..
A
1. (..) , ,
. ..
, . .. - .
, rm II . . . ,
. I (11151077 . . .),
1112 ., a-la-me-e ar-ma-a-iaME ( < > ), ( ).
. XI . . . mt
a-ri-mi , .
rm , (IX . . ., KAI 201:3),
(rm ). , ,
. ,
A-ra-meKI, XXIII . . . -.
(arm). rm :
rmyt ([aramy-at] [aramy-t]), .-. rm.
II I . . . alam, .
XX . .. (. Chaldean).
, I . . .
. kaldu,
kadm. (626539 . . .); ,
. ; , .
.-. kadm kad
, . Da 2:4 , -
- (rm).
, , . . . , ( 340420)
chaldaicus sermo.
416
(, )
- lwn wl
(= ) , , lwn
hqwd (, , ) .
2. - . , ..
. ( XIX .) ,
II . . . -
, .
.. XIIVII . . . .. , IXVII ., . , XIIXI . . .
(, , ..) . ram nahrayim
(Gn 24:10): ,
. , ram
nahrayim
na-a-ri-maKI (, EA 288:35): , , . , III . . . .. - ( , ).
IXVI . . . .. , . - (, 50 .
) .. , . . VIV .
. . .. . .
.
VIII . . . ..
( .
4.). . IX VII . . , ..: ,
XII . , , , , ,
. , VII .
. , - : (. 4.,
.. . A
417
).
(. 4.),
, .
.
612 . . . ,
, . , ,
. , (626539 . . .), ,
XX . ,
..,
, . ,
. . , , ,
VIIVI . . ,
, .
, .. , . .
( 722 . . .)
( 586 . . .)
(. . ). ,
, ( 732 . . .) ( 722 . . .)
. , , ( , ) - , ..
( ),
. 2 R 17:24,
. , , II.
, , .. , 2 R 17:24
:
. , 738 . , ,
,
. , ,
. , . , -
418
( VI . . .).
,
586 . . . , . 539 . . . ,
,
. , ,
. (Esr 4:2) ,
, ( 680669 .). Esr 9:2 , V . , ,
, , .
,
, , ,
. Neh 13:24
, - (yh), - (ad)
, . , ( , XII . ) , V . , ,
. , Neh 13:24
. , 586
539 .
.. , V . ( )
, - , yhwdy (= ) rmy .
,
( - 132135 .
. .), , :
, , ( II .
..), . ,
( )
, (. 4.), ;
() , ,
. , , -.
100 . . . ,
II . . .
.. . A
419
, ,
;
(14237 . . .), - , , ,
(. 4.).
, ( ) , , ;
-. , ,
37 . . ., , . -, ,
lwm ntt nny br hnzyr , , (ATTM I 345). , , -, .
l lmpt !. - , lwm t yhwdh/lwm tt yhwdh ,
(ATTM I 340), - -.
6673 . . . ,
, ( ), -. , ,
, mn ktb-yh
(= ) (ATTM II 281), [nny]h khn rb qby br-yh : ( ) (ATTM II 281). -
, mr khn
(Masada 1, 441), dblh ktwh yph (Masada 1, 556). - , hqdyn hlh pswlwt
() (Masada 1, 454), hwr l-qd (
) (. . ) (Masada 1, 456).
bn . ( ), bt . ( ), t . ( )
(
); , ,
h-gdryn . ,
;
(eqalim 6:5),
tqlyn dtyn tqlyn tyqyn
, , , , . (6770 . . .)
(. 4.);
420
, . : , . , 70 . . . ( ) -,
, . ,
. 100 . . . II,
, - , ,
. ( ATTM I 359);
( , ) . , , , , , (= al qm) , ! (Mc
5:41), (= lam aaqtan) ? (Mc 15:34). , (= qm) //: *qm > qm
(. 6.); Mc
. Mc 14:36 - (= [abb]) . In 1:42
(= [kp]); , (; ). Mc
14:70 , :
< >, ( ).
Mt 26:73: . ,
.
(= [mrn ]) , !, (1 Cor 16:22)
.
.. ( ) .
. (1845)
, ( 300 .
. .) . ,
, , , .
, , , - (
), . ,
.., , , .
, , -
.. . A
421
135 . . ,
.
. , (1927).
, , . ( ,
) ,
. , . ., ,
- -yk, dbr-yk . . ,
dbr-k, . . .
at,
att. /m/ /n/, ,
dn . dm.
, III . . .,
, . ,
.
. . 60- . XX . .. , .. . , , (, )
, . ,
- . , ( - ,
) .
. , , . : ,
, . .
; , (
). , :
III . -
422
, ? ,
, . I . . . I . . .: 4Q394-399 (
) (3Q15).
( 300100 . . .), . , ( ,
, ) , .
. , I . . . (45127 . . .) (17:8):
() .
[tr],
[r] .
, (
) ..
, , , , ,
.
VIII . . .
. ,
(
) , . ,
, .
( VII . . .) .. : , ,
. .. ,
. VIIIX . . . ,
. 3040- . VII . . .
-, .. ,
. ..
, , .
.., XIX . (
), .
.
, .., .
, , - (, ), -
.. . A
423
. XX .
- ,
( . ), (.
. ). ,
. ,
, ,
. XXI . , . XX .
:
, ,
, 1948 . .
- (
. ) , - . -
1828 . . 2030- .
XX . ,
15 . , ( ) . , , . , . ,
. , . (.
. ).
XX . ,
, , , 400 . ., . ( ,
) - : , ,
( ), .
, , .
.
:
- ( . ), 20 . ., ,
; ;
;
- (
- ), , ;
XX . -
. -
(. North-Eastern Neo-Aramaic) . .
. 4.
(. Modern Syriac
Neo-Syriac, . die neusyrische Sprache). -
424
,
.
40- . XIX . .
,
. , . , . 1930- ., , ( ) , ,
.
, XX . , , , ,
. , .
3. .. ;
. . 2.
4. , ..
( ) - . , -
, R1w > y
-a- R2 R1VR2R3(. . ).
,
:
* , IXVII . . . {q}. I . . . .. * ;
(, , ) *-a ( *-); , ;
*-n,
;
*-n : *tabud-n
. . , *yabud-n . . .
-na/-n;
*qal G-;
G- (, *qal, ..
.. . A
425
III . . . ),
*maqal,
. . ;
*-at. ;
N-, .
t-;
*yaqtul,
I . *wa-yaqtul. , :
w- ydy l bl[my]n w-ynny blmy[n] w-ymr ()
blmyn, blmyn (KAI 202 A: 11 ., , IXVIII .); ysq w-ykb by yhk l [] w- yl mlk y[]rl qdm
brqby [w-]yhmlk hdd [] w-yhk hdd qdmy [w-]pq mn [] w-qtl w-m
(= ) [] (= ) : [
]. (=
, ), () []
, [] (IEJ 45; , IX .). 1990- . , *yaqtul. . , *yaqtul,
w- , ,
, (. ), . ,
IXVIII .,
.
