Alamat ng Lansones

Tumunog ang kampana sa munting Kapilya ng isang nayon sa bayan

ng Paete, lalawigan ng Laguna. Napabalikwas si Manuel at masuyong
ginising ang nahihimbing na kabiyak. "Gising na Edna, at tayo'y mahuhuli sa
misa." Marahang nagmulat ng mga mata ang babae, kumurap-kurap at nang
mabalingan
ng
tingin
ang
asawa
ay
napangiti.
Mabilis na gumayak ang mag-asawa upang magsimba sa misang
minsan sa isang buwan idinaraos sa kanilang nayon ng kura paroko ng
bayan. Hindi nagtagal at ang mag-asawa ay kasama na sa pulutong ng mga
taga-nayong patungo sa Kapilya. Magkatabing lumuhod sa isang sulok ang
magkabiyak at taimtim na nananalangin. "Diyos ko," and marahang
panalangin ni Edna, "Patnubayan mo po kami sa aming pamumuhay, nawa'y
huwag magbago ang pagmamahal sa akin ni Manuel." Si Manuel naman ay
taimtim ding dumadalangin sa kaligtasan ng asawa, na alam niyang
nagtataglay sa sinapupunan ng unang binhi ng kanilang pag-iibigan.
Nang matapos ang misa ay magiliw na inakay ni Manuel ang kabiyak at sila'y
lumakad na pauwi sa kanilang tahanan. Sa kanilang marahang paglalakad ay
biglang
napahinto
si
Edna.
"Naku! kay gandang mga bunga niyon," ang wika kay Manuel sabay turo sa
puno ng lansones na hitik na hitik sa bunga. "Gusto ko niyon, ikuha mo ako,"
ani Ednang halos tumulo ang laway sa pananabik. Napakurap-kurap si
Manuel. Hindi niya malaman ang gagawin. Alam niyang ang lansones ay
lason at hindi maaring kainin ngunit batid din naman niyang nagdadalangtao ang asawa at hindi dapat biguin sa pagkaing hinihiling. Sa
pagkakatigagal ng lalaki ay marahan siyang kinalabit ni Edna at muling
sumamong
ikuha
siya
ng
mga
bunga
ng
lansones.

"Iyan ay lason kaya't hindi ko maibibigay sa iyo." Pagkarinig ni Edna sa wika

ng asawa ay pumatak ang luha. Sunod-sunod na hikbi ang pumulas sa
kanyang mga labi. Parang ginugutay ang dibdib ni Manuel sa malaking
habag sa asawa ngunit tinigasan niya ang kanyang loob.
Masuyong inakbayan ni Manuel ang asawa at marahang nangusap. "Huwag
na iyan ang hilingin mo, alam mo namang iya'y lason. Hayaan mo at
pagdating natin sa bahay ay pipitas ako sa duluhan ng mga manggang
manibalang."
Walang imikan nilang tinalunton ang landas patungo sa kanilang
tahanan. Ang maaliwalas na langit ng kanilang pag-iibigan ay biglang
sinaputan ng ulap. Ni hindi sinulyapan ni Edna ang mga manggang
manibalang na pitas ni Manuel sa kanilang duluhan. Ang babae'y laging
nagkukulong sa silid, ayaw tumikim man lamang ng pagkain at ayaw
tapunan ng tingin ang pinagtatampuhang asawa.
Hindi nagtagal ang babae'y naratay sa banig ng karamdaman. Hindi
malaman ni Manuel ang gagawin sa kalunoslunos na kalagayan ng
asawa."Edna, ano ba ang dinaramdam mo?" lipos na pag-aalalang wika ni
Manuel habang buong pagsuyong hinahaplos ang noo ng maysakit.
Marahang iling lamang ang itinugon ng nakaratay at dalawang butil ng luha
ang nag-uunahang gumulong sa pisngi. Balisang nagpalakad-lakad si Manuel
sa tabi ng maysakit. Hindi niya matagalang tignan ang payat na kaanyuan
ngayon na kaibang-kakaiba sa dating Ednang sinuyo niya't minahal. Wala na
ngayon ang namumurok na pisngi, ang dating mapupungay na mga mata'y
malalamlam, wala na ang ningning ng kaligayahan, maputla ang dati'y
mapupulang mga labi at mistulang larawan ng kamatayan.
Noong hindi na niya makaya ang damdaming lumulukob sa kanyang
pagkatao ay mabilis siyang nagpasiya. Kukunin niya ang mga bunga ng
lansones. Ang bunga ng kamatayang pinakamimithi ng kanyang asawa. Sa
wakas ay isinuko rin niya ang katigasan ng kanyang loob, dahil sa matinding
habag sa kabiyak.
Nanaog siya at tinungo ang puno ng lansones. Nanginginig ang kamay na
pinitas ang isang kumpol ng bunga ng kamatayan
.
"Diyos ko, tulungan mo po kami, pinakamamahal ko ang aking asawa at wala
ng halaga sa akin ang buhay kung siya'y mawawala pa sa aking piling,"
nangangatagal ang mga labing marahan niyang naiusal kasabay ng mariing
pagpikit ng mga mata. Sunod-sunod na patak ng luha ang nalaglag sa
pagkagunitang ang bungang iyon ang tatapos sa lahat ng kanilang
kaligayahan.

