Академический Документы
Профессиональный Документы
Культура Документы
zufoHk;zuftjrif
xdkif;-jrefrme,fpyf
'kuQonfpcef;rsm; twGif;&Sd
rlpvif vlr_todkuft0ef;. Tajctae
1
,ck tpD&ifcHpm acgif;pOfESifh ywfoufI rSwfcsuf? ? “zufoHk;zuftjrif” qdkonfrSm pcef;wGif;&Sd rlpvifvlr_ todkuft0ef;u
olwdk@udk,fwdkif pcef;wGif; aexdkifae&onfh ta=umif;&if;tay: tajccHI cGJjcm;owfrSwfxm;onfh tkyfpk (3) ckudk
qdkvdk&if;jzpfygonf? (rlpvifwdk@. usifh=uHaexdkifr_ b0tajctae ESifh a&G;cs,fr_rsm;§vlr_a&;-,Ofaus;r_§rdrdbmom
jyXmef;azmfjycsuf tcef;u¾udk =unfhyg?)
2
jzpf&yfwdkif;. zufoHk;zuftjrif
xdkif;-jrefrme,fpyf
'kuQonfpcef;rsm;twGif;&Sd
rlpvif vlr_todkuft0ef;. tajctae
3
rmwdum
pmrsufESm
tpD&ifcHpm tusOf;csKyf 7
bmomudk;uG,fr_§pcef;tvdkuf pm&if;azmfjycsuf tusOf;csKyf 11
trSmpum; 17
aemufcHa=umif;&m
jrefrmEdkifiH&Sd tpPvrfrsm;ta=umif; rdwfqufazmfjycsuf 21
vuf&Sdtajctae
'kuQ
onfpcef;rsm;twGif;ESifh teD;0ef;usif&Sd rlpvifvlr_ todkif;t0dkif;rsm; wnf&SdaeyHk 26
• pcef;wGif;&Sd rlpvifrsm;. vlr_ todkuft0ef;
• pcef;0ef;usif&Sd rlpvifrsm;. vlr_ todkuft0ef;
• pcef;vHkðcHa&;tay: oufa&mufr_
• usef;rma&; 49
• ynma&; 52
ausmif;xm;onfh ausmif;trsKd;tpm;rsm;
tcGifhtvrf;ESifh 0ifqHhr_
ausmif;om; taqmifrsm;
(ausmif;raeaom) yHkrSef r[kwfaom ynma&;pepf
4
• toufarG;0rf;ausmif;r_rsm; 59
ukefoG,fr_ESifh 0efaqmifr_rsm;
wd&dp>mef arG;jrLa&;ESifh pdkufysKd;a&;
vltrsm;vkyfavh&Sdaom tjcm;toufarG;0rf;ausmif;vkyfief;rsm;
• udk,fpm;ðyr_ 65
pcef; tkyfcsKyfa&;
rlpvifwdk@. t&yfzufvlr_ tzGJ@tpnf;rsm;
• umuG,fapmifha&Smufr_ 70
“topf”a&muf&Sdvmolrsm;ESifh rSwfyHkwifjcif;qdkif&m
w&m;r#wr_ -- w&m;r#wr_ &&SdydkifcGifhESifh toHk;csEdkifr_
a&&SnfwnfwHhonfh tajz
ed*Hk; 78
t=uHðycsufrsm; 79
aemufqufwGJ
twdkaumuftrnfrsm; 82
usrf;udk;pm&if; 84
5
bmomudk;uG,fr_t& Ed_if;,SOfazmfjyr_ yHkum;csyfrsm;
pmrsufESm
tpD&ifcHpm tusOf;csKyf
pm&if;tif;rsm; azmfjycsuf tusOf;csKyf
rJv 11
tkef;zsH 13
Edkzdk; 15
vuf&Sdtajctae
'kuQ
onfpcef;rsm;twGif;ESifh teD;0ef;usif&Sd rlpvifvlr_ todkif;t0dkif;rsm; wnf&SdaeyHk
• pcef;wGif;&Sd vlOD;a& 26
tpm;taomufESifh trdk;tum&&Sdr_
• pcef;vlOD;a&tm;vHk;ESifh apmifh=unfhavhvma&;- ukefodkavSmif&Hk 0efxrf; tcsKd;jyZ,m; 44
• 6-v w}udrf tusKd;cHpm;cGifh &Sdol &duQmpm;rsm; qufoG,f ar;jref;r_rsm; 45
• (CMP) . aemufxyfvdktyfcsufrsm;udk cGJa0owfrSwfay;yHk 48
usef;rma&;
• emwm&Snf§tjyif;pm; tm[m& csKd@wJha&m*g jzpfyGm;ol touf (5) ESpfatmuf uav;i,frsm; 50
• (Right To Play) tpDtpOf. vkyfief;rsm; 51
ynma&;
• (2009§10) ynmoifESpf/ ausmif;om;/ q&mOD;a& 54
• ausmif;om;taqmifrSmaeaom ausmif;om;rsm; 55
• ausmif;om; taqmifrSmaeaom wudk,fwnf;ausmif;om;rsm; 56
• (NFE) ausmif;om;rsm;/ ausmif;q&mrsm; 57
• (SVA) tpDtpOf xdawG@aqmif&Gufr_ 57
toufarG;0rf;ausmif;vkyfief;rsm;
• (TBBC CAN) . pcef;wGif; 0efxrf;rsm; 64
udk,fpm;jyKjcif;
• pcef;tkyfcsKyfa&;tzGJ@0ifrsm; 67
• (CBOs) 0efxrf;rsm; 69
• TBBC CBO pGrf;&nfwnfaqmufa&; oifwef;rsm; 70
umuG,fapmifha&Smufa&;
• rSwfyHkrwif&ao;aom vlOD;a& 71
• óudwifpDppfjcif; vkyf+yD;aom vlOD;a& 71
• Oya'tusKd;aqmifXme (LAC) . tr_onfrsm; 73
• tajccsaexdkifaom vlOD;a& 77
6
tpD&ifcHpm tusOf;csKyf
,ckuJhodk@ ajymif;vJaeonfh jzpfpOfa&G@vsm;r_rsm;udk aumif;pGm od&SdEdkif&ef/ 2009 ckESpfwGif (wDbDbDpD) tzGJ@u okawoe
ðyvkyfaqmif&GufcJh+yD;/ ,ckuJhodk@ ajymif;vJaeonfh taetxm;rS odomuGJjym;onfh tkyfpkrsm;t=um;rS tkyfpk wckjzpfonfh
rlpvifvlr_ todkuft0ef;udk avhvmcJhygonf? ,ck tpD&ifcHpmonf Tvkyfief;pOfrS xGufay:vmonfh &v'fwckjzpf+yD;/ pdppfoHk;oyf
aumufcsufcsr_rsm; ðyvkyfEdkifum/ rdrdwdk@ vkyfief;rsm;taeESifh xdkolrsm;. usifhxHk;rsm;ESifh a&G;cs,fr_rsm;tay: tuJqwfonfh
tajctaersm;udk xif[yfaqmif&GufEdkif&ef enf;vrf;rsm; &SmazGEdkifcJhygonf?
7
tpm;taomufESifh trdk;tum &&Sdr_
ig;ydudk awmif;qdkr_/ pm;oHk;r_ tenf;tusOf;r#om &Sd&m/ tm[m&vHkavmufpGm &&Sdr_twGuf jy\em &Sdygonf?
usef;rma&;
rlpvifvlxkrsm;taejzifh olwdk@ESifh udk;uG,f,Hk=unfr_ bmomwl aq;cef;0efxrf;rsm; r&Edkif=ubJ &Sdaeonf? odk@ twGufa=umifh
tuJqwfonfh usef;rma&;qdkif&m jy\emrsm;udk vma&mufjyo&mwGif tcuftcJ tenf;i,f ñuHawG@&onf? ESpfpOf tm[m&
&&Sdr_ ppfwrf;aumuf,lcsufwGif rdrdudk,fudk ,Hk=unfr_tqifhtwef;wGif tenf;i,f edrfhonfudk awG@&Sd&aomfvnf;/ y%mr
cef@rSef;awG@&Sdcsuf azmfjycsufrsm;t& rlpvif uav;i,frsm;onf ,m,DESifh tjyif;txef tm[m&csKd@wJhr_ (acute malnutrition)
'%fudk pcef;&Sd tjcm;aom vltkyfpkrsm;xuf ydkI jrifhrm;aom tcsKd;E_ef;ESifh cHpm;ae onfudk awG@&Sd&onf? TtajctaerSm
jy\emwcktjzpf wnf&Sdae-raeudk twnfðyEdkif&ef aemufxyf qufvuf I avhvmr_rsm; ðyoifhonf? Ttwdkif; awG@&Sdygu
olwdk@. oD;jcm; rwluGJjym;onfh vlr_ vuQ %monf jy\em ta=umif;t&if; jzpfEdkifonf?
ynma&;
rlpvif uav;i,frsm;onf pcef;wGif; yifrausmif;rsm;wGif tajccHoif=um;ay;onfh bmompum;t& tuef@ towf/
oif,lae&onfh bmompum; trsKd;tpm;rsm;/ tu,fI bmoma&;ausmif;wufa&mufonf qdkv#if ae@pOf
ausmif;wufavhvm&onfh tcsdefwdk@ESifh ywfoufI tcuftcJtcsKd@ &Sdaomfvnf;/ twef;ausmif;ESifh bmom a&;ausmif;rsKd;pHkudk
wufa&mufoif=um;EdkifcGifh &&Sd=uonf? pcef;twGif;&Sd rlvwef;ESifh tv,fwef;ausmif;rsm;wGif rlpvifuav;i,frsm; txl;
enf;yg;onfudk awG@&onfrSmvnf; Tta=umif;tcsufa=umifh jzpfEdkifzG,f &Sdonf? rlpvif trsKd;orD;i,frsm; taeESifh
tqifhjrifhynmausmif;rsm; wufa&muf&mwGif aemufxyfjy\emrsm; ñuHawG@ =u&onf? ta=umif;rSm olwdk@udk tjcm;aom
u¾rsm;ESifh wm0ef0wW &m;rsm; jznfhqnf;ay;&ef ar#mfvifhxm;=uaoma=umifh jzpfonf? pcef;wGif;&Sd pepftwGif;Y
tpPvrfbmom0if ynma&;0efxrf;rsm; enf;yg;aeonfrSmvnf; ausmif;om;rsm; ydkrdkyg0ifEdkifr_ESifh wef;wlnDr#r_twGuf aemufxyf
t[ef@twm;wcktjzpf wnf&Sdaeonf?
toufarG;0rf;ausmif; vkyfief;rsm;
rlpviftrsm;pkonf ukefoG,fjcif;ESifh 0efaqmifr_qdkif&m vkyfief;rsm;wGif t"du yg0ifaqmif&Gufae=uonf? wd&dp>mef
arG;jrLxdef;ausmif;onfh vkyfief;rsm;vnf; vkyfudkifaqmif&Guf=uonf? t"du ukefoG,f=uonfh vkyfief;rsm;rSm ukefpHkqdkifzGifhjcif;
ESifh xdkif;EdkifiH òrd@rsm;ESifh pcef;t=um; ukefwifydk@=ujcif; jzpfonf? 0efaqmifr_ay;onfh vkyfief;rsm;Y tdrfoHk; ypPnf;rsm; jyifqifjcif;ESifh
usyef;vkyfom;tjzpf aqmif&Gufjcif;wdk@ jzpfonf? ukefpHkqdkifa&mif;jcif;ESifh wd&dp>mefarG;jrLjcif; vkyfief; trsm;pkrSm “=um;cHvl”tay:
rlwnfaewwfonf? olwdk@a&mif;cs&rnfh ypPnf;udk taºuG;jzifh jznfhqnf;ay; jcif;rsKd; jzpfonf? odk@aomfvnf; ydkI
ºuG,f0aiGa=u;wwfEdkifolrsm;u olwdk@a&mif;csonfh ypPnf;rsm;udk udk,fwdkif 0,f,l jznfhwif;=uonf? wd&dp>mefarG;jrLonfh
vkyfief;rsm;onf pcef;0ef;usifwGif aexdkifolrsm;ESifh qufpyfaewwf onf?
8
pcef;wGif;&Sd pD;yGm;a&;vkyfief; tajccHrSm a,bk,stm;jzifh pcef;wGif;odk@ pD;yGm;a&;tcGifhtvrf;udk =unfhI 0ifa&mufvm=u
olrsm;u aqmif&Guf=ujcif; jzpfonf? olwdk@a=umifh pcef;wckvHk;taeESifh vlr_a&;t& aygif;pnf;Edkifr_ESifh pkpnf; Edkifr_ xdcdkufepfem
&onfvnf; &Sdonf? usyef;vkyfom;tjzpf aqmif&Guf=uol trsm;pkrSmrl vlr_tzGJ@tpnf;twGif;}uD;xGm;vmaeaom vlwef;pm;
tajccHtay:wGif tajcwnfI jzpfay:vmjcif;ESifh &duQ mcGJwef; r&&Sdao;olrsm;u qif;&JrGJawr_ yaysmufa&;enf;vrf;wcktaeESifh
aqmif&Gufae=ujcif; jzpfonf?
udk,fpm;ðyr_
vdifuGJjym;r_tay: tajctae wdk;wufap&ef vkyfief;rsm; aqmif&GufaeqJjzpfaomfvnf;/ pcef;wGif; aumfrDwDrsm;wGif rlpvifrsm;
udk,fpm;ðy yg0ifr_enf;aeao;onfrSm rJvpcef;ESifh tkef;zsHrdkifpcef;wdk@wGif wef;wlnDr#a&;qdkif&m ta&;}uD; jy\emwck jzpfaeonf?
'Drdkua&pDenf;us a&G;cs,fwifajr‡muf=uonf jzpfaomfvnf;/ rlpvifrsm;udk a&G;aumufyGJ rsm;wGif a&G;cs,fwifajr‡mufEdkif&ef
odomonfh rjynfhpHk vdktyfcsufrsm; &Sdaeao;onf? Ttajctaea=umifh pcef;wGif; Y bmomudk;uG,f ,Hk=unfr_ trsm;t=um;
jy\em yÉdyuQ rsm; ajz&Sif;EdkifpGrf;Y pcef;tkyfcsKyfr_tzGJ@rsm;wGif tcuftcJ &Sdae&onf? rlpvifvlxkrsm;u jyifyrSvma&muf
vkyfudkif=uonfh tzGJ@tpnf;rsm;. ar#mfrSef;xm;csuftay:wGif vnf; ar;cGef;xkwfwwf=uonf? tu,fI olwdk@u pcef;udk
vma&muf pDrHcef@cGJ=uygu tvm;wl csnf;uyfaqmif &Gufr_rsKd; ðyygrnfavm[kvnf; ar;cGef;xkwf=uonf?
umuG,fapmifha&Smufr_
tjcm;aomolrsm; uJhodk@yif rSwfyHkrwifxm;aom rlpvifrsm;udk tqifhtwef; todtrSwfðy&ef jiif;y,fxm;+yD;/ 0efaqmifr_rsm;
tjynfht0 cHpm;&&SdcGifhvnf; r&Sdyg?
9
vlenf;pktkyfpkrsm;taeESifh pcef;wGif; w&m;r#wr_ cHpm;ydkifcGifh &&Sda&;twGuf twdkif;tq rwlonfh jy\emrsm; &Sdae +yD;/
pepftay:wGifvnf; ,Hk=unfr_ enf;=uaomfvnf; rlpvifrsm;u Tjy\emrsm;ESifh ywfoufI pdk;&drfylyefr_ tenf;i,fom
azmfjy=uygonf? ta=umif;rSm ti,fpm;usL;vGefcsKd;azmufr_rsm;twGuf &SD&m bmoma&;Oya't& qHk;jzwf =um;em&ef pifòydifpepf
&Sdaeaoma=umifhvnf; jzpfEdkifygonf? rlpvifrsm; yg0ifywfoufaeonfh w&m;rr_rsm; twGufvnf; bmoma&;q&m rsm;u
ajz&Sif;ay;avh&Sd=uonf? tjcm;aom tr_rsm;udk oufqdkif&m tm%mydkifrsm; xH v$Jajymif;ay;=uonf?
10
bmomudk;uG,fr_tvdkuf tcsKyfpm&if; (rJvpcef;)
1
usef;rma&;ESifh tjcm;aomXmersm;. udef;*%ef;rsm;wGif “tpPvrf”ESifh “tjcm;”[lI om cGJjcm;xm;ygonf?
12
bmomudk;uG,fr_tvdkuf tcsKyfpm&if; (tkef;zsHrdkifpcef;)
13
taqmifwGif cGJjcm;aeapaom uav;rsm; -- 67²2 30²1 2²7 --
(SVA) xdawG@ pm=unfhwdkuf r&&Sd r&&Sd r&&Sd 4²8 r&&Sd
2
aqmif&Gufr_rsm; aumfrDwD
pm=unfhwdkuf r&&Sd r&&Sd r&&Sd 6²0 r&&Sd
y&dowf
,Ofaus;r_ r&&Sd r&&Sd r&&Sd 20²3 r&&Sd
v_yf&Sm;r_rsm;
tjcm; v_yf&Sm;r_rsm; r&&Sd r&&Sd r&&Sd 1²3 r&&Sd
oufarG;0rf;ausmif; (CAN) pcef;0efxrf; -- -- 100²0 -- --
2
usef;rma&;ESifh tjcm;aomXmersm;. udef;*%ef;rsm;wGif “tpPvrf”ESifh “tjcm;”[lI om cGJjcm;xm;ygonf?
14
bmomudk;uG,fr_tvdkuf tcsKyfpm&if; (Edkzdk;pcef;)
15
(SVA) xdawG@ pm=unfhwdkuf r&&Sd r&&Sd r&&Sd 7²1 r&&Sd
aqmif&Gufr_rsm; 3 aumfrDwD
pm=unfhwdkuf r&&Sd r&&Sd r&&Sd 2²6 r&&Sd
y&dowf
,Ofaus;r_ r&&Sd r&&Sd r&&Sd 7²2 r&&Sd
v_yf&Sm;r_rsm;
tjcm; v_yf&Sm;r_rsm; r&&Sd r&&Sd r&&Sd 1²0 r&&Sd
oufarG;0rf;ausmif; (CAN) pcef;0efxrf; -- -- 100²0 -- --
3
usef;rma&;ESifh tjcm;aomXmersm;. udef;*%ef;rsm;wGif “tpPvrf”ESifh “tjcm;”[lI om cGJjcm;xm;ygonf?
16
trSmpum;
17
pcef;wGif;&Sd 'kuQ
onfrsm;. vlrsKd;a&;- ,Ofaus;r_zGJ@pnf;yHk rSefuluGufwGif oD;oef@uGJxGuf jcm;em;aeonfh tkyfpkrsm;. ta=umif;udk
avhvmEdkif&ef/ (wDbDbDpD) tzGJ@u 2009 ckESpfwGif pcef;wGif;&Sd rlpvif vlr_todkuft0ef;rsm;tay: avhvmr_rsm; ðycJhygonf?
Todk@avhvm&onfh pDrHcsuf. &nf&G,fcsufrsm;rSm atmufygtwdkif; jzpfygonf?
1? pcef;wGif; tajcpdkuf aexdkif=uonfh rlpvifvlr_ todkuft0ef;rsm;ta=umif; ydkI aumif;pGm od&Sd em;vnf Edkif&ef ESifh
‚if;wdk@u yifr'kuQ
onfvlxk trsm;pkESifh rnfodk@rnfyHk qufqHae=uonfudk od&Sd em;vnfEdkif&ef?
2? vuf&Sd (wDbDbDpD) tzGJ@. vkyfief;rsm;ESifh aqmif&GufEdkifonfh vkyfief;&v'frsm;onf rwluGJjym;onfh
vufcHusifhoHk;aer_rsm;/ wefzdk;xm;r_rsm;ESifh rnfodk@rnfyHk oifhavsmf tH0ifrnfudk od&Sdem;vnfEdkif&ef?
3? ydkI oifhavsmfaumif;rGefonfh 0efaqmifr_rsm; ay;tyfEdkifa&;twGuf vkyfief;rsm; ðyjyifrGrf;rHjcif; udpPrsm; ESifh
T0efaqmifr_rsm;udk taumif;qHk; toHk;csEdkifa&;twGuf xnfhoGif;pOf;pm;Edkif&ef?
4? (wDbDbDpD) tzGJ@. vkyfief;tpDtpOfrsm;wGif rlpvifvlr_ todkuft0ef; taeESifh wef;wlnDr# tcGifhta&; jzifh ydkI
yg0ifywfoufvmEdkifap&ef æ æ jzpfygonf?
TpDrHcsuftwGif rlvu owfrSwfxm;onfh tcsdefZ,m;rSm 12- v jzpfygonf? okawoevkyfief;rsm;udk 2009 ckESpf yxr 9
vwGif aqmif&Guf&ef jzpf+yD;/ ‚ if;ESpf. aemufqHk;ydkif;umvrsm;wGif awG@&Sdcsufrsm;udk jyefvnfpkpnf;jcif; ESifh wdkufqdkifppfaq;jcif;
ðy&ef jzpfygonf? odk@aomfvnf; ta=umif;a=umif;a=umifh TpDrHcsuf. tuJqwfr_ jy\emudk nd‡Ed_if;&if;jzifh TpDrHcsufonf v-
20 ausmf tcsdef,lcJh&ygonf? 14-vudk okawoevkyfief;tqifh tjzpf/ (Zefe0g&Dv/ 2009 ckESpfrS azaz:0g&Dv 2010 ckESpftxd)/
ESifh 6-vudk rl=urf;a&;om;&ef/ pdppf tacsmowf&ef aqmif&GufcJh&ygonf?
yxr 4-vudk pm;yGJckaH y: okawoevkyfief;rsm; aqmif&GufcJh+yD; &Sdae+yD;om;/ &Edkifonfh tcsuftvufrsm; pkaqmif; jcif;/
(CCSDPT) at*sifpDESifh tjcm;aom ta&;ygonfh tzGJ@tpnf;rsm;. jzpf&yf tpD&ifcHpmrsm;udk rSwfwrf;&,l jcif;omru/
avhvm&rnfh e,fy,fudk owfrSwfjcif;/ pHkprf;avhvm&rnfh uGif;qif;rSwfwrf;wif&rnfh enf;emrsm;udk azmfxkwfowfrSwfjcif;rsm;
aqmif&GufcJhygonf? Tvkyfief;rsm;wGif (wDbDbDpD) tzGJ@. uGif;qif;0efxrf;rsm;udk &Sif;jy wdkifyifjcif;/ tpDtpOfrsm; a&;qGJjcif;wdk@
yg0ifygonf? uGif;qif;okawoevkyfief;rsm;udk atmufazmfjyyg 11-v twGif; aqmif&GufcJhygonf?
