Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
Đһt vҩn đӅ
Chương I: Tәng quan vӅ ngành sҧn xuҩt bia
I.1. Mô tҧ ngành sx bia ӣ ViӋt Nam
I.2. Quy trình cơ bҧn trong san xuҩt bia
Chương II: Các cơ hӝi CP
Chương III: Thӵc hiӋn CP
KӃt luұn, kiӃn nghӏ
Chương I: Tәng quan vӅ ngành
sҧn xuҩt bia
Ngành công nghiӋp sҧn xuҩt bia ViӋt Nam có lӏch sӱ
hơn 100 năm. Trong quá trình hình thành và phát triӇn,
ngành sҧn xuҩt bia đã đҥt mӭc tăng trưӣng cao vào
nhӳng năm cӫa thӡi kǤ mӣ cӱa.
Cùng vӟi quá trình hӝi nhұp, ngành sҧn xuҩt bia phát
triӇn vӅ quy mô và trình đӝ công nghӋ, trӣ thành mӝt
ngành công nghiӋp có thӃ mҥnh khi ViӋt Nam gia nhұp
tә chӭc WTO.
ViӋc đҫu tư xây dӵng các nhà máy bia đưӧc triӇn
khai mҥnh mӁ tӯ nhӳng năm 1990 trӣ lҥi đây. Sӕ các
nhà máy bia là 469 vào năm 1998 vӟi các quy mô khác
nhau tӯ 100.000 lít/năm đӃn 100 triӋu lít/năm. Mӭc tiêu
thө bình quân đҫu ngưӡi tăng lên nhanh chóng trong
vòng 10 năm qua tӯ mӭc dưӟi 10 lít/ngưӡi năm vào
năm 1997 đã đҥt mӭc 18 lít/ngưӡi.năm vào năm 2006
QUY TRÌNH CƠ BҦN TRONG SX BIA
Nguyên liӋu chính: malt đҥi mҥch, nưӟc, nҩm men,
hublon.
NhiӅu loҥi ngliӋu thay thӃ malt trong quá trình nҩu là
gҥo, đưӡng, các dүn xuҩt tӯ ngũ cӕc.
Các ngliӋu phө khác như là bӝt trӧ lӑc, các chҩt әn
đӏnh«
NhiӅu loҥi hóa chҩt đưӧc sӱ dөng trong quá trình sҧn
xuҩt như các chҩt tҭy rӱa, dҫu nhӡn, chҩt hoҥt đӝng bӅ
mһt«.
Tӹ lӋ các thành phҫn ngliӋu phө thuӝc vào chӫng loҥi bia
sӁ sx
Các công đoҥn sҧn xuҩt chính
1) Chuҭn bӏ:
Malt và gҥo đưӧc nghiӅn thành các mҧnh nhӓ rӗi
chuyӇn sang nӗi nҩu.
2) Quá trình nҩu: gӗm 4 công đoҥn
- Hӗ hóa & đưӡng hóa
- Lӑc dӏch đưӡng
- Đun sôi vӟi hoa houblon
- Lҳng nóng dӏch đưӡng
Ý Quá trình nҩu sӱ dөng nhìêu năng lưӧng dưӟi dҥng
điӋn năng và nhiӋt năng cho viӋc vұn hành các thiӃt bӏ,
hơi nưӟc phөc vө cho viӋc gia nhiӋt và đun sôi.
ô) Quá trình lên men:
- Làm lҥnh và bә sung oxy
- Chuҭn bӏ men giӕng
- Lên men chính
- Lên men phө
4) Lӑc bia và hoàn thiӋn sҧn phҭm:
- Lӑc bia
- Hoàn thiӋn sҧn phҭm
- Pha bia
- Bão hòa COþ
- Lӑc bia vô trùng
") Đóng chai, lon, keg và thanh trùng sҧn phҭm
- Các bao bì phҧi đưӧc rӱa sҥch sӁ trưӟc khi tiӋt trùng ,
chiӃt, rót. Khâu rӱa bao bì tӕn nhiӅu hóa chҩt và năng
lưӧng kèm theo nhiӅu nưӟc thҧi vӟi tҧi lưӧng BOD cao.
