4.

BAo QuAN

DITA

4.1. NGUYEN LI:¢U Dua 13. loai qua nhiet ddi co ten khoa h9C 18. Ananas comusus (L.) Merr, vdi cac giong: Ananas 111

-satiuus (L.) Schu1ti, Bromelia comosa L., satiua L., v.v ... Day la loai qua duoc che' bie'n. Ananas

sit dung nhieu d~ an tuoi va

Dua co ngu6n gO'c tU Tay An, Trung My... hien duqc .tr6ng d cac nude co khi hau nhiet d8i nhir: Philippin, dao Sumatra, Hawai, Srilanca, Nam My, chilu Phi, v.v ... San hrong dua cua the' gidi nam 1992 la hon 10 tri~u ta'n, dung thu 3 sau chuoi va xoai, trong do Thai Lan chiem 1/5 san IU!;Ingdua the' gidi va la mroc san xuat dua nhieu nhat. 0 Viet Nam dua 1a loai qua chu luc trong che' bien d6 hop xuat khau, tuy nhten, san hrong con ra't it so voi cac nude trong vung. C6 nhieu giong dua, dUQc phan thanh 3 nh6m chmh. - Nhom Queen (nhom Hoang hau). Dua thuoc .nh6m nay co kh6i Iuong va dQldn trung bmh, mat qua 16i, chiu v~n chuyen, thit qua vang d~m, mui thorn di;\.c trung, vi ngct, Day 1a nh6m dua c6 pham chat cao nhat, dang duc;lC tr6ng ph6 bien d nude ta va dU<;Ic oi g la dtra hoa, dua kh6m. Tren the gidi cac giong tieu bi~u duoc tr6ng la: Golden Queen, Egyptian, Abachi, Black Riplay, Green Riplay, Ruby, Singapore, Canning, Pernambuco, v.v... - Nhorrr Caien (Cayene), Loai nay co khO'i hrong Idn, qua to co khi de'n 3kg. Thit qua mau vang nga, nhieu nuoc, it thorn va it ngot hen dua hoa. GiO'ngnay 112

duoc tr6ng nhieu d cac nude vung Thai Binh Duong. Loai nay tuy chat IUQng khOng cao lAm nhung duoc tr6ng nhieu d~ che bien do qua to cc gidi hoa, cho hieu qua kinh te cao. Hien nay Viet Nam dang co chu truong phat tri~n giong' dua nay.

de

- NMm Spanish (Tay Ban Nha). Dtra nh6m nay co kich thuoc qua IOn hon dua hoa, nhung nho hon dira nhom Caien. Thit qua yang nhat den trang, it thorn, chua, nhieu nUDC hen dua hoa. Drra mat, dua ta tr6ng d Vi~t Nam thuoc nhorn nay. Ngoai 3 nhorn dua chinh nell trsn con co nhom Xan Migel thit qua mau yang, thorn ngon. Thoi vu thu hoach dua thuong tU thang 3 den thang 8. Dua trai vu thu hoach vao khoang thing 11 den thang 1, thing 2 nam sau. Dua t rai vu la ket qua cua viec xli 1:9" dua bang cay hoa chat (axetylen) kfch thich sinh trudng. Khi ngon dua co tu 10 hi trd len nguoi ta cho cho axetylen dang b{lt hoac dung dich vao non dua, Sau 6 thang chung se ra hoa. Bang each nay co th~ vu dua d~ co th~ thu hoach quanh nam. Tuy nhien, chat hrong dua trai vu ella Vi~t Nam hien con kern so vdi dtra chfnh vu.

rai

Thanh phan hoa h9C cua dua bien d{lng theo giong, thci V1,l, dieu kien canh tac, dia ban phat tri~n, d{l chin, v.v .. Cac thanh phan chu yeu g6m: nude chiem 72+88%, chat kho: 15+24%, duong: 8+19%, trong d6 duong saccaroza chiern 70%, axit tu 0,3+0,8%, 113

IOn la axit citric, con lai lit axit malic, axit tartaric, axit suxinic. Ham luong protit co khoang 0,5%, chat khoang 0,25%, vitaminC 40mg%, vitamin A, Bt, B2 ••• khoang 0,04 de'n O,09mg%. Ngoai ra trong dua con chua enzim thuy phan protit goi la bromelin. Chat nay chua nhi€u (j vo va cuong dua nen co th~ dung ba dua d~ lam nguyen lieu san xuat enzim bromelin.
phan

4.2.

cAc

B~NH

eVA

DUA

do loai nam Cerastomella paradoxa. Loai benh nay co th~ g~p ca. tren chuoi, tren cay mfa. B~nh co th~ blit diu tu ngoai ruong, phat tri~H manh trong qua trlnh van chuyen, c6 th~ diin tdi mat mat de'n 25%. Di€u kien d~ b~nh phat tri~n tot nhat la d nhiet di) 21+32°e va di) 1m cao. Co th~ ngan ngita b~nh bang each phun len qua mdi hai dung dich axit benzoic trong c5n, sau d6 dem di baa quan lanh.
B~nh tho'i den: Benh Bfnh ung nude: Loai nam gay ra b~nh nay 1:\ Thieliaviopsis paradoxa. Bi?nh xuat phat tit khi van chuyen, Ch6 bj benh co mall den xam, ling rnrdc. D& phong b~nh c6 th& sat trung dung C1,1, baobi, kho bao quan bang dung dich 2%.;.-5% formalin . . Bfnh ntim xam: Do narn Penicillium fusarium phat tri&n. Giai dean d&u tien cua benh rat kh6 phat hien. Thoat ctciu dudi ldp vo dua xuat hien nhtrng vet bam e6 rnau xarn nhat de'n slim. B~nh Ian din ra ca qua. 114

