DOKUMANISTAN.

COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

EDITR
Site i Temel Bilgiler Yazlm Web Yazlm Tasarm Gvenlik Network Donanm letim Sistemleri leri Dzey Kullanm Hacker Program Anlatm Soru Cevap Szlkler Mekanik Video Divx Codec Arama Motorlar Dier Elektronik Uydu Spor Roman Telefon
Rota Elektrik 212.2431180
Makaron,Kablo Ba,Eriyen,zolebant ngiliz Fi,Priz, (thalat & Sat) www.rotaelektrik.com.tr

Google

Fiber Optik Haberleme Sistemi...

Fiber Optik Sonlandrma
Fzyon sonlandrma, OTDR test 0242 238 40 40 www.veritel.com.tr

Dkman 266 Adet Ziyareti 156270 Adet

BLM -I FBER OPTK HABERLEME SSTEM 1.1. GR In bilgi gnderme alma yada ksaca bir haberleme arac olarak ok eskiden beri kullanld bilinmektedir. Buna Amerikan yerlilerinin duman iaretlenmesini, gne n yanstan bronz aynalar geceleri yol gstermek iin kullanlan fenerleri, sava esnasnda bir donanmadaki gemilerin kendi aralarnda optik mors iaretleri ile haberlemelerini rnek olarak verebiliriz. Daha sonra telgraf, telefon, radyo haberlemesi gibi profesyonel haberleme sistemleri ortaya ktka optik haberleme vastalar unutulur gibi olmutu. Fakat 1960l yllardan sonra bu sahada da bir takm kprdanmalar grld. Nitekim bu yllarda zellikle 1970li ylara doru camn ham maddesi silisyumdan ekilen liflerin n yaylmas iin bir iletim ortam olabilecei lboratuar almalar baznda da olsa ispatland. Ancak ilk anda kayplar ok yksek grlyordu ve bu yzden ticari maksatlarla kullanlmaya henz elverili deildi. Teknolojinin gelimesine parelel olarak bu kayplarnda stesinde gelinerek, optik fiberler bugn artk en popler haberleme ortamndan biri haline gelmitir. 1970 ylnda (800-900 nm)lik dalga boyu blgesinde optik liflerdeki zayflama 20 dB/kmye kadar drld. Bugn 1.3 mikrometre ve 1.5 mikrometrelik dalga boylarna kar gelen pencerelerdeki kayplar 0.4 ve 0.2 dB/kmye kadar inmi durumdadr. Bu ise zel optik kaynak ve alclarn da kullanlmasyla, 100 km.yi aan mesafeler iin herhangi bir tekrarlayc koymadan iletim yapabilme imkan salamtr. Optik fiberlerin dier iletim ortamlar zerine olan stnl aadaki rneklerle daha iyi anlalabilir. 1 km zerinde bilgi tama kapasiteleri :
Bakr teller Koaksiyel kablo Tek modlu fiber kablo 1 MHz 100 MHz 10000 MHz

1 MHzlik iaret iin gcn yarya dt mesafe:

Bakr kablo ifti Koaksiyel kablo Tek modlu fiber kablo 250 m 1000 m 10000 m

Grld gibi zayflamalardaki byk azalma yannda optik fiberler band genilii asndan da ok byk bir kapasiteye sahiptirler. Bugn ticari olarak birka Gbit/slik hzlarda alan ve bu haliyle 50-60 kmlik tekrarlayc aralklarn izin veren sistemler mevcuttur. Aada optik haberleme sistemlerinin avantaj ve dezavantajlar maddeler halinde verilmitir. 1.2. AVANTAJLARI 1) ok dk zayflama (=1.3 mde 0.4 dB/km) 2) ok yksek band genilii 3) inden k tad iin elektrik bazl sistemlere kar stnl 4) Elektromanyetik dalgalardan etkilenmemesi 5) Salam izolasyona sahip olmas 6) Elektrik kablo hatlarnda olduu gibi hatlara kaak olarak girmek hemen hemen imkansz gibidir 7) Hammadde salama kolayl 8) Ksa devre olma gibi bir problem yoktur. 1.3 DEZAVANTAJLARI 1) Haberleme mesafesinin ok ksa olduu durumlarda ve yeterince dk hzlarda optik haberleme sistemleri maliyet asndan daha pahal olabilir. Bunun sebebi kaynak olarak kullanlan lazer ve LED diyodlaryla, alglayclarn maliyetinin yksek olmasdr. Mesela 1987 yl itibariyle her hangi bir sl kararll olmayan lazer diyodun dipik fiyat 1000-1500 dolar civarndadr. Isl kararllk birimi ile fiyatn daha da aktr. Ancak daha ncede belirtildii gibi yksek hzlarda ve uzun mesafelerde bunun hibir nemi kalmaz ve optik haberleme sistemleri maliyet asndan da avantajl duruma geer.

1 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

2) Dier haberleme sistemlerinde olduu gibi henz tam bir standartlamaya gidilememitir. 3) Kaynak ve alglayclarn alma mrleri snrldr. 4) Yeni tekniklerin kullanlmasna ihtiya vardr. 1.4 UYGULAMA ALANLARI Fiber optik haberleme sistemlerinin zayflamasnn ok az, bant geniliinde ok yksek olmas bu sistemlerin yksek hzl data iletim, telefon haberlemesi, video iaretinin iletimi, kablolu TV ve benzeri gibi sistemlerde tercih edilir hale gelmesine sebep olmutur. Bunlardan baak baz zel uygulamalarda yle not edilebilir. Askeri uygulamalar (grltden etkilenmemesi, kk hacimli olmas) Banka uygulamalar (data ebekelerine yaplabilecek kaak girilere kar emniyetli olmas) Patlayc madde ortamlarnda (ksa devre gibi bir sorun olmamas) G istasyonlar (grltden bamsz ve salam izolasyonlu olmas) Proses kontrol (grltden bamsz ve kk hacimli olmas)

