Ch­¬ng 5.

h×nh biÓu diÔn vËt thÓ

5.1 h×nh chiÕu cña vËt thÓ
VËy h×nh chiÕu lµ g× ?
VÏ nh­thÕ nµo ?
5.1.1 Kh¸i niÖm : H×nh chiÕu lµ H×nh biÓu diÔn c¸c phÇn thÊy
cña vËt thÓ ®èi víi ng­êi quan s¸t.
Cho phÐp thÓ hiÖn c¸c phÇn khuÊt cña vËt thÓ b»ng nÐt ®øt
®Ó gi¶m sè l­îng h×nh biÓu diÔn
 5.1.2. C¸c lo¹i h×nh chiÕu
1. H×nh chiÕu c¬ b¶n
TCVN 5-78 quy ®Þnh 6 mÆt cña mét h×nh hép ®­îc dïng lµm
s¸u mÆt ph¼ng h×nh chiÕu c¬ b¶n. VËt thÓ ®­îc ®Æt gi÷a ng­
êi quan s¸t vµ mÆt ph¼ng h×nh chiÕu t­¬ng øng.
a. H×nh chiÕu tõ tr­íc 5
( H×nh chiÕu ®øng,
h×nh chiÕu chÝnh)
1 3
b.H×nh chiÕu tõ
4 6
trªn(H×nh chiÕu
b»ng )
c.H×nh chiÕu tõ tr¸i
lµ h×nh chiÕu c¹nh
d.H×nh chiÕu tõ ph¶i 2
e.H×nh chiÕu tõ d­íi

f.H×nh chiÕu tõ sau

 Ba h×nh chiÕu cña mét vËt thÓ

P1

P3

P2
2. H×nh chiÕu phô : Lµ H×nh chiÕu trªn mÆt ph¼ng kh«ng
song song víi mÆt ph¼ng h×nh chiÕu c¬ b¶n . H×nh chiÕu phô
®­îc dïng trong tr­êng hîp vËt thÓ cã mét bé phËn nµo ®ã, nÕu
biÓu diÔn trªn mÆt ph¼ng h×nh chiÕu c¬ b¶n th× sÏ bÞ biÕn
d¹ng vÒ h×nh d¹ng vµ kÝch th­íc.
3. H×nh chiÕu riªng phÇn : Lµ h×nh chiÕu mét phÇn nhá cña
vËt thÓ trªn mÆt ph¼ng h×nh chiÕu song song víi mÆt ph¼ng
h×nh chiÕu c¬ b¶n.
H×nh chiÕu phô
A A
A
HoÆc

H×nh chiÕu riªng

phÇn
 5.1.3 vÏ h×nh chiÕu cña vËt thÓ
1. VÏ h×nh chiÕu thø ba cña vËt thÓ tõ hai h×nh
chiÕu ®· cho
B­íc 1.Tõ hai h×nh chiÕu ®·
cho h×nh dung ra vËt thÓ, tèt

15
10
nhÊt lµ v¹ch ®­îc h×nh chiÕu 45

trôc ®o cña vËt thÓ.

18
10
B­íc 2. C¨n cø vµo h×nh ¶nh 30

cña vËt thÓ, vÏ nh¸p h×nh

chiÕu thø ba. .

15
B­íc 3. Dùng h×nh chiÕu thø ba ë 10
45
®óng vÞ trÝ cña nã ®èi víi hai
8

h×nh chiÕu ®· cho. C¸c kÝch th­íc

18
cÇn thiÕt ®o ë hai h×nh chiÕu ®· 30
10
cho.
 80

Bµi tËp 50
øng dông

10

46
VÏ h×nh

18
chiÕu
c¹nh cña
vËt thÓ 8
cho bëi
hai h×nh
chiÕu

50
bªn

12
30
Φ20
 Bµi to¸n
H·y VÏ c¸c h×nh chiÕu cña vËt thÓ
tõ vËt thËt hay tõ h×nh chiÕu trôc ®o.
 2.VÏ c¸c h×nh chiÕu tõ vËt thËt hoÆc tõ mét h×nh
chiÕu trôc ®o
B­íc 1. Ph©n tÝch h×nh d¹ng cña vËt thÓ, Chia vËt thÓ
thµnh nh÷ng phÇn cã h×nh d¹ng c¸c khèi h×nh häc c¬
b¶n kh¸c nhau.
Khèi 2
Khèi 1

Khèi3
B­íc 2. X¸c ®Þnh râ vÞ trÝ t­¬ng ®èi gi÷a chóng .