2009 2010
okawoevkyfief;pOf Zef az rwf {+yD ar ZGef Zl =o puf atmuf Edk 'D Zef az
pm;yGJxdkif okawoe
uGif;qif; okawoe
tkef;zsHrdkif - bmoma&; √ √ √
acgif;aqmifrsm; ESifh tkyfpk aqG;aEG;yGJ
tkef;zsHrdkif - &yf&Gm udk,fpm;vS,f √ √
rsm;ESifh tkyfpkaqG;aEG;yGJ
tkef;zsHrdkif - tdrfvnfywfjcif; √ √
tkef;zsHrdkif- pcef;aumfrDwDESifh √
aqG;aEG;yGJ
tkef;zsHrdkif- &yf&Gm tzGJ@tpnf;rsm;ESifh √
aqG;aEG;yGJ
Edkzdk;- bmoma&; acgif;aqmifrsm; ESifh √ √ √ √
tkyfpk aqG;aEG;yGJ
Edkzdk;- &yf&Gm udk,fpm;vS,f rsm;ESifh √ √
tkyfpkaqG;aEG;yGJ
Edkzdk;- tdrfvnfywfjcif; √
4
Edith Bowles, ‘Assistance, Protection, and Policy in Refugee Camps on the Thailand-Burma Border: An Overview’, Refugee
Studies Programme, Oxford University, 1997, at http://www.burmafund.org/Pathfinders/Research_Library/EdithBowlespaper.htm.
20
aemufcHa=umif;&m
jrefrmEdkifiH&Sd rlpvifbmom udk;uG,f,Hk=unfol trsm;pkrSm qGefeD bmom0ifrsm; jzpf=uI/ [memzD bmoma&; *dk%f;
tEG,fawmfrS jzpfygonf? ta&twGuf tenf;i,fESifh xyfrHI ta&twGuf usqif;vmaeaom &SD&dkufbmom udk;
uG,f,Hk=unfolrsm;vnf; &Sdygonf? ,ae@umvwGif rlpvifbmom udk;uG,f,Hk=unfolrsm;rSm vlOD;a&. 13µ txd &SdEdkif+yD;/
tcsKd@aom jrefrmha&;&m u|rf;usifolrsm;url jrefrmEdkifiH oef;acgifp&if;wGif azmfjyxm;onfhtwdkif; 4µ odk@ r[kwf xdkxufydkI
enf;Edkifonf[k ,lq=uygonf? jrefrm rlpvifrsm; udk,fYurl ta&twGuftm;jzifh 8-oef;cef@ &Sdrnf[k wGufqxm;=uygonf?
e,fpyfwckvHk; tajctae
1980 ckESpfrsm;-90 ckESpfrsm;? ? jrefrmEdkifiHvHk;qdkif&m rlpvif tpnf;t&Hk; (All Burma Muslim Union- ABMU) udk 1983
ckESpfwGif zGJ@pnf;onf? TtzGJ@wGif udk,fydkif vufeufudkifwyf&if;rsm;&Sd+yD;/ u&ifvGwfajrmufa&;wyfrawmf (KNLA) ESifhtwl
yl;aygif;wdkufcdkufcJhonf? rkwWrESifh jrefrmEdkifiHatmufydkif; a'o&Sd òrd@rsm;wGif rlpvifqef@usifa&; t"du&k%f; ay:ayguf+yD;onfhtcg
jrefrmEdkifiH rlpvifvGwfajrmufa&; tzGJ@ (Muslim Liberation Organization of Burma--MLOB) udk xlaxmifcJh=uonf?
TESpfzGJ@pvHk;onf jrefrmEdkifiH 'Drdku&ufwpf r[mrdwfrsm; tzGJ@csKyf (DAB) . wufºuGv_yf&Sm;aeaom tzGJ@0ifrsm; jzpf=uonf? 6
5
Adapted from ‘Islamic education in Myanmar: a case study’, Mohammed Mohiyuddin Mohammed Sulaiman, from ‘Dictatorship, Disorder
and Decline in Myanmar’, Monique Skidmore and Trevor Wilson (editors), The Australian National University, 2008.
6
Rianne ten Veen, ‘Myanmar’s Muslims: The Oppressed of the Oppressed’, Islamic Human Rights Commission (IHRC), Wembley, UK,
October 2005, at www.ihrc.org.uk.
21
1995-1998? ? txl;ojzifh aps;uGufESifh eD;onfh rlpvif vlr_todkuft0ef;rsm;onf
jrefrmppfwyfESifh ‚
if;wdk@. vufa0cHwyfrsm;u e,fpyfjzwfausmf wdkufcdkufr_udk txl;ojzifh
ypfrSwfxm; cH=u&onf?
1998 ckESpf/ azaz:0g&Dv? ? rJoa&&Sd rlpvift"duaexdkifaom aps; (xdkif;EdkifiH ykwfaygx u&ifaus;&Gm. wzufurf;
arSmifcdkaps;) udk wdkufcdkufcH&onf? 2001 ckESpfwGif ‚
if;aps;onf “,cifu &SdcJhzl;onf[k t&dyfta,mifr#om usef&Sdawmhonf? qdkif
3-4 qdkifom usef&Sdawmhonf”? “,cktcg rJoa&wGif rlpvif 20 OD;cef@om aexdkifawmh onf”? 10 ykwfaygxaps;rS
rlpviftrsm;pkrSm ,cktcg rJvpcef;odk@ a&$@ajymif;cJh=u+yD jzpfonf? 11
2001 ckESpf/ Zlvdkifv? ? rlpvif 'kuQ onf 2˜000 cef@wdk@u rJvpcef;wGif ZGef-ZlvdkifvY cdkv_H=uonf? xdktcsdefu
0ifa&mufvm=uolrsm; ta&twGufE_ef;rSm wpfae@v#if vl 200 cef@ &Sdonf? ,ck 0ifa&mufcdkv_Hvmolrsm;rSm e,fpyf
'kuQ onfpcef;rsm;wGif aqGrsKd;rsm; &Sdae+yD; jzpfonfh/ u&if jynfe,f e,fpyfaus;&Gm;rsm;rS r[kwfbJ/ jynfwGif; ydka0;onfh
òrd@}uD;rsm;jzpfaom &efukef/ rEW
av;òrd@rsm; xJrSyif yg0ifonf? trsm;pkrSm awmifilwGif vwfwavmjzpfyGm;onfh rlpvif qef@usifa&;
t"du&k%f;a=umifh ajymif;a&Smifvm=ujcif;vnf; jzpfonf? 12
7
‘Burma Says No to Return of Muslims’, Bangkok Post, 11 August 1997.
8
‘Burma: The Great Betrayal – and Another Tragedy is Waiting to Happen’, Jubilee Campaign, 24 February 1998, at
http://www.jubileecampaign.co.uk/world/bur3.htm.
9
Human Rights Watch, ‘Human Rights Watch Report 1998: Burma’, at http://www.hrw.org/worldreport/Asia-01.htm.
10
Interviews, Mae Salit, Tha Song Yang district, Tak province, 19 October 2006.
11
Christian Goodden, ‘Three Pagodas: A Journey Down the Thai-Burmese Border’, (Jungle Books, Halesworth, Suffolk, Second edition, 2002),
p. 276.
12
‘Muslims Fleeing Religious Riots Swell Numbers at Thai Border’, DVB News, 4 July 2001.
13
‘Crisis Education Project Profile: Education Assistance to Refugees From Burma’, March 2005, at:
http://pdf.dec.org/pdf_docs/PDACF424.pdf.
22
2002 ckESpf/ 'DZifbmv? ? &efukef/ rEW av;/ jynf/ armfvòrdif uJhodk@aom t"duusonfh òrd@}uD;rsm;wGif rlpvif todkuft0ef;
tawmfrsm;rsm;tay: t=urf;zufr_rsm;ESifh cGJjcm;zdESdyfqufqHr_rsm; jzpfyGm;cJhonf? Tjzpf&yfrsm;onf jrefrmEdkifiH&Sd jynfolrsm;twGif;
tpOfojzifh wnf&Sdaeonfh vlr_a&;t& wif;rmr_rsm; jzpfonf? 2001 ckESpf/ pufwifbmv urBmhukefoG,fa&; pifwm
taqmuftODudk tar&duefjynfaxmifpkwGif wdkufcdkufcH&+yD;aemufydkif;/ rlpvifrsm;tay: wdkufcdkufr_ ydkrdkrsm;jym;vmcJhonf?
Twdkufcdkufr_rsm;udk rsm;aomtm;jzifh tpdk;&wyfzGJ@rsm;/ odk@r[kwf Ak'<bmom0if tpGef;a&muf trsKd;om;a&;0g'Drsm;u a'owGif;&Sd
rauseyfr_rsm;udk tajccH wdkufcdkuf=ujcif; jzpfonf? 14
2004 ckESpf/ Zlvdkifv? ? u&if'kuQ onf acgif;aqmifu ukvor*~ 'kuQ onfrsm;qdkif&m r[mrif;}uD;&Hk; (UNHCR)
udk,fpm;vS,fxH apm'uwuf ajymqdk&mwGif “pcef;rsm;twGif; rvdkvm;tyfaom pD;yGm;a&; aqmif&Gufr_rsm; &Sdae a=umif;”/
txl;ojzifh rJvpcef;wGif jzpfa=umif; ajymqdkonf? “jr0wDw0dkufrSaeI 'kuQ
onfopfrsm;/ trsm;pkrSm rlpvif pD;yGm;a&;orm;rsm;
a&muf&Sdvm +yD;csdefrSpI aygrsm;vma=umif;/ aiGa=u;twGuf ukefoG,f=uonfh pD;yGm; a&;'kuQ
onfrsm;jzifh xif&Sm;ol b*FgvDrsm;
16
&Sdvma=umif;” ajymqdkonf?
pcef;tvdkuf tajctae
rJa&mfrlpcef;
1995? ? u&ifjynfe,f Zmwdjzpfaom rlpvif todkuft0ef;rsm;onf jrefrmppfwyfu (autJef,ltzGJ@. Xme csKyf pcef;a[mif;)
onf trsm;ESifhtwl pcef;wGif; 0ifa&mufvm=uonf? 17
rme,fyavmpcef;ESifh 0ef;usifa'orsm;udk odrf;ydkuf+yD;aemuf tjcm;'kuQ
2010 ckESpf? ? rlvu vd_if;bGJ@òrd@wGif aexdkifol tDrif rlpvifbmoma&; acgif;aqmif (Head Imam) pcef;twGif;odk@
a&muf&Sdvmonf? olu jrefrmEdkifiH tv,fydkif;wGif bmoma&;oifwef;rsm; wufa&mufcJhonfhtwGufa=umifh u&ifpum;
ajymwwfjcif; r&Sdyg? 19
rJvpcef;
1997 ckESpf/ Zefe0g&Dv? ? aumhu&dwfòrd@e,f/ ebl;aus;&GmrS rlpvif'kuQ onf 200 cef@ rJvpcef;odk@ 0ifa&muf cdkv_H vm=uonf?
rlpvif ODa& 1˜000 cef@rSm olwdk@tdrfrsm;rS pGef@cGm&ef aoewfjzifh axmufI trdef@ay;cH&onf? (etz) ppfom;rsm;u olwdk@.
AvDudkvnf; òzdcsvdkuf=uonf? 20
2001 ckESpf/ Zlvdkifv? ? rJvpcef;wGif ZGefv 15 U fae@rS Zlvdkifv 2 &uftwGif;Y rlpvif 'kuQ onf 2˜000 cef@ ajy; 0if
cdkv_Hvm=u+yD;/ xdktcsdefu 0ifa&mufvmol rlpvif wae@v#if 200 OD;txd &SdEdkifonf? Tajy;0if cdkv_Hvmolrsm; onf ydkI
twGif;usaom &efukef/ rEW av; ponfh òrd@}uD;rsm;rS vm=ujcif; jzpf+yD;/ rlvuwnf;u pcef;rsm;twGif; aqGrsKd;om;csif;rsm;
14
Human Rights Watch, ‘Crackdown on Burmese Muslims’. New York, Human Rights Watch: 12, 2002.
15
‘Muslim Village Torched in Karen State’, The Irrawaddy, 30 April 2003.
16
Hugo Rami, ‘Mission Report: Mae Sot, ML Camp, NP Camp, Umpiem Camp, 19-24 July 2004’, United Nations High Commissioner for
Refugees, Regional Office for Thailand, Cambodia, Laos and Vietnam, Bangkok, 28 July 2004, p. 3.
17
Interviews with Muslim community representatives, 12th January 2010.
18
Cheewin Satha, ‘Relocation: Tougher Measures to Control Refugees’, Bangkok Post, 15 July 1998, p. 2.
19
Interviews with Muslim community representatives, 12th January 2010.
20
‘Burmese Muslims Say forced to Flee Homes’, Reuters, 22 January 1997; and ‘Muslims Forced to Flee Homes’, Burma Alert, (Vol. 8, No. 3),
March 1997.
23
&Sdaeonfh u&ifjynfe,f aus;&Gmrsm;rS ajy;vmjcif; r[kwfyg? trsm;pkonf vwfwavm awmifil òrd@wGif jzpfyGm;onfh
rlpvifqef@usifa&; t"du&k%f;a=umifh ajy;vm=ujcif; jzpfonf? 21
2006 ckESpf/ Zefe0g&Dv? ? pcef;rsm;twGif; aexdkifol rlpvif 8˜000 cef@&Sdonf (vlOD;a& -16µ cef@ &Sdonf?) 23
tpD&ifcHpmrsm;t& vl 4˜000- 5˜000 cef@rSm 1999 ckESpf uwnf;u 0ifa&muf cdkv_Haexdkif=uonf? aemufydkif; a&muf&Sdvmol 33˜
000 OD;teuf rlpvifOD;a&rSm 12 &mcdkifE_ef;rS 15 &mcdkifE_ef;cef@ &Sdonf? 24
a[G;uvkwfpcef;
1997 ckESpf/ Zefe0g&Dv? ? jrefrmppfwyfrsm;ESifh 'DaubDat wyfzGJ@wdk@ e,fpyfw&dk;wGif
Zefe0g&Dv 28 &ufae@Y ypfcwfwdkufcdkufr_rsm; ðycJhonf? pcef;wGif;&Sd AvD
rD;avmifjymuscJhonf? 25
1998 ckESpf/ rwfv? ? 'DaubDat wyfzGJ@0if 40-50 cef@u rwfv 23 &ufae@wGif wdkufcdkufr_ ðycJhonf? &yfuGuf-6 ESifh 7 wGif
onf 200 ausmfrSm tdk;tdrfrJh jzpfusefcJh&onf? 27 wdkufcdkufolrsm; u pcef;&Sdaps;udkvnf;
tdrf 50 ausmf rD;&d_@zsufqD;cH&+yD;/ 'kuQ
rD;r&d_@rD vk,ufzsufqD;cJh=uonf? 'kuQ onf trsm;u ajymqdk=u&mwGif “pcef;wGif;&Sd rlpvif &yfuGuf rnfonfhae&mwGif &Sdonfudk
(wdkufcdkufol 'DaubDat) wdk@u ar;jref;cJh=ua=umif;” ajymqdk=uonf? 28
Edkzdk;pcef;
1997 ckESpf/ rwfv? ? Tpcef;udk jrefrmrlpvif 'kuQ
onf 2˜000 ESifh u&if'kuQ
onf 8˜000 cef@ESifh tkef;zsH c&dkiftwGif;
aus;&Gmrsm;wGif jzpfovdk aqmufxm;onfh pcef;rsm;rS 'kuQ onfrsm;udk pkaygif;I pwif
wnfaxmifcJhjcif; jzpfonf? jrefrmwyfrsm;u usKduf'Hka'owGif azaz:0g&Dv 13 &ufae@u
21
‘Muslims Fleeing Religious Riots Swell Numbers at Thai Border’, DVB News, 4 July 2001.
22
Edward Blair and Aung Zaw, ‘A Seat at the Table’, The Irrawaddy, January 2006.
23
‘Forced Conversion Order Drives Muslims From Karen State’.
24
Interview with NGO worker, Mae Sot, Tak province, February 2006.
25
‘Burma Urged to Probe Raids on Karen Camps’, The Nation, 5 February 1997; and ‘Burning Down of Karen Camps’, Asia Human Rights, 8
a&$@ajymif1997.
February
26
;xGufajy;&aom
‘Burma Says No to Return of Muslims’, Bangkok Post, 11 August 1997.
rlpvif rdom;pk wck (1997)
27
‘DKBA Incursion: Army Told to Protect Border at All Costs’, Bangkok Post, 24 March 1998.
28
‘A Question of Security: A Retrospective on Cross-border Attacks on Thailand’s Refugee and Civilian Communities Along the Burmese
Border Since 1995’, Images Asia and Borderline Video, Chiang Mai, May 1998, p. 8.
24
rlpvifAvDrsm;/ rlpvif bmoma&; pmoif ausmif;trsm;udk rD;&_d@zsufqD;cJh+yD;aemuf tkef;zsHc&dkiftwGif;odk@ e,fpyfjzwfausmf
xGufajy;vm=ujcif; jzpfonf? usKduf'HkESifh teD;&Sd &Gm 3-ckrS rlpvif 'kuQ onf 4000 cef@ twif;tusyf
z,f&Sm;cHcJh&+yD;aemuf/ ,cktcg aomufoHk;a& uJhodk@aom tajccH vdktyfcsufrsm;vnf; 'kuQ onfpcef;opfwGif jywfvyfr_rsm;
29
awG@ñuHae&onf?
1997 ckESpf/ Edk0ifbmv? ? tJef*sDtdktzGJ@wck. tajctae tpD&ifcHpmt& pcef;. taemufawmifzuf t&yf&Sd &yfuGuf 12
onf rlpviftrsm;pk aexdkif&m jzpfonf? xdktcsdefu Edkzdk;pcef;wGif rlpvif AvDwck &Sd+yD;/ &yfuGuf -12 Yyif
wnf&Sdonf? 30 ,cktcg rlpviftrsm;pkonf &yfuGuf 11/ 12 ESifh teD;csKyfpyfjzpfaom &yfuGuf 14 wGif t"du aexdkif=uonf?
tjcm; 0ifa&mufvmaer_rsm;
&dk[if*sm avSpD;ajy; 'kuQ onfrsm; 31
+yD;cJhonfh ajcmufaoG@&moD (aEG&moD) 3-ckwGif xdkif;EdkifiH taemufawmifzuf&Sd tuf'refyifv,furf;ajcodk@ &dk[if*sm vlrsKd;rsm;
avSrsm;jzifh a&muf&Sdvmaer_ jy\em wdk;wufjzpfay:vmcJhonf? trsm;pkrSm &cdkifjynfe,frS
vli,fvl&G,f rsm; jzpf+yD; qif;&JrGJawr_'%frS tvGwf&Hk; xGufajy; vm=ujcif; jzpfonf?
‚ if;wdk@rSm jrefrmEdkifiH. EdkifiHom;Oya't& EdkifiHom;tjzpf todtrSwfðy cH&jcif;vnf; r&Sday?
xdkr#ru tajccHtcGifhta&;rsm; jzpfonfh c&D;oGm;vmcGifh/ tvkyf vkyfcGifh/ ynmoif=um;cGifh/
vufxyfxdrf;jrm;cGifhESifh uav;&,lcGifhudkvnf; jiif;y,fcHae=u&onf? olwdk@u xdkif;EdkifiH
odk@r[kwf rav;&Sm;EdkifiHwGif tvkyftudkif &&Sdrnf[laom &nf&G,fcsufjzifh yGJpm;rsm;udk
aiGay;I qufoG,f=uonf? xdkif;tm%mydkifrsm;u Todk@ cdk;0ifvmaer_udk ydwfqdk@wif;usyf&ef
aqmif&GufvmonfESifh tnD Todk@ avSpD;ajy;'kuQonfrsm;tay: xdkif;EdkifiHwGif qufqHyHkESifh xdkolwdk@ vlarSmifcdk ukeful;yHk
pepfrsm;rSmvnf; ESpfpOfESifhtr# ajymif;vJvmcJh onf?
29
Supamart Kasem, ‘Cleric Says Mosques and Schools Torched; Forced Relocation of Villagers Reported’, Bangkok Post, 10 March 1977.
30
‘Situation Report on Noh Poe Camp’, 26 November 1997.
31
Adapted from “TBBC 6-monthly report, July-Dec 2009”.
25
vuf&Sdtajctae
'kuo
Qnfpcef;rsm;twGif;ESifh teD;0ef;usif&Sd rlpvifvlr_ todkif;t0dkif;rsm; wnf&SdaeyHk
pcef;wGif;&Sd rlpvifrsm;. vlr_ todkuft0ef;
rlpvif trsm;pkudk vufcHxm;onfh 'kuQ onf pcef; 3-ck &Sdygonf? ‚
if;wdk@rSm rJv/ tkef;zsHESifh Edkzdk;pcef;rsm; jzpfonf? pcef;wGif;
aexdkif=uonfh tjcm;aom&yfuGufrsm; uJhodk@yif rlpvifrsm;uvnf; olwdk@bmompkpnf;I pcef;twGif; &yfuGufzGJ@um
aexdkif=uonf? odk@twGufa=umifh tus,ftjyef@aom pcef;vlOD;a&twGif;Y olwdk@. vlr_ todkuf t0ef;udk zefwD;xm;Edkif=uonf?
rJa&mfrlpcef;wGifvnf; rlpviftcsKd@ aexdkif=uonf? odk@aomf tjcm;aompcef; 3-ck ESifh Ed_if;,SOfv#if vlOD;a&enf;ygonf?
rJa&mfrl rJv
100 100
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
tkef;zsHrdkif Edkzdk;
26
100
100
80
80
60
60
%
%
40
40
20
20
0 0
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
32
Interview with intelligence source attached to the RTA’s Third Army, October 2007
27
pcef;vHkðcHa&;tay: oufa&mufr_
r=umao;rDESpfrsm;twGif; xdkif;EdkifiH wckvHk;wGif tajcpdkuf rlpvifrsm;ESifh rlpvif vlr_todkuft0ef; wckvHk; EdkifiHa&;t&
ñuHawG@vm&onfh acwfòydifjy\em 2-ck &Sdaeonf? txl;ojzifh xdkif;EdkifiH awmifzuftusqHk; c&dkifrsm;wGif jzpfyGm;aeonfh
jyif;tm;tedrfhpm; aomif;usef;r_ ESifh xdkif;EdkifiHudk jzwfI &dk[if*smrsm;udk rav;&Sm; odk@r[kwf tjcm;a'o rsm;wGif
a&$@ajymif;vkyfom;tjzpf vlukeful;wifydk@aejcif; jzpfonf? +yD;cJhonfh ESpfaygif;rsm;pGmwGif jzpfysufaecJhonfh Tjy\emu ydkI
vlodrsm;vmcJh+yD;/ wEdkifiHvHk;&Sd tpPvrf vlr_todkuft0ef;twGufvnf; ta&;xm;p&m ta=umif; jzpfvmcJhonf?
Tta=umif;tcsufrsm;a=umifh pcef;wGif;&Sd rlpvif vlr_ todkuft0ef;rsm;wGifvnf; oufa&muf&dkuf cwf cH&onf? txl;ojzifh
wufcfc&dkiftwGif;&Sd 'kuQonfpcef;rsm;&Sd rlpvif vlr_ todkuft0ef;rsm;twGufvnf; enf; aygif;pHkjzifh &dkufcwfr_ cH&onf?