*yaqtul
, , *qatala. (. . ) *yaqtul
, ,
*yaqtul, - *yaqtulu.
, -
,
, *yaqtul
*qatala, .
praesens histo-
426
ricum, . . ( *yaqtulu):
, *yaqtul. , I .
. ., mn nh yqrqn w-yksn hmw , () ( 650 ., KAI 233:16); , bdyn mlk yqwm (Da 6:20);
*-ay- *-h *-awh. -wh, bnwh [banawh] , .. -why, bnwhy. ,
:
*-ayh > *-ayh > *-awh (. . , );
*anan, .-. nan .
nanu. ; , , -n, , -n. 1- -n
(*abad-n ), -n.
1- -n -n,
-n, -n -nh -n .
-n
-n/-nh. *-n
-n *-
,
. , d
[ad] d-h [ad-] ,
mater lectionis ;
*
, (nota genitivi).
* . *
, ,
. , ..
*, ;
. , . ,
(IXVIII .) , :
*zl ( ; , ,
*hlk); *ll (< . *ll , ); *nt
( ; *wrd); *npq
( ; -
.. . A
427
*w); *slq ( ;
*ly/w). , , , ,
..
. , ( , ), .. :
IXVIII . . ., .. ,
. *bin- *bir-/*bar-, . *aad- *ad-,
. *bayt- *bay .
IXVIII . . . ( ..) .. I . . .
I . . .
I . . .
(, IXVIII .,
22 ), IXVIII .
.
, ,
.
(KAI 214,
215), XIX . (ml),
, - . VIII . . . . ,
: , - ()
.
:
* {q},
;
,
I . . .;
{t}, qyr-t rb-t (KAI 215:4), . . *-t-. ( ) *-n;
,
- I . . . () *- *-
428
.. . A
429
430
.. IX . . . VII . . . , .. .
70- . XX .
.., .
1966 . , .. , ,
. 1979 .
(. Old
Aramaic)
925700 . . . IXVIII .
; nh
( . nk/nky); G- m-; Gp *yuqtal;
-awh . ;
*wa-yaqtul.
2 - 700200 . . . - , - (.
, ; G-Official Ara
m-; *yuqtal, maic)
*wa-yaqtul.
3
200 . . .
() , 200 . . .
,
(. Middle
Aramaic)
;
()
, ,
.. . A
4 - 200700 . . .
(. Late
Aramaic)
: , ,
; (): , ,
431
5 -
(.
Modern Aramaic)
(,
. 1939 .) .. 200700 .
. ., , . .., 200 . . .,
(Old Aramaic).
.. 200 . ,
III . . . .
,
200 . . . 200 . . ., ..
. , .. ()
( 500 . . .), .
, VII . . . , .
, . ,
,
.
. 1974 . ,
. , ( , ).
, ,
. , . , , 200 .
. . 200 . . ., ,
( ).
432
, 331 . . . III .
,
, . , ,
- .. 1978 .
. .
,
, . , (. . ). , 331 . . .
, , ,
. ,
.
, ( ), ..
: , - . ,
, ,
I . ..
,
.., . .
.
.., XX . ,
, , (. . ) . , .
() ,
, ,
, . VIIVI . . . ..: ,
. ,
..,
.
.. . A
433
.
, 1930- . . ,
,
.
, ,
, . , ,
,
:
(, ), , , , , - .
- ..
, , , ,
.
, .., .
-, .. I . . .
, . (IXVIII . . .) , (. ),
, .. ( , ) : ,
(. -, 1982 .
..).
I . . .,
, , ..
(. . ). , , .. I . . . ..
.
-, I . .. , ,
.. . , . -
434
, . ,
m-, , m-, . :
3- -n : . . kan , shydwn ( -n ,
-n, ),
. . ..
.. .
.
,
.., , ..
.., , .. .
.. . - , ..
. I . . .
; ,
, , .
-
. , 6080- . XX .
,
.
(. . ) ,
.. ,
. , , -
.
, .. : (das alte Aramisch), (das Mittelaramische), (das Neuaramische). ..
.
..
.. ( 200 . . . 200 . . .): , .. , , - -
.. . A
435
.. .. I . . . , 700200 .
. . , ;
.
.. I . . . ,
, .
(, ) , : , ..
,
.. , :
, .
,
.. (200 . . .
200 . . . ). , . .
, .. , .
, :
*-, *-ayya,
( ) -ayy. .. I . . . *ayya > , ,
,
- .
-yy ,
bn-ayy .
, . - , -y, *yahd-y
. . *yahdyy: (-y-ayy >
-yy), -y-ayy .
, -,
-y, -ayy, , , .
() *-
436
( V . . . ): mm [amam]
(TAD C1.1:98, 189). , , ( ) , . mm , . - mm-y .
- ,
(. ,
). .
*- : qu-da-am ni-e-e -ma-a ga-ba-re-e . I . . . -
, , . . : mlk- , md- ;
3- 3- *l-,
*y-, .
. , , y-. l- n-
. , l- , , . , n- , l-. . , l-
() , . ,
l- n- .
l- ,
n-. , 44 . . . 236 . . ., l-. l- n-
, y-, . . , l- n- ,
,
() y-. . . . ( 1896 .
. ), l- , l- . n- .. l-, . .
l > n . . l- . . , l-
.. *la, ( ) . .. .., , l-
l-. , -
.. . A
437
,
, . ,
, . ,
*l- KAI 214 ( ). , l- ,
VIIV ., -lam-u-ru
!, -la-ri-im !, -la-a-zi !, -la-di-in
! (
). ,
y-, -ia-a-di-in !. , ,
3- y-.
l-
KAI 233 ( , VII .) ,
. *y- *l- . .. , , , ,
l-, (. ), ,
y-. , , ;
-n- ( -nn-),
.. , ( ),
. ,
I . . . {-n-}
3- ,
yqtl-n-h (G qtl, KAI 222 B:27) yhwn-n-h ( ) (K wny, KAI 223 B:16), yhns-n-h (, ) (K nws, KAI 202
B:20). .. , , {-n-}
/inna/, , (. , - . ).
/n/
( , ),
: l nql-n-hy !
(TAD C1.1:61, l). -
438
.. , /n/ /nn/ (. . ),
(. .
, ). /n/ , , ,
, . /n/
.. , ;
, . ,
. ,
, ..
