Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 92.

';':'
wS- :ii'''
m^-'
Um'S''-.: '(,'', '
''":
,'r:i';''
'".' "1,1, '1
•
^JmiBiw MnM' ' :
^^wHb| Hli :;
isfjf.;:
% î&''
^; kh:;:''.^' '^m:::.':;;
''7
*;ih;?k#..':v':
.^ .»111 ' /,-1 1,
i';-?!','-;- '
!: M:i;:;;;.;;i;«'ii;di;!i'>l
v:; ':; ':^'-^;;:|'#H'?K^pS?^l*!M4!:'
•;!•';,;;
,v.:.,.'';':':;i::!;:ii^f;:!i^l;;;r'i!,t«^;'W:;;.'':
!,:::v;.;::;-^^?!i#|i;!p:'^^;i;?;':;;-^^';.;;;;'i';:^!-!'':!^;^:.
,;„":•!«:;:',-•..,';. ^'^^::'!'';., ':!
''''''.;;;!i;-.T;^ :
;);;;;;f!:; ^
:'.;,:,;;:';:: ^''S;;;-'-;';!:-;;'';- ;:",;
^;,;':":;;.;;:.: '• , . -j ;.• ,,,
,,, ,
,
./ „, •; :.,,, „ , ,,
:'/',f,;f*r ';:, ,
,, ,,',^<''' ''':, :':isf.;, ',• ';•.;;;. '!,:; ,
,,
Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
University of Toronto
http://www.archive.org/details/patrologiaecur92mign
PATROLOGIiE CURSUS COMPLETUS,
SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, CECONOMICA,
mmm ss. patrdi, doctoklh s(iriptorlmolii: ecclesiasticorlm,

SIVE LXTOORUM, SIVE GRÊCORUM,
QUI ill £V0 APOSTOLICO AD TEMPOHA CONCILII TRIDENTINI (ANNO 1545) PRO LATINIS
ET CONCILII FLORENTINI (ANN. 143'J) PliO GR/ECIS FLORUERUNT:
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUM QU.E EXSTITERE MONUMEiMORUM CATHOLIC.E TR.4DIT10NIS PER QUINDECIM PRIMA
ECCLESI.E S.ECULA ET AMPLIUS,
JUXTA EDITIOXES ACCUBATISS1.MAS INTER SE CU.MQUE NONNULLIS C0D1CIBU3 MANUSCRIPTIS COLLATAS, PEBQUAM DILIGENTEB
,
CASTIGATA ; D1SSERT.4TI0N1BUS, COMMENTARIIS, VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTEB ILLUSTBATA OMNIBUS OPERIBUS ;
POST AMPLISSIMAS EDITIONES QU.« TBIBUS NOVISSIMIS S.ECULIS DEBENTUB ABSOLUTAS DETEC^ftS, AUCTA INDICI- ;
BUS PABTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI SUBSEQUEN-
TIBUS, DONATA; CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM
PAGINARUM MARGINEM SUPEBIOREM DISTIXGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGMEICAXTIBUS,
ADORNATA OPERIBUS CUM DUBllS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VEBO AUCT0B1T.1TE IN ORDINE AD
;
TRADITIOXEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ;
DUCENTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTOBUM SICUT ET OPERUM, ALPIIABETICIS, CHRONOLOGICIS, STATISTICIS,
SVNTHETICIS, AN.ALYT1CIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE BELIGIONIS PUNCTUM DOGMATICUM, MORALE, LITUBGICUM, CANONICUM,
DISCIPLINABE, HISTORICOM, ET CUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPTIONE SED PR.ESERTIM DUOBVS INDICIBUS IMMENSIS
;
ET GENEBALIBUS, ALTERO SCILICET RERUM, QUO COXSULTO, QUIDQUID NON SOLUM TALIS TALISVE PATEB,
VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRl M, NE UNO QUIDEM OMISSO, IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO
INTUITU CONSPICIATUR ALTERO SCRIPTUR^ S.\CHv^, EX QUO LECTORI COMPEHIRE SIT OBVIUM
;
QUINAM PATRES ET IN QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULOBUM LIBRORUM SCRIPTUR/E
VERSUS, A PRIMO GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, COiMMENTATI SINT.
EDITIO ACCURATISSIMA, C.ETERISQUE OMXIBUS FACILE ANTEPONEXDA, Sl PEBPEXDANTUE CHABACTERUM NITIDITAS,
CHART,E QUALITAS, IiNTEGRITAS TEXTUS, PEBFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS,
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGI.E DECUBSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PR.ESERTIMQUE ISTA COLLECTIO UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FRAGMENTORU.M OPUSCULOBUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPABSORUM,
PBIMUM AUTEM IN ,\'OSTBA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET MSS. AD OMNES .ETATES
LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATOBUM
SERIES LATIiNA PRIOR,

IN QUA PRODEUNT P.VTRRS,DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE LATIN.E
A TERTULLIANO AD INNOCENTIUM III.
ACCURANTE J.-P. MIGNE,

Bibliothecse cleri universie,
SIVE CURSUUM COMPLETOBUM I.N SINGULOS SCIENTI.E ECCLESIASTIC.E RAMOS EDITORE.
PATROLOGIA, AD INSTAR IPSIUS ECCLESI.E, IX DUAS PABTES DIVIDITUR, ALIA NEMPE LATIXA, ALIA GR.ECO-L-\TINA. LATIXA,
JAM PENITUS EXARATA, QUOAD PRIMAM .«ERIEM VIGINTI-QUIXQUE ET DUCENTIS VOLUMINIBUS MOLE SUA STAT, MOXVE
POST PEBACTOS INDICES STABIT, AC QUJ XQUE-VIGIXTI CENTUM ET MILLE FBANCIS VENIT. GR.EOA DUPLICI EDITIONE TYPIS
MANDATA EST. PRIOB GR.ECUM TEXTUM UNA CUM VERSIONE LATINA LATEBALIS AMPLECTITUR, ET AD NOVEM ET CENTUM
VOLUaiNA PERVENIT, SED SINE INDICIBUS POSTERIOB AUTEM HANC VERSIONEM TANTUM EXHIBET. IDEOQUE INTBA QUINQUE
;
ET QUINQUAGIXTA VOLUMINA BETINETUR. UTRAQUE VIGESIMA QUABTA DIE DECEMERIS 1860 OMNINO APPARUEBAT. UNUM-
QUODQUE VOLUMEN GH.ECO-LATINUM OCTO, UNUMQUODQUE MEBE LATINUM QUINQUE FBANCIS OLUMMODO EMITUR UTliO-
: :
BIQUE VERO, UT PRETII IIUJUS BEXEFICIO FRUATUR EMPTOR, COLLECTIONEM INTEGBA.M, S'". GR.ECAM SIVE LATIXAM, .;
326 VOLUMINIBUS PRO AMPLIORI EDITIOXE ET 272 PHO MINORI ABSQUE INDICIBUS CONSTANTl V, COMPARET NECESSE ERIT;
SECUS ENIM CUJUSQUE VOLUMINIS AWPLITUDINFM NECNON ET DIFFICULT.VTES VABIA PRETIA .EQU VBUNT. ATTAMEN, SI QUI3
EMAT INTEGBE ET SEOBSIM COLLECTIONEM GR.ECO-LATINAM, VEL EAMDEM EX GB.ECO LATINE VERSAM, TUM QUODQUE VOLU-
MEN PRO NOVEM VEL PRO SEX FRANCIS OBTINEBIT. IST.E CONDITIONES SERIEBUS PATROLOGIiE NOXDUM EXCUSIS APPLICANTUB.
PATROLOGI^ LAmJE TOMUS XCIL
VENERABILIS BED^
TOMUS TERTIUS.
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

IN VIA DICTA DAMbOISE, OLIM PROPE PORTAM LUTETI.E PARISIORUM VULGO D'ENFER
NOMIi\AT\M, SEU PETIT-MONTROUGE, NUNC VERO INTRA MCENIA P.iRISINA.
1862
AVIS IMPORTANT. Aoqa.
sans c^.ntradictious pUis ou moins
to.tes <!« "°'"'''™ "^'^ '
^^^^^^^ 3'' a dit qfrils etaicnt fermes
cachetdivin de leui^ utUite 'rantdt ona
^^f;^
u>e l^'»' l
"^^ «
,
?arn e d Pui 2 ^"^ «' "^^ produetions

qui en sortent
ou quils alla.ent letre ^^«P^"''^''^ ^Ji^XT ^^11 Da.n td^ P™deuce
graves so.guees
deviennent de plus en
humaine ne saura.t
plus
prevo.r ,u
et
«"f^'
'4 ",?
ff
^' f™o,?t que quaud la niUUUheque du Clenj,' sera
ravenir, ponr ce qn'il y a a espe.-er ou a
ê P- sse parait ia.i sur â a,u de
^^^^'^''''''l^''!]^^^'^''^, F ^^î^^^^_^ .^. ^^,^„.
,
terminee eu ses 2,000 voU.mes .u-4». ,_^^

^ ^^^^
. crai,idre. Cepeudaut, pa.-m, l^.l,^'^!"'''";^ /"^^^^ ^, '^^ /^nH en^ pU.s de consequences. De petits et .guares
rûellement repetees, parce qu «'^°' P "',;="P''^,'.';
'
|e„rs vova^'eurs, a repeter partout que

uos Editious
memTnLu.-;êut q»'nue den.i valenr, si '«'-ê en eta,

-«-j ^ - '"^ ^,, Typo,raphie ayaut force TEditeur de
dans le P'-''''^'?^"'' l';':'^,,^:^'
est ires v.'ai que, 1 n,oind.-eVij, qua.re volumes
II 7,, 'e^cl ô. r 6^0.^«
reconrir aux mecan.ques, af... de lesimpr.-
^^^'^ff"?^j^,J';f'/,^^^^^^^
du double Conn 'i-E'^"^"^-'^^'^' ombre d'autres volumos, appartenant a d,verses
meries a presque tout ce iju, s edite, ,1
^J'^^^^^'^^^^
est ^.^'" ,^"°^'' 'l';,,'',,,.
^.^.^
,
,^^„^,(5 ces temps eloignes, les

mecauiques ont
Publications, fn.-ent .mpr.n.es ou
rop no.r 01, » P 1''»'"- ^^^ -trP dn luxe, attendn^que le Inxe jurera.t dans
cede lotravail aux presses a '"'^'^. '^'/ '7'™/! '^„7e, ,^^^^^
<Jna..t a la cor,-ection, .l.e.st
des ouvragss djune telle n.atn,.e ^^'/"'^{^'^-^^^^^^^^^S^ co..tempora.ne. Et co,.,me„. e.. sera,t-.l
s. loiu
defait qn'elle.ia amais ete portee ''f''*;''''-'^''®/^,'''^ ^^m arriver a purger nos epreuves de
tonles êpen es que '.^,''''',,,,,:„o,,,
,^s s^^^
antrement, ap,-es tontesles peines et '^^
-
corrige.^que deu.x epreuves

toutes fautes? fhab.tude, eu tyP°S';^P ''1^,' ^'"^^.^^l^^^^.oi
^,"^ "^^pa^re,, r en le manuscrit de Tauteur.
.
°'
et d'en confercr une Au uioYen de correctenrs blanch.ssous
''«'sie;'''' '.'^^^'^'^«''''^- '^'''
='^f'^ f, ,P'X,e',su^^
Dans les Atelien CMoliques '« '•''T'=',^.'''^''^^\P^,=^?''^,,"-'-""""Ts^^^^^^^^^^ o.,commeuce par preparer la copie d'un
dont coupd'ce.l 'yP^S.j'';^"''^^/, ,P preparee. 0,, l.t
le harnais et le ,^' ^,"
pr mifer Ip.-eme avec laco^p.e 'ain^.
seul ''"^'•,,"'' ê
bout a rautre sans en e.xcepter u., ' "^"^'
',
'ri P'
' em
''|''
're bn fait la me.ue chose e,. t.erce,
en colla-
mais en
en seconde de la meme man.ere, '^«''^""''"f''':'^^,^ .'l
'f,''"'^^^^^ On .euouvelle la mSme ope-
tionnantavec la seconde. On eg.t de meme en ^'',,^° '^,'','1'^
voir si aucune des fantes
avecla qnarte ?,f "^;^' ^^ '/J,', p^
ration en quinte, en collat.onuant .^•^^f "f
,°;;'|" '^^^'es ,,r^c lappe a MM. les corrigeurs snr le
MM. correc eur
signalees au bureau par les ^/ '^ ""^J^^ ^^^//l-i^^^;''' '^ ra„t,-e^ et en dehors de la preparat.on
,
niarbre et le metal. Apres ces "'^'5. ''''^t'','^<fJ""'';^L"°" '"^'^^ puis 'on cliche. Le cUchage opere,
par
une rev.s.on, et ôuv^n d en ue. ''^"^°
ci-dessus monticnnee, v.ent ';';'^'/„„e „ouvelle lecture dU.n bout de \'e-
consequent la purete du texte se '.<^''^«''*,/»'!^"^'/'^„«^' °' Jt^^^ aVrn^? ces in,.ombrables precautious.
preuve a l'autre, on se Uvre a une
'
nouvelle ey^'°";,,f'
des,correcte.,.^s de toute
Z
n»t,on' et ^'
les nat,o,,* e. P^Pl„s grand nombre que
dans vingt-cnq
Auss. y a-t-il a Moutrouge '^^ |^^ ,,„ o,it,on, tandis qn'aillenrs
imprimenesdeParisreun.es! Aussiencore, '^^'^"'ict'»'' J
'<>'' f \ f 'J^
^'''*^^^^^ rexaetitude obtenue par
ell^ne coute que le dixieme Auss. '"'sent b.en loin derriere
!
<'f'^',^''\'iZ\^''ZTAintu^^^^^
que la P'"P"
lant de trais el de so.ns fa.t-elle "^
Petau et Sirmond. Que
,
''^.c^^^
'',
\f
?r<^l^;:,"^tre^lS;^tfûS'}:»?!^;!^^';:;^^'^^1« Ur a.t cenes des n0.res qu, leur correspondent,
'-e -aUte.
en
"; 2me e,r'latiu,'on seônv^^ncra

plus
q''^''"'va.i-''''^ -..'
,,pograpbique el n'etant
"
D'ailleurs, ces savants em,nents, V'^<>'>'''"P'^J^^lf'l^X!''-^ren^^^ mais "e qui Yevait s'y trouver, leur
point correcteurs de profess.on, ''-«'«'''•,'''?.';«.
;ru''."«l^XlesBe.S
Dc plus 1« l^^^^^^^^^^^ ns comme les Jesuites, operateul p.esque
haute intelligence suppleant aux f''''»^^
''« '
,^^ ^^^^.^,.^ Catlwl,q„es,
.
,'^^.
toujours sur des manuscr,ts, cause P«'-P^'' que sur des imprimes.
''«"l^VdU.on^ffie,,
la Trad,t 0,,
1^^1,1^^ soivent
dont le prop,-e est snrtout de ressusc,ter ''°P«'«';,;îP'"i=| ^ .efque te.ups, ,,'avoir pu trouve,;
en
B,-uxelles, iious ^,'^".^ *"'.,",.>'';.\,„_^
I B H P Ue Buch, Jesu,te Bolland,ste de „rofesseur de Theolog e 4 Uni-
dillluUt ,uo,sd'e.ude, nue seuUfante '»---'- ,^«';:^nria'rmev,ur 0"^ '''-"-^ ''
'i^"' ^" 1«^"'"«*'
versite de Wur.bourg, et M. K«'^^''''''''' J'"^?';,^ le grec de notre donble
Patrologie.
""f *-^"oi. jans leTaS.' so t dans
;°'j\ coneUY drecteur des Amtales de plnlosoplne chraienne,
„'avoir pu 6gale,ne„t surp,_eudre '''
ff"'f,f«
Enlin, le savaut P. P,tra, Bened.ct.u ''« *'-.|'°^
d'avouer que uous „'av,ons guere irop
seule«'^''^^"''^•J
m,s au delide nous conva,ucred'une de bons hellenisles, et, ce qu,
t'
^^"'•tyP^f^.XA^"';' Jfbons^
presumede notre parfaite correct,on Dans le
rge e U
t,oj^^^
„ne prime de 2,5 cent.mes
hommes t,-es pos,t,ls et tres les grecs.
^st plus rare, des de nos volumes, surtout dans
f,''^ '
leV,el Ue
"
decoumront ?'
âns , !f, ^''^f lequel
,,uporte . .
par chaque faute veritable qu ils rimportauce et meme la necessile

•^
Malgrl ce qui precede, lEd.teur des Cours depuis plus d'uu an, et
ouvrage ««^f
ô'' 'fl/^Y-î^j^^ftjye e, estin able, se livre
d'une co.Tection parfaite pour qu'u,, tcouteuse, savoir, la revision ent.ere et
a la fiu a une °P^' .^^f
''^',^ble e
f''°" '°"/!'
est resolu de se livrer jusuu ^,"5 au fur et a mesure qu'il les renietsouspresse,
A,.,s, chacun de
uuiverselle de ses iunombralles cUches ^^
^^l^^^^^^.^^ô"' serout occnpes pendant 10 ans, ot une
est corrigS mot pour mot d'un
bout '1 '«''';,«•. Ue cette
'-'''"'° «Xofdef^c êst onsa^ree a cet important contr61e.
som,ne qui ne saura.t etre mou.dre ^ ''" ,'^^«" '
deiA
J^leja se distU,guaie..t ent.-e toutes^.ar la
supe.-.orite de leur
Ca'''»''^ q qui
mani^re, les Publications Ae^ Atelxers
'i-s,
''
^^ '^^^^^^ ^„,„0 y^; car qnel est red.ieur
correction, n'auront de r.yales, •^PP°''', faut
.'^'^^ et A\A prix si exorbila.jt? 11
pourrait et voudra.t se APBEb (.OIJP a '';l"%'^^
Uv.êr \°"J-,f des Uavai.x si g,,a, q _^. ^.^^^ ^^^^^^
Sertes etre bien penet,-e d'une
vocat,on d'^'"'; ^/^^*.^'^'^'; P°"'
"'ont
que jama s °'''''''^?,,'',';^"'Jl'f ™f
ed ites avec ta.lt d'exaclit„de que
ceux de
surtout lorsque 1'Europe savante
la liibliotl4',e nnire,-selle ,ln
a Tavenir po.-teront cettenote. En
de la correction, il ne faud.â
proclame
Clerg,'. I^,«
PJ^f;'' ,™ .''^"ter ^s P
consequence,
pre.idre que ceux
PO"
qu. ]''f/
,
'^^
'
X
j^ ceux revises, et
iô, s iTAleliers
en lAte l'avis ici trace. Nous ne

Pf 'X
tous ceux qni le seronl
CatkoUqnes sons le rapport
reconna.ssons qiie
On croyait autrefois que la stereotyp.e
i. si corr /ees
sur
su.vront dn tout, il introduit la per ection,
''o^
celte edition et celles qui P^^'"^''^^, '^,^
JltV^' Y", elas 10'^: p
immobilisai. les fau.es, attendu qn'u„ cUche Se l?'Hebreu a ete revu par M. Drach,
le Grec
^'^"'^f
comger msqu a '^!'*'"'^''".' f^ ?autes
car on a t,-ouve le moyen de le ^^^,
^,''1'-,^ en S^^
ces langues.
les p,-emiers '^,':\' P!,„,es Enlin, notre exemple a fini par
par des Grecs, le Latin etle Franca,s par
P '^«''f':'^"^*
«.is pa.- le
qrees Ae Rome,
Nous avous la consolatiou de pouvo.r .n.r cet 'j,''"^?'"'^^ "^
."'^'rtnce par les Canons
eb.-anler les grandes pnblicat,o„s en
ItaUe,
Parme
«''
•^'.';,!"^g"?'
"«*/'/'
;",,•& recue,l des dMa,-mons des
que des
le Gerdil de lâples, le Saint-Jho,„asAe /^
'p'^?^^^,,^^^ on n'ava,t su reimprimer
riles de Bruxelles, les Bollandistes,
le Suairi et e
'JP^"'f,« «?
7"'- toucher. par
f"iJaien peur, et o„ n'osait y
ouvragos de courte haleine. Les in-4», ^'^'''"^^"'''l'''^}^''^^^^^^^^ nous im.ter. Bien plus,
c-ainte de se noyer daus ces ab.mes
sans fo.,d "'„^''
° au Bullai,-e un.vorsel,
na^-e ef^notre direction,
..''^^^^^,;
<'\^'^f "t'^': el a
sous notreimpulsion, d'autres Ed,teursse ^'''Pa'-''''»'.^"'.'^^
P^*'^"''"''^^';^^;^^
e a
'.
„enerale de tous les conciles
une !i'ographie
^nxmisionsde toutesles Cougr^gat,ons, a '^' «
«^[^ «j^,,, ou qui se fonl, sont sans
«f
SMCULUM VUl. ANNUS 730.
VENERABILIS BEDE,
ANGLO-SAXONIS PRESBYTERI,
OPERA OMNIA,
EX TRIBUS PR.ECIPUIS EDITIONIBUS INTER SE COLLATIS,
COLONIENSI, DUABUSQUE IN ANGLIA,STUDIO DOCTISSIMORUM VIRORUM

SMITH ET GILES,
NON SINE INGENTI LITTERATORUM PLAUSU IN LUCEM VULGATIS,
NOVISSIME AD PR«LUM REVOCATA, MEUORI ORDIXE DIGESTA, VARIIS MONUMENTIS AUCTA, ET,
QUOD MAXIMUM EST, IX.NUMERIS, QUIBUS SCATEBANT, MENDIS DILIGENTER EXPURGATA ;
ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE,

KIKLIOTHEiVi: tXERI Ui\TVEK$i.«:,
SIVE
CURSUUM CO.MPLETORUM IN SINGULOS SCIEN1T.£ ECCLESIASTIC.-E UAMOS EDITORE.
TUMUS TERTIUS.
VENEUNT 6 VOLUMINA
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

IN VIA DICTA D'AMliOlSE, OLl.M 1-ROPE PORTASl LUTETLE PARISIORUM VULGO UE^FER
NOMINATAM, SEU PETIT-MOISTIWUGE, NUNC VERO INTRA MCENIA PARISINA.
1862
S^CULUM Ylll. ANNUS 730.
ELENCHUS
OPERUM QU^ IN HOC TOMO XCII CONTINENTUR.
VENERABILIS BEDA.
OPERA EXEGETICA (lENUINA. [Continmlio.)

Expositio In Evangelium S. Malthaii. col. 9
— in Evangeliuni S. Marci. liJl
— in Evangelium S. Lucu'. 301

— in Evangelium S. Joannis. 633
— in Actus Aposlolorum. 937
De nominibus Locorum vel Civilatum qna' leguntui' in libro .\ctuum. 1033
Index Kerum. 1039
Parisiis. — Ex Typis J.-P. MIGNE.

m MATmJEl EVAxNGELIUM
EXPOSITIO.
LTBER PRIMUS.
CAPUT PRIMUM. A ccrneHlcm ; sAe dermiens, qui.i Ecclcsia In llJe Cliri-

LiieT generatioms. Mos eteiiiiii csl S(Tit>lur,iriiin sii forliler persisiere slatuil, ul Aposio'us : Certtu
sacranim dispniatioiiis voluir.ini noinen iiniioneie, sunt , inqiiit, quod neque mors, neqiie vila, tieqiie
on-
sicut Gencsis dlcltur co ijiic.l im i|iii dc naiiira ci geliis , neque principalus , neque alia aliqua rrcatura
Gondilioiie reruni disputare, ei ideo Mattlixus istud poterit nos separare a cliaiilate Dei, qtue est in CltriUo
DOfnen indldit Evangelio suo, qui iii priiicipio genca- Jesu Domino noslro {liom. viii, 38).
logiam humanilatis Cbrisii iiicmoravli , llcet iii se- David aulem rex geiiuit Salomonem, ex ea qute fuil
queniibus doclrina! ci niiraculorum receiil nieniio- Vriee. Quaeriiur cur noincn Uria; poiieret laciio no-
Jicin. iiiiiie Ileersabae. Sed respondenduni cst qiiia Urix
Jesu Chrisli. Jesus eniin propiium iiomcn est as- nomen quasi jusii viri posnil : Beersaba vero i.icuil
sumpix carnis, qiiod Laiine Satviior iiiircprelaiur : ob srelus imni:inlssiiiiuiii adiiiierii ei Uoniicidli
quod
Clirii-tus noineii esi digniatls ,
quod l.atine nnctiis perpetraiuni Cot propier eam.
diciiur. Iii veieri elenim lcgc saccrdoles ei reges iin- Joram atiiem genuit Oz:am. De Jnram aulcm Oclio-
gebinlur, ei istc meiiio uncius dicitur, qui verus liam naiuin legimus qui geuuii Jois, cui successil
,
sacerdos esl, seir.eiipsuin offcrcns pro peccatis no- filius ejus Amaslas, ei poî bunc Azarias nui ci
stris, et rcx omniuin rcgum, iii cujus noiniin; omne B Ozlas : sed projiierea Iriuin reguin nomina'
gein
genu (leciliur, et <|ul, Psalmista lesie , oleo siiicii nealogla Salvaioris umitiuntiir, qula Joram
se mis-
Spiriiiis uncius est prx coiisoriibus su s. cuil ifnpiissimx genli Jezabcl. eiuijat.i
irfllni-
Filii David, filii Abrahum. Quicritur cur Davitl antc iioiiem ejus ires lessaresce dtc ides
liereni.
Abraliain nomiuaverii, vel cur istos taniummodo tot Josiat (jeiiuit Jechoniam, et fialres ejut
in transmi-
pairilius internilssis ; sed, iii 11 eroiiymus ali , ordo gralione Babyionis. Quod llioroiiyinus vUio fcripto-
prx| oslerus esi , sed neccssario commutatus. alic- runi iiiier Cra;cos et Laiinos coiifusum csê narravit.
quin Abraham nominalo , ac deiiide David, iicccsse ei pairem qui in ifehraco Joacliim nominaius est, non
habuii Abrahaiii iterum iiomiuare, ut cjus liliuiii iu Cliald,iaiii ducluni, sed defunciuin in lerra siia.
D.iv:d esse nionslrarel. F.t iioiandiini qiiud lios ideo et (illum Joacliim de c.ipliviiate redieutim, Salaihii I
nominavit qiii:i hls C)irli>ius fult ex eoriim seiiiiiie gcnuisse perhibebal. Augusiinus »ero causa hoc
iiasci promlssiis. Abralix ii.iinqiic ila : In senii:iie inyslerli faccmi esse narravil , ut Jeclioiuiis qiii in-
tuo bentdicentuT omties faniiiuv lerice iCen. \ii), lerpreiatur praefiaraiio Dei. bls minieraius est : in
quod semcn Ciiristus est, Daud vero ita : De fruciu liue prioiis, ci In caplte sc(|iicnlis catalogi poncreiur,
venlris lui ponam super sedcin utenin [P.al. cxxxi, lapidem angularem Cbrlslum dcslgnans. in quo pr*.
C piravli Dtus Paier duos populos quasi parieics iii
Jiuias auiein geimit Phares et Zura de Thaniar. uiiam jungere doiiium.
Qu.Triiur cur Tli.imar et Kaali aliculgcnas ei pcccî- Jueob autem genuit Josepli. liiierrogari solel quo.
irices taiitummodo noiniii:iverlt in genealogla Cliii- miido Maiihi-us Joseph Jacob patrem habere
diierii,
£ti. Scd rcspoiidcnduin csl ideo lioc feclsse evange- Liicas vero lleli narraverit. Sed respondendum
ett
lislam, ui ustenderct Cliristum iion solum Judsporum quod isii Jacob et lleli fratres cranl,
habentes divei-
sed el gentiuni salvatorem. Tliamar inierprelaiur si> lemporihus et diverso venientes genere, qui avi
amariiudo sive palma , et siguiiicai Ecclesiam , quae Josepli esse vldentur , ex una eademque uiore Es li,
r .. .
full amara in peccatis, seil ubdulcala esl propier iioinine Maihan, qui per S,ilomoiiein gcnus ducii,
graiiaiii Clirlsii; cui eilam palniu! vocabuluin convc- filium habuit Jacob el Matliat. i|ui per Natliau geniu
iiire vidKliir. ob rcrtaminuiii vicloriam ct coronam ducit e.x eadem tribii, seil non eodem genere. co de-
coelestlum pr:ciiii»rum. Itaab iiiterpret.iiur laiiludo, funcio niiuni acceiiit lleli
, : ei sic Jacob et lleli di-
qu* cllain Ecclcsiam coiiveiiieiilfr signilicare vide- verso genere |i:>tnim fiaircs >uiit uiciini, qiioruui
tiir, dilaialam pcr loiiim iiiuiidiiin.sicul scripluni esi: alier, id est Jaiob, deriiiicli frairis IJeli afcipicn>
Ditaia locum lentorii ttti, el petles labernaculorum tuo- uxorem Juscpli secimilum n.iiurain
,
gciiuii suam ;
luni exlciidcre ne pnrcas ha. Liv,2). Uiith inlerprcta-
(
sccundum vcro pra'ceiiiuin legis. frairis illium.
lur vidnis, s i;ii.iicai Eccle>iam puriiatc mentls Deum Viium Mari<e. Id es! niinislnini .Marl.r nnn , : tibl
r*TltOL. XCII.
g)Q
::
u HED* VENEr.AUiLlS OPP. i>ARS !l. SECT. l. - EXEGETICA GENUINV. »2
eubeat iiupiiariun ;»'!.iiii! iiio, S' <l qi!" i in Scripiiiris A iniiiaiis proscnitoiibus, si ibt.im senieiiiinii u<i prior.i
sponsop voceiiliir iixnies inenienio. vii :iddere ; si Tcro ad seqiieniia, demonsirat qimd
bequana-us Jcshs Uirhlus. Pnlo.Iire pnsuit non islo modo iiifip'ebal fieri.
de (inibiis, seil tle qua, id esl, sola viiîiie, sine viriii Cmhi esnet dcsponsata mater ejus Maria Josi'i>li. lii-
Alirabam hs- lerrngari solet qii.ire Cliristiis ei; virjiinc el lanieii

fi-ii.in(>. UiriMCS ers;o j;ein.raliniies -.ib ,
(|U.Ttuordctiin nam prl- dcspoiis il.i, iiasci voluisset. Scd respondenduin es»
nne ad David, geneniioiics :
iii:i lessaresce decadis incipiens abAl.rali:i;ii in D.ivid, quod quatiior c.iusis hoc ita gcsium esse credimus: iit
irrnVmaiiir seciiiiduin D^vid , id csl , juxta D.ivid a Maria iii .€f;yplo fugiens , solaiium niinislerii babe-
iiiclioans, in Jeclioniani priorcrrj lioc est rei a Josopli cl ne quasi aduliera lapidaretur , el
Sjlomnne ,
,
Joarliiii' apiid llclir;eos vocatur, desiiiil. Cbristus qu;iî fornicaiionis filius despicereiur, el ul
jialreni, (jiii
Joacliiin, (ûi genus Cliristi per Josepli (jsieuderol.

Tcrtia a sccundo J<;clionia, id cst, (ilio
suraens, usquo ad Oi.i [int propinquus Maruv. Qiiia non crat consue-
llubrai.c Jocliin diciiur, initinm
ipê Clirisliis coniiumercliir IUi!o liistoricis niiilieres in Kencalojjia iiuinerare , el
< hrlsiura periingit, iii
:
qualerdenarius ter positus, lii- 111 diaboluni l.ileret iialivila. < jiis, a'sri!iiaiiicni Chri-
iste vero iiunnrus
pliceni Isiaelitici populi liisiorice demnnsiral dislin- siiiin de Josep'i seiiiine n.it'iiii ; aliier enlin in eum
ciioni^m, quarum priiua sub pairiarcbis et siceido- B nianus e.\leni:oi<: nnn aiider<'t
libus ct jiidicilius fuit anlc reges ; secundi sub regi Inventa esl in utero Ivibcns de Spiiitu sancto. A
biis, ct priipbclis, el s:iCerdolibus ; tci tla suli ducibiis, J.jsepli in utero eam h:i!icre dicit inveniam ; et licel
N.im niy- quasi specialiicr dicat lit! Spin/ii soHCfo, lauicn cr;-
et proplictis, ei sr.ccrdotibus po-l iegi?s.
quutuor ad Evangelin, d re debernus qii.id liomincm Jejum non S(i'iis Spi-
.-lice drcem ad Decalogum ,
quia per concor- rilus sanctiis, scd lola Tr.nitas iii uiero Virgiiiis
iria ad Trinilalis lidem lespiciuiit :
rcrinavit. Idco iiaiuque spccialiier quaii <le S.iritu

diam legis et Evangelii (ides sanctx Triniiatis pra;-
vcro imiiieiiis lypiim prx- snncto dicit, qtiia illiini l). us Triiii:as rnrmavit iii
dicalur : qiiadr.igenariiis
seniis sKCuli tenere videlur, diim aniii quadiipariiiis

Yiignt'; qui adventu suo donum Spir tus saiicti iii
vicibiis currunl, et imiiidus quaiuor parlibus Irrnii- se credcntibus laige minisiravii.
nalur queiiiadmodiim deiiaiius niinierus qiialcr du- Josepli outem vir ejus cum esset justits, el notlet eam
;
bene iiumerus Irctlucere, voluii occuUc ilimitlere eam.

cius, eflicil quadraginl:i , el biiiariiis
addiUiSest, qiiia diio Toslamcnla sigiiidc.il, pcr qu.Te Ea qiiippc justitia ut niisericonliter propinqua!
Clirisius iiiiivers:iiii ici;ii lxclcsi:iiii : et quul sibi iii

coiibuleret justus crat , de qiia Stripiura dix'i: Mi-
bono placeat, qiiid in i'.r;ivo displiceai, paicOcii ; seu sericordinm vclo el uon sacrificium {Matih. xii, 7) ;
duo praccpta cliariiaiis nuiiicMis ipse demonsirat, imn ea qua Scrib* el Pliaris.x-i elali, jusios se quasi
iii qiibus tota lex peiulci ct prupbei.ie. Poicst eliam a'niiilatores lcgis xsiimabani, cura crudeliier proxi-
.•ilitcr qiiadrageiiariiis iiiiiiicrus inlelligi : seplies scni iiiorum sanguinein elTunderenl, propier iiansgicssio-
quaijragiiit.i duo raciiiiit ; tl qucmailiiiudum Israeli- iieiii legis, quani ne.!ua<|ii.<m ipsi <ibservab:ini.
ticus populus de /lCgypiiaca scrvitulc liberatn'<, se- I pse uulcin siilvum (aciet popuium suum a peccatis
plies scna, id est qiiadra^liita duo arclissimx vix in eorum. lllum, de quo diciuin esl iii Evangtlio, p.ipu-
dese.to mciaius esi castra ; scd accepio ducc Jesu, luin sine diibio : Quotquol autem receperunt eum, el
aperlo niox Jord.iuc proiiiissas sedes viclis liosiibus reliqiia {Juan. \i, 12): non illuin, de quo diclum csl
adit : sic Doniinus Jesus quadrage.siina secunda ge- Jn ;)rop:ia veiiil, et siii cu<n iioii receperunt {Joan.
iieralinne, el qno muiidus crcdenie Abr:ibani c:rcita- 1, II).
tis t(nebr:is discussit, in cariie \enie:is ad parlicipan- El iion c jgnosrebat eam, donec pepcrit filium suum
dum nobkcuin mortalitalem desrendit. El per loi p.imogeiutum. Non, ul quldain niale a'siiiiiant , Mana
tiros qiiasi ejiisdem iiumeri mansioncs ad iniclligi- p.ist Clirisium aîos lilios d« Joseph pepcrit, qui fra-
Lilcm Jordaiiein, id esi, virginem Mariam sancti Spi- lics suiit Domiiii dicti ; scd donec hnc loco pro inli-
rit'is gurgiie plenain, diice Jcs» Cbristo venlum sil : wj uiio lc:iipore ponilur, siciil in Psaiinis diciuui cst
qui qinsi liamus positus , toniioîim dracoiicin adun Duiiec ponaininiiiiii,os tuos , scabelluni pedunt luorum
calunrioccisusoccidil. Maltliaiiis ali Abiabam iiicipieiis {Psatm. cix, 1). Et not;induiii quod oinnes iinigenili
usque ad Joscph desceiidcndo, genealogiam Cliri- primogeiiiii dici possiml. Porrn onines primogcniti
sti esposuit. Lucas vero a Chrisio iiici|iitii^, iisijue iion pussiiiit, cuiii cos alii seipiuniur; et rccie pri*
ad ipsnm Domlunm ascendcndo, sepiuagiiiia .scpiciii iii.gciiiius dicius esl ,

qiiia In miillls fralriuiis pri-
gcnerattcncs enumeravii. In desccnsione bun.iliias iiius devitia niorte siirrexit, cisquc resiirgi'ndi pne-
Christi ileîRiiatur, ûi, juxta ApnsioliiiM,3emilipsuni bebat exciiiplum.
exinamvit, [oTinam sefvi aecipiens (Philip. ii, 7) : in CAPUT II
aseensiene cxaltatio noMra designaiur ,

quia ad li.<c Ctini natus essel Jesus in lieihlchein Juda. Ad ilistin-
huinlliaius est Christiis , ui iios cxaltarci. Porro nii- ctiiincm aliciiu« Detlilebein, qua; Cit iii tnbu Zabu-
ineru» ille inysticus prorsos oninium reiiiissi.nioni loii, iKiniiiiavit.
signiliiai peccaioruiii ; iinde in Evangelio daitur : Ecce Maiii iib Orienle, usque, Venimus adorure eum.
iVon Jico tibi usque seplies, et rcliqua {Mallh. viii, 22). Magi non propt<!r mngicaiii ariem sic iioininaiiiur,
Cliriiti autein geniraiio sic eral. Superius jaiii iio- sed pniplcr aliquam ihilosophiarn ,
in qua succe .•><>-
K IN MATTil.^:i lAANGKLlUM KXrOSITI ). - 1,1». I. U
res Balaam esse credunlur , ei pruptcr proplictiain A ciipi(!li»iit : fiivH li^preticos ,
qui (^hristiim alii in hit-
ejus incitati, vis.'» iiova slflla ii.Tliim rcgeni qua:r<>- ni.inil:ilc ejn alii iii divinii.nio, iier iion et in meiii-
baiit, qiii confringere onine» tluces alienigeiuiium bris su^s ocoiJeie qii.Trcbanl : nnx vcro "igniric:!!
prophelaius e>l e\ divino eoniin. ignorantiiim ,

qiia Judx-i in errore sun lelicti siini
El congregam omnet principei lacerdotum, usque, qtiaiiilo aposto!i liirem fidei geniilius intimabaiit.
in BtMehem Judas. Quod inagls tunc stella iKin ap- £( eittt ibi, usqiie, ex /Hgyplo vocavi filium meui».
paruit, quia eos antc ducebat, ad Jadxnrum factum Obiius ilcr>idis signilicat flncm odii Judxormn
ost damiiationeiii, ni exqiiisiii ab llerode, locuin na- q.iando ante diem judicii Chrisius ad Judxos per
tivitatis Christi rxpriinereni, ne ullam exeusaiionem doctnres ultinii temporis levertemr; iion qiiod ^••n-
liaberenl ignorantix, posi iirglcctain fldem : cum tiliiaicni relinquat, sed ut in utrisi|iie rrgiiet.
ante naiiviiateni rjiis noii soluni quud nasci debe- Tunc Herodei videns quomcdo iUiitus es$el a magis.
rel, sed nbi ii;isciiurus esset , demonsti arcfll. Mys- Verisiniilc esl quod postqiiam iiiagi niliil reiinntia-
tice aulein tres .Magi ires paries roundi signillcant \rriMit Heiodi , ruin put.isse iilos r.illacis slellx vi-
Asiam, Arricani Europam sive liumanum genus,

, , sioiie ..'eceptos, ad se, non iiivenlo regc nnto, erubiiissc
quod a tribus filiis Nue seminarium suinpsii. revci tere , el ita limore depiilso , aliiiiiod iciiiporis
Et ecce stella quam viderunt in erienie antccedebai " nnievisse de pcrsequcnilo puero ; scd post , reîiis
eoi, usquc, dum veniens staret lupra ubi eral puer. divirg.iis qii.T in tcin|ilo fai'I;c diclxque fiicr.TiiI a Si
Porro liaH: slella proplietiam signilical, qux ab iiiitio iiicoiie et Aiiiia, scnsis^c sc a M:igis illiisiiiii, ac deindn
proinissx benedictioiiis seiuiiii Abrahx quasi prx cr- ad iiecein Cliristi cupicns perveiiire, noii snluni inlte
iciis Cliristum veniurum esse proinisil , usqiie iiuin ilileliem,verum in omiiibuscirca fiiiibu$,slcut inoduin
iiatum in pleniludine lemporis ostendebat. iii nullo lenuit. Omncs a lilio unius iiociis usqui: ad
Yidenlei autem ilellam ,
gavisi lunt gaudio niagiio fi iiiin diioriim aiinoriiin occidil. Sccuiiilnm loiiipus,
vatde. Id est, inttlligeiues liiiituin cs.ê pro|ilieiiain qiiod exquisicral a Magis, tractaiis iiiiquus rcx qiiud
inennrrabili gaudio graiulantur, qui de tribiis pai li- possibile e^set regi Deo nasceiiti, cui famulaliaiitiir
bus niuiidi ad tidem Cbrisli cuiivetiiiiiil. sidera rocli, lii invalidiore xlaic anni unius vel dun-
Et inlranles dumum , >iiven«run( pucrum cum Uaiia runi pucr apparere oculis bominum ; ct rursiis si
matre ejus. Id esi ,

per Gdem Ecclesiam ingredien- vellei parviiaie corporis celare xiaiem natuix, uiruin
ics , Christuiii cum priinitiva Erclesia iiiveniruni, post annuin iiaiivit.iiis Domini an duos liniic iieccui
qux cx Israrlilico pnpiilo conversa est ad fidein ejus. coiificerct, non apparet ; nisi forte dicainui qiiod
Ei procfdenies adoraverunt eiim. Neqiiaquani ad- _ posiaiinum evululum, et quatuordics «equeniis anni
»^ . '-*.- -. ! • -
«rareiit, si cum I»
Uoniiiiuin non crcdereiit. iiy^tice au-
I I- l.-
infaiites jusserit occidi , ubi dies passiunis ciiruin a
tem procedebant populi credeiiliuin , et adoraliaut calholica veneratur Ecclesia.

vera fide el |iiira ronfesgioiie. Tunc adimptelum tit, iisque, noluil consolari, quia
Et aperlis tliesau it tuii, ct religua. In auro regalis noi) sinil. Qu;rrilur qun:notlo Hocliel filios Juda, id
dignitas oslcnditiir Chrisii ; in thure, fjiis verum csl Ucibltlieni, quasi suus ploiet, qux est mstcr filiu-
sacerJoiium ; iii inyrrlia , mortalitas cariiis ; aliter : riim Oeiijamio. Sed res|iuiideniluin c^l, sive qnnd iu
in auro spiriuKs seBsus, in tlioro olfaclus virtutuin, Kethleliciii scpiill.i sii, el iiide inatris nomeii acc-"-
iu iiiyrrlia inoriilicaiio corfwris dcsignatur, qii:c quo- perii, sivc qiiod coiiiunclx sunt irUjiis Juda ei Den-
tidie omivia ab isia EccleMa in tribus pariibus muii- jaiiiin per nccasione:ii in 1'ielh'elicjri finibus ncciden-
di tlispersa Doniino ofieniniBr. Atii tres species phi- dorum piierorum nltra terminosjuda, eiiam in B.:n-
losophix in his niuneribus iniciligere voluni : phy- janiln prrsecuiionem desxvisse. liaiua ciiim nomen
sicam, eihicain, logicam, qiias p»isl lidem ad laudein loci esi jiixia Gabaa, sed inlerpretaiiir evcelsus, ct
Dei isie inundus obiulii, cum »ritea in.nii stinllo iin- signilicat quod lanientatiu percussiouis longe t>it la-
pendit. Alii in anro allt-giiri:rni, iu myrrha histuriaui, lcque disjieria. SccunJum veio allegoriani Kacliel,
in thure aiiagogen , dicuiit ini-iiiuarl. Dqu;K ovis Dei, sive videns Deum inierprctaiur,
Et respunio acceplo, usi)ue, per aliam viain reversi signilicat Erclcsiam ,

qu.i; lota niciilis intentioiie
sunl in regionein swani. Regio nostia est (landisus, Deiim viJcre cupit : et i|isa esi ovis ceniesiuia, qiiam
ad quaiii per oliedieiiiiain n.-verli dcbet geiiu-, huina- reliciis non;iginia novem ovibus, id est orJiiiiUus
nuiii, quod iiide pcr inobcdicntiaiit eiiiulsum est. aflgeloriiin iii coelo, pjstor bonus qiixrcbat in lerra.
Ilerudes veio sigiiiticil diabuluui , ad qiiein redire Inierfeciio parvuloruin occisionem signilical marty-
ptisl acccptim fiJeiii piolillieiniir. runi Clirisli, qiios Ecclcsi.i plorans non viill lempo-
Ecce angeius iJuinini appasuit, u^que , et iteesiil in ralcm coiisolaiionem accipcre, qnia ad istiid sxcu-
jEgyplum. Juscph sigiiilicai doctorcs , Maria Ecde- l.iiii iion stint revcrsiiii qiii seincl siinl cum Chri>ta
siani ; j£gyptns vcro qu:e tcncbriii iiiter|ii'elaliir, cnroiiali : bive inlcifcilorfs mariyriiin deplorat,
,
£ignific:it islain gciiidiiatem ; el lixc ligura Cliristi qu»s priiiiuiii in filios lialicre dcsiderabal. El non
in /Kgypluiii Mguilic.il iraiihiiiiiii ejiis cum Ecclcsia sunt, id eî, ad viUnn ile.slin.Tii, scJ al alerii.uii
siia de I raeliiicu piipulo pei pr.idicatores ad gen- daniiiationein leiidiinl.

ti'S. lierudeg vero significat udium Jud-ôrura qni Defuiiclo aulem lltrede. Ilie iiaiiiqiie Joscph,
,
iiuiiirii Cli isii deleie, el cred iites in ciim peidere Enmlii et Lli"', ci prxdicalori:m uoviasiin: tiiipnris
15 BEO.E VENF.RATilLIS OPP. P.XRS 11. SF.CT. I.-EXEGETIC\ GF.iyUINA. 6
typiim lciiel. qiiiitt l>co iiioiiiii.liniiooiliu JiiJxiiniin, \ ijiii siiscipcr.il cnriils ve<liiiii>iiiiim lie JhJxis, iinl
(J05t iiigressMiii geniiuiii ail (iJeiii, Chiisium J:idaico C.Mtiln.iiii:; dcpraviiti; legis cl pomlere peccatoruni
)iO|iiili) pr.Uilio;iliiiiil. prciiiebininr. 1'orro znin pellici;i significat morlaU-
AidieHi niiiem (jiiod Airlietaui reqniircl in .hidira, laiciii ;i>i-uiiipl;f cariiis. .\lio jpnsn, signilic:il \csli-
iisqiit', <jui:niiim A'«: iraiii vucubiiur. Arclicl.ii reginim iii(Milii'ii Jo;iii:iis dj pili-. r:iiiieloriim qund Ctirisliiii
Kii|ieriiiiii Aiitii:liriili signlQcat iii si-qii.icibiis SMi^, silii indiiil Ii)cclesiain e\ gcniilitatc c.iiitersam ad
sc ctiiiaorlio jungort; iiinoRt vcrjc fiilci pmli- lideni cjiis, qii:e anlc:i cultiira i.lnloruin cl l.rditatc
(;iioriiiii
ciiorcs. G»lila:a inlcriirelalur tranEinigraiui (icrpe- vii.r fciebal. Znna |icllicca signiiicat iiKiriilicationcni
traia. N;iraielli veri virgiiUiiui sive Hiis : el signi- nicnibr. rum, qii.c snnt siipcr loriam: lociisinn, qiia*
fitfti iMClcsiiiin calliiilicaii), iii qiia lial.i al Cliiisli'S in m:iriliiHis snleiil mancrc liicis, eeJ a venio rapise,
<Miii iir;ciliraioriluis siiis, qii;e ali iiilitl 'liiaie aii II- et iii campiini spars^r, fmclu-. devnrani, sgii licanj
.leiii, a vitiis inl \irliiles irîsinigravcriit : ct qiiil? tredeiiles iii Ciirisliiiii, qni de inlid.-lilaic r.tptl san-
|iul|i>l.U iniperfeiiioiif opcrum, fliresciiiiiie iii y.iIu- cii Spiriltis vcnlo. in eampiini pnijicinnlHi Scriplii-
tibiis, per priiplifl:is iliiil plniiii iiiiiiipro, qiniil raiiim, cl ilii dcp.is'o frnincnlo sciiîiinii <! dnlce-
iixiiiii Kstiiiioiiiiim nno posiiil ilt; Scii|ilnris, ii.nii (liiie uliegoriarnm, Jiul.tis innltim siipnliiii c.iriiDlis
Na/;ir.rtis poltsl tlici sanctni Doi, qii.a oimies pru- B (ilis"rv:iiili;c relin piuiil
plieijE sancliiiu Oei veiiliiriiin iiiiiitialiaiil. yiilcns iiulem mutios r/inrisiforum et Siidduraro-
<;.\1'11T III ruiir, xôiicnic^, clc. Phariaei iiilcrprctantHr divisi,
In ilicbus itlii vriiil Joniiiies lliiiiiiitn, usqiie, np- en (lui.d smgiilaieni sibi prne c:ctcris scienti:im legi»
propmquabil enim rrriiiuni rivlDruni. Iii tlcitrio Jutl.i ae et obsirvaniiain inaiidaiorum Dei vindicabant. Sad-
tlicil, qiiia siciit illis întc prnplieialum esl, Ecce ducTi vero inlcrpreiantur juiiti, qui se ipsos juslio-
reliuqueiur doinus venra lUicrlii : sic in vJiebiis Joan- r s csse cacieris jactabanl : noleiiies accipere pro-
nis cx innlla parle fuil JuljL-a il."-erla, qtii rcver- plielins, ncquc anj^clornm oflicia, nequc resurieclio-
leiitiliiis panln anle JuiiTis tte ca|ilivll.iie, qiix sub iieni, nisi laiitum qiiiiiquc libros legis, quasi ab ipso
Zorobabel (uil, mtilti pn.pler tixorcs el lilios In ca Domiiio dici.itus iMiiysi : isiius liaTe is quidani de
plivitate accepios. ad lerram suain retlire no!enies, Saddiico auclor esse probaiur, a quo dcriTaiiiMicNi
peregrinaiioiie remansortiiit. Myslite antem Joaii- noiniiiis ducunl seqiiaccs ejus.

111
iies sigiiifiral Salvaliircin, qiii praMlic;ibat licseria- Progenies nperorum, qms demonstri'it vnbis jugerc
Deo al> ira venluru? Vipcra eiiiiii inortilciiini esi aiiiiii;!!

Juiiyex, id csl, propicr transgressioiiem legis a
;
(lereliclae, rpgiuini appropiiinnassc dicil : quod ille nam niaritns per mortein seminan; snlol, deiiiers,'»
appro|Miiqiiabat qui aililiini calestis regni linmiiiilius

*- in pmiur fi;inin3e capile, a quo illa prêciso, <iCiiieH
rcseravil : sive Ltclesi.nn fiiuirani esse prxdicabat, loornrcr.c prolis accii il : scil insiaiue partus tcm-
ipi.e s«pissiine iii Scripluris ccclcslis regni nomiiie pore, coincsia m itris vulva eriiinpiini. Sic tleniqtie
IMian^^vi ci S;idduca;i , qiiando perverso di.;:male
iioialur.
Hic esl enini, de (/iio iliclum esl per Isaiam proplie- liUos pcrdiiloiiis geiicrabanl, iiipriiiiiiiis deccplioiiis
taiii diccnlem : Vox cliuniinlis in dcserio : Vox nomina- semetipsos iiox:i pcrdcbant.
pra;cedcb:il ciamanls Id isl, Facile ergo fructuni digniim poenileniia:. Iil csl,
liis, ijuia vcrbuni ; ,
Diiiuim pcr ipsuir. I.iiincntis, Pariile viani Homiiii juvu modiim cnlpj; cmendare sliidete, el iie veliiis
boe cnim Vox verbnm pixib;il, ut (liccre Patrem lubenius Abraliim, ii(ili'c de carnali
:
(I$a. xi., 5); ad

pncdicatio- prosapia pairiarcliae gloriari ; qiiu noii qiii lilii ctr-
viam Diimiiii ad cor iimlruiii pcr fnlcin
ssiiiiias ejus, ail se ve-

tiis, lii iilii sunl Dci, sed qui lide ct npcribus enm
nis sterneiet : rectas (nrite
obsla- iiiiii:iri siudenl, lii a;siimaniur iii semine.

i.ieiUi Doiiiino seiniias f.icil, qni iiiillum ci
Dico autem vobis quoiiiam peteiis esl Deus de lopi-
'îiliim (ippoiiii qiin iier fesiuiaiuij inipediat.
Joaiuiei liabebal vesiimenlum de dibus istis, clc. Lapides eiim genies appellat. qui
Ipa aulem pilis
oslcndcbal qnia insensibiles creaiuras pro Creattire colebaiu, ei ipii

tnmcluvu,m. Aiistcrit..lcin vcsliiiin ,
;ilisque pietate duritiam lapidum pi.ssidebant in

pffiiiiteiitiam pr.cdicabat, eo qund pcciiileiuia sii in
rordc, de quibus Deiis spiriiale scmen Alirali.t eici-
cilicio et cinere faciciidj.
tavil pcr lideni.
El zonam peHiceam circa lutnbos ejus. Zona pdli-
eea mortilicaii.jneni carnis, et rienaiain luKiiriam Jem tecuris ad radicsm arborum posiia esl. Id est,
( stcn.iil fieri debere in p.riiiieniibiis. senleiitia jndii is, qui
sicut ferrum qund sccat per
,
Esca autem ejus erat lecusia cl niet silveslre. Lnco- maiiubriiini tenetur, iia Uiviiiitas in judicio appa-
sia modum digiti lencl, el esl bona ad maiiJiiran- rens, noii ad r.nnos, scii ad radicem posiia, Ucui-
(lum : liabcl alacrem volatum, scd ciln deeiduiim ; taiem pravis ulira pcccaiuli abscidii.
!i;cc osiendit docirinam Joannis boiiam esse obe- OtnHis ergo arbor, usqne . el in ignem milletur.
dieniibus, (ipeieqne eani perlicieiiiibus : sttl cito Idesl, omiiis voluinas qna; modo fiucium bonsc
cniinenliorc dncirina Cliristi titnendam. opcrationi» negal, iiiiic in ignc a;lcrii3e damnaiionis,
vcnienie
Porro mei silvestrc folia sont arboris niira; dtilcedi- jiisli Judicis scnieiilii e\, iâ, scnlict puiiam.
iiis . ipiod docirinsc Joaiinis nimiam Riiaviiitcin E()0 baptito vos in 071(11, usque, Fortier mc e*t. Iri
pcrniieiiiiaii bapiiiîre sc dicii. qni potcsiaiem non

«Sli-ndil. Mjslic- .Tiilcm Jiaiines significal CliustUMi,
,7 !N MATTIl^l liVANCKLlLJl l.XmsiUO. — LIU. I. 1S
haliuil percala JimUurt : sed Umeii profiiit cum A u.iple' d.e ovcmpliim proiogire. ul fiilelei disoin
soi|iiciUi l»a- iiiilliiiii sine bipliMiio piTlcrle jnsliim cjcislnrc, na
(ide suMC|'lum baplisnia Jrannis. iiui
j,:ismali Chiisli prjcpaiabil aecipienlBS.

ilespiciaiit potenlcs ab liiiiiiiiilins ineis ba>iliz;i;i,
Qai milein post me vmiurus est, (ortior nie csi. Ciim peccaia nie diinitlciiii-ui nicinMeiiiit, caput
Forlior esl pcccaia diiniUere, rjni Dens est el li nio, servi iiiaiiibus siilimisisse ud li:ipliândiini.
qiiam ego qui laiiiummodn sum simplex liomn. Uapinalus autem confeslim asi-eiiHit de aqr.a, et rcce
Cnjus ego non sum digmis catceameitla portare. Iii apaii siint ci caelx, et vidii Spiritiiin Dei dcsceiideiaeiit
est, cu lcsicni rjiis nalivilalem milii ufiirpare, q"' <'fi sicut colvmbam, et vcnienlcm sitprr se. 11 cc eriô iio-
sîiii^nc naiui suin. .Mler evniiuciisia dicil, bis smit celcliranda niysleii:i, (pii siciil iiobis siii
virili
F<on sum dig'ivs. ut lolfiam corngia ciilceamenii ejtis. corporis iiUiiiclii baplisina dedicavil, sic qHofjiK!
Mos cral apud ilebru'OS ul qni iixoriMn (lcfiiiicli pro- I oliis posl acceplum bapiisma Spiriluin sanctiim el
pinfiMiis acipere voluissci, alleri jiirft f.ropiiKinitiliS d.-iri el calcsiis regiii adilum piicfaciiiin inonsiravii,
cedeiili.dc 11110 (lede coVMnieiitiiui f.viialere de- el nîiiimciiiii gl.iilium quo Clierub riistos priiiinm
tjiiissel , domus discuUcati ilomns vocafi

cjus ;iie inlercludil, secundiis in baptismo cxslingiii mniufe-
consuevil. Scd Joaiines, quem Judxi Clirisinni aes.i- slavii. Ijeiic Spiriliis sanciiis in spe ie coliiiiili;B
inabant, nec false sibi nomcn spons' qiiod nnn o , .,pparuii siiier Cbrislum, ut suac natiira; smiplici-
«r.il, iiec sponiam, qiia: alleri dclicbalur, viiiilica- lateiii osleiidercl , nnsirxque vit:c po->l baplisma
liat, iic perderet qood cral. Alncr coirigia litâla iniincenliam dcmnnslrarel : est enim coliiiiib.i a
iiiysleiium e-t incnoilaliile naliviialis Clirisli, jiixia inaliiia fcllis alieiia ; ita cliam a nobis oMiiiis ama-
i lud proplielicuiii : Ceneraliotiein ejiis qiiis enuriabit riludo el ira et iiidigiiaiio oufcrn dcbel, ciim oinoi
(i»fl. iiii , 8)? cujus soluiioiiis iiidii;iiuin se esse maliiia : nuMiim ore vcl iiniîiiis Lcuii, ci nos vi-
(jrulessiis e-i. deaiiiiis, ne laordcules ab iiivic m cniisuninniur,
Ijise vot baptiiabil in tpirilu el igiii. Id c&t, iii
ei ul iiisnus iioîras a rapinis cniitinea iiiis. Supcr
jjratia Spiritus sancti ei rciiiis.Mone peccaiorum :
,
aqiias n:iinquti sedere foriur, ut providoiis rapium
sive igncm dicit iiibulaliunem cariiis, quia per con- accipilris u Lbra dcc!inct iii aqiiis : sic el nos Scri-
tritiooe;ii cariiij peccala post biplisnia pcrpelrala ptiirarum fliieiiiis adscdere convcnil, qu.Truiii spe
reiiiiiiiiniiir. culis edocii aniinui liosiis prxcave e v:ileamiis iu-
Ciijus veiililahrum, u-.'iue, palens aiilem comburet eidias, iiec non alicnoi pullos colimiba quasi siius
iyui inexsliugiiil ili . Mjiius polonii.iiii si^'iiifi<::il Chri- niilrire pcrliibciur, dciiiquc Cbiisiijiiiuii
sic iiuii
Mi, in quaesl venlilabruni. idesl.di-crcli. judini,

^ ta„,„„, q,,.„ s,,^ _ ^gj ^,,^; aiiorum siiit qu.crcre
ci permundal arcam Gcclesi:e ; pnleas iiute:n ruin
oporiel; iia n ideo Spirilus sanclus siiper Salvalo-
b re', id esl, leves ei instabiles lu :cicrnaiii d .iniia-
rciii iii specic tolumba; apparuit, qiii nnn vcii cbat
lioiicm nuiteC. ut per zcluni peccata puniret, scd adliuc per man-
Tune rcnit Jesus n Cnliltea in Jotdjnrm ad Juan- siiciiidiiieiii loler.iret : in igne vero super simpliccs
tiem , »< bap:izarrlur a!> eo. llic oslendiîir li iiipus bomiiies apparuil, ut eos ad puiiicnda in se pcccaia
Joaniiis bapiismi in iriccsimo fuisse S.ihaioris ;inno, spirilalis fcrvor accciidcrci, qu;e Deus per inaiisufi-
uude nobis oppcriiina videiur icias pnidicaiKJi, seu tiid neiii Miidicare parccrei,
sacerdotiuiii accipiendi : iii ea David reg.uiii susre- Lt ccee \ox de cirlis diccns: Hic est Fillus ineHS. in
pil, 01 Gici biel dona prophctix prunieruli. Ini-rro- qiio milii compl.icui. Ac si dicerctur : In le pl k iimi
g.iiit ulniui ciir S di.Tlor baplisinii Jnannis actiperet,
iiieum roiisliiiii, boc csi i|ui inilii placet, saluicin
(|ui I moino lul, a; coni;igione cjiebal. Sed rc-poii-
gcncris biimani. Sancl;c vero Trlnitaiis in liaptismo
ilciiduiii es', sive nt io se piiihum siisciperel qnid-
doclaratiir mysleriuni , dum Fillus Dei bapiizatnr in
i|iiid ad salutem iiunniiio generi darei, sive ul liafiti-
boiiiinc, Spiiilus Hci descendi! in co!uinba, Calcr
siii.: Joannis a Deo esse cumprobaiei, s;\e ui suscc-
i>cus sonal in voce ; ut (isicndereliir iii iinniii;c Pa-
(la in :e ad diliiendas noslroium scderum sorde- irU, et Filii, el Spiritus sancli, crcdenles cssc ba-
Uurnia sanclificarel aquaruiii.
nlixandos
Joannes auiem proUibebat euni diceni. Kgo a dtbeo
le
CAPUT IV.
bapiiiuri, et lu lenis ad me! Ad se euni vciiisse expa- Jrsus ductus
7'iiiic est i« desertiiin a Spiritu, ul
vit, qiii pcr stii Spiriius graiijin lolius mundi pec- teniurelur a diabulo. Quod Chrislus a sun Spir lii
catuin lulii, et a quo ipse dcbuit ab originalis pec- diicius in dc^crliiui locuin ceriain nis voliintato iii-
cati coniagione muiidari, qui a oiuli«>ic natus rii|j,,i> grcdilur, adinoniit nos ut accepla in baptismo re-
nsBvo iion corebal, sicui scripiuin osl Quid uj
:
niissioiie peccainrur.i, et gratia Spirilus snndi coii-
homo, ut immaculatus sit, el ut mundus oppaienl nulus accingamur,
tra nnliqiii iioslis insidias mcnlequu
de muliere {Jcb. xiv, i). disorentes s.fculum quasi manna deserii sola a'ieiiijt
Respoudcns autem Jesus diiit ei : Siiie tiiodo, sic vit e gaudia discamus csurirc.
eniin decel nos implere oiniicm justitiam ; twic dimiiii Et cum jeiuniisset qvndya,jinta diebus, et qandrn'
eum, Ac si dixissei, priinum ine bapiiza i:i :i.|iia, giiila noctibus, postea esuriil. IIoc jcjiinium qiiadra-
quod prxcepi, ut posimodum in spiriiu bapii/,i.'ri>, gesiraale antea a Moyse ci Elia olistrvaium !p.™iinu9,
quo.l (|ii,cris qiiia sic dccct nos oiiinis jiisiiiix' cl per quod (lcnionstraiui I'iv:ingeliuin
;
a lcge ei
;
«9 BKD^ VI.NERAISILIS OI'P. PARS II. StCr. I.- EXtCETICA GENUINA. 20
firojihciU 11011 discifiiare : iicc noii ci hoc jejmi o A d«vilal)at, ul hiimatia iliscercl infiriniiis ne ie:ilare
III bis posl liaplisiiia i'iiini lciiipnrc prajsenlis sa-tuli Deiiiii audeal, qn.tndo liabel quid r.icl:il ul quoil ca-
stibiiR vivciidiini siigsfiiliir, ul a viiiis el amiciiia vcrc oporlel evadnt.
0inndi jejiiiiclur. Porro j<']iiiiiiiiii Dniniui anlc pas- lieTHin assuinpsit emn diiibotus in inonteni eicelium
sioiiem iioslruiii iii se siynilital labnrem, relVclio vatde, usqiie, et gloriam eorum. Mysticc inons istc
>cro pjiis pnsl resmreclionem siiam iu nobis signi- su|ii:rbi.>iii diabuli signilicai, qiia ipsc deccpius est
fical coiisolaliiinein. Mysliie aulem signilical esurics el alios dcciperc gcsiii, et oîcndii ei omnia Tegn:i
Donilni dcsideriiiiii s.lnlis iioslr.T. iiiundi. Nou ergu ei amplilicAre pnteral visum, aui
El acctdent lentalor oil illi . Si Filiiis Dei et, die igiioiuin aliquid osiemlere, sed vmiiiaicin pnmpnR
til lapides itli pnnes fiant. Accessil per assunnplam iniindanT, qiiam ipse qiiasi spcciosani diligebat, ct
Kpecii'm lenlandi iierinissioiic , q"i longe crat volo iilei» in ainorem Christn vcnire dcsidcnbai. Aliier,
iniiliti.^ ; non eiiiin iledigiwibatiir leiitari, qiii vcnerat Oslendit ei omnia regna mundi, id cst, bnmiiies liu-
ocridi, ct quia cjns inenlcm deleclalio peccali iion jus sxculi, qiiorum alii propicr roriiicatinncm, alii
inomordil. Ideo oninis illa diabolica tenlatio no;i proplcr avariliam dccepii , a diabulo rcguniur iii
inlus fuit, fêd firis. I!enc tle iapidibus paiiem facere iiiuudo.
suasil, ul qiii durus csl inciile, duriliam osiciiderel B Et dixit itli : lluee omnia libi dabo, si jirocident
i«eriuoiic. l)k, non f.ic diccbul, quia scriplum nove- adornvcris me. Aniiquus bo.jiis conira priiuiuii lio-
ral, Dixit Deus, Fial lui, tl facia esl Inx. minein tribus leiiiauonibus se erc\it, id esl, giil:i,
(.'"> respondens dixit : Sciiplum est : Non in lolt vana gloria ei avaritia, iisdein viiiis secuiidum vin-
pane viv tliomo. Qni sicut corpus terreno vivil cHo, cere lenlavit ; gula ciim dixerat : Dic, ul lapides
»ie aiiim» Dci vei bn qiiud de ejus ore procedil, duiu isti panes jianl ; vana glo>-ia, cuin dixil : iliite le
6HX vuluiitatis coiisiliiini por E:icrns Scriptur.is le- deorsuin ; avarilia, qunmlo ili\it Hkc omnia dabo
:
vclare volucrii imstrap fr.igiliiail. Qiiod nuicm tcnia- tibi, si irocidens adoraveris nie ; sed co mmlo a sc-
lus per sciileiiiias Scripiurarum dialolo respoiiil i, ciiiido vii iiis e\cessil qito sc primum vicisê gloria*
eiciiipla nobis liuiiiilitatis dedit, ut quuiies a praMS baiur.
lioniiiiibiis :>liqiiid paiiinur, ad duclriiiam ir:igis Tuiic dicit ei Jesus : Vade, Saianas. Siiliaudiiur in
i|uam ad \indiciam exciiemur. xiernam d.nnnaiioucni. Si aniem secundum aliiid
Tunc asiumpiit eum diabolus in sanclam civiiatem, cxeniplar quis volueril legore, Vade retro, Saiaua»,
tt staluit eum supra piiinacutum templi, Non ist.i potest ila senlire, quod rctro anlcriora lempor;»
uiiSuuiptio ex imbecillitate venit Salvatoris, s d <Ie respiciat, quibus sibi reum diabolus lenebai mundmn;
supcrbij inimici, quia vuluniaiem SaUnioris put:ivlt ^ quasi Dominus diccrei : Attendc relro, qiiaiidn de
iiccessitalcm. Sancla civilas Jerusalein esl, ubi cepisli prinium hoininem, ei posieros ejus per varius
uniu> Dci rultus eral, cl ubseiv.ilio legis Mnysi : idolorum cullus delndeb:is, el sufliciat libi usquc
(iiunaculum auleiii summiias esl lcnipli ,
quod iii huc : nunc aulem non soluin iiie snbverierc non va-
buperioribus xqiialo eral, sicut nios est in .^gypio lcbis, sed a pntesiate qiiam le liaberc plaiidebns per
el Palxstiiia dnmus xdificare. nie projiceris. Silaiias inlprprclaiiir a'!vcrsarliis
F.t diiit ci : Si Filius Dei es, miiie te deorium. Iii sive traiisgrosor : ei recie reirorsiim vadit, quia
oniiiibiis Euis teutaiionibiis boc agit diabolus, ut inimicus cst veritatis atqiie transgressor omnis
inielligal si Filius Deisii; scd Dcminus resfionsio- justilia-.
iiem sic leinperat, ul eum ambiguum relinquai : nam Scriplum esl eniin : Dvminum Deum adorabis, et illi
liic osiendiiur quod diabolus, qui omues c:idere soU servies. rorie quxiii aliqiiis cur bic prxccptum
vult, persundere polest, sed pra;cipitare iion poiesl sil soli Deo scrvire, cum Apostotus dicat : Pcr clia-
el qiieiiiaduiiidiini Douiinus supcr pinnaculum pniii ritalem scrviic invicem (6'a(. v, 13); sed racile patei,
viiluit, scd ad cjus impcnnm dcorsuni miiti iioluii: nam Grjcca lingua serviiiis diiobus modis solet ap-
i:a decet ul nos, si quis suadet viam vcritaiis ascen- . pellari, ci diversa sigulficatione : dulia dicitur ser-
•leic, obtempercmus; si auiein viilt nos ad ima dc vitus comniunis Deo vcl liomiiii, sive cuilibet naiu-
altiiudiiic viitnium prTciiiiiare, noii illuui aiidiamus. rx , lairia vero vncaiur sorvitus qiix est snli Divi-
Scrip:um est enim, quia angetis suis, et reliqna. nitaiis cultui debiia, ei cum iiiilia est pariiclpaiida
(Ixc prnplictia cst de vlro justo, sed male inicr- creatura. Jubemur per chiril:itein scrvirc iuvicein,
prctatur diabulus Scrlpturas, duni ad Cliristnin de qiiod Crxce dulewn diciiiir , juhemur uni Deo ser-
aiigeliiniin auxilio quasi iiifirmum loquiiur, et lacet vire, quod est Grocre liitreuni.
qund de se liiquitiir iia : Super aspidem el basiliscitin Tunc retiquit eum diaholns, et ecce aiigcli acctssc-
anbutabis (Psel. xc, 13). rwil. Diabiiliis teiitai, iil liuiuuna iiiliriiiiias nslcii-
Ait illi Jesus : liursus scripium est : Non lentubis d.«liir ; aiigeli miiiislrnni, ut vicloris diviiiiias com-
Doniinuin Dewn luum. NotHiidiim qiind iiecess.iiia |ii<iheiiir. Cogiiosi aiiius igiiur iii illu curaiii iiustrani,
testimonia laiitiiin de Dcnteionomio protiilcrii, iil i|iii.i nisi liuiic diabolus boini:^ciu cciiicrel , iioii
ffriiiid.i; lcgis 8:icraiiicnl:i monstraret : Imjus crgo lenlarel. Venereiuiir in ill» i.1ivi>iit:ilcui siiam, quia
ici cxcuipluin prxbuit liic verbis, el po!>lea f.iclis, iiisi Diiiis siipcr nmni.^ cxi^tcroi, ei iinllu modo an-
dum S.cviciilCi in sc Judxos fiigieiulo ac l:ilendo gfli miiiisirarent.
^l IN MATTllXI EVANCi.!. IM i.xrosiTio. Lib;.:. 2i
Cum aulcm audhsel Jesus quod Jo.nnes traitnia A n.di hi\ii cnnvcrsaia est, Chî.-tii vciiict;lc iicciii
esiit, seccisil iii Gaiilccam. Marcus dicil : Pwiie i nn- Ev;iiigelii rerepil.
tem cum tradituf esselJoaiiiits (in carcetein) venii Je- Exhide ccepil Jesus pradicnre et di ere : Pcenit n-
siit in Gnlilccam : Liicas vero dc iradilo Joamie iiii:il tinm iigite, appropinquabit eiiim riqnum cietoriim.
dixil, sed ila narralioiiem siiam contcxit. Et con- Qiiod e;iilcin pr;cdicJt qitic aiitea Juannes dixcr:i>,
tummalu, inqiiil , leiilalione , diubolus rcicssil au co osipniiit eis Dei Filium se es-e , cnjus propbeia fnit
usque ad tempun, ei regressus est Jesns iti ':ir'ule Sjii- Joannes.
ritus in Galilwam. Quod lanieii f-ecunduiii evangcli- Ambulans aulem j<ixla mare Galilcca: viilil duos fra-
siain Jii.inncm non conlinuo factiim mnnifcslalur, Ircs, Simonein,qui voca:ur Pelrns, et Andrenm [ralrcin
ctini dicii , ameminin Jdannes Bii'li-i,i niissiiS essci ejii', nii:ienles rete in mwc, erant cnini pisciiluies.
iii carcerem, Jesiiui in Gnlilatani isse ; cl liiiic pnst l'l e>l, iiKarnaius cst D.iminus io niari islins iiiiindi :
vinuin de aqua faclum ad Capiiarnaiun de-cciidiss<: : pritalcs vidil piîcaiorcs, qiins anie con-tiiutioiiem
enm maire ct discipulis, el sic Jernsaleui ascen- jTiiiJidi ad opus pi;eiJicaliotiis apios pr.TScivil. Sinvm
disse el poil ali'|i'a Jnanncm iii l-nnnn lia|.ii/,;i-;«p. iiilcrprelalur obeilicns; Petnis. .ignoscciis; Aii.lrcas,
In liis vcro consli.l qualuor evangclislas nnn con- virilis; ci boc bcne ad doclornin persoiiani cimve-
traria Eva.ngclio Jnannis narr.isse, sed p^M liaiilisma

"* iiil, c|uia lii solummodo ad opus magislcrii bnhilcs
priiiium cjtis ndveninm In Galilx-aui, quando illic siiiil, qiii sapiemixlumineilluslraiilurad cogiiosccn-
de aqua vinuin fccii, pr*lermisi>se. dum, et bcne operanics Dei manJatisobediuiii,cihoc

F.l relicitt civitulc Naxarcth , venii el habilaiit fn a'iis ad si ieiiduin facicndumque viiiliter stiggertini.
tapharnaum maritimam iii jinibus Z'ibiilon el Neph- Et ait illis : Venile post me, (aciem vos fieri piscn-
tliulim. Nazarctli viculus rst iii Galihca jnvla mon- tores hoininum. Qiiod aiiicm sccunditm Joiniicm
l«m Dominus Salvalor Evangelistarn Aniircas ad testimoiiiuin Joamiis lla-

'lliabi^r, unde ci noster Na-
laranis viicalns csl : Capliarnninn vcrii oppidnni est piisia; Dominum jiixla Jo:da;iem esio sicuius dioi-
juxta eiagnuin Gcniifs:ir iii Cdilxa gcnlium, in fi-
Uir, et Peirus nomen accepisse, ct Pliilippus vocîius
nibiis Ziibiilon. Mystice aiiicm, quod tradilo Joanne esse, Cbeieri tres evangelisti; voc;Uos dicunt de pi-
Jesiis incipit pnedicarc, significit qiiod cessante scaiione, ita iiiielligenduin, nnn eus siatiin inscp"-
Ifge, 'Consc<iuciiter oriiur Ev.ingeliuin. Nararcth iii-

rabililcr illi ailb;i'sisse, scd lanliini quis ussei agno-
lerpretaiiir virguUuin ejus, sive flos, et significftl

visse, euinqite admirantcs ad propria remeasc.
norem liguraruii) ,
qu;!- .'.iili lege iinperfeclae inane- Al itli, coutinuo tcliclis retibus suis, secnli tuiit eum,
Itini, qiiilius relict s Jesus Christus tra sgreditur Forsilan dicil aliqiiis : Quid uter<|uc dimiit pisc.itor,
ad Capharnaum, qiioJ inierprelaiur villa pulclier-. qui penc niliil liabuit; scd peiisare debemus quia
liina. sive ager p ngucdiiiis, vel vi la cnnsolaiionis: niullum rcliquil qiii desideri.i babendi rccusjvit.
cl docet nos , ad liuctum spiiiialis ductrionB, qui in El procedens inde, iiidit alius duos (rn(r<s, Jucobum
Evaiigclio csi, transire : iu sancta quippe Ecclesia, Zibedwi, ct Joaiinein fiiitrem ejus, in navi cum Zebedmo
qux cst vi.la pulcbcrrima in dccorc vlrliriuni, et paire e^rum, rejicientes ntia sm, ei vocacil eot. QiiJ!ri
ager iiii^gueilinis in opuleniia b.moriim upcrum, ct aiucm poicst quomodo pritnum biiios voc;iverit,
abiinilatilia diaritatis, et vilia ciiiisnlali.iiis in san- >'t piisi paulum alios duos, sicut iijrratii Maithxus
ctarum Scr:p:iiranjm solalio el spe roiuroruin li.i- et Marcus ; cutn Lucas dicat Pctri socius fuisse filios
liiiaiis, Salvaior pcr doclorcs siius pf.rdicat (juotidie Zelied,Tei, cl ab eo vocaios ad adjuvandum cxiralicra
Evaiigeliuiii. Il.rc bi-ne mariiioia dicitur, quod ju.xtri iciia cxpleiis naviculis in i|isa pisciuin captura, et
m:ire ni' nli posiia perieii.Hioiiuni fluciibus lundiiur, Doiuinnm Petro dixisse: Ex hoc jam eris homines ec-
el laincn uiids voliip;:iluiii tnersos rciibus Evaiigi'lu piens {Luc. V, 10); et sic illos, adduclis in l,'rrain
liherare iion cessal. Quae iii liiiibiis Z;ibu'oii, iiuod iiavihus, Dominum litisse p;iriler scculos. IJinle in-
csi Italiiiaciilum fortitiidinis iiositaest, etjNepliibalim, tclligcndum esi lioc prino tacliiiii esse ((iiiid I iicas
qu»d est dilaiaiio, quod iii mcdio geniiuiii ad dila- Dinsinuai, nec tuiic eos a Doinino vocatns, sed taii-
laiidiim fortiier veibum Dei consistii, atque crcdcii- iiim Pi'iio pr.cdicium luisse quod boiiiincs esset
iilius refugi<ini protectionis iiiiiieiidt. c:ipiiiru>i , fl posiea (ictct ijiiod Mattli;cus et Miroiis
Vt udiiiiplevclnr qnod d:clum eH ptr prophelam iiari-atit, biiios et bitiiis luis^c \oialos, iil scqii<'ieii-
Itaiam ; reira Zabuton t/ (trrrt Nephilialim, nsque, tur llomiiium.
lux oria est eis. Duae suni Oalil:eae:alla trans Jorda- lili aulem, ttalim relictis reiibus et pilrr, .iccttli
ncm, iii qiia V giiili civiiLiUs Salomon drdii lilra.n suiii euHi. Isti ijualuor disci|iuli duos sijinificani po-
rcgi Tyrottiiii in hOite inLus Neplillialim ; al,.i jnvia piilos, dc amore ci soll cilndinihus liiijiis sj'uli ail
siagiiiim Geneb:iieili i.i inhn Zahulon tirca rylierl:i- s|iirilale sluiliuin per graiiaui Uci vocal.is; i.>aiti Pe-
deiii, ad nij'is dislinciiiiiieio lr:iiis Jurdaiioiii di< it trus ct Jac.ibiis sigiiific; itt Judx'os liilclc!:, cogn.i-
Calilxu! geniiiiiii, et leliijua. sccntes Doniiiiiiin, sopplant iiitesqiie viii;i : Andre:is
Populus qui leJebat in tencbris vidit luccni ma- viTO 1 1 J.iaiiiies si;;iii(ii :iiit gciiles, vinlitcr credeii-
(jnnm. Saiicla Ecclesia de prisliiii> riniiiliiis alilaia, li's Chrisiiiin, ctgra<i:i Dci salvatos
iii du;n iiamiuc ;
«pirilalis G:ililxa, id esi, transinigr.-ilio fiicia csl, naves diias Ecclesias cx circumcisiotie ot pnrputij
•l'i.T pnus liiu g'iiiili in uinlra munis, id cii, car- sigiiificanl vocalas : icli.T, pi;ndic.itiiinerii i^vaiigelii .
A
83 riB.E VEÊnADILlS OPP. PARS II. SECT. l. — EXEGETICA CENUI.NA. Si
in;irR (ni iiiiic, miiiidiim; pisces, lioroiiics voliipUli- •

CAPDT V-
biLS imuiili siilpiiiersos rl c:iriiali sapienli:» ilediios; Videns aulem Jesus lurbat ascendil in monteni, et
porliis, liiicm praescnlis vit:B. Zcbeilaeits inlerprcla- cum sedisset accesserunl ad eum discipuli ejiis, et
iiir lliiijis, ei signific:il lalieiiiiniii roruni iiisialiiiiia-
aperiens os suum, docebal eos, dieens, eic. Mani Liicas
U'in. Miir»li:cr aiilcni (iiuiuor noniina in se uniis- n.irrai ciim montcin ascendisse, et
lii illic in ora-
i|iilquc fiilelis polest lialiere , si ill.i in qnaluor vir- tione pernoctasse; et ciim dies slt Tacius, qiiod duo-
tiiiibiis siuilucril oslenilere : est Simon Peirus, cum decim de discipulls suis eligcret, quos et apostolos
.ignosrit per prudeniiam pecciiia cl liis dolclis per
,
nominaret ; et posl dcscensum dc mnnie, quod in
inaiiiLitonini Dei forlem obedienii;im pflcnarum
,
loco campeslri turbis stando pr.'cdicarei : qiiod ita
fvadil iiijurlam ; Andreas vcrn, cnm virillter pcr
potest inielligi quod in aliqua cxcelsiore montis
tcmperanliir.i siislinel leni.ilioiips; J;Kob anlem
parte csset priino cum dundecim clecils disci|iulis,
110:1 fltlc vocalur, qiii sniipl.iiil:niilo per forliliidi-
ac deinde non dc monie, sed de ipsius celsitiidino
iicm »ili:i îiiril: el conveiiifnlcr Ji>:innes, id est
ciiin iis dcscenilihset in locom campestrem, qu:isi in
graii:t Dei, iiniiiinari potcsi, ruin per just ti.ini Crea-
lalus monlis , ei liic sietisset, do.iiec turlwe congre-
loris n;andal:i iniplcverit , ct tnnieii sibi inde niliil
^ garentiir ad euni, et posl consedercl, et accodenti-
liibiicrlt, si'il Deo. liiis disciiiiilis et pnEsemibus turbls iinnm sennoncm
f.j e.Teiiibal Jesus lolam Caiilaam, docens iii syn-
liaberet ,
qnem Maiilixus Lucasquc narraverunl.
a,jog'n eoium,ci pyccdicans Evanijeliuni reyni, ct tanans
Myslicu in monlem aicendit, qui mlijnra pracccpia
omnem lanyuorem cl omncin infiiinilalem in populo.
jusiilix commenil:ire voluit, et cum seilissel iillqiie
l)i siio cxcniplo sludiosos iinpigrosqne docerel csse
in forina servi apparuisset , accesscrunt disi ipuli
delcre inagistros, el vcrbum Dci sine pcrsonarum ei pieiaie fidei, ul monies a;icrna-
devoiione aniini ,
ncc^plioiie iniiiislr.ire : iii synagogit eorum , ul in

populo propinand.iin.
ies suscipcrent pacis justiiiam
convciiticulis niulioriiD) non inan<<s fabulas, sed qus Aperlio oris longitudincm sermonis stve manilest.i-
a«l utiliiatem pioQciant audienliiini . pr*diiareiit.
lioiiein docirinae denionstrat.
Sanaiis omnem lamjuorem rorporum, et mfirmitatem
Bcati pauperei spiritii, ijuoniam ipsorum est regnum
animarum, pr%liens noliis e:ieinplunn, ot In spirilali-
vulunlaria paiipert:ile liuiiulfS
ceeloTum. Id cst , ;
bus ct coi'|inraiibii$ prompti simus ad prxstandum cnumeravli aliu onllne,

nam istas beaiiiudii;es Isaias
proxiinis nii-tris solalliim. Spiritiis liinurls
sed cuJeiii sensii, et istis coiigru t
F.t ubiit npinio cjus in tutnm Syriam. Qiia; genera- regmun

secunduin Isîiam, quia per buinillta'cin
iiter .ll( iiur oiiinii reglo a nuinme Eupbraie usque
q acquiri,ur, quod propier superbiam din>i;ti vide-
ad marc Miagntiui, el a Cappadocia et Armenia us- uî^r
qiic ad itgyptuni, b.ibeus iri se trcs provincias nia-
Beati mites. Uiique qui improbitatis amariiudliie
xiKiiis, Comm:igciiam, IMiorniciam el Falx^stinani,
maledicilouis spi-
cedunt, possidebiini lerraiii iiuii
in qua gcits Jiiilxoruni liabiiai.
nam geriiiinan cm, sed uniiiiam sitie dcfoclu p.i-
El oblulerunt ei omnct malc habenlct vnriis liingno-
se
scenteni, quibus fongruii S|iiritus pielaiis, qiiia
ribus , usqiie, lunalicos et paralyticos , et ciiratit eos.
cuiifurmat obedieiido divliiU Scriptiiris.
Luiiali(:i dicuntur quorum dulur iii »scciisioiie liiiije
Beali (7111 lugeiil. Videliccl iion cuiniiiuiii liictu
cresceb:it, non quod ir.de vcre lierct, scd ob (l.i'mn-
sxcul.ms trisiiiix, sed secuiiduin neuin pa'iiiteniijL'
iium fallaciam, iit Iiac crcaturx iiir.>mi:i in Crcntons
piccaioiuiii iiistinciii, vcl ciiam steni.c d.iiiinatioiiis
rcditndarel lilasplicmi:im. Parnlytici siini qui vlgore
iiieiu, aul aniore coele-tiuiii de.sideriorum, seu pcr
suDl coriioris desllluii, nani paralysis Gi;ccp, dis-
coiiipassioiicni pio\iitiuruin , qula xiema Ixliiia
solutio diclirr Latiiie. Mysiice Gnlilae:i, qur volu-
quaimir
coii*(iiabuiaur. Suni namque laciyniac liis
bilis sive ro'a iuterprelatur, et Syria, qux- subiluii-
specieliiis distiiiciae : sunt bumdjc ad i.blueiida pec-
la em sonal, liuiic inuiiduni slgnillcaul, qui licct SC
cata, et resiiiuendiim perdltuin baptismuni; sunl
iii bubliiiie erig:'.i, lamen ad dcfectum vergii, et .id D ad restriiigen;lam caniis liuuriam;
salsac el ainarie
iina roiatur : et famn ejus per loiiiiii orbem csl di-
sunl c.ilida; coiitra Irigiis inlidelilatis, et aJ accen-
spersa ; nt : In omnein terram exiii soiius eoriim
dendtini ardorein cliaiiutis , suiit purjs ad restiiuea-
{Rom. X, IS). Tunc qiioque curall suiit dxinoniaci,
dain vilx muiiditiam : lioriim esi Spiritus sciciitij-,
i(l est, gentiles ad ndeni conversi idola rclmquebanl,
el merilo, quia senieiipsos iii sacns Scriptuiis di-
nee non liinatici et paralytici sanati sunt, id est, in-
diccrunt esse lugeiidos.
siabiles et per varios errores nuiantes confortaban-
Beaii qui esuiiunt el sitiunt juslitiam. Id csl, qiii
lur; unde subditur:
toia niciite iiiiplciidi pastuiii JMSlllix desider.nil,
Lt secuta: luiu eum turba; mulia; de Calila-a, ei Dc-
perseverandi in co sitiunl, iufjstiiliusa
ct stiidio
ciipoli, et reliqiia. Decapolis rcgio est decein ur-
refcctioiic salurabunicr, qiiibus cougruii S|iiritiis
biuin iraiis Jordanem ad orienicm circa Ilippiini ;
id est, sme pigntia ei dcltciu buui

f(.riiiudi..is,
bene aulem diciintiir lurbx C;im luissc scciitf , quia
post<|u.im cognitio nominis ejus usqiie ud liiies teri£ opcr s.
Ueiiii miicricordts. Misericurdcs siint qui semcl-

pervcnii, ex omni naiione turba iid.liuni secuta esl
il.iis l.cnclaciciidu cunsulunl, ct corii.cudis pioxt-
vcstigla niandaloruoi ejus.
55 IN .MATni.tl r.VANCELUiM EXPOSlTlO. — LIIJ. L 26
iiiis ditigemiam imiCtuhnU, ai n inisericordc judicc A gimui viclorimi ira sa!e seriiinaias ei lim' coiivoiiit ;
iiiisericortli-im conseqn.iiiliir rr!eri):im ; qnoniin .iposiolic:c doctrin.ne iit .siil.i sapic.iii.c compcscal ,
csl siiiriiHS consilii, qiio silii ei iiliis coiisulere iion In lerra liiimaii;c carnis luxuni s.cculi , aul lucdiia-
Uesi^tiini. lein viiioruin germinare.
Ct'n(i iHHiirfo forrfe. Iil est, simplieiier Deiim i\nx- Quod ii Siil evaniieril , in quo salietur, ad nihilum
reiilcs el niliil amiirilmlinis li.iliciitfs, tola vanilaie valet ullra iiiti ut millntur foras, el concutceiur nb
vacanlos, el sincero ainnre Deum coiilcmpl.intes liomiaibus. Id cst : Si Tos per qiios coi<d>ciidi suiil
lioriim est spiriiiis inlellectus, quia eoriiin aspeciui populi propier meium persecutiuiium :iut crrorem
sapiemire iliei-aiinis paici. amiseriiis regnn coclorum , extra Ecclesiain pnsiti
Dcaii pnei/ici. Uiiqiie qiioriiin cnro advcrsns spi- inimicorum opprobria sustinetis noii dubium.
riUim non cnncnpiscil, cl .ilios pacilicando iiivicem, Vos eiiis lux mundi. Id est : Vos quâ vera liice
vliam ciim his paci'in liabcrc de^.i(iciant qui oderunt illuminuli esiis, lux eis qui in muiido sunt essc de-
p.iccm ; el sic mcrito filii Dei vncnlninliir, in qnib.is bciis. ôii potetl eivitai abscondi supra monteni po-
Deo niliil coiilraiiuin inven Iiir : ail lios eiiiin rcfer- sita, id csi , apostolica doclrina siipcr Cliristum fun-
Hir spirihis sapicniia! qnia foriim r.ilioni ciincla .

dai 1 , sive rcclesia supor Clirislum ei muliis gonii-
,
oliiempnani , ei ipsa raiio sulijniiur Dco ociava lius lidei unil.ite conslrucla , ei chsrilaiis biiumine
llliqiic scnU'iiti:<, qna diciliir: cungliiiiiiaia ,

qure Al luia inirantibus, et laboriosn
Dcuti qui persecHtionem patiuntur. Ad Domini re- udcuiiiibus : liabitalores cuslodii, et umnes inimi-
mrrectinneni pcrlinere vidclur, quia scpiimo die, cos secludii.
lioc csi, sal)l).iio Iranseunlc , cl ociava die quasi Nequc Oicendunt luceniain, et rcl:qua. Siib ino.lio
capile dieium redeiinle, capiii surrcxll Ccclcîx crgo liiccrnain ponit ,

qiiisquis lucem ductrinrc coiii-
devicln persccuiionis labore ; sepicnario namque mudis temporrilibus obsciiral ot legil ; super canda-
iiumcni scptempliciler muliipiicato ,

quadragini.1 labrum veru, qui se ita ministerio Dei siibjlcii, ul
novem eiriciiiiilnr, cui iini uliqiie octava, ei capite superior sit docirina veritaiis ,
quam serviiiis cor-
ilierum s.iculi addilo, quinquaginta reperiunlur: poris. Aliler Salvator acceiidit lucern.ini ,
qui ha-
iîidc ei nos utiqiie Spiritus sancii' gratia ei remis- nianrc leslam naturse , flamina suii; divinitatis im-
sinne peccnliiriiin accep a , in cneluruui regnnm iii- plevit, ei liaiic super candeliibruin, id esi, Eccle-
«liiciniiir, iiiii li.xrcdiiateni accipimus, coiisolamur siam posiiii, quod in frontibus iioslris ndcin suae
et pîsciniur, iiiiscricurdiam cnnseqiiininr, et mun- incarnalionis fitil. Qux luCiTiia iion poluil sub mo-
daiiiiir et pacilicnmur, ul jum post iransaciam septi- .-. dio poni , id est, sub tnensura legis includl, ncc in
inaiiam liujus saeruli viiain iniremus resurgenies sola Judxa , sed in universo illuiiit orbe.
luiuram. Ei s c Til ut qui primui crai dics labcntis Sic luceal lux lettra coram hominibus , el rcliqua.
vitjc, n:ii lunc I

rimus aîenix. Quia eiipedit unicuiqne per opera bona plnccre Deo,
lieati estis cum vobii maledixcrinl homines , usqiie et non bominum falso favore gaudere.
Hcntienles yropler nie. Supciiorcs auicni senteiitins Nolile putare qmd veni tolvere legem aiil prophe-
pcnera iier diiêsserat usque ad oclavam ; inde jain las; non veiii totvere , ted imptcre. Iniplcre venil
rirpil luqiii ,
prxsentes compcllans ,
quaiiivis iion qiise iinpcrfecta fucraiil, irnm loll iis , ot taliiinis
S luin ud eiis i^ta |Ciliiicant, qni prre»ciilcs aiulio- viceni eichidciis, ct occuUain nicntis coiicupi^cen-
banl, sed etiain ad lllos qui abseiiles \i'l pnst riii.iri liani prnliiboiis.
eranl, siciit superius dicla, iii quibus nun divil: Amen qiioque dico vobts , doiiec IranseM cmlum el
Vestrum est reynum caetorum, aiit vos poisidebtiis teira ,

iota unnm aitt itivis ape.r, non prwleribil a leje,
tcA ip&i ad eus perlincbanl lanliim, qnibus pr.rsen- doiiec omnia ftanl. lli'C cniin lr.iiiscuiit ,
qiiando
lialiter loquebatur. Sed ideo maxime ad uos apo- inutanlur in meliiis. lola vuro , quje esl c:ciciis lit-
stropham lacii prxseniibus lui|ueiis ,

quia iniimarc leris minor, et apex ,
qusc esl ejus <:umiiia portiun-
eis volubat digniiaicm gradiis euiuin pra.'diccns pas- J) cula , ostendunl quud vel miniina legis pr.iccpia ad
sioiies ,
quas pro nomine cjiis passl eranl. perfectum pcrducuiitnr, ei qnia omnia l«gis Sicra-
Cauctele et (xsultale, quvniam niercet veslra copiosa ii.enia plena sunt spiriialis. Apie aiitem ioia Grx-
(i( in ccelit. Qui vaiiam seqiiiiur gluriam lioc implere ciim , ct non iulh posuit llcbrjcum, qnia iola in nii-
iioii poicsl ul laceraiiis infamlx opprobrils exs'dllct incio decem cxprimil, et Dccilogum legis cnnnicrat,
iii Domiiio : sicut scriptnm est : Ne qumras ijloriam, cnjiis quidem apex et perfeclio Kvangcliuni est.
('( non dutebis cum ingloriosus (ueiit. Nos g.mdere Qiii enim solveril unum de mand/iiis istis minimis,
debemiis ut iiobis prxparciur mcrces in ccelesiibiis. el dacucril sic homines , niininiMj vocabilnr in regno
Sic enim persecuti sunt propheas qui fuerunl imie ceelorum , el relii|ua. Miiiiiniiiii ost iiiors crucis, el
vos. Dcne cxlioriiiliis est eos eiieniplii propbeiaruin, qiii secuiidum id quod solveril alios dnciierit, et non
qui tiiiiore persccutioiiis iion defecerunl a prxdica- scciindiiin id quod invciiit ci legil , minimus voeabi-
iione vcriiiilis. lur in rcgno Cieloniin ; vcl furlissc ilii noii ent , ubi
Vos eilit tal lerrcF. In lcrra liuninna nalura , in nisi mrigiii csse iinn po-sniil. PolCi^l ct moraliter
nale Siipieniia vcrlii signilicaiiir. Srilis eniin natura ac':ipi,quia quamvis in seinetipsj Scri|itiira solvi
iciri' clhcitur infrii' tunsa, iinlc 'fiasdjia urbes lc- non possil, taiiicii qui n-iii iiiiidcl Pci iiiaiiJaluia
,,
57 DF.D.E VENEn.VCILIS OPP. PARS II. SECT. r. — E.VEGCTIC.V OENUi.NA. 98

iii fieiiicMp*o, S"lvii, cl (it despcciis&inius in Eccle- A "on qiiod dissonciit ETangeli.i, seJ quod iinus qiu-
sia sfliicloniin. dr;ins duDS babc.Tl miiiiiios niimnios. Pars (liîiiiclo-
Diio enim voOis quotl iiisi abundaverii justiiia veruin membroriim liiijus miindi lorrn inveniiiir, ideo
sira plus quum scr bnium ct Pliatisworum , et roliqua. (licil novis-iiiniim qii.idiantein , id csi , terrcna pec-
Iil est : M!>i iiun snlnm illa miiiima legis prxcepti cata ; et qiind dicit, Doncc tolvas, pro iiirioitu po-
impleveriiis. qnoil esi justitia rharisaôrum, iil non iiitiir, sidil .ililii ; Do<iec ponam inimicot-UiOi (Psal.
ocoi;laiit , sed oli:iiii isia qiiae a nie aJiUinlnr, qiiod cix ). Advcrsarimii :iiileiii oiii jiibeniur conjenlirc,
esl jiitiilia ooiiiin qiii regnum Dei iiiiralnri sunt, ul :i ii diaboluin , .illi raniem , alii Deiim, alii praTe-
non irascantur, cieLestc rcgnum iiidaie iJdnui non |iiuiii Dei inlrliigere voliioriiiit , noii iit persuasiu-
estis. iiiliiis dialinli aiil rarnis iilicdiiu debeamii9 ,
qiiilms
Audislis quia dictum aniiqiiis rtl : .Vcii oeci.liS, ctij. iii baptisino abreiuinli.iinuH, sfd benevdli ergi illns
Ill quibusd:im Codioibiis addilur it:i : (Jui irascilur osse jiibcmur, r*> isir>iiilo, iie obieaiperiiiites ultMnciii
tine rnusa ; sed r.idenJiiiii cst, qnla ira viri jiisti- cis deieplion s roiiiin .icciiiiiiileiniis.
tiam Dei non opTalur. i\ulis:is quoH dictum eH antiquis : iVoii nifgclni-
Qui aulcni dixerit Racka , reus csi concilio. Raoln b-ris, usquc, Jnni iii(C<A<i(us «k( fam in corde $un.
osl llebrxuni verbuni , id cst, iinnis .tuI vacuus, el " Inter passionem cl propassionem apiid votores dif-
interprclatiir cenos, qncm nos vulgaia injuria abs- ferentia b.-cc est ; Qui vidorit muliereni el ejus ani-
que Cirebro possiiinus nuncnpare. Qno ergo clogiu iiia fuerit titillaia , liic propassinne percussus csl ;
Sliillili:r dciiiitari pntesl, qui fiileliier Ucuin crcdil qui aiilem delectatloni c<in£eii£uin praebiieril , dc
Ct r.lirisiu 11 Dci sapieiillaiii noverit. propassiiinc aJ passinnein Iransit ; et sic irilius gru -
Qui aulcm dixeiil Fnlue, rcits erit gclienna: iqnis. diliiis pertenilur ad peccatum, 6Ugge«:tune, delo-
M:igni piaouli |Cticuliiiii est ,
qiiciii Dous .npiiclla- ct.iiiooc, coiiseiisii. Et istius peccali ires siint diffe-
veril s:ilem , el .slullorum ititelligoniam salienlcn>, renlln; iii ooide, iii facin, in consticludine ,
qiiasi
ronluinclia inratiiati sonsus laocssere , vel nialcdicln irrs miiries : un.i in donio, cum in coide coiivcn-
siultltix exasperaro. Isiiusmodi ergo xicrii ignis litur I.biiliiii ; nltera qii.isi jam cslra poriani pro-
paliulum erit. Gradiis itnquc suiit iii isiis peroalis a l.ita , ciini iii factum procedit assensio ; ierii:i autem
levioribus ad graviora , Jniiec ad gelionnam ignis ciiiu M consueiudinij nialx aniiiius tacquain terroiia
vcnialur. Naiii in judicio adliuc dcfciisioni Jociis preiniliir molc.
«ialur, dum adliuc moius coinpriinitur corde cunoc- Quod $i ocutiit luus dexlif tcandaliut te, usqiic
ptiis ; in conoilio auloni cuin jain vo.\ indigti:iiiti- „ Quain loium corpiis luum eat in gehennam. Non iii-
1 t ^ 1 . . . • 1*1 .
cum
I
«Tupit, non igsn rco agilur, utrum daniiiiiiiJiis cotigruc ciiini deiler ociilus polest aocipi dileclus
sil, sed inior jtdie.iiites confcriur, quo supplic o ainioiis, et in rebiis divinis C'>nsiliari*is, cni nnii est
culpabili-. d:iiiineiur. Gelicnna vero ignis cciia esl parcenduiii iic al>iiciaiur, li iius vuli scandaliians
d.-imnatio, et p«eii:i darnili. Isii crgo gr.-ijns, qni- in li:rrcsim duecre.
lius modis invisibililcr exbibeanlur aiiiiiiarum iiie- /.( ti deiltra niamit tua scondoliiiit le , et reliqiia.
rilis , quis dicere polesi ? Noiiien geliennain traiisse Iii (IcNtera accipiiur aJjuior dlleciiis et minister lii
pdtanl a vallc iJoIis consecrjia ,

jiixia miiruni Je- difinis (•pi^ribiis, iin iii Eliiistra intelligiinlur quac sunl
iiis.ileni olim cadaveribus niorljoium replcta, quam corpori nccess.tria, i|iii» sicut in oeiilo contemplatio,
ct Josuc rcx conlaininasse in Iteguin libro legiliir. ila in manii signUioalur aciio. Pnssiimns eiiam in
Si ergo offerai muiius tuum ad aitare, et reliqiia. ociilo dettro et m»nii dexlra qanslibel intelligerc
I-tud secniiduin li:teram lieri potest, si prxsens est prnpiiiqnos, qii eiinni sunl cnusa st^ndali ainpu-
frater qiii liabeal allquid adversuin nos, iJ est laiiJi.
quem nos lasimus ; nnui nos aJversiis illiini li.ibe- Dictum rst aulem : Quieunqtie dimiserit uxorem ,
inos , si nos illc l.êserit, ubi opus iioii est a laclenic dil ei libiUum repvdii. Qiiod in posierinre parie ipse
iiijuriam veiiiam postulare, scd tantuni ut diiiiiitas, Q Salvator Mnyscn locisse eiponit propter duriti»m
sicut tibi a Deo ccmmlssa ciipis diniilii. Spiritatiter cnrdls eoniiii , nnii ut dissidium concederci, ied
ergo foglmur inielligere fidem cssc altare iii loniplo liomiclJiiim auferrei.
Dei ,
qiKid iios suinus , snper qu'>d splritnle dnnnin h',yo eulem dico vobit ,
quod omm$ qui dimiteiil
sive Pro;Jietia , sivc oratlo, sive aliuJ aliqiiiJ quoil uxore.m suam, excepia forniealionis rauta, facii eam
Deo boiie nlleraiur, aliler nocopium non ciii, nisi mcecliari ; el qui diiiiissam duxerit , adulleral. Nnii
lidei piiriiate fiilcialur ; ct si in nienteni vcnil iit aJ- liic inlelligitiir taolum lornicatio in stupro, quod in
versus fiaircin aliquiJ li:ibeanius, ncocse est ul aiienis viris aul fcniinis commiilitur, ced oînis
coram Doo oliara cojjitalione ad fratrciii rccurramus concupisccntia vcl avaritia vel idololatria, qitc lio-
celerrimo dllcclionis alTcclu, aLque iiilemioneiii imlc niiiiom f.ioiuiit a li;ge Dei abcrrare. Si ergn ui(>r
revooanies , ccc|iluiii muitns pcrriciamiis. liujiismodi aliquid huniinem cog.'«l, qui tnleui dinil-
Esfo ronsi n/ioiis udietsario tuo, iisqiio, Doncc rrd- tii, raiisa fornicntionis dlmitiit, noii tanium illius ,
tlot novitsimum quadranlcm. Jiuiiiein tntdlige Clirl- seJ et stix illius qui fornicaiur, su.c ne fornicet.
sium niinislriim vcro aiigclum , oaicoreni pojiias Itcrum audiiiit ijuod dictum esl aniiquis : Non prr
toiiebrarum. QuaJians liic in :i|.o Incn riuo ininuta , juiabis, usque , Aoii pvcs wmm capillum o((tn
so I.N JIATrU.*:i EVANGKLItlM EXPOSirru. — U3 r. 50
[acere, avl nigrwm. Jndn;! pcrmiUeljnntur in Deiini A 'o//iTt!, icKiifê ei <•( pnllium r.iK.i> lioc r;iniiiilu;ii
jurarc, lnm qiil.i fic reiil recli! , scd quoii nieliiis vcr.sa vicc posuit , diceiis : Ab eo qui uufert teiti-
csl cl Dco q<i»m d.ciiionilMis vcl ali<s rreaturis hoe vunlum , etiam tunicam noli prokibtre. Quod de ve-
exbibcre ,
q'iia qni jural aul vencraiiir aiit (lillît stinienio et tunica iliciuin csi , lioc facicndiim esC
eum |>er qiiem jiirat . et quia |ierjurare iioii potest, de oninibus qii.ic aliqiio jure temporaliter nostia
qui noii jiirat. Iilco raro et non nisi iicccssiiatc ut.t- esse diciniH». Iii tiinica, qiise interior vesii;» c.u,
luur juraniento, cum pigros .id credendiim videri- sigiiiricantur neccssaria ; et si ea coiilemnerc ron-
inus boniines , ul Apostulus ail : Qwe scribo vobit, venit, quantn m:igis superdua, qiix pcr palliiim,
ecce coram Deo, quia non memior ( Gatat. i ). Scdes qiiod exierior vestis cst , sigiiilicaniur moralitcr.
autcin judiciuiii Dci signiflcat, qui in ccelo sedere S|>iritaliter aulcin oinnis doclor aliciijns liinicani
dicitur, nnn <|uia lialical membra slcut nos collo- aufcri , cuin ab co quae anim» laient peccaia conli-
cala , sed qunniam in nnivcrso miindi cnrpcre ma- trnda depnscit, iii est invidia , superbia , ei liis
xiinam speciem coeliiin babeat, et lerra minimam, similia. El pallium ipsc dimillit, cum exleriora qu.-n
l.inquam prjesenlinr exccllenti pulcliritiidiiii vis d - corpu! gcssit f;iciiiora , simiil coiifiieri non cru-
vina , niininiani vcro (•rdinet iii infiinis fcilerc in bcscii.
coclo, lerraniqne calcarc dicitiir. Spirit.iliter anteni

" lii qnicunqui' le oîgnriaverit mille pasîts , vmle
«nnctas aninias coeli nominc significal, ei lcrrse pcc- cum tllo alia duo. IIoc icgiimonio compasîonis iiti-
ralricns. Spirilalis aiitrm qui omnia jiidiral, et a que alTeciiim praeripit , ei studium soblii impcndoro
neniine judicalur, convcnicnter sedes Dci diciiiir. ti qui a le ex|ictii, quod ulira vircs velle dobes iii-
PcrciUjr aiilem riii dirliim cst : Terra es, el in sinuare. Aliler si qiiis volcns rreilere lc inlcrroga-
terram ibis ,
per juslitiam diglta incrilis tribuiMilein vcrit qiiid iit Dcds, Iii non solum ei Pairem, scd et
in inlimis 'irdinalur. Filium, et S|iiritum sanctum osiendere fesiiiia.
Sit Miiem termo vesler, Ett est, fion iicn ; quod au- Qul pelil a lc duci, el volenti muluari a te tie nver-
tem M* abiind<inlivsesl,aninloesl. Aeiid.cerH-.Qxiod larit.Nuu boc lanlum de eleemosyici dicluiii iiitelii-
cst, suffiriat dicere , ci quod non sufliciat non. Sive gimus, cum et diviies pauperes fiiinl, si sempcr dc-
i)leo bis diriiiir Est esl, Non non, ut quod orc con- dcrint, sed docioribim prxcipitur ut graiis accrpia
firmes oprribus probcs , iil qiiod verbo neges faciis gralis triboant , qiiia istiusmodi pecunia iiunqiKiui
non coiilirmes. Iôn dixit : quod ampliiis est, nia- deficil. Ita enim oinni pctenii dabis ,
qu;iiuvis non
lum ett , srd a mnlo est , ab illius videliret inlirini- semper id quod pclit dabis, cum eiim, indicata
lalc, a quo cogcris jiirarc ; ei liec infirmiias, nia- ^ j"'^'''!» t non inancm dimiiiis , quam nnn peiai
liim est , lii auiem bene f.icis qiii bene jiiriiinnc qiiod dabis. El iiisiipcr oporiet spirit:ilem docto-
,
uteris , ut allcri persuadras quod uliliter suades. rein auditoribus suis vcrbuin Dei accommodare , ul
Audiiiis quia dictum est : oculiim pro oeulo, denlem boni npcris ab illis retribiitionem possit accipere.
pro denle ; '•go aulem dico vobi% non reiislere malo. In Audisiis qiiia dicliim : Diliges proxiinum luum , et
|. ge cmcndaiur culpa , in Ev.ingeIio peccaloriim odio liabebis inimicum tuum ; ego aulem dico vobit
aiifrruntui' evordia. Iii lege qiptuor gradiis videiiliir Diligile inimicos resiros , hencjacile liit qui oderiint
essc vindici.T. rrimiis esi , ne Ixsiis ul< israiiir se vos , et rcliqua. Scicndiim cst crgo non iinpo^sibi-
gravius ; ;ecundus qurni lcx posuil, dircns : (hulum lia , ut quidain astiinant , in dilcciiniic iniinicorum
pro oculo , iie vindicia iiijiiri;im transeat, ct li:ic est Clirislum praciipere, scd perfccta ,
qux fecit D.ivid
iiicboatio pncis, ad qiiam perveniendam diio gradiis iu Saul , ct mariyr Stepbanus cum pro persecuio-
adliiic rcsiaiit, id csi, ut non rcddat lantnm . scd ribus oravil. Ilic ergo niiiius iiitclligeutibus difficilis
iiiiniis. Verbi graiia pro duobus pugiiis uniim ad orilur qnxsiio ,

qiiod iiiveniuiitur in prophclis ad-
,
ier:iiim pcrvenlt, dum niliil niali rcpendii, imo versiis iniinicos imprccaliiincs, qiia> putanliir inalr.
boniitn pro malo ; nec laiiien sdiiuc ibi est quod dictioncs, siciit cst: Fiat inensa eorum (Psal. lxviii'.
.lit: Non resisiere malo , iJ csl, ui non snlum irio- J) *'l reliq"»- Sed bac propbeia diiit non volo optan-
g:iluin noii repeiid.is , sed ctiam nc aliiid irrogclur lis , scd Spiritu prxvidcnlis. Et Doroinus dixlt : Va:
i.nin rcsisias ,
quod riiain roiisequemcr exponit libi, Capliarnaum (Malili. xi). Non bnc malevoleiitia
dicens oplabal, scd mcrilo infidclitalis fuluruin ei fore
Sed ti quis te ptrcusicrit in dexieram maxillam ceniebat. liursiis alia oriiiir qlinestio, qnia Doniinus
prabe illi et atteram. Non cnim ait : Tii percutere

juliet pro iiiiniicis orarc, rt Jonnnes pro peccan-
noli , 6Cd adliiic ad perrutienduin te para : doceiis

tibiis usque ad mortein noii rogarc ; et boc ideo
nirdicus animariim ut quoruin saluti consiilere vel-

qiiia sunl in frairibiis qii.idam pcccaia iiiiiiiicorum
leiil , eorum iinbccillilatcs lequo animo Lnlerarenl. persecuiioiie graviora. I'cccatiim iisque ad inorteni
Hlyslire jubeinur perciiiirnii allerain prxbere de\ie- csse puto, posl agniiionem Dci per graliam saiicli
ram, non quam iion Spirilus iinpiignare fralcrnitaicin , ci adversus ipsain

liiiiisirain , jiisius iiabet. Id
csi , si nos bacreiicus In Hispiiiaiione pcrcusscril , cl
gratiaiii invidiai faciliiis agiiari : ct pecraium non ad
dexleruin dngma viiliieravirrit , oppniiantiir ci dux- mortem , ciiin qiiis debila oriicia fralernitati non
Ir.i;, donec vicliis Ussescat iiiimiciis. exbibiieril pcr aliipiam infiroiiialem animi.
/i« ei (jiii rull judicio conleiiderc, cl lunicam tiiam llt .•iitis filii Valris vetii, iisqiie, Vluii super jiulot
: '
51 Br.n.c vi.fxr.UABii.is opp. paus ii. sr.ci r - f,xf.(;etic\ cfniin.v. 3i
el injiiiios. Non ail: F.irii« isia qiii fsiis Filli Di-i , A t'( ciini oratis, non eritis skiit Hypocii a', um| lu
sed , ul siiis /''i/ii Dei. Niiii «iniis es» iiaiuralilor Fi ltf<< ptruiit mcrcedtm suam. Anguli plaU-arnin suni,
lius Dei , iioA aiiloin pnliisiale arrefila , in (jnanliim iilii VI I per iraiisversiiin allerins \\x tendil, et qiia-
ea qii» nb ill» pnecipimiliir implemii? , erficiinnr diiviuin reddit. Non enim lc vidoii :ib ho:iiiiillnis
tilii Uei. Ortuni soleni dicil sii|ier tmnns cl inalns :

al.inlii oranicm nefas esi, sed propter lioc agero, ui
Clirisluin , solem juslili^r |iliivi»in , dncli innni veri- lauil:indus ab bomin.b:is vidoaris.
latis, qnii boiiis el inalis apparuil, cl csl evangeli- Tu ouiem cuiv orabis, iiitra m cubiculum luum,
zalus CtiriîKS. usqnc, Paler tuus qui videt in absconso, reddel libi.
Si CMim itiliiiilis eot, qu: vos diliQunt, usqne, Noiine fd csi, reveriere in mundam cordis conscicniiuin
ttliHiei lioc fac.unt de viîbllibus ad or:>n(luin invisibilein Dominnm, et
Publicaiii quidcm .ipiid cos Romani exariores di- clande n!>iitini carnalium el pliaiil.ismatnin ; iiirhis,
cuiitnr, qui vccligali;i vel rutilica s:e>:iili liicra scctan- quj: obsirepunt in cogilatioiie resiste, tit jiiiuuu
tur; nain f^yo; Cr;i'ce .
geiis diciliir Laliiic. Iileo corde ad Paiiem spiritalis dirigiitur oraiin.
geniilcs elliiiici iliriiniur, qui siinl lalcs ul rnoruiit
Orantet autem nolile mttllum loqui, usqiiu, yolile
iieiiiti.
*>
Et biiius
'
Si er2 >
fenti'iilia?
"
sinsus e^t l.ili^ :
_
ergo aiiimifdri
._., . .
eis.
^,. .
Elhnici crgo siiul boinineui jud|.

... ..
,,
elbi:ici »t pnblicaiii sunl crgi atnalorcs siios n.ituia I» ... r> i _ _u.. . .
cem, ita Dcum verbis arbitraniiir in seiitenti
.
im tra-
iliice bcnelici, i|u3niiiin vos dileiti.ine laliores debe-
lii, el iiieo pulaiit se in muliiloqitio siio exaudin.
bit s etiiin iioii anianles ainp'ei.ti ,
qnia q :ibus cst
Sci! enim Paler letttT quid cpnb sit voliis, wiicquam
gradus proressionis cxiniiur, ncccssc est ui sit ciira
pclalis cuin. Constirgii cnini hnc lno qnjrdam ii.ere*
virlulis ubcrior.
sis philosnpbo um, qui dicuu! : Si ncus aiitcqiiaui
Kslule crgo vos per[ecii sicut el pLiler vesier ,oc'eMs
pct iiiiiis Si ii qiiil'us indi_:?" 1 u.. , fiusTa sc ciiii lo-
perfeetus cst. Sine dilcclione iniuiicoruin quis siipe-
qi.liiiur. Qiiiliiis r.-spoii.leii liiiii esi n.iii nos e»se
rius dicia potcsi iiuplorc ? Pcrfectio nam.|iic iniseri-
n:irial res, scd rogitorcs. Abud esl uarrare, alinj
cordix, qiia plurimum consiiletur labor.iu i an in.r,
scieii eiii iniserabiiilcr e\ii::MO.
ulira dilcciiiincin iniinici poirigi non pniesl ; et idco
Eilo'e ergo perfecti, cl rclii|iia. Ila Piiier iiosler, qui es in cceih. Id esl, iii saiielis et
eic claiiditur ;
lamen ul Deus iiil. liigaiur perfectus tanquam Dciis, j:i>lis ,

qiiiliiis J cHiir V eifi;i/uin Dei sunctum csl,
C.r.idum crgo qni.d eslis io>.
el anima perfecla t:itiqu:iin aninia.
quemdani ascenilil qni provlmuin dillgii , sed bene- Sanrliftcelitr nonteii '.uiiin. Qiionio lo saiiclificclur
Vi.leiiti ini periiciet, qui eam praicepto ad imniici <li- b hiiiiiiiiibiis noMicii Doinnri, qiiod semper cst K»n-
leclionem perluxeiit; iiam quod iu lege sciiptum C c mn, rogaiuiis? Qnml nomcn Do oini siiic.iinn i;
est accipienda vox Iioc saculu oslcndatiir, nt ons qui iii bapiisiuo san«
est : OiUris iuimicnitt tuum, iioii
sej pcriu tlentis infiriuo.

ct iicati sumus, ineo persevcrcinus. Kl liuc quotidis-
jiilicnlis justo,
iiuni opus cst, ui iinploreiiius saiictiiicaiioiivin qu;
cvpur VI.
,
quotiilie dcliiii|uiinu').
.Atlendi'e ne jusiiuum xesttam facialis eoram honri-
Adveiiial regnum tuitm. Qiianila eiiiiii Deu« iinn ic-
nibiis, ul tidca,i,iiii ab eis.
giiat.auli|iianiliiapiiJeiiiiiiiicipil, i|iiiiil si'mperfu;t,ul
Ac si dicerct : Civetc iie laudem ab liomiuibus
esse iioi' dfsiiiii? N^siriiin i|iiiileiu rcgnuiii p^linus
qu:cratis, et ob Iioc fruciu pi ivcmini inercidis ;
uiidc
a Deu iiobls proiiiissiiiii, ci (^lirisii passione qiiirsi-
subditur
liiin, III .|ui iii saTiiln aiilo serviviiiiis, poslniiMlinn,
Alioquiii mercedem non hnbtbitit apiid Patrcm le-
Cliri t) doiiiiiianlo . ro;;iieiiiiis, iit : Veuile. beitedicti
tlrumquiesl incoetis.Qw eiiiin inancm viilgi favoreni
{Miiiih. xxv), el itliqua.
sequiiur, lioc illi pro incrcede dcputabiiur, cl ob lioc
Fiat voluiilas tau, sicul iii cxlo et in terra. IJ est,
ab xierni Rcgis nupliis ,
puls.is jannas rcpellilur,
sicut esl lu aiigrlis vulii >las tiia qiii siiiit iu ciclis,
quia liic euin amaro non |irobiliir.
lU ii.ll iii liouiinibiis, qiii sunt iii teira, nl iiullj nii-
Cum eryo facis eleemoiynom, noli luba canere, ei »
seiia iiupcdiuiite caiiiil. iii apnd te lie.niiuiliiuni ac-
ri-lii|ua. Maiiiresluiii csl livpocrit:is essc, qui se jn-
qiiiranl. Alilci : sicut jiii>li f.iciuut viiliiiiiîteni liiaiii,
«tos simulaiit, cl nun exliibeiit ; et pniinde a Deo
il.iclpeccatores ad lu coîvrrtaiitur. Sive coe'uin et
cordis inspeciore iiou aliud accipiuul, niî fallaciê
tcirain, corpus el aiiimam accipimus.
siippliciuiii.
fecienle eltemotijnam usqiie, F.t Paltr Fiat lolunias tuii. lioc ut sicui cnide cniidele-
Te autem ,
\i\
ctainur legi Dei secuiidum iiiierioruiii lioiniucui, iia

I3II5 qui 1'iiiel iii abtcomo, reddet ttbi.
sinislra c. rpus nubis lerreiiis volupt.itibus jiuuiulaium biiic

Videtur eniin liuuianx liudis delcctatio iii
iiileniio impleuili pra>cepta

dulcci;iliiiiii adversetur.
significari, ei in deUera
Paiiein nosiruni quolidiaiium da iiobis liodie. Paiiis
divina. Et quiJ esl tleeinosyiia in ab-couso, iiisi iii
bniniins oculis demon- quuliciianus aul pro oiniiibus biijus Mte uccesîlati-
ipsa bona conscicuiia ,
qii:e
potcsl, qu;e ei efliciliir volu.ilale boin, bus diclus e>t, aut pro sacranioulo c 'rioiis Cbristi,
slrari non iii
qiiod iriliuaiur iii pccnni iiam iii quuil q.ioiidie accipiuius, ei nc inovcaui ipiac!.iioiicm
liuainvis iinii sit i
;
uon comniuoicenl quo Idic saiiaiiieuto

iiis si-lei siiiisira opcrari, qui eani uon inlus, sej lo- ali ini, qiii
Clinsii ; resiat ui pancm qu MidiJuuin uilcll gauius

lis fjciu^t.
J3 IN MATTII/EI EVANGELIUM tXPOSlTlO. - f.in. 1. U
<livini pracfcpia, <]\:x qHniiJic meilil.iri opnriel cl A cxsiiliaiionis festivos nos ojifnil..miis el |Tincip3'e
operari. cordis iioslrl o!co pcruiiganiils .spirllall.
£( dimilte nobit, el reliqua. S»l(il!rili'r cniiii qiioil yolile tliesauTitare vubis llictnwo^ in lerra, usqiie,
Iiccfaiorcs siiinns ailnuoenitir ,

qi.i pro pcicaiis El ubi fuTCS iion elfodiinil, iicc furaiilur.
inare CHnpclliiniir. Qv\ orarc iins pro .leliiiis ki pec- IVr ires spccies advcrsiiali», lioc csl Triiginis,
ciiils JdCiiii ,
pali-rnani iniseriC"rili:im pron isit, cl tincM! et fiiniin, onine vclat avnritiic gcniis, et repre-
vfiiiain soculuriiiii ailjnnvil, ct co la no'- spoii-ionc lieiidit; qnia ali.c ros siiiit qiias nibigo olTusc.il vcl
ronsiriiigens, ui iioii aliii-r a Deo , ciii ilcliiiores coiisumil, ul esl auriim, nrgcntnio, el caeieia iiicialla.
siiiiins, veni.im pclamus i|iiain siciil ilcliitoriiiiis nn- Alix qiia: a verniibiis vel i
uircdine dissolviiniur, iii
stris (limilliiniis ; iii i|iia parlioiic si iiioniiioiir, lo- suiit vcstcs, vaca li!;»ca, qu.r caiic disperenn;. Ab.c
tiii'! oralionis niilliis csl fiintus. per liircs aiireriiniur, nt sunt i;cinnia', l:ipiili-s prc-
El nenos inditcns i» leiilatwnem. Nnn ciiiiii pcr sc tiosi, qiiainvis nlia soiilc iioii iôs.sunl cdiimi ni, i-t
ipsom inducit Dcu^, sed induci patltnr, qiieii; siio ita nulla rcsseniptr illisa diirare poleit. Uiide di-
aiixilio iloerocril. F.t ideo non hic nraliir, iit non cilur : Omne ojius electum justilicabilur, et qui opera-
tenleiniir , scil nt in leniationeni non inreiainiir. lur ilhd honorubitiiT iii illo ; et omne opus coriuplibile
Aliud nainqiie esi iii tcnlaiioneiii ind;ici , -.MMd ^^ in finc dc/icict, el qui operiitur illud pcriliit cuin ip.o.
icniari. Sinc leni.itione nullns Csse piobalus p tcsi, All-^goricc ueriigo supcrlilaiii slgnificat, i|uju ubi riii'.-
iileo non nrai cni neresse cst igiie evaniinarc, ut rii, S|iirit3liuni donorum llic&auruin dissii<ai, ci vir-
igiic iion c.iiiiiiigaiur, sed ul iiO;i exuraliir. tuiiiin (lccorcm olTuscat. Tiiiea autem iiiviiliaiii desi-
Sed libera nos a iiialo. Videlicel, ul ab omnibus gnai, qii.e laicnter currodcns siudium buiiiiiii , et
qii;c iliubolus ct munJus operaiiiur seeuri slenvis ac iiii l.iiis piciioneni demoliri iioii cessai. Fure- «am-
iiiii, iit aiiiem i:nlla oniniiio iiineatur leniaiio, non que siiiii dxmoiii-s et liiciciici, scnipcr ;>(! Iioc iiiienti,
liic III pr.Tsenli spcrandum est (ieri posse, quia b:i'C ut spini:iles iliesaiiros babentcs rie|ir:rileiiiiir , el
Im.iiiiudn liic inclioaiur, et iii futuro pcrlicietor. oiusins oriiameiitis Tiriuiuin spolieni. Alio sensii,
Anien niilem, qiiod in fine scnbitur, signarulum est omn s nanique res sordescit, cuni iiif< riori niiscetnr
Boiiiiiiicx oratlonis, quod A juila iiiterprel.itiis e^l na;ura>. Sic ei animus nnster lerreiiorom cupitiiiate
fidetiter; ti iins vere possumui; dicrrd signilirare sorJcscit, qiiamvis lerra raunda sit in siin ordiiic ; in
lolius orationis isiius piirissini.im veritalem, ct in- spiritalliiin vero desideiio i&undus i
ersever.ii, quia
(lu)il<aireromnia iliis cniifcr.i a Dînino qnx liie po- qux-ciinquc coclesiia sunt, mu.idi sunl.
siulanl, si coiiditiunis ultinix' pacluni servare non Vbi est thtsuurus tuus, ibi est el cnr tuuni.
jicgligirit. Hoc nuii si;luin de pecunia, scd et dc cuiirtis pas-
Stenim dtuiiseriiis hominibus peccata eorum, usqac sionibiis sciendum e>t : lascivi ludicra, amaioris II-
Nec Pater icster dimiitel vobis pe. caia vesira. bidn, gulosi Ueus venier esl; liuicscrvit uniisqiiisqiic,
Si non dmilspritis liominilius ail, qti:isi non sint a quo vincitur.

hoinines qni dimittunt, id c>t, non lininani iicque Liieeriia cor/;or>3 tui est ocu!us luus, usqne, To um
lerreni. UnJc scriplum esl : Eyo dixi : Dii estis, et cori'.us luim tenebrosum ert.
rel'qiia. Vos aiiiem sicui boniines ninriemini. Ad eos
Estauieiu ocnliis meiiiis inlentio, qin' «i pcrversa
(li- iinr qui proptcr peccata Immines cx diis esse me-
prxcedil, oinne opus praviini est, quod scquiliir,
i'iirriii;t.
quamvis rectum essc vidoatur ; nain pcr (orpus
Ciini autcm jejuiiatii, nolite fieri aicul hypocrilce tii-
opera qujc cunciis apparent signaniur : miiE si recia
sies. Eilcrminnnl enim facits suas, ut apptireani Uomi-
qui.s fjcii intciitinne, et anisi corani lioininib-.is ali-
nibus jejiinantes. Amen dico vobis, quia receperuni
quid liiiperfeciioiiis habere vidcnntur, oiiinia in bu-
niercedcin suain.
iiuin cooperaniur.
Ilis vcrbis inteniio nosira ad inieriora gaiidia
Si ergo lumen quod in te esl tenebrm suil, ipsm («•
dirigi docelur, ne luris quirenti s mercedem, liuic
sxculo conformeinur. Qund

D nebrae quanta: erunt. Si cordls liilenliu appctilu lem-
dicii, Exterminunt, non
poralium in vubis cxcalur, qnanto m:igis ipsiiin fa-
est Scripturx triium. Exsules quo(|ue cxterminaiiliir,
qni eilra lermiiios niiiiunlur. l'ro lioc ergo
cium est lenebrosuin, el nihil prodiril, quia qiio-
sermone
scmpcr accipere solemiis demol.uninr,
modo lu fcceris, libi impuiatur, non ipioinudo acci-
qiiod hypo-
pienti provenerit.
critx facere so!eiit,ut tristiiiiim et lncium forti animo
Ixianti in vultu simuleiit. Iloc rapitulo inielligiiur Ncmo polest duobus deminis ttrvire, usqtie, Ei alle-
qiiod nOD solnin in niimtli poiii|ia, sed ctiuin in sor- runi conleninet. Videlicet diabolum auilit. qiii Deiinl
dilins luctuosis solet esse jaciaiiiia. diligit. Niillius eiiiin scieoiia Deum odisse ferre po*
Tu autem ctim jejuuas, unif caput tuuin oleo, et lesi.ei ideoeumqiii non timet, coutemnii, duin ejns
(iiciein tuain lava, usquc, El Vater luus, qui videl in niaiidata nnn cuslodit.
cbsconso, reddct libi in propalulo. Nonpotesiis Deo servire et mammonte. Audiat (loc
Palaisiini aulein, qiiorum lioc mofe loqoilur, fesiis avaiiis, et studeat d>viii»s, qux maminonjc Synacu
diebus solent capiia oleo periingcic : ei iinbis prjcci- iiiin('up:iniurscrinone. in:igi> ut duininiis distribuere,
pii ut virtutcscxcrcenles, iion olco êccatoris, sed quani ut scrvus cusiodire.
35 TiEDJE YENERARILIS OIP. PARS II. SECT. I. - F.XECI.TtCA GKNUINV. 5(5
lileo dico tobii, m toHidii si(i» aiiimee vcHra; cl \ lcinpiir.lilMS : illiid lan(|ti-iiii lioiiiini, hoc laiiqiiaiu
ncccss:iriiini.
reliqiia.
yiiod ail. ideo dico vnbis, »ct stipcrinra rcs|iicil, Motilesollicili esse de crastine. Ciasltuiis eniai diet
convinrninini ciim divi- toHicitus ipse crit sibi. Qiiia anniio.s rnictu; leria pio-
ne leinporaliiim liolliciuidiiie
libiis hojus sacciili llicsaiirizaie. De carnnli aiitcin ftri, de pr;i'soiitibiis sollicitos cssc dfbiTC cnncessit,
debere esse so itns i|iii riitiini qti.id rr:is signilicat, cogitarc proliibuil.
ciho el vesliiiienlo nns noii li ,
nccipianr.us , de spirilali auicni cibo el vesliinenio Sufficil diei malilia swi. Suincit crgo iiobis prx-
semper snlliciii essc debcnius. scniis teinpuris cogitaiio, fuiuroruin cur.tm, qii.-Q
Aonne aiiinin plus esl quam esca, et eoTput ptii$ iiiccita est, reliiiqiianiiig. iiaiic ergo eurain arbitrnr
(/Bam wi/im«mum Admiinei crgo in liac senienlia
.'
ideo noiniiiavii maliiiam, quia pocnalis est, et ait
iit meminerimus mnlio «mpliiis iioliis Dcum

dedisse, liaiic perlinet iiiort:ilitalein, i|u:tiii percindo ineru -
qiii iios focilcl coniposuil, (inain quodvis alinienluin

miis Cavendiim namque est ne aliquem jiidicemus,
fl icgiinienlHm. Qiio loco qMa;ri solet ulrnin isie qiii coniinissis f>ibi procurat ncnessuria iie desinl,
ciliiis roriiorcus .-id animam pcriineat, cum sit ipsa cum ipsc Domiiiiis lacu!os habere dignaius e>l.
incnrporca. :in iion. Scd Jiiimam hoc loco pro \>l»

CA1'IjT VII.
viia poîiam noverinius, ciijiis reiinaculum esl ali- I
Nolilc judicare, ul non judiccinni, us(|iic, In qufi

iiientiiin isliid corporeum. meuiitrti niensi fucriiis, reiiietielurwbis.
lUspicile volatilia cxli, usque El Paler veiter pa-
Iloc loco pixcipi existiino ut ea facia qux dubinnt
.scil illa. Id esl, si volatilia, qu rura niorlalis est aiii-
e^-t qiKi aniinn fi.iiit in meliorcin pnrtem interprelu-
ma, Dci aluntur providenlia, (|U3iito inagis homincs,
mur, qiiia iiicertuiii est qiio aiiimo qiiid ricliim sii,
(|uiliiis n ieriiit:is promitiiiur. vcl qualis fuliinis sit qui iiiinc vel bonns vel inalns
Konne vos jilnres eslis illit? Ilnc e>l, cli;inus valelis apparct. llnde Apostolus : Notile, inquil, nnle lemput
qiiaiti irr.itionaliilia, siculi sunl aves. judicarc (l Cor. iv). De inanifcslis, qwiB bonO aniiiio
Qhis eulem veslium cogilaiis potcst adjiccre ad «.'«-
licri iinn piissiint il:i diciliir : Ex fruclibus enriim eo-
;urfl»n iiioM ciiiilum unum, el de veslimento quid tol-
gnoscciis eos [Uallli. vii) ; pclesl niovcrc qund ait :
iiciii cflis?
/n quocniique ehim judiciojiid.cave.ilit, judicnbiiur de
Ac si «liral : illi 6rg« relinqiiiie curam legendi vob s. Nunquid icincic eiiiin, sicul nos de uliis, lia
forpnris, ciijus cura facium csse videiis, ul lanl.c judicabii de nobis Deui. A:it, tn qua mcusura, rem.'-
st:<tiir.T cnrpiis iialicatis. lielur, nullo iiiudo lioc csi apuil Deum ; sed dicluin
Co::s deratc lilia agri, el reliqii.l. Ist.t vero docil- _ c>i qiioniodo ipsa tcmcritns qi;n piii.is alinin to pii-
nicnia ;le avibiis ct liliis non :;llegorlce poiiuniur, iiiut neces'C cs'. lliide d ctuiii est : Oinnis qiii pcr-
scd ut de rebus niiiioribus mnjora persiiaderciitur. euiscril gtad.o, gtadio pcrihii {ilatlli. \\\i). Noii gla-
Dico auleni vobis quod nec Satomon, el reliqua. Re- diu ferri, scd g'adio [eicaii.
veiaqiiod scricum, qua- piirpiiri rcguin potest flor.biis Quid uulcm vides feslncam in oculo frjlris lui,
comparaii, quid ila rubet ut ros.i, qnid ila caiidet usqiie, El trabiin in oculo tun non vides.
iil liliuni, quod m.igis csi oculorum quain sermoiiis Mulii, siiporbia ct oHo prjrveiili, aceirinie cnrri-
jiidiciuiii. piiint cos qiios siibiia ira viJent tiirbitos, oculuiii
Si aittein fenum agri, qnod iiodie eit, et cras in eti- iiieiilis n solito piirilatls sialu quasi fesliica irruenia
ban:im miiiiiur, Deus sic resiii, ei reliqiia. iiiiilassc, nlquu liiiic eos inagis ainaiit vilii|ierare
(|uaiii ciiienil.ire, ei iduo impossiliile illis ditilur ui

Cras pro fuliiro ponitur Icmpnre. T.l esl scnsus ;
resiuc:im fraiiis uoulo quis demat qui suo irabeni

Si qiiJC! cito deciilii;i cniicrcinaiitur igiic artirex om- ,
iiiociilo gesi.ii. Uiii lieri polcsi ul si irasccris liomini,

niiiin lam venusta oriint spccic, qnanlo magis vns
prucur.iliit iieccs.saril^, qui ad xternaiii lixredi-
velis euin corrigi ; si autcin oderis, nnn poies eum
in
\clle ciiriigere. Qnaiituni inier tiabcin el reslucaiti
lalem pcrlineti
''"'""' "«''"'" ei irain
KoiUe sollicili e:.sc, d.centea : Qiiid niandueabimut, D '*'*''"• .'"'«''
Ihjpocriln, ejice primnm Irabeni de oculo luo, et Itcnr

aul qnid iibemus, nut qito opcricmur ?
videbis ejicere, ct leliqiia.
NolanduiH qiind iinn nil : Nolile qu:rrere cibiim,
Primo cxpelle odium a te, et dcinceps jaro Guin
rtc. Sed fiiiif, inqiiil , numducelis, cl reliqun. L'bi
qiicm diligis cmendare poieris.
niihi videniiir argui, qiii, spreia coniniuniune, lau-
Nulile sanclum dare raiiibus, iisque, El eoiweiti dis-
liora vel ausicriora sibi alinienla vel inilnmenta re-
qnininl pri> liis cnin quibiis vilaui ducuiii.

rumpant vut Canes cl porcos prii cunlemploribus
;icc:piiniis noii cnnYeiiit igitnr istiiisiiioili iii luln iii-
Ilizc omnia geules inquirunl. Si ilicei qiiibiis ciira ;
nnn ftituroruni, scil-coiTipari]li suiil jiinunlii iit»-

liilcliinlis mnnenlibus porcis vul lnTiilicis, vel haiiii-
csl
pienlibus, rl iiuiitcs facli siinl ittis,
iiilius ad viiniiiiim pcccalurum rcveileniibus, evan-
cnim Vnler omuia ndji- gulicaiii pandeic m;irg irilaiii. Ni! cniiculcent, id esl,
Scil resler, usquc Et ha^c
cienlur voiis. Qujrile legiium Uui, quod cst bnnuiii coiiteniiiaiit i*lud, ct coiiversi incip:aiit vns disg pare.
Pelile et d.tliitur vcbis, et rcli'|iia. Pciilio periinet
appelenduin, ct iicccssaria sinr; quibus li.cc vii;t niui
pniesl pcrajî. Non di\ii nobis d iri, scd adjici, qwin

ad iinpuir;nid;iii! sanlritcin finniiateiiiqiie aiiinii, ut
ciqiia: prjcipiiinlur siiip'ere pnssiinus iii.|i)isiiiu

iiobis iii inieniioiic apicrni^ns, iii usu vcro deb"! c-sc ;
37 IN M.\Tril,«l (VANGF.I .'l'.M Exro.siTio. - L'n. I.
Zi
AUlem uil iiiveiiioii(Jjin verilnlcni. Cum qnis uuieiii X iiis Niillu, s:ipieiiliiii!i ah Inrclicis vel infidellbu»
veraiM vi:im invi-iicrit, pervcniet ad Ipsam possessio- nagraiitl:iin s;iii) tiljtls, i>m (liilc(!iliiie:n piitfril invc-
nem, <\ux lamen piilâiiii aperieiiir. nire vcritalis. Alllcr spin..i re iret Irbnlos po-sesi-
Omnis autevi t]ui pelit accipit , et reliqua. Frgo gnificaie siiculi ciiias, ci vitiorBui coiiipuncilones,
perseveraiilia Oi>Ui esi, iit accip.aniiis (|iio(J peiimiis, nl : Tirra tu.i spinas el iribnlos ijcnniiiabil tibi {Gen.
elinveiiiaiiius quod <|UA'riiniis , et quod puUamns VI) ,
ficns voro
uva dnlccdinein nov:n coiiver>a-
ei
aperiaiiir. lioiils, qinm Domln-is csuriii lii nobis, el fefvore.n

Aut quis ex vobis lioino, qvem $i petieril lilius iuus dileclionis, qux Ixtilical enr lioin.nis.
panem, nunquid tiipidcm porriijet ri ? Sic omnir, arbor bona (ructni bonos fiicil, ntala au-
raiiis intelligiliir cliarll,i<:, sine qua cxtera iiiliil lem arbor \ruetus ninlns facit, et reliqu 1.
siiiii slcul siiic paiie niciisa iiiii|is csse vi.lcini- ; ciii Pcr arl;orein iiilelligiiiiiis scu b .iiain scu niatain
toiilraria cst cordis (liiiitia, quini l:ipi(Ji coiii;i;iravil. voluiilaleiu. Fructus nulcni opcra, qu.i; nec bonje vo-
Aul 51 piscem pdiait, iini! /ui / serpmlem porriijct luiitilis, mala, nec iiial» esse possiinl voluntaiis
ei? Cisressuiil liiJes invi&ibili(im, vel proplcr aquain bo«:i, qiiae lil cliaui bona, duin couvcrlilnr ad siiin-
liapiismi, vel qma de invisiliilibu^ capitur, sou i|iiiid itiUDi e incominutabilfi hoiiinn, el implctur bono, ut
liiijus muiidi lliictibdS nonfrangiliir : ciii coiitiaiiniu B l.iciatfiuciiiin bniiuin. Ac per hoc est qiioj di i;ur
jiOsuit scrpcliteiii propler venena fall;ici;p, qii.r pri- aiictor oiiiiiiuin boiiorum, h.ic est, etnitwae bontcl
iiiu lioiiiiiii prxsciiiiii:ivit.Qu'>d aulcni iii Ijvjiigclio voluiilails.
secuiiduin Lucam liscc duo subsequiiur uvi et scor- Uinms arbor quce non facit fructum bnnum, exddc-
pionis coiiiparatio, iii ovoindicaturspes, iii qiu noii- lur , et in iijiiem miiuiur. Qiila unusqulsi|iic verMii
dum perfectiis fetus est, sed foveudo sporatur ; vel per validaiii judicii seniciiii ni in gclieiime ignein
qiiod S|>ei coiiiriiriuin csl retro ropicerc, qu:c se in niiilelur ,
qui iiic buiii opcris fi uctuni fec ssc nnn
ea qua; ante sunt cxteiidii. Ei idco huie coiiirarium invenltur.
posuit scorpionein, cujus aculeus vcnenntus reiro Nonomiiis qui dicil milii, Domine, Doinini; inirabit
liinendus est ,
quia luuriircra desperatio in fine est in regnum coeleium, ct rellq la.
foriiiidanJa. Ltniinq e cnlm servis l>ei necessariiim est , utei

Si cign i'os, rum silin mali , nofiis lona dnta dnre opus scriii , ei ser.no (iporibus Ciinprobeliir.
fiHis vesiris, usquc P.Uiil.bus s\ Oulli niilii dieent in itla die : Domiiie, Uomiiw
Malos appcllatliujus sxculi amaioies; cl iii r>rum nonne in tuo nomiiie preplielavimvs et in tuo nomine
iiatiira bona siinl qua; d.nit, qu:iinvis siut teinporalia f/irmoiiia.' ei rcllqua.
P
qiiia Dominiest tcrra el pUiiiludo ejus (Ptal. xxiii). Non eiilin ipsins nii-riiuni, qiii taila facit, sed iii-
Aliter Aposloli,qiii eleeiionis morilo hnnitaieni geiie- vocatio noniinlsClirisii licc agit, obcoiidcmiiaiioncni
rls lium:iniexcesserai)t»uperii.i; boiiilalis iiitiiliu mull eorfiin qui Invncaiit, vel ub uill.iatem eorum qui au-
i;sse dicuiitur, qiiia nilill esl i^ht semeilpsuin iinniii- diuiit el videni.
tabile vel bonu^n, nisi dellas sula. Quod Liicas vero El lUHC coiifttetor iltis quia niinquam ncvi vos, elc.
diclt : Dabit Spifitum bonuni, ostciidit Spiritum saii- Sigiiaiiter dixlt Ceiifiubor, qni.) iiiulio ante tcmpore
«tiiin pleiiitudinem csse lioiiorum Dei. dicere siiniilatiaul. iVoii uovi vos d cit , Id cst, noii
liitra e per angujJi/ni porfoin, usipie, Lt panci sunl apprnbo vos, quia nullo mado Deus probat, quem
ûi iisveiiiunt eam. lidei plelas iion coiniiieii.l.11.
Lala via estqine teiidit ad si'Ciili vuli>|itaies, cujiis Omius eryo qui aud.t vcrba mea Itirc, el facit e",
iiiquisiiione aot invunilnne opus nnn esi, quia spoiiie assimUubo eum viro saptenii, qui ccdificavit suam do-
seofTeruiit. Aiigiistam vero viamomnes laTeniuiit, ncc mumsupra petram. Si pelraClirlsIus cst, siciii mulia
qiil inveniiiiit siatim iiigrcdiuntur per eam, siquideui praedicant Scripiurnrum lestlmonia, iMe xdificavlt in
iiiiilil dc medl» iiiinTe veritalis , sxculi voluptaiibus Cbristo, qul quod audil ab illo facii.
capii, revciiuiitur. jw Et dcscendil pluvia, el vcneruut flumina, elflavcrunt
Auendile h faliit prophetis, usqiie, liit:'rmec\u au- vciiti, ct irruerunl in domum illam, cl reliqua.
tem sunt lupi rapaces. Pliivia qiioque ,

qnia d>.mum subvcricie niiiiiir,
Spccialilerde bareiicis dicltnr, qui videntnr con- diabolus e^l ; flumina, Anliclirisli ; veiiil, splriialcK
liiieiiiia, c:iîit.Tie, jcjuiiio s« civcumdare qîxsi qua- nequiila! in ccele-tibus. Qui auicui nuii soluiii virba
dani vesie piet:ills, scd ex iHientloite vcneiMiti aiilHH, Deiaudil, sed liriniler facil, iiilill lioruin tiiiiol,qiiia
ci iiisidiis rapacibiis comparaiilur lupis. •donium aedilicatain Iial>et supia peirain.
Aliter, cautiiis censiderale eos qoi perCbristlanum El onmis qut audlt verba mea litec, et focit ea simii.s
iiouicn vns se<iuc«re niiuntur, dulcbus termootlMig erit qui adificacit doinuin suam super areitam.
scandaluni inferetites, sedqiMinodo isil su-ut nosccn- ('iindamcntum stabilc ct firmuin Domiiius iius-
di osleudil. tcr Jesus Christiis, supcr qiiud fiindalur cailinlic.i
A /rucliittt eorum cognoteetit eot. Iloc cst , ad vnl- Lcclcsia : super aren:iiii vcro, qu:c fluida est, ct m
luninolite atteiidere, sed ad opcra. iLieiilui si iiou unain copulam redigi iion poie>t, oiiinij lixreiini-
Ycrtils, inoribiis blaipli -111 iiit. runi scrmo ad lioc a-Jilicalur, ut corruat.
fiuiiiiuiil cvlli§unt de tpinis u.as, <iul dc Iribulii fi-

/.'( .icsccndil pliivi^, iMipic l'.l cecidit. Qui I ciiiiii iu
39 BED.C VF.NEr.AlllUS Orr. PARS H. 8ECT. I. — EXECETiCA CENUlNA. 40
pluvia nisi multiinoiias dinliul cas (enl:ilioiics, per j\ Kt facluiii esl cuiii corfîimniassel Jcsns vcibii licBe^
fliiniliia manirrsl.is persecmioiics , pcr vetiios inali- admirabaiilur luib/v, et relii|ii).
giH)S Sj.irilus iiilclligi voliiit, anle quos iiulliis persi- Tinlias aiitcin iiilidelos dicit ,
qiii sliipeliaiil nuD
siere valet , (\i\\ spe in Deum fixa non permuncl. creJendo ; aut omnci, generalitcr dimniisirat ,
qut
Poiesl ((iam per inipetnni nnniinis cxiremi judicii in eo taiilam saptentiam veiierab:iiilui'. Scnlij; enim
ili&4:r.inen intelligi, quamlo, uiraque dnmo consum- docebant qux scripia siint iii 5Ioysc et proplielis ;
iiksia, onmis 17»! te exallat humiliabilttr , el qiA se /ik- Jesiis vero, i|uasl Dominusipsius Moysi, prn llberiale
miliai txaUabiiw (Maiih. xiiii). voluniatii sux, vel ea quu: miiius in legc viilrliantur
Et fit ruina ejus magna. Quia non liabel sublcvaniis addeliat vcl cuniniutans prxdicabal iii populo, sicut
snlatia, sed audient : Ile iii ignem aiernum {Maiih. supra legimus.
xxv).
LIBER SECUNDUS.
CAPUT MII. B genus Iiuniaiiumdesi!;nal, qtiod extcnta maiiu Salva»

Cum aulem descendnset ue monle, usquc, Domine, loris lioc cst , incarnaio Dei Verbo , liuniaiianique
si vis, poies tne mumtare. coniingenle ii.Tiurain , ab erroris prisci varletaie
miraculum p ilest inlclligi pnsl uirumque

Islud mniidJiuiii esi, et saccrdoil ostensuin, dc qiio dici-
serinonem Domini factum fulsse, non soluin queni lur : Tu et sacerdos in (cternuin ( Psal. clis ) ; Ci.>i
Uailh:i:us, veruni eiiam quemLiicas inierponil, licet offerunl corpora sua hosliam vivenlem, sanclam, Deo
alio loco Lucas Marcusque illud coinmcmoraveriui. ptticeniem {liom. xii).
Mystice dcscensio Domini de monle incariiaiionem Cum aulem introisset Caphainaum, usque El niale
ejus signilicat , el pnsi lixc secuia: suni eum lurbce lorqueiur. Qiixriiur quoiiiodn convenial quod Mat»
muilT, qiiia poslquam Verbum caro (aclmn est, el ha- lli:i'iis Ipsum centuriunem ad Dominuni accessiise
bilntil iit uobis{Joan. 1), qni aiite:i lanlum iiolus ia dicai, cum Lucas nuniins ad euin iiiisisse narrai T
Juilxa, posi adinir.ibilis facius rst iri universa terra. sed pie qu.ireiitibus paiet qiiod Maiili.ius, cansa brc-
Si vis, inquil, poles me mundarc. Devoluntale Do- viiaiis diierit ;iccessis,e ipsuin, cujus volunias, lic i
iiiiui noii qunsi iiicredulus dul Itavii, sed qn;ifi col- aliis deferentibus, peilaia est ad Doininum. Sicut
liivioiii-i su:c conscius noo prxsiiiiiit. euim ll:jeinorrlioi-sa, quia credidit, m^Ki^ Domiiiuiii
El extendens Jestis manum, teliijil eum diceiis : Vo- C leiigit, quam luibx :« qiiibus premebalur, ita ceotu-
lo, mundarc. Exiendii curaiionis maiiuni, qui niise- rio quo magis crcdidii, 00 magis accessit.
licordix suae pniendvbai alTicium. Teligii :rgro- Dumine ,
puer mevzjacei. ôn in una tamuni renii-
luin, quia iii pote^tatc babuit saiiil:ilis<.'ITeclum, <li- serabilis, quod j:Kci ; i.td iii alia, qund paralyiicus ;
xi!, Vulo, muiidare. In volo osteiulit pieiaiis clcinen- lcilia, <|uuil nia!e Uirqiielur. Ei lioc iden, ul angii-
tiain, in miindnri; iii:ijislal S SU.C p lentiaiii , qnia si.ias aniiiix sux deiiionsiraret , ei beiievoleiiliaiii
ipsedixii, ei (:ictasuiit (fsd/ xxxii).Noii ul aliqui pu- Domini iiivlluret : sic decel prsulatos sibi subjectis
l:ini jiingnduin csi, ct leîcndnin, Volo mundure, sed misereri.
scp:tr.ilim, ut pniiio dicil Yolo , dciiide imiierel Et ail illi Jesus : Ego veniamet curabo eum. Magna
jHiiiidore. Volo aulcm pri-pler Pliotiiium dicit, inipc- Domini subliiniia.s, sed iii:ijor liuinilltas, qui solo ver>
ral propier Arriuin, isngii propier Maiiicbxum. bo valebat curare, non deJigiiaiur servum languen-
E( u:t tlli Jesiis yide ueinini dixeiis. Et revera lem visitare.
quid eral necesse ui scrinone jaciaret quoJ corporc El retpondens cenlUTid.ail : Domiiie, non sum dignut
prxfereb. l. nisi nl ducercl nos iion soluni a niercede M ii!(i'es sub lecium meum. Propier viix conscieniiaiii
absiineainiis pccu ;ix, sc I etiam gratix. geniilis non ausus esi hospitem babere Clirisluni,
Sed tode, osiinde le s-irerdoii . ci offer muiius quod cujusctsi Hde prxditus noiiduin lamen sacramenlis
prcecfpil Moijscs in lesiiiiioniuinilHs. cr»t iinbiilus.
Tri:s ob causas inisil ciiiii ad s^ccrdoles : prininin, Sed lantum dic verb», et sanabilnr puer meus. Ma-
qni:i lex prxccpit 111 miindata lepra olferrent sacer- gna fides ceniurionis, qua verbi opusin Cbrislo conli-
dotibus munera ; deinde iit leprosum vidcrenl inun- tetur.
d:ituiii, et salvarcntur credentcs ; aut si non crede- Nam el ego hnmo siim sub poteslale constitutut, h.i-
leiit, irevciisjbilesesseiit ; et nc legeni frangere vi- bens siib me mililei. lioinineni se poieslaie subdiluiti
dereliir. Si qucm movet qunniudo Doininus Mosai- diiil, el lanieii se minoribus posse iniperare, uisbIi-
cuni videaiur approbare sacriliciuin, cinn id Lci lesia aiidlalur : Quaiilo niagis oninipotens Dcus supir
sacrosancliini cor- oniiiia, per angelirain diecre poiest niilitiain inlirnii-

non rece|ier:i, meininerit illius
poris 'acrificiuiii iiondiiui iii ara <rucis olil.ituin, nec tati ui recedai, et rccedii : ei sanitaii ut veniai, ei
esse nposinloniin coiiti'Sl:ilione el lide credentiiiin xeniel. IJiide sei|iiiliir :
conliriiiat lii. Myliie v;r i--ti' pecr: lis l.iiigiiidiim Ei hiiic dico, Vnde, d vadil ; ei alii , Veni, et veml;
41 IN MATTll^l F.VANGELIUM F.XI'0SITI0. — L:B. II.
<2
el seno nieo : /'aclioc, et faii:. Vull osloiutcn^ [). iim A (Joan. i\) ; in cujiis occasu pluros s.iiiaiiliir 3Pgroli
piisse iiniilere q'ii)d vellel , non |iiii;iimi pir cnrpons qiMin aiil.',iiiii( i i tanie viveni paucos Jiidaiorum
adveiitinii , sed eiinm per ininisieii;! angelirinn. docuii, po-,tea per otbeni geiuibus soluiis dona per-
Aiiilieiis atiiein Jesiis, iiiirnltis est. Miratiir iiilelli- niisit.
jci.liain siw in;<jeslalis, quod el nojjis niiranilum Yidens autem Jesus lurbas muUn circa se jussit
kiuicliai. Talcs inoiiis ciim de Deo diciiiiliir, non discipulos sitos ire irans fretuui. Exliortaiio Jcsu scm-
siiiit si;îia pi-rlurj.aii .inimi, scil doccnlis ni giflri. per est , iit ainaros sa-culi fiiiclus, inconfiiso lidei
lil sequeiitibussj d xil : No:: invcni tiintam txiieiu in navigio tr.inseamus, qiio;iil liiius para.Jisi, ipsagu-,
Israel. Nini ilc oiiiiiibiis reiro paui:iriliis lI pioplic- bernanle, perveni:imus.
lis l3i|iiiiiir, sed dc omnibus a-vi prasoiiiis, (|ui piT El accedens uniis scribn, ait ilH : Magislcr, sequur
legein inslrucii nnn credebanl. Ccnlurio thrisio do- (e. (jKOfutK/ue ,'eri.s. Q I iil .Mat.hxiis dicit tiinc i^tud
cei le niiniiiic crididit, spiinlaiieain gemiuni fulcin gesium esse, qiiamli» jnssii iii irciii, I.ucas vero .'liii-
sigiiiliraiis. bulaniibus tltis iii via (Liic. i\), non est contraiiiim
tliVe i<ubis,quod multiab Uriente, et reliqua. Idesl, qiiod utii]ue anibul;;li:iiil ul veiiircnl »d frclum. Scri-
ex oninibiis geiiiiuus siciil opoiiei Rvangelium prx- ha iste si dixis et : D iinine, seqiiar te, non fuisset
dicaii, \el ab Uriciiie, qui statim itluininaii trans- " rcpulsu-, scd qui m.gistiu;n unum de pluribus aesli-
cuni, cl .ib Occidoiiie, lii qui passiones pro fiJe us- mabit, et erat liiteraior , ci non spiritaUs auditor.
qiie ad luoi lein loleravcrunl, recumbent nnn carnii* Ideo non habet locuin , iii ([uo possil reclinare Jesus
liler jaceiiies, sed spiritaliter reqiiiesccnies. caput suuin.