- Quá trình đóng chai, lon cҫn đӝ chính xác cao vӅ hàm
lưӧng oxy/không khí, mӭc bia trong chai. NӃu thiӃt bӏ làm
viӋc khong chính xác sӁ dүn đӃn nhiӅu sҧn phҭm hӓng,
mӭc hao hөt bia cao, gây tҧi lưӧng hӳu cơ cao trong nưӟc
thҧi.
Các bӝ phұn phө trӧ
1) Các quá trình vӋ sinh:
- Khâu tráng rӱa ban đҫu
- Khâu rӱa bҵng hóa chҩt
- Khâu súc rӱa cuӕi cùng
2) Quá trình cung cҩp hơi
ô) Quá trình cung cҩp lҥnh cho sàn xuҩt
4) Quá trình cung cҩp khí nén
") Quá trình thu hӗi và sӱ dөng CO2
Sӱ dөng tài nguyên và ÔNMT
A. SӰ DӨNG NGUYÊN, NHIÊN LIӊU
1) Malt và ngliӋu thay thӃ
Nguyên liӋu chính dùng cho sx bia là malt đҥi mҥch,
nưӟc, hoa hublon và các ngliӋu thay thӃ khác như đҥi
mҥch, gҥo, ngô và các loҥi đưӡng siro
Thưӡng đӇ sx 1000l bia cҫn khoҧng 1"0kg malt và ngliӋu
thay thӃ, tӹ lӋ ngliӋu thay thӃ có thӇ chiӃm đӃn ô0%
Mӭc tiêu hao ngliӋu phө thuӝc vào loҥi bia mà nhà sx sӁ
sx, hiӋu suҩt sӱ dөng ngliӋu, mӭc đӝ hao phí ngliӋu trong
quá trình sx.
Ý (
a) Bã hèm:
Là phҫn còn lҥi cӫa ngliӋu sau khi chiӃt xuҩt và tách hӃt
dӏch nha, trong đó vүn còn chӭa mӝt lưӧng đưӡng và
nưӟc. Lưӧng bã hèm thưӡng khoҧng 140kg/1000l dӏch
đưӡng và có hàm lưӧng nưӟc khoҧng 80%.
b) Nưӟc rӱa bã:
Trong khi lӑc, dӏch đưӡng đưӧc thu vӅ nӗi nҩu hoa, ngưӡi
ta dùng nưӟc nóng đӇ rӱa bã hèm,tұn thu cơ chҩt trong
bã.Tuy nhiên sau khi rӱa, trong bҧ vүn còn mӝt lưӧng lӟn
dӏch đưӡng loãng chӭa 2-6% tәng lưӧng dӏch, chӭa nӗng
đӝ chҩt hòa tan 1-1,"%
NӃu tұn thu nưӟc rӱa bã cho các mҿ nҩu sau sӁ góp
phҫn tăng hiӋu suҩt cӫa quá trình nҩu, nӃu dӏch đưӡng
loãng đi vào hӋ thӕng nưӟc thҧi sӁ làm tҧi lưӧng BOD
cӫa nưӟc thҧi tăng lên
c) Cһn nóng:
Trong cһn nóng có chӭa dӏch đưӡng, tӹ lӋ hao phí cӫa
dӏch đưӡng phө thuӝc vào hiӋu quҧ cӫa lӑc và lҳng xoáy
dӏch đưӡng.