ekil 1.1de mmkn olan uygulamalarn hz ve uzunluk parametrelerine gre deiimleri verilmitir. u anda fiber optik haberleme sistemlerinin en yaygn olarak kullanld saha, telefon ve data haberleme sistemleridir. Telekomnikasyon uygulamalarna bakldnda farkl sistem grlebilir. Bunlar, abone yada Local ebeke, santraller aras balant yani Jonksiyon ebekesi ve nihayet uzun mesafe haberlemeleri iin Trunk ebekeleridir. 1.5 TRUNK EBEKELER Koaksiyel kablolarla yaplan iletiim ilemlerinde genellikle frekans blmeli oullama prensibi kullanlyordu. Daha sonra saysal tekniklerin artmasyla beraber PCM sistemleri saysal mikrodalga iletimini kullanyordu. 1980li yllardan sonra ise uzun mesafe ve yksek hzlarn sz konusu olduu yerlerde fiber optik haberleme sistemleri dier kablo ortamlar ve mikrodalga ile haberleme sistemlerine gre bir ok stnlkleri ile beraber kullanlmaya baland. u anda ise pek ok lkede telefon haberleme sistemleri ile data haberleme sistemlerinde artk tamamen fiber optik haberleme sistemleri kullanlmaktadr. 1.6. JONKSYON EBEKELER son 10 yla kadar analog santraller arasnda genelde iki telli iletim ortamlar yaygnd. Daha sonra bu ortamlardaki zayflama etkilerini azaltabilmek iin PCM santraller kullanlmaya baland. u anda byk ehirlerde santraller arasndaki iletim ortamlarnn ok byk bir ksm bakr kablolardr. Bunlar bilgi kapasitelerinin az olmalarndan dolay, hem maddi adan zorluk getirmekte, hemde fazla yer kapladklarndan ehir ii izolsyonlar problemli olmaktadr. Mesela stanbul gibi haberleme trafii ok you olan bir ehirde iki santral arsndaki balanty kurabilmek iin belki yzlerce, hatta binlerce kablo iftini ekmek gerekmektedir. Bunlarn toprak alt kanallardan iletilmesi gerekir. Bu da bal bana bir sorundur. te bu gibi sorunlarda byk kolaylklar getiren fiber kablolarn iletim ortam olarak kullanlmasyla, hem doal olarak kk olan hacimlerinden hemde ok yksek bilgi tama kapasitelerinden istifade edilebilecektir. Kaba bir rakam sylemek gerekirse birka yz tane bakr kablonun grecei i tek fiber kablosuyla halledilebilir. Fiber kablolarn izolasyonlarnn ok salam olmas nedeni ile, tanmalar, aktarlmalar daha kolaydr. 1.7. LOKAL EBEKE Bugn lokal ebekelerde genelde 2 ve 8 Mbit/s PCM sistemleri kullanlmaktadr. imdilik bu sistemler iin en iyi iletim ortam koaksiyel kablolardr. nk burada mesafenin ksa olmas ve hzn fazla olmamasndan dolay fiber optik sistemler daha lks ve pahal olacaktr. Ancak ileride CATV sistemlerinin hizmete girmesiyle bu sahada da fiber optik sistemlerin kullanlmasnn daha uygun olaca dnlmektedir. Bu konuda bat lkelerinde uygulamaya konulan sistemlerde fiber optik

2 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

tehizat kullanlmaktadr.

ekil 1.2de fiber optik sistemlerin gnmzdeki ve gelecekteki mmkn uygulamalar grlmektedir. Burada :
MM SM SW LW WDM ISDN CATV LAN : ok modlu optik fiber : Tek modlu optik fiber : Ksa dalga: 0.85 m dalga boyu : Uzun Dalga : 1.3 ve 1.55 m dalga boyu : Dalga boyu blmeli oullama : Tmleik hizmetler saysal ebekesi : Kablolu Televizyon : Yerel sistemler

1.8. TERMLER Bu blmde fiber optik sistemlerine ilikin baz terimler ksaca izah edilecektir. 1.8.1. IIK Genelde k denince elektromanyetik spektrumun gzmzle grebildiimiz ksm akla gelir. Ancak optik haberlemede kaynak olarak kullanlan k elektromanyetik radyasyonu grlmeyen ksmlarn kapsar. Bugn fiber optik haberleme sistemlerinde kzl tesi nlar blgesine den 0.85 m; 1.33 m; 1.55 m dalga boylarnda k kullanlr. zellikle bu deerlerin kullanlmas, fiber kablolardaki zayflamalarla ilgilidir. 1.8.2. DAILMA Optik dalga klavuzunda yani liflerde yaylan dalgalarn bozulmasna dalma denir. Dalm genelde iki biimde grlr. Biri kromatik dalmadr ki n renk dalmyla ortaya kar (Bir prizmada grld gibi). Dieri de ok modlu fiberlerde sz konusu olan modlar aras dalmadr. Bu ise farkl moddaki iaretlerin belli iki nokta arsndaki mesafeyi farkl zamanlarda almalarndan kaynaklanr. Bu dalma etkilerinden dolay optik dalga klavuzlar alak geiren filtre gibi davranrlar. Ancak genelde bu geirme band ok genitir. 1.8.3. BAND GENL Optik dalga klavuzlarnn alak geiren bir filtre gibi davrand bir nceki ksmda belirtilmitir. Band genilii; dalga klavuzunda yaylan sinsoidal bir iaretin dalmalar ve dier zayflamalar nedeni ile gcnn yarya indii frekanstr. Eer iaret hi g kaybetmeden ilerlemi olsayd belli bir L uzunluundaki optik lif iin kan gcn giren gce oran 1 olup, bunun LOG deeri 0 olacaktr. Ancak kan gcn giren gcn yars olmas durumunda bunun logaritmik deeri 10Log2=3 dB olacaktr. O halde band geniliinin, g oranlarn 3 dBe dt frekans olarakta tanmlaya biliriz.

3 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

1.8.4. OK MODLU FBER Dairesel kesitinin yar ap optik dalga boylarna gre ok daha byk olan optik fiberlere ok modlu fiber denir. ok modlu fiberlerin kullanlmas halinde sz konusu olan modlar aras dalma deiken indisli profillerin kullanlmasyla belli bir minimumda tutulabilir. Deiken profiller ok modlu fiberlerin standard CCITT-G.651 ile belirlenmitir. 1.8.5 TEK MODLU FBER Yar ap optik dalga boylar mertebesinde yani maksimum 10 m civarnda olan fiberlere tek modlu fiber denir. Bu tr fiberlerde yalnzca tek bir mod iletilir. Tek modlu fiberlerin band genilikleri yalnzca kromatik dalma ile snrl olduundan ok yksek frekanslarda ve uzun mesafelere iletim sz konusu olduundan kullanlmalar ok uygundur. Tek modlu fiberlerin standard CCITG652 ile belirlenmitir. 1.8.6. KIRILMA NDS In boluktaki hzn C, ve boluk dnda bir ortamdaki hzn V ile gsterirsek n V hzyla dald ortamn bal krlma indisi n=C/V oranyla tarif edilir. In boluk d ortamlardaki hz, daima boluktaki hzndan kk olacandan herhangi bir boluk d ortam iin n>1 dir. Dikkat edilirse burada bir bal deer sz konusudur. Yani boluk ortam iin n=1 alnarak dier ortamlarn krlma indisleri buna bal olarak hesaplanr. Silisyum fiberlerin krlma indisleri n=1.5 civarndadr. Bu deer dardan baka maddelerin katklanmasyla deitirilebilir. 1.9 FBER OPTK HAT SSTEM 1.9.1. GENEL Bu blmde bir fiber optik hat sistemini oluturan ksmlar genel olarak ele alnacaktr. Bu ksmlar iletim ortam olan fiber kablo, u birimleri olan alc ve vericiler ile aralarndaki balantlar oluturan konnektr v.s. elemanlardan ibarettir.

ekil 1.4de fiber optik hat sistemi anahtaryla gsterilmitir. Grld gibi sistemin giri ve k iaretleri elektrikseldir. Bu iaretler analog yada digital olabilir. Burada giri-k iaretlerinden daha ok, iaretin optik ve digital olarak iletimiyle ilgileneceiz. ekil 1-4de ki elektriksel giri iareti optik k kayna modle edecektir. Verici k kayna optik fiber kabloya bir konnektrle balanr. ayet hattn iki ucu arasndaki mesafe ok bykse ve elimizdeki kablonun standart uzunluu bunu karlamaya yetmiyorsa bu durumda ihtiyac karlayacak kadar fiber kablo birbirine ek yaplmaldr. Alc tarafta fiber kabloyu optik alcya balamak iin yine konnektr gerekir. Optik alclar optikelektrik dnmn salayan alc taraf u elemanlardr. Alcnn kndaki elektriksel iaret genelde zayf olduundan dolay kuvvetlendirilmesi, saysal haberleme durumunda, iaretin tekrar oluturularak kullanlr hale getirilmesi gerekir. 1.9.2. OPTK FBERLER Fiber liflerin kesitleri, dairesel olup, bir ekirdekle bunu evreleyen klftan ibarettir. Fiberlerin yapmnda bugn yaygn olarak Germanyum, Fosfat veya Flor gibi katk iyonlaryla krlma indislerinde deiiklik yaplabilen saf cam (SiO2) kullanlmaktadr. Telekomnikasyon uygulamalarnda kullanlan fiberlerde dtaki klfn ap 125 m dir. ekirdein ap ok modlu lifler iin 50 m ve tek modlu lifler iin 10 m civarndadr.