• +yD;cJhonfh ESpfrsm;wGif xdkif; wwd, wyfrawmfESifh trsKd;om; vHkðcHa&;aumifpDatmuf yl;wGJ&Sdaeonfh axmufvSrf;a&;
Xmersm;u xdkif;EdkifiH awmifydkif; tpGef c&dkifrsm;rS rlpvifrsm;u tkef;zsHrdkifESifh rJvpcef; rsm;wGif 0ifa&mufcdkv_H vmrnfudk
apmifh=unfhaecJh=uonf? odk@twGufa=umifh Tpcef;wGif;&Sd rlpvif todkuft0ef;rsm;udk ydkI apmifh=unfhr_rsm;
wdk;vmcJhonf? vlopfpkaqmif;&m A[dkXmersm; jzpfrvmap&ef/ wdk;I pnf;&Hk;r_rsm; ðyvmrnfudk pdk;&drf
apmifh=unfhae=uonf? awmf0if xdkif;tpdk;&url Todk@ tajctaersm; r&Sda=umif; qHk;jzwfcJh+yD; jzpfonf?
• TtcsufESifh ywfoufI xdkif;tm%mydkifrsm;u pcef;wGif;&Sd rlpvif vlr_ todkif;t0dkif;rsm;udk 0ifa&muf pD;eif;r_rsm;vnf;
ðycJhonf? txif&Sm;qHk;rSm 2007 ckESpf tqef;ydkif;wGif rJvpcef;wGif jzpfyGm;cJhonf? noef;acgifwGif óudwif
today;xm;jcif; r&SdbJ xdkif;ppfwyfzGJ@0ifrsm;u tdrfrsm;udk twif;tusyf 0ifa&muf+yD; rlpviftdrfrsm;rS tDvufx&Gefepf
qufoG,fa&; ypPnf;rsKd;pHkudk odrf;,lcJh=uonf? odrf;qnf;cH&onfhypPnf; rsm;wGif rdkbdkif;zkef;rsm;/ 'pf*spfw,f uifr&mrsm;/
uGefjyLwmrsm;ESifh trfyD-3 yav;,mrsm; yg0ifonf? Todk@ pD;eif;0ifa&mufr_onf xdkif;EdkifiH taemufawmifydkif;
urf;ajcwGif a&muf&Sdvmaom &dk[if*smrsm;udk rw&m; ðyrlonf[laom owif;rsm; xGufay:cJh+yD;onfh tajctaeESifhvnf;
wdkuf&dkuf oufqdkifaeonf? odk@twGuf a=umifhvnf; xdkif;tpdk;&u zdtm;rsm; ñuHawG@ae&csdef jzpfonf? Todk@
qufoG,fa&;ypPnfrsm; tus,f tjyef@ odrf;,ljcif;onf &dk[if*smrsm;ESifh pcef;wGif;&Sd rlpvif todkuft0ef;rsm;t=um;/
EdkifiHjcm; owif;Xme rsm;t=um;/ qufoG,fa&; jzwfawmufypf&ef &nf&G,fonf[kvnf; qdk=uonf? 33
• &dk[if*sm avSpD;ajy;'kuQ onfrsm;udk jrefrmEdkifiHodk@ rJaqmufrSwqifh 2007 ckESpf/ rwfvwGif jyefvnf ESif xkwfjcif;vnf;
jzpfyGm;cJhonf? xdkolrsm;udk (rJvpcef;teD;&Sd) 'DaubDatwyfzGJ@. a&$ukuU dKpcef;wGif csKyf aESmifxm;cJhonf? xdkolrsm;udk
vlarSmifcdkukeful;&ef &nf&G,fcsufjzifh rwefwqa=u;rsm;vnf; awmif;qdkcJh onf? tcsKd@aom olrsm;u
rJvpcef;wGif ,m,Dcdkv_Haexdkif=uonfh twGufa=umifhvnf;/ EdkifiHa&;t& ta&; pdkufp&m jzpfcJh&onf?
“oHk;zuftjrif”
xdkif;-jrefrme,fpyfonf tkyfpkrsKd;pHkaom rlpvif vlr_ todkuft0ef;wdk@. aetdrfjzpfovdk/ rSDcdk cdkv_Hae=u&mvnf; jzpf ygonf? olwdk@.
rlvwnfae&mudkvdkufI yx0Dtaetxm;t& 3 rsKd; cGJjcm;Edkifygonf? ‚ if;wdk@rSm u&ifjynfe,f/ jrefrmEdkifiH tv,fydkif;-
taemufydkif; (b*Fvm;a'h&Sf/ tdENd,EdkifiHwdk@ESifh a&aomufjrpf qufpyfr_ cdkifrmpGm&Sdae=uyg onf?) ESifh xdkif;EdkifiH. tjcm;aom
a'orsm; (jrefrm/ b*Fvm;a'h&Sf/ tdENd,tjyif rav;&Sm;ajrmufydkif;ESifh w&kwf EdkifiH ,leefjynfe,fwdk@ESifhvnf; a&aomufjrpf
rsKd;&if;t& qufpyfr_ &Sd=uygonf?) [lI jzpfygonf? Todk@ rl&if;a'o uGJjym;aer_tay: xif[yfI pcef;wGif; aexdkif=uol rlpvif
vlr_todkuft0ef;rsm;udk cGJjcm;Edkif+yD;/ rlpvifrsm; udk,fY ua&m/ rlpvif r[kwfol pcef;acgif;aqmifrsm;uyg todtrSwfðy
xm;=uygonf? pcef;wGif; vma&mufcdkv_Haexdkif =uonfh ta=umif;t&if;rSmrl uGJjym;pGm &Sdygonf?
33
Interview with intelligence source attached to the RTA’s Third Army, June 2007
28
tkyfpk (1)? u&if rlpvifrsm; jrifhjrwfaom udef;*%ef; (786)
Ttkyfpki,fudk u&ifjynfe,ftwGif; arG;zGm;/ }uD;jyif;ol rlpvifrsm;[k owfrSwfEdkifygonf? (786) udef;*%ef;onf rlpvif
jrefrmEdkifiH ta&S@zsm; a'o&Sd wdkif;&if;om; awmfvSefa&;tiftm;pkrsm;ESifh qufpyfaeonfh todkuft0ef;rsm;ESifh eD;uyfpGm pGJjrJae+yD;/
wdkif;&if;om; &yf&Gm vlr_todkif;t0dkif;rsm;udk &nf&G,fI xdk;ppfrsm; qifvmaoma=umifh/ rlpvifwdk@. xkwfukefrsm;/ pD;yGm;a&;
pepfwus zdESdyfr_rsm; usL;vGef aqmif&Gufaeaoma=umifh/ Todk@jzifh qufpyf+yD; vk yfief;rsm;wGif tus,ftjyef@awG@&rnf
jzpfonf? aemufqHk; ,mOfeHygwfrsm;udkyif
vl@tcGifhta&; usL;vGefcsKd;azmufcH&aoma=umifh xdkif;EdkifiHtwGif; xGufajy;vm&olrsm; &atmif &SmazGwyfqif=uonf?
jzpfygonf? t"du tkyfpkrsm; jzpf+yD;/ olwdk@udk,folwdk@ “u&if rlpvifrsm;”
(u&ifbmomjzifh uanmol;) [k cH,l=uygonf? olwdk@u u&ifvlrsKd;rsm;. tcGifhta&; ‚ if;onf tma&As
todtrSwfðycH&a&;ESifh w&m;r#wr_twGuf wdkufyGJESifhvnf; eD;pyfpGm cH,lxm;=uol rsm; bmompmvH k;rsm;udk !$ef;+yD;/
jzpfygonf? Todk@ rdrdbmom qufpyfxm;r_udk u&if rlpvif trsm;tjym;wGif wrmef a wmf rdk[mrufodk@
awG@jrif=u&+yD;/ ukvor*~ 'kuQ onfrsm;qdkif&m r[mrif;}uD;&Hk; (UNHCR) . qk awmif;&nf!$ef;aom t"dy`g,f
jzpfonf? (Bis mee lah hi rah mah
ppfwrf;rsm;wGifvnf; Ttwdkif; awG@jrif&ygonf? “pcef;wGif; aexdkifol rlpvif trsm;pku nih rat hee")
olwdk@. wdkif;&if;om;jzpfr_udk azmfjy&mY ‘rlpvif’ [k azmfjy=u+yD;/ olwdk@udk,folwdk@ tjcm;
vlrsKd;rsm;ESifh cGJjcm;azmfjy&ef vdktyfygu u&if [k azmfjy=uygonf? ” 34 a,bk,stm;jzifh Todk@ cdk0ifvmol 'kuQ onf
trsm;pkonf 1980 ckESpfrsm; aESmif;ydkif;rSonf 2000 ckESpfrsm; tqef;ydkif;wGif pcef;wGif;odk@ a&muf&Sdvm=ujcif; jzpfygonf?
34
“Survey of Unregistered Residents of Mae La Camp”, draft, UNHCR, March 2008
29
Todk@ rwluGJjym;aom &nf&G,fcsufrsm;jzihf 0ifa&mufvm=u+yD; ,cktcg pcef;twGif; twl,SOfwGJI aexdkifae=u&+yD jzpfonf?
‚if;tkyfpkrsm;twGif; wpHkw&m oD;jcm;uGJjym;r_&Sdaomfvnf;/ ajym&v#if tawmfnD!Gwfaom vlr_todkuf t0ef;tjzpf aexdkifv#uf
&Sdonf?
Ttkyfpk 3-ck. t&G,ftpm;udk w&m;0if cGJjcm;azmfjy&ef rjzpfEdkifyg? odk@aomfvnf; pcef;wGif;&Sd rlpvifESifh rlpvif r[kwfolrsm;.
ajymqdkcef@rSef;csuft& atmufygtcsKd;tpm;twdkif; &SdEdkifygonf? (pcef;tvdkuf uGmjcm;r_ &SdEdkifyg onf?)
• u&ifrlpvifrsm; rSef;ajc 60-70 µ
• jrefrmEdkifiH tv,fydkif;§ taemufydkif;rS 'kuQ
onfrsm; rSef;ajc 20-30µ
• xdkif;tajcpdkuf rlpvifrsm; rSef;ajc 10-20µ jzpfonf?
bmomudk;uG,f ,Hk=unfr_
tjiif;yGm;p&m r&SdonfhtcsufrSm rlpvif vlr_ todkuft0ef;rsm;wGif tpPvrfbmomu tajccH w&m; rdk[mrufqdkonfrSm ,Hk
jzpf+yD;/ vlr_ tzGJ@tpnf;udk armif;ESifaeonfh tcef;u¾rS &Sdaejcif; jzpfonf? Tbmomw&m;uyif =unfudk;uG,ftyf aom
vlwdk@. wefzdk;xm;r_ rsm;/ ,Hk=unfr_rsm;ESifh vkyfudkifyHk usifhxHk;rsm;udk aygufyGm;aponf? t&m jzpfonf?
jrefrmEdkifiHwGif (ul&ftefusrf;pmudk avhvmoif,laom) [mzpf (Hafiz) rsm;/ odk@r[kwf armfv0Drsm; (zpf (Fique) [k ac:onfh
tpPvrfw&m;usifhxHk; Oya' ESifh tma&Asbmom pum;udk qufvufoif,lol) rsm;udk yHkrSefqdkovdk rlpvif rdom;pkwdkif;vdkvdkY
awG@&wwfonf? TonfrSm rdom;pktwGuf *k%ftxGÉftjrwfudpPwck tjzpfvnf; rSwf,l=u onf? xdkr#ru jrefrm
rlpvifrsm;u ,Hk=unfxm;=uonfrSm tpD&ifcHpmwcku azmfjyxm;onfh twdkif; qdkv#if urBmysufrnfh tcsdefwGif rdom;pktwGif;Y
jrifhjrwfonfh ul&ftefusrf;udk tm*Hkaqmifxm;Edkifol &Sdygu/ rdom;pk0if 10-OD;udk u,fwifEdkifonf[k ,Hk=unf=uonf[k qdkonf?
odk@twGufa=umifh rdom;pk0if 10 OD;teufrS wOD;onf rm'&mpm ausmif;qif;jzpf+yD;/ rdom;pkudk urBmhi&JrD;rS u,fwifEdkifrnf[k
trSefozG,f ,Hk=unfae=u
onf? 35
ae@pOf 0wfðy&Sdcdk;r_
aom=umae@onf &ufowW ywftwGuf jrifhjrwfonfhae@ jzpfaomfvnf;/ 0wfðy &Sdcdk;r_qdkonfrSm ae@pOf aqmif&Guftyfonfh
=unfndKr_ jzpfonf? 0wfðyqkawmif;olrsm;u wae@v#if (5) }udrf 0wfðyqkawmif;=uonf? t&k%f rwuf rD (zm[m)/ ae@rGef;wnfh
(Zm[dk)/ rGef;vGJydkif; (tufp0g)/ naeapmydkif; (rm*&pfbf) ESifh naeydkif; (tufpf&Sm) wdk@yif jzpfonf? a,mufsm;rsm;u Todk@
0wfðy&Sdcdk;r_udk a,bk,stm;jzifh AvDrsm;wGif vkyfaqmif=u+yD;/ trsKd;orD;rsm;u tdrf wGifyif 0wfðyqkawmif;=uonf? tu,fI
tvkyfrsm; rtm;vyfvGef;ygu omrmefvlrsm;tzdk@ 0wfðyqkawmif;jcif; udk tcsdefa&$@qdkif;Edkifonf? odk@aomfvnf; [mzpf/ odk@r[kwf
armfv0D uJhodk@aom olrsm;u ae@pOf 0wfðyqkawmif;jcif; udk &dk;&mpOfvmt& OD;aqmif=u&onf?
35
Adapted from ‘Islamic education in Myanmar: a case study’, Mohammed Mohiyuddin Mohammed Sulaiman, from ‘Dictatorship, Disorder
and Decline in Myanmar’, Monique Skidmore and Trevor Wilson (editors), The Australian National University, 2008.
30
vnf;aumif; azmfjyxm;jcif; r&Sdyg?)
2? “&mrm'ef” umv rwdkifrDwGif 15-&uf=umumvudk “&Smab;-bm&uf” [kac:+yD; ntcsdefwGif apmifhxdef;&onf?
TumvtwGif;wGif rlpvif 0wfðyqkawmif;olrsm;u qkawmif;&Sdcdk;onfh tcrf;tem;rsm; wufa&muf&onf? a&S; bdk;bGm;rsm;.
ocFsKdif;*lrsm;udk oGm;a&mufum *g&0ðy=u&onf?
3? “&mrm'ef” ausmfvGef+yD;aemuf 2 v ESifh 10 &uft=umwGif/ 3-&uf=umumv “aum- tbmeD-tpf'f-t,fvf- tm'dk[m”
umvjzpfonf? udk,fusKd;rzufaom tvSLtwef;ay;jcif; (txl;ojzifh tom;rsm;udk ºuG,f0 csrf;omr_udkvdkufI) ðy=uonf?
TumvwGif vlrsm;u qdwfom;/ odk;om;/ trJESifh u|Jom;rsm;udk rdwfaqGrsm;ESifh tdrfeD;csif;rsm;xH a0iS=uonf? Oyrmtm;jzifh-
=uuf/ bJ ESifh ig;wdk@rSm oifhawmfjcif; r&Sdyg? yx0Dtaetxm; uGJjym; r_tvdkuf yGJvrf;usif;y&mY rwluGJjym;aom tom;rsm;
vSL'gef;=uonf? (Oyrm-aqmf'D tma&AswGif ukvm;tkyfom; vSL'gef;jcif;udk wefzdk;xm;=uonf?)
omoemðy vkyfief;rsm;
rlpvif bmoma&;acgif;aqmifrsm; ESifh ‚ if;bmomtay: ouf0if,Hk=unfolrsm;u yHkrSefqdkovdk olwdk@. vlr_ todkuft0ef;
tcsif;csif; awG@ qHkr_ ðy=uonf/ tjyeftvSef vnfywf/ {nfhcH=u+yD; tvSnfhusqdkovdk jyefI vnfywfawG@qHk onfvnf; &Sdonf?
rJa&mfrlpcef;&Sd rlpvif tpkta0;onf vpOfqdkovdk rJpHvufyf&Sd rlpvif todkif;t0dkif;ESifh awG@qHk pka0;=uonf? xdk@tjyif 2010
ckESpfwGif rJp&D,ef;ESifh csif;rdkifòrd@rS rlpvif todkuft0ef;rsm;ESifhvnf; csJ@xGifI awG@qHk pka0;&ef óud;yrf;cJh=uonf? rJv/ tkef;zsHrdkifESifh
Edkzdk;pcef;rsm;&Sd rlpvif vlr_ todkuft0ef;rsm;onfvnf;/ rJaqmufrS rlpvif todkuft0ef;0ifrsm;ESifhtwl tvm;wl awG@
qHkpka0;r_rsm; ðy=uonf? xdk@tjyif a'ocH ydkI ao;i,fonfh todkuft0ef;rS rlpvifrsm;vnf; wufa&muf=uonf? tao;pdwf
twdtusudk avhvmEdkifjcif; r&Sdyg?
pcef;rsm;twGif;&Sd AvDrsm;
rJa&mfrl AvD 1-ck/ (&yfuGuf 2)
rJv AvD 6-ck/ (Zkef pD-2/ pD-4 (AvD 3-ck&Sd)/ bD-1 ESifh bD-3)
tkef;zsHrdkif AvD 8-ck/ (aps;wGif (2) ck/ &yfuGuf 6/ 7 (AvD 2-ckpD)/ &yfuGuf 8/ 9 ESifh 16?)
Edkzdk; AvD 2-ck/ (&yfuGuf 12 ESifh 14)
31
au|;arG;ae&onf? rlpvif pD;yGm;a&;vkyfief;&Sifrsm;onfvnf; rdrdwwfEdkifoavmuf tul tnDay;I rdrdbmom zlvHka&;
tpDtpOfrsm; aqmif&Guf&ef wdkufwGef;oifhonf” [k qdk=uonf? 36
vdifuGJjym;r_qdkif&mt& tajctae
udk&rfusrf;pmu trsKd;orD;rsm;ESifh trsKd;om;rsm;. tcef;u¾/ tcGifhta&;rsm;ESifh wm0ef0wW &m;rsm;udk twdtvif;
jyXmef;xm;ygonf? odk@aomfvnf; rlpvif trsKd;orD;acgif;aqmifrsm;u 0efcHajymqdk=u&mwGif tpPvrf vlr_todkuft0ef;wGif
tz}uD;pdk;a&;0g' cdkifcdkifrmrm &Sdaeao;onfhtwGufa=umifh rsm;aomtm;jzifh trsKd;orD;rsm;. wm0ef 0wW &m;rsm;tay: olwdk@.
tcGifhta&;rsm;xuf ydkI !$ef;qdkazmfjycH&+yD;/ rsm;aomtm;jzifh rlpvif trsKd;orD;rsm;udk TtajctaeatmufY olwdk@
vdifuGJjym;r_t& ae&mcscHxm;&onfudk qENrygaomfvnf; vufcHae=u&ygonf? Todk@vlr_a&;t& emcH&r_/ a,mufsm;om;rsm;u
&Edkifor#aom EdkifiHa&; tcGifhtvrf; ae&mtm;vHk;udk &,lxm;r_ wdk@a=umifh usm;-r vdifuGJjym;r_t& wm0ef&Sdr_ tcef;u¾udk ydkI
w&m;r#wap&ef jyefvnfoHk;oyf&ef qEN [ef@wm; aeonfomru/ ul&ftefusrf;pm vrf;!$efcsufudk jyefI zGifhqdk&efvnf;
tcuftcJ/ tuef@towfrsm; &Sdaeapygonf? xdk@tjyif tqifhjrifh ausmif;ynmwef;rsm;Y ynmoif=um;&ef wef;wltcGifh
r&&Sdr_a=umifhvnf; Ttuef@towfrsm; udk ydkI }uD;apygonf? Todk@jzifh rdrdbmom zefwD;xm;onfh &kef;rxGufEdkifonfh oHo&m
tusOf;usae&onfhES,f &Sdapygonf? rlpviftrsKd;orD; toif;rsm;ESifh acgif;aqmifrsm;onf tajymif;tvJtwGuf
óud;yrf;aqmif&Gufae=u aomfvnf; olwdk@udk qef@usif[ef@wm;aeonfh tajctaeatmufY &kef;uefae=u&+yD;/ vlr_ zGJ@pnf;yHkt&
ckcH[ef@wm; r_rsm;udk &ifqdkifae=u&ygonf?
jyifyrS avhvmoHk;oyfolrsm;taeESifh tdrfaxmifpktwGif;&Sd/ vlr_ todkuft0ef; twGif;&Sd vdifuGJjym;r_tay: tcGifh ta&; uGJjym;r_
tcef;u¾udk tav;xm;ajymqdkae=ua=umif; rlpvif acgif;aqmifrsm;u todtrSwfðy=uygonf? TtajctaerSmvnf;
pcef;wGif;&Sd tjcm;bmom udk;uG,f,Hk=unfonfh tkyfpkrsm;xuf ydkI xif&Sm;aeonfudk olwdk@u todtrSwfðy=uygonf?
odk@aomfvnf; TtpktzGJ@twGif; tm%mzGJ@wnfaeyHkrSm tvGefrnDrr# jzpfaeonf[k jrif=uygonf? trsKd;om;rsm;udk ydkI
OD;pm;ay;r_rsm; &Sdae+yD;/ trsKd;orD;rsm;udk csKd;ESdrfI TtcGifhtm%mudk &,lae onf [k jrif=uygonf? txufwGifazmfjyonfhtwdkif;
trsKd;om;ESifh trsKd;orD; rlpvif acgif;aqmifrsm;u wm0ef tvkyfydkif;t& uGmjcm;r_rsm; &Sdvmonfudk todtrSwfðy=uygonf?
odk@aomfvnf; jyifyu vufcH,lqxm;=uonfh Tvlr_ todkuft0ef;Y rnDrr#r_rsm; &Sdaeonfqdkonfh tcsufudkrl tm;vHk;u
jiif;qdk=uygonf?
pepftay: ckcHumuG,fr_
rlpvif vlr_todkuft0ef; tm;vHk;u vnfywfaqmif&Gufaeonfh Todk@ pkaygif;aqmif&Gufr_ ESifh tjyeftvSef rSDcdkr_ oabmudk
em;rvnf=ubJ &Sdaeonf[k rlpvif acgif;aqmifrsm;u qdkonf? jyifyrS t"dy`g,fvGJrSm;pGm zGifhqdkr_rsm;/ vdifuGJjym;r_tay: wm0ef
tcef;u¾ uGJjym;jcm;em;r_tay: tom;ay;ajymqdkaer_rsm; &Sdonf[k ajymqdkonf? T t,ltqrsm;onf a,bk,stm;jzifh
36
Zuwf (Zakat) ac: tvSLay;jcif;rSm tpPvrft,l0g'. axmufwdkif 5-ckteufrS wckjzpfonf? rlpvif bmom0ifr[kwfolrsm;xH odk@
Zuwfay;vSLjcif; ðyEdkif-rðyEdkif tjiif;yGm;r_rsm; &Sdonf? bmoma&;*dk%f;tvdkuf t,ltquGJjym;onf? odk@aomfvnf; a,bk,s tm;jzifh Zuwfudk
rlpvifbm0if rdom;pkrsm;/ tvSLXmersm;/ &yf&GmtzGJ@tpnf;rsm;/ a'o&Sd AvDrsm;odk@om ay;vSLonf?