NӃu cһn nóng đi vào hӋ thӕng nưӟc thҧi sӁ làm tăng tҧi
lưӧng BOD cӫa nưӟc thҧi lên 110.000 mg/kg cһn nóng
d) Nҩm men:
Nҩm men sinh khӕi trong quá trình lên men đưӧc sӱ
dөng lҥi mӝt phҫn vào quá trình lên men
Lưӧng nҩm men thӯa khoҧng 20-40 kg/1000lit bia
Trong nҩm men còn chӭa bia; có tҧi lưӧng BOD
khoҧng 120.000-140.000 mg/l
e) Hao phí bia: chӫ yӃu trong các công đoҥn sau:
- Quá trình làm trӕng tank
- Quá trình lӑc bia
- Các đưӡng ӕng
- Thҩt thoát bia trong quá trình chiӃt chai
- Bia quay vӅ
2) Tiêu thө nhiӋt:
Tiêu thө nhiӋt cӫa mӝt nhà máy bia vұn hành tӕt nҵm
trong khoҧng 1"0-200 MJ/hl đӕi vӟi nhà máy bia không
có hӋ thӕng thu hӗi nhiӋt trong quá trình nҩu hoa nhưng
có hӋ thӕng bҧo ôn tӕt, thu hӗi nưӟc ngưng, hӋ thӕng
bҧo trì tӕt.
Các quá trình tiêu hao năng lưӧng nhà máy bia: nҩu
và đưӡng hóa, nҩu hoa, hӋ thӕng vӋ sinh (CIP) và tiӋt
trùng, hӋ thӕng rӱa chai, keg, hӋ thӕng thanh trùng bia.
Trong đó tiêu thө nhiӋt nhiӅu nhҩt là nӗi nҩu hoa, chiӃm
đӃn ô0-40% tәng lưӧng hơi dùng trong nhà máy
ô) Tiêu thө nưӟc:
Mӭc tiêu thө nưӟc nhà máy bia vұn hành tӕt nҵm
trong khoҧng 4-10 hl/hl bia
Phө thuӝc vào hӋ thӕng đóng gói bia thành phҭm,
hӋ thӕng thiӃt bӏ, nhiӋt đӝ cӫa nưӟc cũng quyӃt dӏnh
mӭc tiêu thө nưӟc.
Các quá trình sӱ dөng nưӟc trong nhà máy bia: làm
lҥnh, rӱa chai/keg, thanh trùng, làm nguӝi,tráng và vӋ
sinh thiӃt bӏ (CIP), nҩu và rӱa bã, vӋ sinh nhà xưӣng,
vӋ sinh hӋ thӕng băng tҧi có dҫu nhӡn ӣ khu vӵc chiӃt
chai,làm mát bơm chân không, phun rӱa các bӝt trӧ
loc
4) Tiêu thө điӋn:
ĐiӋn tiêu thө cho nhà máy bia vұn hành tӕt trung
bình 8-12 kWh/hl, phө thuӝc vào quá trình và đһc tính
cӫa sҧn phҭm.
Các khu vӵc tiêu thө điên năng là: khu vӵc chiӃt
chai, máy lҥnh, khí nén, thu hӗi CO2, xӱ lí nưӟc thҧi,
điӅu hòa không khí, các khu vӵc khác như bơm, quҥt,
điӋn, chiӃu sáng.
") Các nguyên phө liӋu:
Bӝt trӧ lӑc, các chҩt tҭy rӱa & axit, xút, CO2,
nguyên liӋu đóng gói«
B) CÁC VҨN Đӄ MÔI TRӮƠNG
- Lưӧng nưӟc thҧi rҩt lӟn chӭa nhiӅu chҩt cơ hӳu, pH
cao, nhiӋt đӝ cao.
- Nguӗn nưӟc thҧi không đươc kiӇm soát và không
đưӧc xӱ lí sӁ dүn đӃn phân hӫy các chҩt hӳu cơ, làm
giҧm oxy hòa tan trong nưӟc cҫn thiӃt cho thӫy sinh.
- Quá trình này còn gây ra mùi khó chӏu.