4 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

Bundan baka plastikten yaplan fiberlerde mevcuttur. Ancak bunlardaki zayflamalar daha fazla olduundan silisyum fiberler kadar yaygn deillerdir. Optik liflerin iletebilmesi iin ekirdek ksmnn krlma indisinin klf krlma indisinden biraz daha byk olmas gerekir. Tek modlu fiberlerde ekirdekle klf arasndaki krlma indisinden biraz daha byk olmas gerekir. Tek modlu fiberlerde ekirdekle klf arasndaki krlma indisi profili basmak biimindedir. Yani ekirdektenklfa yada klftan-ekirdee geerken ani bir indis deiimi gzlenir. (ekil 1.5b). ok modlu yada deiken-indisli fiberlerde krlma indisi profili ekirdein merkezinde belli bir maksimumdan balayarak ekirdek-klf snrna kadar yavaa azalarak gider (ekil 1.5.b). ok modlu fiberlerdeki krlma indisinin bu ekilde ekirdek merkezinden balayarak azalmas n yaylmas esnasnda meydana gelen dalmay mmkn olduu kadar azaltmak maksadyladr. Optik liflerin iletim yada tama zellikleri u parametrelerle karakterize edilir. Zayflama, band genilii, kabul as ve kesim dalga boyu.

1.9.2.1. ZAYIFLAMA <dB/km> ekil 1.6da grlebilecei gibi zayflama kullanlan n dalga boyuna gre deiir. Bugn 850 nm, 1300 nm ve 1550 nm dalga boylarnda alan sistemler mevcuttur. Bu dalga boyu blgeleri yaygn olarak birinci, ikinci ve nc pencere olarak adlandrlr.

1.9.2.2. BAND GENL <MHz/km> Daha ncede belirtildii gibi fiberlerin band genilii zerine gelen snrlama, n dalmas nedeniyledir. ok modlu fiberler iin modlar aras dalma baskn olduundan band geniliinde etkin olarak modlar aras dalmaya baldr. Dier dalma tipi olan kromatik dalma ise zellikle tek modlu fiberlerde band genilii zerine snrlama getiren nemli bir etkendir. Kromatik dalma etkisini hesaba katmak iin k kaynann spektral geniliinin bilinmesi gerekir. 1.9.2.3. KABUL AISI <N.A. Numerical Aperture> Bu yalnzca ok modlu lifler iin hesaplanan ve kaynaktan alnan n fibere hangi oran ve verimde kuple edildii hakknda bilgi veren bir katsaydr. In fibere girecei ann maksimum deerinin sins alnarak bulunur. 1.9.2.4. KESM DALGA BOYU <C ; nanometre> Bu parametre ise yalnzca tek modlu fiberler iin belirtilen bir parametredir ve fiberlerin tek modlu olarak alabilmesi iin mmkn olan minimum dalga boyu deeridir. ayet fiberin uyarlmas iin belirlenen kesim dalga boyundan daha ksa dalga boyu kullanlrsa, tek modlu fiber, ok modlu

5 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

fiberler gibi davranmaya balayacaktr.

ekil 1.7 : Optik Fiberlerin Tipik Karakteristikleri

ok Modlu 125 <2 Tek Modlu 125 <100 0.5 3 veya 1

Klf ap Band genilii (MHz/km) Zayflama (dB/km) Kabul as (N.A.) Kesim dalga boyu (nm)

0.2 ----

----<1300

ekil 1.7de tek modlu ve ok modlu fiberlerin karakteristiklerinin bir zeti verilmitir. Burada verilen deerler ticari maksatlarla kullanlan optik fiberlerde bulunabilen deerlerdir. Bunlardan baka gnmzde 1500 nm de kullanlan zayflamalar ok dk (0.15 dB/km) fiberler uzun mesafe ve byk band geniliklerinin istendii durumlar iin tercih edilmektedir. 1.10 FBER KABLO ekil 1.8de verilen kablo 8 tane fibere sahiptir. Her bir fiber dorudan fiber etrafn evreleyen bir n klfa sahiptir. Bu klf genelde silikon yada epoksiakrilit kullanlarak yaplr. kinci klf plastikten olup birinci klfla fiberi sk bir ekilde kavramtr. Bu ekilde hazrlanan fiberler daha sonra metalik yada metalik olmayan bir merkez etrafnda kablo haline getirilirler. En son olarak da bunlarn hepsi PVC yada polyetilen ile kaplanarak kablo meydana gelmi olur. Kullanld yere bal olarak kablolar ayrca, nemlenmeye kar ii vazelin yada alminyum katla doldurulmu elik zrhlarn iine de konabilir. Baz fiber kablolar eritler halinde hazrlanmtr. Mesela bu sayfa geniliinde bir erit 12 mm apnda her biri 12 liflik, 12 adet kablo ihtiva eder.

ekil - 1.8 : Bir fiber kablonun kesiti Fiberler yaln haldeyken saf cam olduklarndan krlgan bir zellie sahiptirler. Bu yzden baz koruma nlemleri almay gerektirir. Fiber liflerin n klflar lifin kendisiyle birlikte ekilmelidir. Bunun sebebi fiberi anmalara kar korumaktr. kinci klf fiberlerin kablo haline getirilmesi esnasnda karlaabilecei etkilere kar dayanklln artrmak iin kullanlr. Kablo merkezinden ekilmi olan tel, kablo ekilmesi esnasnda kuvvetlere kar dayanabilmelidir. Alminyum ieri girebilecek nem ve slakla kar kabloyu korur. Kablo zrhnn vazelinle doldurulmas kablo iine giren suyun yaylmasn nler. elik zrh dtan gelebilecek ok sert darbelere kar koymak iin kullanlr. Kablo imalatlar, iletim zelliklerinden baka kablo iin maksimum dayanabilecei ekme kuvveti, minimum eilme ap, kullanlan malzeme, geometrik deerler, uzunluk, kablo arl ve alma scakl blgesi gibi zellikleri belirtmek zorundadrlar. 1.11 AKTF ELEMENLAR Aktif elemanlar olan optik kaynaklar ve alglayclar yap itibariyle yar iletken diyoddurlar. ekil 1.9da lazer diyodu ve LED olarak ikiye ayrabileceimiz optik k kaynaklarnn yaplar ematik olarak gsterilmitir. Yar iletken optik kaynak ve alglayclarn hepsi kat kat yaplrlar. Bu katlar eitli iyonlarla katklandrlm olabilir. Neticede bu katlar bir diyot yapsn olutururlar. ekilden grlebilecei gibi elemanlarn fiziksel boyutlar ok kk yaplabildiinden optik fiberlerle ok uyumlu olarak alrlar. Verici diyodlar pozitif,

6 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

alglayc diyodlar ise negatif ynde kutuplanrlar. Kaynaklar gelen elektriksel iaretleri a evirirler. Alglayclar ise bunun tam tersini yaparlar.

