Ge ee a eer UTES MURS VAULT Ca VEU) 0] Ano ang Climate Change’ Ang Climate Change ay ang pagbabago ng klima o panahon dahil sa pagtaas ng mga greenhouse gases na nagpapainit sa mundo. Nagdudulot ito ng baha at tagtuyot, nagkakaroon ng mas maraming bagyo, at pagguho ng lupa. Nagkakaroon din ng epekto sa araw-araw na kabuhayan ng tao, pagbaba ng produksyon sa agrikultura at pagtaas ng bilang ng kaso ng ibat- ibang karamdaman. Anu-ano ang ilang dahilan ng Climate Change? Polusyon dala ng pagsunog ng plastik at mga karaniwang basura, usok na nagmumula sa sasakyan, planta, agrikultura, pagkakaingin, mga gases mula sa kagamitan at pagpuputol ng mga puno. Sinu-sino ang apektado ng Climate Change? Mahirap o mayaman - lahat apektado ng pagbabago ng panahon! Ngunit mas apektado ka ng Climate Change kung: > Ang hanapbuhay mo ay direktang nakasalalay sa likas na yaman gaya ng pangingisda at pagsasaka. > Hindi sapat ang iyong kinikita at kulang ang iyong kakayahan na tumugon sa mga pagbabago. > Kulang ang iyong kaalaman ukol sa Climate Change. Paano mababawasan ang epekto ng Climate Change? > Gawing tama ang pagtatapon ng basura at sundin ang mga patakarang naaayon sa solid waste management na ipinapatupad sa inyong barangay. Gawing gabay ang: v REDUCE (bawasan ang pagkonsumo), ¥ RE-USE (ga ¥ RECYCLE (pakinabangan mulisa ibang anyo), at v RESOURCE CONSERVATION (magtipid sa paggamit ng pinagkukunang yaman). Makipagtulungan sa pagsasaayos ng mga kanal at karaniwang daanan ng tubig. Huwag magputol ng mga puno. Magsagawa ng regular Clean-up Drive. Makiisa sa mga isinasagawang Tree Planting sa inyong lugar. Makiisa sa mga gawain sa barangay na nakatuon sa pagpapana\ kapaligiran. y vvvvy ng kalinisanngLOT RT eee wey Ley) 4. DENGUE - sakit na kinakalat ng isang uri ng lamok. Ang lamok na ito ay kadalasang nangangagat sa umaga, nangingitlog sa malinaw na tubig na makikita sa flower vases at nalipong tubig-ulan sa gulong o basyo ng lata. Ang mga lamok ay karaniwang naglalagi sa madilim na lugar. Paraan ng pag-iwas: Ang pangunahing pag-iwas ay ang pagpapanatili ng kalinisan ng kapaligiran. 2. LEPTOSPIROSIS - sakit na sanhi ng leptospira bacteria na galing sa dumi 0 thing hayop (karaniwang mga daga). Ito ay nakukuha kapag ang isang taong may sugat 0 galos ay lumusong sa bahao basang lupa na kontamifiado ng nasabing bacteria. Paraan ng pag-iwas: Iwasan ang paglangoy o paglusong sa thbig-bana na maaring kontaminade ng bacteria. Gumamit ng wastong proteksyon Sa kataWan tulad ng bota at gwantes. Mtapon ang tubig na maaring kontaminado. 7 4 3. CHOLERA- sakit na makukuha sa pagkain at inuming tubig na kontaminado ng’dumi ng tao. Paraan ng pag-iwas: Tiyaking malinis ang iniinom na tubig. Gamitin nang waste ang palikuran okubeta at linisin ito araw-araw. Panatilihing malinis ang katawan, ang mga inihahandang pagkain at ang kapaligiran. 