RtmNC

ROOM
"'f
 Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
University of Toronto

http://www.archive.org/details/operaomniaexedit13albe
 B. ALBERTI MAGNI
RATISBONENSIS EPISCOPI, ORDINIS PR.EDICATORUM,

OPERA OMNIA.
Iloe %'ol«iiB«eiQ 4leeiiii»m terfiiiin

eoBi^>ieeiifiir :

1. LXXVIII Sermones de Tempore.

2. LIII Orationes super Evangelia Dominicalia totius anni.

3. LIX Sermones de Sanctis.

4. XXXII Sermones de Sacrosancto Eucharistiae Sacramento.

I
 B. ALHERTl MAGNl
RATISBONENSIS EPISCOPL ORDINIS PRyEDICATORUM,

OPEUA OMNIA,
EX EDITIONE LUGDUNENSI IIELIGIOSE OASTIGATA, ET PRO AUOTORITATIBUS
AD FIDEM VULGAT.E VERSIONIS ACCURATIORUMQUE
PATROLOGI^ TEXTUUM REVOCATA, AUCTAQUE B. ALBERTI VITA AC BIBLIOGRAPIIIA SUORUM

OPERUM A PP. QUETIF ET ECHARD EXARATIS, ETIAM REVISA ET LOCUPLETATA

CUIiA AC l.AliOHE

AUGUSTI BORGNET,
Sacerdotis dicecesls Rcmensis.

ANNUENTE FAYENTEQUE PONT. MAX. LEONE XIII.

VOLUMEISr DECIAIUM TERTIUM

^E)R]flO.\i:^.

PARISIIS
APUD LUDOVIGUM VIVES, blBLIOPOLAM EDITOHEM
13, VIA VULGO DICTA DELAMBRE, 13

MDCCCXCr
THE INSTiTUTE OF MEDIAEVAL STUDii-S

10 ELWSLEY PLaCE
TORONTO 6, CANADA.

1Z3
 D. ALBERTI MAGNI,
RATISBONENSIS EPISCOPI, OUDINIS PR.EDICATOUDM,

DOGTRINA TOIO

ORBE CELEBERRIMI,

SERMONES DE TEMPORE.

PROLOGUS.

Quoniam Veritatis testimonio servus inutilis, qui talen-

'

tum Domini commendabilibus lucris non exposuit^ sed ter-

ris infodit, vituperatur, talento privatur, et in exteriores
tenebras^ ubi fletus est et stridor dentium, relegatur: Timens
idipsum per modicum talentum^ quod a Domino re-
et ego, si

cepi, ad fructum animarum non erogarem quod videlicet :

propter hoc animadversioni divina^, tamquam malus et pi-

ger servus^ cum verecundia subjacerem : quorumdam ami-
corum diuturnis precibus invitatus, quosdam Sennones de

' Cf. Matth. XXV, lo, 20et2o.

XIII
2 PROLOGUS.

Tonpore ei festis Sanciornm jjer anni circulum compilavi,

aucioriiaies sane ohscuras ci intricatas Bihliorum per in-
dusiriam clerelinquens : illas autem assumens, quce acl in-

structionem magis competerent simplicium laicorurn.

Quocirca peto suppliciier, ne Scripturarum scieniia divi-
ies, qui e macpio cordis iliesauro inagna et loretiosa donapro-

feruni, ei in Ecclesice inquam,

gazophylacium miiiunt : ne^

mihi indign.entur paupercidOf si cim paupercida- vidua duo

minuia projiciam' p)roesertim cum Deo gratum sit et accep-
:

tum, ut in tahernaculo ejus offerat unusquisque, quod pot-

est : alii aurum, et argentum^ et lapides preiiosos alii hys- :

sum, et purpuram, el coccum offeruni, ei hyacinthum. Me-

cum hene agiiur^ si ohtulerim pelles arieium, ei ^nlos capra-
rum. Ahundantes igitur et delicati, qui depuraium granum
esuriuni, magnorum Doctorum scripia trar.scrihunt :jumen-
tis autem simplicihus hujus opuscuU paleas in pace dimit-

tant. Hi eiiam, qui hoc opusculum sunt suscepturi, de ser-

monum prolixiiaic non conquerantur. Poterunt enim, si eis
placuerit, una vice vel unum^ vel duo memhra populo pro-
nuntiare, et ccetera in tempus posterum reservare.

Cf. Iaic. XXI, 1 el seq.

 SERMO i.

IN DOMIxNIGA I

ADVENTUS
Eccn Rcx iiius vcnit iibi niansKclas, scdcns snpcr asincon.

et pallum fdiam sahjagalis, cfc. Mafth. xxi, 5.

Qualuor sunL priiicipnliUM' hic nolanda :

/. Quis sll. isle Uex, ciijus advenhfs anminlialiir?

II. Quie sit filia Sioii, cui liegis wlccnlus dcnionslratui'?

III. la qiiali crinilatura equilalor venirc dicaliir ?

IV. Proptcr quid adccnlurus cssc adslruatur ?

eum. Ii^t dedit ei poteslatcm, ct honorcm,

et regnum : et omncs populi, trib/is, ct

lingu/E ipsi scrvient : potcstas cjus, po-

tcstas (Ctcnia,qii;e non nujcrctiir : cl rc-
gnum cjus., quod non corriDUpelur. Kccc
Daniel, ({ui tuit niultis annis antecpiani
l)e prinio iiota, quod Rex isle esl J*'i- (^.hristus nasceretur, pr.Tdicit ejus aniahi-
lius Dei, cui Iradidil Deus paler reguum. lem Incarnationeni, nccnon el ij^loriosaju

De islo Kej^^e dicilur Daniel vii,13 et 11 : Ascensioneni ejusdeni.

Adspicicbaiu in visione noctis, cl ecce 1. Incarnalioneni praulicit, ul)i ait :

cum nublbus coeli quasi ftlius hominis Adsplciebnm in visionc noclis, ct cccc
veniebal, et usque ad antiqunm dicnim cum nubibus cucli quasl /ilius hominis
pervenit : et in conspectu ejus oblulerunt vcniebat. Unde dicit : Adspiciebam in vi-
 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

sione noctis : quia omnes visioncs l*io- num : potcstas autem ejus non auferetur.

phelaruni, quas viderunt iii via. erant ct regnum ejus non corrumpctur. Det
quasi visiones noctis, respectu illaruni nobis I)ominus,ut ad istum Regera trans-

quae erunt in patria. Licet enini hic lini- ire nierearaur.

pide viderent Doum, ibi tamen multo

limpidius videbitur.
'1. Vidit ergo cum nubibus cwli Filiura
liominis venientem. Per nubes cceli IL
charitaset veritas intelliguntur. HiE neni-
pe dislillant nobis rorem divinae miseri-

cordiio. Cum istis itaque nubibus Filius De secundo nota, quod per filiara Sion
liominis venit. quia veritas et charitas quai-Iibet lidelis aninia designatur. Sion
Dei Filium efficaciter ad hoc induxerunt qni[ipe interpretaturinandatum vel spe-
ut FiUus Virginis fieri dignaretur. Pro- culum. anima filia esse
Debet igitur
niisitenimhoc per charitalem. et exsolvit mandati et speculi. Tunc autem efficitur
per veritatem. lilia mandati, cum adiraplet ea mandata

3. Xubes etiam fuit ipsa Virgo Maria, quae Deus ipsi mandavit. Sicut enim lilia

per quam Dominus venit in mundum. obedit matri, ita et anima debet obedire
De hac nube dixerat Isa. xix. Ecce 1 : mandatis. Unde dicit Ecclesiastes, xii,

Dominus ascendet super nubeni levem, 13 : Dcum timc, ct mandata ejus obser-
et ingredictur .Egyptum. Xubes igitiir va : csi enim onuiis homo.
est lieata Virgo >L\ria. qua^ pluviam di- Et licet plnrima sint mandata Doniini
vinae gloriae }»luit toli niundo. ILec levis qua' ab orani liomine suiit observanda,
fuit, quoniam creditur in uten» matris nos tameii ad ])ra'sens sex tangemus,
fuisse sanctificata, propter quod num- qua' Dominus jubet observari. Dicitur
quam pondere alicujus peccati fuitaggra- eniin Matth. xix, 1(5 et seq.,quod quidara
vata. adolescens accedens ad Jesum, ait illi :

t. Mane ergo Dominus ascendit per Magister bone, ciuid boni faciam ut ha-
assumptionem nostrae carnis ; et sic in- beam vitam seternam ? Respondit ei Je-
gressus est in .Egyptum, per quara mun- sus : Si vis ad vitam ingredi, serva man-
dus iste figuratur. , Egyptus itaque tr- data. Dicit Quse ? Jesus autem di-
illi :

nebrae vel mcnror interpretatur. Tunc xit : homicidium : Xon adul-

Noii facics
enim teneltr;e ignorantiae Dei fucrunt in /crt/bis Xun furlum facics : Xon falsum
:

irapiis. et niuTor magnus erat in justis, tesfimo)iium diccs : llonora patrem

qui adventura Chrisli cuni raultis lacry- tuum,ef mafrem fuam ct, Diligcs proxi- :

mis exspectabant. Veniens auleni Cliri- mum tuum sicut teipsum.

stus, et impiorura tenebras per semetip- VA nota, quod in verbis prtemissis Do-
sum illuslravit, et moerorem justorura minus quatuor inhibet, et duo jubet.
pia consolatione placavit. 1. Inhibet corporalem Iwsionera, ibi,

o. Daniel etiam Ascensionem Filii Dei Xon homicidium facies, id est, nullum
praedicit, ubi ait : Et usque ad antiquum hoininera in corpore suo laedes.
dierum pervenif : et in conspectu ejus 2. Prohibet corporura coinquinatio-
obtulerunt eum. Per antiquum dierura, nera. ibi, Xon adulterabis, id est^ neque
Deus Pater intelligilur, ad queni (.hristus tuuin neque cujusliltet alterius viri sive
venit in Ascensione. ITuniilitas enira et fauninae corpus per luxuriam coinquina-
obedentia ipsius Filii Dei, per quae su])ie- bis.
rat raortera, morteui autem crucis : ob- 3. Vetat reruin ablationem, ibi, Xon
tulerunt eum cum gloria Deo Patri, qui furtuni facies, id est, nulli homini res
dedit ei potestutem, et honorem, et reg- suas, vel j)er furtum, vel per rapinam.
 SERMO I.

scu pcr usiiram, scii alio quocumquc mo-

(lo injusto surripias.

i. Proliibct famae detcriorati()U(nu, ihi,

Ah>n fnlsiim tcstiinoninm dic.es, id csl, III.

nulli bouam famam dclractionibus tuis,

et mendaciis minuas, vcl corrodas.
Jul)ct ctiam duo. Dc tcrtio nota, quod istc Rcx, quando
l. llt honorcm parcutibus cl majori- vcuit in mundum, vcuit in humili cqui-
bus nostris impcndamus, ibi, Ilunord tatura : vidclicct in asina et lilio cjus.
patrem tmim, et matrem tuam, id cst, Undc dicitur in Evangclio Matth. xxi, o:
tu adolcsccns, patri tuo ct cuilibct sc- Scdens super asinam, et pullum /ilium
houorcm.
niori rcvcrcutiam cxhibcas ct subjugalis.
Tu etiam, juvencula, matrem tuam, et I
,
Pcr asinam intclligitur laboriosa, ct

aliam quamlibct bonam matronam ho- humilis, ac contcmptibilis caro Christi.

norarc non omittas. Sicut enim asina multos laborcs susti-
2. Ut de parentibus uostris, et de qui- nct, ita ct caro Christi plurimos propter
busdam proximis nostris cgcntibus cu- nos cst passa labores.Unde dicit Isa. uii,

ram liabcamus, id est, Z)<7i^e5 /;roA'wmm 4: Vere languores nostros ipsetulit,et

tuum sicut teipsum, id est, sicut in sus- dolores nostros ipse portavit. Sicut enim
tentatione ct procuratione proprii corpo- asina non habet diflerentiam inter onera,
ris ncgligcns non cxistis : ita etiam pa- sivo vilia sint, vel honcsta, sed qualc-
rcntum tuorum, ct aliorum paupcrum cumquc onus sibi impositum fuerit, illud

nou obliviscaris scd neccssitatcs corum

;
portat : ita ctiam caro Christi non tan-
et inopias tuis sublevare elcemosynis non tum honcsta, sed et vilia onera toleravit.
dcsistas. Undc dicit Isa. lui, G : Posuit Dominus
Igitur anima,qu« haec scx mandata ad- in eo iniquitatem omnium nostrum. Et
implevit fideliter, dicitur iilia Sion, id certc nihil cst vilius quam iniquitatcs,
est, tilia mandatorum Dei. quas, id est, quarum poenam Dominus
NoTA. Erit ctiam haec filia spcculi, id pro nobis in cruce pcrtulit.
cst, Jcsu Christi. Ipsc enim cst speculum 2. Judsei quoque satis vilia onera im-
sine macula, sicut dicilur Sap. vii, 26. posuerunt huic asinae, id est, carni Chri-
Et in hoc speculum Angeli continuo de- sti : vidclicet sputa sua. Christum si-
siderant prospicere, sicut dicitur I Pct. quidem conspuerunt, sicut testantur
i, 13. Igitur fiha Sion, hoc cst, animae Marcus '
Lucas ^
Pnetcrea ut asina
ct
mandatorum Dei observatrici dicetur ab est animal contemptibile, sic etiam Chri-
Angelis,cum transmigrabit a corporc : stus, quia tam humilis fuit, propterea
Ecce Rex tuus venit tihi mansuetus. contemnebatur. Unde dicit Isa. liii, i et
Quasi dicatur ei : anima, quia regis seq., quod Christus quasi Icprosus essct,
etiam observasti mandata, scmper eum ct omnium virorum novissimus, despe-
circa te scntics mansuetum. ctus, et pro nihilo reputatus.

• Ql. Marc. i, 34 ; xit, 65 et xt, 19. Cf. eliam Luc. xtiu, 32.
 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.
pauper. Notabiliter ista tria de Christo
dicuntur : scilicet quod est justus, et sal-
vator, et pauper. Justus enim vocatur,
IV quia ad hoc venit, ut nulli injuriaretur.
Primo, ut quilibet per eum salvaretur.
Sed nc dicant paupcres Jpse salvabit :

quod Kcx, Fi- divites, uos non audemus appropiare ad

Dc (jiiailo iiola, i<l <'st,

lius Dci venil ul salvarel. IJnde dicilur ipsum proptcrea adjuuiiitur

; Et ipsc :

in l''vani;eIio : Voiit tibi, id est, ad sa- paiipcr : ue scilicet pauperes eum fu-

liileiii luani, nutusiiclas, id esl, Ir.ietabi- giant, sed liduciaiiler ad euui confugiant.

lis atqiie l)euii;nus. lliuc etiaiu ij)se V\- Similia quippe ad sibi similia coniii'Cgan-

lius Dei dicit, Joau. lu, 17 : }\on misit tur.rude dicitur Eccli.XLu, lU et 20:(Vm;<e
/JcKs Filiuui siium in niundiini, iit jiuli- animal dilicjit simile sibi...Omnis caro ad
ci.'t nuinduin, sed ut salcetur mundus pcr similetn sibi conjungctur, et omnis Iwmo

ipsiim. J)e lu)c etiani dicit Zach. ix, 1) :

simili sui sociabitur. Voluit ergo Chri-
Eisiilta satis fdia Sion, jiibila filia Jc- stus esse pauper, ut paupercs eum dili-

rifsfilcm : I-Jcrc Itc.r tuiis vcnict tibi jii- gei'ent, et ad ipsum cum llducia confugc-
stus, cl salvator : ipse pauper, el ascen- rcnt.

dcns snpcr asinam, ct supcr pulluni Suscij)ianius igitur. cbarissimi, adven-

jiliiim asinic. l'er l"'iliaui Sion, ut supra tum Domiui cum tota uieutis devotione :

exposituiu csl, lid(dis aniuia designatur : quia sic Domiuus oiim venit in muudum,
quui etiaiu per iiliam Jerusalem liguia- ut mundus salvarclur ita adliuc annun- :

lur. Jerusalem quippc limor pcrfcctiis tiat Dominus adventum suum nobis, et

inter[)rela!nr. reprcesentat, ut pcr hoc nobis innuat

I)el)et igilur anima cujuslibet Cliri- quod pai-atus est nos salvare ab omnibus
stiaui lilia esse perfecti liuuiris : ut scili- iniquilati])us nostris tamen pcr vc- : si

cet Deum timcal, non tantum pro[)ter ram pdMiitentiam ad ipsius clementiam
lioc, ne in uelienna' tornienta mittatur : couAertamur.
sed potius ob lioc, ne dulcis ejus facies Rogate ergo Dominum. ut sic adven-
amittaliir. .\ou solum euim auima debel tuiu sui Filii cum mansuetudine vcnien-
Deum timere tanu|uam judicem stevissi- tisveneremur, ut etiam iu adventu illo,
mum : sed etiam tamquam patrem cha- quando judicaturus veuict, ipsi colhetc-
rissimum, et sponsuni dulcissimum. mur. Quod nobis prajstare dignetur, qui
lluic cr|.^o animic dicitui", ut exsultet, siue fme vivit ct reguat Deus, per oniuia
etjubilet, quia Rex suus, id est, Jesus, saxula sa?culorum. Amen.
venit in m\mA\xm justus salvator, et ipse
 :

SERMO II,

IN DOMINIGA II

ADVENTUS.
Tiinc videhuni Filium hominis venientem in nube cum po-

testate magna, et majestate. Luc. XXI, 27.

NoTA, quod quadraplex est adventus Domini. Primus fuit in Virginis ute-
rum, secundus in mundum, tertius est in cor humanum, quartus erit in judi-

cium. In uterum Virginis venit, ut carne liumana indueretur. In mundum

venit, ut persuum snnguinem genus humanum redimeretur. In cor hominis
venit ut per eum a suis languoribus sublevetur. Ad judicium venit. ut ventila-
bro judiciariai sententiae granum a paleis separetur.
Omissis autem tribus aliis adventibus, ad praesens de redemptione humani
generis aliqua breviter tangemus. Unde tria principaliter sunt hic notanda :

/. Quod signum ad istam redemptionem concurrerit ?

II. A quibus, et per qu^ homo redemptus exstiierit?

III. Quid redemptionem in cruce factam secutum fuerit ?

his signis dicitur in praesenti Evangelio *

Erunt sigua in sole, ct luna, et stellis,

et in terris pressura gculimn, etc.

1. Per solem intelligitur ipse Dei Filius.

Ipse enim est sol justitise, sicut dicitur
Malach. iv, 2.

De primo nota, quod multiplex sig- 1. In hoc sole signum magnum appa-
num in redemptione hominis accidit. De ruit : quia videlicet obscuratus fuit, sicut

1 Luc. XXI, 23,

 D. ALB. MAG. ORD. PR^ED.

31 Sol comertrlnr to. scmper adhaeserunt Chri-

ita et ipsi
prtedixerat Joel ii. :

Nonne sol istercspectu Ju- sto. Scd certe tunc etiam in stelHs hoc
in tenebras.
convcisus fuit in tenebras, signum apparuit quod sciHcet a hrma-
;
dceoruni
cl post vclationcm mento ceciderunt. Dicit enim !Matth.
quando vclatus fuil,
XXVI, 36, et Marc. xiv, 30, quod tunc
percussus et colaphizatus ? Dictumque
Prophetiza, qiiis est, qiii te per- Discipuli omnes, relicto eo, fugerunt.
fuit ei :

percuticn- Petrus etiam, qui quasi constantior ahis

cussit ? quasi ipse ignoraret
'

tes se. Quidquid etiam claritatis fuit in cum a remotis sequebatur, territus ad

specioso vultu solis istius, quasi obtcne- vocem unius anciUa^, eumdcm queni se-

bratum per sputa Judaeorum, qui ex-

fuit
cutus fuerat, cum juramcnto negavit.

spuerunt in eum sicut testantur Mat- :

Unde et Dominus dixcrat Marc. xiii, 23 :

llinc etiarn dicit Isa. Stellx Cfpli erunt decidentes.

tha'us ct Marcus.
Lui, 2 : Non est species ei, neque decor. 4. Tunc etiaiii in terris facta fuit pres-

Per lunam liguratur Vir-,^0 Maria. sura. Per terras inteUiguntur illai bonce
2.

Unde quidam Sanctus dicit in laudem muHercs, qua> Dominum sequentes plan-
ipsius : « Tu pulclira ut hina diceris, ei- gebant, et hmientabantur
eum, sicut
« quc non immerito compararis. llla dicit Luc. enim terra aht
xxiii, 27. Sicut

« enim astrorum omnium sola soli simil- homincs per fructus suos, quos produ-
« Hma, el candorc vcnusta argentco, cffi- cit sic et ipsie pavcrunt Jesum per ter-
:

« teris in ccelo pricmicat sideribus. Tu ras cuntem ct praedicantem. Unde dici-

« veri imago expressissima inter

soHs tur Luc. viii, 23: Maria Magdalena., et

« miUia Angek)rum Deo assistentium vir- Joanna uxor Chusse procuratoris Iltro-
« ginaU puritate in cxcclsis ghjriosa rc- dis, et Susanna, et aliie niultee quse mi-

« fulges. » jiistrabant ei de facultatibus suis. Hae

In hac ergo luna, id est, in Beata Vir- itaque, cum viderunt Jesum duci ad
gine Maria factum est signum mirabi- mortis suppHcium, magnas pressuras
le : quia scihcct conversa fuit in saugui- dolorum in cordibus suis passae fucrunt.

nem. Ifoc etiam proedixit Jocl ii, 31 : Et hoc propter crudeHtatem gentium, id

Luna, inquit, convertelur in sangui)iern. est, eorum qui Dominum gentiHter et

Tunc autem Bcata Virgo convcrsa fuit impie tractabant,

in sanguinem, quando intellexit dulcissi- 3, Tunc etiam quidam homines, circa
mum iihum suuin traditum, et captuin, quos Christus miracula fuerat opcratus,
et colapliizatum, et consputum, et ad priP timore quasi arescebant. Timebant
crucis marlyriuin postulatum. Tunc yero enim, ne et ipsi impeterentur a Judaeis :

tota luna facta est, ut sanguis, quando utpote quasi propter eorum curationem
assistens cruci vidit fiHi caput spinis la- Jesus ipsorum sabbata violasset. Tanta
ceratum, et dorsum, et omne corpus quippc tunc erat confusio sonitus maris
sanguine cruentatum. Cum etiam vidit ac tluctuum !

manus ct pcdes chivis ])crforari, et post- Per mare denique Judaeorum ma-
6.

rcino hitus ejus crudcH lancca transligi ;

jores, videHcct Principes Sacerdotum,
quis sufficienter exphcare potcrit, quan- ct ipsi Sacerdotes notantur. Per Uuctus

tos doh)rcs tunc sustinuit Virgo Maria ? vcro Scribae et Pharisaei figurantur. Ili
3. In sleUis etiam signa contigcrunt. omnes in tantam insaniam ct furorem
Per autem inteUiguntur ApostoH.
stellas eruperant, ut Hbenter exterminassent
Sicut enim stcUcc affixa sunt nrmamcii- Jcsu memoriam de terra. Tunc igitur,

' Matlli. XXVI, 68 ft Luc. xxii, 64.

 SERMO n. 9

qui anlo oum diloxcMant. prcc linioro et tio, id est, ipse l'ilius ab a?terno adstitit

exspoctationo oorunidoin cruoialuuni, (jui vultui i^atris, quasi paratus carnom as-
supervoniobant universo orbi, id est, sumerc, et genus humanum redimcre,
Christo, quasi aroscebant. Cbristus enim (juando hoc Patri placci'ct. Tgitur Dei
ideo universus orbis appeUatur : quia ui h'ilius redemit in cruce g^ums hunumum
eo vivimus, et movemur, et sumus, ut ex omnibus iniquitatibus suis, quas ori-
dicit Apostolus'. ginaliter traxerat a primis parentibus.
Etiam virtutcs, quse in ccelis siint, mo- I^]t nota, quod ad minus sex erant ini-

vebuntur'. Sol etenim et luna, necnon quitatcs Adam et Evffi.

ct (tlia sidera rctraxerunt splendorem Prima erat iniquitas, quod similitudi-

suum, ct facta' sunt tenebrae super uni- nem l\n superbe potierunt. Ad hoc enim
versam terram ab hora sexta usque ad invitavil eos persuasio serpentis, qui di-

horam nonam, sicut testantur Matt. xxvi, xit eis : Eritis sicut dii .

45, et Luc. xxni, ii. Eccc qufe, et quan- Secunda quod scientiam boni et
fuit,

ta signa occurrerunt tempore redemp- mali indebite sitierunt. lllecti onim orant
tionis humana). per promissionem serpentis, qui ait :EL
eritis scientes bonum et malum.
Tertia fuit, quod id quod suum non
erat, rapuerunt, scilicet, fructum Domi-
TT. ni, quem sine licentia sua fregerunt.
Quarta fuit, quod hoc quod ois inhi-
bilum fuit, gulose comedcrunt. Undc le-
J)e sccundo nola, quod Filius Dei gitur Gen. iii, G Vidit mulier cjuod bo- :

nos ab iniquitatibus nostris redemit in nuni csset lignum ad vcscendum, et pul-

cruce. lianc redemptionem promiserat c}iru)n oculis, adspectuque dcleclahile : et

Spiritus Sanctus per os David in Psal. tulit dc fruclu illius, ct comedit : dcdil-
cxxix, 7 et 8 : Quia apud Dominum est cjue viro suo, qui comedit.
misericordia ; subaudi, ideo et copiosa Quinta quod cum elatione se ex-
fuit,

est apud eum redemptio. Et ipse redimet cusaverunt, quasi culpam suam retor-
Israel, ex omnibus iniquitatibus suis. quentos in Douni. Adam enim excusan-
Nota, quod per copiosam redemptio- do se ait : JMulier, ([uam dcdisti niihi
nem ipse Filius Dei intelligitur. Ipse sociani, dcdit niihi de ligno, et comedi.
enim erat redemptor, et redemptio : sic- Quasi dicerct : Si non dcdisses mihi so-
ut dicit Apost. I Qui
ad Corinth. i, 30 : ciam, cui societatem exhibere debueram,
factus est nobis redemptio. Redemptor non comedissem. Mulier etiam dixit ;

igitur fuit, quia in propria persona nos Serpois decepit me, et comedi. Quasi
redemit. Redemptio fuit, quia in semot- diceret : Nisi tu creasses astutum ser-
ipso hoc acccpit, per quod nos redemit, pentem, per cum decepta non fuissem.
scilicet pretiosum sanguinem suum, qui Sexta iniquitas fuit, quia inobodiontes
crat in gremio cordis sui. Propter quod suo Croatori exstiterunt. Et hoc pecca-
dicit Apost. aa Eph. i, 6 ct 7 Deus pa- : tum quasi radix et finis exstitit aliorum
ter gratificavit nos in dilecto Filio suo. peccatorum.
In quo habemus redemptionem per san- Ecce ex istis iniquitatibus redemit nos
guinem ejus. Haec ergo copiosa redemp- Dei Filius in cruce, contraria praedictis

^ Act. ivn, 28. Cf. Tion. TTi, 5 et seq.

* Marc. XIII, 2.").
10 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

vel patiendo, vel agendo. Contia lioc mea, super vestem meam, id est, in
et

enim, quod illi per superbiam 5«imilari tunicammeam, miserunt sortem. Hanc
volebant optimo, Dei Filius assimilari enim ut dicit Joan. xix, 23 et 24, scin-

voluit sceleratissimo. Quasi enim essot dere nok'bant, quia erat inconsutilis de-

omnium hominum sceleratissimus, Bar- super contexta per totum.

raba eximio latrone absoluto, ipse ad Item. Contra boc, quod ipsi pomum
cruceni est postulatus, et in medio duo- cum gulae concupiscentia comederunt,
rum lalronum suspensus, et sic dicitur ipse vebementer sitiens viiium mvrrha-

Marc. xv, 2H : Impleta est Scriptura, tum, acetum, fel, et absynthium bibit
quie dieit : Et eu/ii iuiquis reputatus est. cum amaritudine.
Item, C.ontra buc, quod ipsi ex mini- Item. Contra hoc, quod ipsi timido se
ma scienlia indebite sitierunt, iste quasi excusaveruut, Jesus se excusare nok^bat,
quidam impotens persistit in doloribus cum stans ante Prsesidem, accusaretur a

et in tormentis. Dicit cnim^Iattb. xxvii, Princi])ibus Sacerdotum et senioribus

•il et t2 : Quod Principes Sacerdotum il- populi. Cum etiam diceret ei Pilatus :

ludeutes cum Scribis, et senioribus dice- ^on audis quanta adversus te dicunt te-

bant : Alios salvos fecit^ seipsum non stimonia ? et non rcspondit ei ad ullum
potest salvum facere : Si Rex Israel est, verbum : ita ut miraretur Praeses vehe-
descendat nunc de cruce^ et credimus ei. menter ^. Jesus etiam cum staret in cru-

Yerisimile est, quod multi, qui tunc ad- ce, non ostendit innocentiam suam ex-
stabant, et istas illusiones audiebant, Je- cusando : quod tamen optime facere po-
sumque in suis cordibus dilegebant : tuisset.

quod scilicet videbatur eis esse stultitia, Item, Contra boc, quod ipsi Creatori
quod non descendit de cruce, si poterat suo inobedientes exstiterunt, ipse in Pa-
dcsccndere. Et forsitan boc vebemcnter tris obedientia, per quain nostras poena-
optabant, ut desccndeiet ad suiipsius litates susceperat, usque in mortem cru-
salvationem, et Judaeorum co.nfusionem :
cis tam vilissimam quam amarissimam
sed vere ipse mebus et sapientius egit perseveravit. l nde etiam cum clamore
non descendendo. Unde dicit Isa. liii, 1 1
, valido exspirans ait, teste Luca : Pater,
in persona Patris de Filio : In scientia in manus tuas commendo spiritum
sua justificabit ipse justus servus meus rneum '-.
Spiritum, inquam, tuw volun-
inultos, et iniquitates eorum ipse porta- tati per omnia iideliter obedientem.
hit. Caveamus ergo. charissimi, ne iniqui-
rs'ota, quod Dei Filius servus Patris tates istae, quas Filius Dei tam amaris-
appellatur : quia ad mandatum ejus no- simc luit, inveiiiantur in nobis, ne scili-

bis servivit, tamquam bonse voluntatis cet simus superbi ac ambitiosi, et ad ma-
servus. la aliorum investiganda curiosi. Cavea-
Item, Contra hoc, quod ipsi fructum mus etiam, ne simus avari et gulosi.
illum, qui non erat ipsorum, abstule- Pra'terea, ne peccata nostra stulte excu-
runt : Dei Filius praedae patuit impiorum, semus, nec eis resistamusr quibus obe-
qui Domino, cum aliud non haberet dire debemus.
quod possent ci auferre, ipsi sua vesti-
menta abstulerunt sicut sancti Evamre- :

listae testanlur, et sicut ipse dicit in

Psal. XXI, 19 : Diviserunt sibi vestimenta

'
Matth. XXVII, 13 et 14. * Luc. XXIII, 46.
 SERMO II. 11

in liinbo, ot (liuturno desidofio redemp-

ptiononi exspoctaverant, respoxorunt lu-
ceni d(!supei" venionteni, ot euni inj^enli

III. gaudio capila sua a moM-ore trislitia) le-

vaverunt, quoniam vonit ipsaruin rc-

demptio, qua' eas a dialxdo Domino li-

I)e tortio nota, quod cum esset in boraret.

crucis patibulo celebrata redemptio gc- Det nobis, cliarissimi, Dominus, ut
neris bumani j)er saniiuinem iibi I)ei, cum, qui nos a nostris iniquitalibus rod-
tunc da'moncs Nidorunt animam Mlii omit, sic per bonam vilam nunc sequa-
Jiominis veniontom in nu])ibus, id osli nmr, ut eliam ab ipso in dio judicii ex
comitatu angidico cum potestate mai;na omni misoricordia rodimi nieroamur.
innocontia^ et majestato (Hvinae glorite. Amen.
Tunc etiani anima) justorum, quce erant

»-7i^ a i»^
 SERMO III.

IN DOMINIGA III

ADVENTUS.
Tu eSy qui venturus es, an alium exspectamus? Matth. xi, 3.

NoTANDUM est, qaod Dominus venit, venit, et veniet. Secundum prfeteritum

tempus venit, per carnis nostrce assumptionem. Secundum pra'sens tempus
vefiil, per gratise infusionem. Secundum futurum tempus vcniet, per judicii
districtionem. Sed primo ettertio adventu ad prcesens omisso, adventum illum
breviter tangemus, qui est per gratite infusionem, qui etiam in preesenti Do-
minica reprffisentatur. Unde etiam in Gollecta petimus, « Ut mentis nostra;
« tenebras gratiee suae visitationis illustret. » Evangelium etiam est de sancto
Joanne, qui interpretatur gratia, sive in quo est gratia.

Duo igitur principaliter sunt liic notanda :

/. Quod Dominus in homine per rjratiam veniens operetur.

II. Per qiiod hominem gratiam recepisse probetur?

niiiio poccatore : et ista sex tangunlur iu

prccseuti Evangelio, ubi Dominus dicit :

Euntes rcnuntiale Joanni, qux audistis

\
etvidistis. Cxcivident,claudiambulant,
leprosi mundantur, surdi audiwit, mor^
tui rcs7frf/unt, pauperes evatigelizantur *.

De primo nota, quod Doniinus, ve-

niens per gratiam, scx opcratur in ho- 1. Prinium ergo quodDominusper gra-

' Matlh. XI, 4 et :>.

 :

SERMO iri. i3

tiani in liominos vcnions oncratur, hoc cens : Ncsciiis ciijus sph^itus cslis. Fi-
esl, quod scilicct cos, quos supcrhia cx- lius hominis non venit aninids pcrderc,
caecavcrat, per huniihtatcm ilhiminat. scd snlvarc.
Superhia quippe sivc vana gloria cst Filiiis Imjus Jonathae cst quiHl)(!t (>iiri-

quasi quoddam fulmcn exciccans oculos stianus,(jui dum cadit cx hrachiis nutricis
aninuB. Sicut cnim hilmcn (|iiam(Iaiu sucie, claudus cilicilur. Nuirix noslra cst
l)rcvem claritatem habct, sc(i tamcn te- divina providcntia. Tunc autcm cx hra-
neris creaturis valdc nocivam : ita ('liaiu ciiiis luijus nutricis cadimus, quando non

cst de superhia, quia lucere voiunt in conlulimus ad plenum diviute providen-

hoc sseculo per ciatam superbiam, \h\v tia?, quod possit vcl velit nos nutrire. Et

quam tamenpauperes inccnduntur. Dici- quando circa terrena conquirenda nimis

iwv Gmm\nVi>ii\. : Dums upcrbif impius, soliiciti incipimus
insistcrc, vcre tunc
incenditur pauper^. llos itaquc, quos utroquc pcdc tunc cnini
ciaiidi cfficimur :

ctecaverat elatio, Dominus per Immiiita- amittimus alfcctum crga Deum, ct pro-
tem vidcro fecit. Ilumilitas cnim cst ximum. Avaruscnim ncquo (iiligit Dcum
oculus animpc, per quam homo condi- nc(|uc proximum. Et talis claudus voca-
tionem suam ac statum suuiu vcrissime tur Miphihosetli, quod interpretatur os
rccognoscit. Undo dicit Hcrnardus « Mu- : confusum. Taies etenim avari confundcn-
« miiitas cst virtus, qua liomo verissi- tur in diejudicii, quando Dominus dicot
« ma sui cognitione sihiipsi viiescit. » cis Esurivi, et non dedistis mihi man-
:

ducarc:sitivi,et non dedistis mihi potuni

II. Secundum quod Dcusfacit iu homi- hospes cram, et non collegistis me : nu-
nc, hoc cst, quod sciiicct his quos ava- dus fui, ct non cooperuistis me, sicut di-
ritia ciaudos feccrat, pcr charitatom citur Mattii. xxv, i2 et i3. Ilis itaque
grcssus rccuperat. Avaritia quoque facit quos avaritia claudos fcccrat, Dominus
hominem claudum utroquc pcdc. Prop- pcr ciiaritatom animge grossus recuperat.
ter lioc legitur II Uogum iv, quod Jo-
4, Charitas enim facit hominem diligcrc
natlias fiiius Saui liahcbat quinquennem Deum ot proximum. Facit etiam eum
lilium qui vocabatur Mipiiiboseth, qui contemncre hona temporaiia, ct appo-
cecidit cx hrachiis nutricis suce ad tcr- ncre sompitorna. Undc S. Prosper: « Clia-
ram, et claudus factus cst utroque pcdc. « rilas cst, ut mihi vidctur, recta volun-
Jonathas intciprctatur columha venicns, « tas ah omnihus tcrrenis ot prsesontibus
et signillcat Jesum Christum, qui sicut « prorsus aversa, juncta Deo inscparai)i-
columha vonit. Quia venions in iiunc « Utcr et unita. »

mundum ramum virentis olivae portavi^

in ore suo. Per oiivam enim pax ct mi- III. Tertium est, quodDous facitinho-
sericordia figurantur quaj duo ipsc at- : mine, hoc quod videiicct cum qucm
est,

tuiit in hunc mundum. De pace dicit ip- luxuria lcprosum fecerat, pcr castitatem
se Joann. xiv, 27 Paccm rclimjuo vo-
: purificat et emundat. Cum cnim luxuria
his, pacem meam de vohis. De miseri- foclida sit ot immunda, coirumpit ani-
cordia dicitur Luc. ix, oi et seq., quod mam, et leprosam eam facit ct immun-
cum quadam vico Samaritaui noluisscnt dam. Unde dicit libcr mcdicin(B, quod
rscipore Jcsum in Iiospilium, Jacohus ct « lopra est memhrorum corruptio ex
Joannes dixcrunt : Dominc, vis dicimus « humorihus putrefactioni hal)ilibus ctfe-
ut ignis descendat de ca'lo, ct consumat «. cta. »
illos? Et convcrsus increpavit illos, di- Et nota, quod sicut Icgilur in Lcvit.

' Ps. X secundum Hebr. 2.

14 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

XIII, ctscq., qaadruplcx est species lc- zantcs, ac sese mutuo amplexantes. Qui
priP, scilicct iii cute, in capillis, in veste, etiam cortinas hujusmodi imaginum sus-
et in (lomo. penderint ad parietes suos.
1. Lepram in cute liabent niulicres, IIos itaque, quos luxuria leprosos effe-

quse quibusdani fucis et linianientis cu- ceral, vcnicns Dominus per castitatcm
tem suam liniunt et perungunt, ut rubi- emundat. Oflicium siquidem castitatis
cundiores appareant, et nitidiores. De est,liominem intrinsecus et extrinse-
istis scribit llieronymus ad Furiam : cus ab omnibus inquinamentis libidiiiis

« Quid facit in facie, Ghristiane, purpu- emundare.

« rissus etcerussa? quorum alterum ru-
« borem genarum mentitur ct labiorum, IV. Quurtum
est, quod Dominusfecit

« alterum candorem oris et coUi. Orna- pergratiam homincs vcniens, quod

in

« tus iste non Domini cst, velamen istud scilicct liis, quos vanitas mundanae Iseti-

« Anticbristi est. Oua fiducia erigit ad tia3 surdos clfccerat, auditum rcstiluit pcr

« coclum vultus, quos conditor non agno- vcram considcrationem mundana; insta-
« scit? » bilitatis. Vanitas quippc mundante Iseti-

2. Lepram babent in crinibus viri, ([ui tite fccit homincin surdum intrinsccus.
crines suos calamistro retorquent. Le- Omnes cnim (jui diliguut mundanam
pram etiam in crinibus habent mulieres, Irelitiam, non libentcr audiunt verbum

quce, ut ait Hieronymus, « capillis alie- Dci imo potius delectanlur in citharis,
;

« nis verticera, et occiput struunt, et et tympanis, ct fislulis, ctvicllis ac aliis,

« quoe crines suos forsitan canos citrino et symphoniis, nec non et in fabulosis
« scu crocco coloro colorant, qu;e etiam rylhmis hislrionum. Dc his surdis dicit

« crinil)us suis aurcas zonas intoi'quent : » Dominus in Isa. xlu, Di Quis surdus, :

contia mainbitum Apostolorum Petri et nisi al quem nuntios meos misi pra?di-

Paub. Ait cuim I Pcl. iii, 3 : A/iclicrion catorcs, ct eos audirc r>'cusat? Ilos iui-

non sit extrinsecus capillatura, aut cir- tur, ({uos vanitas muudaua' l;Elitia3 sur-
cumdatio auri. Dicit etiam Paulus II ad dos clfcccrat, Dominus iu homiiiein v^;-

Timotb. H, Non orncnt se mulieres

:
niens audirc fecit per veram considcratio-
in tortis crinibus, aut margarilis. ncin mundanaj instabilitatis. Qui enim,
3. Lepram in vestibus habent sive dum vere consideraret instabilitatem
viri, sive mulicres, qui rugas faciunt in hujus mundi, libentcr dcberct audire il-

vcstibus suis, sivc lineis, sive b\neis, et los, qui ostenderent ci vi;iin supcrna3
quaj superduitates nodorum aureorum patrite, ubi vei'a stabilitas cst, et vcra
vel argenteorum vestibus suis circum- (|uies.

ponunt et assumunt, non considerantes

quod habitus talis non congruit pcrniten- Y.Quintum,quodfccit in homincDomi-
tise : cum Dominus liUos et filias Ad;e nus veniens, hoc cst, quod scilicet illos

propter poenitentiam agendam posuerit quos necavcrat desperatio veni;e, resu-

in liunc nmndum, quibus sufliceic de- scitat per spcmdivin;e misericordi;e. Dcs-
bcrct (piod vcstiti cssent, sicut patcr peratio siquidem vcniai multos interemit,
et mater eorum vestiti erant, quando ct occidit. Sicut enim cegcr cst in peri-
cos de paradiso transmisit in mundum : culoso statii vitte, qui per cert;i signa
de quibus dicitur in (ien. ni, 21 : Fecit mortis ;i medicis cst desperatus : sic

Dominus Dcus Adie et uxori ejus tuni- ctiam pcriculosa est animie desperatio
cas pelliceas, el induit eos. veniae, qu;mi multi ex hoc incuiTunt,
\. Lepram hal)cnt in domo, qui in quod mullitudincm hicinorum suorum
camcris suis, et in thalamis (lcj)inui rccogitantcs, formid;int Dominum sibi
faciunt imagines lascivas, quasi chori- vel nolle, vel posse indulgere. Contra
 SERMO 11 r.
15

desporationcm dicit Abner ad Joal) in, Quasi dicorct : Joannos non ost arundo
II lle^. II, 2() : An ignoras quod pcricu- a vonlo agitata.
losa sil desprralio? Ifos ita(|uc quos iii-

tcremorat desporatio, Doniinus pcr i^ra- I. Primum ergo signuin cst, qiiod homo
tiam venions in liominein resuscitat por Dominum recipit pcr gratiam, si non

speni misoricordiiE. Tanta enim est divi- agitatur vcnto, sicul arundo. Arundo
na misericordia, quod respectus ejus onini, id csl. homo arundineus, agilata
omnia poccala liominuni, qiiantaouinquc vcnto prosporilatis ad doxtram codit :

sint, vol qualiacunKjuc, sunt quasi soin- vonto etiam advcrsitatis agitala cedil ad
tilla in modio luaris. I*]t lioc dcbct spom sinislram. Contra hoc mandavit Moyscs
faccrc liomini voro poMiilcnti. rcgi Edom, Numcr. xx, 17 : Obsecra-
nius ut nobis tra)isire liceal pcr terram
VI. Sexluin, quodfacit Dominus iuho- tuani. Non ibinius pcr acjros, nec per vi~
mino, in qucni vcnit por j^ratiam, hoc est, neas, )wn bibctnus aquas de puteis tuis,
quod eum quem conlidontia longae vitce sed (jradiemur via publica, nec ad dex-
pauperera fecerat, liunc per momoriam tram, nec ad sinistram declinantcs, do-
mortis, et per dcsidcrium regni cccleslis )iec transeamus tcrminos tuos. Edoiu in-
evangelizat, id est, ad studium bonorum torprctatur tcrrcnus, vel sa,tjuincus : et
oporum, et messcm pcrpctuiP- vitoe con- signilicat mundum, qui a diabolo qui
quirendam admonct et conforlat. jMulti homicida existit ab initio, mulliformitor
oniin propter hoc quod cogitant sc diu ost trucldatus. Igitur filii gratia; transire
victuros, ncgligunt fructus bonorum oj»e- dcbonl per tcrrain hujus mundi, ut nec
runi : sod Dominus venions pcr graliam ccdant ad doxtram prosperitatis por iiii-

incutit eis mctum mortis, ut eo fervcn- moderatam loetitiam, noc ctiain decli-
tius ea seminent in terris, quae metant in noiitad sinistram per desperatani trisli-
ccelis. Qu<e enim seminaveril Jiomo, hsec tiam. A-rundo etiam videtur oxtoriussoli-
el metet, ut ait Apostolus ad Galat. vi, 8. da, sed intus esl vacua : sicut sunt qui-
Hinc ctiam dicitur Eccle. ix, 10 Quod- : (him homincs qui ]iabont arundinoas
cumque potest man?ts tua facere, instan- gratias, utpotc corporis pulchritudinom,
tcr operare : quia ncc opus, nec ratio, mcmbrorum sanam fortitudinom, lin-
nec sapientia, nec scientia erunt apud gu;o facundiam, ct hujus sseculi sapien-
inferos, quo tu properas. tiam, ct cffitcra hujusmodi, quibus raro
merentur, sed saspius dcmercntur. Con-
traquod ait Apostolus I ad Corinth. xv,
10 : Gratia Dei sum id quod sum, et
IL gratia ejus in me vacua non fuit, sed
abundantius illis omnibus laboravi.
Quasi dicat i\on habui gratiam arundi-
:

De sccundo nota, quod por quatuor neam. Itom dicit II ad Corinth. vi, l :

probari potest, si homo Dominum rocipit Exliortatnur vos, ne iti vacuum graliam
per gratiam, et dc his quatuor Joanncs Dei recipiatis.
in prfescnti Evangelio commondatur a
Domino. Primum est, si homo, sicut IT. Secundum signuni, pcr quod pro-
arundo, non agitatur a vento. Unde di- bari potest, si homo Dominum rocipit
cit Dominus Quid existis in desertum
: pcr gratiam, hoc est, si mollibus non ve-
viclere ? arundinem vento agitatam ? '
stiatur. Illc moIUbus non vestitur, qui

' Maltli. XI, 7.

 16 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

moUiler non vivit : sed qui carnem '

graliam recepit,Propbeta est : quia anima
siiam crucifigit cum vitiis et concupi- sua praidicit ac prcenuntiat adventum
sciMitiis, et qui abstrahit ei delectationes Domini ad judicium : de quo adventu
et concupiscentias hujus mundi. Unde Paulus dicit I ad Cor iv, 5 : Nolite ante
dicit Apostolus ad Gal. ii, 19 et seq. : tempus jiidicare, quoadusque veniat Do-
Christo confixHs sum cruci. Vivo autem, minus : qui et illuminahit ahscondita te-
j(niinon C(jo vicit vero in me Chrisfus.
: nchrarum, ct manifcstahit consilia cor-
Kt post pauca suhdit Non ahjicio (jra- : dium : et tunc laus erit unicuiciue a Deo.
tiani Dei. Quasi dicat A1)jicerem gratiam : In adventu igitur Domini ad judicium
Dei, simolliteretsecundum carnis coucu- publicabuntur opcrationes hominis ac
piscentiam viverem. Propter lioc Domi- voluntatis, quiie si bona fuerit Deo, ma-
nus dicit in Evangelio Sed quid e.iistis : gnilice collaudabitur : si vero inala, vi-
in desertum videre ? hominem moUibus tuperabitur, et confundetur.
vestitiim ? Quasi dicat Joanni primo
'
:

lUe in quo est gratia, non est mollibus IV. Quartum signum, per quod homo
vestitus. llinc etiam dicit Matth. iii, i, experitur Dominum in cor suum venisse
quod Joannes habehat vestimentum de per gratiam, hoc quod scilicet plus
est,

pilis camelorum. sit quam Propheta. Unde et Dominus

Et iiota, quod anima intrinsecus ve- dicil de .foaune Scd quid existis in de-
:

stiri dehet moUi et delicata virtulum ve- scrlum videre ? Proplicldin ? el iam dico
stitura caro vero extrinsecus, in quan-
: vohis, pltfs quam Prophctam^. Illc igitur
tuin sustinere potest, debet duris labo- bomo plus est quani Propheta, qui non
ril)us operiri. Unde et vclum tabernacu- solum prsedicit animge suse^ quod conso-
li, quo intrinsecus vestiebatur, vahle lationem inveniet in futuro sseculo : sed
preliosum erat et delicatum : extrinse- qui eam etiam quam pluries recipit in
cus vero et supremum vile erat et inira- pra?scnti : sicut dicit Psal. xciii, 19: Se-
bilitcr asperum. cundum multitudinem dolorum mco-
rum in cordc meo consolationcs tuse lee-
:

ill. Tertium signum,per quodprohatur tificavcrunt aniuiam meam.

(piod homo Dominum recepit, hoc est, Ro":ate cro-o Dominum, charissimi, ut
quod sit Propheta. Unde et Dominus di- sic nunc eum in cor nostrum recipiamus,
cit : Sed quid existis videre ? Prophe- ut ipsum in judicio cum omni Isetitia vide-
tam *
? Quasi dicat : Verc ipse est Pro- amus. Quod nobis prcestare dignetur,
pheta. Igitur homo, qui Dominum por etc.

'
Matlli. XI, 8. Ibid.
2 Maltli. XI, y.

"i ^m
 SERMO IV.

IN DOMINIGA IV

ADVENTUS.
Medius vestrum stetii, quem vos nescitis. Ipse est, qui post
me venturus est, qui ante me factus est cujus ego non :

sum dignus ut solvam ejus corrigiam calceamenti,

Joan. I, 26 et 27.

Tria principaliter sunt hic notanda :

/. Quis sit ille, quem Joannes medium stare perhibetet affirmat ?

11. Quando Dominum per se venturiim esse prxdicat ?

III. Quod sit calceamentum, cujus corrigiam se indignum asserit, ut solvat 7

super locum istum : « Medius vestrum

« stetit, qucm vos ncscitis, id est, pree-
« scns vobis apparet corpore. » Hunc
Joannes digito demonstravit.
eliani Unde
immediate post prjEsens Evangelium di-
citur in .loanne : Altera die vidit Joamies
De primo nola, quod ille, quem .Toan- Jesum vcnicntem ad se, ct ait Ecce :

nesmedium slare perliibct et aflirmat, Agnus Dei^ ecce qni tollitpeccata inundi.
ipse est Dei Filius. Unde notat Glossa Hic est, de quo di.ri : Post mc voiit vir,

2
18 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

qul aiilr me faclus csl '. Cuiu er^o Juan- hcne crit cis post lianc vilam'" ,
qui modo
nes dicat Jesuui slare nu-diuui, uola timent Dominum. Unde dicit EccU. i, 10 :

quod Jesus iu primo jacuit iu niedioju- Timenti Dominum hene erit, et in diehus
nientoruni. Secundo sedit in niedio Do- consummationis illius benedicctur. Post
cturuni. Tertio pepcndit in medio lalro- lianc eniin vitam Dominus consolabitur

num. Quarto medio Discipulo-

stetit in filios suos, et tunc eos qui iilum timue-
rum. Quinto veroamhulat in medio can- runt, gloriosissime bencdicet. Ut autem
delal)rorum aureorum. veram sapientiam, id est, timorem Do-
1. Primo eryo Jesusjacuit in medio ju- mini discamus, debcmus fugere taber-
mentorum : quando scilicet intemerata nas, ne ibi in medio potatorum sedea-
Virg^o Maria pannis eum involvit et rc- inus. Debemus aulem frequenlare Eccle-

clinavit in piwsepio : quia non erat ei sias, ut iiiic verba timoris Doraini a Sa-
alius locus i/i diversorio ~. De hoc dicit cerdotilius, et Prsedicatoribus audiamus.
Habacuc secuudum aliam translationem : Unde admonet nos Eccli. vi, 3.j: In mul-
In meilio iluorum miimalium cogno- titudine presbyterum prudcntium sta, et

sceris. Erant autem luec duo animalia sdpientix illorum ex cordc conjungere,
bos et asinus, secundum quod vide- ut omnem narrationcm Dci possis au-
tur in picturis, qu» sunt libri laicorum. dire.

Jacens ergo Jesus in medio jumentorum 3.Tcrtio,Jesusstetitinmedio latronum.

ostendit mirabilem Immilitatem. Yalde Unde dicitur Joan. xix, 18, quod cruci-
enim mirabile iuit, quod divina maje- fiuerunt Jesum in loco Catvarix, et cum
stas induit corpus parvuli in stabulo ja- eo aliosduos hinc et hinc, medium au-
centis ac vagientis. Debemus igitur et tem Jesum. Istos duos, iii quorum medio
nos in hac humilitate mirabilem Deum Jesus est crucilixus, Lucas appellat )ie-

imitari : quia gloiiosum prsemium humi- quam, et latrones. Jesus autem stans in
litati proraittitur. Quia scilicet suscipien- niedio nequam duorum latronum, quasi
tur a gloria Domini. Unde dicitur Pro- sceleratior illi.s esset, ostendit nobis proe-
verb. XXIX, 23 : Superbum sequitur liu- clarissimum exemplum patientiae, quod
militas: et humiles spiritu suscipiet <jlo- imitari nos oportet ; ut scilicet quando
ria. nos homines vel factis, vel verbis inde-
2. Secundo, Jesus sedit in medio Docto- bite pcrturbant ac gravant, tunc patien-
rum. Unde legitur in Luc. ii, 46, quod tes existaraus. Si enim Jesus innocen-
invcnerunt Jesiim parentes ejus in tem- tissimus, stans in medio latronura, sub-
plo sedentcm medio Doctorum, au-
in sannationes, irrisiones patitur, et crucia-
dientem illos, et interrogantem eos. Per tur : non est magnum si et nos, qui iii

lioc quod Jesus sedit in mediu Docto- peccatis concepli sumus, et quos mater
ruin audiens et interrugans illos, invit;it nostra pepcrit in doloribus, et qui sine
nus adstudium veric sapientiaj. Vera au- peccato iion vivimus, si, inquam, et iios
teni sapieiitia est timere Dominum. Unde iinpia raalorum liominuni verba susti-
dicitur Eccli. i, 20 : Plcnitudo sa- nearaus, et facta : alias nirais delicati
]>ientise est timere Dominum. Hunc ergo railites suraus, si volumus rcgnarc cura
timorem discere debemus quia ciui li- : Christo, ct niliil pati pro Christo.
mnit Dominum, custodiunt mandata \. Stetit etiara Jesus in raedio Discipu-
itlius K Unde dicitur Ecch. i, 13 Etvere : lorum suorura. Unde dicit Joan. xx, 19 :

* Joan. I, 29 et 30. * Textus Vulg. habet : Timenti Dominum bene

* Luc. II, 7. erit in extremis.
« Eccli. li, 21.
 SERMO IV. 19

Venil Jesus, vidclicet post Resurrcctio- septem candelabra, septem Ecclesise

nem, et stetit in medio Discipulorum, ct sunt\ id est, sc|)iem coiigregationes bea-
dixit eis : P ax vobis, ^oius \'^'iiuv sUnis torum. Dicuntur aulem hiseptem ordiiies
iii medio Discipulorum suorum, exem- candelabra: quia sicutcandelabrocandela
plo et verbo invitat nos ad cliaritatem et suppoiiitur, quce domum illuminat, itaet
pacem. Charitas enim mater est pacis. isti septein ordines lumen gloriae a san-
Unde etiam ante Passionem fuit existens cta Trinitate recepcrunt, et per totum
inter Discipulos suos, ct ministrans eis. palatium coeleste relucent.
Magnum enim signum ostcnderat chari- Inlcr hfBc septcm candelabra ambulat
tatis. llic etiain (hxit, ul ait Luc. xxii, Filius Dci vestitus podere, id est, indu-
27 : E(/o in medio vestrum sum, sicut mento humanitatis, et prsecinctus ad ma-
qui ministrat. Dicit etiam ad eos Joan. millas aurea zona, charitatis. Lucetis
xui, li et 15: Si ego lavi pedes vestros, etiam sicut sol lucet in sua virtute, sere-
Dominus, et Magister : et vos dehetis alter nissimo lumine divinitatis. Ambulat, in-
allerius lavare pedes. Exemplum enim quam, Dei Filius inter ista candelabra,
dedi vobis, ut quemadmodum ego feci quie sunt aurea, id est, ad summam no-
vobis, ita et vos faciatis. Gharitatem igi- bilitatem perducta, administrans unicui-
tur ct pacem Christi exemplo ad invi- que electo jucunditatem et exsultatio-
cem lial)ere debemus. Unde scribit Apo- nem. Jucunditatem utique propter do-
stolus II ad Timoth. ii, 22 Sectare chari- : tcm animge jam collectam. P]xsultatio-
tatem, et pacem cum iis, qui invocant nem vero, propter dotem corpori repro-
Dominum de corde puro. Yidetur hic missam. Propter hoc dicitur Eccli. xv,
Apostolus innuere, quod nullus possit 6 :Jucunditatem et exsultationcm the-
invocare de puro corde, nisi habeat cha- saurizabit super illum. Ambulans ita-
ritatem et pacem, et hoc est sine dubio que Filius inter aurea candelabra con-
verissiinum. solatur unumquemque beatum, ita in-
5. Quinto, ambulat Christus in medio quiens : Scio opera tua, et laborem, et
septem candelabroram aureorum. Unde patientiam tuam '. Quasi dicat : Scio
dicit Joannes in Apoc. i, 12 et seq. Vidi : opera, quae in meo servitio expendisti :

septem candelabra aurea : et in medio scio etiam laborem, quo proximis tuis
septem candelabrorum aureorum simi- deservisti : scio nihilominus patientiam,
lem Filio hominis, vestitum podere, et per quam adversa mundi sustinuisti.
prsecinctum ad mamillas zona aurea : Unde propter hoec tria mercedem perpe-
et facies ejus sicut sol lucet in virtute tuam recepisti.
sua. Dicitur etiam in Apoc. ii, l et 2 :

Hxc dicit, qui ambulat in medio septem

candelabrorum aureorum: Scio opera
tua, et laborem, et patientiam tuam.
Nota, quod septem candelabra aurea
sunt septem ordines beatorum in regno
Dei, scilicet, Angeli, Patriarchaj, Pro-
phetse, Apostoli, Martyres, Confessores,
Virgines sive Continentes, et omnes alii

electi, qui sub istis septem ordinibus

comprehenduntur. Unde dicitur ibi, quod

^ Apoc. I, 20.
^ Apoc. II, 2.
20 D. ALB. MAG. ORD. VRJED.
tem judicandi a superiore sibi collatam.
Secundum est, ut habeat fortitudinem,
perquam possit exsequi judicium, ini-
U. quorum resistentia non obstante. Ter-
tium ost, ut sit sapiens et prudens : ut
scilicet sciat, quis sit nocens, et quis in-
De secundo nota, quod Josus, qui oliiu nocens : nocentes puniat, et innocentes
jacuit, sedit, sletit, ct adliuc anibulat in absolvat.

medio, venturus est in die judicii, ut itc-
ruin sedeat in medio, scilicet agnorum,
et hoedorum. Quod autem sessurus sit
in judicio in medio agnorum, et hcedo-
rum, testatur per seipsum (Matth. xxv,
31 et seq.) ita dicens Citm vencrit Fi-
Propter primum Jesus dicitur Chri-
stus, quod interpretatur unctus. Unxit
onim eum Deus pator in Regem, acprin-
cipem Regem ten\T, et constituit eum
judicem vivorum et mortuorum. Unde
: ipse Jesus dicit de seipso, Joan. v, 22 et

lius hominis in majestate siia, et omnes 23 : Pater non judicat quemquam : scd
Angeli ejus cum co, tunc sedebit supcr omnc judicium dcdit Filio : ut omnes
sedem majestatis et congreyahuntur : ho)iorificent Filium, sicut honorificant
ante eum omncs gentes, et separabit eos Patrem. Et post aliqua subdit verba :

ab invicem, sicut pastor segregat oves ab Judicium meum justum estK

hoedis. Et statuet oves quidcm a dextris Secundo a judice requiritur, ut sit

suis, hoedos autem a sinisfris. Proptor fortis et potens ; alias judicio suo resi-
multas causas liomines Christiani ovi- storetur ab iniquis, propter quod et Jesus
bus comparantur . Quarum una haec est, vooatur Elias, qui interpretatur robustus
quod scilicet ovis humile animal est, et Dominus. Dicitur enim in Psal. xxiii, 8,
humiliter alimentum suum decorpit a quod Jesus licx gloriae fortis cst, et po-
terra : sicut etiam boni (]lhristiani hu- tcns. Tam fortis enim etpotens est, quod

miles sunt, et contonti so lal)oribus suis, ad nutum ojus omnes impii dispergen-
vcl justis reditibus «'nutriro. E converso tur, sicut pulvis, quem projicit ventus a
facit hcedus, quod est anirnal scandons facic terrie. Iste judox ita fortis est, ut

rupes et arbores, ut ibi accipiat cibuni aquas pugillo mensuret, et coelos palmo
suum. Ita etiam faciunt mali Christiani, pondoret, et molem torrse tribus digitis

qui volunt per injustitiam divites hori, ct appondat, et quod libret montes in pon-
ambiunt honores hujus mundi. In isto- dere, et colles in statera. Unde dicit Isa.

rum medio Dominus sedebit in judicio, XL, 12 : Quis mensus est pugillo aquas,
bonos evocans ad roirnum, malos vero ct ccelos palmo ponderavit'} Quis appcn-
transmitlens ad supplicium. dit tribus digitis molem terrse, ci libra-
Igitur in Jesu tria considora : quod vit pondere montes, ct colles in sta-
in
scilicet veniet ad judicium, utpote llex tcra'i Quasi dicat Hoc nullus facore pos- :

potens otTnde legitur in ho-

sapiens. set nisi Dei Filius Jesus Christus. Nequa-
dierno Evangelio, quod Joannes negavit quam ergo im[tii potuerunt resistere ju-
se osse Christum, et Eliam, et l*ropho- (lici tam potonti ot forti.
tam. Quasi dicat : Jesus cum venit ad Tertio, necesse est, ut judex sit sapiens
judicium, ipse erit Christus, ot Elias, et et discernens, ut scilicet sciat quis inno-
Propheta. Tria cnim requiruntur a justo cens sit, et quis nocens ; ut innocens li-
judice. Primumest, ut liabeat auctorita- beretur et honorotur, nocens autem mor-

*
Joan. V, :m.
 si:rmo IV. 21

te damnelui'. Pi-opler.lioc eliaiu Propliela ter hanc recu[)crandani 1^'iliiis Dei calcea-
vocaliir, quia Propheta idern quod vi- mentum suum, id est, humanilatem ex-
dens, sicut dicilur I lleg'. ix, 9 : (J/ciPro- tendi pennisit in cruce : et sic alienigense,

phcta dicitur liodic, vocabntur olim Vi- id est, gentiles populi per lidem subditi
dcns. Jesus Propheta est, id est, videns ;
sunt ei. Fuit autem calceamentum istud
quia ipse videt omnia. Videt enini omnes tam A'ioh'nter extensum, ut in quinque
cogitationes, et locutiones ac operatio- parlil)iis fiicrit disru[)tiim. (ior^ms enim
nes hominum. De primis duobus dicilur Doiiiini ([iiinque vulneribus exstitit per-
Eccli. xLii, 20 et 22 : Non priBtcrit Dorni- foratum.
num omnis cogilatus, ct non ahscondit sc (lorrigia hujus calceamenti est gloria

ah co ullus scrmo... Et noncgcl alicujus Ilesurrectionis Jesu Christi. In llesurre-

consilio. De tertio dicitur Eccli. xxxix, ctione quippe corpus Christi, quod in
24 et 25 Opera omnis carnis coram il-
: multis partibus disruptum fuerat in cru-
lo, ct non cst c/uidquam absconditum ab ce, fuit per gloriam religatum. Dicit igi-
oculis cjus. A sieculo ct uscfuc in ssecu- tur, quod non sit dignus solven^ corri-
lum rcspicit. giani calceamenti ejus, id est, quod sit

indignus et insufliciens exponere gioriam

llesurrectionis ejus. ITtBC est aurea cor-
rigia, per quam omnes electi infasciculo

TTT. viventium sunt coUigati. Dc isto fasciculo

dixit Abigail ad David regem, T Vi.^%.
XXV, 28 et 29 : Malitia non inveniatur in
De tertio nota, quod per calceamen- teomnibus dicbus vitae tuse... Erit a/iima
tum Jesu humanitas intelligitur. Sicut domini mei custodita quasi in fasciculo
enim pes calceamcnto tegitur, sic etiam vivcntium, apud Dominum Dcum tuum :

divinitas Christi hituit sub humanitate. porro inimicorum tuorum anima rotabi-
De hoc calceamento dicitur in Psal. lix, tur, quasi in impctu et circulo fun-
10 : In Idumxam cxtcndam calccamcn- dse.

tum mcum. Idumaea interpretatur tcr- Rogate ergo Dominum, charissimi, ut

rena vel sanguinea^ et significat huma- sic nunc imitemur ejus humilitatem, pa-

nam naturam, quam ille primus homici- tientiam, charitatem, et pacem, ut tan-
da, scilicet diabolus, ad terrenitatem de- dem cum gaudio mereamur ipsius respi-
clinare fecerat, et sic peccati sanguine cere majestatem. Quod nobis, etc.
maculaverat. Tn hanc ergo, id est, prop-

H«>E«5«=-
 SERMO V.

DE NATIVITATE
DOMINI.
Ecce evangelizo vobis gaudium magnum, quod erit omni
populo : quia natus est vobis hodie Salvator^ qui est Chri-
stus Dominus in civitate David. Luc. ii, 11.

In verbis preemissis quatuor sunt notanda :

/. Quis sit ille, per quem gaudium evangelizatur ?

//. Qui sint illi, quibus gaudium annuntiatur?

III. Propter guod omni populo gaudendum esse dicatur?
IV. Quo signo iste, qui ?iatus est, invenie)idus asseratur?

nuntium apportat, verus esse Angelus

Domini describitur ne videlicet videatur
:

quod fuerit Angelus satanse phantasticus.

1. Undc dicitur in Evangelio prsesenti Ecce :

Angelus Domini stctit juxta illos, et cla-

ritas Dci circumfulsit illos : ut per hoc
*

Deprimo nola, quod ille, qui gaudium designaretur, quod non fuit illa claritas
evangelizat, id est, qui de gaudio bonum pharitastica, in qua se diabolus quando-

* Luc. II, 9.
 SERMO V. 23

que transfigurat. Dicit namquc Apostolus gligentia, nec non cl injustitiu multolics

11 ad Cor. xr, li Ipse enim Sataiia.s :

invcniuntui'.

transfujin-at se in Angelum lucis. Quis Nota etiam, quod quiliiict nostrum per
autem iste Angelus fucrit, non patel ex pastorcs istos dcsignatur. Dominus enim
tcstimonio Evangelico. Potcst tamen non cuilibet liominum commisit animam suam
immei-ito credi, quod Gabricl Archange- pascendam. Animam, inquam, pretioso
lus fuit, ut ille, qui Yirgini jNLariae l)o- sanguine l*'ilii Dei re(lem[»tain, quam
minum ex ea nasciturum nuntiaverat, milic millibus ovium pretiosiorem fore

ipse etiam eum jam natum pastoribus nullus sanae mentis ignorat. Ad hoc au-
annuntiaret. tem, ut animas nostras pascamus, admo-
net nos 1 Pet. v, 2 : Pascite qui in nohis
est gregem Dei. Quasi dicat : vos
Christiani pascitc gregem, qui inter vos
est, idest, animas vcstras, quae intra vos

II. sunt. x\d hoc autem, .ut quilibet Christia-

nus l)onus pastor animie suaj existat, tria

requiruntur ab eo. Primum est, ut sit vi-

Dc sccundo nota, quod illi, quibus tam gil et non somnolentus. Secundum est,ut

ingens gaudium nuntiatur, pastores di- sit de semetipso sollicitus. Tertium est,

cuntur essc, qui commendantur a tribus ; ut sit erga proximos suos justus.
quiascilicctnonerant somnolenti, et quia Ad hocautem, ut vigiles simus, otnon
erant de grege solliciti, prteterea quo- somnolenti, monet nos I Pet. v, 8 : So-
niam erant justi. Unde legitur in praesenti hrii cstote, et vigilate : c^uia adversarius
Evangelio Et pastores erant in regione
: vester diaholus, tamquam leo rugiens cir-
eadem vigilantes, et custodientes vigilias cuit, quxrens qucm devoret. llle vigilat,

noctis super gregem suum\ Nota quod qui semper creatorem suum redempto-
ait pastores, non dictt milites, vel bur- rem ac judicem intuctur dormiens quip- :

ges, ne contcmnantur illi qui aliis ser- pe nullum videt. Sic itaque vigilare debc-
viunt ob paupertatem. mus, ut in omnibus operibus nostris
Erant autem pastores isti vigiles, et non Deum nostrum, qui nos creavit, rede-
somnolenti, quod innuitur ibi, ubi dici- mit, et judicabit, prse oculis habeamus,
tur : Vigilantes erant de grege solliciti. ne secus aliquid agamus, per quod oculos
Unde sequitur : Et custodientes vigilias suae majestatis otTendamus.
noctis super gregern. Ita enim solliciti Item ab unoquoque nostrum lequiritur,
erant de grege sibi commisso, ut etiam ut sit de salute animffi suce soUicitus.
eum noctibus non reliquerint. Sicut enim soUiciti sumus, ut corpori
Erant etiamjusti, quod innuitur ibi, nostro potum, cibum, vcstitum, ac alias
ubi dicitur Super gregem suum, quasi
: necessitates suas ministrcmus ; sic et sol-

non alienum. Non enim custodierunt liciti debemus, ut quando venit illa
esse
gregem violcnter spoliatum, vel furto sub- incerta hora mortis nostrae, Deo animam
latum, scd suum, id cst, sibi a veris nostram mundam et ornatam reprjesen-
dominis commissum. Utinam pastorcs temus. Unde dicitur de pastoribus Dcth-
nostri temporis ab his tribus possent ho- lchemitanis, quod crant custodientes vi-
die commcndari ! In pluribus enim prae- gilias super gregcm suum. llle custodit
dictis tribus contraria, somnolentia, ne- vigilias noctis super oviculam, id est,

1 Luc. 11, 8.
 :

24 D. ALB. MAG. ORD. mJED.

aniniam sibi commissam, qui sempcr esse in civitate David, quia futurus era

cum solliciludine observat horam morlis verus David. Salvator dicitur, propter

suic. Mors cst illa nox, quam sempcr humani generis redemptioncm. Chri-

observare tencmur. Heu ! multi sunt, qui stus dicitur, propter suorum fidelium
dummodo habeant ea quse corpori sunt in via praesentis sseculi consolationem.

necessaria, parum, vel nihil curant, quid Dominus dicitur, propter servitii ab

fiat de anima De tahbus dicitur Eccli. x,

!
liis quos redemit, cxpostulationem. Ob
32 Peccantem in animamsuam quisju-
:
hoc etiam natus dicitur in civitate Da-
stificabit ? el quis Iwnorificabit exhono-
vid, ut si imitator David. David etiam
rantem animam suam ? interpretatur manu fortis, vel vultu desi-

Tertio requiritur a quoHbet Christiano, derabihs. Est ergo et Jesus noster manu
ut sit justus, ut scilicet nihil quod sit ai- fortis^ per sempiternam reproborum coii-

terius, injustc attingat, vel possideat, sed demnationem. Est etiam vultu desidera-
sua sunt, enutriat bilis, per admirabilem electorum remu-
se, etsuos ex liis quffi

el ex his etiam Deo,gratas oblationes scu nerationem.

el(!emosynas olTerat. Quod autem homo

debeat se ex suis, id est, ex justc con-
quisitis enutrire, probatur Tobiae, ii, 21, I. Primo igitur puer iste, qui natus est,

ubi lcgitur, quod cum Tobias csecus es- Salvator dicitur : ut scilicet redimat sub

set ellectus, et uxor ejus Anna quadam deemoniaca captivitate gementes. Unde
vice hoedum caprarum operibus manuum iste Salvator de seipso dicit Exod. iii, 1

suarum conquisitum domum detulisset ;

et 2 : Vidi affiictionem populi mei in
audiens Tobias vocem balantis hcedi, di- /Egypto, et clamorem ejus audivi : et

xit : Videle, ne forte /urtivus sit, reddile sciensdolorem ejus, descendi ut libera-
eum dominis suis, quia non licet no- rem ipsum de manibus yEgyptiorum, et
bis aut edere ex furto aUquid, aut educam de terra illa in terram bonam
contingere. Quod autem debeat homo ex et spatiosam, in terram, quse fiuit lacteet

his quae sua sunt, Deo offerre, vel elee- melle. Ex ista auctoritatc notari potest,

mosynas dare, dicitur in Prov. iii, 9 ct quod populus Dei, id est, omnes electi,
10 : Ilonora Dominum detua substantia, priusquam Christus incarnatus esset et
Glossa non de aliena » et de primitiis
« :
passus, erat in afflictione propter diutur-

omnium frugum tuarum, (ilossa « de me- num exsilium. Fuit etiam in jugi clamo-

Horibus bonis tuis » da ei, scilicet paupe- rc, postulans afffictionis suae solatium.

ri : ethnplebunturliorrea tua satU7'itate, Erat nihilominus propter vehemens ex-

et vino torcularia tua redundabuni. spectati solatii desiderium, in dolore :

quod videns, audiens, et sciens Deus de-

sccndit, carnem assumens ut liberaret ;

populum per sanguinem suum diu exsu-

TII. lantem, et solatium postulantem, ac
sese cum desideriis exspectantem. De-
scendit,inquam, ut liberaret eumdema-
De tertio nota, quod propter hoc gau- nu yEgyptiorum, id cst, de ])0testate dae-
dendum est omni populo, quia videHcet moniorum, et educeret cum de terra illa,

natus est nobis hodie Salvator, qui est id est, de regione tenebrarum, scilicet,
Dominus incivitate David ; sicut ait An- dc limbo, ubi Dei populus captivus deti-
gelus ad Pastorcs. Et nota, quod quin- ncbatur, in tcrram bonam et spatiosam,
que prsedicuntur hic dc parvulo Jesu Ei- ad terram, qune Per
fluit lacte ct melle.
lio Mari.T". Appcllatur enim Salvator, et hanc terram dcsignatur terra vivcntium,
C.liristiis, et Doniinus, et dicitur natus scilicet, regnum coeloruni, (|uae dicitiJr
 SERM. V. 25

torra l)oiia, quiii luillus ihi, nisi honus I)c islaconsohitionedicit Ijccli.xxxviii, 7 :

sit, rocipilur. Dicilur oliatn spaliosa, quia UwjKcnlarius facicl piipnmla suainlatis,
nenio ihi propler ha^roditatis angustiam el unclionos cotificiet sanitatis.
conqucritur. Quisquis cnim in ca est, Nota quod multi sunt ([ui faciunt un-
hahet quidquid vuK. Kst cnini terra Ilucns guenla manuum, volpedum, vcl aliorum
lactedivinfe humanitatis, et (luens mel- membrorum scul nullus cst, qui laesum
;

lae humanffi divinitatis. Chrislus onim il- cor ungerc possit, vcl sanarc, nisi solus
luc per suam hactcam liumauitalom, ot Filius i)ei quocirca in omni Irihulatio-
:

meneam divinitatem dilectos suos mira- no ipsius ungucntum est postulandum.

hilitor refociUat.

III. Tertio, puer iste, qui natus est,

II. Sccundo cliam is, qui natus esl, Dominus appellatur. llnde justum est, ut
Christus dicitur, id ost, unclus. Fuilcliris- habeat servos sibi fidoliter servientcs.
mato tinctus, ut eonsolaretur in via hujus llunc Dominum .lerem, xxni,:) et G, Deum
mundi moerentes. Propter hoc ipse dicit Patrem nobis promisisse potestatur, ita
Tsa, LX1, 1 ot scq. Spiritns Dominisuper
: inquiens Ecce dies veniunt., dicit Domi-
:

me, eo quod unxerit Dominus me... ut : nus : et suscitaho David gernien justum :

consolarer omncs lugentes ut ponerem : et regnabit Rex, et sapiens erit : et faciet

consolationem lugentihus Sion et darem : judicium et justitiam in terra. In dicbus
eis coronam pro cinere^ oleum gaudii pro illis salvabitur Juda, et Israel habiiahit
luctu, pallium laudis pro spiritu mcero- confidenter nomen, quod vo-
: et hoc est
ris. Nota, quod tria sunt, qua^. unicuique cahunt eum, Doniinus justus nostcr. Di-
secundum exteriorcm hominom tristitiam cit itaquo Dous Pater Ecce dies gratise :

ac mfororem important. l^rimum est, veniunt, et suscitaho David germen ju-

superborum conculcatio. Socundum est, stum, id est, ex semine faciam nasci
iniquorum malitiosa dotractio. Tertium David meumjustum Filium. Et regna-
est, diversarum infirmitatum vexatio. bit Rex, sceptrum crucis in humeris
1. Gontra primum consolatur nos Dei suis bajulando humiliter : et sapiens erit,
Filius, et promittit se nobis daturum co- crucis cruciatus paticntissime tolerando ;

ronam pro cincre, id ost, pro eo quod a et sic faciet judicium, iniquum diabolum
superhis ot potentihus quasi cinis suboo-. iniqua potestato juste privando, et justi-
rum pedibus conculcamur spondot no- ;
tiam, animas in captivitate violenter diu
bis, quod nos tamquam reges potentos detentas libcrando. In diehus illis Juda,
in suo solio coronabit. id est, quilibet laicus Deum confitens sal-
Contrasecundum,scilicet,contrama-
2. vabitur per veram fidem : et Israel, id.

litiosam iniquorum detractionem, conso- est, bonus religiosus, Deum per contem-
latur nos promittens nobis pro luctu^ plationem videns, habitabit confidcnter,
quem habemus ex impiorum detractione, certus de gloria et hoc est nomen, quod :

perpetuae glorise claritatem : quod scili- propter haec omnia vocabunt eum, tam
cet faciet nos lucere, quomadmodum laici quam religiosi, Dominus justus no-
oleum lucet in lampadc perpetuse clarita- ster.

tis. Tenemur igitur huic Domino in triplici

3. Contratcrtium, scilicet, contra spiri- obsoquio, scilicet, ohsequio cordis, oris,
tum moeroris, qucm habomus ex gravi et operis. Multi vero prima duo obsequia
infirmitatum vexatione, promittit nobis videntur Domino exhibere, sed pauci
so daturum pallium laudis, id cst, corpus observant tertium. Multi enim sunt, qui
sanissimum, ia quo scmper si hilaudos re- dicunt quod cor eorum bonum sit ad
feraums dicentos, « Gloria tibi Dominc. » Deum. Plures etiam, qui videntur ore
26 D. ALB. MAG. ORD. mMB.
servire Domino, sed iii tertio signo, sci- Leonibus etiam comparantur quia leo ;

licet, in opere pene omnes deficiunt. animal est robustissimum atque fortissi-
Tnde ipse Dominus dicit, Luc. vi , i() : mum : sicut etiam dfemones rohustissimi
Qitid vocatis me Domine, Domine et : sunt atque validissimi contra miseros
non facitis qux dico ? id est, vos vocatis peccatores. Comparantur etiam aliis be-
corde, « Domine, » et ore « Domine, » stiis ira plenis. Xon solum enim daemo-
sed non vocatis me oporibus, non enini nes sunt ad hoc, ut torqueant peccatores
facitis quae dico. Jlinc etiam dicit ^[atth. paratissimi atque fortissimi : sunt etiam
VII, 21 : Ao;/ omnis, qui dicit mi/ii, Do- in cruciatihus inferendis crudelissimi.
mine, Domine, infrabit in regnutn coelo- Tnde vocantur besti». id est, vastiae a
rum : sed qui facit voluntatem Patris vastando, ira plonae, et non solum illse

mei, qui in ccelis est, ipse i)itrabit in re- bestise cruciant dentibus et ungulis, hoc
gnum ccplorum. Multi sunt qui dicunt. est, multiplicium poenarum inflictione :

quod adhuc proposuerint servire Domi- sed etiam sui vultus terribilis ostensione.
no talesdicunt corde, « Domine. » Sunt
: Propter hoc dicuntur vaporem igneum,
etiam alii, qui protestantur hoc, quod ot fumum de ore et naribus spirare, et
honuni sit et utile servire Domino et ta- horrendas scintillas ex oculis emittere.
les dicunt ore, « Domine. » Sed paucis- Et vere si possibile foret, quod peccato-

simi sunt, qui hoc quod corde proposue- res mori possent in inferno, non solum
runt. et ore cummendant ac laudant, propter cruciatus qui ah his inforrentur,
operihus exsequuntur : et piopterea in- sed etiam propter timorom horribilis vul-
finiti excluduntur a regno ccelorum. tus illarum mortom incurrerent. De iis

bostiis dicitur in Psalm. lxxiii. 19 : Ne

tradas Domine bestiis animas confitentes
IV. Quarto, puer iste, qui natus est, tibi. Caveat nobis, o charissimi, Deus ah
David, id est manu fortis dicitur, ut feriat liis hestiis crudelissimis.
pcenis perpetuis delinquentes, et se per
pcenitentiam non corrigentes. Unde dici-
tur Sap. XI, 18 etseq. Xon erat impossi^
: V. Quinto, puer iste, qui natus est, dici-
hilis omnipotens manus tua. quse creavit tur vultu desidorahilis, ut ipso vultu suo
orbem terrarum ex materia invisa, im- romuneret sibi lidoHter servientes. Hic
mittere peccatoribus multitudinem itrso- est enim ille Assuerus potens Rox, qui

rum, aut audaces leones, aut novi generis intorprotatur beatitudo, quia omnis ele-
ira plenas ignotas bestias : aut vaporem ctorum boatitudo omanat ab ipso, ad
igneum spirantes, aut fumi odorem pro- quoni Esther rogina, id est, felix anima,
ferentes. aut horrendas ab oculis scintil- quie por beatitudinem sursum e mortali-
las emittentes : quarum non solum Isesu- bus populis est elovata, sic loquitur, sic-
ra poterat illos exterminare, sed et ad- ut testatur liber Esther xv, 17 : Valde
spectifs per timoreni occidere. mirabilis es Domine, et facies tua plena
iVota, quod descrihit hic Spiritus san- est gratiarum. Igitur tam dulcis et sua-
ctus duMiiones, qui ad prteceptum Domini vis esf vultus Jesu, quod anima uniuscu-
punient miseros peccatores in inrorno. jusque electi invonit in oo omne delecta-
Comparat autem eos ursis, et leonihus, montum, et oinnis saporis suavitatem.
et bestiis ira plenis. Propter hoc vero

dtemones ursis comparantur qiiia sicut :

ursus animal est inquietissimum, sempor

existens in motu : sic etiam daemones,
qui modo paratissimi et pervicacissimi
sunt, et infatigabiles ad cruciandum.
 SERM. V. 27

in Jesu nobis ostenditur, ubi dicitur,

pannis involutum : non dicitur bysso vcl
purpura. Erat enim paupercuha Dei geni-
trix Maria, undc habcre non potcrat pan-
IV.
nos prctiosos. Qui igitur geniunt sub
onere paupertatis, respiciant pannosum
Jcsum, ut consolcntur. Unde dicit Isa.
J)c quod Jcsus natus per
quarlo n.ola, XXIX, 19 Addent mites in Domino lieti-
:

signum invenitur ab Angclo datum. Un- tiam, ct pauperes homines in sancto Is-
de dicitur in Evangelio prsescnti, quod rael, id est, in Christo, exsultahunt. Di-
cum Angclus nuntiasset pastoribus Cliri- cit etiam Seneca de paupertate : « Pau-
stum essc natum, subjccit Et lioc vobis : « pertas cxpedita et sccura est. » Com-
signum Invenietis infantem pannis in-
: parat inter se pauperum et divitum vul-
volutum, et 'posilum in prresepio '. Dixit tus : « Saepius pauper ct fidelius ridet. »

ctiam Simeon postea ad Mariam matrcm

ejus, Luc. II, 34 Ecce positus est hic in
: 3. Signumetiam pretiosa? puritatis sivc
signum, cui contradicetur. Nota igitur, munditice in .lesu nobis ostcnditui-, per
quod Dominus, cum natus csset, osteii- hoc quod quod Maria pannis cum
dicitur,

dit nobis in seipso quintuplex signum, involvit. Involvit enim cum intemerata
scilicet, signum sanctse taciturnitatis, virgo pannis mundis, quia non est veri-
beatae paupcrtatis, pretiosee puritatis, simile quod tam munda virgo pannos
gloriosae liuinilitatis, ac cgrcgioe charita- habuit maculosos, proptcr quod instituit
tis. Spiritus sanctus, quod pannus ille in qao
adhuc sacramentaliter involvitur corpus
1. Primo igitur signum sanctae tacitur- Jcsu, non debet essc purpureus, sed li-
nitatis nobis ostenditur, ubi dicitur : In- neus et mundus. Invitatigitur nos ad vi-
venietis infantem, id est, pucrulum non tae munditiam mundissimus iste infantu-

fantem, scilicet, non loquentem, sed po- lus. Unde dicitur in Job xxu, 30 Salva- :

tius vagientcm. Quare ergo Dominus os- hitur innocens, salvahitur autem in
tendit in seipso taciturnitatem ? Dicitur munditia manuum suarum, id est, opc-
enim Provcrb. x, 19 : In multiloquio rum suorum. Diciturenim Prov. xxi, 8 :

non deerit peccatum : ciui autem mode- Qui mundus est, reclum opus ejus.
ratur lahia sua, prudentissimus est. Di-
citur eliam Eccli. xx, 8 Qui multis uli- : i. Quarto, signuin gloriosse humilita-
tur verbis, Isedet animam suam. Legitur tis ostcnditur nobis in Jesu parvulo, qui
in vita S. Patrum dc Abbate Agathone, interim se humiliavit, quod scilicct sub-
qiiod per triennium lapidem in ore suo jecit se manibus Virginis, ut ipsa eum
portavit, donec taciturnitatem disceret. involveret et reponerct, ubi placcret. Si-
Legitur etiam, quod quidam philosophus mus ergo et nos ad imitationem Jesu hu-
interrogatus a quodam, quomodo posset milcs ac obcdientcs, quia Dominus pro-
placcrc Deo et hominibus, respondit : mittit humihbus, quod liabitabit in iUis

« Si optima quajque egeris, et pauca lo- pcr gratiam, et vivilicabit cos pcr gloriam.
« cutus fueris. » Unde dicitur Isa. lvii, 15 : l'Jxcelsus, et

suhlimis hahitat cum contrito et humili

2. Secundo, signum beatae paupertatis spiritu, et vivificat cor contritorum.

» Luc. II, 12.

28 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
o. Quinto, signum charitatis egregisB Imitemur et nos illa bona jumonta, ut
demonstratur in isto infautulo, qui repu- foonum verum Deo nostro mu-
scilicct,

ni voluit in pripsepio, (juasi per hoc in- tuemus^ id est, ut eleemosynas nostras
nueret se communem csse animalibus, pauperibus erogemus. Imitemur etiam
pastoribus, et regibus, et omnibus eum pastores, ut Deum devotis laudibus ac
habere cupicntibus. Unde dicit in Jer. orationibus honoremus. Imitemur nihil-
XXXI, '] : Li caritate perpetiia dilcxi tc, ominus reges, ut Salvatori nostro cor
idco attraxi te, miserans. Jacet igitur Je- nostrum, et omne opus nostrum quasi
sus in proesepio quasi quidam adamas munera pretiosa ofTeramus humiliter.
trahons ad se per charitatem jumcnta, Rogate Dominum, charissimi, ut sic

pastorcs, et reges. Unde etiam jumenta, nativitatom ejus ceiebremus in terris, ut

pastores, et reges charitatis ei vicem re- etiam ipsum facie ad faciem laetanter vi-
ciprocam lependerunt. Jumenta quippo derc mereamur. Amen.
fumum suum parvulo commodavcrunt,
pastores devotas laudes ipsi cecinerunt,
et reges pretiosa munera oblulerunt.
 SERMO VI.

DE NATIVITATE
CHRISTI.

Verbuin caro factum est, etc. Joan. i, 14.

Tria sunt hic principaliter notanda

/. Quid per hoc, Verbum caro factum est, intelliijalur?

II. Quare hoc Verbum. caro factum est, asseritur ?

III. Qualiter, el per quidhoc Verbum in nobis habiiare dicalur^l

ipso quippe omnis amariludo est rcmotis-

sima, ab ipso etiam emanat beatitudo
sufficientissima, in ipso quoque est a^tcr-
nitas indeiicientissima.
1. De primo, scihcet, quod ab ipso sit

onmis amaritudo remotissima, dicitur in

De primo quod per Yerbum Dci
nota, libro Sap. vin, 1) et 10 Proposui sapien-
:

Filius intelligitur. Ipse enim dicitur Vcr- tiam, id est, Dei Fihum, adducere mihi
bum quasi verum bonum hoc autcm : ad conoivendum sciens quoniam mecum
:

est verum bonum, quod commendari pot- communicabit de bonis, intrans in do-
est a tribus, scilicet, ab omnis amaritu- mum meam, conquiescayn cum illa...
dinis abscntia, et ab omnimoda suflicicn- Non enim habet amariludinon conversa-
tia, et ab seterna indesinentia. Et ccrtc ab tio illius, ncc ticdium convictus illius,
his tribus commendabils est Dci Filius, sed la'litiam ct (jaudiuni. Ipse etiam Dei
qui propter nos est ex Virgine natus. Ab Fiiius dicit Isa. xxvn, 4 : Indiijnatio non
 .

30 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

est inihi. Boahis igitur, qui nieruit habi- qui cst vcrum bonum, sit seternitas indcfi-

tarc cuni isto vero bono. cientissima, tcstalur Psahii. c\, 12 et 13,

2. Item, quod ab ipso emanat bcatitu- ita diccns : Dies mci siciit umbra decli-
do sufricientissima, tcstatur Eccli. xxiv, naverunt , et cgo sicut fmnum arui. Tu
34 et 3() : Posuit, subaudi, Deus Pater, autem Domhic in seternuni pcrmanes : et
Dacid puero suo excitare regera cx ipso memoriale tuum in gcnerationem ct ge-
fortissimiiin, in throno honoris sedentem nerationem. Item dicit in eodem Psal. :

in sonpiternum... Qui adimplet quasi Opcra manuum tuarum sunt cceli. Ipsi
Euphralcs sensum. Dicit itaque Ecclesia- pcribunt, tu autcm permancs et omnes :

sticus quod Dcus Patcr posuil, id cst, sicut vestimentum vetcrascent. Et sicut

promisit Daviil pucro suo, id cst, David opcrtorium mutabis eos, et mutabun-
servo suo, quod vidclicct ex ipso, id est, tur tu autcm idcni ipse cs, ct anni tui non
:

de semine suo excitaret, id est, nasci fa- deficient ^ Dicit etiam in aUo Psalmo :

ccret reijem fortissimum, scilicet, Jesum A sEcculo usque in sseculum tues Dcus^
Christum in throno honoris cum Patrc Ipse etiam Dominus dc pcrmanentia suae
sedentem, qui scilicct Dei Filius adimplc- setcrnitatis dicit in Malacli. iii, : Ego Do-
bit quasi 1'Jupliratcs, id est, quasi quidam minus, et non mutor. Bonura est igitur,

magnus bcatitudinis fluvius omnes sen- charissimi, ut applicemus nos ad istud

cnim in nobis vacuum
sus noslros. Xihil verum bonum, quod scmper permanet :

remanebit, quin per hoc verum bonum ne cadamus in interitum sempiternum.

suavissima beatiludinc repleatur. Unde Undc dicit Psalm. lxxii, 28 Mihi adhse- :

etiam Psalmista dicit : Adimplehis nie rcre Dco honum cst, ponere in Domino
lcetiiia cwti vultu tuo ^. Ilic est ille ve- Deo spcm mcam.
rus Eliseus, qui plus hal)et olci bcatitu- NoTA, e contrario, quod bona hujus
dinis, quam nos vasa offcrre possimus. mundi non sunt vcra, proptcr tria. Sunt
Legitur enim IH Kegum, 3 et seq., quod enim multis amaritudinibus infusaetper-
cum qucedam mulier inopiam suam con- mixta. Sunt etiam vacua, et nequaquam
questa essct Elisco, dixit ei Eliseus, ut replentia. Sunt etiam instabilia, et nulla-

iret et acciperct mutuo vasa non pauca, tentus permancnlia. ILcc tria tcstatur
ct infunchiret in illa vasa de oleo illomo- Ecclesiastes, ita loquens : Ego Eccle-
dico, quod se prodtebalur liabere. Quod siastes fui rcx in Jerusalem — yEdi-
etiam mulier fccit, et interim exivit ficavi mihi domos, et plantavi vineas,
oleum, ut prius vasa, quam oleum defi- fcci hortos, ct pomaria, ct consevi ea
cercnt. Sic etiam est de Christo, qui tam cuncti gencris arboribus : ct exstruxi
sufliciens est el abundans, ut omnia vasa mihi piscinas aquarum, ut irrigarcm
desidcriorum nostrorum oleo beatitudinis silvam lignorum germinantium. Possedi
repleal, etadhuc supcrerit oleum. De suf- scrvos ct ancillas, multamque familiam
ficicntia ctiam hujus vcri boni dicilur in habui : armenta quoque, ct multos ovium
PsaL cxLiv, 10 : Aperis tu manum tuam : grcgcs ultra omnes qui fucrunt ante me
et imples omne animal benedictione. () in Jcrusalcm : coacervavi mihi argentum,
quam felices sunt illi, qui introduci mer- ct aurum, et suhstantias rcgum, ac pro-
ruerunt in celiarium vcri boni, ut ibi inc- vuiciarum : feci mihi cantorcs, et canta-
brienlur ab ubertate domus Dei ! trices, ct delicias filiorum hominum, scg-
3. Tcrtium, vidclicet quod in Christo, phos, et urceos hi ministerio ad vina

» PS. XV, 11. ^ Ps. LXXXIX, 2.

« Ps. ci, 26, 27 et 28.
 SERM. VT. 31

fundenda : Et supergressus sum opibus militudinom arundinis, quas intus est

omnes, qui anle me fucnuit in Jerusa- vacua. IJnde dicitur Eccli. xiv, 9 : insa-
lem : sapientia perseueracit mecum. Et tiabilis oculus eupidi. Dicit etiam Eccle.
omnia, quse desideraverunt oculimci, non v, Avarus non implebitur pecunia.
9 :

ncgaci cis : ncc prohibui cor mcuni quin. Similiter ct IJicronymus ait « Avaro :

omni volnntatc frucrctur, ct oblcclarct sc c<tam dcest quod habct, quam quod non
in his, quie pnepaveram ct hanc ratus : « habet. » Pcr hoc etiam quod dicitur,

sum partcm meam, si utcrcr labore meo. quod esl baculus confractus, innuilur
Cumque me convertissem ad omnia opera, quod bona liujus mundi instabiiia sunt, ct
quse fecerant nianus }nese, et ad labo- stare non possunt, ut confractum crus
res, in quibus fruslra sudaveram, vidi starc non potest. llnde ct I .loan. ii, 17,
in omnibus va)iitatcm et afflictionem dicitquod mwulustrmisit, ct co)icupiscen-
animi, et nihil pcrmanere sub sole *. tiaejus. Prcetcrea per hoc quod additur,
Ecce quanta enunierat, quce ])ona cssc cui si hinixus fuerit homo, intrabit
rcputantur, ac etiam niultuui in lioc sa>- rna)iu)n cjus, ct pcrforabit eam, innuitur
culo desidcrantur, qua' oinnia sic con- quod bona hujus sseculi aculeata sunt, et

cludit, quod asserit se vera conversionc hominem per rnultas sollicitudincs lace-
rationis in omnibus prsefatis rcperisse rantia. Propter quod et ipsa Veritas com-
vanitatem ct afflictionem animi, et nihil parat in Evangclio bona preesentis sajcu-
permanere sub sole. Probat igitur, quod li spinis, quae suilocant in liomine semen
bona praesentis seeculi vana sunt, et nul- gratise Dei.
latenus replentia, per hoc quod dicit :

Reperi in omnibus vanitatcm. Probat

etiam, quod multis angustiis et sollicitu-
dinibus sunt perfusa, per hoc quod sub- II.

dit Et afftictionem animi. Proljat nihilo-

:

minus, quod instabilia sunt, per hoc

quod addit Et )iihil permanere sub so-
: De secundo nota, quod propter quin-
le. que causas Verbum caro factum est.
HaBC etiam ostenduntur in Isa. xxxvi, 1 Prima est,ut per eum in viam justitioe
.

(), ubi dicitur, quod /Egijptus est bacu- revocemur. Adam quippe sicut ovis erra-
lus arundincus co)ifractus cui si irmlxus , verat, ac pcrierat : proptcr quod omnem
fuerit ho))io, bitrabit rrumum cjus, et postcritatem post se ad devium infcrni
perforabit eam. iEgyptus interpretatur sive limbi deduxcrat : quia sicut oves
moeror, vel tcnebrpc ; et significat mun- posili fucrmit in hifcnw ^. Scd agnus
dum istum, in quo boni etjusti pro pcc- Dei, ad Patriarcharum et Prophetarum
catis mcerent, et testantur. Mali vero per preces, a regalibus scdibus veniens ',

carnis etoculorum concupisccntias obte- ovem centesimam, scilicct huinanum

nebrantur. Mundus autem iste est quasi gcnus qufcsivit, invcntamque quasi pru-
baculus arundineus confractus, qui pcr- dens ductor in viam justiliic, ac ad Ange-
forat manum innitentis. Per hoc quod lorum societatem revocavit ac reduxit.
dicitur,quod est arundincus, notatur De hac rcvocationc legitur in II Reg.
quod bona hujus mundi vana sunt, ct XIV, 21 et 23, quod David mediante mu-
non replent cor hominis sed sunt ad si- ;
liere Thecuite prsecepit Joab, ut revoca-

* Eccles. I, i2 et ii, 4 et seq. ' Sap. xviii, lo.

* Ps. XLvin, -13.
32 D. AL13. MAG. ORD. PILED.

ret Absalom, qui propter fratricidium re- est incarnatus, haec est, ut scilicet per
cesserat Gessur in exsilium. Ait enim Da- ejus sanguinem a peccatorum sordibus
vid ad Joad : Vade, et revoca puerum lavaremur. Unde dicit Apostolus ad He-
Absalom... Surrexlt enjo Joah et abiit in breeos, ix, 13 et 14 : Si sanguis hircorum,
Gessur, ef adduxit Absalom in Jerusa- et taurorum, et cinis vitulaB aspersus in-
lem. Absalom intcrpreiatur patris ama- quinatos sancti/icat ad emundationem
rieatio, et significat Adam, et quemlibet carnis : quauto magis sanguis Christi,
peccatorem. Adam enim etEva uxor ejus qui per Spiritum sauctum semetipsum
per peccata sua amaricaverunt dulcem obtulis immaculatum Deo., emundabit
Creatorem suum. Quiiibet etiam pecca- conscientiam nostrain ah operibus mor-
tor Deum amaricat per peccatum suum. tuis,ad serviendum Deo viventi? Hinc
Adam etiam et uxor ejus Eva spirituale etiam dicit Joaunes in Apocal. i, o Qui :

fratricidium commiserant : quia gladio dileuit nos et lavit nos a peccatis nostris

inobodientiae spiritum suum occiderant, in sanguine suo. (ilossa : « A peccatis

(lui quasi frater est carnis, quivis etiam « originaHbus et actualibus. » Et nota,

peccator per maliliam suam occidit ani- quod Haptismus Ecclesise virtutem illam,
mam, sicut dicitur Sap. xvi, Igitur I i. quod peccata hominum lavat, accepit a
iste Absalom, id est, Adam cum omni sanguine Christi. Lnde dicit Innocen-
posteritate sua expulsusfuit a facie Dei tius « Per sacramentum baptismi, Cliri-
:

patris in Gessur, quod interpretatur do- " ti sanguine rubricati culpa remittitur,
lor. In doloribus enim et aMumnis infer- « vitatur periculum, et ad regnum C(jelo-

nalibus limbi fuerunt usque ad adven- « rum etiam pervenitur. » Caveamus er-
tum Filii Dei Quod sciens mulier The-
: go, charissimi, ne animarum nostrarum
cuites. quae interpretatur huceina eorum, vestimenta, quce Christus insuo sanguine
et signilicatdivinam misericordiam, quse lavit, rursus immunditiis peccatorum in-
semper personat pro miseris peccatori- quinemus.
bus, accessit ad David, id est, ad Deum 3. Tertia causa, quare Verbum caro
Patrem, et intercessit pro Absalom, id factum est, luec est, ut per eum in pere-
est, pro universo humano genere, i^ostu- grinationis hujus niundi itinere cibare-
lans eum al) exsilii doloribus revocari. mur ; et hoc maxime litper sacramen-
Propterea Deus Pater placatus ad petitio- tum Eucharistiie, in quo Dominus ad
nem misericordiae injunxit Joab, qui in- consolationem et refectionem lidelium
terpretatur inimicus inimicitiai, et signi- suorum carnemsuam administrat, et san-
licat Eilium Dei, qui inimicitise, id est, guinem propinat. Unde etiam sacramen-
peccalis inimicatur, et amicitiae, id cst, tum illud viaticum appellatur. Propler
virtutibusamicatur.Ipseenimestiniquita- quod ipse dicit Joan. vi, oG Caro mea, :

tum inimicus, et virtutum amicus. Injun- vere est cibus '

et sanguis ineus, vere est
xit, inquam, Deus Pater Mlio suo unige- potus, Optimus est iste cibus, qui
etc.
nilo,ut revocaret per sanguinem suum gc- facit Dominum manere in nobis, et nos
nus humanuin. Quod et factum est. Abiit in eo. Igitur ut per Filium Dei cibare-
namque Dei 1'ilius, et induit carnem hu- mur inhoc exsilio, nasci voluit in Bethle-
manam, iu ({ua niultos dolores pertuHt, Jiem, qute domus panis interpretaiur.
et postremo mortem amarissimam susti- Voluit etiam reponi in prsesepio, ut per
nuit, et sic per dolores suos et cruciatus hoc innueret, quod ipse esset panis pere-
humanum genus ab inferni doloribus cri- grinantium, qui non solum a divitibus
puit, et in Jerusalem, lioc est, in Dei inveniretur in palatio ;sed etiara a pau-
patris gratiam revocavit. peri])us inveniri posset in praesepio. ^li-
2. Secunda causa, quare Verituni Dci i'um estde divitibus et j)auperibus, quod
factum est caro, id est, quare Dei Filius taiu raro visitant CJiristi Jesupraesepium, \
 :

SERM. VI. 33

cum tamen saepe visitant praesepia equo- quod efficerentur sicut dii, si de fructu
rum vel jumentorum suorum. Transea- vetito comederent : comederunt, et sic,

mus, cliarissimi, sicut paslores loquebau- qui prius crant cum honorc, comparati
tur ad inviccm : Luc. ii, 15: TraiiscciDius, sunt jumentis insipientibus, et similes fa-

inquit, non tantum

usque Bethlehem, et cti sunt illis. Llt aulcm ])ristinos honorcs
videamus Jioc verbum, quod factum cst recupcrcmus, ipse Dei Filius factus cst

caro ; sed etiam mundo corde sumamus. pro nobis jumcnlum, slimulos ptcnalita-
Pcr Bethlehem qui[)pe non tantam inatc- lum nostrarum vcre tolcrans, ct oncrosae
rialis, scd ct supcrco'lestis Pxchisia liyu- crucis pcrfci'cns cruciatus. VA sic liomo,
ratur. In matcriah namquc Ecclcsia Chri- (pii in uliiitatcm incidcrat jumcntalem,
sti corpus conficilur, ct a dcvolis Ghristia- divinitatis similitudinrmi recupcravif.
nis sumitur. \\\ supcrc(clcsti quoqu(; Undc dicit in Psal. lxxxi, (J : Ego dixi:
Ecclesia, Dei Fiiius rcvelatis oculis adspi- Dii estis, et fiiii Excelsi omnes. Quasi
citur, et ibi quilibet clcctus ipso suavis- dicat : Ego Jesus dixi, id est, laboribus
sime fruitur. mcis cfTeci, quod vos homines dii cstis,
4. Quarta causa, quare Verbum caro id est, eritis ct dicemini filii om-
excelsi

factum est, heec cst, ut per eum in dic nes. Apostolus etiam testatur ad Rom.
judicii resuscitaremur. Unde ad ipsum viii, 17, qvio^ ej^imus hseredes Dei, cohse-
Verbum, quod caro factum est, dicit Jo- redes autem Christi. Dicit etiam Joan-
an. VI, 40 : Ilsec est voluntas Patris mei, nes in praesenti Evangelio, quod ille,

qui misit me ; ut omnis, qui videt Fi- qui Verbum caro factum est, quotquot
lium, et credit in eum, habeat vitam receperunt eum, dcdit cis polcstatcm
seternam, et ego resuscitabo eum in novis- iillos Dci fieri.

simo die. Igitur qui vidit Dci Filium

oculis timoris ct amoris, et credit in eum
vera exhibitione operis, iste resuscitabi-
tur in novissimo die, ut vitam possideat
III.
sempiternam. Hincetiamdicit Osee, vi,3 :

Vivificabit nos post duos dies : in die

tertia suscitabit nos, et vivemus in con-
spe.ctu ejus. Scimus, sequemurque ut co- De tertio nota, quod Christus pcr quin-
gnoscamus Dotninum. que specialitcr habitatin Christianis, sci-

NoTA, quod primus dies est dicsfatiga- iicet, per fidcin et sinccritatem, pcr cor-
tionis multipliciter enim fatigamur in
: poris ct animae puritatcm, pcr viscerosam
hac vita. Secundus est dies requici com- charitatem, per gloriosam humililatcm,
munis, qui est post hanc vitam, quando et per timoris soliditatem.
scilicet Spiritus sanctus dicet animabus 1. Quod (^hrislus pcr fidei sinccrilalcm
justorum, ut requiescant a kiboribus habitat in quolibet Christiano, probat
suis. Tertius dics cst gloriosae rcmunera- Apostolus ad Ephcs. iii, \ i et 17, ubi ait

tionis, quando scilicct patcrfamilias opc- Flecto genua mea ad Patrem Domini no-
rarios suos per lilium procuratorem suum stri .lesu Christi..., ut det Christum Jiabi-

denario gloriae prsemiabit. In isto die per tare per fidem in cordibus nostris. Proh
ipsum lllium suscitabimur, ut semper dolor pauci sunt, qui
! veram se ostendunt
vivamus, et onmia sciamus, et qusecum- habere fidein, cum pcnc omnes stcrcora
que volumus, habeamus. temporalium praeponant ct praefcrant
0. Quinta causa, quod Yerbum caro dulci Christo.
factum est, haec est, ut per ipsum in pa- 2. Habilat ctiam Christus in Christianis
tria deificaremur. Primi quippe nostri pcr corporis et animae puritatem. Propter
parentes deceptori diabolo credentcs. quod dicit Apostolus 1 ad Corinth. m,
3
34 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
Kj ct 17 : Nescitis quia iemphim Dei es- In oresuo pacem cum amico suo loquitur,
tis, ct Spiriti/s Dri liahitat in vo/jis ? et occulte po>iit ei insidias.

Templumenim Dei sanctiun est, quod es- i. (^bristus babitat in Cbristianis pcr
tis vos. Quasi dicat : Si cslis saiicli, id gloriosam bumilitatcm. Tnde dicit Isa.

est, mundi corporc ct anima^ tunc Deus Lvii, quod Dominus exce Isus habiisii
!.">,

habitat in vobis : Domum quippe Domi- cum Hincetiam

contrito et Jiumili spiritu.
ni deeet sanctitudo in longitudinem die- ipsa Virgo Marianontantum pro eo quod
}'um ', erat mundissima, sed potius pro eo quod

;}. Clii-istus luil)ilat iii Christianis per erat bumillima, meruit concipcre Filium
viscerosam cliaritatcm. Unde dicit T Joan. Dei : sicut pcr semetipsam testatur Re~ :

IV, 1(5 : Deus eJiaritas est : et qui manet spexit^ inquam, Jiumilitatem ancillse
incJiaritate, in Deo manet, et Deus ineo. sme -. Non ait castitatcm, licet esset ca-
Delectabilc est boc, ut Dcus pcr cbarita- stissima, sed bumilitatem.
tcm babitct in nobis, et nos in eo. Scd o. Christusin Cbristianishabltat per ti-

quid cst eharitas ? Cbaritas est Dcum et moris soliditatcm. Unde dicit Apostolus
proximum ex toto corde diligere, nec ad ('olos. Verhum CJiristi Jiahitet
III, IG:
eum per seductionem oris dccipere. Mul- in vohis ahundanter in omni sapientia.
ti sunt, qui videntur Deum ore diligere, Pcr omncm sapientiam tinior Domini
sed rencs ipsorum et cor longe sunt ab ilguratur : quia ut dicitur J^jcclesiastici,

eo. IJnde dicit .lcrcm. xii, Propc es 2 : I, 20 : Plenitudo sapientiae est timere
tu ori eorum, et lonyc a renihus eorum. Deum. Unde igltur Cbristus babltat in iis,
Quasi diccrct Os coruiu pradcndit cba-
: qui timent cum ? Onmis enim qul tiinet
ritatem, scdrcneseorum quajrunt tui-pis- Dominum, nibll ncgligit voluntatis ejus.
simam voluptatcm. Mulli etiam sunt, qui Rogate ergo Dominum, ut sic in ho-
proximis suis orc sc diligcre protcstantur ;
spitio cordis nostri habltare dignetur, ut
sed dolos eis ac insidias in cordibus ma- etiam ab ipso in seterna tabernacula re-
chinantur. Dc talibus dicit .lcrcrn. ix, 8 : cipl mcreamur. Quod nobis prtestet, ctc.

* Ps. XCII, ii.

 SERMO VII.

DE CIRCUMCISIONE
DOMINI.
Postquam consummati sunt dies octo, ut circumcideretur

puer rvocatum est nomen ejus Jesus. Luc. ii^ 21.

Tria principaliter sunt hic notanda :

/. Qidd per circitmcisionem piieri figtiretiir ?

II. Qiiid per octo dies spirituatiter inlelligi deturl

III. Quare puer hoc nomine Jesus appelletur '
?

est, purgamur a viliis et iuiquitatibus.

Secunda cst, per quam circumcidemur, id

estliberabimurab omnibus miseriis etpce-

I. nalitatibus. De prima circumcisione dici-
tur Genes. xvn, 10 etseq., ubi Dominus
dixit ad Abraham Circumcidetur ex vobis
:

De primo nota, quod per circumcisio- omne masculinum : et circumcidetis car-

nem pueri duplex circumcisio fijjuretur. ncm prseputii vestri., ut sit signwn foide-
Prima est, per quam circumcidimur, id ris inter me et vos. Infans octo dicrum

1
Responsiones ad II et III invenienUir in duobus sermonil)Us sequenlibus, scilicet Ser-

ra. VllletXI.
3G D. ALB. MAG. ORD. PRyED.

circirmcidc/ur in vobis... Masculus,ciijus ad IMiilip. iv, 8 et 9 QucTcumquc sunt

:

prxputii caro circumcisa nou fiwril, dc- pudica, cogitate : et Dcus pacis erit vobis-
lchilur aninia illa dc populo suo, quia cuni.

pactum nicuni irrituni fccit.

Cum igitur circumcisio, id est, ampu- 2. Secundo circumcidendi sunt oculi a

tatio vitiorum signum foederis, id est,

sit lascivis nutibus, et ab impudicis adspe-
pacis inter nos etDcum, nota, quod quin- clibus. Multi quippe nequitiam, et lasci-

qne in nohisprincinalilcr sunt circumci- viam nutil)us oculoi'um ostendunt. Unde

denda, vidclicet, cor, oculus, auris^ et dicit Isa. iii, IG et 17 : Pro eo, quodele-
lingua, manusque. vatse sutit filise Sio)i, ct atnbulavenmt

extoito collo, ct )iutihus oculo^nmi ihant,

1. Primo igilur cor circumcidendum dccalvahit Domi)ius vertice))i fdiarum
est a malitiosis, et maculosis cogitationi- Sio)i. Vcv (ilias Sion intelliguiilur fcemi-
bus. Quod aulem malitiosoe cogitationes na'- Christianoe, qu;e, quoniam ad nutus
a corde sint praecidendoe, dicit Jerem. oculorum vadunt illuc, ubi ab amatori-
IV, 4 : Circumcidimini Domino, ct au- bus corrumpantur, decalvavit Dominus
fcrtc pyneputia cordium vestrorum, viri verticem earum, id est, tantum dolorem
Juda, et liabilalorcs Jeriisalcm : nc forte immittet eis post hanc vitam, quasi tota
cyrediatur ul ignis, indif/natio nwu, ct cutis capitis per rasorium ipsis jugiter

succendalur. ct non sit (pui cxstinguat, abstrahatur. Multi etiam liabent oculos
proptcr maliliam cogitatio)iuni vestra- plenos luxuria, illi vidclicet, quiin lasci-

rum. Per viros .luda et liabitatores Jeru- vis adspectibus delectantur. De talibus
salem Chrisliani figurantur. Ipsi enim dicit Augustinus : « Impudicus oculus
confileri Domino debent, qno)tiam boiius, « imj)udici cordis est nuntius. » De tali-

quoniam i)i sa'culu))i misericordia cjus '.

bus etiam dicit II Pet. n, li : Oculos ha-
Ipsienimsuspirare debent ad visionempa- bentes ploios adultcrii pcrihunt.
cisteternce. PrcecipiturergoChristianis, ut
circumcidant corda sua a malitiosiscogi- 3. Tertio circumcidendie sunt aures ab
tationibus, id est, ut nulli homini malum auditu detractionum seu cantationum.
in corde suo machinenlur. Et quare proe- Contra detractionum auditionem dicitur
cipitur Imc ? Quia si corda sua non cir- Proverb. xxiv, 22 : Cum dctractoribus
cumciderint, egi-edieturcontra eos divina )io)i miscearis : ciuo)iia))i repente consur-
indignatio, tamquam severissimus ignis, git pcrditioconnn. Scribit enim Iliero-
(|uimmTi(piam exslinguetur. Dicilurenim nvmus ad Nepotianum « Cave, ne aut :

Jerem. iv, li : J.ava a ))iaUtia cor tuu))i « linguam, aut aures habeas prurientes, »

Jerusalem, iit salva /ias : usquequo ))w- id est,ne aut ipse aliis detrahas, aut abos
rahuntur hi te cogitaliones )io,viic ? (^or audias detrabentes. Nemo invito auditori
enim circumcidendum est a malitiosis, id libenter refert. Sagitta in lapide num-
cst, immundis cogitationibus nullus : quam figitur, interdum resUiens percutit
enim requiescet in monte sancto Dei, nisi diiigentem. Aures suas a detractione cir-

qui sine macula ccrdis ingrcditur. IJnde cumciderat David, qui dicit in Ps. c, 5 :

dicitur in Psal. xxni, 3 et i: Quis ascoulct Detrahoiton sccreto p)-oximo suo, hunc
in montem Domini ? aut quis stabit i)i pcrsequebar. Debcmus etiam aures cir-
loco sancto cjus ? In)iocc))s manihus ct cumcidere, ne in turpi locutione, vel la-

mundo cordc. llinc enim dicit Apostolus scivo cantu delectentur. Unde dicitur Ec-

' Judilli, XMi, 21.

 SERM. VII. 37

cli. xxviii, 28 : Scpl nnrcs hids spl- codet (t domo illius j)laqa. (llossa, id est,

nis, limjuam nequam noli audire. Iji,i- « do corpoi'e plaga vindicla', »

tur in monioria spinarum illarum, quiB Contra quintum, scilicot aduhitionom,

caput Domini confixerunt, aurcs nostras dicit Aposlokis I ad Thes, ii, 5 : Neqiat
sepire debemus, no linguam nequam, id enim aliquando fuimus in sermone adu-
est, linguam liominis turpitor loqucnlis lationis : sicut scitis. Item Ecclesiast. vii,

aut cantanlis audiamus. (')

: i}[clius est a sapiente corripi, quam
stultorum adulatioiui decipi.
Quarto lingua, quoe, sicut Jacobus
i. Contra sextum, scilicot detractionom,
dicit 111, 8, iiujuietuui cst inalum, ploui dicitur Sap. i, 11 : Custoditc vos a mur-
veneno mortifero, circumcidenda cst ab muratione, quianihil prodest, et a detra-
octo peccatis, in quibus sa^po dolinquit : ctione parcitelingux, quoniam sermo
ne scilicct proforat lurpiloquium, dolum, obscurus in vacuum non ibit : os autem
mendacium, perjurium, adulationcm, de- quod mentitur, occidit animam.
tractionem, derisionem, et maledictio- Contra scptimum, videlicet irrisionem
nem. Propter hoc monet nos Spiritus simplicium et bonorum, dicitur Eccli. vii,

sanctus I Rog. ii, 3 : Hccedant, inquit, 12 : No)i irrideas ho)ninem i)i amarilu-
vetera de ore vestro : quia Deus scientia- dhie aiwyise. Dicit etiam Job xii, \ : Qui
rum, Dominus est, et ipsi prn>parantur deridetur ab amico suo sicut ego, i)ivo-

cogitationes. Quasi diceret : Vetera, id cabit Dcum et exaudiet eum : deridetur

est,mala verba, qua» veterascere faciunt enim justi simplicitas. Cavere igitur de-
animam, recedantde orevestro, quiaDo- lies,ne aliquem irrideas quia sicut dicit :

minus hsec vindicabit cui non tantum : Psal. Qui habitat in coelis ', etc.
patent verba, sed etiam cogitationes ho- Coiitra octavum, videlicet maledictio-
minum. nom, dicit Apostolus ad Rom, xii, 14 :

Contra primum, videlicet turpilo- Benedicite pcrsequentibus vos ; benedici-

quium, dicit Apostolus ad Eph. v, 3 et te et nolite maledicere. Dicit etiam Job,
4 : Omnis immunditia ncc nominetur in XXXI, 30 : Non dedi ad peccandum guttur
vobis, sicut decet Sanctos : aut turpitu- meum, ut expeterem maledicens animam
do, aut stultilociuium, aut scurrilitas. cjus, cjui me oderat.
Contra sccundum, scilicet dolum, di-
cit I Pet, u, 1 et 2 : Deponentes omnem o. Quinto circumcidendtc sunt manus
malitiam, el omncm dolum..., sicut modo a quatuor, videlicet a tactu lascivo, a
geniti infantes, rationabile, sine dolo lac, furto, a rapina, al) usura.

id est, consolationem divinam, concupis- Contra primum, videlicct immundum

cite : ut in eo crescatis in salutem. et hiscivum tactum, dicit Isa. m, 11 :

Contra tertium, videlicet mendacium, Nolite tangerepollutum. Mundaniini qui

dicit Apostolus ad Eph. iv, 25 Depo- : fertis vasa Domini. Item, dicitur Lovit.
nentes mendacium, loquimini veritatem V, 2 : Anima qwB tetigerit aliquod im-
unusquisque cum proximo suo. )nundum, rea est, et deliquit.

Contra quartum, scilicet juramentum Contra secundum, scihcet furtum, di-

etperjurium, dicitur Ecclesiast. xxiii, 9 et citur Tob. ii, 21 : Non licet nobis aut
12 : Jurationi non assuescat os tuum : edcre ex furto aHciuid, aut contingere.
multi enim casus in illa — 17/' multum Contra tortium, vidolicet rapinam, di-
cit Dominus pcr Ezcch. xxxui, li ot
1."):
jitrans implebitur iniquitate, et non dis-

« Psal. II, 4.
38 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
Luplus, si cgerit pasuifentiam a peccato buntur ab omnibus miscriis, et poenalita-

siio, rapinamque reddiderit, in mandatis tibus. De hac circumcisione dicitur Josue,

vilse ambulaverit, nec fecerit quidquam V, 2 et seq. : Circumcide secundo filios

injustum : vita vivet, et non morietur. Israel... Postquam autem omnes cir-
Nota, quod si illi qui rapiuaui restituit, cumcisi sunt, dixit Dominus ad Josue :
et dc caetero juste vivit, vita aeterua pro- Ilodie abstuliopprobrium yEgypli a vo-
mittitur, coustat quod ille, qui raj)inaui bis. Josue interpretatur salvator, et si-
restituere potest, et non restituit, morte gnat Filium Dei, qui sicut per sanguinem
punietur teterna. Contra illos, qui rapi- suum et gratiam populum suum a pec-

nam oirerunt, vel ex eis eleemosynas fa- catis eorum salvavit ita etiam eumdem
:

ciunt, dicit Dominus Malach. i, 13 In- : populum suum in die generabs resurre-
tulistisde rapinis manus numquid siis-
: ctionis per gloriam ab omnibus miseriis

cipiam illud de manu vestra ? Quasi di- et poenalitatibus salvabit. Tunc dicet
ceret : Non suscipiam. Ipse enim rapinam Deus Pater Ilodie absluli a vobis oppro-
:

odio luibuit in holocaustum. brium ^Egyptiorum, id est, dsemonum.

(iOutra quartum, scilicet usuram, dicit Pamalitates enim corporis, videlicet ses-
Domiuus l.evit. xxv, 3(5 et 37 Non ac- : tus, et frigus, sitis, et fames, infirmitas,
cipias usuram a fratre tuo, nec amplius et labor, et mors, opprobrium yEgyptio-
quam dcdisti. Pecuniam tuam non dabis rum dicuntur, id est, dtemonum, quia
ei ad usuram, et frugum superabundan- eas per deceptionem serpentis incidimus.
tiam non exiges. Item Deut. xxm, 20 : Praedictae pffinalitates notantur in uno
Fratri tuo absciue usura id, quo indiget, versiculo :

commodabis : ut benedicat tibi Dominus

Deus tuus in omni opere tuo. Cauma, gelu, sitis, esuries, morbus, labor, et

Nota, quod per fratrem quilibet pro- [mors.

ximus intclligitur, cui id quo indiget, sine

usuracommodarc dcbemus. Haec autem septem ab electis in die
Qui igitur, sicutprfrdictum est, cor suum gloriae plenaliter aufercntur.
etcsetera membra corporis circumciderint Rogate ergo Dominum, charissimi, ut
a vitiis et iniquitatibusper cultrum timo- hac via a vitiis emundcmur ut post
sic in

rem Domiui, quia timor Domini expcl- lumc vitam omni miscria liberemur.
lit peccatum'^ : tales iu die judicii per Fi- Quodnobis pra^stct, etc.

lium Dei circumcidcntur, id est, libera-

• Ecoli. 1, 27.
 SERMO VIII.

DE CIRCUMCISIONE
DOMINI.
Postquam consummati sunt dies oclo^ ut circumciderelur

puer, etc. Luc. ii, 21.

dies est dies Dominicus, id est, dies pa-

cis. Secundus dios Lunoe. Tei'tias dies
lii. Martis. Quartiis dios Mercurii. Quintns
dies Jovis. Sextus Vonoris. So[)timus
dies Sabbati vel dies Saturni. Octavus
Cum in praedicto sermonc dictum sit, idem dies Dominicus, id est, dies solis,
quid per circumcisionem pueri figuie- vel dies filii.

tur : modo dicendum est, quid per octo

dies spiritualiter intelligatur. Primo diem pacis agere debenms : ut
Et nota, quod sicut Sancti tradunt, scilicet Deo, quem peccalis graviter of-
Dominus natus est in nocte DominiciE fendimus, per pccnitentiam reconcilie-
diei, est etiam in die Dominica circum- mur, et sic pacem facianms cuni ipso.
cisus. Nota etiam, quod dies Dominicus Et licet pcccatores Deum multipliciter
in vulgari idem sonat, quod dics pacis, impugnant, tamen per duo [)occata Do-
vel dies solis, sive dies iilii. Spiritualiter minus specialitor conqueritur cruciligi se
igitur consummari, id est, compleri dc- a peccatoribus : videlicet per decimarum
bent in nobis dies octo, ut nobis hoc no- subtractioncm, et [)auperum oppressio-
men Jesus imponatur. Primus itaque nem.

* Responsum ad secundam qua^stionem Qidd per octo dies spiritiiaUtcr inielUgi detur?
Cf. Serm. praecedentem.
40 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

1. Deprinio, Jicit per Malacli. iii, 8 el poris fragihtate, in rerum instabihtate,

III: To.9 confiijilh me. Et dixislis: in et in amicorum fidehum paucitate.
qiio co)ifigimus te? In decimis, ct in pri- 1. De primo, scihcet de vitie nostrae
mitiis. Quasi dicat, per hoc, quod miJii brevitate dicit Job vii, 6 et7 Diesmeive-
:

decimas subtrahitis, vos me configitis. locius tra)isierunt qua)n a texente tela

Unde sequitur : Inferte omnem decimam succiditur. Mcmoito quia ventus est vita

in horreiim, et sit cibus in domo mea. )nea. Dicit etiam Jobxiv_, 1 et2 : Ho)no )ia-

2. De secundo, sciUcet de pauperuni tus de muliere, brevi vivens tenipore, re-

oppressionc ct spohatione, dicit Dominus pletur ))iultis miscriis. Qui quasi flos
Zachar. ii, 8 : Q/fi tctigcrit vos, 6 paupc- cgreditur, et co)itcritur, et fugit velut
rcs, tanxjit pupillam oculi mei. u))ibra, et )iumqua)n i)i codon statu per-
Igitur qui Domino decimas suas sub- manct, Dicit etiam Jac. iv, 15 Quid est :

traxcrunt, et hona pauperum rapuerunt, vita )iostra ? vapor est ad modicu))i pa-
nisi per poenitentiam, et ablati restitutio- rens, id est, apparens, et dcinceps exter-
nem, pacemcum Deofaciant, confunden- ))ii))abitur. Seneca « Pun-
Dicit etiam :

tur et inconsolabihter lugebunt, quando « ctum est, quodvivimus, et adhuc pun-

adspicient eum, quein tam acriter confi- « cto minus. »

xerunt. Unde dicit Dominus, Zacha. xii, 2.De secundo, scilicet de corporis fra-

10 et l Adspicicnt ad me, (juem con-

1 :
gilitate dicit ipse Dominus Genes. iii, 19 :

fixerunt. In dicillatnafjnus erit planctus Pulvis es, et i)i pulvere))i revcrteris. Dicit

etiam dicit Joannes in

in ./t';7/.y<7/e;/i.llinc etiam Bernardus : « Nihil ahud est caro nisi

Apoc. 7 Ecce
I,venit cum nubibus, et
:
« spuma caro facta, fragili vestita decore :

videbit eum omnis oculus. etqui eumpu- « sed eritcadaver miserum, et putridum,
pugerunt. Et plangent se suver euni om- « et vermium. Nam quantumcum-
cibus
nes tribus terrse. Tunc etiam hi, qui ohm « que excolatur^ semper caro est. Si di-
Dominum confixerunt, configentur. Un- « ligenter considfires, quid per os, et na-
de dicitur Proverb. xxii, 23 : Non facias « res, caeterosque meatus corporis cgre-
violentiam pauperi, cjuia pauper est : ne- « diatur_, vilius sterquilinium numquam
que conteras egenum in porta : quia ju- « vidisti. »

dicabit I)omi)ius causam ejus, et confi- 3. De tertio, scilicet de rerum tempo-

gct cos, qui confixerunt aninuun ejus. rahuni instabihtate, ipsi qui olim divites
Igitur ne in die judicii contingat nos plo- fuerunt in saeculo, sed modo pauperes
rare et etiam configi in conspectu Fihi sunt in inferno, ita dicunt in libro Sap.
Dei, pacem modo cuin ipso faciamus, VI, 8 et seq. : Quid ?iobis profuit super-
subtractas decimas pcrsolvendo, et pau- bia? divitiarum jactaiitia quid contulit
peribus abhata restituendo. Ad hoc mo- nobis? tra)isieru)it oimiia illa tam(/ua)n
net nos Apostolus ad liom. v, 1 : .Justi- umbra, ta^nquam fumus, qui a voito
et

ficati cx fide, pacofi habea))ius ad Dc/an. diffusus est. Leguntur etiam isti versus
Dicit etiam Apostolus II ad Cor. v, 20 :
debono Thoma Gantuariensi in legenda

Obsecra)nus pro Christo, rcco)icilia)nini ipsius :

Dco.

Nil dixit propriiim qiiod puncto mobilis liorae,

Nunc prece, nunc pretio, nunc vi, nunc morte
Secundo debemus agere diem Lun.T,. [suprema
Per defectum nostrarum considerafionum Perniulaf Dominus, et cedat in altera jura.

luna quippe defectum patitur. Et nota

quodad minus in quatuor maguum pos- 4.Dc quarto, videlicet de fidchum
sumus considerarc dcfectum iiostrum, amicorum paucitate dicitur Proverb.
scihcet, in vitoe hujus brcvitate, in cor- XIX, 4 et seq. Divitise addunt a)nicos
:
 :

SERM. VIII. 41

phiriinos : a paupere mdem et hi, qiios cti Spiriliis postulavoi-it, sinc duLio dia-
habuit, separanliir.... Multi colunl perso- boluni superabit.
nani potentis, et aniiciswit dona tribuen-
tis. Fralres homicis pauperis oderunt Quarto debcmus agere diem Mercurii,
eum : insuper et amici procul recesse- qui diccbatur olimesse Dcus mcrcato-
runt ab eo. Eccli. vi, 10: Est amicus rum dicitur enim Mcrcurius quasi mer-
:

socius mensoe, et non permanebit in die ces curans. Debemus, inquam, agere
necessitatis. Multi ii^itur vidcntur csse dicm .Mcrcurii, ut videlicct, quia triplcx

amici, et non suntveri amici. Vcrus enim cst dcfcctus nostcr, quamdiu sumus in

amicus propter nullum hujus vita' infor- foro priescntis vitae, pro cEternis bonis
tunium derclinquit amicum suum, quin laborenms. Unde Dominus dicit
ridclitcr

etiam assistat ci postobitum suum unde : in Evangclio, Luc. xix, 12 et 13 Ilonio :

dicitur Proverb. xvn, 17: Oriini tenipo- quidam iiobilis , vocatis servis suis, dedlt
rc diligit qui amicus est : et frater in eis decem mnas, el ait ad illos : Ncqotia-

a)Kjustiis comprobatur. Ouod ctiam pau- mini dumvenio. Per decem mnas intclli-
ci sunt vcri amici, dicit Tullius in libro dc gunturtria, quaBDeospecialitcrotferuntur:
Amicitia .•
« Sunt, inquit, amici firmi, et et scptem, qua3 proplcr Dominum pau-
stabilcs, et constantes eligendi : cujus ge- pcribus exhibcntur. Tria, quse Dco spe-
neris cst maxima penuria. » Quia igitur cialiter ofTcruntur, sunt ha^c, videlicct
pauci sunt veri amici, propter hoc dicit carnis maccratio, supplcx oratio, et de-
Eccli. XXV, 12 : Beatus, qui invenit ami- vota ploratio. Septem, quse propter
cum verum. Amico cnim fideli nulla est Deum pauperibus exhibentur, sunt sep-
comparatio, ut dicit Eccli. vi, 15. tem opera misericordia', videlicet pere-
grinos in hospitium rccipere, sitienti po-
Tertio debemus agere dieniMartis, qui tum cxhibere, csurientes cibo reficere,
Deus belli olim diccbatur. Dcbemus, in- captivos rcdimcre, nudos vcstire, infir-
quam, agere diem Martis ut videlicct :
mos mortuos sepelire. ILtc sep-
visitarc,

diabolo resistamus, qui nobis in tam tcm notantur in uno versiculo

multiplici defectu constitutis etiam ipsam
animam auferre conatur, propter Colligo, poto, cibo, redimo, tego, visito, condo.

quod legitur Gen. xiv^ 21, quod rex So-

domorum, per quem diabolus liguratur, Igitur perprcedicta ncgotiari debcmus,
ad Abram Da mihi animas, aete-
dixit : ut decem mnas, id est denarium perpe-
ra tollc tibi. Ad hoc autcm ut diabolo tucT retributionis acquiramus.
resistamus, monct nos Jticob. iv, 7 : Re-
sistite diabolo, et fugiet a vobis. llorta- Quinto debemus agere diem Jovis, qui
tur etiam nos I Pet. v, 8 et 9 : Adversa- in vulgari dicitur dies tonitrui. Debemus,
riusvester diabolus tamquam leo rugiens inquam, diem illius magni etextremi, id
circuit, quserens quem devoret cui resi- : est, diem judicii scmper in mcntc habere,
stite fortes in fide. In duello vero quod ut eo fcrventius seternis bonis acquircn-
cum diabolo debemus inire, tria nobis dis insistamus, ct ut ctiam ca bona, quse
sunt praecipue necessaria, clypeus sanctae jam acquisivimus, perstultitiam ct negli-
crucis, et gladius charitt^tis, et robur Spi- genticam non amittamus. Dies itaque
ritus sancti. Quicumquc cnim constanti judicii est dics tonitrui. Tunc enim toni-
fide se Crucifixo commisit, et charitatem truo divina? potentiae percutiet Deus pcc-
Dei et proximi in manu sua, hoc est, in catores, quando dicet Dominus Discedi- :

opcribus tenucrit, ct semper robur san- te a nic maledicti in ignem seternum\

* Matth. XXV, 41.

 42 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

De hoc tonitruo dicitur Eccli. xuii, 18 : operando : talis transibit, scilicet, ad re-
Vox tonitnd ejus verherabit terram. quiem animarum et Sabbatum dclica-

Hunc ergo diem semper habeamus in tum.

mente, ne per vanam gloriam et jactan-
tiam, si quajam bona fecimus, amitta- Et bene dies septimus, id est, tempus
mus. Nihil (]ui[>pe tunc quantumcumque post hanc vitam Sabbatum appeUatur.
justo bonis operibus supererit, sed po- Sicut enim Judaeis in sabbato operari
tius sil)i deesse timebit. non licebat : ita etiam electorum ani-
mse cum transierint ex hac vita, dein-
Sexto debemus agere diem Veneris, ceps non laborabunt, sed tantum visioni
qucT putabatur olim esse dea amoris. De- divinae cum suavitate vacabunt. Ouod
bemus^ inquam, agere diem Yeneris, ut autem beatorum animae post hanc vitam
quia divino judicio tanto timore ad stabi- non laborabunt, dicitur Apoc. xiv, 13:
mus, multos tunc inveniamus amicos. Scribe: Beati mortui, qui in Doinino mo-
Necessarium igitur nobis est, ut ipsius riuntur. Amodo jam dicit Spiritus, iit

sanctae Trinitatis, ac Reatse Virginis, nec- requiescant a laboribus suis. Glossa :

non et Angelorum, Patriarcharum, Pro- « Quod ctiam tunc divinoe visioni cum
phetarum, Apostolorum, Martyrum, Con- « suavitate vacabunt, dicitur in Psalm.
fessorum, Virginum, et oinnium aliorum « xxviii, 9 : (htstate, et quoniam
videte
electorum conquiramus amicitias. Unde « suavis est Dominus. » Hoc cnim erit
dicitur in Proverb. xxv, 10: Gratia et animarum ofticiuni, gustare et videre
amicitia Uberant: quas tibi serva, ne ex- suavissimum Dominum. De hoc sabbato
probrabilis fias. ExprobrabiHs, id est, dicit Isa. lxvi, 23 Erit sabbatwn ex :

vituperabilis in die judicii. Dicitur etiam sabbato. Quasi dicat : ex sabbato gratiee

Sap. VIII, 18: In amicitia illius, id est, erit sabbatum gloriee.

Filii Dei, est delectatio bona.

Et nota, quod per tria, scilicet per Celebrato vero septimo die requiei, ad-
pcenilcntiam, et cordis munditiam, ac veniet octavus dies gloriosw. Resurrectio-
eleemosynam p(»ssumus acquirere ami- nis, et dies iste appellatur dies solis, si-

citiam Dei et sanctorum ejus. Dc primo, ve dies filii. Tunc enim corpora electo-
scilicet de pcrnitentia dicitur Proverb. rum lucebunt sicut lucet sol in virtute
XVII, Qui celat delictum, ciuserit ami-
: sua. Tunc etiam electis tamquam filiis et
citias. Qui igitur palho pcenitentiae celat veris haeredibus regnum perpetuum con-
delicta sua, quaerit amicitiam Dei. De se- feretur. Quod tunc justi sicut sol fulge-
cundo, sciiicet dc cordis munditia dicitur bunt, dicit ipsa Veritas Matth. xiii, 43 :

Provci'b. XXII, 11: Qui dilifjit cordis Tunc justi fuUjebunt sicut sol in regno
munditiam, habebit amicum regem, sci- Patris eorum. Quod et eis tunc regnum
licetJesum Christum. De tcrtio, scilicet pci-pctuum conferctur, testalur Dominus
de cleemosyna dicit Dominus Luc. xvi, Mattli. xxv, 3i: Tunc dicet Rex his, qui
: Pacite vobis amicos de mammona a dextris ejus erunt : Venite benedicti,
iniquitntis : ut cum defeceritis, recipiant etc. Gum ergo dies iste octavusadvenerit,
vos in ivternn tabernacula. tunc, sicut supra dictum est, ab omnibus
Qui igitur sex prcedictos dies comple- miseriis et pfenalitatibusgloriosa circum-
vit, scilicet Deo se per pcenitentiam re- cisione hberabimur, et vocabimur Jesus,
conciHando, defectus suos, et inopiam id est, salvati, et ex omnibus tribulatio-
considerando, hostes anim«, id est, dte- nibas Hberati. Charissimi, roiiate Domi-
mones expugnando, pro bonis aeternis num, ut sic in hac vita vivamus, quod ad
studiose negotiando, diei judicii jugiter feHcitatem vitae perpetuae pertingamus.
recordando, et Sanctorum sibi amicitias Quod nobis, etc.
 SERMO IX.

DE CIRCUMCISIONE
DOMINI.
Vocatum est nomen ejus Jesus, quod vocafum est ah Angelo
priusquam in utero conciperetur .Luc. ii, 21.

filius Marice deberet appellari Jesus. Yo-

catus est igitur iste hodie a pareutibus
suis Jesus. Quanti-TP vero dignitatis sit

111 hoc nomen, declarat Apostolus ad Philip,

II, 9 et 10, ita dicens Donavit illi Pater
:

nomen, quod est super omne nomoi :

Quod missus Gabriel Angelus ad Ma- ut in nomine Jesu omne genu flectatur
riam^ praemissa salutatione, videlicet, coelestium, terrestrium, et infernorum.
Avegratia plena, etc. dixit ad eam : Ecce Nota ergo, quod hoc vocabulum Jhe-
concipies, et parics fHiiim, etc. Legitur sus ex sex litteris est, pro quibus si sex
etiam Matth. i, 20 Angelus
et 21, i^^oii dictiones ponantur, videbimus quantae
apparcns Josepli ait : Joseph fili David, virtutis sit hoc nomen. Ponamus igitur
noli timere accipere Mariam conjugem 1. pro I, Justissitnus. 2. pro 11, Ilonesti-
tuam quod enim in ea natum est, de
: mus. 3. pro E, Elegantissimus. i. pro
Spiritu sancto est. Pariet autem Filium : S, Sapientissimus. o. pro V, Veracissi-
et vocabis nomen ejus Jesum, ipse cnim mus. (). pro S, Suavissimus. Et collige-
salvum faciet populum suiim a peccatis re possumus, quanta eflicacia lateat in
eorum. Ecce bis praenuntiatum fuit, quod hoc nomine Jhesus.

*
Responsio ad tertium quoDsitum : Qiiare pucr hoc nomine Jesus appelletiir? Cf. Serm. VII
in notandis.
44 D. ALB. MAG. ORD. PR.^D.

I. Primo Jesus dicitur JusiissiDius. nis, qui facit justitiam, ct ipso natus est.

Necessarium enim nobis erat, ut nos in- Ad lioc aulem, ut justitiam Ilnniler am-
justos in viam justitiae revocaret, ac per plectamur, monet nos EccU.iv, 33 Us- :

suam justitiam Deo Patri moriens in que ad mortem ccrta pro justitia, ct
cruce reconciliaret. Unde dicit I Pet. iii, Deus expugnabit pro te inimicos tuos.
18 Semel pro
: peccatis nostris mortuus Et nota, quod propter septem causas
est, justus pro injustis, ut nos offerret justitiam, tamquam sponsam charissi-
Deo. Quod autem justus fuerit, ipse Cen- mam, nobis debemus. Primacopuh^re
turio tostahatur, cumvidit eum expirare. causa est, quia ipsam Deo vahle gratam
Dicit enim Luc. xxui, 47 Videns Centu- : esse Scriptura testatur. Secunda causa,
rio quod factum fuerat, glorificavit quia perpetua et immortalis esse proba-
Dcum, dicens Vere hic homo justus: tur. Tortia ost, quia per hanc ho-
causa
erat. mo in omni via sua defensatur. Quarta
In tribus vero considerari potest justi- est, quia per hanc liomo quasi indumen-
tia justi Jesu. 1. Tpse enim dedit justa tis nobilibus decoratur. Quinta causa est,
mandata. 2. Ipse faciet justa judicia. 3. quia per hanc homo a morte perpetua
Et ipse dabit justa praemia. liberatur. Sexta causa est, quia per hanc
De primo, videlicot quod justa dedorit
1 . homini in die judicii tutela praestatur.
mandata, dicit Apostolus ad Rom. vu, 12 : Septima causa ost, quia per hanc et pro-
Itaque lex quidem sancta, et mandalum pter Iianc homo in gloria sublimatur.

sanctum, et justum, ct bonum. Vl au- De primo, vidolicet quod justitia val-

tem ad pra^sens de ca?teris mandatis ta- de grata et accepta sit Deo, dicitur Pro-
ceam, nonne justum est mandatum verb. XVI, .j : Initium vicV bon/e, facere
quod dedit nobis, Luc. vi, 31, dicens : justitiam: accepta autem apud est Deum
Prout vultis ut faciant vobis homines, magis quam immolare hostias.
et vos facite illis similiter. Nonne et ju- De secundo, quod scilicet perpetua
stum et bonum mandatum est, quod de- sit et immortalis, dicitur Sap. i, I.3 : Ju-
dit Joan. xiii, 3i, ita dicens : Manda- stiiia perpctua est, et immorialis : inju-
tum novum do vobis, etc ? stitia autem mortis acquisitio.
2.Desecundo,videlicet quodjustafaciet De tortio, scilicet quod justitia homi-
judicia, testatur por semetipsum, Joan. nem in omni via custodiat ac defenset,
V, 22 et 30, ita dicens : Pater no)i judicat dicitur Pj'overb. xiu, 6 : Justitia custodit
ciuemquam : sed omne judicium dedit innoceniis viam : impietas autcm pecca-
Filio et judicium meum justum est. torem supplantat.
Angeli in ccelo etiam testantur justum De quarto, quod scilicet homo per
esse judicium FiUi Dci. Tnde dicit Joan. justitiam decoretur, dicit Ecclesiast.
in Apocal. xvi, 7 : Audivi Aiigelum ab xxvii, 9 : Si scquaris justitiam, appre-
altari dicentem : Etiam Domine Deus hoidcs illam : et inducs quasi poderem
omnipotens^ vera ct justa judicia tua. Iwnoris. Hinc etiam dicit Job xxix, I i :

3. De lortio, quod videlicet dahit justa Justitia indutus sum : et vestivi me, sic-
prsemia, dicit ipse Matth. xv, i : Ile et ut vestimento , etc.
vos in vineam meam, ct ([uod justum fue- De quinto, quod scihcet homo per ju-
rit, dabo vobis. stitiam libcretur de morte aeterna, dicitur
Nos etiam, curn simus lilii Jesu, opor- Proverb. x, 2 : Nil proderunt thesauri
tet nomen ipsius por opera in frontibus impieiatis : justitia vero liberabit a )nor-
nostris reprffisentare. Debemus etiam ad te. Glossa : « Justitia quandoque liberat
imitationem justi patris nostri Jesu esse « ab utraque morte, sedsemper.liberat ab
justi. llnde dicit I Joan. ii, 29 : Si scitis « aeterna. » Item dicitur Proverb. xi, 4 :

quoniam justus est, scitote quoniam om- yo)i proderwit diuitin' i)i die ultionis : ju-
 SERM. IX.

stitia autem lihcrabit a morte. (jlossa : 1. Ad honeslatem cordis invitat nos

« aeterna. » Apostolus ad llom. xiii, 12 et \'-\ : Indua-
l)e sext<t, quud scilicet justitia tutela mur, inquit, arma lucis... Sicut ui dic
sit hoinini in diu judicii, tlicitur Eccli. honeste ambulemus. Arma lucis sunt in-
XX VII, 1) : Jiistilia protefjet te in sempi- dicia oris, ac indicia cordis, quaj induere

ternum, et in die agnitionis invcnies eam debemus, ut in die judicii in ea honesta-

/irmamentum. Per diem agnitionls, sic- te cordis, quam prius habuimus, coram
ut dicit Glossa, inteHij;itur dies judicii. omnibus Sanctis sine verecundia proce-
Tunc cnim judex justus cognoscet de damus.
causis omnihus, et justani dahit de eis 2. Ad honestatem etiam oris moiuit
sententiam, et tunc justitia tutclam prie- nos Apostolus I ad Cor. xiv, iO : Omnia,
stabit eis qui cam tenueiunt. inquil, honestc et scc7indum ordincm
De septimo, scilicct quod liomo prop- fiant in vobis, Tunc honcste ct secun-
ter justitiam in gloria sublimabitur, di- dum ordinem liunt in nobis, cum lin-
citur in Isa. lviu, 8 : Antcibit /aciem guam nostram ita sub fraeno disciplinuj
tuam jiistitia tua, ct gloria Domini col- custodimus, ut ex verbis nostris nullius
liget te. Dicitur etiam Proverb. xiv, 3i :
aures inquinentur, nec etiam cor in ali-
Justitia elevat gentem, scilicet, sedem quo molestetur.
gloriosam : miseros autem facit populos 3. Ad honestatem operis hortatur nos

pcccatum. Apostolus I adThess. iv, 11 et 12 Prx- :

cipimus vobis, ut honcstc amhulctis ad

II. Secundo, Jesus dicitur Honcstissi- eos qui foris sunt : et nullius aliquid de-
tnus. Propterea dicitur Sap. x, 11 Sapien- : sideretis. Ille igitur honeste ambulat,
tia honestavit ilhim in laboribus, ct com- qui nullum operibus aut scandalizat, aut
plevit labores illius. In fraude circum- loedit, aut contristat.
venioitium affuit illi, et honestum fecit
illum. Per sapientiam, quse dicitur sa- III. Tertio Jesus dicitur Elegantissi-
pida scienda, divinitas intelligitur, quae mus. Unde ipse signatus est per Moysen,
Jesum Christum secundum humanitatem de quo legitur Exo, ii, 2, ubi dicitur, ciuod
suam honestavit in omnibus labori])us cum pcperissct cum matcr sua, vidcns cum
suis, quos pertulit in corpore : quae elcga)itcni, ahscondit eum mcnsibus tri-
etiam in fraude circumvenientium Ju- bus. Interpretatur enim ^{oyiG&, assump-
dteorum alFuit, et honestum fecit illum. tus dc aqua, et significat Jesur.i Chri-
Quia enim dicit Apost. ad Col. ii, 9 : stum, qui assumptus fuit ex aqua lacry-
I?i ipso inhabitat otnnis plcnitudo divi- marum, quas Patriarchse et Prophetae,
nitatis corporaliter, id est, veraciter. Ita ob ingens desiderium nativitatis cjus,
sanctus erat, et innocens, et impollu- abundantissime protulerunt. Et certe is-
tus, ut nihil cogitare, vel loqui, vel age- te puer non tantum tribus mensibus,
re posset, nisi decens essel et honestum. imo septem annis absconJitus fuit in
Cum igitur filii simus, fratres, Jesu, ^Egypto, ut evaderet pcrsecutionem He-
debemus etiam et nos e.«se honesti. Ut rodis. Dicit Magister in historiis de pul-
autem honestatein habere possimus, po- chritudine Moysi, quod sic Deus eum
stulemus eam a Deo : dicit enim Eccli. venustaveiat, ut etiam ab hostibus ama-
XI, 23 : Facile est in oculis Dei subito retur, et alimento dignus haberetur.
honestare pauperem. Debemus autem tri- Praeterea Josephus ait, quod tantee pul-
plicem honestatem habere, videlicet in chritudinis fuit puer Moyses, ut nullus
corde, ore, et opere. Hcec autem triplex adeo severus esset, qui ejus adspectum
honestas nihil aliud est, nisi triplex mun- non haberet. Multique dum cernerent
ditia, sive pudicitia. eum per plateam ferri, occupationes in
46 D. ALB. MAG. ORD. PRtED.
quibus studebant, desererent. Si iyitur XVI, 12, quod erat ru/us, et pulcher ad-
Dominus tantam elegantiam contulit spcctu, decoraque facie. LTnde per ipsum
Movsi scu formositatem, quantam credi- Dci filius liguratur, qui rufus effectus est,
tur unigenito suo Filio contulissc ? l)e quando fuit proprio sanguine rubricatus,
quo legitur Lucae iii, 22 : Aperlum est scilicet,quando in ag^onia sanguinem su-
coelum : et descendit SpkitJis sanctus davit, et quando flagcllatus fuit, et spinis

corporali specie, sicut columha in ip- laceratus, et quando clavis cruci affixus

sum vox de coelo facta est Tu es

: et : fuit, et demum lancea perforatus. Ipse
Filius meus dilectiis, in te complacui etiam est pulcher adspectu secundum di-
mihi. Quod autem Jesus pulchcr sit, ct vinitatcm, dccoraque facie secundum
decorus, testatur iidelis anima, Cantic. humanitatem. Ipse etiam sedet in cathe-
1, V\ : Ecce, inquit, tu pulcher es, dilecle dra imperii utpote princeps regum ter-
:

mi, et decorus. Quasi diccret : dilecte rae. Et est unus de tribus sapientissimis.
Jesu, tu pulchcr es super omne id quod Tres enim sapientissimi sunt Pater, et
est in tcrris, et es decorus super omne id FiUus, et Spiritus sanclus In medio
quod est in coelis. igitur Patris et Spiritus sancti sedet Fi-

Iste pulcherrimus, sive elegantissiinus, lius cum sapienlissimis sapientissimus,

ad minus duplicem pulchritudinem quse- et attingit a fine usquc ad finem fortiter,
rit a nobis, videlicet ut pulchri simus et disponit omnia suaviter, sicut dicitur
fide, et Unde ipse dicit Cantic.
opere. Sapicnt. viii, L Ipse etiam dicitur tener-
I, 14, ad animam cujuslibet Christiani : rimus ligni vermiculus. Sicut enim ni-

Ecce tu pulehra es, amica mea, ecce tu hil cst molHus ligni vermiculo, qui dici-
pulchra, oculi tui columbaru)/}. .Quasi tur teredo, cum tangitur ; et sicut ipso

diceret anima Christiana, quee cs

: nihil est durius, aut fortius, cum tangit,
amica mea, non per fictam charitatem, perforat enim lignum durissimum. Sic
tu pulchra es per fidei sinceritatem : et ctiam dicitur de Christo : modo enim,
tu pulchra es per boni operis claritatem : cum peccatorum linguis et factis tangi-

et oculi tui sunt sicut columbarum : tur ct infestatur, nihil est eo paticntius.
quia tu paleas mundi relinquens, eligis Dissimulat enim pcccata hominum pro-
coelestis gloriosam nobilitatem. ptcr pcenitoitiam : sicut dicitur Sap.
De multis lieu animabus Christiano- ! XI, 24. Veruin in die judicii, cum ipse
rum hodie dici potest Ecce tu foeda es, : tangere coeperit peccatores, nihil eo du-
inimica mea Ecce tu foRda, oculi tui
: rius aut fortius sentietur : nuUus quippe
corvorum. Multi quippe non habent cha- tunc invenietur, qui cjus sententise resi-

ritatem, et propter hoc non sunt amici stere possit.

Domini. Multi enim carent vera fide, et Debemus etiam et nos ad imitationem
propterhocsuntftEdi. Multi etiam sunt in Jesu sapientes esse. Dicitur enim Sa-
malo operc, et propter hoc sunt immun- pient. VI, 13 et 21, quod claraest, et quie

di. Multi quoquc immundum cadavcr numquam marcescit sapientia. . Et con-

.

mulicris pra^ponunt dulci Domino^ et cupiscentia, sapientue deducit ad regnum

propterca sunt imitatorcs illius corvi, perpctuum. Dicitur etiam Proverb. xvi,
qui illectus per cadaver, redire noluit iu IG Posside sapientiam, quia auro me-
:

arcam : sicut lcgitur Cjcnes. viii, 7. lior est. Vera autcm sapientia ad minus
consistitin tribus. Primum est, ut a re-
Quarlo Jesus (hcitur Sapientissi-
IV. gione mortis in regionem vitse transea-
mus. UndcdiciturllReg. xxiii, 8 David : mus. Secundum est, ut animoe nostrse
sedens in cathcdra sapientissimus princeps habitaculum pulchrum construamus.
inter tres, ipse est quasitoierrimus ligni Tertium est, ut contra faincm perpe-
vermiculus. De David lcgitur I Rcg. tuam nobis alimenta conquiramus.
 SERM. IX. 47

l.Do prinio, ul scilicet a rogione mor- osl, quod multi lam parum cogilant de
tis in regioncni vit(e transoanuis, dicilur futura vita duminodo tantuin liaboant,
:

Eccle. VI, 8 : Quld liahct atnplius sapiens ut venlrein hic pascant, et luxuriae suee
a stulto ? el quid paupcr nisi ut pcrfjat satisfaciant, non habent sollicitudinem
illuc, ubi cst vita ? Sicut stullus reputa- quid agalur de misor;i anima post hanc
relur ille, qui rolin({ueret rogioneni il- vilam.
lam in qua omnos liomines sani ossent,
et boati, et li'ansiret ad lerram illam, ubi V. Quinlo Josus dicitur Veracissimus.
omnes essent inlirmi et miseri : ita etiam llndo dicitur Matth. xxii, IG : Mittunt
stulti sunt illi, (|ui per peccata sua olon- (Ju(kei ad Jesum) discipulos suos cum
gant sc a palria pai-adisi, ubi onmes in- Ilerodianis diccntcs : Magistcr, scimus
columes et beati, et transforunt so in exsi- quia vcrax es, ct viam Dci in veritate
lium inferni, ubi omnes languent ot om- doccs, ct non cst tibi cura de aliquo :

ni miseriae sul)jacont. Contra, sapienles )wn cnim respicis pcrsonam hominum.

sunt illi qui fugiunt mortem inforni, ct Undo ct ipso Josus dicit, Joan. xiv, G :

pergunt ad cetornam ot folioom vitam ro- Ego sumveritas. Et nota, quod .lesus in
gni Dei. duplici promisso suo vorax est : persol-
2. De secundo, ut videlicot anima^ no- vet onim justis ot injustis, quod promisit
strse firmum ot pulcbrum habitaculum eis. Dabit nempe justis eetorna prsemia :

construamus, diciturProverb. xiv, 1 : Sa- injustis vero supplicia sempiterna. De is-

piens mulier sedificat domum suarn : in- tis duobus dicit Dominus Isa. i, 19 et 20 :

sipicns cxstructam quoque manihus dc- Si voiueritis, ei audicritis me, bona ter-
struet. Dicitur cnim Proverb. xxiv, 3 : rse comedctis. Quod si nolueritis, et me
Sapientia sedificahitur doinus, ct pru- ad iracundiam provocaveritis : gladius
dentia rohorahitur Mulior igitur sapiens,
. dcvorahit vos. Quasi dicat : Si volueritis,
id est, prudens anima, per studia virtu- id ost, voluntatom vcstram moic volun-
tum, ot opera eleemosynarum aedilicat tati conformavcritis, et audieritis me, id
domum in coelis sed insipiens anima
sibi : est, mandatamea perfeceritis, bona terrse
domum sibi exstructam a Christo, quan- viventium comedetis, ad mensam glorise
tum in ea est, manibus suis, id est, pes- discumbentes, Quod si nolueritis, id est,
simis operibus suis destruit. mea' vokmtati remurmuraveritis, et me
De tertio, ut vitemus aeternam fa-
3. ad iracundiamprovocavcritis, id est, ma-
mem, alimonta nobis mature couquira- la oporati fucritis, gladius aiternae dam-
mus, monemur Proverb. vi, (5, et seq. : nationis devorabit vos in profundo ge-
Vade ad formicam o pigcr., et considcra hennce gomentes. Multi sunt, qui nisi
vias ejus, et discc sapientiam : quxcum confidentes divinae misericordiee, imo ni-
non haheat ducem, nec prseceptorem, nec si auscultantes fallacia^ serpentinae, non
principem, parat in gestate cihum sihi, ct credunt, quod Deus impios sit aetornaliter

congregat in messc qtiod comedat, scili- damnaturus, et tales volunt mendacein

cet in hieme. Ibi dicit (jlossa : « Si tan- facere voracom Jesum, qui dicit iMatth.
« tiilum animal principe carens, rationis XXV, 4G : Ihunt iinpii in supplicium
« oxpers, natura duce, sibi in posterum cvtcrnum : justi autcm in vitam pctcr-
« providet, multo magis tu, adimaginem nam. Proptcr Iioc dicit Augustinus :

« Dei conditus, ad videndam gloriam ejus « Si feceris quod suggcrit diabolus, et

« vocatus, Doctorum tanto magisterio ad- « contompseris quod praecipit Deus ve- ;

« jutus,ipsum conditorcm habons ducom, « niet dies judicii, et invcnios voruin,

« debes in praesenti fractum bonorum ope- « quod minatus est Dous, et simul quod
« rum congregare, quibus in eeternum vi- « pollicitus est diabolus. »
« vas in futuro. » Satis igitur miserabile Nos enim, cum simus filii Jesu, decet
48 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

esse veraces. Veritas enim commendabi- displicet enim ei infidelis et stulta pro-
lis est propter 1. Per veritatem
tria. missio : sed quodcumque voveris, red-
qaippe gratia Dei invenitur. 2. Per veri- de.

tatem ubique homo custoditur. 3. Per De secundo dicitur Proverb. xx, 25 :

veritatem etiam usque ad iuspectionem Ruina est hominis, devorare Sanctos, et

divinae glori» pervenitur, post vota retractare. Quicumque igitur
1. De primo, videlicet quod per veri- Sanctos devoravit, id est, Sanctis ahquid
latem Dei gratia inveniatur, dicitur Pro- vovit, aut promisit, persolvat eis : alio-

verb. 111, 4 : Misericordia, ct vcritas tc quin cedit ei in ruinam, et interitum sem-

non deserant, gratiam et dis-
et invenies piternum.
ciplinam bonam coram Deo et /lomini- De tertio dicitur Proverb. iii, 28 : Ae
bns. Ilinc etiam dicitur in Psal. lxxxiii, dicas amico tuo : Vade, et revertere : cras
12 : Miscricordiam ct veritatem diligit dabo tibi : cum statim possis dare. Haec
Deus. Nota, quod soror veritatis est mi- auctoritas inteUigitur dc iUis, qui (h^bita
unde etiam coiijungitur ei, et
sericordia, sua de die in diem ditTerunt : cum statim
numquam sine ea debet inveniri. ea persolvere possint.
2. De secundo, scilicet quod homo per
veritatem ubique custodiatur, dicitur

Proverb. xx, 28 : Misericordia, et veri- VI. Sexto Jesus dicitur Suavissimus.

tas custodiunt regcm, id est, quemlibet Est enim suavis in ipsum credentibus,
Christianum, qui ad hoc vocatus est, ut ipsum amantibus, et bene operantibus.
semetipsum per virtutes regat, et sic in 1. De primo, videUcet quod Dominus
regno Dei coronam gloriae consequa- sit suavis eis qui credunt in ipsum, dici-
tur. tur in Psahuo xxxiii, 9 Gustate, ct vi- :

3. De tertio. scilicet quod homo ad dete quoniam suavis est Dominus. Primo
adspectum divinae gloriffi per veritatem quippe anima videt Deum per fidem, et
perveniat, dicitur EccH. xv. 8 : 1 iri sic jam eum incipit degustare.

veraccs successum habebunt usquead 2. De secundo, sciUcet quod sit suavis

inspectionem Dei. Cum igitur tam com- eis qui sperant in eum, dicitur in Psal.

mendabilis sit veritas, monet nos Spiri- Lxxxv, ')

: Quoniam tu Domine suavis, et
tus sanctus, ut emanus eam. Dicitur mitis : et multse jnisericordi/e omnibus
enim Proverb. xxiii, 23 : Veritatem cme. invocantibus enim qui sperant in te. lUi
Glossa, « pretio corporistui. » Sed, heul Domino, invocant eum, et invocantes
nobilem vcritatcm multi ita vilipendunt experiunlur suavitatem ejus.
ut dcserant eam pro buccella panis : sic- 3. I)e tertio,quod suavis est sciUcet
ut dicitur Proverb. xxviii, 21 : Qiii co- his qui eum. dicitur in PsaL
diHguiit
gnoscit in judicio /aciem, non benc facit. xcix, 3 et 4 Laudatc nomen ejus : quo- :

Iste etiam pro buccella panis deserit ve- niam suavis est Dominus, in sctcrnum
ritatem. Jllc eliam, qui judicio ssecuhiri, miscricordia cjus, et usquc in genaratio-
sive clericali, sive spirituali divitiin at- nem et generationem veritas cjus. lUi

tendit, et pauperem non agnoscit ; taUs, quippe, qui sincere amant Dominum,
inquam, pro bucceUa panis deserit veri- tantam quandoque experiuntur suavita-
tatem. tem, quod proriimpunt in hiudem honi-
Jesus igitur triplicem veritatem requi- tatis ipsius.

rit a nobis, ut sciHcet persolvamus quod De quarto. scihcet quod suavis sit
4.

ipsi promisimus, et Sanctis ejus, et pro- eis qui bona operantur, dicitur in Ps.
ximis nostris. cxLiv, Suavis Dominus universis
*.) :
et :

Ad primum monet nos Eccle. v, 3 : miserationes ejus super onmia opera

Si quid vovisti Deo, ne moreris reddere : ejus. MuUi in actu bonorum operum mi-
 SERM. IX. 49

rabili suavitate intrinsecusaDomino refi- diccret : anima, quoe desideras

lidelis

ciuntur. essc sponsa mca, hahia tua debent esse

Constat igitur Josuni tanlae suavilalis suavia, sicut est favus distillans, ut pau-
csse, ut si liabercs stomacbum ita iargum pci'es benigne ac lcnitcr aUoquaris.
el amplum, sicut esl lotus orbis tcrrarum, 2. Debet etiam in cordc tuo, quod cst
nondum capcre possis millcsimani par- constitutum sul) lingua, mcl csse et lac :

tem suavitatis ipsius. Llnde ctiam Donii- nulhim odio liabeas, ct nuUi
ut scilicct,

nusdicitfideliservo suo, Matth. xxv, 21 : homini damnum ahquod moliaris in cor-

Intra hi gaudlum dominl lui. Quasi di- de. Ad lioc ut paupcres pie ac suaviter
cat : Gaudium mcum tam copiosum cst, alloquamur, monetnos Ecch. xviii, 15 et
quod totum in te intrare non potest, scd l() : omni dato tuo, nondes tristi-
Fili in
tu potius intrabis in illud. Si esset ali- tiam verhi mali. Nonne ardorem refrige-
quod magnum dolium, quod caperet vi- rahit ros ? sic et verhum, scilicet bonum,
ginti carratas vini, et esset melle rcplc- melius quam datum,
tum : et tunc acciperetur panis unus tri- 3. De suavitate operis dicitur Cant.

ticcus, qui recenter esset decoctus, et in VI, 3 Pulchra es amica mea, suavis, et
:

medium mellis projiccretur : sicut panis decora sicut .Jerusalem. Quasi dicat :

ille totum mel non posset sibi imbiberc, anima, qua? desidcras csse amica mea,
sed potius absorbcrctur a mcllc : ita debes etiam essc pulchra per continen-
etiam est dc suavitatc divina, quam ani- tisB puritatem : dcbes etiam csse suavis
ma totam non valet imbibere, scd po- pcr opcris ac conversationis innocuita-
tius a divinitate absorbetur, et imbibitur. tem : ut scilicet nuUi opere ac conversa-
Unde dicitur in Psal. xxxv, 9 : Inehria- tione noccas. Debes nihilominus decora
huntur ah uhertate domus tux. esse sieut .Jerusalem : ut scihcet ornatu
Si igitur desideramus gustarc suavita- divcrsarum virtutum prsepares te ad
tem divinoe bonitatis, oportet ut nos ilhus supernse Jerusalem solemnita-
etiam simus suaves. Unde dicit Augu- tem.
stinus : a Si aceto plenus es, ubi mclpo- Rogate ergo Dominum, ut in suavitate
« nes, quo te vult implere Deus ? Si vis cordis, oris, et operis inveniamiir, ut
« habere mel, funde fel. » tandcm ad suavitatcm divinse mensffi re-
Triplicem itaque suavitatem requirit a cipi mcrcamur. Quod nobis ipse dulcis
nobis Deus, scilicet suavitatem cordis, Jcsus praestarc dignctur, qui cum Deo
oris, et operis. Patrc et Spiritu sancto vivit ct rcgnat
1. De suavitale cordis et oris dicitur Deus pcr omnia siEcula sieculorum.
Cant. IV, 1 1 : Favus distillans lahia tua Amcn '.

sponsa, mel et lac sub lingua tua. Quasi

*
Nota, quod pra^diclus sermo gcneralis est, materiam ad sex sermoncs de singulis litteris
et potest de eo pra-dicari ubicumquc in I^van- hujus vocal)uli JflESUS. Similis notatio et ser-
golio, vel in Epistola, per circulum anni, oc- mo est infra, Dominica IV post Epiplian. Serm.
currerit tibi JHESUS, et habes hic abundantem XIX,

XII
 SERMO X.

IN DOMINIC. INFRA OCT.

NATIVITATIS DOMINI.
Ecce positus est hic in ruinam,

et in resurrectionem multorum in Israel ; et in signum cui

contradiceretur ; et tuam ipsius animam pertransihit

gladius^ ut revelentur ex multis cordihus cogitationes.

Luc. II-, 34 et 35.

Qucituor hic ocrurrunt consideranda :

/. In cujusmodi ruinam Chrislus positus csse ilicalur ?

II. In quorurn rcsurrcclionc?n positus asseratur ?
III. In c/uale ctiam signum positus esse credatur ?

IV. Qualitcr cjus matris anima gJadio transfigatur ?

mm. Et hoc prsedixerat Isa. xix, i, ita

dicens : Ecce Doniinus ascendet super
?iube/ii levcm, et ingredietur in yEgyp-
T ium, et moeetjuntur siniulacra .Egypti
a facie ejus. Tunc Dominus ascendit su-
per nuhem levem, quando Beata Yirgo
I)e primo nota, quod puer Jesus po- Maria (quce nuhes levis dicitur, quia erat
situs fuit, id est, natus in ruinam idolo- sine omnis peccati gravedine) quando, in-
 SERM. X. 51

quain, .lesuin in ulnas suas assumpil, cl gelus, videHcel Lucifer eani [)rimus .id-

cuni co fugit in yEgyptuni. Et tuuc, uL invenit.

i\[agister dicit in hisloria adlillcraiu, ido- '1. C/mwio.vinterprotalur conijrc(j/ins, ct

la .Egvpli corruerunl. Tradunt quo([ue significut avaritiiim^ qua» insatiabihs est :

Sancti, quod sicut in exilu lllioruni Is- unde etiam seiuper nitilur congregare :

rael dc .Kiiypto, non fuit donuis in avarus eniiu obolo indigcl,

yEgypto, in qua Deo procurante, non ja- 3. MolocJi inler[)retalur rcx vcl priii-
ceret morluum primogenitum iia nec : ceps, et significat luxuriam, qua' [)ene
modo templum fuit in .Egypto, in quo oinniiius hominibus salteni per primos
non corruisset idolum. molus doniinalur, et vix est aliquis ila

Et nota, quod, cum moraliter per perfectus et sanctus, quintyrannis debeat

/Egyptum mundus isto figuretur, et cum ejus halicri suspecta.
puer Jesus mundum verissime sit ingres- 4.Idolum vocaturBel, de quo legitur
sus, dignum et justuui est ut idola liu- Dan. XIV, 2 Erut idolum apud liahijlo-
:

jus mundi a facie ejus penitus conteran- nios nomine Bel et impendehantur in
:

tur. Ipse enim solus est Deus, et non eo per dics singulos similx artahx duo-
alius cst Dcus praeter ipsum. Tnde ipsc dccim, et oves cjuadraginta, vinique
ab omnil)us aniandus est, et colendus. amplioriEsex. Nota quod artaba fuit men-
Nolandum vero est, quod quatuor sura trium modiorum. Duodecim igitur
principalia idola sunt liujus mundi vi- : artaba} erant triginta sex modii panis si-
delicet superbia, avaritia^ luxuria, et milaginei, qui quotidie huic idolo olfcre-
gula. De primis tribus mentionem facit bantur. OfTerebantur etiam quadraginta
I Joan. II, i(), ulji dicit : Oinne, qiiod est oves, et sex amphoriTe vini. Convenienter
in imindo, concupiscentia caniis est, et igitur per idolum istud gula figuratur,
concupiscentia ociilorwn, et superhia vi- quse vix cibo potuque repletur. Unde
tse. De quarto dicit Apost. ad Pliiiip. iu, etiam rex iste qui sumptuosum idolum
18 : Multi anihulant, quos saspe dicehani istud Danielem Non
colebat, dixit ad :

vobis [nunc autem et flens dico) inimicos videtur tihi esse Bcl vivensDeus ? an-
crucis Christi, quorum Deus venter est. non vides cjuanta comedat, et hihal quo-
Prima tria idola, scilicetsupcrbia, ava- tidie ^
?
ritia, luxuria, signata sunt per tria idola Igitur cuin natus sit puei', qui vocatur
quai specialiter coluit Salomon, et prop- Jesus, et est Deus iioster, debemus as-
terhoc iram Dei incurrit gravissimam. pernari et fugere praedicta idola, scilicet
Legitur eniniIII Reg. xi, i et 3 Cum : superbiam, avaritiain, luxuriain, et gu-
jam esset scnex Salomon, depravatum lain. Qui enim prajdicta idola non dere-
est cor ejus per mulieres, ut sequeretur liquerit, a Domino in die extremse neces-
deos alienos : nec erat cor ejus perfectum sitatis derclinquetur, et aiterna confusio-
cum Domino Deo suo, sicut cor David ne confundctur. Unde dicitur Isa. i, 28 :

patris ejus. Sed colehat Salomon Astar- Qui dereliqucrunt Doiiiinum, consumen-
tJiendeam Sidonioruni, et JMoloch ido- turigne, scilicet perpetuo. Confundentur
lum ximmonitaruin. ab idolis quibus sacrificaverunt. Dicit
enim Isa. ii. 20 ct 21 : Jn die illa proji-
1 . AstartJie interpretatur factura super- ciet Jioino idola. ..,et ingredietur scissuras
ftua, et signilicat superbiam, quam Deus petrarum, et in cavernas saxorum a fa-
non creavit, sed ille nequissimus An- cie formidinis Domini, et a gloria ma-

* Dan. XIV, 5.
 .

52 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

jestatis ejns. cum surrexerit percutere h^ctus leducit hominem ad cognitionem

terram suiipsius.
Tertio, homo cadit per invidiam, sed
resurgit per spiritum consihi. Invidia
quippe dissuadet homini, iie faciat ali-
quid boni proximo suo : sed donum con-
silii persuadet homini, ut diligat proxi-
mum suum ac foveat eum tamquam seip-
De secundo notaetiam, quod Jesus as- sum.
seritur positus in resurrectionem mul- Quarto, cadithomoper acidiam el boni
torum in Isracl. Hfec autem resurrectio operis pigritiam, sed resurgit per spiritum
fit per poMiitentiam, et gratiam Spiritus fortitutlinis. Acidia nempe dol)ilitathonii-
sancti. primo verbo, quod Do-
Unde in nem, ne velit vel valeat Doo servire sed ;

minus praulicavit, invitat nos ad pceni- e contrario donum fortitudiiiis roborat

tentiam, Matth. iv, 17 : Posnitentiara hominem, et ad servicndum Deo vires ei

agite : appropinciuavit enim regnum cce- sufficienter administrat.

lorum. Idem etiam pmedicavit .loannes Quinto, cadit homo per avaritiam, sed
Raptista i. Dominus igitur ad hoc natus resurgit per spiritum scientiae. Avaritia
est, ut cooperante gratia ipsius, per poe- namque instigat hominem, ut multa con-
nitentiam de peccatis resurgamus ad vir- greget, et tenaciter ac impie conservet :

tutes. Hinc per semetipsum dicit Joan. sed e contra donum scientite ostendens
XI, 23 : Ego sum resurrectio,etvita. liomini quod bona hujus inundi instabi-
Et nota, quod homo per septem cadil, lia sunt, etquod dc eis arctissima ratio
et per septem resurgit. Llnde dicitur Pro- est reddenda, persuadet cuilibet ut ino-
verb. XXIV, IG : Septies cadet justus, et dicis sit contentus, et ut ea quee juste
resiirget, scilicet septies. Cadit enim pcr possidet, misericorditer ac large cum
septem principalia vitia resurgit autem : proximo suo communicet, prsesertim
pcr septcm dona Spiritus sancti. Invitat cum omnia communia debeant esse in re-
autem diabolus nos ad casum unde le- : gno Dei.
gitur Matth. iv, 8 et 9, quod assumpsit Sexto, cadit homo per gulam, sed rc-
diabolus Jesum in montem excelsum surgit per spiritum pietatis. Gula nam-
valde, et ostendit ei omnia regna mundi, que persuadet liomini, ut circa animam
ei gloriam eorum, Hsec om-
et di.vit ei : su.am negligens sit et impius, ot circa
nia tihi dabo, si cadens adoraveris corpus sollicitus atque pius, ut scilicet

me. carni omnes voluptates prcTstet : sed e

Primo igitur, liomo cadit per superbiam contrario donum pietatis monet homi-
a qua resurgitper donum sapientiie. Su- nem, ut misereatur animoe sua?, ipsam-
perbia quippe facit hominem Deum de- que sollicite pascat ac reficiat. Ipsa enim
spicere : sapientia vero conferens animoe immortalis existit, sed corpus est morta-
verum justum, hominem Deum facit le, propter quod non est animaj praeferen-
quasi summum bonum appeterc. dum. Dicit enim Apostolus, quod esca
Secundo, liomo cadit por iram, scd re- ventri, et venter escis Deus autem ct
:

surgit per spirilum intellectus. Per iraiu Jiunc et has destruet ".

quippe homo intorius obtouo])ratur, ac Soptimo, cadit lioiuo pcrluxuriam, sod

suiipsius obliviscitur ; sed donum intel- resui-git liomo per spirituni timoris Do-

« Cf. Mattli. III, 2 et seq. 2 I ad Corinth. vi, 13,

 SERM. X. 53

mini. Luxuria niiinquii iiislii;;it lioniinem, pcadcns in patibulo. Tndc 1'ilius Dei
iil timorc Doinini postposilo tolnm sc li- loquitur ad Palrcm in Psal. lxxxv, 1 :

bidini immcrgat ct invoival scd

ciirnis ; Inciina Doniine auron tuani, et exuudi
c conlra timor Domini moncl, ut mun- me : quoniani inops et pauper sum ego.
dum se conscrvet ac immaculatum, iit Dc signo paupcrtatis legitur in Judic. vi,
sic cum fiducia audcat rcpraesentari viil- 1 ct scq., quod cum filii Israel opprime-
tui illius dislricti judicis, qui omncm ini- rcutur ab hostibus suis, vidcUcet a IMa-
munditiam ulciscctur. dianitis : et cum clamarcnt adDominum,
Qiiia igitur septiformis spiritus cos rc- praecepit Dominus cuidam viro forti, qui
suscitat, quos peccatum scptiformc mor- vocabatur Gcdcon, ut pugnarct pro po-
tificatct trucidat^ diciturin Ezccli. xxxvii, pulo suo, ct salvaret euiri. Gcdcon au-
10 : Infjressus est in hiterfectos spiritus, tcm cum signum victoriae postularct a
et x)ixeru)it : sleteruntque super pedes Domino, acccpit hoc pro signo, ut vellus
suos. quoddam in arca positum complueretur,
et area sicca remaneret. Datuni etiam
NoTA, quodmulti sunt, quos non pudet fuit ei tale signum, ut omnis terra rore
cadere, id est, peccare ; sed pudet eos maderet, et solum vellus siccum remane-
surg:ere, id est, poenitentiam agere. De rct. Per filios Israel intelligitur genus
talibus dicit Augustinus : « Sunt multi, humanum, quod ante adventum Filii Dei
« quos peccare non pudet ; agere pceni- in mundum ab infernalibus hostibus gra-
« tentiam pudet. () incredibilis insania ! viter impugnabatur. Propter quod ad
« de vulnere non erubescis, de ligatura clamorem Patriarcharum et Propheta-
« vulneris crubcscis ? Nonne nudum foe- rum Deus injunxit Gedeon, id est, Filio

« (lius et putridius est ? » Fcstinemus suo unigenito, ut ingrcssus in mundum

igitur, charissimi, dc vitiis resurgere : ut gcnus humanum ab oppressione daemo-
in die judicii de terrae pulvere ad aeter- num liberaret.
nam gloriam resurgamus. Et in signum hujus Hberationis duplex
signum praecessit. Primum signum, quod
tota area sicca remanente, vellus rore
complutum fuit, quod expressum con-
cham implcvit. Per aream intelligitur
mundus iste. Per vellus vero tiguratur
III. Fifius Dei. Sicut enim vellus sine dolore
ex carne oritur, ita et Filius Dei sine do-
lore et angustia natus est ex Virgine Ma-
ria. Igitur cum salvandum esset genus
humanum, non est inventus aliquis iu

De tertio nota, quod Jesus positus in tota area hujus mundi, qui dignus esset
triplex signum, donatus est nasci, vidcli- rcpleri rorc S[)iritus sancti, ad hoc ut
signum omnimodae paupertatis, in
cet in esset dux et salvator fidclis populi, sed

signum eximiae humilitatis, et in signum solum vcllus, id cst, corpus l''ilii Dci re-
multiplicis acerbitatis. Et certe huic tri- plctum fuit Spiritu sancto, et hoc vellus
pHci signo pene ab omnibus hodie con- expressam concliam, id est, beatam Yir-
tradicitur. ginem humore gratiae adimplcvit. Eam-
dem quippe gratiam, quam Dci Filius a
1. Primo, Dominus positus fuit in si- Patre rcccpit, cum matre sua adhuc exi-
gnum omnimodae paupertatis. Pauper stens in ipsius utero largissime communi-

enim fuit jaccns in praesepio, pauperior cavit. Sicut enim legitur Joan. iii, 3i :

suit degens in Stcculo, paupcrrinms fuit Noti ad Diensurani datus est Spiritus
54 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

sanctus '
sacro iufantulo in Yirginis iitero suam, id est, semetipsum misit in sinum,
concepto, qui ctiam infantulus rore gra- quando, ut incarnaretur, ingressus est
tiie siLi infusce matcrnam concliam lar- Yirginis uterum. Tunc autem extracta

giter adimplevit. est haec manus, quando ex Yirgine natus

Secundum signum fuit, quod omnis est Dei Filius et tunc hsec manus appa-
:

terra rore maderct, ct solum vellus sic- ruit quasi leprosa : quia Christus in car-

cum permaneret. Per terram nmndus ne assumpta apparuit similis aliis pecca-
intelligitur : per vellus vero, sicut di- toribus. Unde dicit Isa. liii, 4 : Nos pu-
ctum est, Filius Yirginis figuratur. Igitur iavimus eum c^uasi leprosum, et percus-
omni terra humorem divitiarum deside- sum a Deo et Jiumiliatum. Tunc etiam
rante,Christus solus siccus permansit per manus ista retracta in sinum est, quan-
inopiam et paupertatem. Ipse quippe do Filius Dei rcversus fuit in Ascensione

spretis divitiis, quibus mundus inhiat, in sinum Patris. Rursus \evo cxtrahetur
paupertatem amavit, paupertati se copu- in die judicii : sed tunc iion apparebit
lavit, et paupertatem aliis commendavit. quasi leprosa, imo apparebit in magna
rnde dicit Bernardus : « Bonorum om- gloria, et sine omni peccati macula. Igi-

«nium setcrna in cadis affluentia suppe- tur assumptio despectse humanitatis no-
« tebat : sed paupertas non inveniebatur strse fuit signum magnse humilitatis in
« in eis. Hanc itaquc Filius Dei concu- Christo. Et certe huic signo a multis
« piscens descendit, ut eam eligcret sil)i, contradicitur : quia multi sunt, si esset in

« et nobis quoque sua aestimatione face- eorum electione, qui magis vellent ho-
« ret pretiosam. » Paupertatis itaque si- norari et dominari, quam aliis subdi et
gno penc omnes contradicunt hodie. contemni.
Paucissimi quippe sunt, qui ex corde di-

ligant paupertatem. Unde dicitur .lerem. 3. De signo afflictionis et acerbitatis

VI, 13 : A minorc mque ad mnjorem om- legitur in Josue ii, 1 et seq., ubi dicitur,
nes avaritiai sludcnt. quod cum .losue misisset exploratores, ut
considerarent civitates quas ipse expu-
2. De signo humilitatis legitur Exod. gnare proposucrat, et illi transissent in
IV, 5 etseq., ubi dicitur, quod cum Moy- Jericho, et divertissent in domum cujus-
ses minasset gregem soceri sui in inte- dam fceminse, quse Rahab vocabatur, in-
riora deserti, apparuit ei Dominus in ru- telligens hoc rex civitatis illius, fecitper-

bo, et commisit ei, ut esset nuntius suus quiri praidictos exploratores, quos Ra-

ad filios Israel, et ad Pharaonem regem hab abscondit, donec nuntii regis per-
yEgypti. Moyses vero, cum peteret sibi Tandem
transissent. dimisit eos per fe-

dari super hac missione signum, ait Do- nestram domus suse, quae muro contigua
minus ad eum Ut credant, quod appa-
: fuit per funiculum coccineum. Petivit
i'uerit tihi Dominus..., mitte manum autem praedicta Rahab a prsedictis explo-
tuam in sinum tuum. Quam cum misisset ratoribus, ut cum veniret Josue, et cape-
in sinum, protulit leprosam instar nivis. ret civitatem, agerent cum ea, et cum
Retrahe, ait manum tuam in sinum omni parentela sua ex misericordia ; sic-
tuum. Retraxil, et protulit iterum, cl ut et ipsi misericordiam consecuti sunt
erat simiUs qarni reliqusc. Per MoA^sen ab ipsa. Ergo rogavit super hoc dari si-
intelligitur Filius Dei, qui tunc manum gnum. Cui responderunt exploratores :

^ Qitam cniiii nii>iU Hem, vcrba Dci loquiliir : non cnim ad menmram xlat Deiis spirilum. Joan.
III, 34.
 SERM. X. 55

Sigimm cril finiiciilus isle coccinciis, et divinitalo, el auiui.i ot oorporo. fn torlia

liijahis euiii iii feiicslru, per qiioiii (lciiii- vero sui parte, videlicet in corporo, ru-
sisii nos^ . ptus fuit funiculus isto, ot tunc factus fuit
Por llahal) inlellij^itur lu-closia, cui tolus coccinous, llag^dla quippo ot spina3
por funiculum coccinouni saliis {>st pro- ot olavi ot lancoa lolum funiculum istum
missa. Clirislus oniui est ille coccinous coccinoun), id ost, sanguinoum otTocorunt.
funiculus, qui appcnsus fuit in fonostra Idoo si-no inonarribilis acorbitatis
sancta^ crucis. Et bene sancta crux fonc- (piam p(!rtulit in cruco, a multis bodie
slrii' coniparatur. Sicut onini coluniba por contradicitur. Pauci vero sunt qui ve-
fonostram reversa fuit in arcani : ita etiam lint pati cum Cbristo, sed multi sunt
cloctoruin aninice porfKlom sanctfie crucis qui vollentlibentor deliciari ciim Christo.
recipiunlur in praesenti in gratiani, post- Kogate ergo Dominum, ut sic in no-
ea vero rocij)ientur in g-loriam. In hac bis corruanl idola viliorum, et sic ad vir-
fenestra appensus fuit ipse l)oi ]''ilius, ut tutos resurgamus, sic otiam paupcrtatem,
esset signmn salutis ct misoricordioe om- buniilitatem, asperitatemque Jesu aliqua-
nibus, qui de familia I^^cclosiffi salvandi tonus imitomurnt tandem in salvorum
:

fucrunt. Erat autom Filius Dei quasi({ui- numoro computonmr. Quod nobis pra:-
dam triplox funiculus : constat enim ex staro, otc.

Jos. n, 18.
 .

SERMO XI.

IN EADEM DOMINICA.
Tuam ipsius animam ^^ertransihit gladius. Luc. ii, 35.

IV

Nota, quod sex sunt gladii, quidebent animas nostras perjugem recordationem
pertransire salubriter.

/. Acerbitas Dominicse passio?iis.

II. Ardor sancUe dilectionis

III. Fervor intimx contritionis.

IV. Mors corporalis.

V. Scntentia jiidicialis.

VI. Paina gehennalis.

\. Primus gladius est acerbitas Do- tui pertransibit animam tuam. Tantum
minicsB passionis. De islo gladio prwdi- denique passa fuit dolorem Beata Virgo,
xit sanctus Simeon Beatee Virgini, sicut dum illusiones et afflictiones Filii in
dicitur Luc. n, 3") : Tuam ipsius animani cruce pendentis adspiceret, ac si materialis
pertransibit gladius. Quasi dicat : gladius cor ejus et viscera pertransiret,
Virgo, gladius ipsius, id est, Passio Filii boc dicit Beatus Hieronymus : « Constat

* Responsio ad iiuaiiiiin (|ua'si(um sermonis jirs^cedeniis : Qualiter ejus malris aniina (jladio
transfiyatur ?
 :

SERM. X[. 57

« quod lieatii Virgo [An<. oninibus Filiuni cL in Christo Jcsu. Quasi dicerct : Irri-

« suum (lilexit, et propterea plus doluit sioncs, et subsannationes, sputa, et lla-

« et tantum, ut animam ejus totani per- gelha, spineam coronam, clavos, et lan-
« transiret et possideret vis doloris, ad ceam, et alia crucis tormenta, qua3 Chri-
« testimonium eximifc dilectionis : qua', stus pertulit in corpore suo, vos etiam pcr
« quiamente passa est, plusquam marlyr compassionem cum ipso sentire debetis.
« fuit. » De dolore etiam IJeata) Yirginis
loquitur Beatus Bcrnardus in tractatu de 2. Secundus gladius est ardor dilectio-
Quinque vcrbis Domini. Ait autem sic : nis sanctae. l)e isto gladio dicit Dominus
« Tntuetur te Domine illa benedicta in Matth. X, 34 et seq. : Nolitc arbitrari
« mulieribus, et tixis inde oculis vulnera quia paccm venerim miltere in tcr-
« tua materna pietate considerat : et licet rarn non veni paccm mittcre, sed <jla-
:

« non ignoret quid boni conierat mundo dium. Vcni enim separare hominem ad~
« passio tua, tamen tibi parentis alTectu rcrsus patrcm suum, et filiam advcrsus
« commoritur, et pectus maternum im- rnatrcm suam, et nurum advcrsus so~
« manitate doloris arctatur, suspirat in- crum suain. Quod auteni Oominus per
« trinsccus, et erumpentes revocat lacry- ghadium praedictum charitatcm inteUigat,
« mas : et eo amplius anxietas intume- statim^ quasi exponendo verba praedicta
« scit, quo prohibetur egredi, et pcr lu- subdit Qui amat patrcm, aut matrcm
:

« ctus lamentaque dissolvi. Emergebant plusqxiam me, non cst me dignus et :

« quidcni aliquando gemitus, sed incre- qui amat filium aut filiam supcr me,
« pati reprimebantur, revertebanturque non est me dignus.
« in sinum mentis, de qua prodibanl, et Et nota, quod magnae virtutis est gla-
« coUidebant se introrsus ad invicem. dius charitatis. Per charitatem quippe
« Eratque in anima sua tempestas valida, sancti IMartyres corpora sua propter Do-
« concurrentibus sibi procellis, et quasi minum diversis suppiiciis exposuerunt.
« in sartagine frixismedullis, ebuUiebant Per charitatem sancti Confessores tem-
« amaritudines : quas excoquebat, et porales divitias contempserunt. Per cha-
« coagulabat exacerbatio perseverans. » ritatem sancti Anachoretae spreto tu-
Ex pra?dictis itaque verbis perpendi pot- multu sseculi sohtudines elegerunt. Per
est, quod Beata Virgo tantum dolorem charitatem sancti Monachi colla sua arc-
passa fuit respiciens tormenta Filii prce- tissimce obedientise subdiderunt. Percha-
dicti, ac si cor ejus, et omnes medulla? ritatem sanctae Virgines et Viduae caeUbatu
ossium ipsius in patella super ignem fri- continentiiBfloruerunt. Per cixaritateni
gerentur. quoque boni conjugati opera misericor-
Igitur gladius Passionis Jesu, qui per- diae,devote pauperibus impenderunt. Det
transivit animam Beata; Virginis, debet etiam nobis Deus, ut gladius sanctae di-
etiam cor nostrum pertransire. Sumus lectionis jugiter in corde nostro perma-
enim fratres et filii Jesu, dignumque est ut neat, ut Deum plusquam nos, et proxi-
compatiamur et fratriet Patri nostro cha- mum sicut nos, corde, ore, et opere di-
rissimo intantis doloribus existenli. Unde liganms.
dicit Apostolus I ad Cor. xu, 26 : Si quid
unum membrum, compatiuntur
patilur 3. Tertius gladius est fervor intimae
omnia membra. Cum itaque Christus, contritionis, qui bene sequitur primos
qui est caput nostrum, tam acriter pas- duos gladios. Cum enim CJiristus tanta
sus fuerit pro nobis, debemus et nos pro nobis passus fuit, justum est ut eum
compati sibi, quoniam sumus membra sinccrissime diligamus, ipsique toto
ipsius. llnde etiam dicit Apostolus ad corde serviamus : sed qui recognoscit
Philip. u, .1 : Hoc sentite in vobis, quod quod eum olfendit in aliquo, dignum est
 ;

58 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

ut super hoc amarissime conleratur. De varetur, dixit Dionysius : « Talis est ista

gladio contritionis dicitur in Psal. xxxvi, vita, qua te reputas osse boatum : sicsem-
1 i et 15 : Gladhim evaginaverunlpeccato- por mortom nobis imminontcm vidomus.
res : intenderunt arcum suum... : gladius yEstima quomodo felix esse potcrit, qui
eorum intret in corda ipsorum, etc. Nota, timore non Mors igitur est
desiverit. »

quod poccatoros pcr peccata sua, quasi acutissimus gladius, qui amaro divortio
quodam ovaginato gladio et arcu extento separat corpus et animam. Quapropter
'

Dominum impugnant, et sagittant, sed necessarium est, ut gladium morlis fre-

Psalmista orat et optat ut gladius pecca- quontcr in nostra memoria poitomus.
torum convertatur in cor ipsorum, id Unde dicit Eccli. vn, 40 Inomnihus ope- :

cst, ut poccata sua, quibus impugnant, ribus tuis monorare novissima sua, etc
in sometipsos retorqueant. Tunc enim
gladius pcccatoris in cor ipsius converti- T). Quintus gladius est sententia judi-
tur, cum de peccatis suis amarissime do- cialis, qui prsecedentem convenienter se-

let, et conteritur. Hinc etiam legitur quitur. Qui onim mortis suse recordatur,

I Reg. XVII, 31, quod cum David dejo- reminisci dobot otiam divinee sontentiae,

cisset Goliath, cucurrit et stetit super quam hominem post mortem suam opor-
ewn, et tulit gladium ejus, et cduxit tebit audire. Do isto gladio dicitur Apoc.
eum de vagina sua : et iuterfecit eum, XIX, 11 et lo: Vidi ccelurn apertum, et

prseciditque caput ejus. Por Goliath ecce eciuus albus, et qui sedebat super
diabolus, David homo poenitens
et por eum, vocabaiur Fidelis, et Verax, et cum
intolligitur. Tunc enim hunio pcenitens justitia indicat, et pugnat... Et dc ore
diabolum suo gladio occidit, quando cjus procedit gladius ex utrac^ue partc
peccator de peccatis illis, quee oi diabo- acutus, ut in ipso percutiat gentes. Per
lus persuaserat, et per quce eum eeterna hoc, quod Joannos quod vidit coelumdicit

mortc trucidaro proposuerat, intime con- aportum, innuitur quod omnia illa quae
teritur,et sincere contitetur, dobitam- modo celata sunt et occultata, publica-
que pro ipsi satisfactionem exsequitur. buntur in die judicii. Ccelum enim, quod
Verum ut peccatorma- do peccatls dicitur a celando, tunc aperietur, et tunc

turo poeniteat, no praivoniatur hora mor- apparobit equus albus, id est, humanitas
tis, necessarium ost oi, ut semper mor- Dci nostri, in qua sedebit divinitas quee
tem siln imminere prospiciat. olim contra diabolum dimicavit. ITsec
etiam divinitas cum humanitato veniet
4. Quartus gladius ost morscorporalis. ad judicium. Dicitur autem ille qui se-
De isto gladio Macrobius in quodam li- dot in equo, Fidelis et Verax. Dominus
bro, qui appellatur Somnimn Scipionis^ fidoliter assistit eis qui invocant eum
tale ponitexemplum. Aitenim, quodcrat in tribulationibus suis. Unde dicitur in
quidam Philosophus Dionysius nominc, Psalm. cxix, 1 : Ad Dominum cum tribu-
qui cum csset in palatio cujusdam Regis, laret clamavi, etc. Verax etiam est, quia
ot discipulus ojus miraretur doiicias ro- queecumque promisit olectis, in veritate
galcs, ot assereret eos beatos csse, qui porsolvot. In justitia quoque judicabit :

talibus doliciisjugiter inhoererent. Diony- Liberahit enim tunc paupcrem a potente,

sius gladium e vagina raptum jussit ex ot praesortim talem pauperem, cui olim
tenui fdo per capulum sursum suspendi non crat adjutor^ . Ipse etiam pugnabit
ita ut mucro ghadii super caput discipuli contra impios et peccatores in judicio.
depondcret. Praecepit autom Dionysius Unde dicitur, quod gladius ex utraque
discipulo, ut comoderet, ot biberet, et parte acutus cx oro ejus exibat. Per gla-
Isetus esset. Curaque illo inter omnes dium, sicut dicit Glossa, sentontia Do-
propositas dolicias mortis periculo gra- mini figuratur, quae ideo ex utraque
 SERM. XF. :59

[)ai'tc diciliir acuta, quia uou soluui [)cc- iJicitiir cliani esse /o/7/.v pcr p('r[)ctui-

cala (lici, seil etiaui pcccala iu nocle tatcm et interminabililatem. Dicit cnim
commissa, gravitcr ulciscelur, et percu- Domiuus reprobis, ut ait Malth. xxv, il :

tict ^cutcs. i(l est, i:cutililcr et sine le- Disceditc a mc malcdicti in igncm ietcr-
gc vivcutes. num, qui paratus cst diaholo, et angclis
ejus. Nondicit, discedite inignem trans-
(). Sextus i;la(lius cst ptena gelienna- ilorium, scd iii ignem oetcrnuiu.
lis. De islo gladio dicilurin .lob xix, 2'.) : Igilur gladio per[)clua3 damnatiouis,
Fiifjili' a facie gladii, quoniam ultoi' visitabilur Lcviathan, id est, diabolus,
iniquilatum gladius est. Pccna quippc ([\\\A'w\{nv serpens, hu-quia inimicatur
i;chcnna» punict onincs iniquitates, et vi- mana3 natura?. Inimicitias quippe Domi-
tia peccatoruni. l)e islo ctiam ghidio di- nus posuit inter mulierem et serpentem 2,
cit Isa. xxvii, I : In die illa visitabit Do- id cst, intcr humanam naturam, et dia-

minus i)i gladio suo duro, et grandi^ et boluin. Dicitur etiam vectis, quia nititur
forti, supcr LevialJian serpentcm vcctcm, nobis pra>cludere aditum aelcrna; salutis.
ct supcr Lcviathan serpentem tortuosum, Dicitur cliam scrpois tortuosus, prop-
et occidet cctum, qui in mari cst. ter deceptionis astutiam. Tortuosus cniui
Nota, quod dc gladio gchennalis pce- est, id est, mullis et variis modis la-
n?c tiia dicuntur. Est enim durus, per borat clcctos dccipcrc, ct quos decepit,
intolerabilem acerbitatcm : iion cnim cst invitissimc dc faucibus emittit. Occidctur
ita lenis, ut saltem per assuefactioncm in gladio infernalis poena' cetus, qui cst

tolerari possit. Scd cum homo fucrit in omnis superbus et pau-

mari, id est,

mille annis in inferno, ila dura videbilur peribus violentus. Sicut cnim cetus ab-
ei esse pcena gehcnna?, sicut in prima sorbet minores pisccs qui sunt in mari,
hora, quando eam pati incepit. sic et supcrbi ct potcntcs dcvorant pau-

Est etiam gladius iste grandis pcr spa- peres in hoc mundo, et propterea gladio
tiosam capacitatcm. Tam spatiosus quippc damnationis perpctuee fcricntur.
cst et capax fundusinferni, ut numquam Hogatc crgo Domiuum, ut tam sohrie
a peccatoribus possit adimpleri. Injer- et juste etpie vivamusin hoc sseculo
^, nc

nus enim est insatiabilis : ignis vero gladio mortis per[)etui3e feriamur, sed
numquain dicit : Sufficit : sicut dicitur potiuscoronam pcrennis gaudii consc-
Proverb. xxx, IG. quamur. Amen.

» PS. LXXl, 12. =>

Ad Tit. II, 12.
2 Cf. (icn. ui, lo.
 SERMO XII.

IN EPIPHANIA DOMINI.
Intranies dommn^ invenerunt puerum cum Maria matre
ejus^ et procidentes adoraverunt eum : etaperfis thesauris

suis ohtulerut ei munera^ aurum, thus, et myrrham,

Matth. II, 11.

In praesenti Evangelio quinqiie principaliter occarrunt consideranda :

/. Qui si?it, qui cum muneribm venerunt?

II. Quse sit stella, qiiam secuti fuerunt ?
III. Quse sit domus, quam introivenint?
IV. Quis slt ille ,
quem in domo invenerunt?
V. Quse si?it numera, quse obtulerunt ?

runt, Reges fuerint, haberi potest ex Psal.

Lxxi, 10 et 11, ubidicitur : Reges Tharsis,
et i)isulse, etc. Tota ctiam Ecclesia testa-

tur eos Reges fuisse. Quod etiam fuerint

Magi, id est sapientes, dicitur Matth. n,
1 : Cuni natus esset Jesus in Bethleiwni
De priino nota, quod illi, qui cum Juda, in diebus Ilerodis Regis, ecce Ma-
muneribus venerunt ad puerum Jesum, gi ah Oriente venerunt, etc. Magi igitur
dicuntur esse Rcges et sapientes. Magus fucrunt, id est, valde sapientcs, quos
enim idem est quod sapiens. Quod auteni cnim Graici Philosophos nuncupant,
hi tres Magi, qui cum muncribus vene- Pcrsa' Magos appellant. Erant autem
 SKRM. XII. (il

nomina istoruni trium Magorum sccun- bat. Anno vcro transacto transmillcbalur
dum llcbraicam linjj;uam, Ap[)cllius, in (juoddam cxsilium, ubi fame, siti, fri-
Amothus, ot Damascus. Ita dicit Magi- gorc usquc ad rincm vitae suae miserabili-
stcr in historiis, autcm
Intcrprclatur Talisautem cligcbatur, qui
tcr angcbatur.

A])pcllius lidclis, Amcthus humilis, Da- dictorum civium legcs et consuctudincs

mascus miscricors. pcnitus ignorabat. JMulti igilur facti fuc-
Cuni igitur isli trcs Magi quoslibct rant rcgcs, (|ui regno acccpto voluptali
Christianos signiliccnt, quia ipsi fucraut ct dcliciis intendebant, ct quid futurum
primitice nostrae, si suums vcri Christia- cssct, minime pra^videbant. Anno vcro
ni, quinque rcquiruntur a nobis. Pii- linito illuc relegabantur, ubi infelicesfamc
mum cst, ut sinms rcgcs. Sccundum cst, ct nuditatc perpctuo premebantur. Tan-
ut simus sapientes. Tcrtium cst, ut si- dem cligitur in rcgeni vir
magnae sapien-
mus lldeles. Quartum est, ut sinms hu- lia3 quidam, qui cuni regalcm potentiam
milcs. Quintum cst, ut simus miscricor- essct adeptus, a quodam consiliario suo
dcs. mores et consuctudines civium diligcn-
ter investigat. Cui cum dictum cssct
Primo dcbemus csse reges, nt vi-
1. quid consuetudinis csset in illa civitate,

delicet regnum nobis commissum ita dis- aperiens thcsauros auri et argenti et pre-
ponamus, ut Deus in co habitare digne- liosorum lapidum, quorum dominium
tur. Regnum vero nobis commissum in- accepcrat, transmisitocculte per fidelissi-
tra nos est, videlicct anima nostra, qua> mos nuntios multam copiam auri et ar-
per justitiam et pacem et gaudium in genti, nec non ct nobilium gemmarum in
Spiritu sancto disponenda est, et sic Chri- illam insulam, qua se noverat rclc-
in
stus in ea regnabit: unde dicit Apostolus gandum. Igitur anno illo rcvoluto, cum
ad Rom. xiv, il : Non cst regnnui Del rcgno ct civitatis illius habitatione priva-
esca et potiis : sed justitia, et pax, ct retur, et illuc, quo multa bona pra^misc-
gaudium in Spiritu sancto. .lustitia in rat, mitteretur, inmultarum rerum co-
hoc consistit, ut nullum operibus nostris pia, pcr totum tempus vitce suae dclicia-
laedamus. Pax in hoc altcnditur, ut nc- batur : ubi infinitus numcrus stultorum
minem verbis nostris oirendamus. Cau- regum, quia nihil praBmiserant, gravis
dium enim habemus in Spiritu sancto, inopise miseriam paticbatur.
ita proptcr sccuritalcm conscicnlia^ ct Excmplum istud exponc, quod per ci-
cordis munditiam dc Dci misericordia vitatem praedictam mundus iste ligura-
confidamus. tur, cujus regnum transitorium est et
momentancuin, et cum multis annis vi-
2. Secundo debemus esse magi, id est, xerit homo in hoc mundo, cum venerit
sapicntes. Necessaria quippe rcgibus est hora mortis suae, se vix reputat per an-
sapientia. Unde dicit Eccle. iv, 13 : Mc- nimi unum vixisse, et certc nullus diu
lior cst puer pauper et sapiens, rege senc potcrithicpermancre. Mundus etiam iste
et stulto, qui nescit 'prsemdere in postc- multos malos cives habct, qui desiderant
rum. In hoc crgo vera sapientia consi- mortcm proximorum suorum ut i[)si :

stit, ut no!)is provideamus in postcruni. bona corum valcant possiderc. Ipsi ctiam
De hac provisione habetur in quodam lilii soepius antc dicm patris inquirunt in
S. Damasccni libcllo, qui liarlaam nun- annos. Scd, heu mulli qui divitcs ct
!

cupatur. Legitur cnim
magna civitas erat, cujus cives talcm
habebant consuetudinem, quod singulis
novum regem preeHcicbant. R(>x
annis sibi
enim electus tantum annum uuum rcj>na-
ibi, quod quuidam abundantes sunt in huc soeculo, non pro-
videntes sibi de futura vita, tantum prae-
sentis vita' divitiis, et deliciis inhiant, ac
incumbunt, propter quod cum moriuntur,
transmittuntur in exsilium gehcnnoe, ubi
 :

62 D. ALB. MAG. ORD. mJEB.

mortis spternse miseriam et inediam per- trario dicit Jacob. ii, 13 : Judicium sine
petuo patiuntur. Qui vero sapiens est^ miscricordia illi, qui non fccit miseri-
res suas per manus pauperum, ac religio- cordiam.
sorum transmittit in ccElum, thesaurizans
thesauros suos, ubineque serugo^ nequc
linea demnlitur, et ubi fures non effo-
diunt, nec furantnr^. Ad lioc igitur, ut II.

nol)is provideamus in posterum, ncces-

sarium est ut nomina trium JMagorum
moraliter repraesentemus in nobis. De secundo nota, quod stclla quam
Magi secuti fuerant, signat gratiam Dci.

3. Tcrlio dcbemus esse rideles. Tunc Cum enim Christus natus csset, quaedam
autcni vcrc fideles sumus, si in proprium nova stella, sicut Magister testatur in hi-
animam crudeles et impii non existamus. storiis, in Judaea exorta fuit. Ilaec etiam
Unde dicit Dominus in Psal. c, 6 Oculi :
stella magna3 claritatis exstitit, et reli-

mei ad fidcles tcrrse ut sedeant mecum, quisplanetis, et stellis multo vicinior ter-
videlicet, in throno meo. Dicit ctiam Do- ris fuit. Magi itaque in suis regionibus
minus Apoc. ii. 10 : Esto fidelis usque existentes praedictam steUam supcr Ju-
ad mortcm, ct daho tibi coronam vitcV. daeam stantem viderunt, ipsamque secu-
Quasi diccret : Christiane, csto fidclis ti fuerunt, et usque in Jerosolymam ve-
animse tuee usque ad mortem praesentis nerunt. Cum autem egrcssi essent de Je-
vitce, et sic dabo tibi coronam gloriae rusalem, tunc primo praedicta stella no-
sempiternee. Multi sunt, qui fidebores tabiK motu prsecessit eos, et duxit illos
sunt asinabus suis, quam animabus. Plus inBcthlehem, stetitque supcr locum,ubi
enim curant de asina corporis quam de pucr jaccbat in cunabulis.
anima, quae est sponsa aeterni regis. Et llicc omnia de gratia Dei possunt ex-
tales similes sunt illi Saul, qui missus poni. Per Judaeam quippe, in qua primo
fuerat ut quaereret asinas patris sui : si- haec slclla exorta fuit, bonorum liomi-
cut lcgitur I Reg. ix, 3. num congregatio figuratur. Cratia quippe
Dci super justos et bonos commoratur.
4. Quarto debemus esse humiles. Tunc Gratia vero Dei his qui salvandi sunt,
autem vere humiles existimus, si Deum apparens eis, trahit eos ad se, et perducit
timeamus, et mandatis ejus
filiafiter in Jerusalem, id est, in slatum bonae vi-
obediamus. Unde dicit etiam Jacob. iv, tae : Jerosolymanempe/?ac//?c«, sivet^w«o
10 Humiliamini in conspcctu Domini,
: pacis interpretatur. Illi enim, qui tractu
etexaltabit vos. Dicit ctiam ibidcm, iv, divinae gratiae veniunt in statum bonse
6 et 7 : Dcus supcrbis resistit, humilibus vitae, paccm cuni Deo faciunt, quam
autcm dat gratiani. Subditi crgo estotc prius peccatis suis impugnavcrunt. Unde
Dco. et ipsi post hanc vitam, icternam pacem
videre merentur.
5. Quinto debcmus esse misericordes, Cuni autem hi qui salvandisunt, tra-
ut videlicet pauperibus in eorum ncces- ctu divinae gratiae venerunt Jcrosolymam,
sitatibus assistamus, ut ipsa Vcritas dicit id cst, in bonani vitam, tunc dicunt
Matth. v, 7 : Bcatimisericordes : quoniam Ubi est, qui natus cst Rcx Judseorum ^ ?

ipsi miscricordiam conscquentur. E con- Cum cnim homo coepit benc vivere,

» Matth. VI, 20. Mattti. II, 2.

 SERM. XH. (KJ

tunc primo sapit ei Dcus, ct tuuc c\ ina- ])CCcatorum, qufc puritatem nohis natu-
gno (lcsidcrio qu.Trit dc ipso, ut ipsuni ric infccerunt, expurga})untur, ct tanla
plcnius possil liabcre. Nondum tanicn l)crli'anscundi mora, quanti fuil pcccali
vidct eum facic ad facicm. Vcium cuni malcria.
cx Jerosolyma, id cst, cx convcrsationc Quarto, gaudchit aninia bona gaudio
boniE vit(.e cgrcssus fuerit inmortc, tunc magno valdc, quando pcr gratiam, quce
iterum stella gratiae apparet ci : ul situt thaiami cameraria, ante facicm
cst divini

primo liomincm ad notitiam Dci,

traxit Dci suavissimam pcrducitur. Tunc cnim
et ad consortinm honorum liominum Dco adimplchit cam laetitia suavissimus vul-
famulantium ita tunc ducat cum antc
: tus Dci.
venustam faciem Dci, et ad societatem
Anuclorum coram Deo laitantium.
Jgitur cum anima lidclis egressa dc
corpore vidcrit pra^claram gratiam se III.

pri.ccuntcm, tunc gaudcbit gaudio magno

valde: sicut lcgitur dc Magis, quod de
Jerusalem cgredientes, ct itcrato stcllam Dc tertio nota, quod domus quam in-
vidcntcs, gaui.sl swit gaiidio magno trabit anima, stella, id est, gratia Dci dc-
valdeK Gratia quippe Dei cum apparuerit ducta, est domus aeternae gloriae. In liac
justce animse dc corporc egrcdicnti, qua- cnim domo non invenitur Jesus contcm-
tuor ei beneficia pricstabit, per quai cam ptibiliter jacens in prsesepio ; sed liono-
mirabilitcr exhilarabit. Servicntcs enini rilice sedens in rcgali solio. Unde canta-
dffimoncs ahigit, horrcndas tencbras do- tur in inlroitu proxima3 Dominicae : « In

pellit, igncm urcntcm pcr medium divi- « cxcclso throno vidi sedcrc virum, queni
dit, et ad facicm Dci pcrducit. « a(loi'at multitudo Angclorum, ctc. » In
Primo, anima in cxitu suo gaudehit ;
iiac gloriosa domo scdet ad latus Filii
quia per gratiam Dei, quse est potens intcmerala Virgo Maria. Unde legitur
animarum defensatrix, ab ea servientcs III Kcg. quod venit Bethsahee ad
II, 19,
dsemoncs abiguntur. Daemoncs enim in- Regem Salomonem, et siirrexit Rex in
sidiantur animabus de C(jrj)orc transmi- occnrsum ejus, adoravitque eam, et se-
grantibus, ut eas in intcritum pertrahant dit super thronum suuni positusque est :

sempiternum. thronus matri Regis, quse sedit ad dex-

Secundo,gaudcbit anima gaudio ;
quia terani ejus. Por Saiomonem Dci Fiiius
per gratiam Dci, quae est lucernarum per Bethsabee Beata Virgo
intelligitur, ct
dcportatrix, liorrcndae tcnebra} depcllun- Maria, quae tunc venit ad Filium, quando
tur. Occurnmt siquidcm im[)iis anima- assumpta cst in ccclum tunc ctiam Fi-:

bus c corpore transmigrantibus tenebrae lius vcnit in occursum ejus, ipsamquc

palpahiles ct horroris plenae. adoravit, id cst, adoratione dignam de-
Tertio, gaudebit justa anima gaudio monstravit, camque in throno giorioso
magno quia per gratiam Dei, quae cst
: ad suam dexteram sublimavit.
bonarum animarum scutifera, urens ignis Rogatc erga Dominum, ut sic nos fa-
dividitur, ut pcr cum ilisesa pcrtranseat. ciat esse rcgcs sapicntcs, fidolcs, humi-
Dicitenim Augustinus, quodaninue post les, misericordcs, ut post hanc vitam,
hanc vitam ignem atroccm transibunt : stollam^ id est, Dei gratiam videamus,
ubi scrmones otiosi, et cogitationes ini- cujus ducatu ante Jesum et matrem cjus
quae, vel sordidae, ct multitudo lcvium cum laetitia vcniamus. Quod praestct, etc.

* Matth. ir, 10.

 SERMO Xlll.

ITEM DE EODEM.
Procidenics adoravcrimt eimi : et apertis thesauris siiis

ohtiderunt ei munera, aurimi, thus, et niyrrhcmi. Matth.

II, 11.

Duo hic occurrunt principaliter consideranda :

/. Quis sit ille, cid Magi obtulerimt munera.

IJ. Quae sint munera, quse procedentes obtulerunt '
?

etiam esse Deum deorum : credehant

nihilominus esse eum in cruce moriturum
pro peccatis omnium populorum.
Quia enim htec tria credebant de ipr.o,

T^vo^iQVQdi procidentes adoraverunt eum,

et aurum, tamquam Regi
ohtulerunt ei

De priiiKj nota,quod puer fuit pannis excclso : Doo vcro et myr-

tlius, sicut :

involutus, cui Magi munera detulerunt, rliam, tanquam in cruce morituro. Dc (ide
et cerle in hoc notatur magna fides isto- isforum trium Regum et Magorum dicit
rumtrium Magorum, quod puerum ilium S. Jiernardus : « stupenda Magorum
quem viderunt pannis involutum, et in « fides, quoe parvulumpannis involutum,
praesepio repositum, credehant esse Re- « tam({uam Deum adorat quihus non
:

gem omnium saiculorum, credehant eum « sordot loci vilitas, quos non scandaUzat

1 In iirincipio scinioiiis pra3cedentis, duo is- la qutcsita erant sub nuni. IV et V.

 .

SERMO XIII. 05

« puerl pannositas ,
quos non ofTendit crabilis ab immundissimis est consputus.
« pauperculoe matris paupcrtas ! major Uude dicitur Mattli. xxvi, 07 : Tiinc ex-
« est ha3C fidcs latronis in cruce confiten- spucrunl in /acion ejus.
« tis. » 'i. Quod tamquam fur terrain indignus
Et nota, quod puer iste, cui munera respiccrc, cst vclatus. rnde dicit Marc.
dcfcruntur per myrrham, thus, et aurum xiv, (55 : C.Tpenml quidmn conspucre
cxpriniilur, quod aperto innuit Secrcta cuni, el velure facicni ejus.
hujus diei, qusetalis est : « Ecclcsia» tuic, ."). Kst, (juod tamquam quidam uequaiii
« qua^sumiis Doniine, dona propitius iu- fuit C()la[)liizatus. Llnde dicit Matth. x.wi,
« tuorc : quibus non jain auriim, thus, (!t (»7 : Tunc colaphis curn cccidcrunt.
« myrrha profcrtur ; sed (juod eis(k'm (i. Kst, (juod vohit malcfactor ab igno-
« munoribus, otc. » Scd quis in altari biiibusservis estcobipbi/atus. IJnde Marc.
immohatur et sumitur, nisi Jesus Chri- xiv, ().'i : Kt niinistri alapis cuni avde-
stus olim in praesepio reclinatus? Igitur debant. Dicit otiam Matth. xxvi, ()7 et
puer iste cui a Magis munera doforuntur, 68 Alii palrnas in facieni ejus dcderunt,
\

myrrha cst, quia per eum ira Dei Patris dicentes : Prophetiza nobis Christc, quis
mitigatur. Auruni cst, quia per eum cui- est qui te percitssit ?
libct olectus in gloria docoratur. 7. Est, quod vostibus suis coram nml-
titudine fuit oxutus. Unde dicitur Matth
XXVII, 28 : Exuentcs euni, Glossa, « pro-
I. Primo puer Jesus per myrrham sig- priis vostibus, » chlamydem coccineam
nificatur : quia propter nos multiplices circunidederunt ei.

sustinuit cruciatus. Myrrha quippc genus 8. Est, quod tamquam fatuus in vestc
quoddam gummi est, satisamarum. Uii- alba ot rufa irrisus est et illusus. Coram
de fidelis anima dicit Cant. i, 12 : Fasci- llorode quippo irrisus est in vesto alba.
culusmyrrhx dilectus nicus milii, inter Unde dicit JjUC. xxin, 1 1 : Sprcvit
ubera mea coinmorabitur. Fasciculus illum Hcrodes cum cxercitu suo : etillu-
myrrhx, Glossa : « Tota congories Pas- sit indutu)n veste alba. Tloin in veste
sionis. » Inter ubera commorabitur, rufa iUiisus fuit a militibus Pihiti. Undo
(jlossa, id est, « inimmutabihmemoria. » dicit Matth. xxvii, 28et2*.) : Chlamydem
Et nota, quod fasciculus ex multis cul- coccineam circumdcdcrunt Et genus ei...

mis et aristis componitur sic etiaiii Pas- : flexo anteeum illudebant ei, dicentes: Ave
sio Christi propter multa fuit inirabiHter Rcx Judxorum. In hac etiam 'llusione
aggravata. itorato consputus fuit, et colaphizatus,
1. Euit, quod tanquam latro cuin ghi- sicut dicuiit Matthfous et Joannes.
diis et fustibus ost comprehonsus. Unde '). Est, (|uod ligatus ad columnain Ihi-
ipse Jesus dixit turbis, sicut testatur gcllis acriter ost vorboratus. Undo dicit

Matth. XXVI, 55 : Tamquam ad latroneni Joan. xix, I : Tunc apprchonlit Pilatus

existis cumgladiis, ct fustibus compre- Jesum, et flayellavit. (ih)ssa « por inili-

hendere me. tes. »

2. Est, quod vinctus ost ot bgatus, ad 10. I'^st, quod spinis usque ad tenerita-

diversos judices ignominiose estadductus. tem cerebri pertingentibus est coronatus.

Undc dicitur Joan. Quod ad- xviii, U3 :
Unde Joan. xix, 2 Et militcs plecten- :

duxerunt oum ad Annam primum erat :

tes coronam despinis, imposiierunt capi-

enim socor Caipha». I)oindo adduxerunt ^' cjus.

eum ad Caipham, postea tradiderunt eum 1 1- ^^t, quod arundineo baculo in ca-

Pilato in prictorio, qui etiam misit oum P'tP vuhierato, attrocitor est percussus.

ad Uerodem : sicut dicit Luc. xxiii, 7. Undo dicit Marc. xv. 11) : Percutiebant
3. Est, quod tamquam quidam exse- cf^P^^^ ''J^^" arundinc.
 :

GO T). ALB. MAG. ORD. PRiED.

12. Est, (|uo(l barLam ejus evellentcs, est. Et nos quidem juste, nam digna fac-
mentuni ejus laccraverunt. IJnde dicit tis recij)inius : hic vero nihil )nali gessit.

Isa. Lvu, 4 Supcr quem lusistis? su-

:
quod vino myrrhato et aceto
18. Est,

per quein dilataslis os, et ejccistis lin- eum polaverunt. Unde dicitlMatth. xxvii,
guam? Super locum istum dicit filossa, 48 Currens unus ex eis acceplam spon-
:

quod « barham ejus evulserunt. » giamimplcvil aceto,ct imposuit arundini,

13. Est, quod patibulum crucis hume- el dahal ei hibere. Dicit ctiam Marc. xv,

ris ejus imposuerunt. Unde dicit .loau. 23 : Dabant

ci bibcre mgrrhalum vinum.

XIX, 17 Bajulans sibi cruccm Jcsus

:
19. quod cum inortuus esset, et
Est,

exivitin eum, qui dicitur Calvarise locus, corpus ejus requiem haberc de])erct, ip-
Tlebraice uulem Golgotha. sum hincea transfixerunt. Unde dicit
14. Est, quod in medio latrouum tam- Joan. XIX, 3i : Vnus militum lancea la-
quam scelci'atior ipsis esset, eum cruci- tus cjus aperuit, el continuo exivit san-
fixerunt. rnd(! dicit Joan. xix, 18 : Cru- guis, ct aqua.
cifixerunt Jesum, ct cum eo alios duos, 20. Quod etiam ipsum mortuum, cujus
Glossa, « latrones, » Idnc ethinc, mcdium innocentiam sol, ct luna, saxa et terra
autem Jesum. manifeste probaverant, seductorem ap-
13. Est, quod violenter eum extenden- pellaverunt. Unde dicit Matth. xxvii, 62
tes cruci durissimis clavis affixerunt. Un- et seq. : Altera die, quse est post Para-
de dicitur in Psal. xxi, 17 et 18 : Fode- sccven, convenerunt Principes Sacerdo-
runt manus meas et pedes fjicos : diuu- Inrn, et Pharissei ad Pilatum, dicentes :

mcravcrunt omnia ossa mea, id cst, dinu- Domine, recordati sumus, qaia seductor
merabilia fecerunt pra?- nimia corporis ex- ille dixil adhuc vivens : Post tres dies rc-

tensione. surgnin. Jube ergo custodiri sepulcrum

quod etiam cruci affixum mili-
10. Est, usquc in diem tcrlium, ctc.
tes acSacerdotum Principes ac Judajo- Eccc myrrlue fasciculus, quem quiiibet
rum seniores blasphemaverunt et irrise- Christianus in cordis sui camera debet
runt. Unde dicitur Matth. xxvii, 39 et seq. collocare.
Prsetereuntes blaspliemabant eum mo-
ventes capita sua, et dicentes : Vah qui
destruis templum Dci , et in triduo Secundo Puer Jesus per thus intel-
II.

resedificas : salva temelipsum : si Filius ligitur quia per ipsum Deus Pater nobis
:

Dei es, descende de cruce. Similiter et est mitigatus. Thure enim placari Deus di-
Principes Sacerdotum illudentes cum citur. Unde dicitur Eccli. l, ct 8 Simcon 1 :

Scribis, et seniorib?is dicebant : Alios sal- saccrdos inagnus. .

.
quasi thus redolens in
,

vos fecit, seipsum non potest salvum fa- diebus xstatis. Simon interpretatur au-
cere. Si Rex Israel est, descendat nunc diens moerorem, et significat Eilium Dei,
de cruce, et credimus ei. qui audivit moerorem antiquorum patrum,
17. Est, quod ctiam ipsi latrones juxta qui magnis precibus postulaverunt, ut
eum crucilixi, impropei-ium ei fccerunt. veniret et criperet eos de manu inferna-
Unde dicit Marc. xv, 32 : Quicurneocru- hs tyranni, ([ui etiam propter hoc Sacer-
cifixi crant, conciciahantur ei ; unus dos dicitur : quia obtulit semetipsum ho-
tamen illorum latronum in cruce con- stiam suavitatis Dco Patri in ara crucis
versus fuit, uL dicit I.uc. xxiii, 39 ct scq. pro peccatis populi sui. Et ob hanc cau-
Nam cuin unus corum dicerct blasphe- sam dicitur fuisse cpiasi thus redolens in
mando Si tu es Christus, salvum fac
:
dicbus iEstatis, id est, in diebus irae et se-
temetipsum, et nos : alter, qui conversus veritatis paternse. Ipse quippc lacrymis
fuit, increpabat eum, dicens Neque tu :
et orationibus suis placavit iram Patris.
times Deum, quod in eadem damnalione Unde dicit Apostolus ad Hebr. v, 7 : Je-
 SERMO XIll. 07

s((S ('(( dicbds caniis s((seprcccs, siipplica- ad ajternai vita' l)ravium pcrvcnicnti :

lioi(cs([((c ad Dc(im, cuoi cla((iorc valido, proplcr qiu)d monct uos A[»ost. I ad Cor.
ct lacr(j((iis o/fcre((s, cxauditas est pro IX, tam fidclitcr curramus, ct tam
2.'), ut
siia reverentia. agonc contendamus, ut lianc
foililcr in
imuuircescibilem coronam comprchen-
Jll. Tcrtio .lesus pcr auruiii signilica- damus. T)c hac aurca corona liabctur
tur : quia quilibct cleclus per ipsuui crit Exod. XXV, II, ubi dicit Dominus ad
(lecoratus. Ipsc cniui tamquam (|ui(laui ]\Ioyscn : Facics super arcam, coronam
aurcus auuulus, ct sicut aurca (ihula, ucc- aurca(n pcr / irc((i/u(n. Xota, quod in ar-
uou ct sicul coroua aurca Sauctos in pa- ca Iria craut rcposila, videlicct dua> ta-
tria (lccorabit. .Icsus iyitur cst tauiquam ])uhc dcccui maudalis digilo D(,'i iiisci'i[)-

quidam aui'cus auaulus, qucm Dcus Pa- tse, ct unia quicdaui cuui luauna, ct vir-

ter dat cuilibctpeccatori pcrpaMiitcutiam ga Aaron amygdalina. Stabat etiam in-

ad se revertenti. Unde legitur Luc. xv, tra Sancta Sanctorum subter alas (iheru-
22, quod illc patcrfamilias, ad quem pro- bin. arcam itaque cujuslibct clecti
l*cr

digus filius rcversus fuit, jussit dari an- anima decem pric-
figuratur, (|U8e, quia
nulum in mauuni ejus. Jesus annulus est cepta Domini studiose scrvavit, et quia

picnitcntium, quia certificat eos de gra- coelcsti dulccdinc, qua? pcr manna signi-
tia Patris. .Tesus ctiam est sicut qua^dam ficatur, scmpcr inhiavit : quia ctiam pau-
aurca libula, quae datur bouiini in virtu- j)crcs et infirmos tamquam virga aniyg-
tibus proficienti. Unde legitur I Mach. x, (laliua sustcntavit ac pavit : proptcrea
89, quod Antioclms llex ' dcdit JonatbfE pervcnit in Sancta Sanctoruui, id cst,

potestatem, ut haberet fibuhim auream. adc[)ta cst societatem sanctorum Angclo-

Antiochus iwieY^^vQlAixxv silens pauper, et rum. Tali autem animae ipse Dei T^'ilius

signatipsum Dei Filium, dequo dicit Isa. eritaurca coronaper circuitum, quia eam
XLU, 2, quod non cla^nahit, nec audictur cx omui parte sempitcrna gloria coro-
vox ejus foris.... Sed quasi agnus coram nabit. Jlinc ctiam dicit Jsa. xxviii, •")
:

tondente se obmutcscet et non aperict os /n die illa erit Don(i((Us cxercituwn co-
suum. Isa. uii, 7. Jonathas interpretatur ro((a (jlorix, ct scrlwn exsultalionis rc-
columba ve((ic((s, et cxprimit qucmlibct, siduo populi sui.
qui proficit in virtutibus. Virtutes enim
sunt (kargcntatae penufE columbffi, idest,
animae, quibus ipse vohat in ccelum. Tgi-
tur Jonatlue, id est, cuiHbet homiui in
virtutibus proficienti dat Antiochus, id
est, Jcsus Christus fibulam auream, id II.

est, dat ci scmetipsum. T*oni quippc de-

bet Jesus super cor tamquam quoddam
aureum signacuhim, ut omnis intellectus
homiuis concurrat in ipsum.
et alTcctus

Dcbemus enim tendere in Christum cum De secundo nota, quod muucra, qua?
omni intellcctu nostro et alTectu. Magi procidentes obtulcrunt, erant myr-
Jesus etiam cst tamquam qua.'dam au- rha, thus, ct aurum. Nos igitur, cum per
rea corona, quae dabitur cuihbct homini preedictos Magos significemur, memorata

1
Vel melius, ut legitur in cap. x libri 1 Ma- chabseoruin, Alexander Antiochi filius,qui cog-
nominatus est Nobilis.
 .

68 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

niunora olTerre debemus, ut videlicet tantum oculum dirigunt in ipsum Deum,

ofTeramus mvrrliam mvrrhse, thus thuri, el propter hoc se gravibus afflictionibus

et aurum auro. Per myrrham vero no- subjiciunt, ut Passioni suse saltem in ali-
tatur vitae nostra' aspcritas, per thus de- quo rcspondeant, et ut de ipso suee dul-
votionis assiduitas, per auruui preliosa cedinis fonte eo ardentius postmodum
charitas. bibant.

I. Primo igitur olferre debemus Domi- II. Secundo debemus Domino thus
no myrrham per vitse nostrae asperita- olTerre per devotionis sinceritatem. In
tem, ut sicut ipse in corpore suo multa boc autem consislit devotionis sinceritas,
l^ropter nos passus est incommoda, ita et ut libentcr oremus, et libenter de Domi-
nos propter ipsum aliqua incommoda pa •

no cogitemus, libenter eliam Ecclesias

tiamur. Myrrha autem ista, quie Domi- divinum offlcium audituri frequenlemus,
no est ofTerenda, consistit in jejuniis, in libenter quoque verbo Dei aures nostras
vigiliis, in cibciis et duris stratis, in ge- accommodemus. De hoc thure dicitur
nuflectionibus et virgarum percussioni- Domi-
Levit. XXIV, 3 et seq. Et loquitur
])us, in peregrinationibus, et in coeteris nus ad Moysen Duodecim panes de si-
:

hujuscemodi corporalibus afflictionibus. mila super mensam purissimam coram

Sicut enim myrrha vermes arcet a mor- Domino statues. etpones super eos thus
.
.*

tuis corporibus, ita praidicta repeflunt ab lucidissimum.

homine malas cogitationes et noxias vo- Nota, quod per duodecim panes simfla-
luptates. De hac myrrha dicitur Judith, gineos designantur duodecim gaudia, quse
X, 2 et 3 : Descendit Judilh in donium inveniet qualibet bona anima in purissi-
sitam, lavitque corpus suiim, et un.xii se ma mensa sanctee Trinitatis. Primi qua-
rnijrrlio oplimo. Per Judith, qua' intei- tuor panes signant quadruplex gaudium,
pretatur confitens, intefli^itur qualibet propter quadruplicis mali amotionem.
iidehs anima, qufe quotidic conhtetur Alii quatuor panes signant quadriforme
Domino, quoniam l)onus, quoniam in gaudium, propter corporis glorificatio-
sfeculum misericordia ejus. Hic autem de- nem. Ultimi quatuor panes exprimunt
bet desccndere in domum suam per pro- quadruplex gaudium, de quibus anima
priae conscientiaj discussionem. Debet spiritualem habebit remunerationcm.
etiam avare corpus suum per lacryma- Primiim igitur gaudium est de vincu-
rum efTusionem et sinceram confessio- lorum disruptione. Vincula animse sunt
neni. Debet niiiihiminus corpus suum fames, et sitis, et frigus, et «Tstus, labor,
perungerc myrrlia bona, meliori, et op- et inlirmitas, et csetera incominoda, qui-
tima. Myrram l)onam olTei-nnl, qui ocu- bus constringitur in carcere corporis sui.
lum habent ad infernum, et ideo se hic His vinculis disruptis in morte, dicet fe-
propter peccata sua castigant et aflli- lix anima : Dirupisti vincula mca, etc '.

gunl, ne scmper a diemonibus aflli-

ibi Secundum gaudium est, quia liberata
gantur. Myrrham meliorem ofTerunt, qui est de malorum hominum impugnatione.
oculum habent ad coelum, et ideo sepu- Mali enim persequuntur bonos odio cor-
niunt et tribulationes perfcrunt, ut ad dis, verbis, et factis.
societatem Sanctorum, qui ifluc per mul- Lerlium gaudium est ex dfemonum in-
tas tribulationes pervenerunt, postea mit- sidiantium conculcatione. Cum enim ju-
lanliir. Myrrham optimam ofTerunt, qui sta anima erepta fuerit de corpore, tunc

^ Ps. cxv, IG.

 SERMO XIII. (;•)

super aspidon vl hasiliscitm ambiilabis, nostri. Quiil enini infinnius vcl iVayilius
etc. '. Per Iutc euiui quatuor auinialia puero uoviter nato?rierte hic multuni
(hemones njj;uriHitur. auri, id cst, charilalis, invenilur. N'eie
Ouartuni i;audium esl, ex iufernaliuni enini magna fuit charitas, quod illa Dei
tornientorum evasion(\ L;rlahilar enim virtus, qua> iirniavit orhem terra?, qui
juslus, cutii vidcril vindiclam ^, id est, noncommovebilur, sic j)ro nobis cst in-
IjKtabitur cum se viderit evasisse locuni firmata, ut niembra infantuli assumeret
suppliciorum, ubi cxcrcetur vindicta sce- tenerrima. Talem quippc desideraveranl
leruni et pcccatorum. eum antiqui Patres. Hnde dicit Isa. liii,
Alia quatuor gaudia sunl ex corporis 2 et ') : /s7 nos dcsidcravirnus eum... no-
glorilicalionc, videlicet claritas, agiiilas, vissit/iunt virorumf el scictilcm ittfirttii-

sublililas, iiicon'iiptil)ilitas, quee qualuor talcm. Ihidc etiam A[)oslolus ad Ilehr.

iiolantur in sole. IV, 1") et IG, cum gaudio exclamat : Noti
Ultima quatuor gaudia, de ipsius ani- liahcttucs Ponlificctn, qui twn possit cotti-

mce dote specialiter esse (Hcuntur, vide- pali itifirttiilalihus nostris. Qualem igi-

licet, omnimoda cogiiitio, plenissinia di- tur habos, o Apostole? ^nhd^^xi: Tcntalutti
lectio, suavissima Dci visio, et ejusdein autem per otimia pro sitnilitudine ahs-
copiosa et aeterna fruitio. Super istos que pcccato. Et quid boni nobis ex hoc
duodecim panes^ id est, supcr ista duode- provcniet? scquitur : Adcamus crgo cutti

cim gaudia poni jubetur tlius lucidissi- fiducia ad throtiutti cjus gratise.
mum, quia singula praedicta bene consi- 2. Modo forsitan aliquis dicet, quod
derata mirabilem afTerunt honiini devo- etiam alibi Hbenter quaereret aurum, id
tionem. Et ut homo haec duodecim asse- est, charitatem prcetiosam, propter hoc
quatur_, assidue debet Domino oflcrre secundo in Hevilatli est procedendum.
suam orationem. Legitur enim Genes. ii, 11 et 12 : In ter-
ra Hevilath uhi nascitur aurum ; cl au-
111. Terlio debemus aurum Domino rum terrse illius optitnum est. Hevilath
ofTerre per pretiosam charitatem. Sed interpretatur dolctis vel parturicns, et

forte dicet aliquis, sum et

ego pauper bene exprimit nobis Passionem Filii Dei.
egenus, et non possum habcre aurum Ibi enim ut dicit Isa. lui, i : 1 eyc /ay^^^^o-
quod oiTeram. Ad quod ego respondebo : rc tioslro ipsc lulil, cl dolorcs nostros ip-
Si non habes aurum charitatis, quod of- sc portavit. Et in veritate hic multum
feras, quaire in tribus locis, et satis inve- auri, id est, charitatis, invenitur, uiide

nies : videlicet qusere in Ophir, et in He- dicit Apostolus ad Rom. v, 8 et 9 : Com-

vilath, et in Tharsis. Per Ophir intelligi- metidat Deus charitatem suam iti nobis :

tur tenera infirmitas Jesu Christi. Per quoniatn cutn adhuc peccatores esscitius

Ilevilath aspera Passio. Et per Tharsis sccundutn tetnpus, Christus pro nobis
jucunda glorificatio. tnortuus cst. Ipse etiam ad Eph. iii, l\),

l. Primo igitur aurum charitatis qucT- llexis genibus orat, utsciamus supcrcini-
rendum est in Ophir. Tnde legitur III ncnlcm scicntix claritatctn Chrisli. Ibi
Reg. IX, 28, quod servi Salomonis ibant dicit Glossa :Ncnio potest cha-
«

cum classe in Ophir, et sumptum inde « ritatis ejusmagnitudinem colligere, sci-

aurum detulerunt ad Salomonem Re- « licet, quod Deus factus est homo, quod
gem. Ophir interpretatur infirinitas, et « justus pro impiis, Dominus pro servis,

bene exprimit nobis infantiam Salvatoiis « Creator pro creatura moritur. » Eccc

» Ps. xc, 13. « Ps. LVH, 11.

70 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

quod tantum auri invenitur in dolore quod limum nostrum sibi Doi Filius
fuit.

Passionis Jesu, quod nun potest totum conjunxit, et conjunctum super Clieru-

colligi. bim et Seraphim olevavit.

3. Sed quia forte dices, quod libenter Si imporator Romanus sororom ali-

haberes aurum alterius generis, propter- cujus pauperrimi asinarii vel bubulci du-

ea tertio eundum est in Tliarsis. Unde le- ceretiii uxorem, et facorot eam consor-

u:itur 111 Re^. k, quod classis Salomonis tem imporii sui, magnain gratiam et ho-
ibat in Tbarsis per tres annos deferens in- norom dicerelur fecisse asinario vel bu-
de aurum. Tharsis interpretatur explora- bulco illi. Ita etiam Filius Imperatoris
tio (jaudii. Quid igitur per Tharsis intel- coelostiseximiam in hoc charitatem os-
ligitur nisi curia supercoelestis, ubi natu- tondit, quod carnem nostram assumpsit

rae nostrae thronus elevatus est in excel- in sponsam, eamque gioria? suae fecit esse

sis ? Unde cantatur : « In excelso throno consortem.

vidi sedero virum, id est, Filium Dei >*ota^ quod quidam homines sunt asi-
liominemfactum, quom adorat muititudo narii, ot quidam Ijulnilci. Asinarii sunt
Angelorum, otc. » Vere hic potest ma- illi, qui asino corporis sui onus laboris
gnum gaudiuni explorari. Unde dicit iniponunt, Christoque sorviro coinpol-
Chrysostomus « Reveramagnum etmi-
: liint. Iiul)ulci sunt illi, qui Christo non
« rabile, et stupore plenum ost carnem : serviunt, sod tantum porcum corporis sui
« nostram sursum sedere, adorari ab An- pascunt. Porcus autem ad hoc comedit,
« gelis et Archangelis. » Hocergo saepius ut comedatur. Ita et corpora illa, quse
in mente versans excessum patior ma- tara gulosc pascunt, tandem a vermibus
o;na de genere liumano imaginans. Ve- comedontur.
rissime hic phirimum auri, id est, chari- Cuin igitur charissimi, Christus tan-
tatis invcnitur. Dicit onim Apostolus ad tam charitatom nobis ostenderit, pro no-
Eph. II, i et G Dcus qui diies est in
: bisvidolicot nascendo, pi'o nobis morien-
misericordia, propter uimiam charitatem do, carnom etiam nostram sursum trans-
suam, qua dilexit nos, consedere fecit ferendo, justum' est ut nos illum ex toto
in coelestibus in Christo Jesu. Consedere, cordo diligamus, ipsique fidoliter servia-

id est, simul sedere, quia vere natura mus, ut sic ante conspcctum ipsius cle-
nostra Deo unita sedet cuni ipso in thro- mentiai veniamus. Quod nobis, etc.
no glorise suae. Vere magnse charitatis
 SERMO XIV.

IN DOMINIGA I

POST EPIPHANIAM.
Faciwa tridimm inveneruni Jesum in iemplo
est, post
sedentem in medio Docto^mm^ audientem illos, et interro-
gantem eos. Luc. ii, 46.

Nota, quod in pra^senti Evangelio octo nominari possunt in puero Jesu. Qua> si

quilibet homo fuerit imitatus, sufficiunt ei ad statum salutis a^ternge.

/. Quod pacem amavit, eamque se amare /aclo demonstravit.

II. Quodtemplum, sicut cultum Dei dilige^is frequentavit.

III. Quod Doctores prudenter auscultavit.

IV. Quod temporalibus rebus spiritualia prxamavit.
V. Quod magnam nobis in se ostendit humilitatem.
VI. Quod floruit per vitce puritatem.
VII. Quod voluntati suse parentum prseposuit voluntatem.
VIII. Quod sicut proficiebat xtate, sit etiam profecit per sapientix, et gratix
claritatem.

Unde dicitur inpraesenti Evangelio, quod

consummatis ^ie^wvpaschalibus, cum re-
dirent parentes ejus, remansit puer Jesus
I. m ,/m/.9a/em '. JerusahMn /j«6'« visio \\\-

tcrpretatur. Significat igitur Jerusalcm

pacem cordis. Qui enim habuerit hic pa-
Primo paceni amavit, eamque, etc. cem conUs, pcrvcniet ad visioncm pcr-

1 Luc. II, 43.

 :

72 I). ALB. MAG. ORD. PRyED.

petuae pacis. Per hoc itaquc, quod aliisa qui erat princeps militiaj David, una ma-
Jcrusalem rccedcntibus, puer Jcsus re- nu tenuit cujusdam militis mcntum, qui
mansit in Jerusalem pcr triduum, oslcn- Amasa vocabatur, quasi osculans eum,
dit quod paccm amat, et quod cum ipsa dicens quc ad cum Salve mi frater al-
: :

et in ipsa lijjcntcr habitet. l"nde dicitur tera vero manu gladio percussit eum in
in Psal. Lxxv, 3 : Factits est bi pace lo- latere, et effudit intestina ejus. Sic adhuc
cus ejus. Hic enim lep^itur Luc. x, 1 et liodie multi sunt, qui alios salutant,
seq.,quod mittens septuaginta duos disci- quibus tamen malum facerc moliuntur.
pulos ante faciern suani, in ojnnem civi- Undc dicit (jregorius : « Mcntum tenere,
tatem et locum, quo erat ipse venturus, « est cum benignitatc ])kindiri : sed sini-
dicehat illis... : In ciuamcumque domum « stram ad giadium mittit, qui hitenter ex
intraveritis, primum dicite : Pax liuic « malitia percutit. »

domui. Et si ibi fuerit filiuspacis, rec/uie- Lertia pax est, ut nulli makim vcl
scetsuper illum pax vestra. Ecce prie- damnum aliquod nostris opcribus infcra-
mitlit paccm in omncm civitatcm ct lo- mus. De hac pace dicit Apostolus II ad
cum, quo ipsc crat vcnturus et per hoc : Tliess. 111, JG Ipse Dominus pacis det
:

innuit, quod in nullius hominis cor ve- vobis pacem sempiternatn in omni loco.
nire dignatur, nisi ibi pacem inveniat. De qua vero pace k)quens statim, quasi
Igitur cum cor nostrum spirituahtcr exponendo subjungit Dominus sit cum :

debeat esse Jerusalem, notandum est omnibus vobis. Tunc est Deus nobiscum,
quod triplicem pacem habcre debemus, cum nulU malum vel damnum inferi-
si volumus ut Jcsus maneat nobiscum, mus, scd unumqucmque, sicut nosmetip-
et habitct in corde nostro. sos, (kligiinus. Deus charitas est, ut
Prima pax cst, ut imllum in nostris Joanncs in sua epistola protestatur '.
cordibus odiamus. De hac pace dicit Quod autem ipse Jesus veUt nos habcre
Apostolus ad CoL iii, L'^) : Pax Christi hanc tripkcem paccm, pcr hoc evidentcr
exsultet in cordibus vestris. Tunc pax ostendit, quod post Resurrectionem appa-
Christi cxsultat in cordibus nostris, cum rens DiscipuUs, tcr dixit eis : Pax vobis,
ncc rancor, ncc invidia, ncc odium in- sicut ait Joan. xx, 1!), 21 ct 20.
quietant. Haec enim expelli debent a
corde, ut pax in i[)SO eo quietius rcquic-
scat.
Secunda pax cst, ut ncminem vcrbis H.
nostris vel occulte, vel palam olFcnda-
mus. De hac pace dicit Apostolus H ad
Corinth. xu, 11 et Pacem habete
12 : Secundo, quod tamquam cuUum Dei
et Deus pacis erit vobiscum. De qua vero dikgens, tcmplum, non thcatrum fre-
pace loqucns statim, quasi cxponendo quentavit. Unde h^gitur in hodierno
subdit ; Salutate invicem in osculo san- Evangeko : quod parentes ejus regressi
cto. Quasi dicat : Non debetis invicem Jerusalem, invenerunt eum in templo ^.

in verbis jurgiosis litigare, sed potius be- Non dicitur quod invenerunt cum in
nigne vos salutare, et hoc debetis facerc theatro. Ecce habemus hic exemplum a
in osculo sancto, non in osculo doloso, Domino, ut kbenter Ecclesias frequcntc-
sicut osculatus fuit Joab Amasam. Legi- mus, ct in Dei cultu ac scrvitio delecte-
tur cnim II Reg. xx, \) et 10, quod Joab, mur, sicut legitur Luc. ii, 30, de ika

* IJoan. IV, 10. '

Lur. II, V.\ i't 46.
 :

SERMO XIV. 73

sancta Aniia, quod non disccdebat de nani conscripla est pagina sacraj Scrip-
toinplo, jcjuniis et obsecivilionibus ser- lura\ Und(! dicit Apostolus iid lloin. xv,
viens Deo die ae nocte. Sieul eliain leii,i- i- : Quxcumqiic scripla sunt, ad noslram
tur de sancto Nicolao, qui cum adhuc doclrinam scripta sunt. Qusecumcjue
esset puerulus, sanctoe EcclesijB liinina scripta sunt, (ilossa « de Christo in di-
frequentabat. Sed,lieu! multi solo nomine vinis libris, » ad nostram doctrinam
Chrisliani exeuntes sicpius et libentius scripta sunt. Christi enim vita, et nostrie
frequentant tabernas, quam Ecclesias. Et vitae et morum est disciplina. Et nota
propter hoc homines siepe phigantur in quod viildc necessarium est verbum Dei.
vineis suis et frugibus ac aliis rebus. Est enim quasi ({usedam lucerna pedibus
Unde dicitDominus in Agg. cap. i, '.I et hominis ambulantis intenebris. Unde di-
seq. : Quia domus mca dcserta est, et vos citur in Psalm. cxvm, 105 lAicerna pc- :

festinatis unusquisque in domum suam. dibus meis verhum tuum, et lumen se-
Propter hoc super vos prokibili su)it cadi mitis meis. '^i aliquis in obscurissima
ne darcnt rorcm, et terra prohibita est, nocte iret per viam, in qua essent pro-
7ie daret germen suum : et vocavi siccita- fundissimae foveee, et noUet ante se por-
tem super terram, et super montes, et tari lucernam, per quam posset foveas
super triticum, et super vinum, et super declinare : nonne slultus reputaretur?
oleum, qusecumque profert humus, et
et Sicut et illi multum slulti sunt, qui in te-
super homines, et super jumcnta, et su- nebris hujus exsilii ambulantes nolunt si-
per omnem laborcm ma)iuum. Si igitur bi proedicari verbum Dei, per quod do-
.ludijei sic plagabantur, qui domum ])o- ceantur evadere fovcas infernales.
niini reliquerunt desertam, et in domos
suas festinaverunt, multo fortius pla-
gandi sunt Christiani, qui verbum Dei
horrent ut venenum ; et qui fugientes
sanctam Ecclesiam, festinant ad tal)er-
nam, ut ibi vacent ludis, et potationibus,
et clamoribus.
Quarto, quodspiritualiapro rebus tem-
poralibus amavit. Unde dicitur in ho-
dierno Evangelio, quod cum dixisset
mater ejus ad eum : Fili, quid fe-
III. cisti nohis sic ? ecce pater tuus et ego
dolentes quaereba^nus te. Et ait ad
illos : Quid est quod me qugercbatis ?
quod Doctores prudenter auscul-
Tertio, nesciebatis quia in his, quse Patris mei
tavit. Unde legitur in praesenti Evange- sunt, oportet me esse '
? Quasi dicat
\\o, ({nodi seditin medio Doctorum au- Scio, quod desolatum me credentes
diens illos, et iiiterrogans eos *. Si igitur quserebatis me, sed sciatis quod spiritua-
ille, qui erat fons sapientise, et qui omnia lem consohitionem quam habui in domo
sciebat, Doctores audivit, et interrogavit, Patris mei, id est, in templo isto plus di-
multo convenientius nos, qui homines lexi, quam carnalemconsolationem quam
illiterari sumus, verbum Dei audire de- habere potuissem interim in domo ve-
bemus. Propter nostram quippe doctri- slra. Heu quam pauci suiit, qui hodie
!

* Luc. II, 46. 2 Ibitl. II, 48 el 49.

74 D. ALB. MAG. ORD. mJED.
puerum Jesum imitentur iu hac parte, (juippe /los vel munditia interpretatur.
ut vidclicet plus diligant spiritualia quaui Quod eri>o .lesus venit in florem et mun-
temporalia. IMus enim litigant liodie ditiam, hocsignat, quod servavit mundi-
clerici, laici, et monachi pro temporah- tiam castitatis. Proh dolor ita non faciunt
!

bus defensandis, quam h\borent pro ani- adolescentes et juvenes nostri temporis,
mabus salvandis, quodtamen mirum est, qui, heu ! nimis cito virginitati con-
cum spiriluaha carnahbus sint praestan- tumeham inferunt et castitati, per turpeni
tiora. Sicut anima corpore nobilior judi- luxuriam eas a sui corporis habitaculo
catur, ita quoque spirituaha mchora de- proscribentes. Sic etiam faciunt virgines
berent quam corporaha reputari. Beatus et adolescentulre nostri temporis, quae
Paulus temporaha stcrcora reputans, spi- cum lascivis servis choreas ducunt, ubi
rituahbus tola aviditate inhsesit. Unde igne diabolico iutuentes acccndunt, et

dicit ad Phihp. m, 8 et 13 : Proptcr ab intuentibus accenduutur, ubi per la-

Christum lucra omnia arbitror ut stcr- scivos niotus sollicitant et sollicitantur.

cora... : et ca qiux retro sunt oblivlschis, Unde timeudum est, ne nobis cito eve-

ad ca qux priora sunt, extcndens nic- niat quod illis evenit, qui per diluvium
ipsum pcrierunt. Legiturenim sic Genes. vi, 11
etseq. : Corrupta esttcrra coram Deo, et

rcpleta est iniquitatc. Cumquc vidissct

Deus tcrram essc corruptani [omnis

V. quippe caro corrupcrat viam suam super
tcrram) dixit ad Noe Ecce ego addu- :

cani aquas diluvii super terrani, ut in-

Quinto, preeclarahumihtas quam nobis terficiam omncm carncm, in qua spiritus
ostcndit in semetipso. Unde dicitur in vitse cst. Et sic factum est. Omnes enim
praesenti Evangeho : Et desccndit cum qui tunc mundo, per diluvium
erant in
m 1. Descensus igitur Jesu innuit nobis perierunt, excepto Noe et uxore sua, et
proBcipuam humihtatem in ipso, quam exceptis tribus filiis ejus et eorum conju-
etiam prius verbis docuit, ita dicens gibus. Ecce namque prsedicti salvati sunt
Mattli. XI, 29 : Discite a me, quia mitis in arca. Quia igitur ignis luxurire tantuin
sum et humilis corde. Dicit etiam Luc. prffivaluit in mundo, timendum est, ne
XIV, M : Omnis, qui se exaltat, hunii- priusquam credatur, veniat ille magnus,
liabitur Proh dolor pauci
: et qui, etc. !
qui prajcedet diem judicii, et consumat
sunt hodie qui imitentur descensum Jesu, omnes qui in igne luxurise sunt accensi,
sed pene omnes adspirant ad ascensum ut sic purget faciem terrae.
honoris et dignitatum.

VIL
VL

Septimo, quod parentes suos hono-

Sexto, quod floruit per omnimodam rans voluntatem eorum suse praeposuit
vitae puritatem. Unde dicitur in pra?senti voluntati. Propter hoc dicitur in prsesen-
Evangelio : Et venit Nazareth *. Nazareth ti Evangelio Et crat subditus illis

'
Luc. II, 51. ' Luc. II, bl.
2 Ibid.
 smm XTV. 7o

ipsoruin vidclicct inaiidalis pcr oninia Jcsus proficicl^al sdpicnlid, cl iv.lule el

lilialiloi- t)l)edi('n(io. Ad hoc auleni, ul (ji-dliu (ipiid Dcuin, cl hoiiiincs '. Kccc
ohcdianius parcntil)us nostris, sive car- habcnuis hic exenipkun a pucro Jesu,
nalihus, sivc spiritualibus, monet nos quod sicut actate prolicimus, id est, sicut
Eccli. ui, 8, ita dicens : Qiii timet Doini- de dic in diem sencscimus, et maj^is ac
num honoral parenles, cl (piasi doininis niagis portae nn)rtis appropin(juanuis :

scrvict his, (/uisc (jenuerunl. In opcre el ita ctiani dc dic in dieni prolicere dcbc-
serinonc, et onini pdHcnlia lionora pa- nuis in sapientia et gratia, taui coraui
trcni tuum. Ecce (juoniodo lilii d(d)cnt Deo quam coram homini])us, ut videhcet
ohcdire parentihus suis, ut videlicet ser- de tempore in tempus vcra sapientia sa-
viant eis studioso opere, et mansueto pientiores existamus, et ampliorem nobis
opere, ct numsueto scrmone, et ut in yratiam tam Dei quam hominum con-
omni opcrc supportent cos, si forsitan quiramus. Hcu! multi faciunt e conver-
aliquando delirent, vel si quando ab eis so (jui scilicet de die in diem, de anno
:

durius increpantur. Dicit etiam Apost. in annum, magis ac magis dellciunt in

ad Eph. VI, Filii, obedite parentibus
I : sapientia ct gratia, tam diviua quam
vestris in Doinino : hoc enim justuin est. humana. Et dc ilhs potest dici illud su'-
cuhu'e provcrbium, quod videlicet, « qui
« erant in juvcntutc angeli, facti sunt in
« senectute diaboli. » Ilinc est, quoddicit
^ JII- Eccli. XXV, 4, quod Dominus
senem odit
fatuumet insensatum.
Rogate ergo Doininum, ut sic puerum
Octavo, quod sicut proficiebat ffitate Jesum in praidictis octo virtutibus iuii-
corporali, ita etiam ostendit sc proficere temur, quatenus ipsius hiereditatis con-
pcr sapiontiam et gratiam. Propter quod sortcs eflici mereamur. Quod nohis pric-
legitur in line praesentis Evangelii : Et stare dignetur, etc.

* Luc. II, 52.

 SERMO XV.

IN OCTAVA EPIPHANIyE.
Hic est /Uius meiis dilectus, in quo mihi conplacui.
Matth. III, 17.

NoTA, quod cum Christus Jesus esset a Joanne in Jordane baptizatus, facla
est vox Palris de coelo dicens : Hic est fdius meus dileclus, etc. Nota etiam, quod
baptismus Ghristi non solum fuit iniUum et forma baptismi nostri, in quo ex
aqua et Spiritu sancto regeneramur, et a peccatis originalibus emundamur;
verum etiam significat secundum baptismum Ecclesiffi, videlicet posnitentiam,
per quam ab actualibus criminibus purificamur. Qui enim vestem innocentia^,
in primo baptismo sibi traditam, per mortalia peccata sordidam effecerunl,
necesse habent ut in lavacro pa^nitentise rursus eam purificent : ut sic per gra-

tiam efficiantur filii Dei, qui prius per peccatum fuerunt filii diaboli.

Et nota, quod septem concurrerunt in baptismo Christi, quee si quis spiritua-

liter fuerit exsecutus, de talidicit Deus Pater : Hic est fiiius meus dilectus, iti

quo mihi complacui.

Nota autem, quod septem sunt necessaria, ut a peccatis nostris emundemur,
et a Deo patre dilecti filii appellemur.

/. Ut Galilimm relinquamus.
II. Ut ad Joannem veniemus.
III. Ut in Jordanem descendamus.
IV. Ut baptizati ascendamus.
V Ut . orationes effundamus.
VI. Ut cwli apertionem Jiobis obtineamus.
VII. Ut columbse sedes existamus.

Prima quatuor et duo ultima tanguntur in pra?senti Evangelio : quintum

vero tangitur Luc. iii, 21.

lius, debet Gahloeam rehnquere, per pcc-

cati detestationem. Unde dicitur MattJi.
Hi, 13 : Tunc venit Jesus a Galil/ea.
I- Galilaea interpretatur rota. Per Gaiilaeam
itaque peccatum intelligitur. Peccata
quippe sunt rota diaboli, quibus deducit
Primo igitur ille, qui vuit esse Dei li- homines ad infernum. Et certe contra
 SERMO XV. 77

rolam peccati gravc lonitruum diviiiiB assequatur, testatur Psal. l, 10 : Sacri-

siMitiMilicTB iiijudicio pcrsouabit, uudc di- /iciuni Deo spiritus contribulatus : cor
ciUir iu l*sal. i.xxvi, 17 ct scq. : Vidcriint contrilum, cl liuiniliatum Dcus non des-
le aqux Dcus, cidcnoUle aquse : ct liinuc- picics. Imo libcuter et gratanler adspicies.

runt... : clenini sagitt.e luie transeunt :

vox tonitrui lui in rota. Per aquas ho-

mincs intclliguutur homines enim sicut :

TIl.
aqua dilabunlur in tcrram, sicut dicitur
in II Hcg. XIV, It'. Dicitur eliam Apoc.
XVII, 1.')*, quod aqujE sunt populi. llomi-
ucs itaquc vidcntes Deum in judicio, ti- Tcrtio, qui vult Dci filiiis fieri, nccesse
mebunt. Kt qiiarc timcbuut? certc quia hal)ct, ut inJordancm desccndat pcr sin-
sauittic verborum suorum trausibuut ceram et humilem confcssioncm. IJndc
corda impioruui, et vox tonitrui cjus, id dicitur Mallh. iii, 13, quod Jesus venit in

cst, vox duriE scntcutioe suse lcrribiliter Jordancm. Quasi dicat Haptizandus :

pcrsouabit in rota, id est, contra rotam descendit in Jordanem. Jordanis iutcr-

scelerum et non incon-

peccatorum, et prctatur ricus judicii, et significat con-
grue peccatum mortale rotie compara- fessionem. lu confessione quippe pccni-

tur. Sicut cnim per rotam confringuntur tens coram confessorc suo, quasi coram
membra latronum, ct postea rota circum- judice quodam stans judicare debet se-
flectuntur, ct in eminenti palo flectuu- metipsum, omnia pcccata sua in quan-
tur : sic et artus animarum,
etiam vires tum ca reminiscitur exponendo. Confes-
primo per rotam peccati circumflexte po~ sor enim in foro poenitentiie vicarius est

nentur in palum damnationis seternse. judicis sempiterni. Si ergo peccator, qua-

Qui igitur iilius Dei vocari desidcrat, si in judicio constitutus coram confessore
neccsse est ut a Galilaea transeat, id cst, suo reum se ostendcrit, ct peccata sua

ut peccata detestetur et fugiat. pure confessus fuerit, certum cst quod

tamquam in quodam rivo pcr confessio-
nem ab omnibus peccatorum sordibus
abluetur. Unde dicitur in Psal. xcv, (3 :

Confessio et pulchritudo in couspectu

IT. e/w^. Nota, quod ponitur ibi ^V pro est.

Quasi dicerct : Sinccra confessio est pul-

chritudo in conspectu Domini.
Secundo, qui appctit esse fdius Dci,
oportet ut ad Joannem vcniat per veram
contritionem. Unde dicitur Matth. ui, 13,
quod Jcsus venit ad Joannem. Joanncs
interpretatur gratia : proptcr quod ctiam
divinam gratiam signat. Tunc autem ho-
mo venit ad gratiam Dei, quando dc pec-
catis suis intime dolet et contcritur.
Quod autcm ille, qui dc sccleribus suis
veracitcr conteritur, divinam gratiam

* Omnes morimur, el quasi aquse dilahimur iii - Aquge, quas vidisti ubi mcretri-c sedet, populi
terram, qu;c non rerertuntur.il Reg. xiv, 14. sunt. Apoc. xvii, 15.
 78 D. ALB. MAG. ORD. PR.^D.

IV. V.

Quarto, qui desiderat esse filius Dei Quinto, qui optat dici filius Dei, ne-
oportct ut baptizatus ascendat per vir- cesse est ut oret ad Dominum per pre-
tuosam satisfactionem. Unde dicitur cum elfusionem. Unde dicitur Luc ui, 21,
Matth. 111, 10 : Baplizatus autcin Jesus, quod Jesus baplizatus oravit. Quicum-
confesfnn ascendlt de aqun. Per hoc, quc igitur pro peccatis suis satisfactio-

quod Jesus de aqua dicitur ascendisse, nem suscepit, debet orare et sedulis pre-

innuitur nobis, quod vere poenitentes ce- cibus a Domino postulare, ut remittat
lebrata confessione debent ad ccelum sibi peccata sua, caveatque ei, ne deinceps
ascendere per virtuosam satisfactionem. ea committat. L^nde dicit Apostolus ad
Sicut enim per praedicta descenderunt ad PJiilip. IV, (i : Xiliil soUiciti sitis : sed in
inferos, ita etiam per condignam satisfa- omni oratione, et obsecratione, cuni gra-
ctionem de die in diem scandere debent tiaruni actione petitiones vestrse innote-

ad superos ; sed quidam veloccs et fortes scant apud Deuni. Quasi deceretur :

sunt in descendendo, hoc est, in peccan- Non sitis solliciti, id est, nolite timere
do, sed valde segnes et infirmi sunt in quin Dominus petitiones vestras exau-
ascendendo, id est, in condignam satis- diat, si eas olTerre volueritis. 11» autem
factionem pro peccatis exsolvendo. debent esse petitiones vestrse, ut videli-

Mulli igitur deficiunt in ascensu satisfa- cet oretis vobis debita vestra dimitti, et

ctionis, sicut proficit veteranus ascendere ut obsecretis quatenus custodiat vos, ne

volens cumulum arenosum. l nde dicit rursus in tentationes inducamini. Debetis
Eccli. XXV, 27 : Ascensus arenosus in pe- etiam gratias agere, quod tamdiu distu-
dibus veterani. Si enim aliquis vetera- lit vos, quod de peccatis commissis, si

mus debiles pedes habens, arenosum cu- vultis pocnitere, potestis.

mulum ascendere niteretur, constat quod

priusquam niti possit sursum, per are-
nam fluidam et instabilem deorsum
laberetur. Sic etiam multis contingit, VL
qui brevissimo tempore permanent in
satisfactione sibi injuncta, sed statim ad
peccata sua sicut canis ad vomitum. et Sexto, qui concupiscit esse filius Dei,
sicut sus ad luti volutabrum revertuntur, oportet quod aperiatur ei ccelum per
sicut dicitur Tl Petr. ii, 22 ^ eleemosynarum largitionom. Unde dicit
Matth. III, 10, de Christo Et ecce aperti :

sunt ei coeli. Tunc homini petenti ape-

riuntur coeli, cum insistit operibus mise-
ricordiae, pascens videlicet esurientes, po-
tans sitientes, nudos vestiens, peregrinos
in hospitium recipiens, infirmos visitans,
et captivis redemptionem transmittens,

' Contmcjit enim eis illud vcri proverbii : Canis lutuhro luti. II Pet. ii, 22.
reversus ad suum vomitum, et, sus lota, in vo-
 SERMO XV. 79

aliaque opora pielalis excMXcns. IMisori- sanctus in specic columbae desccndit su-
cordia quippc ostiaria osl rcgui Dci, quae per Dominum, ct mansit super eum,
luisoi-icordos houiincs iulrouuUous, us- hoc signat, quod si poMiitons dcsidcrat
quc antc faciom rcgis ajtcrni perducit. ossc sodcs coluuiha*, id cst Spiritus san-
rude dicilur Provcrb. xviii, IG : Douwn cti, necosse est ut pacoin habcat ot pa-

lioinuiis (lildldi viain cjus, ct ante prin- ticuliam, ut vidclicct pcr pacciu in se
cipcs spdtiuin ci [acH . Douuui itaquc uiaucntom nullum inqui(?tcl, nuUum 1»-
lu)uiinis, id ost, olcciuosyua dilatat viaui dal aut olfcudat, ct ut pcr palicutiam eos
aniuuv, al) utroquo latoro daDuioncs lon- modcstcsustiuoat,quiouiuiuquictavcrunt,
•i:o ab ca roppolicns, ot facit ei honora- aut molestiam ipsi vcl damnum iutule-
hih^ spatium coram priucipil)us supercoe- i'uul, ut sic filius Dci dicatur, ot rcgui C(p-
lostis curia\ h)rum possossor oflioi meroatur. Proptcr
hocdicit Dominus, Matth.v,9 et 10 Beali :

pacifici quoniam filii Dci vocahuntur

: :

et statim immcdiatc subdit Bcati, qui :

VII pcrsecutioncm patiuntur propter jusli-

tiam : quoniam ipsorum csl rcgnuin uv-
loruiii.

Septimo, qui appotit essc (ilius Dei, ne- Ilogato ergo Dominum, ul sic scptcm
ccsse est ut sit sedcs columba} per pacis praedicta exsequamur, ut lilii
fidelitcr
ot patienticC posscssionem. Undc dicit Dci cssc mcreamur, et per consequens
Mattli. lu, IG, dc Cliristo : Et vidit Spi- rcgni ipsius participcs efficiamur. Quod
lituni Dci descendciitem sicut coluniham, nobis praestare, etc.
ct venientem super sc. Quod Spiritus
 SERMO XVI.

IN DOMINICA II

POST EPIPHANIAM.
Die tertia nuptice factce sunt in Cana Galilceai. Joan. ii, 1,

Quatuor principaliter sunt hic notanda :

/. Quidper has ?iuptias intelligatur '}

II. Quid per dietn tertiam exprimatiir ?

III. Quidpersex hydrias accipialur?

IV. Qualiter aqua in vinum in his co?iverta(ur hydriis ?

liyssinuni cnini justificationcs su)it Sa)i-

ctorum. Nota, quod preedicta verba pos-
sunt essc verba sauctorum Angelorum
ita dicentium : Gaudcanius, quia ])eus
ad suum ministci'ium nos creavit : ct

cxsultc))ius, quia t('prol)is angelis caden-

J)e priiuo nota, quod per luis nu- tibus, nos in gloria conlirmavit : et clc-

ptias Christi et Ecclesiije conjunctio nius gloria))i cl, quia ut salus nostra re-

figuratur. De his nuptiis dicitur Apoc. paretur, mortem amaritissimam tolera-

XIX, 7 et seq. Gaudeamus,
: et ex- vit : et vere dignum et juslum, sicut di-
sultemus, et demus gloriam ci : quia ctum est, gaudcanius, ct exsulte))ius , etc.

venerunt nuptiie agni, et uxor ejus ciuia voierwit nuptix ag)ii, id est, Ghri-
prpcparavit sc. Et datuin cst illi ut coo- stus sanctam Ecclesiam, quam per san-
periat sc bysshw splcndcnti, et ca)uHdo. guinem suum desponsavit, cito sibi uni-
 ,

SERMO XVI. 81

versaliter Iii j^loria copulabil. Et lioc

ideo faciet, <p(ia iixor cjus, id esL, sau-

cta Ecclesia se prceparavit. Etquia posset
dici angelis, per quid praeparavit se spon- II.

sa agni ? subdunt : Datinn est illi, ut co-

operiat se bt/ssiiio sploidenti et candido,

idest, praeparavit si^ vario virtutuui vesti- I)e secundo nola, quod p(!r diem ler-
uiento, per quod et auima splendebit, v{ tiam futura gloria designatur, in qua nu-
corpus caiuliduiu a[)[)arel)it. Ouod auteui \)i\x (ibristi et Ecclesiie consummantur.
|)er b^-ssinuiu virUites iutelligantur, ipse Tress eium (lies haheuuis. rrimus cst
textus exponendo subjungit : Ihjssi^nuni dies irffi. Secundus dies gratia'. Tertius
enini justificationes sunt S(nn'toruni. dics gloria'.
Quia vero taui lionorilica^ sunt nuptiie Diem ine intrat infautuius staliui cuni
Christi et Eccb^siic, propterea immediate in uiatris ulero vivilicatur. In peccatis
subditur, quod Angelus dixit ad Joan. enim orii^inalibus concipitur quilibot
Scribe : Beati, qui ad cwnani miptiarian puer, et nascitur in boc mundo. Tude
Agni vocati sunt .
dicitApostolus ad Eph. ii, 3, quod omnes
natura sumus filii irss.
NoTA, quodsponsaeduosatis odiunt,vi- De die vero irie transit indiem gratiae,
delicct rugas in vultu, et maculas in ve- cum in aquis baptismi a peccato origina-
stitu : quocirca, ut Sancta Ecclesia, vel li emundatur. Permanet autem in die
etiam quajlibet lidelis anima non liaberet gratite usque in fmem vitae, nisi forsitan
rugas aut maculas, vcnit ipse sponsus, cxcidat a gratia per peccatum mortale :

et extendi se permisit in cruce ut aufer- :

currit enim dies gratiae per totum tem-
ret Sanctae Ecclesiae, vel cuilibet fideli pus praesentis vita^.

anim£E rugas vetustatis. Sanguinem Tunc enim homo secundum animam

quoque et aquam lancea percussus in la- intrat in diem gloriae, quando emancipa-
terc profudit, ut ablueret ab Ecclesia, vel ta fuerit anima ipsius acorporali carcere.
a qualibet anima maculas foeditatis. Unde In diem glorie venire cupiebat Apostolus
dicit Apostolus ad Epb. v, 25 et seq. :
qui dicit ad nom. vii, 2i: Infelix ego
Chrislus dilexit Ecclesiam, et seipsuni homo, quis nie liberabit de corpore nu)r-
tradidit pro ea, ut illani sanctificaret, tishujus? Igitur in die tertia, hoc est
ninndans eani lavacro aquse in verbo vi- in die ftdurie gloriae consummabuntur
tse, id est, in seipso, qui est verbum vi- nuptiae Christi et Ecclesiae.
tae : ut exhiberet ipse sibi gloriosani Celebrabuntur autem haec niiptiae glo-
Ecclesiam, non habenieni maculam, aut riosie in Cana Galil«ae, id est, in aderni-
rugani, aut aliquid hujusmodi sed ut ;
tatis amore. Cana enini zelus dicitur, et
sit sancta et ijnmaculata. Galilaea rota inlerpretatur. Zelus auteni
idem est quod amor, et per rotam nota-
tur jeternitas, qui in rota non est linem
reciperc. Fient itaque nuptiae (^hristi et
sacrosanctae Ecdesiae in aeternitatis amo-
re : quia Deus sanctam Ecclesiam num-
quam repudiabit ; sed semper cam ain-
plexabitur, et aniabit.