1.11.1. SOURMA (ABSORBSYON) Fotonlar halinde olan optik enerjinin zerine dt maddenin atomundan elektron koparlabilmesine sourma (absorbsiyon) denir. Foton enerjisiyle sabit kristal yrngesinden karlan ve serbest hale gelen bu elektronlar iletim maksadyla kullanlabilir. Bu alglayclarn alma prensibidir. Bu ekilde alan alglayclara foto diyod denmektedir. 1.11.2. EMSYON Emisyon sourmann tersi bir ilemdir. Yani eer iletken halde bulunan serbest elektronlar pozitif kutuplanm bir diyod yapsna girerlerse diyod yapsnda bulunan deliklere girebilirler. Serbest elektronlar daha az enerji seviyesinde bulunan bu deliklere ya da boluklara atlarken darya fotonlar halinde k enerjisi salarlar. LEDlerin almas yukarda bahsedildii gibidir. Lazer diyodlarnn almas ise temelde ayn prensibe dayanmakla birlikte biraz daha farkldr. Bunlardan meydana gelen n bir ksm kristal iine yanstlarak yeni serbest elektronlar retilir. retilen bu elektronlar tekrar eski seviyelerine dnerken k yayarlar ve olay bu ekilde pozitif geri besleme ile devam eder. Bu geri besleme vastasyla lazer diyodlarn kndan dier kaynaklara gre ok daha gl klar elde edilebilmektedir. Gerekli dier ksmlarnda ilavesiyle, optik kaynak ve alglayclara srasyla vericiler ve alclar denebilir. Aadaki ksmlarda alc ve vericilerin baz karakteristikleri tartlmtr.

1.11.3 ALICI DUYARLILII < db/m> Duyarlln kalitesi daima hata oranna gre kyas edilir ve saysal sistemlerde bu oran, bit hata oran (BER) olarak tanmlanr. Pratikte BER<.10E9 olmasn salayacak biimde alcnn giriine kabul edebilecei minimum optik g seviyesi bu duyarllk deerinden daha kk olduu takdirde bit hata oran istenen deerden daha byk olabilecektir ki bu da istenmeyen bir durumdur. ekil 1.11de alc duyarll zerine tipik deerler verilmitir.

7 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

NOT: * 1. Pencerede (850 nm) alan alclar, 2. Pencerede (1300 nm) alan alclardan daha iyi duyarllk deerine sahiptirler. * Duyarllk, sistemin hz yani bit oran arttka azalr. 1.11.4 VERC GC <dB/m> Telekomnikasyon uygulamalarnda kullanlan vericilerin, fiber lifin iine kuple edilebildii optik g bugn iin 0 dBm ya da mwdan daha azdr. Lazer diyodlarn verimi LEDlere nazaran ok daha yksektir. LEDlerin tipik olarak fibere kuple edebildikleri g 20 dBm civarndayken lazer diyodlar en az -5 dBm kadar kuple edebilmektedirler. 1.11.5.SPEKTRAL GENLK Btn kaynaklar belli bir merkez alma dalga boyu etrafnda dalmaya sahiptir. Daha nce bahsedildii gibi darbe dalmas sistemin bilgi kapasitesi ya da hzn snrlayan bir faktrdr. Kromatik bozulmadan gelecek zararl etkiler mmkn olduu kadar mono kromatik olan kaynaklar kullanlarak azaltlmaya allr. Lazer diyodlar ok dar spektral genilie sahiptirler ki tipik deeri birka nm dir. LEDler de ise tipik olarak 100 nm civarndadr. 1.11.6. OPTK GCN SRME AKIMINA BAIMLILII LEDler kendilerini sren akma kar lineer bal bir optik g verirler ancak lazer diyodlar lineer olmayan bir cevaba sahiptirler. Belli bir eik akmnn altnda LED gibi davranrlar. Bu eii anca normal lazer gibi alr. Lazer diyodunun eik akm scaklk ve sreyle deiir. Bundan dolay LDlarn alma ortam scakl ile k glerini kararl hale getirecek nlemler alnmaldr. (ekil 1.12). 1.11.7 MODLASYON FREKANSI <MHz> Lazer diyodlar doal yaplar itibariyle LEDlerden daha hzldrlar. LEDler iin tipik alma hzlar 100 MHz civarndayken lazerler iin bu birka GHz olabilmektedir. 1.11.8. BALANTILAR Fiber kablolarn ekme uzunluklar genelde 3-6 km arasnda deimektedir. Dolaysyla uzun mesafe fiber optik haberleme sistemlerinin tesisi esnasnda gerekli mesafeyi salayabilmek iin kablolarn birbirlerine balanmalar metalik kablolarda olduu gibi kolay deildir. Bu birletirme ya da balam noktalar Splice (EK) olarak adlandrlr. Ek balantlar genelde su ve hava geirmez metalik kutularda kimyasal fzyon vastasyla yaplr. Fiber hatlarla, terminallerdeki elektronik ksmlar arasndaki arabirimlerde balantlar konnektrler vastasyla yaplr. Konnektrler sabit balantlar olmayp esnek bir kullanma izin verirler. Haberleme sistemlerinin tesisi esnasnda kayp hesaplarnda hesaba katlmaldr. Bu kayplar tipik olarak ; Sabit balantlar (Ek) iin < 0.2 dB Konnektrler iin < 1.5 dB BLM-II DARBE GENLK MODLASYONLU FBER OPTK HABERLEME SSTEM 2.SSTEM TANITIMI Bir mikrofon yardmyla ses bilgisi elektriksel iaretlere dntrlr. Kuvvetlendirilir ve darbe genilik modlasyonu (PWM) yaplr. Modlatr k digital fiber optik vericinin giriidir. Verici yaycy (IRED) srer. Fiber optik kablonun bir ucu yaycya dier ucu fotodedektr (PIN diyod) konnektrlerle balanr. Fotodedektr ve digital fiber optik alc yardmyla modlatr kndaki digital iaretler yeniden elde edilir. Alc k darbe genilik modlatrne uygulanr. De modlatr k ses bilgisine ait elektriksel iaretleri verir. Bu iaretler ses frekans g kuvvetlendiricisine uygulanr. Kuvvetlendirici kna bir hoparlr balanarak ses bilgisi elde edilir.

8 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

Bu tanmlanan sistemi digital haberleme sistemlerine bir rnek olarak vermek mmkndr. ekil 2.1de darbe genilik modlasyonlu fiber optik haberleme sistemi blok diyagramlarla gsterilmitir. Bu ekilde verici nitesi mikrofon, mikrofon n kuvvetlendiricisi, modlatr, optik alc ve vericiden olumaktadr. Alc nitesi fotodedektr, optik alc, de modlatr, g kuvvetlendiricisi ve hoparlrden olumaktadr.

