3.

Yang melanggar ialah raja Ahaz, yang direkayasa

adalah permaisuri raja (Izebel)
4. Peranan Elia mengetuk tindakan yang keji atas
nabot dari rekayasa Ahaz dan Isabel
5. Hukuman ialah : bangkai dari tubuh Izebel akan
dimakan anjing, anak laki-laki Ahaz akan mati.
9. E
3. C
5. D
7. D
1. C
10. D
4.
A
6.
B
8.
A
2. A
II. 1. Penggunaan paksaan sedikit mungkin, dirinya,
menunjukkan adanya keras dan jenis paksaan
yang ada dalam system demokrasi dihindari
seminimal mungkin.
2. Demokrasi adalah menghargai nilai-nilai
keberagamaan artinya : nilai keberagaman
dihargai untuk tindakan yang lebih
menguntungkan.
3. Demokrasi menjamin penegakan keadilan,
artinya demokrasi adalah system terbaik untuk
penegakan keadilan.
4. Demokrasi memajukan IPTEK, artinya segala
kemajuan IPTEK didukung penuh oleh
demokrasi yang digunakan untuk kemakmuran
dan kesejahteraan rakyat.
5. Yang diperbuat gereja dalam penegakan
demokrasi ialah ada dua langkah gereja, yaitu
langkah ke dalam dan langkah keluar.
PERBAIKAN
1. Langkah ke dalam ialah langkah penggembalaan
politik bagi warga gereja.
2. Titus 2 : 11-15 nasehatnya, ialah : membebaskan
dari segala kejahatan, mengkuduskan diri, dan rajin
berbuat baik.
3. Titus 3 : 1 8 nasehatnya, ialah : Tunduk, taat, siap
melakukan pekerjaan baik pada pemerintah.
4. Langkah keluar yang diambil ialah : panggilan untuk
melayani dan berdoa syafaat. Untuk kehidupan
Negara.
5. I Timotius 2 : 1 7 nasehatnya, ialah panggilan
untuk mendoakan Negara/pemerintahan yang
syah.
PENGAYAAN
1. suara kenabian gereja ialah : panggilan untuk
menyuarakan kebenaran yang bersumber dari
kebenaran yang Allah punya.
2. Tujuan suara kenabian gereja untuk
mengusahakan, mensejahterakan manusia dalam
Negara.
3. Contoh suara kenabian gereja menegur,
memperingatkan/atau menentang bagi penguasa
yang sewenang-wenang.
4. Resiko suara kenabian gereja resikp yang besar
yaitu ancaman pembunuhan/kematian.
5. Gereja tidak perlu takut, karena gereja tidak punya
ambisi untuk berkuasa dan bahkan menggulingkan
pemerintahan yang syah.
I.

9. A
3. A
5. A
7. A
1. B
10. E
4. E
6. E
8. C
2. C
II. 1. Yang membedakannya ialah : manusia
diciptakan dalam eksistensi yang terbuka
sedangkan makhluk yang lain diciptakan dalam
eksistensi yang tertutup
2. Kejadian 1: 26-28, keistimewaannya, ialah
segambar dengan Allah
3. Terbuka
artinya
manusia
harus
merampungkannya sendiri eksistensinya
dengan diberi kemampuan piker oleh Tuhan.
4. Yang dikehendaki khaliq ialah : manusia harus
merancang/memprogramkan sendiri apa yang
dipikirkannya.
5. Contoh : merancang rumahnya sendiri,
jodohnya sendiri, masa depannya sendiri,
pakaiannya sendiri, dan agamanya sendiri.
PERBAIKAN
1. Letak martabat manusia ialah : terletak di dalam
kesegambarannya diciptakan oleh sang khaliq.
2. Tidak, martabat manusia didasarkan atas
penciptaan Tuhan kepada manusia.
3. Yang diinginkan manusia ialah adanya
penghargaan dan penghormatan sebagai makhluk
ciptaan-Nya.
4. Contoh perlakuan kejam yaitu : hukuman mati dan
pembunuhan umat manusia.
5. Sikap orang percaya terhadap pelanggaran HAM,
ialah didasarkan pada penegakan hukum yang
sedang berlaku.
PENGAYAAN
1. I Raja-raja 21 bersaksi akan kebon anggur Nabot
yang diserobot olehr aja Ahaz.
2. - Nabot : pemilik kebon anggur
- Izebel : permaisuri raja
- Ahaz
: raja Israel
- Elia
: nabiah Israel
I.

PERCEPATAN
1. Antologis artinya Allah ada, pengetahuan semua
orang punya, maka Tuhan ada.
2. Kormologis : segala seusatu yang ada, memiliki
suatu sebab dunia ada.
3. Teleologis : Allah yagn menjadikan dan mengatur
semuanya.
4. Moril : kesadaran tentang kesusilaan, bentang yang
baik dan yang jahat.
5. Keluaran 3 : 13 15 hakekat Tuhan adalah AKU
ADALAH AKU

4. Hawa : melakukan seperti yang dilakukan oleh ular/

dikatakan (diperintahkan). Asal dosa ialah dari
manusia itu sendiri

I.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
II. 1.

