Endüstriyel Otomasyonda

Profibus ve Profinet

Osman Uygar Köse

S.D.Ü Bilgisayar Mühendisliği
Haberleşme Seviyeleri
 Haberleme Seviyeleri
Eyleyici/sensör seviyesi

 Endüstriyel sistemlerdeki en alt düzey

haberleşme seviyesidir. İkilik
(mantıksal) sensör ve eyleyici işaretleri
bir yol üzerinden iletilir. AS-I veri yolu
bu seviye uygulamalar için tercih
edilen bir arabirimdir.
Saha seviyesi

 Bu seviye giriş/çıkış (I/O) modülleri,

sürücüler, valfler, operatör panelleri
gibi dağıtılımı cihazlarla gerçek
zamanlı haberleşmeler yapılan orta
seviyedir. Pek çok firmanın bu seviye
için ürettiği iletişim sistemleri
mevcuttur.
Hücre seviyesi

 Bu seviyede programlanabilir
kontrolörler (PLC’ler) birbirleri ile
haberleşirler. Bu seviye büyük veri
paketlerinin, güvenilir haberleşme
fonksiyonları ile iletildiği, verinin
zamanında iletilmesinin önemli
olmadığı bir seviyedir. Bu seviyede
Ethernet, MPI ve Profibus (FMS) ağları
kullanılmaktadır.
Haberleşme seviyeleri başarım
karşılaştırması

iletilen Veri iletişim

Miktarı Tepki Süreleri frekansı

dakika-
Hücre Kbyte 100ms-1s
Seviyesi saniye
10ms- saniye-
Byte
Saha Seviyesi 100ms milisaniye
milisaniyel
Hücre Bit milisaniye
seviyesi er
Profibus
 PROFIBUS, uluslararası standart olan
EN50170 tarafından desteklenen, üretim ve
proses otomasyonunda kullanılan saha veri
yolu standartıdır . PROFIBUS, yüksek hızlı,
kritik uygulamalarda ve kompleks
haberleşme işlerinde kullanılabilir.
PROFIBUS, kullanım alanına ve tipine
göre , haberleşme protokolleri (DP-PA-FMS)
sunar. 
Profibus DP (DP- Decentralized Periphery) 

 En çok kullanılan haberleşme tipidir. Hız,

etkinlik ve düşük bağlantı maliyeti özellikleri
sebebiyle tercih edilir. Merkezi dağıtılmış
cihazlarla haberleşme sağlandığı gibi
(Siemens ET200) akilli saha cihazları ile de
haberleşme sağlanabilir(Motor sürücüleri,
debimetreler vs...)
   Profibus-DP haberleşme fiziksel yapı
olarak RS485 ve/veya fiber optik alt yapısını
kullanır.
FMS (F.MS- Fieldbus Message Specification)

 Genel bir haberleşme tipidir. Akıllı kontrol

aygıtlar arasındaki haberleşme için gelişmiş
uygulama fonksiyonlarını sunar. TCP/IP' nın
gelişiminin ve kullanımının  hızla artması
sonucu olarak, FMS gelecekte daha az rol
alacaktır.
   FMS’ de DP gibi fiziksel haberleşme
yapısı olarak RS485 ve/veya fiber optik alt
yapısını kullanır.
Profibus-PA (PA- Process Automation)