Khèi 1
Khèi 3

Khèi 2
B­íc 3.VÏ h×nh chiÕu cña tõng khèi h×nh
häc c¬ b¶n ®ã.

Khèi 1

Khèi 3

Khèi 2
VÏ h×nh chiÕu cña tõng khèi h×nh häc
c¬ b¶n Khèi 1
VÏ h×nh chiÕu cña tõng khèi h×nh häc
c¬ b¶n. Khèi 2
VÏ h×nh chiÕu cña tõng khèi h×nh häc
c¬ b¶n. Khèi 3
B­íc 4.Tæng hîp: GhÐp h×nh chiÕu cña c¸c khèi h×nh häc c¬
b¶n víi nhau theo vÞ trÝ t­¬ng ®èi ®· x¸c ®Þnh .

B­íc 5. Ghi kÝch th­íc cña B­íc 6. KiÓm tra, söa ch÷a vµ t«
vËt thÓ ®Ëm b¶n vÏ
 5.1.4. C¸ch ghi kÝch th­íc cña vËt thÓ
1. C¸c lo¹i kÝch th­íc cña mét vËt thÓ
a. KÝch th­íc ®Þnh h×nh : Lµ
nh÷ng kÝch th­íc x¸c ®Þnh ®é
lín cña b¶n th©n tõng khèi 180 120

h×nh häc c¬ b¶n.

0
R7
140
200

25
b. KÝch th­íc ®Þnh vÞ : Lµ
nh÷ng kÝch th­íc x¸c ®Þnh 40

vÞ trÝ cña c¸c phÇn tö ( c¸c

40
khèi h×nh häc c¬ b¶n).
90
200
40

c. KÝch th­íc khu«n khæ: Lµ 240

kÝch th­íc ba chiÒu x¸c ®Þnh 300

chiÒu dµi, réng, cao cña vËt

thÓ.
 6.1.4. C¸ch ghi kÝch th­íc cña vËt thÓ
1. C¸c lo¹i kÝch th­íc cña mét vËt thÓ
a.
KÝch 180 120
th­íc

0
®Þnh

R7
140
h×nh :
b. KÝch 200

25
th­íc ®Þnh
vÞ : 40

c. KÝch th­íc
40

khu«n khæ
90
200

40

240
300
 6.1.5. §äc b¶n vÏ chiÕu cña vËt thÓ
§äc b¶n vÏ chiÕu cña vËt thÓ lµ tõ c¸c h×nh chiÕu vu«ng gãc cña
vËt thÓ , h×nh dung ra h×nh d¹ng cña vËt thÓ ®ã
B­íc 1. §äc h×nh chiÕu
®øng lµ h×nh chiÕu
chñ yÕu, sau ®ã ®äc 80
c¸c h×nh chiÕu kh¸c. Tõ 50

®ã chia vËt thÓ ra lµm 10

nhiÒu phÇn.
46

18

B­íc 2. Ph©n tÝch 8

tõng phÇn dùa vµo

c¸c h×nh chiÕu. 30 12
50

Φ20
B­íc 3. Tæng hîp l¹i,
h×nh dung ra toµn bé
h×nh d¹ng cña vËt thÓ
Tr×nh tù vÏ h×nh chiÕu cña vËt thÓ
tõ vËt thËt hay tõ h×nh chiÕu trôc ®o.

Träng t©m :
B­íc 4 .Tæng hîp h×nh chiÕu cña c¸c khèi
 Bµi tËp vÒ nhµ

Bµi tËp . VÏ ba h×nh chiÕu cña mét vËt thÓ ®· cho tõ mét
h×nh chiÕu trôc ®o vµ vÏ l¹i h×nh chiÕu trôc ®o vu«ng gãc
®Òu cña vËt thÓ ®ã.