Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
Φόροι T
Νοικοκυριά Επιχειρήσεις
Κράτος Δημόσια
αποταμίευση
T-G
Κρατικές
δαπάνες G
Επένδυση I
Καθαρές
εξαγωγές
ΝΧ
Εξωτερικό
1
Κλειστή Οικονομία
Λογιστικά
Ισορροπία
Ας δούμε πως επιτυγχάνεται αυτή η ισορροπία. Η οικονομία μας παράγει ένα εγχώριο
προϊόν Y το οποίο εξαρτάται από τους παραγωγικούς συντελεστές που διαθέτει
Y = Y (K , L )
Το ύψος των δημόσιων δαπανών και των φόρων του κράτους είναι σταθερό
G = G, T = T
Y − C (Y − T ) − G = I ( r ) ⇔ S = I ( r )
2
r
S
επιτόκιο
I(r)
I, S
Επένδυση, αποταμίευση
3
Ανοικτή οικονομία
Η βασική διαφορά της ανοικτής οικονομίας από την κλειστή είναι ότι η εγχώρια
δαπάνη δεν ισούται απαραίτητα με το εγχώριο προϊόν. Μια χώρα μπορεί να
δαπανά περισσότερα από όσα παράγει και να δανείζεται τη διαφορά από το
εξωτερικό ή να δαπανά λιγότερα από όσα παράγει και να δανείζει (αποταμιεύει) την
διαφορά στο εξωτερικό.
Λογιστικά
Εγχώρια δαπάνη είναι το σύνολο των δαπανών από τους κατοίκους της χώρας
(ανεξάρτητα από την προέλευση του προϊόντος που αγοράζεται) και δαπάνη για το
εγχώριο προϊόν είναι το σύνολο των δαπανών για το προϊόν που παράγεται στη χώρα
(ανεξάρτητα από ποιον αγοράζεται).
Στην ανοικτή οικονομία η δαπάνη για το εγχώριο προϊόν είναι ίση με την εγχώρια
δαπάνη για το εγχώριο προϊόν C d , I d , G d και την ξένη δαπάνη για το εγχώριο προϊόν
EX (εξαγωγές)
Συνεπώς
Y = C d + I d + G d + EX
Η συνολική εγχώρια δαπάνη είναι ίση με την εγχώρια δαπάνη για το εγχώριο προϊόν
συν την εγχώρια δαπάνη για ξένο προϊόν. Συνεπώς, η συνολική εγχώρια κατανάλωση
είναι C = C d + C f , η εγχώρια επένδυση I = I d + I f και η εγχώρια δημόσια δαπάνη
G = Gd + G f
Y = (C − C f ) + ( I − I f ) + (G − G f ) + EX
ή
Y = C + I + G + EX − (C f + I f + G f )
Ο όρος στην παρένθεση είναι η δαπάνη για εισαγωγές IM
Συνεπώς
Y = C + I + G + EX − IM
Άρα
Y = C + I + G + NX
Δηλαδή, το εγχώριο προϊόν ισούται με την εγχώρια δαπάνη συν τις καθαρές
εξαγωγές. Αν η εγχώρια δαπάνη είναι μεγαλύτερη από το εγχώριο προϊόν, τότε η
χώρα μας εισάγει και οι καθαρές εξαγωγές είναι αρνητικές. Αν η εγχώρια δαπάνη
είναι μικρότερη από το εγχώριο προϊόν τότε η χώρα μας εξάγει και οι καθαρές
εξαγωγές είναι θετικές.
4
Φέρνοντας στο πρώτο μέρος
Y − C − G = I + NX
Η καθαρή ξένη επένδυση είναι ίση με τις καθαρές εξαγωγές. Όταν είναι θετικά
έχουμε εμπορικό πλεόνασμα, δηλαδή δαπανάμε λιγότερα από όσα παράγουμε και
δανείζουμε τη διαφορά στις διεθνείς χρηματαγορές. Όταν είναι αρνητικά έχουμε
εμπορικό έλλειμμα, δηλαδή δαπανάμε περισσότερα από όσα παράγουμε και
δανειζόμαστε τη διαφορά από τις διεθνείς χρηματαγορές.