B¢nh tiuim fiji: Benh xuat hien chu yeu Ia do rai loan sinh li sinh hoa khi bao quan d dieu kien khOng thich hop, nhat la nhiet d9 qua lanh - duei 9-;.-100Cvdi dua xanh va 4-;.-6°Cvdi dua chin. Dua hOng nhanh khi thanh phan khi quy~n ndi bao quan thieu oxy a~ qua trinh hO hap hieu khi tien .tri~n binh thuong dlin toi h6 hap yem khi.

4.3. PHUONG PHAp BAO QUAN Dtra duoc thu hili khi cac miit dua ail mb het hoac dil c6 tU 1 den 3 hang miit nga mau vang. C6 th~ danh gia de>chin cua dua thea 3 muc dua vao rnau sAc cua Muc I: khi dua con xanh, nhung dil c6 1 den 2 hang mat g~n cuong nga mau vang. Mire II: dua c6 mau xanh - vang. Muc III: dua vang g~n nhu holm to an den hoan toan,

vo.

vo

vo

vo

Sau khi thu hai dua duoc lua chon theo de}chin, kfch thuoc, LO(!,i O nhung qua b~m giap, say sat. Dua b bao quan ca hoa, cuong d~ dai khoang 2cm. Kho bao quan cfin duoc sat trung bang dung dich formalin chua 36% formaldehyd voi lieu IUQng 0,25 Ift/m" san. Nhiet d9 Me phun Ia 16+1SoC, de>Am 95% den 97%. Phun xong d6ng kin kho trong 24 gid. C6th~ x6ng kho bang luu huynh vdi lieu luong 109/rna. khi x6ng xong cung d6ng kin phong trong 24 gid. Trtrdc khi bao quan, dua co th~ du\lc xong bang metilhrom vdi lieu lucng 40 den ~Og/m 3 kho trong 30 phut, sau do xe'p vao bao hi vacho vao kho M bao 115

quan. Dua xanh duoc baa quan trong phong lanh nhiet dQ io-ri-c, dQ ~m 85+90%. Khfing baa quan dua.xanh d nhiet dQ thap hen 7°C vi 16i dua d@bi tham va milt kha nang chin. Dua xanh duoc xi! If bang hoa chat 2,4DT n6ng d9 0,05% va bQC sap hoac nhung Topxin MO,2% c6 th~ bao quan d nhiet dQ 20+25°C duoc khoang 2 twin. Ngoai viec xu lf d ua bang hoa chat, ngtroi ta con dung mang PE chuyen dung d~ boc dua r6i mdi hao quan. BAng each nay c6 th~ keo dai thci han baa quan len ga'p doi. Dua chin baa quan 4,5+7°C, d9.€tm 85+90%. KMng bao quan dirdi 4°C. Tj l~ hao hut dua phu thuoc vao digu kien bao . quan.: duoc ghi bang 17.

Bang 17.

Ty

l~ hao hut dtia phl! th.uoc vaa diiu ki~n btio qtuin
Khoi 1119ng quan sat (kg) 122 112 107 58 166 88 80 Hao hut so voi ban dau, % Ca qua trinh 0,23 0,60 1,04 1,35 0,59 0,98 1,97 Trung binh 1 ngayoem 0,12 0,12 0,15 0,14 0,30 0,25 0,25

£)iEiuki~n bao quan £)iEiuki~n ph6ng tanh: nhi(H 09 8+1 DoC

Thai gian bao quan (ngay) 2 5 7 10 2 4 8

09

§m 85%

Dieu ki~n mat: nhi~t

09

16+18 DC

09

§m 68+70%

116

14(\mat mat con phu thu9C vao khdi Iuong dua dung' trong bao bi. Kh6i luong cang nhieu mat mat cang cao (bang 18). Bang 18. Slj guim kh61lzt'1ng dtia ph.u. thuoc Vcla kh61luf/ng qua trong baa bi
f)i~u ki~n bao quan Thdihan bao quan
(nqay)

TY

Gii3.mkhoi 11Ir;1ng nhien trung binh

(%)
i

tv

10 qua 0,11 0,10 0,12 0,26 0,21 0,21

12 qua 0,11 0,13 0,15 0,31 0,24 0,25

14 qua' 0,16

16 qua

2 f)h~u ki~n lanh 5 7

0,

0,13 0,17 0,35 0,26 0,26

0,15

2 4 8

0,27 0,26

f)i~u ki~n mat

Rdrn. dtia: Dua co th~ dam chin bl1ng each tiing nhiet d9 len 2h22oC, d9 :lm 85% k€t hop xl! 1.9' tylen e li~u hrong 0,51/m3, dua se chin sau 2+3 ngay.

C6 th~ ra'm dua trong phong c6 nhiet d9 15+6°C, d9 :lm 80+85%, dira se chin sau 5+6 ngay. Nhuoc di~m cua 'plnrong phap riim cham nay la dua c6 thJ b] nam benh do keo dai thoi gian.