I . . ., , ;
*qal- l- - ,
, . (*qal- G-), , , l-:
. my1 l2 z3 l-y4 , . 1 2 3 4, .-. sbyr. . l-hw (), . () . .
. *qal- l-
V . . . , : wkn tnh kn my
l-y , (. ) (TAD A6.10:3), kn my
l-n (TAD A3.3:13). ,
.
, , I .
. ., ( ). , I . . .
, I . . . ;
..
.. . V . (*-
*qal- l-), l-
VIIV . , ..
I . . ., . . ,
.
-
I . . . , , ..
.
.. . A
439
: , . ..
, .., :
- l-/n- (
:
y-S-n-pron, l-S-0-pron,
S , pron ). ..
*-a ( *-ayya , -), y-.
.. , .., , . ..
l-, l- ,
l- ,
y-, (.
6.).
I . . . l-, l- - (IX . . .),
y- (
KAI 214, ). .. ,
- .. : l-, y- y-,
-ayya: mny [manayya] .
, l- , , III . . .:
hwy l-
y-, lhwh lhw , lhwwn
. . , lhwyn . . . (,
IVII . . .) hwy l-.
hwy ,
yhwh. , l-, , .
.. ,
(I . . . I . . .) ..
440
, . .
(.
;
. 6.). ..
II . . .
.. ,
. ..
, . (das Altaramische), (das Reichsaramische) (das Altwestaramische). .
IX V II I .,
: -
, ( TF), ( . ; KAI 231),
(KAI 216218),
- - (KAI 232), (KAI 201), ,
(KAI 202),
(KAI 222-224), (IEJ 45),
(RA 83, IEJ 39),
. (IEJ 49, KAI 320).
(, 1960- .)
. .
, :
c (. 6.);
//
, . , {} ; , *l {l}, .., *l l lh;
3- , .., thskr-hm (KAI
224:2), thb-hm (KAI 224:6). KAI 233 ( 650 .)
( ) , , yhb
hmw l-y ( );
(
) ,
I . . . . : [] ygzr1 gl2 zn3
kn ygzr4 mtl w-ygzrn5 rbwh [ , ] 1 3 2,
4 ( ) -
.. . A
441
442
(. ). .. I . ..; ( l-)
.
. ;
I . . . ,
, *-t *-n:
mln1. . lyt2 2 1. . (KAI 224:2).
, (
?) *-n , .
- (TF), IX . . .,
,
. TF *
{s}, * {}. . ds (< *d), sr (< *r). ,
, {}:
IXVIII . . . {}
*, * *, . TF {w} {y}
, , .
, l- *-ayya ,
TF , .. (, ). TF
. , TF t- l ygtzr ! /t/ .. ,
. TF ,
, (KAI 202) nota accusativi yt (
. 6.). TF G-
m-, /h/ 3-
, lhn kl-m. . , . -. .:
I . . . -hm, -hwm, -hn, -hwn. , TF IXVIII ., zy (nota genitivi). (kl mlky zy srty KAI 224:7 .),
.
( , )
, : ( -
.. . A
443
444
. . , , VIV . , :
, (TAD A2.17). : ,
, (. . ),
.
, VIIVI . ,
. , . , .
.
,
VIII . , IXVIII .,
, ,
, . , , ,
. (. 2.), ,
VIII . (,
) . . ,
(680669) (668627)
(, ) naqia , zaktu. , , .
. ,
, , VIII . , .
.
, , . . * = {}, * =
{z}, * = {}. * {t}, tql
(TAD B1.1:13), ql , yhtb
! (*wb, KAI 233:11); * {d}, dwhy (*, Hug 15:8).
,
(. .
). * {q},
.. . A
445
rq/r .
G-: q[r]q qrqw (KAI 233:9), hwm thmw (KAI 226:6;
t-). G-,
, m-, ntnt lk qly l-mzr
[] (TAD B1.1: 2 .).
zy nota genitivi,
rn zy br mlk , ksp zy PN .
zy : zy byt dn -
(KAI 233:14). zy ..
yt: yt-hm . (KAI 233:6). , VIIVI . l- . -hm
. , KAI 233
hmw .
lh, l/ln IXVIII .
(. . ) .
,
, ,
. .
: Esr 4:86:18; 7:1226; Da 2:4b7:28; Gn 31:47;
Jer 10:11. I . . ., . .
, ( ) V . , . ,
170 ., 164 . . .
. . .
: ,
, . * *, {d}
{} , dhb , mr . Jer 10:11,
: rq r.
*: (. . {}), by ,
{s}, str-h (*tr, Esr 5:12). -
446
,
*, (. 2.1.1.
. ). , ,
matres lectionis , *-n -yn.
. . nth, t nt: , h
-*, .
, ,
yd {n} , tnd [tidda] . , {n} V .
(. , .
l-, .
. yt, yt [*iyyt?]: mnyt yt-hwn (Da 3:12).
-n-, . ydl-n-ny ,
yyzb-n-k . c -n- ( ): l yhbl-k !.
( ) lh (Jr 10:11; Esr 5:15) lyn/ln, ln.
.
, ,
, w-lk rdyn mn n (Da
4:22). ,
l-k lh bht-y mhd. w-mb. nh , , . . (Da 2:23), mhwdyn. nnl-mlk . () (Esr 4:16),
(), brkt.-ky l-pt .
() (TAD A2.1:2).
, , . . ,
I . ( ,
). ,
, , .. .
,
( )
: w-nbwkdnr mlk l. l-mkn <> bdyn mtknyn.
.. . A
447
448
; al l. yt e,
l-, dqyn l-hwn .
, .
() , (VIIXI . . .). ,
(. ).
XX .
- . , ,
The Comprehensive Aramaic Lexicon, . .
. :
(. . ) -, .
(. -
. ). .
, VIIIXI . . . .
, , .
- (135 . . .) , (, , -)
. . ,
. .
, (II .
. .106 . . .), (
. ), ( . ). ,
,
.
; , , , .
,
, - - ( )
( , ). -
, , dkyr PN ( ) . 106 . . .,
Arabia Petraea. , ,
. , , , .
.. . A
449
.. .
, . , , . * {}, r , yd . : dy () zy.
dnh/znh, dn. ( ) lh, , . *-,
, bd-w () . , , 3- (
-n), l (al ), . l yzbnwn1 w-lymknwn2 w-l yyrwn3 mn wgr4 dnh5
1 5 4, () 2, 3 ()
(CIS II 205:7 .). l- nota accusativi;
yt,
, mn dy ynpq yt-hm , .
,
() .
, : kpr (. . kafr-), yr ( ) (. .
ayyara), ln ( ) (. . laana).
