Fifth Century //
The Inheritance of History A. D. 400900 / Ed. by T.P. Wise man and C.J. Holdsworth. Exeter,
1986. P. 4552.
12

(Urbanczyk T. Observations on the Differences between the
Church histories of Socrates and Sozomen // Historia. Bd. XLVI. 1997. P. 355373).
13
Allen P. Zachariach Scholasticus and the Historia ecclesiastica of Evagrius Scholasticus //
Journal of Theological Studies. Vol. 31. 1980. P. 471488; Allen P. Evagrius Scholasticus, the Church

...

, , ,
,



.
,
, :
-
14.

. ,
.
15.
,
.
-,
: , .
,

,
. IVV (, , ) - , ,
-

.
, , , .
, , , , - . , , ,
, , , IV V .,
.
, ,

. , IVV ,

. ,
. , , ,

IV
, , , ,
,

. ,

. , -

Historian. Louvain, 1981; Allen P. Some Aspects of Hellenism in the Early Greek Church Historians //
Traditio. Studies in Ancient and Medieval History, Thought and Religion. Vol. XLIII. New York, 1987.
P. 368381.
14
Allen P. Evagrius Scholasticus... P. 46.
15
.. . ., 1998. . 4757.

10

 . ...

. , , ,
, ,
. , , ,

, ,
,
.
73 , ,
6 (X.1; X.2; X.5; X.12;
X.13; X.25). ,
. ,
, , ,
, , , , , (X.1). (X.1)
(X.2), . , , .

(X. 12-13), .
, - (X.1; X.25). ,

,
.
.
, .
,
: ,
.
. ,
,
,
.

, .
.
, , . , ,
,
,
, , ,
. ,
,
,

,
.

.
, , ,
,
, , , , , ,
; -

11

...

(II, 2). ,
, : , ,
, , , ,
... ,
(II, 3). ,
. , , .
, , ,
. ,

,
. , ,
, , ,
, 16.
,
17 . 16

,
. .
,
. , ,
, , ,

..
,
, .


(IX, 3).

(X,
24)18.

. , ,
, , ..
,
, ,

.: Vaggione R.P. Eunomius of Cyzicus and the Nicene Revolution.

OxfordNew York, 2000; Wiles M. Eunomius: Hairsplitting Dialectician or Defender of the Accessibility
of Salvation // The Making of Orthodoxy. Essays in Honour of H. Chadwick / Ed. by R.D. Williams.
Cambridge, 1989. P. 157172.
. : Argov E.J. Giving the Heretic a Voice: Philostorgius of Borissus and Greek
Ecclesiastical Historiography // Athenaeum. Vol. 89. 2001. P. 503511.
17
.: ..
// . . 11. . , 2008. . 186213.
18

. , , ,
. , ,
, , . ,
, , - , ;
, ,
.
(X, 2).

12

 . ...

, . , ,
,
.
V ,
, .

,
. .
, ,
, - ,
, .

: -,
, (, ); -,

,
( , - ,
). ,
,
( , ).
,
, , .
, . ,
,
, .
. ,
-

,
.
, , , , -
, ,
. , ,
. ,
325439 .,
425 ., 15 .

, .
, -
.
, ,
(VI, 20) , , . . , , (III,
1),
.
(IV.6), (VI.2),
(V.10), ,
(VI.5) ..


(
(XCII)). , ,
, ,
,
-

13

...

- .
, ,
428 . , ,
. ,
(VII. 29),

, ,
( ). ,
, : ,
(VII. 32). ,
(VII. 32).
, , , ,
,
, , , .
, , , ..
, .
, ,
, ,
, .


,
. V
-

14

,
.
, , ( )
. , , ( )
. ,

,
-
.
,
-
. , , .
-, , ,
. , , .
, , ,

, , .
-

 . ...

.
,
, , - .

, ,
;
.
-
. :
, ,
; ,

,
,
.

, ,
, , , . ,
(I, 11).
,
. , ,
, ,
.
, ,
, (IV.7.6; IV.7.9;
IV.7.11).
,
(VII. 32.10; VII.32.8):
,

(VII.32.8).
,
(III.15.10)19. , , ( ), , -, , (
),
, .

,
.
,
,
.

.
, ,
. ,
,
, -
,
, 20.

19

.: Allen P. Some aspects of Hellenism ... P. 371374.

Urbainczyk T. Observations on the Differences between the Church Histories of Socrates and
Sozomen // Historia: Zeitschrift fr Alte Geschichte. Bd. 46. Heft 3 (3 Qtr., 1997). P. 355373.
20

15

...

. , , XVIXXI 21,


.
,
.

.

, , , . ,
,
,
.

,
.
,
.
, -
. ,
21

IVVII .
-

, , . , .
, , , ,
. , ,
, . , .

. ,

, .
,
, ,
,
.
,
. ,
.
,
(, -

.
, . Steppa J.-E. John Rufus and
the World Vision of Anti-Chalcedonian Culture. Gorgias Press. New Jersey, 2005; ..
- . ., 2006; .
/ . . .. . ., 2006; .
. Vol. III. Athenes, 2002. Urbainczyk T. Theodoret of Cyrrhus: The Bishop and the Holy
Man. Ann Arbor, 2002; Greek and Roman Hitoriography in Late Antiquity: Fourth to Sixth century
A.D. / Ed. by G. Marasco. Leiden, 2003; Anonyme Kirchengeschichte (Gelasius Cyzicenus CPG
6034). / Hrsg. von G.Ch. Hansen, BerlinNew York, 2002; ..
. . ., 2000; The Ecclesiastical History of Evagrius
Scholasticus. / Trans. with an introduction by M. Whitby. Liverpool University Press, 2000;
ThomsonR.W. The Armenian Adaptation of the Ecclesiastical History of Socrates Scholasticus. Leuven,
2001.

16

 . ...

),
, ,
.
,
IVVII
.
,
, - .
,
.
IVVII
. , civitas
. , ,
, ,
, , . , ,
. ,
. - .
, -,
-

. .
,

.
. ,
,
,
,
. .

,
22 . , .
- , ,

.

,
.
.


,
. .
-,
, -

22

Rusen J. Studies in Metahistory. Pretoria, 1993. . : .

( ,
) // . . 7. ., 2001. . 826. .. // :
/ . .. . .: , 2008. . 10.

17

...

.

, .., , , , .
() , , ,
.
-, , ,

. 23. ,


( 24),
,

.
-, , ,
- .
, , - ,
-

,
.
, ,
,

, . IVVII ,
,

-
. -
.
; ,

( ,
). ,
,
, , , .
IVVII
.

.. memory studies //
... . 24
24
.: ..
// , : , , .
V - . , 2009. . 5052.
23

18

 . ...

(
) (.14231490) 1, ,
. :

( ) ,

,

.
,
: , ,
,
.
, , , .


.
,

,
:
, , . :
, , -

, .
, ,
,
,
: ,
. ,
,

.

:
,

()
(.13551450/1452). ,
( ,
, )
2. ,
, , 3.

MillerW. The Last Athenian Historian: Laonikos Chalkokondyles // The Journal of Hellenic
Studies. Vol. 42. Part 1 (1922). P. 3649.
2
WoodhouseC.M. George Gmistos Plethon: The Last of the Hellenes. Oxford, 1986. P. 7.
3
: BarkerJ.W.
1

19

...

- :
,
. ,
,
( ).
, ,

,
4. ,

,
,

.
,
,
,
. , , ,
. ,

.
: ,

,
(1,1)5. ,
, -

() :
[ ] .


, , , (1,3).


, .

.
: ,
. ,
. ,
,
(.2). ,


. ,
. -, .
.
(), , ,
6 : ,

ManuelIIPalaeologus (13911425): A Study in Late Byzantine Statesmanshi. Rutgers University

Press, 1969.
4
.. . ., 1998. .259.
5
: DarkE. Laonici
Chalcocandylae historiarum de monstrations. 2vols. in 3 Budapest: 19221927.
6
Georg. Gmist. Oratio ad Manuelm Palaeologum de rebus in Peloponnesos .: LamprosS.P.
. Athens, 1926. P.247.

20

 . ...

, (E ),

(
). , -
.

- ,
.
,
,
.
, (-) (Niceph.Greg. Hist. 2,4).
. :
(1,2). , , , 7,

, ,
.


, . -

8,

. . 1204
1461.9. , ,
,
10. ,

-
XIX.,
.
,
, ,

, .. . ,
,
,
,
(
).


, , ,
.
-

: ,
( ,
..).
8
ZakythinosD., : KaldellisA. Hellenism in Byzantium. Cambridge, 2007. P.121.
9
VakalopoulosA. The Origins of the Greek Nation. 12041461. New Brunswick, 1970.
10
., .: MangoC. Review on: VakalopoulosA. The Origins of the Greek Nation. 1204
1461. Journal of Hellenic Studies. Vol.88. 1968. P. 25658; ColquhounP. The Modern Greeks
Considered as a Nationality // Foreign and Commonwealth Office Collection. University of Manchester.
Manchester, 1873.

21

...

, . , , 1470-

, ,
.
,

.
.
,
( ).
E

. (Rm, Rumeli).
, E ,
.
,
. .,


(.810 .893),
(1018
.1078) .
, 11 .
,
(),
(,

). ,
,
,
, 12.
,
,


.

, ( ) . , , ,
, . , XI. ,
, . ,
13.
, ,
,
.

, .
( ,
) ,

.
,
,
. ,

.: MagdalinoP. Hellenism and Nationalism in Byzantium // MagdalinoP. Tradition and

Transformation in Medieval Byzantium. Aldershot Brookfield, 1978.
12
,
: MangoC. Byzantine Literature as a Distorting Mirror. Oxford, 1975.
13
KaldellisA. Hellenism in Byzantium. Cambridge, 2007.P.317.
11

22

 . ...

, ,
,
:
,
- , .
, : , , , ,
, .
, .
() :
, -
14 . ,
.

, (,
, ) , , . , , ,
. , imperator,
,
.

,

. -

,
. ,

, .
,

. ,
,
, , .
, , , , ,
1453.

,
,
.
,
, .
, ,


. , . , ,
(), ,
.

14

.
.

23

?



, , , , , ,

. ,
,

. ( , ),
. ,
,
.

1. ,
,


?
:
,
,
..

. ,
.

: AmelottiM., CostamagnaG. Alle origini del notariato italiano. Roma, 1974; Atti notarili

e storiografia // Me morial per Gina Fasoli. Bibliografia ed alcuni inediti / A cura di F.Bocchi. Bologna, 1993.
P.93101.

24

 . ?

( ) ,
. , , . , ,
, , , ,
,
.
( ), , ,
,
, , .
,
, , .

, , ,
.

, ,

.
,
,

,
, . , ,

,
,
, , ,
.


, ,
. : ,
,
, ,
.

, ,

,

. ,
, , (
)
.
, .
,
, , ,
,
. ,
, . .

25


, ,
, 8090- .
, -
, . ,
,
,
- 2.
,
2

, 3 . ,
, ,
,
4 .
:

, ,
.
, -

, , , -
,
,
.
. ,
.
3


, -. ., .: Ghignoli.
IlQuaternus rogacionum del notaio Bongiovanni di Bonandrea (13081320) / A cura di D.Rando
e M.Motter // Archivio storico italiano. CLVI. N.578-disp.IV. 1998. P.781783; Eadem.
Di plomatica // Biblioteconomia. Guida classificata, diretta da Mauro Guerrini / A cura di Stefano
Gambari e Vincenzo Frustaci, Editrice Bibliografica. Milano, 2007. P. 909914; Eadem. La definizione
dei princi pi e le metodologie di plomatistiche: innovazioni ed eredit // Annali della Facolt di Lettere e
Filosofia dellUniversit di Siena. XII. 1991. P. 3953.

: The Scrineum of Medieval Text and Book Sciences on the Internet // Journal of the
Association of History and Computing. Vol.III. N.1 (April, 2000); Traduzione italiana ed elaborazione
i pertestuale di Karsten Uhde, Urkunden im Internet Neue Prsentationsformen alter Archivalien //
Scrineum. Saggi e materiali online di scienze del documento e del libro medievali. 2, 2000.
4
, ,
, ,
: CancianP. Notai e cancellerie: circolazione di esperienze sui due versanti alpini dal secolo
XII ad AmedeoVIII // Actes du XIII colloque franco-italien dtudes alpins La frontire. Grenoble,
1987. P. 4351; Uneredit professionale contesa: controversie per i registri di un notaio medievale //
Storia e Dossier. 21 (sett. 1988). P.4950; GhignoliA. Una retrospettiva: chiese locali, vescovi e
notai tra VIII e XIsec. / Chiese e notai (secoli XIIXV) // Quaderni di storia religiosa. XI. 2004.
P.2549; adem. Il Quaternus rogacionum del notaio Bongiovanni di Bonandrea... P.781783;
LunariM. De mandato domini archiepiscopi in hanc publicam formam redigi, tradidi et scrisi. Notai di
curia e organizzazione notarile nella diocesi di Milano (sec.XV) // Rivista di Storia della Chiesa in
Italia. XLIX (1995). Roma, 1995. P.486508; SpinelliM. Milano nel Quattrocento. La citt, la
societ, il ducato attraverso gli atti dei notai milanesi. Milano, 1998; SpinelliM. A proposito di notai e
causidici a Vigevano nel Quattrocento // Vigevano e i territori circostanti alla fine del Medioevo / A
cura di G.Chittolini. Milano, 1997.

26

 . ?

. , , ..,

, .


,

, . , 5
( )
, ( , ).
(, , ),
, . , 6. , ,

. ,
, . (

) -

,

,
.
, 8090-.

, ,
,
- , , .

,
,
, , ,
-. ,

,
,
. , ,

, .
,
, -

.. : Guirardo di San Donato (

) // .
XIX . ., 1996. .169173; ..
XIXIII. // . .VI. .312334. ., 1974.
6
,
, , ,
., .: ..
XIVXV ..: . ., 2002; .
XV.: ) //
. 4. .: . , 2000. .209
218; . (14131419) //
. .36174; .. (14111413)
// . .1935.

27



XIX XX.
. ,
, , , . ,

,
, .., .
, 70-
90-.,

.


, ,
.
,

,
, 7.

() . -

8,


.

, -
: ,

,
.

- .

, , ,
, . ,
, , ,
, .

:

. ,
, -

,
, ,
: BronzinoG. Ars notarie [del Bencivenne
da Spoleto]. Bologna: Zanichelli, 1965; FasoliG. Il notaio nella vita cittadina bolognese (sec.XII
XV) // Notariato medievale bolognese, II. Studi storici sul notariato italiano. III. Roma, 1977. P.121
142; CarazziniG. Statuti Notarili di Bergamo (Fonti e Strumenti per la Storia del Notariato I). Roma,
1977; Atti notarili e storiografia...; Notarial Cartularies and Religious Personality: Rome, Rieti, and
Bishop Thomas of Secinaro (13391341) // Sources of Social History: Private Acts of the Late
Middle Ages / Ed. by P. Brezzi and E. Lee, Toronto, 1984. P.169183.
8
AscheriM. I manoscritti giuridici tardomedievali: alcune ricerche recenti, alcune priorit // A Ennio

Cortese / A cura di I. Birocchi, M. Caravale, E. Conte, U. Petronio. I. Roma, 2001. P. 1541; BellomoM.
Medioevo edito e inedito. I: Scholae, Universitates, Studia; II: Scienza del diritto e societ medievale; III:
Profili di giuristi. Roma, 199798. (I Libri di Erice, 20).

28

 . ?

, - .
,

.
, - :
,
. ,
, ,
, , .

,

.
?
?
,

1974.
Reti Medievali9.
,

.
, ,
. :
, , -

, , 10 ,

, , , , . ,
,
,
, ,
,
.
, ,
.