- Các thành phҫn khác có trong nưӟc thҧi như nitrat,
photphat gây ra hiӋn tưӧng phì dưӥng cho các thӵc vұt
thӫy sinh.
1) Nưӟc thҧi:
- Lưӧng nưӟc thҧi phө thuӝc vào lưӧng nưӟc sӱ
dөng trong sx, chӍ có mӝt lưӧng nưӟc trong bia, nưӟc
bay hơi, nưӟc trong bã hèm, bã bia không đi vào hӋ
thӕng nưӟc thҧi
- Nưӟc thҧi nhà máy bia bao gӗm:
+ Nưӟc thҧi vӋ sinh thiӃt bӏ.
+ Nưӟc thҧi tӯ công đoҥn rӱa chai, thanh trùng.
+ Nưӟc thҧi tӯ PTN
+ Nưӟc thҧi vӋ sinh nhà xưӣng
+ Nưӟc thҧi sinh hoҥt cӫa công nhân nhà máy.
ViӋc tiӃt kiӋm nưӟc và áp dөng các kĩ thuұt CP rҩt cҫn
thiӃt đӇ giҧm lưӧng nưӟc phát thҧi cũng như nӗng đӝ
cơ chҩt hӳu cơ trong nưӟc thҧi
2) Khí thҧi:
- Bao gӗm khí thҧi phát sinh do sӱ dөng nӗi hơi, hơi và
mùi hóa chҩt sӱ dөng, mùi sinh ra trong quá trình nҩu và
cӫa các chҩt thҧi hӳu cơ như bã hèm, men«
- Có 2 khu vӵc cҫn quan tâm là ӕng khói nӗi hơi và
máy lҥnh.
- Nӗng đô các chҩt ô nhiӉm còn phө thuӝc vào chҩt
lưӧng nhiên liӋu và đӝ cao cӫa ӕng khói.hiӋu suҩt vұn
hành nӗi hơi.
ô) Chҩt thҧi rҳn:
- Bao gӗm bã hèm, bã men, các mҧnh thӫy tinh tӯ khu
vӵc đóng gói, bӝt trӧ lӑc tӯ khu vӵc lӑc, bӝt giҩy tӯ quá
trình rӱa chai, giҩy, nhӵa, kim loҥi tӯ các bӝ phұn phө
trӧ, xӍ than, dҫu thҧi, dҫu phanh. Bã hèm và bã men là
chҩt hӳu cơ, sӁ gây mùi cho khu vӵc sҧn xuҩt nӃu
không đưӧc thu gom và xӱ lí lӏp thӡi.
C) TIӄM NĂNG CӪA CP:
@
!"
CƠ HӜI CP
Các nhà máy bia đưӧc đһc trưng bӣi viӋc tiêu thө tài nguyên
đáng kӇ nhưng sӱ dөng rҩt ít các hóa chҩt đӝc hҥi. Có thӇ
phân loҥi các cơ hӝi sҧn xuҩt sҥch hơn liên quan đӃn các khu
vӵc chính là nҩu, lên men và hoàn thiӋn, chiӃt chai và phө trӧ
như sau:
A) CÁC CƠ HӜI CP LIÊN QUAN ĐӂN KHU VӴC NHÀ NҨU:
NӃu chênh lӋch vӅ hiӋu suҩt chiӃt cӫa malt trong phòng thí
nghiӋm và thӵc tӃ sҧn xuҩt lӟn hơn 1% thì chҩt chiӃt đã bӏ tәn
thҩt trong bã hèm và có nghĩa là nguyên liӋu đҫu vào đã chưa
đưӧc sӱ dөng hӃt. NӃu giҧm đưӧc tәn thҩt nguyên liӋu 1% thì
có nghĩa là giҧm đưӧc 2 kg malt cho1000 lit bia
1) Lӵa chӑn thiӃt bӏ nghiӅn và lӑc:
- Mӛi nhà sҧn xuҩt chӑn mӝt loҥi công nghӋ lӑc dӏch hèm
khác nhau và do vұy thiӃt bӏ nghiӅn cũng khác nhau.