*rkh , , rkt tmwdw
rk (< *rk)
, . . ,
, ,
, , .
,
, - , hprk
(< . ), nws (< . ).
, .
. 44 . . . 272 . . .
.
(-)
, 18 137 . . . (
). 163 ,
.
. . , -
450
. (1996) . . ( , ). . . .
. ,
, . 10 23
, . ., gbl
(CIS II 3923) gbl tdmry, () ( gbl *gibill- , ). . , - (
), , , .
- 3-
: bydn1. . gyn2 ybn3 mks4 l sq-w5 2
1. ., 3 4, 5 ( )
(CIS II 3913 I 4-5). /n/ , . mdyt
. (CIS II 3913 II 57) vs. mdynt .
,
yt: kdy ty lk yt lgyny (CIS III 22:4).
. ( ) , qym ( qymw)
, nt , bnw . bnwhy .
. , 46 , ,
.
-
(. das Altwestaramische),
.
. , - {h} ( {}
), * {s}, /n/
. /y/ //, . zyny [azan] . nota accusativi yt, . d(y) , kn
k(n)t , . . . , II . . . , ( ) , :
- , . . -
.. . A
451
( , , , ).
: , II . . .; ( I . . . 70 . . .), - (134
135 . . .), ( ) ,
(6770 . . .); I . . . I . . ., . . .
,
, ,
. . 1922 . (TCL 6, 58). , . , ,
. . , , , ( )
. , , .
II . . . (,
:
pi-la-nu ). TCL 6, 58
-, -ayy
, -, . ,
. al , AL: al pi-la-nu , A: a-ba-ba-a . ,
al {}, ., -bby . * V, -am-lat .,
na--a-a-t .
, ,
, , .
, ,
.
(. .
). (,
, ), . 6 . . ., 240243 . . .
.. , II . . ., . -
452
- , .
,
. ,
, . , /d/ /r/ : ,
{d} {r} ( {d}
{r}
). - * , r , hd , m
( ; sm). III . . . y-:
. n- III . ,
,
200 .:
.
, *
{}, . ,
.
C1VC2C2-
, ym [yamm] . . ymm.
ymm
, [yamm], , .
,
. nth [tt] . ,
,
: mtrsy-hy (
: mtrs lh). *- hn
(. hnn ). , . bny. d-yrmwn1 pr2 l ynwhy3 l
ytkwn4 lh5 4 ., 1 5 3 2
(= ) (OSI 193:8 .; , 73 . . .). ( )
al , (l ytkwn lh, .
).
, : byn mn-k . , , b n -.
.. . A
453
:
,
. : ,
[u] , {w}.
( )
600 , (
).
. , 1998 . , . ,
. 44 . . . 238 . . .,
() , II . . . .
, .
: .
, /d/ /r/ .
* {}, b , ny
, *pq * {s}.
{n} /n/, ntt
[atta] ., lnsb [lessa] (nsb). , {n} , , . npyr
[appr] .
*i *u {y} {w}, matres lectionis , , (. 6.).
( ),
*-aw *-ay . ,
*-aw , ymt . . .
(< *yawmt). *-ay
{}, ; . bn dr-hwn ( ) . // ,
, r < *r < *r (
).
3- , ,
*-ayh: bnyhy ,
*-awh, ..
(bnwhy). , , -
454
.. . A
455
, - , .
..
, :
b, g, d, p, k, t
;
;
;
, ; t-. .. t-
(tK ittapal), ;
-n
(.
. );
,
( ,
-n
, . ( ). al l;
, - (, ).
.
: , .
, ,
(. . ). {n} nt [at] ntt [att] .
,
- ,
.. .
( ) , , - .
,
. ,
VI . . .
456
( ) , ,
:
/w/ /y/ {ww} {yy},
q ww [q w] , qwwq [qawq] , yyn
[ayyen] , mlyyn [mlyn] .. , rmyyn [ramyn] . . ;
// {ww},
wwd bd [a] , wwt bt [at] ;
// // {} {h},
, ., m . m , hdr .
dr , twty . twty , wt . wt . ,
I .
;
, tw . twb
, nyby . nbd , z . zl , tyqw . tyqwm
, m . mr ;
-n , tktbw , lhw ;
t- /t/ : ynqyb
(nqb);
3-
i- ( ) in- ( ):
yhw ( hw), yhy ( hy), ynhw
(< *in-hun) . ., ynhy (< *in-hin) . .;
, n-, 3- ,
, . kwlhw. . d myn
nynhw. . . . . . (= ); ;
dyl- [dl-],
.. I . . ., ,
dyd- [d-], dyd-y ;
, , ., - . dl-
d l-, d-,
, d + yad ;
m- -:
D qal, K aql;
:
r1 lyh2 mryh3 1 3 1 2!;
, q, q slq () . , q
qem , . .
.. . A
457
, , (. . )
, .
,
, lp (< . eleppu), bb (< . bbu), zwz (< . zzu ()), mt (< . mtu ), trnwgl
(< . tarlugallu).
. , . , . , . , . ( ). ,
, . , , , . .
,
. . - .
2002 . . .
, , , , ( VIXI . . .),
, (VIII . . .), , (magic bowls) ,
VVIII . .
XX . 250 , .
, , , ,
II . . . . ,
, . , .
. , . ,
.
, . , : // //;
{n}, l-hwn ; 3-
y-; nota accusativi
yt, l-. . - ,
, : -
.
458
, . : , , ,
, ,
. . 1875 . ,
650 . 900 . . .
, , . Ginza Rabba,
Sidra Rabba ( , ).
XVI .
1892 . , 60- . XX ., .
(1967), - ,
. 600 .,
400 . XX .
.
( ) , .
* * ; * *h,
, /h/. , /h/
(< *, *h) , pihtat (< *pt), nihgat (< *ngh); /h/ , hu (< *h), hra
(. . . ary), abahat-an .
: /m/
/b/, /n/ /d/ /g/: qumba (< *qubb), hambala
(< *abbl), nangara (, [nagara]) (< *naggr);
manda (. . . madda). .. ,
I . . ., (. . ).
. , , , .
{n} , ..,
(. ,
. ).
, {n} , . ,
K- ll
: hlh (Da 5:7) hnlh (Da 4:3). , II .
. . [al], hl vs. hanl.
.. . A
459
,
- : . * = {z} (
*d = {z}, zm ), * = {q}, qmr ,
, , rq .
, (247 . . . 224 . . .).
ql l-:
la-mi-l hirba ( . . ).
(1875)
,
, .
:
, ,
, . . . , , :
, ( ) ;
*-ayh, *-awh, (.