. -,
,

.
,

,
,
, ,
. , ( )
. , ,


. , -

Scrittori religiosi del Trecento / A cura di G.Petrocchi. 1974 // RM Fonti Scrittori religiosi
del Trecento Testi, 11.htm
10
. , , 13. 11. 1395:
9

Francesco carissimo. In questa ora 3 di notte, libero e solo nel mio studiolo, ho riletta la vostra lettera.
Bench piena di piacevolezze che spesse volte si richeggiono nelle amistadi, pure il fine del pensieri vostro
era et ottimo, cio del luogo delle Sacca, presso al vostro abitare, ecc. E prima chio ne dica mio parere,
vi far questo preambulo nellamore di Cristo... che trovarete tosto dar gran sole e gran lume al mondo e
alla fede chera come spenta, e forse molto maggiore che non f la povert e la ubbidienza e le stimate di
san Francesco. Il qual proemio o preambulo questo: chio tengo che catuno vivente abbia alcuno singular
dono e speziale grazia da Dio in questo mondo... (RM Fonti - Scrittori religiosi del Trecento - Testi,

11.htm/27.04.08/)

29


, , , ,

,
, , .

, - , , .
-,
habitus ,
.
, (
) , ,
, Uno stato danimo: memoria del
tempo e comportamenti urbani nel mondo
comunale italiano11.

, , , , , . , ( , )
, , .. 11

,

, .

,

. , ,
.
, scribae .
, ,

, , ,
- . , , ,
, , .

,
. ,
:
-

(P.133153)
: BordoneR. Uno stato danimo: mmoria del
tmpo e comportamenti urbani nel mondo comunale italiano. Firenze, 2002. 153p. (
Reti Medievali. E-Book, Monografie, 1: <http://www.dssg.unifi.it/
_RM/e-book/titoli/bordone.htm/><http://www.retimedievali.it><www.unifi.it/e-press>)

30

 . ?

.
jus proprium
.



.

jus proprium
, .
, ,
. ,
, .
,

.
, , ,
.
-.
-

, .
.
,
,
,

. , , , ,

, . ,
;

. ,
,
XII XIII ,
, , ,
, 12.

12

, .
ArlinghausF.-J. From Improvised Theater to Scri pted Roles: Literacy and Changes in Communication
in North Italian Law Courts (Twelfth-Thirteenth Centuries) / Charters and the Use of the Written
Word in Medieval Society // Utrecht Studies in Medieval Literacy. Vd. 5. Turnhout, 2000. P.215
237. ., , : After the end of the twelfth and during the thirteenth
centuries, the way of proceeding in the urban courts changed considerably. The consules comunis, the
political heads of the administration, were no longer responsible for civil litigations. Now, with the
consules iusiticiae a somewhat independent institution dealt separately with the quarrels. The examination
of the witnesses was now the task of the notaries,who questioned the m without the presence of the judge
and protocolled the answers (P.230).

31


:
, -
,
,
, . , ,

, , .
, , ,
, . (
) (
,
- ).

, , ,
, ,
. , , - . ,
13.
, , ,

universitas
, : , , ,
, ,
.

:
,
, , .

. ,

, XIX.
, , XII
XV.
, , 14.


, , ,
.
, ,
,
,
, , . ,
, -

GhignoliA. Statuti cittadini e Statutencodices // Spolia. Informazioni, studi e ricerche sul

Medioevo <http://www.spolia.it/storia/diritto/1997/statuti.htm>
14
, ,
: /
. .. ... ., 1996.
13

32

 . ?

, 15.
.
,
, , ,
.
,
, .
, ., , ,
,
16.
.
, ,
- . (
. )17. ,

- , ,
, ( - XI XII .)
ars
notarii ( ) .
.
, ,

, , ,

,
. , , ,
, , ,
, ,
. , ,

, -

15

.. :
// . 1 (3). ., 1998. .174.
16
ReynoldsS. Kingdoms and communities in Western Europe. 9001300. Oxford, 1997. P.216.
17
ReynoldsS. The Emergence of Professional Law in the Long Twelfth Century // Law and
History Review. Vol. 21. 2. P.347366: The suggestion that this has not been much studied may
see m odd but, though much has been written on the new study of Roman law,those who work on it have
tended to concentrate on the intellectual achieve ments of the glossators and post-glossators,rather than on
practice. Practice in canon law has received more attention, notably from legal historians trained in the
Anglo-American tradition, but this has not focused closely on twelfth-century originsThe different
forms that the new expert and professional law took need to be looked at both comparatively and against
the background of the earlier law out of which they all grew. My argument, however tentatively put forward,
is that the difference between the new forms was less than our teleological traditions assume and that, in
some ways, they differed less from each other than they all did from the old kind of law. The change from
unprofessional to professional law that began in much of Europe during what I am calling a very long
twelfth century see ms to me to constitute an important stage of legal history.
C. , ..,
, Historyooperative: http://www.historycooperative.org/journals/lhr/21.2/

forum_reynolds.html; http://www.historycooperative.org/journals/lhr/21.2/comment_radding.html

33


. , , , ,
.
( , ,
) - -,
,
18. , ,

. ,
.
, ,
, ,
-, ,
, , ,
.

( ),
, .
:

:
, ,
.
,

, publica
18

forma fides publica, ,

.
,
, ,
, ,
-. , .
,
(statuta), , -
.
,
.

,
XIII .,
, ,
19 (
,
)20.
. , ,
.
, ,
-
, ,
( .. )
-
, -

.. . . . 313, 319, 328.

, (Statuti della citta di Roma),
.
20
Statuto di Aspra Sabina / Statuti
II. P. 375503; La Margarita Cornetana. Regesto dei documenti / A cura di P. Supino. Roma, 1969.
19

34

 . ?

: ,
.
,
, ,
.
, . , ,

21.
22.
accusatio. accusatio
inquisitio,
. ,
. ,
, . , , .
.
.
,
,

:
, 23. ,

24, , ,
( )
.



, , XIIIXIV25 .

.
, .., , , , ,

26 . ,

, ,
. ,
100,

21

Ibid. P.58. II: et ubi statutum non loqueretur iura omunia observando del bonas consuetudines
dicti castri.
22
Ibid. P.163. XXVIII: Et sedialis communis Tyburis cognoscere possit de omnibus causis tam
civilibus quam criminalibus, appelationis rmedio reservato, et in isis causis procedat et iudicet secundum
formam statuti isius civitatis seu consuetudinm, aliquin secundum iura civilia....
23
Statuti I. P. 326. LVI: quicomque voluerit aliquam personam accusare... et accuset eam palam
et iuret super accusa, et det duos testes bone fame.
24
. . ., 1989. .308. . : UllmannW. Jurispruden in
the Middle Ages. London, 1980. P.4.
25
, : Statuti I. P.330,
LXXXVLXXXVIIII.
26
,
, : Statuti. P.37. XXXXVIII.

35


, , ,
27.
,

. , , , , , ,
. , ()
.

. ,
.
, ,
.
.
, ,
, , , . , 28.


27

, . , ,
.
, , ,
, ,
. ,
, . , ,
,
..,
. , , ,

29 .
, ,
,
, . (1237
1238.) , : ,

(balivus et iudex)30 -

Il Liber quatuor clavium del comune di Viterbo... Roma, 1998.

, ,
, : ZdekauerL., SellaP. Prefazione / Statuti di Ascoli
Piceno. Roma, 1910. P.XI
29
. .
, , -, , ,
-,
(dellorigine contrattuale del comune),
, ,
, (leges et jura): G.Fasoli,
P.Sella. Prefazione / Statuti di Bologna dellanno 1288. Citta del Vaticano, 1937. P.XXV.
30
Statuti II. P.51. CCXVII De iuramento balivi Comunis et iudicis: Balivus et iudex Comuniatis
28

36

 . ?

, 31 .
,
,
. 32,
. XIII.

33.
, ,
. , , ,
.
, , , ( :
interfui). ,
, , , ,
34.
.
, , ,
renuntiatio -

( )
sanctio 35.
,

, ,
, .
,
,
,
, .
,
, ,
.
, ,

,
.
: , ,
,
36 ;
(, , ,
)
.
, ,
-

iuret ad Sancta Dei Evangelia baliviam ad quam el(cti) sunt ad honorm. Dei et civitatis Viterbii et
potestatis seu consulum bona fide sine fr(aude portate)...
31
Ibid. P.52. CCXVIII De iuramento notarii.
32
., .: Statuti notarili di Bergamo (XIII) / A cura di G. Scarazzini Roma, 1977.
( 126481.)

.
33
: AmelottiM., CostamagnaG.
Alle origini del notariato italiano. Roma 1974.
34
.. . . . 332, 333. , , : et ego
udes atque publicus notarius uno cum Iacopo Gentis publico notario interfui (Statuti. P. 134).
35
: .. . . . 332, 333.
36
Ibid P. 5: apud palatium curie castri in presentia venerabilis viri domini Iacobi episcopi
Tyburtini, Bonicomitis domini castri Canis mortui, domini Phili ppi de Cellis iudicis, mei Raynerii
iudicis et notarii et testium subscritorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum.

37


, ,
, : ,
.
,

, civitas /
universitas comune. ,



(scriptis legibus municipalibus
gubernari) 1326. 37 .
(

,
), ,
, , .
, 37

.

sanctio (

)38 . ,
,
39 .
renuntiatio , ,
, -
40.

,
41 . ,

, .
(contractus)
, . ,
contractus ( ,
)42

, ,
: Statuti I. P.57 quamis non
consueverint statutis vel scritis legibus municialibus gubernari
38
Statuti. I. P. 1112: isi homines iuraverunt statuta observare et contra non facere
sub pena mille librarum proveniensium senatus nomine interesse inter eos extimati et declarati. et converso
predicti domini promiserunt eidm syndico et i psis hominibus universitatis omnia et singula statuta
observare et contra non facere sub eadm pena mille librarum proveniensium nomine eiusdm interesse
aparte contra faciente parti observanti solvenda, 133-134: tam dicti viri magnifici et domini per se
suosque heredes et successores in perpetuum, quam dictus scindicus suo et predicte universitatis nomine
nunc et omni te mpore inviolabiliter observare sub pena mille marcarum argenti et sub obligatione
omnium bonorum suorum per sti pulatione m legitimam promiserunt.
39
Statuti. P. 133, 134: Observare sub pena mille marcarum argenti sub obligatione onmium
bonorum suorum.
40
, : Renuntiendo exceptioni tam doli
quam metus causa et in facto et omnibus aliis exceptionibus iurius et auxiliis per que quis contractus
possit in aliquo minui vel infringi.(Statuti.I , P. 134)
41
. . Statuti. I. P. 12, 134.
42
,
causa , ,

38

 . ?

, .
,
,

.
, .
, .
, , .
XIII., , ,
, .
, ,
,
43. , ,
, . ,
-

-
. , ,

. ,
,
(
) ,
..44.
-
, - .
, .

, , .
,
,
.
, ,
.
(, , ...)
invocatio,
, -

. BonfanteP. Il contratto e la causa del contratto // Scritti Bonfante. 1926. T.3;

Causa e contratto nella prospettiva storico-comparativitica/Il congresso internazionale ARISTEC. Torino
1997.
: .. contractus //
1(2). 1997. .4955; . societas: .
// 1(17). 2006. . 170186.
43
.. ... .20.
44
.. . ., 2006.

39


. ,
(, ,
..). ,

(chartae libertatis) (statuta)
, ,
.
,
, , . ,
, ,
. ,
,

. , ,




, . , :

.
,
.
, ,

40

, ,
, ,

(
).

, ,
,
. ,
, , ,
.
,

,
, ,

. ,
.
,
, (),
,
.
, ,
,

: , ,
.

, .

, 1.

, 2.
,
,

,
.

(VVII.). , .

,
. ,
,
,
3.

., : BinchyD.A. A pre-Christian Survival in Medieval Irish Hagiography // Ireland in

Early Medieval Europe / Ed.D.Whitelock. Cambridge, 1982. P.165178.
2
.. . ., 2007. .261, 284285.
3

, ,
, ,
, . (HalbwachsM. La Topographie Lgendaire
1

des vangiles en Terre Sainte // Halbwachs M. La Topographie Lgendaire des vangiles en Terre Sainte. tude
de Mmoire Collective / Ed.M.Jaisson. P., 2008. .143144, 162).

41




- 4. , , ..
.
, , , 5.
,
(.. ,
)
6.
7. , , , . (), , ..
8.

4

. ..
,

.

( ,
, ..) (, , , ,
)9.


,
(Dindshenchus)10. , ,
,
.
.
, , . , -
11. -

.. . ., 2003. .215.
.. : . ., 2004.
.17.
6
. : ,
/ . . ... ., 2004. .63.
7
.
8
.
9
.. : .
., 1996. .347.
10
// / ., . .
..; . ... ., 1991. .218239; The Prose Tales in the Rennes
Dindshenchas / Ed. and transl. by W.Stokes [ ] / CELT: Corpus of Electronic
Texts: A Project of Cork University College. . . [Cork, 2008]. :
http://www.ucd.ie/tlh/trans/ws.rc.15.002.t.text.html
,
, 950 1000. :
X XI. (HughesK. Early Christian Ireland: Introduction to
the Sources. N.Y., 1922. P.166167).
(VXII.), ,
, .. ,
,
.
11
., : : 3, 18, 29, 31, 40, 46, 88, 90, 94, 99, 115, 129, 159.
5

42

 . ...

,
(, , ,
, ..).
, . - .
,
, ,
, .

,
, :
? . ,
12.
,
,
,
. , .. , , .
-

,
.
,
. ,
,
13 14.
15.
16, ,
, , ,
.. . .

,
, 17.

.

, 18. 19.

,
. , ,
20. -

12

: 7. .220.
: 59. .228.
14
: 55. .227.
15
., : ; //
. .125126, 147; 401.
16
: 74. .229.
17
: 59. C.228.
18
.
(), (.: Adamnan. Life of St. Columba / Transl. W.
Reeves [ ] / CELT: Corpus of Electronic Texts: A Project of Cork University
College. . . [Cork, 2004]. : http://www.ucc.ie/celt/published/
T201040/index.html).
19
MuhrK. Water Imagery in Early Irish // Celtica. 1999. Vol.23. P.207; . :
.. : Theory
of survivals Devotional revolution // Clavis medii aevi. .2.:
/ . . ... , 2007. .5160.
20
// : / . . . ..
.: , 2002. .595; : 126. .235; //
. .152. 21 : 15, 29, 94, 129 .; The Prose Tales in
13

43



21. , 22.
. ..
23. ,

24 ,
, ,
.
,
- ,
.
25;
, 26. ,
,

27.

. 28. ,
29,

, ..
,
30. , , , .31
, ,
32 . , , ,
33.
: (),
(), (),
(), ()34.

35, 36.
,
, 37. , .

,
. , .
,

the Rennes Dindshenchas: 2, 22, etc. / Ed. and transl. by W.Stokes [ ] / CELT:
Corpus of Electronic Texts: A Project of Cork University College. . . [Cork, 2008].
: http://www.ucd.ie/tlh/trans/ws.rc.15.002.t.text.html
22
: 85. .230.
23
.. ... .3637.
24
.
25
. .9194.
26
. .190.
27
. .6970.
28
Muhr K. Art. cit. P.195.
29
: 40, 160.
30
.: // . .145151.
31
.. . .252.
32
.: : 20, 62, 111, 99.
33
. / . . ... ., 2003. .89.
34
: 160. .239.
35
.. ... .239.
36
. .241.
37
// / ., . . ... ., 2004.
.69.

44

 . ...

:

38.
39.
V,

, , , .