'
Apoc. XIX, 9.

XIII
82 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

Et nota, quod in liis nuptiis dfipifer lisse. Sicut enim agnus innocens est et

erit ipse spousus Jesus Christus unde :

mundus, ita et Abel innocens fuit ma-

dicitur in priTsenti Evangelio. quod voca- nibus et mundo corde. Hunc autem Abel
tiis esl Jesus ad nuptias. Quod autem et nos imitari debemus, ut innocentiam

ipse dapifer sit futurus, testatur per se- ad Christi nuptias deportemus. Nullus

metipsum, Luc. xn, 37 : Amen, inquit. cnim ad iHas nuptias recipitur, nisi ap-
dico vobis, quod prsecinfjet se el fn:iel portct liydriam innocentiae. Unde dicit

illos dicumbere, et transiens ministrabit quilibet clectus in Psal. xxv, Ego 1 1 :

illis. Erit etiam propinatrix in his nu- in innocentia mea ingressus sum. Item
ptiis ipsa coelestis Imperatrix Virgo Ma- in Psal. c, 2 ; Perambulabam in inno-
ria : dicitur enim in Evangelio Et : erat ccntia cordis mei, in medio domus mae.

mater Jesu ibi. Undeipsa dicitiuCant. ii, Quasi diceret : Perambulavi, id est, om-
4 : me Rex in cellam vina-
Tntroduxit nia cceli pertransivi ostia, et lioc per in-

riain, ordinavit in me cliaritatem. Quasi nocentiam cordis mei, quod videlicet

diceret Rex coelestis

:
introduxit me in cor est in medio domus mete, id est,
cellam vinariam, faciens me primo de- circa medium corporis mei.

gustare cujuslibet vini sui nobilitatem, et Capit auteni liydria innocentice duas
deinde dans mihi cellarii sui plenissimani metretas. In duobus enini consistit inno-

potestatem : ordinavit etiam in me chari- centia. l^rimum est, ne liomo faciat mi-
tatem, id est, injunxit milii ut cuilibet serum. Secundum, ne deserat miserum :

animae propinem plus vel minus, secun- unde dicit Augustinus « Duobus modis :

dum quod rcquisierit operis ejus eifectus, « nocet homo. in quantum in ipso est, aut

vel cordis atfectus. Muiluni enim amans, « faciendo miserum, aut deserendo mi-
et magna operans, plus meretur crelestis « serum. Quis est qui facitmiseros ? qui

consolationis, quam minus diligens, et « infert violentias, insidias, rapitres alie-

minus operis exhibens. Pro[)ter hoc dicit « nas, opprimit pauperes, furatur, aliena

Dominus .loan. xiv, 2 /;/ domo Polris :

« conjugia sollicitat, calumniosus est, vult

mei mansiones mult,e su)it. « inferrc liominibus, quod doleant studio

« malevolenticC. Quisest qui descrit mise-
« ros ? Qui vidit inopem aliquo auxiho
« egentem, et cum liabeat quod praestet,

ili. « contemnit, despicit, alicnat ab eo cor

« suum. » Cum igitur secundum praedicta
verl)a Augustini nocens sit ille qui facit
De terlio nola, quod per sex hydrias miserum, vel qui deserit miserum, per
sex virtutes intelliguntur, quas sex per- h)cura a contrariis, innocens est ilie qui
sonGB in sex setatibus sive tenqioribus miserum non facit, nec miserum deserit,
hujus mundi ad Ecclesia^ nuptias obtu- id est, qui nulli liomini nocet, sed omni-
lerunt. Singulse vero hydria^ capiunt bus libenter prodest.
metretas binas vel ternas. Priraa hydria
est innocentia, secunda justitia, tertia 2. Secunda iiydria est justitia. Hanc

obedientia, quarta patientia, quinta po"- Noe obtulit ad nuptias Cliristi. De justi-
nttentia, sexta charitas sive benevolen- tia namque Noe dicitur Gen. vi, Aoe !) :

tia. vir justus atque perfectus fuit in gene-

rationibus suis, et cum Deo ambulavit.
l. Igitur prima hydria est innoccntia. Dominus etiam eum testatiir justum fuis-
Ilanc olitulit Abcl ad nu])tias Christi. se, propter quod et dixit illi, Gen. vii,

Haec autem innocentia signabatur per I Ingredere tu, et omnis domus tua
:

illum agnum, quem Abel dicitur oblu- in arcam te enim vidi justum coram
:
 SKR.MO X\ [. 83

me. Nos cliam ad iinilalioiicm liiijus ju- rninc s|)(M"ahalur nasciturns. ProRtcrca in
sti Xoc oHeiTc (lcbcnius jnsliliain. Qui scnectutc sna giMincral cnm.
euiin non vcncrit cuin liydria juslilia', Quartum est, (juod non juh(!lui- tan-
nuinquani vidchit regcrn i^lorio) ; scd iii- tnm olTcrrc partcm lilii siii, vidclicet pc-
trans cuni justilia, ccrnct J)cum in i^lo- dcm unum, v(d manum, vcl auriculam,
ria : undc dicitur in Psal. xvi, I.") : /sVyr> scd totuin ipsuin prfficipitur in frusta
oti/eni iii jiistitia apparebo conspectin concidcrc, ct igne cremare : undc a(hli-

tiio : sati(d)or ciiiii apparuorit gloria tua. tur : Et o/feres eum in holocaustum. Si
Capit autciii liydria jusliliic lcrnas mc- cnim lilius tantum pcdem unuin, vel ma-
trctas, (|iiia [)(>r jnsliliam dchct homo iium amisissel, aut oculuin, adhuc pot-
uiiicui(|uc rcd(h?ic (|nod suum cst, vidc- crat lilios procrcasse, et sic posteritas
licct proximo, sihimclipsi, ct l)co. Pro- Ahralia3 non pcriissct.
ximo debct bonitatcm, utvidelicct honi- Quintum est, quod iion juhctur stalini
tatem exerccat circa proximum suum co- filium occiderc scd dicitui- ei
; Vade in :

gitatu, verho, et facto. Disciplinarn sihi- terram visionis.^ ctc. Si enim ipgurn sta-
metipsi debetimpendcrc, utcorpussuum tirnin ipso fer-vore ohedicntia; jussusfuis-
et animam sub disciplina castitatis regat set intcrimere, non tanturn dolorem hoc
et custodiat. Scicntiam debet Deo per'- patri intulisset, quem post dies aliquos
solvere, ut videlicct queecumque scit Deo exspectavit: undc dicil («lossa : «Non sta-
placere, libenter cogitet, loquatur, et « timjussus est Ahrahamocci(lei"e niiuin,
agat. De his trilius dicitur in I*sahn. « sed tr'iduo ad immolandum ducci-e, ut
cxviii, 60 : Bonitatem, et disciplinam, « longitudinc tcmporis tentatio augeretur.
et scientiamdoce me. « Per triduum crcscentihus curis patcrna
« viscera cruciantur, et prolixo spatio pa-
3. Tertia liydria esl ohedientia. Ilanc « ter lilium intuctur, cihum cum eo sumit,
Abraham rcpi-iesentat ad nuptias Cliristi. « tot noctihus pcndetpuer in amplexupa-
Lcgitur quod Abi-aliam eximia^ fuit ohe- « tris, cuhat in gremio, et per singula mo-
Undc hahetur Gcn. xxu, 2, quod
dientise. « incnta in [lalcrno airectu dolor occidendi
Dominus ad cmendationem sequentium « lilii incumulatur. » Licet ergo Ahraham
tentans obedientiain Abraha? dixit ad timere posset, quod ex occisione dilc-
eum : Tolle filium tiium unigenitum, cti filii sui Tsaac tota posterilas sua delc-
quem diligis Isaac, et vade in terram vi- retur, ipsc tamen etiam in die tertio in
sionis latque ibi offeres eum in holocau- cjusdcm ohcdientioe vigore pcrmansit,
stum super unum montium ([uem moii- quein habuit in prima liora jusslonis di-
stravero tibi. vinre, propter hoc Ahraham ah obcdicntia
mii^abilitcr commendatur.
NoTA, quod multa dicuntur hic, quae Nos etiam ad imitationem AbrahsB de-
aggravant ohedicnliam Ahrahae, camquc bemus ohedicntiam apportarc ad nuptias
mirahilitcrcommGiidahilem i-cddunt. Christi, alioquin non intrabiinus in rcg-
Priinum est, quod dicit Tolle filium : num Dei. Ohedientianamque aperit por-
tuum. Non dicit Tolle servum tuum al- : tain paradisi, qute extrusa ohcdientia
terius hominis filium. clausa fuit. llnde dicit quidam sanctus in
Secundum est, quod addit Unigeni- : vita S. Patrum : « Obedientia est coelos
tum. Non enim alterumhahchat dc legi- « aperiens, etliominem de terra levans. »

tima uxore sua Sar-a. liit quod obedientia tam

nota, nobilis est
Tertium est, quod suhjungit Quem : virtus, utomnihus materialihus sacrificiis
diligis Isaac. Promissum enimfuit Abra- antefcratur. Ilinc est, quod dicit Samuel
hse quod ex Tsaac multi reges essent iia- ad Saul T Itcg. xv, 22 et 23 : ^feUor est
scituri, et etiam ipse Cliristus ex cjus sc- obedientia (/uam victimse : ct aiiscultare
 84 D. ALB. MAG. ORI). PR^D.

magis quam offerre adipem arietum. ris ? Canem mortuum persequeris, et

Quoniam quasi jieccatum ariolandi est, pulicem unum. Ecce quanb^E patientiee
rcpu(jnare : et quasi scclus idololatria'. et humilitatis fuit.

nolle accjuiesccre. Legitur etiam I Reg. xxvi, 2 etseq.,

Capit aiitem liydria ol^edientiae duas quod iterato Saul cum tribus milibus vi-
metretas. lu liis enim duobus consistit rorum de electis Israel qusesivit David in
vera obedientia, ut videlicet nosmetipsos quodam deserto. Quod intelligens David
et omnes res nostras ad voluntatem Do- assumpsit secum quemdain noinine Abi-
mini, et ad mandatum ejus hilariter ex- sai, et venit nocte ad locum ubi Saul

ponamus. enim fecit ille sanctus

Sic castrametatus est. Tnvenilque Saul et to-
Abraliam, (|ui primo semetipsum Doini- tum exercitum ejus dorinientem. Cumque
no oblulit, exiens videlicet ad manda- dixisset Abisai : Pcrfodiam Saul lancca in
tum ejus de teri'a sua, et de cognatione terra,non permisit David, sed accepit
suu, et de domoexsulemse patris sui, et lanceam et scyphum, quse erant ad caput
ettandem etiam cor-
faciens peregrinum, Saul dormientis. Cumque recessisset
pus suum ad pra^ceptum Domini circum- David, et verticem moutis ascendisset,
cidens. Secundo o])tubt id quod inter essetque inter eum et Saul grande inter-
res suas habebat charissimuvn, videlicet vallum, clamavit David, et increpuit
dilectissimum filium suum, quem pari- ])rinci])em exercitus Saul, quod male
tissimus fuit immolare, nisi Dominus custodierat dominum suum ; dixilque
mandatum suum per Angelum revocas- Saul : Quare cgrcssus cst rcr Israel ut
set. quserat pulicem unum, sicut pcrscquitur
pcrdix in montihus ? YA adjecit Ecce :

Quarta hydia csi patie?itia,

4. cum qua liasta rcf/is : trcniscat unus de pueris re-
venit David ad nuj)tias Christi. Miral)ilis f/is, ct lollat cam.
enim David patientice legitur exstitisse. Legitur etiamH Reg. xvi, 7 et seq.,
Cuin enim persequeretur cum Saul us- quod cum Absalom filius David insur-
que ad mortem, quia mortem ejus vehe- rexisset contra patrem suum, egressus
mentissime sitiebat duabus vicibus e ; est David ex Jerusalem, et omnes illi
contrario incidit Saul in manus David, qui fideliter adhffirebant ei. Quo egresso,
ita ut David Saul potuisset occidisse. Non quidam vir nomine Semei procedebat
autem cum, sed persecutionem
occidit egrediens, et maledicebat, mittebatque
ejus sustinuit patienter.
Legitur enim I la])ides contra l^avid, et dixit : Egrcderc,
Reg. XXIV, 3 et seq., quod cum Saul cum egredere vir sanguinum, ct vir BcHal.
tribus millibus virorum electorum ex Ucddidit tibi Domi)ius univcrsum san-
ouini Israel perseqiienitiir David, ct ad guincm domus Saul quoniam invasisti
:

alvum })urg;mduiu ([uamdam s[(('liinram rcfjnuni pro co. Dixit autcm Ahisai rc-
introiisset, in qua Davis cum suis arini- gi :Quare maledicit hic canis mortuus
geris latitabat : instigatus J)avid a suis, domino mco Regi ? vadam, et amputabo
qui secum in interiori partc latebant spe_ caput ejus. Et ait rex Dimittc cum, ut :

luncae, ut occideret Saul : non eum occi- maledicat juxta prxccptum Domini, si
dit, sed partem chlamydis Saul silenter fortc rcspiciat Dominus afflictioncm
pra^scidit. Exeunte vero Saul de spelun- mcam, ct rcddat milii Dominus honum
ca, secutus est eum David, et ostendit pro malcdictionc hac hodicrna. Ecce
ei [)artem chlamydis suee, quam prehen- ([uam patiens fuit David hic, et multa
derat, ct dixil ei^ quod sicut partem alia legunlur de patientia ejus.
chlamydis ipsius abscidit, sic eum ipse Nos etiam ad imitationem David de-
poterat occidisse ; adjecitque : Quc//i beinus offcrre hvdriam patientiffi. Qui
pcrsequeris, rca: Israel ? qucm perseque- eiiim patientiam non attulerit, animam
 SERMO XVI. 85

suam Scilvarc non poterit, qui vero cuiu Dcsecundo, vidclicet quod sine pomi-
paticulia vcncrit, illc a rcgno Dci uou lenlia pcccatorcs non possunt intrare rcg-
pcrihit. Pr'optcr quod Dominus dicil, l.uc. num ccelorum, dicitur Maltli. iv, 17, ubi
xxi, I!) : fii patientia vestra possedehitis sic legitur, quod Jesus cwpit prsedicare,
anitnas vestras. Dicitur ctiam in Psal. ct dicere: Painitcntiam ar/itc appropin- :

IX, 19 : Patientia pauperuai nou pcrihil quavit cnim rcynumcadoruin. Igitur qui
in fineni. non agit poenitentiam, non appropinqua-
Capitautcm liydria palicnti.Te duas ine- bit ci rcgnum ccelorum, imo clongatur
trctas : quicuniquc cnini vult cssc vcrc ab ipso. Propter quod etiam Dominus
patiens, oportct ut odiosa verba ct facta dicit, Luc.
xiii, 5 Nisi pandtcntiam ha-
:

maloi'um hominum, ncc non tcntationcs bucritis, onmcs similitcr pcribitis.

malorum spiriluum sustincat paticutcr. Capit autcm hydria pcenitcntiai duas
metrelas. Ad veram (piii^pc puMiitcntiam
o. Quinta hydria est pamitentia. Hanc pcrtinet, ut non solum homo poeniteat
Zorobahel apportavit ad nu[)tias. l^egilur de malis commissis, sed ctiam dc bonis
enim in Hbro llcgum l^aialipomenou, omissis. Non solum enim homini praeci-
quod populus Judicorum, qui crant in pitur, ne faciat malum sed etiam man- :

rcgno Jcrusalem, proptcr nmlta scelcra datur ci, bonum. Qui igitur et
ut faciat
et peccata quae contra Domiuum com- mala commisit, et bona omisit, necesse
miserant, a rege Chaldicorum, qui Na- est ipsi ut pcenitcat, quatenus ad regnum

buchodonosor vocabatur, captivati suut, Dci pcrveniat.

et in Babyloncm dcducti, ubi septuagin-
ta annisamaram passi sunt ca[)tivitatcm. (j. Sexta hydria cst charitas, sivc bc-
Verum cum tandem poeniterent se Domi- nevolcntia. ITanc specialiter prai aliis ho-
numgravitcr exaccrbassc, pcr Cyrum re- minibus apportat ad nuptias Ecclcsife ip-
gcm Persarum ct Chakheorum licentiati Tantam quippc charitatem
se Eilius Dci.

sunt, ut revertcrentur iu Jerusalcm. Ilc- sive bencvolentiam cxhibuit nobis Fi-

vcrsi itaquc sunt duccm hal)cntcs Zoro- lius Dei, quod etiam supcrcminct hu-

babel. Erat cnim princcps omnium illo- manai scicntiic, ut dicit Apostolus ad
rum, qui de captivitate propter pronitcn- Eph. u, i^ Et nota, quod charitas mag-
tiam sunt reversi : sicut lcgitur in Esdra nse potentia; est
apud Dci Filium chari- :

ctNchemia *. tasenim jussit introirc in Virginis utc-

No6 etiam ad imitationem Zorobabcl rum, charitas rcposuit eum in arctuin
debemus Domino otTerre poenitentiam, prsesepium, charitas fecit cum proptcr
prcTsertim cum omnes peccavcrimus, ct nos in mundo sustincre multiplcx
lioc

proptcr lioc sine pamitcntia non possu- incommodum, charitas tandem suspcn-
mus intrarc regnum coelorum. J)e pri- dit cum in crucis patibulo, charitas jubct

mo, vidfdicet quod omncs pcccato simus ut omni hoinini pomitcnti pandat miseri-
obnoxii, dicitur I Joan. i, 8 Si dixeri- :
cordiae gremium. De charitatc ctiam di-

mus quoniani peccatum non hahcnius, cit Augustinus : « charitas, quam ma-
ipsi nos seducimus, et veritas in nohis « gnas vires habes. De coelo Deum dc-
non est. etiam Paulus ad lloni.
Dicit « posuisti. Ochara sanitas ! sancta ct
lu, 23 : OuDics peccaverunt, ct cgcnt gra- « vcra charitas, quae tanta es in terris,
tia Dci. Clossa, id est, « iudulgentia ct « et quanta est in coelis ! »

venia pcccatorum. »
Nos etiam ad imitalioncm Jcsu debc-

1 Cf. II Par;ilip. xxxvi, 6 et seq. proptcr mmiam charilafcm suam qua dilexU nos,
- /)c»s autnn, qui dire<i cst in misericordia, olc. Ad Eph. ii, 4.
 :

86 D. ALB. MAG. ORD. PILED.

mus apportarc ad nuptias triuniphaiiis tatcmet contcmptum, cl ctiam mortem

Ecclesiae hydriam charitatis. Unde dicit quantumbbet duram et amaram, cum
nobis ipsoJcsus, Matth. xxii, 37, etseq. :
ipse proptcr nos htec tria sustinuerit.
DiliijesDominiim Deum tuum ex loto Sustinuit cnim Dei Filius, quoniam prior
corde tuo, cl in. tota anima tua, ctc. et :
(blexit nos, magnam propter nos inopiam
proximum tmim sicut teipsum. Quasi ct paupertatem, et magni contemptus vi-
dicat : Diliges Dominum Deum tuiim ex btatcm, nccnon ct (bra! niortis accrbi-
toto corde tuo, quasi dulcem creatorem. tatem.
fpse enim debit tibi cor, in quo est prin-
cipium vitae ct linis. Cor enim est mem-
brum, quod primo recipit vitam, ct ulli- IV
mo dimittit vitam. Et ex lota anima fua,
quasi pium rcdemptorem. Tpsc cnim pro Dc quarto nota, quod illae sex lapideae
tc posuit animam suam. Elin tota mente liydriiv, qua3 erant ibi positae sccundum
tua, quasi (;opiosum remuneratorcm. purificationem Judeeorum, primo fuerunt
Ipsc cnim plus dabil tibi possessionis in impletse aqua, dcmum aqaa illa in vi-
Cffilo, quam mente possis, vel etiam au- num optimum est conversa. Perhocau-
deas exoptare. Diliges etiam proximum tcm significatur, quod proedictse sex vir-
tuum sicut teipsum, id est, sicut tibi ipsi tuics cxsecutores earum in via hujus vi-
libenter benefacis, et la?sioni tuee sollicite taj, in qua homo vix sil)i potcst cavcre, a
caves; ita etiam proximo tuo bcncfacies, maculis tamquam aqua purilicant. In
ct Isesioni suae diligenter cavere mcmcn- primis vcro qucmlibet clectum, sicul no-
to. Dcbemus igitur hvdriam charilatis bilc vinum, mirifice laeclilicant. Vinum
sive bcnevolcntiae nol)iscum apportare, quippe virlutum corda keiilicat clccto-
alioquin non potcrimus intrare vitam rum. Dicuntur etiam sex praedictae virtu-
aiternam. Unde dicit ] Joan. ni, \ i lcs propter hoc lapideai, quia homo per
Qui non diligit, manet in morte. Quasi cas assequitur bcatitudinis aeternitatem.
dicat :
Qui charitatem non apportaverit, Lapidcs quippc durabiles sunt et per lon-
in morte perpetua permanebit. ga soecula permanentcs.
Capit ctiam hydria charitatis tres Rogatc ergo Dominum, ui (b;t nobis
mctretas. Qui cnim Dcum vcre dilioit, sic Sanctorum virlutcs imilari, ut eliam
libcntcr sustinet proptcr ipsum paupcr- mcrcamur ipsis in gloria sociari. Amcn.
 SERMO XVII.

IIN DOMINICA III

POST EPIPHANIAM.
Cum descendissei Jesus de monte^ ecce leprosiis veniens,
adorahat eum, dicens : Domine, si vis^potes me mundare.
Matth. VIII, 1 et 2.

Quatuor sunt hic principaliter notanda:

/. Qidd per hoc, quod Jesiis a monle descendit , inlelligaturl

II. Qiiid per leprosum moraliter ostendatur ?
IH. Quid hoc sit, quodleprosus a Uomino mundariprecatur?
IV. Quot ad emundationcm leprosi requiranturl

licat eiiiiuenlem austeritatem justitiae :

vallis autem exprimit suavem sinum mi-

sericordiae. iMonet igilur nos ipse Domi-
j^ nus, Is. XLV, '11 et 2-}, ul quamdiu cst in
convertamur ad ip-
valle misericordia',
sum. Dicilautem: Convertiminl ad nie,
De primo nota, quod Jcsus propter hoc ct salvi eriiis onines fines tcrrse : quia ego
de monte descendit, ut ostendat sese li- Deus, ct non est alius. In memetipso

bentcr velle peccatoribus misercri, si vc- juravi. Quasi dicat :

Quamdiu vobis patct

hnt vcniam postuhire. Mons cnim si-ni- sinus misericordi;e, venitc, converlimini
 :: :

D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

ad me omnes peccatores, in qiiihusnam deformetur, dicit.Jerem. in Tliren. i, (>

etiam sitis fmibus terr». Ego euim Do- Efjressus est a filia Ston omnis decor

minus sum. cjui possum vos salvare, et ejus. Quasi dicat : Ab anima peccatrice,

nonestalius, qui possit ab ira mea vos qute olim fuit fiha Sion, id est, hlia gra-

protegere. Quod autem velim vos salva- tice, per peccataqua? commisit, omnisde-

re, siad me conversi fueritis, per hoc corejus exiit, id est, totampulchritudinem
probare potestis, quod hoc juravi in membrorum amisit. Lepra enim quan-
memetipso, id est, ac si juraverim certum doque est violenta, quod totum vultum
osiendi per sanguinem raeum, quem ex hominis deturpat, auferens ei lahia, na-
corpore pro vohis efrudi. Convertantur sum, oculos, et alia memhra. Unde et

ilaque ad Dominum, quamdiu est in pki- peccator potest hoc dicere, quod dicitur

nilie misericordiai : quia cum itcrum Thren. lu, i : Vetustam fecit pellem
asccnderit montem non parcct
justitice, mcam, et carnem meam: coutricit ossa

alicui peccatori : sed secundum merita mea. Per pellem sive cutem, quce orna-
uniuscujusque justitias judicabit, sicut tura est corporis, inteUigitur iiitor divina'

ipse dicit in Ps. lxxiv, 3 : Cum accepero gratise. Per carnem intclhguntur opera
trmpus, ego justitias judicaho. miscricordise. Per ossa notanlur corpo-
rales kibores, utpote jejunia, peregrina-
tiones, vigiliae, quse omnia diabolus au-
fert homini, et dissipat per peccatum.
11.

3.De tertio, quod peccatum fcetere fa-

De secundo nota, quod per leprosum ciat animam, dicitur Isa. xxxiv, 3 Inter- :

quilihet peccator exprimitur. Sicut enim fecti eorum prujicientur, et de cadaveri-

corpus per lepram corrumpitur, ita etiam hus eorum asceruJct foetor. Per interfe-
anima per peccatum inficitur. Et sicut ctos inteUiguntur peccatores, quos diaho-

lepra quatuor nuda importat homini lus giadio iniquitatis interficit : propter
videHcet quod facit eumimmundum, de- quod projiciuntur a sinu gratioe, et de
formem, foetidum, et raucum ita et pec- : cadaverihus eorum, id est, de animabus
catum animam immundat, deformat. foe- peccato involutis et corruptis ascendit
tidam rcddit, et mutam. foetor, quem Dcus et Angeh ejus sustinere
non possunt. Dicit etiam .loel, ii, 20 :

1. I)e [)rimo, quodanima per pcccatum Ascendet jwtor ejus, et ascendet putrcdo
immundelur, dicit.lerem. inThren. i, 9 et ejus, quia sujicrhe egit. Hsec dicuntur
17, et loquilur sic de anima peccatrice : de peccatore, qui quoniam superbe agit,
Sordes ejus pedihusin ejus. Quasi dicat Deum [)eccatis suis audens impugnare,
Ita est repleta immunditiis pcccatorum, ut propterea ascendcns est foetor ejus et pu-
a capite usque ad pedes sit involuta sor- trcdo naresdivinte ultionis.IIinc etiam di-
dibus. Item .lerem. dicit ibidem : In cit Anselmus : « quam tolerabiHus ca-
circuitu ejus hostes ejus, facta est Jeru- « nis putridus foetethominibus, quam ani-
salem quasi polluta inenstruis inter eos. « ma peccatrix Deo ! »

Quasi dicat llostes animai peccatricis,

:

id est, dsemones sunt in circuitu ejus, t. De quarto, (|uod peccatum raucam,

defopdantes eam peccalis. Indc ipsa est imo mutam red(ht aniinam, dicitur in
intereos, id est, da'mon(»s, itainuuunda, PsaL xxxvii, It. Et loquitur ihi Psalmi-
ac si menstruis sit [)()lhita. sta in persona peccatoris : Ego tamquam
surdus non audieham : et sicut mutus
2. De secundo, quod auima per pccca- no)i aperiensos suum. Quotidie Dominus
tuui non solum immundetur, sed etiam seterna supphcia comminatur peccatori-
 SERMO XVH. 89

bus, nec tamen hanc coniminalioneni lla'c nascitur ex cholera, el signat iraiu

pcrcipiunl aurc cordis. Surdos cnini fe- cl otlium, sive invidiam. Iracundi quip-
citeos amor terrcnorum, et deh'ctalio pe, quia nmltum habent dc cholera dia-
peccatorum. Peccatores etiam licet sciant boli, qui tamr/uam leo rugiens circuit
se in iraDomini constitutos, non tamen quiercYis quem devoret \ .semper exar-

aperiunt os suum, ut cum vera contritio-
ne misericordiam Domini deprecentur.
Uaucos quii)pe, imo mutos diabohis eos
focit per pcccalum. lln(h>
descunt in furorem et iram, quoe ira cum
se sufficienter ulcisci non potest, in
odium ct in invidiam conmmtatur.
(Hcitur Matth. Tnde dicit Augustinus « Quid est ira ?
:

XII,22, et quod Jesus de

Luc. xi, I i, « ardor et iihido vindictse. Quid est
quo(hun obsesso daMnonium ejecit, quod « odium? ira inveterata. »

erat mutum, id est, quod faciebat illum Quarta species lepra& ti/riasis appella-
mutum esse, quem obsederat. Utinain tur. Hjec nascitur ex phlegmate, et si-

Dominus dajmonium islud longe pcllat a gnat gulam et luxuriam. In gulosis nam-
nohis !
que et luxoriosis multum phlegma tur-
Igitur per leprosum intelligitur omnis i)iludinis dominatur et luxuriu'. Et prop-
liomo cui septem principalia vitia domi- ter hoc tamquam leprosi a Deo et sanctis

nantur, videlicet superbia, ira, acedia, Angclis dcvitantur.

invidia, avaritia, gula, et luxuria. Unde
dicuntur esse septem species leprae, quai
septem peccatis mortalibus adaptan-
tur.
Priina species dicitur allopccia : et licec |II.

generatur ex impuro sanguine. Per hanc

autem superhia figuratur. Superbi quip-
pe semper elevantur, quod ex alto san- Dc tcrtio nota, quod non sine causa le-

guine^ id est, ex nobili descenderint pa- prosus iste Dominum, ut mun-

rogabat
rcntela. autem allopccia, quasi
Dicitur daret cum. Quicumque enim inlegc Mo-
vulpina. 'AXtour^enim vulpes dicitur, et saica leprte adjudicatus erat, quinque
bene superbi vulpibus comparantur. Su- propter hoc damna sive incommoda sus-
perbi quippe semper ad modum vulpium tincbat. Primum quod habebat
erat,
magnam post segestiunt trahcre caudum dissutum vcstimentum. Secundum, quod
famulorum. Supcrbue ctiam mulieres ma- debchat habere caput nudum. Tertium,
gnam sibi faciunt caudam vestimento- quod habuit os vestc contcctum. Quar-
i"um. tum, quod clamahut se sordidum et con-
Secunda species leprse dicitur cel- taminatum. Quintum, quod solus extra
/jAan/m. Haec nascitur ex melancholia, et castra filiorum Tsrael habebat habitacu-
signat acediam et avaritiam. Acediosi lum. De istis quinque dicitur Lcvit. xiii.
quippe et tamquam melancholici pigri ii et seq. : Quicumquc maculatus fuerit
sunt, et ponderosi in obsequio Christi. Irpra, et separatus est ad arhitrium sa-
Melancholia etiam nmltum hubct de na- cerdolis^ habebit vcstimenta dissuta, ca-
tura tcrrestri, et proptcr hoc signat put nudum, os vcste contectum, conta-
avaros. Avari nainque scmper tcrram, ct minatuni ac sordidum se clcunahit. Omni
terrcna sitiunt et concupiscunt. temyore quo leprosus est, et immundus,
Tertia spccies leprae dicitur leonina. solus habilabit e.rtra caslra.

* I Petr. V,
 .

90 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

Hsec quinque damualis peccatoribus fucrint. Patientur enim famis acerbita-

expriniunlur. tem, sitis intolerabilitatem, aeternam
confusionem, et cordis ac spiritus con-
1. Piimo enim pcccatores, quoniam tritionem.
stolam innocentisesibi in baptismo con- Igitur quia leprosus, id est, peccator,
cessam per peccata sua laceraverunt et tot damna patietur ac mala, nisi a pecca-
inquinaverunt, ncc eam acu poenitentise torum sordibus fuerit emendatus prop-
;

reconsueruut, nec eam suis lacrymis ter hoc debet ire in occursum Domini,
abluerunt : propterea semper lacerata et quamdiu est in campo misericordice. I)e-
immunda in inferno defercnt iudumenta: bet, inquam, ire jugem memoriam
per
nec dabitur eis illa vestis nuptialis, qua mortis suae. Ille namque vadit in occur-
omnes lilii Dei vestientur. sum Domini, qui morlis suce jugiter re-
cordatur. In morte ctenim nostra prse-
2. Secundo, quia omnes peccatores sentabimur seterno judici, prout in cor-
propter scelera sua coronam regni coe- pore gessimus, recepturi sive bonum
lestis pcrdiderunt, propter hoc habebunt sive malum fuerit. Debet etiam leprosus,
caput nudum. Unde et ipsi dicunt in id est, peccator occurrens Domino, sic

Thren. v, Ki: Cecidit corona capitis orare : Domine, si vis, potes nie mnn-
)iostri: vse nohis, qnia peccamnins dare. Quasi dicat : Domine, ego miser
peccator tam graviter te oflendi, quod
3. Tertio, damnati peccatores os veste iu)U audeo te pro emundatione mea in-
contectum habebunt: quianon admitten- terpellare verumtamen scio, quod si
:

tur ad concentum Angeiorum et omnium vis, potes per tuam misericordiam me

electorum, ubi « Gloriain excelsisDeo: » mundare.
et « Alleluia : » et « Sanctus, Sanctus,
« Sanctus : » et « Te Deum, » perpetuo
concinetur.

i. Quarto, miseri peccatores clama-

bunt se sordidos et contaminatos. Crii- IV.
debtas enim seterni ignis faciet eos pro-
testari cum dolore, quod sordidi sunt et
immundi.
De quarto nota, (piod ad hoc ut lepro-
.'). Quinto etiam, peccatores a Deo re- sus, id est, peccator quilibet emundetur,
probati soli habitabunt extra castra filio- tria sunt principaliter necessaria. Pri-
rum Tsrael : quia tunc non habebunt mum est, ut manu Domini contingatur.
spem, quod ad electorum consortiuiu ad- Secundum est, ut Sacerdoti se ostendere
miltantur. Propter hoec quoe praedicta non vereatur. Tcrtium est, ut al) ipso hoc
sunt, Dominus dicit ad dainnatos, Isa. nmnus quod pra^ccpil Moyses, oiferatur.
i.xv, 1 Ecce servi mei comedcnt,
3 et I \ :
et Per primum notatur vera conlritio. Per
vos esurietis ecce servi mei bibent,
: ct secundum exprimitur pura confessio. Pcr
vos siiietis : ecce servi mei Isetabuntur , et tertium intelligitur pceuilentialis satisfa-
vos confundeniini : ecce servi mei lau- ctio.

dabunt prse exsultatione cordis., et vos

clamabitis prx dolorecordis, et prae con- Primo itaque necesse est peccatori,
I.

tritione spiritus ululabitis. Ecce quatuor ut manu Domini contingatur. Unde di-
iu una auctoritate, quae patientur illi, citur in praesenti Evangelio Extendens :

qui cxtra electorum consortinm ejecti Jvsus manum tetiqit eum, dicens : Volo^
 :

SERMO XVII. 91

iiuiitddieK 'riiMC Jcsiis maiiu iniscricoi- agiiinam innoccnliam. Omnc ([iiij»pe

dijB tangil poccalorcm, quaiulo imniitlit damnum, quod alicui intulit liomini, si-

eivoram contritionoin. De lioc tactu di- ve vorbo, sive facto, ad plenum oi debet
citur in Psal. ciii, :}2 Qui rcspicit lei-
: rcslilucre, secundum omne [)osse suuin.

rain, cl jdcil caiu Ircincrc : qiii tiuKjit Pra'tci'ca (lcincc[)s cavorc dcbct, nc ali-
iiionlcs, cl [iniiujanl. Xola, (juod pcr tcr- (|ucm damnilicot aut contristcl.
runi intclliyuntur peccatorcs. Ipsi cnini 2. Pcr si^vtarium oloi sex o[)era misori-
pcr froquentem multitudincm daMUomiin cordia, videlicetpanempraebere esurienti,
(juasi tcruntur. Ipsi etiam tam(|uam mon- cl potum siticnti, nudum vestire, viatorem
tcs contra Doum per pcccata sua ausu in hospitium rcciporc, inlirmum visitare,
tcmeralio eriguntur. Ucspiciens crgo et incarcerati angustias sublevare. Et
Dominus terram misericordicE oculis, fa- bene misoricordia oloo comparatur. Sic-
cit oam tremere tromore pcenitcntia^. ut enim oleuin lonilicativum ost dolo-
Tangens otiam montcs manu gratia^, fa- rum : ita etiam Deus per elcomosynas et
cit oos fumigaro pcr lacrymas compun- opcra miscricordia) placalur, otpeccatrici
ctionis inlimre. aiiima^, propitiatur.

3. Por par turtuiuin signatur duplex

II. Sccundo, ncccssarium estpoccatori, jejunium a cibis matoriaiibus, et jeju-
ut ostcndat sc Saccrdoti pcr puram confes- niuni a mundalibus gaudiis atque vo-
sionem. Ihide Dominus dixit loproso luptatibus. Turtur cnim amisso com-
Vadc, ostcnde le Sacerdoli^ . lllo osten- pare suo jejunat ab omnibus gaudiis, in
dit se Sacerdoti qui omnia poccata sua quibus alise avos doliciari consucvorunt.
[)urc ac intogre conlltotur. Omnia cnim i. Per duos pullos columbarum iiota-
()cccata, quiC commisimus ambulando, tur oratio j)icna gomitibus . Duj)lici
stando, sedondo, discroto confessori ple- quippc de causa gcmere debot pce-
narie sunt conlitonda. nitens ut columba. Tum quia Doum gra-
viter exacorbavit : tum quia semetipsum
III. Tortio,praecipitur p(Enitonti, ut oi- pluribus bonis spoliavit.
fcrat poenilontialem satisfactionem. Hinc 0. Per decimam similaB oleatae figuratur
ost, quod Dominus ait leproso Vade... :
dcvota adimj)Ietio decom pnieccptorum
et offer pro einundatione tua inunus, Domini. Sicut enimpanis similagincuscor
quod pnecepit Moijscs in tcstiinonium hominis confortat,et sicut olcum ardens in
illis^. Nota, (|uod juxta pra3cc[)tum Do- lampadc domum illuminat, ot etian.omni-
mini, quod dcdit xM(jysi in Lovit. xiv, 2 bus aliis liquoribus suporfcrtur ; sic otiani

et seq., nullus leprosus adeo pauper dcccm praecepta Domini quomlibet Chri-
orat, quin pro enmndatione sua oilcrre slianum in terris contra diabolum robo-
dcborot agnum unum, et oloi soxtarium, rant ot confortant, ipsumque in coilis clari-
aut par turturum, aut duos pullos co- ficant, ct super thronos rogalos oxaltant.
lumbarum, et decimain similae oloatae. Rogato orgo Dominum, ut sic nos a
1. Peragnum, quodanimal estinnoccns pcccatorum lcpra purificarc dignctur, iie
ot innocuum, lioc signilicatur, quod illo boatorum sociotas nobis iii jjostcrum de-
qui vult vere poenitere, resumero debet negelur. Quod nobis praestare, etc.

» Mattli. viii, 2. Ibid.

2 Ibid. 3.
 ?

SERMO XVIII.

IN DOMIMCA IV
POST EPIPHANIAM-
Domine salva nos : perimtis. Matth. viii, 25.

Quatuor sunt hic principaliler notanda

/. Qms sit ille^ a quo salvatio poslulatur ?

II. Quidper Biscipulos, qui se salvari petierunt, intelli(jatur?

III. In quibus casibus homo indigeat, ut ei subsidiiim salvationis afferatur ?

IV. Quibus xterna salvatio Scripturx testimonio promittatiir

tur mundus per ipsum. Ilunc Salvato-

rcm peticrunt omnes Patriarchne et l*ro-
phctce : propter quod Isaias in persona
I. eorum sic ait, xlv, 8 : Rorate coeli desu-
pcr, et nubes pluant justum : aperiatur
tcrra, cl (jcrminct Salvatorem. Per cwlos
J)c primo nota, quod Jcsus cst illc, inlcUiL^untur Pater, et FiHus, et Spiritus
qucni omnis liomo pro salvatione sua sanctus. Per nitbes autcm misericordia,
sollicitc debct invocare. Undc ipse dicit ct veritas ligurantur. Per terrani quo-
Isa. xLui, 3 : Ego Domuius Deus tuiis que notatur licata YiriT;o Maria. Orant
sanctus Israel Salvator tuus. Dicit cliani igitur sancti patrcs, ut coeh rorarc di-
(.Toan. ni, 17) ipsc T)ci Kilius dc scipso : g-ncntur, id cst, ut Patcr ct Spiritus
Non misit Deus Filium suum in mun- emittant Filium quia paratus erat ad
:

dum, ut judicet mundum, sed ut salve- mittendum. Rogant etiam, ut nubes plu-
 SERMO XVIll, 'J3

antjustuni, id cst, ut niisericordia ct ve- cor suum ad Dcum erectum hah(djunt.

ritas e ccelo deducant l)ci Filiuni. Mise- Igitur Jcsus carncm assumcns ctiam cor-
ricordia quippe invitavit Filium, ut pro- pnralitcr ingressus cslsanctam Ecciesiam,
mitterct se vcnturum. Yeritas vcro coni- ut videlicct factis et verhis formam vi-
pulit cum, ut cxsolvcret promissum. I)e- vcndi Ecclcsiae sute darct. Ca-pit cnim
cet (Miini ut inDci Filio vcritas invcnia- Jesus facere et dorcve -
. Quilihet ergo
tur. Precunlur ctiam sancli l*atriarclia' Cdirislianus dchcl sc(|ui .lcsum grcssihus
ac Prophetae, ut licata Vir^o, quae est suis honic vil;c.
terra gratia plena, aperiatur pcr dcvotio- Et nota, quod multi nomine sunt in
ncm et pcr conscnsum lidei, ad verha Fxclesia, pauci vcro in ea sunt mcrito
Angeli, qui dicturus erat quod concep- l)ona'vitae. Multicnim dicunt .lesu, « Do-
tura cssct Filium l)ei, ut sic germinet, id mino Dominc ct tamcn non faciunt
: »

cst, parlat Salvatorcm totius mundi. ea qu(c dicit Jesus. Quid prodcsscl ho-
mini, quod tantum orc cssct in navi,
scd manihus ct pcdihus, rcliquaquc par-
t(! corporis sui cssct cxtra navim in ma-
II. gna tcmpcstatc ? multum dc submcrsionc
talis hominis cssct timendum sic etiam :

multi Christiani sunt, qui tantum solo

De sccundo nota, quod per Discipulos ore sunt in navicula Ecclcsiae. Christiani
Jcsu intelliguntur honi Christiani. Sicut quippc vocantur, et se in Deum crederc
enim boni Discipuli magistrum suum prolitentur : pedihus tamen manihus
et

sequuntur, ejusque praeceptis ohediunt : sunt extra Ecclesiam : non cnim vivunt
ita etiam Christiani dehent Jesum sequi, ut Christiani, quia nec circa Dcum per
ac mandatis ejus ohedire. Scd quorsum vcram dilcctionem afliciuntur, ncc etiam
debemus sequi Jesum ? Certe in F]ccle- fidcm quam ore loquuntur, bonis ope-
siam. Unde dicitur in praesenti Evange- ribus exsequuntur.
lio, quod ascende)ile Jesu in naviculani, Talcs ccrtissimi dchent esse, quod nisi
sccuti sunt eum Discipuli ejus '. naviculam manibus ct pedibus intrave-
Per naviculam sancta Ecclesia figura- rint, id cst, nisi hona opcra faciant, ct
tur. Sicut enim navicula in principio ct Dcum cx abyssum
cordc diligant, in

in fine stricta cst ct angusta, in mcdio pcrpctuae damnationis dcmergcntur. Dc-

spatiosa, et magis cxtenta : ita etiam bcnt etiam Christiani, tamquam Ixmi
sancta Ecclesia in principio sui paucos Discipuli, mandatis Dci obcdirc, ct in

hahuit viros fidclcs ;

paucos ctiam in iinc ipsis jugitcr undc dicitur in
meditari,
sui, qui Deum vcre colant, habebit. Psal. cxviii, i7 Meditabar in niandafis
:

Multorum cnim charitas in fine seeculi tuis, quiE dilexi nimis. Dcdit autcm no-

rcfrigcscet. Yerumtamen, sicut prima bis Dominus duo mandata, quae factis
pars naviculae, el posterior cminentior adimplcrc debemus. De istis mandalis
est quam sit media, ita etiam sancti Dci dicitur in Psal. xxxiii, l.-i : Dicerte
Apostoli Ct Martyres, qui Ecclcsiam in a malo et f'aehona)n.
suo sanguine fundavcrunt, pcr vcram Nota, quodmalum, a (]uo
triplcx est

charitatem corda sua ad Dcumhabebant. est divertcndum bonum, : ct est triplex

Habehit etiam Ecclesia in linc sui glo- quod cst facicndum. Divcrtcnduin cnim
riosos Martyres, qui fcrventi charitatc est a malo malitiosae avaritiae, a malo

i
Mattli. VIII, 23. 2 Act. 1, i.
 9i J). ALB. MAG. ORD. PR^D.

lulosoB luxurioc^ ot a malo anibiliosai su- et Diendacium, et homicidiam, et furlum,

perbia. Divertcndum, inquam, est ab et adulterium inundaverunt^ et sangnis
hoc triplici malo, ut videlicet per mali- sanguinem testigit.

tiosam avaritiam nec corpori, nec rcbus Non est veritas in terra : quia pauci
})ioxinii noceanms ul per lulosam luxu-: sunt, qui veritatem verbis et lactis exse-
riam animas noslras nec corpora pollua- qimntur. Et no)i est misericordia in terra :

mus et ut pcr ambitiosam superbiam

: quia pauci sunt, qui sicut tencrentui-,

Deum, qui diligit humiles, non otren<hi- pauperum misereantur. Et non est scien-

mus. Debemus etiam triplex bonum hi- tiaDei in tcrra : quia pauci sunt, qui
cere primum bonum est, ut per pias
:
passionem Jesu compassionis oculis in-
eleemosynas pauperibus assistamus : tucantur. Undc dicitur in PsaL lui, o :

secundum est, ut per veram pcEnitentiam Non proposuerunt Deum ante conspe-
animarum nostrarum maculas abluamus: ctum suum. Quod autem vera scientia sit
teilium est, ut divino cultui devotis ora- cum devotione rcminisci passionis Jesu,
ionibus insistamus. testatur Apostolus ita scribens 1 ad Cor.
II, 2 : Nonjudicavi mc scire aliquid inter
vos, nisi Jesum Christum, et hunc cruci-
ill. fixum.
('um igilur vcritas, et misericordia, et
scientia Domini non sint in tcrra, quid
De tertio nota, quod sex genera homi- est in tcrra maledictum ? Maledictum
nuni indigent Salvatore. Primi sunt qui- enim in tantum invaluit in mundo, ut
bus imminet lluctuum ssevitia. Secundi homines jumentis suis, ct ancillis, et
sunt, rpios premit famis et sitis angu- etiam pueris suis in die multoties malc-
stia. Tertii sunt, quos vexat infirmitatum dicant. Et quid de pueris dicam? etiam
molestia. Quarti sunt, qui multitudinem ipsi Creatori suo quamphirics maledi-
hostium incidcrunt. Quinti sunt, qui pe- cunt, Undc ipsc dicit per Jerem. xv,
riculosa devia errantes intraverunt. Sexti JO Omnes maledicunt niihi.
:

sunt, qui jam [)er ignis incendium pcrire Mendacium. Yeritatc quippe dercUcta,
ccEperunt. mendacium pcne omnes liodie comple-
ctuntur. Unde dicit Jerem. ix, 5 Docue- :

I.Primi igitur indigent Salvatorc, runt linguam suam loqui mendacium.

quibus imminent fluctuum saivitiai. Unde Ibi dicit Glossa, « Usus reddit magi-
dicitur in pr«senti Evang;elio, quod cum strum, consuctudo altcranatura est. »

motiis magnus factiis esset in mari, ita Ilomicidium etiam abundat in tcrra,
ut navicula operiretur fluctibus . . . : ac- et licet homicidium non hat ab omnibus
cesserunt ad eum Discipuli ejus, et eum manu, fit tamcn ab infinitis oi'e et cordc.
suscitaverufit, dicentes Domine salva : lUe manu committit homicidium, qui
nos : periini/s \ corporahtcr homincm intcrimit et occi-
i\(jla, quod liodie in mari hujus mun- dit. lUc lingua perpctrat liomicidium, qui
di iluctus sunt vitiorum, quibus navim proximo suo (h^rahit, et bona opera ejus
sanctae Ecclesiae diabolus mirabiliter in- invertit. lUc cordehomicida existit, qui
festat et impugnat. UndeOsee, iv, 1 et 2 : fratrem suum odit. Unde dicitur (1 Joan.
No7i est veritas, et non est misericordia, \\\, 15) : Omnis qui odit fratreni suum,
et non scientiaDei iii terra. Maledictum, homicida est.

' Matth.VIII.24 et 2:;.

 SERMO XVI II 05

Furfion otiam iiiundal in torra. Vw (piilalcs auima iiiaciilatur. (!uiu igiliir

rurtiitu iutollij^itur ouiuis controctalio roi lliKius iuiipiilalis iiiiiiidcl iu tcrra, ct

alioua' iuvilo Douiiuo rci. Istuil luilinu gra^ilcr iiaviciilaiu i^cclcsia' couciitial :

j)rolul)uit Doiuiuus, h^xo. xx, 1"), uhi di- uoccssc liiihcimis, lU' alt liis llmiiluis in

cit : Noit fiiiiiim /(icies. Ibi dicit (llossa profundum iufcini diiraliauuir, ut Do-
cx Augustiuo : « h'ui'ti uomino intolliii^itui' minum dcMiis prccihiis (i assiduis ox-
« onmis controctalio rei alion;o. » l*'urtum citcmus, iil vid(iic(i ipso iu adjulorimu
ig-itur inundat, quia simonijp, rapina', noslrum cxsurgous imperel vculis ct m;i-
usurce, ot mullipliccs doli sive fallaciae ri, et sic liat tniuquillitas magna.
nimis cxcreverunt iu terra. Per ventos, daemones intelliguntur, et
Adultcrium otiani inundat in torra. Per per mare tcntationum advcrsitas ligunv-
adultorium voro notalur luxuria quihus- tur. Sicul enim j)or ventos marc iiKjiiic-

cumquc modisoxploatur, sivo cum soluta, tatur, et pcr d;emonos tout;itionos coiitra

sive cum conjui;ala, sivo consangiiinoa, auimam sivo luulosiam ;iiiilantur. Si iui-
vel focmina Doo dicata, siv(> naturalilor tur Dominus hicrymosis prccihus nostris
peccetur, sivc etiam peccatum innatu- excitatus d;omonihus imperavorit, ct ton-
ralitor attentctur. De tam multiplici adul- taliones sedavorit, fiet intus in anima
terio dicitur Jcrem. xxiii, 10 : Adultcris nostra tranquillitas magna. Ut autem
repleta est tcrra. Dominus Ecclcsiae naviculam a (hemoni-
Sangiiis sanguinem tctigit. Sanguis bus et tentationibus absolvat et defcndat,
oliam liodie sanguinem tangit in torra :
propteroa in cujuslibet horae canonicae
quia peccatores supcr unam iniquitatem incej)lione, hocque sopties in dio diciums :

aliam apponunt iniquitatom, ct ita exag- Deus in adjutorium mcum intendc -.

geravorunt iniquitates suas : qure sicut Rogate crgo Dominuiu, ut sic nos a
0)ius grave gracatse sunt super ipso ". da^monihus ct a poccatis tucatur, ut qui-
Convonientor autem per sanguinem in- libet nostrum eum in gloria sua loetan-
telligitur iniquitas, quia sicutper sangui- ter intueri mero;uuur. Amen ^.

nom vestis inquinatur, ita etiam per ini-

^ Ps. X.^XVII, O. tioiuteyra (juarti qiu-csiti hujus Scimonis inve-

^ Ps. LXIX, 2. nienlur in Sernione sequenti.
^ Finis explicationis tertii quassiti, ct cxplica-
 SERMO XIX.

IN EADEM DOMINICA.
Dofnine salva nos : perimus. Maltli. viii, 25.

Duo principnliter suiit hic notanda :

I. Qui sinl illi, cjiiibiis Salvator nccessarius xsliniatur ?

Jl. Quibus xterna salvatio promittatur?

ad .loseph dixerunt : Salus nostra in

inanufua cst, rrspiciat nos lantum Do-
rninus noster, et Ixtl scrmenius regi. De-
dit itaquc .loseph alimenta eis, qui fa-
incm patiebantur. Per famem intelligi-
tur dcfectus veri ct seterni boni. Per Jo-
sepli vero, qui interpretatur accrescens,
Dc i»riiii() iiota, (]uod sex gcncribus lio- siguatur l<'iUus Dei, qui sicut Lucas di-

niiuum Salv;ilor neccssarius sestinialur. cit ', ])r<)liclebat sapicntia, et xtate, et

Primi sunt illi, (:[uil)us imminct Iluctum (jratia apud Deuni et honiines. Ad hoc
sseVilia. Huuc articulum in preecedenti ergo omnes, qui recognoscunt se habere
sermonc {)rosecuti sumus. dcfectum veri et seterni boni, debent ac-
cedere per juge desideriumet pium alfe-
2. Secuudi suut, quospreniil faniis an- ctum, rogantes et dicentes : Salus nostra
gustia. Unde legitur (len. xLvn, 2.'),(juod in innnu tua csl, rcspirc )ios, pie.lesu, ut
in toto orbo panis deerat ct oppressei'at dcs iiohisin pr;esenli ]);inem gratiffi tuse,
fames teri-am : unde venientes yillgyptii et ])anem s.icrosancta* Eucharistia», et da

'
Luc. II, ;i2.
 SEHMO XIX. 07

nobis in futuro panem scnipilerniv glo- tra se: Si tetigero Inutum vestime/itum
rise. ejus,salvaero. AtJesus conversus videns
Sed, heu! niulli plus esuriunl ct dosi- cam dixit Confide filia, fides tua te
:

derant siliquas porcoruni. Unde legitur salvani ferit. FA salva facta est mulier
Luc. XX, 1(), quod filius ille prodig^us, ex illa hora. l*er mulierem istam quadi-
qui orwiem suhstiuitlam siuim coiis/fm/)- bet anima figuratur, {[mm tunc lluxum
seratviveudo luxuriose, cupiehat voitrem sanguinis patitur, cuui peccati immundi-
suum replere de siliquis, quas porei maii- lia ab ipsa committitur. Per supremum
dueabant : et nemo etiam easdem siliquas vestimentum Christi misericordia desi-
in copia sibi dabat. Per siliquas porco- guatur, qua? misericordia est super om-
rum intelliguntur immunda desideria nia operaejus. lloc vostimeutum si pec-
carnalium voluptatum, inqulbus porci, catrix anima credendo, confitendo, et vere
id est, dsemoncs delectantur. A[ulti quippe pmnitendo tetig(M'it, sine dubio salvaerit.
sunt, qui libidinem carnis ipsi dulci Deo Uude dicit (llossa super pra'dictuu\ lo-

ct omnibus gaudiis ccslestibus antepo- cum : « Muliercrediditjdicit, tctigit : quia

nunt, id est, magis desiderant et laborant « his tribus,fide, verbo, opere, omnis sa-
carnis explere voluptatem, quam Dei « lus acquiritur. »

facere voluntatem. Legitur tamen quod

ille filius famelicus /'an^/em in se reversus, i. Quarto, Salvatore indigent qui ab
et miseram inopiam suam considerans, hostibus opprimuntur. Unde legitur Jud.
reversus est ad patrempoenitentiam agens. ui,7 et soq. : Fecerunt filii Israel malum
Utinam et isti per veram poenitentiam ad in conspectu Domini,et oblitisunt Deisui,
Dominum revertantur, ut videlicet sub- servientes Baali/n et Astaroth. Irafusque
stantiam suse animse, quam amiserunt contra Israel Dominus, tradidit eos in
per luxuriam et gulam, recuperent per manus Chusan Rasathaim '
regis Meso-
continentiam et poenitentiam ! potamise, servieruntque ei octo annis. Et
clamaverunt ad Dominum, qui suscitavit
3. Tertio, indigent Salvatore quos ve- eis Salvatorem, et liberavit eos, Othoniel
xat infirmitatis molestia. Unde et ipse videlicet, filium Cenez, fratrem Caleb
Dominus dicit, Luc. v,31 : Non egent qui minorem fuitque : in eo Spiritus Domim,
sani sunt medico ; sed qui male habent. et judicavit Isracl. Israel interpretatur
Nota, quod tunc homo
anima lan- in vir videns Deum, ve\ priticeps cum Deo.
guorem et inlirmitatem incurrit, quan- Tgitur per filios Israel Christiani figuran-
do Deum, qui vcra salus nostra est, tur, qui bonis operibus morcari debcnt
per peccatum amittit. Necessarium est in hac vita, ut post hanc vitam Doum vi-
ergo peccatori, ut per veram contritio- deant, et principes sint cum Deo suo.
nem animam suam offerat summo me- Chusan Rasathaim interpretatur tene-

dico priusquam mortem incurrat seter- brosa iniquitas, et significat diabolum,

nam, ut sic ille manum misericordiee im- qui tcnebrosae iniquitati dominatur. Ini-
ponat animse, eamque salvam a peccati quitas enim sompor tenobras quierit.

segritudine ac vita? restituat sempiterna?. Igitur (iiiristiani tradunt sometipsos

Unde legitur Luc. iv, iO, quod omnes, in manus diaboli, propter Ires pra^cipue

quihabehant infirmos variis languorihus, causas.

ducebant illos adJesum. At ille si/uju- Prima est, quia Doi obliviscuntur pcr
lis manus imponens curabat eos. Legitur sitibundamavaritiam. Avari quippo tam
etiam Matth. ix, 20 et seq : Ecce mulier, avidi sitiuut res tomporales, quod Doi
quse sanguinis fluxum patiebatur duode- pcnitus obliviscimtur.
cim annis, accessit retro, et tetigit fim- Secunda causa est, quod serviant Baa-
hriam vestimenti Jesu. Dicebat enim in- lim per vanam superbiam, quse commo-
7
 :
:

98 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

ratur in illis, qui ad dignitates sunt as- sericordiee. Etsiquid aliquem

Sequitur :

cendentes,et qui in hoc niundo superiores defraudavi, reddo quadruphun. Ecce,

esse laborant. quod est in via justitiae, quae reddit uni-
Tertia causa est, quod serviant Asta- cuique quod suum est.
rotli gulosam luxuriam. Astaroth
per
enim interpretatur prxsepe vel cubicu- G. Sexto, indigent Salvatore qui jam
lum, et signilicatgulosam luxuriam. Om- ardore ignis perire cceperunt. Unde le-

nes enim ei servientes primo cogitant, gitur Xum. xvi, il et seq., quod cum Ju-
qualiter ventrem quasi quoddam prsesepe daei contra Moysen et Aaron murmu-
cibisadimpleant, etdeinde quomodoopus rarent pro morte Dathan, et Abiron,
luxuriae in cubiculo peragant. et Gore et sociorum ejus, et dicerent

Talibus ergo Christianis necesse est, Vos inlerfecistis populuin Domini^ raisit

ut per veram contritionem clament ad Dominus ignem populum, qui graviter

in

Dominum, ut mittat eis Salvatorem, qui consurapsit eum. Quod cum vidisset Aa-
liberet eos, videlicet Othonicl. Othoniel ron, ad monitionera Moysi cucurrit ad

interpretatursignum Dei, et signat Fi- mediam multitudinem, quam jara vasta-

lium Dei, qui signum sanctae Grucis por- bat incendiura, et obtulit thyiniama : et

tavit in humeris suis, qui etiam, ut daret stans inter mortuos et viventes pro popu-
nobis signum misericordiie Dei Patris, lo deprecatus est, et plaga cessavit. Aa-
suspendi voluit in patibulo, quod prius ron interpretatur niontanus, et signat
erat super humerum ejus. Tunc autem Filium Dei, qui habitat cum Patre in
FiUus Dei salvat peccatores de manu dia- montibus Aaron olim cum
aeternis. Iste

boli, quando per recordationem su« Pas- ignis irse Dei desseviret in populum, stans

sionis facit eos dignos fructus agere poe- in cruce inter vivos et mortuos obtulit

nitentiae. thymiama corporis sui pretiosi, et sic ira

Patris cessavit. Ipse etiam quotidie adsi-

5. Quinto, necesse habent Salvatorem stit paterno vultui, repraesentans ei Pas-

qui periculosura devium intraverunt. Un- sionem suam, quam pro nobis in cruce

de dicitur in Psal. cvt, i : Erraverunt in sustinuit ; ut mitiget irara Patris, quara

soliludine in inaquoso : viam civitatis frequenter peccatis nostris contra nosmet-
hahitaculi non invenerunt. Dicitur in Ps. ipsos graviter irritamus. Hinc est quod
Gxvin, 176 : Erravi, sicut ovis, qu3S pe- legitur Luc. ix, o4 et 50, cum dixissent
riit. Nota, quod ille errat, et in infernale Jacobus et Joannes ad Dominum Do- :

devium incidit, qui a via virtutum rece- mine, vis dicemus ut ignis descendat de
dit. Errantes ergo continuis precibus de- ccelo, et consumat Samaritanos ? quia

bent rogare Ghristum qui reducat eos de non receperant illos. llespondit Jesus
via vitiorum, in viam virtutum. Unde et Eilius hominis non venit animas perdere,
ipse dicit, Luc. xix,10 : Venit Filius ho- sed salvare. Quasi dicat Non veni ad :

rnines honiinis quserere, et salvum facere lioc, homines exuram igne, sed potius
ut
quod pericrat. Ipse enim reduxit Za- ut salvem eos, et ex igne eripiam.
chaeum dc via iniquitatis, et impietatis,
in viam misericordise et justitise. Unde
ct Zachaeus dixit ad Dominum Ecce di- :

midium honorum meorum, Domine, do

pauperibus\ Ecce, quod est in via rai-

' Luc. XIX, 8.

 .

SERMO XIX. 99

pulum humilem salvum facics, cl oai-

los superhorumhumiliahis. Dicitur cliiuii
in i*s. xxxiii, 1<) llumiles spiritu saiva-
:

n. ^il- l>icit ctiam Job,xxii, 29 Qui incli- :

naverit oculos suos, ipse salvahilur.

Octavi siint rcctum cor habcntes. Un-
De secundo nota, quod duodecim ge- de dicitur in Psal.vn, Qui salvos fa-
II :

neribus hominum promittit Scriptura, cit rectos corde. Nota, quod cor nostrum
quod in aeterna beatitudine salvabuntur. debet esse rectum por lincani ascenden-
Prlmi sunt recte crcdentes. ITnde dicit tom, et descendentcin, et per lincam
Dominus, Marc. xvi, IG Qui credidcrit, : transversalem. Tunc est cor nostrum rc-
et baptizatus fuerit, salvus erit : qui vc- ctum per lineam ascendentem, cum in
ro non credldcrit, condemnahltur Deum extcnditur pcr intimam dilcclio-
Secundi sunt innocentcs. Unde dicitur nem. Tunc est rectum pcr lincam descen-
in Job, XXII, 30 : Salvabitur innocens, dentem,cum cxlcndit se hoino ad filio-

salvahitur autem in munditia manuum rum suorum correctionem. Tunc autem

suarum. Ille est vere innocens, qui nulli cor nostrum rectum est per lineamtrans-
homini nocet vel verbo, vel facto. versalem, cum extendimus, et expandi-
Tertii suntDeum timentes. Unde dici- mus nosad eleemosynarum erogationem.
tur in Psalm. cxliv, 19 : Voluntatem ti- Ad dexteram quippe et ad siiiistram
mentium se faciet, ct deprecatio)iem eo- pauperes habemus, quibus subvenire de-
rum exaudiet : et salvos faciet eos. Ille bcmus.
vero timet Deum, qui mandata ejus cu- Noni sunt mansuetudinem amplecten-
stodit. tes. Unde dicitur in Psahii. lxxv, 10:
Quartisunt sapienter gradientes. Unde Cum exsurgeret judicium Deus, ut
in
dicitur Proverb. xxviii, 26 : Qui gradi- salvos faceret omnes mansuetos terrse.
tur sapienter, ille salvahitur. IUc sa- Decimi sunt in Deo spcrantes. Unde
pienter graditur, qui quotidie cavet sibi dicitur in Psahn. xvi, 7 : Mirifica mise-
de praecipitio gehennali. ricordias tuas^ qui salvos facis spcranles
Quinti sunt luxuriam fugientes.. Unde in teDomine.
dicitur in Proverb. ix, 13, de muliere Undecimi suntsimplicitcr amhulantcs.
stultaet clamosa, plenaque illecebris, per Unde dicitur Proverb. xxviii, 18 Qui :

quam luxuria figuratur. Et sequitur ibi : amhulat simpliciter, salvus erit. Ille am-
Qui applicahitur illi, descendet ad in- bulat simplicilcr, qui sine cordis duplici-
feros: qui autem ahscesserit ah ea,salva- tate Deum amat et proximum.
bitur. Duodecimi sunt in bono perseveran-
Sexti sunt boni pauperes. Unde dicitur tcs. Unde dicit l)ominus,Matth. xxiv, 13:
in Psalm. lxxi, 4 : Salvos faciet filios Qui perseveraverit usquc in finem, hic

pauperum. Dicitur etiam in Psal. lxxi, salvus erit.

13 Animas pauperum salvas faciet.

: Rogate ergo Dominum, ut sic in bono
Ille est bonus pauper, quicastus, et fide- opere persistamus, ut ad ccelestis salva-
lis, et patiens est in paupertate sua. tionis bealitudinem pertingamus. Quod
Septimi sunt spiritu humilcs. Unde nobis prajstare, etc *.

diciturin Psal. xvii, 28 : Quoniam tupo-

1 Cf. notam 1, sub finem Serm. IX.

 SERMO XX.

POST EPIPHANIAM.
Sirnile facium estregnum ccelorum homiai, qui seminavit
honwn semen in acjro suo. Matth. xiii, 25.

In prcosenti Evangelio qiiatuor principaliter sunt notanda ;

/. Quid per liomincm seminalorem, et ejiis inimicum ftguretur?

II. Quid per bonum semen, et quid per zizaniam designetur?
III . Quando utriusque seminis messis exspectetur ?

IV. Quis locus zizaniis, et quis locus tritico dcputetur?

ita dicit, Mattli. xni. 37 et seq. : Qui se-

riii)iat bonum semen, est Filius homi-
nis. Ager autcm cst mundus... Inimi-
I. cus autem, qui scminavit zizaniam, est
diabolus. Igitur homo iste, qui semi-
nat bonum semen, est Filius homi-
l)c prinio nofa, qund [k r liominom il- nis, id est, Filius Virginis Jesus Chri-
hnn. qui honum seuicn seminavit, Dei stus, quem Maria Yirgo concepit, Virgo
Filius intelUgilur. Per inimicum autem peperit, Virgo quem genuit, adoravit.
ejus, diabolus exprimitur. Unde et ipsc Iniuiicus ejus est diaholus, qui statim
Bominus, rogatu Discipulorum suoruin, post creationem suam adversus Creato-
preesentis EvangcHi parabolam exponens, rem suuni iuimicitias crcxit. Proptcrea
 SEHMO XX, 101

dicitur dc diabolo, Tsa. xiv, 12 el seq. : ininucns cjus, rl snnin/irit zizanin in

Quonwdu cecidisti dc caslo lucifcr, qid medio tritici.

mane oriebaris ? qui dicchas in corde Et nota, quud Iriu coasiderari possunt
tuo : 1)1 coeluni ascendam, super aslra in grano tritici. Est enim exterius rubi-
exallabo solium meum, similis ero Altis- cunduni, et interius candidum, et est in
simo ? una parte divisum : sic etiam boni Chri-
Quod autem diabolus esset inimicus stiaiii dcbent csse rubicundi pcr Domini-
Fibi Dei, satis patenter declaravit : vide- ceBpassionisrccordalionem. Debcnl. (11(1111

quod persuasit Judoc, quod Domi-

licet, esse candidi pcr caslilatis ac mundiliie
num ac magistratum suum Judaeis ira- conscrvationem. Dcbcnt niliilominus esso
dere non vereretur et quia hoc promo-
: (livisi pcr piani compassionem. Propter

vit, ut Jesus caperetur, colaphizarclur, ha'C tria dicit Joan. in Apoc. vii, U : Vi-
ahxpis feriretur, vehiretur, conspucretur, diturbam ma(jnam, quam dinumerare
ilagcllaretur, spinis coronaretur, illudc- nemo poterat, ex omnibus (jeniibus et tri-
retur, in cruce suspenderetur, aceto ct bubus, et populis,et linguis : siantes ante
felle potaretur, lancea transfigeretur. thronum., et in conspectu Agni, amicti
Haec autem omnia Jcsus innocenter, pa- stolis albis, ct palniai inmanibus eo-
tienter, et sapienter sustinens per in- :
runi. Per illam turbam magnani omncs
nocentiam, sapicntiam, ac palientiam, electi (iguraiitur, qui proptcr tria triplex
suum ac totius humani generis inimiciim prcemium acceperunt. Quia eniin olim
vicit ac prostravit, ac de potestate ejus Jesum in doloribus crucis intuebantur,
multorum sanctorum animas diu injustc propterca stant ante tlironum, ut eurn in
detentas eripuit. divinitatis suae gloria dulciter intueantur.
Et quia olim se candidos et mundos per
castitatem conservarunt, propter hoc sto-
lis albis et candidis sunt amicti. Quia
II. etiam olim ad miserias pauperum per
piam compassionemcor et manus aperie-

bant, propterea modo palmas in manibus

De secundo nota, quod per bonum se- eorum portant ; fructus enim quidam
men boni Christiani, et per zizaniam ne- dulcissimus crescit in palma, qui fructus
quam et mali homines figurantur. Unde dactyli nuncupatur. Quia igitur miscri-
et in expositione hujus EvangeUi Domi- cordes olim pauperes per dulces eleemo-
nusait,Matth. xiii, 38 : Bonuni semen, hi synas refecerunt, ob hoc et ipsi dactylos
sunt filii regni : zizania autem, sunt filii coelestium palmarum habentcs mani- in

nequam. Igitur semen bonum, quod se- bus, stantcs coram Agno suaviter re!i-
minat Filius Dei, sunt homines boni, ciuntur.
quos seminat in agro hujus mundi. Tunc Nota ctiam, quod pcr zizaniam sive lo-
vero primo coepit seminare semen suuin, lium, mali et nequam homines figuran-

cum crcavit Adam et Evam, ut ex eis tur. Sicut enim per zizaniam triticum
magna populorum messis oriretur. Quod premitur et suffocatur, ita et mali bo-

videns diabolus, Dei et hominum inimi- nis hominibus per suam ncquitiam sunt

cus, semen Domini pessima persuasione infesti in hoc mundo. Sunt enim eos
corrupit. Dominus etiam quotidie bonas corde odicntes, ore kiidentes, et operibus
seminat animas in humana corpora, qua3 persequentes. Unde potest dicere quili-

diabolus per peccata corrumpit, ct in na- bct bonus homo hoc, quod dicitur in Ps.

turam zizaniorum convertit. Sunt itacjue cxviii, 157 : Multi persequuntur me, et

boni homines bonum triticum. Unde di- tribulant nie. Hic etiani dicit Apostolus

citur in hodierno Evangelio, quod venit II ad Tim. iii, 12 : Omnes, qui pie vo-
102 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

Chrisfo Jesii, persccutio- runtur sic erit in consummatione

liint vivere in
:

neni patientur. sseculi. Mittet Filius hominis Ange-

los suos, et colligent de regno ejus om-
nia scandala, et eos qui faciunt iniqui-
tatem : et mittent eos in caminum ignis.

Ibi erit fletus, et stridor dentium ^ Ecce

TII. quis est locus impiorum. Per caminum
signatur gehcnna, in qua sunt tria mala,
vidclicet ignis, ct flctus, et stridor den-
tium. Ignis exprimit pcenae atrocitatem,
Dc tertio nota, quod messis zizanio- quee semper desseviet in miseros peccato-

runi et tritici est finis saeculi. Uncle etiam res. Fletus demonstrat damni irrecupera-
ipsc Doniinus exponens istud Evange- bilitatcm. IIa?c est cnim quasi causa prae-

iium ait Messis, consummafio sseculi

:
cipua flctus corum, quod numquam rccu-
*. Do- perarc poterunt gaudia a quibus ex-
est : Messores autem, Angeli sunt illa,

minus igitur, quia paticns ct misericors, cidcrunt. Stridor dentium notat odii im-
ct quia peccatorum pirnitentiam dcside- manitatcm : quilihet cnini alterum gra-

rat : propterea peccatores non statim vitcr odiet in inferno, et propter hoc den-
cum peccant, extcrminat, sed sinit eos tibus stridehit in ipsum. Et quahter re-

crescere usque ad messem in malitia, id prohi mittentur in gehcnnam, ccrte ipse

est, quousquc falx mortis naturalis cos DominusdicitjMatth. xiii, 30 : Colligite

abscindat. Dominus itaque proptcr hoc primum zizania, et alUgate ea in fasci-

peccatorem cxspectat, ut a malis suis culos ad comburendum. Propter hoc re-

pccniteat. Pcccator vero, quia patienter prohi simul alligati mittuntur in infer-

exspectatur a Domino, propter lioc de num, ut qui simiics et pares fuerunt in

dic in dicm magis ac magis dclinquit, ct malitia, similes etiam et parcs fiant in
pcccat. Unde dicit Eccle. viii, 11 Quia : poena.Unde Glossa: « In fasciculos dicit,

non profertur cito contra malos senten- « non in unum fascem : quia pro modo
tia, ahsque ullo timore filii hominum «perversitatissuseunusquisquepunietur.»
perpetrant mala. Quem ctiam locum deheat habere tri-
ticum Domini, Dominus ipse declarans
in Evangelio, ait : Triticum congregate
in horreum meum ^. Pcr horreum intel-
ligitur gloriosum regnum unde ipse Je-
;

IV. sus ait,Matth. xiii, 43, in fine cxpositio-

nis preesentis Evangelii : Tunc justi ful-
gebunt sicut sol in regno Patris eorum.
In his verhis Dominus promittit tria bo-
De quarto nota, quod locus illc, in na tritico suo, videHcet incomparahi-
quem zizania, id est, mali et ncquam ho- lcm claritatem, regiam dignitatem, et
mines mittentur, est caminus ignis ar- suavissimam charitatem. Primum nota-
dentis. Unde Dominus in expositione tur ibi, uhi dicit Tunc justi fulgcbunt. :

prsesentis Evangelii sic ait : Sicut ergo Soli quippe nullum terrenum lumen
colliguntur zizania, et igni combu- compari potest. Secundum notatur ibi.

<
Matth. xni, 39. •'
Ibid. xiii, 30.
" Ibid. xin, 40 et sea.
 SERMO X.\. 103

iibi addiliir : Iii rogno. Quilibot cnim eliain olocti in sinu Ooi (ongrcgati, sua-
oloclus orit rox magua; dij^uilatis. Tor- vilor so ad invicoui dili-;i'ut ot aiuabuut.
tium notatur ibi, ubi subjunyitur : hi rc- Ko^atcorgo l)ouiiuuiii,ul sicbonuuisc-
gno Patris eorion. Sicut euim puori iu mou invcniamur, ut iu a'loruaiii ;j,ioriam

conspectu charissimi patris collocati : ita trausforamur. Quod uobis praestaro, ctc.
 :

SERMO XXI.

IN DOMOICA SEPTUAGESIMJl.
Cum sero facium esset^ dicit Dominus vinece procuratori
suo : Voca operarios^ et redde illis mercedem. Matth. xx, 8.

Quatuor possunt hic notari

/. Qmd per sero inteUigaiur ?

II. Quid per dominum mnex exprimatitr?

III. Quis per procuratorem patrisfamilias accipiatur?
IV. Qux sit merces^ qux operariis datur?

Undecima, decrepita cetas. »

« descendit.
In omnibus autem prsedictis lioris, id
est, setatibus, quiiibet homo invitatur ad
I. opus bonum. Et homini illi,
certe, vae

quera non solum otiosum, imo pernicio-

so opere occupatum invenerit hora mor-
De primo nota, quod per sero intelli- tis. Unde Eccle. ix, 10 : Quodcumque fa~
gitur finis mundi, quando quilibet in qua- cere potest manus tua, instanter operare:
libet selate mundi laborans, mercedem quia nec opus, ncc ralio, nec sapientia,
pienam recipiet sui laboris. Per sero nec scientia erunt apud inferos, quo tu
etiam inteiligitur linis vitie cujuslibet properas. Nec opus alicujus remunera-
hominis. « Mane quippe, sicut dicit tionis, nec ratio callidte excusationis,
« Glossa, intellectus nostri pueritia est. nec scieniia manualis defensionis, erunt
« Hora terlia est adolescentia, quia sol apud infcros, quo tu properas.
« jam in altum ascendit. Sexta, juventus,
« cum plenitudo roboris solidalur, Xona,
« senectus, quando sol,id est,calor aitatis
 SERMO XXI. 105

II. Ili.

I)e socundo nota, quod per Dominum De tertio nota, quod per procuratorcm
vineae cxprimitur Deus i*ater, Dominus l^atrisfamilias accipitur Dei P'iHus, quem
Ecclesise militantis ac triumphantis. Per constituit Paler super omnem iiairedita-
vineam sancta Ecclesia figuratur. Unde tem suam : sicut ipse Eilius tostatur,
Isa. V, 7 : Vijiea Domini exercituuta IMatth. XI, 27 : Omnia, mihi tra-
inquit,
domus Isracl est. Et idem Isa. v, l et 2 :
dita sunt a Palre meo. Et ncmo nocit
Vinca facta cst dilccto mco in cornu filio Filium, nisi Patcr : ncque Patrcm quis
olci. Et sepivit eavi, et lapidcs clegit cx nooit, nisi Filius, et cui Filius voluerit

illa, ct plantavit eam elcctam, ct sedifi- rcvelarc. Unde et Pliiiippus dicit ad Je-
cavit turrim in mcdio ejus, et torcular sum, Joan. xiv, 8 Domine, ostende no-:

exstruxit in ea : ct cxspectavit ut faceret his Patrem, et sufficit nohis. Quasi dice-

uvas, et fccit lahruscas. Per vineam ele- ret Domine, tu habes Patrem sub tua
:

ctam, sicut testatur fidelis anima in Can- potestate, quem petimus, ut ostendas no-
tico suo, Ecclesia fidelium figuratur, quae bis. Itaque Filius procurator hujus magni
facta est dilecto filio olei, hoc est, Jesu patrisfamiiias, qui per tubam novissi-
Christo, qui castae animse super omnia mam, sicut dicit Apostolus I ad Corintli.
est dulcis : qui etiam lilius olei, id est, XV, 52, vocabit operarios, et reddet illis

filius misericordiae figuratur. mercedem suam.

Facta est, inquam, ei haec vinea in
cornu, id est, in eminentia spiritualis di-

lectionis. Et sepivit eam munimine de-

cem praeceptorum, eteligit, id est, aspor- IV.
tavit ex illa lapidcs, id est, impedimenta
bonarum operationum, et aedificavit in
medio t>jus turrim angelicae protcctionis, De quarto nota, quod mercos luec,
ct exstruxit in ea torcular suae passionis. quae dabitur opcrariis, est denarius? sicut
Ecce quatuor, quae a quolibet Christiano ipse patorfamiUas dicit : Nonne ex dcna-
requiruntur. Primum est_, ut praecepta rio convenisti mecum? et dicit Olossa,
decalogi fidehter Secundum
custodiat. quod « denarius habet imaginem Regis,
est, ut impedimenta bonorum operum « qui pro docem nummis olim nuncupaba-
fugiat : utpote comessationes, et ebrieta- « tur. » Per denarium orgo intelligiturdi'

tes, choreas, spectacula mimica, et ahas vina conformitas, quae consistitin decem.
saeculi voluptates et vanitates. Tcrtium, Primum est formosa claritas. Secundum
ut semper imploret angelicam protectio- angelica subtilitas. Torlium ctrlostis agi-
nem. Quartum, ut jugiter in corde cir- litas.Quartum folix impassibilitas. Quin-
cumferat Dominicam passionem. Sed, tum Sanctorum societas. Sextum
dulcis
heu muiti qui dicuntur esse de Ecclesia,
! cognitio plena jucunditatis. Septimum
non faciunt uvas, id est, opera justitiae et ardentissimus fervor cliaritatis. Octavum
pietatis : sed potius labruscas, id est, visio speciosae humanitatis, vidolicet,

opera iniquitatis, et impietatis. Jesu Christi. Nonum fruitio suavissimae

Trinitatis. Decimum aeternitas inenarra-
bifis felicitatis.

Prima quatuor notantur Matth. xiii.

 106 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
43 : Tunc JKsti fulgehunt sicut sol in re- ipsum vel alium quemlibet sunt, omnia
(jno Patris coruni. Iii sole eniin notatur qucB extra ipsum vel circa ipsum sunt,
claritas : noctem enim abigit, et diem il- omnia quae supra ipsum sunt.
luminat. Item agilitas : cum enim exit in I)e septimo, Isa. x, 17 : Et crit lunien
Orientem, in momento apparet in Occi- Israel in igne,et Sanctus ejus in
flamma,
dente. Item subtilitas : penetrat enim Haec auctoritas sic exponitur, quod Fi-
vitrum sine sui laesione. Item impassibi- lius Dei, qui est lumen omnium tidelium,
litas a nullo enim laedi potest.
: erit in igne, id est, totus erit igne chari-
Quintum innuitur Mattli. xvi, i, ubi tatis accensus, et quilibet sanctus ejus
Petrus, cum vidisset Jesum Christum erit iii flamma, id est, inflammabitur ab
transformatum, et societatem Moysis et hoc igne.
Eliae cum eo, dixit ad Dominum Domi- : De octavo dicit Hernardus : « Plenum
ne, bonum est nos hic essc si vis, facia- : c< prorsus omni suavitutis dulcedine est
mus hic tria tabernacida, tibi unum, « videre hominem hominisconditorem. »
Moysi unum, et Elix unum. Si igitur De iiono cantatur in quadam Sequen-
desiderabilis erat societas, ubi duo appa- tia : « Illuc cives angelici sub hierar-
ruerunt cumChristo, quam incomprehen- « chia triplici ternae gaudent, et simplici
sibiliter dulcis erat illa societas, ubi inil- « se monarchiae subditi mirantur : nec
lia millium, et decies centena millia ele- « deflciunt in illum, quem prospiciunt,
ctorum cum non minori numero Anoe- « fruuntur, nec fastidiunt, quo frui magis
lorum aggregabuntur in gloria cum Deo « sitiunt.
vivo. De decimo, Matth. xxv, 46, dicitur :

Desexto, I ad Cor. xm, 12

Videmus : Ibunt hi, qui a sinistris regis erunt, in
nunc per speculum in senigmate tunc : supplicium seternum : justi autem in
autem facie ad faciem. \unc cognosco vitam seternam : per vitaiii aeternam in-
ex parte tunc cognoscam sicut etcoqni-
:
telligitur aeternitas felicitatis. Quam no-
tus sum. Ibi sciet homo omnia quae inter bis praestare dignetur, etc.
 SERMO XXII.

IN DOMINICA SEXAGESIM.E.

Exiit qui seminat, seminare semen suum. Luc. viii, 5. Matth.

XIII, 3 et Marc. iv, 3.

Qualuor hic occurrunt notanda:

/. Qids sit sator, a quo semen seminatur ?

II. Quod sit semen, quod sic seminaiur?
III. Quse fit terra^ in quam seminatur?
IV. Quis fructus ex hocsemine oriatur^?

Nota ergo, quod multiplex est sator. ginis uterum : haec enim fuit illa bene-
Primus est Deus Pater. Secundus, Dei dicta terra, de qua Psalmista : Benedi-
Filius. Tertius, bonus homo. Quartus, xisti Doiaine terram tuam ^. Unde et
malus homo. Quintus, diabolus. Sextus, Gabriel Archanj^^elus dixit ad illam Be-
:

est ipsa mors. Et quilibet horum habet nedicta tu in mulieribus . Hoc semen,
suum semen quod seminat, et terram in id est, Dei Filius, seminatum in Annun-
quam seminat, et quilibet eorum fructum tiatione, et mortuum in Passione, mul-
sui seminis exspectat. tum fructum attuht in Resurrectione et
Ascensione, Joan. xn, 2i et 23 : Nisi
1. Primus sator fuit Deus Pater, qui granum frumenti cadcns in terram, id
quando tempus miserendi advenit, Fi- est, in Virginem, mortuum fuerit, scih-

lium suum unigenitum seminavit in Vir- cet in cruce, ipsum solum manet : si

* In hoc sermone notanda non exponuntur men quod seminatur, terra in quam semina-
sicut in aliis sermonibus, sed in declaratione tur, et fructus ex hoc semine oriundus.
cujuslibet satoris, indicantur successive se- » PS. LXIIV, 2.
 ,

108 D. ALB. MAG. ORD. PRtED.

autem mortiium fuerit, multum fructum 3. Tertius seminatorestquilibet bonus

affert. IToc granum, quod e siuu

Patris homo, qui triplex seminat semen. Pri-
ceciderat in uterum Virginus, in Ascen- mum est opus munditice. Secundum opus
sione reversum est ad dexteram Patris, justitiae. Tertium opus misericordiae. Et
multum fructum referens secum. Fructus certe trium horum laborum gloriosus
auteni illi erant tldeles animae, quas de erit fructus.

limbo inferni eripuerat, ct secum reve- De semine munditise, ad Galat. vi, 8 :

hens, in regalibus sedibus coUocavit. QucB seminaverit homo, hsRC et metet.

Unde Isa. iv, 2 In dic illa erit germen
: Quoniam qui seminat in carne sua, sub-
Domini in magnificentia et gloria, et , audi, voluptatem, de carne et metet
fructus terne, id est, Bcatai Yirginis, corruptionem : qui autem seminat, in

suhlimis, et exsultatio his, qui salvati spiritu castitatem, de spiritu metet vitam

fuerint de Israel. seternani.

De semine justitise, II ad Corintli. ix,

Secundus seminator cst Dei Filius

2. 10 Qui administrat semen seminanti
: :

Ghristus Jesus. Cnde exiit? Glossa, « de augebit incrementa frugum justitiai no-
« sinu Patris in mundum. » Semen autem strds. Semen autem justitise seminari de-

suum, sicut ipsemet testatur, est verbum bet et opere, et ore : ut sit veritas in ore,

Dei. Hoc autem perit tripliciter, videli- et aequilas in opere.

cet juxta viam, supra petram, et inter De seniine misericordiae,II ad Corinth.

spinas. Per viam intelliguntur chorizato- IX, 6 : Qui parce seminat, parce ct me-
rcs, saltatores, et lusores ad metam cum tet : et qui seminat in benedictionibus
globis. Hi enim frequentant vias, et in de benedictionibus et melet. Item, adGal.
his perit verbum Dei. Per petram, qua; VI, 10 : Bonum facientes, jion deficianius :

humore caret, intelliguntur potatores in Tempore enim suo metemus non defi-
tabernis, quorum fauces semper siccae cientes. Ergo dum tempus habemus., ope-

sunt, igne infernali inflammatse : et in remur bonum ad omnes, maxime autem

his perit verbum Dei. Per spinas acci- ad domesticos fidei. Domestici fidei sunt
piuntur luxuriosi fceminarum frequenta- veri Praedicatores, qui et ore praedicant,
tores, qui punctiones putiuntur luxurio- et opere, et qui jugiter fidem inviolatam
sas : per spinas etiam notantur avari circumferunt in hospitio cordis sui. Circa
homines, qui quotidie cupiditalum pun- eos opera misericordiae debent afidelibus
ctionibus stimulantur, et in his utrisque spiritualibus exerceri.
verbum Domini sufTocatur. Per terram
bonam signantur boni Cbristiani, in qui- 4. Quartus sator est peccator quilibet.

bus verbum Dei vitai fructum allert, etut Et nota, quod est semen vanitatis, et

dicit Matth. xiu, 8 : Dabunt aliud centesi- iniquitatis. Semen vanitatis seminant
mum, aliud sexagesimum, aliud trigesi- humanae laudis avidi, et luxuriosi. Se-
mum. Unde etiam Marc. iv, 8 Et aliud :
men autem iniquitatis projiciunt superbi
cecidit in terram bonani, Giossa, « fide- et avari. De primo, Osee,vni, 7 Ventum :

« lemmentem : » et dabat fructum ascen- seminabunt, et turbinem metent. De sc-

dentem, et crescentem, et afferebat unum cundo,Eccli. vii, 3 : Non semines mala
trigesimum, Glossa, « in conjugatis, » in sulcis injustilise, et non metes ea in
et unum sexagesimum, Glossa, « in vi- scptuplum. Glossa, « in gehenna. »

« duis,» et unum centes imum ^CAosaa ,(.< in Item Glossa signat perfectam ultionem :

« virginibus. » Conjugati igitur gaudebunt septenarius enim perfectionem signat.

de fructu trigesimo, viduaj de sexagesi- Nota ergo, quod fures, et raptores,
mo, virgines dc centesimo. usurarii, et falsarii, iniqui judices, etju-
stae causoe oppressores^ et omnes alio-
 SERMO XXII. 109

rum in quocumquc nogotio (lcceplores acediae, gulae, luxuriae, ct pravitalis hae-

scininiuii iniquitatis scnion : ct lii mc- roticae ; ct cx istis scminibus rci^orlabitur
tont vindiclam soplupliccm. Prima cst ictorna poena gclicniuc.
v^nh inclcmentia. Secunda, frij^oris ve-
hemcntia. Tertia, famos inonarrabilis. (). Officium otiam satoris liabot ipsa
Quarta, sitis intolcrabilis.Quinta,morbo- mors, pcr quam corpora istoruni honii-
rum seu infirmitatum divcrsitas. Sexta, num revertuntur in pulverem ; sed ox
fatigationum seu laborum scmpiternitas. pulvcribus itorum suscitabuntur in glo-
Scptima, mortis aetcrnitas. riain. Tnde I ad Gorinth. xv, 42 etsoq. :

Seminatur corpus in corruptione multi-

5. Quintus sator est diabolus, de quo plicis infirmitatis : surf/et in corruptione
dicit Dominus, Matth. xui, 23 et 39 : seternjc ctdclioiosoe sanilatis. Scminatur
CuDi donniroit /tomines, venit inimicus, in if/nohititatc abjccta! vilitatis : surf/ct
et superseminavit zizania in mcdio tri- in (jloria regiae dignitatis. Seminafur in
tici. Et infra Inimicus autcni,qui scmi-
: infirmitalc pauporlalis : surf/ct in virtulc
navit ea, est diaholus. Igitur libero ar- opubnitae fclicitalis. Seminatur corpus

bitrio dormiente, et dcfensione rationis animale pcr conditionem bestialis neccs-

non obstante, diabolus in corda homi- sitatis : surget corpus spiritualc por di-
num, ubi Deus semiiuiverit triticum vir- gnitatom angelicae pictatis.

tutum, superseininat zizania vitiorum, Quod corpus in dic judicii nobis prae-
scilicet, superbiae, irae, invidioe, avaritia;, stare dignetur, ctc.
 SERMO XXIII.

IN DOMINICA QUINQUAGESIM^.

Stans autem Jesus jussit illum (csecum) adduci ad se. Luc.

xviii^ 40.

In verbis pra^missis tria sunt notanda :

/. Quomodo Jesus stare dicatur ?

II. Per quos csecus ad Jesum ducatur ?

III. Quis sit csecus^ qui a Domino illuminatur ?

vestro ridebo, et siibsannaboy cum vobis

id, quod thnebatis, advenerit.

De primo nota, quod stat in Crucc, et II.

e cruce vocat nos ad se, dicitur in (jant.

VI, 12 : Revertere, revertere Sulamitis,

etc. Revertere per passionis mece recor- I)e secundo nota, quod per duos Cie-
dationem, revertcre per amaram contri- cus ad Jesum dicitur. Primus est timor
tioneni, revertere per lacrymosam con- servilis : secuiidus estamorfinalis. Timor
fessionem, revertere per voluntariam timet, ne in gehennam mittatur : amor
satisfactionem. Prov.i, 24 etseq : Vocavi, sitit, ut ad dextram statuatur. Hi sunt illi

et renuistis : extendi manum meam, et duo quos Dominus misit, Matth.

discipuli,
non fuit qui adspiceret. Despexistis om- XXI, 2 Ut adducerent ei asinam et pul-
:

ne consilium meum : et increpationes, lumejus. Per asinam antiqui peccatores :

meas neglexistis. Ego quoque in interitu per pullumjuvenes peccatores intelligun-

 SERMO XXTII. 111

tur,quoruin conversionem Dominus desi- bent, ut felle piscis curentur : sicut eliani

(lerat, et in eis rcquiescere cupit. Tobias ad consilium llaphael felle piscis

illius, qui juniorem robiam devorare

voluit, illuminatusfuit. Perpiscem istuni
intelligitur diabolus Immani geneiis ini-

TII. micus, cujus fel est illa inaestimabilis in-

fernalis amaritudo, quam impiis et avaris
insupplicio pi'()pinabit..lob, xx, [i:Pa)iis
De tertio nota, quod per cacum qui a ejus i)i utero illius vcrteiur i)i felaspidum
Domino illuminatur, peccator exprimi- intrinsecus. Onmia enim, quae modo pau-
tur, qui indiget ut per veram lidem illu- peribus per violentiam auferuntur, in fel

minetur, et per bonuni opus Deum imi- amarissimum draconis convorsa,et cordi-
tetur. Unde et Jesus dixit isti coeco : Re- businipiorumetavarorumprincipuminfu-
spice, fides tua lc salvuni fecit. Et co)i/e- saeosperpetuocruciabunt.lTocitaquefelle
stim vidit, et sequebatur illum ma- linire debent per recordationem avari
gnificans Domiuum '. oculos suos : ut videant, et illuminati
Et nota, quod spiritualis csecitas ex avaritiae renuntient, et ablata restituant.

sex causis contingit. Prima contingit

per rerum cupiditatem. Secunda per glo- 2. Secunda caecitas, qute contingit per
riae sive jactantioe fatuitatem. Tertia per gloriae sive jactantiae fatuitatem, notatur

luxuri(3e voluptatem. Quarta per iracun- in illo caeco a nativitate ^. Quis enim
dioe gravitatem. Quinta per vanam mun- csecus a nativitate, nisi ille quem vana
di laetitiam. Sexta per stultam sibiipsius gloria excaecat ? Et maxime ille, qui de
placentiam. nativitate sua, hoc est^ de nobilitate glo-
riatur. Et certe stultum ac fatuum est
1.Prima caecitas, quse contingit per de hujusmodi gloriari. Unde lioelius in
rerum cupiditatem_, notatur in Tobia, qui libro de Consolatione :

stercore hirundinum exceecatus fuit. Per

hirundinem, quae volatu levis est, et ae- Quidgenus et proavos perstrepitis ?
rem colit, intelliguntur viri contemplati- Si primordia vcstra,
vi, quorum conversatio in coelis est. Et Auctoremque Deum spectetis,
Nullus decener exslat.
certe isti temporalia reputant ut sterco-
ra.Unde Apostolus ad Philip. ui,8 et U :

Existimo omnia detrimentum esse pro- Et certe taU caecitate pressi necesse ha-
pter eminentem scientiam Jesu Christi bent, ut luto ex sputo confecto liniantur,
Domini mei : jpropter quem omnia detri- ct in natatoriis Sih)e laventur, et sic vi-
mentum feci, et arhitror ut stercora, debunt. Quid est terram per sputum Do-
ut Christum lucrifaciam, et inveniar in minicum madefactam oculis supponere,
illo, subaudi, per bonam conversatio- nisi considerare plasmatum ex terra, cui
nem : quia Beati mortui, qui in Domino Deus per peccatuni hominis maledixit ?

moriuntur Tgitur per amorem et cupi-

. Et quid est se in natatoriis Siloe lavare,
ditatem temporalium bonorum uiulti nisi attendere se emundatum, et nobili-

excsecantur, ne videant, et concupiscant tatum fonle baptismatis Christi sanguine

aeternum bonum. Et certe isti necesse lia- rubricati ? lloc enim considerans et at-

^ Luc. XVIII, 42 et 43. 5 Cf. Joan. cap. ix integrura.

' Apoc. XIV, 13.
112 D. ALB. MAG. ORD. PR.^D.

tendens illuminatur, ne vel in se, vel in vanam laetitiam, quae multos excaecat us-
suis parentibus glorietur Non baptizen- que ad senectam et senium ; et hoc no-
tur divites in vino, et pauperes in aqua. tatur in caeco praesentis Evangelii, quem
Dominus respicere jussit, et sic vidit. Et

3. Tertia csecitas, quoe provenit ex lu- sic necesse est his, qui per praesentes Je-
xuriae voluptate, notatur xVpoc. iii, 14 richontinae regionis, hoc est, instabiles

et seq. : Angelo Laodicese Ecclesisesciihc : niundi vanitates excaecati sunt, ut rcspi-

Ilxcdicit : Amcn, tcslis fidcHs, et verus, ciant, id est, retro adspiciant aeternos

qui est principiuni crcaturse Dei : Uti~ cruciatus et luctus qui sequantur. Qui
nam frigidus esses, per castitatem : aut modo saltat et lu^Ut, respicere debet
calidus, per charitatem : sed quia tepi- quod cito in feretro portabitur ad sepul-
dus es, per luxuriae voluptatem, inci- crum.
piam te evomere dc ore meo : et ideo 6, Sexta caecitas contingit ex stulta sui-
suadeo tibi, utvestimentis albis induaris, ipsius placentia. Quidam enim homines,
ct non apparcat confusio nuditatis tusc, quia ex sua justitia nimis praesumunt,
ct collyrio inunge oculos tuos, iit videas. sibiinetipsis placere incipiunt, et alios

Hoc collvrium confici debet ex pice et quoslibet despiciunt, et propter hoc vere
sulphure, ex igne ct gi-andine, ex ser- coram Domino caeci fiunt. Istos praefigu-

pentibus et bufonibus. llsec enim prae- rat csecus ille, de quo legitur Marc. viii,

parata sunt luxuriosis, ut per ea punian- 22 et seq..ubi sicdicitur : Vcniunt Beth-

tur. Hoc itaque pra^ponerc debent oculis saidam, ct adducunt eicsecum, et roga-
cordis sui, ut luxuriam fugiant, etsic vi- bant eu77i, ut illuin tangeret. Et appre-
deant claritatem Dei. Haec etiamcaecitas, hensa Jesus manu cseci, eduxit eum extra
quae provenit exvoluptate bjxurise, ma- vicum : et exspuens in oculos cjus,impo-
nifeste notatur in Samsone, qui (sicut sitis manibus suis, interrogavit eum, si

legitur Judic. xvi, 19) dormivit super cpiid videret. Et adspiciens, ait : Video
genua Dalila? : quse etiara abrasit eum. homines, velut arborcs ambulantes.
Abrasum vero rapuerunt Philisthini, id Deinde iterum imposuit manus super
est, daemones, et excaecaverunl eum. oculos ejus : et coipit vidcrc, et rcstilu-
tus est, ita ut clare videret omnia. Beth-
i. Quarta ctecitas, quse provenit ex saida, secundum quod dicit Glossa inter-
iracundiui gravitate,notatur Act. Aposto- linearis, domus vallis interpretatur. Ille
lorum, IX, 1 et seq., ubi legitur, quod ergo habitat in Bethsaida, qui hoc putat,
Saulus spirans ignem minarum et csedis quod ad ipsum solum, tamquam ad val-
in Discipulos Domini, ibat invectus et lem sanctitatis, omnes gratiae confluxe-
dirum toto corporc virus efdabat. Ubi rint. Hocautem putans decipitur, et vere
sequitur, quod invasit eum caecitas, ct ceecus esse ostenditur. Unde dicit Glossa
surrexit de terra, apcrtisquc oculis dc isto caeco : « Non videt quod est,quod
nihil videbat. Ubi ctiam subjungitur, quod erit. » Tales sibimetipsis pla-
« fuit,

quod per impositionem inanuum Ananiae centes non vident quod sunt. Credunt
visum recepit. Saulus in hoc loco signat enim se esse bonos et justos et non sunt. :

iracundos, qui, ut visum recipiant, ne- Et ponatur quod sint boni et justi, tamen
cesse habent, ut sint Ananias, quod no- non vident quod olim fuerunt. Fuerunt
meninterpretaturr/o;2?/m gratiae Doniuii, enim et ipsi pcccatores. David continuo
mansuotudinem patientiae. Hinc
ct signat vidit,quo(I fuit:aitcnim (Psal.L,o):/*f^cca-
cnim gratiam Domini meretur, ut manus tummeum contra me est scmper.^on vi-
cjus imponat. dent etiam quod crunt : quia licet non
arbitrcntur se esse immunes a peccatis,
0. Quinta caecitas contingit per muudi possunt etiam et ipsi lieri j)cccatores.
 SERMO XXIII. 113

Cum enim Angclus olini peccaveril in semel et iterum supponuntur, cum opora
coelo, possunt et ipsi peccarc adhuc exi- Christi etsanctorum Patrum attendunt.
stentcs in mundo. Tunc quoquc conspuuntur, cum (jmnia
Talibus autem, ul iliuminentur et vi- opera suasordida et vilia repulaut quasi
deant, tria sunt necessaria : ut videlicet pannum menstruatse. Propter hoc legi-
extra vicum suie mansiunis oducantur, tur, quod iste caecus illuminatus vidit
ut oculis eorum manus Doiuini suppo- alios /lomines, velul arbores atnbuUmtes.
nantur, et ut etiam a Domino conspuan- (jlossa : « Ideo omnes existimat se supe-

tur. Tunc extra vicum HethsaidiE edu- « riores, se indi<^^num judicans, ut David
cuntur, cum se virtutibus et bonis operi- c( judicans se indigunm vocari hominem,
bus pauperes reputant et mendicos, di- « sed canem mortuum, et pulicem vi-
centes cum Psalmista, lxxxv, 1 : Inclina « vum '. »

Domine aiirem tuam, et exaiidi me : Rogate ergo Dominum, ut sic in pne-

quoniam inops et pauper sum ego. senti illuminari mereamur, ut in futuro
Tunc in oculis eorum manus Domini ad adspectum ejus admittamur. Amen.

' Cf. I Reg. XXIV, 15.

>909 ftg^

xni
 SERMO XXIV.

IN DIE GINERUM
IN CAPITE JEJUNII.
Converiimi ad me in toto corde vestro in jejunio, et in fletu,
et in planctu. Et scindite corda vestra, et non vestimenta
vestra, et convertimini ad Dominum Deum vestrum quia :

benignus et misericors est, patiens et multce misericordice,

et prc&stabilis super malitia. Joelis^ ii, 12 et 13.

Et nuta, quod in his verbls praemissis ditecorda vestra, triplici scissura, contri-

primo peccator ex parte Dominiper Pro- tionis. confessionis, compassionis : ut la-

phetam ad pcEnilentiam vocatur. Secun- crymge profluant per contritionem, ut
do, ne peccator desperet, Dominus ex peccata revelentur per confessionem, ut
benignitate multiplici commendatur. miseriis proximisubveniatur per compas-
Primum notatur ibi : Hiec dicil Donii- sionem. Et convertimini ad Dominum
nus : co7ivertimini ad me, etc. Ileec au- Deum vestrum peropera salisfactionis.
tem conversio vel poenitentia in septem Secundum ostenditur ibi, Quia benig-
consistit, quae in consequentibus expri- nus est peccatoribus et ingratis, multa
mentur.Co/<itv7/m//<^inquam,i/<ye/'/^//«o, beneficia largiendo. Et misericors est,

id est,per mali operis dimissionem. Quia tempus ad pcenitentiam sufficiens conce-

non est jejunium tantum a cibis, sed dendo. Patiens irritatoribus et exacerba-
etiam a malis operibus. Undelsa. Lvin, G: toribus pie parcendo. Et multse niiseri-
Nonne hoc est mayis jejunium^ quod cordise, conversos ad se misericorditer
eleyi ? Dissolve coUigationes impietatis, recipiendo. Et prsestabilis super malitia,
solvefasciculos deprementcs ,\\diiA\C(i\,^QC- peccata eis commissa paterne igno-
catorum, et in fletu, propter boni operis scendo, et numquam deinceps obji-
omissionem : etin planctu, propter pec- ciendo.
cati multiplicis commissionem. Et scin- Quod nobis, etc.
 SERMO VXX.

EODEM DIE GINERUM.

Convertimini ad me in toto corde vestro in jejunio, et in
fletu, et in planctu. Et scindite corda vestra, etc. Joelis, ii,

12 et 13.

In verbis istis duo sunt consideranda :

/. De cojwersione peccatorum ad poenitentiam.

II. De ?nodo conversionis eoriim.

peccatorum. Prima est bona, secunda est

mala, tertia est pessima.

Ista ultima est per peccatum, quando

anima misera derelinquit suuni Creato-
rem dulcissimum, et convertit se ad crea-
Primum notatur, cum dicit Converti-
: turam. Certe ista conversio fit per pec-
mini adnie. Modus cum dicit, Injejnnio catum mortale quia dicit bealus Auj^^u-
:

et in fletu. Sed imprimis sciendum est, stinus : Pcccatum est aversio ab in-
«

quod triplex est conversio prima est

:
« commutabili bono ad commutabile
simplex, secunda per accidens, tertia per « bonum. » Et quando anima convertit
compositionem. Prima est poenitentium se ad creaturas, oblencbratur, pejoratur,
et verorum religiosorum secunda est
: et eorrumpitur. Obtenebratur per suam
hypocritarum sivefalsorum religiosorum, malitiam, quan(b> malitia eorum excx-

et carnaliura, et dissolutorum tertia est :

cavit eos \ Pejoratur, per bonorum na-

Sap.11,21.
116 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
turalium vulnerationem, quia per pecca- Unde Eccli. v, 8 Nontardes convertiad :

tum vulneratur anima in ratione, in me- Dominum, et ne differas de die in diem,

moria, etin intellectu. Corrumpitur, per dicendo : « Gras, cras convertar : » sicut

bonorum gratuitorum exspoliationem. clamat cornix. Sed audi quid sequitur :

Unde Luc. x, 30 : Homo qiiidam descen- Suhito veniet ira Domini, id est^ mors.
debat ah Jerusalem in Jericho, et incidit Vere subito veniet, et nescis ubi, vel quan-
in latrones, idest, da?mones,
quividnera- do. Unde Bernardus : « Gerlum est quod
verunt eum in naturalibus, et spoliaverunt « morieris : sed nescis ubi, neque quan-

eum in graluitis. Tsli in fme avertuntur in « do. Ubique enim exspectat te mors,
infernum. Unde Psalmista Converlan- : « et si tu es sapiens, ubique eam exspe-

tur peccatores in infernum, omnes cjen- « ctabis. » Et Eccli. xiv, 12, dicitur : Me-
tes quae ohliviscunlur Deum i. mor esto quoniam mors non tardat, et
testamentum inferorum quia demonstra-

Secunda esl particularis, sicut conver- tum est tibi. Illud debemus habere maxi-
tuntur rcligiosi dissoluti, carnales, et mein isto tempore in memoria nostra, et
non cessant domos circuire, ideo cineres hodie ponuntur super capi-
otiosi, qui
de quibus dicit Aposto- ta nostra : et dicit Sacerdos quilibet :

sicut muliercs :

Adolescen- « Memento homo, quia pulvis es, et in

lus I adTimoth. v, 11 et 12 :

quia primam fidem « pulverem reverteris. »

tiores viduas devita :
irritam fecerunt. Similiter et otiosi di- 2. Secundum est consideratio maximaj
cuntur circuire domos, nonsolum otiose, benignitatis nostri Greatoris, de qua dici-
sed verbose, et curiose loquentes, quoe tur Joel. 11, 13 : Convertimini ad Domi-
non oportet. Isti sunt similes garrulae num Deum vestrum : quia benignus et mi-
mulieri, de qua dicitur Proverb. vii, 10 sericors est, patiens et multx misericor-
et 11 Mulier... (jarrula et vaga,
:
quietis diss, et prsestabilis super malitia. Et Zach.
impatiens, nec valens in domo con- 1, 3 : Convertimini ad me, ait Dominus
sisterepedibus suis. Isti habent exterius exercituum, per poenitentiam, et conver-
habitum religionis, sed interius nullam tar ad vos, per misericordiam : et Isa. lv,

habent religionem. De istis dicit Domi- 7 : Dcrelinquat impius viam suam, et

nus, Jerem. ii, 27 : Verterunt admeter- vir iniquus cogitationes suas, et reverta-

gum, et non faciern. Et ideo talibus dicit tur ad Dominum, et ad Deum nostrum :
.lerem. iii, 14 : Convertimini filii rever- et miserebitur ejus, quoniam multus est
tentes :quia ego vir vesler et assu- : ad ignoscendum.
mam vos. Et hic Convertimini ad me in
: 3. Tertium est recordatio Dominicse
toto cordc veslro, nou in parle. passionis.Unde in Isa. xuv, 2 et 22 :

dicit Dominus Noli timere, serve meus :

Terlia conversio est simplex, et bona, Jacob,sed rcverlere ad me, quoniam red-
et ista est, quando omnia nostra deside- emi te. Et certe non auro, nec argento,
ria et cogitationes ad Deum convertimus, sed pretioso sanguine agni immaculati

et euin totis visceribus diligimus. De hac Jesu Ghristi, rcdempti de vana ve-
estis

dicilur Joel. ii, 12 : Convertimini ad me stra conversatione *. Istam redemptionem

in toto corde vestro. debemus semper ad memoriam reducere.
Sed sunt tria, quai debent nos monere Unde Eccli. xxix, 20 Gratiam fidejus- :

ad istam conversionem. .sorw^wijScilicetGhristi, ne obliviscaris :

1. Primumest appropinquatio mortis. dedii enim pro te animam suam. Et cer-

> Ps. IX, 18.

2 Cf. I Pet. 1, 18 et 19.
 si:hmo xxv. 117

te sicul (licit Ilieronymus : « .lesu bonc, rior intcrprcliiliir, ct si;^nilical suiirr-

« quantacumque propiuat nobis praesens biam. Astaiolb intcrpretalur prxsei^e. In
« tribulalio niala ;
parva paliniur, si rc- pra'soj)iu enim duo sunt, cibus et linius.
« cordaniur quid biberit ad palibuluni, In cibo notatur gula, in limo notatur lu-
« qui nos invitat ad creluni diccns : xuria. Isti sunt duo dii alieni, quos dc-
« Venite qui laboratis, et oncrati estis : bemus aufcrre de cordibus nostris, scili-
« et ego reficiani vos *. » Sed ipse con- cet superbiam, guLam, et hixuriain : si

queritur per David, dicens : Oblivioni- volumus ad Deum converti in toto cordc
datus sum, tamquam mortuus a corde '.
nostro per dilectionem. Quia converti ad
Certe ipsam Passionem non debemus ipsum in totocorde, nibil aliudest, quam
oblivioni tradere, sed saepe ad memoriam dilij^ere ex toto corde : sicut dicitur
reducere. Ista tria cito debent nos ad Deut. VI, 5 : Diliges Dominum Deum
Deum convertere. tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima
tua, id est, dulciter, fortiter, et ardenter,
ut dicit.

II. Bene sequitur : In jejunio, et in hoc

notatur satisfactio. De hocdicitlsidorus :

« Sicut equis fraena sunt ponenda : ita

Dicit ergo, Convertimini ad me, qui « corda nostra jejuniis sunt restringcn-
sum medicus, qui solo sermonc sanat « da quia immundi spirilus jejunio fu-
:

omnia. Unde Eccli. xliu, 24 Medicina :

« gantur. » Sed scicndum est quod du-
omnium in festinatione nebulse. Et Sap. plex est jejunium : unum est corporale,
XVI, 12 Quod neque Jierba, neque ma-
:
et aliud est spirituale. Corporale jcju-
lagma sanavit eos, sedtuus, Domiiie, ser- nium est a cibis et potibus superfluis, et
mo, qui sanat omnia. Ps. cvi, 20 : Misit deliciis abstinere. « lllud jejunium, sicut
verbumsuum, et sanavit eos, scilicet pec- dicit B. Isidorus, macerat corpus, sed
catores. « cor impinguescit : carneni debilitat, et
Item, dicit adhuc : Convertimi^ii ad « animam confortat. » Isto jejunio con-
me, qui sum veritas et via : et ideo non verti debemus ad Dominum.
poteritis deviare. Unde Joan. xiv, 6 :
enini multa bona facit. Primum
Illud
Ego sum via, et veritas, et vita. Via in est, quod suggestionein diaboli destruit.
exemplo, veritas in promisso, vita in prse- Unde Judith, xiii, 10, dicitur, quod ipsa
mio. Judith caput Holofernis amputavit, id est
ad me, quia vestra
Item, convertimini suggestioneni diaboli encrvavit.
stipendia sunt vita ceterna. Unde .Toan. Secundum est, quod lasciviam carnis
XVII, 3 IIssc est autem vita ielerna, Ut
: doinat, et reprimit. Ideo Confessores et
cognoscant te, solum Deuni verum, et Prredicatorcs, qui tota die sedentjuxta
quem misisti Jesum Christum. mulieres, quae sunt sicut ignis, debent
libenter jcjunare. Unde Matth. xvii, 20 :

Sequitur : In toto corde vestro, scilieet IIoc genus, daemonii scilicet, non ejicitur,
per amorem. Sed sicut dicitur I Reg. vii, nisiper orationem, et jejunium. Dicit
3 : Si in toto corde vestro revertimini ad Ilieronymus, « quod jejunio sanantur
Domimim, auferte deos alienos dcmedio « pestes corporis, et oratione pestes
vestri, Baalim et Astaroth. Baalim supe- « mentis.

* Matth. XI, 28. « Ps. XXX, 13.

118 D. ALB. MAG. ORD. PRyED.

quod pcEnam a?ternam vi- defectus bonce voluntatis, et defectus bo-.

Teitiuin est,
tare facit, et ad misericordiam Dei facit nae operationis in homine. Vere pro bo-
peccatorespervenire. Unde Jon», m, di- nis omissis anima fidelis flere,
debet

citur, quod facto jejunio misertus est Do- quando videt quod tempus suum amisit
sine recuperatione, quando videt quod
niinus.
oportet mori, et tamen nihil boni fecit.
Quartum est, quia intelleclum subtilem
tribuit. Unde Daniel et socii ejus post
Unde Isa. xxxviii, 2, dicitur, quod cum
jejuniiim ditati sunt super omnes in Ezcchias cegrotasset, convertit se ad pa-

scientia et intellectu visionum, ut habe- rietem, et flevit, et oravit Dominum, ut

tur Dan. i.
elongaret vitam suain, videns, quod pau-

Quintum quod ad comtempla-

est, ca bona fecisset.

tionem coelcstium ducit. Unde hominem 2. Pro malis commissis. Unde Jerem.
III Reg. XIX, 8, dicitur, quod Elias VI, 26 : Accingere cilicio^ et conspergere
post jcjunium quadraginta dierum venit cinere luctum unigeniti fac tibi, plan-
:

ad montem Dei Jloreb, et ibi vidit Do- ctum amarum. Luctum et planctum debet
minum. Vere post jejunium venit homo facere fidelis anima pro malis commissis.

ad montcm Dei Ilorcb contemplationis. Jacob. IV, 9 : Miseri estote, et lugete.

Et ibi reficitur anima fidelis : quia ibi Glossa : « Memores estote delictorum

videt Deum, qui est panis vitse eeternee. « vestrorum, et lugete in animo pro com-
Sed certe animalis homo, scilicet, carna- « missis. j)

non vult iUuc venire

lis, : quia quando Pro peccatis alienis. Unde Lucas
3.

homo totus repletur cibariis delicatis,tunc quod videns Jesus civitatem

XIX, 41, dicit,

ascendunt fumositales in cerebrum, et Jerusalem /lcvit, eic. Jercm. IX, 1 Quis :

non vult tunc, nisi dormire, sicut por- meo aquam, et oculis meis
dabit capiti
cus. I ad Cor. ii, 14 : Aiiiinalis homo non fontem lacrymarum ? et plorabo die ac
percipit ea, quse su7it Spiritus Dei, id est, nocte interfectos filise populi mei.

quam dulcia sunt et quam pretiosa, et 4. Pro morte Jonathge et Saul, id est,

quam gloriosa. Unde II Reg. i, 17 et 18,

devotae orationis.
Secundum jejunium spirituale est, et dicitur, quod David planxit planctum

illud est abstinere a vitiis, id est, ab om- hujuscemodi super Saul et Jonathan
nibus illicitis, et ab omni specie mali. filium ejus, [et prsecepit, ut docerent filios
rnde Gregorius : « In vanum caro atte- Juda arcum, sicut scriptum est in libro
« ritur. » Et Glossa super Matth. xvii, justorum.) Et ait Considera Israel,pro :

dicit jejunium generale est non

quod « his qui mortui sunt super excelsa tua
« solummodo ab escis sed ab omnibus ;
vulnerati. Saul interpretatur petitio, et

« vitiis et illecebris carnalibus abstine- signat devotionem, quse oritur in oratio-

« re. » Apostolus I ad Thess. v, 22 : Ab ne. Gerte super mortem Saul et Jonathae
omni specie mala abstinete vos. debent filii Israel flere hodie, id est, re-
ligiosi super mortem devotae orationis :

Scquitur : In fletu, ctplanctu. In hoc quia devotee orationes mortuse sunt in

notatur cordis contritio. Sed sciendum, montibus Gelboe, id est, abundantia di-
quod quinque sunt, pro quibus debent vitiarum et carnaiium concupiscentiarum:
pcenitentes lugere. quia Gelboe interpretatur acervus pluvia-
1. De bonis omissis. Unde Judic. rum, et significat abundantiam divitia-
XI, ;i8, dicitur, quod filia Jephte virgi- rum ot carnalium concupiscentiarum.
nitatem suam duobus mensibus.
flevit 5. Pro spirituali et etiam corporali la-

Per virginitatem bonorum ope- stcrilitas pidatione et profanatione Ecclesise Dei et

rum significatur^ pro qua debct anima religioiiis. De hoc I Mach. iv, 37 etseq.,
fidolis flcre. Per duos menses significalur ulii dicitur, quod filii Israel Judsei ascen-
 SKILMO XXV. I!)

derunt i)nno)item Siu)i. Et ridei-ioit snii- runi riri .7//^/^/, scilicct pcr confossionem,
ctificatio)ieni dese)'la)n, id esl,religionein, (^onfessio est porta p(^r qiiain intrant ani-
cl alta)'e p)'ofanatU)n, id est, Sacerclotes, m.e ad I*aradisum. Psal. xcix, '^
: l)itroite

et po)'tas exustas, id est, prselatos, et i)i portas ejus i)i co)ifessio)ie. Sinc confes-
alriis vircjuUanala., id est, malas perso- sione non possunt animae ad misericor-
nas, et pastopJioria diruta, id est, Docto- diam l)ci pcrvenire, post perpetiationem
res, Et sciderwit vesti^noita sua, etpla)i- peccati niortalis, si conlemnunl conliteri,

xerunt planctu magno. dum possunt copiam Sacerdotis habere.

Unde Proverb. xxviii, 13 Qui absco)i-
:

Sequitur ; Sci)idite corda vestrn. Kic dit scelera sua, non diriyetur qui autem
:

notatur confessio, quae est novacula, qua confessus fuerit ea, misericordiam con-
debet scindere malas cogitationes, furta, sequetur.
homicidia, adulteria, et alia peccata, quse Rogate Jesum Christum, ut faciat nos
omnia exeunt de corde : sicut dicitur itaad ipsum converti in toto corde no-
Matth. XV, i^.l^i Q,(iv\.Qtempusputatio)iis stro, in jejunio, et fletu, etplanctu; et ita

advoiit, secundum quod dicitur Cant. n, etiam perconfessionemcorda nostrascin-

12. Ad istam satisfactionem monetnosDo- derc, ut post hanc Vitam ad misericor-
minus, Jerem, iv, 4 : Circumcidimini Do- diam ejus possimus pervenire. Amen.
mino, et auferteprseputia cordium vestro-
 SERMO XXVI.

IN EODEM DIE GINERUM.

Ecce nunc iempus acceptabile. II ad Cor. vi, 2.

Apostolus in verbis preedictis modobonum tempus essedescribit. In quibustria

ponuntur, propter quae quilibet homo debet bene, et indesinenter operari.

/. Propter temporis opportunitatem, quod notatur ibi : Tempus acceptabile.

//. Propter optimi temporis brevitalem^ quod notatur ibi : Nunc.
/7/. Propter utriusque aptam cognitionem^ quod notatur ibi : Ecce.

id est, ad nocivos socios repellendum.

Ista tria debent poenitcntes modo specia-
liter facere. Dehent enim hona agere,
mala dcponere, malorum consortium de-
clinare.

I. Primo enim csttempus terrsenasceu-

Aliquando cnim aliquis habet aliqua fa- tihus ad gcrminandum, id est, nohis om-
cere, ct vidct quod tcmpus opporlunum, nihus ad hcne faciendum. Ps. cxvni, 126 :

ettempus breve, ct modicum cst et : Tempus faciendi, etc. Sicut enim non est
quando hoc attendit, si est sapiens, non radix ita misera vel herba in terra, vel
differt operari. planta, quse non conctur proferre foHum,
Est tempus opportunum ad tria, quaj vel germen, vel aliquam viriditafem : sic
signant tria, quee modo poenitcntes facc- nec homo aticujus sexus, conditionis,
rc dcbent. Estcnim tcmpus terrsnasceii- vcl status qui modo plus solito non de-
tihus ad germinandum, id cst, ad hcnc heat orarc, cleemosynas dare, et aha ope-
operandum infirmis ad medicandum, id
; ramiscricordiceethonafacere. Gen. i, 11 :

est, peccata pcr poenitentiam expellen- Germinet terra herbain virentem, id est,
dum : vinitorihus ad vineas putandum. homo tcrrenus honam coversationem,
 SEUMO XXVI. 121

quae visuni aliorum confortet ; viror mundititV, et iniquitati ad iniquitatem,

cnim conforlat et dolectat visum, et os- ita nioic exhihcte mcmhrn veslra servire
tendit radicem interiorem csse vivam. justilise in sanclificationem. Prajlerca
Sicut cnim herba, quae modo non germi- bene dicit prudcns non ahhorrehil,
: Vir
nat, signum est quod mortua est radix : quia melius est unam angustiam halicre
sic non germinat opus bonum, sig-
qui quam viginti. IJiide hal)ens spinain inpe-
num est quod non vivat spiritualiter. de, vel telum in corpore, mavult lial>cre
Apoc. III, 1 et 2 Nomeii hahes quod vi-
: angustiam ad horam, ut extrahatur,
vas^ et mortuus es. Non enim invenio quam ut diutius affligatur : sic et paruin
opera tua plena coram Deo mco. Sit er- in confessione confundi, et salisfactione

go tempus faciendi sed quia multi bona : angustiari, multo est melius quam in
faciunt modo, et parum sibi proficiunt, inferno in ;eternuin puiiiri, et cruciari. J^jC-

quia in peccatis ea faciunt ideo non so- : cli. xviii, 20 Ante langiiorcm adhihcmedi-
:

lum sufficitfacerebona, sed etiam oportet cinam. Languor enim in inferno erit, quia
expeliere mala. Vinum enim bonuni in ibinon poterit quis accipere sanitatem.
vas non ponitur, nisi prius a sordibus 2. Medicinam non masticet, sed coo-

abluatur, et hoc significatur per hoc, pertam nebulam transgluttiat ne ejus :

quod tempus est aptum modo infirmis ad amaritudinem sentiens eam rejiciat. Sic
medicandum, id est, peccata, per coiifes- qui vult pcenitere, non debct pcDnitentiae
sionem, contritionem, satisfactionem, me- confusioncni cogitare, nec pcenam, sed
dicandum ut enim inali humores per
; pra;mium gBternuin attendere. Iloc est

medicinam, ita peccata per confessionem nebula pulchra visu, et suavis guslu. Ec-
contritionem, et satisfactionem expellun- cli. xLui, 24 : Medicitia omnium in festi-

tur. natione nehulse.

11.Sunt autem tria, quae oportet facere 3. Dietain medici debet observare, ut
accipientem medicinam. Primum, quod non vadat ad tabernam pro oculo sanan-
eam propter amaritudinem non dimittat. do. Arctam dietam tenet quis pro corpo-
Secundum, quod eam coopertam deglut- re, multo plus tenere debet pro aniina.
tiat. Tertium, quod dietam medici servet Eccli. xxxviii, 11 et 13 : Da locummedi-
aut teneat. co. Est enim tempus quando in manus
1. Propter amaritudinem eam accipere illorum incurras. Glossa « Fac consi-
non recuset ;
quia licet amara, tameii uti- « lium ejus, » quia modicum fomentum

lis, et necessaria. Sic enim confessio licet totam massam corrumpil *.

sit puderosa, contritio angustiosa, satis- 111. Sed non sufficit bene facere, mala

factio laboriosa : non tamen propter lioc expellere, nisi malorum consortia evi-
sunt hsec dimittenda, quia sine his non tentur ;
quia cito recidivam pateretur ;

est Al-
animae sanitas. Eccli. xxxviii, 4 : et lioc significatur per hoc, quod inodo
tissimus creavit de terra medicamenta. esttempus ad putandum vineas, id est,

Bene dicit delerra. Dominus enim de ip- malos socios removenduin. Cant. ii, 12 :

sa terra fecit fossatum ; cum caro quie Tempus putationis advenit. In puta-
peccavit, se affligit ; os quod sollicitavit tione eniin inulilis ramus absciditur, ne

ipsum, confitendo recognoscit cor quod : bonum ramum iuipediat fructificare :

concupivit, dolet quod commisit, puni-

;
sed si habes aliquem consiliarium, vel
tur. Sic Apostolus ad Rom. vi, 19 : Sic- proximum, aut socium, qui tibi sit oc-
ut exhihuistis memhra vestra servire ini- casio ad malum, vel boni impedimen-

I ad Cor. v, 6 et ad Gal. v, 9.
122 D. ALB. MAG. ORD. mJET).

tum, deviia eum. Do vinea onini tua ra- citius abscidit non fructificantem. Timere
mos nocivos resecares : vel minus te di- orgo dobent mali, quos por pluros annos
ligis quam vineam. vel socios iibi noci- pormisit Deus in hoc mundo, oxspectans
vos resecabis. Matth. v, 29 et 30 : Si fructum, nisi fructificent, quod cito ex-
ociilus tims dcxter scandalizat te, etc. stirpentur. Luc. xiii, 7, de ficu : Ecce
Si dextra jnanus tua scandalizat te, otc. anni sunt ex quo venio quserens fru-
tres

ctuni in ficulnea hac, et non invenio :

succide ergo illam : ut quid etiam ter-

ram occupat ? Quia ergo modicum tem-
pus habemus, ot de nobis non sumus se-

II. curi, maxime peccatores, ideo cito bene

facere non differamus. Ad Gal. vi, 10 :

Dum tempus habemus, operemur bonum

Sed quia multi ad prwdicta facienda ad omnes.
exspectant tompus et diem, ideo dicit 2. Debemus bona facore propter lucri
Apostolus Nunc, etc. :
magnitudinem. Libonter enim locant se
Nunc autem dobonms bona facere pro- hoinines ad operandum in die lucrosa. Et
pter tria. 1. Propter temporisbrevitatem. quidem modo plus lucratur unus jejuna-
2. Propter lucri magnitudinem. 3. Pro- tor, eleomosynarius, boni operator, quam
pter monitorum multitudinem. solebant quinque, qui antiquitus non lu-
1 Primo ergo debemus nunc bona face-
.
crabantur, nisi bona terrena. Isa, i, 19 :

re propter tomporis brovitatem. Quando Si volueritis, et audieritis me, bona ter-

enim quis habot qua3 faciat, si magnum rse, comedetis. At modo bene faciendo lu-
tempus habet, non est miruni si dormiat cratur homo vitam aeternam. Matth.
diu sed cum viator habet magnam viam
: XX, 2 : Conventione autem facta cum
conficiendam, et parum tomporis, si sa- operariis ex denario diurno, id est, vita
piens est, et vult venire ab bonum ho- ceterna, dicit Glossa, quae in centuplum
spitium, antequam ostia claudantur, ma- plus valet. PsaL lxxxui, 11 : Melior est
ne arripit iter. Sic si diu victuri essemus, diesuna in atriis tuis, super millia pa- :

et hoc sciremus, eo minus esset mirum, rum tamon post hoc tempus, id est, post
si diu in peccatis morarentur, et
aliqui mortem lucrabuntur, quia tunc claudetur
bene facere ditTerrent; sed magnam viam janua regni ccelestis, ut dicitur jNlatth.
habemus faciendam, quia usque in cce- XXV, 10. UndeEccle. ix, 10 : Quodcumque
lum. III Reg. XIX, 7 : Grandis enim tibi facere potest matms tua, instanter opera-
restat via : et parum temporis, quia bre- re : quia nec opus, nec ratio nec sapien-
ves dies hominis sujit *. Ideo cito debe- tia, nec scientia erunt apud inferos, quo
mus iter arripore. Tunc autem iter ad coe- tuproperas, scilicet alicujus valoris apud
lum arripimus, cum peccata rcliquentos inferos.
bonafacere incipimus. I ad Gor. vii, 29 : 3. Debemus bona facere proptor moni-

Hoc itaque dico, fratres : Tempus breve torum multitudinem. Yinea enim inculta
est. Et mirum est, quod peccalores plus si non fructificat, non debet sibi imputa-

sibi longam vitam promiltunt, quod bo- ri sed quando magnis expensis colitur,
:

ni cum^tamen e converso esse debcat.

: si non fructificat, culpanda est sic non :

Si quis habet in horto suo arborem fru- multum arguendi erant antiqui, si non
ctificantem, et aham non fructificantem, benc fecerunt quia paucos cultores ha-
:

• Job, XIV, a.
 SKRiMO XXVI. 123

bobant, id est monitorcs; sod niodo siint Unde so(juitur : Ei in igncm mittetur ».

plures, quam umquam fuerunt, ideo ar-

guendi sunt, qui modo non bencoperan-
tur. Ad Ilebr. vi, 7 et 8 Terra ssepe venien-
:

tem super se bibens inibrem,eic. Proferem

auteni spinas et tribulos, rcproba est,

el malcdictioni proxinia. Quia dieetur :

Discedite a nie nialedicti in ignem seter- Sed quia possent se excusare aliqui
;/?/m, etc. Quia omnis arbor^ quee non
'. per ignorantiam, si nescirent temporis
facit fructum bonum, excidetur cujus : opportunitatem ; ideo dicit : Ecce. Quasi
consummatio in combustionem veniet. diceret : Patens est de rc praesenti.

» Matth. XXV, 41. 2 Matth. vn, 19.

 SERMO XXVII.

INDOMINIGA I

QUADRAGESIMtE.
Jesus ductus esl in desertum a Spiritu. Matth. iv, 1,

Quatuor occurrunt hic notanda :

/. Quis per Jesum mtelligatur ?

II. Quid per desertum exprimatur ?

///. Quare Jesus in desertum a spiritu ducatur ?

IV. Quid per mijiisterium Angelorum accipiatur?

emundatur. Postquam autem emunda-

tus fuerit, templum et habitaculum San-
cti Spiritus efflcitur. Unde et toto tempo-
I. re vitae a vitiis et concupiscentiis hujus
mundi, quibus in baptismo renuntiavit,
jejunare debct. Et bene per quadragena-
De primo nota, quod per Jesum qui- rium numerum omne tempus vita? no-
libet Christianus, qui memhrum Christi strse accipitur. Per lotam enimvitam no-

est, intelUji;ilur. Sicut enim (^hristus pri- stram decalogum legis divinee quadrifor-
mo in Jordane baptizatus fuit, et super miter amplecti debemus, et adimplere,
ipsum haptizatum Spiritus sanctus in spe- videlicet dilectionem, locutionem, ope-
cie columi)ai desccndit, et tertio quadra- rationem. Quem enim aliquis sincere di-
ginta diebus, et quadraginta noctibus je- hgit, lihenter de eo cogitat, et loquitur,
junavit : sic etiam Christianus mini- et servit aut obsequitur ei.

sterio Sacerdotis in fonte baptismatis

 SERMO xxvir. 125

tatorcs sunt daemnnes, quorum officiiim

est Christianos per tcntationes cxcrccre.
Unde ad Ephes. vi, 12 : Non est nobis
II. colluctatio adversus carnem et sangui-
nem : scd adversus principes, et potesta-
tes, adversus mjindi rcctores lenebrarum

De sccundo nota, quod per dcsertum harum,contra spiritualia nequitix, in C(e-

mundus iste cxprimitur. Sicut enim in lcstibus. Duclor autem noster ct dcfcnsor
dcserto materiali pauca sunt mansucta cst Spirilus sanctus, cui commissi sumus
animalia, id est, niansucta : sic etiam in in bapstimo. Unde ad l^om. vui, li : Qui-
mundo isto pauci sunt, qui scquuntur c.umque Spiritic Dei aguntur^ ii sunt
Dominum : cum tamcn ipsc manum filii Dei.
suam aperiat, et impleat omne animal Itcm nqta, quod diabolus primum
bencdictionc. Plurcs cnimsunt in mundo Adam per tria vitia superavit, videlicet
quos Dominus de rore cceli, et de pin- pergulam, avaritiam, et superbiam. Per
guedine terrse ^
divites fecit tamen
: qui cadem etiam sccundum Adam, id est,

eum mansueta
sicut animalia non se- .Tesum Christum tentans superatus est :

quuntur, imo potius sicut feriE bestiffi unde dicit Glossa : « Nota diabolum in
persequuntur. Induerunt enim naturam « his vinci, in quibus Adam vicit, qucm de
leonum per superbiam, ursorum pcr « gula tentavit, dum de ligno verito gus-
luxuriam, luporum per avaritiam, et « tare rogavit. De vana gloria, cum dicit,

vulpium pernequitiam. « Gen. 111,5 : De avaritia,

Eritis sicutdii.
« cum ait : Scientes bonum etmalum. i>

Item dicit alia Glossa : « In histribus, gu-

« la, avaritia, supcrbia, omnia vitia sibi
III. « foederata sunt perempta. » In his tribus
omnia genera tentationum comprehen-
duntur.
De tertio nota, quod sicut ./e^?^^ ducius NoTA igitur, quod diabolus tcntavit
est, ctc, sic etiam nos qui suraus mem- Dominum per tria, quae sunt radices et

bra Jesu Christi, propter hoc cxpulsi su- origo omnium peccatorum.
mus in Iianc valiem miserise ut tente- :
1. Tentavit eum pcr gulam, dum dixit:
mur a daemonibus, quibus cum adjutorio Si Filius Dei es, dic ut lapides isti pa^
septiformis spiritus resistere debemus, nes fiant 2. nos itaque gu-
Fugiamus ct
ut resistentes vincamus, et vincentcs glo- lam, ne prosternemur per luxuriam,
riose coronemur in coelis. Unde lcgitur quai nascitur de gula. Unde GlossaOrige-
Marc. I, 12 ct 13 Qnod Spiritus
: expulit nis : « pugna Christi prius agitur con-
In
Jesum in desertum. Et erat in deserto « tra gulam jejunando, pcr quam victus
quadraginta diebus, quadraginta no- et « cst primus homo. Gulalibidines inflam-
ctibus : et tentabatur a satana : eratque « mat, concupiscentiam nutrit, quse repu-
cuni bestiis. Ibi dicit Glossa, quod « qua- « gnat Icgi mentis. Hsec nisi prius refrae-
« dragenarius numerus totum tempus « nctur, frustra contra alia laboratur. »

« signat, quo membra ejus diabolus ten- Et nota, quod tria mala oriuntur cx
« tat. » gula. Primum est abominabilis fornica-
NoTA igitur quod hostes nostri et ten- tio. Secundum est tumultuosa altercatio.

* Gen. ixvii, 28. » Matth. lY, 3.

126 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
Tertiurn secretoruni revelatio. De primo perbiam, cum Domino ducto super tem-
nota, quoil illi lioniines Sodomitee, qui plipinnaculum dixit Si : filius Dei es,

nimium erant gulosi, efTecti fuerunt abo- mitte te deorsum 2. Unde etiam super-
minabiliter luxuriosi. Unde Ezech. xvi, bia propter tres causas est fugienda.Per
49 : Ecce hsec fiiit iniquitas Sodomas so- lianc enim superbi Deo odibiles efficiun-
roris tuse, superbia, saturitas panis et tur, per hanc omnia bona opera disper-

abundantia, otium ipsius, et filiarum

et guntur, per hanc omnes elati in inferni
ejus. Item de primo et secundo, Proverb. praecipitium demerguntur. De primo,
XX, Luxuriosa res, vinum, et tumul-
1 : Eccli.x, 7 et 9 : Odibilis coram Deo est
tuosa ebrietas quicumque his delecta- : ct hominibus superbia. Quid superbit
tur, non erit sapiens. De secundo, terra et cinis ? De secundo, dicit Orige-
Proverb. xxiii, 29 et 30 Cui rixse? cui : nes : « Qui cseteras virtutes sine humi-
sine causa vulnera ? Nonne his, qui « litate congregat, quasi qui pulverem in
commorantur in vino, et student calici- (( vento portat. » De tertio, Dominus in

bus epotandis ? De tertio, Proverb. xxxi, Luc. XIV, 11 Omnis qui seexaltat.,humi-
:

4 : Nullum secretum est ubi regnat liabitur. Item, Luc. x, 18 Videbam sata-
:

ebrietas. nam sicut fulgur de coelo cadentem. Item,

2. Diabolus tentavitDominumperava- ibidein : Tu Capharnum usque ad coelum
ritiam, cum ostenderet ei omnia regna exaltata usque ad infer)ium demergeris.
mundi, etgloriam eorum, et dixit ei : Ilaic
omnia tibi dabo, si cadens adoraveris
meK Et nota, quod propter tria fugienda
est avaritia. Per avaritiam enim Deus, IV.
qui estsummum bonum, amittitur, ani-
ma pretiosa venditur, homo proprius
diaboli efficitur. De primo, Dominus in De quarto nota, quod per ministe-
Matth. VI, 2i : Non potestis Deo servire, rium Angelorum accipitur gloriosa re-
et mammonse. Item, ad Ephes. v, 5 Hoc : muneratio victorum, in qua Angeli mi-
scitote intelligentes quod avarus, quod : nistri existent. Unde dicitur Matth. iv,
estidolorum servitus, noti habet hseredi- 1 1 : Tunc reliquit eum diabolus : et ecce
tatem in regno Christi, et Dei. De secun- Angeli accesserunt, et ministrabant ei.

do, Eccli. X, 10 : Nihil est iniquius, Item dicit Glossa : « Sicut in hoc agone
quam amare pecuniam. Hicenim animam «militianostra praeinstruitur : ita in obse-
suam habet venalem. De tertio, Domi- « quio Angelorum gloriosa remuneratio
nus ipse loquitur ad Adamum, Oen. « edocetur. »
III, 17 : In laboribus comedes ex terra llogate ergo Dominum, ut sic imita-
cunctis dicbus vitse tuac. Per terram in- tione sui det nobis omnem tentationem
telligitur avarus, qui terram cado prapo- evincere. ut coronam glorise, Angelis
nit, et propterea diaboli proprius effici- ministrantibus, assequamur. Quod no-
tur, ut ab eo semper comedatur. bis, etc.
3. Diabolus Dominum tentavit per su-

' Matth. IV, 9. » Matth. IV, 6.

 :

SERMO XXVIII.

IN DOMINIGA

QUADRAGESIM^.
Ciim jejunasset Jesus quadraginta diebus, et quadragmta
noctibus, postea esuriit. Matth. iv, 2.

In verbis prsedictis de daobus edocemur :

/. Quid sit agendum ?

II. Quid sit credendum ?

Primum notatur ibi : Cum jejunasset. « strse humilitatis, et sic instrumentumin

Giossa : « Quia jejunavit, exemplum « moribus, et in fide. » Dicit ergo : Cum
« nobis jejunandi dedit. » (jregorius :
jejunavit quadraginta diebus^ et qua-
« Omnis Christi actio nostra est instru- dragiyita noctibus, postea esuriit.

« ctio. »

Secundum, scilicet quid sit creden-

dum, notat ibi : Quadraginta diebus, et

quadraginta noctibus. Etnota, quod duo 1.

credenda sunt de Christo : scilicet, 1. Po-

tentia divinitatis, qua3 notatur ibi :

quadraginta diebus, et quadraginta no- Primo edocemur, quid sit ajrendum.

ctibus, quod tantum jejunavit, divinae Notandum, quod tribus de causis ad jeju-
potentiaefuit. 2. Infirmitas nostra3 carnis, nium nos invitavit. Propter opportunita-
quae notatur ibi : Postea esuriit. Glossa tem, propter eruditionem, propter utilita-

« Esuries signum est infirmitatis, et no- tem.

128 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
l.Propter opportunitatem. Coiivenie- nibus auxilium Sanctorum implorare,
l)at enim refraenare gulam, scilicet jeju- ne ex aliqua parte ruat in peccatum.
nando, per quam victus fuit primus lio- 3. Pr(ipter utilitatem, quae est adver-
mo in paradiso : portae enim et fenestrae, sarii expulsivum, et Dei reconciliativum.
per quas solitus Jest latro intrare, clau- Primo enim est daemonis expulsivum,
duntur, id est, loca infirma per quae ali- maxiuie illius qui tentat de luxuria ; sic-

quando patuit aditus adversariis, muniun- ut fames, quae cjicit lupum de silva.

tur. Ps. Lxvni, 1 1 : Operid in jejunio ^latth. XVII, 20 : Hoc genus dsenioniorum
aniniani meam, ne hostes inveniant adi- non ejicitur, nisi per orationem, et jeju-
tum intrandi ad eam. nium. Hospes enim delicatus non diu
2. Proptcr eruditionem. Dicit enim moratur in hospitio, ubi non recipitur
Glossa : « Jejunat ut tentetur : et quia jucunde, imo scienter non ingreditur.
« jejunat, tentatur : » et ideo docet nos, Luxuria vero delicata est, et ideo odit
ut (jui alicjua bona incipiunt, ut jcju- hospitium et societatem jejunantium.
niuni, et caetera liiijusraodi. statim adia- ^latth. xvn, 43 : Cutn imniundus spi-
bolo impugnantur. Unde Tob. xu, 8 : ritus exierit ab homine, ambulat per di-
Bona estoratio cumjejimio, eteleemosy- versa loca, quserens requiem, et no)i in-
na magis quam thesauros auri recondere. venit. Sicut enim pisces in arido cito
Bene dicit Bona est oratio cum jejunio
: moriuntur, sic etiam luxuria in austerita-
et cleemosijna, quia jejunium sine ora- te vitae et jejunio moritur. Isa. l, 2 :

tione et eleemosyna non est in tuto Computrescent pisces sine aqua, et mo-
loco : peregrinus enim non tute vadit rientur in siti. Terentius :

solus per talia loca, ubi scit essc latro-

nes : daemones enim impugnant jejunan- Sine Cerere et Bacclio friget Veuus.
tem, vel ut superbiat per vanam gloriam,
vel ut avaritia incendat, ut qaae sibi Secundo est Dei reconciliativum qui :

subtrahit, in bursam ponat, et ideo ho- enim alium ofTendit, si emendam solvit
na esL oratio cum jejunio, quae vetat delicti, pacem habet. Jejunium autem,
pestes mentis, et eleemosyna pestes cu- quia pcenale est, satisfacit de peccato.
piditatis. Joan. 111, 4 et seq. Comminatus est
:

Quod autem diabolus impugnet jeju- Dominus Ninivitis, dicens Adhuc qua- :

nantes, quod Christum

patet ex hoc, draginta dies, et Ninive subvertetur. Et
statim posljejunium impugnavit. Unde crcdiderunt viri Ninivitse in Deum :

sicut qui habet inimicitias, et induciae et prsedicaverunt jejwiium. Et postea

ruptae sunt inter ipsum et advcrsarium sequitur : Vidit Deus opera eorum... et
ejus, sollicite se custodit, auxilium ab misertus cst, etc. Et nota quod dicit :

amicis suis quaerit : sic diabolus inducias conversi sunt a via sua mala. Jejunium
habet cum discipulis, et aliquantulam in peccatis non placet Deo, nec ferculum
pacem, quasi confcederatis suis sed cum :
lutosum oblatum principi. Isa. LViii, 3 :

quis peccatum dimittere, et bona facere Quare jejunavimus, et non adspexisti ?

tunc ruptie sunt induciai, et ex
incipit, etc. Respondet Ecce in die jejwiii ve-
:

tunc potest se habere pro diffidato. Unde stri invenitur voluntas vestra, etc. Diabo-
Gen. m, 15 Inimicitias ponam inter
:
lus non comedit, sed semper jejunat, et
te et mulierem, tu insidiaberis calcanco a peccatis non cessat jejuna : igitur sine
ejus, id est, si bonum incipiat, insidia- peccatis, vel sicut diabolus jejunabis.
beris,ne ad finem perducat calcaneum :
Isidorus : « Qui se a cibis abstinet et
enim finis hominis est, et significat finem mala
« agit, daemones imitatur. » Melius
bonae operationis et perfectionis, ideo est abstinere a peccatis quam a pane, et
debet se bonis opcribus munire, oratio- comedere in quadragesima : jejunant a
 SERMU XXVII 129

panc, el cames serpcnles comcduiit, id subactus, caslrum tradit ad libitum im-

est, peccatum, quia veneno delcctationis pugnantis : sic luxuria per faniem dorai-
animam occidunt. Luc. xviu, 12 : Jeju- ta, corpus ad libitum hominis ct rationis

no bis in sahbato, diccbat IMuiriseeus, qui tradit. Luxuriosus, qui a patre superbe
supcrbiam ct indignationem respeclu rccessit, fame et jejunio afllictus ad pa-
alioruni habcbat unde justificatus in : trcm humiliter est rcversus'. j\[agna er-
domum suain non desccndit. Isa. lviu, go est utilitas jcjunii, quod hcecfacit. l\[a-
4 : Nolite jcjunarc sicut usque ad lianc gnum enim commodum infert homini,
diem. qui de domo sua expcllit hominem ho-
Et nota, quod non suflicit debili et micidam, vel latronem et (|ui amicuni ;

infirmo dietam medicinsB pcr diem et optimum sibi iratum recunciliarct, ct qui
horam servare, ct postca cuilil)et se ex- terram suam stcrilcm foecundatam sibi
poncre : sic in quadrai^esima jejunare, faccret ; et ideo C;linstus merito cxcmplo
et post Pascha peccatis obedire. Eccli. suo ad jejunium nos vocavit.
xxxiv, 31 Homo qui jcjunat in pec-
:

catis suis, et iterum eadem faciens, quid

proficit humiliando ? orationem illius

quis exaudiet ?Jdco Dominus, Jocl. u, 15 : 11.

Sanctificate jejunium. Et post sequi-

tur, 19 : Et mittam vobis frumentum,
et vinum, et oleum, ct rcplcbimini eis. Sequitur : Poslea esuriit. Legimus
Terra cnim otiosa spinas ct tribulos Christum tripliciter esuriissc , scilicet

profcrt, laboriose vero- exculta fructum reputatione, nuncupatione, affectionc.

bonum. Eccli. xx, 30 Qui opcratur ter- :

ram suam, inaltahit acervum frugum, etc. 1. Reputative, ut in pauperibus, quia

Sic caro Subige tuam ipse carnem,
: quidquidpaupcribus impcnditur, Christo
quse exactor pessimus, hominis inimicus, fieri reputatur. Matlh. xxv, 3o et 40 :

facit sibi spiritum alioquin ad libitum Esurivi, et dedistis mihi manducare.

subjugari : sicut equus lascivus, et bene Sequitur : Quamdiu fccistis uni ex his
habitus recalcitrat, ct domino suo ascen- fratrihus meis minimis, mihi fccistis.

denti conti-adicit : afllictus verolabore et Et ideo non sunt conteumendi pauperes.

jejunio pacifice se habet, ct ad libitum Si quis cnim ita familiaris esset Regi, ut
domini sui duci et onerari permittit. quidquid sibi ficret, Rex sibi iieri rcputa-
Psal. xxxiv, 13 : Cum mihi molesti rct, ct talis ad domum tuam venirct,
essent, scilicet motus carnales, induchar honorificc rccipcres, et eum non dcspi-
cilicio, ut contra tela adversarii resiste- cercs. Ideo Eccli. iv, 2 : Animam esu-

rcm humiliabam
: in jejunio animam ricntem ne despc.xeris. Quasi dicat Nc :

meam. vilipcndas, quia pauper est. Soepe cnim

Quadriga enim non oncrata facilius ab in vili sacco rcconditur bonum frumcn-
equo trahitur, et navis loevigata citius a tum, ct in concha fragili lapis pretiosus,

vento et remigio ducitur ; sic caro jeju- et c convcrso sub auro fulgenti lignum
nio attenuata in suis actibus expeditur. putridum ; sic sub paupere habitu anima
Elias jejunavit quadraginta diebus, et pretiosa.
quadraginta noctibus, ct ivit ad montcm
Dei Horeh '. CastcUanus enim famc 2. JXuncupative, ut dicitur in Psal.

' Cf. III Reg. XIX, 8. 2 Cf. LUC. XV,

xm
 130 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

xLix, 12 et lo : Si esuriero, non dieam Mattli. XXI, 18 et 19 : Esuriit. Et videns

tibi. Et sequilur : Niimqiiid mandiicabo fici arboreni secus viam, venii ad eam,
carnes taurorum ? Quasi diceret : Gibus qua?rens fructum : et nihil invenit in ea,
Ghristi non est, nisi conversio peccato- nisi folia. Esuriit, scilicet, animarum sa-
runi. Joan. iv, 31 et 32 Royabant : dis- lulein ardenter appetivit. Sicut enim ar-
cipiili eum, ut manducaret ille aulem : denter esuriens nullum genus panis re-
dixit : Ego cibum habeo manducare, spuit sic Ghristus nullum juvenem,
: se-

quem vos nescilis. Quasi diceret : Non nem, homicidam, latronem. Act. x, 10,
qua^ro cibum niaterialem, sed spiritua- et seq. : Gum esurirct Petrus, cecidit su-
lem, animas et ideo, si tu vis
scilicet : per eum mentis excessus, et vidit coelum
Christum ad hospitium cordis invitare, apertum, et descendens vas quoddam,
et gratanter reficere, conversionem tuam velut linteum magnum..., in quo erant
et aliorum dilij^a^nter studeas procurare. omnia quadrupedia, et serpentia terrse,
(jcnes. xxvii, 9 et 10 : DixitRebecca lilio et volatilia caeli. Et facta est vox ad
suo Jacob Affer mihi duos hcedos opti-
: euni dicens Surge Petre, occide et man-
:

mos, ut faciam ex eis escas patri tuo, f///6'«. Quasinullam differentiam faciendo

quibus libenter vescitur : quos cum bitu- Dominus ad moduin quoerentis panem
leris, et comederit, benedicat tibi prius- ostiatim, stat ad ostium, et pulsat ', quo-
quam morialur. WnnW, (jui fuMent, sunt niam multi eum abire jejunum permit-
pcccatores : sed optimi sunl, (juando in tunt. Psalm. lxvui, 11 : Operui iti je-
iyne contritionis ct pamitentiffi parati junio animam meam. Giossa cxponit de
sunt, et sic faciens obtinuit benediclio- Ghristo, etc.
nem. Rogate ergo Dominum, charissimi, ut
sic a viliis jejunemus, etc. Quod nobis,
3. Lcgimus Ghrislum etiam esuriisse etc.
alfective, salutem scilicet aninuirum.

* Ai>oc. III, 20.

 .

SERMO XXIX.

IN EADEM DOMIINICA.

Hcec esl volunlas Dei, sanclificatio vestra. I ad Thess. iv, 3.

Olim David orabat dicens : Doce me facere voluntalem tuam, etc. *

; et miseri-

cors Deus per Apostolos Petram et Paulam, et per semetipsum docuit nos
suam voluntatem.

Considera ergo, quod voluntas Dei est

/. Ut apeccato sanctificemur.
II. Ut in bonoexercitcmur.
III. Ut in utroque confirmemur
IV. Ut in ccelo glorificemur.

sanctificatio vestra : iit al)stineatis vos

a fornicatione, etc. Sanctificatur, qui a
peccatis mundatur. Munda cnim debet
essG dilecta sponsa Christi. Ad Ephes. v,
25 et 2() : Cliristus dilcxit Ecclesiam,, et
semetipsum tradidit pro ca, ut illam
Primo enim voluntas Dci cst, ut a scniftlficarct, nuoidans lavacro aquse,

peccato sanctificemur. Unde liabotur I ad ct Mundat autem Deus aniinam non so-
Thessal. iv, 3 : Hssc est voluntas Dei, lum lavacro baptismi primi, sed etiam

* Psal. cxui, 10.

132 D. ALB. MAG. ORD. PR.^D.

Isidorus certe, qui modo detractionibus, et con-

secundi, scilicel hicryiiiaiuin. :

LacrvmiB pccnitentis apud Deuni pro tentionibus, et conspirationibus, et aliis

«
Sedquidprod- perversis locutionibus nolunt in mundo
« baptismate repiitantur. »

balnealur, et statim sor- obmutescere, obmutescent in judicio.

eslhomini, si
Matth. xxii, 12 At illc obuiutuit.
didis vestihus induatur? Sic quid prodest
:

aninue, etiam mundetur, et statim ia

si

vitiosam consuetudinem ndabatur? Pro-

pter lioc pra'cipitur l'.\od. xix, H» : y^ade
III.
ad populum, et sanctifica illos hodie,

et cras, lacentque vesthneuta sua, id

cst, mores suos. Eccle. ix, 8 : Oniui tcui-

pore vestiuicnta tuasiut caudida. Stullus
esset, qui etiam in ipso balneo sordidas
vestes non deponeret sic est, qui pec-
Voluntas Deiest, ut in utroque confir-
niemur. Scilicet ut a peccato sanctilice-
inur, et in bono exercitemur. Joan. vi,
;

3'.) cst autcm voluntas

Ha'c ejus, ([ui
cata sua pbmgit, et non relinquit. S. Gi-e- :

gorius : « Qui lletibus suis vitae mun- niisitme, Patris ut omue, quod dcdit :

« ditiam su])trabit ante Dei oculos, sor- mihi, uon pcrdaui ex eo. Sola per-

« didas etiam ipsas lacryuias facit. » severantia facit, ut non perdamur. Lnde
Matth. X, 22 : Qui autem perscvcravit us-
que in finem, hic salvus erit. Bernardus :

« Absque perseverantia nec qui pugnat,

IL « victoriam, nec palmam victor conse-
« quetur. » llli autem perduntur, qui
non perseverando a Deo separantur.
Voluntas Dei est, ut in bono exercite- Psal. Lxxu, 27 et 28 : Perdisti omnes,
mur. lN't. 11, 15
l Sic esl voluntas Dci, :
qui fornicantur abs te. MUii autem ad-
ut bcuefacicutes obmutescere faciatis, hxrere Deo bonum est. Fornicanlur, qui
etc. Si ergo bene facitis, voluntatem Dei derelictoDeo vero sponso in mundo lu-

impletis, imo ex Dco nati eslis '. Joan. ni, xuriantur. Si ergo non vis perdi, adhae-

11 Qui bene facit, ex Deo esi rjici uia-

: : reas Deo, voluntatem ejus semper et

le facit, non vidit Demn iino nec vide- : perseveranter implendo. I ad Tliess.

bit in feternum. Deus enim benc facit V, 15 et seq. Semper quod bonum est
:

benefacientibus. PsaL cxxiv, i Bcnefac : sectamini in invicem, et in omnes. Semper

Domine bonis, et rectis corde, etc. Sed (jaudentes. Sine intermissione orate. Hsec
attende quid ait Petrus, ob)uutcscere fa- est enim voluntas J)ei in Christo Jesu, in
cialis. ALiuna virtus bonorum sancto- omuibus nobis. Isidorus « Tunc Deo :

rum, qui nos ipsos apud Deum crescere, « placet nostra conversatio, quando bo-

et obmutescere adversarios, et amicos « num, quod inchoamus, fine persevc-

iion erubescerc faciunt. Augustinus : « ranti coinplemus. »
« Qui nos amant, quierunt quod laudent Et nota, quod de triplici voluntate Dei
« in nol)is qui autem odcrunt, detra-
: praedicta, dicitur Refor-
ad Rom. xii, 2 :

« luint nobis nos autem in utroque ju-

: mamijii in novitate sensus vestri ut :

« dicio constituti vitam nostram sic cu- probctis (pise sit voluntas Dei bona, et be-
« stodire debemus et faniam, ut erube- ucplaccus, e^ /?er/ec/«. Voluntas Dei bona
« scantdedetractoribus laudatores. » Sed est, ut a malo sanctificemini : benepla-

Uoaii. I, 1.3.
 ! ,

SERMO XXIX. 133

cens, ut bonum opereiuini : pcr/ccla, ul Serpentes lollinms, quando concupiscen-

in ulroque confirmemini. tias refringimus.

i. Mortiferum autem (!st ({uodlibet

scandalum, qmelibet nonso-
injuria, quoe

lum unde
facto, sed dicto nobis infertur,

IV. Jac. 111, 8, de lingua dicitur Est enim :

iruiuietum malum, plenavcncno mortifc-

ro. Si ergo accepta injuria non inllamur

Voluntas cnim Dei esl, ul in ccelo glo- per superbiam, non sulfocamur per invi-
rificcmur. Joan. vi, U) : ILec est aulon diain, non disrumpiinur per iracundiam :

voluntas Patris mei, qui misit mc : ut tunc utique moitiferum bibimus, et non
omnis, qui videt Filium, et crcdit in nobis nocet bibc pro Cdiristo, quod pro
:

eum, habeat vitam ssternam. Bcne dicit, te bibit Cbristus. iMattli. xx, 22 : Po-
ct credit in eum si autem scire desicle-
: testis bibere caliccm, qucin cgo bibiturus
ras,utrum vere credas in Christum, at- sum'}etc. Sed quidquid afllictionis terre-

tende quod dicit, Marc. xvi, 17 et 18 : na propinat adversitas, leve crit, si in-
Signa autem cos, qui crcdiderint, lixc se- spiciamus (juid biberit ad crucis patribu-
quentur In nominc mco dsenwnia cji-
: lum, qui nos invitat ad ccElum.
cicnt : linfjuis loqucntur novis : scrpen- 5. Manus imponent, sunt adjutoria
tes tollcnt : et si mortiferum quid bihe- charitatis, remedia pietatis, ex quibus
rint, non eis nocebit : supcr segros ma- ssepe convalescunt, vel qui spiritualiter,
nus imponent, et bcnc liabebunt. vel corporaliter aegri sunt.
1. Dsenionia suntpeccata, quse de cor- Vides ergo, quod dsemonia sunt vitia

pore ejicere del)emus. Unde de ]Maria voluntatis, linguse novse sunt verba utili-

JMagdalena ejecta sunt septem deemonia, tis, scrpentes sunt concupiscentise sen-
id est, secundum Gregoriura, universa sualitatis, mortifera sunt injuriae adver-
vitia atque peccata. sitatis, manus iniponcnfes sunt adjutoria
2. Linguse novse sunt^verba tBdificato- charitatis. Voluntas ergo Dei est, ut qui
ria et bona. Linguse enim antiqu.Te fue- sic per signa prsedicta crcdit in Filium
runt verba nociva et prava. I Reg. ii, 3 : Dei, habeat vitam aeternam. Joan. x, 27
Rccedant vetera de orc vestro. et 28 : Oves mcse vocem meam audiunt. .
.

3. Serpentes sunt motus seu concupi- et ego vitam seternam do eis. Ad quam

scentiaBsensualitatis. Vae ei, qui serpenti nos perducat, etc.

consentit^ quia paradisum perdit ut Eva

 SERMO XXX.

IN DOMINICA II

QUADRAGESIM^.
Miserevp mei Domine fdi David : filia mea male a
dcemonio vexatar. Matth. xv^ 22,

Quatuor possunl hic nolari :

/. Quid per mulierein Chananseam intelligatw?

11. Quid per filiam ejus exprimatur ?
III. Quare Dominum filium David noininet?
IV. Quam misericordiam ab co expostulet?

alte conversa mulier, unde signat ani-

mam ad Deum converti desiderantem.
Chananaea etiam interpretatur semula-
trix, et exprimit animam quse J)ominum
per patientiam semulatur, id est, sequi-
tur.
De priino nola,quod per mulierem
Chananaeam anima cujusiihet
inlellij^^itur

peccatoris, quae tamen se in malo statu

esse recognoscit, et propter hoc Dei mi-
sericordiam implorat. Hanc muHerem
Ghananaeam appellat Marc. vii, 23 Syro-
:

phaenissam. Syrophsenissa interpretatur

 :

SERMO XXX, 135

lilinm David, ctpctivit utmiscrcretur sui,

vclut David quondam Saulis fuit miser-
tus, quando tactu citharaj doemonium ab
II. eo expulit. Legitur I Reg. xvi, 23, quod
cum spiritus Dei rccessisset a Saul, et
spiritus ncquam eum, ad con-
exagitaret
De sccundo nota, quod por fdiaiu mii- silium scrvorum Saul vocatus fuit Da-
lioris expriinilur cujuslibet anini.c {)ccca- vid, qui scicbat psallcrc in cithara. Igitur
tricis conscientia. Et ccrte, quamdiu quandocumque spiritus Domini malus
anima peccatis est subdita, male a das- arripiebat Saul, David tollebat citha-
monio vexatur conscientia. Et nota, ram, et percutiebat manu sua, et refo-
quod tilia,idest,conscientiacorum,qui in cilLabatur Saul, et lcvius habebat : rcce-
peccatis sunt, male vexatur pcr spinosam debat enim ab eo spiritus malus.
criminum remorsionem sed si in pecca- : NoTA, quod mathematici dicunt, sc-
tis decesserint, vexabuntur pejus et pes- cundum quod tostatur Magistcr in Ilisto-
sime : pcjus in amara carnis ac animae riis, quod quidam dsemoncs odiunt et
separatione, pessime in vermis et ignis fugiunt harmoniam cithara^. Unde dicit
saivissima contritione. Igitur qugebbct etiam Glossa supcr locum proedictum,
pcccatrix anima, quae iiliam, id est, quod « refcrt Boetius Philosophum qucm-
conscientiam suam peraculeum peccato- « dam tactu citharoe daemonium ab obses-
rum vexari sentit a dsemone, per pium « so corpore depulissc. » Igitur notan-

salvationis desidcrium currere debet post dum est, quod David vocatus fuit
'sicut
Dominum, cique debet magno contrilio- ut a Saul tactu citharae dsemonium cx-
nis clamore supplicare, ut velit con- pelleret, ita et Christus venas ct arterias
scientiam suam a vexatione dcemonis li- vcncrabilis corporis sui extendi permisit
berare. in ligno crucis, ut ab humano genere,
imo a quolibet peccatore dulci harmonia
septem verborum, quae protulit in cruce,
septiforme daemonium quod suggerit se-
III. ptem principalia crimina, potenter ejice-
ret. Unde Isa. xvi, 1 : Venter meus ad
Moab quasi cithara sonabit. Moab in-
De tertio nota, quod ideo Dominum tcrpretatur de patre, vel ex patre. Ergo
filium David appellat, quia eum de gene- per Moab universum genus humanum,
re David descendisse rccognoscit. Unde vel homo significatur, qui ex
quilibct
in Psal. cxxxi, 11, promissum fuerat ei primo patre Adam desccndit.
De fructu ventris tui pones super sedem Et nota, (juanto fortius chorda exten-
tuam. Dixerat etiam Luc. i, 31, Gabriel ditur, tanto dulcius resonat ; sic et Chri-
ad Mariam Ecce concipies in utero, et
: stususque ad dinumerationem omnium
paries filium, et vocabis nomen cjus Je- ossium extensus fuit in cruce, ut dulcius
sum, etc. resonaret.
Prima igiturvox hujus citharae fuerunt
vcrba Domini, Luc. xxiii, 34 : Pater di-
mitte illis, etc. Ilaec harmonia expellit
IV. dacmoniuin irae. Ira enim non dimittit
injuriam; sed potius vindictam expetit.
Admonet nos igitur haec cithara, ut om-
De quarto tota, quam misericordiam niirae ex corde renuntiemus, et dcbitori-
ab eo expostulet : recognovit eum esse bus nostris dimittamus. Unde Matth. vi,
130 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
hominihus, ncc sul)venire animse in tempore ultimae ne-
13 : Si non dimiscritis
vohis pcccata vc- cessitalis, sedsolus Deus Pater, qui est
Pater vcster dimittct
stra.
Deus noster per creationem, et Deus no-
fuit ver- ster per redemptionem.
Secunda vox liiijus cilhaivT

l)um Dei, Luc. xxiii, 43 : Amen dico li- Quinta vox hujus citharse fuit hoc

hi : Ilodic mccum eris in paradiso. Hsec verbum, Sitio (Joan. xix, 28.) Haec har-
liarnionia expellit dipmonium invidiae.
monia expellit dsemonium gulse. Gula
Tnvidia eiiim nulli communicat sua. 1 n-
enim semper exardescit siti, et instigat
dc docet nos Dominus per hoc qnod la-
hominem ad superfluum potum studet :

troni paradisum communicavit el dedit,

enim calicibus epotandis. Dominus au-
ut invidiam ab hospitio cordis nostri ex- tem ut sitim guliT exstinguat in nobis,

pellamus : omnia enim hona opera per docet nos sua siti sitire fontem consola-
invidiam putreliunt. Proverb. xiv, 3(1 : tionis seternse, de quo qui biberit, non

Putredo ossium invidia. sitiet in seternum.

Tertia vox citharse fuerunt verba Do- Sexta vox Dominicse citharse habe-
mini, Joan. xix, 20 et 27 : Afulier, ccce tur Joan. xix, 30 Co)isumrnatum est.
:

filius tuus. Deinde dicit Discipulo :

Eccc Per hanc harmoniam expellitur daemo-
mater tua. Haec vox expcllit dsemonium nium acedise, quae nihil bono fine con-
luxurire casta enim fuit Yirgo, quae haec
:
summat, sed potius eos qui circa princi-
verba audivit : Ecce filius tuus. Castus pia in servitio Dei ferventes spiritu fue-

fuit discipulus, cui dictum est Ecce ma- : runt, postmodum segnes reddit et pi-
ter tiia. Sicut enim infantuhis inhabita- gros. Ut autem Dominus acediam a no-
tor est materni uteri, sic etiam (Uiristus bis extrudat, et ad fervorem boni operis
inhabitator est mundorum corporum et nos accendat, dicit se bene omnia con-
castarum animarum ; e converso diabo- summasse.
lus inhahitat in hedis corporibus et ani- Septima vox hujus citharae fueruut
mabus immundis. Sicut mater diligit fi- verba, quse Dominus clamavit in cruce,
lium, sic etiam casti et mundi dihgunt Luc. xxiii, 46 Pater, in manus tuas
:

Cliristum, et semper prce ocuhs habent commendo spiritum meum. Hsec harmo-
corpussuum sanguine cruentatum. Ma- nia excludit daemonium superbise. Do-

trem suam et Dei Filius malrem asserit minus enim, ut doceret nos semper per
continentium et castorum. humilitatem spiritum nostrum et ani-
Quarta vox Imjus citharae habetur mam in manus Domini commendare,
]\Iatth. xxvii, 4() : Eli, Eli, lamma sa- cum praedicta verba pronuntiasset, incli-

hactani? hoc cst : Dcus mcus, Dcus mcus, )iato capite tradidit spiritiwi '. Superbi
ul quid dercliquisti me ? lla^c harmonia enini non subjiciunt se manibus Domi-
expellit da^monium avaritiae. Avari cnim ni ; sed potius erecto collo contra eum
nummos, pecuniam, sive ahabona co-
et currunt, ipsumque, quantum possunt,
lunt pro Deo. Undc et ab Apostolo ido- impugnant.
lolatrse nuncupantur. Docet igitur nos Rogate igitur, charissimi, Dominum, ut
Fihus Dei per hoc, quod auxiUum quae- sic a nobis per citharam corporis sui om-
rit a Deo Patre, non sperare in acervo ne dsemonium expellat,- ut tandem Spi-
divitiarum, sed in Deo vivo. Non enim ritu Dei repleti in regnum suum recipi
bona per avaritiam conquisita possunt mereamur. Amen.

1 Joan. XIX, 30.

 :

SERMO XXXI.

IN DOMINICA III

QUADRAGESIMvE.
Cii7n iimnundiis spiritus exierit de homine, ambulat per
loca inaquosa, qucerens requiem : et non inveniens dicit:
Revertar in domum meam unde exivi... Tunc vadit^ et

asswnit septem alios spiritus secmn, nequiores se^ ei in-

gressi habitant ibi. Luc. xi, 24 et 26.

Quatuor hic occurrunt notanda

/. Qiddper immundum spiritum accipiatur ?

JI. Quid per loca inaquosa stimatur ?

III. Quid per domum quam immundiis spiritus repetit, exprimatur?

IV. Quid per septem nequiores spiritus intelligatur ?

pter hoc immundus dicitur, quia delecta-

tur habitare in immundis corporibus.

Unde sicut in Luc. viii, 33, legitur, dos-
I. monia ab obsesso homine expulsa per
Christum, intraverunt porcos, qui sunt
immunda animaha. Dicitur etiam dia-
De primo nota, quod per immundum bolus immundus spiritus, quia homi-
spiritum diabolus significatur, qui pro- nem, qui deberet mundum habitaculum
138 D. ALB. MAG. ORD. PRvED.

immun- centiam vel sunt illi a quibus exivit in

esse Spiritus sancti, per peccati :

(litiam inquinare laborat. Ipse enim sug- quadragesiuiab jejunio per pcenitentiam.
gerit liomini supeibiam. iram, invidiam, Hrec autem donms, id est, conscientia

avaritiam, gulam, el luxuriam, per quaj p(rnitentium, licet scopis mundata fue-
septem peccata mortalia et capitalia in- rit, vel ab ipsis pojnitentibus per nudam
quinantur corpus, ct anima ubi deberet :
confessionem, vel a Sacerdotibus per sol-
munda esse sedes Spiritus septiformis. licitam criminum inquisitionem licet ;

etiam f»rnata fucrit a Sacerdotibus per

bona exempla Sanctoruin, qu[e quasi
cortinas quasdam Sacerdotes suis do-
ctrinis in corda pcenitentium appende-
runt, tamen quia immundus spiritus, sic-
ut dicitur Mattb. xii, 4i : Lnvenit eani

Dc secundo nota, (juod per loca ina- racantem ab exsecutione satisfactionis,

qnosa significantur religiosi ct vere p(r- (|ua? injuncta fuerit confitenti, vadit, et

nitentes, qui bcne dicuntur inaquosa, assumit septem alios spiritus, nequiores
quasi non aquosa, id est, arida. Arefa- se, et ingrcssi per recidivationem, hahi-
ciunt enim se per carnis mortilicationem, tant ihi.

et sunt, sirut dicit Glossa, ab omni hu-

more immunia. Possunt etiam
libidinis

dici inaquosa, id est, intus aquosa per

lacrymosam compunctionem. Irrigantur IV.

enim aquis gratiarum, sicut virentia li-
gna paradisi. Igitur immundus spiritus,
id est, diabobis, cu)n ab liomine expul- Quartum, quid per septem ncquiores
sus fucrit, vel p(;r baptismalem inno- spiritus intelligatur? Et nota, quod dici
centiam, vel per quadragesimalem veram possunt hi septem nequiores spiritus.
pcenitentiam :amhulat per sanclos ina- Primus est de peccato stulte se jacta-
quosos, id est, minime a(|uosos per om- re, quod certe multi faciunt. Multi nani-

nis voluptatis arefactionem, vel inaquo- que se de boc jactant, quod sero inebria-
sos, id est, intus vel intime aquosos per ti fuerunt multi etiam de hoc giorian-
:

salubrem lacrymarum perfusionem. Am- tur, quod talem virginem vel puellam

hulal, inquam, per eos quxrens re- cognoverunt. Multi etiam se de hoc ja-
quiem, id est, sicut dicit Glossa, « callide ctant, quod sic et sic luserunt, et sic de

« tentans eos explorat, si quos ibi suae multis aliis. Et certe gravius est de quo-
« no([uitifP gressus ligere possit. » Et cum cumque peccato commisso se jactare
non invcnerit receptaculum, dicit ; Rc- quam illud simpliciter perpetrare. De ta-
vcrlar in doin/on mcam, iinde exivi. libus dicitur Proverb. ii, li Qui Isetan- :

tur, cum male fecerint, et cxsultant in

rehus pessimis. De his etiam dicit Apo-
stolus adPhilip. 111, 18 et 19 : Multi am-
TII. hulant, quos ssepc diccham vohis {nunc
autcm ct flcns dico) inimicos crucis Chri-
sti : quorum finis interitus : c^uorum
Fnde [de tertio nota, quod domus Dcus vcnter est : et gloria in confusione
quam immundus spiritus, id est, diabo- ipsorum. Aba littera habet « in puden-
lus repetit, et in quam revertitur, sunt dis, » quia videlicet fortes sunt ad opus
illi a quibus ejectus fuit in baptisimo per fornicationis exercendum.
coUatam sibi virtute baptismatis inno- Secundus est, peccatum commissum
 SRRMO xxxr. 139

jiiramentisnegare, sicul faciuul qui aliis ciil[)ain pcccali, qiiasi iuevitabilc fucrit,

tcnenlur in debitis. Et cum ab eis iue- in Dcum retorqucrc.

rint dobita requisita, jurant pcr Dcum, Quintus cst, peccati gravedinem an-
et in reliquiis Sanclorum, quod iu nulio nullare : sicut multi faciunt, qui simpli-
eis teneantur. Xcquam i^itur spiritum cem fornicationem ct hascivas chorcas,
habcnt, qui res alioriim injusle detinent. et gravcm ct inconsuctam cxactionem in

Nequiorem vero s[iirilum iuibenl, qui, subditos suos, et similia, quasi nulium
quod res aliorum non babeant vel possi- dicunt essc peccatum. Et certe pro le-

deant, jurant falso lii cnim furlo et ra- : viore peccato, id est, pro comestione ve-
pinffictiam perjurium superaddunt. titipomi ipsumDei Eilium oportuit cru-
Tcrtius cst, de peccato quod ipse com- De talibus dicit Dominus in Jerem.
ciligi.

misit, alium qui innocens fuerit infama- vni, Attendi, et auscultam

() : nemo :

re sicut multi faciunt, qui peccata quee

;
quodhoimm estloquitur, nullus
est, qui

ipsi commiscrunt, impingunt innoccnti- agat pwnitentiam super peccato suo, di-
bus, ut sic cxcusentur ab ipsis. Sic fece- cens : Quid feci ? Quasi dicat Omnes :

runt illi sencs pre.^bytcri in Daniclc, qui pcccata sua lcvia reputant, et propterca
dc crimine adulterii, de quo ipsi rei fue- vcro dolore de eis non poenitent, ut debc-
runt, Susannam innocenlem infamave- rcnt. Spiritus ergo ncquam cst, peccata
runt, quam tamen Dominus per sapien- perpetrare : nequior est, ea contra con-
tiam Danielis mirabiliter libcravit ^. Ne- scientiam, quasi nulla sint, vel levia de-
quam peccatum quale-
igitur spiritus est fensare.
cumque committere. Nequior autem est Sextus est, peccati dctestatores impu-
de lioc innoccntem quemlibct infamare. gnare, sicut multi faciunt, qui bonos A'i-

Quartus est, causam peccati in Dcum ros, qui in prsedicationibus suis peccata
retorquere. Iste nequior spiritus locutus dctestantur, odiunt et impugnant. De
est ex ore Adam et Evse in Paradiso. quibus dicitur Sapient. n, 12 et seq. :

Per hoc enim, quod dixit Adam Mii- :

Dixerunt impii : Circumveniamus ju-
lier, quam dedisti mihi sociam, dedit stum, quoniam inutilis est nobis, et con-
mihi de ligno, et comedi^ : quasi retor- trarius est operibus nostris... Gravis est
quet culpam pcccati sui in Deum, qui ei )iohis etiam ad videndum..., quoniani
dedcrat mulierem. Per hoc etiam, quod ahstinet se a viis nostris tamquam ah im-
dixit :Eva Serpens decepit me, et come-
: munditiis, et prxfert novissima justo-
di quodam modo peccatum
: et ipsa rum. Spiritus itaque nequam est, pecca-
suum obliquavit in Deum. Quasi dice- ta committcre ncquior autem est, eos
:

ret : Nisi tu serpentem creasses, pcr eum qui contra peccata praedicant, et homi-
decepta non fuissem ; et propterea non ncs ad conversionem admoncnt, odire et
mihi debes imputare, sed tibi. Sic et ho- pcrsequi.
die multi lingua Imjus spiritus nequioris Septimus cst ctiam, ut pro se oretur,
loquuntur, et dicunt Deus noluisset,
: Si refutare. Multi enim ita delectantur in
cgo tale et talc peccatum non fecissem : peccati dulcedine, et ita absorpti sunt a
dicunt etiam, mihi immutabiliter pne- si vanitate hujus mundi : quod etiam mole-
ordinatum non fuisset, tale quid mihi stum esset eis, ut orarctur pro eis, ut
non accidisset. Spiritus igitur nequam converterentur ad Dominum. Et tales
est, peccare : nequior autem spiritus est ccrte dicunt Deo Recede a nobis quo-
: :

^ Cf. Dan. XIII, 1 et seq. ^ Job, XXII, 17.

2 Gen. III, H et 13.
liO D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
ruin fundamenta, id ost, steculi prosperi- cul sit a me. Igitur nequam spiritus est
tatem ac corporis sanitatem fluvius mor- peccare, sed nequior est, ne a peccatis
tis, et aeternffi damnationis cito subver- eximatur etiam oraliones honorum refu-
tet. De istis dicitur in Job, xxu, !(> et tare.
seq.:Fluvius subvertit fundamentum eo- Rogate ergo Dominum, ut ita ab his
rion qui direbant Deo Jiecede a nohis:
: : nequioribus spiritibus liberemur, ut tan-
ct quasi nihil posset facere Omnipotens, dem consortium Augelorum adipisci me-
sestimabant eum : cum ille implesset do- reamur. Quod nobis, etc.
mos eorum bonis, quorum sententia pro-
 :

SERMO XXXII.

IN DOMINICA IV

QUADRAGESIM^.
Accepit Jesus pafies : et cum cjratias egisset^ distribuit
discumbentibus. Joan. vi, 11.

In prsesenti Evangelio tria principaliter sunt hic notanda

/. Quid pcr quinque millia virorum detur intelligi?

11. Quidper quinque panes hordeaceos et duos pisces figuretur?

III. Quid per di(odecim cophinos intelligi affirmelur ?

homo hic quinque millia repraesentat

sicut enim millenarius ex multiplici nu-
mero surgit et consistit, sic etiam multi-
I. plex pia compassio. Multiformis etiam
est devota dilectio, similiter multimoda
est sancta cogitatio : multiplex est etiam
De primo nota, quod per quinque mil- utilis locutio, similiter et multiformis bo-
lia virorum quilibet Gliristianus intelligi- na operatio. Et certe per quodlibet prse-
tur.Perpiam enim animi compassionem, dictorum mille retributiones a Domino
quantum ad proximum, et per devotam homo poterit promereri. Potcst enim ho-
in Deum alTectionem seu dilectionem, et mo ex pia compassione mille merita lu-
per sanctam cogitationem, et per utilem crari, similiter ex devota affectione seu
et mundam locutionem, nec non et per dilectione, similiter ex sancta cogitatio-
bonam ac justam operationem, quilibet ne, similiter ex utili locutione, similiter
 :

142 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

Secundus panis est sancta praedicatio,
ex bona operalione. Et nota, quod
h(£C
non sive verbuu) Dei. De hoc pane Dominus
qiiiiique millia dicuntur viri fuisse,
Matth. iv,4 Scriptum cst Non in
mulieres. Sicut enim viri sunt fortiores
dicit, : :

quilibel iu (luiu^iue solo pane vivit homo, etc. Istc etiam pa-
ad laborandum : ita

strenue exercere, ut nis divisibilis est in quatuor frusta : per

praidictis se debet
Dei enim veibum virtutes commendan-
pcr ea retributionem perpetuam merea-
tur, et vitia reprobantur. Ttem per ver-
tur.
l)um Dei suppliciapcccatoribus ostendun-
gaudia promittuntur.
tur, ct justis ceterna
Dc hoc pane dicit Apost. 11 ad Tim. iii, I (i

Omnis Scrijitura divinitus inspirata uti-

lis cst ad doccndum, ad argucndum, ad
II.
corripiendum, ad crudiendum. Ad do-
cendum per virtutum et bonorum ope-
quod per illos quin- rum commendationem, ad arguendum
De secundo nota,
per vitiorum reprobationem, ad corri-
que panes hordeaceos h«c quinque
ligu-

videlicct, pcenitenlialis satisfa- piendum per aeterni supplicii peccatori-

rantur,
mortisrecordalio, bus ostensionem, ad crudicndum per
ctio, sanctaprcnedicatio,
Dominici corporis sempiterni gaudii justis promissionem.
Sanctorum imitatio, et
et sanguinisparticipatio. Duo pisces sunt,

et dulcedo chari- Tertius panis est mortis et incinoratio-

spesdivinte pietatis,
nis recordatio. De
pane dicitur in III
isto
tatis.
Reg. XIX, 5 cnim dormiret
et 6 : Cum
Primus itaque panis, qui necessarius Elias suh umhra juniperi^ excitatus ah

est peccatori, utper eum resumat

vires Angclo invenit ad caput suum panem
gratiai Dei, est pamitentialis satisfactio. suhcincritium, et vas aquse.

De isto pane legitur in Daniele ', ubi di- 1. Ad admonitionem vero Angeli panem
citur, quod Ilabacuc intrivcrat patics in iUum comedit, et aml)ulavit in fortitudine

alveolo, quosque dictu angelico detulit cibi illiusquadragintadiebus etquadragin-

iu Rabylouem DanieH, qui erat in lacu tanoctibus usque ad montem Dei Horeb.
in medio septem leonum. Et nota, quod 2. Per juniperum quae spinas habet

in loco isto per Danielem peccator potest pro foliis, et tamen projicit umbram, in-

intelligi. Per hicum vero Rabylonicum telligitur pungitivi saeculi delectatio.

intelhgitur ergastulum, sive captivitas 3. Ille igitur dormit sub umbra juni-
hujus mundi. Fer septem vero leones se- peri, qui putat quieten ct delcctationem

ptem principaUa pcccata figurantur, vi- invenire in spinosis gaudiis hujus sae-

delicet, superbia, ira, invidia, acedia, culi.

avaritia, gula, et luxuria : a quibus vix 4. Iluic ergo necesse cst, ut excitatus

aliquis potest cssc tutus,nisi per divinam gratia Dei, inveniat panem subcineritium
gratiam custodiatur. Et nota, quod sicut et vas aquae ad caput suum, in quo est
panis frangibilis est in frusta, ita ad mi- memoria, id est^ ut recogitet se cito in
nus ex quinquc consistit vcra pfcnitcn- cinerem revcrsurum.
tia, videlicet contritione, confessione, 3. Considcret ctiam, quod omnia gau-

oratione, carnis macerationc, et elcemo- diahujus saeculi pertranseunt more lluen-

synarum largitione. tis aquae, et sic confortatus hac conside-

« Cf. Dan. XIV, 32 et seq.

 SERMO XXXII. 143

ratione pervonire polerit ad niensani l)o- ncm digne sumendum requiritur nmndi-
mini, ul)i est vera requics. tia cordis, oris, et o[)ei'is.

(). Iloreb enini inlcr^^relatui' inensa.

l)e pane dicit Psal. ci, 10
hoc ctiani : i)uo pisces sunt spes divinie pietatis,

Cinerem tarnquam pancni nianducabani, et dulcedo churitatis : sicut enim piscis

etc. semper sursum nititur, ita spes ct ciiari-

tas niti faciunt animam ad superiora.

Quartus panis Sanctorum imitatio.
est
Exempla enim Sanctorum fideliter in-
specta, mirabiliter conforlant homin(;m
contra adversa et prospera hujus mundi.
Accipit etiam homo ab exemplis San- III.
ctorum spem veniae et desiderium gloriae.
Ipsi enim fortes erant in adversis hujus
mundi sustinendis, et in prosperis pr«- De tertio nota, quod per duodecim
sentis sgeculi contemnendis. Ipsi quoque cophinos figurantur duodecim pra^mia,
vere pcenitentes, utpote Maria Magdale- seu gaudia, quas ex prsedictis panibus et

na,. et multi alii suorum criminum ve- duobus piscibus reportantur.

niam obtinuerunt. Ipsi nihilominus ad
coronam gloritC ol)tinendam fortiter exar- Ex pane enim poenitentiae colligun-
1.

serunt. De hoc pane habetur Num. xiv, tur duo cophini. Primus est baptismalis
9, ubi legitur, quod cum Josue et Caleb innocentia. Secundus fructuosa justitia.
terram promissionis explorassent, rever- Qui enim vere pcenituerit, recipit baptis-
si dixerunt : Sicut panem populum ter- malem innocentiam, et venit ante Deum
devorabimus. Et nota, quod sicut le-
rae. cum mullo fructu justitiee et bonorum
gitur inLevit., olim in lege tria genera operum.
panum habehantur, videlicet panes oleo
liniti, et panes in sartagine frixi. Item 2. Ex pane Dei colliguntur duo
verbi
panes et similaginei simpliciter in clibano cophini, quorum unus est auditus angeli-
cocti. Per primos intelliguntur Aposto-
' cse modulationis, alter plenitudo cogni-
li, quos Dominus unxit in Pontifices hu- tionis. Qui enim libenter audit verba prae-
jus mundi. Persecundos figurantur Mar- dicatorum, tandem audiet cantum Ange-
tyres, qui frixi fuerunt in sartagine pas- lorum, et videbit ibi, et cognoscet omnia
sionis. Per panes azymos et similagineos quoe hic audivit.
intelliguntur Virgines et Gontinentes,,
quorum studium erat, ut essent corpore 3. Ex panc tertio, id est, memoria in-
et anima mundi. cinerationis colliguntur duo cophini, vi-
delicet animse glorificatio, et corporis
Quintus panis est corporis et sanguinis dotatio. Qui enim se ex memoria suae

Dominici participatio. De hoc pane dicit mortis emendaverit, et animai et corpo-

Dominus, Joan. vi, 51 et 52 : Egosuni ris glorificationem assequetur.
panisvivus, qui decoelo descendi. Si quis
manducaverit ex hoc pane, vivet in 4. Ex quarto pane reportantur duo co-
seternum : et panis queni cgo dabo^ caro phini : unus est Sanctorum societas, al-

mea est pro mundi vita. Ad hunc pa- ter Angelorum aequalitas. Qui enim san-

* Cf. Lev. II, 4 et seq.

U4 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
ctos fucrit imitatus, Sanctis inccelo socia- perccelestia, opprehendet coronam glorise
bitur, ot Angelis eequabilur. sempitcrnse.

5. Expane Eucharistiai collifj^untur duo 2, Ex pisce charitatis colligitur unus

cophini : unus est jucundae visionis, alter cophinus^ id est, plena possessio super-
suavissimae fruitionis. Qui enim digne coelestis curiae. Qui enim veram habuerit
nunc sumpserit corpus et sanguinem Je- charitatem, cum ipsa sit regina mundi,
su Christi, tunc eum facie ad faciem vide- per ipsam omnium bonorum Domini
bit jucundissime, et fruetur etiam co plcnus possessor constituetur.
suavissime. Rogate ergo FiHum Dei, ut sic panibus
preedictis cibari mereamur in terris, ut
1. Ex pisce spei colligitur unus cophi- cophinos plenos totius gaudii inveniamus
nus, id est, corona gloriae. Qui cnim se in ccelis. Quod nobis praestare dignetur,
per spem infaligabiliter extendit ad su- etc.

>a(gk3^B*~

I
 SERMO XXXIII.

IN DOMINICA V
QUADRAGESIM^.
Abraham jpater vester exsultavlt, ut videret diem meum
vidit, et gavisus est. Joan. viii, 56.

In verbis prsemissis tria principaliter sunt hic notanda :

/. Quis sit dies Dommi, de cujus visione Abraham gratulatur?

II. Quando diem istum, vidisse eredatur ?
III. Quid a /lobis, qui diem hunc cxpresse vidimus, requiratur?

« diem «lernitatis : sed utrumque Abra-

« hamvidit.Unde ineffabile gaudium
»

illi quanti enim est videre verbum

:

I. apud Patrem, et quod ipsum caro fa-

ctum est? Et Hcet testimonio Glossce hos
dies viderit, dici etiam salva lide potest,
De primo nota, quis sit dies, de cujus quod vidit etiam in spiritu, et vero in-
visione Abraham gratuhitur. Et nota, tellectu diem redemptionis, diem videli-
quod secundum Glossam Abraham in cet Passionis Jesu Christi, per quam red-
spiritu vidit diem Incarnationis Christi, emptum fuit omne ji^enus humanum :

vidit etiam diem seternitatis ejus, et ex nihil enim nasci profuit, nisi redimi pro-

hac visione mirabiliter exsultavit, Unde fuisset.

Glossa, « Incertum est, an diem tempo-

« ralem, quo erat venturus in carne, an
10
 146 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.
ubi Abraham arani erexerat, altarc fuit
constitutum.
Tunc igitur verus Abraham in mon-
l.

II. l(mi Moriam ascendit immolare hlium

suum, quando DeusPater Judaeis et Gen-
tibus potestatem permissive dedit, ut li-

De sccundi) nota, quando dieni Domi- lium suum unigenitum .lesum Christum
ni, scilicet dicm redcmptionis vidisse in monte Calvariae, qui erat contermi-
crcdaUir, et dici polest, quod tunc, cum nus civitati Jerosolymitanae, crucifige-
nisus fuil proprium lilium immolare. Le- rent.
gilur enim in (ienes. xxii, 3 et seq., '1. In hoc autem, quod filius non fuit

quod Dominus ad manifeslandam ol)e- kesus, sedaries immolatus, notaturquod

dientiam Abrahae, imo ad ostendendam nonfuitpassa divinitas, sed anima et ca-
ipsi Passionem .lesu Christi, praecepit ei, ro Christi, qu« quodammodo inter ve-
u\ IHiuni suuni. quem diligebat, [saac in pres heesit: quia licet non essetpeccatrix,
nionte Moria immolaret. Igitur Abrahavi tamen videbatur siniilis carni peccatrici.
de nocle ronsKrfjcns ncmini^quod factwKs 3.Vepres enim vel spinai signant
eral, indicans, stravit asinum sunmidu- aculeos peccatorum : signant etiam pun-
ccns secum duos juvcnes, et Isaac filiuni cliones poenalitatuin, in quibus Yirginis
suum, et ivit iter duorum dieruni. Terlio Filius secunduni carnem verissimehsesit,
die,relictis juvenibus infra cum asino, et quamdiuinhoc sa3culo antequam cruci
acceptis lignis et igne, solus cum tilio hgeretur, vixit.
montem ascendit : cui cum fdius in

mortem propriam consensisset, et pater

extracto gladio jam lilium csset immola-

turus, clamans Angelus inhibuit ei pue- III.

rum occidere. Et cum post rcgnum re-

spiceret, vidit ariclcni inter vcpres \\d?-
rentcm cornibus, quem arripiens immo- De lcrtio nota, quod a nobis, qui diem
lavit. Et tunc Dominus creditur ei reve- Passionis Jesu Christi, et redemptionis
lasse redemptionem totius generis huma- humanse expressus vidimus, quam vide-
ni faciendam per Passionem dilectissimi lint Patriarchai, tria specialitcr requirun-
Filii .lesu Christi, supra qua redemplio- tur. Priinum est, ut ab illis vitiis, pro
ne quam dici potest, cxsultavit.
ultra, quibus diluendis passus cst Dei Filius,
Et nota, quod Abraham interpretatur caveamus. Secundum cst, ut ei jugiter
pater multarum, et subintelligitur Gen- gratiasagamus. Tertium est, ut ei etiam
tium, et signat Dcum patrem, qui per vices bonorum operum rependamus.
creationem pater est totius generis hu- Et nota, quod quatuor fuerunt peccata
mani. Isaac interpretatur risus vcd yau- Adam et Evffi, videlicet 1. Inobedientia,
dium, et liguiat .lesum ('hristum, qui qua prfficcptaDci nonservaverunl. 2. Su-
risum fecit matri sua; in iialivitatc; quia prrbia, qua similitudinem Dci perperam
ipsa eum peperit absque dolore. (T^uando a|)petierunt. 3. Avaritia, qua boni et ma-
etiam nalus luit, gaudium fuit Angclis, li scientiamsitierunt. 4. Gula, qua de fru-
suscitalum ab Angelis etiam tunc gau- ctu vetito gustaverunt.
dium fuit pastoribus, imo oinni fideli Unde ab his quatuor praedictis cavere
populo nuntiatum. debemus, quia sunt radices et originalia
rs^ota quod sicut tradunt He-
etiam, omnium pcccatorum.
monte Moria postea a Salomone
braei, in 1. Contra inobedientiam loquitur Do-

tompluin facluin fuit, et in eodem loco, minus Luc, xviii, 17: Amcji dico vobis:
 ::

SERMO XXXIII. 147

Quicumquc non iwccinl rcgnum Dci sicuf tcndite vohis, nc fortc gravoitur corda
puer, non intrabit in illud. Quasi dicat vcstra in crapula, et ehrictate, et curis
Sicut bonus puer obedit patri et matri, liujus vitse : et superveniat i)i vos rcpcn-
obedit etiam ma^istro suo ; sic quilibet tina dics illa.
Christianus debet obedire mihi; debet Item gratias agere debeinus Domino
etiam obedire ph}bano suo in omni salu- pro eo, quod nobis sanguineiu suum fu-
tari manckito, alioquinnon intrabit in re- dit: unde Sacerdos quotidic dicit in Mis-

gnum meuni. sa : « Gratias agamus Domino Deo no-

2. Contra superbiam dicit Dominus « stro, » et respondetur ei : « Dignum et

Luc. XIV, 11 : OuDiis qui se cxaltat, «justum cst. » Undc legitur Apoc. v, 1),
humiliahitur, etc. Eadem verba dicit quod exercitus cffili magnilicas gratias
Luc. xviii, 14. Legitur etiam Luc. x, 17 egitAgno, quoniam occisus erat, et rede-
et 18, quod cum Discipuli dixissent merat eos Deo in sanguinc suo.
Domine, ctiam dsemonia suhjiciuntur Tertio requiritur a nobis, quod Filio
nohis in nominc tuo. Respondit illis Dei etiam vices bonorum operum repen-
Vidcham satanam sicut fulgur dc coilo damus, (juia per sanguinem suum red-
cadcntcm. Quasi dicat: Cavete vobis a empti sumus. Unde I Petr. ii, 21 Chri- :

vana gloria, ne a gratia et gloria sicut stus passus cst pro nobis,vohis rclinqucns
satanas excidatis. exemplum, ut scquainini vcstigia cjus.
3. Contra avaritiam dicit Luc. xii, l."5 : Consequemur vestigia ejus, si corde, ore,
Videfe, ct cavetc ab omni avaritia : quia et opere, et rebus nostris, sanguini suo
non in abundantia cujusquam vita ejus fideliter serviamus.
est ab his qua? possidet. Quod nobis pricstare dignetur, etc.
4. Contra guUim ait Luc. xxi, 3i : At-
 SERMO XXXIV.

m DIE PALMARUM.
Adduxerunt asmam, et pidlum ad Jesum : et imposuerunt
super eos vesihnenta sua, et eum desuper sedere fecerunt.
Plurima autem turha straveruni vestimenta sua in via :

alii autem ramos cwdebajit de arhorihns et sternebant in

via : turba^ auteni qace prcecedeba^it et quce secjuebantur,

clamabant dicentes : Ilosanna filio Davicl benedictus, qui :

venit in nomine Domini. Matth. xxi, 7 et seq.

In verbis prsemissis sex breviter sunt consideranda :

/. Qui siiit Discipuli, a qmbus piilliis in bivio solvitur?

II. Quis sit puUus vel asellus, qui Christo adducitur ?
III. Quis sit ornatus vestimentorum, qui pullo supponitiir?
IV. Quse sijit vestimenta, qux in via prostermmtur?
V. Qui sint frondes, quiin via projiciuntur?
VI. Quid significent laudes, qux a prsecedentibus, et subsequentihus
proferuntui ?

ni, per quos pullus asina?. solvitur, sunt

misericordia et veritas. ^lisericordia,
qua» Dominum, ut pro nobis crucifige-
I- retur, induxit. Veritas, qua hoc quod
patribus nostris promiscrat, ad efTectum
perduxit. De isti duobus Discipulis dici-
De primo nota, quod Discipub Dumi- tur in Psal. Lxxxvni, 13 : Misericordias
 :

SERMO XXXIV. 149

Domini, etc. Misericordia el veritas prx- et adduxerunt asellum ad Jesum, ct .le-

ccihnit faciem tua))i. sum ad aseHum. Quia per misericordiam
veritatem Jesus invilatus bajuhuis .sibi
et
crucem, exicit in eum, qui dicitur Cal-
varix, locum, sicut teslatur Joan. xix. 17.
II. De terlio, quod vestimenta, quae {)ullo
supponunlui-, antequam Jcsus super
euin sedeat, signant fructum redemptio-
Dc secundo nota, quod pcr aselluni si- nis, et gloriam llesurrectionis. IJnde di-
ve pullum asin» intelligitur crucis pati- cit Apostolus ad Ilebr. xii, 2 : J»siis pro-
bulum, propter tres rationes, quaruni posito sibi gaudio sustinuit criicem, con-
prinia est, quia et aselius porlat iu lui- fusione contempta. Yestimenta igitur
mcris suis signuin crucis. Secunda ratio asello superposila, sunt duplex guudiuin,
est: quia asellus est aninial natum ad la- quod Christo, antequam pateretur, pro-
bores, et ad onera portanda, sic et crux posituin fuit et ostensum, videlicet gau-
Domini tulit peccala mundi. IJnde dicit diumquoderat habiturus ex fructu re-
Apostolus ad Goloss. ii, ii, ({uod Chri- demptionis generis humani, et aliud
stuschirograpJmm decreti, id est, pecca- gaudium, quia erat cum gloria resurre-
tum Adai, quod erat contrarium nobis, cturus, et cum carne qua passus fuerat,
tulit de medio, affigens illud cruci. Ter- ad Patris dexteram reversurus. Hsec igi-
tia ratio est, quodhoc \ ocdihxAnm p2illus tur gaudia intuens confidenler ascendit
sive asellus sonat inrirmitatem sive debi- in crucem.
litatem : virtus enim et potestas Christi,
quasi infirmata videbatur in cruce. Infir-
mitatem suam sive debilitatem ostendit
Christus in Psal. xxi, 2 et 7, ubi dicit IV.
Deus Deus meus respice in me, etc. Et
infra: Ego sum vermis, et non homo :

opprobrium hominum, et abjectio ple- De quarto nota, quod vestimenta, quae

bis. aturba prosternuntur in via, signantcor-
1. Hic asellus ergo stabat in bivio, ut poranostra. Diciturenim in Psal. ci, 27,
per hoc innueretur, quod gentiles et Ju- quod omnes sicut vestimentum vetera-
dsei, qui diversis contrariis viis ibant, scent. Et nota 1. Quod olim sancti Marty-
per sanguinem Filii Dei, et per tidem res prostraverunt in via Christi vesti-
crucis forent redimendi, et Christo qui menta coccinea, quoniam corpora sua
est lapis angularis, per crucem essent tradiderunt ad supplicia. Coccus nam-
adunandi. que sanguinei coloris est. 2. Confesso-
2. Stabat etiam iste asellus ante ja- res autem miserunt in via Christi vesti-
nuam,utper hoc figurarctur, quod sancta menta hiacynthina, quoniam vigiliis ct

crux esset apertura januain regni ccEle- jejuniis maceraverunt corpora sua, et

stis. cor seniper elevatum habebant ad super-

3. Stabat autein pullus ligatus, quia ccelestia. Hiacynthus siquidem aerei co-
nullus inveniebatur in terris adeo inno- loris est. 3. Virgines vero et Continentes
ceiis et mundus, quod per mortem suam prostraverunt in via Christi byssina ve-
posset salvare genus humanum. stimenta. Obtulerunt enim corpora sua
i. Unde venerunt duo discipuli Domi- candida immaculata Filio Dei, qui est
et

ni, videlicet misericordia et veritas, et ieternaB. Byssus namque est

candor lucis
solverunt hunc pullum, id est, ostende- quoddam genus lini candidissimi, quod
runt Dei Filio reservatam mortem crucis, nascitur in ^Egypto.
150 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.
Sic et nos ad imitationem nostram de-
bemus otTorre Deo pro nobis crucitixo
corpora nostra per martyrii desiderium,
vel saltem per ce(|uanimem tolerantiam
infirmitatum. Debemus etiam, ea otferre
tamquam confessores per carnis macera-
tionem, et sicut virg:ines et continentes De quinto nota, quod frondes, qui
per castitatis et continenticT conservatio- stornuntur in via, sig-nant sanctas elee-
nem. Sed, heu niulti faciunt e converso.
! mosynas, quas quiUbet Christianus ab
Multi enim sunt, qui omne incommo- arborc justae suae haereditatis, vel ab ar-
dum carnis fugiunt, et in suis iniirmita- bore proprii laboris decerpere debot, et
tibus luurmurant et blasphemant. Itom jactare in viam Crucifixi.
niulti sunl, qui libentius vadunt ad ta- Et nota, quod verissimum
est, quod

bernas, ut ibi vacent potationibus, quam quidam horum frondium fuerunt fron-
eant ad Ecclesias, ut illic instent oratio- dos ohvarum, quia transitus Domini
nibus. Item plurimi sunt, qui otferunt tunc erat per montem Oliveti. Ohva
corpora sua meretrici, et studont forni- voro profert oleum, dolores lenificans.
cationi. Unde per frondes oUvarum signantur
Xota etiam, quod vestimenta nostra eleemosynae, qua? dantur ex possessione
munda et nova debemus prosternore in tahs haereditatis, quse bona conscientia
via Dei ; sed aliqui sunt, qui corpora possidetur.
sua toto tempore vitie su» polhita. ciini Joannes, xii, 13, etiam dicit quod
fuorint invetorata et oniortua, tunc pri- cum ramis palmarum processorunt ob-
mo volunt oa mitti in viam Christi. Cum viam Christo sed palma corticem liabet
;

enim mortui fuerint, et suhter eos ster- asperam et amaram. Unde per ramos
neturtiuea, operimentum eorum erunt
et palmarum exprimuntur eleemosvnae,
vermes tunc primo se in claustris fa-
'
: quce ex justis laborii)us manuum olTo-
ciunt sopehri contra quod dicil Apost.
:
runtur.
ad Rom. xii, 1 Obsecro vos fratres per
: Et nota, quod quidam olTorunt frnn-
misericordiam Dei, ut exhiheatis corpo- dos aridos, talos videlicet, qui tunc dant
ra vestra hostiam viventem, sanctam, eloemosynas. quando bona sua non pos-
Deo placentem. Viventem, ut sani ot ju- sunt diutius possidere. Alii otforunt ra-
venes Deo serviatis sanctain. ut in bo- : mos veneno infectos, qui putant redime-
no opere jugitor porsistatis. Sanctus re animas suas talibus eleemosynis,
enim ost, qui firmus Doo placet : et quas per usuras et alias iniquitates con-
quidquid agitis, simplici ot recta inten- quisierunt.
tione faciatis.

' Isa. XIV, II.

 SERMO XXXIV. 131

Deo obtulerunt, prfficcdentes et suhse-

quentos signilicant l)onos (jhristianos,
qui "^ratias quotidie agunt super omnihus
Y!. beneliciis exhihitis. Qui etiam per devo-
tas orationes satagunt digni inveniri di-
vinis beneliciis in patria exhibendis.
De sexto nota, quod illi, qui laudes Quod nobis praestare dignetur, etc.

t^j^
 SERMO XXXV.

IN CCEiNA DOMIiNI.
Vosvocatis mc Magister, et Domine : et hene dicitis : sum et-

enim. Joan. xiii, 13.

Duo occurrant liic notanda :

/. Qt/are Jesiis Magister vocetur ?

11. Quare etiam Dominiis appelletur ?

2. Iste liber scriptus est intus litteris

multiplicis bonitatis : scriptus est etiam
foris litteris multiplicis asperitatis, vide-
licet llagellis, spinis, clavis, etlancea.
3. Iste etiam liber ab setorno signatus
fuit septem sigillis, qiiia ab initio et ante
De primo nota.quod ideo Mogister vo- saecula prseordinatum fuit, quod Filium
catur, quia docet nos exemplis et verbis. Dei oportet pro nobis nasci, circumcidi,
Unde dicitur de eo Act. i, 1, quod coepit mori, sepeliri, resurgere, ad coelos as-
facere, et docere. Et ut perfoctius nos do- cendere, et inde ad judicium redire.
ceat, semetipsum nobis exhibet quasi li- i. Ista autem sigilla successive fuerunt
brum legendum. Hinc est, quod dicitur aperta, septimum aperietur.
Apoc. V, I Vidi in dextera sedentis sn-
:

pra thronum, lihrum scriptum intus et Et nota, quod in isto Magistro tria
foris, signatum sigillis septem. principaliter sunt notanda. Frimo enim
1. Iste lil)er, quem vidit ille verax exemplum admirandoe humilitatis. Se-
Discipulus, est Jesus Christus. Ipse euim cundo cum Discipulis suis Pasclia facit
sedet ad dexleram Patris super tlironum eximiie charitatis. Tertio vocat nos voca-
ejus. tione quadriformis utilitatis.
 SERMO XXV. 153

1, De primo, videlicet de exemplo ad- dignius ad consortium suum, esumque

mirandee humilitatis, legitur Joan. xui, sui compararet.
4 et seq. passim Siirfjil Jesus a ccenay
:

et ponit vcslimenta siia : et ciim accepis- 2. Quod cum Discipulis Pascha celebrat
set lintewn, pr/fcin.rit se. Deinde mittit charitalis, dicit Luc. xxii, 7 cl seq : Ve-

aquani in pclvini, et caepit lavarc pedes nit dics azymorum, in qua ncccssc crat
Discipuloruni, et extergcre li)itco, quo occidi Pascha. Et niisit Pctrum, ct Joan-
erat prsecinctus. Sequitur : Postquam nem, dicens : Euntes parate nohis Pa-
ergo lavit pedcs eorum, et accepit ve- scha, ut manduccmus. At illi dixerunt :

stimenta sua : cum recuhuisset iterum Ubi vis parcmus ? Et dixit ad eos :

dixit eis : Scitis, quid fecerim vohis ?... Ecce introeuiitihus vohis in civitatem,

Si ergo ego lavi pedes vestros, Dominus., occurret vohis homo quidam ampJioram
et Magister ; ct vos dehetis altcr alterius ac/use portans seqtnmini cum in do-
:

lavare pedes. Exemplum enim do vobis, tnum, in quam intrat, et dicetis patri-
ut quemadmodum ego feci vohis, ita et familias domus Dicit tihi Magister ;
:

vos faciatis. Ubi est divcrsorium, uhi Pascha cum

Nota igitur ad litteram, magnum hic Discipulis mcis manducem ? Et ipse os-
humilitatis exemplum exhibetur ; unde tendet vohis coenaculum magnum stra-

dicit Glossa super locum illum, sciens tum, et ibi parate.

quia omnia dedit ei Pater iti manus, et Nota, quod Pascha intelligitur quoti-
quia a Deo exivit, et ad eum vadit : sur- diana recordatio Passionis Jesu Christi.
git de coena, et ponit vestimenta, etc. Quotidie enim necesse est ut ore animae
Glossa : « Praemisit altitudinem suppo- manducemus illum verum Agnum pa-
« siturus humilitatem ; ut perfecte com- schalem, videlicet, Jesum Ghristum, as-
« mendetur humilitas homini, cum tam al- sum igne Passionis in veru sive craticu-
« tus sic se humiliavit, ut pedes traditoris la sancta? crucis. Et certe ipse tunc I*a-

« lavaret. » Bonum igitur est ut praedi- scha manducat nobiscum, quando ei cor
ctum sequamur humihtatis exemplum. nostrum in igne suse Passionis assum,
Dicit enim Glossa super verbum illud : per martyrii desiderium proponimus ad
Exemplum dedi vobis. « Qui ad pedes in- edendum. Sed nota, quod l^etrus et

« clinatur humiliatus, ci in corde excita- Joannes missi fuerunt, ut Pascha praepa-

« tur, vel si jam est, confirmatur liumili- rarent, quos tamen homo ampiioram
« tatis afTectus. » aquffi bajulans introduxit in domum ad
NoTA. Praedicta verba sic potes mora- patremfamilias, apud quem in magno
liter exponere : Surgit Jesus a coena, id coenaculo strato Pascha fuit preeparatum.
est, de sinu et contemplatione paterna, 1. Per Petrum, qui interpretatur
ut nos ad coenam refectionis seternse vo- agnoscens, intelligitur fidei intellectus.

caret. Ei ponit vestimoita sua, videlicet 2. Per Joannem, qui interpretatur gra-
immortalitatis indumenta, factus pro no- tia, notatur operis etfectus. 3. Per ho-
bis mortalis, ut nos stola immortalitatis minem amphoram aquae portantem si-
indueret. Et cum acccpisset linteuin, gnificatur devotionis atTectus. 4. Devotio
prsecinxit sc, carnem mundam assumens enim lacrymas portat in domum mentis.
de Virgine, ut nos ad bellandum virtute o. Per patremfamilias interpretatur spi-

et gratia prsecingeret.Dcinde misit ritus cujuslibet Ghristiani ; in cujus cne-

aquam in pelvim, sanguinem pretiosum naculo, id est, corde, quod magnum de-
elfundens in mundum, ut nos ab infe- bet esse, per extensionem sanctorum dc-
ctione vitiorummundaret et coepit la- ; sideriorum, et stratum pcr sanctarum
vare pedes Discipulorum suorum, afTe- virtutum ornatum mysterio inlellectus,
ctus nostros videlicet purilicans, ut nos et efTectus, ductu afTeclus iMa-nster Je- :
154 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
sus Pasclia facit per suoe Passionis quo- Tertio vocat eam, ut coronetur. Unde
liilianam recordalionom, per quam clia- Cant. IV, 8 : Veni de Lihano sponsa mea,
rilalem in nobis mirabiliter accendit et Quasi diceret
veni, etc. : anima, quae
eonfirmat. duphciter es in Libano, et per cordis

puritatem, et per corporis castitatem :

3, De tertio, videlicet quod vocat nos veni per fldem, veni per spem, veni per
vocatione quadriformis ulilitatis, habe- charitatem ; coronaheris cnim corona
tur in Joan. xi, 28, ubi Martha dixit so- glorioe et serto exsultationis.

rori suiie Mariai ; Magister adest^ et vo- Quarto vocat eam, ut secum dehcie-
cat te. Per Martham, quae interpretatur tur.Unde Canticorum, v, Veniinhor- 1 :

provocans, exprimitur gratia Dei qui3e timi meum, soror mea sponsa^ mes-
sempcr provocal animam ad conversio- sui 'mgrrham meam cum aromatibus
nem, el ad bouam operationem. Per mcis : Comedi favum cum melle meo,
Mariam vero, qua? interpretalur Domina, hihi vinum mcum cum lacte meo. Quasi
intelligitur lidelis anima, quam Dominus diceret : anima, quae cohseres mihi
ad hoc condidit, ut Domina esset coeli et eris, tamquam sis soror : quae etiam
terree. consors eris regni mei, tamquam sis

Vocat igitur Magister Jesus Mariam, sponsa mea veni in hortum deliciaruin
:

id est, animam. Primo, ut operetur. Un-
de Cant. ii, 10 et seq Surge, propera
amica mea, columha mea, formosa mea,
et veni. Jam enim hiems transiit, imher
ahiit, el recessit. Flores apparuerunt in
terra nostra, tempiis putationis advenit.
mearum. Messui enim mgrrham meam
: cum aromatihus meis, id est, congregavi
illic electosmeos, qui tamquam myrrha
proptei- nie dura passi fuerunt. Qui etiam
tamquam aromata bonum odorem suo-
rum operum mundo diffuderunt ubi ;

Quasi diceret : anima, qute debes cssc etiam comedo, et ad comedendum ex-
amica mea per charitatem, columha per hibeo favum meie divinitatis cuin melle
simplicitatem, formosa per castilatem ; Iminanitatis meae ibi etiam bibo cum
:

surge a lecto corporis propera et veni, :

electis meis vinum exsultationis cum laclc
ut opereris. Hiems enim, id est, tempus maternae consolationis.
inertiae recessit, ettempusputationis, hoc

est, tempus laboris advenit.

Secundo, vocat eara ut in ipso quasi

in quodam libro meditetur. Unde Cant.
II, 13 et J i : Surge, amica mea, speciosa II.

mea, et veni : columha mea in foramini-

hus pctraB, in cavernis macerise, ostende
mihi faciem tuam. Foramina petrae sunt iModo dicendum esset, quare Jesus
vuhiera pedum, et vulnera manuum Dominus appelletur, sed hoc ad pra^sens
Domini caverna maceria? est ostium
; prosequi non possumus.
lateris Jesu Christi. In hffic ergo forami- Rogate ergo praedictum Magistrum
na, et in hanc maceriam debet anima se pium Jesum, ut sic simus imitatorcs suae
transferre, ut ibi beneficia Domini medi- immilitatis, ac eximiae charitatis, ut tan-
tetur, ut columba. Quandoque enim ani- dem nos participes faciat suae claritatis.

ma in liac vita debet operari, quan(k)que Quod nobis praestare dignetur, etc.
contempiari.
 : :

SERMO XXXVI.

IN DIE SANCTO PASCH^.

Pascha nostrum immolaius esf Christus. Itaque epulemur
in azymis sinceritatis, et veritatis. I ad Gor. v. 7 et8.

Nota, qaod ille agnus typicus^ quem verum agnum .resum Christum, ab ori-
olim Judiei cum az^^mis et lactucis agre- gine mundi occisum, sacramentahter
stibus comedebant, Pascba vocabalur. manducamus.
Unde dicunt Discipuli ad .Tesum, Matth.
XXVI, 17 Ubivis,paremus
: libi comedere Primum est, quod mandatum fuit eis,

Pascha ? Unde etiam Jesus ait Discipulis ut sumerent agnum absque macula,
suis,Luc. XXII, lo Desiderio desideravi
: masculum, anniculum. Unde Exod. xii, ,5
hoc Pascha manducare vobiscum, ante- Erit agnus absque macula, masculus,
quam paliar. anniculus. Per quod innuebatur, quod
Nota etiam, quod Apostolus hoc loco non per fceminam aliquam, sed tantum
Pascha appellat Jesum Christum. Ipse per Jesum mascuium de immacuiata
enim verus est agnus, qui abstuUt pecca- Yirgine immaculate conceptum et natum,
ta mundi. Ipse est ille agnus, quem in et sine onmi macuia, tam originali quani

figura tunc obtuHt justus iVbel, sanctum actuali existentem, salvari nos oportet :

sacrificium, immaculatam hostiam. Ipse propterca cum annus per duodecim men-
est agnus, de quo dicit Isa. liii, 7 Sicut : ses labatur ; et mensis dicatur a mene,
ovis adoccisionem ducetur, et quasi agnus quod est efTectus, propterea agnus ille
coram tondente se obmutescet, etnon ape- erat annicuius, quia et Christum opor-
riet os suum. Dicit igitur Apostolus duodecim defectus pcEnali-
tuit suscipere

Pascha nostrum immolatus est Chri- tatum nostrarum. Ipse enim vere esuriit
stus. Itaque epulemur in azymis sinceri- et sitivit, vere frigus paticbatur et eestum,
tatis quantum ad dulcem aflectionem, et vere doiuit, et mortuus fuit.

veritatis, quantum ad bonam operatio-

nem. Secundum est, quod alienigena non
Et nota, quod olim ad esum agni typici vescebatur ex eo. Unde dicitur Exod. xii,

multa requirebantur, quee spiritualiter 43 : Hsec est religio Phase : Omnis aliie-

intellecta requiruntur etiam a nobis, qui nigeno tion comedet ex eo. Per hoc in-
lo6 D. ALI3. MAG. ORD. PR.ED.
nuitur, quod illi, qui per sententiam ex- per terram, et quod baculum Sanctte
communicationis quasi ethnici et publica- Crucis oportet eos in manibus operatio-
ni sequestrati sunt ab Ecclesia et a lide- num suarum jugiter deportare.
11 um consortio, non debent accedere ad
communionem et participationem sacro- Septimum est, quod festinanter come-
sancti corporis Jesu Christi ; et si acccs- debaiit. Sequitur Exod. xii, 11 : Et com-
serint, peccant mortahter. edetis Per hoc innuitur,
festinanter.
quod communicaturi debent sumere cor-
Tertium est, quod oportuit eos circum- pus Domini cum festinantia, id est, cum
cisos esse, qni vescebantur ex eo. ardore sancti desiderii qui enim arden-
:

Unde Exod. xii, 48 : Si quis circmncisus ter esurit, comedit festinanter.

non fuerit, non vescetur ex eo. Per hoc
innuitur, quod corpus Christi sumpturi est, quod os ex eo non con-
Octavum
circumcidere cor, linguam, et manum fringebant. Unde Exod. xii, 46: Osillius
debent: cor ab odii et rancoris veneno, non confringetis. Per hoc innuitur, quod
linguam a perjurio et turpihiquio, ma- ad corpus Domini accessuri Sacramen-
num a malis operibus, et ab immundis tum Eucharistiae non nimis subtiliter de-
attactibus. bent perscrutari, sed simplici fide opor-
tet eos esse contentos. Perscrutator enim
Quartum, quod renes accingebant. majestatis, opprimetur a gloria (Prov.
IJnde Exod. xii, 11 Henes vestros accin-
: XXV, 27). Os eiiim confringit, quod vult
f/efis. Per hoc intelHgitur, quod corpus ad medullam pervenire, quod ad plenum
Domini sumpturi renes suos, in quibus hicnon potest, lieri. Inpatriavero vide-
est seminarium luxuriir, debent accin- bimus meduUam, eaque fruemur.
gere cingulo castitatis. Jlunc autem cin-
gulum conficere debemus ex fune, Nonum est, quod de carnibus ejus ni-
quo Dominus ligatus fuit ad columnam. hil elferebant foras. Unde Exod. xu, 46 :

\]ndc .]oh, \n, [ii : Balteuni regum dis- Xec efferetis dc carnihus foras. Hic evi-
solvit, et prsccinxit fune reiws eoruni. Per denter ostenditur, quod nihil de hostia
balteum intelligitur jactantia corporalis de Ec-
in ore vel in peplo efferri debet
fortituflinis, queni Dominus dissolvit, et clesia,quod muUoties fecerunt sortiariae
fune spiritualis roboris, lioc est, castita- mulieres a Domino condemnandse.
tis praecingit renes electorum suorum.
Decimum est, quod carnes agni non
Quintum est. quod cak'eos in pedibus aqua coctas, sed igniassas edebant. Unde
habebant. l'nde ?]xod. xii, 11 : Calcea- Exod. XII, 8: Et edent carnes nocte illa
menla hahebitis inpedihus. Per hoc in- assas igne. Per hoc notatur, quod non
nuitur, quod corpus Domini sumpturi aqua luxuriae ferventes. sed igne sancti
corio, id est, recordatione mortis suae, et Spiiitus et charitatis ardentes del)ent ac-
exempHs Sanctorum, pedes afTectuum cipere corpus Doraini.
suorum munire (h^bcnt ac vestire contra
avaritiam et inquinamenta sEecularium Undecimum est, quod nihil ex eo cru-
delectationum. duin sumebant.Unde Exod. xii, 9 Xon :

comcdetis ex eo crudum quid. Per hoc

Sexlum
est, quod baculos in manibus exprimitur, quod nuUus sine devotione
tenebant. Sequitur Exod. xii, II Tenen- : saltem meritali sacrosanctam hostiam de-
tesbaculos in manibjts. Per quod datur bet accipere. Ille enim quasi crudum su-
quod corpus Domini accepturi
intelligi, mit corpus Domini, qui illud prunis de-
debent recordari se peregrinos esse su- votionis non assum audet accipere.
 SKIIMO XXXVI. 157

Duodocimmn ost, qiiod caput cuni in- mis ot lactucis aggrostibus agnum come-
tcstinis ot podibus coniedebant. Undc dobanl. Unde Exod. xn, 8 : A7 cdcnt
Exod. XII, !) : C(ipi(t cum pedihus cJKS ct (izjjmos pntws cum lacluris afjrcstihus.
bitcstinis corabitis. l*ci' boc ostcnditur, i*er hoc ostonditur, quod communicatu-
quod coniniunicaturi li(bmi inlograni do ri sine fermento tumida' et malui con-
divinitate ot buniiinitato Josu Cbrisli (k'- sciontise, sed cuin azymis mund;je et liu-
bent baboi"e : (juasi onim ca[)ut niandu- milis consciontiae, etcum lactucis, id est,

cat, ({ui crodit diviiiitatom : sod non con- contritionis amaritudine ad sumcndam
litotur aulom com-
bunianitatoni. Pedos sacrosanctam hostiam debont accedere.
edit et non caput, qui .lesum tantum
hominem, et non Douni confitctur. Ca- Ouintumdocimum quodluna quar-
est,

j)ut vero et pedos sine intostinis mandu- tadecima, hoc est, quod in plonilunio
cat, qui licet Christum credat Deuin et agnum tvpicum comedebant. Per hoc
liominem, tamen inlirmitates ejus et^mi- innuitur, quod nullis pueris, nisi eis qui
serias abhorrot, et conliteri reformidat, ad annos discretionis pcrvenerunt, in
sicut quidam haeretici, qui credebant Je- quibus videlicet, quasi plena luna est, id

suni sine dolore passum» sicut sagitta est, quorum fides et ratio a vero sole, id
trajicitur per aerem. est, Christo Josu, sufficionter est illumi-
nata, dari dobot a Sacerdotibus corpus
Tredocimiim ost, quod si quid resi- Cbristi. Ssepe enim ex hoc negligentise
duum fuorit, comburebant. Unde
igni contigerunt, quod pueris indiscrctis, et
Kxod. XII, 10: Si quid residuuiu fucrit, virtutem hujus sacramenti ignorantibus
ignc comhuretis. Per hoc innuitur, quod datum fuit corpus Christi.
subtilitates fidei, qu« supra nos sunt, Rogate ergo Deum Patrem, ut ad cor-
igni quem Dominusvenit mittere in ter- pus Filii sui sumendum tam munde et
ram, id est, sancto Spiritui, debemus reverenter accedere mereamini, ut per
committere. hoc et corporis et anima? salutem conse-
quamini sempiternam. Quod nobis prae-
Quartumdecimum est, quod cum azy- stare dignetur, etc.
 SERMO XXXVII.

ITEM m DIE PASCH^.

Jesiim qiiaeriiis Nazarenum, cruci/lxum : suiTexit^ non est

hic... Sed ite, dicite Discipulis ejus^ et Petro quiaprcece-

det vos in Galilceam, ibi eum videbitis, sicut dixit vobis.
Marc. XVI, 6 et 7.

In istis verbis quatuor sant notanda :

/. Quis sit ille^ qui qvseritur ?

II. Qiise si?it personas, a quibus quxritur?

III. Cum quibus aromalibus quseritur ?

IV. Ubi inveniendus per Angelum ostendatur ?

esse Jesus, Nazarenus, et crucifixus.

1. Itaque bonus Christianus debet esse
Jesus, quod interpretatur Salvator. Qui-
libet enim Christianus salvare debet pro-
ximum suum tripliciter, videlicet elee-
mosynarum largitione, mutui collatione,
De primo noia, quod secundum An- consilii et auxilii communicatione.
geli testimonium quseritur Jcsus Naza- 2. Chrisiianus debet esse verus Naza-
renus cnicifuiis. Nota igitur, quod renus. Et nota, quod sicut testatur Liber

quaerens niti dchet, ut sitsimilis ei quem Numerorum ,

quintuplex erat lex Naza-
quaerit. Onmis cnim Christianus, qui renorum.
dictus est a Cliristo, spiritualiter debet Prima erat, quod novacula non ascen-

'
Cf. Num. VI, 1, el seq.
 SERMO XWVIT. ir)0

(lchat siipor capita eorum : per novacu- lcm corum declinarc, qui li])entcr va-

lam accipilur dolus et malitia. Caverc dunl impic agcjrc ct fui'ari. Lndc Pro-
ergo debet Ciiristianus, ne siciit novacu- verh. i, 10 et seq. : Fili mi,si te lacta-
la acuta faclal dobim ', ct ne per mali- verint peccatores, ne acciuiescas eis. Si
tiamet nequitiam gratiam Spiritus sep- dixerint : Veni nobiscum, insidiemur
tiformis praxidat a capitc mentis sure. sanguini... Omnem pre/iosani subslan-
Qui enim amiscrit j^^ratiam Spirilus san- tiam repericmus, implebimus domos no-
cti, amisit capillos, id est, ornatum ani- stras spoliis. Sortem ?7iitte nobiscum,
ma; suic. marsupium sit unum 07iinium nostrum.
Secunda erat, quod quidquid incljriare Fili mi, ne ambules Pedcs cum eis...

poterat, non bibebant. In quo innuitur enim illorum ad maluui currunt, suhau-
quod ab ebrietate cavere debet quilibet di, ictcrnum.
Christianus : Contra ehrietatem dicit Quinla fuit, quod si aliquis coram cis

Eccl. xxxi, 30 et 31 : Multos extermhui- morichatur, et maxime si occidehatur,

vit vinwn... Vimnn corda superboruni polluehantur pcr quod datur intclligi,
:

arguet in ehrietate potatum. Ihi dicit quodhonus Christianus cavere dchct, ne

Glossa : « Ebrictas multos suhvcrtit, quoe aliquis coram co per dctractioncm feria-

« sensum minuit, iram excitat, lihidincm tur, ut vidclicet nec ipse detrahat, nec

« inflammat, animi secreta revelat. » consentiat dclrahcnti. Conlra detractio-

Tertia fuit, quod quicquid de vinea ncm, Proverh. xxiii, 20 : Noli esse in

erat, non comedehant in quo sij^nifica- : conviviis potatorum, nec in comessatio-

tur, quod quilibct Christianus fugere de- nibus eorum, qui carnes ad vescendum
hct fornicationem et luxuriam. Luxuria conferunt. Ilic proliihetur dctractio, qua
enim uva est, quse crescit in vinea So- detractores Deo odibiles " carnes humanas
domorum : et certe uva eorum uva erit conferunt ad vescendum.
fellis, et botri amarissimi *. Malitia 3. Christianus dehet esse quasi cruci-
quippe unius liorse, in inferno videlicct, fixus. Dehet enim affigi cruci poenitentise

obHvionem facit lururise maximse : sic- quadruplici clavo. Primus clavus cst ti-

ut ait Eccli. xi, 21) . mor mortis, secundus timor judicis, ter-
Quarta fuit, quod ad omnem mortuum tius timor carceris, quartus timor torto-
non ingrediehantur pcr quod edocemur, : ris. Debet etiam esse quasi transfixus
quod verus Christianus dehct vitare eos. lancea charitatis.
et eorum societatem fugere, qui vacant
operihus mortuis. Non enim dehet se
consociare talihus, qui lihcnter sedent, ct

student calicibus epotandis ^. Qui ctiam II.

solent ludere cum glohis et taxillis, et

qui lascive saltant in choreis. Dicitur

enim in Psalm. xvii, 26 et27 Cum san- : De secundo nota, quod pcrsoiia^ quse
clo sanctus eris..., et cum perverso per- Dominum queesierunt, erant Maria Mag-
verteris. Dicit ctiam Philosophus, quod dalena, et Maria Jacohi, et Maria mater
« ssepe candido innoccnti socio mali- Jacohi minoris, Maria Salome, id cst,
ct

«gnuscomes ruhiginem suam affricuit ». lilia Salomone,quffi fuit uxor Zebedaii. Et

Dehet etiam honus Christianus societa- signant ha; ties Marise tres vires animu?,

i
Ps. LI,4.
' Prov. XXXIII, 30.
2 Deut. XXXII, 32. * Ad Roman. i, 30.
160 I). ALF^. MAG. ORD. PR.ED.
per quas aiiima Deum qua?rit. Maria Cum enim Rex esset in accubitu 2 divini-
Magdalena, quae interpretatur Domina tatis suae, nardus Immilitatis Beatae Vir-
in liirri, siguiHcat vim rationabilem. ginis spargens odorem suum, traxit
Anima enim in ratione sedens, quasi in eum in terram ad consortium nostrce hu-
turri eminenti ex ipsa prospicit omnes manitatis. Per balsamum, quod mirabili-
insidias inimici. Maria Jacohi, quiE in- ter est calidum, significatur fervor chari-
lerpretatur Doniina luctalrix, expriniit Aquae enim muUae cupiditatis non
tatis.

vim irascibilem, per quam anima vanis possunt exstinguere fervorem verae chari-
etimmundis peccati illecebris sive dele- talis.

ctationibus irascitur, easque abjicit et

conculcat. Maria Salonie, quae interpre-

tatur Doniina pacifica, figura vim 'con-
cupiscibilem, per quam anima pacem IV.
veram, qu^ c.vsupcrat onmem sensum^,
hoc est, summum bonum vehementer
concupiscit, et quajrit. De quarto nota, quod Domlnus per
Angelum ostenditur inveniendus in Ga-
lilaea in monte, ubi consistit cum discipu-
lis suis Jesus, sicut dicitur Matth. xxviii,

III. 7. GaUlaea interpretatur rota vel reoela-

tio : monsautem stabilis est et firmus.
JgiturDominus invenietur,et videbitur in
De tertio nota, quod licet Marcus xvi, Galilaia, hoc est, in patria supercoelesti ;

1, dicat, iixxoii etnerunt arornata, ut ve- ubi est aeternitatis indelicentia, quod no-
nientes ungerent Jesum, non tamcn ex- tatur per rotain : ubi etiani est omnis
primit, quae fuerunt aromata, quocirca scientia, quod notatur per revelationem :
sana fide dici potest, quod ad minus ubi nihilominus erit omnipotentia, quae
emerunt myrrham et aloe, nardum et notatur per montem. Mons enim est
balsamum, et ex istis confecerunt un- muhaium partium sola aggregatio.
guentum, quo ungerent Jesum. Per myr- Rogate ergo Dominum, ut sic Jesu Na-
rbani et aloen, quae vermes arcent, et zareni crucifixi veri imitatores esse me-
corpora conservant, ne corrumpantur, reamur, eumque ut sic omnibus animae
intelligitur virtus castitatis, quam vermis nostrae viribus conferat beatae aeternitatis
luxuriaenon audet contingere. Per nar- indeficientiam, omnem scientiam, etple-
dum, quae herba humilis est, sed mul- nam super omnia bona sua potentiam.
tum odorifera, notatur odor bumilitatis. Quod nobis praestare dignetur, etc.

Ad Philip. IV, 7. *Cf. Cant. I, 11,

 SERMO XXXVIII.

IN OCTAVA PASCH^.
Qiiia vidisti me Thoma, credidisti : heati, qui non viderunt,
et crediderunt. Joan. xx, 29.

NoTA, quod sicut dicit Glossa, Dominus fidem hic mirabiliter commendat.
yEternam enim beatitudinem credentibus repromittit. Gum etiam dicat Apo-
stolus ad Hebr. xi, 6, quod si?ie /ide impossibile est placere. Duo in pra3senti
loco principaliter sunt notanda:

I. Quid summopere credere debeamus ?

//. Qu3e sit beatitudo, quam si crediderimus, reportamus ?

esse, et die tertia resurrexisse. Secundo

credi oportet, ipsum Dei Fihum claves
Ecclesise Petro, suisque successoribus
concessisse. Tertio credere debes, te cer-
tissime moriturum. Quarto credere debes
terationem de omnibus actibus luis red-
De primo quod licet in Apostolico
nota, diturum. Quinto credere debes impios
symbolo duodecim articuli fidei distin- cum daemonibus «terna tormenta passu-
guantur, et licet in libris et scriptis San- ros. Sexto credere debes, electos cum
ctorum et ortliodoxorum Patrum multa Deo perpetuo rcgnaturos. Si autcm ista
inveniantur, quee credi oporteat ; sed ta- sex credideris, fidemque bonis operibus
men ad minus credenda sunt a quolibet confirmaveris, sine dubio repromissam a
Christiano, prosequamur.
quae breviter Deo beatitudinem consequeris.
Primo enim credere debes Unigenitum
Dei Fihum secundum carnem, quam as- I. Credere debes Deum vere mortuum
sumpsit ex Virgine, in cruce mortuum fuisse, et vere resurrexisse. Unde et Do-
11
 :

1G2 D. ALB. :\[AG. ORD. PR.ED.

minus ad osteiisioiiem suae passionis et iramundis delectationibus hujus mundi :

mortis, qu;e praecesserat, et resurrectio- qucTrere debemus eum in dextera Dei

nis qure subsecuta fuerat, dixit Tlioma", Patris, quasi summum bonum, et ipso

Joan. XX, 27 : Infcr dhjitum tuam huc, vero gustu jugiter delectari.
et vide manus meas, et affer manum
tuam, et mitte in latus meum : et noli II. Credere debes Filium Dei Petro,
esse incredulus, sed fidelis. abisque Apostobs eorum successoribus et

1. Nota igitur, quod Christus pro pec-

claves hujus Ecclesiae concessisse. Unde

catis nostris mortuus est, ut et nos pec- Joan. XX, 22 et 23, dicitur, quod cum Je-

cata tota mente fugiamus, et ea mortifi- sus post resurrectionem suam staret i)i

cemus in nobis : cum oportuerit pro ip- medio Discipulorum suorum,insufflavit

sis Filium Dei mori. Unde I Pet. iii, 18 : et dixit eis : Accipite Spiritum sanctum :

Christus semel pro pcccatis nostris mor- quorum remiseritis peccata, remittuntur
tuus est,justus pro injustis, ut nosoffer- eis et quorum retinueritis, retenta sunt.
:

retDeo^ mortificatos quidcm carnc,vivifi- Superlocumistum Quorum remiseritis, :

catus autem Spirifu. Unde etiam dicit Glossa, « vel per vos, vel per successo-
Apostolus ad Coloss. iii, ;>, 8 et 9 : Mor- « res. » Item alia Glossa : « Quorum re-

tificate membra vestra, qux sunt super « miseritis, scilicet, quos dignos remis-
terram : fornicationem, immunditiam, li- « sione judicaveritis, duabus videlicet
bidinem, concupiscentiam malam, et ava- « clavibus, scilicet potestatis, et discre-

ritiam,quse est idolorumservitus... Depo- « tionis, » Cavere igitur debet quibbet

nite et vos omnia : iram, indignationem, Christianus, ne propter opera immundi-
malitiam, blasphemiam, turpem sermo- tise et injustitiae ligetur sententia excom-

nem de ore vestro. Xolite mentiri inviceni. municationis sed potius per veram con-
:

Glossa : « Describit delicta, quie membra tritionem et sinceram confessionem me-

« appellat. » Fornicatio est omiiis concu- reatur absolvi ab omni peccato ministe-
bitus praeter legitimum connubium. Im- rio Sacerdotis.
mimditia est conti-a naturam libido, sci-
licet ardor per quaslibet turpitudines III. Credere debes te certissime mori-
discurrens. Concupiscentia mala, id est, turum. Unde dicitur in coliationibus san-
de aliena uxore, vel de aliena re : et ava- ctorum Patrum, quod « hoc est omnium
ritia, qux est idolorum servitus, id est, « vitioruni peremptorium, ut credas te
tam fugienda sicut idololatria, cui simile « quotidie de Jioc saeculo migraturum. »

et par vitium est : quia rebus pro Beo Dicit etiam Augustinus in libro de Spiritu
servit. Deponite et iram, qua? est subitus et anima : « Yelinms, nolimus, omnes
animi motus : indignationem de alio su- « moriemur. Xihil enim morte certius, et
bbmato. Malitia est, quando quis moli- « iiihilliora niortis incertius. » Nam ne-
tur damnum alicui. DlaspJicmia in fra- scinius,quando, et quomodo,aut ubi mo-
trem vel Deum. Reliqua duo patent. riemur : quoniam morsubique exspectat
2. Nota etiam, quod ideo Christus re- nos. Idcirco semper debemus esseparati,
surrexit, ut et nos cum ipso spiritualiter ut cum corpus revertetur ad terram de
resurgamus, et ea quse sursum sunt, ap- qua sumptum est, spiritus redeat ad
petamus. Fnde Apostolus ad Coloss. iii, Deum qui dedit illum. Ut autem recor-
1 et 2 : Si consurrexistis cum Christo,quss demur mortis nostrce, admonent nos
sursum sunt quserite, ubi Christus est in quorum
inortui, ossa videnius in ccemi-
dextera Dei sedens : quse sursum sunt sa- teriis. Quilibet enim mortuus sic vivum
pitc, non qux supcr terram. Cum ergo alloquitur, Eccli. xxxvin.23: Memor esto
Christus resurrexerit, et ad coelos ascen- judiciimei : sic enim erit et tuum : mihi
derit, spretis bonis transiloriis, id est. heri, et tibihodie. Abstinebit iiiitur a pec-
 :

SERMO XXXVIIT. 163

calis si sapiens fuerit, qui credit sc quoti- sunl : bestiarum dentes, et scorpii, et ser-

die moriturum. pentes, et romphxa vindicans in exter-

miniuni impios. Item, Matlb. xxv, 41 :

IV. Dcbes credere te rationem rcddi- Tunc dicet Rex his, quia sinistris erunt
turum de omuibus tuis aclibus. IJnde IT Discedite a me maledicti in igneni :eler-
ad Corintb. v, TO : Oniiici nos miniife- ninn., qui paratus est diabolo, et angelis

stari oportet anle tribiinal Cliristi,i(t re- ejus.

ferat iinusquisque propria corporis, prout
honum, sivemalum. Et nota,
gessit, sive VI. Credere debes electos cum Deo pcr-
quod fortissimus, sapientissimus, et ju- petuo regnaturos. Unde ATattb. xxv, 34 :

stissimus judicio priBsidet. Fortissimus Tunc dicet Rex his, qui a dextris ejus
est, ut per nuliius potentiam opprimatur. erunt : Venite benedicti Patris mei, pos-
Sapientissimus, ut nullius allegationibus sidete paratum robis regnum a conslitu-
circumveniatur. .lustissimus, ut nuilius tionemundi. Item Apocal. xx, G Erunt :

pecuniis corrumpatur. Necesse ergo est Sacerdotes Dei et Christi, et regnabunt

cuilibet justo, ut sermones suos, quos cum eo mille annis, id est, aiternaliter.
profert in judicio, mature disponat, et I*er mille enim notatur seternitas. Si igi-
quotidie per veram poenitentiam culpas tur credis gloriosum esse regnum Dei,
suas diluat, ne judex eum pollutum pec- necesse est ut bonis operibus illuc per-
catis inveniat. venire labores.

V. Credere debes impios aeterna tor-

menta passuros. De hoc dicitur Eccli.
XXXIX, 33 et seq. Sunt spiritus, qui ad
: II.

vindictam creati sunt, et in furore suo

confrmaverunt tormenta sua in tempore :

consummationis effundent virtutem et :

De secundo membro in divisione tbe-

furorem ejus, qui fecit illos, placabunt. matis supra posito nota, quod sicut dicit

Ilsec dicuntur de deemonibus, qui tota vi Boetius ; « Beatitudo cst status omniam
fortitudinis sufe, totaque malignitate fu- « bonorum congregatione perfcctus. »

roris sui inipios cruciubunt. Sequitur de Quam beatitudincm nobis preestare di-
tormentis : grando, fames, et
Ignis, gnetur, etc.

mors, omnia hsec ad vindiclam creata

 SERMO XXXIX.

IN DOMINIGA II

POST PASCHA.
Ego sum pastor honus : ei cognosco oves meas^ et cogno-
scunt me mece. Joan. x, 14.

Quatuor principaliter sunt hic notanda :

/. Qiuv sit causa quod Dominus sc bonum pastorem protestatur /

//. Quid per oves ejus intelligatur ?

III. Ad quse pascua grex suarum ovium deducatur ?

IV. Quid sit lupus, qui Domini ovibus insidiatiir ?

ter pascua salubria et nociva discernere

sciat.

3. Quod sitvlgil, ne videlicet eo dor-

I. uiiente grex sibi commissus diripia-
tur.

4. Quodsit benignus, ne videlicet oves

De primo quod ad hoc, quod
nola, extravagantes baculo suo projiciat, sed
pastor irraliunaHum ovium utiUs sil pa- eas ad viam cum modestia revocet et leni-
Irifamilias, quatuor requiruntur, videh- tate, earumque debilitatem pie supportet.
cet : Et certe propter has quatuor causas
1. Ut sit fortis, ut lupo et latruncuhs Dominus se bonum, id est, utilem pasto-
obsistere possit. rem appellat.
2. Quod sit sapiens, ut videlicet in- I. De primo, hoc est, de forlitudine
 SERMO XXXIX. 165

pastoris hujus dicit Job, ix, 4 : Sapiem 3.Licet ergo ipse vigilel, salutem nostram
corde cst, et forlis robore : quis resistit ei, custodiens docet tamen et nos vigilare
;

etpacem hahuit ? Si fortitudo quaeritur, pro salute nostrae. Unde dicit Matth.
robustissimus David ma-
est. Isto est ille XXVI, il : Vigilate, el orate ut non in-
nu fortis, qui contra Goliath, hoc est, tretis in tentationem. Item, Marci, xiii,

diabolum, cum baculo sanctse crucis pro- 33et37: Videte,vigilateet orate... Quod
cedens, pro castris Israel singulare certa- autem vobis dico, omnibus dico : Vigilate.
men iniit, eumque triplici lapide, hoc 4. De quarto, videlicet quod sit pa-
est, innocentia cordis, oris, et operis in tiens et bcnignus, dicitur in Psal. gxliv,
cruce moriens prostravit et occidit. Iste 9 : Suavis Dominus universis : et misera-
est pastor bonus, qui quotidie contra dee- tiones ejus super omnia opera ejus. Item,
mones assistit pro ovibus suis, pugnat- Isa. Lx, i 1 : Sicut pastor gregem suum
que pro eis. Unde dicit Isa. lxiii, 1 : Ego, pascet : in brachio
suo congregabit agnos,
qui loquor justitiam, et propugjiator et in sinu suo levahit, foetas ipse porta-
sum ad salvandum. bit. Patiens igitur est in peccatorum no-
2. De secundo, hoc est, de sapientia strorum diarna dissimulatione. Benignus
pastoris hujus dicit Eccli. i, 1 et 5 : Om- est in multimoda beneflciorum collatio-

nis sapientia a Domino Deo est, et cum ne. Ipseenim quod perierat, requisivit,
illo fuitsemper, et est ante sevum... Fons carnem induendo et in munduin vcnien-
sapientige verbum Dei in excelsis. Ver- do, quod abjectum fuit, reduxit, pro no-
bumDei, id est, Filius Dei. 1. Iste ergo bis ascendendo, et in brachia crucis ovi-
pastor, cujus sapientice non est numerus, culas suas coUigendo, et postea in ascen-
ostendit quae pascua salubria sint ovibus sione animas quas de limbo eripuerat,
suis, et quaenociva. 2. Docet enim verbo in coelum revehendo quod fractum fue-
:

et exemplo, perniciosa esse Christianis rat, alligat per veram satisfactionem :

pascua divitiarum, deliciarum, et bono- ipse enim quasi verus Samaritanus pur-
rum, et quod salubria sint pascua pauper- gat vulnera peccatorum, infundens vi-
tatis, asperitatis, ac humilitatis. 3. Unde num acerrimae contrilionis, et superfun-
et ipse apud Bethlehem in diverso- dens oleum internae consolationis, et sic

rio natus elegit paupertatem, asperitatem alligat vulnera panniculis praeceptorum :

ac vilitatem. 4. Eadem etiam pati voluit quod infirmum est, consolidat per adju-
in loco Calvariee apud stratam publicam. tricis gratiae transmissionem quod forte
:

5. Haec autem fecit propterea, ut secus et pingue est, custodit per Angelicam
vias praedictas pascua quaererent oves protectionem. Depraedictis dicit Ezechiel,

Domini. Unde Augustinus in libro de xxxiv, 16 : Quod perierat requiram, et

Catechizandis rudibus « Omnia bona : quod abjectum quoderat reducam, ct

(( terrena contempsit homo factus Chri- confractum fuerat alligabo, et quod in-
« stus Dominus, ut contemnenda mon- firmum fuerat consolidabo et quod pin- ,

« straret: et omnia terrena mala sustinuit gue et forte custodiam.

« quae sustinenda praecipiebat, ut neque
« in illis quaereretur felicitas, neque in
« istis infelicitas timeretur. »

3. De tertio, videlicet quod vigil sit II

Dominus. 1. Dicitur in Psal. cxx, 4 : Non

dormitahit neque dormiet, qui custodit
Israel. 2. Unde et ipse de se dicit, Isa. De secundo nota, quod per oves Do-
XXI, 8 Super speculam Domini ego sum,
:
mini intelligitur genus humanum, et

stans jugiter per diem ; et super custo- praecipue Chrisliani. Unde dicitur in Psal.

diam meam ego sum, stans totis noctibus. Lxxviii, 13: Xos populus tuus, et oves
 :

iOU 1). ALB. MAG. ORD. PRtED.

pasciix tuse. Dicit oliam I Pet. ii, 2o : Sextum, quod debemus osse lenes et
Eratis sicut oves errantes, sed couvcrsi mansueti sicut oves. Unde Isa. liii, 7 :

estis nunc ad pastoreni et episcopuni dicit de Domino : Sicut ovis ad occisio-

animaruni vestrarum. Del)et igitur qui- nem ducctur, et quasi agnus corani ton-
libet ovem imitari in unguljB fissione, et dentc se et non aperiet os
obmutescet,
in ruminatione, in munditia et in obe- suum. Item, Jerem. xi, 19 Ego quasi :

(lientia, simplicitate et lenitate, et mul- agnus mansuetus, qui portatur ad victi-

tiplici utilitate, et in compassionis con- mam.
junctione. Septimum est, quod sicut ovis utile
est animal, ita quilibet utilis debet esse
Primum igiturest, quod sicut ovis un- proximo suo. Ovis enim lanam exhihet
gulam findere debemus per discretionem ad indumentum, et carnem et lac ad
boni et mali, ut videlicet, sicut dicitur nutrimcntum. Sic igitur bonus Christia-
in Psal. xxxvi, 27 : Declina a nialo, et nus pauperibus se debet utilem exhibere
fac bonum. ut videlicet modos cooperiat, esurientes
Secundum quod et nos sicut oves
est, cibot, ac potet sitientes : ut etiam si ne-
ruminare debemus per jugem recorda- cesse foret, paratus esset corpus suam in
lionem omnium beneficiorum Dei. Om- mortem tradere pro salute proximi sui.
nia enim benelicia, quse contulit nobis Octavum est, quod oves in fervore me-
Dominus, sive sint corporalia, sive spiri- ridiei conjunguntur : ita etboni Christia-
tualia, jugiter in fauces memoria? revo- ni tribulationibus suis concordes esse de-

care debemus, et de singulis Domino bent et compatientes, ut quilibet portet

gratias agere. Inhonestuin enim et inur- onus allerius.
banum est, quod sicut porci beneficia

Domini devoremus, et de eis Domino

gratias non agamus. Unde quotidie cani-
tur « Benedicamus Domino. »
:

Tertium est, quod a sordibus luxurise

ovium imitatione nobis cavere debemus. III.

Oves enim invitissime inquinant pedes

suos. Unde II ad Cor. vii, 1 Mundemus nos :

ab omni inquinamento carnis etspiritus,

per/icientes sanctificationem in timore Dei. De pascua ovium
tcrtio nota, quee sint

Quarlum est, quod sicut ovcs obediunt Dominus ostendit in Ezech.

Ghristi, ipsc
suo pastori ; ita et quilibet Christianus XXXIV, 13 Inducam, inquit, oves mcas
:

debet obedire Deo, et ctiam Sacerdoli bi terram suam et pascam eas in mon-
:

suo in omnibus, quse sunt secundum tibus Israel, in rivis, et in cunctis sedi-
Deum. Unde ad Philip.ii, 12 : Charissimi bus tcrriB.

mei {sicut semper obedistis)... cum metu 1. Terra ovium Christi est terra viven-
et tremo vestram salutem operamini. lium : ibi invenient pascua, id est, gau-
Quintum quod sicut oves simpli-
est, dia uberrima in monte Patris, in monte
ces esse debemus, omncm dolum noqui- Filii, in montc Spirilus sancti.
tiee contemnentes. Unde I Pet. ii, 21 ct 2. Pascentur otiam in rivis potentiae,
22 : Christus passus est pro nobis, vobis qui fluunt a montc Patris : in rivo sa-
relinqucns exemplum, utsequaminivcsti- pientiae, qui lluit a monte Filii.
gia ejus. Qui peccatum non fccit, twc 3. Pascentur eliam a rivo charilatis
inventus est dolus in ore ejus. Item, ad sua? benevolentiai qui fluit a monte Spi-
Philip. II, et Ui: Omnia facite fine niur- ritus sancti.
murafioi/ibus. . . ct sitis simplices filii Dri. i. Pascentur etiam in cunctis sedibus
 si:rmo xxxtx. lf)7

illius teri-fc, hoc cst, iii scdc cujuslibet Aposloli, l\f;irlyris, Coufcssoris, Virf^inis,
Angeli, ct Arcliangcli, ct iu cuuctis scdi- Yidujc ac Coujugali s[)irilualia gaudia
bus Virtutum, Potcslaluiu, Priucipa- rcpericut. Qujtb gaudia uobis pra^starc di-
tuuni, Douiinationuni, Tlirouorum, Chc- guclur, qui cum Dco l*alrc ct Spiritu
rubin, et Seraphin. Specialia gaudia in sancto vivit et regnat Deus, per oninia
sede cujuslibet Patriarchae et Prophetse, siecuhi sa'cuIorum. Amcn '.

' Deest expositio quarti membri divisionis qid Domini ovibiis insidiatur
tliematis supra posili, scilicet, Quis sit lupus,
 SERMO XL.

IN DOMINICA III

POST PASCHA.
lierwn videbo vos, et gaudehit cor vestriim et gaudium :

vestrum nemo tollet a vohis. Joan. xvi, 22.

Tria occurrunt hic consideranda

/. Qui sint illi^ quos iterum Domi?ius est visurus ?

11. In quo tempore se eis sit ostensurus ?
III. Quid sit gaudiiimy quod nemo deinceps est ahlaturus ?

in presenti Evangelio : Amen amen

dico vobis : qiiia plorabitis, et flebitis
vos..., et contristahimini *. Plorare igitur
debemus propter multorum bonorum
I. operum omissionem. Flere etiam debe-
mus propter multorum criminum com-
missionem. Debemus etiam contristari
T)e primo nota, quod Dominus conso- propter (liutiirnam nostrae peregrinatio-
labililor illos est visurus, qui modo plo- iiis ac exsilii prolongalionem. Igitur cum
rant, (lenl, et tristantur. Unde ipse dicit dicat Eccle. iii, 4 : Quod cst tempus flen-

' Joan. XYi, 20.

 SKHiMO Xi.. loy

di, et tempus ridendi, modo llerc debe- vel membris suis. IMulti enim bhispliemant
mus, ul poslea rideamus. Dominum, creaturas suas vel opera vitu-

J. Primo itaque plorare nos oportet perando, vel etiam juramentis illicitis

propter multoruui bonorum operum omis- nequitias suas conlirmando, id est, bonis

sionem. El nota, ({uod stultus esset mcr- hominibus dctriibeiido. Igitur quicum-
cator, qui propter pigritiam suam et bre- que regnoscit, se bona opera omisisse, et
vc commodum corporis sui negligcret tempus vitae sua3 inutililer expcndisse,
forum trium liebdomadarum, quod esset dignum est ut propter hoc ploret et do-
a parte regis clamatum, in quo posset leat, ut aliquid de bonis neglectis recupe-
lucrari bonum multorum annorum. Et ret per lacrymas et dolores.

certe Rexcceli Christus Jesus tempus vi-

tae nostrse instituit, quasi quasdam nun- II. Secundo flere debemus propter cri-

dinas in quibus laboribus nostris et bonis minum commissionem. Unde (^t Domi-
operibus mercari debemus seterna bona, nus flevit super peccata nostra, ut doce-
sicut fecerunt quondam SS. Martyres, ret quod nosipsi multo fortius ea deflere

qui in flore juventutis existentes pro re- debeamus. Legitur enim sic in Luc. xix,
gno Dei acquirendo corpora sua tradi- 41 et 42 Ut appropinquavit Jesus ,Jero-
:

derunt ad supplicia, et quasi prudentes solymam, videns civitatem flcvit super

negotiatores pellem corporis corruptibi- illam, dicens Quia si cognovisses et tu^
:

lem, pro pelle quam resument gloriosam, supplendum est, fleres. Quilibet igitur
dederunt. Omnia etiam quae habuerunt fleredebetpropter peccata quai commisit.
pro anima sua dare non dubitaverunt. Et nota 1 . Quod propter quaedam pec-
Unde Job n, 4 : Pellem pro pelle, et cata Deus specialiter exacerbatur. 2. Per
cuncta quse habet homo, dahit pro ani- quaedam etiam corpus et anima propria
ma sua. Et nota, quod ipse Dominus sordidatur, 3. Per quaedam etiam dilectio
merces suas gloriosas exhibet nobis ve- proximi violatur.
nales pro vilibus mercibus nostris. Ita 1. Deprimo nota, quod licet Deus per

enim clamat teste B. Augustino : « Vena- omne peccatum offendatur, tamen per
(( lehabeo, venale habeo. Quid? Regnum quatuor speciaUter exacerbatur. Primo
« ccelorum. Quo emitur ? paupertate per verae fidei corruptionem. Fides enim
« et eleemosynis regnum, labore quies, per haereticos, et sortiarias, et pythonis-
« ignomina gloria, morte vita aeterna. » sas, et divinatrices, et incantatrices cor-
Ipse etiam petit a nobis, ut res nostras rumpitur. Secundo per assiduam et fal-
quas ab eo gratis accepimus, iterum ei sam jurationem. Multi namque absque
ad usuram centuplicem commodare vc- uHa necessitate, imo se pejorare scientes,
Hmus : sed et hoc ipsum pauci facere jurant per crucem et vulnera Jesu Chri-
volunt, quod conqueritur Jerem. xv, 10 : sti, et multis aliis modis. Tertio Deus
Vse mihi mater mea : quarc genuisli me exacerbatur per vindictarum ab ipso po-
virum rixx, virum discordise in iinivcr- stulationem : sicut mulli in i[)sa hora,
sa terra ? non fceneravi, ncc foencravit quando corj)us Domini Jesu Christi ele-
mihi quisquam Omnes malc dicunt mi-
: vatur, petunt se vindicari, et imprecan-
hi. Virum rixae se nominat, quia multi tur eis qui eos offenderiint, mortem oeter-
per peccata sua rixantur cum eo, et impu- nam. Quarto Deus exacerbatur per vi-
gnant eum. Virum etiam discordise se duarum et pauperum oppressionem. Di-
appellat, quia pauci concordant cum sua citur enim in PsaL x, 14, quod Deo dere-
soluntare : pauci etiam foenerant ei, ut, lictus est pauper. Unde qui tangit
sicut dicitGlossa, « in pauperibus confo- pauperes, tangit pupillam oculi sui :

« vendis eum sibi faciant debitorem. » sicut dicit Zach. ii, 8.

Multi yero maledicunt e\, ye\ in seipso, 2. De secundo nota, quod per peccata
170 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

luxurire Gorpus ct nobilis anima vos contristari in variis tentationihus :

"•ulae et

hominis inquinalur. Fit enmi homo per utprohatio vestrae fidei, multo pretiosior
gulam et luxuriam quasi vile slabulum auro (quod per ignem prohatur) inve-
et foBtens cloaca.
niatur inlaudem etgloriam, ethonorem^

3. De tertio nota, quod per quadam in revelatione Jesu Christi.

peccata dilectio proximi violatur, vide-

licet pcr furlum et rapinam, per fraudes
et usuras, per detractiones et convicia,
per homicidia et falsa testimonia, per II.

iram et invidiam, per alia plura peccata.

Qui igitur recognoscit se per peccata
commissa Deum exacerbasse, seipsum Modo videndum est, quando Dominus
inquinasse, et sanctam charitatem inpro- sc plorantibus, flentibus, et contristatis
ximo viohisse : conveniens est eum flere, sit ostcnsurus. Et cst dicendum, quod
et super hoc Deo dignam poenitentiam ex- lioc faciet tunc, quando anima uniuscu-
hibere. jusque electi, vel hic vcl in purgatorio
ab omni sorde peccatorum sufficienter
III. Tertio contristari debemus propter emundata, ab Angelis ei fuerit prsesenta-
diuturnam nostrae peregrinationis ac ta.

exsilii prolongationem. Unde dicit Psal.

cxix, 5 Heu mihi, quia incolatus meus

:

prolongaius esl : hahitavi cum hahi-

tantihus, etc. Propter hoc etiam I Pet. III

II, 11 Ohsecro vos tamquam ackenas et

:

peregrinos ahstinere vos a carnalihus de-

sideriis. Videndum est, quale sit illud gaudium,
Et nota, quod triplices sunt peregrini quod electis suis nullus deinceps est abla-
Domini. Primi transeunt de mundo ad turus. Et nota, quod electi triplex habe-
religionem et claustrum. Sccundi trans- bunt gaudium dc triplici stola animse.

migrant quotidie de vitiis ad virtutes, et Uabebunt ctiam quadruplex gaudium de

vadunt de virtute in virtutem. Tertii per quadruplici corporis stoia. Dehis septem
contemplationem transeunt dc regione dicitur Isa. li, 3 et 11 : Gaudium et Lseti-
corporum ad regionem spirituum. Primi tia invenietur in ea, proptcr omnimodam
rapiuntur incoplumaereum, ut quasiaves cognitionem,et insatiabilcmdilectionem :

de beneficiis suis Domino gratia agant. gratiarum actio, et vox laudis, propter
Sccundi fcrunlur in coelum sidcrcum, ut plenissimam Dei fruitionem. Sequitur :

quasi sidera luccant in firmamento coeli. Venicnt in[ Sio)i laudantes, et Isetitia

Tcrtii cum Paulo etiam rapiuntur in coe- sempiterna super capita eorum, propter
lum cmpyreum, ut cum sanctis Angelis corporis claritatem : gaudium et l<eti-

Dei faciem contemplentur. tiam tenchunt ^vo^iQY corporis subtilita-

(iOutristari vero oportot istos pcregri- tem et agilitatem fugiet dolor et gemi-
:

nos propter diversam et hominum et tus, propter beatain immortalitatcm.

duMnonum inquielationem, sed trislitia Rogate crgo Dominum, ut haec gau-
eorum convcrtclur in gaudium. Lnde dia nobis largiri dignetur. Qui vivit et
I. Pet. i^ ct7 Modicumnunc si oporlct
(3 : regnat, ctc.
 :

SERMO XLI.

IN DOMINIGA IV

POST PASCHA.
Cmn venerit ParaclituSy arguet mundum de peccato, et de
justitia, et de judicio. Joan. xvi, 8.

Duo occurrunt hic notanda :

/. Quis sit Paraclitns^ quem Bominiis missurum se protestatur ?

II. Qualiier mundus de peccato, et de justitia, et de judicio arguendus intelligatur?

notanda. l. Ipse enim advocatus est roo-

rum,2. Consolator moestorum, 3. Et red-
argutor obstinatorum.

I. De primo dicitur ad Rom. viii, 26 :

Spiritus adjuvat infirmitatem nostram.

De primo nota, quod per Paraciitum Nam quid oremus,sicut oportct ncscimus
Spiritus sanctus exprimitur. Paraclitus sed ipse Spiritus postulat pro nobis gcmi-
enim idem est, quod advocatus, vel con- tibus incnarrabilibus. Glossa hunc lo-
solator, sicut testatur interlinearis Glossa cum sic exponit : « Spiritus sanclus po-
super locum iilum Joan. xiv, 16 et 17 : « stulat pro nobis,quia nos postulare facit,

Et ego rogabo Patrem, et alium Para- « nobisque interpellandi etgemendi inspi-

clitum dahit vohis, ut maneat vobiscum « rat atlectum. » Tali ergo modo Spiritus
in seternum, Spiritum veritatis. sanctus dicitur esse advocatus reorum,
Igitur circa hunc Paraclitum tria sunt quia ipsis reis hoc inspirat, ut pro deH-
 .

172 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

id est, mundi amatores arguendos osten-
ctis suis orent, et gemitus emittant ine-
dat, de peccato, quo Dominum offende-
narribiles.
cantatur in quadam Se- runt : dejustitia, quam operari neglexe-
2. De secundo
runt : dejudicio, quod non timuerunt.
quentia :

Veni sancte spiritus. 1. Igitur Paraclitus docet esse mun-

dum arguendum de peccato, quo Domi-
Et infra :
num offenderunt, et maxime de peccato
infidelitatis. Unde et ipse Dominus ita
Consolalur optime,
exponit : De peccato quidem, quia non
Dulcis hospes aniinse,
Dulce refrifierium. crediderunt in me *

Et nota, quod secundum Sanctos aliud

In labore requies, est credere Deum. aliud est credere Deo,
In taestu temperies,
ahud credere in Deum. Credere Deum,
In fletu solatium.
est credere ipsum esse creatorem, et

3. De tertio, vidclicet quod ipse arguet principium omnium creaturarum, et ju-

incorrigibiles et obstinatos, dicitur in dicem esse vivorum et mortuorum hoc :

Joan. XVI, 8Citm vcnerit Pamclitus, ar-

:
etiam dtcmones credunt et contremis-
giietmiindum depeccato, et de justitia, cunt. Unde Jacob. u, 19: Tu credis quo-

et de judicio. Et nota, quod Spiritus niam Deus est Benefacis, dsemones cre-
:

Domini non solum arguet impios in ju- dunt, et contremiscunt Credere Deo, est
.

dicio etreprobos, imo et interficiet ipsos. credere vera esse, quae ipse dicit. Crede-

Unde Isa. xi, 4 : Percutiet terram virga re in Deum, est cum charitate tendere

oris sui, et spiritulabiorum suorum in- in summam delectatio-

ipsum, utpote in
terficiet impium. Unde et Paulus de An- nem, in summum bonum, et in summum
tichristo dicit Tl ad Thess. ii, 8 Tunc : honorem.
revelabitur ille iniquus, qucm Dominus Nota igitur. quod peccatum infidelita-
Jesus interficiet spiritu oris sui. tis, videlicet quod homo non credit in
Deum, causa omnium pecca-
est origo et

torum. Omne enimpeccatum, quod com-

mittitur in mundo, aut committitur pro-
II. pter carnis delectationem, aut proptcr re-
rum dilectionem, aut propter gloriae et

honoris ambitionem. Si ergo per veram

De secundo videndum est, qualiter fidem et charitatem non fictam tenderes
mundus de peccato, et de justitia, et de et transmigrares in Dominum, tamquam
judicio arguendus intoliigatur. Et nota, in summam ct mundissimam suavitatem,
quod GlossulcB locum istum sic expo- tamquam in summum ct verissimum
nunt « Arguet mundum
: do peccato bonum, tamquam in summum ct aeter-
« iulidelitatis, quod videlicet peccatum nam gh)riam sine dubio contemneres :

« mundus habet : et de justitia, quam foedam carnis delectationem, et transibi-

« non imitatur, et de judicio, quod non lium rerumdilectionem, vanaeque glorise

« timet. » Igitur ha?c est una causa, qua- et honoris ambitionem.
reDominus Spiritum sanctum Paracli-
tum mittit, ut videlicetarguat mundum. II. Paraclitus docet mundum arguen-

* Joan. XVI, 9.
 .

SERMO XLI. 173

(Jum esse de juslitia, quam imitari ncgle- quodcumque facitis in verbo aut in ope-
xerunt. Quse autem sit liaec justitia, Do- re, omnia in }iomine Domini nostri
minus exponit, ita dicens : De jiistitia Jesu Christi Quodcinnque jacitis, ex
vero, qiiia ad Patrem vado, et jarn non animo operamini, sicut Domino, et non
videbitis me ». Quasi diccret : Ego ad hominibus : scientes quod a Domino re-
Patrcm vado, ct si vultis veniro illuc, ubi cipietis retjnbutionem hsereditatis
ego sum, oportet ut illam justitiam imi-
temini, quam et ore docui et opere ex- Et nota, quod hajc triplcx justitia re-
hibui. Et qua3 est ista justitia ? certe ut porlat homini triplex bonum. Primum
reddat quilibet quse sunt hominis, homi- estvita gloriosa, secundum est mcrces
ni : et quoc sunt Dei, Dco : unde cum Jn- fructuosa, tcrtium est cognitio Domini
daei, Matth. xxii, IG et 21, Dominum gratiosa. De histribus Sap. v, 1(3 ; Justi
commcndarent, quia verax esset, et viam in perpetuum vivent, etc. Ilsec auctoritas
Dei in veritate doceret, et qusererent, si sic intclligilur, quod vidclicet, qui modo
liceret censum dari Ca^sari, an non?re- justi sunt, vitia corporis mortificando,
spondit : Reddite quse sunt Csesaris, illudque disciplinis continentiae subigen-
CiEsari : et quge sunt Dei, Deo. do, vivcnt in perpetuum. Secundum, qui
Conemur igitur exsequi triplicem ju- modo justi sunt, proximis ablata resti-
stitiam, quam requiret anobis Deus. Pri- tucndo, etsua egentibus tribuendo, mer-
mo, ut corpus proprium disciplinis con- cedem copiosam consequcntur a Doini-
subigamus. lloc enim est, quod
tinentiee omni
no. Prsetcrea_, qui justi sunt corde, ct
homo sibi homini debet. Secundo, ut tcmpore Domino scrvicndo, dignum cst et
proximis nostris sua fidelitcrrcstituamus, quod Dominus eos scmper habeat in me-
et nostra dum egent, misericorditcr tribua- moria suse benedictionis, cisque ex delica-
mus. Hsec cnim sunt, quse homo rcddere tissimis ferculis suae mensse transmittat.
tenetur homini proximo. Tertio, ut Deo
cor et omncm actum nostri corporis offe- III. Docet Paraclitus mundum arguen-
ramus. dum de quod videlicct timere
judicio,
1. De primo, vidclicct quod corpus noluerunt. Quod autem judicium Domini
nostruni disciplinis contincntiae subiga- timendum sit, probat ipse Dominus,
mus, monct nos Spiritus sanctus in Psal. ita diccns De judicio autem qi'ia prin-
:

II,12, dicens Apprehendite disciplinam,

: ceps hujus mundi jam judicatus est ^.
ne quando irascatur Dominus, etpereatis Quasi diccret : Cum Doniinus ita fortis
de via justa. sit et potens, quod etiam ipse princcps
2. De secundo, videlicet quod ablata re- mundi, id est, diabolus, ei resistere
stituamus, etnostra cgentibus tribuamus, nequiverit, sed jam judicatus sit et con-
dicit Dominus Luc. 38 Dimit-vi, 37 ct :
dcmnatus : multo minus illi, qui sunt
tite, subaudi, bona quse injustc abstuli- sub priiicipc muiidi, utpolc dcbilio-
stis, et dimittemini, dicit Glossa, « pecca- rcs, rcsistere poterunt divinse potentiae,
tum. » Scquitur : Date, Glossa, « benefi- quando vencrit judicare fincs terroe. Un-
cia : » et dabitur vobis, Glossa, « vita dc II Pet. II, 4 et 9 : Si Deus angelis
aelerna. » pcccantibus non pepercit, sed rudentibus
3. De tertio, vidclicct quod Dco corde et inferni detractos in tartarum tradidit
omni actu corporisserviamus, dicit Apo- cruciandos, in judicium reservari. Novit
stolus ad Coloss. iii, 17, 23 et 24 : Omne, Dominus pios de tentatione eripere : ini-

' Joan. XVI, 10. » Joan. xvr, 11,

174 D. ALB. MAG. ORD. PR^.D.
quos vero in diem judicii reservare cru- vero calore solventur, terra autem et
ciandos. quse in ipsa sunt opera, exurentur. Ecce
Timendum vero est judicium Domini secundum. Quales oportet vos esse in
propter tria. Primo, quia advcntus cjus sanctis conversationibus , et pietatibus :

occultus erit, ut fur de nocte gradiens, exspectantes et properantes in adventuni

et non praescietur. Secundo, quia tunc diei Domini. Ecce tertium.
per ignem omnis peccati materia dissol- Rogate ergo Dominum, ut sic ad ex-
vetur. Tertio, quia qui tunc in bona con- tremum judicium preeparemur, ut tunc
versatione inventus non fuerit, punietur. cum electis salvari mcreamur. Quod no-
Unde II Pet. lu, 10 et seq. : Adveniet bis praestare dignetur idem Jesus per sae-
dies Dominiutfur. Ecce primum. Inquo culo saeculorum. Amen.
coeli magno impetu transient, elementa

f
 SEPiMO XLll.