4. TIGDAS - sanhing measles virus. Ang taong may tigdas ay madaling makahawa. * Paraan ng pag-iwas: Pabakunahan laban sa tigdas ang bata'sa edad na anim. Bigyan ng Vitamins ang batang nabakunahan. Sumangguni sa Barangay Health Worker ukol dito. IWASAN ANG EPIDEMYA,Ingatan ang inyong kalusugan. Ipogblgay-alam sa ppinakamalapit na Health Center ang mga kaso ng karamdaman sa Inyong rang. Disaster IEC Material ©PA Maa AUT mI ESN RRR] (010 PUBLIC STORM WARNING SIGN NO, MEANING PHILIPPINE PUBLIC STORM SIGNALS WHAT TO DO A Tropical Cyclone will affect the locality Winds of not more than 60 Kph may be| expected in at least 36 hours" Disoster preparedness plan must now be| activated to alert status. Uisten to your radio for more information ‘about the weather disturbance Check the billy of the house to withstand sirong winds ond strengthen ti necessary. ‘The people are advised to monitor the latest Severe Weather Bulletin issued by PAGASA every six hours, In the meantime, business may be carried out as usual except when flood ! A moderate Tropical Cyclone will affect the locality. Winds of 61 10 100 Kph may] be expected in at least 24 hours* Disaster agencies/organizations| concerned must act now to alert their communities, Special otenton should be given tothe latest, poston the dechon ond see of movement §s" the “eyelone. may infensily- and move fowardsthelocaliy The igeneral_public, especially. people traveling ‘by sed and ‘cit ond ‘covtioned to void unnecessary risks. Protect properties before the signals are Upgraded” * Board up windows or put storm shutters in place and securely fasten i Stay t hom A strong Tropical Cyclone will affect the| locality. Winds of 101 to 185 Kph may| be expected in at least 18 hours" Disaster agencies/organizations| concerned must now be ready to act in| response to actual emergency. Keep your radio on and listen to the latest ‘news about typhoon Everybody is advised to stay in sofe and strong houses. Evacuate from low-lying areas to higher grounds, Stay away from coasts and riverbanks. Watch out for the passage of the “Eye” of the typhoon. A very Intense typhoon wil affect the locality. Winds of more than 185 kph may be expected inatleos 12 hours Disaster ogencies/o1ganizations concerned] ‘re. now fuly responding le. amargoncies ond inviulf readiness fo immedictely Tespond to possible colamiy. “Times are volid only the first time the signal number's raised Stay in safehouses or evacuation centers. All travels and outdoor activities should be cancelled. tracking the chy... helping the country! cy2013+ Tagay ang mga numero ng telepono ng fire station sa jugar na madaling makita + Huwag mag panic. + Bumalik lamang sa inyong bahay kung mayroon ng “advisory” mula sa inyong mga lokal na opisyales na ligtas na ang inyong lugar. + Patayin ang main switch ng kuryente. + Pag-aralan ang paggamit ng fire extinguishers + Kapag makapal na ang usok sa loob ng bahay, gumapang palabas + Tumawag ng electrician o ipagbigay-alam sa pinakamalapit na electric company ang anumang sirang linya ng kuryente. + Alamin ang emergency exit sa inyong bahay. * Maglaan ng maluwag na daanan para sa mga rescuer, bumbero at fre truck. + Ugaliing isara ang tangke ng gas kung hindi naman ginagamit. + Ayusin ang parte ng bahay na * Ipagbigay alam sa kinauukulang | "S408: lokal na opisyal o pinakamalapit na ahensiya ng gobyerno sa pamamagitan ng pinakamabilis na komunikasyon. + Huwag mag-imbak ng mga kemikal na maaaring pagmulan ng sunog. + Maglinis ng bahay. + Maglagay ng