9. E
3. C
5. D
7. D
A
10. B
4. C
6. B
8. D
D
Nama Allah bagi Israel, ialah YHWH, YeHoWah
Israel tidak berani sembarangan karena
dianggap terlalu suci/kudus oleh karena nama
dini.
3. Arti eel ialah : Allah adalah yang Mahakuasa
4. Arti Adonai, ialah Tuan.
5. Arti Bapa, adalah : sebagai simbolisasi
hubungan mesra antara Allah dan orang
percaya.
PERBAIKAN
1. Arti damai ialah manusia dalam posisi hubungan
yang benar dengan Allah
2. Tujuan yang diamanatkan hari perdamaian, ialah
sebagai peringatan pengorbanan dengan Allah
3. Tujuan yang diamanatkan hari perdamaian, ialah
sebagai peringatan pengorbanan yang dilakukan
di atas mezbah
4. Arti yang diamanatkan hari perdamaian ialah
sebagai karya Kristus yang mengadakan
perdamaian.
5. Istilah yang diamanatkan hari perdamaian ialah
hidskomai, karya Kristus menyelesaikan dosa
manusia.
PENGAYAAN
1. Perdamaian menurut PB hanya dengan kematian
Kristus, manusia dipulihkan hubungannya dengan
Allah.
2. Perdamaian menurut Yohanes 3 : 16. Kristus mati
untuk dosa manusia, yang mengungkapkan kasih
Allah kepada manusia.
3. Perdamaian menurut Roma 5 : 10 : Kristus mati
untuk pelanggaran dosa kita, orang berdosa adalah
seteru/musuh Allah.
4. Perdamaian menurut Roma 1 : 18 : Kristus mati
untuk melepaskan manusia dari bahaya maut.
5. Tebusan artinya, ialah : kematian Kristus sebagai
pengganti
PERCEPATAN
1. Sulit damai, karena dosa
2. Karena Adam dan Hawa memberontak kepada
sang Khaliq mengenai eksistensi dirinya ingin
menjadi seperti Allah.
3. Arti dosa : pemberontakan manusia akan eksistensi
Allah
I.

1.
2.
II. 1.
2.

2.
3.

4.

5.

6.

7.

8.
9.

10.
11.

12.

A 9. A
17. E
25. E
33. E
E 10. E
18. D
26. A
34. B
C 11. E
19. A
27. B
35. E
D 12. A
20. E
28. C
36. C
A 13. C
21. A
29. D
37. C
A 14. C
22. B
30. E
38. E
D 15. D
23. C
31. E
39. A
C 16. A
24. D
32. A
40. E
Hak asasi manusia ialah hak dasar yang
dimiliki manusia sejak ia dilahirkan.
Keluaran 2 : 1-6, kesaksiannya adalah : Allah
menjadikan manusia menurut gambar dan
rupa kita.
Isi piagam magna carta pasal 29, ialah tidak
boleh seorangpun boleh ditangkap,
dipenjarakan, atau diusir dari negerinya atau
dibinasakan tanpa diadili.
Deklarasi HAM se-dunia berkenaan dengan
manusia lahir.
Setiap orang lahir bebas dan sama dalam
martabat dan hak-hak.
Deklarasi HAM se-dunia berkenaan dengan
kebebasan yang dimiliki orang, ialah
kebebasannya tanpa pembedaan apapun, ras,
kulit, jenis kelamin.
Deklrasi HAM se-dunia, berkenaan dengan
perlindungan hokum, ialah tidak boleh ada orang yang disiksa atau dihukum secara kejam
tidak manusiawi/direndahkan martabatnya.
Bunyi HAM berkenaan dengan kebebasan
pikiran, ialah orang bebas berpikir menurut
seleranya dan mempraktekkan agama
mereka.
Kejadian 1 : 28-29, kesaksiannya : manusia
diciptakan dengan istimewa dalam hal
kesegambaran manusia dengan Allah.
Kejadian 2 : 17-18, kesaksiannya : manusia
dilarang melanggar wewenang Allah dengan
cara tidak boleh untuk memakan buah yang
berada di tengah-tengah taman Eden
tersebut.
Makna HAM bersifat mendasar artinya :
memiliki hakekat yang sudah melekat di dalam
hidup dan kehidupan manusia.
Pedoman pelaksanaan hak dan kewajiban
yang benar, ialah digunakan dengan seimbang,
selaras mengenai kegunaan dan fungsinya
tidak berat sebelah.
Implikasinya tanpa kewajiban ialah akan
muncul kesewenang-wenangan dalam praktek
kehidupannya.