IN DOMINIGA V
POST PASCHA.
Exivi a Paire^ et veni in ynundum : iterum relinquo mun-
dum, et vado ad Patrem. Joan. xvi, 28.

Duo sunt hic notanda :

/. Quare Dominus in mundum vcnerit ?

II. Quare ad Patrem redierit ?

1. Beprimo dicit Apostolus adTitum,

II, 11 Apparuit gratia Dci Salva/orisno-
:

stri omnibus hominibus, erudicns nos, ut

abnegantes impietatem, et ssecularia de-

sideria, sobrie, et juste, et pic vivamus

inhoc sseculo.
Licet multae causae possint assignari, Doctrina igitur Jesu Christi consistit in
quare Filius a Patre egressus venerit in tribus : in sobrietate, in justitia sive
mundum, et quare relinquens mundum aequitate, et pietate. Sobrietas, prout
venit ad Patrcm ;
propter duo tamen ve- Giossa testatur, est attendere circa temet-
nit in mundum, et propter duo reversus ipsum. Justitia sive sequitas circa proxi-
est ad Patrem. Venit enim in mundum, mum, et pietas circa Deum.
l. Ut nos, quomodo vivere debeamus, Primo igitur sobrii esse debemus : sed
instrueret. 2. Item ut nos ab seterna quid est sobrietas ? Sobrietas est pura ab
servitute redimeret. illecebris utriusque liominis temperantia.
 176 D. ALB. iMAG. ORD. PR^D.

Sobrietas igitur monet nos, ut omnimo- eos. Item Apostolus ad Titum, u, 14 :

dam mentis ct corporis fugiamus luxu- Qui dedit semctipsi/m pro iiobis, ut ?ios
riam, et a j^ula et ebrietate nobis cavea- rcdimeret ab omni i?iiquitate, et munda-
mus. ret sibi populum acceptabilem, sectato-
Secundo jusli esse debemus. Justitia rcm honorum operum.
vero est, per quani communitatis ji,ratia Redemptori igitur nostro tenemur in
tenetur, et sua dignitas cuique non dene- duobus ad minus.
gatur. Monet nos igitur justitia, ut gra- Primum est^ ut ad ipsum per veram
tiam omnium secundum Deum teneamus, pcenitentiam revertamur. Unde Isa. xliv,
id est, nullum indcbitevel verbis vel ope- 22 : Revertere ad me, quoniam redemi
ribus Isedamus et offendamus, et ut te. Revertere, Glossa, « poenitendo : »

unumquemque secundum dignitatem sibi qiiod si feceris, ccelum et terra et omnia

debilam veneremur, videlicet Patrem ut elementa in salute tua Itetabuntur. Debet
patrem, Sacerdotem ut Sacerdotem, mi- igitur quilibetpeccator fideliter poenitere,
litem ul militem, et quoslibet alios secun- ne perdatur in ipso fructus passionis Do-
(lum oniciavel status Episcoporum. Hinc minica3. Secundum est, ut intimas ei

dicit Apostolus ad Rom. xm, 7 : Reddite gratias agamus. Unde scri])it Joan. in
omnibus dehita : cui tributum^ tribu- Apoc. V, 8, 9 et 10, quod quatuor anima-
tum : cui vecligal^ vectiyal : cui timo- lia, et viginti quatuor seniores cecide-

rem, timorem : cui honorem, honorem. runt coram Agno, habentes singulicitha-
Tertio pietatem exsequi debemus. Est ras, et phialas aureas plenas odoramen-
autem pietas, ut dicit Bernardus : « Jugis torum, et cantahant canticum novum di-
« Dei memoria et indefessa afFectio in ccntcs Dignus cs Dominc accipcrc li-
:

« amorem ejus. » Et nota, quod ipse Do- brum, ct aperire signaculaejus quoniam :

miniis precatur, ut memores sui esse ve- occisus es, ct redemisti nos Deo insangui-
limus. Ita dicit in Tbren. ni, 19 : liecor- ne tuo ex omni tribu, et lingua, et po-
dare paupertatis, et transgrcs.sionis mese, pulo, et natione : et fecisti nos Deo no-
absynthiiet fellis. Transf/ressionis, id est, stro regnum, et sacerdotes : et regnabimus
maximui viiilatis. Iliec itaque tria in me- super terram, subaudi, viventium. Per
moria cordis nostri jugiter babere debe- qiiatuor animalia, et per viginti quatuor
mus, videlicet Dominicam paupertatem, seniores intelliguntur omnes electi, qui
vilitatem, et acerbitatem eorum quee pas- jam sunt, vcl erunt in patria qui omnes :

sus est. Unde ctiam respondet ei imme- cum citharis bonorum operum, et cum
diate in Thren. ni, 20 et 21, fidelis ani- piiialis cordium per sanctas affectiones
masic inquiens Mcmoria mcmor ero, ct
:
suaviter redolentium gratias agunt Filio
tabcscct in mc anima mca. llscc rccolcns Dci, quiredemit eosper sanguinem suum
in corde meo, ideo sperabo. Monet etiam fusum in ara crucis, et quoniam redemp-
I Joan. III, 18, ut Deum amemus. Fllioli tamquam Roges
ti et Pontifices cum Do-
mei, non diUijamus ccrbo, nequc Ihnjua, mino regnabunt in aeternum.
supple, tanlum, scd opcre ct ceritate.
Oinnia etiam elementa mundi, et cuncta
benelicia Cbristi moiient nos, ut Domi-
num diligamus.

2. Yenit etiain Dominus in mundum,

ut nos a potestate diaboli redimeret. Un-
de Isa. XIX, 20 : ClamabwU ad Domi-
num a facie tribulanlis, et mittct eis sal-
valorern et propugnatorem, qui liberet
 SERMO XLII. 177

et pedes. « Douiinus vuluorum cicatrices

« sorvavit, ut Patri pro uobis supplicans,
« qualc yenus niortis pro Iiomiuc pcrtulit,
II. « scuipcr ostcndat. » Hinc etiam dicit

IJoan. u, Advocatum liabemus

1 ot 2 :

apud Patrem, ,/esum C/iristum justum :

Desecundonota, quaro Doniiuus rodic- ct ipse cst propitlatio pro peccaiis no-
ril ad Palreui : ot est dicenduui. (|uod ad stris.

uiinus proplcr duo. Priniuiu ost, ut so- Houum est crgo,cbarissimi, ut vulnera
briis, justis, ot piis mansionos doloclahi- •lcsu (diristi vcneremur, et peccala totis
Socunduin est, ut pro rc-
les preepararot. viribus fugiamus. Conqueritur ctiam Do-
demptis I)co Patri signa vuluorum suo- minus in Ps. Lxviu, 27, quod multi mali
ruui quotidio reprsescntaret. Cbristiani por peccata turpissima et pcssi-
J)c prinio dicit Dominus, .loan.xiv, 2 ct masiniquitatcs, rursus recentem dolorem
3 : Vado parare vobis Kl si abie- locuni. super doloremvulnerum suorum addide-
ro, et praeparavero vobis locwn iteruni : runt : ct ccrte ad damnationem ipsorum
ve/iio, et accij^iam vos ad rncipsum, ubi cicatrices vulncrum suorum ostendct in
sum cf/o, et vos sitis. Et nota, quod locus judicio.
elcctorum crit muudus, firmus, ct in om- llogate crgo Filium Dei qui ad Patrem
nibono roplctus. Sobriotas morctur mun- januludum rodiit, ut ipso douanto, sic

ditiam ot claritatom, justitia tirmitatem, sobrie et juste et pie vivamus in lioc sse-

pietas vero bonorum omniumubertatem. culo ', ut cum binc nos migraro contige-
De socundo dicit (Uossa supcr locum rit, in loco ai) ipso praeparato recipi rae-
illum Luc. xxiv, iO: Ostendit eis manus, reamur. Quod nobis pru3stare, ctc.

» Ad Tit. II, 12.

12
 SERMO XLIIL

IN ROGATIONIBUS
Petite et dahitur vohis. Mattli. vii, 7.

Hic principaliter quaUior sunt notanda :

/. A qiio sit petendiim ?

II. Qualiter sit petendum ?

III. Quid sit pctcndiim ?

IV. Qua)ido sit petenduni ?

II.

T)q ])rinio nola, quod ab co esl pelon- l)e secundo videndum est, qualiter pe-
dnm, a quo cuncta proccdunl. IJnde .la- tere debeamus mulli enim, quia ita non
:

cob. 1, 17 : Omne datum optiniuni, ct petunt, sicut petere deberent, ideo non
omne donnm perfcctwn dcsursum cst, accipiunt id quod petunt. Unde .lacob.

descendens a Patrc luminum, apud qucm IV, -"5

: Pctilis, ct non accipitis : co quod
non cst transmutatio, ctc. A l)eo igitur, vuilc pctatis. Igilur ut dentur nobis ea
qui optima dona dare potest et vult, est qua' petimus, debemus corde,
petere
peteudum. oie, et opere. Sicut enim avis aerem pe-
tilura nidum luibet, unde so levat, et ex
foramin(> vol ostio nidi evolat, et alas ha-
bet quibus volat : sic ct oratio nostra
procedere debet ex nido cordis, et evola-
 ,

SERMO XLIII. 17!)

re ])er osliuni oiis. l)el)et etium volare

peiinis et alis boni operis, Hae autem alae

])r;e(i[)ne sunl jejuninni et eleeniosynoe.

iloc auteni jejunium non solum consi- III.

stit in abstinentia ciborum, sed potius in

abstinenlia vitiorum, videlicet rancoris
et invidiffi. i)e oratione et duabus suis i)e teiiio nota, (juod illa [)r(L'cipue sunt
alis scribit Augustinus in sermonc quo- petenda, qua^ Dominus ipse nos admoiust
dam de pcsnitentia , ita dicens : « Mitte p(!tere (Matth. vi, U et seq. et Luc. xi, 2).
« orationem, hal)ebitalas duas, geminas Ibienim i[)se Doininus format petitionem
« eleemosynas videlicet, dirnittite et di- (^hristianorum, dicens : Sic orabitis :

« mittetur vobis. » Rapliael etiam Ar- Pater noster, etc. VA nota, quod tres vir-
cliangelus docet, quod oporteat oratio- tutes Theologicae, scilicet fides, spes, et
nem babere duas alas, videlicet jejunium charitas : et quatuor virtutes cardinales,
et eleemosynas. Dixit enim Tobiaeet uxo- videlicet fortitudo, justitia, temperantia,
ri suai : Bona est oratio cum jejunio, et et prudentia, septem petitionibus adap-
eleemosyna •.
tantur, quae in oratione Dominica conti-
Et nota, quod oratio signilicari potest nentur.
per columbam illam quam Noe emisit de Dicimus ergo, Patcr nostcr, qui es in
arca, qua; etiam ranmm olivae virentibus C(jclis. « Ibi, dicit monetur nobi-
Glossa,
foliis retulit ad arcam : sicut legitur (ien. « lis et dives non superbire contra mino-
viii, H. iVoe intorpretatur rcquiescens « res : » non enim vere possunt dicere
et signilicat spiritum, sive animam iide- Pater noster, nisi fratres sint : cavendum
lis liominis Christiani_, qui requiescere est etiam cuique a sordibus, ne tanto Pa-
debet in Christo. In mundo enim pres- tre sit indignus. Nullus igitur pauper
suras liabet anima fidelis hominis in :
propter paupertatem desperet, cum non
Christo vero pacem, sicut dicitur Joan. solum divites, sed pauperes videantur di-
XVI, 3:i. Per arcam intelligitur cor no- cere : Pater nostcr, qui es in Cfjelis. No-
strum,fenestra arcai est osnostrum. Tunc ta, quod per non solum Angeli in-
cckIos
autem colunibam ex arca dimittimus, telliguntur, sed et omnes (^lhristiani qui
quando orationem nostram in ceplum ad sunt sine peccato mortali. in Lis cnim
Deum dirigimus quse tamen indiget, ut :
Dominus nunc per gratiam inhabitat, et
habeat pennas deargentatas, id est, mun- postea inhabitabit per gloriam.
dis et bonis operibus fulciatur : et sic re- Sancti/icetur noincn tuuni. Ucec est
portare poterit hominum pacem et gra- prima petitio. L^t nota, quod per fidem
tiam Dei, quai per virentem ramum oli- nomen Dei sanctificatur, id est, lirmatur
va; figuratur. Ad hoc vero ut orationem in nobis. Fides enim est quoddam nobile
nostram adjutorio bonorum operum fera- gluten, quo nomen Dei agglutinatur ani-
mus ad Dominum, monemur in Thren. mae nostrae. Per hanc quippe 'priino efli-
ni, Levemus corda nostra cum ma-
41 :
cimur Filii Dei.
nihus ad Dominum in ccbIos. Adceniat regnum tuum. ILec est se-
cunda petitio. Nota, quod duplexestreg-
num Dei supra nos, et intra nos. Hoc du-
:

plex regnum advenit, id est, convenit per

spem. Spcs enim per recordationem et

• Tob. XII, 8.
 180 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

(lesiderium rognuin Dei supercivleste de- Sequitur sexta potitio : Et nc nos

fert in cor noslruni, quod etiani si mun- tnducas in tentatio)ic)n, id ost, auxiliare

dum fuerit, vocatur rcgnum Dei. Per nohis, ne in aliquam tontationem pcr
spem etiam corda nostra et animae post conscnsum indacamur, cl sic a te, qui es
lianc vitam transferentur in regnum Dei, vera deloctatio animarum nostrarum,
quod supra nos est. Spes enim est ceiia seternaliter ahducamur. Ad hoc autem,
exspectatio futura^ heatitudinis, ex meri- ut in lihidinosas tentationes non induca-
tis et gratia pioveniens. mur, adjutorio temperantia, indigemus.
Seqiiitur tertia petitio : Fiat voluntas Tcmporantia siquidom ost quoddam no-
tua, sicut in cailo, ct in tcrra, hoc est, hile frffinum iinima^, per quod eam Do-
sicut Angeli faciunt voluntatem tuiun in minus retrahit a tcntationihus et dolo-
ccclo, sic et nos mereamur facere volun- ctationihus j)ravis ot nocivis.
tatem tuam in terris. Ad hoc autem ne- Soptima petitio : Scd lihcra )ios a
cessaria est charitas. Charitas enim est, ))ialo. Nota, quod malum neutrius gene-
quae cavere nos facit, ne otTendamus ris accipitur pro peccato et pro poena
charissimum et optimum, id est, Deum peccati, id ost, pro poena gehennali. Ma-
vivum. lus igitur masculini gcneris accipitur pro
Sequitur quarta pelilio : Pancni no- quolihot malo homine, ct pro ipso diii-

struni fiuotidianuni ', vel suhstanlialcm, holo, qui vcrus malusost. Ad lioc autom,
da nohis hodic. Ilic non solum cihiim |te- ut a'tcrnum malum, id cst, infornum ot

timus et ahmenlum corporis : sed potius diaholum ovadamus, neccssaria est nobis
anima' nulrimentum, videlicet, panem prudentia, quae cst quarta virtus cardina-
divinoB gratiae. Hic igitur petimus, ut vc- lis. Prudentia enim docet hominem fuge-
tra fortitudo divinae gratise nobis confera- re jjctcrnum malum.
tur, ut videlicet omnem voluntatom J)ei

eo fortius imj)leamus. Petimus etiam hic,

ut in virtute illius supcrcadestis panis, id
est, henelicio in omni
Dominici corporis (V.
hono opore rohorenmr.
Quinta petitio Et dimiltc nohis dc-
:

hita nostra, sicut ct nos dimittiinus dc- Vidcndum cst quando sit petendum. Et
hitorihus nostris. Quantumcumque enim nota, quod quamdiu aures Dei Sahaoth
aliquis innocens sit, indiget tamen sihi a apertae sunt, consultum est nohis ut sol-
Domino sua dehita relaxari. Omnes enim licitepetamus. Sienim tunc homo primo
justitioe nostric diviniie munditiae compa- petoro volucrit, quando ah hac vita trans-
ratee sunt quasi pannus nuMistruatcT. V\\- migravorit, petitio ojus nulhitenus audie-
de etiam dicil A[)ost. I ad Cor. iv, i : tur. rnde dicit Dominus, Isa, xlix, 8 :

Nihil niihi conscius sum:scd non hoc In tcniporc placito cxaudivi tc. Tempus
jusli/i(atus,sum. Qui ergo desiderat sil)i placitum tempus liujus vitse, quando
est
diniitti (h'l)ita suii, dehet el ipse dimittcre misericordia homini non denegatur.
priiiio dohitorihus suis hoc enim roqui-
: Rogate ergo Doininum, ut sic modo
rit vera justitia. Vera itaque justitia con- petamus, ut quaicumquc petierimus, as-
fertur ei, qui in so poccantihus ex cordc scquamur. Quod nohis prsestarc digno-
dimittit. tur, qui vivit, otc.

' Tfxlus Matlii;i'i liiilicl \i, jj : PiDifni iiot^lnnii ^iupersubslmUiiilein da twliis, hodie.
 SERMO XLIV.

IN LITANIIS.
Qucerite^ ct invenietis. Matth. vii, 7,

Tria sunt hic notanda, videlicet :

/. Qids ?
II. Et ubi?
l/l. Et quando sit quspre^idus ?

II.

De primo nota, quod ille est quppren- I)e secundo nota, quod Dominus cst

dns, sine quo nullus potest esse beatus, quaerendus in tribus locis. Primo in

et ccrte hic cst Dcus noster. Tpse enim licthlchemitano praescpio, sccundo in

salus et thesaurus est bcatitudinis om- ci-ucis patibulo, tertio in paterno gre-
nium electorum. mio.

T. Deprimo, videlicet quod quaerendus

sit in liethlchcmitano prsesepio, testatur
Angelus, Luc. ii, 12, ubi dicitur, quod
Angclus Domini apparuit pastoribus vi-
gilantibus ct custodientibus vigiiias no-
ctis supcr gregem suum, et annuntiavit
cis natum Salvatorem Christum Domi-
182 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

num. ct subjunxil : Et Iwc vobi.s sig^mm : Jesus : Ameu dico tibi : Hodie mecum
Invenietis infantem pannis involutum, eris in paradiso. Ibi « Do- dicit Glossa :

et positum in prsesepio. Xota igitur, « minus semper plus quam roge- tribuit

quod Dominus primo quaerendus est in « tur. » IUe rogavit Memento mei, etc. :

praesepio, ubi eum et pastores et reges Dominus ait Ilodie mccum cris in pa-
:

quaesierunt jacens in paupertate, in vili- radiso. Monet ergo nos Dominus exem-

late, in asperitate ; ut videlicet fallaces plo suo, ut et nos indigentibus bona no-
divitiae respuanlur, ut honores transitorii stra communicemus : unde etiam Lucre,
contemnantur, ut carnis deliciie fugian- VI, 30 : Omni petenti te, trihue.

tur. Redde singula singubs. 3. Tertio docet nos parentum nostro-

rum curam habere. Lnde scribit Joan.
Secundo qugerendus est in crucis
II. xix, 20 et 27, quod Jesus cum vidisset
patibulo. Unde dicit Bernardus Do- : c< Matrem,et Discipulum stantcm, quem di-
« mine, circuire possum mare et aridam, ligchat, dicit Matri suse Mulier, ccce :

« nusquam te- invenio, nisi in cruce : ibi filius tuus. Deinde dicit Discipulo Ec- :

« cul)as, ibi dormis in meridie. » Per ce mater tua. Sequitur Et ex illa hora :

meridiem intelligitur fervor passionis, accepit eam Discipulus in suani ', scilicet

in quo Dominus exspiravit, et sic anima matrem. Super locum pra?dictum dicit
ejus pausavit. Nota igitur. quodDominus (ilossa « Docet, ut a piis iiliis impenda-
:

stans in crucis patibulo, docet nos, ut « turcura parentibus. » Lnde Apostolus:

injuriis renuntiemus, ut res nostras pau- Si quis curam suorum non liabet.^ fidcm
peribus erogemus, ut de parentibus no- ncgavit, et cst infidcli f/e/cr/or '. Igitur
stris curemus,ut Deum in nostris necessi- Dominus per hoc, quod matrem Discipu-
tatibus invocemus. Docet etiam nos 33- lo recommendat, docet nos ut parentes
omnia ope-
ternis donis sitienter inhiare, nostros honoremus, eisque fideliter ne-
ra nostra in bono consummare, animam cessaria subministremus. UndeEccli. ni,
nostram Deo Patri quotidie recommen- 8, 9, 18 : Qui timet Dominum, honorat
dare. parentes, et quasi dominis serviet his,

Primo itaque docet nos injuriis re-

1. qui se genuerunl. In opere, et sermone,
nuntiare. Unde legitur Luc. xxin, 34, et in onDii patientia honora patrem
quod cuni eum crucillxissent, dicebat :
tuum. Sequitur infra : Quam malx fa-
Pater dimitte illis : non enit/i sciunt mse est, qui relinquit patrem : et est

quid faciunt Debemus igitur ad imita-

. maledictus a Deo, qui exaspcrat ma-
tionem Domini odiis et rancoribus re- trem.
nuntiare, et pro nostris inimicis Deum 4. Quarto docet nos Deum in omnibus
lidcliter exorare ; unde etiam monet nos necessitatibus nostris invocare, non sor-
Malth. V, itet io :Orate pro persequen- tiariasetpythonissas.Lnde scribit Matth.
tihus, et calunniiantibus vos : ut sitis xxvii, quod Jesus stans in cruce
4(),

filii Patris vestri, qui in calis est. chimabal voce magna, dicens Eli, Eli, :

2.Secundo docet nos res nostras pau- lamma sahactaui ? hoc est Deus meus, :

peribus erogarc. Lnde scribit Luc. xxui, Dcus meus, ut quid dereliquisti me ?
42 et i3, quod cum latro dexter dixisset I*er lioc, quod dicit bis, Deus meus,
ad Jesum Domine, memento mei, cum
: Deus meus, ostendit, quod in omni ne-
veneris in regnum tuum. Respondit ei cessitate corporis et animae auxilium a

* Textus Joannis liabet : in sua (st; -:% •o;a,i. in 2 I ad Tim. v, 8.

propria » scilicet domo).
 SERMO XLIV. 183

Dco (lebcmus imploraro. Contra qLiod fa- Psal. xc, :> : Scnto circumdahit tc vcri-

ciunt, qui in in!lrniitalil)us suis conli- /«? ("yw^. « Neccssaria ])Iane insupcrabilis
(lentiam habent in delestabilibus bene- « protectio veritatis, non niodo interim
dictionibus et praestigiis mulierum. « in carne degenti, sed postmodum
5. Quinto docet nos seternis bonis si- « exeunti. Nunc quidem ob periculosos
tienter inhiarc. llnde scribit Joan. xix, « conflictus ; tunc vero ob mostruosos
28, quod Dominus stans in cruce, dixit : « occursus spirituum immundorum. »
Sitio. Dicit etiam iMatth. xxvn, 3i, quod Deniquc et sanctissimai illi ghjriosi Mar-
dederunt ei viuuui bibcre cum fcllc mi- tini animse vohiit pars inimica nocere,
stum. Et cum guslassct, noluit bibcrc. imo vero ad ipsum etiam Regem gloriee
Nota quod Doininus, Hcct in cor-
igilur accedere impudentissima temeritas iUa
pore magnam sitim pateretur, multo ta- prsesumpsit, sicut ipse tcstatur Vcnit :

men majorem in anima patiebatur. Ipse princeps mundi hujus, et in me non ha~
enim sitiebat salutem totius generis hu- het quidquam\
mani. Ronum igitur est, ut et nos sitia-
mus ad Dominum Deum nostrum, apud IIT. Tertio, videhcet, quomodo quae-
quem semper salvi erimus, et bene. Un- rendus sit in gremio Patris alia vice, si
de dicitur inPsaL xli, 3 : Sitivit aninia Dominus dcderit, prosequcmur.
nica ad Dcum fortcm vivum quando :

vcniam et appareho anle facicm Dci?

6. Sexto docet nos omnia opera no-
stra bono fme consummare. llnde scri- IIL
bit Joan. xix, 30, quod Jesus, postquam

acceperat acetum, dixit : Consummatum

est, videhcet, quod ante mortem fieri Modo videndum est, quando Dominus
oportebat. Docet itaquc nos in bonis sitquaerendus? Et est sciendum, quod in
operibus usque ad lincm perseverare. tempore hujus vitge. Unde dicit Propheta
Ilnde etiam dicit Matth. xxiv, 13 : Qui Isa. lv, G : Quserite Dominum, dum in-
perseveraveritusquc ad fincm, hic salvus veniri potcst : invocate cum, dum prope
erit. est. Ilinc dicitur Sapient. i, 1 et 2 : In
Septimo docet nos animam nostram
7. simplicitate cordis quserite Dominum :

Deo Patri quotidie recommendare. Undc quoniam invenitur ah his, qui i.on ten-
scribitLuc. xxiii, IG, quodJesus clamans tant illam : apparet autumeis, qui fidcm
voce magna, ait Pater, in manus tuas
: liabcnt in illum.
commendo spiritum meum. Et hiec di- Rogate ergo Dominum, ut sic eum,
cens, cxspiravit. Necessarium igitur est quamdiu facilis est ad inveniendum, toto
nobis, ut animas nostras quotidie scuto corde quceramus, ut tandem eum in re-
divinse protectionis commendemus. Un- gno suo laetafacie videamus. Quod nobis
de dicit Bernardus super illum locum praestare, etc.

* Joan. XIV, 30.

 ?

SERMO XLY.

IN LITANIIS.
Pulsate, et aperietur vobis. Matth. vii, 7.

Tria principaliter sunt hic notanda, videlicet

/. AdcKJiis ostium,
II. Et quali modo,
III. Et quando iios pulsare opoiteat

omnibus affluenter, non improperat.

et

Unde etiam sponsa testatur sponsum ba-

bere manus tornatiles, id est, volubiles
et paratas ad dandum, sicut dicitur Cant.
V. 14 : Manus illius tornatiles aurese,
pIcucT /u/acinthis.
Dc priino nota, quod ad januani Itegis 3. Dc tertio.Sap. vji, 26 et 29 : Candor
regum, et Doniini dominantium pulsare cst lucis, deternse..., et speciosor sole. Itcm
dcbemus. 1. Ipse enim est opulcntissi- I. Pct. 1, 12 : Inquem desiderant Angeli
mus ad possidcndum. 2. Ipse est largissi- prospicerc.
mus ad distribucnduni. 3. Ipse est spe- 4. De quarto,Sap. vni, 16 : Noiihabct
ciosissimus ad videndum. 4. Ipse nibi- amaritudinem eonversatio illius, nec tse-

lominus non esl amarus ad convivan- dium co)ivictus illius, sed hetitiam et
dum. gaudium.
I. Dc primo dicil ipsc l)ci lilius Prov.
vni, 18 : Mccum sunt divltiie^ ct gloria^

opes superhfB, id est, « cxcelsaB », di-

cit Glossa.
l)e sccundo dicit Jacob. \, .'i : Qui dnt
 SERMO XI.V. 18o

omnium superc(Elestium amicorum gra-

tia amittitur. Pcr pcccatum etiam mor-
tale et corpus et anima oetcrnis doloribus
IF. et perpetuis inferni cruciatibus obligan-
tur.

2. Sccundus digitus index vocatur,

l)c secundo videndum, quali niodo vcl dcmonstratorius, co quod per cuni
pulsarc debcmus? Et est diccndum, quod ea quiie viderc volumus, demonstranms.
manu oportet nos pulsarc, liaec autcm Et p(>r hunc intelligitur pura concessio,
manus cst vera paMiitcntia. llsec autem pcr quam quilibct confessori suo dcbct

manus consistit cx quinque diyitis, vide- omnem conscientiam suam demonstrare.

licct 1. Ex fervcnti contritione. 2. Ex Tnde et Dominus,Luc. xvii, 14, dixit de-
pura confcssione. '). Ex clccmosynarum cem lcprosis Itc, ostendile vos Sacer-
:

largitione. 4. Ex carnis macerationc. dotibifs.

5. Ex devota oratione. Qui liac manu pul- ']. Tcrtius digitus appcllatur medius,
savcrit ad ostium divinee miscricordise, quia consistit in mediamanu, et per hunc
et in pulsando non dcfecerit, qualiscum- notatur eleemosynarum largitio. Eleemo-
que ctiam peccatorfuerit, sincdubio ape- syna cnim queedam mediatrix est inter
riet ci Deus. Deum ct animam. Ipsa siquidcm rcddit
1. Primus iijitur di^ilus in humana ma- Deum animse propitium. Animam cnim
nu appcllatur/)o//t'a:. Pcr polliccm intclli- conjungit amplcxibus Dci. Pra^tcrea cum
gitur fcrvens contritio, quce benc dicitur secundum Philosophum virtus consistat
pollex, eo quod pree cseteris digitis vir- in mcdio elcemosyna quasi consistens
:

tute poUeat. Sola enim contritio sinc om- in medio, et amicos rcspicit ct inimicos.

nibus aliis, qute rcquiruntur ad prcnitcn- Danda est enim cleemosyna et justis, et

tiam, in ncccssitate suflicit ad salutem : injustis. De primo dicitur Eccli. xii, 2 :

ita tamen, quod liomo libcnter conllte- Benefac jiisto, et invenies retributio-
retur, si haberet copiam Sacerdotis et nem magnam etsi non ab ipso, certe a
:

usum lingua^ et quodlibentcr exscquerc- Domino. De secundo dicit Dominus

tur aha satisfactionis opera, si debilitas Matth. V, 4i : DUigite inimicos vestros,
corporis pateretur. benefacite his, qui oderunt vos. Item, in
Et nota, quod graviter doleret homo, Proverb. xxv, 21 ct 22 : Si esurierit
cujus parcntcs et filii, cognati ct amici inimicus tuus, ciba illum : si sitierit,

omnes una (Uc niorerentur, et nulli ei da ei aquam bibere. Prunas eiiim con-
alii, nisi inimici gravissimi relinqueren- gregabis super caput ejus. Per j)runas
tur ;
gravius autem doloret, si super lioc intcUigitur fervor charitatis, qua^ pcr bc-
sequcnti die omnibus bonis tam mobili- ncficia etiam in inimicorum mentibus
bus, quam immobiUbus forti manu ini- excilatur. Proeterea medius digitus altior
corum, vcl pcr ignis inccndium privare- et longior cst aliis digitis, quod etiam

tur gravissime vero dolerct, si tcrtia

: elccmosyna; congruit, ct pietati : mise-
die omnimodam corporis intirmitatem ricordia cnim cst super ouinia opcra
inciderct, ita quod oculos, aures, nasum, Domini, ui tcstalur Psalm. cxliv, 9.
hnguam, os, et manus et pedes amitte- i. Quartus digitus appellatur medici-

rct, ct nihilominus intrinsecus in omni- )>alis, quia co digito a medicis collyria

bus vitalibus cruciaretur, et nuUus cssct tcrunlur ct commisccntur ; ct pcr istum
qui tam misero sohatium aliquod exhil)e- diiiitum siunatur carnis maceratio. Legi-
ret. Sic sine dubio dolcre dcbct miscr tur enim quod Galenus intcrrogalus a
peccator. Pcr peccatum cnim morlale discipulis suis, quse esset summa medici-
ipsius dulcis Dci et Beatai Yirginis, et na? Ilcspondit, « Abstinentia. » Tndc
 ,;

186 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

(licit Eccli. XXXI, 2M, 2i, ct 37 : Vi(jilin, fcrreum mallcum inlclligilur crux Domi-
diolera, ct tortura viro infnniito : sorn- nica, quffi contrivit aereas potcstatcs.

nus sanitatis ui honiine /;a/'co. (llossa : Per baculum ctiam figuratur Yirgo Ma-
« Salubrior est somnus in parco victu. » ria. Per hanc enim in via hujus seeculi

Sequitur infra : Sanitas est animse et sustentamur, ne deficiamus.

corpori sobriupotus. Item, Eccli. xxxvu,
33 et 34 : In multis escis erit infirmitas
I
et aviditas appropinquahit usque ad
choleram. Propter crapulam multi ITT.

ohierunl : qui autcm ahstinens est, adji-

cict vitani. Sanat igilur jcjunium pestes
et corporis et mentis. Dc tertionota, quod ?/?r>(/o est tempus,
5. Quinlus digitus vocatur auricularis, quando ad ostium divince misericordiae
quasi colcns aurem ; ct per Imnc dcvota pulsare debemus. T^egitur cnim Matth.
oratio figuratur quu' quotidie colit aurem XXV, 10, quod cum venisset sponsus,
Dei. Docet autcm Dominus nos orare, quseparatse erant, intraverunt cum eo ad
Matth. XXIV, 20 et 21, ita dicens : Orate nuptias, et clausa est janua. Super lo-
ut non fiat fuga vestra in hieme, vel cum illum dicit Bernardus : « Yeniunt
sahhalo. Krit cniin tunc Irihulatio ma- « homicidse, et admittuntur : veniunt
gna, qualis non fuit ah initio mundi « T^ublicani ct meretrices, et recipiun-
usquc modo, ncque fict. Nota, quod ora- « tur ; vcniunt SodomitiC, mollcs, adul-
tionibus continuis oporlct nos riigere « tcri, furcs, et qualescumque sint pec-
iram Dei, quamdiu vivimus. Post lianc « catores, ct patens janua ejus non nega-
enim vitam non erit conveniens tempus « tur. Multus est enim ad ignoscendum,
fuga^. Tunc quippe erit hiems et sabba- « ot preestabilis super malitia quali aut
tum, id est, tale tcmpus, quando nec ho- « quantacumque. Tunc autem quid
mo dignos fructus facere poterit popni- « clausa est janua? Janua pectoris et mi-
tcntioe, ncc etiam ci tunc operari licebil « sericordise (jhristi, quaelacrymis, suspi-
qiiia lunc peccatorcs tantam tribuhilio- « riis et gemitibus, et precibus pceniten-
nem SLislincbiint, quantam et lingua hu- « tium tamfacile patet,clausa est ; nullius
mana non poterit explicare. « oratio,nullius gcmitus amplius admitte-
Et nota, quod ut cfficacius possis ])ul- « tur. »

sare, dcbcs pricdictam manum vel pctra, Rogate ergo Dominum, ut tam fortiter
vel ferreo niallco, vcl etiam baculo rol)o- ad januam divinse clemcntifc nunc pul-
rare. Per petram intclligitur ipse Chri- scmus, ut post hanc vitam in aulam oe-
stus, qui virga lancea percussus in ara ternse beatiludinis rccipi increamur. Quod
crucis profudit aquam et sanguinem. Pcr nobis praestarc dignetur, etc.
 SERMO XLVr.

DE ASGENSIONE DOMINI
Dominus quidem Jesiis postquam locuius
est eis^ assumptus est in coelum, et sedet a dextris Dei.
Marc. xvi, 19.

Dno occurrunt liic notanda :

/. Quare Deus in cosliim assumptiis esse dicatur?

II. Quare etiam a dextris Dei sedere referatur?

ta, ut corda nostra post se eo vehemen-

tius excitarct. Septima, ut septeni sigilla

et r(.'serata et reseranda fore omnibus pu-

T. blicaret.
1. Prima igitur causa assumptionis in
ccelum haec cst, ut videlicet nobis iter ad
De primo nota, quotlDominus propter cffilum panderet ac monstraret. Undc
septem causas assumptus cst in coclum. i\Iichcse, 11,13 : Ascendet pandcns iter ante
Prima cst ut nobis ad coelum iter pande- cos...: ct transibit Rcx corum coram cis.

ret et monstraret. Secunda, ut animas Nota, quod pkisquam quinque millia an-
quas de limbo eripuerat, in rcgalibus se- norumtransierant,quod nullus ascenderat
dibus collocaret. Tertia? ut ad interpel- in ccelum unde quasi ignota erat via
;
et :

landum pro nobis Deo Patri signum sua3 propter hocoportuit quod Dei Filius pri-
victoriae repreesentaret. Quarla, ut natu- mus eam panderct, et notam faceret ani-
ram nostram super omnes Angelorum mabus electorum.
ordines exaltaret. Quinta, ut mansiones 2. Secunda causa est, ut animas quas
et loca delectabilianobispraepararet. Sex- de iimbo cripuerat, in regalibus sedibus
188 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

collocarel. T'nde legitur in Isa. lxhu I, pra'pararc vobis locum. Etsi abiero, ct

quod cum Dominus cum glorioso comi- prseparavcro vobis locum : iterum venio,
tatu Angelorum etsanctarum animarum, et accipiain vos ad meipsum, ut ubi sum
Incarnationis, Passionis, et Resurrectio- cgo, et vos sitis. Et nota, quod mansiones
nis, occurrerit, Doniino dixerunt Qitis : electorum erunt pulchra^ secur», et

est iste, qui venit de Edom, tinctis vesti- opulentse. De his tiihus dicitur in Isa.

bus de Bosra? iste formosus in stola sua, XXXII, 18 : Scdebit populus meus in

(jradiens in multitudinc fortiludinis pulchriluduw pacis, ct in taber)iaculis

succ? De Edom, Glossa : « de mundo : » fiducise, ct in rcquie opulenta. E contra-

tinctis vcstibus de Bosra, Glossa, « san- rio iii mansionibus damnatorum erit foe-

«iuine, » scilicetin cruce. Iste formosus in tor, et immunditia : erit etiam in eis

stola sua, habitu humanitatis. perturbatio sempiterna, et omnis boni

3. Tertia causa est, ut ad interpellan- irrecuperabilis inopia.

dum pro nol)is Deo Patri signa sua^ vi-

cloi-i» repnesentaret, videhcet cicatrices (). Sexta causa est, utcordanostra post
suas. IJnde dicit (Jdossa super Luc. xxiv, se eo vehementius excitaret. TJnde Matth.
40, quod « Dominus cicatrices reserva- VI, 21 Ubi est thesaurus tuus, ibi est ct
:

« vit, ut Patri pro nobissuppHcans,quale cor tuuni. Item, Matth. xxiv, 28 : Vbi-
« genus mortis pro homine pertulcrit, cumque fucrit corpus, illic congrcga-
« semper ostendat. » Hinc etiam dicitPau- bimtur et aquilcT. Gum ergo Filius Dci
lus ad ITehr. vii, 2i et 25 : Jesus ^o cjuod sit et corpus, et thesaurus, id est, refectio
mancat i)i cvternum, sempitcrnum habct aniinarum nostrarum ; dignum est ut

saccrdotium. Lhide et salvare in perpe- ipsum quotidie omni desiderio nostro-

luuin polcst acccdcnles pcr scnietipsum rum cordium prosequamur, sine ipso
ad Dcuni scmpcr vivcns ad intcrpcllan-
: eniin inops est, et delicit omnis homo.
dum pro nobis. Ihi dicit Glossa, quod VA nota, quod Dominus sicut aquila sur-
« Christus in huniana natura quam ccpdis suni elevatus est, et in arduis posuit ni-
« intulit, interpcHat pro nobis. » duin suum. IJnde et nos post ipsum sicut
4. Quarta causa naturam no-
est, ut lilii aquilse per desideria volare debemus.
stram super omnes Angelorum ordines T'nde Job, xxxix, 27,28, et 30 .Nuniquid
exaltaret. Tnde super illum locum Apo- ad prseceptum tuum clevabitur aquila,
stoli ad llebr. ii, iO Ahisquam Angelos: ct bi arduis ponet nidum suum? In pc-
apprehendit, dicit Glossa « Revera ; tris manet, et in prseruptis silicibus com-
« inagnum et inirahilc et stupore plenum rnoratur, atquc inaccessis rupibus...
« est, carnem nostrain sursum scdere, ct Pulli ejus lanibcnl sanguincm. Attende,
« adoiari ah Angclis et Archangelis. ^) 1 . (Juod pcr aquilam, de qua liic agi-
lloc ergo scepius inmente versans cxccs- tur, Dei Mlius iiguralur, qui ad prse-
sum patior, luagna dc gcnere humano ccptum Palris clcvatus cjil in Ascensio-
imaginans. Cum ergo Dominus sorori ne, ct in arduis ccelorum posuit nidiun
nostice, hoc est, humauiTP naturcC tantum suum : uhi manet in pctris, id est, in

houorcm contulerit, dignum et justum animabus electorum, quee tentationibus

est, ut ct nos ea, per quie soror nostra diemonum fortiter restiteriint. 2. Commo-
inhonorilicctur, non agamus, id est, ut ratur etiam in silicibus, hoc est, in san-
inunde et juste non habeamus, et pccca- ctis Angclis, a quibus apostatae Angeli
tis corpus nostrum et animam non pol- per superbiam abrupti deciderunt. 3. Ni-
luamus. hilominus et inacceseis rupibus commo-
0. Quinta causa cst, ut rnansioncs no- ratur. hoc est, in eminentia sanctae et
bis et loca dcleclahilia proe[»araret. Inde iudividuffi Trinitatis. 4. Nos igitur, qui
Dominus dicit in .loan. xiv, 2 et 3 : Vado quasi hlii hujus aquilae sanguinem lam-
 SEll.MO XLVI. 189

binius .lesu, post lianc aquilani clevari '1. De secundo dicit Dominus, .loan.

debemus. viii, rji : Si eijo (jlorijico ine ipsuni, glo-

Sed, heu ! liodie niulti iniilantur coi- ria niea ni/iil cst : cst Patcr iiiciis, (lui

vuni illuni, qui illeclus oadaNere noluit (jlori/icat inc. llem,.loan. xvii,2t : Pater,
redire ad Xoe, (len. vni, 7. Ua enini (juos dcdisti ini/ii, voto ut uhi .sum egOy
corda multoruni irretiuntur dcsideriis vo- ct illi sint mecuin : ut videant claritatem
luptatum carnaliuni et concupiscenliis meam, quam dcdisti mi/ii. Matlh. xvi,
bonorum temporalium, et ambitionibus 27 : Filius /lominis venturus est in glo-

honorum, quod nec volunt ncc possunt ria Vatris sui cum Angclis suis.
migrare post Dominum. 2. De lertio dicit J)ominus,.l()an. xvii,

7. Se[ttimam causam altera die prose- 10 : Pater..., mea omnia tua sunt, ct

quemur, ([uia ipsa per se sola suflicit ad tua mea sunt.

sermonem. Et nota, quod (^hristus .lesus elcvari
meruit ad dexteram Patris, videlicet in
potestatis ?equalitatem, honoris parita-
tem, et omnis boni idenlitatem, pro eo
II. quod se hutniliaverit usquo ad carnis no-
striB intirmitatem et abjectissimam vilita-
tem, nec non adaltissimam paupertatem.
l)e secundo videndum cst, videlicet, Nos igitur, charissimi, si volumus ag-
quare Doniinus a dextris Dei sedere re- gregari Filio Dei, oportet quod et nos
feratur. Et nola, quod per hoc, quod di- carnem nostram per labores poenitentiae
citura dextris Dei, innuuntur tria, vide- puniamus, et quod conteniptum, et aequa-

licet, 1. Quod collata est Christo homini nimiter opprobriahouiinum sustineamus.

a Deo Patre potestatis aequalitas. 2. ITo- Pra?terea quod res nostras in usus pau-
noris paritas. 3. Et omnis boni idcnti- perum misericorditcr expendamus.
tas. Rogate ergo Filium Dei, ut sic in hac
1. De primo, dicit Matth. xxvui, 18 : vita in ipsum suspiremus, ut post hanc
Data est mUil omnis potestas in coelo, ct vitam cum Christo regnare mereamur.
in terra. Quod nobis preestare dignetur^ etc.
 SERMO XLYJI.

ITEM DE EADEM
ASCENSIONE,
Dominus quidem Jesiis postquam locutus est eis, assimiptus
estj in ca^lum, et sedet a dextris Dei. Marc. xvi, 19.

Nota, quod Domiiius assumptus est iu Archangelorum notitiam pervenerunt.

ccelum, ut septem sigilla libri reserata et 3. Quod autemforis vidctur scriptus, hoc
reseranda raonstraret.Unde scribit .loan. significat quod muUa de redemptione et
in Apoc. V, 1, Mdi in dextera
6 et 7 : statu Ecclesise Dominus quibusdam su-
sedcntis super thronum, Librum scriptum premis Angelis revelaverat ab antiquo.
intus et foris, signatum sigillis scptem. 4. Hic autem liber signatus erat septem
Et infra Et vidi ct cccc in mcdio throni
: : sigillis, qua? nec abAngelo, nec ab ho-
et quatuor animalium, et in medio se- mine aliquo, nisi a solo Aguo in ara
niorum, Agnum stantcm tamquam occi- crucis immolato, hoe est, a Dei Filio
sum, hahentem cornua scptcm, ct oculos poterant rescrari. Primum sigilUmi aper-
septcm : qui sunt scptein spiritus Dei, tum fuit in nostrse carnis assumptione.
missi in omncm terram. Et venit : et Secundum in Dei Filii passione. Tertium
accepit de dextera sedentis in thronu Li- insancti Spiritus transmissione. Quartum
hrum. corporum nostrorum macera-
aperitur in
Xota 1. Quod liber, quem Joaunes iu tione. Quintum aperitur in spirituum
dextera sedentis thronum vidit,
super nostrorum requietione. Sextum aperietur
erat propositum Dei Patris, quod de sal- in divini judicii districtione. Septimum
vatione ac rodemptione praedestinatum aperietur in beata electorum gloritica-
conceperat ab icterno. 2. Ouod autem li- tione.
ber iste scriptus erat iutus, lioc signiti-
cat quod quadam arcana divinitatis 1. J)e primi igilur sigilli apertione di-
numquam vel ad Angelorum, vel etiam citur Apoc. VI, 1 ot 2 :
^"^ vidi quod ape-
 SERMO XLVIT. 191

ndsset Agnus uttian de septcm sigillis... hominem adversus patrem suuni, ct fi-

Et eecc c^iuus albus, et qui scdehat su- lium adccrsus matrcm suani.
per illuni hahchat arcuni, ct dala est ei

corona, et cxivit vinccns ct vinccret. Per 3. Dc tcrtii sigilli apertiono dicitur

album equum intelligilur immaculata ca- Apocal, VI, 3 et : Et cum aperuissct
ro, quam Dominus assumpsit de Yirginc sigilium tcrtium..., cccc cquus niger : ct

Maria, in qua carne Dci Filius con^res- qui scdehat super illum,Jiahebat stateram
sus est cum liumani ij;eneris inimico, in nianu sua. Per nigrum equum intcUi-
eumquc vicit ac superavit. Dominus au- guntur sancti Apostoli ct Martyrcs, qui
tem qui cquum nostrce carnis asccndil, diversarum tribulationum ac per-
ffistuni

arcum portavit et coronam. CorJa si qui- secutionum pro Domino fortiter susti-
dem luxuriosorum, qui carncm suamper nuerunt. Dominus aulem in Apostolis
luxuriam coinquinant, sagittis infcrnali- se(h'ns ct Martyribus stateram gestat in
bus trajiciet et perforabit. Unde dicilur in manu, ut ostendat quod quantum quis-
Psal. cxix, 4, quod sagiltx potcntis acu- que laboris ac tribulationis pro Domino
tse : et hai sagittffi magno cffectu vindi- sustinerit, tantum et ipsi praemii refun-

ctam Dei deferent in ardentes miseros et detur. Dominus etiam appendet corpora,
damnatos. Unde Psal. vii, 14 Sagittas : qufe pueri ct puellse propter Dominum
suas ardentihus cffecit. Quod autem co- tradiderunt ad supplicium, ut nos scnes
ronam defert, hoc significat quod Domi- et barbati hoc videntes confundamur et

nus electos suos, qui carnem suam mun- revereamur, cum propter Dominum nihil
dam et immaculatam custodiunt, coronis pati velimus. Sequitur : Et audivi tam-
ceternae glorise coronabit. cjuam voccm in mcdio quatuor anima-
lium dicentium : Bilihris tj'ilici denario
et trcs bilibrcs hordei dcnario, et vinum,
2. De secundi sigilli apertione dicitur ct oleinn nc Ixseris. Hsec verba sic in-
Apocal. VI, 3 et 4 : Et cum apcruisset tellige, quod videlicct bilibrcs tritici,

sigillum secundum..., cxivit alius equiis hoc est, castitas mentis et corporis oblata

rufus : ct qui sedehat super illum, da- Domino, remunerabuntur dcnario retri-

tuni est ci ut sumeret paccm dc tcrra^ et butionis ceternoe. Qui etiam bilibres tres
ut invicem se interficiant^ ct datus cst ci liordei Domino obtulerit, id est, qui per
gladius magnus. Per rufum equura in- ffeminam charitatem in exsilium missus
corpus Christi proprio sangui-
telligitur amicos reliquerit, et rerum damna pertu-
ne rubricatum. In hoc auteni equo Do- lerit, et cruciatus corporis sustinuerit,
minus sedens monet nos exemplo pas- recipiet a Domino denarium mcrcedis
sionis suffi, ut pax carnalis affectus rum- oeternae. Qui etiam exhilmerit Domino
patur, et propter Deum temporale com- vinum poenitentiu?, et oleum miscricor-
modum contemnatur. Tunc pax sumitur dise, evadet Isesionem aeternam.
de terra, quando filii patres et matres
relinquentcs se transferunt ad servitutem 4. De apertionc quarti sigilli dicitur
Dei. Tunc etiam se invicem interficiunt, Apocal. vi, 7 et 8 : Ef cum aperuisset
quando quihbet electus alterum horta- sigillum ciuartum..., eccc equus palli-
tur, ut carnem suam crucifigat cum vitiis dus : ct qui scdehat super eum, nomcn
et concupiscentiis. Hcec autem omnia ef- illi rnors^ cl infernus sequehatur cum.
ficitmagnus gladius charitatis. De pecca- Per pallidum equum intelliguntur sancti
tis dicit Dominus, Matth. x, 34 et 33 : Confessores, et viri claustrales, nec non
Nolite arhitrari quia pacem vencrini et omncs illi, qui jejuniis, vigiliis, et

mittcre in terram non vcni pacem mit-: orationibus, et aliis spiritualibus exerci-
tere, sed gladium. Veni cnim scparare tiis se pallidos efficiunt, et pro desiderio
 192 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

superiiae patriae dissolvi cupiunt, et esse qua' modo celata sunt ct occulta, univer-
cuin Christo. Unde et Christus, qui sedet si coelestis exercitus notitiae publicabun-
mors vocatur. Ipse enim
in eis, dicit in tur : et quilibet rationem reddet de pecca-
Osee, xiii, 14 Ero 7nors tua : o mors, tis omnibus, qufficommisit. Et 0)7mis
Diorsus luus inferne, etc. Christus ijj;itui' mo)is, et i)isul/e de locis suis ))iotse swit,
est vita perpetuie vitse, et mors mortis id cst, omnes, qui modo super alios emi-
aeterna'. Ipsequippe mortis destruxit im- nent per potestatem, et qui forti aniico-
perium : et quia momordit infcrnum in rum nunc undique sunt valla-
a(]jutorio

ereptione animarum lidelium, propterea ti : omni prseterita potestate, cun-

tunc
adhuc infernus scquitur eum, id cst, de- ctoque cognatorum adjutorio inveniunt
siderat recuperare damnum suum, devo- se privatos. Et reges terrse,et pri)icipes,et

rare cupiens poenitentes, in quibus ipse tribiDii, et divites, et fortes, et 0))i)iis

sedet. servus, et liher ahsco)iderunt sc in spe-

Iwicis, et petris )no)itiu))i : et dicioit
.'). De apertione quinti sigilli, Apocal. mo)ilihus et petris : Cadite super )ios, et

VI, 9 et 11: Et cum aperuisset sifjillum ahsco)ulite nos a facie sedoitis super
quintu))i : vidi suhtus altare animas thro)iu)n, et ab ira Ag)ii : quo)iia))i voiit
interfectorum propter verhum Dci, et dies ))iag)ius irse ipsoruui : et quis pot-
propter testimonium, quod hahehant... erit stare? Hsec verba sic inteiUge, quod
Et datie sunt illis singulx stolse alhse : omnes peccatores, cujuscumque sint of-
etdictum est illis ut requiescerent adhuc ficii, vel dignitatis, vel etiam conditionis,
tempus modicum donec compleantur con- in die judicii coram preesentia Christi in
servi coru)n. Altai-e est desiderabilis vi- tantam pervenient anxietatem, si possi-
sio .lesu Christi, sub cujus protectione bile quod etiam ad litteram in
esset,

eleclorum animte feliciter requiescunt, speluncismontium tunc libentissime lati-

qua' jam stolam primam, hoc est, dotes tarent ; vel etiam tunc de criminibus suis
aninue reccperunt, secundum quod re- serani poenitentiam agentes, frustra tunc
cipient in suorum corporum glorificatio- Sanctorum auxilium invocabunt, quos
ne. cum poterant, imitari nolebant.

G. De apertione sexti sigilli dicitur 7. De reseratione septimi sigilli dicitur

Apoc. VI, 12 et seq. : Et vidi cuui apc- Apoc. vui, 1 : Et cwn aperuisset sigil-
ruisset sigilluui sextmn : et eccc terrx- luni septi))iu))i, factu))i cst sile))tiu))i in

motus mag)ius factus est, id est, omnes coelo, quasi )nedia hora. Peracto quippe
terreni et terram amantes in die judicii judicio, Dominus electos suos perducetin
mirabiliter Ircpidabunt. Et sol factus esi regnum quietis seteruiie, onmi ubi ab
niger ta))iquam saccus cilicbius, id est, perturbatione inimicorum, omni et ab
qui modo splendent in gloria mundi, ut infirmitatum ac molestiarum incommodo
salvari possent, libenter saccis cilicinis silentium celebratur sempiternum. Quod
inducrentur. Et liuia tota facta est sicut Siloitiwn factwn in coelo, quasi
i\xc\i\iY :

sa)iguis, id est, hypocritse, qui modo in media hora, hoc signat, quod tam in-
apparentia hominum sancti videntur et satiabile erit gaudium illius supernfe pa-
justi, tunc confundentur et erubescent. quod electi cum mille millibus an-
triffi,

Et stell^e de cmlo cecidcru)it super to-- norum cum Deo suo regnaverint, vix se
ram, id est, clerici, qui propter littera- ibi per dimidiam horum fuisse reputa-

rum scientiam modo tamquam sint coeli bunt. Xumquam enim taedium illius gau-
sidera, sunt elati ; tunc simplices et stul- dii patiuntur. llli vero, qui erunt in in-
ti repulabuntur ut rustici. Et ccehon rc- ferno, prae nimiis cruciatibus jugiter cla-
cessit sicut tiher i)ivolutus, id est, omnia, mabunt, ct taedio afficientur a-terno. Un-
 ERMO XLVJU. 103

de dicitui- Tsa. l\v, I i : hJcce scrvi mei Rogatc ergo Dominuni, ut sic nunc
laudabunt pree exsultalione cordis, et Dei Filio seivianius, ut electis aggregati
vos claniabitis prse dolorc cordis, et prx corani ipso postmoduni ab omni j^^emitu
contritionc spiritus ululabitis. sileamus. Quod nobis praeslare, etc.

13
 SERMO XLYJII

ITEM DE ASCENSIOAE
DOMINl.
Hic Jesus, qui assumplus est a vohis in cceluni, sic veniet
quemadmodiini vidistis eum euntem in coelum, Act. i, 11.

Nota, qiiod Dominus ascendit. l.In Sic itaque secundum testimonium An-
tubae concrepatione. 2. Cum nubis sus- gelorum reversurus est ad judicium.
3. Cum Discipulorum exsulta-
ceptione. 1. Tunc onim cum tubis Angeli mortuos
tione.Cum dulcibenediclione. 5. Cum
t. suscitabunt. 2. Tunc eloctorum anima?

manuum elovationo. Cum cicatricum (i. do resumptione corporum suoruni exsul-

relcntion»'. tabunt. 3. Tunc nubes, id est, ang-ebcse
\)r [)rim() dicitur in Psal. XLVi.d : As- virtutes Deum ad judicium deportabunt.
ccndit iJcus i/i juhilo : ct Dominus in vo- i. Tunc Filius Dei statutos ad dexteram
ce lub;e. dulcitor benedicet. o. Tunc olevatis ma-
De secundo dicitur Act. i. *.t : \'i<lcn- nibus ad sinistram positos ot fcriet ot ma-
iibus illis clcvatus cst : ct nubcs susccpit ledicot. G. Tunc universfo carni vuhie-

eum ab oculis eorum. rum suorum cicatricos ostendot.

De tertio dicitur Luc. xxiv, .j2 : Ipsi

adorantes regrcssi sunt Jcrusalem cum 1. De primo, videlicet quod AngeU
gaudio magno. cum tubis mortuos suscitabunt, dicit

De quarto et quinto dicit Luc. xxiv, Paulus I ad Corintb. xv, ol et .52 : Om-
50 et 31 : Elevatis manibus suis bene- nes ciuidem resurgemus, scd non omnes
dixit eis. Et factum est, dum bencdiceret immutabimur. In momcnto, in ictu ocu-
illis, 7'ecessit ab eis. li, in novissima tuba : canet enim tuba.
De sexto dicit Glossa super Luc. xxiv, Iteni I ad Thess. iv, Ki ; Ipsc Domimts in

40, quod « cicatrices suas proptor boc jussu, et in vocc Archangcli, ct in tuba
« ccelo intulit,utperpetuum victoria? suse Dei descendet de cvelo : et mortui, c/ui in

« circumferat triumpbum. » Christo, sunt rcsurgcnt jjrimi.

 :: :

SERMO XLVJII. 195

2. De secundo, videlicet quod clecto- co)istitufione mwidi. Esurivi cnim, el

rum animce dc resumptionc suorum cor- dedistis mihi manducare sitivi, et de- :

porum cxsultabunt, dicilur in Psal. distis milii bibere hospes eram, et colle-
:

cxLix, ')
: Exmltahunt sancti in gloria gistis me : nudus, et cooperuistis me :
Isetabuntiir in ciihilibns suis. Ilauc au- in/irmus, et visitastis mc : in carcere
ctoritatcm sic intelligc, (juod clectorum erani, et ad me. Ecce j^ratias
venistis

animse modo cxsultant existentcs cum agct Dominiis lideiibus suis dc omnibus
Domino in gloria tunc autcm ctiam lu'-
: bencliciis corum, qua', membris suis,

tabuntur in cubilibus suis, id est, prop- hoc est, pauperibus suis impenderunt.
ter receptionem cubilium, hoc est, cor-
porum suorum, Corpus cnim quasi cu- o. De quinto, videlicet quod manibus
bile est anima?, in cujiis rcceptione ni- elevatis ad sinistram positos feriet ct ma-
mirum tunc felix anima latabitur : quia ledicet. Dicit etiam ipse Dominus, Matth.
corpus, quod modo soninatur in ignobi- XXV, 41 et seq. : Tunc dicet et Itex Iiis,

litatc, tunc surget in gloria, sicut dicit qui a sinistris ejus crunt : Discedite a
Apost. I ad Cor. xv, 43. me maledicti in ignem setcrnum, qui pa-
ratus est diaholo,et Angelis ejus : Esuri-
3. De tertio, videlicet quod nubcs, id vi enim.,et non dcdistis mihi manducare
est, Angeli ad judicium Deum deporta- sitivi, et non dedistis mihi potum ho- :

bunt, dicit ipse Dominus, JMatth. xxiv, spes eram, et non collegistis mc nudus, :

30 : Vidcbunt Filiuni hominis venienton et non cooperuistis me infirmus, et in :

in nubihus coeli cuni virtute niulta, et carcerc, et non visitastis me. Su[)er lo-
inajestate. Item, dc hoc dicitur in Apoc. cum istum dicit Glossa « Quid moretur :

1, 7 : Ecce venit cum nuhibus, et videhit « qui aliena rapit, si ffiternaliter damna-
eum omnis eum pupuge-
oculus, et qui « tur qui de suo non dedit ? »
runt. EtiVinQ, plangent sesuper eum om-
nes tribus terrx. Etiam : Amen. (3. De sexto, videlicet quod cicatrices
suas in judicio cunctis ostendet. Di-
i. De quarto videlicet quod ad dexte- cit Glossa super Luc. xxiv, 40 : « Do-
ram constitutos dulciter bcnedicet. Dicit « miniis cicatriccs suas in judicio servatu-
etiam ipsc Dominus, Matth. xxvii, 31 et « rus est, ut sua morte redemptis, quod
seq. : Cwn venerit Filius hominis in ma- « misericorditer sint adjuti, pr?epositis
jestate sua, et omnes Angeli cum eo, « ejusdem mortis intima> indiciis, et ut in

tunc sedehit super sedem majestatis suge « judicio quam juste damnentur impii,
et congregabuntur ante eum omnes gen- « denuntiet. » Justi igitur tunc cicatrices
tes, et separabit eos ab invicem, sicut Domini respicient cum exsultatione ; ma-
pastor segregat oves ah hoedis et statuet : li vero eas inspicient cum gemitibus et
oves qicidem a dextris, hoedos autem a trcmore.
sinistris. Tunc dicet Rex his, qui a dex- Rogate ergo Dominum, ut modo ei
tris ejus erunt : Venite bencdicti Patris tam fidcliter serviamus,ut eum in distri-
mei, possidete paratum vobis regnum a cto judicio cum gaudio videamus. Amen.
 SERMO XLIX.

IN DOMINICA
POST ASCENSIONEM.
Cum venerit Paracliius^ quem cgo miitam voljis a Patre,
Spiriium veritatis qui a Patre procedit, ille testimonium
perhibebit de me. Joari. xv, 26.

NoTA quod Doniinus praedicens fideli- gulam dicit Filius Dei, Apocal. ii, 7 :

bus suis, quod propler ipsum essent ex Vincenti dabe edere de ligno quod
vitse,

synan-ogis, id est, ex honiinuni colleciio- est in Paradiso Dei niei. Quid autem sit
nibus ejiciendi, et quod etiani forent gula, dicit diflinitio : « (jula est iilece-
variis cruciatibus interficiendi ;
j»romiltit brosus et avidus, causa solius corporis,
se eis transmissurum Spirilum veritatis, ciborum appetiius. » Qui igitur vicerit
qui eos, utpote J^araciitus in diversis guhim tesiimonio sancii Spiriius, come-
tribulationibus consoletur, et qai testi- det de ligno viia;, hoc est, satiabitur di-
monium perhibeat Filio Dei, quod mili- vina dulcedine, quae est in paradiso Dei
tibus suis, bene certaverint, pr.T-
qui Patris.
mium gloriosum sit daturus. Perhibet
igitur Spiritus sanctus testimonium Filio II. Sequiiur prasmium illius qui vice-
Bei, quod fidelibus suis septemplicem rit invidiam. Apocal. ii, 11 : Qui vicerit,
hostem vincentibus sepiiforme prffimium non Isedetur a morte secunda. Nota,
largietur. Unde in Apoc. i, 7, il, 17, quod invidia est dolor ex aliena fehcita-
29 et III, 6, 1.3, 22, ubiDominus ponit ie nascens, animam torquens. Invidia
prsemia, qua3 dabit victoribus suis, prse- igitur est quasi prima mors animae pro-
mittitur semperprsemio,vel subjungitur : pria3 : qui hanc vicerit, non Isedetur a
Qui hahet aurem,audiat quid Spiritus morte secunda, id est, evadet mortem
dicat Ecclesiis. eeternam, et vitam inveniet sempiter-
nam.
I. Igitur de praemio ilfius (pii vicerit
 SERMO XLIX. 197

lir. I)e prwniio «[iiod (la])itur illi ([ui Ire meo, et roram Angelis ejus. IVota,
viccrit iram, (licitur A[)OC. ii, 17 : \'in- ([uod hixuria est ex immundis descen-
coili daho miuina abscondituin, el dabo dens desideriis, lubrica et elfivTnata
illi candidum : ct in calculo
calculuni mentis prostitutio. Qui igilur vicerit lu-
nomcn novum scriptuni, quod ncmo srit, xuriam, vestietur a Kilio Virginis candi-
nisi (lui accipif. Xt)la, quod ira csl slri- dis indumentis, et laudabit eum Filius
clus fcrvor aninii concitali ulciscendi li- Dei coram Patre suo, et coram Angelis
l)idinG fervens. IVota etiani, quod aufert suis omnibus.
honiini dulcedineni mentis, el obscurat
rationem ejus, et adscribit eum perpetuie VT. De pra3mio (piod dabilur ei qui
damnationi. Oui igitur vicerit iram, da- vicerit avaritiam, dicitur Apocal. iii, 12:
l)itur ei in rcgno l)ei delicata, et morla- Qui faciam illum columnam in
viccrit,

libus inexperta dulcedo mentis, qu;e per templo Dei mei, ct foras non egredietur
manna absconditum figuratur. Dabitur amplius et scribam supcr eum nomen
:

etiam ei claritas divina^ cognitionis, et Dei mei, el nomen civilatis Dei mei novie
vocabitur lueres Dei : quse duo per cal- Jerusalem, cjUde descendit de ccelo a Deo

culum candidum, et nomen novum ex- meo, et nomen meum novurn. Nota, quod
primuntur. avaritia est gloriae, sive quarumlil)et re-
ruin insatiabilis et inbonesta cupido.
IV. De pra^mio quod ille accipiet qui Qui igitur vicerit avaritiam, quoe homi-
vicerit acediam, dicitur Apoc. ii, 2(1 et nem vagum facit menle, et corpore in-
seq. : Qui vicerit, ct custodierit usque in, stabilem, quasi columna per pulchra sta-

finem opera mea dabo illi ptotestalem

;
tuetur in templo Dei mei, et foras am-
super Gentes, et reget eas in virga fer- plius non egredietur, id est, extra re-

rea, et tamquam vas figuli confringen- gnuin Dei niliil invenietur quod concu-
tur, Patre nieo
sicut et ego accepi a :
piscat, sed semper delectabit eum manere
ct dabo illi stellam matutinam. Nota, in praesentia suiiimi boni, et noinen Dei
quod acedia est torpor animi, quo quis Patris, et nomen novum Jerusalem, et
aut negligit bona inchoare, aut inchoata nomen Filii scribetur super euin, id est,
fastidit perficere. Qui igitur vicerit ace- appellabitur, ct erit lilius Dei, etconcivis

diam, et usque ad finem custodierit ope- Sanctorum, et frater Jesu Cliristi.

ra Dei, dabitur ei magna potestas super

gentes, id est, super dsemones et n^alos VII. De prsemio quod ille assequetur
honiines, qui eum olim in Dei servitio, qui vicerit superbiam, dicitur Apocal. iii^

et in bonis operil)us impediverunt ; et 21 : Qui vicerit, dabo ci sedere mecum

virgis ferreis percutiet eos, et percussi, in throno meo : sicut et ego vici, et sedi
tamquam vas figuli conterentur. Dabit cum Patre meo in throno ejus. Nota,
etiam eis Dominus stellam matutijiam, quod superbia est vitiosa mentis elatio,

hoc est, corporis et animse dotes. Qui quse superiorem despiciens, inferioribus
libenter ad matutinas surrexit, et ad alias et paribus satagit dominari. Qui igitur
horas audiendas canonicas advenit, tam- vicerit superbiam, exaltabitur super thro-
quam stella matutina lucebit in regno num Filii Dei, ct superbis detrusis ad
Dei. • infcros, ipse sedebit in gloria, in latere
Jesu Christi.
V. De praemio quod ille accipiet qui Omnis ergo, qui vicerit gulam, iram,
vicerit luxuriam, dicitur Apoc. iii, 5 : invidiam, acediam, luxuriam, avaritiam,
Qui vicerit^ sic vestietur vestimentis al- et superbiam, suprascripta prasinia con-
bis, et non delebo nomen ejus de Libro sequetur; etde hoc testimonium perhibet
vitse, et confitebor nomen ejus coram Pa- Spiritus sanctus Filio Dei, quod ipse
198 D. ALB. MAG. ORD. PRjEB.

praedicla praeinia suis victoribus largie- Rogemus igitur Dominum, ut sic ini-
tur. Unde septies ponitur in Apocal. ii, micos exsilii vincamus, ut prsemia super-
1,11, 17, 29 el 111, G, 13, 22 Qid hahet
: nce patrite consequamur. Quod nobis
aurem, audiat quid Spiritus dicat Ec- praestare dignetur, etc.
clesiis. Vincenti daho, etc.

i
 SERMO L.

IN DIE PENTECOSTES.
Paraclitus Spiritus sanctus^ quem mittet
Pater in nomine meo^ ille vos docebit omnia, et suggeret
vohis omnia,
qucBCumque dixero vobis. Joan. xiv, 26.

Duo principaliter sunt hic notanda :

/. Quomodo Spiritiis paraclitus docere et suggerere intelligatur ?

II. Quid sit, quod a Spiritu sancto doceatur et suggeratur ?

5, 16 et 17 : Qui enim secundum spiri-

ticm sunt : quse sunt spiritus, sentiunt.,,
Ipse enim Spiritus reddit testimonium
L spiritui nostro, quod sumus, id est, eri-
mus filii Dei. Si autem filii Dei, et hsere-
des heeredes quidem Dei, cohsercdes au-
:

De prinio nota, quod Spiritus sanctus tem Christi. Docet igitur Spirilus san-
docet per internam inspirationem, et ctus ea, quae prius dixerat Jesus. Docet,
suggerit per aeternii prsemii promissio- inquam, ea intrinsecus inspirando, et
nem. non solum docet, imo et suggerit eeterna
Quod doceat inspirando, dicit Domi- pr«mia promittendo. Omnibus enim
nus Joan. ni, 8 : Spiritus ubi vult spi- qui doctrinam suam opere fuerint prose-
rat: et vocem ejus audis, sed nescis unde cuti, sempiterna gaudia poUicetur. Unde
veniat,aut quo vadat? Quod etiam Spiri- ct sic legitur Act. n, 3 : Spiritus sanctus
tus sanctus suggerat seterna preemia pol- in linguis igneis venit super Apostolos.
licendo, testatur Apostolus ad Rom. vni, J. In linguis ideo venit, ut fideles per
 ,

200 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

eum doceanliir. Ipse quippe est luagi- aufcret se a co(jitatio)iihus, quse sunt
slrorum optimus. 2. In igne propter lioc sine intellectu... In cogilationibus enim

venit, ut per eum docti ad spem supcr- impii intcrrogatio erit.

norum moncantur. « Jgnis etenim, ut di- 2. De secundo Dominus, Matth. xn,

« cit Dionysius, est sursum fcrens, acute 36 : Dico vobis, quoniam omne vcr~
« means, et excelsus. » bum otiosum,quod locuti fuermt homines
rcddent rationem de co in die judicii.
Glossa, « de omni verho otioso, quod si-
« ne utilitate loquentis dicitur aut au-
« dientis : » ut de frivolis et de fahulis.
ir. Scurrilia non sunt otiosa, sed criminosa.
Jacob. ni, 6 et seq. : Lingua constituitur
in membris nostris, quss maculal totum

Et nota, quod Dominus monet adtria. corpus., et inflammat rotam nativitatis

Primum est, ut per arctam viam virililer inflammata a gehenna. Oinnis
nostrie,

incedamus. Sccundum cst, ut per angu- cnim natura bestiarum, et volucrum,et

stam portam inlrare contendamus. Ter- scrpcntium, et ceeterorum domantur, et

tiuni, ut doniuni nostram super lirmaui domita sunt a natura liumana : linguam
petram construamus. Et hoec tria docet autem nullus hominum domare potest :
nos Spiritus sanctus adimplere, et niliil- inquictum malum, plena vencno mor-
ominus liis qui ea exsecuti fuerint, pree- tifero . Nota, quod rota nativitatis

mium poUicetur. nostrse est humana natura, quam ma-

la lingua a gehenna, id est, a diaholo,

I. Docet nos igitur Dominus, ut per qui gehennce inhahitator est, inflammata,

arctam viam viriliter inccdamus. Unde inflammat, id est, inquinat ; et hanc

Math. vu, 13et li JMtaporta,et spatio-
:
nullus liominum domare potest, nisi vi-

sa viacst, qiue ducit ad perditioncm, et veret a Spiritu sancto.

multi sunt qui intrant per cam. Quam 3. De tertio dicit Apostolus ad Rom.
augusta porta, ct arcta via est, quss VI, 12 : Non regnct pcceatum in vcstro
ducit ad vitam : et pauci sunt, qai inve- mortali corpore ut obediatis concupisccn-
niunt eani ! Nota, quod Dominus facit tiis ejus. Item, ad Rom. vii, 23 et seq. :

hic mentioneni de duplici via, quarum Video aliam legem in membris meis., re-
una est via cocli, altera via inferni. Viam pug)iantem legi mcntis meae. . . Infclix ego
coBli demonstrat Spiritus sanctus, unde homo, quis mc liberabit de corporcmortis
et ipse dexter digitus appeUatur Dei. hujus ? Gratia Dei per Jesum Christum
Ipse enim est index, indicat et demon- Domin?i7n nostrum. Glossa, « Fomes
strat nobis viam salutis. Hoec autem via « peccati, qui est ex carne, et repugnat
arcta est. « menti, recte dicitur lex, quia legitime
Qui enim ambulant in ea, 1 . Debent « factum cst, ut qui non ohediunt suo
immundis et hlas[diemis cogitationihus « superiori, eis non scrviat suum infe-
repugnarc. 2. Dcbent os et linguam non « rius, id est, caro. »
solum a malo, sed etiam ah otioso verbo 4. De quarlo dicit Jacoh. i, 2 Omne :

lefraenare.3. Dehent, inquam, contra gaudium existimate fratres mei, cum in

De-
incentiva carnis quotidie litigare. 4. tentationcs varias incideritis. Glossa,
bent omnia mala mundi cequanimiter « Ne indignemini, si mali in mundo flo-
tolerare. 5. Dehent contra omnem d( le- « rcnt, si vos patimini ; quia non est
ctationis fariem trepidare. « Christiana' dignitatis in tomporalibus
1. De primo Sapient. i, 5 et 1) : Spiri- « exaltari, sed [)otius deprimi. » Mali nihi^
tus sanctus disciplime cffugiet fictum. ct habent in ccclo, vos nihil in mundo sed
:

I
 SERMO L. 201

spe illius boni, ud quod tondilis, quid- i)e tertio super locum Luc. xv, ^U :

quid in viu conliu^il, yaudcrc debctis. Fili, lu sempcr niecwn e.s, el. onniia mea
5. l)e quiuto dicilur arcla via cceU. Oui lua sitiil, dicit (llossa : « lii tetcrna bea-
in ea ambulanl, ad omncui dclcctatiouis « titudine ct omnium singula, et sinji^u-

facicm debent ibrmidai-e. Tiiuerc etiam « loruin sunt omuia nostra crunt supe-:

debent, ne vel in edcndo, vel bibendo, « riora ad videndum, nostra erunt sequa-

veldormiendo, vel opus conjugale exer- « lia ad convivendum, nostra erunt

cendo, vel quodcumque opus aliud aj^en- « inferiora ad dominandum. »
do, plus in eo quam debeant, delecten- 3. De quarto dicit Dominus in Joan.

tur. Unde Jt»b, ix, 28 : Verehar omnia vi, 51 et ^52 : Ego sum panis vivus, qui
opera mea, sciens cpiod iion parceres dc- de cwlo desceiidi. Si quis manducaverit
linquenti. ex hoc pane, vivct in xternum.

II. Et nota, quod licet via quae ducit IV. Modo vidcndum est, quod via quae
ad ccelum sit arcta, est tamen directa. ducit ad interitum, lata a Domino esse
Unde Isa. xxxv, 38 : Erit vobis directa dicitur et spatiosa. Qui enim in ea am-
via, ita ut stulti non erunt per eain. Ve- bulant, in immundis cogitationi1)us de-
re directa est, quia est signata quadri- lectantur, in turpibus locutionibus ju-
formiter : Primo lapidum comportatio- cundantur, carnis titillationibus coUffi-

ne : Tulerunt lapides Judsei, ut jacerent tantur, dura tolerare pro Domino fu-
in Jesum^. Secundo per plectam Et .•
giunt et aspernantur, omnia commoda
plectentes coronam de spinis, posuerunt et delectationis facies amplexantur.
super caput ejus-. Tcrtio per iixuras Nota etiam, quod spatiosa via ducit in
clavorum : Foderunt enim manus ct pe- infernum hominem, 1 Ubi nulius omni- .

des Jesu . Quarto per crucem in cruce : no amicus invenietur. 2. Ubi egestas
quippe Doininus suspensus fuit. gravissima sustincbitur. 3. Ubi intermi-
nabilis amaritudo bibetur. 4. Ubi miscr
III. Item nota,quod arcta via ducit ho- homo morte perpetua morietur.
minem ad coelum. 1. Ubi erit innumera- 1. De primo dicitur Eccli. xli, 10 De :

bilium amicorum dulcis societas. 2. llbi patre iinpio queruntur filii, quoniam
divinae erit voluptatis plena satietas. propter illum sunt in opprohrio. Ibi nec
3. Ubi erit summi boni vera proprietas. pater diliget fdium, nec e converso. Ibi
4. Ubi erit incolumitatis ac vitae felix nec amasius amabit amasiam, nec e con-
aeternitas. verso. Sed quilibet alterum, si posset,
1. De primo Augustinus « Inilla
dicit : laceraret libenter, et voraret.
« perfecta charitate innumcrabilium bea- 2. De secundo dicitur Luc. xvi, 2i,
« torum Angelorum et hominum, ubi quod ille dives epulo iu inferno peliit
« nullus minus diligit alium quam seip- guttam aquae frigidae, et non acccpit.
« sum : non aliter gaudebit quisque pro 3. De tertio dicit Isa. xxi, 8 et 9 : Con-
« singulis aliis, quam pro seipso. » ticuit dulcedo citliarse. Cum caiitico non
2. De secundo diciturin Psal. xxxv, 9 : hibent vinum : Amara erit potio bibenti-
Inehriahuntur ah uhertate domus tuse : bus illam. Jerem. xxiii, 15 : Ecce cibaho
et torrente voluptatis tusc potabis eos. eos ahsintJiio, et potabo eos felle.

3 Ps. XXI, 17.

^
Joan. VIII, .")9.

2 Matth. XXVII, 29.

202 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

4. De quarto dicit Augustinus : « Ibi dum doctrinam sancliSpiritus per arctam

« non orunt antc mortem, vel post mor- viam incedamus, utDeum nostrum cum
« tem, sed semper in morte. » omni exsultatione in patria videamus.
Rogate^ergo Dominum, ut sic secun- Amen.
 SERMO LI.

ITEM DE EODEM.
ParacUtus Spiritus sanctus, quem mittet Pater in nomine
meo, ille vos docebit omnia, et suggeret vobis omnia, quce-
cumque dixero vobis. Joan. xiv^ 26.

/. De ingressu angustas portae.

II. De constructione domus super petram.

Diximus supra in alio sermone^ quod vobis, quserent intrare, et non poterunt.
Dominus monet nos, ut per arctam viam Glossa : « Modo tempore misericordiae
incedamus, ut per angustam portam in- « contendite, quia tempore judicii repro-
trare contendamus, ut domum nostram « bis toUetur locus pcenitentiae, qui nunc
supra petram construamus. Et Iktc tria « aperitur cunctis pie pulsantibus. »
docet nos exsequi Spiritus sanctus. Di- Et nota, quod angusta dicitur porta
ctum est supra de arcta via, per quam coeli propter quinque. Nullus enim in-
ire debeamus. trabit, 1. Sine omnis rei ablatae plena
Nunc, 1. De ingressu angustae portae. restitutione. 2. Sine rancoris et odii re-
2. De constructione domus prosequa- nuntiatione. 3. Sine vestimentorum de-
mur. centi emundatione. 4. Sine capitis incli-
natione. 5. Sinc signi Dci vivi reprae-
sentatione.
1. Nullus itaque intrabit portam coe-
I.
lestem, nisi rem injustam plene restitue-
rit. Unde dicitur in Psal, cxvii, 20 Hsec :

porta Domini, justi intrabunt in eam.

Monet igitur nos Dominus, ut per an- Justus autem est, qui restituit unicuique
gustam portam intrare contcndamus. quod suum est, Hinc etiam Dominus in
Unde Luc. xiii, 24 : Contendite intrare Luc. xviii, 2.J : Facilius est camelum
pcr angustam portam : c/uia multi, dico per foramen acus transire, quam divitem
20 i D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

inlrare hi regnum Dei. Haec verba intel- iiumilitatem et obedientiam inelinare, si

liire de tali divite, qui dives factus est per vis portam Dei intrare.

res iujuste conquisitas : vel etiam de illo o. Postremo, nullus intrabit, nisi sig-

qui res bene acquisitas nimis avare doti- num Dei vivi in fronte deportaverit, un-
net, nec pauperibus niiseretui'. Iteni, de Apoc. vii. 2 et 3 Vidi Angelum as- :

Augustinus ad Macedonium : « Si res cendentem ab ortu solis,habentem signum

« aliena cum reddi possit, non redditur, Dei vivi et clamavi voce magna qua-
:

« non agitur poenitentia, sed iingitur. Si tuor Angelis, quibus datum est nocere

« autem veraciter agitur, non rernittelur terrx, et mari, dicens : Xolite nocere ter-

« pcccalum, quin restituatur ablatum. » rse, et mari, neque arhorihus, quoad us-
2. Item, nuUus intrabit, nisi rancori et que signemus servos Dei in frontihus eo-
odio renuntiaverit. Unde I Joan. ni, 14 rum. 1. Angelus ascendens ab ortu solis,
et [^: quoniam translati su-
yos scimiis et habens signum Dei vivi, est ipse Jesus

mus (lemorte ad vitam. quoniam diligi- FiHus Dei, qui signum crucis suae omni-
mus fratres. Qui nou diligit, manet in bus repraesentat. 2. Tste vero praecepit
morte Omnis, qui odif fratrem suum,
:
voce magna quatuor Angelis, id est,
homicida est. Et scitis quoniam omnis dffmonibus qui punient peccata contra
homicida non hahet vitam seternam in se- admonitionem quadriformis Evangelii
metipso manentem. Igitur qui odit et invi- perpetrata : qui etiani vindicabunt ex-
det proximo suo non potest intrare illuc, cessus corporis, quod ex quatuor ele-

ubi regnat vita aeterna, et ubi charitas mentis consistit, videhcet ex aere et ter-

passidet principatum. Unde Boetius in ra, ex igne et aqua. Pra^cipit, inquam,

secundo libro de Consolatione : « felix eis, ne per finalem vindictam noceant

« hominum genus, si vestros animos terrae, id est, avaris : et mari, id est,

« amor, quo cfphim regitur, regat. » luxuriosis : neque arboribus, id est, su-

3. Item,nullus intrabit, nisi vestimen- perbis, nisi prius servi Dei qui salvandi

ta sua emundaverit. Unde Apocal. vii, sunt, siirno crucis sitrnentur in frontibus

14, cum Joannes turbani mag-

vidisset eorum.
nam amictam stolis albis, stantem aate Si igitur iiitrare vis portam auUi^ Dei,

thronum Dei, dictum est ei: Ili sunt, qui oportet ut signum sanctae crucis triplici-

venerunt de tribulatione magna,et lave- ter repraesentes, ut videlicet per tirmam

runt stolas suas, et dealhaverunt eas in fidem sit in corde, ut per constanteni
sanguine Agni. Item, Apoc. xxu, 1 i :
confessionem appareat in fronte, ut per
Beati, qui lavant stolas suas in sanguine exsecutionem boni operis defcratur in
Agni : ut sit potestas eorum in ligno vi- manu.
tx, et per portam intrent civitatem. De-
bet igitur in lavacro vera' pn-nitenticTe

stolam animiE sua? emundare, qui vull in

re^num Christi intrare. II.

4. Item,nullus inlrabit, nisi caput ^uum

Unde
indinaverit. super illud Joan. x, 1 : Yidfiiduni e>t nunc quomoihi do-
Amen, Amen, dico vobis : qui non intrat mum nostram supra firmam petram de-
per ostium in ovile ovium, sed ascendit beamus construere. De hoc dicit Matth.
aliunde : ille fur est, et latro, dicit Glos- VII, 24 et 2"3 Omnis qui audit verba
:

sa : « Ha'c janua est humilis qui per : mea hsec, et facit ea, assimilabitur viro
« hanc vult humi-
intrare, oportet ut se sapienti. qui sedificavit domum suam
« liet, ne si erectus est, offendat in hu- supra firmam petram, et descendit plu-
« milem januam. » Debes igitur te per via, et venerunt flumina, et /taverunt
 SERMO LI. 205

venti, ct irruerunt in domum illam, el hitionis, destruclur. Quidquid enim su-

non cecidit : fundala cnim erat super ])er terram aedilicatur, cum tcrra destru-
petram. cta fuerit, destruetur.
1. Nola, quod firma petra ipsc est V\- Quod autem tcrra destruenda sit, te-
lius Dei, Christus .lesus, supra queni piis statur Isa. XXIV, 19et20: Confraclione
eleemosynis et devotis orationijjus ac l)o- confringctur terra, contrilione conterelur
nis operibus, necnon mundis labori-
et terra, commotionc commovebitur tcrra,
bus domum nobis aidilicare debemus. a<jitntio)ic agitahilu rterra. 1. Per petram
Qui enim fide integra, et spe firma, et enini intelligunlur omnes terreni et pcc-
charitate perfecta fundamenta animaB catorcs, qui confractione confringentur
suae jecerit super ipsum, etiamsi descen- inmundi consummatione. 2. Tunc opera
derit pluvia, id est, per voluptates carnis enim omnia peccatorum confringentur
spiritus inquietetur : et etiamsi venerint contriiione, et conterentur in sentcntiae
flumina, id est, per concupiscentiam re- prolatione. Sententia enim Domini,
rum cor impujj^netur : nihilominus etiam- quam Dominus profcrt in judicio tan-
si flent venti, id est, per suggestiones quam lapis molaris contcret omnes pec-
diabolicas anima molestetur non tamen : catores. 3. Commotione etiam commove-
cadit domus sua. Per firmse enim petrae buntur in flebili ad inferos detractione.
bonitatem conscrvabitur. i. Gum enim proLT.ta fuerit sentcntia,
2. Nota, quod monet nos Uominus, ne peccatores a daemonibus ad inferos detra-
domum nostram super terram, id est, su- lientur. 5. Agitatione etiam agitabuntur
per rerum terrenarum confidentiam con- interminabili cruciatuum passione. Cum
struamus. Unde dicit Luc. vi, 49 : Qui cnim detracti fuerint ad inferos, de una
audit verba mea et non facit ; similis cst poena in aliam, et de diversis tormcntis
homini sedificanti domum suam super in diversa intcrminabilitcr agitabuntur.
terram sinc fundamento : in quam illi- Rogate ergo Dominum, ut secundum
sus cst ftuvius, et continuo cecidit : et fa- doctrinam Spiritus sancti sic domum no-
cta cst ruina domus illiusmagna. Qui stram super Dei Filium construamus, ut
super terram, id est superhujus mundi semper cum ipso in ccelesti gloria manea-
conlidenliam donium sui laboris constru- mus. Quod nobis, etc.
xerit, cuiu venerit fluvius aeternee deso-
 SERMO LII.

IN FERIA SECUNDA
POST PENTECOSTEN-
Sic Deus dilexit mundiim^ ut Filiwn suum unigenitum daret:
ut omnis, quicreditiii eum non pereat, sed habeat vitam,
(Bternam. Joan. iii, IG.

Quatuor sunt hic notanda :

/. Ad qiiid Deus Filiiim smtm unigenitwn dederit ?

II. Qualiter credere debeamus in eum ?
III. Quale honum consequalur qui credit in eum ?
,

IV. Quod malum iticurret, qui non credit in eum ?

l-Dopriino dicitur Luc. vui, 27 et

seq., quod Jesus cura a navicula cgressus
esset ad terram, occurrit ei quidam vir,
^- qui a legione dfemonum obscssus fuit,
etqui vestimento non induebatur, neque
indouio manebat, sed in monumentis :

De primo nota, quod Dcus Filium qui etiam vinciebatur catenis, et compe-
suum unigenitum dedit, propter tria, vi- dibus, ct custodibus custodiebatur, sed
dclicet \.Ut nos ab obsessione dtemo- ruptis vinculis agebatur a dcemonio in
num liberaret. 2. Ut nos aeternae vitu3 do- desertum, quem Dominus ab obsessione
ctrinis illustraret. 3. Ut formam vivendi dsemonum liberavit. Daemones vero eje-
nobis semetipsum demonstraret. cti accepta prius a Domino licentia por-
 :
:

SERMO LTT. 207

cos inlraverunt, cos([ue in marc pra^ci- poris slabilitatem debet ad pedes Domini
pilantcs sulTocavcrunt. IJbi cliam dicilur, rcsidcre. Tertium, quod dcbet in domum
quod liomincs lioc miraculum audicntcs cordis sui rcdire, et scmelipsum, utrum
exivcrunt, el invcnerunt hominem vesli- proPicial an deficiat, quotidie discutere.

tum ac liberatum, et sana mentc sedere Quartum est, quod debet Doraino pro be-
ad pedes Jesu : cui dixit Jesus Vade iii
: neficiis gratias agere, ejusque miscricor-
domum luam ad tuos^ ct aiuiuntia illis diam pcr bonam vitam prsedicare pu-
quanta tibi Dominus fecerit, et misertus blice.

sit tui. Et ahiit^ et ccepit priedicare in 2. Secun(h) etiam Deus Eilium suum
Decapoli, quanla sihi fccisset Jesus \ unigcnilum dcdit, ut nos in vitae setcrnse

Iste vir signilicat peccatores, qui a dic- doclrinis illustraret. Undc Dominus dicit
monibus mcntaliter obscssi, vcslimen- in Evangelio hodicrno, Joan. iii, 19 et 20
tum baptismabi lacerant, ac sese castitale IIoc est judicium : quia lux venit in
denudant. Et hoc multi incipiunt faccre a mundum^ et dilexerunt Jiomiiies magis
pucritia, qui etlugiunt domum orationis, tenehras, quam lucem erant enim eorum
:

ubi Dci Filius immolatur, et verbum vi- mala Omnis enim, qui male agit,
opera.
tse praidicatur : et libcntius habitant in odit lucem, el non venit ad lucem, ut non
monumentis, id est, in lupanaribus et arguantur opera ejus. Nota crgo, quod
tabernis, et diligunt consortia scortato- homines proptcr hoc judicium setcrnse

rum ct potatorum, quorum
sepulcrum patcns, exaltat luxurise
rem ac putrcdinom voluptatis qui etiam
licetcatenis decem prseceptorum, et com-
pedibus sanctarum prsedicationem vin-
ciantur, omnia tamen hsec disrumpunt,
guttur, sicut damnationis paticntur, quia lucem vcrbi
ftcto- Dci fugiunt, nolentes audire verba salutis
: Hinc etiam dicitur Joan. vi, 61
a^ternse.
et seq,,quod Jesus, cum diceret carncm
suam vere esse cibum, et sanguinem
suum vere esse potum Multi audientes :

et a doemone in loca deserta ab Angelis ex discipulis ejus, dixerunt : Durus est

agitantur. Loca vero deserta ab Angehs hic sermo, et quis potest eum audire... ?
Dei sunt illa hica, ubi choreae ducuntur, Ex hoc multi discipulorum ejus ahierunt
et globis ad signum luditur, et ubi etiam retro... Dixit ergo Jesus ad duodecim
aliae vanitates exercentur. Si tamen Do- Numciuid et vos vultis ahire ? Respondit
minus talcs per suam gratiam visitaret, ergo Simon Petrus Domine, ad quem
ei :

et ipsi ei pcr veram conversionem ac ibimus ? verba vitx seternse habes. Et nos
poenitentiam occurrerent, procul dubio a crcdidimus, et cognovimus quia tu es

deemonibus hberarentur. Dsemones vero Cliristus Filius Dei.

ab hominc vere poenitente exeuntes in- 3. Tcrtio dedit ctiam nobis Dominus
trant in porcos, id cst, homines vitam Filium suum, ut nobis semetipsum for-
porcorum habentes, a quibus in mare mam benc vivcndi demonstraret. Ghri-
seternse amaritudinis prsecipitabuntur, ac stus enim est forma vitse nostrae. Hsec
morte perpetua suffocabuntur. cnim forma reprsesentat nobis rcformem
Et nota, quod homo per quatuor debct imagincm munditise, miscricordise, sivc
ostendere, quod vere per Dominum sit a bencvolcntise, et imaginem justitiae, ad
daemonio liberatus. Primum est, quod quarum imitationem debemus esse mun-
deinceps debet et innoccnter vivere, ac di, misericordes, et justi. Ut autcm huic

bonis moribus se vestire. Sccundum cst, reformi imagini conformemur, neccsse

quod per mcntis tranquillitatem ac cor- est ut credamus in Christum.

* Marc. 19 et 20.
V,
208 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

Hxc est vita anlerna : Ut cognoscant te,

solum Deum verum, et quem misisti Je-

sum CJiristum.
11.

De secundo nota, quod in Christum IV.

credere, est per charitatem in ipsum flue-
re.Utautem anima nostra fluat in Chri-
stumsuatriform iimagine accepta, neces- I)e quarto nota, quod qui in Christum
se est ut liquefaciat eam Spiritus sanctus. non crediderit, id est, per charitatem in
Unde et ipsc discipulis suis in specie ignis Christum non fluxerit, peribit, et morte
apparuit. Ignis enim duram materiam morietur seterna. Peribit, inquam, tri-
dissolvit, el liquefacit, eamque in for- pUciter : 1. VideUcet aquse submersione.
mam subjectam currere facit. Verum ut 2. Ignis combustione. 3. Et muUipUci in-
ostenderetur, quod ignis divinus virtuose firmitatum oppressione. Peccatores, qui
animam, propterea tamquam
liiruefaciat in Christo inventi non fuerint, tamquam
ventus vehemens venit Spiritus sanctus :
plumbum vehementibus submer-
in aquis
ventus enim acuit virtutem ignis. gentur, igne seterno comburentur, et di-
versis infirmitatum doloribus aftUgentur.
Vai ergoei, quem sic perire contigerit I

Unde Augustinus in Enchitidio : « Pe-

III. « rire a regno Dei, aUenari a vita Dei,
« careretam magna muUitudine dul-
« cedinis Dei, tam grandis est poena, ut
De tertio nota, quod qui in Christum « ei nuUa possint tormenta quse novi-

crediderit, id est, per charitatem in ip- « mus comparari. » Morte etiam mo-
sum fluxcrit, hoc bonum consequetur, rientur seterna, qui non credunt in Chri-
quod non peribit, sed vitam aeternam ha- stum, id est,qui per charitatem non fluunt
Et nota, quod nonperire, sed vi-
bebit. in ipsum. Quid autem sit mors eeterna,
tam seternamhabcre, consistit in tribus, dicit Bernardus « Mors seterna est, quse
:

videUcet in supercoelestium bonorum « omnem tolerantiam excedit, cui nuUa

ubertate, in fehci corporis et animee sua- « consoiatio succedit, a qua desperatio
vitate, in divinse cognitionis infastidita « numquam recedit. »
satietate. Ifle enim non pcrit, qui in Rogate ergo Deum Patrem, ut igne
«ternis bonis cum amicis innumerabili- sancti Spiritus llquefacti, sic per veram
bus deliciatur. Ifle enim non perit, qui charitatem fluamus, ut FiUum suum uni-
nuUa infirmitate vcl dolorc gravatur. lUe genitum, et vitam seternam cum electis
etiam habet vitam seternam, qui beata? possidere valeamus. Quodnobis prsestarc
Trinitatis faciem jugiter contemplatur. dignetur, etc.
Unde ipsa Veritas dicit in Joan. xvii, 3 :
 SERMO LIII.

m FERIA TERTIA
POST PENTECOSTEN.
Ego siini ostkim. Per me si quis introierit, salvabitur : et

ingredietm\ et egredietur, et pascua inveniet. Joan. x, 9.

Quinque sunt hic notanda :

/. QiiareJesiis seipso teste ostiumnominetur?

II. Quis hujus ostii ostiarius appelletur?

III. Qids sit qui per hoc ostium ingredietur ?
IV. Qui sint, quibus hoc ostiumprascludetur ?
V. Quidper pascua, quae ingredientes invenient, intelligi detur ?

ejus. Solent etiam qusedam ostia rubri-

cari, et clavis ornari. Sic et istud oslium

fuit proprio sanguinc ruLricatum ct cla-

I. vis perforatum.

De primo nota, quod ideo Christus se

appellat ostium, quia sicut nemo clau- II.

sam undique domum intrare potest, nisi

per ostium ita et nemo venire potest in
:

Patris regnum, nisi per Filium. Unde et De secundo nota, quod hujus ostii os-
ipse Filius dicit, Joan. in, 35 : Paler di- tiarius est Spiritus sanctus. Unde dicitur
ligit Filium : et omnia dedit in )nanus Joan. X, 2 et 3 : Qui intrat per ostium,

14
210 D. ALB. MAG. ORD. PRtED.

paslor est oviinu. Iluic ostiarius aiicrit. Sanguis animse est bona fama, quoe per
Glossa : « Spiritus sanclus, qui docct detractionem elfunditur.
« omnem veritatem. » Ronum est ergo, (). Et claudit oculos suos ne videat
quod quilibet hujus ostiarii familiaritatem maluni. Malum hic appelhitur mulier for-

acquirat,ul cum venerit, ipso intromit- nicaria, sive qusecumque foemina, quse
tente, in coilesles delicias admittatur. per lil)idinosam concupiscentiam etiam
adspicitur. Malum quod dicitur omne id
nocet anima% utpote insania et vanitas
hujus mundi, qualiscumque sit illa.
7. Iste in excelsis hahitahit. Quasi di-
il.
ceret : Qui supradicta observaverit, ille
ccelestis regni januam ingredietur.

De tertio nota, qnod qui sinl, qui os-

tium hoc ingredientur, dicitur in Isa.
xxxiii, 13 et IG: Qui amhulat in justi- IV.
tiis, et loquitur veritatem, (/ui projicit
avaritiam ex calumnia, ct excutit manus
suas ab omni munere, qui ohturat aures De quarto nota, quod illis praedictum
suas ne audiat sanguinem, et claudit ostium prcecluditur, qui tanguntur Apo-
oculos suos ne vidcat nialum. Istc in cal. xxi, 8 : Timidis, et incrcdulis, et

excelsis hahitabit. exsecratis, et homicidis, et fornicatori-

i.Qui anihulat injustitiis. In justitiis hus, et veneficis, et idololatris^ et omni-
enim dicit [)luraliter, quia quilibet homo, hus moidacihus, pars illorum erit in sta-

cujuscumque sit dignitatis, vel ordinis, gno ardenti et sulphurc : quod est mors
aut oflicii, oportet ut justitiam comitem secunda.
habeat, et per hanc salvelur. Justitia ve- Tiniidis, id est, ad omne opus bo-
ro est, unicuique reddere et dimittere num desidiosis : et incredulis verbo Dei,
quod suum est. quod justis gaudia perpetuare pro-
2. Et sequitur veritatcjn, qum perden- mittit, et peccatoribus ceterna suppli-
tur omnes, qui loquuntur mendacium ». cia comminatur et exsecratis, id est, pro- :

Qui projicil avaritiam ex calumnia,

3. pter justam causam excommunicatis et :

id est, nullum propter avaritiam calum- homicidis, id est, animarum vel corpo-
niatur. Calumnia vero est falsum crimen rum occisoribus : et fornicatorihus ,
quia
intenderc. fornicalores et adulteros judicabit Deus :

4. Et excutit manus suaah onini niu- ct vcneficis, id est, malis consiliariis, et

nere. ITic ad minus quatuor proliib(>ntur, etiam liis, qui ad litteram dant vel pra?-
vidclicet simonia, crimen huius qui ac- parant venena : et incantatoribus,('/ ido-
cipit munus a cordc, ab ore, et manu. lolatris ad litteram : et etiam avaris, quia
Prohibetui' etiam hic usura, et justi judi- idolorum servitus et omni-
avaritia cst :

cii, ac linguai iu advocalione vendilio. hus mendacihus, id est, omnibus liis qui
3. Qui obturat aurcs suas ne audiat quod Deo, et Sanctis, et hominibus pro-
sanguinem. Ilic jubetur, ne detraclio miserunt, non persolverunt, si tamen

audiatur. Detractorcs enim framlant san- solverc potuerunt, pars illorum erit in

guinem animarum proximorum suorum. stagno ardcnti igne et sulphure : quod

est mors secunda. Quasi diceret : Nullus
talium per Ghristum, qui est ostium, in-
trabit in regnum coelorum.
'
Ps.
 SERMO Llll 211

onim illuc perveueril, inyredielur ad cou-

tcmplationcm sanctae Trinitatis, et egrc-
dielur ad condelectatiouem illius hcataj

Y. societatis, et pascua inveniet utrobique.

Rogatc crgo Dominum, ut et nos me-

Dc quinto nota, quod pcr pascua in- diante hoc ostio .lcsu Christo, illis in^^re-

tclligunlur gaudia, quse liahchuntur ex dientihus et egrcdientihus aggregari me-

contemplatione sanctae Trinitatis, et ex rcamur. Amen.
delectione illius bcatse sacietatis. Qui

MS»^<SS3»-
 SERMO LIV.

IN FERIA QUARTA
POST PENTECOSTEN-
Nemo ascendit in coelum^ nisi qui descendit de coelo^ Filiiis
hominis^ qui est in coelo. Joan. iii, 13.

Supple, et nisi ille quem trahit Pater, ctiones conficiet satiitatis. Undc et dona
et Filius, et Spiritus sanctus. sua dicuntur charismata, id est, chara
Nota ergo, quod Filius hominis as- chrismata.
cendit in coelum in Patris dextera regna- Trahit itaque 1 . Pater funiculo poten-
turus, qui de cfrlo dcscenderat hominem tiee. 2. Filius funiculo sapientiae. 3. Spi-
perdilum redempturus; qui lamcn scm- ritus sanctus funiculo charitatis sive he-
pcr erat in cceio per divinitatem, licet in nevolentise. Pater enim largitur potcn-
terris ad tcmpus aml)ulaveril pcrhuma- tiam, Filius sapientiam, Spiritus sanctus
nitatem. charitatem sive henevolentiam. Isti sunt
Nota etiam, quod et illi ascendent in tres funiculi, de quibus dicitur Osee, xi,

ccelum, quos traxorit Pater, et Filius, ct 4 : In funicuUs Adani traham cos, in

Spiritus sanctus. vinculis charitalis. Contulerat enim Do-
Quod Patcr trahat, testatur iMlius, minus robur potentiffi, et lumcn sapien-
Joan. VI, 4i : Nemo potest venire ad nic tiee, et donum charitatis sivc benevolen-
nisi Pater, qui misit me, traxerit euni. tia>, quibus quasi quibusdam funiculis
Quod Filius trahat, ipse de se loquilur, cum sibi adstringcret, et alligarct. Sed
Joan. XII, 32 : Kf/osi exallalus fuero a miser liomo avcrtit se ab cis ingratus
terra, omnia traham ad nie ipsuju. Quod collatori, unde et a sunmio bono decidit
autem trahat Spiritus sanctus, orat in barathrum multiplicis mali. Ue tribus
prudens anima, Gantic. i, 3 Trahc nw, : praedictis dicit Eccli. xvu, i et seq. :

inquit pos te curremus in odoreni un-

: Dcus creavit de tcrra homincm..., et se-
guentorum tuorum. Spiritus sanctus, ut cundum se vestivit illumvirtute... Et dc-
dicit Eccli. xxxviii, 7 Unguentarius : dit illi potestatem eorum, quse sunt super
cst qui facict pigmcnta suavitatis, ct un~ terram. Ecce primum, videlicet potentia.
 ,

SERMO LIV. 213

Soquitiir : Creavif illis scientiam spirilKs Dominiisaceto et fcllepolalus fiiii.fn ea-

sciisii iniplevit cor illon/ni. Ecce sccuii- dein etiam hora Dominus exspiravit,et hi-
duin, scilicet sapienlia. Soquilui- : Addi- tusejus fiiit hmcea j^erforalum. Vcspertina
dit illis disciplinani, ct lcyern vitss lue- hora Domiiius de cruce depositus fuit. In
reditavit illos. Ecce tertium, scilicet eadem etiam hora Domiiius in die prse-
charitas. Ipsa enimest lex vitse. Et nota, cedente coenavit cum Discipulis suis, eis-
quod patcrfamilias servum conducturus, que sui corporis et sanguinis tradidit Sa-
ista principaliter in eo desiderat invenire, cramentum. In Completorio autem Do-
videlicet quod possit, quod sciat, et quod minus sepultus fuit. In eadem etiam hora
velilopus suum operari. Sic et ipsa tria Dominus praecedente die pro discipulis
Deo serviiuris sunt necessaria, videlicet orans ct factus in agonia sudorem san-
quod possint, et quod sciant, et per clia- guineum einisit ex omnibus membris
ritatem velint operari bonum. suis. Retrahit igitur caro hominem, ne
etiam septem horis canonicis divinis in-
I. Trahit igitur primo Pater largiendo stet obsequiis. Invitat autem eum ad for-
potentiam. Unde dicilur inPsalm. lxvii, nicationem, immunditiam, impudicitiam,
30 : Deus Israel ipse dahit virtutem et luxuriam, ebrietates, comessationes, et
fortitudineni plebi suse, henedictus Deus. his similia, sicut dicit Apostolus ad (ialat.
Et certe bene indigemus fortitudine et V, lU.
potentia, quia retrahunt nos tria^ videli- Mundus etiam retrahit hominem a
2.

cet caro, mundus, et dtemonia. divino servitio. Unde Rernardus « Noli, :

1. Caro enim multipHciter spiritui re- « inquit mundus, preecipitanter agere, diu
luctatur,eumque ab omni bono proposito « considera, diligentius intuere, magnum
retrahit, sicut qucedam gravis massa. « est quod proponis, et opus habes deli-
Retrahit enim hominem ne recordetur, « beratione, experire quod possis : ami-
et gratias agat domino de singulis bene- « cos consule, ne post factum poenitere
liciis quae nobis exhibuit in septeinlioris, « contingat. Hsec est maledicta sapientia
videlicet in Matutinis, in Prima, in Ter- « mundi, quae multos supplantat. »
tia, in Sexta, in Nona, in Vesperis, et 3. Daemonia enim versutis et fraudu-

in Completorio. In Matutinis enim Domi- lentis persuasionibus multos a Dei obse-

nus coram pontihcali judicio consputus quio rctraxerunt, sicut nullus sana^, men-
fuit, et alapatus, et colaphis ceesus tunc : tis ignorat.
etiam Petrus amare flevit, et Dominus
ignovitei reatum suum. Tunc etiam l)o- II. Trahit nos Filius, largiendo poBni-
minus a sepulcro resurrexit. In I^rima tenliam. l^nde Jacob. i, 5 : Si quis ve-
hora Dominus judicio sajculari vinctus, strum indiget sapientia, postulet a Deo,
traditus fuit, et graviter coram Pilato ju- qui dat oninihus a/ftucnter, et non im-
dice accusatus. Tertia liora Dominus Ha- properat : et dahitur ei. Et certe multum
gellatus fuit, et spinis coronatus, et Dar- necesse est nobis ut veram sapientiam
raba latrone dimisso, Dominus ad cru- postulemus : ea namque tripliciter indi-

ceni fuit inagnis clamoribus postulatus. gemus, videlicet ad praeteriti temporis

Circa Tertiam autem horam transmissus recuperationem, ad praesentis ordinatio-
fuit Apostolis Spiritus sanctus. Sexta nem, et futuri praemeditationem.
hora Dominus exutus vestibus suis sus- Et I. quod prseteritum tempus
nota,
pensus fuit in ara crucis. In eadem ctiam per veram sapientiam, et perveram con-
hora Dominus in die Ascensionis cum tritionem quodammodo recuperatur. Qui
Discipulis suis discubuit, et etiam tene- enim vere dolet, quod dies praeteritos
brae factse sunt super universam terram inuliliter expendit,quodammodo recupe-

in die Dominicse passionis. Nona hora rat illos. Licet enim non recuperet eos
214 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

quantum ad hoc, ut pro singulis diebus, « ille laturus sententiam de omnibus annis
inutiliter transactis praemium silji detur, « meis dies venerit, ita me observo et al-
recuperat tamen eos quantum ad hoc, « loquor. »

quod pro ipsis perpetuasupplicia non pa-

tietur. Ilf . Trahit non Spiritus sanctus confe-
2.Nota etiani, quod per sapientiam rendo charitatem sive benevolentiam.
praesens tempus utiliter ordinatur. Qui Unde ad Roman. viii, 16, super illum lo-
cnim vere sapiens est, ad hoc nititur, ut cum Ipse Spiritus testimonium reddit
:

omnia momenta praesentis temporis in spiritui nostro quod sumus filii Dei, di-
Dei servitio expendat. Sicutenim capillus cit Cilossa : « Charitas unde est, nisi a
de capite, sic etiam momentum de tem- « Spiritu sancto ? » Igitur Spirilus san-
pore non peribit. Et vere necessarium ctus est charitas increata, qua se diiigunt
est, quod praesens tempus in bonis operi- I*ater et Filius : et hsec charitas confert
bus expendatui".Dicit enini Seneca: « iSc- nobis charitalem creatam quie monetnos
« mo nostrum idem mane est, quod fuit ad tria. l*rimum est, ut per mutui colia-
« pridie ; corpora nostra rapiuntur flumi- lionem indigentibus subveniamus. Se-
« num more : quidquid vides.currit cum cundum est, ut res nostras pauperibus
« tempore. » tribuamus. Tertium est, ut ex corde om-
3. Xotapraeterea, quod per sapientiam nes injurias remittamus. De primo dicit
fulurum tempus praecogitatiir, ut videli- Dominus, Luc. vi, 33, 37 et 38 : Mutuum
cel homo praeparet se ad orutionem red- date, nihil inde sperantes. De secundo,
dendam de omnibus, quae in vita sua com- ibidem : Dale, et dabitur vobis. Detertio,
misit cogitatione, locutione, et opere. ibidem : Diniittite, et dimitteniini.
Unde Eccle. xii, 1 : Memento Creatoris
tui in diebus juventutis luas, antequam Rogemus igitur, charissimi, sanctam ac
veniat tempus afflictionis , et appropin- individuam Trinitatem, ut ipsius adjuto-
quent anni, de quibus dicas : Non mihi rio trahi mereamur ad perpetuam felici-
placent. Ttem Seneca : « Ego certe sicut tatem. Amen.
 SERMO LV.

IN DOMINIGA I

POST TRINITATEM.
Pater Ahraham^ miserere mei, et mitte Lazariirn, ut intin-
gatextremum digiii siii in aquam^ ut refrigeret linguam
meamy quia crucior in hac flamma. Luc. xvi, 24.

In prsesenti loco tria principaliter sunt notanda:

7. Quis sit Pater Abraham, cui ut Lazarum transmittat supplicatur ? ,

11. Quis sit ille^ qui sibi Lazarum transmitti precatur?

IIL Quissit Lazarus, cujus transmissio ab Abraham postulatur?

state daemonum liberatse, et in angustiis

hujus mundi per Spiritum paraclitum
consolatae, posthanc vilam in_^sinum Dei
Patris Angelorum ministerio deportan-
tur : ubi in requie sempiterna feliciter
coIlocanlur.Unde dicit Augustinus in libro

Coufessiomaii, super illum locum : « In

De primo nota, quod pater Abraham « pace in idipsum dormiam, et requie-
cst Dcus Pater, in cujus sinu anim.-e fi- « scam '. in idipsum ! Tu es in idipsum
delium requiescunt. Fidelium enim ani- « valdc, qui non mutaris, et in te requies
mae per sanguinem Filii Dei de pote- « oblivisccns laborum omnium. »

'
Ps. IV, 9.
 :

216 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

nec potus alimcntum dedit, quod patet
in hoc, quod ei nec micas suse mensse
transmisit. Terlium est, quod nuditatem
II. suam non cooperuit. Legitur enim, quod
canes mendicum linxerunt ulcerosum et
nudum. Quartum est, quod inter epulas
De secundo nota, quod ille qui olim loquax et garrulus fuit. Unde etiam pro-
dives fuerat, sed modo ad magnam ino- pter hoc, sicut dicit Glossa, « in lingua
piam devenerat, Lazarum sibi transmitti « specialiter cruciatur. » Quintum est,
rogavit. Tria vero circa divitem istum quod in sua felicitare timidus non exsti-
sunt notanda. Primum est, quse fuerit tit. Unde Glossa : « lloc divitem inferno
ejus felicitas. Secundum etiam, quaefue- « tradidit, quia in sua feHcitate timidus
rit iniquitas. Tertium, qua^ nunc sit ejus « non fuit. »

infelicilas. 3. Infernalis infclicitas ad minus con-

L enim temporalis in quin-
Felicitas sistitin sex, videlicet in tenebrarum den-
que attenditur. Primum est, quod mul- sitate, in fcetoris intolerabilitate, in lu-

tis bonis et Unde di-

divitiis fulciebatur.
cit Dominus, Luc. xvi, 19 et seq. Ho-
mo quidam erat dives. Secundum est,
quod induchatur purpura, et bijsso ut
videlicet pcrpurpuram ejus nobilitas re-
prajsentaretur, byssus vero ei et candore
et moUitie blandiretur. Olim enim nobi-
ctus continuitate,in chiusurae firmitate^in
: vermium crudelitate, in ignis acerbitate.
Hffic autem sex notantur ibi (xvi, 22),
: ubi dicitur: Mortuus est autem dives, et
sepultus est in infcrno. In hoc enim,
quod dicitur, sepultiis est, prsedicta
quinque exprimuntur. In sepulcro si-

les induebantur purpura. « Byssus autem quidem sunt tenebrae, et foetor, et circa
« est quoddam genus linicandidissimi, et sepulcrum homines deplorant charos
c( mollissimi, » ut dicit Glossa. Tertium suos. Cadaver etiam hominis in sepulcro
est, quod epulabatur quotidie splendide. undique clauditur. Praeterea vermes in
Ergo numquam jejuuavil, si quotidie sepulcro invadunt corpora mortuorum.
splendide epulabatur. Quartum cst_, quod Sextum, videlicet, ignis acerbitas nota-
jugis ei sanitas blandiebatur quod :
tur ibi, ubi dives in tormentis positus di-
etiam ex lioccolligi potcst, quod dicitur, cit : Pater Abrnham misercre mei, Et se-
quia epulabatur quotidie splendide. Si quitur : Quia crucior in hac flamma.
enim aliquando fuisset inllrmus, vel male Gonsiderate, charissimi, et cavete, ne
sanus, propter nauseam stomachi non in culpis huic diviti similes existatis, ne
potuisset epulas quotidie frequentasse. etiam poenas ejus similiter incurratis. No-
Quintum quod de multis amicis et
est, tatc etiam, quod dicit Glossa super prse-
magna familia gloriabatur quia enim :
sens Evaugelium : « Dives iste non re-
dives fuit, ct bene quotidie comedit et « prehenditur, quod aliena rapuerit, sed
bibit, propterea multi ad eum (luxerunt (( quod sua non erogaverit. » Quid ergo
amici.Lnde dicitur Proverb. xiv, 20 : illi erit, dam-
qui aliena rapit ? Si igitur
Etiam proximo suo paupcr odiosus erit natur ille qui per avaritiam sua non de-
amici vero divitum multi. dit, quid illi erit qui per rapinas et furta,
2. Iniquitas etiam divitis in quinque per calumniam et usuras, per sacriiegia,
notatur. Primum est, quod mendicum, mendacia, per ludorum falsitates et tra-
qui extrajanuam ejus jacebat, intra ho- ditiones, per injusta pondera mensu-
et
spitium non recepit. Non enim facit, sic- ras iniquas tulit res alienas ? Et si dam-
ut monel Apostolus I ad TJiess. v, 14: natur ille qui superbe se vestivit et lu-
Suscipite infirmos, palientes estote ad xuriose comedit, quid erit de illo qui
omnes. Secundum est, quod ^i nec cibi, multas fornicationes et adulteria, ac alias
 SERMO LV. 217

immunditias vcrbis commisiL ct factis ? ct scrvos habcbat^ ([uod ncc micas pauperi
simililcr de omnibus aliis pcccatis ct cri- dabant. Quintum est, quo(f acutam lin-

minil)us dici potost. guam canum patiebatur. IJnd^; sequitur :

Sed et canes veniebant, et linyebant ul-

cera ejus. Nullus enim crat qui depelleret
eos. Et certe acuta lingua canum dolorem
IIT. facicbat illi paupcri.
2. Yirtus Ijazari ex fioc potest pcrpen-
di, quod non legitur f)laspfiemassc, nec
Dc tcrtio nota, quod cujusdam Lazari contra T^cum murnmrasse, sed ipsius fla-
mentio hic liabetur^ qui per gravc fla- gelfum in patientia toferasse. Si qua
gclluin magnum prsemium cst consccu- enim ei elecmosyna dabatur, non fcgitur
lus. Tria ctiam circa hunc Lazarum sunt eum vendidisse, et dcnarios in suis pec-
notanda. Primum est, in quil)us etiam catis vestibus consuisse, sicut quidam
flagellum attendatur. Sccundum cst, in mendicantcs faccre consucverunt.
quibus virtus ejus perpcndatur. Tertium 3. T^ra?mium Lazari notatur ibi (Luc.
cst, in quibus prsemium cjus cognosca- XVI, 22), ubi dicitur : Factuni est autcm
tur. ut moreretur mendicus, et portaretur ab
1. Ffagcllum Lazari attcnditur in Angelis in sinum Abrahge. Nota, quod
quinque. Primumest, quod gravi mcn- sinus Abrahse est sinus Dei Patris, in
prcmebatur, Unde lcgitur
dicitatc Et '
: quem Lazarus et quifibet beati pauperes
eralqiddom mendicus, noniine Lazarus. ab Angelis dcportati, quintupfex acci-
Secundum, quod inlirmitate sievissima piuntprtemium.
torquebatur. Llnde sequitur : Qui jace- T.Tbi cnim abstersa omni iacryma fc-

hal ad januani ejus, ulccribus plenus: liciter consolantur. 2. Tbi gloriosis vesti-

itaenim infirmus fuit ufcerosus, quod nec mentis adornantur. 3. Tbi divinis ferculis

stare poterat necscdere, sed quod opor- recrcantur. 4. Tbi corona gforife coro-

tuit eum cum dolore jacere. Tertium est, nantur. 5. Tbi in grata quietc jugiter
quod opuientiamintuebatur. Unde dicitur collsetantur. Tlaec cnim quinque matcr
qnod jacebat ante januam. Ex lioc enim charo puero exfiibet in sinu suo. Acci-
quod (|uotidie vidit fercula divitis, ma- piens cnim eum super sinum suura, ia-

gis eum angebat sua paupertas. Quar- ci-ymas cjus abstergit, vestit, ct cibat, et
tum est, quod magno ccstu faniis ange- etiam sertum capiti suoimponit, cumquc
batur. Unde sequitur Cupiens saturari
: in sinu suo dormire facit.

de micis, quse cadebant de mensa divi- Tlogate ergo Dominum, ut si divitcs

tis, et nemo illi dabat. Tta enim famefi- estis, sic in divitiis paupcrum miserca-
cus fuit, quod nisi semel cupiebat satu- mini ; si vcro paupcres, sic paupertatem
rari de contemptibilibus micis quae de vestram animo patiamini, ut in si-
fseto

mensa intcr canes cadcbant ; sc(t tamen num Dei T*atris post hanc vitam dcpor-
ille immisericors dives ita immisericordes tari mereamini. Amcn.

' Luc. XVI, 20 et 21.

 SERMO LVL

IN DOMINICA II

POST TRINITATEM.
Homo quidam fecit coenam magnam, et vocavit multos. Et
misit servum suiim hora coence dicereinvitatis iit venirent,

quia jam parata sunt omnia. Luc. xiv, 16 et 17.

In praesenti loco sex principaliter sunt hic notanda;

/. Qimsit homo iste, a quo coeiia magna paratur ?

II. Qu3e sit coena magna^ quse ab lioc liomine prseparatur 7

III. Quidper lioram liujus ccena intelligatur ?

IV. Quis servus liujus patrisfamilias essedicatur?

V. Quis ad coenam lianc magnam recipiatur ?
VI. Etiam quis sit, qui ab hac ccena magna repellatur ?

XI, 50 : Expedit vobis, ut unus moriatur

homo pro populo, et nontota genus per-
eat. Isle est homo, de quo dicit Joan.

1. XIX, 5, quod exivit Jesus portans coro-

nam spineam , ei purpureum vestimen-
tum. Et dicitPilatus Judaeis : Ecce homo,
I)e primo nota, quod liomo iste, qui (llossa : « Non clarus imperio, sed ple-
fecit coenam magnam, est Filius Dei. Ilic « nus opprobrio. »

est homo, de quo dixit Caiphas, Joan.

i
 SERMO LVI. 219

II. III.

De secundo nota, quod coena magna De tertio nota, quod hora coense est
est gaudium et societas aeternse et super- quodlibct hujus saeculi ; hora coense est
nx patriae, quam olectis Dci Filius prai- quaelihot aetas Nullum enim
hominis.
paravit. De hac cccna dicilur Apoc. xix, tompus umquam fuit, in quo non fuissent
9 : Beati, qui ad coenani nuptiarum Agni aliqui vocati ad coenam Dci. In quacum-
vocati sunt. Et nota quod coena Filii Dei que etiam aetato sit homo, sivo sit in in-
magna dicitur propter scx causas. fantia, sivo in puoritia, sivc in juvontu-
l.Primo magnadicitur proptor pra?pa- to, sivo in virili aHato^ sivo in senio, sive
rantis divitias ac dignitatcm. Ipso onim etiam in aetatc decrepita, vocatur ad coe-
Deus Doi Filius, qui hanc coenam fecit, nam Dei. Bonum est igitur, quia quoti-
est divitiis opulontissimus, ot dignitate die ad doliciosam ccenam Dei vocamur,
supremus, dominan-
utpote Dominus ut festine veniamus, et non de die in
tium, Rex regum, Augustus Augusto- diem, de temporo in tempus venire dif-
rum, et trinus ct simplex aeterni regni feramus. Unde Augustinus in lihro de
monarcha. Vcrbo Doynini : « Dicunt aliqui, si Dous
2. Secundo magna dicitur propter mi- « niilii por Propliotam promisit quod
nistrorum nohilium claritalom. iXol)ilos « quacumquo dio convorsus fuoro, om-
enim sunt, et prseclari sancti Angoli, qui « nium iniquitatum mearum ohlivisce-
in coena Dei ministrahunt. « tur, quare hodie convertor, ct non cras ?
3. Tertio magna dicitur proptor convi- « Unde quidem gaudes, quod tihi ah ini-
varum excellentiam et qualitatom. Omnes « quitatihus converso, Deus indulgentiam
enim, qui coenahunt in regno Dei, reges « promisit, sed crastinum diem tihi ne-
erunt et reginse, sedehuntque vestimen- « mo promisit. »
tis gloriae decorati.
Quarto magna dicitur propter rega-
4.

lium ferculorum innumerahilitatem. Fer-

cula quippe curiai' coelestis regaha sunt IV.
et innumerahilia, et numquam a mortali
homine prius visa. Unde I ad Cor. ii, 9 :

Oculus non vidit, nec auris audivit, nec De quarto nota, quod secundum^GIos-
in cor hominis ascendit, quse prmparamt sam servus hujus patrisfamilias est Or-
Deus iis, qui diligunl illum. do Prsedicatorum. Quilihet enim Praedi-
5. Quinto magna diciturpropter solem- cator, qui verbum Dei ex cordis sinceri-
nis ac securi loci amoenitatem. Securis- tate, etpropter animarum salutem pro-
sima namque ac amoenissima esl illa nuntiat, et quilihet etiam Sacerdos, et

gloriosa civitas Uei, in qua cum Deo hreviter omnis homo, qui proximum
ccenahunt electi. suum ad vitam invitat aeternam, pcr ser-
6. Sexto magnadiciturpropter cocnandi vum hujus patrisfamilias designatur.
infastiditam porpetuitatem. Semperenim
electi cum Deo coenahunt nec tamen ;

eisferculorum interminahilitas fastidium

aliquod generahit fruuntur enim nec
:

fastidiunt, quo frui magis sitiunt.

220 D. ALB. MAG. ORD. mJEJ).
Illi igitur spiritualiter claudi sunt, qui
licet proptercuram et necessitatem corpo-
ris uno pede afTectus torram tangunt :

alterum tamen pedem alTectus propter

salutem animse ad ccelum semper levant.
Et certe talibus est necessarius baculus
De quinto nota, quod ad cffnam liujus sanct» crucis. ut innitantur : et taliter
patrisfamilias quatuor genera liominum claudi fmnt, qui imitatione illius Beati
recipiuntur, videlicet pauperes et debi- Jacob cum Deo, Angelus magniqui est
les, CcBci et claudi. Unde dicitur in Evan- consilii, duobus brachiis orationum ac

gelio (Luc. XIV, 21) :Exi ciio in plateas, lacrymarum luctati fuerint, et quorum
et vicos civitatis : et pauperes, ac de- femur Dominus tanirens ', nervum carna-
biles, etcsecos, et claudos introduchuc. lis dek'ctatiouis in ipsis arefecerit.
Pauperes sunt.qui iliius paupei'is cruci-
lixi vestigia imitantes, niliil in lioc mun-
do contra ipsum volunt vel acquirere
vel possidere : pauperes sunt, qui de VL
bonis sive carnalibus sive spiritualibus,
si quae babuerint, non tumescunt, qui de
justo patrimonio, vel de justo labore suo De sexto nota, quod tria genera homi-
Deo et pauperibus eleeraosynas suas fide- num excluduntur a coena (>hristi, videli-
liter birgiuntur. De istis pauperibus di- cet qui villam comparaverunt, qui quin-
cit Dominus, Mattb v, 3 : Deati pauperes que juga boum emerunt, qui uxorem
spiritu, etc. duxerunt. Primi sunt superbi, secundi
Debiles sunt, qui ad ea quic mundi avari, tertii luxuriosi. De liis dicitur in
sunt, debiles se exhibent et inflrmos, et Luc. XIV, 18, et seq. Quod cum servus
qui secundum Apostolum II ad Corinth. missus esset liora caense dicere invitatis,
IV, 10,Semper mortificationem Jesu in ut venirent : coeperunt simul omnes ex-
corpore suo circumferunt, ut et vitu Jesu cusare. Primus dixit : Villam emi, et

in eorum operibus manifestetur : et qui necesse habeo exire, et videre illam : ro-

ibideni (iv, 10) cuni Apostolo dicunt : go te, habe me excusatum. Glossa Au-
Licet is, qui foris est, noster liomo cor- gustini : « In empta villa dominatio no-
rumpatur : tamen is, qui iutus est, reno- « tatur cl su[)erbia, habere enim vilhim.
vatur de die in dicm. Caeci sunt. qui cul- « liomines possidere, humines sibi sub-
tro timoris Dei oculos desideriorum et « dere, vitium malum, vitium primum.
concupiscentiarum malarum sibimet- « Primus enim homo dominari voluit,
ipsis eruunt, ne videlicet respiciant in « qui Dominum habere nohiit. »

vanitates et insanias falsas^.ci ne mu- Alter dixit : Juga boum emi quinque
lierem vel quamcumque aliam rem,contra et €0 probare illa : rogo te, habe me ex-
Dei prseceptum videant et concupiscant. cusatum. Quinque juga boum sunt quin-
L'nde dicit Dominus, Mattb. v, 29 : Si que qu?e annexa sunt avaris, qui per l)o-

oculus tuus dexter scandalizat te, erue ves intelHguntur. Avarus enim sicut bos
eum, et projice abs te. terram per curas rimatur et versat. Pri-
Cbmdi sunt, qui uno pede terram mum jugum est labor in inquirendo : se-

tangunt, et alium a terra suspendunt. cundum, est difticultas in inveniendo :

' Ps. XXXIX, 5. « Cf. Gen. XXXII, 24 et 23.

 SERMO LVI. 221

tertium, est cura in servando : quarlum, Tcrtius duxit Uxorcm duxi, et ideo
:

anxia dolectatio in possidondo : quintum, noyi posswn venire. Olossa, « quia multi
dolor in perdendo : et quodlibet istorum « non propter foecunditatem, sed propter
duplici pressura gravat corpus et animam. « desideria carnis uxorcs ducunt : ideo
De liis quinque juf^is dicit. S. Prosper in li- « per rem istam carnis voluptas desi-
bro de Coiitcinplaliva vita, eis qui mili- « gnatur, propter quam ad ctenam Dei
tant Deo : « Fugiendae sunt cx toto cor- « recusat venire fastidiosus. »
« de divitiLC, quas qui haberc vohieriut, Rogate ergo Dominum, ut sic super-
« sine cura non servaut, sinc anxia dele- biam, avaritiam, luxuriam fugiamus, ut
« ctatione non possident, sine dolore non ad coenam suani cum electis omnibus
« perdunt. » veniamus.
 SERMO LVII.

IN DOMINIGA III

POST TRINITATEM.
Cofigratulmnini mihi, quia inveni ovem meam/juoi perierat..
Congratulamini mihi quia inveni drachmam quam perdi-
deram. Luc. xv^ 6 et 9.

In praesenti Evangelio secundum moralem sensum quatuor sunt notanda:

/. Quid per centum oves et decem drachmas intelligatur ?

If. Quidper ovem ce?itesimam etdrachmam decimam^ quse perditur., exprimatur ?

III. Quidpcr hominem et mulierem., a quibus ovis et clrachma quxritur, accipia
tur ?

IV. Quid significetur per amicos et vicinos, quorum congratulatio postulatur?

clione dicitur esse perfectus. Decem

iianique dccies ducta faciunt centum.
Et nota, quod propter quatuor causas
electi, et compa-
boni Cliristiani ovibus
1. rantur. Oves enim voci sui pastoris
1.

obsequuntur. 2. Oves post suum pa-

storem gradiuntur. 3. Oves in pastoris
l)eprimo nota, quod per centum oves sibilo delectantur. 4. Oves in fervore me-
numerus electorum. Cente-
intelligitur ridiei congregantur ad invicem.
narius enim numerus multiplici perfe- 1. De primo dicit Dominus,Joan.x,27 :
 :

SERMO LVII. 223

Oves meie vocem meam (tudiiinl, (ilossa, vadunl post vcsligia Cbrisli, sed diabob.
« oijediuiit pra?c(^[)tis incis. » 3. De tcrtio nota, quod oves in pasto-
Debemus igitur quasi bona3 ovcs
1. ris sibih) delectantur. Unde Dominus in
audire vocem Domini ad bonum nos Zach. X, 8 : Sibilabo eis,et congrcgabo
invitantem, et a malo revocanlcm. Ad illos, quia redcmi cos. Per sibilum Do-
bonum nosinvitat, Exod. xx, 8, ubi di- mini dulcis remissio regni coeleslis in-
cit : Memenlo ut diem sabbali sanclifices. tclligitur. Dehac promissione dicit Joan.
Hic prcecipitur omnis celebris dics in X, 28 : Ego vitam seternam do ovibus
sanctilate ac j)uritatc mentis observari meis : et non peribunt in seternum.
et corporis. 4. De quarto iiota, quod oves in fer-
Item, invitat nos ad bonum, Exod. vore conjungunlur et congrcgantur. Dcr
XX, 12 : Ilonora patrem tiinm et ma- docemur, quando sumus in jestu alicujus
trem tua)n, ut sit lotigsevus super terram. tribulationis, qualein aestum sustinuerunt
Hic priccipitur ut parentes a liliis hono- olim Martyrcs Christi, qui iu magnis tri-
rentur, eisque necessaria subministrent. bulationibus fuerunt, sed modo ad con-
Revocat etiam nos a malo, et inhibet solationes multiplices et invenibiles per-
nobis idem, Exo. xx, 3, etseq., ubi dicit vcnerunt, ct hoc erit solatium nostrae
Noii habebis deos coram me...
alienos tribulationis.
Nori assumes nomcn Domini Dei tui in
canum. Hic proliibetui-, ne aliquis perju-
rium faciat, nec etiam sinc magna neces-
sitate juramcntum cmittat. Sequitur : H.
Non occides, Glossa, « manu vcl mente,
« vel subtrahendo consilium vita^ ei cui
« debes dare.» Scquitur : Non mcecliabe- De secundo quod per drachmas
nota,
ris, Glossa, id est, « nulli miscearis, ex- intelliguuntur omnes electi. Et scias,
« cepto fcedere matrimonii. » Sequitur :
quod secundum Glossam, « drachma est
Avn furtum facies. Augustinus : « Fur- « nummus certce quantitatis habens ima-

« ti nomine omnis ilbcitae usurpatio in- « ginem Gaesaris. » Unde versus :

» Sequitur
« telligitur rei alienae. Non :

lorjueris proximum tuum falsum

contra Drachma genus nummi, nummos bis quinque
testimonium. Hinc mendacium et dctra- '^valebat.

ctio ac calumnia [)rohibenlur. Sequitur :

Non concupisces domum proximi tui..., Igitur drachmae vel nummo similes
nec omnia quse illius sunt. Ilic etiam esse debemus, j^ropter quatuor primo :

mcntalis avaritia proliibetur. Non dcside- propter materiam, sccundo proptcr for-
rabis uxorem proximi tui, Glossa, mam, tertio propter pondus, quarto pro-
« etiam voluntatem adultcramh vetat. » pter imaginis imprcssionem.
2.Desecundo nota.quod ovespastorem 1. Materia igitur drachinie, si est au-
sequuntur. Unde dicit Joan. x, 5 : Oves rea, signat patientiam et charitatem. Sic-
mese sequuntur me ; alienum autem non ut enim aurura optime sustinet percus-
sequuntur, sed fugiunt ab eo. Dominus siones malleorum, et sicut fiunt ex auro
enim cum baculo crucis prgecedit nos, coronae Regum ac Impcratorum ; ita et
ostendit nobis pascua vitte, cujus vesti- Iiomo per patientiam vincit tribulatio-
gia scqui debemus. De istis vestigiis di- num adversitalem, et per charitatem ad
cit I Pet. 11, 21 : Christus passus est pro regiam vel imperialem assumitur digni-
nobis, vobis relinquens exemplum, ut se- tatem. Si vero materia drachmse argen-
quamini vestigia ejus, etc. Quiin choreis tca est, signat biformem munditiam et
circumeunt, et globos sequuntur, non vocis claritatem. Sicut enim et argen-
 .

224 D. ALB. MAG. ORD. PR^ED.

tum candidum est et tinnulum, sic et ca-

stihominesin diejudicii mundas animas
etlucida corpora reprsesentabunt, et in
voce exsultationis coram Deo suo perpe- III.

tuo jubilabunt.
2. Forma drachmae rotunda est, et si-
gnitlcat spem aetcrni boni. Tunc enim in De tertio nota, quod per hominem qui
anima nostra rotunditatem repraesenta- ovem perdidit, intelligitur ipse Christus :

mus, cum ea bona quffi tinem non lui- qui 1. Tunc vadit ovem quaerere, cum

bent, tota sollicitudine desideramus. hominem per prjedicationem vocat.

3. Pondus drachmae signiticat timo- 2. Tunc etiam vadit, cum facit hominem

rem Domini. Timor quippe Domini facit cognoscere et timere, quod venturus est

hominem gravem ac ponderosum,. ne judicare vivos, et mortuos, et saeculum

tamquam pluma, vel palea ab omni ven- per ignem. 3. Tunc autem invenit ovem,
lo vanitatis ac voluptatis hujus mundi cum peccator convertitur ab errore viae
rapiatur, et per indecentem loetitiam dis- sua?. Sic quoque inventum peccatorem
solvatur : Beatus honio qul semper est imponit in humeros clementiae suae, et

pavidus * reportat primo in domum militantis Ec-

4. Imag-o hujus drachmae duplex est, clesiae, et postea in domum triumphantis

videlicet imago misericordias, et imago Ecclesiae.

justitiae. Et lianc duplicem imaginem ha- Xota etiam, quod per mulierem quae
bemus ab ipso Deo rege nostro, de cujus drachmam perdit, notatur divina bonitas

monela sumus. Ipse enim exhibet nobis et sapientia, quae ut peccatorem inve-
in hac vita imaginem sunmite clementiffij niat, accenditlucernam, id est, facit ho-

per quam recipiet omnes vere poenitentes. minem recordari, quod omnia peccata
In fuluro vero ostendit imaginem summae dehnquentium in die judicii revelabuntur.

justitiie, per quam damnabit omnes sine Everrit etiam domum, id est, cum etfectu

vera pcenitentia morientes. insinuat omnes hujus mundi concupi-

Itaque et nos debemus esse misericor- scentias everrendas esse in die judiciaHs
des per hirgam eh^emosvnarum nostra- vindictae, et sic drachmam invenit, id

rum largitionem. Debemus etiam justi est, peccatorem compungit ad poeniten-

esse per plenam omnis ablatie rei resti- tiarn.

tutionem. Hanc dupHcem imaginem ha-

buit Zachaeus, qui dimidietatembonorum
suorum distribuit pauperibus, et si ali-
quem defraudaverit, quadruplum resti- IV.
tuit K
De secundo nota etiam, quod per ovem
quae perit, et per drachmam quae perdi- De quarto nota, quod per amicos et

tur, quilibet peccator intelligitur. Tunc vicinos sancti AngeH designantur, qui

enim homo perit et perditur, dum pra- suut aniici per diviuffi voluntatis adim-
cepta Dei contemnens declinat a bono, pletiouem. Sunt etiam vicini per deside-
et facit malum. rabih'm divinse faciei speculationem.
Rogate ergo Dominum, ut per ipsius
misericordiam sic ab errore peccati revo-
cemur, ut cum electis in patria congre-
gemur. Amen.

' Prov. xxvni, 14. - Cf. Luc. XIX, 8.

 SERMO LVIII,

IN DOMINICA IV

POST TRINITATEM.
Estofe inisericordes, sicul et Pater vester misericors est.

Luc. VI, 36.

Quatuor sunt hic uotanda :

/. Quis sit Pater ad cujns misericordise imitationem quidbet invitatur 7

II. Quibus modis opus misericordise peragatiir?
III. Qiise merces operatoribus misericordise rependatur?
IV. Quibus suppliciis homo immisericors feriaiur?

1. Miserator fuit in larga pro nobis sui

sanguinis effusione. Ipse enim sanguini
suo non pepercit, ut nobis fontem sua-
I. rum miserationum demonstraret.
2. Misericors est in multiplicis benetl-
cii collatione. Innumerabilia quippe sunt
De primo quod Pater noster, ad
nota, beneficia sua, quae necessitatibus nostris
cujus imitationem esse debemus miseri- quotidie administrat.
cordes, est ipse Deus creator noster et 3. Longanimis cst in diuturna nostro-
redemptor, de quo dicit Psal. cii, 8 Mi- : rum criminum toleratione. Vix enim nu-
serator, etmisericors Dominus: longani- merari possunt excessus nostri, quos
mw, etmiiltum misericors. ipse multis annis patientissimc toleravit.

XIII IK
226 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

4. Multum miscricors cst in clementi tes. Et nota quod patres antiqui fidelissi-

poenitenlium susccptionc. Clemcntissime mi erant in instructione liliorum suo-

quippe recipit peccatores, dummodo vere rum : ila et nunc patres et matres tenen-
pcenitere velint. tur instruere filiossuos, sive sint carna-
les, sivc sint spirituales. Unde Augusti-
nus : « Vos ante omnia tam viros quam
« mulieres, qui filios in baptismo susce-
II. « pistis, moneo ut vos cognoscatis apud
« Deum tide jussores exstitisse pro illis,

« quos nisi estis dc sacro fonte suscipere.

De secundo nola, quod ad minus « Ideoque eos semper admonete, ut casti-

quatuordecim sunt opera miscricordise :

« tatem custodiant, justitiam diligant,

quorum scptem corporalia, et septem « charitatem habeant:ante omnia symbo-

corporalia. « lum et orationem Dominicam et vos
Primum opus verae misericorditu spi- « ipsi tenete, et illis quos accepistis de
rituale, est devote orare pro adversanti- « fonte^ ostendite. »
l)us. Unde Dominus dicit, Matth. v, 44 et Quartum est, ferirc ac corripere delin-
43: Orate pro perseqiientihus , et calum- quentes. Unde Proverb. xni, 21: Qui
niantibus vos : ut sitis filii Patris vestri, parcit virgic, odit filium suum : qui
qui in cailis est. Qui vero devote vult pro autem diligit illum, instanter erudit.
inimicis orare, nondcbet contraeosju- Itein, Proverb. xxii, 15 : Stultitia colli-
dicium Domini et condemnationem a?ter- gataest incordepueri, etvirgadisciplinse
ni supplicii postulare. Proptei' lioc dicit fugahit eam. Item, Proverb. xxiii, 13 et

Dominus in liodierno Evangelio (Luc. vi, li: Noli subtrahere a puero discipli-
37): Nolite judicare, id cst, contra ma- nam: si enim pcrcusseris eum virga, non
lefactores vcstros Deijudicium postulare : morietur. Tu virga percuties eum : et
et nonjiidicahimini, id est, judicio Dei animamejus de inferno liberabis.
non subjiciemini. Nolite condcmnare, id Quintum est, patienter ferre ferientes ac
est, inimicis vestris condemnationem Isedentes.Unde Dominus in Luc. xxi, 16 et
optare, et non condemnahimini, id est, seq.,monetadpatientiam,ita dicens: Tra-
aeternam condemnationem non patie- demini a parentihus ,et fratrihus,et cogna-
mini. tisy etamicis et morteafficientex vohis : et

Secundum, ex corde dimittere inju- eritis odio onuiibuspropter nomen meum.

riantibus. Unde dicit Dominus in hodier- Sequitur In patientiavestra possidebitis
:

no Evanj^elio (Luc. vi, 37) Diniittite et : animas vestras. Glossa « Patientiaradix :

dimittemini. Augustinus: « Multa sunt « et custos est omnium virtutum. » Yera

« genera eleemosynarum, sed eanihil est autem patientia mala sequani-

est aliena
« majus, quam cum ex corde dimittimus, miter tolerare, et contra eum qui mala
« quod nos quisque peccavcrit.
in » llinc irrogat nullo dolore moveri. Item Apost.
etiam dicitur in Matth» xvni, 21 et 22 : ad llcb. Rapitiam honorum vestro-
X, 3i :

Accedens Petrus adJesum dixit : Domine, rum cum gaudio suscepistis, cognoscentes
quoties peccahit in me frater meus, et vos liabere meliorem et manentem sub-
dimittaui ei 1 usque septies ? Dicit illi stantiam.
Jesus : Non dico tibi usque septies : sed Sexum est consulere perplexis, et de-
usque septuagiessepties. (jllossa : « Sep- lirantibus. Unde Prov. xv, 22: Dissipan-
« tuagies septies, id est, toties quoties tur cogitationes, ubi non est consilium :

« ille peccare potest in die, » id est, uhi vero sunt plures consiliarii, confir-
quadringentis et nonaginta vicibus. mantur.Y,Q,Q]\. vi, 6: Consiliarius tibi sit

Tertium est, lideliter instruerenescien- itnus de mille. Nota, quod beatus Paulus
 : :

SliUMO LVIIT. 227

bonus cst consiliarius, qui itu dicit I ad

Coriiith. VII. 2'i : De virgiiiibns prxce-
ptinn Uuniini non habeo : consiliuni au-
teni do. Glossu, c< a spiritu saucto mihi
« inspiratuin. » Do, inquam, consilium III.

non nuheiuli, sod contincndi. Mali ij^itur

cousiliarii sunt, qui virginitatom ac alia
multa bona dissuadent hominibus. I)(^

istis cousiliariis dicit I^ccli. xxxvii, 9 : .1 I)e terlio nota, quod ^/«6//?/rinisericor-
rnalo scilicet consiliario serva animani (}i\hviS,mensura bona, et coii/erta, et coa-
tuam. gilata, et supereffluens, sicut dicitur in
Septimum misericordite opus spiritua- hodierno Evangelio (Luc. vi, 38).
le, est consolationes atTerre mcEstis ac 1. Mensura bona dicitur in corporum
plorantibus. Unde dicit Job de seipso, glorificatione. Corpora quippe misericor-
XXIX, 13 et 2o : Denedictio perituri super dium glorificabuntur, et in omnibus
me veniebat, et cor viduse consolatus membris suis bona erunt et haudubilia.
sum. Cumque sederem quasi rex, cir- 2. Mensura conferta dabilur in aniiua-

cumstante me exercitu erain tamen 7n/p- : rum beatificatione. Aniiuffi namque mi-
renfium consolator. Ilcec septem spiri- sericordium inoranibus viribus suis con-
tualiaopera misericordiae iiotantur in hoc fertse erunt et coadunata3. llabebunt
versu : enim intellectum sine errore, memoriam
sine obHvione, cogitationessine evagatio-
Oro, remitlo, docens, ferio, fero, consulo, solor. ne_, afTectiones sine vitiosarum coucu[>i-
sccntiarum iufectione.
Sunt et alia septein corporalia opera 3. Mensuru coagitata dal)itur in cujus-
misericordia?, AMdelicet, Intirinos visita- libet cndcstis guudii [turticiputionc. Sin-
re, Sitientcs potare, Esurientes cibare, gulu qui[)[)(' guudia ch;ctorum manuclia-
Captivos redimere, Nudos vestire, Pere- ritatis, ([iiu' illic rcgina cxistit, coagi-
grinos in hospitium coUigere, et Mortuos buntur et iufuudentur in sinus niiseri-
sepelire. Prima sex Doininus commen- cordium animarum. Queelibet enim ani-
dat, Matth. xxv, 35 et 30, ubi dicit Esu- : mu tantum de felicitate alterius la^tabitur,
rivi, et dedistis mihi manducare sitivi, : sicut de sua.
et dedistis miJii bihere: liospes eram, et 4. Mensura supereffluois dabitur in

collegistis me: )iudus et cooperuistis me ipsius scilicet a.'teriiitatis suavissimafrui-

infirmus et visitastis me : in carcere eram, tione ; nec tamen eam poterunt epotare,
etvenistis ad me. De septimoTobias com- supcrfiuit siquidem omniuni bcatorum
mendatur. Hcec septem notantur in hoc dcsiderio satiato.
versu

Visito, poto, cibo, redimo, tego, colligo, condo.

IV.

De quarto nota, quod poena hominum

immiscricordium est ille ignis a?ternus:
ct quidein satis juste, quia enim tenaces
et avari per ariditatem boni operis et im-
pietatem cordis, naturam iilius infcrnalis
228 ^- ALB. MAG. ORD. PR^D.

ignis induerunt, quiaridus ot impius essc Charissimi rogate Dominum, ut sic

dignoscitur : dignum est ut in aeterno nunc opera pietatis exerccamus, ut cum

igne perpetuo crucientur. electis aeterna praemia capiamus. Amen.
 :

SERMO LIX.

ffl DOMINICA y

POST TRINITATEM.
Sedens Jesus docebat de navicula turbas. Luc. v, 3.

Duo sunt hic notanda :

/. Quas sit navicula, in qua Dominus sedit?

II. Quse sit doctrinttt quam docuit ?

salutans eam Angelus, Luc. i, 28, dixit

Ave grntia plena. Aliis quippe sanctis
divisiones gratiarum datse sunt, Beatse
vero Virgini totus fons gratiarum datns
1. est. Haec est navicula, per quam Domi-
nus descendit in mundum, qui per civi-
tatem munitam et Idumseam figuratur.
De primo nota, quod quadruplex cst Mundus iste munita civitas dicitur ; quia
navicula Domini. Prima est Virgo gra- cives, hoc est, amatores suos divitiis, de-
tiosa : secunda est Virga pretiosa : tertia liciis, et honoribus munit et armat, quod

est Ecclesia gloriosa : quarta est Anima non possint fcriri jaculo verbi Dei ad sa-
virtuosa. lutem. Princeps hujus civitatis est diabo-
lus, sicut testatur ipse Christus,,Joan. xii,

1 . Prima igitur navicula est Virgo yra- :U et xiv,.30. Mundus etiam vocatur.Idu-
iiosa, id est, Beata Maria, quae bene di- msea, quse interprctatur .9fl;<^wmea, quia
citur gratiosa, id est, gratiis plena. Unde hodie in mundo maledictum , et menda-
230 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

cium, et homkidium, et furtuin, ct adul- in paradisum exsultationis : in quam

terium imaidaverunt , el sanguis sangui- etiam conlitentem latronem in una hora
nem ietigitK secundum suam promissionem perduxit,
Igilur Dorainus volens ad nostram re- quani multi eh^cti in multis millibus an-

demptionem venire in mundum, dixit norum non potuerunt quia cru-

intrare :

in consilio Angelorum suorum, Psal. lix, cis navicuhim non habuerunl.

1 1 : Quis deducet me in civitatem i/iuni- Et in hoc patet, quod si haBC est velo-
tam ? quis deducet me in Idum.vam ? cissima, est etiam securissima omnes :

Respondit Gabriel Arcliangelus, qui fuit enini, qui inventi fuerint in ea, Deus Pa-

Beatae Mariae Yirginis paranymphus. id ter prutegit et defendit. Indc ipse Filius

est, custos virginitatis ejus : Facta est, ait ad Patrem, Luc. xxni, 4G : Pater, in
inquit Virgo Maria, quasi navis institorisy manus tuas commendo spiritum meum.
de longe portans panem suum^. Cui Do- Loquitur etiam ad Patrem, Joan. xvii,

minus : « Redeas ergo et dicas ei, quod 24 : Pater, quos dedisti mihi, volo ut
« per eam volo deduci in mundum. » Re- ubi sum ego, et illi sint mecum. Si igitur

versus vero Angelus cum festinatione ad spiritus Filii in manibus Patris, certe et

Virginem, ait :Ave gratia plena Domi- :

animse dilecturum suorum crunt in ma-
nus tecum ^. Quasi dicat Dominus jam
:
nibus ejus.
paratus est esse tecum, id est. intral)il

in uterum tuum nuindissinnim. Post 3. Tertia navicuhi est Ecclesia glorio-

consensum autem Virginis,Dominus sta- sa. Quod autem Ecclesia dicatur glorio-
tim intravit in eam quem i[)sa suo tem- sa, testatur Apostolus ad Eplies. v, 2.j,

pore eduxit in mundum. Bonum est, et seq. : Christus dilexit Ecclesiam, et

charissimi, ut nos peccatores munuscula semetipsum tradidit pro ea, ut illam
nostra, id est, orationes lacrymas, elee- sanctificarct , mundans lavacro aquse
mosynas, ac jejunia nostra per hanc fi- in verbo vitcV, ut cxhiberet sibi glorio-
delem naviculam nostro judici prsemitta- sam Ecclesiam, non habentem maculam,
mus, ut cum venerimus, ipsum propi- aut ruqam. Duo itaque Dominus re-
tium inveniamus. Ipsa quippe optime quirit in cis, qui volunt esse de Ecclesia,
aget negotium nostrum. videlicet ut non sit in eis macuhi luxurise,
neque ruga avaritise. De hac nave dici-
2.Secunda navicula fuit Virga prctiosa, tur Luc. v,3 : Ascendens in unam navim,
id est, crux Dominica, quie bene dicitur qu3e erat Simonis,et sedens docebat de na-
pretiosa, quasi pretio plena. 1'retium vicula turbas. Unde igiturEcclesia dicitur
enim totius mundi pependit in ea. De navicula Simonis, primo quia Ecclesia
hac dicitur, Matth. ix, 1 : Ascendcns Je- Simoni Petro commissa fuit a Domino.
sus in naviculam, trajisfretavit, el venit Convenienter etiam Ecclesia simihtu-
in civitatcm suam, Divitas Dcmini voca- dincm habet navicula^. Xavicula quippe
tur hic Capharnaum, quod intcr[)retatur et in principio et in fme est angustior, in
ager consolationis, et signiticat amcenita- mcdio vero spatiosior. Ita et Ecclesia in
tem paradisi. Sciens ergo Jesus, quia a princi[)io sui paucos habuit iidek>s, et in

Deo exivit, et ad Deum vadit *, ascendit in line paucos habebit. In principio vero
naviculam crucis, et per mortem trans- Ecclesiae veri fideles multis tribulationibus
fretans venit in civitatem suani, \d est. et angustiis subjacuerunt. et in line si-

' Osee, IV, 2. 3 Luc. 1, 28.

* Prov. XXXI, 14. * Joan. xui, 3.
 SERMO LIX. 2ai

militcr subjaccbimt.nicit enim Dominus, mandatum Dei vel concupisCere vel ac-
Mallli. XXIV, 12 : Quoniam abundavit quirere, et omnem rcm injuste conquisi-
iiii(///ita!i, rofri/jcscct charitas niiilloru)n. tam plcnc rcstitucrc.
Dicilur clianiLuc. xviii, 8 : Filius lioini- 3. Hatis vocatur lalus navicula), et per
nis vcnicns, pulas, invcnict jidcni in Jianc intclligitur fortitudo. Duplici
vcro
tcrra ? fortitudinc indigcmus, nc vidclicet pro-
spcra in vanitatcm cordisnos dcducant,et
4. Quarta navicula cst^yjma i;iV/woAY/, ne adversa per nimiam mccstitiam nos
id est, virtutibus non otiosa. Dc hac di- confringant.
citur Marc. iv, 37 ct 38 : Facta est pro- \, Carina vcro dicitur venter vel fun-
cella magna venti, et fliictus mittchal in dus naviculae, et signat tempcrantiam,
navim, ita ut implerctur navis. Et erat qute necessaria nobis cst, ut vidclicet ab
Jcsus in puppi supcr ccrvical dormiens : omnibus illis abstineamus ct caveamus,
et excitant cum, ct dicunt illi: Magistcr, pcr quse et Deus conturbctur, et proxi-
non ad tepertinet, quia pcrimusl kxixmai mus aggravetur, ct propria anima dctur-
igitur nostra debet esse quasi navicula, bctur.
in qua etiam Jesus debet pausarc in ccr-
vicali, sive cussino pacis ac mansuetudi-

nis. Verum quia ssepe insurgit procella

tentationum, quas anima sustinct ab im-
portunitatibus dcemonum vcl malorum
hominum, vel ctiam ab inquietatione TL
propriee carnis, nccesse est ut sempcr Dei
adjutorium imploremus : et ipsc compc-
scetventum tentationum, et sic fiet in
anima tranquillitas magna. De sccundo nota, scilicct, de doctrina
Et nota, quod hoec navicula consistit Christi, quod sedens in Virginc, in Cru-
ex quatuor, videlicet prora, puppi, rate, ce, in Ecclesia, in Anima, docet tria, vi-
et carina. Et per hsec intclliguntur qua- dehcet bonitatcm, disciplinam, et scien-

tuor virtutes cardinalcs. tiam K Bonitas pcrtinet ad proximum,

1. /•/'<?;'« est prima pars navis, et si- disciplina ad semetipsum, scieijtia ad
gnificat prudentiam, per quam nobis pro- Dcum trinum et unum.
videre dcbemus, quorsum scilicet ituri Bonitas in hoc consistit, ut nemo pro-
simus. Ibimus cnim antc tribunal Chris- ximum suum vel cordc, vel ore, vel ope-
iiy ut referat unusquisque propria corpo- re laedat aut ofTcndat. Unde dicit Domi-
prout gessit, sive bonum, sivc ma-
ris, mx?,,^\dX\\\. xn,'^^ : Bonus homo debono
lum, ut dicit Apostolus II ad Cor. v, thesauro cordis sui profcrt bona.
10. Disciplina in hoc consistit, ne libidini
2. Puppis est posterior pars navis, ct carnis consentiatur, sed ut caro ne lasci-
signat justitiam, pcnes quam est navicu- viat, cum discrcto moderamine corripia-
lae gubernaculum ;
quia justitia cuslodit tur. Lnde in Psal. ii, 12 : Apprchendite
innocentis viam, sicut dicitur Provcrb. disciplinam, nc quando irascatur Do^
xiii, G, vcl etiam in eodcm libro Prov. minus, ct pcrcatis dc via justa.
X[, 5 : Juslilia simplicis diriget viam Scicntia in hoc consistit, ut Dcum tri-

ejus. Justitia vero est nuUam rem contra num et unum ex toto corde diligamus, et

» Ps. cxviii, 66.

232 D. ALB. MAG. ORD. PRtED.
tota vlrtute colamus, id est, tota vlrtute cum in die judicii laeta facie videamus.
ei serviamus. Ouod nobis praestare dignetur, qui vivit
etregnat Deus per omnia saecula seeculo-
Roi?ate igitur Dominum, ut sic ipsius rum. Amen.
doctrinam et audiamus et faciamus, ut
 SERMO LX.

IN DOMINICA VI

POST TRINITATEM.
Si offers munus tuum ad altare, et ibi recordatus fueris,
qiiia frater tuus habet aliquid adversum te : relinque
ibi munus tuum ante altare, et vade prius reconciliari
fratri tuo : et tunc veniens offeres munus tuum,
Matth. V, 24.

Tria sunt hic notanda :

/. Quidper altare super quod mimus ofjerri debet^ exprimatiirl

II. Quale munus offerre quilibet moneatur'}

III Quse reconciliatio fratri fieri prsecipiatur ?
.

mas suh altari, quibiis datse suut singu-

Ise stolai alhiB : et dictum est illis ut re-

quiescerent. Ibi dicit Glossa : « Christus

I. « est altare, quem iideles offerunt, et su-

« per quem ofTerunt, et quem habent

« suae protectionis munimentum. » Ani-

De primo nota, quod altare super quod mae igitur electorum stola claritatis aeter-
munera ofTerre debemus, Dei Filius in- noe vestitte, sub hoc allari dulciter re-
telligitur. De hoc altari dicit Joannes quiescunt. Det nobis Deus, ut ct nos ibi
in Apocal. cap. VI, 11, quod vidil ani- requiescere mereamur !
234 D. ALB. MAG. ORD. mJED.

Ilem, de hoc altari dicit Joan. in Apoc. bus, De bona etiam voluntate sic
etc.

vui, 3 Anyelus veuit, el stctit ante al-

: ait Gregorius « Ante Dei oculos num-
:

tare habens thuribulwn aureum : et « quam vacua est manus a munere, si

data sunt illi incensa multa, ut daret de « arca cordis repleta fuerit bona volunta-
orationibus Sanctorum omaium super « te. Nihil quippe ofTertur Deo ditius bo-

altare aureum, quod est ante thronum « na voluntate. »

Dei. Glossa : « Chrislus est, qui se ol)tu- 2. De devotione meditationis dicitur in
« lit, et super quem Ecclesia offcrt Dco Psal. xviii, lo : Mcditatio cordis mei in
« preces. » Et nota, quod Angelus huic conspectu meo semper. Domine adjutor
altari adstans est gratia Dei, quai thuri- mcus, et redemptor meus. Debemus ita-
bulum aureum, id est, charitatem luihet que, fratres charissimi, semper faciem
in manu omnia ariunata oratio-
sua, et meditationem nostrarum versus illam
num ac bonorum operum, quee fideles regionem convertere, unde nobis Dei be-
imposuerunt charitatis thuribulo, oflert neliciaprovenerunt et hoc faciendum ;

ea gratia Dei super altare aureum, id est, est die ac nocte. Unde dicitur in Psal.
super Christum, ut per hoc et peccatis Lxii, 7 : Mcmor fui tui super stratian

eorum projiitietur. meum,in matutinis meditabor in te, etc.

Et certe in hujuscemodi meditatione mi-

rabiliter exardescet ignis charitatis.
3. De compassionis afTectione dicitur
TI. in Job, XXX, 23 Flebam cpwndam su-:

per eo qui afflictus erat, et compatie-

batur anima mea pauperi. Item I ad
De secimdo nota, quod dehemus ofTer- Corinth. xxu, 23 et 26 Pro se inmcem :

re Domino munus a corde, ab ore, et sollicita sunt membra. Et si qi{id pati-

opere. Cor enim, os, et manus sunt tres tur unum membrum, compatiuntur om-
camerae thesaurorum. Persuadet autem nia membra. Sed, heu! quidam sunt ita
nobis Spiritus sanctus, ut munera ofTe- belluini ac lupini, quod non compatiun-
ramus, ita dicens Proverb. xxi, 14 : tursuper miseriis pauperum, pupillorum^
Munus absconditum exstinguit iras : ac viduaruin.
et donum in sinu, scilicet Cdiristi, indi-

gnationem maximam. Item Proverb. Debemus etiam ab

II. ore triplex mu-
XXII, 9 Mctoriam et Jionorem acciuiret
:
nus Domino olTerre.
qui dat muncro. 1. Primum est sinceritas orationis. Di-
Et nota, quod qui ollert munera sua in citur in Psal.Auribus percipe xvi, 1 :

sinum Cliristi, tria pi'opter hoc consequi- Domine orationem meam, non in labiis
tur videlicet divinam propitiationem,
:
dolosis. Nota, quod hsec oratio prsecipi-
doemonum subjugationem, ct crelestem tur a Domino, quoe proferlur labiis non
exaltationem, sicut per prsedictas aucto- dolosis ; quae vero profertur labiis dolo-
ritates probari potest. sis, minime auditur. Labia vero dolosa
sunt, qua^ sibi petunt bonum, et proxi-
I. Debemus igitur a corde triplex mu- mo optaiit malum. Item in Psalm.
nus olTerre, videlicet bona? voluntatis Lxxxvii, 3 : Intret in conspectu tuo ora-
intentionem, sanctaj ineditationis devo- tio mea. Sed qui vult ut oratio sua in-
tionem, etpiae compassionis alTectionem. tret in conspectu Dei, oportet ut de cor-
1. Bonae voluntatis intentio commen- de suo ejiciat sordes superbiee, invidiee,
data fuit in Christi nativitate, quando avaritioe, atque luxurioe. L^nde dicitur in
cecinerunt Angeli (Luc. u, 11) : Gloria in Psal. Lxv, 18 : Iniquitatcm si adspexi in
altissimis Deo, et in terra pax homini- corde meo, non exaudiet Dominus.
 SERMO LX. 235

Secundum, de assiduUate gratiai-um

2. Tertiuni est, quod daltit eis in futuro coe-
aclioiiis, Ecclcs. u, l.'i Laudaha nomtni : leslis l)eatilii(Jinis sul)stanliam.

timuiassidue, ef collaiulabo illud in coh- 3. Dc erogatione elecmosynarum dicit

fcssione. Assidue accipimus beneficia l{aj)bael Tol)i,T',xii,9: Kleemosyna a mor-
Christi, unde et dignum esl, ut assidue te liberat, et ipsa esl, quse purgat pecca-

gratias agamus. Ilinc est, quod quotidie ta, et facit incenire misericordiam et

Presbvter dicit in Missa : « (Iratias aga- vitam xternam. Ecce tria bona, quse
mus Domino Deo nostro. » proveniunt ex eleemosyna, videlicet
3. Tertium, de dulcedine consolatio- quod per eam aeterna mors eirugitur,
nis,Proverb. xxxi, G : Date siccrani moe- omne peccalum diluilur, et vita a^terna
rentibus, et vinum his, qui amaro sunt invenitur.
aninio. Vel Apostolus 1 ad 'l'Jiess. v, 14 :

Consolamini pusillanimes.

III. Debemus etiam a manu sive opere III.

triplex munus offerre. Primum est cor-

poris maceratio. Secundum, decimarum
oblatio. Tertium, eleemosynarum eroga- De tertio nota, quod cuilibet praecipi-
tio. tur, ut fratri suo vel proximo reconcilie-
1. De maceratione carnis dicitur Apo- tur, quem se reminiscitur offendisse. Et
quod Agnus stabat su-
cal. XIV, 1 et 2, hcec reconciliatio tam grata est Domino,
pra monton Sion, etcum eo coitum qua~ ut ei nuUius muneris oblatio prseferatur :

draginta quatuor miUia..., quorum vox unde jubet ut ad reconciliationem facien-

erat sicut citharsedorum citharizantium dani homo revertatur, antequam etiam
in citharis suis. Per citliaraedos istos in- munus illud quod jam ad altare tulit, al-
telliguntur boni Cliristiani, qui carnem tari superponat.
suam per jejunia et alios sanctos labores Et nota, quod Dominus in hodierno
attenuant^quoruin vox in conspectu Agni Evangelio ponit Iriplex genus peccati,
dulciter resonabit. quo contra proximum peccatur quod :

2. Dc oblatione decimarumdicitur Ma- tamen frequenter ab hominibus commit-

lach . 111 , 1 et seq. : Inferte otnncm decimam titur, et pro nihilo reputatur. Primum
in horreum, et sit cibus in domo mca, et est ira et indignatio. Unde ait : Ego au-
probate me super lioc, dicit Dominus : tum dico vobis : quia omnis, qui irasci-
si non aperuero vobis cataractas cceli, et tur fratri suo, reus erit judicio^. Secun-
effudero vobis benedictionem usque ad dum est iracundia proclamata. Sequitur :

abundantiam. Et increpabo pro vobis Qui autem dixerit fratri suo, raca: reus
devorantem; et non corrumpet fructum erit concilio. Teitium est derisiva vitu-
terrsB vestrse : ncc erit sterilis vinea in peratio. Sequitur Qui autem dixerit,
:

agro, dicit Dominus exercituum. Et fatue : reus erit gehoinse ignis. Si igi-
beatos vos dicent omnes Ex pne-
gentes. tur ille, qui proximo suo sine causa ira-
missis verbis coUigitur, quod Dominus scitur, et qui raca proclamat, et qui eum
eis qui decimas suas fideliter dederint, fatuum appellat, judicium divinae distri-

tria promittit. Primum est, quod dabit ctionis, et concilium diabolicse congrega-
frugum et vini abundantiam. Secundum tionis, et gehennam perpetuae damnatio-
est, quod removebit ab eis pestilentiam. nis incurrit : quid de illis qui detractioni-

' Matth. V, 22 et seq.

1236 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

bus, furtis, calumniis, rapinis, usuris, quc quem la?simus, satisfaciamus, ut

homicidiis, aliisque perplurimis malis giatiam ct misericordiam suam in die
proximos suos otfendunt et la?dunt? judicii inveniamus. Quod nobis dignetur,
etc.
Rogate ergo Dominum, ut sic unicui-
 :

SERMO LXI.

IN DOMINICA VII

POST TRINITATEM.
Accipiens Jesiis seplem panes, gratias agens fregit, et dabat
discipiilis suis ut apponerent, et apposuerunt turbce. Et
habebant pisciculos paucos : et ipsos benedixitj et jussit

apponi. Marc. viii, 6 et 7.

Dao sunt hic notanda

/. Qidd per septem panes et paucos pisciculos intelligatur ?

II. Quid per septem sportas^ quae ex fragmentis panum et piscium repletitur,
exprimatur ?

Sicut enim panis cor hominis confir-

mat ', ita et Spiritiis sanctus doiiis suis
hominem interiorem corroborat. Tnde
I. dicitPaulus ad Eph. ui, 14 et i(i Flecto :

genua mea ad Patrem Domini nostri Je-

su Christi..., ut det vobis virtutc corro-
De primo nota, quod per septem panes horari per Spiritum ejus in interiorem
secundum interlinearem Glossam, intel- hominem.
liguntur septem dona Spiritus sancti.

• Ps. CIII, li).

238 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

Primus panis est donum sapientiiie. Secundus panis est donum intelle-

Dono cognoscimus Groatorcm

sapientioe ctus. Iste panis roborat nos ad cogno-
nostrum, sine cujus notitia omnis liomo scendam familiam Doniini nostri, videli-
pecus est. Iste panis frangitur in Iria fru- cet Angelos et beatas aninias qute sunt

sta, quia per donum sapientiie robora- in patria, in quibus tria intelleotus oculo

mur, ut tria cognoscamus in Greatore videre debemus, videlicet munditite cla-

nostro, videlicet perfectam sapientiam, ritatem, concordise uniformitatem, et pa-

patientiam benignam, et absolutam po- calissimam charilatem.

tentiam. Per sapientiam omnia videt De primo dicit Apost. 1 ad Gorintli.
quye sub sole fiunt. Per patientiam plu- XV, 41 et 42 : Alia claritas solis, alia
rima dissimulat ex his qua3 fiunt. I*er clariias lunse, et alia claritas stellaru))i.

potenliam puniet omnia quce in mundo Stclla e)iim differt a stella i)i claritate :

male liunt. sic et reswrectio )nortuoru))i. De quali-

1. De sapientia Dei omnia vidente di- bet etiam felici anima quse cum Domi-
cit Eccli. xxni, 28 et 29 OcuU Dominl
: no requiescit, dicitur Sap. x, 14 : Dedit
mullo plus lucidiores su)it supcr solem, iiii Do))ii)ius ciaritatc))i setoiiam. Item,
circumspicientes omnes vias hominum, ad Pliilip. 111, 20 et 21 : Salvatoron ex-
et profundum abyssi, et hominum corda spectamus Do))ii)iU))i )iost)'U))i Jesum
inluentes in ahsconditas partcs. Domino Cltristmn, qui reformabit co)pus humi-
enim Deo antequam crearentur, omnia iitatis )iostrse, configuratwn corpori cla-
sunt cofjnita : sic et post perfectum re- ritatis suse.

spicit omnia. 2. De secundo, scilicet de concordia

2, \)c benigna patientia Dei, ait Apost. Angelorum et animarum sanctarum di-

ad Rom. H, t : An divitias bonitatis citur iii Job, xxv, 2 : Qui facit co)icor-
ejus, et pafien/icT, et lo)if/animitatiscon- dia))i i)i subiiniihus suis. Item, Eccli. xxv,
tenmis ? Ig)ioras ciuo)iiani beni(/)iitas Dei 1 et 2 : [)i trihus piacitum cst spiritui
ad posnitentiam te adducit ? Bonum est ))ico, quie sunt prohata coruni Deo, et
ergo, charissimi, ut ad palientiae Dei pe- ]io))U)iibus. Concordia fratrw)i, id est,

des benigne procidamus, ibique veniam sanctorum Angelorum, et anior proxi-

de nostris peccatis contrito corde pela- ))iorum, id est, omnium electorum, et vir

mus. et mulier bene sibi consentioites , id est,

'.]. De potentia Dei enormia omnia spiritus et caro, qui optime sibi consen-
puniente dicitur Sapient. xvi, 13 et l.j : tient in patria.

Tu es, Domine, qui vitx et )nortis habes 3. De tertio, scilicet charitate Ange-
potestaton : et tuam ))ianu))i efju(jere i)n- lorum animarum sanctarum, dicit 1
et

possibile est. llinc etiam legitur 11 Macli. Joan. IV, 16 Dcus charilas est : et (jui :

VI, 23 quod quidam Eleazarus de

et 26, manetincharitate, hi Deo ma)iet, et Deus
prioribus Scribarum, qui legem Dei a i)i eo. Angeli et sanctae animae manent in

j)ueritia optime custodierat, cum esset Deo ergo habent perfectissimam cha-
:

ocloginta annorum, et jussu Antiochi re- ritatem. Bonum est ergo, charissimi, ut
gis compelleretur carnes porcinas come- et nos in hac vita per mentis et corporis
dere ; respondit : Non est dignum, ut per nmnditiam, pcr pacis concordiam, et per
hoc macula))i^ atque exsecratione))i ))ieai charitatem mutuam ad Angelorum et
senectuti co)iquiram. Na)n, etsi i)i prx- sanctarum animarum consortium perve-
senti tempore suppliciis ho))ii)iu))i eri- nire laboremus.
piar, sed )na)mm 0)nnipote)itis )iec

vivus, nec defwiclus effuyia))i. Bonum Tertius panis est donum consilii. Gog-
corrigamus nus,
est igitur, cliarissimi, ut nito enim creatore nostro et familia
antequam per Dei polenliam puniainur. Greatoris, ut ad eumdem Greatorcm et

i
 SERMO LXI. 239

suam familiam pcrvcniainus, tria nobis Ecce ancilla tua in ma)iu tua est, utere
consulit is(o panis. Piiniuni est, ut mala ea ut libet. S(>qui(ur : Af/ligcnle igilur
fu^ianius : secundum, ut i^ona facianms : eam Sara, fugam iniit: cui aj^parois An-
terlium cst, ut oculum spci scm|)('r in gelus ail : licvertere ad do)ni}\am lua)n,
Domino figamus. l)e liis tribus dicilur et liumiliare sub nia)iibus illius. Per
Psal. xxxiu, 15 et 1(5 : Diverte a malo, Abraham intelligitur Deus : per Sa-
et fac bonum. Sequitur : Ociiii Domini ram vero anirna, qufc est sponsa Dei :

super justos, etc. per ancillam intclligi(ur caro. Anima igi-

1. Debemus ig-itur primo divertere ab tur ad Dci jussum carncm supcrbam af-
omni malo, ([uod committi potest vcl lligente, caro fugam init, id cst, lingit se
cordc, vel opcrc, vcl orc. csse inlii-mam : cui Angelus, id cst, gra-
Secundo facere debcmus omne bo-
2. tia Dci pcrsuadct ut ad dominain rcver-
num, quod scimus Dco gratum cxistcrc, tatur, eique in Dei servitio lidelitcr ac

et quo possunms animarum nostrarum humilitcr famuletur.

saluti proficcre pcr quod etiam possu-
:

mus proximorum nostrorum utilitatem Quintus panis est domum scientiae.

cfficere. Iste panis, postquam accepimus fortilu-

3. debemus oculum spei semper

Tertio dinem contra diabolum, mundum, et

in Deo figere, quia oculi Domini super carnem, docct non cogitare tria, videli-

justos, ut videlicet rcddal eis mercedem cet unde venerimus, ubi nunc sumus, et

laborum suorum. Unde Eccli. xi, 24 :

quo ituri simus.
Benedictio Dei in mercedem justi fcsti- 1. l^rimo itaque scire debemus, quod
nat. certe satis de vili, et per plurimos dolo-
res matris ac sollicitudines venimus. tln-
Quartus panis est donum fortitudinis. de Sapient. In vodre
vii, 1, 3 et seq. :

Per hunc pancm accipimus robur contra matris figuratus Et natus sum caro...

tria impedimenta consilii, diabolum, primam vocem similem omnibus emisi

mundum, et carncm. Roborati igitur pa- plorans in involumoitis nutritus sum,
:

ne fortitudinis diabolo resistimus, mun- et curis magnis. Nono oiim ex regibus

dum despicimus, carnem spiritui subigi- aliud habuit )iativitatis hiitium.

mus. 2. Secundo scire debcmus, quod in

1. De isto dicit Jacob, iv, 7 : Resistite medio laqueorum habitamus. Unde Ec-
diaholo, et fugiet a vobis. Item, I Pet. cli. IX, 20 Scito : quoniam in medio la-
:

V, 8 et 9 : Adversarius vester diabolus ciueorum ingredieris, et super doloitium

tamquam leo rugiens circuit quserens arma ambulahis. Legitur etiam, quod
quem decoret cui resistite fortes in fide.
: Reatus Antonius in oratione sua vidit
2. De secundo, scilicet de mundi despe- mundum laqueis plenum. La({uei hujus
ctu dicit Jacob. iv, 4: Adulteri, nescitis mimdi sunl arma quibus nos impugnant
quia a/nicitia hujus mundi inimica est dolentes, id est, daimoncs, qui de no-
Dei ? Quicumque ergo voluerit esse ami- stra salute dolent.
cus saeculi hujus, inimicus Dei constitui- Etnota, quod inter hos laqueos quasi
tur. Satis sunt terribilia ista verba mun- tres sunt prsecipui, viddicct superbus,
di amatoribus. Item, I Joan. i, 1.5 : No- avarus, et mulier fornicaria.
lite diligere mundum, neque ea quss in De primo dicitur Eccli. xi, 32 : Sicut
mundo sunt. Si quis diligit ^nundum, capra biducitur i)i laqueion : sic et cor
non est cliarilas Patris in eo. superboru))i. Caprifi quae exaltata scan-
3. De tertio, vidclicet de carne subi- dunt, sunt superbi quos diabolus laqueo
genda legitur in Genes. xvi, 6 et 9, quod superbiie detrahit in profundum.
Abraham dixit ad uxorem suam Saram : De secundo dicitur Proverb. xi, 15 :
 . .

240 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

Qui cavet laqueos securus erit. Certe qui 2, De secundo, Psalm. xxxvi, 26 :

cavet laqueos avaritise, tunc securus erit, Justus tota die miserctur et commodat : et

quando uuusquisque reddet rationeni vil- semen illius, idest, opus, in bcnedictione
et quando contra avai'OS
licationis suaj : eril. Item, in Psal. cxi^ 5 et (> Jucun-:

lapis de pariete clamabit : et lignum, dus liomo qui miseretur et commodat,

quod inter juncturas sedificiorum est, disponet sermones suos in judicio : quia
respondebit, sicut dicitur Habac. ii,ll. in seternum non commovebilur
De tertio dicitur Eccle. vii, 27 : Inveni 3. De tertio, scilicet quod condonemus
amariorem morte mulierem, quse la- sive ignoscamus, monemur Matth. xviii,

queus venatorum est. Venatorum, id est, 35 : Pater meus coelestis tradet vos tor-
daBmonum qui animas venantur ad mor- toribus., si non retniseritis unusquisque
tem. Item Eccli. ix, 3 : Ne respicias mu- fratri suo de cordibus vestris.
lierem multivolam : ne forte incidas in

laqueos illius. Septimus panis est donuin timoris Do-

3. Tertio debemus, quod ituri
scire mini. Timor enim est quasi clausura et
sumus ad arctissimam examinationem custodia omnium bonorum operuin. Tria
totius vitse nostraj. De hac examinatione vero specialiter timere debemus.
dicit Paulus I ad Gorinth. iii, 13 :
1 . Ne videlicet charissimus et optimus
Uniuscujusque opus manifestum erit : ofTendatur.
Dies enim Domini declarabit, quia in 2. Item ne beatitudo superccelestis
igne rcvclabitur : et uniuscujusque opus amittatur.
quale sit, ignis probabit. Super hunc lo- 3. PrcCterea ne infernalis infelicitas in-
cum dicit Glossa : « Hsec est dies homi- curratur.
« nis pro nutu suo agentis, sed in judi- Timere igitur debemus, ne Greato-
« cio vel moil(; cujusque est dios Domini rem nostrum offendamus, qui est opti-
« pro meritis judicantis. » quam felix mus, et propterea debct esse charis-
est ille, qui iynem judicialem sine in- simus. Et certe qui Greatorem suum of-
cendio pertransibit, ut vadat ad refrige- fenderit, ab omni creatura Domini in die
rium sempiternum !
Timere etiam debe-
judicii offendetur.
mus, ne coelestem beatitudinem amitta-
Sextus panis est donum pietatis, qui mus, et ne infernalem infelicitatem in-
bene sequitur quintum. Necessarium est curramus.
enim homini, ut per opera pietatis sibi
amicos faciat, qui eum et in periculis Im- NoTA ctiam, quod per paucos piscicu-
jus mundi, et in judicii discrimine tuean- los intelliguntur fides, ct spes. Fides,
tur. Igitur per panem pietatis persuade- inquam, de bonis a Deo paratis, et spes
tur nobis, ut pietatem exsequamur in de bonis a Deo promissis. Et bene fides
tribus, vidclicet iu dando, in coinino- et spes piscicuHs comparantur. Quia sic-
dando, etcondonando. ut pisces tundunlur a lluctibus, et tamen
1. De primo dicit Eccli. xiv, 13 et 14 : semper sursum contra gurgitem nitun-
Ante mortem bcnefac amico tuo, et se- tur : ita etiam fides et spes, licet diversis
cundum vires tuas exporrigens da pau- tribuLationibus puniantur in hoc mundo,
peri. Item, Tobias ad lilium suum, iv, faciunt tamen homines semper niti ad
9 et 11 : Si multum tibi fuerit, abiin- supcriora, ubi est illius fontis selcrni
dantcr tribue : si exiguum tibi /uerit, dulcedo.
etiam cxiguuin Ubenter impertiri slude. . .

Quoniam elecinosgna ab omni pcccato,

et a mortr libcrat, ct no)i palictur ani-
mam ire ad lenebras.
 SERMO LXI. 241

claritatis uilernae. Sunt autem hae dotes,

claritas, agilitas, subtilitas, impassibili-
tas, cognitio, dilectio, fruitio. Primae
II. quatuor glorificato corpori dabuntur.
Tres ultimai felici anima- conferuntur.

De secundo nota, quod pcr septcm Rogate ergo Dominum, ut per dona
sportas reliquas panum ac piscitmi re- saucti Spiritus, et per fidem et spem,
pletas inlelliguutur septeui dotes aniuioe sic in via liujus mundi sustenteumr, ut
et corporis, quae dabuntur illis, qui per etiam coram Deo de septem dotibus col-
nutrimentum septem douorum Spiritus la?tcmur. Quod uobis praistarc digue-
sancti, et per refectionem ac consolatio- tur idcm Jesus per sajcuia benedictus.
nem fidei et spei perveuerunt ad patriaui Amen.

zin 16
 SERMO LXJl.

m DOMINICA VIII
POST TRINITATEM.
Omnis arbor qucE non facit fruclum bonwn, excidetur et in
ignem mittetur. Matth. vii, 19.

Tria sunt hic notanda :

7. Quid pcr bonam vcl malam arborem intelligatur ?

II. Per quid hona vcl mala arbor cognoscatur ?
III. Quodprsemium, vel quod suppliciiim bonis aut malis arboribus promittatur ?

est arhor, sub qua sancta Trinitas cum

gratia requiescit. Unde legitur Gen.
xvin, 2etseq., quod apparuerunt Abra-
hse tres viri: quos cum vidisset, cucurrit
in occursum eorum de ostio tabernaculi,
et adoravit in terram. Et dixit : Domi-
Dc primo nota, quod quilibet honio ne, si inveni gratiam in oculis tuis, ne
arhor appelhitur et est. rnde legitur transeas servuni tuum : sed requiescite
Marc. viu, 2i, quod quidam csecus illu-
minatus a Doinino, cum inlcrrogaretur
sub arbore — Prxparavitque eis panes
de simila subcineritios, et coxit vitulum
siaHquid videret, respondit Vidco ho- :
tenrrrlnium et optiniuni, et attulit butg-
mines velut arbores ambulantes. Bonus rum et lac, et vitulum quem coxerat, et
igitur homo estbona arbur, et malus lio- posuit coram eis.Per Ahraham quilihet
mo cst mala arhor. Bonus autem liomo fidelis intelligitur. Per tres autem viros
 SERMO LXII. 2i3

sancla Trinitas liguralur, videlicct l*a- cumfodit, el fovil in umhrn cjus : illuc
ter, Filius, et Spiritus sanctus. Debet conf/refjati sunl t/tilvi, allcr ad alterum.
autem quilibet lidelis sanctani Trinitatcm Lamia, qua^ est crudelissima bcstia, de-
ac individuam unitateni jugitcr implo- saeviens etiam in corpora inortuorum se-
rare, ut sub cordis sui arbore dignetur pulta, sigiuit diabobjin, ([ui des;eviet in
re([uicscere. animas pcccatorum in inferno sepultas.
autem sancla Trinitas in nobis li-
llt Per ericium, qni multis duris sctis et
bentius requiescat, debcmus ei quatuur acutis est circuindatus, diabolus ctiam
pro[)onere. liguratur, qui mille tormcntis inquietabit
Primum est panis de simila prsepara- injustos. Per milvos qui ra[)iunt pullos
tus, per quem castitatis munditia ligu- et laccrant eos, etiam daemones inlelli-
ratur. Hic autem dcbet esse subcincri- guntur, qui iinpios ad alas Domini fu-
tius, quia ad hoc, ut lujmo castitatcm gientcs perpctuo lacerabunt. Et certe
servet, necessarium est ci quod sua^ mor- onmcs prsedicti daemones liabitant modo
tis jugiter recordetur. in cordibus peccatorum.
Secundum est vitulus tenerrimus et

optimus, per quem ipsa carnis mortifi-

catio designatur, quia caro est quasi
quidam lasciviens vitulus, qui per absti- II.
nentiam est aqua la-
occidcndus, et in

crymarum decoquendus. Juvenes propter

Deum corpora sua macerantes pro[)onunt De secundo nota, quod qugelibet arbor
Domino vitulum tenerrimum atqueopti- utrum bona sit aut mala, ex fructu suo
mum. Senes vero sua corpora Deo otle- cognoscitur. Non potest enim, ut dicit
rentcs proponunt Domino durumbovem, Veritas in hodierno Evangelio, arbor
qui aratrum saeculi diu traxit. bona fructus malos facere : neque arbor
proponendum est Domino bu-
Tertio mala fructus bonos facere^. IJnde etiam
tyrum, per quod viscerosa misericordia dicit Dominus, Matth. vii, 20 Ex fru- :

signatur, ut videlicet butyri vice dulcis ctibus eorum cognoscetis eos.

eleemosynis nostris interiores et extcrio- Quis autem sit fructus bonoe arboris,
res pauperum angustias perungamus. ostendit Paulus ad Galat. v, 22 et 23,
Quarto debemus Domino lac propone- ita dicens Fruclus autem spiritus, id
:

re, per quod subditorum instructio de- est, arborum illarum sub quibus rcquic-
monstratur. Pueri quippe lacte aluntur. scit Spiritus, est charitas, quee de terra
Ita quilibet debet pueros suos ac rcli- cor ad ccclum evocat. Gaudium, id cst,
quam familiam suam fideliter crudire, puritas scientitc. Pax, quando se homi-
ut videlicet Deo serviant in omni morum ncs invicem non inquietant. Patientia
honestate et vitee sanctitate ; alias reddi- adversorum. Longanimitas exspectatio-
turus est rationem de omnibus ipsoram nis de promissis Dei. Bonitas, id est,
coram Deo. dulcedo animi. Benignitas, largitas re-
Malus etiam homo est arbor, sub qua rum. Munsuetudo, quando homo non est
daemones commorantur. Unde dicitur intractabilis, sed potius tractabilis. Fides,
Isa. xxxiv, 14 et 15 : Ibi citbavit lamia, de invisibilibus certitudo. Modestia,
et iiivenit sibi requiem. Ibi habuit fo- quando homo moduin in dictis vel in
veam ericius, et enutrivit catulos, et cir- factis servat. Continentia, quando homo

1 Matth. vn, 18.

244 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

ab illicitis se abslinct. Castitas, quando

liomo recte utitur licito. Ecce duodecim
fructus bonoe arboris, qui sunt expositi
secundum (iiossam.
Item alii tres boni fructus ponuntur
ad Eplics. Y, 9, ubi dicil l*aulus : Fr/t- III.

ctus hicis est in oinin bo/iitate,ct ji/s/ifia,

et veritate, ut videlicct homo sit bonus
cordc, justus opere, et verax ore. Non
igitur dcbet gauderc arbor, si tantum ha- De tcrtio nota, quod prsemium bona-
bct folia, id est, bona verba, nisi eliam rum arborum erit, (juod videlicct trans-
habeat bonos fructus, id est, opera bo- plantabuntur in paradisum Domini. Un-
na. Llnde Dominus dicit hodie in Evan- dc .lerem. xvu, 7 ct 8 : Bc/iedictus vir,
gclio Matth. vii, 21 : No// o///iiis, q/d di- q/(i co/tfidil i/t Do/)ti//o, propter securi-
cit mi/ii, Domi/ie, Do//ii/ie, i/itrahit t/i tatem conscicntise : ct erit Domi//us
reg/unn cadoru/n : sed qui facit volu//ta- ftducia ejus, in separatione corporis ct
te/n Vatris nici, qui i/i rcelis est, ipse i//- animse. : et erit quasi lig/ium, quod
trabit i/i req//u//i eoiloru/n. tra/tspla/itatur supcr aquas refectionis
seternse : quod ad humorem consolatio-
Quis etiam sit fructus, per quem homo nis divinse mittit radices suas, id est, pa-
mala arbor esse cognoscatur, manifestat latuui animse : et no/i ti/ncbit cum venerit
Apostolus ad Galat. v, 19 et seq., italo- sestus discretionis jmhciarise : et erit fo-
qucns : Ma//ifesta sunt opcra car/iis, id liu/n cjus viride, id est, numquam sile-
est, illorum qui secundum carnem vi- bit a Dei laude : ncc aliqua//do desinet
vunt, ct ])roptcrea seterna inorte morien- facere fruct/i/n, id est, sernper jucunda-
tur. Qux su/tt for/tivatio., opus scihcet ])itur in fructibus iUis, quos attuht ex
luxuriae. Immunditia, quee est contra messe militantis Ecclesiee.
naturam. Impudicitia, non pudicc vi- Supphcium quoque mahirum arborum
vere. Luxuria, quailibet superlluitas, erit, quod succidcntur securi mortis
idolorum servitus ad litteram, vel ava- aeternse, quam exacuerunt per peccata
rus. Ve/icficia, ad Htteram, vel prava sua : succisse vcro mittentur i/i ignem
consilia, inimicitiiE perseverantcs. Con- seler/tu/n. De hac succisione et ignis
tentio/tes, in verbis : se/nulationes quan- , adustione (hcit Joannes Haptista, Matth.
(lo (luo ad inaluni lcuduut. Irue, scilicct in,8, 10 : Facite fr/ict/n/i dig/ium poe/ii-
subita lem[)estas animi. Uixsc, quando tc/tti;e... Ja/n enim sccuris ad radice/n
in inviccm se homines ex ira percutiunt. arboru//i posita est. Om/iis ergo arbor,
Dissensio/ies, quando partes ct tumultus quse non facit fructiim bo/ium, excide-
faciunt in Ecclcsia. Sect/e, id cst, haere- tur, et i/i ig/iem mittetur. quam in-
ses. I//vidiie de alicnis bonis. Ho/nicidia, fcHx erit ille, qui mittetur in igncm seter-
ad litteram, vel mendosse detractiones. num, nimia ferocitate in miseros pecca-
Ebrictalcs, assiduse comcssationes super- tores ssevicntem !

fluai, ct ]/is similia, q/iae praedico vobis,

ante judicem, dum licet pcenitcre : sic/it Kogatc Dominum, ut tamquam
ergo
prsedixi : quonia//i qui talia agunt, reg- bomc arborcs, sic modo faciamus fructus
/IU//1 Dei /lo/i co//seque/itur : ergo dam- houoris ct honeslatis, ut transferri me-
nabuntui- in inlerno. Eccc habcs duode- reamur in paradisum pcrpetuse amcenita-
cim fruclus mahc arboris secundum GIos- tis. (Juod pr;estare dignctur idem
n()l)is

sam cxpositos. .lcsus pcr siecula benedictus. Amen.

 SERMO LXIII.

IN DOMINIGA IX

POST TRINITATEM.
Homo quidani erat dives, qui habehat villiciim : et hic dif-

famatus est apiid illum quasi dissipasset hona ipsius,

Et vocavit illum^ et ait illi : Quid hoc audio de te ? redde

rationem villicationis tuce. Luc. xvi, 1 et 2.

Quinque sunt hic notanda :

/. Quid per divitem hominem intelligatiir ?

II. Qidd per mllicum eym exprimatur ?

III. Quse sil vocatio qua villicus vocaliir?
IV. De quibus villicalionis ratio requiratur ?

V. Per quid Dominus propitiabilis efficialur?

minem ipseDei Filius intellij^atur. Unde

ipse dicitin Psal. xlix, 12 : Meus est or-

bis terrse, et plenitudo ejus. Item, ipse

dicit Proverb. viii, 18 : Mecum swit di~
T. vitiie, et glorin, opes superbse. Ipse vero

Dei Filius, licet summe dives esset in sinu

Patris, venire tamen propter nos voluit
De primo nota, quod pcr divilein lio- ia uterum Virginis, ibique semetipsum
 .

246 D. ALB. MAG. ORD. PRtED.

exinanivit formam servi accipiens S ibi- servus Domini, qui annuntiat nobis ex
que se paupertati copulavit, quani tantuni parte judicis omnium speculorum, quod
adamavit, quod numquam eam lepudia- rationem simus de nostra villicatione

vit, sed stans in cruce inter dilectse pau- reddituri.

pertatisamplexus exspiravit. Unde II ad Sed multi contra istas vocationes obtu-

Corinth. vui, U Scitis gratiam Domini;
rant aures suas, ne audiant vocem ejus :

nostri Jesu Christi, quoniam propter vos more quippe aspidis unam aurem terra,

egenus factus est, cum esset dives, ut il- et alteram cauda sua obturant.
lius inopia vos divites essctis. Ibi dicit 1 IUi aurem cordis obturant terra, qui

Glossa : « paupertatem abjeci-

Per illius in terrenis delectationibus, utpote in
c< mus pannos iniquitatis, ut indueremur cantilenis ad Venerem concitativis, et

« stola immortalitatis. Nemo autem sc tympanis, et citharis, et melodiis, et liis

« conteninat pauper in cella, dives in

:
similibus delectantur, ut illius tuba^ terri-

« conscientia, securior dormit in terra, bilis qute mortuos ad judicium evocat,

« quam cum auro dives in purpura. » ubliviscantur.
2. lUi vero aurem cauda obturant, qui
falso proposito sibimetispsis promittunt,
quod in fine vitte suce peccata sua dese-
II. rent et emendabunt. Contra tales dicit

Eccli. XXIX, 24 : Repromissio nequissima

multos perdidit .^e])romissio nequissima
De secundo quod per villicum
nota, est, quod homo promittit sibi viginti, vel

quilibet honio Dicit enimintelligitur. sexaginta, vel plurcs annos ad viven-

Glossa, quod « villicus in loco isto, idcm dum, qui incertus est utrum vel annum
«est quoddispcnsator,qui universamsub- unum, vel unam hebdomadam, vel etiam
«stantiamdomus dispensat. » Nemo ita- diem integram sit victurus. Et certe per
que est, qui non aliquam gratiam rece- talem repromissionem mulli sunt perditi,
pit a Domino ad dispensandum. Unde quia de longiore vita spem habentes, ex
monet nos I Pet. iv, 10 : Unusquisque, hac luce sine painitentia sunt subtracti.
sicut accepit gratiam, in altcrutrum
illam administrantes sicut boni dispcn- ,

satorcs niultiformis gratiae Dei.

IV.

III. De quarto nota, quod rationem redde-

mus de omni villicatione nostra, videUcet
de his quse intra nos sunt, et infra nos

De tcrtio nota, quod tunc homo voca sunt, et supra nos sunt, et de liis quae
tur ad reddendam rationem dc villicatio- circa nos sunt.

ne sibi commissa, quando videlicet ei

metus seternae damnationis incutilur. I. Primo itaque rationem rcddemus
Unde Glossa : « Vocat, quando inelum de his quie intra nos sunt, videHcet de
« aeternae incutit damnationis.» Metus igi- ipsa anima nostra, et tribus viribus
tur sive tinior aiternaj damnationis est ejus.

Ad Philip. II, 7.
 SKUMO LXIII. 2i7

I.Hcquiret eniiu a iiohis Doiuiiuis dc tcrra ct a([ua, ct de omui commodo

auiuias mumlas, ui pole iu lavacro sui ct uliliialc <|uaiu habemus ah (us.
sanguiuis oniuudalas. rnde (|uilibcl de- 1. A tcrra si(|iiidciu habemus auruni

bet essc soUicitus do auima sua, ut dicat ct argculuiu, (bs et fcrrum, stanum ct
cum Psal. cxviii, KV,) : Anima niea iii plund)um, ot caetora hujusmodi mctalla.
manibus nieis semper. Quilibet enimaui- 2. A terra otiam habcmus lapidos pro-
mam mundam Domino rcpra'scntarc tc- tiosos, herbas medicinales, flores el so-
nctur. gctcs, grainina ct pascua, et multa
2. l)c tribus etiam viribus anim;c no- alia.

strae Dominus nobis cxij^cL ratiouciu, vi- 3. Ab aqua habcmus lavacrum corpo-
dclicet de vi rationabili, irascibili, ct rum |et vcstimcntorum nostrorum, ot
concupiscibili. Per vim rationabilcm dc- pisces ac natatilia multi goneris ad ali-

bcmus inter bonum etmalum discernerc. montuui, ct plura alia commoda.

Per vim irascibilem debcmus malum a
nobisabjicere.Per vim vero concupiscibi- III. Tcrtio rationem reddcmus dc his,
lem debemus summum bonum concupi- quce supra nos sunt, videlicet dc sole et
sccre, ipsiquc dulcilcr inhaercre. luna, aere et stcllis, et do ipsa paticntia
3. Rcddemus etiam rationem de scicn- Dei.
tia nobis a Deo per naturale ingenium I. Ab aere siquidcm habcmus rorem et
iufusa, vel pcr studium acquisita, si vi- pluvias, quee ad irrigationem fructuum
dclicct per eam et saua ct boua consilia tcrra? dilTuuduntur ox nubibus, quiB per
dederimus. acra dcfcruntur.
i. Similitcr ct de lingua3 facundia ra- 2. Ab acrc ctiam volatilia divcrsi ge-
tionem reddemus, si videlicet propter neris, quoruni et esu confortamur, et

Deum, non propter nummum, vel

et concentu suavi delcctamur.
aliud temporale eraolumentum justam 3. Acrcm ipsum ministerio pulmonis,
causam paupcrum foverimus ac vidua- qui cst venlilabrum cordis, intra nos at-
rum. trahinius,nc nimiocalore cor consumatur
o. Rationcm quoque reddemus de for- et dissolvatur,

titudine membrorum. Unde dicitur in i. Sol etiam diom distinguit ct illumi-

Psal. Lviii, 10: Fortitiidinem meam adte nat, et fructus tcrrse fovet et maturat.
custodiam. llinc ctiam dicit Paulus ad 5. Luua quof[uc et stellae noctem cla-
Rom. VI, 19 : Sicut e.rhihuistis membra rificant, ct dirigunt viatores.

vestra servire immunditicV , et iniquitati 0. Rationcm cliam rcddemus de ipsa

ad iniquitatem, ita nunc exhibetc mem- Dei patientia, por quam usquo ad canos
bra vestra servire justitise in sanctifica- ot senectam graves excessus sustinot pec-
tionem. calorum. Undc ipse dicit in Isa. xlvi,

Ileu ! multi luxuriosi sunt et iniqui, qui 4 Usquead senectam ecjo

: ipse, et usque
incomparabilitcr plus lassantur in servi- ad canos e(jo portabo ego : feci., et ego fe-
tio diaboli quam Jcsu Christi ; ct tales ram.
miserabiliter in die judicii clamitabunt,
sicut dicitur Sap. v, 7 et 13: Lassati su- IV. Quarto rationem reddcmus de his,
mus in via iniquitatis et perditionis .,
et quse circa nos sunt, videlicet
ambulavimus vias difficiles , et ma li- 1. Dcomnibus bonis tcmporalibus qua-
gnitate nostra consumpti sumus. liacumquc sint illa, scilicct dc domibus,
dc vcstibus, de cibis et pecuniis, Objiciet
enim nobis Dominus, quare eum in do-
11. Secundo rationem debemus rcddc- mos nostras non recepimus, quando ho-
re de his, quae infra nos sunt, vidclicet spos fuit ct peregrinus?
248 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
2. Item, quare eum vestibus nostris

non cooperuimus, quando nudus fuit et

frigus sustinuit?
3. Itcm, quare eum cibis nostris non V.
refecimus, quando famen patiebatur?
4. Item, quare eum pecuniis nostris
non redemimus, quando in vinculis et Quinto igitur notandum, quod distri-

carcere tenebatur? ctusjudex per duo propitiabilis fitpecca-

De tempore etiam rationem redde-
5. tori, videlicet per sinceram misericor-

mus. Unde dicitur in Thren. i, lo Vo- :

diam, et per veram poenitentiam.Unde in
cavit adversum me tempus. Hinc etiam hodierno Evangclio, mentio fit olei et
dicit Ilieronymus : « lignum aridum Per oleum quod lenificativum est
tritici.

« aeternis incendiis aptum, quid respon- dolorum, intclHgitur misericordia, quee

« debis in die illa, quando omne tempus ex sinceritate cordis est paupcribus exhi-
« tibi impcnsum requiretur ate,qualiter benda. Hinc etiam Dominus dicit : Fa-
« sitexpcnsum, usquc ad momentum et cite vohis amicos de mammona imquita-
« oculiictum? » Modo forsitan aliquis tatis : ut, cum defeceritis,recipiant vosin
intcr scipsum dicere potest : Ego coram seterna tahcrnacula •. Pcr triticum vero,
Deo rationem vitse mae non reddam, quia quod intcr molarcs teritur, ut a paleis
et procul effugiam, vel alicubi ubi non emundetur, accipitur vera pcenitentia,
videbor, mc abscondam. (aii sic rcspon- perquam liomo intcr duos molares, spei
dcbo : Frater, cfTugerc non poteris. Deus videlicct ac timoris teri debct, ut a pec-
enim, qui te judicabit, ut dicitur in Job, catorum sordibus exuatur. Igitur, charis-

XI, 8 et9: Excelsior caelo est..., profun- simi, quia in futuro fodere non valemus,
dior inferno Longior terra mensura et ctiam tunc mcndicarc erubescimus.
ejus,et latior mari. Numquam etiam po-
teris latitare : sicut enim dicilur in Job, Rogate ergo Dominum, ut ipsius gra-
XX, 27 : Revelabunt casli iniquitatem, et tiam nunc sicquaeramus, ut tunc de ele-
erra consurget adversum te. ctorum suorum societate gaudeamus.
Quod nobis praestarc dignetur idem Je-
sus, etc.

' Luc. XVI, 9.

y» <ff » »<^ i
 SERMO LXIV.

IN DOMINICA X
POST TRINITATEM.
Videns Jesus civitaiem Jerusalem pevii super illam, dicens:
quia si cognovisses et tu. Luc. xix, 41 et 42.

Si cognovisses, « Glossa, ruinam quse imminet; » et tu, Glossa, « fleres. »

In verbis praemissis duo sunt notanda :

/. Quid per cimtatem Jerusalem, siiper quam Dominus flevit, intelligatur ?

II. Quare Dominus super illam flevisse dicatur ?

Dicunt enim amatores hujus mundi :

Quidquid fecerimus, non damnabit nos

Dominus non enim passus esset pro no-
:

bis, si nos perdere voluisset. Ecce pa-

I. cem promittunt iniquitatibus suis, cum

tamen dicat Isa. xLviii, 22 : Non cst pax
^m,piis, dicit Dominus. Cum etiam dicat

De primo nota, quud per civitatem Je- Psal. Lviii, () : Non miserearis omnibiis,
rusalem in hoc loco mundus intelligitur, qui opcrantur fmaliter iniquitatcm. Hinc
tum propter nominis interpretationem, et Dominus loquitur per Jerem. xxui, H),

tum etiam propter malam civitatis ipsius 17: Nolite audirc vcrha Proplietarum,
actionem. Jerusalem quippe pacis visio quidicipiunt vos... Dicunt his, qui blas-
mundus iste videt
interpretatur, et certe phemant me: Locutus est Dominus:
falsam pacem sed tamen non crit eipax.
: Pax crit vobis ; cl omni, qui ambulat in
230 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
pravitate cordis siii, dixerunt : Non ve- principibus et judicibus dici possunt ho-
niet super vos nialum. dieliujus mundi. Sunt etiam quasi leo-
Yocatur etiani mundiis istc .lerusalem, nes rugientes et ursi esurientes. Unde
propter ipsius civitatis malam actionem. Proverb. xxviii, 15 : Leo rugiens, et ur-
Occidit enini Prophetas Doniini, et lapi- sus esuriens. princeps inipius super po-
davit eos (/ui ad se niissi erant : sicut im- pulum paupereni. Et nota, quod non so-
properat ei Deus, Matth. xxiii, 37. Jeru- lum in se mali sunt principes hujus mun-
salem, Jerusalem, quse occidis Prophe- di, sed liabent etiam impios ministros.
tas, et lapidas eos, qui ad te missi sunt. Unde dicitur Proverb. xxix, 12 : Prin-
Sic et mundus iste occidit gladiis odio- ceps, qui libenter audit verba mendacii,
rum, et lapidat lapidibus detractionum omnes /ninistros habet impios.
Prophotas, id est, predicatorcs Domini,
qui missi sunt ad correctionem illius ;
Secunda causa fletus est discordia ci-
imo et ipsum Dominum Prophetarum, vium, id est, proximorum. Unde dicit
id est, Jcsum Christum quotidie blasphe- ^licli. vii, 2 et seq.: Periit sanctusdeter-
miis et malis operibus cruciligit : sicut ra, et rectus in hominibus non est : Om-
testatur Paulus ad llebr. vi, (> : Rursum nes in sanguine insidiantur, vir fratrem
crucifigentes sihimetipsis Filium Dei, et suum ad mortem venatur. Malum ma-
oslentui liabentes. nnum suarum dicunt bonum. Sequitur
ibidem : Nolite credere amico et nolite :

confidere in duce, id est, in eo, qui dicit

se esse fidelissimum, sicut duces et du-

II. ctores de jurc deberent esse. Sequitur :

Ab ea.,qusB dorniit in sinu tuo, id est, ab

uxore tua, custodi claustra oris tui.
De secundo nota, quod ideo Dominus Quia filius co)itumeliam facit patri, et
ncvit supcr .ferusalem, id est, super filia consurgit adversus niatrem suam^
mundum istum, ut et nos doceret flere nurus adversus socrum suam : et inimici
super ipsum. Omnis cnim Christi actio hominis domestici ejus, id est, illi, qui
nostra debet esse imitatio. quotidie comederunt panem suum. Ecce
Nota igitur septem causas, quare quili- quam aperte describit Propheta inFideli-
bet in civitate cxistens merito flere debet. tatem hominum.
Prima est malitia principum : secunda
est discordia civium : tcrtia est penuria Tertia causa fletus est penuria victua-
victualium : quarta, debililas murorum lium. Unde dicitur in Thren. i, II : Om-
ac turrium : quiiita, multiludo fortiter nis populus ejus geniens, et quairens pa-
impugnantium : sexta, paucitas defen- nem dederunt pretiosa quseque pro
: cibo
dentium : septima, destrucUo civitatis et ad refocillandum animam. Haec verba
incendium. Kt certe pro[)ler casdem cau- quodhomines hujus sajculi,
sic intellige,
sas flere debes, o liomo, qui es in hoc quia non habent panem internae jucun-
mundo. ditatis, queerunt panem extrinsecte vo-
luptatis. Et certe pro hac misera volup-
Prima itaque causa fletus est malitia tate vendunt pretiosas animas, et tamen
principum Imjus mundi, de quii)us Do- voluplate satiari non possunt. Unde ite-
minus dicit Isa. i, 23 : Principes tui inji- ruiu dicitur in Tliren. iv, 5 : Qui vesce-
deles, socii furum : omnes diligunt niu- bfuitur voluptuose, interierunt in viis :

nera, scquuntur retriljutiones. Pupillo qui nutriebantur in croceis, id est, cibis

non judicant: et causavidurX non ingre- croco paralis, amplexati sunt stercora.
ditur ad illos. Ilaec pene de omnibus Quandoque Christiani generaliter ter et
 .

SERMO LXIV. 251

sa^piiis coinmunicavorunt in anno, scd mortcm uniuscujusqnc. I)c lioc dicilur

(|i\ia niodo aniplcxaulur stcrcora volupla- Tlircn. u, Ki: Apernerunt super te os
tum, indigni sunt cliani stMUcl in anno snnin ontnes iniinici tui : sibitavenml,
acccdcrc ad mcnsani Jcsu Chiisti. et freinueruiU dentibns suis, et dixerunt:
Devorabinius : eii isla cst dies, quam ex-
Quarla causa fletus est debilitas tur- spectabamus . Ita (hcent daemones, quan-
rium et murorum. Per turrcs et muros do rapicnt animam [)eccaloris,

hujus sa?culi intcUiguntur sapientia et

fortitudo et diviti», in quibus homines Sexta causa llctus esl paucitas civita-
gloriantur et conlidunt. l'ndc dicit Jc- tem defendentium. Unde legitur IV ]{eg.
rcm. IX, 2:} : Hsec dicit Doniiims : Non XXV, i, quod euin obsessa esset civitas
glorietar sapiens in sapienliasua, et in)n Jerusalem, oinnes viri bellatores nocte
glorietur fortis in fortitudine sua, non
et fugerunt per vinm portfe, qUcC est inter
glorietur dives in divitiis suis. Ihcc enim duplicem inurum ad hortuin regis. \'iri
cito dcstructa sunt, quando Dominus vo- bcUatorcs debent cssc clerici, monachi,
luerit, sicut patet in pluribus Rc^ibus et et alii viri religiosi, qui penes omnes fu-
Imperatoribus, qui ohm gloriabantur in giunt ,
quia pauci ex eis sunt qui iideliter
prtedictis. Undc dicitur 1 Mach. ii^ ()2 et pervigilcnt in excubiis Ecclesiae, et mun-
03 : Gloria viri pcccatoris stercus, et ver- dum suis orationibus tueantur. Somnus
mis est : hodie e.itollitur, et cras non in- enim avaritiee, et corporales delicite,
venietur : quia conversus est in terram quampluresillorum dcbilitavit, ne diabo-
suam, et cogitatio ejus periit. lo qucant resistere.

Quinta causa fletus est multitudo impu- Septima causa flctus dcstructio est

gnantium. llndc dicitur IV Heg. xxv, 1 ct omnimoda civitatis ac incendium. Unde

2 : Venit NabucJiodonosor rex Babglonis, legitur IV Reg. xxv, 8 ct 9 Venit :

ipse et omnis exercitus ejus in Jerusa- Nabuzardan princeps exercitus..., et

lem, et circumdederunt eam : et exstru- succendit domuin Domini, et domum
xerunt in circuitu ejus munitiones. Et regis: et donios Jerusalem, omneinqne
clausa estcivilas atque vallata. domum coinbussit igni ^ Nabuzardan
1 iXabuchodonosor, quod intcrpreta- interpretatur joro/?Ae//« aliena judicii, ct
tur sedens in angustia, significat diabo- signat iram Dei, qua prsenuntiat nobis
lum, qui sedet in insidiis, ut decipiatho- quotidie futurum judicium hunc mun- ;

mines improvisos. dum omnes amatores comburet igne

et
2. Iste cum omni cxercitu vitiorum inexstinguibili,et destruet omnia quaMle-
circumdcdit et valhivit mundum istum. siderantur in hoc mundo. Transibit
3. Habct autem septem exercitus vi- quippe mundus et omnis concupiscentia
tiorum, quorum duccs principalcs sunt ejus.
superbia, ira, invidia, acedia, avaritia,
gula, et luxuria. Rogate ergo Dominum, ut sic mun-
4. Et certc vix est homo, qui vel elTu- dum istum immundum, ct si corpore fu-
gere possit, vcl resistcre excrcitibus istis, gerc non possunms, saltem anima fugia-
nisi Dcum habcat adjutorcm. mus, sicquc cum Jesu modo fleamus, ut
5. Jacet itaque multitudo dsemonum postea in elcctorum societatc ridcamus.
obsidens civitatcm mundi, et exspectans Quod nobis pra^starc, etc.

Cf. etiam Jerem. xxxix, 8 et 9.

 SERMO LXV.

IN DOMffllCA XI

POST TRINITATEM.
Piiblicanus a longe sfans, noJehat nec oculos ad coelum le-

vare : sed percuiiehat pectus suum, dicens : Deus propitius

esto. Luc. XVIII, 13.

Nota, quod Publicanus iste figuram gerit veri poenitentis. Cum autem nos om-
nes peccaverimus, et poenitere nos oporteat, sex nobis necessaria sunt ad ve-
ram poenitentiam, quae ex istius Publicani factis cognoscuntur et verbis.

/. Cojisideratio divinse severitatis.

II. Inspectio proprix fragilitatis.

III. Dolor admissx iniquitatis.

IV. Sinceritas confessionis.
V. Strenuitas satisfactionis.

VI. Supplicitas orationis.

naesevcritatis, quae innuitur ibi, ubi dici-

tur : Pi(hlicaniis a longe stans. Servi
enim qui delinquunt, severitatem Domi-
I. noruni suorum considerantes, non au-
dcnt appropinquare, sed a longe stant
propter metum : et nobis ita utilc est, ut
Necessaria est nobis consideratlo divi- sevcritatcm districti judicis attcndamus,
 SERMO LXV. 253

et sic propter timorcm cjus peccare desi- « fragiliores ct inlirmiores sumus, qui
stamus. Timor (luippc Dotnini cxpeUit « inter causas ambulamus_, et si vitrei

pec.calian, sicut dicilur Eccli. i, 27. Sc- « essemus, minus casus timercmus. »
vcritatem islius judicis consideraverat Causas appcllat Augustinus quaslibct in-
.lol), qui dicit ix, 13 et seq.: Deus, cujiis firmitates, quic nobis minantur corporis

ine nono resisterc polcst Quantus ct anima' separationem.

ergosiim cgo, ut rcspondeani ci, ct lo~

quar verbis nicis cuni co ? Qui ctiamsi

hahuero quippiani justum, non rcspon-
dcbo, sed mcum judiccm dcprccabor Si . 111.

cnim fortitudo qweritur, robustissimus

cst : si gequitas judicii, nemo audct pro

me testimonium dicerc. Si justificarc me Neccssarius cst nobis dolor admissae

volucro, os meum condcninabit me si : iniquitatis, qui notatur ibi, ubi dicitur:
injiocoitcm ostendcro^praoum me com- Percutiebat pectus suum. Dolor cnim su-
probabit. scitatur ex vehementi pectoris tunsione.
Dolere itaquc dcbemus contritionis do-
lore, propter peccata nostra, sicut dolet
parturiens in angustiis parturitionis. Un-
II. dc dicit Mich. iv, 10, ad animam poeni-
tcntem : Dole, et satage filia Sion, qua-
si parturiens. Et vere necessarium est
Necessaria cst nobis inspectio proprise nobis, ut sic doleamus, quatenus a mon-
fragilitatis, quse notatur ibi : Nolcbat struoso partu pcccatorum qucm a diabo-
oculos ad cocluni lcvarc. Teri'am et seip- lo concepimus, et qui lacerat et dissecat
sum ex terra assumptum adspiciebat. Ita interiora animae nostrae, quantocius libe-
et nos propriam fragilitatem humiiitcr remur. Dolcre etiam debet pcccator, quia
debemus inspicere, ne peccata audeamus peccatis suis Deum olfendit, quemadmo-
perpetrare, et tam districtum judicem ad dum mater dolere consuevit in morte
iracundiam provocare. Quomodo audet unigeniti et dilecti filii sui, Unde dicit

ille peccare, qui omni incertitudine in- Dominus Zach. xii,10 : Adspicicnt ad me,
certior est, utrum cras sitvicturus, et qui quem confixcrunt, scilicet criminibus et

nunc forsitan sentcntiam teternae damna- peccatis, et plangent cuni planctu quasi
tionis est auditurus? supcr u)iigenitum, et dolcbunt super

Proprise fragilitatis nos admonet Do- cum, utdoleri solet in morte primoge-
minus ita loquens Genes. iii, 19 : In su- niti.
dore vultus tui visccris pane tuo, donec
revertaris in terram,de cpia sumptus es :

Quia pulvis cs, et in pulverem reverteris.

Sudor vultus nostri sunt lacrymae nostrae, IV.
et haec etiam nobis debent essepancs die
ac nocte, sicut dicitur in Psal. xli, 4 :

ut videlicet misereatur nostri, qui dc Necessaria cst nobis sinceritas confes-

pulvere nos creavit : pulvis enim sumus, sionis, quae ctiam innuitur ibi, ubi dici-
et in pulverem revertemur. tur : Percuticbal pcctus suum. Quando
De fragilitate etiam conditionis nostrae cnim pcctus percutitur, quidam sonus
Augustinus in libro de Vcrbis Domini : elicitur exindc. Monet ergo nos Spiritus
« Quid fragilius vasc tamen
vitreo, et sanctus in Eccli. xvii, 26 et 27, ut pcc-
« servatur et durat per saecula? Nos ergo cata nostra tempestive coniiteamur. An-
234 D. ALB. MAG. ORD. PILED.

tc morlem, inquit, confiteri'. A iiiortuo corporls aftlictione, et eieemosynarum

enim quasiniJiil sit, pcrit confcssio. Con- largitiono.

fitebcris vivois, vivus et sanus confitcbc- Corporis aftlictio consistit in jcjunio,

ris. flelu, et ciliciis, in disciplinis, in genu-

Nola, quod inonet nos, ut ante mor- flexionibus, et peregrinationibus, et hu-
tem conlitcamur, et sani. Mulli quippc juscemodi corporalibus exercitiis. De ista

per hoc decipiuntur, quod differunt pce- afflictione dicit Dominus in Levit. xxiii,
nitentiam suam ad horam mortis. Unde 27etseq.: Affiigetis animas vestras iti die
dicit Augustinus in quodam sermone de expiationis..., quia dies propitiationis
Poenitentia « Agcns pamitentiam et re-
: cst... Omnis anima, quae afflicta non fuc-
« conciliatus, dum sanus est, et postea rit dic hac, peribit de populis suis. Dies
« vivens securushinc exit : de sera po!- expiationis est tempus hujus vitse ad pcc-
« nilenlia, qutc raro vera, ego non sum nitrntiam nobis concessum. Qui sc in die
« securus : numquid dico, Damnabitur : istonon afflixerit per poenitentiam per- ,

« non dico ; sed non dico etiam, Libera- ibit numero electorum. Si quis enim
a

« bitur. Vis quod incertum est evadere : impcenitens discesserit, non inveniet gra-
« Age pcenitentiam, dum sanus es : si sic tiam coram oculis Domini. Post hanc
« agis secums es.Quare securus es? quia quippe vitam non est tempus miserendi,
« egisti poenitcntiam eo tempore, quo po- sed potius crimina puniendi.
« tuisti peccare. Si autem tunc vis agcre Ad satisfactionem etiam requiritur
« pcenitentiam, quando jam nequis pec- eleemosynarum largitio. De hac dixit

« care, peccata te dimiserunt, non lu Dan. IV, 24, ad Nabuchodonosor regem,

« illa. » qui multas iniquitates commiserat :

Nota etiam quod dicitur EccH. supra, Consilium mcuin, rex, placcat tibi, et

Confitere, confitcbcris. Tria quippe gene- pcccata tua elcemosynis rcdimc, et ini-

ra sunt pcccatorum confitenda, videhcet quitates tuas tnisericordiis pauperum :

peccata cogilationum, locutionum, et forsitan Deus ignoscet delictis tuis.

operationum. Quod etiam peccata inte-
graliter sint confitenda, per hoc osten-
ditur quod dicitur, Confitcrc. Quod etiam
simul facere debes, ne videlicet honesta
peccata confitearis, et inhoncsta rcticeas; Y]
ne etiam confessionem tuam inplures sa-
cerdotes dividas, ut scilicet uni partem.
ct tertio, ct quarto, et quinto, et sexto Requiritur adveram pcenitentiam sup-
partem conlitearis. plicitas orationis, quse manifeste demon-
stratur ibi, ubi Pubhcanus non alienum
pectusper detractionem,sedsuumperpro-
prii reatus cognitionem percutiens, dicc-
V. bat ad Dominum : Dcus propitius esto
mihi peccatori.
Et nota, quod ad orationem, ut digna
Nobis necessaria est strenuitas satisfa- sit exaudiri a Domino, quatuor rcqui-

ctionis, quae notatur ibi, ubi dicitur : Pcr- runtur.Primum, quod per fidem orans
cuticbat pectussuum. Pectus enim per- in Deum moveatur secundum est, quod
:

cuterc non poterat, nisi manum movis- pcr spem de Dei misericordia non diffi-
set. Manibus autem operamur. Unde per datur tertium est, quod per charitatem
:

motum manus satisfactio designatur, qua* salus animae in oratione quseratur : quar.
maxime in duobus consistit, videlicet in tum est, quod ab orante humilitas ha-
 SERMO LXV. 255

bcatur. Suporbia quippc nihil iiripolrare i. Ouod nihikjminus bumilitalem ba-

potest a Doiniiio. bueril, per hoc quod se pcccato-
[lalct,

Et ccrtc licec qualuor inveniunlur in rcm appelhit dicens Deus propitius esto
:

oratione J^uhlicani. inihi peccatori. Haec autcm ct nos, cha-

1. Pcr lidcni nainquc movcbatur in rissimi, in orationibus nostris habere dc-
Dcum. Llndc dixit, Deus. l)cmus, vidcHcet (idem, spem, charita-
2. Spem quoque habuit ut exaudirctur. tem, et liumiHtatem.
Si cnim dc misericordia Dci despcrasset,
propitiationem cjus non implorasset. Di- Rogate ergo Dominum, ut sic nunc
xit autem : Deus propilius esto mihi pec- pcr veram pcenitentiam rcmissioncm
catori. nostrorum criminum obtineamus, ut tan-
3. Per charitatem etiam animse salu- dcm exsultantes corani Christo in An-
tem quajsivit. Undc dixit : Deus propi- gelorum consortiis appareamus. Quod
tius. nobis, etc.
 SERMO LXVI.

IN D03imiCA XII

POST TRINITATEM.
Apprehendens Jesus surdum etmutum de turha seorsum, mi-
sit digitos suos in auriculas ejus : et exspuens^ ieiigit lin-

guamejus : et suspiciens in coelum, ingemuit. Marc. vii, 33

et 34.

Duo sunt hic principaliter notanda :

J. Quid per siirdum et mutum figuretur?

II. Qualiter iste surdus et mulus a Domino curetur ?

tur, quamdiu in peccatis est, surdus est :

quia non audit cum eflectu clamorem vo-

cationis divinae, qua nos A^ocat ad pceni-
tentiam. Unde conqueritur Dominus in
Psal. Lxvin, i, quod clamor ejus non au-
diatur. Ait enim : Laboravi clamans,
De primo nota, qiiotl per surdum et raucse factss sunt fauces mese.
mutum quilibet peccator figuratur. IJnde Et nola, quod ipse sanguis Jesu clamat
dicitur in I*salmo in pcrsona peccatoris^ in vocans nos ad ptDnitentiam. Unde dicit
tertio pcenitenliali, Psai. xxxvn, !4 : Ego Dominus in .Tob, xvi, 19 : Tcrra ne ope-
tamquam surdus uon audicbam : ct sicut rids sanguinem meum, nequc inveniat in
mutus non apcricns os sum. Peccator igi- te locum latcndi clamor meus. Tunc ter-
 SERMO LXVI. 257

ra, id esl, homo terrenus sanguinem Do-

mini operit, et tunc clamor Domini lo-
cum latendi in eo invenit, quando vide-
licet miser peccator peccatorum delecta-
tionibus occupatus non curat reminisci n.
passionis divinaj, quce clamat ad pecca-
torem, ut ad Dominum rcvertatur.
Quod sanguis Jesu Ciiristi clamet, te- De secundo nota, quod Dominus sur-
statur etiam Apostolus ad Hebr. xii, 24 :
dum mutum et curaturus quatuor focit.

Accessislis... acl sanguinis aspcrsionem Primo eum de turba scorsum eduxit.

melius locpientem, c/uam Abel. Nota, Secundo, digitos suos in auriculas ojus
quod sanguis Abel postulavit vindictam. misit. Tertio,exspuens linguam ejus te-
Uiide Dominus dixit ad Cain, Gen. iv, 10 tigit. Quarto, suspiciens in cceluni inge-
et 11 Quid fecisti ? vox sanguinis fra-
:
muit.
tris tui clamat ad me de terra. Nunc

igitur maledictus eris. Sanguis vero Jesu L Primo igitur necessarium est pecca-
postulat pro nobis Dei misericordiam : si tori, ut manu divina a turba seorsum
tamen ipso sanguine pure velimus redire educatur. Tunc homo per Jesum a turba
ad gratiam. Vse autem illi, qui clamo- seorsum educitur, cum illa fugit et re-
rem recentis cruoris Jesu exaudire nolue- spuit quae amatores mundi frequentare
riL^'^ Vere et ipse clamabit, et non exau- consueverunt, utpote choreas et tabernas
dietur. Unde dicitur Prover. xxi, 13 : theatrorum spectacula, et foeminarum
Qui obturat aurem suam ad clamorem cubilia, et alias insanias falsas, et transi-
pauperis, videlicet Jesu crucifixi : et ipse torias sseculi voluptares. Propter hoc di-
clamabit, non exaudietur Hinc etiam
et . cit Dominus, Osee,ii, 14, de anima pceni-
dicit Job,xxvii, 9 Numciuid Deus exau-
: tente : Ducam eam, inquit, in solitudi-
diek clamorem ejus, cum venerit super nem et loquar ad cor ejus. Solitudo in
:

eum angustia ? quam Dominus poenitentem ducit, ost

Mutus est etiam peccator, quia non in- propria conscientia, quam debet homo
vocat Deum cum quamdiu dele-
ellectu, intrare per suiipsius discussionem, et sui
ctatur in peccatis.Os enim liabent multi criminis dolorosam recognitionem : et

peccatores, et tamen raro loquuntur bo- tunc loquiturad cor ejuslocutiones pacis,
num sed malum quandoque fastidiunt
: et non afflictionis. « Si enim homo pcc-
eos, qui bona loquuntur. Monet autem « cata sua per pcenitentiam agnoscit,
nos Apostolus ad Ephes. iv, 29, ne mala « Deus ei ignoscit^ » ut dicit Augusti-
loquamur, ita dicens Omnis sermo ma~ : nus.
lusexore vestro nonprocedat ; sedsi quis
bonus est ad sedificationem fidei ut det H. Necessarium est peccatori, ut digiti
gratiam audientibus. Et nota, quod illi Dei in aures mittantur. Per digitos, qui
qul raro vel numquain bona loquuntur, per articulos distinguuntur, quid aliud
quodam modo pejores sunt quam ipsi intelligitur, nisi discreta sententia Dei_,
deemones, qui seepe Jesum Christum sunt quam in extremo judicio profert contra
confessi. Unde dicitMarc. iii, 11 et 12 : omnes operarios iniquitatis, per quam
Spiritus immundi cum videbant Jesum, etiam unusquisque recipiet, prout in
procidebant ei, et clamabant dicentes : corpore gressit, sive bonum fuit, sive
Tu es Filius Dei. Dicit etiam Luc. iv, 41 : malum ? Et sicut digiti manus non ejus-
Exibanl dsemonia a multis clamantia, et dem sunt fortitudinis aut quantitatis, ita
dicentiay Quia tu es Filius Dei. et sententia Domini non erit omnibus
aeque gravis, sed unusquisque secundum
17
238 L). ALB. MAG. ORD. PR.ED.

merita peccatorum suorum crudeliorem Qui sc juuijit fornicariis, erit nequam :

sententiam audiet aut minorem. Necesse putredo et vermes h^rcditabunt illum.

igitur liabes, o peccator, ut Dominus hos Qui itaque dulci relicto Deo, fornicatur
diiritos suos in aures tui cordis immittat, cum concupiscentiis hujus mundi, quasi

ut videlicet quasi jam suo tribunali as- cadaver putridum vermibus immortali-
sistas, contra te cTternae damnationis sen- l)us corrodendus perpetuo subjacebit.
tentiam proferendam pertimescas, et sic Jtem, de quolibet damnato dicitur, Joel,
quamdiu tempus est miserendi, pedibus n, 20 : Ascendet foeior ejus, et ascendct

suee misericordiae provolutus, peccata tua putredo cjus, quia supcrhc cgit : audens
per veram contrilionem tibi remitti de- videlicet Aitissimum ad iracundiam con-
poscas. citare.

De praedictis digitis Dominus, Cant. v, Item, dicitur Mich. ii, 10 : Proptcr

o :Mamts mcse distillaverimt imjrrltam, immunditiam ejus corrumpctur putredi-
mei plod myrrha prohalissima.
ct digiti ne pessima.
Nota, quod Dominus babet duas manus, Item, Dominus ad animas damnato-
videlicet manum misericordiae, et manum rum^ Amos, iv, 10 Ascendere feci pu-
:

Fer primam peccatores ad po'-

justitiai. trcdincm castrorum vestrorum i)i narcs
nitentiam vocat, per secundam venire vcstras. Castra animarum sunt corpora :

nolentes perpetuo castigat. in ipsis enim militant vel Deo vel diabo-
Manus itaque misericordiai dislillat
1. lo, et certe putredo et foetor corporum
myrrbam, quia ostendit nobis amaritu- ipsorum semper ascendet in nares ani-
dines passiouis, quas pro nobis Dominus marum ipsorum.
passus est in cruce.
2. Manus etiam justitiae distillat mvr- IV. Necessarium cst nobis, ut ad imi-
rbam, et (Ugiti manus bujus pleni sunt tationem Jesu in coelum suspicientes in-
myrrba probatissima, id esl, amarissima ; gemiscamus. Ule enim in ccplum suspicit,
quia sententia judicialis peccatoribus con- qui divinam patientiam et longanimita-
verti negligentibus, verba proferet acer- tem devotus attendit, et super hoc Deo
bissima, et tormenta inferot amarissima. grates agit. Ille autem ingemiscit, qui
magnitudinem et diuturnitatem scelerum
III. Necessarium est peccatori, ut spu- suorum considerans, super his vera cor-
to Jesu lingua ejus tangatur. Nota, quod dis contritionegemit et dolet. Et sic hinc
in lingua est nervus, qui vocatur opticus, ex Dei gratia contingit quod aures ejus
qui disceruit inter amarum et dulce, ct aperiantur, et lingua reseretur ut recte
inter amarum et amarius, et inter duk e loquatur. Libenter enim talis deinceps
et duk-ius. Nota etiam quod id quod mandata Dei audit et implet ; bbenter
exsj)uitur, quamdam vibtatem signilicat. etiam de caetcro per veram confessionem
Sputum itaque quod exspuit Jesus, vili- cor suum a peccatorum maculis abluit, et
tatcm damnationis aetcrnae designat. Deo jugiter gratias agit.
Necesse i^ilur nobis est, ut incomi^a-
rabilem illam vilitatem, in quam cadent Rogate ergo, cbarissimi, Dominum, ut
miseri peccatores, modo bngua mentis sic nos ab omni peccato quod nos vel
nostrae praegustemus, ut eo ferventius ad surdos vel nmtos efficiat, curare digne-
dignitatem electorum capessendam labo- tur, utAngelorum audire concentus et
remus. Miseri quippe peccatores incom- electorum canticum concinere mereamur.
parabiiiter viliores erunt, quam bufones. Quod nobis, etc.
l)e vibtate eorum dicilur Eccli. xix, 3 :
 SERMO LXVII.

IN DOMINIGA XIII

POST TRINITATEM.
Homo qiiidani descendehat ab Jerusalem in Jericho^ et inci-
dit in latro7ies, qui etiam despoliaverunt eum : et plagis
impositis ahierunt semivivo relicto, Luc. x^ 30.

In prsesenti Evangelio quatuor principaliter sunt notanda :

/. Quid per hominem illum.quiab Jerusalem descendit, intelligatur^i

II. Quid per Jerusalem et Jericho, a quo, in quam descendit, exprimatur?

III. Quidper latrones in quos incidit, significetur ?

VI. Quid per Samaritanum quicircaeum motus est misericordia, /iguretur?

aqua baptismi regeucrati sunms, ut ef-

ficiamur concives Sanctorum, et dome-
stici Dei in illa sancta civitatc Jerusalem,
I. quce supra nos cst, vldelicet in Ecclcsia
triumpliante. Unde dicit Apostolus ad
Epli. II, 19, et loquitur de quibuslibet
Dcprimonota, quod per bominem is- Christianis quijam spe in coelcsti Jerusa-
tum quilibet homo Christi sanguine rc- lem commorantur Jain non esiis hospl-
:

demptus intelligitur, ac baptismi lavacro ies, ei advcnx sed estis cives Sanctorum,
:

regeneratus. Ad hoc enim Dominus nos et domeslici Dei, elc.

suo redemit cruore, et propter hoc in

2(i0 I). ALB. MAG. ORD. PRtED.

intorpretaturyz/5/<7/a Domini, et certe qui-

libct Cbristianus ad hoc vocatus est, ut

liat Rox in Jerusalem ; et cuin homo de
II. sancta Jerusalem vadit in voluptates hu-
jus mundi, comprehendit eum exercitus
ChabLTorum, id est, turba dajmonum, et
secundo nota, quod per Jerusalem
1)0 sicfiiii ojus, id ost^ bona opera ejus quee
patria ccelestis exprimitur, quse ad simi- fecerat, occiduntur, et oculi animse suee
litudinem civitatis, ex vivis et electis la- por Doi oblivionem eruuntur ; et postre-
pidihus construitur in coclis, de qua dici- mo multis pcccatorum catenis vinctus
tur in Psal. cxxi, 2 et 3 : Stantes evant ducitur in Rabylonem, id est, in confu-
pedes nostri, in atriis tuis Jerusalem. Je- sionom gebenno? sempitorn.Te. Babylon
rusalem, qude aidificatur ul civitas. Igitur quippo confusio interpretatur. Quod au-
in superna Jerusalem, id est, in regno tem dseinones sint iatrones, testatur Job,
Dci, ubi est vera pacis visio, pcdes afTe- XIX, 12, qui ita dicit in persona pecca-
ctuum nostrorum et desideriorum jugi- toris : Sirnul venerunt latrones ejus, et

ter staro del)erent, et modo doberemus in fecerunt sihi viani per me, et ohsederunt
ea babitare per spom, ut postea ad oam in (jyro tahernaculum mcum.
portingore mcroremur per rom. Et nota, quod isti iatronos tria mala
Sod, liou ! multi ab ista Jerusalera de- faciunt.
scondunt in Joricbo, id est, deloctantur 1. Primo enim spoliant bominerr/no-
in ti'ansitoria voluj)tate praescntis steculi. biiibus virtutum indumentis, de quibus
Jeiicbo quippe luna interpretatur, et cer- dicitur in Psal. xliv, 10 : Adstitit regind
te luna deiectum patitur, maculamba- et a dcjtris tuis in vestitu deaurato : cir-
bct. Unde per Jericho mundus iste figu- cumdala varietate. Vestitus deauratus,
ratur, qui licot se stabilem osse montia- iii quo regina, id est, aiiima, assistita
tur (d cbirum, verissime tamon instabilis dextris cetorni Regis, est nol)ilis charitas,
est, et maculis plonus. IJndo qui mundo qufe splendidam reddit animam, etiam
innititur, ncccssc est ut labatur et macu- aiiarum virtutum varietate circumdatam,
lotur. Qui oniin labonti et polluenti in- utpote castitatis, bumiiitatis, mansuetu-
nititur, inevitabile est quin cum iabente dinis, pietatis, sequitatis, et veritatis : et
labiitur, et polluontc polluatur. sic de aliis virtutibus.
2. Secundo, d;omones homines vulne-
rant criminibus otpoccatis. Peccata nam-
que piagae et vuinera sunt animse, de qui-
ni. busJob,xvi, li, loquitur in personapec-
catoris : Circumdedit me lanceissuis,con-
vulneraint lumhos meos, nonpepercit, et
De tertio nola, quod per latronos in effudit in terra viscera mea. Concidit me
quos homo ab Jerusalcm descendens in- vulncre super vulmis, hoc dicit de diabo-
cidit, dsemones signilicantur. Ipsi quippe lo.
jaccnt in insidiis, in via joricbontina, ut Et nota, quod daemones per superbiam
interliciantanimas Cbristianorum. Undo et jactantiam capiti lothalo vuinus infli-
legitur in IV Rog. xxv, o, et seq., quod gunt. In capito enim ost principalis os-
exercitus Chaldseorum Sedeciam Regem tentatio superbiae, sicut dicit Gregorius.
Jerusalem coinprehondit in planitio Jeri- Por avaritiam voi-o bracliia mortaii pla-
cho, cujus (ilios Hox IJabyionis occidit : ga vuinorant et transfigunt. Avarorum
et ocuios ejus elfodit, vinxitque eum in quippe manus et brachia ad accipiendum
catenis, et duxit in R;d)v]onom. Sedecias sunt porrocta. Por iram vero pectus et
 SERMO LXVII. 2G1

cor transfigiint. quia iraoundi sompor lia- dorimo.t^ qid custodit Israel. Et vcrc ne-
bcnt cor et pcctus turhulontum. Porro ccssarius cst advcntus ejus, ut visitet mi-
perinvidiam ij)sas modullas ossium vul- scrum pcccatorem, ot faciat illa qua>. focit
nerant ct disturbant Putrcdo cnim ossium Samaritanus, do quo agitur in pr;osonti
est invidia, sicutdicilur in Prov. xiv, 30. Evangolio.
Pcr gulam vcro vontcr ct viscera morta- Ipse enim illi sauciato octo hona focit.
liter vulncrantur. Gub)si quippc ad lioc Primo quippo videns hominem vulncra-
inhiant solum, ut vontrcm et viscera ci- tum jaccntcm, miscricordia motus cst.
bis et repleant. Por luxuriam
potibus Secundo appropinquavit. Tertio vulneri'
lumbi femora mortali vulnorc transfi-
et bus sauciati vinum inludit. Quarto oloum
guntur. Luxuriosi namquc ad hoc summo cffudit. Quinto plagas alligavit. Sextoju-
studio laborant, ut cxpleant libidincm mcnto suo imposuit. Scptimo in stabu-
femorum et lumborum. Postremo cox'e lum duxit, id cst, in hospitium. Octavo
ct tibiae per acediam vulnerantur. Acc- curam ejus agit.
diosi quippe pigri sunt, et segnes coxse Tgitur et nos, quia peccatorum vulnc-
et tibiiE movcnt ad obsequium J)ci. ribus sauciati sumus, rogare primo de-
3. Tertio, dsemones vulnoribus tam di- bemus Dei Filium creatorem nostrum, ut
versimodc inflictis abeunt, peccatore sc- circa nos misericordia movcatur si enim :

mivivo rclicto. Per hoc quod djemones ipse, qui nos creavit, avcrterit misericor-
abeunt, intelligitur quod dant peccatori diam suam a nobis, quis miscrebitur no-
sporii-etpraesumptionem longioris vita^ stri ?

Multi siquidem peccaloros por quamdam Secundo supplicaro dcbemus, quate-

animae syronesim non scnticntos dolorom nus humanitatis suae recordationo pcr
vulnerum suorum delectantur in peccatis compassionem nobis appropinquare di-
suis : quasi somniantes sibi longam vi- gnctur propinquus cnim nostei' factus
;

tam, non timent setcrna supplicia, quge a cst per humanitatis assumptionem.
dsemonibus inferentur. Tertio rogandus cst, ut vinum fcrven-
Quod autem lcgitur, quod reliquorunt tissimae contritionis vulneribus animarum
homincm quem vulnoravcrant, scmivi- nostrarum infundat. Sine vcra quippe
vura hoc : significat, quod misor homo contritione salvari non possumus.
postquam sc daemonibus subjocit per Quarto supplicandum ost ei, ut o'oum
consensum et peccati actum, statim ani- intornae consolationis vino contritionis
ma ojus morte spirituali trucidatur, ct cifundat. Alias cnini numquam laeti essc
nihil in eo vivum relinquitur nisi corpus vere possumus, nisi ipse intrinsecus nos
tantum. Homo quippe ex anima constat pcr Spiritum paraclitum consoletur.
et corporc. Anima vero per poccata mor- Quinto libentor sustinorc debemus, ut
tificata, corpori tantum secundum anima- alligot vulnora nostra ligaminibus prie-
litatem vita relinquitur. ceptorum suorum, et dovotasatisfactionc.

Hcu! pauci sunt, qui hoclic divinis pran^c-

ptis plagas suas alligari pcrmittant. Om-
nes, et majores, et minorcs, id est, sub-
IV. diti, et praelati, et pauperos, ct divites

rumpunt vincula pra'ceptorum, sicut dicit

De quarto
nota, quod per Samarita-
num Dei Filius liguratur. Samaritanus
quippe custos intcrpretatur. Et certe Dei
Filius custodit filios gratiae.
in Psal. cxx, 4 : Non
Dominus, Jerom, v. 5.
Sexto indigcmus, ut jumento suo nos
impouat. .lumoutum Domini estcruxbe-
ncdicta. Tunc autoni jumcnto suo nos im-
Unde dicitur ponit, quando nos reminisci facit ct imi-
dormitabit, neque tari amaritudinem passionis suae. Proh
2G2 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

dolor I inulti refiigiunt lioc jumentum. Octavo necesse est nobis, ut quotidie

Pauci enini sunt, qui divinae passionis nostri curam agat. Tunc curam nostrain
amaritudines intueantur, et qui Domino agit, cumfacit nos prolicere de bono ope-
in suis doloribus compatiantur. Gum ta- re in aliud bonum opus, et cum nos trans-
mou dicat Apostolus II ad Tim. m, 12 : ire facit de virtute in virtutem. Curam
Qiwd si sustinebimus, et conregnahimus. etiam circa nos per hoc ostendit, quod
Septimo necossarium nobis est, ut nos nos stabulariis, id est, Sacerdotibus Ec-
in stabulum, id ost. in hospitium suum clesiffi committit. qui nobis Ecclesiae Sa-
ducat. llospitium voro Domini est sancta cramonta ad salutom corporis et aninite

Ecclesia.Tunc autom inducit nos in suum fidolitor adiuinistrent.

hospitium, quando nos participes facit

omnium bonorum et laborum, quae fiunt Roiiate eriro Dominum, ut sicnostram

in sancta Ecclesia, per devotionem elec- curara agat, quod omnes in die judicii

torum. L'ndo dicit Psal. cxviii, 63 : Par- nos salvari contingat. Quod nobis, etc.

ticeps ego sum omnium timentium te, et

custodientium mandata tua.

 SERMO LXVIII.

IN DOMINIGA XIV

POST TRINITATEM.
Ccim ingrederetur Jesus quoddam castellum^ occurrerunt ei

decemviri leprosi. Luc. xvii, 12.

In praesenti Evangelio tria prima facie sunt notanda :

/. Quid per casfelliim quod Jesiis ingreditur, designetur ?

II. Quid per decem leprosos exprimatur '^

IJI. Quid ad leprosorum munditiam requiratur ?

Per duosDiscipuIos Dominitimor castus,

et amor sanctus intelliguntur, qui asi-
nam, et pullum, id est, soniorem pecca-
I. torem, junioremsolvunt a vinculis pec-
et

catorum, et adducunt in obscquium Jesu

Christi. Si vis plura dc isto castello,

De primo nota, quod per castellum is- quoere in sermone de Assumptione

tud mundas inlelligitur. Dc hoc castello S. Mariip : Intravit Jesus in quoddam
dicit Mattli. xxi, 2, quod Domimis mit- castellum. Igilur in castellum istud, id

tensduos Diseipulos suos, ait illis : Ite est, in mundum olim ingressus est per
in castellum quod conlra cos est : ct sla- noslrae carnis assurnptionem, et adliuc

tim invenietis asitmm aliigafam, et j)ul- ingredietur per finak^m judicii dislriclio-
lum cum ca : solvite, et adducitc milu. nem. Unde et Angeli ad Discipulos dixe-
264 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

runt in Ascensione Domini, Act. i, M : mercatores et omnes, qui, ne dixerim,

Virl Galllsei quid statis adspicientes in pejerant, sed qui assidue sine causa ju-
coelum ? hic Jesus, qui assumptus est a rant. Violatur etiamhoc praeceptum a lu-
vobis in coeluni, etc. soribus, qui saepe Deum blasphemant.
Tertius leprosus est ille^ qui sabbata,
id est, solemnitates Domini non custo-
dit.Lnde dicitur in tertio mandato :

II. Memoito ut diem sabhati sanctifices '.

Yiolatores hujus praecepti sunt choriza-

tores, et aliarum vanitatum sectatores.
De sccundo nota, quod decem viri le- Ipsi enim dies celebres Deo, et Beatae
prosi signant quemlibet peccatorem, qui Mariae, et aliis Sanctis dedicatos nonsan-
transgreditur et violat decem prtecepta ctificant, orationibus ac aliis bonis ope-
Dei. ribus insistendo, imo potius maculant
Primus itaque leprosus est violator et exhonorant vanitates libidinosas exer-
primi pr^cepti, quod dicit Exod. xx, 3 cendo.
et 5 Non hahebis deos alienos coram
: Quartus leprosus est ille, qui parentes
me... non adorabis eos, neque coles. Qua-
: suos nec reveretur, nec amat, nec eis ne-
si dicat : Non liabel)is deos alienos co- cessaria subministrat. Dicit enim quar-
ram me in corde, id est, non adorabis tum mandatum : Honora patrem tuum
eos ore, neque coles opere. Hoc prfficep- et matrem tuam, ut sis longsevus super

tum violant praecipue quinque genera ho- terram, quam Dominus Deus tuus daoit
minum, videlicel humanoe laudis avidi, tibi ^. Haec est terra viventium, ubi regnat
avari, gulosi, et luxuriosi, necnon et vita aeterna.
sortiariae mulieres sortilegiis confidentes. Quintus leprosus est violator quinti
Humance quippc laudis avidi vanam glo- pra?cepti, quod sic loquitur Non occi- :

riam, quam emunt a mimis et histrio- des *, id est, non occides corde, ut desi-
nibus, Deo pra^ponunt. Avari nummum deres vel optes alicui mortem. Item, non
et aliam rem temporalem plus diliguut occides ore, vel lingua, id est, non in-
quam Deum. Gulosi ventri suo ferven- stigabis aliquem ad occidendum, nec de-
tius serviuntquam dulci Deo. Luxurio- trahes proximo tuo, nec consilium ali-
si circa amorem mulieris fornicarioe plus quod dabis, per quod animae noceatur.
aestuant quam circa dilcctionemDei. Mu- Item, non occides manu vel opere, nec
lieres sortiariae plus conlidunt in sorlile- permittes aliquem mori fame.
giis suis quam in his qu« pertinent ad Sextus leprosus est sodomita, forni-
Dei cultuni. cator, el adulter. Dicit euim sextumpra?-
Secundus lcprosus est, qui violat se- ceptum Non moechaberis % id est, nul-
:

cundum pricccptum, quod ait Kon as-
sumes nomen Domini Dei lui in vanum
nec enim habebit insontem Dominus eum
qui assumpserit nomen Domini Dei sui
frustra iroc mandatum maxime violant
'.
: lam turpitudinem vel immunditiam cor-
: de, ac ore, et opere, seu manibus exer-
cehis, nec alicui mulieri jungaris, quae
non fuerit tibi per legitimum matrimo-
nium copulata.

* Exod. XX, 7.
* Exod. XX, 13.
2 Exod. XX, 8. ' Exod. XX. 14,
^ Exod. XX, 12.
 . .

SERMO LXVIII. 2f>5

Septimus leprosns est septimi pra^ccp- 2 Secnndum , nt viso Jesu stcnt a longe
ti contemptor, qnod dicit : \o)i furtuin Ille a longe stat, qui se huniiliat, ct Chri-

facies '. Hoc mandato et furlum, et rapi- stum judicem sperando formidat. In hoc
na, et dolns, et calnmnia, et omnis ge- enim notatur spes, quod steterunt. Ti-
neris usura prohibetur. mor autem in hoc innuitur, quod stete-
Octavus leprosus est, qui loqnitnr con- runt a longe, tamquam non audcntes pro-
tra proximnm falsum testimonium. Dicit piusaccedere.
enim octavum praeceptum Non loquc- : 3. Tertinm est, qnod vocem suam ad
ris co)itra proximum tuiim falsum testi- Denm levent dicentes : Jesu pr/eceptory
monium ^. lloc prseceptum violant, qni miserere nostri ^ IUe ad Deum vocem
verbis snis vel vitae, vel famae, vel etiam levat, qui per poenitentiam, et justitiam
rebus proximi nocent. ad Deum clamat. Misericordia qaippc et
Nonus leprosus est noni prcecepti trans- jnstitia sunt alae orationis, qnibus lcvatur
gressor,quod sic ait Non desiderahis: ad Dcum. Misericordia sua pauperibus
uxorcm proximi tui ^. Hinc etiam luxu- tribnit. .lustilia vero unicuique ablata re-

ria mcntalis prohibetur, ne videlicet ali- stituit.

quis credat quod non sit peccatum deli- Qnartum est, quod Sacerdotibus se
i.

ciari cum luxuriosis cogitationibus in cor- ostendant. Unde dixit eis fte, ostendite :

de. vos Sacerdotibus ^.

Decimus leprosus est, qui violat deci- Et nota, quod ad confessionem preeci-
mum prceccptum, quod ait Non concu- : pue quatuor exiguntur, quae hic innuun-
pisces domumproximi tui,nec omnia quse tnr.
illius sunt *.Hoc mandatnm non observat, Primum cst, ut sit humilis, unde non
qui per avaritiam intus exsestuans quam- dixit, « cquitate, » sed ite.
cnmque rem proximi contra justitiam Secundum est, quod sit nuda et sui
concupiscit. accusatoria : unde ait : Ostendite vos, ct
non alios.

Tertium ct quartum est, quod sit di-

screta et frequcns unde subdit Sacer-
: :

HI. dotihus, quasi discretis et bonis. Sacer-

dotes enim dicuntur quasi sacri duces.
In hoc enim quod pluraliter ait, innuitur
De tertio nota, quod ad hoc, ut hujus- quod debet esse frequens ut si unus Sa- :

modi leprosi curentur, quinque specia- ccrdos et confcssor moriatur, vcl se in

liter requiruntur. alinm locum transferat, alteri confitca-
i. Primum est, ut Jesucastellum ingre- tur, ct ut totics se ad minus lavet per con-
dienti occurrant. IUe Jesu occurrit, qui fessionem, quotics se polluit per pecca-
hoc tirmiter credit, quod Jesus ad judi- tum. Gontra quod multi faciunt, qui vix
cium in mundum veniet, et quod in car- semel confitentur in anno.
ne sua resnrget, et coram Deo judice sta- Quinto necessarium est leprosis, ut
bit, vel vitae aeternae, vel raortis perpetnae pro emundatione sua munus oiTerant,
sententiam auditurus. quod lcx instituit ofTcrcndum. Unde Do-

' Exod. XX, lo. * Exod. XX, 17.

2 Exod. XX, 16. ^ Luc. XVII, 13.
' Exod. XX, 17. * Luc. XVII, 14.
266 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

minus Luc. v, 14, dixit cuidam leproso columbarum significatur gemebunda et

quem curaverat a lepra : Vade, ostendc lacrymosa oratio. Debet enim pcenitens
te Sacerdoli, et offer j^ro cninndatione deinceps, ad similitudinem turturum, fu-
tua, sicut prsecepit Moyses, in testimo- gere strepitus hujus mundi. Debet etiarii,

nium illis. tamquam gementes columbce super aqua-

NoTA, quod legitur in Livit. xiv, 2 et rum, idest, lacrymarum fluvium reside-
seq., quodleprosus pro emundatione sua re.

ad minus offerebat quadruplex munus, 4. Per dccimam similse oleatce notatur

videlicet agnum unum, ct olei scxta- hilaris adimplotio mandatorum Dei. Sic-
rium, et duos turtures, aut duos pullos ut enim ex simila panis conficitur, qui
coUumbarum, et decimam similae oleatie cor hominis contirmat : ita et per adim-
in sacrilicium. plelionem decem mandatorum Dei ani-
1. Per agnum, qui pro delicto immo- ma conlirmatur, ut perveniat ad regnum
bitur, intelligitur carnis maceratio, quae Dci. Quod autem poenitens deinceps hi-
maxime lit per jejunium et cilicium. lariteradimplere debeat quaUransgressus
2. Per olei sextarium tiguratur elec- est, primo per hoc haberi potest, quod
mosvnarum largitio, qufe ad modum olei simila oleo conspersa debebat offerri.
miserias egenorum lenit ; maxime
et ha^c

consistit in illis sex, de quibus Dominus Rogate ergo Dominum, ut per ejus
loquitur, Mattli. xxv, 3.^ : Esurivi, et de- ad electo-
gratiam a peccatis emundati,
distis mihi manducarc : sitivi, etc. rum consortium pertingere mereamur.
3. Per par lurturuni aut duos pulios Ouod nobis, etc.
 SERMO LXIX.

IN DOMINIGA XV
POST TRINITATEM.
Nemo potest duobus dominis servire, Matth. vi, 24.

Quatuor sunt hic notanda :

/. Quis sit Dominus, cui ab universls est fideliter serviendum?

H. Qiiis sit ille, cujus servitium ab omnibus est fugiendum ?
III. In quibus potissimum Dei servitus consistere videatur ?
VI. Quare quilibet Christo servire teneatur ?

lem. De isto etiam Domino scribit Joan-

nes in Apoc. xix, 11, 13 et 16, quod vi-
dit equum album ct qui scdcbnt supcr

I. eurn, vocabatur bidclis el Vera:r,ct cum

justitia judicat, ctimgnat — Et vcstitus

crat veste aspersa sanguine..., habens in

De primo quod ille est Dominus,
nota, vestimento et in fcmorc scriptum : Rex
cui servirc debemus, quem adorant do- regum, et Dominus dominantium. Ilaec
minationes, tremunt potestates, videlicet exponuntur de Filio Dei, cujus albus
Christus Dominus Deus noster. Do isto cquus est caro immaculata quam sump-
Domino scribit Paulus I ad Tim. vi, 15 sit ex Virgine : vcslis vero aspcrsa san-
et IG : Est Rex regum, ct Doniinus do- guine est corpus ipsius Filii Dei, quod
minantium : qui solus habet immorta- proprio cruore effusum fuit in cruce : et

litatem, et lucem inhabifat inaccessabi- in hoc vcstimento est scriptum : Rcx re-
268 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
gum, et Dominus dominaiitium : (juia ipsi crudoles sunt, ot numquam animabus
enim huniiliacit semetipsum usquc ad damnatis miserebuntur in suppliciis. Stul-
mortem^ mortem autcm crucis, Deus Pa- tus est ergo qui servierit ipsis.
ter exaltavit illum, et donavit ille no-
men, quod est super omne nomen : 7(t in
nomine Jesu omne genu ftcctatur, cale-
stium, tcrrestrium^ et infernorum i. TTuic III.

ergo Domino soli credendum est et ser-

viendum. unde dicit I Reg. vii, -3 Prse- :

paratc corda vestra Domino, et servite De tertio nota, quod potissimum Dei
ei soli. servitus consistit in quatuor, videlicet in
sanctitate, in aequitate, et pietate, et ca-
stitate.

1 . De servitio sanctitatis dicit Dominus

II. Levit. XI, 44 : Sancti estote, qitia ego

sanctus sum. Item, Deut. xxvi, 18 et 19 :

EtDominus elegit te, ut sis populus san-

De secundo nota, quoddiabolus estille ctus. Item, Luc. i, (38, 74 et 75 : Bene-
Dominus, cujus servitium estfugiendum. dictus Dominus Deus Israel, quia visita-
Deemones enim sunt crudeles domini, sub vit, et fecit redemptionem plehis suse. Et
quorum manu traditus est mundus iste. infra : Ut sine timore, de manu inimico-
Undo dicitur Isa. xix, 4 Tradam ^Egijp- : rum nostrorum lihcrati^ serviamus illi

tum, id est, mundum, in manu do/nino- in sanctitate, etjustitia, etc. Sanctitas au-
rum crudeliwn. De crudelitate quoque tem consistit in divino cultu, vidolicetin
diEinonum, dicitur Jer. vi, 22 et 23 : Ecce devotiono orationum et dulcodine lacry-
populus vcnit dc terra Aquilonis... Sa- marum, in sancta meditatione et ccele-
gittam et scutum arripiet : cmdelis est, stium contemplatione. Hoc servitium de-
ct non miserebitur : et super equos ascen- berent homines Deo impendere in diebus
dcnt, prseparati quasi vir ad prxlium, solemnibus, quando vacant ab aliis la-

advcrsum te filia Sion. Per populum qui boribus. Unde

Memento, ut
dicitur eis :

venit de terra Aquilonis, daemones intel- dicm sahhati sanctifces^. Sed, heu tunc !

liguntur, qui veniunt de regione inferni, maxime Deum oflondunt : propter hoc
uhi liiems regnat aeterna. I^er lioc autem da?mones derident sabbata nostra, sicut
quoddicitur, (\^o^super ecjuos ascendent, dicitur in Thren. i, 7.

boc intolligitur, quod festinant in interi-

tum animarum. Veniunt aulem cum sa- 2. De servitio castitatis Apostolus II

gitta et scuto. Per sagittam notantur pla- ad Cor. vi, 4 et G : Exhiheamus nosmet-
gte irremediabiles quas inferent peccato- ipsos sicut Dci ministros... in castitate.
ribus et sceleratis :per scutum vero si- Item scribitl ad Timoth. v, 22 : Teipsum
gnantur illa per quse se modo peccatores castum custodi. (^-astitas autem est pere-
excusant a servitio Dei. Haec scuta se- domitis vitiorum hone- furiis munda et

cum deferent doemones. Ostendent enim sta totius corporis babitudo. Sed, heu !

miscris peccatoribus, quod quia se excu- multi derelicta castitate serviunt immun-
saverunt ne (>hristo servirent, propter ditiis luxuriae. Unde dicitur IV Reg. xxi,
boc poenas patientur ajternas. Et certe 21 et 22 : Servivit Ammon rex immundi-

» AdPhilip. n, 8, 9 ot 10. * Exod. XX, 8.

 :

SERMO LXIX. 20'J

tiis, ei adoravit eas, et dercliquit Domi-

mim Deum patrum suorum. Amim)u in-
lerpretatur on6Vrt//.y, vel onustus, elsigni-
licat luxuriosos qui onusti sunt Doniino. IV.
l.iiborat cnini sustincus immunditias co-
rum. Unde ipse dicit Isa. i, 14: Lahora-
vi sustinens. De quarto nota, quod sex causae assi-
gnantur, quare quilibet Domino servire
3. De servitio lequitatis sive justitiae teneatur.
dicitur Tob. xin, 8 : Convertimini pecca- Prima causa est servilisconditio. Pro-
tores, et facite justitiam coram Deo, cre- pter scrvilem quippe conditioneni teiie-
dentes quod faciat vohiscum misericor- mur ei servire. Ipse enim de limo nos

diam suam. Item, dicilur Tob. xiv, 5, plasmavit, quod recognovit David Rex,
10 et 11 In hora mortis suse vocavit ad
: ita dicens in Psal. cxv, 16 : O Domine,
se Tohias Tobiam filium suum, et seplem ego servus tuus, et filius ancillse twe.
juvenes filios ejus nepotes suos, dixitque Quasi dicat Domine, ego sum servus
:

eis : Servite Domino in veritate , et in- tuus, quiaad imaginem tuamme creasti :

quirite ut faciatis cjuse placita sunt illi sum et servus tuus, quia mibi spiraculum
et filiis vestris mandate ut faciaiU justi- vitae, id est, animam inspirasti. Et bene
tias. Justitia vero est sequitas, jus uni- dico, quod sum servus tuus : sum enim
cuique rei tribuens pro dij^mitate cujus- filius ancilte tua', id est, terrae, quae est
que. Pauci sunt faciunt bodie justitiam : scabellum pedum tuorum.
propter hoc conqueritur Dominus, Isa. Secunda causa est charissima emptio.
Lix, 14 et 15 : Converswn est retrorsum Pretioso quippe suo sanguine de pote-
judicium, et justitia longe stetit : quia state diaboli nos redemit. Unde dicit
corruit in plateis veritas, et sequitas non xVpostoIus I ad Corinth. vi, 20 Empti
:

potuit ingredi. Et facta est veritas in ohli- estispretio magno. Glorificate, et portate
vionem. Deum in corpore vestro. Et I Pet. i, 18
et 19 : Non auro, vel argento redempit
4. De servitio pietatis sive misericor- estis, sed pretioso sanguine Jesu Christi.
diae scribit Apostolus I ad Tim. iv, 7 et Oportet ergo vel Domino serviamus, vel
8 : Exerce teipsum ad pietatem. Nam ei totum sanguinem suum quem pro no-
corporalis exercitatio, ad modicum utilis bis effudit, persolvamus alioquin contra ;

est : pietas autem ad omnia utilis est, nos sanguis ejus aget in judicio.
promissionem hahens vitse, cpne nunc Tertia causa est impensi servitii re-
est, et futurse. Multumque igitur quisque compensatio. Recompensare quippe de-
niti debet, ut sit pius et misericors in bemus Deo servitium, quo nobis servi-
eleemosynis dandis, et pauperibus con- vit. Unde ipse dicit Isa. xliii, 24 : Ser-
fovendis magna gratia est eis re-
: quia vire me fecisti in peccatis tuis, prsehuisti
posita, qui cum pietate sive misericordia mihi laborem in iniquitatihus tuis. Om-
moriuntur. Unde dicitur II Mach. xii, nia quae Dominus fecit in carne, quasi
43 : Judas Machabseus considerahat, quaedam scrvitus fuit, videlicet quod
f^uod hi, qui cum pietate dormitionem jejunavit,quod ploravit, quod praedica-
acceperant, optimam haherent repositam vit, quod oravit, quod inlirmos curavit,

gratiam. et quod dorsum suum exhibuit percu-

tientibus, et genas vellenlibus, et quod

faciem suam a conspuentibus non aver-
tit, et quod suum patibulum ipse tulit,
et caetera plura.
 :

270 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

Quarta causa est proprise promissionis Sexta causa est teternse mercedis ex-
obligatio promisimus enim in baptis-
: spectatio. T'nde dicitur Isa. xl, 9 et 10 :

mo, quod ei servire deberemus. Unde Dic civitatihus Juda : Ecce Deus vester
dicit Eccle. v, 3 et 4 Si quid vovisti
: ecce Dominus Deus in fortitudine veniet

Deo, ne moreris rcdderc multo enim

: ecce merces ejus cum eo. Ipse etiam Do-
melius est non vovere, quam post vota minus dicit, Matth. v, 12 : Gaudete, ct

promissa non reddere. exsultate, quoniam merces vestra copio-

Quinta causa est quotidiani boni ero- sa est in coelis. Bene dicit copiosa, quia
gatio. Quotidie namque recipimus bene- si numerari possent stellae cceli, numera-
ficia Dei, quo merito dcservire debemus. ri etiam poterit merces et praemium ser-
Et certe longum esset singula beneficia vorum Dei.
Dei, qufp quotidie de manu sufe clemen-
tiee suscij)imus, per ordinem recitare. Ut Rogateergo Dominum, ut tam fideli-
autem de omnibus aliis beneficiis Dei ter ei in hac vita serviamus, ut post
taceam, quantum piitatis quod valeat aer hanc vitam ad mercedem inenarrabilem
quem omni tempore ad inspirandum ac- perveniamus, etc.

cipimus et exspirandum ?
 SEP.MO LXX.

IN DOMINICA XVI

POST TRINITATEM.
Ibat Jesus in civitatem, quae vocatur Naim. Luc. vii^ 11

In praesenti Evangelio quatuor principaliter sunt notanda

/. Quid per cimlatem quamJesKS ingreditur, exprimatur?

II. Quid per defunctum qui ofjertur, intelligatur ?

III. Quid per matrem viduam plorantem accipiatur ?

IV. Quomodo defunctus iste vitse restituatur ?

superbia ? aut divitiarum jactantia quid

contulit uobis ? Iransierunt omnia illa

tamquam umbra, et tamquam navis,

1. qu6e pertransit fluctua)dem aquam cu~ :

jus, cum non est vestigium

prssterieril,
uivenire. Transierunt enim et tiavis et
De primo nota, quod per Naim civi- aqua.
tatem mundus iste figuratur, et exprimi- Mundus etiamappellatur commotio, et
tur. Naim enim interpretatur flnclus, vei non immerito semper enim commove-
:

commotio. Et vere sicut fluclus est in- tur ad similitudinem maris, quod num-
staljilis, ita omnia qua^ sunt in lioc mun- quam poU^st quioscere. Unde dicitur Isa.
do, subjacent instabilitati. Unde dicunt XIX, 2 : Coitcurrcre faciam yEgijptios,
mundi amatores in inferno existentes, id est, quemlibet mundanum contra
Sapient. v, 9 et 10 : Quid nobis profuit mundanum, et pugnabit vir eontra fra-
272 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

trem suum, amicumsuum,

et vir contra dam sororem, quse vocatur vana gloria,
civitas adversus civitatem, rcgnum ad- quae juvat eam portare defunctum in
versus regnum. Quod h«c verba sunt una parte feretri. Superbia autem est,
vera, satis hodie patet. Hanc civitatem quosque alios opprimere, etde malis qui-
quotidie Dominus, et sine intermissione buslibet se jactare. A^^ana gloria est, quse
ingreditur, per desideriuni quod habet ad facit humanam laudem appetere, et se
conversionem peccatorum. meliorem vel sanctiorem quam ahos re-
Ibant etiam cum eo discipuli ejus, id putare. Contra superbiam et vanam glo-
est,omnis congregatio beatorum, et tur- riam dicitur in Job, xx, 4 et seq : Hoc
ba copiosa ', id est, omnis exercitus scio a principio, ex quo positus esthomo
Angelorum. Omnes siquidem jam beati, super terram, cpiod laus impiorum
nec non et universi Angeli, videntes quod brcvis sit, et gaudium hypocritx ad
Rex eorum desideret conversionem pec- instar puncti. Si ascenderit usque ad
catorum, desiderant et ipsi, prsesertim coelum superbia ejus, et caput ejus, sci-

cum per conversionem peccatorum ci- licet per vanam gloriam, tetigerit : cjuasi

tius impleatur numerus electorum. stcrquHuiium i)i fine pcrdetur : et qui

eum viderant, dicent : Ubi est ? Potest
responderi : Ipse est in inferno deformior
quam aliquis bufo, et hoc satis est di-

II. gnum. Qui enim per humihtatem noluit

similari Deo pulcherrimo, per superbiam
factus est simihs dsemoni deformissimo :

De secundo nota, quod per defunctum dicit enim Gregorius : « Apostatse angelo
qui ad portam civitatis efTertur, quiUbet « similis efficitur, qui aliis hominibus
peccator intelligitur, cujus peccata ad « esse similis dedignatur. »
hominum notitiam pervenerunt. Mani-
feste quippe peccare est portari ad por- 2. Per ignem signatur ira, quae homi-
tam civitalis. In porta enim frequens est nem intrinsecus infiammat, et hsec altera
introitus et exitus bominum, et bene parte portat feretrum defuncti, quam
peccator defunctus appellatur : etsi cor- etiam juvat portare soror sua, scilicet in-

pore enim mortuus non est, est tamen in vidia, sive odium, quia « odium est ira

anima coram Deo. « inveterata, » ut dicit Augustinus. Est

Et nota, quod sicut Glossse testimonio, autem ira subita tempestas animi, qua
homo quatuor elementis constat, videli- aliquis movetur ad nocendum aliis. In-
cet, aere, igne, terra, aqua : ita etiam vidia autem est dolor ex ahena felicitate

sunt quatuor genera peccatorum, per nascens. Gontra iram dicitur Eccle. xi,

praedicta quatuor elementa significata, 10 : Aufer iram a corde tuo, et amove

quse portant peccatorem ad spulcrum in- ma/itia?n a carne tua. Et quare hoc ?

ferni. Ira enim viri, justitiam Dci non opera-

tur, ul dicitur Jacob. i 20. Contra invi-
1 . Per aerem igitur significatur superbia diam dicitur etiam Proverb. xiv, 30 :

qua.^ semper appetens excellere, vult Putrcdo ossium, invidia, id est, virlu-
aliis dominari et basc est una et prima
: tum. Item, contra invidiam dicitur Sa-
ex illis, quae hominem deportant ad in- pient. II, 24 et 23 Invidia diaboti mors
:

fernum. Habet autem superbia quam- introivit in orbem terrarum. Imitantur

* Luc. vn, 11.

 SERMO LXX. 273
aulem illuni, id csl, diaholmn, <iui suid V.ccW. x.WMi, 34 Propter crapulaui:

ex partc illius, id csl, iiividi. multi ohicrunt, videlicel, in morte tcm-

porali ct a^lcrnali.
3. l'ei' lorram intelligilur avarilia,
quae terrena desiderat. Jlajc in lerlia par-
tc feretri portat defunctum ad scpulcrum
inferni. llabct et ista sororcm, vidclicet
acediam, quce socia ejus cst in portando.
Est autem avaritiic multa acquirere, nec III.

supertlua pauperibus erogarc. Acedia vero

est desidiosus animi torpor, a bono ince-
pto faciens aliquem resilirc. Et satis con-
grue avaritiam sequitur acedia, quia jxm- De tertio nota, quod sicut dicit Tilossa,
nimium desiderium et concupisccntiam per matrem viduam quse llcns sequcd^a-
temporalis boni nascitur liomini tanlium tur dcfunctum lilium, sancta Ecclcsia II-

ct oblivio summi boni. Conlra avaritiam guratur. Idco cnim vidua vocatur, quia
dicitur llabac. ii, et \) : Vai ei, qui viduata cst corporali j)ra>sentiacharissimi
multiplicat nonsua usquequo et aggra-
: sponsi, vidclicct, Jesu Ghristi. Iloec au-
vat contra se densum lutum... ? Vse eiqui tcm matcr quemlibet peccatorem amaris-
congregat avaritiam malam domui suse, sime dellct, tamquam unicum lilium
ut sit in cxcelso nidus ejus. Contra ace- suum. Quilibet enim regcneratus cx
diam dicit Eccli. vi, 24, 2() et 29 Audi fili,
: aqua et Spiritu sancto, est ei tamquam
suhjice luimerum tuum, cl porla sapicn- unicus lilius summe dilectus : unde et
tiam, id est, servitutem l)ei, ct ne ace- summe dolet ejus perditioncm.
dieris in vinculis ejus... In novissimis
enim invenies requiem in ea, et convertetur
tibi in oblectationem.

