2 berria 2010eko urriaren 24a, igandea

Harian›
Gazteak eta teknologia berriak D

350 %79,7 %92

pJaurlaritzaren azterketa. Ikerketaren
laginerako, hauek hartu zituen Jaurlari-
tzak: Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako
10 eta 12 urte bitarteko 350 ikasle (Lehen
Hezkuntzako 5. eta 6. maila) eta 103 gu-
raso. 2010eko urtarril eta apiril artean
banatu eta jaso zituzten galdeketak.
pInternet ikasketetarako erabiltzen
duten ikasleen ehunekoa. Bost ikasletik
batek dio Internet ikasketetarako infor-
mazioa bilatzeko erabiltzen duela. Hala-
ber, %60k adierazi dute messengerra
erabiltzen dutela, eta %40k gizarte sa-
reetan parte hartzen dutela.
pGazteek Interneten ematen duten
denbora kontrolatzen duten gurasoak.
Gurasoen %92,2k ziurtatu dute kontro-
latu egiten dutela Interneten seme-ala-
bek ematen duten denbora, eta gehien-
goak dio badakitela zertarako erabiltzen
duten. Erdiek filtroak jartzen dituzte.
Gehiengoak ez du esperientzia
desatseginik izan Interneten
Txosten bat egina dute Europako uniber-
tsitateek garatutako EU Kids Online
proiektukoek: Arriskuak eta segurtasuna
Interneten.Txosten horretan ageri da Eu-
ropako adingabeen gehiengoak ez duela
izan esperientzia desatseginik Interneten.
Halere,zortzi adingabetik bat mindu eta
aztoratu egin da sarean topatutakoarekin.

Abantaila ala arriskua?

Agurtzane Solaberrieta
Jaurlaritzaren azterketa baten arabera, 10 eta
12 urte artekoen %18,4k diote Interneten Teknologia berriak eta gazteak
ezagutu duten norbaitekin geratu direla azken urteetan maiz ikertzen ari
den binomioa da, eta gai horrekin
lotutako albisteak sarri kalera-
Ikasleen gehiengoak erabiltzen du egun tzen dituzte komunikabideek.
Internet, eta gurasoen gehiengoak eskatzen Gehienetan, albiste ilunak. Bada
du informazioa, arriskuak identifikatzeko eztabaida bat pil-pilean: teknolo-
gia berriak gaztetxoentzat aban-
taila edo arriskua ote diren. Kez-
G Gazteak eta teknologia berriak ka eragiten dute hainbat datuk;
esaterako, Jaurlaritzak duela gu-
txi kaleratutako azterketa batek
arriskuen hautematea. Horren
arabera, ikasleen gehiengoak
erabiltzen du Internet, eta ia %90
etxetik konektatzen dira. Interne-
tek arriskuren bat ekar dezakeela
uste dute lautik hiruk, baina, era
berean, %61ek modu seguruan
nabigatzen dutela diote.
Jokin Lacalle Ordiziako (Gi-
puzkoa) Jakintza ikastolako IKT-
ko koordinatzailea da (Informa-
zioaren eta Komunikazioaren
Teknologiak) , eta halako azterke-
tak tentuz hartzeko aholkatu du.
ek nahiko garbi dutela nortzue-
kin izaten duten harremana sare-
an, eta Tuenti eta horrelako sare-
ak erabiltzen dituzten gehienek
gertuko lagun eta ezagunekin ko-
munikatzeko erabiltzen dutela.
Horregatik, gehiago kezkatzen
du norberak sarean duen identi-
tatearen eta erreputazioaren gai-
neko arduraren kontzientziaren
gabeziak; hau da, gaztetxoek be-
reizten ez jakitea non dagoen pri-
batutasunaren eta publikotasu-

‘‘
utzitakoak: 10 eta 12 urteko gazte- Ez du gustuko ikerketa horien
Ikasleen %63,1ek sakelako telefonoa daukate txoen %18,4k baieztatu dute In- «norabidea», errealitatearen al-
Noiztik Gastua terneten ezagutu duen norbaite- derdi bakar baten ingurukoak
kin geratu direla, eta horietatik izaten direlako. «Alarma soziala Benetako arriskua
<10 urte 0-10 € laurdena pasatxok ez dio esan eragitea izaten da helburu nagu-
10 urte 11-20 € belaunaldi berriak
11 urte 21-30 € ezer inori; ez gurasoei ez lagunei. sia». Irakasleak argi du: Interne- Internetetik kanpo
12 urte > 30 €
33,5 Ez dakit
Gainera, hiru gaztetxotik batek ten erabilera arduratsuak alderdi heztea da»
43 34 normaltzat jotzen du Interneten ilunak baino askoz ere onura
48,5 JOKIN LACALLE
ezagutu duen jendeari bere da- gehiago ditu. Gakoa sen ona era- Jakintza ikastolako IKT koordinatzailea