Ισορροπία
Εφόσον στην ανοικτή οικονομία οι εγχώριες αποταμιεύσεις δεν είναι απαραίτητα ίσες
με τις εγχώριες επενδύσεις, το επιτόκιο δεν καθορίζεται στην εγχώρια αγορά
δανειακών κεφαλαίων. Αν υποθέσουμε ότι η χώρα μας είναι μια μικρή ανοικτή
οικονομία (δεν μπορεί να επηρεάσει το διεθνές επιτόκιο) και υπάρχει τέλεια
κινητικότητα κεφαλαίου (ο διεθνής δανεισμός δεν έχει περιορισμούς) τότε το
επιτόκιο που επικρατεί στη χώρα μας είναι ίσο με το επιτόκιο που επικρατεί διεθνώς.
r = r*
Η οικονομία μας παράγει ένα εγχώριο προϊόν Y το οποίο εξαρτάται από τους
παραγωγικούς συντελεστές που διαθέτει
5
Y = Y (K , L )
Το ύψος των δημόσιων δαπανών και των φόρων του κράτους είναι σταθερό
G = G, T = T
NX = S − I ( r*)
Δηλαδή το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας προσδιορίζεται από τη διαφορά μεταξύ της
εθνικής αποταμίευσης (που εξαρτάται από τη δημοσιονομική πολιτική) και της
επένδυσης (που εξαρτάται από το διεθνές επιτόκιο)
r
S
ΝΧ
πλεόνασμα
r*
διεθνές
r
κλειστής
I(r)
I, S
Επένδυση, αποταμίευση
6
r
S’ S
r
κλειστής
r*
διεθνές
ΝΧ
έλλειμμα
I(r)
I, S
Επένδυση, αποταμίευση
7
Η συναλλαγματική ισοτιμία
P
ε = e⋅
P*
8
Άρα η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία θα καθορίζει τη ζήτηση τόσο για
εισαγωγές όσο και για εξαγωγές. Όταν είναι υψηλή τα εγχώρια αγαθά είναι σχετικά
ακριβά, συνεπώς οι εγχώριοι καταναλωτές θα στραφούν προς τις εισαγωγές και οι
ξένοι καταναλωτές δεν θα προτιμούν τις εξαγωγές μας. Οι εισαγωγές αυξάνονται και
οι εξαγωγές μειώνονται δηλαδή μειώνονται οι καθαρές εξαγωγές ή το εμπορικό
ισοζύγιο. Αντίθετα, όταν η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία είναι χαμηλή, οι
εισαγωγές μας μειώνονται και οι εξαγωγές μας αυξάνονται, δηλαδή αυξάνονται οι
καθαρές εξαγωγές. Συνεπώς οι καθαρές εξαγωγές είναι αρνητική συνάρτηση της
πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας.
NX = NX (ε ), NX ′ < 0
ε
Πραγματική
συναλλαγματική
S−I
ισοτιμία Προσφορά εγχώριου νομίσματος
ε*
NX (ε )
Ζήτηση εγχώριου νομίσματος
I, S, ΝΧ
Καθαρές εξαγωγές
Η ισορροπία επιτυγχάνεται στην ισοτιμία που εξισώνει τις καθαρές ξένες επενδύσεις
με τις καθαρές εξαγωγές. Για να δούμε τη διαδικασία προσέγγισης της ισορροπίας
πρέπει να την ερμηνεύσουμε σαν προσφορά και ζήτηση εγχώριου νομίσματος. Οι
καθαρές ξένες επενδύσεις είναι η προσφορά εγχώριου νομίσματος (που πρέπει να
μετατραπεί σε συνάλλαγμα για να τοποθετηθεί στο εξωτερικό) και οι καθαρές
εξαγωγές είναι η ζήτηση εγχώριου νομίσματος (από τους ξένους που πρέπει να
μετατρέψουν το συνάλλαγμά τους σε εγχώριο νόμισμα για να αγοράσουν τις
εξαγωγές μας). Πρόκειται δηλαδή για μια αγορά εγχώριου νομίσματος στην οποία
καθορίζεται η πραγματική συναλλαγματική του ισοτιμία.