- ThiӃt bӏ lӑc dӏch hèm là nӗi lӑc lҳng đòi hӓi vӓ malt đưӧc
giӳ nguyên đӇ tҥo lӟp lӑc sau này. Công nghӋ nghiӅn xác đӏnh
hiӋu suҩt trích ly nguyên liӋu. Trong trưӡng hӧp lӑc bҵng nӗi
lӑc, nӃu nghiӅn malt theo phương pháp nghiӅn khô thưӡng
kèm theo thӡi gian lӑc dӏch đưӡng dài ô-4 giӡ/mҿ hiӋu suҩt
thҩp hơn so vӟi nghiӅn ưӟt 1-1,"%.
- ThiӃt bӏ lӑc khung bҧn áp suҩt cao bҵng máy lӑc Meura thӃ
hӋ mӟi có nhiӅu lӧi thӃ vӅ thӡi gian lӑc, chӍ dưӟi 100 phút/mҿ,
cho phép 1 ngày có thӇ nҩu gҫn 16 mҿ vӟi nӗng đӝ dӏch
đưӡng cao thích hӧp cho công nghӋ lên men nӗng đӝ cao.
HiӋu suҩt cao hơn trưӡng hӧp lӑc nӗi 1,"-2%. Máy nghiӅn búa
thích hӧp cho thiӃt bӏ này.
2) Thu hӗi dӏch nha loãng:
- Trong quá trình rӱa bã mӝt lưӧng nưӟc rӱa bã còn lҥi sau
khi đã lҩy đӫ dӏch cho nҩu hoa. Lưӧng nưӟc rӱa bã này có
thӇ tích bҵng 2-6% thӇ dӏch tích đưӡng, vӟi nӗng đӝ 1-1,"%,
có COD khoҧng 10.000 mg/l.
- Thay vì thҧi bӓ, dӏch nha loãng đưӧc thu hӗi vào tank chӭa
có bҧo ôn và gia nhiӋt dùng làm nưӟc nҩu cho mҿ tiӃp theo.
ViӋc làm này đһc biӋt quan trong công nghӋ nҩu nӗng đӝ cao
sӁ làm tiӃt kiӋm nưӟc và nguyên liӋu đҫu vào .
- NӃu dӏch nha loãng bӏ thҧi vào hӋ thӕng nưӟc thҧi sӁ làm
tăng tҧi lưӧng COD cӫa hӋ thӕng lên 20-60 g/hl dӏch đưӡng
đưӧc sҧn xuҩt.
ô) Tách dӏch nha khӓi cһn lҳng nóng:
- Cһn lҳng nóng chӭa dӏch đưӡng, hoa hublon, các chҩt keo
tө cӫa protein và tanin. Cһn chiӃm thӇ tích 1-ô% thӇ tích dӏch
đưӡng, có COD khoҧng 1"0.000 mg/l, hàm lưӧng chҩt hòa
tan khoҧng 1"-20%. Có thӇ dùng máy ly tâm hoһc thiӃt bӏ
gҥn lҳng đӇ thӇ tách mӝt phҫn dӏch nha ra khӓi cһn. Dӏch
nha đưa vào nӗi nҩu hoa, cһn đưa vào cùng bã hèm làm
thӭc ăn gia súc.
- ViӋc thu hӗi cһn lҳng nóng, không xҧ bӓ vào hӋ thӕng
nưӟc thҧi cho phép giҧm 1"0-4"0g COD/hl dӏch đưӡng xҧ
bӓ vào hӋ thӕng nưӟc thҧi.