basurahan na tapunan ng basura na madaling kunin ng basurero. + Maghanda ng emergency light o flashlight. FUELS 0 MGA PANGGATONG — MGAURI NG SUNOG * Papel, karton, tela + A-Free burning -Damofdayarat materials, paper, wood, Kewanee plastics etc. Away xy + B-Flammable liquids, eee petrol, meths, solvents *Gaas,langis,krudo, tc. thinner + C-Flammable gases, + LPG, Butane methane, hydrogen eye. *Pulbura + D-Metals, potassium, + Mga basura sodium, magnesium ete. + F- Cooking fats + Electricity can be involved in any class of fire3 BAHA A, BAGO BUMAHA ¥ _ Ugaliing makinig sa radyo o manoed ng telebisyon ‘tungkol sa taya o lagay ng panahon at babala mula sa PAGASA, ¥ Maging handa sa agarang paglikas bago pa man tumaas ‘ang tubig-baha. ¥ Kung may posibilidad ng flashflood, ipunin ang pamilya at mga kagamitang pang-emergency tulad ng damit, gamot, pagkain, inuming tubig, first aid kit, flashlight, radyong de baterya at iba pa at agad lumikas sa mataas at ligtas na lugar. ¥ Makipag-ugnayan sa inyong mga lokal na opisyales 0 sa mga kinauukulan tungkol sa pinakamalapit at pinakaligtas na lugar 0 “evacuation center” at ang mga rutang maaaring dadaanan. ¥ Bago lumikas, isara ang bahay at ibaba ang main switch ng kuryente. Tlagay sa mataas na lugar ang mga mahahalagang kasangkapan. ¥ Ttagooilagay sa plastic ang mga mahchalagang dokumento o popeles. Yipes ang nae alagang hayop 0 sasakyan sa mataas o ligtas na lugar. B. HABANG MAY BAHA v Iwasan ang mga lugar na may tubig-baha. Huwag lumusong o tumawid sa mga tubig na hindi alam ang lalim, gaya ng ilog o sapa. v Manatili sa mataas na lugar. Iwasang lumusong o maglakad sa baha. Kung Kinakailangang maglakad sa baha, tantyahin ang lakas ng agos at lalim ng tubig. y Huwag payagang maglaro ang mga bata sa baha.K. PAGHUPA NG BAHA ¥ Kung may dalang sasakyan at inabot ng baha, huwag nang piliting tawirin ang baha lalo na kung malakas ang agos nito at hindi matantya ang lalim. Y Maging mapagmatyag at alerto sa paligid. ae ¥ Bumalik lamang sa inyong bahay kung mayroon ng “advisory” mula sa iny mga lokal na opisyales na ligtas na ang inyong lugar. y Bago pumasok sa inyong bahay, suriin kung may sira o putol na linya ng kuryente 0 anumang bagay na maaaring makapahamak. v Tiyaking tuyo ang mga saksakan ng kuryente bago gamitin para makaiwas sa sunog. ¥ Ipagbigay-alam sa pinakamalapit na electric company ang anumang sirang linya ng kuryente. ¥ Gumamit ng proteksyon para sa binti, braso, paa at kamay habang nililinis ang mga kagamitan, kasangkapan at debris. b ¥ Siguraduhing malinis at ligtas ang inuming tubig. Pakuluan kung kinakailangan. Sakuna'y Matiwasan Kung Uagplaue ug Agaranll/ Department of the Interior and Local Government NATIONAL BARANGAY OPERATIONS OFFICE. 