32
*sK;-c&pf,mef todkuft0ef;rS zGifhqdkI ay:xGufvmcJhjcif; jzpf+yD;/ xdkolrsm;url vlwOD;csif; woD;yk*~v0g' ESifh vGwfvyfr_rsm;tay:
tom;ay;=uonf? rwluGJjym;aom vlr_ todkuft0ef;rsm; twGuf TtcsufrSm tajccHusus wefzdk;xm;r_ uGJjym;aejcif;
jzpfonf? odk@twGufa=umifh Todk@em;vnfr_uGJjym; jcif;onf twGif;rSmyif pI udef;atmif;aeonf[k rlpvif acgif;aqmifrsm;u
zGifhqdk=uonf?
Todk@ pdwfESvHk;xJ&Sd t,l0g'a&;&m uGJjym;r_udk “0efaqmifr_” vufawG@vkyf&yfjzifh ydkI xif&Sm;apa=umif; rlpvif trsKd;om;rsm;ESifh
trsKd;orD;rsm;u Tokawoe vkyfief;aqmif&GufpOfwGif tjrJvdkvdk &nf!$ef;ajymqdk=uonf? 0efaqmifr_ay;jcif;qdkonfrSmrlpvif
vlr_ todkuft0ef;wGif tvGefrGefjrwfonfh vkyf&yf[k cH,lxm;=u+yD;/ vltrsm; u tvGef*k%f,lonfh udpPvnf; jzpfonf? Todk@
0efaqmifr_ ay;&onfvnf; auseyfyDwdjzpf=uonf? rlpvifacgif; aqmifrsm;u TudpPtay: ajymqdk=u&mwGifvnf; TudpPonf
rlpvifwOD;. b0tzdk@ A[dkcsufr tESpfom&jzpf a=umif;/ jyifyu rnfodk@ ,lqonfjzpfap ta&;rygvSa=umif;/ tvm;wl rlpvif
vlr_todkuft0ef;twGif; vdifuGJjym; r_tay: tcef;u¾ESifh ywfoufI oHk;oyfa0zefr_rsm;rSm tav;xm;p&m r[kwfa=umif;
ajymqdkonf?
tm;enf;csufrsm;udk todtrSwfðyjcif;
AdkvfaejrJ-usm;aejrJ tajctaeudk usKd;a=umif;jy qifajcay; ajymqdkae=uaomfvnf;/ rlpvif acgif;aqmifrsm;u “pepf” twGif;
xifay:pGm &Sdaeonfh tm;enf;csufrsm;udk todtrSwfðy=uygonf? Ttaetxm;wGif trsKd;orD;rsm;tay: t=urf;zufr_
jzpfyGm;usL;vGefap&ef tcGifhtvrf;ay;ae+yD;/ txl;ojzifh trsKd;orD; tcGifhta&;rsm; zdESdrfxm;jcif;/ vl@*k%foduQ mudk
usqif;apjcif;ESifh tdrfwGif; t=urf;zufr_rsm; jzpfay:apEdkifygonf?
33
• vdifydkif;qdkif&m vGwfvyfyGifhvif;r_ESifh ayGvD azmufjyefr_ (xdrf;jrm;r_qdkif&m pepf zGJ@pnf;r_udk ypfy,fjcif;/ vdifwl qufqHjcif;/
udk,fcHtm;us a&m*g (HIV/AIDS) ul;pufjcif; tygt0if jzpf+yD;/ TtusKd;qufrsm; a=umifh rdrdwOD;csif;. udk,fhudk,fudk
av;pm;r_ usqif;aponf? rdom;pk *k%foduQ m usqif;aponf? TtajccH tm;vHk; jzpfaponf?)
• woD;yk*~v wudk,fawmf0g' xGef;um;vmjcif; (rdom;pkESifh tus,ftjyef@taetxm;wGif vlr_ nD!Gwfr_ udkyg
xdcdkufoufa&mufaponf?) [k jrif=uygonf?
csifjcif;arwW
m/ vufxyfxdrf;jrm;jcif;ESifh tdrfaxmifuGm&Sif;jcif;
(umuG,fr_ay;jcif;§w&m;r#wr_ -- &&SdydkifcGifhESifh toHk;csr_ tcef;wGifvnf; =unfhyg&ef?)
cspfjcif;arwWm
tpPvrfbmomwGif a&S;&dk;pGJt,l&SdyHk&aomfvnf; i,f&G,faom rlpvifvlysKdrsm;onf olwdk@ óudufESpfoufol rdef;rysKdrsm;xHodk@
jrefrmEdkifiH tjcm;ae&mrsm;wGif csOf;uyf=uonfhtwdkif; csOf;uyfydk;yef;=uygonf? odk@aomfvnf; ydk;yef;yHkenf;emrSm
acwfumvESifhtr# ajymif;vJaeygonf? tpOftvm;tm;jzifh vlysKdu arwW mpmudk rdef;rysKdxHodk@ ay;ygonf? wkH@jyefr_awmif;ygonf?
rdef;rysKdu yxrOD;qHk;pmudk wkH@jyefcJygonf? ta=umif;rSm av;eufr_udk apmifh=unfhvdkI jzpf+yD;/ a,mufsm;av;u aemufxyf
pmwapmifudk xyfay;zG,f &Sdygonf? odk@aomfvnf; wwd,t}udrf óud;yrf;+yD;I ratmifjrifv#if yHkrSeftm;jzifh
vufav#mhwwf=uygonf? ('kwd,pmwGif Trvdkvm;tyfonfh tajctaeudk &Sif;jyr_ rsKd; ðywwf=uyg onf?) odk@r[kwfygu
ol.zcifudk rdef;rysKd. zcifxH em;azmufay;&ef awmif;qdkwwf=uygonf?
vufxyfxdrf;jrm;r_
bmomudk;uG,f,Hk=unfr_rsm; atmufwGif vufxyfxdrf;jrm;=uonfhtwdkif; rlpvif armifESHpHkwGJrsm;onf bmoma&; acgif;aqmif.
&Hk;uEMm;udk toHk;ðyI vufxyfxdrf;jrm;jcif; tcrf;tem;udk pDpOf/ usif;y=uygonf? rlpvifarmifESHwdk@ vufxyfxdrf;jrm;jcif;wGif
34
bmoma&;acgif;aqmif. tcef;u¾rSm ydkI xif&Sm;ygonf? vufxyf xdrf;jrm;jcif;rðyrD óudwifjyifqifjcif;ESifh xdrf;jrm;+yD;aemuf
vkyfaqmifr_rsm;wGifyg yg0ifywfoufygonf?
vufxyfr*Fvm tcrf;tem;wGif AvDwGif a,bk,stm;jzifh usif;yonf? wcgw&H tdrfwGifvnf; usif;yonf? rnf onfhae&mwGif
usif;yonfjzpfap/ bmoma&;acgif;aqmifu r*Fvmtcrf;tem;udk OD;aqmifusif;yay;&onf? tu,fI r*Fvmtcrf;tem;onf
AvDwGif usif;yygu owdk@orD;u tdrfwGif aeusef&pf+yD;/ owdk@om;u AvDodk@ oGm;&onf? olu ol. vufxyfxdrf;jrm;vdkonfh
&nf&G,fcsufudk bmoma&;acgif;aqmifxH zGifh[wifjy&+yD;/ pmcsKyf vufrSwfxdk;ay;&ef awmif;cH&onf? (pmcsKyfudk
azmfjyxm;ygonf?) ‚if;. rdbrsm;onfvnf; twl vufrSwfa&;xdk; &ef vdktyfygonf?
36
t&G,fa&muf+yD;I pGrf;Edkifoltm;vHk; vufxyfxdrf;jrm;oifhonf? (wrmefawmf)
tzdk;tc aps;r}uD;onfh vufxyfxdrf;jrm;r_onf usufoa&&Sdonfh vufxyfxdrf;jrm;r_ jzpfonf? (wrmefawmf)
'kwd,oufao æ æ æ æ æ æ æ æ (æ æ æ æ æ æ æ æ .om;)
tdrfvdyfpm? tdrftrSwf æ æ æ æ æ æ æ æ/ æ æ æ æ æ æ æ æ vrf;/ æ æ æ æ æ æ æ æ òrd@?
tjcm;axmufcHolrsm;
(1) æ æ æ æ æ æ æ æ vdyfpm æ æ æ æ æ æ æ æ
(2) æ æ æ æ æ æ æ æ vdyfpm æ æ æ æ æ æ æ æ
37
r*Fvmaqmif+yD;aemuf tajctae
vufxyfxdrf;jrm;+yD;aemufwGif armifESHpHkwGJopfonf a,mufsm;zufrS rdbrsm;tdrfodk@ (80µaom jzpf&yfrsm;wGif) a&$@ajymif;
aexdkif=uonf? odk@r[kwfygu olwkd@. tdrfopf/ odk@r[kwf wcgw&HwGif ZeD;. rdbrsm;jzpfol tdrfodk@ ajymif;a&$@ aexdkif=uonf?
odk@aomfvnf; rdbrsm;ESihf aexdkifonfrSm ,m,Dom jzpfonf? (yHkrSeftm;jzifh 1-ESpfatmufom twl aexdkif=uonf?)
yxrOD;qHk;uav;arG;onfESifh ‚if;tdrfaxmifu tdrfcGJqif;onf?
“t0gu'f æ teDu'f”
tjcm;aom vlr_tzGJ@tpnf;rsm;rSm uJhodk@yif rlpvif vlr_todkuft0ef;Y tdrfaxmifjywfpJjcif;onf vufxyfxdrf;jrm;xm;onfh
tdrfaxmift=um; jyefvnfaphpyfI r&Edik fawmhonfh tajctaerSom aemufqHk; wkH@jyefajz&Sif;r_ jzpfygonf? Tvkyfief;pOfudk
38
pwifraqmif&GufrD rdbrsm;ESifh bmoma&;qdkif&m vl}uD;rsm;u ESpfodrfhem;cs t=uHay;r_rsm; ðy=uygonf? olwdk@. jy\emrsm;udk
ausmfv$m;Edkif&ef enf;vrf;rsm; t=uHðy=uygonf? Todk@ t=uHðycsufrsm;wGif tjcm;aom tcGifhta&;rsm;udk toHk;cs=unfh&ef/ olwdk@.
tajctaeudk oifhavsmf usKd;a=umif;qDavsmfonfh 0ef;usifwckY jyefvnfqifjcif oHk;oyfEdkif&ef tcsdefumvwck wdk;ay;jcif;rsKd;
jzpfEdkifygonf?
aemufydkif;rS a&mufvmolrsm;udk pcef;ESifh 'kuQ onfjzpfr_ tcGifhaumif; &,lvdkI a&mufvmolrsm;[k jrif=uygonf? trsm;tm;jzifh
“urBmESpfzufjcrf;rS taumif;qHk;rsm;udk vufvSrf;rSDolrsm;” [k ,lq=uygonf? pcef;&Sd ,Ofaus;r_qdkif&m rSwfcsuf
tjcm;olrsm; ESifh tvm;wl &duQ mcGJwrf;ESifh 0efaqmifr_rsm;udk tcrJh&,lEdkif=u&Hkomru/ vltrsm; qHkqnf;&mae&mwGif
vGwfvyfcGifhESifh ukefoG,f&ef c&D;oGm;vmcGifh &&Sdae=uolrsm;[k xifjrif=uonf? c&D;oGm; yg0ifwufa&mufolrsm;u
vmEdkifonfh t&nftcsif;rSm r=umao;rDu a&$@ajymif;tvkyform; rsm; rSwfyHkwifcGifh tdrfomoGm;vdkv#if olwdk@.
vkyfief;pOfwGif yg0ifaqmif&GufEdkifcJh=uovdk/ xdkolrsm;taejzifh ppfaq;a&;*dwfrsm;udk nmvufudk jiifompGm
ajr‡mufjy=uonf? vufoD;qkyfxm;+yD;
ausmfjzwf oGm;vmEdkifonfh c&D;oGm;vufrSwfrsm; &&Sdvmygonf? odk@aomfvnf; “u&if vufoef;udk axmifxm;I
rlpvifrsm;” vufvDaps;a&mif;onfh vkyfief;rsm;ESifh 0efaqmifr_ vkyfief;rsm;wGif cGifhawmif;onf? rnfonfh pum;rS
yg0ifywfoufaejcif;onf/ =um;umv &Sifoef&yfwnfa&; twGuf aqmif &Gufae=uonfh ajymqdkp&m rvdkay? E_wfjzifh ajymv#if
r[mAsL[mom jzpfygonf? wzufwGifvnf; olwdk@. tajccHtcGifhta&;rsm;tay: &dkif;onf/ odk@r[kwf taESmuft,Suf
qufvufcsKd; azmuf cHae&r_rsm;udk ajz&Sif;Edkifa&;ESifh cdkv_HcGifh &&Sda&; óud;yrf;ae=uygonf? jzpfaponf[k cH,l=uonf?
pcef;wckvHk; aqmif&Gufonfh ,Ofaus;r_yGJ/ v_yf&Sm;r_rsm; (Oyrm- yGJawmfrsm;/ u&iftrsKd;om; tcrf;tem;rsm;/ pojzifh) wGif
rlpvifrsm; yg0ifaqmif&Gufr_onf “u&ifrlpvifrsm;” u t"du yg0ifaqmif&Guf=uygonf? ta=umif; rSm olwdk@u t"dutm;jzifh
yg0ifaqmif&GufcGifh &Sdaoma=umifh jzpfonf? TuJhodk@aom trsKd;om;a&;/ odk@r[kwf ,Of aus;r_ yGJvrf;rsm;wGif rlpvifrsm;.
40
yg0ifaqmif&Gufr_onf wcgw&H olwdk@udk,folwdk@ owfrSwfjyXmef;r_ t&aomf vnf;aumif;/ TyGJawmfwGif olwdk@udk,folwdk@
“,lqowfrSwfxm;onfh ae&m” a=umifhaomfvnf;aumif; jzpfygonf?
odk@aomfvnf; uHraumif; ta=umif;rvSonfhtcsufrSm/ zuf-3 zuf jzpfaeonfh rlpvif vlr_ todkuft0ef;rsm; onf
jy\emtrsm;tjym;twGuf r=umc% qdkovdk/ pcef;wGif;&Sd vlrsm;pk -a&S;&dk;pGJqefonfh vlr_todkif;t0dkif;u +cdrf;ajcmufr_[k
jrifae=uonfh jy\emtrsm;tjym;twGuf vG,fulpGm "m;pmcH vkyfcHae=u&qJ jzpfonf? odyfr}uD; xGm;vSbJ
tuef@towf&Sdaeonfh pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;rSonf/ tdrfwGif; t=urf;zufr_rsm;txd jy\emaygif;pHkwGif Todk@ "m;pmcH
vkyfcHae=u&jcif; jzpfygonf?
Ttajymif;tvJrsm;onf tjcm;aom vlaer_b0 yHkpHrsm;wGif ydkI odomxif&Sm;ygonf? Oyrmtm;jzifh- rJvpcef; &Sd vl}uD;rsm;
(trsKd;orD;rsm; tygt0if) u ajymqdk&mwGif rlpvif trsKd;orD;rsm;twGif; t&ufaopm aomufpm;r_ wdk; wufvmaeonf?
vli,fxkrsm;t=um; rl;,pfaq;pGJr_ wdk;wufvmaeonf[k qdkonf? vltrsm;a&S@wGif i,f&G,fol pHkwGJrsm;u cspfcifpHkrufr_udk
yGifhyGifhvif;vif; azmfjyae=u+yD;/ oD;oef@ae&mwGif tdrfaxmifrðyrD vdifqufqHjcif;/ yHkrSef qufqHjcif; aqmif&Gufae=uonf[k
qdkonf? vGefcJhonfhESpfrsm; tenf;i,fuqdkv#if TtjzpfrsKd; r=um;cJh&zl;yg? Todk@ “taemufwkdif;,Ofaus;r_” .
=oZmv$rf;rdk;r_ }uD;vmjcif;udk &kyfjrifoH=um;ESifh AD'D,dkrsm; ysH@ESH@vmjcif;/ tdrfeD; csif; xdkif;òrd@rsm;rS twkjrif twwfoifjcif;[k
tjypfqdk=uygonf? Todk@ ,Ofaus;r_t& a&$@avsmvmjcif;a=umifh touf tkyfpkrwlolrsm;t=um;wGif ododomom uGm[r_rsm;
&Sdvmygonf? ,cifu rsKd;qufrsm;t=um; eD;pyfpGm &SdaecJhonfh csnfaESmifr_pnf;óud;rsm;vnf; òydysufukefygonf? TudpPrsm;wGif
touft&G,f }uD;&ifholrsm;.ae&m ESifh tcef;u¾/ tpOfvmt& acgif;aqmifr_ ponfwdk@ yg0if+yD; ydkI
av;pm;r_enf;vm=uygonf? pcef;wGif;&Sd rlpvif todkuft0ef;twGif; aexdkifol touft&G,f i,f&G,folrsm;u
txufazmfjyygudpPrsm;tay: ydkI pdefac:qef@usifr_ rsm; ðyvm=uygonf?
41
tpm;taomufESifh trdk;tum &&Sdr_
&duQ
mcGJwrf; &,ljcif;ESifh pm;oHk;r_
ig;yd
[memzD*dk%f; ,Hk=unfr_. t"dy`g,fzGifhqdkcsuft& ig;ydonf [mvrf (Haraam) jzpfonf?
ig;ydudk v$Jajymif;toHk;csjcif;
[mvm (Halal) vkyfxm;onf r[kwfaoma=umifh bmomudk;uG,f,Hk=unfolrsm;taejzifh [mzDeD 0g' (Hafini)
pm;oHk;cGifh r&Sdovdk/ ‚ if;rS &vmonfh tusKd;tjrwf udkvnf; cHpm;cGifh r&Sdyg? ouf0ifolrsm;taejzifh [mvrf
ypPnf;csif;zvS,fonfh aiG/ odk@r[kwf ypPnf;udkyif oHk;cGifh r&Sdyg? 37 jrefrmEdkifiH&Sd rlpvif (Haraam) qdkonfrSm ig;ydudk
bmom0if trsm;pkrSm T,Hk=unfr_*dk%f;rS jzpf+yD;/ rJvpcef;wGif tdrfaxmifpktenf;i,f (20µ zvS,fa&mif;csI aiGom; odk@r[kwf
xufenf;aom tkyfpk) rsm;u olwdk@&&Sdonfh ig;ydudk xkwf,l=uaomfvnf;/ tkef;zsHrdkifESifh ypPnf;wckckudk vufcHv#ifyif
rJa&mfrlpcef;rsm;wGif Ttavhtx usifhoHk;r_ ydkrsm; us,fjyef@ygonf? bmoma&; bmom,Hk=unfr_udk qef@usif&m
a&mufonf?
acgif;aqmifrsm;. ajymqdkcsuft& &duQ m&m&Sif trsm;pkudk xkwf,l=u+yD;/ jyefa&mif;jcif;
(wpfuDvdkv#if 1-2 bwfjzifh)/ odk@r[kwf vltrsm;u tjcm;aom vloHk;ukefypPnf;rsm;jzifh jyefI
vJvS,f=uygonf? txl;ojzifh yJ0gav;/ odk@r[kwf rD;aoG;ESifh vJvS,f=uonf? odk@r[kwf tdrfodk@&duQ m jyefo,fvmolrsm;ESifh
ypPnf;csif; vJvS,f=uonf? &Hzef&Hcg &duQ mvdktyfaeonfh rdom;pkrsm;xH jyefvSLonf[lonfh owif;vnf; =um;&wwfonf?
odk@aomf }udrfa&rnfr#jzpfonfudkrl rcef@rSef;Edkifyg? rJvESifh tkef;zsHrdkifpcef;rS &&Sdonfh owif;tcsuftvufrsm;t&rl qif;&Jonfh
p&if;r0ifao;onfh rlpvifrdom;pkrsm;u qif;&JvGef;onfh tajctaea=umifh xkwfay;onfh &duQ mudk pm;oHk;=uonf[kvnf;
=um;od&onf? Edkzdk;pcef;wGif &duQ
mxkwf,lr_tajctaeudk oHk;oyfEdkifavmufatmif owif;&&Sd jcif; r&Sdyg?
&duQ
mvufcH&&Sdrnfh olrsm; vGwfvyfpGm rdrd&duQ
m pDrHcef@cGJcGifh tay: (wDbDbDpD) tzGJ@u aysmhajymif;pGm xnfhoGif;pOf; pm;onfudk
aus;Zl;wifa=umif; rlpvif udk,fpm;vS,frsm;u azmfjyajymqdk=uaomfvnf;/ ukef&duQ m ypPnf;wckudk vltrsm;pku vHk;0
rpm;oHk;onfh taetxm;wGif ajyvnfapaom enf;vrf;awmh r[kwfvSyg? ig;ydtpm; tjcm;wckck tpm;xdk;zvS,fay;a&;twGuf
ueOD;aqG;aEG; ajymqdkr_rsm;wGif olwdk@bmom vGwfvyfpGm ukefoG,fcGifhay;a&; udkom ajymqdk=uygonf? usefaom pcef;&Sd
37
[memzD*dk%f;wGif c&k (shellfish) udk [m&rf ðyxm;onf[k ,lqonf? odk@aomfvnf; pdwf0ifpm;zG,faumif;onfrSm rav;pum; ajymonfh
xdkif;EdkifiHawmifydkif;&Sd vl 90 &mcdkifE_ef;cef@ udk;uG,f,Hk=unfaom &SmzD*dk%f; (Shafi'i jurisprudence school) wGifrl Todk@ r,lq=uyg? yifv,fpm/
ykZGefESifh ig;ydrsm;onf Ta'owGif ta&;ygonfh tm[m&ypPnf;rsm; jzpfae=uygonf?