Filii aulem regni ejicicnivr, iisqiie et stridor dcn - Ait itli Jesus : Vulpes foveas habeiil el votucrcs cisli
/iiim. Filiiis regni Jud.Tos dicil, in ipiibiis antca le- nidos; Filius ituicm homiiiin nou Itabct ubi , cic. Ac si
gnavit Deus.Stiido) rfenfiiim ct flet.iscculorum, veiaiii dixissel ; Qiiiil iiie i

ro|iler divitias s;cculi vis siqui,
iicinonstiat rcsiirreclioneni nieiu!Muru'ii. Iiitoriores cuiii lanie siiii piui'eri;itis, nt iiec proprio uiar
quoque le ebras dicit, cxciiat in cordis, exie; iorcs tecto? i'ossuiiius jiixia allegoriam pcr vulpes liasre-
quo<)iic i">ttom a'lernre daiiinaiioiiis, ulii diiplex os- licos acciperc signilicatos ,
qui niliil iii viriutibus
l.iidiliir gelieniia, id est, niniii frigoiisper ftrido- Christi, sed in siia cunliJciitcs astulia , veliit vulpis
rini di niiiiin, et inioleiab Its csse leivoii.s, pcr fio- callida seJuicie sat:igiiul; pcr voliicrcs , iiialignns
(i:iii oculnruiii, iit bcaliis Job ail : Ad calorem nimium Spiritus ,

qui in cordibus Juila;uriim doiiiii iia lia-
iraniiunl ab aijuis nicium IJo!i. .vxiv). beiit, ubi liabitaculum iiuii inveiiil caput Clirisii
/•'(
(.'ixii Jcsus ceiiiuri''ni, usi;uc ei ianaius esl puer Ueus.
exill:i hora. Piiibaiur lidcs Ooinini, et robnratiir sa- Aliiis aulem de itiscipulis ejus, ait illi : Domine, per-
nitas seivi. Mystice cenlinio elcitos ex genlihus milte me pr.mum ire, et scpetirc palrem. ôii discipu-
(is endil, qiii, qiiasi cciiteiiario niil le stiiaii, spii ila- ialum rcs| uil, scd enploia priinum pilenii fuiieris
lium biint virtutuni peireclione siililiines. piclaie, libcrior hunc assequi desdeul:iii qun ct
Et cum venisfel Jesus in doinuin Petri, vidit socruin Filius hoininis capul rcclinat ,
qui.i iii cjiij hiiinili
ej i jaceiitem , usqiic et surrcxii, cl minislrabul eis. peciore divinit.is raniiliari qiiadam requics.:ai maii-
Ooniiis 1'clii circuiiicisio esl, qnu: apostulalui ejiis siuiic.
tradil;i erai ; socrii'^ \ cro cjus Syiiagiiga esl, nu a il- Jesus aulem ail illi : Seqiieie iiie, el dimille moTliws
l.iquiid.iinnu.(lo iiiaier csl Ecclcsi.e, quic a verospoii- scpetire mortuos suos. Moitiios eiinn sepelire, est pce-
io laliier comnie.idatiir Pelro : 7'ii es I\lrut,etsiiper calnrp.i iii peccatis siiis foveic : quod illi faciuiit qiii
hnnc pctramwdificabo Ecclesiam meam ( Matth. x\i ). jub.iilic»iit ini|iiiiiii piu muncribiis , el iiiiijiia geieii-
1'orro socrus Pelri in Syii;ig"ga rebricilabai, guia les bc.iediciini.
porseqiiens Kcclesiam invidia; facilms laborabat. Uii- Et asceiiilcnte co in nuviculam, seculi Mint cu;« disci-
de dicilur : tiiii inalris meie puijnaverunl coiura tiie puti ejus. Maru (|iiod Ouiiiinus cuiii siiis tr;insirc dc-
{Caiit. i). Ciiju^ iii;iiium Doiinniis tcligit, qnia carna- n sidciat, prx'semis sa:Ciili lenebrosiis accipiiiir a:sloi.
lia ejus opera iii spirilalem usiini cmivertit ; i|iKe [S;ivicula, qiiaiii asccnilui;t, nulU iii>;liiis (pi.iiii do-
cis rosuigciis niiiiislrahat, quia iiunc quulidi.: ler iiiiiiicx' pjssiduis arbur iniclligitnr, de (jiia aiilii di-
.>.|iitilaie olliciuin credcns Uumiiio iiiiiiislral. Muia- citiir : Si 'luis vutt pust mc venire, toltat crucem suam,
iitcr auleiii uiiai|ua.'que ai.im.i, qu.c carnis c ncupi- et sefjualur mc{Marc. viii).
sceiiliis mililat, qii:isi lcbiibus ;i;^tiint ; sed ad la- El ecce niolus fnclus magiius in inari, ila ut naiicula
ctiiin diviiia; misericordi;e c.iiivalescciis, per couti- operiretiir ftiulfcus. llla leiiipeslas noii ex se orla est,
ncntix- ficna !ascivi;im carnis consiriiigil , el ipsis sed pote.siati parel impcraniis, quaienus se essc lcrrijc
incmbiis qiiibus scrvieral, immuniliti.e ad iniquiia- inarisqne Doiniiiuin cuiictis oslenileret.

lcin, serviat justilia; iii \ila:ii xicriiam. Ipse vero dormiebat. res mirabilis ! is qui nun-
Ve-pere autem fuclo, obiuleruut li iiiutlos diemonia quam obdurmit doiniivit : dorniicbat ergo corpore
habciites, el ejecit Spirilus verbo, ct omnes male lia- ut apostolos evigilaie (accri;l ,
pr:rcipiie aulem ne
benles, curavit. Oinnes nnn iii:iir', non incridie, sed nos uiiquam aiiiino dormiamus.
ad ve>peram ciirantur, qiiando verus Sol otcnbuil, £/ accesseruiit, cl suscilavcrunt eum ,
ilicenles : l)o-
ille qiii dixil . Quundiu in innndo suin, tux suni niundi mine, sulva nos ,
pcr.mui. Susciiaiit Uoininum , iie
PATnOL. XCIi 2
, ,;,
43 ntD.E YF-NF.r.AniLiS 01'P. P.VRS II. SfCT. I. - EXEGLTIC.V GENtlNA. 4»

(1'>riuuii< fii i'aie (lJspereani,(|tiif) ctijiis niorlcrn viJo- A lili<, qui , diabolicis (li)clriiiis illusus , iJoli pio Ocu
ijni, uiaiiinis «"itis resorreciioiieiii qua;rebnni, no colebil , et JiiJaici, qui conlemplor divinx legij
cjusinoriecarn«ii mens enriiiii in perpcluum perircl semper eisiiicrat : qui non in domo, id esl, iii siis
hiorle spiritali. conscieiiiia habitabaiii, sed in monumeniis, boc e»i,
Et «il ilUs JesH^ : Quid limidi eslis, modic(C fidei ? iii openbiis dole> tali.iniiir moiluis. Qiiid eiiiin suiit
Marcus- Necdum liahelis fideni (lHare. iv)? Lucas au- cnrpoia, iiiisi sepulcra niorluorum. Sxvi niinis, qui
lem, kbi esl /idesvrsiTa (Ltic. viii)? id esl, si poieii- divin.is vel hiimaiias lcges prn nibilo durebaitt, quaa
me in terra csse crediiis i|uare non in mari

ici.'j ,
per vincula sigiillicata sunt.
simiil me ut vere D iiin ei creaiorem omnium su- Ita ut nemo po.s.sif pcr tiain illam trantire. Anle ad-
fcepislis? quare noii oninia a m;» f.icta , iii mea esse Teiilum iiaiiii|ue S-.ilvaioris prnplietis ei pr idicatori-
prilpsl.ile credilti? Quare dubiint, piisillie fidei? fra- bus siiiciis gciitiiiias iiivia fmt qiiia cuiqiiiiin ciiiii
,
gilrs in ndc corrip uiitiir. alicni OiiiiiiiiO a lide pii- sxviti I luroii.s ibedirc reciisavii : et compcdcs ac
iinintur, siciii Jiid.ii ei lixiTiiri, taleiias rujiil. id est , leiies liunianas; ct ul Liicas
Tutic snrcieiis iniperavil veniii et niaii, et facta est Eciibil, ageb:>tiir a daîiiniiio in dcserlo, qui , trans-
trttiiquWiias minina. Venitim qiiippe siirgens iiierepi- frcs.îs legibns, jain viilgaiein coiisuetiidineiii cxces-
vit, qiiod per >u.iiu rcsii reciioneni diiiboli siiavii »»
sji cu,,ijitaiufn scelcribus
superbiam ; lempeslalem aqiiac ccsâre fccit , dum Ei exelamavcrunt dicentis : Quid noliis et tibi, FtU
snrgcndo de sepulcro Jud.coniMi rabiem labefei it.
Dei ? Non csl isla conlessio voIuiilat:s, quia prxaiium
Porra homines mirati sunl, dicentes : Qiinlis esl hic,
iion seqiiiiur coiifitenti.s, sed esiorsio neeessiJstis
ftrii venti et mare ubediant ci ?
veluisevi fiigUivi. Si post miltutn lempTis Duini-
Non (li^cipuli, sed naiitoc diceiiles Qualii est iste
;
iiiiin viJent suuin, iiiliil aliud iiisi de verberibus Je-
liom.> videliir, et s;cut Doiis polenli.im
qiii siciit preraiiliir : >ic Jxmonps Dniniuuai in leriis cenieii-
fisteinlil. Siiiit qiii alleiioiire lianc navicnlam pr.i;-
n niei vcrsaii , aJ judicaiidos se vensse credebanl.
scnlcm voliiiit Signilicare Lcrlesiam, venins malip;n is
Venisii anle ttuipns lorquerc n s. Scieliat enim Jia-
Siiiritiis cl bomincs iiii ,iios , qui dcsileranl ul Ei--
boliis csc sibi certaiii ui jndicio hei damiialioiieiu
c!esia finciilMis el pressiiris iinrnerg iiiir ; sed I cet
fiitiiiain , cui per Isa.aiii dicnur : Vie 17111 prcedarii
Josus .td lenipiN ûixiiin n stibtralieiido ddrnnre vi-
noiine el ipse priv.da' ern (Isai. Ji^viii)? seJ dispcu-
dcaiur, procUiiis tanuMi Iiiinesii:. suscililus, ina igno-
sni oneni divini con::ilii . q>ia! 1 obis manifesianda
nim Si>iriUiiiiii iiiciiaiiiini-m compescere faril, ct
, . „ .
„ . tral , scire non poliiil.
'^ llnde iloiiiiiiici advciiliis
persecuidrtim nnnas rniiigal, lA. llinte auin Siiniiis
.....
saiicii. l-CCleMiiii ail
, .
.rli-rnic i]iiielis
. .
,
porl.'i;n usqu
potriit.am
t, [lotei.l pcriimescciii^. aJ stiiiii lcnderc danin.i-
II mein.
perduoii. Tro(io!iigiri' aii'em nus sin.ûli cailio .1:1
Lrul aule 11 non longe a'' eis qrei pmrorum usquo ,
liile imliuli navem consi ciidniins , marc ciim Jos 1
Uillc iio.s iit ijregeni porcorinn .Maic isdicii fir,ii mon-

iranîrc. conainur : i| n iiobi^ qnasi inlcr aHiiniis
(. iii liiiiSe j;regciii porconim (iVaic. v) ; cui iiibtl
frcmiliis obdormil, i|iianilo, crcbi escciitc ininniinlo-
ri'i iignat, i|Ui>d Liicas dixil, in moiite (Luc. viii).
iiim jpintuuiii vcl |iin\o.'iiiii h iiiiiniim iiiiiie:ii, nrer
Ciex ciiiiii lani inagiitis fnit, ut aliqiii cs.seni 111 mon-
iiicJiiis virluliiin iiisii^ I) 'ci biiieiidor obii;iiebresctl
le, aliqiii circa inonicin.
.'pci celviluJii laljcscit Vcriiin intcr lnijiismoJi pro-
tellas necesse csi ul illum se>luIo cxciicmus, qnaliier £1 ait Jesus : Ite. Krulicscal Maiiiclixus , ipii Im-
ipss giibeinaior nobis sal iiis inJulge;it liiiu->, iii, de niiiiuiii ct bestlariim iinam dicil esse siibalaiiliaiii ,
liimiiliibus liberaii, adinircmiir cjus circa nos beiie- diiiii pro unius boininis saluie duo millia. ut Marcus
Vi!lciiti;is. el iniraiiici gi.Uias againns. coinmemorat ,
porcorum suffocaiitur, in quoruni la-
Et cum venissft ir.ins frclnin in rcgionem Cernsin'- nieit iiitirilii iiiiiii iiiiii lioiiiincs inJicaniur. Nuii in
Tiiin. (leiasa iub« est Arabia! irans JorJjiiem, jiiii'.ti eum iiccipiel poieîaieni J;;ib iliis aJ pcrJenliiiii ,
uioiiii Gal.ia>l, qiicin teouil tribus Mana-.se, non lon- n nisi qui niuie [>oici vlxerii, ci iiioiiieiii snpeibi.c pa-
(;« a stiigno Tibcriiidis , i 1 fTnod pnrci pr.rcipilali scilur.
snnl. Sgnilicai genles quas Do.iiliius post .vuiiiniiin Ai ilii ereiiules abierunt in porcos , usque et morlui
passior.is ct ^loriaiii rcsorrectioiiis per pr.Tdicaiores suui in nnuis. I',cclesi:i a il.rmoniim diimiiiati 'nc I
itigiuiU- esi visitaê, iiiiJc bein' Gensa nnerpi eialur, bcra, sacrllcgos snos iilii> in .-ibdilis agunl i|ut Cbri
riloiiiim (j cicns, vel ajvcna iiropiiiqn.iu^. slo crcdere nnlii il. F i iioun litin esl qiiod nec peco
Oceiirieruni ci duo liiih, nlei, rfumon/a Qiiod M.iniis ilbiis iiocere pu;>su: t d.ciiioiies ,
qiiaiilo niinus
el LuCas iiniiiii roiiii :i'iiiiirai|l, inlellij! is unuin lam - lioiiiiiiib.is . iiisi cnncossa a Deo poie^lale ,
qnain 111
s;»is pprsf^njc .
qufiii rcgio ii|a iiiaxi;iic Julcbai nulii-i boitits Deus occulla jtistilia dare pntesi, injisic
seil .illegorice -' il iinii» ;i rt.Eiiioiiio pcissessus ; sic nou po;est
et du'i iHi geiiliics pali iJo'is n- >u. ai. l>,|i..iii non l'a\Uires anieni fii/jerunt , ei venienirs in eitilalem
incoiiveiiienter cxpriinuii'. nunlia'- rrttiil omn-ni, el 'le tns qui ditmonia habuerunt.
he monumen h exeunles sit. 'iiniit Isn di.i Iioitii. Quoil p.isl'ires pniioriini f igieiilcs isla iiiiiili.int, m-
hos, qiii a d.'cmoii.lni> v>'\ali oiic duori m pop'j!o .^niiieai qiKisJaii' rli.ini priin.i es iippiornin , qiiait-
riiin iio>i i'eo;iK!i'Ciil''r li^>ir.'. n 'jr-^ a-. 'iiini ôii •
qiiîi. (Jbrisiianam legem luîan .
q mJ poioniiatii
n MATTI1.4:i EVANCELIUJI EM-U.SiliO — L,H. IL 14
liimeii ejus per geiiles ilupemln oi ni rando praedi- A H idco (it sigmim caniale, ut probcliir 8plriu'.c , ei
care noii ccssant. Lulur intollijî quia ub peccaia curporuni indebil td-
El ecce tela civilas exiil obviam Jcsii , el vtso eo ,

l:'s veniuiii ; idcirco priiiio dimittuntur peccata , ut
rogabanl ul Irun iret a finibus eurum. Ut iioiniuUi ar- s:iiiiias reslitualur. Quinque slquidem sunt diffcreii-
biiraiitur, noii superbia lioc r.ioitint , seil liuiiiilitate, tia; causarum, pro qiiibus iii bac viia corporalibus
conscii rr.igilitalis siuo . juilic:iiilci sc prxsentia Do- iiio'csIiis affliginiiir : aut ad augenda iiierila per p.i-
iirini indigiios, qtioii el ['cirn cuniigisse legiinus ,

lioi. liam, ut be.-iUis Job ; aul oli cuslodiuin virluluiii,
quaiido dixit : Exi a me, Duimne, ijHtu Itome peccalur sicui aposiolo Paulo daius csi sliiiiuliis carnis su r ,
wm {Luc. v). .Mysiice .lutein quod Guresaiii invenc- angc.lus Salaiix colapbizaiis, ne inagiiiiudiiie rcvel.i
runt liomiiiem veslitum, ci nieiite sana sederc ad lioiii'in exlollcrciuf ; aut ad corriijeiidu peccaia, sit
pedes h sii , ut Lucas dicil ! El coijnoscentes qnod ut :\laiii suror Aaron, prupier lcineritaiis veiba
[adum sil, rogaiit Jesum ul Uiicedal ab eis (Luc. viii), lepra percussacsl ; aul adgluriani Dei, sii utiiifirinitu£
Bigiiincal mullitudinem vetustum vllain suani liono- Lazari nou ad moriem, sed pro gloria Dji fuit ; aiit
r.ire, ei Cliristianam lcgein paii nolle, iicc iiiiplerc ad iii :boationeffl ociernx djinnaiiunis , quod repro-
posse, admirantes tainen lidelein pupuluui a piistnia boruii, csi propriuin , sicut Aniiocbiis ci llerudes
ac perdita conversationc sanatum. ^ praiênvi niiieria ciinctis osteiidebiii quod passuii

C.\PDT IX. perpetuo eraiit in gebenna. Uiidc diiitur : Uapliti
El asceiidens navicutam translretavit , el venit in ci- coHlriuoie cuniere eos (Jerem. xvii).
viialem suam. lllc oritur qnxstio, quia Marcus dicit t ( itii.dj aulem quod Filiiis liom.nii liabH pitetta-
qiiod faoluin sil iii Cupliarnauin . qux dillicilius sot- tem m itTra dtmitiendi peccatii, lunc ait paralytico
vcreiur, si Maitli£us Nazaretli noininaret; nunc vero Surge, lol'e lecluin tuum, et vade in domum tuam.
veiiiciis iii Galilxam , recte diciiur veni^se in suain Tolle, a^l, lecium tuum, al quoi fuit lestimoniuni
civilateii:, in qiiocunque oppido esset G3lilx:n, prx- iiifirmitulis sit probatio sainiaiis. Va<<i! in domwn
seritm quia et ipsa Capliarnuuin ita extellebJl in luam, ne, CJinsliana fidc curutu.';, in v:i9 Juduicu
Gaiilxa, ui tanquam nieirnpnlis huberetur. perfidii£ jani morei is. Spirituliter sanus qui Uiigui-
Ecce oblulerunt ei paraliilicum in leclo jacenlem. \?i- du9 erat, dimum repnrtai leciiim , cuni aniina, pec-
ralylici liujus curatio post caniale inerituiii .'id catorum recaissione accepta , ad interiMim sui custo»
Cbrisium suspiruulis aiiiiiix salvatiODCin signllic:!, diain cum i pso se corpore refert , ne quid posi ve-
qux prifflo miiiistris, id est, bonis docioribus intli- niain unde i.eruin jii^lc feriaiur adrailiai.
gei, qui eain Chrislo afleranl, qiiia beiie quaiuui \ identet cutem lurbie, limuerunt, eic Quain admi-
Marco narrante, reperiuuiur, sive quia iiuaiuoi librl:; laiida divin.i! poienjjc virius, ubi iiulla iiiterveuienti.'
l'2vangclii ouuiis prxdicaturum virlus liriiiatur, .sive iiioia, laiii lesiina coiniiJiur âlus.
quod qualuur virtuiibus fiducia mcntis ad proine- Ei lum iransissel indeJeius, vidtt l.ominem uden-
rendum sospitaleni erigitur subiiclaiu , saplentia, tem in tetonio, Ma ihjcmn no.iiiite ei uit iii : Sequere
jtistitia ei virtale, quibus utilius ailiil esi in bumana nte.
vila. IJ est, Mibericordix inluiiii aspexil buinaiiis ttu-
El videns Jeius fidem iLorum, dixit paratytico : diis deditum, et tcuipijra'ibus lucris iiihiaiiiem, sicul
Conftde, fiti, remiltuntur tibi peccata tua. Liicas dicit I'etiuin iit negatioiiis reaium :>gno!ceret, respexii.
Uomo (Luc. v). Quod si quein movet, sciat ulrumque Teloi enim Gr.u<c, Latme vectigal inlerpielatur.
iHum dicere simul posse . et, Fide, fili; et, Dimiilun- Maiiliaus llebraice, donatus dicitur Latlne; nec iiii-
tur libi, liufflo, peccaia lua. nierilo, qnii lantum superiix grutlx iduuus accepit.
El ecce quidam de teribit dixerunt inlra le : llic Porro cxlcri evangelisix propicr liunorem ejus, no-
blatphemal. Quid dicunt esse blasplieiniam , Marcus liieruni eum vulgaio ifnnine ap|>eliari,scd Levi dixe-
consequenler exponil, dicens : Qut.'!, inquiunt po- 'unt. Ipse vero se Maiihxuin el piiblicanum nuini-
,
lesl dimiitere peceaia, nisisolut Deui (Uarc. ii)? Ilxc D ''aU secundum (luod a Saloinoue pr;cciiiilur : Juitui
coiiimemoranles, qui eum tantum bomiiiem puialjani, irior accutator esii sui (Prov. xviii). In principio ait,
licet nescieiites verum, dicebant : Quia nemo potesi it in se osieudat nulluni de salute desperare debere,
dimiiterepeccaia, nisi solus Deut, et quibus ipse d.it I um ipse de publicano sit in apostolum coinmutatus.
puiesiatem diiniliendi ; ci ideo Clirtstus probaiur 1 .evi bic, pfwaddilus, sive astumptut significat, quud
esse verus Deus, diaiiiieus peccaia i|u.isi Deus. : tsuminus c»t per elcciioiicin a Doniino, et additus
Etcum viditsel Jesus cngiiatioiiet eorum, tic. Rt r uincro apostulonim.
quodam loco osteudii se Deum, qui potest ucculia Ei turg,:us lecului est euin. Lucas dicit : Reliciit
cordis cognoscere, niodo taccns Inqiiiiur : l)um vc- i innibus secuius est eum (Lue. v). Sequi enim imilaii
blras cusiiationes iiilueor, ex vulii» iniclli-ne qiiid •si. !-;i bei.e seqiiebuiur, dum rcl.iiquerct [iropria,
puruljlicus coiiiequatur. Quid c>l l.icilius diieie : (:ui rapere SulebUt aliciia , cl quuinndo sequeiidum
Dimiuuniur libi pecrala, aul direre : Sarge et ambula '!
s L dticuil, quod coiiieiiinciis ncijniia liuiiiaiia, ructus
ulriim siiil paralyiioo peccala diiiiissn, soliis iioveral, Csi lldelis duraiiiicoiuni dispensator talcutoru-n.
qui ilimiileb l. Surge aulem el ainbula, lam ilie (jiii /:( (acluiu esl, dr^cumbente, «o in vif , eeee mulli
suigc!'at 'JU3III lii '[iii vilebani .ipirobare p' lenist yiibttcani et peccalorct, el teltiiiia.
n BED.*: VENEUABILIS Ori». PARS II SECT. I. — E.KECETICA GiiNtlNA. 43
lûcas Ji''it ri iii Jomo Levi f.:ctiiin csse granilo A caia nosira evolavcrit, tunc iiiJicciidum jejuuiuin,
tonviviiini , el siguilicai qiioJ Cliri-.iiis ir. alTeclu tuiic rcci|>icnilus csl luclus.
credciiiium recuiiibii , ut fruaiur bonormn spiriiali Nemo aiileni Immiltit commissuram panni rudis in
convivio, nuu dives egoi, paiipcr auleni epuljiur. vestiine Uum velus tultit eniin plenitudiuem tjiis a
, ve-
E» lidenics Pliariscei , dicebant discipulis ejus : slimenlo, et pejor scissura fil. D.cel namque lioc re-
Quare cum publicani^ el peccaloribiis mancluctil iiu - spoiso Diminiisnon posse jeju;iii ei cnlinciiti*
ijisier vcsier? Duplici eirore lencbaniur Pliarisiei, q li ausieriora prxcepta sustinere aposlulos, necdum
Ruperbiae faslu a jnsliiia longe cxcesscranl, ei iiiaji- passionis $u« et resurrectioiiis TiJe SnliJalos, quibus
siro veriiaiis tlerogabani suseeptioneiii peccaioni n. aJhuc veteri consueludini dedilis, inconvenieiiler
Mysliceauicm pcr Maiibaci cleciioiiem el vocaiioii.-ni iiovus pannus assuiiur, id est, aliqua pariioula do-
p\iblic3noruin fiJes evprimitiir gcniiuin ,
qujc prius clrii.;c, <iii2e aJ iiov.-i; viuc t^miicrauti iin pefiinet ;
muiiJi luciis inliiiba.il , nunc cum Dijiniiio ejiulis q.iia si lioc fial, ct ipâ doclriii;i iiiiodeiiiiiiudii sciii-
diariiaiis fit sojul.i rdiciuiitur boiioiuni opcriiin Jitiir , cujiis (ailicula , qiiX' aJ j.-juiiium ciburiim
Jevoiiime : prolecio supcrcilium scriliaruai JuJ.eo- valil, impo luiic tra.liiur, ( um iila duceal gciierale
ruuifiuc inviJia;ii, qua de gentium salule loiqui-uiur, jejiiui.im, noii a coiicupisceiiiia cilioruiii tuituin, sed
iiisinuat, cipiivivaiiiibus ciim Doniiiio publicanis iiiur- " ..b niniii i.ciiuu icinpnraliiiin delert iiiuiinm.
nnnanles Pliariswii Jj jcjiinio gloriintiir, qu.a qui iSitlue luiiiuul vii.um iiovum ii ulrei velcres, elc.
lcgeiii stqiuiiiur rainem paiiuiiluraetcruam ; lui vcro l'tres velcres fueruul apost.li aiil.' iiifusiu cm Spi-
\erbum iii inteii ribiis animx receperunl coelestis liliis saiicli, se.l i.lis post triuiiipliiiiii resurrcc io-
nliiiiciiii iibeitJie recreaii esurire et si ie ii;in posiiis, cl per (;lijii;im aiceiisionis jaiii lob.naiis, qii.i
bwni. utiibiis nov is vii.iiin novum venerat, i.uni Spintus

AiJesiis uwliens ail : iVoii est opiis x<utcnlit>iis mcdi- sancli rurvor corJa ill n-um repleveral. Al.ler vesli-
cts, $ed iiwlt! Iiiibentibus. Seiiisiiiii ineiliciiin ilieit, cii- imnluio insiiiuai i<neia noslra bona qu;e foris agi-
jiis cniore saiiati sunius : sanus aiili-iii et justo^ ap- iiiiis cl c..ra;n linmiiiibis Iuceiiius ; vino aulem iiiiv.)
pcllal eo-, (nii siil) Irg'' su.i prxsiiineiiies, Evangihi fi'rv<,r lilii, spei et cliaiit:ilis , cxprimitnr, qiu) in
graiiam iioii i|iixruiit ; iiiale liabe iles eus voc:il qiii, nnvi atern seiisus n.islii icformanmr.
siix fr.igiillis cuiiscii , Clinsti gratijc locuiteuili liivc illo toqncme ad eos, eecc princens ur.us ucees-
cnlla siiliinilluiil. sit, iisqiie inipone nianum iiuim siiper eam, etvivel.
Iliiiic el .M.irrus el Lucas ;irchisjnagngimt, et uoinine
Kiintes aiiiem diicile qni.l esl .'
M iscTicordiain colo ,
Jairiiin esse dicuni, cl Domino nuniinsse non Jtlun-

tt nort snc) /icfiiiii. QuiJ.iiii sKilti- vil.iperaiiuiiis eiii- Q
<(ain, seJ morli p'OxiinDin; Malibxus veio, eaiisa
lcs Jiscaiii pcr opeia iiiisei icoidix", ul supcriix sibi-
iiiiseiicorJix praimia consrqianiur.

Irevilaiis, allciiJens non veiba [lairis, scJ volunta-
iiiet
lciii : iioii crcdebat cnim P»icr vivam iiiveiiire posse
Non ew.in veiii vocare juslos, sed peccatores. Id esl,
liliain prn qui r.igiverai. My ii<e Jairus, qui inter-
iiuii III falso s''. jiisiiltc.iiiics iiiaiii l.ivnre cxlullcrcti!,
preiatur illumiiiaius, slve il!unii laiis, Miiyses inielli-
seJ ut pceiiiteiilcs iiii-ciicorJ ler culligeieiii.
giiiir, qui de Spiriiu saiicio illumiii.iius , veiba vii.-^
lune accetserw.l od eum diicipuli Jnunnis, dicen- acceperal, ul per liic alins illurainarel : qiiid eniiii
tet : Quare nos et Piiuriswi jejuuanuis ficqueUer, di- per peJcs Jesu, nisi ipsius liuinaiiiias Inlelligitur, aJ
tcipuli ouiein ini non jejunant? Marciis ct Luc.is iia quam juxia alios cvaiigelisas, proriJil lcgislalorcum
hcc narraiii, quasi a!ti aliqiii liaur ci qu.cstiuncm in- tnla progciiie pairiiin, Meilialurein Dci el b ;miiiiiiii
tuSciiiil, uiiJu cuHigendiim Csta pliirib is qiiibuslibel
loiine .silii di;;niiaiib ;;l>iri.i i.r;i ferciduiu Cise cogno-
baiic qux'stioiiciU Domiiio esse objeoi nn : spii iialiicr vii. l'"ilia naininieSynagnga c^t qii:c unica eratMoy-i,
uiileiii illi jcjunabanl, qui, spiriialibus bonis absti- el qiiam fere palcr duoJecim anuorum mododcfun-
iiciilcs, jcjuno coide labcscubanl liaJiiioiies lii;mi- ciam csse cuiiquerilur, qui.i po;t eJucaii.mem le-
iiiiiM sequenJi) ;
qui veroClirisii incoiporar.liir aino- r.
gi-l;Uniis, cl posl iiislruclioneni propbeianim, pnvl-
ic, iion possuui jejunarc, quia ipsius sanguine cpii- qiiain al inielligibiles rttalcs aiiinnis perve.ierai, el
biiiiiir ci c.iriie.
spiiiialcdi solem generaic ilelu-bat, erroruni languore
Et tiil itlis Jesus : Nunquid possuitt lilii Sjjo.ni tii- rn.Tsi.Tn 'la est, et morie txsiincta ; scd ram teiiiens
f/iTc", iiuandiu cum illis est sponsus ? clc. SpOiisiis cri;" UeJeiiipior Jcxicra potentijc revocavji ad viiarn.
Clirisiu-, S|'Ou a Liclcsia, Je qiiu spiriljli CDiinubii: Et surgeiis, Jei,us seqvcbalur euin, tl disciputi ejus.
iipnstiJi siiiii cieiii, qii liigere ac ji'jiiii:ire noii pos- Ubi ciiim a.lveiiiiis Jcsii cuiu d .<( >ribu> aj.propin-
fiini, vi.leiiics in ibal.imo S.ioiisu u ciim spuusi qii;ii, «laliiii ubi iiio'lis i'iiiiiis, ei \il.c patet inlrui-
qiiiiido vem iraiinierunt nupiix , et lcmpiis pas iu- liii.
nis ?c rcsurrectionis aJve;iefal , lunc jejiiualiaiil. Ft eecc midirr quee sanguinit fluxuni juiliebatur duo-
Nani jsic L;ic;is anie advenium Salvaiiiris ciim Jeji deciin aniis, aceetsit reiro , et teligit /i .briam vesti-
rterio uauctorum celebratus , seJ et nunc esse noii tticnii ejus Muljer isla sangiiine fiuens. sed a Ouiniiio
desinlt, quoaj uiqiie vciiiet Sponîus juJicare viv:i^ ciiriia, Ecicsia esi de gcntibus congregala. Et no-
oi moriiiiis. Tiopolo.îce, in l.eiitia siiinus, quauiLu ta:iJiiin ipK.J i.rcliisyn.igogi d. odciinis sit filii, ei
i)o!..si:iim csi Spousus; cuni autcm illc pro;uer pec •
ni'.r;cr bic Juodccim ai.iiis sanguiiic flucus, buc
40 IN MATTH.€I KVANGF.LllJM KXPOSITIO. — LIB. II.
esi, eîlfm ieii^p')ic iiiio nnia sil ista, illa coeperii A Domus Jesu coilesiis cst Jerusaleiii Jun caeci, Jun
inliriii iri. Un.i eiiim pene .riiiie liiijiis sjeculi, ci sy- populi suiit , observaiione lilieroe ei ritu gent.ii ob-
nngogi iii p.iiriarcliis na-ci , ci exiera ninii) ca'pil caraii, de foturis inscii. Domiiio erj;!» per lioc s.tcu-
idolulalna ptr orbpiii faed;iri. Arccssit aiilcm reirn, liini Iranseuiili;, el in doinum suam cupicnlc rcvcrii,
sivt! juxta, qi!«d ipse ait : Qui mihi minisiral, mc se- seculi sunt euin diio cxci; rpjia prxdicalo per apo-
quatmr (Joan. xii, 20) ; sivc i|iiin liMiisai lio iiic:iriia- slolos Evaiigelio, iiiulli ex Jud:£is etgeiilibiis ccepc-
lionis sacranieiito jmmi per lideni crepit cutn seqiii. runl seqiii Itedemptoreni, posiulantes sibi niiscrcri,
Dicebat inlra se : Si letiyero lantiim /iwbriam vcsli- ui liiincii lidei el bonorum consequereninr operuiii.
menti cjus, sitlva ero. Id cst , si (idein percepero iii- El dixit eis Jcsus : Credilis quia possum hoc (acert
carnalionis cjus, alt oinni pecciioruin ineoruin iiii- vobis ? Fidera corum ipse noscens, interro;;:U iil fideni
quilale miindabor. Credidii, dixii, leiigit iii liis cnim coiifessio promal, qiiia corUe creditur ad jusliiiam,
Iribus speciebus oiiinis saiiilas pronicrciur, iii esl, ore nulem con[cssio fil ad salutem.
fide, veibo cl opere. Dicunl ci." Uiique, Doniine ; innc leliiji. aculos eorum,
Al Jesiis conv^rsiis, et vi<lens eam diiil : Confide, diccns, elc. Hoc csi, quia jani meiiiCMi vesiram fidcs
fiUa, fides Itia te sn'vam (ecil. Convcrsns a sevcritile illiiininal, ipsa vobis ociilonini liiccni resliiuat.
jiisli jiiilitii , nd siiae l.irgilaleni iniscricoidi,-B; iinde ^ Et conimmaliis at eis Jesus, diceus : Videle nequis
pcr prophelant dicitur : Converiimini ad me, el ego sciui; illiautem c'.Te«/i(i;s,ei rcliqua Dominiis lioc liii-
reverlar ttd vos (Zach. i, 3). Vidcns eain dixil : Quia milil;:tiscausa pr.ccepit, iUiauiom propier mcmoriam
quos pra:scivtt el prwdestinavil , lios el vocavit (/{oiii. gr.itia; beneficiuni nnn possuni lacere.
VIII, 30). Coii/ii/i; /i/ia, n.imqiie jim fidem lialiebii, Egrcssis aulem iltis , ecce obiukrunt ei hominein
sed ab ea fidei perseverantiani postiilabat. mutum, e:c. Hoino isic gentilen' signiflcat populnm,
Et salra (nela etl niulier ex illu hora. Kx bora ergo qiii coiifessionem vcra: lidei iioii liabebat, el idilola-
dominici advcntus ad lidcin coiiveriuniur, et a Do- irijB dediius e:at; snd pcr pra;dicatores ad 5alv.itii-
inilio, qui sal.i (iaiil, qu .lidic iii iilipsuin ;iiigcii- rein duetiis, sanaius csl.
Iwr. El admiratie sunl Inrbw dicenles : Nunquam sic up-
El cuiH ueniss t Jis 'S in domum priiuii is , ei vidis- paruii in hrael, et reliqua. In lurbi naiionum con-
tcl libicines ei turbum (luctuanicin aque inmutuan- fossio osl. Piiarissei aiilein .jud.eoruni deinonsirant
tem,dicebat : Hecedilc, tihiciiies. M:igislri siiiit, c.;riii' n inlidclitaleni. I!a;c de dunbus c;i2cis et niulu daemo-
liigubic caijcntCi , el qni Syn.igogam Ijpliiiain Unmi- nio sohis Mntthoeus ponit; illi aulcm c.-cci duo, de
nica; inli:;bilaliuiiis, incrito inlidelilaiis aiiii-.il ; qussi qiiibus et alii non sunt, iiarrani isli , sed tanieii si-
inier fleii:es el ejiilanles usque Iiodic in domo prin- ^ iiiile fa.tiiinest; srpc cnini siin:lia el in eis aliqniil
cipis inorlua latel : nrc t.uiicn funditus a Doiniiio cnnlrariiiin ,

qiiod snlvi nun potust , iii\eiiiiiiiis : iit
dimissa, sed circa rinein sxculi erit resliiuia s.îluti ;

iiiielligîiiiu.'; non idein csse facluin, scd aliud siniile
undu aple subjun.;ilur : vel similiter facluin.
Non esl morlua puella, sed dormil, AIIc'i;oricp, cum El circuibal J^sut civilaies et cailella , usquc , cu-
aiiima peccaveril, ei iiobis quasi ra >riiia osse vidriur, rans omnem infirmiiatem. Qui r.rbibus \idelicet ct
lamei) illi ;id viiam cam levocaiiii, n<»i i'>coiigrue casiellis, id esi, magiiis ci parvis I.vangclium pr.xdi-
viva esse diciiur. cavil, non considerans polciiliacn nobiliuin, seJ .ta-
Et deridebant eum. Quod piopric Jiidxoruin per- luiem credentiuin.
fidiam blaspliemiamque osiendii, ei deiiioiisir;it pue- Videns autem turbas , miserliis esl eit ,
quia eranl
riliiaiein sensuiiin, el lasciviain morum, undc dicitur: veiati, eic. Intuiiu cleinenti.e stix a<;pexit Jcsus genus
Tenlaveruni me, et deriserunl. hiinianiim per varios crrores a dinbolo vexaium, et
El cutn ejecia e$tet lurba, inlrnvit. Moraliier iioii inisertus est eis , consiiiuens paslores , niagistios
resurget anima, qux inlrinscciis j icei morUia, nisi videlicei, ad vi,ini verilaiis duccntes.
prius a secretioribus cordis eicludatur inoppoi luiia _ Tunc dieil discipiilis suis : Messis quidem multa, ei
s.-cculariuin cogitaiionnm inuliiiiido. rcliqua. Messis mulin, uninis turlia esl credenlium ;
Et tenuit muHum ejus, el surrexii puella. Quia nisi opcrarii paiici, apostoli suul ei imiialores eorum,
prius niundalx fuerint inanus Juda;iirum saiiguine qui iiiiiiuntur ad uies&ein.
plen«, mortua enrum non consurgii Synagoga ;
qM;e CAPUT X.
bene ad i.iciuni divinaa pieiîis surg t ci .iiiiliul;ii, Et convocalis discipulis suis, dedit illit potettalem spi-
quia iion solum a sordibus sieleruin su'gll, scd con- riiuum immunderum ut ejicerent eos, ct reliqua. Recie
lin.io in bonis operlbus proiicii. in nposiolatum diviii.i graiia duodccim convocantur,
Esiil fama hxc in universani lerrunt illant. Qni.') uisaluterii qiiain veibo prxdicnrenl iiuniero suo coni-
ru!/i fiiairanl gloriam Dci, et opera mnniiuiii ejus i:n- niendarciil : ter qualorni nd pracdicaiiduin siiiit missi,
tiuniiiil firinameuiiim. Muialilcr Ires illi nit<rlui a ul pcr uiiivcrsas qiiadr;iti rrbis id.ig.is liaptiiarinl iii
Douiinu suscitjii Iria rcsiirrcclionis aiiiiiiarnm sigiii- noniine Patri?, ei Filii, el Spirilus sancti. Hi eiiim
riiaiii geiicra, siciit supciius monsliavimiis. siiiit coelcslis Jcrusalem ab Oriei-.le portn:, ircs att
Et tianseunie inde Jesu , scculi sunt eum duo rwfi Aquilone, Ausiro ct Occ;isu ; siindiicr qiiia ipsis
U.-.IJUI', cum vtnistet Jemum, ficcessi-riiiil ad eum ca-d pracdicamibus cunclx' pcr orbi'in natioiics Rcclesiam
;
tH nED.E YENEnxniLlS OPP. PARS 11. SECT. I. - EXECETICA GENUINA. 5«

i>iioi inKressurt : iu (|un etcnim eacraineiito terax A trinoniiiiin fiiisse : erat enim Jacobl (raUU Diinini,
irihus ftlinnim I$r:iol e^ omiii parie labeniaeuli ca- ut ipse in Epi^tnla s'ia scribit , unde ei fr.iier Do-
stra n>ci:il>.iiiiiir. inini voMbalnr.
Duode iui aulem apotlotoium voiiina liivc tunt. fiimon Cliananceas. et Judat Iscarioles, ijui tiadidit
Cnlalogii'^ niHfim iii Evangelio piinitiir, iil psoudo- cum. VA bos cum addiiaiiienln posull ad distinclio-
kpostoli cxrludanttir. i:pm Simonis Pftri, ei Jiidae .lacobi. Siroon aatem
I\im!is Siineii, qui dieitur Petrut, el Andrceas [ra- r,lnnan»us a Cana vic.j Galilseae cognomen accipit,
ter rjvt. Pelrus dicilur ad distinclionem allerius Si- quod zeliiles, id est, n>mulator dlcitur. Judas auiPin
msiiis. Ideni ergo esi Laiinc Petrus quod Syriace Scarioth, aiit a vico in qun orius est , .iiit e% inbu
<>i)liae ei in ulr.ique lingua nomi^n a pelra est de- Is:icliar prxsagiiim sup dainnaii<>nis vnc.ihulum suin-
rit.Uum dc qiia (letra Paulus ait : Prlra autem eial psil Isacliar, qiind (licitiir mcrces ,
preiiiim prodi-
Cnr-îui (I Cor. t, 4>. Andreas Graecum esi, el uiro tionis, insinuat. Scarioih memoria mnrlis diritur
ToO iv5/5of , lioc cst, a vlro virilis appeltaiur. Simon, uiiilc arguiiur non icpente persuasiis, sed diutius
poMeiis niemoieni, vel atidiens trisliiiain, iiitiTprela- meditaiido dominicx iradltionls pairasse flagi-
(ur. Illi lempori congriiitquo moriis Dominl vel sux lium.

i»cg.'itionis mncrorem ileposuil ; seJ cmiffStlm •ux " Hos duodecim misil Jctus, frtvcipient et diceiii ei^.
mnriis lrislii:ani audivli, dicente Dninino : tiim au- Non solum hns dnoileciin aposiolos appelbsse disci-
lem sentteris, exlendet manus tuns, etc. {Jaiin. xx\, piilus dchemus, sed oinncs ni.tgistcrio ejiis credetiics,
18). Jacobus Zeli >l:ri, ct Jnannes friler ejus, qui rx quihuj lios diiud,:clm elegil ,
qiios ct apo tolos
ob cximium virluiis ciillum toiiitriii, hoc est Bo- nniiiiiiavit. sicul Locas co'niiipi;ioral. IIos iluodecini
nargcs, sive, ul emrndatius scrlb.uir, lJ»Mcri'gi'sth, DniiiiiMis Jesiis iiiiît ad prjedlcanduin ,

qiiia iniiliis
iuiit a Dnniino vncali alque < '.'!i>ininal>, iit m Cvaii' (igiir.inim indiciis ;in ca er;int pr.i;:.i>Iui ad dispin-
êlio Marci .>-rriplum esi. Nec fru:>lra ,
quonini uiins sandnin illvina niyslerla. 111 su'it diiolecim veri filii
e cce!eslibus inlonan--. , vocem illain thi-ologicjin, Jiicoh, hl diMdeciiii fonles in llelim, hi diindeciiii
qtiaiii ncino priii* edicere nnveral, cmisil : in prin- c\|i!oraioi'Cs a Hnse inissi, hi duodecim l.ipides du
ciyw crn. Veri'um,elc. Joan i, i). Si'il ei ainbo senr- Joidane elcvati, hi iliiodeciiii lcii: culi in thrnnii S:i-
Eiiin a Domino iii moniein liiici, el aliqiiaiido sonum lo noiiis. et alla his îinilia.
de niibe lerrincim percipere meriieriint. In vam qenlium iie (tbieri:it, ii^que , lle cd ovet
PUiiippus cl Bnrihvlomieur,. riiili(ipns os lampailis quce penerunl iloiiuit Israel. Noii est istud ci l'>co
iiierpreiatiir, pt rrcie quia a D n.iino voc:iiii5, mox -, COiitrarium quo dicllur ; L'i(iift's docete oninet qentes,
invenlo Nalli:inacl> Imnon, ijiinil .igiiuvpral, pixvllca- ei reli iiia ( ilat'i. xxvin, n ) : sei! Jiidaeis primiim
Tit, diccns . Qurm srnpm U t/.s(?s » : lege , ctc. Rar- oportebal pr.TcJic.iri, iip sc oiiasi justc excusarcni
Iholooi.T iH Syriiiii es! r; iii!(»riirt'l:\liir (ilins sii^peii- ilicenics iden se Doiiiiiiiiiii rejecisse ipil sd allenige-
tiiinis aijil.is, li'ic cs; liiiiis D.l , qiii nicnle» pracdi- iios miscril apnslMl.is. Tropolngice auleiii iioliis prae-
eiinniii! suornm ad cfnlesiia conleinplaiuia suspendit, fipiliir. ne in crr-re h.crelicorum am'iiileiiiiis , sed
«it lerrenorum cnrd.i dictorusti suorum giiiiis ine- qui gravi dellcio a ilomicilio Ecclesi.ic recessiiiMii,
br enf. illiic ilcriim pcr poeiiiteiitiaio redeainns.
Thomat et Mallli(Fu% fiibUcoîui. Thoiiias .nliy-Siis

Eunlcs pradiciiic dicentes : Approfjinquavil eniin
vcl geniinus, iiide et r.raere Didyiiins apôllaiar regiiiim ca^toruni. Nnti aliniii elemeiilniuin miiliono,
; quia
quo c^teris dlulius dubilavll, eo doiiiinic.Te rcsiirre- sed |<cr fidem coilocalam in ii.ti.iis ; iinJe dic.tnr :
ciioiiis veriialein nliiiis didicii MaiiliTus donalus Rerjnum Dei inler vos est.
dicitiir, videlicet quia inngno nini.ere Doiii:iii i^ pu- Infirmos (uyate,\\sqne, Grnlis accepistis, gralis ditte.
bii'.'ano In aposioli et evangeiint* delegatiis i s. offi- Hanc eis dedlt potesi:itein, rcgnnm Di-i polli. eniibus,
ciui". ut maîiiiudinem promissnrum magnltndo proharel

Jacobiis Alpho' H Jacobus Alpb:ri signorum hjcc riiiotl.lie sancla f.icit Ecclesia, cum
Tliaddiriis. i|ise
D
cst qiii nnroiiialiir friiler Diiinini , quia Maria iixor inlirmos in bono opere ctiral exhortatone, morluos
Al|.hxi soror fuil inalris Domini, quam Mariam Cleo- iii inndelitaie vel peccails per poenitentiam revocat,
pliV Joannes evaiigclisia ciignoiiiiii:il ; vcl ideo qiila I' prnsos vanis errorum maciiiii corrigcido sanai,
AIpli:<:us Cleoplns slt diciiis, seii Ipsi Maria derunclo d.emones per exorcisini gr:liam ab linmimbiis c.\-
Alplia.'0, posl naiiim Jacnbum , Cleophx nupsii, cui p. II i.
Siineonem genuisse riliiini , enmqne conbolirinum yohle piisiidere aiiriim, nrque nrqentum, neque pe
Dorni:'! esse ecclesi.istica iradii hisioria : ineriio Al- ru liam in tnnis lestri^ : non peiiim m via, neque duiit
phapi liiius scribiiur Jacob , id esi, docii, cujus vlla tunicas, nrque cnleeamenta, iieqve vrqntn ; dignut tsl
lania! erat auslcriiaiis, ut verus sit E>'ppIantalor operarius cibo suo. Pci.'St elenim inlolligi in anro
• ariialis desiderii; vinum el sineram non hih.l, car- sTrularis sapiciili.T sensus ; in ;irg'iiio, rhclorir p
;iem nullam coniedii, nunqiiam altonsns esi. ncqii' anis faciindia; peennia vero lonis inrltisa s.ipientia
usiis balneis. Thaddious, qiiem !.ijr:is Jud:;m Jacobi csi occull.iia ;

unile liiiiuir ; S«/'(en( a «('scoiirfna, et
local, el alibi I.p':b.Tiis dicitnr, qiind inqiiam circu- '•ictCHrus r.;L'!!tnlus, qiiie vlitilas iri utnsque {liccl
lu, iJ cst, cordis c;Itor; crediNdiimquc cn c"in 5i, .2)? In «liiibiis iiiiii 19 dipliceni aiiiiiini'. i'i
KYANGtUtM EXIOSiriO. Sl
IN MATTiljEI Llli. II.
per» srculi onera, in virga prxsidiu^n carnis intelli- A itlii el yenliOut. I.ucas dicil : Conliihjcl aulem iubU ii
gainus ; el qui<l per calceanienla nisi nioriuurum ifi<imo/ijuiii . sigtiiliiiit persecuiionc iioininis Clii'i>ii
0|ienim sign.inlur cxempla ? non snluni Jiid:ei$ <'l genlibiis coruin in:ililiu', scil
/n quamcuntfue civiltnem aul caslellum inliaverJis, Ipsis aposiolis (leri icsiiinoniiim inno'e:iii.c.
mterrogale ijuis in ea dignus esl, et ifri mnnete, donec Cum aulem Irarlenl vos, noliie cogilare. u(|\io, seH
^SLaiis. Ilnc erg > per fanaam populi legenilmn esi, tpirilut Pjtris .7«! toquitur in vobis. Ac si aperift
«le iirxili<aiiiinis dignilas suscipieiiiis infainia delnr- niemliris suis infiriiiamibiis dical : Nolitp lcrrcri, vos
lii'liir ad certanien accediiis, sed rpo priclior; »oa vcrba

El \bi tiwneU, donec exealis. Dat conslanii* geiie- editis, sed ego sum qni ioquor.
rale niaiuhtuni, ut iiospilaiis necessitudinis jura cu- Tradelaulem (raier fratrem in mortein, et paler fi-
sindiant. lium, iisque, crilis oiiio omntfrus propf^r noinen ni«Nm.

Jnlrantet auiem in domum, tatulate eam dicentes, NiiMiis inler eos fidus affecliis esi quornm div^rsn
usi]ue, Pax veslra ad vos reverlaiur. Quod eiiim csl lides ;
prxdixil ergo eis luluram pcrliirbalioiiiTn,
Grxi:e xatpi, el Laiiiie avc , hoc Hebreo sermone ui qiiasi anie cognilam levius puriareiil.
:tppellaliir Saloin; quoJ anlem iirantipit, lale esi : Si Qttt aulem perseveriiveril usque in finent, Itie salrm
auiem orta fuerii conlradiciio, vos lamen mercedem " erH. Paiieniia quce cusins e-i viriiituin, doiei qnu
iiabebiiis de obl.ila pace : illi lellum, quod bal)«re nun coepisse viriiitis cî, vpI faceie, sc.l pprfecisse
vr.lii.^niiit, po-sidel)uiit. Cum au:em prrtequeniur vos in civitatt' iita, fuf^tle
f^fquicunque non rccipit vos, neque audiettt semto- inaiiam. Non limeiido passioncm, sed declinatiJu,
nis lescios , ex<'ti'iics de dumo vel ctvitaie ,
excuitic ul iribulationis occasio Ecminarium lieret Lvaii-
putverem de peiUbns veslris. Exculilur eiiiin piiivis in gelii.
tcstUnonium sui laboiis, el illoruin daiiiiiaiionis, u( Anicit rfico i'oti», fio.ifotijuniiiiaf/Kis c vUales h act.
iiiexcnsibiies sint , quod ad eos iis<iue pervencrit donee venial Fitius hominis. Id c.st,non ad liJiin p'..'r
-
evange!i<a pixdicaiio. ducetis, aotequain resurrectio erii peri>eiraia, ei in

Anien dico vobis, lolerabihus erit tcnw Sodomortim (010 orbe prxdlcatidi Evangelium coiitessa putfsta.i.
el Gomoirlia:oTUin in die judicti, qumn illi civilati. Spiritaliler autem de civiiaie in civiiaiem rugiinus,
Uuia ipsi iniam legein laiiium, boc esi ii:<uir*, sper- cum de uno Scripturarum leslimuuio (.urriiiius ad
iienles; Juiia:i veio simul ei naturx ei litierje, in- alia vulumins, ut ante veni.il praesidium Salvatons.
buper proplieiarum et aposloloruni dicta contempse- qiiam vicioria concedaiur adversariis.

runt : nam Loib aspcctii ei audilu jiisius, aliquid eos JVon esl disciputtts super mjgiitrum, usque, E: .^'i"
P
ilociilsse legilur, sed iiulla signa ibi fecisse perbibe- Dominus ejus. Ac si .licercl Si ego Donn-
tus licui ;
tiir; siquc ideo cui niulium daium cst, mutlutn qua:ri-

nus ei magisier paiior, nccesse cu 'ii vos, <lisri
lur ob eo {Luc. xii, ^8). puli et puri boinines, hanc perletliunis regulatn se-
Ecce ego millo vcs ticut oves in medio luporum. qiiamiiii.
Quud dicii, Ecce ego, auctorii.is el foniiud.) esi Dci- Si patrem famdins Beehebub vocaveran!, ijuanlo
laiis : ct quia ovcs nie.'»; esii';, miito vos; et V"Io ut magit domestieoi cjiit.SepaI.rcin fjtiiilias appetiat.
iiiansiietudinem et iiuniiliiatem babeatis, nc propter domesticos dicit discipulos, quibus ciieleste regiium
scditionein luporum, id cst pcrsecuioruin, paiieutiam promisit, quos Judxi codeiu instinciu ni:i'iiij: c.i
et cooslaniiam vesirain perdatis. lumn antur.

Ksloie ergo prudentes sicul serpentes, et tmplices Ne ergo timueriiis eoi. Quia v.ini rcs cil> esi de-
iicut columba. Di:viteiil insidias per simpliiitatem, ciilua.
non facianl. PrudcMiia serpeniis e.si qnod unani an- Nildlenim operlum (,Md non reveUlur, neque oc-
rcm pclr.% opponit, alteram cauda occludit, ne au- cutium quod nonscieiur. Lt cstsensus : Nolite limera
tliai inciiilaiites, qui in caiiilibiis vcnen.1 ad nicdi- rabiein blaspbemaniium, qiii*i \oniet dies jtnlicii, iii
cameiita qiiajrunt : ita vir aposiolicus cinnem viiam p qna ct virius iioslra ei eiirnin d-jiuonsirabilur ne-
suain circa principalem partem atiinia} ponil, ut il- qiiitia.
Ixsa 111ane.1t Cbrisio adjuvnnte, qui esi pelra ; ei Quod dico vobit tn tencbrii, diciic iu lumiue ; et quoU
..': bueiiie subtili sanciariiin Scripturariitn duciimeiito, III fliiie audistis, prcedicaie mper lecla. Quod didicisii^
iitod cauda signilicat, iiiiiiiiiiii salagit iic auilial 111 iiiyst ce ci absooii«e, luquimini publice; ei quuJ
canl.iiiles, boc es:. vigoroiM mciilis eiiiollientes. oindivi III paivo Jiiil.rs lo<'<i, auilacicr dicilc iii luio
Iiciii serpetis per aiigiisiaiii ior.iineti peiiarum iiigre- ,iiiiiiiilo. 1'al.pstiiio iiiore fnlininiiuis sobliniala super
dicns, squamis se ekuii viienbiis : vir debet Clin- iivia nr.cdiLatti ducel, <|iia: ipsi nnit nustro 1110. e,
Miaiius per siriciuram poeniieiiii* deponerc veiercm seJ pl.iiio scbeitialc fjcitinl xqii.ilii.
bninlnciti riiiii actil.us mhs, uI indual iiovuiii, Qiii Li iiolile limeri' eos qut occidinil rorpiis, aniiuunt
s< cuiidiiin Deuiii crc.ilus est. aiilem iion possunl occidere : sed fwltiis euin tiineie
Cnici^ iii< komiiiLtiits. llnniiiii^s entin ;id<:in si:iil qiu jiolisl et aiiiiiiaiit et rorpus pcideie in geheiinuin.
qui ct lup . qui siitii icccatorc? et Iragiles, sl.I la- Nomeil geli. iiii;e a Salvainic priiiiuni poiiiiur : iiam
i. en fer ices idoiiim B'il : i\ta Jcr.jsaleni ^d radicfs nioniis
7r«!fin' •111.11 us 'li iciifi/i". ii<.iino, m tlllmc i';'il . Hona, i.bi Syiod Hiiil, noii semc! e s<2 legimus . ba;i'
,;
5B KF.DJE VENEnAnir.IS OPP. PARS 11 SECT. I. ~ EXECETICA GENIINA.

vallis irrigiia el neiMoroi.-i lialii.l';(i lncinn iJulo eon- A esl me digmts. Accipere eniin crucem, et posl Do-
scrratiim, ubi pnpiiliis lilios sikis dxinpiii ucceiide- minuni ire, esl abîincniiam carnis vel compassio-
liat : cl .ippelialiir lucus ille Gclirnnoii, iJ esi, vallis iiein proximi a;ieriix beatiiiidinis sludio cxliibnre.
(ilioruiii Ennun. Ipsuni lociiiii coiiimiim.ur sc Donii- Qui incenit animam suam, pcrtlel iilam, el relii|un,
iius c.iJaveriLus inorluoruni iiiiplcliinini, iil noii vo- Aniiiiain dicii nrx->ciiiein viiaiii, qiiam qui negjve-
cciiir Toplieth et Riul, sed polyaiidnum, iii ost, lit in pcisecutione, pra,'paral perdiiioni aciernaB
luiiiiiliis moiluoroiii , ei sic linjiis loci vorabulc qui toia die pro Chrislo monincandam iradiilerlt,
duples p(rna igoi-- el frigorit dcnolalur. illic vivilicabit.
'yoniie tlue passcres a.^se veneunt, et miiis ex illty Qtii recipil vos, me recipit; et qui me recipit, reet-
non cailil super urram sinc pnlrc veslro. Hic est sen- pil eum qui me m:sil. Docel in se cliam nicdialnris
siis : Si parva el vilia aiiiinalia ali^qiie Deo auciore orficium, quod Dens per illum iransfiisus iii nobis
iion dcciduiit, ct iii oiniiiluis r-l providiîilia; vos ?poslolos D uin
sil ;
qiiia iioii .iliiid (jiiain recepisse
cpii xlerni estis, liuicre nnii dclielis, iil absque Dei consui, quia et in iliis Ciiristis, ci in C.brislo Deiis
provideiitia viv.ilis. ()u:crat .Tli<|uis quoniodo dicat iiabiial
Aposlolus : KiinquiU de bol/us cura eit Deo/ca.n uli- reciptl prophelam, iisque mercedem justi
Qiii ,
qiie bos preiiosior existal. SeJ aliud esi cuia, aliud B accipiet. Non dicil pcrsonas esse sujc piendas, scd
provideniia. noiiiiiia : quia liccl indignus sit i|ui s;isccpti;s fiicrit,
Vestri autem capilli capilis omnes tiumerali stint. anle Dciim lamen inerccderasuam non perdunl sus-
Denique liiciiumerus non iii aclii cst comparaiioniî, ripieiiies.
icd in facultate cogiiilionis. Et quicunque politm dederit uni ex miiiimis isiii,
Nolite crgo tinierc : mtillis passeribus meliores estis lanlum nnmiiie discipuli
ciiliccm aquie (liijida: in
vos. Mclioresdicil, quia ralioiiales, el ad inaagiiiom amen dico vobis, nou pcrdel mercedfin suam. Levis-
I'ei creali.
siiiio piaeccpto dL'levit vitium iiibospiialiiaiis, potuin
Omnis ergo qut confileb.tur r.te coram hominibus, su;idens dare frigiJx' aqu.T, ne el in calida lignorum
tisque , ncgabo ct eyo eum coram Valre mco, qui est paupciiis qusraiur, et cst sensus : Fruslra causa-
III cmli». Coiiliiebitur a f ilio apud ralrein qui perFi- lis innpiam, cuin aliiid halel Ci'nscienri.i, cl noii
liuni acccssuin iiabet ad Pairem boniis vidclicet sed scio qund qiiantumcuii-
:
polcs fallcrc cohorlcin ;
Christianus Doiiiinuin cnnhtetui ea (ide qux pci diet iicssuriis e^.

que seminaveris, laniuin
icciionem operatur; ei D miinus ilhnn coiifiletur
coram Pa re suo, et in aclerna tcilicet beaiiiuiline CAPUT XI.
rcmuncraRdo. El Clirislum corain boiiiinilius nc- ^ Et [uclum esi, cum consummasset Jesus prtccipiens
gare est ejus prKceptis noii vclie ;icf|uiesccrc qiiem : duodecim discipiilis suis, irniisiil inde, ul docerct in
Oouiinus coraiTi Paire suo dcocgai, qiiia sua visionc niî(fl(i!iiis eorum. Nunc iin|ilet boniis niaxisicr faclis
iiidigiiuin cssu juJical.
quod antc promis t verbis; transiit crgo ei prxdi-
Nolite arbitrari quod cenerim pnce,n mitter,; in ler- oavit in civiiaiibus Judictrnni, iit eis occasioiiein
rt:m : non veni pacein tttillere, scrf iilaJiuiii. Quia una-
creduliialis tribncrct ; 'i si oblatiiin iiiuuus superna:
q!i;i'quc domiis cl infideles et credenles habuit, idco 8r:iiia; spcri.erenl, inexcusaiiiles foreiii.
gladio prxdi:'aiionis niissuin esi bciluin bonuin, ut Joannci atilem cum audis.et in liiicu/is opera Cliri
pax sppararelur mala liis videlicet contra fidein,
:
usqnc, aii aiium CTspcctamus. Nnii guasi igiinians
4(1,
illis pro fide dimicaniiltiis. interrogai, cum ijise igoorjnlibus AgiiUin Dci digiio
Veni homittem teparare adversus palrem suum, et deiiionslrare! ; sed iiiterliciendus ab lleroile discipu-
filiam adversus mairem suam, et nurum adversus «o- los niiltit ad Salvaiorem, ut per occasioiieni vidcn-
crum suam ; et inimici Itominit, domcstici ejiis. Lucas les signa, credcreiil in eiim ; el liujus senientia:
dicil : Erunt enim qningue in domo unu diviti : Ires in sensus talis potest esse : Manda, iiiqiiit, niitii : aJ
duos, et duo in °ircs divideniur, el tanicn concor inrerna descciisurus suin •
iiirum ic et inferis de-
dani : quia quai matcr e.st filii, ipsa et socrus cst ^ beam nuniiare, qui nuntiavi superis. an non conve-
iixoris ejus, ideoque illa ipsa ei in filiam suain ct in niat Filio Dci ul gusict niorleni, et aliuin ob luec
Tiurum diciiur esse divisa. Allegorice Iria ad eos sacramcnia missiirus cs,
perlineiii, qui fidem sumnix Trinitaiis servani : duo Et resiwndeiis Jesus a':t illis : Etintes reuunlia
his congruunl, quia fidei uiiilale disscnliuiit. 1'alcr Juanni qum andisiis et vidistis. Cccci vidcut, claui'
diaboliis cst, cujus eramus non crealione, scd
fllii aiiibiilant, leprosi miindaiitur, snrdt audiunl, morii
imitaiioiie. Malcr ct socius Synagnga csl, qurc iii rcsurgunl, paiipercs evungelitnntur, e.t benlui esl '/"(
filiam ct iiiiruiii csl divisa : qiiia carnaiis Syn;igng!i noii fuerii scandalizatus iit nie. Ite, iiu|uit, cl dicitc
Ecclesiaiii Chrisii p^rsequi non cessai. t Joaiini sigiia qu;c ccruitis, cxcos viilcnles, et cx-
Qiii amal patrem uut matrem, usqiie, non esl we lera : ei quoJ liis iiuii niiiius ai, paupcres evaiigeli-
dignut. Posl Oiiini ama palreiii, aina niaiicin, si ijiiies. Ilxc magistii rigorcin , liaic prarcepioris
aiitcin ulnimque servari nnii pole.-l, odiuiii in suos, coinprobaiit verilaiem, quaiido oniiiis iiitcr iiobiles
piil.is iii Dmiiiiiiin inipendeiida. cl ignnbiles, apud eum qiii salvarc poiesl, a'q;i:ilis
IClgni iwn accipit crticem tuam, el seauiiur me, ncn Cl-I. QiioJ auleni ail : Bislfs qui non fiiciit scandali-
57 I.N MATTII.EI KVANGEMLH F.XPOSiriO. - LIB. I!,
tntuiinnie, iiilerim niinlins pcnulit, sicul in scqiien- A esl piieris sedfiuibm vi foro, qui clnnia<iles eecriuali-
liliilS (li-lli'inslr:ihiliir. l'iii (ticunl : Crciiiiiuhs vobis, et non sallaslis ; lamen-
Al>eun ilni^ auicm iliis, coe\nl iesns iicere ud turbiis iniiiiiusvnb.s, el non planxisiis. Fnrum doniiniciini
de iomtne, iis.']im>, ecce qiii moHibiis testiunlur, iii Syii.igoga cst, vel ips:» Jeriisaloin, iiiii olim sedeiis
tloinbiis rrgnm sunl. 0'ii' tiirli.i Joanneili DDii <lisci- geiis Jud.f oriim proplielas ;icc'pieli:il ; cni qiioliijie
piilis, seil s lii ilc ('.iiii~io diibilniiii inicrrogare pii- p.ilri;i viice aliiinniius rccte expriiliraiiir, quod iiec
lavil ; QuiH Misfis, ini|iiil, iii '/cserdiiii vidcre? nriindi- psalniis allecii piiino Oavidicis, iicc tlirenis poslca
tiem? niiiiqiiiil nli Iioi [.4,?rf. 111] lioiniiiciii viderelis ci- corrcili ;iro|diclicis, voluciiiit :inmiere.
lan:osiniileiii? qtii onmi veniu circuiiircriiir, ct Jeeo Venit euiin Joanncs neifje mauducans, ueque bibens,
dubilarct r|iirin aiiie» prxdicaverai? anquicontr.1 me el dicunl, Dirmoniuin liabei : veiiit Filius lioniinis,
iiividiue slimiilis cogitiir, ul prjedicaiione sua liicriini mandiicuiis cl bihcns , el c:t'lcra. Siciit iiiquit
qii«re:et lcrreiinm, cuin deliciis pascilur y seJ lo- tiinc, iia ct niiiic iiiram pie siUilis viain respiiistis :
cuslis vesciiur cl camfloruni indiiitiir pilis ; istius- (|ui:i ciiiii Jii iiiiic iaineiiiaiiii\ ct pcciiiteiiliam prxdi-
niodi ciliiis et veslis liospiiio rccipliintiir r.Tricris, caiile, liiiiiiiliari noliicriinl : cl ciini Clirislu, qui
nnni talc lialiilncMlnin lialiel pixdicatio venliitis : ciim cxleris utcndo cilio ci iintii Ixiiliain rcgni prae-
qiii auiem fako pr.cdicanl, adulalorcs siint, el ile- " liguialial, gaudcre reniicruiil.
liciis affliiiiiil, ci iii doiiiiliiis regiiin m.-llibiis ve- Et jusiijicdti esl sapienlia a fiiiis snts. Ostcmlit
sliunlur. filios sapieiilia; inlclli;;erc, iiec in absliiiciid<>, nec iii
Sed quid exislis vUeie ? pro,>lieiani ? e:iam dico iiiainliicaiido cssc juslitiam, sed iii xqu.iniiiiit:ite l'i-
Vvbii, pUisqtiam jiroplielam. Iii eo Jo.iniics cxlcris lcr:indi iiinpijin : et (cnipcranlia noii sc c irrum-
prophclis inajiir csl, qiidd qiiein illi pr.rdic vciiint peiidi pcr aiiuiidaiili iiii, qiiia rcgiiuin Dci non esl
Vfiiiuaim, liic digilo prj-senleni dcmonslravil. Cica, etc.
(liiifH dicn vobis, non yurrexil tfiiijor inier nalos 7'ii)ic cocpil cr/irot/ar,' civilaiib:is in quibus faclie
tnulierum Joaiine Dapl'tlii. liominibiis ergo pr.-cfcrlur si:nl plurinia; lirlules ejus, quii )ii»i egissent pieni-
qui de mulicribus suiil iiaii et dc coiiculiiiii viri, leiiliam. Mimi c\|ir«tir.il civilalilins liis, qira p:isl
iioii ei qiii Sjiirilu sancto ct Virginc uaiiis csi, ii' 11 factJS viriiitcs ct sigua i|iia,ii|iliiriiiii, non egcrunl
cunciis hominibus, palriarcbis et prophelis Jnannein poe:iitciitiain
prxtiilit, sed Jnanni c.Tleros cxxquavii, nl xqualita- y'a> libi, Coruitiini, ric lilii, Pttmida. rorozaiiii,
lem ciim cxteris iiabeat sanctis. qii;r intcr|;ri'i:iiiir niy^lciiiim iikiihi, el Dcisai<la,
Qui aulem minor esl in regno coslorum inijor csl ,
qiij; dnniiis fi iK liiiiiii. vc! Jinniis icnaloriim diciiui,
ilto. Multl lioc de Sihatore voliini iiiieiligi, quod qui '
civiiates siinl G;i1.'x.t cI Tilicriadis, sitr jiixia l.icuni
ininor esl temporc, major esi digniiate; nos auicni Cciieârcili, qni Jorilniie inlerfliiciite eriicitur, ct ab
siinpliritcr iiilcllig.imus quo<l oniiiis sanclus qnl vfl cvaiiêlisti inaie < alilj-ae et Tiberiadis dicitur.
cum Deo, jam inajnr e>l ilô qui adliui cuns stii iii )'l.<iigii crgi) Doiiiiiiiis tivil.iles qii.c qiioiiilam niysie-
(TXlio. riiiiii D-i iciiui-ruiii, et virtntuin rriiciiini gignere

A dieb:s nulem Joinnis Bnplisx, uiipie, .Yiiiii; dcbiicrmil, in quis el spiiilalcs vcnati'res niissi
iv^'ium cae-OTiim vim palilur, el vii,lenli diripiunt il- sunt, qiiod post (aiita iiiiraciila deieriores gcniilibus
lud. Rcgniim cceloruin quid esl, nisi lncus jusloiuin : exbiileruiit, ct ingrtiti grati:iin Dei speriiere iion ti-
cum vero quis pcr siipcrbi.im tumidiis, vcl carnis iiiucruni.
racinorc pollutus, ad pacnilciitiim, qiiani Joiiines Quia Tijro el Sidone facta: essenl cirlulcs
si in quw
pr.Tcdicavii, redil, et viiani xlcinain pcrcipil, quasi facla: ivnl in vobis, vlini 1« cilicio el cinfre pceniten-
in locum pccca'or inlrat aliciiuin. Crruidis nainqiie iiam eijisseiil. In cilicio aspcritas peccali siiîiilicaliir,
violentia cst, nos in terra generaio';, p isse regnum quain sini-lra pars die jiidicii iiilucnda
iii csl ; iii
cceliirum possidere per virtuicin, quod niiii possu- tiiiere moriis signilicaiio csi, per qiiain (ota generis
inus per naiuram. massa pulvcreni cst rcd:gcnda. Cur
1) buniaiii in iin-
Omnes iiamque prophela: el lex usque ad Joannem Icnlibus pr:cdicaluin sii, el non liis qui olim crc-
prophelaverunl. Non qiiippe post jQanneni excludit dere volucrunt, ipsius esi sctc ciijus universM" vi:l'
prophcl;\s, scd ip>iiis Dmni.ii icnipus usteiidilur; misericordia ci vcriias. NnianJuiii aiilem qiioJ Ty-
qiiia quciii illi dixeruiil vciiluriiin, Joanncs ostende- rus ineiropolis est Piicenici'!! in triliu Nepliihaliiii,
ril vcnissc. quoiidam in s:ccula allo inari posila, sed iniiic terr.i:
El si vultis recipere, ipte esl Elias qui vfnlurus esl. coiiligua, el interprctalur aiigusli:i ; et Sidoii, quae
Qui liaiiel anres nudiendi, audiat. Qn\ liabel aures urlis est Pboeiiicix, oliiu tcrininus Cbananxnrum, ad
«licenJo, inysiicuin demonslral csso qiiod dicit; uiia Aquilonem respicicns, ct poslca regionrs JuJ» ;
liamque in amboruin vita ansteritatis ct rigoris erat cecidit autcm in sortcm Iribiis Aser; sed non eam
mcnsura : ambo in eremo, ambn coiitra iniqiium rc- possedit,quia bosies ncqiiaquain cvpellereprxvaluil.
giin et rcgiiiam ilecerlabanl. Jnanncs pr«co l!c- SiJon venati<i : sigiiificantqiie liu; duas gcincs quas
deniptiiris, Flias, secundiiin Malaclraiii, eril jii- vcnator diaboliis iii anguslia pcccali comprchcndit,
dici'i.
sed Salvator Jcsiis per F.vangelum Ilberavii.
C.ui siiniLm festimabo geucra:ionciu istam ? siinilis El lUfCapliariianm, i.un<fuid usque adccelum eialla-
S!» rJED^ VENERABILIS OPP. PARS II. SKCT. I. - EXEGETIC.V CENLI.%A f,o
teiis, <in uK]ue adinfernnmdescendci? Uiahctocxcm- A ego refi:iamvos. Ad Evangelii grolian» iiimIiI Sa.va-
|il;iri reporiimis : Ei tu, Cai)liarnaum, qum usifue ad lor, grnvi petcniormn poiiJcre 0|ipre<s )S ve' gra-
ccelum eznllata es, tnque ud iniernnm descenrtisli. El vi'simi> lcpis jng < siilijicios, ii ule ri sciiuliur.
esi diiplex inte'ligsniia ; vel ideo ail iiircrnadesccn- Tvllile jugum meum supcr v s, et d:sciij a me qut t
dcs, quia coiilra praiillcaiionoin mctin siipcrhlasime milis sum ei Immilis corde, et reliqu i.
rcsliiisii ; vcl quia ex3l(;ita es iisqiic ail coclum nie» Jiijjiiin «'iiiiii tlirisii Evanêliiin» esl, i|iiod Jii-
liospilio el meis signis, m.ijiribiis plecleris snppli- dxus ct geiile» in nniiaii; lidei conjungn.
cils, (|uod liis quoqiic credcre noluisli. In Capliar- CAPliT Ml.
luum aulciii, qiix in(<:r|>ri'(atiir villa piilclicrriiiia, Atiiit Jesus per lala jnbiialo. Utc gress:is incarna-
rondeninatur Jenisaleni iiicreduia , cui diciliir pcr lioiiciii cjiis sigiiilical iiilcr lioinines cunTi^rsantii;.
i.Kccllicleiii : luilificalti esl Sotluma toror tua, clc. Siiia .sigiiilicant pnpulos; el l)ene sabbato, quia lunc
Unde ronsrqiienler siilidllur. eril vacandiiiii a viii s, el iii ejiis coiileinplaiioiie
Qitia (i j(i Sodomis facla: f.iissenl vnlules, forte per lidein imniuriudiin.
viaiisistnt utque iii hunc dien. M ijoris injiistilKr re- D/sii/)ii.'i iiiiiem ejus esuiieiUes, cceperunl veUer*
prelieiiditiir Jerusiiein, cnin Siidoina cxeinplo Lnlli spicas ei manducare. Sccuudum :iliiim evangelisiam.
noii fuerit corrctln, cl Jerus:ili;in Filii D.;i vcrbis el B FriCjhanl maiiilms, ••l iniiiduinbiiil ; esurlcbant
inlra< ulis sciiiper cxstiierii ingraia, ei omnes sau- ciiim sululeni gfneris liu ii:ini, ci cuepenintdocirinii
clos pcrsccuiu est , iiec nnn ipsiim Salvîtori-ni. homines a vii.is excinplis bunoruni operuin segrc-
Vcrumtameu dico iwbis qitol lerrx Sndomnrum gare, ct iii visccra Ecfle = i.c coiivertere.
remiisius erii in die judicii quam libi. R-iiiissior crg^ VuleiUes nit ein 1'liariseei dixeiuni ei : Eece, disci-
cril eoriim p(enn, qnorum miiiorc^t cnlpa. piili lui faciunt quod noii licel eis faeere subbalis.
In illo lenipore reipondens Jetus, d xit : Cunfileor Seniper cnini Jud>ci eidoclrinx aposioloruinclgeu-
libi, Piiter, Dcmine cceli ac lerra;. Conressiniioiisciu- tiuiii iiivldebanl saluti, qiasi tra .bgressorcm lcg>s
per pQcnltenliam, sed gratiaruin :icli<ini'm sigiiiliciii. Cbristuin riprelicn leb:int.
Confuiid.inlur cnim qni Salvatnrein non n:<liim, sed Ai illedixil eit : \'on Lgist s quid feeerit David quando
ireaium caluinniniiiur ,
qiiia Pntrcm sihi invocai esunil, et qui cum eo eraitl. Chrislus de traiisgres-
Dcu'ii, coeli ct tcrrx Dominiim. siiiiic l<>gis iiluui reprcheiideutibus tes i., jniuiii d4
Quiaabscondisli hmc n snpientibut ei prudcnlibus,Pt Seripluiis et cximia proplicua opposuit. ac si dixis-
rei:clasii ea Fairu/u. Graiias agit et exsiiltal in P.tire, set : Si lypious DaviJ proplcr necessiiaiem legis
quod :ipust<ilii adveniiis sui aperuerit s.nrraincnia, ,

prjeccpia Iregi^se legitiir, qiianto magis veruni Da-
qiiX ignoraveruiit S(.'rili.-e ct Pliaiis:ci, qui sibi sa- vid suuriim necessitati c<)n$ulerc licclnl.
pienies videbantur. .4ii( rioii legislit in lege, usque, quin templo majot
Ila tnmen, qitnndo sie fiiit placitum aiite te. liis Do- esl liic. Advcrbiom lici cst, rt esi scn!.iis : Si [iroplcr
mini vcrbis exempU li:imllit:iiis acci|iiniiis, iiini ic- iiecessilatem viclimarum sal<batiim absque culpa
iiiere disciiicre super con-ili.i de nlioriiin vuc:iiionc, vioUtur a s:icerdolilius, qunnlo m.tgis iii uiea prc-
;ilioruiiivc rcpulsmnc pr.-Esumîmus. Cuin iniin inlii- sciitia iicrcssllilein pnticiiicii, iuei discipuli sine
lissct utrumquc, noii niox r:itioiicm rcddidii, scd culpa s.ibb.it:) non ciisto liuiii, quia saccrdoieselsab-
sic placitiini dixit, liuc vi Irlicct ostciideiis, quod batj iii niia lenco poicstjie.
iiijusium csse nou poicsi quiHl placiiii josto. Si (iKleiii icire.if îim' ett, misericnriliam rolo 'isquc /n-
Omnia milii traiiiia sunl ii Vaire ineo Ei Ii:mIimi- iioniiir^s. Si iiiiclligerevoluis?eti:>quod iiiHencordiain
lem Paircm. et actipienlem Eiliuiii n ysiicc mlelli- Dciis geiieri liiiniinn per ;i|»i-lolos inagis i npeulere
gere licci; alioquin ciioi coepcrii iKibcrc qui nccijiit (li.'it,<jii.iina vobislegaliavirliiii.icarii.i lici ohscrvari,
incipict non luliere ciim dcderit; cum oof/o lcgis, iiullo ni<ido eos iii minimisdcirulicre ol>li'ri:iss<-i
oninip''teiiicm Patrem :igiiosci-, cim (ra(< tn l< gis, Doiniiiui Cit Filtus homimt etiam tabbnii. Et r'nn
Fî<uin conli<er s, cui pcrnalur.im iiiiius snbsMnlix > tndt tiunhistcl, tenil m synngogain eorum. QiiiaFilius
ji.ie siiiil oiuiiia propn.i, iioii pur graiinui donu col- iiomiiiis is est, et Fitius Dei , ct non si<Iuin snccr-
lala. rra(ii(a dicit non Msiliilia elemcnla, quac ip^-c lioiibii^, sed ctiain s.ibbaiis dominalur.
coiididii sed anli' rcbellcs, nunc pcr Kilimu :id Pn- Et eece lienio manum hubens andam llic hoino
irem nccessiiin iiabunles : iradiia aiiiem iinn aiia gc;ii|lis fst popiilus, qiii secuiidiim Lucam d(xl(>r,iin
sunt, qiiani qiia? in Tilin soli nnla siinl Palri, nota babcbal aii<lain, ct sinistr:i.ii sanam : ipnadexierAm
vero Film soli essc qii.i; Palii^ îin' pauperi iioii porrigcb.ii, ei in lerrenis laborai (, n
E( iiiii ) nuvil tiliuin, n/ji Pm/<'i . iir-iii-- l.iiem d.Vliii> v:ii:ili.il.
quis noiil , iiisi l-iiiut , «I cui volueril tilnis C iiiI(!)rogafcflii( evm, dicentes:Si licel muba.it (n
levelare. Ut ct Palrem inlelligamus . ct ipsum riiie.' ul aciusnieul einn. De Iransgi essioiie lcgis
l'"iiiiim pcr 1'iiium rcvclari, quod ipsc est men- .<< tiisare ci.;iial)ini, si s:ihbaii5 curare liciium cssc
lis nosir.c lumen . vcrbocnimsuo se l':iierdeclaral divissci , sl vero ncgarel, iiirlcmi^ntcn; dicere vnlue-
Enihescal 1- unom ns, innlim siln noiliam P;ilris ct niiil, qiiia opus iijisrricord.c pr iliibertt
l''ilii, quaniam liabcnt : sc T')iialitslc nnliKa;. /i'sr , 'ens di.r:i illis . Qiiis cnl e.x loliii hiino qsn
i
eili - ad .•»< inirf! <7«i Inbornin e< onerol c lis. "1 hnbc 'l ovem vnam.et s' ecriilfiit ti(vc snhbaiiin! .(<o.'jm.
St IN MATTHyEI EVANGELIUM EXl-OSiTIO. - I.IB. II. 62
nnnne trnebii, etc. Dign.tm ultique avantix et cupi- A tt tinum [umignnt nen extlinguet. Gentilem videli-
diialis eoruin parudigma opposuii, quod neqiiaquam coi populuni non pcr am.irissimiim crroris fumum
iii terrciia stilistaiitia ubscrvabant oliuin sabbati, emillai, at nunc in Ecclesi.i linum rnmiRantem ex-
faucibus avarilix succcnsi, licei cum opus iniseri- stinguei, quia in aliquo paiipere et despecio alviuid
cordi.ie hnminilius impendere dcrcgareni. boni conspicii esse qnod sibi prodcsse potuisset : sed
Tunc sil liomini : Eztenle manum tuani, el exten- lioc ideo sprevii, quia eum aut peccaturetn putal,
dit. Per prnedicatores genlcs fideni opcrilms implere aut pniiperem cernil.
iiionebal. Donec ejicial ad victoriam judicium. Et in nomine
El reiiituia ianiiati sicul aliera. Qiiein:idinndiini an- ejus genlessperabuni. Ad victoriam jiidiciiiin ejiciehat
lca tantum corporis curam gessit, ita |ios(it>o)lum damiialionis su3>, quando morle superata surreYil,
aniinx in eleemosynis brgiendo curaiii agfre fesii- et adhuc eji ietindie treinendiexamini5,qu9ndoom-
iiavii. nes advers.irios suosinxiernam damnationeni tnidet.
Exeimlet aulem Phariteei, usi|i!e, quomodo eum Tunc oblalus esl ei dcemonium liabens ,
reeeus et
perderenl. Beiie exire diciintur, qiii se a Gdc Clirisli mulus, it euravii eum. llomo isie geniilcm populum
sigregibant, ct ennnn siicietxe .ilicn.ibant, quibus significat, quia oblaius per pr.iKdicatores ad 11 leiii
rsaliiiista alt : Acceditt ad nim, clc., qiiia Cbiisluin B Chrisli ,

c;cciis. quia vipm verilalis ignorahal ; inu-
qiiasi tranfgrcssoiem legis inierlicero cogiiabaiii, lus. ijiiia os ad laudem Cotiditoris non apernit ; dae-
qiii maniim jusser it exleii'!cri-, ac si ipsi sallein iii

niontacus fuil quia peridololalriam dxnionibusser-
cibi assuitiptône non exiendcr-ni inanns. vicbat. Ilujusmodi ignoraniia! dcdiios adbnc quotidie
J/^siis uulem seicns, nsijue, ci rHr..i'ii eos omnet. Ecilesia piis precibus, doctrinis el exeinplis, offerrc
Qtiia Dcus erat, secrctani cordis ' oiuin neqniliani Domiiio non cessnl.
scieiis, et deviians inlidelium tiirbns, fideliuin sibi Fi slupebant onincs lurba:, usqne, Filius David.
elegii c msortium : qiias non tanttim a corporis, sed Viso >igno sliipebant, quia cum s mplicem lioniinem
eiiain a cordis infiriiiiuiio curavii ex semine David naitim esse credebaiit, el Davld
Et preccepil eis rc n anifestwn eu,ii facerent,ut adint- filiuin nominab.ini, qnem misciiciinlem es*e ccrne-
plerclur qi:od iliiiiin esi pcr Isaiam proplielani, di- bant, quia Oavid misericors pic parcere deprelicnso
eeniem, etc. Non pni;>'ci timorcm passioiiis jiraice- perseculore noveral.
pil ne i-o mani(csi;;rciil. scd ni occasionem pcrdeinli Pharistei aulent audientcs, dixerunl : Hic non ejicit
beipsos noii liabcrenl. damones nisi in Beelzebub principe diEniomorum. .le-
Ecce puer mciii quem elegi. Puer et eleclus seciin- siis auiem sciens eonilaliones eoruiu, dixil eis. Qiioil
diiin liumamtaiciii Oeus est, ct cligens livinitatcm. ^ ncg.ire iion po:ucriint malc iiitcrpiciaii sunt, <|iiia
In quo bene coniplacuit animce meo!. Dcne compla- cipiis Spiritiis sancii inimundo spiriiui deputabant.
cuit. quia dolns invenlus noii est in ore cjus, noii Ilaal ipse cst Becl, lebub d citur musca ; et iiroptei
quod Deus animam habeai, ita ut aliter sit Deuj , tiiiiscas qii:n ibi pittrcdlnein ci sanguinem ubserva-
aliter aninia ejus; sed propier iniirinilaiem liuina- batit \ictiiuaruin, BccUcbui nomiiiatus est, quod vii
nam dicium csi, ui possis .nlelligere et speiare in e^t mtbcaruin. sivc hahens muscas.
auxilium divinse cicmenii.-e ; nam visibilibus cst nd Omne rcgnum divisiim coiilra se, desolabiiur ; et
invisibilia perducenda ut P-alniisia ait : Sub umbra cmnis eivtlat vel domus divisa conlra se, non stabii.
alaiuni tuoriim proiege me {Ptalin. xvi, 8). Et si Salanas Salanam ejicit, adeersut se divisus esl,
Pciam spiritum meum svper eum. Secundnni (|iind

quoinodo ergo slabit regnum ejus ? El esl sennis : Si
liomoesl , pono ; secunduni quod eî Deus, scni|ter ego, luxia vestrani senteiiliain, in principe il*ino-
hab it. n'oriiin d:riiio les expello, salicm inde pntestatis
f.t judicium gcntibus nuniiavit. Licel omnibus im- iiiciini rcgniini stabile liiumqiie perpendere, quia me
minere fiituruni jiidicium nuntiet, tamen geniibus siainl cum Paire tantani habcre super illnm cernitis
niintiasse, qua se speciaiiter linid inMisieriiiin nun-
poiesiatem.
t aiinms corde credulo perciperedccreverunt. lUfo ipti judicet restri erunt.Si ego in neel«bul
êque audiet aliquit in platea vocem ejus. Id esl,
ciici", lii quo <-jiciuiit cxorcislJB vcstri, sive aposl^Jli,
i: n qnia laiam viam ambuiant, sed quia angustam qiii taleiii poiesiaic.ni non leneni \For:e poiesiaiein
p<Ti ni intrare sludent. auribus cordis ejus vocem leneni] super diaboluni , scJ quia illi Deo ct noii dia-
a;;;i;'e conlendunl. bolo deputani npii> suum, vus daiiinabiles osieinloiii ,
.Uundiiient quassaiam non confringet. Isracliticum (|;iia opus Spiritits <;:incli iniinun.lo spiriini ascribiiis.
p .; iiluin, iicei un;ini sil rcgnum, arundincm quas- iii nift^m eâ iii Spirita l)ei, usque, »i tos regnum
salam noininal, quia firmamentum fidei, vii:culumque Dei. Si ego per Spir tum saiictuiii dxiiioiifS ejicio.
cliariiaiis iiivicem obscrvare iicgleiitt, quod confrin- a.liinm rredeniibiis regni coelesiis patclactum <ci
gere noluii, quia locum ij is perdiiionis in neci. ejus loie, \el etiam Ecclesiam, '.el sacram Scripiuâm,
pra^ber'- disiulii; aliierarundincinquassaiam canfnn- regnum Dci noiiiiiiavit, sicut aliliidicit: Itegmim Dti
pet ,
quia mndo in Eccl si.i quililict peccator sola- xnler los esl; ct itcruni : .Kufereluravobisregnum Dei
lium sive in iloctrina, îve exrm '!is, "îve in quociin- ct reliqiia (A/(ii(/i. xvi, 13).
Cjiic «ui indigiierit, negat. A:': qionoilo polc-A jiiitquuin, i\iq-. c, lui'e d(>inum
;;
C5 HED^ VCNEUABILIS OPP. PAUS II. SLCT. 1. - F.XRGEIICA CKNHINA. Ci
itlius diripiat. Ooimis siyiiilic;il immitum; fi)rlis,(iia- A vero diversaruin geiitiimi idolis seivicli.il. Ciii , lii
boluiti ; va^.T, ciirila suiit pravoruiii li.Hiiinuiii : Irxc quii, sigiiiim dc cijclo diviniiails mex nolo osioiniere,
vasa diripicbat (.lirisius, viitcio di.ihoin, iiunmlo scd (le tcrra passionis mea>. excmpluin osicndnm.
dislrucia inorift siirrexit, ct nobis speiu resurgcnJi Sicut cnini (uil Jonas, el rcliqua. Si eniin para-
ei ad coelfiste rrjsmiin pcrveniendi iloniivil. srcie ciini pru>lerita nnciR niiinernbis, el sabbaluiii
Qui non est mecuni, conirn me est. Diab.iUiS noii cuiii siia noctc, el iiocicin Duniiiiicam cuui siibsc-
cunri Clirislo, seil coiiira Clirisluin ;

quia Cliri>lus quciite die, tres dics iiivenies. l'orro cor ierr,i; sc-
huniilis est ac binignus, ille superbus ci iiividiis , piilcruin nominavil. Jonas i|uia coluinba, sive doleiis
nostrain feliciiaiciii a Clirislo obiaUin ^nferre in crpret:iiur, siiîiilicat Christuin, super qneni Spi-
cupit. ritns sfliictiis in specie cotiimb.c desicndit : qiiia
Kt qui non congreqal niccum , (pnrgit, Clirisliis diiliircs nostios port.ivil in corpure snosupcr lignuin.
congregat, prncilioans virtiiifS qiiilius asceiidciido ad Ninlvc iiiterpri taiiir spc.iiosa; sgnilic.it F.colesiani
iniiiitiiin (liviiijc pntentis perliiigaiii, diabolus vero derorc viilultim ornalaiii. Qund vcro Ciiristns dii.ig
ad vitia ir.iliundo spargil. noiles ct uiiuiii integriiiii diein in scpolcro jîciierai,
0/iine peccatum, usquc, ipirilus blasphemia: non significal qiiod simplici morte sui curporis du|<Iani
remill«(ur. Omnia peccata pcr poDnitenliain dixil •* niorlcin corp Tis el aninia: dcslruxil.
posse dimilti, spirliuin auiem blaspbcniia! diinitii Viri yinivine, iisquc, pliitqiam Jonaliic, Non sen-
posse negavii, qiiia sibimeiipsis conseii craiit sccle- leiilia poieslalis, sed vitai correclioiiis. Ninivila" geii-
ris siti, opusqiic saiicti Spiritus sliorum saluil iiivi- iCMi Judx'oruin damnîbilem es^c ostcndunt, qiiia Jd-
denles, d;i!mniiioruni principis esse di\erunt. iias parvo lcmpnre laiilum vcrbis pr.tdicabal, Cbri-
El quicunque dixeril verbum contra lilium liomims, slns vcrn muUn lempore el vcrbis doccbal, el s'gna
USi|i|e, ncque in hoc $n;cHlo, nequc in (uturo. (Jiii pio- diviiia: poteniix osiendebat.
pler visain carnis iiitiiiiiitat(.'iii iii divinitalem 1111.1111

Uegiiia Ausiri, usi|ue, p/iisgiiflrti Jona hie. Il.rc
credrre ri'nueiil per paeniieiiliam icmissionein cniin êiaeiii Judxflruin digii:iin dainiintioiie esse
,
polest accipere qui vero per dc^peralioiiein Spiri- Oiteiidii, quia ipsa veiiit a lliiibiis lena: disceie sa-
;
tiim sanctiiiii dicii iion posse in bapiisiiio peccata pien i.iiii a Siloiiion'. Juhvi vero sa|iieiiii:iiii disccrc
diniiltt-re, scu sacramentiiiii doiiilniti corpor s el a Clirisio reiiueruni, qui e-t Dei viriiis, el Dfti sa-
saiigniiiis acceptuin, niillam po^se reinissionis uiili- peiita, iii niedio curuni cnniiiioranle. rteîiiia .\ustri,
lalciii, pliis cslei ii cibis alltfrre, necliio iicc iii fiiuiro cl vlri Miiivita'. universitatcin sancloriim ^.igiiiflcaiil
sieculo perciplet remissioncm : et qnia deperanti rpiia s.incii per pceiiiieni.iam enieiidaie sludcnt deli-
bicctin fuluro negatveniam.procul dubioaliquoruin ita siia, aui pritavcni ne per sapienliam peccenl.
reiiiissioiieiii iii futiiro indicat pcccatoium, îcui 6'ui)i avtem immundus s/iirifus cxifi'!i ab lioniint. In
suiit oiiosa verba, et siipcrnnic cogitJtiniics, si bene iein|.nre d AX legis a Juii.cis spiriliis iininiindus exie-
agere siuilet, ei pravo gcst 1 aiilc diem ninrtis ciiien- bii, ct nioilo in baplistiio ab nnoquoqne fidcliuiii
dare dc-iderat. c\ire compclliiur.
Aut (dcile, usqiie, ex fruCu arbor agnoscilur. Sr- Amiiniul per locu midn, qua:rens reqititni et non iii-
venil. Lo> a arida corJj siinl creileiiliuin, iion lialieii-

bor bona Clirisliis est, rructilicans saliilem arlior ;
mala, diabolus perdltioiiem pioferenb conêiilii iili- lcs liiiincicin luxnrix , iii quibus c:rcuinieii$, coii-
mala sensuiii prav.-c siiggeslionis su:e iioii iiiveniel.

bus sibi : sive Juil ci arlior incrilo diciiiitiir,
bon:e operalinnis ;>.rbori iimIj: id esl, 7'i(ii<; Jicit : lieieriar iii dcmuiii nieam unde exivi.
i|ui frucliiiii ,
dlabolo dipiilabaiil; niide digna repicbensioiie cos Fa veniens, invenil e nn racanlem, scopis mundatam et
iiicrcpat dicciis :
or.aluiii, Vacaiiteiii doniuni, id esl, lorpeiitein ab
Ex abundaniia cordis os loquUur. id est, cx n;:- opcribiis bonis iireniet, ct sirnulaiione virtiiiiiin |ier
<iu;iia cnrdls vestri verba proferiiniur blaspliennx'. liypntriîii oinitaii.
asiumit fcplem alivs sp.riius

Dico auiem vobis, iisqne, reddeni de eo raiionein q Tu>h: vadit, li secuiit
in die jiidicii. Ac si dixlssot : Si superdux est locii- nequiures se, el intrnnlei liabitani ibi. Suniens ilaque
tinnis raiio rcddcnda, quaiito isiagis ciininiosi' blas- septcm prii.cipaia vitia, unilc miiiis nequitix geriiien
pbeinia' veslr.e a^ter.iain ilamiiaiionuin gciierabiint. pulliilat ; ipse vero cst oclavus.
F.x rerbis liiis, iisqiie, condennnbeiis. W c>l, de F.i fiuul novisniniu liominis illiiis pejnra priori(/u«
lioiia liiciitioiie c.irMiialieris, de iiiala aiiiein dain- sic crii el gcneraliom huic yeisimw. Pejus eiiiiii fuil
naiidus eiis. Isi.iClilico popiilo posi ilepravalain legein, quain in
7'urji: rc^pondcriiiit ei, iisqiii;, Siîiuni vidcfe. Luca'; iCuypio atite legeii, ei iinicui pie liomiiium iiikImis
dicit qiind a cii:!() slgnuin vi.lei e d. sidcrarenl ; ilcni cst viam \( rilalis n(.ii aîioscere, quain de agniia
que (ale sigiinm volur.riiiit habcre diviiiiiaiis ejin;, retro redire.
i|iiale factuMi cst siib Klia propbeta, qiiaiiilo ig.iis de .\dliuc eo lo'juenie ad lurbas, ecce nialer ejus et (rw
iielo veiiiciis diios consuiiip-.it penlcioiiiaitlios. tres slabant (ons, qna^renlet loqui ei. Dixit aulein ei
Qui respondens, usqiie, Sinnuiii iiis; Joiicr: pniplieia'. quidam : Ecce malir liia ct (ralres lui (oris slan', qna-
Generatioiieiii iii:i'!jin dicii, projiter iraiisgiessionein rentes le. Nun simpliciier ut Tsiimatnr, scd cuiii d.>!o
niaiidaioruin Dei; aduiierain, qnia derilicio Deo matrcm et fralres (orls siarc perliibebat cnppn*
63 IN MAITH/El IiVAN(;ELlU.\l LXI'0S1T10. — Llli. 11. 6C
eiplorare tiiruin pratpoiierct inaienium :ifTecluin A "(^ni possideiUis vuliieratain.-iduiternani Jaiiiiiaiiuiieni
pr£etlic:ilioni3 olTicio. Iraliiini.
Al ilie retponieiis, usqoe, m<m frater. soror et via .itia vero ceciderunt m lirram boiiam , nsque, alind
ter. Mun nu:isi nescicn!> interrogat aiit iiialrem, el triccivnum. Doiia lerra sigiiilical corda perfecla, iii
iiiaier lcinere lilios des|iicion8, i|iiiu iii le|;i> jnlebat quibiis vfibiiiii Dei iii alio geiierat iideiii Tiiiiitalis,
patreiii et m:iircm lioiiorare ; sed osienJere volens qiiaiii signifie.it tilceiiarius nuiiicrus ; iii :il o lnco
iiiajorcii) esse spinialem prnpiiu|tiitaiein qiiaii) car- perfeciioiieiii bonoruiii nperiim, quod s 'x:igeiiariu^;
nalein ; sicui alibi dixit discipulis siiis : Qui ainat in alio perseverauliam, qiuc aJ xiernaiii diicil reinu-
palrem aul mairem plu» quam me, non est me dirjnut nerationem, quod iii ccntenario nuniero liguratur.
{ilaiiU. X, 57). Myalice vero iiiaicr Syn:ig'if;:i, et Alii in iricenario conjugiios, In sexagniiari:) vidua-
Judxi foris stare dicunlur, quia credcnii giMiiilliiiie tos, iii ceiitenario Viigines volueriiiit itilelligcre.
iiiirare iii fidem Clirisii iiei|uiliaiit. Scd iiitcrrog:il Qui Imbet aures audiendi, audiat. Qui habi l voliin-
aliquis qiioiiiodo | opulus gciiiilis voluiitaieiii Patiis (aicin, aurilius conlis intelligat.
lacieiitis iiialcr Cliiisti Pieri pnssit : scil qnia crodcii- /:'( accedciites Jisciiiuli, dixerunt ei : Quare in para-
dofratiesct sorores e'lic:uniur, piociil dulnii iiiaier bolii loquens eis? el reliqua. Ilis non e~t daiiiin, ut
(it pridicando, quando aiius Deiidociniiis ad liJein B Marciii aii ; illis aiiiem, qiiia foriis>.iiii. oinuia iii
gouerat. paraliiilis riiiiii. Qui ciiim intrare siudeiil in sanctua-

CAPlJT XIII. liuiii Dei, i:iiel!igciit ni>vis>iiiia mysleriuruiii regiii
/n illo lempore exient Jetut de doino. De Isr.ieliiiio I)ci. El reclc iii p;ir:ibolis :iMdiiii>l, qiiia clausis scn-
videiiiet populo, In quu ex viigine cariiem siiin- silius ciirdis veriiat.ni cognoscere nnluiit.
p»ii.
Qui aulem habet, dabitur ei, el abundablt; qni nulem
Sedebal tecus mare. Kl esi, per aposiolus divcrsis non hnbel, eliam quod habel, auferlur ab eo. Qi.i aino-
ii:ilionibus prxdicabalur in inuiidii.
rciii lialict verli;, daliilur ci et seiisus inlelligeiidi
El ccnijr.qaiiv sunl ad eum lurbiv muliic. Pcr pra»- qiiiid :ini:il ; ijuia veio iiuii liabei ainoreni aiidieiidi,
dicatures turbx (rcdeniiuiii ad Cliristiiiii culleciae siniul naiurali inginio, mI liuerali exercilio aliqiiid
Elllll.
li:iliore vide.iliir, ciiani lioc iioii amiltal, ul iiuHa
Ila ut namculam ascenderel, usqiic, Jji puiabulit
vcr;c sa[iii.iili:c d.ilcidine gaiideal. El licel speciali
dicent. Mavicula signilicat Ecclcsiaiii, qux (liictibus tei ile aposuilis diciuiii es^c videatur, quibus daliini
peisiciiliomiiii circumdaia cst iii iiiiiiilo. Qui veiii in
e~i cli:iriiaieiii lidi'ii|iiii [.utiiis nosse iiiysieriiiin re-
llltore SUilit, el ncc nnctibu^ lliaiis l;illglil|iur, iicc
gni cl Jiid.i.i- qiiia pnrabulis xidenles noii
p l.'ei ; iii
lii iiavem pnssuiit ascenderc, cl non carent verbo videbaiit, ei audienlcs iiun intelligebaiit qiind lcgis
Dci, sigiiificat CO) qiii iiuviier ad ndciii veiiienles, lillcrai:i eSbeiil aniisbuii ; po:esl laiiieu cl gencrîlitef
erroresuiii inlidcliiatis e.vuii, et adlnic per tavaciuiii acci|ii, qiiia s:cpe ing iiiosiis doftiir se pnvai sapien-
b:iplis:iialis Ecclcsiani non iiiiiaveriiiil. Sive iiirh.i,
lia iiegligeiido, qiiani simplex cl stud:osus elalioian-
qiix iii littoie stabal, sigmfiiat eos i|ui liic iii Sulidi- d(i degusiat : el idcirco iiniiiiuiiquaiii siu.lii>sus tar-
l.iie (idei perseverani , ei nec crrore infnlelitatis
diiaiein luielligentia; peitiiiUii, ut co ma ora retnbu-
taiiguiiiiir, iiec adiiuc januatn paradisi iiiiraie si-
lionis pr.cmia iuveiiial, quu ni.igis claborat studio
iiuiiitir.
iiiveiiliuiiis.
luce cxiil qui seminal seniinare semen jukih. Cliii-
Ideo in paraboHs loqnur tis, qttia videnles non vi-
stus cxiit ilc siiiii Patris in iiiuiiduii', scmen doclriiix
denl, el r.ndientes non andiunl, nequc intiiliijunl.
i-u.e sp.irgeie per se, et pcr pixdicatures suns, iit
INuiic a|'erit apnslolis q.iod i.leii t.irliis in par:il>o-
rrueiiis bon.c iiperationis in coniibus fideliuin cre-
lis luqucbatiir, qiila siipiba iuieniioiie se vilenies
srerel.
cl audieiiics :esiimaban! : et ob boc se coelcîi magi-
Qnadain ceciderunl secus riuni, et volucres comede-
slcrio siibdere liolcbaii!, iii simpticlbus cl luiiiiililiii<;
ruiit eo. Secus viam scmcn cadii verbi Dei, qii:iiido
D iiiysleria ca-leslia cognoseemibus, ipbi rcni.iiiereni
cor audituris praviscogiiationibus aiidit.im pra^diru-
\a'ui iiilclligciiti;u spiiilalis. Nmi alisiirde ad boc di-
li ;iiem cuiiuulcat, ct iniiniindi spiiilus e:i de inuiiiun.i
cinius Jiidj;os fuisse exc:l:calos, ne dicta iii parabolis
liilliinl.
a DiiiiiiiiO iiilelligcretil, ut (ide cjiis iniiat.i, euiii
Aliu unlem cccideiunl i/i pelrosa , ubi hubebanl ler-
ctuciligeie..l, ;i quo p.ist lesuirei tiiinen), e|us iiiira-
ruin niultam : el conlinuo exorla suni, eic. l'elro-.a
cul s qux lieltaiii iu ii.uiiine lciiiti, lanl) aiiiplius de
i>ii;iiiiicaiil duriliam cordis , ubi iinii esi altitudu
leaiii iiiuriis Doiniiii liuiniliili , ciim vclieiiienius
tciiu', 11 csl, stiidiiiiii di cipliiix, siile i.ilo |<eise-
diligcrent, qiiantn sibi tanium sieliis diiiiissiim csse
ctitiuiiis, sivuoccnllx lcntaliDnis arcscil ver niin Dei
gaudirciit : qu.id tatila erat sujierMa, iil tali essct
in corde t.iisceptiiin cum gaiuliu, qu;a c:iret radiie
bumili.iiiiiiie deji ieiiila.
cliarilatis.
Alia ceciilenntl inler sptiias, et creverunt tpiita;, et Vt od.mplere.ur iii eis propliel a Isaiie prophelae
tulfocav.ruin e.a. Splii:p. sigiiiliiaiit diviliai:, qux cor dicenlii: Auililu uudiclis, ct non inlelliijetis, et vtilcnlet
puiiguiit uoltiiitia», iie a qiiareiilibus inveiuaiilur; videbilis, et non videbilis II, ec de luibis, eux b;ib« iil
ei ciiiii iiivi.'iita; riieriiit, iie rescrveniur ; ct inienlio- vibuin il aiidiiiiin corjioria cxtriiisecus, et scinciifS'S
;
6/ ii! D.€ VLNEUABILIS OPP. PAftS II. S1'CT. !, EXLGETICA CENliLW. O^
privaverunt \h\i el audltu corporis ct cordis intrlii- A qui suscipiens gr.inuiii prxilicntionis, ei liuinnre (<•
secus. dei fuvens facii in agro pullularc pceioris sui. Quae
lncra$taittm ett enim cor populi hujus. Iiicrassalum mitiima csl omiiibus discipllnis, quia ad primam do-
dicil cor Judxorum iiialiiix crassitudiae. el abun- clrinain ndem nnn habet, quando Deiini qui esl au-
damia peccaii. ctor viix mcriuum, et scandalum pr.itJicai crucis.
Aunimt graviier audierunt. Quia verbum Domini Ihrc pliilosophoruin dogniaiibus mulio minor essu
iograie snsceperunl, et oculus suos clauscruiil, rt viiifttur comparaia, sed quia eorum docuinenta in
posi saluicm iion meruerunl : qiila non iiaiura, se.l iiiodum oleruni cmollila, cilo crescunl ct corruunl
vulunlate cxci siint. Uic.c miniina cuin In aninia credeniis, vel in loto
Vestri aulem bealt oculi, ûm vident , et awes ve- iiiundo fueril praedicaia, noii in olera, sed in aibo-
ttrce, nuia audiunl. Amen tiuipiie dico vobit, quia mulli riîn crescii, ita ul in ramis ejus, id csi, dogniaiuni
proplielie el juslt cupieruul videre quie videlis, et ncii diversiialibus aiiiinx requiescani. Potesi in grano
viderunt , el audire qua auditit, et i:on audieiunl. sinapis dominicx incarnationis bumiliias designarl,
Abrabam, Isaias et Miclia propbeix viderunl, seil a quod acceptum liomo Joscpli sepelivit in horto, cre-
loi ge asplcienies, cl speculuin in xnigmaic saluian- vil vero in arborem, quia surgeiis ascend t in coclum.
les : aposiuli vero Dominuni in prusenilaruui baben- " Rainos espaiidit, id est prxdicaiores, ia quibusqui-
tes, non opus babeb::ni per angelos aiit per varlas que flJeles ab hujus viix faiigaiione requiescerent,
doceri visloiuini species. Quos vero Maiilixus pro- S)iargit,
plieias cl justos appellat, lios Lucas pro|>liei.is et Aliam paiabolain loculut est eit : Simile eit regnum
rcgos noiiiiiiavii. Quia nimiruin ipsi suntreges magni, coelorum {ermenlo, quod acceplum mnlier abtcondit in
qiii icniaiionuin suiirura moiibus nuii conseuliendo [arinir sulis Iribus, donec (ermeniatum est tolum. Hxc
siicctimberc, sed rcgeiido noveruiii pr*e!>se. mulier est suprudlcia aposiolica prxdicatio, siva
.4/iniii pirabolam proposuil illis, dicens : Siutile est Ecrlesia cx diver.3i:> gcntibus congregala ; hxc lulil
regnum cishiruin homini qui ten.iiiavil bonum tenien fermcntum, id cst iiotiiiam Scripiurarum, ei absccn-
in agro suo. Cene siiiiiiis diciiur, qul el per oiiima dil in faniia snus liibus '
ni .'-piriius, et aniina, et
apins esse probalur. Bonum ilaque seuien iii agro corpus, iion disciepcnl Inti-r se, sed conseniienles
toi poris sui scniinal, quia senicn boiix voluiitatls ad iii uuuin, (juodcunque a paire posiiitaveriui, impe-
upcniiii perteciloiiem pei ducerc siudel. trcnt. Siê niulier Eccleîa iii prop.igiiies filioruia
Cum aulem dorn.irenl homines, venit inimicus ejus, Noe, per rermeiiium fidci iion ad tripliceia, sed ad
et superseminarit zitaiii i in nted.o triiici, et abiit. Il;cc „ diviniialis uiiitatrin perducil. el secundum Plaloncm
.
scniciitla cjiiIos
. . _ ...
nos
- I
esse ailinoiicl,
. _
ne duni
j... ^ ..... -:
Ircs passiunes liuiiiauje
1 ...;
aiilinje
r
per fermcntum adu-
.. .1..
i|uulciii
lurpeiiiiis iiiertia, diabolus lceJiiaiem vitiorum supcr n.iinus, i|uando cx ration.ibili quod in cerebroputa-
temen boux volunialis sparg.ii. (it, prudeiiiiam possldciiiii^ ; in irascibili conlra
CuMi ouiem ireiiS!.el lieiba, ct [rucluin [ecitset, tunc vitia, i|uud iii feile pntibai. rigorem lencmus, in
appur, eruni ei ziuiniu. Accedeulet aulein serti palris- coiicupisiiiiili, qiiod lu JLCore xsiimabai, desideriuin
(amilias, dixerunt ei : Pnminc, nonnc boiiuni semen Tirtuium suminius. Saiimi geiius est iiunsurx apud
leminaili in agro tuo? elc. Ilic iiobls pallentix exeiii- ralxstinos, liubens uiiinii ct dimldiuin niodium.
pluin piabetur, ui sicut pateiriiulli is iii dolo inl- Uac omnia in parabolis tocultit est Jeius ad turbat
iiiici paiiens fuit, sic in aliqua nos kcsione iion sia- et sine paraboia locitlus etl nihil. Nam inlidellbiis lur-
lim ad vindiclam, sed magis ad tulerantiain recuira- bis bucus.|ue in parabolis loquilur. Disclpuli, id est
nius. credenies, domi iiiierrogant, ul secrela mysierM

innul £li:i|lt.
Servi aulem dixerunt ei, usqiic, erudir.alis
cum eit et trtiicum. tlic denique discrelioiiis ei iole« Aperiant in paraboiis os meum, elc. lloc lestimo-
raiiii inalus liabeinus excmplniii, ne si niagis ulci liiani de scpluagesiino pâlmo sumpium est. el ex
sceiido tallonem nialls reddamus, boiiis prxbeamus persoiia Doniini dicilur. Quia non esl iiiveiitus neqiiu
j,
scandaluin iiiiit.iiionis. in coeio neque in lerra, neque subtus lerrain, qui
Siiiile ulraqne ctetcere, usque, trilicuin aulem con- digoiis sii apcrire librum, et eolvere sigiiacula ejus.
qregaUin lioneum nteum. Iliiic liubere doccniiir lon- Tuiic dimitsis lurbis veitit in domum, et accesseruni
gaitiniiutcm paliennx , ut lunganimliaic justiliaia ad eum dtscipuli ejus dicenles : Editsere nobit parabo-
iiiedilcniur, el in judicio palieatiam nuii iiegliga- hun iizitnivrum agri. Diniissis Judxoriirn lurbis, in-
IIIUS. grediliir rcrlesiaui giMiliiini, el ibi discipulis fidelilius
Altam parab lam propotuit illis, diceni : Sintile est (tcvoti' disieiiiibis, iliMiia exponli siicramenia. Qii.'c
leg lUiH ceelorum grano nnapis, quod accipiens Itoino ergo a Donnno snni expositj, liisdebcnins fidcin
ttinntavtt m njfioinu. Quvd iiii/iimuiii quid^mest om- accoiiimodjre, qui; autem lacila snnl, ei iiob;s reb-
ci.tn aulem creverti, mniui fjl omiii- cin, bicviicr perslringiinu'!. Ilonii es doriiiienle^,
nibiii ."•iMiiii/is :
ti/s Meiivus : ct fii nrhor, ila ut volucien cfii vcntant, i.;i-i»lri sunl Keclcsix ,
scm, angcli suiit, qni quo
ii liahilcnl in lainisejus. Ciia..uiii siliap ; |ir.i:i-l can i lidie vidi'ii; I.KHin P;ilus. Scd magistris vij;ilanduiii
cst Kvangelii, cl nuliii.i Scriplurarnm, qu r Jucit aJ csi. nn ;niiiiicii~, id Cii, ilijlioliis, superseminel zi/T-
viiain. Qui seiuina:, seusus luisiei >i aiiiinus e-t. iiM iio^' c>.i hxrcikorijin dogmata. Iii eo quod ilici:,
(!) IN M VTTII.EI EVANCELIUM EXPOSITIO. — LID. III. 70
SinUe uiriqm erticere, paciiiieiiiix Incus djtur, (le A et in niie s%ctili in cuelesies inaiisioncs recipiuniur.
cilu aiiipnleiiius (ratrein. Iluic sciilcniix contiîriuin iinpii vcro in eileriores leneliras niitlunlur.
videlur iiluil A|>ostoli : CiirR liujusmodi, iiec eibim Ait illis Jesus : Ideo vmnis scriba d(clus, iisr|ue,
$utiiiie. Sed iniei Iriiicum et zizaniani, quanitiu lierba Keva cl velera. Adinoiiet a|)(i.Nlolos, u( qiiidijiiid la
csi , aiil nuila aut diriicilis est dislaiiiia : ei hic mo- Evaiiêlio |>r;rdicareut, legis ct piO|iliriar>ini vo-
neinur a Doiiiiin), iie ulii qiiid anibigiiuin esi, cito cibiis cuniprobarcnt ; ac »i apcne dicercl : tlle iii
senlcnliam prorer;inius, seJ Oco judici lerminum sancta Ecclesia doctus pr.xdicator est, qui el iiova
roservenius. scil iirifnre de ûavilate legui, el vctusia dicere di)
Simile tit Tegnum ccelorum ihnauro abscondilo in leirnre suiiplicii.
aqro, usquc, e( <m.'( agrum i//um, 'llicsaurus nbscoii- El jndui» est, cum consummatscl Jesut pttrabotai
(lilus est ccclesle desiderium : ajjer, disci|iliiia coe- istas, iisi|ite, sapieniia hac el virlutes. Diircrl liiti'r
lestis studii est, in quo aliscondetur tliesaurus a fa- Syiiaôg.iiii, qua; coiigregatio, el Eidesiain, iiiiae v«-
vure liuuiaiio, iit ab iininundis spiriiibus scrvelur. calio iiilerpretaltir, quod pecora oi inaniiiiaia qujp-
Qiiem profccto agruni vendiiis onuiibus coinparai, quc co::grcg;iri pussunl, cunvocarl aulem iiisi ra-
qui ciiiicia siia terrena desidcria pcr cusiodiain cce tione uieiitta non possuiit ; idenqiie reclius iiov:u
lesiis desideiii calcai. Sive ihesauriis agro diio gratij: |iiipiiliiin quasi ration.ibile ad iiiiilalein lidi-
Mint testainenta, in quibus mulia seiilicns laiere, coiivocutam Lcclesi:im iioininare placu:t ccclesia-
per canteinpluin teniporaliuin rerimi oliuni sibi siicis viri.^r, quani Syiiagugain, quasi irrationabiliuiit
comparai, ui sil dives in aîiitiune Dei qiiod tlie- congrcgatioiicm.
;
sauruin tiinc nun invidia ce'al, scd abscoiiiiit iie fioniic liic est fabri ftlius, usqiie, et tcandalitabaii-
|ieid.i'. lur in eu. Error .ludxoiuni s.iliis est gentiuiu. Nu-

quaquamsiiic cciti niysterii catisa, Clitislus in caiiio
Ileruin simile csl regnum ccetorum liowiiii negot:aleri,
quierenti bonas murgaiitdi, etc. Iiiveiita utia
aiparens, Tabri filius appellari voluii. Veracitur (»-
iiiari;:i-
ber est paier eju>, qui oninia qii« in coelo et iu
rita |iiclios:i, oninia ijiia: liabint vemliilit ;
qiii.i in
terra smiiI rabiicavil ex niliilo; ei quia adliiic qiio-
i'uiii|iaruiione coelestis viioc oiniiia liabila vilescutit.
tidie vasa irx iii vasa miscritordiue labr.cal.
bi vcio saiiclos huniiiies scrutare vis, uutini Jestim
Clirisiuin, i|ui alisi|ue culpa est, oiniiibus niclioreiii
Jesus dixit cis : Noh est prophAa sine honore, niti
in pairia siia. Hiiii soluin i|ise |iropliet:irum caput,

inveiiies. Si iiitellei tuiii qiixris, illuin suluin cateri^
prxeiiiinere sed Elias, Jereiiiias ci c.rteii quique iiiinnres in

probaveris : In princiiiio erat vcrbuin
{Joan. i,i),ei mandaiis oranibus sic cliaritas est p l"»Pr''> M"»"' '" "lciis civiiaiibtis liabebanlur;
excelleniiur, ,n
^»r»ii<.nii.., in n.,» oinnia ,oc,
qua n..,ni, ........ I ,.,
reslauranliir, <..
et i..
iti
.....
C:e-
^ <|u'a proueiiiodum iiaiuraie
|uia propemouiiiii iiaiuiale esi
esl civcs civibus luvi-
iiivi-
leris libris Lv:iiigclium fortius csne prob.itur.

dere, siciil Judii non pix'.eiiii:im operiiin, sej
coiibiderabjiit
:ll» coiisiider
fr:igilttateiti naluix.
Iierum itiiiile e\l reynnincmtorum saijeiice miisa; in
fec» ibi virlu
t'( noii fecit viriutes niullas propter increiluliialem
miiie, usqiie, muloi autem (onit miserunt. Sagciia si-
itlorum. Nolcbal «iiiiii illis iniracula divitiilaiis sun
gnilicat Eccle!.i:tni, qitê oiniies coinniuiiitcr ad ve-
apcrire, ne qiiu magis cerueiciit clarescere divini-
iiiam |iecc:t(nruiii in\ital : qux ad litlus, id cst, ad
latis |ioieniiain, eo magis dcspecia veiitaie diunna-
liiiein saciili tr.ihiiur per doctrinam prxdicaloruin.
biles lii^renl.
LIBER TERTIUS.
CAPUT XIV. i) ^'om, eic. Yclus historia narrat rhilippiiii m ijoris

In illo temporc audivit Herodes letrarclia [amam lierodig filiuin, sub quoCliristus fugit in /Cgyplitin,
tte Jciu. /'.'(
uit pueni tuis : llic est Jounnes BapOtla : Arethx rcgis filiam accepisse uxorem ; scil exiirits
iine suriexit a tnortuis, et ideo viîutes operunlur in bimultatil us inter socerum et gciieniin, ner iiini c.
(0. iirruiJes beue sciiliens di> rcsurreclione inurltio- inter rraires tulisse Aretliam de I'liilip|io IiImiii
lum, oiiiiii inodo pueris siii<. |r.Tilicali:il quud sancti suara, dedisscque eain llernili qiiasi ininnco I'hi
III inajori virluic resUigAnt, i|it a Jriîiineni ntilla lippi, ad augmentum injuri^. Sed tlirodesa Jiiaiinc
signt lacieiiicin, lesurgire de uiorte |>ulavii, Jud:ii increpatut, co quod viveulis fratns uy.oreni acic-
\iro Clirii<tum noii leûr^^cre, sed sublatuin :i di- perai, niagis amans uxoreni q<i nn praecepi:) tici,
sctpiilis cicJiilerunt ;
qma .loamKiii iden virtules vulelial Juaiinein occiilere : scd iiiiicns pdpuliini :it)
l'jeerc diMt, qtii :i moite resiiiie\i<sel, et pioniptio- e<) baptizatum, argumeiilum inveni juranienii, ut
retii aiiiiiMiiii geniiuti) ad ti !eiii nlietngciia usiend.t, cigliatiiin Bcelus perQcerci, sicui in sequeniilius
qu.iiii Judjii. ,"11111. inanilestatitr.
Ilcrodes ciii'it tinu.l Joifrmiii, et alllgnint euin, ii b.i inilem nalutis Hcrodis, sallnvil fili.t lleoctui
(iimii/ III iHr<cnin p,Ojiier Heroiliaitem iixuiCui fi.uns d I, usqui', et prvpter cos qvi panie, recumbebani,
iM i) t. (i( iiiln Hli Jjii'i'K'4 .'
fisn lice tibi hubc^c jusiit dari. Diio iiauiqne mnrUI uin Irguntur celc-
71 BED^ VF.NLR\UIL1S OPI'. PAIIS 1!. SLCT. I. — KXEGLTICV CI-NLINA. 7-2
lirassc nmale suum, scd uieique illud foedavit saii- A v<rba Duniiiiuii) iiispcxisse, ei riiilipfio Jixisse quod
guiue : el monent nos, niai;is iimorein inortis ti- Joaniies commemoral : dcnide qiiod Joanncs a Cbi-
nieiido dieoi, qu im nativiiaiis celebrarc litxuiiaiido. lippo, lioc M;irciis a discipulis rcspoiisuni esse com-
Non poipst excnsari lleroiles proplcr liouiicidiiiin, iiicmoral, volcns iiitLlligi boc cx ore cieteroruin
qaia nd hoc jnravernt, iit fiiliiiir. cccasioiii inadiinas rcspoiidisse 1'liilippuni.
pr.Tpararei. Tiiiicbat ll-irodi.idis eiiiin ui illiciia; Rrspondcrunt ei : Non habemus liic, nin (juinque
nnpiine snlvcrentur, prnpier qnod pr.-eniniiebai (iliain panet, et duos pisces. Ver quiiiqne p nes, qnlnque
capiil ejiis pnsiubsse , ui linguaiii h:i!)eret iii potc- sunt libri lcgisMoyî designaii per duos plsces, pro-
;
slaie qusiii scifbat velle prohihprc intcsiuin. êiiii.)- plii'ti.T ci psalniodix : lianc triplicem disliiiclioneni
qiiiiin cnim Hcroilcs pro liiijiismodi pciit.oiie coii- In-lruinciitiii.i Velus edocct, dicenie Scripiiira : Quia
tristalus est; sed mos est historicoruin ita rcs nar- oporlel implcri omnia qiics scripta sunt in lcqe .Voi/si
rasse slcul lunc a prxseiiiibns facta luisse videban- et Psalmis dc me (Luc. x\iv, 4i).
iur : siiiiul:iliai cnim trislit ani iii fai io, cum Ixiitiain Qui uit lis : Affeile illos milii huc. Audi, Marcion,
li.iherct in niente. aiiili, ManicJKCc; jnbel ut illa saii(.liliiil, r.liiuc inul-
iliiit quoque, ct dccollavit Joanncm in carcere. liplicct : in i|uoin speiiiiil nciili oiiiniuni, qui oinne
iisquc, e< (»ti( madi iu<r. Decoilalio Joaiiiiis signi- ' aiiiinal iuiplcl bciiediciione, cscaiii uiiiiiiliiis liibueiis.
fical Jiidxos Clirislum, qni capiit est proplictarum, Et cum jussisset turbam discumbere supra (enum.
pcrdidisse : ininutus esl Joannrs capile , eNallatiis Disciinibcre est flores et volnptairs isiiiis sn;ciili, el
est Chiisliis in crute, qiiia Clirisluni oporlcbat ilccebras carnis, nicii!is despecui c.iUare; sive,
crescere, Joannein autem iiilnni. sccuiiduiii aliuin evaiigelist:iiii, siiper tciiain quin-
El accedentes discipuli, ii-qiie, Vencrunt ct nun.tia- geiius el ceiilciuis, qula per pienitcnllam qulnqua-
verunt Jcsu. Isti vero qiii sepelienint, el nuntia- geiiarii, ad pciiectioiieni cciuenarii asiendiiur. Di-
verunl , illos signilicarc viitciiiiir (|ni logc sibi car- versi discubiiu^ diversi suni Lc lesiaruiii c .iiveiiius.
iialiicr exstiiicia, ad graliaiii iransiciiint Salvntorls, Acceplis quinqu; panibus, et duobus piSiibus. la
quia sepuliura Joannis abolitionein significat legis. niaiiua acccpit, qiiia opcre uiniiia ipê complevit.
Qiiod cum audisset Jesus, seccsîl, usqiic, tii locum Aspiciensiu coelum. Quia inilc iiobis auMlium spe-
deseitumseorium. Non liinore inoriis, si:d parceiido i.ire ducuit.
iniiiiici-., nclioniicidiuin bomicidiu jiinxerciit. Aliter, Uenedait ac (re<jit. Qnia qiiidquid liabeicnl san-
Iruiicitu c.ipiie Joannis, id esi, pcidiio Juda'0iuiii ciiiaiis lex el proplieiae, osiciiJii.
oiaculo proplietiiE, Cliristiis si ccssit iii desertum ,

Et dedit diicipulis panes, usque, el saiurati sunl.
Ecclesi.^c, quiT ante viniin nnn li.ibiiil. Qui vidclRcl sacramenta Vetens Tesiainenti sua
El cuni aiidisscnt turb(F, seeuitr tiint eum pedcslres disiribuiinne Doniinus piimum prsed caioribus Evan-
de civiiaiibus. Proprio ciiin l:iboro secuLi' siint uirba; gelii patefccit ; deinde illi oiiiniuiii gciitinin lurbis
geniiiiin, de pristims crr»ribiis :id lideui Clirisii spiritalis aliiiioiiix re'ectioiiis pixbncrimt.
cuiivcrsae. Et luterunl reliquias duodctim in cophinos plenot
Et ex ens vidit turbam muU.nii, rt misertua est eis, fra.jinenlnrum. Duodeciiii copbiiii, diiodeciin aposlili
et Ciiravii languidvs eorum. lU plciia lidcs slatim siiiii, (jiii iiide saciainciila collegcrunl, quia qux a
pr;ciniuin conscquerctur : egrcssn» ergo Jcsus, si- ludlbus iniclliî iuquiuiii, a pcilcclis inquiieiida
gnifical, quod turb;c voluiitalcni li:iliueruiil ciindi, SUIII.
unii vires pra;veiiieiidi ; et ideo esredilur, ut iiiise- il anducaulium uulem fuit nun crus quinque millia
icatur. viroruin, e.ccentis mutieiibus el paivulis. Nccdiiin isla
Vcspeie aulem faclo, accesserunl ud lum discipuii ii'Utliludo ad scpleiiariuiii pervciiit niiiiiciuin : qua-
dicciitcs : Deserlut est tocus, el horajam prcclcriU : ili- tuur iniilia cniiicduiit, quinque pisces significant
mile lurbns, ctc. In illo vcsperc, qiiando veiiis sol eus qiii iii sjccutan adliuc liubitu pos.li, cxteriuribiis
appru|iiiiqiiaiite fiiie sxculi, occubuii, signifipat quod j) heiie noveninl uti. Quaiuor uiillia sepiein painliiis,
Judaci ii.urniurabaiit coiitra gcnles, quud inagis apli s;ibliiiies suiil spiritali iiiius gialia ciudiii, iniitieres
es.-enl qnxrere sibi escas in convi iiiiculis h:creli- et purvnli, se.vus el fragilis xtas iiiiiiur, qui inuncre
coruiii, qii:iin divinoruiii iili paslioiic libriiiiiin. adliuc iniliîii sunl.
Jesiit auiem dixit eis : Nvn hubenl necesse ire ; date £t slutim jus>>ii Jeûs discipulosasicndereinnavicu-
iltis vos manducare. Ad Iracti.ii cni cus paiiis pro- tain, el prcei edcre euinlrans (relum, donecdimillcrcttur-
vucal, ut illis se non habcre l.staiiiihiis, cxhibitio bjs. Qiiarediscipiilus abegcril,soliis in iiiuiileoraturus
sigiii iiiaiiifesiior lleret Joaniics iiianifc-tai, cuin dicii
: et siiuiil iusiiiuaiis iiosira euiii fugere, iie eum
cuida per eos pascciida quurnm suni exeaiplis ad regciii faceieni. Ulii doceinur ut in boiiis qiix f.i-
aniaiida cuelesiia suscilaia. Si quem movct qnod cimus, liumani favuris relribnliunein viteinus. M.ir-
Juaniies dicil, Doniiiium tcniare 1'liilippum, uude cus dicit quod Doiniiius coegeril disciinlos snns ti ans
cscc possiiit liirbx-dari, cl txicri ivaii|;eli~la; ii..r- Irctuni ad Uellisaldam pr;ecedurc, qii;c est iii Gali-
raverunt discipulos dixisse Doniiiio : Oi.nitle turbas, hca civitas Andreje et Petri. Quid cst qiiod l.iicas
ct r liqiia; (|iiibus illc, sccniidiiiii MaitlnBiiin, rcs- dlcil, quia Jounnes secessit in locum deseiluni, qu-
pondii: Non hakeiU necesse ire. Intdligitur post hjc est DetliShidd, et reli.iua, poicsi iiiiclligi, iii laUor,
75 IN MATTIIyGl EVANf.EMDM EXPOSITIO. - LIB. III. n
cam non dicie, Qux esl Hi-ilisai.l.i, seil, C''>i esl ; finod A pest.iic lciTiins, niioiibiis ii crgi cccpit, infitiniorp^
ipsam intclligi non voluerit clvit.itcni, seii descrlum in Ecclesia.qiios liirlio lcnlalioniiiii terrcl, csprimit,
iocum ad cnnfiiiia ejus poriinenlem. quns iie fiiiidiiiis niergniilur divin.f proleciionis
dcxtcra extraliit.
Et dimissa hirba, asccmUt in monlem tolus orare.
El cun, ascendisset in naviculam, ccssavit rentiis.
Doccl nos a terrenis progredi, cl ad vcrlicem cnrae
In qiiodcunqne enim cor Deiis pcr graiiani sui amn-
snbiiraioris ascendere.
ris vcnerii, mox uiiivcrsa ninndi viiiorunii|ue ct spi-
Vejpere autem faclo, solus erat ifri. Navieula aulem
riinum malignorum pra-lia compressa quiesciint.
in medio mari jactabaiur fluctibus, erat enim eonlra- Et cum Irnnsfretassenl vcrtcrunt in tcrram Cenesar.
,
rius venlus. Labor hic adversilates istius sxculi et

Terra dicilur Gencsar, co qiiod sit juxla stngnnin
flaliis spiriluum immiindorum, qiii ad coeleslis pa-
Gcnesarelh ;qneniadmofl\iin Tiberiadcs dicitur a pro-
Irix litins pervenire conanlur, sigiiiricni.
xima civitaie, qu.c Ceneroih vocabatur, scd ab He-
Qnarla autem vigilia noclis, venil ad eos, ambulans rode telrarclia resiaurai.i, in honorem Tiberii Ca;-
tupra mnre. Uliima vigilia ostendit quod his divina saris Tiberias appellala esl. Interpretatur ergo Ge-
pietas prxbet auxilium qui in pressuris rragilltalcm nesar ortus priiicipwm ; lunc enlm noliis pleiia re-
liuinanam, ct pusillanimiiaiem suarum viriuni con- B iriljtietur iranquilliias, quando nobis pcr Cliristum
siderant. paradisi rcsiituiliir bxiediias.
Et videnies eum, usqiie, quod phantasma est, Et cuni cognovisseiit eum viri loei itlius, miserunt iii
Marciflu et Manichsnc , si Dominus non est naius ex unlvcrsam regiouem iltam, el obluleriinl ci omnet mule
Virginc, sed iii.phaniasmaie visus, qunmodo niinc Itnbentes. El rogabant euin ut vel fimbriam vcstimenli
apostoli timcnt.ne phantasmala videant ? ejus langerent ; ei quicunque teligerunt, salvi fucli
£'I prte limore clamaverunt. Coiirnsiis clamor, et tunt.
incerta vox roagni limoris judiciiim est ; sed juxta In facio lioc firma gentium fides designatur. Qui
Psalmistnm : Prope esl Dominns omnibus wvocantibus pr.TBsentium salute non contenti, pcr circuiium variis
eum in verilale. crroribus dcccptos inviianl, ut ad verum medicuni

Habete fiduciam, ego sum, nolile limere. Quod pri-
curr:int. Fimbriam miniiniim niandalum iiitelligc,
qiiod transgredi non licet ; vel assuinplionem carnis,

miim versabatiir in causa, boc cural, dicens : Habeie
qnod sequiiur, Ego sum
pcr qnam venimus ad verbuin Dei.
ftduciam : et : nec suhjiingit
quid sit, lecit ut ex nota voce euin intelligerent
CAPUT XV.
ISam Deus diiit : Honora pairem tuum, tl matrem;
sive nt euin ipsuni csse repetcrcnl, quem loculum q
ct qui maUdixerlt palri vet malri, etc. Ilonor in vil»;
ad Miiysem noverant ; Ha:c diccs /iliis Isracl, Qui csl,
nccessariis niinlstrandij et maiedictio in dciralicn-
ntisit me ad vos.
dis insiniiainr. Ilanc irgom scribae ct Pliarisxi sub-
Hespondcns autetn Pdtrus diVit ; Doiniiic, si lu es,
Tcrlentis, ducuerunt pessiraos filios dicere paren-
jube me ad le vcitire super aquam. At ipsc ail : Veiii.
llbus : Munus quod ex me est tibi proderil, ii\ illi
In omnilius nainque locis ardeiiii>siini; li>lci Pcirus

limeiiles accipere quod Deo viderunt mancipaium,
inveniiur, et eodem ardore fidei , liic qiiasi nvmilcs-
magis eligercnt inopem duccre viiam, quam de con-
le dicit: Tu praccipe, ct suliito solidaiilur aqna: : ac
sccralis conicdcre.
sic liet corpus Icv^ qiiod per seipsum est grave. Et
Ilypnirita, bene de vokis proplietavit Isaias , diceiis :
descendens Peirus de iiaviculu, ul venirel ad Jeium.
Non qtiod bonus esset sernio dc malitia eontin pro-
Qtii dicunt non veram carnem Chrisii ambiilare sii-
pheiatus, sedqnia bene conveiiiebal moribuseorum.
per aqiias, (iic.tnt qiiomodo Petrus ambulaverit
Labiis cnim eum lionorabunl, ubi dicebaiii : Ma-
qiiem veruin homincin non ncgabunt.
gisler, scimut quia vcrax es, el viam Dei in veritaie
\'idensteroventuntvaruluin,limuit : elcum ca'pissel docet, et non est tibi eura de aliqiie, tion enim respicii
mergi, clamavil dicent: Dumine, salvum me fac. Kelin- jx personam homiimm (Matth. xxii). Sed cor coriun
quiiur piuhilum, ut lides aiigeatur, et intelligat se longe fuit ab co, iibi volnisscnt eum capere in ser-
non facilitate posiulatioiiis, sed poleiiiia Doiniiii crin- mone, lesiante Luca, qui ait, quando diccbant : Li-
servatuin. ccl censuiit dare Qvsari, an non (Matlh. %xi\).
El conlinue extendens manum, apprehendit eum, Non quod inlrat in os, communicat hominem, sed
el ait illi : Medicce fidei, quare dubilasli? Quein alilii quod procedit ex ore. Cibi qui in lege prohibiii suiil,
iiegantem respexii, liic ei maniim porrcxit, ne iii ci quibus gentes utuntur, Jud.-ei communes nonii.
profuiidum mergeretur. Si Polrus, qui-m supeiiiis iiaiit, comedentcm coinquinare putaiit sed Sal-
et ;
ardeniissimam fidcm liabere diximus, taliier repic- vuior omnia munda esse ostendii, qiia: cum munila
lieiidiiur, quid iiobis dicendum est, qui liujus iii»- pcrcipiuntur conscientia. Si hxc iia se liabeiit, qiio-
diciB lidei nec minimaiii habcnitis pi>rliuiicul:iin. Mys- niodo poiest stare quod Paulns aii Non poiis'it :
lice vern Petriis F,i:cle*iam si.:;iii(icat ad coeleslcm calicem Domini biberc, el enlicem dwmemornm (I Cor.
patriam tcndentein, et htijus sjecuii Ouclus rcclo lidci X ). Scieiidum igiiur quod ipsi sibi et Dei creaiura
vesligio, et bnnoruiii opertim sludio calcnniein. QuoJ per se qnidcm uiundi sunt, sed idolorinn ac dnBino
anieiii a lcn irc fulei iiaiilultnn rc3ccliiur, el in lem- niorum itivocatio facit ca Immnn la
l'ATn(lL. XCII. 3
75 BtD.t^; VENERAb.LlS 01'i'. PAKS II. SFXT. I. - EXEGETICA GEiNUINA. 76
Scis iiuiit PhansKi auililo vcibo icaiidnliiuii luiil. A Doiniiin siipplicciil pro auiJienda Ecclfsia. Sici|iie
Scis quin iii islo Sfinioiie mnnis super-liiio oliscr- lit nt si mciitem ab intcntione nnn niuiuverii, nequa-
\:iiioiniin Jud:iicaruni destruiiur, qui in sumenJis qu.im Inictu pciitlonis Iraudetnr.
a!inniinaii(lis<|'ic cibis religioiicm siiam situm arbi- Diiniilc eam, (juia clamal posl not. Uoc raciebaiit
luiiiiiir. discipiili, i^noiaiues mysteria Domini , sive pnt
Omnis flaiUalw, quam non plantavit meus PaUr Syrophfcnissa miseritordia commuii , Tel impor-
aelestit, eradicabitur. Si ila esl, qiiiii esl quod Pau- luiiltate ejiis carcre cupienies, nc quasi niedicnm
lus ait : Ego plantavi, Apollo riyavit, ted Ueus dedi: iiiclfracniem crebrius inclamaret. Quod Starcus
incremeniuin (/ Cor. iii); sed solviiiir qiisesiio in islnni uiulierem dicit ad Dominum in dnmo venisse.
«0 qiiod dicit : beusoutem ittcremenlam dedil. Plaii- et Ma(tlia>iis qii.'<.'>i posl ambnlanieni claniare, iia
t.il Ueiis, ct iiemo potcsi cradicare illam planiatio- inli^llisc^duni est, quoJ priniiim veiierit ad Jesum
iieni.iiisi illa iribuerll .id sensain. Undeiii Iiaia diri- inulier, ubi erat in domo, sed ibi rcsponso non iin-
tur : Ego vos planlaiii vineam, quomodo conversi iHis peiraio, egredienlcm secuta sit, doiiec meruil audirc
tN aiiiariiudineni vitis alieiiir. quod seqnilnr :
Sinxle illos, ug<)ue Anibom (oveam cadi:iil. Pliari- Non sum misius nhi ad oves quce perierunl domus
sxos prjecipit diinltteiidos arbitiio suo. sicut Apo- B /ji-gf;, ôn qiioJ ad genies niissus nonsic, sed
slolus dicit : Ilareticum liomiaem posl unant el se- quod primum ad l-:rael missus sit, ui, illis non reci-
tundam contentionem deciia. Merito ccti caecnruin pienlibns Evangelium, jusia fierct ad genies transmi-
Ouces dicuiilur, qui nun solum sibi nc in laqiieum in- graiio ejus.
cidanl prospiciunt, sed sibl eiiam ub^ci|uentes ad Aoii esl bonum sumere paiiem lilioruin,ns(\ue Domi-
prxciiiiiium morlis socuni Iraluini. noruni sitorum. Mira sub persona muliciis Lcclesi:c
Ailliuc et vos iine in:el'.cclu cstis. Corri|iiunliir fides prxdicainr, patienlia et bumililas. Fides ,
qwa
apost.ili a DoiiiiKO, quod in re maiiilcsia niy>ticain credidii salvari posse liliam siiam Patieniia. qua tu-
qii.iTaui ii.iell geniiam. i escnntcmpia, iii precibus perseveral. liumiliias, qiia
l)iia:auicm piocihiut de orc, de Cvrdi: exmnt, rl rv non canibus, sed caiulis coinparal. M.nsa qiioqnc
ea cuinquiiiuHt livm:ium. Lrgo anin:* priiicipaie e^t Scripiura saiicla, dc qua caluli iioii crusias dc
iion jiixia Platonein iu cerebio, scd jiixta Cliristnm p;iiie puerorum cdunt,sed niicas. U'"a coi.\ersi ad
iiicoidcest; iiinli; ilniiolus adjulflr c.igitationiim lideiii, qiii eraiil iii gei.iibus desiiecii , non ll.iere
malarum eiiiiiciiior nnu auctnr esse pniest. Ntm siiperdciein in Scriptiiris, sed spiritalem seiisuin,
cnim scit occnlia riinari cordis, sed ex corpoiis ba- quo prolicerc possiiil, inquirunt. Lt bnc sul) mcnsa,
,
bitu qnid vciscmiis iiiiriiisecus a^stimare ; el cuni '-'

qu,a aui ci.nlii ei corporis officia ad inipleiida di-
qiicnilibel alicm vilio iulcntuin vidct, illic i, el sc- v;,,a prxcepta supponuni.
diiccre [esiiiiai. mulier, nidgna est fides lua, etc In liac muliere
Et egressus inde Jcsut, secfssil in parles tyri et Si- fidcs laudatur geniiuiii ,
qux mox ad prxdicationein
donit. iliC deniqiic caluminaturibus derelictis, lii apostolorum perrcctaui sibi subque obtinebai sa-
parlcs eitcrariii.i gcntinni scccdil. lulem.
Et ecce mulier Llinnanwn', a fimbus illis cqressa
El sanata est filia ejus tx illa liora. Propier liumi-
rlnniavit , dicens Oomine /ili David.
: Miserce niei ,
Icm lidelemque sernionom malris, da;moiiium dcse-
Ilxc mulier l^ccleaiam signiGcat, dc pnsco vani: riiit niiani ; ubi datiir inlelligi quod per cnnfessio-
cunversationis babiiaculo ad Uuiniiium venifniem. baptisino, a diabolo libereniur parvuli, qui

iiein in
Filia mea adcemouio vexalur. Ccclesia sciLcel jam nccduin pcr sc ^diquid possunl boni aut mali.
cfedens pro populis suis, ut et ipsi ab eirore sal-
Ei cum transissil inde Jeius,veiiitsecus mare Cali-
ventur , divinx siipplicat pietali. Iiem ha;c fiiia
iiscendens in montem sedebat ibi. Id esi,
lita^, ct ,
anima quailibel esi, iii Ecclesia maligiiorum spiri-

peracla di-.pcnsalionc salulis genlium, per prxdica-
tuuin decepiioiiibus maiicipaia, pro qua inaicr Ec- JiiJaâin rcvertiiur. Ascendil in monteni,
Q tnres In
clesia solliciia Dominum inierpellat, ui dum ipâ
prnvorans iios ad ccelestia ; sedcbatque ibi, raon-
suis siiidiis aon valet, ille cam mierius ad agniiio-
siraiis in c(i;Ie»tibu» requiem esse quaereadam.
neni vera; lufis in^pirando excitet. El accesterunt ad eum tiiilKS mulia:. Iiabenles seeum
Tropologice vero lilia :i da:monio vexata ciijusli-
niuios, etc. Sedente ergu Dumino in moiue, boc est,
bel (St coiiscieiiiia, sordibus viiiorum polluia, cujus glnrinse in arco coelurum regnante, turbse fidclium
cmendationein a pio Coadilure debel continuis iU- dovoia meiitc accedunt , et secum ducunt mutns
g larc lamcnlis. verbo coiifessionis, caecos errore infideliiaiis, siird"»
Qui nonraponditti verbum. Noluil re>pondere, ne pra'!alnrum pr.rcepiis iiiobedieiites, claudus in ope-
(-finiiariii^ &cnieiitije sux videreiur, q la di\ii : In rilnis pravis, deliitcs peccatoriiin sarciiia : qnos
viam gLnliuiii ne^bieritis (Mallh. \) , cl propter linc oiniics cvangcllcis documentis, ad pedes Jesu pro-
C!ilutiiiii:!toribus occasioncm darel. My.slice auieiii jiciuiit ,
qnia cus curandos liumaniiali ejus subji-
Domliius, si Lcclesix primae lacrymx postulaia non ciiiiil.
iDipeiraiii, obsiinato est clamore frcqueiitandus, et Jcsus imleni convoealis ditcipulis tuis, ail ; Miiereor
ianctoruiii ejus suiil appeicada sufTragia , iii ip>i lurbce, usque Nc ueficianl in i"-:. Ilic iiffectus el
77 IN MATTIlyEl EVANGEMU.M EXPOSITIO. - l.l i. III. TK
compassio liumana; fragiliiaiis cxprifiiitiir, cl excm- A t'e cmlo osUiiderei eii. VoU iirscdicias rclcciioncs,
pluri) magistris prcbelur, consjlia ciin) di>icipuli$ inannn de coelo undiqiic inisso, iii citeinpluiii Mi>\si
coinmiiiiicanJa. Turbam vero triiluo illnin sustincn- voliierunt mu!to teni|iorc relici.
tem, id est, in (ide sanclae Triiiiialis, sive anlc le- .11 ille respondcns ail : Faclo vesjicre , elc. Ex
gem, sub lege, sub gratia secum perscveranicm : cli'mcntis eiiii.i possunl pliivii sereniinie dies prai-
Dominus non vult jejunam dimiitere pastione sacrx nosci ; sed legis dnciores S.ilvainris adveiituin iion
monitionis, iie lassescens in liujus vitae itinere , ad poiucrunl iiilelligere ex vaiicinio proplietarum. S|ii-
opiatam mansionem iion perveniat. litalitcr autein facto vespere, dicitis : Serenumcrii,
Atilli dixerunt : Septem panes, el vaucoi piuiculos. rubicutidum est enim ccelum. Signific.il quod pcr san-
In seplem panibus Novi Testainenti Scriplura ilcsi- giiinem passioiiis Cliri^li iii priinn adventu indulgen-
goatur, iii qua pergraiiam sancii Spiriius meiitium tia pcccatoruiii daiur.
epulas inveniinns ; iii pisciculis vero sanctos accipi- £l mane : Ilodie tempcstnt, rulilat enim Irisle eoe-
mus, per quos lit eadem condiia Scriplura. tum. Siîiiricat (juod in secundu advcnlii, igne prx-
Et pra:cepU turboe discumbere super terram. In cedeiite, venturus est.
refcctione quinnue panum super fenum turba discu- Et reliclis abiit. Rcctc abiii, reliciis adulteris
buit, liic vero super terra ,

quia in lege jubcnuir B quia, juxta Apostoluin : tlutta societas luci ad tene-
desideria carnis calcare, in Novo vcro Testamenio bras {
II Cor. vi).
ipsas facultaies tempnrales relinquere. Et cum venissent discipnli ejus Irans frclum, obliii
Et accipiens Jesut teplem panet ct pitces, elc. Pcr sunt piines accipere. llaDC olilivio iiidicium cst qiiod
/laclionem panum apertjoneni signiGcat sacrameii- Aposloli ininimaiii carnis curuin liabeli:int, l)o-
lorum ,
quibus per A| ostnloruni dislribulionem minum panem viix habentes, qiio reficiebaniur in
iMundus crat notriendus. Qiiod auiem gratias egit, corde.
gauJiiim suum ostendit de saluie generis bmnani, Qut dxit ittis : Iittuemini , el cavele a [ermenlo
ct nos ad ageiidas Deo gratias in omnibus iii(ur- Phiiriâ:orum el Sadducccorum. Murcus hoc loeo biib-
iiiavit. jiiiigit: Et fermeuto Ilcrodis {Marc. viii). Ferinen-

Et conitderunt omnet, el taturati sunt. Saluran- luin Plr.irisjoorum esi , legeni verbis pradicarc,
'.ir, qiii iiil';riia; dulcedinis pasiuin iiivciiire inemo- l.ietis Impugoare ; fernieiiium vcro llcrodis est,
six cormiendaiit. adiilieiium) , Iiomicidium, el quod oiigo sccleruni

Et quod supnjuit de fragmentis tuleruiit seplein cst, odium ac persecuiio ir. Chrisluin ci saiieto:»
sporius ptenas. Sporla, qux coatexnur ex jiiiico ct ejus.
palma, significat snnclos el perfecios quosquc iii C Tune venit Jesus in partes Ccetareoe Philippi. ilic
Ecclesia, qui viridiiaie iidei ct aliiiudioe spei coc- civiias a Phiiippo letrarcha restaiirata, in boiKireiii
lcstium pia:niiorum cipaces suni, ad atcipienda Tiberii Cxsaris, sic appellala est; nunc vero Pa-
aliiora quxqiie prxcepla et consilia, quia (<eiier;tlctii neas diciliir , ei est sita in provincia i>i:u;iiicis ,
populi Dei conversatiotiem nieniis atque nperis ad radices Libani, iibi duo fonles Jor et fian oriun-
sublimiiate transceiidunt. tar.
Eratit aulem qui manducaveruul qualuor miilia Tune iiiterrogabal diicipulos suos, dicens : Quem
hemnum, cxtra nmlieres el pariulot. Reiie quatuor dicunt homines esse Filium lioiniun. P.ilchre iiileiro-
millia fuisse leguntur, ut ipso iiumcro eos docerut gat, non quem ine, seil Filium hominis, lioiuines
evangelicis pastos esse cibariis, sive quatiior viriuii- esse dicuiil, quia qui de Filio liomiiiis loquuniiir lio-
bus refccios. riadcntia scilicci, in qua coguitio lit mines sunt. Qni vero de divinii.ite ejiis iiitclligniit,
rerum appeiendarum et fugiendarum. Teinperainia, dii appellantur.
in qua esi r^^freiiaiio lerrenx cupidilatis. Furiitu- Yoiautem quem me esse dicitis? Non iiescicns de se
dine, in qua est animi Gruiitas adversus tcmporales senteniiain discipulorum el cxtraneorum iaterrogat
ffloleslias. Justiiia ,
quac per cxteras omnes dif- sed ut confessioncm Gdei illorum , digna mercede
fundilur dilectione Dei el prox>mi. In mulieribui et
^ remunerei.
parvutis inlirmos et ad beducendum faciles intelli- Hespondens Petrus, dijut : Tu es Clirisius Filius Dci
gimus. vivi.Vivum Dcum appellat.exprimens nomenetnakU-
Et dimUta turha, as.endit ia naviculam, et renii in r.'in), ad distiiictionem fnlsonim deorom, de quibus
fintt Magedan. Hunc locum licet Harcus Dalmanutha c iniiniis : Os habenl^ et non loquenlur , oculos ha-
iiominaverii, lamen noii esl diibiianduni sub duobus beni, eic. (/'««'. cx ii).
Tocabulis unuin esse. Interpreiaiur enim M.)gedu, Beatus es Hiinon Carjnna. Darjona Syriace, L.iline
poma ejus, sive nuniit, signiUcans boriuin. De quo ditiiur filius cotuinba:. Hic simplicitas Petri ostendi-
dicitnr : Uortut conclusnt toror mea spousa (
Canl. tur, qui ri<ius graiia; spiritalis appellatiir.
iv). Ubi poraa viriulum gignuiilur, cl a custodibus Quia caro et sanguis non revelavil liLi. Iloc est,
iDnrorum tota die el oocie cum laude nomen Do- sapieniia cainali liomines inflati.
mini annuiiiiatur. El ego dicn liti quia tu cs Petrus, el siiper hane

CAPUT XV(. petram erdificabo Kcclesiam menrr.. Meiapliorite ©i
£( atcetcerunt ad euin Pharistri, usqne Ut sujuum diciiur : Sup^r han>. pelram , idêsl , Salvatureiii ,
: :
;
70 HEDJE VENKnABILIS OI'P. PARS II. SECT. I. - EXEGETICA r.ENUINA. SO

qiicm coiifessiis es , .Triiflcaliir Ecclcsia, qiii fiili.Ti
A Qiti eniin tolucrit aniinain suam snlvani facerc, iis-
conressnri siii iioniiiiis p:irlicipiiim donnvii. qiie inveniei eam. Ecclesia videlicel aliud babet lcm-
Et poilceiiiferi non prcevalebuitt aclvirsus eam. Por- piis persccutiunis, aliud pacis. In lcmporc persecu-
l,is infcri Is.Trelicain praviiatem nomiiiai, sive viiia liunis pnnpuda esi anima, in tempore pacis frangcnda
01 pcccat.i, undc mors ad nnimain vciiil. siint dcsidi ria tcircna. F.l iileo felices qui oderuiit
F.t tibi dabo rlavrs regni ceelorum. Id esl , discer- custodiciido, iic pcrdant .nmando.
neiidi scienliam poientiamqiie, qun dignos debeas Qu.d eiiim proderit hoinini, si universiim, clc. Qnia
iii regnum recipere, el indignos sccliidere, nibil prodest lempore pacis lucrifacere caduca, ot
Kt quodcnnque lignveris , elc. ll.ic potcstas sne perdantur aeterna. Suhjungit
duMu cunciis daiur Aposloiis, quibus ab eo pnst Aut qitani dnbit honto cemmulalionent pro anima
r«surrectionem dicitiir generaliier : Accipiie Spiri- sua. Pro Isr.iele dabilur iEjjypiiis et /Eibiopia, pro
tum tanctuni,elc. {Joaii. \\). Ncc non cpiscopis et hiimanu vero aiiima lioc solum, qiiod Psaluiista ca-
piesbyieris, ei omni Ecclesis ideni officium com- nil : Calicem saiularis acripiam, r!c
miltilur, qiiamvis quidam eorum, non recie intclli- Fitius eniin homtnis venturus csi, usqiie fuiii angelit
geriies, arbiticntur sc posse damiiare innoiios, et suis. Posi lerrorem Ixta subjimgii, quasi diceret ;
absnlverc rcos, quod ncquaquaiii possunt, sed len- B Times inorlcm, scd audi gloriain triumpbanlis, et
tanics scmetipsos concessa polcsuie privare. aiigclornm ministcria, qiiia qui minor cst Patrc iii
El prcccepit Jesus discipulis suis ut nemini diccrent Iiominc, xqualis est in majcsiaie.
qiiia ipse esset Chrislus. Caus:is aulcin tuiic proliibilx .imen dico vob.s, siini quidum de his stanlil'us, elc.
prxdicalionis eKponil,cum subjuiigit : Regnuni Oci hoc loco Ccclcsia vocaiur, ct noniiullos
E.iiiide ccepil Jaus oslendere d:scipulis, usque Et ex discipulis promiltebat eo usque victuros in cor-
teriia die resurgere. Esl aulein sensus : Tiinc me prx- pore, donec coiispicerent Ecclesiam Dei conira liiijus
dicaie, cum isia fuero passus, quia nunc non prodcst mundi gloriam ereciain. Venicntc Filio hoininis ia
Cliristuin praedicare, el niajcstaiem ejus divulgarc, regno suo, lioc csi poiesiatcm exiendcnie. Qund ei
qiien? posl paultiluin visuri sunt nagellaium el cru- rcgnum Dei hoc loco ccfilestem bcaiiiudinem vcli-
cifixuin. mus accipcre, el hoc quidam dc asianiibus viderunt
El as^.umens eiim Pclrus, ccepilincrcparcillu.ii, diiii moiiic.
tens : Absii ale, Doiuine, nnn erit iibihoe. Sivc, ul C\PL'T .Wll.
melius habetur iu Gr.cco ; Proptiius cslo libi, Do- C/ vost dies sex, nssiimpsii Jesus Petruin, etc. Qu.t-
minc, noa tril istud. Seorsum namque assumpsit riiur cur Maiiiiaeus ti Marcus posl dies sex Jesum
eiiin, ne prxscniibus coiidiscipulis vidcieiur ar- assiimpsisse sc.um discipubs tesieniur. Lucas diclt r
guere niag slruin, cl ccepit increpare amanlis affcciu, Post uics fire oclo (Luc. u). Sed fncilis esl rcsponsio
ei qiiasi diccrc : lloc iion rccipiunt aiires me», nec quia hic meiiii dies ponuniur ; ibi primus, qiio haee
licri polest ut sit Filius Dei occidendus proiiiisil, n\. citremus, quo proinissa complevil. Et in
Qui conversus diiit Pclro : Yade posl ine, Satanas. raiioiie mystica, illic posl sex muiidi aetaies sanctis
Satanas quippe iiuerpretalur adversarius, qiiia con- ab omni laborc quiesceiidum; hic vcro lempore oc-
iraria, inquii, loqueris voiiinlati mex, S;iiaiias ap- tavo designat csse resurgeridum. Tres solummodo
pollaris ; ^rd Eei|ucre convcrlendo voluniatem luam, ducit secum, vel quia multi vocati, pauci vcro electi
jiixta voluntaiciii meam. vel qiiia lii qiii niinc sanclx Trinilalis suiil lidc im-
Scandaluin es mihi. Qitia iion sapis ea quw Dei sunt,
buti, lunc ejus xlerna visione mcienlur latari. Bene
ted quce hmiitmn. iiex voliintatis csl ut pro salule addidit seonuin, (|uia tuiic jnsti a pravis separanlur,
licniinuiii nioriar; tu aulem, voluiuaiein tuain desi- quoriun iiuuc viisis preinuiitur, licet lidei intentione
dcrans, iioii vis granuui iritici caderc in terrain, ut disjiincii sinl.
iiiiiltus afTcral frucius. £( Irantfiguralus esiaiue eos. Non subsianiiam verae
Tunc dixil Jesus discipulis snis : Si quis vult posl n carnis amitiendu, sed gloriain fuiurae rasurrectioiiis
tne venire. Ilcvelaui suae passionis mysierio, bor- su» vel nostrae Ojteudendo; qiiia qiiaiis tuncaposio-
latur tos, el tiuiul omiirs ad saquenduin sua: pas- iis apparuit, talis pust judiciuin omnibus eieciis ap-
sionis cxcnipliim, promitiens in fuiiiro salutcin aiii- p.jiebit. lii ipso autcm judirandi tempore bonis et
marum. mrilis iii forina servi videbiuir, ut ipsuni judicem esse
Abneget semclipsum.Ttinc cnlm nosabuegamus.dum liilelligcre v.ilcaiil pirversi, qiicm anlea resptiebanl.
vitamus quod per velustatem fuinius, et anniiin.ur Ei resplenduit facies ejus sicut tol, veilimenla aulem
<)uo per novitaiera vocamur. cjus, elc. Nam quia nibil sole clarius iiovimus videre,
tllollal crucent suam, el sequalur me. Alter evaii- iilco iion soliim Domini, sed et sanctoruin gloria iit
gclista dicit quolidie crucem esse portandam, qiiia resurrcciioiie solis .ispectui coiiip:iraiur. Vcstiiiienta
diiobiiS vidclicet r&odis crux tullilur, cum aiil [lor autem Domini sancti cjus aci ipiuniur, quae anie a'.-
:>listineniiam corpus afficiiur, aiii pcr compass'fliiciii «eiisum montis despccta vldeb.mtur, qtiia, jiixia
piuximi ainigilur animus, iit Apnstolus : Casiigo Apusiolum: Nonduin appaniil qtid erimus{l Joan. liij.
arpus meuiii, eic. (/ t'or. ix) ; et ilcru.-n : Quii in- Ei iMarcus dicil candida esse ul iiix, qualia fullo iiou
frmalur, el egu non inftrmor [II Cor. xi)? pulesl lacere sujier lcrram, id esi, Salvalor non vult
f!) i.N MATTiJ/El KVAlNCF.l I l.il t.KiÔaiTiO. — Ll;!. III. 8i
iii k'ira darc litjulilni:> suis c'l:u'il;Ueiii, i\ux cis mi:i- A Si jain veiiisii in ^lmla, cur iu.cciii ,iii' iiin-: n iii afj-
iiL'i conscrvaia iii ccelis, seii ilocior aiilii-inim, vel parot ?
i:\iniius sui corporis mundalur lanlam niiiii(liliaiii af- 1( ille respondens ail cii : Eiias iiuidcm ventiirus
ferre neqtiaquam polest, quaniain Doiiiinus, qiii lic- (st, cic. EII.13 omiila resiiiuciis .inte dioin Doiniiii ma-
cle>iam siiiin purgat ab oiiini iii<|uinanienio carnis giiuni \enUirns proiiiilliiiir, ul cnnla palruiii In (ilios
el spirilus. coiivertii, id cit, ut Christo credaiii, et rcsisiant

Ecce appantil eis Moys<:s el Elias cam eo loqucnles. Aiiiichr'SIo, el hoc qund iiiorli dcbL'! resiiluat.
Lucas hoc loco inaiiifesiius scribit, ilicciis : Erant bico lobis quod Elias jam venit. Iloc dicil de
aulem Moi/sei et Elia» visi in majestale, et dicebaiU ex- Joanne, qul in spirilu Eii.is eral.
cessum ejus. Moyse.s et Elias orarula legis ct pro- £/ iion cognovertini euin, clc. (Iuc esl, fipicveriiiil
plietix tlesigiiani, quae in Dotuino coniplela, et nunc el dccollaveiiiiil.
ilocii» paient, et in fuluro eleciis manifestius paie- Sic et Filius lij:niiiii yassurus esi ub cis. Quia tlo-
bunt. In Moyse quidcm, qui murluusest, lii qui anic rodcs et Ilerodiadcs illiiJenlcs, ct a^l j idiciiiiii filali
dicni judlcli a niorie sunt resuscitandi ; et in Elia, reniitlciiles, criicillgeiitibiis coiiscnlirenl, ticet ijisi
qui necduni moriuus est, bi qiii vini suiil invenlendi, eum noii inierficcreiil.
designaniur, quia siinut obviani Doniliio in acra ra- " El cim venisscl ad turbain, acceisi! nd cum homo,
pienlur, et ad viiam xternain diiccnlnr. e:c. llu.io rijiiioie viili;l M.itlli;uiis luiiaiiciiin, qiicii!
Oicit ei Petrus : Dvinine, boniim esi nos liic esse, elc Marcui surdum uuituiiique .'.cribil, noii quod tuiia
Et qnidem, ut alius cvangelista lesiatur, beatus d«monibus serviat, scd quod cinsum cjiis d.iiinon ob-
Peirus nesciebal quid dixii, diim sibi in lerra jio. servaiis corriplt hoinines, ut pcr cre.iiuraiii, si po--
slto coelestia proinissa d:iri speravit, duuique iii cue- iit, iiifaineiCreaiorcin. Ju.\ia trofiolo^liim Imiaiicus,
lesli coiivcrsaiione labcrnacula liijpnda piiiavii, ubi qui in cocplo noii perilstil, signific.il eos qiii nuiic lii
iiulla adversitatis aura remanchii, ct duni proplictas ignem libidmls, nunc in aquani cupidluiis feriiMiur.
et legfm ab Evangelio sequeîrari puiavii, cujus Accusantur aposioli iion posse iliiim ciirar'', noii
quasi minlslri fucrunt. Sed noverat' quid aii, cum quia hoc ad illorum leferalur iiiibecillilaic.in, sed aj
dixit : Doniine, bonum est nos liic esse, qnia revcra ciirandorum iiilidelilslein.
soluin honiinis boiium est, inirare in gaudium Do- generatio incredula, etc. Dicit cniiii lioc non tx-
mini sui, et buic conlempiando assislere. dio superalus, ied ut pius iiicdlcus non lioiiini, scd
Adliuc eo loqumle, ecce nubes lucida obwnbravit eos. viiio iratus.
Ut iode discat qui materiale tabernaculuni quaesivil,

Et increpaiii illum Jesus. Ex prx'cedi;iiiibiis pecc;!'.
Ni resurrcciloiiein non tegmiue domorum, sed Spiri-

lis bunc lunailcuiii dxinun invaslsse rogiioscllur,
lus sancti gloria sanctos esse prolegcndos. diim ipse non dienion a Donilno currl|iliur.
El exiit ab eo dcemoniiim. .Nam secuii liiin Marcuiii
Ei ecce vox de nube dicens, etc. Moiandum quod
exivii ciaiiians mulluin, et discerpens cuin ; sivc ni
stcut mysterium Trinilatis, Domliio in Jorikine bapti-
odium incuterel virtutis, sive ut siia; viiidicarci ex-
zato declaratur, iia in moiile claiificato, qula queiii
pulsioiiis liijurlam.
in baptlsmo confitemur, in resuneciiune ccdl.iuUjbi-
.iiiien qiioijue dico vobis, si liabueiilis fidem sicui
iiius. Nam hlc Spiritus sanctus In niibc lucida, illio
granum siuapis, ctc. Nim emiii ul aliqiil piilanl, graiio
in columba, quia qui nunc ::implicl corde lidcin quam
sinapis lidcs comparatur parva, scd iiiagiia ; sicut
pcrcipit servat, lunc apcrta luce toiuemiilaliiiur
ncc carnalis esl translatiu nioiiiis, sed ejus qul a Do-
quod crediderat.
iiiiuo iranslalus fuerat e.\ luiiaiicu.
Et videnles discipuli, cccideiuni, etc. Tiinebaiit Uoc autem genus non ejicitur, nisi per oralionem et
ftiiiro, quia seerrasse ccgnoverani, vel visa nubc, vel jejunium. hoc non solum aposlolos, sud
Iii ei omnes
audita vuce. ad viiam insiitucr.s, ut noverimus qujque luajora
Et accessii Jetus, usque Noiiie tiincie. Tcligit cnlni remedio essc siiperanda.
j, leniaiiieiita Isoc
clemenier, ut mens, inelu subiaio, diceuiis veibo Et cum veni.\set Cupliarnauin, accesseriint qiii di-
audiiuin adinittcrct. iraclma accipiebant, dc. Poit Augiistiim Cii-sareiu
Levuntes aulem oculot suos, nendnem videruiu, r.ic. Judxa tribiiiariu facla esi, unde et Josepli profcctiis
Soliis Jcsus, alilalis niibe .Moyse cl EV.a, cernitiir, no iii iJelhlcheni, mitrilus iii Nazarelii, ifuod esl op|)idiiiii
incerttiiii vldcrctur lcjiiiToiiiuin dare Palcr, sive iii Galik:'»;, urbis Capliarnauni, iibl ccnsures qiii cxige-
Cliristu Irgis iiubiij et piophetix niysleria impiela baiit tributa iioii aiidcnt Ipsuin, pru signoruni niafîii-
aperiuntur. tudine, sed disclpulum coiivenire ; sive inalitluse,
El descendeiiiibus iltis tle monU, elc. i\on viiit li.rc slcul alibi, iiiicirogaiit.
prudicari, ne post tanuin gluriam ct u\ scaiidaluni Et cum inlroisset domitin, prmvenit euni Jesiis, di-
lial. eens. Praiveiilt cnim Doinliiiis, iie scaiidalizciiiiir
Quid ergo scribte dicunt, quoi Eliam opor'et pri- disclpuli ad postiil.itioiiein irilniil, euiii eiiiiii vidciit
niuin veniie. H«c iradilio Piiaris^coriiin csi, jiixta iiosse qiiae gcsia sunl se abscnle.
Malacbiaiii, qiiiid Eti:is veuiai anle ailveiilum Clirlsll, Qiiid tibi vidc.ur, Simon, eic. Uui eniiri ei ulraiiii','
it resiii.ual oiiina in aniiqijUin staiuui. Ac si dicat substantia icgis Uhus natus crat, .,olvere tiibuia nun
8G KEDiE VEMiRAUILIS OPP. PAftS li, SECT. I. - EXEGLTICA CLNIJIN\.
ihbcbai: srd per assiimiiiam liumanitfttcm, ut cru- A nuoiiue saliis acquTiiur. Quo iiiitur ordine scamlala
cein pro iiobis siisiinuil, sic et iribui:) dedit. ileclinare possimus insiniiai, si nos ipsos nc quem
\ade ad mare, el miti^ hamum, eic. Mysiice piscis, 1.1'damiis altendiiiins, si peccanlviii zclo justiil» coiw
(]ui primus esl captus, in prnfundo maris erat, id esC. ripuiius, si ei cirde pcenilcndi miseriiordix pietali»-
priimis Adani,at persediiidiiin Adamiim primuslibe- que "iscera pnndinius.

rarclur. Stater, id e..i, cnnfessio, duo babel di- Si auiem non le audieri'. etc. Muliis pnsircmo di-
drachniaia ; ei meriio, qui.i pro peccatore ei jusio cenduin C!.t ut detestaiionis loco eum lialieant, et qui
reddebatur, divisuin est preiiiiin. non potiiit pudore salvari, salvetur opprobriis. Quaii-
CAPUT XVlll. do aulein dicitiir : Sit tibi sicul etlmicus et publicanu»
Quis pula$ major sii in regno coelorum ? Ti ibiiio pro (Maiili. xviii), ostenditiir m.ijoris esse delestalionis,
IVlro aique Domino reddito, arbiirali sunt cuin apo- qui sub nominendclis aglt opera Inlideiium.quam qui
slolis oinnibiis esse praclaiiim, ci ideo inierrog;inl pcrrecie geniiles sunt.
qiiis iiiajor sil in regno cflclorum, id est Ecclesia. Quaecunqite atliyaveriiis , eic. Potestatem tribuit
Et advocans Jesus parvulum, cic. Vel simplicitcr aposl< lis, ut sciant qui a lalibus coiidemnantur, liu-
a;iaie parviiliim, iiisimililudiiiem innoccnii» dc.mon- man.iin senieniiam divina roborari.