4. Per aquam, quae est quartum ele- IV

mentum, luxuria figuratur. Iloec enim
semper despumat in lididincm. Luxuria
vero in quarta parte ferctri deportat mor-
tuum ad sepulcrum tormcntorum. Ilabct De quarto nota, quod ad hoc iit pecca-
et ipsa sororem, gulam qua^ assi-
scilicet tor rcsuscitctur a peccatis ad spem vitfe
stit ei in portando. Est autem luxuria seternae, quatuor requiruntur. Primum
inordinata carnis petulantia, id est, dulce est, ut Jesus accedat, et loculumtangat.
carnis venenum qiiod corpus humanum Sccundum est, ut hi stent, qui defun-
debilitat, et virilis animi robur cnervat. ctum portabant in loculo, id est, in fe-
(iulaest vorax edacitas nauscanti sto- retro. Tcrtium cst, ut Jesus defuncto im-
macho applaudcns, naturoe finibus non pcrct, ut resurgat. (^uartum est, ut dc-
contcnta. Contra luxuriam dicil Eccli. xi, functus se crigat, ct loquatur. E^t sic
2*.) : ^[alitia horie unius, scilicet in in- quinto, matri vivus restiluctur.
magme,
fcrno, oblivionem facit luxurise 1 . Tunc .Icsus accedit, et loculum, id
ct in finc hominis dcnudatio operum est, conscicntiam peccatoris taiigit, quan-
illius. Cum cnim mortuus fucrit homo, do ei nietum illius extrcmi judicii incutit,
tunc statuentur omnes immunditiae ante in quo scilicet judicio Ti ommns percutict
oculos ipsius, quas operatusfuit prius : et virga crudcli omnes peccatores terrx.
pcr has immunditias irremediabiliter pu- quam infelix, qucm agnus, tunc leo
nietur, Contra gulam sive crapulam dicit clfcctus, ferict virga labiorum suorum,
xui 18
274 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

dicens : Ite maledicti inigncm cCterninn '.

loquitur, (|uando peccata sua discrete et
2. Tunc autem slanl, qui prius mor- inlcgrc cijnlitetur. Oportet ergo ut (piili-
tinim ferchant, quando videlicct pecca- bet peccata sua conliteatur, alias salvari
tor conipunctus per timorem conteritur, non poterit.

et desistit a peccatis, quse euin prius ad 5. Cum autem locutus fuerit per con-
puteum gchcnnse portabant. fcssionem, tunc quintoJesus Sacerdotum
3. Tunc vero Jesus pcccatori morluo ministerio peccatorem jam pcEnitentem.
imperat ut resurgat, quando videlicet ei restituit Ecclcsiae per peccati ablutioneni,
roLur graiia? administivit. (iratia quippe et dcbitcB satisfactionis injunctionem.
Dei dat liomini vires, ut possit resurge-
re. Rogate ergo Dominum, ut tam stre-

i. Tunc vcro mortuus se erigit, et se- nue pro peccalis nostris in vita satisfa-

densloquitur, cumpeccator per spem ve- ciamus, ut post hanc vitam in conspectu
nise se levat ad coelum : et tunc sedcns ejus fiducialiter appareamus. Amen.

1 Malth. XXV, 45.

 SERMO LXXI.

IN DOMIiNICA XVII

POST TRINITATEM.
Ecce Jiomo cjuidarn hydropicus erat ante Jesum... Ipse vero
apprehensiim sanavit eum^ ac dimisit. Luc. xiv, 24.

Tria prineipaliter sunt notanda :

/. Qind per domiim principis Pliarisxorum figuretur?

11. Quid per hydropicum inteUigi deiur?
III. Qualiter hydropicus a Jesu sanetur?

liac principc dicitur Cant. vii, 1 : Quam

pulchri sunt gressus tul incalccamcntis,
filia principis, id cst, Dei gloriosi. Tpsa
enim fuit lilia, et matcr principis iilius,

1. cujus factus cst principatus super humc-

rum cjus, ut dicitur Tsu. ix, 0. Per cru-
cem quippe, quam Dominus Jesus porta-
De primo nota, quod per domum prin- vit in humcris suis, mcruit principatum
cipis Pliarisaeorum sancla Ecclesia figu- imperii sempiterni. (iressus igilur fdice

ratur. Princeps autem Pharisseorum est islius principis, id est, actus 15ealae Vir-
gloriosa Yirgo Maria. Ipsa enim, utpotc ginis pulchri fuerunt in calceamentis, id
mater, et sponsa, soror, et fdia Regis est, in exemplis sanctorum patrum. Tpsa
eeterni, pi-inccps est totius Ecclesice. Dc nempe studiose imitabatur vii'tutes, et
27() D. ALB. MAG. ORD. PRyED.

exempla praecedentium palrum, ac in bia, ira, invidia, avaritia, gula, acedia, et

omnibus strenue exsequebatur. luxuria.

Et bcne Beata Virgo princeps Pliari- Est enim quadruplex hydi-opisis. Pri-
sseorum appellatur. Pharisaei quippe dt- ma vocatur leucophlcgmantia. Qui hanc
visi interpretantur. Ipsa enim est Prin- patitur, totum corpus habet vehementer
ceps et Domina fidelium, qui Yita et mo- inllatum, et superficies cutis ejus est al-

ribus divisisunt a populo diaboli. Popu- ba. Unde per hanc signatur superbia, et

lus quippe diaboli superbus est, iracun- vana gloria, et mirabiliter hominem in-
Contra hanc dicit Apost. I ad Cor.
dus, invidus et acediosus, avarus, luxu- licit.

riosus et gulosus. Populus autem Beatas IV, () : Unus advcrsus alterum no)i inflc-

Yirarinis e diverso bumilis est, mitis, be- tur. Item, II ad Corinth. xn, 20 : Non
niguus, et rebgiosus, sufliciens etiam siutinflationes inter vos.

in his quse a Deo habet, et castus, et so- Secunda species hydropisis hgposarca,
vel anasarca vocatur. In hac hydropisi
brius.
Jesiis autem hanc donwm, id est, Ec- superfluus humor non usque ad cutem
clesiam intral sabbalo nianducarc paneni. vel exterius expellitur, sed sub carne re-

Desiderat enim, ut peccatores ipsi sabba- tinetur. Unde hyposarca designat invi-

tum faciant, id est, a peccatis desistant, diam, qua? interius jacet. Putredo quippe

ct eum quiesccre permiltant, quem quoti- ossium, invidia, sicut dicitur Proverb.

die per peccata impugnant. Desiderat XIV, 30.

etiam, ut dent ei manducare panem, id Tertia species hydropisis vocatur tgm-

est, ut de caetero per conversionem ve- panitcs. Qui hanc patiuntur, venter eo-

ram voluntatem suam perllciant. Unde rum percussus resonat ad modum tym-
legitur in Joan. jv, 31 et 32, quod cum pani. Propter hoc per hanc ira designa-

Jesus mulierem Samaritanam convertis- tur, (juse hominem suscitatin indignatio-

set, et illa in eum crederet : Vencrunt nem clamorem. (Jlontra hanc dicit
et

Discipiili ejus apportaiites cibmn mate- Apost. ad Eph. iv, 30 et 31 Nolite con- :

rialem, ct diccbant Rabbi nianduca.

:
tristare Spiritum sanctum Dci : in quo

Illc aufcrn, dicit cis : Ego cibum hahco signati estis in diem redeniptionis, id

manducai c, queni vos nescitis. Quasi est, in die baptismatis regenerationis.

dicoret : liene refectus sum per conver- Et quomodo nunc contristabitur? Sequi-
sioneni et fidem Imjus mulieris. Quicum- tur Omnis amaritudo, et ira, et indi-
:

que enim facit voluntatem Dei, optimo gnatio, ctclanior,ct blasphemia tollatur
cibo cibat eum. a vobis cuni onuii malitia.
Quarta spccies hydropisis vocatur as-
chites. Qui hanc patiuntur, venter eorum
percussus resonat ad modum utris scmi-

II. pleni. Unde per hanc gula figuratur. Ve-

re enim gulosi patiuntur aschitem, quia
venter corum semper sestuat ad cibum et
De secundo nota, quod per hvdropi- potum, velut uter semiplenus. Contra
cum quilil)et peccator intelligitur. Et lioc hoc dicit Paulus ad Roman. xiii, 13 et
non immerito, si quis proprietates et di- 11 : Non sitis in comcssationibus, et

versitates hydropisis adaptaveritpeccatis. cbriclatibus, scd induimini Domijium

Est cnim hydropisis error digestiva; vir- Jcsuni Christum. Quasi dicat : Nolite ni-
tulis in liepal(! tumorem membrorum ge- mis cibum et potum appetere, sed potius
nerans. Kl nola, quod per liydropicum appctile Dominum .lcsum Cluislum ;

intelligitur hoiuo, qui seplem mortalibus ({uia i[)se est vera refectio animarum ve-
peccalis est involutus, videlicet super- strarum.
 :

SKH.MO I.XXI, 277

Ouinliiin, quod altcnditur in hydropi-J*!^

co, lioc est, quod sicul (Uossii dicit, pro-^
priuui liydropici est, quod quanto plus^ij
biberit, tanto amplius sitit. Kt per hoc' '•"j
III
->'
vocari potest avaritia, qua3 sempei- est
sitibunda. Avaritia enim est una filiarum '

illius sang-uisugae, id est, diaboli, qui De tertio nota, quod ad lioc quod hy-
semper dicit : Affer, affcr, ut dicitur dropicus a Domino curetur, tria requi-
Proverb. xxx, 1.'), Ibi dicit Olossa : runtur. Priraum est, quod hy(h'()()icus
Secundum est, quod eum
ante appareat.
Croscit amor ninnini, qnantnni ipsa pocunia Dominus apprehendat. Tertium ost, quod
[crescit. sanet euin, ac dimittat.
I. Drimum quod hvdropicus
igitur est,
Dicit etiam Sallustius : « Avaritia pe- sit etappareat ante .lesum, quando vide-
« cuniee sludium habet, quam nemo sa- licet Dominus peccatorem respicit oculis

« piens umquam concupivit, et quasi ve- misericordiffi suae. Sic Dominus Petrum
« nenis imbuta corpus animumque viri- qui eum ter negaverat, ocuHs miscricor-
« lem efTceminat, semper infinita, semper dioe clementer respexit. ["nde dicitur
« insatiabilis, neque copia neque inopia Luc. XXII, ()l ct ()2 : Et conversKs l)o-
« minuitur. » mums respcxit Petnan..., et egressus
Sextum, quod attenditur in liydropico, foras Pctrus flevit aniare.
hoc est, quod habet foitidum anhelitum. 2. Secundo, ad curationem hydropici
Et per hoc notatur luxuria, quae fcetet necesse est, ut Dominus eum duplici ma-

coram l)co et Angelis, et hominibus : nu apprehendat, id est, ad se prehendat,

propter hoc dicit Anselmus « quam : videHcetmanu misericordise, et manu ju-
« tolerabilius fcetet canis putridus homi- stitise. Qua^libet istarum manuum quinque
« nibus quam anima peccatrix Deo » ! digitos habet. In manu vero misericordia)
Septimum est, quod attenditur in hy- primus digitus est, quod Domiuus nos
dropico, quod videlicet gravis est, et pi- suo sanguine de potestate diaboli Hbera-
ger, Et per hoc exprimitur acedia, quae vit. Secundus digitus est, quod Dominus
hominem gravem et pigrum reddit in nos baptismati vivos reservavit. Tertius
obsequio Jesu Christi. Contra pigros et est,quod pcccata nostra diutissime tole-
acediosos dicitur Prover. xx, i- : Proyter ravit. Quartus est, quod insuper nobis

frigus piger arare noluit ; niendicahit necessitates corporis satis largiter admi-
ergo pestate et no)i dahitur illi. Pigri nistravit. Quintus digilus est, quod se ad
propter frigus desidiw nolunt modo mit- lioc quod nos ad ptenitentiam libenlissi-

tere manus operationis ad aratrum crucis, me susci[)iet, obligavii. Et vere haec

quod ipse.Jesus, quasi quidam bos traxit quinque diUgenter considerata (k' jure
et propter hoc in sestate, cum sol sempi- peccatorem movere (h'bent ad po-niten-
terni ardoris caput eorum exuret, mendi- tiam. Cum autem peccator haec (|uinque
cal)unt divinam misericordiam, et non fideliter consideraus ad pfpuitentiam com-
dabitur eis vel una gutta alleviationis et pungitur, tunc eum Dominus manu mi-
misericordise. sericordiae suae apprehendit ad salutem.
Altera manus Domini estmanus justi-
tiae. Quinque vero digiti manus istius,
est quintuplex consideratio circa divinam
Primo enim rationem reddituri
justitiam.
sunms coram divina justitia de anima et
corpore nostro, quiie ab ipso ut per haec
27<S 1). ALB. iMAG. ORD. PIl.ED.

ci serviremus, accepimiis. Secundo, ra- siderans, etiamsi saxeus vel ferreus fue-
tionem reddemus de sanguine unigenili rit, non trepidabit?
Filii Dei, cui debitas viccs servitutis non 3. Quemcunque ergo Dominus hac
rependinius. Terlio, ratio a nobis requi- duplici manu, per spem et mctum vere
retur de omni tempore, et de universis, apprehendet, sine dubio sanabit eum per
qua3 cum tempore de manu Domini sus- veram pffiuitentiam, et sic sanatum di-
cepimus. Quarlo, rationem reddemus de miltet in pace, ac requie sempiterna.
omni peccato, quod vel cogitatione, vel
locutione, vel operationc commisimus. Rogate ergo Dominum, ut sic nos sa-
Quinto, rationem reddemus de omni bono nare dignetur, ut ad seternam requiem
opere quod poteramus fecisse, et non fe- pertingere mereamur. Quod, etc.
cimus. Quisquis ha3c quinque bene con-
 SERMO LXXII.

IN DOMINICA XVIII

POST TRINITATEM.
Diliges Dominum Detim limm ex toto corde tuo, et in tota

anima tua, et in tota fnente tiia. Mattli. xxii^ 37.

Quatuor sunt hic notanda :

/. Qualiter Dommus diligi prcccipiatur?

11. Quare quilibet DQminum diligere teneatur?

III. Quibus signis aliquis Deus diligere perpendatur?

IV. Quse t)ona qui Deum dilexerit, assequatur?

omnia mcmhra virtutem a conlo rcci-

piunt. Igitur Dominus ex toto cordc est
diligendus, id est, ex omni motu, et

I, scnsu nostro, scilicet ex omnibus vcrbis,

ct operibus nostris, et ex omni visii, au-

ditu, gustii, odoratu, et tactu, ut vidcli-

Dc primo nota, quod Dominus diligi ccl vcrba linguffi nostroc, et opcra ma-

ppipcipitur ex toto cordc, et cx tota ani- nuiim nostrarum, ct omnes sensus no-
ma, etex tota mcnte. stros cxtcriorcs ad dilcctionem Domini

1. Ex toto corde Dominus diligi pra^ci- convcrtamus.

pitur : quia, ut dicit Pbilusophus, cor 2. Ex tota etiam anima Dominus cst

est principium omnis sensus ct motus ; ct diiigcndus. Anima vcro trcs liabctpoten-
 :

280 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

tias, scilicet rationabilitatem, concupisci- quitatis, id est, diaboli, liberavit : et quia

bilitatem, et irascibilitatem. Per rationa- etiam per ipsum cruorem^suum nos lavit
bilitatem discernit interbonum ct malum : et emundavit, ut Deo Patri acceptabiles
per concupiscibilitatem diligit bonum : redderemur, et deinceps bona opera sec-
per irascibilitatem respuit malum. Igi- taremur. Ilinc etiam dicit Augustinus in
tur ex tota anima, id est, ex omnibus pra^dicto libro : « Miser ego, quantum
potentiis ejus Deum debemus diligere, « deberem diligere Deum meum, qui me
ut videlicet Dei dilectione nos invitante « redemit cum perieram, ad mortalem
inter bonum et malum discernontes, « descendit, niortalitatem suscepit, mor-
bona, id est, virtutes eligamus, et mala, « tem vicit, et sic me restauravit : perie-

hoc est, vitia respuamus. « ram, venit ille post me. ut redimeret
3. Ex tota mentc, id est, ex omni me- « me, et tantum dilexit me, ut sanguinis
moriaDominus Sicutenim
est diligendus. « sui pretium appenderet pro me. »

ipse numquam obliviscitur misereri no- Tertia causa est, quare Dominus est

stri sic etiam dignum est, ut et nos

:
diligendus quiapeccata nostra dissimu-
;

quotidie reminiscamur amoris sui. lavit. Unde dicitur Sap. xi, 24, et seq. :

Misereris omnium, quia omnia potes,

et dissimu.las peccata hominum, propter

popnitentiam. Diligis enim omnia ciuse

II. sunt, et nihil odisti eorum quse fccisti :

parcis autem omnibus quoniam tua — :

sunt Domine, cpii amas animas. Itaque

De secundo nota, quod ad minusprop- insanus est homo, sinon dilexerit Deum
ter quinque causas quilibet tenetur Domi- suum, qui excessus suos graves et mul-
num diligere. tiplices, quos statim punire poterat, tam-
Prima est, quia nos ad imagineui diu toleraverit.
suam creavit. De hoc dicit Eccli. xvu, 1 :
Quarta causa est, quia corporales ne-
J)eus creavit cle terra hominein, et seciin- cessitates satis largiter administravit no-
dnni imaginem suam fecit illum. Hinc bis. Unde ipse Dominus ait, ^Matth. vi,
eliam dicit Augustinus iii lil)ro de Spiri- 31 et seq. : Nolite soUiciti csse dicen-
lu el Anima : « Miser ego quantum cle- tes :Quid manducahimus, etc. Scit eiiim
« berem, diligere Deum meum, qui fecit Pater vester, cjuia his omnihus indigc-
« me, cum non eram? Non eram, et de tis... Quserite ergo primum regnum Dei,

« nihilo me fecit, non lapidem, non ar- etjustitiam cjus , ethsec, etc. Item, dicit
« borem, non avem, vel aliquid de anima- Dominus, Luc. xii, 29 et seq. : Xolite
« hbus ; sed voluit me esse hominem ([userere quid manducetis, etc. Pater au-
« dedit niihi vivere. sentire, et discer- tcmvester scit, etc. Verumtamen cpixrite
« nere. » primum rcgnum Dei, Super hunc
etc.

Sccunda causa cst, (piia nos dc pote- locum dicit (Jrlossa : « Indecorum liomi-
state diaboli per suum sanguinem libera- « ni, curare de cibo et veste, qui militat
vit. Tnde dicit Apostolus ad Titum, « regno. » \ovit enim rex, quemadmo-
11, Qui dedit semetipsuta jjro uobis,
li : dum familiam suam pascat, alat, et ve-
ut nos redimcret ah omni iiiiquitale, et sliat. Nota etiam, quod Dominus dicens :

mundaret silji populum acceptatnlem, Nolitc solliciti esse dicentes : Quid man-
sectatorem bonorum operum. Omnis ini- ducabimus, etc. non prohibet providen-
quitas diabolus appellatur, quia ipse in tiam per quam in sudore vultus panis
iniquitate delectatur, et iniquitatem per- pra^paratur, sed vetat sollicitudinem qua^
suadet. Diligendus est Dominus Dei Fi- mentem perturbat, et ab «ternis revocat.
lius, quia nos sanguine suo de manu ini- Quinta causa est, quare Dominus dili-
 SERiVlO LXXIl. 281

ucndus cst, hoc cst, quia nobis rcgnum ritas l)cinohiscum,nt fiduciam habcu-
copiosisslniuni ])raeparavit. Tndc dicil I vius in dic judicii...
Tiuio)' non csl in
Pcti-. I, '^
ct i, quod }U)Ifis j)cr Jcsuui churitatc : scd pcrfccta charitns forus
Christuin h.crcditus incorruptibiHs, in- mittit timorcm. Vcrc qui Doniinuni dili-
contaminata, immarccscibilis in caUis git ut I^atrem charissimuni, non tim(d)it
Cit conservata. Dicit etiam Matth. xxv, eum ul judicem severissimum.
3i : Tunc dicet rexhis, qui a dcxlris cjus
crunt : Vcnite hcncdicti Patris mci, pos-
sidcte paratuin vobis rcynum a consti-
tutionc niundi. IV.

Dequarto nota, (juod (jui vcre Dcuin

III. dilexcrit, triplex ex hoc bonum conse-
quentur. Primum est, quod a Patrc, ct
Filio, et Spiritu Sancto amabitur. Sc-
De tertio nota^ quod per tria signa cundum, quod ei omnis gloria Filii ma-

praecipue pcrpcnderc possumus, si Dcum nifestabitur.Tertium cst, quod a sancta

diligamus. Trinitate scmper inhabitabitur.
Primum signum cst mandatorum Deprimis duobusdicit Dominus, Joan.
ipsius ohscrvatio. IJnde ipse dicit Joan. XIV, 21 Qui diligit mc, diligetur a
:

XIV, [l) : Si diliffitis mc : mandata mea Patre meo: ct ego diligam eum, ct ma-
scrvatc. Item, Joan. xv, 9 et 10 Mancle
: nifestabo ei meipsum. Vere magnum est,
in dilectione mca. Si prsecepta mca ser~ hominem diligi a Patre, et Filio, median-
vaveritis, manebitis in dilectione mea. te Spiritu sancto, quia ipse est amor Pa-
Glossa : « Dilectio prsecedit observan- tris et Filii. Magnum est etiam homini
« tiam mandatorum. » Item, I Joan. v, 3 : mortali omncm gloriam Filii Dci ma-
Ilaec est charitas Dei in nobis, ut mandata nifestarc.
cjus custodiamus : et mandata cjus gra- De Dominus, Joan.
tertio dicit et ipse
via non sunt. XIV, 23 : mc, scrmoncm
Si quis diligit
Sccundutn signum dilcctionis Dei, est meum scrvabit, et Pater meus diligct
clcemosynarum in paupercs erogatio. eum, et ad eum veniemus, ct mansioncm
Tlnde dicit Dominus Petro, Joan. xx, 13 apud eum faciemus. Vere gloriosum est
ct 1(5: Simon Joannis diligis mc? pasce animam boni hominis palatiuin csse
agnos meos. Pcr agnos Domini paupercs sanctiC ac individase Trinitatis.
intelliguntur Dominus enim agnbscit
:

cos. Domino quippe derelictus cst pau- Ilogate ergo Dominum, ut sic eum ex
per, ut dicit Psal. h x, li. Qui igitur Do- toto corde, et ex tota anima, et ex tola
minum vere diligit, libenter eleeinosy- mente diligamiis, ut ipsum trinum et

nis suis pauperes pascit. unuin post haiic vitam in coelesti gloria

Tertium signum vene dilectionis, nul- videamus. Ouod nobis praestarc dignetur
la dc dic judicii trcpidatio. Undc dicit idcm, ctc.

I Joan. IV, 17, 18 : In hoc perfecta est cha-

 SERMO LXXIII.

IN DOMIMCA XIX
POST TRINITATEM.
Ecce offerehcmt Jesu paralyticum jacentem in lecto.

Matth. jx, 2.

Tria sunt hic notanda :

/. Qaid pcr paralyticum qui homino offertur, intelligatur ?

11. Quidper illos cjui paralyticum Domino offerunt, exprimatur?

III. Quomodo paralyticus iste sanitati restituatur ?

parlis, (jua? iit cuni privationesensus, vcl

motus, vel utriusque. Fit autem ex tri-
bus causis principalitcr. Quando([ue cnim
fit ox incisione, quandoquc ex IVigidita-
teconstringente, ct quandoquo ex humo-
ro oppilanlo : ox quibus causis donoga-
De piiino iiola. (|uod pcr paralylicuiu lur aditus spirituum ad insirumonta vor-
peccalor intclliiiilur-: niaxinie ille qui sub- borum. V\i etiam paralysis ox superflui-
jacet supcrbise, avariiise, guke, luxu- tate ciborum et poiuum, et alia osi uni-
rise, et acedise. Ilajc enim quin(|uc pec- versalis, alia vero pariicularis.
cata sunt, quasi quinque digiti in nianu
diaboli, per quam trahit ad se pene to- l.Fit itaquc paralysis quandoquc ex
tum genus humanum. incisione, ct por hoc notatur suporbia.
Xota igitur, quod paralysis est lajsio Superbia quippo est gladius diabcdi, por
 SEHMO LWIII. 283

queiii iiladiuni ipse primus ausus esl Al- lis- autcin cis, quoi ncccssaria sunl corpo-
lissimuin impugnare ; sed certc in pu- ri, quid prodcril ?

jina succubuit. Dctracta csl enim ad in-

/cros supcrhia ejus, et qui prius erat ;}. Fit autem paralysis ex liumorc
quasi lucifcr qui mauc oriebatuj-, nunc grosso 0[)pilante, et per hoc notatur lu-
est cadavcr fotens el immundum'. xuiia, (jUcTB pra3cludit viam Spirilui san-
Et nola, (|uod diubolus adliuc non de- cto. Spiriius cniin sanclus non hahilalin
sinit membra Ciirisli impugnare per su- corporc suhdito pcccatis, videlicet luxu-
perbiam. Qui autem superbiae accepcrint ri», sicut dicitur Sap. i, i. Proptcr hoc
vulnus, amittunt Spiritum sanctum. Fu- dicit Apostolus, T ad Cor. vi, 18 et 19 :

git autem Spiritus sanctus cor Iffisum per Fugitc fornicationem. Omne peccatuni,
suj)erbiam. IJnde dicitur Eccli. x, 7: ciuodcuiiuiue feccril homo, extra corpus
Odibilis corain J)co csl cl houiinihus su- est : (/ui aulcin fornicalur, in corpus
pcrhia. Supcrl)ia ([U0(|ue el (Uue ejus li- suuin pcccat. (J>uare ? quia videlicet,
liae, scilicet ira, et invidia, magnum j)er luxuiiamseipsum inquinat, et se in-

damnum faciunt homini. De hoc damno habitatione Spiritus privat. Sequitur

dicit IMagister ITugo de S. Victore : enim: xin necitis quoniam meinhra vc-
« Superbia aufert mihi Deum, et invidia stra, templum sunt Spirilus sancti, qui
« proximum, et ira meipsum. » in vohis est?

2. Fit etiam paralysis cx frigiditate i. ^'it eliam paralysis ex suporlluilate

constringente. Per hoc notatur avaritia ciborum^ potuum. Et per
et maxiine
quae constringit poros cordis, ne possit hoc notatur gula, qua3 aniinam facit pa-
ad illud pervenire spiritus charitatis, sive ralyticam. (^-ontra jjotus supernuitatem
pietatis. Propter hoc dicit Eccli. xlhi, dicit Eccli. xxxi, 37 et seq. : Sanitas est

22 : Frigidus vcntus Aquilo flavit, et ge- animai et corpori sohrius potus. Vinum
lavit crystallus ah aciua. Per frigidum multum potatum irritationem, et iram,
ventum Aquilonem, sicut dicit (ilossa, et ruinas inullas facit. Amaritudo ani-
diabolus figuratur, qui flat avaritiam ad mx vinuni mullum potatum.
cor hominis : et sic, si quid aqueum, id
est, compassionis erat in corde hominis^ 5. Nota etiam, quod paralysis alia est

totum convertitur in crystallum, id est, universalis, alia particularis. Universalis

in tenacitatis duritiam. Sunt aliqui divi- est, quoe recte mediam partem corporis
tes tenaces, qui dum vident pauperes in occupat. Particularis, quae partem tan-
hiemenudos et famelicos, forsitam dicunt tum, ut manum, vel pcdem, oculum, vel
eis, Jac. ii, Ki : Itc in pacc, calcfacimini linguam, et sic dc aliis membris. Para-
ct saturamini. Ipsitamen non particij»anl lysis igilur partem illam corporis quam
cum eis vel ignem suuin, vel vestes suas, occuj)averil, reddit sa^pe totam inutilem :

aut cibum : cor enim eorum estper ava- et p(u- hoc notatui- acedia. Acediosi nam-

ritiam congelatum. Contra tales dicit que habent linguam, manus, j)edes, et
Jac. II, 15 et 16 : Si frater, et soror nudi alia membra : et tamem non movent ea

sint, ct indigeant victu cjuotidicDio, dicat in obsequium .l(!su Christi : unde sunt
autcm aliquis ex vohis illis : fte in pace, quasi toti paralytici. Propter hoc de eis

calefacimini et saturamini : non dcderi- dicitur in Psal. cxiii, 5 et seq. : O^ A«-

1 Cf. Isai. XIV, 11 et 12.

284 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

bent, et non loquuntur : oculos habent,

etc. Peccatores enim os habcnt, et tamen

propter acediam non loquuntur, neque

illud aperiunt adpeccatorum suorum con- III,

fessionem, vel ad orationem. Oculos

etiam habent, tamen non vident, vel
et

Christi passionem, vel pauperum aftlic-

De tertio nota, quod quatuorconcurre-
tioncm. Aures habent, et non audiunt runt ad curationem hujus paralvtici. Pri-

Christum seterna prsemia justis pollicen- mum fuit, quod Dominus ei peccata sua

tem, et perpetua supplicia peccatoribus remisit : tria alia fuerunt, quod dictum
praedicantem. Nares habent, et non per- fuit illi ut surgeret, et lectum suum
cipiunt odorem regni suavissimi, et fffi- tolleret, et in domum suam iret. Ilcec

torem gehcnnse intolerahilissimum. Ma- etiam quatuor cessaria sunt ad salva-

nus habent, et non palpant, ut vcl le- tionem cujuslihet peccatoris.

vem lahorem pro Domino attingant nec :
Primo enim necessarium est ut ei
ut graves afflictiones peccata remittantur et hoc fiet per ve-
etiam lahorant, ;

proptcr Dominum sustineant. PciJes ha- ram contritionem. Propterea quihhet

bent, et non amhuhmt, uhi vcl verha po- Dominum dehet rogare omni tempore,
pulo nuntiantur, vel ctiam infirmi Christi ut hu'giatur ei veram contritionem sine :

corpore cihantur. hac enim nemo salvari poterit.

Secundo necesse est peccatori ut sur-
gat, id est, sursum se erigatpercontemp-
tum terrestrium, et per amorem super-
II. ccelestium. Surgere enim dehet a corpo-
rahhus delectationihus, et inhiare debet
supercoelestihus.

De secundo nota, quod per ihos, (|ui Tertio oportet ut lectum suum tollat.

paralvticum Domino olitulerunt, intelligi- Lectus animse est corpus. Tunc autem
tur ipsa divina misericordia, et orationes tolhtur, cum corpus a spiritu in Dei ser-
justorum. vitio strenue exercetur, cum videhcet
1. Per ipsam namque in.Tstimahilem homo jejunat, vigilat, orat, plorat, et
misericordiam multi etiam quasi nolentes pcr alia pcenitentiae opera corpus suum
trahuntur ad salutem. Divina siquidem castigat.

misericordia per intirmitatum et adver- indomum suam,

Quarto necesse estut
sitatum flagella compclht intrare : qui requiem per juge de-
id est, in paradisi

si intirmi non essent, nec aliquid advcrsi siderium vadat. Non enim habemus hic
eis accideret, numquam pervenirent ad domum manentem, sed peregrini sumus,
seternam sahitcni. et advenae super terram.
2. Orationcs etiam justorum othMunt
Christo, ut salventur per ipsum. Sic Stc- Rogate ergo Dominum, ut sic nos a
phanus Paulum suis precibus ohtuHt paralysi superl^ise, avaritise, luxuricC, gu-
Christo. Sic lieata Yirgo Maria Tlieophi- lae, et acediae curare dignetur, ut domum
lum gratise reformavit. Sic innumera- icternae quietis ab omnibus absoluti pec-
biles alii per orationes honorum conver- catis introire mereamur. Quod nobis
si sunt ad (^hristum. praestarc dignetur, etc.
 SERMO LXXIV.

IN DOMINICA XX

POST TRINITATEM.
Simile factum esi regnum coelorum homini regi^ qiii fecit

nuptias filio suo. Matth. xxii, 2.

In preesenti Evangelio quinque principaliter sunt notanda :

/. Quid per hominem regem qiii filio suo nuptias fecitj intelligatur?

II. Quid per nuptias quse flio a patre factse sunt, exprimatur?
III. Quidper illosqui*ad nuptias invitati venerunt, significetur?

IV. Quidetiamper illos qui venerunt ad nuptias,figuretur?

V. QucB mata, qui ad nuptias ?wn venerit, patietur ?

toin, id est, pictatem, qua liliomm suo-

rum, id est, oumium eorum, quos crea-
vit in tempore hac
gratiae, videlicet in

I. vita, jugiter miseretur. Propriuin enim

Dci est misereri semper et parcere.
Rex enim Deus Pater, quia
dicitur
l)e primo nota, quod pcr hominem Re- clectos suos regit. Lnde dicitur in Psal.
gem Deus Pater intelligitur. Licet enim xxu, 1 :Dominus regit me, et nihil mihi
persona Patris humanitatem non assum- deerit. Quod autcm ipse sit Rex, testatur
pserit, nec incarnata fuerit, tamen Deus pcr scmctipsum, itadicens ^lahich. i; 14 :

Pater homo dicitur propter humanita- Hex mag)ius ego sum. Et vere ipse est
286 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
Rex majinus : quod eliam Nabuchodo- Deus Pater, invitatos per intrinsecam ad-
nosor testatur, Daniel. u, 47, et lu, 100, monitionem vocat, etiam per extrinse-
et IV 31 et 32, ita dicens et scribens : cam prffidicationem, dicens servis suis,
Fere Deiis cosli Deiis deoriirn e.s/, Do-
ct id est, priedicatoribus : Dicife invitatis:

minus rcgum... Hegnum ejus rcgnum Ecce prandium meum paravi, tauri mei

scmpiternum... Potestas cjus potcstas ct altilia occisa sunt, ct omnia parata :

scmpitcrna... Juxta voluntatcm suam fa- vcnite ad nuptiasK

cit lam in virtutibus cali quam in hahi- XoTA, quod gaudium supernee patriae

talorihus terne : ct non csl qui rcsistat in loco isto prandium appellatur, proptcr
manui ejus, ct dicat ei : Quare lioc fc- ardentem appetiium quem electi etiam
cisli ? habebuni in illo gaudio superdulci. Ar-
dentiorem siquidcm appeiitum homines
consueverunt habere in piandio quam in

coena. Alibi vero gaudium illud coena

II. vocatur, propter iinalitatem et perpetui-
tatem. Omnibus enim gaudiis hujus
mundi transactis et elapsis, illud seque-
De secundo nota, quod per nuptias, tur, quod semper permanebit.

quas pnedictus Rex fecit fdio suo, intel-

litiitur illud inenarrabile gaudium, et 3. Ouare auiem venire debeanms ad

illa gloriosa copula, qua Dei Filius uni- nuptias, subdiiur raiio. Quia videlicet
genitus Jesus (Miristus Ecclesite sua', id tauri et altilia sunt occisa, el omnia pa-
est, congregationi omnium juslorum, rala. Per tauros intelliguntur sancti
quos suo sanguine redemit, unietur in Apostoli et Martyres, qui jugum Domini
patria. l 'niversa quippe Ecclesia, id est, portaveruni, ei aratrum DominicsB cru-
omnis congregatio electorum, sponsa est cistraxorunt. Isti enim occisi sunt, et
Eilii Dei, quam ipse Dei Filius in Cruce viam nobis ad nuptias Christi suo san-
desponsavit. Unde inclinato capite emisit guine praeparaverunt.
spiritum, quasi amabile osculum porri- Per altilia, id esi, per aves domi aliias
gens sponsa' su.t. ITanc sponsam linilo sive nutritas, sanctiB Yirgines (iguran-
hujus mundi spalio ipse Dei Filius uni- tur (jUcB licet tenerum corpus habereni,
:

versaliter ac integraliter copulabit : tiiiic lamen martyrium pro Domino foriiter

etiam corpora electorum gloria et hono- passae fueruni. Ei hae nobis ad has nup-
re mirabiliter vestientur. Quale gau- tias suo exemplo viam fecerunt.
dium, et qualem laititiam tunc habituri Omnia etiam parata esse nobis sancti
sint electi cum morta-
Christo, nullus Confessores, et vita bona, et doctrina
lium sufhcientur poterit exphmare. recta suflicienter ostenderunt. Unde ve-
nire jubemur adnuptias. Sed, heu pauci !

Dehis nuptiis dicitur Apocal. xix, 5

1. veniunt.
et 9 Vox de throno cxivit, et dixit mi-
:

hi : Scrihc: Dcali, qui ad cwnam, nuptia-

rum Agni vocati sunt. Giossa, « perfecte
« scilicet ut perveniant. »

2. Ad has ergo nuptias Rex, id est,

'
Mattli. XXII, 4.
 Si:iliM() LXXIV. 287

foctos occiderunt. Por istos autem no-

tantur liixiiriosi, qiii sorvos Ilcgis, idosl,
pra'dical()ios vorbi Dei, quanlum in cis
IJl. est, tcnoiit. Qiianlum onim possunt, v(d
audont, iinpcdiunt ne vcrbum Dci pra;-
dicclur. Plurcs etiam ox illis, si possent,
])o lortio nota, qucjd qiiatuor «^('nciM ct liccrot eis, vcrbi Dci ministros ct

liominum al) iiis nuptiis excluduntui'. conlumeliis aflicerent, et occiderent. Di-

Primi simplicitor vcniro nolucrunt. Se- cit ctiain Apostolus ad Rom. i, 24, quod

cundi ct lcrtil ncglcxcrunt quia alius ;

luxuriosi propria corpora contumoliis af-
abiit in villam suam, alius in ncgotia- liciuul : ailcnim sic: TradidlliUos J)eus,
tioncm suam. Ouarti ctiam non vcnc- id cst, tiadi pcrmisit, in desidoria cordis

runt, scd tcnucrunt servos Uogis, ct con- eoriini, in iinmundiliam : ut contumeliis

tumeliis afreclos occidcrunt. afficiant corpora sua in semetipsis. De
Primi, qui simplicitcr venire nolue- psena vero luxuriosorum dicitur in pra^-
runt, signilicant Gcntilcs, Judseos, et senti I^]vangeIio ;
quod vidclicet Rex
haercticos, qui in crrore pcrlidia' sua'. ita iratus, niissis exercitihus suis, perdidit
sunl obstinati, ut planc venire nolint ad liomicidasillos, et civitatem illorum suc-
rcgnum. Possnnt ctiam pcr primos in- cendil ^ Ita ctDous Pator mlssis Angolis
tcUigi aliqui, qui ita inoxorabilitor odc- pcrdit luxuriosos, qui sunt homicida^,
runt alios, ut dicanl : Si ogo jacorom in quantum in ipsis ost, Doi etpraHlicatorum
cxtremis, ct jam moriturus cssem, ct sci- ejus, nec non et animse propria'. Givila-
rem quod sempcr in inlcrno ardcre debe- tem vero eorum, id cst, corpora, aitcrno
rem: ego non remitterem ei, qui mihi igne succendct.
tantam fecit injuriam. Talcs itaquo ca-
tenati sunt rancore ct odio, ut potius ve-
lint alienari a Cliristo, et danmari cnm
diabolo, quam ois cx corde remitterc, IV.
qui eos Iffiscrunt vcrbo, vol opcre.
Sccundi ctiam non venerunt, quia in
villam suam abicrunt et per istos intel-: De quarto nola, quod illi qui craiit in
liguntur superbi. In villam onim ire, est cxitibus viaruni, a scrvis Rcgis invilati,
dominium ct principatum super alios venerunt, et nuptias impleverunt. Illi

quairero. Superbi quippc, dummodo sunt in oxitibus viarum, qui mortem

principari ot dominari possint in hoc sa;- suani jiigitor prospiciunt, et qui se cre-
culo, non curant dc superno g^audio. dunt quotidic morituros. Et corto talos
Tertii quoquc non vcncrunt, quia ad dignos so cITiciunt, ut ad Ghristi nujitias
negotiationem ivcrunt. l*cr istos desi- introire mcrcantur. Quicumquc enim
gnantur avari. Avari deniquc proptcr mortis sua^ eflicacitcr rocordantur, stu-
nimias occupationcs circa ncgotiationcs dcnt cssc continentcs, pationtes, et obc-
saeculi, et propter injusta lucratransitorii dientes : nituntur semetipsos per veram
boni, ncgligunt ot amittunt possessioncm contritionem et pcr veram confessionem
aeterni boni. a pcccatorum maculis oxpiarc, non nc-
Quarti ctiam non vcncrunt, imo scr- gligunt oloomosynas suas [)au[)cribus
vos Rcgis tcnuerunt, et contumeliis af- crogarc, non cossant orationibus ac aliis

* Matth XXII,
288 D. ALB. MAG. ORD. PRyED.
bonis operibus invigilare : videlicet ut quitur : eum, id est projicite.
Miltite
cum ex corpore migraverint, ad Cbristi Tertio tenebrarum horrorem. Sequi-
nuptias alacriter recipiantur: quia ve.stem tur In tenebras exteriores, ubi tantum
:

nuptialem, id est, bona opera secum al- erit visio terribilium dsemonum.
tulerunt. Ouarto sustinebit fletum et aeternum
nKerorem. Unde sequitur : Ibi erit fle-
ti(s, videlicet propter ignis acerbitatem.
Ouinto patietur dentium stridorem.
V. Sequitur : Et stridor dentium, qui erit
propter frigoris intolerabilitatem.

De quinto nota, quod qui ad nuptias Rogate, charissimi, Dominum, ut sic

Filii Dei non venerit, quinque mala pa- bonis operibus insistamus, ut videlicet
tietur : videlicet damnationem perpetuam evadamus, et

Primo manuum ac pedum duram col- ad Christi nuptias cum gaudio veniamus.
ligationem. Unde dicitur, Matth. xxn, Ouud nobis praestare dignetur idem Je-
13 : Ligatis manihus, et pedibus. sus in ssecula benedictus. Amen.
Secundo ex alto prsecipitationem. Se-

-aieeec!!-»—
 SERMO LXXV.

IN DOMINICA XXI

POST TRINITATEM.
Domine^ descende prius quam rnoriatur fdius meus.
Joan. IV, 49.

In prsesenti Evangelio tria principaliter sunt notanda :

/. Quid per regulum qui accessit ad Dominum rogaturus^ intelligatur ?

II. Quid significelur per fdium reguli qui apud Capharnaum infirmatur?
III. Quid per lioram septimam in qua filius reguli convaluit, exprimatur?

civitates. Populus harum civitatum sunt

cogitationes, locutiones, et operationes.
Iste regulus ut bene regat regnum
I. suum, jugiter sedere debet in soliojudi-
cii, ut continuo discutiat, si cogitationes,
locutiones, ac operationes suae dignse

])e primo quod per regulum

nota, sint ccelesti preemio, vel infernali suppli-

quilibet homo intelligitur. Quilibet enim cio : ut sic ea, qua) digna sunt supplicio,
homo sub illo magno et fieterno Regc proscribat, et abjiciat : illa vero, quse
coelorum quasi quidam regulus existit. crelesti prsemio digna sunt, amplexetur
Suscepit quippe de manu Domini re- et foveat. Unde dicilur Proverb. xx, 8 :

gnum cordis et quinque sensuum suo- liex, (lui scdcl in solio judicii, dissipat

rum gubernandum. Cornamque, etquin- onuic inalum intuitu suo. Intuitu videli-
que sensus hominum sunt quasi sex cet judiciariae discussionis.

XIII 19
290 D. ALB. MAG. ORD. PRJED.
ci, sed certe finis eorum est interitus
sempiternus '.

Igitur quicumque intellexerit per ge-

mitum et remorsum conscientia? animam
II. suam sive spiritum per qualecumque
peccatum infirmari, necessc habet ut pc-
dibus desideriorum, et alTectuum vadat
De secundo nola, quod per fdium re- ad Jesum, ac suppUces preces fundat ad
guli ipsa anima, vel spiritus hominis in- ipsum, sic inquiens Domine, desccndc :

telligilur : quem filium apud Caphar- prius quam moriatur fiUus meus. Quasi
naum infirmari contingit. Capharnaum diceret : Domine, scio, quia « tibi pro-
quippe interpretatur ager pingucdhiis, prium est c< misereri semper et parcere : »

vel villa coiisolatioms^ et significat abun- descende igitur per compassionem et

dantiam saecularem, et voluptatem car- misericordiam, et sana animam meam,

nalem. Abundantia namque saecularis, quse graviter infirmatur, priusquam morte
et voluptas carnalis s^pissime sunt occa- moriatur aeterna.
sio et causa quod anima vel spiritus ho-
minis inhrmatur infirmitate peccati.
Quod abundantia ssecularis nociva sit
animcB sive spiritui, per hoc manifeste III.

probatur, quod sapiens sio orat ad Do-

minum, Proverb. xxx, 8 et 9 : Divifias
ne dederis mihi : tribue tantum victui De tertio nota, quod ad curationem
meo necessaria : ne forte satiatus illiciar seu sanationem spiritus sive animaj per
ad negandum, Quis est Domi-
et dicam : peccatum infirmatGe, septem horaj requi-
nus?Diyitcs ergo hujus nmndi incidunt ruiitur. Prima hora esl, quod homo re-

in vanitatem cordis, et oblivionem Dci. cognoscat quod a Deo sit creatus. Secuu-
Et certe htec est inhrmitas maxima : di( il da est, quod etiam sciat ad quid sit crea-
enini aliquis al)undans in hoc ssecuK) : tus. Tertia est, quod recolat quse manda-

Dives sum, et locupletatus, et nullius ta a suo Creatore acceperit. Quarta est,

egco : et nescis, quia tu es )Hiser, et mi- ut viileat si coutra ahquod mandatum

serabilis, et pauper, et CiVcus, et nudus, peccaverit. Quinta est, ut peccata utpote
sicut dicitur Apoc. ni, 17. vilia detestetur. Sexta est, ut futuri judi-
Vohiptas etiam carnahs sape facit cii attente memoretur. Septima est, ut
animam sive spiritum inlirmari per pec- pro pcccatis suis intime doleat, et con-
catum maxime luxurite. Unde dicitur in teratur.

Psal. Lxxu, 7 : Prodiit quasi ex adipe I. Prima itaque hora est, quae requi-
iniquitas eorum, id est, luxuria eorum ritur ad curationem, ut videhcet liomo
provenit ex voluptate et satietate corpo- recognoscat, a quo sit creatus. .Tumento
rali. Unde dicilur Deuteron. xxxii, l.j : enim simihs esthomo, qui non agnoscit
/ncrassatus, impinguatus, dilatatus, de- Creatorem suum. Quis autem nos creave-
reliquit Deum factorem suum, etrecessit rit, ostendit PsaL xcix, 3, ita dicens :

a Deo salutari suo. Multi ergo per sa- Scitote quoniam Dominus ipse est Deus :
tietatem corporalem reccdunt a Deo sa- ipsc fccit nos, et non ipsi nos. Imprope-
hitari, et adhaerent immundae fornicatri- rat Deus peccatoi'i, quod obhtus sit sui

' AdPhihp. 111,19.

 SKKMO LXXV. :l\)[

ita, l)(!ulei'. xxxii, IS : Dcuni qtd te ije- rum Dei, et studiose perscrulari lenetiir,
niiU, dei'eli(iuisili, cl oblilus es Doniuii si conlra ali^piod illctruin deliquciit.
crealoiis tui. OuiciiiiKjiu^ euiin olVendit iii uno, faclus
2. Hoc igilur qui atlendil a quo sit esl omniiim reus. Propter quod dicit
creatus, debct eliam scire ad (|ui(l sit .l;icol). 11, \{) Quicumque tolam legeni
:

creatus : et hyec cst secunda hora. Crea- servaccrit, offendat autem in. uiio, fa-
tus auteni est honio ad hoc, ut serviat ctus est omnium reus.
Greatori suo. Ilinc dicitur Deut. x, 12 : 5. Si vero invenerit liomo se contra
Israel, quid Dominus Deus tuus petil a mandata Dci peccasse, debet etiam pec-
te, nisi ut tirneus Dominum Deum tuum, cati vilitatem considerare, ut peccalum

et ambules in viis ejus, et dilifjas eum, eo forlius detesteturet hiec est quinta :

ac servias Domino Deo in toto corde tuo, lujra.Omnii)us enim sordibus vilius est
et in tofa aninia tua'} peccatum. rndi; dicit Seneca Phih)so-
3. Ut vero liomo conipelentius [)ossit phus : « Siscirem deos i^noscituros, ho-
servire Creatori suo, oportet ut recolat « mines autem i^noraturos, adeo vile est
quse praecepta a Domino creatore suo re- « peccatum, quod peccatum dedignarer.»
cepit : et hiec est tertia hora. De pra?ce- 6. Qui igitur vilitatempeccati conside-

ptis autem Dominicis dicit Deut. iv, -^9 rat, debct etiam strictissimi judicii me-
et 40 : Scito, et coyitato in corde tuo morari : et haec est scxta hora. Apud
ciuod Dominus ipse sit Deus in coelo sur- quem enim tunc peccati vilitas inventa
sum, et in terra deorsum, et no)i sit fuerit, inaestimabiliter confundetur. !)e

alius. Custodi pr,vcepta ejus atque man- hac conversione dicit Jerem. ii, 2(i : Qiio-
data : ut boie sit tibi, et filiis tuis post modo confundilur fiir ([uando depre-
te, permaneas mullo tempore super
et henditur, sic confusi sunt domus Israel,
terram, quam Dominus Deus tuus datu- id est, mali Cliristiani.
rus est tibi. Sequitur in quinto capitulo, 7. Qui igitur districtissimi judicii re-
7 et seq. : Non habebis deos alienos cordatus fuerit cum effcctu, necesse est
in conspectu meo... Ego enim sum Do- ut pro peccatis suis, et gravissima Dei
minus Deus tuus. Non usurpabis nomen oirensione doleat, ac acriter contcratur;
Domini Dei frustra, vel in vanum quia :
et hoec est hora septima, in qua tBtcrnae
non erit impunitus, qui super re vana salutis anima, quai colebat vilitatcm pcc-
nomen ejus assumpserit. (Jbserva diem catorum, de cuetero contritionem corum
sabbati, ut sanctifices eum. Non facies in plenarie habeat. De hac hora dicitur
eo quidciuam operis. Ilonora patrcm Joan. IV, .")2, in hodierno Evangelio :

tiium et matrem, ut longo vivas tempo- Ileri hora septima reliquit eum febris,

re, et bene sit tibi in terra, quam Domi- videlicet avaritise, et luxuria}. Per avari-
nus Deus tuus daturus est tibi. Non oc- tiam quippe lilius hoininis, id est, anima
cides. Neque moichaberis. Furtumquc noti sive spiritus ejus frigus patitur inordi-
facies. Non loqueris contra proximum natum. Der luxuriam etiam calore exar-
tuum falsum testimoniinn. Non concu- dcscit inordinato. Oui autcm vere con-
pisces uxorem proxuni tui ; non domum, tritus fuerit, rcli(piit cum ista fcbris.

non agrum, non servum, etc. et universa Conlrilio vero, ut plcnum virtiitis suib

qugg illius sunt. Ecce decem priecepta consequatur eirectuin, debct haberc duos
Domini, quae quilibct servare tenetur. comites, videlicet purissimam confcssio-
4. Qui vero praecepta Dei accepit, de- ncm, et volunlariam satisfactioncin.
bet attendere, si contra aliquod illorum Rogate ergo, charissimi, Dominum, iit

peccaverit : et hoec est quarta hora. De- sicpro peccatis nostris couteramur, ut
bet enim homo
apud scmelip- sollicite vitam aeteraam assequi inereamur. Uuod
sum conferre de observantia mandato- nobis prtrstare, etc.
 :

SERMO LXXVI.

IN DOMINICA XXII

POST TRINITATEM.
Cuni coepisset homo Rex rafionem ponere cum servis suis^

oblatus est ei unus, qui dehebat decem millia talenta, etc.

Matth. XVIII, 24.

In priBsenti Evangelio quatuor sunt notanda :

/. Oidd per liominem Regem qiii rationeni cum servis suis posuit, intel-

ligatiir ?

II. Quid per rationem quam Rex iste a servis suis exquirit, accipiatur ?
III. Quid per illum qui decem millia talenta debebat, exprimatur?
IV. Quid facere debct decem millium talentorum debitor, utci omne debi-
ium dimittatur?

inatur lionio pro populo, et non tota (jens

pereat. Quod etiam .lesus sit Rex, testa-

tur per semetipsuui, Joan. xvin, 33
I et 3G, ubi cuui Pilatus qua^reret ab ipso
Tu es Rex Judgeoruin ? Ilespondit : lie-
(jnuni nieuni non est de hoc niundo : si ex
l)e priuio uotu, quod per liominem hoc nuaido esset regnum meum, ministri
Dei Filius intellij^itur, videlicet Jesus mei uVuiue decertarent, ut non traderer
Christus. I)e islo honiine dixit Caiphas, .///r/a^w. Ideo in cceloest regnum Jesu : ibi
Joan. XI, 50 : Expodit vohis, ut unus mo- enim regnat cum electis suis ; uude can-
 si:hmo lxxvi 2<»3

tatur : « qiiain i;Ioriosum est regnum, juslifiraberis, et r.r rerbi.s tuis condrtn^
« in quo cuni Ciiristo regnant omnes naberis.
« Sancli, amicti stolis albis, et scquun- Quod etiam opera nostra Doininus
3.

« tur Agnum, quocumque ierit. » sit examinaturus, asserit Paulus 11 ad

(br. V, 10, ita dicens Ornnes nos mani-:

festari oportet ante tribunal Christi, ut

referat unusquisque propria corporis,
prout gessit, sive bonum, sive malum.
II. Necessarium igitur est nobis, charissimi,
ut Iianc judiciariam examinationem sem-
per ante mentis oculos habeamus et sic :

De secundo nota, quod per rationem, nos praiparemus, quasi hodie, vel cras,
quam iste homo Rex cum servis suis est de omni h)cutione, cogitatione, et opere
positurus, significatur examinatio meri- rationem simus coram Deo reddituri.
torum, sicut dicit Glossa. Hanc autem Quis etiam scit utrum cras sit victurus ?
Dominus particulariter facit in morte Unde Seneca : « Ego certe, velut ille, la-
uniuscujusque, sed generaliter eam faciet a turus sententiam de omnibus annis
in die judicii. De hac dicitur in Psal. xvi, « meis, dies venerit, ita me observo et
3 : Probasti cor meum, et visitasti no- « alloquor. »

cte : igne me examinasti, etc. Dominus

enim nocte, id est, in morte, quando vi-

delicet sol materialis occidit hominibus,

uniuscujusque cor probat, linguam vi- III.

sitat, et opus examinat, et hoc igne, id

est, sapientia et austeritate judiciaria. In
igne quippe duo notantur, lux, et ardor. De tertio nota, quod per illum qui de-
Per lucem inteihgitur sapientia Judicis. cem millia talenla debebat, transgressor
Per ardorem austeritas ejusdem figura- sive violator decem mandatorum Domi-
tur. Per sapientiam quippe nullius faci- ni figuratur. enim transgres-
Cujuslibet
nus pertransit indiscussum. Per austeri- sio, quasi pondus est mille talentorum,

tatem vero nullum peccatum relinquit quod miserum peccatorem dcmergit in

impunitum. infernum. Unde dicitur de violatoribus
I 1. Quod autem Dominus in morte cor praeceptorum Dei, Exod. xv, 10 Sub' :

hominis probet, sive scrutetur, declarat mersi sunt quasi plumbum in aquis vehe-
per Jerem. xvii, 10 : Ego Dominus scru- mentibus, id est, in aquis infernalibus
tans cor, e pro bans renes : qui do uni- v.ie seternum habentibus. [Tnde etiam di-
cuique juxta viam suam, juxta fru-
et citur Isa xxiv, 20, de anima peccatrice :

ctinn adinventionum suarum. Dicitur Oravabit enm iniquitas sua ; et rorruefj

etiam, Sap. i, 9 : In cogitationibus impii et )ion adjiciet ut resurgat.
interrogatio erit. Primum igitur praeceptum dicit : Kon
2. Quod ctiam linguam sit judiciali- habebis deos alienos coram me '. lloc
ter visitaturus Dominus, per semetipsum praeceptum violant omnes, qui mulie-
testatur Matth. xii, 'M) et 37 : J)ico vobis, rem, vel nummum, vel ventrem, vel
quoniam omne verbum otiosum, quodlo- aliam quamcumque rem temporalem
cuti fuerint homines, reddent rationem amori vel cullui divino praeponunt. IIoc
de eo in die judicii. Ex verbis enim tuis

'
Eiod. II, 3, 7, 8, 12 ad 18 incl.
294 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

etiam preeceptum violant mulieres, quse tionibus delectantur, et vcllent fornicari,

sortilcgia, et incantationes, et maleli- si Hccret eis et possent.
cia faciunt, ct qui in talibus conlidunt. Decimum prseceptum dicit Xon con-
:

Secundum pr*ceptum dicit i\on as- : cupisces rem proximi tui. Hoc praecep-
sinnes )ioinen Domini Dei lid in vanuni. tum violant, qui bona proximorum, et

Istud violant, qui perjuria committunt, res contra legem justitiae vel acquirere,
el qui etiam sine causa juramenta emit- vel possidere desiderant.

tunt. Transgressores itaque omnium decem

Tertium praeceptum dicit Memento ut
: prieceptorum sunt quasi debitores de-
diem sabbati sanctifices. Hoc mandatum cem mihum talentorum. Hos Dominus
violant, qui in Dominicis diebus ac aliis cum suo judicio fuerint praesentati, prae-
solemnitatibus sine licentia et magna ne- cipiet venumdari, et uxorern eorum, et

cessitate in bigis vadunt et curribus, et iiUus, et reddere omnia quae habent, et

qui tiinc chorcas (hicunt, ct cum globis reddere ea quae tenentur. Haec venumda-
et taxillis hubint, et qui tunc tantum tio est aBterna damnatio. Omnis enim
ventri et ebrietalibus intendunt. qui mortuus fuerit in peccato mortaU,
Quartum pra^ceptnm ait ; Honora pa- venumdabitur, id est, suppUciis aeternis
trem tiann et matrem tuam. Hoc prae- condemnabitur. Uxor etiam sua, id est,

ceptum violant, qui circa parentes suos conscicntia, et tiUi ejus, id est, opera, et

protcrvi sunt, et qui eos in sua senectute omnia membra quae habent cum Chri-
despiciunt, nec eis in suis necessitatibus sto. venumdabuntur, id est, aeternaUter

assistunt. damnabuntur, ut videUcet persolvat in

Quintum praeceptum dicil : Non occi- pania, quae commisit in culpa.
des. Hujus prsecepti violatores existunt
manuales occisores et detractores, ilHque
qui proximos suos odiunt, et qui eis
mortem, vel aliquam segritudinem, vel
etiam damnationera imprecantur letcr- IV.
nam.
Sextum inquit : Xon moechaberis.
Hoc praeceptum viohint fornicatores, et De quarto nota, quod tria facienda
adulteri, et incestuosi, et sodomitici, et sunt peccatori, ut omne debitum dimit-
omnis luxuriae sectatores, qualitercum- tatur. Primum est, ut coram Domino se

que ipsa perpetretur. prosternat, unde dicitur : Procidens au-

Septimum praeceptum (Ucit : Non fur- teni servus ille. Secundum est, ut ea
tum facies. Hujus pra'cepti violatores emendare pro-
quae neglexit, vel egit, se
existunt fures, raptores, incendiarii, te- mittat unde sequitur
; Rogabat eum :

lonearii, usurarii, hilsarii, et omnes dice/is : Patientiam hahe in me, et om-

avari. nia reddam tibi. Tertium est, proximo

Octavum praeceptum ait X(jn falsum : suo hoc quod in se deUquit, ex corde
testimonium dices. Hoc pra^ceptuui vio- dimittat.
liant maU advocati, qui justas causas Igitur ut consequamur veniam pecca-
opprimunt, et qui tuentur injustas, qui torum nostrorum, quasi jam divino ju-
etiam innocentes accusant, et qui inno- dicio assistentes, debemus nos primo co-
centibus per testimonium calumni;e co- ram Domino prosternere per veram con-
ram judicio sa?cuhiri bona sua auferunt. tritioncm. Unde dicitur quod procidit
Nonum praeceptum : Xon desiderabis servus ille, id est, pronus cecidit, quasi
uxoreni proximi tui. Hujus man(hiti manus, pedes, caput, et totum corpus
viohitores sunt, qui in luxuriosis cogita- olTerens Domino : et hoc fit per contri-
 SERMO LXXVI 295

tiunein. Yera qiiippc contrilio totiun cor- tienter extorsit cenlum denarios : Voca-
pus olTert pcenitentiffi. vit illnm Dominiis, et omne dcbitum
Secundo promittere debemus, quod quod dimiserat, repetiit, et exegit pcr
volumus bona quoe negieximus, et mala tortores. Et lioc vakle terribile est exem-
(juai commisimus, omnia recuperare, et plum onmibus his, qui nolunt injurias
emendare pcr plenam satisfactionem. sibi illatas ex corde dimittere. Unde
Tnde etiam dicebat ille Patientuun
:
etiam Dominus in conclusione Inijus
habe in me, et oninia reddam tihi '. Quasi Evangelii dicit : Sicet Pater meus eivles-

diceret : Permitte me diutius vivere, et tis faciet vohis, si non remiseritis unns-
ego totum emendabo, quod peccavi. quisque fratri suo de cordibus vestris ^
.

Tertio debemus proximis nostris, qui

nos ofTenderunt, ex toto corde dimittere. Rogate ergo Dominum, ut sic debito-
Quod quia non fecit servus ille, cui ribus nostris dimittamus, ut a nostris de-
Dominus decem millia talentorum dimi- bitis absoluti societatem supernorum ci-
serat, sed lamen a servo suo tam impa- vium attingamus. Amen.

» Matth. xviii, 20. 2 Matth. xvin, 35.

I
 SERMO LXXYIL

IN DOMINICA II

POST TRINITATEM.
Magister, scimus quia verax es, el viam Dei in veritate doces^
et non est tibi cura de aliquo. Matth. xxii, 16.

Quatuor sunt hic notanda :

7. Quis sit iste qui magisler appellatur ?

II. Quee veritas ab eo discatur ?
III. Qualiter via Dei ab ipso doceatur ?
IV. Quomodo de nuUo cura ipsi habeatur?

quod sit Magister, ita loquens ad Disci-

pulos suos, Joan, xin, 13 : ]'os vocatis

me Magistcr, et Doinine : et benc dicitis :

I. Sum etenim.
Dominus igitur Magister appellatur,
quia docet nos quadrupliciter.
De primo nota, quod magister iste est

Jesus Christus. Hunc enim Martha ma- I. Docet enim nos per semetipsum :

gistrum appellat ita dicens ad Mariara et hoc per internam inspirationem mul- ;

Magdalenam sororem suam, Joan. xi, toties namque Dominus loquitur homini
28 : Magister adest, et vocat te. Ipse in corde. Dissuadet enim ei malum, et
eliam Jesus per semetipsum testatur, invitat eum ad bonum. Unde dicitur
 .

SERMO LXXVII. 21)7

Eccli. IV, 12 : Sapientin /iliis .siiis vitani rharitatem co)itinuam habentes : quia
inspirat, ct suscipil inquirentcs se. « Sa- charitas operit multitudiiion pceealo-
« piciitia, sicut dicit (llossa, est Cliristus r/nn. Iliuc ctiaui dicit Apostolus ad Ca-
f( qui lilios, id cst, cos quos crcavit, por hit. VI, 2 : Alter alterius <»icra poi-fafc :

« doctriuam iuspiraliouis ad vilaui iuvitat ef sic adi)nplebilis legem Christi.

« ietcruam. Cavcrc itaque debcmus, ut
>; Vohitilia coeli qua? suo vohatu pe-
2.

monct nos Psal. xciv, 8, i\e, cum voccni tuut sublimia, docent nos cxcniph) suo
cjus audicrimus, obdurenius corda no- contcinphitionis ct desidcrii suhlimita-
stra. tcm. Undc ct Paulus avcs nos imilari
dcsidcrans monct nos ad Colos. iii, 1 et
II. Secundo docet nos pcr Angclos. 2 : Qwe surswn sjint quxrite, ubi Chri-
Augeli etenim sa^pius per revelatioucm di- stus est in dcxtcra a Dci sedens : qucC
vinae voluntatis, doceut homines intrinse- su)-su)n swit sapite, et no)i qu;e super
cusinaurccordis.TJndcdicitZach.lv, 1 : terram
Angclus, qui loquebafur in me, suscita- Terra, quse non soluiu Jiominum, scd
3.

vitmc, quasi viruni, qui suscitatur dc ct pecudum pedibus ct bestiarum teri-

somno suo. Angeli quippe Cliristi, quia tur, docet nos obcdicutiam, et humilita-
solliciti sunt dc salutc animarum no- tem. Unde et iu epistola prima, ii, 18,
strarum, quasi boni custodes siepe susci- Petrus loquitur : Servi subditi cstotc in
tant nos de somno pigritia?, et instigant onmi timorc dominis, non lantum bonis
ad servitium Creatoris nostri. lieatus ct modestis, scd etiam discolis.
crgo llct, qui doctiinam corum opcrihus 4. Pisccs qui in amaro mari fluctibus
fuerit assecutus. tunduntur ct procellis, doccnt uos pa-
tientiae lcnitatcm. Uude Jacob, i, 2 et
III. Tertio docet nos pcr homines, id scq., liortatur dicens : Onmc gaudium
cst, per Prsedicatores et Sacerdotes, et existhnate fratres mei, cwn in tentatio-
per quoslibet alios, qui nos vel verbo vcl )ies varias hicideritis : scientes quod pro-
excmplo ad salutem invitant quorum : Jbatio fidei vestrse patioitia^n operatur.
certe doctrina non est contemnenda." Di- Patioitia autem opus perfectum liabct.
cit etiam, Luc. x, 16 Qui vos audit, me : Male servatur hodie doctrina jumcn-
audit : ct qui vos sper)iif, me spernit. torum, et volatiHum, et terrae, ac pi-
Cum enim prsecones vitse setcrnse con- scium. Pauci quippe sunt, qui proximis
temnuntur, ipse Christus reputat se con- suis lideliter subveniant, et qui superna
temptum. vincere cupiant, qui etiam humiliter
obediant, et qui adversa paticnter susti-
IV. Quarto docet nos Magistcr Jcsus neant.
per creaturas. Propter hoc dicit ctiam
Job, XII, 7 et 8 : Interroga jumenta^ et

doccbunt fc : ct volatilia cceli, et indi-

cabunt Loquere tcme, et responde-
tibi. II.

bit tibi narrabunt pisccs maris.

: et

I. Et primum jumenta, quaj dicuntur

quasi juvamcnta, eo quod adjuveut uos De secuudo nota, quod quamvis vcri-
iu laboribus nostris, docent nos mu- tas, quam iste verax Magislcr docet,

tuam charitatcm, ut videlicet sicut ipsa multiplex sit et inexphcabilis sermone :

nos adjuvant, ita et uos uobismetipsis hoc tamen ad prsesens notandum est,
altrinsecus in nostris nccessitatibus sub- quod ipse asserit, nullum posse intrare
vcniamus. Ilinc dicitur I Pet. iv, 8 : in rcgnum coeh)ruin, nisi sit liumilis,

Anlc omnia, mutuam in vobismclipsis paupcr, ct mundus. Sed, beu ! paucissimi

298 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

siiut, qui factis ostendant se huic cre- pauperihus dividit. Pauper etiam est, res

dero veritati. UndedicitDominus, Joan. temporales non hahens, et hoc in pa-

Yiu, 4() : Si veritatem dico vobis, quare tientia sustinens. De talihus pauperihus

non creditis jnihi? dicitDominus, Matth. v, 3 Beati pau- :

1. Primo i^ilur asserit, quod non su- peres spiritu quoniam ipsorum est re-
:

perhus, sed humilis iutraturus sit iu re- )ium ccelo)U))i.

o-uum coelorum. Unde dicit ^[alth. xviii, ']. Tertio asserit veritas, quod tantum
3 : Amen dico vobis, nisi conversi fueri- ille qui mundus fuerit, intrahit in rc-

tis, scilicet a superbia, et efficiamini sic- gnum cceloruui. Unde dicit, Matth. xix,
ut parvuli, non intrabitis in regnuni 12 : Su))t eunuchi, qui seipsos castrave-

ccelorum. Item, dicit Marc. x, 1 i et seq. : ru)it propter reg)iuni Dei : qui potest ca-
Sinite parvulos ad me, et ne prohibueri- pere, capiat. Seipsum castrare est castitati
tis eos : talium enim est regnum Dei. consecrare. Castitas autem tres gradus

Amen dico vobis : quisquis non receperit complectitur, videlicet conjugalilatis,

reqnum Dei velut parvulus, non intra- vidualitatis, ac virginitatis. Qui in istis

bit in illud. Et complexans eos, et trihus gradihus non fuerit inventus, non
imponens manus super illos, benedicebat mundus immundus et
reputahitur, sed :

eos. Per parvulos Immih^s figurantur, talis in aulam Dei mundissimam non
quihus janua cah^stis regni patct, quos potest introire. Nihil e)ii))i coi)iqui))atU)n
etiam Dominus am[th^xatur ut filios et iritroibit i)i illam, sicut dicitur Apoc.
charissimos. Manus quoque iilis imponit, XXI, 27.

ac benedicit eos, ut videlicet sint Reges

et Sacerdotes in regno suo.
2. Secundo asserit, quod pauperes in-

trabunt in regnum ccelorum, et quod di- III.

vites difficihMii, imo impossihilem iutroi-

tum liaheant iu regnum ccehorum. Ait
ctiam, Marc. x, 2i et 25 Filioli quam, :
,
I)e tertio nota, quod via Dei, quam
difficile est, confidentes in pecuniis, in Jesug docet, est via justitiee. Hanc viam

regnum Dci i)itroire ! Facilius est, ca- docet, uhi dicit : Reddite quse su)it Cx-
melum per foramen acus transire, quam saris, Ciesari : et quai swit Dei, Deo\
divitem intrare in regnum Dei. Nota, Vcv Usesarem intelligitur omnis homo,
quod per divitem in loco isto talis intel- cujuscumque sit conditionis, vel officii,
ligilur, qui divitias nuile acquisivit ; vel vel dignitatis. Via igitur justitiae in liis

etiam si posset, acquirere vellet injuste. duohus consistit, ut videlicet ea, qute
Dives ctiam dicitur hic, qui res ex lici- sunt hominum, hominibus persolva-
to li;il)itas, nimis avare detinet, et plus mus et quee Dei, Deo reddamus.
;

in eis qvumi iu Dfo coulidit. Talis dives Ad primum invilat nos Apostolus ad
non polest inlraie in leguum Dei. Per Rom. XIII, 7 Keddite o))i)iibus debita
: :

paupcrem vero intelligitur llle, qui licet cui tributu))}, tributu))i : cui vectigal,
res haheat sufficientes ex justo testimo- vectigal : cui ii))io)-em, ti))iore))i : cui

nio, vel proprio labore rite conquisitas ;

}iO)ioreni, ho)iore)n. Dicit etiam Augusti-
non tamen in eis confidit, nec cor ipsis nus : « Non dimittitur peccatum, nisi

apponit, sed necessitates suas ac suorum » restituatur ahlatum. »

partim ex eis accipit, et partim eas cum Debemus ctiaui Deo reddere, quae

'
Matlli. XXII, -21,
 SERMO LXXVn. 299

sTiul l)('i, vidolicct oumuuii possessionuin euiui pi()|)t('r ai^uudiiuiiaui louiporalciu,

iiosti'ai'um ilociiuaru, ot coi'[)us, et aui- vol potcntiaui scecularoui dat alicui lio-
luaiu. Ipso oiiiui U()l)is possossiouos toui- miuuni co facilius V(d j^raliaui iu prae-

poralos sua lari^ital(; douaNit, ot ij)so no- souti, vol i^loriam iu futuro, iuio paii|ior-

l)is animani inspiravit. culo alicui ot humili oo facilius olarj^iliir.

lludc ipsc dicit, Isa. iavi, 2 : Ad qnem

respiciatn, nisi ad panpercidum, et con-
tritum spiritu, ct Iremcntcm sermones
IV. meos ?

Rogato crgo Dominum, ut sic do-

Dc quarto nota,quo(l(liciturdo Domiiio ctrinam suam exsequamur, quatenus ad
sibi noii esse cura c/t' rt//V//^o, quod vidcdi- claritatcm vultus ejus pcrvcuire mcrca-
cet non rcspicit pcrsonas hominum. Non mur. Quod nohis praistarc diynotur, ctc.
 SERMO LXXVIII.

IN DOMINIGA XXIV
POST TRINITATEM.
Est puer nmis hic, qui habet quinque panes hordeaceos, et

duos p)isces. Joan. vi, 9.

Qaatuor sunt hie notanda :

/. Quid per piierum qia quinque pane^ et duos pisces habiiit^ inteiligatur?

//. Quid per ipsos quirup/e panes\et diios pices exprimalur ?

II l. Qux sint quinque miiia hominum, quse ex panum et piscium fractione satia-

ta leguntur?
IV. Qui sint duodecim cophini, qui ex eisdem panibus et piscibus colliguntur ?

telliguntur boni Christiani carnis lasci-

viam prupter nominum in semetipsis

mortificantes. Per leonem qni fortis est
1. et robustus, notantur diabolo et peccatis
strenue repugnantes. Per ovem, quod est
animal simplex et patiens, significantur
De primo nota, quod per puerum is- adversa hujus mundi propter Deum pa-
tum Dei Filiusintelli-itur. Ipse enim est tienter et liumiliter tolerantes. Hos ita-
puer ille, de quo dicit Isa. xi, 6 : Vitu- que puer Jesus virga suse benignilatis
simul morabuntur, et
lus et leo, et ovis minat ad pascua paradisi Doniini.
puer parvulus minabit eos. Per vitulum
qui olim Domino immolari solebat, in-
 !

SERMU LXXVJII, 301

sunt inluenda, vi(h'iicct cximia humili-

tas, multa paupertas, ct ingcns asperi-
tas.

11 1. Nonne fuit eximia liumiiitas, quod

nativitatcm suam cclebrari voluit in sta-
bulo, cuni nasci poterat, si voluisset, in
De secundo nola, quod per quinquc imperiali pahitio ? Confunchmtur ergo
panes hordeaceos et duos pisces septem qui litigant dc excclsiorihus locis iial)cn-
intelliguntur, quie Dominus propter sa- dis in clioro, vcl in Pxclesiis !

lutem nostram fecit in mundo pcr qucc : Nonnc ctiam muUa paupcrtas fuit
2.

etiam non tantum quinque miilia liomi- ibi,ubi Virgocum pepcrisset Filium suum
num, imo incomparabilitcr plus quam primogenitum, pannis eum involvil vili-
decies centena millia liominum refecit ct bus, ut dicit (ilossa, ct sic in praisepium
satiavit in hoc mundo. Et hene pancs eum rcclinavit ? Confundantur ergo qui
isti dicuntur hordeacei fuissc. Hordeum tam solliciti sunt, ut prctiosis ac delica-
quippc acutas et pungitivas habct aristas. tis pannis corpus suum vcstiant, cito a
Ita certe et Jesus graves poenalitatum vcrmibus in tumulo corrodendum !

secundum humanain naturam patiebatur 3. Ingens ctiam asperitas accurrit ad

aculeos, quando hos panes adniinistrabat nativitatem Christi. Corpus cnim (iliri-

Imic mundo. sti tenerrimum vilibus pannis, et forsi-

Primus panis fuit secundum carncm tan etiam duris involvitur, et sic super
mundi ingressio. Secundus fuit multi ha- foenum minus molle tam tenerrimo cor-
boris in mundo perpessio. Tertius fuit pori rcponitur. Octavo ctiam die circum-
salutaris prsedicatio. Quartus fuit fidehs ciditur, qucC circumcisio fuit parvulo non
oratio. Quintus fuit in cruce sui corporis parvum martvrium. Erubescant igitur
immohitio. Duo pisces sunt consohitoria. qui corpori suo cito in cinerem revcrsu-
Resurrectio, et dulcis in coelum Ascen- ro, tantum prseparant commodum, ut
sio. In istis quinque panibus ct duobus etiam molles cuh-itras reputent sibi ni-
piscibus totus mundus sufficientissimani mis esse duras
invenit refectionem. De istis panibus di-
cit Eccli. XXXI, 28 : Splendidum in pani- Secundus panis est multi laboris in
b2is benedicent labia multoriim. Vere hoc mundo perpessio. Iste panis simili-
enim hibia universorum dehent benedi- ter frangcndus est in tria. Triplex enim
cere Jesum, qui se per pietatem valde fuit hibor Cbristi principaUter. Labora-

splendidum ostendit in exhibitione pa- vit enim famem et sitim quam pluries

num istorum. patiendo. Laboravit fatigationes ac lassi-

tudines in itinere sustinendo. Laboravit
Primus igitur panis quem Dominus etiam iniquorum graves calumnias ac
dedit huic mundo, fuit mundi hujus cor- insidias perfercndo.
poralis ingressio. Nativitas enim Jcsu Quod Dominus famem passus fuit,

mirabiliter reficit et consolatur quemli- tcstatur Matth. iv,.2 : Cum jejunasset,

het Christianum. In nativitate itaque [)a- inquit, Jesus quadraginta diebus^ et

nis ille Angelorum, qui decoctus fuerat quadrayinta nortibus, postea esuriit.

igne Spiritus sancti in chbano virginaHs Dicit etiam Marc. xi, 12 : Alia die, cum
uteri, repositus fuit in prsesepioet hoc :
eairent a licthania. rsuriit.

in Bethlehem, quee domus panis inter- Dc etiam Domini dicitur, Joan. iv,
siti

pretalur, ut vidclicet quis famehcus ac- 7, quod Jesus sitiens, dixit ad mulieicin :

curreret et vesceretur ex co. Tria deni- J)a mi/ii bibere.

que circa Christi nativitatem speciahter (Juod etiam lassitudines et fatigationes
 : :

302 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

in itiiiere sustinuisset, dicitur Joan. iv, Luc. XII, 35 : Sint lumhivestri prsecincli,
() : Jcsus fatujalus cx ilinerc, sedehat per continontiam vidolicet, et castitatem.
sic sitpra fontcm. Ipse etiam dicit in Do justitia dicit, Luc. vi, 31 et 3.5 : Prout
Psal. Lxi, .")
: Cucurri in siti. vultis ut faciant vohis honiincs, et vos
Dominus etiani perlulit g-raves insidias facite illis similiter. De pietate, ibidem :

ac calumnias Judaeorum, Ipsi enim ob- Diligitc inimicos vestros : benefacilc, et

servabant eum, et tentabant, et ssepe ca- mutuum date , nihil inde sperantes : et erit

pere laborabant. Tnde dicit Luc. xx, 20 : nierees vestra multa, et eritis filii Altis-
Sacerdotes et Scribse obscrvantes insidia- simi, quia ipse henignus est super ingra-
tores miserunt, qui se jiistos simularent, tos et malos.
ut capercnt eum in sermoney et tradei^ent 3. Tortio docet nos regnum ccelorum
euni principatui ct potcstati prsesidis. appotore, unde dicit, Matth. vi, lU et
Omnos ergo qui fanie et siti cruciantur, seq. : Nolitc thesaurizare vobis in terra
ct ([ui iii itinere fatigantur, noc non et qui uhi (Vrugo, et tinea demolitur : uhi fu-
per malitias bominum porturbantur, si res cffodlunt et furanlur. Thesaurizafe
panom istum masticaverint, sine dubio autem vohis thesauros in coelo, uhi nc-
in suis laboribus confortabuntur. que .-erugo, 7ieque tinea demolitur, et

uhi fures non effodiunt, nec fura))tur.

Tertius panis est salutaris prsedica- Ubi enim est thesaurus tuus, ibi est et

tio. Unde dicit Luc. viii, 1 : Iter facic- cor tuuni. Monet igitur nos Dominus re-
hat Jesus per civitates et castella, prsedi- gnum Dei appetere, ubi nec aerugo super-
cans et evangelizans regnitm Dei. Dicit bice, nec tinea invidicT, neque fur etiam
eliam Alattb. iv, 23 : Circuihat Jesus lo- avaritite summum bonum potest auferre.
tani Galibeani, docens in sgnagogis eo- 4. Quarto docet nos inferni supplicia
runi, ct prsedicans Evangcliuni jegni : fugere, dicens, Matth. xiii, 41 et seq. :

etsanans oninein languorem ,ct omneni in- Mittet Filius hominis Angelas suos, et

firmitatem in populo. Prsedicatio vero colligent de regno ejus omnia scandala,

Domini licet multiplex fuerit, maxime et eoSy qui faciunt iniquitatcni : ct mit-
tamon consistit in quatuor. Et hsec sunt tent eos in caminum ignis. Ihi erit /letus,
quatuor frusta panis hujus. et stridor dentium. Tunc justi fulgebunt
Docebat enim homines a peccatis rece- sicut sol in regno Patris eorum. Qui ha-
dcre. Item, docuit eos caste, pie, ct juste bet aurcs audiendi, audiat. Quasi dicat :

vivere. Docuit etiam eos rognum Dei Suadeo vobis, ne alicui scandalum, id
appetere, nec non ct inferni supplicia est, occasio peccati existatis, nec etiam
fugoro. iniquitatem aliquam faciatis ; ne videli-
i. I)e primo dicit Matth. iv, 17 : C(£pit cot in caminum ignis, id est, in infer-
Jesus prsedicare, et dicere : Paenitentiam num mittamini, ibique fletum et strido-
agite : nppropinquavit enim regnuni coe- rem dentium patiamini ; sed potius in
lorum. Ille vero a peccatis recedit, qui ccelo claritatem solis assequamini.
pcenitentiam agit. « Pcenitere enim est,
«ut Aug-ustimus, antoacta deflere, et
ait Quartus panis est fidelis oratio. l)o
« dellenda non committere. » hac orationo dicit, Joan. xvii, 1 et seq.
2. Secundo docuit nos caste et pie vi- passim : Sublcvatis oculis Jesus in c(e-
vero. De castitate dicit, Matth. v, 27 ot luni dixit... Pater sancte, serva eos in
28 : Audistis quia dictum est antiquis : nomine tuo, quos dedisti mihi : iit sint
Non ma>c]iaberis. Ego auteni dico vobis unum, sicut ct nos... Non rogo, ut tollas
quia onmis qui viderit mulierem ad con- eos de mundo, sed ut serves cos a ma-
cupisrcndum eam, jam moechatus est lo... Sanctifica cos in verilate... Non pro
eani in corde suo. Dicit etiam Dominus, eis autem rogo tantum, sed et pro eis.
 SERMO LXXVin. 303

(iui credituri sunt per verhum eorum in Duo pisces, sunt consohitoria Resurre-

me. Ul omites unum sint, sivul lu Paler ctio, el dulcis ad cudos Ascensio. Disci-
in me, et eijo in te, ut et ipsi in nohis puli ([uippe, (pii e\ morle Domiiii rue-
unum si)it.. . /^uter, quos dedisti mihi, eolo rant contristati, miro modo cx ipsius Ke-
ut ubi suui e()o, et illi sint merum, ut surrectione consolati fuerunt. Ihide dicit

videant claritatem mea)n, (juam dedisti Joan. XX, 21) Gavisi sunt Discipuli, viso
:

milii. Doinino. Vichiutes etiam euntem in c(e-

Nota, quod quatuor pclit liic Jesus lum, piu' cordis dulcedine jul)ihiverunt,

orans ad Palrcm suum. Priuium cst, ul et in Jerusalem cum magno gaudio re-
iii imilalc cliaritutis et iulei congrege- dierunl, sicut testatur Luc, xxiv, V)l.

mur, ut videlicet sit una fidcs nobis, et Isti etiam duo pisces mirabiliter nos
unum Domino.
cor in Sccundum cst, ut consolanlur. (l;'rlissime qui[)pe scire de-

ab onini malo conscrvemur. Tcrtium cst, bemus, quod si ("Jiristum fu(!rimus imi-
ut in bono proficiamus. Quartum csl, ut tati, quod videlicet corpora nostra in die

suam claritatem videamus. Quis uon judicii resuscitabuutur in gloriam, (iliri-

confitebitur, et non consolabitur ex lu)c, stumque sequentur in requiem sempilcr-

quod Dominus tam fidebter pro (Ihri- nam.
stiauissuis orat ? Vere confortatorius cst
panis iste.

Quintus panis est ipsius (Uiristi in ara ITJ.

crucis immolatio. Iste etiam frangendus

est in tria frusta. Considerare quippe de-
bemus in Jesus in ara crucis immolatio- Dc tertio nota, quod per quinque mil-
neui summam, patientiam miram, benc- lia hominum notantur illi, qui omnes
volentiam et imitabilem sapientiam. quinque sensus suos interiores sive ex-
Summam patientiam ostendit ibi, ubi teriores convertunt ad servitium (^lhristi.
dixit ad Patrcm,Luc. xxiu, 34: Pater Legitur enim, quod illa quinquc millia
dimilte illis : non enim sriunt quid fa- hominum sccuta fuerant Dominum, alias
e.iunt, Miram benevob^ntiam manifesta- forsitan non fuisseiit ab eo refecta. Oin-
vit, quando latroni paradisum apcruit, nis igitur qui secutus fuerit Dominum,
diccns ad eum, Luc. xxiii, 43 Amen : sullicientem inveniet rcfectioncm in pa-
dico tibi Hodie mecum eris itiparadiso.
: nibus et piscibus memoratis.
Benevolentiam etiam suam per hoc de-
claravit, quod matrem plorantem Disci-
pulo commcndavit, ita dicens, Joau. xix,
27 Ecce mater tua. Etex illa hora ac-
: IV.
cepit eam Discipulus in suam, subaudi,
curam.
Lnitabibmi sapicntiam ostendit dicens De ([uarto nola, quod [)cr duodccim co-
ad r^atrem, Luc. xxiii, 46 : Paler, in ma- pliinosfragmentorum intclliguntur duode-
nus tuas commendo spiriium rneum hi cim gaudia qute invcnient in patria de
liac sai»icntia Duminum imitari debemus meiisa gratiiE ad mensam gloriic trans-
ut videlicet corpus nostrum, et animam, euntes. Primum est gaudium, quod ha-
et qujFcumque habemus, Deo Patri om- bebit homo ex fruitione gloriosissinuc

ni hora fideliter recommendemus. Trinitatis. Sccundum, quod habebit cx

quam felix est iile, qui panem istum, visionc dulcissimcu humanitatis. Tertium,
utpote necessarium, jugitcr habct rcpo- quod habcbit cx iutuitu illius Virginis,

situm in mensa cordis sui ! quQi est mater pictatis. (Juartum cst,
304 D. ALB. MAG, ORD. PR.ED.
quod dabilur homini in aniinae suse bea- Martyruni, (lonfessorum, et Virginum.
Quintum est, quod additur ei
tificatione.
in corporis glorificatione. Alia septem Rogate ergo Dominum, ut sic per eum
gaudia sunt, qua' liabebil et assequetur sustentemur in terris, ut ad ipsum me-
homo ex societate Angelorum, Patriar- reamur pertingere in Cffilis. Quod nobis
charum, Prophetarum, Apostolorum, praestare, etc.

r^-fi^».^-
 INDEX

mMmm m doinicis.
IN UNO TRIA.

I. Synopsis Sermonum.
II. Index Rerum, et simul
III. Elucidatio partita Evangeliorum.

PROLOrTUS.

SerMO I. DOMIMGA I AdvE.NTUS.

Ecce rcx tmn^, etc. (Mallli. xxi, ii).

I. Rex adveniens esl Cliiistus, fiim incarnatus, tum ascendens.

II. Filia autem Sion estanima chiisliana, Dei obedicns mandatis.
III. Ule venit in asina carnis, peccalis onusta nostris.
IV. ri salvet nniniom qu;e perfecli fuerit timoris.
20
306 INDEX SERMONUM

SeiiMO II. DnMl.MCA II Ad\ENTL>

Erimt <.Ujnain wle, etc. (I>uc. xxi, 2,')).

1. Sul est Clirislus, iu cujus passioae quauta siyua ? Itemque iu Luua

est Deipara compatiens ? lu stellis Apostoli ? lu terra mulieres
pi;TO ? 7
II. Tuuc redemptus liomo est al) iui^iuitatibus AcUe veteris, per sex illa iu

Christo patiente contraria. 9

Sekmo III. DoMiMGA 111 Adve.xtus.

Tu cs, (jui rcnUirm e^, etc. (Mattli. xi, :)).

1. Douiiiuis veniens por f^ialiaiu iii lininiiiom, |»cllit cei-ilalem siiperhiac,

claudicationem avarilia', l(']u;uii (|uadru|)lic('ui lu\iiri;e, surdilatem
vanaj lii'lili;p, iiKutem dcspcratiijiiis, paupcrl^ilem lionoruui ope-
rum. 12
11. liisorit constautiam, solidam([ue viitutoni : uiortil1c;itioncm sui : uicino-
riam vcnturi judicii : consolationem Dci. ili
 I)K DOMI.MCIS. 307

Seumo IV. DoMiMcA IV Adyentus.

Me(Uus rcstrum Sifrtif, etc. (Joan. i, 26).

I. Ast idcin -17

1. Jacuit in inedio animalium.

2. Sedit iii medio Doctoruin.
3. Pependit in niedio lalroiuim.
4. medio Discipulorum.
S.tetit in
Ambulat iii medio candeiabroruin.
,").

II. Idem quoque sedebit in judicio medius eleclorum et reproborum. 20

III. Cujus in cab^eamento liumanitatis est substantia Divinitatis. 21

SeRMO V. In N.VTlVriATE DOMINI.

Ecce eranyelizo vobin, etc. (Luc. ii, 10).

I. Angelus, et forte (labriel, nuntium tulit. 2

II. Pastoribus perviyilantibus, pro giege soilicilis, juslis : uteorum similes
esse nitamur. 2.3

III. Gaudendum vero ob ([uinque in nuiitiato : quod sil Salvator, Cdiristus,

Dominns, David, vullu desiderabilis. 2i
IV. Qui sui dignum ostendit quinliiiilex, Taciturnitatis, Paupertatis, Purita-
tis, Humilitatis, et Cbarilalis. 27
308 INDEX SERMOXUM

Sermo VI. In eadem Nativitate.

Verhum caro fa<tuin c^t, etc. (Joan. i, 14).

I. Etidem est Verura bonumabsque omni amaritudine,cum omni sufficien-

cum absint a bonis mundi, vera esse ne-
tia/et sDternitate. Qu.-r tria
queunt. 29
II. Est autem Verbum caro faclum, ut ad justitiam revocemur, ut a peccatis
lavemur, ut ab eo cibemur, ut in judicio resuscitemur,ut in ccelis glo«

rificemur. 31
III. Habitat rero in nobis per Fidei sinceritatem,per corporis et animae puri-
tatem, per charitatera, per humilitatera, et per timorem. 3.'}

Sermo VII. — In Cmr.cMcisioNE.

Consiwmati sunt dies octo (I.uc. ii, 21).

I. Circumcideiida iu nobis sunt cor, oculus, auris, lin^aia, et manus. 35

Sermo VIII. Item, In Circlmcisione.

II. Consummari debont in nobis dies octo, ut nomen Jesu nobis imponatur. 39
Nimirum dies solis seu pacis cum Chri^^to.
 l)b: nOMlNIClS. 309

Dies Luiuuis defeclus iii vita3 brevitato, corporis fragilitate, rerum in-
stabilitate, et amicoruni paiicitatc.
Dies Mavortia) pugnic cum clial)olo.

Dies ncgotiationis Mercurialis.

Dies Jovialis judicii horrendi.
Dics amicitia) lichc.
Dlcs sahbatina! re([uietis.
Dics resurreclionis gloriosa^.

SeRMO IX. — ItEM, In ClRCCMGlSIONE.

Yocatum est notnen ejits Jesus. (Luc. ii, 21).

/ Id est, Justissinius in mandatis, judiciis, pra;miis,ut similis justitia? si-

mus aemulatores. 43
Honestissimus corde, ore, opere.
Elegantissimus fide, et opere.

I III. JHESVS : { Sapicntissimus, ut in quo vivimus, babitamus, nosque pascimus.

Veracissimus, ut iu quo gratia. Dei invenitur, homo custoditur, ad glo-
riam pervenitur.
Suavissimus in sperantibus, credentibus, ipsum amantibus, et bene
operantibus. Simus ergo suaves corde, ore, opere.

SeRMO X. — DOMINICA I.NFRA OCT. NaTIVIT.

Ecce positus est hic in ruinam, etc. (Luc. u, 34^et 3j).

I. In ruinam idolorum .flgypti, aut mundi, quoe sunt superbia, avaritia,

luxuria, gula. «JO

II. In resurrcctioncm a septem peccatis mortalibus. 52

III. Inque signum paupertatis, humilitatis, acerbitatis. »3
310 INDEX SERMOiXUM

Sermo XI. — Item, Domin. i\fr.\ Ogtavam Nativit.

Aniinani pcrtraiisibit (jladiu^. (Iaic. n, 3,")).

(iladius Dominicaj Passionis, (lilecUonis, contriliouis, mortis corporalis,

sententia? judicialis, pu'nfo geliennalis. 56

Sermo XII. — In Ei'ii'iiama.

Iiitrante^ doiniiin, etc. (Mallli. ii, 11]

I. Cum muneribus adveniunt, lleyes, (luibus advenit regnum Dei : Sapieii-

tes, qui animse provident :]^FideIes saluti suiic : Humiles jussis Dei pa-
rentes : Misericordes in egentes. GO
II. Stella Dei est gratia dux salvandorum in gloriam. 62
III. Domus intranda est sedes beatorum. 63

SlRMO XIII. -- ItEM, I\ ElMrilAMA.

Oblulcnuit j)roci(/t'/i/('S. (Mattli. ii, 11]

I. Munera obtulerunt, qu;e natum doceront esse Regem, Deum, bominem.

Myrrlia passionem denotat, Tbus rcconciliatioiiem, Auruin gloriam.
Nam gloria nostra Cbristus cst, et reconciliatio idem. G4
 DK DOMI.MCIS. 311

11. I']t nos odoiro coiiviMHt Mynlioaiii vit.-n asperilatem Tliuroam (lovolio- :

neni, in(|iia Ims sena insunt gaudia Aureamque charilatein, qna)ren-

:

dani iii Doinini Infanlia, Passiono, (llori(icatione. 08

SEniio .\IV. — DoM. I i>osT 1m'I1'ii.

Invcncnint Jcsuni in tcntplo. (Luc. ii, 4(t)

I. Jesus, si quisquain pacem amavit absquo odio cordis, jaoulo oris, damno
operis, 71
II. Templa potius, quam llieatra frequcntavit, 72
III. Doctores auscultavit, 73
IV. Spiritalia pra; temporalibus amavit, 73
V. Se humiliavit, 74
VI. Purilate eftloruit, 74
VII. Parentibus obsecundavit, 74
VIII. .Ktate, sic et sapientiaet gratia profecit, 73

Sermo XV. — De Oct.wa Erirn.

Hic cst FUius meus (lUcclus. (.Maltli. iii, 17).

Qaaj septein iu Haplisino Cliristi concurrerunt, eadem ad nostram ad-

sint expiationem oportct.
I. Relinqucnda (ialilaja peccati. "
76
II. Adeundus Jordanis per Contritionem. 77
III. Ineundus Jordanis per Confessionom. 77
IV. E.xeundus idom per Satisfactionom. 78
V. Adorandus Dominus per Devotionem. 78
VI. Reserandum co^Ium per eleemosynarum Elaigitionem. 78
VII. Sedes danda columba) pcr Pacem. 79
312 INDEX SERMONUM

SeBMO XVI. — DOM. II 1'0ST Epiph.

Fuptiae in Cana. (Joan. n, 1 et seq.)

I. Haic suiit nuptiiic Agni cum Ecclesia. 80

II. Tertia dies est glorio^, cuni secunda sit gratia;, prima ivva. 81
III. Hydria3 vero sex sunt: 82
Innocentia bimetrotica, nec faciens miserum alium, nec deserens.
Justitia trimetretica,reddens Deo, sibi, proximo quod suum.
Obedientia bimelretica, ofTerens se, et sua.
Patientia, Pcenitentia bimetretica, dolens de commissis, et oniis-
sis.

Charitas trimeLretica, sustiuons pauperpatem, contemptum, mor-

lem.
IV. Harum aqua hic purgat : at vinum facta sub finem vitiP la-tificat. 86

Sermo XVII. — DoM. III posT Epipii.

Lepro%us adorahat. (Matth. viii, 1 et 2).

1. Ohristus de coelo descendit, ut nos salvaret. 87

II. Ut tolleret lepr» sorditiem, deformitatem, fuctorem, et ravim, lepraHjue
species quatuor. 88
III. Ideoque occurrunt leprosi precabuiidi, (luaiitumvis iaccri innocenti.-c ve-
stibus, caputnudia coi'ona gloria), ore obstructi ad laudes Dei se :

esse sordidos vociferantes, et separatos a castris communionis. 89

IV. Sanabuntur autem si manu Domini contingantur contritionis immissa;,
si ostenderint se sacordoti per confessionem, si offerant satisfactio-
nem. 90
 DE DOMrNrCIS. 313

Sermo XVIII. — DoM. IV post Epiph.

Domine salva nos. (Matth. viii, 25).

I. Jesus est Salvalor. 92

If. Quem sequuntur in naviin EcclesiiP, multi nomine, re pauci. 93
III. Salvatoris autem sunt indigi, qui jactantur fluctibus vitiorum. 94

Sermo XIX. - Item, Dom. IV post Epiph.

Salva nos. (Mattii. viu, 2:;).

I. Salvatore egent famelici justitise : Infirmi ab amissa gratia : Oppressi ab

hostibus Mammona, Baalim et Astaroth : Deviantes : Correptique igne
Core. 96

II. Salvabuntur vero duodecim genera hominum. 99

Sermo XX. — DoM. V posT Epiph.

Seminans honum semcn. (Matth, xni, 2j).

I. Seminator est Jesus. iOO

314 LXDEX SERMONUM
II. Semen suiit Chrisliani. 101
III. Messis dies judicii. 102
JV. liznis est infernus. et horreum coelum. 102

SeRMO XXI. — DoM. SEPTCA.iESIM.E.

Voca operarios. (Matth. x.v, 8).

I. Sero ad diem judicii. 104

II. Vocat Dominus in vinea Ecclesia". 103
III. Per Procuratorem Christum. lOo
IV. Operarios ad denarium gloria?. lOo

Sermo XXII. — DoM. Sexagesim.e.

Eiiit, qiii seininat. (Luc. viii, o : Malth. xin, .3 : Marc. iv, 3).

I. Salor esl Pater. Filius, Homo honus, Peccator, Diabolus, Mors. 109

SEKMO XXIII. — DOM. IjLl.NQfAGESIM.E.

Cxcns iUuminalur. (Matth. xvui, 40).

I. IIoc est, slal in cruce Jesus. 110

 DE DOMIMCIS. 815

II. C.iecus addncidii' oi pcr liinorciii oL amoroin. 110

III. Poccalor, qni ca3cus est per cupidilateni, jatlanliani, Inxnriam, iracnn-
liiam. vanain hftiliam, ct philauriam. Mi

Sebmo XXIV et X\V. — I)ie Ci.neucm.

Convertiinini ad me, otc. (Joel. ii, 12 et 13).

I. Conversio triplex est : simplex,religiosornra : per accidens,Iiypocritarum :

per compositiouem peccatorum. Ad quam uos monet, appropinqna-

tio mortis, cousideratio benignitatis Dei, et recordatio Passionis Uo-
i\"t
''•'
minicaR.
II. Modus conversionis esl in jojanio corporali, et spiritali. Vis utrinsque
pormagna est. In (letu pro omissis, commissis, alienis, etc. Cum scis-
ll'^
sis cordibus per Confossionem.

Sermo XXVI. — Item, Die Cinerum.

Eccc nunc icmpm acceptahile. (II ad Corinlh. vi,

I. Nimirum ad tria, ad agenda bona, mala deponenda, malosque fugiendos.

Itemad medicinam amaram acceptandam, degluttiendam operfam, et
dietani servandam. ^^"

II. Idque Nunc, ob temporis brevitatem, lucri magnitudinem, et monitorura

'***
multitudinem.
316 LXDEX SERMONUM

Sermo XXVII, — DoM. I Qladragesim.e.

Jema diictus in desertim. (Matth. iv, 1).

I. Ha et Christianus. 1-24

II. Inmundo. i2'i

III. Expellitur spiritu, ul tentetur a doemone ger gulam, avaritiam et super-

biam. 12o
IV. Remuneratur vero per Angelos. 126

Sermo XXVIII. — Itf.m, Dom. I Ql-.\dh.

Cum jcjunasset, esuriit. (Mattli. iv, 2).

I. Invital nos ad jejunium ob occasionem, eruditionem, utilitatem expui-

tricem da^monis, reconciliatricem Dei. 127
II. E^uriit reputative in pauperibus, nuncupative in peccatoribus, affective
in piis animabus. 129
 j)E DoMiMcis. an

Sermo XXIX. — In Eadem Dom. I Quadh.

Hwc est vohintas Dei, sanctilicado vestra. (I ad Thess. iv, 3).

I. Ut a peccato sanctificemur, 131

II. In bono excitemur, 132

III. In utroque confirmemur, 132
IV. In cceIo clorificemur. 133

SeRMO XXX. — DOM. II QUADR.

Filia inea male, etc. (Matth. xv, 22).

I. Chanansca est anima peccatoris. 134

II. Hujus filia est conscientia. 13;i

III. Christus est filius David. 13.")

IV. Ejus proin est misereri Saulis arreptitii, quem cytharaj cantu recreabat :

sic genus humanum recreatur septem verbis Christi in Cruce distenti. 13o
318 INDEX SERMONUM

SeRMO XXXI. — DOM. III QUADR.

Erat ejkicns dxmoniuin, elc. {Luc. xi, 2i et 26).

I. Iinmuudus spirilus est diabolus. 1.37

II. Hic abit per religiosos, ubi nulla est requies. l^iS

III. Ergo revertit ad animam baptizali. 138

IV. Et assurnit septem secum, scilicet Jactantiam de ppccato, Juramontum id
se non patrasse, Id alteri imponere, Deuni culpare de peccato, Id ex-
tenuare, Impugnare ejus hostes, Hespuere preces pro sese. 138

SeRMO XXXII. — DOM. IV QUADR.

De qidnquc panibus. (Joan. vi, II)

I. Cliristiana gen- his saturafur. 1-il

II. SunL antem isti, Satisfactio, Verbuni Dei, Morlis rocordalio, Sancforum
imitatio, Synaxis. 1 i2

III Cophini autem duodocim sunl gaudia duodocim de panibus. 143

 I)E DOMJMCIS. 319

SerMO XXXIII. — DOM. V QUADR.

Abraham cxmllavit. (Joan. viii, ."16).

1. Vidit spiritu diem Iiicarnalioiiis, et .Eternitatis. 143

II. Tuuc, cuin obediret ad iinmolandum (iliuiu. 146
lll. Ideo par est, ut amore Passionis caveamus i^eccata: Ei gratias agamus, et
opcre gratiam reponamus. 146

Sermo XXXIV. — DoM. Palmarcm.

AdduJicnmt pullum. (Matth. xxi, 7 et seq.

I. Misericordia et veritas 148

II. Adduxerunt Jesum ad Crucem. 149
III. Cui insternuntur fructus redemptionis, etc. 149
IV. Substernuntur corpora Martyium, Confessorum, Virginum, etc. 149
V. Itomciue frondes eleemosynarum. 150
320 INDEX SERMONl M

SeRMO XXXV. — In COEiNA DOMIM.

Vocatis me Magister. (Joan. xiii, 13).

I. Qiiia docet Exemplo Immililalis, Paschate chaiitatis, et Vocatione uti-

litatis, ut operelur, meditetur, coronetur. 152

Sermo XXXVI. — DoM. Pasghatis.

[Pascha noslrum immolatns est Christus. (I ad Corinth. v, 7 et

I. QuBe illa quindeciin in esu Agni observanda ? l0£

Sermo XXXVII. — In Eadem die Paschatis.

Bwrexit. (Marc. xvi, 6 et 7).

I. Qua^ritur Jesus Nazarenus, ut qua>rens sit similis, nec sit in eo novacula

doli, nec ebriositas, nec fornicatio, nec cominerciun cum improbis,
aut cumdetractoribus. 158
 1)1-: DOMINTCIS. 321

II. Quaerant autem trcs potcntia anim;c. jgg

III. Conferantque aromata caslitatis, liumililalis, iliarilalis. 160
IV. Et invenicnt eum in Galilica C(clesti. jgO

SerMO XXXVIII. — DOM. I I'0ST l'ASt:ilA.

Qitia vidisli ine Tli(nna. (Joan. .\x, 20)

I. Credore oportet, Dominuin mortiuim surrexisse, et claves Ecclesia) dedisse

discipulis Te fiuoquc moriturum, Et judicandum, Impios damnan-
:

dos, Pios coronandos forc. 101

Sermo XXXIX. — DoM. II posT Pascha.

Eijo !<u)H paslor honuK. (Joan. x, 14).

I. Quia fortis, sapiens, vigil, ct benignusest. 16i-

II. Ovcs sunt Clirisliani discrcti, yrati, mundi, obedientes, simplices, mites,
utiles, f,'reg;iles in n^stu lentationis. IG")

III. Pascunlur in montc Dci, rivis ihidcin, ctc. IGO

21
322 LXDEX SERMOXUM

Sermo XL. — DoM. III po<T Pascha.

Tti^rum riijcbo roii. (Joan. xvi, 22).

I. Eo< scilicet qui jam plorant, oL bonoruni omissionem, et malorum com-

missionem, maxirae ob fidem corruptam, falsa juramenta, vindictas,
pauperum oppressionem, gulam et luxuriara, etc. 168
II. In ccelis. 170
III. Triplex i/audium. 170

Sermo XLI. — DoM. IV posT Pascha.

um. (Joan. xvi, 8).

I. Praclitus est Advocatus reorum, Consolator moestorum, Redargutor ob-

stinatorum. 171
II. Arguet de peccato infulelitatis.' 172
De justitia, cjua debemus corpori continentiam, proximo suum, Deo
qua; Dei sunt.
De judicio, quod non fuit limori.
 I)K DO.MIMCIS. 323

Sehmo XLII. — DoM. V i>osT Pascha.

Ejcivi a patre. (Joan. xvi, 2^

I. Vcnit, ut nos doceret (luomodo viveromus, et redimeret. Docuit justi-

tiani, sc([Liitatein, pictatem. Ergo obstriiiyimur ad eum reverti pami-
tentes, ct gratias agere. 175
II. Rcdiit ad Patrem, ut mansionespararet piis, utquc pro redemptis vulnera
sua Patri exiiibcret. 177

Sermo XLIII. — In Rogationujus.

Petik. et dabitur, etc. (Mattli. vii,

"

L Petendum a Deo. 1~8

II. Corde, ore, et opere. 1"^

III. Et ea, qucc docentur in Orationc Dominica, qua) explicatur. 170

IV. At vero in tempore placiio. 189

324 INDEX SERMONUM

Sermo XMV. — In LiTAXii?.

Quserite, ct invcnletis. (Matlh. vii,

I. Salvatorem. 181
II. docentem ignoscere, darc cgenis, parentes curare,
In prajsepio, in Cruce,
invocare Deum in rebus arctis, adspirare ad coelestia, bono fine con-
suniniare, animam Deo commcndare. 181
III. Quaerile in tempore. 18;J

SERMO XLV. — I.N I.ITAMI3.

Pubate, cl aperielur rohis. (Matth. vii, 7).

I. Pulsandumcadum. 18i
n. Manu poenitentiae : cujus digiti sunt Contritio, Confessio, Eleemosyna,
Morlilicatio, Oratio. 18,";

III. Pulsandum est modo, id esl, (him suiuus super terram. ISC)
 1)1': DOMIMCIS. :i2o

SkRMo XI, VI. — l.\ ASCKNSIO.NF..

.UsuiiQitus i'st iii i-irluin. (Marc. xvi, !'.•).

I. Ut nobisitnr pandorot, \\ liml)o oilurcrot animas, Intorpollarot pro nobis,

Naturam humanam o.valtarcl, IMansioni^s nobis pararol, Corda nostra
attraliorct. 187
II. Et sodet ad dexteram l^itris. 189

Sermo XLVII. - In E.\dem.

Af^mmptiif. esl... ct acdct a 'Jc.i^trh Dci. (Marc. xvi, 10).

I. Ut ostenderet sigilla septem reserata, partinique reseranda esse, scilicet

Incarnationis, Passionis, S. Spiritus missionis, nostroe Mortificationis,
Mortis, Judicii, (Jloriae. 190
326 INDEX SERiMOXUM

Sermo XLVUI. — In Eadem Ascensione.

II a venict. (Act. i, 11).

1. In tuba) sono. 194

2. Ciim nube.
3. Discipuloruni exsultalione.
4. Cum benedictione.
5. Manuum elevatione,
6. Cum cicatricihus vulnerum.

Sermo XLIX. — DoM. posT Ascensionem.

^
Cum veneril ParacUius. (Joan. xv, 26).

Largietur [irinnia : Vincenti 196

1. Gulani, lignum vilic dabilur.

2. Invidiam, immortalitas.
3. Iram, claritas mira.
4. Acediam, postestas supi^r gentes.
5. Luxuriam, vestis candida.
G. Avaritiam, aoterna slabilitas.
7. Superbiam, exaltatio.
 I)i: IXhVIINICIS. 327

Si:nMo \. — I.N Pkntecoste.

Doccbll cos oinnia. (Joan. xiv, 20).

I. Docet inspirarulo, suggcrit promitlendo. 199

II. Adque viam arelam, porlam angustam, et petram nos
monet. ire 200
1. Arcta via est restringere cogitationes luxuriosas, linguam, carnem,
jnala pati, delectibilia fugere.
2. Arcta via qua3 ducit ad coelum est dirccta.
3. Ihrc ducit ad veram societalem, voluptatem, proprietatem, a?ter-
nilatem.
4. Conlraria via lata.

Sermo LI. — In Eadem.

I. Porta intranda dicitur angusta, quia nequit iuiri cum onere oblati vel
odii, cum sordibus vestium, cum elata cervice, sine signo Dei. 203
U. Donius nostra supra petram construenda est, 20i

Sermo LII. — Fekia II rosT Pentegosten.

Sic Dcus dikxit. (Joan. ni, IG),

I. Dedit filium Deus, ut nos libcraret a dccmone, illuminarct doctrinis, for-

maret exemplis. 206
328 INUEX SERMONl M
II. Tunc in eum credis, si diligis. 208
III. Sicque vitam aeternam liaijebis. 208
IV. Siii, peribis aquoe submcrsione, ignis combustione, morborum oppres-
sione. 208

SerMO l.III. — FeHIA II 1>0ST PENTnCOSTKN.

Eijo >•»//* ostiuiii , (Joan. x, 9).

T. Quia per Filium venitur ad Patrem. 209

II. Ostiarius est S. Spiritus. 209
III. Intrant justi, veraces, Inrgi, etc. 210
IV. Alii pxchisi^simi sunt 210
Y. Ibi gaudiorum sunt i»ascua beafa. 211

Sermo l.IV. — Ferta IV rosT Pentecostein.

Semo iiK tiidil. (,loan. iii, 1.'!).

Ascendit itaquc, qni Irahitur 212

1. A Patre funiculo poLontia-,
2. Sapientia) a Filio,
3. Cliaritatis a Sanclo Sjnritu.
 1)1-: DOiVIlNlClS. 320

SehMO |,V. — DOM. I l'OST TlUNMTATEM.

Dc l-^^piiloiic.l^Aic. xvi, lU ol seq).

I. Sinus AlnaliiP osl ])n Patris. 21.")

II. l']puloiiis nuLoiu ([ualis fuil. folicilas, oiaL iniquilas, csl infcliciLas. 216
III. Lazafi mala liic, virLus, proamia islliic qualia ? 217

Srrmo LVI. — • DoM. II i'OST Trinitatem.

I)c C'i'na mrojna. (Iaic. xiv, IG cL scq.]

1. Hanc feciL Filius Dei. 2IS

II. Ipsaque esL cojleslis gloria : Magna ol) nomiui miuislros, convivas, fercula,
locuni, tempus. 219
III. Ilora ejus viLa est praisens. 219
IV. Servus ipsius ordo est Proedicalorum. 219
V. Coenalorcs sunt Paupcres, dcbiles, ca?ci, claudi. 220
VI. Inctcnali siint superl)!, avari, luxuriosi. 220
330 TlNDEX SERMONUM

Sermo LVII. — DoM. ![[ i-osr Tri.mtatem.

•

Inveni ovein. (Liic. :xv, 6 et 9).

I. Centum oves numerus est electorum Pastoii obsequentium et inhairen-

tium, voce ejus yaudentium. 222
II. Draclima sunt iidem ob materiam,patienliam etcbaritatem ob formam,
: :

spem prsemii ob pondus, timorem Domini ob imafj;inem misericor-

: :

diae, et justitia;. 223

III. Qui perdidit ovem, Christus est. 22i
IV. Cui invenlori ejus congaudent Angeli vicini. 224

Sermo LVIII. — Do.M. IV post Trinit.\te^[.

Estote misericonles. (Luc. vi, 36).

I. Dei multa miseincordia est. 225

II. Imitarc operibus miscricordiaj qualuordecim. 226
III. Recipiesque mensuram parem. 227
IV. Qui secus, luet. 227
 I)K DOAll.MCIS. 331

SeRMO LIX. — DOM. V 1'0ST TniMTATE.M.

Docchat dc naricnla. (Luc. v, 3).

I Ha?c est R. Virgo Maria, Cru\, Ecclesia, Anima. 229

IL Doctriaa est de honeslate, disciplina, scienlia. 231

SeRMO LX. — DOM. VI POST Trinitatem.

SJ offevR munns. (Mattli. v, 24).

L Altare est Filius Dei. 233

ILMunus est a corde, ore, ac manu. A corde, intentio, devotio, compassio.
Ab ore, oralio, gratiarum actio, consolatio. A manu, maceratio corpo-
ris, decimarum obiatio,'eleemosynarum elargitio. 234
III. Rcconciliatio cum fralre cuiiibet prajcepta cst. 233
332 IM)EX SERMUAUM

Sermo LXI. — DoM. VII posT Trimtatem.

De scptem j^anihitn. (Marc. viii, 1 et seq.)

I. Ili sunt septom dona Spirilus. 23*

11. Sporlfi? septem suiit septem dotea aniin» et corporis. 241

SeRMO LXII. — DOM. VIII POST Trinitatem.

Utraiis arbor. (Matth. vii, 19).

I. Arbor hoino, bonus bona, mnlus mala. 242

II. Fruclus utriusquc duodecini nunieraiilur. 243
III. Finis diversus. 244
 I)E DOMIMCIS. 333

Sermo I.XIII. — DoM. IX rosT Trinitatkm.

De villico. (Luc. xvi, 1 et seq.)

I. Dives is est Dci filius. 2i'.i

II. Vilicus vero quivis homo. 246

III. Hio ad rationcs vocalur^ cuin mctus (lamnatiouis ei injicitur. 246
IV. Reddenda autem cst ratio de Iiis qua) intra nos, ut de tribus anim;n po-
tentiis, scientia, lingua, robore qufeque infra, ut terra
: quajque su-
:

pra, ut aere, ccjelo, etc. : qua;que circa, ut de temporalibus. 246

V. Summus Judcx propitiatur per misericordiam, et pccnitcntiam. 248

Sermo LXIV. — DoM. X PosT Trinitatem.

Flevif siipcr iUam. (Luc. xix, 41 ct 42).

I. Mundus ea civitas est flebilis. 240

II. Flet Dominus ob malitiam principum, discordiam civium, pcnuriam vi-

ctualium, dcbilitalem moeniorum, fortihulincm impu;-'nanliuin, urbis

evastationem. 250
334 LXDEX SERMONUM

Sermo LXV. — DoAi. XI posT Trinitatem.

Publicanus a lonjc, etc. (Luc. xviii, 13).

Necessaria ad poeniloaliam siiiU sex :

L Agnilio divin» severitalis, 2.')2

IIL Proprite fragilitatis. 2d3

IV. Dolor admissic iniquitatis. 2.")3

V, Sinceritas Confessionis. 2o3

VI. Strenuitas satisfactionis. 2o4
VII. Instantia orationis. 2j4

Sermo LXVI. — Do.M. XII posT Trimtatem.

Surdus ct mutus. (Marc. vii, 33 et seq.)

I. Is quilibet peccatoresl. 2."i6

IL Huic curando opus abduci a turba, id est,ab occa^-ioue pcccati : Digitos Dei
auribus immitti, id est,judicii horror : Sputo tangi,id est, utilitate dam-
nationis movcri ; Cadum suspicere atlendendo Dci loiiganimitatem. 2oT
 \)i: DOAILMCIS. 335

Sehmo LXVII. — Do.M. Xllf i>osT Trimiatem.

Lapsuf! in latroncs. (Luc. x, 30).

I. Quis? ChrisUanus. 239

II. Descendcns a ca-leslibus posthabitis ad terrena. 2(30

III. Incidit in dajmones, qui despoliant virtutibus, vulncrant peccatis, ab-

eunt. 260
IV. At Dci lilius custos honiinuni miseretur, appropinquat liomo factus, con-
tritionis vinum infundit et oleum consolationis, alligat vulnera per
salisfactionem, cruci sua; nos iniponit, inque stabulo Ecclesia; depo-
nit. 261

Sehmo LXVIII. — DoM. XIV post Tkinmtatem.

Dccem le prosi. (Luc. xvii, 12 et seq.)

I. Castellum mundi init Deus incarnatus. 263

II.Ut sanet peccatorem Decalogi, qui explicatur. 264
in. Sed opus, ut hic ei occurratper fidem,steta longe humilis, clamet orans,
se ostendat sacerdoti, munusque offerat satisfaclionis. 263
336 INDEX SKRMOXUM

Sermo LXIX. — DoM. XV posT Thimtatem.

Nemo iH^fest duohiis, etc. (Matlli. vi, 21).

I. Christus adorandns est. 267

II. Da^monis servitium {"ugieiidum. 208
III. Deo servitur sanctilate, a^quitate, pietale, etcaslitate. 208
IV, Quia sunius scrvi redempti, remunerandi, olilif.'ati proniisso, et beneficio
quotidiano. 201»

Sehmo LXX. — DoM. XVI rosT Trinitatem.

Ihat in ciritalnn Naim..:{\Aic. vii, 11)

I. Id cst, in muuduiii lluctuanlem. 271

II. Ecce peccalor noloriiis cfforebaliir pcr supi-rbiam, iram, avariliam, el

luxuriam. 272
III.Sequente Ecclesia (lentc. 273
IV. Is autcm excilalur, Jesu taiii^enle conscientiam, poccatore desisliMite a
peccatis : Jksii graliam daute, ut resurgat, ct peccatore per spein se
erigente. 27.1
 I)E DOMINICIS. 337

Sermo LXXI. ~ DoM. XVII i>osT Trinitatem.

llijilivpivus, (Iaic. XIV, 2i ol sc^i).

I. Domus est Ecclesia, piinceps Pharisa?orum U. Virgo Maria, DesiJerium

manducandi in Gliristo est de pcccatore convertendo. 27o
II. Qui liydropicus est, per superhiani^Hnvidiam, iram, gulam, avariliam, iu-
xuriani, acediam. 276
III. Ut curctur, opus est ut appareait Domino adspiciendus misericorditer,
prehendatur manu misericordiao et justitia?, utraque pentodactyla. 277

SfiRMo lAXII. — DoM. X\III rosT Thimtatkm.

Diliijcs Domiiunn. (Matlh x.ii, 37)

I. Dilige ex tolo corde, elc. 2 79

II. Oh imaginem in te sui, ob redemptionem lui, dissimulatiouem peccato-
ruin tuorum, promissioucm regni. 280
III. Signum dilectionis eslo tihi mandaloium oJiservatio, heneficentia in

egentes, securitas de judicio. 281

IV. Araans vero redamabitur, glorificahitur, a Dco inhahilahitur. 281

23
338 LNDEX SERMnXUM

Sermo LXXIII. — DuM. XIX i'ost Thvmtatem.

Offcrcbant paraljjtkuni. (.Maltli. ix. 2).

I. Id est, peccatorem in superbia, avaritia, yula. luxuria, aceJia. 282

II. Offerentes eum sunt misericordia Dei, et preces justorum. 284
III. Ei curando opus remitti peccata, surgere a terrenis, tollere corpus exer-
ritio pio, ire domum ad ccelestia anhelando. 284

Ser.mo LXNIV. — DoM. XX i-ost Trimtatem.

Fccit niiptiaf: ftlio, ctc. (Malth. xxii, 2,\

I. Illc est Deus Pater. 28:i

II. Filium desponsavit Ecclosiac. 280

III. Excluduntur vero ab hnjus nuptiis Jud;i'i et h.Tretici. qui uolunt : Superbi
qui temnunt : .\vari, qui postponuiit : Luxurio^i. ijui alios retardaut. 287
IV. Veniunt, memores exitus sui et judicii. 287
V. At malo malis ! 288
 1)E 1)0MTNK:[S. 339

Sermo LXXV. — UoM. XXI i'OST Thinitatem.

Dcsceiulc priufiqiiam, etc. (Joann. iv, 49).

I. Regulus homo quilibet est. 289

II. Filius ejus anima, quoo in ngro abundantia? infirmatur, pro qua homo
Deum precatur. 290
III. Cui sanandaj septem Horis opus est. 290

SF.inio LXXVI. — ])oM. XXII post Trimtatem.

Ralioncs ruiit scrr/.s. (Malth. xviii, 24).

I. Homo Rex est Christus. -

292
II. Examinat cujusque merita. 293
III. Debitor autem Decalogi (qui explicatur) lenebitur. 293
IV. Dum aut solverit, aut deprecatus fuerit. 294
340 INDEX SERMONUM

Sermo LXXVII, — Don. XXIV post Trimtatem.

Maijistcr sclmus, cLc (Matth. xxii, 16).

I. Mayisler cst Jesus, qiiia doceL nos per se, Aiigelos, prajdicatoies, creatu-
ras. 296
II. Et is verax est, quia asserit quod regiiuiu ca^li inlialtit tantum humilis,
pauper et mundus. 297
III. Quia docet viam justitia?. 298
IV. x\6c respicit personas. 299

SeHMO LX.WllI. -- DOM XXIV POST Tlii.MTAXEM.

rniic^ qitiixjuc hdnJcacci. (Joaii. vi, 9|

I. Puer est ClirisLus. .300

II. Paues suut Clirisli Incarnatio, PeregiinaLio, Pra'dicaLio, OraLio, Passio :

Pisces ResurrecLio et Asceusio. 301

III. Homiiium quinque millia sunt sensus humani. 303
IV. Copliini duodecim sunt gaudia duodecim ccelestia. 303
I
c-vcx5><ix5Ve)-4>^S)-^>^
 D. ALBERTI MAGNI,
EPISCOPI RATISBONENSIS,

DOCTRINA TOTO ORBE CELEBERRIMI,

ORDINIS PR.EDIGATORUM,

ORATIONES SUPER EVANGELIA

DOMINICALIA TOTIUS ANNI.

IN QUIBUS NON TANTUM ORANTIS AFFECTUS

MULTIPLICIUM PETITIONUM

HABET FOEMULAS,yERUM & PMDICANS

CUM VARIIS DISTINCTIONIBUS MORALIUM

FLOSCULORUM COLLIGIT FI{U1IENTA.

 Doininica piima \n Aclventu Doiniiii.

ORATIO.

Et cum appropinquassent Jerosolymis....

'

Domine Jesu Christe, qui pro nol)is vonisti in carnGm per unionem divinae
natura! ad humanam: veni in mentem nostram per gratia? infusionem, ut ap-
propinquemus visioni tua3 pacis ad nos, ad I^railatos ct proximos, per confessio-
nis puritatem, obedientia) humilitatem, et miserieordige sublimitatem. Mitte
ibi duos discipulos, ordinalum timorcm et amorem, in castellum animse no-
strse, qucB per turrim elationis, per marum cbdurationis.et pcr seram pertina-
cicB contra te est. Qui non curant fatuum cogitatum contradicentem, solvent
asinam, humilem simpUcitatem : etpullum agilem.libertatern, a vinculispravi
pudoris et timoris, vel consuctndinem et contemptum a qnolibet peccato mor-
tali : et ad te ducentcs tibi soli placere appelant : vcstimenta imponant per de-
testationem contrarii et ccmulationem majoris profectus, et per summae salutis

dcsiderium te supersedere faciant. Plurima autem turba internarum cogitatio-

num vestimenta bonorum operum pcr humilitatcm sternant in via. Ca?dant
ramos de arboribus, exempla Sanctorum ad imitandum sibi proponentes : ut in

omnibus nostris internis et externis, tam de naturalibus quffi pra^cedunt quam

de gratuitis quse sequentur: fili David nos salvificans a nobis benedicaris in
excelsis. Amen.

'
Cf. Mallh. XXI. 1-11.
Marc. XI, 1-1 1 .

Luc. XIX, 29-44.

Joan. XII, 12-19,
Zach. IX, 9.
344 D. ALB. MAG. ORD. mJED.

11.

mis)ica sceuncla io Advenlu Domini,

ORATIO.

Enint signa in Sole ct Luna, et stellis ^

Domine Jesu Cliriste, fili hominis, veni in nubibus poenitentise, et resolvecor

meum in pluviaoi lacrymarum : in potestate magna ejice vitiorum da^monia,
et majestate regna in animamea: ut fiat in terris carnalitatis mea^ pressura
Genliam, scilicet incircumcisorum : pra3 confusione sonitus confessionis, ma-
ris contritionis, fluctuum afTcctionum : arescentibus humanis concupiscentiis,
pric timore g-ehenna} et exspectatione gloria^ qUiC superveniet uiiiverso orbi.
Virtutes coelorum meorum, superior videlicet et inferior portio rationis, mo-
veantur de exercitio bonoe affectionis ad studium contempkitionis. Appropin-
qua mihi, o redempiio nostra, et fac me respicere et levare caput mentis meffi
od te, imitari signa in sole, hina, etslcllis: in te sicut sole justitiiiD, in tua ma-
tre Virgine, et in omnibus sanctis tuis bonorum actuum exempki. Videam fi-

culneam sentiendo tua3 charitatis dulcedinem : et omnium virtutum arbores

producant in me fructum, ut mihi sitprope oestas cumcoelum
regni cailorum,
animaj et terra corporis mei transierint ad te Verbum intransitivum. Amen.

* Cf. Luc. XXI, 25-33.

Mattli. XXIV, 29 3:1.

Marc. XIII, 2i-3l.

Isa. XIII, 10.
Joel. 11, 10 et 31 ; iii, i;;.
 ORATIONi:S SUPKR KVANOEIJA. 345

Ifl.

Do!»inH%i leiiia iii AdvciUu Dosi)ini

ORATIO.

Joannes aii/em cum audisset in vincuHs opera Ckristi

Domine Jesu Christe, quia tues qui venturus es ad salvandum nos, et alium
non GxspccLamus : vincti tuo amore, verecundia^ et timore, exivimus de arun-
dineto vanitalis, de molli vestitu voluptatis in desertum religionis. Ut igitur
non scandalizemur in te, per vincula ignoranticE, avariliao, superbiee, inobe-
dientia}, mortalitaiis, et debilitatis nostra) : audientes opera tua mittimus duos
discipulos nostros, intcllectum scilicet, et afTeclum nostrum, ad te : obsecran-
tes ut millas Angelum gratiai tua ante faciem intentionis nostrae, qui praepa-

ret nobis viam ante te. Renuntia crgo nobis per afTectum misericordige tuse,

quod tu es claritas qua in tc ca^ci vident, charitas qua claudi ambulant, humi-
lilas qua superbi leprosi mundantur, verbum quo surdi audiunt, vita quo
mortui resurgunt, et veritas qua pauperes evangelizantur. Amen.

' Cf. Matth. XI, 2-G.

Luc. VII, i8-23.

346 J). ALB. MAG. ORD. m.m.

IV.

Dorniiiiea quarta iii Adventu Domini,

ORATIO.

Miserunt JulUvI ah J crosolymis Sacerdoles

Domine Jesu Christe, exaudi vocem doloris nostri in deserto poenitentium

clamanlium ad te : ne seducamur a fallacia scrmonum de nobilitate generis,
de superstitione religionis, de curiositate scientia3 nos tentantium : fac nos pa-

rare viam tibi per desertionem actus peccati, per propositum poenitendi, per
remissionem injuriarum, por coutempliim temporalium, et per observantiam
mandatorum. Recta; (lant semilas tuffi in nobis per abrenuntiationem propriaB
voluntatis, sensus, et conridenticc, et supercrognntiam consiliorum : ut in Be-

thania domo obcdientiee baptizati aqua vertf! contritionis, Spiritu sancto, et igne

trans Jordanem, et post rivum extremi judicii, te medium virtutis et scientiee

mediatorem Dei et hominum perfecte cognoscamus. Amen.

1
Gf. Joan. I, 19-28.

..Y^CSA*'"'»-» -
 oratiom:s si im:ii evaxgema. an

V.

Domiiiica infra OcfavAS l\alivi(atis

Chrisli»

ORA.TIO.

Erant admirantes Joseph et Marla maler Jesii\

Domine Jesu Christe, qui positus esnobis in ruinam vitiorum, et resurrectio-

nem virtutum, et in signum liumilitatis, asperitatis et paupertatis : da milii Ma-

riam, rationem discretam, qua3 coneipiat propositum salutis, et pariat: da
Josepb, bumilem conscientiam, qua^ nulriat conceptum salutis propositum :

mirentur ambo super repromissionibas qua3 dicuntur de te. Benedicat mihi

Simeon, interna visitatio tua : ut propositum salutis non sit mihi per supcrbiam
in ruinam, sed per humilitatem in resurrectionem : et ne per hypocrisim con-
tradicam signo rectci; intenlionis, pertranseat acumen fervidi desiderii motum
internum rationis mea}, ut revelentur multge providentice et sollicitudines : per-
transeat animam meam gladius verbi tui quod probibot mala, pra^cipit bona,

suadet perfecta, concedit media, corripit inquietos, consoUatur pusillanimes,

comminalur poenas gehennae, et promittit gaudia coeli. Sit anima mea Anna
qua) gratiam Dei in vacuum non recipiat, sed sit utilis sibi per sanctitatem,
proximoper exemplum, pia Deo per intentionem. Sit prophetissa, videns prai-
terita peccata ut plangat, immensas tentationes ut caveat, beneficia redemp-
tionis ut gratias agat, poenas gehenna} ut timeat, gaudia coeli ut consoletur.

1 Cf. Taic. n, 2240.

 —
348 1). ALB. MAG. ORI). PR.ED.

Sit filia Plianuelis, facies Dei Patris, et Filii, et Spiritus sancti : de tribu Aser,
de sorte et numero beatorum: procedat in diebus virtututum multis, non dis-
cedat, imo habitet in lemplo corporis Domini per spem et venerationem Vir-
ginis matris, perlaudem et precem Ecclesiae, per unitatem et catholicam pa-
cem colleg-ii Sanctorum, per imitationem et sanctam conversationem : ani-
ma3 per internum adspirationem, corporis per egregiam actionem, angelici
spiritus per stuporem et admirationem, patrige coeleslis per amorem et avidita-

tem. Jejuniis et obsecrationibas, afflictionibus videlicet corporis, et devotione

mentis ; serviat Domino perseveranter nocte ac die, in adversitate et prospe-
Domino confessione laudis et peccati loquatur de illo non
ritate: confiteantur :

quil)usdam tantum, sed omnibus et praecipue expectantibus redemptionem

Israel ut perRciat secundum charitatem legem Domini, et redeat in Galilceam
:

civitatem suam Nazareth ad revelationem floridam, et ad te florem revelalum,

Jesu Ghriste, in quo crescat et confortetur plena sapientia et gratia. Amen.

I •»«'4
 ORATIONES SIPKR EVAX(iELIA. 349

VI.

Dominica infra Oclavas Epiplianiie,

ORATIO.

Cum factus cssct Jcsus annorum duodccim

Domine Jesu Chpiste, da voluntati mea3 et rationi gratiam perfectionis per

quam ascendam ad visionem pacis internce^ il)ique perseverando remaneam
in templo sanctitatis vita, orationisdevotione, et fraternitatis amore : in medio
Doctorum, exemplo Sanctorum sedens per humilitatem, audiens per obedien-
tiam et attentionem disciplinse, interrogans per studium disciplina; cogno-
scentli et operandi quse Patris sumt, opera misericordicC et perfectionis in qui-

bus oportet esse. Non recedant a Jerusalem, peccati scilicet itinere, voluntas
et ratio, videlicet ne cognoscentes amissionem gratia) errent in comitatu mul-
titudinis inter cognatos naturalis necessitatis, et notos fortuna) successus. De-

scendat gratia tuacum iilis de templo contemplationis in Nazareth florida? ac-

tionis, ut sit subdita illis, ut custodiatur ab iliis voluntas mea. Conservet om-
nia dona tua in intimis suis, ut puritas gratitc proficiat in ea excelientissimo
dono sapientige, setate perseverantia), et gratia placentia; ad gloriam Deo, et
proximo ad salutem. Amen.

' Cf. Luc, n, 40-52.

330 I). ALB. MAG. OUI). PR^J).

VI!.

Dominica priiiia posl Oclovas Epiphaniiie.

ORATIO.

Nupiise Jaclx sunt in Cana Galilxx

Domine Jesu Christe, a?ternum et perfectum desiderium salutis nostrffi : ad-

sit mihi mater tua, gratia spiritualis : cum discipulis tuis, virtulibus: adsint
et ministri, naturalia utriusque hominis : et cum vinum devotionis defecerit,
innuente matre et suadente ministris jubeas impleri, ne inanes sint usque ad
summum defectionis, sex hydrias, observantiam videlicet abstincnlia? regula-

ris, continentiae, paupertatis, silontii, obedientia^, et humilitatis : aqua vera)

contritionis, quam tandom admirante architriclino quolibet, religiose conver-
tam invinum jucunditatis, et ad extremum in perfectionem desiderii passio-
nis. Amen.

' Cf. Juau. II, 1-12.

 ORATIONES SUPKIl E\AX(ii:LIA. 351

Dominica secunda post Octavas

Epiphani^,

ORATIO.

Ciim desccndissct Jcsus dc monteK

Domine Jesu Christe, qui de monte potentigc, sapientioe, et virginalis uteri

descendisli, ut sanares lepram generis luimani: ecce leprosus multis peccato-

rum maculisadu o te, dicens : Bominc, si vis, polcs me mundarc. Extende ma-
num gratia) tucC, tange cor leprosum, miserere mei, et impera morbo peccati
per veram humilitatem puramque confessioncra etgratiarum actioncm. Domi-
ne, licet non sum dignus ut intres sub tectum carnis mea3, quia puer sensua-
litatis mea) jacet paralyticus, dissolutus morbo peccati in domo corporis mei,

et mnbi torquetur concuj)iscentia3 motibus : cum sim homo rationalis sub po-

testatc graticc habens sub me milites,naturales scilicet virtutes, veni sacramcn-

taliter, et dic verbo veritatis ut sanetur puer meus. Amen.

» Cf. Matth. VIII, i-:;, ot:i-10.

Marc. I, 40-4:),

Luc. V, |2-ir), ot rii, 1-10.

352 B. ALB. MAG. ORD. PRtED.

IX.

Dominica terJia post Oetavas Epiplianise

ORATIO.

Ascendente Jesu in navimlam '.

Domine Jesu Christe, qui naviculam erucis ascendisti ut sequerentur te

Discipuli tui : cupiens te sequi cum Discipulis, meis afTectibus scilicet : ecce
motus magnus tentationis factus est in mari cordis mei, ita ut te dormiente,
gratia tua, sicut tempesiate in me navicula anima3 mete jam operiatur concu-
piscentiffi fluctilDus : clamo igitur per orationem, trabo per desiderium, pulso

per devotionem, per operalionem e.xcitans to : surge in adjutorium, pelle ti-

morem, auge fidom, impera ventis, suggestionum flatibus, et mari, motui sen-
sualitatis : ut liat tranquillitas magna in mari pootoris mei : omnes meae
et

internaj cogitationes admirantes virtutem tuam lau(]ent in a:lernum. Amcn.

Cf. Matth. VIII, 23-2-;

Marc. IV, 35-40.
Luc. vjii, 22-2.").
 ORATIONES SUPER EVANGELIA. 353

X.

Domiinca iii Scpluap^esimci,

ORATIO.

Simile est regnum coelorum homini patrifamilias\

Domine Jesu Christe, summe paterfamilias qui me prirao mane in vineam

tuam vocasti, dum me a juventute mea ad laborandum in religione pro dena-
rio vilse seternge conduxisti : cum sero factum fuerit in judicio, et reddes ope-
rariis mercedem : quid dabis mihi, qui non solum in foro swculi, sed in ipsa
vinea religionis tota die vitse mese otiosus steti ? Domine, qui non ponderas
opera nostra ad pondus publicura, sed ad pondus sanctuarii, fac me saltem in
undecima hora resipiscere, et quia tu bonus es, oculus meus omnino nequam
non inveniatur. Amen.

» Cf. Matth. XX, 1-16.

XIU ?3
354 D. ALB. MAG. ORD. PRtED.

XI.

Dominica iii Sexagesima,

ORATIO.

Cwn titrba pliirima convenirent, et de civitatibus properarent

Domine Jesu Christe, fac me exire de veteri vita mea ne semen verbi tui :

quod in meo intellectu boni propositi, quod in meo affectu boni operis, quod in
meo actu seminasti, comedatur a volucribus inanis glorije : ne conculcetur in
via assiduitatis, ne areat in pctra duritiffi et obstinationis, et ne sufTocetur in

spinis sollicitudinis : sed potius in terra bona et optima cordis humilis et pa-

tientis et hilaris gratissimum fructum alTerat in patientia. Amen.

•
Cf. Luc. viii, i-8.

Mallh, XIII, 1-9.

Marc. IV, 1-9.

~i? IP i9 T)
 0RAT10Ni:S SUrER EVANGELIA. 353

XII.

Doiuiiiica in Quinquagesima,

ORATIO.

Assumpsit Jesus duodecim Discipulos *.

Domine Jesu Ghriste, qui tendentes et ascendentes Jerosolimam perducis et

consummas per crucis ignominiam, ignosce mihi, o summa munditia, quod
ego corpus tuum indigne sumendo toties tradidi te libidinosis motibus meis,
tamquam incircumcisis gentibus : ignosce mihi, o summa veritas, quod ego
toties illusi tibi votum meum transgrediendo, et proximis meis mentiendo :

ignosce mihi, o vera patientia, quod toties flagellavi te, peccata mea iterando,
et te ofi^endendo : ignosce mihi, o summa sapientia, quod ego toties faciem
tuam conspui, quando veritatis cognitionem quam de te habui, per turpitudi-
nem vitee mese fa^davi : ignosce mihi, o vera vita, quod ego toties te occidi,

quando per peccatum mortale te mea repuli et fac me tertia die

ab anima :

resurgere per veram et firmam contritionem, puram confessionem, condignam

satisfactionem : da mihi appropinquare Jericho, considerare scilicet defectus

meos, cum sim ceecus in rationali, mendicus in concupiscibili, remissus se-

dens in irascibili : non me increpet temporalium rerum turba praeteriens, ut

a laude tua taceam, sed potius stans indicans te mihi ut respiciam dona tua,
et peccata mea, et videam te verum lumen et sequar, magnificans et laudans
cum omni populo. Amen.

* Cf. Luc. XVIII, 31-34, et 35-43.

Matth. XX, 17-19, et 29-34.
Marc. X, 32-34, et 46-o2.

%
356 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

XFIL

Domieiica piiiua iii Quadragesima,

ORATIO.

Ditctus cst Jcsffs in dcsertimi u Spiritu\

Domine Jesu Christe, qui me per gratiam tuam in deserlum pcenitentise du-
xisti, prolege me ut non vincat me tentator, ne a filiatione Dei succumbam
vanee gloricP, ne velim quod duritia po^nitentise molestet ; sed verbo veritatis
converte mihi durilias pcjenitenlise, quas tentator lapides vocat, in panes : et

voluptates, quas panes vocat, in lapides. Non statuat me supra pinnaculum

templi quo me caeteris meliorem a?stimem, non mittat deorsum perfalsam hu-
militatem, non tentem Dominum meum, occasionem peccandi prffistando, per
immoderatas afflictiones corporis vires encrvando, vel qualicumque periculo
me committendo. Non assumat me in montem ambitionis, ne cadens per ava-
ritiam adorem eum flectendo ei genua cordis raoi, voluntatem scilicet, et co-

gitationem. Repelle a me omnc quod tibi advcrsatur : ut te Dominum meum

adorem, et tibi soli serviam. Et rclinquat me tentalor, et Angeli tui accedant

ad me a malis custodiendo, et ministrent mihi in bono promovendo. Amen.

'
Cf. Malth, IV, 1-li.
Marc. I, i-2-13.
I.uc. IV, 1-13.
 ORATIONKS SUPI:R EVANOHLIA. 357

XIV.

Doiuinica secunda in Quadragesiina,

ORATIO.

Egressus Jcsus seccssit in partcs Tijri et Sidoiiis '.

Domine Jesu Christe, fili David, raiserere mei : quia sensualitas filia rationis
mese a daemonio prudentia voluptatis, cupiditatis, et curiositatis, male vexa-
tur. Et licet non sis missus ad exercitia tollenda, sed potius ad oves, mundas
scilicet cogitationes, et puras affectiones domus Israel fidelis animas Deum
conlemplantis, quoe per suggestionem diabolicam perierunt recuperandas : di-

mitte tamen eam, quia impedit et clamat post discipulos tuos, scilicet virtu-

tes, dicens Adjuva me. Et quamvis non

: sit bonum panem sumere filiorum,
scilicet vexationem, tentationem, correptionem^ et tribulationem : et mittere
canibus, scilicet voluptuosis, luxuriosis, et impatientibus, qui latrant mur-
murantes pro tribulatione, et mordent lapides, voluptatis scilicet, quos panes

putant : dona mihi, Domine, cum catello humili peccatori avide et gratanter
sumere pro modulo possibilitatis mese de micis tribulationum quse eadent de
mensa passionis dominorum meorum, Sanctorum tuorum, ut filia mea a dae-
monio fomitis liberetur. Amen.

' Cf. Matth. XV, 21-28

Mcarc. VII, 24-30,
358 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

XV.

Dominica (eiiia iii Quadragesima,

ORATIO.

Erat Jenis ejiciens dxmonium, etc. '.

Domine Jesu Ghriste, ejice a me dtemonium : prudentiam mundi, carnis, et

diaboli, quse reddunt mutum a laude Dei, et a confessione peccati. vera vir-
tus, ejice dccmonium per contritionem. Verbum Patris, sana mutum per
confessionem. intima lux, illumina ca?cum per satisfactionem : ut fortis ar-
matus me in pace non possideat, universa arma ejus, vires scilicet animsB
mea3 interiores, et sensus exfceriores in obsequium tuum converte : exsicca me
ab amore concupiscentia^ : ut veniens quietem non inveniat in me : munda
me scopis confessorutn efc orna virtutibus, ufc reverfcens vacantem non inveniat,
ne spiritualibus vitiis me supplantans iterato defcerius peccare faciat ; fac me
per frequentem auditum ventrem portantem laudare, et per custodiam boni
operis ubera nutrientia verbo Dei sugere. Amen.

» Cf. Luc. XI, 14, et d7-23.

MaUh. XII, 22-27, et ix, 2734.

Marc. 111, 23-30.

-**
 :

ORATIOXES SUE*ER EVANGELIA. 359

XVI.

Dominica quarta itii Quadragesima,

ORATIO.

Abiit Jesiis transmarc Galilsese^.

Domine Jesu Ghriste, quoniam prope est Pascha transitus mei, et panes em-
ptitii carnalium illecebrarum comparati ducentis denariis, perditione scilicet

corporis et anima?, non sufficiunt, ut unusquisque modicum quid accipiat

fac me sublevare mentis oculos ad te, et discumbere super fa^num carnalis
voluptatis, temporalis possessionis et glorim : ut merear satiari quinque spiri-

tualium panum refectione, scilicet tiraore Domini judicii, horrore peccati, do-

lore contritionis, pudore confessionis, labore satisfactionis : et duobus pisci-

bus, stabilitate propositi, et desiderio in melius proficiendi : vel quinque pani-

bus quos puer unus habet hic, humilitas scilicet, quae meretur requiem gratiae

Dei, vacua impleri, januam Paradisi, qua? est secretaria Dei, et meretur glo-
riam exsultationis : et duobus piscibus, patientia scilicet contumeliarum, et in-

juriarum. Amen.

« Cf. Joan. VI, 1-13.

Matlh. XIV, 13-21.
Marc. VI, 30-44.
Luc. IX, 10-17.
360 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

xvn.

Domiuiea iii Passione,

ORATIO.

Qiiis ex vobis arguet me de peccato '

?

Domine Jesu Christe, qui ad audiendiim verbum Dei invitas nos, a nobilitate
dicentis, verilate dicli, et ulililale audientis : doce nos inimici fal^o objccto
resistere, contumelias et injurias patienter sufferre, propriamgloriam nonquaB-
rere, veritatem vita3 et doctrinaj etjustitiae propter scandalum vitandum non
omittere, propter iteratam contumeiiam et injuriam a prffidicatione non de-
sistere. Domine Jesu Christe, summa veritas, bonitas, justitia, misericordia,

largitas, munditia, vitae sobrietas, humilitas, charitas : qui lapidaris, et abs-

conderis a mendacibus, malitiosis, injustis, impiis, cupidis, luxuriosis, gulosis,
superbis, et odiosis, ne exeas a templo animaj nostroe : redde nos corrigibi-
les, et impollutos, et tecum per omnia concordantes. Amen.

* Cf. Joan. VIII, 46 et seq.

<c» n <SS& * m
>
 ORATIONI-:S SIJPKR KVANGKUA. 361

XVIII.

Doaiinica in ramls Palmarum,

ORATIO.

Cum appropinquasset Jesus '.

Domine Jesu Ghriste, qui voluntarie pro nobis patiens tempore passionis
Pascha in loco Jerusalem, et genus mortis crucem eligisti, ut te per agnum ty-

picum figuratum, et te finem et consumraationem omniiim legalium sacrifi-

ciorum ostenderes : ut qui per lignum vicerat, per lignum quoque vinceretur :

mitte duos discipulos tuos, timorem, et amorem, et ca^tera 2.

' Gf. Luc. XIX, 29-44.

Matth. XXI, 1-U.
Marc. XI, 1-11.
Joan. xii, 12-19.
' Qua) requiras iii prima Dominica Adventus, pag. 343.
362 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

XIX.

In festo sancto Pasch^e,

ORATIO.

Maria UagdaleneK

Domine Jesu Ghriste, fac me turrim fortitudinis contra adversarium, sup-

plantatorem vitiorum meorum, et reconciliatorem peccatorum meorum : ut

summa festinatione cessans a peccato, comparatis aromatibus compassionis

in affectu, consolationis in verbo, pietatis et miserationis in opere, orto jam
sole gTati?e veniam ungere poenitentem. Revolve tu nobis lapidem pravse con-

suetudinis, ab ostio initio conversationis sanctce : ut juvenis novffi vitcB sedens

a dextris, quiescens in bonis operibus, coopertus candore virtutum post ini-

tium conversationis, post erucem afflictionis admirantibus cunctis, non sit

jacens in pulvere pcEnitentise, sed resurgens per opera justitise demonstretur

aliis in exemplum. Et procedant tam majores quam minorcs in Galilseam, de

culpa in gratiam, de virtute in virtutem ; ibique videatur in revelatione con-

templationis, et in rota purae actionis. Amen.

1 Cf. Matth. XXVIII, 1-10.

Marc. XVI, 1-H.
Luc. XXIV, ^-H;
Joan. XX, 1-^8.
 ORATTONRS SUPER KVAXOI^UA. 3G3

XX.

Dominica in oetavis Paschie,

ORATIO.

Cum sero esset die illo ^.

Domine Jesu Christe, da mihi in die cognitionis sero humilitatis, integrita-

tem unitatis, et sabbatum internge quietis : claude fores exteriores, visum con-
tra vanitatem, auditum contra verbositatem, olfactum contra voluptatem, gu-
stumcontra edacitatem^ tactum contrafoeditatem et impuritatem : et fores inte-

riores, memoriam contra oblivionem,'rationem contra errorem, voluntatem con-

tra invidiam, affectionem et intentionem rectam contra pravitatem, utilitatem

contra humanum favorem propter metum dsemonum ut discipuli, virtutes :

congregentur in unum veni, ut visites sta, ut corrobores dic, ut erudias.

: : :

summum gaudium, veni ut consoleris pusillanimes. summa virtus, sta ut

sustentes debiles et infirmos. summa sapientia, dic ut erudias erroneos et
imperitos. Ostende nobis manus^ invitans nos ad operationem bonorum, latus
ad patientiam malorum. Gaudeant discipuli tui viso te Domino, etcongaudeant
resurgenti proximo. Sicut misit te Pater, mitte nos in sapientia et bonitate.
Sicut inspirasti nobis vitam naturalem, infla et spiritualem. Antequam exer-
ceamus potestatem remissionis peccatorum, appareat in opere manuum no-

* Cf. Joan. XX, 19-23.

Luc. XXIV, 36-43.
Marc. XVI, 14.
364 D. ALB. MAG. ORD. mJED.
strarum fixura clavorum, dolor de damno peccati, pudor de turpitudine, timor
de pcena, poenitentia in gustu et habitu, et elongatio ab omni occasione et op-
portunitate peccandi : ut proximus mittens manus in vulnus lateris, imitetur
in nobis affectum compassionis. Amen.
 ORATIONi:S SUPKU KVANGIXIA. 365

XXI.

Dominiea prima posl oclavas Pasch^e^

ORATIO.

Eqo sum pastor bonus

Domino Jesu Ghriste, pastor Angelorum et hominum, bone per essentiam,

eujus eadem bonitas et officium, licet ratione differant : qui pro ovibus tuis
animam tuam in pretium, carnem in cibum, et sanguinem in potum dedisli :

qui venisti ut oves tuse vitam habeant gratiee, et abundantius habeant gloriae :

in passione factus es nobis ostium in Ecclesia militante, in resurrectione in

Ecclesia triumphante, iit per te ad salvandum introeamus ad te : cognosce
oves tuas ut cognoscaris ab eis, ut conformemur tibi te imitando. Sit ratio no-
stra pastor per charitatem, non mercenarius per cupiditatem : ingrediatur per
studium contemplationis, egrediatur per cxercitium bona3 actionis : ingredia-
tur per secretum orationis, egrediatur per exemplum boni operis : ingrediatur
se occultando per humilitatem, egrediatur se manifestando propter necessita-
tem : ingrediatur per observantiam mandatorum, egrediatur per supereroga-
tionem consiliorum : et pascua inveniet mel divinitatis, et lac humanitatis
tuae : huic aperi ostium veritatis ad recte intelligendum, justitia) ad bene ope-
randum. Oves ejus, scilicet, interncB cogitationes voci obediant : proprias oves
vocet nominatim, sollicite perlustrando, vel totum bonum gratiae Deo attri-

buendo : ante eas vadat, ne quid in verbo, vel opere, vel cogitatione perperam

1 Cf. Joan. x,l-21.

366 D. ALB. MAG. ORD. PR^ED.
fiat : vocem alienorum non audiant, scilicet mundi, carnis, et diaboli : pascat
oves incommutabili unitate, sacra Scriptura in terra Gessen, in agro Booz ;

animam suam ponat pro eis, rationibus naturalibus contradicendo pro fide;
dispersas per infinitam rerum temporalium diversitatem in unum colligat.
Oves affectionis, et intelligentiee coadunet, ut omnes rationi obediant, et fiat

unum ovile. Amen.

 ORATIONES SUPER EVANGELIA. 367

xxu.

Dominica secunda post octavas Paschae,

ORATIO.

Modicum et jam non videbitis me '.

Domine Jesu Christe, summa sapientia, post modicum gustum tuse illumi-

nationis, nos ad potentiam duc bonfc actionis, ut mereamur iterum gustare

dulcedinem contemplationis. Non gaudeamus cum hoc mundo, ne plus peta-
mus loco, tempore, causa, vel de re ipsa. Sed tamen cum affectu nos concepi-
sti, cum onere portasti, cum labore peperisti et cum dolore ploremus et nos
:

lacrymis contritionis pro peccatis propriis et alienis, afTectionis pro incolatu

preesentis miserioe, devotionis pro dilatione patriae : ubi tristitia nostra verte-
tur in gaudium, quando iterum videbis nos, cor nostrum, et gaudium nostrum
nemo tollet a nobis. Amen.

' Cf. Joan. XVI, 16 et seq.

'•*»»0»»«<M^
 :

368 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

Doinlnica terlia post oclavas Paschae,

ORATIO.

Vado ad eum qui me misit '.

Domine Jesu Christe, abstralie nos a sensibilibus, ne teneritudo carnalis

amoris impediat in nobis spiritualis dilectionis perfectionem : ut sciamus me-
ditationes orationis intellcctus et afTectus, contemplationis et actionis, sapien-

tia3 et bonitatis prout expedit : vade ad Patrem, et mitte Paraclitum ad nos,

qui vice tui invisibiliter pugnet pro nobis, et arguat mundum in preesenti pro

peccato quod excusat, dejustitia quam simulat, et de judicio quod usurpat

ne in futuro arguamur a te. Doce nos omnem veritatcm vita), justitise, doctri-
nee, cordis, oris, operis, ut non usurpemur loqui et a nobismetipsis, nec prae-

sumamus nisi quee audivimus loqui et quee ventura sunt in opere. Te summam
veritatem ratione intelligamus, oratione loquamur, opere clarificemus et non
obscuremus. Amen.

* Cr. Joan. XVI, o et scq.

 OUATIONES SUPER EVANGELIA. 369

XXIV.

DoMiinlca quarta posl octavas Pasch^e,

ORATIO.

Amen amen dico vobis, si quid petieritiSj etc. *.

Domine Jesu Christe, qui propter iraporfectionem intellectus nostri in pro-

verbiis locutus es nobis, et quia proptor imperfectionem afTectus nostri usque
modo non petivimus quidquid in nomine tuo : doce nos orare in nomine tuo
quod est Jesus, salus, sapientia, et veritas, et vita, potius quam in nomine Je-

su filii Nave Sirach Josedec : ut det nobis Spiritum bonum, rectum, sanctum,
et principalem : det piscem fidei, ovum spei, et panem charitatis ut gaudium
:

plenum sit de essentiali et spirituali bono. Deus Pater adimpleat irascibilem

potentia et gloria, Filius rationalem sapientia et veritate, Spiritus sanctus con-
cupiscibilem amore et bonitate. Amen.

* Cf. Joan. XVI, 23,et seq.

j^'j0^^\fgv^'-t^

2i
370 D. ALB. MAG. ORD. PR/ED.

XXV.

Dominica infra oclavas Ascensionis,

ORATIO.

Cam venerit Paraclilus

Domine Jesu Christe, quia propter peccatum parentum nostrorum primorum

vis nostra irascibilis pronitatem contraxit peccandi seu pravitatem, mille no-
bis Paraclitum defensorem contra mundanas perseculiones, illuminationem

contra errores et hsereticas pravitates, charitatem contra carnalem concupi-

scentiam : qui testimonium perhibeat de Patre per potenliam, de Filio per sa-
pientiam, de seipso per bonitaiem : ut et nos qunndo absque synagogis nos fa-

ciunt, vel eliam perplexitates nobis accidunt, per voluntariam tolerantiam

passionum testimonium perhibeamus, qui libi viva oblatio tecum sumus.
Amen.

» Cf. Joan. XV, 26,

 ORATIONES SUPER EVANGELIA. 371

XXVI

In die Pentecostes,

ORATIO.

Si qids diligit me *.

Domine Jesu Christe, da nobis Spiritum sanctitatis, illuminationis, consola-

tionis, et unitatis ; contra immunditiam, ignorantiam, miseriam, et discor-

diam, quas per peccatum primorum parentum contraximus : qui suo io-ne
nos purget, illuminet, foveat, et uniat : ut te diligamus in voluntate, et sermo-
nem tuum, non mundi, carnis, vel diaboli, servemus in opere : ut tu sapientia
cum Patris potentia, et Spiritus bonitate ad nos venias. Sancta Trinita.s faciat
sibi mansionem in anima nostra, Deus Pater tabernaculum, Filius donium di-

spensationis, Spirilussanctus templum sacriricii et orationis. Deus Pater, mitte

nobis Paraclilum in nomine Filii tui qui nos filios efiiciat adoptionis : et qna^-

cumque locutus, vel operatus es in nobis per Filium tuum verbo, vel intelle-
ctu, confirmet in opere, et suggerat in affectu. Da nobis pacem a^ternitatis et

conscientiee : ut non turbetur cor nostrum per sollicitudinem de temporalibus

acquirendis, vel per dolorem de amissis, neque formidet per timorem de ad-
versis. Domine Jesu Ghriste, sicut dignatus es nobis verbo inspirare et exem-
plo, Vado et vade ad Patrem per actionis potentiam, veni ad nos per
venio :

contemplationis sapientiam, in qua princeps sapientia; hujus mundi non ha-

betquidquam, quae consistit tantum in supertluitate verborum ; ut sicut man-
datum per te dedit nobis Pater, sic per te faciamus. Amen.

'
Cf. Joaii. XIV, 23.
372 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

XVII.

In clie sanctae Tiiinlalis,

ORATIO.

Ei^at homo c.r Pliarisxis Nicodemiis nomine

Domine Jesu Christe, qui a Deo venisti Magister, doce^nos uti ratione, sepa-
rari a malis, vincere prolem spiritualium vitiorum principem, confiteri nomi-
ni tuo, imitari signa tuae humilitatis : ut respondeamus duplici nativitati,

renascamur et nos ex gratia per aquam baptismi, verbi, et multiplicium la-

crymarum : ut adipiscamur te suramam sapientiam pro nobis in deserto exal-
tatum. Doce nos prudentiam mundi, carnis, et diaboli, per abrenuntiationem
rerum, voluptatum, et superbia^, patibulo pcenitentiae condemnare. Amen.

1 Cf. Joan. III, 1-21.

 ORATIONES SUPER EVAXGELTA. 373

XXVIII.

Dominica prioHJ posl festum Trinilatis,

ORATIO.

Homo quidam erat dives qui induebatur, etc.

Domine Jesu Ghriste, cum sim homo pauper virtutibus, plenus peccatorum
ulceribus, mendicus ad januam tuae misericordiae cupiens saturari de micis
:

tribulationum quee cadunt de mensa divitum filiorum tuorum, qui induuntur

purpura passionum castarum alTectionum, et epulantur quotidie splendide fer-

culis virtutum : veniant canes, Doctores tui, et lingant ulcera peccatorum

meorum, ut moriens mundo deporter ab Angelis bonorum operum in sinum
contemplationis. Mitte Lazarum, adjutorium graticD tu», ut intingat saltem
extremum digiti operum meorum in aquam verae contritionis, ut refrigeret
carnem meam^ quia crucior in hac concupiscentiarum flamma. Testetur
quinque sensibus meis, no ipsi veniant in locum gehennalium tormentorum,
sed audiant Moysen, declinando a malo et faciendo bonum, et Prophetas, quia
tunc sperabunt vitam seternam, cum ex mortuis resurgent, se habituros. Amen.

* Cf. Luc. xYi, 19 31.

» g ^<l»-^^W
374 D. ALB. MAG. ORD. PRyED.

XXIX.

Doauiiica secunda post festuniTnititalis

ORATIO.

Homo quidam fecit coenam magnam

Domine Jesu Christe, homo singularis, ineffabilis conditor matris : qui post
opus creationis et formationis in opere recreationis per opus transformatio-
nis, fecisti nobis co^nam magnam : raap-nam quinquo panum refectione, scili-

cet, exsecutione divinae voluntatis, consolalione divina' promissionis, virtute

orationis, sacramentorum efficacia, et cibo tuee carnis : magnam figurarum
antiquitate, figuraB et rei conjunctione, figurarum diversitate, instituentis cha-

ritate, credentium fide : magnam quantum ad conficientem, quantum ad id

quod conficitur, et quantum ad dig^ne sumentem. ut comedamus sacramenta-
liter, intellectualiter, et spiritualiter. Igitur ne vocati venire impediamur per
villam terrenae occupationis, per juga boum quinque corporalium sensuum,
aut per uxorem carnalis concupiscentite : mitte servos tuos ordine, primo qui
nos vocent per timorem qui de veteri vita exire nos faciat : secundo etiam per
adversitatem nos ad coenam intrare compellant, ne per iram tuas cBternee in-
dignationis separemur in praesenti a coena contemplationis, et in futuro a coe-
na tu9e manifestae visionis. Amen.

1 Cf. Luc. XIV, 16-24.

Matth. XXII, 1-14.
 ORATIOiNES SUPER EVAXGEEIA. 37.)

XXX.

Doiniiiica lertia post festiiin Trinitatis,

ORATIO.

Erant appropinquantes adJesum Publicani et peccalores^.

Domine Jesu Christe, qui errantes requiris, et redeuntes suscipis : fac me

appropinquare tibi per frequentem auditum verbi tui, ne peccem in proximum
per csecitatem humani judicii,. per austeritatem falsse justitiae, per compara-
tionem inferioris status, per confidentiam meritorum, per ignorantiam divini
judicii. Redde mihi ovem centesimam, gratiam scilicet contemplationis, amis-
sam malorum operum, vel pro cavenda elatione, vel deside-
propter meritum
rio ampliando, vel pro utilitate activae amissam ad inveniendam drachmam,
:

formam scilicet perfectse actionis. Da mihi accendere lucernam synderesim

in ratione, evertere domum in voluptate, diligenter quserere perscrutando om-
nes angulos conscientiai, ne caro spiritui dominetur. Amcn.

« Cf. Luc. XV, 1-7 et 8 10.

Matlh. xviii, 10 14.

Marc. 11,16-22.
376 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

A.A.A.1*

De filio Prodigo,

ORATIO.

Homo quidam fiabidt diios fllios : et dixit adolescentior patri «.

Domine Pater, quia afTectus meus adolescentior filius tuus, post longam pec-
catorum elongationem, post naturalium dissipationem, post gratuitorum con-
sumptionem, post unius civium adhiesionem, post siliquarum appetitum, tan-
dem in se reversus surgat per contritionem, dicat per confessionem quod non
sit dignus vocari filius taus, quia non tionoravit imaginem patris, quia pecca-
vit in coelum coelestibus terrena prgeponens, et coram te omnia cernente : fac

eum per condignam satisfactionem, sicut unum de mercenariis tuis pro ffiter-

nis laborantem. Cum adhuc longe sit per infirmitatem liberi arbitrii, respice
misericorditer in ipsum per gratiam pra3venientem, per gratiam cooperantem
amplectere, et per gratiam consummantem osculare. Da ei per servos tuos Sa-
cerdotes stolam primam innocentiie et remissionis peccatorum, annulum bo-
nae operationis in manus, et calceamenta boni exempli in pedes ejus. Da ei
vitulum hilaritatem conscientiae, saginatum virtutum pinguedine. Gompesce
majorem filium intellectum contemplativum, circa infirmos austerum : ne

^Cf. Luc. XV, 11-32.

 ORATIOXKS SUPI:R I:VAN0EUA. 377

peccet per improperium servitii, jactantiam, ingratitudinom, stultam dedigna-

tionera, contemptum, improperium, et invidiam : sed potius gaudcat cum An-
gelis qui propter victoriam super principes tenebrarum, proptcr reparationem
ruinae angelicee, propter ministerium factum, propter consummationem sui
officii gaudent super uno peccatore poenitentiam agente. Amen.
378 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

XXXII.

Dominica quarla post feslum Triuilatls,

ORATIO.

Estote misericordes sicitt et Pater misericors est\

Domine Jesu Ghriste, qui propter communem utilitatem, propter damnum

singularitatis vitandum, et propter infirmitatem nostram sul)levandam, docui-
sti nos imitari misericordiam Patris tui, quff" maxime assimilat nos Deo, quffi

excellit in omnibus operibus ejus, quam prfficipue reqnirit a nobis, quai nobis

est via ad misericordiam ipsius^ et quffi reddetur in prcfimium : ejice ab oculo

intentionis trabem ambitionis cujuslibet peccati mortalis, ne per caecitatem
humani judicii cadamus in foveam et laqueum diaboli, sed potius in miseri-

cordia qua mensi fuerimus proximis remetiatur et nobis secundum genus et

qualitatem, non secundum defectus proximi nostri, incommensurabilem pro-

portionem. Amen.

* Cf. Luc. VI, 36.

Mallh. viii, 3 et, soq.
Marc. IV, 24.
 ORATIONES SUPER EVANGKLIA. 379

xxxni.

Domiiiicii quinta post festum Trinitalis,

ORATIO

Cum turhse irruerent^

Domine Jesu Ghriste, fac rae per aviditatem irruere ad aadiendum verbura
Dei, irruentes non expellere, stare secus stagnum non in stagno inanis gloriee,

naviculam obedientiffi ascendere, per humilitatem descendere, retia praedica-

tionis desiderii et boute operationis ab omni avaritia, vana gloria, et adulatioiie

lavare, per concordiam sententiarum reficere, per manifestationem exsiccare,

per cautelam non per desidiam plicare, per scissionem non rumpere, navem
religionis a terrenis reducere, in ea quiescendo sedere, ahos per exemplum
docere, contemplationem et actionem alternare, in profundum contemplatio-
nis praedicationis religionis ducere, in verbo tuas inspirationis, non in nocte

culpae vel ignorantiae retia in capturam vivorum operam laxare, in aquis tri-

bulationum copiosam multitudinem internarura visitationura et consolatio-

num concludere : ita ut anima per admirationera extendatur, et subsidia pro-

ximorum et inferiorum requirat ; ambas naves patientise et obedientia) adim-

pleant, per humiUtatem ad genua Jesu procidant : ut ex hoc subductis ad ter-

rara viventium navibus, preeraia capiant aeterna. Araen.

1 Cf. Luc. V, 1-11.

Matlh, IV, 18-22.

Marc. I, 16-20.
380 D. ALB. MAG. OUD. PRiED.

XXXIV.

Domioica sexla posl festum TriniJalis,

ORATIO.

Dico enim vobis, qiiia nisi abundaverit jtistitia veslra

Domine Jesu Ghriste, qui antiqiiis temporalia, nobis vero aeterna promisisti

bona, ut justitia nostra superabundaret : custodi nos ab homicidiis, malitiis

odii, avaritiai, fraudis, detractionis, voluptatis, negligentiae, taciturnitatiS) in-
cautae reprehensionis, et blandae vocis, adulationis, circumventionis : ne imi-
temur diabolum, vel pravos parentes : ne peccenius in sapientiam creationis,
in gratiam redemptionis, in propriam naturam vel speciem ; et propter san-
guinis horrorem libera nos a contumelia facti, verbi, vel signi, et ira peccati,

ut munus boni operis quod tibi ad altare fidei offerinius, acceptum sit in cha-
ritatis reconciliatione. Amen.

1 Cr. MaUh. V, 20 et scq.

 ORATIONES SUPER EVANGEEIA. 381

XXXV.

Doiiiiniea sepliuia posl festum Tiiiiilalis,

ORATIO.

Ctim turba multa esset cum Jesu '.

Domine Jesu Christe, miserere super turbam poenitentium, justorum, et

perfectorum : in deserto peccati, animi, studii : per triduum contritionis, con-

fessionis, satisfactionis : per victoriam mundi, carnis, et diaboli : per visionem
corporalem, imaginariam, et spiritualem ; per exspectantiam, veniam, gra-
tiam, et gloriam. Refice pcjenitentes per discretam sollicitudinem, defensionem,
indignationem, timorem, desiderium, «mulationem, et vindictam. Refice ju-
stos per spiritum timoris, pietatis, scienti», fortitudinis, consilii, intcllcctus,
sapientise. Refice perfectos per tres dotes anima), et perquatuorcorporisdotes,

quae superexcrescent in septem sportas, in pra3senti quidem in spe, in futuro

autem in re.' Amen.

» Cf. Marc. viii, MO.

Matth. XV, 32-39.
382 D. ALB. MAG. ORD. PR^ED.

XXXVI.

Domiiiica ociava post feslum Trinifalis,

ORATIO.

Attendite a falsis Prophetis

Domine Jesu Christe^ doce nos vitare fallaciam possibililatis, causa^ appa-

rentici?, et defectus. Da nobis imitari spiritualis ovis simplicilatem, innocen-

tiam, mansuetudinem, discretionem, docilitatem, et compassionem, ejus pel-
libus et lana vcstiri, carne cibari, et lacte potari, fibris jucundari, et fimo spi-

ritualiter impinguari. Fac nos cavere diaboli spiritualis lupi visum venenosum,
anhelitum fcetidum, morsum rabidum, sitim lividam, ponderationem, et vene-
nationem. Doce nos radices arboris nostrae Cffilo, et non terriC infigere : ne in
foliis verborum tantum, sed potius in fructibus bonorum operum fideles cog'-

noscamur. Amen.

1 Cf. Malth. VII, lo-23.

Luc. VI, 43-40.
 oratiom:s sufer evan(.i:lia. m

XXXVII.

Doiuiiiica iioiia posl fesluni Trinilalis,

ORATIO.

Homo Qtddam erat dives, qid habebat villicumK

Domine Jesu Christe, fac animam meam villam pcenitenti», castrum con-
tinentiee, civitatem justitiae, ne villicus tuus ratio mea dissipet bona tua :quia
ablata post mortem villicalione nescio quid faciam meritorie, cum fodere non
possim per pcenitentiam, et erubescam mendicare per rationem. Remitte vi

cognitivae centum cadosolei quos tibi debet per contemplationem, et vi moti-

vffi centum coros tritici quos tibi debet per operationem. De mammona tri-

plicis ineequalitalis, necessitatis, cupiditatis, et charitatis, amici tui paupercs,

qui amici mundi non sunt, qui te diligunt et tibi conformantur ;
fiant nostri

apud te intercessores, patroni, advocati^ portitores, conductores, ostiarii, et

thesaurarii : ut cum defecerimus, recipiant et refieiant nos in domos suas et
in seterna tabernacula. Amen.

1 Cf. Luc. XVI, 1-13.

384 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

XXXYIII.

Dominiea ileciiua post fesluin Triuilalis,

ORATIO.

Et iii appropinquavil Jesns Jenisalem, videns civitatem, flevit super iitam^.

Domine Jesu Chrisle, in tenlalione et tribulatione mea doce me cognoscere

tempus visitationis tu8B : videam peccata mea et defleam quse in die tempora-
lis pncis abscondita sunt ab oculis cordis mei : ne inimici mei, daemonum sug-
gestiones, lemporalium rerum pulchritudines, et carnales voluptates circum-
dent, coangustent, et ad terram prosternantme, et filios meos, sensus scilicet,

et cogitatus, et affectus meos qui in me sunt, et ordinem virtutum destruant.

Ejice abanima mea simulationem ementium, et jactantiam vendentium gra-
tiam tuam, ut fiam tcmplum pra^dicationis, domus oralionis in pra^senti et
tuee laudis in futuro. Amen.

' Cf. Luc. XIX, 41 ef seq.

 ORATIONES SUPER EVAXGELIA. 385

XXXIX.

Doiniiiiea uiuieciina posl fesluin

Trinitatis,

ORATIO.

Dixit Jesus ad quosdam qui in se condefidant tamquam justiK

Uomine Jesu Christe, ne peccem in te vel in proximam meum per men-

dacem usurpationem perfeclionis, per extollentiam singularitatis, per temeri-

tatem judicii, per mendacium doce me aspernalionem mei, re-

jactantiam, et :

verentiam Dei, vindictam peccati, formam perfectam poenitentiae. lacrymam

et accusationem mei. Deus propitius esto mihi peccatori, ut per veram cor-

dis, oris, et operis humilitatem, descendam justificatus in domum conscien-

tiee, etexalter in domo gloriee. Amen.

'
Cf. Luc. XVIII, 9 14.

XI !I
^^
386 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

XL.

DomiiHca duodecima posl festum

Triiiitatis,

ORATIO.

Exiens Jesits de finibus Tyri, venitper Sidoncm

Domine Jesa Cliriste, qui finaliler malos deseris, veni ad filios praedestinatio-
nis, per Sidonem prsedicationis, ad mare contritionis Galiiteff', confessionis,

satisfactionis, et transmig-rationis: inter modios fines proficientis charitatis,

ad instantiam pra^dicationis, correptionis, infirmitads, orationis, et tribulatio-

nis. Appreliende nos seorsum a tuiba mullitudinis, mitte digitum discretionis
in auriculam nostri intellectus, et in affectum gustum sapientia? : ut solvan-

tur vincula linguee nostrae ad confitendum, pudor scilicet, et impunitatis stulta

spes, desperatio, et diffidentia: ut loquamur recte verbo, a voluntate et opere

non discordante. Vitemus laudem hominum, de contemptu temporalium, de

humilitate, et patientia admirantium ut et surdi bene audiant per conversio-
:

nem, ct muti loquantur per confessionem et pra^dicationem. Araen.

* Cf. M;'.rc. vii, 31-37.

Matlh. XV, 29-31.

 ORATIOM:s SIUMlH KVANGIXIA. ;mi

\L\.

Domisnea decima terlia post feslum

Trinilalis,

ORATIO.

Jiea/i ocnli qui oidcnl qide vos videlisi.

DomineJesu Christe, qui per visionem conlemplationis, et tranquillilatem

religionis[(liscipulos tuos prsegustare facis initium eBternffi claritatis et pacis:

ut in preesenti secundum quid, et in futuro simpliciter sint beati: quod multis

potentibus multisque prudentibus seeculi ncgatur, qui Deum videre quicrunt
per curiositatem, surgunt per superbiam, tentant per nequitiam, justificant se
per simulationem, Scripturam de recle vivendo consulunt et intelligunt, sed
non faciunt dum proximum ignorant : cuslodi nos descendentes de studio con-
templationisad exercitium bonai actionis, ne incidamus in latrones quinque
sensuum appetitus, ne spoliemur gratuitis, ne vulneremur in naturalibus. Sa-
cerdos et levita, superior et inferior portio rationis, non descendant eadem via
consentiendo in peccatum, sed potius per conlemplationem ascendant. Sama-
ritanus vero gratia prspdeslinalionis iter faciens nobiscum secus nosappropiet,
nobis liget vulnera nostra, fluxum concupiscentia? restringendo pannis humi-

* Cf. Luc. X, 2;]-:{7.

Mattli. XI II, 10 ot 17.

388 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

litatis tuae, infundens oleum spem veniae, et vinum timorem justitise : imponat
injumentum, ordinando rationem supra sen^^Ucilitatem : ducat in stabulum in
consideratione peccatorum: altera die spei det duos denarios poenitentiae, gau-

dium scilicet dolori, et quietem labori : vel altera die resurrectionis stolam
corporis et animee, vel cognitionem divinitatis et humanitatis tufe. Amen.

«OO-OOO-taad
 OUATIONKS SUPi:i\ KVANGIiLlA. -m

XLIL

Doidiinica decima quaiia post fes^um

Trinitalis,

ORATIO.

Cum iret Jesus in Jerusalem^ transibat per mediam Samariam\

Domine Jesu Christe, per medium contemplationis et operationis, vel per oc-
culte et manifeste malos, perduc nosad visionem pacis tuae, internae eteeter-

nse : ingredere ad castellum animge nostrge, ubi diversorum peccatorum ma-

culis leprosi affectus occurrant tibi per conatum liberi arbitrii : stant per im-

becillitatem proficiendi, a longe per culpa? gravilatem, clamant per attritio-

nem : Jesu prseceptor cm^^eccdiyimns^ miserere noslri. Respice misericorditer
in nos, ut euntes ad confessionem mundemur per conLritiomm : ut animus ex
remotione duplicitatis hypocrisis, cupiditatis, et inconstantiae, per uniformita-
tem et charitatem unus videns se mundatum, redeat ad te cum magna devo-
tione, cadens in faciem tuae imaginis, quam deformaverat ante pedes passionis
misericordiee et veritatis tuee : et se de caetero custodiat per conversionis faci-

litatem, compassionis pietatem, et gratificationis humilitatem. Amen.

1 Cf. Luc. XVII, 11- 19.

Matlh. viii, 16.

Marc. I, 32-34.
3W0 D.ALB. MAG. ORD.PR.EO.

\\A\l

Domiiiica (lccima quinta post festum

• • •
1-^
riiutatis.

ORATIO.

Ne?)io pofe^^t duofjiis dominis servire '.

Domine Jesu Chrisle, quia nemo potest duobus dominis servire propter con-
trarietatem obsequiorum, libera nos a dominio et servitute mundi, carnis, et

diaboli : ut respiciamus contemplativos Angelos quibus pluris nos esse volui-

sti, dum naturam nostram assumpsisti. Adjice ad staturam nostrfe naturse cubi-
tum gratice in praesenti, et glorife in futuro : ut consideremus lilia agri cooper-
ia candore virtutum, mentem scilicet, potius quam foenum divites saeculi, qui

in crastinoapternitatis in clibanum gehennae ignis mittuntur. Quseramus prae-

temporalium per viam virtutum II

cipue regnum Dei, et justitiam ejus : ut viatico

perveniamus ad finem, scilicet regnum coelorum. Amen.

'
Cf. MaUli. VI, 2i et seq.

Luc. XVI, 13.

 :

ORATJONES SUPKR KVANGKLIA. 391

XLIV.

Domii)iea deeima sexta pos( ieslum

Trinitatis,

ORATIO.

Ibat Jestis in civitalem qux vocatur Naim '.

Domine Jesu Chrisle, quia tu es vera lux, unctio, verbum, et virtus : illumina
intellectum nostrum, sana affectum, instrue linguam, informa ad opus. Ve-
niens in nos gratia tua pertranseat ad intellectum, de intellectu ad afTectum,
de afTectu nd verbum, de verbo ad opus proficiscens in nobis, liberet a culpa
poenitentes, protegat in tentatione pugnantes, promoveat ad meliora proficien-
tes, consummet et salvet perfectos. Veni Domine in Naim, animam fluctuan-
tem in stabilitate culpae et poense : quia tu es veritas, charitas, virtus, et con-
stantia. Appropinqua nobis illuminando caecum, sanando mutum, suscitando
defunctum : ut appropinquemus tibi per obedientiam, fidem,et charitatem. In-
gredere per portas interiores, intellectum et affectum, et claude exteriores
ne unica tentatio pravae consuetudinis per portas sensuum progrediatur ad
notitiam vel afTectum, inferiorem partem rntionis viduatam superiore, quam
de jure vis rationalis, irascibilis. et concupiscibilis comitatur, copiosa multi-
tudo affectionum. Respisce, compatere, et consolare. Accede per gratia? mani-

'
Cf. Luc. vii, 11
392 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.
festationem; tange loculum, vel corpus, aut conscientiam per correctionem.
Stent portitores, occasiones et opportunitates peccandi. Dic animee jacenti in
peccatis ut resideat per bonam voluntatem. incipiat loqui per confessionem,

surgat per bonam operationem. Redde illum matri suee gratise nutrici, ut stet
per stabilitatem. Aecipiat omnes cogitationes timor reverentiae de potentia, de-
votio de bonitate : quia Propheta magims, gratia scilicet aeterna bona pra?nun-
tians, surrexit in ?iobi^ : qitia Deus visitavit plebem suam, vires animae affectio-
nes et cogitationes, veritas per cognitionem, virtus per operationem, et boni-
tas per conservationem. Amen.
 .

OHATIONES SUPER KVANGIXIA. 3'J3

XLV.

non)iiiica deeima septimn posl feslum

Triuilatis,

ORATIO.

Cum intraret Jesus in domiim cujusdam principis Phariseeorum sabbato

manducare panem '

Domine Jesa Ghriste, separa nos a malis, da nobis sabbatum internae quie-
tis, ut intrans in domum nostrae conscientiae incorpores nos tibi: conforla in

nobis vim digestivam spiritualem, calore charitatis, virtute verbi, opere mise-
ricordiae, exemplo bona^ operationis, et assiduitate orationis : ut cibus salutis

digestus in stomacho nostri intellectus, digeratur et in hepate affectus, etcon-

veniens nutrimentum ad omnia membra bonae operationis transmittatur. Do-
mine,qui nos ad religionis et ad convivium sacree Scripturge invitasti, doce nos
per veram cordis, oris et operis humilitatem, recumbere in novissimo loco : ut
liberemur a curiositate superstitionis, sanemur a morbo cupiditatis, et eripia-

mur a puteo periculosae negationis, ut glorificemur in die resurrectionis coram

simul discumbentibus. Amen.

' CF. Luc. XIV, 1-6.

Marc. XII, 38-39.
394 D. ALB. MAG. ORD. PRyED.

XLVI.

Dominica deeima oclavo posl feslum

Trinitalis,

ORATIO.

Convenerunt Pharhm in unum, et iiiterrogavit Jesus trnum^.

Doraine Jesu Christe, qui venisti in hunc mundum peccatores salvos facere,
conjunge animam meam tibi uni et vero sponso, incommutabiii bono: ut post-
positis pro tuoamore septem viris, liberaiibus facultatibus, nulli ulteriusscientiee

perexercitium acquisitee, sed post fidem, spem, ct charitatem, sanctam linguam,

et prophetiam, ministerium, et sacramenlum comprehensioncm hujus vise, per
plenam cognitionem et dilectionem tibi adha^^reat: et non res jam per imagi-
nes, sed in te summa veritate videat, quando charitas maxima finis conformi-
tate, virtutum dignitate, et continentia mandatorum animam tolam in sui per-

fectionem commutaverit, ut nihil pra-ter te diligat vel recolat, sed sufficientia

et perfectione intellectus te Deum et proximum, visibilem et invisibilem,

unam in duabus naturis personam, filium David, secundum divinam nsturam
dominum, et secundum humanam naturam filium manifestissime rccogno-
scat. Amen.

*
Cf. Matlh. XXII, 34-46.
Marc. xii, 3iJ-37.

I.uc. XX, il-44.

 .

ORATIONES SU1M:U KVANGELIA. 393

XLVII.

Doininica decima nona post feslum

Trinitatis,

ORATIO.

Ascendens Jesiis in namculam transfretamt^

Domine Jesu Ghriste, qui in Passione tua naviculam crucis ascendisti, in Re-

surrectione transfretasti, et in Ascensione venisti in civitem tuam, villam pul-

chritudinis corporum et consolationis animarum ; ecce verbum prciedicationis,

assiduitas prationis, eleemosyna, et frequentia confessionis ; vel timor de ob-

duratione cordis, de ira Dei, de periculo supervenientis infirmitatis, de incer-
titudine mortis ; vel allocutio divinee inspirationis, vitatio multitudinis, exem-
pla Sanctorum, et humilitas poenitentiee, offerunt tibi animam peccatorum
morbo dissolutam, immobilem ad promerendum,insensibilem propriorum vul-
nerum et aliorum jacentem in monte superbiee ut Saul, in terra cupiditatis ut
;

Dagon, et in lecto luxuriee ut.Eneas. Respice portitorum fidem, et dicjacenti in

'
Cf. MaUh. IX, 1-8.
Marc 11, l-d-2.

Luc. V, 17 2(j.

Joaii. V. 1 10.
396 D. ALB. MAG. ORD. PR.^D.
peccatis ut eonfidat in terra sibi remitti peceata, surgat per confessionem,
tol-
lat lectum per satisfactionem, am.bulet per profeetum virLutum in
domum
suam, in unilatem EcclesioB, vel ffiternam beatitudinem : ut turbee fidelium vi-
deant, timeant, et glorificent Deum, qui talem potestatem dedit hominibus ad
hominum utilitalem. Amen.

I
 ORATIOiXKS SUPEIl EVANGIXIA. 307

XLVIll.

Doiiiiinea vicesima posl festum

1 iimlaiis.

ORATIO.

Simile est regnum coelonim liomini regi qui fecil ?iuptias filio suo

Domine Jesu Christe, rex coelestis g-lorige qui filiis Abrahae per poenitentiam
te imitantibus, sponsam bonam vitam religionis dedisti, propter fidem thori
spiritualis^ propter prolem bonorum operum, et saeramentum inseparabilitis,

et nos per nuntios tuos, sacram Scripturam, periculum vivendi, infirmitates,

mutationem fortunee, et gratuitam voluntatem ad has nuptias vocasti: Da
nobis charitatcm, vestcm nuptialem, ne a laude Dei et confessione peccati ob-
mutescamus; ne a refectione, spirituali gaudio scilicet, pace, et securitate se-
paremur: vel vestem pietatis, ne ligatis manibus et pedibus impietatis in tene-

bras exteriores, ubi erit fletus et stridor dentium, projiciamur, Amen.

' Cf. Matth. XXII, 1 14.

Luc. XIV, 7-14.
 398 1). ALB. MAG. ORl). PRtED.

XLIX.

Dominica vieesirna prima pos( fesliim

Tiinilatis,

ORATIO.

Erat r/uidam reguliis, ci/j/fs /ilius infirmabaiur Capharnaum '.

Domine Jesu Christe, qni de Judaea angelic» confessionis et laudis, in Gali-

laeam rotam hujus mundi venisti, quoniam infirmus sum, temporalium rerum
pulchritudine tentatus, etideo incipio jam mori tentatione fatigatus : miserere
mei priusquam moriar morte culp», corporis, vel gehennse ; ut virtute verbi,

humilitate confessionis, jejunio, oralione, pietate, et exemplo per gratiam Sal-

vatoris liberer a febre fomitis, et aegritudine pecati. Amen,

* Cf. Joan. IV, 46-;;4.

Mallh. VII!, :i-l3.

Luc. VII, 1 10.

 oratiom:s super evanoklia. 399

L.

Domiiiica vicesima seeunda posf festiim

Trinilatis,

ORATIO.

Assimilatiim est regnum ccelorum homini regi qui voliiit rationem ponere cum
'.
servis

Domine Jesu Ghriste, cui debitores sumus ex facto proprio et alieno, bono
vel malo, etjure naturali et divino, ex naturali simulet humana constitutio-

ne ; doce strictam et frequentem nobiscum, et cum ministris tuis confessoribus

in prffisenti facere computationem ; ut in futuro quando personaliter rationem
ponere volueris cum servis tuis, dimittas decem millia ingratuitorum operum
nobis, qui diraittimus proximis nostris centumdenarios naturalium actionum.
Amen.

'
Cf. Matth. XVIII, 23-3o.
 .

40U D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

LI.

Dominiea vicesima tertia posl feslum

Trinitalis,

ORATIO,

Abeuntesi Pharisxi consilium inierunt ut caperentJesum insermone^

Domine Jesu Christe, doce nos astutias seductorum ex verbis eorum intelli-

gere, detegere, et cavere ab eis qui nos ex verbis nostris capere volunt, dire-
cte non respondere, sed ex eorum verbis responsionem eos capientem elicere,

verbis quffi a multis dicuntur, ut propter lioc iiloriosi videantur ; vel ut eis pla-
ceamusnon assentire, sed in omnibiis rationem sequi, occasione falssepietatis vel
ampliticandi cultum divinum nihil in prffjudicium alteriusdicere nisi quod
justum credimus. Da nobis naturali etgratuita superscriptione insigniri, titulo

tuee triumphalispassionis, tucC mortis memoriali, et tua' domus preeconiali : ut

practici et theorici iutellectus vitcT corporalis et spirituaUs vices prudenter al-
ternando: reddamus qucC sunt C«saris, Ca:?sari ; et quK sunt Dei. Deo. Amen.

' Cf. Matth. XXII, 15 22.

Marc. XII, 13-17,

Liic. XX, 20-27.

 [ORATIONKS Si;i»El{ KVANliKIJA. ioi

LIL

noininiea vicesiina quarta post festum

Trinilalis,

ORATIO.

Loquente Jesu ad turbaa, ecce princeps unus adoravit euniK

Domine Jesu Christe, adoropedes misericordige, et veritatistuae, et deprecor

ut A'ivifices prolem rationis meae ex transgressione juris naturalis mandatorum
tuorum et votorum meorum mortuam per peccata^ prievaricationem, et apo-
stasiam.Restringe prius continuum fluxum sanguinis, concupiscentiam scilicet
sensualitatis per iiumilem retro accessum, et per tactum fimbriee, passionis vi-

delicet, et gratiee tuffi. Ejice a domo conscientiie mea^ tibicines, laudatores, et

adulatores, et omnes ad peccatum allicientes. Admitte tecum Petrum,cognitio-
nem proprii defectus: Jacobum, resistentiam peccati : et Joannem, considera-
tionem. gratiee, et proprice conditionis, et originis, quae immunda est poenalis

et imperfecta : per concursum, patrem et matrem, considerationem scilicet

gratise, et liberi arbitrii, tene manumanimae meae ut resurgat a morte peccati.

Amen.

» Cf. Mattfi. IX, 18-26.

Marc. V, 21-43.
Luc. VIII, 40-o6.
Joan. IV, 46-54.

26
 402 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

L5II.

Dominiea vicesima qninta post feslum

Trinilalis.

ORATIO.

Cum sublevasset ocidos Jesus, et vidisset quia multitudo maxima venit adeum,
dixit ad Philippum: Unde ememus panes, ut manducent lii^ ?

Domine Jesu Christe, quoniam prope est Pascha transitus mei, et panes em-
ptitii earnalium illecebrarum comparati ducentis denariis, perditione scilicet

corporis et animee, non sufficiunt ut unusquisque modicum quid accipiat: fac

me levare ocul-os mentis ad te, et discumbere super foenum carnalis volupta-
tis, temporalis possessionis et glori«, ut merear satiari quinque spiritunlium
panum refectione, timore divini judicii, horrore peccati, dolore contritionis,
pudore confessionis, et labore satisfactionis : et duobus piscibus, stabilitate pro-

positi, etdesiderio in melius proficiendi : vel quinque panibus quos puer unus
habet hic, scilicet humilitas qua3 meretur respectum gratia3 Dei vacua impleri,
intrare januam paradisi qucE est secretaria Dei, et meretur gloriam exaltatio-
nis : et duobus piscibus, patientia scilicet contumeliarum, et injuriarum.
Amen.

1 Cf. Joaii. VI, 0-13.

Matth, XIV, I0-2I,

Marc. VI, 34-44.
Luc. IX, 12-17.

I
 INDEX
Oraiionum super Evangelia dominicalia totius anni.

I. Dominica prinia in Adventu Doniini.

Et cum appropinquaiscnt Jcrosoljjinii. 343

II. Dominica secunda in Adventu Domini.

Eruut sigua i)i sole ct luua et ftlcllis. 3-44

III. Dominica tertia in Adventu Domini.

Joanncs autem cum audissct in vinculis opera Christi, 345

IV. Dominica quarta in Adventu Domini.

Miserunt Judxi ab Jerosolymis sacerdotes. 346

V. Dominica infra Octavas Nativitatis Christi.

Erant admirantcs Joseph et Maria mater Jesu. 347

VI. Dominica infra Octavas Epipliania;.

Cum. factus cssct Jcsus annorum duodccim. 349

VII. Dominica prima post octavas Epiphania5.

•'^^0
^'uptise factce sunt in Cana Galilxx.

VIII. Dominica secunda post Octavas Epiphani».

3.31
Cum descendisset Jesus de monte.

IX. Dominica terlia post Octavas Epiphaniaj.

Ascendente Jesu in naviculam. 3o2

X. Dominica in Septuagesima.
Simile est regnum codorum homini patrifamilias. 353

XI. Dominica in Sexagesima.

Cum turba plurima convenirent, et de civitatihus properarent. 354
 404 INDEX ORATIONUM
XII. Dominica in Quinquagesima.
Assumpsil Jesus duodccim discipidos. .355

XIII. Dominica prima in Quadragesima.

Ductus est Jesus in desertum a Spiritu. 356

XIV. Dominica secunda in Quadragesima.

Eg7'essus Jesus secessit in partes Tyri et Sidotiis. ,357

XV. Dominica tertia in Quadragesima.

Erat Jesus ejiciens dxmonium, etc. 3o8

XVI. Dominica quarta in Quadragesima.

Ahiit Jesus trans mare Galilwse.

XVII. Dominica in Passione.

Quis ex vobis aryuet me de peccato? 3G0

XVIII. Dominica in ramis Palmaruni.

Cu)n appropinquasset Jcsus. 361

XIX. In festo sancto Pascha}.

Maria Magdalene. 362

XX. Dominica in octavis Paschai.

Cum sero esset die illo. 303

• •
XXI. Dominica prima post octavas Pascha?.
Ego sum pastor bonus. 365

:• XXII. Dominica secunda post Octavas Paschae.

Modicum et jam non videbitis me. 367

XXIII. Dominica tertia post octavas Paschae.

Vado ad eum qui me misit. 368

XXIV. Dominica quarta post oclavas Paschae.

Amen amen dico vobis, si quid petieritis, etc. 369

XXV. Dominica infra octavas Ascensionis.

Cum venerit Paraclitus. 370

XXVI. Iri die Pentecostes.

Si quis diligit me. 371

XXVII. In die Sancta? Trinitatis.

Erat homo ex Pharisaeis Nicodemus nomine. 372

XXVIII. Dominica prima post festum Trinitatis.

Homo quidam erat dives qui induebatur, etc. 373

XXIX. Dominica secunda post festum Trinitatis.

Homo quidam fecit coenam magnam. 374
 .

INDi:X OUATIONIJM. 405

XXX. nuininioa leiiia posl festum Trinilatis.

Eraul appropinquantes ad Jesum piiblicaui cl peccalore^i. 375

XXXI. I)e lilio prodi^'©.

iloiito (piidaNi haliull duns ////o.s ; ct di.iit adolcscculinr patri. 370

XXXII. Doiuiiiica (luarla post fesluni Trinilatis.

Eatote iniscricordes ^icut ct Pnlcr rcstcr initericors est. 378

XXXIII. Uoininica (luinla post iestuin Trinitatis.

(\iiii turbse irrucrcnt. 379

XXXIV. Dominica sexta post festum Trinitalis.

Dico eniin vobis, quia nisi abundaverit justitia vestra. 380

XXXV. Dominica septima post festum Trinitatis.

Cum turba multa esset cuin Jesu. 381

XXXVI. Dominica octava post festum Trinitatis.

Attendite a falsis Prophetis. 382

XXXVII. Dominica nona post festum Trinitatis.

Hdino quidam erat dives, qui habebat villicum. 383

XXXVIII. Dominica deciraa post feslum Trinitatis.

Et ut appropinquavit Jesus Jorusalem, videns civitatem, flevit super illam. 384

XXXIX. Dominica undecima post festum Trinitatis.

Dixit Jesus ad quosdam qui in se confidebant, tamquam justi. 385

XL. Dominica duodecima post fcstum Trinitatis.

Exiens Jesus de ftnibus Tyri, venit per Sidonem. 386

XLI. Dominica decima tertia post festum Trinitatis.

Beati oculi qui vident qu% vos videtis. 387

XLII. Dominica decima ciuarta post festuin Trinitatis.

Cum iret Jcsiis in Jerusatem, transibat per mcdiam Samariam. 389

XLIII. Dominica decima quinta post festum Triiiitatis.

Nemo potest duobus dominis servire. 390

XLIV. Dominica decima sexta post festum Trinitatis.

Ibal Jesus in civitatem quse vocantiir iSaim. 391

XLV. Dominica decima septima post festum Trinitatis.

Cum intraret Jcsus in domum cujusdam principis Pharisn;orum sabbato

manducarepanem,. 393

XLVI. Dominica decima octava post festuin Trinitalis.

Convenerunt Pharissei in unum, et interrogavit Jcsus unum 394

XLVII. Dominica decinia nona post festum Trinitatis.

Ascendens Jesus in naviculam transfretavit. 395
406 INBEX ORATIOXUM.
XLVUI. Dominica vicesima post festum Tiinitatis.
Simile est rcgnnm c<L'lorum homini raji qid fecitnuptias filis sno. 397

XLIX. Dominica vicesima prima post festum Trinitatis.

Erat qnidam regulus, cujus fiUus infinnabatur Capharnaum. 398

L. Dominica vicesima secunda post festum Trinitalis.

Assimilatum est rcgnuin cudorum homini rcgi qui roluit rationem ponerc
cum servis. 399

LI. Dominica vicesima tertia post festum Trinitatis.

Abeuntes Pharisxi consilium inierunt ut capcrentjcsum in sermone. 400

LII. Dorainica vicesima quarta post festum Trinitalis.

Loquente Jesu ad turhas, eccc princeps unus adoravit eum. 401

LIII. Dominica vicesima quinta post festum Trinitatis,

Cum sublevasset ocidos Jesus, ct vidisset quia multitudo maxima venit ad
eum, dixit ad Philippum : Unde ememus panes, ut manducent hi ? 402
 .

D. ALBERTI MAGNI,
EPISCOPI RATISBONENSIS,

DOGTRINA TOTO OREE CELEBERRIMI,

ORDINIS PR.EDIGATORUM,

SERMONES DE SANGTIS.
SERMO I.

DE SANCTO ANDREA
APOSTOLO.
Venite post me, faciam vos fieri piscatores hominum.
Matth. IV, 19.

HaBC verba Dominus dixit non solum ad Petrum et Andream, imo dicit ea ad
quoslibetChiristianos. Unde quatuor sunt notanda:

/. .4 quibus vocemur a Bomino

II. Per qu3B vocemur a Domino.
III. Ad quse vocemur a Domino.

IV. Propter quee vocemur a Domino.

Et nota, quod vooat nos a tribus, per tria, ad tria, et propter tria.

Doniiuo. Et est sciendum, quod vocat

nos ab illis tribus quce sunt in mundo,
videlicet, a carnis lascivia, et rerum con-
I. cupiscentia, et vitae superbia. De his tri-
bus dicit I Joan. n, l.j et 16 : Nolite di-
lifjere mundum, neque ea quse in mando
De primo nota, A quihus vocemur a sunt. Omne quod est in mwido, coticupi-
408 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

scentia carnis est, el conciipiscentia ocido-
rum, et siiperhia vitse.
Haec tria bene possunt figurari per
tria qusB Pelrus et Andreas rcliquerunt.
1. Ipsi enim primo reliquerunt uxores,
quas forsitan habebant, vel habere pote-
rant. Per uxorem vero intelligitnr ipsa
caro, quae mirabili glutino
canes linxerunt sanguinem ejus. Jezabel
vero IV Reg. ix,uxor ejus, ad cujus con-
illa silium Naboth occisus fuerat, per man-
datum Jehu dcorsum pracipitata, ct ab
ungulis eqiioriim est conculcata : canes
quoque comedorunt carncs ejus. l^ropter-
ea Spiritus sanctus monet unumquom-
copuhita est quo in l^ccli. v, 1 ;V^// attendere ad pos-
:

spiritui. Spiritusenim quasi marilus est sessiones iniquas, et ne dixeris : Est mihi

carnis. Heu uxor ista caro semper do-

! sufficiens vifa nihil oiim proderit in
:

minari queerit invirum. Caro enim sem- ternpore vindictse et ohductionis, id est,

per adversus spiriturn concupiscit, ut di- quando humo tibi claudenlur oculi.
cit Apostolus Hanc igitur uxorem, id
'. 3. Tertio navim dimiserunt. Per navem

est, carnis luxuriam debemus relinquere. superbia figuratur. Sicut enim navis dor-
Ad hoc monet nos Spiritus Sanclus,EccH. sum aquarum transit, ita et superbia
xvni, 30 et 31 : Post concupiscentias tuas aliis somper dominari appetit. Praeterea

non eas, et a voluntate tua, Glossa, car- sicut navis amplior cst iu medio quam
nali, avertere. Si prsestes anim/e tuse, id sit duabus extremitatibus suis, sic
in

est, « animalitati tuse, » ut dicit Glossa, etiam est de superbis. Ipsi enim proptcr
concupiscentias ejus, faciet te in gau- hoc tumont et superbiunt. quando non
dium inimicis tuis, id est, « da?moni- considerant principium suum et finem.
bus, » ut dicit Glossa.Sic contingit Sam- Non enim vident quod nati sunt cseci et
soni, quom Dalila, cum qua fuerat luxu- nudi, et flentes, et ejulantes : nec respi-
riatus, tradiditPhilistseis, in quorum car- ciuntquod cito vile cadaver erunt, et a
cerali mola luit illas concupiscentias vermibus corrodentur, et in pulverem re-
quas habuerat cuin ])alila. vertentur.
2. Secundo rcte suum reliquorunt. Per
rete vero notatur avaritia, sivo rerum NoTA etiam, quod Dominus suporbos
concupiscenlia. Avaritia quippe est rete humiliare consuevit. Legitur enim II
diaboli, quod expandit super faciem uni- Mach. IX, 4 et seq., quod Antiochus Rox,
versse terrpe. Per hoc reto juvenes capit, qui tantse elationis erat, ut vidoretur
et senes, sive viros, sive mulieres. Unde sibi tluctibus maris imporare, et montium
dicitur .lercmiie, vi, 11 et 13 : Vir cum altitudines in slatera appendere, et qui

muliere capietur, scne.x cmn pleno die- arbitrabatur so C(cli sidora attingere ; cum
rum : a minore quippc usque ad majo- dixissct,Se venturum ,/erosoli/mam, et
rem omncs avaritise studcnt. Et nota, congcriemsepulrriJudi-eorum eam factu-
quod Dominus iniquitatem avaritise gra- rum... Ut finivit hnnc ipsum sermonem,
viter punire consuevit. Unde legitur in apprehendit eum dirus dolor viscerum, et
HI Reg. xxi-xxii, quod quia Achab amara intestinorumtormenta...: et con-
Rex Israelvineam Naboth Israelitae cou- tingit illum impetu euntem de curru cade-
cupivit, ipsamque Naboth occiso posse- re, et gravi corporis collisione memhra
dit proptcrca in bcllo quodam, quod
:
vcxari : ita ut de corpore impii vermes
erat inter i|)sum et Rcgcm Assyriorum, scalurirc7it, ac viventis in dolorihus car-

sagitta intcr puhnoncm et stomachum nes ejus cfflucrent, odore etiam illius et

transfixus occiditur, et morluus est, et foetore exercitus gravaretur... El cum

1 Ad Gal. v,17.
 DE SANCTIS, SI:RM0 I. ^0!l

nec ipsejam fa'loi-('insi(U))i fcrrc )iu)i pos- luiii (liiimii(Mali(»iioin, violeiilcr cxt^^ii-

sei..., ))iiserabHi obilu vila f/aic/us est. dorunl ? Qiiod ('liam mamis ojus ac pc-
Hinc csl, ([uod monet nos S[)iritiis san- d(>s i;rossis clavis [)crfodcrunt, ct quod
ctus iu Eccli. X, 1"), dicens ut supcrhiam linguam suuni fellc <!t accto amaricavc-
fugiamus. Ait enim : Liitiuin 0))i)ds pec- runt ? l)c istis tribus considerandis ac me-
cati est superbia : Qui toiueril illa))i,a(l- morandis monet nos ipse Dominus in
implebitur maledictis, vel maledictionc, Thrcn. iii, 19 llecordai-e, inquit, paii-
:

Glossa, « in corpore et anima : » et sub- pertatis, et tra)isgressio)iis niex, ct maxi-

vertet einn hi finon, id cst, superhus ca- mc liumilitatis. Oinnes enim alias mortes
pite inferius dcmisso, ct pcdihus sursuin quas maiefactores suslincre solehant,
versis pr;ecipitabitur in profundum ahys- pcrtransivit, atque illam elcgit qu^e lunc
si. proe omnibus aliis contemptihilior hahe-
batur, videlicet morteni crucis, et hoc
fecit propter eximiam humilitatem suam.

11.

in.
De secundo nota, quodDominusa prse-
dictis trihus, revocat nosper tria, quse [)as-
sus est in cruce, videlicet per pauperla- De tertio nota, quod vocat nos ad tria
tem, et humilitatem, et doloris asperita- faciciida.
tem. 1. Primum est, ut Creatori nostro ex
1.Perpaupertatem quippe revocat nos omni vita nostra, et [)0sse, et scire no-
ab oculorum concupiscentia. Tanta^ nam- stro ipsi lideliter serviamus. Cum enim
que paupertatis erat, ut nullam vestem ipse nobis dederit vitam, et membrorum
omnino sibi reliquerit, scdtantum quem- potentiam, ac rationis scientiam : dignum
dam pannum, quo erat praecinctus ad est ut ex his tribus serviamus ei. Unde
femora, sicut h'gitur in Evangelio Nico- dicitur in primo Rcg. vii, 3!) : Prsepara-
demi. Nullam enim habebat hvppodiaco- te corda vestra I)o)ni)io, et servite ei soli,

nem, vel ccrvical, ad quod caput lassum et eruet vos dc nianu Philisthii)n, id est,
et afflictum recHnarct. Prseterea cumve- daemonum infernalium.
liementer tunc sitiret, non hahuit tan- 2. Secundum est, ut cuilibet proximo

tum suum et linguam humectaret.

ut os nostro corde, ore, et opere in suis neces-
2.Per humilitatem etiam suam revo- sitatibus assistamus.
cat nos a vitiB superbia. Nonne magna 3.Tertiumest,utanimamnostrametcor-
humilitas hgec erat, quod a conspuoiti- pus in omni vitae mundilia custodiamus.

bus in ipsum ? et quod

facie))i )io)i avertit De duobus dicitur, Jac. i, 27 Reli-
istis :

dorsum suum ad propriam crucem por- gio munda et immaculata apud Dewn
tandam humiliavit ? Quod etiam in me- et Patrem, h<ee est : Visitare pupiltos et

dio latronum pendere nudus, in puhlica viduas in tribulalio)ie eoruni, et imma-

strata, ad spectaculum omnium trans- culatum se custodire ab hoc sieculo. Di-
euntium, suspendi non recusavit ? cit igitur Jacobus, quod duplcx est re-
3. l*ermagnam etiam dohjris asper.ita- ligio ad quam Christus nos invitat. l*ri-

tem revocat nos a misera carnis luxuria. ma est, ut pupiUis et viduis, id est, cuili-
Nonne magnus dolor hic erat, quod ex- bet paupcri in suis necessitatibus subve-
ceptis dolorihus quos sub flagcllis et spi- niamus. Secunda est,ut nos ipsosabom-
nis passus fuerat, venerabilc corpuscjiis, ni inqiiinaincnlo vitiorum nmndosetim-
usque ad singularera oinnium memhro- macuhitos custodiamus.
410 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
1. Qui enim superbiam fugerit, et se

ad serviendum Deo liumiiiaverit, asse-

quetur in coelis regiam dig-niiatem.

TV. 2. Qui etiam contempserit, et res suas

pauperibus erogaverit, assequetur in reg-
no Dei rerum omnium uljertatem.
I
De quarto nota, qaod debemus sequi 3. Qui ctiam luxuriam abominatus
Douiinum nos vocanteni de priniis tribus fuerit, et semetipsum castum et mundum
ad tria jam memorata propter tria quse
: custodierit, accipiet pro proemio animai
propter hoc assequemur, videlicet, prop- et corporis insestimabilem claritatem.
ter reg^iam dignitatem, et rerum omnium Quee tria nobis largiri dignetur ipse
ubertatem, et corporis ac animse clarita- Dei Filius, qui cuni eodem Deo Patre et

tem. Spiritu sancto vivit, etc.

 SERMO 11.

DE BEATO NICOLAO EPISCOPO.

Beati servi illi,

quos cum venerit Dominiis, invenerit vigilantes. Luc. xii, 37.

Quinque principaliter sunthic notanda :

/. Qiiis sit ille Domimiscui dignum est, utab omnibus sermatur ?

II. Quorum servorum servitium specialiter requiratur ?

III. Quomodo et quando quilibet vigilare teneatur 1
IV. Quale damnum ab Iiis qui dormierunt, incurratur ?
V. Qux beatitudo eis qui bene vigilaverint, promittatur ?

cor et os illorum qui modo pro peccatis

suis flent et lugent, gaudio adimplebit et

risu. llnde et ipse Filius lidelis nuntius

I. Dei Patris dixit ad discipulos suos, Luc.
VI, 21 : Beati qui nunc fletis, quia ride-
bitis. Unde etiam dicit ad queuiiibet fide-

De primo nota, quod Dominus isle cui lem iu Job, vni, 21) et 21 : Deus non
dignum et justum est ut omnes serviant, projiciet simplicem, nec porriget manum
est Dei Filius. De isto Domino legitur in malignis : donec iinpleatur risu os tuum
Genes. xxvn, 29, quod Isaac, cum bcne- et labia tuajubilo.
diceret Jacob filium suum, intcr cretera 2. Per Jacob, qui lucfator interpreta-
sic ait : Serviant tibi pojjuli, et adoroit tur, Dei Filius intelligitur, qui tamquam
te tribus : esto Dominus fratrum tuorum. verus David cum (joiiath, id est, diabo-
1. Per Isaac, qui interpretatiir risus, lo, singularcm luctam aggressus est in
vel gaudium, Deus Pater inteiligitur, qui cruce, eumque moriendo, quod mirabile
412 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

erat, subegit et occidit, id est, iniquam sex diebus operatus fuerit, et in septimo
potentiam sibi abstiilit. Huic Filio ait quievcrit, sicut dicitur in (jien. ii, 2: l\e-
Deus Patei* : Scrvian/ tihi popnH (icnti- quievit Dcus dic scptimo ab omni opere,
lium, adorent te tribus .ludpeoium, csto quod patraral, Septimus annus est tem-
Dominiis fratrum tuorum, id est, Chri- pus post hanc vitam, quod est tempus
stianorum. Ghristiani enim specialiler di- animarum. Igitur sex annis, id est, toto
cuntur fratres Domini, quia sunt cum eo teinpore vitie nostrae, ei servire debent,
in eadem religione, Est enim illis cum ut septimo liberi gratis egrediantur, id
Ghristo una lides, et unum baptisma. Fi- est, per Christi gratiam ab omni miseria
dem namque quam Xjhrislus prsedicavit, liberati ad seternain requiem tunc ingre-
ipsi susceperunt, et per ejus baptisma a di mereantur.
peccatis originalibus ipsi ablui merue- (ium quali etiani veste honio intravit
runt. in servitutem Ghristi, cum tali tunc exi-
bit. Vestis est innocentia, quse confertur
homini in baptismo, sive sit baplismus
aquse, vel poenitentiee. Et cum hac veste
qui Christo devote servierit, exibit in
II. morte.
Et nota, quod a servis Christi triplex
servitus exigitur, videlicet servitus cor-
De secundo nota, quod Ghristiani spe- dis, oris, et operis.
cialiter dicuntur servi Domini, quia ipsi 1. Servitus autem cordis consistit in
in baplismo servitio dial)oli rcnuntiave- tribus, videlicel in cogitationum purita-
runt, et se ad Ghrisli obsequium obliga- te, et alfectionis sinceritate, ac conq^as-
verunt. De liis servis dicitur Exod. xxi, sionis ubertate. Debet enim servus Chri-
1 el 2 Si emeris sercum llebrMum, sex
:
sti puras cogitationes habere, ut videli-
annis serviet tibi : in septimo cijredietur cet recogitet singula beneficia Ghristi, et
liber gratis. Cum quali veste intraverit, cum ea recogitaverit, sincerse alfectionis
cum tali exeat. Hsec auctoritas exponitur dulcedine circa ipsum moveatur. Debet
de Ghristianis, et Ghristo. Hebraei inter- etiam habere uberem compassionem, pcr
pretantur vinccntes, vel transeuntcs, et quam pauperibus et afflictis condoleat,
sic Ghristiani debont esse Hebr«i, ut vi- ac misereatur. Sic fecit S. Xicolaus. « Eraf
delicet per ndem vincanl diabolum et « enim,sicut de eo cantatur, valde compa-
niundum, et ita transire mereantur in re- « tiens, et super afllictos pia gestans vi-
gnum De hac victoria dicit
a^ternum. « scera. »
I Joan.u,li: Verbum Dei manct in vobis, 2. Servitus etiam oris consistit in tri-

et vicistis maHgnum, id est, diabobim. bus, videlicet in devota gratiarum actio-

Dicit etiam ibidem : Hsec est vicloria, ne, in supplici oratione, et in fraterna
qusc vincit mundum, fidcs nostra ^.
adinonitione. Debet enim quilibet super
IIos itaque servos Dominus emit mag- singulis bencficiis Jesu devotas sibi re-
no pretio, videlicet sanguine suo. Unde ferre gratiarum actiones : cum etiam ei

sex annis ei servire debent, ut in septimo ab electis in patria jugiter gratioe referan-
liberi gratis egrediantur. Per sex annos tur. Unde et Sacerdos quotidie invitat
totuin spalium vita? nosti-te liguratur, in nos in Missa : Gratias, inquit, aganius
quo laborare debemus, cum ad laborem Doniino Deo nostro. Debet etiam homo
nati simus, et cum etiam ipse Dominus Crcatori suo conlinuo supplices orationes

' I Joan. V, 4.
 :

DE SANCTIS, Sb:RMO II. 413

olTerro, postulans ab eo {.^iatiain iu [)i;e- rilia, sive in adolcsccnlia, sivc in virili

senti, et gloriam in luluro. Gratiam si- (Btale, sive in senecta, sivc in sonio con-
quitlem et (jloriani, Psalmist;u lcslimonio, slitulus. Ilinc est, quod Dominus dicit
dabit Dominus Debet nibilominiis bo-
'. Marc. xui, 35 et seq. : Vigilale, neseitis
mo proximum suum ad omne opus bo- enini quando Dominus veniat : sero, an
num admonere, ul ipsum, quantum in rnedia nocte, an (jallu eantu, an nia>ie.
ipso est, secum pcrtrahatad rcgnum Dei. A^e cum venerit repente, inveniat vos dor-
3. Servitus cliam operis consistit in mientes. Quod autem vobis dico : Vifjila-
tribus. Debemus enim Domino servire te. Dcscribit crgo Dominus hic qualuor
operibus munditioe, justiti;e, ct miscri- vigilias, per quas quatuor priiuipales
cordiae : ut vidclicct pcr mundiliam cor- ietates hominis ligurantur.
pora nostra al) inquinamentis luxuriae 1. Per scro quippc intelliguntur homi-
custodiamus, ut per justitiam proximum nes decrcpitiB aetatis, utpote octogcnarii,
nostrum in nuUo Isedamus aut ollenda- nonagenarii, et centenarii. Ilis cnim dies
mus, ut etiam per misericordiam paupe- hujus vitae jam pene clapsus est, et in-
ribus et afllictis benefaciamus. Sic fecit stat eis nox rnortis,et taiibus est nccessa-
l^eatus Nicolaus, qui juste, munde, ac rium vigiiare.
pie vivendo, ad honorem sacerdotii me- 2. Per mcdiam noctem designaulur
ruitpromoveri divinitus. Unde adhuc homines, qui in nmllis sollicitudinibus
oleum resudat cx ossibus cjus mundis et hujus vitae jam per longum tempus vixe-
justis. runt,et necesseesteis utde animie suae re-
quie cogitarent. Qui etiam dicere possunt
NoTA etiam, quod Domino serviendum Media vita m morte sumus : utpote ho-
est cum timore et exsultationc. Justitia mines annorum quinquaginta, sexaginta,
enimDomini facit bominemtrepidarc; sed et septuaginta. Illi quippe qui libenter
benif^nitas ejus facit eum exsultare. De nocte vigilant, saltem in media nocte va-
servitio timoris dicitur in Psal.n,! l : Ser- dunt dormitum, ut pausent, et requie-
vite Domiiio in timore. De scrvitio vero scant. Sic etiam utile essct talibus,ut tan-
exsultationis habctur Gen. xlvii, 2o, ubi dem nunc de animarum rcquie cogita-
populus .Egypti, id est, hujus mundi, rcnt.
dicit ad .foseph, per quem Christus in- 3. Per galli cantum notantur homines
telbgitur : Salus nostra in manutuaest : quos gallus multiplicis solIicitucHnis in-
respiciat nos tanlum Dominus noster, et quietat, videlicet qui de conjuguin sua-
Iseti serviemus Reyi, id cst, Dco Patri. rum, et parvulorum, et coeterae familiae
procuratione solliciti existunt, utpote
vicenarii, trecenarii, quadragenarii. Et
certc a lalibus exigitur ut vigilcnt. Nescit
lU. enim liomo quanlumcum([ue robust;e
aetatis sit, quid supi^rvenlura |tiui;it dics.
Per m;ine iulelliguntur parvi,
i. et

De tcrtio nota, quod vigilise quibus adolcsccntuli, qui sunt infra annos vi-
vigilare tenemur, ha; sunt, ut videHcet ginti, quibus adhiic longior dics vitae

semper Dei reminiscamur, ac salutis pro- proescntis promittitur : ct forte tales cre-

priae animce non obliviscamur. Et hoc dunt quod loiigam et serenam sint victu-
facere debet omnis homo, sive sit in pue- ri, qui forsitan vix vivent unani diem

' Ps. LXXXIII, 12.

414 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
brevem, et por aiircTe intomperiem nihil- sum morte inlerficiunt sempiterna. Unde
ominus perturbatam : proptor quod et legitur in II lleg. iv, quod duo principes
talibus est vigilandum. latronum Recliab et Jiaana, Isboseth
filium Saulis fervente die in meridie su-
Beatus NicoLAUs mane ca»pit Domino per lectum suum dormientem intorfoce-
vigilare. runt, et sublato capite ejus abiorunt : os-
1. Propterea legitur de ipso, quod dum tiaria quippo domus etiam dormicbat.
penderet ad ubera matris, quarta foria et Isbosolli intorprotatur vir confusionis.

sexta semel in die papillas sugebat. et signat quombbot qui diligit hunc mun-
2. Cantatur etiam de eo, quod nohilis dum, qui phMius ost confusiono. Confusa
progenie, sed nobilior morihi(s ah ipso quippe sunt hicomnia : spos, metus, moe-
pnerili SRVso secutus Dominurn, meruit ror,gaudium. Hunc Rechab et Baana
divina revelatione ad summum provehi dormientom inlerficient. Rechab inter-
sacerdotium. protatur excelsus, et signat superbiam,
3. Nota etiam, quod ad littoram B. quse semper excclsa quaerit. Baana vero
Nicolaus ad liocut beno ageret, vigilavit. interpretatur, venit donatus, et signat
Quidam enim patrifamilias qui ad mag- avaritiam, qute semper appetit dona et
nam devonerat inopiam, ad subsidium munora rorum proesontium.
ipsius, ac liliarum ojus, ipso dormionto Suporbia igitur ot avaritia inlerliciunt

aurum projccit, ot abscessit. Heu ! multi liominem dormientem, id est, salutem

faciunt o convorso : qui ad hoc vigilant, propriam nogligentem intorficiunt au- ;

ut malefaciant do noctibus, utpoto fures, tem eum in moridio ot in lecto.

raptores, latrones, et domorum incenso- 1. Superbi onim sompor volunt osse in

res, et fornicatorcs. De talibus dicitur meridie, id est, semper appetunt in hoc

Proverb. iv, 14, 16 et 17 : A^e delecteris saeculo splendere, et gloriosi apparere.
insemitis irnpiorum, nec tibiplaceat ma- 2. Avari etiam propter hoc res tam
lorurn via...Non enimdormiu)it nisiyna- inhiantor congregant ot acquirunt, ut de
lefecerint, et som)ius rapitur ab eis nisi diviliis quasi quemdam loctum sibi fa-
supplantaverint. Comedunt panem im- ciant, in quo postoa suaviter pausent et
pietatis, et vinum iniquitatis hibunt. quiescant. Et quaro tales interficiuntur ?
Quia certe ostiaria domus, id est, ralio
hominis obdormivit. Ipsa quippe ratio
liominis deberot hominem excitare, et ei
IV persuadere, ut caveret sibi a superbia et
avaritia, praeserlim cum homo sit pidvis
et vas stercorum : propter quod indig-
De quarto nola. quod ad minus sunt num ost ut superbiat ;
prseterea cum Iio-
quatuor gonera liominum qui non vigi- mo nudus natus sit, nudum eum egrodi
hmt, sed dormiunl, et proptor lioc pce- oportoat : proptor quod ctiam contra ra-
nam ot mortem incurrunt setornam. l)or- tionem cst, ut ad tanta conquironda se
mire enim est Doum non attcudere, et oxtondat, cum omnia eum liic relinquore
propriam salutem negligere. Faciunt au- sit necosse.
tem homines sic dormire superbia, ava- 3. Luxuria etiam hominem facit dor-
ritia, luxuria, et de longiore vita confi- mire, id est, aufert ei memoriam Dei, et
dentia : et per haec ctiam quatuor homi- soUicitudinem salutis propria?. Llnde le-
nes morte trucidantur seterna. Nota ergo gitur Judicum, xv,
quod Dalila fecit dor-
do primis duobus, videlicet superbia, et miro Samsonem supor genua sua, et in
avaritia, quod faciunt hominom Dei ac sinu suo roclinare caput. Doindo cum ra-
propriae salutis oblivisci, ct tandoin ip- sum oum abjicerot, apprehondorunt eum
 :

DE SANGTIS, SERMO H. 415

Pliilislhrei, ct cruerunt oculos cjus, ct

vinctum catcnis molcre foccrunt in car-

ccrc suo. Samson intcrpretalur sol for-

tis, et signat quemlibet Christianum, qui
dcberct cssc sol ct lumcn fidoi, ct fortis V.
per opus virtutis. cnim duo rcqui-
lla^c

runtur a quolibet Ghristiano, ut vidclicct

credat pcr fidem, et operctur per chari-
tatem. l)o quinto nota, quod boatitudo quae
Hinc Dalila, quaj interprctatur sihdn, bcnc vigilantibus promittitur, haec est de
signat luxuriam, qua3 scmper sitit libi- qua Dominus sic ait in praesenti Evange-
dincm, ad sinum suuin invitat, ii)i((uc lio '
: Amen dico vohis, quod prsecinrjet

cum tamdiu dormirc facit, quoadnsquc se, et faciet illos discumhere, el transiens
rasus fuerit, id quamdiu vircs corpo-
est, ministrabit illis. Dei quippc b^ilius prae-
ris habucrit. Yiribus autem corporis pcr cinget se, id est, gratiosum scrvum scr-
mortcm ablatis, abjicit eum a sc, qucm vorum suorum in regno suo ostendet,
tunc Philisthaei, id est, daemones capien- eosque qui vigilaverunt, id est, qui sui
tes excfficant, id est, privant cetcrna lucc, et propriae animac per bona opera im-
vinciuntque catenis perpctuoe damnatio- mcmores non exstitcrunt, facict discum-
nis, ct sic eum molere faciunt pancm bcre ad mensam gloriee suae, sicut ipse
feterni doloris ac Liboris in carcorc ge- dicit, Luc. xxu, 29 et 30 : Et ego dispono
licnnali, ubi impii scmpor in circuitu vobis sicut disposuit mihi Pater nieus
ambulant cxcaBcati. Tbi miscro peccatori regnum, ut edatis et bibatis super meyi-
luxuriosa dormitio longis cruciatuum vi- sam meani in regno meo. Discumbentibus
giliis lamontabiliter compcnsatur, autem ois qui olim serviorunt ac vigila-
4. Conlidentia quoque longae vitae facit vorunt, transiens ministrabit ipsis fercu-
hominem dormire, id est, Dei ac pro- la multifariae jucunditatis. Transibit quip-

priai salutis penitus oblivisci. Lcgitur pe Jesus pcr ipsam animam, et omnes
enim Judic. iv, quod Jahel Sisaram pal- sensus electorum, ministrans palatum,
lio oporicns, dedit ei lac bibcrc, ct tan- manum, et pedem, et sic do aliis mcm-
dem tcmpus dormiontis clavo perforavit bris, ot propinabit unicuique membro
et sic soporem morti socians defecit, et laetitiam singularem. Quod autem gau-
mortuus est. Sisara interpretatur equi dium animos, qute specialis scdes est Tri-
visio, et signat talcs qui non praevident nitatis, tunc infundetur, nec praedicato-
mortem suam, sed vivunt sicut equus ct ris lingua, nec scriptoris calamus suffi-

mulus, quibus non, ctc. Psal. xxi, 9. cienler potcrit explanare.

Hos .lahol qui intcrpretatur ascendens , et

signat conlidontiam longioris ac asccn- Rogate ergo Dominum, ut sic in bonis

dentis viloe, pallio falste spei oporit, et operibus vigilantes invcniamur, quatcnus
dat eis biborc lac mundaucB voIu[)tatis : illam incllabilem boatitudincm asscqui
ct sic ipsos dormicntes clavo pcrpetuo meroamur. Quod nobis praeslare dignc-
mortis perforat et occidit. tur, ctc.

* Luc. xii, 37.

 SERMO III,

DE SA^CTO THOMA APOSTOLO.

Infer digiium tuum Jnic, et vide manus meas,
et affer manum tuam, et mitte in latus meum : et noJi esse

increduluSy sed fidelis. Joan. xx, 27.

In verbis praMiiissis quae Dominus dixit ad beatum Thoniam. tria perpendere

possumus:

/. Passionzs gravitatem.
II. Resurrectionis veritalem.
III. Et Christianam dignitatem.

lis manus. illa dira lancea qua Iranstlxum

fuit iatus Salvatoris nostri. Unde et

Joannes dicit^ xix. 34, quod u)ius mili-

tuni la)icea latus ejus aperuit, quasi
magnum ostium faciens in latere, et

continuo exivit sanguis et aqua, sed in-

Primo igilur perpendere possumus termixtim et separatim. Ab eodera quip-

gruvitatem Duminicffi passionis, per lioc pe vuhiere singulariter exivit sanguis, et

quod dicitur Tlioma? : Infer digituin singulariter limpida aqua, quod lieri non

tuum huc, scilicel in manus meas, ct potuissct, si fuisset angusta lateris aper-
affer manuin tuam, et mitte, etc. Per tura.

lioc enim probari potest, quod clavi qui- (lum ergo Dominus tam gravem pro
bus Duminus cruci fuit affixus, grossi nobis suslinuerit passionem, dignum est

erant ad moduui di|^ili virilis manus, et ut et nos aliquam asperitatem patiamur

quod grossa fuit et lata ad modum viri- pro ipso. Unde etiam sicut legitur in
 DE SiSNCTIS, SERMO III. 417

Joan. XI, 14 ct seq., Cum Lazarus mor-

tuus esset, ct Jesus diccret Discipulis :

Lazania mortuiis esl, camiis ad e.um :

Dixil 'riioiiias ad coiKliscipulos : A'rt/«z<5 II.

cl nos, et moriai/iur eum co. Eccc para-

tus fuit lieatus Tlioiuas mori cum l)o-
mino, ut dicit ibi (jlossa : « Ecce verus Secundo possuiiius attendere verilatem
« amantium aHectus, vel cum eo vivere, Hesurrectionis, in eo videlicet quod os-
« vel cum eo mori. » Ad lioc autem ut tcndit sc videndum et palpandum. Unde
patiamur cum Domino invitat nos , etiam dixerat aliis Discipulis, priusquam
Apostolus ad Roni. vni, 17 et 18, ita di- se Thoma) exhiberet, sicut testatur Lucas
cens Erimus lueredcs Dci, cohseredcs
: xxiv, .39 et 40 : Videtc, inquit, manus
autem Christi, si tamen conipatimur, ut mcas, ct pcdes, quia cgo ipse sum pal- :

et conglorificemur. Existimo enim, quod jmte, et videte: quia spiritus carncm ct

7ion sint condiguce passioncs hujus tcm- ossa non habet, sicut me vidctis habcre.
poris ad futuram gloriam, quw revclahi- Et cum hoc dixissct, ostcndit eis manus,
tur in nobis. etpedes. Igitur, sicut Glossadicit, « prop-
Si i^itur volumus habere cum Domino « ter hoc cicatriccs vulnerum suorum
gloriam exsultationis, patiamur etiam « reservavit, ut fidem Resurrectionis ad-
cum ipso amaritudinem passionis. Ipse « strueret, et infidelitatis vulnus in eis

enim est caput nostrum, et nos ejus « sanaret. »

membra : unde non decet, ut ait Bernar- Cum ergo Christus resurrexit, scire
dus, « sub spinato capile membrum vi- debeamus firmissime, quod et nos resur-
« vere delicate. » Propter quod etiam gemus. Unde dicit Job, xix, 23 et 26 :

Apostolus I ad Corinth. xu, 26 et 27 : Scio quod Rcdemptor mcus vivit, et in

unum membrum,compa-
Si quid patitur novissimo die de terra surrecturus sum:
tiuntur omnia membra sive gloriatur : et rursum circumdabor pcllc 7nea, et in
unum membrum, congaudent omnia carne mea videbo Deum Salvatorem
membra ; et subdit Vos autem estis : meum. Dicit etiam Apostolus I ad Co-
corpus Christi. Quasi diceret : « Cum rinth. xv, ')! : Omnes quidem resurge-
« Christus qui est caput noslrum, passus mus, sed non omnes immutabimur, a
« sit pro nobis, et vos debetis merito miseria videficet in gloriam. Roni enim
« cum ipso pati in via miserise, ut cuiii tunc in corporibus suis immutahunlur a
« ipso gaudeatis in patria gloriae. Vos miseria priesentis vitse in gioriam vitae

« enim cstis corpus ejus. » perpetuae : mali vero de miseria hujus

\ ult etiam Dominus, ut non solum exsifii ibunt in miseriam seterni suppficii.
compatiamur ei in cruce pendenti, sed Explanat autem quomodo ista fiet re-
ut etiam compatiamur ipsi in paupertate surrectio, et dicit, quod fiet in momento,
famis, sitis, frigoris^ ac inlirmitatum mi- et in ictu oculi, in novissima tuba ', id
serias patienti. Sibi quippe reputat im- est, ad praeceptum Christi, qui ideo vo-
pensum, quod pauperibus fuerit eroga- catur novissima tuba, quia cum omnes
tum. De hac compassione dicit Job, xxx, pra^dicatorum finguai silucrunt, tunc ip-
2.J : Elebam quo)idam super eo qui af- se, ut ab universo orbe audiatur, potenter
flictus erat^ et compatiebatur anima mea ac patenter in judicio personal)it.
pauperi. Agamus igitur, charissimi, opera mun-

' I ad Corinth. w, o2.

XlJl 27
418 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

ditise, justitiae, ac misericonrKT : fugia- ta pala, per quam omnes immunditise

musque immunditiam, injustitiam, ac scelerum ejiciuntur, per quas diabolus

mentis inclementiam ut videlicet cum :

inquinaverat animam peccatoris.

ad vocem hujus tubae nos evigilare conti-

gerit, non in opprobrium sempiternum,
2. Secundum est, ut domum etiam per-
sed potius in vitam «ternam feliciter re- fundendo scopemus ; id autem Qt per la-
surgamus. Dicit autem Daniel, xii, 2 : crvmosam confessionem Lacrymosa
.

Multi de his qui doruiiunl in terrx pul- quippe confessio est quasi quaedam sco-

vere, eviyilabunt : alii in vitani seter- pa, qu» cum foetentes sordes per contri-

nam, et alii in opprobrium, ut videani tionis pra?acutam palam foras projectae

semper, id est, ut lii qui evigiiaverint fuerint, postmo.ium hicrymis perfusis,

in vitam seternam, videant Deum quasi subtiliter et diiigenter emundat.

Imperatorem serenissimum et lii qui ;
De istis duobus dicitur IF Par. xxix,

evigilaverint in opprobrium sempiter- 1() et 17 : om-

Sacerdotes... extulerunt

num, adspiciant diabolum torlorem cru- nem inimunditiam, quam in templo re-
delissimum. pererant in vestibulo domus Domini,
quam tulerunt Levitae, et adsportaverimt
ad torrentem Cedron foras... expiave- :

runtque templum Dei diebus octo. Sa-

III. cerdotes dicuntur quasi sacri duces.
Sunt autem sacri duces animee, timor et
amor. Timor videlicet supplicii, et amor
Tertio, in verbis supradictis notare pra?mii. Ili duo Sacerdotes in geruh\

possumus Christianam dignitatein. Si contritionis etferunt omnem immundi-

enim Christus Apostoios suos tam cha- tiam peccati de templo Domini, id est,

ros habuit, et dignos quod post Resur- de corde hominis, et adsportaut eam fo-

rectionem suam se iUis prcebuit ad at- ras in torrentem Cedron. Cedron inter-

trectandum sic etiam tam digni sunt

: pretatur tristis moeror, et signat suppli-

ipsi et chari boni Christiani, quod se- cium gehennale. enim est tristis mce-
Ibi

metipsum se eis exhibet ad manducan- ror. quia miseri damnati non exspectant
duni. Ouis autem dubitat non minoris aliquam consolationem moeroris sui. In
dignitatis esse cibum pretiosum mandu- hunc torrentem timor et amor faciunt
care, quam attractare? Unde ipse Jesus peccata portari, quando videlicet faciunt
per semetipsum dicit, Joan. v, ol Ajnen, : hominem recordari, quod nisi idem poe-

amen dico vobis : Nisi manducaceritis nituerit, semper inferni supplicia patie-

carnem Filii hominis, et biberitis ejus tur. Sordibus autem exportatis, expiave-
sanffuinetn, non habebitis vitam in vobis. ruut templum octo diebus, per quod in-

Cum crgo instet, charissimi, nativitas telligitur pura confessio, ad quam octo
infantuli Jesu, qui seipsum exhibet nobis requiruntur. Et illa octo sunt isti octo
ad vescendum, et propter hoc reponi vo- dies expiationis. Octo quse ad confessio-
luit in pra^sepium : sex requiruntur a nem requiruntur, notantur in hoc ver-
nobis, ut tantum hospitem honorifice re- su :

cipiamus, id est, digne tunc ad sacro-

sanctam communionem accedamus. Quis, quid, ubi, quoties, cum queis, cur, quo-
[modo, quando.

1. Primum est, ut ab hospitio animae

omnes sordes peccatorum eliminemus, et Quis videlicet, utrum monachus, cle-

hoc oportet fieri per amaram contritio- ricus, vel laicus fuerit. Item, utrum fue-
nem. Contritio enim qusedam estpraeacu- rit sacerdos, diaconus, vel subdiaconus,
 ;

DE SANCTIS, SERMO III. 419

et sic de similihus. Quid, id est, qiiale debemus exspectare hospilem noslrum

gcnus peccati commiserit. r/y/, id esl, iu Jesum (Uiristum, ila dicens ad Rom,
quo h)co perpetraverit. Quollcs, id est, xui, 13 et seq. : J)ics, id cst, (!lhris(us,

quot annis, vel mensibus, vel dicbus, vel appropinqmwil... Non crgo sitis m co-
vicibus. Cutn qucis, id est, cum quibus, messationibus et ebrietatibiis, lum in
id cst, si cum mulicre soluta, vel conju- cubilibus et inipudiciliis... Sed htdui-
gata, vel religiosa, et velata aut cum
: mini, id est, appelite Domiimm Jesum
nepte, vel sorore. Item si cum jumento, ut veniat videlicet in cor vestrum.
et quali jumento. Cur, id est, si sponta-
neus, aut coactus, vel si magna tentatio ,5. Quintum est, ut reccptum hospitcm
eum ad hoc impulerit, vel ipse sibi ten- in sedem, quietam, vel lectum molliter
tationem fecerit. Quomodo, id est, si na- stratum collocemus. Hoc tit per paccm
turaliter aut innaturaliter, stando vel ja- cordis, et omnis irse ac odii pro[)ulsio-
cendo, vel dormiendo. Quando, id est, in nem. Et nota^ quod pax cordis quam nu-
quadragesima vel extra quadragesimam, trivit mansuetudo et patientia, tam grata

si in diebus solemnilatum, vel in diebus cstDco, quod etiam ipse Dci Filius, qucm
feriarum. Deus Pater constituit vigilem Ecclesiae
suae, dicit se in ea requiescere et dormi-

3. Tertium quod requiritur ad hoc, re ait enim in Psal. iv, 9

; In pace in :

quod corpus Jesu digne suscipiamus, hoc idipsum doryniam et requiescam. Est
est, ut hospitium cordis nostri cortinis, igitur pax, id est, tranquillitas cordis,
et floribus adornemus. IIoc fit per bo- sedes et lectus Jesu Christi. Proh dolor!
norum operum actionem, et maxime quidam ponunt Jesum quasi super spi-
per eleemosynarum largitionem. Unde nas, et urticas, et projiciunt eum quasi
dicitur I Mach. iv, 57 et 58 : Ornacerunt in ignem : illi videlicet, qui cum invidia,
faciem templi coronis aureis... : et facta odio, et ira accipiunt corpus Christi.
populo magna valde. Co-
est Isetitia in

ronse aurese sunt bona opera quae fmnt 6. Sextum est, ut charissimo hospiti,
ex charitate. Per bona quippe opera ani- quidquid melius et charius habcmus,
ma modo ornatur, et tandem in Dei ju- proferamus, et demus. Scd nihil corde
dicio coronatur. est mclius, et hoc petit a nobis. Unde
dicitur Prov. xxiii, 2(j : Prsebe, fili mi,
4. Quartum adventum Domini
est, ut cor iuuni niilii. Cor igitur pctit a nobis,
desideremus, ipsumque jejuni exspccte- quia habuerit cor, habebit oculum, au-
si

mus. Hoc autem (it per sancta desideria, rem, nasum, os et linguam, manum,
et devota jejunia, per qu» boni (^hri- pedem, et caetera membra corporis ad
stiani prseparant se ad tanti hospitis sus- obsequium suum paratissima.
ceptionem, cum ipse sit verus cibus ani-
mse. Unde et Apostolus in prima Domi- Rogate ergo Dominum, ut sic eum
nica Adventus instruxit nos, quomodo rccipiamus in terris, quatenus et ab ipso
recipi mereamur in coehs. Quod nobis, ctc.

i 5<wn xmi r (
 SERMO IV.

DE BEATO STEPHANO.
Ecce video coelos apeiHos, et Filimn hominis slantem a
dp.xtris Dei. Act. vii, 55.

Tria sunt hic notanda :

/. Quis sit iste qui se coelos apertos videre protestotur?

II. Quid per cwlos ijuos apertosvidit, intelligatur?

III. Quare Jesus no)i sedens, sed stans a Stephano videatur?

Apostolus ad Galat. vi, 15 ; Quicunu/ue

hanc regulam secuti fuerint, pax super
illos, et misericordia. Quasi diceret :

« Quicumque regulam doctrinae Jesu

« Christi secutus fuerit, illum Dominus
« corona pacis ac misericordia corona-
De primo nola, quod ille qui sc cceIos « bi(. »

aperlos videre protestatur, est Bealiis Doctrina vero j^reecipue consistit in

Stepiianus. Stephanus inlcrj^retalur rc- duobus, videhcot in dilectionc Dei, et
(jula vel corona. Inlerprelatio ita(jue nu- proximi : et hcec sunt duo hitera regulae
niinis sui innuit aperte, quud secunduai sive normse. De his duabus dicit Doniinus,
regulam doclrinse Jesu vixit, et quod Matlh, XXII, 37 et seq. : Diliges Dominum
bene vivendo ccelestem coronani prome- Deum luum ex tolo corde tuo, et in tota
ruit. IVos etiam imitari debemus Bealum anima tua, et in tota mente tua... Dili-
Stephanum, ut secundum regulam doc- ges proximum tuum sicut ieipsum. In
trinsB Jesu vivamus, et sic nos dignos his duobus mandatis wiiversa lex pen-
ccelestis corona^ faciamus. Unde dicit det, et Prophetai. Igitur hajc est regula

i
 , ,

DE SANCTIS, SERMO IV. 421

sivo norma, qiiap dirigit nos ad coronaiii mansisse. Unde dicitur do eo in Actib.
pprpcluw i^loriiie, ut vidclicct Dcum ct Apost. VI, 8, quod Sfephanus plenus erat
proximufii omni studio dili<;nmus. Oiii fjratia. Quasi dicatur. quod oamdoMi gra-
onim Doum voi'C diliiiil, pra^^cci^tis suis tiam S{)iritus sancti quam in l)aplismo
univcrsis dov((l<> inlondit. Qui oliam [)ro- suscopit, adliuc pcr vitfe innocentiam
ximum sincoro diliiiit, ncc vorbis oum, consorvavit.
nec factis ofTcndit. (^.aveamus et nos charissimi, no vo-
stimenturn innocentise quod collatum no-
bis fuit in baptismo, per turpes et mali-
tiosas cogilationcs, per sordidas et pra-
II. vas locutiones, per immundas et iniquas
operationes coinquinemus ut sic nobis :

coelum pateat parvulorum, in quod ipsi

De sccundo nota, quod per cados quos per puritatem innocentiee transioruut.
Siephanus apcrtos vidit, inlelliguntur' Diciturenim de puoris post baptismum
novem ordines electorum. Primus ordo nupcr mortuis, in Psal. xxxiii, 13 Nec :

est parvulorum recenler post baptismum privahit bonis eos qui amhulant in inno-

moriontium. Socundus ordo est vidua- centia. Licct enim nulla bona opera at-
rum ot conjugatorum poenitcntium. Ter- tulcrint, tamen propter vitse innocentiam
tius virginum sanctarum. Quartus est salvabuntur.
sanctorum Confcssorum Pontilicum ,

et Doctorum. Quintus est sanctorum Secundum coelum ost circulus Mercurii.

Martyrum sanctorum Pro-
Sextus est Dicitur autem Mercurius, quasi merccs
photarum. Soptimus est sanctorum Apo- curans. Pcr hoc coelum viduarum, con-
stolorum. Nonus est Angelorum. Super jugatorum, et poenitentium mansio figu-
hos vcro novem ordines thronus Beatse ratur. Per hoc enim quod vidute et con-

Yirginis coUocatus cst ad dexteram hu- jugati secundum dictum Pauli in bonis
manitatis Jesu (ibristi, quce scilicet hu- operibus tostimonium habuerunt, et pau-
manitas in ipsius sanctse Trinitatis coclo peres et perogrinos hospitio receperunt,
dulciter roquiescit. ac Sanctorum pcdes laverunt, et tribula-

Praidicti vero novcm ordines clecto- tionem patientibus subminislrav^orunt :

rum, per novcm coelos de quibus lo- per hoc etiam quod poenitentes peccata
quuntur Philosophi, figurantur. sua eleemosynis redemerunt : aeternas
merces, et viduse, et conjugati, ncc non
Primum Lu-
igitur coelum est circulus et poenitentes animabus suis prudcnti
nae. Per hoc coclum mansio parvulorum sollicitudinc conquisierunt.
noviter renatorum, et in puritate baptis- Hoc etiam coelum Beatus Stophanus
matis moriontium liguratur. Sicut cnim sibi vidit apertum. Ipsc enim fuit vir ma-
luna per sc non lucet, sed lumen suum gnse misericordise, propter quod ad hoc
recipit a sole : sic etiam parvuli nihil deputatus fuit ab Apostolis, ut viduis mi-
meruerunt in hac vita per quod luceant nistraret, sicut legitur iii capite vi de
in ccelo, scd lumen suum quo ibi luce- Actibus Apostolorum.
bunt, habont a sola gratia Dei quam Nos eliam, ut meroamur attingere
consecuti sunt in baptismo, quem Chri- consortium viduarum sanctarum, bono-
stus suo sanguine consocravit : ct pi'o- riim conjugatorum, nec non et vore
pter hoc luna' parvuli comparantur. pcenitentium mcrces seternas nobis
,

Coelum itaque parvulorum Stephanus quamdiu ost foris gralise, per piotatis
sibi vidit apertum, quia in ea puritate opcra conquiramus. Ad quod monet nos
quam in baptismo suscepit, creditur per- ipsc Dominus, Luc. vi 36 et 38, dicens :
422 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

Esiote niisericordes sicut et Pater vester propter hoc foeminarum servitio deputa-
misericors est... Dnte, et dabitur vobis. verunt eumdem.
Et quid dabitur nobis, Domine? Sequi- Nos ahquod gau-
igitur charissimi, ut

tur : Meiisuram bonam, et confertam, et dium, nobis ex choro sanctarum Yirgi-

coagitalam, et supereffluentem dabunt numtransmittatur, virginitatem amemus,
AnneVi simmi vestrum. Sed, heu! multi
in eamque in Virginibus lionoremus. Virgi-

sunt qui merces eleemosynarum suarum nitatem enim quam ipse Deus honorat,
mittunt in saccum pertusum, sicut dicit non est dignum ut homo despiciat. Quod
Aggceus,!, 6 Quimercedes cougrefjavit,
:
autem sancta virginitas incomparabihs
misit eas in sacculum pertusum. llli ele- pretii sit in conspectu Domini, protesta-
emosynas suas mittunt in saccum pertu- tur EccH. XXVI, 20 : Omiiis ponderatio
sum, qui licet denteleemosynas, proedari non est digna continentis animss. Forni-
tamen, etfurari, usuras accipere, et alios catores igitur, qui virgines polluunt et

dolos agere non desistunt. IUi etiam corrumpunt, videant quomodo Domino
eleemosynas mittunt in saccum pertu- tantum boni restituant, quantum ei abs-
sum, qui eas propter appctitum vanae tulerunt, et in semetipsis, et in ahis quas

gloriae largiuntur. Rapinie quippe, fur- per hbidinem poUuerunt.

tum, et usura, et fraudum malitia, nec
non et vana gloria eleemosynam ante Quartum coelum est circulus quarti
Deum ascendere non permittunt. planeta?, qui Sol vocatur. Per hoc ccelum
sanctorum Confessorum, Pontificum, et
Tertium ca?lum est circuhis tertii pla- Doctorum chorus exprimitur.Sicut enim
netae, quiVenus appellatur. Dicebatur Sol dicitur prae aUis solus lucens, ita et

autem oHm a Genlihbus Yenus esse dea sancti Confessores, Pontifices, etDoctores
amoris. Unde perhunc ccelum sanctarum oUm per lumen bonee vitsB et sacrse doc-
virginum mansio designatur. Tpsse quip- trinae mundum mirabihter illustraverunt.
pe Deum supra omne id quod crealum Hoc etiam ctehim Beatus Stephanus
est, amaverunt propter quod ei per : sibi vidit apertum. Erat enim et ipse

castitatem mentis ot corporis phicere magnus Doctoret Pra^dicator. Unde dici-

studuerunt, sicut dicit Apostolus I ad tur Act. VI, 9 et 10, quod disputabant
Corinth. vii, 3i : Mulier iumipta, ct vir- Judseicum Sancto Stepliano, et nonpote-
go, cogitat quae Domiui suut, ut sit rant resistere sapientix, et Spiritui, qui
sancta corpore, et spiritu. Quod autem locptebatur.
virgines Deum amaverint, et toti mundo Nos etiam, charissimi, ut mereamur
Responsorium,
prsetulerint, testatur illud saltem in aUqua parte participes esse
quod de qualibet virgine cantatur « Re- : gaudii sanctorum (^onfessorum, Pontifi-
« gnum mundi, et omnem ornatum sce- cum, et Doctorum verbum Dei quod
« culi contempsi, propter amorem Do- nobis ex ore Praedicatorum proponitur,
« rnini mci Jesu Christi, quem vi(U^ quem lihenler au(hamus.Dicit enim ipse Chri-
« amavi, in quem credidi. » stus, Joan. Qui ex Dco cst, verba
viii, 47 :

Beatus igitur Stephanus ccelum virgi- Dei audit. Propterea vos non auditis,
num vidit sibi apertum. Mirn^ quippe cas- quia ex Deo non <:'5^/5- *. Evidens igitur
titatis fuit, propter quodin Act. vi,5,dici- argumentum est, quod iUe qui Ubenter
tur pleuus Spiritu sancto. Et quia Apostoh audit verbuni, sit de numero salvando-
eumnoverunt approbatflB castitatis virum, rum, ct quod is qui fastidit et fugit ver-

'
Cf. etiaiTi I Joau. iv, 6.
 DE SANCTIS, SERMO IV. 423

bum Christi, sit inter reprobos deputari- Jupiler tonitruum appeUatur. Perhoc
dus. autem ccclum, chorus sanctorum Pro-
plietarum designatur : Prophetie quippe
Quintum ctplum est circulus Marlis, per zeU vehementiam in ipsis regibus re-
qui est quintus planetarum. Mars autem dargutiones vaUdas intonuerunt : et quod
olim deus bcUi esse putabatur. Per hoc a Domino inteUcxerunt, eos facere prae-
chorus sanctoruni iMarlyrum designatur : ceperunl. IJnde et ipsi rCges Propiietas
ipsi enim erant fortes Dei miUtes, et patres appeUaverunt. Ilinc est, quod le-

egregii pugnatores. llnde cantatur de gitur IV Reg. xiii, li, cum Eliseus
(juod
eis ; « veneranda Martyrum gloriosa intirmaretur, descendit ad cum Joas rex
« certamina, qui in suis corporibus pro Israel, et flehat coram eo, dicehalque :

« Christo immania pertulerunt tormen- Pater mi, paier mi, currus Israel, et

« ta ; et ideo percipere merueruntimmar- auriga ejus. Quasi diceret Doleo, o :

« cescibilem {eternae glorise coronam. » patermi, quod infirmaris quia tu es ;

lloc coelum sibi gloriosus Protomartyr currus Israel et auriga ejus, id est, tu
Stephanus vidit apertum. fpse nam- defers in orationum tuarum uni-
sinu
que, sicut dicitur Act. vi, 8 : Plonis versum populum, ct preetcrea tu es au-
erat fortitudine per quam « lapides tor- riga, id est, rector et gubernalor universi
« rentis iUi dulces fuerunt *, » quibus populi Israelitici.

pro Domino lapidatus, primus post pas- IIoc eliam coelum Beatus Stephanus
sionem, secutus fuit rubra vestigia Jesu sibi viditapertum. Ipse enim erat valde
Christi : et quod erat mirabile, ad imi- constantis zeli propter quod ad instar
:

tationem Jesu corpore extrinsecus patie- cujusdam tonitrui, Judeeos super excessi-
batur, et intrinsecus in corde persequen- bus eorum increpavit, ita dicens in Acti-
tium malitiis compatiebatur : dicitur bus Apostolorum, vii, 51 et 52 Dura :

enim Act. vii, 59 Positis autem geni- : cervice, et incircumcisis cordihus et auri-
hus, clamavit voce magna^ diccns : Do- bus, vos semper Spirilui sancto resistitis,

mine, ne statuas illis hoc peccatum. sicut patres vestri, ita et vos. Quem Pro-
Nos etiam, charissimi, ut aUquod par- phelarum non sunt persecuti patres ve-
ticipium gaudii sanctorum Martyrum ha- stri? etocciderunteos, ciui prsenuntiahant
bere possimus, patientiam islius Marty- de adventu Justi, cujus vos nunc prodi-
ris imitemur, ut videUcet damna rerum, tores et homicidse fuistis.
et contumeUas verborum, quce nobis a Nos etiam, ut consortium aliquod cum
maUs hominibus inferuntur, cum pa- sanctis Prophetis haberemereamur, de-
tientia sustineamus. Ait enim ipse Rex bemus corripere deUnquentes. Unde dicit
Martyrum Jesus, Joan. xv, 20 : Si me Apostolus, I ad Thess. v, 14 : liogamus
persecuti sunt, et vos persequoitur. Qua- autem vos fratres, corripite inquietos seu
si diceret : Si ego persecutionem passus delinquentes. Ilinc etiam legitur in pri-
sum, non est mirum, si et vos patiamini, mo Reg. I, quod Ileli, quia fiUos suos
ubi dicit Glossa : « Non potest placere debita animadversione non corripuit,
« servus, cui dispUcet Dominus. » gravcm iram Dci incurrit, et tandem de
sede qua sedit, deorsum corrucns, fractis
Sextum ccelum est circulus Jovis, qui cervicibus exspiravit.
sextus est ph\netarum. Dicitur enim Ju-
piter, quasi jubens pater : in vulgari etiam Septimum ccelum est circulus Saturni,

^ la ofiicio S. Stephani, ad Vesperas, 2 An- tipli.

 ?
:

424 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

qui est supremus planetamui. Dicitur au- Pisces, Aries, Taurus, et Gemini. Per is-

tem Saturnus quasi satoruni Deus. Pcr tud ccelum chorus sanctorum Apostolo-
istud cceluni designatur chorus venerabi- rum non incongrue figuratur. Apostoli

liuni Patriarcharum, qui erant boni sato- quippe signis ct miraculis quic feccrunt
res ; semen enim tidei et religionis semi- in tcrris, solcm justitiee Jcsum Christum
naverunt in corda suorum. Dicit etenim hominibus in intidclitatis mcmbris exi-

Eccli. XLiv, 1 et -i Laudenms viros glo-: stentibus, clarissime monstraverunt. Mit-

riosos, et parentes noslros in gencralione tcns enim Dominus Apostolos in mun-

sua... Qui virtute prudentige suae nuntia- dum, dcdit eis potestatcm, ut faccrentsi-
xevuni populis sanctissima verba. Ahra- gna et miracula : unde dicitLucas, ix, 1 et

ham enim, fidem et legem, quam accepit 2 : Convocatis Jesus duodecim Apostolis,
a Domino, seminavit in cor filii sui Isaac dcdit illis virtutem et potcstatem super
Isaac autem religionem acceptam a pa- omnia dxmonia, et ut langores cararent.
tre, filio suo Jacob recommcndavit ille : Et niisit illos prsedicare rcgnum Dei, et
quoque cultum unius Dei transmisil in sanarc infrmos.
duodecim fdios suos et sic pcr succcs- : Iloc ctiam coelum Bcatus Stcphanus
siones, quihbet Patriarcharum hdem rc- mcritis suis vidit apcrtum. Nam et ipsc

ctam, etvitam bonam transmisit ad poste- facicbat prodigia ct signa magna in

ros suos. populo, sicut lcgitur Act. Apost. vi, 8.
Ccelum itaquo Patriarcharum Reatus Nos ctiam, charissimi, ut saltem in
Stephanus sibi vidit apertum nam et ; aliquo gaudio sanctorum Apostolorum
ipse veroe tidci verus domesticus et ho- mereamur esse consortes, signa et mira-
spes fuit. Unde dicitur Act. vi, 5, quod cula faciamus. Sed quomodo faciemus
elegerunt Apostoh Slephanum viruin signa et miracula? ut daemonia ejicia-
plenum fide. mus, et novas linguas habeamus, et scr-
Nos ctiam charissimi, ut aliquam por- pentcs tolhimus, et sine nocumento ve •

tionem accipiamus beatitudinis sancto- nenum bibamus, ct ut super tegros, ut

rum Patriarcharum, in fide ilhi quam bcne habeant, manus imponamus sicut :

docet nos sancta mater Ecclesia, fidchter dicit Dominus, Marci, xvi, 17 et 18: Si-

persistamus : ait enim Apostolus adHebr. gna eos qui crcdidcrint, hsec sequentur :

XI, 6 : Sine fidc impossibilc estplacereDeo. Jn nomine meo dsemonia ejicient lin- :

Ouod autem fidem cum bonis opcribus guis loqucntur novis : serpentes tollcnt :

dcbeamus, testatur Jacob. u,

liospitari et si morti/crum quid biberint, non eis

20 ct 21 Vis scire, o honio inanis, quo-

: noccbit : supcr segros manus imponent,
niam jidcs sdw opcribns morlua cs/ ct bc)}c habehunt. 1. Illc dcemonia ejicit,

Abrahani patcr noster, nonnc cx operi- qui vere de peccatis suis contcritur, at-
hus justificatus cst, offerens Isaac filium que pure confitetur, nec non et dignam
super altarel Vides igitur, quoniam fides pro eis satisfactionem cxsequitur : per
cooperabatur operibus illius, et exopcri- vcram quippe poenitentiam dtemonia cji-

bus fides consummata est. ciuntur ab anima. 2. Ille loquitur novis

linguis, qui dolos, ct mahtias, ac turpitu-
Octavum coelum est signifer circulus dines exstirpat a lingua sua : eamque
sive zodiacus, in quo duodecim emicant deinceps divino exliibct ol)scquio pcr de-
signa, quic dcsignant in qua partc cccli votas orationcs ct dcvotas gratiaruni ac-
sol sit, vel ad quam partem pcrvcniat. tiones, et [)cr bonas ac utiles locutio-
SinguH ctiam mcnses anni pcr litec duo- ncs. 3. Ille serpcntcs tollit, qui malorum
decim signasignantur. Sunt autcm haec pcrsccutiones hominum sustinet paticn-
signa : Canccr, Leo, Yirgo, Libra, Scor- ter. Mali quippe homines serpentibus
pio, Sagittarius, Capricornus, Aquarius, comparantur. i. Ille ctiam sin<^ nocu-
 :

DE SANCTIS, SERMO IV. 425

menlo vcnenum bihit, qni ad piohra ct tur I Pct. 11, 15 : Sic est voluntas Dei,
contumclius malorum hominum non mo- ut benr facientes
obmutescere faciatis
vclur. 5. lUe quoque supcr tej;ros manus impr/tdcnfium hominutn icjnorantiam.
imponil, ct hene hal)ehunt, qui cxcmplo
honoruin opcrum infirmum ct debihun Dccimum coelum secundum Philoso-
peccatorem rohorat, et confortat ad hene phos lirmamentum majus, quod om-
cst

vivendum. ncs prjedictos circulos sive cgbIos moverc

facit. Pcr hoc ccBlum ipsa sancta Trinitas
Nonum cn^lum cst circulus sidcrum, ac individua unitas figuratur. Deus eni m
sive stcUarum rirmamcntum. Et pcr eoe- a nullo movetur, scd ipse movet potius
lum istud exprimilur chorusomnium An- oinne id quod creavit. Unde dicit Pau-
gelorum. Sicut cnim stcUce in lirmamen- lus In ipso vivimus, et movemur, et
:

to sunt lixtp immohilitcr : sic etiam san- sumus '.

cti Angeli in Dco sunt confirmati, quod Igitur Deatus Stephanus non solum
deinceps ab eo cadere nequaquam pos- omnium electorum ccelos, sed eliam
sunt. Prceterea sicut stelloe cum lirmamen- ipsius sanctae Trinitatis coelum anim»
to volvuntur : ita ctiam sancti Angeli vo- suae vidit apertum :unde dicitur in
luntati Dei assentiunt, eamque num- Act. VII, 55 : Dum autem esset Stepha-
quam resistentes exsequuntur. nns plenus Spiritu sancto, intendcns in
IToc etiam coelum Beatus Stephanus coelum, vidit gloriam Dei, et Jesum
animae suaj vidit apertum. Erat enim et stantem a dextris Dei. Et ait : Ecce vi-

ipse quasi quidam AngelusDei. Unde di- deo caelos apertos, et Filium hominis
citur in Actibus, vi, 13 : Intuentes einn stantem a dextris Dei.
omnes quisedebant in concilio, videnint Nos etiam, charissimi, corde, ore, et
faciem ejiis taniquam faciem An- opere Patri, et Eilio, et Spiritui sancto
geli. serviamus : ut post lahores hujus exsilii
Nos etiam, charissimi, ut aliquod par- ah ipso sanctae Trinitatis fonte perpetuum
ticipium cum sanctis Angelis mcreamur solalium hauriamiis.
habere, debemus exsequi voluntatem Dei
unde et quotidiepetimus in orationc Do-
minica : Fiat voluntas tua sicut in coelo,
IIT.
et in terra. Quasi dicamus : Sic et nos, o
Pater et Domine, fac tuse voluntati in
terra fideliter ohedire. Sed quas est vo- De tcrtio nota, quod propter hoc Bea-
luntas Dei? Certe ut casle vivamus, et tus Stephanus Jcsum vidit stantem, et
bona opera faciamus. De primo dicit non sedentem, ut videlicct martyrio suo,
Paulus, I ad Thess. iv, 3 : Hiec est volun- jam ad se venturo, oscuium palmamque
tas Dei, sanctificatio vestra : ut ahstinea- porrigeret et coronam. Quse iiobis, etc.

tis vos a fornicatione. De secundo (Uci-

1 Act. ivii, 28.

 :

SERMO V.

DE BEATO JOANNE
EVANGELISTA.
Conversiis Petrus vidit illum discipulum^ quem diligehat
Jesus, sequentem. Joan. xxi, 20.

Nota, quod quatuor sunt hic prima facie prsenotanda

/. Qiiare se Joaiines discipithtm Domini fidsse protestetur?

II. Per quid Domimis eum specialiter dilexisse probetur?
III. Quando Jesiim secutus ostendatur?
IV. Quale prsemium propter hoc accepit., quia Jesum fideliter sequebatur?

cunda fuit insestimabilis humilitatis. Ter-

tia fuit deificffi charitatis. Quarta fuit

eximiiB patientiae seu lenitatis. Primam

I. legit in utero sou grcmio virginali. Se-
cundam legit in pra^sepio jumentali. Ter-
tiam legit in strato ctcnaculo. Quarlam
Deprimo nota, quod ideo B. Joannes legit in crucis patibulo.
Evangelisla discipulus Uomini spcciali-
ter asseritur, quia illas quatuor lectiones, I. Inprhna igitur lectione, quam ille

quas ille magnus et verax Magister Jesus bonus Magister Jesus legit in utero seu
legit, didicit, et operibus adimplcvit. gremio virginali, virginea puritas mira-
Prima fuit lectio virgineae vcritatis. Se- biliter commendatur. Per hoc enim quod
 :

DE SANCTIS, SKRMO V. 427

Christus de Virgine tantum concipi ct in epistolis suis, nequc in Apocalypsi

nasci dignatus est, ct pcr liocquod lan- sua, Apostolum se nominat, sed tantum
tum virginea ubera sugere voluit, omni- discipulum, et servum Jesu (Miristi.
bus hominibus manifeste dat inlelligere, 2. Humilitas etiani Joannis in hoc perpen-
quod super omnia amplectitur, et om- di potest, quod cum, annuntiante Maria

nium statui hominum prasfert virgineam Magdalena Christum esse sublatum ,

puritatem. IJnde scribit Hieronymus praecurrisset Petro, et venisset prior ad

contra Jovinianum, super locum illum : monumcntum, non tamen intravit, nisi

Ecce virgo coiiclplcl in ulcro « Si non :

Petrus prius intrasset. Eicct enim eum
« praefertur nuptiis virginitas, Spiritus Petro praecurrerc fecisset juventutis ce-
« sanctus cur maritatam, curviduamnon leritas, ne tamen sepulcrum prior in-

(( elegit? » 2. Nam illo tempore erat et traret, revocavit eum bumilitas. 3. Huic
Anna lilia IMianuelis de tribu Aser, in- etiam Dominus humilitalis magister, hu-
signis pudicitise et semper vacans ora- milem virginem, scilicet matrem suam,
tionibus, et jejuniis in templo Dei. quae se reputavit ancillam, non Domi-
Ideo lieatus Joannes Evangelista ex ipsa nam, huniili virgini, scilicet Joanni,
divina revelatione sciens Christum sum- qui se non Apostolum nominat, scd dis-

me virginitatem diligere, spreta copula cipuium vel servum, in cruce specialiter

conjugali, virgo permansit in aivum. commendavit. Nos etiam humilitatem
3. llnde cantatur in quodani Responsorio Joannis imitari debemus plus enim :

« Diligebat Jesus Joannem, quem spe- placet Domino inti'inseca cordis humi-
« cialis praerogativa castitatis, ampliori litas, quam extrinsecaruin rerum pau-
« dilectione fecerat dignum : quia virgo pertas. Unde Hieronymus scribit ad
« electusab ipso, virgo in eevum perman- Oceanum « Plusest animum deposuisse
:

(( sit. » Beatus est ergo, qui cum Joanne « quam cultum diflicilius arrogantia
:

propter Christum virgo permanserit. « quam auro caremus, et gemmis. His

4. Valde autem miser, et infelix est, qui ^( enim abjectis, interdum gloriosis tu-
tamquam jumentum putrescens in ster- « memus sordibus, et vendibilem pau-

core suo, in immunditia fornicationis de- « pertatem populari aurae oITerimus. »

cesserit. Dicit enim Apostolus ad Hebr.

XIII, 4 : Fornicatores et adulteros judi- Hf. Tertio Dominussedens incamaculo
cabit Dcus. Glossa, « seternaliter con- grandi strato, secundum quoddicit Marc.
« demnabit. » XIV, 13, docuit lectionem deilicae charita-
tis. Asserit enim Joan. xiii, 3i, (\\ioAcoena
H. Secundo Dominus legit lectionem facta... dixit Jesus discipulis suis :

incomparabilis humilitatis, jacens in prae- Mandatwn novum do vobis : Ut diliga-

sepio. Nonne enim inaestimabilis erat tis invicem, sicut dilexi vos. Vel Joan.
liumilitas, quod ille, quem « coelum et XV, 12 : IIoc est prseceptum meum, ut
« cccli ccelorum capere non possunt, sic- diligatis invicem, sicut dilexi vos. Se-
ut dicitur 4. Resp. 8, in arcto prsesepio quitur aliquibus verbis interpositis': ILtc
reponi voluit, » pannis paupertatis invo- mando vobis, ut diligatis invicem. Ecce
lutus? Hanc lectionem iste bonus disci- quomodo bonus Magister discipulis suis
pulus didicit, et opere exsecutus fuit, quod inculcat lectionem charitatis. Hanc le-
ex eo manifeste probari potest. 1. Quod ctionem iste dilectiis discipulus optime
nusquam, neque in Evangelio suo, neque commendavit memoriae suae. Unde et

* Joan. XV, 17.

 . ,

428 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

ipse scribit Ecclesiae fidelibus in prima « non est auditum, super inimicos suos
Canonica sua, iii, I I : Charlssimi, hxc « eUudit ? Quid iioc viro mansuetius,
est animnfiatio, quam audistis ab initio, « quid benignius, anima mea, vidisti? »

ut diligatis altcrutrum. Item, iv, 7 : 2. Ex hac igitur h^ctione, et prseceden-

Charissimi, diligamus nos inviccm: quia ti quachim correctione Domini, Joannes

charitas ex Dco est. Item, ibi dicit Si : charus discipulus factus est mansuetissi-
sic Deus dilexit nos : ct nos dcbemus mus. Legitur enim in Luc. ix, 54 et seq.

alterutrum diligere sic\ quodcum quadam vice Jesusprsemisisset

Ij^ntur cum Jcsus ter nobis proecipiat, nuntios ante conspectum suum in quani-
ut nos diligamus invicem, et Joannes nos dam civitatem Samaritaiiorum, ut para-

ter invitet ad idem, omni homini perspi- reiit illi hospitium : Samaritaiii non rc-
cuum esse potest, quod debemus invi- ceperunt eum. Quod cuin vicHssent disci-

cem diligere corde, ore, et opere. Corde, puH cjus, Jacobus et Joannes dixerunt :

ne aliquem odio habearaus. Omnis enim Domine, vis dicimus ut ignis dosccn-
qui odit fratrem suum, homicida cst daf de coelo, et consummat illos 1 Et con-
(I Joan. lu, iri). Ore, ne aliquem lingua vcrsus Jesus increpavit illos, et dixit :

nostra Isedamus. Unde Dominus Matth. Nescitis, cujus spirifus estis. Filius ho-
xu, 37 : Ex vcrbis tuis justificabcris, et minis non venit animas perdere, sed sal-
cx verbis tuis condemnabcris. Opere, ut varc. Cum igitur Joannes super impa-
animas nostras pro proximis nostris in tientia sua, et zelo indignationis sic cor-

necessitate ponamus, et ut de substantia reptus esset a Domiuo, factus est post-

nostra pauperibus subveniamus. De utro- modum patientissimus, et chnneiitissi-

que dicit 1 Joan. ui, IH et 17 : In hoc mus. praisertim cum postea assistens
cognovimus charitatem Dei, quoniam illc cruci tam clementi paticntia Mtigi-
iii

animam suam pro nobis posuit et nos : strum suum Jesum doloi'es suos et inju-
dcbcmus pro fratribus animas ponerc. rias cerneret tolerare.

Qui habucrit substantiam hujiis mundi, Hinc est, quod cum tempore persecii-

et viderit frafrem suum neccssitatem ha- tionis missus esset Joannes in dolium
berc, et clauscrif visccra sua ab eo quo- : ferventis olei, fervens oleum in ipsuni
modo charifas Dci manct in co'^ sa?vire non poterat, quia nil sirvitiie in-
venit in ipso. Ideo refert TertuUianus,
IV. Quarto legit Dominns lectionem quod Joannes Evangelista a Nerone mis-
eximicB lenitatis, et patientise in crucis sus in ferventis olei doHum, purior et ve-
patibulo. getior exierit, quam intraverit.
\ . Dum enim staret cruci affixus dice- Nos etiam, charissimi, ad imitationem
bat, sicut ait Luc. xxm, 34 : Pater, di- Beati Joannis, debemus esse discipuU Jcsu

mitteillisnon enim sclunt quid faciunt

: Christi. 1. Prsesertim cum ipse propter

Super hunc h)cum dicit Ansehiius in li- hoc, ul nos doctrinam etdiscipUnam sus-
bro de Jicata sufficicntia : « Qualis est ci|)iamus ab ipso, pro nobis primus gra-
« hic, qui in cuiictis prcssuris suis nec se- ves disciplinas pertuUt impiorum. Unde
« mel os suum aperuit, ut aiit querelse, dicit Isa. l, 6 : Corpus meum dcdi pcrcu-
« aut cxcusationis, aut comminationis, ticntibus, cf gcnas nicas vellcnfibus :
fa-
« aut maledicti verbum adversus malecU- cicm nicam mni avcrti ab incrcpaiitibus,
« cos canes illos proferret, et novissime ct conspucntibus in me. Dicit etiam Isa.

« verbum benedictionis, (piale a sjeculo de co, Liii, o : Jpsc vulncrafus cst proptcr

' I Joan. IV, {\.

 DE SANCTIS, SERMO V. 429

niquitales nostras, attrittis est propter lo : Divcrtc a malo, ecce primum : et

scelera nostra : disciplina pacis noslras fac honum, ecce secundum iru/uire pa- :

super eum, et livore ejus sanali sunius. cem, id est, intus queere per paticntiam :

2. Ilaque cuni Jesus pro nobis discipli- ecce tertium '.

nas susccpit ab impiis, inulto dignius nos

disciplinam dci)emus suscipere pii l*a-

tris. llnde monet nos Apostolus ad lleijr.