42
vlr_todkuft0ef;ESifh cGJjcm; oD;jcm;rjrifvdk[k oabmayguf&ygonf? odk@aomfvnf; ,cktcg tjcm;aom wkdifyift=uH&,lcsufrsm;
t& Tjy\emudk ajz&Sif;ay;&ef awmif;qdkr_rsm; ydkrsm; vm+yD jzpfygonf? jzpfEdkifajc&Sdonfh tpm;xkd;ay;&ef &duQ
mrSm ig;aowW
m
jzpfEdkifonf?
ig;ydtpm; ig;aowW
mudkrl rlpvif tdrfaxmifpkrsm;u [if;csuf&mwGif qD/ qm;/ i&kwfoD;/ =uufoGefrsm;ESifh a&maESmI [if;tjzpf
csufpm;=uygonf?
at;&Sm;rpf (uf)
at;&Sm;rpf (uf) udk rlpvifrsm; pm;oHk;=uonfh tD=umauG;/ yvm wm/ &dkwD/ eHjym; ponfh aygifrkef@tjzpf ðyvkyf&ef
roifhavsmfvSaomfvnf;/ tdrfaxmifpkrsm;u olwkd@&&Sd=uonfh at;&Sm;rpf (uf) udk tdrfwGif;pm;oHk;&ef &yf&mG twGif; a&mif;cs&ef
oGm;a&pmrkef@tjzpf ðyvkyf=uygonf?
rJa&mfrlpcef;wGif at;&Sm;rpf (uf) &&Sdonfh tdrfaxmifpk trsm;pku ‚ if;udk iSufaysmoD;udwfrkef@ tjzpf vkyfpm;=uygonf?
rkef@qDa=umf [k ac:=uonf? tkef;zsHrdkifwGifvnf; tvm;wl tavhtxrsKd; jrifawG@&+yD;/ rdom;pkrsm;u tdrfwGif; oGm;a&pmtjzpf
vkyfpm;=uonf? odk@r[kwf at;&Sm;rpf (uf) udk tpdrf;twdkif; wuDvdkv#if 10 bwfjzifh a&mif;pm;=uonf? tjcm;aom
csufðywfp&m a&mif;csouJhodk@ pcef;wGif; yHkrSefozG,fa&mif;csaeonfudk awG@&Sd&onf?
odk@aomf rJvpcef;wGifrl rlpvif vlxkrsm;. oHk;yHkwyHkcef@om (trsm;tm;jzifh touf 5-ESpfrS 9 ESpft=um; uav; rsm;)
at;&Sm;rpf (uf) udk pm;oHk;=uonf? 'dkaq;ac: udwfrkef@ozG,f/ &dkwD/ rkef@qDa=umf/ [mvAmtjzpf vkyfpm;=u jcif; jzpfonf?
tenf;pkuom [if;twGif; xnfhcsufI (qefðywftjzpfaomfvnf;aumif;) pm;oHk;=uonf? trsm;pk rSm vHk;0pm;oHk;jcif;
r&Sdoavmuf[k =um;od&onf? &duQ mjzef@jzL;ay;onfh ae&mrS xkwf,l=u+yD; ‚ if;ae&mwGifyif rkef@ vkyfolrsm;xHodk@ wuDvdkv#if 5-6
bwfjzifh a&mif;csvdkuf=uonf?
i&kwfoD;
pcef;toD;oD;&Sd rlpvifrsm;u ajymqdk=u&mY u&ifrsm; i&kwfoD; t}uD;tus,f pm;oHk;ouJhodk@ olwdk@ rlpvifrsm;wGif pm;oHk;r_
r&Sd[k qdk=uygonf? odk@aomfvnf; i&kwfoD; tawmftwefudkrl pm;oHk;=uygonf? odk@twGufa=umifh i&kwfoD; cGJwrf;av#mhcsr_tay:
vufcH&mwGifaomfvnf;aumif;/ csdefnd‡&aom taetxm;wGifaomfvnf;aumif; tjcm; aom todkuft0ef;rsm;uJhodk@ jy\em
r}uD;vSyg? csufðywfa&; jy\emrsm;
rlvpif rdom;pkrsm;onf
rD;xdk;qDESifh avmifpm rsm;aomtm;jzifh olwdk@.
rlpvifrsm;u olwdk@. csufðywfpm;oHk;yHkESifh qdkv#if rD;xdk;qDESifh avmifpm rvHkavmuf tpm;tpmudk ausmfavSmfI
a=umif; ajymqdk=uonf? rlpvifrdom;pkrsm;onf pm;oHk;or#udk a=umfavSmfpm;oHk;=u+yD;/ pm;oHk;=uonf? oef@&Sif;pif=u,fr_
tpm;taomuf rSefor#udkvnf; oef@&Sif;pif=u,fr_ aocsmap&eftwGuf usufatmif csuf aocsmap&ef tpm;tpmudk
usufaeatmif csufðywfI
ðywfpm;oHk;=uonf? odk@twGufa=umifh tdrfaxmifpk &duQ mcGJwrf;tay: rvHk avmuf pm;oHk;=uonf?
jzpfap+yD;/ yHkrSef jznfhpGufaxmufyHhay;&ef vdktyfaewwfonf? odk@twGufa=umifh tdrfaxmifpku
&&Sdonfh &duQ
mcGJwrf; &m&Sifudk
csufðywfpm;aomuf&mwGif ravmufiS
apmifh=unfhavhvmjcif; jzpf=u&onf?
tpm;taomuf &duQ mrsm; jzef@a0ay;jcif;ESifh toHk;csr_udk apmifh=unfhavhvmr_ ydkI
43
tm;aumif;vmap&ef pcef;A[dk tkyfcsKyfr_ zGJ@pnf;yHk tjyifzufwGif/ pcef;aevlxk tzGJ@rsm;ESifh (wDbDbDpD) tzGJ@u qufoG,f
aqmif&Gufaeygonf? apmifh=unfhavhvma&; tzGJ@i,frsm;jzifh Tpepfudk yHhydk;ay;&ef jzpfygonf? Tenf;vrf;jzifh pcef;aumfrDwDESifh
&yfuGuf aumfrDwDrsm;udk ulnDay;Edkif+yD;/ vpOf &dumQpm;ol vlOD;a& tajymif;tvJrsm;udk twnfðy ay;Edkifygonf? xdk@tjyif
ukefodkavSmif&Hk 0efxrf;rsm;udkvnf; tdrfaxmifpkrsm;wGif &duQ mcHpm;xkwf,lcGifh &Sdol OD;a&udk &Sdaeonfh owfrSwfcsuf rsm;ESifh tnD
twnfðyay;Edkifygonf? atmufazmfjyyg Z,m;wGif Todk@aom apmifh=unfhavhvma&;tzGJ@i,frsm; bmomudk;uG,f,Hk=unfr_
uGJjym;r_tvdkuf &SdaeyHkudk pcef;vlOD;a& tm;vHk;ESifh,SOfI azmfjyxm;ygonf?
rJa&mfrl rJv
100
100
80
80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
apmifh=unfh-odkavSmif&HktzGJ@ pcef;wckvHk; apmifh=unfh-odkavSmif&HktzGJ@ pcef;wckvHk;
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
tkef;zsHrdkif Edkzdk;
100
100
80
80
60
60
%
%
40
40
20 20
0 0
apmifh=unfh-odkavSmif&HktzGJ@ pcef;wckvHk; apmifh=unfh-odkavSmif&HktzGJ@ pcef;wckvHk;
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
jzef@a0a&;pepf ydkxda&mufaprnfh Tpepfrsm;tjyif (wDbDbDpD) tzGJ@rsm;. uGif;qif;0efxrf;rsm;u vpOf &duQ m jzef@jzL; +yD;aemuf
apmifh=unfhavhvmr_rsm;udkvnf; aqmif&Guf=uygonf? cHpm;cGifh&Sdonfh tdrfaxmifpkrsm; olwdk@. &duQ m &&Sd jcif; &Sd-r&SdESifh olwdk@.
&duQ m toHk;csyHk owif;tcsuftvufrsm; pkaqmif;Edkif&ef jzpfygonf? atmufazmfjyyg Z,m; rsm;wGif tdrfaxmifpkrsm;udk
(bmomudk;uG,fr_tvdkuf cGJjcm;xm;+yD;) 2009 ckESpf 'kwd,ESpf0uf umvwGif wdkifyif t=uH&,lcJhr_udk vlOD;a&wpHkvHk;
twdkif;twmESifh ,SOfjyxm;ygonf? rlpvifvlxkrsm;ESifh wef;wlnDwl xdawG@Edkifr_ r&Sd onfudk azmfjyaeygonf?
44
6-v w}udrf tusKd;cHpm;cGifh &Sdol &duQ
mpm;rsm; qufoG,f ar;jref;r_rsm; ESifh pcef;wckvHk; vlOD;a& tcsKd;jyZ,m; (bmomudk;uG,fr_
tvdkuf) (wDbDbDpD- azaz:0g&Dv/ 2010)
rJa&mfrl rJv
100 100
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
awG@qHkar;jref;ol &duQ
mpm;rsm; pcef;wckvHk; awG@qHkar;jref;ol &duQ
mpm;rsm; pcef;wckvHk;
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
tkef;zsHrdkif Edkzdk;
100
100
80 80
60 60
%
%
40 40
20 20
0 0
awG@qHkar;jref;ol &duQ
mpm;rsm; pcef;wckvHk; awG@qHkar;jref;ol &duQ
mpm;rsm; pcef;wckvHk;
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
&duQ
m§tpm;tpm jznhfpGufjcif;
(“toufarG;0rf;ausmif;vkyfief;rsm;”udkvnf; =unfhyg?)
i&kwfoD;
rlpviftpm;tpmrsm;onf i&kwfoD;udk odyftm;xm;jcif; r&Sd[k txufrSmaz:jyxm;onfrsm;&SdcJhonfhwdkif/ pdkufysKd;a&; vkyfief;udk
t"duvkyfief;taeESifh tm;xm;jcif; r&Sdaoma=umifh rlpviftdrfaxmifpk tm;vHk;eD;yg;avmufonf aps;qdkifrsm;rS vnf;aumif;/
vdktyfygu e,fcH&Gmom;rsm;xHrS vnf;aumif; 0,f,ljcif;tm;jzifh i&kwfoD;&duQ mudk jznfhpGufae=u&a=umif; od&ygonf?
tkef;zsHrdkifpcef;Y omreftdrfaxmifpkwpktzdk@ i&kwfoD;udk vpOf (1) uDvdkrS (2) uDvdk txd 0,fae&jcif;onf rqef;aomudpP
jzpfonf? TtwGuf vpOf xdkif;bwfaiG (120) cef@ ukefus ygonf?
opfoD;ESifh [if;oD;[if;&Gufrsm;
rlpviftdrfaxmifpkrsm;ESifh trsm;wum tdrfaxmifpkrsm;t=um;wGif óudufESpfoufaom opfoD;rsm; ododomom uGmjcm;yHkESifh
ywfoufI Tavhvmcsufu az:xkwf rjycJhaomfvnf; rSwfom;oifhonfrSm rlpvif rdom;pkrsm;xJrSm opfoD;udk pm;oifhaom
tpm;tpmtjzpf tvGefwefzdk;xm;avh r&Sd=u[laom tcsufyif jzpfygonf? (odk@&mwGif udk,f0efaqmifcsdefY rsm;rsm;
pm;oHk;=ua=umif; od&Sd&onf)?
csufðywfa&;avmifpm
trsm;ESifhrwlaom csufðywfenf;ESifh tpm;tpm "avhwdk@a=umifh csufðywfa&;avmifpm oHk;pGJr_E_ef;onf trsm;ESifh pmv#if
ydkIjrifhygonf? odk@jzpf&m rlpvif tdrfaxmifpkrsm;onf pcef;teD;tem;0ef;usifrSm opfajcmufrsm;udk vdkufvH &SmazGavh &Sd=uonf?
45
tu,fI Todk@&Sm&ef vHkðcHa&; tajctaet& jzpfap/ rdom;pk tajctaejzpfap raumif;ygu pcef;xJu rD;aoG;udk 0,f,l
oHk;pGJ=uonf? (trsm;tm;jzifh &duQ
ma0csdefrSm aiGtoHk; vdkaom rdom;pkrsm;xHrS 0,f,l avh&Sdonf?)
aetdrf
rlpvifrdom;pkrsm;onf (wDbDbDpD) tzGJY. wESpfwmtwGuf axmufyHhaom tcsKd;usypPnf;rsm;udk jznfpGufa&; twGuf
tdrfaqmufypPnf;rsm;udk &SmazGjcif;/ xkwfvkyfjcif; udpPwGif tvGeftm;pdkuf=uonf? tkef;zHrdkifpcef;Y rlpvif
tawmfrsm;rsm;wdk@onf oufi,fyspfrsm; yspf&eftwGuf oufi,fjrufrsm; vdkuf&Sm=uonf? T&ufrsm;Y awmifzuf&Sd
oufi,f&dyf&rnfhae&modk@ (2-3) em&D vrf;av#mufoGm;&onf? tkef;zHsrdkifpcef;Y
rlpviftdrfaxmif pkrsm;. 15-20 µ cef@onf (wDbDbDpD) tzGJ@xH ypPnf;ay;oGif;olESifh
oabmwlxm;onfhtwdkif; a&mif;cs&ef wvvHk;vHk; pcef;tjyifxGuf+yD;/
tdrfaqmufypPnf;rsm; &Sm=uonf[k pcef;vl}uD;rsm; ajymjy=uonf?
aetdrfyHkpHESifhywfoufI bef@csfrmhuf t=uHay;tzGJ@ (Benchmark Consulting) u
ðypkcJhaom “oufi,ftrdk; atmufrSm (25) ESpfwm - Tae&mrS b,f0,fb,fqD”
trnf&Sd (wDbDbDpD) tzGJ@. (2009) ckESpf aetdrftpD&ifcH pmu vlrsKd;pkqdkif&m§
bmoma&;qdkif&m tkyfpk trsKd;rsKd;wdk@. rwl xl;jcm;csufrsm;udk az:xkwfjycJhonf? rlpviftodkif;t0dkif;xJu tdrfwdk@onf
“aetdrf. t&G,ftpm;ESifh trsKd;tpm;wdk@tay: vlrsKd;pkqdkif&mESifh bmoma&;qdkif&m &dk;&Sif;aomfvnf; aexdkif&ef
&dk;&mtpOftvmrsm;u =oZmoufa&mufonf? wzef T&dk;&mtpOftvmrsm;udk tqifajyonf? (NP 2009)
arG;zGm;}uD;jyif;&m e,fajra'o. avmavmq,f tajctaersm;uvnf;
ay:vGifapygonf? tpD&ifcHpm ðypka&;tzGJ@u avhvmcJh+yD;/ tawG@tñuH&Sdol rsm;u ajymjycJhaom rwljcm;em;csuf tcsKd@rSm -
• u&ifvlrsKd;wdk@u rdrdwdk@. aetdrfrsm;udk }uD;Edkifor# }uD;}uD; aqmufavh&Sdonf? aemufxyf ajrESifh tdrfaqmuf
ypPnf;&Edkifrnfqdkygu onfxuf }uD;}uD;aqmufrnf?
• u&ifeDvlrsKd;wdk@u rdom;pkt&G,ftpm;udk ao;ao;xm;avh&Sdonf? tdrfaxmifusaom om;orD; rsm;onf rdbtdrfrS aeI
ajymif;a&$@oGm;wwf=uonf? odk@jzpfI aetdrfrsm;udk ao;ao;aqmuf=uonf?
• rGefvlrsKd;wdk@onfvnf; tdrfrsm;udk ao;ao;aqmufavh&Sdonf? odk@&mwGif tdrfaqmufaom enf;em/ tdrf.
wm&SnfcHEdkifr_wdk@ESifh ywfoufI txl;*&kpdkufwwfonf?
• eDayg§ jrefrmvlrsKd;wdk@onf trsm;tm;jzifh &efukefrSvmolrsm; jzpfa=umif; od&onf? tjcm;aom òrd@rSm
aecJhzl;olrsm;enf;wlyif pcef;odk@a&mufvmpOfu olwdk@rSm aus;vufywf0ef;usifY 0g;jzifhtdrfaqmufaom
u|rf;usifr_rsKd;enf;yg;onf/ odk@r[kwf r&Sd=uacs?
• &dk[if*sm§ rlpvifwdk@onf tpDtpOfcsI wm&SnfaeoGm;rnfhyHkrsKd; r&Sdacs? odk@&mwGif tdrfrsm;udk trsm;wum xufydkI
tvSqifxm;a=umif; awG@&onf? tdrfaqmuf&mY aphpyfaocsmonf? trsm;wumxuf tdrfudk ydkIcdkifcdkifaqmufavh
&Sdonf?
pm;aomufyHk rwljcm;em;r_rsm;
vufzuf&nfqdkif ,Ofaus;r_
pcef;xJrsm;&Sd trsm;wumenf;wlyif rlpvifwdk@onfvnf; wae@ (3) }udrfpm;avh&Sdonf? odk@&mwGif xrif;udkrl ae@vnfpmESifh
naepm pm;csdefrsm;rSmom pm;avh&Sdonf? (eHufcif;pm;jcif;onf a,mufsm;om;rsm;tzdk@om jzpf
onf? “vufzuf&nfqdkifoGm;I eHeufpmpm;jcif; ,Ofaus;r_”aywnf;?)
tjcm;aom wae@wmtpm;tpm ESpfrsKd; (ae@vnfpmESifh npm) rSm xrif;jzpf+yD;/ taumif;qHk; xrif;0dkif;onf qDjyef
tom;[if;ESifh (wcgw&H) =uufOa=umfygaom xrif;0dkif;jzpfonf? tom;onf rlpvif[if;vsmrSm t"du jzpfonf?
odk@jzpfonfhwdkif rlpvifrdom;pk tawmfrsm;rsm;onf qif;&J=uojzifh/ tom;[if;udk tjrJpm; Edkif=uonf r[kwfacs? trsm;tm;jzifh/
oDwif;wywfrS- 2 cgom/ wvrSm (2) }udrf (3) }udrftxdom tom;[if; pm;Edkif=uonf? rlpvif r[kwfaom
tjcm;tdrfaxmifpkrsm;. [if;rsKd;ESifh qifqifwl [if;rsKd; pm;aomufolu ydkrsm;onf? ‚ if;[if;wdk@rSm trsm;tm;jzifh yJa=umf
(wcgw&H =uuf&dk;ygonf)/ [if;oD;[if;&Guf[if; odk@r[kwf [if;oD;[if;&Gufa=umfESifh (ig; aowW mAl;xJrS xkwf,laom)
i&kwfoD;a=umfwdk@ jzpfonf?
rdcifedk@wdkufau|;r_ tavhtxrsm;
arG;uif;p rdef;uav;rsm;udk touf (14) vorD; t&G,ftxd/ a,mufsm;av;rsm;udkrl (18) vom;t&G,f txd rdcif
Edk@wdkuf&rnf[k ul&ftef (Qur’an) usrf;u qdkxm;onf? odk@aomf udk,f0efaqmif odk@r[kwf Edk@wdkufrdcif tae ESifh rnfonfh
tpm;tpmudk pm;&rnf/ a&Smif&rnfqdkonfESifh ywfoufI wdwdusus !$ef=um;xm;jcif; arG;uif;p rdef;uav;rsm;udk
r&Sdacs? touf (14) vorD; t&G,ftxd/
a,mufsm;av;rsm;udkrl (18)
'kuQ onf pcef;&Sd trsm;wumenf;wlyif rlpvifrdcifrsm;onfvnf; trsm;tm;jzifh Tt&G,f vom;t&G,f txd rdcif
uav;i,frsm;udk xrif;au|;avh &Sdonf? (oGm;raygufcifrSm xrif;oufouf au|;+yD;/ Edk@wdkuf&rnf[k ul&ftef
oGm;aygufvmonfESifh [if;udkyg xnfhau|; onf)? tcsKd@u Edk@r_ef@/ odk@r[kwf Edk@qDESifh (Qur’an) usrf;u qdkxm;onf?
ysm;&nfwdk@udkvnf; wdkufonf? txl;ojzifh rdcifEdk@aumif;pGmrxGuf aom rdcifrsm; jzpfonf?
odk@&mwGif tpOftvmtm;jzifh uav;udk (2) ESpft&G,ftxd rdcifEdk@wdkufavh+yD;/ (2) ESpf ausmfvmonfESifh Edk@jzwfa=umif;/
trsm;tm;jzifh (3 -4) vt&G,frSpI qefðywfwdkufa=umif;/ (oGm;rsm;ayguf +yD;aom) (2) ESpft&G,frSm “[if;”udkyg pwifI
xnfhau|;a=umif; rJa&mfrlpcef;&Sd rlpviftrsKd;orD;rsm;u ajymjy =uonf?
aemufxyfvdktyfcsufrsm;
'kuQonftjzpfowfrSwfolrsm;tm; a0iSay;aom ypPnf;rsm;tjyif/ (wDbDbDpD) tzGJ@onf tjcm;ypPnf;rsm; tpkudkvnf; tydkaqmif;
axmufyHhypPnf;rsm;tjzpf 'kuQ
onfaumfrDwDrsm;rSwqifh pcef; aumfrDwDodk@ay;onf? yGJawmfrsm;twGufvnf;aumif;/
vlr_qufqHa&;twGufvnf;aumif; vdktyfaom ypPnf;rsm;udk tydkaqmif; taxmuf tyHhtjzpf awmif;cHvmaom tcgrsKd;rSm
ay;Edkif&ef jzpfonf?
47
vkyfief;aqmifwmrsm;twGuf (Edkzdk;pcef;rSvGJI) ypPnf;rsm; aumif;pGm vufcH&,lEdkif=uygonf? tcsKd@aom pcef;rsm;wGif
r=umao;rDu &duQ mjzwfawmufrI &Sdaoma=umifh ypPnf;rsm; &&SdEdkifr_tay: xdcdkufoufa&mufEdkifygonf?)
rJa&mfrl rJv
100 100
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
qef yJ qD qm; ig;yd rD;aoG; i&kwf pcef;wckvHk; qef yJ qD qm; ig;yd rD;aoG; i&kwf pcef;wckvHk;
tkef;zHsrdkif Edkzdk;
100
100
80
80
60
60
%
%
40 40
20 20
0 0
qef yJ qD qm; ig;yd rD;aoG; i&kwf pcef;wckvHk; qef yJ qD qm; ig;yd rD;aoG; i&kwf pcef;wckvHk;
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
100
80
60
%
40
20
48
usef;rma&;
vlrsKd;pktvdkuf ouf}uD; yk*~dKvfrsm;/ bmoma&; acgif;aqmifrsm;/ trsKd;orD; udk,fpm;vS,frsm;/ vli,fudk,fpm; vS,frsm;ESifh
aqG;aEG;=unfhjcif;tjyif tdrfaxmifpkrsm;odk@ oGm;a&mufvnfywfjcif;ðy&mY rlpviftkyfpk ESifh pcef;xJ &Sd t"dutkyfpkrsm;t=um;wGif
usef;rma&; uGmjcm;r_ &Sd- r&Sd ESifhywfoufI tcsuftvufrsm; r,fr,f&& r&&SdcJhacs? (odk@&mwGif TtpD&ifcHpm.
tjcm;tcef;rsm;wGif Tta=umif;udk tjcm;ta=umif;tcsufrsm;ESifh qufpyf v$rf;ðcHum az:jyxm;ygonf)?
49
emwm&Snf§tjyif;pm; tm[m& csKd@wJha&m*g jzpfyGm;ol touf (5) ESpfatmuf uav;i,frsm;ESifh vlOD;a&
(udk;uG,fonfh bmomtvdkuf) (TBBC, Feb 2010)
rJa&mfrl rJv
100
100
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
emwm&Snf ppfwrf;aumuf,lr_ tjyif;pm; ppfwrf;aumuf,lr_ emwm&Snf ppfwrf;aumuf,lr_ tjyif;pm; ppfwrf;aumuf,lr_
tm[m&csKd@wJhr_ wckvHk; tm[m&csKd@wJhr_ wckvHk; tm[m&csKd@wJhr_ wckvHk; tm[m&csKd@wJhr_ wckvHk;
tkef;zsHrdkif Edkzdk;
100 100
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
emwm&Snf ppfwrf;aumuf,lr_ tjyif;pm; ppfwrf;aumuf,lr_ emwm&Snf ppfwrf;aumuf,lr_ tjyif;pm; ppfwrf;aumuf,lr_
tm[m&csKd@wJhr_ wckvHk; tm[m&csKd@wJhr_ wckvHk; tm[m&csKd@wJhr_ wckvHk; tm[m&csKd@wJhr_ wckvHk;
50
100
20
40
60
80
0
rJv
%
0efxrf;
%
apwemh0efxrf;
oifwef;q&mrsm;
100
20
40
60
80
0
ausmif;aqmif
oifwef;q&mrsm;
tpPvrf
0efxrf;
ausmif;aqmif
oifwef;om;rsm;
apwemh0efxrf;
(Right To Play) tpDtpOf.
oifwef;q&mrsm;
Edkzdk;
yDtD;q&mrsm;
ausmif;aqmif
tpPvrf
tjcm;
oifwef;q&mrsm;
yDtD;uav;rsm;
ausmif;aqmif
oifwef;om;rsm;
pcef;wckvHk;
yDtD;q&mrsm;
tjcm;
yDtD;uav;rsm;
51
100
20
40
60
80
pcef;wckvHk;
%
0efxrf;
apwemh0efxrf;
oifwef;q&mrsm;
ausmif;aqmif
tkef;zsHrdkif
oifwef;q&mrsm;
tpPvrf
ausmif;aqmif
oifwef;om;rsm;
yDtD;q&mrsm;
tjcm;
yDtD;uav;rsm;
pcef;wckvHk;
vkyfief;rsm;ESifh pcef;vlOD;a& (udk;uG,fonfh bmomtvdkuf) (RTP/TBBC, Feb 2010)
ynma&;
ausmif;xm;onfh ausmif;trsKd;tpm;rsm;
rlpvifuav;rsm;wufaom ausmif;trsKd;tpm; (4) rsKd; &Sdygonf?