);
3- 3-
l- n- (
n-);
- /t/
. , , . ,
;
- m-.
m- -;
*q. .
.
,
, . . ,
. .
. -
460
. ,
.. (. ), *, * *h (.
. ).
*, *h, * *
,
,
(. . ),
- . , , , . . , , , . . VII . . .
*-ayh ,
l- n-
, .
- , . , t
,
t- .
,
, (
) .. , *q qel, , - , , .
, .. .
,
.
,
.. ,
, (. ).
, . , , , . ,
. - 135 . . . : , , .
, . ,
.. . A
461
,
.
200700 . . .:
, . . . - ( , 500 .)
(Cant, Eccl, Thr, Est), ( VII .). , - . .
:
*
{h} (nh yhdh znh , , (), , ATTM 371),
{h} {};
3-
qlwn vs. qlw ; .
6. ;
: t-zl , n-mr (< nh
mr). ,
. nh byd (), nh ktb ( ), (.
. ). , .. ;
; yt, yqrb
yt-h (. 6.
nota accusativi),
: yqrb-n-h.
. - . .
V . . . - .
, .
, ,
,
. (,
) VIII . () . , , (, II . . .)
.
: ,
XIX .
462
.. VIIX . ( ), -; , , II .
XIXIII . -.
,
.
. , , {d} {r}, , {d}
{r} . , , {p}, . . .
(, ) . , .
[]
{}; {} mater lectionis , .
rb [ra] .
,
,
,
, .
( ) 1903 . .
, . . ,
1924 . 1991 . . -
, . . , . . -
. A Corpus of Christian Palestinian Aramaic. . .
, , , , .
, 22 ,
, . .
(. I.
. ). , Memar Marqah (
), IV . . ., .
.
XIII .
, ,
.. . A
463
*- {h},
nbyh. , byyh. . . ,
, .
, , X .,
,
, .
X . , , . , d d.
. , . . Memar Marqah . . -.
. ,
, (, , ).
.. :
, .
, , , ,
, .
.
464
. , , , , .
( .. ), ( ),
. *qaal , : gal , glat , galt (-).
,
,
.
G-, , m-: maptix ! (. ), madir !
(. ), mbail ! (
). , ( ), t- ( tG)
, .
,
, .
, (. . ): .
( ) -
: (.
. ), -
, .
- ,
( ) *ql l-,
(.
). ()
, , l- + , (1) (2) .
-.
. : (1) l-alh1 mn2 n3
(. 1 3. . . . 2), (2) h
n l-h (. . . . . ).
- , ql l-, , -
.. . A
465
,
*qal ( .. , , . 6.).
- , (2): *-li (), *-lan . l- : *l-PN -le (
--). , : *l-PN
, . (1), l- 1- 2- ,
c *l-PN : *l-PN le. , .
(, ) : *PNi nq-0j-lei PN1j..
1.., *PN nqi-le PNi. . . ., *PN nq. .-le PN1
w-PN2 1 2.
ql l .
- -
*qal , , .
1- 2-
, 3- , *qal : *dammx-n
, *dammx-n , *PN dammx-0 , *PN. . dammx-0 . . *dammx-na , *dammx-0 .
,
-
: *ql, *qal,
, (. . ).
,
,
- .
3- ,
() . , : i-kurfoi. . dw-0. . . .-lai3. . . . . . , i-kurfoi dwio. . . .-lai
, i-kurfoi dwii. .-lai , nq-0-li ()
, niqo-li () , niqi-li (-) ( -
466
, ). , 1-
2- : babii mate-lei a-eze. . . () . . ., nq-le
i-baro. . . . . ., nq-le-lax. . . ..
. (nq-le
i-baro. . . . . .) , nq-le-lax. . . .
.
( am , a ) *qal , , , gak-no , am-no ,
, - .
. ,
, - ,
. .
( *qal):
qm-na , pl-na , zl-na . G-
, *ql l-. - : *ql l ,
. . : me-le , ytu-la ( ,
, XVII . ), se-lai xa baxtai
(, ), plix-li
( ), iyya kbra qim-le
( - ).
,
:
. : iyya kbra baruxawalii. . qilii. .-le
. ( )
- , . (
), . . - (,
) qille (< *ql l-) .
qille
. . : baxti qima ,
.. . A
467
ga-maktab lip vs. gorakei1 baxtij2 niqaj. .-lei3 1 3 2, gorakei baruxawalij. . qilij. .-lei , baxta qil-le () ;
- . , , , ,
( ).
qille. c ,
, : lix-le , lwi-le , xil-le , te-le
, pqe-le .
, , -
(. . ), - : *l-PNi nqnj . . . .-lei
Xj. . w-Yj. . X. . Y. ..
, , l-
, : l-ann-amerikaniyye zalal-lan , l-alho manale-li , l-Musa mamale u-ex
(. ). ( . , .
. ) , : famei ftlai adra (.
) . . , - , . .
.
, , . ,
, , -, .
(. . ).
.
.. ( G- *qil-) . .., (. -
. ).
468
( , ).
..
(. ,
. ).
.. ,
. *qil( ) amma,
; , amma, .
*yaqulu ,
(.
. ). .. *qil- :
*yaqulu , .. , ,
. *qil- ,
, - .
,
: , (. . ).
, -
, , ( *ql-). , ( . ) *qil- i- ,
, : i-palx-in
(= ), how-in plxa ( ), how-in ya ( ).
.
neqol
. ,
,
q-,
.
k- ( qa-, -), , *qil-.
, .. (. -
.. . A
469
). ( ) XVI
XVII .: .
, qille , ql l-, , ,
. , , ql l- ,
( ) ,
.
gal
, .
. .. , *ql l-, qille, .. ( ) I . . . . man kartam , . .
, . , ,
*-ta , , .
.
, ,
*qaal, (
), ,
, - . ,
( , *-ta)
, ,
. ,
,
, - ,
. ,
- , . , .. (
) .
, , , , ,
, ,
470
, . . , , . ,
,
- , ,
. . ,
,
. ,
, l-, -
- . , . i r ln , . . (1 S 21:6); .
br att l-yhwh , . . . , brk
PN l-sry () () (TAD D22.13).
ydy yhwy l-k
.
, gal ,
qille -
( ) ( II . . .)
qille ql l-.
, , ,
,
. , . , . . .
5. ( . ) III . . . ..
, II . . ., .
6. .
I . . .,
, ..
29 . , ,
. .
. .. .. .
. -
.. . A
471
, .
.
*
*
*v
*
*
*
*
.
*
*
*v
*
*
*
*
t
d
, : , , //
/s/, // //. *, ,
// ( //
// . . ).
..