.
,
.
, , . ,
40,
,
41,
.
, ,
, ,
. :
(Nendrum, .),
; / (Torach/Tory),

. 15 - .; (Devenish,
. ), .-; .
( , .);
. (Inchagoill), . -
(.); (Scattery),
. (. ); . (Inishcaltra), . - (. ).
. (Inchclerann), . - (.
). ,
, , ,
. .
(Inishmurray) 6 -
. ;
. .,
. ; .
(Inishbofin), . -
, 42 ;
(Monaincha)
, -
(. ); (Skellig
Michael) . 43 ;
. (Iona, ).
:
(Drumlane), - . (. ); (Ardboe),
.-, (.);
- , -

38

.. ... .259.
. . . .8385, 148149.
40
GearyP.J. Furta sacra: Thefts of Relicts in the Central Middle Ages. Princeton, 1990. .18.
41
,
.: The Annals of Ulster: 668.3 / Transl. Hennessy and Mac Carthy; Mac Airt and Mac
Niocaill [ ] / CELT: Corpus of Electronic Texts: A Project of Cork University
College. . . [Cork, 2004]. : http://www.ucc.ie/celt/published/
T100001A/index.html , . ,
, , ,
- (Live of
Findian of Clonard // Lives of Saints from the Book of Lismore / Ed., transl. and not. by W.Stokes.
Oxford, 1890. .226).
42
StoutM. Early Christian Ireland: Settle ment and Environment // A History of Settle ment in
Ireland / Ed. T.Barry. N.Y.: Routledge, 2000. P.88.
43
HalpinA., NewmanC. Ireland: An Oxford Archaeological Guide to Sites
from Earliest Times to AD1600. N.Y., 2006. 556 p.
39

45


.
(. );
(Carndonagh), - (. ); (Clonca)44.


.. ,
dairthech ( ), 45. ,

.

, , , : (Kildare, . )
cill dara ( )46; (Derry,
. ) doire ()47;
(Durrow, . ) dairmag ( )48; (Derrynaflan,
.) : ; (Moville,
.) :
49;
. Fiodhnach ; (Ros Commain, .)
(. ); (Roscrea, .) -; (Trim,
. ) . th Truim , 44

. ,
.50.
, , , ,
, 51. (Clonmacnoise), ,
, . 52,
, , 53. (Armagh, . )

fidnemed54. nemed
(. Nemeton)55,
,
,
, nemed56.
..,
57. . , , ,
58 (

).
(Ardbraccan, . )59.
. ,
, , -

Ibid.
.. ... .216.
46
. .335.
47
Medieval Ireland: An Encyclopedia / Ed.Sen Duffy. N.Y., 2005. P.123.
48
Charles-EdwardsT.M. Early Christian Ireland. Cambridge, 2004. P.603.
49
EdwardsN. The Archaeology of Early Medieval Ireland. N.Y., 2006. P.105.
50
HalpinA., NewmanC. Op.cit.
51
.. ... .335.
52
.
53
. .338.
54
EdwardsN. Op. cit. P.105.
55
Ibid.
56
.. ... .338.
57
.
58
. .337.
59
.
45

46

 . ...

60.

61.




,
62. , : ;
(Kells, .); (Dromore,
.); (Downpatrick,
. ); (Clogher, . );
(Ardboe, .);
(Banagher, . );
(Clonfert) (.);
(Ardmore, . ); (Cashel, . )63;
(Ardfert, . );
(Ardfinnan, .); (Ardagh,
. ); (Ardbraccan,
. ); (Ardstraw, . )64;


,
. , , , :
;
; (Kilnasaggart,

.) (Killevy)
; ; ; .

.

,
, , ,
65.
(nemed). ,
, 66.

, (Kilcullen, . ), ,
(Iserninus) 1
(Dun Ailinne),
67. - , (Secundinus),
V (Dunshaughlin, . ), 68.

70. -

60

Live of Findian of Clonard. .224.

.. ... .350.
62
., .. / . . ... .,
2002. .41; HalpinA., NewmanC. Op.cit. P.14.
63
HalpinA., NewmanC. Op.cit.
64
Ard ( . , ) ,
.
65
HalpinA., NewmanC. Op.cit. .64
66
EdwardsN. Op.cit. .104.
67
HalpinA., NewmanC. Op.cit. .313314.
68
Ibid. .347.
70
Ibid. .108.
61

47



71.
,
72. ( ,
)
, 73. (Cong, . ) (Nymphsfield),
,
. ,
,
74. 4 , (Achall), , X
. (Scrin
Coluim Cille), , ,
75.

, , ,
,
,
..
(Dun da
Lethglais) .

, 76.
71

(Emly, .),

- (Ailbe),
(Duntryleague),

( )77.
VIII (Killaloe,
.) (Dl Cais), 78. ,
XII . , , ,
IX79.

, ,
, . ,
80,
.
81.


.


(
) .

Ibid. .128129.
EdwardsN. Op.cit. .105.
73
HalpinA., NewmanC. Op.cit. .183191.
74
Ibid. .201.
75
Ibid. .347.
76
Ibid. .81.
77
Ibid. .385386.
78
Ibid. .393.
79
Ibid. .445447.
80
.: HalpinA., NewmanC. Op.cit. .308; EdwardsN. Op. cit. .104; ..
. .30308 .
81
., : .. Brigit -
// . . 1998. .57, 3. .5356.
72

48

 . ...

. , , , . ,
, , , .

, , , . ,
,
,

82. ,
83.

,
, , , ,
84.
, , ,
.
-

, ;

, ,
, . ,
. ,
, , ,

85,
, ,
, 86. ,


.

, ,
,
,
,

, 87.
, ,

,
88.

82

.. . . .4345.
. . . .121.
84
.. . . .354.
85
.. . . .203.
86
. : .. . . .203.
87
.. . . .211.
88
. / . . . ... .,
2007. .227.
83

49



,

,
.

, , . ,

, , , ( ).

- . (Ball State
University, Noblesville, Indiana, USA),

, 89.
, .


.

CavinessD.-A.A. An Analysis of Pre-Christian Ireland Using Mythology and A GIS //

Proceedings of the XXII Annual ESRI user conference / ESRI. . . [2002].
: http://proceedings.esri.com/library/userconf/proc02/pap1030/p1030.htm.
,
.
89

50

 . ...

-


- , 30- 40- III.
, .
,

,
(Hungaria Magna)
- .
1
,
,
, - , , . ,
, ,
.
(,
) .
, ,
1223.,

.. ,


,
, .
- , ,

, ,
.
,

1220-2.
(

,
1099.)
, 3.

, , , , ,
,
,
. -

,
.

Krist Gy. MrtonA. Kunok // Korai magyar trtneti lexikon (914. szzad). Fszerk. Krist Gy.
Budapest, 1994. 384. l.
2

.: .. .
. ., 1997. .328329.

51




4 ,
-
, . .
, ,
12221224.
, -.
,
. 1227.
,

,
.

(Relatio fratris Ricardi)

,

- .

, 1235.5
. . (Hungaria
Magna), - ,
-
4

, .. 1236.

,
.

.
, .
:
. , ,
, ,
.
, ,
,
156 .
, - , :

, , , , , [] , , , ,
,
,
7 .
,

. .III. ., 2000. .62, 265.

, 21
1235. (Relatio fratris Ricardi // Scritores rerum Hungaricarum tmpore ducum regumque stirpis
Arpadianae gestarum / Ed. E. Szentrtery (: SRH). Vol.II. Budapest, 1938. P.536 et n.3).
21 1236. (Ibid. P.541).
6
.. IIIIV.
// . .III. .., 1940. .81. : Gens Tartarorum
vicina est illis, set hiidm Tartari committentes (sic!) cum eis, non poterant eos in bello devincere; imo in
primo prelio devicti sunt per eos. Unde i psos sibi amicos et socios elegerunt, ita quod simul iuncti
quindecim regna vastaverunt omnino (SRH. Vol.II. P.541).
7
.. . . .81. : In hac Ungarorum terra dictus frater
invenit Thartaros et nuncium ducis Tartarorum, qui sciebat Ungaricum, Ruthenicum, Cumanicum, Theotonicum,
Sarracenicum et Tartaricum; qui dixit, quod exercitus Thartarorum, qui tunc ibidm ad quinque dietas
vicinus erat, contra Almaniam vellet ire; set alium exercitum, qum ad destructionm Persarum miserant,
expectabant (SRH. Vol.II. P.541).
5

52

 . ...

-,

, .. , , .
,
,
,
.
, - . ,

. ,
1237.

[ ]
(Relatio fratris Iuliani
[Epistula de vita Tartarorum])

. ,
, . ,
,
, ,
-,
8 . ,

,
.
, ,

, 1224.,
. , , . , -,
,
,
.
,

. , .
, , (
15- ),

-
.
,

, 15-
9 , ,

,
,
.
,
, -

.. . . .83. : ...cum ad ultimos fines Brussie

devenissmus, rei dedicimus veritatm, quod omnes Thartari, qui etiam Ungari pagani vocantur, et Bulgari
et regna quam plurima a Thartaris penitus sunt devastate (SRH. Vol.II. P.716).
, SRH,
1999. (.716720).
9
.. . . .85. : ...expugnaverunt eos quatuordecim
annis et in quinto decimo obtinuerunt eos, sicut nobis isi pagani Ungari rettulerunt viva voce (SRH.
Vol.II. P.717).

53


, , , ,
.

10.
- .
,
,
.
:
. , , . ,
, ,
. , , .
,
,
. , , - -
,
, , , 11 .
10

,
.
, ,
- -
.
, ,
.
, , , , ,
,
, , . , , , ; , , ,
. , ,
, ,
, ,
. ,
, ,
.

, ,
, 12 .

.: .. . . .8687. : SRH. Vol.II. P.718.

.. . . .87. : Verum ut de bello significarm,
dicitur, quod longius iaciunt sagittis, quam cetere consueverint nationes. Et in prima comgressione belli,
sicut dicitur, non sagittant, sed quasi pluere sagitti videntur; gladiis et lanceis dicuntur minus apti ad
bellum. Taliter enim suum cuneum ordinant, quod decm hominibus unus Tartar preest, iterum centum
hominibus unus centurion. Hoc ideo tali astutia faciunt, ne exploratores supervenientes possint aliquatenus
latere inter eos, et si forte [contingeret] numerum eorundm diminui propter bellum, posit restitui sine
mora, et populus collectus ex diversis infidelitatm aliquam facere non posit, qum ex diversis linguis et
nationibus collegerunt (SRH. Vol.II. P.718).
12
.. . . .8788. : Omnium regnorum, que obtinent,
reges et duces et magnates, de quibus est spes, quod aliquando possint facere resistentiam, interficiunt sine
mora. Milites autm et rusticos fortes ad prelium ante se mittunt armatos ad preliandum sine sponte.
Alios autm rusticos ad preliandum minus aptos reliquunt ad excolendam terram, et omnium (tam ad
prelium compulsorum, quam occisorum) uxores et filias et cognates dividunt ad singulos culti terre relictos,
cuilibet decm vel plures assignantes, et imponunt eisdm, ut Tartari de cetero nuncupentur. Milites vero,
qui ad preliandum compelluntur, si bene pugnant et vincunt parva gratia; si vero in prelio moriuntur,
nulla cura! Si vero in prelio retrocedunt, sine mora a Tartaris occiduntur; ideoque preliantes appetunt
occidi potius in prelio, quam gladiis Tartarorum feriri. Pugnant ergo fortius, non ut vivant in posterum, sed
11

54

 . ...

-
, , , ( , ,
) , IV

(),
. , -
( )
.
, ,

: ...
, - , ,
, ,
, , , . ,
, (Thartar),
13 .
, ,

, . . .
,
-

1240.
14 .
, -, , . 1237.

,
, .
1238.15 ,
,
, - - . ,
- , ,
.


(Planctus destructionis regni
Hungariae per Tartaros)
,
- ,
, 16 . -

ut citius moriantur. Castra munita non expugnant, sed prius terram devastant et populum moriantur, et
eiusdm terre populum simul congregant et compellunt ad pugnam ad expugandum isum suum castrum.
De multitudine autm isius exercitus vobis aliquid non scribo, nisi etiam quod omnium regnorum, que
obtinuit, milites ad pugnam aptos ante se compellit preliari (SRH. Vol.II. P.718719).
13
.. . . .90. : ...quidam clericus Ruthenorum
nobis aliqua rescriberet de historia libru Iudicum, dicebat, quod Tartari sunt Madyanite, qui cum Cethym
pariter contra filios Israel pugnantes devicti sunt a Gedeone, sicut in libro Iudicum continetur. Unde
fugientes dicti Madyanite habitaverunt iuxta fluvium quondam nominee Tartar sunt vocati (SRH.
Vol.II. P.720).
14
.: .. . ., 1979. .137.
15
.. . . .72, 74.
16
.: Planctus destructionis regni Hungarie per Tartaros / Ed. L.Juhsz
// SRH. Vol.II. P.589598.

55


,
1242.17 , ..
.12411242.18 .. , ... .
19 .

-
,

.

,
. , .
: , , , : , ?20 .
,

, .

,
.,

, IV,

-
21 .


,
.
(hostes). , , .

.: ..., ,
, , []
, [] 22 . ,

- .

23 .
,
-, , ,

. : ,
,
24 .

Szovk Kornls Veszprmy Lszl. Krnikk, legendk, intelmek // SRH. Vol.II [Repr.:Budapest,
1999]. 791. l.
18
.. // 9- .
.2. ., 1984. .399.
19
.
20
: O natura mater dura, / quare tibi fuit cura / sevam gentm Tartharorum
/ ad flagellorum populorum / in hanc lucm ducere? (SRH. Vol.II. P.593).
.
21
Ibid. P.594, 595.
22
: ...set cum belli lux illuxit, / hostm Martm mox instruxit, / Hungarorum
cor expavit,/ castra timor perturbavit,/ fugit mens et ratio (Ibid. P.594).
23
Ibid.
24
: Plorans plorat Rachel pia / non admittens solatia / Tartharo(rum)
militia / filiorum tot milia / cessa brevi spatio (Ibid. P.595).
17

56

 . ...

,
- (17
1241.) ,
, .
: 25 ,
,
,
, 26 .

,
(,
) ,
.

, ,
. , . , ,
- , -
(.
). :
, ,
, , 27.



, .
,
: , , -

,
,
, 28 .
,

,
.
, ,
,

. ,


.


, .

(Rogerii Carmen miserabile)

(.12051266)
.
(), . . ,
,
, 29, , ,
-. , ,
,
-

25

finit (), .
., furit (Ibid. P.595, n.).
26
: Truculentus hostis finit (= furit), / dei domus ignis urit, / tmpus transit
lucis feste / non honeste, set moleste / cum multa mestitia (Ibid. P.595).
27
: Hostis ensis quos subtraxit, / captivatos secum traxit, / clara natos
geniture / servitutis ligant iura, / miles fit manciium (Ibid. P.596)
28
: Salva nostram Ungariam / gravm passam angariam, / quam gens lesit
Thartharina, / tua sana medicina / per celestm gratiam (Ibid. P.598).
29
Rogerii carmen miserabile / Ed. L.Juhsz // SRH. Vol.II. P.543588.

57


. ,
,
,

,
.

: ,
,



30 . ,

.
,
, : ... , , ,
,
.
. , ,
; ,
, ,
, , 31 . ,
30

(. 26,
24),
( ). , ,

,
:
, .
( . .)
, ,
32 .
, -, 1239 .33 . ,
, ...
; ,

, , ,

, , ,
...34 .

, IV

,
,

-

, .., ,
30- ., ( ) .
: presens opusculum vestro nomini reddi de gestis isorum sine falsitatis admixtione
collectum, quod cum diligentia perlegatis (SRH. Vol.II. P.551).
31
: ut legentes intelligant et intelligentes credant, credentes teneant et tenentes
perciiant, quod prope sunt dies perditionis et tmpora properant ad non esse. Et sciant cuncti hec me
tmere non referre, quod, quisquis ad manus isorum devenerit Tartarorum, si natus non fuisset, melius
esset ei et sentiet se non a Tartaris, sed in Tartaro detineri (Ibid. P.552).
32
: Hoc refero ut expertus. Fui enim per tmpus et dimidium tmporis inter
eos, in quo mori solatium extitisset, sicut supplicium fuit vita (Ibid).
33
1242. (Ibid. .553).
34
: se multis annis cum Tartaris pugnavisse ac obtinuisse duabus vicibus
victoriam contra eos, tertia vero vice, cum existeret imparatus, terram suam subito intraverunt ita, quod iso
habere exercitum nequeunte eum dare terga opportuit Tartaris sceleritatis et sic magnam partm terre
isius hominibus intermptis hostiliter destruxerunt... (Ibid).