• t"du ausmif;rsm;jzpfaom bmoma&;ESifh roufqdkifonfh &yf&Gmausmif;rsm;
(u&if'kuQ onfaumfrDwD. ynma&;u¾ - (KRCEE) .
vufatmufwGif zGifhvSpfxm;jcif; jzpfonf?)
• rlpviftkyfpkrsm;u wnfaxmifxm;+yD;/ yHkrSef bmom&yfrsm;a&m/ bmoma&;
oifcef;pmrsm;udkyg oif=um;ay;aom oif&dk;!$ef;wrf; a&mpyfausmif;rsm;?
Tausmif;rsm;onf bmoma&;udk OD;pm;ay;+yD;/ oif&dk;n$ef;wrf;xJrSm
zgpDESifh tma&As bmompum; (Farsi and Arabic) oifwef;rsm;udk tDrrf . “rufwuf (Maktab)”oifwef;rS
xnfhoGif;xm; onf? tDrrf (Immam) bmoma&;q&m wa,muftjzpf ausmif;om;rsm; (NP, 2009)
t&nftcsif;jynfhrDatmif ausmif;rSm (10) ESpf ynmoif&ef vdktyfonf?
• “yGefa'gh (Pondok)” - &dk;&m tpPvrf ausmif;tdyfausmif;pm;ausmif; jzpfonf? Tausmif;rSm a,mufsm; av;rsm;udkom
touf (7) ESpft&G,fY ausmif;tyfavh &Sd+yD;/ (10) ESpfcef@ ausmif;wuf=u&onf? ausmif;+yD;v#if pcef;jyifyrSm
bmoma&;oifcef;pmrsm;udk qufvuf oif,lwwf=u onf? tcsKd@u ul&ftef (Qur’an) usrf; (xdkae&mY ‘Hafiz’ [k
od=uonf) . tcef; (30) udk tm*Hkaqmif&ef ESpf tenf;i,fcef@ om ausmif;wuf=uonf? tcsKd@ausmif;om;rsm;u
qufvufI armfv0D bmom&yf (Mawlawi) udk avhvm=uonf? Tbmom&yfY Fique (tpPvrfw&m;Oya')/
tma&As bmompum; ESifh o'Ng/ (Qur’an) ul&ftefusrf;. teufjyefqdkcsufwdk@ yg0ifonf?
• “rufwuf (Maktab)”oifwef;rsm; - (Qur’an) ul&tefusrf;pm avhvmr_ESifh &Gwfzwfr_wdk@ay:tajccHaom
bmoma&;oifcef;pmrsm; ay;onf? Toifwef;rsm;udk eHeufapmapmESifh naecif;tcsdefrsm;rSm ay;onf?
tcdsefjynfhausmif;rsm;rSm wufaeaom ausmif;om;rsm;twGuf tydkoifwef;rsm; jzpfonf?
tcGifhtvrf;ESifh 0ifqHhr_
rlpvifvifrsm; ñuHawG&aom tcuftcJ t[ef@twm;tawmfrsm;rsm;onf t"du &yf&Gmpmoifausmif;rsm;rSm jzpfyGm;jcif;
jzpfonf? ‚if;wdk@. ololigig ñuHawG@&rsm;aom tcuftcJrsm;&Sdyg.? Ttcufrsm;udk vlr_a&;-,Ofaus;r_ qdkif&m tcuftcJrsm;ESifh
toif;tyif; tzGJ@tpnf;qdkif&m tcuftcJ t[ef@twm;rsm;[lI (2) rsKd; cGJjcm;Edkifygonf?
(2009§10) ynmoifESpf/ ausmif;om;/ q&mOD;a&ESifh pcef;&Sd vlOD;a& (udk;uG,fonfh bmomtvdkuf) (KRCEE, Feb 2010)
rJa&mfrl rJv
100
100
80
80
60
60
40
40 % %
20
20
0
tdkpDtD;tD; 0efxrf;rsm;
ausmif;0efxrf;
pcef;wckvHk;
ADGwD 0efxrf;rsm;
tmwDwD
0
rlvwef;ausmif;om;
txufwef;ausmif;om;
tdkpDtD;tD; 0efxrf;rsm;
ausmif;0efxrf;
pcef;wckvHk;
ADGwD 0efxrf;rsm;
tmwDwD
rlvwef;ausmif;om;
txufwef;ausmif;om;
tkef;zsHrdkif Edkzdk;
100
80 100
60 80
%
40 60
40 %
20
20
0
pcef;wckvHk;
ADGwD 0efxrf;rsm;
tmwDwD
tdkpDtD;tD; 0efxrf;rsm;
ausmif;0efxrf;
txufwef;ausmif;om;
rlvwef;ausmif;om;
0
pcef;wckvHk;
ADGwD 0efxrf;rsm;
tmwDwD
tdkpDtD;tD; 0efxrf;rsm;
ausmif;0efxrf;
txufwef;ausmif;om;
rlvwef;ausmif;om;
ausmif;om;taqmifrsm;
pcef;rsm;xJrSm ausmif;om;rsm;udk ausmif;tdyf/ ausmif;pm;xm;yHk (2) rsKd; &Sdygonf? pcef;wGif;rS ausmif;om;rsm;udk xm;jcif;
(t"dutm;jzifh txufwef;vGef/ odk@r[kwf bmoma&;ausmif;rsm;ESifh oufqdkifygonf?) ESifh pcef;jyifyrS ausmif;om;rsm;udk
(jrefrmEdkifiHta&S@ydkif; txl;ojzifh aus;vufe,fajrrsm;rSm aiGa=u;tcuftcJa=umifah omfvnf;aumif;/ ynma&;tcGifhtvrf;
csKd@wJhjcif;a=umifh aomfvnf;aumif;) xm;jcif;wdk@ jzpfygonf? (T “jynfwGif;'kuQ onf (IDP) ausmif;om;”tjzpfodk@
54
a&mufapaom jynfywGef;ydk@ ta=umif;tcsufrsm;ESifh ywfoufI pHkprf;avhvmr_vkyf&efrSm TtpD&ifcHpm. e,fy,f
tus,ft0ef;xuf ausmfvGefaeygonf?)
ausmif;om;taqmifrSmaeaom ausmif;om;rsm;ESifh pcef; vlOD;a& (udk;uG,fonfh bmomtvdkuf) (TBBC, Feb/ Mar 2010)
rJa&mfrl rJv
100
100
80
80
60
60
%
%
40
40
20
20
0 0
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
tkef;zsHrdkif Edkzdk;
100 100
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
55
rSwfcsuf? ? rJv/ tkef;zsHrdkifESifh Edkzdk;pcef;rsm;wGif rlpvif ausmif;om;vlaeaqmifrsm; &Sd=uygonf? Edkzdk;pcef;wGifrl ‚
if;vlaeaqmifwckonf yifrAvDESifh
wGJv#uf xm;&Sdonf? odk@aomfvnf; Ttaqmifonf (wDbDbDpD) ESifh (COERR) tzGJ@. p&if;Z,m;rsm;wGif ryg&Sdyg? ta=umif;rSm
bmoma&;oifcef;pm avhvm&ef a&muf&Sdvmaom uav;rsm;udk ,m,Dxm;&ef pDpOfxm;onfhtwGufvnf; jzpfEdkifygonf? rJvpcef;. tpPvrfrpf
rdbrJhuav;ausmif; ESifh tkef;zsHrdkifpcef;&Sd 'g&l; tl vGrf; (Darool U Loom) taqmifrsm;onf (wDbDbDpD) ESifh (COERR) tzGJ@. apmifh =unfhavhvmr_
p&if;Z,m;rsm;wGif yg0ifygonf?
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
tkef;zsHrdkif Edkzdk;
100
100
80
80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
56
(NFE) ausmif;om;rsm;/ ausmif;q&mrsm;ESifh u&if 'kuo
Qnfpcef; (7) ck. vlOD;a& (udk;uG,fonfh bmom tvdkuf) (ZOA,
KRC-EE, Feb 2010)
u&if 'kuQ
onfpcef;rsm; tm;vHk;
100
80
60
%
40
20
0
tefiftufzftD;ausmif;om; tefiftufzftD;q&m pcef; 7-ckvHk;
rJa&mfrl rJv
100 100
80 80
60
%60
%
40
40
20
20
0
0
pm=unfhwdkuf pm=unfhwdkuf ,Ofaus;r_ tjcm; pcef;wckvHk;
pm=unfhwdkuf pm=unfhwdkuf ,Ofaus;r_ tjcm; pcef;wckvHk;
aumfrDwD y&dowf vkyfief;rsm; v_yf&Sm;r_rsm;
aumfrDwD y&dowf vkyfief;rsm; v_yf&Sm;r_rsm;
rlpvifrsm; rlpvifr[kwfolrsm;
rlpvifrsm; rlpvifr[kwfolrsm;
tkef;zsHrdkif Edkzdk;
57
100 100
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
pm=unfhwdkuf pm=unfhwdkuf ,Ofaus;r_ tjcm; pcef;wckvHk; pm=unfhwdkuf pm=unfhwdkuf ,Ofaus;r_ tjcm; pcef;wckvHk;
aumfrDwD y&dowf vkyfief;rsm; v_yf&Sm;r_rsm; aumfrDwD y&dowf vkyfief;rsm; v_yf&Sm;r_rsm;
58
toufarG;0rf;ausmif;vkyfief;rsm;
pcef;rsm;xJ&Sd rlpvif vlr_todkuft0ef;rsm;u ‚ if;wdk@ trsm;qHk;vkyfudkif=uaom t"du pD;yGm;a&;vkyfief; (2) ckudk az:jy=uygonf?
‚if;wdk@rSm ta&mif;t0,fvkyfjcif;/ 0efaqmifr_ay;jcif; ESifh wd&dp>mefarG;jcif;wdk@ jzpfygonf? tdrfaxmifpk. &duQ
mvHkðcHr_ ydk&Sdvma&;
twGuf (xdk@tjyif tm[m& ydkrdk&&Sda&;twGufvnf; jzpfonf?) at*sifpD tzGJ@tpnf; trsKd;rsKd;u pdkufysKd;a&; vkyfief;tpDtpOfrsm;
udk csrSwfaqmif&Gufonfjzpf&m/ Tta=umif;t&mudk wd&dp>mef arG;jrLa&; tcef;wGif xnfhoGif; aqG;aEG;ygrnf?
ta&mif;t0,fvkyfjcif;/ 0efaqmifr_ay;jcif;
ta&mif;t0,fvkyfjcif;onf pcef;xJrSm rlpvifwdk@. tjrifomqHk; pD;yGm;a&;vkyfief; jzpfonf? aps;rsm;xJY vnf;aumif;/ c&D;oGm;
a&mif;csjcif;tvkyfYvnf;aumif; rlpvifwdk@ trsm;qHk; yg0ifvkyfaqmifavh&Sdjcif;ESifh òrd@rsm;ESifh pcef;rsm;t=um;wGif ukefypPnf;rsm;udk
r=umr=um o,f,lydk@aqmifaejcif;wdk@u Ttcsufudk az:jyaeygonf? 0efaqmifr_vkyfief;qdkonfrSm txl;ojzifh em&Djyifjcif;/
xD;jyifjcif;/ pufbD;jyifjcif;uJhodk@aom 0efaqmifr_rsKd;ESifh t"dy`g,f twlwljzpfaomfvnf; 0efaqmifr_ Tvkyfief;rsm;udk rlpvifwdk@csnf;
vkyfudkifonfawmh r[kwfacs?
wd&dp>mefarG;jrLa&;…
aocsmwyftyf rajymEdkifaomfvnf; wd&dp>mefarG;aom toufarG;0rf;ausmif;vkyfief;
onfvnf; wwfcfc&dkif&Sd pcef;rsm;&Sd rlpviftkyfpkrsm;ESifh wom;wnf;uJhodk@ aps;E_ef;rsm; (Edkzdk;pcef;)
EGm; - EGm;ayguf waumifv#if (1˜ 500) bwf/
qufpyfaeygonf? txl;ojzifh u|J/ EGm;ESifh qdwfarG;jrLa&; jzpfonf? (pcef;xJ&Sd
r'ef;t&G,f waumifv#if (5-6˜ 000)bwf/
trsm;wumwdk@u 0uf/ =uuf/ bJ wdk@udk t"duxm;I arG;jrL=uonf)? vufa&G;pif - (8˜ 000) bwf?
aemufuG,fuaeI aiGxkwfay;xm;+yD;/ tjyifyef;rSm “usef;rm/ csrf;om”yHk qdwf - qdwfayguf waumifv#if (3-400)
aygufaeaom vufvDa&mif; pD;yGm;a&;enf;wlyif wd&dp>mef arG;jrLa&;vkyfief;. bwf/ r'ef;t&G,fwumifv#if (7-800) bwf/
tcsKd;tpm;tawmfrsm;onfvnf; aemufuae aiGa=u;xkwfay;aeolESifh vufa&G;pif- (1˜ 200) bwf?
0,folt=um; rSm “=um;vl” (yGJpm;) vkyfae=uaom pcef;aevlxkrsm; tay:rSm
tajccHxm;jcif; jzpfonf?
om"u aqmifjy&ygv#if/ rJvpcef;. rlpvif&yfuGufrsm;xJESifh teD;tem;0ef;usifrSm rsm;vSpGmaom EGm;ESifh qdwfrsm;
&Sdaejcif;udk=unfhygu Twd&dp>meftrsm;pkudk rlpvif”tvkyform;rsm;” ydkifjcif; r&Sda=umif; =umv#ifod&yg vdrfhrnf? trsm;tm;jzifh
Twd&dp>mefarG;jrLa&;vkyfief;rsm;onf e,fcH xdkif;-u&if aus;&Gmom;rsm;. vkyfief;rsm; jzpfonf (xdkif;vkyfief;&Sifrsm;.
taxmuftyHhjzifh vkyfonfrsm;vnf; &Sdwwfonf)? xdkvkyfief;&Sifrsm;u pcef; tjyifrSaeI =uyfrwfonf? trJay:cgeD;rSyif
wd&dp>mefudk pcef;xJ/ odk@r[kwf pcef; teD;odk@ qGJac:oGm;+yD;/ trJom; a&mif;+yD;+yD;csif; ydkufqHjyefqyf&rnf[laom oabmwlcsufjzifh
tdrfaxmifpk wpkodk@ taºuG;a&mif;csonf?
tdrfaemufaz; [if;oD;[if;&GufpdkufysKd;jcif;
tdrfaemufwGif [if;pm;[if;oD;[if;&Guf pdkufysKd;jcif;ESifhywfoufI pcef;wckESifhwck jzpf&yfcsif; rnD!Gwf&onfh ta=umif;&if;rsm;udk
az:jy=uygonf? ‚ if;wdk@rSm rlpvif&yfuGuf trsKd;rsKd;onf tdrftpdyftusJcsif; rwl=ujcif;/ rlpviftrsm;pku tom;[if;udk
ydkóudufjcif;/ xdk@a=umifh [if;&Gufpdkufolrsm;wGif qif;&Jaom tdrfaxmifpkrsm;u ydkIrsm;jcif;/ rlpviftdrfaxmifpkrsm;onf
pdkufysKd;p&majr &&Sda&;xuf tjcm;aom toufarG;0rf;ausmif; vkyfief;rsm;udk ydkI óudufESpfouf=ujcif;wdk@ jzpfygonf?
rJvESifh tkef;zsHrdkifY pcef;jyifyrSm [if;oD;[if;&Guf pdkufysKd;aom tdrfaxmifpkOD;a&onf 5µ yif rjynfhwwf[k rlpvif tkyfpk
udk,fpm;vS,frsm;u ajymjy=uygonf? (trsm;tm;jzifh pm;&efESifh pcef;xJrSm a&mif;cs&ef jzpfonf? tkef;zsHrdkifpcef;Y e,fcH
ajrmifvlrsKd;wdk@. ajrrSm pdkufysKd;jcif; jzpfonf)? odk@&mwGif Edkzdk;pcef;Yrl pcef;jyifyrSm pdkufysKd;olOD;a&onf onfhxuf ydkrsm;+yD;/
pcef;rSmarG;xm;aom u|-J EGm;wd&p>mefrsm;twGuf tpmudk pdkufysKd;a&;vkyfief; rSaeI t"dutm;jzifh &&Sdonf[k od&ygonf?
(tcsKd@rlpvifwdk@onf 1-&dkif (1˜ 600 pwk&ef; rDwm) r#txdus,faom ajruGufrsm;udk pdkufysKd;ae=uonf?) rlpvif
vlOD;a&enf;aom rJa&mfrlY pcef;jyify pdkufysKd;a&;vkyfief;udk vkyf udkifaom rlpvifOD;a&[lI r&Sdoavmufyif jzpfonf?
vkyfconf wae@v#if bwf (80-120) jzpfonf? odk@&mwGif tkef;zsHrdkifpcef;&Sd rlpvifwdk@. ajymjycsuft& a,mufsm; ESifh rdef;r
uav;rsm; tvkyfrsm;udk cGJjcm;owfrSwfay;avh&Sd+yD;/ rdef;rrsm;ESifh uav;rsm;. wae@vkyfc udk bwf (10-20) av#mhI ay;onf?
wenf;qdk&aomf wae@vkyfc. (80-90µ) om &&Sd=ujcif; jzpfonf?
vltrsm;vkyfavh&Sdaom tjcm;toufarG;0rf;ausmif;vkyfief;rsm;
pcef;wGif; usyrf;vkyfief;rsm;
pcef;&Sd vlxkrsm;ay;aom pcef;wGif;0efaqmifr_ trsKd;tpm; rsm;pGm&Sdygonf? tcsKd@aom0efaqmifr_rsm;u rlpvifwdk@ESifh
cGJjcm;r&atmif qufpyfaeygonf? ‚ if;wdk@rSm -
• ypPnf; xrf;ydk;jcif;(txl;ojzifh &duQ ma0aom tcgrSm jzpfonf)
• t0wfav#mfjcif;ESifh tjcm;aom tdrfaxmif xdef;odrf;a&;tvkyfrsm;
• tr_dufaumufjcif; (tvGef0ifaiG aumif;onf? txl;ojzifh zefuGJ rSefuGJrsm;ESifh 'efowW
Ktprsm; jzpfonf)
• xdkif;ukefonfrsm;udk 0dkif;uljcif;(ypPnf;wifjcif;§csjcif;)
pcef;pD;yGm;a&; zGH@òzd;wdk;wufvmjcif;/ ‚
if;. tusKd;quftjzpf vlr_pD;yGm;a&; tcGifhtvrf;rsm; wdk;rsm;vmjcif; ESifh pD;yGm;a&;
uGm[r_rsm; &Sdvmjcif;/ xdkrSwzef vl@tzGJ@tpnf;. vlwef;pm;tajccH }uD;xGm;vmjcif;wdk@ESifh 'GefwGJum Tpcef;wGif;
63
tvkyfrsm;onf r=umao;cifESpfrsm;twGif;uyif rd_vdk aygufvmcJhjcif;jzpfonf? TtoufarG;0rf;ausmif;vkyfief;rsm;
wdk;rsm;vmjcif;. aemufta=umif;&if;wckrSm Tvlr_pD;yGm;a&;wdk;wufvmjcif;udk ta=umif; ðyI 0ifvmaom 'kuQ onf p&if;r0if
rlpvifrsm; (ESifh tjcm;tkyfpkrsm;) trsm;tjym; wdk;vmjcif;a=umifh jzpf onf? xdkolwdk@onf wwfcfc&dkif&Sd pcef;rsm;Y &duQ
ma0pk
cHpm;cGifhvnf; &SdyHkr&acs? Todk@tcGifhtvrf;enf;jcif; a=umifh pm;0wfaea&;twGuf touf&SLayguf&atmif Tusyrf;tvkyfrsm;udk
vkyfudkif &Sifoefae=ujcif;jzpfonf?
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
pcef; tajcpdkuf pDattefif0efxrf; pcef;wckvHk; pcef; tajcpdkuf pDattefif0efxrf; pcef;wckvHk;
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
tkef;zsHrdkif Edkzdk;
100 100
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
64
udk,fpm;ðyjcif;
pcef;tkyfcsKyfa&;
pcef;tkyfcsKyfa&; tzGJ@tpnf;rsm;wGif wef;wlnDr#pGm udk,fpm;ðyyg0ifcGifhonf ðyjyif&efvdktyfcsuf w&yfjzpfa=umif; (pcef;wGif;
rSma&m/ pcef;jyifyrSmyg) xkwfaz:ajymqdk vmcJhonfrSm =umcJh+yD jzpfygonf? TudpPudk
ajz&Sif;&mY OD;pGmtm;jzifh a,mufsm;/ rdef;r wef;wlnDr#a&;udk óud;yrf;aqmif&GufcJh&m/
ododomom wdk;wufr_&vmcJhonf? odk@&m wGif jy\em &Sdaeygao;onf? (1990) ck
vGefESpfrsm;twGif;u pcef;rsm;xJodk@ rlpvifESifh tjcm;vlr_a&;tkyfpkrsm; tpkvdkuf tðyHvdkuf
a&mufvmcJh+yD;aemufydkif;wGif wef;wlnDr#pGm udk,fpm;ðycGifhESifhywfoufI wdk;wufaumif;rGef
atmif ðyjyifa&;onf bmoma&;ESifh vlrsKd;pk udprPsm;txd wdk;csJ@&ef vdktyfvmcJhonf?
rsm;pGmr=umao;rD ESpfrsm; twGif;upI txl;ojzifh xdkif;tpdk;&u 'kuQ onfrsm;twGuf
tajccs aexdkifa&; tcGifhtvrf;rsm; zGifhay;cJh+yD;/ ydkI trsKd;pHkaom e,fajrrsm;ESifh
vlr_a&;aemufcHrsm;rS vltrsm;tjym;vSdrfh0ifvmcJhonfh tcsdefupI wef;wlnDr#pGm a&G;aumufyGJ &v'frsm;udk
udk,fpm;ðyyg0ifcGifh wdk;wufaumif;rGefa&;twGuf vlrsKd;pkudpPudk OD;pm;ay; a=unmaepOf (Nu Po, Feb 2010)
aqmif&GufvmcJhygonf?
rJvpcef;- ta&;}uD;aomae&m
65
(2010) ckESpf/ ESpfqef;ydkif;rSm u&if'kuQ
onf aumfrDwD (KRC) ESifh rJvpcef;aumfrDwD wdk@u Tjy\emrsm;udk ajz&Sif;twGuf
jyefvnf xdef;odrf;a&; tpDtpOfwckudk az:aqmifaomtm;jzifh/ tzGJ@0if (5) OD;yg pcef; t=uHay;aumfrDwD (CAC) udk zGJ@pnf;cJhonf?