(. . ). * > s : , .. I . . .
* , , , // , .
, * > s
I . . . , // ..
I . . .: // HV, .
ia-i-ri [yar]
(*yr) IX . VII . * * . * .
.., , /b/, /g/, /d/, /p/, /k/, /t/, . .
, //, /g/, //, /p/, //, //:
, , , , . , .
. , VI . . .
, ..,
. , . .
472
:
//, /g/, //, /p/, //, // ..
, , , .
, .. I . . . ( )
,
(, // {w}).
: , /k/
// , /k/ //. /k/ KV, za-ki-it (): ,
G- *zakt. ,
, . . I . . . ,
. , ,
,
{w} {b}, wklw w-gwytm . wklw b-gwytm
(Na 3:3); {} /k/. , . ,
I . . . . ,
, , // //
{}, {k}. . , .
. .
, VI . . .
Xayr mak-i-ia-ar-u mi-i--ia-ar-i.
, VI . , ;
, /x/ AK HI .
, ..
, I . . . /b/, /g/, /d/, /p/, /k/, /t/ .., , ,
. ,
, /d/ /t/, -
.. . A
473
* *,
. .
{k} {} , V . (// = {k}, // = {}),
.
, ,
, . , ( ) .., I . . . .
. .. ,
..
,
.. III . (.
. ).
.. I . . . , , I . . . ( )
, I .
. . I . . .
.
I . . . : *a : *, *i : *, *u : *.
( , , .
. ).
*aw *ay. ,
(yawm-. vs. ym.
, qays-. vs. qs. ),
(. . ).
.
*
. , *awi
*ayi R2w/y //, r- , - .
, IX . . . R3y, yhwh vs. yhwy .
, {h} -
474
.. . A
475
476
, .
, . , tG- meh (yhb) /a/
*meyah y > (
. . ), me- ,
.
-n: kan , kon !. , ,
, ( . ).
.. , , . , , ( //, wa mobile
). wa mobile , , ,
teabqn < tebqn < *tabuqn .
, ,
{y}.
, , : bytwl (< *batlat-), ylm
(< *alm-), D-: nyqbl
[nqabbel] . {y}
, tyqwm () . ; , ,
wmyh (< *amayy), {w} , , , /m/.
. , matres lectionis
, .
I . . . ..
. 3- -n (. ).
3-
(. ).
-n: . qaln, qaln, . . . . . quln, . . . . . quln. -
.. . A
477
,
-n . , 3- qaln qal (
{w} ). ,
-n, qlw , (, - )
II . . ., , .
, .. . nty vs. nt . ., -h vs. -hh/-h , .
. .
.. ,
.
, .
.. , III . . . . ,
,
. . (.
). I . . . : . . . *rm, . . *rim-, . . . . *rim-n,
. . . . *rim-y, . . . . *rim-ayy. *-at: . . appr- , .
. appr-t, . . appr-at, . . . . appr-n, . . . . appr-t,
. . . . appr-t.
, C1VC2C3- I ., ., ab-da-il ab-di-il [abdil] , id-ra-dIM [idr hadad] ,
zab-di-il [zabdil] :
CV , . ( /e/),
, *elm > *lem .
, ,
: *lem > *elm. , , , . . *elm > lem.
I . . . ,
,
: *katb vs. *katabtn . I . . . ,
/n/ . , kabn
-
478
, ,
.
.. . (,
, )
, 700 . . . .. , . , .. .
(. . ). . ,
- ( ) ,
, .
; . , , , . .
. .
. .. ,
.
, , ( -),
. ..: (., 2.3.2.
. ).
,
(, ) (. 4., . ). : ( )
.
.. .
: . .
..
.
.. , .
,
, ,
:
..
, .
.. . A
479
.. I .
. .,
, : byt-1 rb-2 [bayt rabb] 2 1 (TAD
A3.8:6). , - . *-a *- (
, .. *-a -,
-). .
,
(. 4.) .. I . . . . nota accusativi *iyyt, :
wt (wt?), I . . . t,
iyy-. nota accusativi *iyyt . , , ( ),
. (hn [] l-tth b-ylk [] l-gb byt-y [] l-gb yt qr-y
[] [], [
,] [nota accusativi] , KAI 222 B:31
.), yt yt
. l- ,
. , ,
, l- nota accusativi, yt/yt . l- , ( )
(. 2.3.4. . ).
I . . . I .
. . yt . , ,
, ( l-) . ,
.. .
( ,
). yt l-
: w-qbl1 mmr2-h d-dny3 b-rwh4
yt hbl5 w-yt dwrwn6 dydh7 w-l-qyn8 w-l-dwrwn9 dydh10 l qbl11 b-rwh12 2 3
1 5 7 6 4, 8 10 9 11
12. . , l-
- , , yt
, -
480
.
:
. , , yt . , ,
(. 4.) yt. ,
.. I . . . l-
.
l- : nota accusativi yt, , l- yt,
, - (. . ) .
yt .. ,
*yt , . mtyh (my) (
mh ytyh), mlth (mly) bwth (b)
.
.. ( ) l-. yt . l- ..
..
, - ,
VI . . . ( ), .
l-
. , ,
(. 4.).
,
, (.
. ). ,
.
..
,
. , l- , : agar
.. . A
481
malk z l-mayy () . ,
: tar1-y2-waw mayy3 l-r mary da-mtt 3 1-2 . : apk-. . nu l-urba. .
. -. . . ..
.. I . . .; , , l .
. 4., . . , , ..
, .. .
. *yat l-,
: fa-li-le arai .
.. - , .
, .. I . . .
I . . . . 4., ,
. .
I . . .
/
: .
- : - ( ). , ; 1-
, 1- . - ( ) ( , ).
: 2- .
, 2- , al ( . .)
; -
l- (,
y-) . 4. l- n-
.
, (. . ). -
482
, XIVI .
(I . . .
. .) :
l-, ; 3-
l- y- (. 4.), ;
l- y-
, ,
;
, , y- l- ;
.., , , (. . / )
. ,
I . . . ( )
,
. al , l.
2- 3- .
: -{n},
-n (., , ). .
(VIII .): yhynq-n . . ! (KAI 222 A:22, 23; 223 A:2, K- ynq), yp-n . . ! (KAI
222 A:24, py), l yml-n . . ! (KAI 222 A:24, ml),
: yhynq-n . . ! (KAI 320:6).
2- , : td-n . . ! (TAD A2. 5:2, yd). , ( yhpk-w
. . KAI 222 C:21),
l.
-n: yl-n. . ()
(KAI 222 A:30), ygzr-n. . ( ) (KAI 222 A:40),
yq-n. . ( ) (KAI 222 A:42). yq-n. . ygzr-n. ..
l- - (IX .): lhynq-n . . !, lp-n
. . ! (. llq-w . .