58

 . ...

.
, ,
, -

.
,
1240.

, .
: - . :
,
.
35 .
, , .
, IV
36 .
, 37. , ,
:
, , ; , ,

,
, ...,
38 .
, - -
, ,
.
:
( . . .),
, ,

,
.
, ,
,

...39.
,
.

, ,
,

.

35

Ibid. P.560561.
Ibid. P.561.
37
21 : Nomina regum Tartarorum in Hungariam
intrantium (SRH. Vol.II. P.563).
38
: Rex regum et dominus Tartarorum, qui Hungariam intraverunt, Bathus
suo nominee vocabatur. Rector erat sub iso in militia potentior Bochetor appellatus. Cadan in probitate
melior dicebatur. Coacton... (Ibid.).
39
: Sic autm, quando Rusciam et Camoniam (sic!) totaliter et unanimiter
destruxerunt, retrocedentes ad quattuor vel quinque dietas intacta confinia Hungarie contunua dimiserunt,
ut, cum reverterentur, tam pro equis, quam pro se victualia invenirent et rumores ad Hungaros minime
pervenirent. Cum quidm victualia dictorum regnorum consumpsissent et Hungariam proponerent occupare,
Bathus maior dominus dimissa tota familia solus cum suis militibus et non multis ad dictam portam
Ruscie... recto tramite properavit... (Ibid. P.563564).
36

59



,
, ,
(. )
, , ,
, ,
, , , ,
600 40 .

,
. :
,
, ,
, .

,
() ,
() 41.

, . , .
40

: ... , , , . ,
42.

, (
),
.
,
,
, , -.

, , ( ):
, , ,
, 43, , , ,
,
: ! !,
.
: ,

. : Ibid. P.564.
: Postquam autm maior dominus Bathus portam habuit, cepit villas comburrere
et suis gladius non parcebat sexui vel etati et ad regm, quantum poterat, festinabat et, cum prope ad Pesth
ad mediam dietam ante dominicam de passione domini die Veneris pervenisset, statim quosdm usque ad
villam misit comburrendo, interficiendo, prout eis innata militia ministrabat (Ibid. P.564565).
42
: ...canonicos et alias personas, dominas et puellas, quas voluerrunt (sic!)
interimere gladio et (sic!) in igne totaliter crmaverunt. Et ita in dominica de passione Wacienses passi
sunt, ut cum domino Iesu Christo partm habere mererentur (Ibid. P.565).
43
, 15 ,
,
- (Ibid. P.561).
44
: Cumque publica fama esset, quod Kuthen, qui cum suis, ut dictum est,
prope ad regm in custodia tenebatur, esset tanti sceleris non immunis et adhuc, qui venerant, Comani non
Tartari crederentur, clamabat totus populus contra eum: Moriatur, moriatur! ise est, qui destructionm
41

60

 . ...

!44.
, , . ,
,
,

,
-. ,
divide et impera,
.

,
, 45.
-
,
, .
,
,
, ,
, ,
[ ],

, , , 46. , . , -,
,
.


IV
., 11 1241. ( ). ,
- ,
.
, ,
, , 47.
, .
: , , 48 .

Hungarie procuravit! Pro iso regi sepius exprobantes dicebant: Pugnet rex noster, qui Comanos in
nostrum odium introduxit (Ibid. P.566).
45
Ibid. P.567.
46
: 27. Quomodo Waradiensis episcopus per Tartaros extitit deceptus (Ibid.
P.568). 31. Quomodo Tartari habita Victoria spolia diviserunt et quomodo invento Regis sigillo
ficticias litteras scriserunt (P.573). 35. Quomodo Tartari illos, qui se in silvis absconderant, deceperunt
(P.580). 38. De astutia Tartarorum ad transeundum Danubium exquisite (P.583).
47
.: Ibid. P.569571.
48
: 30. De episcopis et aliis clericis in dicto bello interfectis. De fugientibus
quoque per amplam viam versus Pesth et in exercitu rmanentibus facta est tanta strages, tot milia sunt
hominum intermpta, quod estimatio fieri non valet nec referentibus fides propter innumeram cladm leviter
adhibetur (Ibid. P.571572).

61


, 1241.
, ,
, ,

.

, -, , . ( . .)
, ,
, . ,
, , , ,
; , , ,
, , 49 .

.
. ,
49

, ,
,
.

, ,
50.
,
() IV . , :
51
,

, , , ,
,
, ,
, 52 .
,
IV,

: , [ ] , -

: Ipsorum quoque corpora diris mucronibus taliter sunt mactata, quod post
recessum eorum quanquam multum exquisite fuerint, nequierunt ullatenus reperiri. De numero vero
laicorum maiorum et minorum, qui suffocati fuerunt paludibus et aquis, igne concrmati et gladio intermpti,
nulli mortalium possit fieri certitude. Nam per campos et vias iacebant corpora multorum mortuorum
aliqua capite diminuta, aliqua frustratim divisa in villis et in ecclesiis, ad quas recursum habuerant,
concrmata... (Ibid. P.572).
50
: Argentea quoque vasa et aurea, serice vestes et alia hominibus oportuna
per campos et silvas a fugientibus proiecta, ut isi velociori cursu manus insequentium evaderent, non
habebant aliquos collectors. Tartaris tantum interfectionibus hominum insistentibus de spoliis minime
curare videbantur (Ibid. P.573).
51
.., - , .
52
: Canum feritatm et rabim non timeatis nec vestris de domibus vos
movere audeatis; licet enim propter quandm improvisionm tum castra tum tentoria relinquerimus,
paulatim tamen deo nobis propitio eadm recuperare intendimus contra illos prelium virtuosum instaurantes;
unde tantum orationi vacetis, ut misericors dues adversariorum nostrorum capita nobis permittat milleari
(Ibid. P.574).

62

 . ...

, ,
,
, , , ,
,
,
, ( )53 .
,
,

, .
() , ,

( ).
.
,
, .
,
,
, ... . , , ,
,
, , , , -

, , .
?
, .
, , , 54 .
:
,
, , , , ,
.
.
,


, , ; , , , ,
,
;
,
, ,
,
, , 55 .

53

: He fuerunt littere per quosdm Hungaros, qui iam eis adheserant, destinate,
qui me ad totam Hungariam destruxerunt. Nam tantam illarum certitudini litterarum fidm dedimus, quod,
licet omni die contrarium cerneretur, tamen, quia in terra illico guerrarum turbatio supervenit, ob hoc ad
sciendum rumores nuncios mittere nullatenus poteramus contrariumque credere nequibamus (Ibid. P.574).
54
: ...auffugi in silvam; diu, prout potui, latitavi. Ipsi tamen subito civitatm
capientes et pro maiori parte comburrentes tandm nihil extra muros castri penitus dimiserunt et receptis
spoliis tam viros quam fminas minores et maiores interfecerunt in plateis, domibus et campis. Quid plura?
Non pepercerunt sexui vel aetati. Quibus peractis subito exinde recesserunt et omnia in recessu receperunt
et longe a castro se per quinque miliaria posuerunt... (Ibid. P.577).
55
: Et sic in aurora eos Tartari, qui, ubi essent, nescire poterant, invadentes
magnam isorum partm, qui nequierunt ad castrum fugere, necaverunt et castrum illico circumdantes ex
opposito ad murum novum septm machinas posuerunt et die noctuque cum eis mittere lapides, quousque
novus murus dirutus est ex toto, nullatenus cessaverunt et turribus dirutis atque muris congressum
dederunt et castro per violentiam occupato ceperunt milites et canonicos et alios, qui non fuerunt in
occupatione castri gladio intermpti. Domine vero, domicelle et puelle nobiles se in ecclesiam kathedralm
reciere voluerunt (Ibid.).

63


. ,
, .

, ,
.
,
,
; , ,
, , 56 .
,
-.

: ,
, , , ,
, . , ,
.
, ,
. ,
, , 56

; , , .
.
, 57.

, ,
.
,
,
, , ,
,
:


! ,
, .
, ,
,
.
, ,
: , ,
, ,

, , 58 .

: Ipsi vero Tartari fecerunt arma a militibus dari et per tormenta durissima,
quicquid habuerunt, a canonicis extorserunt. Et, quia kathedralm ecclesiam subito intrare nequierunt, igne
apposito ecclesiam et dominas et quicquid erat in ecclesia, combusserunt. In aliis vero ecclesiis tot scelera
de mulieribus patrabant, quod tutius est subticere, ne homines ad nequissima instruantur. Nobiles, cives,
milites et canonici extra civitatm in campo fuerunt omnes sine aliqua pietate iugulati (Ibid.).
57
: Post hec sanctorum sepulcra totaliter everterunt et pedibus sceleratis
reliquias calcaverunt, turribula, cruces et calices aureos et vasa aurea et alia dedita ad altaris ministeriam
comminuerunt. Introducebant in ecclesias mixtim viros et mulieres et post turbm illorum abusionm
easdm ibidm necabant. Postquam autm omnia eversa sunt et fetor intollerabilis procederet ex corporibus
defunctorum, exinde recesserunt et tantum locus solus rmansit. Homines, qui per silvas circumpositas
latitabant, convenerunt ibidm, ut aliqua comestibilia invenirent. Et, cum verterent lapides et corpora
mortuorum, Tartari subito sunt reversi et vivum de viventibus, quos ibi reperiebant, nminm dimiserunt.
Et sic usque ad extrmum fiebant quottidie nove strarges (sic!). Et, cum plures interficere non haberent,
ex toto abinde recesserunt (Ibid. P.577578).
58
: Que et qualia, quot et quanta iniqua ibi et crudelia perpetraverunt, non
solum visui essent terribilia, sed perhorrescerent homines adaudire. Et exinde spoliis asportatis denudate

64

 . ...

, : ,
(Quomodo Tartari
illos, qui se in silvis absconderant,
deceperunt).
,
,
, .
.
: , ,
,

.
, , ,
, 59 .

, -
. ,
,
,
,
1241.

,

-

. ,

.


,

,
60 .
, , -

. ,

,
,


.
,
1241. -, ,

,
. .

: , ,
, , ,
.
( . ..) . , -

mulierum et hominum corpora quedam frustratim divisa, quedam integra rmanserunt. Et, cum plurimi, qui
lartaverant, opinarentur eos post dim tertium recessisse, pro aquirendis victualibus recursum ad insulam
habuerunt et occupati a Tartaris, qui se ibi absconderant, paucissimi evaserunt (Ibid. P.580).
59
: Ceperunt aliquos per silvas latitantes et eosdm sub hac voce miserunt,
quod quisquis vellet ad fidm eorum se dare, securus reditus infra certum terminum ad propria venire
daretur ei. Quorum verbis, cum homines iam propter victualium penuriam morerentur, totaliter crediderunt
et sic omnes, qui rmanserant, ad domos proprias sunt reversi (Ibid.).
60
: Et, cum silve magne essent, erat adhuc populus infinitus, qui latitabat, ita,
quod ad tres dietas terra facta est populosa et quelibet villa elegit sibi regm de Tartaris, qum optavit
(Ibid. P.580581).

65


, , ,

, ,
, ,

61 .


, .
, . . , ,
, , ,
.

,
.
,
,
. , , ,
.
62 .
, , ,
61

, . ,
- ,
: - ,
,
.
, , .
, , .

,

; . , ,
, 63 .

,
(Quomodo
presentis carminis (sic!) auctor ad manus
Tartarorum devenit), ,
. ,
, ,
, ,

: Quo facto cum essent tmpora messium, fruges unanimiter collegerunt et

eas ac stramina et fenum et alia ad horrea congregabant. Stabant nobiscum Tartari et Comani simul,
videbant quamplurimi et gaudebant, letabantur, quod patres per filias, mariti per uxores, fratres per sorores
pulcras vitam redimebant illas ad libitum eorum conservantes et pro quadam illis fiebat solatio, ut in
conspectu patris vel mariti uxor vel filia stuprabatur (Ibid. P.581).
62
: Constituerunt canescos, id est, balimos (sic!), qui iustitiam facerent et eis
equos, animalia, arma, exennia et vestimenta utilia procurarent. Et sic procurator meus de istis dominis erat
unus et pene mille villas regebat et errant canesii fere centum. Pacm habebamus et for a iustaque
unicuique iustitia servabatur. Eis mittebantur pulcerrime puellarum, se doves, boves vel equos ductores pro
tali exennio reducebant. Conveniebant canesii pene qualibet septimana (Ibid.).
63
: Quadam vice preceperunt omnes canesii in mandatis, ut de certis villis
homines et mulieres puerique simul cum muneribus in eorum presentiam venirent. Timebamus de hoc
rumore non modicum causam rei penitus ignorantes. Elegi igitur potius eum isis canesiis ad exercitum ire,
quam sub tali dubio in villa rmanere. Quare nudi et discalciati ad custodiam currum in quibusdam
tentoriis Hungarorum, qui iam Tartari in suis operibus effecti errant, rmansimus. Canesii vero ad recipienda munera accesserunt, qui muneribus receptis omnes presentantes in quondam vallm duxerunt
enormiterque spoliatos et denudatos ibidm interfecerunt. (Ibid.).

66

 . ...

: 64.
, , , , ,
65.

, ,
(Nova villa), ,
, , 66.
-,

. ,
, , 67.

, ,

, 68 .
, , ,

, . ?
,
,
. ,
69.

, (
1242.),
70. , ,
, :
, , 71 .
,
,

. 300

. ,

,

64

: Et, cum ad me rumores huiusmodi pervenirent, ditioni cuiusdam Hungari

facti, ut dixi, operibus Tartari me submisi, qui in suum servum admittere pro magna gratia me est dignatus
(Ibid.).
65
Ibid. .581582.
66
, ,
. ,
,
, I.
67
SRH. Vol.II. P.582583.
68
Ibid. P.583.
69
: Et quid amplius? Si describerentur singulariter pugne singule et crudelitates
nimie, que fiebant, legentium corda perterrirent et terribili sonitu tinire facerunt aures. Si huiusmodi
rumores horribiles essent diffuse per orbm, mundi princies aliter cogitarent (Ibid. ).
70
Ibid. .583584.
71
: Ibi inebriaverunt gladios suos in sanguine et ex calore, qum conceperant
contra eos, vivos assabant hominess sicut porcos (Ibid. P.585).

67


, ( . . .) , ,
72 .

,
. (),
.
- , 1242.

, ,
.
, , , , . .

, , , 73 .
,
, , , 72

. ,
,
,
74.
10 ,
,

75.

: , ( . .)
,
()
, , ,
,
. ,
,
, , , ,


, 76 .

a : [magnus princeps]... precepit, ut receptis spoliis earum capite trancarentur.

Quod subito factum erat (Ibid.).
73
Fehrvr ,
Alba ().
, ., ,
.
74
: ...ad Albam venimus civitatm, in qua nihil potuit reperiri, preterquam ossa
et capita occisorum, basilicarum et palatiorum muros dirruptos et subfossos, quos nimia Christiani cruoris
effusio macularat. Et, licet terra innoxium sanguinm, qum inebriata suxerat, non monstraret, ostendebant
se lapides adhuc cruore roseo purpuratos, per quos absque continuato gmitu amaris suspiriis festinus
transitus non fiebat (Ibid. P.587588).
75
Ibid. P.588.
76
: Mansimus igitur ibidm uno mens nec fuimus ausi discedere, sed mittebamus
smper speculatores ex hominibus levioribus videre et rescire, si adhuc que pars Tartarorum in Hungaria
rmansisset aut si arte deceptoria, ut prius, instructi pro capiendis reliquis fuga lapsis reverterentur. Et,
quamvis sepius necessitate querendi victualium cogente loca petierimus quondam habitata, nunquam

68

 . ...