TaumfrDwDY rlpvif tygt0if bmoma&; trsKd;rsKd;ESifh vlrsKd;pk (5) pkudk udk,fpm;ðyaom (vlrsKd;pkrsm; yl;aygif;aqmif&Gufa&;
aumfrDwD-Collaboration Committee for Ethnic Groups) udk zGJ@pnf;cJhonf? odk@&mwGif vlr_zlvHka&;axmufyHhr_ ,EW ,m;tjzpf
aqmif&Gufay;a&;xuf rydkacs?
66
pcef;tkyfcsKyfa&;tzGJ@0ifrsm;ESifh pcef;vlOD;a& (udk;uG,fonfh bmomtvdkuf) (CMSP, April 2010/TBBC, Feb/ March 2010)
rJa&mfrl rJv
100 100
80 80
60 60
%
%
40 40
20 20
0 0
jzef@jzL;a&;0efxrf;
vHkðcHa&; 0efxrf;
pcef;wckvHk;
q,ftdrfacgif;
pcef;aumfrDwD
&yfuGuf aumfrDwD
vHkðcHa&; 0efxrf;
pcef;wckvHk;
jzef@jzL;a&;0efxrf;
&yfuGuf aumfrDwD
pcef;aumfrDwD
ZkefaumfrDwD
t=uHay;ESifh w&m;a&;
t=uHay;ESifh w&m;a&;
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
tkef;zsHrdkif Edkzdk;
100
100
80
80
60
60
% %
40
40
20 20
0 0
vHkðcHa&; 0efxrf;
pcef;wckvHk;
jzef@jzL;a&;0efxrf;
&yfuGuf aumfrDwD
pcef;aumfrDwD
t=uHay;ESifh w&m;a&;
vHkðcHa&; 0efxrf;
pcef;wckvHk;
q,ftdrfacgif;
jzef@jzL;a&;0efxrf;
&yfuGuf aumfrDwD
pcef;aumfrDwD
t=uHay;ESifh w&m;a&;
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
67
owfrSwfxm;cH&aom trsm;jynfol/ odk@r[kwf wOD;csif;yk*~dKvfrsm;udk 0efaqmifr_rsm;ay;aom tjrwftpGef;r&Smonfh
udk,fydkiftzGJ@tpnf;w&yf” jzpfonf[laom t"dy`g,fowfrSwfcsufudk ,lyg onf? 40
rlpvif vlr_tzGJ@tpnf;tajcðy tzGJ@tpnf;rsm; (CBOs) onf vltiftm;ESifh pGrf;&nfrSm tm;enf;aomfvnf; rlpvif wOD;csif;
yk*~dKvfrsm;taeESifhrl rlpvifr[kwfaom tjcm;tzGJ@tpnf;rsm;xJrSm =oZm&Sdonf? rlpviftzGJ@ tpnf;rsm;onf rddrdwdk@.
tqifhae&mudk wdk;jr‡ifhay;onfh t&yfom; vlr_tzGJ@tpnf;uGef&ufESifh tm;aumif;+yD;/ tusKd;vnf;&Sdaom qufqHa&;rsm;udk
wnfaqmufxm;onf? (om"utaeESifh az:jy&rnfqdkv#if/ u&iftrsKd;orD;tpnf;t&Hk; (KWO) onf rlpvif
trsKd;orD;tzGJ@rsm;ESifh yl;aygif;aqmif&Gufr_rsm; yHkrSefvkyfaevsuf&Sd+yD;/ (KWO) . oifwef;rsm;ESifh v_yf&Sm;r_rsm;wGif
rlpvifudk,fpm;vS,frsm; yg0ifavh&Sdonf)?
40
Adapted from www.hivportland.org/resources/acronyms.html and www.state.nj.us/njded/grants/glossary.shtml
68
rowfrSwfyg)
100
100
80
80
60
60 %
% 40
40
20
20
0
0 CCEG IEKNG KHWA KSNG KWO KYO MWO PKLCC TYG Camp-
wide
KSNG KWO KYO Camp-wide
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
tkef;zsHrdkif Edkzdk;
100
80
100
80
60
%
60
40
%
40
20
20
0
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
tkef;zsHrdkif Edkzdk;
100
100
80
80
60
60
% %
40
40
20
20
0 0
umuG,fapmifha&Smufa&;
“topf”a&muf&Sdvmolrsm;ESifh rSwfyHkwifjcif;qdkif&m
'kuQ onfrsm;tm; aemufqHk;t}udrf rSwfyHkwifay;jcif;udk jynfxJa&;Xmeu ukvor*~ 'kuQ onfrsm;qdkif&m r[mrif;}uD;&Hk;
(UNHCR) . taxmuftyHhjzifh (2005) ckESpf/ Edk0ifbmvwGif vkyfcJhonf? onfhaemufydkif; (“tajccs aexdkifaomESpfrsm;”twGif;)
wGif 'kuQ onf vlopfrsm; tpkvdkuftðyHvdkuf vSdrfh0ifvmaevsuf&Sdonf? ‚ if;wdk@txJrS trsm;pkonf trSefwu,f cdkv_H&m
&Smolrsm;jzpfaomfvnf;/ tcsKd@url wwd,EdkifiHrsm;wGif tajccsaexdkifcGifh&a&; &nf&G,fcsufjzifh 0ifvm=ujcif; jzpfEdkifygonf?
odk@&mwGif 'kuQonfrSwfyHkwifjcif;udk tjynfht0 aqmif&Gufay;cJhjcif; r&Sdacs? atmufygyrHk sm;onf pcef;vlOD;a&ESifh Ed_if;,SOfum
“topf” 0ifa&mufvmolrsm;udk vlOD;a&t& cGJjcm;az:jy xm;jcif; jzpfygonf?
70
(udk;uG,fonfh bmomtvdkuf) rSwfyHkrwif&ao;aom vlOD;a&ESifh pcef;vlOD;a&tm;vHk;aygif; (TBBC, Feb 2010)
rJa&mfrl rJv
100 100
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
tkef;zsHrdkif Edkzdk;
100 100
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm; ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;
óudwif pDppfjcif;
(2005) ckESpfaemufydkif;rSm rSwfyHkwifay;jcif;vkyfief; qufvkyfEdkifjcif; r&SdcJhonfudk ta=umif;ðyI rSwfyHkwifrJh 'kuQ onfrsm;
jy\emudk ajz&Sif;a&;twGuf jynfxJa&;Xmeonf ukvor*~ 'kuQ onfrsm;qdkif&m r[mrif;}uD;&Hk; (UNHCR) .
taxmuftyHhjzifh (2009) ckESpf wGif a&Sajy; pDppfjcif;vkyfief;udk pwifcJhonf? (pcef;rSm aexdkifaeaom cdkvH_cGifhr&xdkuf olrsm;udk
y,fxkwf+yD;aemuf usefolrsm;udk jynfe,f cGifhðya&; bkwftzGJ@ (Provincial Admission Board – PAB) . awG@qHk
ar;jref;cH&rnfholrsm;tjzpf pDppfa&G;cs,fjcif; tpDtpOf jzpfonf)? rlpvifrsm;&Sdaeaom pcef; (4) ck teuf Edkzdk; pcef;rSmom
óudwifpDppfjcif;vkyfief;udk vkyf+yD;ao;onf?
100
Edkzdk;
xdk@tjyif odomxif&Sm;aom vdktyfcsufrsm;ESifh us,fjyef@aom
80
tusKd; aus;Zl;cHpm;cGifhrsm; &&Sdapa&;twGuf/ EdkifiHwum tod
60 trSwfðy pHcsdefpHE_ef;rsm;twdkif; (y,fxkwfypf&rnfh olrsm;ESifhvnf;
%
40
qdkifygonf) tajccHum jynfhjynfhpHkpHkESifh rSwfyHkwifay;a&;
vkyfief;rsm; yHkrSefaqmif&Guf&ef vdktyfaeygonf? Ttcsufuvnf;
20
0
71
óudwifpDppf+yD;ol pcef;wckvHk;
(2006§07)ckESpfwGif (IRC) tzGJ@. Oya'tusKd;aqmifXme pDrHcsufvkyfief;u 'kuQ onf pcef; (3) ckwGif w&m;pD&if a&;
udpP&yfrsm;ESifh ywfoufI ðyjyif&ef &Sdonfrsm;tay: 'kuQ onfrsm;. tjrifrsm;udk jynfhjynfhpHkpHk avhvmcJhygonf? ppfwrf;
aumuf,lr_vkyf&m wckwnf;aom pcef;vnf;jzpf/ rlpvif trsm;tjym; aexdkif&mpcef;vnf; jzpfaom tkef;zsHrdkif pcef;Y rlpvif
(153) OD;tygt0if/ pcef;vlxk (1˜ 011) udk awG@qHk ar;jref;cJhonf? atmufyg pmydk'frsm; onf vlrsKd;pktrsKd;rsKd;/ bmoma&;tkyfpk
trsKd;rsKd;wdk@ESifh oufqdkif aom awG@&Sdcsufrsm;udk t=urf;zsif; xif[yfjyae ygonf?
“pcef;pnf;rsOf; Oya'rsm;usifhoHk;&mY qDavsmfr_ &Sd- r&Sd/ wef;wlnDr#r_ &Sd- r&Sdwdk@ESifhywfoufaom tjrifrsm;onf vlrsKd;pk trsKd;rsKd;/
bmoma&;tkyfpk trsKd;rsKd;xJrSm uGJvGJr_rsm; &Sdaeygonf? vlenf;pk vlrsKd;pkrsm;u w&m;r#wr_&&Sda&;rSm tcuftcJ t[ef@twm;rsm;
&Sdaea=umif; az:jy=uonfhtjyif/ pcef;aumfrDwDtay: ,Hk =unfr_ r&Sda=umif; udkvnf; twdkif;twmtrsKd;rsKd;jzifh az:jy=uygonf?
bmoma&;tkyfpkrsm;teuf rlpviftkyfpkonf TudpEPSifh ywfoufI tajymtenf;qHk;jzpfa=umif; TtpD&ifcHpmu awG@&Sd&ygonf?
Todk@ jzpf&jcif;onf tao;pm; usL;vGefr_rsm;twGuf (w&m;r r_rsm;ESifh rdom;pkwGif; tcsif;rsm;r_rsm;twGuf) tpPvrfbmoma&;
acgif;aqmifrsm;. &Sm&D,mOya' (Sha’ria) usifhoHk;r_jzifh tjcm;aom xl;xl;jcm;jcm; tm;xm;p&m&Sdaejcif;a=umifh jzpfonf
[k ,lq&ygonf? odk@&mwGif Ttcsufonf tjcm;aom vlenf;pkrsm;twGuf roufqdkifacs? pcef;wGif; w&m;r#wr_&&Sda&;ESifh
w&m; pD&ifa&;wdk@wGif txift&Sm; jrifawG@ae&aom wef;wl nDr#r_ r&Sdjcif;udk y,f&Sif;ay;Edkifjcif; r&Sdacs?”
w&m;rr_ r[kwfaom tr_tcif;rsm; (&mZ0wfr_t}uD;pm;rsm;) ESifh ywfoufI Oya'tusKd;aqmifXme (LAC) xHrS Oya'
t=uHðycsufrsm;udk awmif;cH&mY vlenf;pk vlrsKd;pkrsm;/ txl;ojzifh rlpvifrsm;onf vlrsm;pk tkyfpkrsm;xuf ydkI tcsKd;tpm;
rsm;ygonf? pcef;w&m;pD&ifa&;pepftay: ,Hk=unfr_r&Sdonfh oabmjzpfonf? atmufygyHkrsm;onf Oya'tusKd;aqmifXme (LAC)
xHrS Oya't=uHðycsufrsm;udk awmif;cH&mY rlpvifwdk@. tcsKd;tpm; tvGefrsm; aeyHkudk az:jyaeygonf? odk@&mwGif
t=uHðycsufawmif;cHjcif;ESifhywfoufI w&m;r_ESifh &mZ0wfr_[lI cGJjcm;jyxm;jcif; r&Sdonfhtjyif/ tr_ta=umif;t&mESifh
rqdkifaom tultnDrsm; (TtultnDrsKd; awmif;cHol tr_onfrsm;onf tcsKd; tpm; rsm;Edkifygonf) ESifh ywfoufIvnf;
az:jyxm;jcif; r&Sdyg? odk@jzpfonfhwdkif tultnDawmif;cHol tr_onftcsKd; tpm;onf pcef;vlOD;a&ESifhpmv#if tvGefrsm;aea=umif;
odomae+yD;/ txufaz:jyyg avhvmawG@&Sdcsufrsm;udk taxmuftul ðyay;aeygonf?
41
Edited from IRC’s “LAC Justice Survey Report”, 2007.
72
Oya'tusKd;aqmifXme (LAC) . tr_onfrsm;ESifh pcef;vlOD;a& (udk;uG,fonfh bmomtvdkuf) (IRC-LAC, April 2010)
100
100
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;/ rod&Sd& ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;/ rod&Sd&
80
80
60
60
%
%
40
40
20 20
LAC CLIENT CASELOAD VS OVERALL CAMP POPULATION IN ML – BY RELIGION/ PERIOD (IRC-LAC, April 2010)
0 0
ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;/ rod&Sd& ewfudk; Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;/ rod&Sd&
bmoma&;acgif;aqmifwdk@. tcef;u¾rsm;
aqG;aEG;ESpfodrfhay;ol tjzpfvnf;aumif;/ t=uHay;oltjzpf vnf;aumif;/ vdktyfygu tqHk;tjzwfay;ol tjzpf vnf;aumif;
bmoma&; acgif;aqmifrsm;u trsm;qHk; ajz&Sif;ay;aom tr_tcif;rsm;onf rdom;pkjy\emrsm; ESifh pcef;wGif;&Sd tjcm;aom
vlr_a&;jy\emrsm;jzpfonf?
owd
42 ðyrdp&m rwljcm;em;aom
Adapted from ‘Islamic education in Myanmar: a case study’, Mohammed Mohiyuddin Mohammed Sulaiman, from
t0wftqif (ML, 2009)
‘Dictatorship, Disorder and Decline in Myanmar’, Monique Skidmore and Trevor Wilson (editors), The Australian National
University, 2008.
74
wpktjzpf aumif;pGm pkpnf;rdvmcJh+yD;/ acwfaemufusjcif;vnf;&Sdaom vlr_todkuft0ef;wcku rdrdvl@tzGJ@tpnf; xJrSm
&kwfw&uf ay:aygufvmaom vlrsKd;a&;ESifh bmoma&; uGJjym; jcm;em;r_rsm;udk (jyif;xefaom vlrsKd;a&; pdwf"mwftcHjzifh)
“tvdkvdk”wkH@jyefrdjcif;om jzpfygonf? rEk\aA' avhvmcsufwGif trsm;vufcHxm;aom tcsuf rSm ordkif;t& vlrsKd;wrsKd;wnf;
&Sd+yD;/ woD;wjcm;pDvnf; jzpfae aom ppfòydifwdkufcdkufae=uonfh vlr_ todkuft0ef;rsm;onf aemufqHk;rSm oifhjrwfoGm;=u+yD;/
vlr_taqmuftOD opfwck tjzpfodk@ aygif;pyfoGm;=ua=umif;/ rsKd;qufrsm; &Snf=umvmaom tcgY ajymif;vJaeaom
tajctaeudk wu,fwrf; vufcH/ todtrSwfðy=uvma=umif;yif jzpfyg onf?
wOD;csif; vHkðcHa&;
rlpvift&G,fa&mufol rdef;uav;rsm;ESifh trsKd;orD;i,frsm;u narSmifvmv#if a,mufsm;om;rsm;. tEW &m,fudk a=umufI
pcef;xJrSm vrf;av#mufroGm;&Jyg[k ajymjy=uonf? TtEW &m,fonf rlpvif trsKd;orD;rsm;udk om +cdrf;ajcmufaeonf r[kwfbJ/
bmomra&G;/ vlrsKd;pkra&G; trsKd;orD;rsm; tm;vHk;udkyg +cdrf;ajcmufaeygonf? odk@jzpfI pcef;wckvHk;ESifh qdkifaom t=urf;zufr_.
oabmobm0onf TtpD&ifcHpm. e,fy,ftjyiftyrSm a&mufaeaomfvnf; az:jyoifhaom ta=umif;t&mwck jzpfygonf?
touft&G,f}uD;aom rlpvifrdef;r}uD; rsm;url trsKd;orD;i,frsm;avmuf ra=umuf&GH@=ua=umif; az:jy=uygonf? wu,fawmh
touf}uD;olrsm;udk &dkaor_ &Sdao;aom tajctaea=umifh &J0Hhr_wpHkw&m&Sda=umif; az:jy=ujcif; jzpfygonf?
a&&SnftwGuf ajz&Sif;csufrsm;
44
Interviews with NGO workers, Mae Sot, Tak province, 2 May 2003 and 3 May 2003.
76
ae&yfodk@jyefydk@cH&aom tcgY vHkðcHa&;tajctae rnfodk@&Sdrnf[k rdrdwdk@bmom wGufcsufjcif;/ E_dif;,SOfjcif; ðy=u apumrl/ ‚ if;wdk@udk
vufcH&p&m&Sdaom &yf&Gm todkif;t0dkif;rsm;u ‚ if;wdk@xifxm;ovdk óudqdkaezG,fr&Sdacs? 'DaubDattzGJ@. (999) txl;wyf&if;rS
wyf&if;rSL; AdkvfrSL;}uD;cspfolu (rlpvifrsm;udk ol. òrd@rSm vufcHvdrfhrnf r[kwf/ ae&yfjyefydk@aom tpDtpOfjzifh jyefydk@rnfh rnfonfh
rlpvifudkr# vufcHvdrfhrnf r[kwf[k) ol@. oabmxm;udk xkwfaz: a=unmxm;cJh+yD; jzpfonf? 45 Adkvfcspfol. XmecsKyf&Sd&m/
“a&$ukuU dK”òrd@onf tv,fydkif; e,fpyf. u&ifjynfe,fzuf tjcrf;wGif t}uD;qHk;ESifh txif&Sm;qHk; ae&mXme wckjzpf+yD;/ rJvpcef;rS
aeI tvHk; t&if;vdkuf ae&yfjyefydk@a&;twGuf tjrifomqHk; ae&mwck jzpfa=umif; pOf;pm;rdaomfvnf;/ pcef;rS rlpvifrsm;
wGufcsufxm;onfhtwdkif; ab;uif;pGm ae&yfjyefEdkifa&;twGuf tjcm;a&G;cs,fp&mrsm; xyfrH pDpOf&rnf jzpfyg onf?
ajymif;a&$@ tajccsaexdkifjcif;
wwfcf c&dkif&Sd 'kuQ
onfrsm;twGuf tar&duefjynfaxmifpkrSm tajccs aexdkifEdkifrnfhtcGifhtvrf;rsm; wyHkwyif }uD;yGifhvmaom
tcgY TudpPESifhywfoufI owif;tcsuftvufrsm; rod&jcif;a=umifh tcsKd@aom rlpvifrsm;u c&pf,mefbmomodk@
onfrsm; qdkif&m r[mrif;}uD;&Hk; (UNHCR) .
ul;ajymif;v#if tcGifhta&; ydkaumif;vmvdrfhrnf[k xifcJh=u+yD;/ ukvor*~'kuQ
uGif;qif; 0efxrf;rsm;. ajymjycsuft&qdkv#if (2005) ckESpf rukefrDtxd rJvpcef;&Sd rlpviftcsKd@u c&pf,mefbmomodk@
ul;ajymif;aeonf[k =um;odcJh&ygonf? odk@&mwGif (UNHCR) . t&m&Sdrsm;udk TudpPESifhywfoufI w&m;0if ar;jref;=unfhaom
tcgYrl Towif;onf rrSefuefyg[k qdk=uonf?
rJa&mfrl pcef;&Sd rlpviftdrfaxmifpk (13) pkteuf trsm;pkonf EdkifiH&yfjcm;wGif tajccsaexdkifvdk=ua=umif; pcef;&Sd rlpvifrsm;u
az:jy=uonf? (Todk@ tajccs aexdkifvdk=ujcif;ta=umif;&if;rsm;um; xdktdrfaxmifpk tawmfrsm;rsm;. aqGrsKd;rsm;onf
tjcm;EdkifiHrsm;/ txl;ojzifh uae'gEdkifiHY tajccs aexdkifv#uf&Sdjcif;/ pcef;rSm txD; wnf; aexdkif&um/ pD;yGm;a&; tcGifhtvrf;rsm;
csKd@wJhaejcif;wdk@a=umifh jzpfonf)?
rJv tkef;zsHrdkif
100
100
80 80
60 60
% %
40 40
20 20
0 0
45 Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;/ rod&Sd& Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;/ rod&Sd&
Interviews with xxx, yyy, Mae Sot, Tak Province, June 2007.
pcef;vlOD;a& ajymif;a&$@tajccs pcef;vlOD;a& ajymif;a&$@tajccs
77
Edkzdk;
100
80
60
%
40
20
0
Ak'<bmom c&pf,mef tpPvrf tjcm;/ rod&Sd&
pcef;vlOD;a& ajymif;a&$@tajccs
ed*Hk;
xdkif;-jrefrme,fpyf wav#muf&Sd 'kuQonfpcef;rsm;rS rlpvifvlr_ todkuft0ef;rsm;onf pcef;xJ&Sd usef'kuQ onf vlxkrsm;ESifh vHk;0
rwljcm;em;aom aexdkifr_b0yHkpHudk xdef;odrf;xm;vsuf&Sdum/ Ttcsufonf pcef;wGif; b0. udpPtawmfrsm;rsm; (vlr_-
,Ofaus;r_qdkif&mESifh toufarG;0rf;ausmif;vkyfief;rsm;qdkif&m "avhrsm;rSaeI udk,f pm;ðycGifh qdkif&m/ vHkðcHa&;qdkif&m udpPrsm;txd)
rSm ay:vGifaeygonf?
taxGaxG
• (txl;ojzifh pHkvifaxGjym;r_vnf;&Sd wef;wlnDr#r_vnf; &Sdoifhaom ywf0ef;usiftajctaeYvnf;aumif;/ vkyfief; tpDtpOfeSifh
wdkuf&dkufoufqdkifaom ywf0ef;usiftajctaeY vnf;aumif;) rlpvifwdk@. usifhoHk;yHk"avhxHk;pHrsm;ESifh b0a&G;cs,fr_rsm;udk
0efxrf;rsm; rSefrSefuefuef cHpm;em;vnfapoifhonf?