Sa pagmumulat niya ng paningin siya'y nabigla. Anong laking himala! May

nabuong liwanag sa kanyang harapan at gayon na lamang ang kanyang
panggigilalas noong iyon ay maging isang napakagandang babaing binusilak
sa kaputian. Humalimuyak ang bangong sa tanang buhay niya ay noon
lamang niyang masamyo. Sa tinig na waring isang anghel ay marahang
nangungusap ang babae. "Anak ko, kainin mo ang bungang iyong hawak."
Nagbantulot sumunod si Manuel sapagkat alam niyang ang bungang iyon ay
lason. Sa nakitang pagaalinlangan ni Manuel ay muling nangusap ang
babaeng nakaputi. "Huwag kang matakot, kainin mo ang bungang iyong
hawak." Pagkasabi noo'y kumuha ng isang bunga sa hawak na kumpol ni
Manuel at ito'y marahang pinisil.
Mawala ang takot ni Manuel at mabilis na tinalupan ang isang bunga ng
lansones. Anong sarap at anong tamis! Nang ibaling niya ang paningin sa
babaeng nakaputi ay nawala na ito. Biglang naglaho at saan man niya igala
ang kanyang mata ay hindi makita. "Salamat po, Diyos ko!" ang nabikas ni
Manuel. Biglang sumigla ang katawan ni Manuel at hindi magkandatutong
pinitas ang lahat ng mga bungang makakaya niyang dalhin at
nagdudumaling umuwi sa naghihintay na asawa.

Si Langgam at si Tipaklong
(Pabula / Fable)

Maganda ang panahon. Mainit ang sikat ng araw. Maaga pa lamang ay

gising na si Langgam. Nagluto siya at kumain. Pagkatapos, lumakad na
siya. Gaya nang dati, naghanap siya ng pagkain. Isang butil ng bigas ang
nakita niya. Pinasan niya ito at dinala sa kanyang bahay. Nakita siya ni
Tipaklong.
Magandang umaga, kaibigang Langgam, bati ni Tipaklong. Kaybigat ng
iyong dala. Bakit ba wala ka nang ginawa kundi maghanap at mag-ipon ng
pagkain?
Oo nga. Nag-iipon ako ng pagkain habang maganda ang panahon, sagot ni
Langgam.
Tumulad ka sa akin, kaibigang Langgam, wika ni Tipaklong. Habang
maganda ang panahon tayo ay magsaya. Halika! Tayo ay lumukso, tayo ay
kumanta.
Ikaw na lang, kaibigang Tipaklong, sagot ni Langgam. Gaya nang sinabi ko
sa iyo, habang maganda ang panahon, ako ay maghahanap ng pagkain.
Ito'y aking iipunin para ako ay may makain pagsumama ang panahon.
Lumipas pa ang maraming araw. Dumating ang tag-ulan. Ulan sa umaga,
ulan sa hapon at sa gabi ay umuulan pa rin. At dumating ang panahong
kumidlat, kumukulog at lumalakas ang hangin kasabay ang pagbuhos ng
malakas na ulan.
Ginaw na ginaw at gutom na gutom ang kawawang Tipaklong. Naalaala
nilang puntahan ang kaibigang si Langgam.
Paglipas ng bagyo, pinilit ni Tipaklong na marating ang bahay ni Langgam.
Bahagya na siyang makalukso. Wala na ang dating sigla ng masayahing si
Tipaklong.
Tok! Tok! Tok! Bumukas ang pinto.
Aba! Ang aking kaibigan, wika ni Langgam. Tuloy ka. Halika at maupo.

Binigyan ni Langgam ng tuyong damit si Tipaklong.

naghanda siya ng pagkain.

Saka mabilis na

Ilan pang sandali at magkasalong kumain ng mainit na pagkain ang

magkaibigan.
Salamat, kaibigang Langgam, wika ni Tipaklong. Ngayon ako naniwala sa
iyo. Kailangan nga pa lang mag-ipon habang maganda ang panahon at nang
may makain pagdating ng taggutom.
Mula noon, nagbago si Tipaklong. Pagdating ng tag-init at habang maganda
ang panahon ay kasama na siya ng kanyang kaibigang si Langgam. Natuto
siyang gumawa at natuto siyang mag-impok