HIDROSTATI KI TLAK

Lado Kranj evi

Rijeka, 2008.

1
TLAK

Tlak – intenzitet sile po jedinici površine

F
F N
p= = Pa
A m2

Pascalov zakon – promjena tlaka fluida u zatvorenom spremniku prenosi se

neumanjena do svake estice fluida te do stijenke spremnika

∆F
lim =p
∆A→0 ∆A

Tlak je skalar
2
PRIMJENA PASCALOVOG ZAKONA KOD TLA NIH HIDRAULI NIH SUSTAVA

F1 F2 A2
F1 = p ⋅ A1 , F2 = p ⋅ A2 = F2 = F1
A1 A2 A1
A2 F2
= 100 = 100
A1 F1
3
PRIMJENA PASCALOVOG ZAKONA KOD TLA NIH HIDRAULI NIH SUSTAVA

A1d1 = A2 d 2

A2 F2
=
A1 F1

d1 F2
=
d 2 F1

F1d1 = F2 d 2

F2 d1
= 100 = 100
F1 d2 4
PRIMJENA PASCALOVOG ZAKONA KOD TLA NIH HIDRAULI NIH SUSTAVA

•Hidrauli na pumpa pogonjena motorom pove ava tlak na maloj

površini, tlak se prenosi hidraul. vodovima kako bi se pokrenuo
cilindar ve eg promjera, uz znatan mehani ki u inak

•Hidrauli ni ure aji su važni. Imaju mnogo primjena: strojevi,

bageri, dizalice, preše, upravljanje avionskim krilcima ...
5
HIDROSTATI KI TLAK

F1 − F2 − ∆m g = 0

p z + ∆z A − p z A − ρ A ∆z g = 0

p z + ∆z − p z = ρ g ∆z Tlak se mijenja s dubinom (visinom)

6
HIDROSTATI KI TLAK

F1 − F2 − ∆m g = 0

p z +∆z A − p z A − ρ A ∆z g = 0

p z +∆z − p z = ρ g ∆z

p z + ∆z − p z
=ρ g
∆z

p z + ∆z − p z dp
lim =
∆z → 0 ∆z dz

dp
=ρ g Promjena tlaka u smjeru gravitacijske sile
dz

7
OSNOVNA JEDNADŽBA STATIKE FLUIDA

Promjena tlaka – u smjeru masene sile

grad p = ρ f
∂p ∂p ∂p
grad p = ∇p = i+ j+ k
∂x ∂y ∂z
f gusto a masene sile

ρ gusto a fluida

Masene ili nekontaktne sile: gravitacija, inercijalna sila, centrifugalna sila,

Coriolisova sila . . .
Kontaktne sile: npr. sila tlaka fluida na tijelo

Kontaktne i masene sile na element fluida su u ravnoteži – mirovanje.

Osnovna jednadžba statike fluida – pokazuje kako se tlak mijenja s dubinom (visinom)

8
TLAK U MIRUJU OJ VODI U POLJU SILE TEŽE

grad p = ρ f

f = gk

∂p ∂p ∂p
= 0, = 0, = ρg
∂x ∂y ∂z

dp
= ρg
dz

p( z ) = ρgz + C

p (0) = p 0 = C

p( z ) = p0 + ρgz

h – dubina fluida p (h ) = p0 + ρgh

9
TLAK U VODI UZ UTJECAJ GRAVITACIJE I PRAVOCRTNOG UBRZANJA

grad p = ρ f
∂p ∂p ∂p
= − ρa =0 = − ρg
∂x ∂y ∂z

a
tanθ =
g

Izobare su kosi pravci s koeficijentom smjera jednakim kvocijentu

intenziteta ubrzanja a i gravitacije g
10
Tank sloshing problem
hidrostati KI PARADOKS

Sila na dno spremnika ?