• vkyfief;tpDtpOfrsm; a&;qGJjcif;/ taumiftxnfaz:jcif;vkyfief;rsm; (vkyfief;aqmif&GufyHk tpDtpOfa&;qGJjcif;ESifh r[mAsL[m
a&;qGJjcif; vkyfief;rsm;tygt0if jzpfonf) wGif rlpvif vlr_todkuft0ef;tm; wef;wlnDr#pGm yg0ifapoifhonf? xdk@tjyif
Tvkyfief;rsm;ukd taumif txnfaz:aeyHk rsm;ESifh ywfoufIvnf; rlpvifacgif;aqmifrsm;udk tpOf today;aeoifhonf?
• tusKd;cHpm;cGifh&Sdolrsm;tzdk@ vkyfief;tpDtpOfESifh oufqdkifaom owif;tcsuftvufrsm;ESifh pm&Gufpmwrf;rsm;udk wef;wlnDr#pGm
&&Sdapoifhonf?
• pcef;wGif; 0efxrf;rsm; (wDbDbDpDtzGJ@ xJrSma&m/ (CMSP) xJrSmyg) tjzpf tvkyfcef@tyfxm;&mY rlpvifrsm;tm; trsm;ESifhwef;wl
cef@xm;jcif;tm;jzifh tvkyfav#mufxm;vdkpdwf&Sdatmif tm;ay;jcif;/ Todk@ rlpvifrsm;tm; trsm;ESifh wef;wlcef@xm;a&;udk
tav;xm;aqmif&Gufjcif;ðyoifhonf? xdk@tjyif tvkyfcef@xm;a&;wGif yg0ifaom yk*~dKvftm;vHk;. TvdktyfcsuftwGuf
cHpm;em;vnf EdkifpGrf;udk jr‡ifhwifay;oifhonf?
• uGif;qif;0efxrf;rsm;tjzpf tvkyfcef@&mY rlpvifrsm;tm; trsm;ESifhwef;wlcef@xm;jcif;tm;jzifh tvkyfav#mufxm;vdkpdwf &Sdatmif
tm;ay;jcif;/
• vkyfief;tpDtpOfrSefor#. tusKd;aus;Zl;rsm;udk rlpviftodkif;t0dkif;rsm;tzdk@ trsm;ESifhwef;wl cHpm;&jcif;&Sdatmif
qufvuf }uD;=uyfay;oifhonf?
vlr_-,Ofaus;r_a&;&m
• 0efxrf;rsm;onf rlpvifwdk@aexdkif&m ae&mrsm;Y tpPvrf "avhxHk;pH/ ,Ofaus;r_wdk@ESifh tyfpyfaom tðytrlrsm;udk vdkufemusifhoHk;
ðyrloifhonf?
tpm;tpmESifh trdk;tum
• pcef;wGif; &duQ ma0jcrf;a&;tzGJ@rsm;ESifh qufoG,faqmif&Gufae&aom e,fajrt&m&Sdrsm;taeESifh ig;yd a0iSay;jcif;/ ig;yd tydkrsm;udk
xdef;odrf;xm;jcif; vkyfief;rsm;udk enf;vrf;wus pDrHtkyfcsKyfjcif; ESifh p&if;tif;xm;&Sdjcif; ðyoifhonf?
• ig;ydudk ydkIoifhawmfaom tjcm;pm;ukefypPnf;wrsKd;jzifh tpm;xkd;a&;twGuf tjcm;enf;vrf;rsm; pOf;pm;oifhonf? (wDbDbDpD)
tzGJ@onf pcef;wckxJ&Sd rwlaomtkyfpktrsKd;rsKd;tm; rwlaom pm;ukef trsKd;rsKd;udk axmufyHhavhr&Sdojzifh (wDbDbDpD) tzGJ@ taeESifh
vuf&SdaxmufyHha&;tpDtpOf jyefvnfjyifqifa&;twGuf pOf;pm;&ef vdktyfaumif; vdktyfEdkifygonf? ulyGefpepfodk@ajymif;&ef
jzpfEdkifajcrsm; tygt0ifjzpfonf?
• pcef;rsm;xJrSm axmufyHhaom pm;ukefypPnf;rsm;udk [mezD (Hanifi) t"dy`g,fzGifhqdkcsuft& [mvm (Halal) tqifhtwef;
rSDatmif aqmif&Gufay;oifhonf?
• rlpvifwdk@. csufðywfa&;avmifpm oHk;pGJr_onf trsm;wum oHk;pGJr_ESifh rwljcm;em;jcif; &Sd- r&Sd qufvuf avhvm+yD;v#if/
tu,fI rwljcm;em;jcif;&Sdygu oifhawmfovdk aqmif&Gufay;&ef pOf;pm;oifhonf?
• &duQ modkavSmif&Hk0efxrf;rsm;ESifh a0jcrf;a&; tzGJ@rsm;wGif rlpvifrsm; wef;wlnDr#pGmudk,fpm;ðy yg0if cGifh&atmif (CMSP) rSwqifh
wdkufwGef;ay;oifhonf?
79
• (wDbDbDpD) tzGJ@. ypPnf;a0jcrf;ay;a&;ESifh apmifh=unfha&;tzGJ@rsm;wGif rlpvifrsm; wef;wlnDr#pGm udk,fpm;ðy yg0ifcGifh&atmif
aqmif&Gufay;oifhonf?
• ypPnf;rsm; a0jcrf;ay;t+yD; apmifh=unfha&;wGif rlpvif tdrfaxmifpkrsm; wef;wlnDr#pGmudk,fpm;ðy yg0ifcGifh&atmif &yfuGuftvdkuf
awG@qHkar;jref;r_rsm; vkyfapjcif;tm;jzifh aqmif&Gufay;oifhonf?
• tdrfaqmufypPnf;rsm; 0,f,lpkaqmif;jcif; xkwfvkyfjcif;wGif rlpvif tkyfpkrsm;. yg0ifr_ta=umif; ESifh ywfoufI qufvufI
okawoeðyoifhonf?
usef;rma&;
• pcef;wGif; tdrfwdkif&ma&mufapmihfa&Smufay;onfh usef;rma&;vkyfom;rsm;tm; rlpvif tdrfaxmifpkrsm;odk@ yHkrSef
oGm;a&mufapoifhonf? xdk@tjyif pDppfr_rsm;vkyf+yD;aemuf/ jznfhpGuftm[m&au|;arG;jcif; vkyfief;tpDtpOfrsm;
(Supplementary/Theraputic Feeding Programmes) xJodk@ jzpfEdkifor# xnfhoGif;ay;oifhonf?
• usef;rma&;at*sifpDtzGJ@rsm;taeESifh aq;cef;0efxrf;rsm;ESifh tjcm;usef;rma&;vkyfom;tzGJ@rsm;wGif rlpvifrsm; wef;wlnDr#pGm
udk,fpm;ðyyg0ifcGifh&a&; udpPudk pOf;pm;+yD;/ TrlESifhtnD 0efxrf;rsm;udk cef@xm;oifhonf?
• rlpvif trsKd;orD;tzGJ@rsm;ESifh aqG;aEG;nd‡E_dif;um/ tm&S csufðywfenf;aygif;pHk o&kyfjyyGJrsm;wGif rlpvif tkyfpkrsm; tjrJyg0ifEdkifatmif
aqmif&Gufay;oifhonf?
• rlpvifuav;i,frsm;onf pcef;xJ&Sd tjcm;uav;i,frsm;xufydkI tjyif;pm; ,m,D tm[m& csKd@wJha&m*gudk cHpm;&jcif; &Sd- r&Sd
ESifh tu,fI&Sdygu ta=umif;&if;rsm;udk az:xkwfa&;twGuf okawoe qufvkyfoGm;oifhonf? jzpfyGm;r_ enf;Edkifor#
enf;oGm;a&;twGuf okawoe awG@&Sdcsuf rsm; tay: tajccHum enf;vrf;rsm;udk pOf;pm;oifhonf?
ynma&;
• ynma&; at*sifpDtzGJ@rsm; taeESifh pcef;wGif;ynma&;0efxrf;rsm;wGif rlpvifrsm;tm; wef;wlnDr#pGm udk,fpm;ðy
yg0ifcGifh&a&;udpPudk pOf;pm;+yD;/ TrlESifhtnD 0efxrf;rsm;udk cef@xm;oifhonf?
• ynma&;ESifhywfoufI rlpvifrsm; az:jycJh=uaom tcuftcJt[ef@twm;rsm;udk ynma&; at*sifpDtzGJ@rsm; tm&Hkpdkufrdatmif
(CCSDPT) rSwqifh aqmif&Gufay;oifhonf?
• (CCSDPT) ESifh (UNHCR) wdk@. tultnDjzifh pcef;rsm;&Sd rlpvifrsm;ESifh xdkif;EdkifiHajrmufydkif;/ òrd@}uD;/ òrd@i,frsm;&Sd
rlpvifrsm;t=um; tquftoG,frsm; wdk;yGm;a&; enf;vrf;rsm;udk &SmazGoifh onf?
toufarG;0rf;ausmif;vkyfief;rsm;
• pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; zGH@òzd;wdk;wufa&;/ acs;aiGxkwfay;a&;/ aiGpkaqmifa&; vkyfief;tpDtpOf (Business Development, Grant and
Savings Programmes) vkyfaqmifcsufrsm;wGif rlpviftkyfpkxJrS tm;aumif;aom pD;yGm;a&;vkyfief; u|rf;usifr_rsm; (txl;ojzifh
ta&mif;t0,f/ 0efaqmifr_ESifh wd&dp>mefarG;jrLa&;vkyfief;wdk@ESifh qdkifaom u|rf;usifr_rsm;) udk toHk;csoifhonf? rlpvifwdk@.
toufarG;0rf;ausmif; vkyfief;tawmfrsm;rsm;onf e,fcH vlr_todkif;t0dkif;rsm;. vkyfief;rsm;ESifh tjyeftvSef qufpyfae
onfjzpf&m/ Tvkyfief;rsm;onf tpD&ifcHwifjyjcif;ESifh r[mAsL[m&nfrSef;csufrsm; qufvuf taumiftxnfaz:a&;wGif
ta&;ygaom tcef;u¾rS aeI yg0ifvmEdkifa=umif; rSwfom;oifhygonf?
• qufvuf okawoeðyjcif;rS &&Sdvmaom awG@&Sdcsufrsm;tay:tajccHum tdrfaqmufypPnf;rsm; 0,f,lpkaqmif;jcif;/
xkwfvkyfjcif;ESifhqdkifaom vkyfief;wckckwGif rlpvifrsm;udk ypfrSwfxm;&ef pOf;pm;oifhonf?
• udk,fwdkifpm;oHk;a&; xkwfvkyfr_udk pdwf0ifpm;r_enf;onfjzpf&m rlpviftodkif;t0dkif;tm; &yf&Gm pdkufysKd;a&; ESifh tm[m&
vkyfief;tpDtpOf (Community Agriculture and Nutrition --CAN) rSm tjrJwrf; yg0ifatmif tm;ay;oifhonf?
• owfrSwfxm;aom owif;ay;a&; v_yf&Sm;r_rsm;jzifh rsKd;aphrsm; a0ay;aea=umif; rlpvif tdrfaxmifpkrsm;tm; today;+yD;/
tvdk&Sdolrsm;tm; &&Sdapoifhonf?
• “wdwfwdwfykef;”tcGefaumufcHr_rsm; &Sd- r&Sd/ tcGefaumufcHjcif;. us,fjyef@r_ESifh aumufcHaom yrm%wdk@udk pHkprf;avhvm+yD;v#if/
tdrfaxmifpkrsm;ESifh pcef;wckvHk;. pD;yGm;a&;rsm; tay: &dkufcwf oufa&mufr_rsm;udk ydkif;jcm;oHk;oyfr_ vkyfoifhonf?
udk,fpm;ðycGifh
80
• pcef;a&G;aumufyGJrsm;wGif rlpvifrsm; wufºuGpGm yg0ifa&;/ udk,fpm;vS,f avmif;tjzpfta&G;cHa&;twGuf (CMSP) . ulnDr_jzifh
aqmf=oay;oifhonf? xdk@jyif pcef;pDrHtkyfcsKya&;tzGJ@tpnf;rsm;/ txl;ojzifh pcef;aumfrDwD tqifhwGif rlpvifrsm; wef;wlnDr#pGm
udk,fpm;ðycGifh&a&;twGuf pcef; a&G;aumufyGJ vkyfxHk;vkyfenf;rsm;udk jyifqif rGrf;rH&ef pOf;pm;oifhonf?
• vuf&SdtcsdefY (rJvpcef;rSmuJhodk@) tkef;zsHrdkifESifh Edkzdk;pcef;rsm;rSm vlrsKd;pkrsm; yl;aygif;aqmif&Gufa&;aumfrDwD (Collaboration
Committee for Ethnic Groups) rsm; zGJ@pnf;a&;twGuf (CMSP) . ulnDr_jzifh aqmf=o ay;oifhonf? xdk@tjyif pcef;
t=uHay;aumfrDwD (Camp Advisory Committee) rsm;rSm rlpvifrsm; yg0ifapoifhonf?
• rJa&mfrl/ rJvESifh Edkzdk;pcef;rsm;&Sd rlpviftkyfpkrsm;tm; rlpvif trsKd;orD;tzGJ@rsm;ESifh vli,ftzGJ@rsm; zGJ@pnf;atmif wdkufwGef;oifhonf?
xdk@jyif vkyfief;tpDtpOfrsm;. vkyfaqmifcsufrsm;wGif rlpvif tajcðy tzGJ@tpnf;rsm; tm;vHk; wef;wlnDr#pGm yg0ifapoifhonf?
• pcef;. tdrfwdkif&ma&muf 0efaqmifr_ay; vkyfief;rsm;wGif rlpviftkyfpkrsm;udk xnfhoGif;um ‚ if;wdk@ ESifhyHkrSefaqG;aEG;
wdkifyifapoifhonf? xdk@tjyif ‚ if;wdk@. vdktyfcsufrsm;ESifh vdktifqENrsm;udk vkyfief; tpDtpOfa&;qGJjcif; ESifh tuJjzwfjcif;wdk@wGif
xnfhoGif;pOf;pm;oifhonf?
• (CCSDPT) rSwqifh (NGO) rsm;tm; ‚ if;wdk@. wdkifyifaqG;aEG;r_rsm;/ vkyfief;rsm;wGif rlpvifrsm;udk wef;wlnDr#pGm
xnfhoGif;onftxd us,fus,fjyef@jyef@wdk;csJ@aqmif&GufoGm;atmif wdkufwGef;oifhonf?
• (CCSDPT) ESifh (PWGs) rsm;rSwqifh pcef;pDrHtkyfcsKyfa&;tzGJ@tpnf;rsm;wGif rlpvifrsm; oifhavsmfpGm (trnfcH
oufoufr[kwfbJ) udk,fpm;ðycGifh&a&;udpPtwGuf aqmf=oay;oifhonf?
umuG,fapmifha&Smufr_
• EdkifiHwum todtrSwfðy pHcsdefrsm;ay: tajccHum zufpHk ESifh yHkrSef rSwfyHkwifay;a&; tpDtpOfwckudk csrSwfay;yg&ef xdkif;tpdk;&tm;
(UNHCR) ESifh (CCSDPT) wdk@rSwqifh qufvuf aqmf=o oGm;oifhonf?
• rlpvif tkyfpkrsm;xJrSm aexdkifae=uolrsm;tygt0if pcef;rsm;xJrSm aexdkifae=uaom rSwfyHkrwif&ao;oltm;vHk; (UNHCR) ESifh
(CCSDPT) wdk@. tultnDjzifh wef;wlnDr# rSwfyHkwifcGifh&apoifhonf?
• rlpviftkyfpk0ifrsm;u Oya'tusKd;aqmifXme (LAC) . 0efaqmifr_rsm;jzifh Oya'a&;&m t=uH^m%frsm;
awmif;cH&jcif;ta=umif;&if;rsm;/ TtcsufESifh pcef;w&m;a&; aumfrDwDrsm;rSaeI Oya'a&;&m tm;xm;&m&Smjcif;udk
t,Hkt=unfuif;rJhaer_wdk@ tjyeftvSef qufpyfaeyHk/ w&m;pD&ifr_wGif &Sm&Dvm Oya'jzifh =um;emppfaq;jcif;.
tcef;u¾wdk@ESifhywfoufI okawoeðyay;yg&ef?
• (CCSDPT) rSwqifh (IRC) . Oya'tusKd;aqmifXme (LAC) pDrHcsufvkyfief;tm; tm;ay; wdkufwGef;oifhonf?
• jrefrmEdkifiHrS 'kuQonfrsm;tm;vHk; pcef;xJrSm ,ae@txd aeae&ao;aom jy\emESifhywfoufI (e,fajrxJodk@ 0ifa&muf
aygif;pyfjcif; r[mAsL[mudk rlpvifrsm;u vdkvm;onfudk todtrSwfðyaomtm;jzifh) a&&SnfajyvnfoGm;atmif/ oifhawmfaom
ajz&Sif;csufrsm; &Smay;yg&ef xdkif;tpdk;&tm; (UNHCR) ESifh (CCSDPT) wdk@rSwqifh qufvuf aqmf=ooGm;oifhygonf?
81
aemufqufwGJ u - twdkaumuftrnfrsm;
ABMU - All Burma Monk’s Union
ASEAN - Association of South-East Asian Nations
BCM - Beneficiary Contact Monitoring
CAC - Camp Advisory Committee
CAN - Community Agriculture and Nutrition
CBO - Community-Based Organisations
CC - Camp Committee
CCEG - Co-ordination Committee for Ethnic Groups
CCSDPT - Co-ordinating Committee for Services to Displaced Persons in Thailand
CMP - Camp Management Programme
CMSP - Camp Management Support Programme
COERR - Catholic Office for Emergency Relief and Refugees
CSC - Community Support Centre
CSCC - Community Support Centre Committee
DAB - Democratic Alliance of Burma
DKBA - Democratic Karen Buddhist Army
GAM - Global Acute Malnutrition
GCM - Global Chronic Malnutrition
IEKNG - Internal-External Karen Network Group
IRC - International Rescue Committee
KHWA - Karen Handicapped Welfare Association
KNLA - Karen National Liberation Army
KNU - Karen National Union
KRC - Karen Refugee Committee
KRC-EE - Karen Refugee Committee – Education Entity
KSNG - Karen Student’s Network Group
KWO - Karen Women’s Organisation
KYO - Karen Youth Organisation
LAC - Legal Assistance Centre
ML - Mae La
MLOB - Muslim Liberation Organisation of Burma
MoI - Ministry of Interior
MRML - Mae Ra Ma Luang
MWA - Muslim Women’s Association
MWO - Muslim Women’s Organisation
MYA - Muslim Youth Association
NFE - Non-Formal Education
NGO - Non-Governmental Organisation
NP - Nu Po
OCEE - Office of Camp Education Entity
PAB - Provincial Admissions Board
PE - Physical Education
82
PKLCC - Pwo Karen Literacy and Culture Committee
PWG - Protection Working Group
RTG - Royal Thailand Government
RTP - Right To Play
RTT - Residential Teacher Trainer
SVA - Shanti Volunteer Association
TYG - Thirasanda Youth Group
UM - Umpiem Mai
UNHCR - United Nations High Commissioner for Refugees
VT - Vocational Trainer
83
aemufqufwGJ- usrf;udk;pm&if;
Forbes, Andrew D W., “History of Panglong, 1875-1900: a “Panthay” (Chinese Muslim) settlement in the Burmese
Wa states”, Muslim World, 78, January 1988.: 38-50.
Forbes, Andrew D.W., “The Yunnanese (“Ho”) Muslims of North Thailand”, in Andrew D.W. Forbes (Ed.), “The
Muslims of Thailand. Volume 1. Historical and Cultural Studies”, Bihar: Centre for South East Asian Studies, 1988:
87-103.
Forbes, Andrew D.W., “The Haw. Traders of the Golden Triangle”, Chiang Mai: Teak House,
Human Rights Watch, “Crackdown on Burmese Muslims”. New York, Human Rights Watch: 12, 2002.
Karen Human Rights Group, “Easy Targets. The Persecution of Muslims in Burma”, Mae Sot: KHRG #2002-02, May
2002.
Knodel, John, Rossarin Soottipong Gray, Porntip Sriwatcharin, and Sara Peracca, 1999. “Religion and reproduction:
Muslims in Buddhist Thailand”, Population Studies, 53, (2), July 1999: 149-64.
Lambrecht, Curtis W., 2005. “Burma”, in Greg Fealy and (Eds.), etc
Lintner, Bertil, “Muslims in the mountains”, Far Eastern Economic Review, 9 February 1982: 23.
Liow, Joseph Chinyong, “The Security Situation in Southern Thailand: Toward and Understanding of Domestic and
International Relations”, Studies in Conflict and Terrorism, 27, (6), November-December 2004: 531-548.
Liulan, Wang, “Yunnanese Muslims along the Northern Thai Border”, School of Asian and African Area Studies,
Kyoto University.
Mote, F.W., “The Rural ‘Haw’ (Yunnanese Chinese) of Northern Thailand”, in Peter Kunstadter (Ed), Southeast
Asian Tribes, Minorities, and Nations, Princeton: Princeton University Press 1967, Volume II: 487-524.
Muslim Salvation Organization of Burma (MSOB), “Muslim Salvation” newsletter, P.O. Box 70, Chiang Mai 50000.
Scupin, Raymond, “Muslim Accommodation in Thai Society”, Journal of Islamic Studies, 9, (2), 1998: 229-58.
Selth, Andrew, “Burma’s Muslims and the War on Terror”, Studies on Conflict and Terrorism, 27, (2) March-April,
2004: 107-26.
Selth, Andrew, “Burma’s Muslims: Terrorists or Terrorised?”, Canberra: Strategic and Defence Studies Centre,
Canberra Papers on Strategy and Defence No.150, Australian National University, August 2003.
Soonthornpasuch Suthep, “Islamic Identity in Chiengmai City: A Historical and Structural Comparision of Two
Communities”, Unpublished PhD thesis, University of California, Berkeley, 1977.
Suhrke, Astri, “Loyalists and Separatists: The Muslims in Southern Thailand”, Asian Survey, 17, (3), March 1977:
237- 250.
Sulaiman, M. M. M., “The History of Muslims and Ulama in Myanmar”, 2003, unpublished mansucript.
Suria Saniwa bin Wan Mahmood, “De-radicalization of Minority Dissent, A Case Study of the Malay-Muslim
Movement in Southern Thailand 1980-1994” in Miriam Coronel Ferrer (ed.) “Sama-Sama: Facets of Ethnic Relations
in South East Asia”, Quezon City: Third World Studies Center, 1999: 115-154.
84
Yegar, Moshe, “The Panthay (Chinese Muslims) of Burma and Yunnan”, Journal of Southeast Asian History, 7, (1),
1966: 73-85.
Yegar, Moshe, “Between Integration and Secession: The Muslim Communities of the Southern Philippines, Southern
Thailand and Western Burma/Myanmar”, Lanham: Lexington 2002.
Yegar, Moshe, “The Muslims of Burma: A Study of A Minority Group”, Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1972.
85
xdkif;-jrefrm e,fpyfwav#muf&Sd 'kuQonfpcef;rsm;. vlr_a&; qufqHr_ yHko¿mef-
tiftm;pkrsm;onf vGefcJhaomESpfrsm;twGif;Y vlrsKd;a&;/ bmoma&;/ ,Ofaus;r_qdkif&m
"avhrsm; uGJjym;jcm;em;r_rsm; ododomom ajymif;vJazmfjyvmcJhjyD jzpfygonf?
86