'' Quia duo ex Possumut
f.traret, vel seipsiim, qui miiiistrare, iion miiiistrari si vcbis consenserinl, etc.
veiieral, ul eis liumilitalis exem|iluin tribuerei, os- ct lioc spiritaliter inlelligero, quod ubi spiritus e(
tendit. aniina, corpusqiie, coiisenscrinl, de omni re quaro

Nisi eonversi fucriiis, eic. Ul iiisiar seiaiis par- pciierini, impetrcnt a Patre; nullique dubiiim, quin
vulae sinipliciiaiem siue arrogaiiiia conservent. bunarum rcnim poslulatio sit, ubi corpus ea vull
Quicwique ergo liumiiiaveril te ticul parvulus baberc qux spiritiis.
iiie,elc.. Qiii siciil parvulus, non la.'susmeininit, non ruitc accedens Petrus ad eum dixit : Domine, quo-
ceriiens inulierein dclcclatur, et se in exemplum niei tien peccacerii in me (raler meus, etc. Ut peccanii fra-
liuiniliaverit, liic intrabit iii regiiuin cffilorum. iri dimlderei, interrogatus resgmndit, quadringentis
Qiii auWm scandatiiaverit, etc. Multo utiliiis est iionagiiita vicibus, ui lolies peccantl fratri dimiiteret
iio\ium puena lcinporali, quainvis atrocissiMia, viiam iii die, si pocnitentiam ei corde fecissei, quoties ille
<inire corpoream, quani Ixdendo fialrcm morieni ptccare iion possci.
aiiimx niereri perpetuam. Jdeo assimilalum esl regnum coelorum liomini regi,
Yce mundo a scandulis. Ciim nccesse sint iii isio qui voluit rationem poncre cuin servis suit, eic. Juxta
undo scandala, v* qui suo viiio scandalis patet :

^ niorem Syroruin, et maxiine Palxsiinorum parabo-
«'i gcncrali senieiiiia Judas percutilur, qui proditioni lam posuit, ut quid per similitudinem teneatur. Qui
aiiimum pnparnverai. r.itioiiem cum servis suis posuit, quis nielius quain
Si aulem manus tua , vet pes tuus , seandalizat Kcdemptor nosier iiitelliîlur, de quo Psalinisia ;
te, eic. In niauu neceisarios, propter opns, ainicos ;

Deus, iMi|iiii, ûdicium luum regi da, etc. (Ptal. lxxi).
in pcdc, propter niiiiisleriuin discurûs, ineineiida- Et cum coepissel rationem punere. Servus liic qoi
biles in Ix.ioiic aninix admonet excludendos. decein lalcuta debuit, Judaicus est popiilus, qui, DC'-
Et si ocutus tuus scamlalizat le, clc. Scaiidjliiin, calogu legis constrictus, mullaruni iransgressionum
Crxciim vcrbuiii cst, qiiod nos offendiculuin, vcl debiiis fuerat obnoxius, quein Dominus suus jiissil
iinp.ictioneiii pedis diciniiis. Etsi is ciijiis provijiione venuiidari cuin omnilius qu.e liabuit, quia propter
opus liabemus, in iier nos erroris deflectere qiixiil, dcliciorum ni:igiiitudiiiCMi, iii exlerain iradidit pote-
pcnitus nobis esi ejus omiitenda socletns. sialcin liutidnuiii, uiquod iiuluerunt vuto persulvcre,
Dico vobis, quia anyeli corum, clc. Aiigcli parvii- cugcrciiiur toniieiito.
lorum, id est huniilium, assidua coiiiemplatioiie Dei Procideiis autem serviis illc, elo. Cum ergo se le-
perfruuntur. Faciein qiioqiie liumano nioie ponit |>ro g.ilis populiis co.inguii:iiiis senseral, ad preces con-
visionc et agniiione certissiina. £) versus, quud pnus sponie noluit, pnslea. vi coactus,
Venit eniin Filius hoitiinis salvare quod pcrieral. M se fuciuruin promisli ; cl cui poeniicnti per Isai.ira
est, reslaurare quod rontiitum et abjectum crai, et dicilur : De'evi iniquilatrs tuas ut nubcm, el quasi ne-
iileo saSvatum ali eo nolite perdere. bulam pcccula tua {Isai. XLiv). Sed quid poslea ser-
Quid volns videiur, si {uerint aliciii ccnlum oves, elc. vus liic iiigrjiiis lcceiit, niidi.iiniis.
K.idem per parabolain, qu;c antci verbis docriis, Egressus auiem sciuuj ille, eic. Liberaius ergo de
iii per boniim pastorem oviciilam liuineris ob ni- capiivllaie Judaicus populus, noii soluin ISedempiori
iniam infirniilaiein, reportaiam, id esl, geiius Imma- suo inininie graiias egit, sed eliam (êccatis pristinis
iiiim suo sanguiiie rcdemplum, el iiumeio ange!orum iiova supcrjiljiciens, in coniemptuui Dniniiii sui,
sociaium ilissolvcrei. coiiscTvum suum, lioc csi, goiiiilein pnpiiliim quasi
Si autcm peccaverit in te frnter luus, elc. Si pecca- sibi nbnoxiuni, falig:>rc iioii ilislulil.
verit in nos Irater nosier, diiniltemli li;ibcmiis pote- Videntes autem comervi cjus quce fiebanl, ete. Qui
E.aiem ; sed corripiendus est fraior seor»iini, ne per- sunl conservi i^ti, nisi ap.osloli et prjHdicatores Evan-
inaneal in pcccilo. El siquidem audierit, locrifaci- gclii, qui qiiotidie pro salule credeiiliuin conlra do-
iiuis auiiiiani pjus, ct per alieriuo rcmciliun) uobis liim pcr.-ecuioruii Uoniiimui iinplor.uii, ul in Acti-
S-. IN M\TTI1.£I EYANGEyUM EXPOSITIO. — Llll. lil. S»
<iiis .ipoilolorum logilur : Et nunc, Domine, respif« A crgo solummodo carM.iliseslc.iusn, id Cil foriiioaiio.
iii nimat eeitim, oic. rt tii.a spirilalis, i'l esi liinor Domini, i>t utor di-
Servi' neriunin, emne debitum diniifi iibi. elc. I-ilii^- iniU:Uur , siciil niulii rcligioiii.- caus i feci>se le-
r.ili abaiigiisiti^, iiiill:iin poslea coiii|>:iss(imcm er};a giiiiiur.
|iioiiniiis paiippres Inljebaiii, sed delitores sucs Dicunl ei discipuli : Si ila rsl caiisa homini «nik
»lrocil<*r repeiebaiu. ttxore, iion ejcpedil niibcre. Id osl, si lam grave est
Et irahit Dominiit ejm Iradidit eum lOTâriftii.». elr. jiigum uxnruin , noii expeitit lilieriim voUiiitarie se
Id csl, lilasplii iniim popiilum In maniis lloiii:iih>rum ;

suhjicere sorviiuii, cuiii giilusa, iiialedica, ei vaga
sive nialignis spiritilHis, qiii incorrigitiileni aiiiinaiii erii siistnciida.
nequitiamqiie eorum xiernis cruciaubus siiie lina Qui ilixit eis : ISon anines capiunt verbum islud, etc.
pimireni. Iil tsi, liis daiuin esl qni peiivenint viiginiialcm, et

Sic et Pater mevi etieilis faciei vobin, etc Ex qiii- n! arcipcrcnt l:iboraveruni, non quibus neccssilateiH
bu9 videlicei diclis constat qnia si lio»; (|Uod in iios casus et rorluna iiiiposuii.
dclinqnilur non ex corde dimiliimiis. cl illud rursiiin Snnl enim eunticlii, qni Je malris ulcro sic nali
a nobis exigiiur quod iiobis jam per |>«eiiiieHliam di- sunf, clc. Dtio ergo suiii geiicia eunucborum carna-
nii«suin rui&se gandcliamus.
" lia, lciliiim spiriiale, cui prxmiuin promiititur, eo
CAPUT XIX. quod propier Cliristuin cuni posi:ent csse viii, flunt
Ei factum ett curn c«n$ummauet Jesui termones cunuclii : cxlens i|uibiis caitimonix nccessilas esi,
islos, cic. Ilinc ergo incipit ea narrare, qux in Ju- iiiin voluntas, niliil oninino dcijclur.
dxa Dominus frcii. docuil, sire passus esi ; ei primo Qui polesl capere, capial. Hurlanlis vnx rst, eC
qiildein trans Jordancm ad Oneniem, deinde etiam niililes suos ad praîniuin pudiciti.i: couciiaiilis, ac
(is Jordanem, quando venit Jerichum, D< tlipliage si dicai : Qui potest pugiiare, pugnei, superel ac
rl Jerosolyinam. ^'ain oinnis Jud:eorum provincia, liiumpbcl.
quanivis generaliier, ad disiinclioncm aliarum gen- Tunc obluli suni ei piirvuli, ul maiius imponeret et
iium , Jodai.') dicia sil, specialius tanien meridiana oraret. I'uiabanleniin quia Duiniiius corpore mundos
ejiis plaga appellntur Judxa, ad dislinctionem Sama- t.intum laudai.i, non et voluniate, iiescienles quia
iix, Galilxa<, Decapolis, et cxierarum in eadem Domiiius illos no/t beatiiicavit eunuchos, q<ios piic-
provincia regionum. litix iiecessii.is lacit caslos, sed coiiiiueiitix viruis.

El seciiiae s«/i( lurbce mulla; el euravil eos ibi G:ili- Discipuli oulem iiicrepaiil eos. ISccdum babenlc:>
(xos in Judx:e linibus curai, ut pecc:<ia gi'iiiiiiiii in plenissiinain fidciii, piii:ibaiil cuiii ni siiiiilitudineni
eum veiii;ini cux .hulx.i; par3b:>tur, adniilerei. ^ lioiniiium, ofrcreiiliiim inipuitunilale la^^sari.
Hi iicel lioniiiii diimltere uxorem suam quaciinque Jes".i vero ait cis : Siiiile pnrvulos icniie ad iiie, elc.
ex causa. Interroganl, ut quuni cornulo qiiodcunquc SigniUcanier diiii, tjliuin, nuii isiuruiii, ul osleiide-
reS)<oiiderit icneant ^yllugisaio. Si dicerei (Iiiniiicn- ici noii xtaiem ngnare, seJ iiiores.
dam esse, et allam duccnd.im. silniiiet prvdicator Ll cum iniposuissel eis nianus, iibiit indc. Iinpoiiit
pudiciiiae, ilocere videreiur: si non diiiuiii respuii- ergo Ouminus paivulis ii'u;ius, quando liumilibus
derel, quasi sanriU^gus advcrsus doctniiani M< yî, :iu.\i'ii sui graliaiii liibucns, secundnm voluniaiciii
el per Moy^rn Dei leiieretur. Sed Scripiurain in IC' suain cos dirigit, ut suis possinl obsequi prxce-
siimonium Uucens Duniini:s, ui 'lecipuiam iranseat, pii>.
et n:iiuralt:in legem, priiiiamquo Oci sciiicntiam se- El ccce uiws accedens ail illi : iJagiMr bone, elc.
CiiMilo oppoiiciis, qux iioii voiunlalc Dci, scd pcc- Aiulierat, orcdo, lanlum eos qui parvuIor:iiii volnii
caniium ncccssilaic coinessa csi. csse similes, diKUOs esse iotroitu legni cocicstis, ai-
Quia qui /ftil ab inilio masciilum et feniinam fecil qiie ideo cupiebat iion pbrabolas, scd apcile «juibus
ees, elc. Singiilaii nuniero pruiulii, ut unius coiju- operum meriiis viiam xternaui conscqui pussit, cx-
gis cunsiirtia necicrentur. Prxiiitiiii nii|iu.uuni, ex n puin.
duobus iinain fieri caniem. Castiias juiicia spiiiiui Quid me inicnogas debono ? uiius esl bonus Deus.
unus eriicilnr .<ipiiilus. Non bonilalit lestimoiiiuin reiiuil, scd ni:igislri abs-
Q.wd eiiio Deus eonjunxil. Iioino non feparel. Qiiod quc Deo excliidit er.-ûrem, iii cujus coiuparaiiona
Dcus unam efficiendti canieni cnnjniiTii. non poicsi iiiillus osi bonus.
nonio separaie, nisi foiic btjlos Dei.s lltnii i separ:!!, 6'i aulem vi$ ad vilam int/redi, serva maiidula, elc.
4:iaiido propler desi:lcriuin secundx uxuris puiiiai!i Ad')le.sci iiieiii isiuui lcntaloreai cssc ex ci) piobare
J<iniUil. possuinus, qiind Iraiidulciiier i|ux siiii illa ni:iiiJ.ii.i.
Quinnodo Moijses ad duiiliam cordxs vesiri permisit qii:isi noii ipse lcgcrii, interiogat, aut Duininus |ios-
robis dimillere uxores vestras, ctc. Noii Deiis, scd sil Oeo juberc cniilraria.
Movses peiiiiisil, videns desidcriiim seciinddiiiin, Umniii hcee eiislodvi, clc. Mcntilur ado'esc>iiis, si
qii'a iii.<hiit >iidul|êic discordiaiii, <|ii im o >ia el lio- ([' od iii iiiaiiilatKi propusituin e^t opere coinple^se..
iiikida prseverare, nl, juxla Aposluluiii, (onsiliKin Diliges pro.timum luuin sicul leipsiim. Ncipiaquaiii
cs>c'. Iiuniiiiis, non inipciinin Dci tr,>;i,» ahi'ssei, 'pii su 1 vciii!i ci paiijieribu»; aiuissei
Qin,i ijuiciintjue '.iiiiiiscr<t nxoiein iuum. clc Uiia cio,;ari dcbc' :.
•87 \iEOJE VINEUABILIS OPP. P.VI13 II. SECr. I. — LXKCCIICA GEMII.NA. Ss
Si vh pafecius esse, vniic, clc. F:uiliiis cniiii s.ic- A reci;H're Dciiaiis, quani iii parailiso livoro serpcnii^
cus cOMt€imriliir, qiiani volniilas. Jlulli, divilias re- peiiliderat. Iliijis viiica; operarii primo palrcs.deiiide
linqiienles, Doiiiiniiin iioirsequuniiir, qucii) scqui cst legis docioros et propbclae, ad extremuin apostoli,
iiiiiia:i. In pra-cej^tis leg.ilibiis aci.va vita coiimicii- satrorum in ea morum excolebant, prout teiupus di-
(labatur, ile cujus perfectiime glorianiem ad evangc- clavcrat, venuslatcm.
licx coiiiemplationis dccoreiu Salva'.or transmisil Et e(jressus circa horam teriiam, etc. Ab initto eniin
diceiis : Vude, icnde, cin. usquc nd lincm mundi isiius, ad eriidicndam !idellun>
Ameii ilico vobis, quia dives diljicile iiitrabil in re- idebeni, Doniinus deslinare pra-dicainres iion de-
jiiiim coe'.orum. Non all : linpossibilee^t, sed difficite, sistit : cujus m&ne ab Adam ail Noe usqiie prulen-
i|iili niaxinii laboris esi, in pccuniis confidenles au- debal ; hora vero lcrlia, a Noe usque ad Abr;>bam,
lam regiii coelesiis inirarc. Lnde Saloinon ail : 0^' scxla vcrii, usi|ue ad Mnysen; nona a Moyse nsqne
amal divilias, (ructus non capiet ex eis. ad adventum Duiuini fuii, in quibus aiitiijuus ille
Faciliiis est cameliim per fcramen aeus transire, elc. populus, duin rccla (id.; Dcum colcie siuduil, qiiasi
Ouod inielligensPsaliiiista ail ; Divitia: si olJluani ,nolite iii rnltura vinca: labnravit. L'ndecima vero csl ab
cor apponere {Psal. lxi). El de seipso ait : Quouiam advenlu D.jniiiii usque ad liiieni inuiidi, in qiia gcn-
nnicuset paupcr sum egu (Psal. xxiv). Alliori aulem tiles, qui aniea oiiosi stabant, per opcralorcs apo-
Kcnsii racilius cst Clirislum pati pro dilectcribus siolos, ad viiiea:n Domini vocaiilur; qui dicebant :
sxculi, quam dilectdres t*cuU ad Clirisliim posse Qaia nemo nos condaxil, id est, viue vias aperuit.
coiiveni. Camcli enim iiuinine si^ voluil inlclligi, Possumus etlaai easdcm borarum diversilales ad
quia spoiite huiniliaius, ir.rninitaMs noslrx onera unumquemque bominem per aetaiiim inoment:i di-
sustulit. stiiiguere, quia ad vitam bonam alius io puerilia,
.\udiiis liis discipuH, cic. Quo pertinet isia respon- alius in adolescentia, alius in juTenlute, alius iii $e-
sio, nisi qula inlellLxeruiil oinnes qui diviiias amant, ncciule, alius in decrepita xiaie perduciiur.
eiiamsi adipisci ne>ûc..nt, in diviium iiuuero de- Cum uuiem sero factum esset, etc. Tcmpore enim
piiiari. prxteiilo, futuri lcinporis per similitudinem exponil
Apud homines lioc impossitiite esi, etc. Id esl, pos- raiionem, in quo Cbristus toiius creaturx prucuralur
sibile est I)eo ul per verbum a cupidiiate lempora- ft rector omnibus mercedem reslituei, ut recipial
lium. ad amorem coiiverlantur x-tcrnorum. Po^su- unusquisque prupria rorporis, prout gessit. El inci-
miis in divite isto Judalcum intelligcre populiim ,

picl a nuvi:>simis usque ad primos, vel quia pleriiin-
talso iii observalione legis glorlantem, ei evangeli- _ quc anic remunerantur serio venientes, quia priiis
i'3m pcrleciionem spernenicm : ciii ineriio caiiiclus, ad regnum eieunl de corpore, vel quia xquaiem
i.l est, gentllis populus prxfertur, qui faiilius ar- vilx a'ieriix rctributionem sortiuniur.
(iuaiii viam inandatorum Dei elegit ingredi, sicni ia Cum venissent ergo qui circa undecimam horani
Isaia legiiiiiis, quud cîmeli Madiani ei Kphain por- obierant, eic. Quasi ergo posl miirmuralioiiem de-
las Ji'rusalem cum donis et muneribus ingrediantur. iiariiiin accepcrunt, qui post longa inrenii lempora
Tuiic Petrus respondeiis, etc. Ac si diceret : Feci- ad gauilia rcgni peiveueruiit, qiiem iios quasi siiie
iiiu> quod jussisli, qiiid dabis nobis pr.iinii ?

niurmuralioiie post Medialoris advenlum suiuimus,
Ai/i*n dico vobis qiiod vos qiit iccuti estis me, etc. qnia mox, ut dc corpore eximus, sine mora illa per-
Qiiin eniindnodeniirio sxoc iiumero solct univcrsitas

cipimus.
ilesignari, per xii seOcs apostoloriini, jiidicantiuni At ille respondens uni eorum, eic. Isie aniicusqui
oiniiiuni iiuinerositas, et per xii iribus Israel, uni- increpatur proioplaslum el eos qui in illo tenipore
vcrsitas corum qui judicaiidi suiit oslenditur. crediderant poicst sigiiificare, cni dicitur : Nonne ex
F.t omnis qui reliquerit domum, ctc. El esl sensus :
rieiiaiio conveiiisti mecum, id est, recepisli merce-«
Qui canrilia pro Salvalure diinisrril spirit:ilia re- dctn, quani libi promiscram, lioc est, imaginem ct
cipict, qiix conip::ralioiie et tnerito sui iia criiiil, n siniiliiiuliiieni nieain. Qiiid quairis aniplius, ei non
(|uasi p:ii'vo nuinern rciiteiiariiis coinparet'jr. lam ipse plus accipere quani aliud nilill accipere
Jl/ui'/i autem erunl ininii, novissimi , et nocissimi dcsideras?
pimi. IIiic in Juda el i:it: oiie, iiec non et quolidie ini- Vvlo auicm et liuic novissimo dare, elc. Vere eniiii
pletur, quia alii qiiod spirilu incipiuiit carne consum- Jiid.ci oculuin pravum, id est, nequani babenles in-
iiianl.alii sero iiicipiiint, scil bono Uiie consuiiiinaiii. lciilionem, qiiesti siint conlra bcnignil.ilem Dei;
CAPLT \X. cl slulle, cuiii collnlio regni non huinani esl nie-
Simile e»t reguum coelvrum liomini patri\uiniims, rili aiit digi.italis, sed divina; est prxstaiio buiii-
elc. Palrrfamilias condltor nosler esl, qui in vine:ini laiis.
suam, id cst, Eirlusiain, quoi sanclos ab Abel jiisto Sie erunt novissiwi primi, et primi novisiimi. Ll
usquc ad ullinuiin .saiKlum, qiii in liiie munili vcii- cst, Judxi de capiie verlentur in caudaui, cl geiitcs
turus e-t, piolulit, qu:isi lut p.iIiiiil!S mislt. de caiida inut.ibuiitiir in c:«pul.
Convtuiwue uutein fucla cuni oi'Ciariis, elc |it': a- Mulli e,iim sunt vocnli, elc. Quia ad liilcni iiiiiUi
liiis iiiiaginem reîs lialiol, cl iinusquisquc qui ad vciiiunl, ct ad cuioîe rcgnnm p:iiici pcrdiKUiitur.
Lcclesiaui iiropinqnul in Ci>riSio dcbct iuKî:i in L: usccndciis Jaus Jcrosohjma^n, assunijmi liao-
S3 IN MATTH.EI EVANGIil.lUM rXPOSlTiO. — Ltlt. III. 00
dtcim, elc. Ciebro lioe ipsum discipulis dixerat, sed A sed uleniiie sine r.lirislo c;i;cus cral, ([ni, ad cnO is
quia, niullis iii inedio dislaniibus, pntcrai labi dc Doniiiiu asceiideiiie, quia per se videre nnn pnte-
memoria quod audieiant, ilerat nunc Jerosolyinam ranl, audientcs prxconia Salvatnris, et ronressi suiit
ascensurus, ul ad tiniationem eos pracparei, iie cum riliiiiii David, el siix saliitis et illuininalinnis spem
venirei per>ecutio crucis, et ignominia, quasi niiiius habcrc siiiduerunt, el quis esset verus religionis cul-
prmmuniii scandilizarentur. tus, invesligando perquirebaiit.
Tiinc accetiil ad enm maler filiorum Zebedwi, etc. Turba autem increpabat eot, ctc. Mulli primo Ju-
l^nde opinionem regni s<iinpsit, cum ille ignoniiniam da:i, iit in Actibus apostolorum legimiis , doinde
ntintiarel passionis, nisi cx verbo quod Doininus eiiam geniilcs, acriori ac fortiori persecuiionc fre-
dixerat : Et die lctUa reiurget. Pulabal enim eum qucntor instabanl, ne illuminnndiis Chrisium mun-
post resurrcclionem illico regnalurum , et postulal dus invocaret. Nec tanien cos qui ad vitam erant
errore muliebri, et piclatis airectu, nesciens quid prxdesiinnii irtcrnam, vcsaiiiis iminignantium fiiror
peleret. Queinadmodum Petrus, qiiando Iria taber- disposila valebat salute piivare. Moialiler lurb:iin
nacula putabat astriienda. increpantem tuiTiuItum cngilaiioniim ('iirariimque
liespoiidens autem Jesu$, dixit eis : Neseitis quid carnaliuni, iiostro spiritali sluilin atqiie oiatinni rc-
pifiaiis. Maier postiil:ii, et Dominus discipulis Inqui- sisieniem, interpretari v.ilemiis, quem liriiia aniuii
tur, inielligons preces cjus ex filiorum desccndere constaniia oportet supcrarc.

voluniue. nonuin desidcriiiin , scd inconsiderata Et iteiii Jcsus, ct vocavii eot, eic. S;are cteniui
peliiio : quo: ideo iioii coiifurdilur, i|uia de amorc Dei csi, incommuiabili cogiiatione, iiiuialiiiia ciiiicia
D.iRiini nascebaiur. Quare non voluntaleni enrum, dispoiiere : quod ctsi piopter nos lcmporalia periu-
iiC(|ue propositum, sed solain ignornniiam culpavii. I t, iiidc taiueni lucem nobis irilmii, iiiide liabi.-ro
Potcitis biberc calicem, etc. Nomini; eiiiiu calicis niut.ibilitatis iransituin nescii.
sive bapiiMiii, passioiiem desigiiat martyrii, qua et iliserlus aiilen eorum, clc. Tacliis iiiisericonU*;
ipsuni et illos deceliat conswmmari : quam Jacobus quod natura sive debiliias iiiler.il, doiiat. Poîca
ab llerodc, Joaiines a Domiti:ino siisrcpit, a quo in sequuiilur Jcsum iinn lam p.^dibns qiiani vii lulibus,
rcrvenlis oliii luil doiiiim inissus, iiec iioii et in iiisu- quem \idet ct seiiuiiiir qiii biiiium iiiniJ iiiielligil
lam raihniuiii relegatus. Inde videbinius niartyrium opcralur.

animo non de'uisse, licet non fuderil sanguinem per- CAPLT XXI.
seculor. Et cum appropiiiquassent Jcrosolijmis, ctc. Dctli-
Sedcre auiem ad dcxleiam iiieam, clc. Iloc esl : ..< pliage ciiim erat viculus saccrdotum, iii mniite Uli-
Non cst incum dare supeibis. iloc eiiiin adliuc erant. veli, el inlerprciatur domus buccce, sive donius ma-
Sed si viiliis illud accipere, nolite esse quod eslis : xillarum. Belhania, quani huic Lucas adjungii, villula
aliis paratum esi, et vos alii esioie, et vobis paralum sive civiias in cjusdcm monlis latcre est cnnstiiuta,
est. Quid csi, alii esioie? prius humilianiini, qui ct dicitur domus obedicutiae ,
qnas Jerosnlyinam
jani vuliis exaliari. veniiirus prxseniia sua subliniavii, qiiia mulios aiiic
Et audieiiles decem, indignali sunt de duobui [ra- passioiiem suain docendo, donis pi:e coiifessionis
tribus. Inielliguiiiur vel ex respnns<une Dumini, vel ct obedieiili c spirilalis implevit. Qiix pulclire civi-
c\ indi(;iiatione aposiolurum, quud (ilii niaiicni igno- laics in iiinnte Oiiveii posiiae refcruntur, hoc est ii'.
ranles , iiiciisuram suam ininiod:ca cupidltatc ac- ipso Doinino, ijui nos spiritalium charisniatum rtfo-
cciisi, iiiimiseruiil ad grandia posiulanda. vet unetione.
Jcsus aulem vocavil eos ad se, et oit, eic. M.lis nia- Tunc Jesus misit duot discipulos, etc. Id esi, docio-
gisler iiec duos cupidilaiis, nec dcicin iiiJignatioiiis rcs, qiii indocu totius orliis liiiora quasi contrapo-
iticrepnt it livuris; sed docei exeinplu eum in.ijorera sili casteUi nioenia evangeli/.ando pcnctrarenl. Ilos
esse, qui niinor luerii ; et ut si dicu parvipeiiderent, quidam duos apostolos Pciium el 1'hilippuin iiiler-
erubesceient ad opcra. D preiaius est, qui primum Judaicos lines iransgre-
Et egredienlibus illis a Jeiiclio, elc. IIoc Marcus dienies, gcntiles ad Chrisium deduxerunt. Philippus
dc uno ractuni cxco coiiimemorai. Qiije iia sulvitur Sainariam, quasi asinam, Pelrus Cnrneliuin, quasi
qux-stn, ut ill:j solula csl dc ducbus ,
qui legionem pullum asiiia;, prapseutavii.
d;cnioiiuiii in regioiie Gerasenoruiii patiebantur. Jc- Et slalim iiwenielis asinam alUgalam, ctc. Asina
riclio, qua; interpietatur luna, defectum nostra: mu- Synagogam, quse jugum legis traxerat, pullus asinac
tabiliiatis et morlalllaiis significai, de qua Chnsio lascivura ac liberum nationiini populiim deinoiislral.
ad coelcsiem Jerusjlein redeunte, inulta turba crc- perfi-
Lirumque ingrcdientes niundum prsdicatorcs
deiiiiuin subsccula est. Duos vero c;rcos plerique diajvinculis tl funicalis peccalnrum inveiieiunl alli-
fliarisxos 1 1 Sadduc;eos , aiii uhiiiiiqiie populitin gatuin, ut Apostolus : Oiiines enim, iniuit, peccaverunt,
Vcieris et Novi Testamenti inleri rciantur, qiii nec- elc. (/Jom. iii).SoIusergoM.itlhacns, qiiillebraieoser-
duin poieranl dicere : In luniine tiia vidcbimus lu- nione Evaiigclium scripsit, asinain noinino adduclam
nicn. Scciis viaiii dieil, qiiia videbantiir h.ibcre nnti- cnnimemorjl; reliqiii trcs pnlluin, ul ostendrrei
tiani, sed vi.iiii, qii* Clirisliis esi, ignorabant. Alter Synagog« etiam, si pteniteret, saliitem nnn esse
iliudcm scripiaiii legtin , alter i.atiiralem sequcns, dubitaiidain. Torro duo discipuli gemintini prjcdica-
91 IJEDiE VENtRAIHI.13 OPP. I'ARS H SECT. l. - F.KLf.ETICA GEJitlNA. M
loruin ortliiitjni in circiinncisionem el i>rrcpiuiuin, A •luJtis comproliotKij- cl ligîni, su;p jam vic;wi.'-
bive g¥iiiiii;p ililcc ionis siicraiiiciiliim oilendum. tioiin jacramenia 'nrlioarci.

El 51 quis vobii ulu]ind •iuerit , cic. Prxcipiliir Et ejiciebat omiiei lendenies, etc. Eiicogitaverunt
docloriliiis ii(,', olisi^tcnle :"lvi'rsilali!, pr»il ciie dc- haiic prxdaiii itc populo sacerdoies, ul liosiix diêr-
»i>iant, ci> iinoil ci<am uliuin licet peccaiores sinl, s% de longinq'io venieiitibus venderentur, nt ipsi
a;ii|>ii oritmaniur ad vii 'in. nirsiim cmpi.i snsr^pereiii, el ne baiic siropham eo-
iloc anicm totuni fnctum esi, elc Mor (c:(imoniuin riim inopia venicittium dissip;iret, posiierunt nuiii-
in Zacliaiia siTipinin esl. Seil scienduin est qiioil mularios, qiii sub liaccautlonepecuiiiam darent. Scd
secundum liiteram in parvo iliiieris spa(io super quia in lege usuras accipere erat prohibituni, e(
uiriimqiie animal Doininus seJcre noii q'>ivpri). prodcssc non poterat pecunia rcnerata, qux nihil
Ergo cuni liistnria vfl impossil)ili(a<em ii;ibea(, vci commodi liaberent, excogiiaêrunt etaliam leclinam,
liirpi(udinrin, aUiora ppl.iiniis. Filia Sion civitas est ut pro iiummulariis cololiystas facerent, qui coliby-
Jorusaleni, ct signilic.K Ei:rlesiaiii (iileliuin, qiix est da, qii:e tios ir.-igemali, vel vilia munuscula appcl-
lilia suDcrna: Jcriisaleni, qii.e rsl nisliT oiiinium lamusrveilii graiia, uvarum passn ct puina ilivcrsi
iiostruin, qiia, ex pr.fpiitio ol circuiiici-ioiie por gcnens, pro forieratione pecui.ia: .iceiperi"!, ut quoJ
pr*iIicaiores addiict.i, Jr..iis supersed.-linl, qnia in B in numnio non licebal, in his rebus cxigercnl oua
coruni |>ra'Oiwd;is li;ibiial, diociis cis : Dtsciie <i me, niimmis coemunlur. ls(o moUo latrones lempluM
<iuianiilis iiiiii, elr. {Mallh. xi). Dei in lalronum speluncam coiivericrant, qui liicra
Et impoiiieiuiil su/^fi- cot mMiionla tua, itc. de rcligione sectabaniur. Mysticp ingreJilur Jesus
Vestis .ipostolica, vcl doctrini viriuluin, vel disoriio (empluin Palris, id est, Foolesiam, nl episcnp"» ci
Scripliiniruni, vol ccclesiasiicoruiii dogtnutuin varie- omnem tnrbain <le ea avaniix stiidentcs cxpcllai.
tas intcl igi pole:'t, qiiibus iiisi aniiiia iiisirucla riic- Ubscrva prnpter avaritiam saccrdotum aUaria Oei
rii ei iTnata, srs^ôicin liain le Deuiii non nicreiur. Dummulaiiuiuin mcnsas a; pollari, qiii vendunl gra-
riurima au:eni turta siraveruni, e(c. Poriante Do- (lam Spiritiis s;inc(i, e( omtiia raciuiil u( subjecios
niinum asiiio, ini.lli vcsliincni.i siia in via sternunt, devoieni popiros; de qutbus dicitur : Qui aeiioianl
quia sani ti iiiiiriyns | rîpi' o !.c carnis ainiclu cxncn- piebcm meain, ctc [Psal. ut.). Moralitor qiioque in
los, siiiiplioioiihi s Doi r.iniiilis viam fuo sanguiiie iiienlc n>istr;i, qujc debel templum Dei esse, si quan-
dl'er(, qnasi iii
pir.int, ut viJelicot iiinlTeiiso gressu nieiiiis, ad su-
pernx incenia civiiaiis, quo Jesiis d>icii, inoeilant. speluiica la(runes rot-ideiit, qui simiilicitor gradienles
Moraliier Jesiis asinnm sedcns Jcrusi.>lyiiiaiii (cnilit, „ > iiicrliciunt.
Accesseiunl ad e-ni ccRci et clauiti, etc. Sanavit

quando qiiililiet lidelis aniimm rc;;eiis, viJclioel
jiimctilum suuin, ail pacis iiidin.x Msi iioiii diicil. ca'Cus, ut cl ipsis calumniatoribus suis isiorum illu-
Vesliiiienta vcro in \ia stcniuiit, qni lOipnra Mia muiatio cor|iora!is lieict spiritalig luceina cordis.
eilomani, ut ei iiri- ail mcnti-ni laieni, vcl cxeinpla Curavit claiidos , ut C Je claudicautes :id Cbrislum
b na .'cqiientiliiis prabe.ini. currendu meliores acoperent peJos.

Alii autem cocdebani ranies, elo. Itanms ilcaiioii- Vidtntes autem prnicipes saceidotum, >ir. Qiianla
bus ra'duut (|iii >ii dnciriia voritatis seiaoiiî.is Pa- doiiionlia sacerdolum '
Maxiiiiiini, ut nnlii videtur.
trum rxccrpun(. el lias in via Doi ad aiidi(»ri$ .itii-

intor oniiiia signa qn.i: Duininus exbiljuit aspiric-
iiiiim vciiieiiiis liamili pr.^cdioatioiie .siibniitiiini. baiit, iit homo et iii illo conltiinpiiliilis, sc;il>iset
Tmbx autem qutc priecedeLanl, 0(0. rraccssil (iJe Pl>arisxis conlra se sxvieniibus, ct vident bu-i cua
populuni Judxoruiii, cadoni )ue siib-er|iiiiiir gonii- lucrj des(rui, ad unius nîgelli veilv ra polucnt (jii-
I um inulliludo. Lna omiiesvooc Os-.unui llobrai< um, laiii cjiccre multitudiiiem, ei alia l.ioere, nux' infiiii-
qiiod Latine sonat Sutva, rlamalj;iiit, ijni.i i|iiod salus lus iiun fecisset exertidis. Igiipum clcnim quidiKin)
iiiiindi sil Clirislus agnosccbant. Addehant in excel- atqiie sidcrenm radiabat ex oculis cjus, c( diviiiiiatis
bominum ni;>jes(as Iiicebal in facie; ciimqnc maiuim noii nu-

tis, qiiia adveiKus ejns iioii (aiiiuiii salus, y
sed totius sit niundi, (crrena juiigens cocloslibu.i, ut deant iiijicere, (auien opera cslumnianiur, et lesii-
oniiie geiiii ei flectadir coelestium, lerrestrium ct inoniuin populi ct pi:er>>ruin, >îil clainabant : Osan-
liiloriioriiin. tia fitio Datid, vertunl in ralumniam, quia videlicct
Et inlravit Jesus in lamplum Dei. lioc iion dicatur nisi soli Filio Dei.
Ingressiis civiia-
«III priino 1,'iiiiiluiii adii(, nos quuqne iiilurmans ut Jesus autem dicit eis : lliique Nunquam, c(c.
iii 011. iii biro religiuiiis divinu: siudinm orationis Quam modeiaie (cmperat responsionem Non dixit,
!
oiiinibus terrcnis nogniiis pra^ponainus. Decima ergo qnnd scribx aiidire cupiebant : Bene faciunt piieri,
die niensis pri>repit Moysos agiium sumere, c( qiiud roilii lesiimoniuin perbibent. Ncc rursura : Er-
us(|uc ad deciuiuni quaitnni diein servare, rani pneii. debetis a:ta(i ignoscerc; £e>l profert
pra.'llgu-
raiis isliiiii Duniini advonUiin, pust babitum in netha- exoinplum de Psalmo vtii.ul, lacenic Doniino, testi-
i;ia conviviiim. Docinia die inensis in rivil:iieni ante moiiiiiiii Srripiuiaruiii pucioriim dicla liniiaiul.
l':ischa quinque diebus, 111 qua susiinebat duncc dc- /•."( reliciis ilUs, abiil, etc. In iUo rsrossu vocatio-
agiium acripieiis, iieni i;eiiliuni |ir.rri|iiiiabal, et i|iu>d in l»rael perr

riiiKi quarlo dic monîs .Mos;iiciiiti
liiruni oraiiniils ogressus a mmcrc ii»ii pntuit. El lioc >iii<.,iuu intolliênilum

cuiii disc>p>>li> .n iibi
'S IN M\TTII.«:i EVANGELIUM EXPOSITIO. — LI3. III. 94
esi, qiioii mnlx pauperiaiis, ci il;i nulli sii adulalus, \ Al illi coiyiabant, eic. Si cnim de coe! 1 essc lia-
iil in urbe ma.iiiiia nullum liospitem niillamque ii.- ptismiim Junniiis respiiiKlisseiit, '''Uiseq iciis «-rni
Teiieril inansionem; sed in .igro parvulo apud Laia- respoiisio ; Quaie ergo non esiis bapliziiii ab ei>?
rum, sororesipic ejiis liahitarei. Si voio dicere voliiissenl buniana deceriimie ci^rn-
Uane autem rcveruns in eiiiialeni eiuiiil, elc. pnsitiim, sedilioiifni popiili forinidabant, qui ah eo
Discusîs iioctis lenebris el ticina iiierulic, qiia Do- gregaiim receperat bapiismuin, et eum babuil sicut
niinus passione sua illuslraiurus crat orbem, lum Pro|iliclam.
in civiiaiem reverterclur, esuiiii, vel veritaicm bu- Et r.ipoiiilenlet Jesu dixerunt, etc. Noii ncsclre se
tnanx carnis ostendeiis, vel salulem credeiiiiimi, ct ilicii quod Cfiisequens erat, quia veritas mcntirl nnn
credulitatem Israclis xstuabat. Vidit arborcm cum polest, scd eis nolle ostendere qiii meodjcio legebani
roliis tantum, lioc est, Synagogam cum superstiii.i- qtiod scirem. Impletiirque illiid pmpheticum : P.i-
nibus Pbarisxorunr. et verboruni ornamento sinc ullo rfliii luccrnmn Chritlo mco, Id cst, Jo.innem, et iiii-
fructu veril.itis iinmobilem ; el arefatia e.sl liiul- tnicos ejut induam con[uiione {Psal. xiii).
nea, quia, esiirienie Doniino, cibos quos ille cupie- Quid aulem vobis videtiir, elc. Hoiiio isie Deus
bal non lialieb.it. Siecaveninl folia, el, fraciis ramis, Pater est, qiii omnes liomines qnos crenvit palerno
radix vivet : de qua in novissimo lcmpore, si crcde- U diligit afTcctu. Ilujus Olius mjjor j^cnlilis est populiis.
re voluerint, virgiilia fidei pullulcm, impleturque tx lempore Noc procreaius, qui secundiim Lucam
Scripiura dicens : E>tarbori .'•pes. ineadem parabnla rigidus cl liixiiriosus describitur.
Et videiiles d.sciputi niirati tvnt, dicentes, elc. In Unde pra>cipiente Pairc per n:itur:ilis legis noiiiiain :
proxinio passurus debuit discipulorum aiiimos aiiii- Vade operare in tinea; hoc est Quod tibi iion vis :
cipntioiie iniraculi signare. 1'oiuit ergo Salvalor ea- fieri, alleri ne feceris (roi. iv), superbe respnndit
dem viriiile etiam inimicos siccarc suos, nisi eorum Koto. Postea vero in adveniu Salvatoris operntus
per palienilam exspectaret salutem. est in vinea Dei, quia, arta pcpnileiiii:!, sormon s
Respondcns aulem Jcsus ail eis, clc. My^tirc pro- cnntuinnciam laliore coiresil. Secuiidus autctn po-
pier superbiam suam diabolus cxprimitiir, qui, prx- pulus Judxoruiii cst, qui rcspondii Moysi : Omnia
dicantibus verbum doctoribus, cl ab enrum coidibiis quarcunque dixeris, faciemus. lu noii ivil in vincnm.
repelliiur qui ad vitain suiil prxordiiiati, et in iiir-
Yenit enim Joannes iitvia juilitiie, ctc. Viam crgo
bulentis aiiiarisque iiindeliiim mentibus vesaiiiam jusiiiix Joannes prxdicans venit, qiiia Ciiri>tiiin,
su.'e lyrannidisexercere perinitiitur; laiitoque airius qui consummatin legis ei propliclariiin cst, adesse
in eos des.ijvii, quanto amplius se dolet a Ixsione digito dcnionsiravit. Porro icgnum Dci potcsi Evan
piorum fuisse deiiulsum. gelium Dei intelligi, in quo geiiies JuJjeos praece-
Et omnia quacunque petieritis in oratione ctedeutes, duni, qiiia ciiius creilideruiit.
accipielis. Ilic quxritur cur Paulus, qui terlio Dorni- Aliani parabolam audile. Homo eiat paterfamiliai,
nuin ut a se angelus Salanx discederet rogavit, buc qui planiavit vineam, eic. Deus P:iier plaiiiavii vineain,
oon potuerit iinpetrare. Sed liiijus motio quxstionis quia iii tcrra repromissionis ejectis gentibus popu-
antiqua jain P.ntrum explanalione reserala esi, qui liini suum collocavil. Scpem circumdedil, \el niurum
veraciter inlellexeruoi, illos solum in nnniinc Sal- urbis, vel auxilia angeloruin. El fodit in ea torcular,
vatoris pciere, qui ea qux ad saluiem perpctuam aiit altari:», aiit illa quoriim ires Psalini litiilu prxno-
periinent pciiiiil. S:epe si ea qux ad verain saluleni Inntur. Etwdificavil lurriin, id est, templum. De qiio
respiciunt peiimus, ipsi niale viveiido auilituin nobis Micbeas : El lurris mbulvsa (.Vic/i. iv). Ei locavit
justi judicis avertimus. El si pro percanlibus salu- eam agiicotis, quos atibi oporarios coiiductos appcl-
biiler ut resipiscanl oramus, :ilque ex nostro meriio lat ct :ibiiitse diciiiir nnii
; loci iniit.itioiie, sed ut
digni sumus aiiditii, ipsorum tamen perversitas, ne viiiitoriliiis liberum rcliquisiiC operaiidi osieiidaiur
iinpetremus, obsi^tii. Sed liic speranduin cst quod arbilrium.
quamvis eoruin salvalioncin impeiraie nequeamus, ^. Cum aulem lempus frucluuin appropinquntsel, elc.
neqiiaquani lamcn fructu preois nosirje priveinur, Scrvi qui primi missi siint, .Moyses el Aaron inlelli-
qiiia ainoris quem illis iiii|<eiidimus, niercede dona- gi possuiit, <i'ios flagello c.-Bsos vacuos dimiserunt.
Liiiiur. Fitcii.itn aliquaiido, quod pie pctita, si bic Vexatut eil Moiji,es propier eot, clc. Et ipsuiii David
siatim non obtineinus, in futuro cum dil.itione aucia serviiin siiiiiiiii palrisfainilias alTeclum coiiluineliis
possidcanius.
sivc in capile vuhuTitum, qiiod Evangclium M.irci
Et cuin venissel in tentpliim, ctc. D; polesiate soiial, alijcceruiil dicenles . Quie nobis parsin Darnd,
calumniaiiiur quim Dei dubiianl; ct snbiniclligi aiit qttK lia:rcdi!as in jilio Isai {III Heg. xil)? IJe-
volunt diaboli esse quod f.iciul, addenles quoqiie : giiuiii simul ejus ignobili, ct rctigioneni iinpiclaie
Quis libi dedit liunc poleitalem ? Manifeslissinie Dei niulaverunl.
Filiuin neganl, qiiein piitant sigiia alieuis viribiis Itcruin niiiil alioi servos, etc. Servos istus cliorum
exliibere. pruplieiarum intelitge. Sed qiiem liorum noii sunt
Rcspondens aiiiem Jeius dixit eii : Interrognbo vos, perseculi ? ei oct iderunt eus qiii pruiiuiitiabani du
e'c. Proptcrca inierrogai, ul siio vel s.leutio, vel adveiitii DoiiiiHi Salvaloris. Qiiod vero dlcit : Aliitm
s>'.ileii'i.i rondcnincntur. euiiikiuiit, iiliuni occiderunl, alium vcro Inpiilaverunt,
95 DED.E Yt.NEr.AUlI.IS OPl'. PAKS II. SECr, I. - EXECETIC.V CENUI.NA. 0«
Itigamus E{iii-Iol;iiii ViinU aJ llelir^ros, el c\ ea |i!e- A nem vcio ire, est actioiium sTtul;iriuin liiciis in-
nissinie dis( iimis ijiii !>ervoi'iiiii Dei quaiila perpcssi lilare, per qux quis seruiidum niystcrium Iiiiarna-
smit. tionis doiniiiica;, vivere dissiniulat.
Novissime aulem inisit ud eos liiium suum, elc. Heliqui veio lenuerunl lervos ejus, clc. Missis ilaque
Qiiod ail : Qiiia verebunlur meum, non de
Fiiiiiin cxcrciiilius .'ingelorum sive ducibus Romanoruni,
ignoranlia venit, scd senrpcr .niiibigere diciliir Deus perdidit superbos mariyrum persecuiores, et civi-
ul lilcra voliinias lioiiiini rcscrveliir, cl pnsi lol sce- t:item illorum siiccendit, quia illorum non solum
lera adliuc eis locum niisoiicoiJix rescrvavit. animK sed caro quoque iu qua habitaveranl, gehen-
Agricolx autem videnies piinm, clc. Manifestissinie nx nnmina cruciabilur. Quod sequilur, de reproba-
prolial Doniiniis, iioii per ignoranliani, sed per invi- lione Jud.corum et vocjtiune geniium apcriissiine
diain printipes Jiidxoruiii crucilixisse Filiiim Dci. soiiat.
Iiilellc3,enin( hunc essc, de r|uii diciiim esi : Posiula Ei egressi servi ejus in vias, eic. Vi« inleliiguntur
a me, et dabo tibi geutes, elc. {Psat. ii), qiiando aie- dogiiiata et errores genliliuiii. Sed ex oiniiibus his
tiaiil : Ecce mundus tolus post eum abiit {Joan. xii). ad nnplias venerunt, id est, Chrislo credideiuni, et
Ciijiis sibi lixrediiatem vindicabant, quia liilem qua; de ipsa qiialiiaie cnnvivanlium aperle ostcndiiur
piT euni est, co dcciso, e\slingiierc, et snain inagis, quod per has regis nnpiias prj-sens Ecclcsia desi-
ûae e\ lc.ê csi, juviiiiiini |ir;clcrri'. ac gciilibus im- giiatiir, iii ijua cuin Loiiis inali coiiveniuiil.
liuendis conabaiitur inseier.-. Quod vcro extra vi- Iiitravit antem rex ulvidnel, clc. Ingressus rrgi.s
neam est occisus, signilicai vcl qiiod exira port:im ailvcnliiin Doinini in judicii die ustendil, quaiido
sil pafsus, vrl qiiod prius ab incrednkTum cordibiis lidcin el mcrita singulorum discernere venil. Poiro
repulsus, .'ic deiudc sit cruci addicius. luuis nui vcste nuptiaii iion invcnius asserilur, om-
Cum renerit Doniinus viiieop, elc. liUerroganl, nnn nes qui in inalitia suiit sociati desigiial. Vcslis au-
qiKid ignoret qui.l rcsponsuri sint, scd ut propr.a icm nupii.ilis pra;cepta sunt Domini ei upcra quaeei
rcspoiisione il:iniiiei;iur. lcge et Evaiigelio compleniur, novique hominis
Dicit illis Jesus : iûnquam lcgistit in Scriplurit : ciriciunl iiidunienluin. Ainicum voc:U, quia ad nup-
Lnpidem qnem, <(c. Ouoiiiodo, inquit, implcbiiur lias inviiaius esi; aiguit iinpndeniix, qnod vesie
Ikcc Propliclia, insi quia Cbristus, a vohis reproba- sordida niuiuliiias pollucnt nnptiales. At ille oliinu-
tus et occisus, credilunis est gcntibus prxdirandtis, tuit, qnia oninc liinc cessat cxciisaliunis argiinien-
iitquasi bipis angnlaris ei utroque popnlo uiiain sibi tiim, qiiando ille loris iiicrepat, qui icatis conscien-
fideliuni civilalem x-dilicet. -» ii.Raiiimuni intus acciisat.
Jdeo dico volis quia aujeretur a vobis regiium Tunc rex dixil ministris, elc. Ligantiir lunc pedes
Dei, etc. Itigniim Dci sacrasdixil Scriptnras, alilaias ci maiiiis ptr disirittionem seiiteiiii:c, qui mudo a
a Judxis, et iiubis iradiiag, ol frurlus earuin la- pravis operibus ligari noliierunt. Iutcriores quoque
ciamiis. icncbras dicimus, caciiaicm cordis; exieriores ve-
Et qui cecideril supev lapidem islum , confringe- ni xternam noctem damnaiionis, in ipniii tunc in-
lir, ctc. Qiii p r niala opera Clirisliim olleiidil, coii- V lus projicitur, qui iiuiic sponlc cctidil ia ca;eita-
I ingelur quidein, sed taiiien per palieiiliam Dci ic- lem cordis. lllic dciites stridere <t oculi llere perhi-
servaiur ad salulem ;
qiii vero Cliristimi penilus bciitur, qiiaicnus singula qiixque iiieinbra siipplicio
ncgaverit, iiTiicns siiptr illnin lapis cniucêt euni, siilijace:iiit, qiu: liic singiilis quibusqiie viliis sub-
utnc tesla quidem reinaneat, in qua hauriatur aqux' jccla servieliant.
pusi!liiin. Alio seiisu : Peccantcs liic qiiaui, in jii- Tunc abeunles Pliarisa:i , elc. Cx.sar Aiigustus
dicio auieni supcr\enii't ciim poMia pcrditionis. llerodeni lilium Antipatri alienigenani el proselytuin
CAPUT XXII. regein Jiida:is consiiiuprai, ut iributis prxesset, el
Et respondcns Jcsus dixil iterum in parabolis, elC. Roniano parerct inipcriu. Milluiit igitur Pbarisxi
Regniini caloiuin Ecc!esiam jiistorum appellal, n discipulos suos, quasi niinus notus aiqiie suspecios
quain regi siniilem esse dicil, illi iitiqne de quo di- cuin Herodis militibus seu illudentes quod iriuuta
cilur: Deus judicium luum Regi da, ctc {Piul. lxxi). Itomanis sulvebant, et non divino culiui dediti lan-
Qtti (ecil nuplias /i/io suo, quia ei per lncarii:ili(iiiis tum erant ; aut nt abscondite lacilcque detipereiit
iiiysieriuiii saiiclain Eccle'-iam soclavit. eum, vel ut deprclii'i!.>;i niinus erubesccrcnt apud
K/ miiit servcs suos, eic. Misil pioplietas dc do- euin. Nam consiliu malo deprehcnso, t;into miiius
niiiiica incarnalione prujdicatores, qnos poslea snb na<.cltur conlusio, quaiitu luerit persona deierinr.
ocfisoiuin niiniine taurorum roinnicnioral, co qiiod Magister, scimus quia verax es, elc. Magislrum
secundum lcgem ultioncm de ininiici.s evcrcebanl. et veraccm vocanl, ul, qii.isi homo lionoialus et
Misil ileriim aposiolns siib noiiiiiie allilioriiin nntalos, laudatus, mysieriuin eis sui cordis sinipliciter apc-
ob gratiam intcrnjc pinjjuedinis, scu dcsidciia subli- riret et fraudulenler prnvocant, ut, magis Domiuum
mis conieniplaiinnis. Ilanc epulaiioncm propbetc qnani Cxsarem timens, dicat iributa sulvi non de-
tutHiam.apostoli jaiii ractaiii nunli;ibaiit. bcrc, iit st:iiiin iierudiani aiidientes teueant quasi
ilti uuiem neijlcxeruw, etc. In \illain ire, est la- priiuipem coiitra Roiuanos scdiiionis.
boii lcrrcDO iiumjdci aie incuuibcrc ; iii negoiiatio- Cogniia antem Jesus nequiiia eornm, etc. Noa se-
57 IN S1ATT(I/EI EVANGELIL'M CXPOSlTrO. - LID. IV. 08
ciimlum sermoncs eormn pacificiis lihin.Ic nspnmlii, A 1;«' e corrupiionis , aiqu • siiie ullo terreni reaiiis
se<l secunclum conscicnliani eoruni cnulolem aspera acin piT|i<'Hi3 Doi vijionc friniiilur.
(lixit, qiiia Deus pleruraque ail aniinnm lomii- De resuirixlwne autem mmtiiorum non l,'gistis, elC.
liir, non ail corpus; voluiitatltius respoii(Jol, non De iiuiiique liliris Moysi profert lcslininniiiin ad pro-
*erbis. baiidam xteriiiiaiem aiiiniarum, propter Sadducscns,

mihi nnmisma temus, cic SapiciUia sa- qiii illos t.intiiininodo rccipiunl, qiiia stiiltniii erat
Oiienflite
1'icnicr agil, ul suis poiissimum teniaiores serinoni- profcrre lesiimonia propliclaruin, quorum illi .iu-
l.iis confiienlur; ciaJ lioc iiilerrogat, ut ail sermo- clorilatem non seqiiebanlnr.
iiom eorum compeienter respoiideai. Non esi Deus mortuorim, elc. Poslquani proba-
Hic, Ca-sarem Tibcriiim &i-
vcral Dcum non posse fieri animarom, nisi perse-
DkuiU ei, CfFiari», etc.
verarciil, conseqiieiiler corponiin iniroducit resur-
{niQcari, privigniim ei qiii in loco praecesserai vitrici,
siili quo et Dominus passus est, iiitelligcrc dcbc- icciioocm, cum quibus simul bona malavc gessc-
runt.
II us.
Pharisai niileni audienies quod silenlium imposuisset,
Redditi; inquit, Casari qiice ejus ntnl. finmtmm,
eic. lii iiiiiMn coiivcncrunt diconies apud se : Lo-
Iributum et pccuniam ; et qu.i; sunl Dii Dco, «leci-
l^ (juatnr pro omnibus iinus, ut si viccrit, omnes vi-
:iias et primitias. Alitcr, queinailmoiluni a vubij
deamur vietorcs ; si auicni viriiis fuerit, vel solus
Cjcsar exigit iinpressionera imaginis suoe , sic ct
videatur cunfusus, et quid inandatuin magniim sit
Deus iit queniadmodum illi redditnr nuiiimuii, tic
inlerrng.nt, ul quidquid illc respondcrit, occasionem
Deo anima , lumiue vultus ei illustraia aiqiic si-
liabeai calumniandi, aliud asscrens niagnum esse de
-gnata.
pluribus.
In ilta die accesterunt ad eum Sadducai, cic. Qui Ait illi Jesus Diliges Dominum Deum tuum, etc.
;
animas simul cum corjioribiis creduiil interirc, rccte Piimum cigo ei maximum omninm inandatum est,
istiusmodi ringuni bbulain, qiin> deliramenii aigual cognilio aiqiie coiifessio divin.^ unilalis, cum exse-
coa qui resurrcctionein nsserant corporum. Poicsl ciiiiune bonae operationis. «ona auiem operatio in
aulcm (ieri ut lioc .iliquando in gentc eoruni acci- dilcctionc Doi ei proxiini perficitur.
derit. Congregaiis autem Pliaiiswis, interroijavit Jtsut, elC.
In resurreclione ergo cujus erit de scpteni, elc. Tur- Noii reprelienduntur quod filiuni David dicunt,
piiuilincm opponiinl labuia', iit resurreciionis dcnc- scil qiiod Dci fiiium csse non crcdiint. Domiiuis si-
gcnl verilnieni. Vcrum myslicc septcni lii fralres qiiidoin David est, Deus 3n'e lenipora nianendo, cl
îiie filiis deruncti reprobis quibusqiie congruuiit, " filiiis David in lempnre liomo nasceiiMo.
qiii pcr txiam liiijus sxculi viiam, qux se| tein dic- l'U uemo poleral respondere ei verbiim, ncquc aiisii»
bus volvitiir, a buiiis operibus stcriies existunt : {iiii, etc. Verbum qiiod paieret insidiis non itive-
qiiibiis viriiim inibcra inoric prxrpptis, ad ulliinum nieiiies, confutati ultra non inierrogani, sed aper-
ct ipsa mundana coiiversatio, quam illi absqiie rructu tissimc eomprehensum Ronianre iradnnt potesiati.
vitalis opcris exegerant, quasi uxor infecunda irans- Ex qiio iiitclligimiis veiicoa invidise (osse quiilem
ibit. superari, sed dilficilc coiiquiescere. Ad isium crgo

tlespondens autem Jesus, ait illis : Erraiis, eto. qui dolis inii|Uoruiii superari non poluit , siniplici
Quia Latina consiieiudu Crxco idiomati nnn respon- corde et pia devotione, quusi ad saluiis auclorcin ac-
dct, slnipliciicr dictum intelligacius ,
quod nuberc codaiiius, ut illumineinur, et vulius uostri nun eru-
de viris, et nubi de uxoribus scriptum sit. Sunt eiiiin bcscent, quia iiiveniiiir a iion lentantibus, et fidcm
sicul aiigeli in coelis absque ullo moriis metu et in ilium habeutibus a|iparet.
LIBER QUARTUS.
Confusis, ut dignum eral, ac repudiatis tenlatori- D pccniientijc aggravanies, ut aut iiecesse est poeni-
Liis ad suos Jesus sermonem convertii, ut illorum tcniiain rejiciai, aui suscipiens, dum ferre non va-
confusiu islis lieret disciplina. Infructuosus namquc lct, scandalizatus amplius pcccet, qiiasi non melius
e&t seriiio, si in quo ut alicr confunditur, sic non sil prupicr uiisericordiam darc ralioiicm, qiiam pru-
alicr erudiaiur. pter crudclitatem. De lalibus recie subjuiivii, quod
CAPCT XXIII. sarcinas ipsas uno suo digito non tangerenl, boc
Tunc Jcsus lucutus est nd lurbas, usqiie Dicunl est, ne in minimis quidem ea perficcreni, i|iia) conlra
enim el non [aciunt, eic. Pcr caibedrani legis oston- morem pairuiii sine fide et giatia Jesu Christi et
dit, et propter saccrdoiiuin nominisque digniintcni scrvare et bcrvanda tradere pra;suniebaiil.

exlioriatur populos ut sulijiciaiilur eis, non opcra, Dilatanl enim phylucteria sua, elc. Piclaciola De-
sed dncirinam consideraiites. Ilnrum in Ecclesia caloiji phylacteria vocabaiit, qux in froiile quasi ob
nunc exeinpl.i imiianiur, qui subjectos docent, quod custodiam et niunimeiilura sui ponabant, non in-
ipsi implcrc dissimulant, vcl pcccantibus puiidus lclligcntcs quod bxc in coidc assidua nicditiitioiie
99 REBiE VtNERAniLIS OPP. TARS II. SECT I. — EXECETICA CENUINA. m
port 'Mta sini, iioM in corpnre r.imini msndaia. Erat A Dnces cwi-i eiLolunles cuiicem, et leliîiia. Siciit
oti.iin (iiiibiia yMX^ et Irevis, iii qiinlnnr pallii iiinc, iic el niinc, coiUr.i praecepluin Del, qux digiia
si<minii>tiliu9 propier dilTerenllain vcsiium eorum suni, sicul esi judicium. el qu« snp.rius posuii,
pnsiia. sic ut in carne circumcisio cx prrcepio logis. devoranius alqne ncgliglinus, et opinlonem religionls
Qiiam muiler in pnllio Dominl, qux sangnine flucbnt in parvis, qiia; lucrum liabent. diligeiillam demnn-
lctijjii, «i'(l nnn est compiincia superstiilosis senilbus slramus. Possunt antem li i-c per :illpgoriam ad Jii.
Pliaris.Toriini. d los referri, qui dimiserunl Barabbam, qui non sol-

Vos flifofn nolile mrnii riibbi, elc. Ulc mulli do vcral Sabliaium, qiiod inagna diligeniia observa-
voMliiiiie roirimi el magislrornm nioveiil i|u:eillo- bant occidcrunt autem Dominum, spiriialiter Sab-
;
ne'^. sed raeile sulviintnr, qnod i|uomodo nnus per b itum iiisinnanicm, per jiidicium ei misericordiiim
naiiiiam Deus, et uiius niius, non prxjudicai cnete- et lidem, quac illi maxime coiiiemnebanl. Nam el
ris, ne per •doplionem dii vocenlur ei alii; ita et culicis nomine non ubsurde sediiiosus et liomicida
iiniis pnler et maglsier non prxjudicul aliis , ui figur.iiur, qiila lioc animal el slrcpendo inqnieiat,
abiislTC appellentur patres et magistri. et sangiiine deleclaiur, cl tameli nomine, propler
Qtti mnjor eH vettrum, erit mimster vener. Ac si
hiiiniliiaiem se ad subvelienda oiiera magnitudine.
dicai : Qn cunque vull fralrem privenire regnando, ^ congnienier intelligltur Dtfiiilnus.
priu< illum necesse esl prxveniat obseqiiendo. Uiide Qui mundmis quod dcfnris en ealicis, et reliqua.
Apostoliis ait '

Honore tnvicem pnevemenies {Rant. Sjniul.iiiiinis arguuntiir et mendacii, quod foris iii
Xi\) . vincat eum orficiis, ui pnssit viiicere snnciilaie.

habliii ostenderent sanctitatera, inirinsecas autein
aulcm exallareric esseni viiiornm sordibus pleni.

Oiii se, humiliubilur, i lc. Umnis
qiii se iiicîule de ineriiis evtollit, sîllem in fuUiro
Munda prius quod inius etl calicis, ei reliqua. lloc
si pcrseveral, liumiliiibitur a Doininn : el qni pro-

csl : Mund.i prius cor et conscieiitiam a cnncupi-
scenlia et pravis dcsideriis, a fraude ct di;lo, el sic
vide se de b'.;n' lai iis linmiliai, cxnliabitur ab eo.
Va: lobis sciiiie, usquc Nec inlroeunles siniiis in- forls per opcra osiendes verai uer sanciitatem. Iloc
troire. Ac si dicnl : Vie vobis qni scilis advcnium conlra illos valel qni corporalm p' crnia fornicalio-
meum corpoiciim a |iropheiis firjdicainin , ei iiec

iiem, lurlum, et cxiera talia, (ni;isl gi vlsslma de-
ipsi creditis, nec ulios doctrlnx siinulaiinne binliis lesianiur ; spirltalia vero qii.c imn mliius d;imnat
adicncrc. MornI'ier vero iiac seiileiiii:i :iigult om- Apostolus, Imc csl, aniaritudlucm, iram, iniliûjiiu-
r.cm niagisiru:.i. qu; iiialis operibns anle disclpulos iiein, clninorem, suporbiam ct cxiera, ui levla cun-
suos inirollum regni ca!'cslls claiidil. ' lcmnuni.
VcB vobis, siriicccl l'hnriswi, elc. D icrsa eos lucra
'
V<B vobis, scribce et Pliarismi liypocriite, cic. Slcnl
lam de disc pulis quus de advcnls mlscelia ( populo sepulcra fons calce, niarniore ct auro ornata sunl,
Dei qusin per Imiginein sanciilntis r:ipl inies oslen- iiiius aiitem ossibus plena moriuorum, sic perversi
dil. Cl «rat semel tilins gulicnni', vidcis niagistro- inagislrl qoia nlia doceni. ct nlla Ijciuiit, iniinditiain
rum viiia , el iiuelligens ilestruere eos openbus, vestium el verborum linniiliiiiciii ilemonstrani, iiH
qiiod verbU docebnnt, el ad voiniinni reveriens gen- tus aiitcm pleni Euni omni spun iila ct iniqultate.
liliialis su», ei quasi pranvaricaior niajoris pocnx Qui (vdificatis teoulcra Piopheiartim, etc. Siinula-
digniis exsiiterat. bant qiiidem se, ob favorem vulgi captandum, pa-
Vic vobis duces cmci, elc. Avariiix ei iinpielatis trum suorum liorrcre piî fidiam , incniorias proplie-
arguit stiophx inventores el prxceptures, quod iii larum, qui ab eis occisi suni, in;ignilice ornandn,
leinplu aul in aliari jurantem neinu perjurii rcum sed ipso opere lesiincantur quaniiim paternx nequi-
lenebat ; eum autcm qui in auro, qiio ipsi deiecta- tie consentianl, Doniinum qui ab eisdem prophelis
b:iiiliir, aul iii dono, qun pasccbnntur jiirabat, quasi esi prxMiuntinius injiinis ageiido occidentes.
pcrjiirii reuin, id slailin in qiiu juraverat exsolvcre Et vos imvleie mcnsuram pairum vetlrorum. lloc
cogebani. tl idco liac saiic ioradicebaiitur, ul prum- n ^*' •
Q""** '"'= •'^'^'"'' *°* implele : iili interfeca-
piiores boiiilnes ad dona olTi^renda clliccrent, qium riinl serros, vos Duminum criiciligiie. Non boc jii-
ad preces in icinplo fnndendas. Splriialiier aiitem beiido dixit, sed quod facluri esseiit ostendendo.
templum et aliare Ipsum Cbrislum, auniiu ct dunum Se-penies et piogeniet liperarum. Id est : Slcut de
laudes ei sacrilici.i prccuni siguiric:iiii . qux in eo vipcrls vipers iiascunlur, sic vus de homicidis ho-
pcr eum olTerimns ; iioii cnim ipse pcr hx^, sed isia micid.c nati estis.
per illum sanctincantnr. Qitoiitod(j [ugielif a judieio gehennce. Niinquid se-
V« vobis, icribce et Pliari$iei hypocrilce, qui deci- pulcra saactorum xdincantes, an potius a maliiia
maiis tneniham, eti. Argiiii ens avariil.T, qiiod pro- corda veslra muiidantes.
pter alimoiiia sacerdoluin el Le\ilnriiin, qiinnim Ideo eece ego millo ad vos prophelat, usqne De ci-
pars eral Dominus, sludiose etiain viliuiii olernni tle- vila'e in civitalem. Id csl : Ipse Filiiis Dei misil apo-
ciiiias exigant ; ei judicluni iii disceptitione ncgotio- slolos, qiii prn|,liel3S ante millebat. Siinulque ob-
rum misericordianique iii paupercs ,
pnpillos cl ser»a, juita Apostoliim scribenlein ad Corinih os,
viduas, cindeni iii Deiim, qnx in.igna siini. pr.cier- vari:i dona e-se discipuloruni Christl : alios prophe-
miiiani. las qui ventura urj.'dicaiit ; alioa sapicaios ,
q'U
,
101 IN MATIII/EI EVANCEUUM EXrOSITIO. — M». IV lOi
novcrunl (|tian(lo liebeanl proferrc sernioncni ; alios A ilixii.(|iii r.l-n mI.i iKuiieii Ol.nsii viutjifaiMiii, evi i-
scrilKis in lego (ioctissimos, ex qiiibiis Sie|ibanu>, lciuiil : LX qiiib'is liiit Simon ii:a!;is iii Siiiiana, im
Peirus, Patilus oeciii suiit, ci pcrsecuCione niulii a cii.iin iiKignaiii se Dci dicebai c^se viriuiein. Il:cc
Judxa eipulsi ad genliiim [>opuluni transmigrarunt. (111(1 |uc iiitiT cxtcr.i siiis voliitiiiiiilius sctiiila iliinit-
Ut veHiat siiper vus cinnis tanguis justus, et reliqua. tcns : • Ego stiin speciosus, ego p;ir..cliaus, ego um-
Qiinmodo a Jiidxis CKi]uiriiiir sanguis, qnein non ipsi iiipoicns, ego oisiiiia f)ei. )
rndcrunt, iiisi qnia nioris est Scripluraruin, duas AuililuTi eniin rslis piiiiia el oinnioncs prcrHorum,
sxpe geuerationcs iiomintmi, bouurum scilicct, ma- el reliipia. Adiiioiienlnr nc slaiiiii abunilaiite perlur-
ioriimque coinpulare? balioiic prxliuriim desolationein pruvincix ul>iinuiii-
A sanguine Abel jusii, el reliqua, Ciir Abel, qui qtie urbis ac tciiipli excidiiiin instarc pnlareiit, sed
primuii fuit, el Zacbariam, qui nequaquain uliiinus, quod potius iii quadragusimum difTereiida sint
ponere voluii, nl-l forie, quia per Abel pastoreni, annuni.
qui in cainpo, ct Zacbariani sacerdnicm, qni in airio Consurgens enim gcns in geniem, el reliqiia. II.tbc
templi necatus c»t, u(riiisi|ue gradus niariyres e<^se jii\ia litieram excidiuin urbis prx-cessissc maiiiicstuni
deberc e\ laitis cl e\ aliaris officio ni;iiici[iaii.<i sub est. 1'olest vero inysiice reginiin siipcr regnuin, et
corum voiuii iniiniare vocabulo? Oe isio vcro Za- B pestilenlia eorum quoruin sermo scrpit ui cancer,
cliaria niiilioruin biit coiitculio quis lin rit; scd iios el rames aiidiendi verbi Dci, ei commotio umvcrsiE
illuni piiiaiiiiis qiii a Joa? rcge Judx iiii>T leiiiplum terr.iB, et a vera fide separaiio in bxreticis inagisiris
ct aitarc fuit ociisus. Sed quxritur, cur hic liara- inlclligi, qui, contra se inviccm diniicantes, Eccle-
cbix dicaiur filius, cum in liistuiia nc^nm Juiad:e siac victoriam fnciunl.
filius asseriiur? Uamcliia Siiiica in liniriia nosira Jiadenl los in Iribulalionem , ct r''li(|tift. Nolaiidum
beneiiictus Domini dicitur, et sacerduiis Jui:i<l:i' justi- aijiem iguod ha:c Domini lociiiio p:iitiiii ad capiivi-
i litrbr.i o iiomine dcmonsiraiur, et iii Evangclio taicm Jiidaicaiii, q(i.i: a Koniuiiis facia esi, pariiai ad
j.i.iMdoqueNazirai uiuntur. Pro lilio Daraclna! liliuin dieiii judicii pcrtinct; ct per aposlolos oinnium cre-
J')iad.e lii ronjinus scriptum se iiivenire leslainr. deniiiiiii persona desigiialur.quod jiixla rnieiii iiiiiiidi
Quoliei, 10 ui conqretjare filws luos, ct rtlii|ua. Aiii- lii qiii ipostulicam liilcin scquunlur in Iribuiatioiiibus
II nniis poiiit siiiiililudiiieiii, qua: lam inngiinui m probiiiili suiit.
filios babel afreciiiin, iit coruni iiiliriiiil.ne :illcct.i, ct /'."/ lunc scandatiiabmitur inulti, c.lTc\\q[r.\ Qiiiiilprin-
jpsa iiilii .iiciiir. El quod iii Cieteris dilliciiius ih.e- > iîi) f:ictiini legiiiius prapdicaiioiiis Eviiiigelicac, ci
iii'>, alis u.s liiios piulcgoiis,
^ cunirii
'
iiiihiiiii ) u-
C
lii;r
•
pirlvs agilur ... ; inaxiine- aulcin - - ei
- il Anlicliristo
- lu
..—
friiai ; sie ctiam mai r nosira sapientia Dei, qu;c pcr ^ ''uc s.cruli advciiienic, quanJo iiiiiiiciaie toriuenio
cariiis subtcptii neiii iiuirmaia cst, prutegil infiinii- ruiii cl 1'orieniis bigiiorum, mulii 'candalizabuntur.
laiein nosiriiiii, et re.-isii! dial.olo, nc iios lapiai ; ct f' »1 t/.'i picudoprophelcc snrgenl , et reliqiia. Qiii
quod illa conira iiiiliuin coi:aiur alTectu, lixc adver- cr,;ii 111 ulisiilioiic urbis et obsidentes alieiii a Cliri^lo
su.<^ diabolum i.eriicii pu:esiaie. diu:;baii;. iiitliiis di hcrelicis accipiendiim puiauius,
Eci' yfbnquetur vobis doniiis vcsoa dcserta. Pia!- (jiii ,
tuiiii 1 E'tic'ii:im vciiienies, clirislos se esso
dixit ciiiiri qiiod, ha;rede occi&o , r\i)iiiani veiiirc mi;iitiuiiiur, i|uoriiiii priinus Siiiiun inagus fuit, exlre-
dcbuerniii: at (iiiasi niduin vacuiiin dirij ienles, tule- nu;s .luicm iHe major tKteris est Anlicliristus.
riiiit cniiiiu lucum, gonleia ei rcyiiiiui. /i( pradiiabitiiT hcic livanjelium regni, usiiiic Et
bico eiiiiii vobis : Non nie videbilis, et rcliipia llic iiiiic reiiiet consummotio. i'cispicue sigiiificat non anie
prulecio ni>siiee de illo ejus advcnlu iiitclligerc adveiiissc niundi finein, qtiam Evaiigcliuiii in luto
cogiinur, quo iii clarite veniurus est. Aliter, balicnt uibc pracdicetur : opiiortuniiaiem veio luuc illius
Jud3}i daluin sibi tcropus poenilentix, coiiliieaiilur ifiiipons csst^, ciini pr;rdicatuin fiierit Evangcriiim
benedictum, qni venit iii iiumine Uomini, et Chrisli oniiiibus geiiiibus, ad .idjuturiuui, scilicet, et saiulcni
ora couapicient. credcntibus, iii lestimonium vero et damnationem,
CArilT XXIV. " illuii non crcdeniibus.
EiegTiStus Jesus de /. wplo, nsque 7111 non dcslrualur. Cioit crgo riderilis akominalionem detolalionis, elr.
Jiixta liisturiam, inaiiilesliis esl sensiis ; mysiice vcro llxc dc advcnlu Anticbrisii inlelligi possunt, sicul
D.iiiiiiius prtividens iiifiriuiiali nosiix oinuia iil:i sub- manifosiisbiine aposiolus Paulus prredicabat. PotCst
vei ti fecit, qtiiiteiius niubra el typo cessanlc vero- et simpliciter aut de Christo accipi, aut de imagino
luin, ipsa jain veritas per orbeiu dcclarata palmain Cxsaris, quain Pilaius posuit in tetnplo; aut de
lenerei. Adriaiii cqiicstri statiia, qiix in ipso sanctorum loco
Sedente auiem ee $uptr monlem Oliveli, usquc El usque iii prxseiiiem dieiii sieiii. Abominaiio qiioque
coiisuninialioiiis taculi. Mystice desigiians quod qiiie- secuiiduin veriiuiem Scriplurarum tdoUun nuiicu-
liis iiianeiis iu sanciis siiperborum detestaiur aincn- pa:ur.
liani, •|iii fniciirerjm sancioc Ecclcsix celsiludinein Twie qui in Judcea sunl fugient ad nunits, utquo
seinper iiiliabiiare Jelcciatur. fiun revertatiir tollere lunicam suam. Ilxe jtixia liisio-
Jesus uulem rrspondens dixit eis : Videte iie qiiii riiim facia esse coiisiat, juxla vero sensus spiraalei,
vos seducal, cl reli'jii.i. Mulii quod liic Salvalor pix- (juiii viJcr:iiiU:i abouiiiiaiioncni desolaliuniii siarc ubi
lOS BED^ VENERABILIS OPr. PAr.S II. SECT. I. - EXECETICA GRNUINA. 10*
iion decel, linc cst, liacrescs el n.iKilia rrgnarc,imer A siis de nionle sine inanihus diaboli regniim slravit.
cos qiii ooeleslibtis niysleriis videlinnlnr esso cmis Smtim aulem piist tribulalionem dierum itloruni.
cr.ili, cl operaiites iiiiiinilalen), paccm lidclinm pur- iisqiic t"! slelliv ciident rf,' coelo. Sidcra in die judicii
turbarc, tunc qiii in Judxa, lioc csl, in confessioMC vidcbuiilur obsrur.iri, non dc niinulione siiac lueis
vei':i: fidei pcrsisiimus, viriutuin culineii asccndore :iccedeiiie, sed sii[icrv(iiicnin versc lncis clariiate.
debcmus. Tunc qui super tectum est , lioc csl.earna- yuod vcro difit : Et stetlic coeli erunl decidentes, hoe
lia aiiimo exccdens spirilalilcr vivii, iie desccndat est, suo luniinc carentcs.
atl infinips actus prisiinae conversaiionis , ncque El virlutcs ccelorum conimnvebuntur. Hoc esl , an-
ca qu:e rcliquerat niiindi carnisve desidcria repcint. gelicsn treinent poieslates. Mystice vcro Lcclesia est
Domiis namquc noslra vel mundus liic, vel ipsa iii sol, et luna, ct .still:B , cui dictnm est : Speciosa tt(
tpia dcgimus nostra intelligenda est caro. El i)iii in tur,a, electa ut sol [Cnnl. vi), quia liinc noii appare-
.ngro, lioc cst, Ecclesia, non respicial rem s;rcula- lii imjiiis persecutoribiis ulira mfldnm sacvicntibu';.
rem, et labeniis vi;x retinacula, quibiis renuiiiiavit. Tunc slelltr cadent dc cwlis , et virtutes eaelorum
V<p piwgnaniibus, etc. Iloc quO(|iie secundum his- commovebuiitur . Qiioniam nnilti qiii pralia fiilijcre
toriani dici polcsl, qund in persecutiiinc Antirhrisli videbanlur, pcr.seqiicnlibus impiis, et cadenl quidem
seu rtomanx captivitatis pr:ignanlcs et nutricntes B fijeies, et lirmissimi lurbabmi
iiteri, filiorum sarcina pr.rgravaii, expcdiiam lugain Et tunc apparebil signum Filii liominis in coelo. Signiim
liabeie non quivcriiit. Spiriialitcr aniina (jU.Te desi- liic aut crucis iniclligamiis, ut videant Jad:ei in quem
deriis carnalibus iii illa ultima pcrseciitioiie nccu- Compiiiixerunt,aul vexillum victnria; trlumphantis.
paia invenilur xleriiiiiii v:r subirc oppiessa cdgiliir. Et titnc plangenl se omnes tribus ternr. llls, scili-
Orate autem iii non fiat [ufja vestra liieme, rel sab- cet, liuae, in lcrris geniix, honnrem suum noa in-
bato. Inhycme duriiia frigoris | rohihet ad soliiudinem lelleNeruiii, sed comparatx suni junientis insipientl-
pergerc, ct in moniibus dcsertisqne laiiiare. Iii Sab- bus, et similes facti siinl illis (Psal. xlviii).
baio iransgressio Icgis est, si fugere voluerini, aut Et mittet anijelos suos cum tuba, et rcliqua. De hac
inors immiiiens, si remanserint. Si auiem de con- tuba loquiiur Aposiolus, qiix suhliinia divino! laudis
summatione inielligitur, hoc prxripil, ut non refri- resoiiel sacrainenia.
gcscat fidcs noslra, ct in Clirisiiim cliaritas, neque El congreyabunt electot ejus a qnalunr veniis, ct re-
tiliosi in opere Dei viriiilnm Sabb:ito lorpeamus. liqua. Id cst, a qiiatuor mundi climatihus, cl non
Et nisi breiiati (mssfnl dies illi, el reliqna. Haec solum lioc, sed a summo lcrroc usquc ad siiminiiin
cnim iribulaiid, qii:inio c:vieris pondere gravior, j

coeli, id est, ab exlremis terrae linibns per directiim
(antocst icmporis bicuiaie fuiiira modcraiior. Tri- '
usquc ad ultimos fines ejus.ubi longe a speclaDiibus
bus namque aniiis ot dimid oEcclesiam impugnatnra circulus coBli terrae vidciur insiderc.
essc crediiur ,
qiiaiUiim de prophiitia Danielis ct Ab aibore aulem fici discite pnrabolam, tisqne Sci-
Apocalypsi saiicii Jnannis cognosci potesi. tote, quod prope est in janiiis. Kc si dical : if.sialis
Si dixerinl vobis : Ecce in deserto est, el reliqiia. Si adveiitum ei Favonii ac veris iniroiiiim ; Ita cum nm-
qiiis promiscril vobis qunil in deserto gcnlilium cl nia ha:c quae scripia siiiit videritis, nnliic piilare jam
pliildsophoriim dogniale Cbrislus moralur, aul liaere- adesse consummaiioncm mundi, sed qnasi proocmia
licorum peiieiralibiis, qui Dei pollicentur arcaiia se et prxcursores quosdam vciiire, ut osii ndant qiiod
nO'se, iiolitc fiJcni accommodare, ne locum dccipiendi propc sii, ct in januis. Mystice : Cnni videris Syna-
inveiiiaiit. gogam frucium ju^tiiiae, qiicra veniens ad se Doiiii-
Siciit enini [ulgur ab Urienle cxivit, el relii|ua. nus non veiiit, proferentem, diem cxlrcmi discri-
Qudd ergo dixil ah Oiicnte in Occidenlem pcrvenlu- minis et xstatem verae patis ac lucis esse iii proximo
rum adveniiim suum, contra illos valct, qiii per ler- non ambiges.
rarum paniculas noniinanlur, cl dicunl apud se esse Ceelum ei lerra transibunt, cl reliqua. Coelum enim
Cbrisium. Quod autcm ait, sicut fulgitr, contra eos n et lerra per commutaiioncm innovaiionis iraiisibuiit,
valet qiiiocciilte congrcgantianquam iii penciralibiis, sed verbum Doinini sine effeciu compleiionis nullo
el paucos, lanquam in dcser o. Ail nianifcstationem niodo praeteribit. Uiide et piopbeia ex persona Do-
quoqiic claritateniqiie periinet Ecclesiae fulguris miiii ait : Yerbuin nieum quod egieditur de ore mto.
nomen, signilicans etiam noctcm, vcl nuhila sicculi non revertetuT ad me vacuum {Isai. i.v).
liujus; tutic cnim fulguris c:indor apparet. Pe die autem illa el liera, ncmo scit, etc. Ergo
Vbicunqne (uerit corpus,illic congrcgabuntur aquila:. post resurrectioneni iniorroganiihus do die judtcii
Iil esl, in coelum, quo Imic secnm levavil corpus, iii a|ioslolis, manifcslius respondil : iVaii est restmm
iiominc suscepto : qiiod, sccundum Apostolum, Ra- iiosse tempora {Act. i), el leliqua. Unde palel, qttnd
piemur in nubtbus obviam Cliristo in aera, et sie sein- ipse scil ; sed nescire dicitttr, qui ncscienies fatii,
percum Deo erimus {I Tliess. iv). Iiinuit ctiam slu- id esi, non eis prodit qtiod iniitiliter Ecireul, ut,
dium s.inctorum, qiiod aqtiila caeicras aves vulaiii iiicerti de advenlii judicis, sic qiiutidie vivant, qiiasi
transgredicns in ipsum solis ridium oculos gaudct die alia judicandi sinl.
iiiligerc, nec non et illiid, quud lapidcm vencnis re- Sicut eiiim i/i rtiebus Noc, et reliqua. Suhilum nd-
sistuiitem suis nidis solet afTerre, illum qiii exci- ventiis siii diem, plnrimis aflirmnt eJCiiiplis, cum
m IN MATTIIyEI KVANCELmM EXPOSITIO. — LIB. IV tni;
eiimilem diebus Noe vel Lolh a>r|iiiparat, quaiido A unus eonim aiebat : Sic not eiittimet how.o ut mi:
iiionalibus repcntinus superveitit inieriiiis. stros Chritti, et dispematores mimsteritirum l)ei (/ Cor.
Sicutenim fuerunt in diehm itlis, iisque Nubenles, iv). Fidelis enini dcbet esse servus in dcvote tri-
et nuptum iradentcs. Noii liic, juxta Marcionis el M:i- buendo doinini sui pecuniam, et non abscondendo ;
nicliari dogma, conjiigia ve! aliincnla dainnantur, sed prudens vero in discernendo diligenier capacilatci»
poiius liciloriim arguitiir usus iinnioderatiis. Cuin siii<;uIoruin faniuloruni.
siiperius bella, fauies , ei caeiera eommemoraiuur Vl dcl iltis eibum in tempore, et reliqua. )d est, ul
fulurn, nunc ea qii;e pacis iiidicia sunl : xstimanduin spe pra-niionim minisircnt conêivis in tein|iore su<>
esl, juxta Aposlolum, quod post pugiias et dissensio-' cibaria doctriiiarum. Lucas dicit : Trilici mensuram
nes brevis sccutma pax.ut lidcs credeniium coinpro- (tiic. XII), osieiidens quod pro qualiiate audieiitiuin
betiir, ul ex iransactis inalis spcrent judiceni esse ruruiari debet serino ductoruni, iit ad sua singulis
ventiiruni. cmigruai, ci tamcn a cuinmunis xdificationis arce
Vsqve in eum di£m quo inlroivit arcam Aoc. Mysti- iiuiir|iiain recedat.
ce uiiiein arcam perfecte ingrediiur, cuin Duuiinus Beatus ille servus, usque Super omnia bona sua
Ecclesiamin diejudicii pricseiilia siia; vlsionis xter constiiuci eum. Id est, oiniiia cotlesiis rcgni gaiidia
nus h.nbilalor illiistrat. Et qiii saiictis liic ccrtantibus " noii uiii(iie ut lioriim soU domiiiiiiin tciieant, sed ul
liikuiiaiites insult.inl, illic cnroiiatis, xterna damna- corum abundaiiiius C3cleiis saiictis xiern.i posses-
tinne plecieoiur. sione fruanlur, ut Aposiolus : Oiii prirsunl presbyteri,
Tunc duo erunlinnyro, el reliqiia. Signincat auleni duptici honore diyni luibeunlur, etc. (/ Tim. v).
eos qiil operaniiir iii Kccle»ij^ iiiliiisterlo, lîiiqiiam iii Si autem dixerit maltis senus ilie, usque Manducei
agru Del ; assumetur autein ille qui non adiillernns aulem el bibat cum ebriis. Siciit iii uno lidcti dispeii-
verbiim Dei, scd siciit ex Deo coraiii Dco locuius in s.itore lotiis boiiorum rectorum, quumoJo vel vivai
Clirislo ruerit;qui vero Cbristuin aiinuniiaverit non vcl reiiiuneretur ordo doceiur; sic ci in lioc neqiiis-
caste, scd oi casiune, rellnquelur ab co. > siuio servo ciiiiCLoriiin pnesiilum inaloruin damii.iii-
Duce molentes in mo!a, el reliqua. Moleules appel- dum pariicr opus ct daiiinaiio narratur a;terna ; qiii,
laleosqiii, in plebibiis constiluli, rcyuntiir a docto- iieglecto Doiiiini aniore, iion moJo ipsi luxiiri:c va-
ribus oli teniporaliuin negoiiiiriini orbem atque cir- raiit, scd et subditos iiijnrlis siiniulant. Quamvis
cuilum; ct reiiiinarum iioniine si^tiillcal, quiaconsiliis typice possit iiilclllgi percuiere coiiscrvos, corda in-
els regi expedii pciltorum. Assuiuciur ea pars qua; firmorum, iiec adhiic fide, spe ei cliaritatc solid.iio-
coniiubia proptcr amoreiii lantuin generis excrcue- rum, osieiiso pravic uperationis aui locutionis exem-
rii, tericnamqiie subsianiiaiii ob acquircnda cwlcstla |)lo, vitlare.
dispeiisavcrit; allera relinquetur. Veniil Dominus servi illius in die qua non tperal,
Duo in lecio, ei rcliqua. Illi, videlicei, qiii otiuin et rcliqua. Iluc ipsum docel, iit sciant qiiaiido noii
ct qiiicteni inonasierialis viiaj eligunt, qumum duo puiaiur dominiis, tunc eum esso venturum, ct dividct
de duubiis geneilbus alTeciioniim esse peibibentur. cuni, id csl, u consortio sanctoruui separ< t, et par-
Qiii eniin propier Duiniiiiini cnntinentla; siuducrit, icin ejus poiiat cum hypocrllis : cuin liis, vldclicel,
ut, slnc solliciludine vivens, cogilet qux Dei suiil, qui eiant in agro, ei qui mnlebant, et niliilomiiius
assumelur a Deo; qui qua alia ralione reliiiqueiur, derolicti sunt. Quod dicit illic esse nclum et stri-
ut ciijuslibet peccalrlcis anlma; lapsum sub Jiid* doiein deiiiium, duplicem paeuam geheniix expri-
specie Jeremias describens ail ; VidermU ea hostes, mii, id esi, ignis et frigoris. Unde et in Jcb scriptuni
el deriterunt Sabbata ejus {Thren. i). H*c tria gcnera e^t : .4ii calorem nimium transit ab aquis Ritiium.
lininlnum , ires viri sunt, qiios Ezecliiei pru;>beta
liberatos vidit, Noe, Daiiiel ci Job. Nani Noe arcam CAPUT XXV.
in uiidis erexil, alque ideo ligiir.iiii rectoruii' '.i'iiuit. Tuiif iKquit, simile erii regnum aeiorum decim vir-
Daniel vilam contineiiliiim significavit, r|uod etin aula n ginibus, usqiie Kl quinque prudentes. Regnum coelo-
reg a absiiiientlje deditus luit. Jnb In coiijiigio posi- ruiii , Ecclesiam tioininavii. Ceniinaius quinarius
tus, ct curam domus proprix cxercens, placuii, per iiuinerus denaiium perficit; etquia ex iitroque sexu
qucm digiie bonoruiii lonjugum uido figuralur. lidcllmii iiiulilludo culligiiur, saiicia Ecclesia dccem
Vigilale ergo, usqiie Quia nesciiis qua hora Filius virgiiiibus siinilis deiiuinialur, in qua quia mali ciim
hominis venlurus ett. Nescieiite eiiim patrefjmilias, boiiis, et roprobi cum electis adinixti «unl : recie
fiir doinum perfodil, dum a siii ciisiodia spirilu tor- similis vireiiiibiis prudeniibiis el faiijis esse perlil-
penie, Improvisa mors cnrnis habitaculuui iiruiii- beiur. Quod vcro dixit, sponso ct spiins.ê i.bfiam
pcns rapit dominum domus arl supplicium nescicii- veiiire virgines, sic iiilclligendiim piito ut ex ipsiis
lein. Mrgiiiibiis consiel ca qiix diciliir spon-a, laMqu.ini si
Qui pulas fidelis csl servus, ct reliqua. Difficiilta- nmiiihiis Chrisiianis in Ecclesiam coucurreniibiis,
iem, nuii impnssibilllaiem perlicieuda; vlrtutis ostcn- filii ad matreni roncurrere dicoiitur, cimi ipsis lilils
dit. Domliius Cliristus super raiiiiilam, id esi, Ercle- congreg:iti'. consiel c.i qii.T dicitiir maler. Videiiinr
siaiii, quam siio sanguinc de mnnii Inimici redeniit, llaqiie milil quinqiie virgines signiflc.irc quinqnepar-
toiisiiiuii aposiolos, ci scîi.iccs eonim. Dc qir.bus iltani coiitineniiani iii illecebris : couiinenilus ctiim
PiTnoL. XCfl.
,
i07 DEO.C VENERABILIS OPP. PAIiS H. SECT. 1. ~ EXEGEliCA GLNUINA. 108
jiiiiiii appelilus a voluptaie oculoruiu, aunuiii, olfa- A coeio colloo.alur : qiii tamen pruficisceiis (idelibus
«iemii, gusiundi, langendi. siiis spiritalia duiia cnncessit.
Sed quinûe fnlme acceplis lampadibus, el reli- £( uni dedit quinque lahula, el reliiiua. Quinqiic
(iiia. In olee Iseiitia nientis e%primiiur ;
qui auicm igitur talcnlis doiMini qiiinque senNUum expriiniliir ;
iion propierca gaudet (|nnd Deo iiilrinsecus plai ei, diiobus vero inielleciiis et operatio designaiilur :
noii liabel oleiiiii secuiii. Prudtntet autem acceperunt un'us aiitein talenii iiomine inlellectus taniuiuinodo
oleum $ecum iii vatis luii , cum lumpadibus. iil est, dcsignniur.
1 1'iiiiarn bnnoruni operum in eorde ainiie conscicn- Vnicuiqut lecundum propriam lirlalem, et relt(|iia.
lia pDSueriinl. Ul ,\poslolns dicit ; Piubel s£ iptum Non pro largit.nte ergo el parcitate tribueiis, sed prn
hotno, et lunc in semeiipso gloriam habebii, ci nuii aocipienlium virilms. lieiiiijue et ille qui (ie qiiini)iie
iii ^-liero. lalcniis deceni fecerat, et qui de doobus quatuor,
Murain auiem faciente tponso, elc. Dormire eniin, siiiiite recipit gaudiuni, quia retributor ilie non coi>-
somnum vero dormiiare, esl anie siderat lucri rnagrtiiudineni, sed studii voluntateui.
inoriest; aiite
ninriein pcr poiidus .x'griludinis ad somnum moriis bcne auieiii alia quinijue velalia duo io lucrum vc-
pcrvenire. iibse releiuulur, quia dum utrique sexui inDpeudi-
est, etc. Subito " 'Mt prseilieatio, qiiasi accepta lalenia geminanlur.
Media auiem nocle elanior faclut
iMiim quasi ini''mpesta norte dies judicii subrepii, yii! aufem uKuiii acc^pcrfli, ei reliqua. Talentuiii
eo quod niiniine valeat praeviJeri quando venial, el ergo in terra absccnJere, est acceplnin injrenium
sccuiis omnibus, aiigeloruiii clamor et tuba prsce- lerrcnis aciibus impiicare : lucnmi s|iiriiale non quae-
deniiuin roriiiiidinum Christi rcsonabil adventum. rcre, cor a terrenis cogiiaiionibus nunqnam levare.
Tunc surrexerunl omnes virgiues illcs, eic. Id e&l, Post tnultmn tero temporis, el reliqna. Grande
elccli simul ac reprobi a somno nioriis excnaii, sua vero tempusesl inter ascensioneiD Salvaloris, eise-
seciiin opcia iiumeranl, pro quibus rccipiant. ciindum ejus adventum. Consideret quisque quid ac-
Fatrns autem tapieniibus dixerunt, et reliqiia. Te- cepcrit, et quod lucrum de acceplis reporiei; quia
siiuionium operum siiurum lunc frustra foiis quae- is qiii iiuiic pie iribuit, districte in judicio menia
iijiit, qiiorum iiiinc reiributiimcm ob amorem va- exquirel.
cua; lauiiis pcrdunl. £l accfdens qui quinque talenla, osqiie intra in gau-
lie forie non sufficiat nubis et vobis, etc. Hoc non dium Domiui tui. Per euge quoque verbum giiudioni
(le avaritia, sed dc limore respundent. Sibimeiipsi suuin Domiiius insinuat, qui beiie laborantem ser-
lesliracniuin uiiiuscujusque vix suffieit ,

quanlo ini- , vum ad gaudium Inviial atternuin. Euge quoque in-
iius sibi et proxiino.

'
lerjectio est Ijcuniis, et bene gaudens Oominus ser-
Ite polius ad vendentes, eic Non consilium de- viini boiiutn ac fiJeleiu iii gaudium suum iiilrareju-
disse se puiaiidae sunt, sed crimen e.iruiii ex olli- bei. quia ipse esi solus ad quem Propheia aii : L(e-
quo coniniemorasse, ac si dicanl : Videainus iiunc ti/icabis uos m gaudio cnm vul:u luo, et reliqua. El ad
qiiid vos adjuvani, qui vobis laudes vendere con- bona multa iuviiat, quia ad comparationem fuluro-
siicverunl, et vos in errorem inducere, ul iinn curum, qnx. permiMieiit, praescnlia , qux transennt,
laiii Deo, sed ab hominitius gluriam quaireretis. quasi pauca esse videiuur.
Dum aulem irem einere, veiiil tpvnsus, et reliqua. Accedens autem et qui unum taletitum aeceperal,
Id esi, incli.ianiibus se illis in ca quai foiis suni, usque ecce habes quod tuum esi. Vere qnod scriptuni
veiiit ille qiii judicat. Et qu.-e paratse eiant, id est, esi, ad excusandas excusatiuiies in peccatis, huic
ijuibus bonum corain Ueo testinionium cuiiscieiilia sernio contigit , nt ad pigriliam el negligenliam
perliibeli'>l, Intraveiuiit iiim eo ad nuptias, id (;sl, supcibia: quoque crinien accederet : et qucni siin-
ulii mundaaiiKna.piiro et pcrfecto Dei vcrbo fecunda pticiter orare debuerat, e contrario calumuiatur, ei
copulalur. El clauta est janua, id esl, adiius ad re- dicil se prudenti fecisse consilio, ne dum tucra pe-
gnum cceloruiii non eniin ;

posi jiidiciiiin patel pre- n cunix quxrerei, etiaiu de sorte periclitarciur, id
cnm aui meritorum locus. est, fruslra dc aliis ralionem reddere cogar : suflicit
fiovissime iieiiiKiK et reliqua: virginet, usque, neicio unicuiquc ul p*o se raiionem rcddai.
vos. Ecce aperire ck.niaiii, ei reiiulsioiiis sux de- Serve mde el piger, usque quod meum est, cum
lore compiilsai, appellationem doininaiiiis ingeini- us»ra. MjUis appellalur, quia caliimiiiam Domiiiora-
nant; preces offeruni, el uescionlur, quia luiic vel- cil; piger, qiiia l;ile.itum iioliiit duplicare, ut in al-
ut incognitos Dcns deserii quos iiiodu suos per vita; tero snperbi.i;, in alteru nrgiigentix damnetur. Si,
nieritum non agnoscii. iiiquii, diirum et crudclem esse me nnveras, et aliena
Vigilate itaque, quia neuiti» diem, neque horam. seciarl,ubii|ue metere ubi non seruerim ; aliier, roelere
Generalis ad discipulos exliortaiio sulmiferiur, est ubi nonseininavi, etiam eosimpietaiis reos osien-
qiiia seinper debenius extreinum diem meiuere, (lere, ii; qnilius verbuin legis vel Evangelii non inini-
qi.ier.i iiuuquain' |:ossumiis prêvidere. stralum esi. Quare non libi istiusmodi coîtatio incus-
Sicutenim peregre profieiscens, et reliqua. Cariiis siiainoreni?utscires inemea diligen;iusqiiaesituruni
en m propnns lociis ei terra, quae qiiasi ad pere- et dare> pccuniam nnmmulariis, seu trapeniis, id
giiiia diicilur, duin per Hedeiopiorein nosirum in esi, pra;dic,itionem Evangeiii csteris ddcioribus .
1(19 IN MATril^l EVANGELIUM EXI-OSITIO. — LIH. IV. 110
quod fuccruiil ei apusloli, ordiiianles pcr singuUs A Quandiu fecislis uiii de liis fratiibus iiK-is , ci icli-
piuviiicias preibyteros ei episcopos : vul cuiiciis qii3. Hoc (le iiaiiperibus spiritu dixlsse videtur, ;id
credeiitibiis, ul quidquid serinoiie dicercnt opere quus inaiium teiidens dixerat : Fralres mei el inaler
exple:eii(. mea hi sunt qui faciunt voluntatem Palris mei, qui iit
Tollite itaque ab eo lalenlum, et reliqiia. Quod qiio- coeli» esi.
tidie in saiicta Ecclesia cerniinus : quia pleriqiie, Ei ibuiii hi in tiipptieium aiternum. Friistra Orige-
Jiiiii benc itiinlstraiit, exteriori qiix aicipiuni, per iies pust mulla aiinoruiii curricula iinpiis, uec iiun el
adjjiictam gratinin ad iniellectum quoque inysti- iliabolo de iiiferno spondet liberationem, ciim Dumi-
ruiii perducuntur. nus suppliciuni a.'tcrnuin csse proedicavii.
Omni enim habenti daltitur, ei abundabit, cl reli-
CAPUT XXVL
qiia. Uui lidem et voluiitaietn babet boiiaiii in Do- El faclum esl cum consummasiet Jetui termonrt
miiio, ciiam si quid niinus iii opcre ut bomo babue- hos oniiies, dixit discipulis suis : Scitiiquod poil bi~
rit, dabiiur a bono jiulice : qui autein iion babueril duum Pascha fiet.
lidem, etiaincseteras viriutes quas videbatur iinlu- Post omnes iiaque sermones, quos ab initio EvaN-
raliier possidere, perdit. Uxc iiiuUis mudis de cba- gelii sui usque ad lenipus passionis iii audilu disci-
ritateetilc iiigcnio etde scieiitia possuntiiiierpreiari. " pulorura aul turb.iruin faciendo et praedicamlo coui-
Cuin BUlem cenerit Filius hominii iu niajestate sua pleverat : ei illo ergo die quo venit in Oelbaniaiii,
el reliqiia. Idem qiioque Filius Uei, qui ei Kilius bo- aiqne illud de unguenlo factum esi, usquc ad diem,
ininistuiie veiiiet in nnjest.ite sua, ut judicel, qui quu ista omnia gesta aiqiie dicia sunl. lulelliginius
niific esl. Ac si ditat : Quod in proximo est, vciiii ctiani, Evangelisiis n<in commcinoraniibus, consuni-
in liumilitate sua iit judicarctur, lunc scilebii Ouini- pluni fui-^se quadriduuin, ut occurrerei dies qiieni
nus super sedein niajesiatls sux ; id est, regiiat su- anie biduum Pascliae Matibaeus ei Marcus difQiiie-
per sanctain et gloriosani Ecclesiam suain, de i|iia Mystice vero post duos dies clarissiini Imninis
riiiit.
scriptuui esi Sedes luu Deus in sx'culum sx-culi. Veteris .ic Novi Testamenti, verum pro mundo
: Pasclia
Et congri'gubuulur anle eum omnes gentes el cclebratnr. Pasdia vero, quod llebraice
, diciiur
re'iquu. Duo suiil it3f|iie urdines boiiiiiiuin iii ju Pasche, a transitu iioiiinntur, eo quod extermina-
tamen quatuor divideniiu. lor videns sanguiiiein iu foribus

dicio cullectoruin, qui iu Israelitaruni per-
rerfectoruin orJines diio sunt uiius, qui uuni l)o- traiisierit; sive i.:eo soleinnitaiis bujiis .iiciu
:
niy-
niiiio judicabii, et nuii judicaiitur, de quitius Domi- stice per lcgeni iriiisitum esse vociilum, quod
Agnus
iius ait Sedebitis el vos supci' sedes duodecim Dei in eo de hoc muiido, sive ipse transiturus
:
f^ , sive
(ilalth. XIX, alius, qiiibus dicetur Esurivi, el nos salubri transitu -ûasi de .figypiiaca essci ser-
28) ; : ,
il^dislis mihi manducare !Mriilh. xi^îb); bi judica- vituie ducturus.
buiiiur, et regiiatiurit. heiii roproborum ordine& diio Et filius, inquil, hominis tradelur ul crucifigatur.
suiil : iinus eurum qiii exlra Lcclesijin iiiveiiicudi Erubescini qui puiant Salvalorciii raoncm timuisse
suiit, bi noii judicabuiitiir et peribuni; de quibus passionis : praiscivit, et laiiicn non declinavii iusi-
I's3liiiisia ait : iVoii rciuiqunt impii iu judicio dias, nec lerretur nec fugit , in taiilora eiiam cxte-
(l'sai. I, 5). Aliler quoque repruburuin esl eurum, ris ire fiolentibus, pergii inlrepidus; quando Tliu-
qiii jiidicabuiitiiret peribuiu; quibu^ diciii:r : Esurivi, nm dixit Eamus,
et nos moriamur cum eo.
:
rl nondtdistis mihi munducure {Mallh. xxv), etc. Tunc congregati sunt principet tacerdetum, el rrt-
£i siaittet ovet quidein a dexlris suis, et rdiqua. liqua.Congreganiur ineunles consiliuin, quoniodu
Oextram atque sioistram juxia illiid iniellige, qiioil Dominuiii occidant, non timentes Bcdiiioneiii, iii
nlibi legis : Cor supienlis in dexlera ejus, el cor sermo simplex demonstral, sed cavenies nc aux;liu
stuiti in tmiitra illius (Ecclc. x, 2). populi de s\iii manibus tollereiur.
Tiinc dicet rex his qui a dextris ejus ermu, usque Cum auiem esset Jetus iii Bethaitia, el reliqua. Re-
et venittis ad me. lUc sccundum bisturiain resonanl q capilulando Mattlia:iis et Marcus ad illum diein re •
depercepiioiieregni,etiuuniriceuiiabeuevulentix,qu.i deunl in Belbaniam, qui erat antc sex dies raschai

indigeniibus corporalitcr consulitur. Jukia altioreni, ci iiarrant quod Joannes de coena et unguenio re-
\eru intellectuiD, perfectionein osieiiduiit cbaiilatis, fert, unde venturus erai Jesas Hierosolymam, el sic
qua esurieoB et siliens justitiam paiie verbi et putus redeunt unde fuerjni digressi ad sernionem Domini,
sjpieuiiai diviii;e reficitur : ei qun errans' a via ve- quem babuit ante biduum Pasclix. Et factum Jiid»
ritaiis, per paeiiileiitiaîi in bospitiuui inatris Eccle- conjungitur ad consilium sacerdolum, quod babue-
six perdocitur; et qua iuGriuus iii lide assumitur, ruiil, tractantes de nece Oomini. Morainr in Beilia-
elqua in carcerc angustiarum, tribulaiioiium el tri- iiia Doniinus, 'd esl, in domo obedieotiat, qu;«!
siitie posiius, consolaiioiiis ope subvehitur. qiiondain fuit Simoiiis jam anie
, leprosi , sed curati
Domine, qumido le vidiinus eaui ieiitem? el rcl qiia. a Doininii, nomiiie prist<no permanenle, iit vlrtiis
Sive per gluriain Cliiisti niirautes dicuiit, sive quod furr.niis ;ippareat. Quidam Siiuonem leprosuui vo-
parvuin eis tunc videtur omiie bouiiin quod fecerunt Ii:iil inlelilgere partein populi quse credidcrit Domi-
|iro niagiiitudine tcnoris et ;ibundaiiiia retribu- no, et ab eo curaia sit. Simcn quoque obedlens di-
t OIIIS. cilur
;
111 CED.E VKMERMJlLiS OrP. FUP.S I!. SECT. 1. — F.\K(:ETIC.\ GEM'INA. H4

Accessit ad eiim iiiiiiier, ct nlijti.i. Mnlkr i^l:» A ipsi; eniin ilixil ; Ejo siim veiiias : cum sociotai.ro
Mnri:» Mîgdalonr» Cuit, f|irJC alias ailliiir. p.cc.ilrix Iraieriili:>lis alniiia discordiec pcsie commaculant,
pedes ligavil, nuiic vero jiistiiicata, c;ipiit illiiis oloo beiini produiil, qiiod Deiis cliarilas est.
sancin perfmlii. Alab.istriim esi tieiiiis canJidissiiiii Prima aulcm die anjmorum, el reliqiia. Priinum
marinoris, variis coloribiis iiitcrtincli, iii qiio iin- dicin azymoruiii i|uartiini decimum, quo agiiuiii oc-
giieiiii opiime iiicornipi.i seivare peiliibent : ct nas- cideie .solebaiit appcllaiil : qiiia Pascli.i proprie de-
citiir circM Tln-bas jCgypliiis el Dani.isciiiii Syiiie biiit iiominari, iii qun a Jiiilocis tcnUis ac ligatHS
cacteris caiiiliiliiis probilissimum vero iii iiiilia. ipsiiis iiiiiiKilaiiuiiis s.icravii exordiiiin, licet se-
Maiise jiula alios Evarigiili- qiienli die sit crucilixiis.

Porro iingiienluni illud
stas px rardo principali arborc iii iiiigiiciiiis esse Ile iii livilalem aU qiiemdam, et roliqua. Consulle
perhibelur, ei pislicuin, id esl lidelc, eo qiiod SDleiil aiilcin, tive aqiia; ba;uli, qiios alii Evangelisi.T! inse-
aliqiii nicdiciruni siniililiiis herbiî uiiguenla adiille- riint, seu Diin'ini domus, sunt pr;rieriiiissa voceiliuli,
rare; mtrtii enim Griece fides dicitiir, uiide pisticum iit oninibus veruni Pascha cekbraie voienlibiis, liuc
derivalur; et a Marco spicatiim asseriiur,id est, est Cliristi sacrainentis imbni, eumque .sive inentis
Tioii soUim a railice nardi, seJ cliani iiiio prciiosius bospilio susciperc qu.iTcniibiis , danda raciilias de-
esscl, spiearum quoqne et rolioruin ailjeclione odo- B signeliir.
ris ac virliilis iUius erat accuiiiiilata giaiia. Mysticc /'.'( [ccerunt Jiscipnh, cl riliqiia. !n alio Evaiigelio
ba?c devotio Um\s- lidcni sanctne dc-.)giiai Ecclesi:!-, scripluin c.sl, Invcnerunl cceiinrntuin magnum slrn-
qii:<' faiiit Salvaioris nnguento saiicld perfundil, tutn, ct rcliqiii. Cqcr.acnliim niagnum, lc\ spirilnliii
cniii potcniiani diviiia; viriiiiis ejus digna reve- de aiigiisliis lillcra? egrciUens, in siiidinii loco reci-
rcntia coiilitetur el nri'dicat. Cum vero assuiripia! pit Silvaiorem. .\t;ujc bajuliis praeco cst giaiije,
humaniiatis ejus mysleria iiidigiia snscipit revuren- quciii qui luerit iii doiCMiii secuiiis Ecclesiae, liic per
tia; in pedes utiqiie D.:niiiii iiiiguenti nardi pisticum, spiritum illusiraiitem supeificiem Iilier.'e iransccn-
id est, lidele ac \erunj profundidu . dcndo, in ;ill" inmtis solario Cbrisio rerecliuncin
Videnles tiutcm disci/iu/i, iudiijiiali iuiit ,
dtccnles, pr.Tparat, qnia cuiicla vel P.iscliae sacramenia, vcl
ll quut perdilio luec? l'o'.u.l enim isliid venundari tatera k-gis dicreia cjns essc sacnmenta cogooscil.
mulio, et diiri pauperibus. M.ittli.eiis el Marcus ha'c Vespere autem [aclti, et rcliqna. Vespera crgo tuno
syneclidocbice , a loi.) vijclicet partem poiiunt. f;irla Init qiiaiido Inx iiiiindi, id est Sol verus, ad oc-
Joaiisios , distincliiis loquens, JuJain liac locutum Cisiiin iiiorli-. pruperavit , et tuiic cum discipulis
csse lcslitiir, cujus tx liac occ:isione luraiidi con- Doiiiinus discubnii, qni cis qnieleni siicrnam prsB-
sueiudinem voluit iiiiiniare caeicri vero quae locisii G

:
p iravil.
sunt, ob ciirain lauperuin prolcrebant. .V<iic.'i i.'ico vobis, quia unus velruin mc t.aditurut
Scieus aiaen lcf.us, ci reliqiia. Se non scmpcr fsi. iTadicii iie prodiinre, et lami n non desigiiat
corporali pi.iêniia cnm apostolis e-so mansunim spi cialilcr, i.c ;!i:iiiire.-ie coargnlus inipudiiitior fie-
dicebat, quos di\iMl;itis sii» poteiitia niiiiqiiam lel : niiilil criineii iii ni)ni'.?ro, iii agat consciiis poE-
oiniltebal, siiut alibi leslatur : Ecce egovobiscum iiiientiam : ct liincnies fragilitaieiu suam, plus cre-
stiiH, el reliqiia. dunt niiigi.nro qiiam sibi.
Milleiis enim liax ungueiilum hoc, et reliqua. Quod Nunquid ejo anm, Domine? Trlstes de peccalO
Mis puiaiis pcrdiiioiiem esse unguenti, olfitium csi iiiierrogant, cnjus conscientianiiioii lialicbani.
sepuliui*. Qui inliiigit mecuni manum in paropside, H reli-
Amen dico vvbis, uhicumiue prtedi.aium [uerit lioc qua. jijdas ciiteris conlristaiis el retralieiitibus m»-
Evaiigctium iii tolB muudo, etc. Non tam in loto isla niim, iU inierdiceiiliiiiis cibus ori suo, lemeritate ei
quu! sepclieiit Salvatonn), quod iiiixeriieapul ejus, iin|iuJenti.i, qua prodlturus crat, etiain manuni cuni
et iilieiidc noliliam rulurorum, quod passiirus post niagisiro inillit iii paropsiilcin, ut aiidacia biinam
biJiium ct mcrilurus , sciai Evangeliuui suuin loto .» consticiiiiam n-cniiretiir. Est auleni paropsis, nt
i>
orbe Cflebiandum. quidain diciint, qiiadiiiiigiilum vas escanum, ob hoc
Tunc ai)iit uniis 4e duodccim, qui liicebalur Judas iia diciiim i|ucd paribus absiJibus sit, lioc est, xquis
hiari«lci, nd principes sacerdoium, etc. Il;ec sin- laleribiis, pro qiio iklarciis catinuni, vas lictile apliiin
aJ illam juiigenda esl iibi superius cnnsiliiim

lciilia nd iminiticnJum liquoieiii, )iOsnit : et potuit fieri ut
sacerJoium de inierfectione Chrisii rcinlit, in co in ipsa inensa vas lictile quadraiigiilum contincrct
qudd dicit Abiil wiut de duodecim, cic, osieiidit

: liquamen, in quod cum magisiru discipulus maniiin
enm noi) invilalum, non ulla nccessilate constri- uiitlcre possct : ut implcrclur proplielia, llomo pa-
ctiiin, scd spontc propria sceicrat.e iiieiilis iiiisse cis wcir, etc.
cuiisilium. ['ilius quidem liominis ludil, sicut sciiplum ett de
F.t exinde quarebnt fipportunitalcm, et reliqiia. illo : Va; anlem hmnini illi per qnein tilius hmiinis
Multi lioilie scelus Juila; nef.iriiim evhorreiit ,

iicc tiadclur. Poeiia pr.ToJicilur, ul qucin pudor non vice-
tamcn cavcnt cum pro mulieribus falsum coiiiia rat, corriganl Jenuiitiata supplicia. Moralilcr vero,
qiiemlibet dicunt testimnnium : prorccio qiii vcriia- va: hodic bomini illi qui, insidiis in iiieiiie posilis,
lcMi pio pecunia ncgani, Doniiiium pociiiia vcndunt aJ mensam maligiiiis acccdit, ct sacrosanctis mjSte-
<i; liN MATTILEl EVANGELIU4I EXI'USIT1U. — LIR. IV. Mi
lioruiii Clirisii ohUitionilius paiiiiîpiwe iioii iiiLlinl, A comineniliUos, in nuinleni ili cil Olivaruni, ut ly-
iiadeiis Filiuni liominis non Judivis (loccaioiibus,, seJ I>ice desigiiel nos per aclioiieiii sacraii;eiiloruin siio-
toincn peccaioribus ineinbris (iilrlicct suis. ruiii, perquc opem sutc iiiiercessloiiis ad altiora vir-
Bonum erat ei si nalus non fnlisel homo ille. Non tiitiiiii doiis et cliaiisnial;i Spirilus sancli, quibus in
iJco [lutaudus Cil anlc fuisse (|h.!ui nascerelur, quia ciirJe periirgainur, cdiisccndore debere.
iiiilli possji esse beno, nisi ei i|ui lueril, scd siin- Tiinc dicil iltisJesus : Uiiines vos fcimdaliiin palie-
plinicr diciuni est, niulio iiiclius trsse iion subsislcre, mini in mc, in isla noctc. Pradicit (|uod passiiri sinl,
quam inalc subsislere. iit cuni passi fuerint non dcsperent s.ilulciii , sed
llesponilens atttein Judas q-ui lnsdiJit eum, dixil ageiiles pflBiiitoiiii:ini liliereiilur. Kl sigiiaiiler .iiMi-
Nnnquidego stwi, Hubbi '

Ait illi. iiilcrionat, iie ta- dil : /« isln noclc scanJaliznbimni, qiiia i|ui scau.ia-
cciido se proderc videreiur : et nr,n Doniiiiuiii, sic- !uin patiuiilur, iii iiocte et iii leiiebris sustineiil. Nos
iil c.rtcri, sed iiingistriim vocat, i|iiasi cxciisalio- vero dicaiiius : Noxpnrcessit, dies HU/eni n;i;iippiii-
iiciii halicur, si, Doiniiio denegnto. saUeiii ni.igistriim qiiuvi: (litim. xiii, 12).
proiiiderit. .Srrip(um chl enim : Pcrcuiiaui paitoiem, et disper-
Tu dixisli. Ac si ilicat : Qiiia non dixi. ijcntiir ovcs yreijis. iluc aliis vcibis iii Z,acliaiia pio-
Coeniinlibus autem eis, accepit Jesus pamin, iisiiue " plicia scripiuin est. rerciititiir aiilem paslur bonus.
lioc est corpus meuiH. Finiiis Pascbije veieris solem- ul ponat aiiini iin pru nvibus siiis, et de iiiullis gre-
niis, qux iii couiiiieinoiatiiiuc aiiliqiii de /Egyplo gibus crriiiiiiiii linl uniis giex ci iinus pa^liir.
liberalinnis populi Dei agrliatiir, transiit ad iiovimi, liespondcns autciii ['cinis ait iili : Ei si 'jtiiiics scaii-
i|Uod In siini! redeiMplionis nicmoriaui Ecilesiain daliioli fiierini in lc, el icliqna. Niiii c^t linieritas,
fTcqucniare volebal, iii videlicel pro carne agiii ac nec inendaciuiii : fi les est apo.sioli i'eiri, cl arileijs
sanguiiie siii corporis et saiigninis sacranienium siib- aHectus eiga liiiiniiiuiii Salvalnreiii In i3;i!iiiii eiiiiii
siilii.^rel. Bcnediril panem et fregit ,

quia bonii- et affecia el tliariiiite cireiebiilur , iii iiiiliecillil.ile
iicm assuuipiiim iia inorii siibdere iligiiatiis esi, ul cariiis siiu;, el lidein verboriini Dei iiuii ciiuliierclur,
ci diviiij: iiiimurt.iliia is viiacilcr incsse puieniiam quasi vero dicta ejus {.llicieuda nou csseiit.
dcinonsiraret, idcuque velocius euin a morte rcsu- Ait ilU Jesus : Amen dico libi, quia in liac nocleaii-
sc laiuliini doceri 1. tequain gallus cantet , ttr me negnbis. Mareiis vcri»
Fa accipieiis cilicem ,
gru:ias egil, el dedit illis, ilixlt : Priusqnim gallus liis voccin dcdcril, ler me ne-
dicens: Ilibile cx lioc omnes. Gralias agii, iit ostcndat gatunises ; el apparcl quo I trina illii negnlio, anle
qiiiil unusquisqiie iii llagcllo ciiliil! propri:e facerc primum ciBpta, antcsocundiim vcru galli caiitum sit
debeat, si ipse aequaiiiiniler nagella culpa; portal ^ pcracta. Nec iniereet qiiaiitis inoraruni iiitcrvall
aiicna', ct qiiid iri correptione facial subJilus, gra- ciiiiiiliata sl irnia voce, quaiii cur ejiis to!;im aiite
tias Palri agit xqnalis. priiiiiiin galli cantum lanla formidii c p issiilerct , ul
Ilic cst cnim sanguis meus Novi Tcsta,iieiili ,
qui possel Doininuiii noii soluiii seiuel, scd iiciniii ct
pro mullis cffundctur in rcniissioncm peccuhjriim. tcriio intcrrogatus, iiegare.
yiiia ergo paiiis caniein confiriiial, viinim veio saii- A.l illi Pelrus : Ktiamsi oportucrit ine ino.i lccnw,
guinem 0|ieralur in carne : bii.' al corpiis Clirisli cl rcliqua. Val:da cst iil inors dilcci.o. Pcr aiiiorc:ii
iiiystice, lllud referiur ad saiigiiineiii veruin, quia iiiciilis nuii tiiuucrunt dainiiuni iiiorlis, sed vana luit
ei nos in Cbristo, et in nolus Clirisluiii iiKiiiere prxsninptio buinana siiie prolcciiune divina, juxta
oporiel. Vinuiii di)iiiiiiiri calicis aipin miscctur i'liid l^saluio.^^raphi : Nisi Dominns cuslodicrit civi-
atiesianle eniiii Joannc, aqinr populi siiiit. lalcm, etc. (Psnt. cxxvi, 1).
Oicoautein vob s, non bibnm nniodo df lioc ijeninii .e 7 Kiif vcnit Jcsiis ciiin itlis in villam qiiw diciluir
tiiis. el reliqua. Id tiBi, noii «llia r.ariialibus Syii- CetlisJinani. liuic seiileiiii.e noii est toutruiiuni quod
agogiv, qu.e vitis sivc vinca Cliristi appellalur. Jesuin Lucas in iiioiiinm Olivariiin, Joanncs iii lior-
ca;rcmoniis dclcclabor, in quiliusctiam isla l'ascha- luni egressiim perliibeiil. PJoiislralur eiiini usipic
j^
is agiii sacra iocuiii leiiiierc iu.Tcipiium ; aileiit liodi'i locus Getliseinaiii ad radiccs nioiitis Olivcti,
cnim lempus nieifi resurieclionis , adeiit dies iiie ubi iiiielligiiniis illuiii fuisse burlum dc quo Juannes
cuni i|isi) in legno Dei positus, id est, gloria vit;c; iiarr.ivit. Ncquc ccclesia desu, er a;dilicaia toiisiat.
iniinurlalis suliliiiiatus, i\c. saliile ejusdem populi Cuin iii moiile oral Doiiiinus, quasi lacile nos ad-
loiite grali.B spirilalis n gciicraii , iiovo vubiscuni inouct, pro coeb;stibus lanluin binis supplicare de-
eaiidio perluiidar. Aliler, vetus vimiiii corpu'^ qiiud berc ; ai cum iii valle orai, ct lioc iii valle pinguiuni,
dc priipagiiie Adam 6uscep''ral. ci uoviim viutiit! iiii- sive pitigucdinis, qund Gelhsciiiani s nial, ipsius xr|ue
iiioilalilaiciii reiiovatiiruiii corpnruiii iulcliigiTe dc- insiniiat iiubis biiinililatein, sempcr in uratioiiibiis
beiiiiis. Cum vero dicil : Vobiscam noviim libam, etiain et iiiternaj piiigiiedincin dileciionis es.se scrvandain.
ipsis rc3urrectioiiem ad induendaiii mortalitaiein Aliter, appropiiii|u.ins inortiDuiiiiiius, oiavii in vallc
Iironiittit. piiiguediiii;-, apcrtc iii.siiiuaiis qiiia per vailcni b.i-
tt hijmno dicto, exierunt in monlein UUveli. \\i\- inilitalis et pinguediMoni cliiiritatis pro iiubis moricni
fliie discipiilos sacrameiiiis sui corporis ac sangiii- suhiil.
iii-> iiiibulo-s Ininiii) etiani pije iiilciccssioiiis Palii i.'( dixil Jesui discipvlis stiis : Scdeic liic, el reli-
,
115 BKDyE VENEUABIUS OVV. PARS II SECT. 1. — EXEGI:TIC.\ CEMiiN.V. iiO
i|iia. !n donio qiia Pnsclia miiiidiiciilKini, jnssii p:iu- A Iterum sccimdo abill, usqiie, /SnJ •;o/;m((?« /ua. Se-
iispcr exspcclare discipiilos reilemiiein, oblendcns ciindo orat , ul si Ninive snlvari alitcr non putest,
quod ejus soliiis oratio nosiritni omnium cst redeni' nisi anierit cucnrbita, (iat volnnias 1'atris, qiix iioii
ptio. est conlraria Filii voliintnii, dicenie ipso per pro-

El assumpto Pelro et duobus fiUit Zebedai, contri- pbeiam : IJt facerem voluntalem tuam, Deiis nieus tio-
tlari ccepil, el mceslus esse. Trislnri coepil, ut verila- liiit {Psal. XXIX, 9).
lero assunipti prnbaret liominis, vcreqne conirist»- El vritil iterum, et inveiiil eos dormientet; ernnt
tus sil : sed ne p.issio in animo illius doniiii»rcinr, enim oculi eortim gravnii. Solus nrat Doininus piu
per passionein coppit contrisori. Aliiid cst enini omnibiis, sicut ct snlus patilur pro universis : lan-
coniristari, el aliutt Incipere conirislari : cnntri^la- piicsccbant auteni et oppr mebnntur ociili apostolu-
baiiir iion timnre patiendi, sed propier infelicissi- rum iieg.itione viciiia.
iniim Jiid.iin et scandîliiin oiniiiiiui .iposioloriiin, ei Et relictis itlis, ilerum abiit : et oravit lertio, eum-
rejectionem populi Judaeorum , ei eversionem mi- dem lermonem dicens. Siciit ti'ntaiio ctipmitatic trina,
serx Jerusaleni. ita tciilntio inortis Irina esl, cupiditati, qiia; est iii
Tunc ait ittis : Tristis esl auima mea usque ad mor- ciiriositatc oppnnitiir timor mortis : sicut eniin iii
lem. Non propier mnrteni tristis esl Dnminus, qiiia ^ illa cognoscendarum reruin est aviditas, ita iii isla
condiiio corporalis affeclus , non foniiido inonis metus aniitleiid:!' tnlis noliiia;. Cupidilati vero lio-
ofTeiidii. Nam qui corpus siisccpil, omnia debuit sub- iiurum vel laudis opponilur timor ignominix et con-
ire quae corporis sunl : ut esiirirei, siiiret, an?ere- tiiiiieli.iriim ; ciipiditati autein voluptatis opponilur
tur, contristaretur ; divinitas per lios niutari affecius tinuir doloris. Non absiirde crgo iiiielligiiur, pro-
iiescll. pier triii:.m leniaiinnein passionls ter DnininuHi
Sustinele hie, el vigilale mecum. Non a somnn orasse, ut ituiislret callK, sed ita, ut pntius iinple-
pr.iliibel. cujus tempus non erat iniininente discri- retiir voiunlas Patris.
miiic, sed a somno inndelilalis sujb , ei lorpore 7'uiic venit ad discipulet suos , usque , Ecce appro-
meniis. Sciebat enim, ingravante diabolo, fidein pinqunbii, qui me tradet. Intelligitur post illud qiind
eorum consopiendam parero secum vigilantiain im- : cis dictuin est, Dormite et requiescite , adsiliiisse
perai, quibus eadem passio imroineret. Doroinuin aliqiianiuin, ut boc fierei qiiod prxmi-
El progretsiit pusiltum, procidit in faciem suam, sernt, et tunc intulisse, Ecce appropinquabit liora.
orans el dicens : Paler iiit, si potsibile esl, iranseat a Ideo post illa verba secundum Marcnm posiliim est,
nie calix isle. Ruii in fiiciem, Id est quod requievlstis. Jam auteiii qiiod
iit liuinilit:iteiu meniis « Suflicit , ,
liabitu carnis ostendat ; ei posliilai, ut, si possiliile ad eos revertens, dormienlesque repcrii^ns, priiiiiiin
sii, transeat abeocalix, non liinore paiiendi, seJ objurgat, secundo silct, tertio quiescerc jubet, rntio
niisericordia prioris populi, ne ab illis l.ib.it cilicem ist.t est qiiod primuro post resurnctionem dispersos,
propinatum. Unde sigi.anler non dixit, Transeal ame et dilfidentes, et irepidos repreliendit. Secnndo,
ralix : scd, catix isie, boc est, popiili Jiidaeoriiin, qui iiiisso Spiriiu pnracleto gravatos ad coiitiniiandani
excusaiionem igiior.inii* liabere non potesl, si me Evangelil libenatcm oculos visitavli. Teriio vero, id
occiderii, habcns legeni ei proplieias, qui de me est, clnrliatis sux rediiu, Eecuritali eos el quieii
ijiioiidie vaiicinaiitur. resiiiui-t.
Vcrumlamen, non sicut cijo volo, sed ticiit tu. Non, Adlivc ipto loquente , ecce Judas, usqiie missi a
inquit, fial hoi; qiiod liuin.ino affeclu li.qnor, sed principilms saccrdolum et senioribus populi. Coucor-
propierea quod ad tcrras tua volnniatc descendi. dat r.icliini Jiidre cum muiatione mentis ejus qiii,
El venil ad discipvlos siios, ct iiivenil eos dmmien- rcliciis aiinis viialibus , pergil conlra iiiagisiriim
les; et dicilPetro: Sic non poluislis una hora vigilare ciim fusiibiis nd aucloreni viio! cum
, accessit ine-
mecum? Peirnm singillatim infra ca-lcros increpat, dilalione niorlis.
(|iiia pr* caBirris niinquani se scandalizaturum lue- r. Qui aiuem iradidit eum dedil eis tignum , dicens
ral gloriatus, quod nune tristiti» magniludine soni- el reliqiia. Piitabat niitier signa quae Snlvatoreni
nuni noii potuisset extergere. vlderat facieniem, non majcsiate divina, sed niaglcis
Vigitaie et oraie, ut non intrelit in tentationem. artlbus facia ; et qiii cum forie niidierat in niomc
IIoc esl : Nc leniatinv(« nliima siiperet orate, cl inir:>nsfigur:itui-ii, tlinebit ne siinili trnnsronnniione
tra suns casus leneai. Inberetur de manibus ministronim : dnt ci';:o signuin,
Spiriiui quidein piomplus est, raro nnteni infirmu. ut sciaiit ipsnin csse quem osculo denioiisliaret
Duas iii se osieiidil voluntates, liiiin:in.ini videliccl, .\ve, rabbi, et osculatut ett eum. Suscipit aiitciii
quae est carnis, el diviii:iin, qu* est dciii.tis : fornii- lloniiniis osciiliiiii imdiloris, nun qund simiilnre nos
d:ire quippu in passione, liniiinn.-e est (ragilii.iiis (loceai, seil ne prortiiionem fiij{ore videaiiir, simiil
;
Kiiscipere «iitcm dispenâtioiicm pnisiotiis, diviii:i' cl illiid Davidiciiin coiiipleiis : Cum fiii! qui oderunt
cst voluiiiatis ci viriiiiis. .Miicr, ad eos liic sernio yaiem, eram pacijinLS {Psal. cxi», 7).
«Mtiversus est, qui se spopondernnl iiiiiiqti.<in nigalii- Amice. iid quid xciiisli ? Vei buiii aiiiice vu^ a-JTiip-iiiiv
rns ; iiloruin cniin spiiiius promplus, sed caro erai csl intellii!endum , vei certcjuxla llliij quod sopra
iiilirin:i, quia noiidum iiidueraiii. Viriiiicm cit alio. liginnis, \iiiiec, quomodo liiic inliusii?
1r IN MATTllyEI KVAKGELIUM EXrOSITIO, l,IB. IV. ilS
Kt erce uiius ex liis qui ciant ctim J.su exlenilens A passionem piiiiiilcn) Dnininum .1 loiige sei|iiilur Pe-
maniim, cirelii|in. Iloc uiiquc Peinis , eodfciii ineii- irus, Bigiiificabal Kcclesiam secuiuram quiJem, lioc
»is:irilore qiio cxtiTa fecil; s<ieb:il eniin quoinodo est i;niiaiiiram Djmini passianes; scd loiige dif-
Pliinecs puniendo sacrilegos , mfirceJem jnsiiiiae et (ereiiter, Ecclesia enim pro se palilur, at iile pro
s.icenloiii perenois acceperul.. Jiixia allegorijin vern Ecclesia.
SXTUS servus est popultis Jud.iorum priiici|<iUiis t'( ingressus intro, et rcliqua. Quoinodo Pelrus
suceriiotum in deliilo mar.cipalns ot>sequin ,
quia in ingiedi possel Joaniies manifestat : vel amore in:i-
Domini passioiie dcxicram anriculam, id est.spirita- gistri , vel liiimana curiosiialc , scire cupiens ijuid
lein legis inielligpntiam perdidit; .sinistra laiiien, licc judicaret dc Domino poniirex , ufriim euin neci ad-
est, utiiiiaie liiterx coniciitus, qux videlicel auris diceret, an P.ageHis cxsum dimiitcret.
Pctri gladio decidil : non qund ille sensum inielli- Princeps autem sacerdotum, usque cum multi , cic.
t;endi audieniihus tollat, scd divino ablatum jiidicio Uone auiem convenit nornen pontificis aciioiiis snae
negli|!eniibiis pandat. Vcriim eadcm deKtera auris, strenuilali : inierprctatiir enim Caiphas invciiligator
(lociiiiilum Lucain , in liis qui ex eodeni populo cre- vei sagax, sive vninens orc ; sagax enim fuii acl
Jere inaluerunt, divinx digiiatinne pieiaiis pristino expleiidaiii doli sui nequiiiani, sed inipudens ail
cst resiituta oflicio. Aliter, auris pro Doinino am- " profeieiidum iiicndnciiim ; et iinpleia est Scripluia :
puiala, ct a Domlno curaia, signiiicai audiium ab- ScnUati sunt iniqiiitalem , defecenmi sciulnnUs scin-
lala veiusiate renuvat:im, u( sit iii noviiaie spirilus, linio : Sttgillie panulorum [naa: suiu plagcc eotiiin
ei non iii vetusiaie litierx; qund cui prH-siiiniii {Pial. mii, ").
(uerit a Clirisio prxst»liitur et regnare ciim Clinsin, Novisiime aulem venervr.l duo fulsi letm , et i •!i-
quod sonat nomen servi Malclius, qui rex sive regn;i- (|ua. F:ilbi tesies eum talumiiiaiiliir, sive qiiiid nuii
iiiriis inlerpretiitur. eodciii soiisii iiiti-Ilcxcionl qno dicta siiii!, et paiicis
Tunc cie i7/i Jetut : Converle gladium luum, et reli- additis vel miitalis qiiasi ju^lain caluiimiaiii fatiiinl,
qua. Id est, cessoi vindicta, remissio Urgiaiur. coinmulant el aiuiil : Ego dissulviim lewplum lioc
Omnes euiin qui acceperint gladium, et reliqua. Iil miinufaclum; el Salvator : Vos, inquit, aolvile, iioii
est, ipso peccato aiii nx moriuniur, qui senietipbus cgo , quia illiciiiim esl ul ipsi iiobis iiircriiiiiis
III prxsenii, vice talionis iilcisci desiderant. niortciii. Deiiide vcrtunl : Et pcst triduum aliud uuu
An puiat quod non poisum Toyare l'utrem meum ? manufacium adificaho, ut propric de tcnipl!» Jiidaico
et reliqua. Ac si dicat : Non indigeo duudecim apo- dixibse videatur. Duininus aii em, ut osieiideret ani-
stolorum auxilio, ctiamsi onines ine di:fe;idcreiii, qui ^ ni3l vivum et spiraiis leiiipliim, dixerat : El ego
l.-u— _ .I...J,.;... I.-: ._-.,•: _. : '-' ;.. ... J :,.t- :il..J. ..,:., ... _ .... .. .
possum liabere diindecim legianes Angelici cAerci- ifi triduv sitscitabo itiud : aliud esl xdificare , aliud
tus. Aliier aiitem liic iiumcrus umne genus lioiiii- suscitarc.
num significat euin Komano imperio ; iii siint angeli Ei lurgens princept sacerdotum , ct rcliqua. 1: .i
Dei qiii Del excrcuerunt judiciu.m, quando posi suam prsceps et iinpnilens non !iivciiiensca!iiiiiiii:u locum,
resurrectionem, anno quadragesimo secundo luissi a excutit dc solio poniiiirem, ut iiisaniam meiiiis inotu
Oniuino sceleratani urbein perJideruiii. corporis dcmonsiraret.
/n ilia hora dixii Jesus lurbis, et rcliiiua. Stultuin Et princtps sacerdoluin pit iili : Adjuro le per Deiim
esl, inquit, cuni glailiis uliro se offereiilem quxrere, viv.tm, etc. Iii adjurando .irguiMir cotideninare tacen-
ri in nocie qiiasi latiianlem per proiiiiorem invesii- lem , quia cnnfitenti credf.re noluit.
gare, cum qiiotidie io teoiplu doceai ; scd ideo iii

Dicii illiJefus: Tu rftjcis(i.Simili seiitenlia aJversiis
t«-nebris adversiim me congreguinini quia poiesias Pilauim iisus est, ut propria senteiitia coiid«iniieniur.
,
vestra in lenebris eet. Marcus posuii , Ego sum, ut osieiideret taiituni va-
Uoc aiitem totum faclum etl, ru:. Scriplura- rigo lere qitod ei dicit Jeaus, Tu dixisti, quanliim si dicc-
prophelarum sunl, hoderunt manusmeas, elc.[Psal. ret, ligo sum.

XXI, 17). . Vtrumlamen dico xohis, usque Venientem i/i n?ii;6ii»
7'uRC. relic.to eo disiipuH, fugerual. Mysiice sicut ctEli. l<i esi, iii prrpetu-i felicilsle regnatiinim pio-
Petrus, qui culpam negaiioiiis in lacrymis abiuit, et liaverllis eum, ei venliiruni cnin in,'ijegtale, ut juJieet
confessione (tomiinei .imoris lundiius cssiirpavii, in :ri|iiii;i>e. qiipm modu iii inlirmitaie posltiiiii. in
reciiperationem eoruiii fbsiemlii qui in martyrio la- ji:slo jiidic:Uls.
biintur. Ila cxleri disuipi:!!, qui :irLiC!iUiin coinpre- Tanc princeps sacerdoium, etc. Ciinsneiiiillnis Jii-
licnsionis fugieiido prieveDCrant , ilocent eos qu< sc daica> esi , cum aliquid blHspheiiiix et qii:isi toiitia
Miinus idoneos ad lolerandasupplicia scniiunl.qiiibus Donm audierint , sciiidere vesiiinenta siia : quoii
liitiiis esl iniilio pra-sidia lalebrariim peiere, qiiain Paiilum ct Harnabam fecinse legiiiiiis. Mystiie vero,
se discriinini cerlaniinum expoaeie. in passinne Doniiiii sciJit ipse poniifex vestiiiienla
Pelrut auiem lequebaiur a longe, ei reliqiia. Miran- siia , iit ostendal Jud.T.os pro scelcribus ipsoruin
dus est, et tamen venerandus ,
qiii Dominum non ponlificiiim sacerdotale giorlaiii peidiilisse.ct vacnani
reliquii, eiiam cum linieret. Quud cniui liinet, na- sedcin liabere poiilificcs : quod vcro tunica Dnmini
lurxest; quod sequitur, (b^voUonis ; qiiod negai, iiec ab ipsis qui eum crui ilixeruiit, nec a inlliiilmii
obrcpiionis ;
quod poeiiiiei, (idei. .Mysucc, quod ad sciiidi poluerit ,
signillcal quod solldilas siuiclx ei
;
tI9 CFD E VImNERABILIS OPP. PAKS I». SKCT. I. - EXEGETICA GEMJINA 150
uiiivers.ilis Ecclesiae qax vesiis sui Ueilemptoris A signiliCHt, 5i per suium leinpnriim vis inielllgeie
,
.ipppllari ninqiiaiii valeat iillo paclo pcrlur- iiienluiii caiisarum.

s(»let ,
batiiiiiis (lisruinpi.
Lt rceordatus esl Pelrus veibi Domiiii, elc. Iii alio
.4/ii aulem palmas iii faciem cjus dedenint, el reli- evangelista legimus, llespexil Domiiws 1'etrunt, Mibi
tuiic n Juiixis cxsiis est, niiiic e.iiam fal-

videtur ilia resurrcciio diviuiliis facia, ut ei veniret
«liLt. Q"i
Clirisliannnim blaspliemiis cscdilur, colapliis in mentero quoties jain negasset, et quid ei Doniinus
soriiiti
pr;cferunl. prxdixisset. Alqiie ul misericorditer Doinino respi-

vero caeilitur ali liis (jiii ci lioiioies siios
cienie, pceiiiieret eiim, ei saliubritcr ficret, siciit
Spiiiinl iii f.i''ii'ni ejiis illi qni ejiis pra'seiiti;c graliaiii
facicm dant qni perlidia qiioiidie dicimus iii aliquo periciilo, vel labore po-
rcspiiiinl. falinas in ei ,
aninnant, taiiquaiu prae- siti, Doniine, respice in me, elc.

caecali euni iioii veiiisse
El eijressus Petrus, amare. Egreditur furas,
scntiain ejus cxterniiiiantcs ei repcllenles. Error
fletit
li;fnticoriin» de Clirislo Iribus geiieribiis terniina- ut ab inipioriiin concilio secrcius, pavidae negatiouis
aul de liumanitate, aui sordes liberis Hetibus abluat sic quotldic conveiiit
iiir : aui eiiiiii de diviiiltaie, :
pccnileniibus a pravoruni coiisoriio scgregari.

de ulriique rallunliir.
1'elrus vcro aedebal foris in atrio. Non appropiii- CAPUT XXVll.

quulial Jtsii iniuisiris, ne aliqiia siispicio nnscerciur. Et vinctiim adduxeruiU euni, eic. Joannes declant
Et accessit uiia ancilla aU cum, dicen$ : F.l lu cum quud niox coinpreliensum iiocte lig.ivcruni , et sic
Jeiu (JalilfFO eras. 1'rima iitique iiuilier prodit euin, adduxeruiit euin ad Annam priiiiiiin, ei sic ad Cai-
ul cliam iste sexus peccasse in iiecem Domiiii vide- pliain, deinde ^d Pil.itiini, nec non cl ad llerodem,
retiir, el per passionein Uomini rediinereliir; unde ui uterqiie Domiiio illiidcr«l. Ilabebant eniin liuiic
resuiTPCtionis accipit priina mysleiium, iit veiercm mort^m ul quem adjudicassent morti ligntum duoi
pr.-vvarrcîtioiiis aholercl crrorcm. iradeiciil.
Exeunle aulem itlo januam. Exiit erô post primain Tunc videns Judas, qui einn Iradidil. Qiiid ad nos,
negatioiiem anie atrium, ct mox gallus caiit.ivii, quod iiiquiunt, perliiiet acccpiiim preluiiii ? Tii illtid pro-
Marcus commemoral : quo reverso itcruin in airium, b.iveras, tu lac iiide qiiod volueris. Niliil quidem
lii quod se(|uiiur. ii;:ljndo proditun pr.ifuit egisse pociiileiiti:iiu, per
Vidit euni alia ancilla, etc. A duolius liic conipel- quaiii scelus corrigere non poiiiil. Si quaiido sic
laiHS est, ancilla scilicet, quam cnmmcinorani Mit- fraier peccat in fialrem, ui eiiifnilare valeat quod
tlixiis et Marciis; et ab alio, qiiem cooimemornl peccavii , potesi ei dimiiti. Si aiiicm pennaneoi
Lucas. Posl priinam igitiir negationein rodiens iii

p opifa, fnisira vocc assumitur pdîiitcnlin, linc quod
atriiim, st;iliat, juxta Jonnncm, ad fucuin, ct nni in psaliiio de eodein inrelicissimo Jnda dicilur
madvcrtit euin ancilla, cum rcsurgeret iii ciiiei, et Et orntio ejus fiat in peccatuin (Psal. cviii, 7), nl
(lixit brs qui ad ignem adcraiit intus in airio, El liic riiiii i-oliiiu einciidare doii quiverii prodiiionis rclas,
erat cum Jesu fiazarenc : ille aiiteiii qiii foras exie- spil ad prius scelus etiam proprii bumicidii criincu
ral, bnc andilo rcdiens. jiirat illis coiKraiiiteiilibus addldcril.
t|uod noii noviîsei tiomineiii. CoiisiHo aulein iiiilp, einerunt ci illis agruin figuli,
Et post pusillum accesserunt qui stubant, ctc. Mat- elc. Agor, interpretaitle Domino, niundus vocatnr
tbxus et Marcus plurali niimcro enunliiiiit eus qui ligiiliis vero ikisIct Cbrislus esl, qui nos primitus de
cuni Pciro :iiebaiit. Liicas vcro ct Joannes singiilari. limo ternc crcavit , ileriiiuque per corpiis terrennm
Iiiielligeiidum est quod aul pluralein numeruiii illi recreavit. Cnjns !>aiigiiiiiis prclium in peregriuornm
pro singulari usit:ila lijculioiie posucrunl , ant quod tlatuni est sepuliuraiu ;
qiiia iios qiii peregriiii er;inius
iinus Hinxinic tanquani sciens, ct qui euiii viderai, a lcge el pniplietis, prava cornm sluilla suscipimu:.
afiirmabat : ca-teri autcm, sccuti ejus fideiii, Petrum iii saliilein, et requiciii iii pretio sangtiinis a:lcriiaiii
simnl arguebaul possidcniiis.
iV«iM el loquela tua manifeituin tc fucit. Non quod p Tunc implelum est qtiod dictiim est per Jeremiain,
ali.i lingiia Galiiaî luquereniiir, sed ijuod unaqua:quc e:c. Iluc tcstiniouinm iii Jcreiiiia iioii invcnilur, iii
provincia el regio su;is babendu proprietaies, vcriia- Ziicbaria vcro iiivciiitur qiia;daiii siinililu>lo , ci
culum luqueiidi soiiiiiii viiare non pubsil. qii.iliqiiani scnsiis non iniilluiii iliicrcpel, laiiieu ordu
Kt continuo gallus cantavit. Qiiud eniiii Pclrus aiile ei verba diversa siiiit. Est apud Jereininm qiind
piiiiiiim galli caiiliiiii iiegavit illos sigiiilicat qui ciiicrit agrum a liliis fr;ilris sui , ct ilederit ei ar-
(Ibristuin ante resurrcclionem Dcuin esse nnn pu- gciilum ; nnn quideiu sub lioc nomine pretii, qund
laverunt , cjiis iiiorte lurliatl. (îiod vero bis aiilo pu>iluiii csi apiid Zacbariaiii trii;liil;i argcntcis, vc-
secuiiduni g:illi caiiluiii iieguvit, illns sigiiiiicas<.e riiiiiianien agii >.:iiiptio iioii cst apud Z:icliariaiii ; cl
credendus csl qui niinc iii il!o, vel secunduin liu- iiiiliiliiiaiil.T acciperc dcbi:iniis, qii.cciinquu per cos
niiiiem, vel secundum Dcuni, erraiil in utiaqueaub- S|iiiitiis suiiciiis dixii, siiigula esê »11111111111, ct oiniiia
siaiitia, et ideo veritalem negant. Primus eiiini g.illi !;iiiguloriim. Cum igiliir ct qu»- dicta suiit per Jere-
caiiliis capitis cst resurrcclio, hoc est ipsiiis noinlni. niiniii , laiii siiit Zncliaria; quaiii Jcreiiii.c, ct qun:
Seciiiiiius auiem ipsiius, sed in cnrpnrc univf,rs:c diiln siiiit per /.acliniinni, taiii siiil Jeicnii.-i! quaiii
Ecclesia!. Sloralitcr autem gallus aliijuem docloruin Zicliiri.c, qiild Oims erat ut cuicidtrcl MjUIisius,
m IN MATTH/EI EVANGKMUM KXPOSiriO. — Ll». IV. I?2
cmii aliud pro alio îlii iminpit oi ciineiis, ;i se scri- A daumal ohlnliini, scJ argiiil o(TtrciiC(!S, jiisliiiii essc
piuiii rclegissel, ac noii poiiiis seiiiii-iis aiitli rilaitiii proiiiiiiiiaiis qui crucifi^jenJus est. ^05, iinpiit, lirfs-
Spiiiliis sancii, a f|iio iiieiileiii suain rogi pliis iiobis ri'is ; eô iiiiiiistcr sum legiiiii Mslrariiiii, vos saii-
ille iiii(]iie soiiliebii ? îiiiieiii riiiiililis.
Jf«H,9 aulem slelii anle pncsirfini, ele. Iliitic 1' ciiin Tiinc dimisil itlis Barabbam. Miin niiriim, si p,i-
ie acciisjlioiiiliiis emuin inanirosiiiis I.utiis ejjilan.il, ceiii JiiiIti liabere iicgiieunl , ipiibiis esl auotor
el srgiiuiiliii Jiiilxi impietiuis, i|iio(l accnâiites Sil- scdiiioiiis dimissus, id est diabulus, r|iii jain oliiii
valorem, ne f:iIso qniiloni alii|iiiil vorisiniile, iin.id ei pairia liicis ob ciilpam superbi:r pulsiis, ct iii teiie-
olijiccre possiiil , inveninnl, cl iJi-n, siciil Marciis biaruiii fiiaral carcerem missu'-. yuia vero Baiabbas,
dicil, convenieiilia cornin l-^sliinonia iinii eraiit. lilius patris, vcl liiius magisiri corum inlerpreiatur,
Dieil ei Jesus ; Tn (licis. Sii: ipse sornioiuMii siniiii poiesi Aiiiicliiisti typiini gorere ,
qiieiii illi ipiibus
lemperat, iil el vei um Uical, ct serino ejiis caliiiniiia; dioitiir, Vos ex jialre diabvto eslis ^ Dei Filio siiiil
pia.'laiiiri.
noii pato:<t.
Tunc illi dicit PHatus, clc. Elliniciis i|uiileiii csl Jcsum aulem flagcilalum, elc. Priinitus ipse Pilalus
qiii condeninal Je-iim, seJ causam refeit iii popiiluui flagellavil, posl mililibus Iradidil illuJonduin , ut
Jiid:rorum. Viue iii qiianiis te accusaiit : Jesiis aiiiein " satiaii (loeiiis ci opprobriis ejus Jud:ei, inoriciii illius
niliil rcsponJcrc voluil, ne, criiiieii diluens, uiini<te- sitire iillra desisterciii. Mysiice aiiiem 1'il.iius, qui
rctur a prxsiJe, ei criicis uiilitas diffeneiur. 08 inalleJtoris inierpreiatiir, sigmlicai diaboUim, qui
Ver diem aiilfm solemnem, olc. Hanc utique liabe- secundum projJieiain m:illeus univcrsx terra;, per
bat con-uctudincm, qiii per lalia alicii* ijeiiti pbu orc quein Doininus vasciila siii in niiiiisierii iisiim for-
gauJcliai. niaiida perLUtil, cuni i lectus suos variis leii;alioiiibus
Uahebat auiem litne vinctiiut insigiiem , elo. ila- probare permillit.

ralibaiii riliiim niagisiri eortim , Lucas prnpicr scJi- Tnnc mitites jirn-jiJij, usqiie Av.\ rex Judaoniin.
lioiiem (actam in civiiale, cl boiiiicidiiiin, iiiissuiii Milites qiioJcunqiio feceriinl, taineii nobis qiii creJi-
refert in carcereni. A (|iio quis vincilur, ejiis li;ius mus, saor.imonla iriliueli.ini. Iii clilaiiiyJe cncciiiea,
appellalur. quani M:irciis piirpiiraiu iioiiiiiiiit, eo qiiod qiuedam

Sedenle aulem illo pro tiibiinali, elc. In niiilicre piirpura sit rubra el cocco simillima ,
peragenlium
aiiieni species plebis geiitiliiiin esi, qiix jain liJelis crucnta siisleiital, sive ejus caniein, quain passioni-
eum cuin qun convers:ibaiiir, increJiilum popnliiin bus objccit, iiisiniial. In coroua spinca, maledicluin
ad Cbristi liJcni advooal : qiix qiiia ipsa iiiuliiiiii sotvil aiiliqiiiini, sivo suscpptioiieni nostroruin pecca-
sil passa ,
pio Cbrislo in oaiiiJoin gloriain fiiliira ,
toruni, pro qua monalis fiori dignatus csl, osienJit.
illuni cuiii quo cnnversabalur, insinual. Ilac eiiiiii In calaiiio veiieiiaia occiJit aniiiialia, sive calainum
vice, noii ante, se intellexit diabolus per Chrihii tcncbat iii iiianu, ul sacrilcgiuin scriberet Jiid:iMiruni.
mortcm nuJandum , el spolia liiimini genciis sive Potest in utroque Uoinini lubllii iniiniconnn qiiidein
iii niundn, sive apud lartaios, ainissuriiir, : el iJeo senicnlia probroso , .<cJ ipsius Duinini e'cctioiie
satagebat per mnlierem, per quani spolia inorlis in- gloriosissimo, ouinis elccloniiii ejus niiiliitudo, qux
vaserai, Chrii-luin eripere de nianibiis Jud.rorum, ne in marlyrcs vcneranJos , et caîeriin njeliiiui ple-
l>er illius morieai ipse amitierei monis iniperiuin. bcm di>liiiguiliir, aperlissiine desigiiari. Aiba eteiiini
Porro tribunal sedes esl judicum ; solium, reguiii vcste sccundiiin Lucam induilur, cuni iiiiiiida juslo-
falliedra, docloruin. rum coiiiessiiine oirciiiiidatur. Purpiira sive cocco
Al ilti dixcrunt : Barabbam. Hacret us(|ue IioJie vesiitur, cuin triumpbo viciorio&oruin inartyrum glo-
Juda-is sua pelitio, qui pro Silvaline, interfecloreni; riaiur.
pro (latore vii,T, elegerunt aJenipiorein, iii liacienii.s El exfpuenlcii in cum, et reliqua. IIxc facinnl usque
cani i|iiani vendiJere sivc aiiim:c, seu corporis, liber- biidie pai;ani cl h.Trelici, iiiilites utiqiie Jiaboli ,
quasi
lalcni rcciperc non inerueriiil. |v arunJiiie capul Christi feriiiiit ,
qiii diviniiati illius
nicuni onnes : Crucifigutur. Quanta perfiJornm cui)iraJiccntes,err()rcm suum conlirinare auclonlale

crnJeliias ,
quse iiinoceniein occidere , posimo ui sacra; Scriplura; coiiaiilur. I'cr ariiiidinein eniin so-
sibl videbalur nioriis genere, desiderai ! seJ a Dn- let scriplnra coiifici. Spuiint iii facieiii ejiis qui ejus
iiiiiio elecia erat : ipsam enim crucein babituriis ciai pra'seiiii.iin gralii- vcrbis e5,seoraiiJis ex inierr.a
sigiiiini, ipsam diabolo, superato, taiii|uain tropa;uin oasca; inonLS iiisaiiia conccplis respuunl , cl Jesiiin
iii Irontihus fiJeliiim positiinis. Ciiristiiin in carne venisse denegant.

