a

Đánh giá tốt nhất cho b + cb + ac

bằng p, q, r
Lê Hữu Điền Khuê
huudienkhue.le@gmail.com

ab

Mệnh đề
(Võ Quốc Bá Cẩn)

Với mọi a, b, c > 0 thỏa mãn a + b + c = 1, đặt ab + bc + ca = q (1 ≥ 3q > 0),

khi đó
a b c 2(27q 2 − 9q + 1) 1
+ + ≥ p + −6
b c a 9q 2 − 2q + (1 − 3q) q(1 − 3q) q

Chứng minh
(Lê Hữu Điền Khuê)

Ta sẽ tìm hàm số f (q) sao cho

a b c
+ + ≥ f (q)∀a, b, c > 0.
b c a
Bất đẳng thức tương đương với
Xa Xb Xb Xa
+ ≥ 2f (q) + −
b a a b
hay X
ab(a + b) − 2abc · f (q) ≥ (a − b)(b − c)(c − a).

Như vậy ta chỉ cần chứng minh

X p
ab(a + b) − 2abc · f (q) ≥ (a − b)2 (b − c)2 (c − a)2 .

1
(thủ thuật đối xứng hóa)
Chuyển sang p, q, r với p = a + b + c, q = ab + bc + ca, r = abc:
p
(pq − 3r) − 2f (q) · r ≥ p2 q 2 + 18pqr − 27r2 − 4q 3 − 4p3 r.

Vì p = 1 nên BĐT trở thành

p
(q − 3r) − 2f (q) · r ≥ q 2 + 18qr − 27r2 − 4q 3 − 4r.

Bây giờ ta đặt k = 3 + 2f (q) và bình phương hai vế

(q − kr)2 ≥ q 2 + 18qr − 27r2 − 4q 3 − 4r

Rút gọn đưa về đa thức bậc hai theo r:

(27 + k 2 )r2 + 2(2 − kq − 9q)r + 4q 3 ≥ 0.

Bước quan trọng: ta sẽ tìm mối liên hệ giữa k và q sao cho hệ thức ∆r bằng
0 (khi đó đẳng thức sẽ xảy ra khi r là một hàm theo q, nghĩa là có vô số bộ
số (a, b, c) để đẳng thức xảy ra). Tính

∆0r = (2 − kq − 9q)2 − 4q 3 (27 + k 2 )

= q 2 (1 − 4q)k 2 + 2q(9q − 2)k + (9q − 2)2 − 108q 3 .

Giải phương trình ∆0r = 0 để tìm k. Ta có

∆0k = q 2 (9q − 2)2 − q 2 (1 − 4q)[(9q − 2)2 − 108q 3 ] = 16q 3 (1 − 3q)3 ≥ 0

Do đó phương trình có hai nghiệm

p
2 − 9q ± 4 q(1 − 3q)3
k= .
q(1 − 4q)

Ta sẽ chọn dấu cộng để có nghiệm dương (khử được (1 − 4q) ở mẫu !) Vậy
p
2 − 9q + 4 q(1 − 3q)3
k= .
q(1 − 4q)

Do đó p
k−3 1 − 6q + 6q 2 + 2 q(1 − 3q)3
f (q) = = .
2 q(1 − 4q)

2
Nhiệm vụ cuối cùng là rút gọn f (q). Lưu ý rằng
p h p i
1 − 6q + 6q 2 + 2 q(1 − 3q)3 = 2 q(1 − 3q)3 − 2(9q 2 − 2q) + (24q 2 − 10q + 1)
q(1 − 3q)3 − (9q 2 − 2q)2
= 2· p + (4q − 1)(6q − 1)
q(1 − 3q)3 + 2(9q 2 − 2q)
q(1 − 4q)(27q 2 − 9q + 1)
= 2· p + (4q − 1)(6q − 1)
q(1 − 3q)3 + 2(9q 2 − 2q)

Vậy
2(27q 2 − 9q + 1) 1 − 6q
f (q) = p + .
q(1 − 3q)3 + 2(9q 2 − 2q) q
Đây chính là điều phải chứng minh.