2013TSUNAMI * EARTQUAKE — ee KAHANDAAN AT KALIGTASAN KUNG MAY TSUNAMI Sa pag-urong ng tubig dagat, kakatuwang tanawin ang kadalasang masasaksihan. Ang mga isda ay maaaring maiwan sa buhanginan na makaakit sa mga tao upang ito'y kunin. Ang gam “sandbars” at “coral flats” ay maaaring malantad. Ang mga ito'y makahahalina sa mga tao upang magtipon sa tabing dagat na lalong maglalagay sa panganib sa higit na nakararaming buhay. Lumayo sa mapanganib na lugar hanggat’t hindi naglalabas ng hudyat na “ligtas na” o “all clear’ mula sa mga kinauukulan. Magsagawa ng mga pahatid kaalaman sa mga pamayanan tungkol sa lindol at tsunami na tumatalakay sa mga likas na palatandaan ng paparating na tsunami, gayundin ang pagbibigay babala at paraan ng paglikas. + Alamin ang matataas na lugar sa inyong paligid at piliin ang mga ligtas na daan patungo doon, + Magkabit mga karatulang babala at paalala. Huwag manatili sa mabababang lugar na malapit sa dagat pagkatapos ng isang malakas na lindol. Agad magtungo sa higit namataas na lugar. Kung makapansin ng kakaiba sa dagat tulad ng biglaang pagbaba ng tubig, kaagad lumikas patungo sa mataas na lugar. Huwag bumaba sa dalampasigan upang Panoorin ang tsunami. Kapag abot-tanaw mo na ang mga alon, labis ka nang malapit upang maiwasan paito. GA LIKAS NA PALATANDAAN NG ISANG PADATING NA LOKAL NA TSUNAMI” 1. na may Sapa alakas 2 Kakatbangpaghabapo sa arias ng $3 Dagundong naka ng pepe na tubigdagat biaangpoghaba o paataas mga alon Perea anal i Sens DEPARTMENT OF SCIENCE AND TECHNOLOGY PHILIPPINE INSTITUTE ‘OF VoLcANOLOGY ‘AND SEISMOLOGY(Are you prepared?) BEFORE The key to elective disaster prevention is planning: STAY CALM. When you are INSIDE a structurally sound Do you know that about 20 earthquakes are recorded daily in the Philippines? Most of these earthquakes however, are unfelt and can one detected by anintrument called seismograph. Earthquakes cannot be prevented, but we can prepare for them. Always remember these basic things to do before, during, and after a strong earthquake: DURING AFTER Be prepared for aftershock Once the shaking stop, take the fastest building or bom... STAY THERE! and safest way out ofthe building. Dont. Do the "DUCK, COVER and HOLD’ ps uy oe“Active landslide area” gumuguhong bato at lupa “Overhang” o gilid nig Bundok “Limestone area” o lugar kung saan may mga kweba at “sinkholes” Roadcuts’, bangin at hukay Mahina at nagko-"Collapse nna pundasyon lugar ng guho al anasae Kalsada sa gilid at Paanan ng bundok paanan ng bundok Kung ang inyong komunidad ay nabibilang sa ganitong kalagayan, mabuting ALAMIN ANG INDIKASYON AT PALATANDAAN ng napipintong pagguho sa inyong lugar. Kinakailangan ang karampatangCherry Hills Land, Antipolo City August 1999 Ang landslide o guho ay ang pagbaba ng lupa, bato, burak at iba pang mga bagay mula sa mataas na lugar ng dahil sa gravity 0 batak ng natural na mesa ng ating daigdig. Marcos Highway, Benguet Landslides, July 1990: dahil sa magnitude 7.8 Luzon Earthquake a Pag-guhong lupao creep” hin bn, * Pagsalagmakng --‘Pagdausdos 0 lupao“slump" “rock and debris slide” hoe" Paghulog ng batoorockfall” lupa at ibang bagay Pag-agos ng bato, Pag-agosg putik o“mudflow” “debris flow” Sa mga komunidad na may banda ng landslide pinaka- epektibo pa rin ang paghahanda, pag -ayos at pag-ingat A |wasang tirahan o bumuo ng komunidad 9a mga delikadong lugar Ngayon na ang panahon upang kumilos at maghanda sabantanglandslide Garantisadong ligtas na mga relief centers at; escape routes lamang ang gamitin sa panahon ngemergency. ‘Alamin ang proyekto ng mga opisyales ng mga nagbabadyang pag-guho nglupa, ‘Tayang pahaonay alagingalamin.