13. Implikasi tanpa hak ialah, akan muncul suatu

perbudakan manusia dalam praktek
kehidupannya.
14. Kapan orang percaya harus menuntut haknya
ialah ketika orang merasa terzalimi dan
merasakan ti ndakan yang tidak ada
keadilannya.
15. Kapan orang percaya harus menjalankan
kewajibannya, ialah ketika manusia diberikan
kepercayaan dan tanggungjawab dari orang
yang memberikannya.
16. Adapun hak-hak asasi yang dimiliki oleh
manusia, ialah hak pribadi, hak ekonomi, hak
politik, hak hokum, dan hak sosial dan budaya.
17. Cakupan hak-hak asasi berkenaan dengan hak
Negara ialah : kebebasan menyatakan
pendapat, kebebasan memeluk agama,
kebebasan bergerak.
18. Cakupan HAM berkenaan dengan hak
ekonomi hak untuk memiliki sesuatu, membeli,
menjual dan memanfaatkannya.
19. Cakupan HAM berkenaan dengan golongan
minoritas.
20. (kebijaksanaan guru)

5. Berarti menyangkal diri karena segala yang tertuju

pada perdamaian dan cinta kasih.
PENGAYAAN
1. Orang membawa damai ialah di dunia ini sebagai
gelanggang kehidupan manusia
2. Contohnya : kemauan untuk menciptakan
kerukunan hidup dalam bermasyarakat di
lingkungan masing-masing
3. Tantangan orang bercirikan pembawa damai ialah
ujudnya ada dua yaitu internal dan eksternal.
4. Tantangan internal ialah kesombongan, egoism,
individualism, nafsu, kecongkaan, iri hati, dan
cemburu.
5. Kepentingan pribadi menghambat karena hanya
untuk menguntungkan dirinya sendiri saja.
PERCEPATAN
1. Matius 5 : 13 16, arti garam dan terang dunia,
ialah garam yang tidak asin, tidak ada gunanya
dibuang dan diinjak orang.
2. Kegunaan garam dunia sekarnag ini, ialah
memerdekakan orang lain dengan hukuman dosa,
yang oleh nafsu kejahatan manusia.
3. Kejadian 19 : 26 berkenaan dengan garam ialah
istri Lot, menoleh ke belakang, lalu menjadi tiang
garam.
4. Imamat 2 : 13 Tiap persembahanmu haruslah kau
bubuhi garam, untuk menyedapkan persembahan
di hadirat Tuhan.
Roma : Orang percaya ditunjukkan untuk hidup
dalam Roh

9. D
3. C
5. A
7. C
1. E
10. D
4. B
6. B
8. A
2. C
II. 1. Cara Allah mengadakan perdamaian dengan
manusia yang jatuh dalam dosa, ialah : Allah
mengambil inisiatif untuk memberikan janji
induk Kejadian 3 : 15.
2. Janjinya adalah : Janji induk/induk janji, janji
keselamatan manusia pertama kali.
3. Isinya : Ular mau meremukkan kepalanya
dengan keturunan Adam, Hawa, ular akan
meremukkan tumitnya dari keturunan manusia.
4. Dalam memegang janji manusia pasang surut
dalam memegang janji sedangkan Allah tetap
setia.
5. Yang sanggup adalah Tuhan Yesus Kristus.
PERBAIKAN
1. Cara orang percaya berdamai dengan sesame,
ialah hidup dalam persaudaraan sejati kepada
saudara kandung, semua orang yang
membutuhkan pertolongan.
2. Cara orang percaya berdamai dengan diri sendiri,
ialah penerimaan keberadaan diri sendiri
seutuhnya dengan hati yang bersyukur.
3. Cara orang percaya berdamai dengan alam, ialah
penerimaan keberadaan kepedulian manusia
kepada lingkungan hidup dengan alam di sekitar
kita tinggal.
4. Ciri-ciri orang pembawa damai mempraktekkan
cinta kasih, siap menanggung resiko.
I.

9. B
3. E
5. D
7. C
1. E
10. C
4. A
6. A
8. A
2. E
II. 1. II Raja-raja 2 : 19-20, Elisa menyehatkan Ain di
Yeriko
2. Kejadian 6 : 5, keadaan dunia. Kejahatan
manusia besar di bumi, kecenderungan hati
membuahkan kejahatan semata-mata
3. Kejadian 6 : 12, keadaan dunia kecenderungan
hati membuahkan kejahatan semata-mata.
4. Yeremia 6 : 12, suasana hati manusia, ialah
hati manusia adalah licik.
5. Roma 1 : 29 31 rupa-rupa kelaliman yang
dirasakan ialah : manusia penuhd engan ruparupa kelaliman.
PERBAIKAN
1. Filipi 2:16 anak Tuhan menjadi Terang, ialah
bercahaya di antara mereka seperti bintang-bintang
di dunia.
2. Efesus 2 : 1 yang dapat disaksikan, ialah mati karena
pelanggaran-pelanggaran dan dosa-dosa.
3. Efesus 8 : 12 yang dapat disaksikan ialah akan
dicampakkan ke dalam kegelapan yang paling
gelap, di sanalah akan terdapat ratap dan keretak
gigi.
I.