tuak ematea; izan ere, elkar eza- biltzea dela dio: «Benetako arris-
4 3,5 gutzeko edota bere laguna izan kua belaunaldi berriak Internete- naren arteko muga. Irakasleei gai
19 11,4
3,1 nahi duela erakusteko modu bat tik kanpo heztea da». horri tratamendu berezia emate-
dela deritzo. Arriskuei buruz aritzean, Laca- ko beharra sortu zaiela azaldu du
Gurasoen %66,6k erosi edo oparitu diete, Hain zuzen, gaztetxoek tekno- llek ezberdindu egiten ditu komu- Lacallek: «Zaila izaten da azal-
eurekin harremanetan jartzeko logia berriak nola eta zertarako nikazioarekin eta sozializazioare- tzea gure gazteei non dagoen
erabiltzen dituzten jakiteko, kin lotutakoak, norberaren iden- muga, ikusita haientzat telebista-
Ikasleen %89,6 Interneten sartzen dira Jaurlaritzako Osasun eta Kontsu- titate digitalarekin lotutakoak, ko pertsonaiak direla eredu nagu-
Maiztasuna Adina mo Sailak azterlan bat egin berri eta informazioaren tratamendua- siak eta pribatua dena publiko
du: Adingabeak eta Teknologia ri lotutakoak. Lehenengoari da- bihurtzea negozioa dela gizarte
Maiz <6 urte Berriak. Erabilera ohitura eta gokionez, Lacallek argi du gazte- honetan».
Batzuetan 10,4 11,2 6-8 urte
Inoiz ez 8-10 urte
> 10 urte
32,4
38,4 19,9

51,2
36,4

Erabilera (%) Gurasoen kezkak (%)

Ikasketetarako
79,7
%71,6 seme-alabek sarean
Messenger arriskuak topatzea kezkatzen ditu.
59,7
Musika, film eta bestelakoak Haien adinerako aproposak ez diren gauzak
52,6 73,8
Interneteko solasguneak Ezezagunekin harremanetan jartzea
52 67
Mezu elektronikoak bidali eta jaso Ezezagunekin elkartzea
47,4 51,1
Aisialdia, kirola, kultura eta bestelakoak Beste umeei eraso egitea edo
47,4 haiei eraso egitea
Gizarte sareak 44,3
39,7 Datu pertsonalak ematea
Interneteko erosketak 32,9
12,3 Interneterako menpekotasuna izatea
Bestelakoak (jokoa...) 20,4
22,9 Ordenagailua birusez betetzea
12,5
ITURRIA: EUSKO JAURLARITZAKO KONTSUMO SAILA 10 eta 12 urteko ikasleen %89,6k erabiltzen dute Internet. BERRIA
 2010eko urriaren 24a, igandea berria 3

8›› Bost alderdi politikok eta 50 gizarte eragilek

torturaren aurkako manifestaziora deitu dute 13›› Ramon Jauregiren irudiko, gobernuak ezin du
albo batera utzi ezker abertzalearen aldaketa

Gazteak eta teknologia berriak D

Hiru ikasletik bik
sakelako telefonoa dute
Sakelako telefonoaren erabilera ere iker-
tu du Jaurlaritzak: 10 eta 12 urteko ikasle-
en %63,1ek daukate telefonoa. Gainera,
daukatenen %43k ez zituzten 10 urte
baten jabe egin zirenean. Gehiengoak
gurasoekin harremanetan jartzeko era-
biltzen du, eta erdiak pasatxok lagunen
deiak jasotzeko edo egiteko. Halaber,
Ume bat, sakelako telefonoarekin. BERRIA
oso gutxik dute gastuaren gaineko kon-
trola: hirutik batek ez daki zenbat gasta-
tu duen azken hilabetean. Sakelako tele-
fonoaren erabilerak eragin dezakeen
arriskuaz ere galdetu diete, eta hirutik
batek baino ez du hautematen arriskua.
Gainera, ikasleen %7,9k bere zenbakia
eskatzen dion edozeini ematen diote,
eta grabatua izan diren edo argazkiren
bat atera dieten adingabekoen %41,4k
uste dute garrantzirik gabeko gertaera
dela. Hain zuzen, horiexek dira gurasoen
kezka nagusiak. Gurasoen %66k telefo-
noa erosi edo oparitu diete seme-alabei,
eurekin harremanetan jartzeko, nahiz
eta lautik hiruk uste duten ez dela ezin-
bestekoa seme-alabek sakelakoa iza-
tea. Halaber, gehienek diote kontrola-
tzen dutela sakelakoarekin seme-ala-
bek ematen duten denbora.

