Excerpt from Kókten sesler, Vol.

I, Temúçin
by Taner Murat
in Crimean Tatar language

Kesím 16
Sîrañ bír

Ózíne árúw kelír-kelmez, ekínğí kún tañdan turup awga şîktî. Awnîñ írísí
bar, akîlînda. Hawa túzeldí, kók aşîldî. Túñgelík Kurakannîñ şayîrîna şîgîp
yokarsîna kettí. Bîzaw Deresí Túñgelíkke agîp turgan şatallîgîna keldí. Ondan
solga aylanîp, Beş Kambîr kabarmalarîna kadar Bîzawnî boylap kettí. O yerden
tawga dalîp, baya dolaşîp, Bîzawnîñ Dombay Eşígíne şîktî. Óteberí esken ğelní
aldîna alîp, sabîrlî, tawnîñ kenarînda pîsîp kaldî.
- Ne bermedí ke, Kuday? "Legelekníñ kîsmetí ayagîna ğaldap kelír",
demiyler mí? - dep, o yerde sessíz túşúnúp, beklep kaldî.
Şonday añîlîp turganda, uzaklîknîñ bír kararînda, bír ak maral derege
kelíp suw íştí. Soñra suwnuñ katînda otlap kaldî.
Bodonğar íşín tutup, sessíz, bakalap-bakalap, ak maralga taa yakîn bolgan
şalîlîknîñ arasîna bardî. Ogîn atkîşîna ketírdí. Atkîşîn kóteríp níşan aldî. Ak
maralnî níşanîna tutağakta, níşanînda maralnîñ yeríne kayet gúzel bír kîz tura.
Şîr-şîpalak, sarî bír kîz. Kuwetsíz kalgan awğînîñ kollarî, bírden aşaga túşúp
kettí. Şo wakît tars etíp, gene síptígísíndiy, kîznîñ yeríne taa da ak maralnî
kórgendiy boldî. Ogîn taa da níşanga sallap, taa da kîz kóríndí. Awğî korktî, ótí
patladî! Ókşesí kaltîrap atkîşîn, ogîn kolîndan túşúrúp, tízí mayîşîp, tíz
ğúgúndí. Soñra artîna tîgîrîp kettí.
- Akîlîmnî oynata ğúremen, gálba. Ak maral kórgením yetmiy, bír de sarî
kîz kóríp ğúremen. Tañrîm, yardîmğîm bol! - dedí o, kókke karap.
O zaman, ózí saklangan şalîlîklarnîñ arasîndan, sarî kîznîñ başî kóríníp
şîktî.
- Ne boldî, bírşiy boldî mî? Ğîgîldîñ mî? Kastasîñ mî, yoksa? - dep soradî
kîz.
- Yok bírşiyím, mína, turayatîrman! - dedi Bodonğar, utanganday.
- Turma, turma! Ğatîp tur, şîpalakman! Tokta, ústúme bírşiy kíyiyím de,
kaytîp kelírmem. - dep tartîlîp kettí.
Artînda, akîlî karîşkan Bodonğar, ekí kózín kókke tígíp:
- Tañrîm, kîz eken. Men de onî maral dep wura yazdîm. Kaytîp kelír m-
eken, yoksam kaşîp keteğek mí? - dep kaldî.
Şolay túşúnúp turganda, yawaştan, kúlúmsúriy-kúlúmsúriy, sarî kîz tîpkî
bír esíntí gibí kaytîp katîna uzanawuydî:
- Kímsíñ sen, ğígít? - dep sorap.
Bodonğar, katîna kelíp uzangan kîznîñ gúzellígíne karap, bayîlîp kalağak,
solîgîn al-almay, sesí kîsîlganday. Sarî şáşí ekí eşme bolîp, omîzîndan kuyula.
Ak betlí, súttiy. Alan kózlí, yeşíl tabakalî, uzun kírpíklí. Bem-biyaz tíşí,
kúlúmsúrep konîşkanda, ğîltîr-ğîltîr ete. Dereden şîgîp ústúne kíygen, kózí gibí
yeşíl entárísí, ústúne ğabîşîp tekmíl yerín bellete. Đnğe belín sîkkan kuşaknîñ
tokasî ufak-ufak taşlar man wuruwlî.
- Men Bodonğarman! Sen kímsíñ? Ni-yşlep ğúresíñ bo yakta? - dedi o da,
tap soñda, esín alîp.
- Mením atîm Aşíne! - tanîttî o, ózín.
Soñra, ğaşnîñ tartîlîp turganîna kúlúmsúrep, ózí añlata turdî:
 - Derege kelíp şamaşîr ğuwdum, soñra suwga kíríp ózím de bíraz şomînîp
şîgayatîr edím. O wakît mínaw yaktan bír awaz eşítkendiy boldîm. Karasam,
şalîlîklarnîñ artînda sen tîgîrîp túşkendiy boldîñ. "Bír kaza geşíríp otîrmasîn"
dep, ğuwurup kelewuydum. Bír yeríñ awurmaydîr, ya?
- Yok, árúwmen. Bírşiyím yok.
- Ğuwunganda mení añîlîp turmagasîñdîr? Turduñ mî, yoksam? - dep
bírden korkîp túşkendiy bolawuydî, Aşíne.
- Bolîr mî? Awnîñ artîndan kuwalap, sak bolmay, abînîp túştúm. Okadar.
Kaysî îrknîñ kîzîsîñ?
- Men As boyîndanman. Burun-burundan Kazar Deñízníñ batarîn, As boyî
tuta edí. Bírgún memleketímízge dúşman aga túştí. Dúşmanlar herkezní asîp-
kestí, bírewní saw kaldîrmadîlar. Gene artînda, herkez abaylamay katîndan
geşíp, kîrnîñ ortasîna atîlgan, kíşkenekíy bír balaşîk kaldî. O balanîñ atî Asan
edí. Katîna kuşlar konîp şîbîndan-şírkíyden korîdîlar. Soñra onî bír îrgaşî
kókbórí tabîp, sútí men emízdírdí. Îrgaşî kókbóri balanî awuzuna tutup, tabar
betke taşîdî. Kelíp Altaylarga yerleştíler. Asan şo îrgaşî kókbóríníñ awlap ketírgen
awî man óstí. O ósíp, ondan bek kóp bala boldî, As boyî bírtaa kóbiyíp kettí. Asan
her zaman şadîrîn aşkanda, aldîna tík bayragîn da otîrtîr edí. Bayragî, uşuna
bórí başî tagîlgan, bír tuk edí. Asandan soñra, boynîñ mañlayîna ballarî,
torînlarî geştí. Onlardan bírsí, kóp seneden soñra, Asanşî edí. Asanşînîñ
zamanînda boyîmîz memleketíne kóşíp kayttî. Bo da, bek kóp seneníñ ányagînda
bolîp píttí. O zaman, boynîñ atî As ya Asanşî bolîp kaldî. Asanşîlar memleketíne
kaytîp ketkende, bír kaş bólík bo yaklarda kaldî. Asanşîlardan bolaman men, Yes-
çit îrgîndanman. Aydî, sen de añlat! Awuzuñ fazla kalabalîk kórínmiy!
- Kalabalîk mî, tuwul mî? Bílmem! Fakat tílím tutulup kaldî. - dep aşîla
bardî Bodonğarnîñ tílí-awuzî.
- O ne-şín?
- Bek gúzelsíñ de, onîştan. Gúzellígíñe...
- Tílíñ bír, onî tutturma! Sîrañ bír, onî kaşîrma! - dep mîşîk gibí inğe-inğe
mîrîldadî Aşine.