9
Η δημοσιονομική πολιτική έχει επιπτώσεις στην πραγματική συναλλαγματική
ισοτιμία. Μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική θα μειώσει την αποταμίευση
άρα και τις καθαρές ξένες επενδύσεις μετατοπίζοντας την καμπύλη S − I προς τα
αριστερά. Αυτή η μείωση των ξένων επενδύσεων θα προκαλέσει και μείωση της
προσφοράς εγχώριου νομίσματος με συνέπεια να αυξηθεί η αξία του, δηλαδή η
ονομαστική και κατ’ επέκταση η πραγματική του ισοτιμία (ανατίμηση). Στη νέα
υψηλότερη ισοτιμία τα εγχώρια προϊόντα γίνονται σχετικά ακριβότερα και οι
καθαρές εξαγωγές μας μειώνονται. (Με άλλα λόγια καταναλώνουμε μεγαλύτερο
μέρος του εγχώριου προϊόντος αντί να το εξάγουμε. Αυτό το μερίδιο για να
αποσπαστεί από τις εξαγωγές θα πρέπει να προσφερθεί υψηλότερη σχετική τιμή,
δηλαδή υψηλότερη πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία).
ε
Πραγματική
συναλλαγματική
S′ − I S−I
ισοτιμία
ε2
ε1
NX (ε )
ΝΧ2 ΝΧ1 I, S, ΝΧ
Το ίδιο αποτέλεσμα θα έχει και μια αύξηση της επενδυτικής ζήτησης. Η μείωση της
αποταμίευσης θα προκαλέσει αύξηση της ισοτιμίας και μείωση των καθαρών
εξαγωγών.
10
Ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία, πληθωρισμός και ισοδυναμία των
αγοραστικών δυνάμεων
d ln e = d ln ε + d ln P * − d ln P
d ln x 1 dx
και εφόσον γενικά ισχύει = ⇔ d ln x =
dx x x
θα έχουμε
de dε dP * dP
= + −
e ε P* P
dP
συμβολίζοντας την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής ,
P
δηλαδή τον πληθωρισμό, με π , έχουμε
de dε
= + π * −π
e ε
11
Στο παράδειγμα με τη σοκολάτα που αναφέραμε παραπάνω είδαμε ότι ο
διπλασιασμός της τιμής της ευρωπαϊκής σοκολάτας με σταθερή την τιμή της
αμερικάνικης σοκολάτας θα οδηγήσει σε διπλασιασμό της πραγματικής
συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ (της σχετικής τιμής της ευρωπαϊκής
σοκολάτας) δηλαδή σε πραγματική ανατίμηση του ευρώ. Ωστόσο, αν οι σοκολάτες
μπορούν να μεταφερθούν από την Αμερική στην Ευρώπη, τότε μπορεί κάποιος να
μετατρέψει 1€ σε 1,3$, να αγοράσει μια αμερικάνικη σοκολάτα και να την πουλήσει
στην Ευρώπη για 2€. Με τον τρόπο αυτό θα διπλασιάσει το ποσό του. Επειδή όμως
όλοι θα μπορούν να κάνουν το ίδιο, θα αυξηθεί η ζήτηση για σοκολάτες στην
Αμερική και θα αυξηθεί η προσφορά σοκολάτας στην Ευρώπη. Το αποτέλεσμα θα
είναι να αυξηθεί η τιμή της αμερικάνικης σοκολάτας και να μειωθεί της ευρωπαϊκής
μέχρι το σημείο που η σχετική τους τιμή θα είναι ίδια.
Αυτό ονομάζεται νόμος της μιας τιμής σύμφωνα με τον οποίο κανένα αγαθό δεν
μπορεί να πωλείται σε διαφορετικές τιμές σε δύο αγορές. Αν δεν υπάρχουν εμπόδια
μετακίνησης μεταξύ των δύο αγορών θα βρεθούν κάποιοι που θα αγοράσουν από τη
φθηνή αγορά για να πουλήσουν στην ακριβή και η διαδικασία αυτή (αρμπιτράζ) θα
αυξήσει τη ζήτηση στη φθηνή αγορά και την προσφορά στην ακριβή μέχρι να
εξισωθούν οι τιμές. Στις διεθνείς αγορές αυτό μεταφράζεται ως ισοδυναμία των
αγοραστικών δυνάμεων (Purchasing power parity – PPP). Μια μονάδα ενός
οποιουδήποτε νομίσματος μπορεί να αγοράσει την ίδια ποσότητα αγαθού σε
οποιαδήποτε χώρα.
12