Azkenik, informazioaren trata- te bat bezala ulertu behar da. Eta

menduari lotutako arazoak aipa-
tu ditu: batetik, informazio itu-
rrien fidagarritasuna eta baliaga-
rritasuna, eta, bestetik, adinaren
arabera, desegokiak izan daitez-
keen edukien kontsumoa. Hala,
Interneten sartzea kalera atera-
tzearekin parekatu du, eta, bide
berriak ezagutzeko orduan, gil-
tzarritzat jo du gurasoengandik
jasotako heziketa, bai sarean bai
bizitza analogikoan.
Gurasoen kezkak
Jaurlaritzaren azterketa horrek
gurasoen alderdia ere ikertu du,
eta gehienei kezkatzen die seme-
alabek arriskuren bat topatzea
sarean. Arriskuak saihesteko zer
egin dezaketen, ordea, ez dakite.
Horregatik, gurasoen %70ek In-
terneten arriskuak aurrez ikusi
eta identifikatu ahal izateko, in-
formazio gehiago eskatzen dute.
Egun ezer gutxi egiten dute seme-
alaben erabilera kontrolatzeko.
Jokin Lacalle irakasleak nor-
maltzat ditu gurasoen kezkak.
«Internet zer den ez dakite, eta, ja-
sotzen duten guztia txarra bada,
normala kezkatuta egotea». Ho-
rregatik, beharrezkoa ikusten du
gurasoak teknologia berrien
mundura ekartzea, benetan zer
diren, zertarako erabiltzen diren,
eta zer abantaila dauzkaten azal-
tzeko. Adibide bat jarri du. Duela
gutxi, ikastolako ikasle talde ba-
tek Europa osoa zeharkatu zuen
trenez; ikasleek egunero idazten
zuten bidaiari buruz blog batean.
«Gurasoek gustura jarraitu zituz-
ten seme-alaben kontakizunak
blogetik, haien berri izateaz gain
harremanetan jartzeko aukera
izan zutelako».
Beste adibide bat ere jarri du.
Duela hilabete batzuk ikastolako
gurasoekin egin zituzten saioe-
tan, guraso batzuk kezkatuta
zeuden Tuentiren inguruan.
Seme-alabek zer egiten zuten
jakin nahi zutela eta, Tuentin
kontu bat sortzen lagundu zie-
ten. «Segituan ikusi zuten seme-
alaben lagun bihurtzeko zer egin
behar zuten. Seme-alabak non
dabiltzan, nolakoa den ingurune
birtual hori eta zer informazio
partekatzen duten ikusten dute-
nean, hasierako kezkak eta larri-
tasunak neurri handi batean
desagertu egiten dira».
Iratxe Esnaola q Informatika ingeniaria
Iratxe Esnaolak ez du dudarik: haurrei eta nerabeei irakatsi egin behar
zaie Internet modu arduratsuan erabiltzen, gehienetan ez baitira
arriskuen jabe, eta horrek erabilera desegokia eragin dezakeelako.
«Internet tresna bat da,
eta erabilerak bilakatzen du,
bilakatzekotan, segurua»
A.Solaberrieta
Jaurlaritzak egin duen azterketa-
ko emaitzak modu egokian inter-
pretatzeko asmoz, Iratxe Esnao-
larengana jo du BERRIAk. Gai ho-
rretan aditua da: Informatika
ingeniaria da, eta Deustuko Uni-
bertsitateko irakaslea.
Gaztetxoen %18,4k baieztatu dute
Interneten ezagutu duen norbaite-
kin geratu dela. Alarma piztu nahi
izateko asmorik gabe, baina ez al
zaizu datu adierazgarria iruditzen?
Egia da deigarria dela bost hau-
rretatik bat aurrez ezagutu gabe-
ko baina Interneten bitartez topa-
tutako pertsonekin elkartzea.
Baina datu hori zuzen interpreta-
tzeko, ezinbestekoa da jakitea no-
rekin geratu diren eta zertarako.
Horren arabera, adineko lagunak
egiteko bidetzat edo benetan
arriskutsua izan daitekeen ekin-
tzatzat jo daiteke.
Gaztetxoen %90ek erabiltzen dute