XII, 7 : In discipliiui prrsecerate. Taui- II.

quam Deus : quis enim

filiis vobis o/ferl se

filius, quemnon corripit paterl

Discipulos itaque Jesu oportet esse di- De secundo nota, quod Jesus Joan-
sciplinatos. Quod autem disciplinati si- nem per tria se iamiliarius dilexisse de-
mus, per tria debcmus ostendere. monstrat.
1. I*rimum est, ut male agere cavea- 1. Primum est, quia ei sinum suum et
mus. ITnde Eccli. xl, ^31 : Vir diseipli- pectus ad recumbendum non negavit.
natus, et eruditus custodit se. A quo vero Undc dicitur Joan. xiii, 21 et seq. Cum :

custodiet se? Certe ne faciat malum. dixisset Jesus discipulis suis : Amen,
Sed quia sunt nonnuUi, qui licet abs-
2. amen dico vohis : quia unus ex vohis me
tineant a malis, bonis tamen operibus tradet. Adspiciehant ad invicem discipu-
non mullum insudant propter hoc scire : li, quo diceret. Erat erijo
hcBsitantes de
oporlet, ut bona opera faciamus. Inde di- recumhens unus ex discipulis ejus insinu
cit Jacob. iii, 13 : Quis sapiens et disci- Jesu, quem diligehat Jesus : Innuit ergo
plinatus inter vos ? ostendat ex hona huic Simon Petrus, et dixit ei : Quis est,

conversatione operationem suam in man- de quo dicit ? Itaque cum recuhuisset

suetuedine sapientice. llinc etiam ipse ille supra pectus Jesu : dicit ei : Domi-
Dominus dicit in Evang-. Joaii. xv, 8 : ne, quis est ? Respondit Jesus : Ille est,
In hoc clarificatus est Pater meus, ut cui ego intinctum panem porrexero.
fructum plurimum afferalis, et efficia- 2. Secundum, quia ei matrem suam
mini mei discipuli. Quasi diceret Si : intemeratam speciabter commendavit.
plurimum alTeratis bonorum operum, Unde dicit Joan. xix, 26 et 27 : Cum vi-

per hoc patet quod mei estis discipuli. disset Jesus matrem, et discipulum stan-
3. Quia multi sunt, qui hoc graviter tem.,ciuem diligehat, dicit niatri sux :
sustinent, quod cum bonis intendant Mulier, ecce filius tuus. Deinde dicit dis-
operibus, vel flageUentur a Domino, vel cipulo : Eccc mater tua. Et ex illa liora

corripiantur ab hominibus propter hoc : accepit eam discipulus in sua, Glossa,

oportet, ut nec Domini, nec hominum « matre, » id est, ita obsequiosus fuit ei,

correptionem moleste feramus. Ilinc est, ac si esset mater sua.

quod dicitEccli. x, 28 : Vir prudem et 3. Tertium est, quod ei secreta sua

disciplinatus uonmurmurahit correptus. occultissima revelavit. Unde ipse Joan-

Fhigeilat enim Dominus in priEsenti sse- nes in principio Evangelii sui quasi quaj-
culo, ne damnet in futuro. Unde dicit dam aquila de superna ccelesti hierarchia
Apostolus, I ad (^orintJi. xi, 32 : Dum advolans, innotescere fecit nobis divini-
judicamur autcm, a Domino corripimur, tatem Verbi incarnati, ita scribens : In
ut uon cum hoc mundo damnemur. De principio erat Verhum, et Verbum erat

tribus supra dictis dicitur in Dsal. xxxiii, apud Deum, etc ^. Scribit etiam Apoca-

'
Cf. eliani Psatin. xxxvi, 27 : Declina a malo, 2 Joan. I, 1 et seq.

et fac bonum, el inhabila in saeculum saeculi.

430 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

Ivpsim, in qua ei Deus multa revelavit 2. Secundo, principaliter secutus fuit

de statu prteterito, prtesenti, et futuro Jesum, quando ivit ad passionem. l nde

militantis Ecclesia', et triumphantis. ipse Joan. iu Evang. suo dicit, xviii, 12 :

Cohors ct tribunus et ministri Judcco-

runi comprehcnderunt Jesum, et ligavc-
runt eum. Sequitur, 15 Sequebatur au- :

III. tem Jesum Simon Petrus, et alius disci-

pulus. Discipulus autem erat notus
Pontifici : ct introivit cum Jesu in atrium
De tertio nota, (juod Joannes ter prin- Po/itifcis. Sequitur post aliqua^ 22 :

Doniinum
cipaliter dicitur secutus fuisse. rnifs assistois ministrorum dedit alapam
Primo statim post Domini vocationem. Jesu, diccns : Sic respondes Pontifici ?
Secundo quando Jesus ivit ad passio- Et nota, quod Joannes non solum se-
nem. Tertio post celebratam ('.hristi Re- cutus est Jesum usque in Pontificis

surrectionem. atrium, ubi viditeum colaphizatum sed ;

etiam secutus est eum usque ad crucis

1. Primo ij^itur secutus fuit Domlnum patibulum, ubi vidit eum clavis confos-
statim post primam vocationem : quod sum, aceto potatum, et lancea perfora-
testatur ^Matth. iv, 18, ita dicens : Am- tum. Quod et ipse Joan. xix, 16 et seq.,

bulans juxta mare GaVdasx, vo-

Jesiis protcstatur, sic inquiens : Susceperunt
cavit Petrum et Andream. Et statim post Jesum : et cduxerunt. Et bajulans sibi
pauca subdit, iv, 21 et 22 ^/ procedcus : cruccm,exicit i}i eum qui dicitur Calva-
inde, vidit alios duos fratres, Jacohwn rix, locum 2(hicrucifixerunt eum. Se-
Zehedsei, et Joanucm fratrem ejus, in quitur .*
Cum vidisset er(jo Jesus ma-
7iavi cum Zehedxo patre eorum, rcjicicn- treni, et discipulum stantcm, quem di-
tes retia sua, et vocavit eos. Illi autem lifjcbat, dicit matri sua : Mulier, ecce

statim relictis retihus et patre, sccutiswit filius tuus, etc. Sequitur : Cum accepis-
eum. set Jesus acetum, dixit : Consummatum
Quod autem Joannes statim post pri- est. Et inclinato capite tradidit spiritum.
mam vocationem secutus est Jesum, Sequilur : Enus militum lancea latus
mullum potest confundere tarditatem no- ejus apcruit, et continuo cxivit sanfjuis
stram et pigritiam, qui tot annis nmltifarie et aqua. Et qui vidit, testimonium per-
nmltisquemodis vocatisumus Domino, a /iihuit, et verum est testimonium ejus >.

et tamen eum de die in diem, de anno

in annum sequi ditTerimus. Unde dicit 3. Tertio secutus est Jesum post mani-
Gregorius « Nulla discipuli Jesum ad-
: festatam Resurrectionem. Unde dicit idem
c( huc facere miracula viderant, nihil ab Joan. XXI, 19 et seq., quod cum Jesus
« eo de preemio seternae retributionis au- resurrexisset a mortuis, et veniens inter
« dierant et tamen ad Dei prae- unum discipulos, dedisset eis panem et piscem,
« ceptum, hoc quod possidere videban- et illi prandidissent, dicit Petro : Sequere
« tur, obliti sunt. Quanta nos ejus mira- uie. Et tunc conversus Petrus vidit etiam
« cula vidinms, (juot tlagellis aflligimur, illum discipulum, quem diligehat Jesus,
« quantis minarum asperitatibus deter- scqucntem.
« remur et tamen vocantem sequi con-
: Nos etiam, charissimi, ad imitatio-
« temnimus. » nem hujus praeclari discipuli, non soium

Joaa. XIX, 16, 17 ; 26 et 27 ; 30 ; 34 et 35.

 DE SANCTIS, SERMO V. 431

scqui debemus Dominum nobis ietcma 28. Oves mesevocem meam audiunl. etsc- . .

pra?mia promitlentem ; sed etiam sequi quunlur mc : et e(jo vitam .vtcniam do ei.s.
debenms eiiin pro nobis in cruce dura De secundo dicit Dominus, Joan. vin,
tandem in gcne-
supplicia patientem, ut 12 PJijo .sum lux mundi. Qui scquitur
:

rali resurreclione sequamur eum ad mc, non ambulat in tenebris scd liabrbit
eeternum convivium praicedentem. lumcn vitiB.
De tertio dicitur Matth. xix, 27 et 28,
ubi Petrus dixit ad Jesum Ecce nos re-
:

liquimus omnia, et sccuti sumus te : quid

IV. er<jo erit nobis ? Jesus autem dixit illis :

Amen dico vobis, quod vos qui sccuti cs-

tis me, in regcnerationc, cum sederit
I)e quarto nota, quod Joannes triplex Filius hominis in sede majcstatis suaCy
praemium recepit a Domino, ([uia eum sedcbitis et vos super sedes duodecim, ju-
lideliter sequebatur, videlicet vitam dicantes duodecim tribus Israel.
aeternam, lucem perpetuam, et judicia-
lem potentiam. Hsec enim tria promit- Rogateergo, charissimi, Dominum, ut
tuntur eis, qui cum perseverantia secuti eum sic hic sequamur, ut in futuro vitam
fuerint Jesum Christum. aeternam, et lucem perpetuam consequa-
De primo dicit Dominus, Joan. x, 27 et mur. Quod nobis prsestare dignetur, etc.

\
v m9 omt
i *f:<
 SERMO VI.

IIN FESTO SANCTORUM

INNOCENTIUM.
Et vidi, et ecce Agnus stabat super montem Sion, et cum eo
centum quadraginta millia^ hahentes nomen ejus, et no-
men Patris ejus scriptum in frontibus suis. Apoc. xiv, 1.

Quatuor principaliter sunt hic notanda :

/. Qiiid per Agnum illum qui stabat super mnntem Sion, intellifjatur ?

II. Quid etiam per montem Sion exprimatur '/

III. Quid per centum quadraginta millia figuretur?

IV. Quid sit nomen Agni et Patrisejus, quod in fronlibus eorum scriptum
esse videtur ?

Iste enim est Agnus^ quem ALel prinius

obtulil, in Ecclesiae fiiiura, sicut dicitur
Genes. iv, 4. Pcr Abel enim qui virgo fuit,

1. sancta Ecclesia figuratur : quae, sicut

Apostolus dicit ad Ephes. v, 27 : Macu-
lam non hahet impuritatis, nequc rugam
De primo nota, quod per Agnum il- vetustatis, utpote sanguine Fihi Dei ab
lum, quem Joannes vidit stare supra omni sorde scelerum emundata, et a
montem Sion, ipse Dei Fiiius intelligitur. peccali vetustate mirabiliter innovata.
 DK SANCTF, SEUMO VI. 433

Iluiic erj^o Aj^num quolidie oirert Eccle- lougiturnis emilti postulaverunt a Domi-
sia virgo saiicla uude caulamus Agnus
; no, ita clamantes, Isa. xvi, 1 : Emitte
Dei, etc. Agnum Domine dominatorem terrse, dc
Ilic est Agnus ille paschalis, quem as- petra deserti, ad montem filise Sion.
sum olim Hlii Israel comedere jubebantur, Igitur iste agnus, videlicet Dei Filius,
cujus etiam sanguiiie existentis in 11 mi- universae terroe dominator, diuturnis
ne, superliminare et uterque postis do- Patriarcharum desideriis postulatus, et
mus liniebatur. Ecce expressa crucis Proplietarum voci[)us diu promissus,
figura, unde dicitur Exod. xu, 5 et seq. : tandeni cum
tempus miserendi ejus \
erat
Erit agnus ahsqiie macula... : non com- venit de petradeserti, hoc est, de emi-
edetis ex eo crudum quid, nec coclum nentia cceli, quod desertum fuit a Luci-
aqua, sed assum tantum igni... Est fero, et a socii suis, quando inde pro-

enim Phase, id est, transitus Domini... pter fastum superbia^ corruerunt. Venit,
Fasciculum quoque hyssopi lingite in inquam, ad montem fili<e Sion, id est,
sanguine, qui est in limine, et adspergite Annuntiatione in uterum virgi-
desiliit in

ex eo superliminare, et utrumque po- naleni quia B. Virgo est mons, id est,

:

stem... Cum autem viderit Dominus san~ firmitas filiee Sion, videlicet militantis
guinem in superlitninari, et in ulroque Ecclesise. Tota enim Ecclesia per B. Vir-
poste, transcendet ostium domus, et non ginem protegitur et munitur.
sinet percussorem ingredi domos vestras
et Isedere. Agnus sine macula, hoc est,
Jesus Christus qui ferventissimo passio-
nis igne assus est in veru crucis. Ne au- II.

tem ex veru crucis laberetur, duris cla-

vis est veru crucis affixus. Hunc filii Is-

rael, id est, boni Christiani, qui ad De secundo nota, quod per montem
Deum ipsumque videre deside-
transire, triumphans Ecclesia figuratur Sion ;

rant, pio desiderio comedere debent. enim speculum. vel speculatum interpre-
Debent etiam fasciculum hyssopi, id est, tatur ; et certe in triumphanti Ecclesia
humilem recordationem in sanguine Fi- apparet illud speculuin sine macula eeter-
lii Dei intlngere, et ex eo liminare, id nse Dei majestatis, nullo obtectum vela-
est, quamlibet curam de terrenis, et su- mine, quod electorum animae prospi-
in

perliminare, id est, quamcumque cogita- ciunt, quod etiam jugiter magno et in-
tionem desupernis, et utrumque postem, satiabili desiderio speculantur. Vix enim

id est, corpus et animam quotidie con- hora vel dimidia fit in ccbIo silentium
signare : ne percussor, id est, dialjolus, hujus desiderii et exsultationis ex hac
omnium Christianorum adversarius, eos speculatione resultantis.
percutere possit aut lcedere. Et nota, si Et nota, quod non immerito Ecclesia
sanguis ilie typicus tantiv virtutis erat, illa mons appellatur, propter excellen-
ut ille exterminator angelus non posset tiam et firmitatem. Excrevit enim super
leedere domum, quae erat illo sanguine omne illud, quod prius eam molesta-
consignata : quantoe virtutis putas, quod bat : firma etiam est proptcr beatitudi-
sit sanguis verus Filii Dei ? nis aeternitatem.
Agnus, quem Patriarchae et
Iste est
Prophetae magnis suspiriis et desideriis

*
Psal. ci, ti.

XIII •>8
434 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.
societate Agni, debent sequi doctrinam
quatuor Evangelistarum, videlicet Mat-
thaei, Marci, Lucae et Joannis, quae do-
III. ctrina necessaria est ad omnia supradi-
cta.

De tertio nota, quod licet per illa cen-

tum quadraginta quatuor millia illi beati

infantes possunt intelligi, qui per Hero-

dianam persecutionem pro Domino sunt IV.

occisi, qui tot forsitan, vel plures erant :

exprimuntur etiam per illa centum qua-

draginta quatuor millia omnes electi qui ,

jam ad bealitudinem pervenerunt, aut De quarto nota, quod licet Agnus ille
pervenient. Centenarius enim est nume- multa nomina habeat, quae omnia de-
rus perfectus, qui de laeva transfertur ad bent inscripta esse frontibus electorum
dextram. Quadragenarius etiam nume- suorum : nos tamen ad praesens tantum
rus consistit ex quadruplici denario, id sex tangemus, quae data sunt ei in Isa.

est, ex decem quater ductis, qui etiam IX, G, ubi sic legitur : Parvulus natus est

numerus est perfectus per quod : innui- 7iobis, et filius datus est nobis... : et vo-

tur, quod illi qui ad sempiternam beati- cabilur nomen ejus admirabilis, consi-

tudinem perveuire desiderant, servare liarius, Deus fortis, pater futuri sseculi,

debent legis decalogum, id est, decem princeps pacis. Ille parvulus filius, qui

preecepta Domini. Debent etiam in lide nobis et natus est et datus, est ille agnus
Sanctae Trinitatis, tres virtutes Theolo- immaculatus, videlicet Dei et Virginis

gicas, scilicet fidem, spem, et charita- fihus, qui sex habet nomina, quae sunt

tem : et quatuor cardinales, videlicet haec : Admirabilis, consiliarius, Deus,

prudentiam, temperantiam, justitiam, et fortis, pater futuri sseculi, princeps pa-

fortitudinem conservare. cis.

Debent nihilominus corde, ore, opere Admirabilis enim fuit in poenalita-

septies in die, vel in nocte laudes Domi- tum nostrarum susceptione.

no dicere, pro illis septem suppliciis, vel Consiliarius fuit in sana et utili praedi-

beneficiis, quae pro nobis sustlnuit, vel catione.

impendit : in Matutinis, in Prima, in Deus fuit et est in pia peccatorum re-

Tertia, in Sexta, in Nona hora, et Ve- ceptione.

spertina, et in Completorio. Unde dicitur Fortis fuit in passione, in hmbi con-

in Psal. cxvui, JOi : Septies in die lau- fractione, et resurrectione.

dem dixi tibi, super judicia justificalio- Pater futuri sseculi fuit in ascensione,

nis tuse. Omnia enim, quae Dominus susti- et sancti Spiritus emissione.
nuit, vel fecit in horis supradictis, erant Princeps pacis erit in aeternae beatitu-
judicia per quae justificati sumus. dinis collatione.

J)ebent praeterea electi cum adjutorio

septiformis Spirilus, pcr veram contritio- I. Primum igitur nomen Christi est

nem et puram conlessionem, nec non et Admirabilis. Valdc enim admirabilem se

phmae satisfactionis exsecutionem de- ostendit in nativitate] per poenalitatum

struere ilhiquinque cornua draconis, qui- nostrarum, et multiplicis incommodi

bus nos impeliere nititur ad transgres- voluntariam susceptionem. Si aliquis

sionem decalogi sive decem praeccptorum rex dives et potens de regali solio suo
Dci. Ilii etiam, qui concupiscunt esse de surgeret, et regahbus indumentis deposi-
I
 DE SANCTIS, SERMO VI. 435

tis asperrimum saccuiu indueiet, seque inodis incommoda prseeUgamus, et pra',-

abjicerel iu stabulum iionne principes : ponamus. Undeait Bernardus « Chri- :

ejus, et barones, boc videntes, possent « stus qui non faUitur, elegit quod carni

non imnieiito diceie ? « Nimis admirabi- « molestius est. Idergo meUus, idutiUus,

«lis es, Domine, quodsic tamquam pau- « id potius eUgendum et quisquis aUud :

« perrimus garcio jaceas in stabub) super « doceat aut suadeat, ab eo est tam-

« modicum faMii, cum babeas pulcherri- « quam a seductore cavendum. » Et no-

« mum palatium, moUibus culcitris[debca- ta, quod qui hunc admirabilem Jesum

« tissime slratum. » Sic itaque admirabilis imitati fuerint in incommodi prjeelectio-

fuitDominus noster, cujus admirabile est ne, valde mirabilem eum videbunt in
nomen iniiniversa terra '. Ipse]enim pro- majestatis suae ostensione. Unde dicitur
pter nos surrexit de solio paterni sinus, in Psal. Lxvu, 30 : Mirabilis Deus in
et purpurte suse divinitatis superinduit Sanctis suis. Hinc lcgitur in Ubro Esther
saccum nostrae carnis, et sic ivit jacere in XV, 17, quod cum Eslher, idest, feUx ani-
stabulum Bethlehemitanum. ma ingressa esset ad Regem Assuerum,
Quod purpuraj suoe divinitatis saccum id est, ad Deum, etstaretcontra Regem,
cilicinum nostrse carnis superinduerit, ubi ille residebat super soUum rcgni sui,
testaturinPsal. lxviii, 12 : Posui, inquit, vestibus regiis auroque fulgens, et pre-
veslimentum meum cilicium, et factus tiosis lapidibus, accepto a Rege osculo,
sum illis in paraholam. Ilunc versum ait ad eum : Valde mirabilis es, JJomine,
sic expone : Posui, id est, ac si deposue- et facies tuaplena est gratiarum.
rim apparui, vestimentum meum, id
sic

est,decorem divinitatis, supple, et indui Secundum nomen Christi, Consi-

II.

cilicium, carnem, propter quod factus liarius. De isto consiliario dicit Job. xu^
sum illis in parabolam, videbcet Judseis 13 : Apud ipsum est sapientia, et forti-
Quod etiam ierit jacere in
et incredulis. tudo : ipse habet consilium et intelligoi-
stabulum, testatur quoddam Responso- tiam. Iste est consiUarius, quem unum
rium, in quo sic cantatur : « Stabulo po- de miUe nobis debemus eligere, sicut
« nitur, qui continet mundum : jacet in dicitur EccU. vi, 6 : Consiliarius tibi sit
« prsesepio, et in nubibus tonat. » Jacens unus de mille. Et nota, quia licet Domi-
igitur Dominus in stabulo Bethlebemilano, nus existens in terra, multa dedcrit ho-
multa pro nobis sustinuit incommoda, minibus utiUa consiUa primum tamen :

et ex boc a faluis valde admirabibs judi- consiUum suum fuit de peragenda poeni-
cari potest, quod commodis incommoda tentia. Unde Mattb. iv, 12 et 17 Cum :

prseelegit. Unde dicit Bernardus « Na- : audisset Jesus, quod Joannes traditus
« sciturus Dei Filius, in cujus arbitrio esset..., exinde coepit prsedicare, et dice-
« erat, quodcumque vellet, eligere, Cbri- re : Posnitentiam agite, appropinquavit
« slus elegit quod molestius est, prse- enim regnum coelorum. Nota, quod non
« sertim parvulo, et pauperis matris, dicit, Poenitentiam suscipite, sed pceni-
« fiUo, quse vix pannos haberet ad invol- tentiam agite. IIoc est contra muHos,
« venduni, et prsesepe ad recUnandum. » qui bene forsitan poenitentiam a confes-
Nos etiam, charissimi, nomen istius sore suscipiunt, sed non agunt. « Poeni-
admirabiUs frontibus nostris inscriptum « tentia autem, ut dicit Glossa, dicitur a
babere debemus : ut videUcet, sicut ipse « puniendo, qua quisquc punit quod
pro nobis, ita et nos propter ipsum com- « iUicite commisit. » « Pcenitere etiam

* Psal. VIII, 2, 10.

 : :

436 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

c( est ut dicit AugQstinus anteacta deflere, id est, bonum se ostendit, et exhibuit in

« et deflenda ulterius non committere. » pia peccatorum susceptione : quod etiam
Quia igitur pcenitentia dura est, et as- per semetipsum testatur Matth. ix, 13 :

pera, ne propter amaritudinem ejus de- Non veni, inquit, vocare justos, sed
terreamur ab ea, propter hoc eam quasi peccatores '
Hinc etiam dicitur Luc. xv,
.

quemdam acutum hamum dulci esca 1 et 2 : Erant appropinquantes adJesum

Dominus pie inescat, videlicet regno coe- publicani et peccatores, ut audirent
lorum. Accede igitur, o peccator, accede illuni. Et murmurabanti Pharissei et,

confidenter ad hanc escam. Quamdiu Scribae dicentes : Quia hic peccatores re-

enim regnum ccelorum habueris in pala- cipit, et manducat cum «7//^. Unde etad
to recordationis tuae, non sentios aculeum huc Jesus biachia expansa habet in cru-
poenitentiae quanto ergo aliquis magis
: ce. Quasi dicat Yenite ad me omnes pec-
:

ac magis pcenitentiam suam peregerit, catores, qui doletis super peccatis vestris,
tanto magis appropiat sibi regnum ca4o- et ego recipiam vos, et amplectar. Hinc

rum. Quando etiam quisque poenitere etiammonetnospsalmistain Psal. xciv, (5

distulerit, tanto elongat a se regnum Voiite, adoremus et procidamus, et plo-
ccelorum. Stulte itaque faciunt^ qui poe- remus ante Dominum, c[ui fecit nos, etc.
nitentiam suam agere difi"erunt usque ad Timere etiam possumus, quod si modo
finem Tunc enim libenter vel-
vitae suae. venire contempserimus, ut ab ipsius bo-
lent intrare regnum ccelorum, sed non nitate suscipiamur, quod tandem objiciet
poterunt, quia poenitentiam suam adhuc nobis in judicio, sicut dicilur Proverb.
non egerunt, et per hoc regnum Dei a I, 24 el seq. : Vocavi, et renuistis ; ex-
se elongaverunt. tendi manum meamy et non fuit qui ad-
Sed quia sunt ahqui, qui propter hoc spiceret. Despexistis omne consilium
contristantur,quod cum aliquamdiu poe- meum, et ificrepationes meas neglexistis.
nitentiam egerint, non statim regno coe- E(jo ciuoque in hiteritu vestro ridebo, et
lorum sibi promisso praemiantur a Do- subsannabo, cum vobis id quod timeba-
mino. Propterea Mich. iv, 9, dicitur ad tis advenerit.
quemUbet poenitentem : Quare mcerore
coniralieris ? Numqnid Rex non est ibi, IV. Quartum nomen Jesu est Fortis.
aul consiliarius tuus periit'^ Quasi dicat l.Fuit autem fortis in Passione, sedfor-
Noli mcestus esse, o poenilens, consilia titudinem suam magis ostendit passiones
rius tuus regnum quod tibi promisil, ha- suas humihter patiendo, quam se ab ini-

bet in potestate sua. Si igitur proplcr micis suis et crucitixoribus defendendo.

bonum luuni daro tibi illud ad tempus Unde etiam cum Petrus extracto gladio
difTert, esto securus, quia non aufert. secundum possibilitatem suam vellet de-
fendere, dixit iUi Jesus, secundum quod
Tertium nomen parvuli Jesu est
III. ait ^latth. xxvi, 52 et 53 : Converte gla-
Deus quod idem est, quod bonus. Unde
: dium tuum in locum suum... : anputas,
haec duo nomina, Deus et Bonus, eis- quianon possum rogare Patrem mcum,
dem litterisscribuntur in nostro vulgari, et exhibebit mihi modo plus quam duo-
scilicet Gott. Hic etiam Christus Jesus decim legiones Angelorum ? Hinc etiam
dicitur in Matth. xix, 17 Unus est bo- : dicitur in duobus versiculis :

nus Deus. Solus enim Deus bonus est

essentialiter ; homines autem boni sunt Fortior estferiente ferens, necsaiculapulchrum
accidentaliter. Christus igitur se Deum, Tam fecisse Deo, quam scelerata pati.

' Cf. eliam Marc. i;.

1'
 DE SANCTIS, SERMO Vf. 437

Nos etiam, charissimi, lianc Christi Undo etiam dixit ad Pilatum, .loan.
fortitudinem frontibus noslris inscriptam xvui, 3G : Regnuin meiiin non esl de Iioc

habere debemus, ul videlicet de quolibet miindo.

adversario per fortem palientiam Irium- Patrem eliam futuri saeculi se esse de-

j)hemus. Hinc etiam dicitur Proverl). claravit in sancti Spiritus emissione :

XVI, '.\'l: Melior esl patiens viro /orti, et niscipuli enim suscipientes tunc S[)iri-
cpiidominnfur animo suo, expugnatore tum sanctum ita infhammati sunt et ac-
urhium. censi desiderio supernorum, ul yaudium

2. Forlem etiam se ostendit in limbi esset eis, contumelias et verbera susti-

confractione. Cum enim omnes passio- '^ere pro ipso, qui jam eos praecesserat

nes suas patienter sustinendo exspirasset ad superna. Unde legitur Act. v, il,

in cruce, statim anima Christi cum multa quod Apostoli nagellati ibant gaudentes
divinitatis virtute transivitad inferos : ut « conspectu concilii, quoniam digni ha-
inde eriperetanimas electorum, diu inibi biti sunt pro nomine Jesu contumeliam

violenta diaboli potestate retentas. Po- pati.

testates, itaque tartarea? animam Christi Nos etiam, charissimi, hoc nomen
tanta fortitudine divinitatis advenire vi- fronlibus nostris inscriptum liabere de-

dentes, tremefactae dixerunt : Quis est iste bemus, ut videlicet vitam futuri soeculi to-

Uex glorise ? Quibus Angeli responderunt to desiderio concupiscamus enim est

; ibi

qui erant cum anima Christi : Dominus Pater charissimus et omnia bona. Unde
virtutum, ipse est Rexgloriie^. Domi- et quotidie oramus : Pater noster, qui es

nus, inquam, virtutum coelestium, ter- in coelis, etc. Adveniat regnum tuum.
restrium, et infernorum. Tlanc igitur pctitionem quam ore profe-

3. Fortem etiam se ostendit in Resur- rimus, bonis operibus exsequi debemus.

rectione. Surrexit enim de sepulcro in- Hinc etiam dicit Apostolus ad Pliilip.

armatis militibus, qui ad cu-

vitis illis in, 13 et ii : Quse retro sunt obliviscens,
stodiam sepulcri deputati fuerunt. Etiam- ad ea vero quae sunt priora extendens
si tunc omnesJudaei non solum qui erant meipsum, ad destinatum persequor ad ,

in Jerusalem, sed qui erant in omni re- bravium supernse vocationis Dei in Chri-
gno Jerosolymitano a Dan usque Ber- sto Jesu. Persequor, id est, perseveranter
sabee custodissent sepulcrum Domini, sequor. Nos facimus e converso, oblivi-
adhuc omnibus eis invitis surrexisset a scimur supercoelestium, et tota mente
morte. De fortitudine Resurrectionis suse terrestribus inhiamus et per hoc mani- :

dicitur in Psal. xcii, 1 : Dominus regna- feste declaramus, quod nos Patrem futu-
vit, decorem indutus est : indutus est ri saeculi non amamus.
Dominus fortitudinem., et prsecinxit se
virtute. VI. Sextum nomeu Christi est Prin-

ceps pacis. Pacis autem Principem se

V. Quintum nomen Christi est Pater esse declarabit in generali resurrectione.

futuri Sceculi. Patrem vero futuri steculi Tunc enim quidquid prius infestabat, aut
se ostendit esse in Ascensione : per hoc molestabat electos, totum ab electorum
enim quod nmndo relicto, ascendit in fmibus elongabit. Tunc omnis Jerusalem,
coelum, omnibus hominibus clarissime id est, congregatio electorum laudabit

demonstravit, quod regnum non esset Deum suum, quoniam posuit fines suos
de hoc mundo, sed in futuro saeculo. pacem\ De caetero quippe neque mors.

* Psal. cxLvii, 14.

'
Cf Psal xxiii, 8, 10.
43« D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

neque diabolus, sed nec aliquis homo omnibus hominibus pacem habeamus. In
malus nocere poterit electis Dei. Quod pace enim vocavit nos Deus, qui non est

mors ulterius nocere non potest, testa- Deus dissensionis, sed pacis, sicut dici-

tur Isa. XXV, 8 : Prsscipitabit, inquit, tur I ad Corinth. xiv, 33. Ilinc etiam di-
Dominus mortem in sempiiernum. Prse- cit Apostolus ad Rom. xu, 18 ! Si fieri

cipitata igitur morte, a monte sancto Dei potest,quod ex vobis est, cum omnibus
insultabunt ei electi Dei, et dicent, se- hominibus pacem habentes. Ilinc etiam
cundum quod dicit Apostolus, I ad Co- est, quod in nativitate Jesu Christi qui

rinth. xv, 55 : Ubi est mors victoria tua ? est Princeps pacis, pax nuntiata fuit ab

Ubi mors stimulus tuus? Quod etiam

est Angelis. Tunc etiam tres Missai dicun-
diabolus electis ulterius nocere non pos- tur, et in qualibet Missa datur osculum

sit, testatur Joan. in Apoc. xii, 10, ubi pacis : ut per hoc insinuetur, quod opor-
ait : Audivi vocem magnam in coelo di- teat omnes qui volunt esse consortes re-
centem : Nunc facta estsalus, et virtus, et gni Dei, pacem servare corde, ore, et
regnum Dei nosfri, et potestas Christi opere.
ejus quia projectus est accusator fra-
: Debemus etiam nomen Patris illius

trum nostrorum, quiaccusabat illosante specialis agni deferre scriptum in fronti-

conspectum Dei nostri die ac nocte. Ac- bus nostris. Nomen Patris est id, de
cusabat, ad hoc ut illos accusabi-
id est, quo legitur Exod. ui, 13 et 14, ubi cuin
les redderet, laborabat. Nullus etiam ma- apparuisset Dominus Moysi inmontello-
lushomo deinceps nocere valebit electis ; reb, et injunxisset ei legationem suam ad
omnes enim tunc reprobi ibunt in ignem (ilios Israel, ait Moyses : Si dixerint nii-

aeternum. Ilinc est, quod dicit ipsa Veri- hi : Quod est nomen ejus, qui apparuit
tas, Matth. xxv, ii Tunc dicet Rex et : tibi in flamma, de medio rubi ? quid di-
his qui a sinistris ejus erunt Discedite : cam ew?Respondit Dominus Ego sum :

a me maledicti in ignem seternum, qui qui sum. Quasi diceret Ego sum ivter- :

prseparatus est diabolo, et angelis ejus. nalitcr remunerans amicos, qui sum
Nos etiam, dilectissimi, nomen hoc, etiam in seternum puniens inimicos. lloc
videlicet Princeps pacis, frontibus no- etiam igitur nomen frontibus nostris in-
bis superscriptum deferre dehemus. Ad scriptum habeainus, ut videlicet aeternam
hoc igitur quod simus de familia ejus, remunerationem totis desideriis appeta-
qui est Princeps pacis, necesse est ut mus, totaque mente perpetua supplicia
nuUum vel corde, vel ore, vel opere lae- fugiainus.
damus : sed quantum in nobis est, cum Quod nobis prsestare dignetur, etc.
 . :

SERMO VII.

DE BEATA AGNETE,
VIRGINE ET MARTYRE.
Qui gloriatur, in Domino glorietur. II ad Gor. x, 17

Nota, quod licet praemissa verba de « arrhavit me. » Non ergo potero vel
qualibet virgine legi possint, specialius alium adspicere amatorem ad contume-
tamen, ut ita dicam, de Beata Agnete liam prioris amatoris, qui generositate
leguntur. Ipsa enim in Doniino, quem celsior, potestate fortior, adspectu pul-
solum ex omnibus in sponsum ele^^erat, chrior, amore suavior, et omni gratia
mirifice gioriabatur : commendans eum elegantior. Ecce quinque, de quibus
a quinque, videlicet a generis claritate, commendat sponsum suum, videlicet Je-
ab omiiimoda potestate, ab adspectus suin (^diristuni, propter qu» glorial)atur
venustate, ab amoris suavitate, et ab in ipso. Et nota, quod beata Agnes haec

omnis gratiae bonitate. quinque adhuc prosequitur commendan-

Cnmenim Beata Agnes a fiiio prae- do:
fecti Romanse urbis amaretur, et ci pre- 1 Generositatem quippe Christi com-
tiosissima ornamenta offerrentur, oni- mendat, ubi ait : « Cujus mater virgo
nesque mundi divitiae promitterentur ;
« est, cujus pater foeminam nescit. » Val-
tale juveni dedit rosponsum « Discede : de nobilis est (^hristus, qui ex Deo Pa-
« a me, fomes peccati, nutrimentum fa- tre natus est, et ex Yirgine matre, quae
« cinoris, pabiilum morlis : discede a me, virgo fuit ante partum, et in parlu, et
« quia jam ab alio aniatore praeventa post partum virgo perniansit.
« sum, qui mihi satis meliora obtulitor- 2. Potestatem Christi ostendit, ubi ait

« namenta, et qui annulo fidei suae sub- « Cui Angeli serviunt. » Yalde potens est

« Cf. etiam Jerem. ix, 23, etl ad Cor. i,31.

440 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

quod non tanlum liomines, sed et

ille, « vit me : a (juo mihi thalamus colloca-
Angelos servos habet. Majestatem enim « organa vocibus rc-
tus est, cujus mihi

suam laudant Angeli, adorant domina- « sonant modulatis. Jam mel et lac ex
tiones, tremunt potestates. « ejus ore suscepi, et sanguis ejus orna-
8. Yenustatem sive pulchritudinem « vit genas meas. » Yalde bonus com-
Christi declarat Agncs, ubi subdit « Cu- : mendabilis ab omni gratia Jesus Chri-
« jus pulchritudinem sol et luna miran- stus, qui sponsas suas in coelestibus auro,
« tur. » Mirabiliter puk-lier est, qui in et monilibus adornat, qui eis ad pausan-
piilchrituciine incomparabiliter prsecedit dum delicalum thahimum collocat, qui
solem et lunam. aures earum organicis vocibus obU^ctat,
4. Suavitatem amoris ejus insinuat, et qui eas melle divinitatis et hicte hu-
ubi ait « Quem cum amavero, casta
: manitatis sua3 jugiter cibat, et potat. Qid
« sum ; cum tetigero, munda sum; cum igitur gloriatur cum Beata Agnete et
« accepero, virgo sum. » Yalde suavis et aliis sanctis virginibus, in tali Domino

sanctus est anior ille, qui nec cor coin- glorietiir.

quinat, nec corpus polluit, nec etiam vir- Yerba enim proedicta, videlicet Qui
ginitatem tollit, vel in aliquo leedit. gloriutur, in Doniino glorietur, non so-
.'). Bonitatem etiam gratia^ Christi ma- lum exponuntur de immacuhitis virgini-
nifestat, ubi ait: « Induit me cyclade au- bus, sed etiam inteUiguntur de quibusli-
« ro texta, et immensis monilibus orna- bet Christi fidehbus.

Unde tria principaliter sunt hic notanda :

/. Qui simt illi qui possint in Domino merito gloriaril

II. Quee sint illa in quihus oporteat fidelem hominem gloriari?
III. Quee etiam sint in quihus non dehet aliquis gloriari?

1. Primi igitur rectum cor habentes

gloriari possunt in Domino. Unde dici-
tur in l*sal. xxi, IJ Lxtamini in Do-
:

1. mino, et exsultate justi, et gloriamini

omnes recti corde. Nota, quod rectum cor

habent, qui Deum esse credunt, et qui
De primo nota, quod tria genera ho- justum eum esse asserunt, et qui rerum
minum possunt in Domino gloriari. Pri- omnium gul)ernationem ei attribuunt.
mi sunt rectum cor habentes. Secundi Pravum autem, id est; distortum corha-
sunt Christum intime diligentes. Tertii bent, qui non credunt esse Deum, vel
.«lunt omnia opera sua ad honorem Domi- qui proclamant eum esse injustum, vel
ni simpliciter facientes. qui negant quod sit gubei-nator omnium
 I)E SANCTIS, SERiMO VII 441

renim. Undc dicit Auj^ustinus super is-

tum locuni : Et gloriamuii onuies recti
corde. « Pravi corde, id est, distorti, tres

« habent sententias. Aut non est Deus : II.

« hoc dicit impius, cui dispiicet quidquid

« illi accidit pra^ter voluntatem. Aut in-
« justus est Deus, cui ista placent, et qui Videndum est, in quibus sit glorian-
« hoc facit. Aut non gubornat Deus res dum. Et nota, quod Sancti in hac vita in
« humanas, nec cura est illi de omnibus.» septem priEcipue gloriantur : gloriantur,
In istis tribus sententiis est mairna im- dico, id est, in gloriando laetantur. Pri-
o
pietas, aut negare Deum, aut dicerc in- mum enim Sancti gloriantur in vera et
justum, aut illi auferre gubernationem summascientia. Secundo, inbonaetpura
rerum. conscientia. Tertio, in bonorum operum
2. Secundi, qui gloriari possunt in efticicntia. Quarto, in tribulationum pa-
Domino, sunt hi qui intime diligunt Fi- tientia. Quinto, in inrirmitatum frequen-
liumejus. Unde dicitur in Psal. v, 12 et tia. Sexto, in divinaj crucis honorilicen-
13 Gloriahuntur
: in te omnes, qui dili- tia. Septimo, in spei filialis eminentia.
gunt }iomen tuum quoniam tu bene- : Prima itaque Sanctorum gloria est in
dices justo. Nota, quod nonien Dei Pa- vera et summa scientia. Vera autem et
tris, est ipse Filius Dei Jesus Christus. summa scientia, scire ot nosse Deum.
Sicut enim persona hominis per nomen Propter hoc dicit ipse Dominus, Jerem.
suum manifestatur, et discernitur : ita IX, 23 et 2i : Non glorietur fortis in
etiam Dei Filius Jesus Christus Deum fortitudine sua, et non glorietur dives in
Patrem manifestavit mundo. Qui igitur divitiis suis : sed in hoc glorietur qui
in veritate diligit nomen Domini, videli- gloriatur, scire et 7iosse me. Scire igitur
cet Jesum Christum, tunc gloriari pote- debemus Dominum fidei intellectu nosse :

rit in Domino, quando illagioriosa bene- autem debemus eum per intimum amoris
dictione benedicet cuilibet justo : Venite affectum, et sic in ipso gloriari poteri-
benedicti Patris mei, possidete paratum mus.
vobis regnum a constitutione mundi^. Secunda gloria Sanctorum est in bona
3. Tertii, qui gloriari possuntin Domi- et pura conscientia. Unde dicit Aposto-

no, sunt hi qui oninia opera sua propter lus, 11 ad Corinth. i, 12 Gloria nostra :

honorem Domini faciunt : sicut monet hsec est, testimonium conscientids nostrse.
nos Apostolus, I ad Corinth x, 31 Sive : Dicit etiam Paulus ad Hebrae. xiu, 18 :

manducatis sive bibitis, vel aliud quid

, Confidimus, quia bonam cotiscientiam
facitis : omnia in gloriam Dei facite. habemus, in omnibus bene volentes con-
Hi ergo, qui omnia opera sua faciunt ad versari. Hinc etiam dicitur in Psal. xliv,
gloriam Dei, merito gloriari possunt in 14 Omnis gloria ejus filise Regis ab
:

Domino. Ostendet enim eis Dominus intus, videlicet in conscientia pura et

gloriam suam, et beatificabit illos in glo- bona,
ria, etinduet eos stola glorise. De quoli- Tertia gloria Sanctorum est in bono-
bet enim servo Christi dicitur Eccli. xlv, rum operum efficientia. llinc dicit Apo-
3, 8 et 9 : Ostendit illi gloriam suam..., stolus ad Rom. xv, 17 et 18 Habeo glo- :

et beatificavit illum in gloria. .., et induit riam in Christo Jesu ad Deum. Non enim
eum stolam glorise. audeo aliquid loqui eorum, quse per me

'
.Mattli. XXV, :5i..
442 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

non efficit Christiis... verbo et factis. semper antese deportari praecepit ; signo
Hinc etiam dicit Apostolus ad Gal. vi, 4 etiam crucis suorum militum arma si-

et o : Opus suum prohet unusquisque, et gnavit.

sic in semetipso tantum gloriam habebit, Septima gloria Sanctorum, quae ex
et non in altero. Unusquisque enim onus prapcedentibus gloriis resultat, est spei

suum portabit. filiahs eminentia. Unde dicit x\post. ad

Quarla gloria Sanctorum est in tribu- Rom. Gloriamur in spe glorise fi-
V, 2 :

lationum patientia sive sufTerentia. Unde liorum Dei. ISe autem tollatur homini
ait Apost. ad Rom. v, 3 et seq. Gloria- :
spes hujus gloriae, propter hoc etiam ip-

mur in tribulationibus, scientes quod sam mortem corporalem debet gratissime

tribulatio patientiam operatur, patientia sustinere. Unde ait Apost. I ad Gor. ix,

autem probationem, probatio vero spem : l.j : Bonum est mihi magis mori, quam
spes autem non con/undit. Vere di- ut gloriam meam quis evacuet. Et nota,
gnum est gloriari in tribulationibus, quia quod gloria filioruni Dei, de cujus spe
tribulatio exaudibilem reddit vocem ho- nos oportet gloriari. haec est, quod vide-
minis Christiani. Unde dicitur in Psal. licet Deum
contemplabimur facie reve-
cxix, I : Ad Dominum cum tribularer hita, etquod a claritate virtutum trans-
clamavi, etc. formabimur in beatitudinum claritatem.
Quinta gloria Sanctorum est in infir- Hinc scribit Apostolus, II ad Cor, iii, 18 :

mitatum frequentia. Hinc est quod ait 'Nos omnes revelata facie gloriam Do-
Apost. n ad Cor. xi, 30 : Si gloriari mini speculantes, in eamdem imaginem
oportet : qu^ infirmitatis mese sunt, glo- transformamur a claritare in claritatem
naior. Item dicit H adCor. XII, 9 et 10 : tamquam a Domini spiritu.
Libenter gloriahor in infirmitatihus meis,
ut ijihahitet in me virtus Christi. Propter
quod placeo mihi in infirmitatibus meis,

in contumeliis , in necessitatihus. in per- m.

secutionihus, in angustiis pro Christo.
Cinn enim infirmor, tunc potens swn.
Legitur in vitis SS. Patrum, quod senex Tertio sciendum est, quod in septem,
quidam erat, qui frequenter aegrotabat. quae praedictis septem sunt contraria,
Contigit autem eum uno anno non aegro- non est gloriandum. Quidam enim glo-
tare, qui affligebatur graviter, et pkira- riantur in mundanie sapientiae vanitate.
bat, dicens : « Dereliquit me Dominus, Alii gloriantur in hunianae haudis fatui-

« et non visitat me. » tate. Tertii gloriantur in suorum operum

Sexta gloria Sanctorum est in crucis malignitate. Quarti gloriantur in divitia-
Christi honorificentia. Unde dicit Apost. rum instabihtate. Quinti srloriantur in
ad GaL vi, 14 : Mihi autem ahsit gloria- sanitate, et robusta aetate. Sexti glorian-
ri, nisi in cruce Domini nostriJesu Chri- tur in turpi voluptatc. Septimi glorian-
sti, per quem mihi mundus crucifixus tur in praesentis gloriae brevitate.
est, et ego mundo. Nota, quod non est 1 . Contra primam gloriam bonorum,
indignum ut gloriemur in cruce Christi. quae est ex hoc, quod sciunt et noscunt
« Crux enim Christi, ut ait Augustinus, Deum, mali gloriantur in mundanae sa-
« de locis suppliciorum jani transiit ad pientia? vanitate. Contra hoc ipse Domi-
« fronteslmperatorum. » Idem: « In froii- nus loquitur, Jerem. ix, 23 et 2i : Xon
« tibus regum pretiosius est signum cru- glorietur sapiens in sapientia sua... : sed
« cis quam gemma diadematis. » Legitur in hoc glorietur qui gloriatur, scire et
etiam in Tripartita historia quod Con- nosse me. Contra sapientiam hujus mun-
stantinus Tmperator signum sancta» crucis di loquitur Paulus, T ad Corinth. iii, 19 :
 DE SANCTIS, SERMO VII. 443

Sapientia fiujus mundi stultitia est apud id est, anima per quam truncus corpo-
Deum. Ait etiam Paulus, I ad Corinlh. ris vixit, a terra vivcntium in regionem
viH, l : Scicntia inflat, charitas vero mortis perpetuae demergetur, ut ibi abs-
a&dificat. Super hunc locum ait Augusli- que ulla miseratione a daemonibus aflli-

nus : « Prseponenda est scienlia scienliai. gatur.

« Mehus est enim scire infirmitatem no- 4. Contra quartam gloriam electorum,
« stram, quam naturas rerum laudabihor : quae est in tribulationum varietate, mali
« est enim animus, cui nota est infirmi- gloriantur in divitiarum instabilitate.

« tas sua, quam qui ea non respecta, si- Contra tales dicitur in Psal. xlviii, 7, il

« derum vias scrutatur, et terrarum fun- et 12 : XLvm, Qui confidunt in virtute

« damenta, et coelorum fastigia. » sua : et in multitudine divitiarum sua-
2. Contrasecundam gloriam bonorum, rum gloria)itur. Relinquent alienis divi-
quae est in puritate conscientia', reprobi tias suas, et sepulcra corum domus illo-

gloriantur in humanae laudis fatuitalc. rum in setcr)ium. Stuitum igitur est in

Contra hoc Apostolus ait I ad Gorinth. divitiarum multitudine gloriari, cum ne-
III, 21 : Nemo glorietur in hominibus. Et cesse sit homines in talibus gloriantes,
iterum, I ad Thess. ii, G : Nec quseren- alienis relinquere divitias suas, ct opor-
tes ab hominibus gloriam,neque a vobis^ teat etiam quod sepulcra infernalia sint

neque ab aliis. Ilie gloriam quaerit ab domus illorum in ceternum. Unde legitur
hominibus, qui laudari desiderat ab ho- Luc. XVI, 22 : Mortuus est autem et di-
minibus. Stultum autem est, se bonum ves, et sepultus est in inferno. Hinc dicit

vel pulchrum propter hoc reputare, si Eccles. X, 34 Qui gloriatur in substaii-

:

bonus vel pulcher ab hominibus appelle- tia., paupertatem vereatur. Quam vero
tur talis enim non in corde, sed in facie
: paupertatein verebitur ? Certe pauperta-
gloriatur: sicut dicit Apostolus, I ad Co- tem illius divitis qui, cum Lazarus in
rinth. v, 12 Qui in facie gloriaiitur,
: paupertate tribulabatur, ipse quotidic
non in corde. splendide epulabatur '
: sed postea ad
3. Contra tertiam gloriam bonorum, tantam paupertatem devenit, quod etiam
qute est inetfectu bonorum operum, iin- gultam aquae, ad refrigerium ardentis
pii gloriantur in malitia et in iniquitate : linguai petivit, sed obtinere non potuit.
contra quos dicitur in Psal. li, 3, 4 et 7 : 5. Contra quintam gloriam bonorum,
Quid gloriaris in rnalitia, qui potens, quae est in inlirmitatum frequentia, mali
etc. Tota die injustitiam cogitavit lingua gloriantur in corporis sanitate ac robusta
tua : sicut novacula acuta fecisti dolum. aetate. Contra hocdicitur Proverb. xxvii,
Sequitur : Propterea Deus destruet te in 1 : A'e glorieris in crastinum, ignorans
finem, evellet te, et emigrabit te de ta- quid supervoitura pariat tibi dies. In
bernaculo tuo, et radicem tuam de terra crastino gloriantur, qui longaevamet sa-
viventium. Ecce quid sequatur eos, qui nam vitam sibimetipsis promittunt, et

in inalitia et in iniquitate gloriantur. propter hoc su[)erbiunt, et laelantur. Et

Cum enim pervenerint in finem liujus certe propter hanc stultam repromissio-
transitoriae vitee, in corpore et in anima nem damnati sunt. Unde dicitur
multi
pariter destruentur. Corpus enim illo- Eccli. XXIX, 2i Repromissio nequissima:

rum de tabernaculo Iiujus terrestris ha- multos perdidit diligeiiiiis, supple, hanc
bilationis evelletur, ut in sepulcro a ver- vitam Iransitoriam ^ Propter hoc etiam
mibus comedatur, Radixautemipsorum, dicit Eccli. v, l : Noli altendere ad pos-

' Luc. XVI, 19. Reprommio nequissima multos perdidit dirigentes,

- In textu Ecclesiastici, xxix, 24 invenitur : et coinmoiit illos quasi fluctus maris.
444 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
sessiones iniquas, et ne dixcris : Est rni- sunt foeda corpora mulierum, quas plus
hi sufficiens vita. Ibi dicit Glossa : « Cau- diligunt quam crucifixum qui passus est
« sa avaritige est longie vit?e repromis- pro eis in cruce et propter hoc procul
:

(i sio ». dubio confundentur opprobrio sempi-

Gontra sextam gloriam justorum,
G. terno.

quse est in cruce Domini nostri Jesu 7. Contra septimam gloriam Sancto-
Christi, reprobi gloriantur in turpi, et rum, quae est in spe gloriae liliorum Dei,

confQsibili voluptate. De istis Pau-

dicit reprobi gloriantur in praesentis gloriae

lus ad Philip. iii, 18 et 19 : Multi ambu- brcvitate. Contra hoc diciturEccli. xi, 4 :

lant, quos ssepc diceham vobis {nunc au- In vestitu ne glorieris umquam, nec in

tcm ct flens dico) inimicos crucis Christi... dic honoris tui extollaris. Ibi dicit

quorum Deus ventcr est, et gloria in Glossa : « In honoribus mundanis non

confusionc ipsorum. Nota, quod inimici « est superbicndum, quia transit mun-
crucis Christi, in qua, et de qua virgo « dus et Hinc dici-
concupiscentia ejus ».

Filius virginem matrem virgini discipulo tur Isa. XL, et 7 Vox dicentis ? Clama.
:

commendavit, pra^cipue sunt luxuriosi, Et dixi Quid clamabo ? Omnis caro

:

quorumDcus estventer, et ea quae sunt foenum, ct omnis gloria ejus quasi flos
sub ventre: gloria enim eorum est in agri. Exsiccatum cst faenum, et cccidit
confusione, id est, de talibus glorianlur, flos, f/uia Spiritus Domini sufflavit in

de quibus potius confundi ac dolere de- co. Stulte itaque faciunt, qui propter
berent. Et certe horum finis est, nisi pompaticum ornatum vestium, et prop-
acriter poenituerint, intcritus sempiter- ter momentaneum florem hujus saeculi,

nus. De talibus etiam dicitur in Psal. renuntiant spei aeternae gloriae filiorum
xcvi, 7 : Confundantur omnes, qui ado- Dei.
rant sculptilia : ct qui gloriantur in si- Rogate igitur, etc.
mulacris suis. Simulacra luxuriosorum

I
 SERMO VIII.

m EODEM FESTO
S. AGNETIS.
Surge, propera, amica mea, columba mea, formosa mea,
et veni. Gant. ii, 10.

Haec enim verba bene et convenienter possunt exponi de qualibet virgine, et

specialiter de sancta Agnete. Unde sex principaliter sunt hic notanda :

/. Qiiare Beata Agnes a Domino surgere jubeatur?

II. Quare eiiam ut propcret, admoneatur ?

III.Ob quam causam amica dicatur ?

IV. Cur columba appelletur?
V. Cur etiam formosa vocetur ?
VI. Propter quid ut veniat, invitetur ?

ipsa non surrexit ludere, sed potius fi-

dem Domini verbis et factis, tamquam

bellatrix egregia defendere. Surrexit
T siquidem, clypeum teneri corporis
et

sui, omnibus inimicorum lidei con-

stanter objecit, pro fide Domini defen-
De primo nota, quod surgere jubetur denda. Nobis etiam necesse est, ut quoti-
Beata Agnes ad iidei defensionem. Certe die surgamus, id est, in fide et aliis vir-
 :

446 D. ALB. MAG. ORD. PRyED.

tutibus proficiamus. Unde ait Hierony Iteni ait : « Posuit signum in faciem
mus «Quotidianisacrepentibusvirtutum
: « meam, ut nullum praeter eum amen. »

c<incrementis instauranda mens est. Tam- Ipsa enim fide desponsata, et annulo Do-
« diu enim non relabimur retro, quam- minicae passionis subarrhata, fidem tho-
« diu ad priora contendimus ; at ubi coe- ri servavit illibata, adulterum admittere
« pimus stare, descendimus: nostrumque dedignata. Unde
Dominus eam nunc e
et

« non progredi, jam reverli est. » Certe converso in amplexibus suis, tamquam
si plantatuaquam in horto tuo plantasti, suam fidelem sponsam cubare facit quie-
non surgeret, doleres ita et Christus : tissime, nec eam suscitari sinit, quous-

vult, ut de virtute in virtutem proficias. que ipsavefit.

2. Secundo amica Domini diciturprop-
ter superfervidam charitatem. Unde et
ipsadixit: « Amo (^hristum, in cujus tha-
II. « lamum introivi. » Introvi, dico, percha-
ritatis fervorem meilluc deferentem. Ait
etiam ad Dominum : «Eccevenio ad te,

De secundo nota, quod dicitur Beatai « quem amavi, quem qua^sivi, quem sem-
Agneti a Domino, ut properet per mar- « per optavi. » Unde dicitur, quod fuitami-

tyrii passionem unde ista properavit,

: ca Domini per superfervidam charitatem :

quia sicut de ea legitur, decimo tertio quia id quod fervet, ut scitis, quadam ca-

selatis suae anno mortem pertulit, et vi- loris et incendii vehementia jactatur ex-

tam invenit. Quid igitur nos barbati, tra se,attollitur supra se et ipsa sine :

qui ita segnes, tamquam asini sumus in dubiopropter nimium charitatis et desi-
opere Domini : quid, inquam, in excu- derii aestum extra se, et supra se jactata
satione nostra sumus dicturi in die judi- fuit, semper seipsam videlicet contem-
cii, cum istam juvenculam tympani- nens, et tota in ipsum transiens, ut sci-
striam, istam teneram puellam, corpus licetunum esset cum ipso.

suum tenerrimum ad ignem, ad gladium, 3. Tertio Beata Agnes amica Dei dici-

et ad diversa fortiter obtulisse tormenta tur, perDeo placitam humilitatem. Sciens

videanms ? istam delicatam in via Domi- enim superbos Deo esse odiosos, inhumi-
ni aspera constanter et alacriter cucurris- litate Deo placere studuit altissimo. Hinc

se? Profecto ista virgo virago surget in etiam legitur, quod Esther, cum esset
judicio cum viris effceminatis, et con- collapsa, oculis Assueri Regis complacuit
demnabit eos. in quo datur intelligi, quod cum homo
se dejicit per humilitatem, tunc coram
Domini oculis assequitur gratia? dignita-
tem. Unde dicit Eccli. m, 20 et 21 :

III. Quanto magnus es, humilia te in omni-

bus, ct coram Deo invenies gratiam :
(pioniam magna potentia Dei solius, et
De tertio nota quod Beata Agnes ,
ab hnmilibus Jionoratur.
amica Domini appellatur proter tria, vi-
delicet propter tidei firmilatem, propter
superfervidam charitatem, et propter Deo
placitam humilitatem.
1. Prirao igitur amicaDominifuit San-
cta Agnes, propter fidclem fidei firmita-

tem. Unde et ipsa dicit : « Ipsi soli servo

« fidom, ipsi me tota devotione commilto.»
 SERMO VIII. 4i7

singulariter provocat adspicientes. Can-

dida enim virginitas paradisi chara est
colonis. Unde et ipse dicit ad Dominus
IV. quamlibet virginem, Cant. ii, 14 Osten- :

de mihi faciem tuam... : facies enim tua

decora. Nihil enim virginitate chariusest
De quarto nota, quod Beata Agnes co- inter divitias Regibus regni coelorum,
lumba appellatur propter magnitudinis scilicet Patri, etFilio, et Spiritui sancto.
tranquillitatem. lla^c estillacolumba pru- Unde dicit Eccli. xxvi, Omnis pon- 20 :

dens, quae corvum pertidia3, id est, lilium deratio non est diijna continentis animx.
praefecti ipsam sua impudicitia denigrare Hinc etiam votum continentiaj non rece-
volentem, fortiter a se repulit, et abegit, pit dispensationem, quia non habet re-

sic dicens : « Discede a me pabulum mor- compensationem.

«tis, nutrimentumfacinoris : discede a
«me, quia jam ab alio amatore prseventa
«sum. » Mansuetudinis tamen sibi insitae
non est oblita quia eumdem praefecti
: VI.
filium, propter suam impudicitiam a dia-
bolo sutlocatum, postea resuscitavit ad
vitam. Ad spiritum mansuetudinis invitat De sexto nota, quod propter quatuor
nos Eccli. m, 19 : ita dicens : Fili, in Beata Agnes invitata fuit, ut veniret :

mansuehidino opera tna perfice, ct super «Veni,inquit Dominus, uthumanitatem

hominum gloriam diligeris. « meam revehala facie speculeris. » Item :

«Veni, ut vestibus induta regalibuscoro-

« neris. » « Veni etiam, ut mei oris osculo
Mconsoleris. » Item : « Veni, ut in convi-
V. « vio meae divinitatis semper epuleris. »
1. Primo igitur Beata Agnes propter

hoc venit ad Dominum, ut humanitatem

De quinto nota, quod Beata Agnes ejus pulcherrimam specularetur. Et vere
formosa vocatur percandidam virginita- humanitas ejus est pulcherrima. Pulchri-
tem. Unde et cum vestibussuis exspolia- tudinem enim ipsius, sicut eadem Agnes
tafuisset, in testimonium candidau virgi- testatur, Sol et Luna miiantur. Procul
nitatis suae, candidissimastola transmissa dubio haec Beata ad adspectum Christi,
fuit ipsi a Domino, ut per eam tegeret faciem suam non tegit, quemadmodum
corpus suum. Igitur per formositatem Rebecca, viso Isaac sponso suo terrestri,
virginitatis, Beata Agnes topazio compa- faciem suam velavit non libenter hoc :

ratur, qui in stricturam supernae Jerusa- faceret haec virgo ; certe non [tro toto
lem collocavit. Dicit enim Glossa super mundo. quam beati oculi, qui non ve-
Apocalypsim, quod « topazius est lapis sperlina, sed meridiana et clarissima vi-
c<pulcherrimus, qui in adspectum suum sione faciem ejus viderc merentur in ju-
« singulariter provocat adspicientes ; et bilo ! Cujus ? Ejus : Ejus certe, qui est

« nihil est eo charius intcr divitias rcgi- candor lucis seternx, et speculum sine
« bus. » macula Dei majestatis *, et qui intuentes
Et vere virginitas in adspectum suum se Isetificat gaudio cum vultu suo «.

• Sap. VII, Cf. Psal. XX, 7.

 .

448 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

2. Secundo venit Beata Agnes, ut ve- XLV, 15 : Osculatus est Joseph omnes
stibus indutis regalibus coronaretur. Un- fratres suos Per Joseph quem Pharao
de et ipsa exsultans dicit : Induit me Salvatorem mundi appellavit, vere Jesus
Dominus vestimentis salutis, et indu- Christus intelligitur : ipse enim verissi-
mento justitias circumdedit me, quasi me Salvatormundi. Fratresautemsui
est

sponsum decoratum corona '. Haec est sunt omnes elecli, quos omnes recipiet ad
illa regina, quae ui vestitu deaurato cir- osculum suum unde dicit Dion^-sius
: :

cumdata varietate assistit modo a dextris « Benignus Jesus ad se venientibus totus

Regis aeterni «. ITsec est profecto, qua, « pra^obviat, et praecurrit, et totus totos
sicut legiturExod. xxx, tamquam vcre « deosculatur.)) Ecce mirabile, etnotabile
existens altare thymiamatis et mensa verbum, quod videlicet totus totos deos-
propositionis, duplici aureola est coro- culatur electos.
nata, utpotc martyr et virgo ;
quffi etiam 4. Quarta causa, quare Beata Agnes
in choro superni palatii ferens sertum ro- venire jussa fuit, ut scilicet in convivio

sse et lilii, inter Sion juvenculas, et .Te- divinilatis epularetur, Unde modo secure
rusalem filias, speciale decantans canti- cantare potost : « Ecce, quod concupivi,
cam, sequitur Afjnum quocutnque ierit"^ « jam video quod speravi, jam teneo illi
;
:

Ilinc est, quod post mortem suam visa « sum juncta inccelis, quem in terris po-
esta parentibus suis, juxta speciossimum « sita totadevotione dilexi. » Si juncta est
agnum ambulare cum pulchra virginum Domino, ergo fruitur ipso. quam felix

multitudine : et tunc ista verba dixit : est haecvirgo, quaecum illis beatis Ange-
« Congaudete mecum et congratulamini, lis, qui fruuntur, nec fastidiunt, quo frui
« quia cum his omnibus lucidas sedes magis sitiunt : illa summa divinitatis
« accepi. » suavitate sine ttedio perfruitur. Et nota,
3. Tertio venit Beata Agnes, ut oscu- quod gaudium illud, quo electi cum Do-
laretur eam Dei Filius osculo oris sui. mino perfruentur, est suflicientissimum.
Unde ipsa dicit : « Mel et lac ex ejus ore Unde dicit Augustinus « Pleno corde, :

« suscepi ». Ecce jam pervenerat ad oscu- « plena mente, plena anima, pleno toto
lum. lltEC est illa vera Esther, utpote per « Iiomine, adhuc supra modum supererit
gloriam in popuhs elevata, quam Rex « gaudium. »
Assuerus, id est, ille beatus Deus inces- Rogate ergo, charissimi, Dominum, ut
santer osculatur. sic in praesenti vesligia Beatae Agnetis
Et NOTA, quod non solum sanctae Yir- prosequamur, ut in futuro cuin ipsa su-

gines, sed et omnes electi pervenient ad perccelesti gaudio perfrui mereamur.

osculum Jesu Christi. Unde dicitur Gen. Quod nobis pra?stare dignelur, etc.

• Isa. Lxi, 10. ^ Apocal. XIV, 4.

- Cf. Psal. xLiv, 10.

I
 SERMO IX.

IN CONVERSIONE B. PAULI.
Vas electionis est mihi iste^ ut portet nomen
meiim coram gejitihus, et regibus, et filiis Israel. Act. ix, 15.

Duo principaliter sunt hic notanda :

/. Quare Beatus Paulus a Domino vas electmiis appellatur ?

11. QuidperGentes,etReges,acfiliosIsraelfiguretur ?

I.

De primo nota, quod Beatus Paulus ideo vas elcctionis appellatur a Domino,
quia valde eligibilis, et commendabilis est, propter sex causas.

/. Commendatiir enim a materix dignitate.

11. Ab ornatus nobilitate.
III. A capacipvofunditate.
IV. A jugi puritate.
V. A solida firmitate.
VI. A multiplici utilitate.

I. Igitur Beatus Paulus vas electionis natum omni lapidc pretioso. Simon in-
appellatur propter materiae dignitateni. terprctatur obediens, et optime signat
Et certe aurum omne metallum dignitato licatum Paulum, qui in priino instanti
preecellit. Erat autem vas aurcum. rndc visitatiunis suce factus est obcdiens Jesu
legitur Eccb. L, 1 et 10 : Simon saccrdos (liiiislo. liide cum jaceret prostratus in
magnus . . .
^
quasi vas auri solidian, or- tcrra, dixit ad Dominum Domine, cfuid
:

xni 29
4o0 D. ALB. MAG. ORD. PR.^D.

me vis facere '

? Glossa : « Indica volun- dicitur Spiritu sancto, manifesteprobatur

« tatem tuam, et ego obediam. » quod jara erat raitis et bonus, utpote fra-

Convenienter etiam Sacerdos magnus terrepletus Spiritu sancto : Spiritui enira

appellatur, quia mox ut visitatus fuit a sancto aurea bonitas et benignitas attri-
Domino, non pecus aliquod extrinsecus buitur, sicut dicitur ad Gal. v, 22.

Christo obtulit, sed semetipsum. Per to- Aurcus igitur erat Apostolus Paulus
tum quippe triduum conversionis suee ne- per raitera bonitatem, unde dicitur II ad
que manducavit, neque bibit, sed oravit. Cor.vm, 21 Providcmus hona non so-
:

Corpus itaque suum Domino obtulit, a lum coram Dco, scd etiam coram omni-
cibis et potibus abstinendo : animam ve- bus hominibus. Ipse etiam invitat nos ad
ro suam Christo imraolavit, in orationi- hoc.ut l)oni simus, ad Rora.xii, 9 et 17 ;

bus persistendo. Hinc est, quod legitur Odientes malum,adhserentes bono...:pro-

Act. IX, 9 et il Erat trihus diehus non
: videntes bona non tantum coram Dco,
videns, et non manducavit, neque bibit. sed etiam coram omnibus hominibus.
Dominus etiam ait ad Anamiam Surge : Providentes, id est, provide agentes. In
et vade in vicum, qui vocatur Rectus : et quo vero prsecipua bonitas consistat, os-

qusere in domo Judae Saulum nomine tondit ibideni 3, ita dicens : Benedicitc
Tarsensem : ecce enirn orat. pcrsequentibus vos : benedicite et nolite
Igitur Beatus Paulus obediens Sacer- malvdiccrc... Si esurierit inimicus tuus,
dosDomini erat, quasi vas aurisolidum. ciha illum : si sitit, potum da illi. Xota,
Qui enim prius fuerat quasi ferrcus, id bis dicit : Benedicite. Quasi dicat : Bene-
est, crudehs et impius, postea divina dicite corde, et benedicite ore. Ecce, iii

operatione mutatus in virum alterum, fa- quo prsecipua bonitas consistit, ut vide-

ctus est quasi aureus, id est, mitis et bo- licet inimicis noslris corde et ore benedi-
nus. Aurum enim tempcrantius et nobi- camus, ipsisque cibum et potuni, dum
lius est omni metallo, et propterea desi- indigent, pra^beamus et demus.
gnat mansuetudinem et bonitatem, quae
connaturalis est Deo. Natura enim Dei II. Vas istud coramendatur ab ornatus
est bonitas Dei enim proprium est mise-
: nobilitate. Ornatum enira erat orani lapi-
reri semper et parcere. dc pretioso. Igitur ut de multis aliis pre-
Quod autem Paulus ferreus fuit, id est, tiosis lapidibus taceamus, ornatus erat ad
crudelis et impius, ostenditur in Act. ix, minus bis seno lapide pretioso, quibus
13 et 14, ubi Ananias dicit ad Dominum : etiam olira inlege rationale Summi Pon-
Domine, audivi a multis de viro Jioc, tificis exslitit adornatura, sicut legitur
quanta mala feceril sanctis tuis i/i Jeru- Exod. xxxviii, 17 et scq. Priraus igitur
salem : et hic habet potestatcm a princi- lapis erat Jaspis. Secundus, Sapphirus.
pihus Sacerdotum alligandi omnes qui Tertius, Sardius. Quartus, Topazius.
invocant nomcn tuum. Quod autem mu- Quintus, Carbunculus. Sextus, Chrysoli-
tatusfuerit in aurum, id est, effectus fue- thus. Soptimus, Sinaragdus. Octavus,
rit mitis et bonus, per hoc evidenter pa- Araethvstus. Xonus, Ligurius. Decimus,
tet, quod Ananias ait ad eum : Saule Bervllus. Undeciraus, Achates. Duodeci-
fratcr, Dominus misit me Jesus, qui ap- mus, Onychinus. Per Jaspidcra notatur
paruit tibi in via, qua veniebas, ut vi- iidei fortitudo. Per Sapphiruin spei celsi-

deas, et implcaris Spiritu sancto Pcr *. tudo. Per Sardium raeraoria Dominicse
hoc quod fratcr appelatur, et implendus passionis. Per Topazion conformitas bo-

' Act. IX, 6. Ad Rom. xii, ii et 20.

* Act. IX, 17.
 DE SANCTTS, SERMO IX. 451

nae Per Carbunculum

conscrvationis. interiorem ardorem rcfrigerat : ita ctiam
claritas sapientiie. Per Chrysolilliuni vc- spcs ca quae sursum sunt in ccelo dcside-
ritas cordis ct lingure. Pcr Sniaraj^^dum rat, et quodam dulci et Iiicido anVclii cor
vircns liumilitas. l*cr Amctliystum Iio- illustrat : spes cliam niemi)ra dcbilia ad
norabilis sobrietas. Per Ligurium dulcis laborandum alleviat, ct oinncm intrinsc-
consolatio. Pcr licrj-Ilum ardens incrcpa- cum ardorcm tribulationum refrigcrat.
Pcr Achatem fortis obedientia. Per
tio. Quod autcm licatus Paulus gemma
Onychinum la^ta perseverantia. spci fucrit adornatus, testatur ad Kom.
Primus igitur lapis prctiosus quo
1. V, 2 Gloriamur, inquit, /// spe (jlorise
:

ornatum fuit hoc vas clcctionis, erat filiorum Dei. Itcm ait, 1 ad Corinth. xv,
Jaspis, pcr quem intelligitur fidci fortitu- 11) Si in hac vita tantum in Christo spc-
:

do. Legitur enim de Jaspide, quod ho- rantes sumus, miserabiliorcs sumiis om-
minem efficit tutum timorc deposito : nibus hominibus. Item ait, I ad Timoth.
omnibus etiam maleficiis, et incantatio- vi> 17 Divitibus hujus sseculi prsecipe
:

nibus resistit. Sic et fidelcs credentes in non sublime sapere, nequc sperare in in-
Christum non percunt, scd vitam seter- certo divitiarum, sed in Deo vivo, qui
nam habebunt. Fides etiam est quasi prsestat nobis omnia abunde ad fruen-
quoddam nobilc scutum, quod omnia dum.
tela neqidssimi hostis exstinfjuit, sicut 3. Tertius lapis in ornatu vasis istius,
dicitur ad Ephes. vi, Ifi. erat Sardius, per quem exprimitur me-
Fidc igitwr Sanctus Paulus erat orna- moria Dominicse passionis. Sardius enim
tus undc ait ad Galat. u, Ki et 20
: : rubcum colorcm habet ita in passione :

Scientes,quod non justificatur Jiomo..., rubcus factus cst Dominus noster Jcsus
nisiper fidem Jesu Christi... Quod au- Christus. Undc ascendcnte co in coelum,
tem nunc vivo in carne, in fide vivo Filii quidam Angcli occurrcntes ei dixcrunt,
Dei, qui dilexit me, ct tradidit semetip- ut ait Isa. lxih, 2 ct 3 Quare rubrum :

sum pro me. est vestimentum tuum, ct vestimenta tua

Ipse etiam hortatur nos, ut contra sicut calcantium in torculari ? Quibus

diabolum forliter stemus in fidc. Propter rcspondit Dominus : Torcular calcavi
quod ait I ad Corinth. xvi, 13 et 14 : solus. Ibi dicit Glossa : « Crucem, et om-
Vigilate, state in fide, virilitcr agite, et « nia tormenta passus sum, in quibus
confortamini in Domino : omnia vestra « quasi prcelo sum pressus, ita ut etiam
in charitate fiant. Ait etiam ad Hcbr. « sanguis fundcrctur. » Pra^tcrea in prse-
XI, 6 : Sine fidc impossibile est placere sentiam Sardii, non potest nocere onvx :

Deo. Etquia impossibilc est, quod aliquis qui lapis, ut dicitur, lites mulliplicat, ct
placeat Deo sine fidc, propterca scribit, homines promovet ad rixas : ita etiam
II ad Corinth. xiii, 5: Si cstis in fide, passioDomini ad mcinoriam cfficacitcr

ipsi vos probate. reducta, omnes homines

lites dissolvit, el

2. Secundus lapis attinens ad ornatum compescit a rixis Dominus enim in pas-

:

vasis istius, crat Sapphirus, per quem sione quasi agnus mansuetiis, coram lon-
notatur spci celsitudo. Sicut enim Sap- dcntc sc obmutuit, ct iion aperuit os
phirus colorem ccelo similcm habet, et suum \
sicut in ipso qusedam stcUa rutilat, per Quod aiitcm Ucalus Paulus mcmor,
quam virtus ejus dignoscitur : praeterca imo imitator sem[)cr fucrit Dominica} pas-
Sapphirus membra hominis vcgetat, et sionis, insinuat ad Calat. ii, 11) et 20 :

• Cf. Isa. Lui, 7.

452 D. ALB. MAG. ORD. PRJEB.

Christo confixiis sum cruci. Vivo autem, placeo, nonquserens quod mihi utile est,

jam non ego : viint vero in me Christiis. sed quod multis, ut salvi fiant. Giossa :
Item, ad Galat. ti,14 et 17: MiJii autem « lloc est omnibus per omnia placere,
absit gloriari, Domini no-
nisi in cruce « sinescandalo,cuique agere adprofectum
stri Jesu Christi: per quem mihi mundus « aliorum, ut et illis, et huic sit utile. »

crucifixus est, et ego mwulo... Ego oiim 5. Quintus hipis quo vas istud egre-
stigmata Domini Jesu in corpore mco giumfuit ornatum, erat Carbunculus, per
porto. quem claritas sapientiae tlguratur. Sicut
Hortatur etiam cum Ghristo, et
iios, iit enim Carbunculus lucet in tenebris, et

pro Christo patiamur. Unde ait ad Philip. res circa se existentes illustrat ; ita et

I, 29Quia vobis donatum est pro Chri-

:
Beatus Paulus per sapientiam sibi divini-

sto, ut non solum in eum credalis, sed tus inspiratam, hujus mundi tenebras il-
ut etiam pro illo patiamini. Dicit etiam lustravit. Unde et cantatur de eo « :

ad Philip. Hoc seniite invobis, quod et

:
« gloriosum lumen omnium Ecclesiarum,
in Christo iEsv..., qui humiliavit semet- « sole splendidius, o vere Apostolicum
ipsum, faclus obediens usque ad mor- « lldus Altissimi S. Paulus, qui Ecclesi*
tcm, morteyn autem crucis '. « solem splendidum te Gentibus infun-
Quartus lapis pretiosus in ornameu-
4. « dit. » Logitur etiam in Collecta .•« Deus,
to hujus vasis erat Topazius, pcr quem « qui universum mundum Beati Pauli
signatur conforniitas bonaj conservatio- « Apostoli j)rsedicatione docuisti. »

nis. Topazius enim, ut dicit Glossa super Quod autem mirabili sapientia fuerit
Exod. « lapis est pretiosissimus, et est insignitus, testatur de seipso, I ad Cor.
« omnium colorum, et maxime aurei : » II, 6 et 7 : Sapientiam
loquimur inter
unde Topazius dicitur, quasi topadion, id perfectos : sapientiam vero non hujus
est, omnium colorum. Dicitur etiam mnl- sseculi, neciue principum hujus sieculi^

tum valere lluxum sanguinis patienti- qui deslruuntur : sed loquimur Dei sa-
bus. pientiam. Sapientiam vero suam Paulus
Ita etiam Beatus Paulus conformitate desuper acceperat, unde dicit ad (jal. i,
bonse vitse omnibus se conformavit, ut 11 et 12 Notuin vobis facio, fratres,
:

omnes eosque ab immundi-

lucrifaceret, Evangelium, quod evangelizatum est a
tia sanguinei fluxus, id est, crimiuum me, quia non est secundum hominem :
liberaret. Unde ait, I ad Corinth. ix, 19, neque enim ego ab homine acccpi illud,
20 et 22 : Cum liber essem ex omnibus, neque didici, sed per revelationem Jesu
omnium me servum feci, ut plures lucri- Christi.
facerem. Et factus sum Judaiis taniciuam [pso eliam invitai nos, ut sapientiam
Judseus, ut Judaeos lucrarer Factus carnis fugientes prudentiam spiritus inii-
sum infirmis infirmus, iit infirmos lucri- toinur. Unde ait ad Rom. viii, 5 et seq. :

facerem. Omnibus omnia factus sum, ut Qui secuiiduin carnem sunt, quse carnis
omnes facerem salvos. sunl sapiuiil ([ui vero secwulum Spiri-
, :

Jpse etiam monet nos, ut imitatione tum sunt, quse sunt Spiritus, sentiunt.
sui cuilibet liomini per bonam conserva- Nam prudentia carnis, morsest : pruden-
tionem nos conformemus : ait enim I ad tia autem Spiritus, vita et pax. Quo-
Corinth. x, .32 et 33 : Si//e offensione niaiii sapientia carnis inimica estDeo...
eslote Judseis, et Gentibus, et Ecclesise Qui in Deo placere non
carne sunt,
Dei. Sicut et ego per omnia omuibus possunt. Ait etiam ad Roman. xvi, 19 :

' Ad Philip. II, b ol 8.

\
 DE SAXCTIS, SER^rO IX. 453

Volo vos sapioites csse in bono, et sini- vcnicns est, utunum membrum aliuddc-
plices in malo. Itcm,a(l Colos. iv, V) olG : cipiat per falsitatcm.
In sapienlia unibulale ad eos qui /oris 7. Seplimus ad ornatum lapis spectans
sunt, tempus redimentes . Sermo vcster Smaragdus, quo signatur
vasis istiuserat
semper in grafia sale sit conditus, ut vircns humilitas. Smaragdus cnim om-
sciatis quomodo oporteat vos unieuique nium vircntium gemmarum principatum
respondere. ienct caducos etiam morbos mirilice
:

(). Sexlus lapis vas Isiud gloriosuin sanarc pcrhihctur. Sic ctiam huniilis
adornans, erat Chrysolithus, pcr qucni homo cst quasi ligiium, quod transplan-
cordis et lingua? veritas figuraiur. Cliry- talur super aquas, cujus folium erit vi-
sohthus enim, ut legitur, auro simiiis est ride, et in tempore siccitatis non erit
in colore : qui etiam cum hxum in auro sollicitum, ncc aliquando desinct facere
supra se portavcrit, reddit cum tutuni a fructuni : sicut dicitur Jcrcm. xvii, 8.
timore nociurno. Cum
aurum, igitur pcr Ilumilitas eiiam sanat ad caducum mor-
quod esi optimuni metallum, ipsc Deus hum, id est, pesiem supcrhiae. Omnis,
iniclligatur, qui optimus esse non duhita- cpii se in prsesenti exaltat, liumiliabilur,
tur sine dubio veritas per omnia Dco
: id est, cadet : et qui se humiliat, exalta-
simihs existit, quia Deus verax est, ut di- bitur in futuro '.

cit Apostolus ad Rom. iii, 4. Ipse Dei Ouodautemhumilisfucrit Rcatus Pau-

Filius se asserit essc veritatem, Joan. xiv, lus, ipsuin nomcn ejus dcclarat. Nam
6 : Ego sum veritas. Sicut eliani Chry- Pauius hcbraice, laiine rnodicus sonat.
soliilius in auro fixus, sc portantcm tu- Undc ci i[)se Immiliiatem suani insinuans
tum rcddit a timorc nocturno, sic ctiam scribit, I Ego suni mi-
ad (iOrinth. xv, 9 :

vcritas hominis in Domino immobiliier nimus Apostoloruni, quiiion sum dignus

pcrsevcrans, eumdcm liominem a deemo- vocari Apostolus, quoniam persecutus
nihus perambulaniibus in tcnebris prote- suni Ecclesiam Dei. Ait etiam I ad Ti-
git et tuetur. Unde dicitur in Psal. xc, 5 : inoth. I, 15 : Eidelis sermo, et omni ac-
Scuto circumdabit te verilas cjus : non ceptione dignus : Quod Christus Jesus
timebis a timore nocturno. venit in hunc mundum peccatorcs salvos
Quod auiem Rcaius Paulus vcrituic faccre, quorum priinus ego suni. (jlossa,
fuerit adornatus, tesiatur II ad (iOrinih. id cst, pejor.

XI, 10 : Est veritas Cliristi in me, quo- i[)scctiam ad humiliiaicm nos invitat
iiiam hsec glorialio non infringetur in ad IMiilip. ii, 3 : Nihil, inquit, agatis per
me in regionibus Achaiie. licin, II ad conventionem, neque per inanem glo-
Corinth. vii, li : Omnia vobis in veritate riani : sed in humilitate superiores sibi
locuti sumus. Item scribit, 1 ad Timoth. invicem arbitrantes. Augusiinus : « Vcre
II, 7 : Ego prsedicator et Apostolus [ve- « exisiimemus posse esse aliquid occul-
ritatem dico, non moitior) doctor Gen- « tum in alio, quo nobis sit siiperior :

tium in fide, et veritate. « ciiamsi bonum nostrum, quo illovide-

Monet etiain nos, ut scmper vcritatcm « inur superiores essc, non sit occul-
loquamur, ad Ephes. iv, 25 Deponentes :
« tum. »

mendacium, loquimini veritatem unus- 8. Oclavus lapisornanshoc nobile vas,

quisque cum proximo suo quoniam su- : erat Amethystus, per quem honorabilis
mus invicem mcmbra. Quasi dicerei : sobrietas optime figuratur. Aniethystus
Loquimini veritatem : quia valde incon- eniin Ic-iitur esse contrarius ebrietati :

* Luc. xiv, 11.

4o4 D. ALB. MAG. ORD. mJED.
praeterea de facili sculpi potest. Sic etiam ma piae consolationis passivae et activae.

sobrietas ebrietatem elidit. Sobrius ctiam Unde dicit II ad Corinth.i, 3, 4 et .5 : Be-

homo adhuc aptas est, ut sculpturam re- ncdictus Deus et Patcr Domini nostri
cipiat, id est, doctrinam. Jcsu Christi..., qui consolatur nos in

Quod autem Paulus sobrietatc fuerit omni tribulatione nostra : ut possimus ct

ornatus, ostendit II ad Thimoth. i, 7 : ipsi consolari cos, qui in omni pressura
Dedit nobis Deus spiritum sohrietatis. sunt... Quoniam sicut ahundant passio-
Ait etiam in Actib. xxvi, 25 : Veritatis et nes Christi in nohis : ita et per Christum
sobrietatis verha loqiior. Admonet etiam ahundat consolatio nostra. Item, II ad
nos ut sobrii simus, I ad Tliess. v, 0,7 et Corintli. VI, 4 : Rcplctus sum consolatione,
8 : Non dormiamus sicut et csetcri,sed vi- supcrahwido gaudio in omni tribulatio-
gilemAis, et sobrii simiis. Qui cnim dor- nc noslra.
miwit,nocle doriniunt : et qui cbrii sunt, ]\lonet etiam nos, ut nos consolemur
nocte ehrii sunt. Nos autcm, qui dici su- ad invicem, 1 ad Thessal. iv, 1-3 et 14 :

mus, sohrii simus. Ait etiam I ad Cor. Nolumus vos ignorare fratres, de dor-
v,ll Qui ebriosus est...: cum ejusmodi
: mientibus, ut non contristemini sicut
nec cibum sumite. Vel I ad Cor. vi, 10 : ct cseteri, qui spem non habent. Si enim
Ebriosi regnum Dei non possidebunt. credimus quod Jesus mortuus cst, et re-
9. Nonus lapis in ornatu hujus vasis, surrexit : ita et Deus eos, qui dormierunt
erat Ligurius, per quem duh"is consolatio per Jesum, adducct cum eo. Et infra :

demonstratur. Legitur enim quod Ligu- Itaquc consolaniini inviccm in verbis is-

rius discoloratis colorem restituit, et om- tis ^. Item Pra^latos invitat ad consolatio-
nes dolores stomachi mirifice mitigat. nem su])ditorum, 1 ad Thess. v, 14 : Ro-
Sic etiam dulcis et pia consolatio, per gamus vos fratres, Glossa.: « Praelatos » :

desperationem discoloratis colorem spe- Corripite inquictos, consolamini pusilla-

ciei restituit, omnesque dolorosas pertur- nimes, suscipite infirmos patientes estote ,

bationes cordis h-nit et mitigat. Hinc est, ad omnes. Hinc etiam dicitur, Act. xv,
quod Lucas ait de Paulo, Act.xxvii,20,22 32 : Consolati sunt fratrcs, et confirma-
et seq. Nequc solc, neoifc siderihus appa-
: verunt. Idem Paulus ostendit I ad Thess.
rcntihus pcr plures dics, et tcmpestate II, 11 ot 12, quam pateine solatus fuerit
non exigua imminentc jam ablata erat ,
credentes in Christum. Unde ait : Scitis,

spes omnis salutis nostr^, etc. Stans Pau- qualitcr unumciucmquc vestrum [sicut

lus in medio corum, dixit Suadeo vobis : patcr filios suos) dcprecantes vos, et con-
bono animo esse : amissio enim nullius ani- solantes, tcstificati sumus, ut amhulare-
mae erit in vobis, pjrsetcrquam navis... tisdigne Deo, cjui vocavit vos in suUni
Propter rpiod rogo vos accipcrc cibum regnum, et gloriam.
pro salutc vestra : quia nullius vcstrum 10. Decimus lapis existens in hujus va-

capillus de capite vcstro pcrihit. Et cum sis ornatu, fuit Beryllus, per quem potest
hsec dixissct, sumcns pancm, gratias cgit ardens increpatio figurari. Beryllus enim
Deo in conspectu omnium : ct cum fregis- dexteram tenentis, si confricetur, exurit.
set, coepii manducare. Animsequiores au- Aqua etiam in qua jacuit, oculis efficaci-
tem facti omncs, ct ipsi sumpserunt ci- ter prodesse narratur. Ita etiam increpa-
bum K Animsequiores, Glossa, « exhor- tio sancto zelo ardens frigidos et desidio-
« tationis verbo, et operis exemplo. » sos accendit, et oculos csecitate ignoran-
Igitur Beatus Paulus ornatus fuit gem- tiae obtusos iUuminat.

' Act. Xxvii, 34 et seq. * I ad Thessal. iv, 18.

 m SANCTIS, SERMO IX. 433

IIoc lapido sc Rcatus Paulus ostciidit rum nostrorum a morsu infcrnalis scr-
ornaluni, durc incrcpans (ialalas, qui pcntis tucri dcl)cmus. (!lontra vcrum cnim
judaizarc volcbant, iir, 1 : () insrtisdti obcdienticm niliil praevalct inimicus.
Gnlatse, quis vos fascinavit ?wn obedirc Gcmma igitur fortis obedicntitc statim
veritati, antc qiionnn ocidos Jesus C/iri- in primo instanti suffi convcrsionis orna-
stus prsescriptus cst, in vobis crucifijcusl tus fuit Paulus. Undc et ait ad Jcsum :

(^ucmdam etiam maguin, qui IJaricu J)oininc, quid me vis faccrc '
? Quasi
sivc Klymas vocabatur, quia proconsu- dicat ; Paratus sum tibi in omnibus
lcm Scrgium Paulum apud Papbum cxi- quiccumquc jusseris obedirc. S. Hcrnar-
stcntem, a fide quaerebat avertere, dure dus : « verbum brcve, sed plenum,
corripuit, ita dicens, Act. xiii, 10 ct 1 l : « scd vivuin,scd eflicax, scd dijj^num omni
O plcnc omni dolo, ct omni fallacia, « acceptionc. Quam pauci invcniuntur in
fili diaboli, inimice omnis justitise, non « hac perfectoe obcdicntice forma, qui
desinis subvertere viasDomini rectas. Et « suam ita abjecerint voluntatcm, ut non
nunc eccemanus Domini supcr tc, et eris « quod ipsi, scd quid Doniinus vebt,
csecus, non videns solcm usque ad tem- « omni bora rcquirant! »
pus. Et confcstim cccidit in eum caligo, Beatus etiam Paulus omnibus insi-
et tenebrse, et circuiens qucvrcbat qui ci nuans, ait adPliil. ii, 8, qnod humiliavit
manum daret. semctipsum Jcsus Christus, factus obe-
Ipse etiam scribit Prselatis, ut corri- dicns usque ad mortem, morteni autem
piant inquielos, ita dicens II ad Timoth, crwc/.s. Qucmlibet monct,utobediatEvan-

IV, 2 : Prsedica vcrbum, insta opiportunc, gclio Jcsu Christi. Unde ait II ad Thcss.
importune : argue, obsecra, incrcpa in 1,8, 9 et 10 : hi flanima ignis dans Jesus
omni patientia, et doctrina. Item,in epi- vindiclam iis... c^ui non obcdiimt Evan-
stola ad Titum, i, 10,11, 13 : Sunt muiti gclio Domini nostri Jcsh Christi. Qui
inobcdientcs, vaniloqui, ct scductorcs..., pcenas dabwit in interitu seternas a facie
quos oportet redargui : qui universas Domini, et a gloria virtutis ejus : cum
domos subvertunt, docoites quse non vcnerit glorificari in Sanctis suis, et ad-
oportet, turpis lucri gratia... Quam ob niirabilis ficri in omnibus qui credide-
causam incrcpa illos durc. runt. Uxorcs ctiani ut maritis, lilios ut
11. Undecimus lapis in hoc clcctionis parentibus, servos ut Dominis obediant,
vase, fuit Acliates, pcr quem fortis obc- adhortatur, ct ait ad (^olos. iii, 18 : Ma-
dientia dcnotatur. Achatcs enim nigrum licrcs subditse cstote viris, sicut oportct,

habet colorem, et quibusdam candidis in Domino. Glossa, « non coiitra Domi-

ramis cingitur. Ita ctiam verus obedicns num. » Filii obedite parcntibus vestris
niger, id est, despectus est in oculis suis, pcr omnia : hoc enim placitwn est in
et candidis circulis praeceptorum se cingi Domino... Scrvi obedite per omnia do-
permittit. Multum ctiam Achatcs prodcst niiins carnalibus, non ad oculum servien-
contra vcnenum, ct maximc vipcra^. Sic ics, quasi hoininibus placcnics, scd in
etiam vcra obcdicntia contrainccntivum, siniplicitate cordis, tinwnics Deum...
sive inflammativum venenum superbiae Scientcs rjuod a Domino arcipictis retri-
hominem forti defcnsione tuetur. Ilabct butionem hsereditaiis '. Quid etiam e
etiam aquila prffidictum lapidem in nido converso viri uxoribus, parcntes filiis, ct
suo, ad custodiendum pullos suos. Ita domini servis tencantur exhibcre, decla-
etiam per veram obedienliam pullos opc- i"al ad Coloss. iii, 19 et 21 : Viri diligiie

' Act. IX. 6. « Ad Colos. m, 20, 22 et 24.

456 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

Kxores vestras, amari esse od il-

et nolite nostrum dilatatum est. Item ait, II ad
las... Patres, ad indiynationeni
nolite Corinth. xii, 14 et Ij :\on qusero quse
provocare filios vestros. Ibid. iv, 1 Do- : vestra sunt, sed vos... Ego autem lihen-
mini, quod justwn est et sequuni., servis tissime impendam, et superimpendar ipse
prxstate : scientes quod et vos Doniinum pro a/timahus vestris. Item ait, ad Phi-
hahetis in cwlo. hp. I, 8 : Tcstis mihi est Deus, quomodo
12. Duodeciraus lapis quo vas istud cupiam omncs vos in viscerihus Jesu
erat ornatum. fuit Onychinus, per quem Christi.liem,! ad Thessal.ii,7 et 8 : Tam-
laeta perseverantia datur intellig-i. Ouy- quam si nutrix foveat filios suos. Ita de-

cliinus enim permixtum in se habet co- siderantes vos, cupide volehamus tradere
lorem, ad modum unguis humani. Quia vohis non solum Evangelium Dei, sed
igitur unguis extremitas est corporis, etiam animas /tostras: quo/iiam charissi-
non immerito per Onychinum llnaUs per- mi /lohis facti estis.

severantia iiguratur. Onychinus etiam, Ipse etiam monet nos, ut per veram
sicut legitur, coUo suspensus, vel digito cliaritatera dihitemur ad invicein. Prop-
portatus, tollit tristitiam. Sic etiam qui ter quod ait,II ad Cor. vi, 13 : Ta/nquai/i
laete perseveraverit in bono_, numquam filtis dico : dilatami/ti et vos. Item, ad
per pusillanimitatis tristitiam nioleslatur. Rom. XIII, 8 : Xc//ii/ii quidquam dchea-
Quod autem Pauhis gemma perseveran- tis : /tisi ut i/tvicet/i diligatis.
tiae fuerit adornatus, ostendit ad Phihp.
m, 13 et li.ubi dicit : Qua' rctro sunt \\ . A as i^tud dignum est commendari
obliviscens, ad ea vero, quse sunt priora, a jugi puritate. Xumquam enira Beatus
extendens meipsum, ad destinatum per- Paulus per luxuriam fuit inquinatus, sed
sequor, ad hravium supernse vocationis viriiiuilatis inteo-ritatem continuo serva-
Dei in Christo Jesu. Persequitur, id est, vit iUibatam. Unde et in testiinunium
perseveranter sequitur. Ilinc etiam loqui- virginitatis ipsius, dum decoUaretur, hic
tur, II ad Timoth. iv, 7 et 8 : Bonum prius quam sanguis exiit de collo ejus.
certamen certavi, cursum consummavi, Quia igitur virgo fuit, optavit et consu-
fidem servavi. In reliquo reposita est mi- luit. ut omnes tales essent, quaUs ipse
hi corona justitise, quam reddet mihi Do- fuit. l nde dicit I ad Cor. vii, 7 : Volo
minus in illa die justiis judex. o/nnes vos esse sicut meipsut/i. Glossa
Ipse etiam ad laetam perseverantiam « sciUcet continentes. » Item, in eodein
nos invitat, ad Heb. xii, 3 et 7 : Ilecogi- capitulo : De virginihus prseceptum Do-
tateeum, qui talem sustinuit a peccato- /ni/ti /to/i haheo, consHiut/i autet/i do ',

rihus adversum semelipsum contradi- Glossa, « a sancto Spiiitu mihi inspira-

ctionem... In disciplina perseveratc.Tam- « tum. » Super locum istum dicit Augu-
quam filiis offert vohis se Deus. stinus : « Supergreditur virginitas condi-
« tionem humaaai naturoe, per quam
ITI. Vas istud commendatur ah am- « homines Angehs assimihintur major :

phtudine et profunditate. 31irabihter enim « tamen victoria virginum est quam An-
amplum erat et profundum per largam et « gelorum. AngeU enim sine carne vivunt,
altam charitalem, qua salutem omnium « virgines vero in carne triumphant. »
desiderans, ad omnes liomines sese ex- Quia ergo Beatus Paulus vas mundum
tendit.Unde ait, II adCorinth. vi, 11: Os erat et sanctuin.omnes ad sanctiheatio-
nostrum palcl ad vos, o Corinlhii, cor neminvitat ct muiiditiam,! ad Thessalon.

^ I ad Cor. vii, 25.

 .

DE SANCTIS, SER^JO IX. 457

IV, 3 et seq. : Hxc esl voluntas Dei, san- ccssaria, de ([ua ail Apostoliis ad Ilcl).
ctificatio vestra : iit abstincatis vos a fur- X, 3() : Paticntia vobis ncccssaria cst : tit
7iicationc : iit sciat untisquisqite vcstrum voluntalcm Dci facicntcs, rcpurtctis pro-
vas stttttn pussidcrc in sanctificationc , ct missiuncm.
honore : tton in passiottc desiderii, siciit
et Gctttcs,quse itpiurant JJeutn.. . Non eitim VI. (]oniniendalur vas istud hunoris a
vocavit nos Dcus in immiuiditiam, scd niultiplici utihtate. Et nota, quod olim
iit sanctificationcm erant quatuor genera vasorum, quae uti-
litati Dco in tabernaculo ministrantium
V. Vas istud coniiiiendalur a solida fir- deserviebant. Et ha?c vasa erant de auro
niitatc. Yaldc cnim solidum fuit et lir- purissimu. Dc istis vasis dicit Dominus
mum, quod ncc llagcllis, nec virgis, ncc ad Moysen, Exod. xxv, 29 : Parabis ct
lapidibus, nec aquarum concussionibus, acctabula, acpJtialas, thuribula, et cga-
sed nec aliquibus aliis violcntis confringi tlias, in quibus offerertda sunt libamina,

poterat inslrumcntis. Legitur cnim II ad cx auro purissimo. Nota etiam, quod sc-
(jorinlli. XI, quod a Judaeis quinquc vici- cundum quosdam in acetabulis acelum,
bus flagellatus fuit, ita ut qualibet vice in pliialis vinum, in thuribulis thus, in
quadragenas percussiones acceperit, una C3'athisvero oleum solebat ofTerri. Ho-
minus, quse quasi pro misericordia sub- runi ergo quatuor vasoruin siiiiililudineni
tracta fuit ei. Ter etiani a (jcntilibus vir- gcrit Apostulus Paukis. Vjvai cnim aceta-
gis ca^sus fuit, semel lapidutus fuit, tcr buhimper pcenitcntia? pcrsuasionem, erat
naufragium pertulit. Prieter hcec multos phiahi per tristium exliilarationcm, erat
laborcs ct aerumnas, multas etiam vigi- thuribulum per orationum profusionem :

lias, multam famem et sitim, multa jeju- fuit nihilominus cyathus per superccEle-

nia, multum friguset pluviam, nuditatem stium contcmplationem.

ssepe sustinuit, multasque alias tribula- 1. Primo igitur erat acetabuluin, per
tioncs : et tamen per impatientiam con- pcenitentice persuasionem. Sicut eiiim
fringi non potuit. Unde ait II ad (jorinth. acctum, quod secundum quosdam in ace-
XI, 2i et seq.Judxis quinqtiics, qua-
: .1 tabulis oirerebatur, mordax est, et acu-
dragenas^ una minus, accepi. Tcr virgis tum : ita etiam poenitcnlia mordax est,

csesus surn, semel lapidatus sum, tcr nau- et omnium praeteritarum delectationum
fragium feci, Glossa, « id cst, pertuli :» punitivuin. Hanc Paulus persuasit omni-
nocte et die in profundo maris fui..., in bus criminosis. Unde ait Act. xvii, 30 et
labore et serumna, in vigiliis multis, in 31 : Annuntiat Deus hominibus ut om-
fame et siti, in jejuniis multis, in fri- nes ubique poenitentiam agant, eo quud
gore et miditate. Ila^c omnia sustinerc statuit diem, in quo judicattirus cst or-
poterat a Domino Undc
cunfortatus. ait bem in cec/uitatc. Item, ait Paulus ad
ad Phil. IV, 13 : Omnia possum in eo Agrippam, Act. xxvi, 19 et 29 Rex :

qui me confortat. Agrippa, non fui incrcdulus ca^/esti vi-

Ipse etiam invitat nos ad paticntiam siuiii : sed his, qui sunt Damasci pri-
tribulationum, sic dicens II ad (^lorinth. nium, etJerosolgmis, et in omni regione
VI, 4 et 5 : In omnibus exJtibeamus rtosmct- Judsese, et Gcnlibus annuntiabam, ut
ipsos Dci ministros in muUa pa-
sicut pocnitentiam agercnt, et convertcrentur
ticntia. In quibus autem patientes essc ad Deum, digna poenitcnlhv opcra fa-
debeamus, statim suhdit In tribulatio- : Et nota, quod tam pio zelo pec-
cicntcs.

nibus, in necessitatibus, in angustiis, in catorcs invitavit ad pcenitentiam, ut

plagisy in carccribus, in seditionibus, in etiam luctum fccerit super talcs qui poe-
laboribus, in vigiliis, in jejuniis. Iii nitcre nolebant. Unde ait II ad Cor. xir,

omnibus praemissis patientia est nobis nc- 20 et 21 : Timeo, ite forte cum venero,
4o8 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
non qnales volo, invoiiam vos... : et tate et operibus charitatis proficianl. Tn
lugeam multos ex iis, qui ante peccave- tertia orat, ut ad tTternam claritalem ad
rnnt, non egerunt pcenitentiam siiper
et quam vocati sunt, perveniant.
immunditia, et fornicatione, et impudi- Iste etiam nobile thuribulum e conver-
citia, quam gesserunt. so petit orari pro se, ad Rom. iv, 30 et
2. Secundo Beatus Paulus fuit ut seq. : Obsecro vos fratres per Dominum
phiala, per tristium exhilarationem. Sic- nostrum Jesum Christum, et per chari-
ut enim vinum, quod laetificat cor honii- tntcm snncti Spirifus, ut adjuvetis me in

nis, in phialis offerri consuevit : ita orationibus vestris pro me ad Deum, ut

etiam Paulus tristes exhilaravit, invitans libercr ab infidelibus, rpii sunt inJudsea,
eos ad gaudium. Unde ait ad Phil. iv, ef obsequii mei oblatio accepta fiat in
4 : Gaudete in Domino semper itcrum : Jerusalem Sanctis, ut veniam ad vos in
dico gaudete. Quasi diceret : Gaudete, gaudioper voluntatem Dei ut refrigerer
quia vos a praesenti miseria liberavit. vobiscum. Amen. Item, II ad Thess. iii,

Gaudete etiam, quia vos in ccbHs honore 1 et 2 : De csetero frafres orafe pro no-
et gloria coronabit. Item, ait II ad Co- bis, ut sermo Dei currat, ef clarificefur,
rinth. xiii, V\ : De caetero, fratres, gau- sicuf et apud vos : et ut liberemur ab
dete, perfecti estote^ exhortamini, idem importunis, et mnlis hominibus. Ecce
sapite., pacem habete, et Deus pacis et quod dat Apostolus hoc exemplum Pree-
dilectionis erit vobiscum. Ttem, I ad latis, ut desiderent et petant orationes
Thess. v, 16, 17 et 18 : Semper gaudete. subditorum suorum. Quomodo vero ora-
Sine intermissione orate. omnibusIn re debeamus, declarat I ad Cor. xiv, 13,
gratias agite: haec est enim voluntas Dei ubi ait Orabo spiritu, orabo et mente.
:

in Christo .Jesu, in omnibus vobis. Debet igitur non tantum ore, vel voce,
3. Torlio fuit Ihuribulum, per oratio- sed spiritu, et mente, orare, qui vere et
num profusionem. Sicut enim per thus, efficaciter vult orare.

quod in thuribulis olferebatur, Dominus 4. Quarto fuit cyathus, per super coe-
placabatur, et ideo per thus devota ora- lestium contemplationem. Sicut enim
tio figuratur : ita etiam Beatus Paulus oleum, quod in cyathis offerri solebat,
pro his quos converterat, dcvotas ora- aliis liquoribus superfertur : ita et I^au-
tiones effudit ad Dominum. TJnde ait 11 lus contemptis inferioribus, mente et

ad Gorinth. xiu, 7 Oramus Deum

: ut contemplatione in coelestibus ferebatur.
nihil mnli faciatis. Item, ait ad Philip. i, Unde ait ad Philip. iii, 20 : Nostra con-
9, Oro ut charitas vesfra ma-
10 et II : versafio in coelis esf. Item, II ad Cor. v,
gis ac magis abundet in scientia, et in 13 et Hmente excedimus, Deo :
: Sive
omni sensu : ut probetis potiorn, ut sitis sive sobrii sumus, vobis. Charitas enim
sinceri, et sine offensa in diem Cliristi^ Christi urget nos. Glossa « Excedens :

repleti fructu justitise per Jesum Chri- « mente Apostolus oinnem humanam
stum, in gloriam et laudem Dei. Item,II « fragilitatem, omnem sceculi temporali-
ad Thess. i, II et 12 : Oramus semper « tatem, omnia qucecumque nascendo et
pro vobis : ut dignetur vos vocatiofie sua « occidendo vanescunt, et transeunt,
Deus noster, et impleat omnem volunta- « habitabat corde in quadam ineffal)ili

tem bonitatis su/e,et opus fidei in virlute, « conteinplatione, ubi audivit ineffabilia
ut clarificetur nomen Domini nostri Jcsu « verba qu(e non licet homini loqui. »

Christi in vobis. In praecedentibus tribus Ipse etiam hortatur nos, ut spretis vani-
auctorilatibus tria bona iiotari possunt, in tatibus hujus mundi superna quseramus.
quibus pro subditis suis orat Apostolus. Unde ait ad Colos. iii, 1 et 2 : Si con-
In prima enim auctoritate orat, ut nihil siuTcxistis cum Christo : quse sursum
mali faciant. In secunda orat, ut in chari- sunt quxrife, ubi Christus esf in dextera
il
 :

DE SANCTIS, SERMO IX. 4o9

Dei sedens : qnie sursnm sioit saptfe, noii ipsum obtulil iiumaculatum Dco, emuu-
qiia' super tcrram. dabit conscioitiam nostram ab opcribus
mortuis, ad serviendum I)eo viventi ?
Item NOTA, quod in domo Dei map:na, Beatus etiam Paulus monet foitiorcs, ut
adhuc sunt quatuor alia vasorum genera. infirmistanKjuam parvulis condescen-
Sunt enim vasa parvulorum, musico- dant, eosque benigne suscipiant. Unde
rum, castrorum, et mcdicorum quil)us : ait ad Rom. xiv, 1 : Infirmum in fideas-
omnibus Beatus Paulus comparari pot- sumite ,non in disccptationibus cogitatio-

est. Jlinc est, quod dicitur Isa. xxii, 23 num. Ilem, I ad Tliess. v, 14 : Hogamus
et 2i Figam Eliacim scrvum nieum
: vos fratres, suscipite infirmos.
paxillum in loco fideli... Et suspendent 2. Fuit etiam vas musicorum, utpote
super eum omnem gloriam domus patris qua^dam dulcis cithara, vel rigelia, qua
ejus, vasorum diversa genera, omne vas convivantium aures delectarentur. Intu-
parvulum a vasis craterarum usc^ue ad lit enim auribus nostris delectabile can-

omne vas musicorum. Eliacim interpre- ticum de supernis, ita canens I ad Cor.
taturDeus meus frater eorum, et signat II, 9 et 10 : Oculus non vidil, nec auris

Dei Filium, qui licet per creationem es- audivit, nec in cor hominis ascendit, quse
setDeus noster, per carnis tamen assum- prxparavit Deus iis^ qui diligunt illuni:
ptionem factus est frater noster, quem nobis autem revelavit Deus pcr Spiritum
tamquam paxillum Deus Patcr erexit in suum : Spiritus enim omnia scrutatur,
Ecclesia, ut super eum omnia vasa Ec- etiamprofunda Z)e<.Item, canit ad Rom.
clesiae, id est, omnes elccti suspendantur VIII, 18 : Non sunt condignse passioncs
in gloria. hujus temporis ad futuram gloriam,
1. Fuit itaque Beatus Paulus vas par- qu3e revelabitur in nobis.
vulorum, id est, crater tornatilis aureus, 3. Fuit etiam Beatus Paulus vas ca-
quo parvuli, id est, simpliceslactarentur. strorum in excelsis, sicut dicitur Eccli.
Propinavit enim eis lac humanitatis Jesu Fuit enim cjuasi tuba argentca, cujus
Christi. Unde ait I ad Cor. iii, 1 et 2 : clangore castra Dei muniroitur. Unde
Tamquam parvulis in Christo, lac vobis etiam Paulus os tubse interpretatur.
potum non escam : nondum enim
dedi, Igitur certam vocemdans hsec tuba, mo-
poteratis : sed nec nunc c^uidem potestis. net nos ut a somno peccati surgamus,
Quasi diceret Quia utpote parvuli non-
: et induti armis lucis prffiparemur ad bel-
dum mel divinitatis poteratis attingere, lum. Ilinc est, quod clangit ad Rom. xii,

propterea vobis lac humanitatis, per 11 et 12 : Ilora est jam nos de somno
quod crescatis in salutem, provide pro- surgere...Abjiciamus ergo opera tene-
pinavi.Verum cum proponitur homini- brarum, et induamur arma lucis. QuiB
bus humanitas Salvatoris nostri, num- vero sint arma lucis, ostendit ad Ephes.
quam debet ejus Passio subticeri.Propter VI, 11 ct seq., ubi ait : Induite vos ar-
hoc legitur Exod. xxiv, 8, quod Moyses maturam Dei ut possitis stare...State er-
vitulinum sanguinem misit in cratcris, go succincti lumbos vestros in veritate,

ipsumque respersit in populum, et ait : et induti loricam jusiiticV, et calceati pe-

Hic est sanguis foederis cjuod pepcgit des in prxparationem Evangelii pacis :

Dominus vobiscum. Sic etiam Paulus in omnibus sumcntes scutum fidei, in

sanguinem Christi respersit in nos, di- quo possitis omnia tela nequissimi ignea
cens ad Heb. ix, 13 et 14 : Si sanguis exstingucre : el galeam salutis assumite
hircorum, et taurorum, et cinis vitulx et gladium Spiritus, [quod est verbum
aspersus inquinatos sanctifcat ad emun- Dei).
dationem carnis quanto magis sanguis
: 4. Fuit etiam Beatus Paulus vas medi-
Christi, qui per Spiritum sanctum semet- corum, utpote qusedam pixis aurea con-
m D. ALB. MAG. ORD. PR.flD.

tinens species salutiferas, quibus infirmi rem, sed modcstum : non litigiosum,
et languidi curarentur. Multas enim per non cupidum, scd suse domui bcne prx-
eum medicus ille coelestis virtutcs, et mi- positum fiUos hahentem subditos cum
:

racula faciebat : quae omnia longum es- omni castitate. Si quis autem domui suse
set sermone perstringere.Propter hoc di- prseesse nescit, quomodo Ecclesise Dei
citur Act. XIX, 11 et 12 : Virtutes non diligentiam hahebit ? Non neophytum :

quaslibet faciehat Deusper manum Pau- ne in superhiam elatus,

judicium in- in

li : ita ut etiam super languidos defer- cidat diaboli. Oportet autcm illum et
rentur a corpore ejus sudaria, et semi- testimonium habere bonum ab iis qui fo-
cinctia, et recedebant ab eis larKjuorcs, et ris sunt, non in opprohrium incidat,
ut
spirilus nequam egrediebantur. et in laqueum diaboli. Item,ad Tit. i, 7
et seq. : Oportet Episcopum sine crimi-
ne esse, Dei dispensatorem : non
sicut
superhum, non iracundum, twn vinolen-
II. ium, no)i percussorem, non turpis lucri
cupidum : sed hopistalem, henignum,
sobriiim, justum, sanctum, continentem,
De secundo nota, quod licet olim ad amplectentem eum qui srcundum doctri-
litteram Gentibus, et Regibus, et liliis nam est, fidelem sermonem : ut potens
Israel, id est, Judseis fideliter praedica- sit exhortari in doctrina sana, ct eos, qui
verit verbum Christi : tamen et adhuc contradicunt, arguere.
et Gentibus, et Regibus, et fiHis Israel 3. Tcrtio pra?dicat fihis, id est, virgi-

praedicare non desinit verbum Dei. nibus, viduis, omnibus ahis religiosis,
et

Per Gentes enim quihbet peccatores

1. sive sint in claustro, vel in mundo. De
accipiuntur. Per Reges vero Praehiti cu- virginibussic loquitur, I adCor. vii, 34 :

juscumque dignitatis sint, intelHguntur. Mulier innupta, et virgo, cogitat quse

Verum per lilios Israel virgines, viduse, Domini sunt, ul sit sancta corpore, et
et religiosi quilibet exprimuntur. Primo spiritu. Cogitat, id est, cogitare debet.
igitur iusinuat Gentibus, id est, gentiliter De viduis autem, I ad Timoth. v, .j et :

viventibus, videlicet peccatoribus, quod Quse vere vidua est, et desolata, speret
si in peccatis decesserint, regnum Dei in Deum, et instet ohsecrationibus, et

non possidebunt. IJnde ait I ad Corinlh. orationibus nocte et die. Nam quse in de-
VI, 9 et 10 : An nescitis quia iniqui reg- liciis est, vivens mortua est. Ad quosh-
num Dei non possidehunt? Nolite errare. bet rehs^iosos sic ait, ad Phil. ii, 1 i et

Neque fornicarii, nequc idolis servientes, seq. : Omnia facite sine murmurationi-
neque adulleri, neque molles, neque hus, ei lursitaiionibus : ut siiis sine que-
masculorum concuhitores, neque furcs^ rela, ei simpHces filii Dei, sine repre-
neque avari, neque ehriosi, 7ieque malc- hcnsionc in mcdio nationis pravse, et
dici, neque rapaces regnum Dei posside- perversse : inter quos lucctis sicut lumi-

hunt. naria in mundo, verbum vitie coniinen-

2. Secundo praedicat Regibus, id est, tes.

Praelalis, ostendens quales esse debeant. Rogate ergo Dominum, charissimi, ut

Unde ait 1 ad Timoth. iii, 2 et seq. : omnem doctrinam istius pretiosi vasis
Oportet Episcopum irreprehensihilcm ita operibus exsequamur, ut tandem
esse, imius uxoris virum, sobrium, pru- ejus meritis et precibus aeternam clari-
dentem, ornatum, pudicum^ hospitalem, tatem feliciter assequamur. Quod nobis
doctorem, non vinolentum, non percusso- praestare, etc.
I
SERMO X.

m PURIFICATIONE
BEAT^ MARI^ VIRG.
Tiilerunt Jesum in Jerusalem^ ut sisterent ewn Domino.
Luc. II, 22.

Quatuor hic prima facie notare potes :

J. Qid tulerint ?

II. Quem tulerint ?

III. Quo tulerint ?

IV. Propter quid tulerint ?

Qfd ? Joseph et Maria. Quem ? Pue- tulerunt puerum Jesum iii Jerusa-
rum Jesum. Quo ? h\ Jerusalem. Pro- lem, ut olFerrent eum Domino sic et
;

pter quid? ut sisterent eum Domino. nos morahter facere debemus.

Glossa, id cst, « ofTerrent, et consecra- Primo debemus spiritualiter esse Jo-
« rent. » seph et Maria : ut videhcet corpore quasi
Joseph, anima vero Maria simus. Sicut
enim Joseph 3Iariam conjugem suam
I. non polluit, sed quasi fidelis custos, ei
servivit ita etiam corpus non debet
:

animam quae conjuncta est ei, polluere,

Et nota, quod sicut Joseph et Maria sed potius ipsi lideli custodia deservire.
462 D. ALB. MAG. ORD. PRvED.

Hinc est, quod Dominus loquilur Levil. vestra servire immunditise , et iniquitati

XI, 43 et 44 : Noliie contaminare animas ad iniquitatem, ita nunc exhibete mem-

vestras. Ego enim siini Duminus Deus bra vestra servire justitise in sanctifica-
vester : sancti estote, quia ego sanctus tionem.
sum. Ne polluatis animas vcstras. Et nota, quod dignum est ut porte-
Et nota, quod non incongrue per Jo- mus Christum, propter sex causas. Pri-
seph qui interpretatur appositio, corpus ma causa est, quia ipse pro nobis tulit

quod de die in diem tendit

intelligitur, dolores verberum, et flagellorum. Unde
ad hunc fmem, ut in sepulcro mortuorum dicit Isa. liii, 4 : Vere languores nostros
ossibus apponatur. Hinc est, quod legitur ipse tulit, et dolores nostros ipse porta-
Gen. XXXV, 28 et 29 : Completi sunt dies vit. Secunda causa est, quia ipse porta-
Isaac centum octoginta annorum. Con- vit pro nobis spineam coronam, qua acri-
sumptusque<ctate mortuus est:et apposi- ter pungebatur. Lnde dicitur Joan. xix,
tus estpopulo ^z^o.Legituretiam Gen.xLix, 2 et : Milites pleclentes coronam despi-
32 : Finitis Jacob mandatis quibus filios nis, imposueru/it capiti ejus... Exivit
instruebat, collegit pedes suos super le- ergo Jcsus portans coronam spineam.
ctulum^et obiit : appositusque est ad po- Tertia causa est, quia ipse pro nobis tulit
pulum suum. Gonvenienter ctiarn per crucis patibulum. Unde dicitur Joan.
iMariam quae iUuminans interpretatur, xix, 17 et 18 : Bajulans sibi crucem Je-
pura anima figiiratur. Per animam siqui- sus, exivit in euni, qui dicitur Calvariee
dem corpus illuminatur. Nam post al)s- locum... ubi eum crucifixerunt. Quarta
cessum animie a corpore, corpus cine- causa est, quia ipse peccata nostra, id
reum jacet et pallidum ; iinde a])scntia est, pcenam peccatorum pertulit in ligno
ejus prol)at, quid priesontia conferebat. crucis. Unde dicitur I Petr. ii, 24 : Qui
peccata nostra ipse pertulit in corpore
super lignum : ut peccatis mortui, justi-
tise vivamus. Pertulit, id est, perseve-
ranter tulit. Quinta causa est, quia nos
IL ab utero matris usque ad canos portat in
peccatis nostris. Unde dicit in Isa. xlvj,
3 et 4 : Audite me..., qui portamini a
Secundo, debemus ferre puerum Je- meo utero... f^sque ad senectam ego ip-
sum. Ad hoc monet nos Apost. 1 ad Cor. sr, el usque ad canos ego portabo : ego
VI, 20 : Empti estis pretio magno. Glo- feci, et ego feram : ego portabo, et salva-
rificate, et portate Deum in corpore bo. Uterus Domini est misericordia ejus,
vestro. Ille in anima portat Dominum, in qua peccatores usquc ad sencctam et
qui ei servit ex toto intellectu, et ex tota senium longaniraiter portat, dissimulans
voluntate, omnique memoria. Aninia peccata liominum propter poenitcntiam.
enim ad hoc se darc debet, ut bonum in- Sexta causa est, quia si eum portaveri-
telligat : bonum vero quod intelligit, mus modo, facit nos tandem portari ab
velle debet : id etiam bonum quod vult, Angelis in sinum Abraliae. Unde dicitur
semper debct habere in memoria. lile Luc. XVI, 22 : Factum est ut moreretur
etiam in corpore suo portat Cbristum, mendicus, et portaretur ab Angelis in si-
qui omnia membra corporis, videlicet num Septima causa est, quia
Abraliae.
oculos, aures, os, linguam, dorsum, non solurn sinum ad requiem, sed ad
in
ventrem, et utrumque latus, manus, et ubera portabimur ad refectionem. Unde
pedes exhibet, et extendit in obsequio dicit Isa. l.wi, J2 et 13 : Ad ubera por-
Jesu Christi. Unde dicit Apostolus ad tabimini, et super genua blandientur
Rom. VI, 19 : Sicut exhibuistis membra lobis. Quomodosicui mater blartdiatur,
 1)E SANCTIS, SERMO X. 4G3

ita cgo consolahor vos, et in Jcntsalcm bis sustinuit ;

propter sputa, quffi in facie
consolabitnini. suscepit, propter llagena qua? perlulit,
proptcr spineam coronain quaiu in capi-
te portavit, propler sa3va vuhiera quoe
pro noliis in cruce passus fuit, et prop-
][[. ter inulta aha qua} pro nobis fecit, vel
sustinuit dulcissimus Jesus. Tnde Ecch^-
sia omnes orationes suas sic concludit :

Tertio,non debcnius Jcsum ad tenipus « Per Dominum nostrum Jesuni Chri-

portaro, et postea a nobis cum rejicere, « stum Fihum tuum. » |[inc est etiam,
sicut multi faciunt, qui forsitan per sus- quod ait Apostolus ad lleb. xiii, lo :

ceptioncm pcenitentiiB ipsum in Qua- Pcr ipsum offcramus hostiam iaudis

dragesima portare incipiunt ; sed statim scmpcr Dco,idest, fructum labiorum
ipso sancto die Paschee, vel in crastino cotifitcntium notnitii cjus. Iloslia hiudis
eum a se rejiciunt, comcssationibus, Hcec autem hostia
est hostia laudabilis.
ebrietatibus, ludis prohibitis et lascivis, non tantum debet esse oratio, sed et
nec non et luxuriis vacantes, sicut prius fructus eorum qui Domino labiis conti-
facere consueverunt. Portandus itaque tentur.
est Jesus perseveranter, donec perve-
niatur in Jerusalem, per quam superna Et nota, quod Beata Maria Virgo non
patria figuratur. Jerusalem quippe visio solum obtuht puerum suum Jesum, sed
pacis interpretatur. Et vere in illa coe- et obtuHtcum eo talem oblationem quam
lesti superna patria vera pax videtur et paupcrcula puerpera secundum legem
Unde dicitur in Psal. cxlvii,
est. 12 et 14 :
Moysi consuevit offerre, cujus videhcet
Lauda Jcrusalcni Doniinum..., qiii po- manus prae paupertate agnum non pote-
suit /ines tuospacem. 11 inc etiam Tob. rat invenire. Ilsec autem oblatio erat vel
XIII, 11 et 18 Jcrusalcm cicitas Dci...,
:
duo turtures, vel duo pulh columbse,sic-
beati omnes qui diligunt tc, et qui gau- ut legitur Levit. xii, 8. Ponamus ergo
dent super pace tua. pro mysterio, quod obtulerit unum pul-
lum columbse, et unum turturem. In his
duabus avibus, ut de multis earum pro-
prietatibus laceamus, quatuor notantur,
IV. quse optime conveniunt Beatse Dei geni-
trici MaricB. In columba quippe notatur
prudens simplicitas, et prolisftecunditas :

Quarto,debemus puerum Jesum in Je- in turture vero notatur perpetua conli-

rusalem ofTerre Deo Patri. Illam enim nentia, et lenitatis patientia.
supernam Jerusalcm, etsi nondum adhuc 1. Tn columba igitur notatur prudens
corpore possumus, quotidie tamcn simplicitas. Prudenlia ejus in lioc per-
mente, et corde ingredi debenuis, ut pcnditur, qiiod vitat insidias accipitris.
Deo Patri puerum Jesum ofleramus. Unde lilicnter nidificat in talibus locis,
Tunc autem pucrum Jesum Deo Patri ad quae accipitcr accessum liabere non
offerimus, cum simpliciter petimus, ut potest. Simplicitas ejus in hoc attenditur,
misereatur nostri propter omnia quae pro quod non curat de immundis cadaveri-
nobis sustinuit puer Jesus, videlicet bus tantum puro grano vescitur, illoque
:

propter nalivitatem ejus, et circumcisio- contenta cst. Sic etiam Beata Virgo pru-
nem ;
propter paupertatem, vigilias, dens columba fuit, quae cavens insidias
lacrymas, et hibores ejus propter cola-
: infernalis accipitris, in Nazareth Iiabita-
phos, alapas, et irrisiones, quas pro no- vit. Nazareth enim flos, vel satictilas in-
464 D. ALB. MAG. ORD. PRtED.

terpretatur . Et certe in flore sanctitatis 4. In turture etiam notatur lenis pa-

commoranteni diaboliis nulla persuasione tientia. Unde dicit Aristoteles in libro
poterat attingcre. Simplicitatem etiam decinio quarto de Ajiimalibus : « In tur-
suam commendabilem in lioc ostendit, « ture non invenitur fel. Felle igitur, ))

quod omni transitoria delectatione con-
tempta, solum illud ca?leste granum ele-
git, quod erat in sinu Dei Patris, per
quod ipsa etiam impleta fuit omni bono.
llnde et Angelus dixit ad illam Ave gra-
quod avnarum est et iracundiee excitati-
vum, prorsus caruit Beata Virgo. Omnes
enim tribulationes suas, et adversitates
hujus mundi in multa patientia sustinuit,
: et lenitate.

tia plena «.

2. In columba etiam notatur prolis Nos etiam ad imitationem Beatse Ma-

foecunditas. Unde dicit Aristoteles in li- riae cum puero Jesu columbam olTerre

bris de Animalibiis : Colomb« ovant

« debemus, et turturem.
« omni tempore, et faciunt pullos cum : 1. Columbam oflerimus, si prudenter
« fueril locus suae mansionis calidus, ct sumus, et prole ffpcundi. Ad
sinq)lices

« fuerit cibusearum paratus. ))Item,dici- prudenliam columbinam invitat nos Do-

tur in sexto de Animalibns : « Columb» minus,.Ierem. XLviii, 28 : Estote quasi co-
« ovant decies in anno, et aliquando cu- lumba niilificans in summo ore forami-
« bant undecies, etaliquando duodecies, nis. Quasi dicat : Nidilicate sicut pru-
« ut in /Egypto. )> Igilur a fcecunditate dentes columbae in foramine lateris mei.
prolis commendatur Virgo beata : quia Item, ait Cant. ii, 13 et 1 i : Veni : co-
illum nobis genuit, qui melior est omni- lumba mea, in foraminibus petrse, in

bus liis qui umquam nati fuerunt, vel carer>ia macerice.CAos»a dicit,quod « pe-
adhuc nascentur in terris. Undo bene « tra est Christus, foramina vero petrse
potest ei verbum adaptari illud, quod « sunt illa quatuor vulnera manuum ejus
dicunt mulieres de Noemi in libro Ruth, « ac pedum. )) Caverna vero maceria3 est

IV, 15 De nuru tua natus

: est, quse te vulnus lateris ejus^ in quibus ab insidiis

diligit : et multo tibi melior est, quam accipitris nidificare columbam oportet
si septem tiaheres filios. In veritate natus C;lii'isti. Simplicitatem etiam columb»
cst Beatffi Yirgini non de nuru sua, sed imitai'i debeinus : ut sicut illa in cibum
et de seipsa talis hlius, de quo multo eligit puruni granum, sic et nos Deuin
melius est ei, quam si mille filios genuis- eligamus, qui est illud granum frumenti,
set, et illi omnes essent Imperatores. quod cadens in terram, id est, 13eatani

3. In turture etiam notatur perpelua Nirgineni iii Annuntiatione,inortuum fuit

continentia. Unde dicit Aristoteles in oc- in Passione, et multuni fructum attulit iii

tavo libro de Animalibus : « Foemina ]{esurrectioiie et in Ascensione. IIoc gra-

« turturum non associatur alicui mari, ni- num elegerat ille qui dicit in Psal. lxxii,
« si uni solum : et nullo modo accipiunt 25 : Quid enim mihi est in cwlo ? et a tc

« alium masculum post. » Sic etiam Bea- quid volui super terram ?
ta Virgo non solum post mortem sancti 2. Sicut columba foecunda est in pro-
Joseph, sed etiam ante mortem suam le, sic et non debemus esse imitatores
semper enim viro
casta peiMnansit. Licet generosae columba^ utsingulis annis duo-
fuerit desponsala, numquam tamen in decini pullos bonorum operum Doiiiino
contumeliam virginitatis ab eo fuit at- proferamus. Hi autem duodecim pulli
tacta. sunt duodecim opera misericordise. De

' Luc. Ti, 28.

 1)E SANCTIS, Si:i{M«) X. i«o

primis sex pullis dirit I)()ininiis, MaUli. die oppressores pauperum, et viduarum :

XXV, 34 cl seq : Venilc hcitcdlcli Palris propler quod benc indij^erent bono con-
mei, possidcte paratum vobis regnum a solatore. l'ude dicitur Ecde. iv, 1 : Vidi
constitutione mnndi. Ksurioi enim, el dc- calumnias, quse sub solc gcruntur, et la-
distis mihi nuDiducarc. Ecce primiis pul- crymas innoccntium, et ncmincm conso-
lus. Siiivi, ct dedislis mihi hiberc. Kcce latorcm : ncc posse rcsistcre eorum vio-
secundus. Hospes cfam, cl collegistis me. loitix,cunctorum auxilio .destitutos.
Ecce terlius. Nudus, ct cooperuistis mc. Undccimus pullus est, ut pcccantibus in
Ecce quarlus. Infirmus, et visitastis me. nos i^noscamus. De lioc dicit Dominus,
Ecce quintus. In carccre eram, ct vcnistis liuc. VI, 37 : Dimittite, et dimittemini.
ad me. Ecce sextus. Septimus est, ut Itein, IMatth. v, 44: Diligite inimicos ve-
mortuos sepcliamus. Uude dicitur Tob. stros, hcnefacite his, qui oderunt vos.
XII, 12 : Quando orabas cum lacrymis, Duodecimus est, ut pro peccatoribus ora-
et sepeliebas mortuos..., ego ohtuli ora- tiones eilundamus. Unde dicit Dominus,
tionon luam JJoinino. Octavus est, ut Matth. V, 44 et 4a : Orate pro persequen-
sine spe lucri mutuum deinus. Unde di- tihus, ct calumniantihus vos : ut sitis filii

cit Dominus, Matth. v, 42 : Volcnti mu- Patris vcstri, qui in ca'lis cst.

tuar ia te, ne avertaris. Item, Luc. vi, 3.j : 3. Debemus etiam turturem offerre
Alutuum date, nihil iiule sperantcs. No- Domino, ut videlicet ad similitudinem
nus est, ut errantes convcrtamus. Dehoc turturis, quamdiu aWatus cst a nobis
dicitur Jac. v, 20 : Qui convcrti fcccrit sponsus noster Jesus Christus, higeamus,
peccatorem ah crrore visc suie, salvahit ncc cor nostrum ahcui rei mundanse de-
animam ejus a mortc, ct opcrict multi- leclabili apponamus, donec ad consola-
tudinem peccatoruui. Decimus est, ut de- bilem ejus prcesentiam veniamus : et

solatis solatium praibeamus. J)e hoc di- prictereaut in teinpore luctus nostri sine
cit Job, XXIX, 2o ct 13 : Cumquc sede- omni felle amaritudinis exeuntes, quid-
rem cjuasi rcx, circumstante exercitu, quid nobis adversitatis acciderit, leni pa-
eram tamen moerentium consolator... et tientia toleremus.
cor viduse consolatus sum. Multi sunt ho- Quod nobis, etc.

30
 SERMO XI.

ITEM, IIN PURIFICATIONE

BEATjE maei^.
Ecce homo erat in Jeriisalem^ cui nomen Simeon^ et homo
iste justus, et timoratus^ ejjspectans consolationem Israel,
et Spi?'itus sanctus erat in eo... Et venit in spiritu in
templum, Et ipse accepit Jesum in ulnas suas, Luc. ii,

25, 27 et 28.

NoTA, quod Simeon,

sicut sanctus probatur, quod comparatur Iribus vabie
quem demonsti-ativum adveibium, £cce, cito transeuntibus, videhcet aquce in
a multis commendabilem esse demon- terram dilabenti, et fumo fugienti, et va-
slrat, hodie Christum accepit in ulnas porimodicum apparenti.
suas : ita et nos hunc laudabilem Si- Dc primo dicit mulier Thecuitis ad
meon imitari debemus, ut digni simus David,III(eg. xiv, 14 Omnes morimur, :

Christum recipere in ulnas animce no- et quasi aquse dilabimur in lerram, quse
strse, modo per gratiam, et in futuro per non recertuntur.
gloriam. l)e sccundo dicit Job, xiv, 1 et 2 :

Ad hoc autem octo requiruntur, quaj Ilomo natus de muliere, brevi vivens
in verbis supra positis notari possunt. tempore, replctur multis miseriis. Qui
quasi flos egreditur et conteritur, et fu-
I. Primo ergo debemus esse homines ijit velut uinbra, et numquam in eodem
per morlalitatis nostrse recognitionem. statu pcrmanet.
Unde dicit, Eccc homo. Uomo enim se- De tertio dicit Jac, iv, lo : Quas est
cundum difrinitionem, est animal ratio- vita vestra ? Vapor est ad modicum
nale morlale. El vere, quod homo nior- parens. et deinceps exterminabitur. Cum
talis sit, el brevis sit vita ejus, per hoc igitur mortalis sit homo, mirabile est, et
 :

\m SANCTIS, SKIWIO \l. 4fi7

1 miserabile quod audel sc crigcro contra III. Vcrum, quoniam ilii, in quoruni
f' Allissiniuiu ; sicut fccit Atitiociius, dc cordibus pa.r Cliristi exsultat, ut dicitur
t' quo lcgitur II Macii. ix, 8, 10 ct 12, quo Col. ni, 15, debent compati miscriis mi-
'"'
ita erat replctus superbia, ut videretur serorum : proptcrea tcrtio debemus ha-
sibi fluclibns maris imperare..., el mon- bere nomen Simeon pcr viscerosam com-
tinm. altiludines in statera appenderc. passioncm. Unde scquitur : Cui nomoi
et sidera cceli contingere se arhitrabatur : Simcon. Simeon intcrprctatur audiens
sed tamen ad agnitionem sui venire com- mmrorem, et signat iilos, qui viscerosa
pulsus cst, divina plaga percussus. Nam compassionc audiunt pauperes mcercn-
dc curru rcgali cadens in terram, in gc- tcs, ct clamantcs. Talis est ipse .lesus
statorio portahatur, et dc corpore impii (^hristus. Unde dicit Apostolus ad Hebr.
vtuMncs scaturicbant, ac vivcntcs in do- IV, lo : Non habemus Pontificem, qui
loribus carnes cjus effluebant. Odorc non possit conipati infirmitatibus no-
ctiam ipsius et foetore cxercitus grava- stris. Talis etiam erat Job, qui dicit
batur. Et cum nec ipse jam foetorem XXX, 25 : Flebam quondam super eo
suum ferre posset, ita ait Justum cst
: qui afflictus erat, et compatiehatur
suhditum esse Deo, et mortalem non pa- anima mea pauperi. Tales quoque nos
ria Deo sentire. Cum ergo mortales si- esse dcbemus. Unde ait Apostolus, I ad
mus, consultum est nobis, nc Deum pec- Corinth. xii, 26 : Si quid patitur unum
catis nostris impugncmus, sed potius membrum, compatiuntur omnia mem-
cum ipso pacem habeamus. hra.

II. Secundo morari debemus in Jerusa- IV. Sed qui vero corde compatitur,
lem per intcrnae pacis conservationem. etiam extrinsecus eleemosynas manu
Unde dicitur Ecce homo erat in Jerusa-
: largitur : propter hoc quarto justi esse
lem. Jerusalcm interprctatur pacifica. debemus per eleemosynarum largitio-
Tunc aulem sumus in Jerusalem, cum nem. Unde sequitur Et homo iste ju- :

pacem habemus ad Deum, nec eum cri- stus erat. Quod autem justum sit, quod
minibus nostris impugnamus. Unde di- dives pauperi eleemosynas suas largiatur,
cit Apostolus ad Rom. v, 1 : Justificati testatur Psalmista qui ait in Ps. cxi, 9 :

ex fide,pacem habeamus ad Dcum, Dispcrsit, dedit pauperihus : justitia

Quam autcm pacem nos oporteat habere ejus manet in sseculum saeculi. Ex isto
ad Deum, dcclarat vi, 12, ubi ait Non : loco sufficienter potest haberi, quomodo
regnct peccatum in vestro mortali cor- clecmosyna debet dari. Dicit enim, dis-
pore, ut obcdiatis concupiscentiis ejus. Et persity id est, diversimode sparvit, non
vere expedit nobis, ut non peccatum, sed totum in unum locum projecit. Dedit
potius Spiritus sanctus rcgnct in nobis, pnuperibus, non divitibus, ct non uni
ut vidclicet ejus operatione nostra mise- tantum sed pluribus. Melius est enim
ra mortalitas gloriosam induat immorta- plures patronos habere, quam unum, vel
litatcm. Unde dicit Apostolus ad Ilo- paucos : et ssepe plurium orationes effi-

man. vni, II : Spiritus ejus, qui susci- caciores suntapud Deum, quam unius.
tavit Jesum a mortuis, hahitat in vohis : Item, quodjustus teneatur eleemosynas
qui suscitavit Jesum Cliristum a mortuis, erogare, probatur Proverb. xxi, 26,
vivificabit et mortalia corpora vestra, ubi dicitur : Qui justus est, tribuet,

propter inhabitantem spirilum ejus in et non cessabit. Item dicitur in Ps.

vobis. Dicit etiam I ad Corinth. xv, 33 ; XXXVI, 21 : Justus miseretur et tribuet,

Oportet corruptibile hoc induere incor- id est, res tribuet, Et post pauca :

ruptionem : et mortale hoc i/iduere im- Justus tota die miseretur et commo-
mortnlilatcm. dat : cl semen illius in henedictione
 ifiS D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

erit '. Justus ergo du pliciter inisere- bere debet, ut dignus sit illius rei quam
lur, videlicet res suas dando pauperibus, exspectat ;
propterea septimo Spiritus
et commodando. sanctus esse debet in nobis per omnimo-
dam vitae puritatem. Unde sequitur Et :

V. Sed quia nullus de justitia sua ni- Spiritus sancfus erat in eo. Ilospitari
mis debet confidere, sed potius se ser- itaque debemus Spiritum sanctum per
vum inutilem reputare ;
propterea quinto omnimodam vitae munditiam. Mundus
debemus esse timorati per trepidantem enim est Spiritus sanctus, nec hahitahit
humilitatem. Unde sequitur : Et timo- in corpore suhdito peccatis, sicut dicitur
ratus. Talis erat Job, qui ait ix, 28, 30 Sapicnt. i, 4. Ilinc est, quod legitur Luc.
et 31 : Verehar omnia opera mea, sciens 111, 22, quod Jesu haptizato... descendit
qnod non parceres delinquenti. Si lotus Spiritus sanctus corporali specie sicut
fuero quasi aquis nivis , et fulserint velut columha in ipsum. Per quod datur intel-
mundissimx tnanus niese : tamen sordi- ligi, quod in neminem descendit Spiritus

hus intinges me. De his autem, qui ti- mansurus cum eo, nisi purus sit et mun-
morati sunt, id est, per humilitatem in dus ; purus corpore, et mundus corde.
timore fundati, dicit Dominus in Isa. lxvi, Unde Paulus ait, I ad Corinth. vi, 13 et
2 : Ad quem respiciam, nisi ad pauper- 19 : Corpus tion fornicationi debetur,
culum, et contritum spiritu, et tremen- sed Domino et Dominus corpori... An
:

tem sermones meos ? nescitis quoniam memhra vestra, tem-

plum sunt Spiritus sancti, qui in vobis
Verum quia non debemus solum
VI. est, quem hahetis a Deo, et non estis ve-
Domino servire in timore sed etiam ; stri ?
oportet ut exsultemus ei cum tremore,
id est, ut tremori exsultationis solatium VIII. Verum quoiiiam ille, in quo ha-
adjungamus ob hoc sexto debemus esse
: bitat Spiritus sanctus per castitatem con-
exspectantes consolationem Israel per cupiscit in atriaDomini (Psal. lxxxiu, 3),
certa3 spei hilaritatem. Unde sequitur : propter hoc octavo debemus venire in
Exspectahat consolationem Israel. Igi- templum non manu factum, sed per assi-
tur quia spes est certa exspectatio futurae duitatein ferventis desiderii. Unde sequi-
beatitudinis ; debemus per hilaritatem tur Et venit in Spiritu in templum.
:

spei consolationem filiorum Dei exspe- Sic etiam legitur Luc. ii, 37, de illa bea-
ctare : propter quod dicit Apostolus ad ta Anna vidua et Prophetissa, quod non
Hebr. Spemsicut anchoram hahe-
vr, 19 : discedehat de templo, jejuniis, et ohse-
mus animfe tutam ac firmam, et ince- crationihus serviens nocte ac die. llle

dentem usque ad interiora velaminis. igitur in Spiritu venit in templum, qui

Item, ad Ilebr. x, 23 Teneamus spei : quotidie per fervens desiderium rapitur
nostrse confessionem indeclinahilem, usque in tertium coelum : sicut loquitur
{fidelis enim est quirepromisit.) Apostolus de se, II ad Cor. xii, 2 «. Pri-
mum cceium est dulcis societas omnium
VII. Sed quoniam ille qui separat electorum. Secundum ccelum est specio-
aeternam consolationem, talem se exhi- sa claritas omnium Angelorum. Tertium

* Ps. XXXVI, 26. scio hujusmodi hominem {sive in corpore, sive

2 II ad Corinth. xii, 2 et seq. : Scio hominem extra corpus, nescio, Deus scit) quoniam raptus
in Christo ante annos quatuordecim, {sive in cor- est in paradisum : et audivit arcana verba qux
pore nescio, sive extra corpus nescio, Deus scit) non licet homini loqui.
raptum hujusmodi u^^que ad tertium cceliim. Et
 1)E SAlNmS, SEl{iMO XI i(ii)

caluin csl ipsa ^Horiosa Trinilas, a qua cephnus Dms misericordiatn tnam, in
fluil oninis socielas boatoruni. Q\x\ cr^o medio templi tui '.

in lioc c(rluni fucril spiritu i'ii[)lus, t;ilis

potest accipcrc Jcsuni in ulnas suas, ac Kogatc ergo,

charissinii, Dominuni,
dicere : Nunc servum tuum
dimiltis Siinconcm bonis operihus
ut sic IJeatuni
Domine, sccundum verhum tuum in imitcmur, ut tandcm cum ipso Beataj
pace. Quia vidrrunt oculi mei salulare Marise virginis lilium in ulnas nostras
tuum '. Potest ctiani laetus cantare : Sus- LTti suscipere mereamur. Quod nohis
prseslare, etc.

i
* Luc. II, 29 et 30. * PS. XLVII, 10.
 SERMO XII

TEETIUM, IN rURIFICATIONE

BEAT^ MARI^.
Lumen ad revelationem Gentium, et gloriam plebis tuae
Israel. Luc. ii, 32.

NoTA, quod Beatus Simeon sacerdos, cum etiam hodie cerei benedicti porten-
tenens Jesum in manibus et ulnis suis, tur ab hominibus, et prseterea circa fere-
multas gratias egit Deo supcr hoc, quod trum defuncti quatuor ardentes candel;^
merebatur videre Filium suum, qui qiiasi ponantur videndum est quid omnia
:

lumen erat in terris missum ad revelatio- ista lumina signihcont ? Unde not;i, quod

nem, id est, ad illuminationem Genthnn lumon quod datur parvulo i)aptizato, et

non credentium, et ad gloriam plehis homini morituro, est knnen l)aptismahs
Israel, Deum per fidem intuentium. Unde innocentice lumen vero quod hodie
;

legitur Luc. n, 9 et 8, quod statim nato hoc portatur, est lumen fihahs eminentiae.
lumine, claritas Dei circumfiilsit pasto- Quatuor lumina circa feretrum hsec sunt.
res vigilantes, et custodientes vigilias Urimum est vera siipientia. Secundum
noctis super gregem suum. Cum igitur est justiti;i> benevolentia. Tcrtium est
Beata Viriro istud "hiriosum lumim Jio- mandatorum conservatio. (Jiiartum vir-
die portaverit in Jerusah'm, et obtulerit lutum congregatio.
in templum : nos etiam ad imitationem
ipsius, ma-
istum prsechirum cercum in 1. Primum igitur lumen, quod datur
nibus bonorum continuo portare debe- pai'vulo baptizato in manum, est lumen
mus. Verum cum non solum parvuh) baptismalis innocentiae. De isto lumine
baptizato, sed etiam homini jam mori- dicitur in Psal. xxxv, 10 Domine apivl :

turo, secundum quorumdam hominum te est fons vitse lumine tuo videhi-
: et in
consuetudinem himen detur in manum ;
miis lumen. Quasi dicat () Domine, fons
:
 I)E SANCTIS, SEKMO \ll. 471

vila) cst apud te : iii luinine tuo, id est, Super quem non surget lumen illius ?
in innoccntia quam per yratiani tuam Et nota, quod EiHus Dei non soluni
coii.seculi sunius in baptismo, vidcbinuis cst lumcii hujus luundi per miHtantium

lumcn, id cst, cUiritabnn tuam. iiluminationcm, vcrum cliam est lumen

lloc autcm lumen consislit in tripHci cueli pcr triumpliantium glurilicationem.
revolutione. Dcbct cnim innoccntia esse Lndeait Tob. Quale gaudium mi-
v, 12 :

in corde, ore, el opcre ut vidcHcel bo- : hi erit, qui in tenebris sedco, et lumen
mo nec malum corde meditetur, ncc lin- cceli non video ? Dicitur etiam, Apoc.

gua loquatur, nec manibus operetur. XXI, 23 Civitas illa non eget sole, ne-
:

Qui autcm boc lumen apporlaverit ante que luna ut luceant in illa nam claritas :

Bominum, benignc suscipietur a Domi- Dei illuminat eam, et lucerna ejus est
no. Undc dicitur in Psal. xl, 13 Me : Agnus.
autem propter innocentiam suscepisti : lloc igilur lumcn consistit ex tribus,
et confirmasti me in conspectii tuo in vidclicct lychno, vcl lychmine, cera, et
;eternum. Verumtamen si lumen istud flamma. Per lychnum notatur caro Chri-
extinctum fuerit ilHs tribus modis, qui- sti mundissima. Pcr ceram vero inteUi-

bus contingit exstingui lumina (videHcet gitur anima ipsius clarissima. Per flam-
per fortem ventuni superbioe, vel per mam autem liguratur divinitas ejus glo-
aqueum humorem luxurioe, sive etiam riosissima. Istud ergo bencdictum lu-
per violenliam oppressionem avaritiae : men mundis manibus bonorum
jugiter
omnis enim violcnlia surgit ex avaritia) operuni portare debomus, ut per iUud
rursus debet accendi per ignem ardcntis puriQcatis mentibus Deo Patri prsesen-
pcenitentiae, et sic homo cum ar- tari mcreamur.
dcnti cereo suo fiducialiter vadit ante fa-
ciem Dei sui : propter quod et homini III. Nota etiam, quod si aiicui noctc

morituvo, secundum aliquorum consue- transeundum esset per aliquem locuni

tudinem, accensus cereus datur in ma- periculosum, ubi saevientes inimici jace-
num, quasi dicatur : Cum cadem inno- rent in insidiis circum circa se, videlicet
centia qua exiit de baptismo, egreditur antc et retru, a dcxtris et a sinistris :

eliam de hoc mundo, ut suscipiatur a talisbcnc indigcrct forti et lucido comi-

Domino. tatu, qui cum ibi ab hostibus tueretur,
ut videlicet fortes haberet armigeros prae-
II. Secundum lumen, quod hodie por- cedentes, etsubsequentes, et ab utroquo
tatur pcr universam sanctam Ecclesiam, latere gradientcs. Sic igitur oportet ut
est lumcn lilialis eminentioe, id est, Jesus quatuor lumina fidelem Christianum in
Christus altissimi Patris Filius. Quod au- hoc saeculo transmigrantem cx omni
tem ipse sit lumcn, testatur per semct- parte ambiant, eumquc in omnibus viis
ipsum, Joan. viii, 12, dicens : Ego sum suis custodiant ab insidiis da?monum,

lux mundi : Qui sequitur me, non amhu- qui sunt principes infernalium tenebra-
lat in tenebris, sed habebit lumen vitse. rum. Et haec quatuor lumina signantur
Joannis etiam Evangelium assei-it eum per illus quatuor cereos, qui circa fere-
esse lumen in principio EvangeHi sui ita trum defuncti ponuntur.
scribens Erat lux vera, quse illuminat
: l. Primum lumen quod ponitur ad pe-
omnem hominem venientem in Jiunc mun~ des defuncti, ut videlicet eum prceccdat,
duni *. Sic etiam dicitur in Jub, xxv, 3 : est lumen verae sapientiae. De hoc dicitur

* Joan. I, 9.
472 I). ALH. MAG. ORI). FILEl).

Sap. VII. 10, 11 et 12 : Sitpcr salutem rt ta, quodlumen istud benefacientis justi-

speciem dileji sapientiam, el proposui tiae consistit ad minus in illis septem

pro luce hahere illam : quoniam inex- operibus misericordiae, de quibus supra
stinijuibile est lunioi illius. Venerunt habcs in illo sermone : Tulerunt Jesum
autem mihi omnia hona pariter cum in Jerusalem '. Igitur quanto plura ope-

illa, et innumerahilis honesfas per ma- ra misericordiae fecerit homo, tanto cla-

nus illius : et Uetatus sum in oninihus, rius lucebit cereus iste.

quoniam antecedebat me ista sapientia. 3. Tertium lumen, quod puuitur ad

Et nota, quod lumen verae sapientiee laevam defuncti, est mandatorum Dei

consistit ex duobus magnis et pretiosis, conservatio. Hoc autem lumen tuetur

videlicet ex timore Domini, et amore eum, ne aliquid adversitatis attiugat

Dei. Xullus vere sapiens est, nisi timeat, eum asinistris suis. De isto lumine dicit
et ametDeum. Utrumque probat Eccli. i, Psal. cxMii, lOo : Lucerna pedibus meis
20 : Plenitudo, inquit, sapientise est ti- verbum tuum, et lumen semitis meis.

mere Deum. Item : Dilectio Dei hono- llem, in Psal. cxviii, 130 : Declaratio
rahilis sapientia '. Hgec autem duo post- sermonum tuoruni illuminat. Quod au-
ea conjungit et facit inde cereum unum tem mandata Dei bene custodita custo-
dicens : Qui timetis Dominum diligite diant bominem ex hoc saeculo transeun-

illum, et illuminabuntur corda vestra '-.

tem, ostendit Eccli. xv, 1(), ubi ait : Si
2. Secundum lumen quod ponitur ad volueris niandata servare, conservaburit

caput mortui, ut videlicet sequatur eum, te.

est benevolentia justitiae. De isto lumine Lumen autem mandatorum Domini

dicit Dominus in Isa. Lvin, 7 et 8 : Fran- consistit ad minus in decem praecep-
illis

ge esurienti pancm tuum, etegenos, va- tis, quae dedit Dominus Moysi in monte
gosque induc in domum tuani : cum vi- Exod. xx, 3 et seq.
Sinai, sicut legitur :

deris nudum, operi eum, et carnem tuam Sunt autem Iiaecpr»cepta. Primum, Non
ne despexeris. Tunc erumpet quasi mane habebis deos alienos coram me. Secun-
himen tuum, et sanitas tua citius orie- dum, Son assumes nonien DominiDeitui
tur, et anteibit faciem tuam justitia tua, in vanum. Tertium, Memento ut diemsah-

et gloria Domini colliget te. Justitia batisanctifices. Quartum, Honora patrem

igitur operum misericorditv, quse modo tuum et matrem tuam. Quintum, Non
pauperibus impenduntur : statim cum occides. Sexium, A^onjyioechaberis. Septi-
facta sunt ipsa opera, prsecedit faciem mum. Non furtum facies . Octavum, No)i
hominis, ut obtineat ei in praesenti divi- proximum tuum falsum
loqueris contra
nam propitiationem. vero mortuus Cum testimonium. Nonum, Non concupisces
fuerit liomo, sequitur eum, ut protegat domum proximi tui... nec omnia qux :

ipsum ab insidiis inimicorum, et repree- ilitus sunt. Decimum, Nec desiderabis

sentet eum gloriae sempiternae. uxorem ejus. Cum autem darentur haec
Quod autem opera miserantis justitice praecepta, cunctus populus audiebat vo-
sequantur hominem, probatur per Apoc. ces, et videbat lampades : ut per hoc in-

XIV, 13, ubi dicit Joannes yiz^c^iiJ vo- : nueretur, quod mandata Dei essent lu-
cemdeccelo dicentem mihi : Scrihe : Beati mina aeterna^ vitae.

mortui, qui in Domino moriuntur... Ope- 4. Quartum lumen quod ponitur ad

ra enim illorum sequuntur illos. Et no- dexterum latus defuncti, est sanctarum

« Eocli. I, 14, * Cf. supeiius Serm. X.

'
ll.i.l. II. 10.
 ,

DE SA.NCTJS, SEUAIU Ml, 473

virluluin conj^regatio : ut non solum per nus, nmudum videlicet contemnendo.

custodiani numdaloruui Doniini cadanl Omnccnim quod natum cst ex Deo, vin-
a sinislro latcrc cjiis millc, seil ctiani cit mundum. Estis eliam regale sacerdo-

per coniitatuui viitutuni cadant a dcxlris tium, id est, debetis esse Hegcs et Sa-
cjus dcccm millia inimicoruni '
: forles cerdotes, vosmetipsos videlicet regendo,
enini suut virtutes, et ad bella doctissi- et Deo jugiter olferendo. Debetis nihilo-
uia\ Sunt autem hae : iides, spes, casti- minus esse gens sancta, carnis immundi-
tas, sobrietas, Immilitas, simplicitas, ve- tias respuendo : ct populus acquisitionis
ritas, ol)edienlia, patientia, perseveran- proximos vestros post vos bonis exem-
cseterseque virtutes, quoe omnes sunt
I tia,

quasi clarissima lumina : utpote a Patre

plis pertrahendo.
annuntiare omnes
Et prajterea debetis
virtuosas bonitates
luminum desursum descendentia. IJnde ejus, qui vocavit vos de tenebris vitiorum
dicit Jac. i, 17 Omne datum optimmn,
:
in admirabile lumen virtutum,
ct omne donum perfectum desursum est,
descendcns a Patrc lumijium, id est, Quia ig^itur illi qui cum praedictis iu-
sanctarum virtutum, per quas irradian- minibus non advenerint, projicientur in
tur electi.Hinc etiam ait, I Pet. ii, 9 :
tenebras exteriores, ubi erit fletus et stri-
Vos cstis genus electum, regale sacerdo- dor dentium : rogate, charissimi, Domi-
tium, (jcns sancta, populus acquisilio- num, ut sic cum hoc glorioso luminum
nis : ut virtutes annuntietis ejus, qui de comitatu exhujus exsiiii tenebris trans-
tencbris vos vocavit in admirabile lu- eamus ; ut in patriam claritatis aeternae,
men suum. Quasi dicat : Christiani, ubi lux perpetua lucet electis, feliciter
vos estis, id est, esse debetis electum ge- venianms. Quod nobis, etc.

' Psal. xc,

 SERMO XIII,

IN FESTO CATHEDRj;
S, PETRI.
Tu es Christus, Filius Dei vivi, Matth. xvi, 16.

Nota, quod haec est confessio fidei Apostolicse, quse paucis verbis multa com-
plectitur, quae pertinent ad commendationem Jesu Christi.

/. Recognoscit enim in ipso Pontificalem dignitatem.

II. Confitetur in eo regiam sublimitatem.
III. Asserit eum Patri sequalem per divinitatem.
IV. Asserit ei deberi paternam Imreditatem.

Prima duo innuuntur in hoc quod dicit, Christus, id est, unotus. Residua duo
innuuntur per hoc quod dicitur Filius Dei viin.

stus,quod interpretatur uncfus. Unxit

enim eum Deus Pater tamquam verum
Pontificem, oleo exsultationis pree partici-
I. pibus suis. Quod autem Jesus sit Pontifex,
teslatur Paulus, ad Heb. vn, 24 et seq. :

Jesus eo quod UKuieat in aeternuni, sem-

Igitur primo commendat eum a Pon- piternum hahet sacerdotium. Unde et
tilicali hoc quoddicitur C/(/7'-
dignitate, in salvare in perpetuuni potest accedentes
 :

DE SANCTIS, SEUMO Xl!l. 475

per .sinnetipsiun ad Dciun : semper ei- et pulchcr adspcctu, dccoraque facie...

vens ad interpellandiim pro nobis, Talis Tulit ergo Samuel cornu olei, et unxit
enim decehat iit nohis csset Pontifex, eum in mcdio fratrunt cjus : cl directus
sanctns, innoccns, impollntus, scgretja- est Spiritus JJoniini a die illa in JJavid,
tns a pcccdtorihns. Sanctus in inuiuli et deinceps. Per David ergo Cbristus, et
hujus convcrsatione : sancte enini con- per Samuelem Deus Pater intelligitur.

versalus fuit in niundo. fnnoccns in Pas- Iste est rex, qui hominibus regni sui,

sione : innocenter enim passus fuit. /m- hoc est, filiis grati;e leges edidit et pro-
pollutus in liinbi confractione : quia posuit castatis, sequitatis, et pietatis.
enim impollutus fuit, destruxit morlis 1. De lege castitatis, Matth. vi, 27,
imperium. Segregatus a peccatorihus in 28 : Audistis, quia. dictum est antiquis
gloriosa Resurrectionc, et excelsior caelis Non moichaberis. Ego autem dico vohis :

factus in admirabili Ascensione. quia omnis, qui vidcrit mulierem ad

1 . Isle est Pontifex, qui calicem Pas- concupisccndum cam, jam nuechatus cst

sionis pro nol)is bibit. Mallh. xxvi, i2 : eam in corde suo.

Pater mi, si 7ion potcst hiccalix transire 2. De lege sequitatis, Luc. vi, 27 et
nisi hiham illum, fiat voluntas tua. seq. : Diligite inimicos vestros, et hene-
2. Hic est Pontifex, qui eumdem cali- facite, ct mutuum date nihil inde spe-
cem suis fidelibus porrigit. Matth. xx, 22 : rantes... : Date et dahitur vobis. Iste est,

Potestis bihere caliccm, quem cgo hibi- cui commissum est vivos et morluos ju-
turus sum ? Quasi dicat : Nisi biberitis dicare. Unde in Psal. lxxi, 2 Deus :

mecum caliceni Passionis, non bibetis judicium tuum regi da, etc.
calicem consolationis.
3. Ilic est Pontifex, qui clavcs ligandi
atque solvendi Pontificibus et Sacerdoti-
III.
bus concessit. Matt. xvi, 19 Tihi daho :

claves regni coelorum. Et quodcuynque

Ugaveris super terram, erit ligatum et

excommu-
Testatur etiam eum aequalem esse Pa-
in coelis. Unde justa sententia
tri per divinitatem ibi, ubi dicitur, /'V///
nicationisvehcmenter est timenda. Ex-
Dci vivi. Filius enim Dei, secundum
commuiiicatio enim separat, excludit,
iidem Catholicam, coselernus est Deo Pa-
infirmat, tradit iniquo : separat a Deo,
tri et ccqualis secundum divinitalem. Un-
excludit a suffragiis Ecclesiee, infirmat
de Allianasius : « /Equalis Patri secun-
hominem ad resistendum vitiosis tenta-
« dum divinitatem, minor Patre secun-
tionibus, tradit iniquo, id est, diabolo et
« dum humanitatem. » Joan. xiv, 1 1 . Non
tortoribus infernalibus.
creditis quia ego in Patre, et Pater in

me est ?

II.

lY

Secundo coinmendat eum a regia di-

gnitate, per hoc quod dicitur Christus, Quarto innuit etiam Petrus Christo Je-
id est, unclus : quia reges etiam inun- su deberi paternam et ccelestem haere-
guntur. Et certe iste per illum pulchrum ditatem, et hoc ostendilur per hoc, quod
et rubicundum David expressus fuit, qui dicitur J'"ilius Deivivi. Si enim est Filius,

in regem inunctus fuit. Unde legiturin I consequens est etiam, utsithsert-s : sicut
Reg. XVI, 12 et 13 Erat David rufus, : dicit Apostolus ad (lal. iv, 7 : Quod si
476 I). ALB. MAG. ORI). PRMD.
filius : et heeres pcr Dewn, subauditur, bus : in vitse perpetuitate, in divitiarum
jure. Et nota,quod Jesus, qui est filius ubertate, et in gloriae subtilitate. Unde
Dei, per unionem nos cohaM-edes suos Proverb. iii, 16 : Longitudo dierum in
fecit, qui sumus filii per adoptionem. dcxtera ejusy ct i)i sinistra illius divitise.,

Unde ad Rom. viii, 1(> et 17 : Ipse Spi- ct gloria.

ritu.s testinwtnum reddit spiritui nostro,
quod sujnus filii Dei. Si autcni filii, ct Rogamus ergo Pontificem istum, et
hsercdes : hseredes quidcni Dei, cohsere- Regem, ut in regno Patris sui nos suos
des auteni Chrisli. faciat cohaeredes. Quod nobis praestare
Haereditas autem ista consistit in tri- dignelur, etc.
 :

SERMO XIV.

DE BEATO MATHIA
APOSTOLO
jugum meuyn super vos...: ei invenietis requiem ani-
Tollite

mabus vestris. Jugum enim meam suave est, et onus meum

leve. Matth. xi, 29 et 30.

Tria primo sunt hic notanda

/. Quodsit jiiqum^ quod tolli prsecipitur ?

II. Qi(3e sit requies, quae imenitur ?

III. Quare jugum Domini suave asseritur ?

nis. Secundum dilectionis. Tertium tri-

bulationis.
1. Jugum sanctificationis attenditur in

I. castitate corporis, et animae : ut videli-

cet Christianus homo, vel servet casti-
tatem conjugalem, vel continentiam vi-
De primo nota, quod triplexestjugum dualem, aut munditiam virginalem. Un-
Domini. Primum csl jugum sanctificatio- de Apostolus I ad Thess. iv, 3 et seq. :
 .

D. ALB. MAG. ORI). PR.ED.

Hsec est volunlas Dci, sa/icfiftca/io ve-

sira : ut abstineatis vos a fornicatione, ut
sciat unusquisque vestrum suum vas, id

est, « corpus, » \\i dicit Glossa, possidere II.

in sanctificatione, et honore : non in pas-

sione desiderii, sicut et (jentes, quie i(jno-
rant Deum... Xon enim vocavit nos De secundo nota, quod hi qui portant
Deus in immunditiam, sed in sanctifica- jugum Domini, duplicem requiem inve-
tionem nient, videlicet sinus, et mensae. Optima
2. Jugum dilectionis consistit in chari- enim requies est in lecto, et in mensa.
tale Dei et proximi, sive illc sit amicus, 1. De requie sinus Domini, Luc. xvi,
aut inimicus. TJnde Matth. xxii, 37 et 22 : Factum est ut morerelur mendicus,
seq. : Diliges Dominum Deum tuum ex et portaretur ab Aiigelis in sinum Abra-
toto corde tuo, et in tota anima tua, et in lise, per quem Deus Pater intelHgitur.
tota mente tua. Ilocest maximum et pr'- Item, Isa. xl, 11 : In brachio suo congre-
mum mandatum. Secundum autem si- gabit agnos, et in sinu suo lcvabit. Sua-
mile est liuic : Dilujes proximwn tuum, vissime stratum est animabus Sanctorum
sicut teipsum. In his duobus mandatis in sinu Domini. Inquietissime autem ani-
universa lex pendet , et Prophetse. ma? peccatorum jacebunt in sinudiaboli,
3. Jugum tribulationis attenditur ex ubi subter eos sternetur tinea, et operi-
tlagello divino, quo Deus hominem per- mentum eorum erunt vermes.
cutit per corporales infirmitates. Consi- 2. De requie mensse, Job, xxxvi, 16 :

stit etiam ex tentationibus quibus diabo- Requiesmensse tuse erit plena pinguedine.
lus hominem infostat, et ex» injuriis et Isa. XXV, 6 : Faciet Dominus exerciluum
darnnis quibus makis homo bonum in- oinuibuspopulis inmonte hoc convivium
(juietat. De his omnibus, II ad Timoth. pinguiuin, convivium vindemise, pin-
111, 12 : Omnes, (pui pie volunt vivere in guium inedullatorum, vindemiie defseca-
Christo Jesu, persecutioneni patientur. tse.

Hinc etiam Jac. i, 2 et seq. : Omnes

gaudium existimate fratres mei, cum in
tentationes varias incideritis : scientes
quod probatio fdei vestrse patientiam III.

operatur. Patioitia autem opus perfe-

ctum habeat : ut sitis perfecti et integri,
in nullis deficientes. De tertio nota, quod jugum Domini
suave et leve dicitur propler tres causas.
Nota autein, quod multi rumpunt hoc 1. Primaest Dominicte passionis reco-
triplex jugum. Primum rumpitur per gitatio. Unde Apostolus ad Hebr. xii, 3
aniinae et corporis immunditiam, secun- et 4 : Rccogitate eum, qui talem susti-
dum per cordis et operis malitiam, ter- nuit a peccatoribus adversus semetipsum
tium per blasphemiam et impatientiam. contradictionem : ut ne fatigemini, ani-
mis vestris deficientes Nondum enim us- .

que ad sanguinem restitistis.

2. Secunda est intrinseca sancli Spiritus

consolatio. Unde Isa. x. 27 : Computrescet

jugum a facie olei, videlicet, Spiritussan-
cti. Item, II ad Coriiith. i, 3 et 4 : Benedi-
cths Deus et Pater Domini nostri Jesu

Chrisli, Pater misericordiarum, et Deus

 \)E SANCTIS, SKRMO XIIT. 470

iotius consolaliofiis, qui consolatxr )ws qiiod prsssenticstmomcntancum et levo.

i)i

in omni trihulatione nostra : vidclicot supra modum in

t)-ibulationis nost)\-e,
per Spiritus paracliti intrinsccam unclio- sublimitate tjetennwi gloriss pondus ope-
nern. rafnr in nobis.
3. Tertia cst gloriosa rcmuncrationis Quodnobis, etc.

exspeclatio. Unde II ad Cor. iv, 17 : /d,

 SERMO XV.

O ANNDNTIATIONE
BEAT/E MARIyB.

Ave gratia plena : Dorninus tecimi : benedicta tu in

mnUerihits. Lue. i,
'5 28.

Hsec sunt verba Gabrielis Archangeli ad Virgineni Mariam. Elisabetli autem

addidit : Et benedictus fnictus ventris tui '.

Igitur quinque sunt hic notanda :

/. Quare Virginihsec salutatio k\^ proferaiur?

II. Cur esse gratia plena dicatnr ?
III. Quomodo cum ea Dominus esse dicatur ?
VI. Quare superomnes miilieres merito benedicatur ?
V. Cur etiam fructus ventris sui benedicti, ab omnibus mereatur benedici?

propter quatuor, hoc verbo Ave salutatur.

Ave enini sonat, quasi .?/«e r«. Eva nam-
I. que quadrupHci vae subjacuit ipsa enim:

per virum violenter fuit deflorata, ipsa

per conceptus multiplices fuit onerata,
I)e primo nota, (juod iJcata Virgo ipsa in partu filiorum fuit angustiata, ip-

'
Luc. I, i-i
 ;

I)K SAXCTIS, SFJIMO XV. 481

sa ctiam landcm fuit in pulverom reso- 1. Ita et Beata Virgo fuit mundissima
luta. Unde propter praedicla dixit ei Do- ab omni labe vitiorum. Numquamenim
minus, Gen. 111, 16: Si/h viri potestatc mortaliter, vel etiam venialiter peccavit
eris, ct ipse domiiiabitnr tai, quantum sod sompor in cogilalu suo, ot verbo, et
ad violenliam dellorationis. Mulliplivaho opere merebalur. Ftccrte hoc quasi plus-
3Pnim?ias tuas et conccptus tuos, quan- quam homo liic. Non est enim homo,
tum ad onera conceptionis. Iii dolorv pa- non peccot. l'ude Joau. 8 Si dixe-
(|ui 1 i, :

rics filios tuos, ecce doior in partus olVu- rimus quoniam pcccatuui non habemus,
siono. Sequuntur verl)a qute Dominus ipsi nos seducimus, ct veritas in nobis
dixit ad virum, qu» etiam intelligunlur non cst.

dicta ad mulierem : Pulvis cs, et inpul- '1. F^uit etiam vacuissima ab oinni de-
vereni revertcris '. l'A'ce testimonium de siderio terrenorum. Non enim cor suum
incineralione. et animum habuit circa ista terrena et

Heala igitur Virgo al) hoc vic quadru- inferiora ; sed scm[)or desiderio circa su-
plici immunis fuit. Ipsa enim per l)ei porc(oloslia versabatur. l[)sa siquidem
conceptionem virginitate non fuit spolia- tomporalia, quse avari sunimo studiu co-
ta : ipsa per eum quem conceperat, non lunt, contcm[)tibilia et quasi stercora rc-

fuit aliquo modo gravata ipsa eliam post : })ulabat.

inortem, secundum fidem laudabilcin, '•\. Fuit eliam solidissima ot inlogorri-
non fuit incinerata. Sicut enim Eva qua) ma omnium virtutum ordinatam et
per
fuit ex ossibus Adw, et caro de carne ejus, individuam custodiam. Omnes enim vir-
cum conjuge suo participavit maledictio- tutes circa ipsam aggrcgat;e, ita solidam
nem coiTuptionis et incineraliunis : ita e ot integram eam consorvavorunt, ut non
convcrso dignum fuit, ut Heala Virgo possot lajdi aliquo tenlationis impulsu.
cum V'\\'\o (de qua ex ejus carni; et san- 4. F^uit etiam quiotissima per pacem
guinc carnem assumpserat et sanguinem) cordis, ot omnium alfectuum tranquilli-
participaret l)enedictionem incorruptio- tatem. Pacem enim quam filius suus dedit
nis. Sicut enimcaro Filii non vidit incor- discipulis, ipsa praecipuo conservavit :

ruptionem, sic neccaro matris. i[)sa (Hiam numquam iudobite vel concu-
pivit, aut limuit : noc doluil, aut gavisa
fuit iiidcbilc.

II.

m.
De secundo nota, quod Beata Virgo pro-
pter quatuor dicituresse^r«/mjo/^/m.Fuit
enim mundissima, vacuissima, solidissi- quod Doniinus cum ca
l)c torliu nota,

ma, et quiolissima. Sicut enim quatuor esse dicitur, tanquam sponsus in secreto
ad minus ad lioc requiruntur, quod ma- cubiculo. Dei enim filius in camora vir-
teriale vas, vel dignum sit, vol possit im- ginalis utori humanam naturam assum-
pleri videlicct ut sit muiidum, sit ca-
: psit, oamque sibi tamquam sponsam gra-

pax sou vacuum, sit solidum, id est, non tissiiuam insoparabilitor univit.
ruptum sit quietum, idest, non niovea-
: Secundo cum ca fuit, tamquam milos,
tur, dum liquor infunditur. arma induens in tabernaculo. Dominus

'
Gen. ui, 19.

XIII 31
 :

482 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

enim congrcssurus cumdiabolo, tunicam in ligno crucis, vitam restituit. Eva nam-
carnis noslrsB in sanciissimo tabernaculo que per pomum vetitum, quod decerpsit
virginei corporis induit, qute cum in pas- ab arbore, et sibi et universic parentelee
sione per flagella, etspinas, el clavos, ac suae mortem propinavil : Maria vero pre-
lanceam lacerarelur, et perforaretur ; vir- tiosum fruclum ventris sui mundo edidit,

tus divinitatis, quaj sub ea occulta fuerat, qui pro salute generis bumani in patibu-
stravit diabolum. lo suspensus fuit, et sic mortem fugaA'it,

Tertio Dominuscum ea fuit.tamquam ac vitam restituit.

rex in tbroni sui consistorio. Dei enim Quarto dicitur benedicta, quia clave
Filius utpote verus Salomon, id est, rex David, hoc est, per filium suum, paradi-
pacificus, sedil in ipsa tamquam in reali sum aperuit. Sicut enim propter Evam
solio, judicans omnes lines terne. Medio paradisi poitae clausa? fuerunt : ita et per
siquidem tempore, quo in Yirginis utero Mariam Virginem sunt reserat8e,exstincta
gestabatur, non minus ea quae sursum ignea rampheea per sanguinem Jesu Chri-
erant in coelo, et quse in terra deorsum, sti.

prudentissime gubernavit.
Qnarto cum ea fuit, tamquam hospes
prandens in triclinio. Sedens enim infan-
tulus in Yirginis utero, et Patre plenissi-
me fruebatur, et mundis affectibus matris,
ac sanctis operibus delectabiliter pasceba- Y.
tur.

De quinto nota, quod fructiis ventris

intemeratuj Yirginis propter quatuor di-
IV. citur benedictus.
Primo propter charitativam sui sangui-
nis eifusionem. Et ccrteipse nonfuitpar-
cus in suo sanguine, quo nos redemit,
sedlargissimus : unde sit ipse per saecuhi
De quarto nota, quod propter quatuor bcncdictus.
m mulicribus dicitur benedicta. Secundo propter exsulantium anima-
Primo, quia serpenli non obaudivit. rum elimborevectionem. Quomodo enim
Gum enim et ipse Dei Fiiius tentatus fue- creditis, quodab illis animabus fuerit be-
rit, verisimile est quod Beata Yirgo nedictus, quas ipse de regione mortis eri-
quandoque etiam tenlata fuit, sed ipsa piens in patriam lucis aeterna; transvexit
numquam diabolicee tentationi assensit. quarum qusedam etiani quinque milhbus
Secundo, quia opprobrium foeminarum annorum passae fuerant exsilium.
diiuit et abstersit. Sicut enim Eva causa beatorum quotidianam
Tertio propter
exstitit perditionis humanae ita et Maria
: refectionem. Quamdiu enim in hoc sse-
causa fuit nostrae redemptionis. Llnde culo sumus, peregrinamur a Domiiio.
mulieres deinceps verecundari non de- Prima et summa refectio animarum no-
bent, taniquam per foeminam genus hu- strarum, est corpus et sanguis Domini
manum sit amissum, cum et per fcemi- nostri Jesu Ghristi, quo quotidie pasci-
nam fuerit recuperatum. mur etpotamur.
Tertio dicitur benedicta, quia per fru- Quarto dicilur benedictus propter re-
clum vita), quem edidit suspendendum gnantium in palria delectabilem remu-
 DE SANCTIS, SKRMO XV. m
nerationem, Ibi enini nierccs omnium emundali merilis IJeuUc Virgnis sic iii

filiorum Dei, eslgloriosus fruclus venlris hac vita Dei gratia repleamur, ut post
ininiaculattc ^ir^inis Mariae. lianc vitam i^loriosum fruclum vcntris
sui inprtemium assequamur. Quodnobis,
Rogate crgo Dominum, ut a vitiis etc.

i
 SERMO XVI.

ITEM, IN EODEI FESTO

ANNUNTIATIONIS B. V. M
Ave gratia pJena. Luc. i, 28.

Nota, quod hac sunt verba, quibus Angelus alloquitur Virginem Mariam.
Et nola, quod sicut munda pixis nobili electuario replotur, ita etiam Beata
Virgo tamquam aurea pixis, gratia repleta fuit. Dicit ergo Angelus adeam,^i'e
gratia plena. Quasi diceret: Ave virgo sanctissima, quia tu es pixis aurea,

quee nobili elecluario gratige usquequam a summo pigmentario es impleta.

Quod autem Beata Virgo sit vas gratiffi, testatur Sequentia, in qua sic canta-
tur: « Salve mater Salvatoris, vaselectum, vas honorabile,vas ccelestisgralieD.»

Duo igitur principaliter sunt hic notanda :

/. Qiise virtiis huic electuario quod gratia vocatur, inesse credatur?

11. Ex quibus speciebus electuarium conficialur?

quod gratia vocatur, quatuor egregias

virtutes habere probatur. Prima virtus
I. est, quod hoiuo ])er gratiam ab omni pec-
Secunda, quod
cati cegritudine liberatur.
honio ad virtulum exercitia per gratiam
Depnnio notii, quod iioc clectuarium, mirilice roboratur. Tertia, quod homo
 :

1)K SANCTIS, SI:HM() \VI. 485

pcr graUaiu Ijonis siiporcdilcslibus locii- tur Maria, quidquid I-^va pcr culpam ami-
plctalur. Quarla, quod liomo per gratiain serat, recuperavit pcr graliam toli muii-
in i('j4U0 Dei houoriiice suhliuialui'. do. Ipsa etiam tamquam mulier fortis,
manus mitlens ad fortia, viriliter in vir-

I. Piiina igilur viitus hujus elecluai'ii_, tutuin cxercitiis desudavit.

Unde dicilur
(juod (jralia vocatur, iii lioc consislit, Luc. i,quod post sululatic;-
;J9, iO, ){):

(juod hoino j)er iliud ah oinni pcccatilan- ncm angelicam, cxsurycns Maria abiit
guore curatur. lieata igitur Virgo Maria i/i niontana cuni festinatione iu civila-
tantam ahundautiamgratieB consecuta csl teni .Juda. Eti)dravit in domum Zacha-
a Domino, quod etiam in matris utcro ah rise, et salutavit Elisahcth. Apud quam
originali pcccato cxstitit emundala, et etiam mansit quasi mensihus tribus, mi-
quod omnis iTgritudo fomitis in ea pe- nistrans ci in nativitate Joannis pnecur-

nitus est exstincta. Unde scribit Bcatus soris Domini. Super praedictum locuin
Ucrnardus ad (lanonicos Lugdunenscs dicit Glossa, quod « lieata Yirgo ita for-
« Quod vel paucis mortalium conslat « tisct robusta fucrit per gratiam,ut eani
« fuisse coliatum, ut videlicet sancti exi- « asperitas itineris non retardarit. »
« rent ex utero, fas nonest suspicari taii- Nos etiam ut fortes in honis operibus
« tae Virginiesse negatum,per quam omnis existamus, indigemus clcctuario gratia'
« mortalitas emcrsit ad vitam cgo puto, : rcstaurativo atquc confortativo. Unde di-
« quod et copiosior sanctificationis hene- cit Apostolus ad Ilehr. xiii, 9 : Optirnum
« dictio in ea descenderit, quae ipsius non est gratia stabilire cor, non escis : qu%

« solum sanctificaret orlum, sed ct vitam non profucrunl ambulantihus in eis.

« deinceps ah onini pcccato cuslodiret, Ipse etiam Bcatus Paulus fortis fuit et
« quodnemini quidem mu-
alteri in natis strenuus j)ergratiam : unde dicit de semet-
« licrum, creditur esse donatum. » ipso, I ad Gor. xv, 10: Gratia Dci sum
Nos etiam, charissimi, cum simus pec- id quod sum, ct gratia ejus in me vacua
catores,necessarium nohis estelectuarium non fuit, sed abundantius illis omnibus
gratiae, ut per illud a peccatorum iniir- laboravi. Monet etiam nos, II ad Gor.
mitatihus liheremur. Unde gratiain no- VI, 1 : Xe
vacuum gratiam Dei reci-
in
bis optat Apostolus ad Rom. i, 7 : Gratia, piamus. Illc in vacuum gratiam Dei re-
inqiiit, vobis, etpax a Deo Patre nostro, cipit, qui secundum gratiam a Deo ac-

el Doniino Jesu Christo. (ilossa: « Per gra- ceptam in bonis operibus non dcsudat.
« tiain liberamur a peccatis per pacem :

« autcm reconciliamur Deo. o Hincetiam 3. Tertia virtus est hujus electuarii,

scribit Apostolus ad Eph. ii, 4 et 3: quod hominem honis supercoeleslibus
Deus, qui dives est in misericordia, pro- locupletat. Quia igitur Beata Yirgo per
pter nimiam charitatem suani, qua di- gratiain fuit emundata, proptereasummo
lexit nos : et cuni essemus mortui pecca- et vero bono spiritualitcr et corporaliter
tis, convivificacit nos Christo {cujus fuit adimpleta. Erat enim nohilc tricli-

gratia estis salvati). Per gratiam itaque nium totius Trinitatis, fuit nihilominus
Ghristi salvamur apeccatis, quae animani camera sive hospitale sanctte huinanita-
faciunt graviter inlirmari. Propter quod tis. Ipsa enim Dei Filium secundum car-

necesse est, ut electuariuin gratiae mun- nem concepit, et in utcro suo mundissi-
dificativum jugiter a Dco postulemus. mo novein mensibusbajulavit. Undc can-
taturdeipsa: « Salve mater piclatis, ct
2. Secunda virtus hujus electuarii, « totius Trinitatis nobile trichniuin : Vcr-
haec est, ut videlicet per illud deperdita « hi tamen incarnati spirituale majestati
restaurentur, et totus homo per hoc ad « prapparanshospitium.»Quodautemvero
virtutum excrcitia roboretur. Beata igi- et summo bono fuerit adimpleta, tcstatur
486 B. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

iii canlico suo ubi ait : Magmficat anima serendi ejus. Assuerus interpretatur hea-

mea Dominwn, ctc. Et infra : Esurien- tiludo, et signat Filium Dei, a quo tam-
tes implevil honis\ Ipsa quippe summum quam a fonte beatiiudinis luci(Hssimo

et verum bonum csuriit, propter quod et profluit omne bonum. Esther itaque, id

eo usque ad summum rcpleta fuit. Non est. Beata Yirgo formosa erat per imma-
est duhium quin in coclis, in latcre Filii culaiam virginitaiem, erat etiam incre-
residcns, l)onis omnibus repleatur. Gon- dibilis pulchritudinis per viriuium om-
sentaneum quippe ralioni cst, quod iilius nium venustatem. Omnes siquidem vir-

matrcm suam liliali aifeclu lionorans, tutcs in ea aggregaice mirabiliter venu-

plcnam ci supcr omnia bona sua dederit siavei'ant cam. Omnium quoquc et An-
potestatem.
gelorum, et liominum oculis gratiosa et
amabilis vidcbatur pcr visccrosam chari-
Nos etiam electuarium gratise devotissi-
misprecibusposiulare debemus, ut ipsius taicm. ILec itaquc Yirgo in assumptione

bcneficio bonorum supercoelcstium par-

Angclorum comitatu, ad cubiculum Rc-
mereamur, Eis cnim qui in
licipes effici
gis a^crni solemnitcr cst adducta : ct quo-

gratiafucrint constituti, bona superccele-

niam gratiam apud Deum invcncrat, su-

stia confcrentur, Unde dicitur Eccli. xl, per omnes mulieres, id est, super omnes
17: Gratia sicut paradisus in henedictio- fidelcs animas, est ainata, et diademate
nihus. Ilinc etiam est, quod Dominus regni coelesiis honorifice coronata. Neces-

laironi poeniienti, quem in gratiam suam sarium eliam nobis est elcciuarium gra-
reccperat, omnia bona paradisi commu- iiiT" in terris, ut pcr illud gloriam mcrea-
nicavit, dicens Luc. xxiii, 43 : Amen di- mur adipisci in coelis. Unde dicitur in

co tihi: Hoclie mecum eris in paradiso. Psal. Lxxxiii, 12: Gratiam, et gloriam
dahil Dominus. Hic manifeste innuitur,

4. Quarlavirius Imjus electuarii, quod quod per graiiam perveniiur ad gloriam.

bominem glorilicat ct sublimat. Beata Primo enim Dominus dat gratiam, et
igitur Virgo Maria, quia plena fuit gra- postca his quis perseveraverint in gratia,
tia, propterea supcr omncs choros Auge- supcraddii ct gloriam.

lorum cst exaliata, et digna est vocari

coGlorum Regina, De exaltatione vero
Mariai matris misericordise sic lcgitui"

Esilier, 11, 15, 10 et 11 : Erat Esther for- 11.

mosa valde, et incredibili pulchritudine,

omnium oculis gratiosa et amabilis vi-
dehatur. Ducta est itaque ad cuhiculum De secundo nota, quod nobilissimum
regis Assueri...,et amavit eam Rex plus gratife elcctuarium ex sex specicbus coii-

quam omnes mulieres, liahuilque gra- ficitur. Hic autem sex species sunt virtu-
tiam et misericordiam coram eo super tes, propter quas gratia spiritualiter obti-
omnes mulieies, et posiiit diadema rc- nctur. Piima cst castitas. Sccunda, boni-
gni in capite ejus. tas. Tertia, pictas. Quarta, veritas. Quin-
Esthcr inierpretatur praeparata in tem- ta, humilitas. Sexta, paticntia siveaequa-
pore, et signat Beatam Yirginem, quam nimitas. Has sex virtutes habuit dulcis
Deus 1'ater ad boc prasparavit, ut Filius Yirgo Maria, quas etiam nos ad imiiatio-
suus unigcnitus ex ea conciperetur, ct nein sui debemus habere.
nasccrctur, (juando advcnit tempns mi- 1. Prima igitur species cx qua confi-

» Luc. I, 46 et o3.
 DE SANTIS, SERMO XVI. 487

citur electuarium gratiae, est caatitas. 3, ubi deficiente vino m nuptiis, dicit
Unde (licitar Eccli. xxvi, 19 : Gratia ,su- moter Jcsu ad cum : Vinum )u)n habcnt.
pcr gratiani imilicr sancta, ct piidorala. Super jiunc locuni dicit Bernardus:
Beata Virgo saiicta fuit nicnle, et pudo- « Compassa est eoruiii verecundiae, sicut
rata corporc })ropl(>r quod gratiain ha-
: « misericors, sicut benignissima. » Quid
buit in omni abundantia. dc fonte pietatis procedet, nisi pietas ?
Dcbetetiam quilibet Ghristianussanctus Quid, inquam, inirum, si pietatem exhi-
esse mente, ct pudoratus corpore, si de- bent visccra pictatis ? Nonne qui pomum
sideratDei gratiam possidere. Gratiaoiim in inanu sua tenuerit dimidia die, reliqua
Spiritus sancti non habitabit in corporc dici parte pomi servabit odorem ? Quan-
snbdito peccatis luxuria3 et impudicitiee '. tum igitur viscera illa virtus pietatis
2. Secunda species est bonifas. Unde afTecit, in quibusnovemmensibus requie-
dicitur Prov. xii, 2 Qui bonus cst, hau.
: vit? Nam et antc mentem replevit, quam
rict (jratiani a Domino. Nota,quodbo- ventrem: et cum processit ex utero, non
nitas in hoc consistit, quod hoino omni- recessit ab animo.
bus prodesse appetat ncminem aulem : Nos etiam ad exemplum piae Virgi-
laedat aut offendat. IJona igitur et valde nis pli et misericordes esse debemus,
bona fuit Yirgo Maria: omnibus enim quatenus gratiam apud Dei misericordiam
prodesse appetiit ; nuUum vcro vel ver- in cxtremae necessitatis tempore conse-
bo, vel facto Ijesit, aut oITendit. Unde et quamur. Dicitur enim Jac. ii, 13, quod
ipsa euin qui essentialiter bonus est, con- evii judicium sine miscricordia illi, qui

cipere meruit, et huic mundo profcrre. non jecit misericordiam.

Nos etiam ad imitationem Beatae Vir- 4. Quarta species cst vcritas. Undc di-
ginis boni esse debemus, ut videlicet om- citur Proverb. III, 3 et 4: Misericordia,
nibus prodesse appetamus, nullique ma- et veritas non tc dcserant..., ct ifivenics
lum, vel verbo, \(A opere faciamus. Ille gratiam, et disciplinam bonam coram
quippe, qui malum non facit proximo Dco ct hominibus. Quia igitur Beata Vir-
suo, in monte sancto Dei sub umbra di- go verax fuit, etveritatem inomniverbo,
vinse gratiae requiescet. et facto servavit : propter hoc digna facta
3. Tcrlia species est miscricordia sivc facta cst, ut inater fieret veritatis. Ipsc
pictas. Unde dicitur Eccli. xlu%27: Con- enim Jesus Virginis veracis Filius dicit de
servavit homines misericordiae, invenien- semelipso.Joan. xiv, G: Ego sumveritas.
tes gratiam omnis carnis. Nota,
in oculis Verum,quiain multiloquio saepe declina-
quod Dominus conservabat honiines mi- tur a viaveritatis, etincurriturpericulum
sericordiae et pietatis quorum non defuit falsitatis : propterea non multiloqua, sed
numerus. Inveniuntenimgratiam in oculis tardiloqua fuit B. Virgo Maria. Quod pro-
omnis carnis, id est, oculis illius, qui bari potest,Luc. ii, 10 et seq., ubilegilur,
carnem suam in cibum, et sanguinem quodin nativitate Jesu,cum venissentpas-
suum in potum fidelibus administrat. tores, et invenissent Mariamet Josepli, ct
Quia igitur Beata Virgo eximiae pietatis infantem positum in praisepio, videntes
erat ac misericordise, propterea gratiam cognovcrunt de verbo, quod dictum erat
excellentissimam apud Deum invenicns, illis ab Angclo de puero hoc. Et omncs,

mater meruit effici pietatis. Quod autcm quiaudierunt, mirati sunt : ct dchis, qux
magnae pietatis sive misericordiae fuerit dicta erant a pastoribus ad ipsos. Et statiin
Beata Maria, probari potest in Joan. ii. subditur : Maria autem conservabat om-

' Sap. i, 4.
488 I). ALB. xMACl. ORL). riLED.

niaceiha luec,confeye)is iu corJesao. Le- ni, fiat milii s€cu)idum ccrbum tuum ^. _

gitur eliam, Luc. n, 42, etseq., quod Je- Perhumilitatem etiam adElisabeth, quam ^
siis cum esset annoniin (laodeciin, et re- jam gravidam esse cognoverat, pcdibus
mansisset in Jerusaleni, et cuni dixisset suis ambulavit, camque prior salutavit,
ei matersua : Jili, cjuid fecisti nobis sic ? ipsi quoquc fideliter ministravit.
ecce paler tuus et ego dolentes qusereha- Nos etiam exemplo B. Yirginis et B.

mus te. Cui etiam cum rcspoudcrct: Quid Petri admonitione humilitateninobis insi-

est, quod me quserehatis? Xescichatis nuarc, id est, intra sinum animce collo-
quia in /lis, qusi Patris mci sunt, opor- care debemus ; ne Deum nobis in judicio
tet me es.^e ? Subditur, quod niater ejus resistentem inveniamus, sed potius tiinc
conservabat omnia verha hiec in cor- de ipsius gratia gaudcamus.
de suo. Quia igitur Beata Virgo tam ti. Sexta species in qua conficitur ele-
sollicite verba quae audivit, con- ctuarium gratiae est patientise tranquilli-

servabat in corde, nec ad ea respon- /rt5.Undedicitur,T Per. u,20: Quseest glo-

dit: patet evidenter eam non multilo- ria, si pecca)ites et cotapliizati suffertis ?

quam fuisse, et pcr hoc onine menda- scd si he)ie facioites patienter sustinetis :

cium dcclinassc. Praeterea cum Angclus lisec est gratia apud Deu))i. Bcata Yirgo
eam, ut liodie lcgitur, tam magniticc sa- per gratiam cl protcctioncm Altissimi ab
lutasset ; non statim respondit, sed tur- omni peccato fuerat custodita : et tamen
hata est in serrnone, et cogitahat qualis per multas tribukitiones ct angustias co-
esset ista salutatio *. lapliizata fuit in hocmundo, quas omnes
Nos etiam, ut pcr veritatem gratiam tribulationes tamquam columna immobi-
Dei obtinere possimus, non solum men- lis in multa patientiae sustinuit lenitate.

dacium, sed et multiloquium, quod scni- Nonne per hoc multum tribuhita fuit,

inarium est mcndacii, fugiamus ; dicitur quod cuni parvulo Jesu vix adhuc anni-
enim Proverb. x, 19 In multiloquio :
culo fugit in .Egyptum, ibi septcna passa
non deerit peccatum. Dicit etiam Plii- fuit exsilium ? Nonne ctiam,ut multa alia

losophus « Tardiloquum te essejubco,

:
transeamus, per hoc supra modum passa
« etprope erit tibi Deus. » fuit et angustiata, quod intellexit fiUum
5. Quinta species est humilitas. llnde suum innocentissimum capi, ligari, con-
dicilur Eccli. iii, 20 : Quajito magnus es, spui, ahipari, colaphizari_, dcnudari, fla-

humilia te in omnihus, et coram Deo in- gellari, spinis coronari, arundine vcrbe-
venies gratiani. Dicitetiam Jacob. iv, 6 :
rari, patibulo crucis onerari, et demum
Deus superbis resistit, humilihus autem eumdem in crucclevari, et pcdcs ejus ac
dat gratiam. Ait etiam I Pet. v, 5 : Oni- manus clavis lacerari : ubi etiam vidit
nes i)ivicem humilitaton insi)iuate, quia eum accto potari, eta transeuntibus blas-
Deus superbis resistit, huinilibus auteni phcmari, ct postremo latus ejus lancea
dat gratia)n. Magna; humilitalis fuit Vir- perforari ? Ha^c onmia tormenta cordis
go Maria. Cum enim Angelus eam gratia sui mira patienlia enim toleravit. Licet
plenam, et Dominum cum ea, et ipsam passionem amarissimam cum inenar-
filii

inter mulieres benedicendam asscreret :

rabiU dolore cordis adspiceret,non tamen
cumque eam eliam conccpturam ct lilium doloribus excitata in maledicliones aut
parituram, qui magnus essct fulurus, ct comminationes prorupit, nec etiam con-
in domo .lacob in «tcrnum rcgnalurus tra crucihxores fihi aliqucm rancorem in
;

rcspondil humililcr: Ecce a)icilla Do)ni- cordc suscepit, sed potius pro ipsis imita-

' I.UC. 1, 2'.t.

I.uc. I, 3H.
 I)K SANCTIS, SJ:KM() XVI. i89

lione filii, ut ad p(rnitentiam convortc- his, qiii odcnait vos : el nrutfi pro pcrse-
rentui', oravit. qiioitibus, et caluniniantihus vos : ut
Nos etiani exem[)lo istins palientissi- sitis /ilii Patris vcstri, qui in crplis cst.

mre Virginis omnes advursitales, qna3no-

bis adveninntin hoc mundo, cuni paticn- Kogatc erj^o, cliarissinii, istam j^lorio-
tia tolercmus. Orcmus etiam pro pcrsc- sam Virgincm omni gratia plcnam, ut
qucntibus, et calunmiantibus nos, sicut piis ejus interccssionibus nobis aliquam
monet nos ipse Dominus, Matth. v, ii, portiunculam gratiai ct gloriai a filio im-
i.") : Diligitc inimicos vcstros, hcnefacite petrarc dignctur. Quod nobis, etc.
 SERMO XVII.

M SANCTO GEORGIO
MARTYRE.
Militia est vita hominis siiper terram. Job^vii, 1,

Notate, qiiod hodie festum agitur illustrissimi ac victoriosissimi militis beati

Georgii, qui triplicem hoslem,videlicet mundum, carnem, ac deemones glorio-

sissime debellavit. Ipse enim bona hujus mundi contempsit, ipse concupiscen-

tias carnis sibi subegit, ipse etiam contra hostes fidei, hoc est_, dsemones et eo-

rum ministros decertans pro fide, quam plurima tormenta sustinuit et devicit.

Haec autem erant tormenta Beati Georgii. Primo in equuleum fuit extensus.
Secundo ungulis fuit laceratus. Tertio lampadibus fuit adustus. Quarto verberi-
bus ac diversis plagis fuit cruentatus. Quinto sal missum fuit in vulnera ejus.
Sexto retrusus est in carcerem tenehrosum. Septimo bibit calicem veneno ac ma-
leficio plenum. Octavo positus fuit in rotam eeneam gladiis acOtissimis undi-
que circumseptam, et sic de alto fuit demissus. Nono missus fuit in sartaginem
seneam plumbo repletam bullientem. Decimo prostratus in faciem distractus
fuit per vicos et plateas. Undecimo gladio percussus fuit et occisus.
Nos igitur, charissimi, ad imitationem triumphatoris istius, Christi milites

esse debemus : Militia enim est vila hominis siipcr terram.

Unde tria sunt hic notanda :

/. Qui sint hostes, contrn qt/os dimicamiis ?

II. Quibns armis uti debcamiis ?

III. Quss sit merces, quam, si vicerimus, exspectamus ?

bolus. De istis tribus hostibus cantatur

in quadam Sequentia :

I.
Miindits, caro, dsemonia,
Diversa movent prxlia,
In cursu tot phantasmatum
De primo nota, quod triplex est hostis Turbatur cordis sabbatum.
noster, videlicet mundus, caro, et dia-
 DE SANCTIS, SERMO XVII. 491

iAfnndus impngnat nos lolis avarilifB et

accdia? : mundus enim facit liouiinem

avarum, quia bona temporalia praeponit
a^ternis. Facit etiam homincm accdiosum II.

et pigrum ad Dei sorvitium non cnim :

sapiunt ea quoc Dei sunt. Caro impugnat

nos telis guhc ct luxuriiP cviram enim : De secundo nota, quod Paulus ad
vontris Dco scmotipsam per
pr.Tponit, ct Ephos. VI, 14 ot soq.^ hortatur nos armari
turpem luxuriam polluit. Diabolus im- scnaria armatura.
pugnat nos tclis superbiai, et ir«. Ipse Primo monet,ut lumbos nostros casti-
enim per superbiam cccidit, et ut cada- tatis baltoo preecingamus, ibi : State ergo
mus, eamdom nobis suggerit. Invidia lumbos vestros in veritate. Se-
succincti
mdcm diaholimors intravit in orbem ter- minarium siquidem luxuriae dicitur in
rarion '.Unde ct ipsam seminat in corda lumbis esse, et proptcr hoc admonct, ut
nostra, ut morte moriamur eetcrna. Dia- vera, et non tantum apparcnti contincn-
bolus, ut dicitur in Apoc. xii,Iram
12 : tia praecingantur.
magnam habens, scicns quod modicum Secundo monet, ut loricam justitia; iu-
ternpus habct. Undc ct nos inflammat ad duamus, ibi Et indufiloricam jusfitise.
:

iram, ut dissipet in nobis vultuni Dci. Job, XXIX, 14 Justifia indutus sum.
:

Et nota, quod isti tres hostcs valde Haec lorica debet undique nos munire, ut
concordes sunt in impugnatione nostra. nec corde, nec opere, nec ore proximo
Ouilihet enim istorum exacuit tela alte- nocoamus. Etsi eum in aliquo Isesimus,
rius, ct commodat alteri tcla sua. ita plene ei satisfaciamus, sicut nobis sa-
Deprimo hoste, videlicct domundo.di- tisficri vellcmus, si laesi essemus.
citur 1 ,Toan. v, 19 Scimus quoniam mun- : Tertio monct, ut pedes affectuum no-
dus loius i)i malifjno positus est. In ma- strorum pacis calceis muniamus, ibi, ^'^

ligno id est, in mahgnitate. Significatus calceati pedes in prseparatione Evangeli-

etiam est mundus per Cain, qui occidit cse pacis. Necesse enim nobis est, ut pe-
fratrem suum. des animae nostrae, nc spinis irac laedan-
De sccundo hostc, scihcct carne, dicit tur, velab invidiae serpcnte mordeantur :

Apost. ad Galat. v, 17 : Caro concu- ne etiam ad aliquem extrinsccae pertur-

piscit adversus spiritum : spirifus aufcm bationis lapidcm offcndantur, pace quam
adversus carnem. Proptcr quod ait I Pct. Dominus tradidit in Evangelio, munia-
11, II : Charissimi, obsecro vos abstinere mus. Dicit enim Joan. xiv, 27 : Pacem
a carnalibus desideriis, qUcB militant relinquo vobis, pacem meam do vobis.

adversus animam. Quarto monet, ut scutum fidei defe-

De tertio hoste, videlicct diabolo, dicit ramus, ibi : In omnibus sumentes scutum
Apostolus ad Ephcs. vi, 12 et 13 : Non fidei, in ciuo possifis omnia tela fiequis'
est nobis carnem et
collucfafio adversus simi, id est, diaboli, ignea exstinguere.
sanguinem, subauditur, tantum, sed ad- In hoc scuto csse debet sculptavel depi-
versus principes et potestates., adversus cta crux Dominica, et sic fidem crucis
mundi rectores tenebrarum harum, con- Dominicae humoro paticntiae dcforcntes,
tra spirifualia nequitise, incoilestibus, id contra omnium hostium jacula munie-
est, pro coelestibus. Propterea accipite mur.
armnfuram Dei, ut possitis resistere in Quinto monet, ut capiti spei galeam
die malo, et in omnibus perfecti stare. imponamus. Unde sequitur quinto Et :

Quia igitur monet nos Apostolus accipe- galeam salutis assumite. Galea salutis
reannaturam Dei, propterea videre de- est spes, quae extendit nos, et animat ad
bemus, quibus armis uti nos oporteat. apprehcndendam salutem teternam. Et
1 Sap. II, 24.
 ^

492 1). ALH. MAG. ORI). PR.ED.

certe hac spe semper caput rationis no- pugnare possumus, nisi ab hostibus ani-
strae debet armari pariter et ornari. mae solo tenus nutare cogamur sed :

Sexto monet, ut nos charitatis gladio nos mox ut casum nostrum adverlimus,
defendamus : Et gladium spiritiis assu- per contritionem et confessionem resur-
mite {(piodest verbum Dei), id est, chari- gentes,vires nostras recuperare de])emus.
tas,quae verbo l)ei specialiter injungitur,
IMatth. xxii, 37, 39 et 40 : ubi Dominus
dicit : Diliges Dominum Deum tuum ex
toto corde tuo, et i)i tota auiuia tua, et in
IL
tota mente tua. Et diliges prouimum
tuum^ sicut teipsum. Iii his duobus man-
datis universa lex pendet, et Prophetae.
Quia vero et equus necessarius est mi- Tertio videndum est, quae sit merces,]
liti, septimo monet, ut in equo sancti Spi- quam Christi victores oxspectant ? Et]
ritus contra hostes procedamus. L nde ad certe haec corona gloriae. Lnde scribit

Galat. V, 23 : Si spiritu vicimus, spiritu Paulus,IT ad Timoth. ii, 3, M : Labora sic-\

et ambulemus. Ibi dicit Ghjssa, quod ut bonus miles Chrisli Jesu... nam et qui\

« Spiritus sanctus est dux et auctor Hber- certat in agone, non coronatur nisi legi-

« tatis nostrae. » Iste est equus, qui etiam tifne certaverit. Igitur a contrariis qui le-

ipsuni Dominum duxit iu des^cftum a gitimc certaverit, coronabitur, niaxime

Spiritu, ut tentaretur a diabolo. corona ornata omni lapide pretioso.
Octavo necessaria est lancea conversio- Quam coronam nobis dare dignetur,
nis ac confessionis. Vix enim ita strenue etc.

.^^'I Ll— »-

li
 SERMO XVIII.

IN FESTO S. MARGI
EVANGELIST^.
Animalprimumsimileleoni... Et quaiuor animalia singula
eoriim habebant alas senas, et in circuitu, et intus plena
sunt oculis. Apoc. iv, 7 et 8.

NoTA, quod quatuor Evangelistcf3 per illa quatuor animalia figurantur, quae
vidit Joanaes in Apoc. iv, 6 et 7 : In circiiitu scdis Dei, quorum primum simile

fuil leoni. Secundum simile vitulo. Terlium erat quasi faciem habens hominis. Et
quartum simile erat sequilas volanti.

Tria igitur sunt hic notanda :

/. Quare per leonem S. Marcus signi/iceturl

II. Qidd per sejias animalium a/as intelligi detiir ?

IIJ. Quidper oculos quos in circuitu el intus habebat., figuretur ?

haec cst, quod rugitu suo tertia die re-

suscitat catulos suos, quos leaena profu-
I. derat mortuos : et propter hoc liealus
Marcus per leonem accipilur, quia [)le-

nius quam alii Evangelistse, scribit de

De primo nota, quod natura leonis resuscitatione seu rosurrectione Filii Dei.
 .

D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

Nota etiam, quod qucmlibet Christianum ritatis... Docuerunt e/)i)n litxjuam suam
oportet assimilari illis quatuor animali- loqui moidacium.
bus, quse stant ante thronum Dei. Opor- Secunda ala est sequitas sive justitia.

tet igitur et nos quamdam naturam leo- De hac dicitur Sapient. i, 1 : Diligite
nis imitari : leo enim cum se senserit justitiam, qui judicatis terram. Sequi-
agitari, delet cauda sua vestigia pedum tur,v, IG, 17 : Justi in perpetuum vivent,
suorum, ut sic cautius persecutiones ve- etapud Dominum estmerces eorum, et co-
natoris evadat. Sic et nos facere debe- gitatio illoru)n apud Altissi/num... Ideo
mus : necesse siquidem nobis est, ut accipiunt regnum dec.oris, et diadema
vestigia malorum operum, quse fecimus specei de manu Domi?ii.
ad infernum, cauda boni fmis, videlicet Tertia ala est tranquillitas, sivc man-
per contritionem, confessionem, et satis- suetudo. De hac dicit Dominus, Matth.
factionem mature deleamus, ne in ma- V, 4 : Beati mites : quoniam ipsi possi-
nus diaboli, qui animarum venator est dehunt terram, subaudi,viventium. Item,
acerrimus, incidamus. De isto venatore dc hac dicitur in Psal. xxxvi, 11 Man- :

dicitur in Gen. x, 8 et 9 : Nemrod coepit sueti autem hiereditahunt terram, et

esse potens in terra, et erat rohustus ve- delectabuntur in multitudine pacis
nator, scilicet, hominum coraniDomino. Quarta aia est largitas sive misericor-
Nemrod interpretatur ti/ran/ius, vel apo- dia. De hac dicitur in Jacob. ii, 13 : Ju-
stata,ei signat diabolum, qui tyrannidem dicium sine misericordia illi, qui non
crudelitatis exercet super animas dam- fccitmisericordiam superexaltat au- :

natorum : qui etiam ad hoc laborat, ut tem miscricordia j udicium, hoc est, mi-
apostatare faciat a Deo fideles, qui ad sericordia ct largitas tenet manum judi-
consorlium pertinent electorum. cis, iie per sententiam feriat misericor-
dem. Monet autem Jacobus, ut pauperum
misereamur quia ipsi judices divitum
:

erunt unde dicitur, \

: Ecce jiidex , '.) :

antc ja)iua)n assistit.

II. Quinta ala est castitas,sive conlinentia.
Dehacdicitur,llad Corinth. vi, 17, 18 et

VII, 1 : Imrnundum ne tetigeritis : et ego

De secundo nota, quod per sex alas recipiam vos : et ero vobis in patre))i, et
animalium, sex intelliguntur virtutes, vos eritis mihi in filios, et filias, dicit
quas si non habuerit anima, non poterit Do)ninus omnipotens. Has ergo habentes
volare ante speciosissimum Dei vultum, mundonus nos
pro))iissiones, charissimi,
sed quasi plumbum demergetur in pro- ab o)nni inquinamento carnis, et spiritus,
fundum. perficientes sanctificatio)iem i)i timore
Prima ala est veritas, de qua dicit Do- Dei.
minus, Malth. v, 37 : Sit sermo vester, Sexta ala est sobrietas. Et nota, quod
est, est : non, non. Glossa : « Ideo dicit diftinitio sobrietatis heec est : Sobrietas
« bis, non non ut quod dicis,
Est est, :
est virtus, qua excessum cibi et potus
« operibus comprobes quod verbis ne- :
cohibemus. Sobrietas vero ita necessaria
« gas, factis non comprobes, vel conlir- est, ut et Episcopis et presbyteris, seni-
« mes. » Sed.heu pauci hanc alam vcre !
bus et juvenibus, viduis et conjugatis ab
possident, quod deploratur Jerem. ix, 1, Apostolo praecipiatur. De primo, I ad
3, 5 : Quis, inquit, dabit capiti meo Tim. III, 2 : Oportct Episcopion sobrium
aquam, et oculis meis fontem lacryma- esse. De secundo, ad Titum, i, 8 Opor- :

rum ? Et infra Exlenderunt linguam :

tet preshgterum sobrium esse. De lertio,
sunm quasi arcum mendacii, et non ve- ad Tit. II, 1 : Tu loquere qude decent sa-
 BE SANCTIS, SERMO XVTIT. 495

nam doctrinani : senes iit sobrii sint. He Deui iemulator, et nlcisceus Dotninus :

quarto, ad Tit. ii, Juvenes similiter 2 : ulciscens Dominus., et habens furorem :

hortare, ut sobrii sint. l)c quinto, I ad ulciscens Dominus in Jiostes suos, et ira-

Timolh. ui, 11 : Oportet nmlieres siniili- scens ipse inimicis suis. Ter ponit ulci-
ter sobrias esse, et fideles in omnibus. scens. Uiciscetur enim Dominus in die
De sexto, ad Tit. n, 4 elo : Adolescentu- judicii fffidas et pravascordium machi-
las hortare sobrias csse..., domus curam naliones. Ulciscetur etiam turpes et no-
habentes. civas oris locutiones. Ulciscetur nihilo-
minus immundas et iniquas manuum et

totius corporis operationes.

111.
Tertio, sinistrorsum oculos habere de-
bemus, ut gehennam, in quam stantes
ad sinistram mittendi sunt, videamus.
De tertio nota, quod sicut animalia Fugiamus quse merito fugienda sunt
pennata, oculos in circuitu debcmus lia- proptcr poenarum diversitatcm, atrocita-
bere. Oportet ergo oculatos nos esse re- tem, et interminabilitatem. Unde Ange-
trorsum, antrorsum, dextrorsum, et si- lus clamat, Zacliar. ii, 6 : 0, o fugite de
nistrorsum. terra Aquilonis.
Primo igitur oculos habere debemus Quarto, dextrorsum oculos haberc de-
retrorsum, ut mundum, qui retro abji- bemus, ut regnum Dei, in quod ad dcx-
ciendus est, respiciamus, et contemna- teram statuendi introducentur, intuea-
mus. Unde Nahum, iii, 1,7: Vse civitas mur, et concupiscamus : quod dignum
sanguinum, universa mendacii... Omnis, est concupisci propter tria :propter Re-
qui viderit te, resiliet a te. Pcr civitatcm gis illius, qui illi regno pra^erit, bonita-

sanguinum intelligitur mundus istc, qui tem : propter proprii corporis et animae
contemnendus est propter tria. Est enim felicitatem : propter imperturbabilem
instabilis. Unde I Joan. ii, 17 : Mundus charissimorum societatem.
transit, et concupiscentia ejus. Est etiam Nota etiam, quod intus oculos habere
immundus unde : sicut pix inquinat inhse- debcmus per jugem nostri ipsius discus-
rentes sibi. Qui enim tetigerit picem, in- sionem et correctionem, ut defectus no-
quinabitur ab ea^. Est ctiam infidclis : stros quotidie discutiamus et corrigamus,
quia quos inquinavit immundis osculis, et ad virtutum profcctus jugiter ascenda-
et amplexibus, tradit seternae damnationi, mus.
dicens cum impio Juda : Quemcumque
osculatus fuero, ipse est, teneie eum *. Rogatc ergoDominum,ut sic per prae-
Secundojoculos antrorsum habere de- dicta sanctis Evangclistis similes esse

bemus, ut videlicet judicium Dei videa- laboremus, ut throno Dci cum laudibus
mus et paveamus. Unde Nahum, i, 1 : adstare mereamur. Quod, etc.

* Eccli. XIII, i,
« Matth. -xxvi, 48.
 SERMO XIX.

IN FESTO SS. PHILIPPI

ET JACOBI APOSTOLORUM.
Siabunt justi in magna constantia adversus eos,
qui se angusiiaverunt^ et qui ahstulerunt lahores eorum.
Sap. 5, i.

Quatuor hic occurrunt nolanda :

/. Qui sint illi, qui ieste Sapte?itia stabunt ?

11. Quando hoc eveniet^ quod stabujit ?

III. Quis sit ille princeps, coram quo stabunt?

IV. Qui dicantur essc adversus quos justi stabunl'^

iia. Notandum vero secundum elymolo-

giam, quod justi dicunlur quasi jus vel
jura tenentes. Et nota quod, quoniam
I. senarius numerus primus numerus est
perfectus, propterea etiam Dominus,
(AJatth. v,28 et seq.)jus senarium edidit,
l)e primo nuta, quod illi qui teste Sa- quod qui observaverit, justus redditur et
pientia stahunt, sunt justi. Dicitur etiani perfectus. Primum igitur jus Domini,
supra : Stabuiil justi in nuujua coxstau- quod Duminus edidit, monot ut casli el

\
 :

DE SANCTIS, SERMO XIX. 497

mundi cliam mcntalilcr cxistamus. Sc- llic moncmur, ut in triplici injuria pa-
cundiim, ut nullum juramcnlum sinc nc- ticntes existamus, vidclicct in cruciatu
cessitate proferamus. Tertium, ut corrup- corporum, il)i : Si quis te percusserit. \i\

tclam mendacii fugiamus. Ouartum, ut damno rcrum, ibi : Et tecu))i in judieio

contra injurias pcr paticnliani munia- nnifciufcre. In angariis opcrum, ibi : Qui-
mur. Quintum, nt opera vcra) cluirilalis cu))i(iue fe a)igariaverit.

cxscquamur. Scxlum, utjusticoram Dco .'). De quinto, id est, de operibus dicit

in omnibus invcniamur. Dominus, Mattli. v, 42 et seq. Qui :

1. l)e primo dicilur,Mattli. v, 28 ;

.1//- petit a te, da ei : et voloiti mutuari a te,
distis qiiia dictiim est antiqiiis : Xon ne averfaris. Sequitur : Audistis, quia
ma'chaheris. Egoaufem dico vohis : Quia dicfuDi esf antic|uis : Diliges proximum
oninis qui viderit muUcrem, ad concu- tuinn, ef odio hahehis ininiicum tuiim.
piscendu)n eam, jani nuee/iafus esl eam Ego aufeni dico vohis : Diligite inimicos
i)i eordesuo. JNominc mfrcliise omnis il- vestros, henefacite his, qui oderwif vos :

licita carnis dclcctatio intclligitur, qnce et orate propersequentibus,et calumnian-

non solum opcrc, scd aninia cst fu- tibus vos : ut sitis filii Patris vestri, qui
gienda. in caelis cst. In quatuor igituropera verae
2. De secundo dicit Dominus, Mattli. charitatis consistunt. Primo, ut amicis
V, 33 et seq. : Iteruni audistis quia di- ct pauperibus res nostras demus. Se-
ctuin esf anfiquis : Xon po-jurahis : red- cundo, nt eisdem etiam nostra sine usu-
desautem Doniino juramenta tua. Eijo ris mutucmus. Tcrtio, ut inimicis, et

auton dico vohis non jurarc om)ii)io, )ie- etiani nostris bcncfaciainus. Quarto, ut
que pcr caclum, quia fJironus Dei est : nr- pro ipsis fidclitcr orationes etfundamus.
qiie per terra)n, cjuia seahrlluin est pe- G. De sexto dicit Dominus,Matth. vi, 1
dum ejus : neque per Jerosolijmani, quia Attendite, ne justitiam vesfram faeia-
civitas est magni Regis : )ieqiie per caput tis cora)n homi)iihus, ut videami)ii ab
fuum juraveris, quia no)i potes unum eis,alioquin nvrccdon )io)i hahebifis
capill/an alhuni faccre, aut nigrum. apud Pafro)! vcstruDi qui i)i coslis est.
Istc locus ita intelUgcndus est, quod Do- Nota quod Dominus sic prohibct justi-
minus prohibct nos jurarc, nisi magna tiam licri coram hoininibus, ne videlicet
utilitas, aut cvidcns ncccssitas nostrum laus hominum apj>etatur, unde Augusti-
juramcntum tamcn adrequirat. Xiliil nus in (llossa : « Non prohibct vidcri ut
hoc nos compellere debet, quod pcrjuri <( Dcus laudctur, sed vidcri ut ipsi lau-
efliciamur. « dentur. »

3. l)e lertio dicit Dominus, Matth. v, Nota, quod Dominus subscquenter po-
37 : Sit sermo vester, Est, est : )ion, )U))i. nit tres partcs justitise, vidclicct elcemo-
Hic monet veritatem scrvare ut est, vcl : synam, orationem, et jejunium. De pri-
non, quod ore proferimus, etiam cordc ino, hoc est, de eleemosyna dicit Donii-
teneamus. nus, Matth. vi, 2 : Cu))i facis eleonosg-
4. De quarto dicit Dominus, Matth. v, )\a)n, noli tiiha ca)iere ante te, sicut
38 et seq. : Audistis quia dictu))i est : ligpocritai faciunt in sgnagogis, et i)i

OculiDU pro oculo, et dcnton pro doife. ricis, ut lio)iorificentur ab ho))ii)iihus :

Ego aufe))i dico vobis, no)i resisfcre )na- Amen mercedem

dico vohis, receperunt
lo : sed si quis te poxusserit hi dexteram suam. De secundo, videlicet de oratione
maxillam tuam.^prsehe illi ct alfera))}. Ef dicit Dominus, ]\ratlh, vr, Et cum .'i :

ei qui vult fccu))i judicio eo)itende)(\ ef oralis, non eritis siciit hgpocrific, qui
tunicam fua)n tollere, dimiffe ei et pal- anianf in sgnagogis, et i)i a)igulis pla-
liuni. Et quicunique angariaverit te tearum sfantes orare, ut videaniur ab
mille passiis, vade cum illo alia duo. hominibus : Amen dico vobis, rccepo-unt
XIII 32
498 D. ALB. MAG. ORD. PRJED.

mercedem suam. De tertio, scilicet de je- etiam qui modo reputantur stulti, cum
junio dicit Dominus. Matth. vi, 10 Cinn : taraen vere sint sapientes : stabunt, in-

jejunntia, nolite fieri sicitt hypocritx, quam, coram sapientissimo : unde Sap.
iristcs : exterminant enim facies suas, ut VI, 4 : Interrogabit opera vestra, et co-

appareant hominihus jejunantes. Amen gitationes scrutabitur. Stahunt nihilo-

dico vobis, quia receperunt mercedem minus ju>ti, licet tamen eorum justitiee

suam. contemnerentur : stahunt_, inquam, co-

ram justissimo unde Sap.: vi, 8 : Pusil-
lum et magnum ipse fecit, et sequaliter

cura est illi de omnibus. Qui enim cu-

II. stodierint justitiam, juste judicabuntur.
]N'ullus igitur istijudiciperpotentiampot-
erit resistere, nullus poterit eum decipe-
De secundo nota, quod tunc justi in re, nuUus etiam per pecuniam poterit
magna constantia stabunt, quando dies corrumpere.
judicii advenerit, et quando inipii. qui
modo videntur esse in dextera parte, per
proprias ipsorum iniquitates adsinistram
IV.
partem, hoc damnandos tradu-
est, inter

centur. Unde dicitur Sap. w, 20 Ve- :

nient in cogitatione peccatorum suorum De quarto nota, quod justi adversus

timidi, et traducent illos ex adverso ini- eos qui se angustiaverunt, et qui abstu-
quitates ipsorum. Sequitur immcdiate : lerunt labores eorum, stabunt in magna
Tww stabunt justi in rnagna constantia. constantia, de ipsis Domino conqueren-
tes. Et nota, quod dffmones bonos ho-
mines angustient in anima per diversi-
modas tentationes : angustiant etiam eos
111. in corpore per infirmitatum vexationes :

ipsi etiam bonorum hominum spirituales

labores auferunt, id est, quotidie nituntur
De tertio nota, qaod justi stahunt cum auferre, et propter hoc justi contra eos in
illo principe, cui Psaltes petit committi magna constantia stabunt. Xota etiam,
judicium, ita orans in Psal. lxxi, 2 : quod iniqui hiunines ssepe angustiant bo-
Deus judicium tuum regi da : et justi- nos in corporihus suis, videlicet eos per-
tiam tuam filio regis. Ipse autem Regis cutientes, vel in carcerem retrudentes : et
lihus dicit in Psal. lxxiv, 3 : Cum acce- auferunt eis labores eorum materiales, id
pero tempus, ego justitias judicabo. Sta- est, res illorum laborihus et sudorihus
bunt igitur, qui modo imhecilles, licet conquisitas. Et certe justi pauperes contra
tamen vero fortes sunt in Christo : sta- eos stahunt in magna constantia suas in-
bunt, inquam, coram fortissimo : unde jurias Domino conquerentes.
Sap. V, 18, 21 : Accipiet armaturam ze-
armabit creaturam ad ultio-
lus illius, ct Rogate Dominum. ut sicjustitice exse-
nem inimicorum, et pugnabit cum illo cutores existannis. utvi nos cum justis
orbis terrarum contra i)isensatos. Slahunt Doiuino adstare mereamur. Ouod ; etc.
 SERMO XX.

DE INVENTIONE SANCT^ CRUCIS

Siciit Moyses exaltavit serpentem in deserto,

ita exaUari oportet Filiuni hominis. Joan. iii, 14.

Tmic enim praeclara Angelorum militia

audiente dicere poterat : Ilic est Filius

meiis (lilectus, in quo mihi hene compla-

\ cui, ipsum audite, ipsique in omnibus

obedite. Ilsec vero exaltatio praefigurata
fuerat in exaltationc illius senei serpentis,
Nota, quod Dominus ad minus ter quem Moyses exaltaverat, id est, in per-
per crucem est exaltatus, id est, honori- tica suspenderat in deserto_, ut videlicet
ticatus, in passione, in crucis inventione :
percussi a serpentibas, adspicientes in
et in ejusdem exaltatione. euiu a suis vulneribus curarentnr.

I. Primo igitur exaltatus fuit Dominus, II. Secundo Dei Filias apud homines
id est, honorificatus in passione. Stans exaltatus fuit, id est, lionorificatus, in
enim in cruce Filius Dei, hcet apud ad- crucis inventione. Tunc enim a Constan-
spectum hominum vilis fuerit, et despe- tino Romanorum Tmperatore et semper
ctus magnee tamen glorise fuit coram Deo
: Aiigusto, et ab Helena matre ejus mira-
Patre, et Angelis ejus. Si enim compla- bihtcr fuit por uuiversum mundum san-
cuit Deo Patri in humUitatc Filii, qua se clae crucis gloria sublimata.
servi manibus subjecit baptizandum, iia
ut voce de ccelis emissa diceret : Hic est III. Tertio Dei Filius exaltatus fuit, id
Filius meus dilectus, in quo mihi com- est, honorificatus apud homincs in crucis
placui '
: muUo fortius deh,'ctatus fuit in exallatione : quando videhcet Heraclius
humilitate ct charitate, in obedicntia et Jmpcrator virlute signi sanctse crucis
patientia Filii, quibus inimicorum mani- victor existens, ipsius sanctte crucis glo-
bus se subjeceral crudcliter occidendus. riam magnis hiudum prseconiis praxlica-

Matth. III, 17.

500 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

vit. Cum igitur Dominus per crucem ma- visione privari. Et certe pauci sunt ex
tcrialem lam mulliplici exaltatione, et talibus. si convalucrint, nisi in pcccata
apud Deum et homines cxaUari merueril, pristina rehil)antur.

oportet ut ct nos invenianmr in cruce, si 2. Secundo nota, qiiod lignum, quod

aeternoe beatitudinis exaltationem asse- a trunco sursum ascendcbat, erat cvprcs-
qui desideramus. sinum, etsignat puram et integram con-
fessionem. Cypressus eiiim, ut testatur
Liher graduiim Constantini, intestino-
rum vulnera curat : ita etiam pura con-
II. animarum vulnera sanat. Sicut au-
fessio
tem Dominus toto corpore suo, quod
erat apedibus sursum usque ad humeros,
Et nota, (juod sicut a quibusdam crc- huic ligno accubuit : ita et homo conhte-
ditur, ct firmiter asscritur, quinque ligna ri debet omnia peccata sua, quae vel

ad crucem Dominicam concurrerunt, vi- alTeclionc vcl cogitatione, vel operatione

delicet lignum cedrinum, cypressinum, commisit. Pcr pedcs cnim notatur alTe-
palmiE, i'0sse, et olivae. Et haec ligna no- ctio, ex corde proccdit cogitatio, et per
tantur in ordine,Eccli. xxiv,17, 18 et lU, humeros intelligitur operatio.

ubi in perpona crucis dicitur. Quasi ce- 3. Tertio nota, quod lignum transver-

drus exaltata siim in Libano, et quasi sum, cui manus Domini affixse fuerunt,
cypressus in monte Sion : quasi palma fuit ex palma, et signat eleemosynarum

cxaltata sum in Cades, et quasi planta- largitionem. Sicut enim fructus palmse,
iio rosiB in Jericho : quasi oliva speciosa licet diu tamen multai est
cxspectetur,
in campis. ]*cr hsec vero ligna notantur (liilccdinis Dominus licet
: ila etiarn

fervcns contritio, pura conlcssio, elee- aliquamdiu movctur, tandem eleemosy-

mosynarum largitio, carnis maceratio, et narum largitoribus magnumet ineestima-
devota oratio. bilem beatoe retributionis dulccdinem
1. Igitur primo nola, quod basis san- largietur : unde dicitur in Psal. xxx, 20 :

ctee crucis erat ex ligno cedrino. Quidam Quam rnagna multitudo dulcedinis tux
enim trunciis cediinus erat rupi immis- Domine, quam abscondisti timentibus
sus, et huic trunco desupcr cavato san- tc.

cta crux luit imposita,ct eral truncus iUe 4. Quarto nota, qnod sicut quidam
quasi pes sanctse crucis. Iliecautem basis dixcrunt, quiedam cavilla apposita fuit

sive pes cedrinus signat ferventcm con- cruci Dominicce, quai crux tunc erat in
tritionem. Sicut enim lignum cedrinum modum Tau (T) facta, ethseccavilla fuit ex
cum incensum fucrit, odoi'e suo serpen- ligno rosae, quod est magnse quantitatis
tes fugat : sic eliam, ubi eor ardet igne in partibus transmarinis. Ista cavilla
contritionis acccnsum, omnia fugantur signat carnis macerationem. Sicut enim
diEinonia : sicut palet in Reata iVIaria rosa frigida est, et odorifera, etpropter-
iMag(Uih'na, dc qua, quia ignc contritio- ea mirabililcr reuina restringit : sic

nis ardebat secus pedes Doiniiii, scplcni ctiam cor[)ora eorum qui carnem suam
exierunt (hernonia : sicut testatur l.uc. macerant per jejunia, per contincntiam,
viii, 2. Rogandus autcm csl Doininus, ul contra vitiorum a'slum infrigidantur bo- :

det nobis coiilrilioiiem lihalein. Muili iii cliaiu odoris liunt in conspectu Domi-
enim in hora mortis contcri videnlur, et ni vclut sacrificium vespertinum. Omnis
dolcre : qua^ tanicn contritio^ vel dolor eliain in eis fiuxus luxuricC compescitur
plus procedit cx tiinore servili quam et exsiccatur.
amore Hiiali : magis cnim tiinent tornien- 5. Quinto nota, quod piiEdictaj cavil-
tis infernalibus cruciari, quam dulcis Dei ke quoedam tabula ex transverso erat

f
 .

DE SANCTTS, SERMO XX. 501

in qua scriptum erat

affixa, Jcsus Na- : het homo contra eam quotrdio praeparari,
zaroms, Rex Ji((l;vonini ', el licectal)ula (lchct etiam horis omnihus exspectari.
fuit ex oliva, ct figurat (lcvolaui oralio- Ihule Seneca : « Simors timenda est,
nem. Sicut enim oleum olivce dolores « sempertimenda : quod enimmorti tem-
corporis lenit, et alios humores supcrex- « pus exemplum est? »

cellit : ita etiam devota oratio lenit, et Secundus clavus est tinior justi judicis.
placat iram Dlm. Dicit enim auctoritas : Unde ipse judex dicit in Psal. lxxiv, 3 :

« Oratio Deum lenit, lacryma cogit : lia}c Cum accepcro, id est, rccepero, tcmpus,
« ungit, illa pungit. » Pra^lerea devota cgo juslitias judicabo. Nota, quod non
oratio pcr vitce puritatem ct innocentise dicit simpliciter justitiam, sed justitias :

levitatem sursum fertur, et ut negotium ipse enim non solum in personis paupe-
hominis agat, se paterno vultui reprae- rum, sed et in personis divitum juste ju-
sentat dicabit.
Tertius clavus est timor horrendi car-
ceris. ('arcer enim impiorum omnibus
miseriis est repletus.
III. Quartus clavus est timor crudelissimi
tortoris. Diabolus in miseros sibi traditos

infatigabilitor desaeviet. « Ibi enim^ut dicit

Nota etiam, quod sicut Jesus Christus « Augustinus, nec qui torquetur, mori-
cruci suae affixus fuit ita et nos cruci
:
« tur : nec qui torquet, fatigatur. »
nostree pra^dicta? quatuor clavis affigi
debemus, ut in ea imitatione Christi us- Uogate ergo Dominum, charissimi, ut
que ad mortem finaliter persistamus. sic in crucc nostra inveniamur, ut in re-
Primus igitur clavus est timor incerta? gnum.Iesucum gaudio colligamur. Quod,
mortis. Gum enim mors incerta sit, de- etc.

^ Joan. XIX, 19.

 SERMO XXI.

DE NATIVITATE BEATI
JOANNIS BAPTISTy^.

Piter crescebat, et confortahatur Spirita : et erat in deseriis

iisque in diem ostensionis suae ad Israel. Luc. i, 80.

Sunt quatuor principaliter hic notanda :

/. In quibus iste puer, id est, Beatus Joannes creverit ?

II. Contra quse Spiritu sancto confortatus fuerit ?
III. Quarc in desertis liabitare volnerit ?

IV. Ad quid se fdiis Isracl ostcnderit ?

dens per Dei dilectionem, et luccns per

bonam operationem. Unde et ipse ])ei
Filius testatur de illo, Joan. v, 35: Joan-
I. nes, inquit, erat lucerna ardens, et lucens.
Nos etiam, charissimi, ad imitationem
Beati Joannis crescere debemus in Dei
Dc primo nola, quod islc venerabilis dilectione, et in bona actione : ut vide-
pucr, videlicct Joanncs IJaplista crevit licet de die in diem Deum ardcntius dili-
in duohus, scilicct in Dei dilcctione, et gamus, ipsique de tempore in tempus
in boni operis actionc. In tantum autcm fortius serviamus. Sed,heu hodie mul-!

crcvit in his duobus, quod cITcctus est ti faciunt contrarium Olim cnim Deuni
!

prceclara luccrna ardens, et lucens : ar- plus dilexerunt, ipsique plus quam modo
 DE SANCTIS, SER]\[0 XXI. 503

faciunt, servienmt. Et certc lioc satis cst fructum dignum poenitentia; i. Quasi
monstruosum, quod magnus vir intcrim dicat : Xon tantum inbaptismo meo con-
quotidic dcficiat, quod tandcm convcr- Hdatis, quod per hoc solum vos salvari
tatur iu parvum gi-anum. credatis, nisi ctiam ab excessibus vestris
vcram po^nitentiam peragatis. Joannes
ctiam ipsum rcgem Herodem super suis
vitiis arguebat, dicens ei, Marc. vi, 18 :

II. Non licet tibi habere uxorem fratris tui.

Heu ! quam gravia peccata hodic a Prae-
latis et judicibus propter pecuniam dissi-
Dc secundo nota, quod contra quadru- mulantur.
plicem spiritum fuit Spiritu sancto con-
fortatus, vidclicct contra spiritum super- HI. Confortabat etiam Spiritus sanctus
bioe, avaritiiE, luxuri?e, et gula3. Hi enim Joannem contra spiritum fornicationis,
quatuor spiritus sunt quatuor rota3 in et luxuria'. Undc et ipsc a matris utero
curru diaboli, in quo multi ot innumeri usquc ad mortem in virginitate perman-
adpoenas perpetuas deducuntur. sit, et propter virginitatis privilegium
Agnum virgnneum Yirginis filium, virgi-
I. Fuit igitur contra superbia? spiritum nco indice dcmonstrare, nec non et virgi-
Spiritu sancto confortatus. Prseclarae si- neis manibus meruit baptizare. Quod
quidem exstitit humilitatis : unde dicitur, Agnum Dei demonstraverit, testatur Joan-
»Luc. III,ExistimmUe populo, et
15 ct 16 : nes Evangelista, i, 29, ubi ait : Vidit Jo-
cogitantibus omnibus in cordibus suis dc annes Jcsum venientem ad se, et ait :

Joanne, ne forte ipse esset Christus. Rc- Ecce Agnus Dei, esse c/ui tollit pecca-
pondit Joannes dicens o)nnibus : Vcniet tum mundi. Quod etiam baptizaverit
fortiorme, cujusnon sum difinus solvere Christum, testatur Matth. iii, 13, ubi
corrigiam calceamentorum cjus. Ecce in ait : Venit Jesus a Galilxa in Jordanem
quantum se humiliat. Bonum igitur est, ad Joannem, ui baptizaretur ab eo.
,. ut et nos Joannis humilitatcm imitemur. Beatus igitur est, qui ejus castitatem
^ Humilitas etiam ejus attcnditur invilitate fuerit imitatus
vestimentorum ejus : ipse enim Joannes,
ut dicitur Matth. iii, 4 : Ilabebat vesti- IV. Confortabatur etiam a Spiritu san-
mentum de pilis camelorum, et zonam cto contra spiritum gulce. Unde dicit
pelliceam circa lumbos suos. Matth. 111, 4 : Esca cjus erat locustse, et
mel silvestre. Glossa : « Moraliter in ve-
II. Accepit etiam fortitudincm a Spi- « ste Joannis docemur, ut asperis utamur
ritu sancto contra spiritum avaritiifi. Quod « ad refrsenationen carnis : in cibo, ut
enim nihil curaverit de pecunia, quae ho- « non arte paratis, sed naturalibus uta-
die tam libenter videtur et accipitur, ex « mur cibis. »

hoc cvidenter apparct, quod nulli homi-

ni adulari solebat. Pharisaeorum namque
et Sadducseorum societas dum catcrvatim
venirent ad baptismum, dixit eis Pro- :

genies viperarum, quis vobis demonstra-

vit fugere a ventura ira ? Facite crgo

^ Matth. iii, 7 et 8.
504 D. ALB. MAG. ORD. PRtED.
detur, et inignem mittetur. Monuit etiam
turbas, dicens Qui hahet duas tunicas,
:

dct non Jiahenti. et qui habet escas, simi-

III.
li/rr faciat (iii, ll).Dixit etiamPublica-
nis : Aihil amplius, quam quod consti-

De tertio nota, quod proplerliia iii de- tutum est vohis, faciatis (iii, 13). Docuit
sertis manebat, etiam milites, dicens : Neminern concu-
Prima causa fuit, ne in vasis sensuum tiatis, neque calumniam faciatis : etcon-
suorum mundanis delectationibus inqui- tenti estote stipcndiis vestris (iii, 14).

naretur. Unde Scneca: «Inimicaest mul- Secunda causa ostensionis suiE fuit, ut

« torum convcrsalio. Nemo enim est, qui duplicem adventuin Domini preeimntia-
« nou aliquod nobis vitium aut commen- ret. Unde Matth. iii, 11 Qui post me :

« dat, aut imprimit, aut nescientibus ape- venturus cst, fortior me est, cujus non
« rit utique quo major estpopulus, cuimi-
: sum dignus calceamenta portare : ipse

« scemur, hocpericuli plus est. Nihil vero vos baptizahit in Spiritu sancto, et igne.

« tam damnosum bonis moribus, quam in Hsec dicuntur de primo adventu Domini.
«abquo spectaculo residere. Avarior n^- Ipse enim veniens in carnem instituit bap-
« deo, ambitiosior, imo vero crudelior et tismum fluminis, in quo virtute sancti
« inhumnnior, quia inter homines fui. » Spiritus emundamur, cujus copia si non
Item, propter hoc in desertis mancbat, habetur, inigne contritionis vel passionis
ut co liborius in legeDei sui meditarctur. homo poteiit baptizari. Sequitur de se-
Ipse crat ille bealus vir, de quo legitur cundo adventu,Matth. iii, 12 Cujus vcn- :

in principio Psal. i, 1 : Bcnlits vir, qid tilahrum in nianu ejus, et permurulabit

non ahiil In consUlo impiorwn, cl invia aream suam : ct congregahit triticum suum
peccatornm non sietit, ct in cutlicdra pe - inhorreum, palcas autem comhuret igni
stilentise non scdit. inexstinguihili. Glossa : « Yentilabruin
Tertia causa, quare in desertis manc- « est examen judicii, quo discernuntur le-

bat, hsec est, ut eo secretius in oratione « ves et vacui a fructu boni operis. »

cum Deo, et Angcris loqueretur. Ronum Tertia causa quare se ostendit Joan-

est etiam, quod nos propterpraedictastres nes, est ut credentes et pcenitentes bap-
causas prava hominum consortia fugia- Unde dicitur, Matth. iii, o et G
tizaret. :

mus. Eaihat ad Joannem Jerosolgma, et om-

nis Judasa, et omnis regio circa Jorda-
nern : et haptizabantur ah eo in Jordane
confitentes peccata sua.
IV. Imitemur, charissimi, et iios Joanncm
in tribus prsedictis, ut videUcet mores
nostros de vitiis ad virtutes reformemus,
De quarto nota, quod tandem ostcndit ul nobismetipsis adventum judicii quoti-

se filiis Israel propter tres causas. die prienuntiemus, et nosmetipsos a sor-

Prima causa fuit, ut eos ad fidem et dibus peccatorum nostrorum iii propriis

vitee rectitudincm informaret. Unde di- lacrymis emendemus.

citur, Luc. III, 8 et 9 : Facite fructus di-
gnos poinitentiai . . . Jam enim securis ut Rogate ergo Dominum, ut sic pra^di-

radicem arhorum posita est. Omnis ergo cta exsequamur, ut Angelorum consor-
arbor non faciens fructum honum, cxci- tium asscqui mereamur, etc.
 SERMO XXII,

IN FESTO BEATI PETRI

APOSTOLI.
Beatus es Simon Bar Jona quia : caro et sanguis non reve-
lavit tibi, sed Pater meus qui in coilis est. Et ego dico
tibi^ quia tu es Petrus, et super Jianc petram cedificabo
Ecclesiam meam. Matth. xvi, 17 et 18.

NoTA, quotl in praesenti Evangelio Do- 1 De exsecutione Dominicce jussionis

minus B. Petrum principem Apostolorum dicitur in J\[atth. iv,18, et seq., quod«m-
beatificat, et commendat, et in hac com- bulans Jesus j^ixta mare Galilsese, vidit
mendatione appcllat eum Simonem Bar duos fratres, Simo?ie7n, qui vocatur Pe-
Jona, et Petrum. Simon autem interpre- trus^ et Andream fratrem ejus, mittentes
tatur obediens, Barjona filius columbse, rete in mare. Et ail illis: Venile post me,
et Petrus dicitur firmus. et faciam vos fieri piscatores hominum.
At illi continuo, relictis retibus, secuti
sunt eum.
Nos etiam, charissimi, hujus Beati Si-
I. monis imitatione triplex rete rchnquere
debemus, et venire post Dominum.
Primum est rete superhice. De hoc di-
De primo nota, quod appellat cum Si- citur Ilabacuci, 13 et 15 Quare,Domi~ :

monem, idest, obedientem, propterduo : ne,taces devorcuite irnpio justiorem se ?...

videlicet Dominicas jussionis exsecutio- Tolum in haino sublecavit, traxit illud
nem, et proptcr Angelicee monitionis ad- in sagena sua, et congregavit in rete
impletionem. suum. Superbia enim rete est diaboli,
per quam tamen ipse primum cecidit : et
 :
:

506 D. ALB. MAG. ORD. PRyED.

licct per eam cecldit, tamen adlmc pcr in loco isto peccator quihbet designatur,
ipsam traliit in sublimi residcntcs. quem Ilerodes, id est, (habolus in carcere
SecLindum est rcte avaritiae. De hoc criminahum pcccatorum sua forti custo-
dicitur, Isa. xix, i ct8 Tradam, inquit : dia delinet ahigatum. Per Angelum vero

Dominus, yEgyptum in manu domlno- divina gratia figuratur, quae venit cum
rum crudelium... Moirebunt piscatores, lumine, id est, vera recognitione sui af-
et expandentes rete super faciem aqua- fertur peccatori, quse etiam tangit latus
rum, emarccscent. ^Tlgyptus mundus est pcccatoris, id est, cum compunctione
iste, qui in die judicii tradetur in manus eum recordari facit, quod propter ipsum
dominorum crudelium, idest, da^monum : hincea percussum fuerit latus sui Salva-
daemoncs cnim tunc desaivient in homi- toris.

nes hujus mundi. Et tunc piscatores, id Et nota, quod sicutPetrus Angelo obe-
est, avari, qui rete avaritise expanderant divit in Uberatione sua corporali : itane-
supcr faciem orbis, emarcesccnt, cum cesse est ut nos peccatores gratige Dei
penuria inciderit omnis boni. obediamus in hberatione nostra spiritua-
Tertium est rete luxurise. De hoc dici- h. Ad hoc autem, sicut probari potest ex
tur, Prov. VII, 6 et scq. pas. :De fenestra prsemissis, quinque requiruntur.
domus mex per canccllos prospexi., ct Primum est, ut velociter surgamus e
considcro vccordeni juvenem, qui transit strato foedae ac criminosae voluptatis. Qui
per plateas... Et eccc mulicr occurrit illi enim non surrexcrit de lecto transitorise
ornatu mcretricio prcvparata ad capien- delectationis, mittetur in lectum aeternae
das animas. Et infra Irrctivit cummul- :
tribuhitionis. IJnde de Jezabel, quaeinter-
tis sermonibus, ct blanditiis labiorum pretatur sterquilinium, et signat carnis
protraxit illum. Statim eam sequitur voluptatem, dicitur Apoc. ii, 22 : Ecce
quasi bos ductus ad victimam, et quasi mittam eam in lc.ctum : et qui moechan-
aijnus ignorans quod ad
lascivicns, ct tur cum ea, in tribulatione maxima
vinculastultustrahaliu\ dorwc tranfgat crunt.
sagita jecur ejus. Sagilta, secundum Secundum est, utpraecingamurcingulo
(ilossani, cstsententia judicis, qua corda castitatis.Quienimnon fuerit praecinctus
luxuriosorum in dic judicii transfigentur. cingulo castitatis, accingetur funibus as-
perrimis sub pressura perpetuae foeditatis.
2. De adimplctione admonitionis An- Unde dicitur in.Iob, xii, 18 : Baltcum re-
gelicae legitur in Actibus Apostolorum, gum dissolvit, ct prsecingct func re.nes eo-
XII, G, et seq., ubi dicitur, quod cum Pc- rum. Per balteum intcUigitur gloria tem-
trus Apostolus Jerosolymam missus cssct porahs, quae in his, si malc seipsos rcxe-
in carcerem Ilerodianuin, ct nocte inter runt, dissolvctur, et quorum rcnes fune
duos milites dormiret vinctus catenis aeternse asperitatis acclngentur.
duabus :... eccc Angelus Domini adstitit Tertium est, ut pedes nostrorum afTe-
et lumoi refulsit in liabitaculo : percus- ctuum calceis, id est, exemplis Sancto-
soque latere Petri, excitavit cum, dicens rum muniamus. Qui enim pedes animae
Surge velociter. Et ceciderunt catense de suae non calceaverit exemplis Sanctorum,
manibus ejus. Et addidit Angclus Prse^ : mordebitur morsu vermium et scorpio-
cingcre^etcalcca te caligastuas... Circum- num, el lacerabitur dentibus infernalium
da tibivestimentum\tuum, et sequere me. bestiarum. Unde Eccli. xxxix, 3o et 3(5 :

Et dicitur ibi, quod I*ctrus itafecerit. No- Onmia hsec ad vindiclam crcata sunt :

ta, quod per llerodem, qui interprctalur bestiarum dcntcs,scorpii, et serpentcs.

jt)e//i6w5^/ona?25,diabolussignificatur.Ip- Quartum est, ut nos charitatis pallio
se enim de pellibus suis, id est, nequitia et vestiamus. Qui enim veste charitatis non
versutia sua gloriatur. Per Petrum vero fuerit coopertus, a convivio Domini eje-
 DE SANGTIS, SERMO XXII. 507

ctus ailcrna) confusioni subjacebit. Unde tione, ex onini oris locutionc, ex omni
Apoc. III, 18 : Suadeo libi ut vestimen- opcris (^xliihitionc. Quia igitur, cliarissi-
tis albis iiuluaris, el no)i appareatconfu- mi, iin[)ossil)iIc cst sine fidc, et sinc clia-
sio nuditalis tu.c. llinc cliain dicitl Pct. ritatc Deo placcrc : dcbemus ipsum, iit

IV, 8 : Charitas operit niultitudineni pee- vcram lidc^m et cliaritatc^u perfcclam

catoruni. nobis tribuat, jugilcr impbjrarc.
Quintum Domini scqua-
cst, ut gTatiam
mur ducentcm nos pcr viam pccnitentise,
pcr viam justitia3, et pcr viam patientise.
Hsec enim tria sunt nobis ncccssaria, ut III.

videlicct pcr pcenitcntiam ca quee malc

gessimus, in nobismetipsis puniamus,
ut per justitiam in bono opere deinceps De tcrtio nota, quod Doininus princi-
pcrsistamus, etut per patienliam quidquid palem Apostoloruin appellavit Pclrum.
nobis adversi contigerit, sustincamus. Pctrus autcm idem est quod firmus. I']t
vero ipse firmus fuit ct constans pcr scn-
tcntiam districtse animadvcrsionis, et per
fortem tolcrantiam Judaicae persccutio-
II. nis, et Neronianee passionis.
Firmus igitur et constans fuit Pctrus
in sentcntia justse animadversionis, quam
Dc sccundo nota, quod Petrus a Do- protulit contra Ananiam et Sapbiram,
mino Barjona appellatur. Darjona vero qui sub verbis increpationis ejus caden-
interpretatur filius colunibx, id est, tcs in terram cxspiravcrunt. Fortcm
Spiritus sancti. Fuit ij^itur Petrus filius etiam sentcntiam protulit contra Simo-
columbai, boc est, Spiritus sancti per ncm magnum, dicens ci : Pecunia tua
veram fidei confessionem, ct per sincc- tecum sit in perditionem '.

ram Domini dilcctionem. Firmus cliam fuit in tolerantia Judaicse

Yeram fidem professusfuit,Mattb.xvi, persecutionis. Ibat enim Petrus ac alii

IG, ubi dicit ad Dominum Tu cs Chris- : Apostoli gaudentes a conspectu concilii,

tus, Filius Dei vivi. llicc vcrba cxposita quoniam diyni habiti sunt pro noniine
sunt supra in festo Cathedrx S. Petri *. Jesu contumcliani pati ^. Forliter ctiam
Quod etiam sincerc Dominum dilcxe- tandem passionem martyrii toleravit.
rit, patet in Joan XXI, 15, et seq., ubi
cum Dominus ter a Petro requireret an Rogate ergo, charissimi, Dominum,
eum diligeret, respondit etiam ter Pe- ut sic Beatum Pctrum omnibus imi-
in
trus : Domine, tu scis quia anio te. Quasi temur, ut ipsi in rcgno Dco jugitcr col-
diceiet :Aino te ex omni cordis cogita- Isetemur. Quod, etc.

1 Cf. superius, Serm. XIII. 3 Act. V. 41.

2 Act. VIII, 20.

^!W>3*eOaiK<-
 SERMO XXIII.

IN COMMEMORATIONE
BEATI PAULI APOST.
Bonum ceriamen certavi^ cursiim consummaviy fidem ser-

vavi. In reliquo reposita est miJii corona justitioe, quam

reddet mihi Dominus in illa die justus judex. II ad Tim.
lY, 7 et 8.

Haec sunt verba, quoe Beatus Paulus, qui est gloriosum lumen omnium Eccle-
siarum, de seipso scribit. Unde in prsemissis verbis quatuor sunt notan-
da :

/. Quod sit bonum certamen qiiod certavit ?

II. Qiiis sit cursus quem consummavit ?

III. Qux sit fides quam servavit ?
IV. Quse sit corona, quam Dominus sibi prseparavit ?

bonum certamen certavit, quia in certa-

mine triumphavit. Tri[)lex autem certa-
men habuit : videlicet
!• 1. Contra inquietam carnem. 2, Con-
tra malum liominem, et 3. Contra per-
vicacem daemonem. Inquietudinem car-
De primo noia, quod Beatus Paulus nis vicit per disciplinatam continentiam.
 DE SANGTIS, SERMO XXIII. 509

Maliliam lioiniuuin supoiavit pcr paticn-

tiani. l*crvicaciam dccmonum concul-
cavit pcr suiipsius displiccntiani.
1. l)c victoria j)iimi lioslis, id cst, car- II.

nis, scfibit Apostolus I ad (iorinlh. ix,

2G et 27 : Sic putjiw, non quasl aerein

verbernns : sed castigo corpits jneani, ct De secuntlo nola, videlicet dc cursu
in seroitulein recVujo : ne forte cuni aliis quod ipse Apostolus scribit,! ad (jorinth.
prsedicacerini, ipse reprobus efficiar. IX, 2(), 2i : Ego sic curro, non quasi in
2.Quod ctiam pcr paticntiam supcra- incertuni. Ipse etiam ibidem invitat nos
vit omncs tribulationcs ab hominibus ad currcndum, ita dicens : Nescitis quod
sibi illatas, testatur ad llom. vin, '-Vi :
ii, qui in stadio currunt, oinnes quidein
Quis scparabit nos a charitatc Christi ? currunt, sed unus accipit braviuin ? Sic
tribulatio ? an anjustia ? an faines ? an currite ut comprehendatis Nota vero, .

nuditas ? an pcriculuni ? an persecutio ? quod currenti ad hoc ut bravium com-

an gladius ? [Sicut scriptuni est : Quia ])rehendat, tria sunt necessaria. Primum
propter te niortificaniur tota die : sesti- cst oneris et fasciculorum depositio. Sc-
mati suinus sicut oves occisionis). Sed in cundum omnium obstaculorum ad-
est
his Oinnibus superainus propter cuni, monitio. Tcitium est rci propter quam
qui dilcxit nos. ct ad quam curritur, dilectio. I)e his tri-

3. l*ervicaciani ctiam doemonis, cum bus dicit Apostoius ad Ilebr. xii, 1 et

pcr supcrbiam ct inancm gloriam in- 2 : Drponentcs omne pondus, et circuni-
fcstanlcm, vicit pcr humilitatem et sui- stans nos peccatiun, per paticntiam cur-
ipsius displiccntiam. Unde dicitur 1 ad ramus ad propositum nobis certamen :

Corintli. XV, 8 et 1) : Novissime omniiim adspicientes in auctorem fidei, et con-

tamquam abortivo, visus est et 7nihi summatorem Jesum, qui proposito sibi
Christus. Ego enim suni niininius Apo- gaudio sustinuit cruceni, confusione con-
slolorum, qui non suin dignus vocari tempta^ atque in dextcra scdis Dei sedct.
Apostohis, quoniani persecutus sum Monet igitur nos Apostolus, ut per
Ecclesiain Dei. Humiliat autem sc ita patientiam advcrsitatum prcesentium
scribens, l ad Tinioth. i, 15 : Fidelis ser- curramus ad rcgnum I)ei, ubi est vcra
mo, omni acceptione dignus : quod
et (juics. Monetctiam nos, ut omne morlale
Christus Jesus venit in hunc mundum peccatum dcponamus, ct abjiciamus.
peccatores salvos facere, quorum primus jMortale (juippe peccatum, sicut grave
ego sum. Glossa, id est, « pejor. » pondus, hominem onerat ac premit.
Dcbemus Aposlolum imitari, ut
igitur Viam etiam ejus, qua ad Dcuni curri-
videlicct carnis luxuriam vincamus per tur, impedit ac prtecludit. Monet nos
iUustrcm contincntiam. Jtcm ut homi- prfeterca Apostolus, ut proptcr advcrsi-
num malitiam supercmus per fortem tates ct fatigationes, quoe nobis in via
paticnliam, et ut terlio dajmoniacam su- Dei occurrerint, a cursu non desislamus :

perbiam conculcemus per veram nostri sed semper in dulccm .Jesum, propter
displicentiam. Tnde et ipsc scribit 1, ad quem, et ad qucm currimus, inspicia-
Tim VI, 12 : Ccrta bomun certamen. mus. Sic ct ipse Jesus olim, cum passu-
rus essct, gaudium Ilesurrcctionis a I*a-
tre sibi propositum praividens, ct inspi-
ciens, sustinuit crucem contemptibilem
et amaram, confusione contempta.
510 D. ALB. MAG. ORD. mJED.
ncqtie creatura alia poterit nos separare
a charitate Dei.

ITT.

IV.
De terlio nola, quod Beatus Paulus se

fidem servasse testatur. Quadrupliciter

autem Apostolus Deo lidem servavit. De quarto nota, quod in corona, quae

I. Ipse enim, quodinbaptismo suIj manu data est Tieato T^aulo, et qute dabitur
Ananise Deo promisit, non violavit. 2. omni homini benc certanti, cursum con-

Ipse Evangelium Christi infatigabiliter summanti, ac fidem servanti, quatuor

ac intrepide nuntiavit. 3. Ipse res Dei, sunt Lipides principales, videlicet Topa-
id est, animas sibicommissas fideliter zius, Smaragdus^ Garbunculus, et Sap-

conservavit. 4. Tpsum quoque nuUum phirus.

incommodum a T^ei amicitia separavit. PerTopazium, qui inter omnes gem-
1.

Sicetiamnoshanc quadruplicem (idem mas maximus, et qui omni

dicitur esse

Deo servare debcmus. colore resplendet, cujus tamen color

1. Promissionem enini in baptismo principalior auro est vicinior : intelligi-

factam, et omne votum quod emisimus, tur Pater, per quem datur omnipotentia.
non debemus aliquatenus violare. Unde 2. Per Smaragdum, qui omnium gem-
Eccle. V, 3 : Si quid vovisti Deo, ne mo- marum nitentium principatum tenet, et

reris reddere : displicet enim ei infidelis qui bene positus, ad modum speculi red-

et stulta promissio. dit imagines : exprimitur Filius, per

2. Debemus etiam proximis nostris quem datur omnis scientia.
animabus eorum utilia nuntiare. Man- 3. Per Carbunculum, qui omnes ar-
davit enini Dominus unicuique de proxi- dentes gemmas in virtute superat, et qui

mo suo, sicut dicit Eccli. xvii, T2. Unde emittit radios ad modum igniti carbonis :

dicitur in Apoc. xxii, T7 : Spiritus, et figuratur Spiritus sanctus, per quem da-
spotisa dicunt : Veni. Et qui audit, di- tur ferventissima charitas.
cat : Veni. Sponsus est Jesu Christus, Sapphirum, in quo stella rutilat,
4. T^er

sponsa est triumphans Ecclesia. Ili uni- et qui colorcm habet ccelo similem, et

cuique existenti in Ecclesia militanti di- qui multum valet ad reformandam pa-
cunt, ut veniat. Et quicumque sponsi ac cem designatur Yirgo Maria, de qua
:

sponsse verba per inspirationem audivit, resultat inaestimabilis claritas. Alise plu-

dicatproximo suo: Veni. res gemma} erunt in coroiia, per quas

3. Debemus eliam rem Deo charissi- intelliguntur specialia gaudia, quse ele-
mam, hoc est, animam nostram Deo cta anima de universis Angelorum ordi-
fideliter reservare. Unde dicill'sal. cxviii, nibus accipiet, et de siiigulis clioris ac
109 : Anima mea in manibus meis sem- sedibus electorum.
per. Item, Job, xiu, 14 : Animam meam
porto in manihus meis. Praetcrea non de- Rogate ergo Dominum, ut cum T5eato
bemus nos a Christo propter aliquod in- Paulo sic bonum certamen certemus, et

commodum disgregare. llnde I'aulus ad sic cursum nostrum consummemus, sic

Rom. VIII, 38 et 39 : Certus sum quia etiam Domino fidem servemus, ut tan-
rwquc iiwrs, nequcvita..., ntY/Me, subau- dem coronam glorise de inanu Domini
di bona vel mahi iiistaiitia, rcl /ufura..., accipientes exsultemus. Quod nobis, etc.
 SERMO XXIV.

IN FESTO BEAT^ MARGARIT.^.

Simile est regnum ccelorum homini negotiaiiori, quaerenti
bonas margaritas. Inventa autem una pretiosa marga-
rita, abiit^ et vendidit omnia quae habuit, et emit eam.
Matth. XIII, 45 et 46.

Quatuor hic sunt notanda :

/. Quis sit liomo negotiator, qui bonas margaritas (/Ksesivit ?

II. Qiige sit pretiosa margarita, quam invenit?

IJI. Quomodo el nos honi negotiatores esse debeamus ?
IV. Qu3e sit pretiosa margarita, quam necesse esi ut emamus ?

ret : praedcstinatorum quippe ;mim;e dl-

cuntur bonte margaritse, cx quibus ni-
tent portse illius gloriosae civitatis Dei
novce Jerusalem. Tstum vero negotiato-
rem B. Maria Virgo deduxit ad terras :

ipsa quippe fuit navis illius nobilis insti-

De primo nota, quod liomo negotia- toris, de quo dicitur, Proverb. xxxi, li :

tior, qui bonas margaritas quaisivit, et Facta est quasi iiavis uistitoris, de louge
quserit, est ipse Dei Filius Jesus Ghristus, "portans paneui suuni. Dc hoc institore
qui de coelis venit ad terras, ut bonas sive negotiatore dicit Augustinus : «

qusereret margaritas, id est, preedestina- « bone mercator. gratias agimus tibi,

torum animas ad regna coelestia revoca- « quia redemisti nos ! »

512 D. ALB. MAG. OUI). mJED.

stum est. Item, ad m, 20 FiHi

Colos. :

obedite pnrentibus per omnia : hoc enim

placitum est in Domino.
II. Tertia proprietas est, quod illa marga-
rita nobihor est quse candet et clara est,
quam illa qute flavescit : illam enim ju-
De secundo nota, qnod pretiosa niar- ventus et ros matutinus candidam fecit

garita quani iste negotiator qua?sivil, in- et claram, hanc senectus et ros vesperti-
venit, et emit, esl Heala ^[argarita. Ilanc nus perduxit ad obscuritatem. Sic et
enim (imc qu;psivit, cuni eam ab initio Beata Margarita commendabilis est pro-
et ante siecula ad gloriam prsedestinavit. ter virgineam claritalem. Plus enim
Tunc eam invenit, quando pro ipsa car- commendatur in hac puella candor vir-
neni assumpsit. Tunc eam emit, cum om- gineus quem Deo obtulit, cum erat quin-
nia qu» in terris habuit, pro ipsa possi- decim annorum, quando videlicet in ea
denda vendidit, videlicet, cum suspen- viguit fervor juvenilis, quam commende-
dendus in cruce omnia vestimenta sua tur castitas in vidua, quam
tunc primo
exuit, et cum dilectam animnm in manu Deo otfert, quando annos quin-
est circa

inimicorum dedit, sicut dicitur Jcrem. quaginta vel sexaginta, quando scilicet
XII, 7. Et cum pretiosum sanguinem in ea tepuit ignis juventutis. Igitur pro-
suum fudit. pter hanc virgineam puritatem immensus
Et nota, quod sicut de Beata Margarita draco, qui Margaritam absorbere vole-
dictum est, ita eliam (^hristiis quamlihct bat, nihil contra eam poterat prsevalere,
aliani sanctam virginem, imo qucmHljct sed disruptus fuit.

Christianum et electum quKsivit, invenit, Item, propt(u- virgineam claritatem

et emit. Margaritae tenebrosissiinus carcer in

Nota, quod Beata Margarita hene dici- quem missa fuit, divino lumine exstitit

tur tum propter vocabuli

niargarita, illustratus.
consonantiam, tum etiaiu propter multas Prseterea^ munditiam hujus
propter
jjroprictates margaritce. virginis niveacolumba venicns de coelo,
Ijuarum prima est, quod margarita in et coronam auream apportans, sedit su-
concliis maiiuis invenitur. I']t (piid erat per humeros ejus, et consolabatur eam.
Theodosius Gentihum Patriarcha pater Bonuin est ergo, charissimi, ut fornica-
hujus puellse, nisi queedani concha ma- tionis immunditiam fugientes casti si-
rina? Ipse enim a fluctibus hujus mundi mus et mundi, ne ab ore gehennalis dra-
jactabatur, et in unda perlldite moiiilja- conis absorbeamur, et ne in tenebras ex-
tur. teriores projiciamur : sed ut corona glo-
Secunda proprietas, quod ilhi marga- riffi coronari mereamur.
rita commendabilior est, quai per natu- Quarta |)roprietas margaritarum est,

ram [)erh:)rata est, quam quae per violen- quod contra cestuni febrium valere di-
tiam j)erforalur. Sic et Beata Margarita cuntur. Sic et B. Margarita impetravit a
commiMuhibilis fuil per obedientiam vo- Domino, quod quicumque eam venera-
hintariam. Ipsa quidem non coacta, ad tus fuerit, et imploraverit in omni neces-
hoc se humiliavit ut [)asceret
oves nutri- citate sua, pium, et velox sentiet suble-
cis suee. Obedientiam enim voluntariam vamen.
signat naluralis perforatio margaritai. Quinta proprietas margaritarum est,
Ilinc moneantur lilii, ut parentibus suis quod valent contra syncopin et cardia-
obodianl in his qute sunt ad Deum. IJnde cam passionem. Tnde de eis fit quod-
Paulus adE[)hes. vi, 1 : Filii, obcdile pa- dam electuai'ium, quod diamartjariton
rentibus vestris iuDomino : hoc enim ju- appellatur. Et vere B. Margarita per
 DE SANCTIS, SERMO XXIY 513

mirabileiu conslantiam, quain in gra- sidetis, ctdiih' clcemosi/nain. Sed, hou !

vissiinis toiMucnlis hahuit, ccjiirorlat oiu- (|iii(laiu non sohiiu non dant sna ccnti-
nes tiniidos, el ronhnKht nos senes, et hiis, sed eliaiu id ipsum (juod luihent,
rusticos, (|ui taiu pauca pro Doiuino siis- accipiunl a pau[)erihus.
tinere valenms. Sccnndo, (kdjemus etiam corpus no-
1. Jpsa cnim cuiu uoHel negare Cdiri- sfrum s|)iriluaiiuiu exercitiis mancipare,
slum .lesum, suspensa fuit in acre, et ut ^iihdicet jdoremus, vigik'nms, ore-
taiu i^raviter viri;is fnit ciesa, (piod san- luus, jc^juneiuus, el alios hihores cor])0-

guis de corpore ejiis in iu()(hiui rivuli de- ris [)eragaiuus, in quanlum tameu lioc
currchat. corpns noslruiu snslinere potest.
2. Item suspensa fuit in aere, et car- Terti(),d(d)cinus animam noslram lide-
nes (^jus ssevissimis ungulis lacerata! lihus deposilariis commcndare, vi(kdicet
fucrunt. Patri, et Filio, et Spiritui sancto. IJnde
3. Exspoliata acrcm suspen-
fuit, et in Apost. II ad Tim. i, 12 : Scio cui credi-
sa, et latcra ejus cum lampadihus accen- di, et certus sum quia potens cst deposi-
sa fucrunt. tum meum servare in illum dicm.
i. Ligatis manihus et pcdibus in

aquam missa fuit, ut submergeretur.

5. Et acuto gladio fiiit decoHata, et sic

Angeli aniinam ejus suscipicutcs porla- IV.

verunt iu jucundos amplexus sponsi sui
Jesu Christi.
Quis hsec considerans non accipit for- De quarto nota, ([uod illa pretiosa
titudinem, ut leves ac momentancos hu- margarita quam rehus, corjiorc, ct ani-
jus vitffi laborcs pro Domino patiatur ? ma compararc dehemus, cst i[)SG duk.is
Beata igitur ]Margarita cst illiid nohilc .lcsus Cliristus. Tfa^c prctiosa margarita
diamargariton, quodsumere dcl)emus ad invcnta fuil in illa nohih concha marina,
rcstaurandam fortitudincm cordis nostri. vidclicct in Virgine ATaria. \ii dicitur
li;pc margarita pretiosa, id est, prse om-
nibus gratiosa. Dc hac dicitur, Sap. vu,
S ct U : Prieposui illam regnis et sedi-
III. hus, et divitias nihil esse duxi in compa-
ratione illius : ncc coniparavi illi lapi-
dem prctiosum : quoniam omne aurum
De tertio nota, quod et nos negotiato- /// comparatione illius, arena cst e.iigua,
rcs esse dchcmus, ut videlicel denius ea ettamquam lufum iestimahilur argcn-
quffi habcmus. proptcr illa qua^» non ha- tum in conspectu illius.
bemus. Tria vero haliemus. scilicet rcs,
corpus, ct animam. llogemus ergo Dominum, ut pro ip-
Primo igitur res nostras debcmus cir- sius [irctioso Filio tam eflicaciter lahore-
ca egentes fideliter erogare. Undc dicit mus, ut ipsuiu in nostrorum laborum
Dominus, Luc. xn,33 : Vendite quae pos- prajmium recipiamus. Quod, ctc.

^--v^f^^^itS^^^^^^^

xin 33
 SERMO XXV.

IN FESTO S. MARI^ MAGDALEN^.

Dixit Jesus ad midiei^ern :

Fides tua te salvam fecit : vade in pace. Lur. vii, 50.

Tria principaliter sunt hic notanda :

/. Qifwsit miilier quam Jcsus a//a(ur ?

II. Quse sit fidespcrquam ipsa salvatur?

III. Quee sit pax in qua ei didtur ut gradiatur ?

lieri, sivo domini, vidolicct Dcus, ot dia-

bolus. Dc istis duobus doniinis ipsa Ve-

ritas dicit, Matth. vi, 24 : Nemo potest
I. duohus domitiis servire. Igitur IJoata Ma-
ria Magdalona appohatur niulicr, id est,
niollis hcro, id est diabolo. Ipsa quippe,

I)e primo nota, quod muHor ista est utpote ccrea cum esset, mollis ei fuit, id

Boata IMaria iMagdalena, qu^e socundum ost, obediens ad peccandum. Unde legi-
etymologiam hujus vocabuU duplicilor tur in prsesenti Evangelio : Et ecce mu-
mulier dicitur. Dicitur enim muHer, qua- lier, qu;e erat in civitate peccatrix^.
si mollis hero, vel dicitur mulicr quasi l^occata voro ipsius peccatricis mulieris
molliens herum. Et nola, quod hcrus })or hoc exagitanlur, quod manifesto pec-
idem ost, quod dominus. Duo vero sunt cavit, ot cum multis.

' Luc. VII, 37.

I
 I)E SANCTTS, SERMO XXV. 513

1. Quod autem manifestc peccaverit,

pei- lioc iniiuitur, quod dicitiir, Eccc.
bxcc quippe est adverbium demonstran-
di. ir.

2. Quod etiam cum multis pcccaverit,

per lioc ostenditur, quod secpiitur, Qiuv.
rra/ /yi r/r//<'//t'. Non enim iu arK[ua i)ar- De sccnndo iu)ta, quod litles Mariae
va vlllula pcccavit, scd iu civilatc, ubi Mii!;(lalenaM'rat lia'c, videlicet, quod cre-
multi crant qui pcr ejus pulchritudiuem dcbat Jesum (diristum vcnissc ad pccca-
illecti, ipsius libidinem appctebant. Sed torum pronitentium susccptioncm. Cre-
ut i(hi abundacit dcliclum, supcra- dcbat eliam ipsum venturum ad ipso-
bu/idarct ct (jratia, sicut Apo-
dicit rum qui non pffinilucrint, condemnatio-
stolus ad Rom. v, 20, Maria Mayda- ncm. Et liaec duplcx fides salvam cam
Icna per diviiuim misericordiam visi- fecit. Sugj^^essit enim ij)si, ut peccatis
tata, sicut fuerat prius mulier, id est, relictis curreret ad piuni ac dulcem pce-
mollis hero, hoc est, (]ial)olo : ita etiam nitentium susceptorem, nc postmodum
postmodum facta csl mulier. id est, incideret in uuiuus scverissimi Judicis
molliens herum, hoc est, dulcem Crca- punientis.
torcni suum, per poMiitcntiai sinceri- Et nota, quod hoec lides Mariaj Magda-
tatem, in qua tam seriosc pcrstitit, lente tribus sodalibus sufTulta fuit, vidc-

quod vultus illius noit sunt amplius licettimore, dolore, et amore.

in divcrsa mutati : sicut Icgitur in Timor in hoc nolalur, quod stctit rc-
l^rimo libro Reg. i, 18, de Anna nuilro tro, et (|uod non ad caput, scd ad pedes
Samuelis. Pcenitentiam cnim quaui iui- accessit. Qui euim timent se dominos
tiavit procumbens ad pedes Salvaloris suos otrendisse, non audent se reprae-
sui, ita firmam tenuit et inviolaljilem, sentarc vultibus eorum, quos ofTendc-
quod numquam deinccps visus cst in ea runt : si tamen accesserint, potius ipso-
aliquis actus, aut vultus dissolutus, vel i-um pcdibus jtrovohuuiur, quam sibi
ctiam aliqua hilaritas. osculum dari petant.
Per hoc nos admonemur, nc p(cni- Dolor \\\ hoc ostenditur; quod ama-
tentias nobis injunctas tam faciliter rc- rissiniis lacrvniis pedes Douiiui iu)stri
linquamus. Afulti eniui sunt cjui poMii- ri;.;avit, et quod eosdem crinibus suis
tentias sii)i injunctas in Quadrau^esiina, quos srepc pom[»atice ornaverat, tersit.
statim iu ipso sacrosancto paschali dic Amor autem declaralur, quod
in Iioc
rcliiK[uuut, ad choreas discurrentes ct ad osculabatur pedes Domini quia oscu- :

taberuas : imo quamplurimi sunt, qui lum est signum amoris. Anuu- cjus in
mox ut a Sacerdotc recesserint, injun- hoc innuitur, quod [iedes Jcsu prctioso
clffi sibi p(jenitentiie sunt obliti. ungucnto [)erunxit. Si enim non amasset
eum, tales expeusas circa tale unguen-
tuui uon fecissct. Pr.-ctcrca Dominus ipse
hoc manifeste declarat, ([uod ipsa dih>xit
eum, loqucus ila atl IMiarisjeum : hico
tibi : licmittuntur ci pcccafa multa '.