BLM III VERC NTES TASARIMI 3.GR Bu blmde, verici nitesini oluturan katlar ayr ayr ele alnarak tasarlanmtr. Her bir kat iin modeller aratrlm ve bulunmutur. Bu modellerden en uygunu seilmitir. Bu modeller baz eklerde yaplarak uygun ekli verilmitir. Modeldeki elemanlar daha sonra tespit edilmitir. rnek olarak bir mikrofon n kuvvetlendiricisi iin transistrl veya entegreli bir ok devre bulmak mmkndr. Bu devrelerden en uygunu olan seilmitir. 3.1. MKROFON N KUVVETLENDRCS Mikrofon tipi mikrofon n kuvvetlendiricisinin trn belirler. Bu tasarmda kondanser mikrofonu setik. Kondanser mikrofonlar ok dzgn frekans karakteristikleri, uygun ykseltilebilir k iaret seviyeleri, ucuz ve kk ebatl olmalar sebebiyle ok fazla tercih edilmektedir. Radyo teyplerde ve mzik setlerinde bu mikrofonlar ses kayt iin sk kullanlr. Aldmz kondanser mikrofonun i direnci 3 K llmtr. Kondanser mikrofondan uygun netice almak iin zerinden 1 mA kadar bir doru akmn akmas gerekmektedir. Bu durumda normal ses basncna karlk knda tepeden tepeye 10 mV bir elektriksel iaret gzlenmitir. Kondanser mikrofon n kuvvetlendirici ve band snrlayc filtre iin tespit edilen model ekil 3.1de gsterilmitir.

9 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

ekil 3.1de IC1 ilemsel kuvvetlendiricinin 7. Bacandaki gerilim yaklak 15Vdur. Burada +VCC =+15V ve Vee = -15Vluk gerilimin R1 direnci ve mikrofon zerinden 1 mA akm aktmas gerekir. Mikrofon zerinden akan akmn R1 direncine Rsye ve +VCC ye bal denklemi aada denklem 3.1de verilmitir. I=VCC/ (R1+Rs) ( 3.1 ) Denklem 3.1de R1 direnci ekilip bilinenler yerine konursa; VCC15V R1= -Rs = -3K I 1mA ekil 3.1de C1 kondansatr bir kuplaj kondansatrdr. Doru gerilimi bloke etmektedir. C1in minimum deerini C1 tarafndan mikrofon tarafna
bakldnda grlen k direnci R0 ile alt kesim frekans f0 belirler. Buna

= 12 K

bulunur.

ait
bant denklem 3.2de verilmitir. C1=1/(2f0 . R0)

( 3.2 ) //

R0 k direnci R1 direnci ile Rs kondanser mikrofonun i direncinin paralelidir. R0 = R1//Rs = 12K 3K = 2.4 K Alt kesim frekans f0 ise 40 Hz alnr. Denklem 3.2de bilinenler yerine konursa; C1=1/(2f0R0 ) =1/(2..40Hz.2,4K )=1,66 F dr.

Bu deer C1 kondansatrnn minimum deeridir. C1 byk seilerek 20KHz den 20 Hze kadar ses iaretinin iletilmesi baz uygulamalarda sk rastlanr. 166 F dan bir byk kondansatr piyasada 2.2 F olarak bulunmaktadr. Burada C1= 2.2 F alnmtr. R2 direnci ilemsel kuvvetlendiricinin terslendirmeyen giriinin giri direncini kltmektedir. Buda belirli lde bozucu iaretlere kar devreyi korumaktadr. R2 direncinin deeri bir ok uygulamada 100 K alnmtr. Biz de R2 direncinin deerini 100 K alyoruz. lemsel kuvvetlendiricinin kazanc R3 ve R4 direnleri belirler. 10 mV tepeden tepeye bir giri iareti iin kmzn tepeden tepeye 1V olmasn istiyoruz. Bu durumda kazan ; Av=1V/10mV=100dr. lemsel kuvvetlendiricinin orta frekanslardaki kazanc aada denklem 3.3de verilmitir. R4 Av0=1+ ( 3.3 ) R3 Ses frekans tekniinde ok kullanlan yksek performansl dk grltl ilemsel kuvvetlendirici olan NF 5534N, bu tasarmmzda tercih edilmitir. lemsel kuvvetlendiricinin ekte verilen katalog bilgilerinden ve bir ok uygulama devrelerinden grlecei gibi R3 direncinin 150 seiminin iyi neticeler verecei kesindir. Denklem 3.3de R4 ekilip bilinenler yerine konursa; R4=(Av0-1).R3=(100-1).150 15 K olur. C2 kondansatr dk frekans 3 dB frekansn ayarlar. C2nin empedans R3 direncinin deerine eittir. Aada buna ait bant denklem 3.4de verilmitir. 1 C2 = ( 3.4 )2oR3 Denklem 3.4de bulunan C2 kondansatrnn deeri C2nin seilebilecei minimum deeridir. Dk frekans 3dB noktas f0 40 Hz alnr. Denklem 3.4de bilinenler yerine konursa ; C2 =1/(2f0. R3 ) = 1/2.40Hz. 150 ) = 26.5 F

26.5 F bir byk kondansatr deeri piyasada 33 Fdr. C2 =33 F olarak belirlenir. R6, R7, C5, C6 elemanlar birer RC filtre oluturmak iin dnlp konulmutur. Bu filtreler sayesinde n kuvvetlendiriciden besleme hattna veya besleme hattndan n kuvvetlendiriciye bozucu iaretlerin ak

10 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

engellenir. Bu sebeple RC filtreleri sayesinde devrelerin birbirine etkisi sebebiyle ortaya kan akm giriimleri ortadan kaldrlmaktadr. Bu elemanlar ilemsel kuvvetlendiricinin ektii akma bal olarak belirlenir. Bu elemanlarn deerleri grlen uygulamalarda 100 ve 22 F gibi deerler almaktadr. R6 =R7 = 100 , C5 = C6 = 22 F Sonraki tasarlanacak devrelerde bu tip filtre kondansatrlerin deerleri hep ayn kalacaktr. Band snrlayc filtre olarak bir alak geiren filtre uygun grlmtr. P. T. T haberleme sistemlerinde insan ses iareti iletimi iin 4 KHzlik bir band ayrlmtr. Burada da band genilii 4 KHz seilmitir. R5 ve C3 n oluturmu olduu filtre 6 dB/oktav lk bir eime sahiptir. Bu filtre 1. Dereceden bir filtredir. Filtrenin st kesim frekans aada denklem 3.5de verilmitir. F =1/2. R5.R3 ( 3.5 ) Filtrenin st kesim frekans 4 KHz olmaldr. R5 = 1 K alalm ve denklem 3.5den C3 ekerek bilinenleri yerine koyup C3 kondansatrnn deerini belirleyelim. C3 =1/2 .f.R5 = 1/2.4 KHz.1K 40nf dr. Tasarlanan kondanser mikrofon n kuvvetlendiricisi ve band snrlayc filtre belirli eleman deerleri ile ekil 3.2de gsterilmitir.

