Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
ık
Erken tip aşırı duyarlılığa bağlı olarak
doku mast hücreleri ve bazofillerden
salınan mediatörler ile gelişen ve yaşamı
tehdit eden ciddi sistemik allerjik
reaksiyondur. Sıklıkla beklenmedik
şekilde hızlı ve aniden ortaya çıkar.
kullananlar
Anafilaksi yaşayanlarda ölüm riski %1-4
Allerjik Anafilaksi Non-allerjik Anafilaksi
(immün mekanizmalar) (non-immün, bilinmeyen
mekanizmalar)
Mediatör salınımı
örn. histamin, triptaz
Anafilaksi kliniği
1) IgE aracılı (Anafilaktik)
y Besinler (fıstık, kabuklu deniz ürünleri, süt, yumurta)
y İlaçlar (antibiyotikler, örn. penisilin)
y Venomlar (arı)
y Lateks
y Allerjen ekstreleri (aşılar)
y Hormonlar, enzimler
y Hayvan ve insan proteinleri (seminal sıvı, serum)
y Polisakkaritler
y Aspirin ve NSAİİ (muhtemel)
y Egzersiz (besin ve NSAİİ ilaç alımıyla birlikte)
y İlaçlar (çeşitli sınıf)
y Gıdalar
¾Yer fıstığı, ağaçta yetişen kabuklu yemişler,
kabuklu deniz ürünleri, balık, yumurta, süt
¾Diğerleri (hemen tüm genellikle yenilen
besinler)
y Sokan veya ısıran böceklerin venomu
y Lateks
y Yabancı proteinler
y İmmünoterapi
Duyarlanma şart. Çok düşük dozlarda bile reaksiyon
oluşabilir!
2) IgE’den bağımsız (Anafilaktoid)
a) Kompleman, koagülasyon yolu, kallikrein-
kinin kontakt sistemin aktivasyonu
y RKM
y Diyaliz membran (Cuprophane)
y Etilen oksit gazı
y Protamin?
b) İmmün agregatlar (Tip 3)
y İ.V. immünglobulin
İmmün
y IgG-Anti-IgA içeren kan ürünü
kompleksler
y Dekstran?
c) Sitotoksik (Tip 2)
Kan transfüzyon reaksiyonu (IgG, IgM)
d) Mast hücresi ve bazofillerin non-spesifik
degranülasyonu (G-proteini uyarısı ile)
y Opioidler
y Kas gevşeticiler (kürar)
y RKM
y Fiziksel faktörler [egzersiz, ısı (sıcak, soğuk)]
e) COX-1 enzimi inhibisyonu (aspirin, NSAİİ)
Duyarlanma şart değil. Reaksiyon doz artışına
bağlı gelişebilir .
3) Bilinmeyen mekanizmalar
– Anestetik ilaçlar
– Prezervatifler (benzoat, metabisülfit)
– İdiyopatik, egzersiz
y Papain, sülfitler, karminler gibi besin katkı
ve boya maddeleri ile IgE aracılı olmayan
anafilaktoid reaksiyonlar oluşabilmektedir.
Vazoaktif/düz kas
kontraksiyonu Kemotaktik mediatörler
* PAF T ve B hücreler
İkinci faz
İlk semp.lar semp.lar
0 1-8
Bazen 72 saat
Antijenle
Zaman, saat
karşılaşma
Uzamış Anafilaksi
İlk
semptomlar
Zaman
Ürtiker
El ve ayakta uyuşma,
karıncalanma
y Ağızda metalik tat
y Ölecekmiş gibi hissetme
y Uterus kontraksiyonu
y Hipertansiyon
y Miyokard infarktüsü
y İnkontinans
y Bilateral adrenal hemoraji
y İntertriginal bölgede kaşıntı
y Ürtiker, anjioödem, kaşıntı %88
y Dispne, hırıltılı solunum, öksürük %47
y Baş dönmesi, senkop, hipotansiyon, taşikardi %33
y Bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı %30
y Flaşing %46
y Üst hava yolu ödemi %56
y Baş ağrısı %15
y Rinit %16
y Substernal ağrı %6
y Nöbetler %1.5
Bronkospazm,
laringeal ödem, PaO2 ↓
Ölüm
Vazodilatasyon
Kapiller sızıntı
y Nedeni saptamak için ayrıntılı öykü
(ilaç, besin, arı sokması)
y Fizik muayene
y İnvivo ve invitro testler
y Deri testleri
y Spesifik IgE
y Provokasyon
y Serum triptaz düzeyi (kan 1-3 saat içinde)
Ayrıntılı öykü ile
Hastadaki olay anafilaksi mi?
Neye bağlı?