Ronum cst igitur, charissimi, quod ct

nos lidem A[ari;e Maudideuce. et sodales

• Luc. YU, 47,

516 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

fidci ipsius rial)eainur, vidclicpt ut cre- quinamentum immundi animalis jacue-

damus Dominuui [)aralum ad receptio- ral, llorum ornatu spargeretur.
nempeccalorum, si ex tolo corde ad ip-
sum conversi fuerint : credamus etiam
eumjam accinctum ad ultionem pecca-
torum, si ad ipsum per pocnitentiam ma- III.

ture redire noluerint. I*rimum ad hoc

ne ex consolatione facinorum in
valebit,
desperationem cadamus. Secundum nos Videndum est, de qua
qua; sit pax,
admonebit, ne per nimiam pra^sumptio- dicitur Alariffi Vade in pa-
Magdalense :

nem dc divina misericordia de die in C6''.Etnota, quod haic pax appellatur

diem nostram pcenitcntiam dilTeramus. amicitia divina. Dicitur ergo, Vade in
Fidei etiam ipsius sodales habere de- pace. Quasi dicat ei, vade et sis certa,

bemus, videlicet timorem, dolorem, et quod amicus tuus sim. Sis ctiam certa,
amorem. Timor quippe peccatum quod quod deinceps contra te prsevalere non
hominem defcedat, expellit. Dolor ex- poterit inimicus.
pulsi peccati maculas diluit. Amor vero Et nota, quod Dominus in multis os-
peccatis dilutis ornatum boni operis su- tendit Marice Magdalense signa verae ami-
perducit. citiae.

De timore dicitur, Eccli. i, 27 et 28 : 1. Dominus quippe cam ad pedes suos

Timor Domini ('j/)ellif /wccalKm : nam familiariter sedere permisit, et partem
qui sine tiniore est, non potcrit jnstifica- ejus plus quam partem sororis commen-
ri. davit : sicut dicitur Luc. x, 43.
De dolore dicit Dominus per Isa. i, 2. Dominus etiam ea plorante, lacry-
16 : Lavamini,mnndi estote, auferte ma- matus est, et ad preces ejus Lazarum re-
lum cogitationum vcstrarum ah ociilis suscitavit, sicut testatur Joan. xi, 33.
meis. Dominus etiam ei prius quam alicui Dis-
De amore dicitur, 1 IV't. i\ , 8 : Chari- cipulorum post Ilesurrectionem suam
tas opcrit mnltitudincni pcccatorum. apparuit, sicut legitur Joaii. xx, li et 13.
Amor itaque operil nmltitudinem pecca- Dominus etiam post Ascensionem
3.
torum, sicut fasciculus delectabilium flo- suam inultis annis eam ministerio An-
rum operit aliquem h:)cum, qui recenter gelorum in aera sublevavit, ibique certis
a sordibus est purgatus. horis coelesti dulcedine satiavit, sicut de
Quod autem praidicla tria nobis sunt ea scriptum invenitur.
necessaria, probatur per simiie. Si enim Beatus igitur est, cujus amicus fuerit
aliquem nobilem et honestum hospitem Dcus. Amicitiam autem Dei, si volumus,
suscepturus esses, et aliquod immundum [)er quatuor spiritualiter possumus com-
animal domum tuam defcEdasset : primo ])ararc, videlicet per corporis puritatem,
necesse esset ut illud aniinal expellere- per cordis humilitat<'m, per mentis leni-
tur : secundo, ut immunditia ejus quam tatem, ct per eleeinosynarum largitatem.
reliquerat, ejiceretur : tertio, ut ubi in- Quod nobis, etc.

1 Luc. VII, oO.

 SERMO XXVI

IN EODEM FESTO
S. MARI^ MAGDALEN^.
RemiUuntiir ei peccata midta^ quoniam dilexit miiltum.
Luc. VII, 49.

circumdatio auri. I adTimotli. ii,0 : ]\[u-

lieres in habitu ornato, cum verccundia,
et sobrietate or)iantes se, non in tortis
crinibus, aut auro, aut margariiis.
3. Ilem, osculis peccant, dulciter et
luxuriose osculando. llnde Proverb. vii,

Sed quoniam fatuce mulieres in tiibus 10 et Ecce occurrit mulier ornalu

13 :

maxime peccant, fatuos juvenes atlia- meretricio, prxparala ad capiendas ani-

hendo, scilicet oculis, capillis, et oscu- mas. Apprehensumque deosculatur ju-
. .

lis, oculorum adspectus illicite faciendo, venem, et procaci vultu. etc.

et luxuriose amando. Ideo tria ponit Lucas, in quibus Maria

1. Oculis peccant. Unde Isa. iii, 1() : Magdalcna obsequium exhibuit Chrislo.
Ef nutibus ociilorum ihant. Proverb. vi, 1. Xam oculos. qiios ad hisciviendiiui,
12 et 13 : Vir inutilis, graditur ore pcr- etad videndum non vichuida obtulcrat,
verso, annuit oculis. II Pet. ii, 13 : In modo ad bonum usum, id est, ad elfu-
conviviis suis luxuriantcs, etc. sioncm hicrymarum exhibuit.
2. ltem,capillis suis peccant,eos ornan- 2. Capillis quoque, quos ad lenoci-
tes margaritis, et componendo, et lin- nium ssepe ornaverat, jaiu ])edes Domi-
gendo. Contra quod I Pet. ui, 1 et 3 : uicos tersit.
Mulieres subdiix sint viris suis... : qua- Os quoque, quo saq)e non dicenda
3.

rum non sit extrinsecus capillatura, aut dixeral, et quo sa:»pe imprudenter oscu-
518 D. ALli. MAG. ORD. PR^D.
lata fuorat, jain ad osculandos pedcs Do- radiso. l nde Luc. xiv, 1 l : Qui sc cxal-
niini liumiliabat, sicquc adinipicvit in se tat , humiliahitur, etc.

illud Apostoli ad Roni. vi, 1'.) : Sirid 2. Behcmolh, .lob, xi,, 10 ct seq., et
exJiihi(istis mcnihra vcslra, etc. interprotatur, alit. IJndo signat gasti-
margiam, qua? facit hoininem quasi lie-

Ingressus doaiiDii Pharisaii discuhuit '.

stiain effluentem super omneni escam
Per Pliarisaeum istum intelliguntur clau- sine omni discretione. Unde Job, xl, 10 :

sti-ales. Pharisajus enim interpretatur di- Fcciium f/?/asi hos comcdct. Et Jeren. i.,

visus. Et claustrales ab aliis sunt divisi, I I : Kjfusi cstis sicut vituli sufcr hcr-
et nicrito. Practcrea iste vocabatur Si- ham. Unde Psal. xxxi, : Nolitc ftcri
mon, quod intoi-prctatur ohcdicus. Et sicut equus et mulus, etc.
bene convcnit claustrali])us, quia vcniunt '\. LcciatJian, Job, xl, '10 ct soq., ct

ad obedicntiam cuni lalihus, et libcnior interprotatur additanicntum eorum : un-

Dominus prandet cum eis. Simon lepro- de signat avaritiain, qua superaddit do-
sus est claustralis, quia causa agcndi pcc- mum domui, agrum agro. Isa. v, 8 : )>
nitentiam claustrum intravit, et peccata qui conjungitis, etc.
sua libenter conritelur. In domo bujus i. Asmodoius, Tob. iii, 8, ct inter-
recumbit. pretatur judicii diluvium, et signiliciit

luxuriam, per quam Dominus munduin

diluvio judicavit. Gon. vi, 12 et 13 :

Cuin vidisset terram essc corruptam,

{pmnis quippe caro corruperat), etc. Unde
sequitur ad Noe : Finis univcrsse carnis
venit coram me.
Rcm : /)c qua cjcccrat scplciii d,'ci)io- 5. Satanas, Matth. xvi, 23, et inter-
niaK Utruni heec ita ad litteram, non cst pretatur adversarius , unde signat invi-
discussum. Sacri Expositoros volunt, ut diam, quse semper majoribus adversatur.
per septern dcemonia intelligantur uni- Job, v, 2 : Parvulum occidit invidia.
versa peccata, quia septenarius numerus 0. Exterminator, I ad Corinth. x, 10,
est universitatis. Dicamus oi'go d;cmonia oi signat iram, quoe ponit animam cxtra
septcm, id est, univci'siiatem peccato- torminos suos. Psal. lv, 8 : In ira po-
rum, sivc septem criininalia, quae sep- pulos confringcs, etc.
tem nominibus daMnonuni ropertis in 7. Dcrmon, Matth. viii, 28, ct inlor-
sacra Scriptura conveniunt, quce sunt : pretatur sufficicns iitiquitas : unde sigiiat
Diabolus, Bchemoth, Eeviathan, Asmo- acediain, quaj sufficit ad punicndum ho-
daeus, Satanas, Exterminator, Dcemon. mincm, cum niliil dilectionis habeat.
1. Diaholus interprotatur dcorsum Eccli. XXX, 2.") : Afultos occidit tristitia,
ftuens, ct signilicat superbiam, quai Lu- ct non cst uti/itas iii illa, ctc.
ciferum ejecit de ccelo, et Adani de pa-

* Luc. VII, 30.

* Marc. XVI, 9.
 SERMO XXVII.

IN FESTO S. JACOBI APOSTOLI.

Dic iit sedeani hi duo fdii mei, unus ad dexieram
tuain, et imusad sinistram iuam in regno tuo. Matth.xx, 21.

In verbis pPcPmissis duo priricipaliter sunt hic notanda:

/. Quare ad dexteram ct ad sinistram Jesii sessio filiis a matre petatur ?

II. Ver qiiid ad dexleram et ad sinistram gloriam Domini veniatiir ?

lestium ubertatem, nec non et regalis

gloriae claritatem. llas enim tres princi-
pales dignitates et dextra et sinistra
I. Dominus porrigit suis principibus in re-
gno suo.
De istis tribus dicitur Sapient. v, IG :

De primo nota, quod mater Jacobi et Justi in pcrpeluum vivcnt. Ecce fehcisvi-
.loannis forsitan audierat, vel scriptum tffi perennitas. Dicitur etiam Isa. xxv,
legerat in Proverb. ni, 16 : Longitudo 8 : mortcm in sempiternum.
Pra'cipitabit
dienim in dextera ejus, et in sinistra ejiis Sequitur, Sap. v, !•) El apud Dominum
:

divitix, et gloria. 1'^tproptereapetivituni cst mcrccs eonim, ct cogitalio eorum

liliorum sessionem ad dexteram, et alte- apud Altissimum. Ecce superccele-
ri ad sinistram. Tria enim haec parentes stium divitiarum ubertas. Multum enim
fdiis suis specialiter optant, videlicet vi- solent liomines cogitare pro divitiis, et
tae diuturnilatem, operum ul^erlatem, et cerle \vdi sunt apud AUissiiiuuu. Lnde
gloriffi claritatem. llogavit igitur et hoec ipse Altissimus dicit, Prov. vm, 18 : Mc-
mater Jesum (ihristum, ut cum veniret cum siDit diviti/e, ct gloria, opcs super-
in regnum suum, transferret et conferret bic. Sequitur, Sap. v, 17 : Accipient re-
ei beataj vltae perennitatem, ac opum cav gnum dccoris, et diadcma speciei de
520 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
inami Doinbii. Eccc rctialis gloiiu' cla- '•\. Scquitur, Et igne comhurctur. In
ritas. lioc notatur contcmptus ac vilitatis in-

Et nota e converso, quod illi miscri terminabililas. Sicut enim puliccs ac

qui cadcnt a dcxtra ct sinistra Domini : alii minuti vermes houiincm mordentes,
Cadent enim a lalcre ejiis niUle, el de- quia contcmnuntur ac odiuntur, in ignem
ceni inillia a de.ilris ej//s\ qtuul. in- mittuntur ; sic ct miscri, qui nunc elati

quam, illi miscri cadcnl in accrbai mortis ac supcrl)i, vilcs rcpuiabunlur, ut puliccs
celcrnilatcm, in paupcrlalis ac incdiai ct bufoncs : undc ct in igncm miltcntur
gravitatcm, in contcmptus ac vilitalis a^tcrnum, ct ibi luto vilior erit vita illo-
intcrminabililatcm. [)e istis tribus dicitur rum. l ndc Sap. xv, 10 ct II : L//to vi-

Apoc. win, 8 : In wia die venicnt pla/ja' lior vita illi//s : quoniam i/jnoravil e//m
eji/s, inors, cl l//cli/s, et /aines, et igiie q//i sc finxil, ct q/ii inspiravit illi ani-
comhurelur. Wivc dicuntur dc anima pcc- mc/in.
catricc.
1. Dicit crgo, In una die, id csl, in

dic judjcii, venient plagse ej//s, inors.

Eccc saevai mortis setcrnitas. Dc morlc II.

autcm dicitur in Psal. lxxvii, 50 : \'iain

fecit semitse irx s//se, non pepercit a

niorte animahus coriim. Nota, quod mo- Vidcndum est, per quid vcniatur ad
do ira Dci, quasi in semita cst : quia dcxtram et sinistram Dci vivi ? Et cst
modo quasi capta est, ct rcposita in vin- scicndum, quod per calicem passionis,
cula misericordice Dei nostri. Vcrumla- quem cerle ipse Dei Eilius bibit. lliub;

mon in die judicii solvetur^ et tunc dc dicitur Joan. xviii, II, quod Petrus
semita intrabit in viam. Tunc cnini hite cum vellet dcfendere Dominum, et am-
sc expandet ad ullioncui inimicorum putasscl scrvo Pontilicis auricubim, dixit
suorum. I^t ccrtc' tunc nou parcct a moi- Jesus ad Petrum : Mitte /jladium in va-
tc animabus impiorum. /jinam s//aiii. Calicem, qucin dcdit mU/i
2. Sequitur, Fames. Eccc j^aupcitatis Pater, non bibam illum ? Hunc etiam
ac incdisB gravitas. quam gravis pau- exhibuit Jacobo ct Joanni ad bibcndiim.
pertas ibi crit, ubi dc omni a^tcrno ac Unde cum matcr ad suggestionem ipso-
temporali bono, nec unam micam, vel rum rogassct illos poni ad latera Domi-
guttara miscr peccator liabcbit ; ubi iiou ni, respondit ei Jesus dicens : Potcstis
solum similai dclicatoe ct dulccs morselli, bihcrc caliccin, q//einc/jo bibiturussum ^?
nec non et praxlara vina ncigabuntur : Quasi diceret : Vos dcsidcratis quasi
imo ut taccam dc panc rusticaiio, ctiam magni l*ra'lati ct l^rincipcs scdere ad
ipsieporcorum silicjua? miscris csuiicnti- dextram et ad sinistram meam iu regno :

bus non (lal)untur l*roptcr lioc monct! scd hoc sciatis, quod illuc venirc non
nos Eccli. XVIII, T.\ : Mcmenlo pa//perta- potestis, nisi caliccm quem cgo bibilu-
tis in temporc abi/ndantix, ct ncccssita- rus sum, bibatis.
tum paupcrtatis in die divitiarum. Si i\ota ergo, quod cx lioc calice tria bi-
hoc fecissct iUc divcs cpub), sa[)icnlcr bunlur, quie respondent illis tribus quai
egissct, antequam vcnissct ad illum b»- sunt in rcgno Dci. Primum est contcm-
cum, ubi ei etiam gutta a(|ua' ncgal)a- ptus ac vilitas : lia^c perducunt hominem
tur. ad gloriae claritatcm. Secundum est re-

« Mattli. XX, 2-2.

 :

1)E SANCTIS, SERMO XXVII. 521

rum pauperlas : l»a;c poi-ducil homiuoni Pau[)or s[)irilu ost illo, qui in divitiis so
ad (liviliarum uhortatoui. Tortium est [)(U' su[)orbi;im non olovat, (jui ros suas
morlis acerbilas : hirc poi'{lucit homi- pauperibus libonter administral, ([ui con-
nem ad jucundie vita3 poi(>nnilalom. ti'a justitiam niliil lucri dosidorat, qui bo-
1. Vilitatomot contomptum ipso Domi- na cum tanlo timorc possidot, ([uasi jam
nus primo hibit. Unde dicit in Psal. xxi, de ois rationom rodditurus ante Deum
7 et 8 : Ego sum vermis et non ho?no : op- assistat.

probrium horninum, et abjectio plebis. 3. Bibitetiam Dominus mortis acerhi-

Omnes videntes vie deriserunt me : locuti tatem. Unde dicit in Psal. xvii, 5 : Cir-

sunt labiis, et moverunt caput. Hibamus cumdederunt me dolores mortis : et tor-

et nos cum ipso, ut socuro clamaro possi- rentes iniquitatis conturbaverujit me.
mus ad ipsum, sicut (hcilur in Psal. Torrentes iniquitatis orant impii Judjei
cxxii, 3 et 4 : Miserere nostri Domine, Christo insuUantes, ipsumquc blasme-
miserere nostri : quia mu/iuni repleti su- mantos. Item, do dolore suo clamat,
mus despeclione, quia multum repleta Thren. i, 12 : O vos omnes, qui transitis
est anima noslra : opprobrium abundan- per viam, attendite, et videte si est dolor
tibus, et despectio superbis. sicut dolor rrieus. Debemus etiam etnos,
2. Pauperatom otiam Dominus hibit, cum iidoi nocessitas hoc exegcrit, liben-
sicut de seipso testatur in Psal. lxxxvii, ter mori cum Domino. Quotidie vero op-
16, ita clamans in cruce : Pauper suin portet nos in nobismetipsis vitiosas con-
ego, et in laboribus a juventute mea cupisccntias ot carnis desideria trucidare :

exaltatus autem in crucis patihulo, hu- sicut monet nos Apostolus ad (\o\. iii, 3 :

miliatus sum, quia utfur sum suspensus, Mortificate, inquit, membra vestra quse
et conturbatus, secundum timorem natu- sunt super terram : fornicationem., im-

ralem. Venit enim princeps hujus mun- munditiam, libidinem, concupiscentiam

di, id est, diabolus captans in animam malam, et avariliam, quse esl idolorum
meam, mo non habot quidquam.
sed in servitus.
Hibamus etiam nos cum ipso multum :

onim commendat paupertatom uiido di- : Uogate ergo Dominuin, ut sic suas
cit Matth. V, 3 : lieati pauperes spiritu: amaritudines cum
ipso bibamus, ut etiani
quoniam ipsorum est regnum cadorum. ad ipsius consolationos pervoniamus, etc.
 .

SERMO XXVIU.

IN FESTO AD YINCULA

S. PETRI APOSTOLI
Tii es Petrus^ et super hanc petrani a^dificaho Ecclesiam
meam. Matth. xvi, 18.

Tria sunt principaliter liic notanda :

/. Qnare princeps Aposlolornm a Dommo Pelriis appcllatur ?

II. Qii3e sit petra, cujifs mentio liic habetur?

III. Qux Ecclesia super hanc pelram ledificeiur ?

ex interpretatione hujus nominis, PeUus,

agnoscens, sive discalceans, aut dissol-
vens.
]. 1. Petrus igitur primo inferprclatur
agnoscens. Ipse enim agnovit (^hristi di-

vinitatem per fidei Tu

claritatem, dicens :

l)c ]>rimo nota, (pjod in eo, quod I)o- es Christus Filius Dci vlvi. l^nde et Do-
minus dicit ad Petrum, I'u es Pelrus, rawwii^ve&^^owiWi q\ Peatus es Sinion Bar
:

commendat eum a trihus, vidclicet, 1, A Jona,quia caro et satujuis non revelavit

fidei claritate, 2. A spei (irmitate, 3. Et a tibi, scilicet, lianc ridei j)rofessionem, sed
forti charitate. El haec tria possunt elici P ater meus qui in cmVis est^

* Matlh, XVI, 17.

 !

DE SANCTIS, SERMO XXVIJl 523

2. Peli-us otiaiii iiilerprelalur discal- pauci bona et gaudia hujus mun(h con-
ceans. Ecce spei lirmilas. Jpsc ciiiiu dis- teinnunt
calceaverat pedes cfTectuum suorum ab Debenmsetiam videresumma, lioc est,
oninihus concupiscenliis, et desideriis c(eleslis patriaj jucundilalem cum omnis
terrenoruni, rnde et propter spem C(Ble- desiderii appetitu. De hoc dicilur Deut.
slium se oslendil rcliquisse omnem pos- xxxiii, 28: Oculus .hicoh in tcrra fru-
sessionem terrenorum, ita cum liducia menti ct vini. i*er Jacoh intelligitur qui-

loquens a J)ominum, Mattli. xix, 27 : Ecce libet bonus Ghristianus, qui quotidie con-
nos reliqaimns omnia, etseculi sumus le: tra diaholum et vitia luctatur. IIujus
quid ertjo erii nohis ? oculus debet esse in terra frunienti et vi-
3. Petrus etiam interpretatur dissol- ni, idest, in patria superccelesti, ubi Je-
vens. Ecce forlis charitas. Charilas enini sus Christus tamquam panis ct vinum
dissolvit, quidquid iniquilas ligat. Per confortat et lictilicat corda electorum
charitatem igitur Petrus aniinam dissol- suorum. Ilinc etiam dicitur ad Ilebr. xi,
veral a muiido et ligaverat (Ihrislo. Inde 13 Juxta fidem dcfuncti siuit omnes
:

legitur, Joan. vi, ()7 et seq., quod cum isti, non acceptis repromissionihus, sed
multi discipulorum retro abiissent, nec a longe eas adspicientes, et salutantes, et
jam cum Christo amhularcnt, et J)omi- confitentcs, ([uia peregrini, et hospites
nus dixisset ad duodecim numquid ct : sunt super terram.
vos vultis abire ? Respoiulit ei Simon 2, Debemus etiam esse discalceantes
Petrus : Domine, ad quem ihimus ? Qua- per spei lirmitatem, ut videlicet cor no-
si diceret Anima mea et cor meum sic
; strum a carnalibus desideriis et concu-
alligata sunt tihi per dilectionem, quod piscentiis terrenis discalceenms, ut ita
non possunt a te aliquatenus separari. digni simus videre Deum deorum in
1. Debemus etiam et nos, charissimi, Sion. De hac discalceatione etvisione le-
in praedictis tribus imitatores esse lieati gitur inExod. in, 1 etseq., (\\\o(\. Moyses
Petri, ut vi(hdicet simus primo agnos- cum pasceret oves soceri sui, et venisset
centes, sive videntes per fidei claritatem. ad interiora deserti, vidit Dominium in
Fides autem tria videt, videlicet infima, medio ruhi qui ardchat, et non comhure-
media, et summa. batur. Dixit ergo Mogses: Yadam, ct vi-
Debemus igitur infinia videre per me- deho visionem hanc magnam... Cui Do-
tum, media per contemptum, suprema minus Solve calceamentum ae pedibus
:

per appetitum. Infima itaque sunt sup- tuis : locus enim in quo stas, terra sancta
plicia peccatorum, quae debemus videre est. Quasi diceret : Nisi solveris calcea-
cum metu. De his suppliciis dicit II Pet. menta tua, non poteris ad me propin-
n, 4 et 9 : Si Deus Angelis peccantibus quare.
non pepercit, scd rudentihus, id est, duris Nota, (luod quandoque dulces fructus
catenis, inferni detractos in tartarum crescunt in rubo : unde per rubum intel-
tradidit cruciandos in judicium reser- ligilur dulcedo consolationum, et magna
vari.... Novit Dominus iniquos in diem multitudo dulcedinis Dei : de quibus di-
judicii reservare cruciandos. citur in Psal. xxx, 20 : Quam magna
Debemus etiam media, id est, bona multitudo dulcedinis tux Domuie, quam
gaudia hujus mundi videre cum contem- abscondisti timentibus te. Lnde rubus
ptu. Nullius enim pretii vel momenti ille dicitur fuisse in interioribus deserti,
sunt bona et gaudia hujus mundi, futuroe per quod desertum coelum intelligitur.
gloriee comparata. Unde Paulus ad llo- Et certe in medio consolationum suarum
man. viii, 18 : Non sunt condignse pas- ac dulcedinis suae ostendet se ibi Christus
siones hujus tcmporis ad futuram glo- Jesus. Quoe consolationes dulci charita-
riam, quse revelabitur in 7iobis. quam tis igne accensae suaviter ardent : sed
524 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.
niimquam consumuntur. Ad lias conso- lumbis, id est, justiset innocentibus, sed
laliones el ad Christum, qui in medio eo- etiam herinaciis, id est, peccatoribus,
rum est, qui pertingere voluerit, oportet spinispeccatorumcircumseptis ; si tamen
ut animam suam discalceet ab omnibus per veram pcenitentiam recurrerint ad
coucupisccntiis torrenis ct immundis. Cliristum. Unde in Psal. ciu, 18 : Petra
3. Dcbeums eliam esse dissolventes refugium /icrinaciis.
j»cr forlcm charitatem, ut videlicet per 2. Secundo, Est etiam Ihcc petra se-

cliaritalcm dissolvamus et disciudamus curilas transmigrantium, id est, morien-

omncsfunes peccatorum noslrorum, qui- tium. Inde II. Reg. xxii, 2: Dominus
bus a Deo trahimur in [)rofundumabyssi. pctra mca, et rohur meum, et salvator
Peccata enim sunt funes inferni, quibus nicus. Item, Psal. xxxix, 3 : Statuit Do-
miser homo, licet peccatis excaicatus minus supra petram pcdes meos : et di-
hoc non videat, quotidie trahitur ad in- rexit gressus meos. Ita dicit anima justi,
fernum. De his funibus dicit David Rex, quando in morte ex corpore evolaverit.
II Reg. XXII, tl Funcs inferni circwndede-
: Yere beatus est, cujus animae basis tunc
runt nie : prsevenerwit me laquei mortis. Dcus fuerit, ut super eum tunc puteus
Necessarium ergo nobis est, uthosfunes inferni non urgeat os suum.
mature virtute charitatis dissolvamus, de 3. Tertio, Est etiam haec petra beatilu-
quadicitur Cant. viii, 6 Fortis est utmors
: do regnantium. Tres enim doles animae
dilectio...^ lampades ejus lampadesignis- fluunt ex hac petra, videlicet ch^ra co-
atque flammarum. gnitio, suavis dilectio, et duk-is fruitio.
Prima dos est rivus fontis lucidissimi.
Secunda dos est rivus olei suavissimi.
Tertia est rivus mellis dulcissimi. De pri-
II. ma dicitur,Num. xx, 1 1 , quod Afogses vir-
gapcrcussit pctram,et egressae sunt aquse
largissima'. I)e secunda dicit Job, xxix,
De secundo nota, quod petra de qua 6 : Petra fundehat mihi rivos olei. De
habetur, est ipse Jesus Ghristus : de qua tertia dicitur, Deut. xxxii, 13 : Constituit
dicit Apostolus, I ad Cor. x, 4: Petra au- cum supcr excelsam tcrram : ut sugeret

tem erat Christus. Est autem hsec petra mel de petra.

commendabilispropter plura. 1. Est enim
refugium peregrinantium, 2. Etsecuritas
"transmigrantium, 3. Et multiformis bea-
litudo regnantium. III.

1. Est igilur primo refugium peregri-

nantium. Unde diciturCant. ii, 13 et 14:
Veni columha men, scilicet et latita in De tertio nota, quod Dominus super
foraminibus petra?, et in caverna mac.e- seipsum aediticat Ecclesiam suam. Et
riae. Per columbam intelligitur anima nota, quod duplex est Ecclesia, vide-
boni Christiani_, quae quamdiu peregrina- licet Ecclesia Dei, et ecclesia diaboli.
tur in lioc corpore, persecutionempatitur Prima signatur per Jerosolymam, secun-
ab infernaH accipitre. rnde summe ne- da per Babyloniam.
cesse est ei, ut fugiat in foramina petrae, De prima dicitur, Psal. xxxiv, 18 : Con-
quinque vulnera Jesu Cliristi.
id est, in fitchor tihi in ecclesia magna, in populo
Debet etiam fugere in cavernas macerite, gravi laudaho te.

id est, Beatae Vlrginis ac aliorum Sancto- De secunda dicitur in Psal. xxv, 5:

rum praesidia implorare. Et nota, quod Odivi ecclcsiam malignantium : et cum
liaec petra non solum est refugium co- impiis non sedebo.
 DE SANGTIS, SERMO XXVIIl. 525

Ecclesia ijjiliir Dei est congregatio ja- tione fides aninice Clirisfnni ostendit, spes
storuni, quibus ut dicitur ad Epli. III, 5 et animani ad Cliristuin adducit, charitas
() : Est unus Dominus, una fides, unum autem quasi optimum caemenlum ani-
haptisuia, unus Dcus et Pate?' omnium. mam Chrislo alli|^at et unit. (iavere ve-
Qnilibet auteni justus est quasi quidam ro debet quilibet qui dc Ecch^sifE Dei
lapis vivus, qui pervirtutes etbona opera consortio esse desiderat, ne portai infe-

cedilicalur super (iliristuin, qui est funda- ri, id est, superbia, avaritia, luxuriapra;-
mentum omnium electorum. De hoc di- valeant adversus eum.
cit I Petr. II, 4 et ')
: Acccdentes ad lapi-
dem vivum, ah hominihus quidem repro- Ilogate ergo Dominum, ut sic Pctri
halwn, a Dco elcctum, el honorificaluin: iniitalores existamus, sicque super Do-
el ipsi tamquam lapides vivi supercvdifi- niinum structuram animarum nostrarum
camini, domus spiritualis. ponamus, ut in die judicii cum Christo
Etnota, quod in hac Ecclesiae a^difica- fiduciam habeamus. Quod, etc.
 SERMO XXIX.

m FESTO BEATI LAURENTII.

Probasti Domine cor meum^ et visitasti nocfc : igneme exa-
minasiiy et non est inventa in me iniciuitas. Psal. xvi, 3.

Isle versus cantatur ab Ecclesia, et in nocturno offlcio, et in cliiirno de

Unde nolandiim est, quod tria innuunturin
B. Laurcntio. pra^missis verbls, qua)
faciuntad commendationem Beati Laurentii.

y. Probatio,
11. Visitalio,

III. Examinalio.

Nota etiam, quod in probationc non fuiL inventa in ipso iniquitas avaritise,
in visitatione non fuit inventa in eo iniquitas impatienliic, iii examinatione
vero non fuit iuventa in ipso iniquifas perlidia^

pa oiiincm llicsauruin iMrlesite, sed inliae

prohatione cordis sui non fuit inventa iu
80 ulla iniquitas avaritiffi. JNiliil onim si-

I. bi usurpavit ex omnibus iliis bonis quae

Igitur probatus biit pcr tlicsauri com-
missionem. U(»mmisit cnim ei tamquam
lideH et prudenti dispensatori Sixtus Pa-
sibi commissa fuerunt, quod certc facerc
poterat, si voluisset. Unde convcnit ei
iliud, quod Ecclesiasticus dicit xxxi, 8 et
scq. : lieatus dives, qui inventus est sine
macula superbia», avaritia?, atque luxu-
 :

DE SANCTIS, SERMO XXIX. 527

rioe (Ikb sunt enim macuUc divituni), cl « eos qui possunt vos recipcre in a?terna
qiii post aumm non abili, declinando a « » Scd quidam potius pe-
tabernacula.
juslitia, nec speravit inpecunia, et thc- cuniam suam suffodiunt hapidibus quam
sauris : sicut quidam faciunt, qui dcna- distril)uant bonis pauperibus : propter
rios suos in illis supcr tcrram fodiunt, quod Eccli. xxix, i:}: Perdc pecuniam
credcntes quod in diebus infirmitatum propter fratrcm ct amicum tuum : et non
suaruni, inagnum cx eis habel)unt sola- abscondas illam sub lapide in perditio-
tium. Quis cst hic, ct laudahimus cuui ? nem. Amicus nostcr est (-hristus Jesus,
enim mirabilia
fccit in vita sua. Vere val- qui vcram amicitiam in multis, nobis
depaucisunt, qui tales sint, sicut iste ostcndit. I*ropter hunc pecunia felici per-
dives describitur. Sequitur : Qui proba- ditione est perdcnda. Feliciter perditur
tus est in illo, ct pcrfcctus est; erit illi illc denarius, qui mille marcas auri re-
(jloria cetcrna. Yere qui in ista probatio- portabit.
ne perfectus invenlus fucrit, aeternam 3. De tertio, videHcet quodbonis trans-
gloriam consequetur. itoriis a^.terno thesauros conquirere de-
Hac probatione probantur omnes di- bemus, monet nos Dominus, Luc. xii,

vites hujus mundi, sive sint laici, seu 33: Venditc quse possidetis, ct date elcc'
clerici. Omnes enim sunt villici Domini, mosynam. Facite vobis sacculos, qui non
et de bonis sibi commissis sunt rationem veterascunt, thesaurum non deficientcm
Domino reddituri. Dicet quippe eis Do- in caelis : quo fur non appropiat, neque
minus illud Luc. xvi, 2 : Rcddc rationcm tinea corrurnpit.
villicatioins tux.
Tnde tria sunt necessaria his, quibus
Dominus bona hujus mundi ad tempus
concessit. Primum est, ut animas suas II.

redimant. Secundum est, ut veros sibi

amicos acquirant. Tertium est, ut seternos
thesauros conquirant. De secundo nota, quod visitatus etiam

1. De primo dicitProverb. xiii, 8 : Rc- fuit Beatus Laurentius nocte, id est, per
dcmptio aulmce viri, divitisc suss : qui tenebrosi carceris inclusionem. Per no-
autem paupcr cst, increpalioncm nonsus- ctem enim tenebrosus carcer intclhgitur.
tinct. Stullus cst.qui animam nonredimit. Fuit incarceratus in carcere 11} ppoliti

Nota, quod dicit, divitise sux, id est, ex sed in hac carcerali visitatione non fuit

vero et justo patrimonio, vel ex labore inventa in eo iniquilas iinpatienti(e : pa-

fideli et justa negotiatione habitse : non tienter enim incommoda carce-
sustinuit

per rapinam, vcl furlum, vel usuram, vel ris. Scicbat nempe, quod Dominus dixe-
fraudem aliquam conquisitae. rat, Luc. xxi, 12 et 19 : Injicicnt vobis

2. Dc sccundo dicitDominus, Luc. xvi, manus suaSy ct persequcntur tradentes

9 Facitc vobis amicos de mammona
: ini- in synagogas, et custodias, trahentes ad
quitatis : ut, cum dcfeccritis., recipiant Rcgcs, ct Prsesidcs proptcr nomenmeum.
vos in pcterna labcrnacula. Mammona Et infra: In palientia vestra possidcbitis
iniquitatis idem est quudpccunia iniequa- animas vestras. charissimi, ubi est

litatis. Per pecuniam enim dives inoequa- patientia vcstra? Si impatienter audis
lis est pauperi. Per hanc dcbcmus nobis verbum Dei, ubi tibi viginti dierum in-
veros (ideles etpotentcs amicos acquirere, dulgentia confertur : quomodo audics ver-
qui post mortem nostram et velintetpos- bum Christi, ubi ad carcerem et suppli-
sint nobis suffragari. L^nde dicit Glossa cia traheris ?
super pra^dictum locum : « Facite vobis
« amicos, non quoslibet pauperes, sed
528 D. ALB. MAG. ORD. mJET).

Dolendum est^ charissimi, quod multi

sunt, qui Deo contempto, corpora sua
immolant guke et luxurioe. De primis di-
III.
cit Apostolus ad Philip. iii,I8 et 19 Mnl- :

tiamhulant, quos ssepe diceham vohis

[nunc autem et flens dico) inimicos cru-
De lerlio nola, quod exaniinalus fuit cis Christi : ciuorwn finis interitus : quo-
igne, id est, multam et duram cor-
por rum Deus venter est et (jloria in confu-
:

poris afflictioncm. Primo enim exspolia- sione ipsorum. De ebrietate quippe glo-
tus fuit, et scorpionibus caesus. Secundo, riantur, de qua deberent magis confundi.
fustibus fuit percussus. Tertio, laminis Desecundis dicit Apost. lad Corinth. vi,

ferreis ad latera adustus fuit. Quarto, 13 et 1.) Corpus non fornicationi dehe-
:

cum plumbatis verberatus fuit. Quinto, tur, sed Domi>io et Dominus corpori...
:

08 sancli Laurentii csesum fuit cum lapi- Nescitis quoniam corpora vestra inemhra
dibus. Sexto, in crate feriea multis pru- sunt Chrisii? Tollens ergo tnemhra Chri-
nis subactis fuit assatus. In hac multipli- sti, faciam memhra meretricis ? Ahsit.
ci examinatione non fuit inventa in eo
iniquitas perfidise. Per omnia quippe Rogate, charissimi, Dominum, ut sic
supplicia sibi inflicta non poterat ab eo avaritiam et impatientiam, sic gulam et
extorqueri, ut sacrificium diis oiferret. luxuriam fugiamus, ut Deo nostro in
Unde et ipse dixit: « Ego me obtuli Deo gloria jugiter adstare mereamur. Quod,
sacrificium in odorem suavitalis. » etc.
 SERMO XXX.

IN EODEM FESTO S. LAURENTII.

Amen, amen dico vobis, nisi granwn frumenti cadens in ter-
ram, mortuum fuerit, ipsum solum manet si autem mor- :

tuum fuerit^ multum fructum affert. Joan. xii^ 24 et 25.

Tria sunt hic notanda :

/. Quid per granum frumentiintcllifjatur?

II. Quomodo hoc granum frumenti moriatiir?
III. Quis fructus ex hoc grano frumenti proferatur ?

terius, et candiduspanis ex co conficitur.

Sic et Christus candidus fuit per onmi-
modam vitaj munditiam : unde Sap. vii,
26: Cajidor est lucis asterrice, et speculum

sine macula Dei majeslatis. Unde prop-

ter incomparabilem vitaj candorem da-
Deprimo quod per granum fru-
nola, tum est eia Patre, ut sedeat super thro-
menti ipse Ghristus Dei FiUus, et Beatus num candidum, et judicet omnes fines
Laurentius, necnon et quihbet Christia- terrae.Hinc dicitur Apocal. xx, 11 etl2:
nus intelHgitur. Et hoc propter quinque, Vidi thronum judicialem magnum candi-
videlicet propter grani candorem, ru- dum : quia magna sententia ibi datur, et
borem, fissuram, virtutem, et dignita- unusquisque candor ibi requiritur, et se~
tem. dentem supcr ew/nChristum, a cujus con-
spectu fugit terra, et coelum, propter
I. Nota igitur primo, quod granum faciei ejus severitatem, et incomparabi-
frumenti, id est, tritici, est candidum in- lem ccelestibus et terrestribus claritalem,

34
530 D. ALB. MAG. ORD. PR^.D.

ct locus non est inventus eis, in qucm tuum, ct vestimenta iua sicut calcantium
judicium Dei eflugerent. Et vidi mortuos in torculari ? Vestimenta Domiai, qui-
magnos, et pusillos, id est, nobilcs et bus ipse in gloria in conspectu Patris ve-
ignobiles, vel divites etpaupeics, stantes stitur, sunt omnes boni Christiani. Hai^c

in conspeclu throni, et lihri conscientia- vestimenta debent csse rubra per lidcin,
rum apcrti sunt: ct alius Liher, qui est et jugem inemoriam Dominicse Passio-
vitcC, apcrlus cst, id est, Christus qui os- nis.Debent etiam boni Christiani sitire
tendct ibi cicatriccs quinque vulnerum martyrium quia hoc cst, ut dicit Hicro-
:

suorum: et judicati sunt niortui cx Jiis, nymus, « vera compensatio, ubi sanguis
quse scripta erant in Uhris sccundum « sanguinc compensatur. » Heu ! multi
opcra ipsorum. sunt, quietiam ab insanis vanitatibus, id
Candidus etiam fuit Beatus Lauren- est, a choreis nolunt abstinerepropterre-
lius pervitai puritatem. Unde eliam can- vercntiam sanguinis Jesu Cliristi. Quomo-
tatur de eo, « quod puritate innocentis do tales cum Christo, etpro Christo,pro-
« vitae, fortissima^que mortis triumpho, J)ra et contumcbas ct saevcl corporis sup-
« Apostolico se consortio sociavit. » plicia patercntur? Rubri etiam erimus,
Dcbemus etiam et nos candidi esse per si pallia animarum nostrarum in sangui-
cordis puiitatem, et corporis castitatem. nc uviP, idcst, in sanguine Cliristi hive-
Legitur eliam, Apoc. xix, 7 et 8 : Voie- iiius unde Gen. xlix, 11 Lavahit in
: :

runt nuptiie Agni, ct iixor ejus prxpara- vino stolam suam, ct in sanguine uvss
vit se. Et datuni cst illi ut coopcriat se pallium suum.
byssino splendenti, et candido. Sponsa
Agni est fidelis anima, quse oportet ut IH.Tertio nota, quod granum triticeum
se cooperiat byssino splendenti et candi- quadamfissura in uno latcre divisum esse
do, id est, munditia mentis et corporis, videlur. Sic et Cliristus per viscerosam
ut sit digna reci[)i in felices amplexus misericordiam patet omnibus, quantum-
illius immaculati Agni, videiicet Jesu cumque etiam peccatoribus, dummodo
Cliristi : si lioc non fccerit, non erit spon- per veram pojnitentiam rcdire vclint ad
sa Agni, sed sponsa draconis. Eccle. ix, ipsum. Unde Zachar. xiii, 1 Li die illa :

8 : Ornni temparc sint vcstimcnta tua crit fons patens domui David, ct /lahi-
candida. tantihus Jcrusalcm in ahlutioncm pccca-
toris, ct menstruatsR. Per fontem istum
IL Secundo nota, quod granum tritici intelligitur fons misericordise Jesus Chri-
quodammodo rubet extrinsccus : sic et stus, qui licet semper patuerit peccatori-
Cliristus rubuit in Passione. Unde sponsa bus, tamen spiritualiter apertus fuit ad
in Cant. v, 10: Dilectus mew^, inquit, emundalionem criminum et sordium no-
candidus et ruhicundus. straruin,quando unus militum lancca la-
Beatus etiam Laurentius ruborcm ha- tus ejus apcruit, ct continuo cxivit san-
buit grani trilicei. Ipse quippc toto cor- guis, ct aqua: sicut testatur Joan. xix,
pore marlyrium forti paticntia toleravit, 34.
sicut optime patct in legenda sua. Beatus quoquc Laurentius patuit ad
Debemus etiam et nos rubicundi esse pauperes per largam pietatem Dispcrsit :

per fidem et memoriam Dominicae Pas- enim thesauros Ecclesise, et dedit pau-
sionis. Unde dicunt Chrislo Angeli, Isa. pcrihus : unde justilia ejus manet in
Lxiii, 2 Quare ruhrum est indumentum
:
sseculum saiculi *, coronata coram Domi-

i
»Ps. cxi, 9.
 DE SANCl IS, SERMO XXX, 531

no. Ipse quippc sciens scripluni : Qul ter redarguendi sunt, quidissuadent pro-
parce seminat, parce et metct » : copiose ximis suis, ne aj^grediantur viam salutis
seminavit, ut et copiose meteret. aeternse.
Debemus ot nos etiam cor et manus
liabere apertas per compassionem et mi- V. Quinto nota, quod inter caitcra gra-
sericordiic largitatem. IJnde dicitur Pro- na scminum dignius est granuin tritici :

verb. .\xx[, 20 : Manum suani aperuit unde de ipso fit panis nobiUum ac prin-
inopi, et palmas suas extendit ad pau- cipum. Sic etiam Christus vocatur fru-
perem. Qui modo aperit cor et manum meiitum electorum, Zach. ix, 17 Quid :

per compassionem et largitatem, certe ip- honum ejus est, et quid pulchrum ejus,
si aperienlur portse justitiaj : sicutdicitur 7iisi frumentum electorum, et vinum ger-
in Psal. cxvii, 19 : Aperite mi/ii portas mina?2S virgincs ? Quia igitur Christus
justitiic, ingressus in casconfitehor Domi- adipe frumenti et militantem Jerusalem
no. iisec sunt verba pioe animse. satiavit, triumphantem propter hoc
et :

dicit Glossa, quod « mos coepit Ecclesiae

IV. Quarto nota, quod granum fru- « de hoc solo grano conliciendi corpus

menti virtulem liabet confortativam. Sic « Domini. »

et de Christo, qui est ille panis vivus qui Et certe Beatus Laurentius bene huic
de ccelo descendit, dicitur in Ps. ciii, l.j : dignograno comparatur, quia multi prin-
Panis cor hominis confirmet. Multi sunt, cipes ac nobiles cjus suflragia frequenter
quorum animse nauseant super pane isto implorant.
suavissimo, et propterea sicut foenum Debemus, charissimi, etiam nosmetip-
arescit cor ipsoruin. Unde in Psal. ci, 5 : sos, quasi panes triticeos, mensa Dei re-
Pcrcussus sum ut foenum, ct aruit cor praesentare, ut videlicet omnes Angelo-
meum : qui ohlitus sum comedcrc panem rum dignitates, sive sint Potestates, vel
meum. Principatus, ac Dominationes, propter
Beatus etiani Laurentius exemplo suae nostram poenitentiam et salutem coram
patientiee quam habuit in tormentis, Dei Filio gaudeant etlsetentur.
multos confortavit et confortat. IJnde
signatus cst per illum panem similagi-
neuin, qui assus in craticula, oleoque
conspersus olim Domino consuevit offer-
ri, sicut habetur in Levit. ii, 7. Nam et

ipse tamquam panis assatus fuit in crati- TI et III.

cula, ut debiles eo amplius confortaret.

Debemus eliam et nos virtutem habere
triticeam, ut quilibet alterum et sanis ver-
bis et bonis exemplis in omni servitio De secundo et tertio nota, quod Chri-
corroboret et confortet. Unde Dominus stus, qui granum frumenti appellatur,
dixit ad Petrum, Luc. xxu, 32 : Ego ro- quia mortuus fuit in Passione, mullum
fjavsi pro te ut non deficiat fides tua : et fructum Deo Patri attulit in Ascensione,
tu aliquando conversus confrma /ralrcs et (juotidie affert in peccatorum conver-
tuos. Hinc etiam dicit Apostolus adRom. sione.
XV, 1 Debemus nos firmiores imhecilli-
: Bealus ctiam Laurenlius, quia mor-
tates infirmorum sustinere. Hic vehemen- tuus fuit in constantia tidei, multum

^ 11 aJ Corinlh. ix, G.
.,32 D. ALB. MAG. ORD. PR-ED.
r 4; iia i^Toriinnir ut et nos animabus no
p,-..en,u. lu
f,.„0U.m gaudiorun. rnven,, .n
,
^^^]^^^^^ ,^^,,^,,.„,^ ,„„,,
"
dulcis Jesu. "^

ri ^+^
mereamur. Quod,
1
etc.
ut nos
Unde. charissimi. bonum est,

vitiis et concupiscentiis hujus mundi quo-

 SERMO XXXI.

DE ASSUMPTIONE
B. MARI^ VIRG.

Intravit Jesus in quoddam castellmn : et mulier qucedam Mar-

ihanomine excepit illum in domum- suam,et huic erat soror
nomine Maria. Luc. x, 38 et 39.

In praesenti Evangelio quod consuevit legi de Assumptlone gloriosse Virg-

Mariae, tria principaliter hic notanda :

/. Qind per caslellum quod Christus intravit, exprimatur ?

II. Quid per Martham et Mariam sororcm ejus inteliigatur ?

III. Quam recompensationem Dominus Marthse negolio, et Mariss otio laryia-

tur ?

dicit Matth. xxi, 1 et 2 : Misit Jcsus duos

Discipulos, dicens cis : Itc in castellum,

(j[uod contra vos est, et statim invenietis

asinam alligatam, etpulLuni cum eo : sol-
I. vitc, et adducite mihi. Per asinum intel-

liguntur peccatores, qui ad prava exem-

pla senum recenter in peccala deciderunt.
De primo nota, quod per castellum in- Utrosque Dominus per duos discipulos,
telligitur mundus iste. De isto castello videlicet timorem ct amorem vocat :
534 D. ALB. MAG. ORD. PRvED.

quia Dominus opora corum, id est, poe-

nitentiam desiderat, ut dicit Lucas.
Et nota, quodin tribus locis, videlicet

in Matth. xxi, 2, et in Marc. et xi, 2, 11.

Luc. XIX, 30, hoc castcUum dicitur con-

tra nos essc. Triplici enim hoste impug-
nat nos mundus iste, videlicet carnispe- De secundo nota, quod per has duas
tulantia, oculorum concupiscentia, et Martham et Mariam, exprimun-
sororcs,

vitaj superbia : sicut testatur T Joan. tur caro et anima intemerafse Virginis
II, IG : Omne, quod est in mundo, con- Maria}. Caro enim ejus gerit figuram
cupiscentia carnis est, ct concupiscentia Marthae. Legitur namque de Martha,
oculorum, et superbia vit^e. Etbene mun- quod Jesus cum in quoddam castellum
dus iste dicitur castellum diminutivo vo- intraret, accipit illum in domum suam.
cabulo : fragilis enim est et caducus. Sic el caro Beatae Virginis, cum Jesus
Unde I Joan. ii, 17 : Mundus transibit, per incarnationem mundum intrare vo-
et concupiscentia cjus. Notabile etiam luit, excepit illum in domum uteri mun-
est, quod Matthreus, Marcus, et Lucas di- di et fcpcundi. Quod autem uterus Beatffi
cunt puUum adductum. Solus Mattheeus Virginis fuerit foecundus et mundus, te-

scribit etiam asinam adductam. Per hoc statur ipse Filius Dei, ita dicens in Cant.
innuitur, quod rarius et diflicilius senes vii, 2 : Filia principis, venter tuus sicut
converti possunt quam juvenes. acervus tritici, vallatus liliis. Acervus
tritici : ecce copiosa foecunditas. Vallatus
In hoc castellum Dei Filius venire vo- liliis : ecce munda virginitas.
luit, uthomincs hujus castelli Deo Patri Excepit autem hiec Martha, id est, caro
per suum sanguinem reconciliaret. Unde Beatae Virginis Jesum : excepit, inquam,
ad Colos. I, 19 et 20 Deo Patri com- : id est, exomnibus aliis cepit. Llnde Beata
placuit per Christum Jesum reconciUari Virgo dicit in Cant. v, 10 : Dilectus
omnia in ipsum^pacificans pcr sanguincm meus candidus el rubicundus, electus
crucis ejus, sive qiuv in terris sive quse ex millibus. Nolebat enim concipere
Roman. v, 10
in coelis sunt. Item, ad :
alium, nisi solumDei Filium. Item, exce-
Sicum inimici essemus^ reconciliati su- pit, id est, ex se sola cepit. Non enim ex
mus Deo per mortem Filii ejus multo : sermonibus, sed ex solo sanguine \'irgi-

magis reconciliati, salvi erimus in vita nis conceptus Dei Filius.

ipsius. Ilsec etiam Martha, id est caro Beatae

Virginis, satagebat circa frequens mini-
sterium Unde ctLuc. i,38 (Aim aniiun-
'. :

tiassetAngelas MaricC, quod coiiceptura

esset Jesum, respondit Ecce ancilla Do- :

mini, fiat mihi secundum verhum tuum.

etc. Et vere ista beata ancilla satagebat
secundum carnem circa frequens mini-
sterium. Ipsa enim,sicut Lucas ait, i, 30,
40, 5G, intellecta conceptione praecurso-
ris Domini, exsurgens abiit in montana
cum fe.stiualionc... Et intravit in domuni

' Luc. X, iO.

 :

DK SANCTIS, SERMO XXXI. 535

ZacharicV, et salutavii Elisabeth... Et in principio apud Deum. Do [iriodiclis po-

i mansit cum
ministravit
illa

ci :
quasi mensibus tribus,
ita ut ctiani foiio obste-
et dibus Domini
15 ot l() :
dicitur in Psal. lxxxviii,
Misericordia et veritas prxcc-

tricis oflicium gererot. Nam ipsa, sicut dent faciem tuam : Beatus populus, qui
legitur iu lil)ro Justoruni, preecursorem scit jubilationem.

Domini natum ])rimo lovavit a torra. Tgilui' aiiima Beat;e Virginis tam avida
Poslea luec boncdicta aucilla, cu)n impleti insoparabilitatc Christi divinitatom con-
esscnt dies ejus, ut pareret, peperit templante, potorat dicere caro ejusdem
filium suum primogenitum, et pannis Virginis : Do)ninc, no)i est tibicurx quod
eum involvit, et reclinavit in prsesepio soror mea reliquit me sola)n ministrare ?
quia non erat ei alius locus indiversorio\ dic ergo illi, ut me adjuvet, id est, ut
Lactavit etiam eumubere de ccelo plcno. mecum circa tuae humanitatis mini-
Postliaecdie quadragosimo, ut dicit Luc. steria soliicilctur : cui rcspondit Domi-
II, Cu)n implcti esscnt dies purga-
22 : nus : Martha, Martha, sullicita es, et

tionis ejus secundum legem Moysi, tu- turbaris crga pluri)na ^. Quasi dicat :

lit filium suum in Jerusalem cum ho- caro matris mese, sollicita es naturalibus
stiis, ut sisteret eum Z)o/;«//?o.Deinde, ut affectibus circa meam cducationom ct

dicit iMatth. ii, 13 et 14, ad admonitionem sustcntationem, et turbaris erga pluri-

Angeli fugit in yEgyptum cum (ilio suo , ibi- ma, qutie patior et patiar proptor Judai-
quc Dominum soptem annis in multa pau- cam persecutioncm. Turbaris onim prop-
pertate cducavit. Domum revcrsa est Na- tcr multas cahimnias ot opprobria, quae
zarcth, ibiquo multa soilicitudino puoru- patior, ot patiar a Scribis ct Pharisseis et
lum euutrivit. 31aritum quippe suum, id principibus Saccrdolum. Tur])aris etiam,
est, Beatum Joseph, qui quasi erat mari- quod capiar, ct colaphis ot ahipis feriar,
tus Beatse Mariae, misit ad fortia opera. et sputis inquinabor. Turbaberis ctiam,
Ipscenimcratfaberlignarius, etdigitiejus quia llagcUabor, et spinis coronabor, et
apprehoiderunt fusum, ut se et filium cruci clavis affixus felle ct accto potabor,
enutriret, ut dicitur Proverb. xxxi, 19. et ab irridentibus subsannabor, et post-
Ecce Martha satagens circa frequens mi- modum lancoa porforabor. Proptcr Iisec,

nisterium Jesu Christi. inquam, ct multa alia turbaberis.

Porro wunn est ncccsscaium, Glossa,
Per Mariam vero anima Beatie Virgi- « Dco jugiter inhaerero. » Unde Maria,
nis figuratur, quoe coram se in contem- id est, soror tua anima, optiniam par-
plationo divinitatis suspenderat. LJnde di- tem elegit, quse no)i aufereturab ea *. Qua-
citur sedisse secus pedes Domini, et au- si dicat : caro materna, bona ct vaide
disse verbum
^ In sessione nota-
illius bona est pars tua. Me ctcnim vcruni
Per
tur quietae contemplationis suavitas. Dcum ethominem concopisti, et in ute-
pedos vero Domini, intelligitur miseri- ro tuo novom mcnsibus bajulasti, et de-
cordia et verilas divina : pcr has enini mum terris edidisti, et in sinu tuo fovi-
divinitas inducta humanitalem assump- sti : sed soror tua anima opli))ia))i par-
sit. Et cerle socus hos pedos Domini se- ton elegit, c^use no)i auferetur ab ca. Ip-
dens anima Bcatai Virginis audiebat vor- sa quippe mea divinitate scmper frucba-
bum illius, id est, auscultabat suavissi- tur in lerris per gratiam, semper ctiam
mani harmoniam verbi illius quod erat in fructur in coelis per gloriam.

' Luc. II, 6 et 7. ^ Luc. X, 40 et 41.

* Cr Luo. X, 39. * Luc. X, 42.
536 D. ALB. MAG. ORD. PRyED.

tatcm. I^t rerle in hac Ecclesia p;,'ndent

mille clypei, et omnis armatura ]or-
tium, videlicet, exempla sanctorum Pa-
IIJ. triarcharum, i^rophetarum, Apostolo-
rum, ^lartyrum, Confessorum, Virgi-
num, et omnium electorum, quibus
))e terlio nola, qviod hodio Dominus quisque iidelis existens in Ecclesia con-
noster Jesus Christus utnialris ministeria tra insultus d(emonum prolegitur et ar-
recompensaret, excepit eam et ipse in do- matur.
minn siiam \ quani sibi prceparaverat ab Igitur verus Salomon, videlicet Dei

eeterno. Crediturenim aplui-ibus Sanctis, hodieB. IMariam soro-

Filius, Iranstulit

quod Dominiis matrem suam et corpore rem suam matrem et sponsam de civitate
et amina assumpserit super omnes ordi- David, lioc est, de lu-clesia militante in
nes Angelorum. Excepit ergo eam, id domum speciosissimam, opulentissimam,
est, excellentius omnibus Angelis et aliis quietissimam, ac eminentissimam, utpo-
Sanctis susccpit. Et vere dignum fuit, te super omnes Angelorum ordines fa-
quod ille qui prseceperat Exod. xx, 12 : bricatam. Et vere decebat, ut illa quae
Honorapatrem ttium et matrem tiiam, id erat virtutum decore speciosissima, et

sis longxmis snper terram, scilicet vi- bonis operibus opulentissima, et pace
ventium, ut et ipse corpus matris su« cordis quietissima, necnon et divina con-
speciali praerogativa lionoraret. templatione eminentissima, talem do-
Igitur dc domo illa, in quam corpore mum inveniret.
etanima assumptaestlieata Virgo Maria, Nota de praedicta domo, in quam Rex
legitur in II Paral. viii, 11 : Transtulif Reginam dicitur transtulisse, quod erat,

Jiex Salomon filiam Pharaonis de civi- sicut Magister dicit in Historiis, marmo-
tate David in domum, quam ledificave- re, cedro, argcnto, et auro opulentissi-
rat ei. Salomon interpretatui' pacificus, me decorata. Per aurum intelligitur inae-

vel retributor, et signat Filium Dei, qui timabilis charitas, per argentum mun-
est summe dulcis et pacitlcus cum electis dissima virginitas, per cedrum ancillaris
suis in gh)ria, qui etiam seterna supplicia humilitas, per marmorem martyrii aspe-
retribuit peccatoribus pro suis criminibus ritas : per quae Beata Virgo, licet quam-
et delictis. Pliarao interpretatur dissi- plurimis aliis virtutibus sufTuIta fuisset,
pans virum, et signat Deum excelsum, spiritualiter transferri mcruit in domum
qui viros, id est, eos qui confidunt in sibi a Deo mirifice prseparatam. Per au-
virtute sua, quam cito voluerit, dissipat, rum igitur quod omni metallo est nobi-
et tamquam vas figuli confringet eos. lius, intelligitur ina^stimabilis charitas
Hujus filia fuit et est Beata Maria. Per Beatse Virginis. Creditur enim charitate
civitatem vero David intelligitur militaus etiam Seraphim transcendisse. Per ar-
Ecclesia, de qua dicitur in Cant. iv, 4 : gentum quod clarum est, et tinnulum,
Sicut turris David collum tuum, quse figuratur mundissima virginitas Beatse
sddificata est cum propugnaculis : niille Mariae, quod a virginibus cantatur ante
clypei pendent ex ea, omnis armatura sedem Dei et Agni. Per cedrum quse al-
fortium. Sicut enim collum unitur capi- tior est aliis omnibus arboribus, intelligi-
ti, sic etiam sancta militans Ecclesia tur ancillaris humilitas Beata? Virginis,
unitur Christo capiti per tidem et cliaii- per quain supcr omnem creaturam Dei

1
Luc. X, ;{8.
 DE SANCTIS, SKRMO XXXF. o:r/

cceleslem ac terrestrein meruil cxallari. « pati non potuerunt. Heata vero i)ci

\ Per marmor quod scrram patitur, et « genitrix, quia in ea partc passa est,
quandoquc rubeis maculis est respersuni, « qune impassibilis habetur, idco, ut ita
notatur martyrii asperitas, quie erat in « fatcar, quia spiritualiler et atrocius
visceribus et cordc Beatoe MariiB. IJnde « passa est gladio Passionis Christi, plus
dixerat ei Simeon, Luc. ii, 35 : Tuam « quam martyr fuit. »

ipsius aniuiani perfranslhit gladius.

Hieroiiymus : « Constat quod alii Sancli, llogate crgo Dominum, utsic gloriosa)
« etsi passi sunt pro Chrislo in carne :
Matri ejus in hac vita scrviamus, ut cla-
« tamen iii anima, quia immortalis est. ritatcm ejus in patria videamus. Quod,etc.
 SERMO XXXII.

IN EODEM FESTO ASSUMPTIONIS

B. MARI^ VIRG.
Qiice est ista quce progreditur cjuasi aurora consurgeus, pul-
chra lU luna, electa ut sol, terribilis tit castrorum acies or-
dinata? Cant. vi, 9.

Nota, quod hsec verba per admirationem dicuntur de admirabili matre mi-
rabiiis Dei nostri. Unde quinque principaliter sunt hic notanda :

/. Quare Beala Virgo progredi dicalur ?

II. Qiix sit causa^ quod aurora vocalur ?

III. QudB sit ralio, quod pulclira ut luna mmcupatur ?

IV. Propter quid eiecta ut sol asseratur 7

V. Cur etiani terribilis ut castrorum acies adstruatur ?

Tgilur sciendum est, quod hffic quin- de Beata Virginc dicatur, ([uod progredi-
que quasi ex ipso noniinc gloriosee Vir- tur, et quasi aurora consiirgit, et quod
ginis innuunlur. Ipsa enim Alaria voca- pulchra est ut luna, et electa ut sol, ac
tur. IIoc nomen consistit ex quinquc iit- terriljilis ut costroruni acies ordinata.
teris, vidulicet M. A. R. I. A. Ponamus Et nota, quod universum genus Im-
crgopro M Mcdiatrix, pro A Alioviatrix, manum propter peccata primorum pa-
pro R Roparatrix, pro I liluminatrix, renlum, vidolicct Adaj et Evoe, et otiam
pro A Auxiiiatrix. Et invonimus, quare propter proprios excessus, quinque mala
 \)l] SANCTIS, SERMO XXXll, 539

incidcrat, scilicctDoi Patris ofTensioncm, Dominicis Resurrectioni Filii consecratis,

interni languoris vexalioncm, spiritiia- et iii solemnitatil)us li. Virginis, choreas
lium virium dcfcctionem, mcntis ac cor- frequentat ac tal)crnas_, et qui tunc ludis,

dis oLtcncbrationem, et crudelium lio- in quihus multa juramenla i^rofcruntur,

stium infestationcm : eed propter haec vacat et luxuriis. Certc R. Virgo num-
quinque mala tollenda factaestDei geni- quam lusit. Undc ct ipsa dicit, Toh. ni,
trix Mcdiatrix, Alleviatrix, Rcparatrix, 17 Numqiiam cum ludeuiibus miscui
:

Illuminatrix, et Auxiliatrix. me neque cum his, qui in levitatc am-

:

bulanl, participem me prsebui.

1.

11.

De primonota : Glossa, « Dei genitri-

« ceinter dulces amplcxus serenissimi filii Sequitur dc secundo, Quasi aurora
« ad coelos ascendente, omnes Angelici consurgcns. Ilic recognoscunt Angeli et

« spiritus,etuniversseanim8e electorumin sancta? animsB, quod B. Virgo est segro-

« laudem BeataeMariee prorumpentes, di- tantium Alleviatrix. In ortu siquidem
« cunt : Quse quam hona,
est isla? id est, aurorse a>grotantes lcnius consueverunt
« quampia, quam laudahilis,et quam ad- hahere. Logitur etiam in Gen. xxxii, 23
« mirahilis, pie progreditur, id est, pro et 2(j,quod Angelus Jacoh in ortu auro-
« reis graditur, velut Mediatrix. » Recog- rse quod aurora dici-
henedixit. Et nota,
noverunt cnim, quod ipsa Jesum genue- tur quasi aureahora. Tenipus enim auro-
rat, qui mundum J)eo Patri per proprium vdd prae aliis horis aegrotis est charissi-
cruorem reconciliaverat : unde dicit Pau- mum. Et vere Beata Virgo prse omnihus
lus, II ad Corinth. v, 19 Dens erat in
: aliis Sanctis, infirmis peccatorihus cha-
Christo mundum reconcilians sibi. Unde rissima est, atque gratissima. Ipsa quippe
et quotidie cantamus in Missa : « Agnus Dei F^ilium, qui est medicina omnium
« Dei, qui tollis peccata mundi, etc. » inlirmitatum, protulit toti mundo. Unde
Recognoverunt etiam omnes Angelici Eccli. xxxviii, 4 : Altissimus creavit de
quod propterea Beata Virgo super
cives, terra medicamenta, et vir prudens no?i
omnes Angelorum choros elevahalur, ut abhorrebit illa. Itaque Beata Virgo est
pro peccatorihus quasi pia Mediatrix ju- illa henedicta terra, de qua Altissimus,
giter intercedat. Unde et dicit saecreta id est, Deus Pater, medicinam fidelium,
Oralio : « Munera nostra apud clementiam id est,Jesum Christum secundum corpus
« tuam Deus, genitricis commendet ora- creavit, et animam secundum divinita-:

« tio, quam idcirco de praesenti sceculo tem quippe semper exstitil incrcatus. Et
« translulisti, ut pro peccatis nostris apud vere prudens qui fuerit, non abhorrebit
« tc Hducialitcr intercedat ». Hinc etiam hanc medicinam. llaec autem medicina
verus Salomon, id est, Dei Filius, dicit quotidie nohis exhihetur in venerabili
ad matrem suam, III Reg. ii, 20 Pete : Sacramento Corporis et Sanguinis Do-
mater mea : neque enim fas est ut aver- mini nostri Jesu Christi. Unde et in qua-
tam faciem tuam. dam complenda oramus : « Sit nobis,
Ut autem Filius apud Patrem, et Ma- « quaesumus Domine, medicina mentis
ter apud Filium pro nohis efficacius in- « et corporis, quod de sancti allaris lui
tercedat, honum est ne aliquis nostrum « henediclione accipimus, etc. » Multi
vel Filium vel IMatrem otTcndat. IUe mulierem fornicariam, vel pecuniam, vei
Filium ct Matrem ofTemlit, qui in diebus aliam rem male acquisitam huic medici-
5i0 I). ALB. MAG. ORD. PR.ED,

nce prseponunt. enim carere

Malunt
Christi corpore, quani amasiam dimit-
tere, vel pecuniam,seu aliam rerainjuste
conquisitam restituere.
IV

lll. Sequitur de quarto. Electa ut sol. Hic

proclamat ccelestis exercitus, quod Beata
Virgo cceli et terrse est lUuminatrix. Sic-
ut enim sol illustrat tenebras hujus mun-
Sequitur de tertio, Pulchra id hma. di : ila et ipsa seterno Soli praeparavit

Hic tostatur omnis familia Regis seterni, tabernaculum suum, qui ortusest ex ea,

quod Beala Virgo est debilium Repara- et illumiiiavit his, qui in tenebris sunt et
trix. Sicut enim luna in suo incremento umhra mortis. Ortum hujus solis prsedi-

corporibus humores recuperat : sic et xerat Malach. iv, 2 : Orietur vobis timen-
Beata Maria Deum Israel concepit et pe- tibus nomen meum sol justitise,et sanitas

perit, qui dat virtutem et fortltudineni in pennis ejus. Christus igilur est sol ju~
plebi sux, ut dicitur in Psal. lxvu, 3G. slitice, qui mundum istum vita preeclaris-
De hac luna dicitur, Eccli. xliii, 8 : Luna sima; et doctrina rectissima illustravit.
crescens mirabiliter in consummatione. Qui etiam in judicio excessus impiorum
Beata nempe Maria crevit ut luna, non declarahit. Et vere sanitas in pouiis ejus.

autem decrevit. Ibat enim de virtutc in Ad quemcumque enim sol iste tunc vohi-

virtutem \ donec iieret luna perfecta in verit, id est, cujus corpus et animam
aBternum. Ita et nos, charissimi, in virtu- tunc glorificaverit, sanitatem ei largietur
tibus et bonis operibus de die in diem aeternam. Dicitur etiam,Eccli. xlu, 16, de
crescere debemus. Hinc est, quod Do-- Filio Dei et Matre ejus : Sol illuminans
minus dixit in Gen. ix, 1, Noe et filiis per omnia respexit, et gloria Domini
ejus : Crescitc, et multiplicamini, et re- plenum est opus ejus. Haec verba sic in-
plete terram. Per i\oe iiitelliguntur divi- tellige, quod duplex est sol coeli, videlicet
tes et Prielati, per lilios ejus notantur Dei Filius, et Matcr ejus. Hi ergo soles
pauperes et subditi. His omiiibus dicit per omnia respiciuiit. id est, cuilibet de
Dominus : Crescite iii virtute, et multi- omni servitio, quod ipsis impensum fue-
plicamini in bonis operibus : sic eniin rit, speciales scutellas a?ternae retributio-
replebitis terram viventium. Quidam au- iiis transmittent, sicut principes facere
tem e converso quotidie deQciunt, et pe- consueverunt.
jores efiiciuntur.

' P>. Lxsxni, 8.

i
 1)E SANCTIS, SERMO XXXII. 541

H;pc est sicut furris I)auid, id est, manu

fortis : quia fideles in ea forte refugium
inveniunt. Et hsec est sRdificata cum pjro-
V. pugnaculis, id est, adjutorium Iiahet a
Patre et Filio et Spiritu sanclo. Mille
etiam clypei, id est, omnium Angelorum
Sequilur dc quinlo, Tcrribilis ut ca- praesidia pendent ex ea ad defensionem
slrorinn acics ordinalaAik innuilur,quo(l ipsorum, qui confugerunt ad ipsam. Orn-
Beata Virgo ridelium contra deemones et nis etiam armatura fortium pendet ex
septiformem turmam vitiorum dimican- ipsa, quia omnes electi eum, quem ipsa
tium est fortis Auxiliatrix. Unde de ipsa adjuvare voIu(;rit, adjuvahunt.
diciturin Cant. iv, 4 : David
Sicut turris
collum tuum, quse xdificata est cmn Bonum est ergo, charissimi, quod per
propugnaculis : millc clijpei pendent ex veram pcpnitentiam sic modo ad istam
ea, omnis armatura fortium. Nota, quod fortem Auxiliatricem confugiamus, ut
per collum intelligitur Beata Virgo, per per ipsam protectionem in die judicii
ipsam enim quasi excellentissimam to- contra omnes nostros adversarios habea-
tum corpusEcclesiae unitur capiti Christo. mus. Quod, etc.
 SERMO XXXIII.

ITEM m ASSLMPTIO.>E
BEAT^ MARI^ VIRG.
Veni inhortum meum, soror mea sponsa. Cant. v, 1

Heec sunt verba Regis eeterni vocantis gloriosam Matremsuamin sempiternam

requiem. Unde tria sunt hic notanda :

/. Qiiare mater Dei a Filio soror et sponsa appellatur ?

II. Qiise sit causa, quod in horliim siium vocetur ?

111. Quis sit /iortus, in quem mater a Filio dulciter invitatur ?

semper virgo permansit : praeterea idem

reo-num, et eamdem lia?reditatem tam-
quam coliaeres participat cuni Filio, et
propter lias duas causas soror appellatur.
Dicitur etiam sponsa, propter inaestima-
bilein charitatem, qua reciproce se dili-
De prinio nota : Beata Virgo soror gunt xMater enim ex om-
et Filius. Filius
Dei appellatur et sponsa, propter vitse nibus miliibus Angelorum et hominum a
conformitatem, et lisereditatis identita- Matre electus est, et praeelectus. Ipse ve-
tem, ac inajstimabilem charitatem. Ipsa
ro e converso ex omni numero foeraina-
denique FiHo suo conformis erat in vita. rum elegit eam, et praeelegit, ut incarna-
Sicut enim FiHus virgo fuit, ita et Mater retur ex ea.
 1)E SANCTIS, SERMO XXXIII. ;Ji3

peranlia, alque justitia : dc quarum po-

mis et fructibus Dei Filius vescebatur.
Unde et ipsa dicit ad Filium Cantic. vii,

11.
13 : Omnia poma, nova et vetera, di-
lecte mi, servavi tibi. Poma vetera erant
exemplaPatrum veteris testamenti, joom«
7iova erant exemphi Patrum novi tesla-
De secundo nola Filius Dei propler :
menti quic omnia B. Virgo Dei Filio in
:

Matrem suani invitat in liortum

r lioc
suum quia et ipsa olim cum, dum in-
:
se obtulit ad edendum.
Debemus et nos, charissimi, pra^dictas
carnari voluit, receperat inhortum suum, arbores in nobis plantare, ut per pruden-
id est, in virginalem mentem et ventrem. tiam inter bonum et rnalum discerna-
Unde et ipsa dixerat in Cant.v, 1, An- mus, per fortitudinem malo resistamus,
gelo sibi nuntiante, quod esset Dei Fi- per tempcrantiam vero numquam mo-
lium susceptura : Veniat dllectus meus dum debitum excedanms.
in hortum suum, ut comedat fructum 3. Tertio,Beata Virgo fuit ornata flori-
pomorum suorum. Non dicit, meum, sed bus, videlicet lilio virginitatis, rosa cha-
suum quia se et omnia sua obtulerat
:
ritatis, ac viola humilitatis. Unde et qui-
voluntati divinae. Et vere Beata Yirgo dam sanctus in laude ipsius ait : « Trium
fuit hortus deliciosus propter septem^ « florum in te miramur excellentiam,
quse commendabilem faciunt hortum, « quorum odore suavissimo totam do-
quorum primum est clausurae firmitas. « mum Domini reples, o Maria, viola
Secundum, arborum condensitas. Ter- « humilitatis, lilium castitatis, rosa cha-
tium, florum speciositas. Quartum, gra- « ritatis. »
minis viriditas. Quinlum, fontis rivulo- Accipiamus et nos, charissimi^ mutuo
sitas. Sextum, cantus suavitas. Septi- de floribus eosque in cordis nostri
istis,
mum, aromatum nobilitas. viridario transplantemus, ut propter odo-
1. Primo igitur fuit Beata Virgo hor- rem ipsorum et venustatem Dei Filius
tus firma sepis clausura munitus. IJnde nobiscum habitare dignetur.
et Dei Filius dicit de ea in Cant. iv, 12 :
4. Quarto, delectabilis fuit propter vi-
Hortus conclusus soror mea sponsa, hor- riditatem graminis. Per viride gramcn
tus conclusus. Bis dicit, hortus circum- :
signatur virens lides Virginis intemera-
septa quippe fuit firma corporis mundi- tae. Christo quippe moriente, omnibus
tia, et forti cordis patientia. Munditia in fide vacillantibus, ipsa sola quasi co-
corporis obsistit oblectationibus mundi. lumna immobilis pcrsistit in fide.
Cordis vero patientia resistit adversitati- Debemus et nos viridi lide, id est,
bus saecub, ne videlicet per delectatio- flde quae per dilectionem Dei bona ope-
nes et adversitates mundi hujus fructus ratur, quasi quoddam viridarium facere
Virginis a dsemonibus auferatur. in corde nostro, in quo Deus delectabili-
Debemus et nos, cliarissimi, quasi tcr requiescat. Quidam in arido gramine
liortus fructiferus circumsepiri custodia confidunt, qui credunt se posse salvari,
decem prgeceptorum Domini ubi enim : silantum hdem habeant, et non opera :

sepes ista non fuerit, diripitur a dicmo- contra quos dicit Jacob. ii, 14 Quid :

nibus omnis possessio bonorum operum. proderit, fratres mei, si fidem quis dicat
Unde Eccli. xxxvi, 27 Ubi non est sepes, : se habere, opera autem non habeat ?
diripietur possessio. Nunquid potest fides salvare ipsum ?
2. Secundo, fuit arboribus consita. Ar- Quasi dicat : Non.
bores autem istse fuerunt diversee virtu- o. Quinto, commendabilis est propter
tes, videlicet prudentia, fortitudo, tem- fontem, qui ex ipsa scaturiens totam
 :

oU D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

Ecclesiam irrigat abundanler. Hic auleni notatur matcrua iliaiitas, per quam fer-
fous est compassio et misericordia B. vens Maria super omnem aestimationem
Marice, per quam fluit ad omnes quan- hoiiiinum dilexit Kilium Dei. Per mvr-
tumlibet etiam peccatores. De hoc fonte rham electam, qua* multae amaritudi-
dicitur in Cant. iv, 15 : Fons hortorum nis esse dignoscitur, intelligitur vidualis
puteus aquarum viventium, qux fluunt adversitas. Omnem enim myrrham, id
impetu de Libano. Jn Libano itaque, id est, omnes amaritudines Passionis quas
est, ineminentia divinae contemplationis, FiHus Dei bibit, bibit et ipsa, et quo-
B. Virgo hausit aquas compassionis ac dammodo plus ipsa. Lancea quippe quae
misericordiae, ovibus ex se dilfusis tam- perforavit latus Salvatoris, dolorem non
quam/Zwmmw impetu Isetificat civitatem fecit Filio, sed matri. Quod etiam post
Dei. (PsaL xlv, 5). mortem seductor appellatur, dolorem
Debemus et nos imitari B. Virginem, Filii non aggravat, sed genitricis ipsius.
ut habeamus aquas compassionis in cor- Igitur propter tria praedicta summe odo-
dibus nostris, quibus per pias eleemosy- rifera est Virgo benedicta.
nas ariditates et paupertates egentium Debemus et nos per bona opera et
irrigemus. famam ipsorum, bonum odorem spar-
6. Sexto, laudabilis est propter cantus gere ad aedificationem proximorum no-
suavitatem, qute in ea fuit, et semper strorum. Uude dicit Paulus, II ad Co-
erit. Devotae siquidem gratiarum actio- rinth. ii, 15 : Bonus odor sumus Deo
nes et sanctae meditationes, necnon et i/i lis. qui salci fiunt, et in iis, qui per-
piae cogitationes ipsius quasi quaedam eunt. Item, Eccle. vii, 2 : Melius est
ancillae abs alacris spei in altum suble- nomen bonum, quam unguenta pretiosa.
vatse,suavem faciebant harmoniam in Item, EccH. xli, 15 : Curam habe de
auribus Domini. Nonne cantabat Domi- bono noniine : hoc enim magis permane-
no, quando in gratiarum actiones pro- bit tibi, quam mille thesauri pretiosi
rumpensait, Luc.i,4G : Magnificat ani- et magni.
ma mea Dominum, etc. Et certe ipsa
adhuc quasi canticum novum, quod ante
sedem Dei et Agni cantatur.
Debemus et nos cantare Dominu. hoc III.
est, gratias agere ipsi super omnibus be-
neficiis suis. L'nde Apostolus ad CoL iii,

16 Estote in gratia cantantes in cnrdi-

:
De tertio nota : Quia venerabilis Vir-
busvestris Deo. go olim Dei FiHum receperat in hortum
7. Septimo,commendatur propter aro- mentis et corporis, et ipse eam vice re-
matum nobilitatem, quae fuerunt in ipsa- ciproca invitat in hortum suum super-
Unde de seipsa dicitur in Eccli. xxiv, ccelestem, ita dicens ad ipsam : Veni in
20 : Sicut cinnamomum,
balsamum et hortum tneum, soror mea sponsa (Cant.
aromatizam odorem dedi : quasi myrrha v,l).Et nota^quodcceHim,incujusrequiem
electa dedi suavitatem odoris. Per cin- Beata Maria innixa super dih^ctum suum
namomum quod tanto est carius, quanto liodie introivit, bene horto comparatur
gracilius, notatur virginalis humilitas, propter septem supra dicta.
Non enim mirabile judicatur, si aliijua l.Primo,proplerpacisfirmitatem. L^nde
est humiHs, quae olim multis peccatis Psalm. cxlvh, 12 et 1 i
dicitur in Lau- :

subjacuit : sed si virgo immaculata hu- da Jerusalem Dominum... Qui posuit

milis fuit, hsec est laude digna. Per bal- fines tuos pacem et adipe frumenti sa-
:

samum quod valde calidum est, ita quod tiat te. De hac pace dicitur, II Paral. xx,
gustautis palatum vehomenter accendit, 30 Quievil regiium Josaphnt,
: et prse-

]
 1)K SAXCTIS, si:rm() wxiii. 5 '!-.)

huit ei Deus pucern per circuiluvi. .losu- tendituuhi fluviuui (u^u;e vitcC, splendi-
])li;)t intcpfolatui' ipse jiidicuns, ct sij^tial duui tauu/uani crgstallwn, procedentem
Doi l"'iliuin, cui Pater comuiisit judi- desed Dci Agiii. Iste iluvius est inenarra-
cium ; et cerle in hujus regno pax est hilis suavitas, qu(E fluit a tota Trinitate.
per circuitum. De hoc fluvio hihunt amici, et inehrian-
Secundo, regnum Dei vocatur hortus tur charissimi, sicut dicitur Gant. v, 1.

propter arhorum condensitatem, inter Per amicos intelligunlur ([ui tantum prae-
quas una est altissima et speciosissima, cepta custodiunt. Per charissimos vero
videlicet Irinus et unus Deus. l)e hac notantur illi qui prgeceptis etiam consilia
arhore dicitur in (ienes. ii, 9, quod li- superaddunt : utpote virgines, et omnia
cjmun vitse erat in medio paradisi, cujus pro Ghristo relinquentes.
\imhra electorum animee proteguntur, et Sexto, commcndatur a cantu suavissi-
fructu reficiuntur. Suh hac arhore sedet mo. Ihi enim est suavissimus concentus
Beata Virgo in rcgali solio suhlimata ac Angelorum, et animarum sanctarum.
deauratis vestihus circumornata, necnon Misericordias enim Domini in seternum
et imperiali diademate coronata. Tnde et cantahunt*. « Quo canlico, ut dicit Au-
ipsa dicit in Gant. ii, 3 : mahis
Siciit in- « gustinuSjingloriamgratiae Ghristi,cujus
tcr ligna siluarum, sic dilectus meus in- « sanguine liherati sumus,niliil erit profe-
ter filios. Sub iimbra illius, cjuem desi- « cto illi civitati jucundius. »

deraveram, sedi : et fructus ejus dulcis Septimo, commendahile est regnum

gutturi meo. Dei ah aromatihus. Ihi quippe, ut tace-
Tertio, regnum Dei floridum est flori- am de animahus electorum, etodor sua
hus amo^nissimis, videlicet rosis, violis, vissimus ac nohilissimus emanahit a
ac liliis : per quos flores intelliguntur, corporihus heatorum. Unde dicitur Gant.
Martyres, Gonfessores, ac Virgines, et IV, 11 : Odor vestimentorum tuoruui sic-

Goiitinentes. ut odor thuris. Vestimenta quippe San-

Quarto est ihi viriditas graminis, id ctorum sunt corpora eorum, quorum
est, dulcis respectus, el intuitus divinee odor erit sicut nohilissimi thuris, qui
humanitatis, quee mirahiliter relicit ocu- redolet in diehus aestatis.
los electorum,
Quinto, regnum Dei commendatur a Rogate ergo Dominum, ut sic nunc
fonte etafluvio, qui egreditur a sede Dei Beatam Virginem imitemur, ut coram
et Agni. Undedicitur Apoc. xxii, 1 : Os- ipsa in horto Regis seterni cum la^titia

congregemur. Quod nohis, etc.

' Ps. LXXVIII. 2.

33
 SERMO XXXIV.

m FESTO BEATI BAKTHOLOMII

APOSTOLI.
Vos estis^ qui permansistis mecum in tentaiionihus meis.
Et ego dispono vobis sicut disposuit mihi Pater meus
regnum, ut edaiis, et hibatis super mensam meum in re-
gno meo. Luc. xxii, 28, 29 et 30.

Ilsec verba dicuntur Apostolis,quorum unus erat S. Bartholomseus :dicuntur

etiam omnibus Ghristianis, qui Christo fideliter adhaerent in prosperis et

adversis. Unde tria sunt hic notanda :

/. Qu^ sitnt tentatio7ies, in qmbus Apostoli cum Domino permanserunt?

II. Quod sit regnum., quod sibi a Del Filio disponi meruerunt?
III. Quse sit me)isa, ad cujus refectionem jamdudum laetanter accesserunt ?

eum tripliciter, videlicet corde, ore, et

opere persequebantur.

I- I. Corde quippe bonum Deum oderunt,

et amabilem contempserunt. Unde ipse
dicit in Joan. xv, 18, 24 et 25 : Si mun-
Dc prii.u. nola :
Tentationes Domini dMs vos odit : scitote quia tne priorem vo-
eruiil perseculiones .lud^oruni, quii)us bis odio Jtabuit. Et infra : Si opera non
 DE SANCTIS, SERMO XXXIY. 547

fccissem in eis, qum nemo alius fecit, pec- Deridetur justi simplicitas, Lampas con-
catum non haberoit : nunc autem et vi- tcmpta apud cogitationes divitum, para-
derunt, et oderunt et me, et Patrem ta ad tempus statutum. Simplicitas ita-

meum. Sed ut adimpleatur sermo, qui in que pauperum licct hodie contemnatur
lege eorum scriptus est: Quia odio ha- apud cogitationes divituin vcrsutorum,
huerunt me gratis. Item dicit Domiuus, ipsa tamen quasi lampas clarissima luce-

Joan VII, 7 : Me odit mundus : quia testi- bit in tempore extremi judicii, quando
monium pcrhibeo de illo,quodopera ejus discutientur meritasingulorum.
mala sunt.
Heatus etiam Bartholomeeus et cseteri II. Christo etiam in facie male locuti
Apostoli odia malomm hominum susti- fuerunt. Sex enim crimina imposuerunt
nuerunt, quod ct nos facere debemus. ci. Dicebant enim eum esse voratorem,
Dominus,Marc. xiii, 13: Eritis
IJnde dicit potatorcm, male agentium amatorem,
odio omnibus propter nomen meum. turbarum seductorem, doemoniorum re-
Qui autem sustinuerit in finem, hic sal- ceptatorem, et gentis subversorem.
vus erit. Item dicit, Mattli. xxiv, 9 et 13, De primis tribus dicit ipse Dominus,
et Luc. XXI, 17. Item, Joan. xv, V.) : Si Matth. XI, 19 : Venit Filius hominis man-
de mundo fuissetis mundus quod suum
: ducans, et bibens, et dicunt : Ecce homo
erat^ diligeret : quia vero de mundo ?ion vorax, et potator vini, publicanorum, et
estis, sed ego elcgi vos de mundo, prop- peccatorum amicus. Quasi diceret Tpse :

terea odit vos mundus. Item monet nos consentit eis, et approbat eorum facta.
Luc. VI, 22 bene agentes hetan-
et 23, ut De quarto dicit Joan. vii, 2 Murmur :

ter iniquorum hominum odia patiamur : multum erat in turba de Jesu. Quidam
dicit enim Bcati eritis eum vos oderint
: enim dicebant : Quia bonus est. Alii di-
homines propter Filium hominis. Gau- cebant : lYon, sed seducit turbas.
dete in illa die, et exsultate : ecce enim Dequinto dicitJoan. vii,20: Dixit turba
merces vestra multa est in coelo. adJesum: Dxmonium habes.liem dicunt
Corde etiam amabilem contempserunt. Judeei ad Dominum,Joan. viii, 48 et 52 :

Unde dicit Isa. liu, 2 et 3 Vidimus eum,
et non erat adspectus et desideravimus
eum : despectum, etnovissimum virorum.
Summo quippe desiderio Prophetae
: Nonne bene dicimus nos quia Samarita-
, nus es tu, et ddsmonium habes?... Hunc
cognovimus quia dxmonium habjs. Qua-
illius si diceret Tu es receptator daemoniorum,
:

adventum postulaverunt, et quem Scri- quorum ministerio facis quaecumque agis.

boe et Pharissei quasi novissimum, id est, De sexto dicitur inLuc. xxiii, 2, ubidi-
vihssimum despexerunt. Item de con- cunt ad Pilatum de Christo Hunc iyive- :

temptu Domini dicitur, Luc. xxui, 11 :

nimus subvertentem gentem nostram, et

Sprevit autem illum Herodes cum exer- prohibentem tributa dare Csesari. Multa
citu suo : et illusit. Quod autem Judaei etiam alia probra et falsa testimonia di-
amabilem Dei Filium conlemptibilem re- xerunt in facie Jesu.
putaverunt, per hoc satis claret, quia Item,in absentia ejus corporali in mul-
eum conspuerunt, sicut testatur Matth. tis detraxerunt ei, de facte ejus optima
XXVI, 67, et Marc. xiv, 65. Apostoli etiam inverterunt. Cum enim Dominus quem-
contemnebantur. Unde et si nos Dco scr- dam curasset, qui caecus erat et mutus,
vientes contemnimur, patienter sustinere et a daemonio obsessus, ut dicitur Matth.
debemus Unde dicitDominus, Luc. x, 16 : xii, 2i, Pharissei dicebant : Non ejicit

Qui vos spernit, me spernit. Et vere ho- daemones nisi in Beelzebub principe dse-
die boni et simplices contemnuntur ne- : moniorum. Item cum quemdam illumi-
quam autem et versuti homines extol- nasset, qui csecus natus fuerat, ut dicit
luntur. Unde dicitur in Job, xii, 4 et 5 : Joan. IX, 16 et 2i, dicebant quidam ex
 .

548 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

Pliarisaeis : Xon cst hic homo a Deo, qiii percusserunt, patibulo crucis dorsum ejus
sabbatwn non ciistodit... Nos scimus qiiia ornaverunt, vestibus eum spoliaverunt,
hic hotno peccator est. Sic eliam in caete- in crucem extenderunt, manus ejus et pe-
ris faclis suis delraxerunt ei, eaque sem- des perfoderunt, aceto el felle potaverunt,
per in malum converterunt. novissime lancea perforaverunt, et glo-
Et vere adhuc hodie multi Christiani riam Resurrectionis ejus, data pecunia,
sunt, qui maledicunt Domino, et opera quantum poterant, celaverunt. Haec et

Dei blasphemant et invertunt, maxinie multa alia Jesu benigno fecerunt, in qui-
potatores et lusores, aratores et vinito- bus omnibus daodecim discipuli corde,
res. Lusores enim blasphemant Domi- ore, et opere cum Domiiio permanserunt.
num cum amittunt. Aratores autem et
vinitores auram et fructus sibi a Deo con-
cessos quampluries reprehendunt. Dehoc
dicitur in 11 Reg'. xvi, 5 et seq.,quod IL
quidam vir )iomine Semei procedebat, et
maledicebat, mittebatque lapides contra
David, et contra universos servos ejus De secundo nota, videlicet de regno
regis David : Omnis autem populus, et Dei, cujus haeredes Apostoli meruerunt
universi bellatores a dextro, et sinistro eflici, quod dicitur in Dan. vii, 26 et 27 :

latere regis incedebant. Dixitautem Abi- Judicium sedebit, ...ut magnitudo regn i. .

sai regi : Quare maledicit canis hic mor- detur populo sanctorum Altissimi. Hoc
tuus doniino meo regi ? vadam, et am- autem regnum commendatur a tribus.
putabo caput ejus. El ait rex : Dimitte Primo, ab ina?stimabili claritate. Unde
eum, ut maledical. in Malth. xiii, 43 Tunc justi fulgebunt
:

David interpretatur manu fortis, vel sicut sol in regno Patris eorum. Quomo-
vultu desiderabilis , et signat Dei Filium, do non esset ibi clarum, ubi quilibet ju-
qui est mauu fortis per justitiam, et vul- stus fulgebit sicut soI?E converso, hor-
tu desiderabilis per misericordiam : qui rendae tenebrse erunt ininferno : quidquid
etiam vallatus est ex utroque latere, forti eiiim tetrum est et horrendum, defluet in
mullitudine ministrorum. Ut enim Da- infernum.
niel ait, vii, 10 : Millia millium mini- Commendatur etiam a pacis tranquilli-
strabant ei,et decies miUies centena mil- tate. Unde dicitur I Paral. xxii, 9 Pa- :

lia assistebant ei. Audet tamen aliquis cem et otium dabo in Israel cunctis die-
miser homuncio maledicere et blasphe- bus ejus. Item, II Paral. xx, 30 : Quie-
mare principem regum terrae, et contra vit regnum Josaphat, et prsebuit ei Deus
discretum ordinatorein Christum lapides pacem per circuitum. Josaphat interpre-
projicere detraclionum, et licet Abisai, tatur Dominus judex et signat Filium
qui interpretaturpa/m rugitm, et signat
Dei. E converso, nulla pax, sed jugis dae-
severitatem divinam, dicat Yadam et :
monum inquietatio erit in inferno.
amputabo caput ejus, dicit tamen divina Commendatur tertio a totius boni uber-
longanimitas et patientia : « Dimitte, di- tate. Unde dicitur Deuter. xxx, 9 Abun- :

« mitte, ut maledicat, forsitan postea

si dare te faciet Dominus Deus tuus in
« convertatur et pceniteat. » ubertate terrse, et in rerum omnium lar-

gitate. E converso, in inferno, erit per-

lil. Multa nihilominus ei mala fecerunt, petuus defectus omnis boni : ibi nihil
ipsumque denique ceperunt, vinxerunt, est, nisi malum.
faciem ejus velaverunt, colaphis et alapis
ceciderunt, flagellaverunt, spinis corona-
vrrunt, arundine caput plenuni doloribus
 1)E SANCTIS, SERMO XXXIV. 549

tis Domini nostri Jcsu Cliristi, cujusmcn-

sae fcrcula sunt innumorabilia. I)o hac
dicit Job, XXXVI, 16 : Requies mensse tuse
III. erit plena pinguedine.

Rogate ergo Dominum, ut omnia ad-

De tertio nota Mensa Domini, ad
: vcrsa mundi tam patienter sustincamus,
quam jam acccsscrunt Apostoli et alii ut ad regnum et monsam Dei Filii pcrve-
electi, est fruilio divinitatis et humanita- niamus. Quod nobis, etc.

-» »» «
 SERMO XXXV.

m DECOLLATIONE
B. JOANNIS BAPTISTyE-
Herodes misitac temiit Joannem^et vinadt eum in carcere....

Et misso specutalore decollavit eum. Marc. vj, 17 et 27.

Haec verba loquuntur de decollatione venerabilis viri S. Joannis Baptistee,

qui quoniam Herodem arguebat, quia uxorem fratris sui babebat, missis mini-
stris suis fecit teneri et vinciri, et incarcerari, et tandem ad suggestionem Hero-
diadis praecepit eum in carcere decollari. Kt nota, quod sicut Herodes preecur-
sorem Domini occidit corporaliler, ita diabolus conatur quemlibet Ghristianum
occidere spiritualiter. Unde tria sunt hic notanda:

/. Quid per Herodem intelligatur ?

II. Quid per Joannem exprimaturl
III. Qualiter Joannea occidalur?

las intelligilur. Herodes interpretatur

pellibus glorians. Et vere diabolus de
pellibus, id cst, de decore sibi collato glo-
I. riabatur. Lnde dicit Douiiuus ad diabo-
lum iu Ezech. xxvui, 12 et seq. Tu sig-:

naculum sirnilitudinis, plenus sipientia,

Df primo nuta : Per Herodem diabu- et perfectus decore. In deliciis paradisi
 DE SAIVCTIS, SERMO XXXV. 551

Dei fuisti : omnis lapis pretiosiis opein-

mentum tuum... Et elevatum est cor
tuum in decoretuo: perdidisti sapientiam
tuam in decore tuo^ in terram projeci II.

fmtus
te:... niJiili es, etnoneris inperpe-
tuum. Quia ij^itur daemones in decore suo
contra Altissimum se conati sunt elevare, I)e secundo nota : Per Joannem Bap-
projecti sunt de coelo empyreo in hunc tistam quilibet Christianus accipitur.
aerem caliginosum, et cecidorunt a beato Joanncs enim interpretatur in quo est
esse in esse miseriae : et propterea dici- gratia,eivQVG in qucmlibet Christianum,
tur de diabolo, quod nihili factus est. dum baptizatur, gratia Christi descendit.
Et certe adhuc deemones dc pellibus Tunc quippe efficiturvas Spiritus sancti,
suis, id est, de versutia nequitiarum glo- qui prius erat vas diaboli. Et certe vix
riantur sicut legitur in vita S. Patrum,
: aliquis est, quin aliquam spiritualem
quod cujusdam Gentilis vidit qua-
filius gratiam a Domino recepit, quain ad al-
dam nocte in templo idolorum satanam terum administrare debet. Ad quod mo-
cum agminibus suorum satellitum se- net 1 Pet. Unusquisque, sicut
iv, 10 :

dentem. Et veniens quidam daemon glo- accepit gratiam, in alterutrum illam ad-
riabatur se in triginta diebus ad hoc ministrantes, sicut boni dispcnsatores
laborasse, quod multus sanguis hominum multiformis gratise Dei. Dobet etiam
in quodam bello esset effusus, et multi quilibet pcenitens esse Baptista Domini,
essent occisi. Aliter procedens jactitavit ut videlicot Deum et propriam conscien-
se in viginti diebus hoc effecisse, quod tiam quotidie quasi baptizet in aquis la-
multi periclitati et submersi essent in crymarum suarum.
mari. Tertius veniens cum jactantia dixit,

quod decem diebus ad hoc laborasset,

quod in quibusdam nuptiis multis inte-
remptis, et ipse sponsus esset occisus. III.
Quartus vero superveniens rumores suae
nequiticB attulit gloriosos, videlicet, quod
in quadraginta annis quemdam virum re- De tertio nota : Quinque modis dia-
ligiosum de quadam muliere tentasset, bolus ad hoc laborat, ut anima justi ho-
et modo eum tandem fornicari fecisset, minis spiritualiter moriatur : et hoc in-
qui solus prge CEeteris cum magnis laudi- nuitur in praesenti Evangelio, ubi legi-
bus a satana est susceptus. Nimium quip- tur, quod Ilerodes primo misit, secundo
pe diabolus casum justorum desiderat. tenuit, tertio vinxit, quarto incarceravit,
Hsec omnia juvenis ille videns et audiens quinto Joannem in carcere decollavit.
factus est Christianus.
I. Primo igitur diabolus mittit satellites
per tentationem et suggestionem. Sep-
tem quippe peccata mortalia, vidolicct,
superbia, ira, invidia, acedia, avaritia,
gula, et luxuria, sunt satellitos, ac appa-
ritores diaboli, qui ad captivandas justo-
rum animas emittuntur. De istis logitur
in I Reg. xix, 14 : Misit Saul apparito-
rcs, quirapereiit David. David intorpre-
tatur manu fortis, et signat quemlibel
Christianum, quem Saul, id est, diabo-
oo2 I). ALB. MAG. ORD. PR^ED.
Dominus semper. Quasi diceret Prophe-
lus, apparitorum suoruiu, id
ministerio
ta gulose, et o tu luxuriose, quorum
septem criminalium peccatorum ni-
:

cst,
Deus venter est, si guiam et luxuriam,
titur captivare.
quibus Ciuasi quadam dura catena liga-

mini, de medio vestrum abstuleritis,

Ij. Secundo, diabolus tenet animam
delectationem. Quan- requiem vobis conferet Dominus sempi-
per consensum et
homo tentatur et ternam. Ahocjuin in seterna tormenta
documque enim lidelis
projiciemini, ubi unius hoiae malitia
inquietatur a diabolo, immissione tcnta-
oblivionem faciet maximae gul» et luxu-
tionum per Angclos malos non oberit ei,
riee.
quamdiu non consentit et delectatur in

consentire coeperit et 3. Tertii sunt, quorum collum et fau-

eis : sed mox ut
manu diabo- ces gravi vinculo constringuntur, et li-
delectari, capitur et tenetur
mone- gantur, videiicet illi qui turpiter et im-
li. Hinc quod est, quilibet fidelis

tur,Tob. Omnibus diebus vitx tuae

IV, :
munde loquuntur, et qui detrahunt, et
pejerant, et blasphemant. Ad tales dicit
in mente liabeto Doniinum ; et cave ne
Dominus, Isa. lii, 2 : Solve vincula colli
aliquando peccato consentias.
tui captiva filia Sion.

Tertio, diabolus vincit et ligat ani-

4. Quarti sunt, quorum manus et bra-
III.
chia sunt vinculis ferreis alhgata, videlicet
mani per peccati commissionem. Pec-
fures, raptores, incendiarii, usurarii, fal-
cata enim sunt vincula et catense diaboli,
quibus quadriformiter peccatores vin- sarii, et illi qui cum tesseris et glol)is

ciuntur.
ludunt, et breviter omnes illi qui cum
1. Quidam enim sunt, cjuorum pedes manibus et brachiis opera iniquitatis

crura peccatis quasi quibusdam com- exercent. Et certe tales indigent, ut con-
et

pedibus vinciuntur, utpote chorizatores, tingat eis, sicut contigit Petro, ut vide-

et iUi qui noctibus vadunt ad furta com- licet visitentur ab Angelo magni consilii

mittenda et homicidia perpetranda. De Jesu Christo, et sic cadant catenae de

quibus dicitur, Proverb. i, 10 et seq. :

manibus eorum'.
Filimi..., si dixerint peccatores : Veni
IV. Quarto, diabolus peccatorem incar-
nobiscum, insidiemur sanguini... Om-
cerat per peccandi assuefaclionem con-
nem pretiosam substantiam reperiemus, :

implebimus domos nostras spoliis. Sor- suevit nempe peccatum carcer esse dia-
tem mitte nobiscum, marsupium unum boli : quantoque peccatum sa?pius itera-
tur, tanto Urinius peccator sub potestate
sit omnium nostrum. Fili mi^ ne anibu-
les cum eis :.. pedes enim illoruni ad
diaboli conservatur. Propter hoc dicitur,

malum currunt. Dc islis compedibus Thren. iii, 7 : C ircumsedificavit adver-

dicitur in Psal. civ, 18 Humiliaverunt, :

suni me, ut non egrediar.

scilicet, daemones, m conipedibus , scili-

cet, Sanctorum, pedes ejus, videlicet, V. Quinto, diabolus peccatorem decol-

peccatoris. lat per desperationem, quando videlicet

2. Alii sunt, qui circa ventrem et fe- iniser [)eccator [)eccatorum suorum diu-
mora ferreis vinculis alligantur, videli- turnitatem ac magnitudinem considerans

cet gulosi et luxuriosi. Ad istos dicit despcrat, quod uiiiquam possit ad [)ceni-

Isa. LViii, 9 et 11 : Si abstuleris de me- tentiain consurgere, vel peccata rehn-

dio tui catenam,... requiem tibi dabit quere, ct de eis Domino satisfacere. Un-

'
Cf. Acl. XII, 7.
 1)E SAJNCTIS, Si:iliMO XXXV m
(le dicitur in IMov. xviii, 3 ; Inipius cum tiain dc viiiculis^ ot carcerc diaboli quan-
in pro/undum oencrit peccatorum, con- tocius eripiat, ne videlicct Ilcrodias, id
lcmnit : sed sequilur eum ignouiinia ct est, invidia diaboli dc nostro intcritu
opprohrium. glorietur, sed potius oinnis exercitus
Angelorum ])ei de noslra salvatione

Ro^^ato ergo, charissiini, divinain mi- gratuletur. Quod nobis praistaro digne-
sericordiam, ut nos per veram pcBniten- tur, elc.
 :

SERMO XXXVI.

IN NATIVITATE

B. MARI^ VIRGINIS.
Ego mater pulchrce dilectionis^ et timoris, et agnitionis,
et sanctcB spei. Eccli. xxiv, 24.

Quod inenarrabiliter de Nativitate B. Virginisgauderedebeamus, optimeinsi-

nuat nobis Spiritus sanctus, qui hodie per Ecclesiasticum in persona ejusdem
Beatee Maria) Virginis loquitur, itadicens : Ego mater ptdchrce clilectlonis, eic. Et
nota. quod universum genus humanum ante ortum B. Mari» ab hfereditate
paradisi expulsum fuit, et propter peccata primorum parentum in deviojace-

bat, et languidum erat, et intirmum. Unde et tribus indiguit

J. U( haberet vecturam in qua veheretur.

II. Ut vera via ei ostenderetur.
III. Ut hsereditati perpetuse restitueretur.

sumus, currum nobis exhibet B. Maria,

in quo deportemur. De quatuor autem
rotis liujus currus ipsa dicit Ego mater
:

I. pulchrse dilectionis, et timoris, et agyii-

tionis, et sanctse spei. Igiturpulchra dile-

ctio, et timor Domini, et agnitio, id est,
Primo itaque, quia languidi cl infirmi fides, et sancta, id est, firma spes, sunt
 DE SANCTJS, SERMO XXKVI 55J)

quatuor rotae in curru sive quadriga B. non credunt Deo, videlicet, quod de
Marise. Qui in hoc curru deportatus non omni tempore per dissolutionem inutili-
fuerit, numquam laete faciem Dei vide- ter amisso, reddituri sunt rationem co-
bit. Dehoc curru dicitur in Psalm. lxvii, ram ipso, et ideo non protegentur ab
18 : Currus Dei decem millibus multi- eo.
plex, millia lastantium Dominus in eis. : 3. Contra mentis caecitatem dicit Isa.
Haec verba sicintellige, quod currus Dei, XLiv, 18 et 19 : Obliti sunt, ne videant
et Beatae Mariae matris ejus decem milli- oculi eorumy et ne intelligant corde suo.
bus electorum est multiplex. Et vere non Non recogitant in mente sua, neque cog^
solum decem, imo innumerabilia millia noscunt, neque sentiunt.
Isetantium animarum sunt in eo ad re- NoTA, quod quidam sunt ita excaecati,
gnum perpetuum deportata. Et certe quod necvident oculis animae Passionem
Dominus est in eis, id est, in medio om- Domini amarissimam, nec intelligunt in
nium electorum suorum. corde suo patientiam ejus clementissi-
debemus, charissimi, ut ha-
Niti ergo mam, nec recogitant in mente sua di-
beamus pulchram dilectionem sive cha- strictionem judicii ejus severissimam, ne-
ritatem, et timorem Domini, et agnitio- que cognoscunt afflictionem gehennae
nem, id est, veram fidem, et sanctam acerbissimam, neque sentiunt jucundi-
spem. Sine his enim quatuor virtutibus tatem regni Dei suavissimam. Hsec au-
salvari non possumus. Unde bonum est tem specialiter prae caeteris essent vi-
scire diffmitiones harum virtutum. Cha- denda.
ritas cst mentis affectus ad Deum et 4. Contra falsam spem dicitur Eccl.
proximum, ferventer et ordinate porre- V, 5 et 6 : Non adjicias peccatum super
ctus. Timor Domini est fide et moribus peccatum. Et ne dicas : Miseratio Domi-
divinorum praeceptorum vigilans custo- nimagna est, multitudinis peccatorum
dia. Fides est studio sancto ad invisibilia meorum miserebitur.., In peccatores
mente tendere. Spes est certa exspecta- enim respicit ira illius. Contra despera-
tio futurae beatitudinis, ex meritis et tionem dicitur Proverb. xviii, 3 : Impius
gratia proveniens. cum in profundum venerit peccatorum,
contemnit : sed sequitur eum ignominia
Nota, quod diabolus habet currum, in etopprobrium. De praedicto curru diaboli
quo ad aeternam damnationem ducit pec- dicitur Exod. xv, 4 Currus Pharaonis:

catores. Currus autem iste habet quatuor et exercitum ejus projecit in mare.
rotas praedictis contrarias. Prima rota est Pharao interpretatur dissipans virum,
fceda dilectio. Secunda est vana dissolu- et signat diabolum, qui nititur viros reli-
tio. Tertia est mentis obtenebratio. giosos dissipare : cujus currum, et exer-
Quarta est stulta spes, aut desperatio. citum ejus equitantem in eo Dominus
1. Contra fcedctm dilectionem, id est, mare, id est, amaritudinem
projiciet in
luxuriam, dicitur Proverb. v, 2 et seq. : sempiternam. Consultum ergo nobis est,
Fili mi, attendas fallacise mulieris, id ut tempestive exsiliamus ab hoc cur-
est, luxuriae. Favus enim distillans la- ru.
bia meretricis, id est, immundae dilectio-
nis, et nitidius oleo guttur ejus. Novissi-
ma autem illius amara quasi absyn-
thium, et acuta quasi gladius biceps, II.
Luxuria enim corpus et animam mittit in
gehennam.
2. Contra vanam dissolutionem dicit De secundo nota : Quia sumus erra-
Eccli. II, 15 : Vse dissolutis corde, qui bundi, necesse habemus, ut vera nobis
 .

556 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

via (lemoiislretur. Et certc lioc facit iio- seclatores. In circuitu enim impii ambu-
bis pia Virgo Maria. Ex ca quippc natus lant, ut dicitur in Psalm. xi, 9.

est, qui dicit Joan. xiv, 6 : Ego swn via, 3. Tertio oslendit nobis Maria lampas

veritas, ct vita. Undc et ipsa optime recti viam lucidam. Unde dicitur Pro-
concordans cum verbis Filii, dicit in vcrb. IV, 18 Justorum semita quasi lux
:

Eccli. XXIV, 23 : I)i me gratia omnis vise et splendens procedit ct crcscit usquc ad
,

veritatis, bi me omnis spes vitse et virlu- pcrfectam diem. Unde et Beata Virgo
tis. Quasi diceret : Ego in meo utero il- signata est per illam columnam ignis,

luni portavi, a quo babetur gratia vi^e quse praecessit filios Israel, illuminans
et veritatis, et a quo babetur spes vitae viam eorum.
seternse. E contra via impiorum qui non se-
Et nota, quod via maxime a quinque quuntur vestigia Boatse Virginis, cst te-

commendabilis existit, videlicet quod sit nebrosa. Unde dicitur Proverb. iv, 19 :

facilis sive plana, quod sit recta, quod sit Via impiorum tenebrosa nesciunt ubi :

lucida, quod sit pacitica. corruant. quam felices sunt, qui in tali
1 Et certe via quam demonstrat Ma- via ambulant, ut mox cum clauserint
ria, paradisi rosa, facilis est sive plana. oculos carnis, in morte videant oculis
Unde ipsa dicit, Proverb, iv, 11 et 12 : animee claritatom Dei Vic autem illis, !

Viam sapientiie monstraho ducam

tibi : qui tunc ruent in tenebras scmpitor-
te per semitas sequitatis : quas cum in- nas!
gressus fucris, non arctabuntur gressus 4. Quarto, ostendit nol)is mator Dei
tui. Dicitur ctiam Isa. xl, 4 : Erunt... viain pulcbram et pacificam. Undo de
aspera in vias planas. Vise enim Dei licet ipsa dicitur, Provorb. iii, 17 : Vise ejus
carnalibus bominibus multum videantur vix pulchrae^et omnes semitse illius pa-
essc difiiciles, viris tamen religiosis qui cificse.

uncti sunt gratia Spiritus sancti, valde E contrario via poccatorum est inqui-
leves esse videntur. Unde dicit Bernar- nata et immunda. Unde dicitur in Psal.
dus : « Primum tibi importabilc videbi- x H, 4 : Exacerbavit Dominum pecca-
« tur aliquid, processu temporis si as- tor... Non cst Deus in conspectu ejus, in-
« suescas, judicabis non adeo grave, pau- quinatse sunt vise illius in oui/ii tempo-
« lo post nec senties, paulo post et de- re. Nonne vise illorum sunt inquinatee,
« lectaberis. »
qui quotidie per luxuriam animas et cor-
E contra vise diaboli vere sunt diffici-
pora sua defoedant ? Via etiam pecca-
les. Unde dicit Dominus in Barucb, iv,
torum latronilms est plena. IJnde dicit
26 : Dclicati mei a?nbulaverunt vias as- Job in persona cujuslibet poccatoris, xix^
pcras : ducti sunt enim ut grex direptus 12 : Simul venerunt latrones ejus^ et
ab inimicis. Licet itaque ad tempus vi- fcv.erunl sibi viam per me, et obsederunt
deatur facile servire diabolo, postea ser- in ggro fabernaculum meum. Por hitro-
vitus ejus amarissima sentietur.
nes intelliguntur dfemones, qui jacent in
2. Secundo,ostendit nobis Beata Virgo usurariorum,
*viis impiorum, divitum ot
viam rectam, ut dicitur de ea, Sap. x,
qui sunt latrones pauporum, ut statim
\) : Sapientia, id est, Maria, justum de- quando de tabernaculo corporis omigra-
duxit per vias rectas, et ostendit illi re-
verunt, animas eorum rapiant ad infer-
gnumDei. Dicit enim Filius Marioe,,Iorem.
num. Dignum est enim, ut latrones a
XXI, 9 : Adducam eos..., in via recta, et
latronibus rapiantur. Undo dicilur : Vse
no)i impingent in ea, quia factus sum qui prsedaris, nonne et ipse prsedaberis '.

Israeli patcr. Multum declinant a via

Dci et matris cjus chorizatores, et luso- *
res, et aliarum vanitatum et iniquitatum *
Isa. xxxiu, t.

I:
 1)E SANCTIS, SERMO XXXVJ. 557

Respon(l(^t cliain ad sccuiKlum A7 ha'.-:

reditas mea super rncl et/avum. Quasi

dicerul : lliiereditas quain proniilto, non
cst felle alicuius ainariludinis, seu in-
III
commoditatis
... infecta, sed suinme aina-
bilis est, et suavis. Ad tertiuni etiani di-

cit : Memoria mca hi goierationes s;pcu-

De tertio nota : Quia adliuc exsules loruni. Quasi dicerct : Non suni alitjuale-
sumus, nccesse nobis cst, ut per regi- nus mutabilis, nec sum moritura, sed
nam cceli in biereditatem fclicis patrise sum cum filio meo Jesu Gbristo in per-
rcstituamur. Unde et ipsa invitat nos bo- petuum regnatura. Prtjeterea plus adbuc
die, ut ad banc baereditatem ab bujus exsequitur, quam delectabile et jucun-
mundi concupiscentia transeamus. Dicit dum sit cum ea morari, ct dicit : Qui
enim Transitc ad me omnes qui concu-
: cdunt me, ad/mc csuricnt : et qui hibunt
me,ct a generationibus meis im-
piscitis me, adhuc sitient:.. et qui operantur in
plemini ^, id est, bonis illis, quie vobis me, non peccabunt. Quasi diceret Ita :

dabit Jesus a me genitus, implcmini. sum dulcis ct pulclira, quod animae bea-
Forte posset abquis dicere : Virgo, no- torum vultum meum quem numquam
lumus ad te transirc, quia tu es animo fastidiunt, quasi mensam reputant dcli-
turbulenta, et Jia^rcditas quam tu pro- catissimam ct opulcntissimam. Servitus
mittis, non est suavis et amabijis, sed etiam, quae mibi exbibetur, decentissi-
amara. PriElerea tu ipsa es moribunda, ma est et bonesta.
et cito moritura, ct idco nullam nobis
potcris prcestare de praedicta bjereditate Rogate ergo Dominum, ut sic nunc in

uvarandiam ^ Ad hoc ita ipsa rcspondet, curru virtutum quarum Virgo Maria ma-
(3t dicit adprimum : Spiritus meus super vehamur, sicque per illam in re-
ter est,
w«t7 i/^Jcw. Quasi diccrct : Non sum ira- ctam viam perducamur, ut etiam ipsa
cunda, ncque aniino turbulenta, scd duce hoercditati pcrpetuse restituamur.
multum lenis ac dulcis menlc ct corde. Quod, ctc.

' Eccli. XXIV, 26 et soq. 2 Scilicet airha, arrhabo.

 SERMO XXXVII.

ITEM, IN EODEM FESTO

NATIVITATIS B. MARI^.

Et fluvius egrediebatur de loco voluptatis ad irrigandum

paradisum, qui inde dividitur in quatuor capita, Nomen
nni Phison... Nomen secundi Gehon... Nomen iertii Ti-
gris... Nomen quarti Euphrates. Gen. ii, 10 et seq.

Quatuor sunt hic notarida :

/. Quis sii lociis voluptatis, unde fons egreditur?

II. Quis sit fons, qui de loco voluptatis progreditur?
III. Quis sit paradisuSjquem fons iste irrigare dicitur ?
IV. Qux sint quatuor capita, in qux fons e.xinde dividitur?

nationem ab initio et ante saecula egressa

est Virgo Maria. Deus enim Pater ab
seterno prseviderat et praeordinaverat ip-
I. sam, cooperatione Spiritus sancti para-
cliti, futurani malrem Filii sui unigeniti
et coseterni. Unde ipsa dicit in Eccli.
De primo nota Locus voluptatis est
: lxxiv, i^ : Ab inilio et ante ssecula crea-
ipsa sanctaTrinilas, de quaper praedesti- la sum. Dicit etiam in Prov. vui, 22 et
 :

DE SANCTIS, SERMO XXXVII. 559

seq. Dominus possedit me ab initio via-

: tes : si tamen ex omni corde ipsius im-
rum suarum, antequam quidquam jacc- ploraverint subsidium. Unde et ipsa figu-
ret a principio. Ab seterno ordinata suni rata est per illam columnam nobis, quae
nondum crant abijssi, et cgo jani con- sicut in Exodo legimus, prsecedcns filius
ccpta eram. Verissime sancla Trinitas Israel, conlra solis ardorem obumbravit
locus voluptatis. Omnis enim beatitu- castra corum '. Necessarium ergo nobis
Iesl
do et gaudium electorum emanat et ef- est, ut quemadmodum cervus dcsiderat
fluit a sancta ac serenissima Trinitate. dd fontes aquarum anima nostra
2, ita et

Propter hoc dicitur in Psal. xxxv, 9 : desiderct ad Virginem benedictam.

Inebriabuntur ab ubertate domus tuse, et 3. Terlio, pia Virgo devotionis aquas
torrente voluptatis tuse potabis eos. adminislrat, quibus anima Deum sitiens
refollicetur. Quicumque ergo vult habe-
re devolas lacrymas, acceleret ad Bea-
tam Virginem, et percutiat eam virga
II. oris sui, id est, virga attentissimse sup-
phcationis : et vere ipsa dabit aquas in
abundantia. Ipsam quippe praefigurat illa

De secundo nota : Per fontem intelli- petra, quam Moyses percussit, et fluxe-
gitur Virgo Maria, et hoc propter quin- runt aquae largissimae, sicut legilur in
que fontis proprietates. Per fontem quip- Exodo'' et in libro Numerorum ''.

pe sordes lavantur, aestuantes refrige- 4. Beata Virgo tamquam fons irrigat

rantur, sitientes refocillantur, horti irri- universuin hortum Ecclesiae fluentis vir-
gantur, et vultus reprsesentantur. tutuin. Unde et ipsa dicit in EccH. xxiv,
1. Primo igitur B. Virgo tamquaiii 41 et i2 : Ego quasi fluvius Diorix ct
fonssordida lavat. Ipsa quippe per eflica- sicut aquseductus exivi de paradiso. Di-
cissimam intercessionem suam peccato- xi : Rigabo hortum plantationum, et
ribus compunctionem infundit et contri- inebriabo prati mei fructum. Diorix in-
tionem, per quam
peccatorum suo- a terpretatur medicamentum generis hu-
rum sordibus emundantur. De hoc fonte mani, id est, Dei Filius allatus est in me-
dicitur, Zach. xiii, 1 : M die illa crit dicamentum. Ipsa est ille aquaeductus,
fons patens domui David,et habitantibus qui diversimode rigat hortum plaiilatio-
Jerusalem in ablutioncm peccatoris et num Domini, id est, universos fideles in
menstruatse. Per domum David intelli- Ecclesia commorantes. Huic enim obti-
gitur sancla Ecclesia : per habitantes au- net cliarilatem, alteri castitatem, tertio
tem in Jerusalem, iigurantur omnes lide- humilitatem, quarto mansuetudinis leni-
les,qui sunt de regno Eclesiae. B. Virgo tatem, quinto sobrietatem_, sexto largita-
Maria patet per misericordiam et com- tem, septimo patientiam, octavo obe-
passionem, ut quicumque Ghristianus ex dientiam^ nono lidei constantiam, deci-
intimo corde ipsam imploraverit, ejus mo in omni bono perseverantiam : et sic

meritis ac intercessione suorum peccato- de caeteris virtutibus. Quicumque ergo

rum veniam consequetur. indiget aliqua virtute, postulet instanter
2. Secundo,BeataVirgo sicutfonsrefri- a Beata Virgine, et dabitur ei : ipsa
gerat piis consolationibus omnes tribula- nempe est thesauraria Jesu Ghristi.
tionum et adversitatum testum patien- 5. Quinto, per fontem vultus intuen-

'
Of. Exod. XIII, '1\ et seq. ^ Cf. Kx. XVII, 0.
« PS. XLI,2. * Cr. Nuni. XX, 8 el. seq.
r;GO I). ALB. MAG. ORD. PR^D.

tiuin repnysenlanlur. Ila ot Reata Yirgo terprcfatur os papilLv, vol oris mutatio.

est speculum imperialis palatii quod Iste autem lluvius circuit terrani Hevi-

omnes electorum aninifE summo deside- lalh, per quam India intoUigltur, qua?

rio contemplantur, et in quo universo- est in extremitate terree. Phison itaque

rum beatorum facies resultant etelucent. significat compassivam doctrinam Beatae
Unde de ea dicitur,Sap. vii, 26 Cando?- :
Mariae, qua circuit pauperes et inopes,
est lucis ieternpe, ct specuhim sinemacu- qui sunt quasi in India, id est, in extre-

la Dei niajestalis, et imago bonitatis il- mitate terrse constituli : quia parum vel

lius.
nihil habent de bonis hujus mundi. Do-
cet enim eos et verbo et exemplo, ut sint
continentes, fideles, et patientes, videli-
cet ut luxuriam fugiant, ut furta non
IIT. faciant, et ut adversa hujus mundi pa-
tienter sustineant. Prffibet autein seip-
sam in exemplum hujus triplicis doctri-

De tertio nota : Paradisus quam irrigat nse. Ipsa enim fuit paupercuLa : sod ta-
Virgo Maria, est angelica natura, et uni- men castissima, tidelissima, et patientis-
versa supercoelestis curia. Angelica quip- sima.
pe natura, qu£e est paradisus deliciarum, 2. Secundus fluvius emanans ex hoc
per liealam Yirginem irrigatur. Mirabi- fonte dicitur Gehon, et interpretatur liia-

lilcrcnim diligunl et amplectunlur, quo- ius terrx, \e\pectus. Iste circuit /Ethio-

niam per ipsam ipsorum ruina repara- piam, ubi nigri /Etliiopcs commorantur.
tur. Ecce quidani eminenliorcs Angeli, Signat autem iste fluvius admonitionem
qui erant conscii secretissimorum consi- Beatce Yirginis, qua? hiat et desiderat
liorum Domini, ab ipsa mundi constitu- conversionem peccatorum. Circuit ergo
tione per ipsam irrigabantur quia de : yEthiopiam, nigros peccatores, invitans
futura ejus nativitate inenarrabiHler gra- eos ad Iria. Primum est ut a malo rcce-
tulabantur. Nibilominus etiam universa dant per contritionem et confessionem.
beatorum curia per gloriosam Dei ma- Secundum est, ut disciplinam apprehen-
trem irrigatur quia spirituali exsultatio-
: dant per sollicitam satisfactionem. Ter-
ne et la;titia ex ipsius amabili praesentia tium est, ut salisfactioni injunctse eliam
continuo jucundatur. bona alia superaddant per bonorum ope-
rum supererogationem. Non solum enim
a peccatoribus roquiritur ut per jejunia,
et orationes, et eleemosynas, ac alios la-
IV. bores, excessus suos emendent necesse :

etiam habent, ut postquam omncm debi-

tam satisfactionem expleverint, novis
De quarto nota : Quatuor capita in etiam laboribus, ac bonis operibus re-
quae iste fons dividitur, significant qua- gnum Dei mercari studeant et adipisci.
druplicem doctrinam sive admonitioncm, 3. Tertius fluvius ex hoc fonte proce-
qua Beala Yirgo quatuor genera homi- dens vocatur Tigris, qui interpretatur
num circuit, salutem eorum desiderans, velocitas. Iste circuit Assyrios, qui in-
ct procurans. Primi sunt pauperes et in- terpretantur facturse vigilantes, vel di-
opes. Secundi sunt peccatores. Tertii ligentes. Significat autem fluvius iste
sunt justi et innocentes. Quarti sunt di- congratulationem et exhortationem Bea-
vites et abundantes. tse Yirginis, quse circuit bonos et justos,
1 . Primus igitur fluvius ex praedicto qui sunt in sui custodia vigilantes, ac
lonte fluens appellatur Phison, quod in- Dcum in toto corde diligentes. Tria vero
 DE SANCTIS, SERMO XXXVII. 561

persuadet eis : Primum cst, ut de percc- tritores corum, licet hodie per impieta-
plis graliis semper Deo gralias agant. tcni convcrsi sint in crudcles fcras, et
Secundum est, ut pcccatorcs non dcspi- d;emoncs infcrnah's. Circuit, inquam,
ciant, sed potius ipsis per compassioncm Heata Virgo divitcs in trihus cos cru-
assislant. T(>rlium cst, ut in virlulum ac diens. Primum est, ut in omni felicitate
bonorum opeiaim profectu usque in 11- Iiujus SiTcuIi sempcr Deum timeant, et
nem pcrseverantes cxistant. pra> oculis habeat. Secundum cst, ut ni-
4. Quartus (luvius appcUatur Euphra- hil pcr injustitiam conquirant, vcl possi-
tes, et inlcrprclatur fritgifcr, et isle cir- dcant. Tcrtium est, ut scmpcr pielatcm
cuit CJu\ldt\ios, sicut dicitur in hisloriis. et misericordiam pauperibus exhibeant.
Chakkei vero inlerpretantur mamillce, lltec enim tria a divitibus maximc requi-
vel fcrcB, vel d/emoiics. Significat igitur runtur.
lluvius iste instructioncm Heatic Maria),
qua? friigem a?tcrn{E viloe, id cst, Jcsum Rogate ergo R. Mariam, ut per cam
^Ciirisliim, attulit liuic mundo. Circuit sic nunc in hujus mimdi cxsilio rclicia-
autcm lluvius iste divites ct abundaiitcs mur, ut tandcm in patria claritatem vul-
in hoc sgeculo, qui deberent csse mamil- tus ejus adspicere mereamur. Quod no-
ae pauperum, id est, consolatores et nu- bis, etc.

36
 SERMO XXXYIII.

TERTIUM IN AATIVITATE
B. MARI^.
Orietur steUa ex Jacoh, Num. xxiv, 17

Notandum est,, quod stella illa, cujus ortum ille Gentilis vir Balaam praenun-
tiavit, est Beata Yirgo Maria. Propter quod duo principatiter sunt liic notanda :

/. Quare B. Virgo stellx comparetur ?

II. Cui stellx convenientius adantetur ?

est, y[dviam,et proposui pro luce haJjcre

illam : (^uoniam inexstinguibile est lu-
men illius. Multum Beata
dili£:enda est
Yirgo a quolibet Christiano.propter hoc,
quod est inexstinguibile lunien ejus.
-NiiiiKjiiaiu enini aliquis in tantum pec-
De primo nota Beata Maria stelia^
:
cat, si vult per veram prcnitentiam re-
comparatur proptor sex stellarum pro- currere ad ipsam, quin ipsa sit statim
prietales, quae concurrunt in ipsa. quasi lucerna pedibus suis, et reducat
1. Primo igitur, sicut pcr stcllas nox il- eum in viam salutis seterna?.
luminatur, ita ctiam pcr Bcatam Yirgi- 2. Secundo.instellarum natura magn»
nem tota Ecclesia est illustrata. Unde esse Yirgo munditia? Etenim
indicatur.
quilibct Cliristianus dcbct dicere de Beata B. Yirgo mundissimae naturee fuit, unde
Yirginc hoc quod dicitur, Sap. vii, JO : dicitur de ea.Sap. vn, 24 et 2o Attingit
:

Siiper salulfni et .speciem dilexi eam, id ubirjue propter suam munditiam. Vapor
 DE SANCTIS, SERMO XXXVIII. 563

est enlm virtutis Dei, et emanatio qiue- sponsa Patris, eccc malor Filii, eccc sa-
dam est claritatis omttipotoitis l)ei siiice- crarium Spirilus sancti. Qnod si dixissct,
ra : et ideo tiihil iiu/i/iitaff/tn in eatti monlilji non fuisscl. Dehouius ctiam ct
incurrit. Vcrc dicitur, quod nmnditia nos imitari Immilitatem Beatce Marise, ut
Beatae Virginis altiugit ubi(jue. Altigit vidolicot pcr humilitatom parvi simus in

enim Patrcm, et Fiiium, ct Spiritum oculis nostris, et sic magni eriums in

sanctum. Patrcm attigit ex sinu suo ac- oculisDei. Unde Samuel ad Saulem,
dixit

cipiens Filiuni suum unigenitum, Filium I Bcg. xv, 17 : Nonne cutn parvulus es-
attigit, cumdcm rccipicns in utcrum ses in oculis tuis, caput in tribubus Is-
suum. Attigit etSpiritum sanctum, qucm rael factus es ? imxitque te Domiiius in
habuit in divinse conceptionis adjuto- regem super Israel ? Quasi diceret : Olim
rium. Et vcre B. Virgo iMaria munda cum parvulus cras in oculis tuis, maguus
fuit. Fuit cnim claritatis omnipotcntis fuisti in oculis Domini. Nunc autcm cum
Dci sincera emanatio. Ipsa ab initio, et magnus cs in oculis tuis, parvus es in
ante ssscula^ cmanavit a Dco, quia ad oculis Domini : propter quod ctiani sub-
hoc ut fieret mater Filii Dei, prsedesti- jimgli : AbjecitDominus ne sis rex ^.
te

nata fuit ab oeterno : et ideo nihil coin- i. Quarto, exordinato motu stellarum
quinatum potuit intrare in illam. Decuit dulcisharmonia suscitatur, licet a nobis
enim ut illa quee futura matcr Dei,
crat non audiatur. Ita etiam B. Virgo dulcem
sancta esset ct immaculata. Quod autem harmoniam dcvottc laudis elTudit in au-
BcataVirgo ab ietcrno prseordinatafucrit ros Domini, quando gratias egit ei super
inmatrem Dei, ipsa protcstatur.Proverh. beneficiis ab eo susceptis. Ait enim :

Yiu, 22 ei 23, uhi dicitur : Dominus j)os- Magnificat atiima mea Dominutti. Et
me in itiitio viarum suarum, ante-
sedit exsultavit spiritus meus, et ccetcra quce
quam quidquam faceret a principio, Ab scquuntur ^. Similiter et nos prosingulis
seterno ordinata sum. bcneficiis a Deo susccptis,debemus ei re-
3. Tertio, quaelibet stella major cst ferre magnificas laudes et devotas gratia-
quam esse videatur : ita etiam Beata rum actioncs, et sic dulccm harmoniam
Virgo, licet magni meriti essct apud suscitabimus auribus suae bcnignitatis.
Deum per humilitatem, tamen parva Sic enim provocabitur, quod plura nobis
erat apud sometipsam. Unde legitur,Luc. misericordiarum suarum munera largie-
1, 28, quod cum Angelus dixisset Ave : tur. Unde monet nos Eccli. xliu, 33 et
gratia plena, Dominus tecutti: ipsa haec 3i : Benediccntes Dominum, exaltate il-

audiens suadente humilitate turbata est. quantum potestis major est enim
lutti :

Quasi diceret Ego non sum digna quod

: omni laude. Exaltatites eum replemini
sim vel dicar gratia plcna, et quod Domi- virtute. Quasi dicerct : Si cxaltavcritis
nus sit mecum, et quia appeller inter eum, gratias ei referendo, amplioribus
mulieres benedicta. Hinc etiam cum An- virtutum donis vos adimplebit. llinc
gelus postmodum insinuaret ei, quod etiam dicit Bornardus « Disce in agendo:

conceptura et paritura esset Dei Filium : « gratias non esse tardus aut segnis :

ipsa tamen ab humilitate sua non reccs- « ingratitudo cnim cst vcntus urcns, ex-
sit. Sed cum Angelus omnem legationem « siccans fontom misoricordi(,e, ot rorem
suam adimplesset, respondit ci, dicens : « pictatis. »

Ecce ancilla Domini. Non dicit Ecce : 5. Quinto, stella in eliusione radiornm

* Eccli. XXIV, 14. 3 Luc. 1, 46 et seq.

2
1 Reg. XV, 23.
5fi4 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

suorum non corrumpitur aut violatur. locus in diversorio. Ipsa etiam cum fiho

Sic et B. Virgo in Nativitate Dci Filii passafuitexsiUum septemannis in.Egyp-

non est corrupla sed quera Virgo con-
:
to. Unde dicitur,Matth. ii. 14 et 1.*), quod
cepit, et quera Virgo in utero portavit, Joseph consurgens, accepit puerum et

hunc etiara Virgo peperit, etpostpartura matrcm ejus nocte, et secessit in ^Egijp-
inviolata ac seraper Virgo permansit. tum et erat ibi usque ad obitum IIero~
:

Sequentia Lxlahun- dis. Mhilominus Beata Virgo dolorem

Urale cantatur in
(liis :
incomparahilera sustinuit cuin filio stans
suh crucis patihulo. Uude Joannes qui
Sicut sidus radium, Cum
«

Profert Virgo Filium,

hoc vidit, dicit,
Jesus matrem, dicit matri sux
xix, 2(j :

:
vidisset
Mulier, 1
Pari forma.
ecce filius tuus. Quasi diceret : Vide, at-
>"on est loesum radio tende, et considera, quanta tormenta pa-
Sidus, nec est Filio
titur FiUus tuus, ct per hwc verha quo-
Virgo Ijesa. »

dainraodo dolores matris augmentavit.

Nos etiam cavere deboraus, ne diaLo- Nos etiam Redemptorera nostrum di-

lus fidera nostram corrumpat. Unde dicit ligere dehemus, ipsique inseparahiliter

Apostolus, II ad Corinth. xi, 3 Timeo :

adhferere. Unde dicit Apostolus ad Rom.
outem.ne sivut serpens Evam seduxit as- vm, .3.J : Quis separabit nos a charitate
tutia sua, ila corrumpantur sensus ve- Clirisli ? tribulatio ? an angustia ? an
stri, et excidant a simplicitale, scilicet, faines ? an nuditas ? an periculum ? an
fide, qucB est in C/iristo. Muhorum hodie persecutio ? an gladius ?

hdes corrupta est, et maxime rauUerum,

in quihus per incantationes et sortilegia,

et pra^stigia, ac raedicaniina multifaria, in

II.
quihus conlldunt, simpHcitas ct puritas
Christianae fidei plus etiam quam dici
potest, est corrupta. Tpsa^ enim cum sint De secundo nota : Beata Viriro duahus
liHie Evie matrem suam imitantes, fidem steUis convt'nientii3us assirailatur, videU-

suam per rauUa etiam incredihiha cor- cet, stellce matutince, et stella? marime.
runipipermittunt. Ne etiam diaholus I. Prirao itaque comparatur steliae ma-
animas nostras per peccata corrumpat, tutiiiie. Lnde dicitur Eccli. l, 6 et 7 :

mandata Doraini custodire deheraus. Quosi stella matutino in medio nebulx,

Unde dicitur, Sap. vi, 19 et 20 : Custodi- sicipsa effulsit in templo Dei. Dissipavit
tio legum, consummatio incorruptionis enim Beata Virgo in ortu suo nehulara
est : incorruptio autem facit esse pro- tristitite, quce ohtexerat oranes fideles
ximum Deo. adventuni Clnisti cum magno desiderio
0. Sexto, stella ccelo inseparahiliter est pra^stohintes. fhnnes enim illi. quibus
inlixa, nec al) eo separalur. Sic etiam revelatum fuit in spiritu, quod iUa quse
Beata Virgo in omnihus persecutionihus, erat Mater Di-i futura. jam esset nata,
qucB advenerunt fiho, non separavit se ah mirahiliter nimirum poterant exsultare.
ipso. Ipsa quippc raagnara pauperlatem Unde etiara Ecclesia fiUos suos hodie in-
passa est cura fifio apud Bethlehera in vitat ad iraudiuin^ita canens : « Cura iu-
diversorio. Undc dicit Luc. u, et 7, « cunditate Nativitatem Beatae Mariae ce-
quod cum esset in Bethlehem censum « lehremus, ut ipsa pro nobis intercedat
capitis sui so\u{\ivix,impleti sunt dies ejus, « ad DonUnum Jesum Christum. »

ut pareret. Et peperit filium suum pri-

TJWf/enitian, et pannis eum involvit, et Et nota, quod Beata Virgo stelhe ma-
rcrlinavit in picvsepio : quia noii erat eis tutina>, qu« alio nomine Venus vel Lu-

I
 DE SANCTTS, SERMO XXXVIII. 505

cifor appcllalur, propter quinque couipa- dicit llifronyuius in (|U(t(laMi Iraclalu de

ratu r. Assuniptionr licade Mari;e : « Si Cliri-

1. Priuio cniui, sicul Lucifcr (licui ct « slus al) omnibus amandus,ct cx tolo
csl
ortuni solis iiunicdialc j)r;ccc(lil : ila ct « cordc, ci cx lotaaniuu», atqu(! cx tota
Hcafa Virj^o Maria Dci Filiuni, qui vcrus « virtutc qua?rcn(]us maxiuic tamcn ab :

est dics et sol aitcrnus, corporali inlroitu « ca ardcntius, cujus ct Dominus crat ct
praecessit in muntlum, imo etipsa verum « lilius. Fortasse ergo prae nimio amore
diem et solcm seternum, id cst, Dci Fi- « in loco, quo sepultus dicitur, interdum
lium profugatis tcnchrispcrduxit in liunc « cam liabitassc crcdimus, quatcnus amor
mundum proptcr quod cautanms dc ca
: : « piis pasccrctur obtulibus. Sic nam({ue
« Fclix namquc cs sacra Virgo Maria, ct « locus liabitalionis cjus mcdius csl hinc
« omni laude dignissima : quia cx tc or- « indc constiLutus, ut adiic possit ascen-
« tus est sol juslitiae, Cdirislus Dcus no^ « sionis cjus vcstigia, ct locum scpulluree
« ster. » De die etiam, qucm heec slclla « ac resurrcctionis, seu onmia in quibus
produxit in orbem, dicitur in Psal. « passus est, loca invisere, non quodjam
Lxxxin, 11 : Melior esl dies iina i)i atriis « vivcntem qucereret cum mortuis, sed
tiiis, sitper millia. In atriis quippe mili- « ut suis consolaretur adspcctibus. Iloc
tantis Ecclesise solus Christus mclior est, « quippc agjt impaticns amor, ut qucm
quam sint multamillia aliorum juslorum. « dcsiderat, scmpcr invenirc sc crcdat. »
Unde ctsponsa in Cant. v, 10, dicit quod 4. Quarto, sicut Lucifcr, id cst, stclla

ex millibus est electus. matutinaplus fulgct inlcr omnia sidera :

2. Secundo, sicut stclla matutina, id sicctiam Bcata Maria plus rutilat in glo-
est, Venus calida et huniida : sic ct Bea- ria, quam ahquis Angelus, vel etiam ali-
ta Virgo fidelitcr invocata confert calo- quis Sanctus, unde dicitur de ea, Sap.
rem pulchrse dilectionis. De primo dici- vu, 29 : Esthsec speciosior sole, et super
tur Eccli. xxiv, 24 : Ego, inquit, mater omneni dispositionem stellaruni, luci
pulcJwse dilectionis. De secundo dicit comparata invenitur prior. Solis igitur
ibidem, xxiv, 41 ct i2 Ego sicut aquie-
: et omnium astrorum subccElestium splen-
ductus eaivi de paradiso : dixi : Rigaho dorem excedit claritas Virginis intemera-
hortum meum plantalionum, et inebriabo toe, imo dicit Bernardus, quod « ipsa
prati mei fructum. llortus plantationum « coelestis patria clarius rulilat virginea
est S. Ecclesia, in qua plantse fidelium « lampadis irradiata fulgore. » Ipse etiam
hominumsuntplanlatoe. llas auteni plan- Lucifer in suo splcndore colorcm habct
tas, ut eo melius proiiciant, irrigat aquis gaudentcm : ita etiam B. Maria omnes
gratiarum, quas excipiens a Christo trans- exhilarat, qui cam intucri merentur.
mittit omnibus ildclitcr ipsam invocanti- 5. Quinto, sicut in circulo Vencris,
bus. Et ctiani quandoque tam copiose tcste Martiano, omnes dicuntur consiste-
transmittit aquam devotionis in corda re voluptates : ita etiam B, Maria in cir-
suorum amicorum, quod inebriantur, id culo intemerati utcri sui illum qui est

est, quod omnium miseriarum suarum voluptas et gaudium omniuni bcatorum,

ad tempus penitus obliviscuntur. Utinam novcm mensibus continuit ct hospitata

illa pia Virgo sic nos aliquando incbriare fuit. Unde cantatur in Rcg. : « Continet
dignctur ! « in grcmio cfclum tcrramque regentcm
3. Tertio, sicut Lucifer semper solcm « Virgo Dci gcnitrix. » In circulo etiam

comitatur, et tunc quando solem sequi- illo, in quem translata cst B. Virgo,con-

tur,Vesperus appellatur : ita et Beata sistit illc qui est fons omnium volupta-
Virgo vestigia filii degcntis in carne con- tum, et qui torrcnte voluptatis suai potat
tinuo sequebatur : ipsum quoquc non electos. Est enim B. Virgo super omnes
reliquit, cum ascendisset in coclum. Unde Angelorum ordines exaltata, sicut de ea
566 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

confidentcr canit Ecclcsia, positusque cst nautae acumaccipientes projiciunt in pel-

vim, in qua est aqua accipiunt etiam
thronus ejus juxta thronum sorenissimi :

Filii sui Jesu Christi. Unde dicit Hiero- magnetem, per quem acus jacens in pel-
nymus : « Elsi in domo Patris mansio- vi circumducilur et circumagitatur. Acu
vero sic circumducta subtrahunt mag-
« nes mult;e sunt, credimus sph^ndidio-

« rem mansionem matri Fihum pricsti- netem, ct tunc acus acumine suo dirigit

se contra stellam maris, et sic nautee

« tisse. »
propendunt quorsum sita sit stella ma-
Dicitur etiam ris, et sequuntur eam. Hsec optime pos-
IJ. De secundo nota :

Deata Maria steUa marina, hoc testatur sunt exponi de Virgine Maria.

universa Ecclesia quae sic canit in qua- Nota igitur, quod tunc verissime tem-
dam Sequentia : « Ave praeclara maris pestas est in anima, ct tunc ccelum nu-
« stella in luce, etc. » Canit etiam in bibus obducitur, cum per peccata et Dei
hymno : « Ave maris stella, etc. » Com- et Beat^E Yirginis gratia a miseris pec-
paratur autem stelhe maris ad minus catoribus amittitur. Quid autem facien-
propter duo. Primo quia per eam omnis dum est pcccatoribus, ut recuperent
nauta dirigitur. Secundo, quia acui in gratiam matris misericordiae ? Certe ne-
tempestatibus mirabiUter invenitur si- cesse est ut accipiant acum, per quam
milis. pocDitentia Uguratur : quia per poeniten-
1 . Primo enim, sicut versus stellam il- tiam, sicut per acum vestis innocentiae

lam, quee stella maris vocatur, semper quse per peccatum dirupta est, resuitur
nautai portum et viam considerant navi- et reparatur. Hsec autem acus, videlicet

gandi : sic etiam B. Yirgo nobis in mari contritio, vel poenitentia debet in corde
hujus mundi constitutis ostendit viam per magnetem circumduci. Per magne-
navigandi et portum cceli. Unde et ipsa tem vero timor setcrnae damnationis et

dicit in Eccli. xxiv, 2() TransUe ad me : divinse severitatis intelUgitur. Iste enim
omnes qui concupisci/is me, et a genera- timor trahit ad se ferrum, id est, ferreos
tionibus meis implcmini. lia?c steUa in- peccatores. Subducto vero hoc lapide, id
vitat nos ad bonum hospitium : promit- est, alleviato timore per spem veniae
tit enim nobis, quod nos per generatio- convertit se acus, id est, poenitentia ad
nem suam, id est, per dilectum FiUum matrem misericordice, id est, peccator
Jesum Christum omni gaudio nos imple- fiducialiter incipit pcenitentiam agere,
bit. Ostendit no])is etiam haec stella viam pro eo quod credit Mariam
et sperat
quaj ducit ad portam paradisi, ita dicens matrem misericordise poenitentem non
in Psal. xxxui, 12 : Venite filii, audiie abjicerc, imo paratam esse pro reis sem-
me : timorem fJomini doccbo vos. Quasi per intercedere. Poenitentiam igitur

diceret : Ha)c est via ad portam paradisi agentes ductu hujus stellse, id est, duca-
timor Domini. Unde dicit Eccli. i, 12 et tu Yirginis propiUse perveniunt ad por-
13 : 2'imor Domini delectabit cor, et da- tas salutis seternse.
bit Isetitiam, et gaudium, el longitudi- Rogemus ergo, charissimi, hanc glo-
nem dierum. Timenti Dominum bene riosam stellam, ut nobis in prsesentis
erit in extremis. exsilii peregriuatione constitutis, sic ra-

Secundo nota, quod legitur de stel-

2. dios suse pietatis transmittat, ut radio-
la maris, quod videUcet in tempestate, rum ipsius ducatu quiUbet nostrum in
quando cadum nubibus esl ol)volulum, paUiam perpetuse fclicitatis perveniat.
ct non potest videri slella maris tunc : Quod nobis, etc.
 SERMO XXXIX.

IN EXALTATIONE SANCTJ] CRUCIS.

Ego si exaltatus fuero a terra,

omnia traham ad me ipsum. Joan. xii, 32.

Quia hodie festum agitur Exaltationis sanctoe Crucis, propterea legitur Evan-
gelium in quo Dominus mentionem facit, qualiter ipse exaltatus fuit in cruce.
Unde tria sunt hic notanda :

/. Qidd perlExaltationem Domini patenter intelligatur ?

II. Per rjiiicl Exaltatio Domini figuraliter exprimatiir ?

III. Per r/idd ad ipsiim omnis homo trahatur ?

cognoscetis, id est, aliqui cx vohis cog-

nosccnt, qula ego su?n, scilicet, FiHus
Dci. Unde dicit Marc. xv, 31), quod Do-
mino niorluo in cruce, centurio qui ex
adverso stabat, ait : Vere hic Jiomo Fi-
liusDei erat. Dicit etiam Luc. xxur, i8,
Dc primo nota : Per exaltationem a quod omnis turba eorum, qui simul
terra intelligitur crucifixio Jesu Christi. adcrant ad speclaculum istud.^ et vide-
De hac exaltatione idem Dominus dicit, hant quse fiebant, percidientes pectora
Joan. vni, 28 : Cum exallaveritis filium sua revertehantur. Quasi per hoc innue-
hominis, tunc coguoscetis quia cgo suni. rcnt, quod mak- actum esset contra Fi-
Heec verha sit expone : Cuin exaltavcri- Hum Dci.
tis, id ost, cum crucifixcritis me Filium
hominis, id est, Mariae Yirginis, tunc
568 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.
c( nit. » Ita et Christus jejunavit quadra-
ginta diebus et quadraginta noctibus, ut
doceat nos idem facere. ut sic pellem ve-

11.
terem peccatorum dc[)uncntes, in novi-
tate vitae spiritualis ambulemus.
2. Secuuda causa est, quia serpens
contemptibilis cst et oditur. Ita et Judaei
De secundo nota : Exaltalioneni sive Christum contempseruut et oderunt. De
crucilixioneni Doniini prapfigurabat exal- contemptu suo dicit ipse Dommus in
tatio aenei serpentis in deserto. Unde Psal. XXI. 7 : Eyo sum vermis, et non
Doniinus dicit, Joan. iii, J i et 15 : Sicut homo : opprobrium hominum et abjectio
Moijses exaltavit scrpenicm in deserto, plehis. Quod etiam oderunt eum, tesla-
ita exaltari oportetFilium hominis : ut tur,Joan. xv, 18 : Si rnundus vos odit :

omnis, qui credit in Christum, non pe- scilote quia me prioreni vobis odio ha-
reat, sed habeat vitam seternam. Nota buit. Et vere Christus adhuc a multis
ergo, quodlegiturinlibro Xuni. xxi, 4 et contemnilur. !\lulti enim sunt, (jui num-
seq., quod cum filii Israel essent in de- mum, et ventrem, et muliereiu fornica-
serto, tsedere ccepit populum itineris ac riam prseponunt optimo Dco.
lahoris : locutusque contra Deum ct
3. Tertia causa est, quia serpens cst
Moysen, Cur eduxisti nos de ^^gy-
ait :
aninial prudens. Unde dicitur Genesis,
pto, ut moreremur in solitudine ? Deest m, i : Scrpens erat callidior cunciis ani-
panis, nonsunt aqux : anima nostra jam mantibus quse fecerat Dominus
terrse
naiiseat super cibo isto Qua- lecissimo. Dominus per prudentiam
Deus. Ita etiam
mobrem misit Dominus in popuhzm iy- diabolum superavit in cruce. Unde dici-
nitos serpentes, ad quorum plagas ct tur Job, XXVI, 12 Prudentia ejus pcr-
:

mortes plurimorum royavcrunt Moysen, cussit superbum. Dei quippe Filius cum
ut oraret pro eis. Orante vero Moyse diabolo congressurus, habitum eorum iii-
dixit Dominus : Fac serpentem leneum,
duit,quos diabolus ssepe deviccrat. Dia-
et pone eum pro siyno : qui percussus
bolus autem virtutem divinitatis sub hu-
adspexerit eum, vivet. Fecit eryo Moyses
manitatelatentem ignorans,cum FilioDei
SERPENTEM .ENEUM, et posuit pro siyno :
audacter congrediturjaciens eum in cruce
quem cum percussi adspicerent, sanaba^i- suspendi. Dum vero creditur vincere^
tur.
vincitur, et peroulitur, et conculcatur.
Tgitur ad intelligentiam prcemissorum,
4. Quarta causa, quare Christus aeneo
tria sunt hic investiganda. Pnmum est, serpenti comparatur, haec est, quia vi-
quid per serpentem eeneum praetigure- delicet aes valde durabiie est. Ita ct
tur. Secundum cst, quid per exaltatio- Christus ceiieus fuit, ijuia patientissimus.
nem ejus signiticetur. Tertium, quid per Summae quippe patienticC fuit in omni-
serpentcs ignitos intelligi detur. bus amaritudinibus Passionis Uiide
suaj.
et Paulus invitat nos, ad Heb. xii, 3 ct 4,
I. De primo nota, quod per serpentem ut patientiam hujus aenei serpeutis in-
seneum Dei Filius ligur.ilur. et hoc pro- tueamur et imitemur, ita dicens Rcco- :

pter sex causas. yiiate eum, qui talem sustinuit a pecca-

1. Prima est, quia (sicut dicit Iliero- torihus adversiis semetipsum contradi-
nymus ad Pra^sidium de Rerum coniem- ctionem : ut ne fatiyemini, animis vestris
ptu) serpens quando insenuerit, jejunat
« deficienles. Nondum enim usque ad
a quadraginta diebus, ut hixetur peliis sanyuincm resiitistis.
« ejus, et sic pcr angustum foramen pe- Quinta causa est, quod ces est vo-
0.
« trse transieiis, pcllem senectutis depo- calissimum et sonorissimum inter omnia

I
 DE SANCTIS, SERMO XXXTX. 569

metalla. Ita et Christus clarissimas et muiit. Secundum est, quia animas quas
suavissimas voces emisit in medio ama- invcnenaverunt, aeternis ignihus rcpraj-
litudinum l*assionis snre, siciit tcstatur sentant et tradunt. l)e ij^nc vero isto quo
Luc. xxiii, ;ri- et i'-]. Dixil enini ad l*a- lii serpcntes igniti sunt invcnenaluri, di-
trcin : Paler, diinlllc illis : uuii ctiiin citur in Job, xxxi, 12 : Ignis est us(pie
sciunt quid faciunt. Dixit ctiain ad la- ad perditionem devorans, et oninia
tronem : Anicn dico tihi : Hodic mccum eradicans gcnimina, vidclicct virtutum
eris in paradiso. ct bonorum operum. Quicumque ergo
6, Scxta causa quod a^s conserva-
est, illis ignitis serpcntihus percussus fuerit,
tioni collyriorum intcr omnia metaUa est respiciat nostrum aeneum serpcntem, id
aptissimum. Ita ct corpus Domini fuit cst, Jesum (vhristum in cruce suspcn-
vas ef(icacissimi collyrii atquc optimce sum, et curahilur. Pcndct enim Jesus in
medicinae. Ex ipso quippc prolluxit san- exiinia humilitatc, contra su[)crhiam :

guis illc prctiosus, qui est totius mundi pcndct in maxima cordis lcnilatc, contra
nobilissima mcdicina. Undc dicit Augu- iram : pcndct in priccipua charitate, con-
stinus in lihro dc ^inima: «0 medicinani tra invidiain : stat in crucc incnarrabili
« omnibus consulentem, omnia tumc- dolorum acerbitate, contra acediam :

« scentia compriincntcm, omnia tahe- stat in altissima paupcrtatc, contra ava-

« scentia reIicientem,omnia supertlua re- ritiam : pendct in durae sitis siccitatc,
« secantem, omnia nccessaria custodicn- contra gulam : stat niliilominus in lau-
« tem, omnia perdita rcparantem, omnia dabili corporis castitatc, contra luxu-
« dcpravata corrigentcm! » riam.

Il.Desecundo nota,quod exaltatio senei

serpentis quem ]Moyscs ad adspcctum po-
puli in pertica elevavit, hoc prseligura-
vit, quod Jesus Ghristus erat suspenden- III.
diis in cruce, ut quicumque eum per
veram fidem, id cst, per eam fidem qu»
bona operatur, intueretur, ah omnihus
plagis suorum criminuni curarctur.
De tertio nota : Dominus cxaltatus in
III. Dc tertio nota,quodper ignitos ser- crucc omnia traJiit ad scipsum. Per om-
pentes intelliguntur peccata mortalia, vi- nia vero homo denotatur : proptcr ip-
dclicet superbia, ira, invidia, accdia, suin quippc facta sunt omnia, et in ipso

avaritia, gula, et luxuria. Primus scr- concurrunt omnia. Ilahet enim rationem
pens, videlicct supcrbia, pracipue col- cum Angelis, et vitain cum arhoribus,

lum et caput invadit. Secundus, scilicct sentit cum animalihus, et hahet csse cum
ira, cor et pcctus. Tertius, videlicet in- lapidihus. Trahit autem nos Dominus
vidia, mcdullas et ossa. Quartus vero, triplici funiculo, fidei, spci, et charita-

scilicet acedia, mordet pcdes ct crura. tis. Unde et istffi tres virtutes dicuntur
Quintus, videlicet avaritia, manus et Thcologicffi, id est, divina^. De isto fu-

brachia. Sextus autem, id est gula, lace- niculo triplici dicitur, Eccle. iv,12 : Fu-
rat ventrem et viscera, Septimus ser- niculus triplex difficile rumpitur. Igitur
pens, id est luxuria, invcnenat lumbos et homo per lidem videt Deum, omnia
et

femora. quai Deus electis proeparavit. Per spem

Dicuntur autcm isti scrpcntes igniti homo concupiscit apprehcndere, quae

propter duo. Primum est, quia omnia sibi fidesdcmonstravit. Per charitatem
bona opera hominum exurunt et consu- vero laborat et fortiter operatur, ut dig-
570 1). ALB. MAG. ORD. PR^D.
nussit ea possidore quce per fidem videt, in crucis palibulo tam fideliter intuea-
et per spem concupiscit. mur, ut ipsum quoque in regali solio
gloriose residentem tandem videre me-
Rogate ergo Dominum, ut eum nunc reamur Quod, etc.
 :

I
SERMO XL.
I

IN FESTO BEATI MATTHyEI

APOSTOLI.
Non veni vocare justos, sed peccatores ad poeniientiam.
Luc. V, 32.

Nota, quod Dominus et peccatores vocat, etjustos. Unde notandum est hic
de triplici vocatione Domini :

/, Dominus vocat peccatores ad poenitent.iam et conversionem.

II. Vocat justos ad amptiorem perfectionem.
III. Vocat pcenitentes et innocentes ad perpetuam remunerationem.

tuor fecit, quse vere poenitens facere de-

bet. Vocante quippe se Domino, omnia
reliquit, surrexit, secutus cst Jesum, et
I. fecit ei in domo sua convivium magnum.
Unde dicitur in Luc. v, 28 et 29 ; lieli-

ctis omnibus, surgens secutus est eum,

De prima vocatione dicitur in Matth. et fecit ei convivium magnum Levi, id

IX, 9 : hominem sedenlem in

Vidit Jesus cst, Matthaeus, in domo sua. Ita etiam
telonio, Matthxum nomine. Et ait illi quilibet peccator, 1. Omnia peccata et
Sequere me. Et surgens, secutus est eum. peccatorum occasiones reUnquere debet
Et nota, quod Beatus Matthaeus qua- per timorem : quia timor Domini expel-
572 D. ALR. MAG. ORD. PR.ED.

/// peccatum '. 2. Surgere etiam, id est, « crudelis. Non debes dilferre panem
sursum se erigere debet per spem : quia « daturus, et difTers indulgentiam acce-
spes ccrleslia concupiseit. 3. Sequi quo- « pturus. »

que Deum dchct per fulem. Fides enim Secunda causa, per quam invita-
2.

sem[)er innilitur omnibus vestigiis Jesu mur ad velocem poenitentiam, est glo-
Cbristi : sequitur quippe eum ad locum riosi regni Dei jucunditas, quce notatur
passionis et suppbcii, et ad tribunal di- ibi, Matlh. iv, 17 : Pceniteniiam agite,

stricti judicii, ct ad sobum ccelestis paki- appropinciuavit cnim rcgnum coelorum.

tii. i, Debet ei in domo animae suae ma- Si aliquis ita famelicus esset, quod in-

gnum convivium prseparare, per cbarita- traret stabulum porcorum, ut reficeretur

tem. Cbaritas enim bona operaoperatur, de cibis eorum, el tunc ab aliquo magno
in quibus Deus tamquam dulcissimis fer- principe vocaretur ad palatium suum,
cubs (kdectatur. ubi ei ex optiinis fercubs satietas veraci-
Rem de vocatione peccatorum dicitur, ter promitteretur : nonne iibenter et

Mattb. IV, 17 : Coepit Jesus praedkare, Aelociter ire deberet ? Si vero responde-
et dicere : Pcenitentiam agite : appro- ret vocanti se, et diceret : Exspecta per
pinquavit enim regnum coelorum. Dici- tempus, prius enim ventrem meum sili-

tur etiam, Marc. i, 14 et 13 : Venit Jesus quis porcorum implebo : nonne stultissi-

in Galilseam, prsedicans Evangelium mus judicaretur ? Sic est de multis. Cum

Dei regni, et dicens : Quoniam imple- enim bomo naturaliter ita famelicam ba-
tum est tempus, et appropinquavit re- beat animam, quod non possit impleri
gnum Dei : pwnitemini, et credite Evan- nec satiari, nisi per solain Trinitatem :

gelio. multi tamen amplexantur stercora tur-

Nota bic duas causas, quare unus- pium voluptatum, ut per eas satient mi-
quisque debeat celeriter pamitere. seram concupiscentiam suam. De fercu-
1. Prima causa est temporis brevitas, lis vero regis seterni vel nibil vel valde
quffi notatur ibi : Quojiiam impletum parum curant. Quia igitur vocamur ad
est tempus. Cum igitur incerti simus, si poenitentiam, oportet scire quid sit vera
cras simus victuri, quomodo conversio- pcenitentia. Quajdam Glossa super Mat-
nem noslram etiam usque in crastinum tbeeum ait : « Poenitentia dicitur a pu-
audeamus diflerre. Unde dicitur Eccb. «niendo. qua quisque punit, quodillicite
V, 8 et 9 : Non tardcs converti ad Domi- « commisit.))ltem,abaGlossa inMattbaeo:
num, etne differas de die in diem : suhi- « Pcenitere est anteacta dellere, et de-
to enim veniet ira illius. Tlinc etiam di- non committere. » Augustinus in
« llenda
cit Augustinus in bbro de Verhis Domi- quodam sermone de Poenitoitia dicit :

ni : « Ipsa res est, quee multos occidit, « Pcpnitentes, pcenitentes, pcenitentes, si

« dum dicunt : Cras_, cras : et subito os- « tainen estis pcenitentes,etnonestisirri-

« tium clauditur. Remansit foris cum « dentes, mutate vitam. » Per boc, quod
« voce corvina quia non babuit gemi- :
ter ait pcenitentes, innuit nobis quod tri-
«tum columl)inum. » Ttem,ineodemsuper plex debet esse poenitentia, videlicet cor-
locum illum l^rov. ni, 28 Ne dicas ami. :
dis, oris, et operis. Prima consistit in
00 tuo : Vade et revertere : et cras daho vebementi contritione, secunda in pura
tihi : cum statim possis dare. « Audisti confessione, tertia in plena satisfactione.
« praeceptum non differendi ut in abum
« sis misericors, et dilferendo in tc es

' Eccli. I. 27.

 DE SANCTIS, SERMO XL. 573

relictis rclibus et patre, secuti sunt cum.

Hinc etiaui legitur, Malth. xix, 21, quod
cum quidani adolesceiis dixissct sc om-
II. nia mandata Domini a juventutc ser-
vasse, ait illi Jesus : Si vis perfectus
esse, vade, vende cpiee habcs, ct da pau"
SecundOjDominus vocat justos ad am- peribus, et habebis thesaurum in ccclo.
pliorem perfectionem. Et nota, quod Ilicmonendi sunt illi, qui omnia relin-
maxime consistit in
Christiana pcrfectio quere non possunt, ut saltem eleemosy-
Primum est jugis continentia.
qualuor. nas suas pauperibus largiter admini-
Secundum esttotalis obedientia. Tertium strent.
est voluntariae paupertatis sacrificium. 4. Quarto, vocat Dominus justos ad
Quartum est fervens martyrii deside- fervens martyrii desiderium. l^nde dicit,
rium. Luc. XIV, 27 Qui non bajulat crucem
:

1. Ad jugem continentiam vocavit Do- suam, et venil post mc, non potest
mcus
minus Joannem Evangelistam, cum ad esse discipulus. llle crucem suainbajulat,
ejusdem nuptias esset invitatus, sicut qui mori pro Christo desiderat. llic mo-
asserunt Sancti. De hac perfectione dicit nendi sunt inlirmi Christiani, qui timent
Dominus,Matth. Sunt eunuchi,
xix, 12 : mortem pati pro Christo, ut saltem ab
qui seipsos castraverunt propter regnum hoc caveant, ne Christus patiatur ab eis,
cceloruni. Qui potcst capere, capiat. Le- id est, ne rursus per peccata sua Dei Fi-
gitur in vita S. Patrum, de quodam Lai- lium crucifigant.
co qui diu habuerat uxorem legitimam,
sed numquam eam cognoverat, sed tam-
quam sororem eam habebat. Hic vehe-
menter redarguendi sunt qui nolunt HL
etiam a fornicatione propter Deum abs-
tinere.
2. Vocat nos etiam Dominus ad tota- Tertio, Dominus poenitentes et inno-
lem obedientiam, Matth. xvi, 21 : Si centes vocabit ad perpetuam remunera-
rjuis, inquit, vult venire post me, abneget tionem. Unde dicitur,Matth. xx, 8 : Cum
semetipsum. lile semetipsum abnegat, sero factum dicit dominus vinex
esset,

qui propriae voluntati renuntiat, et totum procuratori suo Voca operarios, et red-
:

se per obedientiam alteri recommendat. de illis mercedem suam. Hinc etiam di-
Hoc exemplum habemus a Christo, qui citur, Matth. xxv, 34 : Tunc dicet rex
in agonia positus dixit ad Patrem, ut his, rjui a dextris ejus crunt : Venite
testatur Marc. xiv, 36 : Abba Pater^ benedicti Patris mei., possidete paratum
omnia tibi possibilia sunt^ transfer vobis regnum a constitutione mundi.
calicem hunc a me, sed non cjuod ego Et nota, quod Dominus electos suos per
volo, sed cjuod tu. Ibi dicit Glossa « Us- : tria praecipue praemiabit. Primo enim
« que in finem non cessat nos docere eos vestimentis gloriae decorabit. Se-
« parentibus obedire, et voluntatem eo- cundo eos in thronis regalibus collocabit.

« rum nostrae prseponere voluntati. llic Tertio eos delicatissimis ferculis optime
monendi sunt Laici, ut Sacerdotibus providebit.
suis fideliter obediant. I. De primo dicitur, Baruch, v, 1 :

3. Yocavit etiam Dominus Petrum et Exue te Jerusalem stola luctus, et vexa-

Andream, et fdios Zebedcei ad volunta- tionis tuije : et indue te decore, et honore
riae paupertatis sacrificium , sicut legitur ejus, qu3e a Deo tibi est sempiternse glo-
Matth. IV, 22. Dicitur enim ibi, quod rise. Item,Isa. lii, 1 : Induere vestimentis
 :

m D. ALB. 31 AG. ORD. PR.ED.

glorice (u/e Jerusalem civitas sancti. chiam ccelestis regni indivisibili -(snitate

Praedicta verba Dominus dicet ad quem- "[ubernant. Per reiiinas desiirnantur

libet electura, cum induet eum stola per- potentia, sapientia, benevolentia, quoe
petuse claritatis. Per Jerusalem enim sunt quasi spirituales sponsae Patris, et

quilibet electus intelligitur. Filii, et Spiritus sancti. Qualia putatis

2. De secundo dicitur in Job, xxxvi, 7 fercula proferent de suis promptuariis hi
Non auferet Dominus a justo oculos Reges et hae Reginse? Econtra peccato-

suos, et reges in solio coUocat in perpc- res miseri et nudi demergentur in abys-
tuum, el illi eriguntur. Per reges intel- sum inferni, ubi comedent absynthium,
liguntur boni Cbristiani, quibene regunt et fel draconum bibent, id est, teterna
semetipsos^ et familiam suam si quam ha- supplicia patientur.
bent. Hos Dominus in soliis, id est,

thronis regalibus collocabit. Rogate ergo Dominum. ut eum nunc

De tertio dicitur
3. in Isa. xux, 23 : per poenitentiam et Christianam perfe-
Erunt reges nutritii tui, et reginie nu- ctionem sic sequamur, ut tandem ad
trices tuse. Per reires intelliffuntur Pater, electorum epulas admittamur, etc.
et Filius, et Spiritus sanctus, qui monar-

{
 SERMO XLl.

IN FESTO B. MAURITII
ET SOCIORUM EJUS.
Transfugermit ad David, cum lateret in deserto, viri rohu-
siissimi, et pugnatores optimi, tenentes clypeum et hastam:
facies eorum quasi facies leonis^ et veloces quasi caprece in

montibus. I Paral. xii, 8.

Haec verba leguntur in libro Paralipomenon, et optime possunt exponi de

Beato Mauritio et sociis ejus. Unde primo quatuorsunt notanda :

/. Qids in loco isto per David intelligatur ?

//. Quid per desertum in quo latuit, exprimatur ?

III . Quando ad David isti transfugisse dicantur ?

IV. A quibus etiam viri isti commendahiles haheantur ?

intelligitur. Et lioc propter tria, vidcli-

cet propter convenientia nominis, et
corporis, et operis.

I. 1. Primo, David convenientia nominis

sui exprimit Christum. David enim in-
terpretatur manu fortis, et vere Filius
De primo nota : Per David Dei Filius Dei fortis est manibus. Potest enim,
576 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

omnes pcccatores pauci tamen sunt in ea meritis et anima.

quando placuerlt ci,

teiTce confringeie, sicut vasa liguli cou- Omncs enim qui subjaccnt alicui pccca-

dicitur ei in Psal. u, to mortali, ct qui sunt amatores hujus

frino-untur. Unde *•) :

virga ferrea, el tamquam inuudi, non sunt de Ecclesia Dci, sed

Beges eos in

confringes eos. Ilinc etiam di- potius de synagoga diaboli.

vas fujiili

citur Deut. vii, 9 : Dominus Deus tuus,

ipse est Deus forlis el fidclis.

2. Secuudo, David couvcnicnlia corpo-

ris sui Christum pra?ligurat.
David cnim III.

erat rufus, et pulcher adspectu, decora-

lcgitur I Reg. xvi, 12.
que facie, sicut
candidus et ruhicundus, De tertio nota, quod tunc isti gloriosi
Ita etiam erat
quidem Candidus si milites confugerunt ad verum David in
electus ex millibus
'.

carnis pu- descrtum Ecclcsiae, quando crcdcntcs in

fuit Christus per iinmaculatcE
Passionis Christum baptizari se feccrunt ab Epi-
ritatem. Jlubicundus vcro per
aspcrilatem enim corpus suum
: tunc scopo Jerosolymitano. Cum enim vel Ju-
sanguinem fuit rubrica- dteus vel Paganus vere credens in Chri-
per proprium
tum.
stum se facitbaptizari, tunc se transfert a

operisDavidex- militia diaboli ad militiam Jcsu Christi.

3. Tertio.convcnieiitia

primit Christum. David enim opus fecit

Unde dicit Sacerdos ad eum, qui estbap-

magniiicum, quandoGoliath Philisthoeum tizandus : c< Abrcnuntias satanae et omni-

agminibus Israel exprobrantcm dcjecit « bus poinpis cjus, etc. » Quasi dicat :Re-

et interfecit, sicut dicitur I Reg. xvn,

linquis tu modo servitium diaboli, et pro-

50. Christus etiam diabolum universi fiteris te servum Dci. Dct nobis,
esse

humani generis inimicum in cruce mo- charissimi, hocDeus, utfactis impleamus,

ricns virtute divinilatis prostravit et con- quod modo in baptismo promisimus.

culcavit.

II. IV.

De secundo nota : Per descrtum in De quarto nota : Rcatus Mauritius et

quo David latuit, sancta Ecclesia desig- socii ejus a sex specialiter commendan-
natur. Sanclaquippe Ecclesia bene deser- tur.

tum appellatur : quia tunc quando isti 1. Primumest, quod erant viri robu-

]Martvres passi fuerunt, paucifidelcserant stissimi. Viricnim erant pcr animi firini-
in l^xclcsia, rcspcctu multitudiiiis iniide- tatem, et non mulicres per cordis imbe-
lium. Tunc ctiam Cliristus quasi latuit cillitatem. Et erant robustissimi ad tri-
quaiido pauci audcbant in publico confi- plicem hostem dcbellandum. Robusti si-

tcri quod cssent Cliristiani. Et vere ad- quidem crant contra mundi hujus concu-
huc hodie bene potest Ecclesia appellari piscentiam, robustiores erant contra
desertum quia licet in ea multi videan-
: proprise carnis petulantiam, robustissimi
tur Christiani csse et nomine ct corpore, crant contra dsemonum pervicaciam. Hos

» Cant. V, {Q,
 m SANCTIS, SERMO XLl. 577

enlm tres hostes potcntcr ct viriliter sibi hoc onim miUtes acceperunt gladium, ut
subegcrunt. claustra religiosorum, et pupillos, et or-
Indig-cmus ct nos, charissimi, utconlra phanos, viduas ac paupcres ab im[)io-
et
hos tres hostcs simus robusti. Igitur ad rum injuriis tueantur.

conculcandam hujus mundi concupisccn- 3. Terlium quod fecitad commendatio-

tiam monet nos I ,loan. n, l.j NoUlc, in- : nem corum, hoc est, quod tcncbant cly-

quit, diligere mundiim. Si quis diligit pcum. Pcr clypeum crux Dominica figu-
muudum, non est charitas Patris in co, ratur, quam isti gloriosi martyrcs in bra-
id est, non diligetur a Deo. Ad conipri- chio rccordationis suae jugitcr detulerunt.
mendam vero carnis petulantiam mone- Teneamus et nos, charissimi, hunc
mur a Paulo ad Rom. vi, 12 IVon re- : clypeum unde dicit Rernardus « 3Ie-
:
:

gnet, inquit, peccatum in vestro mortali « mor cro quamdiuuxero, laborum quos
corpore, ut obediatis concupiscentiis ejus. « Christus sustinuit in prsedicando, fati-
Item_,ad Galat. v, 24 : Qui sunt Christi, « gationum in discurrendo, tentationum
cartiem suam crucifixerunt cum vitiis, et « injcjunando, vigiliarum in orando, la-
concupiscentiis, id est, carnem suam « crymarum in compatiendo : recordabor
compresserunt, et vitia ejus ct concupi- « etiam dolorum, conviciorum, sputo-
scentias exstinxerunt. Ad enervandam « rum, colaphorum, flagellorum, subsan-
quoque dtemonum pervicaciam, id est, « nationum, exprobrationum, clavorum,
insolentem ncquitiam, monet nos I Pet. « horumque simiiium alioquinrequiretur :

V, 8 et 9 : Adversarius vester, inquit, « a me

sanguis Justi, qui cffusus est su-
diabolus,tamquam leo rugiens circuit, « per terram. »
quxrens quem devoret cui resistite for-
: 4. Quartum
quo commendantur isti
a
tes infide. Ad idem hortatur nos Paulus, martyres, hoc quod etiam hastam te-
est,

ad Ephes. v, 11 : Induite vos armaturam nucrunt. Per hastam potest intelligi lan-
Dei, ut possitis stare adversus insidias cca illa, qua unus militum latus Salva-
diaboli. toris aperuit, et continuo exivit sanguis,
2. Secundum a quo commendanturisti et aqua *.

egregii milites, hoc est, quod erant pug- Et certe heec lateris Christi transfixio
natores. Iniquosenim et impios impug- fuit spirituale martyrium Beatse Mariae
nabant,bonos autem et pios protegebant. Yirginis. Hanc enim transfixionem cor-
Unde Beatus Mauritius dixit ad Maximi- pus filii jani emortuum non sensit, sed
nianum « Dextrae nostree pugnare ad-
: hoec dirae lanceai perforatio animam Bea-
« versus impios etiniquos sciunt, laniare tae Virginis quae tunc adstabat, atrociter
« pios et concives nesciunt pugnavimus :
pertransivit. Hanc
hastam sive lan-
igitur
« semper pro justitia, pro pictate, pro sa- ceam nobiles manibus memoriae
isti in
« lute innoccntium. » tenuerunt quia dolorem incomparabi-
:

Sic et principes et milites nostri tempo- lem piae Virginis Mariae in mentc frequen-
ris facere deberent. Imitari quippc debe- ter habuerunt, ut eo levius tokTarent
rent sanclum Mauritium, et etiam Judam dolores matrum ac conjugum suarum,
Machab«um, de quo legitur 1 Mach. m, quos ex ipsorum martyriis eas habituras
3 et 3 : Judas Macliabseus protegcbat ca- verisimilitcr praividebant. Probabile enim
sira gladio suo, et persecutus est iniquos esl, quod plures islorum martyrum et
perscrutans eos : et qui conturbabant po- matres et uxores viventes habebant,
pulum suum, eos succendit flammis. Ad quando passi fuerunt.

^ Joan. XIX, 34.

XIII s-z
578 D. ALB. MAG. ORD. PR/ED.

Monet etiam nos Hieronymus, ne pro- « quae Caesaris erant.Csesari restituebant.»

pter dolores parcntum nostrorum a Chri- 6. Sextum a quo commcndahiles exi-

sti servitio rctrahamur, cl tlicit sic : « Li- stunt, hoc est, quod erant veloccs quasi
« cct parvulus cx collo pcndeat nepos, caprae in montibus. Caprae visum hahent

« licet sparso crine ct scissis vestibus, acutissimum, ct sunt velocissima?. Sic et

« n])cra quil)us tc nutricrat matcr, ostcn- isti mart^^res, quia gloriam martj^rii con-

« dat : licct in limine patcr jaccat : per- tcmplahantur, ad martyrium velociter

« calcato pcrgc patrc, siccis oculis ad festinahant. Contempsit enim ille glorio-
« vexiilum crucis evola. Solum pietatis sus excM-citus rom pra^sentium ob spem
« genus est, in hac re essc crudelcm. » futurorum. Poterant enim isti strenui mi-
5. Quintum a quo commendanlur isti, lites hoc dicerc, quod ait Apostolus II ad

hoc est,quod facies corum quasi facies (iOrinth. iv,17ct 18 ld,quod in priesen-
:

leonis erant. Leo rohustam facicm ha- ti est momentaneum et leve tribulationis

betet conridcntem, sicut dicitur Provcrh. nostrcv, supra modum in sublimitate

XXX, 30 : Leo fortissimus bestiarum, aeternum glorise pondus operatur in no-
ad nullius pacebit occursum. Sic ct isti bisnon contemplantibus nobis quse viden-
martyres ex justitia sua magnam hahc- tw\ elc.
bant confidentiam dc rcmuncratione di-
vina undc Proverh. x, 8
: Exspectatio : Rogate crgo Dominum, ut sic istos
justorum, hetitia. Justi autem erant isti gloriosos martyresvencremur et imitc-
bcati martyres. Unde Cantatur dc eis : mur in tcrris, ut ct ipsis adjungi merea-
« Evangelici praicepti etiam suh armis mur in ccehs. Amen.
« non immemorcs, quce Dei erant, Deo :
 SERMO XLII.

DE S. MIGHAELE.
Videie ne conternnatis iinum ex Jiis piisilUs : dico enim
vobis, quia Ancjeli eorum in ca^lis semper videni faciem
Patris mei, qui in ccelis est. Matth. xviii, 10.
r

Tria sunt principaliter hic notanda.

/. Quid per pKsillos iiilclligatur?

II. Qiiare Dorninus inliibcat ne pusiHorum a/iquis contcrnnalur ?

III. Proptcr quid facies Dei Patris ab Angelis vidcatur ?

cst sermocinatio cjus, id est, Jcsu (]liri-

sti. Pauperes etiam non sunt despicicndi,

quia, ut dicitur Prov. xvu, 3 Qui de- :

J. spicit pauperem^exprohrat factori ejus. Et

etiam dicitur in Psal. x u,l \ : Tibi o Do-
mine, dereliclus pauper. Infirmi quo-
est

De primo nota : Pcrpusillos intclligiin- que non sunt hahendi despoclui. Domi-
tur hic simpliccs, pauperes, ct infirmi. nus cnim miscrclur infirmorum. lliule

Sinipliccs enim pusilli, id cst, parvi sunt dicitur in Psal. vi. '•)
: Miscrcrc. mci l>o-

in mundi hujus astutia. l'aupercs pusilli miitc quoniam iii/irmussum. De proBdi-

sunt in rerum opulenlia. Inlirmi modici ctis pusillis dicit Dominus, Luc. xii, 32 :

sunt in virium suflicicntia. Et verc sim- Xolite timcre pusillus grex, ciuia com-
pliccs non sunt conlcmnendi, quia ut di- placuit Patri vastro dare vobis regnum.
citur Provcrb. ni, 32 : Cum simplicibus
580 n ALB. MAG. ORD. PR^B.
Deo, nccesse fuit ut tentatio proharet te.

Legitur etiam in Act. x, 3 et 4, quod

Angelus apparens Cornelio, dixit ei .

II. Corneli, orationcs tuse, et elecmosgnse

tuse ascenderunt in memoriam in conspe-
ctu Dei. Quasi dicat Ego obtuli eas Deo.
:

De secundo nota : Prseterprfedicta Do- Hinc dicitur in Apoc. vui, 3 : Voiit A)i-
minus assignat rationem, quia pusillinon gelus, et stetit ante allare Jiabens thuri-
sunt contemnendi, et dicit Videte ne : hulum aureum : et data sunt illi incensa
contemnatis unum ex his pusillis, etc. multa, utdaret de orationihus Sanctorum
Quasi dicat Cavete vobis, attendite no
: omnium super altare aureum, quod est

contemnatis aliquem simplicem, vel pau- ante thronum Dei. Nota, quod altare est
pcrem, vel inln-mum. Ego enim eos ila cor devoti hominis, ante quod assistunt
dij^nos habeo, quod custodiae corum An- Angeli, ut videlicet cogitationes, oratio-
gelos deputavi. Et certe non tales Ange- nes, locutiones, ac operaliones hominum
los, qui tamquam garsonibus simiies sint igne charitatis accensas in thuril)ulo ala-
de coquina mea, scd tales qui sunt de pa- critatis suse oiferant super allare aureum,
latio imperiimei, et qui semper vident quod est ante thronum Dei, id ost, Dci
faciem Palris mci qui in C(jelis est. Su- Filio ropra3sentent,qui cst in sinu Patris.
per praedictum locum dicit Glossa : « Ma- Bonum est ergo, charissimi, ut sempcr
« gna dignitas animarum, ut unaquseque aliquid boni in Angelorum thuribula re-
« habcat ab ortu nativitatis in custodiam ponamus.
« sui Angelum deh^gatum. »

II.De secundo, videlicet quod Angcli

ad salutom huminum mittantur et proh-
ciscantur, manifoste probatur in Tob.
III.
xn, 14, ubi Raphaol Angolus dlxit ad To-
biam seniorem Misit me Dominus, ut
:

curarem te, et Saram uxorem filii tiii a

De tertio nota : An-
Propter quatuor diemonio liherarem. Et ponuntur ibi oclo
geli vident faciem Dei Patris. Primum bouoricia Raphael, quce commemorat iu
est, ut per eos bona opera hominum Deo ordine Tobias junior, sic dicens ad pa-
Patri alacritcr oiTcrantur. Secundum est, trom,xii, 2 et 3Pater, quam mcrcedem
:

ut quicumque ad salulcm lidelium missi dahimus ei? aut quid dignum poterit es-
fuerint, celeriter proficiscantur. Tertium se heneficiis cjus ? Modo incipitnumcrare
est, ut super couversione peccatorum bouoficia Angoli, et dicit : Me duxit et

Deo pie congratuU'nlur. Quartum, ut in reduxit sanum. Ecce primuni. Pecuniam

facie Dei speciosissima insaticbiliter cpu- a Gahelo ipse recepit. Ecce secundum.
lentur. Uxorem ipse me hahere fecit. Ecce ter-
tium. Et dsemonium ah ea ipse cornpes-
De primo, videlicet, quod Angeli
I. cuit. Ecce quartum. Gaudium parentihus
bona opcra hominum Deo olTerant et re- ejus fecit. Ecce quintum. Et meipstcm a
praBsentent,- testatur ipse Raphael, Tob. devoratione piscis eripuit. Ecce sextum.
xu, 12 et 13, ita dicens : Quando orahas Te quoque videre fecit lumen cosli. Eccc
cum lacrijmis, et sepeliebas mortuos, et septimum. Et bonis omnihus per cum re-
derelinquebas prandium tuum, et mor- pleti sumus. Ecce octavum. Et certe ad-
tuos abscondelnis per diem in dorno tua, huc ho(Ho iiiittuntur ad fidoles iii Eccle-
et nocte sepeliehas eos, ego ohtuli oratio- sia, iit custodiaiit oosin omnibus viis suis.
nem tuam Doniino. Etquia acccptus eras Lhido dicitui iu Psal. xc, I I : Angelis

i
 DE SANCriS, SEUMO XLTT. 58T

s?iis Deus mnndavU. dc le : ut custodidnl 4. Deus etiam est miscricors. Ilndedi-

te in onDiihus viis luis. citur in i*sal. lxxv, \\\ : Tu, Domine
El NOTA, qiiod Iria gonora lioininuiu Dcus niiserntor et niiscricors, patiens et
sunt in hx'clesia l)ci, quoruni doclrina^ niulta! miscricordi/e. Ila Principes et
ac cuslodice ti'es Angcli s[)cciaiitcr dcpu- Pradati dcbent esse misericordes, quia
lari vidcnlur, videlicet Micluiel, (jal)i-iel, dicitur in T*rovcrb. xx, 28 : Misericor-
liaphacl. Tlaic aulem tria gcnera liomi- dia, et veritas custodiunt Regem : et rO"
num signala sunt per Noe, Daniel, et boratur clcmentia thronus ejus.
Job, qui soli salvandi esse dicunlur. T-,c- (iabriel deputatus est virginibus et
gitur enim in Tilzech. xiv, T4 : Si fuerint continenlibus. Undc ct ipso fuit missus
trcs viri isti in jnedio ejus, Noe,Dajiiel, ad Danieleni virginem, ut faccret eum
ct Joh : ipsi jiistitia sua lihcrahunt ani- intcUigore mirabiles visiones, quas vide-
nins suas. T^cr Noc qui rexit arcaui, in- rat, ct quoe ventura erant. Dicilur enim
telliguntur Principcs sivc T^railati. Pcr Dan. Gabriel fac intelligere is-
viii, 1() :

T)aniel qui virgo fuit et continens, intel- tum visionem. Missus enim fuit ut nun-
liguntur virgincs et continentcs. T*er Job tiaret conceptionem Joannis Baptistse qui
qui fuit in matrimonio^ tigurantur con- virgo permansit. Missus etiam fuit ad
jugati. MariamVirginem, ut annuntiaret ei quod
]Mic]iacl igitur dcputatus est custodice conccptura csset Salvatorem mundi et
atquc doctrina? T^radatorum ct Princi- virginitatis auctorcm. Interpretatur au-
pum. Unde ct ipsc Princcps appellatur tem Gabriel fortitudo Dei, et per hoc in-
in T)an. x, 13, ubi dicit (jabricl ad Da- nuitur, quod virgines ac continentes
nielcm : Ecce Michacl udus dc Principi- multum indigent fortitudine divina, qua
hus primus vcnit in adjutorium nieum. possint resistcre tentationibus et concu-
Dicitur etiam, Dan. xii 1 In tempore :
piscentiis illccebrosse carnis.
illo consurget Michael Princeps ma- Ilaphael deputatus est conjugatis. Un-
rjnus qui stat pro filiis populi. Michael de et ipse missus fuit ad ToWam conju-
autem intcrpretotur Quis ut Dcus, et ex gatum, ct procuravit nuptias juniori To-
ipsa nominis sui intcrprctatione innuit, bia3. Ipse etiam docet quod tria maxime
quod Prtelati et l*rincipes debent essc ut sunt nocessaria conjugatis, videlicet ora-
dii Deus auteni est iidelis, et verax,
: tio, jejunium, et clcemosyna,sicut dicitur
justus, et misericors. Tob. XII, 8 et 9. Interpretatur vero Ka-
1. Quod Deus sit lidelis, dicitur Deut. phael medicina Dei, et per hoc innuitur,
xxxii, 4: Beus fidelis ,et ahsque ulla ini- quod conjugatis est necessaria medicina
quitate. Sic et Principes et Prselati de- temperantiiT, ne vidclicet nimis volup-
bcrent esse lideles, scd modo sunt e con- tati rclaxont habenas. Undc dixit junior
vcrso. T^icit enim Dominus, Isa. i, 23 : Tob. VIII, 9 : Domine tu scis, quia non
Prhicipcs tui infidelcs, socii furum. luxuruB causa accipio sororem mcam
Ttem, Deus cst vcrax. Unde dicitur conjugcm, sed sola posteritatis dilectio'
Joan. III, 33 Qui accepit ejus testimo-
: ne.
nium, signavit quia Deus verax est. Ita
et ipsi debent cssc veraccs. Non enim ITI. Tertia causa, quarc Angeli vident
decct principem lahium mentiens, ut di- faciem Dei Patris, haec est, ut omnes su-
citur Prov. xvii, 7. pcr peccatorum conversione congratu-
3. Deus cliain est justus. TTinc dicit lcnlur et gaudeant. Unde dicit Dominus
Psal. X, 8 : Justus Dorninus, et justitias Luc. XV, 7 : Dico vobis, gaudium erit

dilexit. Sicet ipsi debent esse justi. Ju- in coelo super uno peccatore poeniten-
stitia enim firmatur solium, sicut dici- tiam agente.
tur Proverb. xvi, 12.
aHJ. D. ALB. MAG. ORD. PILED.
quare Angeli Roiiate ergo Dominum. ut ei tam Iide-
IV. Quarta causa est,

tam avi^de faciem Patris ccelestis contem- liter obsequamur. quod per sanctos An-
gelos in a?ternam requiem tandem depor-
plenlur, ut videlicet in ipsa ejus facie in-
saliabililer delicientur. Tnde T Pet. i, 12 : tarl mereamur. Quod nobis, etc.

1)1 quem desideraiit Angeli prospicere.

 SERMO XLIII.

IN FESTO UNDECIM
MILLiUM VIRGINUM
Media nocfe clamor factus est Ecce sponstis venit, exite :

ohvium ei. Tunc surrexerunt omnes virgines illce^et orna-

verunt lam.pades suas. Matth. xxv, 6 et 7.

In prsesenti Evangelio quatuor principaliter sunt notanda :

/. Qifid per quinque prudenles virgijies inlelligalur?

II. Quid pcr quinque fatuas virgines exprimatur?
III. Quid per mediam noctem et clamorem qui tunc factus est, acci-

piatur ?
IV. Quis sit sponsus^ cujus adventus virginibus dormientibus annun-
tiatur ?

rupta : propterea per quinque prudentes

virgines quilibet fidelis et justus homo
intelligitur, qui et cor anterius et quin-
I. que sensus suos exterius a veneno diabo-
11, et ab inquinamento seeculi, et brevi-
ter ab omni carnis illecebra puros con-
De primo nota : Quia verc virgo est, servat et incorruptos. Diabolus enim, et
qufe intrinsecus et exlrinsecus esl incor- sa^cuhim, ct carnis illecebra, cor et sen-
584 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.
corrumpunt. xni, 12. Et certe fides non relinquit ho-
sus hominum violanl et

Diabolus cuim maximc corrumpit lio- mincm qui eam sequi volucrit, nisi per-

minem per superbiam, et saeculum per ducat cum illuc, ubi Deum clarissima vi-

avaritiam, et carnis illecebra per luxu- sione contcmpletur. Ibi etiam fides no-

riam. Unde Augustinus sic dicit in libro men suum mutat : quae enim hic voca-
tur fides, appellatur aperta cogni-
de Verbis Domini « Videnturmibi quin-
illic
:

« que virgines significare quandoque per- tio.

« ditam continentiam a carnis iUecebris. Secundo, lampas inferius est chmsa et

angusta, scd superius aperta et ampha.
« Continendus est enim animi appctitus
« a voluptate oculorum, a voluptate au-
Unde dicit Augustinus : « Qui veram de
« Deo fidem habet, non cupit in miseriis
« rium, avoluptate olfaciendi, gustandi,

« tangendi. Et licet virginitatem

atque « hujus mundi esse dives : nec pluris cst

« in corpore pauci habeant, virginitatem

« ei mundus quam Deus ». Videtur er-
« tamen in corde omnes fidelcs babcnt. »
go, quod parvam vel nullam habeant
« Virginitas autem cordis lides est incor- lidem, qui tam avari sunt circa tempo-
« rupta », ut idcm asserit Augustinus. Et raba congrcganda, sive hoc sit per fas si-

vere hsec in paucis mulieribus invenitur. ve nefas.

Vix enim est aliqua mulier, nisi veram Tcrtio oleum lampadi infunditur. Per

fidem corrupcrit pcr sortilcgia, et alia oleum intelliguntur bona opcra et elee-
muliebria medicamina, et praesagia, in mosynffi, qute debent fidci infundi, quia

quibus crcdunt mulicres ct conlidunt. fides sine operibus vacua est et emortua.
Debet igilur quilibet spiritualitcr esse Bona quippe opera sunt quasi anima
virgo, et prudcns virgo, ut bona virili- fidei, quoe cam vivificant, sicut anima

ter agat : virgo enim dicitur quasi viri- vivificat corpus. Unde dicitur, Jacob. ii,

liter agens. Dcbct ctiam essc prudens, ut 17 : Fides, si non habeat opera, mortua
ea bona quaj facit, faciatpro tetcrna mcr- est in semctipsa. Sicut enim corpus sine
cede. Undc dicit Glossa : « Prudenles, spiritu mortuum est, ita et fides sine

« quia voluntate veritati serviunt pro operibus mortua est.

« aeternis ». Quarto, lampadi lycbnus imponitur.

Debet etiam quilibet Christianus, ut Per lychnum bona ct recta intentio

prudentibus virginibus assimiletur, lam- figuratur. Nihil enim valet bonum opus,
padcm ardcntem habcre. Scptcm vero nisi bona et recta inteutione fiat.Num-
sunt circa lampadem consideranda. Pri- quam etiam per oleum domus commode
mum est, ut lampas sit ex vitro perlu- utilitcr illuminaretur, nisi lychnus impo-
cidp. Secundum est, quod lampas infe- neretur : unde dicit Dominus, Matth. vr,

rius est clausa et angusta, sed superius 22 : Si oculus tuus fuerit simplex, to-
apertaet ampLi. Tertium est,quod oleum tum corpus tuum lucidum erit. Per ocu-
infunditur.Quartum est, quod lychnus lum intelligitur bona et recta intentio,
imponitur. Quintum cst, quod igne ac- per quam omne opus debet ficri propter
cenditur. Sextum est, quod cavclur ei, Deum, et non propter laudem huma-
ne frangatur ct oh^um elfundatur. Sep- nam, ahud lucrum temporale. Debet
vel
timum est.quod etiam cavetur eiavento, igitur istc lychnus imponi mediante quo-
ne lumen ejus exstinguatur. dam instrumento, quod quandoque ex
Dc primo nota, quod per lampadcm transverso imponitur, quandoque ex
fidcs (Miristiana liguratur. Fides cnim si- summo immittitur, ct signilicat instru-
mibs est vitro pcrlucido. Per fidcm mcntum illud cui lychnus intruditur, et
cnim ttunc Deum indemus per spccu- per quod oleo imponitur, spem aeterni
lum in senicjmate : tunc autem facie ad boni, proptcr quam debet fieri qiodlibet
faciem : sicut dicit Apostolus I ad Cor. opus bonum.
 DE SANCTIS, SERMO XLITI. 585

Ouiiito, lamj)as acccnditur i^no, pcr rcnt, vcntus inanis gloriae exsiccarct il-

qucni igncni charitas intcllij^ilur, quaj lud. Sicnim tahis quandoquc elecmosy-
facit bona opcra ardcre ct luccre coram nas darc vidcntur, non sincere dant eas
l)eo ot Angelis, ct liominibus. Undc di- propter Deum, sed proplcr vanae ghjriae
cit Dominus, Matth. v, Ki : Sic luceat ap[)ctitum, vcl proptcr pudorcin, ne vi-
liixvestra coram hominibus : ut videaut dclicet eorum tenacitas apud liomines
opera vestra bona, et glorificent Patrem difTametur. Tales igitur fatui vocantur :

vestrum, qui in ccelisest. quia non prospiciunt sibi de oeterno bo-

Sexto, caveri debet, ne lampas fran- no.
gatur, etoleum enundatur. Tunc lampas
frangitur, et oleum clTunditur, quando

mortale peccatum committitur. Per uni-

cum enim peccatum mortalc omne bo-
num opus amittitur. Undc dicitur, Jac. IIT.

II, Quicumque totam legem servave-

10 :

rit, autem in uno, factus est

offendat
omnium reus. Multum ergo quilibet sibi
debet cavere a mortali peccato. Dc terlio nota Pcr medium noctis
:

Septimo etiam sibi debet cavere, ne tempus illud exprimitur, in quo homo
lampas bonorum operum pcr ventum minime se putat moriturum. Ouod au-
vanse gloriae exstinguatur. Non enim tem clamor factus est media nocte, hoc
nobis, sed gratiffi Dei de bonis nostris signat, quod omni tempore, sive sani si-
operibus gloriam dare debemus. Vana mus, sive inllrmi, semper adventum di-
gloria est ventus ille vehemens, qui ir- stricti judicis ante mentis oculos habere
ruit a regione deserti, id est, a locis illis
debemus, et semper debet auribus no-
quae ab omni bono sunt deserta, et con- slris insonare tuba illa terribilis, quae sic
cutit domum, in qua filii Job epulantur :
intonat: « Surgite, mortui, venite ad ju-
id est, dejicit omnem sructuram bono- « dicium. »
rum operum, in quibus filii Dei per dul- Hanc autcm clamorem suscitare dcbent
cedinem conscientiee et gaudium spei
in auribus nostris duo proecones Domini,
epulari debent, sicut legitur in Job, i, 19.
videlicet, timor, et amor. Timor clamat,
quod veniat Dominus justus et austerus.
Amor autem clamat, quod veniat dulcis
sponsus. Oui hunc clamorem jugiter
II. audit, necesse est ut surgat, id est, ut

ad superna se erigat. Talis etiam cavebit

sibi, ne vel dormiat, aut dormitet
ne :

De secundo notaPer quinque fatuas

:
videlicet dormiat per Dei oblivionem,
virgines quidam homines intelliguntur, nec etiam dormitet per aliquantulam
qui videntur quantum ad apparentiam desidiam, vel torporem.
exteriorem quinque sensus suos a malis
operibus continere, et propter hoc virgi-
nes appellantur. Videntur etiam fidem
Christianara habere, et propterea lam-
pades habent : sed opera pictatis non ha-
bent, id est, per largani eleemosynarum
largitionem, possent, pauperibus
sicut
non miserentur, ob hoc oleo carent
et :

et praeterea etiam si aliquid olei habe-

586 1). ALB. MAG. ORD. PR.ED.

illi, putas, ibunt, qui nec a malis cave-

runt, nec bona fecerimt. Unde dicit Au-

gustinus : « Si et virgo est, et lampadem

IV « fert, et tamen non admittitur : ubi se
« videbit, qui nec virginitatem ab illicitis

c< servat, nec bona opera volens habere,

De quarto nota : Sponsus iste cujus « in tenebris ambulat? » Yere qui ab
adventus nuntiatur, est Filius Dei, qui illis nuptiis excludenlur, in magnam
sibi quamlibet fidelem animam in cruce amaritudinem sunt casuri. Unde dicit

pretioso suo sanguine desponsavit. Iste Gregorius : « si sapere in cordis pala-

vero sponsus venturus est, licet hora sui « toposset,quid admirationishabet, quod
adventus valde sit incerta : venturus est, « dicitur : Venit sponsus ? quid dulcedi-
inquam, et quos in cruce desponsavit, si « nis quod dicitur
habet, Intraverunt :

dignos eos invenerit, perpeluo sibi copu- « cum ad nuptias ? quid amaritudinis
co
lubit. Cum vero sponsus iste venerit, illi « habet, quod dicitur Et clausa cst ja-
:

qui prudentibus virginibus similes sunt, « nua ? » Tunc enim miseris janua om-
cum eo ad illas delicatas nuptias laetanter nis boui claudetur.
introibunt. Quibus ingressis janua clau-
detur. Illi vero qui fatuis virginibus si- Rogate ergo Dominum, ut cum vene-
miles exstiterunt, foris remanebunt. Si rit sponsus, tales tunc appareamus, ut
vero illi foris remanebunt, qui a malis cum Christo ad nuptias gaudenter in-
caverunt, sed bona non fecerunt ; quo troeamus. Quod nobis^ etc.

i
 ;

SERMO XLIV.

IN FESTO SS. SIMONIS ET imM

APOSTOLORUM.
Hcec mando vobis,ut diligaiis invicem. Joan. xv, 17.

Quatuor sunt hic principaliter consideranda

/. Quis ille sit a quo alterna dilectio prsecipiatur ?

II. Quibus ut se invicem diligant, injungatur ?
III. Qualiter alter alterum diligere teneatur ?
IV. Quare quilibet alium diligere monealur ?

oleo Isetitise prse consortihus tuis, id est,

praj ahis fidehbus et
clectis, qui sunt
consortes regni per adoptionem gratiae.
I. Christus vero consors est regni Dei Patris
per identitatem naturae.

De primo nota : Ille qui mandatum de

dilectione proponit, est Christus -Dei

Fihus. Christus autem inlerpretatur un- II.

ctus. Unxit enim eum Deus Pater in co-

heeredem et consortem imperii sempiter-
ni : propterca dicit ad eum Psahnista, De secundo nota ; Omnibus Christia-
Ps. XLiv, 8 : Unxit te Deus Deus tuus nis, ut se invicem dihgant, praecipilur et
588 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

mandatur. Tj)si enim a Christo dicuntur invicem diligere corde, ore, et opere.
C/irisdani et a J)eo uncto sunt u/ioii. Unde ct Dominus termandat etprcecepit,
Uncli, inquam, sunt ad lioc, ul sinl cum ut nos inviccra diligamus. llle etiam Dis-
Christo regcs et sacerdotes. Unde dicit cipulus, qui lecubuit in sinu Jesu, in

Apostolus, 11 ad Corint. i, 21 et 22 : Qid epistola sua ter monet, ut nos allerutrum

unxit nos Deus : qui ct signavit nos, et de- diliLramus'.
o
dit pignus spiritus in cordibus nostris.
Nota in hac auctoritate tria bona, quae I. Igitur de dilectione cordis dicit Do-
Christus fccit Christianis, videlicet quod minus,Joan. xiii, 34 : Mandatum novum
signavit, quod eliam pignus Spiritus do vobis : Ut diligatis invicem, scilicet,

sancti eis dedit. Unxit enini nos Jesus corde, sicut dilexi vos. De cadem dilcc-

Christus in regcs et sacerdotes, ut dicit tionc dicitur, I Joan. iu, II et 15 : JJcec

Glossa, ut scilicet habeamus cum illo di- est an>iuntiatio,quam audistis ab initio,

gnitatem regalem, ac eminentiam sacer- iit diligatis alterutrum corde vidclicet :

dotalem. Signavit etiani nos, id est, dis- unde sequitur pauca Omnis qui
poist :

crevitab hominibus signo crucis, ut

aliis odit fratrein suui)i, homicida esf.
Glossa testatur. Acceperunt enim electi Dilectio vcro cordis consistit ad minus

signum Dei vivi in Jrontibus suis, sicut in tribus, videlicct in pia compassione,

dicitur in Apoc. xx, 4. Preelerea dedit in boni optione, in fidei conservationc.

pignus Spiritus sancti in cordibus no- 1. Primo, quicumque enim alterum

stris. Hoc pignus datum est nobis,quan- diligit, sine dubio compatitur ci in ne-
do videHcet regenerati sumus ex aqua et cessitatibus suis ct miseriis, sive sint

Spirilu sancto in salulari baptismo. ^ ae corporales, sive spiritualcs. Propter hoc

illis, qui hoc pretiosum pignus salutis dicit I Joan. iu^ 17 : Qiii habuerit sub-
iTlerncB per vile peccatum amiserunt • stantiam Jtujus mundi. et viderit fra-

(jonsultum est eis, ut illud sine aliqua trem suum necessitatem habere, et clau-
dilatione per veram poenitentiam recupe- serit visccra sua ab eo : quomodo chari-

rare laborent. Mandat igitur Christus tas JJei manet in eo? Apertio igitur vi-

universis Christianis, ut in invicem se scerum est pia compassio.

diligant, sic inquieus : Hxc mando vo- 2. Secundo, qui alium diligit. et non
bis, ut diligatis inviccm, etc. potest ei subvenire, saltem optat et desi-
derat ei bonum. Hanc dilcctioncm et hunc
aflectum habuit Paulus, qui dicebat ad
Romanos, ix, 3 et i : Optabam ego ipse
anaihema esse apro fratribus
Cliristo

III. meis, c/ui sunt cognati mei secundum

carnem, qui sunt Jsraelitae. Ecce Paulus
qui fuerat Judaeus, optat pro conversionc
De terlio nota : Tribus modis dcbcnl Juda?orum anathema iieri a Christo, iil

se invicem diligere Christiani, vidclicet cst.optat vcl diutius vivere in hoc steculo,

corde. ore, et opere. Unde et Dominus et peregrinari a Christo : vel etiani optal
non dicit singulariter : JLsc mando tibi, ad tempus igncm purgatorii pro
irc in

scd dicit pluralitcr : Jfanc mando vobis : salute ipsorum. Quid igitur optarc dcbct
quia in pluribus consistit dilectio, quae Christianus Christiano? Hic vcliementcr
invicem cst habenda. Dcbemus ergo nos reprehendendi sunf, qui mortcm, vcl ge-

'
Cf. 1 Joan. III, 11, 16 et 23.
 .

DE SANCTIS, SERMO XLIV. 589

liennam, vcl alias adversitatcs proximis Cum detractoribus non commiscearis :

suis optant. quoniam repcnte consurget perditio eo-
3. Tcrtio, diicctio attendilur in lidoi rum. Ibi dicit Glossa : « lloc spccialiter
conservatione, ut videlicct quilibet altcii « vitio periclilatur totum pene genus
sit iidclis. Unde dicitur, Eccli. xxvu, « liunianum. »

18 et 19 : Dilige proximum titum, ct

cojijutigcrc fide cum illo. Quod si dc- III. Tertio,debemus nos opere ad invi-
nudaceris ahsconsa illius, non pcrscquc- cem dibgere. De liac dilcclione dicit Do-
ris post cum. (jlossa : « quia irrevocabi- minus in praescnti Evangelio : IIxc man-
« lis est. » do vobis, iit diligatis invicem. Ilinc
etiam dicit Joan iii, 18
I Filioli mei, :

11. Debemus etiani nos ore inviccm non diligamus verbo, nccjue lingua,
diligcrc. Undc dicit Dominus, Joan. xv, supplc, tantuin, scd opcre ct vcritatc.
12 : Iloc cst prxccptuin nicum, ut dili- Ista ctiam dilectio in tribus consistit, vi-
gatis inviccni, sicut dilcxi vos. llinc delicet eleemosynarum crogationc,
in

etiam dicilur, I Joan. iv, 11 : C/iaris- et mutui subvcntione, ct in pauperum

simi, si sic Deus dilcxit 7ios : et nos contra impios defcnsione.
debemus alteniirum diligcrc. Dilectio J. Dc primo dicit Dominus, Luc. vi,
aulem oris ad minus consistit in tribus, 58 :Date,et dabitur vobis. Item, in Luc.
videlicet in fratcrna corrcctione, in mu- XI, il Date eleemosgnam : et ecce om,-
:

tua oratione, et in famae emundationc. nia munda sunt vobis.

1 De fraterna correctione dicitur, Pro- 2. De secundo, videlicet de mutuo
verb. XXVII, 6 : Meliora sunt vulncra gratis praestando dicitDominus, Luc, vi,
diligentis, ([uam fraudulenta oscula 35 : Mutuum date, nihil inde sperantes.
odicntis. II ic diccndum est patribus et Si de mutuo quod non propter aliquod
matribus, quod corripcre debent fiiios temporale lucrum, sed tantum propter
suos et filias, cum vadunt ad tabernas Christum prcestare debes proximo tuo,
et cboreas. nihil sperandum, multo fortius nihil est
2. De inutua oratione dicitur, Jacob. accipiendum.
V, 16 Oralepro invicem ut salvemini.
: 3. De tertio,videlicet de pauperum de-
Fidcliterautem quisque debct orare pro fensione, dicit Job, xxix, 16 ct 17 Pa- :

proximo suo, quia uniuscujusque oratio ter eram pauperum. Contcrcbam molas
in sinum suum revcrtctur. Aliqui orant iniciui, et de denlibus illius aufercbam

se vindicari a Domino, scd boc ipse Do- prsedam. Hinc etiam dicitur, Provcrb.
minus prohibct, Mattb. v, ii et 4.j, ita XXIV, 11 Erue eos^f/ui ducuntur admor-
:

dicens : Orate pro persecjuentibus, et tem : et c/ui traJiuntur ad intcritum li-

calumniantibus vos, ut sitis filii Patris berare necesses. Et Eccli. iv, 9 : Libera
qui in coelis est.
vestri, eum, qui injurium patitur dc manu su-
3. Attenditur ctiam in oris dilectione, perbi.
ut quibbetfamam altcrius clarificet, et
emundet. Unde dicitur^ Provcrl). xv, 30:
Fama bona impinguat ossa, id est, bo-
mines virtuosos. Sed, heu multi sunt, !

qui polius faiuam proximorum denigrant

quam emundent, immundi dc-
videlicct
tractores, et talcs Dco sunt odibiles, et
bonis abominabiies. Ilinc dicitur, Pro-
verb. xxiv, 9 : Abominatio hominum
detractor. ]tcm,Proverb. xxiv, 21 et 22 :
590 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
bris ambulat, et nescit quo eat. Fugien-
dum est itaque fraternum odium, quia
dcmcrgit animam in lencbras infernalcs.
2. Sccundo, dcbcmus etiam invicem
IV
diligcre, ut vitam apprchendamus aetcr-
nam. Undc dicit I Joan. lu, 14 Nos sci- :

mus quoniam translati sumus de morte

De quarlo nota : Ad minus proptor ad vitam, quo)iiam diligimus fratres.
tres causas nos diligcre debemusad invi- Qui )ion diligit, niaiwt in morte.
cem. Prima causa est, ut seternas tene- 3. Tertio debcmus invicem diligerc, ut

bras non incidamus. Secunda causa est, D(;um in sua majestate cum gaudio vi-
ut vitam aeternam apprehendamus. Ter- dcamus. Propter hoc dicit I Joan. iv,
tia causa est, ut Doum in sua majestate 7 : C/tarissimi, diliga))ius nos invicem :

cum ketitia videanuis. quia eharitas ex Deo est. Et omnis, qui

I. Primo i^ilur dcl^emus invicem dili- diligit, ex J)eo natus est, et eognoscit
gere,nc videlicct pcrpctuas tcncbras inci- iJeum, id cst, cognoscet. Ponitur cnim
damus. Undc dicit 1 Joan. ii, 10 ct 11 : prsesens })ro futuro. Dilectio itaque fra-
Qui diVujit fratrem suiim, in lumine tcrna facicm Dci clarissimam post hanc
perma)iet, et seandalmn in eo non est. vitam fclici animie repra^sentat.
Igitur in via illius qui proximum suum
sincere dilexerit, non crit scandalum, Rogato ergo Deum, charissimi, ut sic
id cst, aliquis obcx aut oHendicuIum, nos corde, ore, et opcre diligamus ad
propter quod ruat in tcncbras cxteriorcs. invioom, ut in dulci dilectionis vinculo
Unde sequilur ibidcm : Qui autem odit coram Deo nostro mcrcamur aggregari.
fratrem suum, in tenebris est, et in te)ie- Amen.
 :

SERMO XLV.

i IN FESTO OMNIUM SANGTORDM.

Beati pauperes spiritu
quoniam ipsorum est regnum coilorum. Matth. v, 3.

NoTA,quod hodie agitur solemnitas ctis. Sancti Angeli, quia se sub Deo hu-
omnium Sanctorum, videlicet Angelo- miliaverunt, et Creatorem suum fihaliter
rum, Patriarcharum, Prophetarum, timuerunt, in gratia perstiterunt, et in
Apostolorum, Martyrum, Confessorum, regno coelorum confirmati fuerunt. Si
Virginum, Continentium, et omnium igitur Angelorum consequi volumus so-
aliorum electorum. Unde in prsBsenti cietatem, imitemur et ipsorum humilita-
Evangelio et beatitudo singulorum pro- tem.
ponitur, et causa beatitudinis singulo- Et nota, quod superbia summopere
rum. Beatitudo vero Sanctorum, prima est fugienda. Deus quippe superbos sum-
origine a fonte sanctae Trinitatis proce- me detestatur et odit. Unde dicitur Ja-
dens, influit in humanitatem Christi, A cob. IV, 6 Deus superbis resistit, hu-
:

Christo vero Beata Virgo Maria susci- milibus autem dat gratiam. Humiliami-
piens beatitudinem, tamquam nobiiis ni ergo in conspectu Dei, et exaltabit
gloriae aquajductus, deportat eam Angc- vos. Dicit enim Eccli. x, 9, et 15 et 21 :

lis, Patriarchis, Prophetis, Apostolis, Quid superbit terra et cinis... ? Inilium

Marlyribus, Confessoribus^ ac deinceps omnis peccati est superbia : qui tenuerit
omnibus aliis Sanctis. illam, adimplcbitur maledictis. Glossa
« in » corpore et anima,p^ subvertct eum in
). r rimo igitur ostendit Dominus, fincm. Sequitur infra : Mcmoriam su-
quare Angeli beatitudinem sint asseculi, pcrborum pcrdidit Dcus, ct rcliquit mc-
sic inquiens Beati paupercs spirilu :
: moriam humilium sensu. Glossa, id est,
quoniam ipsorum est regnum ccelorum. humilium corde.
Glossa : « Pauperes spiritu sunt humi-
« les, non inflati, non alta sapientes, scd H. Secundo, Dominus ostendit, quare
« timentes. » Hoc congrue dicitur de sancti Patriarchae ccelestem beatitudi-
Angelis a coelo propter superbiam deje- nem sint consecuti, ita dicens : Bcafi
 : :

592 D. ALB. MAG. ORD. PRvED.

mites : quoniam ipsi possidebimt ter- mur cum ipsis. Glossa veio monet nos,
ram (Mallh. v, 4). Admirabiliter mites ut tribus de causis lugeamus, videHcet
erant, et patientes sancti PatriarchiE : in- pro peccalis nostris, et pro peccatis aho-
enim hominum malignorum in
jurias rum, et pro desiderio coelorum.
magna mansuetudine sustinuerunt sic- :

ut liher Genesis satis evidenter decla- IV. Quarto, Dominus manifeslat, qua-

rat. IJnde et ipsi non solum terrae mo- re Apostoli sunt beatihcati, et dicit: Be-
rientium, sedet terree viventium posses- ati, qui esuriunt, et sitiunt justitiam :

sores effici merucrunt. Ahundantes quip- quoniam ipsi saturabuntur [Maiih. v, 6).

pe et in ista vita fuerunt, et postmodum Sancti ApostoH Christum qui est vera

ad regni celestis abundantiam pervene- justitia ardenter esurierunt et sitierunt,

runt. ipsique inseparabiliter adhaeserunt. Unde

Discamus igitur corum mansuetudi- et modo ex suavissima ipsius visione ac
neni imitari in tcrris, si ipsis sociari de- fruitione sinc fastidio saturantur. Legimus
sideramus in ccelis. De mansuetudine di- enim in Joan. vi, 07 et seq., quod prop-
citur in Psahn. xxxvi, 11 : Mansueti ter qu«dam verba, quse Dominus dixit,

autem hereditahunt terram, suhaudi, vi- multi discipulorum ejus abienint re-

ventium, et delectabuntur in multitudine tro : et jam cum

non ambulabant. illo

pacis, scihcet, Ecclesioe triumphantis. Ad Dixit ergo Jesus ad duodecim, scilicet,

mansuetudinem invitat nos Eccli. x, 3 :
Apostolos Nuniquid et vos vultis abi-
:

Fili in mansuetudine serva animam re ? Respondit ergo ei Simon Petrus

tuam. Magna ergo virtus est mansuetudo, Domine,adquem ibimus ? Quasi diceret:

cum per eam anima conservetur. Unde Domine,tu ita dulcis es,et bonus,a te non
et Duminus dixitad discipulos suos,Luc. possumus separari. Unde et idem Petrus
XXI, 19 : In patientia vestra possidebitis postea dixit ad Dominum, sicut legilur

anintas vestras. Luc. XXII, 33 Domine, tecum paratus

:

sum et in carcerem, et in mortem ire.

]\l. Tertio^ Dominus declarat, quare Nos igitur, si cupimus cum Apostolis
Prophetffi pcrvcnerunt ad beatitudinem satiari, oportet ut et nos esuriamus et
sempiternam, ita inquiens : Bcati, (/ui siliamus et corpus et sanguinem Jesu
luf/ent : qimiiam ipsi consolabuntur Chrisli, ipsique hdehter serviamus.

(Matth. V, 5). Tantse charitatis erant Pro-

phela^, ut adversitates proximorum suo- V. Quinto, Dominus ostendit quare
rum deflerent. Ilincest, quod Samuel de- sancti Martyres beatitudinem smt adep-
flebat Saul propter suum peccatum reg- ti. Et dicil : Bcati misericordes : quo-
num amisisse. Undc et Dominus dixit ei, niam ipsi mi.sericordia?n consequentur
I Reg. xxxi, 1 : Usqucquo tu hujes Saul^ (Matth. V, 7). Praecipua et suprema mise-
cum ego projecerim eum ne regnet super ricordia est, hominem circa animam
Israel ? Jeremias etiam ruinain civium suam misericordem existere. Hanc mise-
suorum ex charitatedeflevit. Unde dicit ricordiam sancti Martyres habuerunt.
XIV, 17 et 18: Deducant oculi mei lacry- Nihil cnim curabant (juid corpora pate-
mamper diem etnoctem, et non taceant rentur, dummodo animas Deo repraesen-
quoninm si egressus fuero ad agros, ecce larent. Vlnde et Dominus dicit, Maltli.
occisi gladio : et si introiero civitatem, XVI, 2.^) Qui perdiderit animam suam
:

ecce attenuati fame. Similiter et ahi Pro- propter me, inveniet eam. Sancti Marty-
pheta^ fleverunt, undc et a Domino con- res quando diversis suppliciis propter
sohiri meruerunt. Deum afflicli, moriebantur, ab inhdeli-
Nos etiam, appetimus consolari a
si bus animas suas perdere putabantur :

Prophetis, necesse est, ut et lamente- quas tamen veraciter invenerunt, cum a

 DE SANGTIS, SERMO XLV. S93
Domiiiogloriacthonorecoronatifuorunt. I Epist. ui, 1 ct 2 Videlc qualem ca-
:

Nos etiam ut imitationc sanctorum
Martyrum misericordcs existamus, cor-
pori nostro non nimis parcamus scd jc-
juuemus, vigilcmus, orcmus, laborcmus,
ut apud Dominum misericordiam consc-
quamur.
ritatem dedit nobis Pater , ut jilii Dci
nomincmur et simus.... Nunc filii Dei
: sumus : et nomlum apparuit quid eri-
mus. Scimus quoniam cum apparuerit,
similes ei crimus : quoniam videmus
eum sic?di cst.
Imitemur
ct nos Virgincs ct Gontinen-

VI. Sexto, Dominus manifestat, quare tes,carnemque nostram a libidinosis con-

sancti Confcssores ad oetcrnam bcatilu- cupisccntiis refra^nemus, paccm quoque
dinem pervcncrunt, ita diccns Bcali : inter carnem et spiritum facere studca-
mundo corde : quoniam ipsi Dcum vidc- mus, ut Dei filii vocari mcreamui'.
bunt {Miit[h.y,S). Nota,quod pulvistem-
poralium bonorum mirabilitcr conturbat, VIII. Octavo et prostremo, Oominus
et cxcaecat oculos cordis : proinde sancti apcrit, quare omncs clecti bcatitudincm
Gonfcssoros atquc Pontifices non crant sunl adepii, ei dicii qui pcrsecu-
: Jicati,
cupidi rerum tomporalium, sed largi fuc- tioncm patiuntur proplcr justiliam: quo-
runt, et oleemosynarum oporibus fdediti, niam ipsorum cst rcfj^nim cijilorum
utpotc Grogorius, Nicolaus, Martinus, ct (Matth. v, 10). Omnos enim elccti per
alii quamplures Episcopi. Pcr lacrymas sustinontiam porsccutionemingTessi sunt
etiam et compunctioncs corda sua mun- rcgnuni coclorum. Oportct quippeut om-
daverunt, et proptcrea nunc cum ine- nis clcctus vel a Deo, vel a diabolo, vel
narrabili gaudio Dci facicm contemplan- ab bomine, sive sit bonus, sivc malus,
tur. persccutioncm patiatur si vult pertingc- :

Imitemur et nos sanctos Gonfcssorcs in re ad rcgnuum coelorum. Undc dicit

contemptu rerum mundananim, et lar- Apostolus,II ad Tim. iii, \2:0mnes, qui

gitione eloemosynarum, necnon et in pie volunt viverc in Christo Jesu, pcrsc-

profusione lacrymarum, ut mundis ani- cutionon paticntur. Persccutio quse a
mse oculis Deum in gloria seterna videre Dco infligitur, sunt infirmilates, et aliae
mereamur. « IMundis enim sunt oculi, mundi adversitatos.Persocutio quoe infer-
« dicit Glossa, quos non arguit conscien- tur a diabolo, sunt divcrsimodoe tcntatio-
« tia peccatorum. » ncs. Pcrsecutio quam infligit bonus lio-
mo, sunt incrcpationes vcrborum, et cor-
VII. Septimo, Dominus innuit quod rectioncs vcrboruni, quas pro culpis suis
Virgines et Gontinentes in tetcrna boali- infligit liis qui suo rogimini sunt com-
tudine sunt collocatae. Dicit enim Dea-
: missi. Persccutio quam malus ho-
infort
ti pacifiei : quoniam filii Dei vocabun- mo, sunt odia, ot dctractiones, et rerum
tur (Mallh. V, 9). Virgines ctGontinentes violcntae vel fraudulentae subtractionos.
carnem quae semper concupiscit adversus Omnes preedictse persccutiones cooperan-
spiritum, per castitatis exercitia a suis tur in bonum his, c/ui secundum propo-
concupiscentiis refroenantes spiritui subc- situm vocati sunt sancti\
carnem et spiritum cum
gerunt, ct inter
Dei adjutorio pacem fccorunt. Unde ct Rogate ergo Dominum, ut sic eloctos
filii Dei jam vocantur, et cum hac lilia- suos imitonmr, quatonus coclestcm boati-
tione Dei etiam simihtudinem sunt adcp- tudincm cum ipsis participare mereamur.
ti : propter hoc ille virgo Joannes dicit in Quod nobis prsestare, etc.

* Ad Rom. V, 28.

xtii
 SERMO XLVl.

ITEM, DE 03INIBUS SANGTIS.

Vidi turham magnam quam dinumerare nemo poterat ex

omnihus geniihus, et trihuhus^ et populis^ et linguis: stan-
tes ante thronum, et in conspectu Agni^ amicii slolis

athis, ct palmce in manihus eorum. Apoc. vii, 9.

Hic occurrunt quinque principaliter notanda :

/. Qui sint isti qui ante thronum i?2 conspcctu Agni stare dicuntur ?
II. Quod sit signum quo signati esse scribuntur?

III. Qux sint stolce albas quibus amiciuntur ?

IV. Quce sintpalmw quse ab ipsis in manibus feruntur ?
V. Quod sit beneficium quod ab Agno consequuntur ?

Mosaicam sunt sahati, sicuti Abraham,

Isaac, et Jacob, Moyscs, David ac infini-
ii. Jlli qui collocti sunt ex populis, ex-
I. primunt Christianos quoniam ipsi spe-
:

cialiter sunt populus Dei, qui per pra?-

cepta novae legis bene adimpleta salvari

Depriraonota: Illi qui coram Agno meruerunt. IUi etiam qui coliecti suntex
starc dicuntur, est congrcgatio omnium linguis, figurant religiosos, qui saepe ex
bealorum, coUecta ex omnibus gentibus, diversis linguis in unam religionem con-
et tribubus : Ilebrcei sive Jud^i figuran- vcniunt: qui eliam novis linguis loquun-
tur, qui per circumcisionem, et legem tur, postquam religioni se dederunt : re-

\
 T)E SANGTIS, SERiMO XLVf. 595

ccdimt cnim vetera de ore ipsoriim '. verunt verequia a tecxivi, et crediderunt
Omues ergo electi ex omnibus,geiilibus, quia lu me misisti. Dc manifostalionc
el Iribubus, et populis, ct linguiscongrc- Spiritus sancti dicitur, Joan. xiv, 10 et
gati stant coram Agno, idcst, .lcsuCliris- 17: Ego rogabo Patrcm et alium Para-
to. Ipse cnim cst ille Agnus immacula- clitum dabit vobis, ut maneat vohiscum
tus, qui per proprium propositum et per in cTternum, Spiritum veritatis, quem
desideriaSanctorum occisus est aboriginc mundus non potest accipere, quia non vi-
mundi. Stant, inquam, a persecutioui- det eum, nec scit eum. Vos autc.mcogno-
bus quibus olim subjacuerunt, erccli, et scetis eum : quia apud vos manebit, et in
in gloria sublimati. Et vcrc dignum cst, vobis erit.

ut coram ipso, pcr cujus sanguinem sunt Signum etiam Dci vivi erat crux san-
redempti, stent ex omni corde ci gralias cta, quam ipse Jesus sibi bajulavit, exiens
refercntes. in eum, qui dicitur Calvariae locum, si-
cut testatur Joan. xix, 17. Iste ergo An-
gelus, id est, Jesus Christus clamat qua-
tuor Angclis, id est, illis spiritibus, qui ad
II. vindictam illorum deputati sunt, qui pec-
cant in quatuor plagis hujus mundi.
Ait, inquam: Nolite nocere terrx et ma-
De secundo nota : Signum quo si- ri, ncque arboribus, id est, nolite finali

gnati esse scril)untur, est fides dc divini- percussione nocere avaris, qui perterram
tate Patris, et FiUi, et Spintus sancti, et ligurantur, quia terrcna sempcr quae-
de humanitate Jesu Christi. Quasi enim runt : nec etiam luxuriosis, qui per libi-

quoddam thau (T) fuit divinitas Patris, et dinem despumant, ut mare : ncc etiam
Filii, et Spiritus sancti : cui apposita cst, arboribus, id est, superbis, qui per ela-
quasi qucedam tabulahumanitas Jesu, et tionem scmper tendunt ad alta, quoad-
ita heec iides est quasi queedam crux, quae usque signemus servos Dei nostri in fron-
fideliumfrontibus infigitur, ut salventur. tibus eorum^, id cst, donec omncs qui
Ilinc dicit Joannes in Apocal. vu, 2 ct 3 :
salvandi sunt, per fidem Trinitatis et hu-
Vidi alteruui Angelum ascendentem ah manitatis meae sunt signati, ut hoc signo
ortu solis, habentem signum Dei vivi : ct a reprobis discernantur.
clamavitvocemagna quatuor Angelis,qui-
hus datum estnocere terrse, etmari,dicens:
Nolite nocere terrge, et mari, neque arho-

rihus, quoadusque signemus servos Dei III.

in frontibus eorum. Per Angelum qui ab

ortu solis ascendit, ipse Dei Filius intel-
ligitur, qui natus est ex Maria Virgine. De tertio nota : Stolae albae, quibus
Ipsa quippe fuit ortus vcri solis. Habuit electi sunt amicti, est innocentia et vera

autem Christus signum J)ei vivi,quiadivi- poenitentia. Qui sine altera istarum venc-
nitatemPatris et suiipsius,necnonet Spi- rit, mittetur in tencbras cxteriores: ibi

ritus sancti manifestavit huicmundo. Un- crit fletus ct stridor dentium : nun enim
de dicit Joan. xvii, 6 et8: Pater, mani- liabet vestem nuptialem^. De istis stolis

festavi nomen tuum hominibus, quos dicitur, Apoc. xxii, 14 : Beati qui lavant
dedisti miJd de mundo... Et ipsi cogno- stolas suas in sanguine Agni : ut sit po-

• I Rcg. II, 3. 3 Matth. XXII, 13.

^ Apoc. VII, 3.
596 D. ALB. MAG. ORD. PILED.

testas eorum in ligno vitse, et per por- senior : Ili sunt, qui venerunt de tribu^

tas intrent in civitatetn, videlicet, Jeroso- latione magna, et lavcrunt stolas suas,
lymam supernam. et dealbaverunt eas in sanguine Agni:
Ideo sunt ante thronum Dei. Et Agnus,
cjui in medio throni est, reget illos, et
deducet eos ad vitse fontes aciuarum.
IV Et nota, quod quinque fontes sunt in
regno Dei, ad quos Agnus electos suos
deducit. Primus est fons consolationis :

De quarto nota : Palmae quas in mani- ibienim absterget Deus omnem lacry-
bus ferunt, significant scptemplicem vi- inam ab oculis Sanctorum (Apoc. vii,
ctoriam,quam Sancli obtinuerunt,septem-
plice duce exercitus diaboli devicto, et Secundus est fons quietis. Abstersis
hoc per adjutorium Spiritus septiformis. namque kicrymis, Amodo jam dicit

Septem quippe sunt duces exercitus dia- Spiritus, id est, Trinitas, ut requiescant a
boli, videlicet superbia, ira, invidia, laboribus suis {A^oc. xiv, 13).
avaritia, acedia, gula, et luxuria. Qui hos Tertius est fons refectionis. Quiescen-
scptem duces devicerint, palmas qua3 tes quippe reficientur, et inebriabuntur
sunt signa victorise, in manibus suis glo- ab ubertate domus Dci (Psal. xxxv, 9).

riose portabunt in ccelis. De his septem Quartus est fons exsultationis. Eiecti
ducibus, ac eorum exercitibus dicit Do- denique post divinam consolationem, et

minus ad.Iob, xxxix, 11) et 2o Nwnqnid : dulcem requietionem, et suavissimamre-

prsebebis equo fortitudinem,.... qui pru- fectionem, nimirum prorumpent in vo-
cul odoratur bellum, exhortationem du- cem exsultationis Vox exsultationis, et :

cum, et ululatum exercitus. Per equum salutis est in tabernaculis justorum

intelligitur robustus miles Christi, qui (Psal. cxvii, lo).
glorificat et portat Deum in corde et cor- Quintus est fons dilectionis. Quomodo
pore suo. Isle procul odoratur bellum, enim eum ardenter non diligent, qui eos
quod diabolus adversus eum suscitare consokitur, et requiescere facit, et refecit
proponit, praeparat enim animam suam omni bono ? De his fontibus dicitur Isa.
ad tentationem : et contra exhortationem xii, 3 : Ilaurietis ac^uas in gaudio de fon-
mutuam ducum exercitus diaboli invo- tibus Salvatoris.
cat in adjutorium auxilium Spiritus E convcrso, in inferno quinque fontes
sancti. sive fluvii dicuntur esse, de quibus draco
infernalis damnatas animas, velint nolint,
potare compellit.
Primus fons sive fluvius Styx appella-
V. tur, de quo miserse animae potantes odio
se habcbunt ad invicem.
Secundus vocatur Phlegeton, de quo
De quinto nota, A-idehcet, electos ab danmati bibentes irascentur, et indigna-
Agno tale benelicium consequi, quod de- buntur sibimetipsis et ahis, quorum oc-
ducit eos ad vitae fontesaquarum. Unde casione sunt perditi.
legitur Apoc. vu, 13, et seq., quod cum Tertius dicitur Lethe, de quo reprobi
Joannes vidissot illam gloriosam turbam potantes amentiam incident et oblivionem
Agno assistentem, dixit ei unus de se- gaudii pi-cBteriti, et libidinis transactae.
nioribus : Ili^ qui amicti sunl stolis albis, Quartus vocatur Acheron, de quo cum
qui sunt? ct unde cenerunt? Respondit biberint in inferno positi, inaestimabilem
Joannes : Domine mi, tu scis. Cui dixit tristitiam patientur.

^
 DE SANCTIS, SERMO XLVI. 597

Quintus appcllalur Cocytus, dc quo Rogate ergo, charissimi, Dommum, ut

cum potati fucrinl iniscri peccatores, in- sic Sanctos suos imitemur in terris, ut

consolabiliter lugebunt et flebunt. consortes gaudii eorum esse mereamur

in ccelis. Quod, etc.
 SERMO XLVIJ

IN COMMEMORATIONE
FIDELIUM ANIMARUM.
Audivi vocem de ccelo, dicentem mihi : Scribe : Beati mor-
tui qui in Domino moriuntur. Apocal. xiv, 13.

Nota, quod verba ista, videlicet, Beati mortui qiii in Domino moriuntur digna ,

sunt prffidicari, et ab omnibus memoriae commendari : cum etiam vox calestis

jusserit ea scribi. Duo principaliter sunt hic nolanda :

/. Qui sint moriiii qui in Domino moriuntur^i

II. Quare sint bcati qui in Domino moriuntur ?

duimini Dominum Jesum Christum.

Glossa, id est, « induite formam Ghristi in
»Gmnihus.»Item,dicitApostolusadGalat.
J- lu, 27 : Quicumque in Christo baptizati
cstis,Christum induistis. Igitur qui de-
sidcrut mori in Domino, dehet inveniri
Deprimanota: IUi inDomino moriun- in Domino. Domino. llle vero invenie-
tur, qui Christum dum viverent, induc- tur in qui vixerit secundum vilam Do-
runl, id est, qui secundum formam et mini.
vitam Christi vixerunt. Propterea monet Yita autem Domini, licct innumerahi-
nos Apostolus ad Roman. xm, 14 In- : lihus virlulihus commendahihs sit etimi-
 DE SANCTIS, SERMO XLVII. 399

tabilis : nos tamon in sex virlutibus ipsum sterc perveritatem. Per veritatem quip-
imitari debcmus, ut feliciter morianiur pc homines salvabuntur, et per menda-
in Cliristo. Debemus, inquam, Dominum tium damnabuntur. Quod per veritatem
imitari in munditia, justitia el veritate, homines salventur, teslalur ipsa Veritas,
in dibictione, in mansnetudine, in humi- Joan. viii, 32, ita loquens ad discipulos :

litate. Vos cognoscetis veritatem, et veritas libe-

1. Primo ij^itur debenms Jcsu Cliristo rabit vos, supple, de manu damnationis
similari per vitse inimditiam. Ipse ({uip- a?terna3.Quod etiammendaciumhomines
pc mundus fuit et Unde Pe-
impollutus. in damnationem transmittat, declarat
trus appcUat cum Agnum immaculatum Psalmisla, Psal. v, 7, ita loquens ad Domi-
in 1 Epist. Can. i, 18 et 19, itainquiens : num Perdes omnes, qui loquuntur men-
:

Non corruptibilibus auro, vel argento dacium. Veritatem igitur et Deoetpro-

redempti estis, sed pretioso sanguijie, ximis nostris exhibere tenemnr, ut quod
scilicet, quasi Agni inunaculati Cliristi promisimus, persolvamus, alioquin sal-
et incontaminati. Ad hoc autem ut mun- vari non possumus.
di simus et immacuhiti,hortamurin Psal. 4. Quarto, debemus Dominum imitari

cxvni, 1, ubi dicitur : Beati imnioculati in dilcctione. Ipsc enim dilexitnos, et la-
in via, etc. Simus ergo mundi, iuxuriam vit nos a pcccatis nostris in sanguine suo :

fugientes : quia sine munditia salvari non sicut dicitur Apoc. i, 5. Hinc monet
possumus. llinc dicitur in Job, xvii, 30 : nos Apostolusad Ephes. v, I et 2 : Esto-
Salvabitur innocens, salvabitur autem in te, inquit, imitatores Dei, sicut filii caris-
munditia manuiim suarum, id est^ mun- simi : et ambulate in dilectione, sicutet
ditia omnium operum suorum. Cliristjis dilexit nos, et tradidit semet-
2. Secundo, iniitari debemus Jesum in ipsum pro nobis oblationem, et hostiam
justitia, quia ipse justus fuit quod re- : Dco i)i odorem suavitatis. Per dilectio-
cognovit Centurio qui cum Cliristns ex- nem itaque Christi similitudinem reprse-
spirasset in cruce, dixit, ut testatur Luc. sentare debemus, ut videlicet cor no-
xxui, 47: Vere hic homo justus erat. strum ab invidia et omnis odii ratione
Per justitiam itaque Domino a.ssimilari mundemus, et ut libenter eleemosynas
debemus. Si enim in obitu nostro justitia nostras pro posse nostro pauperibus ero-
prsecesserit faciem nostram, gloria Do- gemus. Odiorum quippe elongatio, et
mini colliget nos in hospitium sempiter- eleemosynarum pia erogatio, sunt duo
num. Unde dicit Isa. lvui, 8 : Anteibit prsecipua fratcruce dilectionis argumenta.
faciem tuam justitia tiia, et gloria Do- 5. Quinto, debemus Doininum imitari
mini colliget te. Et nota,quod dicit Glossa in 7)ia)isuetudine. Mitis enim et mansuetus
super illud Matth. v, (S: Beati, qui esu- erat Jesus Christus. Unde et ipse de se dicit,
riunt, et sitiunt jiistitiam. « Justitia est Jerem. xi, 19: Ego quasi ag)iusma)isue-
« sua cuique tribuere, sibi,et proximis, et tus, f/uiportatur ad victi7)ia)n. Per man-
« Deo. » Justitia igitur est,ut nosmetipsos suetudinem imaginem por-
igitur Christi
pro })eccatis nostris affligamus, ut pro- tare debemus in nobis unde dicit Gre- :

ximis ablata restiluamus, et ut Deo su- gorins « Mansuetudo imaginem Dei ser-
:

per beneficiis suis gratia agamus. « vat in nobis,quce semper est tranquilla:

3. Tertio, debemus Christum imitari in « sed ira dissipatjCt multos virtutibus pri-
veritate. Ipse enim verax fuit. Unde di- « vat, qua3 dum quietem menti tollit, Spi-
xerunt ei Judcei, Matth. xxii, 15 : Ma- « ritus sanctus ibi non quiescit. » Si ita-

gister, scimus quia verax es, et via)n Dei que imago mansuetudinis Christi inventa
in veritate doces. Ipse etiam de semetip- fuerit in nobis, consortes erimus hsere-

so dicit, Joan. xiv, 6 Ego sum veritas.

: ditatis illius.

Debemus itaque Domino similes exsi- 6. Sexto,debemus Dominum imitari in

6oa D. ALB. MAG. ORD. PRtED.
humilitate. Christus enim summe humilis ctum inveniunt hi,qui ita (ut supra dictuni
fuit : proptcr quod de ipso dicit Apos- est) in Domino moriuntur. Lectus autcm
tolus ad Philip. ii, 7 et 8 : Sonetipsum istc est ipsa dulcis consolatio Crcatoris.
exinanivit formam servi accipiens,... et Dc hac consolationc ipse per Isa. lxvi,
humiliavit semetipsum factus obediens 13, A\c\i :\Qiwmodo si cui mater blandia-
usque ad mortem, mortem autem crucis. iur, ita eijo consolabor vos, et in Jerusa-
Unde et ipse specialiter invitat nos, ut lem consolabimini.
discamus ab eo mansuetudinem et hu- 2. De secundo, id est, de delicatissima
miUtatem, ita dicens,Matth. xi, 29 Di- : refectione morientium in Christo, sequi-
scite a me, quia milis sum,et humilis cor- tur Opera enim illorum sequuntur
:

de. Oportet ergo nos esse humiles, si vo- illos^. (jilossa, id est, « merces opcrum

lumus sublimari. Unde dicit

in gloria « suorum. » Qutelibet itaquc virtus quam

Job, V, 11 Qui ponit humiles in subli-

: homo bonis opcribus exsccutus est in hoc
me, et moerentes erigit sospitate. Qui igi- mundo, speciale ferculum rctributionis
tur Doiuinum in prsedictis et aliisvirtuti- apportabitct proponet animae in requie
bus imilatus fuerit, morietur in ipso, et constitut£e. Speciale quippe ferculum ap-
semper beatus erit. porlabit corporis ct animae munditia, ct

speciale justitia : quod ctiam dc vcritate,

dc diicctione, de mansuetudinc, de hu-
militiile, ac ahis virtutibus cst dicen-
11. dum. De hac refectione solcmni dicitur,
Isa. XLiv, 23 : Erunt reges nutritii tni,

et reginse nutrices tuss. Per reges intcl-

liguntur Patcr, et Filius, et Spiritus san-

De secundo nota : Illi qui moriuntur in ctus, qui inseparabili unitate tenent re-
Domino, beati duo qua
sunt propter gnum coelorum : per rcginas autem vir-
immediate sequuntur. Intrant enim in tutcs exprimuntur, qute (sicut dictum
suavissimam requietioncm, et habebunt cst) ex Trinitatis cellario fercula accipien-
delicatissimam refcctioncm. tes proponent felicibus animabus.
1. De primo, id est, desuavissima re-
quietione statim subjungitur : Amodo Rogate crgo, charissimi, Dominum,
jam enim dicit Spiritus, id est, tota Tri- quatenus det nobis sic vivere secundum
nitas, ut dicit Glossa, ut requiescant a ipsum, ut moriamur in ipso, ac semper
laboribus suis '. Suavissimum itaque le- consolemur ac reticiamur ab ipso, etc.

* Apoc. XIV, 13. 2 Ibid.

 :

SERMO XLVIII.

DE SANGTO MARTINO.
Sint liimhi vesiri praecincti, et lucerncB ardentes in manibus
vestris. Luc. xii^ 35.

In verbis prsemissis duo principaliter sunt hic notanda

/. Qualiter liimbos nostros jpr^ecingere debeamus?

11. Qusesint lucernae ardentes^ quas Dominus ?ios admonet ut feramus?

tatis puritate decessit. Habet etiam Prae-

dicatorum aureolam, quia verbum Dei
prsedicavit, et ipsam matrem suam, nec-

I. non et multos aUos a gentilitatis errore

convertit. Martyrum quoque aureola non

est frustratus, nam et de eo sic cantatur ;

De prlmo nota Per hoc quod Domi-

: « sanctissima anima, quam etsi gladius
nus dicit : Sint lumhi vestri praecincti, non abstuHt tamen pal-
« persecutoris :

monet nos, ut carnis petulantiam casti- « mam martyris non amisit. » Nos etiam
tatis cinctorio Unde Gre-
restringamus. ad mandatum Domini lumbos nostros
gorius : « Lumbos pracingimus, cum prsecingamus, id cst, carnis lasciviam
« carnis luxuriam per continentiam coar- continenliae cingulo restringamus.
« ctamus. » Hoc prseceptum B. Martinus Est autem iste cingulus triplex : quia
enim vir-
laudabiliter fuit exsecutus. Ipse videlicet est continentia conjugaUs, vi-
go creditur permansisse, propter quod dualis, ac virginaUs. Prima est bona, se-
de triplici aureola gaudet in coehs. Au- cunda melior, tertia optima. Cavere
reolam Virginum defert, quia in virgini- quoque debemus, ne per deUcias carna-
602 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

les putrescat cingulus castitatis. Unde

dixit Doniiuus adJerem. xni, 1 : Vade,
et posside libi lumbare liiicum, el pones
illiid super lumbos luos, ei in aquam II.

non inferes illud. Ibideui subjungilur,

quod Dominus dixit ei, ut iret ad Eu-
phratcn, ct absconderet ibi lumbare De secundo nota : Per ardentes lucer-
suum. Quod cum fecissct, abiit post nas bona opera tigurantur. Unde Grego-
plurimos lumbare de loco
dies, et tulit rius : « Lucernas ardentes in manibus
ubi ascondcrat illud, et ecce computrue- « tenemus, cum per bona opera proximis
rat, ita ut nuUi usui aptum esset. Per « nostris lucis exempla monstramus :

lumbare lincum castilas intelligitur, quoe « nec castitas ergo magna est sine bono
a Deo multis obsecrationibus ac labori- « opere, nec bonum opus est aliquod
bus est obtinenda. Circa linum enim « sine castitate. » Igitur Beatus Martinus

multai sollicitudines ac labores requirun- bonorum operum quantum ad

lucernas,

tur. Ilinc igilur lumbi, in quibus libidi- Deum ardentes, et quantum ad homines
nis estseminarium, sunt accingendi. Ca- lucentes habebat. Dilectus quippe fuit

veri autem dcbet, nc in aquam gulae et Deo ct hominibus : unde et ejus memo-
dcliciarum carnalium inferatur. Cito ria in bcjiedictione est, sicut dicit Eccli.

quippe in crapula et ebrietalibus castita- XLv, 1. Lucernai itaque Beati Martini,

tis cinctorium perit ac putrescit. Unde et quantum ad Deum arserunt dupliciter,

lumbare Jeremiae apud Euphraten com- videhcet per constantem zelum verae

putruit. Euphrates enim /rugifer inter- fidei, et affectuosam dilectionem Dei.

pretatur, et significat delicias ac abun- Tam ferventem enim et constantem ze-

dantias corporales. Et nola, quod non lum habuit vera fidei, quod fana idolo-
solum lumbi, sed et ipsum cor est pree- rum, ubicumque poterat, destruxit, et
cingendum. quod Arianis hsereticis intrepide re-
Non solum enim ab opere luxurise ca- stitit, licet propter hoc ab ipsis muUas

vere debemus, sed etiam cavendum est adversitates et incommoda sustinuerit.

ne eam foveamus in corde, ibique ei
collaetemur. Unde Joannes, in Apoc. i, 13,
Vidit in medio septem candelabrorum
aureorum, similem Filio hominis^ vesti-
tum podere, et prsecinctum ad mamillas
zond aurea. Poderis qua Joannes Chri-
stum indutum vidit,fuit vestis saccrdota-
Tantus etiam afTcctus dilectionis Dei erat
in ipso, ut « oculis acmanibus in coelum
« semper intentus, invictum ab oratione
« spiritum non relaxaret. » Faciebat
enim hoc afTectuosus amor Dei.
Imitemur et nos Beatum Marlinum in
constantiafidei et in dilectione Dei. Con-

lis, et significat qua totum

castitatcm stantia quippe fidei, et dilectio Dei sunt

corpus opcriri debet extrinsecus. Zona duo acuti gladii, per quos diabolum sa-

vero aurea cxprimit mcntis munditiam, lutis nostrae inimicum a regno animae
qua cor couira luxuriam muniri debet nostrae exterminare debemus. Isti sunt
gladii de quibus dixerunt Apostoli (Luc.
ne etiam cogitationes cordis
intrinsecus,
in luxuria delectentur. XXII, .38) : duo gladii hic.
Domine, ecce
Lucernae etiam B. Martini, quantum
ad homines septemplici exemplo clare
luxerunt. Beatus enim Martinus prsebuit
hominibus exemplum castitatis, sobrie-
tatis, largitatis, humilitatis, lenitatis,

aequitatis, et veritatis.
1. Primo igitur praebuit nobis exem-
 DE SANCTIS, SERMO XLVJTI. 00.^

plum castitatis. Castissim.T quippo vilse 7. Soptimo pr.Tmoustrat oxomplum

fuit. l'iidc diabolum iii liora morlis smo veritatis. Vorax oniui fuit in judiciis, ol

sibi apparcntcm lii^era voce pra^ccpit abi- iu csetcris vcrbis suis. Tndc vorba sua
re quia nibil immunditiic in oo polorat
: tautic fuorunt virtiilis, quod signi vcracis
invcniro. Logitur ctiam dc co, quod ani- imperio trcs mortuos suscitavit.
mam cmigrantom IJcala Virgo IMa-
ejus Nos ctiam, cluirissinii, bunc vcnorabi-
ria suscepitcum virginum cboris. Pra3- lcm virum in liis septcm virtutibus, vi-
tcrca cum mortuus esset, sicut scriptum dolicet castitatc, sobriotate, largitato,
invenitur, caro ejus mirabili splendore Immilitate, lenitate, aequitate, ac veri-
refulsit. Ila^c omnia castitatis ejus argu- tate imitari debemus, ut antc Dei con-
menta fuerunt. spcctum cum lacrymis ardentibus venia-
2. Secundo cxblbct sobrietatis exom- mus.
plum. De tomporc (piippo inilitiT sua)
invenitur sic scriptum : « ]'rugalitalom J. Castitas quippe animam por obsi-
« in eo laudari non ost nccosso, qua ita dioncm da^monum securc transirc facit :

« usus jam illo tcmpore nonmi-

est, ut non cnim babcnt daemones partem in
« les, sed monacbus putaretur. » anima casta et pura.
'
3. Tertio largitatis domonstrat exem- 2. Sobrietas animge Deum ostendit :

plum. Tantae enim largitatis et cbaritatis sobrictas lumcn anima;, in quo

cnim est
fuit, cum adlmc catccbumcnus
ut etiam lumen wtcrnum vidotur. rnde dicilur in
esset, cuidam pauperi pallium suum por Psal. xxxv, JO : Iii Umiine tuo videbi-
mediam partom dividorot quia tunc ni- : mus lumeii.
liil aliud habuit, quod ei darct. J^omum 3. Largitas sive miserioordia faciom
cum insacerdotioconstitutusesset, ipsam Dei, dum ab anima vidctur, cxbilarat.
tunicam carncm vostiebatur,
qua ad Beati enim misericordes : quoniam ipsi
exuit et cuidarii mendico tribuit. misericordiam consequentur (Mattb. v,
4. Quarto ostendit liumilitatis exem- 7).

plum. Tantse ncmpe bumilitatis erat, 4. Humilitas autem aniraam collocat

quod cum adbuc miles esset^ plerumquc in sede sul)limi : Omnis enim, qui se
servo calcoamenta oxtraboret atque do- humiliat, exaltabitur (Luc. xiv, JJ).

tergerct, et quod cibuui una cum servo 5. /vewi/a^ sive patientia animae copio-
suo capcret, et servo ipsc saepius mini- sam passionem in regno Dci largitur.
straret. Ubi modo tanta rcpcritur Jmmili- Mansueti namque hsereditabunt lerram,
tas ? subaudi, viventium, sicut diciturinPsal.
5. Quinto exhibuit exemplum /?fl/i>«- xxxvi, IJ.
tige sive lenitatis : multa namque a ma- 6. ^(^«^«/a^sivejustitia animam cujus-
Jis hominibus, et etiam ab ipsis dsemoni- libet dignitati in ccelis associat. Cum
bus passus est incommoda : quae omnia enim aequitas sive justitia reddat in bac
imitatione divina patientissime toleravit. vita unicuique quod suum est, conve-
6. Sexto profert cxomplum sequitatis niens est ut in illa vita cum liis, quibus
sive justitise. In militia denique consti- sua reddidit, gaudeat ot laetetur.

tutus, et postea ad dignltatem Episcopa- 7. Veritas vero aniniam in superna fe-

lem sublimatus, non erat paupcrum op- licitate conlirmat. Qui enim pcr verita-
pressor, sed protector non invasit res : tem stabilis fuerit, corde, ore, ct opere :

aJienas, sed potius suas pauperibus ero- dignum est, ut ibi stabilitatem conscqua-
gavit. Unde etiam cantatur de eo, quod tur £Eternam.
« ejus ori numquam Cbristus abfuit sive Quod nobis pra^stare digetur Deus vi-
« justitia, vel quidquid ad verani vitam vcns in saecula sseculorum. Amen.
« pertinet. »
 SERMO XLIX.

DE BEATA GiEGILIA.
Simile est regnum coelorum thesauro abscondito in agro :

quem qui invenit homo, abscondit, et prce gaudio illius

vadit, et vendit universa quae habet, et emit agrum illum,
Matth. XIII, 44.

In verbis praemissis tria principaliter sunt notanda :

/. Quidper agrum i?i quo thesaurus absconditus est, intelligi detur?

II. Quid per thesaurum absconditum figuretur?
III. Quid per agri thesaurum conti?iens operetur ?

stum educuntur. Per oves intelliguntur

clccti qui pascua vitse aeternae, ductore
Jesu summo pastore, in regno ccelorum
I. et quaesierunt et invenerunt. Unde ipsc
dicit, Joan. x, 11, 27 et 28 : Ego sum
pastor bonus... Oves mem vocem meam
De primG nota : Per agrum regnum audiunt, et ego cognosco eas, et sequun-
ccElorum intelligitur, et propter quatuor. tur me : et ego vitam seternam do eis.

In agro quippc ovium pastus invenitur, Ecce bona pascua, vidclicet vita aeterna.
ct cantus avium auditur. In agro ctiam Et nota, quod pascua hujus agri benc-
ost acris puritas, et florum amoenitas. dicti valdc sunt commendabilia : non
1 . Primorcgnum coclorum agro
igitur cnim generant aliquod mortis periculum,
comparatur, quia oves in agrum ad pas- cum sit in eis vita aeterna (ut dictum est).
 DE SANCTIS, SERMO XLIX. 605

nec gravant stomachum, nec hebetant constat quia ibi est magna serenitas ac
sensum, nec pariunt aliquod sui fasti- inaestimabilis puritas. Uude dicit Joannes
dium. Unde dicit Anselmus in libro de in Apoc. XXI, 23 Civitas illa no7i eget
:

Beata siifficicntia « patria coelestis

: sole, neque luna, ut luceant in ea : nam
c( plena deliciis, plena suavitate, plena elaritas Dei illuminavit eam, et lucerna
« decore : esca tua non gravat stoma- ejus est Agnus. Odor igitur uniuscujus-
« chum, nec hebetat sensum, nec gignit que electi qui ibi erit, erit sicut odor
« fastidium. Ista refectio quae tuis civi- agri pleni, cui benedixit Dominus. Unde
« bus apponitur, melliflua in gustu hoc : et Isaac per quem Ghristus intelligitur,
« unusquisque sapit in quo fuerit dele- dixit ad Jacob per quem quilibet electus
« ctatus. » figuratur, Gen. xxvu, 27 Ecce, inquit, :

Item regnum Dei agro comparatur,

2. odor mei sicut odor agri pleni, cui
filii

quia ibi voces avium audiuntur. Per benedixit Dominus.

aves intelliguntur anim« beatorum, quse 4. Quarto regnum Dei comparatur

duabus alis, videlicct per dilectionem agro propter florum amcenitatem. In

Dei, et proximi, vel alis innocentise et agro namque diversi fiores inveniuntur.
pcenitentioe de laqueo vcnantium, id est, Ita et in regno Ghristi diversitas est flo-

doemoniorum, volaverunt ad regna polo- rum. Ibi ipse Jesus flos est puicherrimus.
rum, ubi certe magnifico liberatori ma- Ipse enim est speciosus forma prse filiis
gnifice gratias agunt, sicut dicitur II hominum^. Unde et seipsum florem ap-
Mach. I, 11 : De magnis pcriciilis a Deo peUat in Gant. ii, 1 : Ego, inquit, flos
libe7'ati, magnifice gralias agimiis ipsi. cainpi, et lilium convaliium. Ibi etiam
De cantu istarum avium, id est, anima- intemerata Virgo Maria flos est multae
rum sanctarum, dicitur, Apoc. xiv, 2 et pulchritudinis et suavitatis. Ibi singuli

3 : Vocem, qiiam audivi, siciit citharoe- Martyres rubent ut rosae. Ibi singuli Gon-
dorum citharizantium incitharis suis. Et fessores vernant ut violae. Ibi singulae
cantabant quasi canticum novum ante Virgines candent ut lilia.

sedem Dei. Dignum est, ut animae a Deo Ibi Beata Caecilia defert aureolam, id
per gloriam innovata? cantent. De hoc est, quoddam sertum ex triplici flore

cantu dicitur in Ps. lxxxiii, 5 : Beati, consertum, videlicet lilio, rosa, et viola.
qui habitant in dorno tua Domine : in Lilium defert, quia virgo munda fuit.
ssecula sscculorum laudabunt te. Quam Rosam portat, quia pro Christo passa
dulcis sit harmonia illius canius, ubi An- fuit. Violam etiam gestat, quia duos fra-
geli et animse sanctae simul decantant tres Tiburtium et Valerianum, et plures

laudem Dei, non potest sermo alicujus alios ad Dominum convertit. Undc etiam
mortalis hominis sufficienter explicare. legitur, quod Beatae Caeciliae adhuc in
3. Tertio regnum Dei comparatur agro terris existenti, Angelus Domini coro-
propter aeris puritatem. Gloacee quippe nam de coelis attulit ex floribus odorife-
et aliee sordium congregationes longae ris delicatissime praeparatam.
sunt ab agro remotae. Igitur cum reg- Et nota, quod contra hsec quatuor quae
num Dei ab omnibus hujus mundi cor- sunt in coelesti patria, quatuor aliae sunt
ruptionibus longe sit remotum, et cum in valle gehennae.
etiam ibi nihii corrumpatur et praeterea
: 1. Sicut enim in coelo sunt pascua
cum super ipsum aerem quem hic spira- uberrima, ita in infcrno et fames aeterna.
mus, immcnsurabihter sit elevatum, Tanta enim est ibi fames, quod damnati,

* Psal. xLiv, 3.
 606 D. ALB. MAG. ORD. PRJED.

si possent, libenter proprias linguas

manducarent, et filios et filias suas vora-
rent, unde dicilur in Apoc. xvi, 10 :

Commanducavcnait liiiguas suas prse il.

dolore, fainis scilicet et an^trustioe. Item

dicit Dominus, Jcrem. xix, 9 : Cibaho
cos carnibus filiorum suorum, et carni- De secundo nota : Thesaurus qui in

bus fiHarum suarum : et unusquisque agro cceli dicilur abscondilus, est Dei Fi-
carnem amici sui comedet in ohsidione, lius. Ipse enim est thesaurus electorum
et in angustia, in cjua concludent eos ini- suorum pretiosus et indeficiens. De isto
mici eorum. Haec verba sic intellige, thcsauro dicitur, Jerem. xli, 8, quodcum
quod si possibile esset, unusquisque in quidamlsmahel plures Judaeorum occidis-
infernali obsidione propter famis angu- sunt decem viri, qui dixe-
set, reperti

stiam filios suos ac filias comederet et runt : Nolite occidere nos : quia habe-
amicos olim charissimos. mus thesauros in agro, frumenti, et hor-
2. Item, sicut in crelo omnis est jucun- dei, et olei, et mellis. Et legitur, quod
ditas, ila et e converso in inferno miseriae non Ismahel interpretatur
interfecit eos.

est multiplicitas. Ibi cst fletus propter assumens exauditionem Dei, et significat
pfpuarum acerbitatom. Il)i est planctus diabolum, qui peccatoribus sibi servien-
propter cruciatuum diversitatem. Ibi est tibus hoc damnum facit, quod reddat eos
ululatus propter suppliciorum intermina- indignos exauditione divina. Iste occidet
bilitatem. Unde nihil restat eis, nisi cla- onines qui non habuerunt thesaurum
mor miserrimus. Vse nobis, inquiunt, frumenti, hordei, olei et meUis.
quia peccavimus, sicut dicitur in Thren. Pcr istum vero thesaurum Dei Filius
V, 10. exprimitur. 1. Ipse enim est thesaurus

3. Item, sicut in ccelo est jugis sereni- frumenti per mundam humanitatem.
tas et aeris puritas, ita e contrario in ge- 2. Ipse est thesaurus hordei per Passio-
henna fcetoris ac ccrruptionis est immen- nis asperitatem. 3. Ipse etiam est thesau-
sitas.Unde dicitur in Jerem. ix, 22 : rus olei ac mellis per penetrativam et
Cadet morticinum honiinis quasi stercus dulcem divinitatem.
super faciem regionis. Quilibet damna- 1. Ipse, inquam, est thesaurus frumen-

tus erit quasi putridum morticinum : quo- ti, id est, tritici per mundam humanita-

modo ergo ibi posset esse liquidus et tem. Sicut enim ex frumento sive tritico
purus aer, ubi tot foetida morticina sunt mundus et albus panis conficitur, sic et sua
congregata ? humanitas munda fuit et immaculata ab
4. Item, sicut in coelo florum est suavi- omni peccato sive originali, sive actuali.
tas, ita in inferno erit spinarum et tribu- 2. Ipse etiam est thesaurus hordei per
lorum pungitiva asperitas. Unde dicitur Passionis asperitatem. Sicut enim hor-
Isa.xxxiv, 13 : Orientur in domihus ejus deum acutas habet aristas, et tamen ex
spinse, et urticse, et paliurus. Per spinas eo queedam decoctio fit quoe ptisana ap-
et urticas et paliurum notantur omnia pellatur, et est polus febricitantium ac
gehennalia incommoda, qua3 erunt in- infirmorum : sic et Christus in Passione
numerabilia. sua multos aculeos dolorum sustinuit,
qui tamen per eamdem Passionem suam
infirmos ac tribulationum aestum susti-
nentes, eximie reficit ct consolatur.
3. Ipse nihilominus thesaurus est olei
ac mellis. Sicut enim oleum penetrati-
vum est et illuminativum, et sicut mel

I
 DE SANCTIS, SRRiMO XLTX. 007

dulcc est ac conservativum : ita ot (Ihri- saurum Jesum Christum, omni accep-
stus per divinitatem suam omncs sensus tioncdignum illud procul dul)io judica-
ac mcdullas electorum penctral)it ac il- rcnt. licata Ca;cilia pcr Spirilum san-
luminabit. Ipse etiam totam animam per ctum invcncrat liunc thesauruiu : undc ct
semetipsum indulcorabit, et in beatitu- ipsa abiitpcr desiderium illius, et vendi-
dinc conservabit. dit omnia agrum is-
quae liabuit, et eniil
llli deccm qui proptcr lumc tliesaurum tum, id est, regnum coelorum. Vcndidit
vitifi conservati fuerunt, signilicant eos enim bona temporalia propter summum
qui decem prsecepta Domini corde et bonum, pauperibus ea largiter distri-
opere adimplent hos diabolus non pot-
: buendo. Ycudidit delicias et voluptatcs
est occidere. hujus soeculi propter Christum, eas peni-
tus contemncndo. « Cantantibus enim
« organis Ca^cilia Domino decantabat,
« dicens : Fiat cor mcum et corpus meum
« immaculatum, ut non confundar. »
111.
Ycndidit ctiam postremo corpus suum
tcnerrimum, durum marlyrium pro Do-
mino libentissime sustinendo.
De tertio nota : Ager ille in quo iste

nobilissimus thcsaurus habetur abscon- Rogate, cliarissimi, Dominum, ut et

ditus, id est, ab inlidelium oculis occul- nos agrum coelestem laboribus nostris
tatus, emcndus est pcr omnc id quod ac eleemosynis ita in prffisenti vita com-
possidet Christianus (totum enim quod paremus, ut ad posscssionem ejus post
possidemus, debemus dare pro regno hanc vitam pertingcre mereamur. Quod,
ccelorum) : qui si cognoscerunt ejus the- etc.
 SERMO L.

DE SANCTO CLEMENTE MARTYRE.

Vos similes hominibus exspectantihiis
Dominum suum^ quando revertaiur' a nupiiis. Luc. xii, 36.

Duo sunt hic notanda :

/. Qids sit Dotnimis qui ad nuptias ivisse perhibetur ?

II. A quilms, et quomodo necesse sit, ut ejus adventiis exspectetur ?

Dominus noster. Beatus erit, qui hoc

fuerit exsecutus.
1. TiCgitur otiam,Joan. xxi, 7,quod cum
I. Dominus post Resurrectionem suam ap-
paruisset in httore quibusdam DiscipuUs
in piscatura existentibus , et illi eum
De primo nota : Dominus iste qui ad non agnoscerent : Discipulus illc, quem
nuptias ivit, est Jesus Christus. Ipse diligcbat Jcsus, dixit Pctro : Dominus
enim tcstatur se esse Dominum, ,Ioan. cst.Simon Petrus, cum audissct quia
xiU, 13 et seq., ita dicens ad Discipulos Dominus cst, tunica succinxit se [crat
suos : Vos vocalis nie, Alagister, et Do- enim nudus), id est, nudaverat se tuni-
minus : et hcne dicitis : sum ctcnim. Si ca quaiu lantum exuerat, ot misit se in
crgo cgo lavi pcdcs vestros, Dominus, et mare. Ecce quanlum Petrus dilexit Do-
Magister : et vos dcbctis altcr alterius minum, quod vidclicct exsiliit de navi
lavare pedcs. Exemplum enim do vobis, in mare, ut citius veniret ad ipsum. Ahi
ut quemadmodum cgo fcci vobis, ita ct enim discipuh navigio venerunt. Iste
vos /aciatis. Ecce quid injungat nobis ergo Dominus tunc ad nuptias ivit,
 .

DE SANCTIS, SERMO L. 609

quando in Ascensione ccclos asccndit :

unde dicit Grcgorius « Ad nujdias l)o- :

« minus abiit, quando resurgens a mor-

« tuis, asccndens in ccelum, supernam ir.

« sibi Angelorum multitudinem novus

« liomo copulavil. »
Et nota, quod Dominus^electis liomi- De secundo nota Oportet ut servi :

nibus co[)ulatus est tripliciter, Angelis istius Domiuiadvenlum cjus exspcctent.

vero dupliciter. Ipse enim venturus judieare vivos et
est

1 Sanctis enim hominibus Dominus co- mortuos, id est, bonos et malos. Unde
pulatus est per identitatem naturas. Dicit dicit Gregorius : « Tunc iste Dominus

enim Apost. ad Ilebr. ii, 1(5, quod Do- « revertitur, cum nobis jam pcr judi-
minus misquam Anijelos apprehendit^ « cium manifestatur. » IIoc auteui judi-

sed semen Abrahee apprehendit, huma- cium Dominus pai-ticulariter facit in

nam videlicet naturam assumens. Copu- morlc uniuscujusque, generaliter vero
lalus est etiam Dominus Sanctis pcr faciet in mundi consummatione. Quo-
gratiam et gloriam. modo autcm exspectari debeat advcntus
2. Angelis autem copulatusestper am- ejus, innuit Glossa sic inquiens : « Sive
plexum gratiae et gloriai. Igitur Dominus « vitatis mala, sive facitis bona, nihil
cum in coelos ascenderet Angelos sibi « mundanum agite, scd solum adventum
copulaturus, id est, cum Angelis, non « Rcdemptoris exspectate. »
tantum sccundum divinitatem, sed etiam Duplicitcr crgo Dominum
expectare
secundum humanitatcm deinceps regna- del)emus, malitiam fugiendo,
videlicet,
turus, cum magno tripudio exsultationis et bonitatem adimplendo. De hac duplici
et gaudii receptus est ab eis, sicut legi- exspectatione dicitur in Psal. xxxix, 2 :

tur in Isa. lxhi, I, quod scilicet Angeli Ejcspeetans exspectavi Dominum, et in-
occurrentes ei dixerunt ; Quis esl iste, tendit mihi. Exspectans per malitiae de-
qui venit de Edom, tinctis vestihus de testationem, exspectavi per bonitatis
Bosra ? Iste formosus in stola sua, yra- adimpletionem, et sic intendit mihi in
diens in multitudine fortitudinis sux. praesenti gratiam largiendo^ et in futuro
Angelorum quippe turba videns Domi- gloriam conferendo.
num cum tanto comitatu animarum
sanctarum tam gloriose de Edom, id cst I. jMalitiam igitur propter quinque de-
de mundo ascendentem : cernens etiam tcstari debemus et fugere : propter mali-
in eo quredam signa victorioste mibtioe, tiam namque Deus graviter indignatur,
in vocem admirationis prorumpens ait : per lianc diabolus la'tilicatur, per hanc
Quis est iste, etc. Glossa « Quam mag- : eliam anima trucidatur. De n)alitia quo-
« nus est, quam potens, quam admirabi- que homo assistens judicio verecundatur,
« lis cum tanto exercitu ! » et a malitia damnatus homo semper in
suppliciis increpatur.
l.Deprimo, videlicet, quodDeusprop-
ter malitiam hominis graviter indignetur,
ipse dicit per Jerem. xxi, 12 : Egreditur
ut ignis indignatio mea, et succendetur,
et non erit qui exsli)iguat propter mali-
liam studiorum vestrorum. Caveamus
ergo, charissimi, ne dulcem
per Deum
malitiam ad amaritudinem provocemus,
dicamusque ad eum hoc quod dicitur
610 D. ALB. MAG. ORD. FRMD.

IMach. xiii, 46 Non nobis reddas secun-

:
tua, et aversio tua increpabit te. Vse igi-
dnni nialitias nostras, sed secundum mi- tur misero damnato, cum quo propria
sericordias tuas. malitia sempiternum habebit litigium !