4) Thu hӗi hơi tӯ nӗi nҩu hoa:
- Quá trình nҩu hoa là quá trình tiêu thө nhiӅu nhiӋt nhҩt trong các công
đoҥn sҧn xuҩt bia. Trong quá trình sôi hoa, có khoҧng 6-12% nưӟc bӕc
hơi. Hơi thưӡng thoát vào không khí gây tәn thҩt nhiӋt và tҥo ra mùi khó
chӏu. Thu hӗi lҥi hơi này sӁ đҥt đưӧc 2 mөc tiêu là thu hӗi nhiӋt và giҧm
bӟt mùi.
- Có 2 tình huӕng có thӇ xem xét là:
+ Sӱ dөng hơi tӯ nӗi nҩu hoa: Hơi tӯ nӗi nҩu hoa dùng qua thiӃt bӏ trao
đәi nhiӋt đӇ nҩu sôi dӏch. Nưӟc ngưng có nhiӋt đӝ khoҧng 100ºC dùng đӇ
sҧn xuҩt nưӟc nóng. Nưӟc ngưng sau khi đã lҩy bӟt nhiӋt cӫa hơi sӁ
dùng đӇ tráng nӗi nҩu.
+ Tái nén hơi đӇ nҩu hoa: Hơi thӯa trong quá trình nҩu hoa đưӧc tái
nén qua 1 thiӃt bӏ VRC cӫa công ty Mycom quay trӣ lҥi nӗi nҩu hoa. ThiӃt
bӏ đưӧc lҳp đһt tҥi công ty Bia Thanh Hóa và Nhà máy bia Lào. KӃt quҧ
cho thҩy giҧm đưӧc 60-70% lưӧng hơi cҫn thiӃt cho nҩu hoa.
B) CƠ HӜI CP TҤI KHU VӴC LÊN MEN, HOÀN THIӊN
SҦN PHҬM
1) Thu hӗi nҩm men:
- Nҩm men dư có hàm lưӧng chҩt hӳu cơ cao, cҫn đưӧc
thu hӗi càng triӋt đӇ càng tӕt đӇ tránh COD cao trong hӋ
nưӟc thҧi. COD cӫa nҩm men bia là 180.000-220.000 mg/l.
NӃu nҩm menđưӧc thu hӗi triӋt đӇ không cho xҧ vào dòng
thҧi nó đã góp phҫn làm giҧm ô60-880 g COD/hl bia.
- ViӋc thu hӗi nҩm men cҫn đҫu tư các thiӃt bӏ như máy ly
tâm, tank chӭa, đưӡng ӕng, bơm.
2) Thu hӗi bia tәn thҩt theo nҩm men
- Trong nҩm men bia có chӭa lүn bia. Lưӧng bia hao
phí theo nҩm men khoҧng 1-2%. Bia cҫn đưӧc thu hӗi
bҵng các cách sau:
+ Ly tâm
+ Lӑc ngang
+ Lӑc ép khung bҧn
- Bia thu hӗi có thӇ đưa vào nӗi nҩu, hoһc thanh trùng
và đưa vào tank lên men.
ô) Giҧm tiêu hao bӝt trӧ lӑc
- Có thӇ giҧm tiêu hao bӝt trӧ lӑc trong quá trình lӑc bia
bҵng cách giҧm mұt đӝ nҩm men và đӝ trong cӫa bia trưӟc
khi lӑc. Có thӇ cҧi thiӋn đưӧc bҵng biӋn pháp công nghӋ
trong quá trình nҩu, tҥo môi trưӡng phù hӧp vӟi chӫng nҩm
men; tuyӇn chӑn chӫng giӕng nҩm men, tӕi ưu hóa quá
trình nhân giӕng, bҧo quҧn nҩm men và tiӃp giӕng; tӕi ưu
hóa quá trình lên men (thiӃt bӏ, thӡi gian lên men, tàng trӳ)
đӇ nҩm men có thӇ lҳng tӵ nhiên.
- Ngưӡi vұn hành cҫn xác đӏnh chҳc chҳn rҵng bia đã
hӃt trưӟc khi vӋ sinh tank.