Videns autem Pilaliis, usque vos lirierilis. Pilatiis El poflgunm illuseriinl ei, et roliqiia. Qnaiido (la-
aocopil uqiiain ,
juxta ilbiJ pioplictlcum : Laviibo gellaliir JeMis, el cniispuilur et irriJrlur, iiiiii liahel
iiiler intioceiiles inaiius meat ( Psal. stv, b), iit in propria veslinienia , seJ ea qux propter peccaia
lavacro manuuin cjiis gentilium opcra purgarentnr, liusira sunipiêrat ; cuin aiileiii criicifi:.;erctiir, et
el ab inipictate Judjcoriini qiii clamavcrunl, Cruci- illusionis alqiic iiiisioiiis poiiip:i prj'tcrieril , tii'io
l'gi' eum, nos alienos facerct. prislinas \estcs recipil, ct proprium assuiiiii or-
Iiinocens ego sum a sanguine juiti hnjus. Judex qui iialuin.
rogitur coiitra Dominuiii fcrrc seiilcnliain , iioii EjcuuIcs niitcm, in encninl liomiiiem C.yrcnieiim, etc.
ISS IIED/E VENERABILIS OJ'P. PAKS II. SECT. I. - EXEGETICA CE.NUINA. l.l
Pritniliis seciindiim Joannero porlabat ipse , posl A nuia pr.uJilus cniihiulo, dignilateni prarieinla. ti
imposita est Simnni , qui obediens interpreiainr, cunciis legerc, lioc csi aiidire et creilere, volentilnis
Teiiienti de civitaie Libyae Cyreiiac, qux liaires iii- innolesrat, qui suum per crucem Bon pcrdiderit, sed
lcrpret.ittir; quia nimirtimChristns pro nobis pas.s<i«, coniiriiiarii poiius, ei cnrroboraril imperiuni. Qiiaii-
{ir.Tbens exemplum riiJelibiis, ut sequaiitur vesiigia tum vero ad liiteram, hnp tres lingiix ibi proc cjltiris
ejns. El Siinon, de pago egrediens, crucem poriai cminebani : llebrsca, propicr Jiidxos in lege glo-
pnsl iesum. cuiTi popuiiis nationam, paganis ritibns riantes ; Gr.cca, propier geniium sapienies; Laiina,
derelictis , vestigia dominicx passionis obedieiiter propier Ronianos, jam peiie omnibus gcniibus impe-
nmpleciitur. rnntes. Velint nnlinl ergo Judxi, omiie niundi re-
Et venerunl iii locum qui rficifur Golgotlia, elc. gnuin,omnis mundana sapieniia, oinnia divina: lcgis
ijolgnilia namqiie Syriim nomen est, ei interprelainr sacramenta teslantur quia Jesus Jiid:corum est, boc
CalT»ria!. Esl .Tnlcm ipse locus in llelia tiinc exira est, imperaior, credeniiuin et confiteniium Ueiis.
iirbem ad septenirionaleni pl.igam rooniis Sioii , cl Tunccrucifixi sunt cuin eo duo lalronet, eic. Lairones
CalTari» non ob CTlvitinm priini linininis, quem ibi qiii cum Duiiiino sunt binc inde crucifixi, sigiiificaiii
quidam sepullum fruslra siispiranlur, sed ob
erraiiles cos qiii sub lide el confessione Chrisii, vel agonem
decoIUiionem reoriim alque damnaioriim diciiur; ei B manyrii, vel qux-libet continentixarciioris insiiiuti
propiereaibi crncilixus est Dominiis, iit iilii piins subeunt. Scd quiciinque hapc pro xterna solum coe.
area damnaoriim. erigeremur vexilla niariyrii. Mo- lestiqiie gloria geriini, lii prurecio deitri latronis ine-
ralem qiioque crucis rigiirflin describii Aposlolus, rilo ac lide designanlur. Al qui sive humanx laudis
ubi ait : lii cliarila(e radicali et fiindali, n! pusiiiis iniiiitu, seu qualibi-t miiius dtgna inleniione miindo
eompreliendere cnin omnibiis aaiieiis, etc. {Eplies. iii, abreniiniianl, non immcrilo bla.^pheinaloris mcniem
17, 18). iftiilantur et actiis.
El dederunt ei vinum bibere, eic. Aqiara viiis vi- Similiier et principes tacerdotum, eic. liaqiie ens
iinni fccit am.irum, quod propinanl Domino Jesii, hxc conliientes, proprin cotidemnai seiiieniia. Qiii
iil iinpleatiirquod scriptum esl : Dederunt in eseam eiiiin alios salvos fecii, uiique seipsum, si vellet, sal-
meam fe', et in mea potaverunl me aceto (Psal.
sili vare poterat.
nviii, 22). Qiiod aulem dicilur Ciim gusiafset no- : , Si rex Urael es, etc. Fraudulenl.i promissio. Sur-
luit bibere, lioc indicat quod gusiaverit quidem pro rexii crgo, ciiamsi de criice dusccnderii, simililer
nobismuriisam:iriliidiuem,sedterii3dle rcftiirre.vcrii. iion crediiis.
Marcus vero qiiod gustassel laciiit ; quod noliiii, ape- „ Id ipsum et lairones, el reliqiia. IIoc quia secunduni
ruil dicendn, Nonaceepii : quod Marrus ait, myrrha- Liicam unus fecii, alier vcro digna invectione red-
tum riiium. Fel posiiit pro amariludine, ei mynlia- nrgiiii, ct Dominiiin lideli siipplicatione precnlur, pn-
tum viiiiini amarissimum est, quampiam fieri pnssit luit usitaio Incuiionis niodo per pluralem numeniin
III ei fclle el myrrha vlnum nmarissimum redd';- signilicari. Usqiie liodie liaic gcri in Ecclesia vide-
rciii. miis, cum miindanis tacti affliciinnibus veri siniiit ac
Voslguam autem cruci/ixerunl eum, etr. Jnannes falsi fuerinl Cbrisiiiini. Illi quideiii qui flcia mcnie
aiilein disiinciius explicat qiiemadmoilum lioc ge- domiiiicc passionis sacranienla gestani, aJ prxsen-
sliim .-ii. Quadripnrlila aiilem veslis Dornini quadri- lis viinrgaiiilia cupiiint liberari a Domino. Al qui
partitain ejiis figuravii Ecclesiam, loio scilicet qiia- simplloi iiiienlioiie cum Aposlologlorianliir in crnce
liior terrariiin parlibiis orbe dillusam, et omnil.iis Dnmiiii no^.tri, ila poliiis a prxsenlibiis xriimnis
eisdem pariibus (oneordiler di«tribulani. Tiinica oplant crui, iit spiritum siium iii manus siii couiinen-
vero illa sorlita omiiiiiin partinm signilirai uniialrni, deiit auctoris. Piitest in duoliiis lalronibiis iilerqiie
quae quia cb.iriiaiis vinculo contineiur, qu* siipcr populus designari, quia uterque blasphciii >vii,quan-
emineniiorem Inbct viam, el super onmia praeccpia do in mortem Uominl pariier consenseruiit. Sed
esi, mcriin vesiis, qiia «ignilicaliir, dcsiiper coii n allcr, iiiagniiuitine signoium extcrritiis, egil pipiii-
lexla perhibetiir. Quid in sorle, qiia; iion persoii:i>, lentiain, el iisque bodie Judxos increpai blaspbe-
vel meriiis, sed (iceiillo Dei jiidicio concediiur. nisi ro:uiies.
graiia Dci ciimmfndaia esl, qux in uniiaie ad omncs A sexia autem hora teiiebrw factm tuiil, elc. Qiiod
pcrvcnit. vero Marcus recapitulando lioram scilicei eiprimil,
Ei tedenies tervabant «um. Diligenlia mililiim ei qua maxinie Judxi clamaveruni ui Doininus criicin-
saceriloiiiin nnbis pmficil, ul majnr cl aperlior virius pereliir. Qiiod crgo maxinie videri fecisse iiolebonl,
resnrgentis appareat. boc eos liora teriia fceisse osiendil : vei issinic iinli-
El imposuerunt super eopul ejus, etc. Pulchre lilu- caiis magisfuisse Doiniiii necatriccin lingn.im Jiidnrn-
lus, qiii Clirisiuin regem lcsteuir, non infra, sed surum quam inililuu! niaiiiis, qui eiiin tiora sexta crii-
pra criiccm ponitur : qiiia lirei in crucc pro nobis rifiscrunt. Ralioiiis iailiir. iino divina: pi' latis ordo
Imniinis inrirmitale dolebi!, siiper rrucem lamen posrebat, iil eodi m temporis arliculii qno nlim Ad:i!
legis niajeslate fulgebat. Qiii a, le eiiam, quia rex prncvaricaiili occluscrai janiiam paradisi, non la-
finuil et saccrdos est , rum cximiam Pairis surc iroiii Dominus ptnniienli januam parailisi rcserarei.
<".irnib liosiiam in atlarc crucis olTcrrct, rrgis qu^quc. ci qtia bora piiniiis Ailain poic.uidi) iiiorieni liuic
m IN M\TTII.€I EVANCtLlllM KXPOSITK), — Llli. IV. tiS
miinrlo invexii, cadem sectinitus Adam niorlem nio- A Mineiii fivil:ilein, in qiia vi>i siinl rosurgenU-s, aiit
rienilo destrucrel. llicrosoiyriia'ii cn.Iesleni inlelliguiniis, aul liaiic tcr-
El circalioram nonam, Hc. Qiionim siisropii na- reiism, qu;c anle saiicia fueral appellaia , propter
liiram, coriim deploral miêri.im. Ipsa enim n:>liira, t<'iiipliiiii, et sancta s.incloriim, ad distinctioneoi
qnam ille susreperal, propier peccatiiiii derelicia aliarum iirbiiim, in quibus idola colcbantur.
fiierat a Patre, noii filiiii, ([iii unmn ciim Palre est. Cenlurio aulem, et qui cum eo eront, custodienles
Usienditqiie qiianliim (lcre delteant qni peccant, Jesum. Nnn soliis cenliirio glorincavit Denin, seJ et
quandosic flevil qiii nnnqiiam peccavil ; et oslendit niiliies. Qiianta crgo cxcitas' Jiid.eorum, qui lol
qiiam paiientes et sperantes inier flagclla debcanl per Domioiim virlulibiis factis, t.inlis in morte ejus
esseqiii peccilores smil, qtininlo ille ad immnrt^li- apparentihus signiscredere respueriini! Unde merilo
laiem non nisi per mortem transit. |ier ceninrionem lides Kcclesiae designatiir, qua>,
Quidam aulemillicslnvlet. clc. Qiios piiio milites vclo niysteriorum coeleslium prr morlem Domini
Romanos fuisse, non inlelli;;entos sermonis Ilcbrarl reserato, continuo Jesum, et vere jiislum hnminem,
proprietaiem. Siii aiitem Jiidscos, qiii hoc dixerini, et vere Oei Filium Synagnga tacenle cnnlinnai. Nam
inlelligere volneris, et lioc mnre soliio faciunt ul ct ipsa summa centenaria, qux iii (lexu dlgiiorum
llominum imbecilliiate infameni, qui alicnum auxi- a sinislra manu transit indexteram, Ecctcsi»: s.tcra-
liiim depreceiiir. ineiiio ct lidei apertissime congriiit : ciii pro lege,

Qui conlinuo currens unus ex eis , elc. Poslqiiam Evangelium crediium ;
pro lerra; diviiiis, re^nuiii
cmnia perfeceruiil, daliant qiind esseiil. Jiulxi qiio- est ciitlesle promissnm.
qiie ipî erani nceium, dcgenerantcs a vino proplie- Kranl aulem mutieres ibi nmllce a longe, qucc secuta',
i»rum et pairi.trcliaruin, laiiquam de plenn vase , de flc. Minislrabanl autem Uomiiio de .''Ubslaiilia sii:i,
iiiiquilate mundi linjiis impleli, cor lial>entc« veliit ui ineteret eoium cariiatia, ctijii.s ilt.ê inetebaai
spongiam cavernosis quod^mmodo atqiie lorluosis spiriialia ; non qund indigerei cibis Oominiis creatii-
taiibiilis rraiiduleiiium. Ilyssnpiim, cui circumposue- ranim, sed uitypura osienderct inagistrorum, qund
runi spongiam, qiioniam lierlia esi liiiniilisel pectus viciu ai<|uu vestitu ex discipulis dcherent essc con-
purgat, ipsius Chrisii humiiilaiem congruenter.acci- linli.
pimiis, quain circumdederiitil, et se circumvenisse Cum auiem sero faclum estet, venil quidam liomo
pulaverunt; unde esl illiid iii P itmn : Asperges mc dives ab Arimailiia, eic. Dives relertur noii de ja-
hystopo, el mundubor (Pial. t, 9). Per aruiidinem clintia scriploris, qui virum iinbilem alque dilissi-
vero, cui iraposiia esi spongia, Scripiura sign.lica- „ inuiii referai Jesu fuisse discipiilum, scd ut osiendat
lur, i|u;c impleli.Tiur hoc Isi-to. causaiii quare a Pilato corpiis Jesu poliieril impe-
Jesut aulem ilerum, riamuns vocc magnn, emiiil ^pi- Irarc. Arimaihia autein ipsa r>nmathaiiii, e^l civiias
rilum. Postquam acceplo areto, dixit : Consumnin- llelcaiiie et Samuelis, in regione Thamnitica jiixla
iiim est ; lianc jhoc] magiia voce prolulil. In huc quid Dinspoliin.
dixeril, Liicas aperle designal : Pater, in manus tuai Et accepio corpore Josepli, iiwolvit illud in sindone
commendo ipiriium nieum. Quod aiilem ilixcrit, emisit munda. Ex simplici sepultura Uomini ambitio divi-
tp.riium , osteiulit divinx poiestatis e«se einillere tum cnndemnatiir, qiii ne in tumulis quidem po<;sunt
spiritum, ut ipsi'. quoque dixerat : nenw potett lol- carere divitiis. Possumns aiiiem jiixia intelligentinm
lere animam, elc. spirilalem liiic scntire quod corpus Dumiiii non auro,
Et ecie velum templi seissum etl, etc. Jnsepliiis quo ei gemniis et serico, sed liiiteamiiie piiro obvotven-
que refert viriuies angelicas, prxsiiles (|iiiindam diim sil ; quanquam et hoc signilicet quod ille iii
lenipli, tunc pariter conclamassc, Tianseamusab liis sindonc muiida involvai Jesum, qui pura euin inenle
sedibus. Mystice scindiiiir velum lenipli, iii arca susccperit.
testamenti, ei omnia tegis sacramenia, qua> tcge- Et posuil illttd in monumento mvo, etc. In n:ivo
baniur, appareaiii, aU|ue ad populum transeanl na- monumentn, ne posl rcsiirrectionem c:cteri!
j) ponitur
iionura. corpoiibiis remanentibus siirrexisse aliud lingeretur.
Et teira meia ett, eic. Non dubitini esl qiiid signi- Pntesl Pl novuffl sepntcruni Marix virginis iiteriim
ficet jiixta litlernm niagnitudo signoruin : ut cruci- dcmnnsirare ; saxumque ostio appo<iitiim, cl saxiiin
lixuni scilicei Dominuin suuiii ei coeliim et lerra m.ighum iltud osiendere, qiio non absque atixilio
nmnia demonstrarent. Sed mibi videiur lerrxmoius pluriniorum poiuisset sepiilcrnni reserari. Oe monu-
et reliqiia lypum ferre gentium (|iiod prisiinis er- , mento Domini feninl qiii noslrje :ptaiis lempore de
roruin viliis, ei cordis emotliia dtiriiia, qui prius Jeriisotymis veiiere, quod dnmus fuerit rolnnd:i, ilc
simites eraiit tiimulis morliioruiii, posiea agiioverini subjaceiiie riipe exrisa, tanlx aliiliidinis, iit iiitio
Oealorem. conslsieiis humo vix manu exlcnia ciilmen possit
Kt mulla rorpora snnclormn qiii dormieranl, sur- aiiiiigere; qu.c liabel inlroiiiim ah oricnie, cui tapis
rexerunt, eic. Sanciorum corpura surrcxer.mt , iii ille niagniis advnliilus atqun iiiipnsiliis csl, lii ciijus
Diiminum ostenderenl resurgcnlem ; ei la nluin cum inoiiumenii pnrie aquilonali sepnlcriiin ipsiim, hoe
monumeiila aperla sufit, nonantcsurrexerunl qiiam est locus domin ci corpiri?, de c ideni peiri f icius
0"iiiiniis, iiic^sci primiseiiiiuscj mortuis. Sanclam cst, scpiem haboiis pcdcs lonîiiidiîis, iriuni verc
,
. 127 KEbM VLiNLHAIilMS OPP. PARS II. SECT. I. — LXEGLTICA CKMl.W. 12s
p:<liii:iriiin iiicnsiira cxiern paviiiiuiitoaUiuscmineiis :

A veneruiil, ij usl, vcspcrc aroin:ita paraverunl, scJ
(]iii viilelidl locus iiuii desuper, soj a l.ilere nieri- parata iiiaiiu ad sepnlcnim dclnliMunt, qiiod Ma!-
(liano per toliim paiuliis cst, iiiide corpus iMlerekaiur, tlixus qiiiJcin breviiaiis causa obscurius posuit, sed
^-olor auiem ejusiiein monuiiieiili aclociiii rubicunilo evangclisM: alii quo ordine sii f:ictuui eviJeniins
^lalbo dicilur essc periiiisliis. osiendiint. Sepiilio iianiqiie sexta feria Doiniuo, ru-
Lrai aulem ibi Maria iiaijdaiene, elc. Uinuibus ad versa: a monunienio mulieres, paravurunt aromaia
Kiia remearitiliiis soIk inulieres qu:c arciius Rnialiaut., cl nnguenta, qiiaiidiu oprrari licubat , ct sabbato
iiinus siibseciila;, qnnmoJii poiieretur inspicere cii- (piiJcm siliiemnl seciiiidnm niand:ituiH , sicnt Lucas
rabaiil, iit ei leiiipnre coii^ruo inuiius posênt dcvo- aperte designal. Ciim anlein iraiisisset sabb:ituin,
lioiiis ofTerru. SeJ et li^cloiiiis sanclx niulieres tlici vusp^-raqiie adveniente lenipiis uperandi i ediisset
Parasrevc pra>p.iratioiiis iJcin f;iciiiMt, ctiiii aniiiix iiiiix promptc ad dcvoiionuni cinerunt qiiae niimts
buiiiiles, ct r|ii<i iiiajoris sibi coiiscix ri:iqilil:ilis, eo paraveiaiit aroinaia, siciit Marcus cnnimcmorai, tii
majori Saivatoris aiiiore rervenles, pasîoiiis ejns vcnienles ungcrenl cum.
vestigiis in lioc sx'cul<i, r|uo reiinics cst pra;par.inJ:i El valde mane una sabbulorum, venerunl nd nionii-
fulura, diliifeiiier (ibseipiuiitur ; el si foite v:ileaiil menluni. Scd qnxrilur qiioniodo dical evaiigelista,
ordine cadem passio
B Ve^^pere aulem snbbali, qux luccscil in prinia sabbati.
iniitari, pia cuiiosilate, (|no sil
coinplcla, purpeiiJuni. cuin consuctus ordo tcmporum h:ibeal vcsper:iiii
AiUra aulem die, qiiiv ett poil Parasceven. Qui:i iiiagis tcnebrescerc in nocieni qnam indiem lucescerc.
ergo sexlo die lioiiio factiis et lota celmMiiJi creatura Sed iny^ticc loqnens evangelista, qiianlinn Jignitalis
perfeci:!, spptiiiio aiilcni coiulilor :ih opere iuo re- bajc sacratissiiiia nos dc gloria dcviclo; mortis acce-
(juievil, uiiJe el lianc s:ibliatuiii, lioc e^t reqniciii, pcril, iiisinuare stuiluil SiqniJuin ab exdrdio niunJi
voluii appelbiri, rccte Salvator e:idc!n ssxio die cruii-ique liuc, ita teiiiponiiii cuisus dislingiicbatnr, ut
cilixiis, liuinanx restaurationis iniplcvii arcanuin. dies ncc:cm pr.xccderet, jiixta ordinem priiiia; coiidi-
Sabbato autem in sepulcro rei|nicscens, resurrc- tionis. Il:ic auJem noclc pcr inysluriiiin resiirrcclio-
ctioiiis, qu:c ociava Jie eral veiilura, exspeciabat nis Domini, tcnipornin ordo niiilatus cst. Mam qui
evenluni, nbi iiostr.i; siinul devotionisai beatx retri- noctc siirrcxit a moriuis, dic vero sDqnentc ejus-
buiionis prxlucei exeinpluin, quus iii bac qnidein d' ni rcsurreciioiiis clTccium di~ciiiulis ostenilit ,
sexia saTuli xtatc pro Dominu pati, el vclut ninnJo reciissime ncx illa seqneniis diei coiijnncta cst luci,
iiccesse est cmciligi. lii !êpliiiia vero uaate, id cst, ac sic lciiiporum ordi slatiiins, iit Jics iioclem se-
ciiin lcllii qnis dibitum solvil, corpora qiiiJeni iii lu- qiiatur. \'A quidein aptissiniu <|Uiin>laiii diciii scque-
iiiulis, aiiimas autem sccrcla iii pacu cnin biiiniiio batur nux ,
qnia bumo a Ince paradisi pcccaiido
inanere, et post boiia oportel opera qiiiescere, do- Iipsus, in Iiiijus saculi leiiebras dccidit. Aptissime
iiec ociava landcm Tenienle xtalc , et j:ini rorpora niiiic sequiiur dies nocteni, i|iianJo rcsurreciioirs
ipsa resurredione glorificala, cuin aniiiiabns siiniil per riJuin a peccaii icnebris et uiiibra inortis, aj
iiicoiTiiptioiicin xieriix bxrediiaiis accipiani. lucein vil5C Clirisio larjjienio rcJucimnr. Duc uiiius
CunveHcriml iirintipes lacerdnluin, ctc. Mystice In noiniiiis cjisJomqiiu aiiioris ac Jevoiitiiiis remiiiu:,
noniiiie scductoiis ctlurto discipiiluruin, veiuni llcct qux doinii.iciiin vencmnt viscre scpiilcrnin, duas
ignoraiitcs vaticiiianiiir. Seductor eiiini crat Cliri- liJciiniii plebus, Judaicum scilicct ct geniilum desi-
siiis, noii ni illi arliitrantur, a veritatc iii crrorcm gnant, qi:x uno atqiie siniili sliiJio passi.mcm resur-
iiiiilcns, scJ a lalsitate in veriiatcni, <|ui:i sicut dia- lectiuiicinquo sui Uedcinptoris celebiare desi-
bdlus esl mediaior, .id inoricm buniiiies scJucendo, dcrant.
ita et Cbristus nicdialoresi ad vitam inuiidum Duu Et ecce lerrwmoius facius esi inrijmis. Terrsinnlus
reconcilianJo. Dis<i|mli i(Uoiiuu Salvaloris fuics spi- sii^nificat corda raiiialinm per liJem passiunis ct
litaliler eraiit, qiiia coniciiiplorilins et ingralis Scri- rcsuncclioiiis conciitienda aJ paeniteiiliani, ac salu-
Novi Vetcris pcr jnstum abla- berriino pavore pennota ad vitam sublinianda per>
pliiiain ct Test:iiiiciiti,
q
i:ini jiiJicium, iii usns Ecclesiac confcrubaiit ; et Sal- pctuam.
valoiein, qiii eis proiiiissus el iiiisMis fncral , illis .'tiir/c/us fiiim Dnmiiii, usqne El sedcbal snper eitin.
111 clc domiilaiilibus, iJ esl ii.liJuliiulu torpeiilibiis, Advciiil angeliis, ut obsei|niiim scrvitiiiis, (|Uod Do-
dlstiileranl, el gciiiibus credenJuin iraJcb.inl. tt iiiiiio dcbuit, exsolvcrut. Kevolvii bipideiii, ui cjjics-
erat illis pejor inlidelilas ruiuncciioiiis quamcrudc- sus Domini jaiii facli biiiiiiiiibiis pr.cslct indicinm.
llias crucis. Stans appariiil angcliis, qui adveiitiim Dumiiii in
Illi nnlein abeunles, nsqiic, signantex tapideni cnnt iiiunJo prxJicaliat, iit ctiain sian lo si;;naret, qtiia is
fuslodibiii. Quaiilniii iii ipsis e^t, nianuin iiiipi<iu;renl (|uriii p[xJicab:)t aJ JebcllanJuin muiiJi priiicipei»
eoruin noslr.c liJei profice- vcitirct; islc scJciis, ulctiaiii seJeiiJo ilgnrarel euiii
rcsurjjeiiti, uldiligeiilia
rcl : quanlo eniin ampliiis rescrvareiui , laiito niagis siiperjlo mnrtis auLtorc, seJein rcgni j:im conscen-
rcsurreciionis virtus ip>iiis oslciidilnr. dissc purpetui. Sedcb:U supur lapidem quo oslinni
Yesperc aulem tabbati , csqiie vidtre. sepulcruin. inomimeiiti cbiuJcbatur, ni claiistia inferiiorimi sua
Vespcre qiiidcm siibiini vcinre cccpcniiit ; seJ lii- illiim virtutc dejcctis snpcrasse docerei.
cescMitu itianc in priiiia s.ibbali, ad scpiilcruin pcr- Eral aiilem aspecius ejiti sicni fnt.jnr, ctreslinKnla
i29 iN M.\iTii.€i i;vangi:l;l.\i L\i'Osmo. — lic. iv. iso
eiH» sk"' »<J- L'l ipso (lunqiio sigiiifKarcl lubilu .tc A (iicaiiiiinis I^vangeliuin nposlolis \i:ini iii forilibi)-i
MilUi <|iii.n is gloriaiii resurredioiiis iliabal qiii ei lionunitiii pr.vp.iraret.
lerribilis aj daiiinandiiin reprobos, el bjiiignns essel Jbi iiic iidebiiiil. Id esl, ibi mea ineiiibra invc-
ac blaiitliis ad tonsohiinliiiii eletios. iiiunt, e( vivuin corpus agnoscunl in eis qiii eos
Itespondtns autetii (imielut, dixit inulieiibus : Nolitc suscipiiuil : seriiniluin illud quod rialibva inlerpre-
tinnre, vos. At m uperle dicat : Paveanl illi qui iimi lauir level.iiio, noii jani iii fciinia servi inlelligen-
.ninanl aiUenlnni snpLrnoruin eiviuin, cl carna ibus (luiii cst, scil in illa io qiia a^qiul s est 1'atri ; illic
pre^si desideriis, ad eoruni se sncieialem desperani eril revelalio lanqiiani vcra Calil*a, cuni iiinita ti
posse periiogcre; non vos, qu:B vtsiros coinives erimus, ibi eum viJebimus, sicali eat I Jonn. iii, 2).
viUeiis. Quit ciiin abiiiscnt, ecce quiiiain dc custoilibut,
SciQ enm quod Jîv.in, qui crucifixus esi.quoL-iitis, usquc et siciiTos vos [aeieinus. Oinncs igilur qni
clc. Scio, inquil, quod fuiius Salvaloris, tliariialis
slipe leinpli et liis qiix conferunlur ad iisus Eccie-
olficio celebrare venislis. scd liic pnescnlein cer-
siic alMituntiir inalis rebus, qnilMis tuani evpleanl
nere non liabeiis, qui jam sua virlnie surrexil, liccl voluplateiii, siiniles siiiit scribarnin , siicerdotiiin
niinquani niajeslaie seiilialis abseiilein ; el si meis
reiliniiMitiiiin ineiulaciuni , et .><3iiguiiien) Salva-
veniatein resiirreciionis, vel •>
verbis non crediiis, ,y,.|g_
vacuo probate sepiilcro ; siibjiinxit :
Uiiilccim discipuli in Culilccam abieruiit, elc. Quid

lil cito ciintes, usque Ibi cuni riJf,' i.ii, ecce pra--
esi cigo qiioil Jesus prxcedit discipu!os in ti:-li'a.Mni,
diiit vobis. Kelices leinina;, qua; aiigelico ducljc
ut vidcaiur ab eis? Seqiinniur illi, ut videnics eiini
oraculo, iriuinphuni rcsurrectiiinis mundo anniin-
adorcnt, nisi quia siirrexit Cliristiis a inoriiiis pri-
liare iiieiueriiul, ac niorlis inipeiiuin qiiaiii liva
niiii.e dorniientiiini ; se(|iiuiitiir aiitein bi qin sii l
scrpentino scdncia alllaiu iiiduxii, pru:dic.ire dini-
thriali, cl ipsi iii suo ordine ad vilam de niorlc
tuin
Iransinigranl, ibii|iie eiim videntes adorant, qu a in
Piiucedei vos in GiiHlnaiii. Id esi, iii v(iliil.tbruin
specie SU3B divinitaus conleinplanlcs siiie fiiie (ol-
geMliiMii, ubi anle crror eiat, cl liibricnm veslit;iiiin
laiidant. Cui visioiii congruil illud : Tuiic eiiini rc-
at.ibili pede non puncbal. Inicrpretaiur eniin Gali-
velaia fncie, sicut Apostohis testatur : (//orinm Do-
lx'a, volubilis, sive rota, vcl transmigraiio ('acta :
niini speculantes, in eamdem iinaginem traiis[orinamHr

uioraliter, in inortiruatione cariiis agnoscilur, in
(II Cor. III, 18), qiiicunqiic modo revclainus ad
Iransniigruiionc ineiilis videlur.
cuiii viani nostr.iin, ejusque vcsligia seqiiiiiiiir fide
El exierunt cito dc monumcntu cum tinuirc innijno
ctc. Meriio queni inovet i|uoiiioilu .Marcus scribai,

'
C iio 1 litia.
Kt nemiiii quidquam diierunt, cuni Lucas, Maltlixo Qiiiiiam autem dubilaverant. Cogiioscunt crgo
concordans, dicit : Et regressa: a munumeiilo, nuntia- Poininuin, qnem missis in terrnm viiltibus adoranl
verunt liicc omuiu, ctc; iiisi iiilelliganius ipsoruin scd inerat incnlilius eoruni iion contcniniMida du-
angeloruin, iieinini ausus luisse aliquid dicere, bietas, qiiia se non corj.us in qiio pa-sus cst resiis-
id-
cst, lespondere ad ca quu: ab illis audieranl : aut citaiuin, sed spiriiuni i|ucm fiiiila p:issioiic iradidit
cerie cuslodibus, quos jjcenies viderunl. soluin videre puiabant.
£< ecce Jetut occutrit ilits dicens : Avele. Prim.x Et acccdens Jcsus, tocutus esl eis, diccns : Data Cil
resiirgeniis Domini saluiationem audire mereban- milii omnis potcslas in coeto et in lerra. II ic de as-
tiir, ut nialedictum Evx mulieribus solveretur. Mo- sumpla loquitur huinaniiate, qiiam suscipiendo tni-
raliter ocoiirril Jcsus ruin salutatione , oniuibus noratus cst paulo niiiius ab angelis, ct in qua resur-
virtutuin iter incboanlibus prjebendo auxilium, ut geiido a nioriuis, gluna ct lionore esl coronatus
3(1 saliilcin pcriieluaai pcrvenire qiicant. {Uebr. I, !)), ot coiiStiioius super opera inaiiuum
Illa: autein accesterwit,eic. Ist;e acceiliiiil el lenenl Pairis, oiniiiaqiie subjecta sub pedihus ejns : iiiler-
pcdes ejiis, quia adoraveruiil euin. Cieleruin illa n que omnia, eliaiii niors ipsa ejus pedibus sub&tracla
qn.e qiixrebat viveiiiem cuin inorluis, el ncsciebat esi, qu* ci ad tcmpus visa est praevalfere.
adhiic Filiuin Dci resurrexissc, inerilo audil : Ne Euiites crijo docele oinnes gentes, elc. Prius ergo
taiiqiit inc, nonduin ciiiin asccndi ad Palrem nieum. iloccre geiites, id est, scienlia verilaiis institiiere,
Tiinc ait illis : Nelite limere. Et in Veteri ci in ac sic bapiiâre pr.t:cipit, quia siiie lide iiiipossibile
Niivo Inslrumeiito hoc semper observanilnii) csi est placere Deo; el : Niti quis renalus [uerites aqva
(|uod quaiido augustior aliqua apparuerit visio, pri- ct Spiritu sanclo, non potett inlruire tn reijnum Uei
inuiii timor peliatur, ut sic niente placiia possint (Jcan. iti, 5); ad extreniiim vero subjiingit : Doccnles
qux (liciiiitur audiri. eos servare aniuia quwcunque mandavi vobis, qiiia
Ite, renuntiaie [ralribut meis, ul eant in Gatilceam, sicut curpus sine spiritu inortuiim csl, ita et lides
101 me ridebunt. Hxc proniissiu doniinici aspeclus, sinc nperibus iiiorlua est.
qiiia multis conipleta est, pruphetice dictuiii acci- Ll ecce ego vobiscum «uiii oiimibut diebus utque
pienduin cst. Calilxa nainque inierpreiatur vcl ad consummutionem sccculi. Marcus ail : Et Demiiius
transmigratio, vcl revelatio. Transmigraverat eniin qnidem postquam loculus esl, asmmplus cst in caeluin,
graiia Clirisli dc pnpiilo Isracl ad genlcs, ut prsc- et sedit n dexiris Dei; qiiia nuhn ipse De.iis et •liomo
,
151 BED.E VENEftABlLIS OPERUM PARS II. — EXECErir.A GENUINA.. 13^

e»i, assuinptos est in coeluin, et sedit ab liumani- A l>t:i>sibilis, qna oiiiiiia cognoscii nuvissiina el auliqua.
tate, qu:ini de lerra susceperat; inanet cum san- inielligii cugitaliones a longe, et onines vias siu-
ctis in lerra di\iiiiiate, qiia lerrain pariler implet ei gnlnnim pra:viJei. .\dest electis gratia pix prote-
ccBliim. Motandum inlerea qnud pixsens ubique clionis, qiia illos specialiterperprxseiiliani dona vel
diviiia iiiajestas, aliier cleciis suis, aliier est repro- nagella, qiia>i lilios paier erudit, utijua ad posses-
liis : adesi eiiiiii reprobis potentia naturc incompre» sioiiein (uiurx haTcdiialis eriidiendo pruveliit.
ORATIO DOMINICA EXPLANATA.

Paler notter, ûi «* in caelis, Apud evangelistam sive corporaliter, sive utroqiie modo iiiie'ligatiir.
M:itlbxum, septttin peiitiones continere vidciur ora- Ilic esl eiiain remissiu qiiani pusrinius, iibi esl oum-
tio, qiiarum in tribus a;terna poscuiitur, reliquis iiiissio pKCcaiiirum. Ilo! lentiitiones, qux nos ad
qiiatuiir lemporalia : qux tamen, prnpler xieriia Q pecc:iiiduiii vei alliciunt vel iropelluntur. Hic deni-
consequenda, suni nrcessaria. Mani qnnd dicimus :

que nialum iiiide ciipimus liberari, illic autem nihi!
Cuneiificetur nomen tuum : Adrenial regnum tuum, isioiiiin esi. Kvaiigelisia vern l.ucas iu Orationc
et fial voluntas lua ticut in cailo et in lerra. (juod iion Dimiiuica peiiiiones noii sepiein, scd quiiiqiie ain-
absurde quidani intellexernnl in spiritu et corpnre, pletiig, neqiie ab isto uilque discrepavit. aed quo-
nmniiio sine line relineiida esse, et hic inchoaniur. inudo ista sepieiii sint intelligenda, sua ipsu brevi-
Uiianiuiiicunque prolicinius , augeniiir iii nobis. talc coininoiiuit. Nomen qnlppe Dei saiiciil!c:itiir in
Perlecla vero (quod in alia viia fperanduni csi) spiritii; Dei auleiii regnuin in cariiis le.ûrrectione
kcmper possidebunlni. Qnod vero diciinus :

vcnturiim esi. Oslendens ergo Lucag lertiam peii-
Panem nosirum quoliriiauum da uobis hodie;tl: tionein duarum siiperiorum esse qiiodam modo re-
Dimilte nobit debita nostra, sicul et ttos dimiltimus petit onein, niugis eain prxicriiiiliendo fecii intel-
dtbiloribus noslris; el : iVe nos inducas in tentatiunem; llgi. Deiiide trcs illas adjungit dc paiic quolidiann,
et : Sed libera nos a malo. Quis iion videal ad pra:- de reniissiime peccaionim, de leniatione viianda.
semis vitx indigeatiam perliucrc? Iii illa ilaque viia Ai vero quod ille iii ultiino poûit, Sed libera uos a
xtcMa. iibi iios sempcr speraiiius fuiuros, it no- malo, iste iioii pusuii iii intclligereinus ad illud su-
uiiuis Dei sanciillcaiio, et rrgnum ejns, et volunias C perius quod de leutaiione dicium esl periineie; idcu
ejus, in nosiro spiriiu ct cur|M)ie prirecte atque quippc dicil : Std tibera, nuii ait, et liliera; lanquam
iininortalitcr permaiiebiiiit. 1'aiiis vero quoiidianiig unam pctitionem e^se deiiionstraiis. Noli lioc, sed
ideo dicliii esl, qnia liic est iit-cessarius, quantus lioc, ut {'Ciat uiiusquUque in eu se liberari a iiialo
aiiiiDx carniijue Iribuendus est, sive .<tpiritaliier. quod iion inrerutur in tcniaiiouem.
m MARCI EVANGELIUM
EXPOSITIO.
EPISTOLA AD ACCAM.
Eiposiiionera Evangelii secundum Marcum, opi- D pent furio, deleciatus est ; et Gdeut eorum devoiio-
tulante ip>a evangelica gratia, scripiuri, priino qiis iiemque per hxc cunsideraos, factura conflnnavit
fuerit eideni Marco causa Evangelii scribeiidi, bre- ei iii perpetuum legeiidam Scripturam Ecclesils tra-
viier iusinuandiiin esse censuiinus. Cum Honianae didit. Clemeiis iii seilo Dispositiouuni libro hxc iia
urbi clarum veri Dei lumen prxdicanic beatu 1'etro gesia esso describit. Cui simile dal lesiiiiioniuin
apostolo fuisset eiortuni, adeu serme veriiaiis uiii- etiain lllerapoliles eplscopus, nuinlne Papias, qui et
versorum nientes placiio iltusirabat auditu, ui qiio- htic dicii, quod Petrus in priina epi&lula su.i, i|uain
lidie au^llentibus euni nulla uiiquam satietas fierei. de uibe ituma scrlpsii, nieminerit Marci, in qua
Uude iieqiic auditio sola eis sulTecil, sed .Marcuin tropice Itoiuan) Babyloniam noiniiiaril, cum diclt :
d^scipulum ejus oinnlbus precibus obsccranies oiaiit, Salulttl vos ea Eccletia, qud in Bubyloue etecta eti,
ui ea qux ille verbo prxdicabat, ad perpeiuam eo- et ilarcut filius meus. Asiîiiiiplo itaque Evansct-lin
ruiu coiiimouitioiiem li.ibeiidain Scrlpiiirx tradcrei, q iiid ipse coiifecerat, peneiit m iliigyptuiii, ei pri-
quu domi forisque in huju^ceiiiodi verbi niediiailu- inuiii Aleiandrix Clirislum aniiuiiliaiis, cunstituil
iiibus peruiaiiereui. Ncc prius ab ubsccrando dvsi- Eccleslam lanta ducirina, el viix cuiiiiiientia, ut
siuiii, quam qune oraveranl iiupetrarciit. Peirus vcro, oiiines seciatures (^brisii ad exciiiplum sui cogerr.i.
ut pci Spiriiuui sancium rellgioau se spollatum coui- Deiiique Phllu discrli^îiiuus JuJxorum , vidcns
133 IN MAUCI EVANGELIUM EXPUSITIO. LID. I. 15*
Alexaiiiirix piiinain Ccclesioiii adliuc jnJaizantein, A coiiimoniius liortaiu, proul Doiniuus dederit, scri-
qiiasi in l.iudeiii {;enlis sux I hriini super eoruiii pturi, niaxime qux in Patrum veiierabiliuin excm-
tonversaiiune scripsit. Et qnotnodo Lucas enarrat plis itivcnimus, liiiic inde collecia ponere curabimus.
Jerusolyinx credenies oinnia liutiuisse cnninimiia, Sed 01 iionniiila propri:i ad iinilationcm sensus eo-
sic et ille quod Al(-xandri:c siil) M:irco licii doctnre rum, iibi opjiortunuin videbitur, inier|ionenius, le'
cernebal mrmorix iradidil. Tradunt aulem lintic cioreniqiie siipplex obsecni, ut si lix-c nostra opu-
iiatione israelitica, et sarerdolali ortnin prosapi:i, ac scula irjnscripiione digiia duierit, annntailonein
posl passioneni ac resMrrectionem Doniini Salvatoris, iiiiniinuiii euruin qnx supra .ipposita suiit, diligcns
ji\ prxdicaiiunem aposioloruni evangelica lide ae scfiplura lonservet, qnomodo iii expositionft Evan-
sucraineiiiis imbuium , aiqiie ex eornin Tulsse nu- gelii braii Liicx, quam anie annos pluriinos auxi-
mcro, de quibus scribit Luc»!;, quia mulla eliam liaiitc Dei graiia coin|iosuinius, coiistat esse faciita-
lurba saeerdoirim obediebat fidei {Aet. vi). Quapropler tuin. Oramem pro iiobis sanciitatein luaiii coele^-tis
iii pute legalibus iiisrnulus ediciis, optimum per oin- semper grada protegai. Sed el lioc aiiie oinnia cini-
tiia vivendi ordiuem genii, qiiam ad fldein voc ibat, cios qiii lix'C forte iectiiri suni deprecor iii Domino,
praeoionsiravit. Sed ei canoiiicani Pasclix observan- ui pio miis et corporis et animi Iragilitaiibu»,
(iaiii, <\ux universis Cliristi Ecclcsiis rorct imitabilis, B apud pium iudicem iniercessores cxislere digneii-
usiendit. tn ciiius Evangeliuin tuo, ilileeiissiuie antur.
lislilum Acca, nec nun cl aliurum frairuni |i!iiriuni
LIBEU PUIMUS.
CAPDT PRIMUM. ab iniiio evangelicae prxdiealionis iiicipicns, pervc-
Inilium Evnngelii Jesu Chiisti, cic. Sicut scripluin nii ad tempus usqiie :isccnsionis Dotnini, et prxdi-
est in \6m:\ prophcta. Cnnrcrcndum boc Evangelii eationis discipuloruni ejus cunctis Kcniibus per nr-
Marci principium principio Mattlixi, quo ait : L:ber bem. Lucas, a naiiviia:e prxcuri-oris iiichoans Evaii
geneiationis Jesu Clinsli, filii David, ete. Atque cx gclium terininavit in ascensimie douiiiiica, cum re-
iilroqne unus Domiiius nosier Jesiis Chrisius, Oei et deniiles d:scipuli Jerosolyniain advcntum sancti Spi-
linminis Filius esl inielliyendus. Ct apie priinns ritus divitiis io tauilibiis exspect:ibaiil. J anne-:, ab
evangelisia Filiuin honiinis nwm, secuiidiis F.liuin C xierniiate verbi Dai, per quod oninia f.icia suni,
Dei iiomiiial, iit :i iniiioribus paulaliin ad niajora principiuiu suiiiens, ei ipse ad teinpus usquc donii-
seiisus Doster exsurgerel, ae per lidem et s:ici:i- nic* re£.urreclioiiis cvangilizaiidu perliiigtl. Scn-
inenta humaniiatis assumptx, ad agnitioneni divitia; piiiius ei;;o t.vaniêliuni .Maicus, congrue prinio
xicrniiatis asceuderet. Apte qui liunianam erat ge- oinuiuin pouit lestimonia proplietaruin quibus huc
neraiioiiem dcscripiurus a Fiiio liuniinis coepii, Da- fuluruiu jain olim prxcinebant. Ut eo ciinctis vera
vid vidrlicei sive Abnhae, de qiiorum stirpe sub- ac sine scruputo dubietatis suscij ienda qux scribe-
stantiam carnis assumpsii. Apte is qui iibruin suuin rel iniiniaret , quo hxc a pr'iplieti$ saiicto Spiriio
ab iniiio Evangelicae prxdicationis iiicboabat Filiuin iniplciis aiitea prxscita ac prxdicta esse inonstra-
iiiagis Dei appellare voluit Doniinum nusirum Jesuni ret, siinulque uno endeinque F.vangelii sui printipio
Christum, quia iiimiruin ei tiumanx erai naiura: d<i
et Judxos qui legein ac propbeias siisceperanl, ad
progenie: pairiarcharom, sive regum, veritaicni car- snscipienda etiain Evangelii sacrameitta qux ipso-
iiis suscipere, ct dlvinx fuii putcntia! Evaiigeliiiin loin proptieix prxdixernnt iiisiiiuil, et geniiles, qui
inuiido prxdicare. Evangelium quippe boiiwtn nuii- piir ixnnia Evangelii prxconin ad Domiiium vene-
tiiiin dirilur. Quud aiUein itielius esl nuiiliiiin quatu :
raiti, ad aucloriialem qunque legis et ptophelaruni
Pxnitentiam agile, approiînquabit emin reyuum cce- *^ suscipiendam vuiierandainqtie provncai, ne si qiii
lurum (Mallh. iii)? Honiinis ilaquc cst liiiin.uiitus
juxia lixivticos aut Veius soluniinodo Tesiaioentii:it,
iiasci, Dei vero, regni coelesiis introituin pa'iiiteii-
aui siiliimmodo Nuviiin huscepisset, alienus a tcsta-
tibiis prxdiiiaie. El ideu Maltbxus recte Kilinin l)a-
tneitio Dei reinaiierel.
vid nuiiciipat, qoeni in canie venieiiiem as;ev<:iat.
Ecee milto augelnm meum, etc. Angeliis voca\ur
K 'cie Martut Flliuro Dei, quem iii priina volunnnis
Joaniies, noii naturx sncieiale jiiita li.LTesim Ori-
Mii fruiiie auciorem Evangdii et spon>oreiu regiii
geiiis , sed oflicli dignltate. Angelut eiiiiii Crxce,
designai xierni. llbi nuiandum qiiod Evangelistje
saiicti, qui dispensalionero nobis doiiiinicu: incarii:i-
Latinc uuniius dicitiir. Quo nomine recte appeHari
potiiii liotiio iile qui (uit misiut a Deo ut lesiimouium
tioiiisBcnptain reliqnere, unu qoidein spiritu acci.nsi
perliiberet de iumine {Joan. i), et venientem in carne
ad uiiicium scribend» accesseruni, ted diveisum iiar-
rationis sux primordiuiD singuli, diversuin staiuere

Doiniiiuiu inundu nunliaret. Ncc iniraniluni inystice
lerniinuiii. Maitli.rui iianiqne, a nativitate ileminlca

.Aiigflum nnmioari eum quo iii(«r nalus mulierum
Kxordiuro siimens, ad tempuj usqiie duininicx re-

luajor nemo surrexit {flatlli. ii), cuiii cunstcl omne'>
S'Ji'reclioni^ êrieni suje n:nTalionis pordux:I.Marciis, qui sacerdotii gradu nte funguntur nb evangelizaiidi
135 IfED.C VENF.a.\r3«LIS OPP. PMlS II. SECT. ).— EXEGETICA GENUINA. m
olHiiiim angolos pnsse voc.ni , ilicrnU; prophela ;
A sii, quam si oiiinium uniiiia prnplietaruin uno iinins
Labia sat eidotis cuslodient scieiUiam, t leijcni requirerl h.imiiiis orc diccreiUiir. Et idco iuJuliitanier accipi
ex ore ejiis qiiia aiujeliis Dein ni excercitiium esl debore qii;tcunque per eos saiiclus Spirilus dixil, el
,
{Malach. u). singula esse nmnium, et omiiia singiilorum. Cuin

eri;ii e: qii:i; dicia siiiil per Isaiain lam siiil Mala-
Vox clnmaiitiiin deseilo: Varnle viani Domiui, elc.
cliisD i|iiam Isaue , el ipi:e dicla sunt per Malacliiam
r.onsmt qtiia iiiigeiiilus Fiiius Verliiiui P;ilris voca-
tani siiit Uiije iiiiam Malacliix, quid opus erat iit
liir, Jo.mne ali«;slanie qiii ail ; In principio erai Ycr-
einciidarct Marcns, ciim aliud pro aiio sibi uouicn
bum . el Vcrbiiin ernl apiid Deum, el Deus erul Ver-
oiciiiieiis a se sciplinn 'egissel ? ac iion poliiis sc-
hum{Jenn. i). Kl rx ipsj nnsir.i loctiliinie cngiiosci-
vox sottal, ul paNliiioiliini

qiioiis uiicliirii.ilcm Splritus sniicti, a quo ineiilem
iiius qiii.1 priiis vcrliiiiii
siiain rogi pliis tiobis illc ulii|iic scniiebat , ila lioc
possii auiliri. Ju.iniies ergo vox a proplieia vncaiiir,
scripium reliinpieret .'
Sic eiiim adinouendo coiisti-
qiiia vciImiui pr;cccdit. Adveuium iiaqije doinii.icum
liicr:il ei Duininus ad iiirurmandos nos lanlam ver-
pvaciirreiis vox iljriiur, quia per cjiis niiiiisieriiiin
lior suiiriiin inter pruplielas esse cnncordiam,
Palris Veibiiiii ab iKiiniiiibus audilur. Qui eliain in
iil nnii ab-tirde, imo cungrueiuissinie , eliain Isaijti
dcserio clam;it, r|uia derplict;r. ac desiiiiita; Jiid;C;i:
ij dcpiitaicmus qiiod pcr Malachiani dicluni reppe-
solaiiuin redciiipliuiiis aniiuiitiat.Quid aHicm cl»ma-
rimii<^.
ni, .ipeiitiir eiiiii subdilur : 1'arate viam Doiniiii, rc-
Fuit Jounncs tn deserlo haptiiaiit , etc. (]uiiclis
ctas focile semitas ejus. Utiiiiis (|ui lidcin r.rlaiii et
geniibus liquet ijuoj Joanncs baptisuium paenilentix
boua opera prxdical , quid atiud quani vcuiuiiii Do-
noii siilum prxdicavil , veriim eiiaiii quibiisdain
iiiiiio ad cord.i aiidiciiliiiin viani paral, iil li;i'C vis
dedit, sed laiiieu b:iptisiiii:in in remissionein pec-
j^raiix pciieirei, ui luiiicii veritatis illiisiiet, ci recias
citoruni dare iioii poluil. Ileiuisîo ctenim pecca-
Deo seniitas raci;it , dniii iniindas in aniiuo cugitalio-
toriim in solo nobis baptismo Clirisli tribuitur. No-
nes pcr siTiiiiiiicui Iioii:i; pr.edicalioiiis foniiat ? Sane
proplioticis i|ux po«
taiiduin iiai|ue qnod dicitur, prcedicans bapCinuum
nolaiidiiiii (pioil e\ lesiiiiioiiiis
vero
pmnitcntifft in reniissionem p. ccatoruin quoiiiam
su.t Marcus, uiiimi sul;iniiiiodo iii Isaia, alleruui ,
bapiisma qnod pcccaia sulveict quia dare non po-

inveiiitur iii Malicliia. Nec taincii falli aut fallcre ,
dical in
teral, pr;edicabat, tii sicut incarnaluin Verbum Pa-
piiiaiidu^ c>t evaugelisla, qiii lioc scripttini
liis prj'ciirrebat verbo prxdicaiioiiis, ila bap i^niuni
Isaia quod Isaias iiuii scripseril, scd potius Intelli-
pceiiilenli:!: qno pcccata solvuntur prxcurrcrit suo
genduin quod etsi non lixc verb.i qnx de M;ilacliia
baptiMn.ito, qiin pcccata solti non po>siiiit. Et ba-
posult inveiiiuiitur lii Isaia, scnsiis tanicii eoruin
iiiveniiur iii Isa a, et in iioniiullis locis aiii^', ct inaui-
C piitabnniiir ab illo iii Jordane niimiiie, cunfitenies
peccaia siia. Excmiiliim cunlitendi peccal» , ac me.-
festius in eo qnod h c ipse subjunxii : Voi clamaitiit
Iiorcm vilam promnieiidi, datur c;s qiii baptisiiia ac*
in diseilo : l'aiate ciam Domini, rcclas facitc seniilus
cjus. Quis cnim ikmi videat quanla sit in ulraquc

cipcrc dosideraiit, sicut cnam prsedicanie 1'aiilo in
Eplieso iiitilii ciedeiiiiiini veniehaiit conliientcs ei

siMiieiitia coiiconlia ? Nani qiiod dixil Milacliias,
aniiiinliantcs aclus suos, quaieniis , abdicaia vila
iiiiilciiduiti aiigelum antc racieiu Doniiiti qni pr:c-
pararel viani ejns, lioc est utiqiic qiiod ditil Isaias,

veii-ri , renovari niercieiitur iii Clirisio. Unde eliaia
Lc;i;o 1'iiro ostm.îs in Inco ccele^ti divcrsis gencris
voieiii clainaiitis audicndani iii descrlo, qiit diiCrel :
aiiininiililiiis dii tiim csi : Surije, l'etre, occide ct man-

Parole viam Doiiiiiii, reclas (ncite semilas cjus. Qiiia
diica {.Ut. x). Qiiod est ;iperle dicere : Occidn iiili-
siciit Joannes reete ;iii^'eltis pnluit vocari, pra cn
dcles ab oo qiiod ruerant pritis, ab rcnuntiaiione sce-
qiiod (aciein Doini:ii evaiigcbzando jirxveuil, ili n;cle
lcium ct proinissiune piu; religiunis, ac sic lidei
appcllari et vox poiuil ,
qitia Verbiiin Dei soii:iiido
Cliiisliaiix s:iciamt:nlis imbutos in sanclie tcclesi.e
prjeibal , sicut el supra dictuui est. !n uir;>i|iic
niemlira coinniula.
aulciii seiileiitiu siuniliier parauda via Dumini pr;e-
dicatur. ldcoi|ue nun i'.dlitur evangilista, qui hoc j^
/•.'(
erat Jcunnes veslitus piUs cameli, etc. Pilis, iii-
dicliitn ab Isaia scnbit : quud etsi nun cisdcm vcr- qiiit, Neslilus, iion lana. Alleriim auslerx ve^tis in-
liis, iodciii lanseu sensu ab ipsu scripliim invciiil. dictiiiii CKl : alieiiim IiiMina; mullioris. Zoiia antcin
Puiuit auteiii lion ut aiiiino M;Mci Kvaiigclium ciin- pcllicca qua acciiiclii^ fmt ct Clias , niortinralionis
scribenlis pro Malacliia Isaias occurreret, iit fieri inJicium csl. Porru qiiuil seqiiitur : El locuslas el
solel. Quod tanien siue ulla dubilatione eiiiciidarel, mel silvestre cdebai , habiiatori sulitudiiiis congruum
salleui ab aliis adinoiiilus , qui ipso adliuc iii c irnc esi, iii iiuii delicias ciburun], sed necessitatein hu-
viveiite lioc legere iiotuerunt, nisi cogiiarcl rccorda- iii:tii;c caiiiis explciei. Potest hdbitus et vicius ejiis
lioui sux qu.-e sancto Spiriiu regeliainr, iioii frustra per signiiicaliuiiei» , eliam qualitaiein inlerna; coit-
nccurrissc aliud pro alio nonien piophctr, qtiia lia versatiuiiis ejus non iuconvcnienter expriiiiere. Nain-
Duniinus hoc scribi coiistiiiiit. Cur autoin iia con- qiie aiiileriiiribus uiebaiur indumenlis, sicut eiiaiii
stilucrit Doiniiius, priina illa caiisa ulilissinia debel Duniinus iii laudibiis ejus proteslaius es( dic«iis ad
facilliiiie cogiiaî, eiiam sic cssc iiisinuaiiiui, li.iom Judu;(is : Quid existis in desertum videre ? Iioimnem
iics sanclos proplielas iino spiiilu loctiios mirabili molliiiiis vestilum ? ecce qiii mollibus resliHiiiur, in
iiiter sc ciiiisciilionc consl:trc, iit buc iiiullo ainplitis domibns regum sunl {Muiik. xi) ,
qnia vilaiii pcccaA<
t37 IN MARCI RVANGEULiM EXPOSITIO. ~ Lin. I.
1'«
riumiion blanJimentis fovii, scJ vigore asperac in- A manentem super eum, hic est qui l/nptint in Spiiiiii
vec>:onis increpavit dicens : Cenimna riperarum, sancln. El ego vidi et lestiinonium perhibui, quia hic
luis tobit demonstTafit fugcre a vcnlurn ira {Malih. ett Fitius Dei. I5aplii:imiir aiili-ni a Domino in Spi-
xiiii) ? Zonain pclliceani habebal circa liimbos siios, riiu saiicto, non sohini rum in ilic haptisinatis fonte
qiiia carnem suam crucifixil cum vitiis el concupi- vit;E in remissionfm peccaloruin abluimur, veruin
sccniiis, qiiod eorum esse prnprium qui sunl Jesu ei'am quoiidie cum pcr graliam cjusdem Spiritus ad
Cliristi, Aposlolo altesiante, didicimus. Locustas et agenda quae Deo pl.icenl acccndiinur.
mel silmtre edebat quia dulce quidem sapiebat lur- Ei facium est in diebus ilUs, etc. Triplicem oli
,
bis prxdic;iiio ejus, existimanle populo el cogitanti- causamSulTatora Joannc accepii ba|ilisinum. Priino,
bus omnibus in cordibus suis de eo ne fnrie ipse ui, (|nla bomo naius erat, oinncni jiisiiiiaiu ei bu-
essel Cbristus. Scd ocius rmcm sorlita est illa opi- inilitaiein legis inip'eret. SeciinJo, ul bapiismaic suo
iiio, iiiielliêiiiibus ejus auJiiorlbiis quod iion ipse Joannis baptisma comprobarct. Teriio, ut Jurdanis
CUiistU';, sed prscursor ei propliela esselClirisli. In aqiiam sanctifii ans , per descensionein columb.ie
melleeienim dulcedo, in locuslis esl alacer volalus, Spiriius saiicii in lavacro credeniinm moiis:raret
sed cito deciduus. advenliim.
El pradicabal dicens : Veniet forlior, elc. Mos apud B El slatim ascciidens de aqua vidil ccelos npertos, cic.
veieres fuit ut si quis eam qiix sibi coinpcteret acii- Mysterium Trinitaiis in bapiismaie Doniini demon»
pere uxorem nollet, ille ei calceainentum solvcrct, straiur. Dominns baplizalur, Spiriius dcsccndil in
venircl. specie columbx, Patris vox testinioniuin Filio prae-

qui ad banc sponsus jure proplnqiiilatis
sancix Eccle- beniis audiliir. Apcriuntnr aiiicm coeli, non resera-
Quid ergo inier bomines Clirisius, nisi
De quo Jdem Joaniies tione clcnienlorum, sed spiriiualibiis oculis, qnibiis

si« sponsus .ipparult^ et dicil
Qui habel tponsam sponsus esl (Joan. lii). Scd quia et Fzecbiel in priucipio vubiminjs sui apcrtos eos
Joannem bomines Chrislum esse put.iverunl, qund csse comnieiiiorat. Sedlt quoque coliimba supcr
iJcm Joannes negat, recie se iiidignuin esse ad sol- capiit Jesu, ne quis putarel vocein Patris ad Joan-
vendain corrigiam cjus calceanienti denunliat. Ac si nein factam, non ad Dominum. Pulcbre aulem cunii
aperte dicat : Ego Redemptoris vesiigia deniidare dixissel : Ei Spiriium lanquam columbum desceuden-
non valeo, quia spiinî noincn niilii imnierilus non lem, addidil, et manenlem in ipso. lluc rienim Me-
usurpo. Qund tanien iniclligi ct alilcr potesl. Quis dialori Dei ei hoiniMum doiium est spociale cullaturn,
enim nesciaiquod ralceamentn ex morluis aniinali- ut implens semel eum Spii iius sancius, iiunquaiii
lius ri:inl7 liicarnatus- vern Dominus veniens quasi recederet, sed perpes iii illo inanerei. Nam liddibus
calccaius npparuit, qui in divinilate sua noorticina ejus ad inoigiiia virtutuui et niiracula facienda ali-
nosifie corrupiioiiis assumpsii. Sed hujus incarna- quando gralia Spintus coiiferiiir, aliqiiaiido lolliliir.
lionis myîcrium bumanus oculus penetrare non Quibus tainen ad operationem pietaiis ei jiistit x,
sufficit. Investigari eiiini nullalenus potcst quoinndo ad amorein Dei cl proximi conservandum, iiunquam
corporatur Verbum, quomodo sunimus et vivllicator gratia Spirilus abest. Cndc de illo Spirilu promitii-
Spiritus intra uieruin matris aniraatur, quomodo is tur, diceiiie cis Doinino : V'o» auiem co(inosceiis eum
qui iniiium non liabt-l ct cxisiit concipiiur. Corrigia quia apud vos manebit, et in vobis erii (Joan. xr).
ergu calceamenli est ligatura mysterii. Joannes ila- Verura specialiier in Doinlno manel Spiriiussemper,
que solvere corrigiam calceainenii ejiis non valct, iion qnomodu in eleciis ejus juxia nieiisuram (Idci,
qiiia incarnalionis mysteriiim nec ipse investigare sed sicut Joaniies ait : Vidimus ytoriam ejui, glo-
suflicit, qui banc per propbctise spirilum agnnvil. rittm quan Vnigenili a Patre, plenuin gratiiv et verita-
E(jo baptizavi vos aqua , ille rcro baplizabit rot Spi- tit (Joan. i). Maiict autcm iii illo Spiritiis, non cx
riiu tancio. Non quidcm adbuc Joannes Dominiim eo lantum tempore quo baiitizaiiis cst in Jnrdane,
nianifeste Dcum aut Dei esse Pilium, sed lanium scd ex illo pulius quo in utero conccptus esl virgi-
vii um se forliurem prxdicat. Non enim rudes adbuc |. iiali. Nain quod in bapiizatum dcsccndcre visus est
audiiores tanti capiebant arcana sacramenti, quod Spiriius, signum erai conferendx nobis iii baptismo
Filius Dei xternus bomiiie assurapto ex Virgine de- graiix spiritualis, quibus in remissionein peccato-
nuo naiiis i-sset in mundo, sed paulatim, per agni- rum ex aqua et Spirilu regeneralis ainpliur ejiisdein
lionem gloriricatx humanitaiis, introducendi eranl Spiriius gratia per imposilionem inanus ei'iscopi
ad fideni divinx xicrniiati^. Quibus t.imen quasi solet coeliius dari. Sicut eiiam hoc quud apcrmg
latenier quodam modo ac velaio sermone Deum coelos vidil post baplisina, nostri uiiqiie graiia fn-
bunc esse veruin doclarat, duiii eum Spiritu saiicto Cluin est, qiiibus pcr lavacriim iiiid;B regcnernlricis
haptizaturura esse confinnît. Cui eiiim dubiiiin, janiia pandiuir regni cocleîs, qux, peccaiitibus
nullum posse alium graliain saiicii Spiriiu^, nisi quondam proioplasiis ac paradiô cjeriis, toii generi
Deum dare? Teinporc auiem prucodente cum c.ipa- bumaiio inicrpositis cbcrubim ot llanimeo gladio
ciores pm ad intelligeiidum eusdem suos viderel claiisa est. Cxsiiiiguilur naimiue lia?c llainma cuiiiuo
auditores, etiam Filiuin Dci illum aperle prxdicavii, lideliuiii, cum aquis vilalibus lingiinr. Uecoiiciliatur
dicens : Sed qui misit me baptitire in aqua, ille mihi angclicis spirilibu-, cilin aJ pacem Siii rcdicrit
dixu : Supy qunn videris Spiriium descendeniem et Creaioris, aJeo ul si percepla liJei sacramcnla puro
Patbol. XCII.
IJO ri.H/E VKNLKACILIS OPP. TARS 11. SECT. I. — rAEGETIC.X GENI.INA. 1+0
cordo el corpora servnvcrit ,

rtiox snlulus cariic A i» ipjdi.'»! /'ri (.lci. iiiv).Tentatiir (|iir(iir;:ginla ilieliiis
rcgn;i possit inir.ire rwlcstia. A ioq'ii qiionioJo iiiiic i'l qiiadi.iginla no( libns, ut imlirct qiiod qiiandiu liic
apcrireiitiir Doiiiino Cfleli, qiii ctim lion.o riorel el vivciit',;s Ddiiiiiioscrvimus, sive prospera blaiidianmr
hatiitarci nnbisciiin iii icrra, cccliim pariicr tlivina (qiiod ad dics pci tii:et), seu nos adversa foriant (qu 'd
poteiiii» cimtiopbat et lcrrain ? Sed ct lioe ijuud vox iiiiciis ligura: co;igruii), semper ainlmlaiitibiis in lege
paterna de toe!is innoiuit : Tii es Filius nic»s ili'e- Doiiiini adsil totn oibe advcrsarins, (|ui iler nostrnm
elus, in te comiilncui, iiOii ipse Filius qiiod ncsciebal lenlaiido iinpedire non cessal. Eralque cum beitiis,
docclur, sed noljis qnod crcdere (ielieamns ostendi- el angtli niinistrabanl itli. Inier bestias commoratiir
tiir : Ijisum videlicel qtii baptizandiis cuio aliis veiiil ut hoino, sed niinisierio uiiiur angelico ul Deus. Et
ad Joannem liomo, vcrum esse Dci Filium; iioii iios cmn in cremo sanctas convcrsaiionis bcstiales
soliim ipsius .loannis, sed et lotiiis niundi Domiiiuir, lioiiiiiiiim mores impolluia meiitt icderamus, minisif-
ci ideo veraciter in Spiritu sancto baptizare valeii- riuin aiigclorum mereinur, a qii.bus eorpore absoluli
lem. Nos qiioque vos eadem docuit per aquaiii ad slerna in coelis gaisdia iransferaraur,
ahlulionis et fpiriluui saiiciilicaiionis Doi posselilios Pvstquam Bvtem Iradilus est Jo.nites, venii Jer.ut in
effici. Qnoii/aot ciiiiii rcceperunt eu>n, dedit eis pote- (juidaûm pradicans Etangeiimn regni Dei, ctc. Jo nne
liaiem fiUos Dei ficri (Joan. i). lieiie autcm in specie ^ iradilo, recle incipit ipse pridicare. Desinentc lcgc,
cobmibjc desc.endil Spirilus sanctus, qitod inultum consequenlcr oriuir Evangeliiim. Si autem Salvaior
siinpleit esi aiiimal, aii)uc a malitia fcllis aiieniim, cadcm pra:dic.it qiix Joaiines Daptista aiite dixorat,
iil liguraie nobis insiiiuar> l quud sinipiicia coida oslendii se ejusdeiu Dei esse filium, cujus illc pro-
quxrit, nec liabilare dignatur In nientibiis inipiiris, plieia cst. êino aultm puiei traditioneni Joannis iii
qiwlis fuil Simon ille cui dicebal Pelrns : Non est carcerem, siatin; post jejuniuin quadraginia dicrum
tibi pars, ncijue sors in seinione lioc; in felte cnim ct teniationem Domini factam. Quisquis enim Joannis
amariiudinit el vbtigatione iniquilatis video te este Evatigclitiin legerit, inveniet Dominum anle tr.%diiio-
nein illius miilta ei docuisse, et mir.icula fccisse. De-

(Act. viii).
niqiie Iiabes iii Evangclio ipsius lloc fecit iniliuin
Et ilatiin SpirHxis expulil evm in descrtum, eic, :
signorum Jtsus in Cana GtttUaw (Juan. ii). El iiO-

Mallliajus siiniliier, exposiio Domini bapiismate,
qusc diceret llic esi Filius
runi : Necdum enim eral niissus in carcerem Joannes
et vocc de coelis facla, :
conliniio sub-
(Jvnn. 111). Fcrunl aiiitin quia cum legissel Joannes
meus diteclus, in quo milii coinplaciti,
M.itibxi, Marci et Lucoe volumina, probavcrit (luidem
]unvi : Tunc Jesus duclusest in deseiliim a Spiiilu,
tcxtiim bistorise, et vera eos djxisse Rrmaveril, scd
ui ienlarctur a diabulo (Maltli. iv). Ycrum ne cui
q unius tantuni anni in quo ct passus cst, posl carce-
venirel in dubium a quo cum spirilu duclnin sive
reni Joannis, liisioriam texisise. Prxlerinisso itaqiio
expuhun) dicerent in ilesertum , consulle Lucas
aiiiic ciijus acla a iribus exposita fueraiil, supcrioris
priino posiiit : quia Jesus ptenus Spirilu sancto re-
Et agebatur lcmpi.ris, antequam clauderetur Joannes in carcere,
gresius esl a Jordane, ac dcinde inlulit :
gesia narravil, sicnl manife^tum esse pui>ril iis qiii

in Spiiitu in deseilum, ne quid conira eum valnisse
Evangeliorum diiigomer quatuur voluiniiia lcgerini.
spiritus immundus puiarelur, qui plenus Spiriiu
Qine rcs et disson.uitijm qu» videbatur Joannls csse
r.anrio, quo volebat digredieiis, qux vulebat agebal.
cuin cxt..iis Iiillil. Cum ergo dix ssot Marcns qnod
Quadraginta aulein dies et nnctes, quibus euin len-
rciiit Jesus i« Gatitieum prajdican.'; Ev.ingilium reiini
tai, toiiiin liojus sxculi tempus insinuant, quibus
Dei, siibjiinxil eS ait : El dicens : Quoniam iinptclum esl
ineinbra ejus, \idclicet sanct;un Ecclesioni, leiiiare
lempiis, el iippropinrjtiavit regnuin Dei. Pxi:eiiiiiii,et
liun(|u;iin desislil. Quia nimiruin quadiipaililiis
crcdite Evmiyctio. impictuni. csi lcmpus, iiiquit. Illod
esi iiiiindus , in quo Douiiiio famulaniur. De-
nimirum de quo dicit Apostulus : Poslquam aulem
cem vero prxcepia suiit, per quoium observan-
venil ptciiiiudo lempoiis, misii DcusFitium siium (actum
liain Doiniiio ramuhnies contra ma-
bosiis indefessi
cx muliere, faclum sub tege, ul eos qai sub lege erant
litiam certamus. Decem autein quater ducta i|ua- D impleta sunl tempora,
redimerel (Galal. iv). Ergo
draginia fdciiiut. Ideuque loiuni mililix nostrae
pceniieiniiii. Quam olim est quod hoc clamaliir, el
teinpus apie quadiaênario dierum ac nnciiuin nu-
utin;im aliquando audiatur : Quoniam impleta sunl
mcro coinprelicndiior. Dapiizaius ergo Dominus cx-
lempora, et appropinquavit regnura Dei. Poenitemini
pelliiur a Spirilu in deserium, et tcntatur a S..taiia,
et credi:e Evaiigetio. ISenuniiate operibus mortuis,
ui exemplum vitx suis fidelibus prxbeat, qui post
acceptam in bapiisino rcmis&ionem peccatorum, noii

credite in Deum vivum. Quid prodesl credere siiie
boiiis operibus? Non te bonorum oporum merituin

soluni ad exercenda opera virlulum, verum etiain ad
addu\it ad fidem, sed fides incipil, ut bona opcra
lolerandam propler justtiiam pcrsecutiiincm sinl ac-
Consequantur.
cingendi. Secedit eniin iu dcsertiim, iit nos doceat,
El pf(€lenens seciis mare Gatitcc(e, vidil Siinonem
relictis inuiidi illecebris, et sucielaie pravoruin, di-
ei .indieam, eic. Isti primi vocati suiii, ut Doininum
vsnis per oinnia scrvire inandatis. Tenlaiur soliia-
scqucrenlur. 1'iscaiorcs et iliitterati niitluntur «d
rius a dialioio, ut nobis iiisinuet quod oiiines qui vo-
prsdicandum, ne fides crodentium non in virtule
lunt pic viverc in Cl>risto, perseculionem patiuntiir,
ei qtioJ per mutlas liibutationes oporlel nos iniiaie Dc', sed eloquentia atque doetiina iiniarelur. Quairi
fil IN MMUU I.VAiNGF.LlLlM LXfOSiriU. — LIU. L 1^2
aiilcm (Ole^l qHoin.nlo hinos vocaverii dc iiaviculis A femiiin, qu£ priina seducia Csi, a rarnalis toiicu
piscalorcs ; priir.n I'i irinii cl AiKJrcain, ileinrie propi centis! febrc ciirari ; toriin vir, qui nia!e siiadenlis
gressiis paiilulum iilios duus filios Zcbcd.iM, s.iriil dici 1 cnnjugis audivit, ab erroris sni lepra mundari,
narrani Maiilixiis ei Marciis, cinii Lucas dicat amhas iit ipse cssei ordo rcsiaiiniiiouis in Domino, qui
eururo navrculasMmplcias inagiia il!.i capmr.) pi- eral < l ctisus in pniliip'a.5iis : El disccrper.s cum spi-
sciiim , sociosqiie Pelri cmiinicmorrl Jarolmni el Tiliis immundns, el e.ulamans voce miKjno esivit ab
Joanncm fllios Zebed.ti vocatos ad adinvanduiii, ciiin eo. r.ucas de s|iirit-,i iminuiido aii qiicd sio exicrit ah
rcila plena e.vlrahere no.i posseiil, simiilqiie mirains iiomine, ut iiiliil ei noccret. Polesl ergo videri con-
lintam muliiindinem pisciiim qnx capia erat, ct ciim trariiim, iiuoniodo sccuiidum Marcum discerpens, vi-l
rciro laniiim dixissc : NoH timere, ex hoc jam homi- sicut .iliqui Codices habcnl convexans eum, cni nihil
nes eris cupiens [Luc. v), simul eiim tamcn subdiiciis nocuil secundum Lucam. Sed et i|ise Liicas : Et
ad terram navibus secuios fuisse. Unde ei inlelligcn- cum projecisset illum (iiiqiii!) dirmoiiiiim iii mediuni,
duiii esl Iioc primo esse factum quod Liicas insinnat, exiit ab illo, niuilque ei nociiil [Luc. iv). Unde inlelli-
ncc IHOC c^s a Domino vocalos, sed lanlum Telro giliir lioc dixisse Marcum convexans fKm, sive discer-
fuisse pracdiclum quod liomines esset caplurus. Quod pens, qiiod Lucis dixit cum piojerissel eum in me-
noi iia di< lum esi, qu.isi jam pisces nuni|u.ini essti " dium, ut quod seculiis ait, niliilque ei nocuil, lidc
capiuriis. Nam et posl resurreciioneni Domini leginius iniellig:itur quod illa jactjtio membrorum aique
esse piscaios. Dicinm est ergo qnod deinccps essct vexatio non cnm debiliiavii, dm-
sicut solent exirc
bomines, non dicium cst nuod jain non essei capiu- iiioiiia eli.m) quibusdam mcmbris ampulntis ant
rus pisces. L'iidc dalur seciindum Lucam iDlelligi foj evulsis.
ad capturam piscium ex more renseasse, ul pnstca t( miiati sunl omnes, ita ut conqiiirerenl, ete. Visa
(icretquod Matlhneus el Marcus narrant, quando eos virlute miraculi , novitatem dominicx admirantiir
binos vocavit, el ip e jusil tit cnm sequereiiiiir, doclrin."8, atque ad inqiiisiiionein eorum quae audie-
priino diiobus Peiro el Aiidrex, deindc aliis Zebe- ranl pcr ea qu.'E videranl excitanlur. Ouia niniiriini
daei duobus filils. Tunc eiiini non siibdiiciis ad terram ad hoc lieuaiit signa quLe vel ipse Dominus in assuiii-
iiavibus tanquam cura redcundi, sed iia eum sceuti pto homine f.icicbat, vei discipulis faee c delit,
suiit, lanquam vocanlem ac jubenicm ut scqucren- ul per hasc Evaiigelio regni Dei, quod praedicabatur,
lur. El in^rediuniur Caphamaurn , ct staiim sah- ccriius credcretur, diim hi qui e.oelesiia ierri,,'eiiis
baiis iiigressiis synagogam docebat eos. Quod Sabba- gauilia futisra promiltebant, cielestia iii lerris ac
lis niaxiine medicinae doctrinaeque sux- dcna fre- divina opora monstr.ibant. V.Tum discipuli ut puri
f,
quentat , doccl se non ';ub leje esse , sed supra lio.mines donaiae Domino cuiicta gerebant. At Do-
lcgem, qui eamdem qiioque legem adinipiere, non niiniis ipsc singularis virtuic poleiiti.'B et saniiales
autem solvere, venerit; nec Judaicum fligerc Sab- ac iniraciila operabatur, ci quse a Patre audicbai,
baium, quo vel igneni acceiidcre, vel maiium pedi'm- loqueb.itur iii miindo. Nnm et prius (leste Ri/aiige-
qiie movere non iiceal, sed verum Sjbbatum, di- lio) erut docens eos fiuasi potcstalem habens, el nor%
leclamque Domino esse requiera, sr, saluti studenies iicui scriba: (ilniih. vii). El nuiic, turba aticstii;ie,
aMimarum, ab opere servili, id esi, a ctmctis conti" i)( poteslaie iniperat spiriiibus immundis, et obediunl ei
neainus illicilis. {Marc. i).
Et siupebaiH super doeirina ejus, elc. il!i eniiii ca E( prolinus egre.dieiiles de sijiiajoija, veuerunt i.i
docebaiii populos qus scripia sunl in Moyse et pro- domum Simciiis , etc. Si viruni a dsemonio libera-
phclis : Jesus vero, qiiasi Deus et Dominus ipsius luni moraliter aiiimum ab immunda cogitationc
Miiysi, pro libcrtate voluniaiis sii*, vel ea qua: mi- purg.4tuni signiiieare dixcrimus, consequciiier femi-
iius vidcbaiiUir addebat in lege , vel cotiimiiians na fcbribos leiUaia, sed adiinpeiium Diimini curi'-
pra:dicabat pupulis, ut in Maiibxo legimus : Diclum 1 1, carnem osteiidit 3 concupiscentis suae fcrvore per
ett anliquis, ego aiUem dico vobis {Mailh. v). contiiientix praccepta frenatara. Omnis eniin amari-
j^
Et erat in synageya eorum homo in tpirilu immun- iudo, et i/ii, et indignatie, el ctamor, el blasphnmia
do, elc. Niin voluniatis ista coiifessio esi, quam pr.x- (Ephes. iv), spiritus imir.undi furor esl. Eornicatia-
mium sequitur conlileiidi, sed necessitalis extorsio, neihvero, immvndiliam, libidinem, concupiscenliam ma-
qiiae cogil iiivitos conlileri. Et velut si servi fugitivi lam, eiavaritiai» {qute esl idolorum serviius [Ephet. vl)
posi mulium lemporis dominum suum vidcant, iiihil febrcm illecebrosse carnis inleliige. Et statim di-
aliud nibi de verberibiis deprecantur, sic ct daemo- cunt ei de iila, el accedciis elevavit eam apprehcnsa
nes, cernemes Doininum in terris repenie versari, maiiu ejus. In Evangelio Lucas seriplum est quoil
ad jiidic-indos se venisse credebant. Piicseniia Sal- rogavoriiiil ilinm pro ea, et slaiis super illam ini-
valoris tonnenla sunt drcmonuin, El comminfUus est pcravii febri. Modo eniui S.ilv.-sior r. gatus. nioilo
ei Jesus (bceiis : Ubmuiesce, et exi 'le homine. Quo- ultro curat asgroios, oslendens se conira viiiorum
niam inviUia dial)oli murs iulratil in orbem iLrrarum (liioqiie passioncs, el prcoibus semper snnuere fide-
(Sap. xii), idcocontra ipsiim mortis auclorem primo i um, ei e.'. noiiniinquara f|H3e ipsi minime iii se in-
dcbuil niediciiia salutis operari : primo lingna ser- lelliguni, vel inlelligcnda dare, v.el pie petent;bu>;,
pcntina, ne uUra virus spargerel, occludi ; deiude eiiani non intcllecia, dimiitere, el juxia lioc qiiod
, ,
{<3 nLD,4i; VKNEIiMJILlS OPP. r.vr.S 1!. SECT. I. - EXEGETICA GENUINA. iU

PsalnJJsl."» lin^Mil. . Dcliila quis inicUiijit? Ab occuliis \ m<nie, ctijiis comiiicnnor.Hionem facil Mallliaius.
mcis muiula me, Domine {Pstil. xviii). Namqiie M.ircns ila sequiliir :
El cotitinuo dimiiil eiiin jebris, et mmistrabat eis. £( venit a,l eum lepresus deprecans euni, elc. Do
Naluiale csi reluiciianiibus incipienle saniialc las- iioc leproso muudato conHeclil , ui ipsc iiit'.'Higaiur
sescere, et a'giolalioiiis sentire molestiam.

Veriim q»i;m M;illba;iis ciir.imemoral luoc esse mundalMm ,
saniiasqux Doniini confertui iinperio, simul ima quamlo posi illiim sermonem Dominus de monte
redil. Nec soluni ips;) reilii, seil et tsiiio robure co- (lescendii. Sic eniin aii Maiih.x'us : Cum aulem des-
milante, ui eis coiiliniio qui se adjtivcrant

minisirare cmdissel de monle , secuta: sunt eum lurbiv mulla;
tropologix, ineml.ra qna; (Mu/(/i. viii). Et ecce lcprosus veiiiem adorabat eiim
surficial, el, juxta leges
servierant iiiimundiiia! ad ini.iuiiaiciii ui fi-uclilica- dicens : Domine, si uis, poles me muiidare, etc. El
rent morti, scrviaiil juslitix iii vilam aBternam. qiiia Dominiis ail : iVo?i vcni solvere legcm , sed
autem (ucto ciim occidintel sol, affeiebant adiinplere {Malili. \) , iile qiii excludebatur a lege,
V'es;)eie
ad eum, clc. Solis occubitus p.issioneui moncmquu piirgari se norauii pctestale prxsumens, iion ex lego
significal illius qui dixit : Quandiu in mundo sum, lux sed supra legem esse graiiam judicabal, quaelepruî
siiiii mundi {Joan. ix). Ei sole occidenie, plures dse- macuhiiii pussel abluere. Veriim ui in Domiiio po-
niaci quam aiue, plures saiiaiitur segioti. Qwia 15 tosiatis aucioriias, iia in illo fidei conslaniia dccla-
qui leniporaliier in canie viveiis paticos JudaDorum ratur. Ille iii faciem procidit, quod liumiliiatis esl
.locuil, calcato rcgno morlis, omnibus per orbem ct piidoris, ui unusqiiisqiie de suae vilac maculis cru-
gcn.ibus, lidei salutisque doua iransmisit. Cujus bi'scal ; sed confcssionem verecundia non rcpressil.
minisiris quasi vitac lucisque prxcombus Psalmisia Oitendil vtilnus, remediiim posiulavii, et ipsa rcli-
canit: ller (aiile ei qui asceiidil super occasum (P-sa/. gioiiis ei (idei plena confessio Cst. Si iiis , inquil
LXVii). Siiper occ;isuiii quippc Duininus ascendii, poies me muiidare. !n voluiitate Doinini iribuil po-
suain De voluulate autem Domini non quasi
quia unde in passione occubuil, iude m:ijorein tesiatcm.
gluriam resurgendo mauifest:ivit. pieialis incredulus dubitavit , sed quasi culluvionis
£( dwmonia mutia ejiciebat, elc. Lucas de iiis sua; constius non pixsumpsit. Jesus autem miserliH
scribii aperiius : Exibuin ttiain damonia a muUis cjus exieiidit mauuin suam, et tangens eum ail iill :
clamaiitia, el diccntia : Quia tu es Fitnts Dei. El iucre- Volo, mundiirc. El cum dixissel, statim discessil «6
puns nvn tiiiebat ei loqui, quia scicbanl ijisum csse eo lepra , et mundatus esl. Niliil medium csi inlcr
Chrisium (Luc. iv). Dxmonia ergo Fillum Dei con- opus Dei atque praeueplum ,
quia in prsccepto esi
et sciebant ipsuin essc Cliristum, quia opus. Denique dixit et (acla sunt^lPsal. xxxii). Vides
lilebaulur ;
faligatum d:abolus lioniinem ergo qiiod dubiiari noii potcsl quin voiuiitas Dei
qucm dierum XLJejunio
cognoverai, nec tentando valebai an el Dei Eilius poieslas sil? Si ergo voluntas ejus poiesias est ,
qui
csset experiii ;
jam nuiic per higiiorum potcntiam iinius voluntatis asseriint, unius utiqiie asserunl
vel iniellexiti vel polius suspicalus est esse Filium poiestalis. llaque quasi polestalem Iiabens sanandi
Dei. Noti ergo ideo Jud.xis eum cruciligerepersuasit, ei jubendi auctoriiaiein, operandi icstimoniiim non
quia Clirisium sive De. Fdiuin non essc puiavil, sed refugit. Volo eiiim dicit propier Plioiimim ,
imperal
quia se raorte illius noii pra;vidil esse dammindum. propier Arium , langil propter Manieliaeum . Et Icx
Yere enim de boc mysieiio a saeculis abscoiidiio qiiidem langi leprosos pioliibei ; sed quia Doiiiinus
dicil Aposlolus quod ncino piincipum liujiis saxuli co- legis esl, non obsequiiur legi, sed legem (acil. Non
gnovit. Si eniin eognoiissenl , nuuquam Dominum glo- ergo ideo leiigit ,
qua siiie lactu miiiidjri non po-
ricecrucilixissenl (l Cvr. ii). yuarc auleni Domiiiusse leial, sed ul probarct quia subjecius non crat legi.
loqui dxmonia proliibeai, Psalmisla manifestai qiii Nec coiitagiiim limebal ul liomines, sed quia conia-
ail : Pecciilori autem dixit Dcus : Quutc tu enarras miiiari noii poieral qui alios liberabat, lei-ra tactu
iuslilias meas, et assumis teslanientum meum per ot Domiiii fiigalur ,

qua; solcbai conlaminare langen-
(ttUin?Tu vero edisli disciplinam (Piiii. XLlx), et
jj lem. Siiiiulque illud mirabile, qiiud eo sanavit ge
costeia. Ne quis dum praedicaiiteiii audii, .seqiiaiur nere, quo fuei al obsecralus. Si vis, poies me mundare.
errantem. Improbus eniin magister esi diaboius, qui Volu, iiiquit, inuiidare. Hibes voluniatem, eiiam
lalsa veris sa>pe pcrraiscel, ut spccie veritaiis lesti- liabes piclalis elTtctum. Non ergo (ui plerique Laii-
inoniuni fraiidis oblexal. norum putani) jimgendum e^l ct legciidum Volo

£( diluculo vMe surgens , egresstis abiit in descr- mundare, sed separatum, ut priinum dicat tol»,
tum locum , etc. Si ocrasui solis mors cxprimilur deinde imporet, mundnre.
Saivatoris, quare non diluculo redeunic resurrectio Et comminatus cst ei statim , et ejcrit illum , elf.
pjiis indicctiir? Cujus inaiiifesiata luce abiit in de- Quare prjicipilur iiemini dicere, nisi ut diceret noii
.«crtum gcniium. ibique in siiis fidellbus nrabal, vulganda notitia beneritia, sed premenda , ut non
quia corda eorum pcr graliam sui Spiritus ad virtu- soluiii a mercede ab-.liiicamus pecuuiue , sed etiam
lem oraiionis excitabat. Ei erat prwdicans i'i syna- gnitia;.
go.jis eorum et omni Galilwa, ei danncnia ejicirn.i. in Sed vude et esteiide !e principi sacerdolum, elc. Os-
liac prsedicaiinne (|ii;im dicit euin liabiiisse in oinni tendere se sacerdoti jiibetiir, ui inielligeret sacerdus
Calil.Ta inlelligitur Pti;im Eermo ille li bilus in Ciim non Ifgis ordine , sed graiia Dei supra legeiD
1'5 rN MARC! EVANCELIUM EXFOSITIO. Llii. L 145
essc cur.Uiim. OITerre inilcin sacririciuin, ul Ojloii- A CAPUT M.
Jirel Doininus (|UMd iL-gcin non solverel, sed adini-
(ilcrei, becunduni legeni g adiens supra legem
qiii Kt it'-niin iriirnvil Caph.irnauin , clc. Salvalor
s.nnarel eos, quos remedia lcgis iion sanaveranl. El omniiiiii Dt'iis saluiari oiiinia luslrai incessu. Ei
beneadJidil : /n lesiimoniiim iUis, lioc est , si Deo lunc in de.êrtis, nunc in civii.ile, nunc ad luare,
crcilant, si impietatis lepra discedat. Qiiod si quem doclrinae crelesiis et \ii tuiuni dona turliis ininisirat.
iiiovel quomodo Onminus Mosaiciim vidcaiur appro- N'inc in moniesolusor.li, niine laboranies in m;iri,
baie sacririciuni , cuni id iion rcceperil Ecclesia, iie perire delêani, arijiivat. Ubiquc ninnera
salutis
memineat nondum coepisse sacrilicium saiictiim impertii, ut oinnes gradus ac condiliones ad suam
sanctnruin, qiiod curpus ejus est. Nondum enini graiiam perlinere demoiistrci. Juxia mysticum vero
obtulerat in passione holocauslum suiini. Non au- inielleclum, pnsi faotum in civilate miraculum, sece-
lem oportebal auferri signincantia sacrificia, prius- dil iii desrrliini, iliiqiie convcnieiilM od se inib.is
qiiani quod significabatur confinnntum esset
illud benigna pietaie suscipit, u't oslcnda; s.i niagis qiiie-
conicslaiione apostoloriim prxdicanlium , et fide tam, et a sapculi curis leinotam diligere viiani, aiqm;,
credeniium populorum. Quia vero (ypice vir istc ub l"ij|'S appeliliim, se sanandis ciirain adliibere
peccaiis languiduin gcnus designat huinaRuni, recte " corporibus. Etquidem niore liuniano, qiiasi frequen-
nnn solum leprosus, vcrum eliam ,
juxta Eânge- iiam se qunercniium dceliiiaiis, nolelwl manifesie in
iiiim Lucae, plenus lepra fuisse de^cribitur. Omnes civiiateiii iiitioire. Sed aregi>rice docebat quia tu-
eiiiin pecenveruiU, el egcnt gloria Dei [Rotn. iu). Illa, niultuosis carnalium nieniibus apertam sni manife-
bcilicei, ui, eiieiita nianu Salvatoris, lnic esl incar- siationem ncn e.\bibet, sed quoscunqiie ab
veriias
n.ito Dei Verjjo, iiuinanamqiie coiilingeiite naturain, illecebris rciuin lemporalium viderll essc discreios,
ab erroris prisci varietaie niundeiiiur , possiniqiie iis suoruni lucem donorum largius iiifiinilit. Vcrum
cuiii apostulis audire : Jam vos mundi estis pro- quia nec carnales superna (lietas deserit, quiis ciiaiu
pter sermonem quem toculus sum vobii (Joan. xv), iisgratiam sujc visiiaiionis, per qiiam et ipsi spiri-
et qui diutius abominabiles a populo Dei erant tuales efQci valeant, iiidulget, post de erium Donii-
castris secreti jain aliquando lemplo reddi, et sa- niis in civiiatein redit : multisqiie eodem conveiiien-
,
cerdoii queant olTerri , illi utique ciii dicitur : Tu es tibus loquitur verbiim ; ac sanalo poralyiico pltiribus
sucerdos in alernum (Psal. civ), audientes ab .\po- occasione:ii internae sanaiionis qiix esl iii fide tri-
slolo : Templum eiiim Dei sanctum est quod eslis vos buit. Quod vero docents Doinino et domo tam mulli
(( Cor. iii); olTeranlqiie pro cinuiidalione sui sicui (onvencruni, ul non caperent, nciiue ad januam,
pr.tcepit Moyses , id est eilubeanl corpora sua lio-
' nosiram proprie salvaiinneni qiii de goniibus ad
s iam viventem, nwctam, Deo placentcm (Rom. xii).
lideni veniiiius dcsignal, qiiia pr.cdicaiile iu Juda;a
Al ille eijressui caepil prcedicare et diffamare ser- Doiiiino necduiii intrare ad audicndum valuimus. Ad
,
moneni, itiut jam iion possel manifeite in civitîtr.m qiios tamen eisi foris posiios vciba suae docirin.-e
inlroire, <ed joris iii desertis incis eistt : et coiivemebaiit fccit perveiiire, quia nos ipse per sanfinnmi ora
ad eum undique. Uiiius perfecta salvalio , iiiiillas pra;dicjioruin collexii, et quamvis extra synagog.im
ad Dominum cogii lurbas : ut eiiiin ipse se iuierius iii qua ipse prje.licabat invenlos, Evangelii sui fecit
c^teriiifsque doccret essct saiutum, neqn.iquam per- essc parlicipes. El venerunl ferenles ad euni paralyli-
ccpiiim beneflciuin, ut ab ipso s qtio .icceperat jiis- cum, quia a qualiior porlabatur. Curatio paralylici
sus, tacel : quin poiiiis evangelistoj riiiictus officio, liiijiis salvaiioiiem desigiiat aiiima; posl diutnrnain
iiiox cgressus CQSpii pr.-edicare ct dilYamare sermo- illcccbr» carn.dis iiierliani ad Cliristuir, sospiraiiiis.
tieni. Unde ineriio qiixrilur liuidniiii sit quod Do- qus primo omniuin niinisiris qui eain sublevent ct
iniiius iioniuilla quae gcssit .-ibscoiidi jussit , et ncc Cliristo alTerani, id est bonis ductoribiis qui Epeiii
ad h(Tam potuerunl abscoiidi ? Muuquid cnim uni- saiiatiouis opemque inturcessionis sUf^geraiit, indigct.
geiiiiiis Filiiis Pairi ct Spiriiui sancto coa;iernus , n Q"' '"^"^ iu^luo'' f"''^se referunlur, si»e (luia qua-
liac iii re velle habuit quod implcre noii poiuii ? Sed luor sancti Evangelii libris o.mnis prsedicantium vir-
niilandum qiiod Redemplor nosier per moriale cor- tus, omiiis serino lirmatur, seu qiiia qiiaiuor sniit
pus oiiKie qiiod egit hoc nnbis iii excinplo actiuiiis virtutes quibus ;id pioinerendam sospilaiem (iducia
prxbuit. Miraciilum namqa.; f.-.iîens, et taceri jussii, meiilis crigitiir. De qnibus in selerna! sapieiiliae laude
et lameu tnceri nou poiuit. Di videlicei elecii ejus (licitur : Siobrielalcin einm el sapientinm doccl et jii^
exeiiipluin doctrinx illius seqiientes, in magnisqu.i; slitium cl virtuSem, quibus Hliliua niliii est in vila lio-
faciunt latere quidein in voiuntaie babeant, sed iit minibus [Sap. viii). Qiias nonnulli divcrsis noiiiinibus
prosinl aliis, prodaniur inviii, qiialcnus et magn.x* priidcnliam, lorlitudiiieni, lcmiieranliani ct justitiaiii
liumilitatis sit qund sua opcra laccri appelunt, et iiuiiiupanl. Et cum non possent o/ferre eam i!li prte
iiiagna; siiblimilalis sil qund eurnm opera laceri iion turba, niidavcrinii lcctum uhi crat. Deîderanl para-
possunl. Noii ergo Dominus vuluit (|uiJquain (ieri ct lylicum Cbii.-^lu oilcrre, sed liirba inierposiia ab
iiiinimc poluit, seJ iiuui vellc cjus membra debeant, oniiii pirle iiitercludunlur, quia s.cpc aniiiia posl
qiiidve d(i eis cii.im iiolcntibus bat , docirina; niagis- infirmi corpoi is desid;:iin ail Doiim resipisceiis, sii-
icrio cxcii>|iliim ilcdii. pcrna^qiie graiKn; reuiciiio cnpiens iiinuvari , priscie

147 htuA: VL:?<!:.f\AIJlLl.S OIM'. TAJ-.S 1:. SECT. !. — tXEGET!C.\ GtNCIMA. U»
loiiMic-liiJiiiis iil.iblJCii!n re;aril.iliir. Sxpe inier ipsas A iUdim cognilo, Jesin spirilu suo quia sic cogilinent
oraliniiis sctreUu liulceiliiies, el quasi suine ciiiii iiitcr Si!, diiil itlis ."
Qiiid isla cogilutis iii cerdil/ui
Doiniiiocolioqniuui, lnrb:» cogilalioiiiiin iiilcrveiiiiMis vesiris ? Osteii'lil se Deuin, qiii polest cordis occulia
aiieiii niciilis iio Cini.sti-s vivlfalur iinpedil. El qiiid cogiiosccre. I£l qiiodain modo lacens loquilur : ta-
iiiler lia'C agciidiini? Nnu iuique in iiilimis exicriiis dcin iii.ijeslale ei polentia qiia cogiialiones vesiras
qua lurlisc lutiiulluaniiir reniar.endiim, sed ieciuiii iniueor, possum ct lioniiniinis delicla diiniilere. Ex
doiniis iii iiiia Cliristtis doci,l ascenddiiduin, id csl vubis iiilelligile quid p:.-- lylicus conscqua!ur. Qaid
saira! Scriplurx siiliiiinilas csl appeienda, lexqne esl faciliu:' dicere pandyiico : Dnnilinnlur libi pcccaia,
Doiiiini cimi Psalinisla ilie nocluquc medilanda. In an dicerf : Swgc el lolle grabatum luum ci ambula?
qtifi eniin f9iTir/i( JKrii«r uiftin iuam? /n cutiodieiido, Incr iliccre et facere, iiiu'ta distaniia cst. 1'lrum
iiiqiiil, aennones (««. {Psal. cxviii). Ll paleraciciiles, bint par:iIyiico peccata dimissa, soliis iioveiat qni
Biibniiscrunl giabaluin iii quo paralylicus jacebal. dimilu;bat. Surge aulein el ambula, tain ille qiii sur-
Paiefacio lei.to seycr anie Jesmn submiaiinr, qnia, gebatquam ii qui surgcnlem videbant approbare po-
crgo carnalc signuin ut probetiir spiii-
lescraiis Seiipluraruin mysleriis, ad noliliain Cliri.sli leraiil. Fii ,
pcrveiiilui', lioc cst ad cjos liuiiiilitateiii lidci pielalc liiale, qiianquam cjusdeui virtiitis sit et corporis el
dcsceiidiliir. Et Ijene doincs Jesu jiixta i.llcrius B anini.i! vilia ciimiltere. El dalur nobis inlelligenlia.
cvaiigelistic narrationem iegiilis csê eontecla re;>e- propier pcccata pierasque evenire corporum dcbili-
rilnr, qtiia snb contnmpiibili litierarum vilamiiie si lales. El idcirco forsan priiis pei cala (limiiiiiiitiir, ul
adsit (jni resen:t divina, spiriiualis gralise virtus in- causis debililalis ablalis, sanilas reslilualiir. Quiii-
veiiiciur. Denudatio rlei.iiii tegularum iii dnmo .lo-u nue siiiiiideui s-.i(ii difTercr.tiie caiisanim pro quibus
apcriio esi iii viliiale l'ticri« sensus spiiiiiiaiis el ar- iii bac viti molesliis corporuUbus afHlginuir. Aiil
C.HOriim coelcstiiiin. Qnod aulcm cmn gr.ibali depo- enim ad meriia augenda per paiieiiliam justi corpo-
iiiiur iiiririnus, significal ab liomiiie in isia adliuc ris iiifirniitate gravaniur, ut be:>ti patres, Jnb cl To-
cariic conslituio Chrisluni debcre cognosci. biasei iiiiiumeri inariyresinulroqueTeslamenio. Aut
'Cum vidiisel aiuen Jcsm (idein iitvrum, etc. Cura- :id ciisiodiain virlutuin percepiarum, iie superbia
Juius bominem a paralysi Dominns, primo peccaio- leiii.inic dispercant, sicut aposiolus PjuIus , cui ne
riiin vincul.» dissolvi: , ui o&tcnJerel eum ob iicxus magiiiludiiiercvelaiionum exlollerclur, daius cst sli-
iiilliariiin ariiium dissolulone fuisse damnatum, neo inulns carnis sux angeUisSalanae, qui euin coluphixa-
iiisi bis relaxaiis inemljrorr.m posse ricuperatioiie rel. Aiit ad iiiielligenda et corrigenda p-ccaia nosira
sanari. Sic el iili paralylico, oni jnxta Pn-hali. ain sicut Mari.; soror Aaron iu erenio ob vcrba tcmeiiia-
piscinain diu molUMi aqiix fmsira prxstobbauir, C lis ci siiperbijc lepra percussa est. Vel sicut paraly-
sanato a Dumino diciiur : Ecce sanus (actus es, licus de quo Iraciamus, qui nonnisi dimissis primo
jam iioli pcccr.re , nc delerius libi aliiiuid contingat. peccalis, puiuil ab inliriniiate ciirari. Aut ad gloriam
(Joan. xivj. Dci salvaniis sive per seipsum sive pcr famulr.s suos,
pecrata. nii;.". Iiu- .si: ut c.TCus iiatus iii Evanêlio, qui neque ipse pecca-
liti, viquit. diiiiillwilur (ibi
menibrorum vil ueque parenles ejus. sed ul minifestareniur opera

inilil.as! Despcctuin ei debilcin lolisque
quem sacerdo- bei v.io. Sicut Laxarus, cujus infirmila? non fuil
coiupaginibus dissoliituin liiium vocal,
iii
non dignarentur aUinêre. Aut rccic ideo liliuin, ad mortem, seJ progloiia Dei, ut glorilicareiur Fi-
les
qiiia dimiliunlur ei peccaia sua. Iiituenduin saiie lius Dei per eam. Aiii ad inclioaiionem damnalionis
quaiili propria cujus(|'ac lides apud Oeum valeai, ubi .cleriix, qiiod repiol.oruin esl, ei prniiiiuni, sicui
lanii valuii ali.':na, u' lotus liouio repenle,

boc cst, Auliorhus ei Uerodis, qui uiriquc suo lempore ad-
Deuin rcpugnaiiles quod lornieniorum in
exienus inieriusqce jam salvaius exsurgerel, alio- versiis ,
gcluiina pcrpetiio p:issiiii essciit, prasentinin affli-

ruinque merito aliis laxareniur erraia.
iLViiHl aulem iltic quidam de scribis sedcntcs et
coyi- ciioiiiiiii miscra cmiciis osleiidebaril, Quibus congruit
laitics in cordibus tuis, elc. Veruin dicuiit scribx, illiiil pioplieia? : Et duplici coniri/ione coniere eos.
quod ncmo dimitlere peccala nisi Deus potesl, qui D Uiide necesse est iii oranibiis qus; lemporaliK^r ad-
pcr eos quoque dimitlil, quibus dimiliendi Irihuit versa palininr, cutn bumiiitale D.miino gratias aga-
poiesiaiem. F.t ideo Clirisius ver^ Deus esse proba- mus, el iiifirmiiaiis nostrie oonscii de collaiis nobis
iiir, quia liimiiiere pcccaia quasi Deus poiesi. Venim reniediis graiulcmur. Necesse est ul ad couscien-
Deo tes:imonii:ni rcddunl, scd pcrsunam Cliristi iie- tiaiii iiosirani ro\ersi solerlcr opera nnsUa simul el
ganiio ialliintur. Erraiil iiaque Juda;i, qni ciiin Cliri- cogiiaiiunes explorenius . el quidquid nus peccasse
stum f 1 Becm esse ei pcccaia dimiilcre iios.se crc-

dcpreliciidiinu.-, digiia casligaiione purgemus; (juid-
cjant, lesum lanicn Clirislum csse non creduiit. Scd

qnid de liis qux nos rccle fecisê frcdebaanis, viiio
iiiullo demeiilius erranl Ariani, quiouin Jesnin Cbri-
ii) iioliis elalionis pcrisse comperirnus, cl boc huniiU
sluii! csse, el pcccaia posse dimiticie, Lvangclii
sali.-iaclione cssligcinus. II. cc eiiim nolns S3:pius fit
vcrbis devicti , negarc iimi audeaiit , nihilominus
ojiisa flageiIor.uin. C;ineriim innocenles et juslOi ob
Doum negare non ti.ncni. Al ipsc perfiilos salvavo
a!i:.'nie!iia prjemiorum llagellari, perfccloruiu esi, el
ilcsidcrans, el occiiliorini) oogniiionc ei viriute cjnc
Tiruriim Verberibus aulem ieiupo-
rnm Deum sc es=s iuanifcslat. [Sam scquilnr : Q<:o <l.i;ium 5. ccia!.';
11'« IN M\:X\ EVA.N .ELIIJJI !;XfOSiriU. — LIB. !. i5(>
i.i[,l'U3 a 1 jtterii:i inrniciilu CDinpcUi, itiipwuiieiuium A ile leloneario iii eYiiijjcliÛm &ii ic|ieiile umiaius.
eal i'oeii.1 repr.iDoniiii. Et swgens secuiu: esi eum. In Evangelio Loctc
Ul ntilcm scictlif quiu potcstaie<n liabe: FiHus liomi- pleiiiiis scripliiin est : Et reliciis omnibus svnjens
nij, ctc. Si el Dcns csi jii.vIt rsalnriijlain, qiii q' aii~ secutusest eum (Luc. v). Iiilclligen« ergo Maltliaeus qmd
luiii iJislal Oricus ab Occasii el-ingavil a nobis iiiiqui- sitveraciier Doiiiiniim sequi, reliciii oiiinibiis sequi-
laies noslras, et. Fdius liomiui:, poti:sta!em liabei iii liir. Sequi eniin imitari esi. Ideoqiie ut pauperein
leira dimiltendi ycccata, cgo ideiii ipse el l)«us, et Clirisiuin non lara gressu quam alTeciu conseclaii
iilius lioiiiiiiis esl, ut el liuiiioClirisius periii\iiiiiaiis possei, reliqiiit propria, qui rapcre solebat aliena.
fiix polcnii;iin peccata diiiiitierc! possii, ei ideni Perfeciamqiie nobis abreniiniiaiionis sscculi fonnain
D<Mis Ctirisliis pcr humaniluiis siia: rragililatcni pro Iribueiis, iion solum lucra rdiqnit vectigaliuin, scd
peccaioribus mori. Spirilualiler autcm de gr.ibato periculiim conteinpsit, quod evcnire potcrnl a priii-
Burgire csi aiiimam se a canialibus dcsideiiis ubi cipibus sccciili, quia ver ligalium ratioiies iniperfcctas
a-gra jacebat abstniierc. Grnbatum vero tollerrt esl atqiie incomposiias reliqiicrit. Taiila eiiini cupidi-
ipsani qiioque carneiii per coiitinciiti.T freiia correp- laie scquendi Doinininii diiclns est, ui iii niillo pror-
tam, spe ccelcslium pr.xniioruin a dtlxiis segreyare siis liiijus vita: rcspecliim vel cogitaiioncm sibimei
terrenis. Sublato aiitem grabalo doniuni ire, ad B
** rccrvaril. Si quidem ipse, Domiiius qui liunc ex
p:iradisuin reuiic mi. IIjpc eic.iiin vera csi doinus lerius huaiana allocuiione ui se scqiiereiur vocavit,
noilM. qiiae hominompriiiiasiiscepit, non jureamissa, iiiliisdivinainspirjlioiie ut mox vocaniem sequereliir
scd fraiide, taiidein restiluta per cum qui fraudu- accendit , ipse invisibiliier i|iio moJo sequcndiira
li-nto liflsti niliil debuit. Alller sanus qui languerat esset cdocuit. Propier quod ilie nierilo obedieiiti»
doinum rcpftriat grabatiim, cum anima, r.?iiiissioiic dum liumana conieinncns negotia deserii, doinini-
.occcpia pecc:iioriinii , ad interiiam sui cusiodiam cirum fulclis dispeiisalor faclus csi lalfîiiorum.
ciim ipso se coipore refert, ne quid posi veniain Et faelum est citm accumberet in domo iilius ,
uiitle iicriim justc feri;ilur ad.iiiU.il. Et siatimiltesur- f««f/i piifr/icaiii, eic. Scribit eiangelista Lucns qu(.>d
rc'xi', et sublaio grabato abiit coram omnibus, ila ut feccrit ci conviviiim magnum Levi in donio sua,
viiiarentur orniies, cl lioiioripcarent Deuin dicenlcs, quod iiiysleriori.m (iguris apie cnngmit. Qui eniin
Quiii nuncjuam sic vidiinus. Qium miranda divina» domicilio Chrisium receperit inierno, maximis delec-
p(il.'niijc virlus, ubi nulla tcinporis inlervenieiiie latioiiibiis exuberaniiuni pascilur voliiplaluin. iiaqiie
iniiriib , jussu Salvaioris salus fesiina coniiia- Doniiiius libenter ingreditur, el iii ejus <iui credideril
lur I Merito qui adfuerant , damnaiis blasihcmiae recumbit affectu. Ei lioc est bonoruin operum spi-
jariilis , aJ lauJcnt lanlx niajesiatis slupentii corda '
ritiialc conviviuin quo dives populus cget, pauper

(oiivcrluril. Et egressus esl rursus ad mare, omnis- e|uilutur. Pubiicaiii aulem sicnl eiiam nnniine pro-
qiie tttrba veniebat a:l eum, el docebui eos. Docens bant, appellanlur ii qui vectigalia publica cxiguiil,
iii Caphariianin DomiMiis, viiiutcm docirina; suae sive qui conduciores sunt vectigaliiiiii lisci, vel rcrimi
<()elcsiem paralytici Ciiraiione commendabat. Quo publicarum, iiccnon ct ii qui sa^culi hiijus lucra per
fscio cgrcssus est ad uiare, iit iion solum civilem n.'gi»tia sccl.iiitor, ei^dem vocabulo censentiir. Vide-
vitiim hoiiiinum in via verii;ilis instilucret, verum ranl iiaqiic publicanum a peccatis ad meliora con-
eli.^m habilatoribus maris Evangelium rcgui praedi- versum locum invcnissc poeniteniix, ei ob id etiani
i;;irci, cosque fluctivagos reruin labcntiuin moiiis ipsi iion desperant salutcni. Neqiie vero in prislinis
conlemncre ac fidci finniiate superare docerei. De- vitiis prmiancnies publicani vcniunl ad Jesum, ui
iiii|uc advciiienleni ndse ibiiurbam pluiiiiiam (locei. Pli.irisxi et Scribx iiiunnurantcs, sed paenitcntiaiii
Ibi piil.licanum de teluneo vocaium aposiolum ei agenics , ut sequeiis Evangeiisla! sernio sigiii(icai,
evaiigelisiam lacit. Ibi iiiiiltos pcccatures per paoni- dicens : Erant enim muili, qui et seifuebanliir euin.
lcntiam correctos sua dignos coena, suorum audiiu Ibat autcin Domiiius ad convivia pcccaiGrnm , ui
rcddit arcanorum, atqiie ab undis lumentibus, ac «j oecasionem haberet docendi, ci spiriiuales iiiviiaio-
celis cupiditalum faileiiiium se.V-iestralos ad solidi- riliiis siiis pra;beret cibos. Denique caiii frequenter
lalein qiiietae toiivers;iiionis, quae esi iii spe coeles- pergere ad convivium describ;iiit, nihil rereriur aiiud
liniii bonoruni portr:>hil. ISaiii scqii tur : iiisi quid ibi fecerii, quid dncuerii, iit el liumiliias^
Ei c.tmt piwiiriiet, vidii Leti Alphei, eic. Ad telo- Doiiiini cuinfo ,Td pcccalorcs, et polentia diictrins
npuni , aj curam di^peo.s.iiiiMomque veciigalium cjus iii coiiversioiitt pcKniieiitiuiii deinonsireliir.
dicii; zAa; ciiiiii Crxce, Laliim veciiyul nuinina- El Scribce et Ph(irisa:i videntcs r/«in mauducarei cuiit
lur : iiiem aulein Levi qui e.l Maiihxus cst. Sed peccaioribus, etc. Si per Matihxi eleclionem ei vo-
Liicas Marcusqiie, propter verecuiidiani et honor.in caiioiiem Piiblicanorum fides expriraiiur geniiuiii,
( vaiigelislJB, nomcii poiiere iiolupruiil viilg.itiiin. quoe prius mundi lucrum iiiliiabanl, at nunc cuiii Do-
ipse auleni Matthaeiis ,

jiixta i!!ud qnod scripuint miiio epulis chariiatis etbonuium operum sediiia do-
(Si, jiislus accusaior sui esl : in primordio seiinO' voiionc reficiunlur, proleclo supercilium Scrib^rum
nis Maithxuin se ct pub!icanuin iioniinat ; ut os- ei riiarisae.irum Jud,i>oriiin invidi.im qua dc geiitiiim
lenJ.ii legeiilibus nulliiin debere coiiveriiini de sa- salute lorqucnliir iiiMiiiial. Qiiibus ipSK loqnilur ;
!uie iliffij. le, ciiiii ipse de piibiicany iii .ipo 10111111, /lmi'ii dico lobif, 71110 pyrticani et •nereiricet ftctte'
:
m DEDyE VENEK\B1L1S OIT. 1'AllSll. SIXT. I. - EXECETICA GENUINA. 15-2
dent vot m reijiio Dei. — Hoc audito Jesus ait itiis : A iiileiii ille jiropler peccau a nobis rccesscril el avo-
A'o" iiecesse habenl sani medicuin, sed qiii male lia laverit, tuiic indiceiidum jejuniuni esl , luiic luclus
benl. Non cniin teni vocare jnslos sed peccatores. recipienilus. Nemo assnmentum panni rudis assuil
Sii^'Sill;ii Scrihas ei l'liaris*os, qni jiislos se pui.iiiles Visiimenlo veleri. Alioquin aufi-rt snpptemenium no-
|icccatoi uiii coiisorlia Jeclinab:inl. Se ipsuin incili- vum a v.teri, el mojor scitsura fit. Cuin iiiteirngitus
ouiii (licit, qui iiiiru niedicandi geiierc vulneraliis est esscl Doiiiiiiiis, cur discipnli cjus non jejunarenl,
piopter iiiif|iiiiaies iioslras , et tivore ejus sanaii respondil caniales adbuc quosque ei necdum pas-
siimus {Isiii. i.iii). Sanns autein et jusios appellat eos sionis rcsurrcctionisque siia; lide solidatos iion pnssc
ipii igiioriiiiles l)i'i jiistiliiim, et sunm volentcs consii- sevcriora jrjunia el continenlia; sustinere pra.'cepia,
iwre, jiistitim Dei non sunl sabjecti (lloin. %); qni ex ne per ausieriiatein nimiani ctiain credulitaieni
lege pixsunieiiies Evangelii graiiam non qiixrunt. qiiain li:ibere videbaniur aniitianl. Ipsos ergo adiiuc
Porro niale lijbcntrs ct peccalores vocai cos qiii snoe disiipiilos taiiqiiam vciera vestiitienta dicii, quibus
fragiliiaiis coMRciciiiia devicii, iicc per legein se jiis- incoiivenieiiier iiovus pannus assuitur, id est aliqtia
lilicari pnsse viitciiles, Cliristi graiix paeniiendo colla panicula duclrinx qux ad nnvx> vit;e lemperan-
subinitiunl. liain perlinel, quia si hoc fial, ei ipsa doctrina quo-
Ei crant discipnii Joannis, cic. Alii refernnt evan ^ daiii modo scindiiur, cujus p:iriicula qua; ad jeju-
gclistx ipsiis Plnrisêos ac discipiilos Joannis iiac nium ciborum valet, iniportunc tradiiur, cniii illa
Domiiiiim qu.Tsiioiic piilsasse. Ilic vero iia sonarc doceat gencrale jrjunium non a concupisccntia ci-
videuir cv.ing<'lirus scriiio, qtiasi alii aliqui quos borum tanlum, sed ab omni la;iitia lempuralium de-
liujiis rei cura inovissei, li.mc ei qiiêsiionem intu- lectatiotiiim. Cujus quasi panuuin, Id esl partcm
lcrint. Unde coiligendum a pluribns lianc Doiiiino aliquaai qu.o ad cibos periinei, dicit non oportere
objeclam cssc qiijcstioiiem, cia Pliarisx-is scilirel et liominibus adliuc veteri consuetudini dedilis imper-
a disci|iii!is Joaiinis, ct a convivis, vel aliis qiiibus- tiri, quia ei illiiic quasi conscissio videlur fieri, e(
libel, quos lioc inovcbai, qunre disripuli Joannis ct ipsi vciustati non convenit.
Pbarisai jcjiinarent ; discipiili autem Salvaioris non El nemo mittit vinum, elc. Cosdcm qiioquc veteri-
jejimareni. Mystiro autem seiisu potesl iia exponi biis ciiiiiparat uiribus, quos vino novo, id et spiri-
quod disiipuli Juaiiiiis et riiarisxnruin jejunant, iiiaiibus prxceplis facilius disiumpi quain id posso
Cliristi nutem non jejiiiiant, quia oiiinis qui vel de cuiiiiiiere dicii. Crant auiem jam utres novl, cuin
operlbus icgis sine fide gloiiatur, vel, i|uod cst gra- post asceiisum Domini desiderio consolationis ejus
vius, tradiiioiies scquitur lioiiiiiium, vel certe ipsum n orando et spcrando innovabantur. Tunc enim acce
eliain Cliristi pricniiium aureianiuin corporis, non perunt Spiritum sanctum, quo iinpleii cum linguis
autciii ei lidc cordis pcrcipit, spirilualibus abstinens omnibus loquerentur, a Judx'is nescieniibus, sed
boiiis jejuno coide labescit. Qui vcro Chiisti iiicm- lameii veie atiestantibus, diclum est : Quia musto
bris fiilcli iiirorporalur aiiiore, non potesl jejnuare pleiii sunl isti (Acl. ii). Novum eiiiin viiiuin jam novis
qui canie i|rsiiis epulaiiir et sangiiiiie. Aliier Joan- utribus veiierai, boc est Spiritus âncii rcrvur spi-
nes vinum et siceram non bibit , Uoiiiinus cuni litualiura corda rcpleverat. Aliier. Cavendum do-
publicanis et peccatnnbus niaiiducat ac bibit, quia clori esl tie anima; nondum renovalx, scd iii *eta-
ille ubsiiiicntia meritum augcl, cui poteniia nulla staie malitix perduranii , novorum myslerionim
naiurx. Dominus autem cui natuialiter suppetebat secrela commitlat. Quod si qu;erit aliquis quid inter
delicta doiiare, cur eos declinaret quos abslinenii- vinum novuin mysiice ei vesiinieninm dislet novuin,
bus poleial redderc puriores ? Sed jejuiiavil el Chri- lacile paict, quia vino inius reliciniiir ei inrbria-
siiis , iie prxceptuni declinares, manducavit cuin mur, vestimenio nutem rorinscciis induiinur. Cum
pcccatoribus, ut graiiam cerneres, agnosceres po- vero utrumquc ad sigiiifiraiiliam vilx pertineat
tesiatein. Et ait illis Jeaus : Nunquid possunt filii spirilualis, vestimenlum proleclo opera nostra bona
nupiiarum, quundiu spontus cmn illis est, jejunarc ? n qux foris agimus, et quibus coram hoininibus luce-
Quanlo tempore habent tecum sponsuin, non possunt iiius, insinuat. Vino autem novo lervor fldei, spei, et
jejunare.Venienl autem dies cum auferetur ub eis cliaritalis quo in conspeclu nnstri Conditoris in no-
,
s^ponsiis; ei lunc jejunabunt in illa die. Iii Maltlixo ita viiaiesensus noslri inius ipsi rerurmainur, expriinilur.
positum est : Nunquid possunt filii sponsi tugere, El factum esl ilcium cuin Subbalis, elc. Legiinus
quandiu cum itlis esl sponsus (Slaitli. ix)? Sponsus iu sequeniibus <|uia erant qui veniobint et reilibant
ergo Cliristus, sponsa Ecclesia esi. De quo sanclo inulli , ct nec inanducandi quidcm spalium habe-
et spiritu:ili coniiubio apusioli !>uiit creali. Qui lu- baiii, et ideo quasi bnmuies esuriebant Quod autem
geie ac jcjunare non possunt, qunndiu sponsum in spieas scgetum manibus cniirricant, et incdinm con-
ihnlainn lideiit, ct Eciuiit spoiisuin essc cum spoiisa. siilanlur, vitx auslcriuris indicium esi, nun pnrpa-
Qiiaiido vcro tiai»ieriiii nuntia; el passioiiis ac re- ralai) cpulas, scd cibos simplices qiixrentiuin. Plia-
siirieciionis lcmpus advenrrit, luiic sponst lilii jo- risx'i aiilriii dlcebant ei : Ecie quid faciunl discipuli
juiialmiit. Jiixia leges aulem tropologix scieiidinii lui Subbiilis (jiMic lioK licct ? Nota quod piiini aposioli
quuil qnaiidiu spoiisiis iiouiacum csl et iii Kciiiia S.ilvaloiis liiicr.iiii Sabbati dostruiml advcriûm lle-
buii:us, iitc jrjuiiarc possumus, iice lugcrc. Cum bionilai, (jui (.;;m ca;ieio.>j leiipiani aposlolos, Vm-
tr>Z IN MAUCI EVXNf.ELIljM i;\rosiTio. — u». i. »5*
liiiii quasi iraiisurossorcin lcgis ropiiiliaiil. Mysiice A triiici quae reficiunt, ita si'pe snb ca qna; viJcbainr
autcin discipiili per sata Iran-euiit, illa videliccl de utilitatelilter.T togiiiiturdo la diviiia? dilectionis, qu£
quiUus DonilMiis iiit : Levntc oculos vestios et videte iiicnies fidcliuin csurieiitcs sitieiiiesque jusiiliam
regioiies, quia albce sunt jam ad mcssem. Et qui mctit, suaviiaiis internxdapibus pascant. Vcrum b:tc men-
mercedein accipit (Joan. iv), cum doclores s:incli tium refectio stullis qiiidein Sabbati dcfcnsnribus
eos qiios iii (ide veritaiis iiisliiuere qnrerunt cura displicet , sed a Doniino Sabbali probatnr ,
qiiia qiii
pia; sollicituiliiiis iii5pii:iunt, et qpialiter unumquem- solani liitera! superliciem seqiiunlur, nec veram nicn-
qiie quove nrdinc ad salutem aitrabere delieanl se- tiuin refectioncin nosse , nec ad iiiternam pervcnire
dula coiisideratione perpeiidunt. Atquc i>leo niliil aiiiniarum requiem noruut. Uiide teineritas eoruiii
nieliiis esurire quain saluleni inlelligunlur hoininum, ineritu Veritalis ore ccnfunditur, dum siibditur :
qiiam ipse messoruni primns qiioiidam inter preces El nit illis : Nuniiuam legistis, etc? Ad confutan-
esurieiis, mnx oLlatis siLi eis ijuas dcsiderabat dapi- dain caluinniain Pii.irisxoruin veleris ricordatur his-
biis, aiidivit : Suige, Petre, occide >i maiiduca (Act. \). torix, qiiando David lugicns âulein venit iii Nobe,
Et mira sacramenti coiicor.lia, qui:i et ibi maciari ac et ab Abiinelecli saierdoie susccptus posiu1;ivit ci-
roanducari jubenluraiiimalia ctclitus niissa,elliics|ii- bos (/ lieg. x\i). Qui cuni panes hiicos nun habcret,
cas Domino lusirante consecralas vulbisse discipuli, dedil ei consecr.itos ,
quibus non licebat vesci iiisi
atque jiixla alioniiii narralioneni evangelisoriini con- solis sacerdotibus cl Lcvitis. Ei boc tantuin iiiterro-
fricantes manibus ninnducasse peiliibenlur. Iloc est g ivit, si mundi essent pueri a mulieribus : et illo res-
enini quod ait Apostohis : Morlificnte membra lesli poiidenic ab heri et niidiusieriins, iioii dubitaveril
9U1F suiit super lerram, el exuile vot velerem hominem cuiii p.iiies dare, nielius arbitr.ilus (propliela dicente,
aciibus ejus{Colosi. iiij.Qnii nnnalitertnmsil quisqiie Misericordiam volo, ct no>i sacrificium [Ose. vi] ) de
iii corpiis Clirisli, non aliier docioreni profecius sui faniis periculo lioiiiines Iiberare, quain De<: olTerre
fructibus pascit, quam si, vcteribiis abdic:itis cnncu- saciiliciuin. Ilostia eniui Ueo placabilis hoini-
piscentiis, novo dileciionis mandaio novus Loino nuin salus cst. Oppuiiil ergo noininus et dicit :
Si ct David sanctus esi , ei Abiinelecb poniilcx a

fuerit fai tus. Yellere itaque spicas , est homines a
vobis non repreliendiiur, scd K-gis uierqiie niaiida-
li-rrena iiilemione qua soluni nienlis quasi radicem
lutn probabili excusatione iraiisgrcssi sunt, et lamcs
fiierant eruere ; fricare autem maiiibtis, eiemplis
virliitum ab ipsa eiiani carnis concupiscenlia quasi in causa esi, cur eaindeni 1'aniciii iion probaiis in apo-
folliciilis atque integnoicnlis aristarum puriiaiem Stolis quam probaiis incxtcris? Qii;iiiquain eliii boc
niulla distantia sil. Isti spicas iii S:ibbalo nianu coiifri-

nientis exuere. Grana vero mandiicare , est iniind:i- Q
(uin qiiemqiie a sordibus vitioruin per ora pr.Tdican- caiit, illi paiic:> coniudcruiiiLeviticos. lbiet»dSabbati
tium Erclesiae nieoibris incorporari. Et bcne lisc solemniiatein accenileba;>t neomcniarum dies, quilus
discipuli pra:j;redieiilesaiite Dominuin fecisse niemo- inconvivis reqiiisitus fugiiex aula rcgia. Figuratcau-
rantur, qiiiu docturis necesse est sermo praecedat tcm quod dicil, David el pueri ejus panes acceperc
et sic cor auditoris subsequens graiia superiix visi- sanciilicaios, osiendit sacerdoialein cibum ad tisum
tationis illusirel. Bciie Sabbatis, qiiia saiicti dociores transiiuruni csse populorum, sive quod uinnes vitam
ct ipsi in pra.'dicando pro spe futur;e ijuietis laliurani, sacerdutaleni deleiiius iniiiari, sive quia unnies filii
et auditores :i;que siios adinonciit noii propter anio- Ecclesix sacerdnics suiit. Ungimur eniin iii sacerilo-
rem sxculi supervacuis insistcre ncgoiiis, sed potius tiuiii s:iiictuiii , olTereiites iiosmciii>sos Deo bostias
pro xteriia requie bonis iiisuilare hiboribus. Iieiii

spirituales. De qua toia liistoria pro capiu nostro
per sata ainbulant cuiii Domiiio, qui divinis obiein- plenius iii expusitione libri Ucgiiin diximiis, ei de
peiare siudenles imperiis solerter eloqiiia sacr:i iiic- meiisa ac panibus proposiiioms, in libro exposiiioiiis
diiari deiertîniiir. Esiiriuiit in saiis, cum in eisdeni labLrnaculi et vasorum ejus. Quod vero Domiiius
saciis eloquiis qux lcgendo pertranseunt paneiii vi- Abiallmr priiicipi ni sacerdoluni pro Abinielecb ap-
liabetdissonuniix. Ainbo etciiiin fucriint
lae invenire desider:int, boc esi, ad ilta curaiit ver- D peil.it, nitiil
ba pervcnire, quibusampliorein iii sc sui Condiioris illic, cuin veiiiens David pancs pctiit el acccpit, Al;i-
amorein incciidaiit. Et lioc in Sabbatis, cum sopita melecb videlicet princeps sacerdutum , et Abiatliar,
meiite a lurbuleniis coîtationibus vacarc gaudent filius e,us. Ucciso aulem Abiinelecb a Saule, cum
el vidcre quam suaris est Dominus, quanique beatus virii di>mus sux generis sacerduialis octogiiita quiii-
vir qui sperat in eo (l'sul. xxxiii). Assumptoque pie- que, fiigit Abiathar ad David ci comes factus esi to-
lalis et humililatis Iialiiiu , ad rcquiem aniinaruin lius exsilii ejus. Postea regnante eo summi sacerdotii
siiarum atiingere coiiiendunt. Vellunt spicas qua) et ipsc gradum accepil, ac toio lempore regni illiiis
furie occurruiit , et tandiu versanl nianibus contri- in pimtilicaiu perseveran.-, niiilto niajoris exccllen-
lasque purg:inl , doiicc ad escam pfrveiiiant, cuin tix quain paier siius elTectiis e^t. Ideoque diijnus fuil
teoiinionia Scriptiirarum ad i|u% legcnles pervoniunt cujiis inenioriani Dimiiius etiain vivenle patre quasi
nii;dit:indo nssumuiii, et laiidiu scruiaiione sedula siiniiiii faceret sacerdolis. Ei dicebai e;s : Sahbattm
discuiiiiiit, donec iii eis niedullan) ililcctionis qiia: propter hoiniiiem l'nc!unt tst, ei non homo propter Sab-
l:>u:re vidcbalur inveiiicnles extraliaiit. Sicul cniiii batuin. .Major est cura sanitati ct vitx buininis, qiiam
aspcriiaie ariblarum, qux horreiit. \elaiiiur jrana cus'odii: Sabbati .^diiiliciida. Sic ciiiai et luaiidafim
, ,,:
155 Itl.n.i; VENI RAIIILIS OPP. PAi\S II. SKCT. 1. _ EXEGETICA CENUINA. 1.5(5
esi s:ibbai:iiii ciii.toiJiii, ut tiineii si nece^sitas essei, A cerein tcntationem.non csse aliudqu.im iion liberare
rrus iion e.scl ijui sabbalum vinl.issel. Iii.-O S-ibbalo a nialo, ejusque pcidere aniinain, esse a pcrdilione
I ircuincidi iiun hsI proliibiinm, qni.i iiecesse er.il nnn salvaie. Si (luein veio ninvcl, qnare Doniiiius
lieri. M:iiii ei Joiiic imiros Iliericlio seiitem diebus ciim cotpns essel ciiralnrus , dc aiiiiii;e salvaiione
luni c.xerciiu circuivil. Et Maccbabaci necessilale iiilerri gavcrii, iiilellig:il vci aniinain more Sciiplu-
iiisiaiiie Sabbitn piij;ii»b»ni. Unde discipiils esurien- rariini pro liomine positain , sirut diciinr : Uce sunl
liliiis, ([uod liiiiiiin noii craiiii lege, iiecessitaie fa- animce quce exieriint de feniore Jacob {Exod. i), ve!
inis f:icluin est licitniii. 1 alis Ii.tc causa est, qiMJis qiiiid illa iiiiraciila propler aiiln!:e salniein lacicbal,
liodie iii jVjiiniis legiiiniis : ubi si quis scg«r jejii- vi'l i|iiod ipsa inaiius sanalio salutr-m animx s gni-
niiiin corrupcril, null.T raiinne rens lenelnr. Ita/jue licabat, quu! a bnnis (iit prxdixi) cessans opcribus,
Dumiiius es: Filius liominii, ftinm Snbbali. Si, iminil, aridani qundamnudo dexterani Inbere videbalur.
l'avid rex saccrdniali cibo pasliis excusabilis cst. ci lU ilti tuccbant. Et citciimspiciens eos eutnira . con-
jiixla allciius evangclislae n:irraiioneiT) sacenioies tritlalus sup,T cwiitaie cordis eoTum, diiil liomini
saiiuatuni per tenipli niinisieriiiin violantcs criniine Extende manum luam. Lt extendil : el r.tlilula est
carcnl, (iuaiito niagis Filius boniinis qni verus rex manus itti. Saiianda inauus arida jiibctnr exlendi
est el vcius s:iccr(liis, et ideo Doininus Sabbati, evul- B quia inrriictuois ilcbilit:is aninia: nullo inelins or-
suruni sabbato spicariiin noxa nnn tcneiur? dine, quam elceniusyicirnm hirgiiaie curatnr. Unde
CAPliT III. Joaiines Captista, turbis sciscilantibus qiiid face-
El iiilroivil ileium ia tynagoga i\ elc. Hoiiio qiii rem , ui non vclui arbores aiidx mitlercnlur in
iii:inuni liabet .'iridarn, liiiinnniiin gciius iudicat iu it'iie'n, (i.oc soiuin praecipit ; Qtii habcl diias tunieas,
feciiiiditate bnni Ofcris arcfacluni, SflJ Diiniiii ini- dcl non habcnli. Ki qui liabel escas , simitiler fociiit
Seralioneciiiaiiim. Cujiis dexlera qu.i! in prinio pa- {Lnc. iii) Et iii Eeclesiaslico dicilur : Fiii , non sit
rcMie (iuin vciitse arboris ponia decerpcret aruerai manus lua ad accipiendum porrccla, etad dandum cor-
(ler Ucdempioris graliam diim insnntes manus in repia {Eccli. iv). Frustra eiiim manus ad Deuni
ciiicis arbore lcnderel, bonnnnn o|ierum siiccis esl pro peccatis rogaiurus expandit, qui noii bas ad
resiitiila saNjii. Etbene iii synagoga inaniis eral ari- vidiiaiii rogantcin , beneliciuiii coliaiurus , exten-
rfa, quia iibi scienli:P(lnnuiii inajus, ibi graviiis esl deiit.
jnexcusabilis nox;e peilculum. Et ip!,i obseivubaiit Exeimtcs auiem Phar.sxi , slatim cum Herudianis,
eiitn si Saibuiis curaiil, ul accusurenl illum. Qiiia consilium faciebani advcrsus eum ,
quomodo enm per-
dcslriiclioiieiii Sabbai qunni in di^cipulis argiicbanl, « dertni. Ilcrodianos Ilerodis tetrarchx minisirus
f.iobabili inanistcr exensaverat cxeniplo, iiiiuc ipsiini dicii, qui propter iiiiiiiiciiias quas dorainus ipsorura
oiiscrvando inagisiruin cakininiari volunt, ul si sab- advcrsus Joannem exercebai , eiiam Salvaiorem
baio cniet, iran-gressionis : si iioii ciirci, crndeliia- qnein Joannes pr;Edicabat, iiisidiis insequebaniur ei
lis anl imbeeillitutis arguanl, Kl nii liomiid liubenli cdiis. Magua aulcni insipieniia fuit eos qui salute
iiiuiium nridam : Surge in mcdium El dicil eis : Si /i- pliirimum indigebant , de nece Salvatoris agcra
(tf Snbbiilis bcne fnccrc. au miiU? I'raveiiieiis Duiiii- consiliuii;. Qui (luaiiiuin nequiiiac siiideani, osicndi-
iiiis ealuniniam Jiidii;oiuni quani sibi peilida liiniie lur, cum el boc in crimen repulani ,
quod ad ver-
paravcriiiu, arguit cos quia lcgis pi;icepta prava in- buiii illius salvain qui languebat exiendii riexteram,
lcrprelalione viol.irent, ;c^tiniando iii Sabbalo ctiam quasi non ipsorum quisque inajnra Sabbaiis egerit
a bonisoperibusferiandum, cuni lcx a mabs absii- cibos portaiido, ponigetido caliccm, caeteraqiie quao
iiere jiibeal dicens : Omne upus servile non facielis in viciui necessaria suiit cxseqnendo. Ncqiie enim ille ,
eo, id est peccaium. Omnis eniui qui facit peccatnm, qui dixii, el facta sitnl Sabbaio lab' rasse polcrai
,
stiPvus esl peccati. Qno precopto eiiaiu futnri sj-culi Cdiivinci.

foniiiim in piysciitibusaduniliral : ubi illi(|ui per sc. Ei Jeiut cum discipulit suis seeetsit ad mare. Sc-
hiijiis siiculi a;iaies boaa fecerunl iu septinia ccssit quasi lioiiio fugiens persequeniium iusidias,
,
q
a'iaie Mi.ilonini tanlummndo, iion autem et bo.-io- quia nequB adbnc vencrai bora passionis ejiis, nc-
ruin suut fciias babitnri. Nani etsi
saicuiaria npeia que cxira Jerusalcm fuit Incus passionis. Secessit
coiiqiilcsc.iiil, noii otioûs t.iuien bori opciis acins odio perseijuenies
lugiens sese ; sed illuc accessii
est in Dei landibiis (]iiiesc<;ie. Animam plures invcnit sesc per .tinorem scqiienles. Nain
siiivam facere, iibi
^n ptrdcrc ? IIoc esl, linminein euraie, non snbdiiur El mulla lurba a Gaiilxa Judoea sccula
,in ? Idcni : et
cst quiid pra:niii,erai, lieiie jncerc , an ninte ? Nm esleiim, ei ub Jcrusolymis el ab Idumeca, el trans
qiiod Deus suniinc lionus , auetor niali nobis aut Jordanem, et qni cirraTijrum cl Sidonem, tiiutli-
perditioiiis «'^se possit sed qiiod ejus magna,
, noii salvare liido auilienlcs qun: faiicbal , venerunl ad
.Scriplur.e coiisiielndine perdere dicauir. Sicnt eiim. Ecce Pbarisxi et Iterodiani
dicitiir . iiiagiylri vldeli-
iiidurassccor Pliaranui^, noii qiiiMlinolle indiiravcril, ccl plebis el regis miiiislri, nn.îninio Doniinum coii-
f3(Ml q-iod uieriiis pr.i (•(idcnlibiis obduralnin niiscrif iir- silio pcrdere qii<xrunt. Al tiirbj indncta el vulgus
(lit r Pinoliirc iinlucril. IDt uos cuiii roxamus, Nc nos iiiidacuiii|ue colk>ctum unaiiiiiii illnm dilertione
induc.i^ in lenUi'i:;uim {Mullli. m), |.'oiiuiis addcndo, sci|imnlur. videnles opera virlulum cjns,
Illi el
Hid libcia iies n inalo, inaiiilVsle doreinur fjws iiidu- m.iIki doriiiii.T audicnics niliil ainplius discers
,
iB7 IN MARCl liVAMGELlLM C\1'U.MTI0. — UU. I. INJ
qiiitin iii eii." p-^rseiiii^rentur, volobaiil. Uli op'- A •''d "î' niciiduni ejus ni.iieilalein coinpiiUi. Perciilsi
iilaiift landiiii diicli virliiiiiMt cjns, congcslo agiiinie eniiii pi.s3eiilia virtulis ejiis , nc iumiiiin peilL-rrili ,
periii;ignii veniunl ad niidienJuiii e iiii , opoiniiiie ntîinafiiiani eel ire audpbar.l. (|iieiti Filiuin Dei esse
s.iUiiis H.igiiniiil.iin. Uiiile niox snx vuhinlatis ac jainjamiiiie cognoveraiil. flii sulis .siiperaue ariaiio-
desidorii conseTii iiierenliir efTetiiim, pUirimis a rum est niiranda vel putiiis dolcnd i ca'citas, qui
Domino s.in.itis, ui in seqHCiiiibns lcgiinr. tlbi el illiim posl rcsurrerlionis et osceiisii>n's ipsiiis glo-
exonipliini d<'dii siiis , si iii uiia civitair perseciilio- riain, posl dilutalain loto orlie lideiii Evingt-lii,
ni'm pnteriMilin, iii alleiani fugieiidi. Ociiique Pau- po^l a^dificiiias iii oiiniibiis gdiiibns ecclesias, l;«ii-
liis c.xemplo simnl et prxcepio Ouinini edocttis, diiiumquc iii eis nomoii Diiniiiii salvatoris , a soliii
fiigii ex Diniasco, ubi iiisidiis appeli-baliir piiivo- urlu usque ad occasum, repeuti; iicgant Filiuin Dci,
lum. Scd inde digrcssus, innumeros alibi, q<ii sc ad quem dxmoiics mnrlali adliuc sub liabiiii caruis in-
pieinteni sei|uereiiiur, populos iiivenit. JuMa vero duium, Filium esse Dci aperia voce prufiientur. Sic
Irges allcgoriaB, Doiiiinus in eo (jiiod egressiis de syn- eiiiin sequitur : Ei clamnbant diccnle» ; Tu ct Filiut
aguga secessit ad inare , ubique venienieni ad se De . F.t veliemenlcr comminabntur cis , ne manifesta-
pliiriuiam populi niultitudiiiein sanaiurus ac doctu- renl illuin. Quare aulcni spiritiis imniundos de se
nisexcepil, nostraui nianifeste salvalioneiii pr.i'fi- " loqui proliibeai , Psalniisia mauifeslat, qui ait :
gur:ivii, ad quos veiiire per fidtm relieia ob pcifi- Pi:ccutuii aulem dijit Deus, Qiiare lu enanns jinlilias
diaiii Judxa dignalus esl. Rccle enim iiicrcdtiljL' diu mens, et assumis testamenlum meuin pcr vs luum ?
nc diteisis erroruin anriactibus j.iclatoe natioiics, Tu vero odisii disciplinam , el projeciiti lerinvnes
iiislabiiilali , amariliidiiii , obscuritali nuctuaiilis vieus post te {Psal. xi.ix).
pclagi coniparanlur. Sed Dominus vcnit ad inarc 1'rohibelur er^ô Domiiiuni pricdicare pecialor, ne
cuni discipulis, mull.tqnc turba a divi rsis provinciis quis dum pixdicanlcm, scquiitur eir;inleni. linpro-
tecula esl euni, quia prxdicantibus Aposlolis corda bus eniui inaîslcr esl diabulns, qui lalsa veris s;epe
gciiiiiiiii adiit. Ei posiquam in cis diiectain sibi penuiscct, ui specie ventaiis tesiiiiioiiiuui fraudis
douiuin propilius consecravii; jam iiiuliiis ad se obtcxal. C:rleruni, iion soli iI.Tiiinnos, qui iiiviti
vcnientes beiiigne susccpit, ac desideratae saluiis CDiirilelKiiiiur, liibci.ter silere de Clirislo , .'cd et ili
duiiavii esse compoies. Qmbus apie congruii qu.id qui al) eo saiiaii spoiiie confiteri volcbaiit. Inio
scquilur : El dixH di$cipulis sios, ut in navicula sibi ipsi apcsioli qui eura post r.siirrecliuneiu loioerunt
deietvireiil propier luibam , ne compiimerent eum. orbe prsdicaluri, aiite passioncni ejiis praecipinnlur
ilutwi etenim sanabat , iia ul inucrenl in eum, ut il- _ oiiiiiiiio icticere dcillo, ne diviua vidclicei niije-
lum iimQerent. Navicula elciiiin deserviens Dcuniiio staie pra?dicala, passiuiiis dispcnsatio diirerrciur,
iii inari , Ecclesia est , congregata de gentibus , ei ei dilata passione, salus aiuiidi qiijc per lianc futuia
flucius sxculi Inbeniis liberae meiitis virtule trjiis- erat, iiegaieiur.

gressa. Et asceiidcns in rnontcni voravil ad se quo-t voluil
Qiisc qiianto siunm cordis auiplius recipiendaa ipir, cl veneruiil ad euiu, ei jecilul essent duodeciiu
gralis S'ii coudiicris dilatai, taiuo suldiniius cnnc- ciim illo. Moiis ille iii qiio aposiolns clegii Doniiiitis ,
iis Iranseuiitiiim rerum vo'uininibus, qu;isi (lacii- aliiiudiiiem designai jusiilia; qua iiistiiuendi eraiii,
bus pelagi xsluantis navicula ven:isagitata secundis ct ((u.ini prai.licaiiiri hominibus. Nain quia iiiissurus
iiisuliat. Disiat autem iiiier compriinere Oouiinum, erat eos ad pra;dicaDduin Evangeliuin rrgni coele-
et langerc illum. Tangit nnmqtie euni, qui fideiii siis, mcrito pcr sublimitatem loci in qunelecti sunl,
cjus ac dileciioiiem vero corde siiscipit. admonerc voluit eos , non in iiiflmis desideriis ani-
Comprimuiit eum qui carnalibus cogiiationibus ,

iiiuin dissolvere, sed ad sujierna desidennda ei
aul eliam focl s picem eorum, iu quibus veriiis ma- qiixrenda seinper erigere debere. Sic eiiam legciii
nere consueverj'., turbani. Unde apto qui euin teii- datiirus piiori populo suo iu moiiic apparuit : de
gei.ini salvaii esse perliiueniur ,
quia niiniruin vera ]) monie qu.ie agenda essent intoniiii. Veruin quia iicc-
lidcs el dileciio salutem gignere solet a:ieriiain. duin erat lenipus u( dicereiur : Poenirentiam agite,
rrnpter turbim vcio, ne se coinprimcrei, navi- appropinquavit enim reqnum ccetorum {Matlh. iv) :
culain Domiiius a^ccndii ,

qiiia lurbidas carnalium sed taiituin diecbalur, Honora patrc^n tuum et ma-
iiienieS fugieiis, ad eos potius qui lluxam s.tciili trcm , ul sis lengfpvus super terriim, qiiain Dominui
glnri:im simul ei alijectioiieai speruere didicerunt Deus tuus dabit tibi lÊxod. \xj, niiaiiivis li.i-c e:ideiil
veiiire ei mansioncm apud eus facere gaudet. \ veiba lypice nobis regntini aiicriiuui, qiiiid est in
Qiioiquotautem hubebant plagas, spintus itnmun- Itira viventium proiiiitlaiit : iieqiiaquain populus
di, fuiii illum videbant, procidebani ei. frocidcbant loi|iiciiti in luoiite Doniiiio appnipiiiquaie valuit;
qiiidem uirique Domiiio, id esl, el qui habebant scd de itilc'ri'>ribiis qii;e dicercntur audivii, ijiiia
plagas iiirirmitaiuiii corporalium, ei qiii ab spiritibus necdum iiiciile capaci ad iiilclligf>uda niy-.ieria qu;B
vcx:ibaiitiir imiiiundis: sed iiifiriui siinplici liilcn- diceb.iiiiiir, asceiidere iioverui : sulusque Muyses
ticiic obiiiicndx- âtulis , da;miiniaci anlem vel po- quia legeni spiritiiliicr audire didiccrai , niontis in
tiiis liabitaiiies in ois da-iiioiies, vi divini liiiioris qiio crat Dius, vertice-n co.isreiulil. IJciie auiein
cu;icti, nec soluin ad piocideiiduin •.i, \crum cuam dicitur, qiiia asi'i'"i'f'is i;i iiiivi/ni; Do>ui>us, locavt
m BEH/E VEMiRAIilLlS OPI'. PARS li. SlXT. I. - LXEGETICA GEMMNA. »60
d<l ne qurii vuluii ipse. Noii eniin illorum elcriidnis A ul c\ Ipsa rommuialiouc notiiinis , sacramcnli viva-
nc sUidii, scil ilivinae erat dignaiionis et graiia;, ui cilas coinmenilareiur . Ideiii crgo Gra-ce sive l.aline
in aposlolaiuin vocareiilur. Uniic et eis alibi dicit : Pet-rus, quod Syriace Ceplias. El iii nliaqiie liiigiia
iVort vos me etecjiilii, scrf ego eUgi vus (./oaii xv). nomen a pelra derivalum est : liaud dubiuin quiii
Fccilque ut cssent duuileciin cum illo. Cerli uliqiie illa ile qiia Paiilus ait : Petra autem erat Christus
gralia mysierii , ul videlicct mundi salniem qnam (I Cor. x). Nam sicul lux vcra doiiavil Chrislus
veibo prxdicarcnl , suo quoquc nuiucro coiniiicn- aposiolis, ut lux mundi voceniur, sic et Simoiii qui
dareiil. Tcr etenlm qnaicnii duodecim f.iciuul. Et credcbat in peiram Christum, Peiri Iirgilus est no-
trr qualerni ad prxdicamlum sunt iiiissi aposluli ,
meii. Ciijiis alias alludens elymologi:e dixit ; Tii es
iil per univcrsas qiiadraii oi liis plagas b iptizarciit Petrus, e! svper hanc petram cediftcabo Ecctesiam
gcnies in nciniiic P:ilris, el Filii el Spiritus s.incli. nieam (Matlli. xvi). Quod vero Simon ,
ponens
Unde et dc civitate sancia Jcrusalem descendcntn niccrorera , sive audiens iristitiam , inlerpretalur ,
(le coelo a Deo, scriptum est , qula erant ei ab illi lempori congruit, quando post resurreclionem,
orienle poTtce Ires, et ab aîtilone porlce Ires, et ab viso Domino, vel mortisillius, vel sux negationis
auttro portce Ires, et ab occasu portw tres (Apoe xxi). nicerorem deposuit sux confestiin nmriis iristi-
: sed
Ubi nguraliler ostendilur ,

quod prxdicaniilnis ii liaiii audivit, diccnlc Domino Cum autem senueris, :
aposiolis nposioloruiiique successnriliiis ciinctx extendcs manus tuas , et alius le cinget, et dueet quo
,
per orbem naliones iu fnle sanciae Trinilalis Ec- non vis (Joun. xxi).
clesiam csscnt ingressur.i'. Iii quo eliam sacramenlo Et Jaobum Zebedai et Joannein fratrem Jacobi
ita qiiondam lilli Isracl circa labernaciiliim castranie- (Subaudilura superioribus vocnvit ad se, cuni ascen-
labantur, ul ex nmiii parte pcr quadrnm lernu; (ri- derel in nioittem). E( iinpoiuil eis noinina Boanerges ,
biis maiiereiil (A'um. i). Qnia priiniiivn nimirum quod est /i/ii tonilrui. Apte filii lonitrui suiit cogno-
Ecclesia qux erat in Jiidxa, undique pcr circuiium niinaii, quoruin unus e ccelestibus inionans voceiii
sui credenlitûs loto orbe natioiiibus, spiriialia Dco illam ilieologicain, quam nemo prius edcre noverat ,
castra erai in lide ct confessione gancix Triniiaiis eniibit : In principio eral Vcrbum , el Verbum erat
lixiira. apud Deum, et Veus erat Veibum, etc. (Joan i). Qux
Et ul mitleret eos prcedicare Evangeitum. Et dcdil lantx virtulis poiidere gravida reliquii , ut si ali-
illis potestaiem curondi infirmilaies el ejiciendi dm- qiiando plus iiiionare voluisset, nec ipse capere iiiun-
,
monia. Posdiuani nefaiidos spirilus se prxdic.ire diis po.iset. Sed et anibo sxpe seorsum et in mon-
probibnit, sanctos, qui et immundos tein
'*' a Domino diici, ei aliquando sonuin de nube
elt gil spiriiiis p
ejicerent, ei ipsi munda Evangeliura menle ac lingiia
lerrificuiii
''' percipore meruiTunl : Uic esl filius mcut
prxdicarcnt. Qiibus eiiam cxteras inlimiiiates cu- d-.ledus, ipsum audile (Marc. ix.)
raiidi, ncc non el mortuos suscitandi (ut Matilixus Pri-ca qiioque nnniina meritis aptissiina gestabanl.
cv.ingclisla .icribit) cnnlulil facultalem, ul proinisso- Jaeolius cuiiii supplantaliir. Joaniies in quo et gialia,
riim coelesiiiim iiiagnitudini, atlesiaretur etiam iiia-

vel Doinini gratia , dicitur. Nanique ille et carnis
gniludo fuctoriiiii , fidemquc verbis darcl virtiis ciiram, Doniino vocante, supplnnlire, cl ipsain car-
oslensa, et nova facerent qni nova prxdicareni. neiii, ileroile irueidante, gavisus est contemnerc;
l'nde niinc qnoque cuin (idelium numerosiias cv- iste ub anioris prxcipui graiiani quam virginali
rrevit, intia sanciam Ccclesiani nuilii suni, qui gloria ineriieral , super llcdeinpioris sui pectus iii
viam viriuluin tciicnt, el signa viitutum noii ba- co;na reculiuil.

bcnt. Et Andream el 1'hilippuin et Darllwlomceum, el
Quia frusira miraculum foris osieiiditur , si deesl Miuiltceuin, el Tltomnm. Anilreas Crxcum noineii
quod intus operelur. Nam ju\ia ningisiri geiuiuni esl , et iiiierprclaiur wri/is, ab eo qiiod Grxie vir
vocem, linyua: itt signum sunl iton fidelibus, sed inft- appellatur 'Avi',p. Qiio aptissiine vocabulo decoralur
delibus {Cor. xiv). ille qui ad prjedicationcm Joannis inox Agnuni Dei
Et imposuit Siiiwni nonien Peiriis. Non nuiic pri- sequi, viderc ei audirc curavit, et pustmodum ipsura
muui Suiioni Petri noiiien indiilit , veruiii luiige se voeaniein reliclis omiiibus sequi, ipsi pcrpeluo
anle rum a frûre Andrea ad sc adiliictiiin intiiilus, adlixrere non tardavii. Pliilippus os lampadis sive
dixil: Tu et Simon filius Juanna; lu vocaberii Ceplias, laiii|i:idaruin iiiterprciauir. Ei recte, quia V'icaliis a
quod interpr, tatur Petrus (Joan. i). Sed cum voleiis Domiiio lunien graiix ,
quo ipse in corde accensus
Evangelisia noiniiia duodeciiii .-iposloloriini cniime- aiqiie illuslratus est, confeslim invento fralri per
lare, iiccesse b.'it)erel Pelrum dicere , brevilcr in- oris ollicium propinare studuil, diceiis : Quem scri-
liinare ciiravit qiiia non boc anle vuc;irciur , sed psii iloiises in tcge et prephetae, inveniinus, Jenim
iia euiii Dominus cognomiiiaveril ,
qiiainvis noii ftliutn Joseph a Nazarelh (Joan. i). B.irtlioloinxiis
tuiic , sed qiiandfl Joannes ipsa Doniini verba po- Syrum esi, iinn llobrx-uui , et interiirfiaiur, blius
suii, iHleiitos videliCLi redJens auditines. tuspendeiitis aqnas, qiiod evideiitcr Filium Dei so-
Nani si lioc anlc vocarelur , uon iia videres niy- iial, qiii prxdicaloruin sunruin nienles ad cflelesli:i
eteriuin petra^, puiaiis enni c:isu sic viiiari, noii coiitemplanda siispeinlit, iii qiio cels:\ liberius pervo-
piovidciiti.i Dci. Idco vuluii cuin |Tius aliud vucari, laiii, co lctrcnomm coida feiaiius dicioium suoium
1CI IN M.VUf.l F.VANGELIUM EXPOSITIO. Lin. I. jr,2
guiiis ineluieiil. Maitlia-us iloiiniiis iliciiiir , Tiilclicei A ileserliis, a socio proiliiiis, nioilcr.ile feias iiiniii
qiiia iiingno Doinini niiiiicri' ilc tcloncariu :ic piibllcn- eirassc judicium ,
pcriissc hcncfiriiim. Urdiiiails aii-
110, iii aposiol; esi et evîngrlisia; drleg;Uiis oriicium. tcin iii moiiie apostolis, iiiii ad pracilicaiidiiin Evan-
rboMias, abyssus vcl gciuiiiiis, i|iinil cstGracce AiouftOi gelinra iiiilterenlur, apte subdilur :
quae iiiraque interprenitin ejiis siatiii congruit. Di- Et venium ad domum. EleclOs iianiqiic iii nionle
dymns eleniin recte vocari putiiit, propier dtibiiim aposiolos ad domum reducit, qnasi tacite eos ad-
cor iii credendo ellcctu doininica; resuiiectionis. nioneiis iit post acceplum apustolatus graduui ad
.\byssus idein poluit jurc dici, ciiiii alliludinem do- suam reJeaui, et qiio ampllorcm do-
conscieiitiam
minicx virliiiisin resurreciionecclcbraiam cerla (ide cendorum curnm snsoepcriint populiiiiiiii, eo snler-
pciietravil. Notaniluin sane qnod apostoloriiin no- liiis ipsi liabitacula incniium suaruin consideramlo
nHiie describens evaiiyelista Matlhaeus , ita ponil : pi'iiclrent,et ne quid ibi forte quod occulii inspecto-
Piiilippus erBartliolomsus, Tliomas, clMaiihxus puris oculos uITeiidat inveniaiur, sedula exaniinaiione
blicaniis.Cjetcri ergoevangelisix iii conjnnciiope no- pcrquinint. Sic eieniin qiiisque, sic proxliiium riie
miiiiim primum ponuni Mattli:eiim, el postea Tlioinam, regii,sia suo prius corde siudiosa exploraiione
et piiblicunuin eum non asciibiml, ne niiliquje con- qiiidqnid inerat pravlialis cxpurgat.
vcisalionis rccordanies, siiygill.ire evangelisiain vi- B lit convcnil ileium lurba, ita ut non possent neqne
dereiitiir Ipse . vero et Tliomani sibi anteponil, el sc pii- panem manducore. quani feIlxoccup.iiiu Silva ons,
blicantim appellat, iit jibi abundavit pcecaluin, supcra- quani beata rrequenlia turba; connuenlis, cui tantum
bundel graiia (liom. v). Et J;icobiim \lpli;Ei, et Tliad- studii ad audicndum verbuni Dei , tanlum fiiit cura;
da:um. Jacoliuin Alplixi cuin adililami'nto posuil, ad oliiinciidam salutem, ut auciori salulis cuin ei.<;
ad disiinciionein Jacubi /ebedxi. Ipse esi qui in qui secum erani, iie vescendi qiiiilem hora a solaiio
Evangcliis noniinatur Traier Domini, ei iii Epistola viia; miseris iinpendendo, libera maneret ! Ulinani,
ad Galatas : quia Maria uxor Alplixi soror t'uit Mariae Domine Jesu, et in iiosiri lemporibus scvi lantum
mairis Ooiniiii ,
quam Mariain Clcoplire Joannes graiia; luis fidclibiis largl.iris, qui doclores suos assi-
evangclisla cognominat, forlasse quia vel idem Al- dultate dlscendi, non soluin ab appeliiu carnalium
phaiiis eiiam (^leophas esi dictns vel ipsa Maria, de- volujitatum, veruni etiam iiunnunquam ah ipsa qno-
functo posl n;itum Jacobiini Alphxa,CIeoplix nupsii. que panis quotidiani percepiione pncpediant. Scil
Quia vero Jacohus merito lillus Alphxi, idestdocii, qiiem lurba frequentat exienia, vldeainus qu.iiiti
sit cognominalus, ipsi tcstaniur apostoll , qui eum liunc propinquorum .esliiiiaiio pcndat. Sequitur,
post Domiiii passionem slaiim regendx lllerosolyino- Et cutn audissent sui, exierunt tenere eum, dicebanl
ruiii ordinaverunl Ecclesia;. TIiadd;eus auiem ipse C ciiim, quoniam in furorem vcrsus est. Verc sicul ipse
csi quera Lucas el in Evangelio suo, ei in .\ctibus dicil alihi, /Von «/ propheta sine honore, nisi in palria
apostolorum Jndam Jarobi nominat. Erat enim fraier suu et in domo ma. Qiiem enim caiieri quasi aiicto-
Jacotii fratris Domini, iit ipse in Cpisiula sua scribii. rem vits, et sapientiim Dei adire, videre, et audiie
Unde etiam ipse fraler Domiiii vocabaiur, aitestan- desideranl, hunc propinqui, quasi mentis impnlem,
libus civibus ipsius, qiii de virlnlibus ejus stupeiites esse ligandum decernuiit. Quia eniin altiiudineiii
aiebant : Nonne iste est fabti filius et ilaiiw, frater sapientix quam aiidiebant capere non poierant
iacobi el Joseplt, el Juda:, et Simouis [Malth. xiii) ? qiiasi alieno etim sensu locutum csse credeb;int :
Et Sitnonetn Chananceum, el Judam Hcarioih, qui et juxta exempliim eorurti qui sacnmeniiiin carnis ejns
tradidil itlum. Et hos cuiii additaincnto posuit, aj manducanda; et bibendi sanguinis non fcrentes aie-
dislinctionem Simnnis Petri et Jud.e Jacobi. Sinion bant : Durus csl hic sermo. Quis eum poiest audire f
autem Chananaiiis a Chana vico Galilxx cognoinen Et propleiea relroabierunt, etjam cum illn non nuibu-
accepil , quod evangelista Lucas cuin iiiterprctatiune labani. Ailegnrice autem in co quod lurb.i ad illura
pnsiiit, Simnn Zelutes. Cliana qiiippe, zelus. Cliana- convenienic freiiuenti, ut furiosus a suis cnniemnliir,
nxus dicitur Zeloteî, id est ajmulaior. Judas auicin s;ilus credentiiim de gentibns approbatur, ct invidia
Scariotli, aui a vico iii quo onus est, aui ex tribu Jiid'jL>oruin perlidiaque noia'ur. De quihus all Joan-
Issacbar, prxsagiuin suae damnationis, vocabuluin nes : In piopria venit, et sui eum non receperunt {Joati
suropsit. Issachar quippe, quud diciiur inerces, pre- I ). Multiim sane ilistat iiiier eos qui verbum Dei pro
tiuin prnditionis insiiiuat. Scarioth, auiem qund me'- mentls larditatc non iiilelliguiit, et eos qui hoc qiioj
Dioria mortis Interpietaiur, arguit eum non repente intellignnt de induslria blasplicmant ac pcrsequun-
persuasum , sed meditaium diiitius dominlca: iradi- tiir. liis etenim spes saluiis adhuc, si lorle iiiiclle-
lionis patrasse nagltluin. Qni non per imprudeiitiam, xerint, restat ; illis autem qui nnlentcs intelligere i>l
sed per provideniiam interaposiolos eligiiur. Quanta bene agant, et iniqultatem meditaiiiur in cubili sun,
eiiim est veritas, quain nec adversarius ininister in- qux spes salvandi ullra reroanet, cum et lioc quod
nra)at?Quanta moraiitas Dumini, qui periclilari apiid pro i.alute animx sua; recte intelligendo percepen.nt
nos judiciiim suum quain afTeclum nialuit ? Susccpe- detestaiido aiqiie odlis insequendo rejiccre conteu-
rat enim bominis fragilitaera. et ideo nec has par- dunt? Vide eniin quiil sequitur.
t!;s recusavit infirmitatis humanx. Voluii deseri, vo- Et scriba: qui ab lliervsoltjniis descenderanl , ilice-
luii prodi, voluit ab aposlulo suo Iradi, ul lu a socio banl quoniam Beelzcbub habei : ei quia in piin:-!ie
:
{63 llF.DiE VEM hABlLlS OIP. PAUS II. .SF.OT. I. — CXIiCETICA CENIKNA. «61
dxmnnum ejtcil dceniBniii. Nec siiie cnusa qiii laiiUim A Seino potcsi vasa [ortis ingressns i,t demum iliripere,
libspheiniic Doinina iiirLTRbniil , :ib llicrosolvmis tiisipiius fortemallittct, et Ittnc doinum eju$ diripiet.
dcscendisse liiiMininr; sed rutuiiiin uiii|ue poriende- Foriem diaboliim ilict, vasa ejiis, hnmines ab eo
bant CHin a civibus orliis illius iisquc ad ntoriein df.ccplos; donuim cjus iininduui qui in nialigno po-
,
essc persequciiiliiiTi. Lcgiiniis qiiiJeni siipia fjiii.-) silus est. Iii quo usqiie ad Salv.itoris advenlum, iiâlo
mulia (uiba a Galileea secuta est eum, et ub Hierosolij- pacato poiiebalur imperio ,
qiiia iii cordibus iiili :c-
niis, el ab Idwnxa et Irans Jerdauem, el qui circa Ty- llum sine iilla contMdictione quiescebal. Alligavit
rum ct Sidone-m, mulliiudo magna, audientes quie fa- autcm foriem Dnininus, hnc esl ab eleciorum «edu-
ciebat, ventrunt ad tum. Tuiba ergo ab llierosolyinis ciione compesi-uit diaboliim, et luiic domiim ejus
veiiiciis secuia est Doniiiiiun, sicut cl ali aliis rcgio- diripuii, qiiia ereptos a diaboli laquiis eos qiios suos
nibus Jntlxoruiii, sive etlain geniium. Quis eniin iie- esse praevidii, Ecclesice sna! membris adunavii, sc
scil iduinxan), Tyrum et Sidonoin ,
pruvincias site per disiincias in <.a gradiium variorum dignitales or-
civitales rnissc gentilium? Sed scribx ab Ilierosoly- dinavit. Yel certc doinuiii ejus diripuil, quia omnes
mis dcsreiidenies blasphcmis illura perse.]uebaiitur mundi partes quibiis olirn bostis doininabatur anti-
horrendis ,
quia sic niinirum erai passiouis tempore quus, aposiolorum>|uc successoribus, ui in sua quis-
ruiiirum , ui lurba illum populi Judxoi um cum pal- " que provineia revocatos ab errore populos ad viam
niis ac laudibus llierosolyinam perducerei, geniiles vilx converterel, diîribuit. Oslendit ergo per para-
videre dcsiderarciil, sed scribx et seniores populi de bolain, sed jam nianirestissimain Domlnus, quod non
rjus ncce tractarent. Turbis ergo, qux minus eru- concordi fallax operatione cum dismonibus, ul ca-
dilxvidibanlur, Domiiii scmpcr facia miranlibus, illi luinniabaiitur, sed diversa prorsus atque adversa
conira vcl ncgare lixc, vel qiix negare neqiiiveraiil viriulc diviniiatis boniines a dxmonibus libcraret
einistra inlerpreiaiionc pervericre laborabanl, qiiasi Ideoque g<aiide scelus commiiterent, qui boc quod
non hxc Divinitatis , sed opera essenl immundissimi Dei esse cognoverani diabuli esse clamabant.
spiiitus, id esi Beelzebub, qui deus erat Accaron. Amen dico vobis ifuoniam omnia dimitlenlttr filiis
âin Becl qiiidem Ipse cst Baal, Zebub aulem musca hominum peecata el blaspltemice quibus btasphemave-
,
viicaiur. Nec juxia quadain inendosa cxemplaria, / rint. Oinnia peccila el blasplietnix uon passiin diiiiit-
litiera, \el d, in fine est noiiiinis legenda, sed b. tuniur omnibiis bominibus, sed iis qul dignam pro
iJcelzebub crgu Baal muscaruin, id csi vir muscarum, erralibus suis in hjc vita poenitenliam egerint.Noquc
sive babens miiscas iiiterprciaiur, ob sordes videli- ullum habci locum pravx asseiiionis vel Novatiaiius
cet immolaliiii cruoris, ex ciijus spurcissimo ritu ^ ut poeniicniibus eis qui in martyrio hpsi sunt ve-
vel nomiiie priiicipein dxmuniiiriim cognominabant iiiam ncgei esse tribuendam ; vel Origenes, ui asse-
£{ convoenlis eis, in parabulis dicebal illis : Quo- rat posl judicium uiiiversale, transaciis licelsxculo-
modo pctesl Salanas Salanam ejiceie ? Et si regiium ruin volumiiiibus innumeris, cunctos peccaiores ac
in se dividalur, non polesl slure regnum illud. Et si blasphenios vcniam pcccaiorum esse consecuiums,
domus super semetipsam disperliatur, non poierit do- aique ad regnum coelesie perducenJos. Cnjus erro-
miis illa slaie. Aon polat rcgnum et civilas contra te rem seqiienlia qiioque Domini verba redarguuul,
divisn ,
pcrstare. Sed quomodo concordia pane ret cum subditur :
crescunt, sic discordia maximai dilabunlur {Sallust.). Qui aiilcm blasphemoveril in Spirilum sanclum ,
Si ergo Satanas pugnat contra se, et dxmoii ininii- hon habel remissionem in miernum, sed reus erit a:lerni
cus est dxmonis, deberet jam mundi vcnisse con- delicti. Qui crgo manircsie intelligens opera Dei cuin
summailo, ne haberent iii eo locuni advcrsariie po- de virtuie negare non possil, slimulaius invidia ca-
teîaics, quarum inier se bellum pax bominum esi. liMiinialur, ct Clirisiuin Deiquc verbuin, el Spiriius
Si aiiteni putatis, o Scribx el Pharisxi, quod reces- saiicli opera dicil esse Beelzebub, isti iVoii dimitietur
sio dxmcnum obediciitia sii in principem suuni, ut neque iu pra^tciui sa;culo, neque in fuluro. Non quiul
poeniieiiliam agere volueril, posso
liomines igiinranies fraudulenta siniuljlione delu- D negeinus ei ei , si
<laiil, qiiid potestis dicere de corporum sanilaiibus, dimitli ab co qui vuli omnes hoinines salvos lieri, el
qiias Doniinus perpeiravit. Aliud esl si njembrorum iii agnitionem veritatis venire; sed quod ipsi judici
quoque debilitaies, et spiritualium viriutum iiisignia ei largitori veiiise crcdeiiles, qui et se pocniieniiain
dxinonibus assiguaiis. E( si Salanas consurrexeril in semper accepiurum, ci lianc blasphemiam nunquam
temelipsum, disperlitus est, et non pote.rit slare, sed dicil esse remiitcndam, credamus bunc blaspheiiium
finem habet. Iloc dicens ex ipsorum confessione volc- cvigentibus merilis, sicui nuniuam ad remissionein,
tiai inlelligi, quod in eum non credcndo in regno itu nec ad ipsos dignx poenileiiiix rructns essc per-
(liaholi esse dcltgisscnl, quod ulique advcrsuni se di- ventnrrm. Juxin hnc quud Joannes evangelisla de
visumstare nonpossei. EligantergoPbaris:i'i qiiod vo- quibusdum blasplicmiae sux merito excxcalis, vera-
liierinl. Si Saianas Salanam non polest ejicere, iiiliil cissinic scripsil : Propterea non poterani credere, quia
conlra Doiniiium qiiod dicercni invenire poluerint. ilerum diiil Isaias : Eicwcavii oculos corum, el mdu-
Si aulcm poicsi, mulio magis sibi prospiciaiit, cl re- ravitcor coium, ut non tideanl- ocutis, el intcttigant
('eJant de reguo ejiis, qiioJ advcrsuin bc divisum corde, et conierlontiir, el lanem eos [Jiuin. iii). Sola
slaie non potcsl. ergo blaspheniij in Spirilum sanctuin, qua qiii.sque
J
,C5 IN M.\U(;i KVAvNGKLIOM F.XPOSITIO. - LIR. L 166
Acc.dile a<t eiv,,, cl /(/um.n.immj

i„ Mn,iniu.Iinem di..b,.li ct angclonim ojus confa A q<'"<l Ps;.ln>isln .-.il,
innjc<.ia:cin Di;ii;iiis npi.ngi.nro {/•>»/. X\Xlll).