IV

1242., , ,
-,
. , , , ,

.

***
,
- 12351242.,
,

, , ,
.
. .., ,
,

77 . -

.
, , ,

.

,

,
,
, .

, , ,
, , . ,
78, ,
,
,
, ,
.

tamen noster tutus fuit descensus, donec rex Bela marittimis de partibus per cruciferos de insula Rodi
(sic!) et dominos de Frangapanibus multis agminibus militum adiuctus certificates prius per Hungaros de
recessu Tartarorum in Hungariam venit (Ibid.).
77
.. . III. ., 1956.
.170.
78
. . .
. . ., 1997. .39.

69

:
1



. . ,
, 19291930. , .
1949 . . .
,
... ,
, ,
,
.. 1949.
,
1

,
2.
- , , . ..
, (, ,
.), , 3.

1940- . 1950- .
- ,
, 4.

... .. (), ... .. ( ), ... .. ( ),

... .. ( ), ... ..
().
2
. .. ,
11 2006 // . 2006. 5. . 187, 188.
3
.. . ., 1995. . 368369.
4
., : .. -

70

 . ...

,


5. , - ,
,
,

.. (18821958)
.. () (1897
1967)6. . - (), , ... . ,
,
1946 - ,
, . , ,
. , ,
7. -

.. , 1968 . .. :

.
: 1) - ;
2) , , , , , ... ? ,
.
,
- .
. ... . ,
90
. !8.
, () .
.. 9
.. (

1920- 1950- . (
). . , 2007.
. 105189.
5
, 80- ,
19401950- ., -:
, . .. , .. ...
. , ..

( .. - ... .149).
6
2003 .
..
() 19401950- .
7
.. ... //
( ). , 2006. . 68.
8
. . 6161. . 4. . 173. . 11.
9
. : .. //
. , 1991; .., .. // . . . 2. . .

71


10)
, ,
.
,
, .

1949 . ..
.. ,

1949 . . .
..

.. 11 .. . , ,
19301950- . 20.04.1949 .
1314 ( ..
):
-

; ;
.. . 2 5
10 . ,
,
;
- XIX .,


. . ( [ ..], .. )
;
12 . 16.05.1949 .
: ... ,
...

; , ,
, , . 13
. , , -

, 2000. . 187196; .. :
.. // : . , 2001.
. 210215; .. .. , //
.. . , 1999; .. .. // . ,
1996. .. .. // .
. . 135. , 1971. . 513; .. // . , 1983. . 7280; .. .. // . . ,
1988. . 2338; . , .. : : ( 120- ). , 2002.
10
, . ,
: .. .
. . , 2000. . 151.
11
.: .., .. .. :
// XV XX :
.. . ., 2007. . 489503; .. .. :
(
XX ). , 2010.
12
(). . 6299. . 1. . 215. . 65
65.
13
: .. -
.. // ..
. , 2010. - ..
.

72

 . ...

,
. ,
14.
30.05.1949 . , , ...

,
15; , .
; -

; !
; , . ,

16.
, . 20.05.1949 . , ,
.

17 .

22.04.1949 .
() (,

30 ). -

4 . I-

18, ( ) .. . II-

19.
III-

.
IV- .

, , .
, ,
.

:
, ,
,
... . .. 20 . 8-

: 2- , []
,
21 .
, . :
. , 1935
36 .
. . . 1937.

14

. . 6299. . 1. . 215. . 66, 66.

, .. 21.04.1949 ..
, : .. :
.., 2000. . 287.
16
. . 6299. . 1. . 215. . 67.
17
. . 907. . 1. . 43.
18
. . 907. . 1. . 43. . 1118.
19
. . 907. .1. . 43. . 2330. ..

.
20
. . 907. . 1. . 43. . 23.
21
. . 907. . 1. . 43. . 31.
15

73


,
, . ,
..

. ,

12 . [] . .

... :
[]
... . [] ,
. 22. : , , .
,
23.
,
, ,

( 1920 .24 ).

, ,
. ,
.
22

(
25)

1940- .: ,
Drang nach Osten ... [] , . , ,
. . [] .
[] 26 .
[] .
[] [].
[] ,
, , []
27 . : ... IX ... 865 . [sic!] . ,
. ,
, , ,
( , ) ... ( ..) ,
28 .
-

. . 907. . 1. . 43. . 31.

.. . , 193536 .
. . , 1937. . 34.
24
. 2734. . 9. . 32. . 136. ..
.. // : .
.. . , 1998. . 7. ,
1920 . (. 2734. . 9. . 32. . 133137)
, ,
.
25
.. ... . 60.
26
. . 907. . 1. . 43. . 32.
27
. . 907. . 1. . 43. . 33.
28
.. ... . 136.
. 907 911 .
23

74

 . ...

XIII . , , ,
. , ,
, ( ),
, ( )
29, .
,
,
, .
, -:
, . , , ,
30 . :
[] [] [] [] , []
31 .

32 :
. ( 10.07.1941).
-

( ... 33 )34 .
, [] 35 : ... ...
IX . ,
...;
, ,
... .
, ;
;
, 36 . : []
[] []37 .

:
[] 38 .
, , : ,
39.
-

29

.. . 314.
. . 907. . 1. . 43. . 34.
31
. . 907. . 1. . 43. . 35.
32
..
: .
/ .. . , 2009.
33
. . 907. . 1. . 43. . 37.
34
. . .. . 16 ( ,
.. ), 24, 33.
35
. . 907. . 1. . 43. . 37.
36
. . 43.
37
. . 907. . 1. . 43. . 37.
38
. . 907. . 1. . 43. . 38.
30

75


: [()] [
..] [] [].
, , () , - ,
?
, ,
[] []. [] [] , ... 40 .
,
..
.. . : real estate ( )
.
.. . , ( ),
,
41 .
, .
, , 39

42. : ... 43 .
, ,
,
44,
- 45.

?
,
46 .
,
.

47.
. .. , ..
. -[ ] , [] .. [] 48 .
,
, 49.

. . 45.
. . 907. . 1. . 43. . 39.
41
.. .
// .
. 189.
42
. . 907. . 1. . 43. . 40.
43
.. . // .
. 11, 12.
44
. . 907. . 1. . 43. . 41.
45
.. . .. . . 19, 20.
46
. . 907. . 1. . 43. . 42.
47
. . 907. . 1. . 43. . 44.
48
. . 907. . 1. . 43. . 46.
49
. . 907. . 1. . 43. . 50.
40

76

 . ...

, , , .

. 50. , :
. [] -

...
.
[] [] 51 .

01.09.1945 .
.

: , ...
... . , ,
. ,
.
, , ,
,
52 .

25.04.1949 .: , [] ,
[] .
, .. [] []
[] [].

[],
[]
... -
.
[] , [] . [] , ... , []
1) [] []
[] []
2) ... IX

... [] 3) ... , ,
[],
...
.
?... [], , . [] []
... []
...
... [].
1946 . [] [],
... .
, , ... ...
, []. ,
53.


, 1949 .
. -, ,
1949 .

50

. : 1949
. // . 2009. 1. . 9092.
51
. . 907. . 1. . 43. . 51.
52
. . 907. . 1. . 43. . 51. . :
.. .. (18821952). // .
. 151153, 155159, 166168.
53
. . 907. . 1. . 43. . 5862.

77


: ,
, . .
1937 .
, -
. ,

1949 .
, , ..
.. , .. 54 .

:
. ,
, 1933 .,

55, .

( ,
) ,
.. .. , 19381939 . . :
54

( ) ... 56. ,

21 1938 .: ... .
, . . . , .

. , -
. -
. ,
. , I
.
. .

: , [ .. ..]

()57 .

//
. . 2007. . 271, 299.
55
: (
) 1933 . .: .. .
, 2000. . 151.
56
. . 6299. . 1. . 325. . 9. . : .. ,
, ,
: .. 19371941 . ( ).
, ,
.. , .. , ,
.. - . 92.
. ,
.. , 1930 .: ..,
.. : . 18871941. , 2006. .
261. .. .
57
- ().
. 932. . 1 . . 8. . 40, 41.42.

78

 . ...

04 1944 .
: .. . .
, . ,
58 . ,
,
59 . ,
, , .. , .. . 60 .

.. :
..
...
-, ,
. , ..., ,
... .
, .
, ...
, : ; ;
, (
...) ; .

, : ...;
...
,
: . . 95,

.
,
, ..
, ,
.
1919
1920 - .
;
...
3.289.000 ! .
197/II4961 .

1,5 . , (,
), 1930- ., .

, .
1963 .: , , 1941
. .
( ,
)
62 .

. ,
1937 ., , 63 . , -

58

. . 932. . 1 . . 12. . 69.

. . 932. . 1 . . 12. . 7070.
60
. . 932. . 1 . . 12. . 9393.
61
. . 907. . 1. . 1275. . 12.
62
. . 2734. . 9. . 32. . 150.
63
.. .. ... . 9, 10.
1963 . :
59

79


,
. 05.01.1939 . ( 1938 . )64 . ,

. 1946 . , , , ., -
.
,
! ,
(2 ..) 1950 . - 65 . ,
, .
,

. 66. 1947 30-
..

. , ...
... .
, . 67 . , , .
1947 . . ( ) XIII .68 . , , , ?
1953 .
, 69, ,
- , - .
,
,
1949 . ,
,

, (. 2734. . 9. . 32. . 155).

,
, .. .
64
. . 6299. . 1. . 26. . 3. ,
.. ... 1957
( .. .. //
... . 143).
65
. . 2734. . 9. . 32. . 72.
66
.. . . , 1947.
67
.. .. //
... . 19.
68
.., .. .. // . 9.
, 2005. . 174177, 185186, 191194.
,
, .: . . 6299. . 1. . 53. . 571572.
69
.. - ... . 164.

80

 . ...

1949 .
- , , . ,
27.05.1948 . .. .. ,
, 70 . ,
( ). , 2 , 1945 .71 .


1963 .,

72.
,
.
05.04.1949 .
(,
)

:
...
,
,
,
. .
, ,
... ..
,
...

.

, , ,

.
.
.
. , - ...
,

.


.
.
.
? ,
.
, , ,
,
, . ,

73.


,
. : . - ,
, , , ..

70

.. - ... . 164.
. . 907. . 1. . 42. . 113.
72
. . 2734. . 9. . 32. . 161.
73
. . 932. . 1. . 17. . 5758.
71

81


74 .


, - . . ,
.. . 22 , 75 . ,
, .
19.04.1949 .:
. ,
.
,
. ,
.
, ,
, , , .
,
.
,

76. ,
.. .

28.06.1949 .: , :

.
,
74

( ),
( ),

( )77 . : ... ,
.
...78.
, 13.09.1949
.. : ...
.
..
, .,
-
. ,
,
? ...79.

-,
.

,
80.
12.04.1949

81.
,
, :
,

..(sic!) : 1)

(.. ) 1941
, , -

. . 932. . 1. . 17. . 60.

. . 907. . 1. . 43. . 50.
76
. . 932. . 1. . 17. . 66.
77
. . 932. . 1. . 17. . 92.93.
78
. . 932. . 1. . 17. . 95.
79
. . 932. . 1. . 17. . 114.
80
. . 2734. . 8. . 77. . 106.
81
. . 2734. . 8. . 167. . 13.
75

82

 . ...

1937 ,
19351936 ,
.. ; .. , .. ..
.
.
-
82.

, - 1946 .
1949 . ? . 8.04.1949 .
, ,
,
83 . - ,
- -

12.04.1949 ., - 12.04.1949 . ( ): ;
84. ,
,
(
), -

.
27.04.1949 .
.
:
1) . (,
)...
. ,

, ,
. , . .
,
, ....
2) . ( ).
.
.
3) . ( III ). , , , . , ,
85.
4) . ( ())
,
. : .... ... , .
: -
( . ,
) -

82

. . 2734. . 8. . 59. . 118.

. . 377. . 8. . 284. . 22.
84
. . 377. . 8. . 338. . 3032. . 340. . 12. . 441. . 45.
85
, : ,
, ,
-,
, ,
.
,

( .. ... ... . 8).
83

83


, 86 .

1949 .
,
.

. . .

. , . 87.

,
, .
( ) , .
1963 .
22.06.1941 .
86

. 23.06.1941 . ,
88. 13 1812 ..
,

3 , , . 15.07.1941 . - 2 . , ,
1812 .89. 15.01.1943 .,
1812 . 90. ,

1812 .
91.
30.10.1941 .

: . , , ... ? ... 10
,
...
92. 21.02.1942
()

. . 275. . 1 . . 24. . 151, 152, 153, 154, 158.

.. .
88
.. .. //
... . 147.
89
.. 19 1941 .9 1945 . //
. (19411945 .). . ,
1995. . 512, 514, 515.
90
.. ... . 529.
91
1916 . .. ,
:
: 1812 .
. 1916. . XVIII. . 1. .. :
// . -,
. 1916. 10 . . 3; 31.07.1941
1812 .
92
.. ... . 520.
87

84

 . ...

93.
03.04.1942 . : 700- . . . .
?94 . 25.05.1942 .
95. 08.09.1943 . : ...
19411943 .. 27.01.1944 .

I. 12.03.1944: ... . .
, 96.
,

: 1939 ,
.
.

...
..
-... . 1942
,
1943

97. , 1946
1947 .
. .
1963 .
. :
. 1917 . 1918 .
93
94
95
96
97

: , -
,
... .


. . ,
.. , . . ,
. : ,
,

. , ,
..; 1918 .
, . , . :
(
), ( ), , ,
..; ,
( ) ( ,
, ); - .

. , ; -

. . 524.
.. ... . 525.
. . 527.
. . 532.
.. .. ... . 1011.

85


, ,
. , . , , ,
.98

,
. - .
, 1812 . , - . .
.
. : 1949 . .. .. ,
.. . :
,
, , , , , ...99. , , ,
98

.. , .. .. 100.

.
, 1930- .
101. ,
,
. ,

.
, ,
1943 .
(
) ..
1930- .102
.. 103.
,
104.

,
105. ,
. (, -

. 2734. . 9. . 32. . 128, 130, 136, 147, 151.

.. : 1949 .
// : . ., 2007. . 343.
100
. : .. .. (18821952).
// . ... . 146168.
101
. 19301940-
// . 2008. 2. . 8788.
102
.., .., .. .. :
XX // ..
XVII . , 2008. . 14, 1516.
103
. . 6299. .1. . 325. . 22, 26.; . 907. . 1. . 1210. . 7.8, 13, 30
31.
104
.. : , ,
(12632000). ., 2007. . 279374.
105
. . 907. . 1. . 38.
99

86

 . ...

..

,
24.10.1938 . 106).
. ,

1930- .107
,
108.
. , ,


: ... ,
. , ,
.
... 109.

.
.
, , ... -

-
; ...

110.
111.
, .

112 .
(
),

113.

. , .
1944 . ()


.
( , )
, 114 .
1944 . -

// ..
. . , 1960. . 415.
107
. ... . 96101.
108
.. ... . 401430.
109
. ... . 102.
110
.. //
(). 1991. 23. . 7.
111
: ..
. ., 1997. . 6368.
112

: .. // . 1988. 7. . 2829 (
); ..
... . 7.
113
.. :
(1930 1950- .). , 2005. . 89
93, 411415, 422424, 488.
114
. . 437.
106

87


(), 15 6 (

), 7 (
),
8 (
)115
.
()
,
116. , , , , .. 117, , ,
1949 .

.. , 1945 .

;
118. ,
.

19201930- .,
, 1949 .

1937 1941 . , 115

, . .
119.
,
?
, . 1963 .,
120, (, .. 1949 .), ,
XX
. : 19241929 .

, . ,
,
,
121. , .
1963 . 19331935 .: -

. . 444.
. . 472.
117
. 2734. . 9. . 32. . 146.
118
.. . 529, 530531.
119
.. . . ., 2009.
. 252.
120
...
, , .
(
),
... , . 1917
. . ,
.. , ,
, .
2734. . 9. . 32. . 166, 167.
121
. 2734. . 9. . 32. . 142.
116

88

 . ...