!).
.. . A
483
,
, -n (.
4. , . teql-n, neql-n ). ,
-n .
.. I .
. . R3y. yiknn. . . . (Da 4:18),
lhwyn. . . . (Da 5:17, hwy). ,
( ) R3y
/y/ -n,
: lhwyn mlwhy. . . . d[y n]w dy l yd md . . . .
, (ATTM 269 E 1:4).
yp-n/lp-n . . ! (py), *-n *ypy-n/*lpy-n. R3y,
{y}: hn tkl-n. . thyt-n. . (TAD A2. 5:5, ty K-). . ,
: , . . . ()
. .. ,
-n (< *-na), .
, , .. II . . . ( Da) *-na *-n.
( )
. : IXVIII .
*-n, *-n(a): *yaqul-n . . vs.
*yaqul-n(a) . . ( thyt-n. . (TAD A2. 5:5) : , () ). *-na
, I . . . : qu--mi-ni [qmn] . .!,
, (< *qm-na).
.. - (*ql-). *- : ybd-h. . [ybud] . . !
(bd, ATTM 268). c :
, . .,
yaqul-n. yaql-.,
yaqul-n. yaql-.,
(- . *-na).
484
.. . A
485
. , , ,
, . . . damkt . dmxt (
. . ).
.
. : G-, D- ( ), K- ( h- -), t- : tG tD. G K
. ,
(.
IXVIII .). tK
, ,
.. .
G- (
) K- ( ).
D- .
IXVII . . . : ygzr , tgzr , ygzrn , y[r]mn , yr
, tmr , tbr ( ),
ynr ! (KAI 225:13, , 700 .).
G- (
K-) .
(Gp) , *yuqal
. K- (Kp)
.
I . . . .
Gp Kp, 42 Gp 12 Kp . .
G- : ynt
(TAD B2. 3:24), yltm (TAD B2. 9:8), qylw
(TAD A4. 7:17).
{y} , G- (*qal-). , Gp , , .
, Gp *qul-, .. Kp uqal/huqal, .
hussaq (Da 6:24).
486
G-, D- K-; .. ,
, ( - ). t- . ,
,
hwy ,
ln-waw .
. ..
. , , ( , , ).
..
, . *qal,
, . , ,
qal , . .
, , .
(. 4.), G-, l-gb yt
qry (KAI 222 B:32). G-
gb l-, ..
, yt. ,
G- qal.
.. I . . . ( ) G- *maqal,
( . 4.);
qal , .
, .. *qal ,
*maqal, l-
. . l-meta l-sepr [nota accusativi l-] vs. k-h d-sepr - () .
, ..
, .
*qal: *maqal , *qal (.
. ).
.. . A
487
..
qal: .. , . ,
- , . qal
(qel ql) , ,
hwy ( .
. ). (. 4.),
qal,
, - ( ) (
) .
. , , *qal (.
. ). , *qal
, (. . ),
:
klle1. . rawixe2. . d-as-ssye u askar lawie3. .-ne. 3 . . . 1 2
3 (+ 3 . . .) () .
..
,
G-, D-
K-. G- .. *qil. ( ) *qil nomina
agentis, *qal/qaal
: qil
. .. (. ),
I . . . *qil ( ) , , .
( ), , . , - ,
. ,
.. ,
,
, .. -
488
,
.
.. .
(G, D K-, t-). .
.. . . , , t- ( . 4.), D
, . . . -,
- ,
.
D-; ,
, . ,
. , ( D-
) K- : G- ( ), .
. . . ,
.
, , ,
VII
(. . ).
.. ; , .
. (18361930), , .
. - (, )
, XXI .
. . .
, -
. .
. .. .
, - .., . .
-
.. . A
489
.
.. (. . )
, , SV(O),
- . ,
VS(O),
,
, w- : w-mw1 kl2 mlky3 l4
mr5 1 2 4 3 5 (KAI 202:9).
.. , .
IXVII . . .
P S: 1 nh2 nh3 3 2 1 (KAI 202 A:2).
- - . ( )
*u(ay),
..: by1 tb2 l-y-h3 l-bhy . 2 1 -3 (= ) (KAI 216:16). y
: by ,
.
: yty by (KAI 319:10),
hn mlh l-yt b-byt (TAD D7.2:3). tay ,
: mdr1 . . . .-hwn m3 br4 l5 ytw-hy. . . . (= ) 1 5 3 () 4 (Da 2:11). 3- , : nth1 hw2 rh3 dy dhb4 3 4 2 1! (Da 2:38).
.. (. 4. . ), (.
. ). .
( )
(copular sentence) , . - .
. .
. .
490
. ,
( ) . -, , , .
. ,
(. 4. . ).
( ):
(. 4.). , -
(. . ).
..
, , .
. ,
,
,
. , rbh ( qam-), ( nr-), zz ( tqp), gbl
( tm-), hry ( bn br), lmh ,
lm Gt ( qrb), ly ( b), zqn (
yb q).
,
, IX
VIII . , ln- (
*i-, ), dmk ,
kp- ( *abn-), kpn
( *rb), ly- ( *alay- ). . , , , . ,
..
- . , ,
lq n , nsb, nl, sbl ql. ,
, khl t , .
.. . A
491
(. 4.), .. .
.
. .. I .
. . c zy,
,
zy .
my,
.
, . . .
..
,
.. ,
.
.. .
IXVIII ., krs (< . kuss)
. .. 150
,
; . , , , , ,
.
. ,
, , ; . . , .
,
, -
() s- D-. , ,
. . , : awda ,
< G ia , aml < G ml ;
: rr < G rr , sm < G sm ; : rgz < G rgz ,
rhb < G rhb , ssql < G sql .
, , bd , < ad
srhb (-) < G rhb .
-. , -
492
.. . A
493
: dymwsny ( ) < . ,
smh ( ) < . .
(. 3) : qytrws < . , psnryn psntryn < . ,
swmpnyh < . . , II . . . , II . . . II . . . , .
, .
. 4.
( 46)
, , , hpyq < . , hygmn < . , nmws < .
, sw < . .
, .
. .
.
, .
.. , ,
, .
, dnr < . denarius , wrn < .
veteranus , , lgywn < . legio , qry < . centuria
, qlny < . colonia . , .
, . .
,
Barth J. Zwei pronominale Elemente // JSL,
1896, vol. 13.
Beyer K. Semitische Syntax im Neuen Testament. Gttingen, 19682.