coiiscieiiliain suaiii ,
rcinissioncm in aetcriium,
/'.'( diVxiif ( i : Ecce matcr tua et fiatres lui forit qucB-
iion lre(iiJ.il, non h.ibei
runl tf. Fa respondens eis ait : Qu<e est mater mea et
.sed reus erit aMerni tlelicii, sicui evangelista niani-
fratres mei ? InUi^ verhiim, inuis csi luiiipn. Unile
fcsie declnMt ,
qiii posito liuc Oomini lestiinonio
al.hi, (Jl intrantes, iiiquit, videanl lunieii {Luc. viii).
«iil.jiinxit, aiquc ail :
Si ergo fiiris sianles iicc ipsi agiioscuiitur parcntes,

Quoniam dicebanl, SpinVum imimiiiduin habet. Nam
et propier iiostrnm l.jrtasse ikiu agnoscuiiiur exeiii-
neque ii qiii Spiritiim saiiclum non esse; neiiue niii
pliiir., q.ieni.idiiioilum iius agnoscemur, si fnris ste-
It.mc esse quideni seJ Oeum noii esse nequo qiii
mus ? Furis enini siantcs iioluiit Doiiiinuin videro
hunc Deiim qiiiJem esê, sed 1'alre Fiiinqnc min"-
cognali ipsius, cuin Judxi spirilualeiii in lcgc scil-
reni cred.inl et confiientur, quia non iiividenlia dia-
siim ni.n quxrciiie^, sese ad cuslodiam li terue inris
bolicx, scd hiimana igiiorantla ducii faciuut linc,
fixerunl, et quasi Chiistum potiiis ad carnalia do-
irremissihilis blasphcmine crimine lcnentur : qna prn-
cenda cngunt exirc, quain seaJ disceiida spiiituiiia
prie prii.cipes Jiidaeoriim et qiiiqiie simili invidi*
tonseiiliuiit ingredi.
poste corrupii, maiesiatem blasphemant, sinc rine
B Et ciicumspicieiis eos qiii in circuitu ejus sedcbanl,
perilu.nt. Qnod vcro socnndum Matili.Ttim dicitiir,
ail : Ecce mater mcn, et fratres mei. Qui enim fecerit
euiii qui blasplienunerit in Spimum sancium, vel ver-
volmitalem Dii, liic fraier meus, ct soror mea, et mater
bum dixeril coiitra Spiritum snucium, ncn liabeie re-
ent. Cuin is qiii voliii.taiem Dei fecerit soror el fr;ilcr
miiiionem neque in lioc fcecnlo, neque in fitluro, ilatiir
Duiiiiiii dicitiir, { rop.ier iilrumque sexuin qui ad li-
liiteiligi, quasd..in culpas iii hoc sxciilo, quasdaiii
dem Cdlligilur, niiruin non esl. Mirandiim vrro
vcro iii futiiio laxari. Quud enim Jc iino n.gnliir,
v;ilde est qunmodo ctiain maier dicaiur. Fideles
coHsequens inicllecius palet qui.'. de qniliusJam con-
eleiiiin discipulos fraires vocare dignaiiis est, di-
cediiur. Sed tai.ien hoc de miniii.is parvisipie pcc-ca-
ceiis : lie, nuntiate fratribus meis. Qiii ergo Iraler
lis fieri posie credeiidimi est, sicut est assidiius otio-
Domini fieri ad lidein veniendo poluer.t, qiixrendiiui
sus sernio , immoderaius nsus, \el peccatum cure
e^t qunmodo eiiam m.Tter esse possit. Sivl ^c eiidiiin
rci familiaris, quic vix sine culpa vel al. ipsius agiiur
csl iiohis quia qui Jesu fiater ci soror est credcndo,
i]\i't rulpani qualiier drdiii.Tre debe;.nl sciuiii, aul iii
malcr cfficiiur prxdlcaiido. Qiiasi enim paiii Don.i-

nun gravibus culpis cnore ignoranii.T; . qiiac ciinct.'i
niim, queni cordi aiidientis Infuderit. Kl inaler ejus
etiaiii post iiiortem gravani, si adliuc in liac vita
f „ „^ .„.:^.„j
11-.« i„ „ ef/iciiur si per ejus vocem amor Domini in pmxiu.i
"^
posiiis miiiime fuerint relaxata.
. 1
Hoc tamen sciend i.n /» ' '
-*
"eneraiiir
ineiilA gencratur.
ineiite
csl quia illic saltem dc iiiiiiiinis iiil quisque purga-
lionis obtiiiebit, nisi bnnis boc aciibus in bac adhuc
CAPLT IV.
Ei iinum ccepii doce.ie ad mnre. Si Cvangclium
vita posilus, ut iliic obiineat promercaiur.
Malthxi iiispiciinus, patet pmfecto lianc doctrinain
£< veniunl ma:er ejus et frulres, et (orit slantes mi-
Doniini ad mare eadem die qu.i sup^^riorem in domo
icrunl ad euni vocantes euin. El sedebat circa eum tur-
celehratiiin esse serm^nem. Tcriniiiato iiamqiie co
ba, eic. Fraires Domini, non filii beatx scmper vir-
scrmnne, subjiiiixit conliiiuo M.iulirus dicens : In
giiiis Marix, juxia llelvidium, nec filil Josepb ex alia
illo die exiens de domo, sedebai secus mare, el concjre-
uxorc,jiixtaqiiusdani,putandi,sedeorum pnlius imel-
gatcB iunl ad eum lurbte mvlta:, ctr. {ilnllh. xiii).
ligendi sunl esse cugnali. Sanc qiiod Dominus ad ma-
Niin solnm autem facta ei verha Doiiiiui, veruni
licin fr;itresque rogalus, ah oflicio verbi dissiiiiiil;il
etiam ilinera ac Inca iii quihiis virtiites operatiir e(
cgredi, non nialernj! refut;il obsequia pietaiis, cii-
prxdicat, cocleslihus stint pleiia .sacramentis. 1'oss
jus prxcppluin est, Uonora patrem tuum el matrem,
seriiioncm quippe in dumo h;ibiiuiii, uhi ncrand.»
sed paternis se mysicriis amplius quam m;iieriiis
hlasplioiiii.i dxinoniuiii liahere diclus est, ':xrcdiens
debere monslrat afTeciibtis idem nubis exemplo :
dorebat ad oK.re, ut usteiiJerei se, rclicta ob culpam
quod verbo comineiidaiis, cum aM, Qui amm patrem "
perfidix Jiidxa, ad gentes salvaiidas esse iraiisitu-
aut malrem plusquam me, non esl me dignus (Matth. \).
rum. Gcniillum nanique superha el iucrcdula diu
Non iiijuriosc fratrcs contemnit , sed opus spiri-
corda merito tuiiiidis aiiiarisquo (lui tibus maris as-
tale carnis cognationi prx'ferens, religiosiurem cor-
siniilaiiUir. Domum vero Duinini peiliilam ftiisse'
dium copulam docet esse quam corporum. Mysiice
Jiidarjiii quis nesciat? Sed relicta donio In qua bla-
antem maier el fralres Jcsu, Syn.iguga, ex cujus
spliemias pcrpcssus est impioruin, ccBpit docere ait
carne est ediius, ct populus esi Judxurum, qui S..I-
niare, ijiiia derelicta ob incredulilaiem Synagoga, ai)
vatore intus docente, venientes intrare iiequeunt :
colligi^n lain pcr apostolus populi gentilis niultitii-

cujus spiritaliter inlelllgere dicla negligiint. Droeuc-
d.iHin veiiil. Uiide apte prxmilti;ur, quod co iii
cupans eniiii turba, ejus ingrediiiir doiiium , ejus
domo pr.xdicanle, inaier ac fratres ejiis foris ste-
au-cultatiira sermuiiibus , ut evangelista Matilixus
tcriinl el quasi agnili ab illo iion siiil, ac sic dc
declarat : quia dilTerente Juda:a gentiraas conOuxil
doino exieiis ad marc doclurus tniiisierit, quia p.isi-
ad Chrisiuni, alque inierna vitx mysteria quaiito
qiiain Synagoga ad cii^todiam sc liitcrae foris lixii,
bJe vicinior , taiiio menle capacior hausit. Juxta
intetnisqiii" dnminicaj fidci arcaiiis figuras legis au-
4*57 BF.D.C VENF.UAUILIS OIT. PARS Sl. SECT. I. - EXF.GLTICA CF.NUINA. 168
leponerc maliiit, Doiiiinus saerainenia saluiis quae A rapium. Via ergo cst mens assiduo malariim cogi-
illa sprcverai, exiernis per orbeni nationibus cou- laiioiium meatu trita aique areracla, ne verbi semen
tulil.
arciperc nc geruiiiiare sufficiai; alque ideo qiiidquid
Et eoiigregala est ad cum liirba multa, ila ut in boiii scniiiiis vicinia lalis vix coiiligerit, perii, quia
v.avem ascendens sederel iii mori, el omnis turba circa improho pessiinx cogit.ilionis iransiiu coiiculcaium
mare super lerrani erat ; el docebal eos in parabolis a dxinonibus rapiiiir. Qui recte vulucres coeli, sive
mulia. Quod lurba inulia ad Dominum doceniein .id quia coeleslis spiritalisqiie sunl nalurx, sive quia per
inare coiiRregntii esi, signilicat freqiieniiain popu'o- acra volitaiit, appellanlur.
rum prafdicanlibis aposiolis ad lidem veritatis coii- Aliud vero cecidit super pelrosa, ubi non habuil ler-
fluentiuin. Quod vero ipsc navem ascendens sedebai ram muUam, el stalim exorium etl : quoniam non ha-
Ecclesiam mcdio nationura bebal altitudinem leira:. El quando exortus esi sol, ex-
in mari, prscfigurabal in
non crediMiiiuin et contradicentiHin aedilicandam. crstuavit, el eo quod non habcrcl radicem exarui!. Et
Quasi eniin Dominiis scdet in navi, medin in mari lii'jus mysierium seminis Duminiis exponit. h\ qua
posila, cuni menles fidelium iiiter fideles conimo- vidclicet expositione disciinus quia nequaquam ipsx
raiitium gratia .'.u.t visilaiioiiis illnstrai, dileciainque res in uiia caileniqne significatione semper allegorice
sibi in hisniansionem consecrat. Porro, lnrba qu.-c ^ ponaniur. Namque petrain duriiiam protervae ineniis,
circa mare snper icrram posiia, verbis Domini au-

lerrain leniiateni aniinne obedicntis , solcm dicil fer-
scultabat, ita ut nec nuciibns maris tangereiur, nec vorem persccuiionis saevientis : cum ip<e alibi solein
cum illo in navi iraiiscensis fluclibiis sederel, illo- in bono poiiat, dicens fulgcrc jusios in fuliiro quasi
rum apiissime gestat fignram qui nuper ad .luiiien- solein in rcgno Patris eoruin : et in sirurlura domus
dura verbum conveneranl. Et quidem pieiaie aiiimi spiritalis fodiendiiin in alium, lerrain ejiciendain, et
a reproboriim ainaritutline, obsciinlate, insiabilitate, petram in fundaoiento doceît esse locandam, iioc
secreti suni, scd necdum coelesiibuE mysteriis qtix est ab inlimo cordis sinu cngiiationes terrenas cx-
desidcrant imbuti. porgandas, et fortitiidiiiem fidei iiiviclae pro liis in
Et diccbai illis in doctrina tua : .ûdiie; ecce exit fuiidamcnto bonorum operum inferendam esse ino-
Hminans ad seminandum. Ipse Dominus in sequen- ncat. In lioc ergo loco, altiludiiiem lerr.e qu« com-
libiis lianc parabolam exponens, seineii esse verbum petenter exciilia semen verbi dcbueral excipere,
Dei, seniinaniem vero seipsum asseverat. Quod vero probiias est animi, discipliiiis coclesiibus exeicitati,
aicit quia exiil seminans ad seminandum, qux-

iiobis aique ad ausculiandum obcdiendumque divinis elu-
rendum reliqiiit. Eiiit etô scminans ad seininandum.
p quiis regulariter instiluti. Pctru>a veô liicî, qux
quia Duiiiinus de sinii Patris egredions veiiit in leaiii cespite conlecia, suscepium semen cito gerini-
mundum, ac verbum veritaiis quod apud Patrem iiare queunt, sed vim radici> figcndie non halienC,
vidii, buinano geiieri vc! per seipsum, vel per eos illa nimiriira sunt prxcordia qux niillis disciplinae
quos instiiuit ipse scm iiavit, inxta quod in ejus lau- siudiiserudiia,nullis tentaiiununi probalionibusemol-
dibus dicit Abacuc, Exiiti in saluiem populi iiii, ul liia, dulcedine tanium audiii sermonis ac promi^sis
salvos facias christos tuos (Habac. iii) , id est eos coelesiibus ad boram dcleciantur, sed in lemporo
quos unctione Spiriius tiii consecrarc, ac tui sancii tentalionis recedunt; quia cum momentaiicam co}-
noiiiinis p;irlicipes f .ccre dignaris. Vel cerle esiil lesiis oraciili dulcedinem insitx sibi austeritaii prx-
ad serainaiiduni, cum posi vocatam ad lidem siiain lendunt, quasi locus scmini sancto deputaius, ma-
partem Synagogx eleciam, ad collcciionem quoqiie gnam lapidum congericm pauca terra: humo coope-
geiilium gratlx suae dona dilTudit. Quod ipsuiii etiam riunt. QuK ideo ad fructum pcrveiilre justiiix non
siiu iiinere designavit, cum pust prxdicaiinnem doini valeni, quia pariini eis inest desiderii salularis quud
liabitain ad ni.ire ilociurus exiit. Deniqiie in doino seir.en vit.B coni-ipiai, ct mulium inesl duritix no-
pncdicans, quosdain ub blaspliemix siix scelus ir- cenlis quod rruclui saiiiiis obsisiat.
i«iiiissibi!e deseruii; quosdain ob devoiionem pie- p Et dicebat, Qui habet aures audiendi, audiai. Qi\ih-
laiis, matrem siiam appcllavit et fraires. QuoJ diffe- tics bxc adnioniliuncula vel iii Evangelio, vel in
rcniiam mamfesle Judxoe geniis expriniii; in qua Apocalypsi Joannis interponitiir, mysticum esse boc
inulii DoiiiiHo rebolles, noniiuUi suiil divina ado- quud dicilur, alquc ad audienduin disccndumque
ptior.e condigni. salubie insinuatur. .\ures eniin audiendi, aures sunt
El dum seminat, aliud eecidil eirca viam, el venc- cordis, el sensiis intcriores, aures ubediendi et fa-
runl volucres, el comederunl itlud. Iii Evaiigelio Liic;c ciendi qu.v jusâ suni.
iia de boc seniinc scrlptuin est : Aliud cecidii tecut Illis aulem qui [oris sunl in parabolis oiiinia /Siinl,
viain, ct conculcalum est, el volucres cwli comedeiunt ul videnles vidcanl, el non videanl : et audienlet au-
i/fud. Qijxcuiiqueergo Diiminiis in hac parabolaexpo- diant el uon inleUiganl : ne qiiando conrerlanlur, et
neredignatus cst, pia fide suscipienda sunt. Qux vcro dinunantur eis peccaia. Nuiandiim in bis Domini »er-
laciia iiostrx inielligeniix dereliqiiil,xqiie pi;i intcii- bis qiiod non vcrum etiain
s.-ilmn ea qiix loqiiebaiiir,
lione perqiiirendu ac pcrsiringcnda snnibreviter.Sc- qiix fa.iebai parabolx fuerimt, id est rerum signa my-
men quod circa viam cecidii, duplici kcsura disper.it, slicaruin, cuindieuntur illi qnibus in parabolis onmia
et ab itineraniibus sci icct conculcalum, ei a voliicribus liebant, neqne qux videbanl, ncquc qua; audiebanl,
109 IN MARCI EVVNGELIUM EXfOSlTlO — Llf.. ]. 170
»i\ inlcllecluiii poiuiiise perducere. Quid euiui ob- A tes, et omiiia po^sidcnies? U..'iie aulcui cuiii Uixlssei:
siarei inliieiiiibiis ne ea qux vidernnl ejus raci» vcl Fa arumnw sirculi, et deceptio diviliaruin, addidit
iliiicra intelligereni, si non liis ali<|iii(l ainplius i|iiani Et circa reliqua concupiscenti(e. I'r3Tipit ciiini Scri-
fariiis Ofiili-» (laiflbai spiriliialilir vellel inlelligi? II- pttira : Conciipiscens sapienliam, serva mandata, it
li.s ergo qni for s siinl, neque appropinqtianl pcd Imis Deiis priebet illam libi. Et ilcruni dicit : Deatus tir
noiiiiiii, iil :iccipiant de docirina ejiis, iii paraliulis qiii limet Domiiium , in mandalis ejut euiiit niimt
oiinra fiiinl, el lacla scilicct el vcrba Salvaloris, {Pittl. CKi). Cui cnnlri, qui, iirglccia sapieiitia
qiiia iieqMe iii liis qii:r oper:iba(iir virliilibii«, ni'qii>^ nianiiatisque Doiiiini contcinplis, cirea reliqua cuii-
in eis i|u» prTilicabnl arcanis, euni c girosci rt? cipisceiis aberral, iiec friicluni aLi.ipere sapieiiti.T,
Deuin valenl. Iileiii|iii- ad renii^-siotioin pecciloruiii nec ad g.iiidiuin pnti'sl venc bealilinlinis aitliigen'.
qiix pcr );raii:iin rulei ipsiiis oblinenii.i osl, non iiie- SulTocanl eniin biijusmndi concupiscenlia; veibuni,
rentiir atlingere. Ili antem suni qui circa vi<im. ubi qiii:i importunis coîialioiiibus suis guttur nieuiis
teminalur rerbum. Et cum aii licrint. confeslini venit stiaiigiilanl. Et diini lioiinin desidei iuin inlnre :id
Snlanas, el auferl reibum quod seminalum est iit corile C'ir iion siiiunl, qua i adituiii fl:ilus vitaiis iicc.iiil.
tornm, eic. In li.it Ooniini exposilioiio iininis eoruin Cui justo jiidicio coiiiiiigit ut (|uaiituin circa reliqua
qui aiidire qnidein vrrha saiulis potiierunl, sed ad B concupiscii, taiiliini loiige absit ab illo paiipcruin
saliiteni pcivcinic iiei|uetiiit, dii^tanlia coinprclienili- spiriiii ac desiilorio, qiio cupiunt distotvi, et esse cum
lur. Sunt naniqiie qni verbnin qiiod ainliiiiit niilla Llirislo (1'liilip. i). Qiiin potius liinel iniser qiiod rt-
fide, nullo inlellecln, imlla saitem teiil:iiiila! uliliiatls vera evcntnriim cst ei, dissolvi alt liac vila, et esse
Ofcasione percijiero dignanlur. Quoniin inli-cipli- cuiii diabol".
naiis acduris cordilius inaiiduliiin veibiiin, riinr>isli'ii El lii suiil qui tuper terram bonam seminali tunt,
iininnnili spiriius quasi vitje trit.-e voliicres semen erl- qui audiunt verbuin el sutcipiunt iJ [ructificant, hmim
piunt. Suiit qui auditi vcrbi et ulililalcin proliant, triijinla,ei uiiumsexayinla, et uiium cenium. Terra boiia,
ei desiderium giistaiit, sed ne ad id quod probaul hoc est lldeiis eiecliiriiincniiscieiitia, umiiiliiis lcr::i!
pRrveniaiit, aliis biijus vix adversa lcrreiido, alios iieiuatn proienlibus conir.iria iacil, quia ct coiii-
(irnspera blaiidiendo rctard:int. Qiiorum prinios Uo- menJaiuin sibi seineit verbi libenier excipii, et et-
iiiinus terre iieirosa;, sccniitlos coiiiparai spiiiosx. reptum inier adversa ac prospera constaiiter ad
FACipiuntur saiie geniiies, qui ne audire quiiein fiuctus usque tcmpt.ra conserval. Fruciificnt aulem,
vcrba viue niereiitur. Nec niiruiii videii debct qu>rc unum
el facit tiniiiii trigintn, et sexaginta, et unu ii
spinis divitijs cniiip:iravcrii Doniinus, cum illx pu- cenlum. Tiigiiita videiicet, cimi lidciu saiictu: Tiiiii-
giiant, isix dciecieni. Recte eniin spiii:c vocaniur, C jîjs eiecioruin cordibus insiimai. Sexaginia, cuni
quia cogiiaiionum siiaruni puiicilonibus meniem perreciioncra docet bonx opcratlonis. Nam qiiia in
lacerant. Et cum usque ad pecraluin perlrabunl, senario numero mutidi omaius expleius est, recte
quasi iiifliclu vulnere cruenlaiil. Sed et exceptis vi-
per liunc bona operatio designatur. Cenium, cum in
tioruiu punctionibus, divitiaruiii cupido pluiimuin
universis qux agimus quxreiida iiobis in regiio cas-
meniem duvastat, ac seciirum esse non s.iiit. Cuin
lesti prxniia demon^trai. Centuin nainqiie qux coiii-
enim quisque sollii itus invigilat, qiM oidiiie sive
puiaiido iii dexierani Iransferuntur, rccte iii signi-
arte ea qiix nondum babet iiC()uirat, qu:i rorsuin lic.iiiune poiiimtiir pei|ictii.e beatilndi:ii<. Siqtiideiii
pruvideiiiia ea qux jaiii acquisierat conservet, qiia trigiiila el scxaginia iii Ixva adliiic inaiiu cunliiicii-
deiiique gloria ac dignitaie acquisiloriim cupi.i per-
lur, cenluiii iraiiseunt ad dexiciam. Qiianivis eiiiiii
Irualur : quaiilis iieccsse est misera nicns per lioras iiiagna sil lidi s ,
qu:u mibis cugiiilioiieiii iiuslri
siiigiilas curartiin siimulls cxulcereiur? Uiide :i|itc
<<unditoris revelat, niagiia siiit opera qiiilni.4 fides, iie
Dominus in exposilionc spinaruin appellalurus di-
sitotiosa.consunimainr, iii liac tiiiie:i aiiilio siini viui
vilias, pri'inisil xrumnas dicciis : El alii sunt qui in
necessaria, pruînium vero lidei et opcraliouis qua:
,
spinis seminanlur hi sunl qui verbum audiunt et

, : ^ pg^ dileciionem exerceiilur iii fuliita sl vila spe
arumnce sWcuU, el deceptio diviiiaruin, et circa reiqua
D , <
raiidum.
concupitcenlia: introeunles tuffocant verbum : et tiitc
El dicebat illis : Nunquid venit lueerna, ul lub mo-
(ructu efficilur. Ai^rumnx (inquit), sCBCuli, et decept<o
dio ponaluT aut tub lecto? Noniie ut tuper candela-
Jiviiiariim. Qiieincunqiie eiiim supervacuus divitia-
brum poiiaiur.' Quia siipra dixerat aposiolis cl cis
riim decipit appetitiis , iicccsse cst iiiox curarum
qui ciini illis erant : Vobis datuni esl nossc my.<iie-
xrumna coiitinuariiin coniitans, sive ctiani prxtur-
riuin reyni Dei : illis autein qui foris sunl, in para-
reiis, afltigat. Quid eiiiin xrumnosius illis qtii quanto
bolis omnia fiunt, nuiic nstendit per cos, ulii|tiiiidii
pliis liabeiit, laiiio plus egent, et niiiius sibi ipsis
eiiam cxieris idcm mysterium csse revelînduni, ci
liabere videntur? Juxl:i quud poeiaruiii i|iiitlam plii-
pcctusoinnium ipii duniuin Dei esseiit inlraliiri lidci
iargyris illudens ait -
Crescit amor
flainniis illustranduin. Quibus etiaiii veibis lypica
nuinini, quaatuiu ipsa ppciinia crescit.
(JiireH.) fiduciain ducel pr:uilicaiidi, iie qiiis lniiore carnalium
Qtiaiiinque feliciures non sciuin appeiitu vcraruin iiicomiiiodoriini lucem scientix, <|tiam imvit, abs-
Uiviliarum, veruin eliam ipso coiiteinpiu laUarum, condal. Modii nainque ct lecli iijmiiic, viiatii luiic
ipii se csse vcraciier faieiiuir tanqu:iiii iuliil liaban- prxscnlem, et rariiein, in qiia viviniiis: liiceriia' .lu-
Paibo!.. XCil. (i
DED.E VI:NE!\U'.1LIS Of^P. l'ARS U. SKCT. I. - EXEGETICA CE.NCINA. i7J
t71
Itm vocal)ulo, V01-IM..11 .j m illu>!iainiir, do-iii i.'l. A spec.alaer diouim esse viJ.Mui- ilc ai...sl(.lis, iiuibui.
iioilnc si.b cerla diviiun pro- cl.ariiaie fide.|uc p.iii>is dalum est s. ire n.ysleiiuiii
Ka.i. fiiii:i leiiipiis \ii:j;
ciiinlneliir, rccle niodiu rom|.:ira

rc:,'iii l)ei, et .1.: pflidis Jud*!':, qiii iii paraholis vi-
visio.iis inei.siira
aiiini.i-, corp.is, in qiio leiupora- dei.los, iion \idi'l.:.nl ; ct audicnl. s, non iniellige-
ti.r. Lecliini vt-ro
recic ;ippellari posse qnis baiil; (|iiud vidfiicel liUerani legis in qua gloriab.n-
liler iiili .liilaiis, «iniesiil ,
dicilur Surae, lur, essciit ann^siiri: pi.lesi l:.ii.en et ("eii. ral!lcrac-

«nn vi,l.':il? Un.ie san.L. c.iidam :
doinum tuam (Mallh. cipi qiiod iioniiiii.qii.i.n lert.ir iii^tiii.isiis ne^lgviido

tolle teciuin tuum, el vadc in
Surge de corpore ne- se privet sapiciilia, i|..aiii Cirdus ini;t:niu, sedsludiii-
i\ ). Qii.il fSl aperle iliccre :
d.iuius ja- siis, cialioi;iiidii d.,'gU3tai.

gligoiil x- ; ei corpiis, in ftijns desideriis
operum sodulus aUolle Ei tlUebut illis : Sic .st regnutn Det, quemttdmuilum
cel.as, i.i exercilia bonornin :
et sic d.iniuiii acicrnae. Iialiiialioiiis, piaciiiia hono- ii homo jdclet semen m tenam et dormial : el exsui-
lng.edcrc. 0'" ergo ainoie r]ut r.octe iic die, el scmen germinei ei increseai dvin
lum upeniin pcrcepiurus,
itmporalis H illocebrarum cariiali.ini, nescil ille. UUio eniin lerru jructifical,primiimlierbum,
luijiis vi»;c
quasi niodio vcl iecto lucer- deinde spicum, deinde plenuni jrumenium in spica. Et
occuliai verluim l><;i,
opcril, cnnciipisceiili:ts cariiis pr.Tpoiiit cum se proUnseiit fructas, Halim millil [a!cem, quo-
nain "iiiia
manifeslaiioiii verilalis, (|uam i.ra;dicare ineluil. Su- l» niam nd.u iempus meMS. Seu.en lioii.o jacl;<t inler-
qiii corpiis raiii, cuu. cordi suu bun.ii.. iiitciilionein lnserit. Ei
per candelabrum aiitem pnnit liicernam,
pr.Td.- postquam semei. jactaverii, dormit, qiiia jarn in spe
Kuiim minislerio Dei subjicil, ui superior sil
calio verilali?, et infcrior servitus corpnris per : honi operis quicscit. Nocie vero exsurgit acdie, qui»
adversa ct prospera prolicii. Et seinen germi-
ipsam liineu corporis servitulein excelsior liici'at i.iier
per ofCicia corporali.i, id csi, per vo iiat et crescii, duui ille nescit quia ei cuni adliuc
docirina, qiiae ;
sua non seuiel loncepia

el linguani ei c.neros corporis motus, in bon's iiiciiri iiifiTiiicnta valei,
cem
operibus iusinuator discci.iilms. Super c..i>delabriiiii virlus ad profeciiim ducilur. Et ultro terra Cruclili-
ergo pouil luceriiani, cum dicii Apostolus No/i sic : c:il, ([uia praeveiiicnle se gralia, mens liomiiiis spon-
corput laiici ad fruttum boiii operis assurgil. Sed liX'C ea-
fugno, tanquam aerem ctsdens, sed casii,f0
meum, el senituti subjicio : ne [orie aliis priBdicans, (leiii terra priiiium lierban,, dcinde spicam, deinde
ipse remobus efficiar (1 C"or. ix). peiium fruinciitJin pioducil iii spic.i. Ilerbam quippe
iVoM cnim esl aliguid tibsconditum ,

quod non mam- prodiiccre, esi iiiclioaiionis boiiac adliuc teueriiudi-
fesleiiir : ncc factum esl occullum, seU ul palam veniai. iiein li.liere. Ad spicam vero berba pervenil, fiiiii
Noliie, inquit, e uliesccie EvaiigiUum Dei, sed inicr , se vlrius aiiimo concepla ad prureclum boni operi.j
tenebras pcrsecuioriiin, luineu veibi s.ipra vesiri '

i.e.lraliii. Pieiiiiin vcro frunientum in spica friiciifi-
corpt.ris caiuleli.bruin levatc, fi\a iniiil.,; rclinenlcs cal, q.iaiidu jam iii tai.tuni virliis proliclt, iit c-se lO-
illuiu rciribuiionis cxiremx diem, quo illuminai.ii busli et perfecii operis poss t. Et ciiiii se produxcnt
Diiminus abseoiidila lenebraruc", cl inaiiifeslal.it fiiKdis, siaiiiii miltit falcein, quoniam adesl teiiipui
cogilatioiies cordiuin. Tiinc eniin et vos a Dco laus, ii.cssis. 0..ii.ipiileiis eiiiiii Deus pruducio Iruclu inil-
ei adverâriis veiiiat.s iioena inanei x-ierna. lil falccm, el iuo^sem suam desec.it, ipiia rum iiiium-
Si quis habei aures audinidi, audial. Si quis liabel (pieiiique ad opera periecta pcrdoxeril, i'}iis lcmpn-
ralem vilam per emi-saro seiilentiain ul gra-
sensuiT) intelligeiidi vcrbiiin Dei , non sc sublraliai, in. idit,
i.un audiium ad laliiil..s ciinvcrlat, sed scrulan.lis iium suum ad ccKJeslia l.orrea perdiical, Cum ei';;o
eii qua; veriias dixit dilii;enler aurein i.ccommodel, desideria l.oiia coi.cijiiinus , seiiiei. in terram iiiiili-
diligemer maiiu.s iinplendi, eis quae jam intellexit, miis. Ciim vero opcrari recla Incipin.us, herbi su-
diiigenter liiigiiam pradicnidis opporlune iiiipori.i- .nus. C.iin aiiiem ad peifecti.m boni operis cresi i-
iiequc subjiciat, nius, ad spicam pervei.imus. Cum in ejusdem opera-

Et dicebal illis : Videle quid audiatis. In (/iifl men- lionis perleciiune solidamur, jam pleuiiii. rruuieui.iii.
si<ra mensi faentis, remetielur vobii, el adjicielur vj- jy iu spica prcfcrimus. Nullus iiaquc .id boiiiin. propo-
bis. Si solerier (inqiiit) oniiiia !|ii e valeiis bona la- situni adbiic iii nienlis lenerili.dii.e e^û cui.spici ur,
cere, ac pruxiu.is iniimare i.tuiletis : aderil divlna .|iii;i IViiiiieiiluin Del ab herlia iucipit ui gr.iniim
pietiis qu'je vol.ii, et in pra\-eiiii, sei.Mim aliioia ca- l\M.
pieudi, ac poliura gcrei.di, elTectum cunleral ; et iii El diccbat : (ui assimilabimus regnum (),i, aut cui
fuluro, supra id quoJ spcrare i.js.is, d.uia vobis paruboliT ceiiiparabimus itlud ? Sicul granum tinapit.
:tteriix relilbuti.iiiis vere adjiciat. qnod luni seminaluin fuerit in lerra, minus estonmibus
Qui enim habet, dabimr itii. ICi qui noii liahc!,eliniii semiiiibus quie sunt iu lerra. Regnuni Dei pricdic.ili'»
quod liabcl,anfcrelur iib iltc. Toia (inquil) inlci.lione, Evaugeiii est, el notilia Scripturarum qu;c diicit :.d
vcrbu qiiud audilis, reuiiiiiscrn.li. ol scrutaiido 0|<e- viiai.i, el de qiia dicitur ad Judi'OS : Aufcretur a
rain date : quia qui amuriNii bali i verlii, dabilur ill' voiiis rcgnum Oei, et dabilur genti facienti Iructusejui.
etiain sensus inlelligeiidi qiiol »iiial. Ai qui verbi Si i.llc esl ergi» l.iijuscemodi regiium grano siiiapis,
amorem i.nn lia 'Ct audieiidi, etiaiii si vel natiirali quod, jiixia Evaiigeliiiin Maltliaii, accipiens homo le-
tngenio vil liiierar.iiii sibi callerc videiur exerciiiu, minavil in uyio suo\ilMlh. xiii). Iloiiio qui si-miiial
uuJI;i yer« sapientiie diilcedine gaudcbit. Oiiod eisi aplcnsque Salvaior imelli-îlur, quod iii aiiiniis ere-
175 IN MARCI EVANGELIUM ]
r.xposrrio. — i.in. ii. 17*
soiiiiiiel. Ab aliis lii'ino ipse sciiiiivans in A riiin tiiiiinnm iraiiscendeift iiaiurairt. M.>i!iia est enim
tlriilruiii
lcrra sive adro suo, iu.c esi in seiiielipio, el in mril.^ iiiijus aliiiudii arlions, 'luâ iiienies au.liiuriim &uo-
SDO. Quls e>t iato qui s. iiiinai, iiisi sonsus iidsicr, ei riim pr.idicatio £vaiigelii ad appelenda coetesiia sus-
Qui siiseiiiiens graiiuiii prndicaiii.nis, el rn- l()'lil. DilTns:i cst rainis, qiiia |>rr praedicalures ex
.miiiiiis?
Tetis seiiipiiiiT.i Imiiioie fidti. (aiilin :igrosui pei lo- scse nasce.iilis, lolius miiinli leriiiinos occupanl.
li.> piillul.ire. Piiiiurniiatc in.viiiiiiei, quia veiiias (|uam prxdicai.
Quoil cum smtinalum, iiiqiiii, fueril in Urra,minus nullu uiiqiiain line delebilur. Siib uiiibra illius vulu-
«I oiunibut seminibus quce sunt in terra. t'l cum teiiii- cres ca'li liubitint, qnoniani aiiiin.x (idelium quae ad
naluiii fuerii, asrendil el [il majus omnibut oUribvt, et cteliSiia per desderlnni volare, el negleclis tempo-
facii riiinos miiines, ilaut jjof.tinl sub iimbra ejus nvet ralinni reriini cnpidiialilius siirstiiii dir liabere cuii-
cieli liabiiare. Prxiiicalio Evangelii iiiiii ma esi in snevcrunt, joxia Psalniisl.e voceiii : In proteclione
oniiiilMis itisi'i|ilinis. uliirum Doiiiiiii sperabunl ( l'tul. xc ). Uiidc et
Ad^ priiMaiii qui|'pe doctrinain liilem non haliel spunsa ii) Canlicis caiiticorutn, buc cst una de mul-
Terit:>it'i , Imniinem Doniiiiuiii Deuin mnritiiiin i>i lis aiiiniuliiis lollecla âni toriiin Ecclesia, glurialur
scaiidaluin cru> is prxdicans. Cnnrer liujnsceininli ci d cii: Suh iimbru iUius, qutm desiderabam, stdi, «
dDCtilnain dogniatilms ptiilnsopliorum, cl libris eo- " fiuclus cjus duUis gulturi meo (Cun(. li). Qiiod est
ruin ei splendori eloqucniix composiiionii|tie ser- aperte dicerc : Si>b proieclioiic illiiis qiieni vidcrc de
inoiiiini, et videbis quanlo iniiior sit ca leris keinini- siderabaiM, iiie cjleioriim siilalio destiliilain sub-
biis jenicniis Kv.iiij;elii. Sed illa ciiin rrever.nt, niliil jcci, et gauiliuin aspeclus ac ))r:rseiilia illiiis dukis
ni"r.1a\, niliil vividnm, nibil vitale il»iii(iiisliai. To- cordi nieo, qui(li|nid eilr.i illuiiiesi n.e ciitjicmiierc,
tuin naccidiim marcidumque ebullit in ulcr.i et in iino rasiidire co^-gii.
berbis, qua; arescunt et curruunt. Il.i c autei» pr:i'- tl tulibus inutlis piiabut t toquebatur eit verbu in prout ,
dicaliii qiix parva videbaiur in principio, vel ciiui pnieianl iiudire. Sine parubolii auiem uon loquebaiur
in aninia credeiilis, vel Cum iii li)t>i niuu>lo s.ita rtie- eis. Seorsuin a':li.in discipulis iuii disserebal o knia.
ril, iioii exûrgil iii olera, sed cre-cil in .irbnrem, Nnn hoc iia tJi tum esi quai iiiillniii a|ici'iuin »d
ui iii aliis Evaiigeliktis apertissiiDediciiur. A>ceiiilit lurbas seriiioiieni rereiii, sid per eolas parabolvs
«Tgo granuiii sinapis seiiiiiiatuai in lerra bive :>gro locuius eis lucrii : veriim iia poliu: , ijuia iiiilln»
Ooniiiii, et de olere niulatur in arborem, ciijns i>a- facile sern:o eju.» inveiiiiur, in qvo iinn aliquid |ia::i-
tiira est altitudine, ampliiudiae, annosiiate, licrba- bolarum sii inie nitsiuiii.
LIBER SECUNDUS.
El ail illiii illa die eum tno esset fuclHin : Tiniis C latioiium pioChrisioabquantumsDpIlis lenuiionibns,
eamuteonlra.Eldiiiiiiientetlurbam.assumniiieum, iia suiit rcruiii iraniin-ll.tate potili.
tU erat in navi, eialia navet eranl rumitio. Iii liac Et facia ett procetla magna tenli, et flnciut mitie-
navigatione Dominus, iilr>iiique, uniiis fiii^deni>|iie baiur in tiavem, ila ut inwleretur navis. Et eiat ipse !u
sua" pcrsuii»: iialuram digiiatur osicnderc, dtiin ipse puppi supcr cenicat dormient. Dscipulis iiaviganlilius
qui ul bii.iio dnrinil i>i navi, rnrorem inaris verL>o Chrislusobdormivit: quia calcanlibus sacculuin fidt;-
coiiipescil ul Deus. Purro, juxta aile^riam mare libus fuiuri.|uc regni quielem aninio mcdilaniibiis, cl
quoU cuin snis transiic desidera', tenebrosus ania- vel secundo Spiritiis sancti ft:itii, vel remigio pro-
rusque sxculi prxseniis a-sius accipiiur. Na\icula prii conaius, infidos iiiundi fastiis cenaiiiii posi
auteni i|uaiii asceiidil, nulla melius quaiii sacratis- terga jacianiibus, leinpus cubilo dflininicae passi. nis
siiiiae passioiiis ipsius inleiligiiur arbor. Ciijus heiie- advenii. Unde he.aa hoc scro faclo gestum fnisse
ncio qiiique lideles adjuti, iranscensis iiinndi flucii- perhibeiur, ui vcri solis occtibiium non sola Domini
bus, :>d liabiiaiiiinein patrix roelesiis, qnasi ad sla- dormitio, sed ei ipsa decedt nlis lncis bora significet.
biliialeiii seturi liltdris perve;iiuiit. Alia; aiilem na- Ascendeiite aulem illo piipp m crucis, qua soninuiii
ves qiix fuisse dicuntur cuin Domiiin, net t.nnen in monis caperei, flucins btasphemantium perseciitu-
altuii. diicta-, vel aliquid leinpestatis peritili-se nar- D ^„„1 ,|..emoniacis exciiali procellis, avsurgunt. Qui-
ranlur, illos nimiruiii sigiiificansqiii ila fidedonii- biis lanieii noii ipsius paiieniia tiirbaiur, sed dlsci-
iiic.e crucis imhuli suiil, ui necdtim tiirbinc tribula-
puloruin imbecillilas concntitiir, ircpidal, pericii-
liDiium pul.s.^vii, lanlum in pace fccclesia; susce|'la tatur.
lidei uiysteria conscrveiil vet cerie qiii posl crehras
;
El exciiaiit euin, ei dicunt ei : Uuifister, non ad le
lenlaiionniii procellas aliqiiaiiiula ad lempussereni- pertinel, qiiia peritnus? Et excilanl ncminum disci-
taie coiicessae paii.i uitmtur. Inceriuni iiaiiii|c.e esl piili, iie eo dorinienift nuciuuin feritîle dispereanl,
iiaves illa; utrum iiuper (aciac in porium deducUE quia ciijiis mortem viiler.int niaxiinis votis
, re-
slnl, an posi cxpcrta iiiaris pericula ad porliiin re- surreclioiicm qi)iTetiaiil. ne si dinlins ipse iiiorlc
ducu». Uiide ulrosiiiie recte possunl desigiiare, et cariiis snpireiur, enriiin inens spiritali in pcrpeluuiii
eo» videlicel qui necJuni suiil tenlaiionilius pro- mnne perirei. linde bene seq>iiiur :
bali, el illus qul posi e.xaminaiioneiu crebram iribu- El exturqent coinniinotus est venlo, ct dixil mari:
175 BED.E VEiNLUADII.lS OIT. I'AIIS II. SECT. 1. — EXLGtllC.X CLNUiN.V. ild
Tace, obmulctic. Et cessavit veitlus, ei (nclti esl liaii- A prxcipiiaii siinl. Siiiniricît .lulein naiioiêm guiriuin.
quillilas magna. Vento (iiiippe exsurgciis cninniiiialiis (|u:im pobl soiiiniim p.'issiniiis, resurrectionisque siix
«•st, <|ui.t rcsurreciione celcbrat» diabdli supcri i un gloriiiiii inisîs prTilicaiorilius Salv;itor est visitate
siravii, (luin per morieni (icsiruii eum qiii liabeliai (iignaius. Uiidi! iiene Gerasa, sive Geigesii (ut qui-
moilis imperinm. Mare quixnie silere pneccpii, ac d.ini lcgiiiil) coloiiuin ejiciens, sive, advena propin-
iranquillitalem reduxit, qiiia vcsaii;ini Judieonini r.i- qiians, iiit< rpreiaiur ; videlicet iHsiiiiiaiis quia gen-
biem, qux capul qualiens chimavrrat : Si Filins Dei tiiim popiiliis ct euin a quo iiequiler iniuleliatur
nf, dcscendal ntinc de crvice, el credimus ei {Maiili, liobteiu de suo corde repnbrit, ei (|ui eral luiige,
xxvii), moriem superandn ac de sej utcio rcsiirgi nili. t.iclus sil prupe iii sanguine Gliri.sli.
dejecil. Ubi nolandum jux a liltcr.im qiind iinines K( extiiiue eo de iiavi, slatiiii occuril ei Je mmu-
crealur* senliant Crealorem. Quibus euim increpa- meniis liomo in spirilu immundo, qui domicilium liabi-
lur el impcratur, sentiunt impcraiilem. Non errore tiat iii monuiih iilis. Iliiiiiu Isie qui Sjiiritu vexabatui-
Tixreiicorum, qni omnia puiant aniinantia, sed nia- iiiiniiindo, ei Doiiii:iii ves;iiiiis, sed iiiox cuTîndus
jesiate Conditoris. Quoe eiiiiii apud nos iii.sensibilia, uccuiril, fiûrain liabet popuK genilis, qui iisqiicad
illi sensibilia sunl. tc.npiiia doiiiinjcx incarnaiioiiis, d i nioiiicis delusiis
Et ailillis : Quidtimidi estis? yeedum habetis fidem. B diiciiinis idola pro Dco culcbat. Qui doiiiiciliuin lia-
necte arguuniiir, qiii prxscnte Clirisio limcbanl, bebal in monumenlis, quia in inoitiiis opiribus, hoc
cuin uti<|ue qui ci adlia'serit, perire imn p<'Ssii. Cui esi iii |ie('t;ilis deleci:ib;itur. Qoid onini sniit corpora
simile est lioc quod pnsi mortis snmuiuiii, discipiiMs perfidiiniiu, nisi qii:cdaiii defu .ctnniin sepulcra, in
:ippareiis cxprobravil iiicreilulitalein illoruin el du- qiiibus iioii Dui lialiilat scniio, êd aniiiia peccalis
ritiam cordis, qui bis, qiiia videranl cuni resur- niiiitu.i iccliidilur T
rcxisse, noii cred deriinl {flarc. ull.}. Ilirninquo Et ncqiu cnt nis jniii ciuisqunin eum potiral ligare,
dixit ad eos : slulli et lardi corde ad credciidum in quoniam ia'pe compedibus et cale is viiicius dnupistel
omnibus qua: locuti suiil propltelcc. Nonne liaic opor- ca!eiia\ ei compedes commiituissel. Et nemo poterat
tiiit pali Clirislum, et iia iiihare in yloiiam suam eum dviiifife. CatiMiis et coiiipedibus giavcs et diirx
yLnc.uli)'! Ac si per metaplioram luvigii diceiet: leges signilicaiitiir gciiiiiiiii, qiilbiis el iii eoruin re-
Noiine iipni liiit Cliristiini si |

orari, verrentibus undi- piibli<2 pcccaM coiiilien ur. Ruplisque culenis (ui
qiie (iuclibiiS iiaveni in qu;i (lorinicbat, el ila ciper- Lucas scnliii) aiiebmur a dtimonio m desfrto, qiii
gclacliim sedalis exieniploluinids giirtiituiiixslibus, etiain ipsis lr.insgressis legilnis ad ea scrlera cupidi-
iliviniiaiis suu: cunctis paieTacere virtutciii? Et ti- late duceliatiir qux j;im vulgarcni consuctudinen
mncrunl lititore maiino, et diiebant ad allerum : Qutt '
exccdereiil.
piiloj est istc? Quia veiitus d mare obcdiunl ei. Mal- tl setiipei itocle ac die tn monuments et in motttibus
tii;Gus ila (ciibit: 1'orro Itumines mirali sunl dieeitles : eral, et clamans, et concidens se lapidtbus. Seinper
Ifualis est tiic ? eic. Nom ergo discipuli, sed nauix nocte ac ilie liircliat d;i'moniosus, quia genlilitas
ci cxlcii qui in navi craiil miralianiur, et de ejus, sive adversis reruiii casibus laborarei, seii pax et
cui vcntus et mare obediret, pcrsona dubiialiant.Siii prosperitas aliqiia innndi blandieiiiis arrideiel, iie-
;iiilciii (|ii:s coiitcntiose vdluerit eos qui inirabanlur quaquam a eerviiio nialignorum S|>iriiiiuiii colluiii
liii»C discipulos, respoiidcbiiiius recie bomiiies ap- inenlis eiculere iKiverut, sed per operuiu loeditaiein
pcllatos ,
qiiia iiecdum poieiitiam iioveranl Salvaio- qiiasi iii munumentis j:iccb:il, per rariuui siiperbixin
ris. Ci iios quoque singuli cuni signo duiiiinicx crii- monliuiii jiigis crrabal, per verba durissiinx in-
cis inibuli, taculiiiu reliiiqii>>rfi disponiinus, iiavem fidcliiatis, quasi arrepiis l.iiiluinda cautibus, seipsain
profeclo cum Je~ii conscend.inus, inare transire co- coiiciilebat. Sed atiestame Joaniic Uaptisia Do i>i-
naniur. Scd ((111 iioii duiinitabii, neque obdonnict, nus de lapidibus suseiiavit filins Abrabae , duin
Israel cusiodiens seinpcr, nnliis lamen sa'pe navi- durs infldeliuiti curda ad giaiiaiii piclaiis con-
ganlibiis, (jiiasi iiiler a;qui)ris rieinitus obdurmivil, n verlil.
qiiandu crcbresccnlc iiiler inedios virlhiiiiii nisus, vcl Videns autcin Jesnin a longe cucurril, el adoravil
iiiiiiuiidiiriiiii spiriliiuni, vcl biiniiiiiiin paiicuriiui, eiim, el clamans voce niagna dixil : Quid niihiet tibi,
vel ipsu iiosiraiuin eiigitaliununi iinpeiu lidcl spleii- Jisii fili bei aUtssinttl QiiaiUa Arii vcsania Jesuni
ilor obieiiclirescil, spei cclsiludo cuniabescii, ainoris crc;iiiir:iiii et niiii Dcuiii credere, qucin Filiiim Dci
naiiiina reliigescit. Veruiii iiiler liuj.isniodi proeellas aliissiiiii da;iiioiies creduiil vt conlreniisciini ! Qiise
;id illuiii iieccsseest gubeina oiem eurranius, illiim inipicias Jud.enruiii, eiim diceie iii principe d;»-ino-
sedulu cxciiemus, qui iioii scrvial scd iinperei veii- iiluruiii cjecissc dxuiunia, qiiciii ipsa (Ixuioiiia fa-
tis. Mox tcnipesiaies cdiiipcscct, refundet tiaiiquilli- teiiiur iiiliil secum lialieie coinmuiie ! Qiii bnc i|isuin,
laleni, pnrtuni taliitis imlulgebii. quud iiiiic per d.f;nioiiiaci claniare rur>ireiii, pnsluio-
t.Ai'i;r V. diiiii iii deliibris iduluruiii diccre ct cunlileii iioiicgs
J'-( itneruHt trans frctuin inaiis 111 regioneni Gerase- saruiit, Jcsuin videlitet e.ise Clirisluiii Filiiini Dei al-
nornm. Gerasa est iirbs iiisignis Arabix Irans Jorda- lissinii, n< c scse aliquid cum iilo p:iris aiit .socicl,i:li>
neiii, juncta inonii Gal.iad, (jiiem lctiiiil Iribus Ma liahcrc.

nitST non lungc a 'Mgiin Tiberndis, iii 'iiunl puii i Adiiiro 1 )icf Deuin, nc :i:c lo-jtieiis. Dicilitl ei.i
177 I.N .M\aa t:VAN(JELlL.\l EXI-USITIU. — LI15. II. 17»
i/ic Eii, spirilm imniunJe, ab homine. Ilost s liii- A rii, iion iii eiiiii (li:ib(ilus actipicl polebt.iluiii, aul &J
mnnx iâlntis iion cxignuni sibi (liicil csse Inriii' nliiin prolinnduin laiiiuiii, luin aîieni cliaiii ad pcnleiiduDi
ab homiiiis l^rsione cessare, qmiitoqiie liiinc liiuiius actipiei.
possidere solebst , lanio (liflicilius diniiiiere con- El exeimles spirilus tniiiiundi inlroierunt in porcos,
soniii. et miyno impelu grex prwcipilalus esl in inare ad duo
|]iide studeniliiin .'iiminnperc esl iit el si qii.imlo, millin, ei suffocnli sunl in mnri. Sigiiificat qiiOil jaiii
lil honiiiie-. , » di.ibolo snpercmiir , innx ejiis la- clarificata Ecclcsia, ci liberato populo gciiiiutn a
qiieos eviiare sataganius , iie si aliquanlo lariliiis doniinatiiine iU'iiiiiiii(iruiii , in aliilitis agunt sacrllc-
fjiis virilins rcsislalur , laborioshis quandoaiie pil- gos rilus suns, qiii Chrislo credere iioliicruiit, c*ca
hiliir. et proruiula curinsitaie siiluiiersi. Et n"taiidiiiii quo.i
El inlerrogabat eum : Qued libi nomen esl t El dicii spirilus iiiiinuiuli in purcos irent, nisi hoc illis be-
ei : Leg nonien mihi esl, quia ntulii stcmus. Non velut iiignus ipsc Salvalor peleiitibus, quns ccrle in abys-
iiisciiis noHieii inquirit,sed iit confessa piililice pesle siim posset iclei;are, coiicederel. Uein iicccssariain
giiaiii Ciirens tolcrabal. vinuscnraiilis graiiar emi- diicrre nos voleiis, ul scilicet noveriniiis cos iiiiillo
carci. Si'd et nosiri lemporis sacerdoics, qui per niinus posse siia polestate nocere liomiiiibus, qui neo
«xorcisnii gratiam dceinones ejicere norunl, snleiii ^ pecoribus qualiliuscunqne iiiiueriint. Ilanc aiilem
(licere patienles non alitcr curari , nisi quaiiluiii potestaiem Deus bonus ocriilia jnsiiiia darc nubis-
sapere possunl , oniiie quod ab iiiiinuiidis spiri- potcsl, injusta non polest.
tdiiis visii , aiiditu, guslu , laclu, vel.alio qiiolibct Qui aulem paicebuul cos, (uijeiunt, el nmuiaveriml
corporis, antanimi sensu vigiianlcs dormieiilesveper- in civilatemet in ngros. Quod pa>t res porcorum lu-
lulcriiit, cnnliiendo paleiiter rxiioiiant. gieiites i>la nntitianl, si|;iiiricat i|ii»sd.iiii eliain pri—
Qiiod viro dicebal spirilus, Leijio nomen milii esl, iiiale-' inipioium, (iuiiii|iiaiii Cliristiaiiatii legem lu-
quia mu//i fttimus.signllicat populiini gcotiuin noii iiiii giatit, piiiestaiem laineti ejiis per giîiies «lujicndo ct
cuilibct, scd innuineris ac diversis idolulairix culti- iiiiraiido piêdiiare.
bus esê inancipaium. Et cyiessi sunl videre qnid essel (actum. El ticdiHiil
Cui coiitra scriptiiin est, qiiod inu'liludinit credeii- adJesum, el videnl illum qui a dwniunio vexubalur
lium eral cor unum, el anima una {AC. iv). UoiU' tedenlem, veslitum et sanic mentis, ei liniueiuiil, c c.
bene in llal>yl<iiiis constructione liiigiiarutii uiiims Iii Evaiigelio Lucx scriplum esl, Sedentem ad pedes
por spiritiiiii siipirbijc scissa, iti Jerosolynia esi per cjus. Sigiiificat aiitein iniiltiiudinein teiiis a siia viin
gratiani sancli linguaruin varielas adunata. l'.t illa deleriaiain, honorare quidem, sed nolle piii Cliri-
conrusio, huc visio p:icis iiilerprelalur, qnia videli- slianam legein , duni diciint qii.vl cai:i impleie iion
cet electos in pliiribus linguis el geniibiis una fides possunl, admiranles taiiien fidolem populiiiii a pri-
ac pielas lolo orlie pacificando coiilirmal ; repiobos siina perdita conversatione sanatiim. Sederc nainqne
aiiiciii plurrs seciae quain lingiia; dissouiandu conrun- ad pedes Domini, esl rum a quo d.einonia exieranl,
diint. cos qiiia peccatis cnrrecti luerini, lixa meniisinlen-
El deprecabalnr eum mulium, ne se expelleret ejlru lione vesligia sui Salvaluris qii:c sequaniiir inlueri.
reiponem. In Evaiigelio Liicac ita scripluni esi : Et Veslilum rcsnnicre, est virtulutii sludia qii»! vesaiii
rogabani eiim, ne imperarct illis, ul iii ubyssum iieiil. perdiderant ,
jani saoa incnte recipere. Ciii ligura:
Scich:iiit ergit ilaMiiones aliquaiidu ruturum ut por apiecongruil illa Domini parabola , in qua rediens
:i Iveiiliiiii niMiiini niitu-ientiir iii abyssitin, iioii ipsi ad patrem lilius luxuriosits el prodigits, niox siola
fuliira pradivinaiiles, scd propbetarum dc se ilitt.i priina ruiii aniiulo indiiititr, manifeslc insinuaiis
lecoleiilcs. Ideoqiie gloriam diiniinici advctitiib ,
qiiod qiiisqiiis veru corJe de amissis picnitiierit ,
(jinim mirabaniur, ad suam pertimescebant teiidere pniest donanlc Clirisli gralia , prima juslili.ê opera
damnalioiiein. de qiiibus cecidcrai, cum antiulo inviolatx fidei recj-
Erat aulem ibi circa raonlem grex porcorum maipius r, perare.
patcens. Eldcprecabanlureumspiriius, dicenles : Miile Ei rogure cuni caeperunl, ul discederet a finibut eo-
not in porcos, ut in eos inlroemnus. El conccssil eit ruiii. Coiiscii fraiîlilaiis su.ie Gerasciii, prx>senlia
tlalim Jesus. Iduo |
eriiiisil, qiuid petebant, da;iiioiii- Doiiiiiii jiidiraiit se indigiios, nun capienies veibum
bu.s , iit pcr iiilerrecliuiiein poirorutii , hoininibus Hei, iicc iiifiriiia adliuc iiienle pondiis .sapicntia- siis-
salutis occasio pra;beretur. Iôilorcs eiiiin isia tcr- liii(;re valeiilcs. Quod ei IVtro ipsi viso pi>cii!ni
ncnles, statiin iiiintianl r.ivita i. Erubcscal M.mi. iiiiratulo contigisse legiiiir : Et vidua San^piaiia
ch.ius. Si dc eadem subsianiia eodem nucioie
el ex lieati Eliu: ciijus se sen.sit hospilio benedici, iiiliiln-
hominiiiii bestiaruinqiie sunt anini;e, quomodu ob miniis se piitavit pra-senlia grav.iri diccns : Qu d
uniiis hoiiiiiiis salutein duo inillia porcorum sulTucaii- milii et ttbi, vir Dei? iHi/ressus et nd me ut nmcinora-
lur. In quorum lameii iiitcrilii nguratiler lioniiiies rcntiir iniquiiaies meoe, ei occideret /iliuin ineum (IJl
ininiunili, vocis el raiioois experlcs, jndicainur, qiii litg. xvk).
iii iiionie siiperliix pasceiiles, lululeiilis uhlecianiur Cunique ascenderel nnvem, ccepit illum deprecan,
iii atiibiis. Taliliiis ciiini pcrciillus idolnrum possitnl qui a dannonio vexatus (uernt, ul eisct cuni iilo ; el iinn
djnioiiia domiiiari. ISaiii tiisi qms porti iiiorc vixc- «(/oiisi' ciim . scd ail illi : Vfidc in doniwii luani ud
179 BKDA VLNEUUtlLIS OPP. PAllS II. SlCT. I.— KXEUEIICA GENUINV. m
110*, el annuntia iltii quanla t,bi Doininui fecerit , i'( A niea in eTlreniis esl, veni, impone maniii super e'iin, nt
oiiieriui t;nu'. Ilxc rx illa Apnstoli si^nieiilia ipcie salva sit el iivat, In Ev.iiigelin Liice iCi «cripluin
|in<suiil liilclligi, iiiin ail : Disxohi et esse cuin CJiri- .
cst q|iia liiia unici eral illl feie annnriini iliioilei'ini,
f 0, muUo maq i ovlimum , manere in carne, neccisa- et lixc niorii;l>atiir. Filia crgo arcliisyn.igogi ipsa est
reiim propter vus (PliHip i) ; ut sic quiiiiue iiilelligiit Synîgn^», <iii:c sola legali iiistitmione compngila,
|iiisl ieuii>sinnein |ieccaioruin rfdciiinluiii este »ilii qnasi iinica Moyî nata eraf. Et lixc tcIuI dnodecl-
in consfieiili.iin linn;iin, et srrvieiiilniTi EvanRelin, iiio au.itis anno , lioc esi lempore puberiaiis npprn-
lirnpier aliaiiini eli»m sKlinein , iit deinde ciini pinqiiaiite, moriebîliir ,
quia nnbilitor a prnplietis
t.lirisloreiniicsrat, ne enni pr.iîirniicre j:iiii vulie.se cducai.i, postqiiam ad inlelligibiles annos pervenerat,
cuin Clirisio, neglig:i( niiiiisleriiiin iirxdicaiioiiis posiipiam s|iiiit.ilem Deo sobolein generare debebat,
liaiernxreileniptioiii acinminnilaiiiin. Quml voriiM:il- 8ul'i<o eiroruni languore consternata, spirilalisvitx
ilixus diios «licil a (l.<nionum legioiie cur.itof<, M.u- vias iiigredi desperahiliter oinisit, ct si iionaClirisln
rtis autrni el Luias uiiiini cnnimiîMnranl, iiitelligas succiirreretur, hnrrendara per omnia corruisscl iii
iHium eoruin fuisse per.snnin alicnjus clarioris ct fa- ninrlftiii.
(nnsioris, queni regio illa inaxime doleliat, i'l pro Et abiii cum illo, el tequebatur eum luiba multa :
cujus s.ilnie plurimum saiagebai. Iloc vnl<>iites si;;ni- ^ ei comprimebantillum. Ad piiellam pergens sanan-
licare dun Evangclislx , .soliiin cumniemoraiidnin (lani Domiiius a lurha compriinilur ,
quia genli
jiidicaveniiit, dc oun facti hiijiis finna l:iliiis prxrla- Jud.co! salularia moiiita prplieiis, quibus xgram
iius flagraverai. vitiis fjuj cnnscieniiam erigerci, notia carnaliuni
Sed et allegori csuinma coiicordat, qiiia sicui uiuis popu!oriim est coiisuetiidiiie gravaius.
a daînoiiio possessiis, sic et duo genlilis pnpuli ly- £l niulier quw aat in profluvio tanguinis duodecim
piim non iiironviiiiviiier expriiiimil. N:iin ruin tivs nnnis. Mulii-r sungtiine Huens, sed a Dnminn curata,
tiiiiis Nne generaverii, uiiius soluiii f.iimliu in pn^- Kcili'sia esl rongrega'» de gciilihus, quae ingeiiito
sessiiiiiitm ascita e^t Uei, ex duohus n liqu s diveisa- cariiaiiiim deleciaiioiiuin pnlluta fluxu, atquc a
nim 11.11 innum qu.t; nJnlis maiici|iareniur, prorrc.iti (.u; u j:ini fiieratscgn-gat:! rideliiim, sed duin verhiiin
siinl pnpuli. riei Juda-am salvare ifecerncret, illa paratam ]am
El venit Quidam de archisynngocjis noniine Jiiiius, |iroinissanique aliis pra^ripuit spe ceria saliiiem. No-
el videns eam, procidil ad ptdes ejus, elc. In hac lc- l.iiidiiiiiquc quod el arcliisynagoiji duodeiiis sit fili^,
ctione ul)i iirchisynagogiis .salvare filiain petit suaiii, 01 niulicr hxc ab aiinis dundecim sant;uinc flnxcril,
sed pergenle :id ilomuiii cjus Do:iiiiio, pcvocciiiian-i liiic esi eodeni quo h.'i:e iiaia sil lempore, itla ctEperit
hxinorrhoissu iiiulier prj;ripil saiiituteiii , ac ilciiule
' '
iiiliimuri.
filia .ircliisynagngi :id opiaiam pervenit saiiit:iiciii, Uiide eniin pene eailrinqnc sxculi liujiis xtale,
imo de mone revocaia est ad viiam, salus n.sieinli- et Synagoga in pairi.ifihis nasci, el gcntium cilera-
tur generis humani , ijii.n Domino iu canie veuiciiti! luiii iialio per orheiii coepil idnlolatria! sanie fccdari.
ita dispensala e^t, iilprimn aliqiii ox Israel ad lidein ûiii el fliniis saiigiiiiiis hifariani , lioc esl, ct siiper
vcnireiit, deinile plfnitudo genliuni inlrurot, cl sic iihilnUiria- pollutione, el supcr iis qux cariiis ac
nninis Israei salvus lierri. sangiiinis' deleciaiione geruiiiur , polest recte in-
Quis ergo arcliisynagogus isii-, quid ad Doniiiinn) (clligi.
prn filiarogaiuius adveiiit, mclius quain ipse Nnyses El (ueral ntuttu perpessa a compluribus medicis , el
iiitelligilur? linde liciiK Jairus, id esi illuiiiiuaiis, eiogaverat omnia sun, nec quid/juam profeceral, sed
sive illumiiiaiiis, vntatiir, i|iiin accepil verha vil.-e dari; maijis deteriiis l.abebai. Meilicos sive fiilsns iiiicllige
iiohis ei per lia'c ciMeros illiimiiiai, ct ip.se a Spirilii ilieul' g >s, sive philosnphos legumqiie doclnres s.tcu-
sanclu, quo vilalM iiiiiniia scribcre vel dnceie pnssol, l.iriuni, qui niiilta de viruiiibiis viiiisquc suhiilissiiiie
illuniiiialiis es(. dispiitair.cs, utilia viveiidi credendique iiisiitiita se

Qui vidciis Jesiini, priicidil :iil peles ej is, qii a r^ morialihiis dare proinitlebnnl. seu certe ipsos siiiri-
pranvidciis in S|iiriiii venluiiim iii carne hiiiiiiiiiini, iiis iiniiiuiHlns ,

qiii veul hoiiiinibus cnusulendo
liumili corde se cjus puleiiliju subdidit : qiieiii iin sese pro Oen colcndns iiigerehanl. Quihus cer-
tirca fiiiein SKCuli hominem iiicaniandum rsse talini aiidienilis gciilililas qiiaiiio iiiaîs natiiralis
cnguovii, ui xieniuiu anie omne sxciilum Deuin iiiduslna! viri'S expenderai , laiilo ininus potuil ab
•'xislere noii duhilaret. Si enim capul Chrisii D.;us, iiiiquitatis sunc snrde purguri. Sed ha^c ul>i popu-
pedes ejus, qiiid aptiiis quani asbiimpia liiimaniias, liiiii Jinl*oriiiii a-groiassp, verumqiie dc cifclo co-
i|ua lerram nnstrae inorl:i|ilatis leiigii , accipiendi gnovii adesse inediciiin, coepil et ipsa lauguoris sui
siiiit? Et procidere arcliisynagognm ad pedesJesu, spcrure pariler et iiiqnirere rcinedinm.
est legislalorem cum loi» progciiie p:Uruin Medi:iiii- Ciiui nudtisei de Jesu venit in turba retro, el teligil
rem Uei et hominiiin longe sibi dign t:iiis gluria vetlinientum ejut. Dicebal eniin qwa si letigero vesli-
pracfcrendum esse cogiioscere, ei confneri runi Apo- nieiitiim ejus, tolva ert. El confestim siccaiut est fons
«lolo, qiii:i qiiod iiiftrmumett Dei, (oriiitt esl liomin bus siinjuiiiit ejus. Venit, et Dominum taiigit Ecclesia,
(/ Cor. i). cuni ei per lidei veriiatein appropiiiqiiat. Venit aiiieiii
F.l depreciibaiur eum muitum, dicens : Quoniam filia rcirn, sive juiia id qNod ipse ail : Si quit milii mini>
4i<) IN MAUCI LVANGELIUM EXfOSlllO. — LIB. II. m
4iia'.. iiie tequatur {Joitn. \\}). \:t alibi prxripitiir : A "nla a prnniivid s.iiigiiiiiis niiilii:r>\ inox lilia arcliis)n
l'otl Dominum Dcum luum ambvlabis, Sive quia prx- iigiigi iiiorlii.1 iiunli:ilur, quij duni Dcclesia a vitio-
senlem iii carne Dominuni non videns, perarlis :um liibe iniiiidaia, ei ob lidei iiieriium lilia est
jaiii sacrametilis incarnalinois illiiis , »d lidei rt (.ognomiiinla, coiniiiiio Synagoga perfidix siiniil ct
*)(nitionij ejns graiiam perveiiii. S^cquu duiii panici- iiivldiae liictu soliiia est. Perridi:e q»ideni, qiii.i iu
|ialionesacranienioruii) ejussalv.iria peccaiismernii, Cliiislo credcre nnlnii. Iiividl,'e vero, quia Ecclesiaini
ijiiasi laciu vestinientoruin ejus ruiiiem sni SMnguiiiis credere dnliiit. Scripiuni nînnpie esl in Aclibtis
siccavii. apostolormii : Sequeiiti aulem sabbato, peneunireTta
Kons ipiippe saugiiiiiis est origo pccraii, Cujusqiic fivitas cunvcnil audire lerbum Domini. Videiilet au-
fons saiigiiinis, esl iinmunilae priinorjiuin cogilaiio- l,in turbasJud(ei, repleti sunt tele , et conlrndicebnnl
iiis, ex ijiio peccaium omne nasciiur Si;ii Doiniiius hisqu(e a Pauto dicebantar, maledicentes (-4c(. iiii)-
<nm vcrliis evaiigclicis non soliim opera et verli:i Ll qiiod aicbanl nunlii aicbisynagogo ,
Quid ullni
mala cnnipcscere, sed ei cogliaiiunuin neqnani vcxas nwtiiiirum ? per eos hodieque diciiur i|ui adeo
r;idiceiii exslirpare ciiravii , ciim Iiaec iilnqi.e sa- ili?siiiutiin! syriagogsc slalum vident, iii reslauraii
crainenils cvangelicis euiundari dunavit ,
qiiaî pnsse noii credaiit ; ideoqae pro resuscitalione illius
virliilcui exsiccantii fontis ohsceiii suis veslimeiilis B MippliCiiiidam esse nnn:rstiment.SeJ 9i<(Bimpo«ji&i7i(i
iiidlilil. sunlapud linniines,possibilin svnl npud Deum (ilure .x);
L( siaiiin Jeiuscognotcent in femeiiijso liiiHleinqua: iiiide aple scqiiilur :
i.(;erai dc eo, conrersus ad turbam aiebat : Quis teligil Jetus autem verbo quod dicebalw audiio , <i;! orelii-
j^stimenia men ? .Noii m ipse qua: nesciat doccatur iiinngogo : ?!oii timere, taniummodo crede. .\rcliisyn-
luierrogal, sed iii vlrlus qnain beiie nuverat, imo iigogiis, c<Elus docloruin iegls arcipiiiir, de quu
ipiain ipse deJcni, in nmliere declarareiur , ci Diiiiiinns aii : Supcr calhedram iloysi sederiinl
declarala agiiilai{iie vlrtute liJei toulii aj ^nliilim Scrib(e el Pliurisaii { flatlli. \x<.\\ ). Qui ti cre-
pctveiiiaiil. ilere ipse voliicrit , ctiaiii siibjec a ci Syiiaijoga
I'.t dicebanl ei (l.icipuli tui : Vides tuibam conipii salva eiit.
tnenlem le, el ilicis, Quis me leiigil? yueiii uirba passiin El leniuHl in domum arcliisijnagngi , et v dent
coinitaiis toraprirait, iina credula inulier niiiiiiiiiini tiimuUiim , et fleutes et ejulantcs multum. El lamen-
tangil, qu:a qui diversis iiiorJiinte gloracraiiiiiiKi lur, inquil , oi..ncs qui sperant in le , m (Blernum
bxresibus , sive perversis nioribus gravaiur, solo exsultubunl, el iHhabiâbis in eis. Qiiia vero Synagoga
cailiolicx Ecclesiac fideliier conlc veneraiiir. N:iiii , ,
l.x-tiliaiii li:iiic doiniiiica: inliabitatinnis mcrito iiifi le-
fîciit quidain videiiies non videni, ei audienies iion liiaiis iimisit, qu:isi iiiii'r flenics ct ejulantes nioituj
Mudiiint, ita etiam langentes non langunl, qui ikiii j;icet. Nec liiiiieii siiperiia pietas fiinililns eam iiiler-
îiiiplici, sed dubio vel siinulato corde Cliristum lan- iie paiitur, quiii potius circa fineui s.rculi reliqui.is
gunl. Uiide Ciiidam amanti quidem , sed nondum cju-. secnndiKn elrtctionem graiix salutiet vilx resii-
pleue credenti, dicii ipse : Noli me tangere. Nondum tiiil. Uiide apie subjuiigitiir :
enim oseeudi ad Potrem meum {Joan. ix). Aperte di- Ei ingressus ait eit : Quid turbamini el pluralis '.'
r(>nsquid sii i|.suni verariler langere, Palii sciliccl Puella non esl mortua, leddormit. lioininibusmoriiia
icqualein credere. qui siiscilare nequiverant, Deo dnrmieliat, in cujiis
El circumspiciebal videre eam quee hoc fecrul. Non dispositioiie ct auiina recepia vivebat, ei caro resii-
«bliviscilur lidelium suoruin Doiiiiniis, iiec iii se spe- sciianda quicscebat. Unde inos Cbris'lanus obiiiiuit-
ranies inlueri desisiii, sed omncs i^ni salvari incul nioriui qui rcsurreciuri esse iioii diibiianiur,
leiitur, suo dignos inluitu :ic niiscrationc juJical. dorniientes vocentur ; sicut Aposiolus : Solumus,
Iste auU'u pauptr clamavit , et Dominut exandifit inqull, vot ignorare fratret de dormienliOus, ut non
eum. contritlemini ticut et cceleri, qni spem non habent
Mulier aulem timens et tremeni , siir^ns quod [)
{I Thess. i\). Seii el in parte allegoria;, cuin anima
faetiim esiet in le, renit et procidil anle eun. et ili- qnx pi-cc.ivenl ipsa moriatur . l.iinen ca qiiaiii
tit ei omnem veritulem. Lcce quo inieirog:iiio Du- Domiiius resuscil:»nd.iMi alque a i vila n ;cleriijiii
iiilni leiiJebal , ui vldelicoi cuiiliteiiic palain mulirrc praivijil esse veiiiiiiaii , noliis qiiiJeiii morlua
Terilateiii suse diuiiiiie iiilintiii.iiis, subitx creduliia- riiisso , sed ci uiiJ.irmivisse dici non iiicoMgriic
lis, divina; propitiatioiiis , iic J^matae sibi sanalionis, poiesl.
ct ipsa ceriius coiilirinarelur in fiJe , et piuiilMii Et irridebanl eum. Ipse vcro, ejeeiis omnibus, assu-
s.Tlulis el viire prxbeielur e.veiiiplum. Deniqiic sc- mil paircm et niairem puella', eic. Qiiia verbiim resu-
ipiitiir. sciiaiiiis iirideie qu:iiii cieJrre iiinlibaiii, inerilo
lUe uutem dixit : Filia, fidet tua te talvam fnil. foras etcludiinlur, iil pnle inJigni qiii poleiitiam
VuJe inpace, el eilo sana a plaqa tua. Necdixit: Fides rcsuscitaiilis ac resurgeiiiis my-tleiiuiii videreiit.
tiia te salvaiii lactura esi, sed sitlvam fecil. In eo Ilein foras tuiba ejiciiur, iit puellj .-iiscilcliir, quia
iiiini quod credidisti , jain salva facla es : Adhuc eo si non prius a secreiioribus cordis e.xpellilnr, iiiipor-
ioquente , veniunt ad archisiinagoijuin dicentei ; Quia liiiia sxculariiini niiiliiludo cnrariini aniina qii,e iii-
bliu luu morliia esi, qud uliru vexns tixujisrum? S:\- iiiiisci'u.>- ja'e' iiioiiua, iion resiirêl. N.iin duni se
m BEB.i; VENKK.XBILIS OPP. PAUS II. SECT. I. — EXEGETICA CENUI.NA. 18i
jiei'iiiiiiiiiii'i;is ierreiioniinilesideii'iriiin cogil.^tlirmes \ siin:i noxios aclits sold fatna cnmiiaii. Nnlaiidiim
fpargit, ad coiisiileralionuin $ui sesc niillaienus cul- aulem, quod qi.ianlo gravior aiiinix iiiors itignicrli,
ligit tanto .icriiis necessc esi, nt resurgore mereanir.
Et lenens maniiin pnellte , ait ilti : Tabatlia cumi, ;;>(£niteiilis fervor insislal. Nani leviores cl quoti-
qnodetlinlerprelatiim : Puetla tibidico, surge. QuxrM diani erratns levioris pccniienli» pnssiint reinedio
diligens lecinrqiDirc verax Ev.iiigelista diniun) Salva- ciirari. Qtjod occulle iiolens (istcndcre Doniiitiis,
loris cxpoiieiis, inlcrpnsnerit de stio : libi dico , ciini jacenlem in conclavi morluam facillima ac brevis-
iu S}TO iennniie qiiem pnsuit non plns sil dictuni siina voce resiiscilat diccns : Puella, turge, Qnam
quani Puella, iurge. etiatii nb l.icilitatpm resnsciiandi j:iiii innrtoaiii
Nisi rorie |irop(er exjirinicndam vini dominicaK liii.<se itfgaverîl. Oelatnm aiitein foras jiiveneiii
jiiSitiiinis, lioc agendum pulavit , niagis sensinn iiioitiiiiin, pliiiilius iit reviviscere debeat iliciis cor-
loqiieiiiis (]uani ipsa vcrLa suis ciiraiis iniiniare rolioril, cuin ait : Ji<vriii$, tibi dico, surge. Qiiaiii-
lcctoribus. diianiis vero iiioituiis, iit longa premeiitis septilcri
Natn et ramlliare consiai essc Evangeiislis atque clausira evadere possel. Fremuit spirilu Jesus, iiir-
apostdli;, ciim ile Veteri Tcsiameiiio icstimonia bttvit seiptim, lacrijmas fiidit, riiriHm fremuit, ac
" magna voce clnmavit Laiare, vct,i fvras. El sic la::-
assuniiint, inagis seiismii proplieticum ponore curare :
quaiii veilia. Teiieiis aiilciii nianiini |iiiell:c Ooini- deni qiii crat despcr:uus, disciisso lenebrarum poii-
niis, siisiitavit cam, qina nisi prius iiiiindata; fuc- dcie, vita: ltici(|ue reddilur. Sed el hoc iiolandiim,
riiil iiiaiiiis Jiidacoriim, (|u:c sanguinc pleiix snnl, quod i|uia pnlilica nnxa piibliro eget remedin, levia
svii:igflg» eoriiiii iiioritia iioii consurget. autein peccati leviori ct secrela qiieiint poenitciiiia
Ili coufetlm tuirexil puella, et ambulabal. Cen", dcleri, puclla in donio jaceiis paucis arbilris exsiir-
«tirrpjcit e( ambutabat. QucnicuiKjue Ciiim pecralis gil, eisdeoiqiie vcheincnter ut iieinini id loanifc-
innriiiiim supernx inaniis niiberaiionis rfsuscitaiiira stciil jir.xcipilur. Jnvenis extra portaiii turba iniilta
leligcrit, noii soluin a sordilms el veterno srcleruiii comilanlc .ilqtie inluente , susci alur. L:(Z:iriis de
exsnigere, sod cl in boiiis continuo proliccie dclio: moniimenlo vocatiis, in tantiiui pnpulis inninuit, ui
•iperibiis , vide'icct juMa ps:ilmistain , ingrcdiei>s cb corum (|iii viderc tfsliinoniiim, pliiriinx Ooiniiio
iine niacnla, ct opera cvcrceiis jii^tilix. liirbx ciiiii paliiiis nccurre rent, el niitlii proptrr il-
Et obslupuerunl stvpore marimo. Et privcepit itlit liiin al<iieiit cx Jiiila-i«, ct credcrent in Jesutn.
veliementer ul nemo id scirct. I't jusiit dari itti man- Qiiartuiii vcro ftiiirltitiiii iiuiitiaiile discipulo Doiiii-
ducnre. Ad lestiiiKiniiiin qiiidcm verx rcsiiscitntio- _ iiiis aiiiiivii, scd (|iiia i|ui pro cjiis excitatione preca-
non veriias
c'
iiis dari puell.c inaii<Iurare prxcepit, ne rcnuir, vivi dcrueraiit : iJimilte, inqiiil, ut mor.tii
sed phiiniasnia, i]uiid npp.irebai, ab iiicrediilis pu- sepetiinit niortuos sttos {Luc. ix), id est in:ili malns
l:irclur. Scil ct >i qiiis a spirit:ili iiiorle sinrcxerit, noiiis laudibiis gravcnt : Ct quia noil adest jiislus,
cnelesti neieisc csl nicx pniic saticiiir, ei (livini ipii ciinipial in iniserir.ordia, ideum peccatoris im-
s( ilicet verlii cl sacrosaiicii aliaris p.iriic(>|is cffc pingiici caput eorum.
I' iis. Nain juxta indriileiii iiiielleciimi, trcs illi nio;'- t:APUT VI.
iiii qnos Salvalor in <orp(irilins siiscilavit , Iria Ei egrcs^Hs imle iibiil in pniriam tuam, el sejueban-
geiiera rcsiirrcciionis aniinuriim !îi;niitcaiit. Si-ji- tur iliuiH disciiiuti lui ; ei facio labbalo Cirpil in «y»i-
.leiii iiiKiniilli coiiseiisuin nialx dclcct:itioni pia<- njoga docere. El mutli aiid enles admirabanlur in ilo-
Itciiilo, hitcnle lanliiiii coîlationc pcccali silii inor- clriiin ejus 'liccnies : Lndc liuic liaec omnia '!
V.I .//.<r
leni conscisciint. Sfd lales se vivilicare sigiiilicans esl sapienlia qiia: data esl illi, cl virlutes lalei qua: per
Salv:itor. resHscilavit filiani arcliisynagngi noiidoni uiaiius cjus ilficiuulur? VMiiwi fjiis Naiirelli diri!,
lor:is el'iiaiii, êd iii domo mnriiiîii, qiiasi viliuiii in i|iia eial iiiilrilus. Scd qiiaiiln Nazarciionim ra-ci-
.ecrelo in cnrde rc!;cnteni. Aiii nnii siduin noxi.e I3S, qiii cimi (|uem 'ii vcrbis factisipie ipsius, si mcis
delfcialioiii con«enliendo, scd et ipsiim inaluin quo n non leva fuistel, Cliristuiti cognosccrc polerant, ob
delrctaiiliir cxpleiido, miirtmim sniiin qtiasi cxtra solaiii genciis notitiarn contcmn.mt. Sapientiam aii-
porias eneriiiit. Et lios sc si paMiiliMin, nssu cil:iri teiii :id docirinani, virlutem reli-riint ad saniiatos ci
demoiislraiis, snscitavit jiivpneiii liliiiiti vi>lii:i^ cvtra niiractil.i, (|u:l' f:icieli:it. Qii;e solcrti ac piilclir:i di-
portas civiNilis ebliini, Cl icddidit iii:ilri sua\ qi:i.i Sl:iiilia coniiticiiior:it A|iosl(ilus diccns : Judici »i;/iiii
lesipisccntein a pcccali lenclnis aiiiuiam iiiiil:iii pelutit, el Crwci sapicnliam quifiunt ; nos autrm prce-
res<ituit Lcclesi*. Qiiid:im vero iioii solnm cogi- dicaiiiui (.hiislum crucifixuni, Juda'ii qiiidem scaitJa-
taiido, vcl f.icieiido illicila, sed ci ipsa pecramli liim ,

genlibus autem iliitliiiain. Ipsis vcro tocatts
consneliidine se, qiiai-i scpeliindo forrtiiiiptini. Ve- Jiidais et Crwcis, Chrislmn Dei rirlulcm el bei tn-
picntiam {I Cor. iiiiiiiriini seiilciiiia lirtii-

rniii nec ad lins crigciidos iiiiiinr lit viriiis ct gratia i). Iii qii;>
Salvatoris, si lanicii adsint cogilatioiies sollicil:i', tciii ad sigita reliilit prii| ler Jud;r(is, spicnliaiii
snper eorum salire veliil devoliC Clirislo soio- iiutciii ad doclriiiani propler Crircos, id est geiitcs.
i|ii»
tes iiivigilaiil. N:trh :iil Imc iiiiiin:indiim, resu^rilavit jVoiiiie iste «r faber filiut Hniia\ fialer Jiicobi, et
l.:izariiiii qiiaiiior dies in tiionunienio liabcniciii, ct J.scph, et Juilie, et Simonis? ^'onne el lororet ejiis
sorori- alie-tanip j:iui fcltntcni. iniia iimiiriiiii pcsli:c iiiibisi nm suui ? Ei tcaiidaliiabnnlur in illo Scati-
J8S IN MAUCI EVANCKI.mM KXPOSITIO. — LIU. I!. 1^8
il.ilniii el oiror Jiid.riinini. saliis iinsira e-il, rl lii-- A oroiilla cnrdis, qiioil iiiir.iiidiiin i;iiiimr(> viili li.iiii-
relicorum cnndemiialio. Iii taiitiiin eiiiiii c^Tnob.int iiibiis, mirari se cnrani liiiiiiiiillius osieiijil. .Miraiid.i
lioniiiiem Jesnin Cliristuin, iil hiinc r.iliniin , et eiiiiii cral fides Centinionis, qui sine liuiiiine dn-
juxta aliiim Gv.ingellstain, fuliri clain.iient liliiim ;

rlitre, sine eloqniis Scripiiirarum, ».iiie oraculis an-
fralres quoqnc et snrnres ejiis sccnin cs«ic icsiaren- geloruin, tnnluin nalurali sen.^-ii diviuiiiis illuininal»
liir. Qiii lami'M non lilicri J-iscph aiit Mari*, jiixla coîiovit per niiracnla Deiim esse vernm qiieiii iicr
liTreticns, imlandi snni, sed pn>iiis iiixi:< iiiurem liiiinaiifi! fiaKililatis inlirma hoiu''nein esse Terinit
!-a<rae S<'ripiiira-, cnpnaii ipi>nriim siinl iiitp|li|;enili, nnvenil. At coiilra, non iiiiniis ailinirauda N;ixare-
Hiio modn Aliraham el Lot fralres appellauuir, cnm nnriiin inlidelitas, qui el doclnribns abiiiidanles, et
essrt l.nl niiiis fiatris Abrahx. El niiilia liibos Im- eloqiiiis divinis in qiiibiis Clitisii pr.idicabaliir ad-
jiisinoii. veiitiis, ipMim eliain prxêiiiem liabeiiies Clirlsiiiin,
Non aulein sine cerii provi-ione sacrimenii Do- agiiitionem sui illis ei verbis ingerenieiu el si);iii$,
niiniis in canie appareos, faber et fabri lilitis .Te-^li- nihiloniiiiiis incredidi dnrabaiil. Sed iu uno coiuni,
mari ac dici volnit : quiii |ioiius cliam pcr hoc se Judiornin miraiida iinialnr cfcil.is, qui nec |(r«-
ejus ante ».¥^1113 lilium csse docuu, qiii falirirator |ilietis siiis credere de Cbrisio, nec ipsi lnter se
omnium in principio creavit eaclum el leiram [Joan. 1).
" natn viiIik riinl credcn; Cliristo. In altero iides co-
tiam elsi liuiiiaiia non sunt ciiiiipar.ninla divinis ,
ronainr gentiiim, qiil inter Juda;os naiuin , scd
typus lameii integer esi, qnia paier Cbrisli igiii expuUuin ipsi cuiu oraculis sacris inediaiorem Uei
operatur et spiriiii. Unde ct de ipso lanqiiaiii de ci boiiiiouin, Itniniiieiii Jesunt Clirislum suscipere
fabii lilin prxcursor siiiis ait : Ipte vos b.ptitabit n iiieiiierutit.
Spirilii tanclo et igni {Maltli. 111). Qiii iii domo ni:i- £1 circuin bat castellu i/i circuilu docens ; el voca-
giia hiijiis iiiundl diversi gcneris vasa faliric.ii, iiuo vil duode.iim et cirpil eos niitiere hmos, el dubul illit
v.isa ir:e siii spiriius i|;iie iiioll endo, iii iiiiseicir- pulcslntim spiriluum immundorum. Denignus «t cle-
li.-c vasa cnininulat : sed liujiis sjcranieiili Jiid.ii iiiiiis Doiniiius au iiiaîster non iiivitlcl sirvis alqne
ijinari : divinx virtiilis npera pinsa|iij: cainalis di-,cipiil;s ail virlules su:is ; el sicnt ipse ciiraver:ii
rontemplaiioiie despiciuni. < iiiiiein laiigiiorein ei uiiineni iiinrmiialem. apuslulis

Et dicebal eit Jesus, quia non ett pruphea sine qiioqiie suis dcdil potesiateiii, ul ciirariMit ouioeiii
H nore, nisi in patna suu, et in cignalione sua, et in iiiniiiiitalcm, el oiniuni langiiorem. Seil iiiiilta ili-
ilomo lua. rro|>bctaiii dici in Scri|iliiris Dniiiiniitii siaiilia c-t iiiler liabere et Iribiiere, ilonare et ncci-
Jesuni Cliristuin, el M<>ys s leslis esl, i|iii fnluiam _ |>ere. Isle quodciin |ue agii, poiesiaie Doniini agi|,
ejii.s incarnalioneni prs^direns lilii? Isiail, ail : Pro- illi si qiiid faciutil, iiiilieclllit.<lcre s<iam et virtiitein
plielam vobis suscitarit Dcminus Deus iii's.'ir de frntri- Doitiiiii conliienliir, dicentcs, iil Pitrus : fii non.ine
bus veslris, inH'iunm nte, ipsum aud.etit. Nnn soliim Jetu Clirisii yaiareni, turge el ambula \..\cl. 111).
aiitiiii ipse i|iii c:ipiit et Dnniinus t-l proplielariiin, Ei prfccepit eit ne quid tollereut iii ria, nisi lirgam
.srd el Elias ei Jcrennas, c^neiiijuo proplnla, iiii::o- lanlum. Non peram, non panem, nequt in xuna ns,
res iii palria siia quain in ciii-ris civiialibus liabili ted caUealos sandaliis, et ne induerenlur duabut Itini-
suiil, qiiia propeiiiodiiiii naiiirale esl i i<es seniper ci.i. Taitla pr^dicaiori dcl el iii Oen esse lidiicia, iil
riîliiis iiiviilere. Non onini cniisiderunt pr.isentia pnisciilis viiî: suinpins qiiainvis noii |iriivideai ,
v;ri opcra, std fr:<gileiii reci>rd:iiilur iiil:in:i:iiii, laiiieii sibi Ims iton deesse ceriissiine sciat. Mc diiui
<|iiasi non cl ipsl per «osdeni xlaiis giadus ad inu- iiiciis ejus occupalur ad leniporalia, niiiius aliis
liirain •TUiem vencrinl. provideat xienia. Sulel autein quxri, quoniod<i

F.l non polrrat ibi viriulem ullam facere, nisi pancos Mallli;cus ei Lucas comineinoraverinl, ditissc Duiin-
infirmos luiposiiis maniOus curavit. I.i mir^balur pro- iiuiii dijcipu i», ut ncc viri;ain ferreiii ; cnm dicai
pler incrediiiilulem Hlotum. iNoii qno i-liaiii lllis in- MarciiS : Et prcccepit eis ne quid tollerent in via, ni>i
crediilis facere iion polueril virliites niullas, sed n ttiâni lanruiii. Quod ila solvilur, ul inlcltigamus.
<|iio nc niullas facleiis, cives iiicredulos coiidemna- sub iilia sigiiilicaiione (ll(t:im virgam, qux seciin-
rci. Polest aiilein et alilcr iiilelligi, qnod Jesus de- duin Marcum feienda csi, el siib aiia illani, qu:i:
spiciatnr in doiiio et iii palria siin, lioc esl in po- secundum M:itiha'um et Lucain non est ferenda :
pulo Jiid;rorom, et id<:o p:iuca .Ni^jiii ibi fiicerit, ne sicul siib alia signilicatione iiiielligitur tenlaiio, di;
peniliis inexcusaliiles liereitl. qua dicliiin esi, Deut nemiuem lenlat, et sub all.i
Hajnra auicm sijtna quutidie iit genlibus per apo- diciiiiii e.sl, Teniiit vos Dominut Deus lesler, ut sciat
siolos facil, nott lain in sanalione ciirporuin, quant (I diliyilii eum. Illa seduciionis esl, hi-c prob:itioiii-'.
in aiiiniaruin saliiie. Qiiod autcm niirari diciiur IJtrumqiie ergo accipiendu;n est a Doinino aposiolls
Doiiiitms iiicreiliiliiaieiii illorum, noii qita-i inopi- d clutii, et ul iiec virgant ferreiit, el nl non iiisi vir-
iiaia el iuiprovisa iniraiur, qui novil nninin ante- gam lerreiil. Com enini secuniliim Matthxiitn dice-
iptani liaiit. s>rut tiec bdem Ceniiirionis, quasi norel eis : Nolite possidere aurum. neque ari;en(i(iii.elc.;
vam ei antc iiicngiinam mirari tunc coiplt, quando coiiiliiiio siibjecil : Dignus eil enim operaiiat ciboiuo.
!iii<li<'ns vcrlia pia: conressinnis ejus ail : Quia ntc in lliide siitis usicndil ciir eos h:cc possidere ac ferre
isinel ((iiKdih fi lem iMfiii (l.iic. vii), '-cd qiii iiovit iiolncrii. tioii i|iiod neces-arin non siitt susicniaiiniii
,
1S7 Kl.l);K VEMKftAIllLIS UPP. PAKS II. SECT. I. — F.XEf.l.riOA CKNUINA. 1S3
iiiijiis vilx, sed c|iiia sic eos iiiitleli.il, ul eii U.vc A ftUmesl :
lii quamcuitque ddialsiitautcasleltuininira-
•lebcri mnnsir.trft alt lltij, <|iillus l''.v:ingelium cri;- veriiis, iiite^rngate quii in ea diijnui sil, el ibi ittaiiele,
deiililius aniiuiitlarciit. Cl.irel aiiiein, Ii.tc nnn ii.i (loiiec cxeain (Haltk. x). Dai const.inii.-c gfnenle
t>racce|ii6sp Doniinunt, tair|iiain Kv.mgi-list.-e vivere miiiilatiiiii, iit linspitatis iiercssiiinrniis jiira cuslo-
oliunili- iioii debeant, qiiani eis prirlicnl.lMis <|iiiliiis iliaiil, lilieiiiim a pra'dicatore regni riEleslis astnieiis
iiiinniitiant EvanKeliinii. Alini|iiin coiitr.1 hoc piu^cc- ciiisiiaie p<'r ilomos, ci inviolaliilis linspiiii jiira
pliiin fecisscl aimstolns, qiii victiim <le in:iniiuiii atniitere. Noc oiiosc seciinctum .M.itthxum, domus
su.iriim laliorilms transigel):it, ne cuiquani grzvis qiiam ingrcdiantur apnsioli eligcnda deceriiitur, ut
cssel ; se<J pniesiaiem <1e<lisse, in (|ii:i scirerit silii niiiiaiidi liospilil iiecessiiudinisqiie violaiid.^G cauâ
Isia ilelieri. Ciim antem a l>i>iiiin'> :ilii|<iiJ iiii|iera- liiin SlippOI:lt.
tiir, iiisi fi:il, iiioliedieiili:fi cuipa est. Cum aiiiem El quic.unque non receperint vos, nec aitênnt roi,
pnlesias (latiir, licel uiiicuiquc iinn uii, ei lanquain rxemilea inde excuOle pulctrein de pedibus vettris, in
<le suo jure ce<Jere. Ilnc crgo oidinans Roiiiinus, leslimoniiim illis. Pulvis exciititur de pedibus in tc-
qnnd eiim ordinassi^ dicit :ipns'.n|iis, iis (|iii Iiv:inge- siiiiHiiiinm bboris Mii, qiiod ingressi sint civitaiem,
liiim annuniiani, dc Evangelio vivere, il!a ;ipiis;cilis ei pr:i:di(aiio aposinlica ad illns iisqne pervencrii.
loijiiebalur, ut seciiri iinn po<'idereiii, nec poiiareiil " Sive cxctiliiur pulvis, ut niliil :ib eis arcipiant, iic
biiic vita; necessaria, ne ' iiiagn:i, ncc iiiiiiiina. iilco ail >iciiiiii qiiideiii necessariuiii, qiii ri^vangeliuiii
apposuit, Nec cirgam, osieiideiis a fidelilnis siiis spreverint.

nuinia dclieri ininislris siii.s, iiuila siipeiniia nqiii- Ei ereuiiles priprf.'<«ft,-in( u( p(Bii((c*iirinm ageren', et
reiilitius. Ac per lioc ad'leiidii, f>igiiin eil cnini o/ie- daiiionia mulla ijicii bant. elc. Diiit apObtciiiis Jacn-
Cflriu» cibo suo, prorsiis apirnil el illiisliavil, iiii lc \ iis : I II firinatuT guis in vobis, inducal preibyterot
liaec nninia loqiHTciur. II:iiic eri;o potcsiatcm virg-.i; luclesia;, e: ortnl super ipium, unjenlts enin oleo i/i
iioinine signilicavit, cuin dixit. r.e ipiid tollereiil in iiom ne Oomini. F.t si in pecealis sit, diniittenlur ci
via, nisi virgam lantum, iit iiilelligKur qiii:i per pn- {.lac. v). Unde patel ab ipsis apo>lolis lniiic saicctê
iesl:iiem a Dniiiino acccptam (qua> viig:e iioinine l.ccle i:c iiinreiii csse tr:idilum, iit energiiniijiii, vel
sigiiilicaia esi) eliain qua; iinn pnrtaiitur, nnn ilc- :ilii i|iiilil)el a>groli uiiganlur o!en, pontilica'! beni:-
cruni. Iloc et de diialius timicis iiitell gendiinfi est, clcc ione coiisecrato.
ne qiiiilquani eornm prailer c;ini, qir,im essel indii- l'.t uudivii Herodes ret (iiianifestum enim facluin
Itis, aliam poii.iiid:iiii piit:ircl, sollicidis ne opiis esi nomen ejus) el dicebant, quia Joannes Bapiitla
cfsel, (uiii ex illa p(ii(!siriio possel accipero. Prnindc p ti^""'''''^''- U'ia'>l3 Judscorum invidia, qui coiiir:(
.Marcus diceiido calccari eos sandaliis vel solcis, lloiiiiniun malitix riiror exstilcrit, ei umniljus pcnc
Mliquid lioc c:il<'eaiiiciilum mystlc;c siîiiniâtionis l-icis Lvangeiii doccniur ; ecce cnim Joaiiiieiii ilo
baliere admonei, ut pes neqiie tectns sii, neqne ipio diciiiin est, quia signuin [ecil nullnm, a innrluis
nudiis ad lerrani, id esi, nec (icciilteiur Evangelium, potiiisse rcsurgcre, niillo altemanie crcdebaiit. Je
iioc lerrenis ciniinodis iiinilalnr. tum auicm virum approbalum a Deo virlaiilius el
tt qiiod iion piirl;iii vcl lialccri diias tiinicis, scd ii'jnis (Act. ii), in ciijus vidclicct iiioile eleinenla
cvpiessiiis iiidiii proliibct, dccons ; et ne iiidneieii- iicmiiernni, resnrrectionciii vcio atqiie asceii&i,i-
lur diiabiis tiinici^, qiiiil ens ailinnncl, njsi iioii dii- iicni , angeli , apostoli , viri ac rciniii.-c cenatini
plicitcr, sed siiiipliciicr niiilinl ire? Aliter. Iii dna- prxdicjbaiil ; iioii resurrexi^-se , sed rurlim esse
Ims lunicis viileiiir iiiilii diii.lc x cislPiidere vcsliineii- ablalufn, Credere nialueriini.
lum, non qnod in locis Styllii:c glaciali nive rigen- Qui cum dicereni Jnaunein resiirrcxisse « nior-
libiis, una ipiis liinica dcbeat esse (oiiienlns: sed tuis, ct prnpierea virliites innpiiiatas sive operatas
quod in tuiiica vestimenliiin iiileilig.iniug, iie aliud essc in illo, liene onmimodis de virtiile resurrectio-
vcstiti, aliiid iiobis ruliirorum limore servcnius. Al- iiis seiiserunl, qn d mijnris pnteiili.u ruturi siiit
legorice auiem pcr peram, oiiera sueriili, per paiiciii D '''"Cl-i c'"" a inoriiiis resurrcxcriiit, qiiaiii fuerc
ilclicia! leniporabs, per xs in inna occiillalio sa- cuiii cariiis adbiic infirniilaie gravarenliir.
piciiti:e dcsigiiaiiir. Scd et ipsiim resurreciioiiis iiiiraculuin non esse
Qiii enim sapicnti.i' veibiiio lialiei, sed linc ern- iiicrciiibilo dnciieriint, qiind nullo dorenle sponle
giire protiiiin negligii, qiiasi pcciiinaiii iu znna clau- cicdiderunt, qni Mincn seipsos rein credlbilcin in
s.im leiicl: et scr pliiin esl : Supientia abscondila, el Doiiiino nnn rredidisse, snx ineritn ca.'ciiatis ci
ihesaurui occullus.'iuiB utiiitas in utri.<ifjiie{!'cci. xt.i)^ invidia> prnbarunl.
f<on ergo aposlolis pera, nnii panis, iioii .rs iii zona Qiioaudilo llerodtsait : Qncm ego dccotlavi J oannem
fercndiiinesl , quiaquisipiis (ifliciiim ilocinris acccpii, liie a moitiiit resurre:iil. Lucas de hoc it:i scripsil : An-
iieque nnenbug sxciil;irium iicgolioruiii ileprimi, d vii aulein Herodes letrarclia omnia quee /icbnnt abev,
iici,'iie desideriis carnililius resolvi, ncipn; cnininis- et InviHubiil, co quod diceretur a quibuidam, quia Joan-
'Siim silii taleiitiim verbi, sub otio debel lcnti lorpo- nes resurrejil a niortiiin ; a quibutduni vcro, quin Eliai
iris .ibscoiidetc. upparuii, ctc. (Lnc. tj). liii«lligeiiiliiin esl ergn, ant
Et 'icebat cis : Qtufcunque inlroierilis i:i doinum, post lianc li3:silationem roiilii inassc ciim <» aniino
tlUc mnnce, dancc rxenhs indc In M.il!lia.o ila scii- suo, quod ab alii'i diccbaiur, riiin ait : Qncm fg"
i
fS!» IN MAKCI EVANGELIUM EXPOSlTiO. - LIB. il 1?0
dccoltavi Joannem, liic a mortuis resurrexit. Aut i(a A '"o dixil : Cafiut Juannit BapliiKr, elc. lleroJins li-
|iroiitiniiani1a sunt lixc verb», ut hxsitnniem adlmc niens nc llerodet aliquando re.sipisrcrct , vel l'lii-
ir.diceni. Si eiiim diceret : Nunquid nam liic est, aiil lippo fratri amicus neret, aiivie illiril.T nupli.c re-
iiunqiiid forie hic est juaniies Bapiisla? non opus piidio sivlvereiitur, nionct nii.im, iit In ipso sutim
csset admonere aliqiiid dc pronuiitiaiioiie ,
qiiia dii- convivio r.ipiii Jnaiinis pnstulel, dij;nii opere salla-
bitans atque hxsitans intelligatur. Nnnc qula illa tinnis, digiiuin s.ingulnis pr.Tminm !
verba dcsunt , iitroque modo pronuniiari poiest, ut /'."( conlristaius est rex, pmpier jutjuTandum, el
aul conririn.itum eum ex alinnini verbis credendum propler timul recunibentes noluii caiu coniritlari , sed
diiisse accipiamus, aut adhuc (siciil Lucas comme- mitiotpiculiitoreprcecepit afferricaput ejusintlitco,eic..
inor.tl) liaesiiantem. Cnnsuetiidinig Srripliiriirum esl, ut opinioneiii mul—

Ipit enim Herodes mi$it ac tenuil Joonnem, el vin- iorum sic iiarret liisloricus, qtinmodu eo tempnre a!i
xit eum in carcere propler Herodindem. Vetus narral nmnibus credebalur. Siciit Joscpli ab ipsa qiiuqiic
liistoria Pliilippum Herodis maJTis filiiiiii , sub qiio Maria appellatur p.iler Jesu, i(a el nunc Hcroiles
Oouiinus fugit in i€).'y|iuiin, (Valrrin i.jiis llerndis diciiur coiilristaliis, qtiia linc discumbentes puta-
sub quo passus esi thrisius, diixisse uxorem Hcro- Iiniit. nissiniulator eniin meiilis su.i! et artirex linmi-
d adein, filiain regis Arei;p. Poslra vero, socerum " ciila, irist.tiam pr.Tfercbai in facie, ciim laetitiain
ejus, exortis quibusdam conlra f(encriim siiniiliini- h;ilicret iii nienlc. Sceliisque cxciisat juraincnlo, ut
bu$, tulisse liliani suain, et iu dolorem mariii prioris, .'iib occasionc pietalis, iinpiiis lierel. îioiJ autein
iniiuici ejus luiptiis copula^se. Ouis sii aolrm liic siilijicit : lit propter limul recumbenits , vull omnrs
iMiillppus, Cvangelista Liicis plenius dncet? Anno s cleris siii esse consoncs, iit in luxiiiioso iintiuro-
quinlodecimo iinperii Ca^saris, pocuranle Ponlio P.- qiie convivio, rrueiitx epulgp dcferreiiiiir.
lnlo Judoeam, lelrarcha autem (jalilma: Herode, Phi- El allulit caput ejus in disco, el dedil illud puetlce,
tippa auiem fratre ejui telrarcha hurace et Trachoni- et puilla didit ma'ri suw. Hoc jiixia lilleiain racliiiu
lidit regionit (Lue. iii). Ergn Joannes Daptisia, qiii sil, iios auieiii iisine hoilie crriiiiiius in oapiie
veiiit in spiritu et virtulc Eli^r, cadcm auctoritate Joaiinis prophetar, Jinl.ios Chrisliim, qui cipiil pro-
qua ille Arliab ciirripuerit et Jfzabel, :irgiiit Il<>ro- plietariiiii cst, per lidisse. Aliter: D.'Co!laiio J.>aiiiiis
deni ct Herodiadem quod illicitas niiptias rerrrint, iir.noralionem famas illius, qiia Christus a populn
et iion liceat fratre vivenie Kerraauo, illiui uxnreiii rredrbatur, insinual, sicut exnllatin in criicc Ooiniii
diicrre, nialciis |iericlilnri apiul rrgein, qiiani iropirr Silvaloris, profrCliini designahat lidri ,
qnia ips«
adiila'ioiiciii o^se iinmrinor praecepioriim Dsi. priiis a tiirbis propbcla esse piilaba'iir Diiniiniis pro-
f,
Ll cum (tiei opporlunus nceirfissfl, llcroiiei natatis p' etariim, et Ciirisliis Dri lillus a ciinnis lidelilnis
sui rcenam fecit principibu'>, elc. Suli niiirlaliiini lle- cst agniliis. Minnlns er(-i> c:ipilr .ItKinr.cs, e«all:iliis
rodes et Tliaran Irguiiiiir diem nalalis sm gaudiig esi in crncc Doiniiiiis, qiiia, siciil idcm Joiuinrs ait,
fcstivis celebrasse ; S' d uterque rex inlausto auspicio ilUlin oporlrbat riesrerc, Jo:iiincin autrni niiiiiii.
festiviiaieni suam sangiiiiie fopilivit. Verinn llerodes Illuni aulein qiii prophct» astiinabalur Clirisliim
lanlo iiia]i:re iiii|iirtate, qunnln sinriiiin cl iiinocen- cognosci, et euin qni Chrislns pro virtiilum sntilimi-
teiii duciorem \eriiatis, el prjcdncin vil:c ac re^ni lale piilabalur,Christiesse pro|)liel:im, et pr.i;ciirs(>-
co-lestis orciilit, et lioc pro voto ac pelitione s.ilia- rem decebat iinelliKi. Quod ipsiiin qiioque disiiii-
tricis, iirquc euin caput occisi aiile ronviv:is iiirerre clione leniporis quo iiierque jil.>riiin naiiis esi, salis
puduit. Nain 1'tiarao iiil tilis vesaiiix commisisse le- aprrte >ignaiiim csl, qiiia Joaniies quidcin, qneiu
giiur, sed lantuin percaiiiem silii euiincbiim viia opnrlebat miiini, cinn diviniim lumcn dccresccie iii-
privari jiibens, quo lnngiiis a veriH. ciiltu religionis cijiii, natiisest. Domiiiiis aiiicin, qiii vcr:i liix inuiidi
aberrat, eo levius in violaiione sii.i; lestivii:iiis dcli- est, co aiiiii lempore qno dics rrescere iiiripii, ln-
quil. Allamciicx ulriiisqiie rxcmplo probaliir, uliliiis ciflua nobis snrc dona naliviiaiis exhihiiii.
esse iiobis diem niorlis fiitiira: tiniendo, et casie Quo audito,disciputie)usveneTunt,ct lulerunuoriius
agendo sxpius in nieinoriaiii i'cvi'c:ire, qiiam dirni fjus, el posuerunt iUud iii monumenlo. INarr:il Josc-
nativiiatis luxuriando celebrarc. llomo pnim ad la- pliiis, vinctiim Joaiinem in caslclluin Mncliernnla
borem uascitur in mundo [Job. v), cl clccli ad rc- nbduclum, ibiicie iriinraliiiii. Narrat lllstnria ecclc-
ûiem per niortem trQnseunt e inuinio. siaslica, sepultum cuin iii Sebagte urbe Pal.rstin.T,
Cumque inlroissel /i/ia iptius llerodiadis, et sfil- qii:c quond.i!ii Samaria dicla cst. At leinpore Juli.uii
taiset, el placuisiet llerodi. finn excusaiiir ileroiles O principis, iiividentes Chrislianis qui sepiilcruin rjiis
qiiiid inviius et noleiis p-ôpler juranioiilum bomiri- pia golliciliidine rrcqiiRiilahaiit, paganos invasisse
dium leccrll, qiiia ad hoc fnrte jiirivil, iil fulurac iiioiiiiiiieiiiiini , ossa disprrsisse per cainpos, et rur-
iiccisioni niacbinas pr^pararel. Alioquin si ob jus- suiii collecta igni crcmisse, ac deiiiio dispersisse pcr
juranduiD fecisse se dicit, sl patris, si matris pnsiii- agros. .Affuissc tuiic teinporis ibideni dc Jrrosolymi»
Ussei inieritum, faclurus fuerai, an non ? Quod in se Mionaclios, qui, iiiixli pagaiii^, ossa lcgcnlihiis inaxi-
ergo rcpudiaiiinis (uit, ciiiiieiiiiiere debuit cl lii iiiaiii enriiin parlrin cnngrrgivcrunt, cl ad pairein
prnpliela suiiin Philippuin Jerosolyiii:iin deUilcrnnl. Et ille
Qiia ctttn exissel, dixit malri luff : Quid pciam ? El iiii ii ca beato Aihanasio Alcxaiiilrix cpisropo, ibi-
m BED.E VENEKABILIS OrP. PAUS II. SECI. I.— EXEGEriCA GE.MINA. I9i
quc scrvala iisf)iie ail lempora Theopliili ejusdem A reiii inisereri, el vi:im v\s verilnlis doceiuti) .ipcrire,
iirbis episrnpi, niiniidii, jiibenle Tlieodosio piiiicipe, et mole^lias cmpcir.iles mcdicanJn auTerrc ; sed et
oiiiiiia gi-niiii<ii fan:i ilestnicia siiiil. Tiinc expiirgaio jejtinos r> ricienilo ad laiiilem supirnx laigiuiis aiii.
a snrdihus 1'niplo Ser.ipis , iliiilein illal.1 , el b:isili- mare. Qiind eiiaHi seqiieniia lectionis biijiis euiii
cam pro .Tilicnl.T Serapi^ iii hinioreiii saiicli Jo»niiis fecis.se cnniinenioranl. Teiitat autem fidcm liirlia-
ossc coiisccratam. Lege undeciiiiuin Uisiorix eccle- riiin, el pr ibataiii digna inerredc recoinpeiisat. Ce-
klasiicae libnim.
lendo eiiiin soliiinliiiem an seqiii curant exploritt.
El conreiiientfi npoilo/i ad Jesum, reminliarierknt I Ix scqiieiiilo, el non in jumeiitis aut veliicuiis di-
decuerani. Non soliim qus versis seil proprio laborc pediim ilcr arripieiido
iili omnia qnte eqerant el
:
egennl, cl dociieraiit apnsloli Domiiin reimii- deserli, i|uant:im s.<luiis su:e curam geranl osleiidiint.
i|>si ,
Ituisiini ipse, iil poiciis piusqiie silvator ac mcdicus.

li:int ; sed etlam qn.T Jnannes eis in docendo nccii-
excipiendi) r.itigalns, docendii inscios, saiiando x^ro-
|ialis sit passiis, vel siii, vel ejiisdem Jivaniiis ei di-
scipiili reiiiintinnt, sicut Maltlixus describii. Uiidc

tos, recrcaiiilo jejunos, quantum devolione crcdeii-
tiuin deleclelur, insiiiuiii. Jnxla vero leges allegnri».',

lioo quod sequiiiir :
peleiiieni deseria getiiium Cliristum, multa: fldeliutn

Ei ail illit : Veniit itorttim in detertum locum, et
reiuietciie putiUttr.i, etc. Noii soluin causa raiii re- ^ calervas rcliciis mojnibus priscs convcisalionis ,
i|iiicliniiis ipsorum : sed et mysticx gralin significa- neglectoque variorum doginaluiii pnusidio, sequun-
lio!M$, i|uia videlicet derrlicla Jiidxa, qiix propbe- lnr. El qiii priiiium iiotus in Jiidxa Oeiis, pnsiqiiam
ti.-e sibi capiit iion credendo abstuleial, in de-erto dentes Jnd.corum arma et tagilla;, et lingua eorum
Mcclesix qus virum nnii babiicrat, verbi csset ci- machcfra acula jacla esl (Ptal. i.vi), exallalus esl
l>ari:i creJeniibiis, qiiasi epulas panum largiiurus et siiper ccelos Di' s, et super omneui lerraiii g'oria
cjiis.
Itisciuiii. Ibi eleniin pr.Tdicatnres saucli, qui apud
Et cum jam liora mulla fierel, accetscrunt disciputi
Jiidxam noii creilenteiii , et coniradiceiiieni, ali-
<iuandiii gravi tribiilaiinnnm saicini premebanliir,

ejus diccnt.s : Ueserlus esl toeui, el jam hora pra:ler-
iei|uieiii nacli siint de collala geiitibus gr.ili i fidei. iit. Diinitte illos ut eunlei in prurimns villas et vicos,
Oux aulein necessilas fueril conceileiidx rcquici emant sibi cibus quos mandueent. Ilorani niullam,
ciim dicitur: vespeiliiiuiii icmptis ilicil, l.iica le-le, qiii :iil : Dies
iliscipulis, giihseqtieiiter ostenditiir,
Eranl eiiiin qui vetnebanl, cl redibant mulii, el nec nulem caeiieral decliuare, et accedenles dnodecim dise-
maiidttfandi tpalium habebanl. Ubi niagna temporis runl illi : Oimille lurbat, tlc, (Luc. ix). Die aineiii
i'liiis relifitas de labore docentium siniul et dis<en- dfcliiiala lurbas Salvulor reficil, qiila vel fi le sa-cn-
xvo Inriini propiiiquaiile, vel cuin ^nl juslltix pro iiobis

lium sludiu denionstralur, qui iiliiiani noslro in
rediret, ut lania niiii''Stris verbi rreqiienli.i fideliuiii ncciibuit , a tliiilina spiritalis inedix siinins tibu
curandi £:i|vali.
desistal audiiortim, qtix iioc iiberiira eis
«orporis spaliiim coiiceilit. Nam qiiibiis necessaria Et retpnndeni ail illis .' Date eit manducare. etc.
«urandi curpnris bnra negnl-.ir : qiianio miiiiis ille- Piovccal aposlolos ad fraclinnem paiiis , ut illis se
«•fbris aiiimx sive tariiis s;udeiiili f:ifiilias ailcst? nnii babere tcsiaiilibus, magnilndo ei^ni iioiinr fial :
Iluiii potius a qiiibns verbiini fiilei ct saluiare mi- s iiiul iiisinuans, <|iiia i|iiotiilie pe r cns jcjtina iiostra
nisieriuin npt>orluiic impnrtiinc cxigilur, lioruin corda stiiit pasccnda , videlicet cnm coruin vel
aiiimus coiisequenter ad ageinla seniper ct cogilanda exempiis vel liiteris ad amanda cixlestia siiiCilamur.
< tjelesiia succeiidiiur, ne ea qux verbis iloccnl,

Niiiandtini jiitem quod lioc miraciiluin paiium scri-
lacHs impiigMciil. pturiisevangeli^l:i Joannes,pr.ciiiisit, qtiud prnxiiiium
El atcendeniet in navem, aHrriint ui deseriiiin locuni essct Pasclia, dies fcslus JndiEurum. Maltb:tus veru
scortum. Nnii di>ripuli Sflli, sed assumpln f>i)iiiiiin

ei Marcus, iioc, iiiterrecto Joaiine, coiilmiio facium
iisceiideriint in navem, et locum pctiere deserluiii, esse cniiiineiTinraiil. Unde colligitur Jnanncm, iiii-
iil evaiigetisla M»llha>us apertc demonsirat. T\ mineiile eaileni resiiviiate pascbali , fuis-e decolla-
El eideruiil eot abeunles, el cngnoveiunl inulli, el tiim, ci aiinn pnst liiiiic seqiieiiie, cum denuo teinpus
pedcslres de enmitiui e';, elc. Dum pcileslros ens |):iscliale rcdirel, niYsieriiiin dnminic.x- pa^sionis csse
|irxveiii<:se dii unlur, nslcndilur qiind iion iii alinin Coiiiplcliim. El prnpterea qtind in libro Sacraineii-
iiiaris sivu Jurilaiiis fipam navigio pervenernnt di- tnruin, naialecjus qu.irln Kalendarum .Sepieiiibrium
sfipuli cnm DoniiiH), seil lum transito iiavi aliqiio

dciiolaiuni esl, el in Marlyrolngin, qiind Etiscliii el
Ireio aut stagnn, rnxiinns ejusdeiii regionis Incos llietonynii vocabulis insigiiiliun esl, legiiur, quarto
|
adierunl, qiin eii:iiii iiidigenx pedeslres pervenlre Kaleiid. Sepiemb. iii Eilessa liviiale rii€eiiicl:R pro-
'
|)ntuerunl. viiicix, nalale Joannis lliptist:r, dle i|iio decollalus
£l exient, vidit lurbam mullain Jetut el wterius est est : noii speci.iliier ipsuiii dicni decoUaiionis ejus,
tUfer e«i, qui eranl tieul oii.m non hnhcnlct piistoreiii, se<l dieirt pntiiis, qiio rapui ejiis in eadein Edessa
cl ca'i)il decrre lUot niulin. (JiiimiiihIo iiiiseriiis sil civiialc reperlum , alqnc in ecclcsia est ciinditum,
snpcr ens, Mallbxus expiinit pleiiiiis dnciis : El lui- dcsign.il. Siquidein ul rhrnnica Marcelliiii cimiiiis
teilut esl eit. el cwaiil lauqiiidoi euruin. Iloe cst lesiaiilur, lemporu M.iici.ini principis , duu iiiniiaclu
itiiiit vciacilcr paiipuruni ei iion liabciilium paslo- oiiciiialcs vciicrani a lor.iic iu Jerusoiyiiiis, ci luca
^95 IN MAUCI EVANGELIIiM EXPOSITIO. — Llll. IL iH
s:incui vidtire ; i|iiil)iis pcr revelalioneni assislens A nt viJelicei tnrlia llilijliuin csinm sii:im el loris tli>
itler.i prxciirsor Doiiiini prxccpit, ut aJ Herodis slincta , et moribus coujuncla perci|icrei. Jubibvi
i|iii>.i(lani re;jis babilaculuni accetlentes, capul suum quippe requies quinquagenarii iiiimeri niy&ieriu cnii-
ilii reqiiirerent, et invenium iligno lionnre reconile- liiietur, el quiiii|uagcnarius bis ducil ir, ul ail cen-
reiit. Qiiod ibi ab eis inveiitiim et assump um, sed lenariiim perveniaiur. Qiiia erg'> prius a malu quie-
iioii iiiulio post culpa iiicuria; pcrditnm, peilaliiiii scilur opere, ul posl anima plenius qnicscai iii cngi-
rsl K(lcss:im ab aliis, el iii qiioOam «p';cu in uriia taiiiinc, alii quiuiiiageni ; alii aiilem ceineni discuin-
buii lerra, iinn paiico triii|iurc igniibilitir rccondi biinl, ijuouiam siint nonnulli qiii a pr.ivis nciibug
tiim, duncc dcnuu idcin Jo:iiini-s sese suumque ca- babciil reqiiiem operis, et suiil iionnulii qni a iier-
piit oslend l Marcellu cuidiin religioso abbali .ic vcrsis crgiiaiiouibus lialient jain requieni nieiitis.
piusliyiero, duin iii eodeiii specu liabiiaret. Quutl liene ctiam super viridc tGeiium discubueruiii. Scr!-
viilelicct capiil J.ilioramoejusdem eiiiscopo civiiuii», piuni quipiiccsl, Oninis caro [osnum {Ita. xl). Kl i.li
perprarjluni presbylerum Ciinslal inventum.Kx liuo super viridc raeiiuiii discuiiibenles Doiiiinicis p.i-
ieiii|.ore c(B(iil in eatlem civilate beali pra^cursnris scuniur al'ineiitis, qui per studiuiii cohlineiiiije cat-
deiollalio , ipso ( ul arbitrnmur ) die quo caîut in ralis illccebris carnalium concupiscciitiariiui, aii-
vuuliiiii sive olevaliim esl celebrari. Do quibiis laliiis I' dieiidis iiuplcutiisque OA verbis U|ierain iiiipeiidiim.
iii iirj-ralu Cliroiiicoium libro scriptum reperici. El accepiis qiiinque panibus, et duobus piscibus. in-
F.t dicit eis ; Quot panes linbelit? Iie et videle. Ft tuens in cirlum beiiedixit, et [regit , et dedil dis ipulit
enni cognovissent , dicunt : Quiiiqve, et duos piscet. suis, 11/ ponerenlanleeos, et duos pisces dicisii omnibus.
I'er qiiiiique panes A|iostuloruiu, et du'i$ pi$ccs,lota Tuibis esurieutibus Salvalur iion iiuva crcal c.bjri:i,
Testamenti veieris scripiura signaiiir. Per <|iiiiii|i:e

seJ acceptis eis quae babueriiiil discipuli, beuedicit
vidclicet paiies, quin |iie Mnsair:!: Icgis libri, quibus qui.i veiiieiis iii carne, non alia quaiii pra:d:cia suiit,
diviiia; xiernitatis cngiiiiio, iiinnili cre:itio, proriir- prxilicabal, sed legis et propbeiaruui scripla, quaiii
siis s:rculi labeiitis, ct vera Deo serviiMidi religio

siiil niysiei iis gialia; gr.ivida deiiioiislrat. Inluetiir m
geneii Per diius vero caeliim, ui illuc dingeiidaiu iiie:ilis acicm, ibi lucei:)
liuniaiio iiiiio:iiii. pisces
psaliui suiit. el prii|>lieia: ligiiraii, qiii eriidliinu in
scieiiiix doceai csse quj:reiiilain. Fraiigii, ei auie
lege Dei popiilum de proiiiissiiine Diiininicu; iiirar-

turbas punenda discipulis dislribuii, qiii:i sacrameiila
proplielia: sanciis doclor.lu-. qui b;cc toto orbc
iialiuiiis iiova gratix dulcediuc pascebaut. Qua triiia
pra*dicciil, patefecil.
Scrijiturx sacrx disiiiiciione , tot:<m veicris iiiîru-
Ei maiiducaverunl omnes el salurati sunt, el susta-
iiie 'ti scriem compiebeiidi Uoiiiinica auctoiiiaie
diiceiinir. Apparens eiiini pusl resiirre riouem disci-^ '^''"'' "''/«"" [âgmentorum duodecimcophinosple-
nos, ctde piscibus. Qiiod uirbis superesi, a discipuli.s
pul.s :iit Doiiiiiius ipse, quia oporiebal impleri Ornnia
quiv tcripta sunt in lege , Uoysi, el proplieii.î, et
tu.titllitur; quia sacraliura mysleiia qu« a ruilibu^
Psalinitde me {Lue. xxiv). Et cum aperiiit illis seii-

opi net|ueuiit, nun iiegligenter omittciida, sed suiii
tuiii iil intelligerent Scripluras, et inielleclas spiri-

iii.|uireiida perleclis. Naiii pcr copbinos duodeciiu
laliier Adclibus traderciit audiluribus quasi beiie

a|H>t>iiili, el pcr aposlolos cuiicii seqiieiiiium dnctu'
,
liicrnspaiiibus apnstulicis ac piscibus, liusquei.lcriuc

riiin cburi rigiiranlur, foris quidem boiniuibus de-
specii, êd iiittis saliilaris cibi reliquiis ad aleiida
siiaviiuijjdunomultiiilicaiis, lurbis dis;ierliri pra:cc-
pii. Ileiie aulem jiixla Lvangcliiiiii Juaiiiiis, pancs
buuiiliuiii corda cuiflubiti. Ctinslat euiin, copliinis
qiii lcgcin desigiiaiit, bordcarei fui^tsc rcreruntur, opera seivilia geri sulere, seil ipse cupliinos panuni
ipii juiueitiorum Iraguieutis implevil, qui infirma bujus muiitli, iit

tii:iiiii:e rusticoriiiiii|iie est cibiis
Ki-rvoi uin quia furlia cunliiiidercl, elegil.
,
incipieniibus iiecdumijue pcrleclis
aiiililunbus, asperiora el quasi gro>siora .suut com- Erant aulem qni maiiducaverHnt, qiilnque luillia
luitieuil.i pixce|ita. 4iiinia'i« eniin lioino iion percipit virorum. Quia quiiii|ue sunl exlerioris liuiniiiis seii-
ea quce sunl spirilus bei {I Cor. n). Ai<|ue iilen Oo- •""• q"'"q''e ""llia viri Duiuiiium seculi desiguaiit
j,
iiiiiius pro suis ('ui'|uc viribus dtiiia iribueni^, seiii- eos, qui 111 sx'cul.iri babitu adliuc posill exteriuribu-,
perqiie ad pt rrccliura prnvocans, priiiio quinque qu.v possideni, beiie u;i iiiiveruiil. Qui rccie quiiique pa •
panibus quinqiie luillia, secundii seplcin panibus iiibusaluiitiir, quia lales i>ecessce-t legalllius adbuc
quuluor bouHiium millia rrlicit, teriio discipiilis sii.r
pia?ccp isiuiititui. Namquiiiiiindoadintegrura reiiuii-
cariiis et sanguiuis niysteriuni crcdil : ad iiltiiiiiiiii

liaiit, et qiiaiuur suiit millia, ei scpiein panibus
magno miinere dat electis, ut edant et bibaiit supcr rcF cli, lioc esl ci Kvaugelica perrectioiic subiimo,
niensain su.1111 iii regno suo. ut .spiilali suiit gralia iiiius crudili.
Et prwcepit illis, ut aceiimbere facerent omnes se Ei nalim coegii disdputos s.iioj iifcenilere naveiii,
cnnduin eoniubemia super viiide famuin. Ei discubue- ul I

ra'cedcienl eiim irans fretum ad Bellisaidam, dum
runt in partet, per centenos , et per qiiiiiquagenus. irsf diiniiterel populum, etc. Quare cueêrit discipu-
biversi couvivanliuni discubitus disliiicios per ur- liis ascciidcre navciii, et ipse inox dimisso |Hipulo
bem lit clesiaruin conventns, qii.c uiiani catlinlicam iii muiitem oraturus abierit, Joannes nianilesie de-
faciiiiit, des giiaiit. Quos benc D<im niis i|iiinqiiagc- clarti, i|ui, com|ilcta refeciione illa coe'csii, cuniiiiuu
Mos pei liiniia? vcl cciiiciws ili-cimricre jira-ceiiil. ;-ii'..j ( i! : Jcftts ergo cum cnijnovitiet, qnia venl:ui
:
nr, nr.K/E vENKRAniLis urp. pars !I. sect. KXK(;KTICA CE.MJIN.4. 196
eiisenl ul i<pe.ieiil euiU, <•! faierem eum leyeni, ju,jit A ']"•' icccaliiiii faiil. Soil ipii Iteiii! or:U, ipii Ueiim o-
iKrum iii moiilcm ipê so/u» (70«»!. vi). lllii iiecess;<- r;in Id i|ii3Bi il, iiic a lerrenis ad siiperiora progreiliciis,
riuiii nohis vivr.ndi uioiii^lral exeiiipliiin, iil iii bnnis voriiceiii curac siililiiiiinris asceiidil. yi;i vero ile divi-
HUK ngiiniis, limiiuii lavori.s relribiitioni;iii viieiiius, tii>, a>it ile iioiiore sxciili, niit certe de iniiiiici
iiei|i>e iios oiieralio vululiiin s|>iriiiialiuiii .iJ 0011- iiinrie sollliiiiis obecrai, ipse iii iiiflmis jarcn-i,
<ii|)iseinliam rffleclal leinporaluiiii voliiplaliiiii viles ad Denm preces initiil. Orai aulem Duiniiius,
Niinniillis cieiiiiii cnntigit, ul dimi ob ineriiiim vit:i: iioii iit pro se obêcicl, sod iil prn me iinpelret.
îililiinioris iiiiraiuli iii iiionbiis ac I.uidabiles eti- N iin ctsi oinnia pnsiicril iii potestate tilii ; Qiiu«
slcrenl, el jiire lionoranili |iutariMiiiir, accepiis pccu- laiiien, ul forniaiii liomitiiî imêret, obsecrnndiun
liiis sivc pr3'diis, tiiclinaU jiisiilijB rtidiiiieiila per- |i.iLreiti iitiLil pro iioliis, quia advooatus est nnsicr.
ilcrrnl, rl cuin c.iîuihbos sese illecebris alijiic /l<<i'oi'i iiin eni.11, iiiqiiii Aposloliis, liabemut opxit pa-
avarilia iiicauti coiriiniperenl, ipsis eliam a i|iiibtis irem Jesum Chiinuoi II Joan. 11). Si advocatus est,
bononibanlur pro bonis, deiuio pru malis aclibus debei pro meis jnlcrvenire pectaiis. Non ergo quasi
noii S'>liini iii rjsiidiuiii, vcruin eliam dcveiiireiit iii innrmus, sed qiiasi |iiii% ohsecrat. Vis scire quud
odiuni. Miiiusque mullo periculosuni csl iii liis quae otitnia qu.t; velii j.ossi ? FA adviicaius ct jiiJei esi.
recie agiiiius, adversaiitiumnoj iniprobiiaicfjtigari,

8 Inaliero pieiaiisof tinm, in alteio insigne esl po-
quam hoiiuraiiiium favnre demiilceri. Ilic eteniiii tesiîii^.
securioieiii $a'pc corninipit aiiiiiium, illa «ircuiii- Et cumseroeuet fucium, erat navisin medio mori, el
spectuiii serajier reldii el cauiuin. Dnde Ooiiiiuus ipse solus in i/rra. Kl videns eet laborauies in remiijan-
viain iiobis viix qum scquamur iiiitiaiis, cum ii do, erat cnim lentus cnnlrariuseif. LaltordiscipulnruiH
qui viriutes ejus admirabaDlur, regem euiii facere in remigando. etcontrarus eis venlus, labores saiicix
velleni, fiigit m nionicin orjre. Cum vero illi qui Ecclesi.e vaiioii desigiul, qii;i: iiiler iind;is sxculi ad-
virtulilius i'j>is invidebant, euin niorli tradeic dis- ver.-aiiiis, et iminundoruin naiiis spiritiium ad quie-
poiiereiil. occnrrit prompius, et viiiciendiiin se cru- teiii pairix c«leslis qiiai>i ad fid <in litloris sial:oiieni
ciUieiiiiuiiiqiie futcuiibus oblu it, exiilenii nus iii- perveiiire conaiur. (Jbi beiie diiilur, quia iiuvk rr<i<
r<iriiiaii& exemptu, ut paraii simus ad adversa sa'culi iii uiedio mari, et ipst sotus in lerra. Quia noiiiiun-
toleranda, cauli ad lil.iiidiiiicina cum forte arriserinl, qu.îiii tcclesia tamis geiitiliiiiii pressuris, nuii solum
dccliiianda ; et ne iius prospera muiidi affluant, afllicia, sed ct foedau est, ul(si fieri pnsset) redem-
emolliendo dccipiaiii, trcbrisa Domiiio pncibus im- pior ipsiiis eani prorsus deseruissead teinpus videre-
ploreinus. Prxedebant auleni Doiiiiiitim discipiili tur. Liide est illa vox e|us inter undas procellasqiie
trans freiuni ad Ueibsaidnm, qux esi iu Galilxa ci- teiila:i>iiiuiii verrentiuin deprebeu^x, atque auxiliuiu
viias Andreae ei Peiri et Plnlijipi apustoloiuni, prope protectioiiis illius gemebundo clamore quxientis.
siagnuni Generiretb, ulinlocorum libris invenimus. Unde quid, Uoinine, recessisti lonije, despicii in oppor-
Ubi merilo moncl, quoiiiodo dicat MarcuF, |ieraclo tunilatibus, in iribululiotte {Psal. u)? Uux- pariier vo-
iiiiraculo paiium discipul>>s veiiisse Irans rreluui ad cem iiiimici iiersequeniis expimit sequentibus psalini
liellisaidam, cuin viileaiur diceve Lucas, qnod in locii subjicieiis : Dixil enim in corde tuo, obtitus est Deus;
Uelbsaidx iacitiin fueril miraciiium illnd niemornbile, avirtil (ucicm tuam ne videal utque iit finein (Ibid,).
elrefectioct£lesti>. Ailenini : 4siuiiip(i< ii'ii, len-ssii Veruin ille non obliviscilur oraliiinem paiiîeruin,
seortun iii tocum deserluiu.qui et Ijttlisuidii. Quod cuin iicque avertitfacieiiisu;iiiiasperaiitibiisii<se: quin po-
cognovitsent turbiB, seculce tunt itlum, et excepit illit lius et certaiiles cinii lioslibus ul viiieat adjnvat, el
(Luc. u). El cxteraqux se>|Uiiiilur, usquead coinplc- viclores iu a^ternuin inr: nai. Umle hic quoi|iieai>erie
tam sacr;e rt fcclionis liisltiriaiii. Msi forteiiilelli^;imus dicitur, qui.i vidit evs laboranies iu rem gandu. ViJit
eo, quod Liicas ait in loiuin tleseilum, qui esl Uctb- qiiippe Djii.inus labor.iiues iu imri, qiianivis ipse
sed loca desei lerra, qtiia elsi ad horain dilTerre videa-

saida, iion ipsius viciniam civitaiis, li posiiiis iii
ad e;ini periiiieinis csse designata. Marcus ciiini ^ lur auxiliuni tribnlaiiri im.iendere, nibiluminus eos
diciiapene, quod prxcederent eum ad Ueibsaidain :

iie iii Irbubtlionibus delicianl, sua: respeclu pi.-iatis
ubi ipsius lines civitalis consiai esse noialos. Lucas currobor.it, el :tli.|uaiid > eiiain inanifesto ailjutorio,
vero, qui non dicit in locum deserluin qtix est Uelh- \ictis advers laiibus, quasi calcalis, seual.sque Ou-
saida, sed qui est Bethsaida, polei-l, nisi fj|I»r, rectc cluum voiiiniinibus, libent, siciit hic quoiine sub-
intelligi, quia non ipsam civiiatem voluerii iniclbgi, sequenter iiiitinuatur cum dicitur .
sed locuin deserium ipsius, id esi ad e]«s coii(iiii;i Et circtt ûerlam vigiliam noclit venit ad eos am-
perliiienlem.Narral autcm Evaiigelisia Joanncs hulaus tuper mBre. Siaiiones el vigilix mililares
mandiicasse panem turbas juua Tiberiadiiii, ci as- in terna liorarum spalia dividunlur. Qii.indo eign
quarl.t vigilia noctis veiiisse ad eos Dumimiiii,

cendenies navem discipulos, venissc irans inare iii di<:it,
Capbarnauro, qu« ambae sint clvit.iies in Galil;i:a osienilii inia iiocte perluliiaios, ei extremo noclis
juita stagiium Geiieiarelli, quod etiaiii Tiberiadis tuniporc eis aiixiliuiu praibiluin.
Laboraiii eigo toto n.iciis 0|>ac;B leiiipore, sed
a civiiaie Tiberiade vocatur
mentem oraie. Mou diluculo appropiiiquaiite, el Lucilero snlis dieiqua
Et eum dimititsel eoi, abiit in
monlem est enim uratio exortuni prumittenie, venil Duiuiiius, ei superai'i-

oinnis qui orat, ascendit iii ;
f97 )N MAFSCI EVANGKUUM EXPOSHIO. - Uli. !l. m
(luliiiis. luiiiitii freii UM'i;!> cixnpiimil. Quia ciiiii A deiile iii uavicnl.iiii Domin», venlus ccssavil. Iii
prrssiiris ulisil.i liayiliias bumana, iiusilliialMii vi ijiiucunque eniiii coiJe Deus pcr graliaiii soi adest
liuiii su:iruiii coiisiJi-rai, iiiliil ersa se aliuil i)uain anioris. iiiox iiiiiversa vilioruin, ci aJversanlis
teiiebr.is flngusliaiuin. ei ii'.jiiis cernil liosliiiin iniiiidi, sive spiiiiiiuin inalignuriiin bclla coiiipressa
ronBiseiiliiiin. Ciiiii veio inemem id SHperni liiiiieii (|uiesciiiit.
vraEJiilii, el iierpeiu<c ilona rclribuiionis erexeril : Et plut magis irtlra se stiipcbaiil. JVon i?i(im inlet-
i)iiasi iiiler iimliras noclis repeiiie evoriuiii Lnciferi lexerant de panibus, Erat fn.m cor illorum obcacnlum.
ciinspiiii ,
qiii diein proiiiiiiini iiuiitiet. Lucifer Dominiis quidein et in miraculo punum. quud esît
iiaiiii)iie ciiiii pltiriiiium, Ires lioras iioctis, itl esl li>- coiidiior renim, oslendit : cl iii .iiiiliiilaiidd .<iipi r
taiii vlKili.iiii iiialiiliiiiiiii iliiiiiiinare perliilittiir. uiidas, quiid baberct corpus ab oiiini peciatiiruiii
Aili^rili|ue OiMiiiiiiis qiii, so|iilis Ifniaiioiiiini pc- gravedine libeniifi, eilncuit : ct in placando venlos,
liciilis, pleiniiii liberlatis litlnciain sux priiiccliuiiis und:iruiiiqiic rabiein sedando, (]uod eleineniis donii-
allriliual. Su(|iiiiiii' : narelilr , inonslravii. Sed c.irdiiiales adliiic disci-

/'."/ voldhit pneierhe. ees. At ilii ul maeriint tum piill, ncciliiin liiiiic Douni esse cugii«scuni. Et qiii-
iiiper mare ambutantem, pulaverunt plinnlaftnnc.se, el dcin viniitiiiii inagiiiluilinpin slupebant : nccdum
exclnmaiieruni. Oiiiiies eniiii eiim vidernni, et con- ^ tanien in e i vcritaiein diviiia' niajestaiis cngnoscer»!
tiirbaii suni. Adliuc ha-retici puiaiit tiU.iniasina fuisse valebaiit.
Dnniiiiiim, nec vcrain assiinipsissc c.iMiein de vir- Cum rgressi ensenl de nnvi, continuo coynoverHnt
giiic. Dcni(]ue Tlicodorus Pbaranitanus quinidam eum : t't perctirrenles univerfani rcyiou. iii illam. cue-
episcopus ii:i scripsit, curporale pondus non b.t- peruiil in grabatis eoi qui se male habebant ciicumferre,
buifse secundunicarnem Dominum : sed absquepon- ubi audiebant eum esse. Cognoverunt i um ruiiioic,
dere ei corporc supcr iiiare deanibul.i^se. Ai c iitra noii faiie : vel cerle pro signoruin niagniludiiift qii.i;
Bdes calholica, et pondus secundiim canicm babere parabat in populis, eliam pluri:iiis vultu nntus erat.
eum praedicai, el onus corporeum, cl cuni pondcre Et vide qiiaiita (ides sit boir.inum lerran r.eiiczaretli,
atquc oiiere oorporali incedere super aijuas non inut iion pra^seniiuni lanliim salule c.ontenii sinl, scd
iusis pedibus. Nam Diony&ius, egrpgiii« inter eccle- miuant ad alias per circuiium civitates, quo oinncs
siasticos scriptores, iu opusculis de diviuis Niiiuin - curraiit ad inedicuin.
bus, lioc modo loqiiiiur : Linaramiis eiiiin qualitcr tl qaoiiiiiqiie inlroibat in viciis vel in villas, tml iit
ile virgineis fanguimhu» nlia lege prtrtrr tiniurnlem c.vilatcs : in plaleis ponebaiU infirmos, et ileprecabantur
[ormabatur, et gualiler iitjusis pedibus corpomle poii- etnn, ut vel (i nbrium vcstimenli ejus tnngerenl. Kl
(/uv habentibus, el maleriaie onus, deambuliibui in quoLiuot lanyebanl eum, tatvi fiebunt. Qiii niale su
bumidam et iiitlabilem subsiaiuium. Quoiiindi) aiilein liabeiii, ni>ii t.iiigriiii corpiis Jesu, neqiie totun; ve-
volebai Doniinus cos pracicrire, laiiqiiaiii alieiios, ad glinicnliiin ejiis, sed exiremam iiiiibriain. Ei quicuii-
(|H0S de penciilo iKiurragii liberandos adveneial, que leiigeiint, san:)!iunii).<'. Finiliriaiii vestiinenli
nisi III ait horjin liirbati el pavenles, sed coiiliniio ujus, niiniiniiiii inandaliiin inlellige, qiiod qiii traas-
hberati, ainplius ereptionis siiaj iiiiiaculuin slupe- gresîiis fnerii, niini nus vocahitiir in regno coelo-
rriil, .ic iiiajiiics erepioii sno gralias referrent? ruiii . v(!l assuiii|iliii!)fn) carnis per ijuain venimus
Qiiiii el in leinpestalibus passionuin qii.c pro cnn- vprbiiiii Dei, ci postoa fruiiniir m.ijestaie.
ad illiiis
£lanli:i (idei a perlidis iiigerniitur, talis iioniiiinqu;ini

CAPUT VII.
piovisio tliviiiilu> osteiidilur Saipi! eiii'ii i!a lideles
t( coiii'cn!i(«( ad cHi/i i'biinsmi, et quidam de
|u tribiilaiiunc posilossiipcrna pieias dcseruisse visa
Scribis renienies ab JiiOiolijms. El cum vidissent
esl, iit (piasi labnranles in inari diicipulos prapteriro
quosdam ex discipulis ejus communibus manibus (id
Jesiis voluisse putaretur. L'nde est el illud in psainii-
est non lolis ) manducare paucs, vilupcranerunl. O
bia, licclesia! in marlyriicenniniiie desudaiiiis : Quare
qiiain vera i!la coi!re»sio Duiniiii nd pairem, qnia
ine obl tiis es, iiuare me repulisti, et aiinie "!»•" "•i-uc;
V ' c tiislisinctdo ^ i j i .1
•
j .1
' ( •
Q aiiscondiiti lia'c a saptetUibus el
.
prudenlibus, et reve-
diim a'figitme inimicui.? Duin confiinguntnr oinnia
lasli eu paivulis. lloiiiiiics lerr* l.en' zarctli, qiii
fitstt mca, elc. Sed dicu.it iniiiiici teirenies, i'bi esl Deus
niiiiiis doci videb'iintui', nou soUim ipsi veniunl,
eurum [Vsat. iLii)? •juaH naulragiuin fe>sisiniii lan-
scd ct siKis iiinrtiios adducunt : iino gcstant ad Do-
tes aposlolis. Dicil ip-e Deus eaniin : Cum iransic-
iniiiuiii, ul vci fiinbriam cj i> qiio salvari queaiil,
rif per aqnas tecum ero, et fluinina non operieni le.
nieieaiiiur continiiere. Ideoque confesiiin nieritacii-
Ciim ambulaverit iii igne, noii coiii6urcri(, ci pamma piiiE saluiis mercede potiuntur. At vero Pbarissei ct
Hon ardebii in te (tsa. xiiii). liodo liic qiioque recte
Scrilia-, qui dociores esse populi debuerant, noi»
subitilur :
ad verbuni audienduin, non ad qiiaercndain niedeiaiii.