1 2

p1 = ρ g h p2 = ρ g h

F1 = ρ g h A F2 = ρ g h A

F1 = F2

11
hidrostati KI PARADOKS

p1 = p2 = p3 = p4 = ρ g h

12
ATMOSFERSKI TLAK

Neravnomjerna promjena tlaka s visinom, velika promjena

gusto e atmosfere: treba uzeti u obzir stla ivost zraka;
promjenu temperature po slojevima koja varira od sloja do
sloja
13
ATMOSFERSKI TLAK
Dio od Nadmorska
1 atm visina
[m]
1 0
1/2 5486
1/3 8376
1/10 16132
1/100 30901
1/1000 48467
1/10000 69464
1/100000 96282

Jedinica Pascal
[Pa] •Karmanova linija 100km iznad srednje površ zemlje
•troposfera 0-16(8)km, 17 do -52 OC
1 Pa = 1 N/m2
•stratosfera 16-50km, -52 do -3 OC
1 bar 100000 •mezosfera 50-85km, -3 do -100 OC
1 at 98065.5 •ionosfera 85-500(350-1000)km, -100 do 2000 OC
1 atm 101325 •troposfera 75%mase atmosfere, nosi 90% tlaka
1 torr 133.322
1 psi 6894.76 14
ATMOSFERSKI TLAK

Pokus – utjecaj atmosferskog tlaka, stupca zraka visine ~ 100 km

15
MJERENJE ATMOSFERSKOG TLAKA

p A = p atm

pB = p A

pC ≈ 0 (vakuum)

p B = pC + ρ Hg ⋅ g ⋅ h

patm = pB = ρ Hg g h = 13595,1⋅ 9.81 ⋅ 0.76 = 1.0136 ⋅ 105 Pa = 1.0136 bar

16
MJERENJE ATMOSFERSKOG TLAKA

Mjerenje apsolutnog tlaka.

17
MANOMETARSKI TLAK – PREDTLAK

18
MJERENJE MANOMETARSKOG TLAKA – MANOMETAR

Bourdonov tlakomjer – pove anje tlaka s unutarnje strane šuplje elasti ne

cijevi uzrokuje njeno deformiranje - ispravljanje. Pomak cijevi se pretvara u
rotaciju broj anika koji pokazuje predtlak

Tlakomjer s membranom (dijafragmom)

19
Piezoelektri ni tlakomjer – promjena tlaka stvara naboj u kristalu
MJERENJE MANOMETARSKOG TLAKA – MANOMETAR
Mjerenje razlike tlaka pomo u stupca mjernog fluida

pB ≅ p A zanemarena težina stupca zraka

pB = pC

pC = ρ fluida g h + patm
p 'A = pC − patm = ρ fluida g h predtlak u A

p C = p A + ρ g ( x + ∆h )

p D = p B + ρ g x + ρ m g ∆h

pC = p D

p A − p B = ( ρ m − ρ ) g ∆h

p A − pB ≈ ρ m g ∆h ako je zanemarena težina

stupca mjerenog fluida

20
UTJECAJ hidrostati KOG TLAKA U VODI S PORASTOM DUBINE

Svakih 10 m dubine vode ~ porast tlaka od 1 bar

21
UTJECAJ hidrostati KOG TLAKA U VODI S PORASTOM DUBINE

Svakih 10 m dubine vode ~ porast tlaka od 1 bar

Do koje dubine je mogu e disati pod vodom

pomo u dihalice ?

22
PREGLED TEMA:

• Tlak, Pascalov zakon, primjena na hidruli ne

• Hidrostati ki tlak

• Osnovna jednadžba statike fluida, jednadžba tlaka za miruju i fluid i fluid

koji se giba pod konstantnim pravocrtnim ubrzanjem

• Atmosferski tlak, analiza utjecaja atmosferskog tlaka

• Apsolutni tlak i manometarski tlak (predtlak) i mjerenje tlaka

• Analiza utjecaja hidrostati kog tlaka u vodi

23