R1=12K, R2=100K, R3=150 , R4=15K, R5=1K, R6=100 , R7=100 C4=68pF, C5=22 F, C6=22 F IC=NE5534N 3.2. DARBE GENLK MODLATR

C1=2 2, C2=33 F, C3=40nF,

Darbe genilik modlasyonu digital modlasyonun bir basit eklidir. Bu modlasyon genlii ve frekans deimeyen bir kare dalgada haber iaretinin deien genliklerini salamaktadr. Bu durum ise haber iaretinin genliine gre kare dalgann darbe sresinin deimesidir. Genlii deien iaret, tanmlamay kolaylatrmak iin insan sesi olarak modlatr giriine uygulanr. Ses iareti (mikrofon n kuvvetlendirici k) bir lineer toplaycda bir gen dalga ile kartrlr. Kaliteli bir PWM iin iyi bir gen dalgaya ihtiyacmz vardr. gen dalga kare dalga retici bir ilemsel kuvvetlendiriciden tasarlanabilir. lemsel kuvvetlendirici k dalgas bir integratrden seilir. ntegratrde elemanlar uygun seilirse bir kare dalga bir gen dalgaya dnr. Lineer toplaycda iki giri iaretinin hibiri temel yapy veya birbirinin frekansn deitirmeyecek, modlasyon yapmayacaktr. Cebirsel olarak toplanm iki iaretin cevab komparatr giriine ular. Bu komparatr sfr gei komparatrdr. Giriin durumuna gre komparatr k +Vsat ve Vsat ile snrlandrlacaktr. kn genlii deimemekte ve frekans ayn kalmakta fakat buna karn k dalgasnn darbe sresi deimektedir. ekil 3.3de darbe modlatr genilik olarak gsterilmitir.

3.2.1. GEN DALGA JENERATR ekil 3.4de ilemsel kuvvetlendiriciyle gerekletirilen gen dalga jeneratr modelinde retilen kare dalgann darbe sresinin periyoduna orannn %50 olmas iin R2 = R3 = R4 olmas gerekir. Bu direnler iin 100 K aldk. lemsel kuvvetlendiricinin terslendirmeyen giriindeki V+ gerilimi aada denklem 3.6da verilmitir. V0

11 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

V+ = -(V) ( 3.6 ) 3

Denklem 3.6da V0= -Vsat olmas durumunda V+ gerilimi VUTP ve V0 = -Vsat olmas durumunda VLTP ismini alr. lemsel kuvvetlendirici olarak biz JFET girili yksek band genili dk grltl olan LF357Ni setik. Buna ait katalog bilgileri ekte verilmitir. LF357N iin tipik + Vsat =13V ve Vsat =-13V olmaktadr. VUTP ve VLTP gerilimleri mutlak deer olarak birbirine eittir. Denklem 3.6dan bu deerler yerine konursa; +Vsat 13 VUTP= -= -= 4,3 V 33 Vsat 13 VLTP =-= - = -4,3 V olur. 33 C1 kondansatr ve R1 direnci retilen kare dalgann frekansn belirler. C1 kondansatr ilemsel kuvvetlendirici kndan R1 direnci yardmyla dolar veya boalr. C1 zerindeki voltaj VLTP ve VUTP gerilimlerini mutlak deer olarak getii zaman k durumu deiir. retilen kare dalgann frekans Denklem 3.7de verilmitir. 1 F = R1C1 ( 3.7 ) 2 Biz bu tasarmmzda tayc dalgann (gen dalga ) frekansn 1MHze kadar seebiliriz. R1 =100K alalm. Denklem 3.7de C1 ekilip bilinenler yerine konulursa; 11 C1 = R1 = .72KHz .100 =68 pF dr. 22 C2 ve R5 elemanlar integratr oluturur. Bu integratrn transfer fonksiyonu denklem 3.8de verilmitir. V0(jw) 1 = ( 3. 8 ) Vi(jw) w 1+ j wc Denklem 3.8de V0(jw)yi ekip, genliini tespit edersek bu, denklem 3.9 olur. ViVo =

( 3.9 )

W 2

12 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

1+

Wc

V0 : gen dalgann tepeden tepeye genlii Vi : Kare dalgann tepeden tepeye genlii W : Kare dalgann asal frekans Wc : ntegratrn st kesim asal frekans 1Vluk tepeden tepeye mikrofon n kuvvetlendirici k iaretini dnerek gen dalgann genliini tepeden tepeye 2.6 V seebiliriz. Vi iareti +Vsat ve Vsat ile snrldr. Vi =26 V alrz. Denklem 3.9dan fc ekilip bilinen deerler yerine konursa V0 2.6V fc .f = .72 KHz = 7.2 KHz Vi 26V alalm, C2yi tespit edelim. 11 = 1nF

R5= 22 K

C2 = ..Rs.fc = ..22K .7,2 K

22 Tasarlanan gen dalga jeneratr ekil 3.5de gsterilmitir.

3.2.2. LNEER TOPLAYICI ekil 3.6da iki girili lineer toplayc devresi grlmektedir. ekil 3.5de gerekletirilen gen dalga jeneratrnn k empedans 2 K olarak hesaplanmtr. ekil 3.2de band snrlayc filtre k empedans fi = 1 KHzde 800 dur. ekil 3.6da R1 veR2 direnleri bu k empedanslarndan yeterince byk seilir. R1 ve R2 = 10 K R3 R3 V0 =Mb(t). - Vt. ( 3.10 ) R1 R2 Mb(t) : Elektriksel ses iareti Vt : gen dalga tayc iareti R3/R1i seelim. Bu durumda R3 direncinin deerini yaklak olarak 33 K alabiliriz. 2,6Vluk bir gen dalga kta 8,58 V olur. Mb(t)yi de dnerek toplayc k voltaj tepeden tepeye 11,2V olur. Bu deer toplaycy saturasyona srmez. alyoruz. Lineer toplayc k denklem 3.10da verilmitir.

R4 direnci ilemsel kuvvetlendiricinin terslendirici giriinin kutuplamas ve sl kararlln korunmas iin konmutur. R4 deeri optimum olarak Denklem 3.11deki gibi belirlenir.

13 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

R4 = R1 // R2 // R3 (3.11 ) Denklem 3.11de bilinen deerler yerine konursa ; R4 = 10K seebiliriz. Tasarlanan lineer toplayc devresi ekil 3.7de verilmitir. 33 // 10 K // 33 K =4,34 K R4 =4,7 K

3.2.3. SIFIR GE KOMPARATR ekil 3.8de bir terslendirmeyen komparatr sfr gei komparatr olarak kullanlmtr. Toplam giri iareti 0 Vdan daha pozitif byk olduu zaman komparatr k +Vsat da kalr. Toplam giri iareti 0Vdan negatif olduu zaman k Vsat da kalr. ekilde terslendirici giriaseye ekilerek Vref = 0 V yaplmtr.

ekil 3.2de alak geiren filtre k ve ekil 3.5de gen dalga jeneratr k geici olarak aseye ekilerek P1 ayarl direnci ile komparatr k 0 V yaplmaldr. Daha sonra aseye ekilen klar aseden kartlmaldr. Kullanlan ilemsel kuvvetlendirici LF357N dir. Buna ait katalog bilgilerinde P1 = 100 K alnmtr. ekil 3.9da tasarlanan sfr gei komparatr grlmektedir.

Komparatr k darbe genilik modlatr kdr. Darbe genilik modlasyonunun nasl gerekletirildii ekil 3.10da grlmektedir.