Et tlalim locutui esl ei3, el tlijil illit : Confidile
vSed ad inovendas soluin qiixsiiununi imgHas, ad
fgo iiim, notile limere. Et aseendit uH tltos iu iiavem,
Diiniiiiiuii coiicurruiit : eo^qnc de iion lniis corpo-
fl cetsovit ventuf. 1'riiiiii tre.|iidanliuiii ct |iericlilaii-
ris iiia.iibus vilupeiaiil, iii iiioriiin (ipcrilius qii;L'
liuni subventio esi, inciissuui coidibus exiilli-re |ier inaniis sivc per ca:lera ciii|inris nieinbra riunt.
limurem. Seciinda tenipesiaium furias sua; praesen-
iiiliil iaiinuiidilix sordidanlii iiivciiiie valcbanl ; cuii)
titt vitiuJc coiiippscere. Nec inirandum si, asccn- se iiiiips ipsos culjiaie debuei ini, qui lotas aqi a
PAUS SI.CT. tXt;(>i:TICA (.fc,Nl'IÂ. 200
199 nhHJf. VENLP.AIill.lS OI'P. II. I
iiiaiiiis lial.eiiles, conscienliam Im.re \w\Uaim gc- \ m, cvrbnn (:iu>d csi ilonum) quoilcunqiê i-x me. tibi
nisi cri.bro pn fiiciit. Ei ulira non dimiili'if eutn qnidquum [ae, re

stal.aiii. IMiarisei eiiiin el oinnes Jii.lxi,
manducaiii, lenentes iraJiiio- pniri Mio nut nintii, etc. Pr.rcepi'r:.t Di^miiius \el im-
laTerinl inaniis, non
senioruiii, el a foro nisi bapiizentur, non conie- beciliilaics, vel :>tates, vel iêniiri.is parcnliiin con-
nem
sitlcia I-. iil lilii lii.iiorarent eiinn iii vli.i necessaiiii
«liinl.
Supersiiiiosa esl licminuin iradiiio, seinel lotos niinisiraialis paieiiies siins. Hanc |>rovldeiitissiiiiam
Dei lcgein VNleiites Scriboi Pbnrisx>ii|ue subvcriere,

ad niandiicanduiu panem crebrius la>are, et a foio
esl ul ini|iietaicni sub nomine ictalis iiiducireiit, do-
nisi l.aplizenliir, non comedere. Sed neces$:.rla
|
qui ciim pane ciioriiiii pe-siiiiii^ lillos, ut si i|iiis ea qii.e p.ireiiiibiis

doclrina veriialis, qiiae jubet eos vil.T!
olTcreiiili siiiil, l»eo voverc vi'luerii, i|ui verus est

desceiiilenic de ctflo parlicipaie desiderant, crebio
lacrymarum alioniinqiie justiii* pjtcr, olilado Ui.u.iiii i>ia;poii:ilur pareotuni miiiie-
elueniosyiiaruin,
bivamento sua i.pera purg;»re, ut caslo nbus. Vel cerie ipsi p.renies qn.e Ueo consecraia
fructuoin
corpo.e valeant communicaie suiil, iie sarrile(;ii cnincn iiicorrcrenl, declinaiiies,
forde ct (oclesiibiis
niysteriis. Neccssariiim esl iiiquinaHienta qii:K ex egeslaie conliciebaiilur; atque iia liebal ut ublalio
lemporaliiim negntornm curis quisque contraveril. liberoruin sub occasione leinpli et Dci in sacerdi.iuin
sulisequiiiti bonaruiii cogiu-iiionum ci aciuum per- B lucra cederei. llxc pessima Pharisaei.ium toiisue-
miiiiilcl iiislaiitia, si inlirna- lefeciioiiis cu|iil epuis liido de tali occasionc vcniebal. Multos babeotes
peifru'. Scd Pbarisai spiritalia propliet:iruin verba obligatos seie aliriio, et nolenies sibi crediiuin reil-
cai n ilitt-r accipienlfs, qua; illi de ci.rdis ei operis dere, delegaliani sacerdolibus, ui, eiacia pecuuia,
castig:itiflne pra.-cipiebaiil, diceoles ; Lauamiiii, mimdi minisieriis lempli ei eorum uîb .sdeserviret. Poiesi
tttole, el miuidamiiii, qui (ertis vata Domini (ha. l), auieni et liuiic'Lreviter habere scnsum : iluniis
isli de corpore soliiiniiiudo lavaudoservabaiil. quodcunque ei me est, libi proderil. Compellitis, iii-
Frustra auiem Pliari.>.;ei, frnslra onines Judaei la- qoii, lilios ul dicant parei.tibus suis : Quodcuiiqtie
vaiil iii.-iiius, ct a furo bapiiz.inlur, quandiu coii- Joiioin oblalurus e.ain Deo, in liios consumo cibos,
lemnunt fonie Salvatoris ablui. In vanuni baplismata libique pruJest, o paier et niatcr, ut illi limenles
servaiit vasoriiin, qui curdium suoriitn et corporuiii acciperc, qiiod Deo videliant iiiaiicip:ilum, inopeiii
cliiere sonles ncgligiint : ct.m cerluni sil Mnysen, el niagis vclleiit viiaiii Jucere quam comedere du
propheias qui vasa populi Dei vcl aquis dilui, vel igoc cunsecralis.
purgari, vcl oleo sniiclilic.ii i qiiat uiii|ue ex causa Et ttdvocuns iierum lurbam dieebal illit : .ûdiie me,
jusseinni, non iii boc niaicrialimn reruui eoiunda- ., omiif(,«< inletligiie : iVi/ii/ ett exlra hominem iulrotens
lioneni, Si d ii.eniiuin polios ct opertim casligalionem in eum, quod pustit eum eoinquinarc. Sed quce de ho-
ac sai.ctiniuiiiaiii, alque :iiiiinaiuni nobis iuaiiJaie minc pivceduiii, itta tuni qua; communicant hominem,
taUitem. Verbuin cummunical, pro|ii'ie Scripturarum est, el
El inurrngdbanl eum riiariicei e' Scnbcc : Quare publicu seriiu.iie leri ur. Populus JuJxoiuin pariein
diicipuli tui non ambulaiil juzta truditionem seniorum, Dei esse se jai.laii-:, commones cibos vocai, quibus
ud commKnibui mnnibus manducanl puiiem? Mir:i oniiies utuiiiur boiuiiies. Verbi graiia : suitlain car-
Pliarisjcoium Scrib.iriiniqiie sti.lliiia. Dci lilitiiii ar- neni, ostreas, leporcs, cl istiu inoJi aniinanlia, qtia:
guui.l, quarc lioiniiium iradiliiines et prjcepl.i ni.ii uniiulani iion fliiJ:int, iicc ruiniiijiil, ncc squaninsa
servet. Maiios aiiien', id e>l opera, noii corporis iii piscibus suni. Uiide el in Aciibus Apostuloruni
iiliqiic niauiis. seJ aiiimai lavaiid.e suiii, nt fiat iii sci ipliim csl : Qaod Deut tanclijicavil, tu ne commune
illis verbuni D.:!. ilixeiit (Acl. \). Coiiiiiiune crgo quod c:E:eris lioiiii-
Et dicebat ilU$ : Beiie iriiluiufaeitis ijricceplum Dei, nibus paiei, ct quasi iioii est ile partc Dui, pro iui-
u< irMdiliuiifm vetlram servetit. Fals:im calutnnlaiu inunJo appclbitur. Nihil est (inqiiit) extra honiinem
tcra responsione conrt.lat. Cuin (iiiq:iii^ vos propier introiens in cum quod pnssil eum coinquinare. Sed quie
ir.iJill iiicni liominuni prxceplu Di.iniil negligatis, •> de homine proceduni , itta sunt qiice coiiiquinant /luini
quare Jiscipulos ineos argueiulos crediiis, quod seiii^m. Uppoiial proJeiis leclor el dicat : Si qtioil iii-
iiioiuiii jussa p:irvi pcinlaiii, ui Dei scila cusloJiaiil. trat in os, nnn coiiiqiiiuat boiniiieiii, qu.ire iji.loil y-
moysesenim dixil : llonora patrem titum el malrein lis non vcscimur? El Aposlulus scribil Non poie- :
luuin. El qui maleilireril pulri nul malri, morte mo- slit calicem Domini bib.re, el caticem damoniorum
tiatur. Iloni.r iu Scnptiiiis iion laiituni io salut:itio- (I Cor . \). ScienJom ergo quoJ ipsa quiJeui citia-
iiilus el oiriciis diTereiidis, i|uaiiiuin in eleeinosyna rla, ut Dei creatura, per se iiiunda sinl, sed Idnlo-
ac iiiuneruiu cullalioiie Siiiiilur. ruin ac tla-iuoiiuin liivuca:io ea lacit liiiniuiida.
Ilonora (inquit Apostolus) viduat qua; tere vidute Et cum inlroistel in domum a turba, inlerrogabanl
sunl {I Tim. v). Ilic bonor donuin iiiiclliîtiir. F.l in eum diiciputi ejut pnrabolam. Ei ait iltit : Sic el voi
aliu locu : Pretbyltn duplici Itonore .\unl hoiioraudi, imprudenlcs eslis? Qaoii apcrle diciuin fueral, el pa-
maxime qui luboranl in verbo el duelrina Domiiti [Ibid.). lebat atidiiu, apostoli per parabolain dictum putanl,
t I |HT lioc mandalum jubeinur, bovi Iriiuranii os 81 in re inanifcsta niysticain quxriint inlelligenliain.
uvi cluuitere, ul diqnus sil oper-arius merceJe sua(lbid.). Corripiuiiiuri|tie a Doiiiiin. qiiare pirabolice diciuiii
Vut auteiu dieilis : Si dixciit .'loiiiii /):ilii iihi iiia- ptiianl quod pcrspicue locuius csi. Kx quo aiiiinad-
201 IM MAr.CI EVANGF.UUM KXPOSrriO. - LID. 11. 202
vertiiniis vUiiiîiiM csso a.iililoreni qiii olisciire iii^ni- A loiil. Allanieii ipse siiuni illiiin inlroituni geiiiili !'!
fciia aut iiniiireslc (liila obscnre velil inteHii;ere. niiiise, quibuscuni|ue voluil ipse prudentibus publi-
ISon iiilelligitis qiiia omite exliinsecus iiitioiena in cavit, ipse cor ill.us ad quxiciidam a se saluleiii iii-
liowiiiem non potest eitin cominiinicnre, (/Kin non in- visibili acceiidit iiisiinclu, iil exempln ejus discereiil
Irat in tor ejits, seit in venlrcm el in seceisum eni.lti- (|iiibiis saiiandi iiilirnios giali;iiii cnnferret in enlii-
turfurgiins uinnes escas? UiiiMiiiiii Kviiiiêlioiiini loca biiioiie iiiiraciiloruin liiiniani gloriam favoris, qiian-
a|iud liaDreticos et perversos pleiia suiil scaiidalis. luin posseiil, declinure, nec taiiien a piu vlrliilis
Cl cx hac seiileiiiiiila qiiiJam caluniniaiilur, qiiod opeie ce>sare, quaiido Ii.tc lieri vel fides bononini
Diinriiiiis, |iliysio:n ilis|)ulal onis ignarus, pulel oin- jiisie mercrelur, vel increduliias pravorum iiecessa-
iies cilios iii veiilrpiii ire, et in secessu digeri, ciini 110 conerel.
sialim iiifiisa^ esc.e per artus el veniis ac meiliillas Et non potuit, inqiiii, lalerc. Mulicr enim Halim
nervosque fiiiidaiilur. llnde el iiiulios videmus qiii u! auilivit de eo, cujus habebat /ilia spirilum iinmun-
vilio sloniaclii perpelem suslin.iil voniiliini, posl iluin, iiitravil el procidii nd pedes ejus. Eral ottlem
cceiias el pnndia statiin evoniere quud ingesseriiit, niulier getiiilis Syrophcenissa genere. Typice auteni
et taiiien corpulentos esse, qiiiii ad primnni larliim iniilier lixc geiitilis, st-d cnm lide ad DDiiiimim ve-
liquidi.ir cibus et potus per meinbra lundilur. Sed I^
niens, Etclesiani designal de geniilius cnMectam.
istiiisuiiiili lioiiilnes duiii vnluiit iilierius iinpeiili:ini Qiiic pro filin lisRmoni.nca nominiini rogat, ciiiii pro
reprelieiidere, osiendiiiit suaiii. QiKuiivis eiiim le- po|jiilis siiis neidutii credeniibus, iii et ipsi n dia-
iiiiissiiiius liiimor et liquens esca. cuiii in venis et boli fiaitdibiis absolvanliir, supernx pietati siippli-
aitiibus concocia fiieiit et digesla, per occultos niea- ral. Qu:e lieiie juxla Maltlioium de fxn.but suis egresta,
liis corporis qiios Grici nopoMt vocanl, ad iiifcrlora in lioc vcro Evangclisia ingressa esse ad Doniinuni,
delabiiiir, el in secossuni vadil. Dicebat autent quo- aiqiie ad pcdes ejtis prucidisse refcriiir, qiMieniis cx
niam ijUiV de liomine exeunl, illa (oinmumcaM Itottii- ntiiusipie assenione collig:tiur quo.l iili solum fide-
ncin. Ab iiitns eniin de curde liontiiium coijilalioiies liicr ac rectc pro errantibus orani, qiii priscas sua:
malre procedunt, ailitlteria, l'ortiicalioiies, honiicidia, peiliilix niansiones relinquunt, alque in domuin Do-
furltt, avariiia;, et cxler.i. Ue ci,rde, iiiipiil, exeunl niiiii, videlicel Ecclesiain, pia se devotionc iransfe-
cogiiatioties inala:. Ergo aiiiiii% priiicipale iion, ju\la riint.
flatonein, in cerebro, sed juxia Ctiri-.iuiii In cnrde iLt rogabnl, iiiqnil, eum ut dKnionium ejiceret de
esl. Ct nr);ueiidi ex liac seiitentia, qui cogiuuiunes ftlii cjifi. Qiti dixit illi : Sine prius salurini filioi.
a diabiili) iiiiiiiilti pulant, et non e.\ propria ii isci Qu.isi .iperiiusdiceret Uestat luturum utclinm vofi
^ ;
volniilale. Uiabolus adjiitor esse el iiicciitor malnruni qui dc geiilibus estis, salutcm consequainini ; sed
cogilaiioiiuni putesl, aucior tiuii pulesl. Sin autein primo oportet Jiidaios, qui nieriio antiqux eleclionis
seiiiper in iiisidirs positus, levem cogilalioiium iio- filioruni Dei solcni noiniiifi censeti, pane ccelesti
sirariim scintillam suis loiiiiiibus innaiiiiiiarit , noii refici, et sic landcni gciitibus vitae p.ibula minisirari.
delicmus upinari euui curdis quuqiie occuila riniari, Noii est eniin botiutn sumere panein fitiorum et init-
sed cx corpuris liabitii el gestibus a.'Stiinare quld Isrc canibus. At illa rcspondit el diiit ei Vligne,
;
verseiniis iiilrinsecus-. Verbi gratia , si pulcbraiii Dotnine. iVi.m ?( calelti rcmedunl de micis pueroruiti.
niiilieiein nus crebru vidciii rcspicere, iiitclligit cor Mita siili persDiia niuiieiis (ili:inanilidis Ecclcs ic
amiiris jacnlu viilner.ilum. fides, paiieniia, humilit.Ts, prxilicatiir. Fiilos, qiii
lHl inde surgens abiit iit (iiics Tyri et Sidonii. Scri- credidil sanari posse filintn sunm. ralieiilia, qua
liis ct Pbansieis caliiimiiaturibiis dcrelictis, lians- lolies conlcmpta (ut Mait!ia;iis scril.it) in precibiis
grediiur iii p.iries Tyii ei S.ilniiis, iit Tyii.is Sido- perteverat. Ilumililas, qu.i se mn canibtis, scd ca-
iiiiisipie curarcl. lulis coiiipaiat. Si:io nic, iiiqiiil, iiliorum p.niein noii
/'.'( ingressus ddmiim, ueminem volitil sc,r.L. il non iiieieri, iiec iiiiegios cnpere osse cibos, nec sedere
|
po(«i« /(j<.;ii;. Merilo qu.cntur quoiiioJo iliciiiir liiiod ruMi|.aiie; sed coiilenia
jj .id iiien.saiii stiiii reiiquii:
Diiinniis neniiiiem voUnTit iter stiiiiii sciie, nec ta tatuluruni, iit liuiiiilitate mic.iruin nd paiiis iniegri
uieii laiere poiuerii. Quid e.iiiii csl qund illc iiun veniani raagniludincm. Mira leruiii coiiversio. Israrl
poiuerii, i|ui etiam teiiipur.iliter iiiter liouiiiies posi- quoiidaiii (iiius, tioii cflnes, pro diversilale (idei ordu
tus omiiia iiivisibililcr qu.e furis agcbaiitur iiiius iioiniuuiii conimulalur. De illis p.slca diiiiur : Cir-
cuin Paire disponelial? Aui quani ob causaiii pul:>ii- ciimdiderunl inc canes mutli {Fsat. .xxi). Et : Vidrle
Uus est fiiies Tyri et Sidunis inirassc, nisi ut filiam caiies, videle niatos opernrios, videle concisionem (Plii-
Syiophoenissx a dxinonio liberaret, ac per fidem lipp. iii). De nobis a lalrniii bliispliemiae coniradi-
iemiiijt genlilis perlidiam arguerct scribanim ac clionis ad piet;itis graliam cunvcrsis ipê alibi dicil :
Pliarisaiorum? Sed fidcliler ac pie scnlieiiiluin e^t El atias oves haheo qufc non sunt ex hoc ovili, el itliis
quia iiequaquam de illu liac iii re, qiiod ipse iioluit oporiel 11!« adducere, et vocem nieam audicnl (Jonn. y).
factum esi, sed fidelibus iier ejiis sequeiiiibus qiiid Noliiiidiim saiie tiuud inysi ce loquiiiir, credeiis ex
priiicipaliter iii buiiis quoe anuiil velle d.'bcaiii osleii- geiitibus muller, quia catclli sub iiiiinsa coiiiedunt
suin. Iiigressus quippe doiiiiiiii pr.ecepil discipulis de micis pueroriim. Mensa quippe e^l Sci Ipiura san-
iic se ciiiqii.im iii rcgione igiioia quis e.>set apcri- cia, qu3c nobis pnneiii viue iiiiiiisnii. II nc cieniiu
Patkol. XCII, i
t03 Ur.I>.l': VENi;nMill.iS OPP. PA;'.S II. SECT. l. - KXLG TIC.V GK.\L'hN.\. 201
dieil Eccli-Si.i : /'«rasd 1« conrfiectu mco mensam K Av^yiiU) sti(ier;ili siiiil a Mnjse dieeiilcs : l)i/iu i
adversns eos qui tributanl nie {Psal. xxii). Mica; piic- Dei esl hic ( Exod. vin) ; el !ex in taljiilis ftripta isi
roniiii iiiteriia suiit inysieria Scripiiirariiiii, qiiiliiis lapidcis, qui:i pcr donijiii sancli Spirilus el ab iiisi-
liuniilium soleiil corda relici. De qiiilius .ili:is saiiclae diis derciiJiiiKir !):>aiiiiu:o, sivi; spiiiiuuiii ii>aligiiii-
Kcclcsix- proniiliiliir, diceiile Pioiilieta de Ooiiiiiio : iiini, el in agiiii>o:ie diviiKe voliiiitails erudiniur.
Qui potuit fines luos paceni, et adipc fiumenti satiat Digiti ctgo Dei in auricuii; iiii>si e]u> qiii saiiandus
te (Ptal, CII.VI1). Non ergo cruslas, sed niicas de crat, dona sunt sancti Spiritiis, (lUibtis corda q<iu! a
p.ine puerorum eduni caicHi, quia canverî a.l fi- via veritat!» aberraveraiii, ad scieniiam saluiis aii
dem, qui eranl despecii in geniibus, iion litiera! sii- dicndaiii disceiidainiine rcvchil. El quia cngniiaiii
perncieni in Scripliiris, svd spiriiiialiuin mcditllain veriiaiis lucuiii geipii cunressio debet, aptc Kulijnn-
sensuuin, qua in buiiis aciibiis prolicere valcaiii, gitiir :
inquirunt. Et lioc suli inensa dominoruin , duin, Et cxnpuens lîigil linguam ejus. Exspueiis quippe
verbo sacri eloquii liumiliier snlidiii, ad iiiiplenda Dominus linguain langii aegrati, cuii! .id confegsi')-
qiiae praicepia fiinl cuncta sui cordis ci corpoiis of- nciii fidei uia ci.tecliiiadiruin iiisiruit. Spuliiiii iiain-
ficia suppniiiint, quateniis ad speninda qux a Uo- que Dominl saporeiii designat sapiciiiiae, quie, leste
iiiiiio piomissa suiit pra:inia iii coclis iiieiilo se de- B viro sapicnie, luquiiiir : Ego ex ore Altinimi piodm
liiuc (iiiniilitatis crigaiit. priniogeniia (EccU. xxiv). Uiide el alibi sputu eju-
Kt aii illi : Piopler liunc sermunem vade. Exiit lerrx cuniislu, <.tcu:< ii.itus illiiiiiinalur. Spulum
ilanHonium de li'ia tua. Propier huinilein m:ilris lide- clciiim (|uud lit capitc Dumiiii descendit divinaiu
leniqne sennonem filiam dcseruil djenioiiium. Ubi ejus naiurani, qux cx Ueo esi ;
poruo terras cui idein
datiir exeaipliim catecliizandi et bapllzandi inlanies, spuiuin inimiscuil, iiunianam qiiit: ex iioniinibus »£•
quia videlicet per lidem ei confessiotieai parenium suinpia est, desigiiut. Et per medicamentuin e\ spuiu
in bapiisnio, liberantiir a diabolo parvuli, qui ncc- &u<i ac lena conip:jsilum oculus c:i'ci naii apeniil,
duni |:cr su sapcic vel aliquid agere boni posi.uiil i|uia genus liumanum per conrcssiuneni uiriusqiie
aui tiiali. sua; ii..lur.e ab ingenilis crruruin suoruin Seiiebns
El itcrum exiens de finibu'- 'fiiri, venit per Sidonem eruit. Lxspuens eigo Dumiiiui,, iinguaiii liiuii ut lu-
ud wflrc Galiiaece inter niedios fiiics Dccapvleos, Dcca- qui vale.it langil, cum ura diu bruta ad verba sa>
polis esl (ul ipso iioiiiiiie probaiur) regio deccm ur- piciiiia; prulercnJa coiiiaciu sux | ieiaiis iiiiormai.
biuiii irans Jordaneiii ud Unciitein cirij llippuin et ucnc HUlciii siibdilur :
l'ellem et Gadaiam, contia Gililaiain. Quud rrgo Et suf,picitns iri ccelum, ingemuil ; et ait illi : Ef-
dicitur qiind Doiiiiniis venit a<l ni:ire Galila;:i!, iiilcr ^ /«'«1 It""^ *:'! ««'opcniv. Suspexit iiamque iii cucliiiii.
incdios iines Dec:ip(ileiis, ni:ii ipsus iines DcLaiiolis iil i:ide iiiulis lu(|tieiani, inde suidis audiiuiii, inde
ciim iiiirasse sgmficai. IScquc eiiiiii raarc ir:insiia- cuiicli: iiiliniii'ai:biiS iiiedcl.im docerei csse qda-
vigisse dicilur, si d pnlius ad mare usque veuisê, rciidam. Iiiêinuii aalem, non qiiia ipsl upiis cs~ct
alqiie ad ipsum perveiiisse lucuin qui inedius liiies cum gcmitu aliquiJ pctere a 1'aire, qui ciincia pe-
Dccnpulis longe trans niare posilos re6picieb.it. lcntibus donai cum Paire, sed ut nobis geinendi da-
Ei adducunl ei surdiim el muluin; et dcprecubiinnir ;ei exemihini, ciiin vcl pro nosuis vel pro nostro-
eum, ut imponal illi miinum. Surdus cl mulus est, rum erralibus proximorum supernu; pietalis prxsi-
qiii nec aures audiendis Dei vcrliis, tiec os aperit dia iiivucamus. Quod auiem ail : Effeta, id esl ad-
pruli'qiicndis, quales iiecesse cst ui lii qui loqui jam aperire, ad aurcs proprie pcriine:. Anres eteuim ad
ct aiidire divina eloquia longo usu didicerunt, Do- audiciidiMii iperieiida;, liiigiia vcro ut loqui p >8be(
iiiiiio satiandos olleranl, quateiius eos qiius Iiuniaiia a icliiiaculis eral sux |:irdilati$ solvenda; uitde et
Iragilitas nequil, ipse graliae sua; dextera salvel. tiiiiiliiiir .
Kt apprehendens eum de lurbn seorsum, misit diiji- Et iîaiiin cpertce sunt aures tjui, et ioiulum est lin-
tos suos in OHricu/us. Piima saluiis jaaua esi iiilir- .^cuium liiiguoi ejus, et loqiiebatur recie. l}bi ulMqtie
iiiiim appielieiidcnie D:imino de liirba seurium uiiius cjiisdeiuque mediatorii Dei el liominum na-
educi. Aiiprcliciidcii.s iiainque iiiliriiium dc luiba tura nianifesic dislincia c^l. Suscipiens eniin iu («le-
seorsum educit, cum incniein peccahs l.inguidam, lum quabi Iiumo Deuiii pieciiiuruii ingemuit, scd
visitatiuiie su« piet:ttis illtisiraiis, a cunsueiis liii- muv iiiiu scrmoiie quasi divina poiens iiisjeslatc
iiianx moribu» avucat, aique ad se-
cunversatioiiis cuiavii. neiiu aiiicm dicitiir de eo, ciijus Doniiiius
quenda pixicpluruiii suorum itincra provucat. Mit- .^peniii :i'jrcs, ac lingua; vinculum sulvit, <|iii3 lu-
tii digitos suos iii auriculas, cum per duna s iiicti quebatiir recie. Illc eteiiim sulus rccie luquilur, »ive
Spirilus aures cordis ad iniclligcnda ac suscijiienda Deum ciiiilitciidu, seu aliis pra;dicando, ciijus aiidi-
verba s.iluiis aperii. Namque digiiuin Dei appellari luin ut coclcsiibus possil aiisculiare ct olisecundan;
Spiriium sancium ti»sl:»lur ipse Dominus, cum dicii m3nd:itis, diviii» gratia rcseral, cujus Iiiigu.im Dn-
iiidacis : .Vi erga in digiio Dci ejicio damoniu, filii ve- miiiiis liicu sapicniix, qiuc ipê t-sl, ail liq.ienilum
ttri in quo cjiaunt {Luc. 11)? Qiiod cxpoiicns nlius institiiit. Talis aiiicin iiieiiiu piitest diccre cum
Evangdisla dicit : Si ego in spiritu Dci ejicin damo- Psalinisia : Domine, lubia niea nperies, et c.s meuin an-
liin (Matth. \\\). Qiio niniiium digiio et m.i:;i in nunlic.bU laudeni tuani [Psnl. l). El cum haia : Dc-
505 IN MAiiCI tVANr.EI.llJM tXPOSlTIO. - LIB. II. SOC
minus dedil inilii /iiii/«(im cruUiiam, ul iciam $iisit-n- A siinatoiicin iiininionini siK.runi sii.siiiiot, (Miiielecli
tare euin qui laisus etl rerbo. Eriqil maiie, maue erigit quique lide saiict.i; Tiinilaiis luiidi buiuiiiu
pro suis
mihi aurem, ut audiam quasi magislrum (hui. l^. suoruinquc peccaiis, aninia: videlicet laiiguoribus,
Kt prtecepil illit ue cui direrent. Quanlo aulem ,ui perseveraiiii instaniia supplicaiil. Item lurba triduo
prwcipiebai, lanlo ma§is plus prtedicabant, el eo am- Doniiiium siislinct, quaiido iiiultiludu lideliiiin, pec
piius udittirol;anlur dicenies : Bene omnia fecil, el siir- cala qiia; perpctiavit (ler p<eiiitenliaiii declinans, ad
dos fecit audire. et mulot loqui. Si sciebal eos, sicut Diiiniiiutii se in opere, iii locutione, aique in cogita-
ille qui noUs habebal ei prxsenles ct fuluras bomi- lioiie convertit. Quos diinittere jejunos in duiuum
niim vdliinlales, lanto in.igis pr»<<licaluros qirinto suam Doiiiinus non vuU, nedcficiaiii in via, qiiia vi-
inagis iic crxilicurent eis prxci|.'ieliat, iit qiiiil lioc delcct conversi peccaiores iii prxsenii vitx via de-
prxcipicliai , nisi qnia pigris volebal usicmleic liciniii , si in siia conscieiitia sitie docirin;c saiieia!
quanto sluiliosius quantoque ferveiiiius cum pra-iti- pabuli» diniitiantiir. Ne eigo la^seiilur iii biijus jierc-
care debcanl, quibus jubet ut prxtlicenl, quandu illi eriiiatiiiiiis itinere, pasceiidi suiii sacra admonillone.
qui probihebaniur lacere non pnteraut? Valde aiiicm pensandu esl pia senieniia qiias proccs-
GAPUT VIII. sit ex «re veritalis, qiia dicitur :
/n illis dirbus iierum cuiii turba multti essel, nec " Quidam enim ex eit de lumje v iierunt. Est ciiiiii
haberenl quod manducarenl, coiivpcaiis discipulit, ait qiu niliil fraudis et iiiliil cariiaiis corrupiionis expei-
ilHs Mitereor tuper turbain, quia ecce jain triduo tui- lus ad oniniputentis Dei scrviiium festniavit
: Iste de
linent tiie, nec habent quod manducent, etc. Et in longinquo iiun veiiit, quia i.ei iiicnrruptioiiciii et iu-
liac Ifciione consideraiida cst in uiio codeinque Re- noceniiani proxiinus luii. Alius nulla iinpudiciiia,
demplore iiosiro distincta operalio diviniiatis et iiullis flagitiis inquinaiui, soluin auteiii conjugium
litimaniiaiis; atqne error Eutyclietis, qui iinam tan- expertus, ad niiiiisieriuiii spiritale coiivcrsus est.
liiin in Cliristo operalionem dogmaiizare prsesumir, Neque isie venit e longiiiquo, qiiia usus coiijunctione
procul a Cluistiaiiis rinibus expelleiidus. Quis eniiii coiioessa per iilicifa non erravit. Alii tero poî cai-
non videat lioc quod super turbani iniscrctiT Domi- iii> llagilia, alii post falsa tesiiinoiiia, alii po^l lacta
iiu«, ne vel inedia vel vix longtoris labore .ienriat, furta , alii posl illatas injurias et violcnlias, alii post
arrei:iuiii esse ei coaipassionein liumaiia; fragi.'it4tis? perpetraia boinicidia, ad poeniieniiain redcunt, atquo
(Juod ver<> de sepieni panibus et pi^ciculis paucis aJ uiiini):otentis Dei scrvitium converluiiiur. Ili vi-
quaiuor boiiiiiiiim millia saiuravii, divinx opus esse delicel ad Dcminiiin de lungiiii|uo veniunl. Quauiit
iriuiis ? Mystice auteni lioc miraculo desiguaiur ^ enim quisgue plus in pravo 0{ ere emvii, lantî ab
quod viuiu sxciili prxsentis aliier incGluines transirc omiiipoieiitc Doniino luiigius lece.ssii. Dcniur eigo
nei|uiiiius, nisi nos gratia Kedemptoris nosiii ali- alinioiita eis ctiam qui de loiiginqiiu veniuiil, qiiia
incnio verbi sui reficiat. Iloc vero lypice inier bmc toinersis pccraiuribus dociiinx saiicta; libi praibeii-
refectioiiem ei illain quiiique paiiuin ac duurum pis- di suiit , iit in Deum vires repiirent ,
qiias in fiagitiis
ciiim (li&l.il, qufid ibi litlera Veleris lubtriiinenti spi- aitiiserunt. Ilein Judxi quicunqiie in Cbristo credi'-
ritali gratia |ilena esse sigiiala e»t, bic autem tûvi deriiiit , de prope ad illiiin vencrunt, quia legis cl
verit.is ac gratia Tesiaineiiti fidelibus ininislraiida prupbeiaruii) erant litteris edocti de illo. Credentcs
iiioiisiraia e»!. Saiie ulraque refeclio iii uionie cele- vero ex geiiiibus de lunge uiique veneruiit ad Cbri-
bia<a eî, ut alioruin cv.ingoli.staruiii narraiio decla- stuiii, (juia iiullis paginaniin saiictaruin iiiuiimieiilis
rai, qiiia iitriusque Scripiiira leîaciienii lecte i(i<.elde ejus eraiit fide prarmonili.
lecia altiiuJinein iiobis caBleîiiiin et prxcepiorum Et inlerrognvU eos : Quot panet habeiis ? Qui
inandatel pra;iiiioruin : utrai|iie alii.udiiiein Cliristi, dixerunt : Seplem. Rciic septeni paiies in iiiyslcrio
qui est iiiuns doinus Douiini iii vertice iiiontiuin con- Nuvi Testamenti ponuniur, iii quo septifiiniiis gratia
sona voce pr.^cdicai. Qui eiiiui a;dilu'ata(n supcr sc S|iiiliiis sancii plciiius (i.liHibii> ciiiii i.s ct cre<lrndj
civiiatem sive doiniim Doinmi, iJ esI, Ecclesiatn iii

levelatur, el trcdiia oatur. Ncquc borJeacci fuisse
j)
ali«ni boiioruni exlullit (>peiiim, c. ciiiiriis nianife- produiiiur, sicui ilii quinque, de quibus qiiiiiqiia
stam gentibiis exliibet, i|isc baiic ab iniiinis duletta- suiit iioiiiinuin niillia saturala, ne itcruin sicut iii le-
tioiiibus absiracuini paiie c(£li reficil, alque ad appe- gc vitale aniiiiip. aliiiieniuin corporalibus sacraiiien-
lituui supernse suavitatis dato pigncre cibi spiritalis lis obtegeretur. ilordei eienini niedulla teiiacissiiiu
acceiKlit. palea tegiliir.
ilisereor, inquil, super turbam ,

qtiia ecee jain lii- Et piaeepii turbce discumbeie tuper terram. Snpra
duK suslinriit me, iiec liabenl quod mandueeiil. £l si iii rcfcciione qiiinque paiiuin lurba super fenuni vi-
diiiiisero eos jejunos in donmm suum, leficienl inviu. ridc discuiiibebai, nunc ubi septein painbus rcllcien-
Q.iarc IridUD luiba Diiiiiiiiiiin biistiuuerit , Mallliicus da est , &uiTa lerrain discuinbere prjicipilur ,
qi;ia
etpiinit pleniiis, qiii a:l ; El r.uendent in montem se- pcr hicripiiir.iin legis cariiis desideria cab arc el cnm-
debat ibi. Et accesae uiil ad eum lurba: muita' haben- priinere jubeiiiiir. Umnis enim coro (eniim , el oninii
tes tecum tnale-i , ccecos , clnudos, dnbiles , el atios gtoiia ejut tanquam flos feni (IPelr. l ). iii Nuvii au-
mutlOi , el projcrerunl e^s ad pedes e-us , et curarit teni Teatauieiito ipsam quoijue terr.nii ac raciill iles
eos{Huttli. xvj. lurbi eigo iriduo Doiiiitiiiin propter lcmporaies dareliuqueie prxcipiiiiiir. Vc' cerie (|iiia
iC7 l!ED.L VENKUARII.IS 0\'V. PAIlS II. SFXT. I. — EXEOKTICA GENUINA. 80S
tniiiis iii (|iio liirb.'! (liiiniiik-is p.iiiibiis reficiebaliir, A geriiiit rcfercnt. L'iiile iiierito ad vitain intcrioris
allitudiiiciii (iil siipni (lixiiiiiis) Ueilcniploiis iioslri lioiiiiiiis xicriiaii) , utpote paiie viiu} >aiur.iii perve-
sigiiifical, ilil su|ier feiiiiiii , liic sii|ier lerrain relici- iiii.iit. Ciii coiiira tardia audiloribus per prapbciiiin
lur. Ibi enliu celîUKio Clirisli pioiilcr cariiales lin- cx|irolir:iliir : ilanilucastis, et non esiii saturnti. .M.m-
miiies el Jcrusalem lerrciiaui, cariiali spe et dcside- diicaiit iiuiiiipie cl lioii satiirantiir , ipii p:iiieiii veibi
rio legiliir; liic aiitcin, reiiioia nmni ciipidiuile car- Uci au.liciiiJo dcjfijslaiil , sed iinu ficii iido quae ail-
iiali, convivas Novi Tesianieiili, spei periiiaiieiilis diiiiil , iiiliil ex liis iiiternx liulceiliiiis ipio coi ip^ru-
firiiiaiiieiUiiiu lanquain ipsius moiilis solidilas, nuKo ruiu coiiliriiictiir iii vciitie iiieiiiurix' recipiuiit.
feiio inlerposilo, coiiiinebat. l:t iUilulerunt qnod superaveral Je fraijnientis se-
Ei uccipiens seijlem jiunes, tjralias agens freyit, cl ia- plemsporias.iiiiod luibis saluratis siipeier t apostoli
bal disclpulii mii ul appoiierenl, el apposuerunl lurbce. susioiluiit , ct septem sportas iuiplent ,
qnia suiil al-
I) iniis accipieiis paiies tlabal discipulis, iit i,i3i tiora pcifectioiiis prxccpia, vcl poiius exliortaineiita
acccpi <s lurba: app.iiierciii, quia spiriialisdoiiu stieii- etcniisilia, qu;e generalis lidelium iiiulliludo iieqiiit
lian tribiiens apiistolis, per eorum miiiislerinm voiiiit servaiido ei iiiiplenilo aitingere. Quoruui exseciitio
Ecelesi.cbiiJ!, pcr oibciii vila; cibaria dislnbui. Qndd iilcs pruprie rc.-iiucil qui inajure sancti Spiiilus
,
aiiteiii frcgit panes (iiios discipulis daiel, apertioiiein ^ gralia pleiii, geiierriioin populi Dei coiiversinneni
ilc-ij;iiai sacraiiientorum, qiiibus ad perpetiinm s:ilu- iiieiilis atqiio (ipeiis snlilimiiate traiisceiiduiit. Qua-
lciu iiHli ieiidus erat miiiidiis. Cmii eiiiiii ait ipse l)o- iibiis d.cilur : Si vis perfectus esse , vndc , vi^ndi; ciii-
iiiiniis : El nemo iiovil Ftlium hi.\i lâicr, wque Pnlreni »1(1 qniv linbes {Malili. xi\), clc. IJude bene sporlae ,
tpiit nuvil iiisi Filiiis , ei cui voliierit Filiusrcvelaie quiiius jKiiiliiicorum suut coiidiia [lagmeiita cibo-
[iHallli, ii), (juiil iiisi panciii vii.tiinbis perse aperieii- iiiin, .-(>.. ler sepiiforinein S|iirilus graliaiii seplcin
i ,
(liini il( III nstiavil.ad ciijub inlcrinra ceriiendaperiins fuisse iiieiiiorantur. fSam qiiia spiiri;^ juiico et pa!-
iiifôs pciieirarc iiC(|iiivmiusV Ciii conira proplioia inaruiti fuiiis suleiit coiitexi , raerito iii saiictoiuin si-
iniser:ibi|,'in quiiruiiidaiii faiiieni depl 'rans :iieliat giiilicatioiie poniiiiiiir. Juncus qiiippc siiper aqiiis
:
Pnrn.li piieiunt panem , n.c erat qui irunijercl ris ii.isci coiisiievit, palina vero victricem oriiat iiianuni.
(77; en. iv). Quiiil c»! aliis vcrbis diccre : liidocii l'.l jiiiKeis vasis recie comparaniur eletti. cuiii radi-
(lii:csieiiint p:ibiiliiiii vcrbi Dei , qiio ad virliiieni bu- ceiii eoidis, ne forte ab amoie a lerniiatis aiesca!, in
ii.c opeiatioiiis ciiiivalesccrciit relici , nec erat, iiia- Ip-o vUiu foiiie ciillocant. Assiiuiljoiur et eis qiix iIq
gisiris delicieiitibiia , qui cis Scriptiir;iriiio arcana p:i!iiia.'uin siinl folns coiilcxta , cum in dcrei:tiv:ii(i
palelacerel, eosqiie ad viani vcr.iaiis iiistitueret. ;('tern:£ rcliibiiiiniiis inemoriain piiro in corde reti-
Acccpiii aulcin ad friiiiêiidum paiiilnis Doiimimu iiei. E\ benc tuiba qiianivis reliqiiias doiiiinici praii-
(tiali s agit, iil et ipse i|ii:iiiliiiii de saliile geiieris dii iioii caperet , manducasse tamen et Siituaia cs e
liiimani con;;aiideat o-iendal , ct iios ad agendas njrr.iiiir. Qiiiasiininoniiulli(|uielsi niniiia sua rulm-
êiiipiM- Deo g aiias iiitoriiiel , ciini vcl lericno p,ii:e qiicic iicqueuiil, neqiie cxpleie lioc quod de virgiiii-
caniCMi, vcl aiiiiiiaiii tnelesli supcnia yralia larjjicne biis Jicitu:' : Qui potcsl capere capat {Unilli. xix),
rclii iiiiii-. c;eicr.iipie liiijiisinodi , taiiieii esuricines cl siiienies
Fl habeiant pisciculos, cl ipios l>ciiedi.iit ct jiissil jusliliaiii saiuraiiliir, ciim aiidiciido mainlala l<'gis
nppnni. Si iii pauibiis sepleiii Sciiptiii:i Novi T(',,la- Dci, ad vilani perveiiiuiil xleriiani.
iueiiti desi-jii.itur, iii cujiis lectione per gratiaiu s.iii l:\iiM uwcni qni wnnJiicacerunt quaii iinnliior niil-
cii Spiiiiiii iiilciiias iiieniiiiiii epulas iiivctiiiinis ,
iiii, ct Jiniisil eos. Ilene qiiaiuor iiiiilia, iit ipso eliiint
(|iiid iii piaciciilis qU"S beiiedicciis parilcr noiiiiniis iiiiiiicro dcCrenl cvaii|4elii:is se paslos es-ê ci!a-
uiib;e jiis-il apiioiii , nisi saiictus accipimus illiiis
teiupiiiis, qiio e.ideiii esl condiia Scripiiira, vcl qijii- I I suliiii uscci.iUiis iiiivtin ciini disciputis suit vcuii
iiiiu ips;i Scriptiira ndciii , viiam , ii passioiiis i oii- ')( purtes Dulinunilltu. l'ro lioc in MaltliiCo lcifiiniis :
liuel? Qui do lurlmlcoiis iiiijus s;eculi lluctibus ere- f'l ,iiiiiissri iiirlia uscci dil in nuviculum, et venil in /!/i«»
^
pli , a( (liviiia beneiliciione coiisecniti , relectioiicni MnieJun {Muilh. xv). N.n auiem diibitandum esl
iioli.s iiiicrnain, iie iu liujus niiiiidi iraiiy.cuntis cx- eimi leiii lueiim csê siib iiiroi|ue iininiuc. Nam ple-
I lir-ii ilclii i.iiiiu-, , excin,ilii sii.e vel vit.e pr,i:biic:i; liipie Co lices iioii habcnl, eliiiin seciinituin Mar-
«'' lllnrliS. Cimi, iii-ii .Majcila:!.
ii;oiidu(fli'cruii( ei suiurali suiit. Maiuliicam El ctierunt

i.l ile Vlinrisaei , et cecpe.unt conquirere cum
paiiibus Dniiiiiii ac piscibiis, et satiiraniui', qiii aii- eo qumrenles «!» itlo .liijinm Jec<e'o , tenlanlfs eum.
,
diciiics verlii Dei et cxeiiipla iiituentes, ad profcciuni S!c sigiiiiin qiia>riint, (jiiasi iiim' \iiler:inl, sigiia noii
vii:e ('orreclioris per liacc exciiari alque assurgere fucrii.i. Scd quid i|ii;i'rnnt osieiidtiir, ciun dici-
fe liii:iiit. (.tuilius apie congruil illini Psntiiiisl.e : liir : QuarenUs ab ilto siijno Je co-to. Vcl iii iiinreiii
t.Uenl pnuprres et saiitrubuiiUir , el UinJuiiiuii llaini- 11 1' igiiem ili' siililimi veiiire cii|iieliaiit, vel in siiiii-
uuin qiii reijuiienl eum. \it<el cor eoriun iii stccnlnui liiiiliiiom Siiiiiirlis, leuipiire x^livo iiiiij(ire tuin-
sitculi (Pial. XVI ). Quod e:-,t apciledicerc : Audicut inn, coiiic:iie liilîira, imbies riicre, qiiasi iii'ii
iiiiiiiiles verlium Dei el racicul , et ad laiideiii iiiin possnt Pl ii! I

tabiiiiiiiari , ci diccre cx (iffilltii cl
Miain, seil siiiieri;i l.iigUiri--, Ciiiicla qiii bene vaiii"; acris p,.-sioi!iliiis act dis c. W lu (|iii calj.n-
2r9 IN M.\I!CI EVANGIiLlUM EXI'0S1TI0. — Lll!. H. 210
iii.iris ea ()U3b ocuIIs vnlfs, manii lem-s, iililil.ile A rreuini obllli siiiil vialicii'!» siiiivre seciim, intticinm
seinl-, quiJ facies de liis i|uc dc cikIo veiieriiil? cst ()iiam modicain caniis cuiam haberent in reli-
Uii(|iic> resp'indi!lii<, el M.igos in /Egypio iiinlia sigii;i qius, quilius ipsa leficiemli corporis necessitas,
qiit;
de ca''o fecisie. Vi'l ceile si^n im de roelo qinMiinl, iialiir.iliter ciinclis iiiorlaliliiis iiiest, iiileiitioiie do-
III (|iii iniiltff tiiiminiiin niilli i seciinilu paiicis de pn- niinici lomilatiis nienii exiessoral. Unus vero paiiis
niUiis sriiia\i(, nnnc in (Meinpliiin Mnysi manna coe- qiieiii scciim babeliant in n:i\i, iny-licc ipsnni paneni
liliis niisso e' per oinnin pnssiin dispeiso, popiiluin viix, Doininum vidclicei Salvalorein, desigiial. Cn-
oiiincin niidio leinpora relicial. Qiind in Evangelio jiis amore qnia semper iiitns reliciebantur in corde,
Jrannis post cdiriuin pnniini liirb:is ;ib cn qiiresisse iiiiniis de lerreno paiie, quo corpns p;isci solei, cnra-
I('giinii5 , direines : Qnnil er^n t\\ facis si;^niiin , iit biiit.
viile;iiiiiis el creiliiiiiis lilii? Qiil o,ier:i;is? I'fitr,s t'( jirivctpiebnt ei( diceiis : Vi^lele et cwele a fer-
noilri miiniin nifinduinieiuni m ilcscrl'! {loin. vil, iiieiilo Pliarisworum et [ermeiilii llerodis. Fcriiieiiliini
siciit sciipliiiii est : P(int> 11 i/,- ca'-'i> iledil eii «11111/11- Pli3ris:corum csl dccrci.i lcgis divinse liaditioiiibns
care (Ibid.). linminiiiii pnslponere, vel ceilo b-gein vcrliis prxJi-
El inijeiiiisceiis spiriln ail : Quiil rjeiieraii') /s/rt c:ire, faclis impugnarc. Ferinciilnin eornm esl Doini-
tiua-ril siijnum? Amen dico vobis si dabilur 'jnurn- U niim teiilare, iiec ddclrin.c cjiis
, aiit opcribiis crcdc-
(ioiii isli sifjiHim. Qiii snpra liirli.im rreileiitein i cc re, seil insiiltaiulo alia qiiibiis cicdere debeant pele-
lesti lieiiclicio rcrccliinis ^r;iti3s ageb.ii , niiiic oli re. Fermeiitum Herodis esl aJiilleriuin , boiiiici-
.stiillain rb.irisnoriim iion credenllum et lenlaiitiiini diiim tcmerilas jnranJi
, , siiiiiilatio religioiiis , el
pctii.oiieni gemil ei contrislauir, quia vcram lidini- qiind omniuin caput csl el origo scelerum, odiuni ac
iiis n:itiirain , vcros liiimamu nalura; ciiciiinferens persecutio in Clirisium et pr.ccursorcni ejiis ps-cio-
affecius, siciit de boniininn s:iliile Ixlaliir, iia snpcr heinqueprimum re;jiii coelestis. A quo uiroruniqiie
eiiruin dulel et iiigeiniscit erroribtis. Unde et alibi, fcrniento eliani Aposiobis non proliibcns ail : Itaqtte
ciim niiiili ad saluieni aposlolis pra;dicaiiliu'is esseiit epuletiiiir non m fermento reteri, neqite in fernwnto
piTiliicii, seripliiin estde illo : In ipsa iiora exsulta- maliiia', ct neqiiilia:, sed auimis sinrerilalis cl vcritalis
li( III Spiritn sanclo , et ilixil : Coitfileur tibi . PBler (I Cor. V).
Domiiie coeli el tnrrm ,
qnod al scnndisti liifc a snpien- El cogilabant ad nllerutrnm dicen'cs
, : Qitia pines
libus el prudentibus, el rev^lasti ca pnrvnlis ( Luc x.) non liubemiit. Quo cogivto Jesus ait illis : Qnid cogi-
El cuin Jud;n faciinis essct redargiiiuriis, i irba- latis qiiia paius non habelis Nondum
'!
coqnoseitis
lits est spirilii, ul Joannes scribit, ei prolcsMins esl. neijne inielligitis ? Adhuc ca:catuin hubeiis c t vc-
et dixil : Amen amen dico robit, quia uiius cx vobis ^ slrum ? Octilos hubenles non vidctis , et nures hahcntes
iradet me (Joan. xiii ). Qiiol anlein ait : Si dabilur non auditis , nec record^nniiii quando quiiiffiie panes
qenerationi isli siqniim, signilicat non dabilur, jutia fregi in quinqiie millia, et quot cophinos frngineutorutn
illud in psalmn : Semel juraei in sancto nieo, si Danid siislulistis :'eic. Pei- nccasionem pr.ccepli qiioSalvainr
meniiur {Psal. lxxwiii), id esi, iioii Divid meiiii.ir. jusîcrat dicens : Cavele a fermenlo PliariM-urum et
Dciiiqiie sanctiis Augusiinus, Je consensu evaiigeli- fermeiilo Ucrudis, docel cos qiiiJ .-ignificent qiiiiiqne
starum loqiiens, iia in M;irco scriptiiin esse te^taiur : paiies et scpiein , sivc pisciculi , aut quiiiiine iiiil.ia
Kt sigiiuin non dabitur ei. Noii crgo dabilur genera- boininum et qualiior niillia q.iju pasta sunl in ercnio.
liniii illi signuiii , iJ est leiilaiiliiini Uoiiiiiiuin el re- Quod lieet signorum niagniliido peispiciia sil, t.iiiien
sullatiliiim vcrbis cjus. T.ile iiliqiie sij^r.um qiiale aliiid spiritali inlelligentia dcmonsiratur. Si ciiiiii
leniaiites quxrebant, boc c»t Je cffdo. Quilius taincii f riiiciiiuiii riiaris:c(iriiiii et Sadducaeoruui , et fer-
niulla cieleslia signa dabal in lerra. Cxteruin gciie- nientiim llerodis nun corporalem pancin sed t-radi-
,
raiioni quxrentium donuni reqiiireiitiiiin faciem Dei liones perversas ei li;eretica signilicat dogniata, (|ua-
Jacob, signuin de cgcIu osienJebai, quaiido, ceiiieii- re el cllii qiiibns iiuiritiis cst popnliis Dci . non vc-
libiis apostolis, ascenJit in coclnm, qnaiida, niisso t\ r;ini Joclrinum inlpgraniquc signilicciit? Isiiiisir.oJi
desiiper Spirilu , primitiv.iiii imple»it Ecclesiaiii ,
fcrinciiiiiiii, qiMid oiiii(i raiionc vilaiiilnin esl, babinl
qiiaiiJo ad inipositionem maiiiis apiistolorum in Sa- Marrion ct Valcniliiiis , et omnes bxreiici. Ferinen-
niaria, Csesarea, Eplieso, .iiiisqne urbibus ac l^cis tiiin baiic viin babei, iit si farinae inistum fuerit,
plurimis, gratiain de cuelii S|'iritiis sancti creJenii- quod parviim videbaiiir crcscal iii m.ijus el ad , sa-
biis iiiinislravil. porem suiiin uiiiversam conspersioneiii traliai. lia
El diinittens eos nscendil naviin iterum et nbiil cl diiiliioa bonretica, si vel modicam scinlillam iii
trans frelum. Kt ebiiii sunt siimere nanes , ci iiisi luiiin iicctus jcceril, in brevi ingens flainina siic-
•jnmii paiient iten habebani secum in navi. Qu;t;ral ali- crcsret, Rt totam iKiminis possessioiicm aii se tia-
quis ct Jicat (|iiomoJ'i paii(.>s ikhi liabcbant qiii, sla- licl. Iloccst de qiio el Apostulus liiquilnr : ilodi-
ti.ii implctis septein sporiis, ascenJcriinl naviculain, lUiii fcnnenlum tolain mansiim corrumpii [Calul. v).
et veiicnint in lines M3geJ;in , iliiijnc auJiiini n.ni- /.( vciiiiiHf Bithiaida , et ndJiiCHnt ei civcum, el 10-
Rames i|ii(id cavere delieanl:i rcriiiciito IMian-a-iirini (jiiiani cuin Ht illnm lanijcrct. Ciincti qiii a Dontino
el Sa(IJnc;encuiii,Se;l Scripli;i.T lcslaliir .qiirtJ oU'ili ciir.iiiiiir lanp;uores spirilaliiiMi siini signa laiigiioriim
siiit ces 6CCUI11 lollore. Quod .lutcni 1 ,i\i;j((I;ifi ir.uis (jiiibiib anima pcr pcccalum .rtcni c iiimii piojnu-
:
«II BEI);€ VKNKRVBILIS Orp. PAUS II. SECT. I. - EXKGETIC.X r.ENUINA. 212
quu. Sicul eniin n surdo et iniilo a Domino sanalo A qiiidiui.i inali, caveal ac diiiesteiiir. SeJ quisqiiis ila
g.tnaiio ineiili-i iniiiiiiatnr eornm qiii n<'|iie aiiilire (le-i|)ii , ac longi lemporis obscnriiate depressus cst,
verbiim Dei neipie Inqni noveranl, ct mnx iii rcfe- iil iiilcr bonum et m.ilum , flilein el perlidiani, sin*
clinne liirbc esuriontis i\vv Doininiiin seonia fuerai rcra iiietaiis opera cl simulaiionein justiiix adliuc
siiavltas (igiiraiur illa qna diligenlium se et qiisn- discernere iiesciai, qnasi ambulanies homines instar
rcntium soiel rnrda nulrire , ita in lioc cxco pan- arlinruin ccrnit, qnia facta intiUitudinis ab8i|ae ioea
laliin ciiral» a Oimiino illtiminatio designettir cor- discreiioiiis vidoi. Gi (|iiid lalibus supcresi , iiisi ot
diuiM sluliorum, :ic lnnge a via veriiaiis aberraniiuni. diviiia dlgnniio, qiiae ei curain liominis consideraiidi
Kogabant autem eum ut illuin tangerel, scit-ntes tribiiit , eiiam diiiiam conrerat discernendi qux
qnia lactus Domini siciil le|irosuin mnndare , iia in.ixime homiiium vita sequeuda, qiiaTuin sit »ir-
etiam cxtuin illuminare valerel. Tangiinus auieni dien'.Ia doctrina? llnde apiedieiturquia secundu im-
Dominum nos, cuni ei fide iniegra et sinrera .idh.ne- posiiionc nianiinm su.irum Doiniims ei luccm clare
omnia viveiidi rcstiiuerii. Clare namque videt omnia
remus. Qiiem profecio taclum nobis esse salubcrri-
nium exemplo mulieris qtia; Oinbriam ejtis feliei au- qui cxcus Tuii , cum is qiii illuminari inlus meruil
dacia leiigil ediscimu^. Taiigii nos Dîminns ciim maniresle diJiceril quoinodo credendom, qiialiinr vi-
itienlcm noslram afllatu sui spiriius illuslrai, aiijiie B vendiiin ,

qna! pro fnle vcriiaiis alqiie operatitme ju-
siiii* iiraBiuia sint in futtiro sperauda.
ad agiiiiionem nos propri» infirmMalis sludinmqne
bon» actionis acrcadii. £( miiit itluni in domum suam diccnt : Yade in do-
Ei apprehendeHS manum cteet , eduxit eum extvn vi- mum litam : et li in vtcutn introierit, nemini dixerit.
atm. Appreliendit inanum c-nci , ui euni ad exsecii- QuDiI eum in dnmuin suam ire praecepit, mystice ad-
tionem bunae operationis quam piu diuiina cnrilis inonet omncs qui agnitione veritatis illnsirintur, iit
nbscurilaie non noveral confortarei. Edtixil exlra ad cor suuin redt-aiii , ei qiianium sibi donaiuni sit
vicuni, ul a viia vulgari segregalus voluniateni sui fiollicita menlc perpendinl, collatisque sibi bencficiis
condiioris, qua illuminari merereiur, liberins seilulo digiM operuin e\scculione respondeinl. Quod vcro
cordc scruiaretur. Quisquis eiiiiii lumen xtornilalis eiiiii sicul el inullos quos sanavil alios, sanaiionein
videre desideral , mm exempla iiirbarum, sed diira- siiiiii silenlii» tcticre jubel , cxenipliiin suis tribnil,
lum iieccsse esi seniper sui redcmpioris scqu.iinr. ne d'! bis quic faciuiit niirandis favorem vulgi rfqiii-
Et txipuens in ocutot ejus , impotitis manibus sun, raiii, sed divinis taniuin aspeciibus ubi cl merccs
inlerrogaift eum si atiquid viderel. Et aspicima ait
opcniin resial, sini placcre contenii.
Video Itomines velut arbores nmhulnnies. Delnde iie-
Q lit egreaus est Jeius et discipuli ejits in cnsielluoi
rum intpotuit manui super vculos ejrs, et cecpit fi-
Ca-sareai Pltilippi. Philippiis iste est fialcr lletndis
dere, el reilituius e»l tta ut tideret ctare emnin.
ilt! qiio supra diximus, leirsrcha liurxx el Traclio-
Ideosecum hunc Dniniiius paulalim et iion slaiim re-
niliilis ri-gioiiis, qtii in honorein Tibcrii Cxsaris Cjc-
penlc cural qnem uno nio» veibo, si vellet poierat
,
sareain Philippi, quae iiniic Paneas diciiur. nppclla-
cnr.nre, ul in.igniludinem liunianx taetiialis oslende-
vii, fl esl in provincia Phfleiiicis ; iniitatiis lloioJeni
retquK qiiasi pidetcniiin et per qiiosdam profc- patroin, qui io bonnrein Augusli Cxsaris appellavil
clnum gradus ad lucem divinx visinnis solet pcrvc- CTsaream, qinc prius Turris Siralonis vocabatur, cl
iiire. seu ul giise nobis graiiae crebra darel imliiia, ex iinioiiic filia; ejus Libyailein iraiis Jordanem cx-
per qiiam singula losirae perfeciimiis incrementa, siruxii. Isle locus esi Ca'sarfa; Pliilippi, ubi Jorda-
nt proficeie aliqwid possint nec deficianl adjnval.
,
iiis ad radiccs uriliir Libani, cl haijel duos funles ,
Dc spiilo anicin nris Doinini, quod gratiam spiriiiis

uiiiiin noniine J<ir, ci alteruiii Dan, qui siinul misli
cjus deMgnel , sacpe d cluin esl. De lactu inaniiiim
Jordaiiis noineii eriiciuni.
eju», quiid viilulem adjnuirii ipsius insinucnt , nulli
Et interrogabat in via discipulus tuos dicem : Quem
diibium est. Sputuin quippe nb inins de capiie Do- Qui responderunt dieen-
me dicunt etse liomines ? itii
niini pi..cedii; manus vero sunl membra Wris ^ ^^^ . ^^.,

^^^^^^^^^^ Uaptistam ; alii Eliam ; aln vero
eileriiis posiia. Kxspiiens ergo in oculos c.cci Domi-
qitttsi iiiium de propiieiis. Pulchre Duiiiinus, lidein
iius, inipimit maniis suas ni videat, qiiia onpciiatem
discipiiliinim expltiralurus, priino hominuni senieii-
generis humaiii el per iiivisibilia diviiix pielaiis
liam inlerrogai , iic videlicei illorum confessio nnn
doiia il per evbiliita foris sacrameiua assiimpiac hii-
verilalis aguilltinc probata, scd vulgi videalor opi-
nianiiatis absiersii. Primo auiein is qui ctiraliatur,
iiinne firiiiaia, nac coinpcrta credere, sed insiar llc-
videbal hoiiiiiics veliil arbures amhulaiiles, hoc esi Undc ei Peirn su
rodis de aiiJiiis harsitare puieniiir.
forniain qnidem corporuin iiiler uinhras aspiciens, Quia
Chrisium coniilenti sicuodum Mattbxuni dicii :
sed iiulla iiienibrorum lineainenla, visu adliuc cali- hoc

caro el tanguis nen revelavit libi (Matlli. xvi) ,
ganlc, tliscerneie valens, qiialcs condens.T arbaics a veritaiem non docnil.

est, dO' trina bumaua fidei le
loiige spectantibus, vel cerle in luce nociurna solent
Iûlohre eiiam qui liiversam de Domino senteii;iain
apparcie, iia ul noii ficilc aibor aii lioino sil pos».il
feruiil h iminum noininenotanlur. N>m quiverilatcin
iligiiosci. Quia priinus nimirum cuique virtulis inlro-
poieiiiiae ejiis lideliier ac pia incnie cogiiosciiiii, ne-
iiiiseit, homiiiniM vitani inoresquc cxicrorum in-
qiiaiitiaiii lioiiiincf , seJ dii apiicllaii iiicreiiiur. Qiia-
spitcrc, ut i|uid'|iiiil ii>pi.iiii biiiii Md-ril ,
imiiciur.
iJ5 w m\iia EVANctiuuM Exrosmo. — i.m. ii. 2li
les riiUse aposiulos seiaiida siia iiilerrogaiiono Do- A »«i»i?, non erii isiml ; lioc csl, iioii poiesl (leri, nec
iiiiiius u.îienJii. N •iii sei)uitur .*
recii'iuiii aurcs tnea', ut Dtî Filius octideiidus sit.
7'iinc (/ici( iths : Vos vero quem me didtis esse ? Qui conver.-.us, ct videns disciputot suos, comminalii$
Aiieiidi' ciiiin, prudeiis lccior, quoj e.\ consei|iienli- est Vetro, dicens : Vude post me, Satana. Saianas in-
lius lextusqiie st:rnii>uis <i|io..li>li ncqnaquani lionil- terprolaliir atlversarius, sive conlrarius. Quia contra-
iies, s<!(l dii appellciitiir. Cum cnim ilixisset Quem
: ria (inquil) loqurris vnlunlali niCJD, dcbcs adversa-
me este dicunl homiiies, sulijecil : Voi veio, qufm me rius ap(ie!lari. Mulii putant quod noii P.rtrus corre-
diciiis esse? lUisquia lioiiiiiics siiiil liiiniana optnan- plus sii, scd adversarius spiritus, qui li«c dicera
tilus , vos, qiii dii estls , (jiieiu nie esse existi- apostolo siiggerebal. Sed mitii error aposto!icus, el
niatisf de pietaiis atTeciu veniens, nunquam Incenlivuiii vi-
itespoHdeni Petrus ail : Tu es Christus. Licel C£- debiuir diaboli. Vade.Saiana, diabolo dicitur : Vad*
teri apo>to!i sci.inl, Petrus tanieii respoiidii pr.x cs- posl me. Petrus audit : Vade post me , lioc est se-
tcns. Complexus esi iiaque omnia, qui ei iiatiirain et qiierc sententiain meani.
noineii expressil, inqiiosumiiia vinutuincsl. Eiianine Quoniam non sapis quce Det sunl , ted quce homi-
iios de geiieral onc Dei dlsseriinus qiiacsliones? Cum num. .Meae voluniaiis est, ei Pairis, ciijus veni facere
Paiiliis indlcaverit nibil sescire nisi Cbriîum Jesuu, " volu.itiitein , ut pro hominum salute moriar. Tu
et buiic cruciiixuin , Pelrus niliil amplius quain tiiain taiiluin considernns voluntaiem , non vis gra-
Cbrisluin Dti Pilium putaveiit conlitenduin , iios rt niiMi triiici in tcrram cadcre , ut multos iruclus
qiiaiido ct quouiodo natus sil, et quanlus S t bunian» alTorai.
iiiliiniiialis conlemplatione riniainur. Fiiiis ergo lidci Et convocata turba cum ditciptilis tuis, dixit eis
lue.v Clirislus esl, rinis fldei Filius est. Non licet Si quis vul! post me seqni, deneget seipsum, etc. Posl-
iiiilii scire generuiionis serieiii, non lice.a lanion nequani discipiilis inysteriuui su c passioiiis et resur-
stiie geiieraiionis ;idcni. reciioiiis osicndi, hori:itur eos una cum lurba ad
El comniinaius est eis, ne cui dicerenl de illo. Et scqueniluin su.c pasHiiiiis exemplum. Et oiniiibus
coepit docere illot quoninm opor.el Filiam hominis quidein proptor se tribulationein perpessis, salutem
niuiio pati, et reprobnri a senioribttt , ct a summis tain fiiiiiro proniiilil auimarum , non tanien uiunibus,
cerdoiibus , eic. Idoirco si' ante passionein el resur- verum perfeoiioribiis : qiianta ipse passurus, qiioJva
nciiniiiin noluil prxdicari , iit, cornplelo posifa a iBortuis essct resurreciiirus aperuil. Ubi formara
,
sangiiiiiis s:icrameiilo, O|iporliinius apostolis diccret docendi ministris verbi pra;rixit , ut capacitaieiii
Kmiies doceie omnes gentet, bup iianies eoi in nomine coiisiderantes auditorum, pro suo qiiemque ni 'do in
1'airis, et Htii , et Spirilus sancli. Quia non pro siruere nieiiiinerinl, ncqiie inlirmis auduoribus al_
dcssfti euin publice pr.cdiciri , el ejiis vulgari in liiira quam capiuiil arcana coinmittanl. Si quis vult
pn|iiilis niaji:si;iiem, qiieni |>ost pauiuluiii flagel- (iiiqtiii) post me sequi, deneyet seipsum. Tuiic aiitciii
laiiiin vihuri siiil ei criici<ixiim, niuila pati a seiiio- iios ip-os abncgamus , cuin viiamus qiiod per ve-
ribiis el scribis, ei principlbus eacerdoiiiin. Etiiot:in- tustaiciM fuimus, et ad hoc nitimur quo per iiovi.
dum qunil eiim qui mulia pati et occidi, et rcsur- latcm vocainur. Pensemus quo inodo se Pauliis aU-
geredebeat, Filiuin liominis .'ippctlnt, quia, passo negivcrat, qui dicebil : Vioo auleni jam, non cgo
in r;iriie Cliri&to, diviuiius iinpjissibilis iiianslt. (Galot. ii). Exstincius quippe fueral sajvnsille pcrse-
Et opprehendens eiim Petrns, coepii iiicrepare eunt. fuior, ei vivere coeperal prapdicaior pius. Si eiiiin.
Quniiiodo increpavciii euni Matiba:iis expunii aper- ipse esset, pius profccio iion esset. Sed qui se vL-
lius, dicens : Et nsiumens Petrvt coepil increpnre vere deneg:ii , dicai iinde cst quod sancii vcrba per
iltum dicens : Ab.îit a le, Dommc, non eril tibi hoc doctrlnaiii veriiaiis clamat. Proiinus subJii : Viuii
[Uallh. xvi) Sa:|iedixiiniisiiiinii:ird'.>ris, alqueaniniis reio in me Chriilui (Ibid.). Ac si aperle dioat : Ego
quain inaxiiiii fuissc Pctruin io Dominiiiii Salvato- quideni a memetipso exsiincius suin, quia rarnaliier
rem. Quia ergo posi ciiuressioneiii suain qua dixerai, ^ nuii vivo ; sed tanien essentialiter inorimss non siim,
~
Th "'
es Chrislus "
Filius Dei
" vivi,
•
•
et pnrmium ~
Salvato
•
qui in Cliristo spirlialiier vivo. Dicai ergo Veritas,

ris, quii aiidieral secundura Mallbi'iiin : Beatuie» dical : Si quit vult pist nie sequi , deneget leipsum.
Simon llar Jona, quia caro et sunjuit non revelovit Quia iilsi quis a semeiipso dcficiat, ad eum qui super
libi, sed Paler meut qui in ctelis eil (Matlh. xvi), re- ipsiim est non appropinquat. Nec v;ilei apprclieiidero
lienie aiidii a Doniiiio opoviftrc eiiin ire in Jerosoly- quoil iillia ipsum esl, si ncscierit in.ictnre qnod esl.
niain, iliique mulia paii a sciiinrilitis et scribis et ScJ jam qul se a viliis abnegal, cxquirenda; ei virlii-
princ'pi!;iis Eacidoium, et occiili, ei tertia Jio le- tesbiml in qtiibus crescal. N:iiii ciiiu dictuin esl : Si
siirgere : noii vlill Jcslrui ciiiifcssiiiiiein suain , iiec quis vult poit me tequi, deneget seipium, piotinus i>d-
putat licri posse ut Dci Filius ncciJaiur ; apprelicn- jiiiigitiir :
dilqiie cum in atfeclum siium, vol scparallni uucit, b I lollut criicem suam, et scqnaiur me. Diioliiis
ne pixseniilius cxteris cundiscipulis magisirum vi- eleiiim inodiscrux lollilur, cum aiit pcr alistineniiain
dcatiir argui-re. Et ccepil iii(r.-pare illuin amiiilis .ifnigilui coipii.^, aut percnnip.is4oiitni|.riixlini afll.-
alTi^ctu, cl nplaiiiis diccre : ;(!i.'i' a >e, Dominc, vel gitiir aiiiniiis. Ponscmus qiialiter iilroqiic nioilo Pau-
(iit inclius li:>bctiir iii (o.tco), /'cp/fms alo liH, l)o- liis (T iceiii snain tulcrai, ijiii diccbal : Cntiigo eorpn^
:
2JI BED.t. VE.NEilAIULIS OI'P. fAliS II. Si:or. 1.— EXECrTICA GENUINA. «'fi
vieuni, el in sfrvilutem rcui/o. ne (orte n/iis pnvJicans A ilinis minori tenemus custoilia ,
perreclinni. f\.,u>
ipse Tcprobus ffhciaT (/ Cor. ul. l'>ce iii afditlione Kx:]ii Inbenlia ciiiicla despieimus, scd laineii adliuc;
corporis aiidiviniiis cruccni cariiis ; niinc iii cnmpas- biiman.'* verecuiidi^c usu pr;epediiiiur, ul rectiiuiii-
sione prnxinii aiidiamns cniccni nienlis. Aii : Qins iieiii quam s^rvainiis in mcine , nonduin cxprimere
tn/irnia/Mi', et ego non infirmiir ? Qiiis scindîlizaliii , el v;ilcaniiis iii vocc. I.t l uinini Di>i racicin ad jii'tili;c
ego non uror {il Cor. xi)? P. rfcciiis quippc piXMlica- derer.sioiicin iiegliiîinns, qii.inliiin liiiinaiias F.icips
liir, III cxcrnplum ilarel alisiinemiaR , criicfin porla- c^nira jnsliii.im verentur. Sed liiiic qiinqiie vnliieri
iial in corpore. F.t qiiia in se Iralicbiil daiiiiia inlir- rongruuin suljiiiigitur medicjmcntiiin, cum Dunii-
iiiitalis aliciis^, cniceiii port:ib:it in corde. niis dicnt :
Qiii emm vnlucrit niiiîiiiin suam siiloain (nceie, per- Qui ciiim me confessus (ue.iit, et nicn rnba, iii iienc-
ilel eum. Qui aulem peritideiit aniinam iuam piopler raiione isla nduliern el pecealrice, et Filius hominis
me et EiuingeliHm, fulvain eain (aacl. Sic dicilur confilebitHr eum, cum venerit in ijloîn Palris siii fHin
fideli : Qui volucrit aniiiiam suain salvam (were, per- ancjelis swiriis. Scd eccc nunc apiid se lininiiies ili-
ilct eam. Qui autem perdideril animam siiam pmpler ciiiil : Nos j;iin Dnminum ct sermoiics ejus iion cru-
me et Evangilium, suliam (nciei. Ac si agricolx di- bescinius, qiiia aperla ciiin voce roiiliteniur. Oiiilms
calur : Frunienlum si scrvas, perdis; si seiiiiiias, B cgo lespoiideo qiiod iii li:ic plcbe Cliristiana suiil
leiiovas. Onis eniin iicscial quud iVuiiieiilnm cinn in nonnulli qui Ciirivliiiii ideo cnnlilentiir, ipiia ciincios
teiniiic niiuiiiir pcrit ab oculis, iii leria ilelicil ? Sed Clirisiianos csê coiispiciiint Non ergo ad probalio-
iiiidc pulrescil in pulvcre, inde vire>cil in rciiova- nciii fidci vox sufiicil profcssinnis, qiiain dcfendit a
lione. Quia vcro sancla Lcclcîa aliiid leinpus lialiel vcreciiiidia piofcssio gcncraliialis. El lamen ubi gc
perseciiiionis, ali|ne nliiid p:icis, Redciiiptor iiojier qiiisquc iiitcriogel , «l in conressinne Chri^ i se ve-
ipsa e.iiis leinpnia .irsignavit iri pra^ceplis. Nain pcr- raciler prolicl , si nnn jam nnmcn •jus crnlie-cii , si
bCLUliuiiis tcinporc ,
p«iicnda csl aiiiina. Pacis au- pleiie virtuti mentis huiiiaiiuni pudnreni subdidit.
lciii tenip re, e.i qiiJi; amplius d.iniinari possiiiil fnni- Certe cnim pcrscciuionis lemporc erubescere poie-
Uciida siinl il<'Sid>Ti.i lcrreiia. lj(i'ie ct niinc di inu : r;)iii lidelcs siihstaiitiis denudari, dc diîiilalitius de-
Quid inini proderil hoiiiiui, si /uciidir muiidiim jici, verberibiis afdigi. Pacis auteni leinpore, qiiia
tolum, el delrimenliim [nriat aniina; tua; ? Aal quid li.ic a iioslris pcrseciilionibiis desniit, es.l nliud iibi
dttbit hoino ciiminululiuiiis pro tiiiiiiin suii ? (".uin pcf- osleiidaiinir nobis. Veremnr s;«;pi; a proîmis despici,
seciilio ab advcr>aiiis deei-l. valde vigi aiiiius c >r dedi(;n;>niur injurias verbi tolerare. Si contiugat jur-
custodiendiiin est. iNain p:icis tcnipore qnia licet \i- ginm fortassc (uni proximo, eruliesiimui priores si-
verc, licet eliaiii ainbire. IMcruiiiqne autein cl ava- ^ tislaccre. Cor quippc carnale , d.iin liiijiis vit.t glo-
rillaili viiicinius, sed Mdliuc nbslal i|uod vias rcciilU' liaiii quxrit, liuinililJleiii rcspuit
Liiu.ii TEnrujs.
CAPliT VIII. (l'sul. civ). Sic cigo hoc liico rudibiis discipnlis Ve-
Ei dicebal iUis : Ainen dico vobis, quin snnl q'tidum rilas loqiicns vidciidniii icgnuni Oei promitlit iii
de liic slantibus, qiii iioii gustnbunl lunrleni don c, elc. lcrra , nt hoc ab cis hdclius in raclii prxi-uiiiatiir.
Hcgnuiii Dci boc bco pr.osciis Kctlcîa voC;ilur. El Quod si regiiiim Dei iiac seiiteulia liiliiraiii iii coelis
iinii iinnniilli cx disripnl s iisiine adcn iii < orporc beatitinliiicm velimiis accipcre, el boc qiiidain dc
victuri crant. iil Kc. les a:n Dci conslruciani coiispi- a>i(antibiis non pn^t miilios dies in nionte videruni.
cerciil , et coiitia miiiidi liojiis gloriam cieclam, Quod pia uli<|ue provisinne rictiim cst, ut cnntempla-
coiisnlainria proiiiissi'ine miiic dicitiir ; Sunl qnidum U lione scmpcr manciiiis gandii, tametsi rapiim atque
de h,c stanlihiis. qui iiini ijusiubiinl inorleni, doiier vi- 3il brcve mnmfntiim ilelih.ila, fortiiis inslantia s.x-
cnli Iraiiscunlis advcisa tnlcrarenl. Drccitiissimo

dcanl regiium l)n vtnicns in viriutc. Sed Ciiiii taiit.i
siiliciiiid;e m'>rlis praecepia cileret, qiiid iic- sane verbo sanclos morlem ;;iisiaie lcslaliir, a qiiihus
Doniiniis
promissiniicin vciii- iiiniiniMi iiiors rnrporis qii;isi lib.-inilo giisl;ilui , vila
ressariiim fiiil iii ad liaiic siihilo
alleiidamns, qiianla di-pciis:i- vcro anim.Te vcr.iciior pos-iilfiidii leiiciiir.

rct? Qiiod si siilililiier
piet.ilis aKatiir agnoscemus. Disii(Milis cniio

/•/ posl dies sex nssumpsit Jesus Pctrum el Jacobum
lioiic
nidibiisetiamile |ir;csciili vita arn|uid proiiiilleniliim c' Jnannem, et duxii illcis in montem enelsuin tcorsum
in fnlnrii solidari. Sic Is- snlos, ct iransfiiiuiuiH^ esi eorain ipjis. Iii Ev.ingitiiii
fiiii. ut piissi'iit rnbiisliiis
r;ioliiico populo i'X -F.sypii icrr;i liheiando rcprninis-

Liii';c ila >criptiiiii csl : Fnctnm cst nulein posl lnrc
a^sumpsil Pelrum,tl Jacobum, ,"

sioiiis terra proinilliliir, ut 'Jiim vnf.imbis cssei ;iil vrr!:a (ere dia ocli, c.l
iloiia cOKlaslia, lcrrenis prniiiissionibus siMilcn tiit. .loannein, el asrenilis in inowem vl oraient (Luc. t%).
(t f.Tlera 0cl;n9 aiilcm ilie Dnnii .us pioinisMiii

lecie qiinqni' pir I'salmisl:im dicilnr De.lit i'ii ;
liiidi; :
if/iniift i,enUU'n, ,1 In^^cici. yicjinbicuiii \inssei!crinil ,

nt liilti ;c bcaiiniiliiii. gloiiîiii ilis' iinilii nMnilPSUI
Icjcm cjiis irjiiiiain ci OjIchs.i cocIl^Îis vii.f; diiliciiinc, ciricioiiim qu'
(uslodianl /uiliji./iHuna rj^n, c. i!i
2,7 IN iMAUCI EVANGELllM FAPil-îllO. - Lifi. 1.1. 2«3
li.ic auilire pi>S8iut C'ird i refoveat , el ncUiiiario die- A .\iip'iiis /.ii'(i me ab iiijmlili.i mca, el a ihticle me
-iim niimero, vcruiii leinpore rcsiirrei.linnis s.iiuliiim iiiunla lue (P al i.). Niu ( olcsl suis lidelibus iii
Inreai esse veiiuirinn. Nim et i|iso (ict;\va lin-, nl teira d;iie d.Tilaiem, q :x ros conserva'a niaiiet ir»
est, posl sexiiim S;ibli:>li quia criicem ascendit, ac t(i'!is.
seiilimam Sabliati qiia iii sopulcro quievit, a iiiorliiis El appnruil iltis Elius cum Moijse, et rrmil luiinen-
resurrexil, el iios posl se\ hiijus saxuli xlales in tes cum Jcsu. Mny-ics cl Llias i|iioriim iiniim iiior-
gamlcniiis, ac luiim, altcrum coulis rapliim legiinus, visi in

qiiibiis pro Dnmiim pati el laborare iii
sepiimam Sabb.ili animariim, qnx inierim in alia iiiajesiaie cum Domino (nt Liicas scribii) fiiliiram iii
vila geriliir, octava profecio leiate resurgemns. illii nmiiiiim saiicinnim gloriain signincanl. Q»i vi-
N:im quod Maitliams, M;irc>isqne Dominiim posi sex drliccl tempore judiiii, vcl vivi in c.^rne reiiericn.li.
translisiiralum dicinit dies, iiec temporis ordine nic vel ei, olim giisl:ita iiiorie, rcsiiscila^di ct |i:iritcr
siml ngwaliiri ciiin illo. Altcsi aiil'' e eiinii puslolo

r.<lione niysterii discrepanl a Luca, qni oclo dies > r
dicit quia illi iiicilins lantum poniint dies , undc et jUorliit qui in Chri:<t'- lunt, re»urgeni yiiim ; dctnrie
,
absobiie post sex dies factiim commemorant. llic iios qui vivimiis, qui relinquimw, sinw! rnpiciKur
priinum qno lioec Doininus prnmisil, cl ullimiim qiio iiim illis obvlnm Domino in aera, el sic sniip.T fHin
siia prnmissa complevil adjungil. Meoque lemperan- ^ llnmuio cnmus (I Tl.ess. iv). Aliter. Mnyses el Klias,
liiis fcre dies ocio poiiit. Et in ralinnc niysiica illic boc cst legislator et propliutarnni etimiiis, apparcnl
posl sex miinili a;tales saiictis ab omiii labure qiiies- ci loqiiiiniiir ciini Unniino iu tariic viiiiciite, ut
ci-ndum, bic vcro tempore ociavo designat csse re- nsu-ndanl ipsuiii esse quciii cuncta legis i:l proplie-
surgendiim. llnde pulclire et sexliis psalm. Pro oclava tariim oraciila promiscriint. Apparciit auteiii iioii
inscribitur, cui initium esl, Domine , ne in [urore arin innmis, scd in moiite c.im illo, quia niiiiirum suli
gua$ me, qiiia niiniriim per sex sciates quibns opcrari illi qui meiile icrrena dcsid«ria transcendunl niaje-
licel precibiis est insistendiim, ne in ociavo reiri- slaiem sancts Scripiurr, (|U» iii Domino est adim-
buiionis tempore a jiidice coriipi;imur irato. Quod plcta, pcrspiciiiiit. Deiilqne ei blii Israel videre Mi>y-
et ipse Domiiiiis lioc loco voluit nos, osienso siiqp scn, sed ad Dcum iii inonuna snbeuntem sc |iii lioii
oraiionis oxemplo, docere, de quo secundiini Lucam merentur, ad se quoqiie reversum non sine velamine
dicitur qiiia ascendii in mnnlem ul orarel. In monlem cernunt. Eliam novcrc, sed sulus iriumpbum ascen-
iiamque oratiirus ct transliguratus sic ascendit, ut os- denlisciim liliis proplieiarum contemplatur F.liseus.
lendat eos qiii fructum rcsurrectioiiis cxspeciaiii, qui Quia miilti passim Scnpturx verba legunus ; sed
regein iii decorc suo videre des Ideran!, menie in ex- _ quam celsa in Cbristi mysteriis iplendeai, perpauci
'^
celsis baliilare, el cnniiniiis precibus incumbere de- pcrfecliorcs inlelligunt.
Iiere. Trcs soluniniodo scciiin discipulos ducit , vel El respondens Petrus ail : liabbi, bonuin etl net hie
quia niH/(i suiil vocaii, pauci vcro elecli (Ualtlt. xx), esae. Faciamus iria tabnnacula, tibi unvm, et iloyti
vel qiiod ii qui iiuiic lidem qua imbiili siinl sanctoi unum, et Elice uiium. Non enim tciebat quid diceret.
Trinitatis iiicurrupta meiile .servaveriiii,lURC xterna Eranl enini limoie exl^Triti. (|uanta felicilas visiuiii
rjiis merenlur MSione loelari. dcitatis iiiier aiigeloium cburos adesse perpeiuo, si
El tramfiguralut (inqiiit) corani ipsis, ct veslimcnla laiiiiim iraiisngiirata Clirisii iiiimaniias, dunrumque
ejus fucla sunt tplendoulia candida niinis vetut nix. socieias sanctiirnm ad puncuim visa delectcl, ui cos
Transngiiratus Salvalor non subslanliam verje carnij iie discedantetiani nbscquio Pclrus sistorc velit, qui
amisil, sed gIori;im lulurj vel sii;e vel noslrae resiir- et si pro stupoic bumanx fragiliiatis nesciat quid
rcciiouisobtendii. Qui qualis tunc a|>nsl(>llsappariiii, dical, insili lamen sibi dat alTecius indicium I iV«-
lalis posi judicium ciinclis apparcbit electis. Nam sciebat enim quid dicerel, qui oblitus est rcgniim Dei
ipsii luiii|iorc jiiilicandi ci bonis simiil et inalis in sancti; a Dominn, nou aliciibi lerraiiiiii, sed iii ca-.-
fornia servi vidcbitiir, ut videlicet iinpii qiicin .spre- Iis esê promissum. Nec rccordaius ckt se siiosqiic
vere, Jiida?i quciii negavere, miliies qiicm cruci - U coapostolos naoriali adbuc carnc cin iiiiiseplns, iiu-
fixcro, Pilatus llcrndesqne queni jiidicavere, qiieant inortalis viia; siaiuin siibire non pnsse, ciii incnte
agnnsccre juiiicem. Vestimeiita aiitem Oiiiiiiiii, rcclc excesscral, (|iiod in diiino patris qii.-R iii coelis esl,
saiicti cjiis accipiiiiitur, tcslc Apnsiolu qiii ail : Qni- d.jiiiiis nianii f cia iicccssariu iioii sii. Scd ci usqiie
cunque erqo in Cliri^to baplizali eslis, Cliristumindui- nunc iiiipcrilix iiotatiir, qiiisqiiis lcî et pr' plieiiset
slis (Calat. iii). Qiix- vidclicet vcsiimcnla, Domino evangolicis iria tabernaciila laccre cnpit, cum li;rc
in lerris cnnsisientc, despecta aliorunique similia ali iiiv.cem nullatenus valeant scparan, iimiin baben-
videbaiiliir ; sed ipso moiiiem peteiilc, novo raiitia t.ibiTiiacuIuiii, hiic i>st l'Jcclesi;iin Dui.
tlnre rpfiilg(mt, qnia iiiinc, qiiiilem niii Hei siimus, Ei fiicia ctl nubis obuinbrans cos. Qiii maieriale
scd nniidiim np|iaruil qiiid erimiis. Scimus autem tabernaciiluiii qmrsivit, iiubis acce|iit (ibumbraculuiii.
qmn cnm appariieiil, similes ci erimus. Vidcbimus cnini ut discal iii rrsurreclioiie iiiiii icgiiiiiie doniorum, sed
rnm sicut e>i (I Joan. iii). Unilc liene de eisdem vo- Spiiiiiis sincii gloria snncios essc |
rolcgenilos. Dn
stiiiientis siihditur : IJualia fullo super lerram nou qiia IVsalmisl.i : Eitii nulcm honiinum in proleelionc
polesl cuiidiJa \mcie. Hmm nui;i illvi lioc locu iiiiulli- iiliVfiim liinriiiH sp.iaiiiiiil (/'.v.7. xx»v(. I-,! iii Apoca-
gendiis os'. fullo, qupiu ptt-iiilons ISaiiiiisla iuecalur ; lyjisi Siii I .iniit? Ei ifinp'um, inquil, ron viit in ca
; ;
.13 llEDyE VE.NEIlAliiUS 01','. PAUS II. SLCT. I — EXKGKTICA GENIINA. 220
{.\poe. ixi\ Duniliias oinnipotcns iiiiiplum i liii' A ililiMu issei pro rei in.ign iiiiline, et posl t.-iniani
esi, ei agiius. gloiiaiii :i|iin] aniinos sei|uens crux scandaluiii fa-

Et veiiit lox de nubc diceiis : llic esl Filius memt
cli<irinimus, undiie illum. Qiii.i iinpruilenler inlern^ El inlerrogabanl euin dieenles : Qiiid ergo dicuul
g^veranl, pri>|ileri'a responsionein Unmiiii iion iiie- Phariscei el Scrihte quia Eiium oiwrieat venire pi i
reiitur; seil Paier re-ponJet pro Filin, ul verhiiin num. Tradili I Pharisaeorum est, jmia Malacliian»
bniniiii CMiiplerelnr. Kgo te$iimoniuin nun dice jiro piopliet.im, qui esi novissimus in diiodeciro, qnod
nie, sed Paler qui me uiiiil, ipse pro me dicil icflmo- Elios vcni:it aiite advenlum Salvatoris, et reducat
nium (Joan. v). Vnx (|ii(iqiii; de civlo P.ilris lor|iiiiiiis cor painim ad filiis, et filiorum ad paires, ei lesti-
audiiur, qnx Irsiiinoniiini perliilioai de Filio, c( liiai oninia in aniiquiini statnm. .tsiimint ergo di-
Pelrum, irnire sublfiio, Joceal vfrii;:ieni : imo in scipnli Iransfornialinnein gloriae hanc esse, quam iii
Peirc caeterns aposiolos. //ic esr (Inqiiil) Filius meus mtnte viderant, et dicunt : Si jaui venisli in glori»,
charittimus; liuic ligendnm est taliernaciilum, liiiic qiioinodo piaecursor liiiis nnn apparcl? Maxinieqiiia
obleinperaniliim. Ilic esl rilius, illi sirvi siini, Mny- Eli:in viderant rccessisse. Qu;indo aiiiem adjiciunt
ses et Elias. Dcbent et ipsi voliisciim iit peneiralibiis scrib.x', el dicunt : ijuia Eliam oporual primum ve-
cordis siii Domino labernaculuiii pnrparaie. Cnnci.r- " «•le, priinmn dicendo ostendniu, iîiod nisi Eli;is ve-
dat sanc bic Evangelii locus cnm vrrliis ipsiiis nerii, non sii seciindus .Salvatnris advenius.
Moysi, qiiibiis iiicarnationi dominie-e leslin-.oniiiin Qui respondins ail iliis : Etias cum veneril, primo re-
fcrcns aiebat : Prophelam vobis iuscilahit Dominus siiitiei omniu. Oiniiia restiiuei, iitique ill.i qiia; pro-
Deiis vesler de fralribus vettris : eum lanqunmmeif;sum piiela pia;fatiis o^tcndil diceiis : Ecce ego niitlam vobia
nudielis, juxla omnia qux loeutus (ueril vubis. Erii Eliim prophetam, ttnUquam venial dies Domini ma-
aulem : Omni^ animn quwcuniiue non audieril prophc- gnus et horiibHis, el canienet cor pntrum ad filiot, et
lam illum , exterminabiiur de plebe (Dcul. xvin). cor filiorum ad palres corum {ilalach. iv). Kesiiiiiel el
Qucm ergo MMyses ciiiii venerit iii carnc, 3'iilieiidiini lioc qiiod morli debtt, ac diu vivendo distulil. Qnod
abomiii aiiiina qui sal-aii velii pracdixit, biincj.iin eiinni liic Doiniiius conse:pienter iniimavit, ctiin pro-
»rnien'ein in carne Deus P;iter auiliendum discipii- llDiis .ndjiinxit :
lis nsteiidit, ci su iin esse Filium coelesii vocc sigii;i- El quomodo scrip!um esl in Filium hominis, ul mulia
Til. Eiquasi manifesiius fidem adveiiius ejus illis in- patiaiur ei coniemnatur. Id est quoniodo de Cbrisli
ninuans : llic vir (inquit) liic esl ille, quein Moysi-s passi.ine iniiltifarii' prnpbeise niuUa scripserunl, sic
iste vobis sa^piu^ in niundo nasciliiruin pmniisi'.. et Elia<, cnni v^ncril, iniilia passurus est, conieiii-
Iliijus verbis juxia prxceptum ips us Moysi ct vos nendiis ab iinpiis. Uesiiiuet ergo oinnia, priiiio \ide-
anscull.iii', etomnes veri anialores nusriillirc jiibcle. licel corda bnininuin illius xvi, insiliueiido ad cre-
Et nniaiiduin quod s cnl Duniino in Jordanc bapti- deniliim Clirisio, acresistenduni perfidix Aniichristi;
z:<lo, sic et iii inoiiie cKirinrato loiiu^ sanci» Trini- deifidc ipsc sn iin aiilmam piopier marlyrium (Idei
toi s niysleriuin diclar lur. Quia niiiiiruni gliriain Cbristi ponendn. De r|no in Apocalypsi pleniiis my-
ejiis qii:im in baptisino i redeiites conlilemur, in slico sermone narr.itiir.
resiirreciioiie videiites cullauilabiinus. Nic frusira Scd dico vobis, qvia et Elins venit, et (eierunl itti
Spirilus s.iiiclus bic iii liicida nube, ut alius evange- quacunque tolnerunl. sicul scriptvm esl de en. Ipse
lisia comnieniorat, illic npparebat in coluinba, qiiia qni veiitnriis esi in seciindo Salvaioris adventii jiixia
qiii niinc slinplici conle fidem quam prrcepit -erval, curporis fidein, nuiic pei Joaniieiii veiiil in virtule
iiiiic liire aperisc visionis qund crediderat comeinpla- et spirilu. Fe erunl ei qucecuuque voluervnt, lioc est
blur, ips:iqiie Ua iiluslrabit ir in perpeluum gralia spreverunt, et deciil!;ivorunl euui.
l>rniegciur. Ei veniens ad liitripuloi suos. vidil luibam magnam
El tlaiim drcumspicienle» ncminem iideru:il nm- circa eos, el scribns conquirenles cum illis. Ei cunfetiim
\i.ius, nitiJesum lantum teenm.
Ubi coepii Filiiis desi- D omnis popnlns videns eum slupefactus cst, el expave-
i,'ii:iri, iiiox servi discesserunl, ne ad illos palcrna ruiit. El accurriuies tatuiabant eum. N'otaii'Ja iii oiii-
voxemissa piitaretur. Aliler, cuin fierel vox siipcr nibus lncis distanti;! nientis scribariiin ct lurbx.
Filium, invpnlus est ipse soliis, qiiia cuni nianifesta- Erai cnini cum discipulis turba, erani et scrilia;
verit seip>um eleclis, erit Deus omnia in oinnibus sed, nilvenieiite Doinino, mox oinnis tiirba slnpe-
inio ipse cuui suis uniis per omnia Cbrislus, facla expavil, euinqne salnlans accurril. Scriba:
id cst, iiibil
c;iput cuni corpnre splendebit. Piopier quam uniu- devotioni-, fidei, liumililatis et reverentix, ei exbi-
leiu alibi dicebat Et nemo ascendit in calum, niti
: bnisse narraniur. Quid auiein cum discipulis Do-
qni dcscendil de eceto, Filius Itomini!., qui ei.t in t\elo iniui liirb:e sive scriba: conquirercnt, evangchsia
(Joan. iii). iion ilicii. Polesi vcro (ui fillor) npie intelligl de
Ei dficcndentihiis illis de moiiic, pr.ircpit ne lioc
illis. qii;i'Slii>nem fuissc inotain ,
quaie ipsi cuin
cui qiice viiliisenl narrarent, nisi cum Fillu^ homints a essenl discipiiti Salvalnris, salvarc ilu:iiiuniaciim,
viorluii renirreieril. Fuliiri regiii priCineiliialio, qiii in medio erai posiius,
et iion po>seni. Quod ex
gbnia triuiiipban is denioii-lral.i fiioi;n iii nniiilc. scqueniibus tvangelii vcrbis polesl coi.jici, dum
No:i vuli i-ig') hcc in populis pra dit li, ne el Inrri;- diiilur;
ii) IN WiRCl EVANGKLIUM EXI'OsmO. — LIK. III.
El inlerroyiivit cus : Quid inler vas conquirilis ? Et A odluiii virlulis iiiculial, v«l expulbionis. siine vimli-
refpondens unus tie iitiba d xil : ifiiijisler, atlitli liliiim cct iiijiiriain. liinc csi eiiiiii (iii de specic t<ansc:iiiing
metii! iid le, liabenlem spirituin muliim ; qui ubicunqite ad gcniis) i|iind Ecclesi.i: s.mcla; priitiMrdiis lol gra-
eiim npprehcnderil. itllidil enm, et spumnl, el siiidel vis-imn inlerebal ccrlaniiiia perseciiiioiiuin, qiiod sun
denlibus, et arescit. Ei diri disciputis luis ut ejicerenl regno dolcbat subilo animantn) illata fiiisse dis-
illum, et non potuerunt. Noi.indnni aiiieni qiiod spm- pciidia.
ppr loca reliiis coiigriinnt. In inonle Domioiis nrat, K( interrngavit patrein eju$ : Quniilum lemporis esl,
trniisrDrinalur, iliscipulis arcnn» fiu.-c iii.ijeslatis ape- ex quo hne ei accidil. Atille ait : Ah infnnlia. El fre-
lii. In inrerior.i cjpscenjens liirb;e occnrsu excipiliir, queuler eum et in ignem, et in aquas midt, ut eum
iiiiserorum fletn |inlsatur. Siirsnm discipulis mysie- perderel. Erubescat Julianus, qui dicere audet omites
ria regni reser.it, deorsuin lnrbis pecvaia inlidelitaiis liomines absque nlla peccaii cnntagionc nasci in
enprolirat. Sursiim Pairis vncein li.< qiii sefjiii

carne , laniquc innocentes per oninia qiiain fnil
sc potprani panilii; deor^ûni spiriius mnlo^ .ib his Adam qiiaDdo creatiis est. Qitid enim babuit iste
qiii vesahaiitnr expellit. Qiii etiam niinc pro qiiali- pucr, nl ab inlaiitia dxmonio vexnretur acerbissiino,
t:iic nierit' rum alii< ascenilerp, aliis voro iion tlesi- si non «llo originalis peccati vinculo tenebaitir,
slit descctidere. Nim rnrn.ilos ailliiic el inripicn- B qiicm coiisiat niilliiin adhiic propriitm poiuisse lia-
lr«, ipiasi inia pplcns conforl;il, ilnccl, casiignl. Per- bere pcecaiiiin? Conliteatiir C^tlinlicus, quia nemo
fectos atilcni quoriini coiivcis:iUo in cnftlis esi, .«11- inimnnis a nnxa priniae pr,war!caiinnis nascitur, ct
Mimius rxioll ndo glorilicit, lilierins de snlernis in- ittvocci gratiam Dci, qiia libereiur de corporc inor-
liinil', et .'a-pe iiiinc a lurbis iie audiri i|uidcni xnlcaiit tis per Jisiiin niirisiiim Dnminum nostrum. Intclli-
docet. D;i;ninni:)ciim anlcm linnc, qiicm desceiiilcns gat scriba doclus in regoo ctBlomin, in lioe d:Pino-
il mnnie Doniinns sanavil, Marcos qiiidem suriliiin niaco n Dnmino curato salvalionem nniniiiiii lide-
liimiinii|ue, Mnltli.cus vcro lunaiciim fuisse cnnirne- liuin csse ilesignaiîin, qiii originali- culpa> reani
inoral. Signific:!! aiitein eos de (jiiihus scriptum esl aslr cti vcitiuiil in iiiiinditm, nec nisi iniius Itcilcni-
Stullus ut luna mutatnr. Qiii iiunqu:iffl in eodcm pluris Je.sii Cliii-.ti fide siinlel gralia s:ilvandi. Qnod
8ia<ii pcrniaiienie.s, nuiic ad Uxc, niinc ad ila vitia .•iiilem dicltini e>i : El f'e'iuen er eum et in ignim et
iiiuliii, crescnnl atqiie dccre.scunl. Qui iniiii sioii, iii aquas miiit, ninxiiiia liii>iiaii:c vcconli.c r.tcinura
lion rnnfltindo fldein: 6urdi, nec ip«iiin aliignatc- desigiial. Ignis nainquc ardor ad fervorein iracun-
iius \erilalis audicndo scrmonem. Spumanl :iiitcin dia; rcfereiidus est. Aijua ad volnplales carnis, quse
cuiii sluititiu talie-ciint. Slullurum naniqnc ei Inn- dissolverc meniem prt- delicias sident. Vel cerie in
(nentiiiin atqiie bebeium est spnmas salivnrinn cx ^ igiicin feriiir da-moniacus, quo adiilicrantiuin cnrda
nre diinitlere. Slrideiit dentibus , cnin iraciindio^ sitcensa sunl, et in aqiias quac sclcnl evliitguere
fiiriire flainmescunt. Arescunt, ciim oii« inrpcn'e cbaritaicai.
l:iiigiie-cnnl, et, r.ulla virtutis indnstria coiiforlati, Sid si quid polesl, adjuva iios, misertus noîii.
encrviier vivuni. Quod ani.em ait : Et tliii discipulis Jesus autem ait illi : Si potes crcdcre, omnia po-sihi-
tuii utejicerenl iHum, elnon potuerunt, latentcr :tpo- lia credenti. Apium Doniinus lesponsniii reddit pe-
slolos accu>at, c>jin ioipossibiliias ciiraiidi inlerduni teiiti. Ipse enim ait : Si quid poies, adjuva no$. Kt
itoii ad imliecillil.ilcin curantiiim, scd nd enrum qiii Doiiiinus : Si |ioles, inqult, credere, possiim vos nn-
<'nr:iodi soiit tideni relernliir, dicente Doniino : Fial scrtus adjuvnre, quia fidcs non ficla oinnia qii«
tibi leeundum fidcm lunm (ilatlli, li). saltibriter petii, impetrare meretur. (>ut contra lc-
Qui respondens ei$ dixit : O generatio incredula, prosiis qui lideliler clainibal : Uoinine, si iii», potes
quandiu apud vot ero, quandiu vot palinr ? Non quod nie mundare (Lne. v), coiigruum SH:c fidei acccpit
t:irdio superatus sit, mansnelns ac iniiis ,
qui non rcspnnsum : Volo, mundare (Ibid.).
apernit sicul agiius coram tondentc os suiini, ncc in Et conlinuo exclamans pnter pueri citm locrymis
verba furoris criipit, sed qiio in siniiliuidinem iiii;- iiiebitl : Credo, Domine, adjuva incredulitaiem mcam.
jj
dici, si .Tgroium videal conira sua prxcepla se ge- .\cnio repcnie fil stnnmiis : sod iii boita c mvcrsa-
rcre, dicat : Usqiieqno accedain ;id doniuin iiiain >
tioiie a nilnimis i|iilsqito iitclioat, tit ad inagita perve-
qnotisque artis inese perdam indiisiriam, iiiu aliqtiid iii.it. Alia nainqiie sunt virlitds cxordia, alitid pro-
jiibente ct te aliod perpclrante ? In tantuni autcin fcclus, aiitid perleciio. Si cniin et ip-a lides ad pcr-
iioii est ir.ttns liomini sed viiio, el per unum lio- fcclionein su.un iton quiliUMlain grndibiis diicereliir :
nnneiii Judx-os argnit inliilelitalis, nt statiin iiitii- isiK inicrrogatus an crederel, iion respunderel,
leiil: Crcdo, Domine, ndjuva incredulitalcm meam. Si eitiin
Aljerle illum ad me. Et altulerunt eum. Et cuni rrcdcbai, ctir inGreditlilalem diccbat ? Si vero incre-
ridistct illiim, ilalim spiritus eouturbavil enm, et eli- dtililaictti babere se oovcrat, qnoinodo credcbal t
sut in terram volulabalur spuniant. Ailatu Duniitto Scd qiii.i pcr occullain inspiratinoein gratiaj merito-
pucriim spiritns conlurbat cl elidit, (j>ii:i s.rpc ilttm runi suoruni gradibus lldes crescii : uno eodeinque
Converii ad Uominum post peccala cotiaitiur. inijo- teiiiporc is qiii nccdiiin peifcitc crediilerai, siinul
ribns novisqne aiiiii|ni linslis piil-aiiinr inîdiis ct credelial, cl iitcrcdiilcs eral.
Quodobid litiqnc callidus facil .idvcrsBrins. ul ypI Et cuni vnUret Jesns co:Hurreiit(in liirkitm, romini-
,
9iJ BKD.E VENEUABILIS OPP. I'AUS II. SliCr. I. - EXEGtTICA CENn.NA. iJii
iii'u.i e$l spirilui inunundo, dicent illi : Siiriie el mule A et diccbat illis : Quoniam FiHus hominis tradetur in
ijiirilns, eijo libi prtccijito, cxi ab eo, el nmplii.s ne in- miinus honinum et occidctU enm. £l ocdsus lertia die
iTitetis iii eiini. Cnmminaliii Domini, illvi'ii cst virliis rcsurget. Semper prosperis misoel Irislia, ut cimi
iiiiprrii. înii atilem piiero qui viiii palieliutur, seJ repenle vciierint, iion terreant aposiolus, scil a pr.-B-
d.Miioiii i|ui infiTcliil coiiiminaiiis est. Qma i|tii pcr- mediialis feraiilur animis. Si enim roiilrislal cus
caiiieni emend.ire ilesideriii, viiiuin tiiique incre- quod ocrideiidus esl, debel Ixtilirare qiiod die lertio
|i3iido ct exsecr.inilo deliet cxlerniinare, seil lioiiii- rcsurrccliirus esi.
nem amando rerovere. Rciie .luiem Dnminus qui At ignorabant verbum istuJ, et timebant inlerrogare
S|iiriiuiii imiiiuiidum pcllit ali lioiniiie, simul iie am-
eum. II.TC ignnratio discipulorum, non tain de lar-
pliiis in eiiin iiigrcdiatiir iniprrat. Quia illc veracilrr iliiale ingenii eorum qiiam de ainore nasciiur Salva-
ii d;i'moiii.ica d(imiii;ilioiie libcialur, qni ad peccala toris, qiii rarnales adbiic et iiiysliTii crucis igiiari
a rpiilius scmel |>u!iiiioiido muiiduius esl, vilal nialc
quem Deum verum cogtiovcraol, iiioriliinim ciedeie
vivendo revcrii.
iieqiiibant. Ki quia per figuras ciiiii sa-pe loi|iieiiiem
Et excliimant et mulium ilisccrpens euin, exiit ub eo,
audire solebanl, bnrreiiies evcnlmii itiortis rjits,
Ixiliirusab hoiiiine spirilus immunclus ilisicrpii eitin,
" eiiatn in eis qua: de sua iradiiinne ei passioiie
iie [urenii cliimore lerruil inlueiites. Qiiia pli-rumquc
aperie- loqiiebalur, liguraie aliud siguilicaii vule-
diatioliis dum de corde expelliiur, acrlnrcs in eo b.ini.
letitaiiones gcncrat quam prius excilaverat qiiaiido
,
El veiierunt Capharnatim. Qui cum domi csetit, in-
lioc quiriiis possidcbat.
lerrogabat eos. Qiiid in tia iTactabatis ? Al iUi tacebanl.
El factus esl siciit morluus ; ilu ut mulli dicerenl,
Si qiiideiii itnersein via dispiitaveraiit quisesset il-
qiiia mortutts esl. Jesus aulem lcnens tnanuni ejns, ele-
loruin ni.njir. Indc oria videlur disputatio discipu-
vacit illiim el surrexii. Qncm liustis impius jani fiigere
loruiii de primalii, ((iiia videraiit Pelrnm, Jacobuiii
compiilsus slravit, ac morluu siinilem rcdilidil. Iiiinc
et Joantiem scursiiin ductos in montrin, secreiuin-
pius S.ilvaior miii su.f; dexlcrx t;i( tiis lcvatit. Qui
que eis ibi aliqiind esse crrdilum. .Sed et Pciro
fcicut veruni se esse Dcum poleniia salvaiidi iluciiil,
superius juxla qimd Mattlixus iiariat clavcs regni
ita eliam vcram sc lialiuisse carnis iiaiuram morc ,
coelorum proiiii^sas , Ecclesianiquc Dumiiii siipcr

lactits liuniani tlcclaravit. Neg:it namqiic M.micliaus
peiram lidci a ipia ipse iiomen accepcrat, êdiiioan-
iiisaims veraciicr eiim carne indiilum lii.ssc : sed
d:iin csse. Quereb:iiiiur ergo vcl ipsns ires c»-
ipsc ciim t <l langiienles suo ladn e:nxit, miiii lavil,
tcris , vel cniiiibiis aposlolis Pctruiit esse prxla-
iiliiiiiiiiavit, lia.Tcsim ill.us sl aiilcquam naia rsscl _
«laiiinavii.
^ lum
lCt cuin iniroisset in domum, discipuli ejus sccreio Et residens vacacit duodeciin, el ail illis : Si quit
interrogabant euin : Quare ncs iion potiiiniiis ejicere rult primut esse inter vos, eril omnium iiovissinius et
eum? Ll diiit iiiis : lloc genus in tiullo polest exire, omnium niinister. Et accipicnt puerum staluit eiim in
nisi in oraiioiie el jejunio. Duni docel aposiolus quo- medio eorum. Quem complexiis etscl, ail illis: Quis-
niodo du'nion ncquissiiiiiis debeat cxpclli, omiies qiiit unum ex Uiijusmodi pueris teceperil iii tiuiiim;
instiliiil ad viiam, ut scilicct noveriinus gravissiina tneo, me recipil. Viilcns rogtaliiines ili-c pnlorum
quxqMu vel immuiiduruiii spiritiium vcl linmiiium Doniinus cural dcsidcriuin •;lorix, bumiliiaiis coii-
lentameiita, jejuiiiis et oraiioiiibiis csse supeiunila. lentioiie sanarc ,
primaiumi|ue nnn csê quxrcn-
Iram quoqiie Oomini cuin in ultiotiem nustroniin duiii : et prius siniplici bumililalis coinninnet iiiipc-
srelerum fiieril acrensa, hoc remedin singulari possc iio,ctinox puerilis innnccntiae docei exemplo.Quod
placari. Jrjiiniiim aiiicm gencrale esl non solnni ab eiiim ail : Quisqui> iinum ex hiijiismodi piicris recc-
cscis, sed et a ciinriis itleccbri-i ^bsliiiere carnalilMi<>, prrit iii numiiie meo, me rccipit ; vel siuipliciier
imo al» oiiinibus vitiorum se conlinerc passiuiiibus. paupcrcs Cliristi, ab liis qui veliiit esse inajores,
Sir ri iTiiiiu generiilis non in verbis solum esi, qiii-
pro cjiis oslciidil lionoie recipiendos, vel ccrte ma-
p
bus ilivinani rleinentiam invocamiis. veruni cliain in
liiia parvulus ipsus esse ^'iiadel, ut inslar xtaiis par-
oninilius qiLc iti olisrquium iiusUi condiloris lidei viihe simpliciiatcin siiie arrogatitia , cbariiatcm siiie
dexoriiino girimiis, leste apo-;lolo qiii ait : Scinper invidia, devotionem sinc iracuiidia conscrvcnt.Qiiod
giiudenles, sinc iiiterniiisione eral- (I Thess. v). Qiio- aiitrni complectitur puerum, signilicai biiinilos siio
«lodo eniiii quis omnibus liuiis aique miimeiilis sinc dignos ei<sc complexii ac dilcciinne, talcsque ciim
inlermissione Doum potrsl invocare scriiioinbus 1 impleverinl quod prxrrpil : Discite a me, ifuia milit
Scd luiic siiie inli>rmissione oramus, mm ca «iium sum el huinilis corde (J/til/A. xi), jiire possc gloriari
opera gcrimiis qiiae nos piclali nostri commendcnt ac direre : Litva ejiis stib capile m:o , et dextera ejiis
aurtoris. Qito iiiiiiiriim j-jiitiio, el qua oiailone, jii- amplexabilur me {Cnnt. ii). Henc aiilctti riim dixisseC,
vaiitc Domino, ciincias aiiliqui lioslis ilfcbellabimusac Quisiiiiis :inum rx liujiisinodi pucris reccpcrit, aiUti-
uropulsaliimiis iiisiilias. dil : in iiotiiiiic meo, ut videlicei foriiiam virlnlis,

t;AI'l!T l\. <iuam iiaiiira iliire puiT obscrvat, ipsi pro noininc
Ij iiide profcili iiririerijreiluLanlur Culilicur-: , tiee Cliri>ii ,
jinaiilc r;ilii>i.is iiidii>lri.>, sci|iia'iiur. Srd
lulibutiH.iiiiiunui ifiir. D(„:'t<,tl nuein iUtcipHlcs suos. quia sc n [Mioiis rnipi ibjcebai, vidrliict '|iii.ii i;i-
22i IN MAKCI EVANGCLIUM F.XPOSITIO. »- LIIJ. H! 2i!6
l>Mi iii mcrnbris siiii , iic piiianMiir lioc csse soliim A Qiia eniiH seininavait Itomo, lia'c el nielet { Ihid. ).
qiii>'J vldebuiur, aljuiixit alquc aic Et quisqtiis scandaliiaicr.l unuiii ex liis pusillis rre-
El quicnnque me susceperit, non me iuscipit, sed dciitibus in me, bonitm etl ei niagis si circuindaretuT
riim qiii me misii. Taluiii se iiiii|iie ne laiiiiiiii credi mola oiinaria collo ejut, el in mare miiierelur. Qiiaii-
viileiis qinlis M quaiilusciit l'ater. llsqiie adeiieiiiiii, quaiii liac geiieralis pussii esse senteiilla advcrûnt
I qiiil, iiiliil (liûu liiler iiie el euiii, ul <|ui iiie rcci:- oiiines qiii aliqueni scaiiilalizaiil, lamen juxia conse-
piTii, reciplat et euiii qul inisit iiie. qiiriiliam seniKmls, eti.im coiitra aposiolos dirium
ttespondit illi Joannet dicens : Haiii-sler, vidimus iiileiligi polest, qui inler iê dlspiilaiiles, qiiis essel
qnemdam in uomiiie liio ejicientem dicmania, qui non illiiriiiii major, videbaiilnr invircm dc d;gnil»tc coii-
s,quitur nos, et proliibuiinus eum. Joaiiiie.s praccipiia tendero. Lt si iii liiic vitlo permansisseiit, puteranl
ilcvoiioiie Oiiiiiiiium aiii:iiis, iileoque redaiiiaii di- eiis qiios ad lldciii vocaliant, pcr suum scandaluiii
gniis, excludenduin beneflcio putavil eiini qiii non perdere, duiii Apustolos vidcrent iiitersc de honiire
iiiaLiir ollicio, sed doceiur ncnilneni a boiio quo<l e.\ pui^nare. Qiioil auleiii dixil : Itonum esl ei magis si
paile liabet arcenduiii, sed ad lioc pulius, qiiod ikhi- cinumduretur ntola asinniia collo ejut, secundiim ri-
diiin liabei, esse provocanduin. Nain sei|uiuii : Jcsus liiiii proviiR'i:c loquitnr, qiio iiiajoriim rriminum
milemail: Holite jrruliibere eum ; nenio esl enim qui apiid velercs Jndxos oena i
fucril, ut in prorniidum
fitciat virlulemin nomine meo, elpostit cilo mnle loijui l.gaio saxo deniergereiilur. Et rcvera mclius est in-
d,- nie. Qui eiiim nun cst adversum vos, pri> vubis est. iKixium, |.(Eiia qiiamvis airocissima iciiiporali, tamcu
Ilac doctus senteiitia dicit Aposlolus: Sed sivc oica- viiain liiiire corpoream ,
quain Ixdeiidu frairem ,
sione, sice verilale thrislus annunlielur, et in lioc gau- iiiorteiii aiiinia; mereri perpetuam. Kecie aulem qui
deo, sed el gaudebo {l'liilip. i). Scd lirel illeguudeat, siaiidalizari poiest, puslllus appellalur. Qui eiiiin
eliain de liis qui Cliri>luni aniiuntiaiil non sincere, m;igiius est, qu:ccniii|ue viilerit, <|ii.i'cun |Me passus
et lales aliquando iii iiuinine Cbrisii signa rucleiiies lucrit, non decliiiat a fide. Qni aulcm pusilliis est
ob alioiiim salutein censeaniur noii esse prohibcutli aiilino ct panus, occasioiies quxrit i|UOino<lo scati-
noii t.iiiii'ii ipsis per t.<li:i signa, sccu.-a su.i coiibtien- dalizeiur. Piopicrea dL-nique nportei iios niaxinie iis
lia rcddiliir, (|iiiii polius iii ilia die cuiii dixeiint : coiisulcre, (|iii parvi suni iii Hde, iie occasioiie noslri
Duuiine, Uoiiiiue, nuiine in nomme Cnoproplietuvimiis, olfiiiilaiiiur, cL recedaiiL a Iide,ac ilecidant a iahite.
et in numine tiio dcemouia ejecinius, el iii liio nomine îiiaiidiim saiie, quod in iiostro boiio 0|>crc, all •
mrtules mullas jrciiiais (Mallli. vii)? l'.e»iioiituiii ac- i|ii;iiido caveiiiliim cst scaiidaliiiii proAliiii: :iru|ii.iniln
cipi<iil: Qiiia nunqnam nvvi vos; disceditc a me, „ vcin pio iilliilo coiitemiieiidiini. Iii quaiilum enim
omnes qui upcTummi iniquilatem [Ibid.). Iliiqiie in lix- siii • peccatopossunius vilareproximoruiii srandalum,
reticis ac iniilib catbolicis iicn s:ic(aiiiciiui comiiiii- dcbeiiius. Si aiitciii de veniate srandalum orilur,
iiia, in qiiibiis iiubisciiin sunl, et advirsiiin nus iioii iilillus permilLltiir (caiidalum nasci, quaiii verit.is
suiil, scd divisiones pacis \eritati ciiinrarlas, qiia rclinqiiaLiir. Ucin per molam as n:iriain, s:i'ciilaris
adversuiii iiossuni, ei Domiiiuni niin teqiiuiiiiir iio- vlia; circulius ac l.ibor expriiiiiiur,c( pcr priifunduiii
liiscuiii, dctestiiri et pruliibeie dcbciniis. niaris, extrcma ibimnatlo desi;^nalur. Qul ergo ail
Quiiquit cnim polum dcdciii voiii caiicein r.qtuv [ri- s:iiiclilalis specicin dcdiictus , vcl vcibo csteros dc-
gida: m nomine ineo, quia chrisli cslis, umen ilico vo- Slriiil, vcl exeuiplii; iiieliiis profcclo crat ut lnmc a<l
bis, non peidct merccdem suam {Psat. c.xi). Lcniiims iiiurlem su!i exl<;riori babitii lcrrena acia coiisirin-
in pruplict.i lljvid : Ad excusaiidas CM!Us;uioi;es in gcrcnt, quain sacra oflicia in ciilpa cxlcris iinitabi-
pecialis, quiid iimlll peccaturuiii suoruiu quasi ju- lein dcmonsiiarcni. Qiila iilniiriim si soliis cade-
Bias pia:ieiidebaiil occasioiies, iit qiioJ vnluiiiale ret , ntciiiii|ue biiiic lolerabilior iiircrni poena cru-
d<:liiii|.uiiil, vidi-antiir iieccssil.ile peccare. niiiiiinui ciarcl.
scrulatnr cordis cl rciiiiiii, i|iii fuluras ciiîl.itiniics in Et si scaiididiiaverlt te innniis lua, abscin 'e illa.n.
siiigiibs coiiiuetur, divcr.it: Quisqitis unum iiarvulitin n Uoiium est libi debileni inlreiie in vilam, qitam duas
riceperit in nemine meu, tne recipil. 1'uLcrat aliqiiis miiiiui liubenlem ire m gehennani, in ignem inexsin-
caiisari ei dicerc : l'auperlate priiiilb<.'0r, teiiiiiias me gnibilem. Q:iasiipr;i dociieral, iie sraiid:ilizeiiiuseo4
rclincl, ul liospitalis esse iiuii p.issiiii. El Ir.inc excii- qui rreiliiiit iii eiiiii , i iinc roiiseqiienter aiimniiet
.salioiiciii lcvissiiiio pr rccplii diliilt, iii caicein aq a;, quantuiii civere delicamiis eiis qiii scndîlizare nns,
ct biiiic tiigiilx, jiixta Maiibaiuii), tolo aiiinio porri- id est, vcrbo vcl cxcmplo siio ad ruiiiam pcccati
g;iiiiii$. Frlgidae, iiiqiiil, aquo;, nmi calidjr, ne et iii propellcre ccrtant. Maniim qiiii pe iioslram appi^llat
I aiida paiiperlalis et peiiiiii:r ligiioriiiii occasio i|U.T- iipcessariiiinauiiciiiii,ciijiis opcre atque aiixilio quo-
icrctur. Tale qiiid et Apislolus ail Galatas pra'Ci|>il, tiiiiann njius liabemus. S<'d talis sl nos Ixdere in
C.onimunice.is qui calccliiMur ei qui se calecliiint, iii caiisa aiiiiii.i! vcluerit, excludeinlus est a iiostra so-
umnibus bunis ((•()/. vi). Lt discipulus ad iiia!;isiii>- ciclatc, ne si cuin perdiio iii bac viia parlem babcre
rnin i'crri;.;eiia fnbnrlaliir. Ili qina poicrat qiilllbct voliiciiiniis, sliiiiil in fulura cuin illu pereamus. QuuJ
(.blciiileie paiipcrlnlcm , et priereiitiiHi cliiilere ,
aiit .<:iibiliiur :
priiisqiiaiH illii I pioponal, Iniiiiliienlciii solYlt qiix'- IJbi vrrmis eoruin non movilnr, ei lyivs non extlin-
Hid; Ciii dicciis : Nulile e.inrc: Dur, no'i iniileliir. ijiiciur. Iii Ycriiie piilrciliiu-ni <î'liciiii:c, sicul in i);ii3
:
237 I!1;D,E VENKUAIIILIS OPP. PAKS II. SECr. I. — I:XEGET1CA CENUINA. 228
arUorciii (lcsigii >I, sive vcniiis «licii serain seeleiiini A aliarilius.ipta posît eifici. Unde bcnc, cuin di\isset,
pa-iiiiU(liiiciii, i|iiu; iiiiiii)U.iiii iii Iflriiiciiiis conseiiMi- Oimiii eiiiin igiu; satielur, additlit: El omnis victima
liam alflieioiiicu moiucrc ccssabii : ui igiiis sit poeiia sale sulieli r. Plu etcnini veraciler vicnnia buiiiini
exliin-êcus s.cticiis, vciniisilulur iiituiiiis accnsaiis. cxistit qui suuin cori us el aiiiinam a vitiis einun-
Et ii pes tuu$ icandutitnl te, amputa iltuin. Boniim daiidii per aniurein saticii Spirilus DeO cunsecral.
eu libi ctiiuduiii iiilroire in viiain leleinam, quam duos Nec snlum viciiina talis sale aspergitur, sed ei igni
pedet liabenlein miiti in geliennaiii ignis inexitinyu.bi- coiisiiinittir, qujiidu iiun pcccati taiituin comagio
tn, cic. In pcde sicui el iii inuiiu cli.-irus.ineineiulabiles pillitiir, sed ab electuium nieiite ipsa eiiam viiui
docct alien»iidos a iiuliia, ne per iniiiiiindiiiani eonini pixsetilis quoe in carne est deleelalio, tuililur, el
qiios caîigare nequiinus, e( ijisi polliili pereaiiius. ruiuiu: inagis viia: coiiversaiio iuteiila iiie.ile su>pi-
Sed maiius propler opus neGessariuin noliis, pes sunl ralur. Aii iton bosiia sacro igiie saliia erat i|iii dice-
dieti tales pmpier iiiinisleriuni discursusque in iiobal : Nosira autem convenalio iii ccelis est (/Vii/. iii).
siris usilMis accomniudos. L'Mde eiiam Salvaiorem extpeciaiiius Dominum Jesum

Quod si oculus tuus siandalizat te, ejiie emn. Bo- Clirisium qui reformubil curpus liumilitaiis noilru.' coii-
nuin esl libi luscuin introire ia regnum Dei, quum duut figuraluin corpori claritdlis suie (Ibid. ). Qui eiiiiii spo
oculos liabeutem mitli in gehemiam ignis. Iii ocuio B ceriibsiuia futurae ininiortaiitaiis quasi jain refurnia-
(]uoi|iie pr>i|iier scandaluiii i-ruendo, lidein nosiri tuiaiiisiinilitudinemdominica: resuir>'ctiuiiis,curpus
cariMlitcr ainici, spiriialiier vcro adversarii deai- sux Iragilitaiis inluebantur, t|uasi sacrala igne spiri-
gnanlur. Sed cum nos corum cousuliu ac piovisione lali Deu victinia eiiain iii prjtsentt vi\ebanl, jnila
opus habeinus, illi vero consilio iios pravo decipen:, illud ejusdeni aposloli : Obtecra vos, [ratres, per mise-
alque in iler crruiis dellectere qu.x'ruiit, peiiiius iio- riiordiam Dei, ut exliibcatis corpora veitra hosliumvi-
bis eoriim oinitieiida est societas. Scandalum quippe veniem, sanctum, Deo piacenlein {Hont. xv). Possu-
sermo Grxcus cst, qiiod nos olTcndiculiim, vel rui- iiiiis el ita lecte inleiligeie quod dictuin est : Omiiit
nain et inipatti pcdis diceru possumus. Quidain, eiiim iyiic salielur, l.l oninis t'ii.'a'«na sate talietur
scandalum Gra'Ce, Latiiie scrupuluiii dicuiit. Ille {ilarc. IX), quod altare sit Uti eur eiecluruin, iios-
ergo scandalizal rialreiu, qui ei tliclo faetuve inniiis li.c vero sacrilicia in liuc altari uireiemla, boiia sinl
reciu occasioiieiii ruiiuc dtderit. Puiest et simplieiicr opeia lidelium : in omnibus auteni sacnnciis sal de-
dici : Si quis ita iieccssanus ntdiis esse videtur, iil beai olTerri, quia nulliiin est opus boniiiit qtiud nun
maiius, pes, ei uciiius, uiilis videlicel atqut; sollieiitts sal sapieniiic ab omni coriuptiune van:e l.iudis, ctK-
el acniiis ad pers|ii>'ienduin, seaiidaluiit aulciii iiu- tcrisi|iic pravi-. sive superfliiis cogitaiiunibus expur-
bis faeit, et per dissunaiilixii iiiomiim tios traliil in gei. Naiii cura coiitmentix a carualibus castigat ilie-
gilieiinain, ne sic quidein tcinporalibus cjus cinniio- cebris. Ignis autem qui sacriiicia iii altiri consuuiit,
dis cum |ieritiilo aniiiianim nostrarum uti ac iclo- ille est uiique de quo Joaniies ait : Ipte tos baptiiabil
veri delieinus. Qiiia vero Doininus tcrtiu iiiciilioneiu in SprilH tanctvel igni {Ihid. iii) ;
per quem noslia
veiniis ct i};iiis fecit alenii, restal dieeie quuiiiudo buii.i tipeia, ut vcl iticboari vel peilici vaieant, jii-
lutorein \erniis, el igiiis valeanius «viiare ttirmeii- v.iiiur, >el cerle igiiis tribulalionis quo palientia
liiin. Seqiiiiur lideliiiiit iit pcrreciuin upiis liabere po^sini exercictiir.
Vmtiis eiiim iijne iatietur, et onmis victima sate salie- Oiiinis ergo iyne talielur, el viclima sale salielut {Ibid.
lur. Felor qnip, c vcrniium de corruptiunc sulet iiasei u), quia uniiiis lidelis qui xiertii verineni lornicnll
c.iriiis el saii|;oiiiis. Ideoqiie c.iro reccns sale coiidi- caviie vult, igne vel gratix spiriialis, vei iiicurren-
tiir, ut czsiccato liiiniure saiiguinco vermesceic ne- tiiiiii deloris triliulalionuin debet castigari, ul di'»
queani. Caru ergo et sanguis verniC'> creaiit, qiiia giiuin l>«0 sacr.liciuni lieri possit. Kesiiicit bic lucus
deleclatio carnalis, ciii cundiinenium contiueiiiiu: ad buperiora, tibi inembra stvindalizanlia evelli proe-
iiuii rosistit, ptKiiaiii luxuriosis general tulernain. tetiia siini : qiiia el lioc igiii saliri esi, id esi, lenia*
Ciijiis feloretn quisquis vilare desideral, et curpus n liunibus exerccri, prnxinius nobis ac dilectos, ol>
salu ciiiuiiientia^, ct meuiein sludcat coudinieiito sa- Clirisli amoreiii neg.ire.
pieiiiia! ab cnoris ct vitiorum labe cuiisirinKcre. niiiiiim sal. Quod li sal insultum fueril, tii quo illud
Uire auiein dieiuin cst : Oinnis enim iyne faliLiur. ((iiidiens! Uoiiuni est Dei leibuiii atidire rreqiietititis,
Qiiod eiiiin sale saliiiir, vcrinis pulrediiiem aicct. sak> sapientia: spiiiialis rordis arcani cundire, inio
Qiiod vero igne saliiur, id ebt, iginbus sale asper>i>> ijisum cuiii aposiulis sal lcrrx lieri, id esl, enruin
conditur, non solum oniitem veriiiium conlagiuiiein quiique qui adltuc terrena sapiunt , imbitetidis nien-
btnge abigil, sed ipsam quoqiie qua; ila salilur car- liliiis suriicere. At si qiiis seiiiel condiitieittu veiiia-
nem cuiisutiiit. Quod iii linsliis qux in allari creina- iis reiectiis, ad apustasiuni redleril, quo alio dnciure
bantur, fieri sulere diviiia> legis scila declarani, ubi corrigiliir, qui cam qiiani ipse guslivit sipientiv
in omni vicliina ct .^-acrilicio sal olferri pr.-eceplum dulreilinem, vel aiUersiis s;eculi periernlus, vel »1-
esl. Sal crgo dulcediuein sapienta*, igiiis Spiriius lectiis priisperis respuil? Cni apte congrnil illud viri
saucii graiiam desigiiat. /:,"( oniiiis iyne sulietur, qiiia sai ieiiiis ; Quis medebitut incanlalori a terpeme pcr-
oiiiais rIccius., sapieiilia ileb'H «piniali a corni|iiii)iie cutSij? II.ic saiie sciitemia specialiier Juda: Scariullii»
concupis cittiic carnalis cnpiugjii, ut vittimii <livinis su' ios i|isiimqt!e desigiiaii iion imnierito crcti»;(ur
259 l,N JiA.nCl r.VANGr.l.llM F.XPOSITIO. — MB. III. 250
qiii liliibigjiia cormiiliis i'l i;iailim' ap: jioljliis per- A qiise vel ililinres vi-l juiiicres vi'l piilcliriorcs esseiil.
ileie, el Ooiiiiiiiiiii trîNTe iioii iluuilMvit. Veniiii priiiias uvnics intiTlici, aiil nial.ini vitam ducere,
quia siiiit iioiiiKilli , qiios iliim iii»ji>i' si icnlia eri;;it, in:iliiil iiiiliilgerc discoidiam, qu.iin Oilia, el tiomici-
aixlerniu-ii soiieiate di-jungii , fi quaî i|iio pliis (lia perscvciare ac per|ieir ri. Siiiiuli|ue conîilera
sa|iiuiil , co Inngiiis a cuiicoiitiu; viriiitu ilfsipijciiiil, qiind iioii ilixil ,

pro|iter diiriii:im cnnli.s v. sri pi-i»
rctie snliiuiigiiiir : niisil voliis Deiis, si'(l .Moyses; iil jiiMa A|iosioliiiii ,
llabcU in vobis sat, el pacem linbele inler vos. Per Ciiiisiliiiin sit 11111111111--, iion inipcriiiiii Dei.
tal quippe verbi sapientia desigiiauir. Qui eigo luqiii \b iiiiiio aiilem crealnr r ntnscnluin el (eminam fccit
sapieiiler nilitur, niagnopere iiietual m- ejiis eloqiiio eos Dfiit. Ilnc iii exordio Geneseos scripluin e§i,
auiiientium uiiiias conrundntur. Sal qiii|ipe siiic parc Diccndo aiiicin iiiasciiliiin el reinniam, nstendit se-
noii virlutis esl doniini , sed dainnatioiiis aiigiiien- ciinil:i vii.iinli ci>i>jiit;ia. .Nnn eniiii ait masculiini et
tuiii. Quo euiin quisqne nielius sapit, co iliMerius de- rciiiiins , (|iKi(l ex prioie repiiilio qiiKrciiaiiir. sed
liiiquii. Et Ideo inexcusatiillter incrrbitnr suiipli' iiiasciiliim el feiiiinam , iit iiniiis conjugis coiisnrl'n
cium, qui prudenier, si voluissei, poinit viiaie pec- iicclcrciiliir.
c.iluin. Viopiei b'ic reliinyiel homo palrem suitm el mntrem,
CAPUT X. h el iidhirrebit ad n.rorfiit sniim. Siiniliter ail, Adha^rebit
tl iiide exsurgens venil iii jines Juilcea: uUra Jvrda- ad uxorein .nnm. iinn ad nxores.
tiem. lluiusque Marcus evangtlisla ea narravil de Do- £( erui:l dito in carne iinn. Iiaquejnni noii sunlduo,
mino qiice iu Gnlilfea [ccil ct doci-il. Ilic iiicipit ea sed una raro. Pra:iiiiiiiii csl nnpiiaruin e duabiia
nair.TC quae in Jiid.ea lecii ci doniii, sive p:issiis un:iiii cariieni lieri. Casiilas jiiinla .'-pritui unius
«sl. Cl piimo quideiii Irans Jortlanoin ail orieniem, idiciliir S)iiritiii).
doiiide eliain cis Jurdaiiein, qiiaiulo veiiii Jericlio, Quod ergo Deits con)uniil , liomo non separet. Qux
ItLitiaiiiam et liierosnlyniain. Nam ciim oiiiiiis Jii- Deiis coiijiinxil, uiiaiii iacicndu cinncin viri ci fe-
d:roruiii proviiici:i geiieraliter ad disiinciinnciii alin- iiiiii;c, lix '

liniiin iion pn;esl scp.ir-ire, nisl forsitnn
ruin geiiliiiiii Ju<lxa dicta sit, specialiiis taiiicii me- solus Deus. liiiiiio scparat, quaudo prupler deside-
1'idiana ejus plaga appellaliir Ju<!aM, ad dislincii i-

niiin secuiiJ.e nxuris |iriiiiaiii diiniitii. Deus separat
nein Samari.-p, G:ilil:ea', Decapulis, el ca;ieraruin iii
qiii et coiijiinxcral, qiiaiidu ex coiisciisn propier scr-
eadeiii provincia reîoniiin. viiiiiein Dei, co qiiuJ ieinpii'< ln arcio sit, sic liube-
El conien.unt ilernm turbce ad etim, el sieul con- iiiiis iixores qiiasi non liabciiies.
tueveiat ilerum docebal illos. Et accedentes Vharisai

/•'( i;i donio iterum discipuU ejus ite todem inlerro-
inlerrogabanl eum ti licet viro uxorem dimillere, leii- ^ gnveruiil eiim. Et dixit illis : Quicunque riimiserit
lantei etim. El liiu iiolaiida ineniiuin disiaiilia in uôieni sua.n et aliam dnxeril, adulierinm commitlil
luriiis et riiarisx-is. ilx conveiiluut, ut Joce.niiiir, snper eatn, Et si uxor dimiserit virum tuum et al.i
el sui sanentur iiifirnii , sicut evaiigclista Mattli.nis nupierit , miy., luiliir. In Mallli.eo sci Ipiuni plenius
aperle coinmeniorat. tlli acceduni, ui Salvatureni ac est : Quiciinqiic diiniiirit uxoreni suaiu iiitt ub [orni-
dociorem veritatis teiiiandx dccipiani. Neque lioc calicncm, ct aliam duxerii, maechaiur (Matlh. v). Una
iniranduin. ISani lios devolio pielati.i, illns siiniiiliis ergo soluinmudo causa est cirnalis, loinicatio : uiia
addiixil livoris. Intci rogant eigo, iiiruin llce.il liuniini spliiialis, tinior Dei , ul uxor dliiiitiatur , sicut iiiulii
diiiiiiiere uxoreui siiain qualiiiei causa , ul quaii rcligioiiis C3u>a Tecisse leguniur. Nulla auioin causa
curnuto euiu teneani sj^llogismo, et qiiodcnnqne re- esi Dei lege perscripia, ul vivenie ca qnae rcticla esi,
sponderil caplioiii paleai. Si dixerlt diiniit ndain ali:i ilucalui,
esse nxnreni qualilet ex cau a, et ducciid.is .ili is, Et ol[erebaiil ilti panulos ut langerei illos. Ditcipuli
piidlcilix prajdicaior silii diitcre co:iiriiria vidcliiinr. aiilem coniininabantur offer.utibus. Nun qnod iiolleiit
Siii auleiii respoiidcril non uninein nli c:iii:~am ile- eis Salvaioris et voce et iiiaiiu henedici , seJ qiiod
Ijc re diiiiiili, qiiasi snciileîi rcns leiicbilnr, el :id- nccdiini liabeiiles pleni^siniuin lideni, putarenl euiii
n
vcrsus ductrinain Muysi ac per Mîy-en Dei laccrc. in i-iinililiidlnpin bominiiin, «ilTurciitiiiin iinportuni-
Igitur Dimiiiiis sic re-iionsiniieni iciiipcrat nt ileci- Uie iassari.
piilaiii Iratiseat, Seii|>turaiii sanctiin addoi ciis iii Quti cum videret Jesui, indigne lulil, el ail illis :
lesliiiioiiiiiiii , cl naluralem lcgeiii priinanique Uei Sinie parvnlos vewre ad me, ei ne prehibueritii eos,
seiilciitiain .secuiido o|>ponciis, i|iiie ii'>n vohjniale taliuin e>t enim regnum Dei. Sigiiilicanler dixil , ta-
Dci, sed pecc -titium iiecessitate concessa e$t. lluih est, iKin isloiiiui, ut iisienderel iioii :i:l.ilem
Quid, iiuûil, vobii prcecepil Moyses? Qui dixerunl regtiare, scJ mores; et bis qni siinilem lialierent in-
Uoysei permisil libeltum repudii scribere et di nillere. iiocciitium el simpliciiaieiii, priLniiuin reprumiui.
Qtiibus reipondeiit Jesut ait : Ad Uuritiam eordis A|>osiolo qnoque in eamdein senten i.iin congruente :
veilri scrt(iiil vobis, etc. Quod dicil istinsinodi esl. Fratres, nolite [ieri pueri sensibus, icd maliiia piirvuli
Niini|uid poiesl Dcus sibi esse conlrartus, ut alind eslote, scnsu auiein ut perfecti siiis.
iinie ju^serii, ci senienliain su.nn novo fr.mg.ii im- Amen dico rodJs, quisqiiis non rcceperil regnum Dei
perio? Non ii.i scniiendum esl. Sed iMiiy-es tum vi- veiul purvuliis. non inlriib i in illud. Siciil ptier iioii
Uercl propicr desidcriiim seciiiiJaruin cQnjiigLini, perseverai in irarunJia, noii la-stis meminii, iioii
2'>i i:i:i>-n Vi.M-.r.Aiiii.is oip. r.xus II. SI.CT. I. — K.tl.r.r.TlflA r.ENUINA. tZi
viilens |iulclirini iniilicreiii (lili'cl:iiiir, ikui iiliinl co- A et mui ox partc \oii(leie siciii AMaiii;is et Sa[ipbiia,
(jllil, .lliiil Uiqiilir; sio et v.is iiisi l;ili'ili Iiriliiioiilis sed lotiim vendore, et c \ciididcrit darc omne
ini'Oceiili:iin el .'ni nii piiritaUni regMiim (oeliinini paupenbii?, ot sic sibi pr:cp;ir;irc
,
tliesaunim in legno
non poleriils iiiir.irc. .Vliier regiiiiiii Di-i, id cisl, ilo- C(j;loriiin. No hoo ;id perloi lionein siillicii, ni>i p isl
ririnaiii Kv:iiigel.i sjctil p.irviili accipere jnbeiiitir, cnnlo:iipl:isiliviti.is Salvalnrein se pialiir, Id esl , re-
i|iii:i (nioiniido parviiliis in di^cendo noii conlrailicil liotis inalis f.i( ial bonn. Ficil.iis eiiiui
saccnlus coii-
dncKirilitis, ncfpie raliones cl vcrlia cimiponii a Iver- tcmnilur quain voluntas. Mnlli diviiias reliiiquenles,
snni (ôs re>islciis, seil lidflii.r siiscipil i|iinil doce- Dominiiiii iioii sequunliir. Seqtiilur auiein Doininuin,
tiir, et ciiin nielti olilenipeial el qiiiescil; ila ei nos qiii mitilor ejus est, et per \osiigia illius graditur.
11 oliedieiidii siinpliciler et siiie iiHa relrafiaiione Qiii eniin dicit se iii Cbristo credcre, dobet quuiiiodo
veilii^ Dmniiii f.ircre d.-l.cmiis. ille ambiil.ivil et ipse ainbnbire.
I't (oiiiplexnns «o» cl iiiipon iis manuit siiper illos Qni contiixtiiius in verbo abiit mcerem. Erai enim
{tenediccitm eot. Cnni|il(;xiis lienedicit pnrvulos, til lni- liabens possessiones niuttaa. II.it esi tristilia, qu;i' dii-
iiiilcs spirilii siia lieiiediciioiie gratia et dilectione cil ad iiiorlcin. Caiisaqtie tristili;c redditur, ipiod
, ba-
dijjnos esse sifinilicei. biitrit possessiones mnlias, id est, suiiias nasceiitcs
Et nim egresmii estct in viam, piocuncns quidiiin '* ct Irilitilos, ipi:e seiiieiitrin domiuicain suUucaverunt.
!ieniiflexo anie eum rv jabiil eiim dicens, etc. Aiiiliorat El circuinspicicns Jestts ail ditcipulis suis : Qitam
(•ledo iste (pircsitor vil.e ii-lPrii.TR a Doinino, riiiMiin dif/icile qui prcunins litibenl , iii reg., elc. Claret qui-
eos ipii p:irviilorum velinl c=sc siiiiilos, dignos cssc deni ,
qu::i qiii liic muliiplioaiidls diviiiis inciiinbunt,
iiiiroilu regiii coeleslis , ;ii<|iie ideo curani {•itciis .illoiiiis V l!- gaiidia ipi.Trcre Cdiiluninuiit : sed inler
iractiiitis ccrlioris possit sili, noii pcr p.iralinlas, soil pociini.is lial'cro, el peciimas ainaro, niiilia distantia
apcric qiiilins opcriiin nieiiiis viiain iciernani coiise- csl. Miilli oiiim iiabeiilus iion ain;<ni , niulti non lia-
()tii possit, oxpoiii. benics aiiuni. Ilein aMI et b:ibent et ainant. Alii iiec
Jesus aiUem dixit ei : Quid me dcis bonum? Nemo li.ibcre, iicc aniaro .=c divitias sa:cuii gaiidciit ,
qiio-
1'onus ni«i UHiit Deus. Qiiia inigislriiin vncnverat ruin lulior slatus est ,
qiiii dicere cuni Apostolo va-
liontini, ei iion Deiiin, vel Doi filiiini confessus fiierat, Iciil : fiobis inundus erucifiiiis est, et nas munde
discit qiiaiiivis sanciiiin lioiiiinem, coinpar.itioiio Dci (Gal. v). Uiide et Salonion non alt, qui babct, sed
iion esse lioniini, de ipio dlcitur : Coiifitemini Luhi.ho qui ainat divitias, fruclus iioii capiet ex eis (Eccle. v).
quoniam boniis (Psal. r.v). l'iitis :iiilcin Deus bcntis, Et ipse D'>miiius ob^luposcontibus in verbis liiijus
iion l'aler solus intolligondiis ost , sod ol Fiiiiis ipii sciilcn!i;e discipulis cxpoi.cndo subjuiixit diiens :
dl' it : Eijo sum paslor bonus (Joan. x); sed et Spi- Eiliuli, quam diljicild cst cotifxdentes in pecuniis, in
ritiis sancltis, quia Piitrr de ctrlo dabit Spirilnm bo- reijnwn Dci inirouc. II:. i noiandiini ipiod iioii ait,
jiiiHi pftentibus se (l.iir. xi), id ost , ipsa una ct iii li- qoiiiii iiitpossibilc, scil <|ti:im dillicile e^l, Qiiod eniin
vidua Trinllas, l'atcr, ct l-iliiis, et Spirilus sanciii<, iiiipossibile cst , fieri omiiiiio non potesi. Quod dif-
snlns et iiiiiis Deiis, lionus est. Non cr;.'0 Oomiinis se li. ilo, cuiii labore potcst. Potest elenitn licri, sed
tioiiuiii negat, sed esse Doiini signilicai ; non magi- riiiii maxiino laborc, jiiv.nite Dei gratia, ut pecunias
struin lioiiuin se csse nogat, sed inagistruin alisipic babeiiies, vul iu pecuinis cnnfidontes, exuiis |i||il-
Dcu niilluiii bonun: esso icsialiir. argyri.u retiiiaculis, janiiain iiilrenl rcgui ccelestis :
Il.rc e.^t ptierilis iniiocenli:e casiilas, qii;n noiiis Fuciliiis est camilwn per foramen, elc. (Mallli. xix).
iiiiilanda prupoiiitur, si regituiii Dei voiumiis inlrare. Si faciliiis cst camoliim i; geulibus menibris eiior-
Notanduin sanc, quod justili;i lcgis suo tempore iiieni, aiigustum foiamen acus penetrare, quam divi-
ctistodita , noii solum bona leme, veruni cliain siis icui i:itrare lii regiium Dui, nullus ergo dives intrabit
culioiibus viiani coiifcrebat aeiernain. iii regnuin Dei. Et quonioilo vol in Evangelio Mat-
tl ilU respoiidens ail : ilagisler, liccc omiiia nbser- iliaeiis, Zaccbaius, et Joscpb , vel iii Voieri Testa-
vavi a juvi-ntule, cic. Noii cst pnlandiis lioiiio is:e vcl .V meiilo qu.iiii pliirimi diviies intraveruiil in regnuin
vulo lcnlaiilis (ul quidani pulavere) Doiuintiiii iiiior- l)oi? iSisi lono, ipiia divai.is vol pro iiiliilu babcie,
rogassc, vel de sua esse vit:i incniiiiis, i um se lcgis vcl ex lulo cordo rLliiiquore, Doroiiio iiispirante, di-
inandaia ciistodisse dicebal, sed simpliciter, ut vi- diceruiit. Nuiiqiiid eiiiiii D.ivid iii regni (llvitiis con-
xcrit esse confessiis. Quia si inendaoii :iul simulalio- 11 lebai? qiii el de souiciipso canit : Qitomam uiiicus
nis noxa reus teneretur, iiequaipiani iniuitiis arcuiia el piiuper suin ego (Vsal. .wiv); ct alios bortatnr,
cordis ejus , euin diligeic diccretur Josiis. Diligit Dmtia: si nffluaiit, nolite cor apponere (Ptal. lxi).
eiiini Doniiiiiis cos, qui niandata legis (|iiaiuvis mi- Cicdo non ausus dicere, nulite susciperc. Nuiiquid
oura custodiiiiit , sed niliiloiniiius qnod in lege inl- Abr.iliain Diiiiiino substaiitiam prxtulisse credibile
liiis fiieial, iis qiii perrecli C:>se desideiant, ostcndil, e--l. pro ipio unicum lerire non dubilavil baeredem?
qiiia iion venit «olvcre Legcin aiit ['rnpliclas, sed Aliiore aulem sciisu faciliiis esl Clirislum pati pro di-
adiinplere. Ad quaiii prorecto ailimpleliuiiciii pcrti- lci toribus saciili quaiii diloctorcs sxculi ad Clirisiuiii
iiet qiiiid liic coiiscqiienlcr adiiiii^ltiir. posse C' nverti. Caineli enim noniiiie se iiitelligi vo-
Vade, qnacunijue /i.,/iis lende, et dn, clo. yi:icim- liiit, <|ui sponlo buinillatis iiilirmitalis iiosirx onera
qiio perrcctus essc voluoi:!, ilelict vcmlorc qiix li;'bel. susiiilii. lo quo ciiiin manilcstius inlcUi^ltur quaiii iii
833 IN MARCi EVANl.ELllM EXPUSmO. — LIB. IIL S5i
ipso, qiioil srri|iliiin csl : Qwinto marjiius cs, huniilia te \ apnstoloriini ,
qMod mHltiiiflinis fredeniiiim erat ear
iu omiiiyua (Eccli. iii)? I'cr ai niii aitem pniKlioiins unnm , r( aniina una , et erant illis omnia communia,
sign'lirnl, per |iunclioncs ((iilons iii pnssiono snsce- nullîsiiic egrns erat in'er eos {Acl. iv), qiii gua pro
plos. Foraiiien crgo arns diril angnslins pnssioiiis. Dnir.inn relii|iieiant. De qnibus et Aposluliis ait,
Qua scissa no-.lrx quasi veiiiineiila ii:iiurx (|noilain Tanqnnm nihl habentcs, et oiunia possideiites (II Cor.
iiiiido resarciie, jd est, rfciipciaredignaius est; <|ii.i- m). 1*1 ie>-t saiic lioc i|uod aii, Accipiet ccnties lantum
lcniis post Inp.^ûm ineiiiis rerormati, gainlciiniis ml nune in tempnre hoc, dontos, et fraires, et sornres, tt
tpslininniiim Apostoli diceiilis : Quicuiique eiiim in m tres, et filios, et agros cum persecnlionibus (ilarc. x)
Chrislo baplizali eslis, Christum induistis (t7a/. iii). per significalionein aliiiis inlelligi. CRnlenarliis qiiippe
Qui niagis adniirabnntur dicenles ad seme:ipsos : numerns de lacv;t translains in denlerain , llcet eam-
Et quis potest salvns f,eii? Quo portiiiel i la redem in flexii digilorum videatiir icnere llgiiram qiiam
spoiisio cum incnmpar.ibiiiicr major sii lurla paiipe- liahiieratdeiiarius in l;iva, nimium tamen qiianliiaiis
riim, qiix divilibus pcrdiiis poliicrit salvaii, nisi magnitudine supercri^scil. Qnia videlicel omncs qni
quia iiitcllexenint cunclos qni diviiias aniani, iiiam pr"picr regnum Dei tpmporalia spernunt, eii.im in
si adi| isci nequeanl, iii itivitnm nuinero depnt:iri? hac viia pcrsecntionlbiis plenissinia, rjusdein regni
El intuens ilto$ Jesus ait : Apud homiites im/'Ossi- B g.iiidium fide cerla degust ini, aiqiie in exspeciaiion'>
bile est, sed nou apiid Deum. Omnia cniin possibilia patriae ca^lostis (qiirc jiire in de«iera signiflcalu' )
simt apud Denm. Nnn ila nccipicndnm est, quod cu- onmium pariler cloclornm sinrerissima dilectione
pidi et snperbi, qiii nnniiiie illiiis divilis signincati fruuiiliir. Vonim qnia mulli virtiitnm slndia non ea-
sunl, in regniim cclDrum sint inira'nri ciim snis dein qiia incipiiint inleiiiione pxiaiis consummani,
cupidiial bus et supeibia : sed possibile cst Deo, ul sad vel accepio viriuliim amcre Ipescunt, vel e«
per veibuin cjiis, sicul cliam faoliim csse el (inoli- inlegro ad scelernm voliilabra lelabuniur, terrihii:g
die fieri vidcmus, a cnpiditaic tempnralinm ad chn- niOK senienlia subinlerlnr.
riialein SDternorum, et a perniiinsa supcrbia ad hu- Multi aulcm erunt primi noviss:mi, et novissimi pri-
iniliiatem saluberriniam convcrtantur. nii. Vidc enim Jiiiiam de apostolo in aposiaiain
Ccejnl PclTut ei diceie : Ecce nos diniisimus omnia versum, el dicito, qnoil miilii criint primi novissiini
et secuii lumus te. Grandis fiducin. Pelrus piscamr vide latronem in cruce raclnin coiifcssorem, eodeiD-
erai, dive» non (uerai, cibos inanu ct arie qii;rrcbat, qne die quo pro suis crucifixus esi peccaii-, gratia
ei tamcn loqnilnr cunfidcnlcr, Dimisimus omnia. Et fidei cum Cinisto in pnradiso gaudeniem, ot diriio
qiiia non suflicil lanlum dimiuere, jungit quod pcr- qiiod el novissimi erunt primi. Sed et qnolidie vidc-
fectum csl Ei sceuii sunius te. Fecimus quod jus-
^
: inus multos in l;>ico liabiln consliliitos niagiiis vils
sisii, qiiid crgo nobis dahis pr.Tmii ? merilis exci-lliiro, ei alios a prima xiale spirilili
Iiespoiidens Jesus ait : Ameii dico iv fcis ; A'«iiio est
siuilio fervrntes, iul exironinm ntio tnrpentes, (lac-
qui Ttliqueril domum, anl [ratics, aiit sorcr.s, aut pa- cesccre, atquc inerti stulliii;i, qiiod spiiitn coeperanl,
trem, aul matrim, aut tilios, aitt ajros propter me, et
carnc consiininiarc.
pTopier Evangelium, qui non accipiat renties lantiim Lranl aulein in vin ascendentes Jc osnlpnom , et
nunc in lempoie hoe, domos, el fralres, el sorores, et jTCeccd-bnt itlos Jesiis, et slupbnnl, rt scguentes tinit-
malrci, ct filios, et ogros, cum persecntionibus, el in bant. Iiloo Jerosolyninm leiiiloiitcs discii>iili ciim
soBculo fuiuro tilam aterHam. Qiiidain ex occHsionc Diimino, slnpeliaiit ei tiinclianl, qnia niemiiierant
bnjnscemodi scnicnrac, Jndaicam inille annorum sennonis rjiis qiio fc passiiium mnlla a sunimis s.i-
fabulain posl resurreciionein jusioruin dogma- reidotibns el scriliis, et ocridendunn pr.cdixent

liz;inl ,
qnando omnia quas proplcr Dcuni di- esse, nietiienlcs nc vol ipsi cnm ci occderonlnr, vel
mibinins, mulliplici nubis sint foennre reddendn, saliem ille cujns viin ci mngistciio gandebant, ini-
insuper et vila seicrna dnnanda. Nec videni inepti, micornm m.inibns oocuniberoi.
quod cl si in cxieris digiia sil repromissio, in uxori- -. Kt assumens v.eriim dundecim , ccepit illis dicere
bus lanien jiixia alios c>angeli>tas ccnienis appareal quce csseiil ei veiilura. Qiia eece asccndimus Jerotoltj-
turpiiudn, prKseriiin cuin Dominus ei in resuire- mam, et Filiiis hoivinis tradelur principibut sarertta^
ciinne nubendum non csse lesieiur, el ea quK di- lum, et scribis, et dainnabunt euin iiiBrie, et ttadent
missa fucilni propicr sc, rocipieinla iii hoc tempore eum gentihus, et iliudent ei, et conspucnt cum, el fa-
cuin I
erscciiii'>nibus asseverel. Quas utii|ue pcrsecu* ijeltttbunt eum, et interficient eum, et lei tia die resur-
liones illi Chiliflsis, siout el cxie a quoqiic conlra- get. Rcdeinplor noster pixvidens cx passioiic sua
ria, inille annis suis omnimode abe-se coiifirinant. discipnloriim aninios perlurliandos, eis longe anteei
Sensus crgo isleesl : Qui proplcr Evangelium Chri- ejiisdem passionis poenam, et resurrootionis siix glo-
sti ramalla reliquerii , spirilalia bona recipiel : qux riam prxdicil, ut cuin inorieniein (sicHt pr,'Bdiciiini
comparatinnc ei nicrito sni ila eruni, qiiasi parvn essct)cernerent,eliainresurrecluruin noiidubil:irenl

numer» ccntenarins nuinorus comparetur. Quia ni- (Jbi paganorum qiioque deineiiliam.qua ejus crucein
miruiii a fralribiis aiqne cnnsoilibus proposili sui, doridere solciii, apertissime confuiat, cinn proxim;e
qui ei spiriluli gluiino coliigantur, mulio graiiorein siix passionis ci tcmpus qiiasi fulnrorum prxscius
etmni in liac vita recipiet charitaicin. Lcge Actus 0-teiidit. el locum morlisquasi inin-pidiis adiil.
Patrol. XCII. 8
: ,
25» DEU.f: VKNIiRABILlS OrP. PAHS II. SECT I. -- EXKGtTlCV GE.NLINA. t7,6
Ei aceeduni ad evm Jaccbus ci Joannes filii /ebedai \ Joannn. Deceiii apostoli iion iii<.rgnanliir niatri filio-
dicentes : MngMter, volumus Ht quodiunûe pelieiimus, ruui Zebedxi, iiec a>l mulierem audaciam referiKn
facias iiHbis. At ille dixit eis : Quid vuUis ut facinm posiulationis, sed ad filios, qui ignoiantes mensuram
vobis? El dixervnl . Da nobis ul unus ad dextnam siiiiii), inimodicd cupidiiaic exarserunt. Quibus el
luam,et alius ad sinistram luam sedamus in gloria Duminus dixerat : Nesciiis quid petalis.
tua. Matili£HS scrihii, hxc iniitrem iiliurum Zeliedxi Jesus autcm vocans eot, ait illii : Scitit quia hi
Dominum posiulasse pro illis; sed Marcus ipsorum qui videntur principari getitibus, duminanlur eit, el
de!>ideriiini atqueconsiliuinvolens apcrire iegeniibus, prineipes eorum potesiaiem habent iptorum. Non ila
Jace? de inicrveniciile oiaire, ipsospotiusdicii poslu- aiiicm in vohis, eic. niitiiilis magisicr ei milis, nec
lare, qudd ipsorum rogalu perniatrein noveraiesse ciipidilatis iinmodicae duos arguit postuluntes, ncc
posiulaium. Uenique Boininus secundum utrumque decem reiii|uos indignallonis increpat et livoris, sed
ETaiigelisiaiD, non mairi, sed ipsis respondit tale ponit exempliim, quo doceat euin niajorein esso
Netcitis quid petalis. Poleslis bibere calicein quem qui minor (uerii, et llluin dominuin licrl qui omnium
ego bibo, aul baptismo quo eyo baptizor baplizari ? At servus sii. Friisira igiiur nut illi imnioderata i\,m-
itli diseruiit ci : Possumus. Nesciunt quid petant, qui sicruiii, aut isli dolcnt snper m.ijorum debiderio.
sedem gloria; a Domino quam nonduin merebaDtur cum ad suinmiiateiii viriutuiii nun putenlia, sed liu-
iiiquiruiit. Jam enim delectabat eos ciilnieii honnris, miliiate veiiiatur. Denique sui proponit exemplum,
scd prius viam babebant exercere laboris. Desidera- ui si (licta pai vi pciulercnt, erubescereiil :id opera.
bant regnare subliiniier cum Cliristo , sed priiis Et dicil :
erat pati bumilitcr pro Chrisio. Nomine enim ca- Kam el Filius hommis non venit ut miuislrareiiir ei
licis sive bapiismi ,

p.issinnem dcsign.it mariyrii, sed ut minislraret, et daret animam sufiin redemplio-
qua et ipsum, ct illos decebai consnmniari. L'nde el nem pro muliit. Nota quod ciebro dixiinus, euiii qui
alibi de sua passione loquliur : Baptismo autem lia- mliiistraret, Filium homiuis appellari, et dare ani-
beo baplizari, el qaomedo coarclor Uique dum perficia- niam suam redcmpiiuiiein pro multis ;
qiiando fcr-
lur {Luc. XII )? Et eidem passioni appropians, mara s«rvi acccpit, ut prc mundo saiigninom fuii-
orabat diceiis : Paler, si lis, lrans(er colicem iilum deiet. El non dixit, dare animam suam redempiio-
3 me (Marc. xiv). nem pro omnibus, sed pro inullis, id est, pro cis
Jesui auiem aileis : Caticem qtiidem quemego bibo, qul eredere voiueruiil.
bibetit ; et baptitmo quo tgo bjpl.3.or bapitzabimini. El vcniuul Jericho, el proficiscenle eo de Jericho,
Quaeritur, quo mudo calicein martyrii Zebedj;i iilii, eldiicipulitejus, e.t piiirima mutiiludine, filitts Tiniiri
Jacobus vidolicet et Jcaiines biberini, aut quomodo C Bariimmus ccctis scdebal juxia viam meud,C'iut. Qui
baplismo Domiiii fuennt bapii/.:!ti, cum SL-ripiura ciim audiisel, quii: Jesus Nazarenus esl, ccepii ct ma-
narrct, Jacobuin t;>iitiim apostoiuin ab Kerode capiie r«, eic. Mattlixus hoc iu luco dnos juxta tiaui se-
iruiicatiim ; Joannes aulem propria niorte vitain :!cnic£, et ad Duminum clamanies csecos duii esê
iinieiit. Sed si lcgamus ecclesiasticas hisiorias, in illiimiiiaios. Lucas autcni cum appropiDquarei Juri-
quibiis fertur quia ei ipse prupier manyrium sit cliu, pari ordine illuminatum ab eo caxuni cssc
niisbus in rerventis olei dolium, et iiidc ad giisci- periitbet. Ubi nemo sapicns aulumct Evangclislis
picndam cnronam Clirisii atblcta processent, sta- sibimoi coDiraria scribere, seU alium scrib. re ple-
tinique exsilio ie'egatu3 in Palhnios insulam sii, iiius quod alieromisit. QuO'! <'<J'0 Maithxo refcrente,
videbiiiius luurtyrio aiiimuiu non defulssc, ct bibissc quiii DoLuinus duos iliiiminaverit caecog, Marcus
Joanneiu calicciii coiiressi>>nis, ijucm el tres pueri uimm maluii ponereilluminatum, rui (ainen alterum
in eaiiiiiio Ignls bllieruiii, lleel pcrêcutor noii fude- adfiilssu noii neget, iiilclligendum esi uiiuoi eorum
ril saii)(uiiiein. Quod auicm subjungit :
fuisse iiulissimum. Quod ei boc etiam satis apparci,
Sedere aulem ad dexleram meain vcl ad tiuiitram, qiiod ei iionien ejiis et pairis ejus Marcus coiii-
iiOH etl meuin dare vobis, led quibus parnlum csl, sic mcmoravii, quod in toi su|ierius saiiatis a Duininu
inielligeiiduiii esl : Hegmm c.vtorum uon est danlii, *^ uon farile occurrit, iiisi cuui Jairum arcliisyuago-
scd accipicniit. Non est eiiiin personarum uccepiio gum etiain nomine expressii, cujus llliain resugnu-
apud Deum {lioin. ii), sed qiiicuiique talein se pix-- vit Jesus. In quu eliaro inaKis isie sensus app:irei,
buerii, ut regno caelorum dignus sii, bic acci|iici quia ct ille archisyii.-igngu$ utique iii loco il!o nnliili <
quod noi) persons, scd vlto; paraium esl. Si ilaque fuit. l'rocul dubio itaqite Baniiiixus iste Tlinai
talcs esiis qul coiisequamini regnum coelorum, qui>d tilius, e\ aliqua magua felicitate dejecius, nolissiiire
Pater ineus ti'iumi)haiiiibus et victoribus priepatavii, ct famosissiuiac iiiiscria: fuit, qui non soluiu co:-
vus quuque accipietis illiid. Item, non csi nieum dare cus, verum eiiam mcndicus sedebai. Hiiic esi er-
vobit, ted quibus paraium esi. Noii esl meum durc go, qiiod ipsiim soium voiuit commeniorare M.irciis,
superbis, hoc eniiii adhuc eruni. Sed si voliis acci- ciijus illuitiiiiatio lani clarain fainani liuic iiiir.nUlo
per« illud, iiollte esse quoJ esiis. Aliis pjrjluiii cst, Ciiniparavit, quam erat illnis nota calamitas. Circi
et vos alii csioic, ei vobis paiaiiiiii esi. Qiud esi, alii crgo quos Doiuinus ad se claiii»nl>": iiliiminavii, hn-
cstote? Prius liuniiliamini, qui jaiu vuliis cxaliaii. iniiics suiit vcrc lucs (quae Clirislus esi) irs< li, suii
h.l au(licn'es decem c(x;'eruut iHJii/riiri Ue Jacobo et ipso Junantc ad coi^nosceiidam cuiilitciidamquc su.uu
837 IN MARCI EVANGELIUM EXPOSITIO. - I.IB. III. rg
catil^lcm ac poieailaiii veritatii liicem compnncli. A illiiiuiiiaiioMis^pem hiliere. DcflMfi licne diciiur, quia
Jericlio aiilem qnjD iiUerprclari (liciiiir lima, defe- tidebat jvxla viam mcndicant. .Mendiral eniin juxi;»
Cluin iioslrjB miilat)ililaiis nc ninrlnlilalis signifi- vi:im Sfdcns, .|iii nccdiim iier verititis ingrediens,
cal. QiioiJ cx illa maxiinc Kvatigclii paralii)'a clariiil, ni cdiini cognosceiis, s dula inienlinne aupie impii-
iibi lioino dcscendens a Jerusnlem iii Jcriclio incidii sliione drsiJcrii saluiaris nd !ioc pervciiire conlen-
in lairoiies, el vuUieraUis ab eis ac despnlialus, per (lit, et qiii sii verus reliRinnis cnliu^ invesiigae per-
pi;im Sainaritani indvsiriam ad salulem levocaliis sisiil. Qiiod iii bstoria Cori eliicenlurionis pra;cipiie
e^l, qiiiii nimirum geiius liujnamiin a visiouc sumniae declar.iium csi, qni Deuin qiiein colcbai erebris
paris, iii desideria sxculi liiijus labc inirlifera deci- precibns iil scse illnniin:ire dignarelur, nrabal. Qiiiil
dcis, |>er Dumiiniiu Salvaiorem ad viinni quain est auieiii iranscundo audire, siamlo lumen resti-
errando pcrdiderai, rcdiicilur. Aiipropinquaiis ergo luerc, nisi quod pcr liuniaiiiiaiein suain niiserins
Domiiius Jericlio, cxco lnmen reddidii, (jiiia veiiiens e:i, qiii per divinitatis pnientiam a iioMs mentis
io carncm ci passiojii appropinquansiiiulios ad lidem nosirae Itnebias rxclusit? Qni enim propter iios na-
et confessionem divinai cogniiionis adduxil. Non tns et pisus ost, qni lesurreiit ct ascciulii in cre-
eiani primis incarnauonis sux lemporibus, sed paucis luiii, quasi iransiil Jesuj;quia liaec iiiini um ac; o
anieqiiam palerelur aniiis, id esi, poslqiiain iriginia B temporalis cst. Scd sians cxtun iDumiiinvil, quia
e^se cffperai aiinorum , ininisleriuin verbi niundo non sicut illa.iemporalis dispcnsaiio, ila verbi spier-
quo illumin.nretur exliibuil. Sed el de Jericho profi- niias iraiisii, qux in se niancns innovai oiniiia. Siaro
ciscens, cxcos illuminavii : quia resurgcn^ a mor- cniin Dei, est incommiiinbili cogiialione muiabilia
luis aiqhc ascendcns in coelum, misii Spinium san- cuncia disponcre. Qiii crgo voccs peteniis Iransiciis
Ctum aposiolis, eosque ad illusiraiionein omnium audivii, SI.1IIS lumen rcildidii. Quia ct.M proptor nos
populorunidispersiiin munduin. Quod auiem appro- lcmporalia pertulii, indc tamen nobis lncein iribuit,
pinqiians Jerirlio unuin illuminavil, et pioficiscens nnde liabere muiabiliiaiis traiisiiura nescii. Sed qui
de Jericlio du< s, h. c iniiiiiavit lyjiice, quod ajiie Deum qucin colebai, crebris precibus, ut sesc illu-
passioncm suam iini lantum popuUi JuJxorum pr»- rainare diguarctur, orabat.
d cavit, posl resurreciioiieiii vrro atque ascensionem Cum audisiil quia Jesus Naxarenui est, coepil cla-
suam manifestius per aposlolos ct Jud.i is et genii- m:ire ac dicere : Fili David J,su misereic mei. Et
bus, ei xternx diviuiiatis et assuiiipia; a se liumaiii- coiiiminahanlur ei muUi m taceret. 4( ille niys clama-
tatis arcana palctecit. Quod vero Marcus unum illu- bat mu:ta dicens, Fili David misercre mii. Aiidiens
nsiuatum stribit, ad gentium saluiem specialiler lesuin (a;ciis, miereii sui prccatiir, nec inuUis Jic-el
respicit, qui omnimodis a luce verilatis eilorres fue- prohibciiiibus a damando desisiii.Quiapopulus gea-
rant. El ideoi|uantum lamosainlideliiaiis euriimerai iii;m .-igiiiia faina nominis Clirisii, pailii eps ejiis fieri
cxcilas,(antum famosa facla e>t illuminantiseos gra- qua;reb.ai ; eoiiiradicebaul mulii, primi Juila i, ut
tia Salvaloris. Et lene Marcus, qui iii gi-niibus scribe- iii aposi lorum AciibuS leginiiis, deinde eiiam gen«
bai Evangcliuin, uinini dicit illuiiiiiiaium, ut eorum liles acriuri ac f irliori perseciiilonc freq.ienter in-
quos iiietiiuebatad fidem salvatiuni ligara coiigrue- stabant , ne illuminandus s:>n.indiiiq le «'^lirisium
rei. Maitliaius vero qui credciililjus ex llebraeis suum mundit:^ invocarei ; iicc lameii eos qui ad vitam erant
scribebat Ev.ingcliuin, qiiod in geniinm qiioquo iio- pra!ordinaii siernam, vesanus inipugoaniium furor
liliim er.it p«rventuruin, recte duos dicit illumina- di^posit.i valebai saluie privare.
los, ut ad utiumqîe popiilum unam eamdemque El slans Jeius priecepii illum voeari. Ecce t!at qui
lidei gratiam perlinere docerel. Qnod eliam in se- onte transiliai. Qiia in re aliquid nobis Duminus
quenii lectione de a.sino, in quo Dominus sedeie innuit, qnod inielligi de liunianisale ac diviiiitaie
dignaius esl, eadem Evangelica servare Scriptnra illius utiliier possii. Claniantem etenim ca;cum
curavit. Matllifus naiiiqne rini fidtlibus ex Jiida; s transiens aiidivii, scd si;:ns miraculum illiiminalio-
evangelizabai asiiiam simul ei adduclos "'* exbibuii. Et vocant eccim, dicenirs Animte-
, pulluiii D ei :
Diimino refert. Porro cileri Ires Evaigelistae qui quior eslo : s rge, vocat le Cl.inianlem ad se cxcnm
congregitj; de nalioiiibus Ecclesi;c scripseruiil, asini Dominiis vtical, cum populo geniiiim scienilam veri-
Siilumiiiodo ad Duniiiiimi adducti facinot nieiilioiiem, latis desideranii per san;li>s prxdicaiorcs verbum
de matrc omnino reticent. Quia illi simplii iler lidein fidei commiiiii. Qui niroirum vocaniescairum, aniin-
gentium figurant;istc autein natuin ex fideli syna- xquiorem esse , ct surgere aique ad Dominitm
gnga fidelem geniiuin populum proximo ordine gnx venire prsecipiunt, cum prxdicando verbum indoclis,
narratioiiis iniiinare curavii. rroficisceiiie ergo Do- spcm eos salutis habere ac de torporeviiiortim er;gi,
mino et discipulis ejus et plurima niuliitudine de aiqiie ad virlulum studia, qnibus illuniinnri merean-
Jericlio, ca;cus sedcliat juxla viain mctidicans qiiia lur, sese accingcre julieiii, dicentes cuin proplicta :
;
ascendenie ad coelus Domino , ei niultis fi Jel;um Aaedite nrf e«m, el illuminamini (Psal. xxxiii); et
sequenlilms, i.io ciinciis ab iiiilio niiindi eleciis, iteruin ; Sirge qtii dormis, et eisurgi' a moriuis. et
una cum illo januom regiii coc'esii3 inijiedientibus, illuminabit te C/iiisfHS (Eii/iiS. v). El quin priiniliv:»
niox gentium populns du perlijia caeciis, audiio de geniibiis Eeclcij tanio promiisi in C4iristc luini-
Salvaioris adventu cflBp:t ei ip^c sna; salulis aiqiie nis dcsiderio ferveliat, ui pluriini, reliciis mandi fa-
, :
»39 IlMDyE VKNr.RAlill IS OH'. PAUS II. SF.CT. I. - EXEGEIICA GENUINA. 2H)
ciiliaiibiis, inidi cvaiigelic.iin vii;nii .scqiierciiiiir, qno A lurus, ac nmminm siio sanguinerciJcinpiiiru», prinio
a'tcriium in cceiis meicrcnliir li.ibere llicsauruin, Heibaniani pr^rscnlisc ?nae dignalinnc siil)Umavil, ibi-
reclc (lc illiiminiiiilo caeco siibdilur : que a miiliere ilevola myslico chrismaie perum.liis
Qui priijecto vesliinrnlo tiio exsilicns venil od eum. esi, quia nimiruin niulios anie passionein siiam do-
Projeclo qui|>|)e veslimeiilo cxîlil, uliulvciiiensillii- ceiido, diimiim sibi (>bedicnli3R, iii qua pcrSpirituin
a Cliri-lo, qni abjeclis niiimli rclinaciilis gratiae inliabii;iret, cQVcii, r|uoruni pia aciione de-
ntineliir
expedilo meiitis gressu ad largilorem jcternse lucis lectaiiis, ipse quasi odoiifero delibuius esi unguen-
properat. 10. Hinc eleniiTi civiias bxc iii nionte Oliveii posita
Et respoiidens Jesns, dixil illi : Quid vis lili fa- esse referiiir, iit Eccleîam pcr gratiam siii comlito-
eiam? Caecus aiilem dixit ei : Rabboni, ut iHeam. Nun- ris salvandam csse desigiiet, qui nos unciione spiri-
quid qui lumen reddere poierai, quid vellel caecus lallum ciiarisroaium, et scientise pielaii^que pcrpe-
ignorabat? Sed peti vull lioo, quod ct nos pctere, ei tua luce, refovet. Ijiide alibi cum dixissct ; Non poietl
seconcedere prsnoscit. Impoilune namque ad or.i- civilas abscoiidi supra monlem posila, continuo subje-
lionem nos admoncl el dicit Scil namque PaUr .

cii •
Neipte accenduni lucernani, e.t ponunt eam tub
vester, quid opus sit vobis anlequam pelaiis eiim modio (Mauh. v). (jiiia nions idein Oliveli, id esl.
IMaUh. vi). Ad lioc crgo reqiiiril ul pelalur, ad Imc B summus spiritalium disiribiitor graliarum, qui civl-
requiril iil cor ad oralioncm e\citet. Unde ei esccus tatem suam ul einineal exallai, hanc qiioqiie oleo
proiinus adjungit : Kabboni, ul videam. Ecce c.tcus exsultalioiiis ul iiiC''re possil, ne defici;il, impiii-
a Domino nou aurum, sed lucem requirit. Parvi pcn- guat. Ei quia idem liimen siib modio poni noluil,
dit cxtra luccm aliquid quacrere, quia elsi li:.bcre niisit dicipulos in casteliuin quod cintra e>>s crai,
caeciis qiiielibcl polcsl, sine luce non poiesl vidcre lioc cst dortores qiii indocia ac barbara lotius orbis
quod babcl. Iinitemur ergo cum queiii et corpore et loca, quasi coiitra posili ca.sielli moHnia, evangeli-
nienle audivimus salvaium. Nou falsas diviiias, non zando penetrareni, desiinavit. Recieau;em duomil-
terrena dona, non fugiiivos lionoros a Domiiio, sed tuntur, sive propter scieniiain veriiaiis, ei operaiio-
lucem quxramus. Illam videlicet luceni quam videre nis inundiiiara, seu gemiiiae dilectionis, Dei videlicet
cum solis angelis possunius, quam nec iniiium in- et proxinii, sacranienium lolo orbe praedicaiidum.
cboat, nec finis anguslal. Ad quain profecto lucem Et statiin introeunles illud, invenielis pultum liga-
via fides esi. Unde recie el illumlnando ci co proti- tum tuper quem ncmo adhuc hominum sedil, Solvilt
nus rcspondeliir. ilium, el addiicite. Il< si quis vobis diierii : Quid faei-
Vttdc, fides ttia lc salium (ccit. El confestim, inquil, tis ? dieite •

Vuia Oor.iino necessarius est, el continuo
iiidil, el sequebaiur eum in via. Viilct elseiiuiliir, qui illum dimillet huc. Iiilroeuntes muiuiuni pr3>dicatores
bonum quod iiiieHigii opcrauir. Videi aulein, sed sancti invenerunt populum naiioiium perfidlac vin—
nou sequiiur, qui bonuin quidcm inlclligit, scd bene cnlis irrclitum. Funicuiis enim t.eccatoruni suorutn
opeiaiicoiiicmiiit. Jesum eiiiin Doniinum sequitur,
unusqiiisqiie coiislrictus i ral; iicc soluni ualiouum,
Iliiic namque dicit Si quis mi/ii mi- veriira eliam Judaroruni. Omnes enim peccaverunt, el
qui imii.ilur. ;
Considcremiis ergo egenl gtoria Dei (Honi. iii). Uiide bene apud Mat-
nittral, nie sequaliir IJoan. xii).
qua gradilur, ul srqiii mcreaniur. Ecce cuiii sit Do- thxum asina qiioque cuin pullo alligaia rcperitur.
el creaior aiigelorum, suscepiurus n;iiuiam Asina qiiippe, qux subjiig;ilis fuit ei edomiia Syna-
niiiius
gngani quaejagum lcgis ir.ixeiai, piiHusasinx lasci-
nosiram quani coiididit, in ulcruni viigiiiis venit.
pa- vus el llber popnlum natiomiin sigiiitic;il. Snper
Nasci lamen in boc miindo per diviles noliiii,
piiupcies idcgit, uiide el agniis qui pio illo qiicm nemo adbiic liominuin sedil, qnia iienio ratiu-
rentes
columliarum piillos et par lurlii- iiabilium doclorum frenuro correptioiiis, quo vel lin-
cfferreliir defiiii,
sacrilicium maici iiivcmt. Prosperari hoc guam cobiiierc a inalo, vel in arcinm utaa viam ire
rum ad iii
op|irobiia iirisionesqiie tolcravil cogereiiir, nemo induinenta saliilis quibiis spiritali-

inundo voluil,
flagella, al.ipas, spineani coroiiam, cruccin lcr calelierci, papiilo genlium ulilia suadendo con-
spula, ^ lulcr.ll. Sedcret namque super illum homo, siqui
susliimil. El quia reruin corporalium dclectalioiie a
ralione iiieiis rjiis stiiliiiiam deprimeiido corrigeret.
gaudio inierno cccidiiiius, cuni qua amariiudine illuc
Uiide noii immi-iilo possiiiit duo di^cipuli ad exlii-

redealur ostendit.
beiida Dooiino animalia desliiiali duo propdiealoriim
CAPIT XI.
vidclici gentcs, allcr in tircniuci-
ordiiies, iiiiiis l iii
F.l ctiin approp'nfiuarenl JeiosoliimT, el Delhaiiix kioi;ein (liicctus, inlelligi.
ad montein Olivarum, initlil duos ex discipulis siiis, cl Et abeunles inecnerunl pulliim ligatiim aiUe januani
ail illis ; !le iii caslellum quod conira rcs est. Bellia- forisinbivio,cl solvwit eum. Bene pullus anic jaiiuam
nia esl villiila sive citilas iii lalere nioiilis Oiiveli, biris iiivenilur in Iiivio. Jaiiua eniin ipse cst (|ui ait
quasi Sladiis quindccim a Jcrusalem, siciit Joaniies Kqo suin janna oviuin. Pcr nie ti qiiis iniroicril salvtt-
egredltur, patcua inieniet.