2. Secundo, per malitiam diabolus lae-

tilicatur. Unde dicitur Osee, vii, 3 : In B. Clemens ab omni malitia longe re-
malitia sua Isetificaverunt reijem, id est, cesserat, propter quod dilexerunt eum
diabolum, qui est rex super omnes filios Judaei, Pagani, Christiani, ipse Filius Dei

superbiae. Et nota, quod malitia est funis et sancti Ani^eli.

per quem diabolus peccatores suspendit 1. Quod dilexerint eum Judiei, Genti-

in infernali patibulo, et nesciret per quod les, et Christiani, testatur legenda ejus,

suspenderet eos, nisi ipsi apportarent ei ubi sic scriptum invenitur : « Episcopus
funem per quem suspenderentur. Gum « Clemens ita morum ornamcntis polle-
ergo ipse multum delectetur in perditione « bat, ut et Judaeis, ct Gentibus, et om-
hominum., mirabiliter l.Ttificat eum, « nibus Ghristianis populis complace-
quando ipsimet apportant ei funem per « ret. »

quem suspendantur. Stultum est gloriari 2. Quod etiam dilexerit eum Filius Dei,

in malitia, sicut stultum esset furem per hoc probari potest, quod Beato Cle-
gloriari de fune per quem esset strangu- mente in exsilium rclegato, cum Chri-
landus. sliani ibidem existentes gravi siti urgeren-
3. Terlio, homo per maliliam occidit tur, Beatus Clemens pro beneficio fontis
animamsuam, sicut dicitur, Sap. xvi,14 : oravit. Cui Filius Dei in specie agni ap-
Homo animam suam per mali-
occidit parens, ipsi fontem aquse vitae demon-
tiam. Magnum ergo damnum facit ma- stravit.

litia quse animam, quam Deus sua mor- 3. Quod etiam Angeli dilexerint san-
te vivificare dignatus est, mortificat et ctum Clementem, per hoc satis evidonter
occidit. Quis eniin ut rur^us vivificetur, ostenderunt, quia videlicet corpori suo in
deinceps morietur pro ea ? Christus enim mari submerso sub ipsis fluctibus hone-
resurgens ex mortuis jam non moritur, stum habitaculum prceparaverunt. Debe-
mors illi ultra non doniinabitur, sicut mus etiam Dominum exspectare non so-
dicit Apost. ad Rom. vi, 0. lum malitiam fugiendo, sed etiam boni-
4. Quarto, peccator divino assistens tatom operibus exsequendo.
judicio, propter malitiam confundetur et
verecundabitur. IJnde Jerem. xxu, 22 et
23 : Confunderis, ct erubesces ab omni IL
malitia tua,... qn,v. sedes in Libano. Li-
banus inlerpretatur candidatio, et signat
humanam laudcm. Illi ergo qui modo Cum ergo bonitas opponatur malitia?,
sedent in Libano, id est, qui appelunt notandum cst quod per bonitatem Deus
humanam laudem, intolerabililer eru- exhilaratur, diabolus contristatur, anima
bescent, cum malitia eorum detecta fue- vivilicatur : per bonitatem etiam homo
rit in die judicii, et cum nullam virtutem divino judicio fiducialiter praesentatur, et
habuerint dofensatricem, sed solam ma- ah ipsa in coelis sempor collaudatur.
litiam gravem accusatricem. Lnde et 1. Primo, videlicet quod Deus laetetur

Dominus dicit, Ezech. xx, 43 Displice- : hominum bonitate, probatur I Paral.

bitis vobis in conspectu vestro in omnibus XXIX, 17 et 18, ubi legitur, quod cum rex
ntalitiis vestris, quas fecistis. David obtulisset Domino ad structuram
5. Quinto,miser peccalor ab ipsa mali- domus ejus, aurum, argentum, aes_, fer-
tia semper in suppliciis arguctur. Unde rum, lignum, omnom lapidem pretiosum
dicitur, Jerem. ii, 11) : Arguet te malitia et marmor parium cumque etiam ad
:

t
 DE SANCTIS, SERMO L. GH
hortationem ejus populiisofferrct auriim, ciastare facit ante tribunal Ghrisli. Unde
argentum, jes, ferrum, et hipides pretio- et de eleemosyna qua^ est de prajcipuis
sos, hetatusest ro\ David {^^audio niauno, bonitatis operibus, dicitur in Prov. xviii,
et ait orans ad Doniinum : Scio Dctis Ki : Doinon lioDiinis dildtol vifnn cjus,
metis quod probes corcla, ct sinipllcilatcm et antc prhicipes spaliuni ci facit. Sicut
diligas, undeet ego in simplicitate cordis enim j^^piscopos et alios honoratos viros
mci Isetus obtuli unlversa luvc : ct popji- aliqui priTcedunt cum ])aculis, qui eis

lum tuum, qui hic reperlus est, vidi cum viam [)ra'.[)arant et ampliant : ita etiam
ingenti gaudio tibi ojfcrre donaria. Do- . bonilas et fdiifi ejus, scilicet eleemosynoe,
mine Deus custodi in xternum Jianc vo- ac alia l)ona 0[)era cum magna fiducia
luntalem cordis corum, et scnipcr in ve- porducunt animas ante tribunal Christi,
neratio)iem tui niens ista j)crniancaf. Per ibique eis coram coelestibus principibus
David V^ilius Dei intelligitur, qui cum honorabile spatium faciunt.
videt Ghristianos ad imitationem sui ex IJonitas beato Clementi coramDeo glo-
thesauro bonitatis otFerre aurum charita- riosam sedem posuit. Ipse enim tanta;
tis, et argentum castitatis, et oas patien- bonitatis fuit, quod sicut de eo le^itur,
tia^ et ferrum obedientia^, necnon et la- singularum regionum inopes nominatim
pidespretiosos aliarum virlulum, hetatur habebat scriptos, et hos quos baptismatis
nimirum gaudio magno, quia gaudium sanctificatio illuminaverat, non sinebat
est ei devota bonitas electoruni. [)ublice mcndicitati fieri subjectos.

2. Secundo, per bonitatem hominum 3. Ouinto, ab ipsabonitate et bonitatis

diabolus contristatur, cum caput ipse sit operibus sempcrhomoin beatitudine col-
invidiae. Invidia enim est dolor ex. aliena laudatur. Unde dicilur in Proverb. xxxi,
felicitate nascens, animam torquens. 'SV :Dateci dc f-uctu ma^mumsuarum :
Quod autem diabolus sit origo invidioe, ct laudent ccnn in portis opera ejus. Per
dicitur in lib. Sap. n, 2i : Invidia diaholi portas intelligitur dux, manifestatio vide-
mors i)ilroivit in orbc))i toraruni. licet humanitatis ac divinitatis Jesu Chri-
3. Tertio, per bonitalem anima conse- sti. Injiis ergo portis laudant bonum ho-
quitur vitam seternam. Unde et Dominus mineni opera sua; bonitatis. Felix est ille
illi praecepto quod ad prfecipuam bonita- qui ibi laudari meruerit.
tem pertiuet, vilam adjungit (Deut. v,
Ib) : Honora, inquit, patron tuuni et Rogate, charissimi, Dominum, ut sic

matrem tuam : ut longo vivas toiiporc. eum per maliliffi detestationem, et boni-
et bene sit tibi in tcrra, qua)ii Dominus talis exsccutionem fideliter exspectcmus,
Deus tuiis daturus est tibi. ul tandem ipsi venienti alacriter occurrere

4. Quarto,])onitas hominum cum fidu- mcreamur, etc.

 SERMO LI.

IN FESTO mkm CATHARINJ]

VIRGINIS.
Simile est regnum coelorum sagence missce in mare, et ex
omni genere piscium congreganti. Matth. xiii, 47.

Tria principaliter sunt hic notanda :

/. Quid per sageiiam qiiae in mare mittilur, exprimatur ?

II. Quid per pisces qui per hanc sagenam congregantw\ intelligalur ?

III. Quid per elcctores piscium figuraliter accipiatur ?

gena sit diaboh, testatur Habacuc, i, l.i,

et loquilurde diabolo, ita dicens : Totum

in hamo sublevabit, traxit illud in sage-
I. na, ct congregavil In rete suum. Perha-
mum notatur superbia, quce per vanam
gloriam inescari desiderat. Per sagenam
l)e primo nota : Per saj^^enani inteliigi- luxuria, sive luxuriosa mulier figuratur.
tur gloriosa virgo Catharina. Sicutenim Per rete quod nexus liabet multiplices,
mulier fornicaria sagena est diaboli, per designatur avaritia. Multiphces enim ad-
quam capit animas peccatorum : ita inventionesexagitantavari, ut respossint
etiam virgo prudens et sancta sagena est acquirere. Et vere per haec tria vitia dia-
Jesu Christi. Quod mulier fornicaria sa- bolus capit pene totum genus humanum,

I
 DE SANCTIS, SERMO Ll. 613

et praeterea incrassata est pars ejus, ct consequerentur elFectum, et quod fuge-

pauci sunt quos Dominus comprchcn- rcnt ab his qui cjus auxilium fidcliter im-
dat. plorarent, pcstilcntiae, fames, morbus, ct
Jgitur Bcata Catliarina, quia viri^o fuil clades, et omnis aurae intcmperies. Ora-
prudens et sancta, sagena fuit Jesu Ciliri- tionc compIeta,vox dc coclo insonuit pro-
sli. IFoecenim per prudcntiam a Dco sibi mittcns ci, quod in omnibus suis potitio-
coUatam cepit quiuquaginta magnos Rlic- nibus a Domino forct exaudita.
tores et Oratores cximios, cam
qui pcr Imitemur et nos, charissimi, hujus vir-
ad fidem conversi,per martyrium ad Do- ginis prudcntiam, castitatcm ct pietatem,
minum pervenerunt. llaec etiam pcrsan- ut videlicet per prudentiam astutias dia-
ctitatem virginitatis sua' ipsam reginam boli caveamus, et per castitatem inqui-
Maximini conjugem, ct Porphyrium namenta saeculi fugiamus, per pietatem
principem militiae cum multis militibus vero bonis operibus insistamus.
cepit Christo. Omnes cnim ipsi per istam Et NOTA, quod multum indigemuspru-
crediderunt, et pro Christo passi fue- dentia sive sapientia contra dolos ac ver-
runt. sutias diaboli. Ipse enim multa vasa con-
Multum ergo diabolus invidit huic pre- cupiscentiarum offert animae, ut saltem
tiosae sagenae, quapropter diversis ma- anima aliquam illarum acceptet. Unde
chinationibus nisus est eam disrumpere Icgitur, quod Abbas Macarius quadam
per exsecutorcm nequitiae suae Maximi- vice vidit diabolum cuntem ad quoddam
num. Maximinus enim instigatus a dia- claustrum, qui habebat multas pyxides
bolo, prsecepit Catharinam nudam coeli, circum circa sc pcndcntes. Qucesivit autem
et post in carccrem tencbr-osum recludi, Beatus Macarius quid esset in illis pyxi-
inhibuit etiam ne vcl panis vel aqua da- dibus : cui respondit diabolus quodplenae
retur virginised Dominus suamfidelem
: essent diversis speciebus, et ideo tot se-
sagenam non derelinquens, per candidara cum portaret, ut si alicui non placeret
columbam ipsam in carcere pavit, et per quod esset una pyxidc, daret ei de
in

Angelos sua vulnera curavit, ipsumque alia, et sic per ordinem omnes offerret,
carcerem copioso luminc iliustravit. Post ut saltem aliquam illarum acceptaret.
Maximinus
haec jussit ut virgo per qua- Castitate etiam indigemus, quia sine ea
tuor rotas, quarum radiis infixi erant carnis spurcitias ac saeculi imniunditias
acutissimi clavi, discerperetur : sed Do- pertransire non possumus. Indigemus
minus suam sagenam miraculose conser- etiam pictatc ,
quia sine ea vacui, et sine
vavit iilaesam. Demum ut hffic sagena fructu bonorum operum in divino exa-
laboris ac utilitatis suae praemium recipe- mine inveniremur.
ret, a Domino decollatur. Decollata vero NoTA etiam, quod per sagenam divina
ab xVngelis in montcm Sinai transporta- bcnignitas exprimitur. Per mare vero
tur, ibique sepulturae honorifice com- mundus iste figuratur, qui ad similitudi-
mendatur, ubi tunc stillarc cepit, et ad- nem maris inquiclus cst et amarus fo- :

huc distillat humorem sanitatis acgraliae, riscnim homincm pcr plurimas pcrtur-
quo ipsa a Christoipsius sponso copiosis- bationes inquietat, intus autem pcr varias
sime inuncta fuerat et irrigata. sollicitudincs amaricat quod recognovit
:

Et NOTA, quod hsec sagena largum pie- Paulus,ita diccns II ad Corinth. vn, 5 :

tatis sinum habebat. Cum enim decollan- Nullam requiem habuit caro nostra, sed
daesset, oravit adDominum, ut quicum- omnem tribulationem passi sumiis : Foris
que passionis suae memoriam agerent, pugnse, intus timores. Igitur per sagenam
quicumque etiam in exitu animae suae, quam Deus
divina benignitas exprimitur,
vel in alia quacumque necessitate eam in- mare hujus mundi, ut per eam
misit in
vocarent, propitiationis divinae celerem homines trahat ad salutem sive bono8
614 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

sive malos. Ipse enim non votii tantuni nos manifeslari oportct ante tribunal
vocare jf/stos, scd ctiani pcccatores, sicut Christi, iit referat unusquiscjue propria

per semelipsum lestalur, ^ratlli, ix, 13 : corporis, prout fjcsslt, sivc bonuni.^ sivc

Non veni^ inquit, vocare justos, scd pcc- malum.

catores.
Dehujus sagenaemissione in mare dicit

Paulus ad Tilum,iii, 4, et seq. Cum be- :

nignitas, et humanitas apparuit Salva- III.

torisnostri Dci non ex operibus justitise

:

quse fecimus nos, sed secundum miseri-

cordiam salvos nos fccit : ut justificati De tertio nota : Sageua; eductrices et

(jratia ipsius, hseredes simus secundum piscium clectrices sunt tres fdiae Dei, vi-
spemvitcc seternse. Bona est lisec sagena, delicet polcntia, sapieulia, et justitia,

qu;e ad hoc homines caperc nititur, ut quarum cooperatores sunt S. Angeli.

liabcant vitam ieternam. Contrarium fa- II 33 etenim tres filiie Dei cum consum-
cit diabolus, qui propter hoc capit liomi- mationem fecerint hujus mundi, eligent
nes, ut morte moriantur aeterna. bonos pisces, id est, illos homines qui ad
bonitatem se converterunt, quamdiu in
sagcna fuerunt, eligent^ inquam, eos in
vasa sua, id est, in amplexus Patris, et
II. Filii, et Spiritus sancti. Potentia nam-
que, et sapientia, ct justitia in Patre, et
Filio, et Spiritu sancto, tamquam in qui-
De secundo nota Per pisces homines : busdam vasis requiescunt. Patri quippe
figurantur. Unde dicitur Habacuc, i, 14 :
attribuitur potentia, Filio sapientia, Spi-
Facies homines cjuasi pisccs maris. Ex ritui sanclo benignitas et justitia. Cum
omni ergo genere piscium, id est, ex enim Spirilus sanctus sit quasi quidam
omni genere hominum,congregat sagena consiliarius et mediator Patris et Filii,

divinae benignitatis : Non est enini per- oportet quod ipse sit benignus et justus.
sonarum acceptio apud Dcum '. Non quam felices suntilli, qui recipi me-
est distinctio Judsei et Grseci : nam idcm ruerint in beatos amplexus gloriosissimae
Dominus omnium, dives in omnes,qui in- Trinitatis !

vocant illum, sicut dicit Apostolus ad IMali vero pisces, id est, mali homines,
Rom X, 12. Congregat crgo sagena, id videlicet superbi_, iracundi, invidi, avari,
est, benignitas Domini omnes indilTeren- acediosi, gulosi, et luxuriosi, et omnes
ter, usquequo impleatur. Tunc vero im- impii, qui homines hominibus sunt inju-
plcbitur, cum comph'tus fucrit numerus riosi, separati de medio justorum, foras
electorum. tunc mittentur per ministerium Angelo-
Cum autem impleta fuerit hific sagena, rum Exibunt enini Angeli, et separa-
:

educetur ad littus. Per littus namquein- bunt malos de medio justorum, et mit-
telligitur judicialis examinatio. In divino tent cos in camimim ignis : ibi erit fle-
enim judicio examinabuntur pisces, id tus, et stridor dcntiuni *.

est, homines, quales videlicet faerint, si- Nota ergo quadruplicem pcenam quam
ve boni, sive mali : propter quod dicit paticnluriniqui. Prima cst ignis ustura,
Apostolus, II ad Corinth. v, 10 : Omnes secundapcrpetuaclausura, tertiaest ania-

» Ad Rom. II, H. » Matth. xiii, 49 et SO.

 DE SANCTIS, SERMO LT. 615

riludo llelus, quarta est omnimoda in- stridor dentium potest essc sine inquie-
quictudo. Primce duae notantur ibi, ubi tudino.
dicitur : MUleiil eos in caminum if/nis.

Caminus enini accenditur, et cum accen- Rogate ergo Dominum, charissimi, ut

sus fucrit, clauditur. ReliqucB dua3 pccnoe sic a malitia ad bonilalcm convertamur,

notantur ibi, ubi subdilur : Ibi eril flelns ut in vasa gb^ria) recipi meroamur. Quod
et siridor dentium. Fietus enim ille non nobis praestarc dignetur Jesus Ghristus
erit sine manna amaritudine, nec etiam Dominus, etc.

FINIS SERMONUM DE SANCTIS.

 ,

DE QUIBUSDAM FESTIS
SERMONES ALII, YEL MELIUS SERMONUM PROPOSITIONES.

SERMO LII.

IN DEDICATIONE ECCLESM.
Dominus in templo sancto suo : sileat a facie ejus omnis
terra, Habac. ii, 20.

Nota quod quadruplex est templum Domini :

/. Uterus virginalis^
II. Ecclcsia materialis,
III . Anima fidelis
VI. Ma?2sio superccelestis.

r In primo fuit per carnis nostraeassumptionem. In secundo fuit per Passionis

suce reprifisentationem. In tcrtio est per gratiae infusionem. In quarto est per

piam Sanctorum glorificationem.

sanclo suo, scilicct per carnis nostrae as-

sumptionem. Verc jure laetari dcbuisset,
qui Dominum vidissct in templo. Unde
T Elisabeth, ct Joannes pucrulus, necdum
natus Isetantur quia Dominum in hoc
:

tcmplo esse cognoverunt. Unde Bernar-

De primo dicitur : Dominus in tem,plo dus : « Valde quidem, Domine, humi-
 :

Oli D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

«liaris, nimis absconderis, sed Joanncm ret in cunis, homines desiderant intueri :

(( latere non poleris. Nonne ipse est, (jui quare formam illam panis, sub qua tegi-
« per niaternuin uteiuni te nondnui natus tur ipse Dei ^'iiius, manens in sinu I\i-
« aynovit ? \onne ipse est, qui utiiusque tris, libentius non intuerentur ? Unde
« [)arentes nuiterni uleri agnovit : et quia Grcgorius : « Quis lideiium dubium ha-
« turbisclamare non poluit, saltem ma- « bere possit in ipsa immolationis hora
« Ircm suam exsultans edocuit ? » Unde « ad Sacerdotis vocem coelos aperiri, in
Luc. I, 43 Unde hoc milii ut voiiai nia-
: « illo Jesu Ghristi ministerio Angelorum
ter Domini mei adme ? « choros adesse, ima summis sociari,
IToc templum factum fuit per omni- « terram ccelestibus jungi, unum quidem
modam puritatem. LTnde Bernardus : « de visibilibus el invisibilibus iieri? »
« Quaj Angelica puritasilli virginitati au-
« deat comparari, quoe digna fuit sancti
« Spiritus sacrarium iieri Dei et habita-
« culum Filii ? » Lnde loqnitur de hoc III.
templo Pater ad Filium, Malach. iii, 1 :

Ecce cgo mitlo Angclum meum, id est,

Gabrielem, ct prseparahit viam a)ite fa- De tertio dicilur : Dominus in templo

ciem nieam, id cst, qui virgineuni requi- sancto suo, id anima iideli. Si re-
est, in
ret consensum. Et convertit ad Patriar- ccpisses divitem etbcnignum hospitemin
chas et Prophetas sermonem dicens :
domum avorum tuorum,merito laetareris
Et statim venict ad tcmplum suum, id quare potius non Isetaris, cum rccipis
est, Virginem Mariam, Dominator
in Dominum in domum cordis tui, qui est
qucni ut carnem vestram
vos qu<eritis, benignissimus, et omnium gratiarum af-
induat. IJnde Isa. xvi, l Emittc agnum :
iluentissinms ? Unde dicil Dominus ad
Domine dominatorcm tcrrse^ dc Pctra Augustinum : « Cibus sum grandium,
dcscrti, id est, de eminentia paterni si- « cresce, ct manducabis me : nec tu me
nus, ad montem fiiix Sion, id est, Ec- « mutabis inte, sicut cibum carnis tuae,
clcsiaemilitantis. Sequitur, Malach. iii,l : « sed tu mutaberis in me. » Cum cibus
Et angclus testamenti, qucm vos vultis, quem comedo, in me mutatur, caro et
ut videlicet intercedat pro vobis. Llnde sanguisefilcitur ergo cum hic comedens :

Job. xxxiii, 23 et 24 : Si fuerii pro eo panem et vinum, in ipsum commutor,

Angelus loquens, unus de millibus, ut Deus quodam modo efilcior.
annuntict hominis sequitatcm : misere- Ad recipiendum in hoc templum, ne-
bitur cjus. cesse est esse mundum. Unde 1 ad Gor.
111, 17 : Si c^uis violaverit templum Dei,
dispcrdet illum Dcus. Dispcrdet, id est,
diversimode pcrdet,vel in divcrsa perdet.
IL
Sed quoinodo dcbet sanctificari ? certe
per aquam rcconciliationis, hoc est, per
lacrymosam confessionem et humilem :

De secundo dicitur : Dominus in tcm- unde in Psal. l, 9 Asperges me Domi- :

plo sanctosuo, scilicet per Passionissuaj

ne hyssopo. Bene dL\c\s,lavabis mc : quia,
repra?sentationem. Undc : « lloc quoties-
ut dicitur, jus novum ab alio non potest
« cumque feccritis, in mei memoriam fa-
reconciliari, nisi ab ipso.
« cietis *.
» Ltetetur ergo a facie velaminis
ejus omnis terra. Si pannos Domini,
quibus velatus fuit et tectus, dum jace-
* Cf. I ad Corinth. xi, 24 et seq.
 SERMO LTT. 619

omnc quod bonum est, simul invenies.

riKb; et .lacob Cxsullans clamat, (lcnes.
xxxii, '50 : Vidi Deum facic ud fariem,
IV. el salva faeta est anii/ia meu. \)v, lioc

tcmpbj cliam dicit l*sal. xxviu, 9 : /n

tcmplo cjus omnes dieent gloriam.
l)e quarto eliam dicitur : Dominus in Nota, quod quatuor gencra bominum
ieniplo sanclo suo, videlicct, inpia San- merito possunt lailari a facic Domini.
ctorum glorilicatione. Quod attcndcns Primi sunt, qui eum noii ofTenderunl.
Moyses, Exod. xxxiii, 18 et 19, orabat Sccundi sunt, qui eum intime diligunt.
dicens Ostende mihi gloriani tuam. Cui
: Teitii sunt, qui eum lilialiter timent.
respondit Dominus, dicens E(jo oslen-
: Quarti sunt, qui ci diligentcr serviunt.
dam omnc honum tibi. Quasi dicat : Sileat a facic cjus omnis terra, elc.
Ego ostendam tibi faciem meam, in qua
 SERMO LIII.

IN EODEM FESTO
DEDICATIONIS.
Et dixit qui sedebat in throno : Ecce nova facio omnia.
Apoc. XXI, 5.

NoTA, quod quadruplex est thronus. Hic fecit Dominus nova, scilicet, quod

Thronus gratitp, misericordioe, justitiee, filia est mater patris, quod mater perman-
et gloriae. In quolibet Dominus sedens, sit virgo, quod Deus factus est homo.
nova facit omnia. In primo quievit, in
secundo tortus est, in tortio sedebit in II. Secundus thonus misericordiae est
die judicii ct in morte cujuslibethominis, beata Crux. Ibi misericordia superexal-
in quarto regnat. tavit judicium. Unde Bernardus « Yi- :

« sceraDomini misericordia affluunt, nec

I, Thronus gratiae est Beata Virgo Ma- « desunt foramina per quae effluant. » Ibi
ria. Unde Luc. Ave Maria gra-
i, 28 : enim misertus est latroni, Joanni, matri.

tia plena. Unde Apostolus ad Heh. iv, Joanni, cui talem dedit matrem, et toti

IG : Adeamus cinn fiducia ad thonum generi humano.

gratise, scilicet Beatae Marise, quae est Hic etiam fecit nova, scilicet, quod
thronus Salomonis ehurneus. Cum fidu- pauper pauperem ditavit, id est, latro-
cia : quia propter nos regina facta est. nem, cui regnum dedit : pro crucifixo-
Item, introducta est in cellam vina- ribus oravit, moriens mortem superavit.
riam '. Tamen dicehat : Vinum non ha-
boit -, lamquam ad eam pertineret. HI. Tertius thronus ost justitise, scili-

' Caut. II, 4- - Joan. II, 3.

 SERMO LIII. 621

cet potestas judiciaria in ultimo advcn- IV. Quartus thronus est i^loriic. Post
tu, quando corpora suscitabit, huniiles judicium ihi scdehit, quando reformabit
exaltabit, se manifestabit : ibi justus et corpus humilitalis nostrse coii/iguralKrn
injustus apparebunt. corpori claritatis susc '. .

Faciet ibi nova, quia onmes malos et

bonos a se invicem dividet, corpora glo- Ibi etiam nova faciet, ibi in atriis do-
riosa et immortalia resuscitabit, unum- mus Dei florebunt Sancti *.

quemque secundum justitiam rcmunera-

bit.

• Ad Philip. ni, 21, ' Cf. Isaiam in multis locis super hoc.

I
 SERMO LIV.

IN EODEM FESTO
DEDICATIONIS.
Haran, Viditque in
Eijressus Jacoh de Bersahee^ pergehat
somnis scalam stantem siiper terram, et cacumen illius
tangens coelum : Angelos quoque Dei ascendentes et de-
scendentes per eam, et Dominum inniomm scalae dicentem
sihi Ego sum Dominus Deus Ahraham Patris tui, et
:

Deus Isaac. Gen. xxviii, 10, 12 et 13.

Quatuor ocourrunt hic notanda :

7. Quis sit Jacob a quo scala videtur?

II. Qiuv sit scala quam vidil ?

111. Quarc Angcli per ipsam asccndcrc ct dcsccnderc vi-

dcantur ?

IV. Cur ctiam Dominus scalsc innixus vidcatiir?

delis qui salvari desiderat, cum ipso in-

telligitur. Jacob enim siipplantator in-
lerpretatur, ut scilicet supplantet illum
colubrum tortuosum, ([ui navigantes in
hoc magno mari, id est, in hoc mundo,
nitilur degluttire, et qui eum supplanta-
De primo nota : Per Jacob quilibet fi- l)it : necesse est ut egrediatur Bersabee,
 :

SERMO LIV. 023

ct porg.it IFaran. Bersabec interprclatur diebus opcraberis, et facies omnia opera

ptdeits satiaiis, sicut dicitur lioc SiTCulurn tua. Septimo autem die sabbatum IJomi-
mundus, quasi mininie mundus. Hic est ni Dci tui cst : non facies omne opus in
puteus, de quo Psahnista in Psal. lxvui, eo, tu, et filius tuus ct filia tua, servus
1(), dcplorat libcrari dicens : Noti me de- tuus et ancilla tua, jumentum tuum, et
mergat tenipestas aqnss,nec absorbcat me advcna qui est intra porlas tuas. Quar-
pro/undiim : nequeurgeat superme piiteus tum est: Ilonora patrem tuumct nuitrcm

os suum. Aqua bujus putei non satiat tnam, ut sis long;vvus supcr terram quam
quia qui bibit cx bac aqua, sitict itc- JJominus Dcus luus dabit tibi. Quintum
rum. Ilaran interpretalur mons \o\subli- esi :No}i occidcs nianu, vcl dente, vel
mitas^i et exprimit nobis patriam a?tcrniiD conscnsu. Scxtum cst : Non maechaberis,
lucis, quoe est in monte omnium mon- id est, non commiscearis ahcui, exccpto
tium constituta. matrimonio. Septimum cst Non furtum :

De Bersabee igitur pergit Ilaran, qui facies, nec rapies. Octavumest: Non lo-
gaudium mundi pcrniciose salians con- f/ueris contra proximum tuum falsum

temnit, ct lia^rcditatcm [)ati'i;e cadestis tcstimonium, vel omnc mendacium. No-

desiderat adipisci : sed tabbus nccessc num cst Non concapisces domuni pro-
:

est, ut ad montcm ilhim pcr scalam as- ximi tui. Sccundum Auguslinum, « bic
ccndant. « probibct concupisccntiam rei ahena3
« immobiiis. » Dccimum cst : Non dc-
siderabisuxorem ejus, non servum.^ non
ancillam, non bovem, non asinum, ncc
onmia quse illius sunt.
II.

De secundo nota : Scala ista per quam III.

ascendendum est, sunt decem praccpta

Moysi data : latera sunt dilectio Dei ct
proximi. Primum mandatum cst ' : Ego De terlio nota : Pcr banc scalam vi-
sum Dominus Deus tuus, qui cdu.ri tc dentur Angch descendcrc, bomincs in
dc terra ^gypti, de domo servitutis. ipsam clevando ascendcrc cliam dicun-
:

Non habebis Deos alienos coram me cor- tur bomincs per ipsam opportunius de-
de, neque adorabis eos orc, neque colcs vebendo. Angeli enim bominem ad bo-
cos opere. Ego sum Dominus Deus tuus, num cxcitant ct clcvant, ct in bono ele-
fortis, zeloles, visitans iniquilatem pa- vatum dc virlutc in virtutcm dcducunt
trum in filios, usquc in tertiam et quar- spiritus. Unde Propheta in Psalm. cxlu,
tam generationem corum qui odcrunt mc: 10 et 1 1 : Spiritus tuus bonus deducct me
Et faciens misericordiam in millia his in terram rectam : Propter nomen tuum
c^ui diligunt me, et custodiunt prseccpta Domine vivificabis mc, in sequitate tua.
mca. Secundum cst Non assumcs no- :

mcn Dei iui in vaniim nec cnim habcbit :

insontem Dominus eum qui assumpse-

rit nomenDei frustra. Tcrtium cst J/e- :

mento ut diem sabbaii sanctifices. Scx

* Cf. Exod. XX, 2-18.

024 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.
stat innixus, ut ascendentes per \ irlutes

tamquam pius pater hilaritcr recipiat, et

receptos pro mercede laboris gloriosissi-
^^* Quod,
nie coronet corona eeternce gloriee.
i

etc. 1

De quarto nota, quod Dominus scalae

^j

1
 SERMO LV.

DE S. JOANNE BAPTISTA
Vox clamantis in deserto. Matth. iii^ 3.

Chrislus clamat in descrto taniquam 18 : Xoliint inehriari vino, in fjno cst lu-
leo duabus do causis ad suscitandum fi-
: xuria, bona scilicet pra>dicatione per
lios, et ad capiendam pra^dam. Osee, xi, quam incbrientur, ita ut omnia evomant
10: Quasi leo rugict : ct formidahunt in confessionc.
filii maris. Sic Christus clamavit in cru- . Clamabit injudicio ad capiendam prse-
ce circa horam nonam. Cluinacit itaque dam, lioc est, in vindiclam maloi'um et :

voce magna\ (Uamor ille tunc ita inva- Jia3C cst ratio quod nolucrunt audire cla-
luit, ut sol obscuratus sil, terra trenmit, niorem in cruce. In dic illo nemo pote-
hipides scissi sunt, monumenta aperta rit cfTuiierc manus quare ? quia
cjus :

sunt. Qui enim modo non audiunt, au- imgnacit cum illo orhistcrrarum contra
dient in die judicii. Ergo nonaudiat sol, insensatos ^. Sed ipse clamans audit op-
id est, super])i : terra, id est, usura- pressos clamantes, Exod. ii, 23 : Ascendit
rii : kipides, id est, inimicitias in corde clanun' filioruni fsrael, etc. Viduas,
reservantes monumenta,
: id est, luxu- Exod. XXII, 22: Viduse et pupillo non
riosi foetentes coram Deo. noccbitis. Super homicidas, (jcn. iv, 10 :

Etiam nunc quotidic clamat tamquam Vox sanguinis fratris tui Ahel, etc. Su-
servus vinum clanums in plateis persuos per delentorcs mcrcedum, Jacob. v, 4 :

Prsedicatores : sed Apostolus ad Eph. v. Ecce nierccs opcrariorum, ctc.

^
» Matth. xxvii, 40. Sap. V, 21.

40
 SERMO LVI.

AD DIMNUM CAPUT
CHRISTI.

I. .Miilliplici (Ifusitate spinaruiii valla- rum surdescererent. ne ad inanes fahu-

tuni caput Christi usque ad cerebri tene- las patulie auditum detractionis vcl adu-
ritudinem translixum est. Psal. xxxi,4 : lationis virus pronae susciperent.

Dum configitur spina. UndeperProphe-

tam, spinis peccatoruni ciicumdedit me IV. Speciosa illa Facies ^joeciW/ fornta
populits iste. Ad quid hoc.nisi ne tuum do- prx fiHis hominum, imo prte millihus
leretcaput, ne tua intentio vuhioraretur ? Angelorum, sputis illecta, colaphis affli-

cta, illusionibus addicta est : ut facies tua

II. Cahgaverunt in morte OcuH, et illa illuminaretur, illuminata corroboraretur.
luminaria quae totum illuminant orhem, ut (lici posset de te : Yuhus ejus non
ad horam exstincta sunt. quibus ohtene- sunt amphus in diversa mutati.
brantibus, tenebra^ javtx sunt supcr uni-
versam terram et cum illo duo lumi-
', V. U» illud (|Uod docet Aniielos, iio-
naria magna iirmamenti submota sunt. mines instruit : quod « dixit, et facta
ut avertautur ocu/i tui. nr videant vani- suiil. » IV'11(' et aceto potatum est ut os :

tatem (Psai. ocvni, 37) : et si videant, luum veritatem loquatur, et aperiatur

[)ropter eum contemnant. ail «nulitendum Dominum : ohmutuit, ne
liiii;uam tu;im Irvitcr iram loquens ac-
III. Auri-s ilki' quai in C(plis incessan- commodes.
ter auditint. « Sanctus, Saitctus, San-
ctits, » in terris audire voluerunt, « l){e- YI. Manus ilht^ qute fundaverunt cce-
mouium Itabes, » et « V rttciftcje, cruci- los, extenta- sunt in cruce. clavis trans-
figc, » no aures tua;ad chimorem paupe- verheratae durissimis : de quibus Isa. lxv,

'
M;ill!i. .\xvii, i.i.
 SERMO LVI. (i27

2 : K.tjHindi iiuiiuis lUfiis liiln dir <iil jin- VIII. Pcdcs ([uoiuni scahclliiiii cl \-c-

pidiini iiicrrilnliiin. lA Davitl, Psal. xxi, sli^ia l*ro[)lieta [)ronuii(iavit a(b)rari, dira

17 ct IS : Fodriniil nuuins inms el prdrs (•onlixione conlixi sunt, ne [)edes tui ali-
nwos : diiinnu'1'nvrrnnl oinnin ossn inm. ([uod iiialiiin suslinerent, vel adclVunden-
Ilieronvinus : « Possuiiiiis iu ('\|»;uisinni' dum san;^uinein : sed viaiii maiidatorum
« inauuuin lari^ilalcm doniiulis acti- Dei currentes, in via slai)ilcs et semita
« pore. qni niliil ])i(' pclcnlihus donogat, lixi, cl ad dextrain vd ad siiiistram nou
« ([iii le[>i'()So [)elenli sanitalciu rcsliluil, dcclinciil. (Jnid iillrn drhni lihi fti~
« caecuin a nativilale illuininavil, esu- rerr ' .''*

« rientein populuin in deserlo pavit. »

Iteni, « Kxpansa^ niaiius cleinenliain |>a- IX. Quarc (nirlsius declinal caput in
« renfis sii;nant. lilios in siuuni recipere cruce ? (liiristus declinat caput iii cruce
« ^esticntis. » Sicquc manus tua^ expaii- ostendens pcr huiuilitalem eunduin in
Jantur ad iiiopes, ut dicere possis : .1///- Cffilum.
ma mea manibus meis .'ieniper '. Quod
in Item, ut ostenderet qiiiescendum a la-
inanibus tcnetur, non facileoblivioni tra- bore proprio
ditur. Sic aiiinia ad meinoriam revocat, hem, ct satisfaceret clamanti: (Jscnle-
qui eam bona o[)inione quasi manibus liir inc oscnlo oris sni^.
portat. (lonlixic sunt, ut te instruant ab llem, ut acciperct liccnliam a s[)oiisa
illicito sive pravo operc manus timuris rccecendi.
clavis conliiiere.
.Alagnae virtutis Dominicse passionis
VII. Pectus illud gloriosum, in quo incmoria, quae si lirmiter mente teneatur,
k sunt omnes thesauri sapienlirB et scien-
tine absconditi, lancea niililari confossuin
oinnis erroris et peccati nebula
tur. rude Heatus IJernardus: «
eHujAa-
Scm[)er
est, ut pectus tuum a pravis cogitalio- « iiabeutes (lliristum in corde, et hunc
niiius niundetur, mundatum sanctilicc- « crucilixum. »
tur, sanctificatum conservetur.

* Ps, cxviii, 109. ^Cant. I, 1.

^ Isa. V, 4.
 SERMO LVII.

DE BEATA VIUGINE MARIA.

Egrediefur virga de radice Jesse, etc. Isa. xi, 1.

Item, Egredietur virga, etc. Quid ista

tria mox signiticent, videamus radix,

:

llos, virga. Jn radice humilitas cordis,

in virga rectitudo confessionis et discipli-
na satisfactionis, in flore spes eeternae bea-
titudinis intelligitur.

Nola, quod Beata Virgo diciiur virga Jesse interpretatur insula, id est, sa-
propter qiiinque proprietates, quas virga crificium, et signat pcenitentem, cujus
liahct.Esl enimlonga, recta, solida, gra- mens debet esse quasi insula. Insula, eo

cilis, et llexibilis. Sic Heata xMaria longa quod in Salo, id est, in mari sicca sit. In
fuit contemplatione, recta justitiae per- mari, id est, in amaritudine pcenifentioe.
fectione, solida nientis staiiililalc, gra- ^iens pcenifentis est sicca, qua; fluctibus
cilis paupertate, flexibilis huinilitate. tentationum percutitur, tamcn immo-
et
liiiis consistit. Radix hujus Jesse est hu-

miiitas contritionis, ex qua surgit virga

rectce confessionis, et disciplina discretae
II. aflfictionis.

Et nota, quod non ex summitate vir-

gce, sed ex fiumititate mentis ascendit
Ifcec virga egressa de radice .lesse, qui flos, id est, spes aeternae beatitudinis.
fuit pater l^avid, a quo Maria, de quana-
tus cst Jesns, qui dicitur Cliristus^. Un-
de hodie Matth. i, l(j : Liher generatio-
7iis, etc.

* MaUli. Ii).
 SI<:U>H) lAII (;2!)

inuiiditia corporis : qua; duo uoruut

I in

Ihalanio lioata' Maria" Viruinis.

IV.
Sequitur quod luna plena in dicbus
suis \ Beata Maria dicitur luna ylena^
quia ex omni parte perfecta : quia in Item, Eccli. l, 8 : Quasi lilia quxsunt

utero matris fuit sanctificata. Item in so- in iransitu aquse. Nota, quod lilium de
le sunt tria, scilicet splendor, candor, et inculta terra nascitur, in convallibus ori-
calor : qua? tribus clausulis Gal)rielis tur, odoriferum est, candiduni, clausum
concordant. Piima, Avc, gratia plcna. continet odorem, apertum elfundit, sex
Secunda, Nelimcas. Tertia, Spiritus san- folia habct, virgulas aureas, et stipitem
ctus supervenict in te -. Cum dicit : Ave, habet in medio, membris medetur adu-
gratia plcna : ecce solis splendor. stis. Lilium dictum quasi lacteum, Bea-
Potest hoc referri ad quatuor virtutcs, tam Virginem signat virginitatis candore
quarum singulcE in Maria tripliciter emi- splendidam : sex folia habet, de quibus
nent. Ex temperantia siquidem habuit quaere in sermone : Cum turbss irruercnt
prudcntiam carnis, modestiam scrmo- in Jesum : ibi loquitur de sex gradibus
nis, humilitatem cordis. Prudentiam ha- Salomonis *. Yirgae aureae in lilio sunt
buit, cum siluit turbata, intellexit audita, paupertas, et humilitas in Maria, quibus
respondit apposita. sua virginitas decorata. Stipes in medio
Item,cum dicit : Ecce concipies in utero lilii fuit excellentia divini amoris in cor-

et paries filium ^, ecce solis candor. de Beatae Yirginis. Hsec est medicina
Quomodo candoreni lucis seternse specu- , peccatorum, qui in igne vitiorum sunt
lum macula concipere posset,
sine nisi adusti. Dicanius ergo : Quasi lilia quse
candida fuisset? Unde in Cant. v, 14 : sunt in transitu aquse. Sicut lilia in viri-

Venter cjus eburneus distinctus sapphiris. ditatc, pulchritudine, et odore perdurant

Ebur elephantis candidi, et frigidi in : juxta transitum aquae : sic Beata .Maria,
quo duplox munditia significatur. In can- cum lilium parturivit, in virgijiitatis vi-
dore, stabilitas mcntis : in frigiditatc, rore ct pulchritudino permansit, etc.

1 Eccli. L, 6. 3 Luc. I, 31.

2 Luc. I, 28, 30 et3j. * Cf. Serni. LIX dc Tempore.

 :

SERMO LVIII.

Trii
IN ] I?

BEAT^ MARI^.
Ave Maria. Luc. i, 28.

I. II.

Iii hoc nominc, Ave, lit nnminis Evfe J^iSt ct aliud triplex vae, de qiio dicitnr
convcM-sio. rriplicem quiilem liahuit Eva Apoc. vni, l:{ : f>, vse, vse hahilaiilibus
maledictionem : corruptionis in concep- iii terru, scilicet vx concupiscentise, i^se

tu, i,n-avitatis post conceptum, doloris in culpffi, el vfc poenae eeterna?. Primum est

pai-tu. Fi ronfra Maria triplicem in hac In c^rne, sccundum in spiritu, tcrtium

salutalione recepil henedictionem. Fuil in nlroquc. J)e priim» dicitur.I^iCcie. .\,l(> :

cniui sine corruptione hpcundi;, sineij;ra- \ ;c tihi tcvrii, id i'sl. caro, ciijiis rc.r. id

vcdinc liravida, sine dolore puerp(.'ra. csl, animus,/>/^(v e.y/. Gen. iii, 17 et 18 :

Jloc est \\v sine Iriplici va' corrnpti(^- Malcilictu tcrru iii opcrc tiio : spiiias ct

nis, i^ravitatis, et doloris, quod incurril Irihiilns, id esl, carnales molus, ijcrini-
l'^a per peccalum, quod ah ea omncs iiiihil lihi. Dcsecundo, Osee, vii, !•} : I <i'

mnlicrcs, proeler IJealam Virgincm iMa- cis, quoniain rcccsscninl a inc. J)e terlio ,

riain. quasi jurc hgeredilario traxernnl. dicitur (3see, ix, 12 : V;/; cis, cuni recesse-
(icn. )n, l(i, Deus mnlicii di\il : ^fiilti- ro uh cis. Jloc erit cum in inferno de-
jiliniho icriiinna.s luiis, c.l cnncci>liis (uas Irnsi lucrinl nam quantumcmn([ue mo-
:

iii (Inlovc pciyics filios liins. do malus fuei'itpcccator, numquam recc-

dit ah eo omniiio J)eus : imo gratiam
 SERMO LVlir. 631

otTert omnibus, dicons, Apoc. iii, 20 :

Ego sfo ad osliion, el puLso.

Sine lioc triplici v;r fuit \'ii'i;o .Maiiji,

quando hahiiit lri|)h'X hoiiuni liuic tiipli- 111.

ci v;e coutrariiini, scilicet honuni couli-

neutiffi, J)ouuni i;ralia% et honum perse-
verantiu'. rriinnin exchulit concupisceu- luvitat autem nos ad saJutatiouem Ma-
tiaui, secuuduui culpaiu, tertiuin pcenam ritp, (laJ)rieJisexempJum, qui eam primi-
aetcinam : (juia qui pcrseveravil usque in tus salulavit, etiam auteqiiam csset ma-
liuem, salvus erit. ter Domiiii. Item, iu (^ant. iv, 7 : Tota
Ttem, est aliud tiiph^x va', sciUcet ne pnlchra cs amica inca, ct macula non
muinh, /vf carnis, VrV diahoH. I)e quo di- cst i)i tc, inlerius per JiumiJitatem, exte-
citur, Apoc. xviii, 10 : \'a\ vse, rH> civitas rius per virginilalem : et macula )io)i cst

illa mafjna Jkibylo)i, siiie quo fuit Ma- in tc, propter [)erl"ectam cJiaritatem.
ria omnino. Fuit enim pauper contra Si vis ergo ingredi ad Virginem, et

primum, virgo contra secundum, Immi- eam salulare, oportet te csse angeJum.
lis contra tertium. Ideo digna est saluta- Angelum autem te facient potissimuin
ri non solum ab Angelo, sed etiam ab puritas, cJiaritas^ liumilitas. 1'uritas iii

Jiomine magis, qui per se ])erditiis, pcr carnis munditia. Hieronymus « Pra^tcr :

eam salutem invenit. « carnem vivere angelicum cst, non hu-

v< manum. etc. »

19®««
 SERMO LIX.

IN PURIFICATIONE

BEAT^E MAEI.E.
Ohiulerunl pro eo Bomino par turhirum, aut duos pulJos
eolumharum. Lur. ii, 24.

Obtulit iiiitur in pauportate liliuui nimina vitiorum. In cera, confessio cri-

suum cum liostia pauperum, scilicet, for minis. Sicut enim fluit cera a facie ignis^,
turturum, aut duos pullos columbaruin. sic ab ardore contritionis fluit confessio
IIcTc oblatio paupeium erat, nui olTerre ab oro confitentis, et hoc kicrymis re-
agnum non jjjteraut. l ude pro paupere lluentibus. In stuppa asporitas satisfactio-
Christo liic oblata fuerunt, ut por omnia nis. Tu his tribus est Jesus, id est, omnis
ojus pauperlas pateat : (jui enim vere salvatio vei sahis. Angoli iu coolo de Im-
pauperes sunt, hanc oblalionem offerunt. mani generis redemptione iaetantur, ho-
Nota, quod hodie fideb's portat ignem mines mortui in terra resuscitantur, cap-
etTulgentem in candela, qure constat ex tivi in inferno liberantur.
stuppa et cera. In igno divinitas, in cera Roeamus erijo te, Domina mator Dci
Immanitas, in stuj)pa Dominicae passio- electa, ut a sanguine peccatorum n(js
nis asperitas designatur. Beata Virgo purinces, ignem elTulgentem contritionis,
detubt, et obtuHt liodie .suum Dei filium iu cera confessionis et sluppa satisfactio-
in templum : in cujus rei llgura tideles nisnos doferre quo ad lumon glo-
facias,
hodie deferunt et olferunt ignem in can- riie ccelestis perveniro mereamur, ipso
dela, in quibus tria designantur. In igne pra?stanto quom hodie in tomplo obtu-
ardor contritionis, omnia eradicans i?e- listi, cui est honor iu ctelis. Quod, etc.

PS. LXVII, 3.
 :

SERMO LX.

DE S. TRINimE.
Benedicamus Patrem et Filiuni cum sancto Spiritu, etc.

seipso, Joan. vi, 51 et o2 : Ego sum pa-

nis vivus qui de coelo descendi : si quis
manducaverit exlioc panc, vivel in seter-
I. num. Unde et ipe in ccena sedens cum
discipulis instituit sacramentum corpo-
ris et sanguinis sui, ut boc a bdelibus ct
XoTA, quod benedicendus est Paler : infirmis in via hujus exsiUi, quasi pro via-
quia Filiuni suuni unigenilum misit et tico babeatur.

dodit. Unde Isa. ix, (> : Parvulus natus

est nobls, et Filius datus cst nohis.
Dedit autem Pater Filium ad tria, sci-

licet in socium nostrse fatigationis. Unde

l^aulus loquitur de Filio (adHebr. ii, J7) ri.
Dehuit per omnia fratribus similari, ut
niisericors fieret. Cbristus in bumanana-
tura quam assumpsit de Virgine, passus
cst nostras pnMialitatcs, scilicct esuriem. Benedicendus est eliani Fibus, quia
sitim, frigus, et a'stum, bissitudinem et venire voluit. Unde legilur in Isa. vi, cS,

morlem, ut per experimenlum eorum quod cum dixisset Pater : Quem mit-
facilius bujusmodi compatiatur. tam, etquis ihit ex nohis? Hespondit Fi-
2. Dedit etiam Pater Filium in pre- lius : Ecce ego, mitte me.
tium nostrfe redemptionis. Unde Aposto-
lus ad Rom. viii, 32 Qui proprio filio
:

suo non pepercit, sed pro nohis omnihus

Iradidit illum.
Dedit etiam eum in viaticum nostrae
peregrinationis. Unde ipse lilius dicit de
634 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
XXII, 2, quod Angelus, id est, Spiritus
sanctus dixit ad Abraham, id est, ad Pa-
trem : Tolle filmm /tatni iniigenitum,
TIT. qiiem diligis, Isnac, id esl, risum vel
gaudium quia in nativitalc ejus gau-
:

dium ab Angelis nuntiatum est, ct offer

Benedicendus est etiam Spiritus san- illum in holocaustum, etc, id est, illum

ctus, quia ad lioc ut t^ilius incarnaretur in monte Galvariae pro mundi salute cru-
et nutteretur, consilium dedit, etcoopera- citigi permitte, etc.
tor bonus fuit. Unde dicitur in Genes.
 :

INDEX SERMOiNUM

DE FESTIS SANCTORUM
IN UNO TRIA
I. Elenchus Sermonum.
II. Index Rerum, et simul,
III. Elucidatio partita EvaDgeliorum.
I

Sehmo 1. — !)e S. Andrea Apost.

V(')iilrpoi>i me (Mallli. iv, 11>}.

I. Vocat a tribus, quoe hi' reliquiTunl : Al) uxoriltiis, luxiui.i" : aii roli,avari-
tiae : ab navi, superl)ia). 407
II. Per suam paupertatem, huniilitalem, Passioncni. 409
ITI. Ad Dei servilium, proximi auxilium, nostri cuslodiam. 409
IV. Efgo sequamur ob dignilalem, ubertatem, eUiritatem. 410
036 INDEX SERMONUM

Sermo II. — De S. Nicolao.

Beati scni quos cum venerit Dominus (Luc. xii, 31

I. Deo serviendum. 411

II. A Christianis corde, ore, opere, etc. 412
111.Idque vigilanter in jugi memoria^Dei. 413
IV. At dormiunt superbi, avari, luxuriosi, et de vita longiori praBsumptuosi. 414
V. Vigilanlibus promissa favent coelestia. 415

Sermo III. — Dr S. Thoma Apost.

Infer digitum (Joan. xx, 27).

I. Indicium hoc est Passionis Dominicoi pergravis, 416

II. Et resurrectionis veroe, 417
III. Et dignitatis Christianae': ut compatiamur, innovemur,et digne converse-
mur, ad natum .Jesum animis excipiendum in Synaxi quo lieec requi- :

runtur : Conlritio, Confessio, Eleemosyna, Jejunium, Pax intus foris-

que, cordis Oblatio. H8

 1)E lESTIS SAiXCTORUM. 637

Sermo IV. — Ub S. Stephano.

Video coelos apertos (Act. vii, o'))

I I. Coronani meritus, meretur et coelos videre apertos, 420

II. Id est, novem ordines Sanctorum. 421

Sermo V. — De S. Joanne Evang.

Petrus vidit discipuluin (Joan.^xxi, 20).

I. Discipulus, quia condidicit lectionem Virginitatis, Humilitatis, Charitatis,

Lenitatis. 426
II. Dilectus Domino specialius inde liquet, quia in sinu ejns recubuit, Ma-
trem accepit in sua, secretiora scivit. 429
III. Secutus vero Dominum est in Vocatione, Passione, Resurrectione. 430
IV. Recepit iBternam vitam, lucem, potentiam judicialcm. 431
638 INDEX SERMONUM

Seumo VI. — Dk SS. I.n.nocemiuus,

Yidi, ct cvce Aijuiu^ (Apoc. xiv, 1).

I. .\gnus osl Chri^lus. 432

11." Sion Ecclesia. 433
III. Occisi ceiilum quadrajiiuUi qualuor uiillia suul luuoceulcs aut Elecli. 434
IV. Horum iu frontibus Agni sunt noraina ?e.\. 434

SlRMO VII. — De S. Ag.nete.

Qid (jluriatur in Domino (11 ad Cor. x, 17]

I. (iloriari possunt recti corde, Clnistum diligenles, ad eum orania referen-

les. 440
II. (iloiiari licel iu suuiuia Dei scienlia. pura couscieutia, bono opere, tribu-
latiouum patienlia, iufirmitatibus, Cruce Christi, spe. 441
III. non gloriandum.
In contrariis 442
 DE FESTIS SANCTORluM. 039

Seumo VIII. — 1)e eadem S. Agnete.

Swtje, ivopera (Canlic. ii, 10).

I. Surgc, ad ileleubionem lidei. , 44;;

II. Propera, ad martyrium. 446
III. Amica, ob fidem, charitatem, humilitatom. 446
IV. Columha, ob tranquiljitatem. 447
V. Formosa, ob virginitatem. 447
VI. Veni, ad videndam humanitatem sponsi, ad te vestiendam, ad osciilau-
dum, ad epulandum. i47

Sermo IX. — De Co>nversione S. Pauli.

Vas electionis est (Act. ix, ^5).

I. Ob materiae dignitatem; 449

II. Ornatum gemmeura, 4.")0

III. Amplitudinem, 4oG

IV. Puritatem, 456.
V. Firmitatem, 457
Vr. Utilitatem, 437
VII. Praedicator gentium, regum, etc. 460
640 INDEX SERMONUM

Sermo X. — De Pcru. R. V. Mari.e.

Tidemnl Jcsum (Luc. ii, 22)

, Corpus esse Joseph debet anima% liauo uou poUueudo, 401 j

II. Jesumque fereudo, 462

III. Quia passus pro nobis tulit dolores, coronam, crucem, peccata : et nos •

ut portemur et ab Angelis. 463

IV. Offerri debet Jesus Patri : cum muueribus simplicitatis, et foecunditatis,

et continentiae, patieutiae columbiuae. 463

Sep.mo XI. — Item, i.n Pliufic.\tio.ne B. M.\ri.e.

Accepit Jesum in ulmis (Luc. ii, 2o).

Idem roquiiitur, ut l. Et homiues nos esse memineriiuus fiu.\os, 2. Moieinur

iii pacilica Jerusalem, Siraeonessimuscompatienles,
3. 4. Justi per elee-
mosynas, 5. Timorati per humilitatem, 6. Spe hilares, 7. Spiritu pleni
per puritatem. 8. Ut demum cadum per fervens desideriuni adipisca-
luur. 466
 DE FESTIS SANCTORUM. 641

SerMO XII. — TERTIUM IN PURU-ICATIONE B. MARIyE.

Lumen ad revelationem gentium {Luc. ii, 32).

I. Lumen innocentiae in Baptismo ; 470

II. Filialis eminentiae in purificatione. 471
III. Luniina quatuor cur apponantur defuncto? 471

Sermo XIII. — In Cathedra S. Pitri.

Tu es C/H'is<MS (Matth. iti, 16).

I. Asserit in eo pontificalem dignitatem, 474

II. Et regiam sublimitatem, 475
III. Et divinitatem Patri aequalem, 47o
IV. Et paternam hoereditatem. 47.5

Xlil 41
042 INDEX SERMOXLM

Seb.mo XIV. -- S. Mathi.e Apost.

ToUite juyuin meum (Matth. ii, 29 et 30).

I. Jugum sanctificationis, dilectiouis, tribuhitionis. 477

II. Eritque requies Sinus, et Mensce vobis. 478
III. Id suave reddit meiuoria Passionis Domini, Consolatio Spiritus, Spes re-
nuineralionis. 4T8

Sermo XV. — Annunti.^tio B. Virgim? M.ari.e.

Are, gratia plena (Luc. i. 28),

I. Aie : quia sine \x dellorationis, oneros» conceptionis, dolorosi partus, et

mortis. 480
II. Gratia plcna : qma. munda a labe, vacua a desiderio terreno, solida a
virtiitibus : quieta per pacem cordis. 481
IH. Domimis tecum : ut sponsus in secreto, miles in armaTientario, Rex iii

tlirono, hospes in triclinio. -'iSl

IV. Bencdicta tu : quia serpenti non obediit. opprobrium mulieribus abstulit,

vitam paradisum aperuit.
restituit, 482
V. Benedictus fructus ventris ob sanguinis effusionem, limbi evacuationem,
:

quotidianam refectionem, beatorum glorificationem. 482

 DE FESTIS SANGTORUM. 643

SeRMO XVI, — Ipt EODlll FeSTO AN>UNTIATiONIS.

Ave, gratia plena (Luc. i, 28).

I. Sanans a peccati morbo, roborans ad virlutum exercitia, ditans ca;lesti-

bus, sublimans in gloria. 484
II. Gratia conficitur ex castitate, bonitale, pietale , veritate, humilitate, animrc
tranquillitate. 486

Sermo XVir. — De S. Georgio.

Mililia est vita (Job, vii, 1).

I. Hostis noster est mundus, caro et diabolus. 490

II. Armorum genera octo dantur in Epistola ad Ephes. vi, 14 et seq. 491
III. Merces est gloria. 492

I
644 INDEX SERMONUM

Sermo XVIII. — De S. Marco.

Animal pnmiim nimile (Apocal. iv, 7 et

I. Marcus est leo resiiscitans catulos. 493

II. Alatus sex alis, veritate, ju^titia, mansuetudine, misericordia, caslitate,
sobrietate. 404
III. Ociilalus est retrorsum, despioiens relicta : antrorsum, prospiciens judi-
cium : dcxtrorsum, rospiciens regnum Dei : sinistrorsum, ad gehen-
nam. 49o

Sermo XIX. — DeSS. Philippo et Jacobo Apost

Stabiint justi (Sap. v, 1).

I. Stabunt jusli mente, juraraento, veritate, patienlia, charitate, justilia. 496

II. Stabunt in judicio. 498
III. Stabunt cum judice. 498
IV. Stabunt conlra reprobos. 98

^
I
 ni": i<i:siis sANCTOHr.M. «45

Seumo XX. Ok Invent S. Chugis.

Sicut Moyses exaliaiit (Joan. iii, 14).

I. Exallalus est ter Christus : In passione, in Crucis invenlione, et exalta-

tione. 499
II. Crucis basis fuit cedrina, truncus cypressinus, transversum lignuin fuit
palmeum, paxillus affixus erat roseus, labula inscriptionis oleacea.
Significant ista Contritionem, Confessionem, Eleemosynam, Mortificatio-
neni, et Orationem. -iOO

III. Huic affigaraur clavis timoris de morte, judicio, inferno, da^raone. "JOI

Skrmo XXI. — Dji Nat. S. Joa>(nis Baptist.e.

Pucr crescebat (Luc. i, 80).

1. Crevit in dilectione et operalione l)ona. 502

II. Confortahalur conlra spiritum superliia?, avarilia?, luxuiiti.', guhe. 503
III. Mansit in deserto ne inquinaretur, ut meditaretur, ut precarclur. 1104

IV. Ostendit se, ut pravos reformaret, Dominum pra?nuntiaret, credentes bap-

tizaret. 504
040 INDEX SEHMONUiM

Sermo XXII. — De S. Pktro Apost.

Beatiis cs Sinum (Matth. ivi, 17 et If

I. Dicitur Simon, id est, obediens ob Doininicasjussionis exsecutioneni in re-

linquendo reti superbia^, avaritia», luxuria) et ob Angelicae monilionis
:

impletionem. Ulrumque nobis ad iniitationem. 505

II. Dicitur Barjona : qui fuit filius S. Spiritus. 507
III. Dicitur Peirus, ob firmilatem. 507

Servo XXIII. — De Comm. S. Palli.

Bonum certamen (II ad Timoth. iv, 7 et 8).

I. Certavit contra carnem, hominem, d;emonem, et vicit. 508

II. Cursum consummaiit, abjecto onere, remoto obstaculo, bravio proposito. 509
III. Fidem scrrrti'»< Baplismi, Evangelii, Crediti, Incommodi superati. 510
IV. Corona cst reposita, gcmmis baccata. 510
 DE FRSTIS SANCTORUiM. GH

Sermo XXIV. — De S. Mariiaiiita.

Simile est regnuin catlorum homini necjoliatori quxrenti honas margaritas (Matlli. xiu, 'tli el 40).

I. Negotiator is Ghristus est. 511

II. Margarita est S. Margarita, in mari jactata, obedientia nobilis ; clara vir-
ginitate ; efficax contra febrim libidinis ; et cardiacam tormentorum
passionem. 512
III. Ergo demus pro ea cor, corpus, animam, 513
IV. Qu\di pretiosa esl. 513

Sermo XXV. — De S. Magdalena.

Fides tua te salvam fecit (Luc. vn, iiO).

I. Mulier ea mollis erat diabolo, poslea Iiero Deo. S14

II. Fides de poenitentibus reconciliandis, et obstinatis damnandis, eam sal-
vam fecit : At fulta timore, amore, dolore : Ut imitcmur. 515
III. Vade inpace, id est, certa amicitia; mea;. ol6
648 INDEX SERMONUM

Sermo XXYI. — De Eadem S. Maria Magdalena.I

Dimisxa sunt ei {Lxic. vii, 47).

I. Peccaverat oculis, capillis, ore iisdem el satisdat.

: 517
II. Qiucseptem dajmonia ex oa ejecta fuerint? 518

Sermo XXVU. — De S. Jacobo Apost.

Dic, tU sedeatxt (Matth. xx, 21).

I. Quare ? Ob longajvitatem, opulentiam. gloriam. Contraria obveniunt ca-

dentibus. ol9
II. Ad dextram et sinistram venitur per Calicom utilitaLis, paupertatis, mor-
tis. 520
 DE FESTIS SANCTORUM. (J4p

SeRMO XXVIII.— Ad VlNCULA PETHr.

>
Tu es Pelru^ (Maltli. xvi, 18).

I. Petrus fidei claritate, firmitate, charitate : Ut imitemur. ;;22

II. Petra Christus est rcfugium peregrinantium, securitas transmigrantium,
beatitudo regnantium. o24
III. Super ipsum stat Ecclesia Dei. ;;24

SeRMO XXIX. — De S. L.4URENT10

Prohasti Domine cor (Psal. xvi, 3)!

I. Probasti, per thesauri commissioneni. Sic prohantur et divites : ergo ani-

mas suas redimant, amicos quasrant, thesauros conquirant. o26
II. Visitasti nocte CiiTceris. 527
III. Ejcaminasti igne multoque martyrio. »28
 1

650 INDEX SERMOXLM

Sermo XXX. - De Eodem S. Laurentio,

Nisi yranun (Joan xn, 24 et 2o).

I. Granum estChristus, et Christianus : candiduni intus puritate, 529

II. Rubens foris passione, ;i30

lir. Fissum ex latere per misericordiam, o30

IV. Confortans edentem : 031
V. Triticum electorum. 53

SeRMO XXXI. — De ASSUMPIIONE B. \.

Intravit Jcnut^ (Luc. x, 38 et 39).

I. Castellum munduscst; et contra nos luxuria, avaritia, superbia. o33

II. Marlha et Maria sunt caro et aniraa Deipara^. 534
III. Ilospitam talem transtulit in coclos Domiuus. 53G
 DE FESTIS SANCTORUiM. 651

SsRMO XXXII. — De Eadem Assumi-tIonk R. V,

Qux est isla (Cant. i, 9).

Esl M. A. l\. I. A, i(l est,

I. Mediatrix progreJiens. o.39

II. Alleviatrix aurora. :;39
III. Reparatrix luna. 540
IV. Illurainatrix ut sol. 550
V. Auxiliatrix acies. 541

Sermo XXXIII. — De Eadem Assumptione B. V.

Veni in hortum (Cant. v, i).

I. Sorov et Sponsa, ob confoimitatem ejus cum Chi'isto. o42

II. Veni in hortiim uteri virginei, clausum, arboreum, floridum, gramineum,
fontosum, musicum, aromaticum. o43
III. In hortum cceli similem. 544
(i")-! INDEX SERMOiNUM

SeRMO XXXIV. — Dj! S. BARrHOLOM.EO Al'OST.

Vos cstis, qnl pennanslstis mceum (Luc. xxii, 28, 29 cl 30).

I. rennansistis in leiiLalionibus Judooorum, qui Corde oderunt bonum, con-

tenipsernnl amabilem, Ore"maledixerant, Ore male fecerunt. i)iG

II. Possidcrc rcy»um clarum, tranquillum, opulentissimum.

III. Ut edatis super mensara Divinitatis et Humanitatis. i49

Sermo XXXV, — In Degoll. S. Jo\m. Baptist.e.

Herodes misit (Marc. vi, 17 et 27),

1. Ilerodes cst diabolus versipellis. 10

II. Joannes est Christianus. Lol
Ilt. Is laborat, ut hujus anima moriatur, suggestione tentans, delectatione

tenens, peccato vincicns, consuetudine carcerans, desperationc decol-

lans.
 I)E FESTIS SANCTORIM. 033

SEnMo XXXVI. — De Natimt B. Virg. Mari.e.

Eqo matcr pulchrx dilgctlonis (Eccli. xxiv, 24).

I. Ejeclum paradiso genus humanum, quia infirmum, egebat voctura : rotee

qiialuor in li. Virgiae : dilectio, timor, fide.s, spes. Contraria est
(juadriga Satana;. ):ii

II. Quia errabundum. egebat duce Maria, in qua via est. 006
III. Quia exsulabat, egebat reduce Maria. liijT

Sermo XXXVII. — De Eadem Nativitate B. V. M.

Fluviiis egrediebatur (Genes. 11, 10 et seq.)

I. Locus voluptatis est Sancta Trinitas, unde egressa B. Maria est. o"8
II. H.-PC fons est, 5o9
1. Lavans sordida.
2. Refrigerans pia.
Potans devota.
3.

Referens vultum eam intuentium beatorum.

4.

III. Paradisus ab ea irrigalus est natura Angelica. ?J60

IV. Capifa quatuor fontis sunt doctrina compassiva Mariff", conversiva pecca-
torum, confortativa justorum, promissiva gloria?. 560
654 INDEX SERMOXUM

Sermo XXXVIII. — De Eadem Nativitate B. V. M.

Orietur stclla ex Jacob (Nuni. xiiv, 17).

I. Stella est Maria, illuminans Ecclesiam munflissima: : major est quam

appareat : harmonica, indeficiens, fixa. 562
II. Est stella Matulina, prodroma lucis, calefaciens, Solem praeit, fulgidior
caoteris, est in circulo voluptatis. Est et Marina stella, qua se nautaj
regunt, et quam acu in tempestate reperiunt. o6i

Sbrmo XXXIX. — De ExALTATiONi S. Crccis.

Ego si ejcaltatus (Joan. iii, 32).

. Id est, Crucifixus. 567

I. Cujus figura serpens fuit aoneus, Christus enim pellem veterem peccato-
rum detraxit : exosus fuit, prudens, paliens, voce sonorus. Ignili autem
serpentes sunt septem peccata mortalia. o68
III. Exaltatus trahit omnia, id est, hominem, funiculo triplici fidei, spei, cha-
ritatis. 369
 DE FESTIS SANCTORUM. 655

Sermo XL. — De S. Matth^o Apost.

Non veni vocnre jiistos (Luc. v, 32j.

Dominus vocat :

I. Peccalores ad poenilenliam,si relinquant occasiones peccandi per timo-

rem, surgant per spem, sequantur per fidem, convivium procbeant per
charitatem. Idque velociter, ob vitae brevitatem, et re{,'ni jucundita-
tem. 570
IL Justos ad perfectionem conlinentiae, obedienlioe, paupertatis, martyrii. 572
III. Vocat perseverantes ad praemium gloriae, throni, deliciarum. 572

Sehmo XLI. — De S. Mauritio.

Transfugerunt ad David{l Paralip. xii, 8).

I. David et Christus. 574

II. Desertum est Ecclesia, quando Martyres in ca fiebant, latente quasi Chri-
«'3
sto.
•>'^
II [. Ad quem ii transfugerunt.
IV. Mauritiani erant robustissimi constanlia milites, pugna, clypeali Cruce,
hastali memoria Christi passi Loonum instar vultuosi ct impavidi.
:
o7o
OoG LNDEX SERMOXUM

Sermo XLII. — De S. Michaele.

Videte, ne contemnatis (Matth. xviii, -10).

I. Pusilli sunt simplices, pauperes, infirmi. 578

II. Ab Angelis cuslodiuntur. o79
III. Videntibus vultum Patris.ut 579
1. Omnia bona opera hominum ei ofTerant.

2. His saluti sint : tres specialiter, Michael Principibus, Gabriel Virginibus,

Raphael conjugatis.
3. Gaudeant super peccatore converso.
4. Insatiabiliter in ipsa ejus facie delicientur.

Sermo XLIII. — De lndegim millibu? Virgimbus.

Media nocte clamor (Matth. xxv, 6 et 7).

I. Virgines prudentes sunt justi homines : quorum lampas fidei sit pellucida
ut vitrum, angusta infra ad terrena, lala supra ad cceleslia, olei p!ena
misericordiae, cum lychno rectse intentionis, et igne charitatis, inla-
ctaque peccato vanse gloriae. 582
II. Virgines fainse,^eT hypocrisin FiVr/mes, contrariahabent. 584
IH. Clamor medifr nocfis seu mortis incertae editur a timore et amore. 584
IV, Sponsus est Christus veniens his mocstus, laetus istis. 585
 DE FESTIS SANCTORUM. 057

Skrmo XLIV. — De SS. SiMONE et Juda Apost.

Hxc mando vobis (Joau. iv, 17).

I. Christus mandat, 386

II. Christianis unctus unctis, 586
III. Ut diligant .
387
1. Corde compatiente, hene optante, et fido.
2. Ore corrigente, orante, fidem servante.
3. Opere gralis dati, mutui, defensionis.
IV. Diligamus, ut evadamus gehennam, invadamus gloriam, videamus
Deum. 389

Sermo XLV. — De Omnibus Sanctis.

Beati pauperes (Matth. v, 3).

Octobeatitudines sunt gradus octo, quibus octogenerabeatorumse in bea-

titudiuem penetrarunt. ^90

42
6o8 TNDEX SERMONUM

Sermo XI, VI. —[Item, De Omnibus Sanctis.

Vidi turbam (Apoc. vii, 9).

I. Stantos corani Af,'iio suut Beati. - 594

II. Hoium signum de Trinitate, et Cruce.
est fides 59o
III. Stolaj albse sunt innocentia Sanctorum. 59'>

IV. Palma? uotant victoriam de septem peccatis mortalibus. 596

V. Ideo deducti suut ad fontes Consolatioiiis, Qaietis, Refeclionis, Exsulta-
tionis, Dilectionis. Ad contrarios dauinati. 596

SeRMO XLVII. — De FlDELlUM A.NIMARUM CoMMEMORATIONE.

Aiidioi vocem dc cndo (Apoc. xiv, t3)

I. In Domino moriwitxr, qui Christum iniilantur in Mundilia, Justilia, Veri-

late, Diloctione, Mansuetudine, Humilitate. :i98
II. Isti sunt lieati ab Roquiete, et Refectione. 600

«
 DE FESTIS SANCTORUM. 659

Skrmo XLVIII. — Dk S. Martino.

Sint lumbi vestri (Luc. xu, 35).

ft

I. Castitatis scilicet cinctorio Conjugali, Viduali, Virginali. 601

I!, Lucernae ardentes sunt bona opera fidei et charitatis in Sancto Martino :

ad exeniplum Castitatis, Sobrietalis, Largitatis, Humilitatis, Lenitatis,

yEquitatis, et Veritalis. Haec nobis ad imitationem. 602

Sermo XLIX. — De S. CjECiuk.

Simile est regnum ccelorum theiauro abscondito (Matth. iiii, 44).

I. Regnum coelesteest Ager, in quo 604

1. Pascuntur oves Christianae.
2. Cantantaves animarum canlum charitatis.
3. Puritas est aeris salutaris,
4. Florumque virtutum amcenitas.
Contraria in Orco sunt.
II. Dei Filius est Thesaurus frumenti per Humanitatem, hordei per Passio-
nem, olei per Divinitatem. 606
III. Ager emendus est possessione totius. 607
660 LNDEX SEllMONUM

Sermo L. — De S. Cleme.nte Mart.

Similes exspectantihm Dominum (Luc. xii, 36).

I. Doniinus est Jesus, copulatus hominihus per naturara, Justis per gratiam,
Angelis per gloriam. 608
IL Exspectandus est ideo, 609
i . Cavendo malura.
2. Faciendo bonura. Malitia enira Deus loeditur, Da?raon laetatur, anima
occiditur, ffternura punietur. 610
3. Confer in S. Cleraente.

SiHMO LL — De S. Cathari.na.

4
Simile e»t reynum coeloram sayenx (Matth. xiii, 4"

I. Sancta Carlharina est sagena Chiisti, capiens scilicet Uratores. Imilanda

ejus prudentia nohis, aut a Deo petenda. Sagena etiain est henignitas
divina in raundi freto. 612
II. Pisces sunt homines. 614
III. Eam educunl polentia, sapientia, justitia, Angelis cooperantibus. Mali
pisces pereunt pessime. 614

FINIS SERMONUM DE SANCTIS.

*^^^
 INDEX
ALIORUM SERMONUM SUPER QUiEDAM PESTA,

Sermo LII. — In Dedicatione Egolesi/E.

Dominus in tcmplo ^ancto mo (Habac. ii, 20).

Templum, Domini quadruplex ;

I. Uterus virginalis. 617

II. Ecclesia materialis. 618
III. Anima fidelis. 618
IV. Mansio supercoelestis. 619

SeRMO LIII. — I.\ EODEM FESTO DeDICATIONI^,

Et dixit qtii sedebat in throno (Apoc. xii, ."))

Quadruplex thronus :

I. Thronus gratiae, scilicet Beata Virgo Maria. 620

II, Thronus misericordiae, scilicet Beata Crux. 620
III. Thronus justitiae, scilicet potestas judiciaria in ultimo adventu. 620
IV. Thronus gloriae. 621
662 INDEX SERMONUM

SERSto LIV. — In eodem festo Dedicationis.

Egressus Jacob de Bersabee (Gen. xxviii, 10, 12 «t 13).

I. Jacob est quilibet fidelis qiii gaudium mundi contemnens ccelum desiderat
adipisci. 622
II. Scala sunt decem praecepta Moysi data. 623
III. Angeli per scalam ascendunt et descendunt ut homines elevent. 623
IV. Deus scalae stat innixus ut ascendentes recipiat et receptos coronet. 624

Sbrmo LV. — De S. Joanne Raptista.

Ego vocc clamantis in Jeserto (Matth. iii, 3).

Christus clamat in deserto : clamavit iii cruce : clamat quotidie : cla-

mabit in judicio. 625
 SUPEK QUyEDAiM FESTA. «63

Sermo LVI. — Ad Divinum Caput Christi.

Cur 1. Caput vallatum est spinis ? 62C

2. Oculi caligaverunt?
3. Aures improperia audierunl?
4. Facies sputis illecta, colaphis afflicta, etc. ?
."). Os felle et aceto potatum?
6. Manus extentae in cruce et transverberetfe ?
7. Pectus lancea confossum ?

8. Pedes confixi ?
9. Quare Christus declinat caput in cruce?

Sermo LVII. — De B. ViRdiNE Maria.

Egredietur rirga cJeradice Jeanf', etc. (Isa. xi, 1).

I. Quinque proprietates virgae et Mariae, G28

II. RadixJesse. Radix,
III.Maria dicitur luna plena, cur
eburneum, cur?
IV. Maria vocatur lilium, cur ?
flos, virga, quid Quid signat Jesse, nisi pQeniteiitcm ?
? 028
? candida sicut sol, cur ? Habere ventrem
• 629
629
664 INDEX SERMONUM

Sermo LVIII. — De Annuintiatione B. Maiu.e.

Are, Maria (Luc. i, 28).

I. Nomen Ave conversio noniinis Eva quae triplicera liabuit maledictionem :

Maria autem triplicem benedictionem. 630

II. Aliud triplex V3e habitantibus terrae de quo praeservata fuit Maria. 630
III. Nos exemplo invitat Gabriel ad salutationem Mariaj, et ad hoc opor-
tet Angeli fiamus. 631

Skrmo LIX. — Ln Purificatione B. Mari.b.

Obtulerunt (Luc. ii, 24).

Cur fidelis in festo Purificationis portat ignem efTulgentem in cau-

dela ? G;{2
 SUPEll QL.EDAM FESTA. (lOo

Sermo LX. — Dn: S. Tri.mtatf.

Rencdicamu:^ Patrem, etc.

I. Benedicendus Pater quia dedit nobis Filium : 63.3

1. In socium nostrai fatigationis,

2. In pretium nostrse redemptionis,

3. In viaticum nostrse peregrinationis.

II. Benedicendus Filius quia venire voluit. ori.l

II[. Benedicendus Spiritus Sanclus quia Incarnationis consiliuni dedit et coo-

perator bonus fuit. 634
 D. ALBERTI MAGNI,
EPISCOPI EATISBONENSIS.

DOCTRINA TOTO OREE CELEBERRIMI,

ORDINIS PR/EDICATORUM,

DE SACROSANCTO
EUCHARISTI.^ SACRAMENTO

SERMONES PLANE DIVINI.

PROLOGUS LIBRIQUE METHODUS,

De sacrosancto Corporis Domini Sacramenio locuiuri^

proponimus, donanie Deo, procedere iali modo. Prirno po-
nimus quae principaliter circa illud sunt notanda. Seciindo,
singula eorum in tria dividendo. Tertio^ sic divisa quodam-
modo suhdividendo.

1. Pynrno itaque ponimus circa Sacramenta Corporis

Dornini septefn principaliter esse notanda,
i. Causa instituiionis.
2. Forma donaiionis.
3. Mirabilia Divince operationis.
4. Qualitas nostrce prceparationis.
5. Modus manducationis.
6. Effecius suce honitatis.

7. Consideratio sacri sanguinis.

008 PROLOGrs LIBRTQUE METHODUS.

//. Secimdo, dicimus singida horum in iria memhra hoc

modo dividenda. Primum principaliter circa Sacramentiim
hoc notandum est, scilicet,causa institutionis. Hcec est triplex,
scilicet, i. Memoria Salvatoris, 2. Sacrificium aliaris, efc,

3. Cibus hominis. De cceteris 'principaliter noiandis proce-

dendum estsimili forma, ut patet in sequentibus.
III. Tertio, singula membra sic divisa suni siibdividenda,
velaliqua specie processusin hunc modum dilatanda.Prima
causa instiiutionis Domijiici corporis esi memoria Salvato-
ris. Circa hanc tria rel quatuor possunt inquiri vel consi-
derafi, aut triplex ratio vel similitudo assignari. De cceteris
membris similiier p^oiest fieri ut infra ex parie patei in iitu-
lis sequeniis opuscuU.
I V. QuartOyde memhris sic suhdivisis qucedam aliquo niodo
xdterius protelantur, ciuia speciali paragrapho demonsiran'
iur.

Thema vero proponendum : vel generale potest sumi, vel

specicde, vel proprium.
1. Generale, quo cjuid possit inielligi de hoc sacramento in
communi.
2. Speciale, in quo sit aliquid cjuod specialius congruat
alicui membro principaliy ut causae institutionis ^ vel formce
donationis, vel alteri.
3. Proprium, in quo sit quod magis proprie consonet ver-
bis secundariis, ut memoriae Salvatoris, Sacrificio altaris,
vel alicui de cceteris.

Praedictis itaque custodiiis, et Scripiurae sacrae testimo-

nio rohoratis, poterit, largiente Domino, aliqua sermonum
copia pullulare. De ciuibus nunc iste, nunc ille, vel certe
pars de uno, pars de altero, p)ro loco et tempore valebit uti-
lis essead animarum firmandampdem,informandamvitani,

et devotionem excitandam.
 PARS PRIMA OPERIS.

DE TRIBUS CAUSIS
INSTITUTIONIS SAGRAMENTI.

SERMO I.

Venite, comedite panem meum^et bibite vinum quod miscui

vobis. Proverb. ix, 5.

His verbis Dominus nos invitat ad salutare oonvivium, in quo pra?paravit

pretiosum cibum et potum, corpus et sanguinem suum.
Causam tiiam tracta citm amico tuo, et secrelum exlraneo ne reveles (Prov.
XXV, 9.)

Res secreta est Sacramentum altaris, quasi sacrum secretum. Cujus causa
non infidelibus, sed fidelibus est revelanda. Hoc facile in meam commemoratio-
nem (Luc. xxii, 19). Item, Psal. cxi, 7 : In memoria seterna erit justus. Item,

Estote parati, quia qua hora non putatis^ Fiiius hominis venict (Luc. xii, 40).

Vel aliud, in quo memoria Domini possit notari.

Primum principaliter circa Sacramentum l)omini(;i corporis notanda est
causa institutionis. Ha:'c est triplex:

/. Memoria Salvatoris.
II. Sacrificiu?Ji altaris.

III. Cibus hominis.

Haec tria disposuit in hoc sacramento Primum iiamque parentes in lupc tria
Dei sapientia contra tria vetera mala, mala ceciderunt serpentina fraude dccc-
scilicet, pti, et per eos successorcs eorum sunt
1. Contra oblivionem Dei. depravati.
2. Contra debitum rapinse alienae. I. De primo, Eccli. x, 14 et 15 : Ini-
3. Contra corruptionem pomi morti- tium superbice homiuis, apostatorc a
feri, I)eo : quoniam ab eo, qui fecit illum, re-
 670 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.
cessit cor ejus, scilicet, per oblivionem in
occupalione damnosse negotiationis cum
serpente, quod sa^pe adhuc quibusdam
solet evenire.
De secundo, (jen. iu,
2. Vidit inii- :

quod bonum esset lignum ad vescen-

lier

dum, et pulchrum oculis, adspectuque Prima itaque causa institutionis hujus

delcctabile : et tulit de fructu illius, et Sacramenti memoria Salvatoris con-

est

comedit : deditque viro suo. Et sic ambo tra oblivionem. Ut scilicet per hoc ad-

rapinam commiserunt. Hujus rapinae si- moniti, totam mentem et omnes sensus
militudinem faciunt qui in usu creatura- nostros quos a Deo avertimus, et cum
rum et rerum tcmporalium justitife pravis cogitationibus, et delectationibus
mensuram excedunt. vagari permisimus, a noxiis extrahentes
3. De tertio, Gen. [i, 17 De ligno : integraliter ad Dominum referamus.
scicntiss boni et mali nc comedas : in Hinc dicitur :Hoc /acite in meam comme-

quocumque enim die comederis cx eo, morationcrn (Luc. xxii, 19). Eusebius :

morte morieris, id est, in bono immor- « Quia corpus assumptum Dominus

talilatis corrumperis. Psal. xui, 1 : Cor- « ablaturus erat ab oculis, et illaturus

rupti sunt, et abominabiles facti sunt in « siderilius : necessarium erat ut die ccp-
studiis suis. Sic qui peccatum in usum « nae Sacramentum nobis sui corporis et

traliunt, animas suas corrumpunt, et oc- « sanguinis consecraret, ut olferretur

cidunt. « jugiter per .mysterium, quod olTereba-

Igitur contra triplex vetus malum in- « tur semel in pretium : et perennis vi-
stitutum est hoc Sacramentum. Matth. « ctima viverot in memoria, et seinper
XXVI, 2(), et Luc. xxii, 19 : Accipitc, ct « praesens esset in gratia. »
comedite : Hoc est corpus meum quod Ad hanc semper habendam, scilicet
pro vobis tradetur. Hoc facite in meam memoriam Salvatoris, cogunt nos tria
commemoraliouem. Ecce prima causa argumenta suee charitatis, scilicet, 1. Re-
instituliunis Imjus Sacramenti, scilicet missio peccatorum, 2. Redemptio impi-
memoria Salvatoi-is, contra Dei oblivio- gnoratorum, '-^. Kt continualio beneficio-

nem. rum.
Hoc pro vobis tradctur, id est, ut Ag- 1. De priino, Tsa. xliii, 23 et 26 : Ego
nus Dei otreretur. Ecce secunda causa, suni ipse qui delco iniquitates tuas pro-
scilicet Sacriticium Altaris, contra rapi- pter ine, et peccatorum tuorum non re-
nam. cordabor. Reduc me in mcmoriam.
Accipite, et comcditc : Hoc esi coipus 2. I)e secundo, Eccli. xxix, 20 : Gra-
meum. Ecce tertia causa, scilicet cibus tiain fidejussoris ne obliciscaris : dedit
medicinalis, contra coiwuptionem poini ciiim pro te animam suain : pro te, sci-

mortiferi. licet pro htereditate regni coclestis quasi

a to impignorata Deo lidejussit, et se to-

tum in cruce ad solvendum debilum

tuum, dedit : liujus gratiam ne oblivi-
scaris, quin enm pro ea diligas, et quan-
tum potes, orationibus et bonis operibus
debitum ei reddas. Cant. v, 2 : Aperi
mihi soror mea, amica mea : quia caput
meum plcnum est rore^ et cincinni mei
guttis noctium. Aperi mihi, id est, sus-
cipe me in mentem tuam, in memoriam,
 :

DE EUCHAUISTLK SACRAM. PAUS I, SEHMo l. 071

in dilectionem. Qiiia capul meum, scili- Ad hoc sacrificium approbandum, no-

cet divinitas, jploium est rore, scilicet tanda est Iriplex ratio inutandi vetus sa-
misericordia} ad remittcndum peccata : crificium. Prima est Auctoris nostri sa-
et cincinni mei, id est, liumanitas, guttis potentia. Secunda est dehitorum
crificii

noctium, id est, elTusione sudoris, lacry- nostrorum exigentia. Tertia sacrificii il-
marum, et sanguinis passionum, ad re- lius insufficientia.
dimendam tuam pro satis-
haereditatem 1. Drima ralio mutandi legis sacrificia,
factione peccatoruni tuorum impignora- est Auctoris nostri sacrificii, id est, Chri-
tam. sti polentia, ({ui non sohim ex eo quod
3. De tertio, Deut. vm, 11, et seq. : Ob- est Dominus ct Kex universae terrae, sed
servtty et cave ne quando obliviscaris Do- ex summi sacerdotii ad eum translatione
mini Dei tui, et negligas mandata ejus : potuit et dehuit suum in melius sacrifi-
ne postquam comederis, et satiaius cium commutare, sicut Rex potest in re-
fueris, habuerisque cunclarum rerum gno suo, dum vult, numisma minus ho-
copiam^ elevetur cor tuum, et non remi- num innovare. Psai. c[x, i : Juravit
niscaris Domini Dei tui. (jlossa Eccli. Dominus, et non paiuitebit eum : Tu es
« XVII : « Sicut nullum momentum est Sacerdos xtcr)ium secundum ordinem
in

« quo non utitur homo Dei honitato : ita Melchisedech. Non dicit secundum ordi-
« semper dehet in memoria priesens nem Aaron, vel secundura rilum Levita-
« esse. » rum qui ohtuhMunt carnes hircorum
et tauroruui : sed secundum ordinem
Melchisedech, qui obtulerat panem et
vinum '.

II. Quid fuit necessarium secundum ordi-

nem Melcljisedecli alium exsurgere sa-
cerdolem, et non secunduin ordinem
Secunda causa institutionis hujus Sa- Aaron ? Respondeo. Translato sacer-
cramenti est Sacrificium altaris, contra dotio, necesse est ut legis ti-anslatio liat.

quamdam quotidianam dehctorum no- Manifestum quod ex trihu

est autcni,
strorum rapinam. IH sicutcorpusDomini Ju(Ui ortus est Dominus, de qua secun-
semel ohlatum est in cruce pro debito duin legein non erant sacerdotes.
originali, sic ofTeratur jugiter pro nostris 2. Secun(hi ratio mutandi legis sacri-

quotidianis deUctis in altari, et haheat fiiia, csl dei)itorum nostroriim exigentia.

in hoc Ecclesia munus ad placandum si- Tam magnum quippe fuit debituin pri-
bi Deum super omnia legis sacramenta inoruni par(Milum cx rapinse magnitu-
vel sacrificia pretiosum etacceptum. Mal. dine, ex ru[»loris ingratitudine, ex Isesi,

ui, 4 : Placebit Domino sacri/icium Ju- scilicet Crealoris miij(>slate : ut non so-
da, Jerusalem quasi regis et militiie,
et lum legis sacrilicia, sed totus muudus
id est, Ghristi et Ecclesioe. ltem,Alexan- cum omni creatura nou sulfecerit pro
der Papa « Nihil in saciificiis majus
: satisfactione. Ad llehr. x, o : Chrislus
« esse potest quam corpus et sanguis ingrcdlens munduin dicil : Uosliam, et

« Christi, nec ulia ohlatio hac potior est oblationem iioliiisti : corpus autem ap-
« sed omnes praecellit, quce pura Deo tasti mihi. (jlossa : « Ingrediois mun-
« conscientia ofTerenda est et pura mente « dum, id est, homo factus, dicit : IIo-
« sumenda : et sicut potior est cseteris, « stiam (le animalihus, et ohlalionem de
« ita potius extolh et venerari debet. » « aliis rehus tioluisti, id est, non placue-

« Cf. Epist. aci Hebr. vii, 17.

672 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

« runt tibi, corpiis aidem quod prae om- esset incurabilis, nisi subveniret medi-

« nibus sacriliciis est, quia sine peccato, cina optima, quam posset facere pruden-

« aptasti, aptum et idoneum de-

id cst, tia Dei. Eccli. xxxviii, 4 : Altissimus
« disti uniendo mihi, quod pro omnium creavit de terra medicamenta, id est, de

redemptione valeat otTerri. » Psal. carne Virginis, et vir prudens non ah-
«

Lxym, 5 : Persecuti sunt me iaimici mei horrehit illa. Ambrosius « Corpus :

injuste : quse non rapui, tunc exsolve- « Christi medicina spiritualis est, quse

ham, dum scilicet pro debitis omnium « cum reverenlia degustata sibi devotos

sufficiens sacrifKium in cruce offerebam. « purificat. »

3. Tertia ratio mutandi legis sacrificia, Ad cognoscendum necessitatis medici-

est eorumdem insufficientia, et haec pro- nse corporis Christi rationem, sciendum
batur a tribus : Quia scilicet Deo non
1. est quod serpens malignus infudit homi-
placuerunt, 2. Quia peccata non abstule- ni per venenum cibi vetiti triplicem cor-
runt, 3. Et quia gratiam non contule- ruptionem : in anima scilicet tenebras
runt. ignorantiae, in carne morbum pravee

De primo, Jerem. vi, 20 : Holocau- concupiscentia', et mortem utrobique.

tomata vestra non sunt accepta, et victi- Contra hoc est institutum corporis Chri-

mse vestrse non placuerunt m/A/. Osee,vi, sti medicamentuin, tenebras ignorantiae
6, et Matth. ix, 13 Misericordiam volo, : illustrans, mor])um concupiscentise sa-
et non sacrificium. nans, et mortemnostram mortificans.

De secundo, Psal. xxxix," : Holocau- Propter lieec tria potest comparari tri-
stum pro peccato non postulasti. Ad
et plici dulci cibo et medicinali, scilicet, 1.

Rom. III, 20 Ex operibus legis non ju-

:
Melli, propter primum, 2. Ficui, propter

stificahitur omnis caro coram Deo. Ad secundum, 3. Et fructuivitse, propterter-

Hebr. Impossihile est sanguine
x, 4 : tium.
taurorwn hircorum auferri peccata.
ef 1, De primo, Prov. xxiv, 13: Comede,
De tertio, Ezech. xx, 25 Dedi eis : filimi, mel, quia honum est. Mel corpus
prsecepta non hona, et judicia, in quihus Christi dulce signat.Hocbonum est : quia
non vivent. Pnvcepta non hona, id est, tenehras inentis nostrae illuminat. I Reg.
minusbona, quantura scilicet ad sacrifi- XIV, 20: Vidistt quia illuminati sunt\ocu-
cia et cceremonialia : non vi-
in quihus li mei, eo quod (/ustaverim paululum
vent, quia vitam graliae non conferebant. de melle. Isaiae, vii, 1.^ : Butyrum et

Ad Ilel)r. vii, 18 : Reprohatio quidem mel comedet, omnis qui relictus fuerit,

fit prsecedentis mandati, propter infir- ut scilicet sciat reprohare malum^ et

mitatem ejus, et inutilitatem, quasi pro- eligere honum. Psal. xxvi, 1 : Dominus
ptcr ejus sterilitatem. quia non confere- iHumi)iatio mea, et salus niea. Ttem,
bal graliam. Accedite ad eum, et illuminamini (Psal.
xxxiii, 0.)
2. De secundo, Jerem. xxiv, 2 : Video
firus, ficus honas, honas valde. P'icus bis
dictae, dulce corpus Cliristi, Dei et ho-
minis signant. Ilae bis bonae sunt valde,
quia mentem
carnem a vnorbo pravae
et

concupiscentiae sanant. IV Reg. xx, 7,

Tertia causa institutionis hujus Sacra- Isaias jussit afTerri massam ticorum,
menti est cibus hominis. Cibus, inquam, quam cum posuisset super ulcus regis,
inedicinalis contra pomi mortiferi cor- curatus est. Tlcus rcgis concupiscentia
ruptionem, quce causa piava infusa est est carnalis, massa ficorum corpus Chri-
per primos parentes humano generi. ut sti continens dulredinem multorum bo-
 DE ElCllARISTr/E SACKAM. 1»ARS I, SERMO 1. l:\

iiui'uin ad mediciiiiim nialoniiu deside- ;eternuni : el panis, queni ctjo daho, caro
rioriiin. nwu est pro mundi vit<i... Qui nmnducat
\i. De tertio, Luoie, i, i2 ; Uenvdichi.s nieam earncm^ et hibit nieuni sanf/ui-
fructus veutris lui, corpus scilicet Cliri- nein, in me manet, et ego in illo : e/ qui
-sti, quod est fructus vita», valens ad dr- nianducal me, et ipse vivet propter nic.
structioncni morlis gehennffiet acquisitio- Ililarius : « Accepta carne Doniini et
neiu vilie aeternoe. Prov. \\\, 18: Li(punn (( hausto sanguine, id efticitur, ut nos in
vi/ci' est /lis, qui apprehenderint eani, « ipso, et ipse in nobis sit. » Ihec est er-
scilicet, sapientiam Hei incarnatam. llinc go causa vitte nostrje, quod in nohis car-
dicilur (Jsee, xiu, li : liro niors tua o nalibus per carnem (Uirislum, qui vera
mors. .Toan. vi, .jI et seq. : Eyo suni vita est, manentem habcmus, victuri per
panis vivus, qui de cvelo descendi. Si cum ea conditione qua vivit ipse per Pa-
quis manducaverit ex hoc pane, vioet in trem qui in co est. Amen.

43
 ,

SERMO II.

DE PRIMA C A US A INS HTUTIONIS

SCILICET, DE MEMORIA DOMINI,

ET PR.IIPARATIONE AD JUDICIUM.
Venite^ comedite panem ^neum^et hihite vinum quod miscui
vohis, etc. Proverb. ix, 5.

His verbisDominus nos invitat ad salutare conviviura, in quo preeparavit

pretiosum cibum et potum, corpus et sanguinem suum.
Causani tiiani tracta, etc, ut in primo sermone.
Prima causa institutionis sacramenti Domini corporis est memoria Salvato-
ris, ut sicut per araorem iniquitatis a Doraino recessimus, sic per memoriale
pietatis redearaus. Girca memoriam Salvatoris tria possurit inquiri.

/. Quid mali sequatur si fuerit relicta Salvatoris memoria?

II. De f/idtjf/s sit habenda Domini memoria?
III. Ad ffuid valeat habita istu rnemoria ?

si memoria Domini fuerit relicta? Et di-

ceiulum, quod triplex, scilicet, 1. Amissio
divinse graliaj, 2. Subjectio potestati dia-
I. bolicse, 3. Magna deformitas culpa3.
1. De primo, Dcut. xxxn, 18 et 20 :

T)cum quiHe genuit dercliquisti, et ohli-

Pniuo qua^rilur, Quid mali soqualur fn.s e.s Douii/ncrrotoris tui... Et ait : Abs-
I
 .

m EUCHAIUSTLE SACRAM. PARS I, SERMO 2. G75

condam faciein niram ah eis, id ost, id est, maximai humiliationis, absynthii,

subtraham gratiani : ubi autein fons por- el /ellis, id est, aniar<B passionis. Ezech.
it, rivus arescit. [sa. xvn, 9 et 1(1 : /iV/.y IX, 4 : Si(j)ia tliau super frontes virorum
deserta, qiiia oblita es Dei salvatoris gementium, et dolentium super cunctis
tui. Eccli. XX, 13 : Grati<e fatuorum abomi)iatio)iibus, quse fiunt m mcdio
effundcntur civitatis hujus.figuram crucis, id
Tliaii
2. De secundo, I Reg. xii, 9 : Obliti est, Passionis Domini, qua' seniper est
suni Domini Dei sui, et tradidit eos in bonis in mente ferenda, signat.
manu Sisarx, id est, in potestate diaboli. 2. De sccundo, Psal. xcix, 2 : Scitote
Tob. VI, 17 : Qui eonjugium ita susci- qiionia))i Dominus ipse est Deus. Quasi
piunt, ut Deum a se, et a sua mente ex- dicat Mementote quia Dominus est
:

cludant : habet potestalem dcemonium Deus, omnia implens, ubique praisens,

super eos. omnia videns. llinc ait Providebam :

De tertio, ad Rom. i, 28 : Sicut non Dominum meo semper^.

in conspectu
probaverunt, id est, noluerunt, Deum 1'xcli. xxxix, 24 Opera omniscamis co-:

habere in notitia : tradidit illos Deus ra)n Domino, et )wn est quidquam abs-
in reprobum sensum : ut faciantea, quse condifum ab oculi ejus. (^ant. ii, 9 : En
non conveniunt. Et, heu! hoc ssepe fit ipse slat post parietem nostrum, id est,
usque ad mortem. Psal. hx, 5 ; No)i indutus parielem carnis nostrse, respi-
est Dcus in conspectu ejus, inqubiatie ciois per ca)icellos : quia licet intus de-
sunt vicC illius in oinni lempore, Joel. gens, occultus a nobis videri non possit,
I, 17 : Computruerunt jumenta in ster- tamen omnia nostra respicit.

core suo, id est, in luxuria et in aliis vi- 3. De tertio, Isaiae, xxx, 27 : Ecce no-
tiis tiniunt. men Domi)n venit de longhiquo, ardens
furor ejus, et gravis ad portandum.
Ecce venil, id est, attendite, quia cito
veniet ad districtum judicium. Matth.
n. xMv, 12 quia nescitis qua
: Vigilate,
hora Doininus vester renturus sil. Apoc.
XX, II et 12: Vidi thronum mag)iu)n
Secundo quaM-ilur, l)e quihus memoria candidum, rt sedentem super eum, id est,
Domini sit habenda ? Et dicendum de semper ante oculos mentis habui Domi-
tribus. 1. Dc praeterito, 2. De praesenti, num ut cito venientem ad districtum ju-
et 3. Defuturo. dicium, a cujus co)ispectu fugit tcrra, et
1. De praeterito, ut nostri Redemptoris coelu))), eic, et vidi mortuos id est, pec-
qui per nimiam charitatem a morte ma- catores, mag))os et pusillos, staiites i)i

la, morte sua nos liberavit. co))spertu tlironi, et libri aperti swit :

2. De praesenti, ut omnium inspectoris rl j')idicati sunt mo)'tui ex his, quse scri-

qui per occultani pi'iBseiitiain oinnia no- pla rrcmt in Ubris secii)ulu)n opcra ipso-
stra semper cernit. ru))i. Ideo sive comedam sive bibo, sivc
3. De futuro, ut justi judicis qui per aliquid, ctc.'.
omnipotentiam suam oinne pravuni in- De omnibus tribus simul, Psalm. cx,
correctum districtc judicabit : i- et *) : Monorinm fecit mirabili^on suo-
1. De primo, Thren. ui, 19 : liccorda- r)()n, ))iisrricors rt )niserator Do))ii)i)is :

re paupertatis, et transgressionis mrH', escu))i drdii timr))tib)(s sc. Dominus dc-

' Psul. XV, 8, ot Act. 11, 2o. 2 Cf. I ad Corinth. x, 31, et ad Col. in, 17.
GTij D. xVLB. MA(i. UIU). VR/ED.

(lit nobis escam, scilicet, me- scipsuni ad « num praesentem et omnia videntern et

moriam miral)irmni, praeteritomm, quod « vindicantem semper cogitaremus, aut

nos redemit : pra^senlium, quod omnia « vix, aut numquam peccaremus. » Boe-
nostra respicit : futurorum, quod distri- tius : « ^Tagna nobis indicta est necessi-

cle tandem ]'udical)it. « tas bene vivendi, cum agamus omnia

« ante oculos judicis cuncta cernentis. »

3. De tertio, Exod. xix, 10 et 11 :

Vade ad populum, sanctifica illos hodie,

JU. et cras, et sint parati in dicm tertium :

in die enim fertia desccndef Dominus co-

rum omni plcbe. Quasi diceret Memen- :

Tertio quierilur, Ad quid valeat habita tote quia Dominus terribiliter descendet

memoria Salvaloris?Kt dicendum ad tria. ad districtum judicium : et ideo estote

Primae enim rei memoria, scilicet Do- parati iii diem tertium. Primus dies est
minicffi Passionis, valet ad cor nostrum nostrae nativitatis, secundus nostrae con-
amore Christi inflammandum. SecundiD versationis, tertius dies mortis vel ad-
rei, scilicet ejus continuae inspectionis, ventus districti judicis. Luc. xii, 40 :

valet ad nos a peccato custodiendum. Esfote parati, ciuia qua hora non puta-
Tertiae rei memoria, scilicet districli ju- tis, Filius hoininis rcniet.
dicis, valet ad excitandum nosul pruipa-
remur contra futurumjudicium. Primum
facit nos bonum diligere, secundum ma-

lum odire, tertium periculum imminens PR.EPARATIO CONTRA JLDIGIU.M DOMINl.

praecavere.
1. Deprimo, Lucae, xii, 49 :Ignem vcni
mitlere in terram, etc, id est, causam In pra^paratione contra judicium Do-
amoris misit Dominus in mundum be- mini debent tria notari, scilicet modus,
nelicio Passionis, quce si pie recogitata providentia, lucrum. Modus praeparationis
fuerit, amore magno cor accendit. Psalm. est pcenitentiam, de peccatis agere, provi-
xxxviii, 4 Comaluit cor meum intra
: dentia prai^paratorum pffinam evadere,
me, etc. iiernardus « Super omuia te : lucruin tandem prseparatis vitam aeter-
c(reddit amabihmi, mi Jesu bone, calix nam possidere.
« quem bibisli, opus redemplionis no- 1. De primo, Eccli. xviii, lU : Aiifeju-
« stroe. » Idem Ouanto pro ine Domi-
: c«
dicium para justitiam tibi, scilicet pce-
« nus factus est vilior, tanto milii factus nitentiam agendo. Matth. iii, 17 Poini- :

« est charior. » fentiam nffife : appropinquamt enim, re-

2. De secundo. Prov. viii, 14: Tiinor fjnum cadorum, id est, regni coelestis ju-
Domini oclit malum. Timor, inquam, stum judicium. Joel. n, 11 et 12 : Ma-
quo mens semper J)eum praesentem et fjnus dies Domini, ef tcrribilis valde : et
oinnia videntem attendit, a peccato cu- quis sustincbif cum Nunc ? ercjo dicit
stodit. Hinc etiam dicitur, Eccli xxui, 2.")
Doininus : Convcrtimini ad ine iii toto
et seq. : Omnis liomo dicens : Quis me cordc vesfro. Quasi diceret : Pra^parate
vtdef '.'
Icncbrie circumdant me... Non vos ad diein Domini, pocnitentiam agcn-
quoniam omnia videt oculus
intelliyit do.
Domini, quoniam expcllit a se limorem De secundo, Apoc.
2. xviii, 4 : Exitc
J>ei. Ezecii. vui, 12 Certe vides de illa populus meus ut ne participes
:
fili :

hominis qux seniores domus Isracl fa- sitis delictorum ejus, et de plagis ejus
ciunt in tencbris : dicunt cnim : Non vi- non accipiatis. Exite de Babylone, etc,
dff Dominus /io.>. Olossa : « Si Domi- id est, procparate vos ad judiciuin, pcr-

I
 1)K RUCUARISTM": SACHAM. IVMl^ I, SI.KMO 2. 077

uitcntiam ag(Mi(h», et peccata mundi iiou !']((•(' lri[>l('\ lucruni pr;eparationis ad

faciendo, et per taleni providentiani eva- judicium, scilicel [)ossessio cfolestis rc-
detis ejus pocnani. IjUC. xii, -V.) : Si sci/rt gni, societas amabilis sponsi, delici.T to-
pnterfamilias qua hora fur ccnirc/, vir/i- tius ])oni. Primum notatur ibi, Intravc-
larcl uliiiue, et non sinerct perfodi do- runl. Secundum ibi, Cuin co. Tertium
mum suam. Glossa : « Xescienle ])ati"efa- ibi, Ad nuptias.
« milias, domuni fur perfodit : quia I. De primo, Matlh. x.w, 3i : \'cnitc

« dum a sui custodia s[)iritus dorniit, bcncdicti Patris mci, possidclc paralum
« improvisa mors earnis habitaeulum ir- vohis rcgnum a mundi.
conslitulione
« rumpit, el animam ad sup[)lieia traliit. '2. Desecundo, adThessal. I Son- iv, 17 :

« Furi autem resisteret, si vij,Mlarct : pcr cum Domino crimus : sine quo nulli
« quia adventum judicis occulte venien- bene, et cum quo nuUi male esse poterit.
« teni praecavens, judici pdMiitendo oc- .loan. xvii, 21 Pater, c[uos dedisli mi-
:

« curreret, et sic utique dormientium, lii, volo ut uhisumego, ctillisinlmecum:

« id est, non prceparatorum prenam cva- ut videant claritatem mcani, quam de-
« deret. » disti mihi.

3. De tertio, Matth. xxv, 10 : l)u)n fa- 3. De tertio, Isa. i.xvi,' 10 et II : Gau-

tuse virgines ircni cmere, vcnit sponsus, dete cum ca gaudio universi, qui lugetis
etc. Cum fatuae aniniffi non [^arata- irent supcr eam, id est, cumbonorum omnium
emere ad forum diaboli cum Eva, vel pacilica et jucunda societale, ut sugatis,
cum Dina, ubi pro modica re dant mulla et ?'cpleamini ah uhere consolalionis
bona, (luie paratse crant, intravcrunt cjus : ut rnulgcalis, ct deliciis affluatis
c.um sponso ad nuptias. ah omnimoda gloria cjus. Amen.
 SERMO III.

I)E SEGUNDA CAUSA

INSTITUTIONIS,
SGILICET, DE SAGRIEIGIO ALTARIS.

Venite^ comedite panem meum^ etc. Prov. ix, 5. Causam

tuam, etc. Prov.xxv,9. Placehit Domino sacrificium Juda^
el Jerusalem^ qiiasi regis et militiae, id est^ Chrisii et Ec-
clesioB. Mal. iii, 4.

Secunda causa institutionis sacramenti Dominici corporis est sacrificium

altaris, ut haberet Ecclesia ad cultum divinum munus offerre Deo super omnia
sacrificia pretiosum et acceplum. Circa sacrificium altaris tria possunt nolari,
scilicet

/. Forma offerendi.
II. Qmestio dc sacrificio legali.

TII. Et excellentia nostri sacrificii.

De duobus primis potest hic dici, et de lertio in sequenti.

tcruni prieliguralionc, sccunda in huma-

naj form.^E veritate, terlia in panis ct vini
spccie. Prima est synaooga? commodata
I. sub legc, secunda charitatis divinoe obhita
in crucc, tcrtia iidclis anima3 consecrata
inmensa Ecclcsiae. Prima dala cst in si-
Primo cst nolanda forma sacrificii, et gnum, sccunda in pretium, terlia in so-
hsec esl triplcx. Prima in oblationum ve- latium.
 DE KUCIIAHISTLi: SACHAM. i>AHS I, SEUMO 3. (J7!)

1. Dc prima, Lov. iv, 18 et ii: Si oin- icritaniiaa... depopulo terr^i^offeret ca-

nix turba Israel per ignorantiatn pecca' pram immaculatam, et adolebit eam Sa-
verit, offerat pro peccato suo vituluni, cerdos super altare, in odorem suavitatis
id est, Christurn, ut dicit Glossa. Hoc Domino, et diinitletur ei. Ergo videtur,
autem non eiat in persona, sed in figuia. quod vetus sacrificium placuitDeo, elquod
Similiter agnus immaculatus qucm oc- propter hoc peccata dimisit. Ad Heb. ix,

cidebant in Pasclia, et cujus carnes ede- 22 : Omnia pene in sanguine secundum

bant, figura Christi erat, ut dicit (irejj^o- legem mundantur., id est, per sanguinem
rius. animalium sacrificatorum remittuntur
2. De secunda forma, fsa. lhi, .">
et 7 : peccata delinquentium. Ergo ut prius illa

Sicut ovisad orcisiotieni ductus,.. vulne- sacrificia Deo placuerunt, et peccata di-
ratus est propter iniquitates nostras,... miserunt.
oblalus est quia ipse voluit. Hoc vere secun-
dum formam humanam in cruce, ad Hebr. II. Secundum horum contrarietas sic
X, 10 : Sanctificati sumus per oblationeni potest resolvi : In sacrificando tria sem-
corporis Jesu Christi semelf scilicet in perfuerunt, scilicet, 1. Ipsum sacrificium,
cruce. 2. Personse ofTerentium, 3. Remissio pec-
3. De tertia, Psal. cix, 4 : Tu es Sacer- catorurn. Sed in singulis istorum duo
dos... secundum ordinem Melchisedech. attendebantur.
Gen. xiv, 18 : Obtulit panem et vinum. 1. In sacrificio, caro vel sanguis ani-
Sic Christus dat corpus et sanguinem malis ofTcrebatur. Et praelerea aliud mul-
suum in sacrificio Ecclesia^ sub panis et to melius, scilicet, rcs spirituahs quae ibi

vini specie. Maltli. xxvi, 26 et seq Ac- : figurabatur, ut in agno vel vitulo Chri-
cepit Jesus panem, et benedixit, et ait : slus, in capra pcenitentia, in bove vita
Hoc est corpus meum.. Et accipiens cali-
. . robusta et activa, in ave sublimis et con-
cem, id est, vas cum vino, gratias egit, templativa, et sic de caeteris.
dicens : Hic est sanguis meus. 2. Item, pcrsona^ otferentium duae fue-
runt spccies, quia ali;i^ digna^, ahae indi-
gnae. Indigni erant, qui illa sacrificia car-
nalitcr tauluui altendebant. Digni vero
H. qui ca spiritualiter intendebant, et intel-

iigebant, el ineis Christum praefiguratum

vel explicitc vel iniplicitc crcflebant : et
Secundo, notandaest quaestio de sacri- secundumspiiitualemillf)rumintellectum,
ficio legali, in qua fiunt. Primo contra vitam suam regebant.
insufficientiam quee imponitur sacrificiis 3. Item, remissio peccatorum,
ibi erat

legalibus, opponitur. Secundo contrarie- ethoc quantum ad duo, scilicet, quan-

tas solvilur. Tertio causa sacrificii illius tum ad prenam, id est, quantum ad quam.
assignatur. dam legis irregularitatem : vel quantum
ad culpam, id est, conscientiae maculam.
I. Prinio, contra insufficientiam qua His visis, facile solvunlur quae de sa-
imponitur legalibus sacrificiis, scilicet, crificiis in Scripturis sacris conlraria dici
quod Deo non placuerunt, et quod pec- videntur.
cata non abstulerunt, ut probatum est SoLUTio. Revcra enim illa sacrificia,

supra in primo sermone, secundum illud secundum se, scilicet, opera operata, id
Jerem. vi, 20 Holocautomata vestra
: est, carnes et sanguis hircorum non placc-
non sunt accepta, et victimse vestrie non bant Deo nec propterea remisit pecca-
:

placuerunt mihi : et contraria similia sic tum, quantum ad culpam, id est, con-
opponitur-, Lev. iv, 27 et seq : Si pecca- scientiae maculam : sed tamen apud ho-
080 T). ALR. MAG. ORD. PR^.D.

luines rcmissa roputahantur, quanluni ad sareul umbrte et signa. Deut. xi, 18 et20 :

quamdani legis pcpnam, untle cum dicil Ponitc vcrba mca in cordibus ct in ani-
Aposlolnsad Hebr. x, i : hnpossibile cst mis ccstris, ct suspcnditc ca pro signo in

saiiguine tauroriim ct hircorum aufcrn manibus, ct scribite ea super postcs ct

pcccata : ct ibidem, ix, 22 Oomnia penc

:
januas, scilicet, sacrilicia ut oves, boves,

in sa)ifiuincsecuudum lcgcm mundautur, et hujusmodi, quasi litteras parvulorum.

prhntmi intelligendum est ,
quantuin In quibus multa bona sunt discenda,
ad anima} culpam, secundum quantum et sunt prsecipue tria : 1. Fides Salvato-

ad carnis pcpnam. UndeadHebr. ix, 13 : ris, 2.Forma de moribus, 3. Spes de cse-

Saiiguis hircorum, et taurorum, el cinis lestibus. Primum poterant discere in sa-

vituln; aspcrsus inquinaios sanctificat ad criliciis ovium, secundum in sacrificiis

cmundationem carnis. Glossa « Sancti- : taurorum, tertium in sacriliciisanimalium

« ficat, id est, a peccalomundat,id est, a extra castra combustorum.

« poenalegis, ad emundationem valens non 1. De primo, Isa. uii, 7 et o : Sicut

« aninuT, sedcarnis.» Verumtamenistorum ovis ad occisioncm ducetur,.. et livore

sacrilicia non secundum se, ut diclum est, cjus sanati sumus. Cum ergo ovis ofle-
sedpropter fidem Salvatoris quem in il; rebatur, poterant de vera fide tria disce-
lis venturum et pio redemptione mund' re, scilicet Salvatoris innocentiam, in

passurum credebant, Heo placebant, et passione mansuetudinem, humani

ejus

eisremissionem peccatorum, et quantum generispermortemChristiredemptionem.

adpcrnam supradictam legis, et quantum 2. De secundo, Dan. iii, 39 et 40 : In
ad culpam anima?, tribuebant. Ad Gal. animo contrito, et spiritu humilitatis su-

11, 16 Nonjustificabitur honio ex operi-

: scipiamur, sicut in holocausto arietum
bus lcgis, nisi per fidcm Jcsu Christi. Ad ct taurorum. Cum ergo cornuta animalia
Hebr. xi, 4: Fidc plurimnm hostiam Abcl^ in holocaustum, id est, per ardorem ignis
quam Cain, obtulit Deo. Plurimam, id in cinerem redigenda offerebantur : po-
est, acceptabiliorem et plus sibi valen- terant de bonis moribus discere, scilicet,

teni : inteUexit enimagno et credidit in I. Ut de morilms et vitiis virtute resiste-

quem J)eo obtulit, hostiam meliorem, id rent, 2. Dei et proximi amore ardercnl,
est, Salvatorem, quod non Cain et csete- 3. Cordis et corporis humilitatem in om-
ri indigni. Genes. iv. 4 : Respc.rit Domi- nibus conservarent.
nus ad Abcl, etc. 3. De tertio, Levi.xvi, 27, et ad Hebr.
XIII, 11 : Quorum animalium inferlur
IH. Tertia causa institutionislegalium sanguis pro peccalo in Sancta per pon-
sacrificiorum assignanda. Cum enim a tificcm, horum corporn crcmnntur cxtra
Deo instituta sint, qui sine causa nihil fa- castra. Sanguis animahum significat ani-
cit, et tamen, ut supra probatum est in mas justorum.
primo sermone, mutanda erant : qui^eri (iUm hfec fiebant, poterant tria disccre

potest causa institutionis eorum. Ad lioc de spc cadestis gloriae obtinendse : 1 . Qua^
breviter dicendum^ quod licet per se non sunt poenitentia viventium, 2. Salvatoris
valuerunt ad remissionein culpse, tainen ofncium, 3. Reatorum sulTrag:ium.
multum utilia fuerunt ad doctrinam sa-
pientiie. Data sunt quippe servis ad tem- 1 . Priinum disciinus in eo quod corpora
pus tamquam signa rerum meliorum, et illa extra castra cremabantur, quia il)i

quasi parvulis tamquam characteres li- corpora cremari est Hdeles extra delicias

brorum, in quorum proprietatibus et mo- et voluptates si3eculi poenitentiam agere.

dulis olferendi, prolicerent in disciplina 2. Secundum discimus in eo quod san-

verte lidei, ut adepta vera scicntia proli- guis illorum per pontificem inferebatur in
terentur elementa, etcollata veritate ces- sancta sanclorum, quia hoc est justorum
 DE ElJCllARlSri.i: SACliAM. I*AI{S I, SKHMo :\. ('.81

post haiio viliun boiieliciu Christi assuuii spem cceh^stium. In Cant. v, 17,dicunt
in cochuu. l)eati : Quo ahiil dilcctus luus, o pul-
3. Terliuni (hscimus in eo quodsanguis cherri/na mulicruni ? respondet Beata
per pontihcem in sancta dehitus, vahiit Virgo (vi, 1) : Dileclus nicus descendit in
ad redemptionem peccalorum homiuum hortuni suum ad aureolam aromatum,
vivorum : quia hoc esianimas beatoruui, ul pascatur in hortis, et lilia colligat,
jam per Christum in coelo sublevatas, in- id est, castas animas de mundo assumat,
tercedere pro peccalis exsulum adhuc in et ad c(Elestia perducat.
mundo relictorum. 3. De terlio, Osee, u, 2 1 : Ego exaudiam
1. I)e primo, II adTimoth. u, II : Fi- coelos.^ el illi cxaudicnt terram, id est,
delis senno Nani si coniniorti(i sionus,
: Sanctorum precibus qui sunt in C(T'lis,

sciHcet, agendo p(pnitentiam, ef conrirr- salvantur habitantes in terris. Ecce quod

mus, recipiendo vitam aetermam : si sus- spem ccb-
orationes beatorum valent ad
tinebimus, et conregnahinius. Ad Kom. lestium. Apoc. viu, 4 fumus : Asccndit
VIII, 18 : Non sunt condignse passiones inccnsorum de orationibus Sanctorum
hujus temporis ad futurani gloriam quse de manu Angeli coram Deo. Quia scili-
revelabitur in nobis. Ecce quod poeniten- cel Sancii olTerunt orationes pro nobis
tiam agere, mahi in hocmundo sustinere, Christo, et Christus Patri suo, ut pecca-
valet ad spem obtinenda? ccelcstis glorice. torum remissionem recipiamus, et ad
2. De secundo, Joan. xiv, 3 Iterum ve-
: eorum beatain perveniamus societatem.
nio, et accipiam vos ad nieipsum. Ecce Amen.
quod divinoe pietatis olhcium valet ad
 SERMO IV.

DE TERTIO CIRCA SACRIFICIUM,

Di: fSACRIFICII MOSVIII ElLCEIiliE^TIJL.

Venifc, comedife panem meimi. Prov. ix, 5.

Et, Causam fnmn, etc. Prov. xxv, 9, iit in primo sermone.

Dicto jam supra de duobus circa altaris sacrificium notandis, hic de tertio
est dicondum.

111.

Tertio ergo notanda est nostri sacrificii, scilicet, corporis Ghrisli excellentia,

qua preecellit omnia legis saci ificia tripliei ratione, scilicet

/. Honeslalis
11. Dignitatis.

JII. El virtutis.

llalionc hoiieslatis quoad sa^culum, tam honeste ministrari, sicut sub specic
dignitatis quoad Dcum, virlulis quoad pnnis et vini : non enim sequuntur haec
sua> honitalis cfloctum. inconvenientia mulla, qua^ scquebantur
illa cruenta legis sacrificia. Prov. xvn, 1 ;

I. Excellit sacriliciinn noslrum Ccetera Melior esl bucella sicca cum gaudio,
ratione lioncslatis. Quod prohatur a tri- quaui donius plena victimis cinn jurgio.
bus : al) exteriori specie, a virginali ori- Buccella sicca est sacrilicium nostrum sub
ginc, a spiriluali dulcedine. munda specie panis et honesta. Zach. ix,
\ . Primo,prohatur honestas hujusmodi 17 Quid bonum ejus est, et quid pul-
:

ab cxleriori specic, quia sub nulla alia qua- chrum ejus, 7iisi frumentum elcctorum,
litate cibi possot tam munde, tam pulchre, et vinum germinans virgines ?
 :

DE El CHARISTLE SACRA>[. PAKS I, SKIlMo i. 083

2. Secundo, probalui- lioneslas i'jus a Cnpnt ngni cnin. pcdihns cjns ct intc-
viri^inali oriiiine. Multuni cnim conuncn- stinis vornbilis. Caput agni signilicat Ciiii-
dat ojus honestatem, quod a nuUa corru- sti divinitatem, intestina animam, pedes
ptione, sed a virginali flore sumpsit ori- carnem. Sa[)ient. viii, 19 el 20 Puer :

ginem. Eccli. xxiv, 2'-\ : hlorcs mrl [ni- crnm ingcniosns, id esi, l''iiiiis Dei sa|)ien-
ctns honoris rl honestaiis, quasi llores tia plenus : ct sortitns snm nnimnni ho-
pudicitiae meaB ct virginitatis versi suut nnm. Et cum essem magis bonus, vcni
in fructum nobilissinite et lionestissima3 (id corpns incoinquinntnm. Eccc in Chri-
prolis ex virginitate matris. (iant. lu, II : sto Deus, anima et corpus. Propter liaec

Egredimini et videte filiai Sion regeni iria dicimus : « Ave salus mundi, Ver-
Snlornonem in dindemnte. quo coronnvit « l)um Patris, liosiia vera, viva caro, dei-
illnm ninler snn. (llossa : « E^redimini « tas integra, verus homo, » ex carne
« ab ignorantia iniidelitatis, etvidete Re- scilicet ct anima.
« gem Christum in diademate, id est, in Proptcr iantie dignilatis excellentiam
« carne, quo coronavit eum mater sua, habet sacrihcium nostrum triplicem prai
Deo secundum
I « scilicet

« quod
Maria,id
est virgo
est, honestavitin hoc,
non deturpans. ut aliie
cseieris

se est
praerogativam.
accepium, 2.
1.

Angelis revcrendum,
« mulieres, sorde originalis peccati. » 3. Hominibus adorandum. Primum est
3. Tertio, probatur lionestas sacriiicii propter animam jusiam, secundum prop-
nostri, a spirituali dulcedine, qua cunctos ter carnem mundam, tertium propier

f^hristianos trahit ad se. l t enim dicit d(ntaicm summam.

Tuilius : « Honcstum est, quod sua vi 1. Dc primo, Mal. ni, t : Placebit Do-
« nos ad se trahitet allicit,» ut scilicet rcs mino sacrifcium .Jndn, id est, (^hristi
virtuosa, maxime vero talis quaj abundat quo Juda Rex meus. Et
jusii Regis, de
dulcedine pietatis, et talis res est sacriii- ecce Rex tuus vcnit tibi jnstus, et Salva-
cium Dominici corporis. Eccli. xlix, 1 : tor (Zach. ix, 9). Sacrilicium ergo Juda
Memoria Josise in compositionem odoris Dominoplacet quia corpus Christi obla-:

facta opus pigmentnrii. Memoria Josiae tum Deus ]\ater approbai, in quo scilicct
est mcmoriale Salvatoris, vel sacriiicium se maxime humilinvit nsqne nd nwrtcin
altaris. Hoc factum est opere Spiritus (adPhilip.11,8), Patriobediendo,et de dia-
sancti, tx pretiosis spociebus divinitatis bolo triumphaado, et genus humanum
et humanilatis suai, ut suavissimai hone- redimendo. Eccli. xxxv, 9, 8 : Sacri/i-
statis et pietatis odore ad se trahat fideles cium justi acccptum cst, ct odor suavi-
Ecclesice. Cant. i, 1 et 2 : Olcnmeffusnm tatisest in conspectu Altissimi.
nonien tnnm : ideo ndolesccntnhe dilexe- 2. De secundo, Matlh. xxiv, 28 : Ubi-
runt te. Trnhe me
cnrremus in : post te cumquc fncrit corpus, illic congrega-
odorcm nngncntornm tnornm. Hinc om- buntnr ct uquilx, id est, sancti Angeli.
nes qui verc creduui, ol) spem gratiae ot Loo Papa : « Circa corpus Domini aquii.-o

devotionis ad lioc sacrilicium videndum «suntqusespiritualibus alis circinnvolaiil >

et orandum, ad Ecclesiam frequenter et « verum sancti Angeli spirilus mundi

ferventer accurrunt. « munditiam amantes, mundiim corpus
« Domini vcneranies, ot pra'sontos lideios
H. Excellit sacrificium noitrum csetera « protegentes. » Gregorius : « Quis lide-
ratione dignitatis. Quod probatur a tribus « lium dubium habere possit in ipsa ini-
pretiosissimis rebus, ex quibus consistit, « moiationis hora coelos aperiri, in illo

sciiicct, 1. Ex carne Cliristi mundissima. « Christi myslerio Angcloriiin adosse

2. Animajustissima, 3. Deitate altissima. « choros, summa et ima sociari ? »

Haec tria in agno paschali tigurata sunt, in 3. De terlio, Psal. xcviu, 5 : Adorate
nostro sacriflcio vere futura. Exod. xii, 1) scabellum pedum ejus : quoniam san-
084 D. \\A\. MA(.. ORD. PR.ED.

c/um est. Isa. lxvi, 1. l/cvc dicit Domi- gnum generat. Hinc est, quod triplices

nus : Ccvlfon sedes mca, tcrra autnn sca- missa? celebrari solent, sciiicet pro salu-
l)cl lum pedum meoru}n.]y\c\\.\\v tcrra sca- te vivorum, pro requie defunctorum, et
ttellum Dei ot signat carnom Christi qiise pro gloria beatorum. TTinc est etiam,
originaliter de tcrra est. llfcc est noljis quod hostiam sacram Sacerdos in trespar-

adoranda, quia sancta, quia Deo unita. tes frangit , ut virtus sacrificii corporis
Augustinus : « Sciendum quia in Christo T)omini in pra^dicto triplici statu fidelium
« terra est, id est, caro qufe sine impie- valere demonstretur.
« tateadoratur, quia a verbo Dei assunip- 1. De primo, I^ev. v, T7 ot 18 : Anima
« ta : qui enimadorat, non terram intue- si peccarerif per ignorantiam, offeret
« tur, sed iUum potius cujus scabeUum est arietem immaculatum, id est, Christum,
(( propter quem adorat. » Ttem, Augusti- (licit Clossa. Tlinccanit Ecclesia: « Agnus
nus : « Dicunt hseretici^ quod Quid est « Dei qui tollit peccata mundi.
Grego- »

« carnem ejus quam creaturam esse non rius : (( Dominus dedit nobis sacramen-
« negas, similiter cum divinitate adoras, et « tum salutis, ut quia quotidie peccamus,
« ei non minus quam divinitati deservis ? « ot ille jam pro nobis mori non potest,
« Respondeo, Dominicam carnem, imo « per hoc sacramentum remissionem
«perfectam in(^-hristo humanitatem, ideo « consequamur. »

« adoro, quiaa divinitate suscepta, et divi- 2. De secundo, Lev. xvii, i 1 : Dedi san-
« nitati iii nnitate personae est unita. Si cfuinem vobis, iitsuperaltare in eo expie-
« hominemseparaverisa Deo, illi neccre- tis pro animahus vestris, et sanguis pro
« do, nec servio, velut si quis purpuram animx piaculo sit. Et ideo caro et san-

« vel diadema regis per se jacens inveniat, guis Christi, recte ab Ecclesia pro ani-
« numquid ea adorabit ? cum ea vero Rex mabus defunctorum offeruntur, ut a pcena
« fuerit indutus,p('riculum mortis incurrit, purgatorii qua pro residuo poenitentice
« siea cumRege quis adorare conlempse- sua' ligati sunt, absolvantur. Augustinus :

« rit. Sic etiam iu Cliiisto Dnmino huma- « Orationibus et eleemosynis sanctae Ec-
«nitatemnon solam vel nudam, seddivi- « closije, et sacrificio salutari, non est
« nitati uuitam, sciHcot. ununi l"'ilium Doi, « (lubium dofunctorum animas relevari,
« verum Deum et vorum homiuom, si quis « ut cum eis misericordius agatur a Do-
(( adorare contempserit oeternalilor morio- (( mino. quam eorum peccata moruerunt
« tur. » AlexanderPapa : « Xihil in sacri- « in hoc mundo.
« ficiis majus esse potest, quam corpus et '•\. De tertio, Lev. x, 11 : Pectusculum
« sanguis Christi : et sicut lisec obhitio ([unquequod ohlalum est, cdetis in loco
« polior est caeteris, ita potius excoli et mundissimo tu et filii tui, ac fiHse tuse
« venerari debet. » Quia ergo inaestima- tccum. T^oclusculum quod scilicet opti-
biliter melior est cseteris, quiaDoo unita. linmm ot dulcissimum ost animalium,
maxime debet adorari, et docendi sunt signal dulcodinem corporis Christi, in
})arvuli Cbi-istianorum eam reverontor quantum comedilur in loco mundissimo,
adoraiT. id est, in quantum dolectat beatos in eo

quod plurimum gaudent et congratulan-

Dl. Tortio, oxcellil sacrilicium nostrum tur in hoc sacrificio de memoria suae ro-
caetera ratione virtutis, id est, per efTe- demptionis, de adspectu nostrae salutis,
clum sua? bonitatis. Habet enim triplicem deadmiratione divinae bonitatis. Vel cer-
bonum actum in triplici statu fidolium. to pectusculum, comoditur in loco mun-
scilicet, I. Tn hoc mundo, 2. Tnpurgato- dissimo. quia dulcodine corporis^Domini
rio, 3.In coelo. Tn primo statu peccata qua hic pascimur in velamine et sacra-
quotidiana relaxat, in socundo pconam mento. oa fruuntur beali visione mani-
gravem alleviat, in tertio gaudium ma- festa in cado. Apocal. ii, T7 : Vincenti
 Dii EUCIIAUISTLE SACilAM. l'AUS I, SEUMO i. (i8:;

dabo nianna absconditiini. IulVa, dicit videamus, vcl perfruainur sccuikIuiu il-

Glossa, meip.suni qui s/nn pa)iis virus, lud : Qui dilif/i/ nic, diHfjclur ti Palrc
qui dc coclo descendi (Joan. vi, .'il). Ouod nico : cl cijo di/i(/a/n cinn, cl iiuinifcslabo

manna nunc uianct abscundiluni,

etsi ci nwi/i.suni (Joan. xv, 21). El in illa

tunc erit manifeslum, liabens omnis sa- Douiini visione erit nol)is omnis bonL
poris delectamentum, Iiinc dicit (iOm- plena fruitio. Psal. x\ , 1(1 : Adiinplc-
plenda « Perliciant in nobis^Domine sa-
: cum rultu tiio. Psal. wi,
bis nic ladilia

« cramenta, quod contincnt: ut quae nunc 1.')Satiabor cum apparuerit yloria tiia.
:

«speciegcrimus,rerumvcritatecapiamus,)) Amen.
id est, corpore (Ibrisli, manifesta visionn
 SERMO V.

DE TERTIA QAUSA
INSTITUTIONIS,
UT SIT GIBUS HOMINIS, RATIONE DIVIN.i!: LIBERALITATIS.

Yeniie^ comediie panem meum. Prov. ix, 5.

Et, Causam tuam, etc. Prov. xxv^ 9. Car^o mea vere est cibus.
Joan. vi^ 56.

Id est, Verbum incarnatum caro Dei, vere est cibus hominis.

Tertia causa institutionis sacramenti Dominici corporis est cibus hominis :

ut non solum habeamus in hoc memoriam Salvatoris, et sacrificium altaris (de

quibus dictum est), sed etiam ad cibum hominis totius valens, scilicet, anima»
et corporis. Girca hoc quod Dorainus dat corpus suum in cibum liomini, pot-

est triplex sapienliiB Dei ratio assignari, scilicet,

/. Divi?2oe liberalitatts magnidtdo.

II. Humanx nalnrx corruptio.
III. El ejusdem nalurse condilio.

De prima ratione potest hic dici, et de aliis in sequenti.

mini corpus suuni iu cibum, est divinae

liberahtatis magnitudo. Cum cnim sum-
me bonus sit, summa eum liberalitas de-
L cebat : sed nuUa hac major esse potest,
ut jam probabitur : ergo hanc cum ha-
bere oportebat.
Prima ratio sapientia^ Dci qua dal Iio- T*robatnr autem liberahtas divinae bo-
 , :

I)K KrCirAUISTI.K SACHA.M. PAKS I. SKH.MO :,. -.87

nitiitis in hoc facto quantum

niaxima esse in ininisterium missi propter eos, qui
ad tria primo quantum
: ad magnilicen- h;ereditatem capinnt salutis, .Matlh. xvui,
tiamdoni, secundo quantum ad nobilita- 10: Anf/eli coruui in radis semprr vident
tem dantis, tertio quantum ad utilitatem /acirin Palris. .\ngoli dicunlur parvulo-
accipientis. rum, quia unicuiqucsa nalivitate (hitusest
Angelus ad ministerium. Iliiic leguntur
1. Probatur in hoc facto maxima libe- hominibus sa^pe obsequia iinpendisse, et
ralitas Dei, quantum ad magnificentiam faciunt adiiuc quotidie [)eccatores con-
doni. Quia kirgitor omnium bonorum iu vertcndo, multos a malis defendendo,
hoc sacramento dat seipsum, et hoc lar- justos ad ccelos deducendo. Exod, xxiii,
gissime quia proprium corpus in cibum
: 10 : Ecce mitto Angelum meum, quipne-
secundum quod dicit Accipile, et come- : cedat te, et custodiat in via, et introducat
dite : Hoc est corp/ts meinn (Matth. xxvi, ad locum cjuem paravi. Pr<ecedet te, lu-
26). Hic autem summus et supereffluen- men virtutum ostendcndo : custodiet in
tissimus gradus est divinae hirgitatis via, in igne purgatorii defendendo : et
quantum ad donum. II inc gradus quidam introducet te, ad sedem regni ccelestis
proponi possunt divinse hberalitatis, qui- perducendo.
bus largitus est homini bona sua, et sic Tertius gradus, quod iargitus est Deus
patebit, quod iste sit summus. homini seipsum. Lucoe, i, 08, 73 Benc- :

Primus gradus liberalitatis l)ei, quod dictus Dominus Dcus Israel, f/uia visita-
largitus est homini coelum et terram ct rif, et fecit redrinplioncm plrbis suie...

omnes irrationales creaturas ad servien- .Jusjurandum, fiuod juravit fid Abrfi-

dum. EccU. XVII, 1 et3 Deus creavit de : hfnn patrein nostrum, daturum sc nobis.
terra hominem,... et dedit illi polestatem Et dedit seipsuui multis niodis, primo in
eorum, ([Uce sunt super terram. Gen. i, socium nostrte peregrinatioiiis. liaruch,
20 : Faciamus hominem ad imaginem, iii, 30 et seq : llic est Deus noster,
et similitudinem nostram : et prsesit uni- qui adinvenit omnem viam discipli-
versx creaturse. Hinc ccelum et terra et nae, ct tradidit illam Jacob puero suo, et

omnia quae in eis sunt, serviunt homini. Israel dilecto suo. Post hvec in terris vi-
Deut. IV, 19 : Solem et lunam etomnia sus esl, et cum hominibus conversatus
astra coili creavit Dominus Deus tuusin est. Quasi diceret : (Juia Deus fccerat ho-

ministerium cunctis fjentihus. Mattli. \\ inini viam perogrinalionis, dans mandata

4o : Deus solem suum oriri jacit super boiKc conver^alionis ne via homiui vi- :

bonos, et malos, et pluit super justos et derelur gravis, faLlus est Deus homo, et
injustos. Act. xiv, 16 Et c/uidem Dcus : per lioc socius \\k ol peregrinationis.

non sinc testimonio semetipsum reliquit, Luc. vin, l el 2 : Iter jacicbat ,/esus per

bene faciens de caelo, dans pluvias, et civilates, et castel a prsedicaiis, et evan-

tempora fructifera, implens cibo, et lie- qelizans regnuni De'' : ct duodrrim cuin
titia corda nostra. Non sine lestiinonio illft, etinulierrs <iHqu;e, qucV rrfuit cuifi-
se reliquit benefaciens, id est, per heneli- ticti spiritihus ina 'ignis. rl infinnitalihas

cia et creaturasse Deurn et liberalein le- Maria, quw. cnralur Ma idalrnr, rt Joan-
status est. Psal. viii, 5 et 7 : Quid esl houio na, el Susaniifi, rl aliic inullie. Et vere
cjnodmemores ejus ?... Etconstituisticum bouus dedit se in buiiuni socium, quia

super opera manuum tuarum. socios via? lassos verbis optimis con-
Secundus gradus, quod hirgitus est fortavit, periclilantes libcravil, iiilirmos

homini illas nobilissimas creaturas ratio- curavit, morluos suscitavit.

nabiles supercoelestes, id est, sanctos An- Quartus gradus, quod dedit se in ser-

gelos ad ministrandum. Ad Hebr. i, li : vumnostrsenecessitatis. Ad Philip. ii, 7 :

iXonnc omnes sunt adminlstrorii spiritus Ch ristus sem etipsum exam inav il formam ,
688 I). ALB. MAG. ORD. PR.ED.

servi accipiciis. Ilinc sitientem potavit, enim permisit se malignorum manibus

esuriontcm pavit ,
pedes discipulorum semel crucifigi, permittit se quotidie sce-

lavil. Mallh. xx, 28 : Filius /loniinis )ion lcratorum manibus tractari, et immun-
venit ministrari, sed niinistrare. I.uc. dorum ac inimicorum dentibus in Sacra-

XXII, 27 ; Efjo in niedio vestnun suni, mcnto lacerari.

sicut qui ininistrut. 2. llinc hosti suo et tradilori Judcu di-

Quintus gradus est, quod dedit se in citur in coena cum aliis Discipulis suis

pretium nostrae redemptionis. AdEphes. corpus suum dcdisse.

V, 2 Christus dile.xit rws, ct trudidit se-

:
3. Veritatem enim suic praescntiae ad
metipsuni pro nobis, oblationem et ho.^i- instar solis oriri facit super bonos et ma-
tium Deo in odorem suavitatis. Matth. los, exhibens se in lioc mundo dignis et
XX, 28 : Filius hominis... venit dare (nii- indignis : licet non ab omnibus etfectus

mam suam, redemptionem pro multis. suscipiatur aequalis. Nam dignus elfe-

Sextus gradus, et summus liberalitatis ctum suscipitbonitatisDei, indignus seve-

Doinini est, quod dat homini corpus ritatis.

suum in cibum. Osee, xi, 3 et 4 : Ego 4. Sicut oculus aeger positus in solem

quasi nutritius Ephraim, et declinavi ad lucem suscipitnon ad delectationem, sed

eum, ut vesceretur. Joan. vi, 52 : Panis, ad turbationem sic peccator et inimicus
:

quem ccjo meadabo, caro est pro mundi suscipit quidem verum corpus Domini

vita. Bonus pastor, Domi-

Gregorius : « non ad salutem, sed ad damnationem.
« nus animam suam pro ovibus posuit, Yerumtamen in hoc apparet summus
« ut in sacramento nostro, corpus suum gradus liberalitatis Dci, quantum ad no-
« et sanguinem verteret, et oves quas re- bilitatem dantis. j\[agnum enim est dare
« demerat, carnis suse alimento satiaret. » magna dona proximis et amicis, magnum
Et in hocest expressio summse largitatis, servis et ancillis, majus autem ignolis et

et praecipui amoris : magnum enim est, peregrinis, sedmaxiinum inimicis. Hinc

dare se in socium peregrinationis, et in arguuntur magnae ingratitudinis, Job,
servuni necessitatis, et majus in pretiuin XIX, 22 : Quarc me persequimitii sicut
redemptionis. Tale tamen donum adhuc Deus, et carnibus meis saturamini ? Ad
est in separatione et remolione ab eo cui Rom. II, 4: An divitias bonitatis Dci, et
datur : sed quod datur in cibum, datur patioitiie, et longanimitatis contemnis ?
non ad separationem aliquain, sed ad Jgnoras quoniam benegnitas Dei ad pcB-
omnimodam unionem : uniuntur eniin nitentiam tc adducit ? Copiosa bonitas et

in unitate corporis, cibus ct sumens ci- l)enignitas Dei est liberalitas nobililatis

bum. Joan. vi, TJT : Qui manducat meam cjus, qui inimicis et contra euni peccan-
carnem, ct bibit meum sanguinem, in tibus mulla bona facit, maxime cum ta-
me manet, et ego in illo. Et sic apparet lcs corpus suum sumere permittit, ut
in tali dono supereffluentissima largitas lanta liberahtate eos convertat.
divince bonitatis.
IM. Probatur in hoc facto niaxima li-
II. l*rol(atur in hoc facto maxima li- beralitas Dci quantuni ad utilitatem acci-
l)eralitas quantum ad nobilitatem
Dci, picutis. Quia in lioc sacramento digne sus-
danlis, qua.'tam cxcellens est in hoc sa- cipicnsefticitur dciformis, id est, per gra-
cramento, ut corpussuum largiatur diflu- tiam bonitatis, sive per imaginem imita-
se ct late quia non solum dat illud di-
: tionis Dco quodammodo similis. Joan. i,
gnis et amicis, verum non subtrahitindi- 12: Quotfjuot autem recepcrunt eum, de-
gnis, malignis, et inimicis. dit eis potestatem filios Dei fieri, id est,
l. Psal. XXVI, 2 : Appropiant supcr tnc per gratiam bonitatis Deo simiies. Am-
nocentes, ut edant carncs meas, Qui brosius : « Quia Dominus Jesus consors
 DE EUCirARTSTliE SACRAM, PARS I, SERMO :;. 089

« est divinitatis et corporis, ct tu qui ac- moiiaui delectat, quod loluni liomincm
« cipis carncm cjus, divinic sui)stantiiB in hono conlortat, quod corpori suo my-
« in illo participas alinicnto. » Divina stico associat quiu insuper, ut dictum
:

substanlia bouitas cst. In Jioc orgo ali- est, Dco similcm faciat et isle gradus
:

mcnto divime substantise participarc, est summus est et supcreffluentissimus divi-

assimilari per gratiam bonitati diviucC. naUargitatis, quantum ad utilitatcm acci-
Prov. xii, 2: Qui bonus est, liaiiriet gra- picntisncmo cnim potest crealuram ad
:

tinm a Domino. Gratia vero estinllucntia majus promoverc, quam quod assimile-
divinse bonitatis in animam, pcr quam tur suo Creatori, in prsesenti scilicet per
assimilata Dco fit ei grata et vitse aeter- gratiam, et in futuro per gloriam : II ad
nae digna. Non ergo sufllcit libcralitati Coriutii. ix, l.") : Graiias Dco ago super
divinae quod in hoc cibo intellectum illu- inenarrabili dono ejus. Amen.
minat, quod afrcctum sanat, quod mc-
 SERMO VI.

DE SECUNDA ET TERTIA RATIONE

QUA DATUR CORPUS
CHRISTI IN GIBUM, SGILIGET, DE HUMAN.E NATUR.E

GORRLPTIONE, ET CONDITIONE,

Vcniie, co^nedite pancm ))ieu)n. Prov. ix, 5. Et, Causani

iuani etc. Prov. xxv, 9.

H.

Secunda ratio sapientia' Dei qua Dominus dat homini corpus. scilicet, in ci-

bum, est humanae naturee corruptio, qua' hujus cibi exigebat medicamentum,
et hoc quantum ad tria :

/. Quanlum ad confjruam curationis inchoationem.

II. Quantum ad ijiteyram rorruptionis curationem.
III. Quantum ad prmam sanitatis conservationem.

L Primo, liumanae naturae corruptii) niedicum persuadendo scilicet a vero

exigebat talem cibum, quantum ad eon- liuno vitae, id est, acorpore Dominico.
gruam curationis inchoationem, quia sic- De primo, Gen. ii, 17 : De li(j)io scien-
ut initium corruptionis et morlis ccepit ticV boni el niali ne comedas : in quo-
a cibo a medico vel per medicum veti- cumque eniui die comederis ex eo, morte
to, scihcet, a hpno scientiK boni et morieris.
mah : sic unitiuui justihcationis et De secundo, Joan. vi, .'ii : \isi mandu-
vitee incipcre debuit a cibo per eumdem caveritis carnem Filii hominis. et bibe-
 DE EUCIIARISTlyE SAGRAM, PARS I, SERMO 6. 691

rilis cjiis sanf/uinetn, nott hdbcbilis vifam mini. Corpus enim Cjirisli est Verbum
in vohis. Dei, id est, vera lux in carue iiumana
quasi in lucerna, qua illumiuatur lidelis
II. vSecundo, hunianae nalura) corniplio auima.
exigebat corpus Domiiii in cihum, ([uau- 2. I)e secundo, Psalm. lxxvu, 21:
i\u\\ ad inlegraui coiTuptiouis curatio- IHuit illis tnantta ad itiatiducandum.
nom serpenseuim
: uialiguus iufudil lio- Exod. XVI, 13 et li. Mane ros jacuit iti :

mini per venenum pomi vctiti triplicem sitniHtudinem pruinse super terram. Pa-
corruptionem, scilicet, l. In anima teue- nis ergo cceleslis in similitudine pluviai
bras ignorantia), 2. In carne morbum roris et pruinae apparebat ; quia corpus
pravffi concupiscentia^ :L et Morlem Domini a furore concupiscentiae pravae
utrol)i(]ue. Gcn. iii, 13: Scrpcns dcccpit refrigescit.
nic. 3. De tertio, Joan. vi, il) et oO -.Patres
J. De primo, Psal. xlviu, 21: Honio, vcslri manducaverunt manna in deserto,
cutn in Jionorc cssct, non intcllcxit: coni- ct tnortui sunt. Hic est panis de ccelo de-
paratus est jiancntis insipicntibus. (jen. sccndens: utsicjuisex ipso manducaverit,
I, 2 : Tenebrse erant super facieni abyssi, non morietur. Et sic cibus iste inortem
scilicet, ignorantia? super faciem buuia- aeternam destruit.
ni cordis ex diabolica deceptione.
2. De secundo, ad (ial. v, 17 : Caro con- 111. Tertio, humauae nalura? corruptio
cupiscit adcersus spiritutn. Ad Uom. vu, exigit corpus Domini in cibum, quantum
23 : Vidco aliatn lcgcm iti mcttibris mcis, addrmam conservationem sanitatis. Qui-
rcptignantcm lcgi nicntis mese. Lex iu dam euim ad tempus de peccatis com-
membris est morbus concupiscentiie, punguntur et quodammodo curantur, sed
movens membra ad actum maliti<Te. tempore tentationis per recidivum ite-
3. De tertio, Sap. ii, 2i : Itividia dia- rumcorrumpuntur. Psal. xxxvii, 6: Pu-
boli mors introivit in orhem terrarutn. trucrunt ct cortniptse sutit cicatrices mese,
De omnibus Auc-ustinus : « Si An^^elus a facic insipientise mcse. Ad conservatio-
ct de proprio pluens in paradiso nonesset uem autem sanitatis animac, et ad in-
« auditus, uon prwcipitaremur in mor- corruptionem bonae vitae valet cibus iste.
« tem : sed venitde coelo lapsus, serpens Cant. I, 12 : Fascicuius mgrrhs^ dilectus
« factus, et emisit venenum de proprio :
mcus mihi, hiter iihera mea commorabi-
« locutus est de suo : Gustate, et eritis tur. Sicut enimmyrrhaincorrupta scrvat
« sicut Dii. Et illi appelentes quod non corpora, sic corpus Domini pie sumptum
« erant, amiserunt quod acceperant, sci- corda. Ambrosius « Considera utrum :

« licet intelligentiam, vitae justitiam, « pra^stautior sit panis Ang:elorum, id

« non moriendi possibilitatem. » « est, manua Jud^eorum, an corpus Chri-
Quia igitur diabolus per cibum vene- « sti : illud corruptioni obnoxium, hoc
nosum triplicem corruptionem infuderat, « ab omui corruptioue alienum : et qui-
necesse fuit ad integram curationem, ut « cumque religiose gustaverit, corrup-
medicus et Salvator noster cibum medi- « tionem sentire non poterit. »
cinalem coutra htec tria daret, et hoc est
corpus suum, quod 1. Pie recipientium
ignorantiffi tenebras illumiuat, 2. Mor-
bum pravje concupisccnliae sanal, 3. et

Mortem destrucndo triumphat.

1. De primo, Psalm. xxvi, 1 : Dottii-
nus ilhiminatio mea, ctsalus tnca. Psalui.
xxxm, (i : Acccdite ad eutn, et illumitia-
 ::

692 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

Angelorum manducavit homo. I ad Cor.
X, 3: Patres nostri omnes eamdem escam
spiritalem manducaverunt . Sap. ix, 6
III. Si quis crit consummatus inter filios ho~
minum, si ab illo abfuerit sapientia tua,
in nihilum computabitur. Quasi dicat
Tertia ratio sapientiae Dei qua Dominus Qui spirituali cibo qui est Dei sapientia
dat homini corpus suum in cibum, est hu- caruerit, a vita spirituali deficiet. Eccli.

manae naturaiconditio, quse rationalis cre- XV, 3 : Cibabit illum panse vitse. et intel-

atura est, et corpori conjuncta. Rationa- lectus, et aquasapientise salutaris pota-

lis creatura potest tribus modis conside- bit illum.
rari, et secundum hoc indiget cibo tri- 2. De secundo, II Reg. xii, 3 : Pau-
plici. 1. Primo, consideratur rationalis per quidatn habebat oviculam quse de
creatura secundum id quod est incorpo- pane illius comedens, etc. Eccli. xxxix,
rea, et pure spiritualis, ut natura ange- 31 et 32 : Initium necessarise reivitseho-
lica. 2. Secundomodo ut est corpori con- minum, lac,et panis similagineus, etmel,
juncta, sicut dissimilis dissimili, spiritus et botrus uvse, et oleum. Hsec omnia San-
carni. 3. Tertio modo secundum quod ctis in bona, sic et impiis in mala conver-
illae duae naturae, scilicet, corpus et ani- tentur.

ma singulis personis hominum sunt fami- 3. Deutroque, Deut. viii, 3 etMatth. iv,
miro amore conjunctoe.
liari societate et i : Non homo, sed in
in solo pa)ie vivit

Sed quocumque modo istorum trium omni quod procedit de orc Dei.
verbo,
consideretur rationalis creatura, secun- Augustinus « Sicut anima vita est cor-
:

dum conditionem suam convenienti in- « poris, sed non vivificat illud sine cibo

diget alimonia. « corporali, » id est, sine verbo Dei.

Et sic haec et illa natura hominis, ut sibi

I. Primo enim modo considerata, sci- dissimiles dissimilem cibum habuerunt,

licet, secundum quod est incorporea et et alieno modo et longe ab invicem com-
pure spiritualis, ut natura angelica, se- ederunt. Nec cibus spiritus congrue-
cundum conditioncm suam exigit per bat corpori, nec cibus corporis spiritui.

quod vivat et subsistat, alimentum, sci-

licet, Verbum Dei aeternum secundum se III. Tertio vero modo considerata ra-
incorporeum, quod est aeterna Dei sa- tionalis creatura, scilicet, secundumquod
pientia. Tob. xii, 19 : Ego ciboinvisibili, illae naturae, id est, corpus et anima sunt
et potii, qui ab hominibus videri non pot- in singulis personis hominum, familiari
est, utur. Prov. iii, 18 et Eccli. i, o : Li- societate miro amore conjunctae, tunc I
gnum vitae est sapientia Dei, et fons sa- exigitur ad aeternam salvationem utrius-
pientise verbum Dei in excelsis, reficiens queunus cibus toti homini, id est, utri-
scilicet Angelos in coelis. que naturae conveniens, spiritualis simul
et corporalis, scilicet Yerbum caro fa-
II. Secundo modo considerata rationa- ctum, quem simul socialiter sub quodam
lis creatura, ut estcorpori conjuncta, sic- sacramento comedant, cujus virtute ani-
ut dissimilis dissimili, spiritus carni, ma de praesenti miseria ad vitam beati-
pretiosum vili, secundum conditionem tudinis aeternae perveniat, et corpus ad
utriusque naturae, indiget utroque cibo modicum tempus servetur in terra, tan-
sibi convenienti, sed dissimili, quia spi- dem gloriose resurgat. Dehoccibo, Joan.
ritus spirituali ad modum Angeli, corpus VI, 56 : Caro mea, vere est cibus, id est,
corporali ad modum bruti. caro Dei, caro humana, unita Dei Verbo,
I. De primo, PsaL lxxvii, 25 : Panem vere est cibus, scilicet totius hominis,
 DE EUCHARISTIiE SACRAM, PARS I, SERMO 6. 693

valens animse et corpori. Eccli. i, 8 et spirilum qui sicut ursus bestiis, sic ter-

seq. : Uniis est Altisshnus Creator omni- ribilis esse debct bcstialibus motibus el
potens Ipse creavit sapientiani in Spi- moribus. lli pascentur simul, scilicet vero
ritu sancto, et secundum datum suum cibo, id est, carne (Uiristi : ut prosit ani-
prsebuit illam diligentihus se. Creavilsa- mae et corpori.
pientiam in Spiritu sancto, id est, virtu- 1. l)e primo, Joan. vi, .*);! : Qui mati-
te Spiritus sancti : creaturam carnis de ducat meam carnem, et bibit meum san-
Virgine sumpsit, et sapientiae suae univit, guinem, habet vitam seternam, scilicet,
et secundum datum suum, id est, libera- quoad animam quffi post hanc miseriam
litatem, praebet illam, scilicet in cibum virtute bujus sacramenti pcrducetur ad
diligentibus se, scilicet fidelibus : ut vitam oeternam.
prosit, sicut dictum est, corpori et ani- 2. De secundo, sequitur : Et ego resu-
ni3e. scitabo eum in novissimo die : qxiia. Do-
De hoc convivio corporis et Spiritus, minus ejusdem sacramenti virtute refor-
Isa, XI, 7 : Vitulus, et ursus pascentur mabit corpus de pulvere configuratum
simul. Yituhis signitlcat corpus quod in corpori claritatis suse {^^ Philip. m, 21).
sacrificium Domino est mactandum, ursus Amen.
 PARS II.

DE FORMA DONATIONIS.
SERMO VII

I. Qiiod eorpii.^ datiir velatiiiti.

Venite^ comediie panem meum, etc. Prov. ix, 5.

Quomodo potest hic nohis dare carnem suam ad manducan-

i dum? Joan, vi, 53.

Sacramentum regis ahscondere honum est. Tob. xii, 7.

Secanclum principaliter circa sacramentum Dominici corporis notandum,

est forma donationis. Et circa hanc tria sunt consideranda. Primum est quod
Dominus dat corpus suum velatum. Secundum quod dat velatum sub specie pa-
nis. Tertium quod dat sub specie panis triticei.

Primum circa formam donationis Dominici corporis considerandum est,

quod datur velatum, non nudum, secundum illud Apocal. ii, 17 : Dabo manna
abscondilum, quasi cibum coelestem velatum. Sed quia ex hoc humanus sensus
terretur, et miratur, cum aliud videtur, et aliud credi jubetur : hujus velami-
nis quadruplex ratio sapientige Dei potest assignari.

/. Estindigmtas malontm.
II. Fides bonorum.
III. Instructio morum.
IV. Imbecitlitas omnium.

De primis duobus potest hic dici et de aliis in sequenti.

ijuum dat velatuni cst indignitas pravo^

rum, quae exigit ut veletur, sicut seger
oculus, ut sibi sol et quodlibct lumen tc-

I. gatur. Et in hoc benignissime agit cum

cis miscricordia Salvatoris : sienim pra-
vi nudum corpus viderent, et hoc a fide-
Prima ratio, quare Dominu^ corpus hbus manducari, ex ipso adspeclu scan-
 .

696 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

dalizarcnlur, et Iripliciter inale perirent, sn,'>. Noii est enu/i tibi necessarium ea,

1. In corde pererroreni, 2. In lini?ua per qnse ahscondita sunt, videre ocnlis tuis

detractionem, 3. In anima per sjjiritua-

lem mortem.

1. De primo, Joan. vi, 56 et 67 Caro : 11.

niea, vere est cibus : et sanguis meus,

vere est potus. Sequitur : Ex hoc multi
discipuloruni ejus abiernnt retro, quasi Secunda ratio est fides bonorum. Et
abhorrentes verba de Iiumana carne hiec ratio potest in tria distingui, quoe

comedenda. Ambrosius : « Forte dices, exigunt lioc velari, scilicet, 1. Fidei esse

« quomodo vera est caro, quomodo ve- verum, 2. Infidelitatis primae remedium,
« rus sanguis, quia similitudinem non 3. Et Fidei meritum.
« vides carnis ? attende ubi discipuli

« quod carnem suam

Christi audientes, I . Primo fidei esse verum exigit, ut cor-

« daret manducandam, recedebant, solus pus Christi veletur. Ad Hebr. xi, 1 : Fi-
« Petrus dixit : Verba vita seternse ha- des est argumcntum rerum non apparen-
« hes, ad ciuem ibiinus (Joan. vi, 69) ? i\e tium. I t enim dicit Augustinus : « Fides
« ergo plures scandalizarentur, et ne ve- « est credere, quod non vides », id est,

« lut quidam esset horror humanae car- credere verbis Dei de re occulta, quae ve-
« nis, sed maneret gloria Salvatoris, re est, et tamen eam oculis non vides.
« ideo in similitudine accipis sacramen- Nam de re quam videmus, scientiam po-
« tum, sed verae naturse gloriam virlu- tius quam fidem habemus. I Pet. i, 8 :

« temque consequeris. » Chrislus est in quem non videntes creditis.

2. De secundo, in eodem, vi, 52 et 53,

ubi Dominus dixit Panis, quem ego : II. Quatenus culpae infidelitatis respon-
daho^ caro niea est pro mundi vita ? Li- deat modus congruus satisfactionis. Un-
tigahant ergo Judxi ad invicem dicen- de sicut primorum parenlum incredulitas
tes Quomodo potcst hic nobis carncm
: incepit ex auditu verbi diaboli, suadentis
suam dare, ad manducandum ? Litiga- cibum habentem quodammodo morlem
tio Imjusmodi, murmur, et detractio est velatam, et in eo sunt sensus eorum va-
de nuda mandacatione corporis Christi, ne delectali : sic congruit ut fides salvan-
et ideo debuit vehiri. PsaL liv, 13 : Si dorum incipiat ex auditu verbi Salvato-
is, qui odorat me, super me mala locutus ris, suadentis cibum habentcm veram vi-
fuissct : abscondissem me forsitan ab eo. tam absconditam, et in quo nostri sensus
3. De tertio, Num. iv, 19 : Aaron et sint pie decepti praeter audilum, ut scili-

filiiejus intrahunt, ipsi disponent opera, cet fides sit ex audilu tantum, et non ex
id est, operient sacramenta. Alii nulla visu, vel ex aliis sensibus : auditus au-
curiositate videant quse sunt in sanctua- tcm per verbum Christi.
rio priusqunm i/ivolvantur, alioquinmo- lloc pulchre figuratum est Gen. xxvii,
rientnv. I lieg. Domi-
vi, 19 : Percussit 27. In benedictione Jacob, ubi sensus
nus mulloseo quod vidissent arcam l)o- Lsaac decepti sunt, pulantis sentire Esau,
mini, quasi scilicet non licebat eis eam dum qua vela-
sensit similitudinem ejus
videre detectam. Arca signat corpus Do- tus erat Jacob, unde sciendum quod in
mini quod malignis est veJandum, ne illa figura Dominici corporis quatuor
spiritualiter moriantur, si videant nu- erant personae, scilicet Isaac, et Rebec-
dum, quia causa suae caecitatis putarent ca, qui masculus et foemina, significant
esse phantaslicum. Eccli. in, 22 et 23 : duas naturas in nobis, id est, corpus et
In pluribus operibus Dei ne fueris curio- animam : masculus qui magis solet esse
 DR EUCIIARISTLI': SACRA.M, PARS II, SERiVIO 7. G97

manifestus et exterioribus plus inlendit, panis, quibus vclatus cst Jacob, id est,
si-^niilicat exleriorcm homincni, id csl, corpus (ilhristi. Sa[)icns ci-al Isaac, sed in
corpus nostrum cum sensibus suis : fcc- judicio cognoscendi Esau fallcbatur.
miiia quae domi rcsidcns familiam rcgit, Sic homo noslcr (>xl(M'ior in judicio
signat intcriorcm homincm, id cst, fidc- panis altaris scnsibus faHitur praUcrquam
lem animam, quoe suse salutis ct aHorum in auditu, undciut : yox (juidem, vox Ja-
curam gerit. Jacob bonus et formosus cob : sed mamis, maniis si//it Ksau '. Ma-

liabitans in labcrnacuHs, qucm diligit nus quastango, sunt Esau, nihil falsius.
Rebecca, id est, fidelis anima, signat ve- Vox quam audio dicentcm Ego sum, :

rum corpus Christi.Esau quem amat vox Jacob esl, nihilverius. Similiter sa-
Isaac, id est, corpus, co quod cibis cjus cramentum quod tango, substantia panis
vescitur, signat substantiam panis cum cst, niliil faisius. Vox (^Jiristi dicentis :

accidentibus, sciHcet colore, sapore, ct Ifoc cst corpusmeum, nihil verius.

caeteris, Primffi ergo infidclitatis rcmedium cxi-
CiUm itaque Tsaac quasi homo cxtc- git, quod corpus (^hristi dctur vclatum :

rior, id cst, Sacerdos bencdicere dcbct ut quia sensus primi parentis in cibo per-
Esau, id est, panem, Esau recedit, idest, emptionis vane delectabantur, sensus
substantia panis, sed simiHtudo Esau, nostri corporis in cibo bcnedictionis ad
sciHcct vestes cum odore, pellcs pih)Soe, instar Isaac dccipiantur ita tamen quod
:

cibus cum sapore, id cst, accidentia pa- Rcbecca, id est, fidclis anima in fide sua
nis sive simiHtudo, sciHcet color, sapor, non fallatur : crcdit enim vere in bene-
odor, durities, mancnt circa Jacob, id dictione sacra esse Jacob, id cst, corpus
est, corpus Christi unde in liis omnibus
: Christi vclatum similitudine Esau, id
sensus Isaac, id est, corporis nostri fal- est, specie panis, sed omnino ibi non cssc
luntur. Esau, id est, substantiam panis.
1. Ibi faUitur visus caHginosus Isaac, id

^ est, debiHs corporis nostri, quia putat prae III. Tertio fidei meritum exigit, ut
ocuHs habere Esau, id est, panem, ct corpus Christi veletur : quia, ut dicit

habct tantum vestes ejus, id est, specicm Grcgorius : « Fidcs non habct meritum,
panis, et sub illa latct Jacob velatus, id « cui humana ratio praebct experimen-
est, corpus Christi. « tum, » supple, sufficicns. Yclatum er-
2. Ibi faUitur gustus Isaac, id est, cor- go voluit Dominus darc corpus suum :

poris nostri quia putat gustare, et com-

: quia in hoc credere verbis suis, plus
edere cibum Esau, id est, panem, et quam sensibus nostris, magnum habet
gustat tantum simiHtudinem ejus. meritum. Joan. xx, 29 : lieati, qui non
3. Ibi falHtur olfactus Isaac, in est, siderunt, et crediderunt. IIujus meritum
corporis nostri, quia putat sentire Esau, fidei sive fructus meriti triplex est, scili-

id est, panem qui vcre non est ibi, sed cet, I . Spiritualium bonorum plena co-

sentit odorem vestimcntorum cjus, id pia, 2. Tcmporalium sufticicntia, 3. .^ilter-

est, formam panis quibus vestitus cst Ja- nalium supereffluentia. Ilinc orat Rebcc-
cob, id est, velatum corpus Christi. ca, id cst, fidcHs anima, In me sit ista

4. Ibi faHitur tactus Isaac, id est, cor- maledictio fili mi *, id cst, ha;c triplex

poris nostri, quia putat tangere Esau, id bcnedictio Deus de rore coeli,
: I)et tihi

est, pancm, et tangit pelHcuIas simih^s quantum ad primam, et de pinguedine

Esau, id est, similitudinem sive speciem terrse, quantum ad secundam, ahundnn-

^ Gen. xxvH, 22. * Gen. xxYii, 13.

698 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

tiain frumcntl et vini *, quanlum ad ler- terrie comedetis. Matlli. vi, 33 : Quxrite
liam. primiim rey)ium Dci, recte credendo :

1. De primo, Joan. vii, :i8 ct 39 : Qifi ci justitiam ejus, juste vivendo : et hsec

credit in me,... flumina de ventre cjus omnia adjicientur vohis.

fluent aqiue vivss. lloc autem dixit de 3. De tertio, I Pet. i, 8 et 9 : Credentes

Spiritu, quem accepturi erant credentes in Christum qucm non videtis, exsulta-
in eum Osee, xiv, 6 : Ero quasi ros, Is- hitis lcetitia inenarrahili, et glorificata :

rael fjcrminabit quasi lilium. rcportantes finem fidci vcstrse, salutem

2. De secundo, ad IIe])r. xi, 33: iS'^;^- animarum. Prov. i, 33 : Qui me audie-
ctipcr fidem vicerunt rcgna, adepti sunt rit, uhsque tcrrore recjuicscct, et ahun-
repromissiones, scilicet temporalium. Isa. danlia perfructur, timore malorum suh-
1, 19 : Si volueritis et audieritis nic, hona lato. Amen.

^ (ien. XXVII, 28.

-»»a3»j»c<wi< »
 SERMO YIII.

DE DUABUS ALIIS RATIONIP3US

QUIBUS DATUR
CORPUS CHRISTI VELATUM :

QU^ SUNT INSTRUGTIO MORUM, ET IMBEGILLITAS OMNIUM.

Venite^ coinedUe panemmeum, etc. Prov. ix, 5.

Quomodo potest hic nohis dare carnem suam ad manducan-

dum? Joan. vi, 53.

III.

Tertia ratio quod Dominus corpus suum dat velatum, est instntctio morum.
Job, XXVIII, 18 : Trahiliir sapientia de occultis. Tria vero in sacramento occul-
tantur, in quibus mores instruuntur, 1. Persona Salvatoris, 2. Pulchritudo ma-
gnse claritatis, 3. et Mirum opus omnipotentis.
1. De primo, Isa. xlv, 15 : V ere tii es Deus absconditus, Deiis Israel Salvator.

2. De secundo, Isa, viii, 17 : Exspectabo DomAnum^ qui abscondit faciem suam.

3. De tertio, Eccli. xliii, 36 : Multa abscondita sunt majora liis :pauca enim vi-

dimus operum ejus.

In his discimus tria tam virtuose abscondi posse in iiobis :

/. Nostram personam.
II. Pulchritudinem corporalem.
III. Et bonorum operum intentionem.

Primum a persecutorum furore, secuii- justus abscondere pcrsonam suam prop-

dum a stultorum inspectiono, tertium ab lor tria : Ut scilicet persecutoris ira
1.

humano favore. quiescat, 2. Ut prcTCcptum a Domino

opus pcrficiat, 3. Ut gloriosiorem coro-
I. Primo, discit in hoc sacramento nam acquirat.
700 D. ALB. MAG. ORT). PR^D.
1. De primo, Tsa. xxvi, 20 : Vade Quasi diceret : Yilis est mundus propter
populus meus, intra in cubieula tua, panam suae sollicitudinis, et ego vilis

claude ostia tua super te, ahscondere mundanis propter macerationem mei
modicimi admomcnlum, donec pertrans- corporis. Augustinus : « Carnem vestram
eat indignalio, scilicet, in persecutione, (( domate jejunio, et abstinentia escse et

quod multi justorum leguntur fecisse. « potus, quantum valetudo permittit. »

2. De secundo, II ad Gorinth. xi, 32 3. De tertio, Psal. xxxviii, 12 Ta- :

et 33 : Damasci priepositus custodiehat hescere fecisti sicut araneam animam

civitatem ut me compreJienderet : et per ejus. Sicut aranea ex suis visceribus tra-

fenestram in sporta dimissus sum per hens opus natura?, tabescit exiiide : sic

murum, et sic effugi manus ejus. Simi- justus frequentans opera laboriosa cbari-
liter Tobias cum juberet Rex occidi tate maceratur, ct pallescit in corpore.
eum, fugiens nudus latuit, ut scilicet Eccli. xxxiii, 27 lorum cur- : Jugum et

opera misericordire quae coeperat, adim- vant collum durum^et servum inclinant
pleret '. operationes assiduae. Gant. i, 5 : Nolite
3. De tertio, 1 Reg. xxvi, 1 : Cum fu- me considerare quod fusca sim, quia de-
geret David a facie Saul, ahsconditus co loravit me sol. Sol efiecius ardoris, id
est in colle IlacJiila, id est, in Domino. est, opus amoris, Ghrislus formam servi
llacbila enim intei'pretatur suscipiens acccpit, in qua claritatem deitatis abs-
eurn, unde Dominus susceptor meus-. condit. Unde Isa. un, 2 et 3 : A^on est
Absconditus autem est in Domino, ut species ei nequc decor, et quasi ahscon-
per inclyta opera gloriosa sibi restaret ditus vultus ejus et despectus.
regni corona. Joan. viii, 31) : Tulerunt
lapides Judsei, ut jacerent in Jesum : 111. Tertio, discit justus in hoc sacra-
Jesus autem ahscondit se, et exivit de mento virtutum bonorum operum in- et
templo. tentionem abscondere ab humano favore.
Matth. XIII, ii Simile est regnum coelo-
:

11. Secundo, discit justus pulcliritudi- runi, id est, conversatio justorum, dicit
nem corporalem abscondere ab bomi- Glossa, thesauro ahscondito in agro.
num inspectione, quia exterior pulchri- Gregorius : « Sic sit opus in publico
tudo et ornatus multis fuit occasio ca- « quatenus intentio maneat in occulto, ut
sus. Decor ergo corporalis abscondi de- « etde bono opere proximus praebeamus
bet tribus modis 1. Per habitus utili-: «exemplum, et tamen per intentionem
tatem, 2. Per jejuniorum austeritatem, « qua Deo soli placere quserimus, sem-

3. Per boni operis assiduitatem. « per optemus secretum. »

1. De primo, Job. xv), 16 : Saccum Triplex vero bonum pra?cipue debemus

consui super culem meam, et operui ci- abscondere a favore hominum, scilicet
tierc carnem meani. Gen. xxiv,Gi et 65 : eleemosynam, orationem, jejunium.
Rehecca, conspdcto Isaac ,tollens pallium, 1. De primo, Matth. vi, 2 et seq. : Cum
operiiit se. I adGor. xi, 10 : Mulier dehet faciseleemosTjnam, noli tuha canere antc
velamen hahere super caput suum prop- tCy tuba tumoris, jactantioe, et apparen-
ter angelos, id est, propter bonos. tiae, sicut hypocritse faciunt, ut honori-
2. De secuiido, ad Gal. vi, 14 : Mihi ficentur ah hominihus : Amen dico vo-
mundus crucifixus cst, et ego mundo. his^ receperunt mercedem suam. Te au-

1 Cf. Tob. I, 22 et 23. xvn, 3, xli, 10 ; Lvm, 10, 17 et 18 ; lxi, 3 ; xc,

» Cf. in multis psalmis, prsecipue ni, 4 ; 2, cxviii, 114, cxliii, 2, etc.
 :

DE EUCIIARISTLE SACRAM, PARS II, SERiVIO 8, 701

tem faciente eleemosynam, nesciat sini- videbalur liunianis oculis quasi cornuta,
stra tiia, id est, intentio prava, qnid fa^ unde non potucrunt claritateni vultus
ciat dextera liia, dilectio pura ut sit : cjus sustinere nisi volatam. Sic nimirun»,
eleemosyna tua in abscondito piiO in- imo multo magis corpus (ihrisli llcsur-
tentionis et Pater tuus, qui vidct in
: rectione ejus gloriUcatum, et spirituale

abscondito, reddet tibi. ac deiforme factum, nuUus potesl inspi-

2. De secundo, Mattli. vi, Et cuni (> : cere mortalis hominis oculus, nisi alia
oraveris, intra in cubiculum tuum, id specie velatum.
est, secretum mentis : et clauso ostio,
omni aditu cordis, om Pa/m?i tuum in II. Secundo, probatur hoc ex eo quod
abscondito intentionis : et reddet tibi. accidit matri Dei Marise, quse non potuit
3. De tertio, ibidem, vi, 17 et 18 : Et sustincre claritatem et gloriam praesentiai
cum jejunas, unge caput tuum, id est, FiUi |)ci, nisi esset obumbrata. Carne
retice Christum operibus misericordise, autem Virginis vclata majestas opere
quod tibi subtrahis, membris ejus pau- Spiritus sancti facla est possibilis ferri a
perihus conierendo :et facietn tuam lava, Yirgine, et etiam a nobis videri : unde
peccata cordis et sensuum lacrymis pce- Verbum caro factum est, et habitavit in
nitentiee purgando \ 7ie videaris homini- nobis : et vidimus gloriam ejus^. Sed
bus jejunans, sed Pater tuus, qui videt caro illa post Passionem et Resurrectio-
in abscondito, reddet tibi. nem glorificata, et ad similitudinem Dei
clarificata, secundum illud Joan. xvn, "3

Clarifica me tu Pater apud temetipsum,

claritate, quam habui prius, quam mun-
IV. dus esset, facta est impossibiiis a nobis
videri, vel ab oculis mortahbus in pro-
pria forma nuda videri, nisi essct velata
Quarta ratio, quare Dominus corpus aliqua specie visibili. Eccli. xi, 4 : Mira-
suum dat velatum, est imbecilhtas om- bilia opera Altissimi solius, et gloriosa,
nium quse hoc exigebat. Nam claritatem et absconsa, et invisa. Juxta illud Exod.
hujus gloriosi corporis nullus posset ferre xxxiu, 20 : Xon videbit me hoino, et vi-
mortalis hominis oculus, nisi velatam, ^ei^ verum in propria specie. I ad Co-
quod probatur tribus modis : rint. xiii, 12 : Videmus nunc per specu-
1. A figura legali. lum (rationis) in senigmate, id est, in li-

2. Ab accidente materiali. gura panis.

3. A ratione naturali.
111. Tertio, probatur idem ratione na-
Primo, probatur hoc a figura legali.
I. turali, quae est nimia dissimililudo oculi
Exod. xxxiv, 30 et 35 Videntes filii :
nostri luminis, ad claritatem luminis
Israel ex consortio sermonis Dei cornu- corporis CJiristi. « Oculus eniin noster,
tam Moysi faciem, timuerunt prope ac- « ait Augustinus, aeger et corruptibilis
cedere,unde posuit velamen super faciem « est : iliius vero claritas incorruptibilis,
suam, quando loquebatur ad eos. Facies « et quodammodo immensa : » quia, ut
enim Moysi tam magnani concepit ra- dictum, deiformis : h.ec est enim ratio
diositatem ex frequenti et familiari ap- visibilitatis omnis luminis, similitudo
propinquatione ad divinum lumen, quod aliqua videntis ad lumen : et quanto

* Joan. 1, 14.
 —

702 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

major similitudo ad lumen maximum, suie\ et sic pcr illam claritatem magni-
tanlo liuipidior est et dulcior visio. llinc ficatam, et usque ad incorruptionem ro-
est, quod sanus oculus aliquatenus videre boratam, possimus videre dulciter oculo
potcst nudum corpus solum, et non ad ocubim Dominici corporis claritatem.
corpus Cdiristi : quia cuui illo haljet ali- Luc. XI, 34 : Si oculus tuus fucrit sim-
quam similitudinein luminis et corrupti- plex, id est, intentio cordis pura, totum
bilitatis, quani non habct cum corpore corpus tuum lucidum erit, ad videndam
Christi : nisi enim oculus aliqua ex parte scilicet claritatem Chrisli. I Joan. iii, 2 :

ccelesti lumini similis esset, nequaquam Scimus quoniom cuin apparuerit, simi-
illud videre posset, sicut nec auris, nec les ei erimus : quoniam cidchimus eum

digitus, aut etiam csecus, scilicet, prop- sicuti est. Bernardus : « Signum quidem
ter nimiam dissimililudinem. Ouia erizo « videtur per superiores oculorum fe-
ob nostram imbecillitatem et corporis « nestras veritatem intrare debere ad
Ohristi nimiam claritatem nequimus illud « animam, sed hoc nobis, o anima, ser-
in hac vita videre nuduni teneamus
: « valur in poslerum, cum videbimus fa-
fj;ratanter ex sua l)onitate involutum, « cie ad faciem, et lisec visio erit noljis
donec rerorniet corpiis humiUtatis no- « vita spterna. » Amen.
strse,confiyuratum corpori claritatis

1 Ad l^hilip. iij, -21,

.
.->^«>»co*s<- —
.
 SEHMO IX.

DE FORMA DONATIONIS
Venite, comedite panem meum, etc. Prov. ix, 5.

Cibahit illum pane vifoe, id est, « corpore Christi », dicit

Glossa, Eccli. xv, 3. Vel aliud de pane.

Secunduni circa formam donationis Dominici corporis considerandum est,

quod Dominus dat illud velatum sub specie panis, secundum illud Accepit :

Jesus panem^ et benedixit, et ait : Hoc est corpus meum '. Ad tactum et ad verba
Creatoris intus erat corpus Salvatoris, et foris mansit species panis.
Dominus dat corpus suum sub specie panis triplici ratione :

/. Propter coUatam sibi prx coeteris cibis habilitatem.

II. Propter faciendam significationis siub cognitionem et fidem.
III. Propter rerum sibi significalarum simititudinem, vel propter nostrx prxpara-
tionis instructionem^ et propter suieffectus nmititudinem.

Primum ponitur hic prirao loco, secundum infra sermone XV circa finem,

tertium hic circa finem.

specic panis, ob habililalem. Sub nulla

enim alia specie cibi, lam respectu mi-
nistrantium, quam accipientium posset
1. aplius exhiberi : et lioc triplici conside-
ralionc : l. Quantum ad invcntioncm,
2.Quantum ad administrationem, 3. et

Primo, dat Dominus corpus suum sub Quantum ad conservalionom.

1 Matth. XXVI, 26.

:oi D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

l.De primo, hahilior estspeciespanis : >itionem Dei significant, et sunt simiUter

quia omni loco, omni tempore faciUus dupHcia :

invenitur, quam alius cihus. 1. AHa enim non continent, quod si-
2. Item secundo, quia mundius et ho- gniticant : ut sacramenta legalia, sicut

nestius tractari potest in ahari, melius serpens ieneus erectus in eremo signifi-
dividi, convenientius a sanis et intirmis cahat quidem Salvatorem, sed non conti-
sumi quam alius cibas. nebat eum : sicut circulus suspensus an-
3. Item, quantum ad tertium hahilior te domum significat vinum, quod tamen
est. Quia si debet levari, portari, vel cu- non est in iUo contentum. Xum. xxi, :

stodiri, commodius fit sic sub specie pa- Fecit ergo Moyses serpeniem sejieum,
nis quam cibi alterius. Psal, cix, 4 : et posuit eum pro signo : quem cum
Juraiit Domimis, non poenitebit eum : et percussi adspicerent sanabantur. Sap.
Tu cs Sacerdos in seternum secundum XVI, G Signum habentes salutis
et 7 :

ordinem Melchisedech. Quia scilicet nec non per hoc, quod videbant. sanabantur,
oves, nec capras obtulit. sed panem et sed per te omnium sahatorem. Similiter
vinum. agnus paschaUs et circumcisio signitica-
hant rem sacram : sed non continebant,
quia secundum se non justificabant. Ad
Rom. III, 20 : Fx operibus legis non ju-
stificabitur omnis caro coram Deo.
2. Item, aUa sunt signa sacramentaUa,
qute etiam secundum impositionem Dei
Secundo, dat Dominus corpus suum >igniUcant : sed continent quod signaut,
suh specie panis propter faciendam si- ut sacramenta evangeUca, sicut Baptis-
unilicationis suge cofrnitionem et tidem. mus, et Eucharistia. Hugo : « Sacra-
Sacramentum enim est novae legis, et « mentum evangeUcum est materiale
ideo sacrae et secreta? rei est signum. « elementum foris sensibiUter proposi-
quod suggerit nohis rei quam signilicat « tum, ex simiUtudine repraesentans, et

coffnitionem et tidem. Auirustinus : « Si- « ex institutione significans, et ex san-

« gnum est res praeter speciem quam « ctificatione continens aUquam gratiam
c( ingerit sensihus ahquid aliud ex se fa- « specialem. » Baptismns significat ani-
« ciens in afrnitionem venire. » Signorum mte purificationem, et continet : quia
autem tria sunt genera, naturale, artifi- efficit et figurat scilicet peccatorum re-
ficiale, et sacramentale. missionem. Act. ii, 38, Petrus ait :

Signum naturale secunduni naturam Baptizetur unusquisque vestrum in no-

significat, sicut fumus signiticat ignem, minejesu Chrisii, in remissionem pecca-
ruhor cceU vespertinus significat futuram torum vestrorum. Similiter Sacramen-
serenitatcm. Mattli. xvi, 2 : Facto ve- tum altaris signat corpus Domini, et ve-
spere dicitisSereuum crit, rubicundum
: re continet illud : quia post consecratio-
est enim calum. nem panis, suh specie ejus, id est, sub
Signum artiticiale secundum imposi- signo quod Deus posuit ad
illo panis, si-

tionem hominis du-

significat, et hoc est gnificandum corpus Domini, totus est

plex : l. AUud enim non continet quod Christus. Sic suh signo posito hominis,
significat, ut arcus triumphalis, et circu- scilicet, in pastillo sunt occultatse carnes.
lus vini ; 2. AUud continet quod significat, Matth. XXVI, 20 : Accepit Jesus pane/n,
ut pulvinar signiUcat phimas et continet ct benedixit, et oit : Hoc est corpus
eas, pastilium significat carnes et conti- meum, signatum scilicet specie panis.
net. Joan. VI, 27 : Fi/ius hominis dabit vobis
Signa sacramentaUa secundum inipo- cibum, qui permanet in vitam ceternam.
 :

DE EUCITAR[STT/E SACRAM. T»ARS TT, SER^MO 0. 705

tbmc enim Patcr signavit Deus. Tgilur mundis et vinculo charitatis unitis, Eccle-
si cuni video slgnum positivum liominis, siastica unitas consistit. T ad Corintii. x,
ut pastillum, et ci-edo ihi sub lenui pane 17 : IJnus panis, unum corpus multi
essc carnes multo magis cum video
: si- sumus.
gnum positum Dei, ut sacramentum al- Iliiic sciendum, quod in pane friplex
taris, credere debeo, ibi sub specie panis unio attenditur, per quam tiiplex frater-
esse absconditum corpus Salvatoris. nitassive causaet vinculum amoris, quod
T*salm. XXX, 20 : Quam magna multitu- inter lideles esse debet, figuratur. T*rimo,

do dulcedinis tuse Dominc, quam ahs- grana nobilia et sibi similia coliiguntur.
condisti timcntibus tc. Secundo, farina conspergitur per aquam,
etpasta conficitur. Tertio, ut solidus liat
panis, pasta igne decoqnilur. T*rimum,
scilicetgrana similia significanl fraterni-
III tatem et amorem naluralem, quia om-
nesdeuno et primo parente sumus nati.
Secundum, scilicet panis igne solidatur
Tertio, dat T)ominus corpus suum sub spirituali. Tertium spiritualiter, quia uno
specio panis, propter rerum ibi significa- Spiritu sancto, ad Christianam re-unam
tarum simililudinem. Tres enim ibi res ligionem sumus congregati.
significantur, quarum species illa panis 1. Dc primo, Cen. xlii, 3: Descende-
est sacramentum, id est, sacrum signum runt fratrcs Joscpli ut cmcrcnt frumcnta
expressam habens in se illam siinilitudi- in yEgypto: quasi humiliaverunt se (ide-
nem. Prima res ibi significata, est natu- les, ut amorem naturalem omnium ho-
rale corpus Christi, quod ibi continetur. minum aequirerent. \Icq\\. xiii, 1!) : Omne
Secundares, corpus ejus mysticum, sci- a}\imal diligit simile sihi : sic et omnis
licet Ecclesia, quod ibi significantur, et homo proximum sihi.
non continetur. Terlia res est efTeclus 2. T)e secundo, T ad Corinth. v, 7 : .S'///.v

sacramenti inanima fideli. noca conspersio, sicut estis azimi, id est,

unum quid per dilectionem sacramenta-
T. Species panis primae rei ibi signatoe, lem. I Joan. iv, 21 : IIoc mcmdatum ha-
id est, veri corporis Christi, habet simi- hcmus a Deo : ut qui diligit Deum., dili-
litudinem non ratione sui, sed ratione gat ct fratrcm suum.
subjecti, quod habuit ante consecratio- 3. De
tertio, Exod. xii, 39: Coxcrunt

nem, id est, panis qui prius fuit. Sicut farinam conspersam, et fccerunt panes,
enim ex pluribus et puris granis panis id est, profecerunt usque ad dilectionem

efficitur, sic corpus Christi ex pluribus spiritualem. Joan. xv, 12: IIoc est prse-
membris puris et immaculatis consistit. ccptum meum, ut diligatis invicem, sic-
Cantic. VII, 2: Venter tuus sicut acervus ut dilexi vos. Augustinus « Non autem :

tritici, vallatus liliis. Exod. xxv, 10: « carnalis, sed spirilualis debet esse inter
Arca de lignis Setim imputribilibus « vos dilectio. »
quia corpus Christi constat ex membris
purissimis, et ab omni vitio mundis. IIT. Species panis secundum quod erat
panis, habet in se similitudinem tertiae
TT. Speciespanis secundiE rei ibi signa- rei ibi signatse, id est, eHectus sacramen-
tae tenet similitudinem, id est, mystici ti in anima fideli : sicut enim panis tria
corporis Chisti, scilicet Ecclesice, quie facit, scilicet confortat, satiat, et vilam
est unitas fidelium : sicut enim ex multis conserval : sic panis sacramentalis ani-
granis puris conficitur unuspanis, sic ex mam fidelem confortat ad peccatum de
multis fidelium personis a culpa mortali vincendum, satiat ad fastidium mundi
XIII 4ii
706 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

faciendum, in vita conservat ad Deum 3. De tertio, Eccli. xxxiv, 23 : Panis

seraper laudandum. egentium vita pauperum est, ad Deum
1. De primo, Psal. ciii, 13: Panis cor scilicet semper laudandura. Psal. cxlv,
hominis confirmat, ad omne vitiura sci- 2 Lauda anima mea Dominum, lauda-
:

licct devincendura. Unde Diligam te Do-

:
bo Dominum in vita mea. Oratio Ma-

mine fortiludo mea qui scilicet prsecin-

:
nassiB, in fine Laudabo te Domine sem-
:

xisti me virtute ad bellum et supplan-

: per omnibus diebus vitse mese: quoniam
tasti insurgentes in me subtus me\ te laudat omnis virtus coelorum.
2. De secundo, Psalra. civ, 40 Pane : Laudemus ergo hic Deum, cum bonis
cceli saturavit eos, ad raundi scilicet fa- in bona conversatione, ut cum laudare
stidiura faciendum. Prov. xxvii, 7 : Ani- racrearaur seraper cum Sanctis in seterna

ma saturata calcabit favum. beatitudine. Amen.

'
Ps. XVII, 2 et 40.

I
 SERMO X.

DE FORMA DONATIONIS
SUB SPECIE PANIS TRITICEI.

Venite, comediie jjanem meum^ etc. Prov. ix, 5.

Convertentur'.... vivent tritico. Osee, xiv, 8. Vel aliud.

Tertium circa formam donationis corporis Domini considerandum est, quod

Dominus dat illud sub specie panis triticei, et non alterius, et hoc propter tria :

/. Propter hujus granipree cseteris naturalem 7iobilitatem.

II. Propter fidelium discretam in eo significationem.
III. Propter corporis sui expressam, similitudinem.

quia haec species solum inter alias attin-

git complementum, id est, summam pu-
ritatcm. Nam, ut Alchimici, id est, auri-
lices in speciebus quibusdam, licet nrnlt»
species esse videantur : tamen una est
quffi atlingit comploinonluni, et alioe snnt
Primum probatur a tribus. Quia, l dillorcntes ab ea quil)usdani logritudini-
Hoc granum est purissimum. 2. Qiiia ad bus, sicnl pa(ct de auro, et ideo omne
panem communissimum, 3. et Quia ad metalluni purgatione materiae in aurum
panem maxime nutritivum. debet transmutari, sic eliani videmus de
1. Primo, hocgranum est purissimum» granis, quod bonitate terrae purgatur si-
708 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

ligo, et in triticum noLilitatur, et ideo « dendi : frumentum

nuhes dcsiderat,
tricipliter et absolute panis triticeus est « quia electus quisque priesentiam suam
panis, propter excellentem puritatis suae « sanctorum pra?dicatorum exoptat. Nu~
nobilitatem. « hes lumenspargunt, quia prsedicatores
2. Secundo, iiranum tritici est ad pa- « sancti exemplo vitae et bene agendo et

nem communissimum, quia competit sa- « loquendo dilatant. Nuhes autem cuncta
nis etinfirmis, imo omni animali panem « pcr circuitum lustrant, quia praedica-
comedenti et ideo vere est panis, prop-
:
« tionis luce mundifmesilluminant.

ter comraunis convenientiae nobilitatem. 2. De secundo, Judicum, vi, 11 et 12 :

3. Tertio, granum tritici est ad panom Cun} Gcdcon cjccutcrct atciue purgaret
maximenutritivum,quia puritatenaturali frumoita in torculari, ut fugeret Ma-
et competibilitate) communi maxime dian, apparuit ei Angclus Domini. Ge-
membris adb^ret, et confortat, et hac deon electum quemque significat, qui sub
ratione congruum est, ut nobilissimum umbra sanctae crucis, rectitudinem judicii

corpus quasi nobilissimus panis iiliorum confessionis quasi virga cor suum a vi-
Dei detur filiis, sub specie nobilissimi tiorum paleis sequestrat : consolatio eum
panis, scilicet triticei. divina contra daemonum tentamenta con-
fortat. Eccli. ii, 20 Qui timcnt Domi-
:

)ium, praeparahunt corda sua, ct in con-

spcctu illius sanctificahunt animas suas.
II. 3. Detcrtio, Job, v, 17 et 26 : Incre-
pationem Domini ne reprohesj ct in-

grcdieris in ahundantia in sepulcrutn, id

Secundo, dat Dominus corpus suum est, locum tibi in regno Dei praeparatum,

sub specie panis triticei, propter fidelium siciit inferlur acervus tritici in tempore
discretam in eo significationem. Sicut suo, id est, caetera multitudo beaturum.
enim triticum secundum triplicem sta- Luc. III, 1() et 17 : ]^enit fortior mc post
tum habet considerari, sic fidclium uui- mc, cujus ventilahnan in manu cjus, et
versitas in tres status solet distingui. purgabit aream suam, ct congrcgabit
Triticum autem consideratur, 1. Yel se- triticum in horreum suum, palcas autcm
cundum quod constat in agris, 2. Yel comhuret igne inexstinguihili.
secundum quod grana separantur a pa-
leis, 3. Yel secundum quod grana jam
purgata, locantur in granariis. Similiter
inter fideles tres ditrerentiee sunt, I . In-
cipicntium, 2. Proficientium, 3. Perfec- III.

torum. Primi significantur per triticum

stans in agro, sccundi per grana quae pur-
gantur a paleis, tertii per grana purgata Tertio dat Dominus corpus suum
quie locantur in granariis. Primi deside- sub specie panis triticei, propter corporis
rant optimam doctrinam Preedicatorum, sui expressam similitudinem. Triticum
secundi frequentem purgationem pecca- enim potest tribus modis considerari, sci-
torum, tertii seternam requiem beato- licet, 1. Ut jacens in acervo, 2. Ut cadens

rum. in agro, 3. \ i in panis complemento.

I.Drprimo, .lob, xxxvii, II et 12: Penes primum modum significat corpus,
Frunioitum desiderat nuhcs, et nubcs ut in Yirgine conceptum, penes secun-
sparfjwit lunien suum. Quae lustrant per dum ut pro nobis in inundo passum, pe-
circuitum. Gregorius : « Electi sunt fru- nes tertium ut in ccelo glorificatum. In
« mentum Dei ccelestibus horreis recon- primo mater Christi muitum honoratur.

I
 DE EUCHARTSTLIi: SACRAM. PARS IT, SERMO 10. 709

in sccuikIo peccatoi' lihLM-aliir, iii tcirio diitc tna paupcri, Deus. Sap. xvi, 20 :

beatus delectatur, Paratuai panem de cado prsestitisti illis

1. I)c priuio, Caut. vu, 2 : Vcntcr tiuis siiw lahorc, omne delectamentum in se
sicut acerviis iritici, vallatus liliis. Veu- hahentem, omnis saporis suavitatem.
et

ler est corpus I5eatae Virgiuis. Iaic. \(, I ad Gorintli. n, Oculus non vidit, nec
'.) :

27 : Deatus venter, qui te portavil Acer- . auris audivit, nec in corhominis ascendit,
vus tritici, inuuda nieuibi-a Cdiristi, ut (fusp. prseparavit Deus iis qui diligunl
conscrvata iu ulero virginali. Lilia, dc- illum.
cor omnimodie castitatis, (juo ornantur 2. De secundo, T^sal. cxlvii, 12 et T4 :

membra et sensus I^eatoe Yirginis. Lauda Jerusalem Dominum :... qui po-
2. De secundo, Joan. xii, 24 et 25 Xisi : suit fines tuos pacem et adipe frumenti :

granum frumenti cadens in terram, mor- sat iat te. ]tem, Psal, cii, 1, 3: lienedic
tuum fuerit, ctc Si autemmortuum fue-
: anima mea Domino :.., qui replet i?i bo-
rit, multiim
fructum affert. Cihristus nis desiderium tuuin. .lercm. xxxi, 14:
enim pcr mortcm suam gcnus huma- Inebriabo animam sacerdotum pingue-
num dc mortc oetcrnalibcravit. Ad Rom. dine: ct populus meus honis meis adiin-
V, 8 et 9 : Commendat cJiaritatem suam plehitur. Sap. xvi, 21 : Suhstantia tua
Deus in nobis: quoniamcwn adhuc pec- dulcedincm tuam, quam in filios habes,
catores essemus, Christus pro nohis mor- ostcndebat : ct dcscrviens uniuscujusque
tuus est.^xhoQ, quodDominus se dicit voluntati, ad quod quisque volehat, con-
granum frumcnti, habet T^cclesia quod vertebatur.
sub nulla alia specic panis consecrat cor- 3. De tcrtio, Luc, xiv, 1.3 : Beatus, qui
pusDomini. manducahit panem regnoDci, scilicet,
in

S.Dctcrtio, Zacli, ix, 17 : Quidho)ium propter omnium bonorum securam sine

ejus est, et ciuid pulchrum ejus, nisi fru- line fruitionem. Tsa. lxii, 8 et 9: Jura-
mentum e/ec/o;7/»^? quasi panis pulchcr- vit Dominus in dextera sua Si dedero :

rimus, dulcissimus, ct nobilissimus cor- triticum tuum ultra cibum inimicis tuis :
poris Ghristi in gloria bcatorum. et si biberint filii alieni vinum tuum, in

quo lahorasti. Quia qui congrcgantillud,

ITinc scicnduin, quod bcati liabcbunt comcdent : et qui comportant illud, hi-
in eo triplex^ bonum: T. Omnium deli- hent in atriis sanctis meis. Ilic coir edunt
ciarum pricparatiouem, 2. Omnium dcsi- ct bibunt mali cum bonis, ibi erunt mali
deriorum implctioncm, 3. Omniumbono- sub cetcrno intcrdicto, et boni in securo,
rum securam et (etcrnam fruitioncm. et setcrno Christi coiivivio. T^sal. xv, TO:

1. Dc primo, Gen, xlix, 20 Aser, pin- : Adimplehis me lastitia cum vultu tuo: f/e-

guis panis ejus, et prxhehit delicias re- lectationcs indextera tua usque in finem.
gibus. Psal, lxvii, 1T: Parasti in dulce- Amen.
 PARS^ III.

DE MIRABILIBUS
DIVIN^ MANDUCATIONIS.
SERMO XI.

DE DUOBIJS MIKABILIBUS
IN CONSECRATIONE CORPORIS DOMINI.

Venite^ comediie, etc. Prov. ix, 5. Mirabilia opera tua,

et anima mea cognoscit nimis, Psal. cxxxviii, 14.

Tertio principaliter circa sacramentum Dominici corporis notanda sunt

mirabilia divinee operationis, tamquam signa sive miracula divinse virtutis.

Hsec mirabilia signa consideranda sunt in tribus :

/. I?i Dominici corporis consecratione.

II. In ejusdem possessione.
III. biperceptione.

Primo enim corpus Domini consecramus, secundo possidemus, tertio perci-

pimus.
1. In consecratione Dominici corporis consideranda sunt, 'et credenda tria

mirabilia signa divinee operationis.

1. Est quod ibi sub specie panis est verum corpus Chrisli.

2. Quod tota substantia panis mutatur in corpus Domini.

3. Quod mutatur in corpus Domini vel Christi, ita tamen ut mancant panis ac-

cidentia.

Primum est mirabile, secundum mirabilius, tertium mirabilissimum. De

duobus primis potest hic dici, et de tertio in sequenti.

crationc sacramenti altaris est, quod ibi

sub specie panis est verum corpus Chri-

I. sti, qnod de sumpsit. Et hoc
Yirgine
probatur tribus modis primo tcstimonio
:

t*rimum mirabile signum in conse- fide dignorum, secundo ratione signorum

 .

712 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

posilivorum, tertio demonstratione mira- Signum positivum hominis, secundum

culorum. impositionem liominis significat, et est

duplex. Xam abud non continet quod

I. Primo, probatur primum mirabile significat, ut circulus vini. Afiud continet
testimonio fide dignorum. quod signat, ut pastillum, quod signiii-

Secundum quod lex dicit, Deut.

1. cat carnes ct continet eas intus abscon-
XIX, l.j In ore duorum aut trium te-
: ditas.

stium stabit omne verhum. Audi ergo signum positivum Dei, quod
Similiter
quod Augustinus dicit « Accedit ver- : est in sacramentis, secundum impositio-

« bum ad elementum, et fit sacramen- nem Dei significat et est duplex. Nara
:

« tum, » lioc esl, Dei vcrbum a Cbristo aliud non continet quod signilicat, ut sa-
instilutum, profertur super panem, el cramenta k'gafia, quae non efliciunt quod
mox tit sacrum secretum, scilicet corpus ligurant, sicut agnus pascbalis, et simi-
Salvatoris sub specie panis. Ha. Afiud vere continet quod signilicat,

2. ftem, Augustinus « Hoc quod : ut sacramenta evangelica, sicut Eucha-

« omnibus modis probare contendimus, ristia. Significat enim secundum imposi-
« sacrificium ecclesise duobus constare : tionem Dei, rem sacram, scilicet corpus
« visibili elementorum specie, et invisi- Christi, et vere continct illud : unde,
« bili carne Cbristi et sanguine, sicut Acccpit Jesus panem, el henedixit, et
« Christi persona constat ex Deo et bo- ait : Hoc est corpus meum (Matlb. xxvi,
« mine. » 2(>). Signum mansit foris, sciUcet spe-
2. Ambrosius : « Panem istum quem cies panis : et intus erat corpus Salvato-
« sumimus in m^sterio, utique illum ris. Eccli. xxxvi, 6 : Innova signa, et
« intelligo, qui manu Spiritus sancti immuta mirahilia. Quasi diceret Quia :

« formatus est in utero Yiroinis, et io:ne vetera non continebant gratiam

signa
« Passionis decoctus in ara crucis. » quam significabant, fac nova quae conti-
Panis enim Angelorum factus est cil)us neaut quod signant. Augustinus « Ideo :

bominum. « dicuntur sacramenta, quasi sacrse rei

4. (iregorius : « Magnum atque pa- « signa : quia in eis afiud videtur, dfiud
« vendum est mysterium quia aUud ; « intefiigitur quod videtur, speciem
:

« videtur, et abud intelHgitur. Figura « habet corporalem quod intelHgitur,:

« panis et vini videtur, et faciente Do- « fructum habet spiritualem. » In specie

« mino, Corpus et Sanguis Christi in- enim panis et vini quam videmus, res
« telligitur. » invisibiles, carnem
id est, Christi_, et

5. Eusebius : « Vere unita et perfecta sanguinem bonoramus.

« Ecclesiae hostia lide eestimanda : non
« specie neque exteriori censenda visu, III. Tertio probalur idem demonstra- M
« sed interiori intellectu : unde coeleslis tione miraculorum. Exod. xxxiv, 10 :

« confirmat auctorilas, Accipitc el come- Si(/na faciam qux numciuam visa sunt, . .

<.( dite : lloc est corpus meum. Recedat opus Domini terrihile. Paschasius :

« ergo omne infidelitatis ambiguum : « Xemo qui Sanctorum vitas et exemphi

« quia quidem qui auclor est muneris, « legit, ignorat, quod saepe corporis
« ipse est etiam testis veritalis. » « Christi et sanguinis sacramenta aut
« pio|)ter dubios, aut certe propter ar-
II. Secundo, probatur idem ratione si- « dentius ainantes visibiH specie in agni
gnorum positivorum. Ralio autem eorum « vel pueri formam, aut in carnis et
est rem ita esse ut signat. Est autem tale « sanguinis colorem in eo statu siiit, ut
signum duplex : sciHcet liominis artifi- « (juod latebat in mysterio, patesceret in
ciale, Dei sacramentale. « miraculo.
 DE EUCHARISTIiE SACRAM. PARS TII, SERiMO II 713

« Beato enim Basilio die Pascluu di- « measse j)riorem, el sic sub spccie de-
vina mysteiia celebranti, llebneus qiii- « bita communicavit eidem.
dam se, sicul Cbristianus popub) im-
miscuit, ofHcii volens explorare mv-
sterium : qui vidit infantem partiri in
manibus Basilii, et comnmnicantibus II.

omnibus venit ipse, et data est ei Ho-

slia vere Caro facta, et servans reli-
(juias, abiit in domum suam, et osten- Secundum mirabile signum in conse-
dit uxori suse, narrans quae propriis cratione sacramenti altaris est, quod sul)-

oculis viderit. Credens ergo ait : Vere stantia panis mulatur in corpus Christi,
horrihile et admirahile cst sacramen- quod sumpsit de Virgine ct hoc ht ver- :

twn Christianoriimy in crastino venit bi Dei potestate. Quod probatur tribus

ad Basilium, et baptizatus est cum om- modis (leri posse. Primo a potestate si-
ni domo sua. mili. Secundo a minori. Tertio a majori.

« Item, Quidam presbyter erat, ^Egi- Primo a potestate siinili, quia verbum
dius nomine, religiosus valdc, qui cum Christi substantiam unam in aliam com-
sanctam duceret vitam, coepit piis pre- mutavit. Secundo a minori, quia rcs qua?
cibus pulsare Deum, ut sibi monstraret minus possunt, substantiam unam in
naturani corporis Christi et sanguinis. aliam mutant. Tertio a majori, quia
Venit ei'go dies, ut idem more solito verbum Dei multo majora fecit.

divina celebraret ; et post Agnus Dei

procumbens genibus Creator, inquit, : I. Verbum Dei mutat substantiam pa-
et Redemptor omnipotens Deus, pande nis in corpus quod probatur a
Christi,
mihi exiguo, in hoc mysterio naturam simiH, eo quod quandoque unam sub-
corporis Christi, ut mihi liceat ewn stantiam in aliam commutavit. Hinc le-
prospicere in forma pueri, rpicm olim gitur Joan. ii^ 7 et seq. quod Dominus
sinus matris virgineus tulit vagientem. vocatus ad nuptias, dclicienle vino, jus-
Et ecce Angelus Domini eum de ccelo sit hydrias impleri aqua, quam protinus
veniens afTatur : Surge, propcra, si in vinum commulavit. Et sequitur ibi :

Christuni videre placet, adest prsesens Ifoc fecit initium signorwn Jesus : et
corporeo vestitus amictu, quem sacra manifcstavit gloriam suam. Sicut ergo
puerpera gessit. At presbyter pavidus, in nuptiis potuit aquam in vinum con-

surgens, vidit super aram puerum se- vcrterc sic potest in suo sacramen-
:

dentem. Cui Angelus Quia Christuni

: to panem in suum corpus, et vinum in

videre placuit, quem suh specie panis sanguinem commutai'e in similibus :

verhis sacrasti mysticis, nunc oculis enim simile est judicium, unde sicut
inspice, et tracta manihus. Tunc sa- ibi, ita el hic. Ubi similis priccipit virtus,

cerdos coelesti munere fretus, quod similis obedit eirectus.

mirum dictu est, ulnis trementibus

puerum accepit, proprium
et pcctus II. Secundo, probatur idem a minori,
Christi pectori Deinde profu-
junxit. eo quod res quse minus possunt quam
sum in amplexum, dat osculapia Deo, verbum Dei, substantiam unam mutant
et suis labiis pressit pia labia (^liristi. in alteram. Undc sciendum, quod pro-

Quibus ita peractis, restituit puerum in videntia Dei mutationes rcrum tribus
allari, et homo prostratus
rursus de- modis fieri voluil, praet(U' quas verbo suo
precatur Dominum, ut dignetur ipse facit, scilicct artc, natura, et gratia.

verti in pristinam formam, et surgens i. Ars enim hominis unam substan-

invenit corpus Christi in formam re- tiam mutal in alteram : ut patet in vitri-
714 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.
fice, qui vilem cinerem in pr.Tclarum el « est, fieri corpus Christi ? Respondeo,
nobile mutat vitrum : ergo multo magis « Consecratione, quse fit Christi sermo-
virtus verbi Christi mutare potest panem « ne. »

in corpus ejus, et vinum in ejus sangui-

nem. Eccle. viii, 4 :Sermo Dei potestate III. Tertio probatur idem a majori,
plenus est, nec dicere ei quidqitam pot- quia verbum Dei multo majora facit, et
est : Qiiare ita facis ? Eusebius : « Invi- facere potest, quam quod panem in cor-
« sibilis Sacerdos visibiles creaturas in pus mutat Christi. Unde, In principio
« substantiam corporis et sanguinis sui, erat Verbum... Omnia per ipsum facta
« verbo suo secreta potestate commutat. » sunt, et sine ipso factum est nihil *. Eu-
2. Item, Natura mutat unam substan- genius : « Sicut ad nutum praecipientis
tiam in alteram, sicut in vite aqua mu- « repente ex nihilo consistunt excessa
tatur in vinum, et opere apum succus « ccelorum, profunda fluctuum, vasta
florum perfecta natura mutatur in favum « terrarum : ita ex potestate in spiritua-
mellis. Similiter in nobis ipsis panis « libus sacramentis, ubi praecipit virtus,
quem manducamus, quotidie per natu- « servit etfectus. Imo multo potius in
ram mutatur in carnem, et gramina com- « hoc sacramento omnipotenti virtuti
mesta a brutis convertuntur in carnem et « servit effectus : quia multo magis est
sanguincm, et sic de similibus pluribus « de nihilo facere novam creaturam,
in natura ergo multo magis virtus ver-
: « quam substantiam quse jam est, mu-
bi Cliristi mutare potest panem in sub- « tare in alteram. » Ambrosius : « De
stantiam sui corporis. Damascenus : " totius mundi operibus legitur, Quia
« Sicut panis et vinum transeunt per « ipse dixit, et facta sunt. Sermo ergo
« nutrimentum in corpus hominis, et « qui potuit ex nihilo facere quod non
« non in aliud corpus ita panis altaris : « erat non potest ea quse sunt, in id mu-
:

« et vinum virtute consecrationis trans- « tare quod non erant ? non enim minus
« eunt in corpus et sanguinem Christi, « est dare novas, quam mutare rerum

« quce prius non erant ». « naturas. Et sic erat in rebus, quoderat

3. Item, Gratia hominis mutat sub- « panis ante consecrationem, jam corpus
stantiam unam Moyses
in alteram. Ilinc « Christi est post consecrationem : quia
per gratiam specialem mutavit virgam « sermo Christi mutat creaturam. »
in serpentem, et aquam in sanguinem :
Cum itaque irrationaliscreatura etina-
ergo multo magis virtus verbi Christi nimata, scilicet panis mutatur in melius,
mutare potest panem in Corpus ojus, et scilicct in corpus Christi virtute verbi
vinum in Sanguinem. Ambrosius « Vir- :
Dei : mirum est quod peccator homo
« gam tenebat Moyses, et projecit in ter- non multis verbis, nec beneficiis, nec
« ram, et facta est serpens, et sic vide- comminatione, nec promissione, conver-
« mus prophetica gratia mutatam esse. ti potest de mala vita in bonam. Sed
« Quod si tantum valuit benedictio hu- quia nihil apud Deum impossibile esl,
« mana, ut naturam converteret, quid suppliciter rogandum est, ut nos coni-
« dicemus de ipsa consecratione divina, muniter convertat ad simifitudinem ima-
« ubi ipsa verba Salvatoris operantur ? ginis bonitatis suge, in preesenti per gra-
« Si ergo quaeras : Quomodo potcst quod tiam, et in futuro per gloriam. Amen.

' Joan. I, 1 et 3,
 SERMO XII.

DE TERTIO MIRABILI
IN CONSECRATIONE.
Venite, comedite, etc. Prov. ix, 5. Ut supra. Mirahilia opera
iua, etc. Psal. cxxxviii, 14.

III.

Tertium mirabile signum, imo mirabilissimum signum in consecratione Sa-

cramenti altaris est, quod mutatur in corpus Christi panis tota substantia :

sic tamen, ut maneant panis accidentia, id est, color, odor, et sapor, et hujus-

modi corpus Christi circumstantia et nostris sensibus objecta. Quod enim in

consecratione panis mutatur in corpus Christi, jam supra probatum est. Et quod

manent accidentia humanis sensibus objecta, patet. Talis mutatio cst superna-

turalis, et dicitur proprie conve?'Sio sive transsubstantiatio : quia similis ei per

omnia non invenitur in natura. Quod cum divina virtute in hoc sacramento
possit fieri, triplici similitudine potest ostendi :

/. Sumitur de gratia prophetali.

II. De conversatione spirituali.

III. De mutatione naturali.

I. Prima simiUtudo quod substantia In qua conversione quatuor consideranda

panis in corpus Christi potest transmu- sunt, scilicet continens, et contentum :

tari, ita ut accidentia maneant, sumitur operans, et operatum. Continens est spe-
de gratia prophetali. Hinc est quod IV cies illa, sive claritas exterior aquarum
Reg. n, 2i, dicitur : Eliseus misit sal in quae manet. Contentum, amaritudo inte-
aquas amaras, et cofiverssesuntindulces. rior. Operans est gratia prophetalis. Ope-
716 D. ALB. MAG. ORD. PR.€D.

ralum esl dulcedo subsequens aquaruni. III. Tertia ergo simiUtudo ejusdem su-

Primum, scilicet continens, id est, spe- mitur de mutatione naturali. Videmus

cies aquarum exterior manet. Secunduni, enim quod ponuntur ova sub ave, ut suh
scilicet contentum, id est, amaritudo in- galUna, vel coUmiba et per naturam :

terior transit, atque mutatur in quartum, mutantur in carneni, imo in aviculam

scilicet operatum, id est, in dulcedinem : vivam. In hac mutatione simihter illa

et hoc per tertium, scilicet per operans, quatuor quae jam dicta sunt, possumus
id est, per gratiam prophetalem. invenire. Ibi enim est continens, sciUcet

Sic est quodammodo in mutatione pa- testa, quasi species ovi exterior : et con-
nis in corpus Chrisli. Primum enim, sci- tentum, sciUcet vitellum, quasi substan-
licet contincn-s,- id est, species panis ex- tia ovi interior : et operans^ sciUcet na-
terior manet. Secun(Uun, scilicet conten- tui-a : et operatum, sciHcet caro puUi,
tum, id est, substantia panis interior imo integrum corpus pulli vivi. Primum
mutatur in quartum, id est, in corpus scihcet testa, sive species exterior ma-
Christi : et hoc per tertium, scilicet per not. Secundum, sciUcet viteUum, sive

operans, id est, per verbum Dei. substantia interior transit et mutatur in

quarlum, scilicet in corpus puUi vivum :

II. Secunda similitudo ejusdem sumi- et hoc per tertium, sciUcet operantem

lur de conversatione spiriliiali. Deprima, naturam. Et mira similitudo quia testa :

I Reg. X, (), dicit Samuel ad Saul. qui si- diebus aUquibus integra manente, exterius
gnificat peccatorem : Insiliei in te Spiri- videtur quasi adhuc sit ovum, quod non
ti(s Domini, et inutaberis. In qua muta- est uvum, sed vivi puUi integrum coi'pus
tione sive conversione, quatuor jam supra testa velatum. Sicut ergo in hac re co-
dicta consideranda sunt, scilicet conti- Uiniba per naturam, sic in sacramento al-

nens, contentum, operans, et operatum. taris operatur Spiritus sanctus per suam
In statu enim peccati videtur homo exte- omnipotentem virtutem. Hinc est quod
rior pulcher et sanus : sed homo interior in coUmibae specie super Christum appa-
amaritudine et peccati veneno plenus est, ruit, Luc. III, 22. Hinc etiam Genes. i, 2 :

et aegrotus. Hic dum per Spiritum Dei Spiritus Dei ferehatur super aquas, ve-
converlitur, specie corporis manente ex- rum « sicut avis fovens ova, » dicit

teriori, amaritudo el hinguor peccati in- Glossa. Ergo si ponis sub ave unum,
terior in dulcedinem et sanitatem gratiae vel duo, vel pUira ova, vertit ea per na-
commutatur. Primum ergo, scihcet spe- turam interius in carnem, testa manente
cies corporis exterior manet. Secundum, exterius : quanto magis si ponas in aUari

scihcet amaritudo peccati interior transit unam liostiam panis, vel duas sive cen-
in quartum, sciHcet in dulcedinem gra- tum, sive mille vel plurimas, manente
tiae hoc per tertium, sciUcet per Spi-
: et panis exterius specie, Spiritus sanctus eas
ritum Dei, et sic fit, ut jani dictum est, repente interiusin corpus Christi sua vir-
in conversione panis in corpus Cliristi. tule convertit. Augustinus : « Cum panis
Eugenius quemdam conversum
ad : « per manus hominis ad illam visibilem
« Quanta quam celebranda beneficia vis
et « speciem perducatur, non tamen sacrifi-
« divinae bonitatis operatur, et quomodo « catur : utsit tam dignum sacramentum,
« tihi novum et impossihile esse non de- « nisi operante invisi]>ihter Spiritu Dei.
« beat, quod in Christi substantiam ter- « Quia sicut de Virgine per Spiritum
« rcna convertantur, teipsum interroga, « sanctum vera caro Christi sine coitu est
« qui prceterita vilitate deposita subito « formata : ita per eumdem de substantia
« novam indutus es dignitatem. In exte- « panis mystice idem corpus Christi con-
« riori nihil additum, totum est in inte- « secratur. » Attende quod dicit, de sub-
« riori mutatum. » stantia panis, non quod sit materia cor-
 \n: ElICHARlSTrE SACRA^r. PARS III, SERMO 12. 717

poris Chrisli, sed quia panis convertilur super viros dcfixos in fcccibus suis : qui
in corpus Christi, unde versus : dicunt in cordibus suis : Non faciet benc
Dominus, et non facict male. Giossa :

« Tollunt Deo ijrovideutiam, putantes

Corpus flo pane, corpus d" Virf^iiie. Priiiiuin « (|uod necbonis b()iia,iH'c inalismalapos-
De conversivum, sed inaleriale secundum. « sit rcddeic, sed oiiinia casu icgantur. »
Ps. XIII, I : Di.iit insipicns incordc siw :

Non cst Dcus, scilicet justus judex qui

Hinc moraliter notandum est, quod vindicet peccata. Unde sequitur : Corru-
cum irrationalis creatura, scilicet panis, pti sunt, et abominabiles facti sunt.
per Verhum Dei et Spiritum ejus in me- 3. De tertio, Osee, v, i : Non dabunt
lius convertitur : quanta sit peccatoris cofjitationcs suas, ut rcvertantur ad
duritia, qui multis verbis, et Spiritus san- Dcum suum : quia spiritus fornicatio-
cti circa se operationibus ad convcrsio- num in mcdio eorum, et Dominum non
nem non perducitur. Jerem. v, 3 : lndu- cognovcrunt. Quasi diceret : Quia spiri-
raverunt faclcs suas supra pelram, ct no- tus malignus obsidet eos, et excacat, ut
luerunt revjcrtl. Haec induratio tinalis Dominumnonagnoscant, et promissioni-
impocnitcntia est, cujus triplcx causa as- bus falsis seducit : ideo converti non pos-
sij^nari potest. Prima, longa consuetudo sunt. Eccli. XXIX, 21 : Repromissio ne-
peccandi. Sccunda, increduHtas de justi- quissima multos pcrdidit. Gen. xxxiv, l et
tia Dei. Tertia, seductio inimici. seq: Eyressaest Dina, ut vidcret mulicrcs
1. Deprima, Sap, xiv, 16 : Convalesccn- regionis illius. Quam cuni vidissct Sic-
te iniqua consuetudine, hic error tam- hcm pri)iccps tcrrx illius, id est, diabo-
quam lex custoditus cst. Jer. xui, 23 : Si adamavit eam : ct rapuit, et dormivit
lus,

mutare potest Ai,thiops pcllcm suum, cum illa. Et conglutinata est anima ejus
. .

aut pardus varictatcs suas : ct vos poteri- cum ca, tristemquc dclinivit blanditiis.
tis benefacere, cum didiceritis malum. Quia mundi prospera, peccati lenoci-
Glossa Consuetudo peccandi,
: « quodam- nia, longam vitam falso reproiniltunt.
« modo naturam transit. » Sed quod
in III Reg. XXII, 21 et 22, dicit Micha?as Eg- :

hominibus impossibile est, I)eo est pos- ressus spirifus, ait Ego dccipiam Achab.
:

non ^Ethiops vel pardus, id est,

sibile, ut Egrediar, ct cro spiritus nwndax in ore
longaevi peccatoressuam naturam per se omnium PropJieiarum cjus : qui diccbant
mutare videantur, sed Dcus qui in iilis rcgi, Ascendc in Ranioth Galaad, et vade
operatur. Augustinus « Vocabas me, : prospere, et tradet Dominus inimicos
« Domine, et suspirabam ligatus, non tuos in munus tuas. Et in hoc deccptus
« ferro alieno, sed mea ferrea voluntate. est: ingressus enimpr/elium, quidamper-
« Velle enim meum tenebat inimicus, et cussit eum casu sagitta intcr pulmonem
« inde mihi catenam fecerat, et constrin- et stomachum, ct gravitcr vulncralus,
« xerat me. » Quippe ex voluntate per- mortuus est vcspcri.
versa facta est hbido : et dum servitur Sed (juamvis ob pra'dirtas causas in-
libidini, facta est consuetudo : et dum duratis conversio rara sit, tamen Deo
consuetudini non resistitur, facta est omnia possibilia sunt, qui potcns est de
necessitas. lapidibus suscitare filios Abrahce *. Et
2. De secundo, Soph. i, 12 : Visitabo ideo suppliciter rogandus est, ut sicut

Matth. VI, 9.
718 D. ALB. MAG. ORD. PRJED.

Spiritus sancti virtute creaturam panis in corpus suum mysticum convertat : ut si-
corpus suum convertit, ita nos in simili- mus unum cum ipso '
in pra?senti per
tudinem imaginis bonitatis suae, et in gratiam, et in futuro per gloriam. Amen.

< Joan. XTii, 21

\
 SERMOXIII.

DE TRIBUS MIRABILIBUS
QTJ^ GONSIDERANTUR IN GORPORIS GHRISTI POSSESSIONE.

Venite, comedite, etc. Prov. ix, 5. Ut supra.

Mirahilia opera tua Domine, et anima mea cognoscit nimis.
Psal. Gxxxviii, 14. Vel aliud simile.

Dictojam supra de tribus mirabilibus in corporis Christi consecratione, hic

dicendum est de tribus mirabilibus quse etiam fiunt virtute et perfectione con-
secrationis, et attenduntur in ejusdem corporis possessione, id est, dum post
consecrationem illud adhuc exterius nobiscum habemus.

/. Mirabile est, quodtam mayna res continetur siib tamparva specie panis.

II. Quod iinum et idem corpus est in pluribus locis.

III. Quod licet sit iri pluribus lociSf tamen per partes non est divisum, sed manet
in se cofijunctum.

dum in possessione Dominici corporis est

quod tam magna res, scilicet, verum et
integrum corpus Clirisli, continctur sub
!• tam parva specie panis. Et hujus mirabi-
lis rei triplex potest ratio assignari. Pri-
ma est denionstratio magnitudinis sa-
Primum mirabile signum consideran- pientiee artificis tantaB rei. Secunda,
720 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

eequalilas polentice CJiristi, cum potentia SedDeiFdius verbum Patrisillam habuit

Dei. Tertia, sufficiens causa ad finem Sa- potentiam, quod minima parte corporis
cramenti. opere Spiritus sancti de Virgine separata
se vestivit, et se verc in eam inclusit :

Prima ratio, quod tam parva species

I. secundum illud, Verbum caro factum est,
panis iiat verum et integrum corpus Chri- et habitavit in nobis [Soixn. i, ii) ergo :

sti, estdomonstratio magnitudinissapien- similem potestatem dedit homini Chri-

tise arliticis tant;e rei Spiritus sancti. sto, scilicet, ut possit facere corpus suum
Yidemus enim quod artifices, quanto essesub minimaspeciepanis. Psal. xcviii,

sunt in arte sculpendi peritiores, tanto 2 : Dominus in Sion magnus. Sion inter-
sculpunt imagines subliliores. Unde si pretatur speculum, ut dicit Augustinus,

arlitlcibus oiTeratur materia gemmae vel et dubium non est, quod ina-
Papias. Et
metalli valde parva, et rogetur in ea ileri gna iraago tam expresse et tam integre
imago subtilissima re-
: minus sublilis apparet in tam parvo speculo, sicut in
spondet, quod eam facere non possit : magno. Magnus ergo Dorainus in Sion,
quam tamen maxime subtilis in arte faci- id est, in speculo esse dicitur : quia ve-
le facit. Sic fit ad demonstrandam incom- rum corpus Christi tam integraliter esse

parabilem Spiritus sancti sapientiam, sub sub parva specie panis^ sicut sub magna
minima specie Sacramenti facile facit to- recte creditur.

tum corpus rJiristi. llinc Sap. vu, 22 :

Spiritus sanctus dicitur csse subtilis, non 111. Tertia ratio ad idem, est sufticiens
enim potes ei tam subtilem parlem panis causa ad iinera Sacraraenti, et finis Sacra-
in altari proponere, quin sciat et possit menti est animam fidelera spiritualiter
eara in verum corpus Ghristi convertere. cibare, et contra malum et ad bonum
Damascenus « Quomodo fiet istud, ait
:
confortare. Causa hujus efticiens est cor-
« Virgo, quo)iiam virum non cognosco ? pus Christi : et id potest tam plene sub
« Respondit Angelus, Spiritus sanctus specie panis parva, quam sub magna :

« supcrvenict in te : et tu (piaeris quo quia sub utraque sequahter unitum est

« modo panis fiet corpus Christi, maxi- Deo, ex quo fluit omnis virtus in Sacra-
« me tam parvus, dico tibi et ego, Spiri- mento. Ouantumcumque eiiim parva sit

« tus sanctus superveniet, et ipse faciet species illa panis, ibi est totura corpus
« hgec quse super naturam sunt, et super Cliristi per conversionera, sanguis per
« intelligentiam. » connexionejii, aniraa per conjunctionera^
et deitas integra per unionem unde cer- :

II. Secunda ad idem, similitudo

ratio tum quod habot rationem ciljandi spi-
esl
potenticC Chrisli cum potentia Dei. Ouid- ritualiter et confortandi animam. Exod.
quid eniiu potest Filius Dei per naturam, xvi, 18 Qui minus paraverat, non repe-
:

hoc potcst Filius hominis propter j)erso- rit minus de manna, quam qui plus col-

nse unitatem. Matth. xxvni, lcS Data est : legerat. Hilarius : « Ubi pars est corpo-
mihi omnis potestas in coelo, et in terra. « ris, id est, minima pars Sacraraenti, ibi
Ambrosius super illud verbum Angeli, « est et totum corpus. F]adem enim ratio
Hic erit magnus, et Filius Altissimi voca- « est in corpore, quai in manna, quod in
bitur (Luc. i, 32) Non ideo erit magnus,
: « ejus iigura prsecessit, de quo dicitur :

« quodante partum Yirginis magnus non « Qui plus collegit, non habuit arajthus :

« fuerit: sed quia potcntiam quam Dei Fi- « atque qui iiiinus paraverat, non habuit
« lius ante tempora naturaliter habet, hic « ininus. » Non est enira quantitas visibi-
« erit ex tempore accepluriis : quia sicut lis in hoc cestiinanda mysterio, sed virtus
« in unam personam, ita in unam poten- spiritualis. multum vel mag-
Unde qui
« tiam conveniuntDei ethominis Filius : » nuin panem consecrat, non habet amplius
 mi l^rClTARISTI.^ SACRA.M. PARS III, SFRMO 13. 721

quani voruiu corpus Doniiui : cl qui par- « uhi ascoinlil ad (lexlorain Palris, » sci-
vuni, non liabct niinus quani intci;runi liccl visihililcr in forma liuniana : « \ c-
corpus Christi ad saluteni sui. « ritas tanicn cjus, id cst, divinilas uhi-
« quc cst. » \'critas cjus, id est, vcruni
corpus in omni altari sacramcntaliter cst,
ubi cclcbralur. Innoccntius III : « Dis-
II. « posuil cadestis allitudo consilii, ul

« sicul tres pcrsona^ sunt in unilatc cs-

« senliie, scilicct Pater, el Filius, et
Secundum mirabilc sii-num circa cor- « Spii'iliis sanctus : ita tres esscnt sub-
pus Domini, quod unum et idcm corpus « stanlia^ in unitate personae, scilicet di-

est in pluribus locis, in pluribus bostiis, « vinitas Cdiristi, corpus, et anima. »

in pluribus portionibus. Et hoc prob^tur Cuni ergo Christus secundum naturam

tribus modis. Primo per veracem pro- divinam, tribus modis existat in rcbus,
phetiam, secundo per manifestam ratio- scilicet in omnibus pcr esscntiam, in so-
ncm, tertio per visibilcm simililudinem. lis justis per gratiam, in bomino assum-

plo per unionom voluit ut idom ipse :

I. Probatur, quod corpus Cliristi pot- socunduin naturam bumanam etiam tri-
est esse in pluribus locis, por proplio- bus modis in rebus existerct in coelo :

tiam. Mal. i, 10 ct II, ad Juda^os : iXon localiter, in Verl)o personalitor, in altari

e,st mi/ti volunfas iii vobis, dicil Doiiii- sacramentaliter. Tlndo sicut secundum
nus exercituitm : ('Imuiius iioii suscipiam divinitatem, tolus cssentialiter cst in
de manu vestra. Ab Orlu euim solis us- omnibus rebus : ita, secundum humani-
que ad Occasum, maguum est iiomeu lalom, tolus sacramontaiiler ost pluribus
meum in gentibus, et iii oinni loco sacri- locis.

ficatur, et offertur iiomini ineo oJilatio

munda. Ecce loca plurima cxprimit, et IIT. Pro])atur id(Mn pcr visibilom simi-
unam oblationem mundam tidolium di- litudinom, quoi cunclis in speculo decla-
cit.Exod. XX, 2i In omni loco in quo : ratur. Nam si faciei tuce plura proponis
memoria fuerit nominis mei '.veniam ad s[)0cula, in omnibus aequalitor et inte-
te, et henedicam tibi. ^lemoria nominis una facies apparebit. Et si unum
graliter
Domini est sacrilicium altaris, scilioot speculum in plura frusta etiam parva
corpus Christi, quod fieri jussit in com- confiingas, porfocte tua facies in singu-
memorationem nominis ojus. TToc lit iii lis Spcculum mulliplicctur ot in
erit.

multis locis : ct in hoc venit unus l)o- plura frangatur tamen facies in omni- :

minus ad benedicendum nobis. bus manct una, noc mutatur. Sic est
revera in Sacramento Christi, qui specu-
IT. Probatur idem per manifostam ra- culum dicitur et imago T)ei. Sap. vn,
tionem, quie est, quod Kilius hominis 2(5 Speculum est sine macula JJei ma~
:

participat potentiam Filii Dei, proptor Jrstatis, et imago bonitalis illius. Si cr-
personae unitatem. Ambrosius « Sicut : go spcculuin, id ost, furma panis in [)ar-

« in unam personam, ita in unam po- tes ])lurcs dividalur : in singulis orit ima-
« tentiam conveniunt T)ei, ot hominis go iiuila divinitati, id est, vorum corpus
« I''ilius. » Undo sicut T)ei lilius ost os- Clirisli. Hieronymus : « Singuli lidelium
sentialitcr in omnibus ro])Us : ila dcdit « accipiunt Cdiristum Dominum. ct in
Tnlio liominis, ut corpus cjus sacramon- « singulis |)orlionibus totum esl, iicc por
taliter esse posset in pluribus locis. Au- « singulos miiiuitur. so(] inlegrum se

gustinus : « Intelligcndum cst corpus « pradjcl iii singulis. »

« Christi esse in uno loco, id est, in ctelo

xTii 46
722 D. ALB. MAG. ORD. mJED.
« bus illud consecretur corpus, non sunt
« tamen multa corpora Cliristi, sed
« unum corpus cum illo quod assumpsit
iir. « de Yirgine, et quod dedit Apostolis. »
Divinitas enim Yerbi, qua? ubique est,
repk't ilhid, et conjungit : et facit ut
Tertium mirabile signum circa coi'pus sicut ipsa una est, ita veritas corporis
Domini, quod licet in [)luribiis locis, vel Christi unum est corpus sic in veritate.
hostiis, vel porlionibus est tamen per : Augustinus Quando Christum man-
: «

partes non dividitur, vel non est divi- « ducamus, partes de illo non facimus :

sum, sed manet id se integrum et con- « sed in Sacramento ht hoc : Unusquis-

junctum. I ad Cor. i, 13 Divhus est Chri-
: « que accipit partem suam in sacramen-
slus ? Quasi diceret : Non est divisus. « to, et manet integer totus in seipso,

Quia licet sit in ccelo localiter, in corde « manet integer totus in ctelo, manet in
justi spirituabter, in multis locis sacra- « corde luo. Totus enim erat apud Pa-
mentaliter : tamen manet in se conjun- « trom, quando venit in Mrginem im- :

ctum. Et hujus mirabilis rei est ratio (( plevit iHam, non recessit ab illo ve- :

ineffahilis, unio hominis et Dei, carnis « nit in carnem, ut eum homines man-
et Yerhi. Unde sicut Yerbum Dei ubi- « ducarent et manebat integer
: apud
que est, et totum replet ccelum et mun- « Patrem, ut Angelos pasceret. »

dum, manens indivisum : sic dedit cor- Rogandus est ergo Dominus, hcet nos
pori (quod assumpsit, et in unitate per- simus necessario corporaliter ab invi-
soniE univit) in multis locis possc esse, cem divisi, ut simus per ipsum semper
et in se conjunctum manere. Gregorius : conjuncti spiritualiter in charitate, et
« una est, quie
Sicut divinitas Yerbi Dei (Hgne nos pascat suo in prsesenti sacra-
« totum implet multis locis mundum : mento et plena visione sui cum Angelis
« ita licet multis et innumerabilibus dic- in futuro. Amen.
 SERMO XIV.

DE TRIBIJS MIRABILIBDS
IN CORPORIS CHRISTI PERCEPTIONE.

Venite, comecUte, etc. Prov. ix, 5. Ut siipra. Mirahilia opera

tua Domine, et anima 7nea cognoscit nimis. Psal. cxxxviii,
14.

Dicto parum superius de tribus mirabilibus divina) operationis, qua) consi-

derantur in Domini corporis consecratione, et postea de tribus aliis in ejusdem
corporis possessione hic dicendum est de tribus ultimis considerandis in ejus
:

perceptione.

/. Mirabile est, quod corpus Chrisli dum rnanducatw\ non ininuilur

II. Quod si non manducaiur, quodammodo minuitur.
III. Quod dum manducatur, augmentatur.

quod cum manduc.ttur, non minuilur.

Et hoc csl contra lia'ivticos qiii (liciint :

« Si cor[»us Clirisli omni monlc majus

I. « esset, jamdiu Clenci illud consumpsis-
« sent. » llujus erj2^o tam mirae rci, sci-

licet inconsumptibilitatis corporis Cliristi

Primum mirabile signum consitlcrau- in manducatione sui, triplex ratio potest

dum in pcrceptione corporis Domini est, assiynari. Prima ratio est quoti-liana po-
724 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

testas consecrandi. Secunda, incorrupti- corruptibihtas corporis hujus. Surrexit

bilitas sui. Tcrlia, infiuila causa pascen- enim glorificatum, immortale, et immu-
di. labilo, et impossibile posse corrumpi.
PsaL XV, 10 Sanctum tuum
: Non dabis
I. Prima ratio quod corpus Domini vidcrc corruptioncm Unde cum iUud man-
dum manducalur, non minuitur, esl quo- ducamus, non sicut aUus cibus, corrum-
tidiana potestas consecrandi. Nam quia pitur, nec mutatur in corpus nostrum :

omnibus diebus, et omnibus fidolium lo- sed infiuit nobis sine corruptione sui spi-
cis, et sub tot hostiis quot sufficiunt rituale nutrimentum. Hoc figuratum est

fidelibus, verum et unitum corpus Chri- III Reg. XVII, Ifi, ubi pugiUus farinse in

sti, ex praecepto ejus consecrare possu- domo viducB, per muUos dies cibans to-
mus : idcirco dum
manducamus, illud tam famiham, non defecit, juxta verbum
consumere vel minuere non possumus, Ehcp. Augustinus : « Qui manducat mc,
nec valemus. Sicut onim in nohis, causa « (Jicit Dominus, vivit proptcrme : Non
sahitis aUorua?, semper manet atrectus il- « ergo timcamus mauducare panem is-
lud manducandi sic et potestas et elTe-: « tum, fratros, ne forte consumamus il-
ctus consecrandi. Et cum jam consecra- « lum, et quod manducemus,
postea
tum manducamus, ncquaquam illud mi- « non inveniamus. Quando enim mandu-
nuimus quia id semper in se vcraciler
: « catur, vita manducatur nec occidi- :

perseverat intcgrum, ne sacramentahter « tur, quando manducatur, sed mortuos

iuEcclesia possit doficere, semper conse- « vivificat manducatus reticit, sed non
:

crando in forma panis : quia sacramen- « deficit : vivit manducatus, quia surrexit
tum in nutr"iondo et renovando conser- « occisus. » Ilinc etiam hipidi pretioso
vamus, quod pulchre figuratum est in comparatur, de quo virtus exit phantas-
panihus propositionis, do quibus dicitur, mata fugandi vel infiationes sedandi, vel
Exo(L xxxA 13 Poiws supcr uiensnm
, :
opcrandi aUa, sino diminutione sui.
mcani pancs proposilionis in ronspcclu Dcut. xxxii, 13 : Constituit homineni,
meo scniper, Et quomodo dicitur snpcr ut sugeret nicl dc petra, oleumque de
Lev. XXIV, o et seq. : Accipies quoque saxo durissimo. Petra autem erat Chri-
simila>n, et coques ex ea duodecim pa- stus, I ad Corinth. x, gem- i. Sicut ergo
nes, et statues illos super mensam meam, ma, virtutem suam etfundendo, non mi-
ut sit panis in moiiinientum oblationis nuilur sic corpus Domini iios pascendo
:

Domini. Pcr singula sabbata niutabun- noii ininoratur.

tur f(Bdere sempitcrno. SimiUter de igne
Dei dicitur, Lev. vi, 12 et 13 : Ig)iis in IIL Tertia ratio ad idem est causa pa-
altari semper ardebit, quem nutriet Sa- scendi. Quotquot cnimadipsum accedere
cerdos subjiciens ligna mane per singu- possunt, pastum sufficientom in ipso in-
los dies. Ignis iste numquam deficiet in veniunt. Hinc Dominus fons vivus, et
altari. Sed mensa illa cum panibus et hix vera vere dicitur.
ignis cum altari deficit, quid igitur? Dc primo, (jen. ii, (> : Fo)tsasccndebat
mentilus est Deus ? absit, sed umbra de- c fcrra, id ost, Christus, dicit Glossa,
ficit in Synogoga : verilas manet, nec irriga)is loiivcrsani supcrficicm tcrrx, id
deficit in Ecclesia. Sacerdos enim noster est, inspirans cordi utilia, et honesta.
semper Sacramentum allaris consecran- Jerein. ii, 13 : Me dcrcliqncrunt fontem
do uutrit : et corpus Chrisli qund in iUo aquse vivx.
scmper idem est, numquam manduca- De secundo, Joan. 1,9: Erat lux vera, l

tione lideUuui deficit. qu3e illuminat omnem hominem venien- I

tem in hunc niundum.

IL Secunda ratio ad idem est vera in- Sicut crgo fons terram irrigat, ct sine
 :

DE EICTTARTSTI/E SACRAM. PARS ITT, SERMO 14. II.)

sui diuiiimtione herbas, et arhores uu- .loh, xLi, (i : Corpus illins (juasi scuta
tiit : sic Christus Ecclesiam pascit. Iteui, fttsilin, eontpactifin squaniis sepremciiti-
sicut sol non deficit, toti niuiuhi hiiueu liifs. (Ircgoi-ius : « Cor[»us dial)oh suut
suuui commuuicando : sic nec Christus, « omues iuiipii, ([ui (juia jier obstiualio-

Ecclesiam totam pasccndo. Tlinc evidens « neiu (hiii suut, et per vilam fragiles,
exemplum est in candchi, de qua mille- « sculis fusihbus comparautur. TToc cor-
sies tantus sumi potest ignis, quantus iu « pus diaboli recte compactum squamis
ea est : nec propter hoc miuuitur lumeu « sc premcntibus dicitur : quia cum de
ejus. Igitur umUo potius Dominus nos « iniquitate sua corripitur, quibus valet
seipso pascit : nec tamen dehcit. l^saL « tergiversationil)us, se excusare cona-
cxLiv, 1.') : Ocffli oiititiifin in te speraitt « tur : et quasi quasdam squamas defen-
Domine : et tif das escain illoniin iii « sionis objicit, ne transligi sagitta vcri-
tempore opporluno... Tu atitein ideni « tatis possit. » Dicit (jlossa super illud
ipse es, et anrii tui noii dfficicnt (Psal. Apoc. xvu, 1 : \'eni ostendam ti()i dain-
ci, 28). nationein ineretricis mar/nce. « Merctrix
« ista magna est Antichristus, et omnes
« mali, qui tempore ejus erunt, qui sedet

r « super aquas multas, id est, jam regnat

TT. « super malos praescntes, quorum om-
« uium est ipse caput. » Unde sciendum,
quod sicut (^hristus per sc, et pcr suos
Secundum mirabile signum in perce- scmper studet membra diaboli praecidere,
ptione corporis Domini est, quod si non et membris suis incorporare, secundum
manducatur, quodammodo minuitur. Ad illud Act. x, 13 Surge Petre, occide, et :

intelhgeutiam tam mirai rei, sciendum manduca : sic diabolus per se, et per
quod duo sunt corpora mystica in hoc suos conatur menibra Christi tollere, et

mundo, scihcet corpus mysticum (ihri- meretricis suae merubris vilibus unire.
sti, et corpus diaboh, sive Antichristi : I Pet. V, 8 : Sobrii estote, el vigilale

ad quorum alterum pertinent omnes ho- quia adversarius vcsler diabolus tam-
mines mundi. quani leo rugiens circuit, qu/ereiiH quem
devoret. Deut. xxxi, 16 : Populus iste

T. Corpus Christi sancta est Ecclesia, fornicabitur post deos alienos, et dereliii-
tamquam ipsius munda et fidehs sponsa, quet me. I ad Cor. vi, 13 : Nescitis quo-
cujus ipse caput est : ct singuhT personae niam corpora vestra, membrn sunt Chri-
fidehum, sine culpa criminah, sunt ipsius sti ? Tollens ergo memhra Chrisfi, fa-
membra : et omnes, qui corpus ejus di- ciain mentbra mrretricis ? Absit, ui ta.n-

gne siimunt, membra ipsius llunt. T ad tum nefas faciam : quod tamen, heu !

Corinth. xu, 27, 12 : Vos estis corpus multi faciunt. Augustinus : « Non pos-
Christi, et meint)ra de memhro... Sicut « sunt simul essc corpus Cliristi, vel
eniin corpus unum est, et memJjra Itabet « memhra (^hristi, ct membra meretricis,
multa : ita et Christus. Ttem, T ad Co- « nec isti dicendi sunt manducare corpus
rinth. x, 17 : Unum corpus multi su- « Christi, qui sunt membra meretricis. »
mus, omnes, qui de uno pane participa- Ecce quod isti mali non manducant cor-
mus. pus Christi, scilicct spiritualiter, ctsi

manducent sacramentaliter sed non :

II. Econtra corpus diaboU universitas manducando spiritualiter corpus Christi,

est iniquorum tamquam ihius meretrix et male vivendo, tollunt niembra (^.hri-
et adultera, cujus ipse caput est, et sin- sti, et faciunt ea membra diaboli : et sic
gulae personse malorum sunt membra. diminuunt, quantum in se est, corpus
 : :

726 I>. ALB. MAG. ORD. PR^D.

Chnsti : quod cnim diabolo in auinia- Sacraniento, quod dicitur umbra Christi

bus accrescit, Christo dccroscit, et cor- quia dat se ibi non in sua luce, sed in

pus ejus mvsticum diminuitur. vcdamine. Sic comedentes convertentur,

quia in corpus Christi mutabuntur : et

sic patet dum multi fidebum comedunt

corpus Cbristi, et in illud ipsi mutantur,
ill. et meral)ra ejus efllciunlur, quod corpus
Chrisli dum manducatur, augmentatur.

Tertium mirabile signum in perceptio- Secundo, probatur idem similitudi-

II.

nc Dominici corporis est, quod dum ne liumanee scientia?. Nam quanto magis
manducatur a fidefibus, tunc augmenta- homo scientiam suam aliis distribuit,

tur. Kt hoc potest j^robari dupHciter, sci- tanto amplius crescit. Matth. xxv, 22 :

ficet ratione, et simililudine. Doj/iine, duo talenta tradidisti miJii :

eccc alia duo lucratus sum. Boelius :

l. Primo, probatur istud mirabile ea « Scientia est animi nobilis possessio,

rationc, quod dum manducatur corpus « quse avarum dedignatur possessoreni :

Christi, non ipsum, ut alius cibus, in « nisi pubHcetur, elabitur : et distributa,

manducantem convertitur, sed e conver- « suscipit incrementum. » Similiter divi-

so vere manducans spiritualiter in iflud na sapientia incarnata multis in cibum

mutatur, nam manducantem se Dominus donata, sapientes facit, et in se quodam-
sui corporis mystici mendjrum facit, et modo convertit : et sic dum comeditur,
sibi ipsi eum incorporans cum suo cor- non minuinur, sed augmentatur. Eccli.
pore quod de Virgine sumpsit, quodani- I, 9: Creator omni potens creavit sapien-

modo unum efficit. 1 ad Corinth. x, 17 : fiani in Spiritu sancto, id est, incar-

Umon corpus multi sumus, omnes, qui nari fecit, et secundum datum suum prae-

de uno pone participamus. Item, I ad bet illam diligentibus se : et in hoc sa-

Corinlh. xii, 27 : Vos estis corpus Chri- pientia Dei crescit, dum multos in sa-

sti, et membra cle membro. Augustinus : pientia crescere facit.Ad Eph. iv, Ij

« Commendavit Christus in hoc sacra- et 16 Crescamus in illo pcr omnia, qui

:

« mcnto corpus et sanguinem, quod est eaput nostrum Christus : ex quo to-
« suum et fccit nos ipsos. Nam et nos ipsi tuin corpus coiitpactuin, scilicet per
« corpus ipsius facti sumus caro enim : fidem, ct connedum per charitatem in

« nostra carni ejus unita et incorporata mensuram uniuscajusque meinbri, au<j-

« unum cum illa efficitur. » Osec, xiv, 8 mentum corporis facit in scdificationeni

Convertcntur sedentes in umbra ejus : vi- suiin charitate. Amen.

vem tritico, id est, Dominici corporis
 PARS IV.

DE QUALITATE
NOSTR.E PR.^.PARATIONIS AD SACRAMENTUM-

SERMO XV.

Venite^ comeditefanem meimi, Prov. ix, 5. Ut siipra. Probet

autem seipsiim homo et sic de pane illo edai, I ad Cor.
:

xi^ 28. Probef, id est, proeparet se, examinet, purget, Item

aliud : Praeparate corda vestra Domino^ 1 Reg. vii, 3.

Quartum principalifcer circa Sacramentum Dominici corporis notandum, est

qualitas nostrcC pra^parationis^ nam valde justum est, ut ad tam dignum et ve-

nerandum cibum, scilicet ad ipsum Dominum omnium, non inaccurate, vel

indevote, sed aliquo competenti modo prpeparati, accedamus ad ipsum. Exod.
XIX, 22 : Sacerdotes qui accedimt ad Domi?iifm, sancti/icenti/r, ne perciUiat eos.
Similiter et alii. Proeparatio nostrapotest in tribus considerari :

/. In dignitate suscipiendi corporis.

II. In hostia propositi panis.

III. In figura agni paschalis.

De duobus primis potest hic dici, et de tertio in sequenti.

ad Sacramentum consideratur iii digni-

tate ipsius Sacri corporis. Nam quia
mundissimum cst, et Dco vivo plcnum,
I. ct unitum : nccesse est illud suscipienti
per tria praeparari, scilicci, 1. Per iidci

plenitudinem, 2. Per mundiiiae magnitu-

Primus modus nostrae praBparationis dinem, .3. Per orationis devoiionem.
 :

7:ii D. ALB. MAG. ORD. mJED.

J. Friniuni pntparalivuin est Hdei ple- LiAUiarum hivari. secundo per opera poe-
niUido. Ad Ileb. x, 22 : Accedamu.s cum nitenliee torqueri, tertio per fervorem
vcro cordc iri pleui/i(duic fidei. Cuin ve- amoris Dei a carnaliuin desideriorum
ro cordc, idcst, cum vcro intcUectu, sine humore siccari.
ciioie : i)i pletii/i(di/ie fidei, id est, in 1. De primo, ad Hebr. x, 22 Acceda- :

plena fide credentes quse non videmus, mus, aspersi corda a conscientia mala, et
scilicet, sub specie panis csse totumChri- abtuti corp((S uq((a munda, id est, mun-
stum, verum hominem, et vcrum Deum. dati lacr^mis a peccalis cordis et corpo-

Propter Imjusmodi fidei magnum meri- ris. Exod. xxx, 19 : Luvahunt Aaron,
tum, I Pet. I, 8 : Credcntes in Chrisium et filii ejus, manus suas ac pedes, id est,

quem non vidclis, exsullc(hilis Ixtitia opera, et cogitationes aqua compunctio-

inenarruhHi. nis, et confessionis, cjuando acccssuri
s((nt ad altarr : nc forte moriantur. Je-
Secuiidum pr.Tparalivum est muii-
II. rem. iv, 1 i : J.ava a malitia cor tuum
ditiaj magnitudo. Quia congruum est, ut Jcruscdcm, ut salva fias : Lsq((ecjuo mo-
vas sit munduui, suscepturum corpus r((buntur in tc cogitationcs noxise ?
nmndissimunj. Exod. xvi, 33 Sume vas : Psahn. \\, 7 : Lavabo pcr singulc(s no-
unum, et mitte ibi Mam. Yas uuum cpia- ctcs lectum mcum, id est, conscientiam
si singuhiriter el excellenler mundum. meam : Lc(crymis meis stratum nieuni ri-
Hinc ad Uebr. ix, i, dicit Apostolus vas gabo.
urnam auream. Decet enim cor
istud esse 2. De secundo, Exod. xxvi, 1 : Corti-
quasi aurum esse purissiumm, per ma- ((tts tabcrnaculi, id est, ornatum animse
gnam munditiam, quod capere debet coc- facics de hysso retorta : de operibus poe-
lestem panem. Alexander Papa : « Ni- nitcntia}, jejuniis, afllictionibus, oratio-
« hil in sacrificiis majus esse potest, nibus, et hujusmodi. I ad Corinth. ix, 27 :

« quam corpus et sanguis Christi : ncc Castigo corpus mc((m, et in servitutcni

« ulla ol)hitio hac potior est, sed omncs redigo. Eccli. xxxiii, 28 : Servo male-
« priBccfiit, quae pura IJeo conscicn- volo, id est, corpori, tortura et compc-
« tia olTcrenda pura mente su-
esi, et des, mittc illum in operationon, ne va-
« menda. » Dugo
Pura conscientia : « cet. Psal. xxxiii, 20 : Multce tribulatio-
« est, qucC non habet de preeterito justam nes justorum.
« accusationem, de praesenti justam de- 3. De iertio, Psal. xxi, 10 : Aruit tam-
« lectationem, de futuro minus justam quani tesla virtus mca. Quasi diceret :

« volunlatem. » Matth. xxvii, .j8 et 5'.) : Divini amoris igne purgatus sum ab om-
Joseph petiit a Pilato corpus Jesu Et ui pravo humore. Ilem, Psal. xviii, 6
acccpto coriiore, involvit illud in sindo- hi sole posuit tabernc(culuni suum, ad
nem((ndu. Glossa : « Sindonc niunda Je- siccandum scilicet per amorem divinum :

« sum involvit, qui pura mente eum sus- ut fiat valde pulchrum et mundum. Cant.
« cipit. llinc etiam inos Ecclesiai ha- IV, 7 : Tota pulchra es amicamea, et ma-
bct, ut sacrificium allaris non serico, cula non est in te : quia scilicet bene lo-
non panno tincto, sedpotius in lineo ce- ta, torta, et exsiccata. Num. xi, 18 : San-
lebretur. ctificamini : cras conwdetis carncs.
In tribus vero, quse perducunt corpo-
rale lineum ad candorem, intelliguntur III. Tcrlium praeparativum est oratio-
tria,qute faciunt ad nostram mundifica- nis devolio. F*sal. civ, 40 : Peticrunt, et
tionem. Prinio enim lavatur, secundo venit coturnix : et pane cceli sc(turavit
torquelur, tertio exsiccatur. Sic qui ad eos. Job, Anteq((am comcdam
111, 2i :

suscipiendum Dominum noslrum mun- suspiro. Ilinc Maria Magdaiena, et alise

dus vult fieri, prinio debet per aquam la- devotee portabant aromata, dum quaere-
 .

DE ELICIIAUISTI.K SACRAAf. PARS IV, SERMO 15. 720

ront corpus .lesu (Luc. xxiv, I). Sic uo- rum per molam, et in minimas partes
bis accessuris ad corpus Doniiui, pi\Tli- redacta. Seciindo, a furfure suut mun-
banda est devotionis oialio ut quod : commixta est farina ad in-
data. Tertio,
forte minus parati sumus pcr jejuniuin vicem per aquam, et ad ignein decocta,
et conressionem, sup[deat spiritiialiiini et in panem solidata : sic peccator qui
aromatum, id est, ohlalionum oiatio. (hgiius erit corpus Domini sumere, de~
II Paral. xxx, 18 et 111 : Magna pars })o- hct semper tria (jua^ in his signantur,
puli cpioe sanclilicata non fuerat, comedit praeparare: I. scilicet, Per cordis contri-
phase et oravit pro eis V>.echias Rex di- tionem, 2. Per oris confessionem, 3. et
cens ; Domunis bonits propitiahitiir Per proximi dilectionem.
cunctis, qui in toto corde requirant l)o- 1. De primo, Isa. xlvu, 2 : Tolle mo-
minum Deus potrum suorum : et non lam, et mole farinam. Quasi diceret :

imputabitur quod minus sa)wtificati

eis, Fac in te molam spiritualem de duohus
sunt. Augustinus « Quamvis quis pec-
: molarihus, considerando misericordiam
« cato mordeatur veniali, peccandi ta- Dei, et justitiam ad emolliendum cordis
« men non haheat voluntatem : satisfa- tui duritiam : misericordiam quasi supe-
V ciat lacrymis et orationihus, et confi- riorem lapidem, quse nunc operatur, et
« dens de Domini miseralione, accedatad circuit : sed post hanc vitam operari ces-
« P]ucharistiam intrepidus et securus. » sahit. Psalm. lxxxv, 13 : Misericordia
tua Domine tnagna est super me. Item,
considerando justitiam, quasi iaferiorem
Uipidem, quae nunc jacet, et quiescit :

]|. sed post hanc vitam elevatur, operatur,

et currit. Ezech. vii, 8 et 9 : Judicabo te

juxta viat tuas, . . non parcet oculus meus,

Secundus modus nostrse praeparationis nec miserebor. Matth. xxi, 44 : Super
consideratur in hostia panis. Sicut enim quem ceciderit lapis iste, conteret cum.
grana frumenti arte humana gradatim Ad Roman. xi, 22 Vide bonitatem Dei, :

proQciunt ad panis complementum : sic et severitatem. IG Deus Joh, xxiii, :

anima peccatrix gratia Dei prolicit ad mollivit cor meum,

Omnipotens con- et

bonum statum, in quo licenter suscipiat turbavit me. Deus cui proprium est mi-
corpus Dominicum. Grana ex quihus fit sereri scmper et parcere : Omnipotens,

hostia, significant statum peccatoris, pro- c^uem oportet juste judicare, Psal. l, 19 :

pter tria. Sunt enim dura, et furfure Sacrificium Deo spiritus contribulatus :

operla, et al) invicem distincta : sic cor contritum, et humiliatum Deus non
1. Peccator durus est in corde, qui non despicies.
vult converti ad dulcem Deum de sua ini- 2. De secundo, Amos, ix, 9 Ecce :

quitate. Jerem. v, 3 : Induraverunt facies mandaho ego, et concutiam in om)dhus

suas super petram, et noluerunt reverti. gentibus domuni Isracl, sicut concutitur
2. Item, Peccator opertus est quasi fur- in cribro, ubi scilicet furfures separan-
fure, peccati deformitate. Ihidem, ii, 3G : tur a nucleis, impurum a puro, Sic per
Quam vilis facta es nimis, iterans vias confessionem mundatur anima a vili pec-
tuas/3. Item, Peccator divisus est a cato. Psalm. xcv, G : Confessio, et pul-
proximo suo, charitatis privatione. Osee, chritudo in conspectu ejus. I Mach.
X, 2 : Divisum est cor eorum, nunc inter- IV, 3G : Dixit Judas, et fratres ejus, id
ibunt. est, confitentes, Ecce contriti sunt ini-
Similiter et tritici grana ad statum in mici nostri ascendamus nunc mundare
:

quo sunt in hostia, perhunc modum sunt sancta. Eccli. ii, 20 Qui timent Domi- :

deducta. Primo, contrita est durities eo- )ium pr3eparabu)it corda sua,
,
et i)i co)i~
730 D. ALB. MAG. ORD. VRMD.

spectu illius sanctificabiinl a/iii/ia.s .saas. vidit hominem non vestitum veste nup-
(llossa : « Felix anima, quae quotidie tiali, id est, charitate, et ait tnini-
« mundat cor suuni, ut suscipiat habita- stris : Ligatis manibus, et pedibus ejus,
« torem suum Deum, cujus possessor mittite eum in tenebras exteriores : Ibi
« nullius eget bono : quia omnium bono- erit fletus, et stridor dentium. Matth.
« runi auctorem in se habet. » V, 23 et 24 : Si offers munus tuum ante
3. De terlio, Genes. xviii, G : Accele- altare. . . vadeprius reconciliari fratri tuo.
ra, tria sala similse commisce, et fac (jlossa : « Si fratrem laesisti, reconciliare
suhcineritios panes : ut vitulum
scilicet « ei : etiamsi adversarius exstiterat, esto
oplimum cum illis comederent. Qui « benevolus, ut fiat amicus : et tunc of-
enim vitulum optimum, id est, corpus « feres munus tuum, ut sit Deo gra-
Christi vult sumere, prius debet de tri- « lum. »

bus satis similae panem igne coquendo Propter praedicta in pane notanda di-
solidare, id est, ad tres hominum difTe- citur, Exod. xiii, 7, 9 : Azyma comeditis,
rentias, scilicet ad superiores, sequales, id est, panem sine fermento. Et erit
et inferiores, veram dilectionem conser- quasi signum in manu tua, et quasi
vare. I ad Corinth. x, 17 : Quoniam monunentum ante oculus tuos : quod
unus panis, unum corpus multi sutnus, scilicet signiiicatur in eo, ut dictum est,
omncs ([ui de uno pane participamus. cordis contritio, oris confessio, proximi
Augustinus « Qui accipit mysterium
; dilectio : quibus debemus nos prceparare,
« unitatis, non tcnet vinculum pacis
et : ut digni possimus ad Christi corpus ac-
« non mystcrium accipit pro se, sed cedere, et eo ad fruendum iii cceIo cum
« contra se. » Matlh. xxii, 11 et 13: Angelis pervenire. Amen.
Intravit Rex ut videret discumbentes , et

»— • —~-t..ts^?«^5=*-i
 SERMO XVI.

DE PR^PARATIONE
NOSTRA ET MANDUGATIONE SPIRITUALl.

Venite, comediie, etc. Prov. ix^ 5. Ut supra. Prohet auiem

seipsum homo^ ei sic de pane illo edai, I ad Gorinth. xr,

28. Sanctificamini : cras cotnediiis carnes^ Num. xi, 18.

Ecce Agmis Dei^ Joan. i, 29.

iii.

Hic dicendum est, qualiter in figura agni paschalis consideratur modus no-
sivdd preeparationis : de qua Exod. xu, 1 et seq. legimus. HcBc figura in tres
partes est dividenda :

Prima pars est ipse agnus edendus.

Secunda^ fercula cum quibus est comedendus.
Tertia, personarum edentium habitus.

Tn prima discimus praBparari per fidei I. Prima pars hujus figuraB, est ipse

integritatem, in secunda per animi vir- agnus qui secundum legem manducatur,
tuositatem, in tertia per vitae honesta- et in hoc tria considerantur. Primo quan-
tem. do comedendus, quia in nocte. Secundo
qualiter, quia non crudus, non coctus
732 D. ALB. MAG. ORD. PRyED.

aqua, sed assus igui. Tertio quid iu eo et imitationem Dominicse passionis, qui-
comeditur, quia caput cuui pedibus et bus prseparari debet anima fidelis.

intestinis : et in liis fidei uoslra? intcgri- 1. De primo, Gregorius supcr Exod.

tas de corpore CJiristi llgui-atur. xii, 8, et Num. xr « Lactuc» agrestes :

I. In primo, scilicet quod agnus in « valde amarse sunt, carnes vero agni
nocte coiueditur, cum res pleuc non vi- « cum liis sunt edendae : quia dum cor-
detur : credendum significatur, quod « pus Christi accepimus, pro peccatis
corpus CJiristi nobis in prflesenti dari de- « compungi debemus : ut amaritudo poe-
buit, non manifestum, sed in sacramento « nitentise abstergat amorem perverscp
velatum. Tob. xu, 7 : Sacramentiim « vitee. » Isa. xxxviii, 1.3 : Recogitabo tibi

regis ahscondere homim cst. III Reg. omnes annos meos in amaritudine animas
viu, 12 : JJuniimis dixit at liahitaret in mex.
nehula. I ad Corinth. xiii, 12 : Nimc 2. De secundo, I ad Corintli. v, 8 Epu- :

enim videmiis in senicjmate, id est, in lemur : non in fermento veteri, neque in

figura obscura, quia in nocte : tunc au- fermento malitise, et nequitiae : sed in
tem facie ad faciem, quia in luce. azgmis sinceritatis, et veritatis. Non i?i

2. quod non co-

In sccuiido, scilicet fermenfo veteri., id est, non in corrup-
medetur ex eo crudum, significatur quod tione peccati superbise, quse fit in Deum :

non debemus credere Christum purum neque in fermento malitix, quse fit in
hominem esse. proximum : neque in fermento nequitise,
Item, quod non comederunt aqua co- quse fit in seipsum : sed epulemur in
ctum, siguificat quod non debemus cre- azgmis sinceritatis, et veritatis, id est, in
dere Christum secuudum communem sincei^itate a vitiis, et in veritate bono-
hominuui consuetudiuem conceptum, rum operum : ut scilicet studeamus esse
aut natum. in statu innocentiie, vel novee vitse sine
Item, quod comederunt assum igni, fraude. De fermento vetern Gregorius :

significat quod Christi incarnatio et ejus « Panes sine fer-mento comedit, qui recta
corporis consecratio credenda est cele- « opera sine corruptione vanse gloriae
brari per potentiam Spiritus sancti. « facit. » De fermento idem malitiae, :

3. In tertio, scilicet caput agni cum « Panes sine fermento manducat, qui
pedibus et intestinis vorari praecipitur : « opera misericordiae sine peccati com-
signatum est essc credendum, quod in « mixtione exhibet, ne perverse rapiat^
hoc sacramento totus Christus cum divi- « quod quasi recte dispensat. Unde per
nitale, ct corpore, et anima continetur « Amos, IV, 3, increpaudo dicitur Sa- :

et sumitur. « crificate de fermentato laudem. De

« fermentato enim laudem immolat, qui
II. Secunda pars hujus figuree, sunt « Deo sacrificium de rapina parat. » De
fercula tria, cum quibus solebant agnurn fermento nequitise, Exod, xii, 10 : Qui-
manducare, scilicet lactucse agrestes, cumque comederit fermentatum, peribit
panes azymi, et sanguis agni. Exod. xir, anima ejus de ccetu Israel. Fermentatum
8, 7 : Edent carnes agni, et aztjmos pa- comeder'e, est delectari peccati corrup-
nes cum sument
lactucis agrestibus : et tione, quod committilur in se. Psal.
de sanguine agni, et ponentsuper utrum- xxxv, 2 : Dixit injuslus ut delinquat in
que postem, et in superliminarihus domo- semetipso.
rum. Primum ferculum, scificet lactucae 3. De tertio ferculo supradicto, Gre-
agi-estes, significat dolorem de peccatis. gorius Sanguis agni, id est, Christi,
: «
Secundum, scilicet panes azymi, inten- « super utrumque postem ponitur, quan-
tionem pur\ini in operibus bonis. Ter- « do non solum ore corporis, sed etiam
tium, scilicet sanguis agni, memoriam « ore mentis hauritur, et ad imitationem
 DE EUCIIARISTl^ SACRAM. PARS TV, SERMO IG. 733

« inlenla monlc cogitalur. Nam qui sic heri, et nudius tertius. Dedit ergo ei Sa-
« Redemploris sanguinem accipit, ut cerdos sancti/icatum panem. Exod. xix,
« imitiiri l'assionem ejus necdum velit : II, 15 : Descendct /)omi/ius coram omni
« inuno tantum postesanguinem ponit. » plebe super montem Sinai, scilicet, in
Jtem, in superliminaribus ponendus est igne et nul)is caliginc. Estote ergo parati
sanguis agni, (juia non tantum in me- in dion tertium, et ne appropinquetis
moria, sed in manifesto debet portaii uxoribus vestris. Si talis continentia ser-

crux Passionis Christi. Ad Galatas, vi, I i, vata est ad liguram, quanto magis ser-
17 : Milii absil gloriari, Jiisi in cnice vanda erit ad suscipiendam corporis
Domi)ii iioslri Jesu Christi : per quem Christi veritatem ?
mihi mundus crucifixus est, ct ajo mun- De secundo, Lev. xxii, i : Uomo qui
do, Et ibidem statim post subditur E(jo : fuerit leprosus, aut patiens fluxum se-

enim stigmata Domiiii Jesu in corpore minis, id est, peccans per incontinentiam
meo porto. carnis,non vescetur de his quai sanctifi-
cata sunt mihi donec sanetur, scilicet

Iir. Tertia pars hujus figurse, est habi- per poenitentiam. Ilinc statuti sunt ante

tus, sive tria insignia illorum qui man- Pascha quadraginta dies poinitcntite, ut

ducant agnum, scilicet cingulus renum, his peractis in jejunio et orationibus, et

calceamenta pedum, baculus manuum. continentia, et bonis opcribus, tunc pos-

Exod. XII, 11 Sic comedetis agnum : 1.

:
sint communicare pcenitentes cum aliis

Renes vestros accingetis, 2. Calceamenta bonis Christianis. Ilinc super illud J ad

hahebitis in pedibus, 3. Tenentes bacu- Corinlh. xi, 3.5 : Si nosmetipsos dijudi-
los in manibus. Primum designat carnis caremus,non utique judicaremur, dicit
et mentis continentiam : secundum, Augustinus « Ab ipsa mente pa'nit(;n-
:

exemplorumpatrum custodiam : tertium, « tis talis sententia proferatur, ut se in-

vitiorum nostrorum correctionem. Et « dignum judicet participationis corporis

haec exiguntur ad communicantium proe- « et sanguinis Doniini, et ad tempus per

parationem. « ecclesiasticam disciplinam a sacramen-

1. Primum prajparativum, carnis et « to coelestis panis separetur, » Indigne

mentis continentia_, in cingulo renum enim accipit, si tunc accipit, quando de-
figurata. Gregorius : « In renibus acci- bet agere prenitentiam, id est, qiiando

« pitur carnis delectatio. » Unde Psal. incipit. Ergo prius se judicet, et severi-

XXV, 2 Ure renes meos, et cor meum.

:
tate ptenitentise se exerceat : ut a se judi-

Qui ergo Pascha comedit, carnes accin- catus non judicetur a Domino.
git quia qui corpus Christi accipit, vo-
:
De tertio, scilicet de continentia con-
luptatem domare debet, et luxuriam re- tinua et sempiterna religiosorum, et in

frcEnare. sacris ordinibus existentium, Luc. xii,

Hsec praeparatio continentiee attenden- 35 : Sint lumbi vestri prxcincli,... ct vos

da est, quantum ad tria hominum gene- similes hominibus exspectantibus Domi-

ra, scilicet, 1. Conjugatos, 2. In conti- num suum. Quia enim tales semper de-
nentia poenitentes, 3. et Spirituales. bent ad suscipiendum Dominum vigilare,
Primi ante sacram communionem ser- et exspectare, et parati esse, numquam
vare debent continentiam aliquantam, debent cingulum continentia?,
solvere

secundi longiorem, tertii continuam. sed omnimodam et perpetuam castitatem

De primo dicitur ad David, I Reg. xxi, servare. Lev. xxi, 6, 8 Sacerdotes san- :

4 et seq. Si pueri mundi sunt, maxime

: cti erunt Deo suo, et non polluent nomen

a mulieribus ? manducent, scilicet, pa- ejus : incensum enim Domini, et panes

nem sanctum. Respondit David Si de : Dei sui offerent, et ideo sancti erunt. Et
mulieribus agitur : continuimus nos ab ibidem Sint ergo sancti, quia et ego
:
 !

734 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

sanctus sum, Dominus, qui sanctifico Corinth. xi, 29, 31 Qui manducat, et bi-
:

eos : de quo etiam Yenorabilis inquit bit indigne, judicium sibi manducat et
Heda : « Si veteris testamenti Sacerdo- bibit : non dijudicans corpus Domini...
« tes, secundum ordinem vicis suae in- Quod si nosmetipsos dijudicaremus, non
« traturi tem[)lum ad oirerendas legales utique judicaremur. Augustinus : « As-
« liostias, a propriis uxoribus oportuit « cendat liomo adversum se tribunal
« abstinere quanto magis nostri Sacer-
:
« mentis suae, et constituto in corde ju-
« dotes, quos ad consecrandum sacrosan- « dicio, adsit accusatrix cogitatio, et te-
« ctum corpus Domini paratos semper « stis conscientia, et carnifex timor Dei :

« esse oportet, continuam et sempiter- « inde quidam sanguis animae confitentis

« nam debent castitatem observare ? » « per lacrymas protluat .•
et sic cessat
2. Secundum praeparativum est exem- « vindicta divina, cum confessio, et cor-
plorum patruni custodia per calceamenta « rectio pra»cedit humana, et lit homo
pedum figurata. Oregorius : « (^alcea- « dignus ad sumendum Christi corpus
« menta in pedibus habere, est mortuo- « verum nunc in Sacramento, et perfe-
« rum patruni vitam adspicere, et nostra « cta fruitione in futuro. »

« vestigia a peccati vulnere custodire. » De primo, Deut. viii, 3 Afflixit te :

Cant. VII, 1 : Quam pulchri sunt gressus Dominus penuria, et dedit tibi cibum
tui in calceamentis, filia principis Manna, qiiod ignorabas tu et patres tui :

Gressus sunt profectus operum : in cal- ut ostenderet tibi quod non in solo pane
ceamentis, id est, in consideratione vitae vivit homo, sed in omni verbo c^uod egre-

patruni. ditur de ore Dei. Afflixit te, id est, fecit

3. Terliam praeparativum est corre- ut te afdigeres et corrigeres, penuria, id

ctionis disciplina in baculis manuum est, pcena in voluntatis tuae, et volupta-

figurata. Haculus enim signiticat recti- tis carentia : et tunc dedit tibi ccelestem
tudinem justitiae, qua nos ipsos debemus panem corporis sui.
de nostris excessibus ante communionem De secundo, ad Heb. xii, 11 : Omnis
judicare. Psal. xliv, 7 : Virga directionis, disciplina, in prxsenti quidem videtur
virga regni tui. Et Psal. ii, 12 : Apprc- non esse gaudii, sed moeroris : postea
hendite disciplinani, ncqiiaiido irascatur autem fructum pacatissimum exercitatis
Dominus, et pereatis de via justa. I ad per eam, reddet justitise. Amen.
 PARS V.