. ,
1934 . ,
. /
.
.
122. .
1930- . ( ) :
. ,
(, , - .).123.
, , ,

.
,
124 ,
, .
: , , .
: 193839 . .
. . 125. .. ,
126, 127. 1940 . : .
.

, . 128.
, ,
, , .

1963 . , . .
..
. , 1920- . 1946 . , ,
- .

1946 .,

. , , .
,
, , ,

. ,


, , ,
.

I- ..

122

. 2734. . 9. . 32. . 150.

. 2734. . 9. . 32. . 6.
124
. 2734. . 9. . 32. . 154, 155.
125
. 2734. . 9. . 32. . 156157.
126
.., .. . 303.
127
. . 6299. . 1. . 325. . 1717., 18.19, 20.
128
. 2734. . 9. . 32. . 41.
123

89


II- , 129.
.
. .
,
(.. , .. , .. , .. , .. .),
.
, .. ,
22.04.1949 . .
.

129

130. 1949
.: 1930- ,
1941 . 10 ,
, 19411942 . , 1943 .
.
, , ...
1949 , ,
.. . 1950 . -
.
, ...

. . 6299. . 1. . 39. . 7. ..
19311946 . II-
: .. ..
// : ( 120-
). , 2002. . 7.
130
. . 6299. . 1. . 33. . 1.

90

 . ...

...
.. ..
,
. .. (28.09.2011 .)
!
. ,
,
, ,
.
, ()
. ,
( ,
)
1. , , , (). : -,

( , ), -, . , , , , , , ,

, , ,
,
-

. ,
, ,
. ,
. ,
, ,
. , , ,

( ), , . ,
,
,

.
. ,
, ,
,


. ,

.. 19461950 ., ..
19501953 .. .. 1951 ., ..
-
19531956 . (.: - 1946
2006 .; , //
. .. . , 2006.
. 235; 239). , .. ..
. , ..
, , ..
.. .

91


- .
,
, . ,

, , , ,
.
,
.

, , . ,

, , . .
,
. , ,
,
. , , ,
,
, : ,

( ) . , ,
. ,
, ,
. , , , -

92

, .
.
30- ,
,
,
.
,
,
. - ,
. ,

( ) ,
, - . 34- ,
VII .
, , ,
,
. , ,
-
.
.
,
, , . 1937 ,

, , , :
-! !!!.
- . , .
193639

,
.
, ,

 . ...

, . ,
, 1934 , .
, , , :
.
, , , . , ,
1937

,
.
.
,
. 194142 .
. 30-
,

.
,
, ,

-
. ,
, .
,
,
, ,
.

: , , , ,
. , -

, . , ,
, .
.
,
. , .

.
(
)
,
, , , . , , ,
. , . ,
193738 , , ,
,
. . , .

.
,
,
. ,
,
. ,
,
. -

93


.

. . ,
,
.
, .
, .
. ,
,
, -
.
.
. , .
, , , .
,

. , ,

,

.
.
, . .
.
, .
,
/ . . . 1917 ,


,
, . ,

.
, .
, -

94

. - , ,

, ,

,
.
, , .
. , , , , - .
, , , . ...
,

. ,
.
. ,

,
.
.
,
, .
. ,

. - 50- .
.
.
, ,
, : , .
, . ,
, ,

 . ...

. ,
. ,
,
. - , -
: . . , .
,
, , , , ( ),
,

.
, , ,
. , ,
,

,
- , .
. .
USA 1515 Hugo circle. Silver Spring
MD 20906
Avraam Levin

95

..

(1829
1865)
XIX . ,
. .. (18131855)
.. (18161858), ,
18581865 . , .
,
,
, ,
...
..
XIX . . ,

, ,
( ).
.. 2
1829 .
.
.
,
1.
, XIXXX .
- (18911971) 1949
1959 .,
. ,
, 2.
1842 .

. -

.. // .. .
, 2001. . 346.
2
.. . .: .., ..
(18911971) // ( ).
1

96

 . ...

-
(18291897)3 ,
, .
,
.. (
,
4).

.. ( )
(18181883). ,
.
..
I
,
1845 . 5 .
1846 .
, ,
-.
, - . .. -,
1849 .: 16- ...
. .
,
6 .
.. , .. , .. .. 7. -

,
,
XX .
, , , ..

.
1850 , . ,
, ,
-:
, ,
. .
. .
, , . , [] , ...
. . . ,
... .
[]
[ ..]
.
.
:
. .
, -

- .. . //
.. . ., 1900. . IIIVII.
4
(. . 1827. . 824. . 23. . 144
148 ( .. ).
5
- .. . // ..
. ., 1900. . VI; .. ..
// :
. . ., 2009. . 260261; ..
I 1722 .// .
, 2010. . 9598.
6
. . 1827. . 1. . 8. . 2.
7
- .. . //
.. . ., 1900. . XVXVIII.
3

97


,
, ...;

[]- [].
...,
.

, ,
8 .
-

. 1851 .
1852 . .. .. .

.. 9 .
..
10 .
.. ,
.. , -
.
, -: 18
- , , ...
, . .
. ,
, . ,
8

... , ..

...

[]

. , ..
.


. . ,
,
- .

. ( [] ) , ..., . ,
2 . . .. []
,
,
, .
,

, ...11 .

. 1853 . ..

12 . .. :
. ,
. ,

. . 1827. . 1. . 8. . 4, 4 ., 5.
- .. . ... . XXIV.
10
.. // .. .
, 2001. . 349.
11
. . 1827. . 824. . 23. . 149151 ( .. ).
12
- .. . ... . XXV.
9

98

 . ...

,
,
... .
, .
. . ,
2
...
.
13 .
-, ,
.
.. : , .
.

.
, . .
- .
.
,
, , .


.
, -

.
,

14 .
,
. 10 (22) 1854 . 06.40
17.00 - . ,
, , .
Tiger.
1854 .
,

.. .

V . , 1855 . 12 1855 .
, .. 15 .
,



V . .. , , 16 . ,

.. , .. 17 .

1855 . .. .

13

. . 1827. . 824. . 10. . 1.

. . 1827. . 824. . 8. . 6.
15
- .. . ... . XXVII.
16
.. .. // . . VI. .,
1955. . 328.
17
. . 329.
14

99


.. , 1846 .
18.
, .. , , .
III.


.


.
,
. , .. , ... .
. -: , , , [ ], .
, ,
XVIII .
, .
, .
.
, []
[],
19.

,
.
..
18

,
: .
.
...20 . ,

. , , , .
,
: .. .

V , ;
.. (543613)
. , , :
.
,
, . . ..[ ] []
. 21. ,
? , () (16261689),
,
.

- .. . ... . VII, XXX.

. . 1827. . 824. . 8. . 7.
20
1855 . () . . 1827. . 824.
. 23. 137.
21
. . 1827. . 824. . 9. . 55 . ,
..-.
19

100

 . ...

.
, , , .. ,
22 . ,
, ,
,

. 1856/1857 ,
,
.. 23 . .. 1955 .
(. ), 24 . , 1850-
. , ,
. XVIII XIX . ,
,
...

, - .
1866 .25 . ,

.. ,
26 .

,
.

.
,
, ,
.. , ,
. 1855 .
,
1858
27.
, ,
. ,
: (1858 .), V-
, (1859),

28 .
.. 29
.. .
( -

22

.. -:
2070- XIX . ., 2005. . 97.
23
.. .. // ... . 333.
24
. . 333338.
25
- .. . ... . III.
26
.. - // .. .
. 1.
27
.. .. // ... . 338.
28
. . 338, 339.
29
.. . . 13. ., 1870.

101


,
) ,
, .

..
. , 1864/1865 .
, . , , ,
, ...
..
,
.
, , ,
.
1857 .
, - .. .. .
18591861 .

, , ,
, .
, , , , ,
, , , . .. . 1862 .
. .
,

.

, 29 1865 . 30 .
***
, , , ,
,
31 . ,
..
, , . ,
, ,
...
.. ..
(18381893),
.
, , .
.. .
.. .. I .

XX . ,
-
,
- .. (18821956). .. . ..

.. , . .. .. .

-

.. // .. .
, 2001. . 352.
31
.. .. //
: .
. ., 2009. . 260263.
30

102

 . ...

32 .
.. 29 1925 .,
.. , .. ..
19141915 .
.. .. -. , , -. ,

.. ..
(1916 .) .. -.
33.
..
34 , .
.. .. -35 , (
.. ?) 1915 . .. ..
.. .
..
..
1940- . 1948 . .. .
,
, , , -

,
36 . 1949 .
37 .

..
.. .. 8 38 . .. 1949 . : ,
-
, 90- . XIX .
39 .
1951 . .. :
, .. .
...
.
, ?
; 1952 . :

?40 .

.. 1958 .
. .. 1960 .:
...
-

32

. : .., ..
.. // :
. 9. , 2005. . 167190; ..

// V
. .
, 2010. . 156171.
33
.., ..
.. // II .
.. . . , 2006. . 160164.
34
. . 1827. . 824.
35
.. //
. 1916. 3. . 113126. .. .. - //
. . I. I. .
, 1926. . 5865; .. ..
// . . VI. ., 1955.
36
. . 6299. . 1. . 111. . 1.
37
. . 2734. . 8. . 59. . 152.
38
. . 6299. .1. . 48. . 138, 139.
39
. . 6299. . 1. . 91. . 55 .
40
. . 6299. . 1. . 113. . 15 ., 17 .

103


, ,
,
41 .
(
19461976 .) .. : ,
,

, .. .

, .. . , ,
.. , . , .. .. , .
.. ..
.
.
***
. 42, () 43 . , XX . -

,

. , .. ( ), - .



41

.. .
, , - .
, ..
.
, -
XX . . .. :

, ,
,
44 ()
.. ,
, .
.
. , . , ..
, .

.


..

. , . ,

.

. . 6161. . 1. . 79. . 3.
. . 1827. . 824. . 5. . 14.
43
. . 1411. . 822. . 312.
44
.. //
. 1916. 3. . 126.
42

104

 . ...

..



.. (18291865)
XIX., , , .
XIX, ,
, ,
XXI . .. , , .
,
.
,
, XIX.
XIX .
,
.

XVIII. .

.

, , ,

. , , . , .

,
. .
,
. . . , . , .


. , , , .

.

... , 1846.
, 1847 .
.
.. ,
.. , .. ,
.. , .. , .. , .. . , ,
. , . (
, ) .,

105


., .,
.1 . , -, , , .. .

.. 2 :
1) VIII . 1080 . ;
2)1080 . XIV . .
, VIII.

. , - VIII, -. . ,
, IX., -,
. ,

,

. , ,

- 3.
,

,
. ,

X
XI. Consolatio Philosophiae (.
1000.), ( XI.), Sponsus (XI.), XIII
XVII (
XII.) ( XII.)4 . . ,
IX, . , XI XII. lenga romana . , , XI

. , ,
,
5 . ,



, .
oratores .
.. , 8 -

-. . // ..
. .1. ., 1870. .XXXIII.
2
XIX. (
). ,
, , . .
lenga romana.
, oc, .
3
.. (VIIIX.) //
. .2. ., 1984. .459.
4
KellerH.-E. Le climat prtroubadouresque en Aquitaine // Mittelalterstudien. Heidelberg, 1984.
P.120132. . : BelmonJ., VielliardF. Latin farci et occitan dans les actes du XIe sicle //
Bibliothque de lEcole des chartes. Vol.155. 1997. No.1. P49183.
5
.. . ., 1975. .21.
1

106

 . ...

IX 6 .
11 7 .
8 , 9 ,
10 , 11 , 12 ,
13 , 14
15 . , , . , ,
.
.. ,
. ,
( ) (. felibres), 1854.
. .

, 16 .
.
,
.
..
. ,
,

. , ..
, . XX. . , , , -
. , 17 , .

,
- , ,
, , ,
. ,
, ,

18 . ,
,
, , .

XII.
,
XIII. , ,
. , XIII.
(Razos de trobar)
, -

(), IX- , VII-

(10711127).
7
. .: JeanroyA. Les chansons de GuillaumeIX, duc dAquitaine. P., 1927.
8
.
9
.
10
.
11
.
12
.
13
.
14
.
15
.
16
. . ., 2000. .264.
17
JeanroyA. La poesie lyrique des troubadours. Vol.1. N. Y., 1974. P.45.
18
. : . 1000. ., 2009. .4650.

107



19 .
, , , ( XIII.) (Leys dAmor)
( XIV.), ,
20 .
.. , VIIIXI. trobar .


trobar,
trobador, . ,
,
trobar (,
), trobaire, trobador
, .
,
...
, ,
, ,
, .
,

, 21 . trobador,
, ,
. ,
, , trobar

contropare , .. ,
22 . , . ,
,

: ,
, , , , . 23 . ,

. ,
trb
, , - 24 .



25 . -

.. // . ., 2007. .521.
. .. . . .259260
21
. .: ParisG. La littrature franaise au moyen ge. P., 1905.
22
..
// . ., 1993. .507549.
23
XIXII. .: GrierJ.A. A New
Voice in the Monastery: Tropes and Versus from Eleventh and Twelfth Century Aquitaine //
Speculum. Vol. 69. 1994. No.4. P. 10231069; .
, .: KellerH.-E. Op.cit.
24
MenocalM.R. Close Encounters in Medieval Provence: Spains Role in the Birth of Troubdour
Poetry // Hispanic Review. Vol. 49. 1981. No.1. P.4364.
25
.: -. // -.
. ., 1961. .466509; , .: MardiniN.J. Linfluence de la
littrature arabe sur quelques chansons occitanes. PhD.Diss. Rice University, 1995; MenocalM.R.
Op. cit.
19

20

108

 . ...

fin amors odhrite, (X.)
(XI.)26. , , XIIXIII.
,
.
trobar
,
1000. , XI., ,
.



. ,
.. , , , ,
, , -, , .


(joculatores).

XI. , XX.

joglar ,
.
,
,
, -

27 . ,
, .
,
.
, ..
.

. ,
. ,
,
.

.
,
,
, , , :
. ,
, 28.
- ,

. -
, ,
-

26

Zink M. Littrature franaise du Moyen Age. P., 2001. P.113.

. . , 1997. .10.
28
SigalG. The Pit or the Pedestal? The Dichotomization of the Lady in Troubadour Lyric //
Romanic Review. Vol. 84. 1993. No.2. P.109142.
27

109


, 29 . .
. .,

,
, , ,
-
. ,
, 30.
. ,
IX, , , (, ,
..) ,
, , ,
.
, . , , , ,
31 .
, ,
,
.
. 1970-., ,
,
32 . ,
, , -

,
, ,
,
. ,
, , , , 33.
,

, .
..
.




.
, , , .

,
.
: ,
,
.


,
. , , .

GravdalK. Metaphor, Metonymy, and the Medieval Women trobairitz // Romanic Review.
Vol.83. 1992. No.4. P.413.
30
HuchetJ. L. Lamour discourtois. La Fin Amors chez les pre miers troubadours. Toulouse,
1987.
31
GauntS. Poetry of Exclusion: A Fe minist Reading of Some Troubadour Lyrics // Modern
Language Review. Vol. 85. 1990. No.2. P.311.
32
FantazziCh. Marcabrus Pastourelle: Courtly Love Decoded // Studies in Philology. Vol.71
(4). 1974. P.385403.).
33
.. , //
. ., 1995. .317.
29

110

.. . ...

..
.. (. . 1827.
. 824. . 5. . 1 4. )
, . # ,
, XX . (.
. 1411. . 822. . 312). ..

XI
(1080) XIV.
- . ,
VIII
.
:
1) VIII 1080 .
. IX -
, ,
..

.
, ,
[] , ,
. . .

, ,
. - ,
-

, , .
..
.
,
. VIII IX .

.
,
.

, ,

.

, . , ,
,
.

. , ,
,
,

.

-.

111


, .
.
,
. . # ;
, , , ,
. trobar *
, .
, .