4. II Petrus 2 : 4 yang dapat disaksikan, ialah

melemparkan mereka ke dalam neraka,
menyerahkannya ke dalam gua-gua yang gelap.
5. Efesus 4 : 17, 18 pengertian gelap, ialah orang yang
tidak mengenal Allah dan jauh dari hidup
persekutuan dengan Allah.
PENGAYAAN
1. Kisah rasul 15 : 9 keadaan hati anak Tuhan, ialah
hati anak Tuhan yang telah disucikan oleh Tuhan
dengan percaya.
2. Kisah Rasul 15 : 9 keadaan kehidupan anak Tuhan
ialah : ia dapat menjadi garam dunia untuk menjadi
dan mengasinkan orang.
3. Kolose 3 : 10, eksistensi baru untuk menjadi garam
dunia ialah :
- Allah sudah mengenakan manusia baru yang
terus-menerus
diperbaharui
untuk
memperoleh pengetahuan khaliq.
- Cara anak Tuhan mengasinkan orang lain,
ialah dengan kuasa Roh Kudus yang
memerdekakan dari kuasa hokum dosa dan
hukuman maut.
4. Hal yang dimerdekakan dari hukuman dosa
menurut Roma 8 : 2, ialah : hawa nafsu, kegelapan,
penyakit, rohz, kesombongan, tabiat berkelahi,
perjudian, segala kejahatan.
5.
PERCEPATAN
1. Lukas 22 : 53 ajakannya ialah hidup di bawah kuasa
gelap
2. Yesaya 9 : 1, keadaan manusia, ialah bangsa yang
berjalan di dalam kegelapan.
3. Yohanes 3 : 19 keadaan manusianya ialah lebih
menyukai kegelapan daripada terang.
4. I Tesalonika 2 : 11 keadaan manusianya, ialah
kegelapan telah membutakan mata manusia.
5. Efesus 6 : 12, keadaan manusianya, ialah di bawah
kuasa penghulu-penghulu dunia yang gelap.

I.

5. Sumber asali kejahatan ialah berasal dari iblis.

6. Eksistensi Allah menurut Bilangan 23 : 19 ialah
hak untuk berbuat sesuatu dan kecakapan
berbuat sesuatu.
7. Manusia bisa jatuh dosa, karena manusia
diberikan kebebasan Allah untuk taat dan untuk
tidak taat.
8. Peranan Iblis ialah memutarbalikkan
kebenaran firman Allah.
9. Pohon kehidupan artinya sebagai batas antara
khaliq dengan makhluk yang dibatasi dengan
simbolisasi pohon kehidupan.
10. Manusia tidak mampu berdamai dengan Allah
karena dosa yang telah disandangnya.
11. I Yohanes 1 : 5 Allah adalah terang, yaitu Allah
adalah terang dan di dalam Dia sama sekali
tidak ada kegelapan.
12. Mazmur 36 : 10 Allah adalah sumber hayat, yaitu
: sebab di dalam terang-Mu kami melihat
terang.
13. Mazmur 27 : 11 Allah adalah terangku, yaitu
Tuhan adalah benteng hidupnya, terhadap
siapakah aku harus gemetar.
14. Mazmur 84 : 12, Allah adalah matahari dan
perisai adalah :
- Kasih dan kemuliaan, ia berikan ; Ia adalah
menahan kebaikan dari orang yagn hidup
tidak tercela.
15. Yohanes 12 : 36, ajakan Yohanes yaitu
percayalah kepada terangku itu, selama terang
itu ada padamu, supaya menjadi anak-anak
terang.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
II. 1.

A 9. A
17. C
25. A
33. B
A 10. B
18. D
26. B
34. B
C 11. D
19. A
27. C
35. C
D 12. A
20. E
28. E
36. A
E 13. D
21. A
29. D
37. D
A 14. A
22. A
30. B
38. B
B 15. A
23. A
31. A
39. A
C 16. B
24. E
32. E
40. E
Eksistensi Allah menurut Wahyu 1 : 9 ialah Allah adalah Esa.
2. Eksistensi Allah menurut I Petrus 1 : 16, ialah
Allah adalah suci.
3. Eksistensi Allah menurut Matius 5 : 48 ialah
member berkat orang taat, menghukum orang
yang salah.
4. Eksistensi Allah menurutUlangan 4 : 37 kasih
agape, yaitu memilih yang dikasihi.
4