Ayırıcı tanı ile hızla
Diğer nedenler dışlanmalıdır!
Reaksiyonun görülme zamanı
Süresi
Uygulanan tedavi
Olası nedenler
- Olaydan önce yenip içilen bütün gıdalar,
- Kullanılan ilaçlar,
- Böcek ısırması veya sokması,
- Egzersizle ilişkisi,
- Reaksiyonun nerede geliştiği,
- Fiziksel değişiklikler (sıcak, soğuk),
- Seksüel temasla ilişkisi
- Hastanın atopik olup olmadığı (gıdalara bağlı ve
idiyopatik anafilaksiler atopik bireylerde daha sık)
- Menstruasyon durumu
Deri ve/veya mukozaların tutulduğu
akut başlayan (dakikalar-birkaç saat
içinde) hastalık; ve aşağıdakilerden
en az birinin eşlik etmesi
A) solunum bulguları
B) kan basıncında azalma veya uç
organ disfonksiyonuyla ilişkili
semptomlar (hipotoni,kollaps, senkop,
inkontinans)
O hasta için olası bir allerjenle karşılaşma
sonrası hızla (dk.lar-birkaç saat) içinde
gelişen aşağıdakilerden 2 veya daha fazlası
y Deri/mukozal dokuların tutulumu (ürtiker,
kaşıntı/flaşing, anjioödem)
y Solunum bulguları (dispne, hırıltılı solunum,
stridor, hipoksemi, bronkospazm, PEF↓)
y Kan basıncında azalma veya eşlik eden bulgular
y Persistan gastrointestinal semptomlar (kramp
tarzı karın ağrısı, kusma)
O hasta için bilinen bir allerjenle
karşılaşmayı takiben (dk.lar-birkaç saat
içinde) kan basıncında düşme
y İnfant ve çocuklar: düşük sistolik kan
basıncı (yaşa göre) veya sistolik kan
basıncında %30’dan fazla düşme
y Erişkinler: sistolik kan basıncı < 90mmHg
veya o kişinin bazal değerinin %30’dan fazla
düşmesi
Sampson HA.NIAID/FAAN. J Allergy Clin Immunol 2006; 117: 391-7
y Vazovagal reaksiyonlar
y Flaş sendromları
y Karsinoid tümör
y Postmenapoz
y Oral hipoglisemik ilaçla birlikte alkol
y Restoran sendromları
y Sülfitler
y Monosodyum glutamat
y Skombroid (bayat balık zehirlenmesi)
y Aşırı endojen histamin yapımı
y Sistemik mastositoz
y Ürtikerya pigmentoza
y Bazofilik lösemi
y Hidatik kist
y Diğer şok nedenleri
y Hemorajik
y Kardiyojenik
y Endotoksik
J Allergy Clin Immunol 2005; 115
y Hipoglisemik (suppl.):483-523
y Nörolojik
y Epilepsi
y Stroke
y Kafa travması
y Pulmoner
y Pnömotoraks
y Hiperventilasyon
y Ağır astım
y Trakeal yabancı cisim (gıda vs.)
y Kardiyak durumlar
y Disritmi, miyokard infarktüsü, kalp durması
y Psikolojik ve non-organik sendromlar
y Panik atak
y Hiperventilasyon
y Globus histerikus
y Munchausen stridoru
y Diğer nedenler
y Herediter anjioödem
(C1 esteraz inhibitör eksikliği)
y Serum hastalığı
y Progesteron anafilaksisi
y Feokromasitoma
y Hipoglisemi
y Ürtikeryal vaskülit
y Hiper IgE, ürtiker sendromu
y Kapiller kaçış sendromu
y Red man sendromu (Vankomisin)
y Hızlı Düşün
y Tanıda Gecikme
y Çabuk Ol
A) İLK YAPILACAK
y Vital bulguları değerlendir
y Hava yolu açıklığı
y Solunum
y Dolaşım
y Gerekiyorsa KV resusitasyona başla
y Aköz epinefrin ver
1:1000 dilüsyon (1 mg/ml), 0.2-0.5 mg (çocukta 0.01
mg/kg, maksimum 0.3 mg) i.m. (uyluk laterali)
Gerekirse 5-15 dk.’da bir tekrarla
y Kardiyovasküler şokta ise,
EpiPen® Auto-Injector,
0.3 mg Epinephrine
Anafilaksi öyküsü
olan hasta ile karşılaşma
Allerji/immunoloji
Uzmanına danışım
Tedavi
Genel Spesifik
• Hasta eğitimi • Korunma
• Epinefrin otoenjektörü • İmunoterapi
• Tıbbi uyarı kimliği • Desensitizasyon
y Anafilaksi bilinenden daha sıktır