14 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

3.3. DGTAL OPTK VERC Gnmzde transistrl srcler, SCR srcler ve IC srcler, hemen hemen eit baaryla kullanlmtr. ekil 3.11de digital optik verici modeli grlmektedir. D2 diyodu yerine IRED olan CQY78 seilmitir. CQY78in tepe emisyonunda dalga uzunluu peak = 950 nm ileri yn akm (If) 100 mA dir. Bu diyoda ait katalog bilgileri ekte sunulmutur. T1 transistrnden akan Ic akm ifadesi denklem 3.12de gsterilmitir. Vdc Vd 0.3 Ic = ( 3.12 ) R3 + R4 Denklem 3.12de Vdc =15 V, Vd =1.5 V. R =R3+R4 Icmax = 100 mA alnarak R deeri hesaplanabilir. Vdc Vd 0.3 15 1.5 0.3 R = = = 132 Icmax 100 Bu R direncinin deeri IREDden maksimum ileri yn akmnn dnlerek tespit edilmitir. Maksimum ileri yn diyod akm iin zararldr. Bu sebeple R direncinin deerini 142 seerek bu akm drlmtr. R4 = 22 alnr ve R4 = R-R3 = 142-22 = 120 tespit edilir. C1, C2 ve R4 filtre elemanlardr. Burada C1 =470 F, C2 = 100nF seilmitir. R3 direncinin zerinde harcad g maksimum olarak belirlenmelidir. PR3 =Ic2max .R3 = 0,01.120 = 1,2 W, PR3 =1W alnr. T1 transistr 2N2222Adr. Bu transistr 150 mAe kadar bir kollektr akm akna izin verir. D1 1N914 hzl diyot data giriinden gelen negatif voltajlarn T1 transistrne zarar vermesini nler. R2 direnci 1,5 K alnmtr. P1 ayarl direncinin 0 ayarlanmas durumunda komparatr knn yksek akm akna kar korumak iin R1 konmu ve deeri 1 K olarak alnmtr. P1 ayarl direncinin deeri 4,7 K alnmtr. Bu ayarl diren T1 transistrnn bir kesimde ve bir doyumda altrlmas iin ince ayar salamaktadr. T1 transistrnden en iyi neticeyi aldmz vakit P1 ayarl direncini maksimum deeri 1,2 K olmutur. P1in bu deerini ve R1in deerini toplarsak beyz direncini buluruz. RB =P1 +R1 = 1,2 K + 1K = 2K2 bulunur. Tasarlanan digital optik verici ekil 3.12 ada gsterilmitir. Bde ise dekuplaj kondansatrleri grlmektedir. Bu elemanlar PC board zerine rast gele bir yere, ekilde gsterildii gibi besleme hatlarna atlrlar. Bylelikle reglatr cevab dzeltilir.

15 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

(a) R1=2K2, D1=1N914 R2=1K5, D2=CQY79 R3=120 /1W T1=2N2222A C1=470 F C2=1 F

BLM IV ALICI NTES TASARIMI 4. GR Gerekletirilen alc nitesi digital optik alc, demodlatr ve g kuvvetlendirici katlarndan olumaktadr. Bu tasarmda alc nitesinin dk grltl ve yksek performansl olmasna dikkat edilmitir. 4.1. DGTAL OPTK ALICI Optik alclarn dk grltl, geni bandl ve yksek kazanl olmas tercih sebebidir. ok geni bandl tasarmlar iin, bunlar karlkl olarak ak karakterlerdir. Gemi yllarda bu problemler iin allagelmi zm bir gei empedans amplifikatr (akm-gerilim dntrc) olmutur. Fotodedektr diyod iin bir dk empedans salamakla birlikte bir yksek geri besleme empedansn bir gei empedans amplifikatr besler. ekil 4.1de digital fiber optik alcnn gei empedans amplifikatr devresi Motorola firmasnn opto elektronik kataloundan alnmtr. Optiksel dedektr olarak bir BPW 4IN PIN diyot kullanlmtr. BPW 4INin tepe dalga uzunluu duyarll p 950 nm dir. Bylelikle yayc (IRED) ile fotodedektr birbirine uygun seilmitir. Dedektr diyodun optiksel girie cevab ekte verilmi olan katalog bilgilerinden grlebilir. Alcnn dinamik alan geni optiksel g giriinde ICnin doyumunu nleyen D4 yardmyla geniler. Ofset ayarl P1in iki kenar ularnda +0.65V ile-0.65V gerilimler bulunur. P1in orta ucu bu gerilimler arsnda bir deer seebilir. Bu gerilimler kararlatrlmtr. Ofset ayarl P1, alc knda %50 darbe periyot oranl kare dalgay tam dorulukla meydana gelmesine kurabilecektir. R3 direnci ICnin terslendirici girii kutuplanmas iin gereklidir. Bu deer R4e eit alnr. C3 terslendirmeyen giriteki bozucu iaretleri bastrr. Denklem 4.1de dedektr zerinden bir I akm akarsa buna kar gei empedans amplifikatrnn k gerilim ifadesi verilmitir.

16 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

R1=2K2, R2=2K2, R3=100K, R4=100K, R5=20K, R7=100 , R8=100 , R10=100 , R11=100 C1=10 F, C2=10 F, C3=100Nf, C4=2pF, C5=22 F, C6=C7=C8=22 F P1=2K2, P2=100K, D2=D3=1N4001, D1=BPW41N, D4=1N041 IC=LF367N V0 = -(R5 + R5 . R4 / R6 ) . I R4 .I ( 4.1 ) Denklem 4.1de bilinenler yerine konursa ; V0 = - 512 K.I olur. Bu deer olduka yksek bir akm gerilim dnmdr. Gei empedans 512K dr. Gei empedans amplifikatr kna bir komparatr eklenir. R8 direnci gei empedans amplifikatrnn 1 MHzdeki k empedansna eit seilir. Bu deer 47 dur. Komparatrn k ofset ayarn P2 stlenmitir. Bu ayar BPW 4INe bir optik g verilmedii zaman yaplr, sonra normal almaya alnr. Komparatr k 0V ile +Vsat gerilimleri arasnda bulunur. 4.2. DARBE GENLK DEMODLATR Darbe genilik demodlatr bir rampa jeneratr ile bir alak geiren filtreden kurulur. Optik alc k rampa jeneratr giriine uygulanr. Rampa jeneratr k testere dii dalga ekli iaretlidir. Rampa jeneratr k 72 KHzlik tayc iaretini ayrmak iin filtrelenir. Bu filtre Bessel tipi bir alak geiren filtredir. Filtre knda ses iaretleri elde edilir. ekil 4.2de PWM alc iaret dalga ekilleri grlmektedir.

4.2.1. RAMPA JENERATR ekil 4.3de darbe genilik demodlatr gsterilmitir. Burada ilk kat rampa jeneratr katdr. Burada C1 kondansatr kesimde iken ilemsel kuvvetlendirici kndan dolmaya balar. T1 doyuma girdii zaman ise C1 kondansatr T1 zerinden ok ksa zamanda dearj olur. Rampa jeneratr k gerilimi aadaki bant ile verilmitir. V = 15 .[ (1-exp(-t/R3.C1))] ( 4.2 ) T : T1 tansistrne uygulanan darbenin sfrda kalma sresi. Denklem 4.2 Maclaurin serisine alrsa, bu bant denklem 4.3de verilmitir.