sarea. Gazteei irakatsi al zaie Inter-
net erabiltzen?
Egungo haur eta nerabeentzat In-
ternet euren bizitzaren zati da,
horrekin jaio baitira. Internet
erabiltzen ikasi dute; inoren la-
guntzarik gabe askok, baina ondo
eta modu arduratsuan erabiltzen
irakatsi behar zaie, gehienetan ez
baitira arriskuen jabe, eta horrek
erabilera desegokia eragin deza-
keelako. Internet ondo erabiltze-
ko, minimo batzuk honako hauek
izan daitezke: kalitatezko bilake-
JUAN CARLOS RUIZ / ARGAZKI PRESS
tak egiten jakitea, hots, bilatzen
dutena aurkitzea; modu segu-
ruan nabigatzea; hau da, pribatu-
tasuna gordetzea; eta, oro har, es-
kura dituzten tresnak modu ar-
duratsuan erabiltzea; esaterako,
eskaintzen dioten denbora kon-
trolatuz.
Internet segurua al da?
Internet sare teknologiko bat da.
Tresna bat, kanal bat. Eta kalean
edota errepidean gertatzen den
bezala, Internetek ere segurtasun
neurri batzuk hartzea eskatzen
du. Alegia, Internet tresna bat da,
eta erabilerak bilakatzen du, bila-
katzekotan, tresna segurua.
Gazteen erabilera kontrolatu behar-
ko litzatekeela uste duzu?
Internet erabiltzea beste aktibita-
kontrolatzekotan, aktibitate ho-
rri eskaintzen dioten denbora da.
Alegia, Internet ondo erabiltzen
irakatsiz gero, ez dugu non ibil-
tzen diren kontrolatu behar, zen-
bat denboraz baizik.
Facebook, sare sozialak... oso zabal-
duta daude egun, eta tresna horien
erabiltzaile ohikoak gaztetxoak
dira. Horrek ez al du sortu harrema-
nak egiteko beste modu bat?
Haur eta nerabeek sare sozialak
sozializatzeko erabiltzen dituzte.
Alegia, sare soziala erabiliz, hor-
tik kanpo dituzten harremanak
beste modu batean eta beste bide
batetik elikatzen dituzte. Hortaz,
sare sozialak ez dira, hein handi
batean, harreman berriak egite-
ko erabiltzen, jada sortuak dau-
denak hedatzeko baizik.
Guraso gehienei kezkatzen die
seme-alabek arriskuren bat topa-
tzea sarean. Ez dakite, ordea, arris-
kuak saihesteko zer egin dezaketen.
Tresnak erabiltzen ikasten da
tresna horiek nola erabili. Eta, be-
raz, gurasoak tresna horiek era-
biltzen trebatzea ezinbestekoa
da, horrela soilik izango baitira
gai euren seme-alabei irakasteko
tresna horiek nola erabili eta nola
ez. Alfabetizazio teknologiko hori
instituzioen ardura izan daiteke,
baina, neurri handi batean, gura-
soen ardura ere bada. Autoikas-
kuntza aktiboan pausoak eman
behar dituzte.
Azterketako daturen batek aten-
tzioa eman al dizu?
Datu batzuk oso deigarriak egin
zaizkit, eta bi aipatuko ditut. Ba-
tetik, kontrolaren izenean, 10 eta
12 urteko haurren %63,1 sakelako
baten jabe izatea. Ulertzekoa da
psikologoek erabilera horren eta
epe luzera osasunean izan deza-
keen eraginaren gainean adiera-
zitako kezka. Eta, bestetik, irudi-
tzen zait agerian gelditu dela
haur eta nerabeek teknologien
eremuan duten pertzepzio fal-
tsua eta, ondorioz, erabilera ardu-
ratsuaren gaineko ezjakintasu-
na. %61ek modu seguruan nabi-
gatzen dutela uste dute, nahiz
ziur aski ez dakiten modu segu-
ruan nabigatzea zer den. %7,9k
bere telefono zenbakia eskatzen
dion edozeini ematen dio; eta, ka-
mera digitalak nonahi dauden ga-
raiotan, %41 ez da kezkatzen era-
bilera masiboaz.