DE TRIPLICI
MANDUCANDI MODO,
SERMO XVII.

PRIMO DE SACRAMENTALI
MODO TANTUM, QUO INDIGNE MANDUGANT MALEVOLI, ET DOLOSI.

panem meum, Prov. ix, 5. Ut a principio.

Venite, comedite

^ Quiciwique manducaverit panem hu7ic, vel biberit cali-

cem Domini indigne : 7^eus erit corporis et sanguinis Do-
mini, I ad Gorinth. xi, 27.

Quintum principaliter circa sacramentum Dominici corporis notandum, est

modus manducationis. Et hic est triplex, scilicet,

/. Sacramentalis tantiim.
II. Spiritiialis tantum.
III. Sacramentalis et spiritualis simul.

Ad hoc sane inteHigendum, sciendum tio a damnatione mortis aeterna^. Hanc

quod in cibo altaris duo sunt : sacramen- virtutem sacramenti crediderunt, et spi-

tum, et virtus sacramenti. Sacramen- ritualiter gustaverunt omnes salvandi ab

tum, ut dicit Augustinus, in duohus origine mundi, et quotidie gustant om-
constat : sciUcet visihili panis et vini nes boni Christiani. Sacramentum vero
specie, et invisibili carne et sanguine altaris, id est, visibilem speciem panis
Ghristi. Virtus vero sacramenti est sana- cum carne (Uiristi manducant soU Chri-
 i36 D. ALB. MAG. ORD. mJET).
stiaui : et lioi' tain honi quam niali, sed « Q\\\ discordat a Chrislo, nec raaudu-
modo dissiuiili : ([uia uiali manducant « cat carnem ejus, nec bibit sanguinem :

sacramentum tantum. id est, sub visibi- « etsi tantae rei sacraiueutum qu(jtidie

li specie panis corpus Cliristi, sed uon « suiuat, sibi tamen erit ad judicium. »

manducant virtutem sacrameuti s|»iritua- Discordat a Christo, qui cordis atFectum

lem, idest, salutem et vitam aeternam ab eo averteus ad pcccatum convertit.
Boni vero manducaul utrumque simul, Et talis valde infelix dici potest, ad
scilicet sacramentum, et virtutem sacra- quem tantum bonum frequenter venit, et

menti. nullum spiriluale lucrum iiide percipit.

Kxhispatet triplex modus manducandi JIoc modo, scilicet sacramentaliter
corpus (Ihristi, piimus sacramentalis tau- tautum manducantium, tria sunt genera.
tum, secundus s])irilualis tanlum, tertius Primi malevoli, secuudi dolosi, tertii

sacramcntalis et spiritualis simul. Primo pra'Sumj)luosi.

modo mauducant mali (-hristiaui, secnu- Priiui sunt, qui corpus Christi sumuut
do omnes salvaudi, tertio soli honi Chri- in })eccandi voluntate. Secundi sunt, hy-
stiani. Primi mauducant, et non mandu- pocritoe qui foris boni apparentes, occul-
cant secundi non manducant, sed ta-
:
te sunt pravi. et tamquam jusli accedunt
men manducant : tertii manducant, et ad altare. Tertii sunt, qui manifeste ma-
manducanlur. li sunt, tamen praesumunt manducare. De
Primus modus manducandi corpus primis duobus potest hic dici, et de
("dnisti, est sacramenlaliter tantum, quo tertiis in sequenti sermone.
mali (^hristiaui mauducaut : (|uia vene-
rau(him corpus in morlali peccato, ore
pulluto sumentes, cordis alTectum ad
innuentiam virtulis bouilalis ejus, pecca-

tis suis immuudis et duris, quasi luto et

lapidc, claudunt. Ezech. xiv, 3 : Posue-

runt imnwnditias suas in cofdihus suis, Dc primo genere dicilur, Isa. xxix, 13 :

et scandaium iniquitali.s su!e staluerunt Appropin^iuat enim populus isteore : cor

rontra faciem suam. Isti mauducant et auteni ejus longe est a me. Appiopiu-
nou manducaut. 3ianducant quidem, quat ore per sacramenti sumptionem :

quia corpus Christi sacramentahter su- sed cor longe est per peccati voluntatem.
munt : sed tiuueu non mauducant, quia Tales tria mala sequuntur, scilicet, I.

virlulem spiritualem, id est, salulem aui- Peccati sui aggravatio, 2. A gralia Cliri-
mte non percipiunt. Eccle. vi, J et 2 : Est sti separatio, 3. Adaeteruam p(enam dam-
et malum, quod vidi suh sole, et qui-
aliud natio,
demfrequens apud Jiomines : Vir, cui de- 1. De primo, IMalth. xv, 2(5 Non est :

dit Deus divitias, etsuhstantiam, ethono- honum sumere panem filiorum,et miitere
reni :... )iec trihuit ei potestatemDeus ut canibus, id est, malevolis. Augustinus :

coniedat ex eo, Ad ileh. xiii, 10 llabemus

: « Habeutes voluntatem peccandi, variari
altare, de quo edere non hahent potesfa- « magis dico Eucharistia' perceptione,
tem, qui tahernaculo deserviunt, id est, « quam purilicari. »
peccatis carnalibus. I ad Corinth. x^ 20 : 2. De secundo, Sap. i, 3 et i : Perver-
Xon potestis /fojnini hihere calicem et ScB cof/itaiiones separant aDeo. Quoniam
calicem dseinoniormn. Creiiorius : « Est in malevolani animatn non iniroihit sa-
« (prKk'in in peccatoribus, et iiuhgue su- pientia, nec habitabit in corpore subdito
« mentibus vera caro Christi, et vcrus peccatis.
« sanguis, » videhcet, prsesentiali essen- De terlio, I ad Corinth. xi, 27 Qui-
3. :

tia, uon salubri eflicientia. Augustinus : cunque manducaverit panem hunc, vel
 l)h: ErCllARISTr.E SACRA>[. PARS V, SERMO 17. 7;n

biberit cnlicem Domini indicjne : reiis luum plenum est dolo et fallacia. Na-
erit corporis, et sanguinis Doniini. Ani- hum, iii,oet6 Ecceego ad te, meretrix
:

brosius : « Indigiius est, qui non devo- speciosa, dicit Domi^ms exercilunrn, id
« ta menle accedit ad Eucliaristiam, aut est, anima foris pulchra, intus immun-
« in peccandi voluntate nianens , hic da, et revelobo pudenda tua in facie tua,
« reiis est corporis et sangiiinis Domini, etostendam gentibus ituditatcm luam,
« id est, ac si Cliristuni occiderit, punic- etregibus ingnomininm tuam. Et proji-
« tur. ») ciam super te abonninationes, et contu-
meliis te afficiam.
3. De terlio, Matth. xxiii, 27 : Vse vobis
hgpocritx : qui similes estis sepulcris
II. dealbatis, quse a foris apparent homini-
bus speciosa, intus vero plena sunt ossi-
bus mortuorum, et omni spurcitia, id
De secundo genere maloruni indigne est, putredine, verme, et foetore. Sic et
communicantium, scilicet de dolosis, vos a foris apparetis hominibus specio-
sive hypocritis, II ad Timotth. iii, 1, 2 si : intusautem estis pleni liypocrisi, id
et 5 : In ?iovissimis diebus instabunt est, amore vamc laudis, et iniquitate, id
tempora periculosn et erunt homines :
est, cupiditate temporalium, et odio ve-
seipsos amantes .... habentes speciem ciui- ritatis. Et ideo primo dicitur : Vse vobis,
dem pietatis, virtutem autem ejus ab- id est, extra beatorum consortium mise-
negantes. Glossa « Speciem pietatis et
: rabilis projectio. Lev. vii, 20 Anima pol-
« religionis, qui eadem sacramenta liabent /?Y/rt (de hypocrisi debct intelligi) qvieede-
« cum piis, virtutem,id est, charitatem ab- rit de carnibus hostiiE pacificorum, id
« neganles : multa scilicet mala occulte est, corporis Cbristi, qucH ohlata est Do -

« perpetrantes, et manifesta falhiciter ex- mino, peribit de populis suis, id cst,

« cusando. » ejicietur de salvandis ad damnationem
Tales simililer tria mala sequuntur, mortis seterna?.
quia, l. Socii Judse proditoris efliciun- Sed ecce contra tam magna mala, dat
tur, 2. Corain toto mundo confundentur, leve remedium divina clomentia, quod
3. Extra beatorum coiisortium projicien- est spiritualis conversio, scilicet bonum
tur. fieri de malo. Psalm. xxxvi, 27 : Decli-
De primo, Joan. xiii, 18 Quiman-
1. : na a malo, et fac bonum. Ex ex fre-
ducat meum panem, levabit contra me quenti bene agere, fit bonus liomo. Et
calcaneum suum. Hoc dicitur de Juda, cuin bonus est, sequuntur cum triabona,
et sibi similibus, et de fictis Domini ami- 1. scilicet Poenae debitae relaxatio, 2. Di-
cis. Glossa : Qui manducat panem meum, vinsD gratise restitutio, 3. yEternse glo-
« non ut proficiat, sed ut lateat, is me rise acquisitio.
;< conculcabit, id est, tradet. » Qui ergo 1. De primo, III Reg. i, 52 : Si fuerit
vult latere in peccatis suis sub pulchra vir bonus, non cadet ne unus quidem
specie religionis et communionis, similis capillus ejus in terram, id est, ab omni
eflicitur et socius Judae proditoris. ptena erit immunis. Ezech. xxxiii, 14
2. De secundo, Eccli. i, 3() et seq : Ne et 15 -.Si dixero impio : Morte morieris,
sis incredibilis timori Domini : et ne ac- et egerit pcenitentiam a peccato suo,... vita
cesseris ad illum duplici Ne
corde... vivet, et non morielur.
fueris hypocrita in conspectu hominum : 2. De secundo, Psal. cxxiv, 4 Bene- :

ne forte recelet Deus absconsa tua, et in fac Domine bonis, et rectis corde. Prov.
medio synagogse elidat te : quoniam ac- xii, 2 : Qui bonus est, hauriet gratiam
cessisti maligne ad Dominum, et cor a Do:ni..o.
47
738 t). ALB. :mag. onn. pr/ED.

3. T)o tertio, Mattli. xxv, 21 Euge : per capita eon/m. Quia causa aeternae
serve hone, et fidelis, quia super paucn laetitia^ erit in Domini Doi sui contom-
fuisti fidelis, super multa te constituam platione. Jerem. xxxi, 12 et 13 : ]'enient,

intra in gaudium domini tui. Euge, et laudahunt in monte Sion et confiuent :

quasi bene gaude serve bone, quia in

: ad hona Domini. Tunc Isetabitur virgo
pauca fuisti fidelis, id est, in bonis qua^ in choro, juvenes et senes simul. Virgo

tibi conimisi, bone nogotiatus es : supra est Beata Virgo Maria praecontrix in
multa te constituam, id est, supra bona choro ccelesti : juvenes sunt omnes beati,
setorni jiaudii : undo ifttra in gaudium senes Angeli. Isti simul Deum lauda-
Domini Dei tui, ut scilicot oinni parto bunt, ot in bonis ejus sine tine gaude-
gaudio perfruaris. Isa. li, 1 1 : Venienl in buiit. Amen.
Sion laudantes, et Lvtitia sempiterna su-
 SERMO XVIII.

DE TERTIO GENERE
INDIGNE GOMMUNIGANTIUM, SGILIGET, DE PRiE-
SUMPTUOSIS.

Yenitej comedile panem meum, etc. Prov. ix, 5. Ut supra.

Item, Quicumque manducaverit panem. hunc^ etc. I ad
Gorinth. xi, 27.

ctus ejus mutatur in his qui eo male

utuntur. Augustinus : « Sanctl malis
« possunt obesse : quia qui manducat
iii. « corpus (jhristi indigne, judicium sibi
« manducat et bibit, non quod res illa
« mala sit sed quia malus, quod bo-
:

De tertio genere malorum indigne « num est, male accipit.

communicatium est hic dicendum, id est, Hujus rei exemplum evidens est in so-
de preesumptuosis, qui scilicet non timent le, et invino. Nam eamdem solis lucem,
communicare vel celebrare in magnis quam sanus oculus ad delectationem,
criminibus, et manifestis. De his, 1 ad teger suscipit ad pertubationem : et vi-

Corinth. xi, 29Qui manducat et bibit

: num quod sanus homo ad jucunditatem
indigne, judicium sibi manducat, et bi- et confortationem, febricitans accipit ad
bit, id est, valde malum est illi. Unde majorem inlirinitatem, vel forte ad mor-
sciendum, quod duplex est clTectus cor- tem, Hinc est quod indigne communi-
poris Domini, scilicet bonitatis quoad cantes tria mala sequuntur, scilicet.
bonos, et severitatis quoad malos et :

tamen ipsum semper immutabile et bo-

num in se manet, sed justo judicio etle-
740 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

/. Magna culpa.

II. Dei ofjensa.

III. Et multiplex plaga.

I. Primummalum prsesumptuose com- id est, prava intentio vel lucri tempora-

municantium cst magna culpa. Jerem. lis, vel vanae laudis, vel alicujus decep-

XI, l.j : Xumquid cames sanctx aufercnt tionis.

a te malitias tuas, in quihus gloriata es ? 2. Socuuda ratio culpae istorum, est

Isidorus : « Qui scelerate vivunt in Ec- divini prrecepti transgressio. Sicut enim
« clcsia, et communicare non desinunt, Dominus iu statu innocentiae Hgnum vitae

« putantes tali communione mundari : ad edendum concessit, et in statu culpae

« discant niliil ad emundationem profice- prohibuit : sic nobis in statu bono cor-
« re sibi, diccnte Prophcta Quid est ^
:
pus Christi conceditur, et in malo pro-
« quod dilectus meus domo mea facit
in hibetur. IMatth. vii, (j : Nolite dare san-
« sctdera mulla ? nwnquid carnes sanctae ctum canibus, id est, immundis pecca-
« auferent a te nmlitins tuas ? Quasi dice- toribus. Lev. xxi, 17 et 18 : Homo qui
« ret : Non auferunt, sed auiimentant. » Jtahuerit maculam, scilicet peccati, non
Hujus culpae triplex est ratio, scilicet, ofjerat panes Deo suo. nec accedat ad
l. Perversa intentio, 2. Divini prcTcepti ministerium ejus.
transgressio, 3. Maxima ingratitudo. 3. Tertia rationculp» istorum, est ma-
Prima ratio culpae praesumptuose
1. xima ingratitudo. Quae enim potcst esse

communicantium, est perversa intentio. major, quam si quis habens Dominum a

Actionis cnim voluntariae triplex est radix quo accepisset quidquid boni haberet.
sive principium, vel natura, vol virtus, et ipsum insuper morte sua de suspen-

vel libido mala est : sed ejus qui est iu dio aeterno liberasset : eumdem Domi-
peccato mortali scienter, et sumil corpus num in stabulum immundissimum ini-

Christi, non potest esse radix, natura, mici sui traditorie duceret, et ibi concul-
vel virtus : neque
quia neque natura, carot, ot i'ursum occidorot? Tanta ingra-
virlusaliquo modo
quod aliquis dictaret, titudino poccant, qui corpus Domini su-
rem tam pretiosam, tam vcnerandam in muut in poccato mortali. Psal. xxxiv,

loco vel vase immundo poneret. Unde 12 et cviii, ."i et lv, 3 : Retribuebant mi-
peccator qui corpus Christi sumens ponit hi mala pro bonis,... et odium pro dile-

in ore suo poUuto et corpore, radix non ctionc mea,... et conculcaverunt me ini-

est, nec natura, vel virtus : sed libido, mici mei tota die. Ad Heb.x, 29 : Quan-

* Jerem. xi. l.'^.

 DE EUCHARISTIyE SACRAM. PAUS V, SERMO 18. 7il

lo mngis pulotls deteriora mereri suppli- cta. Sicut enim ab anliquo (iliis Isi-ael
cia (pii Filiuni l)ei co)iculcaverit, etsaii- maximum erat peccatum,
etpcssimarum
guinem testamcnti pollutum duxerit, iii causa maledictionum, quod pcr idolola-
quo sanctificatus est ? scilicct iii moitc triam Dcum projccciunl : et postea .lu-
Clirisli. Ainbrosius : « fihristuiu illc con- daMs impiis, quod Christum non susce-
« culcat, qui liborc pcccat absquc timore perunt : sic modo Christianis maximum
« et poenitcntia, ct ({ui ci intlignc paitici- est peccatum, et causa plagarum, quod
« pat. » Idcm : « Qui indigne (ihristuni corpus Salvatoris indigne suscipiunt.
« suniit, idcm est, ac si interliciat. » Au- Grcgorius super Deut. xxviii, I.j etscq. :

gustinus : « Quam temerarium, quamquc « Crcator omnium per Incarnationis suai

« ncfarium estcruentis manibus intcmcra- « mysterium Jud.'i?am visitarc dignatus

« taiVirginistractarcFilium! quis auditus « est, sed quia non cognovit tcmpus vi-
« sustincrclaurium?quisoculusnon con- « silationis suoe, idco Gentibus frcquenter
« fundcretur ad intuitum ? quoemcnsnon « in prsedam data novissime Romanis
« rapereturin cxcessum, ubi mundi pre- « tradita est et venerunt super eam om-
:

« tium mittitur in sterquihnium ?non enim « nia genera maledictionum, quae in li-
« minus est detestabile in os puUulum, « bro legis scripta sunt. Similiter his
« quam in lutum mittere Dci Filium. » « qui gratiam Dci ingrati accipiunt, ccr-
« ta est damnatio. Si enim irritam quis
II. Secundum malum istorum, est ma- « faciens legem Moysi, sinc ulla misera-
gna oflcnsaDei. Zach. i, 1") : Ira magna « tione inoritur : quanto dctcriora mere-
ego irascor super gentes opulentas : quia « tur supplicia, qui Filium Dei concul-

ego iratus sum parum, ipsi vero adjuve- « cavcrit, et sanguinem testamenti pol-

runt inmalum. Quasi diccret Dominus : « lutum duxerit ? »

Quasi parum irascor hominibus propter Ilaec supplicia dici possunt tripliccs
peccata quae committunt in proximum, plagse. Prima, multa damna bonorum
sed maxime pro eo quod peccant in Domi- spiritualium. Secunda, sterilitas terrae
num. I Rcg. II, 25 Si peccaverit vir in : seu caristia temporalium. Tertia, pestes
viruni, placari ei potest Deus : si autem corporum et strages hominum.
in Dominum peccaverit vir, quis orahit 1. De prima plaga, Thren. i, 10 Ma- :

pro eo ? Glossa : « Quanto major gloria num suam misit hostis ad omnia deside-
« tua^ tanto gravior oftcnsa. » Mal. 1, 6 rahilia ejus : quia vidit gentes ingressas
et 7 : Ad vos, o Sacerdotes, qui despicitis sanctuarium suum^ de quibus pnecepe-
nomen meum, et ojfertis super altare ras, ne intrarent in ecclesiam tuam.
meum panem pollutum. Glossa « : Corri- Glossa : « Ilostis antiquus ad dcsidera-
« pit serino divinus Episcopos et mini- « bilia Ecclesiae manum mittit, et spiri-
« stros Ecciesiae negligentes, et omnes qui « tualcm ornatum aufcrt, in membris
« Christi nomine censentur, cur nomen « suis fidem contaminans, baptisma re-
« ejus despiciant. » Quibus aperit causas « scindens, id est, gratiam in baptismo
offensse, quod pancm poUutum otlerunt. « datam, doctrinam corrumpens, corpus
Polluit cnim panem, idest, corpus Chri- « et sanguinem Domini indigne contre-
sti,qui indignus acceditad altare, et men- « ctans, et vasa prctiosa, id cst, oves
sam Domini, si non scelerata voce, sce- « Christi quasi lupus devastans. » Et
lerato opere despicit et dum sacramen- : causa tanti mali redditur : quia Gentes,
tum violatur, ipse cujus est sacramen- id cst, carnem amantes, et Chrisli cir-

tum, violatur. cumcisionem non habentes, ministri al-

taris efficiiintur.
Tertium malum istorum^ csl mul-
III. 2. De secunda plaga, Deut. xxviii, 15,
tiplex plaga et gravis ex justa Dei vindi- 18 et20 : Si audire nolueris vocem Domi-
IVJ. I). ALB. MAG. ORD. PR.ED.

iii Dei lui, itl cuslodias, el jacias oiiuiia « guntur baltco castitatis : peccatorcs

mandata ejus, venient super tc oinncs « quos remordet conscientia doloris,

malcdiclioncs istie... Malcdiclus fruclus « ut plangant sua, et populi peccata. »

tcrrse tux, armenta houni luoruin, el Accingite ergo vos sacerdotes ct inini-

greges ovium luarum... Millvl Doininus stri altaris cinguIopcEnitentiae, et})langite

super te faniem ct csuriem, et incrcpatio- puro corde : ululatc in confessione et

nem in omnia opera tua. HaB plagce ve- oratione, ingredimini Ecclesiani pcr p.T-
nitentiam, unde existis pcr culpam cu-
nient si audire nolaeris mandata Dci, :

scilicet praecipue de corpore Doniini bate in sacco, id est, delicias quibus of-
non indigne tractando, secundum illud fendistis, per vitae austeritatcm compcu-

Lev. XXI, 17 et 18 Hoino qui habuerit :

sate, ut iram Dei possitis mitigarc.
maculampeccati, non offerat paneni Deo 2. Desecundo, Mal. iii, 2 et 3 : Ecce
suo, ncc accedat ad ministerium cjus. venit Dominus quasi ignis constans, sci-
Gen. 111, 17 et 18 Quia coincdisli dc li-
: licet per justos Pra^latos, ct purgabit
gno, ex quo prseceperam tibi ne coincde- filios Levi, id est, ministros altaris : cl

res, malcdicta terra in opere tuo. Spinas erunt Domino offcrentes sacrificia in

et tribulos germinabit tibi. justilia. Et sic utique placatus mitigabi-

3. De tertia plaga, I ad Corinth. xi, tur ira ejus. Ezech. vii, 3 et i : Judicabo
28 et 21) : Probel seipsum homo : et sic te juxta vias tuas : et ponam contra te

de panc Qui eniin manducat

ilio edat... oinnes abominatlones tuas. Et non parcct
indigne, judicium sibi manducat, et bi- oculus meus super te, et non miscrcbor.
bit, ad judicium mortis se obligat,
id est, Sicut medicus incidit et urit non par- ;

et multi alii propter sceiera unius saepe cit, ut parcat ita Dominus. Unde Ego
: :

feriuntur, unde sequitur : Ideo inter vos percutiam, et cgo sanabo '. Et, Flagcllat

multi infirmi, el imbecilles, etdormiunt omnem filium qucm recipit^. Luc. xiv,

multi, scilicet somno mortis, vel Dei 23 : Compellc intrarc. Et sic Dominus
verbere, vel pradiorum adversitate. Xum. per justos Praelatos non parcit vitia cor-
XI, 33 : Adhuc carnes in dentibus eorum : rigendo, ut parcat iram suam mitigando.
et ecce furor Doinini concitatus in popu- 3. Dc tertio, Ezech. xx, 36 et seq. :

lum, percussit eum plaga magna nimis. Judicabo vos, dicit Dominus Dcui. Et
Sed ccce, contra lias plagas ct omnia subjiciam vos sceptro meo. Eligam dc
jain dicta inala, triplex remedium oslen- vobis transgrcssores, et impios, scilicet,
dit Scriptura. Prinium est emendatio vi- ad abjiciendum, qui in malo pcrsevcrant,
tae per pcenitentiam voluntariam. Secun- id est, « incorrigibiles, » dicit Glossa :

dum, correctio malitiae prM- superiorum ut scilicet loco eorum justi restituantur.
disciplinam. Tertium, mulatio incorrigi- Isa. I, 2.J et 26 : Convertam nianum
bilis pcrsonae pcr justititc districtioncm, mcain ad tc, et excoquam ad purum
1. Dc primo, Joel. i, 10, 1 1 et 13 : Depo- scoriain tuain, el aufcram omne stan-
pulata est regio, luxit humus, id est, num tuum. Et restituain judiccs luos ul
habitatores humi : ciuia pcriit incssis fucrunl prius, et consiliarios tuos sicut
agri, id cst, boiia tcmporalia ct spiritua- antiquitus : sicut tempore Moysi et Ma-
lia. Accingite vos, et plangite Sacerdotes, chabieorum : Post hsec vocaberis civitas
ululate ministri altaris : ingredimini : justi, urbs fdclis. I Machabae. iv, 44 ct
cubatein sacco. Glossa: « Sancti Sacerdo- seq. Et cogitavit Judas dc allari holo-
:

« tes, qui comedunt digne Pascha, accin- caustorum, quod profanatum crat, quid

' Deuler. xxxii, 39. » Ad Hebr. xii, 6.

 DE ELJCIIAUlSTliE SACHAM. PAUS V, SEUMO 18. 743

de eo faceret. Et incidil illis coiisiliuni Itilum valct ultra, nisi ut projiciatur

bonum, ut deslruerenl illud ne forie il- : foras, ei conculcetur ab hominibus^. De-
lis essel in opprohriwn, quia contamina- posilo ergo ])rofanatu aUari mystico, re-
verunt illud Gcntes, et demoliti sunt il- poni debent hipides illi in monte domus
lud. Et reposuerunt lapides in monte in loco apto, donec veniens Fro[)heta
domus in loco apto, quousque vcniret respondeat de eis quia peccalores redigi
:

PropJicia, cl respondcrct dc cis. Ei ac- dcbcnt sub pcenitontia, donec per san-
cepcrunt lapidcs inicgros sccundum le- ctos Doctores dijudicetur pro commisso
gcm, ci aidificaverunt altare novum se- criminesatisfactio perpetranda. In locum
cundum illud, quod fuil prius. (jlossa autem eorum lapides integri, secundum
ibidein : « Allare liolucauslorum est fides legem substitui debent ut fiat : altare no-
« pura, doctrina recta, et conversatio vum secundum illud quod fuit prius. llo-

« bona Ghristi niinistrorum. » Sed hoc mines lide Catholica sani, scientia san-
aUare si profanatum fuerit hffiretica pra- ctarum Scripturarum imbuti, bonis mo-
vitate, ut simonia, vel aiia scelerum im- ribus religiosi in locum regiminis, unde
manitate jam destruendum erit, id
: est, deciderunt preevaricatores, subrogari de-
a sacerdotii di^nitate deponendum : ne bent, secundum auctoritates divinae le-
forte opprobrium sit sanctae Ecclesiee ;
gis, ut sine rcprchensione in novitate vi-
quod habeat pravos et facinorosos re- tae, norma justitiae exhibcatur mini-
et

ctores, qui diabolica astutia seducti sunt, slcrium Deo in Ecclesia, quam sibi ac-
unde Dominus suis discipulis ait : quisivit Christus prctio sanguinis sui
Vos estis sal terrse. Quod si sal ^cva- sponsam non habentem maculam neque
nuerit, in quo salietur ? ad ni- rugam ^. Amen.

' Matth. V. 13. « Cf. Act. XX, 28, et ad Ephes. v, 27.

 SERMO XIX.

DE SECUISDO MODO
MANDUGANDI SPIRITUALI TANTUM, QUO BONI
MANDUGANT.

Venitey comedite, etc. Prov. ix, 5. Ut supra. Patres nostri

omnes eamdem escam spiritnalem mandncaverunt. I ad
Gorinth. i, 3.

Id est, omnes boni veteres in manna cibiim invisibilem, scilicet Christum

spiritualiter intellexerunt, crediderunt, gustaverunt^ et ab a?terna morte per
eum sanati sunt.
Secundus modus manducandi Christum est spiritualis tantum. Et isto mo-
do omnes salvati ab initio manducaverunt, et salvandi manducant, Isti vero
non manducant, et tamen manducant. Ambrosius : « Non manducans man-
« ducat, et manducans non manducat. » Quia scilicet non manducans sacra-
mentaliter, aliquando manducat spiritualiter, et e converso. Eccle. vi, 2 : Est
vii\ cui Deus dedit divitias, et snbsta?itiam, et honorem^ etc. ; nec tribuit ei potesta-
tem Deiis iit comedat ex eo, sed homo extrancus vorabit illud, sci)icet cum magno
desiderio spiritualiter maiiducando.
Girca spiritualem manducationem tria sunt consideranda :

/. Differentia personarum sic manducantium.

II. Ratio spiritualiter manducandi,
III. Et efjectus manducationis /lujus.

tiuni, proficientiuin , et perfectorum-

Matth. XIV, 21 : Manducantiuin fuit
I. numerus, quinque milliavirorum, excep-
tis mulieribus, et parvulis. In parvuHs
signantur incipientes, in mulieribus pro-
1*1 iina tripiix est, scihcet iiicipien- iicientes, in viris perfecti.
 J)E KUCIlAIUSTIyE SACRAM. I»ARS V, SCHMO I!). 7i3

Seciiiulum ciica iJem considcrandum, est, gaudii iu pcccalis, convcrlenlur iu

est ratio, qua dicuulur jam dicli spiri- lamentalio)ieni cl iuctnm. Psal. ci, 10 :

tualilcr manducarc. l ndc scicndum, Cincrcni lamquani panem manduca-

quod primi, scilicct incipientes mandu- bani, cinereiu scilicel p(cnitenlia3.
cant spiritualiler, ralionc fidei Salvato- 3. I)e terlio, Prov. xi, 17 lienefacit :

ris : secundi, ratione bonae conversalio- animsc suse vir misericors, quia dum pau-
nis : tcrlii, ralione devotcc mcditationis. per ab eo corporaliter relicitur, ipsc mul-
to mclius a Dco spirilualitcr pascitur.
1. Primi, scilicct incipientes, mandu- Apoc.ni, 20 : Eccc sto ad osliuni, cl pul-
cant spiritualitcr ratione lidei Salvatoris. so, scilicet in paupcrc : si quis apcrucrit
Habacuc, ii 4 et ad llcb. x, 38 : Jus/uscj- milii januain, inirabo ad illum, ct coe-
fide vivct, tanKjuani ex cibo spirituali. 7iabo cum illo, et ipse mecum.
Augustinus : « Crede, et manducasti. »

Credere enim iu Christum, esl credendo

in eum ire, ipsi corde inhaerere, in ipso
delectari, et per veram charitatem mem- jj^
bris ejus incorporari.

II. Secundi, scilicet proficientes, man- Tcrtii, scilicct perfecti,manducant spiri-

ducant spiritualiter, ratione bonge con- tualiter, ratione devotee mcditationis, et
versationis. Joan. iv, 32 et 34 : Ego ci- in hacmanducatione tria erunt, quae in
bum liabeo manducarc, qucm vos nesci- comestione corporali consistunt 1. Ap- :

tis... Mcus cibus cst ut faciam volunta- petitus, 2. Masticatio, 3. Delectatio. Pri-
tem Patris mei. Eccli. xv, 1 et 3 : Qui ti- mo enim dcbemus spiritualiter esurire
met Deum, facict bona, etc. Cibabit Christum cibum nostrum intimo corde
illum pane vitss. desiderando. Secundo, masticare magna
Iste cibus bonee conversationis consistit discretione cogitationes discutiendo. Ter-
ex tribus virlulibus, quasi ex tiibus fer- tio, in eo delectari dulcedinem ejus eli-
culis, 1. Inncentia, 2. Poenitentia, 3. et gendo, id est, debemus spiritualiter esu-
Miscricordia. rire, Christum ardentius desiderando.
1. De primo,Psal.ci, 5 : Pcrcussus sum
utfcenum, et aruit cor meum : quia obli- T. Job, xxxi, 31 : Si non dixcrunt viri
tus sum comedere pancm mcuni, scilicet tabernaculi mei : Quis dct de carnibus
innocentiae, dum delectabarcibo malitia,'. ejus ut saturemur ? quasi optabant et de-
Auguslinus :« Panem de allari spiritua- siderabant saturari. Eccli. xxiv, 29 : Qui
« liter manducare, est innocentiam ad edunt me , adhuc csurient . Gregorius
« altareportare, debitoribus peccata di- « In deliciis carnis appetitus placet, ex-
« mittere. » « perientiadisplicet. Quia quo magissen-
De secundo, Psal. cxxvi, 2 Surgitc
2. :
« titur, quod earum saturitas mentem non
postquam sederitis, qui manducatis pa- « replet, sed cruciat : eo magis cognosci-
nem doloris, scilicet poenitentise pro pec- « tur, quod fastidiatur. In spiritualibus
catis. Tob. ii, 5 et 6 Manducavit panem : « deliciis saturitas appetitum parit. Quia
cum luctu et tremore, memorans illum « quanto magis earum sapor percipitur, eo
sermonem quem dixit Doniinus per
, « amplius cognoscitur, quod avidius ame-
Amos prophctam ^
: Dics festi vestri, id « tur. » Isa.xxvi, 8 : Dominc,nomcntuum^

' Anios, vni, 10.

746 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

el memurialc tuum in desiderio anima' : nite ad imitandum. Quidquid morticinuni

Anima mea desideravit te in nocle, scili- e^/, id est, peccato contaminatum, ;?e ve-

cet adversitcilis. Psal. xxxvii, 10 : Domi- scamini exeo, consentiendo, vel idem fa-
ne, ante te omne desidcrium meum : ct ciendo. Ad Pliili[). iv, 8 : De cscte-

genitus meus. ro quxcumquc sunt vera,

fratres,
quxcumquc pudica quxcumque ju- ,

II. Debeinus spirilualiter masticare sta, qiisecumque sancta, quxcumque

loluui Cliiistuui, scilieel memLra el ca- aniahilia, qusecumque honse famse, si
put, id esl, nos ipsos, et Sanctos Dei, et qua virtus, si qua laus disciplinse, lisec
Salvatorem mundi, discreta discussione cogitatc. Quse et didicistis, et acccpistis,

cogilare nos ipsos dijudicando, Sancto- ct audistis, et vidistis in me, hsec agite :

rum vitani ad imitandum pertraclando, ct Deus pacis erit vohiscum.

et incarnationis beneiicium devote men- 3. Tertio, perfecti masticant spirituali-

te ruminando. ter carnem Ghristi, scilicet incarnatio-

1. Primo, perfecti maslicant, seipsos nis ejus sacramenta et beneficia devote
diligenter se examinando. I ad Gorinth. meditando. Joan Qui manducat
vi, ]\7i :

XI, 28 : Probet aiitem seipsiim homo, ct 7?icam carncm.ct hihit meuni sa)iguincm,

sic de corpore, vel de pane illo edat, hahct vitam selernam. Qui manducat,
Primo prohct, id est, cxaminet, et purget vel spiritualiter bene masticat. Augusti-

seipsum totum, scilicet cor, linguam, nus « Hoc pertinet ad virtutem sacra-
:

manum, Et sic postea cdat. Job,

etc. « menti, non ad visibile sacramentum. »

xiii, li Quare laccro carnes meas denti-

:
Quasi diceret Manducat intus, non for-
:

bus meis, ct animam mcam porto in ma- ris Qui manducat mente, non qui pre-
:

nibus meis ? ut scilicet spiritualiter ma- mit dente. Et hoc est, quod Apostolus (I
sticem dijudicando peccata carnis et spiri- ad Gorinth x, 3 ) vigilanter dicit tantum
tus. de bonis. Omnes eamdcm escam spiri-
Secundo, perfecti masticant San-
2. tualem munducaverunt Sic manducavit .

ctos mortuos, et beatos adhuc viventes, et masticavit Ghristum Apostolus unde :

vitam eorum ad imitandam consideran- T ad Tim. iii, IG Magnum est pieta- :

do. Matth. xxu, 4 : Ecce prandium tis sarramentum quod manifestatum est,

meum paravi : tauri mei et altilia oc- in carne, justificatum est in spiritu, id
cisa sunt, et omnia parata : venite adnu- est, Ghristus justus ostensus est : quia
ptias. Tauri Prophetae et Apostoli sunt, de Spiritu sancto conceptus, apparuit
qui fortitudine fidei, quasi cornu Principi- Angclis, prsedicatum est Gentibus, cre-
bus inuudi restiterunt, et ab eis passi, ditum est mundo : ut tantum beneficium
virtiitum e\empla nobis reliquerunt. Al- curent solvere Deo, assumptum est in
tiliff ab alendo dicta, pinguia sunt vohili- gloria. Eccle. i, o et : Oritur sol, et oc-
lia, et signilicant Sanctos inlerna chari- cidit, id est, Ghristus in sua nativitate
tate saginatos, et contemplationis penna oritur, et occidit in Passione, et ad lo-
superna petentes. Occisa sunt, vel ab eo cum suum revcrtitur, id est, ad sepul-
quod fuerunt per poenitentiam, vel per crumterrae, ibique reviviscens inResur-
mortem carnis, jam in requie posita. rectione, gyrat per jneridiem, in Ascen-
Haec nobis sunt spirituahter masticanda, sione, ct flectitur ad aquiloncm : lus-
id est, ad iinitanduni diligentcr conside- transuniversain circuitu in extremi ju-
randa. Deul. xiv, 20 ct 22 Omne quod
:
dicii discussione.
mundum est, comcditc... Quidquid mor-
tici/ium esf, ne vescamini cx co. Omne Debenms in spirituaH manducatio-
ni.
mundum, id est, honestis verbis, operi- ne delectari interna dulcedine, quae eHci-
bus, et moribus, Comedite, in corde po- tur de praedicti Ghristi masticatione. Isa.
 1)E EUCIIAKISTLK SACHAM. PAUS V, SI^ILMO \\K 747

Lv, 2 : Atidite audiontcs /nc, ct coinc- Nabal : Quodcumquc invcncrit manus

dite bon/an, et dclcctabitnr in crassitn- tua,da sercis tuis, ct filio tuo David. Qui
dinc aninia ccstra, id est, dulccdinc spi- rcspondit : Tollain pancs nicos, ct aquas
rilualis^ralitc. Sa[). viii,l(>ct IHi/ntrans mcas, ct carncs pccorinn, ct datto viris

in doniuni nicani, conquicscani cuni Dci quos nescio undc si/it ? (icn. iv, 3 et o : Fa-
sapientia, xA cst, cum ClirislD, qui cst cluin cst post inultos dics ut offerrctCain

sapida essciilia : non oiini Iiabct amnri- de f/iictibus tcrrse m/inera J)omi/io... ct

tudinem concersatio illius, ncc tccdiuni non respcxit J)ominus ad cum, ncc ad
convictus illius, scd Isetitiain ct (jau- muncra cjus. Uujus causa fuit, quod
diuin : ct in ainicitia illius delectatio malc obtulil, sciUcct du trisli coiub!, et
bona. Psaliu. xxx, 20 : Quani magna facie.

multitudo dulccdinis tuse Doininc, quain Contra haec vak't spirituabs dulccdo :

abscondisti tinicntibus tcAdem, xxxiii, 1) : quia, 1. Falsam mundi dulcedinem facit

Gustatc, ct vidclc quoniani suavis cst insipidam, 2, Grandcm amaritiidincm

Dominus. Caut. iv, 11 : Mel et lac sub facit dulccm, 3. Tristcm imayincm red.
lingua tua, id est, dulcedo spirilualis in dit jucundam.
mcditalione cordis. l.Dc primo, Prov.xxvii, 7 Anima sa- :

Haec dulcedo qusedam cst pra-gustatio turata calcabit favum. Gregorius « Gu- :

regni coelcstis, valens Chrisliano contra « stato spiritu, desipit omnis caro. » Ad
tria mala, quie sunt in mundo. Ibi cniin Philip.iii, 7 et 8 : Quse /nihi fuerunt lucra^
falsa cst 1. Dulccdo in delectabilibus hsec a/bitrat/tssum proptcr Christum de-
utendis, 2. (jlrandis amaritudo in advcrsis trimc/ita, propter qucm oinnia arbitror ut

sustinendis, 3. Tristis imayo in bonis fa- stercora. De Augustino dicitur, « Dis-

ciendis. plicebat ci quidquid agcjjat in sikcuIo
l.Deprimo, Prov. ix,17 : Aqux furtivse prse dulcedine Dei. »
dulciorcs swit, ct panis absconditus sua- 2. De secundo, Deut. xxxiu, 19 : Inun-
vior. Sed h.nec falsa est dulccdo, quia datio/iem maris quasi lac sugcnt, id est,

animiB perditio. Job, xxiv, 20 : Dulccdo boni rcplcti dulcedinc spirituali, vincunt
iUius verincs. Eccle. ix, 12 : Sicut pisces amarltudincm mundi. lY Reg. ii, 21,
capiuntur hanio,... sic capiuntur ho- 22, Eliseus misit sal in aquas amaras,
mines tempore inalo. Esca foris delectat, quse in dulccs versse sunt : sic (^hristus
sed aculcus intus perforat. Job, xxi, 13 : saporc spirituali sanat amaritudinem
Ducunt in bonis dies suos, ct in puncto mundi. Ilinc Stcphano lapidcs torrentis
ad inferna descendunt. diilces fuere : et multis sanctis ardentcs
Desecundo, Psal. ciii, 2o
2. JIoc ma- : prunse, candcntcs testae, visce sunt sua-
remagnuin, et spatiosum nianibus. Quia ves tanquam rosae. Hinc multi boni gau-
scilicet in hoc mundo magna cst ct mul- dent in tribulatione.
ta amaritudo. Jerem. ix, 13 : Cibabo po- 3. Dc tcrtio, Dan. i, 13 : Post diesde-
pulurn istum absinthio, et potuin dabo cci/i apparucrunt vultus co/^um meliores,
eis aquani fcllis. Job, xiv, l : Homo na- et corpule/itiores prse o/n/iib/is p/teris^
tus dc niuUere, brevi vivcns tempore, qui vcscebantur cibo rcgio. Yultus eorum
repletur multis miseriis. Psal. xxxiii, quos pa/iis satiavit, qui dc coelo dcscen-
20 : Multse tribulationes justorum. dit, dicit Glossa, appa/'ucrunt meliores,
3. De tertio, Matth. xix, 21 et 22, dixit « decore scilicct ct hilaritatc ad benefa-
Dominus cuidam diviti Vade, vende qusi', : « cicndum. » Prov. xv, 13 : Cor gaude//s
habcs, et da paupcribus, et habebis thc- exhilarat facie//i. H ad Corinth. ix, 7 :

saurum iii coelo : ct veni, sequerc me : c/ui IHlarc//i datore//i diligit Dcus.
contristatus in verbo, abiit tristis. 1 Hcg'.
XXV, 8, 11, dixcrunt pueri David ad
748 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.
« na, quod significat Christum : et idem
« credentibus etTecit. Alii vero qui non cre-
« di\(\.ev\]L\\i,manducaverunt,et mortuisunt
III. « aeternaliter:quodnonMoyseset aliiboni.
« Quare?quia cibum invisibilem spiritua-
« liter intellexerunt, spirltualiter esurie-

Terlium circa spiritualem manducatio- « runt, spiritualiter guslaverunt ; utspiri-

nem notandum, est effectus hujus maii- « tualiter sanarentur, scilicet ab seterna
ducationis, et hic est triplex, scilicef, « morle. » Similiter et nos spiritualiter
l. Peccatorum remissio, 2. Ab aeterna manducando, ab seterna morte liberamur-
morte salvatio, 3. Vera corpus Christi ad 3. De tertio super illud I ad Ccrinth.
salutem aeternam participatio : etiamsi X, 17 : Unus panis, unum corpus multi
casu decedatur sine sacramento. sumus, omnes, qui de uno pane partici-
1. Deprimo, Panem nostrum quotidia- pamus, dicit Augustinus « Xulli du- :

num, id est, cibum spiritualem, da nohis « bium est, tunc quemque corporis san-
hodie. El dimitte nohis dehita nostra, « guinisque Dominici participem fieri,

Matlh. VI, 11 et 12. Ambrosius : « Qul « quando mcmbrum Cliristi eflicitur : nec
« raanducant spiritualiter, virtulemcarnis « ahenari ab illius panis calicisque con-
« et sanijuinis Chrisli dicuntur sumere, et « sortio etiamsi antequam illum panem
« vere manducare : quia ipsam corporis « edat, de hoc steculo in unitate corporis
« Christi efficientiam quotidie sumunt, » « Christi constitutus abscedat : quia illius

id est, remissionem peccatorum '. « sacramenti benehcio non privatur,

2. De secundo, Joan. VI, 50 -.Hicestpa- « quando in illo hoc quod sacramentum
nis de ccelo descendens : iit si quis ex ipso « signilicat, invenitur. » Invenitur au-
manducaverit, scilicet spiritualiter, non tem hoc quod sacraraentum significat,

moriatur, scilicet morte ieterna. Augu- quando membrum Christi eftlcitur et :

stinus super Apostolum, I ad Corintli. hoc efficitur, quando credendo et aman-

X, 3 : eamdem escam spiri-
Patres nostri do, spiritualiter manducat quia sic in :

taleni manducaverunt « quam et nos , corpus Christi vere convertitur, ut cum

« corporalem, non alteram, idest, man- ipso seternaliter vivat. Amen.

• Per Euoharitiam, qiia sacramentum, pec- nam reliquam temporalem, venialia vero om-
cata remittunlur, scilicet mortalia poenitenti nia.
ignorata, cognita autem et confessa quoact poe-
 SERMO XX.

DE TERTIO MODO
MANDUGANDI, SCILIGET SPIRITUALI ET SAGRAMEN-
TALI, QUO BONI MANDUGANT.

Venite^ comedite pa7iem, etc. Prov. ix^ 5. Accipite, et come-

dite : Hoc est corpus meiim. Matth. xxvi, 26.

Tertiusmodas mandacandi corpus Ghristi est sacramentalis, et spiritualis

simul, quo soli boni Ghristiani communicant et hoc facto manducant, et
:

manducantur. Unde circa hunc modum tria possunt considerari :

/. Est midtitudo malorum non commiinicantium.

II. Magnitudo felicitatis bonorum corpus Christi digne sumeniium.
III. Ratio remanducationis sic manducantium.

tiiplex sit modus communicandi vel

manducandi, scilicet sacramentalis tan-
lum, quo mali Gtiristiani manducant, et
I. tamen non manducant spirituaUs tan-
:

tum, quo boni non manducant, et tamen

manducant sacramentalis et spirituaiis
:

Primum circa hunc modum mandu- simul, quo soli boni Christiani commu-
candi considerandum est multitudo ma- nicant, vel manducant, et manducantur :

lorum non communicantium. Gum enim restat ad divisionis hujus sufficienliam

\
730 D. ALB. MAG. ORD. PR^D
multitudo qusedaui malorum, qui nec vestiirabilia fundamentum cha-
: et sunt

luanducaut, nec mauducantur, id est, ritatis, sine quibus non valet charitas, id

qui corpus Cliristi non suscipiunt, et est, extcriora signa charitatis non valent

ideo morte ieterna peribunt. Istorum ad salutem ceternam sine sacramentis, ea

tres species sunl ac turma:'. Primi, infi- negl'gentibus. Num. ix, 13 Si quis et :

deles : secundi, negligentes : tertii, con- mundus est, et in itinerenon fuit, id est,

temptores. I. Infldeles sunt, quorum non habet impedimentum justa? necessi-

corda per malitiam suam fallente diabo- tatis, et non fecit Phase, exferminabitur
losic exceecata sunt, ut non possint cog- anima illa de populis suis. Quia sacrifi-
noscere, et credere divina sacramenta pro cium Domino non ohtulit tempore suo :

salute mundi mirabili Bei sapientia in- peccatuni suum ipse portahit.

slituta. 2. Xegligentes sunt quidam Chri- 3. De tertiis, II Paral. xxx, 6, 8 : Perre-

stiani, qui temporalibus lucris, et ssecu- xerunt cursores cum epistolis legis ex
laribus negotiis in tantum se occupant, regis Ezechise imperio, et principum
ut sacram communionem tempore de- ejus, in universum Israel prsedicantes :

bito sumere negligant. 3. Contemptores Filii Israel revertimini ad Dominum

sunt, qui sceleribus suis tanto amore in- Deum Ahraham, et Isaac, et Israel : et

haerent, quod corpus Domini sumere pe- venite ad sanctuarium ejus, scilicet, ad

nitus parvipendunt. faciendum Phase, id est, ad suscipien-

1. De primis, Joan. vi, 33 : Qiwmodo dum corpus Domini. Et quidam viri ac-
potest hic nohis carnem suam dare ad quiescentes consilio venerunt, aliis irri-
manducandum ? Quasi diceret : Non dentihus et subsannantihus eos. Joan.
credimusquoddare possit. Sap. ii, 21 et iii, 19 : IIoc est judicium : quia lux ve-
22 : Erraverunt, scilicet impii, excsecavit nit in mundum, et dilexerunt homines
enim illos malitia eorum. Et nescierunt magis tenehras, quam lucem : erant enitn
sacramenta Dei. Joan. iii, 36 Qui in- : eorum mala opera. Quasi diceret : Justo
credulus est Filio, non videbit vitam, judicio excommunicantur, et condem-
sed ira Dei manet super eum. nantur, qui plus diligunt peccatis suis in-
2. Desecundis, Matth. xxii, 3 et seq. :
haerere, quam se praeparare, et Christum
Misit Rex servossuos vocare invitatos ad susciperc. Canon ait : « Qui pro sceleri-
nuptias, dicens : Ecce prandium meum « bus suis duobus vel tribus annis non
paravi, venite ad miptias. Illi auteni « communicant, excommunicandi sunt,
neglexerunt : et ahierunt, alius in villani « donec pcenitentiam agant. » Luc. xiv,
suam, alius vero ad negotiationem suam. 24 Nemo virorwn illorum, qui vocati
:

Glossa : « In villam ire, est terreno labo- sunt, et non venerunt, gustahit coenam
« ri immoderate insistere : negotiari ve- meam.
« ro, tcrrcnis lucris nimis inhiare. » Ta-

les qui praiidium divini sacramenti ne-

gligunt, quamvis fidem et quaedam ope-
ra charitatis habere videantur : tamen II.

nisi poiniteant, damnabuntur. Joan.

VI, Wst : Nisi manducaveritis carnem
Filii hominis, et hiheritis ejus sangui- Secundum circa hunc modum conside-
ncm, non hahehitis vitam in vohis. Su- randum, est magnitudo bono-
felicitatis

pcr illud Epist. ad Eph. iii, 18 Oro, ut : rum corpus Christi digne sumentium. Et
possitis comprehendere quse sit suhlimi- probatur hoc a tribus, 1. Ab optimaB
tas, et profundum, dicit Glossa « Pro- : partis electione, 2. A Spiritus sancti ve-
« fundum charitatis sunt ecclesiastica sa- ra participatione, 3. Ab ipsius Christi
« cramonta, » quic sunt profunda, et in- certa inhabitatione.
 DE EUCIIAniSTI.E SACRAM. PAHS V, SERMO 20. 11

1. Primo proljatur fulicilas diguo coin- ([ue ad S[)irilus parlici])atioii('m : ul in

inunicantiuin maj^na ex optimcE partis corpore Deo tamquam membrum ma-
electiono. Quia sicut Beata Virgo tribus neat, et ejus Spiritu vegetetur.
sibi propositis, scilicet esse niatrem, et 3. Tertio prohatur ichnn ab ipsius (jhristi
non virginem vel esse virginem, et non
: certa inhabitatione. Joan. vi, 57 : Qui
malrem vel esse matrem et virginem
: : rnanducat mcam carncm, ct hibit nwum
ullimam et optimam partem, scilicet sanguincjn, in me manct ct ego in illo.

esse utrumque simul, eleyit sic isti in- : Ililarius : « Accepta carne Domini, et

ter modos corpus Christi manducand' « hausto sanguine, id efficitur, ut nos in

optimum modum elegerunt. Primus mo- « Christo, et Christus in nobis sit : et in

dus est manducare sacramentaliter tan- « nobis Christus per carnein, duin ejus
tum, et non spiritualiter. Secundus man- « carnem accipimus et sumus in eo dum
:

ducare spiritualiter, tantum, et non sa- « secum hoc quod nos sumus, in I)eo
cramentaliter. Tertius manducare sacra- « est. »

mentaliter et spiritualiter simul. Hanc

ultimam et optimam partem, scilicet
de primo modo comedere sacramentali-
ter, et de secundo modo comedere spiri- III.

tualiter eligunt : et sic ex utraque parte

quod melius est, comedunt : et ideo mul-
tum felices sunt. Eccle. viii, 15 Laudavi : Tertium circa hunc modum conside-
igitur Igetitiam, quod non esset homini randum, est ratio manducationis digne
bonum suh sole, nisi quod comederet et , manducantium, id est, qua ratione dici-
hiheret, atque gauderet. Quasi diceret : tur quod tales manducant, et manducan-
Expertus sum plurima genera gaudio- tur, et hoec est hujusmodi ratio quod :

rum, et delectationum carnis, mundi

et : dum corpus Christi a fidelibus digne
et haec vanitas, el error : et finis eorum manducatur, non ipsum ut alius cibus,
moBroret luctus, unde laudavi Tprsi om- in manducantem convertitur sed e con- :

nibus laetitiam, veram, id est,

scilicet verso, vere manducans in illud spiritua-
testimonium bona3 conscientioe et quod : liter mutatur. Nam manducantem se Do-

non esset homini honum suh sole, id est, minus sui corporis membrum facit, et

melius in hoc mundo, nisi quod coniede- sibi incorporans per charitatem unit, et
ret, scilicet panem, cjui de coelo descendit, imauini bonitatis suce similem efficit.

id est, corpus Christi : et biheret, scili- I ad Corinth. x, 17 : Unum corpus multi

cet, vinum ([uod Isetificat cor Jioniinis sumus, onines, qui de uno panc partici-
(Psal. ciii, 15), id est, sanguinem Domi- pamus. Item, I ad Corinth. xii, 27 Vos :

ni. estis corpus Christi, et mcmhra dc mem-

2. Secundo probatur felicitas istorum bro. Quod vero manducando corpus
magna a Spiritus sancti vera participa- Christi non illud in nos, sed nos in illud
tione. Psalm. lxxx, 17 De petra, melle : convertimur, triplici similitudine proba-
saturavit eos. Quia scilicet fideles sugunt tur. Prima sumitur de virlute nostri
de corpore Christi dulcedinem Spiritus amoris, secunda de virtute rei majoris,
sancti. Sap. xii, 1 : qucun bonus et tertia de virlute surculi arboris.
suavis est, Domi)ic, spiritus tnus iii om- l. Prima simililudo sumitur de virtu-
nibus, qui scilicet fluit in nobis de tuo te amoris noslri. Iliec est enim vis amo-
corpore. Augustinus : « Perceptione san- ris transformari cor amantis in ainatum,
« guis et corporis Christi hoino vivit : » id est, ainati forliiii;e prosperce et adver-
non sumens tantum sacramenlaliter, s;b assimilari. 1'xcli. vi, 1 1 : Amicus fixus,
quod et mali faciunt sed pertingens us- : id est, fidelis, erit tihi coaequalis, id est,
 752 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.
condolct til)i in adversis, et congaudet bonum profcrre facit. Sic corpus Ghristi

in prosperis. Ilugo : « Ea vis amoris est, nobisius itum dcfcctus nostros evacuat, et

« ut taleni te esse necesse sit, quale illud in suam nos bonitatcm trahit : et quales
« est quod amas : ut cui per atrectum ipse frondes, flores et fructus justitiae fa-

« conjungeris, in illius similitudinem ip- cit : tales ot nos per eum faciamus. Ilinc
« sa quodammodo dilectionis socictate Spiritus sanctus dicit per Ezech. xvii, 22

« translormaris. » Cant. viii, 6 : Pone et 23 : Suniam de medulla cedri suhli-

me iit signaculum super cor tuum. Su- mis, et ponani : de vertice ramorum
per cor tamquam super ceram calidam, ejus tenerum distringam, etplantaho
puram et moUem, aptam suscipere im- super montem excelsum, et erumpet in
pressam imaginem. Super cor, ergo ca- germen, et faciet fructum. Ccdrus subli-
lidum amorc Dei, purum munditia sui, mis est Dcus Pater : rami cminentes, an-
molle pietate proximi : corpus Christi ut tiqui patrcs : vertex ramorum, Beata Vir-
sigillum ponitur, non ut ipsum quod go : medulla cedri, seterna sapientia Dei :

immutabile est, in nos mutetur, sed nos pars de ramorum vertice, caro Christi
in imaginem bonitatis ejus transmute- sumpta de Virginc. Spiritus crgo san-
mur. ctus medullam ccdri, et patrem de sum-
2. Secunda similitudo ad idem s.umi- mo ramo sumpsit : quia (jhristi incarna-
tur dc virtute rei majoris. Nam si ad gut- tionem fecit, et hunc quasi surculum no-
tam aquae niagiium vas vini fundalur, bilissimum plantat in montem excelsum,
virtulc multitudinis vini aqua ex loto in cum fidelibus a tcrrcnis desidcriis ad coe-

iilud mutatur. Sed virtus Dominici cor- lestia clcvatis, Dominici corporis tribuit
poris incirabilis cst magnitudinis, ct nos sacramentum. Ilinc fructus erumpit :

multum exigui respcctu illius. Psalm. quia cor fidele virtute corporis Domini,
GXLiv, 3 : Magnus Dominus, et laudabi- propria amaritudine relicta vitiorum, si-
lis nimis : et magnitudinis ejus non est milcs Christo spirituales frondes, flores,
finis. Idem, xxxvui, 6 : Suhstantia mca ct fructus virtutum, ct bonorum operum
tamquam nihilum ante te. Isa. xl, {V> : facit. Ilinc dictum est Augustino : « Ci-
Ecce gentes quasi stilla situlx. Magnitu- « ])us sum grandiuui : crcscc, ct mandu-
do itaquc virtutis cl dulcedinis Christi « cabis me : nec tu mc mutabis in te,
infusa exiguo et humili cordi nostro, « sicut cibum' carnis tuae : scd tu muta-
vincit illud, et a se deficere facit, et in « beris in me. » Cant. i, 3 : Trahe nie
illam convertit, ut jam non mundanis post te, me scilicet mutando in te violen-
hominibus, non nobisipsis, sed ipsi Chri- tia meae delectationis, magnitudine tuse
sto in voluntate, scrmone, et bona con- dulccdinis, virlute firmse insertionis : ut
versationc, similes simus. Psalm. cxviii, non maneat me radix amaritudinis,
in
81 : Defecit in salutare tuum anima mea. me operando virtus, et
scd prsevalcat in
3. Tertia similitudo ad idem sumitur dulccdo tuse bonitalis. Ad Gal. ii, 20 :

de virtutc rami arboris. Ilaec cst propric- Viro, jam non ego vivit vero in me :

tas surculi bonae arboris, si trunco insc- Christus. Quasi diceret : Nunc, ut vixi
ratur, etiam silvestri, quod ipsa natura- inale, non vivo, sed ut Christus bene
li quidcm virtutc praevalcns, illius amari- cogito, loquor, operor et vivo, donec ad
tudinem dulcedinem et nobilila-
in suain ipsum pervcnio. Amen.
tem convertit, et similem sibi fructum
 PARS VI.

DE DUODECIM
EFFECTIBUS CORPORIS CHRISTI

CONTRA nUODKCIM LANGUORES.

SERMO XX J.

DE QUATUOR FRUCTIBUS PRIMIS.

Venite^ comedite panem meum. Prov. ix, 5. Ut supra. Paler
meus usque riiodo operatw% et ego operor. Joaii. v, 17.

Item aliud Altissimus creavit de terra medicamcnla. Eccli.

:

xxxYiii;, 4. Item Benedictus fructus ventris tui. Luc. i,

:

42. ItemAscendam in palmam,

: id est, in crucem et ap-
prehendam fructus ejus. Gant. vii, 8.

Sextum principale circa sacramentum Dominici corporis notandum, est effe-

ctus bonilatis ejus, sive virtus spiritualis. Nam quia parentes primi pcr veriti
a Deo pomi gustum corrupti mullas infudere miserias suo generi, necessarium
fuit medicamento Salvatoris miseris subveniri. Circa quod sciendum, quod
nostree misericC tres sunt generales, scilicet,

/. Vincula culpse.
II. Defectus yratix.
III. Etmortis plagx.

De primo, Psal. cxviii, 61 : Funes peccatorum circumplexi sunt me. Oratio

Manasse, in fine : Mcurvatus sum multo vinculo ferreo, id est, peccati.

XIII 48
 75 i I). ALH. MAG. ORD. PR^D.

De secando, Psal. cxxxviii, 16 : Impcrfedum meum viderunt oculi tui. Item,

Psal. cxLii, 6 : Anima mea sicullerra sine aqua iibi, id est, arida et sterilis, sine

fluentis gratia) et germine tritici.

De tertio, l^sal. xvii,5 : Circumdederunt me dolores mortis. Item, Psal. xxxviii,

11 : Amove a jue playas tuas. Job, xvi, 15 : Hostis meus concidit me vulnere super

vulnus, irruit in me quasi gi<jas.

In qualibet istarum trium miseriarum genoralium intelliguntur quatuor mala

specialia, quasi duodecim languores speciales : ad quos curandos ordinantur
duodecim Dominici corporis fructus. Apoc. xxii, 1 et 2 : Ostoidil mdii Anyelus
lignum vit;e, a/fercns fructus duodecim, per menses singulos, id est, ad curandos
nostros duodecim defectus sive languores. Psal. cii, 2 ct o .•
Uenedic aninui mea
Domino : qui propitiatur omnibus iniquitatibus tuis.
Isti duodecim languores et fructus depinguntur in duabus figurisquasi arbo-
ribus. Qui sanat oi/uws infirmitales tuas. (Psal. cii, o). Et post hoc de quatuor
fructibus dicitur : et de aliis in sequenti.

« aures per canora tentat, ut christianum

« molliat rigorem : linguam conviciopro-
« vocat, manus injuriis instigat, honores
« tcrr;e no])is ])romittit ut coclestes adi-
« niat. » Psabn. cxlu, 3 : Persccutus cst
inimicus a)iiniam meani : huniiliavit in
Priiua niala uostiM sivo languores suut lerra vilam mca)n.
([uasi viiicula culpa', quibus niulUr striii- 2. De secuudo, ad Gal. \ , 17 : Caro
guulur auinia?, scilicct, 1. DjEuiouis len- concupiscit advcrsus spiritum. Ad Rom.
tatio, 2. I'\>uiitis repugualio, 3. Cordis vi[, 23 : Vidco aliam lcgem in monbris
macula, 1. Ta-ealoris olTcnsa. (^onlra hoec meis, repug)uinlcm lcgi ))ie)dis mex. Au-
quatuor valct fruclus Yirginis corpus guslinus : « Alia)n legon, id est, fomi-
Salvatoris. « tom peccati in ))U'))it)ris meis., ut in
De primo languore, ad Ephes. vi, 1 1
1 . ;
« ocub) ad coucu[)isccndum, iu lingua
Induite vos armaturam Dei, ut possitis « ad malodicendum, in manu ad malofa-
stare advcrsus lusidias diaboli. Eccli. « ciondum, et sic do abis repmpuDdcm
:

XI, 31 : Mulla'. sunt insidicu dolosl. Quia « tegi mcnlis )nesc, id est, legi Dei et ra-
sciliccl dc divcrsis vitiis, ct multis modis « tioni. Fomes iste peccati qui est in
tontal. I Pct. v, 8 Vifjilate qu/a ad-
: : « carne, et repugnat menti, recte dicitur
rcrsanus reslc.r diabolus tamquani lco « lex, quia legitime factum cst, ut qui
rur/icns circuil, quxrcns qurni devorel. « non obodivit suo superiori, ei non ser-
Glossa « Gircuit tamquam hostis, clau- suum
:
« viat superius, id est, caro. Supra
« sus ohsidcns muros, explorat an sit « to est Deus, infra te est caro tua : ser-
« ahiiua pars murorum minus slabilis, « vi orgo suporiori, ut sorviat ti])i infe-
« cujus aditu adintcriorapcnetrct : ofTcrt « rior : contompsisti superiorcm, juste
« oculis formas illicilas, etforlc facies vo- « torqueris ab infericjri. »
« bqduosas, ut visu destruat castitalcm : 3. De terlio, .lorem. n, 22 :Si laveris
 :

DK KlCllAIllSTIiE SACHAM. PAIIS VI, SKJJ.MO 21 i.)a

tc nitro .... laincu macdlala es iii iiii(/ni- ainoris iguo donai-i : luiic funius ojus,
tate tua corain nic. l*rov. xx, \) : Qni.s id ost, virlus s[)iritualis, fugat tentalio-
potcst diccrc : Manduui rsl cor incinn, nes (homonis. Psalm. lxvii, 2 : Exsurgat
purus suin a pcccato ? Eccle. \ii, 21 : Dciis, ct dissipentur iniinici cjus, et

No7i est hoino justus in tcrra, qui /uclat fugia/it, (jul odcrunt cuin, a fac.ic cjns.
bonitm, ct noii pcccct. Eccli. xlvh, 22, 2. De secundo fructu, Psahn. i.xvii, Ki :

de Salomone IJcdisti inacutain in glo- Selinon mons l)ci est (^hristus. Solmon
ria tua. interprctatur uinlira. C-hrislus ergo est
4. l)c quarto, Dcut. ix, 7 : iMcinciito, umbra noslri refrigerii, ut dicit (llossa.
ct ne ad ira-
ohliviscaris quoinodo De corpore Christi manat umbra grati;o,
cundiani provocavcris Doininum Dcuin quae nobis dcfensaculum est contra in-
tuum. Et quanto niajor erat culpa, tanto centiva vitiorum, et carnalis concupi-

majorcontra peccatorem iradivina. Zacli. dictum Virgini (IjUC. i, 3'))

scentiae. IJndc

1, l.j : hJgo irafus sum paruin, ipsi vcro Virtus Altissimiobumbrabit tibi. l^mbra
adjuverunt in inaluin. Sciondum quod eiiiin (It de corpore, ot hunine. Lumon
ira ])ei dicitur, non aliquis motus, vel est Vorbum Doi : corpus, caro (^hristi.

perturbatio animi, quae illi omnino non Accessit lumon corpori, id est, Vorbum
accidit, sed' justa ultio quam delinquenti carni : Verbum eniin caro factum est
reddit : ct liaic est in peccatore ad minus (Joan. 1, li). T)um crgo fidolis corpus
remorsus conscicntiw. Ecide. x, 8 : Qui (^Jiristi sumit, spirituale refrigerium por-
dissipat sepein, inordcbit cum coluber. cipit quasi de umbra gratias, quui de ipso
Seps est omne prieceptum Dei : coluber, fluit. Osee, xiv, (5 Ero quasi ros, Isracl
:

vindicta irae Dei. Augustinus : « .Tustitia gcrminat)it <]uasi lilium.

« Dei non sinit essc dedecus culpoe al)s- 3. De tortio fructu, Isa. vi, (> et 7 :

« que decore vindictae. » Vulavit ad me unus dc Scraphim, et in

manu cjus calculus, qucm forcipc tulc-

rat de altari. Et tctigit os mcum, et di-
xit : Eccc tctigi hoc labia tua, ct aufcrc-
II. tur iniciuitas tua, ct pcccatum tuum
mundabitur. l^apis iste pretiosus sump-
tus de altari, signilicat corpus Chrisli :

Contra hsec mala quatuor, ordinantur dum 00 os cordis tangitur, peccatum ve-
quatuor Dominici corporis fructus pri- niale mundatur. (jregorius : « Dominus
mi, 1. Qui nos libcravit a vinculis culpie « dedit nobis sacramentum salutis, ut
doemonem fugat, 2. Fomitem refrigerat, « quia quolidie peccamus, et ille jam mo-
3. Macuiam cordis mundas, i. Tram Doi « ri pro peccalo non potost : per hoc re-
placat. « missionem consequamur. »

1. De primo fructu,Tob. vi, 8 : Cordis 4. De quarto fructu, T*rov. xxi, 1 4 : JMu-

piscis particulam si super carbones po- nus absconditum cxstinguit iras. Lev. ii,

nas, fumus ejus extricat omnc genus dpc- 7 et seq. : Si de craticula fuerit sacrifi-
moniorum. l^lumen in quo pisces sunt, cium, sequc simila oleo conspergetur :
munduni omnes : pisces ejus, diversa fjuam offcrcns JJomino, trades manibus
genera hominum : piscis ille magnus, Sacerdotis. Qui cum obtulerit eam, tol-
gentem Judoeorum : cor piscls, quasi let incmoriale de sacrificio, ct adolcbit
membrum nobilissimum, et ex quo vita super altare in odorcm suavitatis Domi-
proccdit, Beatam Virginem : pnrticula no. l^anis in craticula coctus et oblatus,
cordis, signilicat corpus de Virgine sum- ct conspersus oleo, Christus est in cruce
ptum Salvatoris. Hoc debet super car- pro nobis passus, et tolus unctus Spiritu
bones poni, id est, fidelibus accensis sancto. TIujus sacrilicii memoriale est
756 n. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

hostia Ecclesige qu£e oiTeiiur in memo- est Domino, id est, tam grata Deo ut ob

riam passionis Dominic.T. llsec deLet su- ojus gratiam iram suam remittat, et nos
per altare adoleri, id est, accendi quia : sibi reconciliet, ct ad a?ternam pacem

in corde lideli cum fcrvoro desiderii, et perducat. Amen.

devotionis suscipitur. llic odor suavitatis
 SERMO XXII.

DE OUAllIOR FUUCHBnS
CORPORIS CHRISTI SECUNDIS.

Vmile, comedrlc panem mcnm^ etc. Prov. ix, 5. Ut supra.

Alia quatuor raala nostra, sive languores sunt, quasi defectus gratia?, quibus

multee laborant aniracft, scilicet,

/. Defectiis in cognitione noslri.

2. In dilectione proximi.
S. In sapore spirituali.
4. In conservatione lioni.

est cor oiiuiu/m, et inscrutal)ile : quis

cofjnoscei illud ? Psalm. xviii, 13 et 14 :

Drlicta quis intelligit ? ah occultis nieis

I.
munda tne : et ab alienis parce servo tuo:
et al) alicnis quibus alios peccare feci,

vel aliorum pcccatis consensi. Matth.

Conlra haec valet fructus Virginis cor- vii, 'S : Quid vides festucani in oculo
pus Salvatoris. fratris tui : et trabeni in oculo tuo non
1. De primo languore, Genes. i, 2 : vides?
lenehrse erant super facieni ahgssi : qua- 2. De secundo, MallJi. xxiv, 12 : Quo-
si ab antiquo cor hominis obvohilum )iiani atnmdavit iniquitas,refrigescetcha-
fuit i«norantia sui. Jer. xvii, 9 Pravuni
: ritas multoruin. EccH. xi.in, 22 : Frigi-
758 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

clus venius a([uilo flavit, et gelavit cry~ « via animre sua?, quem intra naturalis

stallus ab aqua. Defoclus ainoris proha- « ordinis metas spiritus rector non con-
tiirab exterioribus signis. 1 Joan. iu, 17 : « tinet, eo quod ipse Deo regendum se
Qui habuerit subsiaiiliam hujits mundi, « non subjicil. Talis spiritualem dulcedi-

et videril fratrem suum necessitatem ha- « nem non sapit. »

sua ab eo : quo-
here, et clauserit viscera 4. De quarto, ad IT Gal. iii, 3 : Sic stulti
modo charitas Dei mcmet in eo? Jerem. estis, ut ciim spiritu coeperitis, nimc car-
IX, i et 5 Unusquisciue se a proximo
:
ne consummamini ? Prov. ii, 13 : Hc-
suo custodiat, et in omni fratre suo non linquunf ambulant per
iter rcclum, et

liabeat fiduciam : quia omnis frater sup- vias tenebrosas. Luc. viii, 13 Quisupra :

plantans supplanlabit, ct omnis amicus pclrain : qui cum audicrinl, cum gaudio
fraudulenler incedct. Et vir fralrcm siiscipiunt verbum : et hi radiccs non ha-

suiim deridcbil, ct vcritalem non loquc- bent, scilicet, stabilitatem lli-mffi A^olun-
tur. Prov. XX, Pondus et pondus,10 : tatis : quia ad tempus credunt, et

mensura etutrumque abomi-

mcnsura : in tcmpore tcntationis recedunt. Cant.
nahile cst apud Deum. (jlossa « Diver- : vn, 12 : Mane surgamus ad vineas, vi-
« suin pondus et diversam mensuram dcanius si floruil vinca, si florcs fructus
« babel in d(jnio sua, ut aliter sibi, aliler parluriuul. Glossa : « Non est inluen-
« proximo noceal : qui in suis seinper « dum si vinea floret, sed si flores ad
« aclibus, quae laudentur, in proximis « partum fructuum convalescunt » quia :

<( qua'. vituperentur, quaerit : sed et qui non mirum esl, si quis boiium inchoat :

« in temporalibus sibi majorem, proxi- sed valde mirabile est, si intentione bona
« mo minorem mensuram dare studet. » in bono opere perseverat.

Quia dofectum dilectionishabet, Deo dis-

plicet. Similitcr est de eo, qui malo
verbo vel faclo proximum contristat, bse-

dit, vel damnificat. n.

3. Dc tertio, Jerem. xxxi, 30 : Omnis
homo, rpd comedcrit uvam acerbam, ob-
« Quid
stupescent dentcs cjus. Gregorius : Gontra haic quatuor mala, quatuor se-
« est uva acerJ)a nisi peccalum ? uva cundi fructus corporis Domini, qui nos
« quippe acerba est fructus ante tempus. bic in gralia perficiunt, 1. Tntellectum
« Quisquis ergo prtesentis vitce delecta- enim ad sc cognoscendum illuminant,
« tionibus satiari desiderat, quasi fructus 2. Voluntatem sive aflectum in dilectio-
« ante tempus comedere festinat. Sed ne proxiini inflammant, 3. Memoriam
« qui uvam acerbam comedet, dcntcs cjus spirituafi dulcedine delectant, i. T^^t to-
« obslupcseent : quia qui pra?sentis mun- tum hominem in bono confirmant.
« di delectationilius pascilur, intei'ni sen- l. De prinio fruclu, l*rov. xxiv, 13 :

« sus ejus ligantur, ut jani s[)irilualia sa- Comcdc, fili mi, mel, c/uia bonum esl. Mel
« pere nequeant. » iloc figuraium est in est sa[)ientia Dei incarnata, in cibum
Num. XI, i- ct seq., in populo Israel, qui dulcem nobis praeparata. Hoc bonum est
in .Egyplo carnibus cum allio et caBpis ad spiritualem medicinam qnia illumi- :

satiatus fuerat, et postea in deserlo talia nat inentem. I Tieg. xiv, 29 : Vidistis
concupiscens, panem coclestem, scilicet ipsi quia illuminati siint oculi mei, eo
manna dulcissimum, cum nausea res[)i- quod gustaverim paululum de niellc.
ciebal. 1 ad Corintli. u, \i : Animaiis Isa. vii, 15 : liutgrum et nicl comedet
homo non percipit ea, quas sunt Spiritus omnis qui relictus fuerit, ut scilicet
Dei. Augustinus : «Animaiis dicitur car- sciat rcjorobare maium et eligere bonum.
« nalis homo, qui fertur dissoluta lasci- Psalm. XXVI, 1 ; Dominus illuminatio
 :

JTE EUCIIARISTL^ SACRAM. PARS VJ, SERiMO 22. 750

mea, et snbts mea. Et xxxm, : Accedl- gerii iu frucluin obtincndi sentil : lcrtio
te ad ciim, el illummamini, scilicet ad scdcl, cxspcctal, orat, ut se totum ad
cogiiitioneni nostri. Prov. xx, 27 : Lii- ipsani nilicicndam et vivificandain fru-
ceiim Domuii spiracuhim hominis, qiix ctus infundat : quarto per inrusain ejus
investigat omnia secreta ventris. Spira- dulcedinem suavitcr gustat.
culuni cst illuininatio a Domino data lio- Sod dicit aliquis Eccc ssepius, ut pos- :

mini ad cojijnitioneni Unde (ilossa sui. : sum, mc pr.Tparo corpus Domini sumo :
:

« Divini afllatus illuminatio cum in m(>n- sed niliil sentio solalii specialis, niliil s[)i-

« tem hominis vencrit, eam sihimetipsi rilualis dulccdinis. Hcspondeo : Cihus

« ilhiminans, ostendit qme antc cogita- istc sive rriiclus, inechcina est hominis.
« tioncs pravas et portarc poterat et pcn- Unde sicut medicus peritus
quandoquc
« sare hona nescichat. » (juihusdain dat medicinam dulcem palato
2. De sccundo fructu dicilur, Isa. VI, (), corporis, et quandoque non, scd palato
et7, quod Angelns tulit calculum de alta- mentis quoe quamvis non gutturi, tamen
:

ri, et tetigit eo o,9lsaiae. Calculus est car- hene sapit rationi pro eo quod dum sa- :

hunculus, sic dictus, quia ignitus ut car- nat menlem delectat. Sic Dominus dat
1)0, el significat corpus Domini de altari f^uis fidelibus dulce semper cor[)us : sed
sumptum, et charitate innaminatum : dulcedinem suam alio modo illis ostendit,
quod accendit amore corda fidelium. prout cuilihct expcdire novit. Ilinc est,
Psal. XVII, 9 : Ignis a facie ejiis exar- quod quidam dulcedinem illam sapiunt
.ut : carhones succensi sunt ah eo. Cant. per affectum, et ardentiori delectantur
VIII, :Lampades ejus lampadcs ignis dcvotione : et alii eamdem dulccdinem
atque flammarum ; quia intus ardcnt sapiunt per intellectum_, et sufficienti re-
Dei ctproximi dilectione, ct exterius lu- ficiuntur utilitate, in eo quod credunt et
cent operihus miscricordise. intelliguntper Imnc cihum sanctum ve-
3. De tertio fructu, Psal. xxxiii, 9 : rain vitam ohtineri.
Giistate, etvidcte quoniam suavisestDo- quamvis non sapis dulcedinem
Igitiir

mw7Zf5. Eccli. XLix, 1 et2 Memoria Josise : Domini primo modo, id est, per afTe-
in compositinem odoris facta opus pig- ctum intimte devotionis, sapis tamen se-
mentarii. In omni ore quasi mel indul- cundo modo, scilicet pcr intellcctum
cahitur ejus memoria. Josias qui inter- inultte utilitatis.

^relaiav foriitudo Domini signilicat Chri- De primo, Isa. lv, 2 : Audife audientes
stum. Dicit Glossa : « MemoriaChristi, id me, et comedite bonum, et detectahitur
« est, sacramentum corporis ejus, quod in. crassitudine anima veslra. Amhro-
« in memoriam sui jussit consecrari, sius : « Panis candidissimc hahcns oinnc
« opus est odoriferum vcri pigmentarii, « delectamentum, etc. »

« id est, Spiritus sancti, qui illud compo- De secundo est illud Cant. 11, 3 : Fru-
« suit de pretiosis speciehus, scilicet de ctus ejus dulcis gutluri meo, id est, pioB
« carne virginali, et sapientia Dei. Hoc et fideli menti, quse credit et intelligit

« quasi mel in ore cordis indulcahitur, hunc cihum sanctum esse sibi utilissi-

« si virtus ejus in salutem humani gc- mum. Unde (ilossa : « Dulcis fructus
« neris pie cogitalur ». Cant. 11, 3 : Sid) « gutturi cordis : » quia in eo intelligit

umhraillius, quem desideraveram, sedi anima causain vita^, dum etiam corpora-
et fruclus ejus dulcis gutturi meo. Primo liter percipit.
fidelis anima Christum desidcrat, a^stuat Ileec dulcedo valet contra Iria mala,
spiritu, et sitit : secundo umhram refri- qua3 sunt in mundo *.

1 Require supra in Sermone AVJII post medium.

760 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

4. De quarU) fructu, Psal. ciii, lo : dicitur, IV Wo'^. iv, 34 : Eliseus incubuit

Panis cor hominis confirmat, Quia scili- super puerum : posuitciue os suum super
cct corpus Cliristi fidelcs suos in vita sua os ejus, ct oculos suos sicper oculos ejus,

iinaliter confortat. III Reg. xix, 8 : et manus suas super manus cjus : et in-

Comedit Eliaspanem, quem sibi Ange- curvavit se super cum, et calcfacta est ca~
lus ministravit, etambulavil in fortitu- anima per puerum, Do-
ro pueri. Kidelis

dine cibi ilHus quadraginta diebus, et minus perEliseum signiiicatur qui sicut :

cjuadraginta noctibus, usque ad montem sigillum cerse, sic se conjungit animse.

DeiHoreb. Iloreb interprctatur me/?.?(7 ; Oculos suos super oculos ejus ponit,
mons ergo isle est mensa Dei, et signi- quia intellectum illuminat : carnem cale-

iicat satiotalem coelestis glorise. Panis facit, quia affectum charitatis inflam-
utique corporis Cliristi confortat nos in mat : os super os ponil, quia gustum
vita bona et l^onu opere quadraginta memorioe dulcedinc spirituaU delectat :

diebus et noctibus, id est, toto tempore manus super manum ponit, quia in bono
praesentis poense, usque ad montem ct opere usque in iinem conservat, et sic
mensam Dei, id est, quousque pervcnia- totum homincin perficit, et ad vitam
mus ad altitudinem securitatis, et satie- aeternam perducit. Amen.
latem dulcedinis aeternse glorise. De his
 SERMO XXIII.

DE OUATUOR
FRUCTIBUS TERTIIS.
Vrnite, comedite panem meum et tribite^ etc. Prov. ix, 5,

Ut supra.

Tertia alia quatuor mala nostra sive languores, sunt quasi mortis plagae, qui-

bus multse gravantur anima?, scilicet,

/. Debitum mortis geterme.

II. Defliixus bo7ipe vit%.

III. Exsilium mundanx miseriae.

IV. Incineratio corporalis materiae.

morle morieris, id esl, to et posteritatem

tuam ad aiternam mortem obligabis. Ad
Rom.v, 12 Per unum liominem pecca-
:

tum in hunc mundum intravit, et per pec-

catum mors, id cst, ccrtitudo mortis
temporalis, cl dcbitum jetcriKe mortis,
1. De primo languore, ad Rom. vii, nisi subvcniret redcmptio Salvatoris. Ad
14 : Ego carnalis sum venumdatus sub Epli. n, 3 : Eramus naturse filii ine sic-
peccalo. Primi enim parentes vendide- ui ct aetori, id cst dcbitorcs «•lcriiffi inor-
runt se et totam progeniem suam, ad tis.
perpetuam servitutem diaboli quod est :
2. I)e secundo, Psal. ci, 12 : Dies nvi
ad feternam mortem, pro modiea dele- sicut umbra declhiaverunt. Item, Psal.
clatione pcccati. Gen. ii, 17 : De lif/no XI, 2 Salvum me fac Domine, qutmiam
:

scientise boni et mali ne comedas : in defecit sanctus : quoniam diminutse sunt

quocumciue enim dio comederis ex eo, veritates a filiis hominum. ficn. xlvii,

L
 . ::

762 D. ALB. MAG. ORD. PR^ED.

y Dies peregnnatioms mcse centum tri-

:
Glossa : » Sicut fcenum in terra, ct fo-
ginta annorum sunt, pnrvi et mali, ef « lium in arbore nascitur, crescit, vire-
non pervenerunt uscjue ad clies patrum « scit, maturescit, arescit, et dcjicitur :

meorum. Itcm, Gen. viii, 21 : Sensus et « ita caro nostra nascitur ex progenie pa-
cogilatio liumani cordis in malum prona « rcntum, crescit in pueritia, florescit in

sunt a1> adolcsrrnlia sua. V.ccW. xix, I : « adolcscentia, maturescit in juvcnlute,

Qui sprrnit modica, paulalim decidrt. « arescit in senectutc, dcjiciiur in mor-
Ad llt-b. 11, 1 Propterca ahundantius :
« te, sic ut in pulvcrcm revertatur.
Scd »

oportet ol/srrvarr nos ea, quie audiviuius, hoc ssepe anteqiuun arescat per scnectu-
ne jorte pcreffluamus. tcm, quia ctiam juvencs variis mortil)us
3. Detcrlio, Gcn. iii, 23 ct 2t : Emisit moriuntur.
Adam Dominus Deus dc paradiso volu-
ptatis, ut operarelur lerram, cjecitque
eum, subauJi, in cxsilinni tcrrense
II.
miseriae. Psal. cxxi, 5 : lleu miJii ! quia
incolatus mrus prolongatus est. Ad Hcb.
XI, 13 .Juxta fidem Abraham, Isaac,
: Conlra lupc quatuor mala ordinantur
et .lacol), et omncs sancti anliciui dc- quatuor tertii fructus Dominici corporis,
funcli suitt, non accrptis rrpromissio- qui salvant nos a plagis mortis. 1. Ab
nibus, srd a longe eas ad.spicioHes, el ceterna cnim mortc liberat, 2. Mcrita
salulantes, et confitentes, quia percgri- bona? vitae multiplicat, 3. Ad patriam
nit et hospites sunt super terram. Qui vit« dcducit, 4. Ad seternam vitam cor-
cnim hoc dicant, significant se patriam pus resuscitat.
inquircre ct siquidcm illius mcminisscnt
:
1 De primo fructu, Joan. vi, 48 et seq.
de qua exierunt, habebant utique tem- Ego sum panis vilx... Patrrs veslri
pus revertendi, non autem appetunt me- manducaverunt manna in deserto, rt
liorem, id est, ca^estem. Ilinc flcns ca- mortuiswit. Hic est pcuiis de ccelo desccn-
nit Ecclcsia : « Salve rcgina misericor- dens : ut si cjuis ex ipso manducaveril,
« dise : ad te clamamus cxsules fiiii Evae, non morialur. Patres qui manducaverunt
« ctc. » (jlossa supcr illud Isa. lvii, 6 :
manna, omnes mortui sunt tam mali :

Numqaid super his non indigncdjor ? « Ne quam boni, scd dissimilitcr mali enim, :

« indigncmini si rnali in mundo tlorent, si qui in manna Christum non inlellexerunt,

« vos patimini : quia non est Christianae nec crediderunt mortui sunt morte aeter-
« dignitatis in tcmporalibus cxaltari, sed na, quse est in infcrno : boni qui credi-
« potius (h^primi. » jMali niliil habeiit in derunt, ctiam mortui sunt quadam morte
cceh), vos nihil iii numdo : unde sj)e longa, qua in limbo, quasi iu uinbra mor-
ilHus boni ad quod tenditis, quidcjuid tisoetcrnic detenti sunl, et usque ad mor-
contingat in via, gaudcre debctis. tem Salvatoris ab setcrna vita scparati.
4. Dc qiiarlo, (jcn. lu, 19 ; /// sudore Sed si quis manducaverit cx hoc pane,
vullus tui vesceris pane, donec reverta- non morietur : quia non solum ab aetcr-
ris in terram de cjua sumplus es : quia na morte quee est in infcrno, scd etiam
pulvis es, ct in pulverem reverleris. Job, ab illa longa quaj fuit in limbo, virtute
X, 9 : Mcmento lutum
quseso cj[uod sicut corporis Christi liberatur. I^^t insuperhsec
frceris nie, et in pulverem rcduces mc. brcvis mors corporis in vilam ictcrnam
Ilinc dicitur nobis in die Cinerum, quic cst in cfclo, cidem coinmutatur.
« Memento homo quia pulvis cs_, cl in Oscc, xiii, It : De manu niortis librraho.
« pulvcrcm rcverteris. » Eccli. xiv, 18 : cos.
Om?iis caro sicut foenum veterascet, et 2. De secundo fructu, Joan. vi, 52
sicut folium fructificans in arbore viridi. Panis, quem ego daho, caro mea estpro
 1)K i:UCllARISTI^ SACRAM. PARS VI, SKRMO 23. 7(i3

m?/y/<^// r/7<7, qunsi pro niultiplicandis mc- l)it. 1 ad Cor. xv, 21 : Pcr lioinincm
ritis l)onae vitii!. Sicut cniin parvukis w<o>',v, scilicet onniiuui, ct pcr Iiomincni,
per cibuni corporalem crescit magnitu- scilicet Christum, morluo- rcsurrcclio
dine, roborc, et decore sic lidelis per : rum. Sed Iiu'c erit valde dissimilis,
cibum sacramcntalem prolicit meritis unde sequitur, xv, 51 Ihmics (/nidiin :

bonae vitu3. .loan. x, II, 10: lujo sum rc.surffcmus, scd non omncs immufabi-
pastor bonus. l'Jfjo vcni ul ovcs nicx vi- mur. Oinncs rcsurgcmus : quia, ut di-
tam Jiabcunl, ct abundantius habcanl. citur 11 ail Corintli. v, 10 : (hnncs nos
Psalm. x\, ")
: Vilam pctiit a tc : ct trilyui- manifcstari oportct antc tribunal Cliristi,

sti ci, J)ominc, ionfjiludincm dicrum : ut rc/crat unusquisquc propria corporis,

ut scilicet proliciat de clarltale in clarita- prout f/cssit, sivc bonu/n, sivc malum.
tem, de virlute iu virtutem. llem, Psal. Scd no)i omnes immutabimnr : quia
cxxwii, 3 Multiplicabis in anima mca
: soli electi propler corporis Chrisli
virtutem. Joan. xv, 5 : Quimanet in me, participationem, scilicet sacramentalem
ct ego in co,hicfcrt fructum multiim. vel spiritualem, surgent solc pulchrio-
3. l)e terlio fruclu, Joan. VI, ol eir)2 : res. Sed reprobi surgent miseri, in-
Ego sum panis vivus qui de caelo dcsccn- firmi, et deformes. Dan. xii, 2 et 3:
di. Si quis manducaocrit cx Jiocpane, vi- (Jui dormiunt in tcrr:c pulvcrc, cviqila-
vct in cPtcrnum, id est deducam eum de })unt : alii in vitam iptcrnam, qui ct ful-

exsilio praisentis miseriae ad coelum : gcbunt sicut spleiulor firmamenti : et alii

unde desceudi, ubi est vita eeterna. Am- in opprobrium scmpitcrnum, quos scili-

brosius « Domini corporis figura pree-

: cet, ut dicitur Isa. xiii, 8 : Torsiones et

« cessit, quando Dominus irtdeserto plu- dolores tencbunt, quasiparturiens, dolc-

« ribus manna pluit. » Quia sicut ille bunt : facies combustx vultus coruni.
panis populum per desertum ad terram Quale semen quod cadit in terram, talis

promissionis duxit : ita hoec esca coele- fructus de terra surgit. Similiter qualis
slis fideles hujus saeculi descrtum trans- vita tua est duin moreris, talis suo tem-
euntes in ctelum subvehit, unde recte pore resurrectio erit. Seminatur zizania,

viaticum appellatur, quia in via nos re- et surgit ex ea deformis et odibilis herba.
ficiens in patriamusque perducit. Jerem. Seminatur triticum, resurgit frumentum
XII, 15 : Rcducam virum ad hxrcditotcm pulchrum et electum.
suam. Proverb. iii, 18 : lAgnum vitse Haec llgurata sunt Genes. xli, 22 et

esthis, qui apprehcnderinl cam. Clossa : 23, in somno regis : Scptcm spicsepullu-
« Sicut in paradiso fuit lignum vitae : labant in cuhno luuj plcn.r. atque pul-
« ita per sapientiam Dei quse est Chri- clwrrinuv. Alia'. </uoquc scptcm tcnucs ct
« stus, vivificatur Ecclesia, cujiis nunc pcrcussie urcdine, oriebantur c slipulu,

« sacrainento corporis et sanguinis vita^ id est, vento urente, qui scilicet eas in-
« leternae accipit pignus. » Sic ergo cor- lirmavit, ct denigravit. Septem spicfe
pus Christi sumptum, pignus est' vit» deformes signiticant omnes reprohos
aeternte et pignus dimiltitur, donec id
: cum magna deformitate in judicio appa-
pio quo impignoratum est, accipitur. rentes : septem pulcherrimse omnes ele-
Profecto per id ad vitam aeternam per- ctos cum gloriosis corporihus resurgen-
duciniur. tes.

De quarto fructu, Joan.

4. vi, 55 : De primo, Xahum, iii, 5 : Eccc cgo ad
Qui manducat mcam c.arnem, et bibit tc malcfica, id est, damnan-
universitas
meum sanguinem, habet vitam setcr- dorum, Dominus exercituum, ct rc-
dicit

nam ct cgo resuscitabo eum in novissi-

: velabo pudenda tua in facie luu, c.t
mo die. Verum omnem hominem, sive ostendam Gentibus nuditatem tuam, ct

malus sit, sive bonus, Dominus suscita- regnis ignominiam ttiam.

k
(()i D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

I)e sccundo, ad Pliilip iii, 20 cl 2J : niptioDc, surget in inconuptioiic. Scmi-

Salvatorem exspectamus Dominum ito- natur in ignobilitate, surcjct in gloria.

strum Jesum Christum, qui reformahit Scminatur in infirmitate, surget in vir-

corpits humilitatis nostrae, configuratum tutc. Scminatur corpus finimale, surget

corpori claritatis siise. I ad Corinth. xv, corpus spiritalc. Amcn.

42 et seq. : [Semiiinfur corpus in eor-
 SERMO XXIV.

DE TRIBUS EFFECTIBUS
PRINCIPALIBUS, ET UUOD QUILIBET YALET AD TRIA.

Venite, comedite panem meum. Prov. ix, 5. Ut supra.

Sacrosanctam Gorpus Uomini tres habet efTeclus principales :

Primus cst peccalonim destnicUo.

Secundus, Ijonorum spiritualium (uujmentatio.
Tertius, animarum conforlatio, vel vitx xlernx collatio.

De primo, Dan. ii, 34 : Videbas donec aljscissus est lapis de monte sine mani-
bus : et percussit slatuam, id est, fig-menta peccatorum, in pedibus, et commu-
nuit eos. I Joan. iii, 8 : hi hoc apparuit Filius Dei, ut dissolvat opera diaboli.
De secundo, Prov. xii, 2 : Qui bonus est, hauriet gratiam a Do)nino, qma. sci-
licet ip30 est fons totius gTalioe. Eccli. xxiv, 25 et 20 : In me gratia omnis vicC, et

veritatis. Transitc ad me oufirs (/ui concupiscitis mc, et a generaf.ionibus uieis

adimpleuiiui.
De tertio. Psai. ciii, 15 : Pa?iis cor hominis confiruiat. Gen. xviii, 5 : Ponam
buccellam panis, et confortate cor vestrum, etc.

1. J)e prinio, Psal. lxvm, ] 'J : Nicc deal-

babuntur iu Selmon. Selmou nions Dei
c-st, et interpretatur wnbra, el (siciil di-
I. cit (ilossa) corpus (^in-isli signilicat : quia
sicut umbra lit de lumine ct corporc, ita

in corporc (Uiristi est lumeu divinitatis,

Primus ergo eflectus principalis corpo- et monte um-

caro Iiumanitalis. In lioc
ris Christi, est peccatorum dcstructio. Et broso lideles super nivem dealbahuntur :

hoc ad tria 1. Ad delendam maculam

: quia virtutc corporis Christi incompara-
cordis, 2. Ad mitigandum stimulum car- biliter a macula peccatorum emundantur.

nis, 3. Ad rcsistendum cogitationibus Tsa. waw, 25 : Ego swn ipsc, ciui delco

pravis. iniquitutes tuas.

 706 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

2. De secundo, Exo. xvi, 13 et li : Chrisli : quod cor accipientis et ornat ca-

Mane nis jaciiit.. . in similitudineui pnd- stitale, et infiammat charitate. Psal.

nse super terrani. Panis ccelestis in sinii- xvn, 1) : hjnis a facie ejus exarsit : carbo-
liludine roris et piuinae ap[)arel)at, quia nes succensi sunl ah eo. llinc lY Reg. n%
corpus Cdiristi a furore vitioiuui refrigc- 35 : Eliscus tncumbens incurcavit se su-
rat. l*sal. lxxxvui, 10 : Tu doniinaris per puerum, ct calefacta cst caro pueri.
potestali maris, etc. Mare significat niul- 3. De terlio, Cen. xlix, 20 : Aser, pin-
tas miserias hominis, molus fluctuum, (juis panis ejus, et prsebebit delicias regi-
stimulum carnis. bus. Sap. XVI, 20 et 21 : Angcloruni esca
3. De terlio, Cant. 1,12: Fascieuliis nutrivisti populuni tuuni, et paratum
mijrrhse clilectus meus miki. Myrrlia ser- panem de caelo prsestitisti illis, omne de-
vat corpora a verniibus incorrupta : sic lectamentuni in sc liabentem, et omnis
corpus (-hristi corda fidelium a pravis co- saporis suavitatem. Substantia cnim
gitationibus ilhesa : quia cum dilectum tua dulcedhunn tuam , (juam in filios ha-
Dnminum suscipimus, si fasciculum myi'- bes, ostoulebat. Cant. v, 1 : Comedi fa-
rhie, id cst, amaritudinem Passionis ejus vum cmn melle nieo, id est, dulcedinem
mente cogitamus, vermcs malorum cogi- carnis Christi cum dulcedine divinitatis :

tatinnum a nohis repellimus. bibi vinuni meum cum lacte meo, id cst,

dulcedinem sanguinis Christi cum dulcc-

dine spiritualis consolationis.

11.

111.

Secundus etfectus principalis est bo-

norum si^iritualium augmenlatio : et hoc
ad tria : I. Ad dccorem castitatis, 2. Ad Tertius efTectus principalis est anima-
fervorem charitatis, 3. Ad saporem sua- rum et hoc ad tria
confortatio 1. Ad : :

vitatis. debellandum dajmonia, 2. Ad sustinen-

1. De primo, Dan. i, 15 : Apparuerunt dum adversa, 3. Ad operandum bona.
vultus eorum meliores, et corpulentiores I. De primo, I Reg. xxx, 11 et seq. :

prse omnibus pueris, qui vesccbantur ci- hivenerunt David viruni /Egip-
vii'i

bo regio. Glossa : « Vultus eorum, quos tium in agro, ct adduxerunt eum ud

« panis satiabat qui de c(e1o descendit, Davul : dederuntque ei pancm ut com-
« apparuerunt meliores, » decore scilicet ederct,... ct refocillatus est : et addu-
castitatis : unde et pueri illi casti erant. xit David ad latrunculos, ct percussit
Cant. vii, : Quam pulchra es^ et quam eos. Vir ^'Egyptius significat peccato-
dccora carissima, in deliciis ! Sicut enim rem quem adducunt ad
Prcedicatores
bonum nulrimentum multum facit ad Christum per conversionem, qui pane
decorem corporis, sic deliciai cibi spiri- Dominici corporis confortatus, fit dux
tualis ad pulchritudinem castitatis. Ezech. Christi exercitus ad dsemones debellan-
XVI, 13 : Simi/am, etmel, el oleuni co- dos. Ad Eph. VI, 10 et 11 Confortami-
:

medisti, et decora facta es vehementer ni- ni in J)omino, et in potcntia virtutis ejus,

mis. ut possitis stare adversus insidias diabo-
2. l)e sccundo, Eccli. xxxii, 7 : Gem- li. Reg. VII, 10 Factum est cum offcr-
I :

mula carbunculi in ornamento auri. ret Samuel agnum in holocaustum, ex-

Glossa : » Ardentium gemmarum princi- terruit Dominus Philisthceuni, et csesi
« patum tenet carbunculus. » Sic Deus. sunt a filiis Israel.
Quia ignitus, ut carbo, signat corpus 2. De secundo, 111 Reg. xxii^ 27 : Mit-
 I)E i:UClIAH[STIiE SACKAM. PARS VI, SKUMO 21. 7(i7

tilc vlrmn Isliim iii carcerciii, cl siistcn- sto .lcsu Domiiio iioslro. (Jui fiiiin vere
Intc cnin panc trihulaHonis. Iii carcereiu considerat in hoc saciainento iiniiiensam
iniUilu!', qui iu Jioc luuudo advcrsa pa- circa se l)ei ni)eralilatein, vahle confor-
tilui'. Pauis liihuhitionis quo sustentatur, tat eum ad [)io\iini pi(,>talem.
est panis aHcrna) vitse, quo ad sustiuenda 2. Secuudo, confortamur ad lueruin
adversa confortatur. Act, xwii, 3i et 'M'), animarum : iinde, Act. ix, I.") : Vas clec-
dicit Apostolus existentibus in inagno lionis csl mi/ii islc, ut porlct nomcn
periculo niaris : liogo cos (icc'ipcre cibnin mcuin coraui grnl'ibus, noineii ineum,
pro salntc vcsfra : cl oinncs snmpserant scilicel, .lesuin Christum, qiuisi codeste
cibnm, et anim!C([niorcs facti sunt. Ad oleuin ad sanitalem aniinaruin. Cant. i,

Phili[). IV, \'-\ : Omnia pnssnin in co qai 2 : Olcnin cffusum nomcn lunm. I)e

nie confortai. pleno corde Cliristi niiit oleum gralia^ ad

'•\. l)e tertio, Prov. xxx.i, 1") : Mnlicr saluteni aninia?.
fort'is dc nocle surrexit, dcditqnc fjriC' 3. Tertio, confortamur ad emptionem
dam domesticis suis, et cibaria ancillis bonorum cudcstium. llinc supra dictum
suis. Mulier fortis est Ecclcsia do (lenti- est, quod mulier forlis post cibum consi-
bus. Ikec de noctc surrexit : quia per au- deravit agruin, ct emit eum, virtutibus
ditum verbi Dei de lencbris peccatoruiu scilicet, et bonis operibus. .Icr. xxxii, i-i :

ad Christuni sc convertit. Prajdam do- Agri cmenlur pccunia, cl scribcnlur in li-

mosticis et cibaria ancillis suis dedit : quia bro, ct iinprimetur signuin, ct lcstis ad/ii-
sacramenta .ludcejE missa quje suscipere bclnr. Agri ctelestis haireditatis ementur
noluit, hipc cuni omni desiderio rapuit, pecunia virtutuin ct bonorum operum :

ot de eis familiam suam, id est, iideles et scribentur tam agri quam homincs
pavit : ct hoc ut eos ad tria bona con- emptores in libro vita) et imprimetur in :

fortaret : 1. Ad opera misericordiarum, corde cmptoris signum, scilicet crucis

2. Ad lucrum animarum, Ad emptio- '•]. Christi, et lumcn imaginis I)ei, pro ccr-
nem coelestiuni divitiarum. V^nde sequi- to pignorc : et adhibetur teslis : quia in
tur post praedictum cibum : Considcravit coram omnibus tcstis crit Do-
die judicii
ac/rum, ct emit eum IJe fructu manuum : minus, quod vere emisti regnum cado-
suaruin plantavit vineam (Prov. xxxi, rum pretio bonorum operuin.
!(»).

1. Primo ergo confortamur cibo l)o- Vel tertius efTectus principalife dici po-
mini ad opus bonum. Eccli. xxxin, 2o : test vitse seterna; collatio. ,loan. vi, 52 :

Cibaria, et virga, et o-uts asino : panis, Si quis manducavcril ex /loc panc, vivct
et disciplina, et opus scrvo. Sicut pabu- in xternum. Ei hoc in tribus : 1. In om-
lum confortat asinum ad onera sua por- nium deliciarum prwparatione, 2. In om-
tanda, sic panis ctelestis servum Dei ad nium desideriorum impletionc, :}. Inoni-
opcra bona perlicienda. I ad Tim, i, 12 : nium bonorum secura et cetcrna fruitione.

Gratias ago ei, c/ui me confortavit, Chri- Require in Serin. X, in (ine.

 SERMO XXV.

DE EFFECTIBUS CORPORIS CHRISTI

SUxMPTIS EX TRIBUS YOCABULIS.

Venite, comedite panem meum, et bibile, etc. Prov. ix, 5.

Vel alia ut supra.

EfTectus Dominici corporis possunt sumi ex quibusdani nominibus, qu8e so-

lent eidem adscribi. Nominatur enim

7. Qiiundoque venis panh.

II. Quandoque sacrificiuin altaris.

III. Qnandoque sacramenlurn charilalis.

De primo, Joan. vi, Wl : Paler rneus dat vobis paneni de cado vcrum.
De secundo, Mal. iii, \ : Placehit Dornino sacrificiuni Juda, et Jerusalem.
De tertio, I ad Tim. lii, 10 : Manifeste magmnn est pietatis sacramenlum, quod
manifestatum esi in carne per partum Virginis, pnedicatum est Gentibus a sanctis

Apostolis, creditum est inmundo, id est, concessum fldelibas in cibum salutis :

unde recte dicitur sacramentum charitatis.

verus. Et secunduni lioc liabct trcs cllcc-

lus : J. Coiifortat, 2. Satiat, 3. et Yitani
conservat.
l.- Sic panis istc confortat animum ad
malum culpae dcvincenduni : quia qui
carcnt corroboratione hujus panis, vin-
l*iinu),corj»u.s Domininoniinalurpanis cuntur a vitiis. IV lleg. xxv, ?} ct i, rcx
 DE EUCI[AHTSTI.E SACRAAF. I»ARS VF, SIJIMO 25. 7(50

liabylonis et cxorcitus cjus ohscdit .leru- « cniin prodcst capram, id cst, aspcrita-
salem, ct non crat panis popiilo tcrnv, ct « lcm p(ciiitcntiai immolarc, nisi studue-
omncs viri hcllalorcs noclc fiigcrunt ad « ris in Christi immolatione planam fidu-
hortutn rcgis, id cst, ad dclicias carnis : « ci.mi hai)(M'c. » Joan. i, 29 : Ecce
ctad campcstria solitudinis, id csi, ad ag)H(s J)ii, cccc qui lollil pccc^da mundi.
viam latam, quoe ducit ad mortcin. Psal. I*aschasiiis : « Licct omiiia peccala in
ciii, IT) : Panis cor hominis confirmat, « baptismo siiit donata : inlirmitas la-
ad malum scilicct culpae devincendum, « mcn peccati, id cst, iomcs, in carne
ut jam supra. « reinanet. » El quia adliuc quotidie la-
2. Satiat spiritum ad fastidium mun- bimiir, saltcm iii vcnialibus, idco pro
di faciendum : unde Psal. cxxxi; I.') : nobis (ihristus quotidic immolatur : ut
Paupercs cjus saturaho panihus. Com- qui scmcl moriendo mortem devicit,
plenda « Satiasti Dominc familiam
: quotidie recidiva delictorum pcr haec sa-
« tuam munt^ribus sacris. » Kt hoc ad cramcnta rclaxct. Ambrosius : « Sicut
fastidium mundi faciendum. Prov.xxvii, « quod ubique offertur, unum cst corpus :

7 A?iima saturata calcahit favum. Grc-

: « ita et unum est sacrificium. Christus
gorius : « Gustato spiritu, dcsipit omnis « semel in cruce hostiam pro omnibus
« caro. » « obtulit : ipsam offcrimus ct nunc. Sed
3. De
quod conservat vitam ad
tertio, « quod nos agimus, rccordatio est sacri-
Deum semper laudandum, Eccli. xxxiv, « licii illius : nec causa suae inllrmitatis
25 Panis cgcntium vita paupcrum cst.
: « repetitur, scd nostroe : quia quotidie
Joan. VI, 51 et 58 : Ego s?(m panis vi- « peccamus. »

vus, qui de coelo dcsccndi... Ego vivo

proptcr Patrem : ct qui manducat nie, 11. De secundo, Lcv. xvii, 11 : Dcdivo-
ipse vivct propter mc : et haec vita est ad his sanguinem, nt supcr altarc in co cx-

Deum semper Liudandum. Psal. cxlv, 2 : pictis pro animahus vcstris. In hoc figu-
Lauda anima mca Dominum, laudaho ratum est, quod sacrilicium (^arnis et

Dominum in vita mea : psallam Deo mco Sanguinis Christi valet animabus in pce-
quamdiu fuero. De his supra scrmonc na purgatorii.
IX. llinc scicndum est, quod tres sunt
turma; animarum liinc dccedentium. Pri-
ma peccantium, secunda poenitentium,
tertia innoccntium. Primam sacriti-

II. cium non adjuvat, secundam a pcrna

alleviat, tertiam sine pcenaper igncin ad
coelos sublevat.
Secundo corpus Domini nominatur sa- De primo, I \\&'^. m, li: Juravi
1.

crificium altaris, et secundum hoc tripli- domui I/cli quod non expietur iniquitas
cem habet etfectum, scilicet, in triplici domus cjus victimis et munerihus uscjue
statu fidelium : 1. Iii hoc mundo, 2. In in selcrnum. Domus ejus, id est, om-
purgatorio, 3. In coelo. In primo statu nium in peccatis persislcntium. Jer.
peccata relaxat. in secundo paMiam allc- VII, 13 et scq. Quia locutus sum ad vos,
:

viat, in tertio gloriam augmentat. ct non audistis : et vocavi vos, et non rc-
spondistis : projiciam vos a facic mea.
I. De primo, Lev. v, 17 et 18 : Anima Projiciam scilicet post hanc vitam vc-
si peccavcrit pcr ignorantiam, offerct stram malam in poMiam infcinalcm a :

arictcm immaculatum. Glossa, super il- facie mca, id cst, ab oinni bono quod est
lud Apostoli ad Hcb. ix, 22 : Sine san- in coelo et in terra. 2\( crgo noli orare
guinis effusione non sit remissio. « INihil pro populo hoc, nec assumas proeis lau-
Xlll 4y
 : :

770 D. ALB. MAG. ORD. PRyED.

dem^ id est, sacrificium laudis : et non tat, furorem inferni et iram ignis purga-
ohsistas mihi: qiiia non exaKcliam te. toriiduce Domino illaesus evadet. Isa.
Prov. VI, 32 et seq. : Qui adultcr cst, id xLiu, 1 et seq. Noli timere serve meus.
:

est, amans et adhserens creatura? ultra Cum transieris per aquas.^ tecum ero, et

animam suam flumina non opcrient : cum amhula- te

mQws\]iVdim]\isi\i\.3i ,perdet

quia zelus et furorviri non parcet in dic veris in igne, non comhureris : quia ego

vindictai, nec acquiescet cujusquam pre- Salvator tuus. Dan. m, 49 et seq. An- :

cihus, ncc suscipiet pro redemptione do- gelus Domini descendit cum Azaria, et
na plurima, quasi pretiosissimum Ghri- sociis ejus in fornacem et fecit medium
:

sti sacrificium. fornacis c^uasi ventum roris flantem, et

2. De secundo supra, Lev. xvu, 11 : non tetigit eos ormiino ignis, neque con-
Bedi vohis sanguinem^ ut super altare in tristavit Tunc laudabant Deum di-
eo expietis pro a)iimahus vestris. Sangui- ccntes : Benedicite Domino, quieruit nos

nem, id est, sacrificium corporis et san- de inferno, et liheravit nosdn medio ar-
guinis Ghristi. Sanguinis ponitur pro dentis flammse. Isa. lv, 12: In Isetitia

corporc et sanguine simul, pars pro to- egrediemini, et in pace deducemini

to : et quia sanguis in altari non est sine montes et colles cantahunt coram vobis
corpore, nec corpus sine sanguine pro laudem.
animabus, quae sciUcet sunt in purgato-
rio. Augustinus : « Orationibus et clee- III. De tertio supra nominato, scilicet,

« mosynis, etc. » Zach. xni, 8 et 9 : Partcs quod sacrificium altaris gloriam beato-
duse in terra dispergenlur, et dcficicnt, rum in coelo quodammodo augmentat,
id est, infideles et mali Ghristiani dam- Lev. x, 14: Pectusculum sacrificii quod
nabuntur : ct tcrtia pars relinquetur in ohlatuniGsi, etc. Utsupra Serm. IV. Gre-
ea, id est, pcenitentes. Et ducam tertiam gorius : « Eodem momento rapitur in
partemper igiicm, id est, animas pceni- « coelum ministerio Angelorum conso-
tentium per purgatorium, ct uram cos « ciandum corpori Ghristi, et ante ocu-
sicut uritur argentum : et prohaho eos « los sacerdotis in altari videtur. » Ra-
sicut prohatur aurum. Ipse vocahit no- pitur scilicet corpori Ghristi consocian-
men meum, ct ego exaudiam eum. Ipse, dum, id est, ad beatos leetiiicandum.
id est, populus (^hristianus in terra de- Gomplenda « Sumpsimus Domine divi-
:

refictus : invocabit me orationibus, elee- « na mysteria, quae sicut tuis sanctis ad

mosynis, et sacrilicio altaris, pro parte « gloriam, ita nobis ad vitam prodesse
ducta per ignem, id est, pro animabus « perficias. »

quae sunt in purgatorio : et exaudiam

eum, alleviando scilicet poenam illorum

et breviando.
3. Detertio,Prov. xxi, \i: Munus ahs- III.
conditum exstinguit iras, iras scilicet

Dei, id est, poenas purgatorii, quantum

ad animas innocentes, et in prsesenti tri- Tertio, corpus Domini nominatur Sa-
bulalionibus et flagcllis satis purgatas. cramentum secundum hoc
charitatis, et
Psal. xxxvii, 2 ct 3: Domine, ne iti fu- tres habet elTectus quia tria maxima
:

rore tuo arguas me, nef/ue in ira tua cor- bona operatur in nobis, scilicet, 1. Spiri-
ripias me. Quoniam sagittx tuse infixic tus sancti veram participationem, 2. Ip-
sunt mihi. Furor Dei ardet in inferno, psius Ghristi certam inhabitationem, 3. In
ira in purgatorio, sagitta sive correptio simiHtudinem imaginis Dei transforma-
amoris in hoc mundo. Qui ergo hic sa- tionem.
gittas correptionis Domini patienter por- 1. De primo, Psalm. lxxx, 17 : De pe-
 :

mi EUCHARISTI.E SACRAM. PARS V[, SERMO 25. 771

Ira, melle saturavit eos. Qiiia scilicol li- missii, id est, soipsuin. llnde, jiisjuran-
deles sugunt de corpore Christi dulcedi- dutn, (/uod jaracit ad Abrahani patrem
nem Spiritus Sancti. Sap.xii, l : () quani nostru)n, daturum senobis\ Ut efficia-
bomis et suavis est Domine s/)iritus tuus mur divi)ise consortes naturx, id est, ve-
i)i ouDiibus : qui scilicct, de corpore tuo rae honilatis, quia natura Deihonitas est.
in nos fluit. Augustinus : « Participatione Amhrosius: « Quia Dominus .lesus con-
« corporis et sanguinis Christi homo vi- « sors ost divinitatis et corporis : et tu
(i vit, non sumens tantum sacramentali- « qui accipis carnem ejus, divinge eius
« ter, quod ct mali 1'aciunt sed pertin- : « suhstantiie in illo participas alimen-
« gens usque ad spirilus participatio- « to, » id est, vere honus efficeris ah
<i nem, ut in corpore Domini tamquam eo.
« memhrum maneat, et ejus spiritu ve- 2. De secundo, Ezech. xvii, 22 et 23:
« getetur. » Sumam ego demedullacedri sublimis, et
2. De secundo, Joan. vi, 57 : Qui ma)i- po)iam : de vertice ramorum ejus tenermn
ducat meam car)iem, et bibit meum san- distri)igam, etplantabo super montem ex-
guinem, in memanet, et ego in eo. Hi- celsum, e/ /ac/e/ /rwc/«m. Medulla suhli-
larius « Accepta carne Domini, etc. Est
: mis cedri est aeterna sapientia. Alti rami
« enim in nobis Christus per carnem, ejus sunt patres sancti. Vertex ramorum
« dumejus carnem accepimus et sumus : estBeataVirgo. Pars de vertice estcaro
« in eo, dum secum hoc quod nos su- sumpta deVirgine. Surculus ergo
Christi
« mus, in Deo ost. » Joan. i, II: yerbmn sumptus de medulla et de vertice ejus_,
caro factum est, et habitavit i)i nobis. corpus Christi plenum divinitate. Iste
Dum Verhum carnem assumpsit, in car- plantatus in montem excelsum, id est,
ne nostra hahitavit: et dum nos Verbum in cor justi ad Deum elevatum, facit si-
incarnatum in cibum accipimus, ipsum milem Cliristo boni operis fruclum. De
etiam habitat in nobis. utroque, ad Gal. ii,20: Vivo, jam non
3. De tertio, Joan. i, 12 Quotquot au- : ego : vivit vero in me Christus, me scilicet
ton receperwit eum, dedit eis potestatem sibi assimihindo interiori bonitate, et exte-
filios Dei fion, his, qui credmit hi )wmi- riori bono opere. Hinc dictum est Augus-
me ejus, id est, deiformes et Deo secun- tini : « Cibus sum grandium_, cresce, et
dum imaginem similes : nec potest crea- « inanducabis me : nec me mutabis in te
tura ad majus promoveri, quam qiiod « sicut cibum carnis tuee, sed tu muta-
assimiletur suo Creatori. « heris in me. »

3. De tertio, Joan. i, 12 : Quotquot

Assimilatur autem homo Deo virtute auton recepenmt eum, dedit eis pote-
corporis Christi in tribus : l.In interio- statem filios Dei fieri. Ergo et hseredes.
ri cordis bonitate, 2. In exteriori operis Ad Rom. viii, 17: Si filii, et hseredes
fertilitate, 3. In superiori coelestis regni hseredes quidem Dei, cohseredes autcm
haereditate. Christi. I Pet. i, 3 et4 : Benedictus Deus,
1. De primo, II Pet. i, 3 et 4: Christus qui regeneravitnos, id est, de filiis dia-
vocavit nos propria gloria sua et virtute, boli filios suos in hsereditatem bicorrup-
per quem maxima, et pretiosa nobis pro- tibilon, et inco)itaniinatam, et im)narce-
missa donavit : ut per hsec efficia))ii)ii scibilem, conservatat)i i)i coelis. Amen.
divinse consortes naturse. Maxiina pro-

Luc. I, 73
 SERMO XXVI.

DE EFFECTIBUS SUMPTIS
EX TRIBUS ALIIS CORPORIS CHRISTI YOCABULIS.

Vemte, comedife imnem meiim, etc. Prov. ix, 5. Seu alia ut

supra.

Effectus Dominici corporis possunt sumi ex tribus aliisnominibus suis, quam

supra. Dicitur enim

/. Quandoque medicina spiritualis.

II. Quandoque mannay id est, panis coelestis.

III. Quandoque Eucharistia, id est, bona gratia anijnse

fidelis.

De primo, Eccli. xxxviii, A : Altissimus de terra creavit medicamenta^ et vir

prudens non abhorrebit illa. Augustinus: « Suscepit Ghristus de terra terram :

« quia caro deterra est, et Je carne maxime carnem accepit, et ipsam nobis
« ad salutem manducandam dedit. »
De secundo, Apoc. ii, 17 : Vincenti dabo manna absconditum. Quasi dice-
ret: Qui se praeparat per victoriam, illi dabo manna, id est, coelestem panem,
scilicet corpus meum, in quo secrete recondilum est raultiplex bonum. Joan.
VI, 59: Hic est panis, qui de coilo descendit.
De tertio, Eccli. xxxii, 9: Auditacens, et pro reverentia accedet tibi bona gra-
tia. Quasi diceret: Pra?para te per<iuditum verbi Dei et obedientise^qua taceas,
id est, cesses a malo et serves reverentiam in benefaciendo. Tunc dabitur tibi
 DE EUCIIARISTLE SACRAM. PARS \ I, SERMO 26. 773

bona gratia, quee greece diciiur Et/charisfia (Ejyap.aTfa) ', id est, corpus Ghristi.
Magister Sententiarum : « Sacrnmentum altaris excellenler dicitur Eucha-
« ristia, id est, bo/ia gratia, quia in eo non solum est augmentum virtutum et
« gratiio : sed ille totus ibi sumitur, qui est fons etorigo totius gratiai. »

lionem mortis a^ternce. Prov. m, 18 : Li-

gnum vitx est qui apprehenderint
his,
eam : sciiicet sapientiam Dei incarnatam.
I. Osee, xni, 1 i- : Ero mors tua o mors. De
hac triplici corruptione et medicina, supra
Serm. VI post principium*.
I . Primo, corpus Domini dicitur me</^-

cina spiritualis, et secundum hoc tres

habeteffectus. Serpens quippe malignus,

etc. Ut supra enim tene-
". l. Ignorantiae II.

bras illuminat, 2. Morbumpravae concu-

piscentisesanat, 3. et Mortem destmendo
triumphat. Secundo, corpus Domini dicitur man-
1. De primo, Psahn. cxxxi, 17 : Paravi na, id est, panis ccelestis, quod manna
lucernam Christo meo. Lucerna est lu- liabuit similitudinem saporis frumenti,
men in diaphano, id est, perlucido cor- mellis, et olei. De duobus primis, Exod.
pore : sic corpns Christi Yerbum Dei,
est xvi, 31 : Gustus ejus quasi similse cum
quod est lux vera in munda carne, qua melle. De terlio, Num. xi, 8: Fecerunt
scilicet pelluntur a nobis tencbrae igno- ex eo tortulas saporis quasi panis oleati.
rantiae. Luc. n, 30 et seq. : Viderunt De tribus simul, Ezech. xvi, 13 :Similam,
oculi mei salutare tuum, quocl parasti et mel, et oleum comedisti.
ante faciem omnium populorum. Lumen Et secundum hsec tria habet corpus
ad revelationem Gentium. Psahn. xxvi, Domini triplicem effectum 1. Ooeratur :

1: Dominus illuminatio mea, et salus enim morum honestatem, 2. Cordis sua-

mea. Et xxxni, 6 Acccedite ad eum, et : vitatem, 3. Proximi pietatem. Primum
illuminamini. signatur in frumento, secundumin melle,
2. De secundo, Isa. xxxvni, 21. Item, tertium in oleo.
IV Reg. XX, 7, jussitlsaias, ut toUerent l.Deprimo, Zach. ix, 17: Quid bo-
massam de iicis, et cataplasmarent super ttum ejus quid pulchrum cjus,
est, et

vulnus regis, ut sanaretur. Vulnus sive etc. Panis de frumento bonus et pulcher
ulcus regis est concupiscentia carnis. est in se, et etiam in efTectu : quia facit
Psal. VI, 3 : Miserere mei Domine quo- pulchrum. Sic corpus Cliristi bonum et
niam infirmus sum sana me Domine. : pulchrum facit honestatem morum.
3. De tertio, Luc. i, 42: Benedictus Dan. 1, lo Apparueruni vultus eoru/n,
:

fructus ventris tui, scihcet corpus Chri- etc. Ul supra. Vultus eorum quod panis

sti quod est fructus vitae valens ad cura- satial)at, qui de ccelo descendit.

' Ibidem,
» Cf. Supra Serni, YI, pag. 090.
774 D. ALB. MAG. ORD. PR^D,
2. De secundo, Prov. xxiv, 13: Come- Deo reddit, 3. Vitam seternam tribuit.

de.filiini, mel,qiiiabonu)/i est. Sap. xvi, 1. De primo, II Pet. i, 3 et 4: Christus

20 : Paratum de ccelo pancm prsestitisti, vocavit tios propria gloria et virtute, per

etc. quem maxinia et pretiosa nobis promissa

3. De tertio, Job, xxix, 2 et seq. : Quis donavit: ut per hsec efficiamini divinse
mihi tribuat, ut sim secundum dies, consortes naturse, id est, similes Deo per
quando secreto Deus eral in tabernaculo veram bonitatem.
meo, et pelra fundebat mihi rivos olei? 2. De secundo, Cant. vii, 6 : Quam
id est, gratiaiii pietatis ad bonum proxi- pulchra es, et quam dccora charissima, in
mi. Prov. xxi, 20 : Thesaurus desidera- deliciis .' Quasi diceret Quia delicato cibo
:

bilis, oleum in habitaculo justi.

et et potu corporis et sanguinis Christi es
IV Reg. 5,7: Offerebant vasa, et mu-
IV, enutrita : facta es multum decora, et id-

lier infundebat oleum.... Et ait Eliseus, circo grata Deo.

Vende oleum, et redde creditori tuo : tu 3. De tertio, .loan. vi, .53 : Qui nian-
autem, etfiliitui, vivite de relir/uo.Ecce, ducat meam carnem.i et bibit meum san-
oleum in opus pietatis proximum reficit, guincm, habet vitam leternam.
debita solvit, nos ipsos pascit. Primum Ilem, corpus Domini dicitur Euchari-
quod fundebat oleum in
intelligitur in eo sthl, idest, bona gralia, et secundum hoc
vasa proximorum, secundum in eo quod vahle bonum habet effectum, scihcet,
reddidit per oleum debita ereditori, ter- quod cum illud manducamus, non ipsum
tium in eo quod ipsa et lilii do oleo vi- ut alius cibus mutatur in nos, sed nos in
xerunt. illud mutamur. Ut jam dictum est, gratia

est influentia divinae bonitatis in ani-

mam, per quam assimilamur Deo. Hsec
bona gratia, scilicet corpus Christi, in-
III. fluit nobis bonitatem suam, per quam
non ipsum nobis, sed nos illi assimiia-
mur et in ejus bonitatem mutamur.
Tertio corpus Domini dicitur Encha- HiTC nostra in Cliristum mutatio pot-
ristia, id est, bona gratia. Gralia est in- est probari similitudine triplici. Prima
fluentia divinae bonitatis in animam,per sumitur de virtute nostri amoris, secun-
quam assimilata Deo, fit ei grata, et vitte da de virtute rei majoris, tertia de virtute
aeternae digna. Et secundum hoc corpus surculi arboris, etc. ut supra Serm. XX
Domini habet tres etTectus 1. Similem : ante rinem '.

Deo animam eflicit, 2. Gratam et charam

' Cf. supra Serm. xx, pag. 7i9.

 PARS VII.

DE TRIPLICI
CONSIDERATIONE SANGUINIS CIIRISTI

SERMO XXVII.

I.UIiii eriice riiaidiliir §aii^9iii&i^ Clisi§li.

Venite, comedite panein, etc. Prov. ix, 5. Ut supra.

His verbisDominus nos invitat ad salutare convivium, in quo prseparavit

pretiosum cibum et potum, corpus etsanguinem suum. Dicto itaque supra de
Ghristi corpore. dicendum est hic de sanguine. Hic est qui venitper aqiiam et
sanguinem, Jems Christus, I Joan. v, 6.

Item, Calicem qiiidem meum hibetis. Matth. xx, 23.

Item, Dignus es Domine, quoniam redemisti nos Deo in sanguine /«/o. Apoc.
V, 9.
 :

776 D. ALB. MAG. ORD. PRiED.

Septimum principaliter circa sacramenUim corporis Domini notandum, est

consideratio sacri sanguinis. Unde sciendum, quod sanguis Domini tribus mo-

dis potest considerari :

/. l't in cnice pro omnium redemptioiie funditur.

11. Ut in Sacramento a fidclibus swnitur.
III. Ul a salvamlis spirilualiler bihitur.

Primum est pretiositatis magnee probalio. Secundum, tanti pretii dandi ra-
tio. Tertium, virtutis sanguinis magnitudo.
I^rimo modo consideratur ab intcstimabali pretiositate, circa quam quatuor
pra3cipue possunt notari

sccl prctioso sa?iguine cjuasi agni imma-

ciilati Christi, ct incontaminati.
3. De tertio, Jerem. xni, 1 1 : Aygluti-
navi mihi omnem domum Israel, dicit
Dominus, id est, inseparabiliter mihi
univi totam hominis naturam, sciHcet
Priinuni rirca pretiositatcni sanguiais animam, corpus et sanguinem. Ad Hebr.
Chrisli praecipue notandum, est pretio- n, 14 Quia pueri communicaverunt
:

sitatis magnse prol^alio. Et hoc probatur carni, et sanguini, et ipsc Christus simi-
a tribus : 1. A virginali origine, 2. A di- liter participavit eisdern, id est, Filius
gnitate innocenli», 3. A Dei unionc. Dei pro salute hominis habentis carnem
I .l)c primo, Eccii. xxiv, 23 : E(jo qua- et sanguincm : et ita univit ea sibi, et

si cilis fructificaci suucitatcui odoris : lionestavit, ut vere possint dici caro Dei,
ct florcs mci fructus /louoris ct lioucsla- et sanguis. Act. xx, 28 : Vos Spiritus
tis, Fructus vitis, scilicet Beatiu Virginis, sanctus posuit Episcopos regere Eccle-
uva et vinum, id est, corpus Christi et siam Dei, cjuam accjuisivit sanguine suo.
sanguis : vinum ergo honoris ortuui de Ergo sangnis Christi vere est sanguis
flore vitis, est sanguis Christi pretiosus, ])ei et ideo tam pi'etiosus, ut una gutta
:

natus (h' virginitatc iMatris. Multum ita- plus vak>at, quani totus nmndus.
que comniendat sanguis Cln-isti nol)ilita-

tem et prctiositatem, quod a nulla, ut

abiis sanguis, corru[»tion(', scd a virgi-
nali llore sumpsit origineni. 11.

2.De secundo, Psal. xcm, 21 : Capta-

hunt in animam justi : et sanijuinem in-

nocentcm condemnabunt. Quanto san- Secundum circa pretiositatem sangui-

guis innocentior, tanto rarior et pretio- nis Christi prcccipue notandum, est tan-
sior. 1 Pet. i, 18 ct 19 : Non corrupti- ti pretii pro homine dandi ratio, et haec

hilibus auro, vel argcnto redempti estis, est triplex. Prima, magni debiti neces-
 .

m EUCHARISTLE SACRAM. PARS VII, SERMO 27. 777

saria solutio. SccuaJa, magui aiuoiis (lc- (Iian, Ad llcbr. i\, Tl : Omnia pene in
inonstratio. Tertia, mai^nii l)oui [XMdili smujuine serunduni lefjeni : inKndanliir :

recuperatio. et sine sanijainis ejfiisii)ne noii fil reniis-

sio
I. Priuia ratio tauti [uelii daudi pro 2. l)e sccuudo, Geu. ix, :Quicuin-
homiuc, scilicct prctiosi sanj^uiuis Dei, qne effuderil humanuni sanjuinem,
estmagni debiti necessaria solutio. Ala- fundelur sanguis illius. Ad imajinem
ximo enim dehito obligatus erat primus quipjje Dei faclus esf liomo. Num. xxxv,
homo, quia tcne])atur l)eo salisfacere 33 : Non aliter c.ipiari potest, nisi per
pro se, et pro toto gcuere liumauo quod ejus sanguincm, qui alterius sangui-
rapucrat et occidcrat, pomum vctituui nem fuderit.
comedcndo : undc jussus est cuni oruni 3. I)c tcrtio, Dominusin Oscc,xiu, 14 :

progcuic mitti in gebcuua^ carcercm, do- l)e manu morlis liherabo eos, prctio san-
ncc rcdderct omne debitum pcr sufll- guinis (dicit Clossa), inlelligc dc mortc,
cientcm bostiam. Justus enim secun- est id est, de plaga et debito aeternse mortis.
dum pcccati quantitatem, et Itcsae ma- Reruardus : « Filius Dci jubctur occidi,
jcstatis dignitatcm, fieri satisfactioncm. « ut vulncribus nostris prelioso sangui-
Et hoc potest tribus gradibus distin- « nis sui balsamo medcrctur. Agnosce
gui : pro minori enim culpa minor, pro « anima quam gravia suut illa vulnera,
majori major, pro maxima satisfactio « pro quibus nccessc est Cbristum Do-
maxima cst facienda. llinc slatulum erat « miuum vulucrari : nisi enim csscnt ad
in lege Dci, pro transgressionc diverso- « mortem seternam, numquaui pro eis

rum mandalorum pccus aliquod Dco of- « Dci Filius uiorcretur. »

ferri sanguinem
et occidi, et ejus fundi.
Ex hoc sequitur, quod pro tot bomici- II. Sccunda ratio tanti pretii dandi,
diis primi parentis (qui omnes homines est magni amoris demonstratio. I Joan.
occidit, quia per eum omnes moriuntur^) v, 8 : Tressunt, qui testimonium dant in

et pro lcTsa per haec maxime Creatoris terra : Spiritus, et aqua, et sanguis.
majestate, tam prctiosa bostia debeat Spiritus euim quem cmisit de corpore
offerri Deo et occidi, et sanguis ejus fun- pcndcus in crucc, aqua quse lluit dc la-
di quic ad minus tanlum valeat, quan-
: tere, ct sanguis qucm clfudit de cordc,
tum omncs homines qui sunt occisi : tcstes sunt dilectionis maximae. Psal.
sed quia tabs in omni creatura non po- cxxix, 7 Apud Dominum miseiicordia
: :

tuit inveniri, necesse fuit ad solvcndum et copiosa apud eum redemptio, ut sci-
tanlum debitum, et ad liberandum de licet probaretur amoris ejus ad nos ma-
inferni carcere genus humanum, Filium gnitudo. Rernardus : « Yere copiosa
Dei hominem fieri, omni creatura melio- « Cbristi rcdcmptio : quia undam san-
reni et ipsum pro debito hominis occi-
: « guinis pcr quinquc partes corporis hir-
di, et sanguinem cjus fundi. « giter effudit, cum pro redemptione ge-
I. De primo, Lev. iv, 2 et seq. Ani- : « neris humani una gutta pretiosi san-
ma, quse peccaverit per ignorantiam, in « guinis ejus sulTccissct. Sed data est co-
//•a«,9^re*^«one, scilicet quorumdam man- « pia, ut maguitudinc muneris virtus
datorum Dei, offerat Domino vitulum, « innotesceret dihgcntis, ut enim osten-
vel agnum, vel aliud hujusmodi ad oc- « dcrct quantum te diligeret, non alitcr
cidcndum, et sanguinem ejus funden- « voluit quam moricndo te de morte li-

I ad Corintli. xv, 22.

778 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

« herare. » Augustinus : « U aniina pre- « quodammodo vitae ostium panderetur,

« tiosa, non auro redempta, vel opibus, « unde Sacramenta Ecclesise manave-
« sed agni immaculati sanguine : attende « runt, sine quibus advitam non intra-
« quantum valeas, quid pro te datum sit « vit. » Sanguis enim fusus est in remis-
« cogita. uoli teipsam tradere in perdi- sionem peccatorum, aqua in lavacrum.
« tionem jiro qua (Miristus suum pretio- Humanum genus, propter debita peccato-
« sum ctrudit sanguinem. » rum et deformitatem, a paradiso ccelesti

III. Tertia ratio tanti prctii dandi, est exclusuin, neccsse habuit ad reditum, et

magni boni perditi recuperalio, et hffic pretio sanguinis Christi a debito absol-
est triplex, scilicet 1. Libertas a servitu- vi, et aqua baptismi a sorde lavari.

te diaboli, 2. Introitus ccelestis regni, 3. De tertio, Levit. xxv, 25 : Si atte-

3. ILereditas filiorum Dei. nuatiis frater tuus vendiderit posses-
1. De primo, Jcr. xxxi. II : Redemit siunculam suam, et voluerit propinquus
Dominus Jacob, ct Hhernvil eum de ma- cjus. potest rcdimere quod ille vendide-
7iu potentioris (ut dicit Petrus ') pretioso rat. Hoc fecit Christus exsul pretio san-
sanguine Christi. Joan. viii, 3G : Si vos guinis. Hinclegitur, Num. xxxv, 32, quod
Filius liberaverit , vcre liberi eritis. homicidis expulsis de terra sua non da^
Psalm. cvi, 2 : Redemit eos de manu ini- hatur lihcrtas redeundi, nisi post mor-
mici. Luc. I, G8 : Renedictus Dominus tem summi Pontificis. Jerem. xii, 13 :

])eus Israelf quia visitavit, ct fecit rc- Reducam virum ad hccreditatem suam,
demptioncm plebis suse. etvirum in terram suam. Eccli. xxxiii,
2. De secundo, ad Heb. ix, 12 : Chri- 3 1 : Si est iihi servus fidelis, sit tihi quasi
stus per proprium sanguinem introivit anima tua : quasi fratrem sic eum tra-
semel in Sancta, cTtcrna redemptione in- cta quoniam in sanguine animse com-
:

venta. Et infra, x, 1*.) : Rahoitcs itaque parastiillum. Comparasti eum tibi, ineo
fratres fiduciam in introitu Sancto- quod haereditatem suam quam redimere
rum in sa)iguinc Christi. Hicronymus : non poterat, sanguine tuo redemisti sibi.
« Sanguis (^iiristi clavis est paradisi : in TJnde, Tracta eum quasi fratrem, divi-
« passioiie cnim Domini OCT-lum diu clau- dendo secum haereditatem. Hinc, Luc.
« sum, quasi soluto sanguine ejus pretio, xxiii, 42 et 43, clamat de cruce latro :

« est apertum. » Joan. xix, 34 Unus : Domine, memento mei, cum veneris in
militum lancea latus ejus aperuit^ et regnum tuum. Et dixit illi Jesus Amen :

continuo exivit sanguis, ct aqua. Augu- dico tihi : Ilodic mccum eris inparadiso.
stinus : « Vigilanti verbo usus est : non Amen.
« dixit, Vulneravit, sed Aperuit: ul illic

'
I Pel. 1, 18 et 19: Scicntes quod non rorritp- tio^o sanyuine quasi immaculati Christi, et in-
tibilihus auro vel arqento redempti cslis de vana conlaminati.
vestra conversatione paternae traditionis :'sed pre-

— 1 * «
 SERMO xxvin.

DE DUOBUS ALHS CIRCA

PRETIOSITATEM SANGUINIS CHRISTf

Venite, comedite panem meum, et hihife, etc.

Prov. ix, 5. Vel alia ut supra.

Amos, II, 1) : Ego exterminavi Amor-

rhmim, id est, armatum inimicum : cu-
jiis allitudo, cedroruni altiludo ejus, et

m fortis ipse quasi quercus.

est Dan. xiv, 22, .30 :
Hoc figuratum
Erat draco ma-
gnus in Babylone,... et tulit JJaniel pi-
cem, et adipem, et pilos, et coxit part-

Tertium circa pretiositatem sanguinis, ter : fecitque massas, et dedit in os dra-

ut consideratur in cruce fusus, prsecipue conis, et diruptus est draco. Pix et pili

notandum, est virtutis ejus magnitudo, significant similitudinem carnis peccati,

et haec consistit in tribus : 1. In diaboli adeps sanguinem Chrisli, massae ex his

destructione, 2. In mundi redemptione, sacra membra Salvatoris data in potesta-
3. In Dei reconciliatione. temhostis. Seddum hac injuste mordere
I. De primo, Job, xl, 20 : A)i extrahere nititur. justc potestas ejus destruilur.

poteris Leviathan hamo ? supple, sicut 2. De secundo, I ad Cor. vi, 20 : Em-

ego. Leviathan, sive cetus, est diabolus. pti estis pretio magno. Ad Eph. i, 7 : Ila-

Hamus, sive aculeus in esca, est Dei Filius hemus redemptionem per sanguinem ejus,
in carne humana absconditus. Hamo isto scilicet Christi, remissionem peccatorum.
deceptus et captus est diabolus : quia I Pet. 1, 18 et 19 : Non corruptibilibus

dum carnem innocentis Christi in crucc redenipti estis, sed pretioso sanguine Jesu
mordere, et fundere sanguinem injuste Christi. Hinc canit Ecclesia : « Te ergo
proesumpsit, latens aculeus divinitatis « qusesumus, famulis tuis subveni, quos
potestatem illius perforando destruxit. pretioso sanguine redemisti. » De utro-
780 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

que, ad Hcb. ii. 14 ct 15 : Qiiia pueri stus, ut dicitur Eccli. xliv, 17, m tempo-
communienvcrunt carni, et sanguini, et re iracundiie factus est reconciliatio,

ipse Chri.sfus similiter participavit eis- propter justitiam ; multo magis Cbristus,
dem : ut per mortem destrueret eum, qui propter nimiam charitatcm qua obtulit
hahehat mortis imperium, id cst, dia- pro n<»bis Deo proprium sanguinem.
bolum et liheraret eos. Augustinus
:
: 3. De tertio, ad Roman. v, 9 et 11 Ju- :

« Quid fecil redcmptor captivatori ve- stifcati in sanguine Christi, salvi erimus

« stro? tctendit ci nuiscipnlarn, crucem ah ira per ipsum :.. et gloriamur in Deo
« suam : escam corpus et
posuit ibi per Dominum nostrum. per quem recon-
« sanofuinem suum. Ille autem sangui- ciliationem accepimus. Item, ad Rom.
« nem fudit non debitoris, pcr quod jus- I, 7 : Dilectis Dei, vocatis sanctis, id
« sus est redimcre debitores. » Hinc canit cst, sanguine tinctis, gratia
Christi

Ecclesia : « crux gloriosa, per quam vohis, pax. Joan. xiii, 5 Mittit
et :

« diabolus cst victus, et mundus (Ibristi aquam in pelvim (Glossa, sanguinem

« sanguine redemplus. » in terram fudit ») et coepit lavare pedes

3. bc tcrlio, ad Epb. n, 13 et 11 : discipulorum. Quasi scilicet sanguine

Vos, qui aliquando eratis longe, facti suo mundum mundans, nos fecit pul-
eslis prope in sanguinc Christi. Ipse est cliros et Deo gratos. Apoc. i, 5 et 6 :

enim pax nostra, id cst, faciens nobis Christus dilexit nos, et lavit nos a pecca-
pacem cum Dco. Ad Col. i, 18, 20: tis nostris in sanguine suo, et jecit nos
Christus est caput corporis Ecclesise, regnum et sacerdotes Deo. Ecce, pecca-
pacificans per sanguinem crucis, sive quse tores Dominus sanguine suo lavit, et
in terris, sive quse in coslis sunt. Hinc formosos, ac roseos, et Deo gratos fecit :

post Passionem et Resurrectionem os- ct in eo sic reconciliavit, ut in curia Dei

tcndit Discipulis crucntas manus et la- principes et Reges efficeret.
tus, diccns : Pax vohis (Joan. xx, 11),

21,26).
Wdic pax cum Deo sivc rcconciliatio,
fit per sanguinem Christi triplici ratione : IV.
scibcet, 1. Ratione prctii sufficientis,
quod in co pro nostris debitis solvit,
2. Ratione nostrae formosilatis, qua nos Quartum circa pretiositatem sanguinis
Deo gratos fecit, 3. Ratione gratissimse notandum, est redem-
Christi preecipue
Deo charitatis, quam in facto dcmon- ptorum multitudo. Tres enim exercitus
stravit. niagni sanguine ejus sunt redempti scili-

De primo, Psal. lxvhi,

1. Persecuti V) : cet, 1. Manifcsti inimici, 2. Antiqui ju-
sunl me inimici mei injuste, scilicet, us- sti, 3. Dubii amici. Primi de vinculo
quc ad mortcm crucis qux non rapui, : peccati, sccundi de bmbo infcrni, tertii
tunc exsolveham, scdicet, pretio sangui- de dubitatione fidei. Propter ha'c tria ef-
nis pro bono pacis. Matth. xxvi, 28 : fudit sanguinem de tribus locis : 1. De
Saiiguis meus pro vohis effundetur in manibus, 2. De pedibus, 3. De vuhiere
remissionem peccaiorum. lateris.
2. De secundo, ad Epb. v, 2 : Christus I. Primo, de manibus : ut peccatores
dilexit semetipsum pro
nos, et tradidit virtule sanguinis, 1. A vinculis peccato-
nobis ohlationem, el hostiam Deo in odo- rum solveret, 2. et Absolutos ad se revo-
rem suavitatis. Quasi diceret Hostia : caret.
corporis Cbristi ct sanguinis exstitit Deo 1. De primo, Eccli. l, 16 Porrexit :

grata ad effcctum nostrae rcconciliatiunis, sacerdos magnus manum suam in liba-

causa nimiae dilectionis. Nam si Noe ju- tione, et libavit in sanguine uvee : ut
 DE EICFI ARISTLK SACRAM. PARS VII. SERMO 28. 781

scilicct peccatorum vincula disruniperct. Iiirorum Iwnurutn,... per proprium san-

Psal. cxv, 10 et 17 : Dirupistl cincula guineni introicil scmcl in sancia. Et lioc
mea : tibi sacrificabo Jiostiam laudis. non solus, sed cuni niaj^^no exercilu ju-
Auguslinus : « Christus sanguinem suum storum, quos de inferno cruens secum
« ad lioc fudit, ut peccata nostra dele- duxit unde ad Eph. iv, 8
: Ascnideiis :

« ret. » Quo enini diabolus nos tenebat, in altum captivain duxit capiicilalnn.
deletum est sanguine Redemptoris : non Isa. r,xiii, I, dicunt Angeli : (Juis esl isie
autem tenebat nos, nisi vinculis pecca- qui vcnil dc Edoin, iinclis vesiibus de
torum. Bosra ? istc /orinosus in stola sua, (jra-
2. De secundo, scilicet ut absolutos diens in inuliiludine fortitudinis suse?
revocaret. Isa. xli\, '12: Jievertcre ad tne id est, ascendens cum multis fidelibus,
quoniam redemi te. Glossa, « sangui- quos de inferis potentcr cduxit, et ad cce-

ne. » Quod si fecoris, coelum et terra et los secum vexit.

omnia elementa in salute tua Itctabun-

tur : e contra si non feceris, omnia con- Tll. Tcrtio fudit sanguinem de vulne-
tra te pugnabunt. Sap. vi, 18, 21 : xir- rc lateris sui et cordis : 1. l't discipulos
mabit Deus creaturam ad ultionem ini- in lide dubios, et alios multos in fide, et

micorum,... et pugnabil cum illo orbis bonae vitae stabilitate tentatos, et idco
terrarum contra insensatos. Porrexit er- frigidos, et quasi mortuos calefaceret, 2.
go Christus manum in cruce, et libavit Et revivificarct, et sic revivificatis suo
sanguinom, solvcns omncs a vinculis sanguine iter cceleste signaret, ut post
peccatorum : et adhuc quasi avem fu- ipsum ferventer currercnt.
gientem, manu cruenta revocat peccato- 1. l)c primo, Joan. xix, 34 : Unus ini-
rem. Isa. xlvi, 1 1 : Ego suni vocans ab lituin lancca latus ejus operuil, ct conti-
Orienle avem,et de terra longiiuiuavirum nuo exivit sanguis : qui scilicet est cali-
voluntalis mcae, scilicet de statu peccati dus, et in quo est vita hominis : ut eo
revocans instabilem et refugam animam. frigidos in fide cak'faceret, et quasi mor-
tuos in vita boiia revivificaret. Psal. ci,

II. Secundo, de pedibus fudit sangui- 7 : Similis faclus sum pelicano soliiudi-
nem : 1. Ut antiquos justos de lirabo in- nis. Pelicanus avis est, puUos mox natos,
ferni educendos demonstraret, 2. et Ad et contra eam se erigentes occidens, et

patriam ccelestem deduceret. mortuos triduo (k^plorans : demum ro-

1. De priino, Thren. i, l.j : Torcular stro latus proprium fodit, et sanguinem
calcavit Dominus virgini filisR Juda. in eos fundit, et ex eo reviviscunt. Sic
Arbor et tortura torcularis significat Christus frigidis in fidc et peccatis mor-

Passionem Christi in ligno crucis : qui tuis subvenit sanguinc cordis.

vere in torculari calcat, sanguinemque 2. De secundo, quod vivilicatis ad in-
uvae pedibus fundil, et multos ex eo lae- star ferae vulneratse iter cceleste suo san-
tos facit. Christus ergo virgini Juda tor- guine signat, et sequcndum demonstrat.
cular calcavit, quia in Passione crucis Cant. iv, *.) : Vulnerasti cor ineum soror
de pedibus sanguinem fudit, et justos in mea Quasi diceret Attende me
sponsa. :

fide incorruptos de inferno liberans Iffi- vulneratum propter te. Yide sanguinem
tificavit. Zach. ix, 11: Tu quoque in meum, et sequere mc. Joan. xx, 19 et
sanguine testamenti tui eniisisti vincios 20: Vcnit Jesus,... et ostendit discipidis
tuos de lacu, in quo non est aqua, scili- manus ei lalus suum cruentum, non so-
cet coelestis refrigerii. lum, ut eos in fide confortaret : sed ut se
2. De secundo,sciIicetuteductosdein- per multas tribulationes sequendum de-
ferno adpatriam reduceret. Ad Hebr. ix, monstraret. I Pet. ii, 21 Christus passus :

11 et 12 : Christus assistens Ponlifex fu- est pro nobis, vobis relinqucns exemplum
782 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.
nt seqiKnnini vestifjia ejus. Ad Hebr. milare caprese hinnuloque cervorum.
xui, 12 ct J8 ; Christus ut sanctificaret Quasi diceret : Curre coram nobis, ut fe-
per suuni sanguinem populum, extra ra corde vulnerata, et sanji;uine tuo coe-
portam passus est. Exeamus iqitur ad lcstein semitam nobis dcmonstra, donec
eum extra castra, scilicel, dclicias carnis te comprehendamus, et in te delicias
fugieiites, et Passionem ejus iinitantes. seternas capiamus. I ad Cor. ix, 24 : Sic
Cantic. viii, li : Fuge dilecte )ni, et assi- currile ut comprehendatis . Amen.
 SERMO XXIX.

DE CONSIDEUATIONE
SANGUINIS CHRISTI SECUNDO MODO,

SCILICET, UT IN SACRAMENTO SUMITUR

Venite, comedite, etc. Prov. ix, 5. Ut supra.

Bibite ex hoc omnes... Hic est enim sanguis meus.
Matth. XXVI, 27 et 28.

Sanguis Domini tribus modis potest considerari :

/. Ut in cnice ab infidelibm funditur.

II. Modo ut in Sacramento a fidelibus siimitur.

III. Ut prdeter Sacramentum ad salvandum spiritualiter bibitur

tur ab inaestimabili pretiosilate, secundo

modo modo a
a multiplici utilitate, tertio
spirituali suavitate. Quantum ad primum
I. modum semper est memorabilis, quan-
tum ad secundum modum venerabilis,
quantum ad tertium desiderabilis.
Primo modo consideratus commenda- i. De primo, Apoc. v, 9 Dignus es
:

k
784 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

Domine accipere libnrm, et aperire sig- De primo modo considerationis jam

nacula ejus : quoniam occisus es, et re- supra dictum est duobus sermonibus '.

demisti iujs Deo in sanguine tuo.

2. De secundo, Bibite : Hic est sanguis
meus novi testamenti (Maltb. xxvi, 27 et II.

28).
3. De tertio, I ad Cor, x, i Omnes :
Secundo itaque consideratur sanguis
patres nostri eumdem potuin spiritalcm Cbristi, ut in Sacramento a fldelibus

biberunt. sumitur, et circa hoc tria requiruntur :

7. Cur sacramentwn datur sub specie duplici?

II. Quare populus non accipit sanguinem sicut saccrdos sub specie vini?

II I. Qu<T, sit utilitas sive efjectus Iiujus vini?

I. Primo, quiu siu lamentuui altaris simul sacramentum altaris administi-at :

datur sub specie duplui : >ub specie cibi nnm ubi alterum deesset, multum hiuda-
et potus. sive panis et vini. Hujus tri- bile convivium non esset.
plex est ratio : Prima, ad regalis convi- 2. De secundo, Psalm. cix, 4 : Tu es

vii perfectionem. Secunda, ad redemp- Sacerdos in (Vternum secundum ordinem

tionis corporum nostrorum et animarum Melchisedech ,
qui scilicet obtulit in sig-
simul sitrnificationem. Tertia, ad memo- num panem et vinum : in pane signifi-
rice Passionis Domini majorem repr»- cans futuram nostrorum corporum red-
tentationem. emptionem, in vino animarum. ^lagi-
I. De primo, Estber, i, 3 et 7 : Rex As- ster Sententiarum « Ouare sub duplici
:

suerus tertio anno imperii sui fecit qran- « specie sumitur sacramentum altaris,
de convivium cunctis principibus, et pue- « cum sub alterutra totus sit Christus ?
ris suis... Cibi inferebanfur, vinum quo- « ideo scilicet ut ostendatur totam hu-
que, ut magnificentia regia dignum eraf. « nianam naturam, id est, corpus et ani-
Rex iste siijrnificat Christum qui non pri- « mam assumpsisse, et totam similiter
mo vel secundo anno, id est, ante legem « redemisse. » Panis enim ad carnem re-
vel sub lege : .sed tertio, id est, tempore fertur. quam scilicet nulrit vinum ad :

gratiae, facit convivium magnis et parvis animam, quia vinum operatur sangui-
lidelibus, cibi et potus : ut eniin orna- nem. iu quo sedes anima' a Physicis
lum et pcrfectioncm convivii sui et nien- esse dicitur. Unde si sub alterius tantum
sae demonstraret, sub specie panis et vini specie sumeretur, ad alterius taiitum

' Cf. Serm. XX VII et XXVllI.

 DE EUCHARlSTIiE SACRAM. PARS VII, SERMO 29. 78:3

spccie simiorclLir, ad aUerius tanlum, id Prima cst ad liabciuluni vas congruum

est, corporis vcl aniiiuic, non ad ulrius- tanli sangiiinis conlcntivuin. Secunda,
que pariter liberationeni valerc signilica- ad vitandum eirusionis periculum. Ter-
retur. tiii, ad prjecavendum erroris piaculum.

3. De tertio, I ad Cor. xi, 25: Hic ca-

lix novuni testanicntuni est in nieo sanfjni- I. De prima ratione. Sicut enim vinum
ne : Hoc facite quoliescnmque Jnbetis, in vas specialius el diligcntius pra'paialiim
meani commcniofaHoiieni, id cst, sangui- in (juo sei-vctur, cxigil, quam panis : sic
ncni mcum bibctis in mcmoriam mcaj sanguis Christi sub spccie vini sumcn-
passionis : cxprcssius enim Passio Cliri- dus, solis Sacerdotibus conceditur, tani-
sti ad memoriam reducitur per considc- quam vasis Domiiii ad hoc spccialiter
rationem sui sanjj^uinis, quam corporis. consccratis, ct sacra religionc constrictis,
Exod. XII, 13 : Eril scniguis vobis in si(j- ct virtutum pulchritudine prfficellentius
num in <edibus in quibus eritis : in sig- pcrornatis. llinc comparantur in Scrip-
num, scilicet quod agnus sine macula turis triplici vasi eleclo, scilicet, I. Al-
occisus est in liberatione Israel de ^gy- tari consecrato, 2. (a-aterae ligatie, 3
pto. Sic sanguis Cliristi proprium et ex- Aureo scypho.
pressum memoriale est Passionis suae. 1. De primo, Dcut. xii, 27 Carnibus :

IV Reg. iii, 22 et 23 : Mderwit Moabi- hostiarum tuarum vesccris., sanguinem

tseaquas rubras quasi sanguinem, di.re- fundens in altari, id est, commitlcMis
runtque : Sanguis gladii est : Pugnave- Sacerdoti, qui debet esse vas specialitcr
runt reges contra se, et csesi sunt niutuo. consecratum et sanctum, et altarc di-
Reges, scilicet Christus et diabolus : gnum ad sanguinem Domini suscipien-
ille Immilium, hic supcrborum : pug- dum. Glossa super Exod. xxx, I ctseq. :

nantes in Passione Domini, quis eorum « Altare holocausti signat vitam justo-
hominem ad suum servitium obtinerct, « rum, qui carncm suam quolidic crucili-
ambo sunt gravitcr vulncrati. « gunt cum vitiis ct concupisccntiis, at-
De primo Job, xvi, io Hostis meus : « quc in hostiain viventem Deo offe-
concidit mc vulncre super vulnus, irruit « runl. » Cf. supra Sorm. XVIII, in line.
in me quasi gigas. (ilossa etiam super IMach. iv, ii et seq. :

De secundo, Isa. li, Numquid 1) :

« Altare holocaustorum est fides pura,
non tu Domine percussisti superbnni, « doctrina rccta, ct convcrsatio bona
vulnerasti draconem ? Vulncravit itaquc c( Christi ininisti'orum, etc. » Psal.
vuhiere gravi : quia cum (Miristi carncm Lxxxiii, 4 : Altaria tna Domine virtufum.
innocentem mordere preesumpsit, latcns Quasi diccrct : quam sancta, quam
aculeus divinitatis potentiam malitise ornata, quam dilccta debcnt essc san-
ejus perforando enervavit, et queni cap- guinis Christi vasa !

tivum tenebat hominem, de manu tyran- 2. De secundo, Exod. xxiv, (i : Tnlit

nidis ejus liberavit.
Recte igitur datur Alogses dimidiam partem sanguinis victi-

Sacramentum altaris sub specic duplici :

marum, et misit in crateras. Cratera
quia non solum sub specie panis corpus vas est vinarium, multis circulis circum-
Christi, sed etiam sub specie vini cjus ligatum, signilicans religiosorum Sacer-
sanguis ad cxpressius mcmorialc Domi- dotum vitam, virtulibus custoditam, ad
nicse passionis. Christi sanguinem suscipicndum aptam.
Eccli. VI, 2.'), 31 : Injice pedcni tun^n in
compedes sapienti.T, el in torqnes illius
II. Secundo quteritur, Quare populus collnm tnnni... Decor rnim vitss cst
non accipitsanguinem sicut sacerdos sub in illa, el vincnla iUius alligatnra salu-
specie vini? Et hccc est triplex ratio. taris. Item, Eccli. i, 17 ct 18 : Timor
xnr oO
 78G D. ALB. MAG. ORD. PRJED.

Doinuii, scicnlue rrliyiosilas. Rdigiosi- crederct illum esse sub specie panis :

tas custodiet et juslificahil cor, jucundi- cum tamen veraciter sit sub utraque spe-
tatem atrpic gaudium dabit. cie. Nam sicut sub specie vini consecra-
3. De lertio, Eccli. l, 10 : Saccrdos ti sanguis Cbristi est per transsubstantia-
magnus quasi vas auri soliduin, orna- tionem, ita corpus ibi est per annexio-
tum omni lapidc pretioso, id cst, « Oni- ncm. Et sicut sub spccic panis corpus
« ni genere virluluni, » dicit Glossa, Cliristi est per transsubstantiationcm,

Tale itaque vas exigitur speciale et eie- ita ibi sanguis ejus vcraciter intelligitur
ctum ad suscipiendum sub specie vini pcr anncxionem. lleec enim duo, corpus
sanguinem Domini pretiosum, Christi, et sanguis : imo hsec quatuor,
corpus, sanguis,et anima, et deitas Chri-
II, Secunda ratio est ad vitandum eflu- sti jam ultra non possunt separari :

sionis periculum. (iUm enim populus undc sicut Sacerdos suscipit sanguinem
Christianus in solemnibus ad suscipien- Christi sacramcntaliter de calice, sic po-
dum Sacramentum convenit, propter pulus sumit eum intellectualiter sub spe-
multitudinem circa altare se exprimit, cie panis de ipso Christi corpore, et est
ita quod vix corpus Domini sine melu eis tam utilis, ct tam dulcis, ut Sacerdo-
defluxus capere possit unde muUo ma- : tibus qui sumunt eum sub specie vini de
gis si de calice sanguinem sumeret, sine calice. Cant. i, 13 : Botrus Cgpri dile-
periculo eflusionis non esset. llinc est, clus rncus niilii. Quasi scilicet in botro
quod Dominus Apostolis in ccena paucis, sumo duo : uvam, id est, corpus Domini
et ut suis Sacerdotibus, non soluui cor- incibum : et ex uva succum dulccm,
pus in spccic panis, sed et sanguincm sanguinem potum. Deut. xxxn, 13 et
in
suuni in specie vini dedit : multitudini 1 i Constituit eum Dominus,... ut san-
:

vero hominmn in deserlo panem sine guincm ucse hiherct nwracissimum. Per
potu dislril)uit. hunc potum rcficit Dominus animam,
doncc perducat ad vitam eetcrnam. Joan.
III. Tertia ratio cst ad prtBcavendum VI, .j.") : Qui hihit meum sanguinem, hu-
erroris j)iaculum. Si enim populus rudis hct vilum (Ctcrnain. Amcn.
suscipcret sanguincm sub specie vini, vix

«-«"^^Si^^^j^g)'^)»^^^^-»
 SERMO XXX

DE EFFECTU SANGUINIS

CHRISTI SACRAMENLITER.
Venite, comedite panem meum, eic.VroY. ix, 5. Et alia ut supra.

Qi^ae ufilitas in sanguine Deo ? Ps. xxix, 10. Qrri bibit

meum sanguinem, habet vitam aete^mam. Joan. vi, 55.

III. Quaeritur de sanguine Christi, ut in Sacramento a fidelibus sumitur,

\ quae sit utilitas ejus sive efTectas ? Ad hoc sciendum, quod sic sumptum pos-

sumus considerare tribus modis, scilicet,

/. Ut potum aquse vivse.

II. Ut vinum spirituale.
III. Ut sacrosanctum mysterium Ecclesiae.

De primo, Psal. lxxvu, 20 : Percus- De tertio, ad llehr. xiu, 12 : Jesus, ut

sit petram, el flitxerunt aquse. Sicut scmctificaret per summ sanguinem popu-
petra significat corpus Christi : ita aquae Iwn, cjrfra portani passus est. Ergo
quia est verus et sanguinis Christi res sanctificans est et
illae sanguinem ejus,
vivus potus animse. sacrosancla. Coniplcnda orat : « Quie-
De secundo, Prov. ix, 5 : Venite, bi- « sumus Domine, ut sacrosancta mystc-
hitevinum quod miscui vobis, id est, « ria praesens remedium nohis esse facias

sanguinem Christi mulla dulcedine ple- « ct futurum. »

num et conditum. Juxta considerationem et similitudi-

 :

788 D. ALB. MAG. ORD. PR.ED.

nem cujuslibel istoruiii trium habet san- « omncm dolorem, tuum amorem ad
guis Christi triphcem eirectum. « contemnendum pro te omnem pravum
« amorem. » Et sic apparet, quod san-
I. Primo, potest considerari sanguis guis Doinini ad instar aquse contra mala

Christi potus, ut potiis aquv vivse. Sed in nobis incensa valet.

potus, ut dicunt IMiysici, est humectivus 3. De tertio etTectu, III Reg. xix, 8:

aridorum, exstinctivus incensorum, et Elias comedit, et hihit aquam, et amhula-

delativus ad membra ciborum simili- :
quadraginta
vit in fortitudine cihi illius,

ter potus sanguinis, ut signiticatur per diehus quadraginta noctihus, usque

et

aquam, tres habet elTectus in anima tide- ad montcni Dei Iloreh. Polus cibum ad
li : 1. Arida ejus humectat et conjungit, membra detulit, et ad eundum sive ope-
2. Male incensa refrigerat et exstinguit, randum movit : sic potus Christi cibum

3. Cibum verbi Dei ad membra vehit, ut verbi Dei sive prsecepti ad corda defert, ut

bene operari possint. vires animse, et membra corporis secun-

1. De primo, Isa. xuv, 3 : Effundam dum illud vivant, regantur, et bene ope-
aquas super sitientem, et fluenta super rcntur, secundum illud Proverb. ix, 5 ct

aridam : ut scilicet anima quasi pulvis 6 : Comeditc et hihite : relinciuite infan-

arida, et facile defluxa, et ad mahim tiam., et vivite, et amhulate per vias pru-
prona, potu sanguinis Christi perfusa, denticV. Comedito cibum verbi Dei, et bi-
conjungatur, conglutinetur, et rohoretur bite sanguinem Ciiristi, qui scilicet pi\T-
ad bona. Exod. v, 12 Dispersus est po- :
ceptum ad cor, ad sensus, et ad membra
pulus per universam terram Mgypti ad deferat et prava relinquere,
: et bona

colligendas paleas, scilicet mundi vani- perficere moneat.

tates. E contra Joan. xi, 51 et 52 : Jesus

moriturus erat, supple, et sanguinem II. Secundo, potest considerari sanguis
suum (laturus, non tantum pro Gente, Christi, ut vi/ium spirituale. Et secun-
sed ut filios Dei, erant, dispersi, con- dum hoc tres habet efTectus, quia, l. La-
gregaret in unum, scilicet per cordis vat. 2. (]ak'facit. 3. Lietiticat. Lavat sor-
unionem, lingute reframationem, sen- des culpee, calefacit corda charitate, ItTti-

suum et membrorum disciphnam, vit» ficat spirituali dulcedine.

religionem, et supernam dilectionem. 1. De primo, Gen. xlix, 10 et 11 :

I ad Cor. v, 7 : Sitis nova conspersio, Exspectatio Gentium... lavahit in vino

sicut estis azymi. Quia sicut estis azymi, stolam suam, ct in sanguine uvse pal-
id est, per baptismum a vitiis sinceri lium suum, id est, lidelem animam.
facti, ita sitis aspersione sanguinis Christi IJoan. I, 7 : Si in luce amhulamus, so-
quasi pasta in nova et bona vita compa- cictatem hah"mus ad invicem, et sanguis
cti. Jesu Christi, Filii Dei, emu)idat nos ab
2. De secundo efTectu, Psal. lxxvii, omni peccato. Ad lleb. ix, 13 et li : Si
20 : Percussit petram. et flu.ierunt aqux, sanguis hircorum, et taurorum, et cinis

ad refrigerandum scilicet prava:; sitis ar- vituhe aspersus iiiquinatos santificat ad

dorem. Eccli. iii, 33 : Ignem ardentem emundationcm carnis : Cj[uanto magis
exstinguit aqua. Quia sanguis Christi sanguis Christi emundahit conscientiam
figuratur per aquam, destruit fervorem nostram ah operibus mortuis, ad servien-
irse, avaritiae, et pravi amoris, et concu- dum Deo viventi. Apoc. xxii, iiiBeati,
piscentiae. Augustinus : « Domine Jesu qui lavant stolas suas in sanguine Agni
« Christe, scribe in corde meo vulnera ut sit potestas eorum in ligno vitse.
« tua pretioso sanguine tuo, ut legam in 2. De secundo, Deut. xxxii, 13 et 14 :

« eis tuum dolorem, et tuum amorem : Constituit eum, ut comederet medullam

« tuum dolorcm ad sustinendum pro te iritici, id est, dulce corpus Christi, et
 D'E EUCHARISTI/E SACRAM. PARS VII, SERMO 30. 789

sanyuinem i(v<e biberenl inecKwissintuni, rmri, id est, in mente lideli, non sinet
est, puiiini et oalidum : |tuiinu a nia- pereussorem higredi domos veslras et Ise-
iniquilalis, caliduui iu eHciiu Chrysoslomus
Iidcula
talis. Esllier, i, 10: Assuerus,
cliari-
id est,
dere.
« j;it diemones, et
: « Ilic

lonj^e
sanguis abi-
facit esse. »
beatus, post niniiani polalioneni ineu- Mach. VI, 3i
1 Elephantis ostenderunt
:

liivit mero, id est, acccnsus est charilate. sanguinem uvse et mori, ad acuendos eos
Cant. II, 4 : hitroduxit nie rex in eellam in pr.rlium. Multo mayis igitur per
vinariam, orclinaril in )nc charilulem. sumptum sanj^uinem Christi vincuntur
(^lella vinaria est Ecclesia, ubi propina- spirituales inimici. Apoc. xii, 7, li Fa- :

tur calidum vinuin, sanguis Cliristi, ad etum est prselium niagnum... cum dra-
accendenduni corda dilectione I)ei et cone. Et ipsi vicerunt eum propter
proximi. Mattli. xxvi, 27 et 28 : Acci- sanguinem Agni, et propler verbum te~
piens Jesus calicem, dixit : Bibile ex stimonii.
hoc omnes. Uic est enim sanguis meus. 2. De secundo, I Pet. i, 2 : In asper-
Calix est calida potio, quasi calidum vi- sionem sangui)iis Jesu Christi : gratia
nuui : calidus saui^uis Uomini calefa- vobis. Ad Ileb. xn, 22, 21 : Accessistis ad
ciens cor ad amorem Dei et proximi. Sion ))io)iteni JJei,... et sa)iguinis asper-
3. l)e tertio, Psal. ciii, 15 : Vinum Ix- sione))i, melius loquoiton quam Abel.
B tificat cor hominis . ]^]ccli. xxxi, Z^) : Ex- Quia scilicet sanguis Abel clamat ad
sultatio animse ct cordis vinum moderate Deum
P vindictam : sanguis Christi postu-
potatum, id est, sanguis Christi sumptus lat et impetrat graliam. Bernardus :

cum mensura lidei. (^ant. i, 13 Botrus :

« sanguinem Cihristi, summe reve-
Cypri dilectus meus mihi. Quia scilicet « rendum in altari poculum, in coelo pro
ft sumo cum suo sanguine dulcedinem « nobis ad Patrem advocatum. »
^ ad obliviscendum do-
spiritualis laetitise, 3. Detertio, Joan. vi, 54 '.Nisi ma)idu-
lorem praisentem. Proverb. xxxi, et 7 : caveritis car)iem Filiihoinhiis, et biberitis
Date siceram moerentibus, etvinum his, ejus sa)iguinem, )io)i habebitis vitam iji

qui aniaro sunt animo bibanl, et obli- : vobis. Quasi diceret : Si biberitis, bonam
viscantur egcstalis suse. habebitis. Levit. xvii, 14 : Anima ormiis
carnis in sanguhie est. Anima, id est,

Tertio, potest considerari sanguis vita. Philosophus : « Corruptio et sene-

IIII.
Christi, ut sacrosanctum mysterium Ec" « ctus non est nisi paucitas san^uinis :

clesise, id est, ut res sacra et secreta, in « et postquam caruerit sanguine, corrum-

qua magna virtus Dei est abscondita. Et « pitur corpus. » Ilinc multa moriuntur
secundum hoc tres liabet effectus super- animalia propter vacuitatem sanguinis.
naturales 1. Dcemones enimtriumphat,
: Sicut itaque in sanguine nostro vita est
2. (Iratiam Dei impetrat, 3. In vita bona corporalis, sic in sanguine Christi est
conservat, donec ad vitam eeternam pcr- spiritualis, et conservatio vitae spiritua-
ducat. lis, et perductio ad slatum vitae immor-
De primo, Exod. xii, 23 : Cuni videril talis. Joan. vi, .jo : Qui bibit meum sa)i'

Dominus sanguhiem agni in superlimi- gui)ie))i, habet vitam seterna))i. Amen.

— =i««.tl«>S3»»
 SERMO XXXI.

DE GONSIDERATIONE
SANGUINIS GHRISTI TERTIO MODO.

Venite comediiepanemineum^Qic. Prov. ix, 5. Et alia ut supra.

Patres nostri omnes eumdem polum spiritulem Itiberant, lad Corinth. x, 4. Au-
gustinus : « Biberant potam spiritalem eumdem, quem et nos : corporalom
« vero alterum, qnia aquam biberunt qucC lluxit de petra, et fuit signum
« sanguinis Christi, quem nos cliam spirilualiter bibimus. »

III.

Tertio modo oonsideratur sanguis Ghristi, ut prffiter sacramenlum a salvan-

dis spiritualiter bibitur. Et circa hoc tria possunt inquiri :

/. Locus uhi iste potus invenitur ?

II. Usus ad quem quxritur ?
III. Suavitas gratix qux de usu ejus exoritur ?

I. IMiiuo quaerilur, Quis sit locus, ubi Pcrcussit pctram, et fluxerunt aquse.
potus spiriluaHs sanguinis (^lhristi inve- Sicul cx foraminibuspetrai Judaei aquam,
ii'tur ? ila fideles ex vulneribus Christi hauriunt
Ad hoc diccndum, quod tot sunt loca, spiritualem ejus sanguinem. Zach. xm,
quot Christi vuluera. Psal. Lxxvn, 20 : C : Quid sunt plagx istx in medio ma-
 .

DE EUCIIARISTI.K SACRAAf. IVVRS VII, SERM(> :\\ 701

jiintin /lunian ? Rcspondco, ul sciliccl al(pi(' p()laii(hiin. Exod. xii, '1'1

: Fasricu-
sugamus ex cis sanguiucni s[)iiMtualcin ////// l/gssopi liiigilr in sanguii//- /jui est
per piam Passionis m<Mlitalioncin. Isa. in liininc, et adspcrgite ex eu superli-
XII, ') : Hdurielis aquus hi (jaudid dc niinare, et utri/mq/ic postem. Eascicuius
fontibiis Salvatoris, id t'sl, dc vulncrihus hyssopi signilical jierfectionem et inte-
spiritualcm sanguinem ad malo- sitim gritatem fidei. Limen domus est liumilis
rum desideriorum exstinguendam. Scd (^liristus, qucm conceditur ad coeluin
per
ad quid est vulnus lateris ? Isa. lx, i :
Easciculum autem hyssopi tin-
iiitroitus.

Filii tui dc longe venient, et filise tuse gere in sanguinc qiii est in limine, est
de laterc surgent. rilossa : « Quia perfo- hdem rectam sanguine Passionis Christi
« ralo latere Cliristi in cruce, eflluxil dccorare, ct conlirmare. Scd dcbcinus eo
« sanguis redemptionis. » Filii ergo dc ulrumque poslem et superliminare ad-
longuc venioit, quia electi de peccatis spcrgcrc, id est, intellectum, alTectuin ct
pcenitentiam agent : ct filix delatcre sur- memoriam ita sanguine Christi pcrfun-
gcnt, quia devotae animse de vulnere la- deic, et spiritualiter inebriare, ut intel-
teris Christi spiritualem devotionis san- lectus hujus sanguinis circa genus huma-
guinem bibent. num virtutem recognoscat, alTeclus tam
Ilinc in locis quibusdam a dextris Crii- ingcns erga se benelicium diligendo sa-
cifixi depingitur puclla hilari ct pulchra mcmoria tantl amoris et largita-
piat, ct

facie, et coronata, designans Ecclesiam tissacramentum nuiiKjuam oblivisccndo

qute sanguinem Christi in calicem rcvc- semper tcneat.
renter suscepit : et a sinistris synagoga,
ocuhs panno ligatis, tristi facie, inclinans

caput, et cum corona decidente : qua'

ipsum sanguinemfudit, atque adimc con- III. Tcrtio quteritur, Quae sit suavitas
temnit in quo hguratur, quod lisec et
: gratiae quw de tali usu, sive perfusione
omnis mortalitcr peccans, tria l)ona jam dicta sanguinis hujus exoritur ?
perdit lumen scilicct gratise, gaudium
: Et potest ad lioc dici, quod facit ani-
conscientise, coronam gloriae. Hinc dici- mam quasi paradisum Dei. De suavitate
tur, Thren. v, I() et 17, in oratione Je- Imjus gratiae, I Pet. i, 2 : In adspersio^
remiae : Cecidit corona capitis nostri : vse ncm sanguinis Jesu Christi: Gratia vo-
nobis, quia peccavimus. Propterca moes- bis, ct pax multipUcctur. Gratia, virtu-

tum factmn cst cor nostrum^idco con- tum fcitilitas pax, dulcedo cordis at-
:

tenebrati sunt oculi nostri. Puella in dex- que screnitas. llujus suavitas gratiie per
tris sanguinem Christi in calicem susce- irrigationcm sanguinis Christi compara-
pit : quia fidelis anima cor mundum vul- tur paradiso Dei. Eccli. xl, 17 : Gratia
neribus Christi applicans, sanguinem sicut paradisus in bcncdictionibus, id est,
ejus spiritualiter cum omni devotione sicut hortus Dei in variis deliciosis fru-
sumit unde lumen verum, cordis gau-
: ctibus. Jerem. xxx, 12 : Frit anima co~
dium, et seternee gloriae coronam acqui- rum quasi liortus irriguus.
rit. Irrigata enim anima dulci Christi san-
guine profert triplicem suavitatem gra-
tiae, scilicet, I. Dulces flores virtutum,
2. Erondes arborum, 3. Eructus ope-
II. Secundo quaeritur, Quis sit usus ad rum.
quem sanguis Christi quaeritur ?
Et dicendum, Ad aniniam totam cum I. Primo, ex spiriluali perfusione san-
tribus potentiis suis, sciKcet intellectu, guinis Christi oriuntur in anima quasi
voluntate, et memoria perfundendum. in paradiso Dei, dulces et varii llores
792 D. ALB. MAG. ORD. PRvED.

virtutum. Nam sicut sanguis liominis suni, sed formosa, filix Jerusalem. De
tiiplicem habet colorem : sanus, ruheum his tribus generibus et coloribus florum

habet colorcm : minime decoctus, ullac paradisi dicitur, Thren. iv, 7 : Candidio-
in mamillis mulierum, hahet cok)remal-
res Xazarsei ejus., id est, floridi, nice,

hum : et maxime coctus, nigrum : sic nitidiores lacte., quia similantur lilio in

spiritualis influeutia sanguinis Domiiii castitate : rubicu)uliores cbore antiquo,

operatur in aniina, quasi in paradiso Dei, quia similantur rosie iii charitate sap- :

flores viilutum varii coloris, sciHcet, phiru pulchriores, quia similantur violse
1. Rosas charitatis, 2. Liiia castitatis, iu humilitale.

3. et Violas humiiitatis.

J. De primo, Eccli. l, 8: JusIks... \\. Secundo, ex spirituali perfusione

quasi /los rosarumin diehus vcrnis : quia sive potu sanguinis oriunlur in anima
scilicel rutilat roseo sanguine Christi vir- quasi in paradiso Dei frondes bonorum
tutc charitatis. Cant. vii, o : Coina; ca- et dulcium eloquioruin. Job, xiv, 7 et

pilis tui, sicut purpura regis, quae scili- seq. : Lignum habet spem : si priecisum
cet tingitur sanguine cujusdam anima- fuerit, rursum virescit. Si senuerit in
lis. Comte capitis Ecclesiae, id cst, Chri- terra radix ejus, ad odoreni aquse ger-
sti, sunt hdeles, honis cum morihus de- minabit, et faciet comam quasi cum pri-
corantes. Hi sunt ut purpura regis : quia mum planlotum cst. Eccli. xxxix, 19 :

spirituali Christi sanguine perfusi, ru- Florete flores,... et fro)idete hi gratiam :

bent ut rosa, virtutc charitatis. non solum flores virtu-

quiascilicet electi
2. De secundo, Eccli. l, 8 : Justus... tum, sed etiam folia vcrborum honorum
quasi lilia quai sunt in transltu aqu;e : proferunt ex potu sanguinis Christi ad
quia scilicet candet castilate, ex hene de- triplicem graliam 1. Ad peccatorum
:

cocti in corde ejus Christi sanguinis irri- conversionem, 2. Ad inimicorum recon-

gatione. Apoc. vii, 1 i : Laverunt stolas ciliatiouem, 3. Ad mceslorum consola-
suas, et dealbaverunt eas in saiujuine tionem. Hinc arbores irrigatce triplicia

Agni. Cant. v, 12 : Oculi ejus, id est, proferre leguntur folia, scilicet medici-
fideles in futurum sihi providentes, sicut nalia, pulcherrima, et viridia.

columbx, quse lacte sunt lotse, id est, 1. De primo, Apoc. xxii, 2, et Ezech.
sicut simplicium, qui ex consideratione xLvii, 12 : Folia lig)ii, scilicet paradisi
bene cocti in mamillis cordis eorum, Dei, ad medicinam etsmiitatem goitium,
Christi sanguinis dealbati sunt, et casti id est, peccatorum : quia aquse ejus de
facti. Osee, xiv, 6 : Ero quasi ros, Israel sa)ictuario egredienlur. Aqua sanctuarii
germinahit sicut lilium. spiritualis potus sanguinis Chrisli efticit
3. De tertio, Cant. ii, II et 12 : Jam folia sanctse praedicationis, ad salutem
hiems transiit,... flores apparuerunt in peccatoris. Proverh. xxv, 15 : Lingua
terra nostra. Flores primi post hieinem niollis confri)igct duritiam. Mal. ii, G :

sunt vioia^ nigri coloris, pulchije, honi Lex veritatis fuit in ore ejus, et multos
odoris, et terrse vicinge. lli llores signifi- avertit ab iniciuitate.
cant animas humiles ex consideratione 2. De secundo, Dan. iv, 7, 9 : Ecce
sanguinis Christi in Passione multum arbor, et folia pulclierrhna,... et subter
torli, quasi denigratas, id est, sibi viles, ra)n habitabwit a)nnialia, et bestias, et
et coram superbis despectas. Ez.ech. xxxii, in ramis ejus co)wei-sabantur volucres
7 : Nigrescere faciam stellas cadi, id est, coeli. Quasi diceret : Suh folio pulchro
ardentes spirilu cliaritatis, et luccntes animalia sihi inimica, ut lupus etagnus,
verbo veritatis : nigrescere faciam san- columba et nisus, pacificata erant quia :

guine Christi, ut nigras et pulchras vio- verba sapientium inimicos reconciliant.

lasvirlute liumililatis. Cant. i, 4 : Nigra Eccli. XL, 21 : Tibise., et psalterium sua-
 DE EUCHARISTLE SACRAM. PARS VII, SERMO 31 793

vem faciunl melodiam, id est, concor- nu-a nwrcnliiim consolalor. Ad Koiiian.

diam vocuni, ct saper atrnf/ne lingua [, I I : Desidero videre vos : ut aliquid
suavis faciens coiicordiam inimicon/m. imperliar voltis tjrali.e spiritaaHs ad con-
Itom, VI 5: ]'ert)uin dulce multiplicat /irmandos vos. .\oeA. \ii, \H :. In die illa :

amicos, et mitigat inimicos : ct li)njua stillahunt montcs dulcedincni, et collcs

eucharis, il est, bonae gratiic, in hono lio- jluent Incte, scilicet, sacra? consolationis.
mi)ie nbundat.
3. De tertio, Jcrcm. xvii, 7 et 8 Be- : III. Tertio, ex spii-ituali potu san^ui-
nedictus vir, qui confidit i)i Domino... Et nis Christi oiiuntur in aniiiia, quasi in
erit quasi lirjnum quod tra)isplantatur paradiso Dei, l)onoiiiin operum fructus.
super aquas, et erit foliuni ejus viride. Eccli. XXIV, i2 : Jiiyaho hortuin )/ieum
Viridis color inspectus maxiine in lierbis ptantalio)iU))i, et inehriaho prati mei
et foliis oculos tarbatos reparat et con- fructum. Riyabo sanguinc Chrisli hor-
fortat : unde per hujusmodi folia, bono- tum animai, et inebriabo fructuin l)ouo-
rum vcrba signilicantur, qua3 tristes et rum operum ojierum coelesti dulcedinc,
miseros consolantur. Eccli. xl, 22 : Gra- id est, boni irrij^ati polu sanguinis Chri-
tiam, et speciem desiderat oculus, et su- sti, facientdulcemfructum bonorum ope-
per hsec virides satio)ies. Proverb. xxvii, rum coelesti dulcedine ad utilitatem Chri-
9 : Lhiguento et variis odorihus dele- sli, quem etiain ipsi comedent in relribu-

clatur cor : et honis ar)iici consiHis a)ii))ia tione coelesti. Amos, ix, 1 i : Facioit
dulcoratur. Eccli. xlviii, 27 : Ezechias hortos, et comedent fructus eoruni, in

co)isolatus est tugentes Sio)i. Job, xxix, praisenti scilicet, spiriluali pra^gustatio-
25 : Cum scderon qunsi rcx, cra)n tn- ne, et infuturo plena fruitione. Amen.
 SERMO XXXII.

DE TRIPLIGI POTU
SANGUINIS CHRISTI.
Voiile, comedite panem meum, etc. Prov. ix, 5. Et alia ut

supra. Sanguis meiis, vereest potus. Joan. vi^ 56.

Potus sanguinis Christi triplex est, ut ex jam supradictis patet : sacramenta-

lis, intellectualis, et spiritualis. Sacramentalis, qui a solis Sacerdotibus sumitur
sub specie vini de calice. Intellectualis, qui a populis Ghristianis sumitur sub
specie panis de ipso Chrisli corpore. Spiritualis, qui ab omnibus salvandis su-
mitur de passionibus Christi pia meditatione. Primo modo sumptus peccata
quotidiana relaxat. Secundo modo fidelem mentem dulcedine sua delectat. Ter-

tio modotolam animam irrigando foecundat.

scilicet Apostoli, quasi soli Sacerdotes.

Iste potus digne sumptus peccata quoti-
diana relaxat, et hoc triplici ratione :

1. quia tria mala sunt in peccato veniali,

scilicet, I.Quaedam macula conscientiae,
2. Quaedam pcenatristitiae, 3. etQuaedam
Primus potus sanguinis Christi cst adversitas divinae olTensae, Contra haec
sacramentalis, qui a solis Sacerdotibus tria proprie valetpotus sanguinis Cln-isti,
sumitur de calice altaris. Matth. xxvi, qui est purus, lenis, pretiosus. Ratione
27 el 28 : Accipiens Jesus calicem gi'atias puritatis lavat, ratione lenitatis sanat,
egit : et dedit illis, dicens : Bibite ex hoc ratione pretiositatis placat. Lavat, dico,
omnes. Hic est enim sanguismeus. Omnes, conscientiam animae, maculam removen-
 :

DE EUC1IARISTI.T: SACRAM. PAHS VII, SKRM(J 32. 79o

do : srtiiat pnMiaiu trislilite, corda lide- 20 : Irritam quis /aciens legem A/ogsi,
liuin consolando : placat oflonsani divi- siiw ulla miseralionc daobas vel tribus
nse justitiop, pro nobis intcrpelhmdo. testibas inoritur:qaanlo palaiis deleriiwa
Dc primo,ad Hcb. ix, li
1. : Sangiiis mereri supplicia qui b^iHum l)ei concal-
ejus cnmnddbil conscicn/iani nostrani. caverit, et sangainem teslamenti pollu-
(len. XLix, 10 et II : /'Jxspccfa/io Gen- lum daxerit, in quo sancli/icalas est, et

liuni... lavahil in sajifjainc avx palliani spirilui grati.c contameliain /eccrit ?

suam, id esl, animas noslras. 2. De sccundo, .lcrcm. v, 3 : Indura-
2. I)e sccundo, Zacli. x, 7 : Lietabilar verunl facies saas sapra pelram, et no-
cor corani qaasi a vino. Vinuni sanguis laeranl reverli. Quasi diceret : Perlina-
est uvse, ct signilicat sanguincni Christi, ces in sua malitia duriorcs sunl cordc
quem bibimus in allari. Iste potus cor ])o- quam pctra, sed quam dui'us adamas.
norum lcetilicat : quia confercndo sola- Quia quannis nuUa re possit frangi, scin-
tium spiritualis loetitia3, sanat a tristitia ditur tamcn sanguine hirci sed illi du- :

culpse. Psal. xxii, 5 : Calix meas ine- riorcs sunt, qui nec virtutc sanguinis
hrians quani pneclarus est ! Chrisli emolliri, nec a sua pravitate con-
'.\. De tertio, ad Hcb. xu, 2i Accessi- :
verli possunt. Itcm, duriores sunt quam
stis ad sanguinis aspersionem melius lo- petra, et (juiclibet saxa dura : quia ad
quentem quam Abel : quia scilicct san- clamorcm Christi in cruce, et in ejus
guis Abel clamat ad Dcum, contra })ec- sanguinis elfusione, tcrra tremuit, et pe-
catorum vindictam : sanguis Ghrisli po- trse sunt scissse : sed isli nec ad tcrribi-
stulat pro nobis, (4 impctrat indui|^cn- lcm vocem praedicationis, nec ad virtu-
tiam. Bernardus sanguinem Ghri-
: « tem sanguinis Christi possunt emoUiri, et
« sti, summe reverendum in altari pocu- a sua pravitale converti.
« kun, inccelo pro nobis ad Dcum patrem 3. De tertio, .Tcrem. xxii, 13 et 1 i :

« advocatum. » \ se ([ui ledi/icat domam suam in inju-

Sciendum vero, quod tria genera ho- slilia, et aperit sibi fenestras, el /acit la-
minum graviter arguuntur in Scripturis, quearia cedrina, pingitque sinopide, sci-
quinimis peccant in sanguine Salvatoris, licct rubeo colore, id cst, « sanguine
Primi sunt corpore immundi. Secundi Ghristi », ut dicit Glossa. Qui domum
corde indurati. Tertii peccatores pravi. materialem ffidificat de male acquisitis,
Primi sanguinem Gliristi in magnis pcc- vel ornat superllue sanguine Christi, id
catis indigne sumunt. Secundi ad virtu- est, de rebus Ecclesia^ acquisitis sangui-
tem sanguinis Ghristi a peccatis suis con- iie Christi, gravitcr peccat : sed inulto
verti nolunt. Tertii lucrum de sanguinc gravius, (jui domuin spiritualcm,; id est,
Ghristi adpravosusus convertunt. familiam pravam, ut pravas mulicres,
1. De primo,I ad Corinth. x, 20 : No)} filios, etfilias quasi partes domus, ut fe-
potestis calicem Domi^ii bihere, et cali- nestras per quas diabolus et fures intrant
cem dsemonum. Galix diaboli est luxuria et laquearia, quasi laqueos diaboli in-
carnis et mundi. Deut. xxii, 33 : Fel dra- juste aidificat : ct pingit, id cst, vcstit,

conum vinum eorum ; qui hoc potu tur- pascit, et ornat sanguine Christi. His di-
bidoet immundo inel)riantur, et super citur, Vdc, id est, gravis increpatio, et
eum sanguincm Christi pretiosum lun- ajtcruic pcena' comminatio.
dunt, quantum in se est,eum polluunt, et

ideo gravi poena digni sunt. Gen. iv, 11 :

Maledictus eris super terram, quse aperuit

os saum, ct suscepit sanguinetn fratris
tui de manu tua. Super terram, id est>
plus quam caro tua. Ad Hebr. x, 28 et
 . :

796 D. ALB. MAG. ORD. PR^D.

tia cordis os loquitur. Sicut de vase
pleno, sic est de corde. Yas pk'num felle

efTundit amaritudinem, plenum melle

11. dulcedinem. Luc. vi, V.\ :Bonus Jiomo
de bono thcsauro cordis sui profcrt bo-
num.
Secundus potus sanguinis Christi est 3. De tertio, Eccli. xxiv, 29 : Qui bi-
intellcctiialis, qui a populo Christiano bunt nic, culJiuc siticnt. (jregorius : « In
sumilur .sul) spccie panis de ipso corpore « corporalibus appetitus placet, experien-
Salvatoris : nain sicut sub specie vini « lia displicet : spiritualis vero dulcedo,
consecrati sanj^uis (>}iristi est per trans- « quanto plus bibitur, tanto amplius si-
substanliationem, et corpus per annexio- « titur. Quia scilicet dum ex pleno fonte
))

nem unde sicut Sacerdos suscipit siui-

:
cadestis dulcedo stillatim mundo cordi
guinem (ihristi sacramentaliter decalice, degustanda illabitur, ejus plenitudo po-
ita fidelis populus sumit eum intellectua- tanda magis desideratur. PsaL lxiii, 11 :

liter de ipso Christi corpore. Job, xxxix, ]n stillicidiis cjus Isetabitur germinans.
30 Pnlli aquilx lamhcnt sanguinem.
:
Unde,l*saL xli, 3 Sitivit aniinnmea ad :

PulH sunt subditi Ecclesia?. }[i kimbunt Deuni fortcDi vivum.

sanguinem Christi, non de calice, sed de
ipso Christi corpore. ITic potus fukdem
mentem dukM'dine sua (k^lectat. (^antic.
I, 13 : Bolrus Cypri dllcctus meus milii. IIT.
In botro duo sunt uva in cibum, et in
:

uva dulcis sanguis in potum. PsaL lxxx,

17 : De pclra, ynclle saturavit eos. Sicut Tertius potus sanguinis Christi est spi-
petra corpus Christi incorruptibiie : sic ritualis, qui ab omnibus salvandis suini-
mel de petra signihcat dulcem sangui- tur de Passionis Christi pia meditatione.
nem, quem sugunt fideles de Cliristi cor- I ad ilov. X, 4 : Patrcs nostri omnes eum-
pore. dcm potum spiritalcm bibcrunt. Sicut
Haec dulcedobona kicit L (<on-
tria : patres boni de foi'aminibus petrse aquam
temptum vitiorum, 2. Graliam bonorum l)iberunt, et in illa sanguinem Christi
ek)(]uioi'um, 3. Desiderium teternorum. figuratuin crediderunt, et per fidem spi-
L De prinu), Proverb. xxvii, 7 Ani- : ritualiter gustaverunt : sic boni Christia-
ma saturata calcabit favum. Qui eniin ni de vulnerum Christi pia meditatipne
de petra corporis Christi melle sangui- sanguinem cjus solent spiritualiter bibere,
nis ejus saturati sunt, omnis peccati sua- Tsa. LX, i : Filii tui dc longe venient, et
vitatem conlemnunt. Jud. ix, II, dicit fdix tuH' dc lalcrc surgcnt. Hic potus to-
arbor ficus in persona lidelis animiB : tani animam quasi liortum Dei irrigando
Nwnquid possum dcscrere dulccdincm fructu bono foecundat. Eccli. xxiv, 42 :

meam,... ut hiter csstera ligna pro)no- liigubo hortum mcum pl<tntationum, ct

vear ? (^uasi diceret Contemno gk:)riam : incbriabo prati mei fructum, id est,
et delectamenta mundi prse dulcedine iideles animai irrigatse sanguine Christi
3)ei. dabunt fructum operis boni. Ad Col. i, 10
2. D(j secundo, Cant. iv, 11 : Favus In omni bono opere fructificantcs
distillans labia tua sponsa, mcl et lac Fructus bonorum operum triplex est,
sub lingua tua. Quasi diceret Quia sub : scilicet, 1. Ilonesta' coiiversationis, 2. Sa-
lingua, id est, in corde plena es spiritua- crce devotionis, 3. et, Jucundae pietatis.
11 dulcedine, idcirco abundas utili et dul- 1. Be primo pascit homo seipsuin, de
ci locutione. Matth. xii, 3i : Ex abundan- secuiido Deuin, de tertio proxiinum.
 .

])K EUCHARISTl/E SACllAM. PAHS VII, SEH.MO 32. 797

I. Dcpriino, Rccli. xxiv, 23: Jujo qiiasi comcdal Iniclnspomoriimsnoruin. Exocl.

vilis friicli/icaci suavilalem odoris : cl xxx, .3i ol 3"» Qiuerilc aromala hoiii
:

florcs mri Jrucliis liouoris cl lioncslalis, odoris, /acicsquc Ihijmiama composilum

quasihone.sla> conversationis. A(l l'-[)li. v^ Thi/miama esl confeclio honi odoris ad
9, 12 : Fructus lucis csl omni bonila-
iii ineensuiu seiiicel eultiis Dci. (Ireg-orius :

te, et justilia, cl vcritate... Qiuv aulcm « Thymiama ex aronialil^us laeiinus, cum

m occulto fiunt a hliis tenehrarum, tur- « in altari cordis virlutum muUiplicitate
joe est et dicere. Matth. vii, 17 : Oinnis « redolemus. » Prov. vm, 31 : Dclicix
arbor bona fruclus bonos facil. Fruetu niese, esse cum /iliis hominum. Quia sci-
bonje vit.-B pascit quisque seipsum. l*ro- licet delectalur in amore et dcvotionc
verh. xxvii, 18 : Qiii scroal /icuni, comc- nostra quiescerc.
dct fruclus cjus. Isa. iii, 10 : Dicitc JU' 3. De tertio Iructu, sciliect pietatis,
sto, Quoniam bcnc, quoniani fruclum quo relicitur proximus, Psalm. n, 10 :

adinventionum suarum comcdct. Prov. E(jo, sicut oliva fruclifera in domo l)ci.

XV, 13 Sccura tneus quasi jugc convi-

: Quia portat oleum, aliis ad lucendum,
vium. Secura ex honesta vita, 11 ad Cor. aliis ad sanandum, aliis ad rePicicndum :

1, 12 Gloria nostra Jicec est, testimo-

: et significat opus pietatis, quod impendi-
nium conscienlise noslrx, quod in siin- tur jjroximis. Prov. xxi, 20 : Tlicsaurus
plicilate cordis el sincerilale Dei non
: cl desidcrabilis, et oleum
ju- in liabitaculo
in sapienlia carnali, scd in gralia Dci sti,adrcfectionem scilicet proximi. Luc.
conversati sumus in hoc muiido. x, 33 et3i- Samarilaniis quidani vidcns
:

2. De secundo, Cant. iv, 12 et seq. : spolialum, quasi pauperem, ct vulnera-

Horlus conclusus soror mca : emissiones tum quasi subsidio egentem : misericor-
tuse paradisus malormn punicorum cum dia motus cst. El appropians alligavit

pomorum /ructibus. Emissioncs istse sunt vulncra ejus : subvenit necessitatihus

fructus devotionis. Unde sequitur : Nar- ejus, infundcns oleum, et vinum, quasi

dus et crocus, ct cinnamomum : quse cihum et potum cl curam ejus egit. :

suDt species aromaticee, et propter odo- lad Tim. iv, 7 et 8 Exerce teipsum ad :

rem bonum, et virtutcm suam si^nilicant piclalcm : pietas enim ad omnia utilis
fidelium devotionem (quihus fructibus esl, promissioncm habcns vil<c, qu!E nunc

pascitur Deus) Deo gratanij qusB consi- est.,ct /ulurx. Ad quam nos perducere

stit in sacris desideriis, variis virtutihus, dignetur Jesus Christus Dominus noster,
fletibus, gemitihus, et orationihus. Ilis heatse et gloriosae Virginis fructus, et Fi-
fructihus pascit lidclis anima Dominum. lius : qui vivit ct regnat cum Deo Patre,

Unde sequitur, ibidem (Cant. v, 1) : Vc- in unitate Spiritus sancti Dcus, per om-
niat dilectus meus in liortum suuni, et nia saecula soecuhirum. Amen.

FINIS SERMOIXUM DE SACRAMENTO CORPORIS ET SANGUINIS DOMINI.

 NO TULA AD DOCTRINAM

MULTUM UTILIS.

De sacramenlo Eucharistise nota, quod quinque sunt de esse, vel necessitate ip-

sius sacrameiiti, sciliccl Sacerdos, intcntio Sacerdotis conficientis, fornia verLorum,

videlicet, Hoc esf corpus nieum, panis de frumento, et vinum de vite.

Csetera sunt ad bene esso, et ad solemnitatem Sacramenti pertinentia : ut viginti

sex cruces, quae liunt septem vicibus, quando corpus (.hrisli consecratur.
Primo enim liunt tres cruces, ut signilicetur quod omnes consecrantes et acce-
dentes ad corpus Domini, debent habere tria, videhcet veram contritionem, puram
confessioncm, voluntariam satisfactionem.
Sccundo liunt quinque cruces, ut significelur quod in venditione illius cujus cor-
pus iiic consocratur, fuerunt quinque persona?, scilicet persona vendens, scilicet Ju-
(his : porsona vondila, scilicet Christus : et tres personas ementes, sciHcet Scribse,
PontiUces, el Pliariscoi.

Tertio fiuut dua^ cruces, ut significetur quod hic duo mutantur, sciHcet panis in
corpus Chrisli, ot vinum iu sanguinem.
Ouarto fiunl quinque cruces, ut significetur quod ille cujus corpus hic consecratur,
habuit quinque vuhicra in suo corpore.
Quinto quod tria petimus, quando corpus Christi
fiunt tres cruces, ut significetur
consecramus, scilicet ut dies nostros vivamus in pace, ut hberemur ab aeterna dam-
natione, ut in sanctos ot electos Dei numeremur in Dominico grege hac tertia peti- :

tione canonis, c< Diesque nostros hi tua pace disponas, etc. »

Sexto fiuul quin(|uo cruces : tunc enim accipit Sacerdos corpus Domini, et facit

quod suscipiens corpus Domini portare de-

tres crucos super caliccm, ut significetur
bet crucem vel caHccm Passiouis sua% ita ut elonget se a triplici malo, quod est in
mundo, quia omne, qiiod esl in m/mdo, sicut dicit Joan. in Epistola prima, ii, K),
rnf/ est coiicupiscentia oculorum, uut concupiscentia carnis, aut superhia vitx.
Septimo dicit « Pax Domini sit semper vobiscum
Sacerdos : » et fiunt tres cru- :

ces, ut significetur quod triplex })ax cst nobis necessaria, videHcet pax in prsesenti,
liberans nos a culpa pax a morte, Hbcrans nos a gehenna
: pax reterna post mor- :

tem, Hberans nos ab omni miseria de qua Isaias, xxxii, 18 Sedebit populus meus
: :

in pidchritudine pacis, et in rer^uie opuloUa.

Item, aliud uota de manducantibus corpus (^Jiristi. Comedebant Juch-oi aguum pa-
schalom accinctis ronibus, calceatis podibus, i^aculos habenles in manibus, cum la-
clucis agrestibus, et festinanter. Per primum significalur puritas castitatis. Luc. xii.
 DE EUCHARTST1.E SACRAM. PARS VII, SERMO 32. 799

35 : Si7it lumbi vcsfri praicincti. Pcr secundum, afTectus dcvotionls. Cant. vii, 1 :

Quam Pcr tertium, mcmoria

pulcliri sunl yressus tui, in calceamentis filia Principis.
,

DominiccB Passionis. (lcn. xxxii, 10 In haculo mco transivi .fordancm istum. Pcr
:

quartum,amaritudo contritionis. Psal. lxxix, (i Cihasli nos panc lacnjmarum. Pcr

:

quintum, promptitudo voluntatis. Proverb. xxii, 29 : Vidisti virum velocem in operc

suo ? Coram regihus stabit, ctc.

Concludendo tinaliter sciendum cst, quod sacrosanctum corpus Domini nostri .Icsu
Ghristi sumi dcbet in memoriam Passionis, propitiationis, seu rcconciliationis, di-
lectionis, et unionis, etc.

FINIS.
INDICULUS SEMONUM
DE ss. euciiaristij: SACRAMENTO.

PARS I.

De tribus causis inslitutionis Sacramenti.

I. Do trihus causis iiislilutionis sacrameiifi corporis ClirisU, qnnr' sunt

niemoria salvatoris, Sacrilicium altaris, cibus liominis. 0()0

U. Do prima oausa instituli Sacramenti, scilicet de niemoria Salvato-

ris, et (le preparatione ad judicium ejus. 07i-
III. De secunda causa inslitulionis, scilicet de sacrillcio altaris. Circa
(juod liia notantur, et primo de duolms. 073
IV. De teitio circa sacrificiuni. scilicet de ejus (•xccljcnlia. 682
\'. De lerlia causa institutionis qiife est cihus lioniinis, liahens tres
rationes, et primo dicilur de prima qufe esl divin.T liheralitalis
magnitudo. 086
W. De dualius aiiis lalinniiius, ([uihus dalur coi pns Cinisli in cihum,
qu.e siiiit huni.UKe natur.T corruptio, et condilio. 690

ol
 .

cS02 i.NDlCLLLS Sb:UMOMiM.

PARS II.

De forma donalwnis

Sermo VII. nuoil corpus Cliristi dafur vclaUun, et. hoc quatuor ralioaibus, et
priuio (le diuiltus iiu;e suut iudiguitas pravoruui, ot fides bono-
ruiu. 69o
VIII. De duabuft aliis raliouibus, quiluis datur corpus Chrisli : qua? sunt
instruclio moruni, et imbecillitas omuium. 009
I\. De fornia donationis qua datur sub specie panis. 703
X. I)e foruia donationis (jua datur sub spccie pauis triticei. 707

PARS III.

l)e Diiiahilibiis (livina' nianditcatonis.

XI. l)e Iribus mirabilibus (jujo fiunt in consecratione, ct ]U'iuu:), de

duobus qua) sunt quod sub specie panis est corpus Domini, et
(juod tota substaiitia panis mutatur in corpus Christi. 711
 LNDlCrLUS SiaiMOXUAr. 803

\ll. I)e tcrlio iniialiili ([iiod lil, iii oonsocrationo, scilicel ([uod snl)-
slanlia panis muUilnr in cor|);is Clirisli, ila nl acciclenlia niane-
anl, ot dc (lurilia converli nolcnlium. 71.')

MII. Dc tribns niirabilihus qu.c considerantnr in cor[ioris (]liristi [los-

sessione ([uu! sunt, l.Ouod lam maj,'na rcs continclar sub jiarva
s[iecie panis, 2. Et ([uod uiiiim ct idcm cor[)ns cst in pluribus
locis, 3. Et tamcn in sc conjunctum manct. 719
XI \'. !)e Iribus mirabilibus in cor[)oris Chrisli pcrcc[)tione, ([uai sunt,
1.Quod dum inanducalur, non minuitiir, 2. Si non manducatur,
quodam modo minuilur, Dum manducatur, augctur.
:i. 723

PARS IV

Dc qualilalc )iostru' piwparaliuiiis.

XV. Ue qualilat(! nostra; preparalionis ad sacramentum considoranda

in tribus, ct primo in duo])US, scilicet in dignitate corporis
Cbristi, et Iioslia panis. 727
\VI. De pra'parationc nostra in at-Mio pascbali considcranda, cl man-
ducalionc spiiituali. 731

PARS V.

Dc triplici inaiiducandi inodo.

SEnxio WII. Et piimo de sacramcntali lantuni, ([uo tiiaf^cncra malorum indignc

communicant, et primo de duobus, scilicct malevolis et dolosis,
"73:
eto.
8Ui LNDlClil.rS SEHMUMM.
X\ III. l)i' secuiiilo niodo iiuuuliicancli, scilicot dc s]iiriliiali lanlum, quo
Iripliciter manducalur. 739
Xl.K. I)e tfrlio gfiiere indigne comnumicantiunij scilici^t de pr.iesump-
tuosis. 744
XX. l.)c lciiio modo manducandi, scilicel. de sacramenlali et spiri-
quod Iria considerantur, scilicet multitudo
tuali sirnul. Circa re-
proborum non commuiiicantium, felicitas bonorum ('.iiristum di-
gne sumenlium, et ratio remanducalionis. 74VI

PARS VI

De cffcctibus Sacrumoili.

Sep.mo XXI. De duodecim effectibus et IVuctibus corporis Domini, contra nostros

languores, et primo de quator priinis. 73.3

XXII. De quatuor friictibus secundis. 7o7

XXIII. De qualuor fruclibus aliis. 701
XXIV. I)e tribus aneclibus principalibus, et quod quilibet valct ad Iria. 761)

XXV. De effectibus corporis Clirisli, sumptis ex tribus ejus vocabulis. 768

XXVI. Dc effectibus sumptis ex tribus aliis corporis Christi vocabulis. 772

PARS VII.

De considerationc sacri Sangidnis.

Seb.mo XXVII. De consideriilione sanguinis Cliiisti tribus modis, et primo de

piimo, ut in cruce funditur, et ab ina;stimabili pretiositate com-
mcndatur, circa ((uam quatuor notantur, ex quibus de duobus
liic dicitur : qiue sunt pretiosilalis magnjo probatio, et tanti pre-
lii dandi ralio.
 INDICrUIS SI<I{MONl]M 805

XXVIII. Dc (liiolius iiliis ciica pirliosilalcin saiif^uinis CJiiisli : (|na' suiit vir-

tulis ejus inaf^iiitudo, i't roJiMnploiuin nuiltiludo. 770

XXiX. i)e considoratioiic sanfiiiiiiis Clirisli sccundo nnulo, scilicctut in sa-

crameulo suiiiilur. (lirca (|iiod Iria (|iiaMiiii!ur, cl dc duoliiis liic

(licitur : qua; suul, (|uare sacranicnluin allaiis datui >>ul) spccio

duplici, ct, quaro populus non accipit sanguiiuMii siili specic vini. 78:t

XXX. i)(* lortio, (juod circa san^uincin Clirisli quaMilur (|uo(l cst dc : nli-
lilato sanguinis digiic suuipti. 7S7
XXXI. i)e considcrationo sangiiinis Clirisli liMlio inodo : sciliciH ut a lido-
lihus spirilii.Tlilcr hiliilur. 790
XXXII. i)o triplici jkiIu sa(Matissimi san^Miinis Clirisii. 79i-

-«»- -»-5<3SS="S-»-«»>—
 INBEX S\^OPTIClJS SEIIIIO^l]ll

DE SS. EUCHARISTIyE SACRAMENTO.

/ 1. Memoria Salvatoris ct pr.npparalio ad juiliciuin cjus

(Scrm. 2).
Pr.Tcfiyuralio oblationum
veterum.
1. Forma olilalionis.
Verilas humana! forma).
Specics panis et vini.
2. Qua^slio do sacrilrcio
o s 2. Sacrificium allaris.
legali (Sermo 3).

r,
-r ,1 ,• ,
• ( Ejus honestas.
ca
3. Excclienlia nostn sa-\
iii^,,Uas.
a ^!
crificii (Sermo 4).
Virlus.

Magiiiliccntiadoni.
3. Ciljus hominis. 1. Diviiin' lil)era]ilatis
Xohililas dantis.
nKmuiluilo(Sermo5).
Utililas accipientis.

I Congrua curalionis in-

\ choatio.
2. llumana; natunc coi- j Integra corruptionis cu-
ruplio. \ ratio,
i Firma sanitatis conser-
I
valio.

3. Human(B naluroj cou-

dilio (Scriuo {>.
 :

808 INDEX SYNOFTICUS SERMONUM

1. lii(liyiiil;ilciu inaloium.
1. Ouod corpus Clirisli clalurj 2, Fideiu honorum (Sernio 7).

\-.daluiu, el liof pioplci' •'• InsliMclioneiu inoiuni.

J
i. Iinliecillitatciu oinniuin (Sermo 8).

I. 01) lialjililateni liujus cibi.

2. Quod (".orpus Clirisli daiur^ ->
())) faciendam signiflcationis Cliristi cognitionem
~ul) specie panisfSeriiio 9).
j
d lidem.
:}. ()]) reruui il»i signincalarum siuiilitudlnem.

!l. IMopter uoliilitateui liujus grani.

2. IMopler lideliuui discretam in eo signiticationem.
:!. l'roj'ter corporis sui c.xpressam similitudiucm.

i. Sub specic panis est verum corpus Chrisli.

2. Tota sulilantia panis mutatur in corpus Doniini
I. In consecratione corporis
(Seriuo 11).
Domiui
!{. .Maueiit panis accidenlia. Mulatio isla vocalur
Iraussubstantiatio (Sernio 12).

1. Tani uiagiia res coutiuetur suh pai'va sjiecie pa-

fl

"S
/
\ 2.
,

Iii
...
possessione huius coiiio-
\
) ,,
iiis.
, . , , • •

.S ' ,
<
,
2. -iiuiu el Kieiii cornus est iii plurilius locis. i i r

-d ris (S(Mmo 13 . ) ., v r •

' ' \ .Niiii lameii est ilivisuiii,

,

sed manel in se conjiin-

. i

cluiii.

,• •
,; i 1. Diiiji iiiaiiiliicatiir, iion miiuiilur.
:i. lii perceptione corpoiis An
x-
\ .
'

^ ,M <'
2. Si iioii uiauducalur, (luodaui iiiod iiiinuitiii',
>ei'ino 11 . 1
' ^

;!. Diiiu nianducatur, augetur.

I . J*er lidei jileiiil' (lilieui.

1. In dignitate corjioris siisci- ) 2. Per aiiimi muiidilieiii \

i-/c ,.., ( { Operihus pu-nitentisp.
piendi(Sorno I.)) \ jirocuraiidam
,
) ' ^

f
Chnrilate.
j
•'!.
Per or.itioiiem,

2. Jn modo corjiuris suscij.iendi, scilicel ad siiuililudinem lioslia.' prrejiaratre.

(Serino 15).

1. Comedehatur uocie, acjua coclus, assus igne, cuni

jiedihiis el iuiestinis.

2. Fercula cuni quihus l Lactuca' agrestes.

:«. lu liguraagni pasclialis,eur ? '
solebant agnum iiian-
1
Panes azymi.
'

(Sermo Di). ' diicere :

Cingulus renum.
'>. Tria iii'-i;.;iiia eoiuiii
Calcementa pcdum.
ijui maiiduraiit aguuiu
Daculus inanuum.
 INDEX SYNOPTICLIS SI^HMOlNUM 80n

A^j^ravant poccatiim.
riiiitiain loii^'iiis rcpcl-
1. Malcvoli, (lui
liiiit.

Sc (laiiinaiit

Fiunt socii .liula'.

2. Dolosi liypocrilir, (|iii
Confundcnliii in judicio.
(Sermo 17)
Dainnaliunliir.

i;.\ in(('iili(t-

nii niala.
IMaivarica -
Culi);c
lioiK!.

I ngrati lu-
dine.

I. Sacramentalis. Sacranieuta-
Onciisa> Dci.
liter tantum manducantA^ 3 i>ra.sumptuosi,suo tii
mali ut plici malo (Sermo 18)
Dainna bo-
norum ca'-

lcstium.
Vindicta' 1'] t t c rr -

slriuni.
VA corpo-
rum.

Eincndalio j^rr pa-nilen-

tiani.
Correctio pcr disci[ili-
Contra (iu;c proticit nar.i.

Mutalio liomiiiis incorri-

;:ibilis pcr justitiam.

Salviilons.
1. Incipicntcs, maiuUicaiit ralionc Fidci

•2. Proficientes ,
rationel Innoccnliii.

conservationis rauiiteulia.
honcc ,

Miscricordia.
in
Esuriendo Cliri^tum.
Maslicando m agnitione
II. Spiritalis.Spiritualiter man- sui ,
imilalione san-
3. Pcrfccli.
ducant justi (Sej'mo 10), cloiuiii, ctc.

Deleclando in Cliristo.

Uemissio peccatorum.
Kflcctus manducalionis Sulvatio a morte.
|

dcbit;r. 1 Donalio vibc ;ctcrn;c.

[ Intideles.
ingtMis lui- \
1. Malorum >;p^iigenles.
nierus. Conlcmplores.

Optimam parlem elcge-

runt.
Bonorum [iiijtiens ftdi-
i.
III. IJterque simul. Sacramen- Spiritum sanclum p;iiti-
cilas.
taliter et spiritualiter si- cipaverunt.
mul manducant soli honi Cliristo inliabilant.

Christiani (Sermo -20).

Convertuntur in illo vi

amoris,
3. l?oni manducantes re-
Magnitudinc virtutis
manducantur.
Christi,
Et jure adoptionis,
810 i.NDKX svNonFnrs sp.n^rOiNrM

Tcntalio JaMuonis.
1 (Jualuor fruclus c.\
Repn^^natio fomitis.
dcfoclu cnlp.T,
Macula cordis.
nl
Offensa Creatoris.
I. K\ tlcrcciii cnlpjv (Scr-

ino 211.
Scrvant,
Rofrigerant,
•2. Frnclus conlrarii
Mundant,
Placant.

/ [
Cognitione nostii,
1. Quatuor fructus ex \ Dileclione proximi,
I

Duodecim dcfectu gratiie,^ Sapore spirituali,

fructus con- Conservatione boni.
tra duo-
*
II. Ex defectu gratia; (Sor-
di>ciin
mo 22). ^
Illuminant inlollc-
laii^'uores
ctum.
aniin.-D.
2. Fructus contrarii
Inflammant afTectum.
Delcctant memoriam.
Confirmant tolum lio-
minem.

Dcliiluni niorlis a^ter-

nio.
1. Quatuor sunt mor-
Deflnxus vila' liona".
tis plaga' :

Exsilium iii mundo.

Hl. nualnor niorlis jda-
Incineratio.
ga^ (Sermo 2.'i].

Scrvanl a niorle.
'i'Ui'l:is CMiiliarii. Augent Lona.
Deducuiit ad vilam.
Rcsuscilaiil corpus.

'
/ Dclendo niaculam.
I. Dcslrnclio pcccalo-^ Mitigando slimulum
carnis.
Rosistendo pravis co-
gitationibus.

Tres priiicipaiiores
II. Augmcnlatio bo- ( Castit;ilis.
alii
elVi>cliis
noruin spiiilua- ) Cliarilatis.
^scrnio 24).
l'"'"i: Suavitalis.
/

Dcliollandum dajino-
III. ConforLatio ani- ) nia,
marum ad j
Sustincndum adversa,
Operandum Lona.
 '

INDFA' SYNOPTICIIS Si:il.M(KM M 811

Cuiiroitat.

I. Paiiis voius. Satiat.

Vilain conservat,

Pcccala iii inmulo re-

iaxat.
I*u'ii;iiii i)urf.'atoiii al-
II. Sacrificiiiiuallaris. ^ levat.
i (ilonam
(iloriam ca'leslii)us
ca'
Effectus alii ox Eucliari-
/ (wauget.
stiaj nominibus.Dicitur/
(Sermo 2.')).

Participationem San-
cli Spiritus.
In»Hil.ilationom Cl.ri-
IlI.Saciamentumcha-1
sli.
ritatis operalurx
Tranfonnatiouom no-
in nol.is j

slri in imayinom
Dei.

/ Ignorantiam illumi-

I. .Modicina spiritua-)
(^^'^f^ipiscenliam sa-
li^
nat.
Morlcm destruit.
Effectus alii e.xaliissum-
ptisnominibus .Manna, et sic ope-
Morum lionostatom.
II.
(Sermo 2»')). Cordis suavitatom.
ratur
Proximi pietatem.

Doo siinilem,
III. Eucharilia, et sic
Deo gratain,
reddit animam
Vilam donat.

viiginali origino,

iAAb innocentia,
Ab unclionc Doi.

2. Pretiositas ejus etiam

probaturquateriusfuit Solutio dobiti,

lauli prolii pro lio

Domonstratio amoris,
mine. Nam ost Recuperatio perdili.
(Sermo 27).

3. Protiositas liujus san-

I. Ut in cruco funditur Deslruil diabolum,
guinis probatur ex
Redimit mundum,
ejus virtutis inagnitu-
>'os Doo reconciliat.
(10
dine. Nam
a
09 4. Preliositas hujus san-i Manifestos inimicos per
guinis probatur etianil vulnera manuum,
per redemporum mul - ^
Antiquos justos per vul-
titudinem. Nani rede- nera pedum,
mit Dubio9amico8pervuluu«
(Sermo 28\ latcrls.
812 INDEX SYNOPTIGUS SERMOMJM

Ad regalis convivii por-

feclionem.
Sacranientuin iiltaris Ad redeniptionis corpo-
datur sub specie du- rum et animarum si-
^"

plici cibi et potus, seu mul significalionem.

panis ot vini,
]
Ad nienioriam Passionis
Domini majorem rc-
pra'sentationcm.

1. Vini con-
servatio ,

cujus vas
II. Causa, cur non item optimum
populo, ut sacerdoti- est sacer-
'^'
bus detur calix d s qu i

(Sernio 29). conipara-

tur

2. Etlusionis periculum.
i). Errori? piaculum.

I
Huinec -

i
«at,

II. ['[ a lidelibus suinitur, < 1. Conside- \ l\efrif;e -

ralu'- ut ) ral,

[• I' I u s \ (',
i 1) 11 lu
aqua- vi- ad men-
j
v;e, [ ])ra ve-
bit.

l.avat,
. IJtvinuni
III. Elfectus sanguinis (>alefacit,
spirituale,
sumptiin sacramento,^ Lajliiicat.

(Sermo ^O).

D 03 m -

n e s
liiiiin-

pliat,

I I mysle- (irali a m
riuni l-]c- inqie -
clesia", Irat,
1 n vita
b ua
l

c o u -
servat.
\

Rosascha'
ritatis,

n, r,l a salvandis
.., 1- ••, ,•, , AdusumaninuTP, ul pro-l \ Lilia ca-
III. l spinluahler )
Floresvirtu^ ,.,^..
^ ]
^"^^"^'
bibitur. ] /c 0.1 \ lum \
(>ermo 31). )
'"'"'
] violashu-
milita -

tis.
 INDEX SVNOPTICUS SEUMUMJM «i;j

Pocralo-
r u m
(onvci'-
sioneni,
liiiniico-
1 Ad usuin aniin.x', nl pio- nim ic-
Jt a salvandis spiiitualilery' / ImoiuIcs \ ir
fgp,^j ll> IIC -
i

Mbilur. \ (Sormo :U). ^ luliim, ail

1 i a L i () -

iieiii,

Mfpstoruin
conso-
latio-
ncin.

/ A saccrJoli-
I
bus su-
I

initur, et 1 Maculam,
i relaxa t ( Pcenam,
1 peccata J OfTeiisain.
1 Ve n a i 1 i a
/ (luoad
I. Sacramcntalis.

I III imiiidi
('orpore,
Coiilra san-
Iiulu ra
'^ u i n e m I i

corde,
pcccanl
Piavi cri-
minc.

/ A (liirislianis sumilur
sanguis sul) specie pa-
nis de ipso corpore
Christi.

Polus sauj.;uinis Christi triplex /

(Sermo 32). (

II Intellectualis.

l'>j us dulce-
do facit
ad

Sumilur ab omnibus sal-

vandispia meditalione.

III. Spiritualis.
j
E us j
fr u c
nis,
1 tus
Devotio-
uis,
1'it'talis.
TABULA METHODICA
Iiiweaiii>iii§, l>i§l>o§ilioeBi§. l^artSoiiiMgiie
afe§oliitiorl§ Ueriiiii Kiieliari§iieas'iiiii,
e\ ^ermoiiiliii§ U. itlberii e^ilraela,
atcfiie pa*opo§i(a, LOCO IHlllCli^i^ gra-
tiacgiie Leetori§«

I. DE GAUSIS INSTITUTIOMS SAGRAMENTl,

Sehmo I.

}Ixr liiplcr esl.

1'ltlMA c^t Mcmorid Salralorii^, contra prolopkislaium oblivioiiein Doi. Ad illa nos
obiiyal, Ilemissio peccaloruni, ReJemptio perditorum, Continuatio beneficiorum.

SECUXDA contra Ada3 debiluin rapina3,vel pcocatorum ac

cst Sarrifiriiun Allaris,
-

tualiuni rapiuani. Ratio autem veteris Sacrificii mutati in novum est Auctoris
poteutia, Dcbitorura noslrorum exiyentia, Veleris sacrificii iusunicienlia. H;ec

({uia illud Deo non pUicuit, Peccata non abstulit, (Iraliam non contulit.
8i(; TABrLA ^[F.TIfODICA.

Tb:ilT[.\ csl ('(6/(s /(o//(//i(S, conlra seculaiii ex poiiio corruplioiiem uoslri ad Iguo-
rauliam, Concupiscentiam, Mortem. Ideoque Sacrificiuni novum confertur Melli
illuminanti, Ficui sananti, Fructui vittp viviticauti. 669

Skumo II.

De prima mnm, Memoria Sahnioris

Hujus ouiissfi! mala sunt Aniissio gratia?, Subjoctio sub potostalem Salana^, Defor-
niitas culp*.
Habenda csf i(ji(ur incnioria /7//'/7s, Dc pra-lcrilo, ul ex cliarilate nostri liedemplo-
ris De [uvosenli, ul noslroruni acluum iuspccloris
: : Do fuluro, ut nostra judi-
caluri.
Facict([ue nos Primum, bona Secuudum, odisse mala Tertium, prioca-
diliyore : :

vere pericula. In iioc tertio iuestModus caulionis, de peccatis poenitere Provi- :

dentia caveutium, poeuam evadero Lucrum, vilam possidi-re. Idque cum Re-
:

gno, Societate sponsi, Deliciis omuis boni. 67i

Sbrmo III.

De aerimda caiisa, Sacrificimn Allariti.

Ii. bdi- suul liia.

1. I''i)nna o/fcrciidi ciiin Tiijaris ohlaliiouiin LcijaHiiin, ilalis Syiuigoj^a- sub

Lege, in signum : Cum Voritate, obiala ox Cliarilate, in Cruco, ad pre-
 TAIUILA Mi:TilOI)ICA. 817

liuiii : Cuiii Spccio panis ad viiii, coiisocrala anima', in l'JccIosiis, ad

solalium.

Velcrifi Sitcrilicii insitfjicicnlia, ul) lioiii sa( rilicaluiii ; ui) i*oi';>uiias soluiii
corporale sacrificium speclantes, ol) Remisssionom peccatoruin lan-
lum impulalivam, pro re significala : P(>rsonis ad spirilale sacrificium
fide inlendentilnis, et lloali romissiono poccatorum. lila tria Dco dis-
plicebant, Ii.tc itlacobant. Iiistiluit lanion votora sacrificia Dous, ut si-
gna reruin molioruni. Poteraiil oniin Jiuhci ox iis discoie Kidom Sal-
vatoris, exovium Forinam do moribus, ox taurorum Spom cado-
: :

stium, ex animalium extra castra combuslorum Sacrificiis. At(iueba;c

docebant P(jcnitentiam agere extra delicias 01'ficium Cbristi animas :

pauiitontium illatuii quondam in Saiicta Sanctorum Hoatorum sufTra- :

gium valentium pro poccalis nostris intorcedero, inslar Punliticum. 678

Sermo IV'.

Novi autcm Sacrificii pcrmagna cs< E.iccllenlia

3. Ob honestatem Cibi seu specierum, liquebit infra, Virginalis originis cx

Maria, Spiritalis dulcedinis, Ob Dignitatem ox
tialientis cunctos :

Christi Carne, Aniina, Deitate, ideoque per se est Deo, An- accoptum
gelis reverendum, Hominibus adorandum ob Virtutem, nam in Mundo :

relaxat peccata, in Purgatorio poenam, in Cado gaudium goiicrat. 682

Sermo V.

De lerlla caasa : Cihus Hotnitiis.

In hoc inest divina) sapientia) ratiolriplex.

Prima : Dei summa Liberalitas : qncc declarat Dei Magnificentiam, Nobilitatem,

XIII
'-
818 TABILA METHODICA.
Ulilitatora noslram, Magnificentiani in sex pradibus liberalitatis 1. Dedisse ho- :

mini omnes creaturas irrationales, 2. Rationales ccrlestes custodes, 3. Seipsum,

4. Se in servum, Se in pretium, 6. Se in cibum, qui summus est. Nohilitatem
',').

danlis se Amicis, magnum I servis, perniagnum I Ignotis, majus I Inimicis, maxi-

mura hoc ! LliUlatem nostram accipientium, qua' est l)eo assimilari per era-
tiam et L'loriam. 686

Sf.kmo VI.

Secunda ravsa est, Humantc naturx corruptio.

medelam Quoad congruam curationis inchoationem,quaB a ciho

H;ec exigibal cibi :

lignimandato incipere debuit, ul corruptio cffiperat a cibo ligni velito Quoad :

integrara corruplionis curationem, sr-ilicet Ignorantiae, Concupiscenlia^, Mor-

tis :quorura curalio erat necessaria llluminando, Sanando, mortem Trium-
phando.

TerVia causa cst, Rationalis naturae condilio : quai iudiga cibi est, sive consideretur
ut est Incorporea, sive ut Corporea, sive utraque junctim >'am iis respondet
:

Sacramentum, in Re sacramenlali, Anini;!} : in Signo, Corpori in Utroque jun-

:

clim, Utrique. 690

 TABllLA MKTIIODICA. 8i!l

II. DE FORMA DONATJONIS.

Sermo VII.

Hoc Corpu!< Domini dalur

1. Velatum. 2. Sub specie Panis. 3. Triticei.

Velatioiiis ralio quadriiplex :

I. Indiijnitas pravorum, ne male perirent : In corJo per erroreni : In ore

per detractioneni : In aninia per spirilalem niorleni.

2. Fides honorum ob Fidei veruni Esse, quod est argumentuni non apparen-
:

tium ob Infidelitatis primoc remedium (ubi nota fif^uram dc Jacob

:

velato) ob Fidei merituin,quod est spiritualium bonorum copia, Tem-

:

poi-alium suflicientia, .Eternorum superlluenlia. C9."i

820 TABILA METHODICA.

Sermo VIII.

Instructio morum.

3. Nain (cum in Sacramento occuUetur Persona Salvatoris, Pulchritudo cla-

fitatis, Opus mirum Dei) discis inde abscondere Personam tuam, Ut

Iram persecutoris sedes, Jussum a Deo opus perficias, Gloriosiorem

coronam ac([uiras : Piilchriludineiii luam corporalem discis abscon-
dere per Habitus ulilitatem, Jejunii austeritatem, Boni operis assi-
duilateui, Intentionem bonorum operum, Eleemosyntp, Orationis, Je-
junii.

4. ImbecUlilaa omnium : qualis intuentium faciem Moysis : qualis B. V. Ma-

ria, non valens intueri cbiritatem Filii, nisi velatara : qualis oculi
visio ad lu:nen majus, verbi gratia, solis. 699

Sermo IX.

Formo dati est mh spccie panis

Ob panis liabilitatcni, qua polest facilius baberi, houeslius administiari, melius

conservari quam alius cibus.
 TABULA MKTHODIGA. 821

Ob rationem ejus significativam, SacranKMilaloiii, qua! esl rein sif,'iiilii,aliim et si-

gnificare et continen^

Ob rerum ibi significatarum similitudines, scilicet Corporis Chrisli cum pane nam :

ut hoc e pluribusgranis, sic id e pluribus constat membris Corporis myslici, :

quod est Ecclesia, constans e jduribus EfTectus sacramenlalis in anima, Ut est

:

Confortareadversus pcccatiim, Satiare ad nauseandum inundum, Conservare

ad Deum laudanduin. 70:j

Sermo X.

Forma claii sab sppcie panis trilicei

Ob tritici nobilitatem, Purissimani, ad panem Aptissimam, Nutritivam ut maxime.

Ob vim in eo significativam : ut enim status ejus est triplex, in Agro, Horreo,

Granario, sic in Ecclesia status est Incipientium, Proflcientium, Perfectorum :

desiderantium Doctrinam, Purgationem, Requiem.

Ob similitudinem : nam ut granum acervo, Cadens in agro,

est Jacens in
Existens in panis Corpus Christi in Virgine conceptum,
complemento : sic
in Mundo passum, in Coelo glorificatum est In quo R. V. Maria honoratur,
:

Peccator liberatur, Beatus delectatur, Pra>paratione deliciarum, Impletione

"'^'
desideriorum, Fruitione bonorum.
822 TABULA METHODICA.

IIJ. DE MIRABILIBUS VEN. SACRAMENTI.

Sek.mo XI.

Hwc connideranhir in Confccralione, vt liralis prw!>en(ia : Tranfmhntantiado, ct Accidentia siii:

suhjecto :

In Possessioue : ixiX^Lianlitas, JjOCus, Indiiisum : iii Perceptione : ut Dam manduca-

tur non minuitur, scd Aiirjclur : Dum non mnnducatur, quodammodo minuitur.

In consecratione esl verum Corpus Cfiristi :

Probant testinionia : Signa in eo, quse significant et continent rem : Miracula. Est
Quia Verbum Christi mutavit aquai substantiam in vini
et Transuhslantiatio. :

Quiajunam rem in aliam mutare potest Ars, Natura, Gralia. Liquet exemplis. 711
 TABULA IMETHODICA, 823

SEnMo X[|.

Manent accidentia sine mbjeclo.

Liquet Sinaililudine De gralia propHetali, in aquis amarisversis in dulces De

: :

Conversione spiritali, in Saule de Mutatione naturali, in ovis sub gallina.

:

Hinc sestimanda est peccatoris duritia, qui non vult converti. Causa duritia? est
Consuetudo peccandi, Incredulitas de justitia Dei, Seductioinimici. 71o

Sf.rmo XIll.

In possessione est

i. Quantitas Tanti sub tantulo : quia Artifex cst maximus, Par Clirisli ot
Dei potentia, Sufficiensque causa est ad linem Sacramenti, qui est ci-

bare et conforlare.

2. Lociis : nam Corpus idcm in pluril)usIocis est. Docet id Proplietia, Ha-

tio, Similitudo speculi.

3. Indivimm, quantumcumque dividalur. ?19

824 TABULA METHODICA.

Sermo XIV.

In Pcrccpiionc Mirabik

1. Mnuhwatum non minui : Quia id cansccrandi poleslas manet : Et est in-

corruptibile. Eslque rausa infinita pascendi.

2. ISon manducaiian, quo<lammodo minui. Cum tam augescat corpus diaboli

quantum deseritur corpus Christi.

3. Manduealum augcri. 723

 TABULA METHODICA. 82»

]V. DE PRiEPARATIONE AD SAGRAMENTUM.

Hscc est

i. In dvjnitate siisciplendi Corporis, Per Fidei pleniludineni : Animi mundi-

tiem, procurandam Lacrymis, Operibus pcenitentise,Cliaritate : Et per
Orationem.

2. In Modo, ad simiiitudinem liostioe prajparata?. 727

Sermo xvr.

In Fiyura Afjrii Paschalis

1. Uui comedebatur: i. Xocte Ergo crede, i-t manduca. 2. Assus igne Ergo
: :

crede Corpus Cliristi ex S. Spiritu conceptum. 3. Caput cum pedibus

826 TABUBA METHODICA.
et inteslinis comedfbatur : Ergo crede, corpus, animam ac divinita-
tem sumi.

2. Item, comede cum lactuca~contritionis, et Sanguine agni in memoriam

passionis.

o. Item, comede Accinctus renes per continentiam, Conjugatus, anle Com-

munionem : Pcenitens, diutius ante : Spiritalis liomo, semper. Calce-
atus cuslodia exemplorum avitorum. Cum baculo in manu, id est,
disciplina correclionis 731

y. DE MODO MANDUCANDI VEN. SAGRAMENTUM.

Hic triplex est : Sacramentalis, Spiritalis, et uterque siraul.

Sermo XVII.

Sacramentalilcr tantiim manducaut tnali

i. Ut malevoli, qui eo sibi aggravant peccatum : gratiam longius repellunt,

se damnant.

2. Ut Dolosi liypocritiP, (jui fiunt socii Judii?, confundentur in judicio,

damnabuntur. 735
 TABULA METHODIGA. Bf:

Sermo XVIIl.

Sacrainenlalilcv lantuin inanducant

3. PixRsumptuosi : at suo malo Iriplici, i. Culpa) ex lutentione mala, Pra?-

varicalione, Ingratitudine. 2. Offensa) Dei. 3. Vindictae, quoad damna
et cceleslium bonorum, teirestrium sa^pe, ac corporum.

Contra quaj proficit Eniendatio per pcenitentiam, Correctio per disciplinara, Mu-
tatio Iiominis incorrigibilis per justitiam. 739

Sf.umo XIX.

Spintualiter manducant justi.

Et quidem Incipientes manducanl ratione Fidei Saivatoris.

Proficientes ratione bona? conversalionis, in Innorentia, Poenitenlia, Misericoi'
dia.
Perfecti ratione Meditationis, Esuriendo Ciiristum, Masticando in agnilione sui,
Imitatione Sanctorum,Contemplatione: ct Delectando in Christo.Hoc valet contra
mundi falsam dulcedinem in delectabiiibus, falsam amaritudinem in adversis,
falsam difficultatem in bonis agendis. .\t dulcedo spiritalis dulcedinem mundi
facitinsipidam, aniaritudinem diilcem, difnrullatom facilem roddit.

EfTectus manducationis debit;B est remissio poccatorum {infellige venialium, et

vwrtalium quoque, sed ad pa-nam : nam quoad culpam esse prius rcmissa oportct in
Confessione), Salvatio a morte, Donatio vitaj Kternie.
828 TABULA METHODICA.

Sermo XX.

Sacramentaliter et spiritalitcr simul manducant soli boni Christiani.

Malorum ingens esl numerus sunt Infideles, Negligentes, Contemptoies.

:

Bonorum ingens felicitas quia oplimam partem elegerunt, S. Spirilum

: parti-
cipaverunt, Chrislo inhabitant.

Et boni manducantes remanducanlur, quia ipsi in illo convertuntur Yi amoris,

Magnitudine virtutis Christi, et adoplionis Jure. 749
 TABULA MRTIIODK.A. 829

VI. DE EFFECTIBUS VEN. SA.GRAMENTI.

Sermo XXI.

Hi sunt diiodecim fnicfus conira duodecim lanyuores noslros.

Quatuor sunt ex defeciu cidpse :

UtTentatio daemonis, Repugnatio fomitis, Macula cordis, Offensa Creatoris.

Fructus contrarii : Servant, Uefrigerant, Mundant, Placant. 7.")3

830 TABULA METHODICA.

Skkmd XXII.

(JuatHiir e-c defectii ijralhv.

Iii cognitione nostii, Dilectione proxinii, Sapore spiiitali, Conservatioue boni.

Fructus contrarii, IUuniinant inleilectum, Inflammant afrectum, Delectant me-

moriani, Confirmant tolum liominem. 757

Sehmo XXIII.

Quatuov sunt mortia pUujx

Ut debilum mortis aiterua^ : Dclluxus vitui bontt' : Exsilium in mundo : Incinera-

tio.

Fructus contrarii : Servant a morte, Augent bona, Ad vilam deducunl, Cor-

pus resuscitant. 761
 TABULA METIIODK.A 831

Skiimo XXIA'.

7'/'(.'s priucipaliorvi^ (tlii effeclm

IJt,

1. DesLructio peccatoruin, dclendo inaculani [intclluje peccatorum vjnorato-

nijn mortalium aut confessorum pocnain, aut peccata venialia}, Miligando
stiraulum carnis, Resistendo pravis cogitationibus.
2. Augmentatio bonorum spiritalium Castitatis, Charitatis, Suavitatis.
:

3. Confortatio animarum ad Uebellandum d;emonia, Sustinendum adversa,

Operandum bona hocque conforiando ad Opera misericordia, Lucra
:

animarum, Emptionem divitiarum coelestium. 76j

Sermo XXV.

Effectus alii ex Eucharislix nominibiis.

1. Dicitur Panis verus : sio Confortat, Suliat, Vitam conservat.

2. Dicitur Sacrificium altarisPeccata iu niundo relaxat {Inlellige ut
: sic

dixi) Pojnam
: purgatorii alleviat Gloriam cadestium exauget. Nam tri-
:

plices sunt, qui demoriuntiir.

3. Dicitur Sacramentum charitatis Et sic operatur in nobis S. Spiritus
:

Participationern, Christi Inhabitationem, Transformationem nostri in

imaginem Dei idque cordis bonitate, opcris fertililale, ct cadesti*
:

regni hcereditate. 78
832 TABULA METIIODIGA.

^^ERMO XXVI.

Effcctns aUi e.c aliix suinpli noniinibus.

1. Dicitur Medicina spiritalis ; sic Ignorantiam illuniinat, Concupiscentiam

sanat, Mortem destruit.
2. Uicitur Manna sic operatur Morum honestatem, Cordis suavitatem,
:

Proximi pietatem.
;{. Dicitur Eucharistin : sic Deo similem Animam reddit, (iratamque, et
Vitam donat. 772
 TAHULA IMKIIIOnfCA. 833

VII. DE SANGUINIS CONSIDERATIONE.

Sermo XXVII.

Hwc Iriplcx eU

I. Vl in Cnice fandUur :

Sic,
1. Probatur cjus preliositus a Virgiiuili origine, ab Innoconlia, ab Unctione
Dei.
2, Probatur quatenus doti tanti pretii pro honiine datur ratio triplox : De-
biti solutio, Amoris demon^^tratio, Perditi recuperatio. 77o

*)•'<
XIII
8:U TABLILA METHODICA.

Sbrmo XXVIII.

3. Pretiosilas Sanguinis probatur, fiuatcnus docetur in' Sanguine Virtutis

magnitudo consistere in Diaboli destructione, Mundi redeniptione, Dei
reconciliatione. Hocque ratione Pretii sufficientis, Formositatis uo-
stroG, qua Deo nos gratos reddidit, ct Charitatis facto drrnonslratse.

4. Pretiositas Sanguinis speclatur etiam ex lledemptorum multitudine, ut

sunt Inimici a peccato, Autiqui Justi e lirabo, Dubii amici de dubita-
tione fidei. Propter ([wvc fudit Sanguinem de Manibus, Pedibus, La-
tere.

Skrmo XXIX.

11. Scciuida couHidcralio Sanyuinis : l't a fidcUbus sumilur.

Girca hoc requiruntur tria:

1. Duplex species, Ad Convivii perfeclionem, Redemptionis corponim et

animarum significationem, Passionis Domini repraesentatiqnem.

2, Causa, cur non item populo, ut Sacerdotibus detur Calix ? Eaque est
i, Viniconservalio, cujus vas optimumSacerdos. Qui ideo comparatur

Vasi electo, Arac sacra?, Craterae ligatsc. 2. Effusionis periculum. 3. l-lrro-

ris piaculum. ~83
 TABIILA MimiODICA. 835

Sermo XXX.

3. Sumpti iii sacramenlo Sanguinis pffectus niMltus est.

Nam coTisideratur ut potus aquoG viva^rsic Humectat, Refrigciat, Cibum ad mcmbra

vehit.
Vel ut vinuni spirilale : sic Lavat, Calefacit, Lajtiflcat.

Vel ut Mysterium Ecclesia! : sic Diemones triumphat, (Iratiain impetrat, In vita

bona conservat. "^87

Sermo XXXI.

III. Samjuh Chri>ili spiritaliter bibendus invenitur in quocumque vulnere

Christi : Ad usum anim^, quam in paradisum vortit : ut proferat

1. Flores virtutum, ut liosas charilatis, Lilia castitatis, Violas humilitatis.

2. Frondes arborum, ad Peccatorum conversionem, Inimicorum reconcilia-
tionem,Moestorum consolationem cum foliis Medicinalibus, Pulchris, Viri-
dantibus.
'''"
3. Fructus operum.
836 TABULA METllOUICA

Skrmo XXXII.

Poliis mn'jvi))is Dominici IripJc.r est

1. SacramcntdUs, qui a SacerdoLibus sumilur, el peccala vouialia relaxat

quoad Maculam, Poenaui, et OfTensam. Gontra Sauf^uiiiom peccant Ini-

mundi corpore, Indurati corde, Pravi crimine.

2. InteJlectualis, qui a Christianis sumitur sub specie panis de ipso Gorpore
Ciiristi. Ejus dulcedo facit ad Gontemplum viliorum, (iratiam elo([uio-

rum, Desiderium ajternorum.

3. S^nrilitaJis, qui suniitur ab oninibus salvandis pia meJitatione,cum IVuctu

honesla) Conversationis, Devotionis, Pietatis. 79 i-

 INDEX RERUM
IN SERMONIBUS DE SS. EUCHARISTI/E SACRAMENTO fflEiHIORABILIUM.

A(;ni 1'asciialis lilus coinedondi quoinodo ad

Eurharistiam roferatur? S. XVI.
AoNUs PASCHALis cur nocte coinedeJjalur et non
potius dic ? Ibid.

Amisisse quae dicantur parenles nostii in pa-

radiso ex suasu serpentis ? S. VI.

Amokis vis qua3 sit, et quis dicatur fixus ami-

cus ? S. XX.
Amoris defoctus quibus exterioribus signis no-
tetur? S. XXII.

Abscoxdit personam suam justus propti^r Iria.

Sermone VIII.

Absco.ndisse se multi sanctorum ab oculis im- Appetitus in carnalibus deliciis delectatur et

piorum digne leguntur. Ibid. expertis tristatur, et contrarium esl in spiri-

AbscoiNDEindum est triplex bonum a favore bo- lualibus. S. XIX.

minum, eleemosyna scilicet, oratio et jeju-

nium. Ibid.

Abscondi debet decor corporalis propter Apeuuit unus militum latus ejus lancea, cur

tria. Ibid. dictum sit ab uno Evangelistarum ? S. XVII.

AcciDE.NTiA manere in sacramento Eucharistia; Aijua viva cur vocetur sanguis Chrisli? S.XXX.
virtute supernaturali probatur exemplis.

S. XII.
838 INDEX RERUM
Qui siut AQUiL.E de quibiis dictum est, Uhicum-

que erit corpus, ibi cruni Aquilfc'1 S. IV.

Ar.\nea.m tabescere quid sif^nificet, et unde

arenea opus suum trahat? S. VIII.

« AvE salus mundi, verbum patris, etc. » quam

pulchra oratio fuit lempore 15. AUtorti Ma-
«ni? S. IV.

Calculo os Isaiaj taclum essc, quid denotet?

S. X.XII.

AzYMA comedi sino fermento, r[uid sipnificot ?

S. XV.
Caloeame.nta in pedibus habere et calceamen-
tis progredi, quid insinuet. S. XVI.

Cino triplici Christus sive corpus Cliristi assi-

miiatur. S. I.

Cnjus hominis fuit causa institutionis Sacra-

menti. S. V.
B

CoMMUNiGATURUs (quamvis mordeatur peccato

veniali, si peccandi voluntatem non habeal)
potest intrepido accedere ad communione m.
S. XV.
CoMMUNicANTEs iudigue tria mala incurrunt.
Renedictione Jacob corpus Christi prwfigura- s. XIX.
tum est. S. VII.

CoNsciENTiA pura quoe sit? S. XV.

Bene agentem hominem qu;c hona sequantur?
S. XVII.

CoNTiNENTi.E prBoparatio attendenda est quan-

tum ad tria genera hominum. S. XVI.

BrccELLA sicca cum gaudio quid significct?

S. IV.

CoR hominis pravus fuit ab antiquis, et qua?

sint remedia contra pravitatem illam cordis?
S. XX.

CoRPOnis Ciiristi excelientia causa fuit institu-

tionis Sacramenti. S. IV.

CoRPus Christi non minuitur quandomanduca-

tur a fidelibus. S. XIV.
 INDEX RERUM 839

CoRPUs Cliiisli non nianJucaliini, quoinodo nii- Dui.CKDO si)iiitualis quanla sil iii coi[)ore Cbri-

nuaUir ? S. XIV. sti? S. IV.

CoRPOHA mystica duo sunt in mundo, cor[uis DuLGKDo corporis Cbrisli manducali ([uanla sil,

Chrisli videlicet, et corpus diaboli, et ([1110 et contra qua> mala mundana ordinata?
sint membra illoriim corporum ? Ibid. S. XIX.
CoRinjs Cbristi dum inanducatur, manducatuiu Di i.c.KDo spiritualis ([uid faciat in bomino ?

augmcntalur. lliid. Ibideiii.

CoRi'1's Christi sacranienlalitci- tantum maiidu- DiLCKDo mundana spiiituali dulcedine insipida

cantcs {[ui sint, ct (]uotu[)Iicia geucra honii- nt. Ibid.

num idfaciant? S. XVII. DrLCEDO quam quisque cons(>quitur c\ sump-

GoRPUS Christi non converlitur iii nos, sed tione sacramenti. S. XXII.
nos convertimur in illud. S. XX. DuLCKDO ex sumpto corpore Doinini dupliciter
CoRPUs Christi, sanguis, anima, ot deitas non perci[)itur, videlicet per devotionis alTectum,

possunt separari. S. XXIX. et per multa> utilitatis intcllectum. Ibid.

CouRUPTio humana) natura? causa fuit quaro

Cbristus corpus suum dedit bomini in ci-

hum. S. Vf.

CoRRUPTio triple.x fuithomini infusam per ser-

penteni. Ibid.

Cr.vtera, quale sitvas? S. XXIX.

Effectus corporis Cbristi duplex est, ad bo-

num scilicet, et ad malum. S. XVIII.

Effectus duodecim corporis Chrisli qui sint

contra duodecim languorcs oorporis nostri ?

S. XXI.
Effectus principales qui sint in sacramento

F.ucharistia) ? S. XXIV.

Deiformis quomodo aliqiiis tieri possit ? S. V.

Emissio.nes tiix panuUm!^ mnlorum punkorum,

exponitur. S. XXXII.

DiE tertio quid signiflcetur, de quo dicitur in

Scripturis, Sanctifica pnpulum ut sint parati
Esc.vm eamdem omnes patres nostros comedisse
in diem tertium. S. II.

quomodo intelligatur ? S. XIX.

DiGNiTVTis ratione quomodo sacrificium no-

Esurirk Christum quomodo debeamus, et ma-
strum omnia sacrificia veterls lcgis superet ?
masUcantes delectari ? Ibid.
slicare et
S. IV.
ito INDEX RERIJM
Elcharistiaji corpus Chrisli vocari in Scriptu- FuucTfs bonorum operum triplicem habet di-

ris, quid significet? S- XXVI. stiuctionem. S. XXXII.

EucHARis lingua nostra quid significet? S.XXXI.

ExcELLENTiA corporis Christi in ({uibus consi-

stat? S. IV.

(Iradum liberalitatis iu donaudo corpus suum

Clirislus quom liabuit? S. V.

In GRANis quibus bostia conficitur, tria conti-

nontur qu;B comparnntur ad poccaLorcm.

S. XV.

Fklicitatis maguiludo |inj\eniens digiie coin- Cratia quid sit, et quomodo quispiam sibi gra-
municantibus, et a quibiis talis felicitas dc- tiam hauriat ? S. XV.
pendeat? S. XX. Cratia quid sit, et quid operetur gratia Dei in
homine ? S. XXVI.

Ficui quare Christus assimilalur ? S. I.

FiDEs nostra una et maxima causa est quare

corpus Cliristi vcletur. S. VII.

FoMEs peccati cur legitime Icx vocetur? S.XXI.

FoRMA donationis hujus sacramenti quae sit,

et qua) sint circa hanc formam notanda ?

S. XX.

Hachila quid, et (juomodo David in colle Ha-

Fiuj.MJEs qui siiit qui oriuniur ju~tis ex pciiu- chilae absconditus tacuerit ? S. VIII.

sione seu usu corporis Clnisli? S. XXX.

IIosTiA cur in tr(^s paites frangatur, et quid si-

FuucTui vilisqu-ire assiiuiUHurChristus? S. I. guificeut ilhe paites? S. IV.
 INDEX RERUM 841

Jld.e prodiloiis socii quoinodo cniciainur >su-

mentes hoc sacramentum indii-ne ? S. XVII.

Jldicii futuri prfeparalio Iriplcx houuni indu-

cit, ct (luod sit illud l)onuui ? S. II.

I.MBEciLLrrAS nostra fuit causa instituliouis liu-

jus sacramenti. S. VIII.

Indig.mtas pravorum causa est cur corpus Ciiri-

sti veletur. S. VII.

iNDriiATio poccatorum imde ot quibus causis

•
oriatur? S. XII.

iNi-iDELEs qui vocentur in sacta communione L.etitl\ picTe omnibus laudatur a Salomone, et
corporis Christi? S. XX. quid sit illa lictitia? S. XX.

Institutionis sacramenli triplex cst causa. I.eviathan hamo capi, quid significet ?

S. I. S. XXVIII.

Lex alia in membris nostris qutie sit, de qua

Paulus Apostolus ait, et cur fomes peccati
lex vocatur? S. XXI.

LinERALiTAs maxima ex nobilitate dantis in hoc

sacramento. S. V.

LiNEA veste corporis Christi sacramentum in

altari traclari, quid signillcet? S. XV.
LiNEA vestis tiibus inodis purgalur. Ibid.

Jacob benedictione et quatuor personis qua^

fuerunt in tali benediclione, Isaac, Jacob,

Esau et Robocca, corpus Clr.isli prirfipura- In pluribus lhcis quoinodo V(>rum corpus Chri-
S. VII. sti esse possit ? S. XIII.
tum est.
842 INDEX RERUM
LociM manentem nos hir non liabere, sed fu- Memoria passionis Salvatoris noslri ad qiiid

turam patriam inqiiirere, quid significet"? valeat ? S. II.

S. XXII. Memoria passionis quid faciat in noLis? S. I.

l.ocus quis sit ul)i potus sanguinis Christi spiri-

tualiter contiueatur ? S. XXXI.

MiRABiLiA divinre operalionis qufi^ sint in sa-

cramento Eucharistiae ? S. XII.

MiRAHiLissiMUM quod sit in consecratioue coi'-

poris Clirisli ? - Ibid.

MiuACUL.\ quiedam quibus prolialnr sub specie

panis esse corpus Christi ? S. XI.

M
MisERi.E nostras tres sunt generales. S. XXI.

Miss.F. triplices cur celebrari soleant? S. IV.

Manducationis modus principaliter est no- ^^o^^es hominum ex tribus instrui qua? in hoc

tandus circa sacramentum Eucharistiro. sacramento continentur. S. XXVI.

S. XVII. MoRUM instruclio est causa quare Christus de-

M.iNDUc.\TiONi3 modus hujus sacramenti triplex derit corpus suum velatum. S. VIII.

est, sacramentalis, spiritualis, sncramentalis

et spiritualis siniul. Ibid.

Manducationis spiritualis corporis Christi tri- Mulier fortis de nocic surrcxii, deditquc prxdam
plex est effectus. S. XIX. domcstkift snis et ciharia anrillis siiis, exponi-

Mandltandi trij^lex cst modus, et qui sint '"''• S. XIV.

illi modi? S. XX.

In qualibet mutatione quatuor specialiter sunt

Massa ficorum super ulcus regis posita, quid notanda, continens videlicet, contentum,
significet? S. I. operans, operatum. S. XII,

MuTATiONES panis et vini posse in corpus Chri-

sti fieri, prol^atur nalurali seu artificiali si-

Medicina Spiritualis corpus Christi vocatur in militudine. S. XI.

Scripturis. S. XXVI.

Mel quid significet, de quo dictum est, Comede

fdi mi mel, quoniam bonumest ? S. I.

Memori/K passionis Christi neglectio quanta

mala faciat iu homine ? S. II.

Memoria Domini de quibus habenda sit, de

pniisenti, de prwterite, et de futuro. Ibid.
 INDEX RERUM 8i3

NEr.LiGENTEs qiii sinl in sacra comniunione cor- Pams Iria racit, confortat, satiat, ot vilam con-
poris Cliristi S. XX. servat. s. IX.

Panis triticei spocie cur Cliristus corpus suum

Iradiderit? Ijiid.

NuTRiMENTUM honum farit ad decorem corporis Pa.nis parva specie quomodo tam niagmini cor-

extrinsecum. S. XXIV. pus Christi contineatur? S. XIII.

Panis verus nominatur corpus Christi.

S. XXV.

Parentes primi in quoe mala inciderint,et quoe

sint rcmedia contra ista mala? S. I.

Parentes nostri omnes mortui sunt, quidam

morte temporali, quidam morte icterna.

S. XXIIL

Cum PECCATO mortali corpus Chrisli in con-

temptii sumere,et Christum in sterquilinium

mittere, a'que grandia peccata sunt.

S. XVIII.

OiAtiES quidem resurgemus, sed non omnes immti- Peccato veniali tiiplicia mala iiisnnt.

tabimur, exponitur. S. XXIII. S. XXXII.

Optimam partem Mariam. elegisse, exponitur Pedes peccatorum lavanlur a Chrislo aqua
S. XX. missa in pelvim. S. X.XVIII,

Ovi excubatio quam similis sittranssubslantia- Potus sanguinis Christi triplex est, sacramen-
tioni corporis Christi. S. XII. •'«, intellecfualis, et spiritualis. S. XXXII.
844 INDEX RERUM
Pr.eparatio nostri ad sacrameutuiii corporis

Christi, quibus modis fiat ? S. XV.

Pr.ei'akatioms nostroe ad sacramenlum modus

agno paschali adumhratus. S. VI.
in

Promotio creaturiie maxima est, ut hic per gra-

tiam, in futuro per gloriam suo creatori as-

^-
similetur. ' •

Prli.n.k similitudinem (juare liabuit manna in

deserto ? S, M.

Sacra.me.ntkm charitatis quomodo nominetur

PuELLA a de.xtris Chrisli ciucifi.xi depicta liihiri

Eucliaristia? S. XXV.
mltu, et a sinistris tristi et cicco, quid si- Sagramentum quare specie duplici sumatur,

mificat ? S. XXXI. <-'ii'" tamcn sub alterna totus Christus con-

tineatur? S. XXtX.
Sagramenti nonien unde sit impositum secun-
dum Angustinum? S. XI.

Sagrosa.ngtlm mysferium Ecclesia) sanguis

Christi est. S. XXX.

Sacrificium altaris causa fuit institutionis sa-

ciamenti. S. III.

Sagrikigia vetera ad quid valuerint? Ibid.

SACRiriciuM altaris Eucharistia nominatur.

S. XXV.

Rece.neratos nos esse a Deo, quoinodo intelli-

gatur? S. XXV. Sanguis corporis Domini tribus modis potest

considerari. S. XXVII.
Sanguiisis corporis Christi pretiositas.

Remedium triplex est contra onines plugas, et S. XXVIII.

mala nobis afTutura. Sanguis Cliristi triplicem liabet consideratio-

nem. S. XXIX.
Sanguis Christi quomodo in sacramento a fide-

libus sumatur ? Ibid.

Sanguinis Christi virtus quanta sit ? S. XXVIII.

Sanguinem Christi cur populus non accipiat sub
specie vini ? S. XXIX.
Sanguine aninialis vila consistit, et quid sit

hoc spiritualiter ? S. XX.X.

Sancuinis triplex est color, el quid sit spiritua-

lilcr? S. XXXI.
 INDEX RERUM 845
ScuTis sensihililnis cnr iniqui coinpnrcntur
S. XIV.

Selmo.n unii)ia. S. XXI el XXIV.

Sermo Dei osl ma.\.iia;c virliiLis. S. XI.

Sehpens corrumpendo Iriplicem in paroutes

nostros infudit corruplioacm. S. I.

SiONORUM tria geuera sunL, uaLuralt', aiiiliciale

et sacramentalc. S. IX. 'riuiius salis fariua' simila' [)anem co(}U('rc,

quid signincot ? S XV.

SiMiLiTUDiNEs ali(|Uie quibus ostcudiLur iimla-

tio panis et vini in corpus Christi. S. XII. rairicuM tripliciter con>idrratur, et secundum
hoc tri[dc.\ genus honiinuui disLiuguiLur.

S. X.

SiNDONE luuiula cor[ius (.'dirisLi iuvuivi, (juid si-

«nificet? S. XV. -

Sub srECiE panis cur corpus Clirisli detur ?

S. IX.

Spig.e septem defornies et septem spicte pul-

chriores qusi apparucrunt Regi Pharaoni, Jo-
seph interprete, quid significent ? S. XXUI.

St.\tus triple.x fidelium effectibus liujus sacra-

mentali ^participantium. S. IV. ., .,
. ,,
, ^ ,,,•
„, ((uid i i,^.,
'
Unio triplex altenditur in pane, et Iktcc

unitas significet? ?• IX.

SuAviT.vs gratiae qua) sit qua? de usu sanguinis,

sive de perfusione ojus e.xoritur? S. XXXI. ad .|uom sanguis Ciirisli (luani-
^-sus quis sit

,„r? s. xxxr.

Uv.\ acerhain cuiuedcrc, quid sij.;niticet ex Gre-

gorio ? ^- XXir.
8i6 INDEX RERUM
ViNLM spiritualo quomodo sanguis Chrisli vo-

cetur? S. XXX.

ViRGiNALis oiigo quaulain honestateni corpori

Christi trihuit? S. IV.

ViRTUTis ratione quomodo prajcellat hoc sa-

cramentum sacrificio veteris leeis ? S. IV.

ViT.i. sanctorum virorum quomodo iinitanda

sitnobis? S. XIX.

Vas quidsit de quo dictum esl, Siime vas ununi i

et miUa ili Man. S. XIII. Vll.nera Christi ad quid sint? S. XXX.
Vasis Iriplicihus sacerdotes in Sciipturis com-
parantur, S. XXIX.

Velatlm cur detur corpus Christi sub speciebus

panis et vini ? S.VII et VIII.

I
 iNDEX mm mwmii
KX PliVUIIfllll^ PAUC^,

QUAS ILLUSTRIUS IN SERMONIBUS EXPLICAT B. ALBERTUS

OMISSIS QUAS SINGUL/E OFFERUNT PAGIN/E-

N. B. — Littera T Sermones de Tempore, S Sermoncs de Sanetls, et E Sermones dd

Eucharistia desiynat.

(iENESIS.

Cap. 1-2. Spiritus Dei ferobatur super aquas. EXII.

11-6. Fons ascendebat e terra.
E XIV.
X-8. Nerarod ccepit esse potens in terra. S XVIII.

X\IIl-2 Apparuerunt Abralia3 tres viri. T LXII.

XVllI-G. Tria sata simiia! conimisoe. E XV.
XXIl-2. ToUo filium tuum unigcnitum, elc. T XVI.
XXVn-9. Affer mihi duos liaulos oplimos. T XXVIII.
XXVlI-9. Figura Isaac, Rebecca), Jacob, etEsau. E VII.
XM-22. Septom spica^ pullulabant in culmo uno, eto, E XXIII.
848 L\DEX SACR^ SCRIPTUR.E.

EXODI.

II-2. Cviiu peperisset ouiii mater, vidit eum elegantem, ctc. T IX.
lH-7. Vidi afHictionem populi, etc. T V.
XII-3 et seq. Ritus Agui edeudi exponitur. E XVI.
Xll-o. Erit agnus absque macula, mascalus anuiculus. T XXXVI et S VI.

XVI-33. Sume vas unum et mitte ibi Man. E XV.

XX-3. Xon habebis doos alienos coram me. T LXVIII et LXXVI.
XXV-il. Facies supra arcam, coronam auream per circuilum. T XIL
XXV-29. Parabis acelabula, ac phialas, etc. S. IX.

LEvrrici.

XII-8. SumeL duos turture^ vol duos pullos columbarum. S X.

XIII integer. De lepra quadruplici, T XVII.
XlV-k De munere leprosi muudati. T LXVIII.
XVII-11. Dedi vobis sanguninem, ut^super altare meum ex-
pietis pro animabus vestris. E XXV.
XXIII-27. Aftligetis animas vestras in die expialionis. T LXV.
XXIV-.). Duodecim panes de simila. T XIII.

JOSUE.

II--.^1. De funiculo coccineo. T X.

 INDEX SACRiE SCRIPTUR/E. 849

I REGUiM.

XVI-14. Spiritus iiuilus anipiebat Saul. T XXX.

XXVI-1. David absconditus est in colle Hacliiia. K VIII.
XXX-li. Invenerunt viri David viruni .i^gyglium. E XXIV.

II REGUM.

lV-4. De Mipliibosetli claudo. T IIF.

IV-7. De Isboseth occiso. S II,

XIV- 13 et seq. Thecuita3 sermo pro Absalone ad Davidem. T VI.

XXIII-8. David sedens in cathedra. T IX.

III REGUM.

11-19. Venit Bethsabee ad regem Salomonem, etc. T XII.

XI-o. Colebat Salomon Astarthen. T X.
XIX-6. Elias comedit et bibit aquam, etc. E XXX.

S4
850 INDEX SACP.^ SCUlPTrR.E.

IV REr,UM.

11-21 et 22. Eliseus misil sal iii aquas ainaras, el coiiversoe sunl
in dulces. E XII.
1V-3L Eliseus incubuit super puei-um. E XXII.
XX-7. Figura de ulcere Regis, et massa ficorum. E XXVI.
XXV-1. Venil Nalmchodonosor, elc. T LXIV.

lUDITH.

X-23. Descendit Judith in donium suam, lavitque corpus

suum, et unxit se myrrlia optima. T XIII.

ESTHER.

I-.3. Assuerus fecit grande convivium. E XXIX.

 1

INDEX SACR.i: SCKIPTi:n/E. 831

JOR.

XXXlX-19. iNiimquid pra)bebis 04110 forliludiiiom ".'

S XLVl.

PSM.MOMr.M.

XV-10. Non dabis Saactum tuum videre corruptionem. E XIII.

XVI- Auribus percipe Domine orationem meam, non
. in la-
biis dolosis. T I,X.

XXXV-10. Domine apud le est fons vituc. S XII.

XXXVIIl-12. Tabescere fecisti sicut aranean animam ejus. E viir.
XXXIX-2, Exspectans exspeclavi Dominum. S L.
LXXX-17. De petra,melle saturavit eos. E XXXII.
CI-7. Similis faclus sum pelicano sollitudinis. E XXVIII.
CX-4. Memoriam fecit mirabilium suorum. E II.
CXXXI-17. Paravi lucernam Christo meo. E XXVI.

PROVERRIORLM.

111-18. Lignum vitaj est his,qui apprehenderint eaiii. E XXIII.

XlV-1. Sapiens inulier a^dificat doinum suam. TIX.
XXXMo. Mulier fortis de nocto surrexit, elc. E XXIV.
XXXI-31. Laudont oam in portis opora ojus. S L.
852 INDEX SACR.E SCRIPTUR^.

CANTICnRCM.

1-12. Fasciiulus iiiynlia! dileclus nieus miiii. T XIII, Item E XXIV.

1-14. Ecce tu pulclira es amica mea. TIX.
II-4. lutroduxit me llex iii cellam vinariam. T XVI.
11-10. Surf^e, piopera amica mea. T XXXV.
11-12. Tempus putationis advenit. T XXVI.
11-14. Veni... coluraba mea in foraminibus petrsB. S XXVIII.
IV-4. Sicut turris David collum tuum. S XXXII.
IV-12. Hortus conclusus soror mea sponsa. S XXXIII.
V-2. Aperi mihi soror mea.
E I.
V-o. Manus meae distillaverunt myrrham. T LXVI.

SAPIE.NTI.E.

V-16. Justi in perpetuum vivent. T XLI.

X-10. Sapientia honestavit illum in laboribus. TIX.
X[-18. Non impossibilis erat omnipotens manus tua, etc. T V.

EGCLESIASTICI.

XXIV-23. Ego quasi vitis fruclificavi suavitatem odoris. E XXVII.

XXIV-34. PosuitDavid puero suo excitare regem ex ipso fortis-
simum, etc. T VI.
 INDRX SACR,E SCRIPTIIR.E. 853
XXIV-12. Uigabo hortuni ineum planlationum, ctc. E XXL
XLlV-1. Memoria Josae in compositione, etc. E xxn.
L-8. Simeon sacerdos magnus, quasi tlius redolens in die-
bus cestatis. T XIII.
L-8. Qnasi lilia qua) sunt in transitu aqua;. S LVI.

IS.4H;.

1-19. Si volueritis, et audieritis me, bona terra comeditis. T IX.

III-7. Decalvabit Dominus verticem filiarnm Sion. T VII.
IX-G. Parvulus natus est nobis, etc. S VI.
XXII-23. Figam Eliacim servum meum, etc. S IX.
XXIV-19. Confractione confrinfretur terra, etc. T LI.
XXVlI-1. Visitabit Dominus in gladio suo duro. T XI.
XXXIV-3. Interfecti eorum projicientur, et de cadaveribus eorum
ascendet fcetor. T XVII.
XXXIV-14. Ibi cubavit lamia, etc. T LXII.
XXXVI-6. Egyptus est baculus arundineus. T VI.
XLV-8. Horate cceli desuper. T XVIII.
XLVlI-2. Tolie molam. et mole farinam. E XV.
XLIX-23. Erunt reges nutritii tui. S XL, Item S XLVII.
LXI-1. Spiritus Domini super me, etc. T V.
LXin-2. Qnare rubrum est indumenlum tuum, etc. S. XXXI, Item S L.

JEREMI/E.

V-3. Induraverunt facies suas supra petram, et noluerunt

reverti. E XXXII.
VI-22. Ecce populus venit de terra Aquilonis, etc.
XIII-1. Posside tibi lumbare lineum. S XLVIII.
XIX-9. Cibabo eos carnibus filiorum suorum, etc. S XLIX.
XXII-22. Erubesces ab omni malitia tua. S L.
XXlV-3. Video ficus, ficus bonas, bonas valde. E I.
XXXII-9 et seq. Agri pecunia ementur, etc. E XXIV.
XXXIX-13. Misit Nabuzardam princeps militia), etc. T LXIV.
XLI-8. Nolite occidere nos : ([uia iiabemus thesauros, etc. S XLIX.
85 i IXDEX SACR-E SCRIPTUR.E.

THRENORUM.

1-6. Egressus est a filia Sion omuis docor t:'jus. T XVII.

1-9. Sordes ejus in pedibus ejus. T XVII.
I-IO. Manum suam misit hostis ad omnia desiderabilia ejus. E XVIII.
I-lo. Torcular calcavit Dominus Virgini filije Juda. E XXVIII.
IV-T. Candidiores Xazaraei, etc. E XXXI.

EZECHIELIS.

XVII-22. Sumam ego de raedulla cedri sublimis. E XX et XXV.

XXXII-7. Nigrescere faciam stellas ejus. E XXXI.
XXXIV-13. Inducam oves meas in terram suam. T XXXIX.
XI.VII-1-2. Folia li"ni ad medicinam. E XXXI.

DANMELIS.

IV-7 et 9. Ecce arbor et folia pulcherrima. E XXXI.

XIV-22. Eraf draco macnus in I^abylone, etc. E XXVIIL
 INDEX SACHiE SCRIPTIJR/E. 855

OSEE.

VI-3. Vivilicabit nos posl duos dies : iu die lertia suscitabit

iios, clc. T VI.
VII-3. In malitia sua lajtificavprunt vcaem. S. L.

Z.VCHARLE

IX-17. Quid bonum ejus ost et quid pulchrum ejus, etc. E XXVI

M.\TTH.1i:i.

II[-16. Vidit Spiritum Dei descendentem siout columbam. T XV.

IV-9. Haec omnia tibi dabo, si cadens adoraveris me. T XXVII.
XXII-4. Ecce prandium meum paravi. E XIX.
XXV-lO. Dum fatuae virgines irenl emere, venit sponsus, ete. E II.
XXV- 21 et 23. Intra in eaudium Domini tui. T IX.
SoG INDEX SACR.'E SCRIPTURiE.

LIIC/E.

XI -2. Cum oratis, dicite : Patt^r noster, T XLIIL

JOANMS.

Vl-oft. Manducaverunt patres vestri nianna n deserto, et mor'

tui sunt. E XX III.

ACTUUM.

II-3. Spiritus in linguis igneis apparuit. TL.

I Al) COHI.NTHIOS.

113. Divisus est Christus ? E XIII.

X-4. Patres nostri omnes eumdem putum spiritualem hiberunt. E XXXII.

AD GALATAS.

V-I9, Manifesta sunt opera carnis. T LXil.

Siuicli Amandi^ChiM). — l^^x lypis do DKSTl^N.-VY.

CQ

IKf

13 3