Beyer K. Die aramischen Texte vom Toten
Meer samt den Inschriften aus Palstina, dem
Testament Levis aus der Kairoer Genisa, der
Fastenrolle und den alten talmudischen Zitaten.
Gttingen, 1984, Bd. I; 1994, Ergnzungsbd;
2004, Bd. II.
Boyarin D. An Inquiry into the Formation of the
Middle Aramaic Dialects // Bono Homini Donum:
494
.. . //
. . XIX. ., 1969.
Altheim F., Stiehl R. Die Araber in der alten
Welt. Berlin, 1964, Bd. I.
Brock S. (et al.). The Hidden Pearl: The Syrian
Orthodox Church and Its Ancient Aramaic Heritage. Rome, 2001, vol. IIII.
Fitzmyer J. The Languages of Palestine in the
First Century A.D. // J. Fitzmyer. A Wandering
Aramean: Collected Aramaic Essays. Missoula,
1979.
Lipiski E. The Aramaeans: Their Ancient
History, Culture, Religion. Leuven, 2000.
Macdonald M. Reflections on the Linguistic
Map of pre-Islamic Arabia // Arabian Archeology and Epigraphy, 2000, vol. 11.
Mller-Kessler Ch. Interrelation between Mandaic Lead Rolls and Incantation Bowls // Mesopotamian Magic / Ed. Tz. Abusch, K. van der
Toorn. Groningen, 1999.
Murre-van den Berg H.L. A Syrian Awakening.
Alqosh and Urmia as Centres of Neo-Syriac
Writing // Symposium Syriacum VII. Rome, 1998.
Murre-van den Berg H.L. From a Spoken to a
Written Language. The Introduction and Devel-
.. . A
Epstein J. . A Grammar of Babylonian Aramaic. Jerusalem, 1960 [ ].
Fassberg S. A Grammar of the Palestinian
Targum Fragments from the Cairo Genizah. Atlanta, 1990.
Garr R. *AY > A in Targum Onqelos // JAOS,
1991, vol. 111.
Hug V. Altaramische Grammatik der Texte
des 7. und 6. Jr.s v. Chr. Heidelberg, 1993.
Khan G. The Morphology of Babylonian Jewish Aramaic // Morphologies of Asia and Africa /
Ed. A. Kaye. Winona Lake, 2007.
Levias C. A Grammar of the Aramaic Idiom
contained in the Babylonian Talmud. Cincinnati,
1900.
Luzzatto S. Elementi grammaticali del caldeo
biblico e del dialetto talmudico. Padua, 1865
( ).
Macuch R. Grammatik des samaritanischen
Aramisch. Berlin, 1982.
Macuch R. Samaritan Languages: Samaritan
Hebrew, Samaritan Aramaic // The Samaritans /
Ed. A.D. Crown. Tbingen, 1989.
Margolis M. Die aramische Sprache des
babylonischen Talmuds. Mnchen, 1910.
Morag Sh. Babylonian Aramaic: The Yemenite Tradition Historical Aspects and Transmission Phonology: the Verbal System. Jerusalem, 1988.
Mller-Kessler C. Grammatik des ChristlichPalstinisch-Aramischen. Schriftlehre, Lautlehre, Formenlehre. Hildesheim, 1991, T. 1.
Mller-Kessler C., Kwasman T. A Unique
Talmudic Aramaic Incantation Bowl // JAOS,
2000, vol. 120.
Muraoka T., Porten B. A Grammar of Egyptian Aramaic. Leiden; Boston, 20032.
ldeke T. Mandische Grammatik. Halle, 1975.
Rosenthal F. Die Sprache der palmyrenischen
Inschriften und ihre Stellung innerhalb des Aramischen. Leipzig, 1936.
Rosenthal F. A Grammar of Biblical Aramaic.
Wiesbaden, 1961.
Schlesinger M. Satzlehre der aramischen Sprache des babylonischen Talmuds. Leipzig, 1928.
Schulthess F. Grammatik des christlich-palstinischen Aramisch. Tbingen, 1924.
Abou Assaf A., Bordreuil P., Millard A. La statue de Tell Fekherye et son inscription bilingue
assyro-aramenne. Paris, 1982.
495
496
Khan G. Some Remarks on Linguistic and Lexical Change in the North Eastern Neo-Aramaic
Dialects // Aramaic Studies, 2003, vol. 1, 2.
Khan G. The Morphology of Babylonian Jewish Aramaic // Morphologies of Asia and Africa /
Ed. A. Kaye. Winona Lake, 2007.
Khan G. The Morphology of Neo-Aramaic //
Morphologies of Asia and Africa / Ed. A. Kaye.
Winona Lake, 2007.
Khan G. Ergativity in the North Eastern NeoAramaic Dialects // Studies in Semitic and General Linguistics in Honor of Gideon Goldenberg /
Ed. T. Bar and E. Cohen. Mnster, 2007.
Khan G. The North-Eastern Neo-Aramaic Dialects // JSS, 2007, vol. 52.
Krotkoff G. A Neo-Aramaic Dialect of Kurdistan. Texts, Grammar, and Vocabulary. New
Haven, 1982.
Pennacchietti F. Verbo neo-aramaico e verbo
neo-iranico // Tipologie della convergenza linguistica: Atti del Convegno della Societ Italiana
di Glottologia / V. Orioles (ed.). Bergamo 1719
dicembre 1987. Pisa, l988.
Younansardaroud H. Bibliographie zur neuaramischen Dialekte. http://userpage.fu-berlin.
de/ ~semiarab/neuaram_bibliographie.pdf
C.. .
Sokoloff M. A Dictionary of Judean Aramaic.
Ramat Gan, 2003.
Soden W., von. Aramische Wrter in neuassyrischen und neu- und sptbabylonischen Texten:
Ein Vorbericht // Or., 1966, vol. 35; 1968, vol. 37;
1977, vol. 46.
Tal A. A Dictionary of Samaritan Aramaic.
2 vols. Leiden; Boston; Cologne, 2000.
-
Biblia Hebraica Stuttgartensia Nestle-Aland
Novum Testamentum Graece et Latine (
):
2 R Regum 2 (4- )
Na Nahum ()
Cant Canticum Canticorum ( )
Eccl Ecclesiastes ()
Thr Threni ( )
Est Esther ()
Da Daniel ()
Esr Esra ()
Neh Nehemia ()
Mc Secundum Marcum ( )
Mt Secundum Mattheum (
)
In Secundum Iohannem ( )
1 Cor Ad Corinthios I (
)
497
C..
1.1.0. .
(...) , 539331 . . .
1.1.1. ... rmyt (B2.11:4, 6); , *aram,
II I . . . (. . ).
rmi ( Da 2:4a). , , ...
( )