cvangelisia maiiilestai, ulu Laârus esl suscilaius a inLjredietur, el
biiur, el el
pascuis pullus isle, id esl, populusgen-

iiionuis, cujus ei iiionuiiienium ecclesia nuiic ibidcm Quilius viliB
tiuin c.irebal, ciini adliuc exlra Iiaiic janiiam in bivii»

conslrucia demonstrat. Detliania aiitem doniii.s obc-
Doininus Jerosnlymam ven- ligaiiis siabal. Ei rocie in bivio, qula non unaiu cer-
ilieiui* diciuir. El apie
Sll IN MAUfl r.VANiiEMUM EXfOSITIO. — I.IB. III. 2«
tns vilae fiJeiqiie vl.im lenebat, sed plures dubiosque A niillunt. SeJ ij«i pvmbnnt et gi(i seiiuebantur elania-
sectarum callcs scquebaturerroneus. tnnt dicenles : Osanna. Prxcessit quippe Judaiciis
El quidam de itlic stantibus dicebant iVii : Qnid popiilus, secufiS es'. geniilis. Et qiiia oinncselecli,
facilis lolventes pullum? In F.vangelio Liica; ila spii- sive q.ii in J;idsa esse jioleranl, sive qni nunc in
plum est : Abierun'. autem qui missi erant, et iniene- Ecclesia exisitinl, in Mcdiatjrem Uei el hominuin
runt, sicut dixit illis, slaniempullum. Solvenlibus au- credideruni, ei ireduni, qui pr.Teiiiit, etqui êquuii-
tem illis pitllum, dixerunl domini ejus ad illos : tur, Osanna clamabiinl. Osjr.ra aiileni Laiina Imgua
Quid solviiis tmllum? Et apie satis. Multos qnippc salva nos diciiiir. Ab ipso aiitem s'dliiiem ei priores
liabcb:il diiininos, quia iiaii iiiii dogmati ct su|iersli- qiixslerpnl, el jTacseiiles quaTunt. El bereJicium
tioiii deditiis, scd pio tibitu immundorum spirilnum qiii veiiit in noinine Domini coi liteniur, quoniaiii
.-)d varios diversosque miser rapiabaiur errores, ad una spes, uiia fides est prxcedentinm atque scrjuen-
simulacra mula proui ducebaiur incedens. Deniquc tiiim pdpuloriim. Nam sicut illi speciaia passione ac
vernacula qiiadamScriptura; coiisneludine communc resurreciioiie ejiis sanali suni, ita nos prx'terila pas-
esse dicilur, qiiod iinmiindum c>l. Sicui et ad Pctruin sicne illius ac perniaiiente in soecula resurreciione
vox de coelo dicil : Quod Diun mundaiii, tu commmie salvamur. Qiiem eiiim priores nosiri ex Judaco po-
qui sanctus esl »idius Dei " pul ciedidcruut alque amavcrunt venturum,
ne dixeris {Act. x). Qiiia i
Iiiinc
esl, ei cum nullo commiinis est. Qni aiiiem pecca- nos c( vciiissc crediinus el aniamiis, ejiisque desi-
tor esl el immundus, muliorum esi. Mulii enim d:p- derio .iccendiraiir, ut eum facic ad faciem <:ontem-
II ones possideiit eum, et idco comiiiuiiis .ippel- plcmur.
lainr. Beiiediclumquod venit regnum patr<s nostri Daiid,
Qiii dixerunt eis, sicui prwceperat illis Jesus, cl Oiunna inexcilsis. El inlroivit Jerosolymam in tem-
di.r.iseiuin eis, et duxerunl pulhim ud Jesum. Qui sid- plum, otc. Lrgiiiiu» in Evangnlio Joannis q«0'i lelect*
vendo pullo coiiir.idixer.inl, audito Domini noiiiine (le quinqui' paiiibus et di obiis piscibiis tiirb;e voiue-
quiesciiiit. Qiiia magi>lri erroruin, qiii, venientibus ruiit rapere Jesimi et consliiucre enm rcgein ;
sctt
ad s.ilutem gentium doctoribus, obsistebani, eiieniis iie lioc perlicere pnssent, ipse in inontem fcgiendo
suas tenebras defenderc, doiiec, miraculis ailesian- prccavii. Niinc aiiteiii nbi passnrus Jerosoiyii>an>
libus, veri pnssessoris ac Dumini virlus em cuii. Al venit, non rel'iig't eos qui se regcm faciuut. qni
poslquam fidei doininica! potestas nppaniii, ccdenii- ogmine glorilico et iiymnis Dei Filioac rege dignis
bus passim advcrsaiinrum quer> lis, liberc crfdcn- ad civiiiiiem regiain ilucuiit; noii reprimii voces
lium ccelus ad Deum quem rorde porlaret adJuce- „ eorufn qui regnuin patriarchx David iu eo restaii
Laiur, randum cl priscoe benediciionis dona recuperanda

El imponunl illi vestimenta sua, et scdit siper eum. conciiiunl. Utquidergo hoc quod priiis fu^^tendo 'ie-
Vestimenia apnsiolorum vel dncirina viriiiuim, vel cfnavil modo liliens amplecliJur, rpgiiuiiiqne qui d
cdissertio Scri|ituraruii), ve) certe eci lesiasiiconim adliiic vicuinis iu mundo suscipere iioluit jamjim
digmatum variet:iles inlellgi possiint, qiiibus illa exiluriis per passionem crucis de mundo non nigi-
(Oida liomiiuiii anle nuiia ct frigida, quo Clirislo vit suscipiTe, iiisi iil iipcne dooerfi qnoil non ti'm-
Sessnre digna fiaiit, opcriiint. poralis ct lerrciii, sed xlerni iii coelis Hcx es<êl iin-
tlulti aulem vestiiiieiiia sua siraverunt in via. Por- piTii? Ad (juoj profcclo rcgniim per coulemptiim
taiile Domiiiuni asino, iiiulii ve.siiniruia sua iii via morlis, gloriam resurrei tinnis cl triumpliitm asrcn-
slcriiunl, quia saiicli niartyres proprix se caiiiis sioiiis pcrvcniret. Ilinc esi eiiira qiind posl resur-
ainlctu exuenlcs, simpliciuiibus Dei ramulis viam rcitiiTiem apparens discipulis ait : Oala cst mihi
Siio sangiiine parant, ut \idclicet inoITciiso grrssii omnis poleslus in c(£lo el in lcrra, el c.ilcra ejusdeiu
nienlis ad sii|)ernx mo-nia civiiatis qiin Jesus liucit loci. Nctandiim sane quinia sil consonanua turba!
iiicedaiit. Ilem Sahator nosler asellinn scdens Jeru- Doiiiinum collaiidantis, cum voce ev.ingeliiantis vir-
sileiii tendil, qiiando uiiiuscujiisi|ue iidelis aniiiiiim p gini nialri Gnlirielis qui ail : Hic enim eiil matjnus.
icgens, videlicet juinenlum suuin, ad patis iiiiimx (( filius Aliissimi vocahitur. Et dnbil illi Domiuus Deu3
V sioiiein ducit. Jiiiiieiilnni sedtl etiain ciim sancuc srdem Dnvid palrii ejus, ct Terjnabit in domo Jacob in
Ecclesiae universalilcr prx-siilei, eaiiiqiie in stiptrna; aieinuni (Luc. i) Acccpit aiitem sedein sive legnum
pacis desideiium acciîidil. Mulii aiitem vesliiiienla David Dominiis, iit gentem cui DaviJ qiinndnn tei))-
sua in via slernunt, >)(iia c <rpora siia pcr alisliiicn- pnralis regni gubernacula siniul ct exein|>Ia jnsliiix
liam ciloinaut, ut ei it:!i aJ rncn eui parciit, vel prsbuil, qiiKiue niodulis liymnoriim spiritalium ad
exemjila bona sequciilil»is pi.iilie.uil. liileni iiliiue amorein sui coiiditiiris accenderc sole-
Alii aulcm frondcs cwdebanl de arboribus,et slerne- bant, Iiauc ipsc vcrbis, donis, fict s et proinissls,
banl in via. El qui praihanl et qtii sequehanlm rtiima lanln inediiitore Dei et IiominMiii tliunis. ad reginiin
banl direiiics : Osaiiiia, benedictus qni vrnit i'i nomirc Cftle.-ie ei imiiionalc vocarei ahpie ;»J ips.im Dei
/>t)iniiii. Froiides vel riinos tlc aiborilius c:>dtiiil, t|ui 1'atiis visinnem iiiiroilucerci. In qiio jungitur : Oian
iii du< Iriiia vrrilatis vt-iba aiqiic scnleiilias l'.ilruiii «.'I tti excelsis, iJ cst saliis. Qno perspicue oslenditiir
dc eoruQ) eloquio evcerpnnl, el liac ni via !)i;i aJ <|iiod advcntns Cliiisti nou liiiiiiini liomiiiiim salus,
aiiditcris aitiniiiiii vcnioiilis liiiini i pr<piln itioiic siil; ied lolins itimidi sil; iciicin jiingciii ca-icsiibus, ut
245 RED.-E \ENERABILIS OfP. PARS II. SECT. I. — E.VEGKTICA GENUINA. 2U
omiw gcnii lleolalur ei. ccelesliiim, el lerrcslriiim A e«m universa miilliindo filiorum hrael arf vsperam
el inferiioniin. Noiniidum sanequoJ Osanna veibuni (Exod. \\\). Deciina ergo die iiicnsis primi, agiius
Ilebraicuiii, compo-.iium esi ex iluolms, corruplo el qui Pascha immolaretiir, dnnium iniroduci jussus
iii
inlegro. Salva naniqiie, sive salvifica apud eos dici- tiX, quia el Dominus decima die ejusdein mensis, lioe
lar Ihi, !il vero HHKa inierjcciio esi deprecaniis. Quo- e.^t anic quinqiie dies Paaclix, lii civiiaieni in qiia
iDodo ilpiid Laiinos iuierjcriio esl dolentis heu, ei paierctur ei:it ingressnriis. Et sicni agnus de lolo
inierjeciio adniiraiitis vapa:. Denlque in psalmo cen- grege elcctus cerium suoe victimaiionis diem exspe-
lcsiino decimo sepiimo, ubi Eeptuaginia Inttrprples ciabai, iia et Dominus, conjuranie adversum se omni
translt)l<!ruiit Domiite, talviim me fac, in llciiraeo sciiiorum et principum concilio, cenus prxstdlaba-
scriplum est : Anna Adonm, osi aniia. Quod interpres lur borain, in qua scipsum pro salute mundi obla-
noster Hieronymns diligcnlius clucidans ita transtu- tioiiemDeo et liosliani in odcrcm suavilalis oiTerrcl.
lil : (Jbtecro, Domne, saha obseero. Idem nainquc Immolabaiur agnus qiiaria decinia die prlmi incnsis
signilicai O Domiiie, per interjcotionem olisccrantis, ad vesperam, et Doininus cadcin liora agnum ciiin
quod obsecio, Domiiie, pcr ipsiim vcrbum obsecra- discipulis nianducans, ubi legalis Pascbx dccret;)
lionis. Osanna itaque salva obsecro slgnilicai, con- coijiplevil, cgressus est ciim cis staliin ad locuni ora-
siimpia litlera i vocali, quae verhum prius lermiiiai, " tionis, ubi coniprcbensus 3 Jud.iis et iigatus, jam
cuni perfecte diiilur osi, per vlriutem liticrx voca- sacranicnta beaix suae vicliinationis inrbuaret.
lis a qua verbum scquens incipil anna. Quod nietrici Et eircumspectis oninibus, eiim jam vespera: essel
in veisibusscandendis syiialaepliam vocani, qiianivis liora, exiit in lielliaiiiani cuin ducdecim. Non buC
illi sciiplani litlcram scandentes traiisiliaiit; in hoc seincl fecit; sed per omiies i|niiique dies cx qiio Je-
auiem verbo Otanna, i liliera uec sallcin scriba- rosulyinaui asccndcral usqiie ad teinpus passionis,
lur, sed senû loqueniiuin salvo, fundilus interi- lioc ipsiim agere solebai, ut per dicni in lcniplo do-
iiiaiiir. cerei, noclibus vero cxiens mnrareiur in nionie Oli-
Et inlfoivil Jeiosohjmam in ii?iiip/um. Quod ingres- icti, sicui in l.uca lcciinus. Docendo enim incrcJu-
sus civiiaicin priiiin tcinplum adiii, rurmani nobis 1.1», officiiini correcrMJnis seJuliis iiiipciidcbai. Om-
religiunis, quam scquamur, pra?nionslrat. Ui ciim niancndu aiitcin apud fideies, graiiam cis beiiignita-
forie villiim aut oppiiluin,auiuliuin quemliliet locum li^ propiiius exhiheliat. Itene aulem diciiur qiiod,
in quo sitdomus orationis Dco coiisccrata.inir.iiniis, circuinspeciis umnibus, cxivii in Belhaniam. Inspi-
prinio ad banc «livertmnus ; el poslquam nos Domino cii (|iiippc iiiternus arbiicr omiiiuni corda, etruin in
,._. oratononi sindia coniniendavei

per ...._„. ^ inius,
„„, sic
... deinde
„ roiMradicentibus ac resii,teiilihus vcrilati iion invenil
ad agenda ea propter qux veniinus tcmpoialia ncgo- ubi caput reclinet, secedii ad fidiles, el in eis qni
lia secedamus. Appropinquante autem lemporc pas- obediuiit verbu mansioneni îbi una cum Palrc faccre
kionis, appropinquare vuluit Duiiiinus luco passo- gaudet. Belhania nauiqne domus obedicnlice dicitur.
nis, ibiqiie pruxinius manere, ubi constiiuio ac prx- IIoc quoque intelligcnJuin esl, qiiod tanlx Domiiius
finiio anie sxcula lempore inveniri posset ab eis pcr fiieiit pauperiaiis, ei iia iiulli sil adwlalus, ut in urbe
quos eadcm erat passio complenda. Quo etiani per ni xinia iinlluni ho.-.piteni, nullaui invencrit niansio*
lioc cunciis inliinaret audieniibus qiiod iiun inviius neni, scd in agro parvulu apud Lnzaruin sotoresque
niortciii, ui profani pulavere, sed sua sponic suhiici. cjiis lialiitarel. Euriini qiiipjie vicus Betliaiiia est.
Oujus liora pruximautc iiitropidus locuni adnt, iii

Et aliadie cuni exirenta Betliania, esuriil. Ebiiiiit,
quo se passuruni, et per seipsuin, el per pr^ pheia- vcl vcrilateni humaiue carnis ustcndcns, Vel esuricns
runi suorurn ora. longe anie pradiierat. Noiaiidniii salutem crcdeniiuni , asiiians ad incrcdulitatciu
vero quod lnc iulroitus ejus in Jcrusaleiii anli^ qiilii- Isia.l.
que die$ Pascbx, in qiio niyFierlum sacinsaiicia; Cumqne vidisset a toiige ficum liohenlim (olia, venil
passionis iux iinplere decrevciat, facliis est. Nurral $i quiii fo le invenirct in ea. Et ciim tenitiet ad tam.
eiiiin Joaniies quod antc scx dics Pa.schx venerit J) ni/iif iiit^ni/ ;>r«(fr /'ef/a. Non eniin erat Itmpui fico-
Dctliaiii;ini, ubi ccena ei f.iria, vl discumliciiiihus ruin. Et retpoiideiii Jesus aiiil ei, Jani non nmpliut in
oiuliis «uror eum Laâri M..iia uiiguento niy»iico leteriium quitquam cx te fructiim manducet. Quomodii
peifudcrit; aiquoin crastinuni asiiioseJen^, obviaiiie Doiiiiiius mulla in parabolis dicere, ila cliain iion-
cuni lalniis pluiiiiâ lurba, venerii J<^roso'yin:ini. Ubi niilla iii pnr:ibolis faccre siJcbai. Qiiid cniin causa:
noii pralcrcunda sllciitiu e?t i.nn taniuin coiicorJia erai ul esurieiis fruciiis iii liculnea qnaTerei, quo-
in rebu!!, verum eiiam in teinpoiiiiui Veierl.'; el Novi rum lenipiis nnndiiin esê quilibet liuuio novcrat,
Testauicnli, iiinbrx et verit.iiis, l< (;is et Evangelli. arhiiremque quod fiuciuni per Id tcinpus iiun habe-
Scripluui iiamque in lege esi, diccnie Doniiiio aJ rit, Hilcrnx sieriliuiis nialediclione damnarel, nisi
kloyseil et Aiiun : Mensis iue vcbis pciiiciiiiuin incu- qiii:i plehcm, qium verbo ducebal, hoc eliam f.icio
tium, piiinus eril in nientibui inini Loquimiiii ad uiii- l<Ti< bat, iie i|uis habpiido foli.i, cl fructuin non ha-
Versiim calum /S/ orum Isiael, tl dicile eis : Uccnna die hoc esi veiba juslili* al.sqiie operibus pra-
iiciido,
mensis huût, tutlat ununiuisgue (iijnum per faimi.as lendcndo, excidiei inignein ii.ereielur pr(ijici?llna-
el domi s sum. Ct paulo post : Ei enabiiis e.um iinjuc qua'qiie ciiini aibnriioii de fl rilius, ii"ii de foliis,
nis liujui, tbl, iiiiu--(|ui.sque

ii(l lUiii taiu deciiuiiifi uiiDi ine iiHinol'il'itqiie ,il
S45 IN MAISCI LVANI.ELIUM KXPOSITIO. — LIB. III. «16
li"ino i>0« de dislimalionfi faiiiae vel serniouum poin- A "i Immines haec viJenles sive audienles, mullo oia-
pa, sed (Je suarum icstinionto probaiiir aciionum. gis intelligerenl sese divino condemnaiidos essf ju-
E&Urieus prgo Domiiius vidil ficuni habeniein foli,!, dicin, si absqiie opcrum fructu de plausu lanlum
et viiiil qtisercre rriicluni In illa, n«c invcnit. Qiii.i sibi religiosi scrmonis, vel ut de soiiiiu et leguuien-
galiileiii desideraiis liuiiiaiii generis, viiiit Jiidxain 10 blandirenlur, viridantium folioi-um. Verurn quia
faabi'niem etoijuia legis ei propiiei:iium, vcnitquc non inlellcxerunt, in ipsos cOMScqiieiilerdislrictioneni
priibaredocenilo, corripiende, iiiiiscula faciendo, si rneiiia; uliioiiis excrcuii. Et ejecit commercia rerwn
quem furte iii eoiuiii cordo IrucLuit) fidei elviia; pos- hiintanariim de domo illa, in qiia divinas tanium res
gct invenire. SeJ quia folia &iiie fruciibus habcre agi, hosiias ct or.iliones i)eo olTerii, verbum Pei lo
reperta esl ficulne.i, damii.itur, quia Jud^ra qux ver- gi, aiidiii et decanlari, pnceptum cral. Et quidem
lia Scriptiir» stne operibus scnabaidigna est ultlone credeiidom esl quia ca tanlitm veipli vtl ciiii repn-
punita. lloc antrin dixerim.non quod lota Synagoga r<'fii in lcniplr., qu:n ad miiiisierium necessaria es-
faerit .itijrtci.i, ex qiia utiiiiie coisiat iiuod pfinii!iv.i 8Pnt ejiisdoni lenipli, juxia Iioc qiiud alias faci.uin
fiierit Ecctesia conslrucia. S<d illa niinirum portio iegimus, cuin idum lempluni in^rediens invenit in
SYii:'gnga; damnari meniit, quxesurieniem Chrislum eo vcndciiles et emcnles oves el boves ei coiumbas.
pasccre bcne operando rccusavii, qiijR foliis verbo- " Quia nimiriim h*c omnia, nonnisi sil ('iTcrreniur iu
roin spiritaiiiiin niagis obumLraii, qtiaui fn>ciibii8 domo Doniiiii, eos qui de longe venerant ah indigenis
Spiritiis voliiii hnneslari. Quibus ipse dicit alibi : coniparare credendum est. Si ergn Doininus nec ea
l''go varfd, ct quarilii nte, el in peccalo veHro morie- volebat venuiid.iri iii teniplo, qua; in lemplo volebit
mini {Jonn. v ). Congruit sane l.ic lociis illi cjus oflerTi , videlicei propter sludium avnnii* , siv«
paraliolx, tkbi ait : Arborem fici habfbat quidam plan- fraudis, quod propi iiim sol. t esse negotiantium f.i-
tMani in vinea iiiu, el venii qvarem frucium in illn, cinus, quaiila putis nnimadversione pimiret, si in-
el noii inveuit. Dixil aulem ad cultorem vinece : Ecce veiiiss«t ibiali-qiios ri.û! vel vaniloqui'! vacanlcs, aul
anni ties sunt ex quo vetiio qumrens [ructum in licut- alii cuiiibet vilio nuncipit>:s ? Si enim ei qix aiibi
nea hac, et non imenio. Sui-cide ergo itlam, ul quid liberi gerere poleTaut. Dominus in domo sua iemi>o<
etiam lei ram occupat ? At ilU respondens, dizii ilti : ralia negniia geri nun paiitur, quanio iiiJgis ea quna
Domine, dimilte iltam et liuc unna, uaque dum fodiam nusqiiam Geri licet plus coeleiiiis iraR merentur, si iti
circa itl<im el mitiam ttercora. Hi iiqttidem fsceritfru- a;dibus Deo sacraiis agunlur ? Veruin quia Spirilus
ctum:tm autem, infaturum succidei iliam {Luc. xni). sanctus in columba super Uuminum apparuit , recie
Culioi- auiem vineae ordo esl apo^tolorum docionim- -, per colunibas sancii Spirims charisniaia Rignan tur
que spiritalium qui Synagogain, ne perirtt, diligen Qui autein sunt iii lemplo Dci, liodie, qui (olunih:if
ter ad pceniteniiaiD vocare proque ejus salute Do- vendunl, nisi qiii in Ecclesia pretium de imposiiiona
Diino supplicare studuerunt. Prxcipue J.icobus frater manusaccipiuiit?perqn.im videliictimpositioiiem Spi-
Domini, qui regendx Jerosolymorum Ecciesia; prai- litus sancius coeliius daiur. Columba eigo vendliur,
lalus est. Verum quia liia ncc in iegalibus edictis, quando manus inipositio, prr quam Siiii itus .sanclus ac-
nec in proplieticis conteslalioniLus, nec in ipsa co- cipilur, ad prt- liuin prxlirtur. Sed Redcmptor nosler
riiscaniis Evangelii gralia friicium obedienii:e fcrre cathedras vcndeniiiiin colunibas evenii, quia taUuin
conscrisi', quasi iribus annis ficus storilis perma- nrgoiiaioruni saoerdoiium desiruit. liiiic est quod sa-
nens, abjecla esl a Domiiio, cl aeicrna nialedictione cri caiiones Simoniacam lixreiîni damnant, eteossa-
siibversa. Nanique non soliini ?b eleitnnim Sfirie Ci'rdolio privari prxcipiunt, qui de largiendis crdini-
repulsa, sed ab ipsa eiiam quain inanis occupab:it bus pretium qiixrunt. Catliedra crgo vciidentiuni
lerra absc ssa esi. Sed ei lu, si non vis audire In colunibas evcriimr, i|ni.i ii qiii gpirilaleni gratiaiii
jiiditio a Christo Diicede a me, malidicie, in ignem veniiiidant, ve! anli;
:
liunianos, vel antt; Dei oculo-",

«eternum, quia esurivi, et non dedisli milti manducare saccrdoiio privaniur^
(Malth. XXV), arbor esse sterilis in hac viia cavelo, Et non tiiubat ut quisquam Iransfcrrei vat per tem-
jj
quin polius p:iuperi Cbristn ct esurienii fructum pie- plum. De vasis dicii illis qu» inercandi graiia iiifere-
taiis qiiu iixligei nlTKrio. baiit. Cxieriim atisit ul vasa Den dicata Doiniaus
Et venittnl Jerosolymam, Ei cum introisset lemptum, ejiceret de lcniplo, vel imroferri priihiberet iii leni-
eapit ejicere vemtenOs ci cntenles e ti^mplo, et mensas plum, ubi fu!uri sui eiaminis insigne prxiendit exeni-
aummulariorum, el miiiedras veiidenlium eotumlias pluin ; scd poiius immunda ei pn.fana eliniinai vasa
everiii. Quod nialeilii ciido ficum infiuctuosam per do leinplo, ac nc amplius iiiferaniur prohilipl, qii:in-
flguram fecit Dominus, hoc idem niox aporliiis osten- dn non soluiii dc Ecclesia omiies rcpellit 3c deturlMii
dii, cjiciendo improbos e lemplo. Neque eiiim ali- reprobos, vcruin ctiam, ne nltra ad turbandim Ec-
quid prccavit arbor, qiiod, esurieute Dnmino, poina clesiani intreiit , ucterno ecs verlieie compescit.
non babuit , qunriim necdum ten«pus .id^senerat; Sed ct in prx.senti b:i'C est vcra domus Dorainl, id
sed peccare sicerdoles qui in ilonio Domini b;e- est, cordis lidclium purilicatio, ut non tantuin per-
cularia negniia gcrebaiii, et fructnm pietai s quein cata qux inerant diviiiiius iinmissa conipunctio tol'-
dcbueranl, qucinqiie iii eis Dominus csuriebal, IVrre lai, sed otiam ne bacc ullra repclant, divina \n cis
fcupersedcranl. An fccil DiiminUb ailiorcm malcdiCio, giatia pcrscverans adjuvot.
:
S*7 Ili:i>.l. VEiNtUABlLlS OPP. PAHS II. SECT. I.— KXEGETICA CENUi.NA. 248
Eldocebal,dicenseis: Nonnesaiplumeslquiadomua A iium promissionis suae, moniem jiixU fi-

iit iiingiiis
mea domut oraliunis tocabitur omniut genlibus ? dem peieniis agerel. Et mane facto reversiis invenit
Uiniiit)us, inqiiil, gLMililiiis non iini geni Judaica>, montem Innlum spaiii reliquisse stiucinribus eccle-
tiec in uhO Jerosolyniae iirbis loco, sed in toio orbe siae, quantiim opus liabucr^nt. Potorat ergn liic, po-
lerrar.im, ei nequaqiiani taurorum ei liirconini cl teral alius (\uh ejusdem meriii vir, si opporiuniias cic-
arieium, sed oratioiii;. gisset, iin|<etrare a Doniino, nierilo fiJei, ut ciiain
Yos aulevi feeislis eam speluncam lalronum. Qiii ad mons tollerelur ei miltereiur io inare. Veriiin qnia
3C(i|iienda munera in tcinplo rcsidebani, profeclo inontis noicine nonnunquam diabolus signiricatur,
qiiin qiiibusilam non danlibus laisioncs exqnirerent, videli(.et propicr supcrbiam qiia se coiiira Deuni
dubium iiuii erat. Domiis ergo ontionis spelunca la- erigit, ci es«e vult similis Altissimo, nions aJ prn-
trdnuiii facU fiieral, quia ail lioc in lemplo asiisleie ccptuin roriim qui fortcs fidc suiit tolliiur de lerra,
noverani, ui aul noii uaiiics muncra stiiderenl cor- ct in niare projicitur, cum prxdicanlibiis v^rbuiii
poraliier pcrsequi, aul dantcs spirilaiiter iiccare. docioribus saiic :is iiiiniundusSpiriiu'; abcoruincorde
Templura quoqoe ct doniiis Uei esl ipsa meus aiquc repellilur, qui ad vilam sunt |irxordinaii,Pt in Iiirbu-
foiisciciitia rideliuiii,quxsi quando iii lausione pioxi- leiiiis amari^que infiJelium meniibus vesaiiiani siix
nii perversas rogiaiinnes profert ,
quasi iii spe- '' lyrannidis' exercerc pcruiiliitiir. Noii quod ibi ctiam
liinca laironum icsideiil. Et simtdidier gradientes antea sedem regiiumque non lialmerit, sed (|uia lan-
inierficiiinl.quanilo in eos qui in niillo rei sunl l;e- to acrius in eos quo. licei de^xvit, qiiantn amplius
gbdios deflgunt. Mens enini fldelium nonj:im
fîonis se dolel a bcsioiie piorum finsse depulsuin. Cui si-
doinus orationis, sed spelunca latroium cl, qiiando, niilee-l illuJ Apncalypsis : Kt secundus ai.if lus tiiba
relicta innocentia ct siinpbcilale sanciitalis, iilud ceeinit, el ecce taitqwim moiis mayuus iyue ardens
ciinaiur agere, undc valeat proximis nocere. niissus esl in mare {:\poc. viii). C;ineiiie e:enini .in-
Et cum mane Iramirenl, viderunl ficum aridam fac- gclo luba, mons igneardensmissusesi in mare, qiiia,
lam a radicibiis. Non rami tanlum aut slipiies infruc- pra;dicanle verlnim dociore verilaiis, anliqiius hos-
iiiosac (ici, sed ipsa ctiam radix arefiendii, senlentiam lis iiiviJiae lacibus acconsu=, perversorum aniinos
divinê iii se reprobaiioiiis ostcndit. El Jonnnes ait gravius corrupturus adiii, ut dolorem expulsionis
qiiia securis ad radicem arborum posila est {Matlli. iii). sux de fidelibus vindicaret in perfidis.
Arefacta est ilai|ne ficiis a radicibus, ut oslende- Ft cum stabitis ati orandum diiniltHe si qnid hahe-
reiur jjens iiiipia, non ad lcinpus vel ex parle rorri- tis adversus aliquem, ut el pnler teslcr, qv.i iii ctelit
P'ciida exicriiorum iucursibus, ci inox, iiiiseranlcDo- _ esl, dimilial vobis pccccla veslra, clc. Nulanda di-
iiiino, post aclam paenileniiain pnsca; resiilucnda slinctio deprccaiilium. Qiii pcifcclain habct fidein,
l.liertati, ut sxpe ractum sacra iiisloria refcrt ; scd qua; per (lileciioiiein oi eralur, ille orando, vel eiiaiii
a:ierna potius daninaiioiie ferieiida, arefarta csl ra- jubcndo, poiest monie.-; transferrc spirilalcs. Quoino-
dicibus, ui iiitimareiur nifanda plebs nonsoluin bii- do fecit I>aiiliis de llelyina inagi, quein et octilis ct
iiiana cloria forinsecus, veruin eiiam divino imus arlc ncfanda privavit. Qiionindo de Pyllionissa in
favore fundilus csse desiilnenda. Nam el saliilem riiilippis, de (jua spiritum nialignuni, nionieni vide-
vitanique qu.im accipere poter:\i in coelis, ct quam lirel superbissimiini, ejecit. Sed ideni nioiis iii inaro
jaiii perci peral palriain, peidiJil iii torris. projcctusquanluiii furibundi ignis Iiuic iitlulerit, sub-
tl rcspoiuleus Jchms, nil tll s : llabele [iJem Dei. serua cniifesiiin conlra eiini geiiiiliniii por.^cculio
Amen dico vobis, quia fimcunqne dixerit liuie monli perdofuil. Qiii vero tinlx f.i-ligtiin pcrrectionis riec-
Tuliere el mitlere in mnre, el iion liivsilaveril in corde dum coiisceiidercqiieuni, po lulent sibi pcccaia di-
.siio, *t'(i crcdiileril quiu quoiUiiuijue dixeril fia', fiet niiiii, quo ad vitani intrare iiiereantur perpciuaiii,
ei. Sol. nl genliles qni conlra Ecclcsiaiii nialedi la cl absque dubio inipelrabiinl qiiod petunt, si tanieii
bciipserc, improperaie iiojIus qiiod iioii liabiicrint iii sc pcccaiitibus aliis prinio ipsi dnnitlunt. Sin au-
plenani liJem Dei, quin iiuni|uain nionies transfene rv icin lioc facere cunteninunt, iion siduin orando vir-
pmiierint. Qniliiis rcspondendum esi non omnia luies f;icere, sed nec suorum possuiit veniam coiise-
strijila esê qu.c in Ecrle/ia siiiit gesla, sicut cliani qui peieatoi uin.
dc faclis ipsiiis Cbrisli Doi ol Doiiiiiii noslri Scriplii- /','( cuin ainbitlaret in lemplo, iiccedunt ad eum sum-
la nosira icsiauir. Unde ei Loc quoqiie lieii potiiis- ini sacerdolet, et icriha;, el seiiiorcs, el dicmit illi :
sei, ui moiis ablaius de terra niittcreiur in maie, In qutt poletiate ba:e facis? El qiiis lili dedil ItciHC pu-
k\ nccessiias id lieri pojioscissei. Quoniodo legimus leilalem ut isti facia>.? D.versis inodis caiiidemquai.i
(icluiii precibui beaii pairis Gregcjii Nencesarc* supra caliiinni.im siruonl, qn niJo diveruot : /«
r<iiiti anlislilis, viri nieriiis el virlutibus ci.iinii, ut Diehebuh prindpe demoniurwn cjitil da;innnia.
monsin terra taiitijin loco tedeiei, qiianiiiin iiicolx Q.iando cnim di unl, In qiia potesiale lixc fatis?
Cum cnin volens .i-dificare de Dei dubilant poleslalc, ci siil<iiitelligi vuiuiit dia-
rivitalis opus haLiebanl.
Kcclesiam in loco aplo, videret e;iiii aiigiMioieni boli esse q'ix lariat. Addniles quoque: Quis libi de-
parie rupe dit haiic polestalein ? !i:a..ifes;is!.iine Dei Kiliuiii iicganl,

esse, ()uani res exigrbal, eo quod e\ iiiia
cx ulia niuiite pro\inio coarclaretur, venit quciii pLlaiil iion suis, scd alieiiis virilois signa iaceri'.
maris,
Jesit^ iutlem rc!.pouiuHS uil : Itncirt.gabo las c/ cjo
lioctc ad lOkUiii, cig. iiibus Sexis adnionu;! Duiui-
î9 I.N M\UCI EVANGELIUM EXPOSTIO. — LIB. Iir. 2C0
tiHjim verbum, et icsiJundele mihi, ct dicam vobis iit A ceriderunl , el dimiserunl vncuiim. Ceiie (empiis
qua potestale hiic fadnm. Baptismiis J naimis de coeto friciuniii posuit, non proventiiin. Niilliis cnim fnie-
eral, an e.v liomiiiibus? fies;:oiideie mihi. Polerai D.i- liis exsiiiii pnpuli coiiiiiinacis, iinlbi; Iinjus vinc;e
Iiiiniis nprv.n rejpntisinne Ifnlaioriim caliimniaiii prdvcnlus, tanicl-i cicbre ac sol iciie (|'i3i!rereiiii ,
conliiiare, scii prinlciilcr liilerrogal,ul .«uu vcl silcii- invcniiis ( si. Servus ergn ;iii prinio inissiis esl, ipse
lcgifcr .Moyses iiilfll giiur, qiii (|ii;iiliaginia aiiiins
lio vel senlenlia coii(lfm!ien(ur.
cogi'abant seciim dicenles Si dixcrimut, de coi.liiiuns friiciuii! alii|iicm logis (picin dedcrai, a
At illi :
eaet», dnel nobis : Quare crgo hsh crediilisiis ei 7 cullnribns iiiqiiirfbiit, sed rwsiim eiiin dimisrrunl
Qiieiii ciiiincoiirtieniiiii Jf coeioliabuisse proplieiiain, vacuuin. Irrilavernnl eiiiiii Mnysin in ca-lris, cl A iron
niilii (esiiiiioniiim perliibuil, cl al) illo audislis in saiic'uiii Duniini. El vexiilus csl M y-es propler eos,
iain pnieslale. qiiia cx:icerb:iveiunt Spiriiiim rjii>. Qui et ipse ser-

qiia isia Ta'
Si dixerimus ex hominibut, Timemus pfpuliim. Oin- vus quid de fruciu viiie.Te liiijusse iliii, palaiii c:ir-
nes cnim bubebanl Joannem, qiiia vcre prophela cssi'!. iiiine dcclarat dic.ms Et vinea enim Sudo wirum, ri-
:
Viderunl crgo tjuod ulriiiiilibol lioi uin rcspoiidisseiit, tis eoruin, el propngo eorum tx Conwrrha. Ilva eorum
iii laqiiriim se casiiro^, liiiienies lapidjiioneni, sej uva [eltis, el bolrus amaritiidinis in ipîs, fitror dra-
niag;8 limenics veriiaiis confessionRin. B conuin vinum eerum, et fnror aspiditm insnKabiHi
tt rispOHdenlcs dicunl Jesu : Nescimus. El respon- {Deul. xxxii).
dens Jesus aii iUis : Neqiie ego dico vobis in qna po- El ilerum misit ad illos aliuin tervuin, et illitm in
tetiaie hwc fuciani. Noii vobis dico (jiiod scio, quia capilerutncravtrunl, el contiinieliit afieeerunl. berviis
Don vullis faicri qiio.l sciiis. Jusiis&ime rcpnisi, alic'^ David rei;em proplieiainqne ci casieros p alini-
uliijiie coiirusi absccsser.ini. Gl impleium est qnod Stas sigiiificai, qiii posl Moysen niissi sunt, iitcolonos
iii psalino p< r prupheiain Oicll Deiis Paler : Paravi vitic.x- post fdicia lesali:i pâliiiodi:c tiiniliilalione et
luceriiam Unistu nieo, id esi, ipsum Jnannern. dulceilinoiilliareadexerciiiiinibo lioperisexcilarent.
Inimicos ejus induam confusione [Psul. cixii). Nol.in- Nani ei ipse D.iviJ, qui cor popiili ad Cflelesiia desi-
diiiii auieiti (|iiod dnas ub cau>as iriaxime scienlia deraiida suspendeiei, inter ri-.us cainaliiim viciima-
veriiaiis esi occuli.ind.i qiixrfiitibns. Cuin videlicet nim laiidcs Doinini coiilinu:is, siiavi nifludi:i decan-
is i|ui (iiixwii, aiii niiniis capax est ad inielligendiiin tari coiisliiuil. Scd et liiiiic aflreciiiin coiiluineliis in
quod qiixril, aul odu vel conteinplu ipsius verilalis capiie viiltieraveriiiii quia psaliiiisi:iritin
, carraina
indigiiiis e^tcui dcbeat apeiiri quod qiixrit. Propicr qii* ail laiidcm D iniiiii vocatiant, parvi pendeiitcs
,
quorum uiium Diiniiiius ait ; Adltttc multahabeo vobis ipsuin qiii psalinoiliae cipul in Spiriiu sanclo et fons
dicercsed non p.tct.s illa porlaremodo. Pro(.ler alle- ^ darueral, David alijecernnl. Dicenlcs e.iiiii: 0,,«? no
TUni vcro discipulis pr.rcepit : Nolile dare sanclum bis pat in Htivid, nut qitx hwreditns in /ilio Itai {III
canibus : neque inii:atis murgnrilns vestras ante porcos. ftey. xii) ? regniini siniul pjiis ignobill stirpe, et
reli-
CAPDT XII. gioiieni iinpieiaie tnuiaviruni. Alt:imeti ipse pro liae
El ctepit iliis iit parabolis ioqui : Vineam paslinavit vinea, qux, de yEgypio iranslaia, Palcsiinae inon-
humo, et c rcumdedil Stprm, el [odii lacum, et frJifieavit les siia obiinibraiione prolexer:it, nc radiciiiis exler-
luriim. iliinio isle qui pasliiiavit viiieaiii ipse est qui in in narctur or:ib;ii Dumine Deus
: virtuluiu, conterlere
aiiqiia pirabola conduxil operarios in vineam suani. nuiir, respice de coelo, vide,
ci el visila vinenm itlam,
Qiii plaiilavit vitieuni ile qua Isaias plenissiine per et dirirje eum qiinm plaiitavit dexlia liia {l>sal. lxxix).
canlicuiu loqiiilur , ad extrcniiiiii iiifcrens : Vinea Ubi parilcr fxposnil qms linm
sil i ille qni li .iic vi-
Dumitti Siibaoth, domus esl hrael. Kt iii psalnio, Vi- neaiii phiiitavii, Doiiiiiiiis viilclicrl Deus viiliiiuin.
neam (inqnit) de ./Eijyiilo tra-islulisli, ejecisli gcniei
El rursum atium iiiisil, et illuin oeciderunt, et pturei
el pliintnsti caat. Et sepem circumdcdil ei, vel iiiuruni
ntios, quoidain cwdenles, atios vero orcii/cntrt.Tertiilin
urbis, vcl angetoruin auiilia. Et fodil in ea Incum,
cuiii suis sociis scnutn, prnpbelarntn cbnrum inlel-
sive lorcular, aut allare, aul illa lorcularia qiioruni
[)ligo,qiii cnnliiiuis atlesialinnibus pnpulum coiive-
et ties psalnii tiiulu |ir.eiioiaiitur, ociavns, ci o.ioge-
iicrunt. ct qiiaB liiiic viiicie vcniura ininiiiierent mala
sitnns, el oclogesinius tcrlius. Et cedificavil lurvim,
pr.Tdixcruiii. Sed quem prophetnrum iion sunt pcrte-
li lud diibiuin quin lempluin ile qun dicitiir per Mi- ciili? Et cccidcrunl eos qui pritHuiiliubant de adventu
cli;caui : Et lu litrris nebutosa filia; Sion.
Domiiii Satraloris {Acl. vii). El lii oiniies , niulla de
El lociivit cain ayricotis. Quiis alibi vincx opeiaiins liiijns vineae êriliiaie dixeruiii , sed iinius Jcrenii;e
appeilavil, qui cotidiicii rucrant burn priina , terlia, plaiKiiini ponere sii(Cci;!t. Ego aulem, inqiiii, plantavi
sexlael nona. It peregre pofecliis esl, non liici niu- le viiwam cleclam, omne sem n verum quoinodo con-
,
talione. Natn Deiis niidu abessc polesl, qiin coiiiplen- versa cs in pravwu vinece utirna- {Jcrcm. it) ? Ilissane
tur (iniiiia? Etqui dicil per Jeieiniani : Ega Deus ap- tribu^ sertoiuin giailibus (iiniiiiiinsub lcgc docloruin
propinquans, et noii de longe dii il domiitus? Sed abire fijioiaiii possft coiiiprelieiiili, Doiiiiniis :.|ibi m.iniresti:
videiiir a vinea, ul viniiorilius libeium opcrandi ar- diccns: Quonium neeetse en implefi
pr(iiiiiiili:.il, om-
biiriuni derelinqua'. nia ifua: scrip',a suni in lege iloijsi el propUlis cl piat-
Et misit ad a jiCulas in len pire servuin, ul ab n pi- mis de ine {l.uc. xxiv\
coln aceipcrel de fruclii riiicc;. Qui apprehciisuiii cum .{illiHC ergn ttn:iin haiens ftlimn chsTif-iiiium el it-
,
,
25« HKD/E VElSIiUABlLIS OIT. PARS II. SIXT. I. — EXEGETIC.i CLNIJINA. 2.i4
'
lum miiil ad eo$ mtisiimum diceni : Quia yeierebHHliiT A >» sein«l![i$n, a!i|ue ex iilro(|iit; popiilo uiiain iîbi li-
filium nieuni. QiM>d ail : Qiiia ceveroUiinliir ftliimi drlium civiiaieni, uniini ii!in|iluin aeJificei? Cosdcm
liifLim , iKin ile ignnrunlia veiiil. Qniil eiiliii iiesciat eiiiin Synigogi inagislros qiios siipra coloiios dixe-
paterf.Tmilias , (iui lioc loro Diîis iialer iiilelUgitiir ? r;il, niihc Obdificantes ap|iel!at. Quia qui sub'Iiiaiii
Sed seinper amliigere diciiiir I)e:is, m I bera \oluiiias sibi plebem ad ferindns vii.-c frucius quasi vineaiii
iiomini rcserveiiir. Imerrogemus Ariuin el Euno- jubebaiiiur cxcob re , ipsi qiioi|iie banc Di'o iiibabi-
niiiim. Ecce pater dicitur ignorare , et sementiam taiore diguam qiiasi doniuni conslniere aique ornare
temperat , el qiiantum In iioliis C9t ,
prob.iiur esse prxi ipiebaiitiir. llnde et Apnsinlns lldelibus scribens,
meniiius. Qnldquid pro paire re.^pnmferini , lioc in- ail: Dei agricultnTa , Dei tetiijicano eslis (/ Ctr. iii).
lelligaiit pro r.lio , qui se dicit ignorare consuuinia- Sed qui frurtum vlnex Uei quasi posinii coluni red-
tinnisdiein. dere magno p.ilriraniilias ii(-g;ili:int, lideio quasi mali
Coloni aulem dixeiunt ad inviceiv : llic ett hcerei, cxmcniarii labnrani domui Dei hipidi'in preiiosum
venilt otririaims eum , el nostra erit hccretlitai. Mani- el eleclum , qui \cl iii riinilanienlis , vel in angiilo
festissinie Dumiiius probat Jiitl.iorum priiicipes iion pnneii.lus erat , subtriibere , liuc esl lideni Cbristi
pir igiiorantiam, sed pci invidiam ciMeiluisse Filium audituribus suis cniiabaiilur eripcre.
Dei. Inielleieruiil eiiiin bnnc ess<; cui diciiim esi :
'* Ei qiuciebant eum icnere, ei timufrunl turbam. (,'»-
Postvla a me , c1 dubo tibi rjenles hare Htaleni tuaii ijiweerunl enim quoniom ad eot parabolam hanc dixnit,
(Ptal. ii). E( propterea (|iia!>i sibi coiiûleiilcs aie- el reliclo eo iibieruiil. Priiicipes s:icerdoliim et scrib*,
bant: Ecce mundiis tolns potl eum abil. Et ei diinilti qiiasi incntieiiteiii cunlra se Doniinuin quxrebaut in-
mut eum tic, omnes crcrit-nl iu eum {Joan. xii). IIj;- lerlicere. Sed lioc idcin ijiixrendo, ducebiut vcrj css«
reJiias ergo tilii Ecclesi:i psl, cunctis ei dala dc gcii qnae diter.it. Ipse qui|>pe est ba:res , ciijus injusiain
libus, qu.im non moi iens ei pater reUiûii , scd ijise iiecein aicbal esê vindicandam a patre. Illi neqiiam
sua morie. mirabiliier ac(|iiisivit ,
qnain resuigeiido ciiloni, qiii ab occidcndu Dei Filio ad niodicum qui-
possedit. Ilanc autem, occiso eo, inati cnloni prxri- d<^m tiinnre lininatio retardari , donec veniret bora
pcre moliebaniur.ciim crucingctiies cuni Jndxi lidein eju^ , nunqnain vero di\iiio ainnre poiiiere cuhiberi.
qux per eum exstingncre , ei siiam magis ,

quae ct Morali saiu; iiilellcciu , cuique lidiliuin cum mysie-
lege est jiisiiiiam prxfeire , ac gciiiibus iinbiieiidis riuui baptisiui qund exeroeal operando coinmiliitur,
conaU:ioiur inserere. quiisl vinea qnain exculat locaiur. Mitiiiur servus
Ei apprehendcnlet eum occidcrunt , et ejeceruiil uiius, attcr, et leriius, ijui de fructu accipiaiit, cuiii
eitra lineam. Nolal eos malinx pcrlin:icis ,

qui nec lex, psalinodia ,
|>rupbeiii , quaniin admonilioneai
cr:i< irmo ac resuscitato a iiinrluis Uoinino ad prxdi- '
bene agendo seqiiatur , legitur. Sed roissus sei vus

calioneni »p4isi< lorum credcre volueriiit , sed quasi coniumetiis alfecliis vel c;csus ejicitur , cuin scrino
radaver \i!e projeceruiit. Qnia quantuin iii se eral auditus conleninilur, vel (qiiod pejns est) etiain bla-
a suls eum linibus cxcludenies gcnlibus su^cipien- sphematur. Miisuni insnper bxrcdem (quaiiium in
dnm dederunt. se e»t ) occidit, qni et Fitium Oci conculcaverlt, et

Quid erga faciei DomiHiii viiiece ? Veniil ct perdel spiritm graiiJK ,
qno s.mciilicatus est , contuineliain
colono» , et dabil viueam aliit. INiiic versicuiutii Do- fecerit. Perdiio ni:ilo culiore , vinea dabiiur alieri
minus apud MaUbxuin inox expcsuil ipse , dicens : cuin dono gralix qinid superbus sprevit , bumiiis
Ideo dieo vobit quia aufcrclur a vob s reqiium Dei , et quisque ditabitur.Sed el huc quod principessacerdo-
dabiiur (jenti [ticienti ('iulitt ejus (Mi.llli. %xi), Quod tum , scribx , ac seniores uiaiium iiiiiierc quxrenies
ita fuluruin eliain lignraliter (isiunderat , cuiii in in Jesum, liinore lurbx rciineniur, quotidie geritur
exeinpliim non crrdeiiiiuin Jiidxuriun infiuctuoso in Ecclcsia, cum quilibei solo de noniine fratereain,
fico nialcdiceret. Qni e n.niiario posiinodum cre- quam non diligit ecelesia^^licx fidei ac pacis uiiit:i-
dentes, sive de Jiulxis, i,ive d<' geiitilius fruttiferx lem ,

propier coliabitautiiini fiairum bonoruin mul-
atque exiiiii* coinpiiravil arbuii , diceiis : Eijo sum n liludinein ;iul eriibcscil , aut tiinet impugiiare. Qui
vitis , vcs piilmiies. Qni iiinnei in we el eijo in co, liic t.imen sicut de stiitiissiina ;iviuiu strulliione Doniiniis
fert (ructum multum {Joan. xv). Cuin auleiii dixissct ail,cum tempus fuerit , iii altnui alas erigit quia ,
qui.i veniens Diiiiiinus viiic.'»; po-.l peidii.ionem inato- peisequendo Ecclesiani qunsi Duniinum cruci addi-
riiiii agricidaium , viinain daiiirns esset aliis, boc cere el ostentui g;iudebil Uabere.
idein iia diviuiius fui>se prncuraium, propbelico sta- Et nutiuiit ad eum qiiosdam ex Pharisirit ct llero-
liin affiiiiiavii exenipbi, siibjiclens : dianit, iiJ eum cupereni in verbo. Ileiudianos d cit rai-
Kec Scripturuni haiic leyistis . Lapidem qnem repro- liles Herodis ttlrareb;K ,
qui cl ipse Iniic lemporis
baveriinl wdifieanlet , hic (uclui ett in caput nnyuli ? cr:il Joroôlyinis , atiiie iu speriendu ct irhdcndo
A llomiito (ac nin est istud ct est miriibite in uculii Doiniiinm )'ilatii el Jiidacis conseniiibat , ul Lucas
,
nottrit. Quomodo, inqiiit, iinplcbitur bxc proplielia, cvjiigclisli tesiaiur. Qiixeiiics eigo Uniniiinin com-
quiid lapidem ab afdific.miibus repiolialnm iii cnput preliindere sumini saccidutes , si rib:e ,
ct scniures
angull dicit esse puneiiduni, iiiiii quia Cbriitus a vu* liiiiiieiiint liiibaiii. At.|ue ideiiqnia per se nou polt-
crcdiinris esl gentibiis raiil, leireiKi- puti-slatis niaiiilius elficerc tonlabanl,

bis reprobalus , ct nccisus ,
angulaii» duos cunilut ui vcUit a uiuiic CjU» vidcreiilur iinmuncs. Nu-

lirxdicandus , ul quasi japis i|'ki
235 IN M\RCI EVANCRLIUM EXPOSiTIO. — LIB. II!. 251
pereiiiin siil» C:esare Atigiisio Jmlxa siihjocia Ronia- A scrililt, ri-licio eo nHervnl, iiifii1clit:i(em pariter cmn
liis ,
qii.Tntio in lolo orlie esl cnlilmla (loscriplio , ininiciiUi rcpoitanios.
slipeii(]iaria racla fueral , et ernl iii copiilo iii:igiia El veîertinl ad euin Sadd:'ca't ,
qui dicnnl resurre-
scdilio, difeiilibiis aliis pro securil:ile el (iiiieie, qiia clioneiH non essc. Diia; emnt Iwieses in Jud:pis , iina
Rtimaiii pro oiiiiiiliiis niilii:iliant, ilcbere lriliiil:i per- fliarisxoru!», el alera Sadduc:rnriim. 1'liaris.vi tra-
solvi; ['harisjcis vcro (jiii sibi a]ipl iii(lel/aiil tn justi- dilionunietdbservalioniini tpias illi di-iiterosis vocanl,
lia-, c coiiiiaiio iiiientitius, iion debcre pxpuluin Uei jiisliiiam prarereli.-int , unde ei divisi vncabaiiiiir a
qiii <lccini;is solvcrel , et priniilias d"ret , el c:i'tftra popiilo. Sadiliic;el nulem qui inttfrprelantur jnsfi, et
qnx iii lcge scripta sunl, liuni.mls leglhus siilijacorC. ipsi vendicaliaiit silii i|iiiid iion cr;iiil. Prionbns et
Ciijus se(]iitonis adeo foMiis iiivaliiit , ut posl Domini corporis et anima! reiiiirrcciioneiii credeiiiibus, con-
lesorretlioncm, insislenlibiis tlo'maiii«, palriam geii- rnentiliusqiie ei angelns ct spiriius, scqiieiites, jiixla
lein, ci rcgiium, augusiuin qiioque iHud cnin siia re- Acta aposloloruni, (iniiiia dencgaliDni.
lij;i ine li-inpluni , iiiMiier ipâm luccm, perdcre , t.t iutirrognbaii! cum diccntts : Maijisler , Hoijset
qu mi Iriliiila pcndere, inalnerlnt. scripsit iiuhis ui si cujns (raler niorlwis liieru, ei dimi-
Qai veiiienles ilicutit ei : flacji^ter. sciinus quia vcrni serit uxorem. el fHios von reliqueril, accijiiiit [raler
€s, et tion curas quemqiiam. Ncc eniin vides in [uciein " ejus uiorem ipiiiis, et resnsciiel seiti n [rairi siio. Se-
lioininis, sed in verilale viam Domim doces. Licei dari jitem ergo fralies ciant , et piimiis accei>it uxorcm , tt
bibulum Cmsnri, an non dubimus ? Dlaiida f\ fruudii- morluns esl, non rcliclo remme . i-lc, Qiii rcsiirrcclio-
lciiia iiiierrogaiio illuc provocai rcs( oiideiiteni , ut iiein corpoium non credcb;«iil, .ir.iiiia.- jiii!ic:itiles iii-
in:igis Dciiiii qnain Cxssrem limeal , ei dicat nnn tcrirecum (iorimribus recto isrnisnioili liiigiint f.i- ,
dfbcre lril»ui;i sidyi , ut staliin audienles II.Tcdiaiii, bulam, qux dcliraniciili argiiat eos qin rcsnrreclio-
lediii 'iiis conira Komaiios aiictorem eum leneani. ncm asseratil corpnnim. Poiest aulem flcri ut vcre
Qui sciois vertuiiain eorum , nil itlis . Quid me ten- in geiilc eoriiMi aliquandn lioc accid Tit.
lalis ? Aljerle milii denurium ut videam. Ai illi altule- In resuri eciione ergo cum rcsun excrinl , eujns de
runl ei. Sapieiilia semper S3|>ii'nier agit, nt suis pniii:g liis eiil vzcT ? Stplein enim liabverunl eam uxorem.
leiitatores seriiioiiiljus confutcnliir : AflTiTle iiiilii, in- Tiirpiludineiii fabuix opponiint, ul resiirieciionis de-
quit, denariuni. IIoc esi genus iiuinnii ,

quod pro negeiit veriiaiein ; veruin injstice scpiem hi fraires
deceni iiuniaiii iinpuiabalur , cl habebal iniaginem sine liiiiS dcfiiiicli , rC)irobis qiiibnsijiie roiignuinl,
Cjcsaris. qui per lulain hiijiis suTuli >ilain qo:i' sci>tem dielius
FAait itlit: Cujus esl imago licec el inscriptio? Qui „ volvilur , a hunis (ipeiibus stcriles cxislunl. Quibu»
puianl intcrrngal oui ni Salvaloris, ignoramiain esse, viriiiin niiseia inuilc prxieptis, ad iiliiinum et ipsa
ci iion dispensatinnem , discani cx pra:^ciiii loco iniindjna conversatio, quani illi alisque fiiiclii vilalis
quud utique poiucrit scirc Jesus cnjus iinago esset operis exegerai.t, quasi uxor infeeiinda transibil.
in iiiiiiiniu : scd itiieirogal , ut ad sennonein eotuin f.l responiens Jestis, ait ttlis ; Nonne ideo erratis .
coHipetciiter rcspondeai. nonscienles Scriplurai neqtie virlutem Dei? Propterea

Diciini illi : Casaris. Rcspvndeus aultm Jesus , ait crr.inl qnia Scri)iliiras ncsciniit. F.l qiiia Scripliiras
illii : Reddne ergo qua tuul Cmaris Cwtari , ct quic iîi' r:int , coiiscqneiiicr ncsciunl virtnlem Dei , tioc
tuni Dei , Dco. Quod ail : ItedJile quig suni Cwsaris cst Cliristuin ,
q<ii Csl Dci virtus ct Oei sapicnlia
Ca'S(()i , iiiiniii:uin , Irihulnm , et pecutii:im; ei quce {I Cor. i).
suni Dei , Dco , diciinas, primitia.<; el obl.iiiuncs ac CuiH enim a tnortuit resurrexerint , neque nubent,
viciinias sciitiaiiius. QuouKido cl tp-.e leddii iribuia neque iiubculur , sed suiit ticut nngeti in caelit. Laiiiia
pro se et Pelro, et Deo reddnlit ()ii:f. Dei sii I, palris coii.suoludii Ci:ecn iilioniati iioii rcs)ioiidel. Nuliere
faciciis voliintateiii. Alilcr : Ued.itle quoe Civ.aris suiit ]'ro)irie dicuiitiir niulieres , el virj uxores duccre.
Catnii, cl qua' sunt Dci , Deo. Qiieniadinoduin Cxsar S<'d iius siiiipllclier dicluin inleliiganiiis, qiiod nuberc
a nubis ciigit inipressiuncin iniiiginis sii.c , sic ct rv de viris, et iiiibi de nxoribiis dictiiin sii. Si iii rcsur-
Dcus , ut qucni;iiliiioduin illi redd.lnr nuniinus , sic reci one non imbetii neijue nulicntur, lesuigeot ergo
Deo reddaiur anima luiuine vuius ejus illusiraia curpura <|(ia; po^siitit iiubere el iiohi. Nemu quippe
alqiie sign:iia. Uiide Psalniista : Signatum esi, liiquit., dicit de lapidu et arlore, et lus rchns qiix non ha-
in nobis lumen vutlut lui, Dotnine (Psul. tv). bent nieiiibiJ gcnitalia, qiiia iion nub.int iicqiie 1111.-
Huc quuque luiiien cst totinii lioiiiiiiis , et veruin baiilur , sed dc iis ()ui ciini possint iiubere , lanien
boiiuin, quod non uculis sed inenie cotispicitur. Si- aliqiia raliune iiuii nubaiii. Qiiod auieiii infcMiir :
gnaiiiin autem dixil iii iiobis, tanquain dciiari s si- Scd siiiii slcni aiigeli in cceli.^, spirilalis rei roniiiiitiir
gnatur rcgis iniagine. Ilunio ciiim factus est ad imn- ciiiiversatio. Suiit eniin sicut angeli in C(£lis ,
qiii
gitiem elsiiiiilitudineiii Dei, <iua!n peciaiido cornipii. gloria resurreciionis iniiovati , absqne ullo inurtis
Boiiuin erô e]us est verutn atque aeierniiiii »i rena- melii, :ibsi|ue ulla lalie corriiplionis, absque ullo ter-
sccndo si;;neti:r. reni staius aclu ,

perpeiiia Dci visione fruuniur. A(l
El miraboRliir iuper eo. Qui credere debiierani ad quaiii iiccesse est ai>gGlic£ dlgiiiiaiis xqu.)iitaiein
tanbm sapieiitiain, inirali suiii, quia callidiias eoniiii quisqiiis asceiidcre desidcral, iiuac minitnis (ralrlhiis
hisidiandi iioi> iuveuissel locuoi. Et , sicui Maithsuus p;e .ig"ndo toiidcsceiidai.

2L5 BED* VENERABILIS OPP. P&RS II. SECT. I. - EXEGF.TIC.V GENUINA. 25«
A l;W Wei •» dilectionis opera_,T*rcren.ibus. eo quoa

De mortuis autem <uod resurgant non /cgisi.s -a
itli Devs
pliirimi p?.irum ante legem absque oinni viciKnarum
Wtro iloyii iuper rubum quomodo dixeril ,
cl sacnficiornm consuetudine e% fide tantum, qu«

inquient : Ego sum Deus Abiaham el Deus haac, et ,
pcr dilctlionem operaiur placerenl Dco, summique

Veus Jacob ? Ad comprnbandam resnrrecliouis veii-
,
uii polnil,
apud ipsum loci baberenlur ; ncmo aiitem unquaiu
lalcm iniilio aliis muiifesiinribus ejemplis
absipie fidc ac diieciione pcr liolncausta soluiii el
lud Suscilabuntur moilui, et resur-
e nuiliiis est ct i :
sacriliiia Deo placuisse iiivenireiur. In qua senientiii

grnl qui in icpulcris sunt. El iii alio loco: Multi dor-
scrilia isie ciiam se tuisê declaravil.
mieniium de lerrce puleere conûrgent , alii in vitam
Jetusautem videns quod tnpienter reipondisset, dixit
aternam, ct alii in opprobrium, el coH[usionem (Eternam
ilH : Non es longe a regno Dei. Ni'n Innge fuit a re-
{Dan. xii). Quaerilur itaiue quiii silii voliicril Doini-
giin Dei, quia senicniiac illius qii.L' Nuvi Tesianienti
nns boc proferens lesiimoniuin ,
qiioJ viiletur ambi-
61 evangelicai perf. ciicmis esi prnpriii, fjuior exsii-
gtiuin , vel noii salis ad nsurrcciioiiis periiiiel veri-
lisse probiius est. Uiide siilertiiis inqnirendiim quo-
lalcni. Supra Oiximus SaJducôs. nec angelos , ncc
modo dicat Maitli.i us quod scrlba hic sive legis
spiriium nec resiirrect oncin corporum conliieiites,
,
diicttir (ut ipse appellai) icntaiis Dominum, de man-
aiiiiiKirum quoqiie inleriliim pr.Tedicasst'. Ili quinque
,, dato prinio sive maxim.i interrngaverii, quem secun-
tantiim libros Moysi rccipicbaiit ,
pr>phitaruin vati-
diim bunc evanêlist.im Doininus non longe esso a
cinia respiicnles. Siiiliuni crgo crai inde pro^êrre
ngno Dei asseverat, cuin constet eos qiii lenianilo
tcstimonia quorum aucloriiatem non seiiueb.inlur.
,
sapienliam quiTunt biinc inveiiire non posse, ideo-
Torro ad a-icriiiinlem aniiiiarum piob.indain ponit
que iicc regni coelestis qii.T; s.ipieiitibus solum pandi»
e.veniplum : Ego sum Deus Abraham , et Deus haac,
tur ajipropinquare januj'. D.cii enim Scriplura : El
tt Deiis Jacob. Siaiimque infiTi :
in simplicilale cordit qua:rite illum, quoiiiam inveni-

A'o/i est Deus mortuoruin , sed vivorum. Ut cnm
tur ab iit, qui non lentanl illum {Snp. i). Nisi forle
priibaverit aniinas perm:ineie post inorlem (ncqiie
dicainU' qtind t nialurus quidem Doniinuin :idii'rll,
«iiim piiieral fieii , ul corum essel l'eus qui nequa-
responso, coneptus, moj. ad pietaiis
scd auilil" cjtis
qiiam subsisieicnt) coiisequenier introiluccreiur et
graiiaiii redierit; ei qucin prius leniando decipien-
corporiiin rourrectio, qiia; cum animabus bona nia-
diim puiabai, pnsimodnm amplectendu scquenduin
lave ge>seruiii. tentalionem non
esse cognoveiit. Aut certe i(isain
Etarce^sit tinus de scribis qui audierat illos congui-
accipiamus nialain, lanquam dctipere volentis iniini-
renlrs. Et ridens f/Momiini beiie illis reipoiHler't, inttr-
cuni, sed cautain poiius, taiiqtiam experiri amplius
roQavif eum V»
quoU I csiel vriinum omniuni mandatiim. . .
^ . ,•,._„„,.„„,...
' ••
' t-
volentis ignoiiiin. Neque eiiini Irustra scri|ituin est :
(^
JesHs autini rrsiiondil ei quod primvm oniiiium nian-
Qui facile credii, levis corde minorabitur (Eccti. xix).
datum est : .AuJi , hrael, Dominus Deus tiius , Deus
El nemo jain audebat eiim inlerrogare. Pbari-aei et
unuteit. Ei diliges Dominum Deum tiium ei loto corde
Saddiiexi, ct cxteri piiiicipes Judacoruffl qnxrcntes
tuo, et ex tola aiiinin tui, et ex loln menlc tuu, (t ex
occasioiiem caluninix, et verbum aliqiiod invenire
lota tir ii(e lua. lloc est prinium iwindatnm. Sccundum
quod pateret iiisidiis, quia iii sermimibus coiifutali
autcm siniile esl illi : Dilujes pi ox.ikuhi luuin lanquam
sunl, iiltra iion interroganl, sed apertissime coinpre-
teipsum, Piiniiiin (nnniiiin el inaxiniuin inanibitnm
beiisuiii rtoiiiaiinc tradiint pulcsia i. Eii quo intelligi-
dicit, lioc est quod anlc oinnia di beainus iii iiiio in
inus veiicna invidije possc quidcin supcrari , sed
Curde singiili, quasi uniciini piel::lls liind.uiicn lo-
diflicile conqiiioscere.
care. Quod apeiliiis >n ciiiicliisionc (Ieiiionslr:ivit ,
doceni in lemplo
/:( respondens Jesus, dicebai :
Cum ait : Uajus hvrum aliud mandaium non esl. Pri-
David etse?
Qiiomodo dicuni srriboe Uirisium Filium
inuin crgK oniiiinin et in:ixiniiini inaiidutnin est, co-
Ipse eniin dicil in Spnilu sanclo : Dixit Ooininus Do-
guilio aiqiie confesbi» divlna' iinilalis (iiin evsccu-
mino ineo, sede a dexris meis, doinc poiiam ininiicos
llone buii:u niicr.itionis. liona anlem nperaiiu iii di-
luos scabellum ledum luorum. Ipse enim Daiid dicil
lfiClio..e Dei et proiimi peidcitur. Quani Irevlter
p ^„^ y„„„.„,^„,^ ^, „„,,^ ^,, ^,,.„, ,^.„,, ,,„enns:ilio
aliis verbis coiiiinciidat Apostnliis, diceiis: ln Chrislo
Jesu nobis pioticil iiSi|Ui- bodie contra Judxos. Ei bi
enim Jtsu nrque circuinrisio uHqiiid valel , nrque prie-
enini qni coiifitontur Cliristiini esse veniuruin. Imnii-
putium, sed fidei qua per dilectionein opcruiw ( Ca- ncin siinplicein et s:iiiciuin asserunt de genere
lat. V ). D.ivid. liilcrrngemus ergo eos docii a Dominn, si
E( a;( i7/' srr ba: Ben\ magi^tcr, in veritaie dixisti siiiiplex est honio, et laniiim frius Davld, qiionindo
quia unus esl Deus , el non est nlins pralcr cum. Et vuieteuin D.ivid Doiiiinuinsuuiii, iioi. erroris incerlo,
ti< ililigaiur ex lolo coide, el cx tolo inleHeciu, et ex nec proiiii:) voliiniau;, sed iii S)iiriiu sanclo. Ndii
lola aninifi, et ei toia (nrtiludiiie, et diliqrre proiimuin aulein leprcliciiduiitiir, qiiia David llliuin diciint,
tanquam teipsnin , majiii est oinnbus holocauslonialis sed qi.ia Dei Fillimi eiim cssc non crediint : slqnidein
et sacrifuiis. Oslendilur ex bac respoiisioiie scnb:c ipsc cl Doiiiinus David. Deus ai.le icnipora iii..iieuda,
gravciii s;i'P't iiil.f sci ibns ct lMiari>a:.is qii.aesliuncm tt filius David appaniit liiiino In lii.ipoiis liiie na-
esse vcrâiain quiJ Ci,set innn<taiiiiii riiiiiuin sive scciidu. Q.iod autem a Patic subjiciunlur ei iniinlci,
inatiniuni diînx bgis, quibusdani viilclicet boslias iiuii iiiliriiiitalem Eilii, scd uiiliatcm nalur.c, quia iii
ri uciiiicij Ijiidaiuibus , aliis vcru iii:ijoie aucluri- alicro alter opcrulur, jigiiilicai. Nain ct Fllius sub-
257 J.N MARCI rVANCF.LIUM EXPOSITIO. — I.IB. III. 858
iicil iiiimicos Palri, quia ralreiii clarilital super A jWiuil illud juxta aliare ad dexleiam ingredieiuibut
lerram. domum Uomini. Miltebantiiue in eo iuccrdetet, qui

El diielictl eii in doctrina sua : Carcte a scrihis qui cuntodiebanl ostia, (jmnem p^ciininm quce deferebatur
voiunt in ttolis ainbiilnre, et salntari in (oro, et in pri- itd leinpliiin Doinini. Cuiiique vtderenl ni>iiiain pecu-
mis calhedris sederc iii syn gogis, et primos disenbitus niaiu esse in qniopliijlacio, ascendebat sciiba rcijis el
in ctenii. Aiiiliiil:ire iii .'lolis, ciillionbus vcsliincnlis ponlifex, elfuiidebant, cl nuiiwaUunl pccuniaiu quce
iiiduios ad puldiciiin proceilere sigiiifical, iii qiio imveniebatur in doino Duniini (IV liig. xii). Iiaque
inler cacU-ra dives ille qui epiilalialur qiiotiJie splen- Diiniiniis (|ui appetitores prinialiis et vanx g!oti:i!
dide peccasê dcscribiiur. Noiandum auiom qnod cavcndos csse nionucrat, qiii siiiiulalis oratioiiibiis
iioii saliitari in foro, non primos sedere vel discum- prolixiiis jiidicmm pr:rdiierat csse rfpeiidonduin,
bere vel.il eos qinbiis lioe officii ordiiie coinpelii, eliam dona fcreiitcs iii domnm Doniini cerio eiiaiiiiiie
scd eos niniiruni qui li»c sivc liabita, seu cerle non discernil, ut rcuibuat singiilis seciindum cor et
liabiLi, indebiie aniant, a lidclilius qnibusqne qiiasi oper:i coium, quia eodcin niodu semper iii Ecclcsia
improlios docel esse cavendos, aniniuin, videlicel, idem inlerniis aibiler agere non ce~sat.
noii gradum jnsla dis:riclione redarguens : quamvis Et miilti divilet jaclabanl niulta. Citm venisset autem
ei hoc culpa non careat, si iidem in loro liiibu^ in- " una vidiia pnnper, mi.iit duo minuta, quod est quu-
tersiiil, qui in caiiiedra Moysi Synagogoc magisiri diuns. Qiiadrantem vocaiit calculatores quariaiii
cupiiiiil apprlliri. Dii|>lici sane raiioiie a vanx> glo- parleiii cujuscunquc rei, videlicct aut loci, aut tem-
rix cupidis aitendere juliciiuir, xstimanies tiona esse poris, aut peciinix. Forsitan ergo hoc loco quariain
et facienda (|u.i! [aciunt, vcl xiiiiilatione iiilliinme- parlem sicli, id e^t, quinqiie obulos siginlieat.
inur, frusira gaudeiites iii bonis laudaii qiix siinu- El conrocans discipulos nit illis : Amen dico voHt
laiil. quoiiiam vidua haee pnuper plus omnibut misil qui
Qiii devoront domcs vidunrum sub obtenlti prolixw miscrnnt in gatopliylacium. Ilic nobis locus inoialiler
orationis, lii accipienl prolixius judic.um. Non lanium qiiiJeiii iniiiiiai quod sii accepiabile Deo qiiidqu.d
ail, Accipient jiidiiiuin, sed ailjiiiixit prolixiu , ut bono animo ubiulerimus, qui non substaiiiiain oRe-
insiiiuet eliaiii illus qui iii angulis slantes oraiit tit reniium, sed conscieiiiiain pensat, nec perpciidit
videanlur ab lioniinibus d.imnaiinnein inereri, sed quantum in ejus sacrificio, sed ex qiiantn proferaiur.
eos qui h.xc prolixiiis quasi leligiosiorcs agendo Juiia vero leges all«goi-iae, diviies qui in g:izopliy-
n >n soluiii laudcs ab hoininlbus, veruin etiain pecu- lacium munera iiiitteb.nil, Jiidxos de ju^^liti^ legis
iiias qiixriint, graviuri «sse juilicio plecteiidos. Suiit elatos, porru vidua paupcr Ecclesix slmplicii.iteiii
eiiiin qiii se juao'> et magiii apud Deuin meriii siinu- designal. Qux ncte paupcr ap.cllalur, qua vel
lantcs, ab Inlirais quiliuslibei ct pcccaiorum suo- supeibix spiiiinm vel coiicupisceiilias teriipuraliuni
rum coiiscieiitia tiirbalis, qii:isi palrohi pro eis in rcruin, quasi iiiundi dniiias abjecil. Yidua vero,
jiidicio luluri, pecunias accipcre non diibilaul : ct quia vir ejus pro ea niortem pcrliilit, ct iiunc in
cum poirectx niamis pauperi pieces juvare soleaiii, coeli peneiralibus, ab ejus oculis occiilius, quasi io
ilii ob boc maxinie in prei.ibu5, ut pauperi nuinmum parte alierius regiunib vivii. Ilxc in gazuphylacium
tollanl, pcinoclant. Quibus illa Judx inalediclio iion m;nul:i duo niiilii, quia in coiispecluiii dninae Ma>
imnierilo congruit : Cum jiidica ur, exeat condcmita- jeslatis, qua oblatiuncs devolx iioslrx oierationis
tus, et eratio ejus jiat in peccalum (Psal. cviii). Con- qu.isi ceno nuinero coitscriptx el consignat.c ser-
dininaiiis quippe cum judicaiur, txil, ct urationem vanlur, sive dilectoiiein D^-i et proxirni, seu (i.iei
suani in peccaium recipii, magnae asuina-
qiii iiiiiic urationisque sux inuiiera defert. Qux coiisidcratu
tionis apiid liomiiies iiabiuis, in ilivino luncexaiiiinc proprix fragiliiaiis mintita, sed merito pix inieinio-
noii soluiii se pro aliis iiitervcnire non possc, »cd iiis accepia, cunciis supcrbieniium Juilxoruni opcri-
nec sua sibi iueriia sulliccrc posse depreliendii, Lus prxsiaiit.
iiiimo ipsarum quibus humanum jiidicium fefelli rat [> Uiiinet enim cx eo qiiod Hbundabiil ittis miserunl.
precuni, luter criiiiina poen.is luii. lleec vero de penuria sua emnia (;«* habuit misil tolum
Et tedens Jesut comra gazopliyluiium, aspiciebal victum suuin. Ex abiindaiiii:i sibi Jud:eus niillil in
quomodo tiirhn Jiictartt tes in guzophylucium. Quia munera Dei qui, de jiisiitia sua prxsuniens, lixc apud
seriiione Graeco yu"/«TT£iv seiiiare dicilur, gaza Deus, gratias ago
et se orat : libi, qiioniam non sum licut
liiigiia 1'ersica divilix vocanlur, gazopliylatium lociis cccleri hominum, raplores, injusti, elc. {Luc. xviii).
a(ipella:i .solet quo diviii;c serxaiilur. Quo iiomine cl Omncm aiilein viclum suiim in Dei niunura millit
arcam in qua donaria fopuli coiigregabantur, ad Eiclcsia, qiiia omne qiinil vivil, non sui esse ineriii,
iisus lempli necessarios, cl poriiciis in qiiibus serva- sed diviiii iiiuiieris iniclligil, dicciis : Deus profiilius
baiiliir appellab:iiil. llabcs cxcinpluin de porlic.biis etlomihi peccalori (ILid) Et iterum ; Forliludmem
iii Eiaii^-elio. Hitc, inquil, verba locutut est Jrsus in nieam ad le cuilodiam, quia lu Deus susceplur meui
gatopliylacio, docens in teniplo [loan. viii). Halies de meus
et, Deiis ? niisciicordia rjiis pia^Vtniel me {Ptal,
arca in liliro Ucgiiiii : Et tiilii JoiaJa ponlilex t;a:.u- Lviii;.
pliylueium uintin, aperiiitque (orniiicn deiiiper, et
«59 BEDiE VF.NEIUBILIS OPP. PAQS II. SECT. I — F.XEGF.TICV CENUINA. iCO
LIBER QUARTUS.
CAPUT SIIl. A imtninc^^nlfl Jcrosnlymoriim excidii» principes exsii-
E( ciim egrederelur de templo, ail illi unus ex disci- lere qui se esse clirislos dicerenl, lenipusoiie lilicr-
pulis suis, Magisler, aspire quales lapides et quales taiis jan j im'ii'e appmpinqiiare referrent. Mulii in
tlruclura. El respondens Jesus ait ilU : Yides lias uni- Errlesia ipsis eiinm leuiiiorilius apostolnrum hiTC-
nes magnas cedificnlionet? Nen relinquelur lapis super si.ircliae prndiere, qiii, iiiter alia plurima, veril:iii
laiiidem, qui non deslrunlur. Jiixla liisloriain mani- contraria, diem D»miiii pr.vdicareni insiare. Qiios
fesius est sensns. Rpccdeuie aiiiem D iminn de tem- .^pnsioliis in Ep stola ail Tliessilouicenses d.imnai,
pln, omnia lcgis .Tdificia ei compositio mandatoriim Mnlii iii noniine (".lirisli venere Antiriirisii. qno-
ia di*îriicta esi, ut nib.l pnsset a Judaeis impleri; rusn primiis esi Simon Magns : cui, sicul in Actiliiis
et rapiic siibl.ilo, uiiiveisa inler se membra c mpii- aposlolonim lepiinu.i, auBCullabanl omnes qui in Sa-
giâiil. Ei Q"i3 riiiulala iii genlibus (ide, el Ecclesia maria tTont a niinimo nsque ad maxi:vum, dicenles :
Cliristi, Jud ra dignas siia» perridi.T pcenas eiat Uii- Uic est virliis Dei qute vocaiur matjna, eo quod mullo
Uira, aple Doniiiiiis post laiidalam in paupere vidiia lempore mafjicis ailibus suis dcmeiUassel eot (Act.
devoiioncm Ecclesije, enrcdiiiir de templo, niinam- vi i).
qtie ejus fuluriim aliiue aeiii(i<ia lunc admiranda non Cum avilieriiis aulem bella H opiniones brllorum, ne
mullo post cnmpl:inand:i es<.e praedixil. Diviniins B limucriri.s. OporUt eiiim (ieri, sed nondnm fiiiis. Belln
auiem procuratnm rsl ul paief.icia per orbeni fidci ad Imslcs iierliiienl, scditioiies ad cives. Qmir uti:i-
evangelicac graii:i, lemplum ipsiim qnondam angii- que a lempore Dominicnp passinnis in popnlo Jiida>o-
siiim cum suis cseriinnniis lolleretur, ne quis forio riim , qui sibi pro Salvaiore Christo sidiliiciiiu
adliuc pirvulus ac laciens in !ide, si videret illa laironem clcgii, s.itis superqne consiat abnndî.sse.
permanere qune a proidieiis sanctis facia, quse a Sed liis îdvenlantibiis aposioii nc lene.iniur, ne
Domino sunt iiislilula, admirando sanclnm s.TCiilarc, Jcrosotyiiinm, Jiidjpamqiie descrant, admniieiiiiir.
paulalim a sincerilale Cdei, qux esl iii Cliristo Jesii, quia videlictt sl.nlim finis. qiix in quadrascsimiiin
ad carnaliiii laber' iiir jiidaismiim. Provideiis ergo poiius dilTcrenda sit annum, id csi desolaiio pro-
Dciis iiifirniitali noslr:r, el Ecclesiam snam miillipli- vinciat, iihiinumque urbis ac lcnipli sei;uatur exci-
c:iri dcsiderans, nmnia illa subverli feril ac penilus diiim.
auferri, qualenus iimbra ct typo cessanie, veriorem Exsurijel aulem gens contragentem, el regnvm super
ipsj jaiu veritas pcr orbem declarata palioam tene- regnum, el erunl lerrannolus per loca, et pestHentiw el
ret. fames, Jnilium dolorum hwc. In Evang<Tio Lucje ila
Et cum tederet in monte OUvarum contra lemptum. scripmm est : El lerrcemotut magni erunl per loca, et
interrogabant eum separatim Petrui, Jocobus, el (-• pestilentice cl fames {Liic. xx\). Constal aiilem lixc
Joannes et Andreas. Dic nobit quando iila fienl, el anie uilimos accrliissimosque dulores ,
qir4)US
quod signiim erit quando hcec omnia incipienl consum- omnis esl vastaia, imo erasa provincia, lioc esi lem-
mari? Quia laudanlibus quibusdam xdificaliones porc Judaic.% sciliiionis , ad liiteram conligisse.
lenipli, Doniiiiiis palam rcsponderal liaec esse omnia Polest vero rcgnum siipcr regniim, ei pestilenlia
dcsiruenda, discipuli secrclo lempus el signa pra;- eorum quorum scrmo S''rpii ut c:incer, el fames
dicl:K desiruciioiiis interrngani. Sedet antem Donii- aiidiendi verlium Dei, ct comninlii iiniversx terr»,
nus in inonie Olivarum conlra templum, cuin de el a vcia fide scp.iniio, in liu>relicis magis inlelligi,
riiina icmpli ei exciilio gemis dis|intat, iii ciiam ipso qiii, contra sc iiniicm diiiiic>iiies, Eccie-i» victo-
corporis silu verliis qiiae loqnilur congriiat, myslice riziii faciiiiii. Qnoil aiiicm nieritn Jerosolyinis ac
designans quia qificius inaneiis in s:iiiclis, superlio- provincix Jud.iorum iinivcrsa; tnt eiogamla ("ueDiit
nim dcieîaiur anicnliam. Qiiis enim non videat advcrsa, Domiutis sulidendo manifestul cuiii dicit :
qund nions Oliveii fruciiferam designei sancis Eccle- Videteautem vosmelipsos, tradctn enim vos in con-
siae celsitiidincm, qu:im Dominiis seinpcr inhalniare ciliis, ct m synagoqis vapnl -iitis, et anlc reget et prx-
deleclaltir? Quia videlicet mons illc non infruciuosas sides stabiiis pror>\ei me in teslimoiiium illis. Ea
Labere arbores, ct silvam sierilcm, sed olivas gi- ^ quippe Jud-iicae goiiti, vcl so'a vi 1 niasiina causa
gnerc solebal, quibiis ad re(iellendas nociium nmbras erai ctiiiii, qiiia post occi-ioncm Dainini Salvaioris,
luinen aliiur, solvuntur iiiCrmilaies et rcqiiies lasMS .luniiiiis qiioqiie ac ildei ejus praxones simul cl con-
tribuiiur. Quac cuncta spccialiter in Ecclebii fieri fessorcs impia cruleliiaie veii:ib.ii.
prubal ipsa cnm dicil : Ego aulem ticut oiiva fruiti- Et in omnes grni^s primum oportet prirdicari Evari'
fera in domo Domini tperabo in niisericordia Dei mei p^liiim Dcs. Ilor iia fnisse cnmiileliim Etrlesiastice
{Psal. Li). lesi.Tntiir bistori:r, iii i|uiliii> refertur qiioil apnstoll
El respoiidens Jesus ccepit dicerc i//-'s .'

Videle iie omiics iiiiilio aiili" cxridiiim Jiidj'.r provjnci.x ad
qais vos seducat. Miilti enim rcnienl in noniine meo priCilic.Tiidiiin Evaiii;rrnim inlo (ufirini oibc Hi^persi,
dici.nles, Quia eô sum ,

et miiltos seduceut. Mulli c\ccplu J:i(obo Zebcil.Ti, el Jacnbo fralre nouiini.
2i;i IN MAfiCI EVANGELIUM FXPOSITIO. — LIU. IV. 46i
qiii prius ii2 Jii(l;ca pro verbo E»i»nt;i'Iii sanguiiiem A virliituiii culiiien de1>emiis asceiiJer.^', qnanlo piures
fiideraul. Quoniam ergo nnvciMl Domiuus conla dis- ampla cl err.ibund.i vilioruni sequi iliiier.i videnius.
clpiiloriim ile excidio ac peniilimie siiae gcixis essc Tuiic qui siiper leclum esl, lioc c^t qiii e«< eJcns ani-
conlrisuinda, lioc cns sdliiin nllcvai, m nossent nio ( arn.ilia, l;ini|uani iii aura libera S|.iriliialiler
socios nnn ricfore gaiidii vivil, n>' (lcsoeiidal ad iulimos prisiime cnnver-
sibi eiiain judtris MlijfCli<, iicliis
regniquc coelcbli?, iinn plures inuUo (|iiam (tciiitlaia saiionis, neiiiie ea qiic rcliqiierat iiiinidl carHisvo
perirent ex omnibus ti to orbe liaiionibus esse culli-
desideria re|iei.ii. Domiis namque nostra, vel iiiuiidus
liic, vcl ipsa in qiia det;iinus, notra inielligeiula
geiidos.
El cum duxeTinl ros Iradcnles, nolile pr/Fcogitnre
csl cani, de qna dicit ApoBloIiis : Scimut enim quod
ifuid loijuwiiini, sed quod dnlutn inliis fucrii in illa
ti lcireilris doimis noUra liujui iiabitiiliouit dnsul-
liorj id loquimini. fion enim eslis ros hquenles, ted va'ur, guod <c(iifiiationem ex Oco habemus (/ Cor. v),
Spirilus tanctus. Ciiin propler Clirislum diiciiniir ad i:i qiii openliir in Kcclesia, a£ sicut Paulus ol Apollo
plaiilal el rignt (/ Cnr. ui), noii respiciat spcin «ae-
jiidires, volunlalem tanlum nostrami.oCbrisiodebc-
Cxterum ciilareni, ciii leiiunliavii, ucc retinarula vit;c laben-
niiis elTerre. ipse Cbristus ijui in nnliis
habitat. loquitur, Ih, qiibiis sc jaiii pinqiie, nudus Cliristus scque-

et Spiriius sancli iii rcspondendo iil
gratia miiiisiraiiir. ' I rciur, exuera', lesiiiiiere iiicauius prxsuniai.
Tradet autem frater fralrem in morti'm, ct paler ji-

Vm autein privgnnnlibui el nulrieiilibiis io illit die^
lium, et consurqenl filii in iârenles, fl luoTle afficient bus. Vx priesciiii capiiviiate pr.Tgnantibus el nu-
eos. El rriiis odio omiiibus, propler nomcn meum. Qiii irieolibiis ,
quarum vel uteri vcl iiiuinis (iliorum s;ir-
autem, elc. Iloc in perseciiiionibus crebro fieri vjdi-

cina pragravatae, fiiga; nece.ssitaleni non miiiimuni
mus nec ulliis esl inier eos lidiis alTectus, quoriim di- inipeJiunt. Loge Iteguin listoriam , iibi uxor Jona-
versa fides esl. Ibx nialuiii captlvitaiis (iraepropcra fuga viundn lap-
CttJii nufcm viderilis ulfominalinnem detolatiunit sum «inu lilium perpeiua claiidnm recepit.
slantem ubi non debel, qui Irqit inleUignl. Tro eo qund Vraie leio ut hime non /i ,n/. In Maitbi'0 .«ciipliiin
Marcus ait : Stanlem ubt non debct, in Maitli;i'0 scrip- est : Oraie autcm ut non fial (uga veilra hieme vei sab'
tuin esl : Sianlem in loco aanclo (Mallli. \\\\) ;
qiii baio. Si de capiiîiaie J.'iusalem viilueriinws acci-
tinum oinnimodis idemqne sigiiilirnl, qiinniam iiiiiii- pcre, qiianJo a T.io tl Ve^pasiaoo c.ipta esi, orare
rum in sniicto loco iion debct abuniinaiio siarc de- debciil iie fiiga eorum bieine vel sjbbato fiat ,
qiiia
solalloiiis. Quandii aiiteni :id intolligenliam provoca- in aliero diiriiia frigoris proiiibiU ad soliludineni
mur, mYîicum moiisir^tur esse qnod diciutn esl. pergere, el in montibus desenisqiie latilare; in al«
Potesi auiem simplieiler aiit dc Aiiticbristo accipi, lero aui ir.insgressio kgis est, si fugcre voluerint,
aul de iriiRginc Carsnris quam Piljtus pnsiiit iii lcni- aul mors imininens , si rem mserinl. Si auiem de
plo,nuldeAdriani ei|iiestii sl;itii;i, qiisp in ipsosancto consummaiioHi! umndi inieliigitur , hoc prfcijili iit
saiiclorum locc inullo lenipore stetil. Abominatio non reiiigescai fides «o.stia et in Cbrisiuin cbaritas,
qiioqiie secunJiim vetcrem Scripiuram idnlum nuncu- neqiie oliosi in opcre Dei ti>fpeamus viriiiiiim sab-
p.ilur. Etidc!rco:iddiiur,(/eio/a(ioRi$,qiiod indesolalo bato. liarc «'iiim Domini locutio parlim ad capiivi-
leinplo aique deseriu i Jolura positum sil. lalem Judaicam quae a Uonianis facta esl, pariim ad
Tunc qui m Judaa sunt fugiant in moiites. El qui dicm jiidicii periiBCt. Nam et apud Maiilixiiin il»
siiper itetum, ne iletcendat in domum, ncc introeal discipiili Doiiiiiiuin, ciim liaec essci loruliiru'*, iii-
toltere aHquid de domo sua. Et qui in aijro tril, non terrog.isse legiintiir : Dic nobis quamlo lirrc rrunl cl
reveriatur retro lolUre Msliinenluin suum. !l*c juiita
quud siijnum adventus lui , ei consummaliunis iwfuli ?
lilieram facia esse ciinsUtt , cuui appropinquanle Eruut euim dies illi tribulationit lales, quales uon
Itomanu bcllo ci exleiniinio Judaicx genlis, oraculo fueruni ab inilio crentura; quam condidil Deus usque
admuniii, onines qul eraiit in proviiicia Clirieiiitni nunc, neque fiiiil. II.cc leiiiporlbiis Anlicliri^li pni-
iongius discesseranl, ul ecclesiaslica iiarrat llistoria, Pii-' coiigruuiit, qiiando iion suliiiii lormeiita cre-
D
icl Iraiis Jordanem sedeiites, mancliaiit ad teinpus iii
briora qiiam prius consiievcrunl , ingerendj siiiil
civiiate Pella sub lulela Agripp.i: regis Jiidêorinn, fidelib.is, sed (

quod gravius esl ) siginiruin quoquo
cujus in Aciibus aiiosioloriiin ineiitio est, qui cuiii ca operalii» eos qiii lormenla ingerunt , coiiiitabilur :
qune sibi ubtemperare volebat pane Jud;coriiin, seiii- lcslc Apostolo, qtii ait , Cujmeit advenius secundum
per Romaiionim imperiu (.ubdiiiis agebat. Juxla vcro opiraliOneiH Satamv , in ctiiiii seduclione, tiijiiis, el
scnsus spiritales, cum vidcrimus abominatiunem prodiqiis meiidacii (// Tltesi. ii ). Quîiila eiiiiii sa^pe
desoUiionis slire ubi non debct, boc esl hxTeses el iiiiracula , qin.t viritites sancli marlyres fnram per-
flagiii.i regiiare iiiter eos qui ci^lcstibus niystcriis SMiiioribus fcccrunt, ncc tainen crcdere illi neque
viilebanlur esse coiisecrali, cum operanles iniijiii- a per.-.eqiicndo cessare volueruni. Quis ergo ad fidem
lilem, loi|ueiite$ meiidacium , viros s;iiigiiiiiiiiii ct coiivertiliir iiicreJii'u.i , ciijus jam ciedeii:is nun
dnlnsos quos abmmiiuliilur DominiH, pacciii lidcliiini p;ivel cl coiicuiitur liiles, quando persecumr pieialis
liirliarepcr(H'nileriiiiin, luiic qiiiciin|iieiii Jud;ta, hoc lil ctiain Ojieraliir virliilis, ideiiique i|ise qui lor-
esl iii coiilessione ver.e lidcl persislimus, non lcrre- meiilis sxvil ul Cbrislus negeliir, provocat inrarulis
nis inlirinisquc aciibus niancipari, scd tanto aliius ui \iitn.lirisU) cicdaiur ' Qimd crgo in bis sulfugiuni,
:
265 BEDiE \ ENERAniLlS OPP. PAIiS II. SECT. i. - EXEGETICA GENUINA. 2ei
qus! spcs remanirliii elccliB . nisi ul Mi|ieina griiia A lumnae ? Quiil virgiili deserti palilur , ciiiii ccdrus
qu.c virliitem paiienlix piis larjjitnr, pnlcnt'.Tm per- paradisi conciililiir ?
sequenili ac tribuhnrli liiius tleiii.it impiis? Uude Et lunc niiliei angelns siies , el congregabit electos
proviila pielaie siibjiiiigitiir. suos aqualuor venlis, a sunimo leriie, usgiie ad sumi-
El nisi breviasset Dominm iltex , noii fuisset snlva mum cacli. A qii:iliior ventis , a quiiiinr iiiuiidi cli-
omnis coro. Sed propier elecios qiios elegii, brevia- matilMis dicii. Oiiciilc, Occidcule, Aquilone ei An-
vil dies. Haec elenini trihulalin qiiantri c.Tteris qiia; siro. Kt ne qui^qiiani putaret a qii.iluiir soluinnnndo
praressere pressnranim pomlere gravior , lanio est plagis lerr*, et non potiiis a cuiictis cjns finibus si-
lempnris breviiate innileraiinr fiitnra. Namque tribiis niul el mediierraueis reginnibus elcctosesse congre-
annis acdiniidin, qiianluin de proplieli.i Oanielis et g:indos, aptc sulijunxlt : A siimnio terrie , usifue od
Apncalypsi S. Joannis conjici poiesl, Ecclesiam per sunimum caeli , id est, ab exlreiiiis terrne finibns per
orbem impugnaiura esse ciediiur. directum , usque ad ullimos ttrminos ijus, nlii longe
El tune ii quis vobii dix^ril : Ecce hic ett Chriilus, aspect.iniibus ciroulus cmli terr* viiletur indicere.
erce iltic, ne credideriiis. Eisurgent enim pseudochrisli Nullus ergo iii die illa remanebii electus qiii non
,
ei psettdoprpphetiT, et dnhunl sigaa el porlenla ad se vcnienti ad jiidicium Domino in aera occiirral , sive
ducendos, si fieri polest, eiiam eleclos. Qiiidain h;cc ad " vivens adliiic in corpiire rcpoi lus , seii de moi te jam
rapliviiatis jndaic.T ieinpus reforunt, ulii mulii cliri- rosusciialiis ad viiani. Veiiiniu ail jiidicliiin ropnibi
stos se esse dif entes , dccopias posi se caiervas po- el ipsi, alii in corpore vivcnles invcnii, alii ad vilaui
puli iralieb.int. Soil notandiiiii, qnod in ill.i inisera- a ninrte su^cilaii. Scd ea iiiiiiirnin disianlia qiiot)
,
hilis ol niiserx civitatis nbsidiimi^ nullns erat fidclis, justi cnii^>'og.iiilur in gauJiiiin Dnmini sui ; iiiiinici
ad qiieni divina pxlinrtatio, ne pervorsos ni:)!!isl[OS aiitem ejns peracto judieio d sîpcntiir , ei pereunt
se(i'ieretur, fieri deboret : vennn onines parilcr, et a facio Dei.
minnres cl mîjores, el olisessi ei obsidenles, a'ieni A ficu aulcm di>eiie porabolam : cum jam ramus
S (>1irisln durabaiii. Unde meliiis ile ba-relicis est eiu> leiicr fuerii, el nua fiterint folia, eognotcti» quod
accipiendiim, qui conlra Ecrlesi:iiii venienles cbri- in proxinio til a-itas. Sic d vos , elc. Sub exeiiiplo
stos se esse menlirentur. Oxnrom priinus Siuion arboris, docuit ciinsuiiimaiioiii-i advenlum. Qiuiino-
Magiis fuit, extremus autcni ille iraj'ir cxteris, est do, inquil, cum tcneri fueiiiit in arbiire flcus rauli
Aniicliristiis. culi, ei geinma erumpit in florem , coriexque folia
Sed in illis diebut pott tribulalionem illam sol con- parluril, inlelligilis xstalis advenlum , el lavnnii ac
ten^ brabitur, et luna non dabit splendorem sniim, tlel- veris iiilroiluin ; ita ciim omiila Ii.tc qiia- scripti siint
/<E fflt/i fiunl dccidenles. Sidera in die jiidiiii vide- "- vidcrilis, nnlite imtare jam atlesse coiisiiinmalionein
buniur obscura, non diminutione sii:t: liicis acceden- mundi, sed qiiasi prooemia ei pr*cursores qunsdan»
le, scd snpervenienlc clarilale vpri luminis , bnc esl veniro, iii ostendam quod pro, e sii el in jauuis.
sumini jtidlcis, ciim venerit in majesiale sua , et Pa- Polest aiilein lisec fruclilicitio fici juxta iuyslitos
tris, el .saiicliiruin angolorum ; quamvis nil prolii- scnsus allliis intelligi Swiago- , vidulicet supor siaui
beat intcMijii veiaciicr soleiii tunc ci lunam cum g*, qux' quoiidam venieiiie ad se Doinion, qoia fnn-
Sideiibiis citcris ad teiiipus siio luiniiie privari, quo- tiiin Ju<litix nun babebat in ei^ qiii luno inorodiili ,
nindu rictum de sule consiat tempore doininica; eraiil, xterna sterilitaie damnaia esl. Scd quiiniaiii
passionis. Luna nniin tunc lemporis cum essel plena, dixit Aposlolus ,
qnia caciiat es parte fuda etl in
gub »bdito terrnc latebai. Unde impcifecta resl:ii Isruel, doitee pleniludo gcntium inlrur^ l , el sic omnit
iisi|ue liodic 1'rnpbetia illa Joel ,
qui ciim dixissel hrael talviis erit (Rem. xi). r.nm b«i adfiioril leui-
Sol coiiver:e:ur iii lenebras, addidil : £l luna in san- pus, iil allaia diutina ca-cilate perfidiae, omnis l>r:<el
guinem, aneguam veniat dies Doiniiii magnus et niani- lucein recipijt ul salulein, quid iiisi diu sterilis :irbor
(eiiut (Joe'. ii). Ei quod de die judicii loquens fici fruclum qiieiii iiog:iverat reddet ? jiixta illud
Isaias : Et erubescet (iiiqiiil) luna el confundetur lol, beali Jiib : Lignuni habei spem, si prncisuni fueril,
cum regnarnil Dominut exerciluum in monle Sion el rursum virescil, ct riinii rjus p llulanl. Si sciiuirit tn
tn Uierusalem , et iii conspeclu lenum luorum fueril terra radix ejus, el in pulvere murliini, faent Irnncut it-
glorifiiaiut [Isa. ixiv). Ci-terum peracto die judicii liui, ad odorem aquce germiimbil , el fccici comam, qiiati
cl clarei^conie fuiurx glnria viix, cum fuerit coeliim eum primum plantatuin esl. Qiiod ubi ractiini videiis,
noviim ei terra nova , luiic fiel qiind iilein propbela dicin exiremi )!iscriuiinis, ei :i'Staicin verx pacis ac
dii il albi : Ei erit lux lu a ticut lux tulis, et lux lolis lucis e^sc iii pniiitiio niui :iiiibii;t>s.
erit tcplempliciter licut lux tcplein dierum. Amen iHco votis ,

qnoniam non Iraniibit generatio
F.t virluiet guce sunl in caelit movebuntur. Quid mi- lia'c donec omnia iiln jiimi. Noiniiie geneiaiiiiius :iul
runi h"iiiii>es, qui et iiatura suiit el sensu lerresircs, oiiiiie boiiiiiiiiiii sigiiiliiat iôniis, aui spocialiler Jii-
ad bnc judioiuiii perlurbari , ciijiis aspcctiim cl ips.r daôruin. Ca-luin el Wir.i Iransihtnit, verba anlem mea
coeloruin virlules , lioc e.^t aiigclica; Iremonl pole- iion Iraiisihniit. I a'liiin i;uoil iMiisiUit, iion ihx-
Staics? RoaioqiiO|UC Job atlu^t:inte, qui ait : Colu- reiiin sivo siilcrcinn, se I aercum, a i|iioel aves rali
mncecKli conlirmiicunt, el pavent ad nutum cjus (Job. cl nuliil.i 'Qcli coL-nniiiiiiaiitiir, iiile ligere delicinns,
xxvi). Quid orgo facient tabulic, quando irerocni co- Pvlro alto t:inle qni dicit : Qitod cceli erant prius et
265 IN MARCI EVANGF.IJUM EXPUSIMO. — LiU. IV. m
(enn dc nqiio, et pei ai/Mai», comislens Dei veibo; per A i'"(»i sunni, el liedit scrvin s tis pnteslnlem , elc. I'er-
qine itle lunc mnndus arjua inundatus pfriil. Cccli au- spituc cislendil Domiiius qiiire dixerit : Di dic fiu-
tem q»i niine sunt, el terra, eodeni verbo de;wsili sunt, lem ille vel horanenio scil, nequeangeli in catlo, neque
igni resrrvnti iii diem ju4icii , el perdilionis hcminum Filius, nisi Paler. Quia non expedial scire aposloli*,
impiorum {II Pelr. iii), aperte tlocens qiiia nnn alii ut peiidulx cxspeciationis iiicerto semper eum cre-
Cfleli siinl ignc periluri, niiam qni aiju.i perdiii , lioc daiit esse veiUurum ,
quem ignorant qnandit vcniii-
esl inaiiia lia-c et iiebulosit vemosi aeris spaiia. Nc- rus sii. Ct non dixit, quia nesciinus , qua liora D'!-
qiic cnim aqui diluvii , quae quindccim (anlun) culii- minus venturus sit, sed neiciiis. Prxmissoque patris-
lis moiiiiiiin caruniiiia iransccndii, nllra aeris .Tihe- faniilias excmpln, cur reticcat consuniinaiiunis diciii,
risqiie cdnniiia pervenisse credcnda est. Qiiociin'|ue. nianifesiiiis docet, dicens :
auieiii (ervcnire poiiiit, eo niiniiiini, juxia pra-laiam Vigiliite erjo ; neicitis enim qucndo Dominus lenial,
bc.iti Pelri sciiieiiiiain , ignis quoqiie jiidicii perve- sero , nn media nocte, an gnlli canin , an maRe. Ne
niel. Si aulem coelum ci lerra transiljuiil, moveri cum venerit repente inveniat , vot dormicntes. Iloino
poicst qiiomodo dical Ecclesiastes : Cenerntio prw- auiem qni percgre pmfectus rcliqiiit dociiuni suaiu,
terit et generalio advtv.il , terra vers in atcTnum slal liaiid dutiinin qiiiii Chrislus sit, qui iid P:ilrem pnst
(Eccl. i). Sod aperia raiiono cccluiiv- el icrra |ier resiirreciioncm vicior ascendens, Kcclesiam corpo
eani, qiiani niinc liabent ima;jinein Iranseunt, aila- raliier reli'|u t : quam lameii niinquam diviiix' prjc-
meii pcr csscr.liam sine fine subsi»tunt. Privtcrit sidio pra!;eiili.i; deslituil , maiiens in illa oinn-bus
«di.ii /!(/ur« hujus mundi (I Cor. vii). lU ad Joaiinem dicbus usqcic ad coMSuiiiiiiaiionem s:cculi. Cariiis
aiigelns : Erii , inqiiii , f(p/Km novum et leiranova enim locus proprie lcria csi. qii:u veliil ad perogrina
(Apoc. xxi); qu:i; quidem non alia condcnda sunt, ducta esi, cniii per Rcdenipioroin nosiiuin est in
sid lia-c ips;i reno>ai)da. Coelinii ergo cl loira et toeln collocala. Dedil aulein scrvis suis pntesiatcm
iraiisit et crit, qiiia et ab ea qunm nunc babet spccie, cujiisquc opcris : quia (idelibus suis. concessa sancti
ler igiieni lcrgitiir, ct tnmeii in sna scniper natura Spiriliis graiia , facultaieni tribuit bonis opcnbus
scrvatur. lliide et |er Psalniisl.im diciuir : Mutahis servienili. Janilori qiioque prsRCopit ut vigilaiet: qiii:i
ra, et mutnhuntui- {Pittl.a} Qiiain qnidem nliimiim or.liiii pnstnrum ac rccloriim spirilalium, co nniissa
«ninmulaiioneiii siiam, ips s iiobis niiiic vici-sitiidi- silii tcclcsix curain solorti (d)seivjniia jnbft ini-
I ibus miiiti.iut, quibiis nosiris usibus iiidesincnler pendere.
;lternanl. Nam teria a stu spccie liieinali .iriiliiaie Qucd autcm vobis dico , emiiibus dico : Vigilui,'.
dcficii, vcrnali biiinore virescit. Coelum quoiidic ca- r. Non apcisiiili lanlu n el 6»oco.sS'ircs eoruin, reclorcs
Igine niciis olidiicitiir, el divina c'aritaie renova- nimirum Ecclesia; , sed ct omnes vigilare praecipi-
Uir. Ilinc crgo, liinc fidelisqiiisiinc colligal, el inter- niur. llnivcrsi jamias cordiiini nnsirnrum, iie linslis
ire liarc, el lamen per initnvaiioiieiii rclici ,

qiiac anlic|uus niala su^gcre;ido irruinp;it, instantcr scr-
«onslat nunc assiduc vc!iil cx def.'(;iu repar.iii. V irc jiibeiiiur. Nc iios (lormioiites Doiiiiniis voiiicns
De die (lutem ilt > vel hora nenio sc t, neque anijeli iiivcniai, sedulo tinguli pr.ecaverc delicmiis CJiiiis-
in coeto, neqiie Filius, nisi P.iler. G.iiidet Aritis < t Eu- (luisquc cniiii pro se reddet ratiuncm Deo. Vigilat
noiniiis, qiiasi Ignnrainii nwigisiri ,
glori t discipu- aiilein, qni ad aspcciuni veri lumiciis, iiientis ocu-
lorum sil : el dicunt : Son pot si ceqn.dii esse iiui los aperlos tcncl. Vigilal, qiiisor.al opera.ido i|ii()d
novlt, cl qui ignerat. Ciim vcro iinini.i tcnipnra leri'- (T.dit. Viîlat, qiii a se lorporis ei iiegligcniia: Iliic-
ril Je ti-, liiic cst Vcibiin Dim (otiinia e iini pcr ip- bias rcpellit. Iliiic eieitim Paulus dic.t : Evigitnte ,
('iiin lacta suni , et sine ipso lactiim e-t iiilid, iit jusli, et nolite peccaie {I Cor. \\). Ilinc riirûs ail :
oiniiibus aulein lemporibus <'liain dcs jiidicii sit, Ilora est jam nos de sumiio inrgcre {Itvni. \i;i).
qiiia (Qnse'iiicnli.i poipst cjiis ignor:ire p.iriein , cu- CAPUT XIV.
jii> (oliiiii novcril ? Caiiva ergu re Idcnda csl , cur Eral auiein Pascha, et azyma posl bidnum. Pasclia,
iîiorare dicatiir. Aposiolin siiiier Silvalo:e scri- qiiod llebraice dicitiir /j/c.sc, non a pjssi. nc tit plc-
psit ; /n quo sutit oniurs lliesa:i>i snvieinix et scienlite rique arbiiraiilicr, scd a Iransilii iioniitiniiir, co >piod
ntscondiii (Coloss. ii). (Jii.-ire absccnditi ? 1'cist lesur- cxlcrniiiiaior viJens sanûincm in fnribus Israelila-
reciioiicm iiilerrogaiiis ab apo-tidis de die jndicii ,
riiin, perlransiorii, nec percusserit eos, vel ipse Do-
iiianifi.'sliiis rcspondil : iVoii esl veslrum scire tempoia niliius priebens auxilium popiilo siio, dcsiiper aiiibu-
ri niomeiita, qua: Paler posuit in sua potestaie (Aci. lateril. Cujus sacramciitum vocabuli siibliiniuscxpn-
i). Quandn dic t, non est veslrum scire, osieiidil qiiod iiens evangelisla Joannesaii: Aniecfieni aulem fesiuiu
ijisesciai, sed non expcdiat nosse apostolis, iit seni- Pasclia scieiisJesus quia venit hnra cjus, ul tinuseiit
pcr iiiccrii de advcntii Judicis, sic qunlidie vivaiil ex hoc muiulo nd Piilr.m (Joan. Mil). Ubi iiiauileste
qu;isi die itla jndicaiidi sini. Deniijue ct consequ iis diclaral, iilco snli iiiii (alis liiijus diem per legoio iiiy-
Lvaiigclii sorino idipsuni cogii inledigi. Doccns qiio- s(ice iraiisiium csse vcKadini, qno;l Agicns Dei qni
quePairem solum iinssc, in Palre coniprelicndii ct pci:c.ita miiiidi tnllerei , in co , d(> lioc liiiiniln sive
l-iliiim Omiiis enim patcr, rdii iioineii est. i|)se tian iiuriis. sive nos salubri tr.insiiu, quasi de
Viilcle. rigHatc, el ornie, ^'cscitis enim quainlo tcm j^^gypii;! e^set.ser\iiiiie dncluriis. Uoc saiie jiixla
pussil. Siciii homo qui iirrrgri- prnf.-cius reltqui d^- veicr s liisiruiiici.ti srripiuiam inicr p:isclia ei azy-
Patkol. XCIJ. 9
217 I.EDA VF.NKRAnM.lS 0!P. TARS 11. SKi.T. I. - r.XF.GETlf.A CENllSA. iG?
111» disial, iiuoil p;i?cli.i ipse soliis ilio3 ;ippell:inir, iii A pcccairix adliuc , veniens pedes Doinini lacrymis
qtio agiiu.s occi(lel)aUir .Td vcspcraiii, iioc e«t qnarir.- pceiiilcnli* rig.ivii, et iinguenlo piae confc-sioiiis
(leciina liiiia primi mcnsis. Qiiiiilailcciiiia aiileiii luii:i, l.nivil, ei (j 'ia iiiiiUinii flilexil, mullorum veni.iio
i|liandu cjjressiitn e^t de Agypio, siicecdcbal fei.li*i- peccaioruui » pio jii.licc prnmeruil. Niinc vero jusli-
las azynicruiii, qn;r si-pli-in ilii Ims, iil csl, usqiie ad lic.ila cl lnniil':iiis pfTecla Doniiiio, liOii l.inuiin pedes
vigiSimniii priniiini «luni cjiîileiii nieiisis ad vc^pe- cjut. (ni iil in Joniiies iiarrat) ve;uin cliain c.îpiil (iil
raiii esl sl.ilnla soliîiiiiilas. Veuini evaiigelisl:c indil- Maaliueus Marciisquc poriiibcnl) oleo sanclo pi-rfii-
lerciiicr, ei diein azyinorum pro fasclia, el pro die- dii. Est auicm alabisinnn geniis marmoris c.nHlidi,
biis aiyinorniii raiclia poi.ere solcnl. Dicit enim variisqne niaciilis iiilerlinrli, qiiod ad vasa iiiigiicii-
Hlarius: Eral aniem Vasclia ei Aiyma post biduwn iaria cavari solel, eo qiud optime servare ea iiicor-
{ilurc, xi\). biiil Lik:is : Dtcs (es.us aiijiuorum, qui rnpia dieaiiir. Nasiiiiir circa Tliebis yEgyidias, et
dicUur l'ttsclia(Luc. xxii). item Joannes, cum prhno D<in:i$ciim Hyrix Cicterii caiididius, probatissiniiim
azyinoriiiTi dic, id cst, qiimlecinia liina rcs agcreiur, vcro iii liidi:i. NariliiS vero est frutex aronntica,
ait ; £( ip i non iiirioicr »( in itrmlorium, ul non con- giavi (ui aiuiii) ei cras.sa r.^tdice, sed brevi ac nigra
liminareiilur , sed inaiKlucinviil pascha (Joan. xviii). fragiliqno, qiiauivis pingni, siniim redolcnle , :iut
yiiod ideo feccic , (jiiia cl pascbx dies in azyniis "^ cy(ire.s8i)m, a.spcro sapore, folio parvo dciisoque,
|ian!bus esl rclcbr iri pra^ceplus , et iios quasi pascba tiijus cacuniiiia In anslas se spargiint. Ide.jqiie gc-
pcrpcluum facieiues. seinper ex boc mundo Iraiisirc miiia dolc pigiiiCMtani nardi spicasac foliacelclir.iiil.
ptx'ci| iiiiur. Liio i|iiippe dic agno imninlato ad vc- Fl hoc esl qnoil a.t Marcus : Unguemi nndispicaii
spcr:iiii, stpi(Miic\ orcline dies scq ilur azymoruiii, prelioii. Quia videlicet uuguciitum illud quod attulit
quia Cliristiis Josiis seiiiel pro iiobis in pleiiiludinc Miria Diiiiino, nun solninile railice coiirectuinnardi,
leiupoi um p.issus iii cariie, per tutuiii liujiis sxculi veriiin ctiaiii, quo prciiusnis cssel, spicarum qiioqiie
leiiipiis ((|uiid scpi.ciii dicbus agiiur) , I» aiyniis sin- c[ fiilioruin ejus adjiîliniic odoris ac virlutis illius
ciiitutis el vcrilatii {I Cor. v) piaciepil essc viveiiduni, trat accuniul.iia giaiia. Feriini autem de nardo pby-
oniui(|ue sciiiper nisn, iios desideria lcrrena qn.isi siologl, quod principalls sil iu uiigucntis. liiule lue-
Algypt! reiinuciila fiigcre, cl velul a inunduna C' ii- riio unciiuni capiii.s it pedum Uomiiii oblaia es!.
\crs:iiioiie -ecri lam soliiudiiiem iier aJmonet subire .Suiii qindcm niiilta ejiis gencra, sed omnia liebe-
virlut:;in. lioia jirycler Indiciim, nund pretiosius c»t. Myslice
El ij. (vrtbant summi saccrdolcs et scribce, qiiciti<»lo auieiii duvoiio b.LC.Mrix Doniino nuulstrantislilciii
«iiiit dolo tciterent et occidereiii. Uicebunl auie n . iSon _ ac pietaleni design.il Ecclesi» S:inctx, qua: loqiiitur
in ciie [cslo, ne (orte tumulius fierct iu populo. Qin licin ainoiis Cjniic.i diccns : Ditni esset rex in acciibi.u
buerani Pasclia vicino paraie viciiuias , levigare suo, nardus meu dvdil oilorem suuin (Canl. i). Qii.e
lempli parietC';, pavimcnia veriere, vasa iiiuml.ire, iiimiruMi vcrba, cl senul juxta lilleram manilius
<!l sccu:.dum riluiii legis purilioari, iil e>ii .igiii digiii ^âiix cuiiiplcv t, ct qiiotldie in oninibus suis iiicin-
(iercii',c. iigreg.inlur incuiitoscon-.iliiiinqiiomodo oc- inis s;iiiiia!itc!' liiiplcrc non dcsinit, qux loloditrusa
ndaiit noniinum, noii tinientcs scditionein, ul sim- oibe gloriaiilur, ct dicuiit : Deo aulem'grntias qui
plex scrmo demoniitiai, scd caveiiics, ne auxiliopo- semper lnumpliat no., in Clirisio Jesn, el oderem no-
piili (le suis nianibas lollcreiiir. liiia: sux manifeslai per nusin omiii loco. QuiaChrisli
/;.'( cuin esscl Betliaiiiu' lii donio Siinoms lcp.osi, cl tonus odor sumns Dco (11 Cor. ii). Qiiae cuni poicn-
recumbcrijt. l'as-uriis pro omui iiiiindo, et iiiiiversas liam divinc vidulis cjus, qiia' illi una ciini 1'atre csi,
iiaiitin s siio sangiiiiie rcdempturus, nioi.itur iu lic- ili.^na icvciciilia cuiilitetur, laudat, eiprxdicui, ca-
tbaiii.i in domi ubeJieuti.e, qii.e (|iioiid,îii fuil Si- piil prufecto illius iiiigucnlo pcrfuiidit prclioso. Cuin
tiioiiis lcprosi ; iioti qund leiiiusii.s illo leuipore pcr- \cro a.-siimpix inystcri i buiiiaiiilaiis U'(|uc digiia
iiiancrct, scd qoia aiue lcprosus, poalca a Salv.ilore icvcreiitia suspicil, ii: pcdcs uiiiiiie Douiini uiigiien-
iiiui.datus est, iiniiiine piistino perm:iiieii;c, ui virlus |j tiiin nardi pisticiim, id est ndele acveiuiii pcifiinilil.
curaiilis appareal. IS.!iii :•{ iii (alalogo aposuiloriiiii qiiia illa.iii ejus naluiam qna tenaiii cjiiliiigere, boc
cum prisliiin vitio el ollicio Maltb.i;iis publicaniis cst inter Iioniines convcrsari digiiatus esi, pia pr.ii-
ap|ic!lnlur, qiii ccrle piiblicaiiiis csse dcsicral. Qui- dicaiionc cummcnd ii, ac devoiis veneratur obse-
dain Sim<<nciii Icprusuiu vuluiii inicltigerc partcm qiiiis.
piipuli quic credidciit Duiuiiio, ct ab co curata sit. Erant aulein tjuitlnin indiane [eienles iiitra iemcl-
Siinoii quoqiie obediciis dicitiir. iptos, il liiccntes : L!t (/ui.7 perdilio isla ungueiti facta
Vciiji miificr liabens iilabastram unguenti nardi est? Polcral eniin ung. eiiltiinistudvenundari plutqiiam
ipicuti /ociioj, f( [iitcto alubailio elfuiiit supir eajitil trcccniis denariis, el dnri paupcnbus. Marcus quoqiie
cjus. Mulier isla Maiia cral .M:igi|.iU,-nc, soior Lazari, luec, qiioiiiodii cl .Matilixiis, synccdocbicus luquitiir,
qucm suscitavit Jesus a iiiortius, ul Joannes apcrie |iliir;ilciii videlicet niiiiierum pro siiigulari ponens
commemoral, qni lioc cliaiii factuin ante sex dics Nani Joaniicsdistinciius loqueii», Jud:im h.cc iocumin
jiascb:B teslatiir pndie qu:iin asiiii> sedcns cnni paj- cssc tesl.ilur, et lioc graii.i cupidilaiis, co quoJ fur
iiiis et laiiilc tiirbariiiii Jeiosolyinam venircl. Ipsa fuisset, ct loc:iliis liabcns e.i qu.c inillebanlur, por-
f-i amcii), c.oii aii:>, quc qu'jndam (iit L:icas bcriiii) laitl. rotcsi ciiani iiitelligi ijiiod et alii distipuli aut
5;'.9 IN MARCI KVANGKLIUM EXrOSlilO. — LIU. IV. 470
«enserinl lioc, aui dixeiint, awl eis JnJa dieciiie A "i"" ac m^gisiiiim Deumfiuc suuin peciinia vendide-
persuaûm sil, aiijnc omiiinni volnnltilem M lUlircus rii, velut linm;me et nefarium exboirent, iiec tamen
et Mnrcus eliam verbis expresserint, scd de Judj cavcnt. Nam cum pro raulieribus falsum conira qaein-
propterea divit, quia furerai, l«tari [Al. caeterij veio liliet lestiinoniiini dicunt, profectoquia veritateoi pro
propicr paiiperum curuiii; Joanneni auteni de solo pccuiiiu ncgini, Dcum pecunia vendunt. Ipse enicn
illoid commemorare voluisse,ciijus ex liac occasinne dixit : Egn suni teitas. Cuni societalcm fraternilatis
rurundi consuetuilinem cicdidit intimaudam. Quod ulii|ua disi oidix' pestc coinniaculanl, Domiiium pro-
vero sequiiur r dunl, quiu Deus eliaiilns ^sf. Qiii eigocliaritatis et
Et fremebanl in eain , neqiiaqnam de bnnis ac dili- vcritatis jussa spurnuut, Deuin uliquc, qui esl cliari-
geniiLius Cliristiim apuslolis dlLtui!) cieilideriin; vcd tas ct veriius, produnt, miixiiiie cuni non infirmilale
«!e illo potius siib numoro plurali, qui ncc boniino vel ignoranlia peccani, sed in siiniliiudlnem Judx
nec discipulis cjus Gdeliter ad!i.i:sis3e, iieqiie paupe- qnscrunt op(iortuiiitateni qualiler arbitris absen-
ruin curani Iiabuisse probaiuj cst. libus , mendiicia veriiateiu , virtutem crimine mu-
Jesut aulem dixil : Siniti; Hlam. Quid illi moteiti iciii.
ettis? Bonum epus operala eat in me. Semper eniin Et primo die azymorum quando patcha immolabant.
pauperes habctis vobiscum, ct ciiin volueriiis,pote$iis B dicunt ei discipuli : Quuvis eamus, etparemus tibi co-
illis benefacere; mc aulein non seinper Unbebitis. Alia medtre puscha? Priinum diem azymorum quarlum-
olioritur qiia.-stio, quarc Jcsus posl rcûrrectioniMii «jcciinuin primuni niensis appellat, qnaudo rcrmentu
dixeiit ud discipulos: Ecee ego vobiscum sumusquead alijecto pasclia iinmolarc, id est agnum occidere so-
consummationem mundi (Matth. xxviii); ct nunc lo- lebant ad vesperain. Quod cxponens Apostolus, aii :
qiiitur, Me aiitem non semper habebitis. Sed mihi vi- Elenim Pasclia noslrum inimoiutns ett Christus (I
detiir iu hoc loco de prxsenlia dccrc corpurali : Cor. v). Qui licet die scquenti, lioc est quintadccima
qula nequaqiiam cum eis iia futurus sit posi resui- sit luna crucifixus, liac tanien nucte qua agnus ini-
rectionein, quomodo nunc in omni convictu el fanii- nioluliatur , et carnis sanguiiii^que sui discipulis
liurilate. Cujus rei meinor Apostulus ait : El si nove- tradidit inysteria celebranda, ei a JuJaeis lentus ac
rainus Jesum Chrislum tecundum cariiem, Sed iiunc liguius ipsius iiniuolatioiiis, lioc esi passioais sua:
jiiiii iwn novinius euin {II Cor. v). saciavit cxordiiiin.
Quod habuit, huc fecii; pia;venitv.ngerecorpusmeum El miliit duos ex disciputis suis el d.cil eis : lle i'i
iii sfpuUumm. Quod vos puiulis perdilioneni esse civilatein et oceurret vobis homo lagenam aqucB baju-
uiigueiiii, olficiuio sepuliuru: est. Nec niirmn, si /ani. Iiidicium quidem p:aisciac divinitatis est, qu a
niihi bonum odorom su.ê fidei itcdeni, cum ego pro ^ cum discipulis loquens quid ulibi fulurum sit novii.
ea fusiirus siin saiiguiia-m mcniii. rulcliru autem paraturis pa-cha discipuiis, bomo
Aiiicn dico vijbis, ubicunque priidicaliuii fucrit Lvan- lugenuni, sive ]u.\la aliuni evangclislam, auipboram
gclium islud in univcrsum muiiilum, ei quud ficit liuc aquae b:ijulans occiiriil. ul uslenduliir liujus pasclij:
narrabitur iii immoiiam ejus. Altende iiotiliam fuliiro- mysteriuin pru alilutione periectu mundi tutius esse
rum, quod pussuius post dies caucos sciai, Cvange- celebraridum. Aqua quippe 'uTacruin grutiiu, lageiin
liuMi suuin toto orbe celebrandiini. Nolaiidum autein fragililatem desiguat eoruiti, per quos eadein ciat
quod sicut Maiia gloriaui adepla cst tolo url>e, quo- gratia inuiido uiiiiisirunda. Unde uiuiit : liabemus
cuiique Ecclcsia suncta diffusa esl, ilc obiequio quod aulein Ihesuuruiii islum m vaais fictiHbus {II Cvr. iv).
Uoiuiiio pix devuiioiii^ exbibuii, ila e contrario ille I'arant crgo pasclia dijcipuli ubi aqu;e inferlur lage-
qiii obsequio ejus delrabcre tenieraria liiigiia noii iia, ui adesse lempus iiisinuent quo cultoribus vcri
liaiuil, pcrfidije iiola longe laieque infamalus.elD.o Paschj? lypicus de liniine ac posiibus cruor aufera-
siiniil at lue bominibns merito luclus est cxosiis. lur, et ad ti.llenda tnundi criiuina vivifici fontis ba-
Si'>l Duiiiinus bonum laudc digii.i reniuneraiis, fiilu- piisma coiisecretu.'-.
contunielias lacendo pr:cleriit, Sequimini eum, el quocunque iiilroicrit, diciie do-

ra.> iuipii
U
Kt Juda» Scariulliis unus de duuJeciin abiit ad suin- mino domus, quia magitler dicit : (Jbi est refectio mea,
11)0» saccrdales, ul prodcret eum ••llis. Infelix JuJas !
ulii pascha cuin discipulis meis munducem ? ConsuUe
diiniiiuni qiiol ex elfusione ungiienii sc (eiissecrcJc- lam uquii bujuli qiiain doinini doiiius, sunt prxter -
lial, »ull niagisiri preiio conipciisaie, nec ciTlain niissa vocabula, iii oinnibiis vcniin pasclia celebrarc
j iiii posiulat buniinani, ut sallcin lucrosa vidcrelur voleniibus, lioc cst Cliristi sacraroentis imbui, cuin-
prodilio, sed quasi vilc tradcns mancipiuin, in po- quc stuE iiientis liuspiiio susciperc quxreniibus, fu-
lcslale eineiiliuiii posnil, qiiaiiliiin vel!eiitd:!rc. QiioJ culias danda signetur.
aiileiii dixit, Abiit ud summum saccrdoiem, ut prode- Et ipse Kobis demonslmhit coenacu'um grande stra-
ret euin ilHs, oslendit eiiin iion a pruicipibus iiivita- tum, et ibi paralf nobis, elc. Coen.truluin magiiuni le.:
liiin, iioi» ulia nccessilaleconslriciuni, sed spoiiie spiritalis cst, qiiae dc angusiiis liiier.t; egrcJiens, in
priipna ^cderalije incnlis iiiisse consilinn". suljlitnilncr. recipit Saliaiorom. Num qui adiiuc occi-
Quod audienlci gavisi sunt, el pnnmseruHl i.i ^'cni- deutein lilleram scrvaveril, qni non aliud io agno
Hi.t:ii se cUi.uros. Et quceiebal quiinodo iliuiii Pjipor- qu.im jiccus iiilcfexerit, iste nimiruoi niiiius pasclii
iniic trailercl. .Multi l)Oi.lie Judx scelus quoJ Dorni- facilts nm iiMJasiatein spijilusiii vcrbui Deicom-
. ,
97) l!lf).E VF,NEn\niLIS OPP. P.MIS II. SF.CT. I - F.XrX.ETICA Gi:.Ni,INA. iU

iiccdum diJicit. Aiqui .iqux liajiiliim, A cur/iH» meiim Fiaiiis pfisoli.fi vpieris snlf iiinibns
{jiclienlerft
li(»c esi graii.e prapcoiicin, in domuin Ecclesix' fiieril qiKB in coiiinienioralioiie anliqu:c do JEi^yiln lihfir;t-
scciiliis, liic per fp riliim JIl slraiUcm siipeiRricm tiiinis popiili [}ei ageb:intur, transiit ad noviiin qiK.il
liuer.'» transeeiiileiido iii alt.) nHMiiis sol.irio Clirisio iii sii;t; redcniptionis nienioriam Ecclesiain frc.|iieii-
rcfeclionem prximral, quia cniiria vcl pascliLC sacia- 14ITC vnlcbal, iil vidclifcl procariie agni ac sanguinc,
iiicnta, veUxtcia lcgis drLreia cjiisessesarramcnln siii corporis siiigniiiisqne sacranieniuiu substitiierci,
cognoscil. ips<:iiii|nc sn esse in.>nslriivel : Cui juravil UoininHS et
Vesiicre aulcin [ticlo, vciiit cnm duoileciin. Ei ilis- tioii pcenitcbit eum : Tu es sncerdos in celernum $e-
el manducantiltiis, uil Jesus Ainen cuiidum ordinem Meclusedech {Ptal. cix). KraMj(it
eumbeiilibiif cis, :
(tico vubis quia unus ex vobis trndet me, qni maiiducal aiilcin ipse paiiPin qucui ilisripiilis porrigil, ul ns-
mecum. Qi\\ de pas<iiinc pr.rdincrat, et de prodiiore icndal corpoiis sui frictiunem iion absqiic siia
pijcdicil, daiisiociim piriiilenii:c, utcum iiilcliexisscl ^ponte ac procuraiioiic v.-ntiiram, sed siciil nlibi
srirt cogit:iliiiiics siia-;, et occnlia conscientia', pueni- dicii, pote..litcm se liaberc po:ieiidi aiiiinain siiam,
tcrct ciiiii facii sui. Ei lanien non dekigii:!! specialiier, H pMiestaiem se b:ibere iicrum suiiicmli eam. Quein
ne manifeste coargutus impndonlior (iercl. Miiiil vidclicfil paiiein crrti quoque gralia sacrainenti, prius -
criinen in nuineio, ut aga: coiiscius pocnitcii- B i|ii:iiii fiangcici heiie<liKi>, quia naturam liuinanain
liain <|uain pissiiriis as.xuinpsii, ipse una cum Patre el

At it'i ctepeiunl conlrislaii, et dicere . i sincjillalim : Spirilu saiicto gratia divin,e virtuiis implevit. f> ne-
Nunqiiid ego ? El ccrte noveia.it iindi cini :ipostoli diiit pancin etficgil, quia linniinem as innpluiii ita
qiiiid iiiliil lale conira Dor.iiuum cogitareiit, sed (iliis niurti subdeiu diguatus e-.!, iit c. divin.T. iiiimortali-
credereiit magislro qiiaiii tibi ; el tiincnies fragilita- laiis veraciter incssc p.iteiiiiam dcmonstrarei , ideo-
lein su:im , tristes interrog:ibaiil de peccaio cojus qnc velucius cuin a moite resusciianduni essc do-
«•onscientiam iion liaLicbaiit. cerci.
Qui ail illis : Unu$ ex duodccim qui inlingit mecum Et nccepto calice gralim arjens de.dii eis, et h b.- uiit
uiaiium in ra'i/io. U inira Doniini |.oteiil.:i ! Piiiniiin ex illo umnes. Cuni app opinqnare passioni dicilnr,
me pcrseveial proili- actepui panc graiiis egsse perbibciur. Gr:iii,is ita-

dixcral, uuus ex «obis iiadei ,
nialo, m:iiiilVstiiis aiguil, cl laiiien noiiieii (|iic :igil, qni O.igclla alicnx iniqnilalis suscipil El
tor iii
prcprie non dcsigiKii. Jnd is cccieris conlrislaiis et qui iiiliil d.gnuiii pi>i'Cussioiie cxbibuil, liumiiilcr iii
i'elr:ilicnlibiis nninnni, ct iiitCidirenlibus cibos ori prrrussioiic bc:iedir i, ul liinc videlircl Ojleiid:it.
siio, leiiicritalc et iinpudcutia qua iiiagislruni pru- i|ui(l unusquijqiie iii ftigello culpae pmpriai faccre
ditiirus eral, ciiain niaiiiim tiini magistro initlil iii ^' d, bcal , si ipsc a;.|iiaiiiimi(r lla^clij cupa; portil
(.'atiniini , nt aiiibicia boiiain conscienliam nieiili- iilicii e ; ut binc (isieiidal quid in corroptionc faci:il
reiur. hub.lilns, si i 1 (lagc'lo pjsitus patri jjraiias agit
litFiliusquidini homiuis vadil, sicut scripium esl de u:.ii,aios.
eo. Vo.' auteni homini iHi, per quein l'iHiis liominis Et uit ili.s : Uic est sr.nguis meus novi leslamenti,
triidclur. Nec priino, nec secundo correpliis a prodi- qui pro muliis cffmidelur. Qoia paiiis corpus coiilii iiial,
tione relialiit pcdcni, scd pa.irniia Doii,iiii nutiil vinuin vero sanguineni u; craiur in : arnc : bic ad c ir-
impudeiitiiim sii.iin, ct ihcsaiirizat sibi iram iii die pus Cliiisii mysire, lilid nfcrlur ad sangiiiiiem.
iiX". Pajiiam pi.rdicii, ut qneiii pinl.ir noii vicer;ii, Vei niii qiiia et iios iii Cbrislo, cl iii nubis Clirisluin
forriganl driiuiiiiiia su|>plicia. S. d ci bodie qnoqiie iiianeiu o;iorlcl, viiio dominici caliiis ,!q la iiiisce:ur.
«l iii sciiipiicrnuiii vo; il i lio i qili ad monsain Alie.:tiiile ciiiin J laiinr, aiua' populi suut. Ei neipie
Diiinini nia igiius aic.Hlit, qiii insi.lii^ inenlc coiidi- ai|u,iin S'ola<ii, iicque :oluin \iiiiim, sicul iiec grj-
li», qiii praiCiirdriS iiiiiiuu sccleie polluli-, iiiystcriu- iiiiin friiiiieiili soluiii sine aqu.c adinistionu ct con-
ruin Clirii-ti cblatiunibus sacrovaiiclis pailiciparc iioii fecl oiie in paneiii cuipiam licet olTerre, ne laiis
ineluii. l'-l iile euiin in excniplum Jiidx Fllium lio- .. videlicct obtaiio qnasi c.ipui a membris seccrucnduin
nun qiiidrm Judiis '
pecciitorilius, sed esse sigiiilicei, ci vcl Cbristiim sine nostr,!: rcdeui-
1111111$ ir.idii,
tameii peKaioiilms, nicinbris vidclicet suis, qiii:,iis pliiiiiis nmorc pati potiiisse, vel iios sine illi.is pas-
il.ud in.rstiiiiabile et inviolabilc duminici corporis ac siiinc salvari ac P,i!i i ofrerri posse con:ingat. Qiiod
saiigiiinis saer.iniciituin leiner.ire prassumit. II le iUKeiii dicit : llic e»t sanguis nieus iiuii leJamenti
Denin vendit, qui cjustiinore ai(|ue aiiiore ncglecio, (^/afi/i. xwi) , ad distinctioncm respicit vcteris IC"
lcrnnj pro illo el cadura, iino cliaiii ciimiiiosa, di i- i<i:iiiieiili, quod liirciiruiii et viiiiluinin est sanguinc
gcrc cl furiire conviiiriiui .
(leilioMiiiiii, dircnle iiiler aspergriiduiii lcjjislalore :
lioiiuiii rs.î/ ei, si non essei nalus liuino i.le. Non Ihc Cil siinijui$ lestain.nti, quod manJa il ad vot Deus
idco putandiis esl ante luisse itiiam iMSCcretur, q-iia {Ilcbr. ix). Nercsse esl ciiini exemplaria ipiidcm yc-
liutli possit esse bene, nisi ei qni fucrit. Sed sinipli- loruni liis mundari ; ipsa aulcin ccelestia inclioribus
ciler dirluni esi, inuUo iiiciiis csse iioii siib-islcir, biisiiis qii.iiii isis ;
.j.ixla qiiod Apostuliis p.i lotaiit
qu:iin inalc subsisleiu. iiil lirbr.ics cpislolam, iiitor legcin disliiiguens ct
El mnnclucaiit.bus iil.s, nccepil Jesus panem, et bc- Evaiigeiiiiin ,

pulcberriuia cxposilionc ac plenaria
nedicens (iegii,ei dcd.t cis, et aii : Sumite, ttuc est i.iiiyiic dcclaral.
2 3 IN MAr.CI EVANCELIUM F.XPOSITIO. - Lin. IV. 27*
Ameit dko i\<bh, qmil jiim non bibum Ue gcKiminc A |"o (ivilms .Miis, el ile riuiliis gi-eg!b!ij eironiim K.it
vitis, usqiie iii dieni iliuiii, cuin itliiii biham novitni ,n iiui grc\ et uiius paslor.
reijito Oei. Vilein sivc vincam Domuii .-icpellalani l'i;trus aiilem ait ei : El si omnes sraiiJul iiii [nc-
esse Syiiagogani, et oninis sp.Trsim Sirjptiira, cl riiil.sed non eyo. Non esl lomerilas nec meiidaciiiiii,-
apcrtius tesiatur Isaias in caniico du ilU cani ito -
feil lidcs csi apiisioli Pciri, ei arde :s alTectiis crg.'»
Vinea, inquiens, Domiiii Sahnotli, daimis Isiael esi Dominuiii Salvalnrcm.
{Isai. v). De qiia nimiruni \inea Diiiniiius niiilto tl ail lUi JesHi : Amen dico libi qiiin lu liodir, in
lempore liibcbat, qiiamvis plunbus raniis iii aniari- nocte hac, priusquam bis iiallus vocein dedeiil , lcr me
tudiiicin vitis alien.i' conversis, qiiia laniel->i niiiliis esnegaturus. El Pcirus de ardore fidei priiiniltebal,
in illa plebe exorbit;iniibus a recto (iJ.i iiineic, non et Salv;ili)r quasi Deiis fiitiira iiovcrat. El n ila qiiod
dcfiiere plnrimi loio legis lenipare, qiiorun'. piis co- Petrus in nocie neget , cl ncgot leitio. Poslquam
gilationibus sumniisqnc viriulibiis delcci;iietur Deiis.
r.ulem gallus ceciiiit, cl decrcscrniibus teneb is, vi-
Verum passo in canie Uoiniiio ac resurgenie a inor- lina kix nunliata cst, conversus ncvil am.iie, lemx
liiis, tenipns fiiit iil lcgalis illa, cl liguralis observa- negaiioiiis sordes laeryinis bvans. Nnn esl sane ar-
lio cessaret, aique ea quae seiuadum liiieiam gerc bitrjiidum essc cintrariiiin qund Marco (liteiilc :
I antiir, in spirilualem Iranslata sensum, nielius in B Pnnsqtiam g.illus his vjccm drdcni. ter me es neqnlu
iiovo lestamoiilo, jiivante sancti Spiritus graiia, lc rus, cjfleri cv.ingeli l o siinplitiier dixeiuot : Piiiis-
nerciittir. Ilurus ergo ad passionem Doiiilnus ait qiiam me
galliis canlel, ter neqabis. Tota enim P<;lil
iani non bibam de gcriiinine vitis usquc in diem iltum, negaiid irina iiegaiio esi. Iii eale.n iianiqiie per-
cum iilud Ihbain novuin in regno Uei. Ac si aperte niaiisil n. giiioiio, aiiinio prnposilnque ineniiacii, do-
dical : Noii ultra carnalibus Syiiagogo; cxreiiioniis iicc, ailiiioiiitus qiiid ci pra'dietiiiii :.il, aiiiuo Deiu et
delectabor, in qu bus eliam ista paschalis agni sacra r.urdis dolnre sinareliir. ic auleui lola, iJ
II. es',
lociim tenuere prxci|iuiini. Adeiii enim tempus mex tiina negalio, si posl primuni gilli canliim iiiciperel,
resurrectionis, aderil dies ilie, lum ipsc in rcgno (alsiim di\isse videreniur ires qiii dixerunt dixisse
Dei posiius, id e;t, gluiia viiae iinmorialis sublima- Duiiiiimm qiii.i aiilequain gallus cantaiet, ter eum
lus, do s.jlule ejuMleni pnpuli fonle gialix spirilus Petrus cssel iicgalunis. riursiis si tolam Irinara iie-
rfg ncraii, iinvo voli:scum gaudio perlundar. gaiioiiem aiiie poicgissel quam canlare gatlns iiiri-
Et 'lymno dlcto, exieiunt in uionlem Olioarum. Uoo perei, superll o dixisse .Marciis do, relic.deretiir c.v
csl. quod in psalmo leginnis ; Edenl paupcccs el su- porsoiia Doiiiii : Amei dico libi quia tu in utcte hac
luiabuntur , el laudabunt Vominum, qui rcquiruiil (^ Vifsqtiam guttus his vocem diderit ler me negaturus es
eum (Psa/. xxij. Potcst aulem liyninus eiiam illo iii Scd qiiia aiite primiim galli caniiim co'iiia est ill:i
lelligi quem Domiiius, secundiim Joannem, Patri irina neg:ilio, alteiideruiil illi Ircs non quando e:iiii
gralias ugeiis, ilecan;alial, in quo et pro seipso, cl Cunijlelurus esscl relriis, scd qiiaiil.i fiiliira essol,
pro discipiilis, el pro eis qui per verba eorum credi- (|iiaiidii(iue C(ie|iliira, id est, qu.e irina aiito ijalli
luri eraiii, elevalis suisuii eculis precabalur. l:i c lotuiii, quaiii|uaiii iii aiiiniii ejis e.t aiile priinuiil
pulclire discipulos satramentis sui corporis ac aan- galli (aiiUim lota |ossii iiilel is;i. Qiiamvis ciiim vor-
guinis iinbutos, et liynmo piae iiitercessionis l*atri liis n ganlis aiite pninum coepla, anle sermidiim
commend.itos, iii inoiiiom cducii Olivarum, ui ly; ice ai.teni galli cnnium peracla sii loia ill.i iriiin negatio,
designel per accepiionem sacranieiiliirum suo-
iios lameii alTcelionc aiiiini ct liinore Polri anle primum
rum, perqiie o(iem sujc inlercessioins ad alliora , toiacunoepla esl. Nec i.ilcre^t .|i!aiilis iiinrariiiii in-
virtuliim dona cl cliansniata sancti Spiiilus, quibui lervallis trina voce ciiiinli.iia sil, euin (orcjns ciiaiii
i 1 corde perungamur, conscendcic debere. anieprimumâilic.intum loiain pusidori'!. laiii magn <
Et ail eit Jcsu^ : Omnes scandaliinbiniini in uocte seilicel foniiidine iiiibibitn, ul pnssct D.)miii>im, noii
isl.i.
Prxdicit qiiod pasuri sup.l, ut cum pjssi riieiinl, noii sulum semcl, sed ite um el lenio inierrngaius no-
recu»s diliger>:iusque aiieiidcniiinis quomo-
ile^prreiit saluiem.sed ngeiites pccniientiam liberen- D r
•'"'-'> "'
tur. Et signanter addidit in nocle isla scandaliiabi- d'i jam iiKCeliatiis csl nmliorcm iii curile sun ijiii caiii
miiii, quia qiiumndo i\ui iiiebrianiur nocte iiiebiiaii- vidcril ad coiicupiscendiim, sic Pelrus, qiiandociiii-
tur, sic el qui scandaliiiii p;il:uiiHir , in norie cl in que verbis cderel timorem, (|iiein taiii volicnieiilom
lciieliris susliiiciit. Nos vero (iieainns : /Vo.c pra:lc- aiiiiiiu foucep. rat , iit perdu.aio pnssct us [ne ad
ril, di^s c.utein appropinquavi: {iloin. xiiij. toitiim Domini nogai!oiieiii, tuta triiia ni^gali > ci
Quia scriptum est Peicu:iuin paslorcm,

leiiipori dcputsnda csl, (|uando cum triiix neg.iiioiii
: et dispcr-
suflicieus limor invasii.
ijeniur oves. Iloc aliis verbis in Zicli.uia propliela
El vcniunl in pradium , fiii «ciii.ii Gellissiiani.
scriplumcsl; et,nisi fallor, ex persnna propIielx>
MoMsiiaiur us.iiie lnKlio locus Ceib eiiiani, in quo
:id Dfium dicitur : Perculc pastorem el disperijemur
,
Duiiiinus oravil, ad r:idic"S moniis Ulivci, iiuuc ec-
oies {Zach. xiii). Sesagesimo quoque ociavo psalnio, eJesia desiiper redilicala. In:crprciilur aulem Gelli-
qui loius n Domino caiiitur, Iniic sensui congruenie :
semaiii vullis pingvium sive pinguedmiim. Quod vero
Qiwniam quein lu percussisti, ipsi perteculi siint. Fer- non solum dida vel opi ra nî.siri Salvaloris, verum
ciiuiiir aulcin p:istor bo.iiis, ul ponat aiiimani sua.ii
etiam luci et leinpora iii qiii-bus opciaiur ct ioqiiilar.
:
27;; DCD.S VENERAaiU? OPP. PARS 11 SECT. I. — EXEGETICA GENUliVA. 2T5
tnysiicis (ut sa-pe ilicluin est) siul plcna fiyurls, cuni A II e, t.cJio mex infirmilalls aniciur. Tnstis esl, in-
in nionte orai Doinintis, qn.tsi l.icilG nas aJoioiiei qiiiS, nmma niee usque ad morlem. Non propter nior-
«iibliniia tanlum oranJo inqniri, et pro ciclestihiis !cni iristis cst Doiiiinus, qiiia eum coudilio cnrpora-
boitis supplicari dcbcre. At cuin in valle orat, ci lioc lis affecliis, iion forniido niorlij olTeiuIit. Nam qni
iii valle fiinguiuni sive pingncdiiiis, ipsius xqne in- corpiis siisccpit, oiiinia debiiit suhiic qiisc corporls
Mnuat nobis liuniilitalen) seni|icr in oralionilms, et suni, III esuriret, sitiiet, angereiiir, (Oiiirisiarctiir.
internx pingucdine dilcctioiiis esse servandam , ne Divinitas autem cninmntari per h'>s ne^cit alT' ctus.
quig videMcet orans Dciiin ,

j»uare sna nieriia in Sii^lincte hic, el vifiilale. El cmn processissit paulu-
cxempluin rbarisxi Enparliienlis aiidea', quin potius luni, procidit super Inram. Qiind praeclpil, su^-linelc
liiiniili vocc ac menle proclninct : Deus, propiiiui hic, elvigilale, nnii a sonino proiiibit, ciijus lempus
ctto mihi peecaiori {Liic, xvin). Ne aridum a dile- .5on erii linminenle disfrimine, sed a somnn inrideli-
ciione proxinii cor gestans, ad placaiidamsibiCoodi- i.itis et torpore mentls. Dalo aiilem eis pr.icepto, iil
loris graiiam genuflecta:, jtixia cum qui ceotun! de- susiinercnt vigilarenlqiie scciim ,
p;iulnl<ini proce-
narius frairl, quos sibi dcbcbat, diniiitere no'eiis, dens ruit in facicm suain, et humilhatein menlls hu-
decena millia talenia sibi a dominn rr>isira precaim- bliu rarnls ostendil.
liir remilti. Ne jcjunuin ab amorc Conditoris pectns B Et orabat nl si fieri posset Irnmiret ab eo hnra, et dixil
liabens, temporalla qu.xllbet poiius in oraiione qiiani A/ifcc, elc. Qiiid crat illa vnt, nisl sonus iiilirmll;iiis
cjus visioneni rcquirat, annumerandus in eis de nostr;c? Mnlii adbiic infinni cnnlristantur futura
qiiibus ait ipsc : Quia receperunl mercedem suam niorte ; sed habeant reeiiini eor , viient muriein
(Matth. vi). Ii! imo quippe cogitationem poncre, quid qiiaiituni possint ; sed ti no» possunl, dicanl qiiod
est aliud quani qusdam ariditas meiitis? Qui aiitem ipse Diiminus, iion propler se, sed prnpier noj dixlt.
inieilectu ccRlesllnm j;im per sancta desidcria de sii- Quid enim dliil? Puter, »i /!,m" polesl, transeat a me
pcinis iniimse deleciatlonis cibo pascuninr, qnasi eatix Ecee babcs viiluntatem liumanam eipres-
isle.
largiori aliincnto pinguescunl. Hxc enim pingiiedine gam. Vide jsm icciiini cor.
saginari Psalinisia concupirrai , ciim dicelot : Sieut Scd non quod ego vote, sed quod lu. Non veni (inquit)
aclipe el pinguedine repleatHt nnima mec {Psal mi). faccê votuniatem meam , sed vuluntalem ejtts qni
Qiiantom vcrn ad ipsam doininica; pasîonis ili^jinri- miîi me (Jcan, v). Siiam vuliinlatcm diiil, quain
«'atlonem pertinet, apie .ipproprians morti Diiiiiiiiiis, temporrfliter suinpsil ex virgiiie; vojuniaici» vcro
in valle jJMguedinis oravii, qnia por valleni hiiniili- ejus qiii eiiin niisil , eani , videlicet , slgn.ins ,
laiis et pingiiedinem cbariutis pro iiobis .inortcm quain intcinpor.ilitcr xio.rnus babuil cuin Pairo
tiibitl. Uuniiliavit enim semetiptum, factut ohedieni
^ cominuncm. Orat iransire raliccra , ut ostendat
Valri nstiue ad inortem (Phiiip. ii) F.t mnjorem Jiac verc ,
qiiod et bomo erai. Ueminiscens autem et
dileclioiiem nemo habel, ut nniinam siiam pouat qtiil proptcr quod mlssiis est, pcrficii dispensatlonem ad
pro amicit suis (Jvan. xv). quam niissus est, et rlamat : Sed non quod ego vnto,
Et assumit Pelrum, el Jacobum, et Joannem secum, leJ quod ta. Si morilur Diors, mc nou morieiitc, se-
et eoepit pavtre et ta-deie. Et ait illis : Trislis esl ciinduin carnein videlicnt, Iranscal, aii, calii istc.
nnima mea usqite nd mortem. Timet Clirislus, cum Verum qiila non aliier hoc liel, aii : Non quod cgo
PitriiB iion liineal. Cbristus timei; Peirus dicil : voto, ted quedlu. Qiiod aiilern Patrem invocans du-
Aiihunm meam pro !e ponam (Joan. xiii). Chrislus plici nnmiiie dicil Abba Paler, ulriusque populi ilhiin,
ilicit ; Anima mea lurbatur. llirumque verum est, el ei .Iiii1;el, srilicei, ci geiitiils, Deuin esse ac Salva-
|ilenuin ulrumque ratioiie.quia ct ille qui csl inferior torcin ostenJii. lieni namquc abba quod et paier
iion tiiiiet, et ille qiii est superior geril timcnlis af- sigiilfic.il. Scd abba l!cbr;Riini, patcrCrxciim est cl
fectum. llle enim quasi homo viin moriis ignorai. Latiiiuiii. Ut ergo iiirumque pnpulum in cuni credi-
Isie aiiteni, quasi Deus in corpore consiitutus, fragi- turum, ab uiroque cum invoc;induni esse doceiet,
litatiin cariiis exponit, ut corum qtii sacramcntum ij ulraqiie lingua eum primus ipsc Invocat. Ipê esi
liicaniaiionis alijuraiit cxcluderetur impielas. Deni- ciiim boniis pastor, qul, aniinam dando pro ovlbus
que et lioc dixii, et Manicliscus non credidit, Valen- suis, uiium de duobus gregihns ovilc perQclt. Ideo-
linus negavit, Mjrcion phaiitasma jndicavii. Eu q>ic ulriusque voce gregis auxiliuiu Patrls fl.igltat,
nulem usque bomiucin, qucm veritale corporis de- III iios utrlqiie exemplu illlus infumiati, iibi ad-
inonstrabal, xquabat aiToclii, ut diccrct Sed tomen : ver?a iinniiiierc scnscrimus, nos, Palrein Deum,
non sicut ego voto, sed sicut im vis {Mallh. xxvi). S;i- ilel r.i;!, Abba, invncanles, ui.a fidoi ct cliarilalis de-
Eccplt cigo voliiiiiaiciii nicam , siiscepil irisiliiain voiione pra;sldiain ccelcsie quneraniiis. llnde dncior
meam. Conlidenier irisiiiiam iiomino, quia crineiii egregiiis furniam ducenJi a Duniino sumens. ita siios
prxdico. Mca cst voluntas, qiiam suani ditil. Qiiia alloquitur auditorcs : Aceepistis Spiriium adoptioni^
ut liomo suscepit irisiiliani mcain, ut linmo locutus. /i/ionim, inquo clamamus : .Abba pater (Rom. vm).
Et ideo ail : yon sicut e /o vclo, sc:i sicul tu vis .\hba nlmirum illi, qul Jc Israelltico populo, nos
(Ibii). Mea est tristltla, quam ir.eo suscepit alTeclu. Paier, qui ile genlibus ;ui fiJcm Christi vciilinus.
Ergo pro inc dnluit, qui pro se iiihil balniit ijiiod Et fiîiiivis invenil eos doriuientes, et ail Petro : Si
dolere. Et sequestraia dc'ecloiione diviiiiiiiiis ;fier- mon, dormii? Non potnisti una liora vigilare? Illc qui
I
277 IN MARCI EVANGELIUM EXPOSirfO. LIB. IV. »7.1
sii|ir3 dixcr.ll : Eiiamsi omnes scandulitati fueiiiii, A nd niorlrin , ul connclcMitiatn cl gauiiidm pj^sori
rqj nunquam scdndalizabor, nuiic (ristiliê riingiiiiii- viJoant.
diiie somiiuin vincere non potest. Dcdcrat autem traditor eis s/i/Num, diccns : Queiii-
Vigilate el «rate, itl non intTetis in lenlnlionem. Iiii- cunqiie osculatus fuero, ctc, Impudeiis qiiidem ct
{lossibilc est liuin.in.iKi .inimjm nnn tenlari. Uiidu ei scfleraia conlidentia, niagistnim vocarc,eiosculumei
in Oralione Doniinica iliciiinis : Et ne nos inducas in ingcri-rc, qiicin tradebat. Taiiicn adliuc aliqurd liabot
teiitalionem (IHalth, vi) ;

qiinni ferre noii possuinus : de vereciiiiilia discipuli, cnm iion eum palain iradiJii
non tentaiiunrin penilus relutaiites, sed vires susii- perseculoribiis, scd per sigiriin osculi. Suscepit au-
nenili In teiitationibns (<c|irecaiilrs. Ergo ln prsnscii- teiii Uoiiiinns usculuni iradiioris, non quo siiiiujar*;
liiium iion ait . Vigilale el oiute, iie tenleiiiiiii, sed, nos doceal, sed iic prodiioreii fugei c vldcatur, .si-
ne vilrciis in lentatiuuem. ir c esl, ne iciiislii» vos niul ct illud llavidicum coniplnis : Cum his qui orfe-
siiperet aliiraa, et iiitra suos casses i'Mie;it. Vcrlii runl pacem eram pacificus (V al. c\i\).
gralia, niartyr, qiii pro cnnfessioiie Domi i sangu - Unns autem quidam de cirnimslanlibus edueent
nein Tiid i, tent.itus ((uidcm eisl, sed lenlMlionis nli- glndium, percttssil servum tummi sacerdolis, cl ampu-
lius non cst 1'galus, Qui auiein ncgai, in plagis leii la il illi anriculam. Pcirus lioc fecil, ut JoaDiics
talionis incurril. B cvangeiisla dcd.ir.t, eodeni iiiTniriim mcnlis ardore
quidem promplus
quo ca'tera lcceral. Scicbai enim qiioniodo Pbinees
Si>iritus est, caro vcroiiijirma. Huc
adversum leincrarios puniendo sncrilcgos Ricrcedcin justilia; saccidolii
(lictiiin esl, <|iii quidqiiid cto-
liereiii is acccperal. Lucas .iiilcm addit quod Domi-
tlidcriiit, piiLiiii sc posse cniisciiui. Ilaquc qtiaiitiiui
niis langciis aiiriculani servi, saiiaverii cuin. Nun-
dc ard ,rc sneniis conlidimiis, tnnlum de carnis fr.i-
quaiii cigo pieiaiis su c Doniiii.is oblivisciiiir, qui
giiitate time.imns. Scd tamen, juxla Aposioliim, sjii-
rim carnis opera inortiliccmus. Facil hic eliam lioslcs siios nnn paliliir vuluciari. Illi juslo
lociis ei
nioricni iiifcruiit, iijse |iersccutoruin vulncra san;ii.
adversus Euiychianos, qiii dicunt unam in inedi 'lorc
Dei et linininum Doinino ac S:ilvjtore nostro opiTa- Mysiice doccns eliain eos qui in sii.»: inurlis conscn-
sione vulnns anim.-c coiilraxi-raiii, si Iruclum pteni-
tioncm, uiiam fuisse voiuiitaicm. Cuni eniin Unit
tentiae f.iceient ilignum, saluteiii posse nitreri.
Spirittis quidem promptus esl, caro vero infirma, diias
Ll respondcns Jesus, nil illis : Tanquam ad latronem
Toluntatcs ostendil : liumanaiii, videlirc!, qna; csi
carnis, divinam, huatana
existis cnm gladiii el lignis comprchendîe i«« elc.
et qiisc est ilciiatis. Ubi ,
quidem propter inlirmitaiem carnis recusat passiu Sliilliini cst, iiiqtiil, eiim cum gladiis ei fiislibus qux'rc-
nem. Divina aulem ejiis esl promptissima. Quoniam '^./1"' "'''""Sevesiristiadatmaiiibus ;et innocteqiiasi
c ililaniem, et veslros oculos ileclinanlein, per proJi-
formidare quidciii in passione, huinanje fragilihiiis
lor"ni iiivcMigare, qui qiiotiilie in leniplo iloceat.
est ; Euscipere aulein dispciis;itionein passionis, di-
viiia? voluniaiis atiiue virtiilis cst.
Scd ideo advcrsum me in tcnrbiis C' ngregamini,
qiiia poiestas vestra iu lcncbiis csl.
Et iterum abiens, oravit eumdem sermonem dicem ;
Tunc diicipnli ejiis, relinquenies eum, omnes fiige-
el reversus denuo, invenit eos dorniienles. Solus oial
rniit. Ini|>lcliir sermo Diiniiiii (|iieni ili.xeral, qno I
pro omnibus, sieul et solus patilur pro iinivcrsis.
oiiines discipuliscaiidalizarcnluriii illo in ipsa iiocle.
f..an;;iiesccbant aulom cl oppiiiiieiiantiir aiiosiolorum
Nam cisi Inrha pcrmiticnte ad petilioiicin Domiiii
ociili, negaiionc viciiia.
higeruiii, utjoanncs pnvorem tamcn ac
scrlbii, liini-
El venil lertio, ct ait illis : Uormile jam, et requic-
dil;iieni btia; menlis osleudchaiil, qnud ad l'ug'£ pr;i;-
scite ; sujjicil, elc Ciim dixi..«,n : Dormile jnm, rt rt-
sldtuin prumpiiorcs qiiaiii ad iiduci.im patlcndi cuin
quicscie, cl aiijungerct Sujfuit, ac dcindc infcrrcl
: ;
Clirisio exstileranl.
V<?n!( hora, ecce Iradeiiir Eiliits hominis. el casicra, Adiletcens aalem quidain scqueialiir eitui , amictut
iiiique iniclligiiur posl illud, qiiod eis d.ciiiin cst, siitdoni' tiipcr niido, et lcnneruiit enm. Al ille rejccla
Dormiie el reiiuiescite, siluisse Doiiiiiium alii|tiaiilim) n sindune niidns profugit ab eis. Q'iod ail amictus sin-
ul lioc fieret qiioil pr.<'oiiseral, ci luiic iniulisso :
d iie sitper nudo, suliaudllnr ciirpoie, id es!, corpore
Ecce appropinqual hora sive vciiit hora. ld(}0
,
Miper nudo ,
quia noii aliud in.lumenli quam sulaui
post illa vei ba posituui cst sn/ftiii, id csi, quod rc- habebat sinihmcin. Quis auteni fucrii isie adolercens,
(inievistis j:im siif(icil. Scd quia comnicinur.ila ipsa cvangolista noii dicii. Qiiis>jiiis vcro fiiit, majorein
iion cst inicrposiiiu sili liiii Doiiiini, prîpicrea co.ir-
iii se quani iii caetoris aniorein Domini permansisse
ciat iiilellcctum, iit i;i iis viiliis ali i pruiiiiiiliaiio
i
comproliat, qiii, illis jani fugieniibus, ipse, donec ali
rcipiiraLur.
huM.ibtis couiprebenderetur, vinculu charitalis asiii -
Surgite, eamus. Eccc qui mc iradrl, propc esl. Post- cius , cum proseqiii noii oinisii. Qiiamvis necduiii
quam leriio oravcrai, cl apostolornin timorcin , se- |ieilectam halnicril charilalem, qui a coiiiil;ilu Salva-
qucnte puenilentia, iiiipcraveral corrigi>ndum, socimus loris vcl leiitus profugcre potuil. Qiiia sicut pafccla
de passionc sua perjît ad perseciiioics, et uUrf- se charilas foras mittil limorcm {} ioan. iv iia li-
) ,
iiitcrlitienduni pra;hil, dixilqiie discipulis : Suigilc, inor inciiiem ohsidL-ns, luipcricctain arguit clntiia-
eamits. Ecce qni me iradcl, prupe esl. iôn nos invc- leii).
nlai qiiasi liiiicaies ct lelraciaiiiC', ulMo pcrgamis Scd notandum sotenius iiuod de hoc adulcacento
,
579 UED/E VENERAniLlS OPP. PARS II . SECT. I - CXECETICA CENUfNA. 280

scribens evangclisia , iioii aii (|iiia fugit a coniitatij , A siiper credciiies iii coenaculo Siun ilesceiidcns, variis
ve) fugit a seqiicndo Doiniiiuin, seil, rejeeia , imiiiil, lingui-. cos Dcum l.iudaie dociiit. Ille in atrio Cai-
tindone, nitdus profugit nb eis. Fugit cnim ab liostl- pliic instiiictii mnligni spiriiiis acccnsus, ad negan-
biis, quorum el prx'seiiiiam de estabatiir ei facta ; duii! ac blaspbeniandiiin Doininiini noxia; perlido-
non fugil a Domiiio Salvaiore ae magistro suo, cujus rum lingiias arm:)bnt. Qiiod ciiiin iiilus iu domo prin-
amorem eiiam cnrpore absciis (ixuin in i.ordc scrva- cipis sacerilotum synodus mali;;na gerebat, hoc igiiis
vit. Neque aliquid vetni iiitel.igi Joannein hunc fuisse in atrio foris inier frigora noctis mater'aliter accen-
adolescentein, dilectum pr* cxlcris magistro disci sus, lypice praemonstrabal. Qiiicunqueergo vitiosum
puliini. !S.im et illuin eo tenipore fuisie adulescen- noxiumque in se exsiinguit inceiidiuin, poiesl dicere
lcm , longa post lisec iu carne vita ejus indicio est. cnm propheta Domiiio : Quia faclut tum sicut uter in
Poiuit iiain<iue Geri ut ad bornm teneniium manibus pruina, juslificaliones tuas non sum oblitus (Psat.
el.ipsus, niox resumpio iiidumciito, redierit , ct sub cwiii). In qiiibuscunqiie auteni ilammam cliaritatis
duliia noctis luce scse luibis duceiiliuin Jesum, quasi lurliiJa viliorum niiniiiin obruerunl , aiidiunl a Dn-
unus de ipsis imniiscuerii, d:inec ad atrium poniili- iniiu) : qnoiiium abunduvit inir/ui/as, refriyescit chari-
cis cui cral nolus pcrvin nu Jnxta quod iii siio ipsc tas maliorum (Maiili. xxiv). Quo frigorc torpcns ail
Evangelio commemiirat. Sicui autcm Petru«, qui " lioram aposliiliis Pelriis , qiiasi prunis miiiistrorum
Ciilpam ncgatiimis pociiiieniirc lacrymis abluit, el C3i|di:ic c.ilcrie.ii cupii-bai, qiiia icmporalis commodi
cuiifessionc duiniiiici aiiiori> funditiis exstirpavii sulaiiiim ,
|)crriiloruin socictaie quarrebat. Sed noit
reciiperalioncni ostendii eonnn qni iii martyrio la- mora , rrspectus a Ooniino cnm ignem pravorum
bunliir, ita ci-teri discipuli, qui aititiilum conipre- corpore, tiiin inlidelitatrm in corde reliqnil. Ac, post
liensionis fugicndo prxveneraiit, cautelam fugiendi resiirreciioucm Douiini, sancio igni recreaius, fun-
docent cos qui se minus idonens ad lolcranda sup- diiu^ cxcessiim irina: ncgationls irina dilectionis
pliiia sen;iunt. Quibus tuiius est multo prxsidia confessionc purgavii. Tunc cteiiim completa illa me-
latebrarum pciere ,
qiiam se discrimini certamiiium morabili pisciuni captura, cuin venissei ad Dominurn
exponere. Ila ctiain isle addcsceiis qiii, rrjecia sin- cinn condiscipulis suls , prunas positas , ei pisrem
done, niidus prolugit ab impiis , illurum et npus de- sujierpnsituni el pancm mox videiis , siib cnrdis ar-
signai et animum qui , ut seciiriores ab inciirsibus cnna prunis inflainmavii amoris.
lio.-lium liant ,
qiiidqiiid in liuc mundo possidcra Et quidam suryrnies , faltum testimonium ferebunt
videniur abjiciuni, ac nudi poiiiis Domino famubri, adverium eum dicentes : Quoniam nos audiiimut eum
quam adhxrendo mundi rebus matcrinm tentandi ditenlem : Ego dissolvam templum hoc mami facium ,
atque a Dco revocaiidi adversariis dare didicerunt :

el piist triduum aliud non manufactum adificabo. Qun-
jiista exeinpluiii beaii Juseph, qiii , rclicto in mani- niodo falsi testes siint , si ea dicunt qux Duminiiiii
bus adultera; pallii), foras exsilivit, inalcns Deo nii- dixlssc legimus? ScJ falsus tesiis est, qui non codem
diis, qnain induius cupiditaiilius miinili meretrici sensu dicta intelllgit quo dlcuntur. Doiniiius eiiim
servire. dixerat dc lemplo corporis sui. Sed el in ipsis serbis
El adduxerunt Jesum ad summum sacerdotein Sum- caliimnianlur, ci paiicis addilis vcl iniit;itis, quasi
miim saccrdiitcni Cîipbain sigiiificai, qui (sicul evan- justani calumniam faciuiit. Salvator dixeral : Solvita
gclisl.l Joannes scribit) eral poiitifex aniii illius. De lcinplum lii.c. Isii coniiiiiitjnl et aiunt : Ego diisolvam
quo ccusciitonca icstatur Joscplius, qiiia ponlifica- teniplum hoc manu factum. Vos, inquit, solviie , non
luin sibi absqiie merito dignM.atis emerlt a principe ego. Quia illicituin esi ut ipsi nobis inreramus mor-
Komano. Non ergo iiiiruin cst si iiiiquus ponllfex (ein. Deinde illi vcrluiit : el post triduum aliud nnii
iiiique judlcat. niaou factuin xdiricabo, ut proprie de tcinplo Judalco
Pelrus anlein a longc seculus esl, ctc. Meriio a lon- dlxisse videuiur. Dominus aiitem ui nsteiideret aiil-
i;e se (uibitur, qni jain proxime erat negaturus. niiil vivuiu ct Sjiirans teinpluiii, dixerat : Et eyo in
triduo suscitabo illud. Aliud esl xdificare
Ncqiie eiiim ncgnrc possei, si Cliristo proviniiis ad- D , aliud s<i-
liaisi^sct. Vcrum in lioc maxiina iiobis csl admira- scliare-
tione vencraiidiis, quia Doniiiinni non rcliqnit cliain Et exsuriiciis tummus sacerdos in mcdium inlerro- ,
cuiii limere!. Quud eiiini tiinet , naturx esl qiind yavit Jesum dicens : Aun respondes quidquain ad ea
;
scqiiiuir, dcvotinnis ;
qiiod ncgal, obreptionis ;
quod quic libi objduntur ab /lis? llle aulem tacebat, ei nihit
pffiiiilct, fidei. Aliter : qiind ad passioncm cumdem respuiidit. Ira pneceps et imjiaiieiis noi inveiiiens
Diiiiiinum a lonê seqiiiliir Pctriis , siguiliciibal caliiiiiiiix lucaiii, cxcuiit de suliu poiiiilicciii, iit iii-
Ecclcsiam scculiirani quidem , lioc est iinliaiiirain s:iiiiniii inciilis iiiutii curpuris deinnnstrarct. Qu.tniu
passioiiem Dnmiiii, sed longe dilferenlcr. Ecclcsia pliis. J<!sus taccbat nd iiidiguos rcsponsione sua lalsos
piiim pro se paiilui, at ille pro Ecclesia. lesics et saccjdolcs iinplus, tanlo nvigis poiitHex ,
El sedcbiit cuih miiiitlris , el calefacicbal se ad fiirure supcralus, cum ad rcspondendum provocal,

igneni. E^t dilccliunis ignis, est et cupidilaii.^. De ut ex qiialibet occa>iniic sernionis locuiii inveniai
lioc d cilur ; Iijnein veni miltere m lenam, ct quid vo!o accusandi. Mliiluniinus Jesiis taccl. Scicbal enini,
iiiti iil nrileai (Lnc. .\ii)' De illo autc.m : Omncs ailul- (jii.isi Ueiis ,
quidquid respondissei . torquciiduiii ad
leranfes , veliil rliliiinns corda eorum (Ose. vii). Ibti; caluir.!iiani.

