ภาควิชาการพยาบาลสูตศิ าสตร์

อาจารย์ ธนพร วรศิษฐ์

คณะพยาบาลศาสตร์
มหาวิทยาลัยราชธานี
(วิทยาเขตอุดรธานี)

1
Company
LOGO
OBS 1.

High Risk
Pregnancy
management

2
ความหมาย : การประเมินภาวะครรภ์ เสี่ยงส
งสููง
High Risk Pregnancy
การตัง้ ครรภ์ ซ่ งึ ทำให้ มารดาและทารกในครรภ์ มี
อันตราย หรื อมีโอกาสเสี่ยงตายสูงขึน้ ทัง้ ระยะ
ตัง้ ครรภ์ ระยะคลอด และระยะหลังคลอด
ตลอดการคลอดที่ปกติและผลต่ อสุขภาพ และ
ความพิการของทารกในระยะต่ อมาด้ วย
3
เกณฑ์ เสี่ยงในบริการอนามัยแม่ และเด็ก

1.1. เป
เป้ ้ าหมายคื
าหมายคืออลดอั
ลดอัตตราตาย
ราตาย

2. ลดภาวะแทรกซ้ อนของมารดาและมารดาทารก
2.

4
 Screening
Detection

Risk
approach

Management
according to Risk Referral system

5
 Risk factor

ทางชี
ทางชีววภาพ
ภาพ Maternal
Maternal complication
complication

• Age ทางสังคม •Hx. PPH

•Previous C/S
• Parity •ระดับการศึกษา •Preterm Labor
•Dystocia
• ส่ วนสูงของมารดา •ฐานะทางเศรษฐกิจ •DFIU

•สุขภาพมารดา
• น้ำหนักมารดา •ความเชื่อที่ผิด
•PIH,
Anemia,Twins ฯลฯ

6
 อุบตั กิ าร

ลักษณะ เศรษฐกิจ เกณฑ์

สังคม
ประชากร เสี่ยง
ที่เลือกใช้

7
 การค้ นหามารดาที่มีเกณฑ์ เสี่ยงสูง
Detection and screening

1. ในระดับชุมชน โดยมี อ.ส.ม. ผ.ส.ส.

2. ในระดับโรงพยาบาล โดยมีเจ้ าหน้ าที่ทางการแพทย์
แพทย์ พยาบาล

8
เกณฑ์ เสี่ยงที่ในระดับชุมชนสำหรั บ
อ.ส.ม. ผ.ส.ส.

9
 เกณฑ์ เสี่ยงทั่วไปสูตกิ รรม
• ตัวเตีย้ ส่ วนสูง ต่ำกว่ า 144 cm. คลอดยาก
• มีลูกมาก ท้ องที่ 4 มีอันตรายทัง้ แม่ และลูก
• ซีดมาก อันตรายถ้ าตกเลือด

10
เกณฑ์ เสี่ยงทั่วไปสูตกิ รรม

11
หญิงตัง้ ครรภ์ ท่ มี ีโรคเหล่ านีแ้ นะนำไปฝากครรภ์ ท่ ี สอ. หรื อ
โรงพยาบาลโดยเร็ว
• เคยคลอดลูกยาก Previous C/S, V/E, F/E
• DFIU
• เคยออกลูกยาก และลูกตายหลังคลอด
• อ้ วน (เบาหวาน),
• คอโต (คอพอก),
• ผอม เซียว หรือบวม (โรคหัวใจ) ,
• ตาเหลือง ตัวเหลือง( โรคตับ)
12
เกณฑ์ เสี่ยงทั่วไปสูตกิ รรม(ต่ อ)

13
 อาการที่แนะนำให้ หญิงท้ องพบแพทย์
/จ.น.ท.สาธารณสุข ด่ วน
• เลือดสดๆออกจากช่ องคลอด( Ante partum
Hemorrhage)

• ปวดท้ องมาก
• บวมมาก
• ปวดศีรษะมาก ตาพร่ ามัว
• ชักเกร็ง

14
15
 อันตรายในระยะคลอด

• การตกเลือดหลังคลอดทันที
• ทารกท่ าผิดปกติ
• สายสะดือย้ อย โผล่
• หญิงเจ็บท้ องนานเกิน 1 วัน
• เบ่ งนานเกิน 1 ชม.
• รกไม่ ออกเกินครึ่งชั่วโมง
16
17
Abnormal presentation

18
19
20
 อันตรายในระยะหลังคลอด

Hi fever & ตกเลือดหลังคลอด

shill

น้ำคาวปลาเหม็น ตาเหลือง ตัวเหลือง

21
study by her self.

22
23
 ความสัมพันธ์ ระหว่ างปั จจัยเสี่ยงกับภาวะแทรกซ้ อน
ต่ อมารดาและทารก
Biological

Age > 30 yrs

Age< 17 yrs. Age> 35 yrs
first birth order

Birth order > 4 Birth interval<18 yrs

สาเหตุ ของ Perinatal death & Low birth weight , APH, PPH, Retain Placenta
24
 Nutrition status

• height <144 cms.

• Weight at delivery < 44 kgs.
• Weight gain< 7 kgs.
• Weight at delivery > 70 kgs.
• Hemoglobin < 8 gm.

เป็ นสาเหต ุ: Perinatal death & Low birth weight

/ HT./ high birth weight

25
Ultrasound

26
27
 Referral system
• เป็ นหัวใจสำคัญของ risk approach นับตัง้ แต่ การ
ค้ นหา ครรภ์ เสี่ยงสูง ความเหมาะสมเวลาที่ต้อง
refer
• เกณฑ์ เสี่ยงบางอย่ างจำเป็ นต้ องได้ รับการดูแล
ตัง้ แต่ ตงั ้ ครรภ์ เช่ น DM.,HT.,HD และบางเกณฑ์ อาจ
จำเป็ นต้ องดูแลเฉพาะตอนคลอดเท่ านัน้ เช่ น
มารดา เตีย้ ประวัตคิ ลอดยาก หรือมีประวัตติ ก
เลือดมาก่ อน
28
 สรุ ปการดูแลภาวะเสี่ยงของการตัง้ ครรภ์
นัดANC ตาม
ปกติ ให้ การดูแล
Low Risk
สม่ำเสมอ นัดตรวจ
•Age, Eco., Family Hx.
สม่ำเสมอ

Pregnancy
•ประการเจ็บป่ วยด้ วยโรคต่ างๆ ต้ องดูแลพิเศษโดย
•ประวัตกิ ารตัง้ ครรภ์ ในอดีต แพทย์ เฉพาะทาง

High Risk
ภาวะเสี่ยงเนื่องจาก

1. ติดเหล้ า บุหรี่ /ยาเสพติด มีบุตรยาก

2. เคยผ่ าตัดมดลูก,กำลังป่ วย ,มีความผิดปกติของ
ครรภ์ ปัจจุบัน สูง < 140 ซม, 29
30