 Daha çok proses otomasyonunda

kullanılan ve mevcutta kullanılan
haberleşme kablosu ile ekipmanının
enerji beslemesi de sağlanan
haberleşme tipidir. Profibus DP ile aynı
master üzerinde çalışabilir.
   Profibus PA fiziksel haberleşme
yapısı olarak IEC1158-2 alt yapısını
kullanır.
 OSI Katmanına Göre Profibus
 kullanıcı arabirimi olarak 1. ve 2. katmanları kullanır 3 .ve 7 .Katman
kullanılmaz. Bu mimari, etkili ve hızlı iletim sağlar. Genel
haberleşme protokolü olan FMS' te 1. 2. ve 7. katmanlara farklı
önemler atanmıştır.Uygulama katmanı olan 7 .katmanda, Saha
Veriyolu Mesaj Tanımlaması (Fieldbus Message Specification-FMS)
ve Düşük Katman Arayüzü (Lower Layer Interface-LLI)vardır. FMS,
ana birim-ana birim ve ana birim-uydu haberleşmesi için gereken
etkili haberleşme hizmetlerini tanımlar. LLI 2. Katmanın veri iletim
protokolünde FMS hizmetlerini tanımlar . RS-485 iletim teknolojisi
kolaydır. Veriyolu yapısı sayesinde, diğer istasyonlar etkilenmeden,
sistem adım adım hizmete sokulabilir, istasyonlar eklenebilir veya
çıkarılabilir .Sonradan yapılan genişlemelerin, çalışmakta olan
istasyonlar üzerinde bir etkisi yoktur. 9.6 kbıt/s ve 12 Mbıt/s
arasındaki iletim hızları mevcuttur. Sistem devreye alınırken,
veriyolundaki bütün aygıtlar için tek bir iletim hızı seçilir . Maksimum
kablo uzunlukları iletim hızına bağlıdır.
OSI Katmanına Göre Profibus(2)
 ISO/OSI modelinde, katmanlardan 1. ve 2. Katman,
DP ve FMS versiyonları için aynıdır. Diğer bir
deyişle, hem fiziksel iletim ekipmanı (Örneğin RS-
485 tanımlamalarına uygun hatlar, fiber optik
iletkenler, fiş bağlantıları, ve parça bağlantıları için
tekrarlayıcılar), hem de paket (telegram) veri iletim
formatı benzerdir Katman 3 ve 6 Profibus ' ta
kullanılmaz. FMS versiyonu, uygulama katmanında
tanımlıdır. Uygulamanın verimliliği açısından,
Profibus-DP versiyonunun 7. katmanı boş
bırakılmıştır. Bu nedenle, DP versiyonu, katman
2'ye ait standart bir uygulama olarak kabul edilebilir.
Profinet
 PROFINET saha seviyesi otomasyon uygulamalarında
kullanılan Endüstiyel Ethernet tabanlı bir Profibus kullanıcı
organizasyonu (PNO: Profibus User Organization)
standardıdır . PROFINET Profibus gibi saha yolu iletişim
sisteminin (field bus) üstünlüğünü Ethernet TCP/IP protokolü
ve onunla ilişkili açık bilgi teknolojileri (IT) (OPC, DHCP,
HTTP..) ile birleştirir. PROFINET sahada dağıtılmış elemanları
ve verinin zamanında iletilmesi gereken zaman kritik (tam
zamanında iletim) uygulamaları Ethernet arabirimi üzerinden
birbirine bağlar. Böylece, mevcut yatırımları bozmadan
arabirimleri azaltmak, tek bir çeşit iletişim şekline geçmek,
mühendislik hizmetlerini daha basit hale getirmek, yeni
uygulamaları daha çok bağlantı noktası ve daha yüksek
başarım ile gerçekleştirmek
olanağı doğar.
IRT ,RT ve TCP/IP için iletim süreleri

 Saha elemanlarının uygun bir şekilde seçilmiş olması kaydıyla

Profinet gerçek eşzamanlı (IRT) haberleşmeyi de destekler.
Böylece iletim süreleri 1ms mertebesine kadar düşürülmüş
olur. IRT’nin en yaygın kullanım alanı hareket kontrolü
sistemleridir.
 Gerçek zamanlı haberleşme kanalı (Real
Time Channel)
 Bu kanal TCP/IP protokolü yapısında katman 2 üzerine kurulmuştur.
Veri paketlerinin adreslenmesi IP adresleri aracılığıyla değil
katılımcı cihazların MAC adresleri aracılığıyla yapılmaktadır. Böyle
bir çözüm, haberleşme yığınlarının iletilme sürelerinin en aza
indirilmesi ve otomasyon verilerinin güncellenme hızlarının
artmasını sağlar. Bir yandan, Layer 3’teki bazı protokol seviyelerinin
devre dışı kalmasıyla telegram uzunluğu küçülür, diğer bir yandan
iletilecek verinin daha hızlı bir şekilde gönderilmesi sağlanmış olur.
PROFINET Modları
 Profinet I/O
 Profinet CBA
Profinet I\O
 Dağıtılmış I / O (Remote I / O) PROFINET IO
üzerinden bağlanır. Uygulama İlişkisi (AR) bir IO
Denetleyici ve IO Cihazı arasında kurulur. Bu ARs
parametreler, veri siklik değişimi ve alarm taşıma
transfer için farklı özelliklere sahip iletişim İlişkiler
(CR) tanımlamak için kullanılır.
Bir IO Cihazın özellikleri (GSD) dosyası Genel
Station Açıklama aygıt üreticisi tarafından
açıklanmıştır. XML tabanlı dil - Bu amaçla kullanılan
dil GSDML (GSD Markup Language) 'dir. GSD
dosyası PROFINET IO sistem yapılandırma
planlama esaslı denetim yazılımı sağlar.
Profinet CBA
 Profinet CBA, Profibus ve ardından Profinet
IO'nun temsil ettiği DP(Dağıtık
Çevrebirimleri)sistemlerinin ötesinde
ötesinde Dağıtık işleme işleme sistemidir.
Profinet CBA'de bir endüstriyel otomasyon
sisteminin bileşenleri parça parça yaratılır.
Her bileşen kendine ait elektrik, mekanik
aksam ile kontrol yazılımı içerir. Böylece
yeni otomasyon sistemlerinin
yapılandırılmasında program yazma ihtiyacı
büyük oranda elimine edilir.
 Profinet Durumları

Network Tipi: Ölçeklenebilir Ethernet temelli

gelişmiş iletişim sistemi.
Topoloji: Esnek biçimde bus, star, ring.
Veri Hızı: 100 Mbit/s
Kullanıcı Organizasyonu: Profibus International
Kaynaklar
 http://www.istanbulbilgi.com.tr
 http://www.profibus.com/
 http://web.itu.edu.tr/buzluca/
 http://www.automation.siemens.com/m
cms/topics/de/simatic/Seiten/Default.a
spx
 http://www.anybus.com/technologies/
profinet.shtml