V =15.

7,5.

+ 2,5.

+ ... (4.3)

R3C1

R3C1

R3C1

Denklem 4.3, V k geriliminin darbe sresine kar lineer cevap vermesi iin birinci bileenin genlik deerine gre dier bileenlerin genlik deerine gre dier bileenlerin ihmal edilmesi gerekir. Bu da byk lde t/R3.C1in deerine bal ve birden kk olmas istenen bir durumdur. %10 maksimum rampa jeneratr k gerilimi hatas iin t0 =R3.C1in 0.2 seilmesi gerekir. T0, T1 transistrne uygulanan iaretin periyodudur. O halde ; 11 T0 = = = 13,9 sn f 72KHz t0 t0 = 0,2 den R3.C1 = =69,9 sn elde edilir.

17 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

R3.C1 0.2 R3 =3,3 K seilirse, C1 = 69,3 sn / 3K3 = 20 nF olur. T0 = 13,9 snde Vmax =2,8 V, t = 7 snde V = 1,5V elde edilecektir. Ksaca rampa jeneratr k 2,7 V ile 0V arasnda snrl kalacaktr. Alak geiren filtre kndaki ses iaretinin seviyesi rampa jeneratr k voltaj genliine bal olduu gibi tayc dalgann darbe peryot oran deiimine de baldr. R4 direnci R3e eit seilir. T1 transistr dk grltl, yksek akm kazanl silikon BC309C transistrdr. Transistrden akabilecek kollektr akm 4,5 mA civarndadr. Bu akmn kazancna blnp kan akm deerinden daha byk bir beyz akmna izin veren R1 ve R2 beyz emiter kutuplama direnleridir.

4.2.2. ALAK GEREN FLTRE ekil 4.3de ikinci kat alak geiren filtredir. Bu filtre 2. Dereceden -40dB / oktavlk bir eime sahip basit bir Bessel tipi filtredir. butterworth filtre tipinde, hafif bir kare dalga dik dalga geileri ise pek o kadar dik deildir. Ama bunun yerine kare dalga davran daha iyidir. Kritik snmlemede daha yatk bir genlik geii ve kare dalga davrannda hafifi bir yuvarlaklk yani nlama yok edilir. Bessel tipi filtrenin st kesim frekans aada verilmitir. 1 ( 4.4 ) Bessel tipi filtrede C5 = 1,3 . C6 alnr. C6 = 10 nF alnrsa, C5 = 13 nF elde edilir. R7 ve R8i birbirine eit alabiliriz. Filtrenin st kesim frekansn 4KHz alyoruz. Denklem 4.5de R(R = R7=R8) ekilerek bilinenler yerine konur ve diren deeri seilirse R = 2,7 K elde edilir. C4 kondansatr rampa jeneratr kndaki DC seviyeyi filtreden ayrmak iindir. Basit olarak C4 aadaki gibi bulunabilir:

F0 = 1/2 . R7.C4 = 40 Hz, C4 = 2 2 seilir. 4.3. SES FREKANS G KUVVETLENDRCS Ses frekans g kuvvetlendiricileri ses frekans bandnda akm ve gerilim kazanc salarlar. ekil 4.3 a)da LM380li bir ses frekans g kuvvetlendiricisi grlmektedir. LM380e ait katalog bilgileri ekte verilmitir. R4 direnci vastasyla 15Vda LM380e verilen akmda bir kstlamayla LM380in maksimum 1W k gc vermesi salanmtr. R4, C4, C5 ayrca bir filtre elemanlarn olutururlar. C2 iaret giriinde bozucu iaretler bastrr. R2 bir giri direnci salar. Ayrca R2 ve C2 alak geiren filtre grevini stlenirler. R1 ses seviyesinin ayar iin gereklidir. R3 ve C3 akm eken ykte (-) salnm srasnda oluan 5-10 MHzlik kk genlikli osilasyonu bastrmak iin konmutur. C4de kuvvetlendirici knda DC seviyeyi alternatif akm yk olan hoparlrden ayrmak iin konmutur. ekil 4.3 b)de dekuplaj kondansatrleri grlmektedir.

( a) ekil 4.4 : a) Ses frekans g kuvvetlendiricisi (b) ekil 4.4 : b) Dekuplaj kondansatrleri BLM-V 5. SONULAR

18 of 19

08.06.2011 15:25

DOKUMANISTAN.COM - Fiber Optik Haberleme Sistemi

http://www.dokumanistan.com/index.asp?sayfa=214&dokuman=fiber-op...

Bu almada darbe genilik modlasyonlu fiber optik haberleme sistemi gerekletirilmitir. ekil 5.1de gerekletirilen sistemin devre emas grlmektedir. ekil 5.1de grlecei gibi tek bir ses iareti, tek bir iletim ortam zerinden iletilmektedir. ok fazla ses iaretinin birbirine karmadan tek bir iletim ortam (fiber optik kablo) zerinden iletilmesi ve alc tarafta bu ses iaretlerinin ayr ayr tekrar elde edilmesi iin oullama yaplmaldr. Alc ve verici senkron olarak almaldr. Bunun iin bo bir kanal alc vericiyi senkron hale getirmek iin kullanlmaldr. Bu tr data haberleme sistemlerinde fiber optik vericinin ve alcnn yksek bandl olmas istenen durumdur. Bu sebeple ok yksek frekanslarda alp kapanabilen lazer diyodlar vericide kullanlmaktadr. KAYNAKLAR 1. TELETA, Fiber Optik Haberleme Sistemi, A, STANBUL .......1988 2. PASTACI H. , Elektronik Devreler, YILDIZ NVERSTES ..1991 3. Robert J. Schoenbeck Elektronic Communications .................... 1985 4. ELO Elektronik Dergileri.................................................................1992 5. Barkana A. Uygulanm Elektronik devreler ..............................1984 6. Bilim Teknik Dergileri 7. Motorola Optoelectronic Cataloque ............................................... 1980 8. National Semiconductor Cataloque ............................................... 1980

EKLER
B&B Biliim Danmanlk www.bb.com.tr Network,IT Gvenlii,Fiber optik Server Sistemleri ve Entegrasyon GERMEN UPS 0 212 2840909 www.germen.com.tr Blue Line: En Yksek Teknoloji 80-280V Giri %94 Verim VFI-SS-111 Teflon termokupl kablo www.yapitaskablo.com Camelyaf, metal zrhl, yanmaz kapton, silikon izolasyon eitleri Paratoner Malzemeleri www.noktaparatoner.com Paratoner Malzemeleri ve topraklama sistemleri 02123208603-04

Network kategorisi iin benzer Konular...

A Protokolleri A Yklemede Daha Fazla Planlama 1 A Yklemede Daha Fazla Planlama 2 A Szl Am Neden Yava alyor Akll ebekeler ATM Teknolojileri ATM Baz stasyonlar Bilgisayar Alar Dnyas

Bu Yaznn Kaynan ya da yazarn belirtiniz Ekleme Tarihi Okuma : 01.01.2008 : 1529

Verilen Puanlama : Puan Ver :

Yunus Emre
Tarih : 02.07.2009

ncelikle almandan dolay teekkrler.Emeine salk.

Resul
Tarih : 13.03.2009

Tek kelmeyle helal olsun cok tesekkrler

19 of 19

08.06.2011 15:25