. XI .
,
XII,
XIII XIV .
, .
.

, # .
, , -.
,

, *

trouver, inventer (trauver#).

112

- , - , ,
.
, .
XI . XII []
. ,
, # ,
#
, .
, , , , , .
, .
, XII

, #
,
, , , .
.
. , , -

.. . ...

. .
.
,
, . ,
, , ,
. ,
. ,
, .
,

, .
, .
, .
. ,
, # . . ,

, , ,
joy joi (e#),
.
.
.
. , ,

. .
,
,
.

.
,
,

,

, .

. ,
,
.
,

# . . ,
.
, #
. () , ,

. , , . , ,
, ,
.
. , ,
. ,
, ,

113



, .
, , - ,
;
; , .
. ,

( , ..).
,
, IX
X , 1090 . , ,
IX (. 1071 .).
. ,
.

: .
. ,
. ,
,
. ,

. , ,
, ,
. ,
, (sirventes). sirventes
sirvent, ,
, .
.
, , . ,
, ,

114

( ..)
#.
,
, .
- . . , ,
,
, .
. . . , .
.
.
.
.
.
, .

, ( ..) ,
, . ; ,
, . ,
, , , . , #
,
.
, , ,
. , ,

.. . ...

. # .


: 1) . 2)
3) .
.
XI , 1150 . 5 , (Pierre
dAuvergne).

, . .
, . . , ,
. , . ,
, , , .
XII
,
. , ,
,


.
,
,
. -

,
,

, , 1 .
.
, . .
,
.
(
..) .

.
.

.
; . , , , . . ,

, :
2)
. , ,
, , . ,

Bel-vezer, .. ellevoir (
Belle noir# ..).
,
. 1160 . -

4 ,
:
. 1) (feignaire); 2) (pregaire); 3)
(entendeire) 4) (drutz), .

115


.
,
VII , II (
#,
..).
;
, . # ,
. 1165 .
, , V ,

.
. .
.
2) (Giraud de
Borneil) ,

.
3) (Arnau de
Marveil (Arno de Morveil#))
#. ,
,
. , -

116

, ,
# (
# , ..) #.
( ..),
.
,
. , .
4) , , ,
.
5) (Raimbaud de
Vaqueras) , .
( ..), ,
,

beauchevalier.
.
1204 .,
1207 .
, ,
.
,
,

#.

RR
TRANSLATIONIS

1

,


,
. XV .
(14521498 .).
,
, ,
, , ,
1493 .

, ,
,
2. , ,
,
:
, -

, .
, ,
, , .
, (1389
1459) , , 1436 .
(
), 1446 . . , , 3.
:
,
. , -

: Ad una devota donna Bolognese // Le lettere di Girolamo

Savonarola / A cura di Roberto Ridolfi. Firenze, 1933. P. 3841.
2
A Maria Angela Sforza dEste, Duchessa di Ferrara // Le lettere di Girolamo... P. 132133;
A Maddalena Pico della Mirandola // Ibid. P. 8091.
3
.: . / . .. , .. //
. . 23. ., 2008. . 331389.
1

117

rr translationis...

, 80- . XV .
14871488 . , , ,
.
, , 1493 .,
: ,
, ,
,
. ,

4. ,
.
, XV .
,
, .
,
, , ,


5 .

.

,
,
, -

.
,
,
, ,
.
:
?,
. ,
,
.
tiepidi ()

. : :
; ,
!!! ,
,
6. ,
1494 .
,
, , : , ; , ; , -

.: . . ., 1995. . 1. . 125132;
.. , , . .
. ., 1998. . 6877.

Vasoli C. Profezie e profeti nella vita religiosa e politica fiorentina in Magia, astrologia e religione nel
Rinascimento. Varsavia, 1974. P. 1820; Pezzella S. La Chiesa al tempo del grande scisma e della crisi
conciliare (13781449) // Storia della Chiesa dalle origine ai nostri giorni. Torino, 1967. Vol. XIV. P.147
150.
5

. 3:1516. : scio opera tua quia neque frigidus es neque

calidus utinam frigidus esses aut calidus sed quia tepidus ( ..) es et nec frigidus nec
calidus inciiam te evomere ex ore meo.

118

 ...
, , , ,
,
7 . , , uomo tiepido
,


8 .
, , ,

,

9 , ,
10 . , , , ,
. ,
,
,

. ,
, ,
,

11.
,
, ,
,
,

,

,
, ,
- , 12.
, , , .
: ,
, .
, ,
,
, , , , , , , ,
, . <...> , , ,
, ,
, ,<...> , ,
13. , , , , ,
.

- -

Predica XIX // Savonarola G. Prediche sopra Aggeo. Roma, 1965. P. 324.

.: .. //
: . . 3. , 2003.
. 120135; . : -
// .
. ., 2006. . 157166.
9
, , (virtu),
... :
, . .: Predica XII // Savonarola G. Prediche sopra Amos
e Zaccaria /A cura di Paolo Ghiglieri. Roma, 1971. Vol. 1. P. 327.
10
,
.
11
Predica V // Savonarola G. Prediche sopra Aggeo... P. 86.
12
Ibid.; Predica IV // Ibid. P. 71.
13
Predica XII // Savonarola G. Prediche sopra Amos e Zaccaria... P. 327328.
7

119

rr translationis...

.
,
,
. ,
,
, , ,
;


,

[1493 ?]

Dilectissima, voi domandate che io

vinformi di quello che ha a fare una
persona devota, la quale si volesse
comunicare spesso, cioe infra octo o
quindici giorni una volta. Presupposito,
adunque, prima che questa persona sia per
vera contritione delli suoi peccati et
integra confessione purgata, questo sia el
primo documento: che ella pensi con
diligentia che niuna chosa piu pericolosa
et niuna piu fructuosa che spesso
comunicarsi. Niuna dico essere piu
pericolosa a chi non gli va con debite
circumstantie, perche, andandovi spesso,
noi vediamo et habbiamo sempre veduto
et tocchato con mano che questi tali o epsi
diventano tiepidi, o scelerati: come expressamente sempre stato veduto nella
Chiesa tra li preti et li frati, delli quali
alchuni sono cattivi, alcuni tiepidi; et
andando spesso senza devotione a tanto
sacramento, tanto ogni giorno piu indurano el cuore quanto piu lo usano, intanto
che diventano duri come saxo a ogni
dolcezza spirituale et totalmente
1

.

, ,
,

, ;
,
.

[1493 ?]
, , , ,
,
. , ,


1,
: ,

, .
,
,
, ,
, (
, ..),
2
:
,
,
; , ,
, ,

.

21 IV (1215 .)
; .
2
tiepidi
. ,
, ,
.

120

 ...

incorrigibili. Niuna etiam piu fructuosa

a chi gli va con debite circunstantie,
perche noi vediamo per experientia che
ogni huomo che lo usa devotamente ogni
giorno migliore et piu dolce di cuore, et
sempre si sente piu illuminato et piu humile et sprezzatore di se medesimo.
Le ragioni di queste due cose si
potrebbono adducere, ma la experientia
sufficientissima probatione, alla quale
ancora cedono le ragioni contrarie.
Bisognia adunque pensarla bene, perche
in questa cosa grande guadagnio et
grande perdita. Et pero non crediate che
basti solamente confessarsi di tutti li
peccati mortali, come credono questi
tiepidi, ma bisognia dolersi etiam delli
veniali et ogni giorno renovare el
proposito del ben vivere et non si fidare
delle operationi exteriori, ma nelle
interiori, cioe nella puritade della conscientia, purgandola non solamente dalli
peccati, ma ancora dalli affecti terreni et
carnali, et nella charitade di Dio et del
proximo et nella promptitudine della
volontade al servitio di Dio, nella humilitade, nella patientia in sopportare per
amore di Christo le ingiurie volentieri et
le gravi tribulationi.
Bisognia adunque prima, a volere
comunicarsi spesso, pensare el pericolo
et il fructo del sacramento et armarsi di
queste arme. Secondo, armato che
lhuomo di questi primi pensieri, essendo
bene purgato per contritione et confessione, perche questo sacramento
sacramento di amore, bisognia che lanima che va a ricevere tanto cibo sia actualmente excitata a devotione et amore quan-

(
..) ,
,
, ,
, ,


.
, ,
. , ,
( ..)

. ,

3, , ,
,
, ,
,
,
, ,
,

.
, , -, ,
,
. -, , ,
,
, , ,
4 , , - 5 .

, .
: tanto cibo.
5
, ,
. ,
, , ,
(timor servilis) (timor filialis). ,
4

121

rr translationis...

to possibile alia sua fragilitade. La qual

cosa non puo essere se lhuomo implicate nelle cose del secolo, perche bisognia a
questa devotione actuale quiete et pace di
mente, la quale non si puo havere da chi
non si da a molto silentio et alia solitudine
et lectione, meditatione, oratione et
contemplatione. Et per chi si vuole spesso comunicare bisognia che si separi molto dalle conversationi nocive et inutili et
che si sforzi stare in solitudine et silentio
et oratione piu che pu, maxime uno giorno innanzi che si comunichi et similmente
el giorno che comunicato, observando
per che gli altri giorni non si lasci dissolvere la mente, ma si sforzi sempre di stare
in Dio quanto pi puote; cioe che per li
exercitii nelli quali la persona occupata
per le necessitadi humane, non lasci al tutto la oratione et meno si distraggha che
sia possibile, servando ogni pace in casa
et fuori con ogni buona discretione, faccendo ogni cosa secondo che sar dirizzata
dalle illuminationi divine et dal suo padre
spirituale. El quale pero bisogna che non
sia del numero delli tiepidi, altrimenti non
anderebbe bene el facto suo. Bisognia in
questa cosa havere uno confessore spirituale, el quale per experientia intenda le
cose dello spirito et che non parli secondo
che ha udito dire ad altri, o trovato scripto,
perch li tiepidi tirano le scripture et li
doctori a suo modo et la experientia la

, ,
6 , ,
,
, , . , ,
,
, , ,
, , , ,
,
, ; , ,
,
, ,
, ,
,
7 .
8 ,
.
9,

, ,
, ,
-

, . ,
, ,
, . ,
.
, ,
. , ,
.
6
: quiete et pace di mente (, ..
).
7
: padre spirituale.
8
.
9
: confessore spirituale.

122

 ...

maestra di questa arte. Tertio, bisognia havere grande advertentia se nel comunicarsi
spesso sente lhuomo in s medesimo
crescere la devotione et la prompti-tudine
della volontade al ben vivere et la caritade
verso di Dio et verso del proximo, maxime
verso delli inimici, li quali dicono male
di lui et etiamdio gli fanno male, et nientedimeno sente anchora crescere el
timore et la reverentia a tanto sacramento,
ita che sempre gli va con maggiore reverentia et devotione. Et advengha che gli
vada con grande amore et con grande desiderio, nientedimeno dentro dal cuore si
sente essere indegnio di tanto cibo et ha
dentro grande confusione, bench la fiducia che lei ha della bontade di Dio la
spingha innanzi, si che va al sacramento
non confidandosi nelli proprii meriti, ma
solo nella benignitade del Signore Iesu;
et pero se lanima vede che andando
spesso a tanto sacramento gli cresce la
devotione et la charitade et non si
minuisce la reverentia, vada spesso
securamente: ma se vedesse che per la
troppa familiaritade o che la devotione et
caritade non crescesse, o che la reverentia
si minuisse, non doverrebbe andare cosi
spesso. Et se in queste due cose fusse
dubbia et non sapesse giudicare lanimo
suo et stesse tra el timore et lamore, pare
meglio che lamore la vincha et che si
prepari bene et vadi con confidentia del
divino adiutorio; et se pure non si pu
determinare per proprio giudicio, stia al
giudicio del suo confessore, se huomo
spirituale. Et da notare che grande fatica
la perseverantia, et molti ho veduto in

10. -,
, ,

,
,
,
, , ,

, ,
. ,
, , ,

,
, , , ,
,
,
; ,
,
, ,
, : ,
,
, .

, , , ,
;
,
,
. , , -

10

15 1498 .,
, ,
, .
, ,
. , ,
, . <...>
, .<...> ,
, ,
. .: Sermone // Savonarola G. Prediche sopra lesodo. Roma, 19551956.
Vol. 2. P. 347348.

123

 rr translationis...
questa comunione cominciare bene et poi
si hanno lasciati intiepidire, la qual cosa
molto pericolosa; et pero bisogna grande
constantia di animo, maxime perche el
nostro adversario non dorme. El quale sa
di quanto fructo frequentare bene tanto
sacramento, et per excita molte
persecutioni a chi spesso si comunica con
devotione et molti excita che si fanno
beffe di loro, et con persuasioni diverse
gli sviano. Siate adunque constanti a
servare tutte queste cose infino alia morte
et non porgete le orecchie alle lingue senza
spirito.

124

, ,
, , , ;
, ,
(.. ..) .
,
, , , , [],
. ,

.

 ... P

( )
,
1962 .

Bibliothque dHumanisme et Renaissance
, 1. XVI
. , , , ... (Quum
essem apud Caesarem orator, originem
Helvetiorum et Confederationem suam...
intelligere volui), , 1510- .
,

(1513), ,
,
.
, ,
.
, ,
,
XV XVI . ,
, , . , ,
, -

:
, ,

.

,
,
,
.



,
.
, , ,
, .

,
.

XVI ., .

. .

La Suisse de 1510 vue par un diplomate tranger de lpoque // Bibliothque dHumanisme et

Renaissance. T.24. No.1 (1962). P.200210.
1

125

 rr translationis...
Confoederatio
(prima et subsequentia foedera)
Cantonum Helvetiorum

( )

[1] Quum essem apud Caesarem orator,

originem Helvetiorum et Confederationem
suam, quomodo eam primum ceperunt ac
Cantones suos omnes colligatos et
confederatos intelligere volui, que omnia
hic breviter annotavi. M D X.
[2] Et imprimis inveni quod in villa Vri,
quae in latinum Euronia, quidam rusticus
fuit, nomine Henrichus, qui dilectum filium
habuit et propter nonnulla delicta per eum
perpetrata per gubernatorem vel
locumtenentem Illustrissimorum Principum
de Austria ad mortem condemnatus fuit:
Tun enim per multa tempora priores
principes de Austria huius provinciae
dominum habuerunt et in ea provincia
castra pro residentia tenebant, unum in villa
Sausperg in quodam lacu prope Vri, qui in
germanico vocatur et in latino Mons
Aventinus, aliud secundum castrum in
dominio dominorum Bernensium aderat
apud unum pontem qui Pacier vel Paciaer,
in germanico Pruc quod suo vocabulo
Hausperg, id est Mons Aventinus, isti de
Austria antiqui principes haec duo castra
construxerant ac nomen Aventini Montis eis
imposuerunt, quoniam ipsi principlesI de
Aventino monte originem traxerunt et ex
Italia oriundi fuisse haec sua Maximiliani
imperatoris et nepotum suorum etas
gloriatur,
similiterque
suorum
praedecessorum etates omnes se Italos
fuisse valde gloriati fuere.
Quum igitur Henrichus praefatum
filium ad mortem condemnatum fuisse
intellexit, gubernatorem provinciae adivit,
pro filii gratia eidem supplicando, cui
gubernator respondit Sic, inquiens, si cum
tua ballista pomum quod in manu tenebatur,
solo ictu de capite filii tui deponere poteris,
eum tibi de gratia tradam. Erat nempe
Henrichus bonus ballistarius, tunc annuit
pater, dicens Aut interfector filii mei, aut
hodie liberator ero. Tres autem sagittas

[1] ,

, ,
. . [ ] 1510-.
[2] , ,
( )
, ,
-
. ,
,


( , ),

, , ( - )2, 3,
. ,
.
[] ,
, .
, ,
, ,
. :
, ,
. , , , , :
, -

i
2

126

, . .
.

 ... P
accepit, et primo ictu pomum de capite filii,
eo illeso, deposuit. Tunc gubernator dixit
illi Cur tres sagittas portasti ?, cui respondit
audacter Henrichus Sic, dicens, si filium
meum interfecissem, te postea cum secunda
et tertia interficere volebam. Jussit illico
gubernator patrem et filium in navicula una
cum eo duci ad castrum praefatum Sausperg
Vri. Cum autem in lacu fuere, magna e coelis
tempestas evenit, adeoque gubernator
commisit patrem et filium dissolvi, ut navem
tutius conducerent cum maiori numero
remigantium, quo facto, omnes naute
concordes fuere pro gubernatoris salute, it
cum navi ad terram se reciperent. Cum
autem fuissent prope terram, prefati duo,
pater et filius, gubernatorem interfecerunt,
e navique ad terram descenderunt,
exeuntes, libertatem proclamaverunt,
narrantes crudelitatem et tyrramnidem
gubernatoris et principum de Austria, et
quod ista ex divino miraculo evenerunt;
adeoque, tumultu facto in populo, primi
isti de villa Vri vel Euroniae rebellationem
a principibus Austriae fecerunt et vicinos
suos finitimos qui erant Suith et
Vndervaldem ad consilium e rebellationem
in liga sua et fraternitate convocaverunt, ac
statim castra illa duo de domo Austriae quae
Sausper vocabantur, fuerunt destructa a
residentibus ad lacum supra lacum, ex quo
Henrichus et filius in terram descenderunt
et capellam unam in honorem altissimi et
virginis ordinaverunt, que usque in
hodiernum diem ibi permanet.
[3] Suith est villa, unde dicuntur Sguizari
et Helvetij in latino et ligam suam ibi
vocaverunt, videlicet Vri prefati, villa Suith
secunda, Vndervaldem tertia, et hanc
confederationem ligam bovis vocavere et
pro insignis suis caput bovis cum cornibus
acceperunt, unde dicitur postmodum Liga
del Bo. Succedente tempore in tantum
eorum crevit auctoritas quod Surich, Berna
et Lucerna que sunt bona castra munita et
in tota Germania civitates appellantur, huic
bovis ligae et confederationi cum iuramento
et solemnitatibus obligandi unum alteri et
3
4

. 4
, . : ?. : ,
.

. , . , , , . , . ,
, , ,
,
,
, ,
, . , ( )



.
, . , ,
,
[] , .
[3] , - ( )
, , ;
[] 5.
[-]
.
, , ( ,

.
.

127

 rr translationis...
alterum alteri se dederunt et fecerunt se
Cantones suae ligae cum pactis et
conditionibus quae in hodiernum usque
diem observatur. Inter alia sua pacta et
conditiones, quia Surich, Berna et Lucerna
nobiliora erant loca quam Suith, Vri et
Vndervaldem ideo convenerunt quod ista
in consilio ac in omnibus ligae bovis actibus
semper praecederent et sic usque in
hodiernum diem praecedunt. Haec tamen
liga bovis tanquam principium et
fundamentum confederationis conservaverunt sibi praeeminentiam quandam
consilium vocandi ac rerum agendarum
causas proponendi, quamobrem cum ista
honestate usque in hanc diem augendi
ligam suam ita processerunt quod adhuc
in veneratione et observantia. Tanquam
primi ligae bovis fundatores ab allijs
confederatis ac colligatis habentur et
observantur. Consilia semper sua fiunt,
videlicet, Suith, Vri et Vndervaldem, ut ipsi
iubent, licet multe lige et confederati eorum
eos praecedant.
[4] Vidimus in manifesto exemplo annis
superioribus elapsis, quando Bellinzona ab
Helvetijs capta fuit, omnibus demum a rege
Gallorum post multos bellorum tumultus
concessa fuit, demum et a Maximiliano
imperatore in feudum data, illico omnes
ligae concordes fuere quod talis Bellinzonae
comitatus praefatus in manibus praefatorum
adhuc permanet, et iste tres civitates tante
sunt authoritatis apud Helvetios, quod
habent pro consueto, quando ipsi movent
vexillum suae ligae, sunt obligati insequi,
sequendo augumentum suae ligae bovis per
ordinem post istos confederatos
supranominatos infra aliquod modici
temporis spatium. Zoche et Clares quae sunt
duae satis grosse ville, fecerunt se Cantones
ligae praefatae, cum pactis suis et
conventionibus ut supra relatum.
5

)
6, , ,
.
, ,
, , ,

:
.
, , [],

,
, ,
.
.
,
(.. , ) ,
[4]
:

[]
,
,
[].
,
[ ]: ,
, . 7 8, , []
, .

, .
1332., 1351.,
1353.
7
27 1352.
8
4 1352. , , ,
( ).
6

128

 ... P
[5] Isti praenominati sunt otto Cantones
in tota Helvetiorum liga, et isti otto sunt
qui gubernant summa rerum. Post istos
prenominatos Cantones fuerunt adiuncti alij
quattuor qui sequuntur: Primus eorum fuit
Friburg in Otland, castrum munitum vel
civitas, secundus Sollatro, castrum vel
civitas, tertius Safissa, quartus Basilea, civitas
cum episcopatu valde nobili, quae erat
civitas francha. Et pp. ......... dedit se
Helvetiis ac Cantonem Helvetiorum se fecit.
[6] Postquam Helvetij Cantones suos
fecerunt, omnes qui se deinde dederunt sub
nomine ligae, eos de liga sua confederatos
appellavere, et sunt isti infra scripti obligati,
tamen cum eisdem obligationibus quibus
sunt Cantones:
Prima Helvetiorum liga est comitatus
Valexij cum civitate summa, quae habet
episcopatum Sedunensem.
Secunda verum liga est Grisa, unde
Grisani cum civitate Coyr et comitatu suo,
quae civitas habet espiscopatum et
appellatur Curia, unde episcopus
Curiensis.
Tertia eorum liga est Sancti Galli.
Quarta est Appazel, villa grossa.
Quinta est Viental, villa grossa.
Sexta est Vallistat, villa grossa.
Septima est Raspasitel, villa grossa.
Ottava est Castrum Morantium.
[7] Item principes Germanici, qui sunt
Helvetij confederati et collegati, sunt infra
scripti, videlicet
Dux Pallatinus et dux Vertibergensis.

[5] ,
.
[]
: , , 9, , ,
10, . [][] (?)
[ ] []11.
[6] , , ,
. [ ],
, , , 12, :
, .
( ) .
, [ ] , .
-.
,
.
, .
, .
, .
.
[7] , , :
13 .

1481.
1501.
11
1513.
12
, ..
(
) , - .
, , , .
13
, , .
9

10

129

 rr translationis...
Item principes itali prefatis Helvetiis
confederati sunt cum conditionibus et
obligationibus ut supra.
Infrascriptus, videlicet dux Sabaudiae,
qui semper et omni tempore, etiam ante
quam liga Helvetiorum esset ordinata, fuit
semper in stricta cum Helvetijs et populis
eorum finitimis, amicitia coniunctus. Et ipsi
Helvetij domum de Sabaudia in magna
semper veneratione habuerunt, et signum
est quod ad bellum deferunt albam et
rubeam crucem in pectore eorum, que
quidam quilibet, quod quidem est verum
Sabaudie signum et vexillum. Facta ergo
Helvetiorum liga, primus princeps qui in
Helvetiorum confederatione se posuit, fuit
unus de Sabaudia dux, prout in primis suis
ordinibus invenio.
Secundus princeps qui in Helvetiorum
confederatione se posuit, fuit unus de
marchionibus Montis Ferrati.
Tertius fuit, iam sunt decem anni,
illustrissimus dominus Jacobus Trivultius.
Vlterius istius Helvetiorum ligae vel
confederationis quedam annotavi que ipsi
pro recto suo gubernio summopere
observant.
[8] Imprimis quantum ad religionem
divinam omni anno celleberrima
mortuorum de Austria domo offlicia
cellebrant et haec in quadam dignissima
abbatia olim a principibus Austrie fundata,
quae est prope Ausperg situata. In qua
quidem abbatia sunt multa corpora
principum de Austria in magnificis ac
splendidis sepulchris sepulta et super talia
sepulchra sunt arma et insignia istius
nobilissimae de Austria familiae. Isti Helvetij,
ut accepi, ista officia praenommatorum
mortuorum non tantum ab devotionem et
amorem, sed quadam moti gloria, videntur
enim quodammodo de principibus et
dominis suis Austriae triumphare velle, eo
maxime quia semper in quam plurimis suis
oflicijs commemorationem faciunt de
Henricho superius dicto qui gubernatorem
de Austria interfecit ac principium huic ligae
14

130

, ,
, .
,
( )
.
, ,
,
. , , ( ,
).
, ,
.
(
) .
-
[ ] , .
[8] , , -,


: 14, []. , ,
.
, , ,
: , , -

 ... P
dedit. Intellexi etiam quod victoriam vel ob
aliquod summum gaudium quod Helvetii
habuerunt, statuam ad unam formam...
... ...

[9] Vnde est quod iste imperator

Maximilianus, cum vellet Helvetios secum
ad aliquod bellum, illis semper in
memoriam adducit, se Helvetium esse et
suos praedecessores patres Helvetios fuisse
asserit, his verbis quandoque Helvetios ad
lachrymas induxit. Itaque iocalia faciunt,
cum sonis et tubis circum quaque talem
statuam portando.
[10] Vlterius quoadii relligionem Helvetiorum sciendum est hoc quod quando ipsi
Helvetij mittunt gentes suas ad aliquod
bellum vel expeditionem aliquam fiendam
omni die in qualibet communitate officia
fiunt sua coram Deo in commendationem
suorum gestium cum oratione sua
famosissima de mille martyribus, in qua
omnes habent spem et devotionem, et ultra
hoc in ecclesijs suis tota die ac nocte sunt
mulieres, virgines, vidue et nupte orantes
apud Altissimum pro suis maritis, patribus,
filijs et fratribus.
Praeterea hoc faciunt Helvetij preter
omnes generationes post Corporis Christi
elevationem inmediate ponunt eorum
brachia in cruce sicut Christus stat, et
quinque Pater noster et quinque Ave Maria
cam brachijs huiusmodi extensis orant pro
conservatione suorum militum et pro ipsis.
Item quando sunt Helvetij ad conflictum
ituri, incontinenti cum vident inimicos suos,
flexis genibus et cum lancis suis, brachijs suis
extensis ad terram prostrati, dicunt quinque
Pater noster et quinque Ave Maria in honorem
vulnerum Christi, demum ad prelium vadunt,
ad Paradisum se ire credentes.
[11] Circa gubernationem particularem
Helvetiorum sciendum est quod quaelibet
civitas, castrum vel villa habet commune
suum ordinatum et quodlibet particulare
commune, vel communitas de se suisque
proprijs communibus hominibus se guberii

, ,
,

. , [ ] - ... ...
[9] ,
, ,
, , []
, . , ,
.
[10] ,
, ,
- ,

, , .
, , ( , ,
) , , .
, : , , , , , ,

.
,
,
, , , ,
, , .
[11] ,
,
,

[] .

, . .

131

 rr translationis...
nant, et officia sua distribuunt inter se cum
manus elevatione, hoc modo videlicet : Ille
qui proponitur ad aliquod officium, si plures
manus ellevatas habuerit quam alter
secundus qui proponitur, ille primus
remanet et sic in quolibet loco habent suos
officiales qui justiciam secundum eorum
consuetudinem ministrant.
Quum etiam faciunt suas dietas,
quaelibet communitas unum suum ad
dietam mittit. In talibus dietis eliguntur
capitanei peditum suorum qui sunt ad
bellum idonei et magis sufficientes et
exercitati; hoc dico quia particulares
communitates belli capitaneos non eligunt
in istis suis dietis.
[12] In quacumque capitulatione quam
faciunt cum aliquo rege vel principe,
sciendum est quod semper capitulant nolle
contra imperatorem atque ecclesiam pro
cedere.
[13] Et quesivi etiam diligenter quo
tempore ista Helvetiorum confederatio
cepit, id ad hoc pretensum tempus habere
non potui; certificatus tamen a multis quod
non sunt adhuc centum anni.
Postremo Cesarea Majestas mihi dixit
quod non sunt nisi centum et undecim anni
quod fecerunt rebellationem a domo de
Austria, sub qua, referente Maximiliano
imperatore, steterunt per ottingentos annos
et semper cum maximo amore
obsequentissimi.
[14] Sciendum est etiam quod nulla de
terris franchis in Germania volunt pati
Helvetiorum destructionem, ideo vivunt
secum in amore quia timent principes
germanos et eos naturaliter odio habent,
propterea diligunt Helvetios. Que sunt
civitates, sciendum est quod Helvetij non
veniunt ad dietas imperij quia germani
principes non possunt pati istos rusticos, a
quibus iniurias multas passi sunt in
congregatione sua, sed si sunt vocati, vadunt
et parent mandatis imperij.

15

132

, : , , , .

,
.
[]
,
.
,
, . ,
.
[12] , , - , .
[13] , , . , , ,
.
, ,

, 15,
,
, [] [].
[14] , ,
[]
, , , .
, [ ]
, ,
, . ,
.

, , 1415.

 ... P
[15] Veterius iii sciendum est quod
Helvetij extra territorium suum ad militiam,
nunquam inventum est quod mittant
plusquam milia hominum viginti, sed pro
habundantiori intelligentia de numero
Helvetiorum quot homines faciant in domo
sua, hic inferius nominando loca, erit
annotatum secundum ordinem et notam
suam quam Helvetij faciunt:
Primus Helvetiorum Canto est Surich,
facit ad numerum decem hominum milia
Secundus est Berna, facit hominum
milia viginti
Quartus est Surith, facit hominum millia
quattuor
Quintus est Vri, facit hominum millia duo
Sextus est Vndervaldem, facit hominum
milia tria
Septimus est Zoche, facit homines mille
Ottavus est Clares, facit homines mille
Isti otto Cantones sunt principales qui
sequuntur fuerunt adiuncti non multo
tempore.
Nonus est Friborg in Ottland, facit
hominum millia duo
Decimus est Solirio, facit mille homines
Vndecimus est Safusa, facit mille
homines
Duodecimus est Bassilea, facit mille
homines
Isti prescripti sunt tantummodo
Helvetiorum Cantones, qui sequuntur sunt
ligae:
Prima Helvetiorum liga est communitas
Valexij, et facit ad numerum decem
hominum milia
Secunda est Grisa, facit hominum milia
decem
Tertia est liga Sancti Galli, facit
hominum milia tria
Quarta est liga Appazel, facit homines
mille
Quinta est Printal, facit homines mille
Sexta est Valdistat, facit homines
ducentum
Septima est Ripasuol, facit homines
quadringentos

[15] ,
.
,
,


.
,
.
,
.
16 ,
.
, .
,
.
, .
, .
, , , .
,
.
, .
, .
,
.
,
.

,
.
,
.
-,
.
,
.
, .
,
.
,
.

, . . -,
Vlterius.
16
..
iii

133

 rr translationis...
Haec est Helvetiorum summa, non
ponendo principes confederatos in ista
summa et eorum primus est dux Sabaudiae,
secundus Marchio Montis Ferrati, tertius
dominus Joannes Jacobus Trivultius.
Tertius decimus Canto Helvetiorum
additus circa annum M.D.XVII nomine
Apfel, facit ...
Omnes isti Cantones et ipsorum
confederati faciunt LXXI hominum milia ad
bellum idoneorum et sex centorum.

134

,
-,
, , .

(?),
1517, ...
71600 .

 -

:
, 603004
. ,
. , . 119
./: +7 (831) 295 91 19, 290 88 87
+7 (831) 413 46 00
: tsk_nn@mail.ru
http://www.cleanroom-technology.ru

:

..
: adavydov@dagen.nn.ru
http://bern.ru
http://www.dagen.nn.ru

135

2011
. . , . .
: . .

12.12. 2011 .
.
. . . . .
.-. .

200 .

603002 . , . . 36
/ : (831) 246-76-76

136