m IN MARC! EVANCELIUM F.XPOSITIO. — LID. IV. 28i
Uursnm sniimiiis sacerJos inienogabai \ eitin, et dicil Miqiie iiritaiur OiOproiiriis. Velavcrunt autcm raciem
ei Th : CA Jsiv^ /S/i«j Dci bcnedicli. Jcsus aulem
«.•• cjus, iion utcnrum ille scclera iion vidcai. sed ut a
dixil illi : Ego sitm. Iii Malili.io sciiplniii cs( q>i'<(l scipsis, sicut qiioiidam M.iysi receruiil, gratiam cogni -
iiilerr (;:iiili ol iiiljnr.iiiii si- p 'iitifici si c^solClirisliis, liniiis cjus absconilant. Si cniin credereiil Moy-i,
resp iiidii :
7"« dixini (Mol li. xxvi). Prn iino lU:irciis crc.lerpnt forsitaii el Doinino. Quod velniiienliim
posiiil : liijo sH"i. ul , videiicel, nsleiidcret t.iiiluiii usqiie liodie inanel supcr cor eorum non revelatuin.
valore iinoil ei ilicil Jesiis : Tu dixisli, qiiaiiUim si Nobis auicin in Cliristiim credentibiis ablatiim est.
diccrel : Kg« su ii. Neqiie eiiini frusira eo moricnte veluin leinpli scis-
El videbiiis rnium liowinis a dexlris sidenlem vir- sniii est mediuin, et ea qu.r. lolo legis lcinpore lalue-
liilis, el lenientem cum nubibus cwli. Si ergo lilii iil laiil, el abscoiidita carnali Israel fuerant, Novi Testa-
ClirisU), Jud.ee, p:.g.ine, el lijjreticf , coiileiiiplu?, niciili culioribus sunt paleracia sancla sancioruin
infinnitas cl crux coiiliiiiieli:i eitl, viJc i|iiia por lixc arcan:f. Quod vero dicunt ei : Propheliza , et jiixia
Fiiiu^ lioininis ad ilexêr un Dei pjlris ses:;urus , el alios c.angelisias ; Propheliza qiiis esl qui te percut'
01 partii Virginis lionio n.itns, in sui coeli ciiiii iiubi- iit ; quasi iii coniumeliam raciiint cjus, qui se a po-
bus esl ni;ijesl:ile venliirns. Unde ct Apnslolu';, cum piilis piopbciani volucrit liaberi. Sed ipso dispen-
cnicis alijcc a dcs«rip5isscl, diceiis qiio.l ftMini/iaril " santc qiix palitiir, oiniiia pro nubis riiint, sicul Pelrtis
leipsum , fnclus obediens , vsque ad nwrleiii, mortctn boitatur : Clirisio iii carne passo nos eadem rogila-
autcin crucis , adjiinxil aii] ic ail : Vroptcr i/uod el liiine ariiicniur, atque ad loleranda pro iiumine fjus
Dcus illuin exaltavit, el donavit illi noinen quod ett irrisionum opprobri.i prxpareiniit'.
luper omiie nomen , ut in uomine Jcsu omne genu Et cum essel Pelrus in atrio deorsum , vciiit una ex
(leetalur, cieSesiiim, teirestrium el iiifcrnornm, cl oiiniis aiicillis suin.iii saccrdolis. Et ciiin vidisset Pctrumcale-
lingua canliteatur quia Jetus Chrislus in gloiia esl Uei facicnlem sc, aspiciens iHum ait : Et ta cum Jcsa Na-
Palris {Philipp. iii. zareno eras , elc. Quid sibi viilt quoil priina euin
Siimmus autem sacerdos scindens v.stimenla iua ail prodil ancilla , ciim viri utiquc magis ciini potuerint
Quid alhuc desideramuslestei? .iudiîis blasphemiam. recogiioscere? nisi ul et iste sexus peccasse in ne-
Qiiani ile soiio sacerdot.ili furur uxcu-sciat, eiideiii eeiii noiiiiiii viJcrctur et islo scxns redimerciur, pcr
rabies ad bcindeiid.is vcsiis provocit. Sciiidit vesii- Duiiiiiii passinncin. El ideo iimlicr resurrevlioiiis ac-
nieiila siia, ul oslciid:it Jiiil:eus saccrdoialeiii ^loriaiii tipii priinii niysierium, et inandata cusiodii ut veie-
pcrdidisse, et vacuaiii scdein babcro punlilicis Scd rcm prxvaric:iiionis ob ileret erroreni.
et con.ûeiudiiiis Judaica; esi , cuin aliqiiid blaspliu- Et exivit forns anle alriuin , ct gallus cantavil. Dc
nilx et quasi toiitra I)L'um audicriiii, scind. re vesli- boc g.illi cantu cacieri evaiigelisix tacciii, iion tameii
nicniasui.Quod F'auluinquo:|uei'tCariiabam, qiiaiidu r.iclum essc ncgant , sicut et niulln alia alii silcnlio
III Lycaoiiia Jcoruiu cullu lionorabantur, rccisse le- prxlereuiii, qux alii narrant.
giiMus. Ilcrodes aulcm qiii.i non dcdil linnorein Di- >, Rursus aiilem cum vidtssel illnin aiicilla, cxpil d.ce-
scd acquicvil ininiolerato favoii populi , siaiiii :>li re circumstantibus : Qiiia hic cx illis esl. Al ille ilerum
aiiêl 1 lercussus csl. .'Vtliore auleni mysierio raclii.n iicrj.ivii. %)n liic e:idcm qii.* priiis aceusabai , illa
esi ut in pnssione Doniini pcniirex Judicoruiii siia esê crcileiiila csi. Dicii niinr|ue .Maitlijcus apertis-
ipsc vestimeiita disciderit, cum lunica Dumini , i:ec siine : Exeunie illo januant , vidit eum alia , el ait iii
ali ipsis qui euin crucili\ere niililibui sciiidi |ioiiie- qiii craiil ibi (.f/iifl/i. xxvi), elc. In bac auteni nega-
ril. Kigurabalur eniin qund saccrduliuiii JuiKeoriini l'uiic 1'clri disciiniis n >ii snlum abnegari Clirisliim
prosccleribus ipsoium pa.ililiciiin esset siindciiduiu, ab co ipii dicit cum iioii csse Cliristiiiii , scd ab ilto
et a sux siaiu ii:iegriiali$ omiiimodis sulvcnduni cliam i|ui, cuin sit, negat se c^se Cliristiaiiiim. Do-
sulidiias verosanclxuniversalis Eccb:si:c, qux veslis niiiiiis auiein iion aii Petro : discipulum ineum le
sui Kedempioris solct Appellari , nunrjuam valcat negabis, sed : ile negabis. Ncgavit ergu ipsum , cum
disrnnipi. Qiiiii potius et si Jud.'ei , si gcnliles, si se neg:nil ejus essc disci;iulum.
f.
Iia:rciici, si inali calliolici liu.iiilitaiem Diimiiii Salva- El pcst pusillum, rursui quiasta'anl dicebiinl Pe-
luris cuiiteinnant, cjiis lamen usquc ad cnnsumma- iro : Vere lu <x illis es. Nn.n el C.ilila-us cs. Nin qiioJ
tioiieni gjeculi, iii illis quos f.iris elecilonis inveneiii, alia lingua Galilxi qii.iiii JeroDolyuiilx loquereiitur.
iiiviulata i-it permansur.i caslitas. qui utriquc fuei int llebiai , scd qiiod unaquaque pro-
F.l coeperunl ijuidam conspuere euin, et velare [aciem vincia et regio suas liabeat proprietaics , ac venia-
ejiii, et colaphis eum cadere, ct dicere ei : PiopUetiia. ciiluni loipiendi sunum viiarc non possit. (Jiide iii
Et miiiisiri alapis euin ccedebanl. Iinplela esl buc loco Actibus apustolorim , ciiin ii qiiibusSpiriius sancius
propbelia qux a t : Dcdi maxiHas nieas alapis, cl fa- insedcral, omniuir Kcntium lingnis loqncrciitnr, in-
ciem meam non itve ti a confusione sputorum (Isai. l). ter alios qui dc diversis niundi plagis advenerant
l?cil qui lunc cjcsus csl culapbis sivc alapis Juila'o- cliaiii illi qiii liabilib^mt Judxani ilixisse rereruiiturr
ruin, cêditur eiiam nuoc blaspliciuiis ralsoruiii Cbii- Nonne ccce omnes isti qui loquunlur, Galilxi sunlf
sliuiinrum. Et qunmodo nos audivimus unusqiii.^que linguam no-

l,Mii niiic coiispulus esl salivi» iiiliileliuin, nnnc stram in qua nati sumus {Act. ii)? Kl Pclnis fratribus
>!:'. |iic vesaiiis iio:iiiiie teiiiis rileliiiiii cvlionorjliir loqneiis iii Jerusalem ; Et notum, iiiquii, ('letum est
:
28r> RKD.-E VENERAniLlS OPP. PARS 11 Si;CT. I. — F.XIXETICA CE.NUIW. 2SJ
viiriibiii liabitantibui in }eiHSnlem, iia ul aiipetlr.rdur A diiiiitlcrrlur a prjcsidrt , cl criicis irililas dilTor-
ugcT ilk linjua eorumfIacel(lama{Art. i). Qiiar.' liii- icliir.
f;iia cnnini, iiisi qiiia icleni nonien aliler illi, hnc e>t PcilificM auiem concilaverunt turbnin ut mngit liar-
Jcrosolyina:, alitcr sonabanl G.iliUfi? rn'am diinillerel eis. Ilaercl Jiiibis usque liodic siia
Ille aiitem coepitanalliemnlizare rl jiirare : Qiiiane- pelilio, quam hinlo labore impetruruul. Qnnd eniiii
tcie liemiiiem istum qiiem ilicitis. Et Hatim iteruin cjn//HS daia sibi optione, pro Jesn laironein ,
pro Salvaiore
tanlavit. Solel Scripliira sacramenliim caiisarinn per inirrfecliireni , pro dalore vil:B elegermit adenipio-
Etaliiiii dcsignare leinporiim. Unile Petrus, (]iii ineilia "cin, merilo s:il;ilem perdiileriinl et vitaui , et lalro-
nocte ncgavit, ad galli canium poeniiiiii. Qiii ctiain ciniis scsc .ic scditionibus in t;inluin snbdiilerunt, ut
pnsi r>;-iirrccii'>neni noinini diurna stib luie illnm et patri;im rc^nuinqnc sunni, qiiod plus Cliiistn auia-
quen» tertio ncgavcrai icriio icque sc aniare profcs- vcre, pcrdideriiit, et li:iclcniis eim qinm veiididcre
sus csl. Qnia niniiriini qiiotl in loncliris «Ijlivionis sive aiiiinae iîvc corporis libenateni reclpere nnn
erravit, et s|icrat» jain lucis rcinciiioralione cor- miTucrinl.
rcxit, et rjiisiicin verae lucis ailepla pnvseniia pleiic Pilatus aiiiem ilerum rcspondens ait ilUt : Qiiiil crgo
lolnm i]iiidi|iii(l nniaverat ercxii. Ilnnc opiiior gal- vuliis ut jaciain regi Judroruin? At illi iteruin clama-
lum aliqiicm doclorum inlelligciijum , ipii nos ja- B ti6'iH;i/ ; Crvcifige cum. Pitaius vero ilicebat eit : QuiJ
cenics exciians , et somnolenios iiiciepans ilicat :
eniin inali (ecii 1 .Mullas libitrandi Salvatorcin Pilatns
Evigdale, jusli.et iiolite percarc. occ:isiiMics deJit : priiniim latrdnem justo conferens,
El recordalut at Vetius «erbi qiioit dixerat ei Jesus d.iiide infcrcas : Qiiirf ecqn vuliii , u( (acium leijx Jii-
Priutquam gallus cantet mc negabis. Et cwpil

bis , ler diCivKin ? Cuiiique rcspuudcrciit Cruci/igalur , noii
/leie. Qiiam nociva pravorum coDoqma? Pclnis i(isc siaiim ncquievit , sed, jiixta giiggcstionein UKoris,
inicr infiileles vcl liomiiiem »e nnsê ncgnvit qnein qna; m:indavcr:il ci, ul Malllixus scriliit : :\i7ii/ libi
iiiter eoniiiscipnlos jani Dei Filiiim (iier;it confe-siis. et justo illi {Hatili. xxvii), ipse scrioqne [Al. quoquc]
Scd ncc iii airio Caiplnc rciciiius poterat .igcrc poe- rcspnndciis : Qu'd enim, ail, mati [ecit ? Hoc dicendo
nilentiam. Egre<litiir foras , ut alii iiarraiil cvangc- Pilaiiis absolvii Jesnni.
lisix, qu.ilciius, ab iiiipioriuii concilio secrctiis, snr- Al illi nmjis ctumabaiit : Crueifige euin. Ul im|ilc-
dcs |<aviJ.u iicgaiionis libcris flclibns abluat. ri'tiir qiiiid iii vigfsimo prinio psaliiio dixerat : Cir-
cuindeilerunt me cnncs mutii,congrequliomalignnnliuin
CAPUT XV. obseilit me {Psnl. xxi); cl illiid Jciemi;c : Factu eti
£( confestim consilium lacienlet mane siimmi saccr-

f,
milii liirredilas mea S'cul leo in tiliin, dederunt tuiieir
dolcs cum seiiiorihus ct scribis et univcrso concilio, me voeem siiain (Jerein. xii). Isaln quoqne iii hac seu-
vincienles Jesum tluxeruiit et iradiilinuiil PHato. Non tciilia congrui ntc : El cxspcclavi nl facerent judi-
Rohiin ail Pilutuni, scd btiaiii :ul llerolem iln^tiis cs<, cinm, reccrunt aiiiein Iniquitatem el non jusiitiain,
iil iileiqiic Diiniino illinleiet. Ctceriic soliiciliiilincin seil (•biiiioreni {hai. v ).
sacerdolnm in malo. Tula nocte vigilavcnint iil lni- Pilaliis aulem volens popule salisfacere, dimisit itlis
micidiuni facercnl , ei vinciiim tradiilcrunt Pilalo. B-irrnbam cl Irndidit Je um jlaqeUis ccesuni, ut eruci-
Habebanl ciiim liiiiic inoiem, ut qncin adjuilicjsseiit figereliir. Jcsus .lulciii llagcllatiis nun ab alin, quain
iiiorti, lig.iliiin jndici lr.iilci'ciil. AlUnicii nouiniinin ali i|te0 Pilatoiiitclligendiis csl. Srribil namqueapcr-
qiiod iiuii tiiiic primuin llgaverunl onni , bcd iiinx le Juannes : Clainaiierunt rursiim omnes dirciite.i : Son
cnniprcbensuiii noite iii linrln, ul Jo:iiines dccl.i- liiinc, scd lltirrnbain.Erat autein liarrabas latre. Tuiic
rat , llgaverunt, el sic addnxeriint cuin ad Aiiii:im erijo apprelicndil Pilatus Jcsnm cl ftageltavit ( Joun.
priiuuin. xviii). Ac dciiide siibjiingit : El tuililet plecienlcs
El interrogavit cuin Pilalus : Tu es rex Judicorum ? coronam ile spinis, imposuerunl capiti cjus, etc. (Jean.
Pilato niliil aliud criniiiiis inlcrrog:inie nisi uiruni rcx xixj. Qiiod quiilem idco rccissc atqueideo credcndns
Juila'Oruni sil, arûuiilur impietuiis Juilai, qinKi nc Q cst niilililiiis cuin illiidciidnm tradidisse, ut saliaii
falso quidciii invcnire poluerinlquod objicerenl Sal- pceiiis ct oppiobriis ejiis, nioricni ejiis ulirn siiire
valori. dcsistrrcnt. Iloc auicni furtnm esi ut quia scripiuni
Al ilte respnndens ail illi : Tu dicis. Sic responilil crat : MnUa (laijella peccatoriim (Ptal. kui), illo ila-
ul el veruiii diccrci, ct scrino ejus caluinnix non p.i- gellaio, iios a vciberibus liberaiemur, dicente Scri-
teret. El alteiidc <|iiod Pihilo, qui invilus Iricb.it piura : Enqe.ttum non appTnpiiiq abit tabernacnto tuo
scnicniiam, aliqii:i ia pirie respoinlerit, saccrdoii- (Psnl. xc).
bus antcm ei piincipibus respoi;dcre iiolueril, iiidi- lUiliiet iiu'e:n duxer::nl em in atriiim pratorii, et
gnosqiie sun sermoiie judicarit. ciiivocanl talani coliortem , el induunt eum p irpiira, el
Pilatus auleni rursus interroqavil euni diceus : A'o'i iiiponuiit ei p'eclenles spiiieam coronam , et coepenmt
rcspundes qnidquam ? Vide iu quniiiis tr aecusaiit. Jc- salr.tareenni : AvCfiei JudKornm. Milites quiilciii qiiod
sus autem aniiilius niliil ic.s;)«n(/i(. Klliniciis qnidrni rcx Jiiil,i«irii;ii Idcral aiqicli ilus, et boc ci scrilci) ct
cst qiii conileiiiiia! Jcsuin , sc:l c:iiis:iin rcfcrl in po- saccnlolis criiiicn objcccranl, quod sibi in populo
puliini Judxoruin : Vide in qitantis tc cccutant. Jcsus Isracliiicousnrparel iiiiperiniii, illudeules boclaciuiit,
iiiilcm iiiliil respondcre volnii, ne crinicn diluons lU iitui.ilniii piisliiiis vcslibus iiiduant piirpun, qu.t
I
SS3 IN MARCI EVANGF.MIIM KXP03ITI0. — LIC. IV. 280
reges vnleres utebaiiliir, ul pro iliadeiiiatc iinpo- , \ t;iirisli Pciis, capiit cjiis pcrruliuiil qiii ciini Dcniii
iiant ei coriiiiaiii spiii ain, pro sceplro rcg:i!i dc.nl esse vcrtim ilenegant. Et quia per arundineni scri-
calaiiium , iil M.iiilixii; scribil , ot nJorcnt qmsi pinn .soiet cnnfici, qu:isi arundine cipul Clirisli fe-
regem. Nos auliMii oiiiuia lix'c iiilcllig^niiis niysticc. liiiiit , qiii, diviniiati illius coiiiradiccnlcs, errnrcm
Quooioilo eiiim ("alplns ilixit : Oporict iinum /lonii- stiiim coiifirmare aut torilaie satr:ii Scripiure co-
nem mori pro ninnihns [Joan. xviii) , nesciens qiid <li- iiaiiiiir. Siiiiiint iii facicm ejus, qiii ejus prjcsentiam
eeret (Luc. ix); et isiiijuoilcutiqiie feccriini, licet .ilia gr:ili3e verbis eKseciaiidis ex iiilcrii:c c.vca' iiienlis
memc fi^ceriiit, laincn iioliis qiii crciliTnits sacnnienta iiisania conceplis rcspiiunl, et Jesuin Cliri^tuiii in
tribiiel>:iiil. Noiamluiii aulcm qimJ pro poqiiod Mar- cariie vriiissc ileiiegaiii.
cus ai( : lit inrJnvnt cnmpiirimrn, Mailli.if'ii'iili posuil: Ft qiiiJi^m milites enin , qiiasi qiii Deum se ipse
El exiienle$eiim,chlamii'leni corcincam circumi.tl runl falsodixisscl, illiiJenlcs aJorabaMl. Sed 51111I hoilie,
ei {Maiili. xxvii). llii intclliiîliir ipiod MiltliaMis ait : qiiod e>t gr:ivioris vesaiii:^, qui cimi ccrla lide ul
Clilaniyilem coccinenm circuniclederunt ei, lioc Marciis Deninveiuin adoranl, sc<l pervcrsis actibusniox ver-
dlxiisc, liiJutum purpnra. Pro regia cuim purpiira ba cjiis qiia.',i fabulosa despi."iiiut , ac proniissa regui
clilaiiiysillacoccinca illiiilcnlilinsadliibiljeral, et esi illius lemporalibus illecebris loiige postpoiiiinl.
rubra iju»?dam purpiira coccu sitnilliina, Pjtesl eliam " lil educunl illuin ul crucifigerenl eum. K/ (ingnria-
fieri ut puipuiaii) eiiaiii Marcus coinmcinoraveril, vcrinit prictereimlem ijuemiiidin Simonein Cyrenanm,
qiiain cblamys balêbat, qiiainvis esset cnccinea. Vinienlein de villn. palre.n Alexaidri el ltiifi,utlol-
Mysiicc ergo iii piirpiira qiia inclutiis csl Dominiis, lerel crucein ejus. Ma^n.c tiincopiniuuis fni s •
Siuioii
ipsa cjiis ciro qiiaiii psssiniiilius nbjecit, iiisiiiualur. iste viJeiur, ciim lili! qiioqu.^ cjiis quasi jum iio:i oiti-
Ke qua pr:v'nii-sa dixcrat piopli 'lia : Quare crgn r«- nibits dcsijjiicntiir cx noiiiine. .Scd cavcniluin ne ciii
bmm e$t indiiment m luiim , et vestiiiienta lua qiasi viJeatnr cuntrariuin ,

quoJ Jnauncs scribil , ipsiiiii
calcantiuin in torculari {hai. LXiii}? In coroiia vero Diimiiimn sibi crucem portassc ; cTleri vero evan-
«jiiain p<irtabaiS|iiiiM, iiiisiraniiii susccplio pcccalo- pchsirc liuiie Siiiioneiii Cyrc xuiiicun li.ijiila^se rc-
riim, pro qua morlalis licri dig";itiis c^t, nsloiidllur. f; riint.
Juxtaqiiod pr.i cur.sor ipsiiis lcsliinoiiiMin ci peiliibeiis Priiiio naniqitca Doiiiiiio portala , ac deiiiJe Siino-
alt : EcccaguiisDei, qui UiHit peccalnmundi {Joan. i). lii, qiiem exeuntes furte obvium liabueiunt, porlaii-
Namqiicspiiiasinsigniricuioiiepcccatoruin ponisoliTe daimposila est. Etlioc congruosatis ordiiie mysterii.
tesialur ipse Doniiiius . qui protoplaslo in pcccaliim Qiiia nimiruin ipse passus esl pro nobis , retimiuens
prolapso dii ebal : Terra lua tpinas et iribuloi ijcrmi- tiobis exemplum, ul sequamnr vesligiu ejiis.
nabil tibi {Gcn. iii). Qiiud esl aperlediccre : Coiiscien- Et quia Simon isie non Jerosulyinita, sed Cyre-
lia tiia piiin liones libi et .iculeos villoiuiii (irocre:'.re nxus esse perbibetur (Cyrene etiiin Libyjg civitas
non desistel. Quod vcro, joxta F.vangeliuin Lucae, Do- est, ulin Aclibiis apostoloruin legiinus), recle per eiiin
minns apud llerodem alba vesic tiiduiiur, in cicicris pnpuli gentiuni designaniiir, qiii quuniiam peregriiii
vero evaiigelisiis aniililtbus Pilati sub coccinco sivc et liospiies tesiameiuorum , ntinc obediendo cives
purptircobabiiu illiisus essc perbibeliir, collata uira- 6unt etdomestici Dei, ei, sicut alibi dit iiur, //(rr«-
quen3rr:ilione, iii uno iiiiioeenlia cl caslilas assiim- des qitideni Dci, cohwredes nulem Chiisli (Hom. viii).
plxbuniaiiitalis, inaltcio aiitcm verilas passioiiid per lliide apteSiinon otcJiVn», Cjrene, bares iiiterpre-
quain ad gloriam rcgiii inimortaiis essel perventu- lalur. Nec prseiercundum qm d idcin Sinion de vil-
rus, exprimiinr. S cul eiiiin purpura colortin san- la vcnisse rcieitnr. Villa eiiiin Crcce jrayoj dicllur.
guinis, qui pro oobis elTiisus cst, imitalur, ita ct lia- Unde paganos appellamus eos qitos :i civiiaie Dei
bilus rcgni qiiod post passiunein intravit iiobisqiii: alieiios, ci qiiasi urbanaeconversaiioiiis viJemws esse
inirandiim paiescit, insiniiat. Vcrum qiiia ilicii Apo- experies. Sed de pago Siinon egrediens crncem por-
sto'us : Qiiotquot eniin in ClirislQ bapliiaii atis, Cliri- tal posl Jesuin, cuin popiilus natiomnn, pag.iiiis rili-
$titm indiiistis {Caltii. iii); et Isaias Doniiiio de ele- bus derelictis, vestigi domiiiica! passioiiis obedier.-
j) 1
ciis omiiibus : Uis, iiiquil, velut ernamenlo vestieris tcr ampleciiiiir,

{Isiii. xiL ), potc^l iii lioc ulroque Domiiii liabitu El perducunt iltum in Colgolha locuni, quod esl in-
iiiimicoruin quidem senicntia probroso , sed ipsliis terpretatum , Calvarice locus. Extra urbis porlaiii !u-
Ddniini electione gloi iosissimo, oiunis elecioruin cjus ca sunt in qiiibus Iruncantur cipita dainnatorum , el
Miullitiido, quje in martyres venerandos, cl cacterani C:ilvari;e , id csl, decollatorum sunipscre numen.
adilium plcbem dislingititur , aplissime desigiiari. Propterea aiitem ibi cruciflxus esl Dominiis, ul ubi
Alba eleuiin veste induitur, riiin mimda jusloriiiii prius crat area damnatorum , crigereniur vexilla
confcssioiie circunidalur.
niarlyrii.
Purpura sive cocco vcstitiir , ciim iii iriuiuplio vi- Kt qiiomodo pro nobis malcJicI-nn criicis racluin
ctoriosorura niarlyriim glorialur. rsi, et flagellatus el cruciflxus ; sic pro omniuiu sa-
Et perculiebaiil capul cjus aritndiiie et conspucbanl
,
lutc qnasi noxius inter noxios crucirig°iur.
eum. Ki pon-nies {lenun adorabunt euni. Ibec liiiicre- Hl dabanl ei bibcre inyrrhnluin vinitm , cl non acce
ceicmitiics 1'ilati, ha-c itsquc liodic ficniiii lixrcli'i
pil. Deus loquilur ad J rufalcm : Ego le planlavi vi-
et pagaiii, milltes iitique diaboli. Quia eniin capiii iicam meam veram ; quomodo facia e% in amari(u(fiii<;
2S7 BEDyE VEMlUAUILIS OrP. PAP.S II . SECT. I. — EXEGETICA GENUINA. 288
vUi$ alienayJfrem. u)1 Aman vltis :\iii rum viiiiini A luiiganiines diciiiitiir qiiiloleraiil. rrofuuduiii aiiiuin,
fccil : qimd propinatur Duniino Jcsii , «l implealiir quod terrae infixum est, secreluni safrauienli pr.!'-
qiiod scripliiiii csl : DeJeruul in cibum nieiiin (el, et ri;ural. Iiecordaris, nisi fallur, qiiod verba Aposloli
in liti men potaveruiil me ncelo (Psi/. lwiii). Qiiid in isia designationc cnicis expcdiaiiliir , ulii ait.°
auleni Jiriliir : F.l non accepit, vcl sociiintiim M.il- In chariiate ra Hcali cl fundati, ul possilis comprehen-
tlixiim : Cuin giistasset, twluit bibere (Mnlth. xxvii), deie cum emnihns sanciis quai iil lungitrdo, latiludo,
liocinilical, qiioil gusiavoril qnidem pro iiobis inortis atliludo, ei profunduin {Ephes. iii).
ainariiiidiiicm, sed tcriia die rcsiirre\il. Eral autem hora letua, et crucijixeruiil eiim. Sunt
QiioJ ciiim ail Marcus : noii accepit , intelliijitur : qiii arbilreiilur bora i|iiidcin tertia Doiiiinuiii cruci-
non accopil ut liiberel. Custavil aiitcin, sicut Mal- liMiin, a sexta aulein liora tenebras facias iisqie ad
llixus icsiis cst, 1)1, quod idem Matiliûs ait, ISoluit iioiiaiii, iit consuiiipUe intelliânliir Ires linrie, ex
bibere, lioc M.ircus dixeril Non accepit, larueril aii quo crucilixus cst, usqiic ad tenebras faclas. El pos-
lemquiid gustaveril. Sed ct lioc qund .lit Marcus, sel quidein lioc rcclissinie intelligi, iii>i Joinnes di-
Myrrhatum vinum, iiilelli;>'iidiiin esl MaliliXiiisi diceret bora quasi sexla Pilatinn sedisse pro Iribunali
iiisse ciiiJi felie niislum (Mafh. xxvii). l-\'l fiuippe in loco qui dicitur Lithonroios , llebruice auleni Gab-
pro amnriiudine posiiit. Ei inyirli.iium viiiinn :im.i- ^ biillin {Joan. xix). Sequilur enim : Purnsceve pnschce
rissimum est, quaiiquaui (icri pnssit ut et (elle ci liora qiiiisi scxla. Et dicil Judwi$ : Ecce rex vcster, ctc.
niyrrlia viiiiim amarissiniiiiu reddelur. Si ergo liora quasi se\ta Pilalo sedeiite pru iribunali
Et crucifigentft eum, diviserunl tesliinenta ejus, mit- tr.idiius cstcrucifigeiidus Jud:eis, i|uomiido liiira ler-
Itntessoricm supcreis, quisqiiiJ tollerel. Ilxc Jti.iiiiies tia cnirifixiis cst, sicit vcrha Marci non intelligciilcs
cvaiigrli.cta plcniiis cxponit : qiiod scilicel inililes qiiid iKi piilaver.ml? Jani cor.e dixcral Mirciis ; Et
CXlera in qiiatuor parles, jiixla suiini nuineruin, di- cruci/iriinles eum, diviserunl vcslimcnta ejus. Si ergo
videotcs, du tunica ,
qux iiiconsulilis eral desupcr eis rci gcsH' lempiis vnliiii coinmemoiarc, sufficere'
conlexla pcr totum, soriem miseriiit. diccre : Eral aulem hora lerlia; utqnij adjunxil : Et
Qiiadripertila autcm vestis Domini quadripeni- crucifixirunt euin, iiisi qiiia vi>luitnli'|iiid recapitul.in-
l.im cj is (iguravii Ecclosiam . loio scilicet oibe ('|iii do sigiiilicare, qund qMX'si'uiii iincnireliir , cm»
qiiatiior |iariibus cnnsiat) leriaruni dilTusain, ei <im- Sciiptnra ipsa illis le np Tibiis legcretur, quibus uni-
nibiis eisdcm parlibus rfi|ii:ilitcr, id est, foncdrdiler versx Ecdesiic ni)liiiii cr.it qii.i liora Diiiiiinus ligna
dislrlliiilam. Tuiiica vero illa soriita omniu^n p.iitiiim suspeiisus esi, unJe posset liujus vel error corrigi,
sighilic.itnniiatcm, qiur cliaiit.nis viiiculo cont netiir.
P vel meidacium refnlari? Sed qiiia scicbat a mililibus
Si ciiiiii cli.iriias juxla Apostolnm , ei supireminen- Doiniiiuin crucifixtim iiuii a Jnd cis, ocrulte oslen
liorom liabel vi.un, ei su|iei'cininet scientiaB , et sn- dore voluit cos iiiagis (Tucilixisse qiii clamavertint
per oniiiia pixccplu csl, nicrilo veslis i|ii.i sigiiiiica- tit crucifigcrc ui ,
qiiain illnS qiii iniiiistcrium princi-
lur desiipcr rnnlcxla piT ihi^lnr. Iiisiirle aul- in qnid pi siio scriiiuluiii siinni orriciiim pr%bueriiiil. Iiiielli
nisi giaiia Dei coiniiiendiii:) esi? Sic qiiip;ie in ii:io gilur ergo fiiissc liora lerii.n cuni damaverunt Judjci
ad oiiincs pervciiil, ciiiii sors oinnilius pl icnil, qui.i III Doiiiirius crucifigerelur. Etvi racissinicdenionslra-
ct Di'i graii.i iii uitiiate ad umnes pervcnii. Etciini tur lunc eos crucifixissc qiiando claiTiaveriinl, ma-
sors niiiiiiiir, non personr ciijiiiicunTuc vel inoriii--, xime quia nnlcb.Tni videri se hoc fecissc, ct propter-
sed iiccullo Dci juilicio erediinr. [il qiiij, sicnl d ril ea eum Pilato Iradidi rant , quod conim verha salls
Apostolus, tii'(iij homo nosler iimul nffuxui est cnici indicanl secuiiduin Joannein. Qnod ergn inaximc vidc-
cum illo, ul eiucnetur coi pus pcf. fl;/,u< ultra non sciri focisse nolelianl . Iiuc ens liora lcrii.i feiisse Mar-
viamut peccaio {Unm. vi) ,
qiiandiu id agunl opcra cus oslendii, verissinicindlcans magis fuissc Doniiiii
noslra, ut cvacuetur cnriius peccali, ct quandiu ex- nccilricein liiiguaiu Jud.eoriim quani miliium inanus.
lerior liomn corniiii|iiliir , ul inlerior renovcuir dn Et erat titulni causx ejus iiiscriplut : Hcx Judivo-
die in dieiii, teinpiis est cnicis. Iljcc sunt cti:iiii n r"i«. Tilulus posilus siipra crucem ejiis in quo scri-
bona opera quidcin, lanicn adliuc laborios.i, qunniin piiim erat : Rcx JuJaôruin, illiid ostendit, qiiod ncc
mcrces rcqiiies est. Sed ideo diciiur , Spe gauikii- rici iJciido elficcre potiicriiiit, ut cum regcm iioii lia-
les { [iem. xii), ut requicm fnluiam cniii liilnrilate I.oreiit qiii eis iiiaiiifcslissiiiia cl ciniiienlissiina po-
jn labuiibus opcrtniur. Ilaiit liilaiiialein sigiiidiat tcsiale sccundum sui opcra reddiliinis est. Unde iii
crucis laliludii in ir.insverso ligno iibi (iguntiir ini- psaliiio caiiitiir : Eijo aulem constiiulus snm rex ab co
iius. Per inanus cniin opera inielligiinus, piT biitii- sujicf Sion, moiilem sancliim ejns (Psal. ii). Qili Dpte
dincm liilarilatcm nperanlis, quia irislilia lacit .-n- eliain qiioniam rcx simul et ponlifox est, cuin cxi-
gusiias. Per alllludiiieinaiilem, ciii caput adjiiiii;liiir, iiiinni Palri siix caniis hosliani in allari cnicis ofTer-
exspect.ilio reliibulionis de sublimi jusliiia Uei qiii ie<, icgs qijoqiie qua prjedilus eral digiii'.ite , liliito
rcddcl unicuifiue sccuiidum opcra sua {Matth. xvi), pncleiiilil, ul cuiiciis legcre, lioc cst aiulire et crc-
tiis quidem scciiii Jiiiii (ulcranliain boiii operis, glo- dcrc vo'ciitilius insinuaret qnoJ per crucis palibuluiii
riaro ct hunorcm, et incorrupiionein qu.irentibus vi- nun periiideril suuin , sed conliruiarit potiiis et cor-
tain xtcrnaiii. Iiflqiiceiiam longitudu.qua totum cor- roboraiit iiii|icrium.
piis e.\teiutitur ,
ips.im loler.inii.iin sigiiirical, iinde Ei cuiiKO cntiifiguiit iuos ititrones, vnum a dcxtiis.
1
280 IN MAUCl EVANGELIUM EXPOSITIO. — LID. IV. 200
tiaiiuma sinhlii^ cjnv Lnlroiius '|iii cuni Doiiiino A f^liribtiani, illi rguiJem i|<ii lirla iiiciue iloiiiinic.');
siiiu iiiiic iiiile ciueilixi , siîiilicaiii eos qiii sub ride passlonis sacrainenla gfStanl , ad prxsciilis viui:
ei coiifessioiie Clirisii vel .isoiiern mariyrii, vcl gaudia cupiiint libcraii .1 Ooiiiin». Al qui siiiiplici
quenilibel contincnlix arctioris inslitula sulieunt. inlentione cum Apnstoln non gl^riuntir, nisi in
Scd qiiicunque lixc |iro a::erii.i suluni riricslique criice Doniini nosiri, iia potius a pis^sciitibus aru-
gloria grrunl, lii proreclo dextri latronis meritn ac miiis (ipl iil erui, ut spii iiniii siiuiii in ni:inus sni
flile Jcsignanlur. Atqui iivu liiimana: laudis iiiluilii, coninicndeiit aucluris , uiiai|iie ci:ni ipsu regni roe*
scu qiialilicl miiius digiia iiiiciiiione miindo :ibre- lcstis desiilcrar.l csse pai'tici|ies. Uiide beiic ille, qiii
iiunli:iiil , iion inimerito bl:iS|ilii'nialoris ac sinistri lide diibla Diiminiim prccaliauir luiidltus cst con-
lairoihs inuiiteni iinitauiur et acuis. teniptiis a numiiin, iicque ulla respoiisione digniis
De qiiiUiis dicil Apuslnlus : Si iTadidero corfiui iiabiUis. At vcropicces lllius ,
qui xlcrinm a sesa-
vie.uin ut artlcam, si dedcro omnet facutlates meas in luteiii quîrebît, pla niox Doniiuus exaudiiione
cibos pauperiim, si al:a (iliira aut piclaiis opera fuce- susciperc diîialus est. Qnia ininirum, quicunque in
re, aul dona gr;.tia' spiriialis acre|)isse videar, churi- iribulalioiiibus piislti ieiiipor:illa laiiium a Duinlno
latem aulein iion habeam, niliil niilii prodcst (l Cor. solatla leqiiinint, teinpnralibus se pari;er cl xlern.s
Mii). Dcali auiem qni su.i proptcr Doiniiiuni, ct ^ g:uidiis piivanl. Qui auuin venciler boiia p:itrl,i;
propler Evangelium lelinqiiuni. Bcaii riui peisecu- cffilcstis sus|iraiii, ad bitc absque ulla dubielatc
lionem paliuntur propter jusiitiain ,
quoniuin ipsorum Clirislo miseraiile perveniunt.
esl regnum cceorum {Mutili. v). lil facla liora sexta, tenebree facia; tunt per totam
Siniililer el sunimi iac.rdotcs illudenles ad nlleru- tirrnm usque in lioram nouam. Ciarissimum miindi
/rum cuin scribis dicebniit ; Alios, etc. I^liaiii nulen- luincn retr:ikit radios suos, ne aut pendeiitein vide-
lcs connicniiir sciiba: el piintilices qnud alius salvns rrl Diiniiniini , ant Inipii blaspbemantes sua luce
feceril. Itaqiic vos \esira condeiiin:it senieniiq. Qni rrucrcnlur. Et iiniaiidiim ,
quod Domlnns .sexia
enlm alios snlvus fecii, ulique si vcllct, seipsum Imra , boc est, recesbiiro a ceniro inundi sole cru-
salvare polcrat. ciruus sit ; diluculo aulcm , Itoc rst, orienle j:iiii
Clirislusrex Is'ael dcseenttat nunc de cruce, ul vi- sule resurrectlonis sua; mysteriu celebrarit. Slalii
deainut et credamus. fr.iudulenla |iriiiniss!0. Qiiid rniin ti'nipiiris !.lgiiavil ,

quod cffectu operis exbi-
esi plus de criice adluic vivenieni destendcre, aiit l)"'!' Q"'a nioriuus est propter pcicata iiiistr:i , ct
e sepulcru moriiium icsurgerc? Surrcxit, el non resurrcxit propier jiisiilicauoiieni iioaiaui. N:uii et
credilis; erg» etiaiii si de crure de-^cciidcrit , siiiii- „ de Adam percante scnptum csl qiiod aud erll vocein
litcr iinn criduiis. Doinini Dei deambulaniis in paradiso iid auram post
El quicum eo ciucilixi eraal , coaviciabanlur ei. tiieridiem (Gen. 111). lôst meiidiem . neinpe liiclin:aa
Quomndo qiii cuin eo crucillxi eraiit conviciabaiilur Ince iidci ; ad auram vero, le rigesccn e lervore
ei, ijuandu qiiidem unus eoruiii conviciatus est, se- cli:irii.uis. Deambulans autcin audleb.ilur, i|uia ab
(iinduin Ltica: tcstimonium , allcr et «oinpesciiit iiiiiiuiie pcocaiiie rccesserai. Itatlonis erio , imo
cnm, bl iii Deiiiii cr<didit? nisi iiiiclUganius M.<1- divinx pieialis lu-du pusccbat ut cudein tciii|0ri$
ib:i um el Mai'iuiii, brevilcr persliiiigiiites, liwt luco articnl 1 quo tuiic Ad:i> prxvaiicanli occliiserat
pluralem numcruiii pio s.ngulari pnsuissc, sicui in iiuiic laironi Duminus pceniteiiti janunin paradisi
Epistola ad llibra:os legimus pliiialiier dictiiiii : reserarei , et qua liora primus Adam pcccanilo
Clauserunt oia leonum (Hebr. xi), cuin sulus Uan:el iiioriem luiic mundn invexerat , eailem bura secun-
si^nilicari intclll.iâlur. Et pluraliter dlcUim : Secii dus Adani inortem iiiorlendo destruercl.
tuut (Ib d.), cuin de siilu l^îia Iradalur. Qniil aulriii Lt lioia nona exclamavil Jesus voce magna, dicens :
usiiallus, verbi gralia, qnaiu ul dn:it aliqiis : Lt llcU, llctoi lama subactlieni, qued est inlerpretatnm,
nislici irlbi Insnliant, eli:iiii si nnus insullct ? 'Iiinc Deus meus , Deit meus , ui quid dereliquisli me ?
ciiiiii esset coiiirariuin i|uod Lucas dc nuu manire- r. rrliici|iio viêsiini priiiii ps.iliiii usus est. Illud qund
slavii, si il i dixissent amhos l.itruncs coiivicialus iii mrdio versiculi lcgltur : /irspice i/i nie , super-
Domiiio , riiiii nun pus;>cl siib iiiiiitiTu plnrali uniis fluiim >-9t. Legitur eiiiin in Ilebra;n, Dens nieus,
intelllgi. Cum vero dlcliiin esl lairones, vcl, qni cum Dcus iiieiis ,
quare ma dereliquisti? Ncc miieris vrr-
co crucifixi cranl, iiec add.lnm est ainbo, noii suluiii biiriim liuiiiililatem , i|ueriiiionias derelicti, ciiiii ,
si aiiibo fecisseiil posset Imc dici, scd eliain qina funiiaiii seivi sciens, scandaluin riucls vldras. Sirut
uiius hoc fcrii, polull usilato l<ii.'uliiiiils modu per eiiim esurire , et sillre , cl fjligari , nnn urant pni-
pluralcm iiuiiieruni slgiiilic:iii. Quod vcio Luca pria diviniialis, sed curporales passiunis, iia ct
lestanle iinus laiio Duuiinuin blaspbcmat diccns : qund dicilur , Vl quid ine dereliquisli ? corporalis
Si tu cs Clirisius; satiium fac leineiipsum^ el not (Luc. vu is er.it pruprinm , quia solet secunduiii iialiiram
xiiii), allcr vuio illiim digiia inveeiione rcdarguu ,
cuipii> luillaleiius vclle a sibi cunjiincla vila frau-
ci Doniiniiiii lideli siippljcaiiuiie precatur dicciis : dari. Licet eiiim ct ipse Salvator liuc d:cebat, sed
Oomine, meiiiento niei, ciim vencris in reijnuni Hiuin prujirie oslcnilubat ci>r|ioris fr.igilitalrm , inaneiis
{Ibid.}, Ui(\nc lindie geri in Erclesi.i viJcmus, cuiii viitiis et sa,<iuiit:a Dei. lii buiiio crgo loqnilur, mens
laundaiii.x facli aflllclionibus veri siniul et falsi circuinlcrciis mulus, qiiud iii prriiulls posili, a Oco
:
ii)l liP.Dii: VF.Nfc.HMllLlS 01'!'. I'AI'.S II. SliCT. I. - KXI-GETIC.V «ENUINA. 292
iiiis ilisni i>iil3iiitis ; iii lioiiio turljalur, ul lioiiio A i'i^gi''' >

qnn" Utuil Jo.>iiii(;s, cai.;ri aute.ii Ires
Hol , iil lioiuo ciiicili..;iliir. coniiiieiiiuiaveruiil.
Ei qtiidain de circumsluiilibus audicnles dicebani: El vclum lenipli scissum e$i in duo a surtum usque
Ecce Etiain voent. Nmi oiiiiies , scd qiiiil.iiii. Quns deorsum. Sciiidiliir veluin tenipli , ut »rca lentainenti
arliilror inilites Tiiis.-c Roniaiios , iiini inlelligciitcs ct oiniiia lcgis sacranifiila ,

qiia: tegebaiilur, appa-
scriiioiiis llebiaici proprietaleiii , scd ex eo qiiiid di- reanl, alque ad populiim iranseant iialionuni. Ante
xil lieloi, lleloi, putanlcs Bliaiii ali co iiivocatuni. elenim dicluai Oierat : Nolus in Judtea Deus, tn
Siii aulein Jiidao.s, qni lioc dixeriiit, iiitelli;;cre vo- Israel magnum nomen ejut{Psal. Lxxvi). Niinc aii-
liieris , et hoc innie sibi soliio fariiint, ut OoiiiiiHiin leui : Exaliare iiiper ca:los ,Deu$ , et luier umnem
iiabecillitate iiirament, qui Elix aiixiliuiu deprc- leiram , inqiiit ,
gloria lua { Psal. lxvi ). F.l in
cctur. Fvaiigelio prius diiil : In vicint geniium ne abierilii
Cuirens auicm unui , et imfikni siioiigiain aceio

( Matth. x ). Post pas>i(iiieiii vero siiam : Eunei,
,
inqiiit, dotele oinnes gcnles {Malth. xxviii).

cii cuinponcnsque calaino poium , Jiibal ei, dicens :
Sine , viilcamut ii lenial Elias ad deponenduin cuw. Ytiiciis outein cenlurio ,

gui ex adverso slabal ,
(jiriin ob cuusani Uoinino acetuiii sil potui dalnni , q ûJii sic clam ms extfiirassel, a':t : Vere liomo hie Fi-
Jiianncs ostotidil plenius , dicens : Poitea sciens Je- lius Dti eral. Maiiircsta causa mir.iculi centurinnii
!>ns quia jam omnia consiimmala suiil, ul consum- exponitiir, qiiod vi<leiis Diiminum sic cxpir.isse, Imc
mareliir Sciipltirtl, ilicit : Si.io. Vus uii/«)i; po>.iium esl , .'iiiiiiiuni cinissse, dixeril : Vere Itomo hic Fi-
eral ncelo plenum. Illi ergo ipongiam plenam acelo ,

liiit Dei erai. Nullus eiiim liabel potcstatem einit-
hyssopo eircttmponeiiUs , obtuleiunt ori cjuj. Vidii tciidi spiriaini , ni&i qui aniniaruin conditor cst. Et
o'go i|iioiiiani con-uniniata sunt omnia qux opnrlc- lioc cuiisiderandum est ,
qurd cciiiurio anie < rocem
bsl iit ncrciil, anleqiiaiii acc'perct ncciuni, ct tra- iii ipso scaiid.ilo passlonis, vere Dei Filluiii conlitea-
derci s)jiriliini , :iti)uc ut li';c ciiaiii caiisiiniiiinrelnr tur, el Aiius in Ecdesia prxdicel creaiiirain. Unde
qiiiid ;iit : £l iii .lili ntca potaverunt mc acelo ( Piol. inerito per ceiiliiiiuncin fiiles Eccl&>ia; designaiur,
cwiii ), ^Si (io , iiiijuil. Taiiqiiam lioc dicerel : lloc quse veio niysicriorum coelestiuin ,
per uiortem
ininiis fccisiis , ditc qiiod estis. Judxi quippe ipsi buiiiiiii rc^crato, cntinuo Jesuni ei vere justum
erant aceiuin, degcneiaiiles a vino pairiarcliaruin et lioniiiiem , ct vere Dci Filium, Syiiagoga tacenle ,
prn)iliciarum ; tnnquam dc pleno vasc, dc miquitate coiifirmal.
niiiiidi h.ijiis iinplelo , cor li:ilieiiles velul spongiam [r,anl aulcm el mulieres de longe aspicienlei, inler
caveriiosii qiiodaiimiodo atque loruinsis latibulis C ^„05 ^,-01 Uaria Mugdnleiie, et Maiia Jacoln minoris.
Irandulcniiim. Ilyss0|ium,cui circuniposuerunlspon et Joieph maler, cl Saloine. El cum csset in Gjl;lsea,
giain accin plenam ,
qiioniam herba est liumilis, et scqiiebaiilur eiiin et iiiiiii.-lrabant ei. Jacobuin iiiiiio-
peciis purgai , ipsiiis r.lnisti liiiiniliiaicin congruinier rcm dicil Jacobuin Alpbxi, qui ct fratcr Duniini di-
accipiniiis, iiii.nii circMnidcdcruiit, ct sc circuinvenissc eo qiiod cssct
ccli:itur, filius Mari.i; materierae Domi-
piitavcriiiil. Uiidc illi.d in psaiinn : Aiperges me hys-
ni , ciijus in Evangcliu suu inemiiiit Joam.es, diccns :
sopo ct mundiibor {['iol. l) ; Clirisli iianiquc liunii-

,
Slahat aulem jiixla crucem Jcsu matcr ejui, et soror
litaic niuiidaiiiur, quia nisi liumiliasset lemelipsum,
mairis ejus Maria Cleophx (Joan. xix). Maria auleni
faclus obeiHcnsPalii vsgne ad morlein crvcis (PltiUpp.
C.eopli.r videtur cani diccre a paire , sive a co^na-
11 ), iioii uliqiic s.iiigiiis cjns in pcciatoruin n inis-
tiniie. Voiab:ilur vero ininor Jacohus, ad dislinclio-
siMicin , loc esl , iii iiostri iiiiiiKlaiioiicin fiiisset
iiein majiiiis Jaeobi , vldclicet fi ii Zebedai , <|ui
vniisiis. rcc aiuiidincni veru, cui iniposilaest spoii-
in:er primos aposlolus vjcatus est, et electus a
gi.'i , S<ri|tiira signiruMliir, qiix implebalur boc
Doiiiiiio. Oonsuetudiiiis auiem Jiidaic:e fuit, ncc
lacto. Sicut cnim lii.giia dicitiir \el i.rxca , vel La-
diicebatur in culp:iin inore geiitis anliqiio, ut mu-
liiia , vcl ali:i qiKclibcl, soiiuiii Mgiiilican> qni I ngita
"*
.- Iicrcs dc siibsiaiiiia »ua Tict'.iui aique vpsiituiu prae-
promilur, sic nrundo dici pntcsl li:tera qux arii "'
ceptoribus minisirarent ; lioc qui scaudaluni facere
diiic scrlbitiir. Sed signilicanllus soiios vccis bu-
poierai in iiaiioiiibus, Paulus abjecissc se incinorat
liiaiia! uîlatissiine dicimiis linguas ; scri|itnrani
NuiViHid non habemui poietlalem tororei muUeret
vcro :iruniliiieiii <lici , i|iiu iiiitins usilatuiii, cn uia-
circuntduceudi , sicul et cateri apBiloli [aciunl (1 Cor.
gis csi mysticu ligiiraiuin.
IX ) ? Miiiislrabaiil au ciii Dominu de substantia siia,
Jcsus aulem emissa voee magna cxpiravit. Qiiid liac ut nieicrel caruin cnrnalia , cujiis iil» mctebaiit
voce in.-igna dixerit Doniiiiiis, Lucas aperle desi- spiritalla. Non qno iudigercl cibis DMninns crealu-
gn:it , iliccns : Palcr, in maiius luas commcndo spiri- raruii), scd ul ly|iuni oslendcrct tnagisiroruui , ituod
tiiin mcunt. El ha-c , iiii]iiit, diceiis exspiravil {Liic. vii tu atquc vislilu ex disi Ipulis delierent csse coii-
xxiii). Qiiod veio sciiliil Juaniic.v ,
qiiia cun) acc<v lciili. Sed vidcaiiiiis, quale^ coinilis liabui r t. M.'-
pissct Jesus :uniiiin , dixil : C"(iiunHiii;»(Hm ci( , et riain scilicel Magdaleiicn, a qiia scptein d.Tmonia
incinnlo capie 'ladidil .spir;(H»i ( Joim. xix ) , iuliT pjrc<'iat , el M.iiiaui Jjcubi el JiSeidi iiialrem, 111:1-
illud r|iiud aii : (.i)iisuiiii;;.i(;iiii a! , Cl ilUnl , El incli- leli<r.'<iii sn:iin , ct iilas, quas iu CjLteris F.vamie-
naio Ciii>ilc hudidit spirHuni, CDii^^b.i cil llla voi li s lcKiiiiiJs.
I
5')- IN MAHC! EVANGtLlliM LXPOSiriO. — LIB. IV. 2Sl
lil cutiL jam scro eiitl fufinm ,

quia cnit p.vrsrev)'. .\ \iot\h'.'u\u\\)us a bealo iia|i:i Siivcslr.i ifgiiims c>sc
iliiod cs( aiilc SMalu:ii , veiiii Jiaepli uv Amualiiia tiatuUiin.
I obilis deciirio. Hecuiio vocatur, ijiioil sil do (ird:ni! F.l posuit euiii in monu.i cnlo ,
qnod eial excisum
niri.T, et niricimii ciiri.TC ailniiiilsliel. Qui eii:im (if pelra , el ndvolvit lnpidnn ail onium nionum.titi.
iiirialis, a procur.iinlo imincra civili:i , solet appel- Iic inonumento Domiiii (eniiil ,
qui iio^.tra .Ttate dc
*:iri. Arimailiia aulcm ipsa e t Kamalli:)iin , civitas .1' rnsolymis in Britaniii:iin veiicre, qiiod domns fuc-
llclclianx cl Saniuclis in rci;i!>nc Tliaiiiiiiiica j>i\la lit rotiiii.ia de £iil>j:iceiue rnpe excisa , lantie altiiu-
Dit.spnlim. nK/jaTxsuri vero Gri'ce, Laiiiie prcppa- diiii^ , iit iiitro coiisistcns bomo vix inanii cxleii a
ruiio iliciiiir. (Jiio iioniine Judxi ,

qui iiiier Gfieeus cti!mcn I
ossit altingcrc . qiix liabel iiilro luin ;ib
moraliaiitur, «êxtam Sabliati appcllabanl, co qiiiid Uiieiite, ciii bipis ille iiiagmis advoluius atque im-
iii illo ea qiise rcquici Sabbati ricccssaria essint pnsilus esi. In ciijus niOMiiinenli parie Aquilonari
prK^pararc solcicnt. Juxta lioc qnod de miimia scpiilcriiin ipsuin, lioc cst , locus Doininici C(irpi>ris
i|iuiiid:'.m pra'1'cptuni esl : Sexta auieni tiie colliijclis ild cadcin petra faclus csl, septctn bubciis pedcs
itiiplnm, ctc. Quia crgo «exia die facliis cst bouio liiiigiliidiiiis , Iriuin veio p:ilmoruia inuiisur:i cxlcru
ci loia csi iiimidi creatiira perrecia , septiiiia auleu) pavimciilo altiiis einiiieiis. Qui videllccl locus iinn
Coiiiliior ali operc suo icqtiievil, uiidc el baiic Sab- B dc iipcr, sed a lalcre meridiitiio por lotiiiii pattilu»
li:<tum , boc esi reqiiiciii , volnii appellaii, reclc esi , iiiide corpiis iiilerebaiur. Color auteni cjusdcm
Salvalor cadcin scxta die ciucilir.ii-i , bunianae rc- inonuinciiti ac lociili lubicundo ei albo diciiur esse
s:aiii:ili(inis iiiiplevil arcaiinin. Ideoquc cuiu accc- I
erini.^tiis.
pis-et acetum , di sil : ConsumiMalum esl , buc cst, Maiia auleiii Magdaleue , el ilaria Josepli a!:p!cie-
scxi.c (lii'i, quod pro niuiidi rcfectione susccpi jaiii bunl uii pcinciclur. In Li;ca lcgiiiius qii a ttabaiit
,
tdtuin cst opus cxpletuin. Sabbaio autem iii sepulcio (iiiiiies noli ejiis a loiige ei muliercs, gc.e sccnlje
lequiisccns , resurreciiunis qmc oclava die vciitiira eraiii etiin. Ilis ergo iiolis Jcsu, po l depnbi iiiii ejiis
eial, csspeclabat evciitum. L'bi nosira: siiiiul devo- coi'|itis ad sua lenicaiitibiis , s.ibc niulicirs, qire
iioiiis ac beaiic rciribulionis prailiicct exenipliun, iirctius auiabant, fiinits siibsecutae, qcoiiiodo pniio
i|ii()S in hac quideni sexla s:cfuli a.lalc ym Iliiiniiio reliir, iiispicerc curabinl, ul ci tcmp' re (Oiigiiio
paii , cl velut inumlo necesse est ciuciligi. In se- iiinnus |iosscni dcvoiionis oncrie. Scd cl bacteiiLS
piiin:i \ero a:iate , id cst, cmn 'ctlii i|uis dcbiimii s.iiicl.e iiHilieres dic l'arasccvcs, id est ,
|iix'p.ir;,-
sulvil , cnrpnra quideiii iii tuinulis , aniinas aiilcni tiimis iiJem faciunt, cim anini:i; liumie , et qiio
secrcia iii pncc cuni Ucmino ni:incic, cl pi.sl Iioim majoris sibi cnnsci.i' fiagilii:ilin, eo in:ijoii Silva-
oporlet opora quicscere , ddiiec , ociava lamlcin vc- ^ loris anmre lcr^ciites, passi.iiiis cjus vciligiis in
iiieiiie xiatc, etiam corpora ipsa resunci lioiic lIo- boc sajciilo, qmi reijuics est prajparaiida fuluia.
iific:tta ciim aniniabiis tiinul iiicorniptioiicm aleiii.e diligciiler obsci|iiuntiir, el si forlc valeaiil iii.iiari
li.rrcilil.ilis accipiaii!. pia curiositate, quo ordiiic sit eadciu p.issio coin-
plcia |>ci|) iiduiil.
Ff»i'l, iiiquii , Joscpli fib Aiimalliia uohilii ilccurin,
qui il ipse erat cxspccluns rcfiuum
CAI^LT XVL
Dci. F.l uudacler
Fl cuin Iransiscl Sabbatum hlaria Magiluieiie, cl
ir.lioivil ad 1'ilutum, el petiil cuipii\ Jer.u. Msgr.ji
,
Maria Jucolii, cl Saloine, enici uiit aromata, ut •jcweii-

(|uideiii Joscpb islc digiiilaiis ad s*i iitiim , sid iiiu-
tcs nnijercnl Jau-u. Li Evangdio Luca: scri|iUiin csl
jiiris apiid Dcmii iiiciili luissc Uudaiiii-. Taltim n.>in-
(;iiod rcveneiites a ini>niiinento paraverunl arninala
qiie cxistere dcccbal euiii qiii corpus Dnmini sepi;-
ct ungucnli , ct aabbalo quidein silueriiut propler
bret, qiii cl per jiistiliam inciilnnim la!i ininisieiio
iiiandaium. Maiidaiuin ergo lcgis eral ut Sabbaii si-
dig'iiis essel, ct per iinbiliiaicin poif>ni,.c sici iibnis
Iiniiuin a vespera usque ad vcspcr;im seiviireiiir
fiiculiaiem possei obtim le iiiinisii.i.nli. Noii cniiii
;
quilibet iKnodis aut iindi cris

mulicies, scpiilto Diiinino, quan-
idi'oijnc religiosac
.',rt pr:csidom acccdcre
diu liccbat nperari, id csl iisque ad solis ociasiini, ,
^'l crucifixi CMfpcs putoral iiii|U'ir.<ii».
iii iiiigiictilis piaBpaniiilis crant (icnipat.i' , ul Lucas
Joscpli aulcin iiicrcalu' ett siudoi.icn cl dcponcus
, scribii. El quia lunc ,
piic angustia leinpf.ris, npus
eiiiu invuluit sindouc. ex
, |..l siiiipli, i SL'iiii!ltir:i Uo- cxidere iicqiiibant , Oslinavenml iiiox , Iraiisaclo
mini aiiiliilio d.vitum i iiii,icniiial'n ijiii nc in Siibbalo,
, liiid esi, oicidciilc solc , iibi nperaiidi 11-
miilis qiiideiii posiiiil c.ireie divliiis.
I'n>suimis ;iii- ceiitia remeav.iat, ciiicre aromala, seul Marcns
Ipiu juxl.i iiitclligc.iiiliii spiiii:\lciii b.ic Si.iilirc , icfcrt, ul vciiioiiles n aiie niigerent coipus ejiis.
quiid curpiis Uoiiiiili iiuii auio, mm gciiiinis, ct .Ncijiic ciiiin vespere. Sabbati pr:coc(iipaiile jani iio-
serico, scd linle:iniiiic puro obvolveiidiiiii sil,
qnan- ctis articiilo iiiuniinieiiliini adire vidiiciunt.
()oam el boc signiliccl quud illc sindiiiie nintida
, iii t.l viilde niane uiia Sabbaloriim veniunt ad monu-
iiiviilvat Jesiim qiii pnra cuni
, nie;iie susccpcrit. Kienlum, orte jam sulc. rnma Sabliaioriim |iriina
Ilic.c nios
I'.ci:le»i.»; oblniuil nt s;i(:iilic.u;ii aliaiis dics cst a die S.ibbuioruin , id esi, rci)U'elioniini
iinn in scriio, neqtie iii p:iiin,) tiiicln , sed iii limi qiiaiii minc dicia Dnniiiiicain proplcr resui rec tiiincm
li-rieno cclsbrctui' sicut ccrptis
, csl Ooiuiiii iii Uoniiiii Sahatoiismoscccleslasticusapppllal. Idiiisiim
siiiiiaiic iiiuiid.i scpuiiuin , juxia (jood iii sicsii» iiuieni csi, cuiu uiia Snbbaii, sive i.na S.ihbatoiuin
,,
Sl.-i BliDj; VENERABILIS OPI>. PARS II. SECT. I. - EXEGETICA GE^CINA. 29S
lcgimiis, id esl, UHa «iies a SaMialoiiiin (lip, liDP esl , ,\ sloia <;)ii(iiJa ciioperiiis :ippariiit , fjuia fesli»iiaiis
rci|nielioiium , (]u:B iii Salpjialis i'iisliiilicli;inliir. San- n.isliae gauilia nuiuiivil. Caiiilor etciiim vestis,
Cl« aulem mulicres, i|ii;c Diiiniiiiim liier;iiil seciila' spleiidoiein iiosir.e ileiuniliat lesliviialis. Noslrae
riim aromalibus ad mnnuiiiciilimi venerunl . cl ei dicainiis an suai ? Sid iil raleamur vcnus, et siije
qiiem viveniem dilcxcr.ini, eiiam ni(iiiuo siudio liti- dicainus et iiosirj-. Illa qnippe Rcdempioris noslrl
niaiii'aii$ obsrqininlur. Ei nos ergo in ciim qui esl resurreclio , et noslra restivitas fuil, quia iins ad
iiiorluiis credenles , si . iidorc virtuliiin referii , cuin iiMnorlalilalem icdiixit , et angelorum fc^tivilas
opiiiionc boiiorum opcriim Doiiiiiiuin (iii;i;i iniiis, ad exsruit, quia nos revocando ad coeleslia , eoruiii
nionumentiim profecto illius cuin arumatibiis vciii- nuiiieiimi implevit. In siia crgo ac nosira lestlvilale
mus. Qiuid aiitcm valde itianc mulieres veneriiiii ad angehis in albis ve.itilius appaniit, i|uia dum iios per
nionunieiilum orln jam sole, id eM, riiin jani roeluin resiirreciiiinem doiiiinicam :id superna reduciiiiur,
ali Orieiiiis parle .illiescerel ninid noii lit iiti(|iic, nisi coeleslis pilria" daiiina repiirantur. Sid jiin qui ve-
,
solis oricmis viciiniaie, jiixta liislnriam qiiidem ii'a- nientes feminas affjliir aiiiliaiiins.
Kiiiis quxrcndi ct inienieiidi Dominum fervor cliari- Notile txpavescere, Jesum qH(erilis Nmarenuin cni-
latisosteiidiiiir Jiixla inlellecluin vero niystiiuin no- fi/SxuHi; surrexit, non eJ liic. Eccelocus tibi po ueruiU
bis datiir excmplum, illuminaia facie, dccussisqiie ^ «""i .\«/i«, iiiquii, exfaveicere. .\c s aperte dical :
vilioruiii leiiebiis, oilorcni boiiorum openiiii Domiiio raveani illi ijiii non aniant adven uui snpernoriim
ct oralioiiiim sii:ivililein ciTfin?. civiuui. Pcr:i:iiescani qni (aiiialibiis ilesideiiis pnssi,
£( dicebiiilad iniiccin: Quii refolvet nnhis lapidem aj coruin sc societaiem pertiiiLjerc posse desperanl.
ab 'jslio moiiumenli ? Et respicienles vul.runl re vlulum Vos autem ci:r periimescitis, qiti vesiros cuncives
lapiJeni. I rul quippe niagnits vnlde. Qnoiuodo lapis videis? lliide et Maltba:us angeluni apparuivse de-
pcr aiigcliim reioluliis sii , Malilaeus siiflieiciilcr scnbns a:l : £(«( nii.'ciH ojpe..'u.wjus sicui /«/i/ur, et
cxponil. Sed rexolulio lapids niy^tice rcscralionein vesliincnUt rjus iiciU nii {Mullh. xxvui). Iu (ol-ure
s icramciiloruiii l.brisli , qu c vel.imiiie li tera; legalis elcnim terror tim i is esi, in ui\c aiicin bl iiulinien-
tegebanlur, inMiuial. Lcx enim in Lipiile script:» cst, tum c.Tndoris. Q lia vcro iimni|Hiteiis D.'u> ct teiribi-
ciiju^ ablalo tefniine, gloria n siincciini is oslem-a ,

lis est pcccatnr.liiis, cl lil.indus jii>l s, recie le-lis
01 abolilio II onis aiiiiqu:r , nc ui:i iioliis speranda resurnctionis ejiis angelus ei iii fulgiiio vu'ius, et in
per|ietiia, toto roEiiit orbc piaedicaii. caudure li ibiiiis deiiionslratnr, ui dc ipsa sua specio
Fa i::lr< cunles in monuineulinn , viiUninl jnvenem e' terreret reprolios, el mulcerel pios. Jesiim quwri-
sedenlem in dcxiris coopertum Hola candida , et ob- p '« Ni.zareiium. Jesu> Latiiid cloqiiio saliiaiis, id esl
$iupueritnl. Introeuuies ab Oricnte in dumum illam salv.ator inti-r|irel.itur. Al ver» mulli lioc nouiiiie dici
roluiidain ,
quje in pelra cst excisa , viilerunt angc- puier:ii.t liinc, iioii laiiicii subsuintial ler, scd nuiicii-
luin sedeniem ad nicridianam paricin loci illlus, pntlvc. Idcoqiie locus siil jiiiigiiur, ul de ipio Jesu
ulii posiiuin fiierai corpus Jesu , boc n.im |iie crat dicluiu sil maiiiresleiin' : Aaiareuum; ct caiisain pru-
in deiiris. Qiiia niiniruin corpu.^, qiiod siipiiiiiin ja- liniis siibdil, cruciftiuin, stque aildidii, resuircxit,
cens capul liabelial ad occasuni , dcxtoiaiii neccssc niiii ct liic. iVoii cti liic (licitur per prjese.itiaiii earnis,
est liaberei ad Aiislrum. Sciibil au:eiii Mattb.iius i|iii taiiieii nusqii.iiii dcer.it pcr prxsenliam iu:ije-
quud angeliiin qui revolvii lapidcm ab cstio moiiu- SUUIS.
inenli |irinio videiunt sii| er ipsiiin lapidein sedcn- Sed ile tt dicUc diicipulii ejiis cl Pelro, quia prtece-
leni qui eas iiilrare iii lociini iilii Douiiiiiis rr:it |

o- delvos iii Ca!ila:am. Qua;roiidum iioliis csi rur nomi-
sitiis jusscrii , el xidere qiiod j:iiii resiirrexibset a iiaiis ili&ripulis ['elnis designaiiir ex iiomine. Sed si
mortiiis. Scribit Lucas, (luoil inirames iii nioniiioeu- bunc ;ing('lus noiiiiiiatiiii iiuii expriuierei, qui niagi-
lum duos an^'elos inilii st;intcs iiiveiierinl. IMx ergo siruin negaveral, vcnire inicr disripiilos non auderel.
,
liiiilieres angelos videiit qii.-c ciini aroniaiibus venc- Vocatiir crgo cx iioiiiine, nc dc peraielex negaiiunc.
ruiit, qiiia videlicet illa; iiienies siipeinos civcs p 0"a m re considcranduin nobis est, cur omnipolenS
Deus eiim qnein cuiicla; Ecclesire pra;ferre dispo-
aspicinnl, i|iii> cnm virliilibiis ad Dciim per saiicia
dcsideria proliiiscuiuor. Ni't;iiiduiii vero uobis est ,
suerat, ancilla; vocein perliiiieste c, ct scipsum iic-
quidnam sil quod :n dextiis sederc aiigrliis cernitur. gare pcrniisil. Quod nlmiruiu m ignx acluin pielalis
dispeiisatione cogiiosciinus, ut is qni fulurus i rai pa-

Qiiid nainque per siui.>iram nisi vita pra sriis ? Qii d
vero per dexieram iiisi pcrpclu:i vita signaliir? l'iiile stor Ecclesia?, iii sua culpa discerct qualiter aliis ini-
sereii debuissct. l'i lus itaq.;e cuni osleiidil sibi, el

seriptuiii csi : Lieva ejiit sub capile nico , ei dc.Tlera
tiiuc prrposuilcj;lcris, ul cx siia inlirmiiate eognn-
illius ainplexdbitur nie ( Cuiif. II ). Sini»t ani uaiiiquj
sceret quain iniseriiordiler alieiia inlirnia loleiarel.
Dei Ecrle&ia, prosperitatein videlieel vil:c pra-scntis
Bcne aulem de Heilciiiplnre iioslro diciiur ; Prwcedct
ijuasi sub r.ipite poûil, qii;iiii inlcnlione siiinuii aiiio-
1':« »1 Cuhliiam, ibi euiii videbiiis, sicul dilil vobit.
ris premit. Dexlra vero Dei caiii amplecniiir, quia
Galil.ea iiaiiii|iie liansnngi aiio facta interpretaliir.
sub a lerna ejus lieaiitudine lolu ilevolione coniiiiK-
ergo Ucdcniplor nosler jain prj-semis vita; Jani quippc lledeinptor iins (;r a passiiuie ad rcsur-
lur. Qiiia
curniptionem Iraiisierat , recie augeliis qui nunii:iie rectioneiii, a luorlc ad viuun. a pocna ad glurlam, a
pe; cMieiu ejus viiam vener*t, in dexiei a sedti.ai. Qni ';orrupiiine ad iiieorruiitioncni, iiaiisniisru\eiai. Lt
297 IN MAllCI EVANGELlllM EXrOSITIO. - I lli. IV. 298
priiniiiti posl resiirrociionein iii G;ilil:r.i a disfipiilis A poni. Quac ergo .i sep(i;iii il.iMnoiiibiis ruraU, lioc esl
videliir, qui.i resiirrcc:ionis ejtis glori:ini posl li-li ali uiiiversis erai lil)crai:i scrkMihus, priina resur-
videbimiis, si inoilo a viliis ad viiintiiiii Cflsiliidiiieni (leiiteni a inoriiiis r)oiniiiu:ii vidit, iie qiiisqiiain digiie
(lansinigramus. Qui er;;i> in sepiilcro niinlialur, iii paiiiiicns de admissDruin vcnia desperaret, vilens
Iraii^înigralicMe ostemlilur, qui:i is qui m inorlilica- eam qiia; tol ac l:inlis qiioiKlani er:it subdita vitiis iii
lioiie carnis agnoscitur, in iraiisiiiigr:»iioiic nienlis (antiiiti ciiliiiii)is snbilo inrriio lldei ac ilibctionis
vidfdir. ese iiroinotaiu, iil ifîs evangelistis alque aposlolis
At iliw exeunles ite monuiuento fugeiunt [invaserul Cliiisti prinia illa iniracuUmi palraia! resurreclionis
fnim eai tremor et pnvorj et neniini quidqiiam itixeruiit. cvaiij,'cli/.aiel.
Tmebant enim. Mcriio movel qiioinodo Marciis scri- El illi uudientes quod viverei, el visus cssel ab ea,
lial : Et nemini quiilquam dixeimt. Cuni dical l.uca^ noii crediderunl. (jiiia resurrectionein doiniiiicim di-
Et regiesiiv a uioimmenio, annunliaverunt hivv omnia scipuli tnrde crediderunt, noii uini illonini infirtiiiln.i
illis untleciin, et caleiisoiiiniius. Siniili(er Matilutus : quam nosira (iit ila dicani) rtituia (irmitas riiil. 'psa
Et exierunt (inquit) cilo de monumenlo, euni iimore et iiainque resuncctio illis diibitantibus per mulia ar-
yuudio magno, currentes nuntiare disiipitlis cjus giimeuia monsirata est, qtia! dum nos leKentes agno-
{Maiih. nxviii). Nisi iiiielliganius, ipsoruin aiigelorum " sciinus, quid aliud quain dc illorum dubitatione soli-
neuiiiii ausas luisse aliqnid dicere, id esi ic-pondere daniiir? Miniiseniin inilii Maria Magdaleue pra^stilil,
ail ea qux ab illis audierant; aol cerle custidibiis qii.i;cilius credidii, qiiain Thnnias, qiii diu diibilavil.
qtiiis j.iceiites videruni. Nain illud g.iudium qtioJ Ille cteiiiiii ilnbilaiido vulneruni cicatriccs teliiîi, et
M.i(tb,)'us coinmeinorat, non repugnat liinori, de quo de iiostrii pectore dubilalionis vuinus aniputavil.
Maicus dicit. Debeiiius eiiim ntfuuique iu ill.iruni Post liac au!em duobus ex eis ambulanlibiis oslen-
aniiiio (aituui inielligere, ctiainsi ipse Maitb,cus dc sus esl in nlia efjigie cunnbus in villain. Et illi euntes
timore non diceret. renuntiavcrunl cwteTis, ncc iilis credideiusit. Qiiomodn

Surgeiis autem Jesus mane priina Subhati, apparuit lioi; raciuiii sit, Eucas exponii latiiis. Qnuil auieni
primo ilanw MagduknK. llxc appariliu Uoiiiiiii quu- dii it Maiciis, oslensus esl in aiia effigie, lioc aperliu.s
iiiodo et ubi sit lacta, Joaniies plenissiine docei. dicil Lticas, quia ocuiicorum tenebanlur,ne cumagno-
Siine.vil auleiii Doininus iiiaiie de uioiiuiiieiilo, iii scerenl, donec cuin ilio venienies in casteilum quo ibani,
quo sero jaiu facto erat depositus, iil adinipleretur et ponenles ei mensam quasi peregrinu, landem coijno-
illud Paalmist» : .\d vespcruin deiiiorabilur fteiu!:, el ad verunl eum in frartkine panis {Luc. xmv). Qiii, sicut
matulinum loEtitia (l'tal. XKix). Sepultus ergo sexta p jdein Lucas coiiseqnenter adjimgit, snrijentes eadem
Sabbali, qua; ilicilur Tarasceve.circa l.oram vesper- hura regressi suni in Jcrusalcm. El iiwfncrunt congre-
tiiiain, scqueiiii iiucie ac die Sabbati cuin iiocte sub- galos undccim. et eos qui eum ip!,is erant dicentes, quod
sequend in inonuiiiento pusiius, sic dle tertia, id esl surrexit Dominusvere, el app-iruil Simoni. Et ipsi nar-
mane surrexii prima Sabbaii. Nun auteio inerito uno rabanl quce gesta erant in via, et quomodo cognoverttul
die in sepulcro et duabiis iioclibus jaciiil, quia vide- cutn in fraciione panis {Ibid.). (jiiod aiitein ail Mar-
liccl lucem sua; siiiipl.i; nioilis, teinbris duplx iio- cus, aniiunliaverunt ca;teris, vel iliis credidcrunt, cuin
strse moriis adjuiixit. Ad nns (piippe venii, qiii iii Lucas dicat quod jam inde luqiiebanlur, vere re.sur-
morte spiritus carnisque (cnebainur. Unaiit ad nos rexisse, et Siinoni apparuisse.quid iiilelligenduin esl,
siiam, id cst, carnis iiiortein detulii, et duas nostras nisi aliquos (uisse ibi qui liuc nollciit credcre? Cuv
qiias reperit solvil. Si enini ipse ulramquesu^ciperct, autem non eluceat, praeierniisisse Marciim, qiiod
iiiis a neulra liberaret. Sed unam misericunliier ac- Lucas narrando explicavit? Iloc cst, qiiie cuiii illis
cepit, et juste uiramque damnavii. Siiiipliin suam locutus fuerit Jesus aniequam cognoscerent eiim, el
duplx iiosira; coiitulit, et duplain iiosir.iiii iiioriens quomodo euni iu Iractione panis agnovenint, quan-
SllllOglt. doqiiideiii inox ut dixil cis apparuisse alia elligie
Appaniii, iiiquit, pnmo Mariai }l:iijd!ilcnar, de qua j) eunlibus in villaiii, conlinuo (onjiiiixit : El ilU eunles
ejecerat septiin dctmonia. Illu rudens nuntiuvil liis qui nunliarerunt cateris, nec iilis crediderunt. Quasi pos-
cuin eo fuerani luyenlibui et fleniibus. Siiut in prin- sent nuiiiiare queui iioii cognuverant, aut possent
cipio mulier auitriv culpj; viro liiii, vir exseciilor agnoscere quibu^ alia elligies ejus apparuerai. Quo-
erroris, ita nuiic qua; priur moriein iniulerat ci gu- niodo ergo eum agnovenint nl niintiare possent,
staverat, resurrectionein prior vidit. El ne perpetui Marcus siiie dulno piaetcrmisil. Quod ideo memori.i:
reatus apiid viros opprobrium siislineret, qua> cul- coinmendandum est, ui assiiescami;j advertere Evaii-
pam viro Iransludcrai, (ransrudit et gratia. L^nde gelisiarummnrem, ila pra;tcrmiliciiiium qu.-e niin
rccte et niulicr lixcqua; viris lugLMitibiis ac flenlibus commeiiiorani, ct coiijiiiigeiiiium qux cnmmeiiiorant,
l.xtiliani doniinica; resunectiunis priina niiDliavit, a ul eis qiii usuni in bac consideratioiie non habiMit,
septein (bemonibus curata cssc iiieiiioratiir, ul uni- noii aliuiidi' ni.ixiiiie enor uriatiir, i|iio putanl cos
vcrsis viliis plena fulsse, sed ali liis omiiibus diviiio noii sibi cuiigruore.
niunere mumlata esse signciiir, ei iibi abundavit pec- iVoiitisinii! reeumbentibus iltit undeeim apparuii, ci
catum, superabiiiidasse graii.i inon^tretur. Septena- exprobrnvit increduUlutein iltmuin el duritiam cord t,
rius nainr|iie iiuiuerus pro univrrsiiale solei mvsiicc quia hii qui vidernnt eum resurrexiise, uon credidc-
Vajrol. XCIl. 10
5)0 IIED.C VENKKARILIS OrP PAISS II. SF.CT. I. — F.XLr.KTICX GENlil.\A TCD
rani. yiinmnclo novistmie, (fiaî j.iin iilira cmn ii"n A fiienint, Di enim aij fidem Liescerei, niiruculis fiic-
vidciiiil? Nnvisshniiiii i|iil|pe illiid e l, qnnJ Domi- ral iiiiliien.la. Qui:i el mis ciiin arliiista plantainiis,
iium Apnslnli in li:rM viiliTiiiit, i|ii3nilo ascniijit in laiidiii eis ai|iiaiii iumlitrns, qiinusqiie ea in leria
wlnin, r)noil Ijciiim cm i|ii:i.lragc-iiiio die posi couvaluisse videaiiins. Ai si teinol raJicein fixeriiil,
ejii<^ lesiirreclioitrin. Niinqiiiilnnni liinc ei|irnlir.iiiiriis irrig:ilin cessabil. iliiii: e^t eniui (;uod Paulus diiii :
ci.1l, i|aiiil iion crcirMlisseiit vis r|iii cnni vitl< rant Linfjua: iii tignunt siint iion fidtlibii», sed inlidetibitr
rcsiirrciisse, qiiando jun ci ipsi post icsmrcclionpin (/ (,'or. xii). Aii iinii li:ibemus de liis signis atqn''
iniies ciiiii viiler.ini ? Illiiil orgo accipianiut; ,

post viriiili<iusqnx.iil!inc siilinrnis cniisiilerarc debeanius''
iiiiilias tleiiionsliMiiincs ejus, qnibiis per il:es t|nadra- Sancl.T qnippe Ecdeîa (pmlidie spiiitalit(;r faiii,
ginta (liscipiilifi snis pra'sejii:)iiis esl, uuiii eiiam ni>- (|niid liiiic piT apo-Iolos ciir|ior;i'iler f.icieba'. N nii
vissinie rcciimbeiitilius ilh-. niiiieciiii apparuisse, iil saienloles ejus ciini jier enorcisini giaiiani inamiM
cst ipsoqnadr.-igcsiiiKi d e. ti quoniain jani cratabcis cicleniilins iin|ionuMl, ct liabiiare nialignus spiritiis
ascetisiirus in catliiin, Ikk eis illo die iiuxinie expo- in eointii inente (•iintradiiii;it, i|nid aliiiii faciunt, iii*!
biaieviil»isse,(iiii:i bisijin vidcrunl eum rcs-irrexisê d inionia ojiciiiiit? Et fnlclcs q iii|ue qiii jain vilx ve-
iton creilidi-iaiil aiiirqii:iiii enni ipsi videicnt, cuiii leris s:t:iii!.iri:i verba derelin |uiiiii, s:iMCla autein iny-
iitiqiie posl asccnsioiiein su:iiii pr.«itln.anlibns illis B sieri.i insnnanl, roiiditoris sui laudrs et poleiitiam,
Kvanj>cliiiiii,j!ciites,tiua! noii vidiMiiiil, fuefanlrrcdi- (inaiiiuin pr.uvaleiii, narranl, quid aliiiii l':iciunl niî
iinr. l'o-t illini qiiippe cxpriibral (iiicin serulns, ait iiiivis lingiiis loijiiuiilur? Qni duiii Imiiis suis exlior-
Idem Marcii'i :
lalionibns iiialit:ain de :il:ciiis cordibiis aiircriinl, sei -
lAiiixileis : Eiinle» iii mitnduiii iiniversum pracU- penlcs tollniii. I''t duin pesliferas su:isi<iiii's aiidiiiiii,
cate Liangclium omni ereaiura- Qui credideril el bapii- seil lamcn :id n|'uialioiii'n) prav:iin iniiiinie peilr.i-
znlus (nerit, siilrus erii; qni vero noit credflerit, con- biintur, niortileiuiii quideni esl quod bibiint, sod noii
deninabilur. iluc e.gii prxdicaiiiri, i|iioniain qui iioii ois nocfbil. Qui quoties proxiinos suos in bono opcro
crcdiderit coiMieniiialiilur, tiini id iiiiqiu: non crctli- iiiliiiiiari cunsp.c:i.iiit, duni cis lota virliite concui -
dcrit quod ii(in vidii, noiiiic ipsi priiiiiliis (ucraiil tib-

riiiii, ct exciiiplo sn.t opciaiioms iili'rum viiain ro
}uri;anJi, qund amcqn.ini Uoiniiium vidissenl, ii n b.xaiit qiii io propria aciiune lilubanl, quid aliii<i fa-
rredidciinl eis qnibiis Dominns apparuissi}l ? Qiiod nunl, nisi snper .Tgro^ manus impOiiunl, iil iieno
vcro dixil eis Liinles in ntunduvi universum.prxili- liabeant? Qu:c niiniiiim iniracuia tanlo majnra suni,
caie F.vaniielium oiniii crcalitrw , nunq nd sanctum i|ii:mlo magis spinuli.i. Tanio majora sunl, quaiito
Evaiig<'Iium vcl iiiscnâtis rclius, vel liruiis anima- pn h.L'<: iKiii curpoiH, sed aiiiinx suscitaiitur.
libus riieiai pridii aiiduin, iil de eo discipuiis dlcaiin

^ /'.'/ Dtiminus qiiidiin Jesus postiiuam loculus est eis.
,
I'ra'iliciiie omiii creaunc? Sod (ininis criaiiir.c nii- assiimptus csi in iwium, ei sedet a dextrit Dci. Coiisi-
miiie, polcsl oiniiis iiaiio geiiliiim designaii. Anlc dc iiiiini nobis est tiiiid est ipiod Marcus ait : Sed.:!
In vinm g uiium iia alieritis : a d.xtits Oct, el Steplianiis dicil, \ ideo (oelosaper-
Ctciiiin dicium fiierat :
/05, el F.liuin hoiiiims slititteui a dexlris Dct (Act.

iiuiic aiitciii dicilur, PraJiaiie cmni creatnriv, nt sci- vi.J.
licei priiis a Jud.i-a apnstolurum lepulsa pr:oilicaiin, Qiiid Csl (jiiod Maicns Iuimc sedcniem, Slepbînus
lunc nobis in adjuloiium iicrel, ciiin li:ino i la :id voro si.iniom se viderc teslaliir ' Sed scmius quu
t>edere judicaiitis est, suiro vero pugnaniis vel adjii-
dainnationis suap leslimoniuin siiperba ropulissi i. (iiti
vero non v.iiilis. Quia ergo licdcmi tur iio;>ter assumptus io

creilideril cl buptiialus fucril, salvns crit ; i/iii
FoMasse iiniisqnisqno apud cuiuii! ct iiunc oinnia idic.ii, et ad cxtremuin judei

erediderit, condeiunahilur. j
sennlipsiiin dicai : Ego jîm creilidi, s:ilvu4 ero. oiniiiiioi veniei, iiunc post assuMipiiononi Marcus sc
\criim dicil, si fidein operibns teiiei. Vora ciciiim li- doro (ôvi libit, qiiia pusl asceiisioiiis sux glonaiii
vorbis diiit, nioribus nnn jimIov iii liiie videbiiur. Sicpliaiiiis vero in laboris
des csl, qii.T in lioc qiiod
conlradicit. Ilinc est cnim (|iind do quibusdam f:ilsis cer::iniiMe posilns, siamoni vidit, queni adjuioroiii
Qui Deiim, li:il)mt. Quia ut isle lerra persecuiorum inlidelita-

liilelibus r:»iilus dicit : cîifiteniur s,; iioise ^ iii
;'flfii« iwtcm iieyant (Tii. i). llir Joaniics aii : Qui di.it K^"» viiicorci, prn iilo de ccElo illius graiia piignavit.
.<:« notie Deuin, et luandata tjus iion cuslodil, iitendr.x SeipiUnr
fst (l Joonn. 11). Cnni aiilom dicaliir, yni riio iimt i'" oulem prvfectt prirdicavcrunt, ubique Domini)
credidmt, coudemitnbiliir ,
n»ti\ liic iliciiiiiis de p:ir- covperanlc, et sennoncm confirmame, leqitenlibtu ii-
vulis (ini pei tciaioin adliuc cudeie iioii valenl? Nam fliii». Quid in liis tonsidorandum esl, quid uicmori;:;
de niajoriliiis milla qiwstio csl. In Fcclosia ergo coiiiiii(>iidaiidiiin, insi <|UOd praiceptiim obedienlia,
Silvaoii pir aliiis parvuli crediiiil, siml i<x aliis oa obedieiili;iiii voni siijiia secula sunl? Inlrr qii:c no-
qii:*; hli> iii liaplisuin roiii llniitur peccala traxeriiiii. i.iiiduiii, quod Etangeliiiin siiiiin Marcus t|uanlo lar-
Siqnn aiitem eos qui crediderint lia'C seqnenlur : I ! .liiis r:oi('iis inclioavii, lanto iii longiora scribeudn
tioniine »:i'ii da-nioma ejictrnl , Itnquis iutinculur novn', I. iiipora porrextt. Nam noque do iiaiivitaie ipsius
serfhnles lolleul, et si inortilermn ijuid bbfriitt, non ti» Doiniiii aiit pia-cursoris ejus, neque de infantia vel
tiocebii. Sitpei (Cijros tuaitus im;>OH<'iiI, <( beue liabe- puprilia uiriuslibct coruni aliqiia commeniorans,
bttni. Nniiqiiid qiiia isla signa ni'ii raciniiis, iniiiiine neqiie de nativitaie Salvaioris altius scribeiis, e\-
crcdlnms? Sed bspc ncccssaria in exorJio Ecdcsi* cepio quod eiim in capite Evangclii sui filiuiu Uei
'.iM IN LUC^ EVANCKLIUM liXWJSITIO LIO !. 302
'Miiiiinal, aii iiiiiiii evangelicx» (ira-ilicaiioniî, qiiud A irAniiiiiigrarura eral ail geiites, (|iiiljiH a|i(i^l<'li \ft.v-
|ier l(>:Miiiuni raciiiiii (>st, (a;|iit : m ait illiid usqiie dicaiites Kvaiigcliiiin nullo iikhIo credereiitur, nisi
leiiipus narrando perveiiit : qiio apostoli ideiii Ev;ineis Ipso Doiiiinus viani in cordilius iioiiiiiuiin pr»>pa-
gelii verbiiin lotiim pra-dirando di^seiniiiavcre per rarel? Kl hoc inlelliginius : frcccedel vus iii Galitaâm.
orbein. Rcslat sane qna-stio min niininia, qtioinodu (Juod auicni g.iudenies iiiiiaiiiur, ilisrupiis elevictis
BCri|)Seril idem evaiigelisl:i, dilissi: antjcluiM iniilieri- difiiculialibus, apcrin sibi (isiium iii Doinittn pcr
bus : lie, diciie disciputis ijns et Petio, qtiia prtecedil itluiiiiti:ilioiiem lidi^liuni , lioc iiilcllii;iliir : ibi eum
tgsin Catiliram ; ibt eum mdeHtit, sicut dixit vobis, iiec vidcbiiis, :d est, ibi iiiembia cjus inveniciis. Ibi vi-
(aineii ibi visum a di^tipulis Uoiiuniiin iu ullo po^t vuiii c I piis ejus in eis qui vos suscoperint, ugnoscelis.
lixc ETaiigelii suu iuio retulerit. V.l qnidcnt Miit- Secuiidiini iliud aiiiwni qiiud r>jlila:.i iiitcrprciaiiir
tlixus abiisse discipulns dicil in Galiluiaiu, ibique revebiio, nou jain in fnrma servi inlclligendum est.
lioiiiiuuni vidisse ct a<lui':isse, ei pra>cepinin ab eo seil in illa in qiia xqualis esl 1'alri, qu.im prutiiisii
accepisse eiin<li, docciiiii, baiUi^.-iiidi oiniies geiiles apud Jo:iniieni dilcctorlbiis siiis, ciiiii dicerel : Ego
io niiiuine Patns, et Filii, ct Spintus sancti. Ailaiiion diligam eum , el otleiidam illi mcipsxim {Joaii. siiv).
inspecla zlioruin scripiiira CTangelisiaruin docei euni Nuii iiliqiie secunduin id i|u<i<l jatii videlxiit, ci quod
s«pius aiitea visuni discipulis : maxiine ipso die re- eti:iin rcsurgcns (uni cic:itricibu3 non soluin viJeii-
surreeiionis ejus iu Jerosolyiiirs , e( in castello diiiii, seJ ctiain tanêiitliiin piisiiiiuduiii osteiidit
Eniinaus. U» 'to ergo specialiicr se in Galilxain prx>- sed secunduin illani ineirabileni lucciii, qua iiluiuiiiai
cessurum, et ibi a discipulis vidcnduin pri-dixii. omnem hominein venicHiciii in liaiic muiidum : sccuii-
cuiu nequcibi soluni. neque ibi priinum fuerii visus/ duin quam tucel in lenebiis , el tenebra; eiiin non com-
Videamus ergo cujus niysterii gratia secunduin Mal- prelienderunl (Ibid ). iiluc nos prxtessit, uiide ad nos
lli;euiii et Marcuin resurgens ila niandaverit ; Prce- veiiiens nuo prxceosit , et quo iius prx'cedens nuii
cedam vos in Galilieam, ibi ine videbiiis. Qiiod elsi desertiit. illa erit revulatio , taiiquam vera Calil:ca,
(Oinplcium est, lainen losi niulia conipleniin esl, cuin similes ei eiiiuus, ibi euiii ridebmm siculi eit.
cuni niaiiduliim sic sit (qu:iiiquain sinc |>ixjudic:ii Ipsa crii eliaiii bcatior transinigratio ei i-îo sxculi
uccesbiialis) ui aut hoc soUim, aut hoc priinuiii ex- lu ill III! uMevniiaieiii, si ejus prxccpia sic anipiocia-
speclareiur iieri debuisse. Procul dubiu ergu, quo- mur ut ad ejus dexteram aggregari mereauiur. Tuiic
niaiu vox esl isia non cvaiii^clisiae narraniis, i|uoil ita eiiitn ibuut siuistri in conibusiiuiietti 3:tci iiaiu, justi
ractum sit, led aiigeli et inandato Doiiiini ct ipsius autem iii vitam xtcrii:ttii. iiiiic illuc Irauhiiii^rabuiit,
Doniini, evangelistae aufem narrantis, sed ita ut ab q ct ibi ciiiii vid>;biiiii quomodo iiou videiit iuipii. Tul-
angeio ct a Domino diciuin sit, prophelia! dictuni ac- Ictur ciiini inipius i,e videat cbritateiii D.yiiiiui, ei
cipienduni esi. Galilj:a fi:iiiii|ue ir.lor.ireiaiur vel itiipii luiiien noii videbuiil. Ua'e en autem viia uelerna,
iransmigratiu, vel reTehitio. Prlus iiaque secundum ui coghotcaiil te uiium rerum heum , el quem mititti
lranstuii;rationis sigiiilicaiionem, qulii aliul occiirril Jcsum Cliriilum (Ibid. xvii), sicut in illa a.>leriiitaie
iiitelligetidum, (Ogiioscitur, quo s:ios pcrducul per rorniatii servi, ui
Ptcecedel vos iii Gatilceam , toi eum tidebilis, ticul euin lilien cuntenii^^lciiiur per luriuam Dumini.
dixil vobis , iiisi quia Clirisii graiia do populo Israe!
IN LVGJE EVANGELIUM
EXPOSITIO.
EPISTOLA ADHORTATORIA ACC^ EPiSCOPI

.40 UliDA.\l PRESBYTKrUiM.
nevcreiidissinio in Cliri-;to frairi , et coiisacerduii D iu:is excedeiis suscipc-re ausum, iino nec opus fore
Bcdx prestiytero Acca . perpeiuani iii Doinino salii- ab ullo repeti , (|uod a sutnnio iugenio cotistarei
tcin. Sxpe quidein luae saiictje (ratcrniiali et alisens optiine coinpleiuni , et esse laboris supeiflui post
scribeitdo, el colloquendu praisens suggessi, nt pusi foriissiina taiiii viri dicta , vel cadeni aliier qua$i
eiposiiionera Actuuin apostdloruin, in Evîngeliuni conipilaiorem dlcere, vel qu.isi niiiius duciuin iiilir-
qiioque Lucx scribere digticris. Quod ipse hacienus iniora velte siilijicerc. Teque tiiultiiiii liiiicie, ne iii
TerecunJa cicusailone differre, qitani faccrc ina- repreheiisinnem stiidii vetcrum nuva condere pute-
luisii, allcstaudo te dii.is inaxime ob caiisas a lcii- ris, dicaturquc lihi lllud anllqui proverbii :
taudo Ikic npeie deierrituin : quia viddicetel ipsiim lo mire quid pisces, qiiid aquas in numuij niittas?
upusarduum.etasanciissiino ac docli^-siino anlisiite
LArga sed iiid>gui« munera fuu<le lociit.
Atnbrosio sit praeuccupaium. Ner le negolium vires Sed tiiijus objecliuni tux* breviler re^pundcu quia»
,
303 nED.i: VE.NEIIABILIS OPP. l'AUS I I. SF.CT. !. — F.XKCETICA GENUINA. 301
jiixla iiiinicuin : A'j7ii/ «il rfic/mii, f/iioi/ r.on sil diclum A ali.im quani ciiiide...censioiiis fraiernx' graliam, in
pri iti : c.l q\\oi\ tliarilan omiiiij sHs/iii •(

, iiec snnclis Lncain scriboie logaiuin , ut qiii ob leneiiiudiiiem
iinqiiaiii iiioiis liieril invircni iiivijore, iiiviccm pro- ingeiiii sublimi.i, vel ilifficilia iiiielleclu capere ne-
vnc.Tie, seil uiiiiinqiicnique in urnanda iloino Poniiiii quea it, lisec simpliciori siylo exposita facilius appre-
pro virilius suis oliuilisse quoJ pnliienl. Noi|iie pniiii, lieiiddiit. Ergo a;ê , dileclissime , iiieiiioralo opiri (
vel beiiliis papa GrcgDrius liiiinii ne oiroinlcrel l'a- seJulus iii-iste, bcainm Lucam liiciileiilii sermone \
t
Ires 3 qiiibus tol ex|iosiias Evangelii lerliones in cxpoiic. Et qiiia saiicliis Ambrusius qiia;daiii iiidis-
suis ipse relraciavii liuniiliis ; vel .\iigustiniis, uui cussa pr.ncieriii ,

qu.i' ilii qiiasi sumiiix eruditionis
qnilihel alius Palruin anlecedentiui;! Iractaloruni iii- viro plana iiec (pi.caiiu diyiia videbantur, iia'C qiio-
liiilu,iieaulps.iliiicisaiilalia ipi.T rogaljatui .cvponerel, (pie per.speciis aliorum Pairum opusculis diligentius,
auiqua'Ciinque sibi viiiebaiur, scrihcrel, hiaiiinii iiie- vcl luis vel eoriim dictis ex|'laiiare ciiraio. C.redo
|
lueiido reiraxit. Qiiiii eliain (ul idem Aiigusiinus aii) eiiain tuo vigilanlissimo sUidio, qui in legi; Dei iiie-
!deo necesse cst plurcs a pliiiibiis fieri libros diverso diiaiida dies iioctesque ducis peivigiles, iiuniiiillis
slylo, sed nou diveri-a liJe, ciiam de i|u;eslion;!ius iii lcicis qiioe ab eis iiilermissa sunt, quid sentiri de-
cisdem , iit ad pliirinius res ipsa peivenial , ad ali'i.s lieai, auctor lucis aperiet. Jusium naiuqiie satis es;
sic, ad alios aiileiii sie. Suni autem qnaeJam iii ex- B ei siipern 1' pietaiis alque aequiiatis inoderamini con-
posltinne bcali Amlirosii in Liicain, tam discrla simiil veniens, ut qiii, uegleclis ad intcgrum inundi negu-
et esccNa (quud tuain qiiuiiue banclitaleiu viJisse tii~, xlernum verumque sapieiiiije luinen iiidefessa
iKin ainbigo). ut a doctoribus solum iiitelliisi queani, m iite perscqueris , et liic fruciiim inlilligenliae pu-
a riKlibiis vi-ro faslidiosijve lcctoribus (qu.iks m lioris asseqiiaris, et in fuliiro ipsuiii, iii quo suiit
prj;seiiii ji vo pliires invenies )

pr.e dilficiiHaie vel oiiines ihcsauri sapieiilia; et seicntijc abscondili
asseqiienJi qwx diserla suni, vel capiciidi qux alta, rcgem iii decore suo , munJo corde eiintempleii>.
iie qna-renda quiJeni quasi se ceUlora , iiec quasi se Iniimandum saiie tux saiiciilati credidi, quciJ mo\ei
fortiora piitenlur esse scrulaiid.i. Nee piriMii deilit qiiosJani qiiare in expositione .Apocalypsis iibi aj
jiijicii doclissiinus paier Aii;;ii?tiiius, qui ad I'auli- quatuor aiiinialia veniuin esl, iiova interprctatitiiii!
iium Uci famulam îc viJendu Deu scribeiis, nun aliis Mailhwuni iii Uonf, il/.iiTuw in liominc desigii.iluiiia
inagis quain ex lioc opusciilo sumptis Itcaii Anibrosii dixeris. Cum iionnulli contra Matlbxuiii liiinini,''
leslimoiiiii uteiiJuin puiavii, el ea p.iriter iion siJuiii quia quasi de Domino scribtre incipi ii , Marcuni
ponenda siiiipliciter, sed cti im expuiienda judicavit, leoiii, in-quo vox in deserto rugieniis audiatur, as-
adeo iit ex paueissiiiiis iiiemorati iractaluris senteii- sigiieiii. Kogoqiie in hoc opeie pleiiiu-, qiiiJ tibi de
tiolis noii partum voluiiien retraclando ciiiilecorlt. *-•
liis vcrius vjJeulur insinues. Memorem uostri luaiit
Uuod ideo coramemorandiim putavi, iit ei tiia saiicta sanctaui frntcrniiatcm , Deus dileelioiiis ct paci>
Irateiiiitas, ct legentcs simul agiioscerpnl. Volo ciiim consenaio, ct ad consideranda sux leijis mirabilia
coniplelo a te per Dci auxilium opere qiiiid pnstiilo, semper illustrare dignciur.
lianc simul epistolam iii capite prapoiii , le noii nt)
EPISTOLA HESPONSORIA VEINEIUBILIS BED^

AD ACCAM EPI^COPLM
Domiiio beatissiiiio et iiimium desideraniissimo operis l.ibon siipposui , in quo (ut iiiuumera mnna
Acca^ episcopo, lifida humilis prcsbyier, iii Domiiio sticae serviiuiis retinacula prriKream) ipse inili
leterno salutem. diclalor simul notarius cl liliraiius exisierem. Ag

Mira vereest, cl vera iiiiic , doctoris egregii seii- grejjati^que hinc iiide quasi iuaignissimis nc dignis-
,^
lentia ; qiiia clinrilm omnia credit , omnia sperat simis lanti muneiis artilieibus , opiisciilis palrura.
(/ Cor. xiii). Dat!S iiainipie ad iiie epistolis ul aliqua quiil beaius Aiiibrosius, qiiid Augusliiius, quid deni-
tibi scribam, rogaro te dicis, et iiiler rogaiidum, i|ue Gregiiriiis vigilaulibsiiiius (jiixia suiini ncmeii)
necdumqiie me* consensionis acccpio respouso, qiiu;- iiustrae geiills aposlolus, quid llieroiiymiis sacra: in-
silis adliiic opii.êulis quasi jam acqnisiiis ac perfecte terpres hisiorix, quid c.Lieri paires in Lucu; verbis
consummatis, prxfalionissigiiaciiliiiii condis. Nondiim senserint, quid dixerint, diligeiilius inspicere sateg>:
rtindamiiie jacio, non allata s.ilteiii materia, ipse iiianJatiiiiique coiitinuii scliediilis iii jiissiîi, vel ipsis
quasi compleio jam taiili laboris xdifieio, claves qiii- eoruni syllabis, vel ccrte meis brevianJi causa ser-
bus introitiis muniatiir dirigis, ut pudeat iion ciio monibus, iit videbatur cJidl. Uuorum qua operosum
siibire opiis quud cito suboundiim, oiiiiis explondiim crat vocabula interscrcre per singiila, et qiiid a qno
lides amica prasumat Noii Ii.cc ccite alia qnam in- auclore sit dicium , iiuniiiiaiini ostendere, commii-
dubilala miiliii liJuci i facil amoris, quae de amicu duni duxi cmiiius e latere priinas nominum litieras
pcctoru (iit diitum esi) omiiia duntaxat qu.x neii imprimcre, perqiic has viriiim ubi ciijusi|ue patrmii
possuni, credit, oiiiniB sperat. Liide ct ego iiiox le- incipiat, ubi serino quem Iransluli Jesinat, intimare,
v:is tux dulcissiinx sanciitaiis paginiilis iiijuncti ine solliciiiis per omiiia, iic majorum dicla furaii, et hic
305 IN LUC.E EVANGELIUM EXPOSITIO. - l.in. I. 506
quasi mra propria foinpniiere dicar. Miiltiiiiii|iie oh- A mediiilor l)ei ei liominum Iwno Christus Jdsiis. Non
secro, el per Doiniriiiiii lcgentes obiesldr, iii si ipii aiileni lial)iiil liiiqiiain Ijievialoreni conjiiiioiiiii» Ln-
forle iioslra lixc qualincuiKiiie siinl opiisciila irari- cas, sicnt Marciiin Maiiliaeus , ei hoc forte non sine
scriplione digna iliixirliit , ineniorala quoqiie nonii- aliquo sacraiiienio, qiiia rejfiim est iioii esse sine co-
nnm signa.ut in noslio exemplaii reperiunl, afligere iiiituni obseqiiln. Linile ille qui rcgiam personani
ineminerint. Nonnnlia t-tiam <\ax (nt verbis liue san- Clirisli narrandaiii susceperai, habuil sibi lanqiiain
clilali.s loqiiar) nillii aiiclor lucis aperuit, proprii su- iniiillein adjunclum qiii sua vcsligia quoilaiiimndo
doris iiidlcia ubl (ippnrluiiiiin viJebalur adiicxui. Qiii »• qiiereliir. SacerJos aulem, qiioniam iii r,aucla saii-
in legis (llvinaE niedilaiione elsi iion (iit ipsc scrlpsi- cturiim solus iiilrabil, propterca Luras (ciijiis circa
sti) diis nociesqne perviifiles ducere sofficio , non faiêrdolluMi Clirisli erat iiileiitio) non liabiiit tan-
pariiin tamensliidii me in Scripturis impcudisse nnii quain soi iurn siibscqueiitem, suam narrationeni
qiii
duliio, cl ea soluin qua> milii auclor \wh apfrir.' qiindamniodo brevlaiet. Tres lamcn isii EvaiigelistaB
dignatiis est, iion in lioc lanium opu=cuio, seJ In iiiliis rebus iiiaxiiue diversati sunl, quas Cbrislus
omni prorsus iectione potuissc vid<?rc, id esi recic pcr hiimanam carneiii icmporaliier gessit. Porro au-
seniieiido dlgnoscere (tuod vero ais movere qiins- leni Joaiiiies ipsam maximc diviriilalcm Domiiii qiia
dain q:i;ire in Apocalyp-i iiova inierpreialione Mal •' P.iirl est .Tqii.ilis, inlendil , eainqiie pra^cipiie s«i>
iba-iiiu Iroiii, Marcum liomini assignarim, inlueri Kvaiigclio i|uaiitum iuler hoiiiines suilicere ( ledidll,
debueraiil quicunquc illi sunt quns lioc movet, qiiod cominciidarc curavit. Iiaque longe a tiibus isiis su-
iion iii lioc nica nova, sed antiqua palruiii explana- perlu> fertur, iia ul hos viJeas qiiod;iiniiiodo iii lerra
ilone iradltum dixi. Neque enim niilii a mclpso iia ciiiii Chrislo lioniine conversiri, IIIimi aiuem iraiis-
visimi, sed ita a beaio Aiigusiino expositum fuisse cendisse iicbulain (jiia legiiur oninis lerra, ei perve-
memor.ivi, ei paucis eii.im iinde Iioc afflrmaret ad- iilsse aJ lii|iiuhim cacliin , midc acic meniis acuiis-
jiiiixi. Ciijus nou ab re esi si ipsa qiioque verba po- siiiia alqiie liiniissima videret in principio Verhiiiit
ncnles, quid de cvangelistis vel lypis eorum aninia- Doiiiiiii apiid D<'iiin, per quod (acia sinil oiniiia,tt
liliiis senserit osteiidamus, quibus et illud noslruiii ipsiini agnosceret carnem factiim iii halmarei in no-
npus ab iiijusia viiiiperaiione salveiiir, et lioc pr.i- his. llBiii posl aliiiutiiilJ. Vnde milii tideiilur, iiiqini,
posila lanli docioris auctoril.ite (irmetur. Cum ergo qiii ex Apocalijpsi illa qualuor aniimlia ad inleUigea-
miilia piilchre el exiniie de evangelisiis in libro do dos quatuor evangelistas iulerpreiati sunt, probnbitius
cnn-eiibU eoruio priino pr:cinlsissi t, jiiiigii inlcr cx:- aiiquii altcndisse illi qui leoiiem in Maltliwo,homineiit
lera diceiis ; E( qiiamvis siiigiili suum queindaia uiir- in Harco,vituluin in l.nra, aquiiain ir. Joanne iiitet-
ranili oritineiu leitutse videantnr, non iamen unusqiiis- lexcrunt, quam itli qui hominem ilallhoeo, aquilam
que eorum velul allerius prcecedentis ignarus voluiss': Marco, leoiiem Joanni tribiiemnl. De principiis enim
I
tcribere rcperitur, vel ignorata prwlern:isisse quif scri- liliriTiim qiiaiiid.im lonjecturaiii capere voluerunt,
pnisse alins inveiiitur, scil sicut uniciiique inspiratiiiu nnii lie lola iiileiilioiie cvangelislaruin, qiia^ magis
ett , non super/luam cooperaliimem sui laboris ad- iiieial pciscriilanl.i. Mullo eiiim coiigruenlius illo
junxit. Mailbxus suscepisje iiitelllgitur uicar-

Naiii qui regiaiii Christl persouam maxiiiic comniendavii,
nalionem Uomini secundiiin slirpem regiam, et plc- per leoncm signilicaius accipilur. UnJe et iii Apo-
raque sccuMdiim bominum priesciitcm vilaiii facta calypsi ciim ipsa iribu rsgia leo commemorains esl,
Ct (licta ejii-. Marciis enim snlispcutiis tanquani pe- iiLii dicluiii : Vicil leo de tribit Judu {.\poc. v). Se-
disseqiius ct lirevialor ejus videliir. i.iiin solo qMJppe (iiiiJum .Malilixum enini et iiiagi iiananiur venisse
Jo.inne niiill dixlt, soliis ipse perpauca, cuiii solo abOrienle ad regem qirrnndiiiii, ei ailorandiim, qui
Luca pauclura, ciim Malthxo veru pluriina pinc to- eis pcr steHain, nadis apparuil, el ipse rex llerodes
lidoiii atipic ipse verbis, sivc cuni soio sive chmi regem Chrisliiin fnrinldat infantem, alque ul eiini
caeleris consnnantc. Lucas aulem clrcu sacerdotalein possit occiJcre lot parvulos iiecai. Quod siiieiu per
Doniiiii siirpem aiqiie personaiii magis occupaius i« viluluin Lucas signilii alus sit proplcr iiiaximam vi-
apparel. Nani et aJ ipsum D.ivid iiun rci,'iiiin sleiiima ciimani sacerdotls, neiitri dubitaverunt. Ibl enim a
sccuius asceniiii, seJ per eos qui rcijes noii fueriini, s:iccrdote Z icli:iri;i incipit sernio iiarranlis. Ihi co-
exit ad Nailiau liliiim D.iviJ, (jiil nec ipse lex fnit. gnali) Mari:!' el Elisabelli cninmemnraliir. Ibi Sa-
Non sicul Malib,Tus ,
qui pcr Salomnnem regem craiiieiila pi imi saccrdoiii iii infante Christo imiilela
descendeiis c*lcros etiain regcs ex ordine perscci'- itniraiilur. Et qiixriinquc alia possunt dlligenler ad-
lus esl, Gcrvaiis in eis (de qno postea loquiiuur) vcrii, qiiibus appareal Liicas iiKentioiiem circa per-
iiiyslicuni numerum. Doiiiiims eiiiin Je-ius Ciiristus, f0ii:im sai crdiilis li;iliuiss-. .Marnis vcro, qiii iieqiie
unus vcriis Itcx et uniis vciiis sacerdos, illuJ :i.l stirpcm leglam, neqiie saicnloialem, vel cognalin-
regeiidos nus, hnc aJ cxpianilo>, has duas persoiias iieiii vel coiisecralioiiem nairare voiiiil, ct taiiiei! in
npud patres singill:itiiii commendalas, suain li,<>iir'in eis versalus osteiiditiir qii»; liomo Christiis operatus
egisse declaravil. Lt paulo posl : Sccundum hoininnn isl, laiiiuin hominis liguram in illis qiiaiuor aiiima-
qitippe Chrislus (iiiqiiii) et re.r et siicerdos effecius i!,t. libiis sigiiificasse vid-îur. II.cc aiilein aninialia tria,
Cni dcdit Deut sedem llavid palris sui, ut rrtim ejiis .sixelco, sivehonio, sivc viliiliis, in teria |railiunlur.
uwi essei fiiiis, et essct ad inierpeltundum pro nobis LiiJc isii trcs evangclisla? iii his inaximc occiipaii
307 nED/F, VENFRAniLIS OPP. PARS II SRCT. I. — EXEGETICA GENUINA. 30S
siiiii, (jii?c ClMisttis in r:iriif> npmtiis esl, pl (i'iv A Inni ii r.ilumni'im epislol.o prsBfaiionis Insprni, quT
pr^repla morlalis vii.i; exerriMilae rarnem portnnti- et prisco nosiro operi (ul diciiim esl) iiilclam defen-
Iiii« ir.ididi!. Al voro .Iontin(>s "iiipM nnbil.i inlirnii- sionis cvbibeant, ei pr.-csenti signaculum iinn igno-
lalis liiim.in.T velul.iqnila volii, el liirnm incominn- bile prxlig.iiit. Orantem pro nobis sanciam palerni-
labilis verilalis .iciitissimis ati|iic rirmissimis nciilis lalem vesiram, pr.nia supernl adjiiioris coiiservare,
conlis intueiiir. Ilnec bcati Augnslini p.iiicn de plii- atque ail defensioncm Ecclesiie su.ne sanctx scmper
ribns e«cerpi;» l;siimoi)ia , nd repellend.Tin qiieru- corroborare dignetnr.
LTBER PRIMUS.
Heatns cvangelisla Liicas de nmiiibus fin.TR cflpplt quaiiinr Evangelia, qiiam imum (inainnr varielale
Jesiis factre et docere, iisquc in diem (|ua assiim- piilrlieriim:i ronsnnum edideriml. Edidernnl enim
ptus esl, serrnoneni factiinis ;

primo coriim (]»\ f:'lsa iîenl Iradiileriint illis qiii ab initio ipsi videruiit , p(
ile illo scripêre, redarguere cniavii aiidaciam. Le-

" iniiiisiri fieriinl sermnni<:. Qiia Sfiiienii» non snli
riorem videlicot lacilc admonens, ut non snliim q»;c l.iicas rt Marciis, qni pracsenlem in cariie Dnminnm
prardirat ipse sc(|uend.>, v<?riim (iht aliier soniie- nnn viderant, aiqiie ideo niii* scriberent anditu di-
riiil, nosit peniliis c«se delestanda. Et iie errorum srere debebant, venim Mnitb:i>iis quoque el Jo.innes
forle infirniis orireliir nrentin , siipernn.i p.nssim apostnli sunt dcsl<!;n.vti. Kt ipsi enim in iniillis qiix
scribCDtiiim leclinnrm prorsns aversandam. Nef|iie scriberent ab iis qiii infaiiliain, piieriliam , genealo-
cnini de oinnibus pcnerali'er, scd de qiiihiisdnm giainqne ejiis seire et gestis inlcresse poliierant,
speciali fiilei vel scicnli.T! virtiilc praedilis dtci po- aiidirc opiis liabebanl. Quoil 3u>eiii visum eliam sibi
inil ; Etii morlifirum qvid hiberit^t, non cit nocebil scribcre dicit, non quasi a se sibi visum, sed Spiriiu
(Murc. \\\) Sic ergo imipil l.ii as. s inclo iiisti|>anle, sibi qiioqiie visuni signilicat. Juvta
liuiid ii) episiola sua dicunt ;ipostoli : \i%\iin etlenim
inonF.MiiiM.
Spiritui sanclo, el nobis. Ciijiis n niinim gralia geri-
Quonam qvidcm mniti conati stinl orclinare narra-
Iifr, (it ij qiiod boiiiini esl, nobi^ eliam Ixinum vi-
lionem qiia; in iiobis coinpUlie suiil rerutn, sicu! liadi-
dealur. El ass<'Ciiium qiiidein se nnn pniica «licil,
demnt nobit qui ab inilio ipd uderunl cl iiiiiiislri fue-
p sed iiDinia. Venim assccutu oniiiia v sum esi scriiiere
runt sernwiiit. lisum esl cl milii asseculo a priiicipio
iion omnia, sed de omnibiis qii,'» ad (iiiein legeniiiim
dc omnibus ililiqeiiler ex ordinc lihi scriiere, oplime
(cgiioseas eurum i<erborum de quibus cniifirmandam crederet idonea, r;uia nec ipte niundus,
Tlieopliile, ul
crudinit es reritalem. Qiio manifeslissime pro(pi)iio

s' tcriberenliiT cnpcrel omnia (Jonn. xxi). L'ii(le eliam
consiiito nonnulli qui-n ab aliis siint dicta pr.Tleriil,
sigiiificat cam sibl maîme caiisam Evangelii fni^-se
srribendi, nc pscudoevangelistis ficiilias esset falsa

iil miilliraria in Evangelio graiia rrfnlgcret, el prn-
prxdicandi, qiii, nl roruui bndieqne nioiiuiiienia te- priis quibusdam singiiii libri inysieriiirnin geslnriim-
slaiilur Mib noniinc aposlolorum perlidia; cnnali qiie tiiinciilis cniinerenl. Tbenpliiliis, inlerprrlatiir
,
amaiis Iteiim, vel sniaiits a Deo. Oiiisquis crgo aniat

iîinl indnrere seclas. Dcniqnc nonniilli TboniT, nlii
Dciim, sive a Deo se disidcrat amari, sc srriplum
Rariholoma'!, quidam Mauliix, aliqui cliam duode- :»il
1 ini a| ostilorum tiuilo reprriunltir falso sna srripla

piitel ICvaiii^cliiini, el nt sibi dalum muiiu^, sibique
prxnoiasse. Sed el Rasilides aiqne .\pelles, i|iii)ruiii
conimendaliiin pii^niis conservel. Ne videUret ncce-
unus irecenlos sexaginl.i (|iiiiiqiic cal.is, aller duos ptani vrbi prciu.iam, xcl linea dilaceraiinnis li»-
invirein coiilrarios deos inlcr alia iieranda dogiiKili- relirr', vel sonliihe (tipidiialis ,i?riigo devaslet. Non
Evangela enorn aiitem novoruni quorumlibet cidem Tlieopbilo et
/.abanl, sui noniinis fiada rrlii(iii>se.
Inler (luc iiotaiiiliini. qnod diciiur Evongcliuin jmta D vclut igiininriiiii ia>io panilenda, sed eorum de qm-
d inter er.clesia- biis enidiliis esl, verb'iriini priimiltitnr vciiins ei;-
IIebri»'OS, iinn iiiiiT apoirypli; ., si
siicas niiineraniluii) liislori:is. .N;iiii rl ipsi s.icr.i!

piimenda. Scilicel iit qno quiil ordinc de Doniiiio
Seri|itiirx' iiilerprcli Ilieronyino pler:iqiie ex eo tevel 3 rioniin» gesluiii dicinmw! sii, agnoscere qiieal.
ipsiiiu I.atiRiiin Grai iiin-

Neqiie enim qni pcrfeclus esse ciipil, snlninmndo in
slimonia iisnriare, el iii
serinoniiii. Fals.i vero Clinsiiim rr"dcre, >ed et (idem peipelna! diviniuvis,

qiie vismii est Iraiisfcrre
ct leiiiporaiie.T; dispeiisalionis illins ilcbet ordineiii
Evaiigelia , I.iuas piiiii;i iiicx pr:i'r;ui"iie icfollii.
!:Osse.
Quoniam qimlem mnlti (in(|iiil) Cinuiii sutil vidiniire
narralioiiem. Miilli>s vi'lc'ir(l i'iis iinn laiii luui^rro- CArilT PRIMIJM.

silnie qiiani liarc-eos iiiiillif.nic diversilalo ciiiiini- I'uit III liuliis Unodis, reijii Jitdww, succrdns lui-
ii;et;ins, qni iion Spiriiiis saiirii liiiii cre donali, sed dfiiii utimiiie '/iiclinrias, .!e vice Ahia, il u.ror illi de
vaeiio laboie conali iiiat;is onlliririiil ii:irrali.iiiriii, fHiubiis Aariiii, el iiiinicn cjiis Elisaliellt. Sacrosaneta
qiiam bisloii.T ii'.xiieiii;l verilaiiin , iilrn.iiic aliis prxoursnris Dnmiiii ndbililas iion
pr soliiin a paretili- 1
toniplenduii) dpiis, in (|iiii friisira sii(l:ivei(! reliijiie- lnis,

bii •cd rlaii) a pr>i;,'eiiilnriliiis glorinâ dtscendit, 1
tini. Iliici liiniirdui, qiii cnni sini qnaiunr, iioii Inin qiialcnus aijvcnlus illius fiilem iion siibiia itispiia- ;
i
309 IN LUC/E KVANC.ELIUM EXPOSITK) — LIR. I. 3!l>
lioiie coiicopiaiii, vcriim a\ila m gis propiijilinno ,\ Kranl aulem justi ambo aiite Deiim, niccdeitlet ifi
siiscepiani lilieriiis prxdicarel. El i\ i mi (iiiiilnii omnibiis mandnlis el jii!,tificaliombui Ujmiiii siiie que-
A;iron pnnii iii le?e ponnrKis, ciin-lis ••sl iioia ili- rda. lieiic jnsli anlc Dcmn : iiori ciiim iiiiiiiis nni
gii;i:m, diceinimn paiicis de Al)i:t. Ciiiii Kavid rcx ci jiislns aMle lioiiiirem, jnslus csl :.nli> Deiim. Aiilcr
[.lopliela iiiagiia ilevoiinno pelercl, iil invonirel l:i- viilciil honiiiics, alitcr viilct Dciis. IJumiiics iii facii',
jicriiaciiluiii Dcii Jaioli, Diiiiiinus aiilcni iiiaijis lioc Dciis in coide. El iilco (ieri pnlesl, iitali |iiis alTcct.ila
a Salimioiic (ieri dcccriieicl, aliiiie iileo D:\viil eiilciii bonitaie popnlari jiisins viilcaiiir iiiilii, jiisius auleiii
Salomoiii oniiiia qii» aj iiiipciisas iloiniis leriinc- ;iiiic nemii non sil, si jnsiiiia iioii ex incnlis .simpli-
li:uit prxpararet, ipsiiis ip>iii|iir: iloiniis pcr siiipiil:i, c l:iic f.Tineiiir, scd a liilalioiie siiiiiilclur. Iteatiu
meiisiiras, H dc'tr!plicnciii ii:iri',l, iii cif^cciiic cx- iiiilcm ille ()ui in coiispccii Dei jusiiis csl. Ucaliis
Irinseciis siaiii culinra'. eii.nn (Irvaion-s niicriiis illc de (ino Doininiis ui:;iiaiur dicere : Ecce veie
ciiliiien .-(intesceie.', ilivisKiin-ni iiiliilniiiiiiiis sarcr- hraelita, in quo dolus non esl. Verus ciiiin Isracliia
iloialiiini Lcvilicoriinii|i:c ;;ra('u;iMi in oiiiiii:) opcra qiii Dciini viilel, ct v.ilc;! sc iiuvil a Doiniiio, ct ipsi
itiiinus Doniilii ilislrilinii. I.i:i:;l rnim nrircipes s:iii- exliiliel 01 ciilla corilis.
cluarii, cl princiics |ici, i.l csl siiniini Siccnlulcs, Incedciitei (iiii|uil) iii omnibus maiida:i<, it jusiift-
t:uil »ji' (iili^ E!e:i7î (jiiani dc (i!ii- ltli;iii':ir. Qm ':

' ciitioiiiuus Doinini. 1'riiis inainlaliim , sccmnla esl
\iccs seciiinluin minisieria siia , nl iiinrcileirirnr jnslilicalio. Ciiin eiiiin mainlaiis coelciililiiis olicdi-
^liiinuiii Dtii , vi{i;iii(i (îiatiiur sorliliiis iHsiiiiiil, in iniis, in inandaiis iiiceilimiis Doniini. Cinii jiidica-
i|i:iliu^ Abia rainiliani, de qua Zachîiias ornis csi, raiis, et coiiyrue jnilicainns, leierc Duiniin jiistilica-
sors coiiiigit ociava. Divisit cnim iiir.nsi|iie iiiicr '« lioncs vidcmtir. Plciia igilur l.iudalio, (îx- ;;enus,
fainilias soriibiis , iinain liotnun» i|ii.ti c;clcris pr;f- niores, ofliciiini , racinni, jniliciiiiii coinprclieiidli.
cral IJeaiar, el alleiMiii ilonnnn <|ii c siili sc li:ilich;il Genus io ni.ijoribiis, niores iii a-qiiilale, oificium iii
ca;ler(is, Itliamar. I ege Veilia dieruin, sed cl Anti- saccrdoiio, facluin iii inaiulatn, iii jiisiiric:itiniie jii-
•liiiiaiuiii Joscphi lilini ii sepiiiiiiiin, nlii siauiiiiii re- diciiini. Quodi|ne addidit : Sine quirela, lioc c.l qiiod
ferl, nt mraf|'ie gcneralii) jnxla ordinciii soililioiiii A|iosl(ilus ail : Providenles bona, ncn iiinium coram
mini^lrarel Deo pcr dics ocio a Salihaio u.î|iic ad Deo, sed etiain coram liominibus (Rom, xii). El Ec-
Sabli:iluiii. lHi cliain de triljii Levit:iriiin, vigii.ii clesiasles : xVe tis (inquil) multtim juttu* (Ecil. vii).
qiiatiior parlcs lacias asseril, nl ipsi quoqiio codeiii 0"'^ pleriinii|iic justitia ilnrior, liominiim (|uerclani
iiiodii sortili, jiixla inorcm saccrdoluni ocloiiis die- provocal. (Jno; vcio lcinpcrala e-l, ipsa siiap diil-
biis iiiiiiislr:iicii;. Niin ;iul-iii Iriijtia piinnis N vi ~ ccdinis gralia cl.:iiii inviiiia» qiieriiiioni.Tni viiai.
Teslamenii pr.cco in ocliiv.c sonis vicc nasciiiir, ^' "<"> •'''"' ''''i /•'"", eo quod eiSft luimbeth s'sri.
liiiia siculseptcnano s,i-pc nnmero proplcr Saliliatiii^ '". ^< "nibo fnocessiisent in diebiis suis. Diviiiiius esl
Vcliis Tesianicntniii, sic Noviiiii aliqiioties ocinnarii» prociiraiuni ii< proveci:c SDtaiis diuqiic cnnjugii frii-
propler sacr:iniiiit:iiii, vcl doniiiiic.c vd iioir.c re- cln privaiis Juaiincs parenlibus nascercliir, qiialcmis
'Urrcclionis eiprimiinr. Unilo qnia iioii aliicr i|iiani iiiopinalo prolis (irtn el ipôs doiinni graliiis affice-
\H-r nl)seiv.iiili:iin uiri!isi|ue TesLiinciiii regni cir- rel, el ctIcki.s iiiir.iciili slupor fuluri propliel* pa-
tcslis auia |iciiclratur, rccle cl in lciupio Salomoiiis rarel «iidiliil. Dciiii|uc posuernnl mnnes qni audie-
iiiy>liciis qiiindccini gradiiiim asccnsns fui-sc icirra- r;"ni in tnrde siio diceiiies, quid pntas puer itte eritl
liir. El is qiii ad Diiininiim iii (rilinlalioiie claiii;iiis Faclum at (lUlcm cum tncerdotio funqer^tur in cr-
cxaiiiliinr , ioliilciii gr;iiliimii p almis ail siipcina dine vicib siiir anle Deiim, sccundum ciiisuetiidiitem
perdiKiiiir, (|iio laii(!ciii iii airiis iloiiiiis Dtii posilns, siiCi^rdo:ii. I'cr .Miiyscii i|iiiilcm D niiiims iimini coii-
aiidire posMl ; be.neJiial te Domiiius cx Sivn (Psai. stilu I smiiiiium .-accrdolem, cni niordio miiiiii per
cxxii I). Teniiiiis (|iiiii|iic Heiodis alieiiigeiic vido- ordineiii siicce icre jnssil, ct lioi: ad Daviil iisqiie
,
licet regis, eiiain ipsiiin Dvniinico aticslaiur ailvcn- leiiipnra si'rv;iiiiiii esl, a qiio pliircs licri (iii dixi-
ini. fraidiciuM nniqwe fucrat, quia iiondelici.l priu- j) "i"')i Doiiiiiio iiiliilomiiius a^cntc dccicliim e>t, qui
cept ex Juda, neque ditx de [emonhus ijiis, dmiec ve- vicissiiii iniinstiaiiies, teinporc vicis .«nae siiiguli
niiit qtii tnitlendus csl {(Jeu. x!,i\). ('A ijiio eiiiin p.iiics ca^liinoiii.c siiideient, (Ioiiiiinii|uu su;iin oiiinino iioii
iEgypto exieriiiil, su.c gciius jiidicibus usi|iie ad Sa- taii^crciit. liiidc iiiiiic Zacliari.is iii oidioc vicls >.\isi
iiiiicl pruplieiaiii, acdciiuie rcbus iisque ad Iraiis- s ccri('ilii> liiKCiiis avsever:itur.
inigrationein Jiabylonia; rcfrcb.iiitnr. Post reditnni Sorlc a.i ii ut incensuin poneiit iiiiiressits in leinpluni
veiode l5abyIoiic, per poniiiices rerimi suniiiia gc- Domiiii : ei omnit iiiultiludo eral populi orans joris,
rcliaiiir, usqiie ad llyrc;iiiu'c rey'.;m siiniil cl |io;iti- liora iucensi. ISoii nova iiiinc surle I. cliis csl , ciiiii
licem, qiio fralris iiiviili:i ninliis calaniilalibiis vcv;iiii. iiice-smii csscl ndoleiidnin, scd jirisca limc surlo
c( ad uliimiim ab lleroile (ciijns paircii: ipse dc icii i- pr;clcciii.s, ciini |iriniii cx ordiiic sui |xiiilincatus io
bili adveiia, lioc esl gciicrc lilumxo, siililiineiii l'.'tij- vicciii Abia snctcdercl. Iiiceiisuiii auleiii iii saiicu
rat el civeni) vi fraudis iniercniplo, Judx:c rcgimni saiicliiriim a pontilice defcrri, exi-peciaiimeiklra teiii-
ipai llcrodi jussii Cxsaiis Aiigiiîi Iraditur giilierii;iii- plmii oiniii iiipiilo, dociina dic scptinii incnsis cst
duiii. Ciijus iriccsimo piiiiio aimo, jtixl.i piopbeti;iiii jnssiim. Et iianc diein evpiatioiiis, sivc piopitiaiiuiiis
iiipradictam, qiii iiiilt mlui ci.il, advciiit. vmaii, qux :ipiiil nos ob vaiiuin luii:c di;:cuisijm a
311 UED^ VENER\niyS OPP. PARS II. SECT. I. — EXFGETICA CE.NUINA. Zii
tjua nienses conipnlanl llebra;!, moilo in SeiJleinbrnni A Deiim viilii, |,racl appellaii mcruii. Sic Josias rrx
mensctn, nimlo iiicidil iii Ocluljreni ; «juia scilicel ob e.\iinic virlulis culnien, noininalus a Deo esl
oicnsis (juo Pa^cha geriiur, et ordinc cnnditionis, et mulin aiitri|iiaiii naiiis. Jnannes ergo inlerprclalur :
eriicto ii gis anni princi|iium lcnel, diceiite Doinino iii (pio csi gratia, vel Domiiil grniia. Qiio nuniine
ad Moyscn : Mensu isle vobis principium mensium, dcxlaraliir, primo parcnlibus ejus gratiam qtiibiis
prinins eril in nifnsibus auni. Decima die mcnsis hujus, dccrepills lilius nascerelur, esse donalam ; deinde
lotlat uniiiiuisque agnum, e\r..{Exod. xii). Ilujns nu- ipsi Jiiiiiiiii, qui niagnus coram Doniino liiliirus, ci
tein diei Aposiolus ad lleLixus sciibcns, il.i incmi- adltiic cx utero mairis Spirllus sanclt sit muuere
nit : !n priiis quidem tabernaculum scwper introibant diiandu!; : postrcino ctiam liliis Israel, quos ad Do-
sncerdoiei, sacrificioruni ef/icia LOnsunimunles; in se- miiiiim Dcum ipsorum erat convcrsunis.
cundum uuleni seniel in anno sulus pnniifex non sine Lt eril ijaudium tibi et cxultatio, el mutli in nativi-
sanguine quem o/ferl, eic. {Ilebr. ts). Qiiibus dici iiu- laie cjus gaudebunt. Meriio gaudei paier qnod, vcl
jus niysleriuni pandens, jesum osieiidii |ioniiflcem in seiiecta n.-itum, vel lalis graiiae acceperit fllium.
esse >eruni, qui consnmniaiis ofllcii siii dicbiis, Ijcc Gatidcnt et alli quibiis iiiaiiililuiii eaienus regni cce-
i:st inipleia di>peiisaiioiie cnriiis in s.insuiiie proprio, ksiis evaiigelizarit ingres.sum. Ei noiandum quod
coeli secrcla suliiii, ut propiiium nobis faieret Pa- iiaio prjecursore mulii gaudeni, iiaio auiem Domino
ireni, ei inierpellaret pro peccails corum qiii adhiic .tiiiiuiilial angclus gaiidiuiii magniiin quod erit uiiini
pra: foribus or.mics exspcclani, el diligunl adven- populii. Quia videiicei hic saliitem niultis ptscdicare,
luiii cjiis. Pulclire igiiiir ea die descensio cjus per illc oinnilMis qiii velint adveiiii donare.
aiigeluMi iiutitialiir (]iia cjus per legein ascensio Erii enim niaynus coram Doniino, et vinum el sice-
,
liguralialur. Qula qui descendit, ipse est el qui asctn- ram non bibel, ei Spiriiu saiclo replcbilur adhuc ix
dit. (Ephes. iv) : F.t, ut Psalmii^ .lil, a snmmn caeto nlero malris suiv. iMagiix coram Oontino virtiiiis est
egressio ejus , et occursits ejus iisjuc siimmnm ejus pricdieaniem in di-.serio c(Elesiia gaiidia lerrcnascx
{Psal. xviii). liiiegro >previsse di.licias. Sed ct lioc coraiii Domliio
.4ppariii/ autent illi angeliis stans a dextns alluris niagiiiint eminel, quamvis bcmlnlbus videalur esse
inrensi. Uene aiigclus, cl iii teinplo, ei juxta altare, despiciiint, qiiod is cui in naiis nMilieruin major ne-
nio esi, lascivieiitis ob liidum piiell.e capile irnnca-
et a dexiris appare!, quia videlicei ei veri sacerdolis
adventuni, ei inyskriiiin sacriGcii univeisalis, ci cce- liis e«i. (^tijus oriliiteiii ntagiiiiiidinis ipsc qiii propo-
leslis doni gniidium prcdiial. Naiii sicul pcr sini- siiit atigeliis siilisequcnier exponens : F.l li/iHni,
strant prjescnlla, sic pcr dexlcraiti s;rpe boiia pra!- iiii|uit, el siceraiit non bibet. Sitera InterpreUitur
|-.
nuiiti:intiir :eterna. J.iixta i]ii<>d in sapicnliju lamlc elirieias, quo vocjbnlo ilebrxi omne quod inebiiare
canilur: Longiiudoiiicruui potest poculeiilum, sive ile piimis, sive de frugibus,
in dixtcra ejus : in sinislra
illitts dicilix el ijloria.

seu de qualibet alia niaierla confecium signiflcanl.
Et Zacbarias tiirbalns cst videiis, el linioi irrnii super 1'ropriuin vero iii lege Mazareitorum erat viiio ei
eitm. Aii aulem nd illiim Aiigclus, elc. Trenienieni slcera lempore conserraiionis ab.siinere. l'iide Joan-
Zacliariaiii cnnlorlat angcliis, quiu sicut hiiinanx nes, Sainsiin et Jcrcmias, cxierique lalcs, ut sem-
fragilllaii^ e-t !<plrllali$ crealiira: visione tiirbarl, iia per Nazareni, id csl sancil, nianere possini, seinper
et aiigelici; bcnigiiiiati-. csi piveiiies de asptcni bis abstinere &alagiiiii. Decci eiiiin vas ccelcsii gra-
,
suo muilalos niux blaiidiciidu solari. At conira dx- li:i! iiiantipaium, a srrciili iliecebris casligari, nec
moiiice cst feroiitatis, (pios sui pr.asciitij terriios viiio, in quo est luxur.a, iiiebriaii ciim qui mu>to
senscril aitipliori seinpcr liuriorc coiiculere, qii:i> Spiritiis saiKti desiderat iiiipleri. Unde rccie ciii
itulla iiielius ralione qu.uii fidi.' snpcraliir intrepida. viiii cbiieias lollitur, Spiriliis gratia cuiiiiilatiir. Qua
Kt ii.rnr lua tlisabeth pariet tibi fliuin ; el vocabit sc tunc (ul r;<Mlic!uin erat) ip-c repleliiiii niniislra-
I
nonien ejus JeLnncm. Deprecalioiicni diccns exaudi- vil, citni inlraiiie bcala Maria i:i utcro genltricis
tniii, parliiiii contiiiu» promilliluxuiis. Noii qiiod j) cxsuliavii, ei prascursiottis suac cognosceiis ofliciiiiii,
ille qiii pro pii|iiilo olilnlnriij iittraveral, relictis pu- Diimiiii quaiiliim adliiic piituit, evangelizavit advcn-
blicis volis pro acclpieiidls lillis orare potucrit, pr;e- tiini.
sertiiit ((itia iienio orat qiiod se accepluruiii deSjicral. F.l muUvs filiarum Israel convertel ad Doiiiinum
Adeo auiem ille jun sn.c «tatis ei iiifecunda; conju- Deum ipsorum, et ipse prceccdet anle illuin ti/ spirilu et
(jis nieiitor, nasci sibi (ilios dcspiralal, iit nec an- viiiuie Elia'. ('um Joaniics qiii Chrislo lesliinnniun)
gelo lioc promilieiiii crciierci, scJ (|ii"d dicil, e.rau- pcrliibens, iii ejus (ido populns baptizabal, d'Citur
liita cst deprccalio tua, pio pnîiili tetleitiptloiie signi- filiiis Kracl .id Diiniimini Dcinn ipsiiriim converiisse,
licat : Et uxor lua pai-)el libi filiuin, cjusdein rcdem- paiei profc- to Clinsiuin esse Dominiiin Deiim Isracl.
plionis ordineiii pindil, qiiod vidclicel nalu.- Zacliarix Si aiiiein Chrisius esi, imo qiiia Cltrisins est Donii-
(iiius redciiipiori illius populi jirxcoiiando sil iter iiiis iJciis hracl, desiuniil Aiiani Clirisliint Doininiim
facturiis. Singulans aiiioiii nieiill iiidiciiint dalur, Dcunt essi; iiegar!;. Enibescani Plioliiiianl Clirisio
quolies hoiiiinilius a D.-o vel impDiiiiur iiomcn \el cx virgine principiiim dar». C(>ssonl Manicliai aliitm
mullaruni genlium popiili Urael, aiquo aiiiim Cbrisiiaiiiiriitn Deiim
inuiauir. Sic Aliratit qula paler
erai futurus, Abr.Utain isi voiaius. Sic Jac<ib, quia creilerc. Ll quia Joaiincs pra-ccdere ante illum dici-
1
313 IN l.VCAi. EVAiNGKI.IUM liXPOSITH). — Lin. I. 3U
liir, vidoant aeternuni aiile saRcula Deuni post liomi- ,\ lit evut pUbs exspeclans Zueluiriam, et mirabatnr
nem in sariilis noluin, ideoque» suo pnxuisoreniodo q»od lardaret ipse in templo. ICijressns nulent non
viiuiii pnsl se venliiruni, modo Dci Filium esse nn- potcrat loqiti ad illos. Lt cognoverunl qiiod «isionem
niinaliuii. Qui licne iu spirilu el virlule Eliae iirxcC vidissel in lemplo, et ipse erat inuuens illis, el p«-
dere dicilur, i|iii» sicut ille pniTO veiiiurus jiidicis, mansit mulus. El facium esl ut implerenlur dies offieii
ii.i tiic pra;<o (acius est Redeinpioris. L'iide el ejus, cbiil in domum luam. Hoc esl «iiiod dixi, qiioil
cnnvers.il iiine prnrsus siniilliina .niiilio deserla vicis sujR leiiipore poiiti(ices, teinpli taiiium ofliciis
seriili, viciu Iriigi, vcsliiu iiicnlli, tinclu SJiii maiicipaii non soluiii a complexu uxnruni, sed ab
despeili. Anibo rpgis el regin.D ves.iiii.iiii lole- ipso quoque domnrum suariiin absiinerent in|;ressu.
raiit, llle Jorilanciii cccliim peilturus divisii, liic ad (Ibinoslri lcmporissacerdoiibiis, quibusspmperallari
lavacruin s:>lut:ire quo tooliiin peialiir, lioinines servirc julielur, perpctuo servandji; casiilatis excin-
COnvertil. Ilic Ciiiii Dumino versatur iii lcrris, ille pluin daliir. Quin euiui iiiiic sacerdot.ilis ex stirpe
cuin eo niaii.reslaltir in {(Iniia. Aaron successio quaTclialnr, necessario lempiN

Et converlal cordu pilrnm iit /i/ios, el iiicrrdulos, subsliiuend.T soboli |irocurabatur. Al qiiia iinuc noii
etc. Corda patruni in lilios coiiveriere, esi .'pinia- carualissucccssio, sed per(eciio spiiit.ili^ in<|uiritur.
lem sanciorum antiquorum scicniiam populis pi;fi- B coiiscqiienicr sacerdotibus ut scinpcr aliari qiicaiil
dicando iiifundere. Prudentia voro jnsioruro, est noii assisleie, sciiiper ."b iisoiibiis conlinenJuin, seniper
de lcgis operibus jusiiliam prxsumere, sed v% lidi: casiiias oliservanda prxripitiir.
salulem quxrerc. Lt qiiainvis iii le;;c posili It^gis Posl lios aulem dies cflnccpit Etisnbetlt uxor cjut.
jusâ perlicianl, giitiia se Uiiiieii Oci pcr Ciirisliini Post ilies videlicet iiflicii Zicliarije coiiiplelos. Iliijus
ealvaiidos inteiliâiii. Justus eiiiin ex (iile viiil sacratissinix- cunccplionis J"»iiiies Coiisiantiiiopoli-
{/luiii. i). El Pelriis de jiigo legis nil : Quod neque tanx urbis anlistes ineiitinnem fariens : Cesla sunl
patres notlri, neque iios porlare poluimus, sed per gra- Itwc, inqiiii, mense Si-plembri, oclavo Kalendas Oclu-
liam Domini Jrsu credimus sulvari, qvemadniodum et brn, incipiente luna undecimn. quandn oporlrbal Ju-
itli (Aei. xv). Qna prudcntia quia diutius increduli ot dceos jejunium Scenopttjia; celebrure. Ei iiivcnliini cst
per Jounneni iiiibuti, etêr Cliam suni imbiiendi, ipsa dio octava Kalendariiiii Uctnbriiiin es.^^c xqui-
recte liaec seiiloiilia qiix per angcluui de Jualiiie hoctiuin, iii qua csl inchnatio noctis major qiiani
dicla esi, iiMlein |iene syllab.s est de Elia per .Mala- liicis. Illum cnim opoilet crescere, iiiquit, me autcm
cliiam pracdicla. Paraie (inqiiii) Doniino plebem per- minui (loan. iii). Miiiorata eteiiiin fuerat lux a tciie-
(eclam. Quia eniin Zadiaiian pru plelie siipplicaa- bris, cuin Jiidx'! seciindurn legemci proj lieiiam sacri-
lem dixeral exaudiluin, docct qiio oidine plclis ea- C ficia Deo offerebanl : iu qua ei Joannes coiiccptns esi.
deni salvari ei perfici debeai, ad prxdicationein Ilxc siinteiiiiii quje aiiie pro peccaiis p"puli olTere-
videlicet Jnannis pwnitendo et credcndn in Christum. baniui, quae jain cessarc oportebai, ciim Joanues,
Et dixil Zacliariai ad anyeluni : Unde hoc sciam? itl est baplistes, conciperciur. Et iJeo Zacliarias
cyo enim sum senex, ct uxor mea procctsil in diebus patcr ejiis, saccrdos Judxortim einiiluit, qiiia jani
tuit. Ub alliludinem promissorum bxsitans sigiiiim ccssare el emiilescere uportebat saciilicia eiriim,
quo crederc valeai inquirit, cui soli angcli visi i vcl qu:c pro pcfcatis populi oir.:reliaiiiur. Veiiiebat eiiiiii
alloculio pro sigiio siiflicere debu 'rai. Uiidc nieri- solus sacerdos, qui de agno suo propiio iiiiinolato,
lam dillideiiiix lacendo |'cenani luit, cui laciiurnitas sacrificiiiiii Deo pro pecnatis oinniuin onerrri. Qui-
eadein et sigiium fidei qnod qii.xsivil, el inridelilal:s biis li. Jnaiinis vcrbis ediiccniiir, priina mox die pnsl
essei pcena i|uam iiicruil. diein expiationis, mutaiionem lunc saccrdulalis vicis
El respondens angelus dixil ei : Eifo sum G ,biiel qui essc ceiebraiani, ideoqiie iii liac prxcuisnns Domini
ttdsio unte Dfum, et missus sum luqtti ud le, el Itcec
conceiilioncni ficri. Qiix noii frustra dies jcjuniorum
iibi evaiigelizare. El ecee eris lacenf:, et noii pnlciis
ct afll.ciioiiis cst ab angclo pr.idicta, qiiia per ipsum
loqui, usque in diem quo litec fiant, pro eo, elc. Vult prjndicanda.
erat liominibus afniciio pceiiiiciili.i;
in'clligi qnnii si liomo lalia promiilercl, inipiiiM; D Et occultnbut se mcnsibus quinque, dicens, quia sie
sigiiuin II igiiarc licerct ; al cuni aiigclusprnmilt.il,
fecil mihi Dominut in diebut quibui reipeiil, auferre
jîin diibitari nun deceai. Dalque signuin quod roga-
opprobrium meum inler hominei. Quaiita saticlis cura
iiir, ut qui discredendo locuttis cst, jani lacendo
sit, iic qiiid turpe de qiio erubescen; debeaiit adiiiit-
ciedire discal. (Jbi notandum quod angelus sc ct
lanl, osiendit Elisabetli, qux el de ipsis qux acci-
anle Deniii adsiare, ei evangelizandum Zarbari.R
peie cupiebat duiiis crubescit, ei licei de ablaio
missiim essc icsia:ur. Qnia ei cum ad iins veiiiunt
gaudeat opprobrio steriliiatis, de partu laineu anilis
angeli, sic eiierius implenl miinsierium, nl laiiicn
verecundaiur xtatis. Sed piidetonus mairis, quandin
nunquam desint iiitcriiis per cnnteinplaliiincin. El
laiel linnor prolis. Nam qii.c uccultabat se, quia con-
miitiintiir igiiur ei assistunt, i|iiia ei si circuinscri-
ceperat filium, jam intrante bcata Dei genitrice cla-
ptiis psi aiigclicus spirilns, snininiis tameii spirilus
niosa exsiillavit, quia pariiiira cral proplietani. Alle-
Ipse qiii Dcus est, cin iiniscriiilns non est. Aiigcli
gnrice aiitem pcr Zacliariam sarcriloluiiii Judsonim,
iiaque ct missi antc ipsiini sunl, qiiia qiiolibel inissi
pi-r Eliuiticlli potest lex ipsa designari, qu;c sacer-
veniuiit, iiilra ipsuin curniiit.
duvum duciriiiis exercita, qiiasi auxiliu virili fuliat
315 llED/f: VENKnABILIS 01'P. PxllS II. SF.CT. I. — EXE(.ET1C/V GENUINA. 51«
Kpiriiales deos niios gignere dcbcb»!, sod qn isi tib A pnieniis Dei iiIciki scientia perfecit, iJiirco propria
sieriliialis injiirinin iiiiniiiic valebat. Non i|ijt:i n<n\ ii< niiin soiiiiiniiiri n -c ooriim pcisonic sine iiouii-
tiiulli, el anle logcm, ci in lcge pcrfeciissini;!' viian nilius sciri iioii pus.îiit : sed cnin ail iki.s ,Tli(|uid
rnerinl, scil qiiia noniin<îii ai\ perforlnmndiliixii lex, iniiiistratuii voiiiiint, npiid nos eil.ini iiiiiiiin i a mi-
quae rcgiiuin cteliirnin rcsrr.ire, iiisi IJirislo pinc- iiisirriis traliiint. Ad M iriam crgn virjjiiieiii Gabrict
redenle iHin poliiil. licnc anl^în diciliir i|unil cr;iMt iiiiililiir, qni Dei loriiiudo iioniin.iiiir. Illiiin quip|ic
ju«li .•inibo aMc. Beiuii, i|iii,i sicnt bona csl !c\, ct iinniiare vciiirlial, qui ad dclicllaiiilas airea'i polc-
iiiandiiliiin sanctuin cl jiisuiiii, ct lioniiiii. it;i cinni sialcs liiiiiiilis aiqiaicre dignaliis csl. Ue qiio pcr
saccrdoiiiiiii lcgale prii dis)iciisaliniic iciiijHTis illins Ps ilnii.-.t,iin dii iliir, Dominwi foilis et puieiis, Dominii»
saiiciiiin, bnnuni cl ju.Ntiim esl. Et gnod sc<|iMliir, lioiens in pialio (/'sa/. xxiii). Et rnrsiiin, Dominii$
qnia anibo processimt itl in diebus suis, il.i pnlc.il virliiinm ipse e$t rcx ijloiiit (llid.). Per Dci ergo
ciponi, qnod legali dcviitioni quasi ailolcsccnltu. vol lortiiudiiicni iiuniiandiiscrai, qiii vinulum Doiiiiiiiis
juvenlus ii.sius Mii\h icinpnr.liiis cl deiiiceiis clllo- ei poicns iii pr;i'lio, conira poicsiaies aoreas ad
ruerit : iooiiinbciite anlcni Salvaloris .'iilvciiln, ilir.1 bclla \c:iiobal. Meiiseiii autcm scxlnni, Marliuni
eam scinctiis incnrvavcril, quamlo ct sacirdoiii MUclIige, ciijui vicesiiiM cl qiiinlo die Doiiiinus
«rdo pcr aiiiliilioiics a conlonlioncs poniilicnin 1> nnsler cl concepliis traditur et passiis, îcut et vice-
COnfusiis, el ipsa lcx pcr pbaris.TOriiin irailiiionos siiiio (|Uin!o dle iiicnsis ricoeinbris natus. yuod vcl
iliscissa, iinniis iribilis csi ad gigiiPiidiiiii Doo lilins lidC bodie (iit noniiiilii arbitraniiir) xqninoctium
clTecta. Ingredilur crgo Zacbaiias leinpliiiii, qiiia vernale, vcl iilo solstiliiiin bruin;ile fiori credamus,
sarcrdiiinni cst iiiliarc iii saiiriii.irium Doi, et iulcl- ciinvoiitt uli(|ii(; cniii liicis iiiciemcnlo coiioipi, vel
ligore iii iiiivissiiiia inystcrioriim roelcsliiini. Orat iiasci euni qiit ilUiiiiinat omiieni liomineoi vciiit;utem
roris luiilliliidn, qiiia sccreta qoscqiie cl my-lita iii iniiiidiim. At si liuis anlc domiiiicx nalivilalis ei
peiielrarc siililiiniicr neqiicuiii, dociiuriim ncresse coiicepiionis icmpiis liicein vel crescere, vcl lenebras
cst inoniiis liiiiiiililcr inlcndant. I>iiiii vero Zarliarias siiperare tonvicerii, dicimns elnos qiiia el Joanncs
altari lliyiiiiania iiii|>oiiil, iiasciinriim Joaniiein cii- liiiic aiile facieni a<Ivoiiiiis cjiis rognum cilorum
gnoscit : qiii;i diiiii dociores ainpliori naiiini:i divino; cvangeluabal, el iiniic quoqiie pr.cilicaliir<l)iis ii«p<;-
lcclionis inardc^ciinl, graliaiii Drl por Jcsnm C!iri- ratur : lur faciie ci qut aiceudit tuptr occaium
slum venliirani, ct dc inlcriori iiltorarinii ineilnlla, [Ptal. LXVli). Cur aiiiein Joaiiiics cjroa xqiiino-
qiiasi dc viilva Elisabcili, proditiir.^xni c.sse ic ioriunl. clinni 3iitumii:ile coiic<'ptus, cirra solslilium xsllvum
El lioc Iicnc por angeluni, qiiia cl lux esi oriiiaala sii naius, docet ipsc qui vcl cx sna, vel ex Velerit
per angclns in manii Moiliainris. Scd qiii ainlia '
Tislamenii (iii iniilli auluin.int) persona loquitur;

aicdere dissimulat, silontii pocna iiiulcl.iiur, qiiia lllum opoTiel cresceie, rne auiîn miiiui (Joan, lii).
imihis csi qiii nnn scnsiini lnions iniclligit iiiesse Ait virtjinein despoiisalam viro, cuinomengralioieph
spintalriii. Ni c laiis jaiii vorlia daie |>opnlo quaM ile domo Dtnid, et iiomen virgini» Marite. Mullas <ib
niagislcr novil, soil qii;i.î vorlii cl riiiionis c\|'crs, ciiisas Salv;iiiir iioii d>; siinplici virginc, scil de
tncilis (iit ila dioniii) iiulibns ininul. Qii.ilti liiiio spnnsa \oluit nasci. Priino vidcliccl, nl por gcncra-
nat .saioriliitiiini .InilToriiin, oum ncc lainMioin tinnom Joscpli, ciijiis Maria cognata eral, Mari» quo-
s;icri(i(ioriiiii. nco diola oiiraret sciro piopboiariini. que nosccreliir origo. Ne.|iie ennn moris csl Scriplu-
Mu;o oigo poi iiiaiioirc Zacli.iria, conripil Joaiineiii rx reininaruiii gciiealogiam lexore. Nam et de iitro-
Klisaliclli, qiiii iKiii iiiioIli;;ant licel poiiliriocs disliii- qiie potesl iiitelligi quod dicitur de doino Oavid.
ciiniicin lidci, l'li;iris;('i :iiiiiliaiit ct Scribie, ita ut DeinJe, iie vclul .iduller.t lapidarelur a Jiidaeis,
noc i|isi iiiiiPMl, iioo :iiidiiorcs suos inlrare poiinii- iiialoiis aiiipiiis de suo iir(<i, quani de piidorc dubi-
taiil, iiiloi inra tau cii logis Cliristi saoranioiilis abiiii- lare paienlis. Siniul et viigiiiibus iinpudicis ucc;isio-
dant. Et Iiciic ci>iioc|>iiim siiuin Elisalieili qiiiii<|iio iiem tolleiis, ne matrciii quoque Salvatoris iiiccri'nt
niciisiliiis otciilMi, sive ipsc lcgifcr Al<iys.'S falsis su-picioiiibiis inlainataui. lorlio, ul iii Ayj.\-
qiii;i
d
quiiique libiis iiiysieria Clirisli p;iraboIatim dosignal, ptiim lugieiis el inde redieiis liaberet solatiuiu viri,
seii qnia l(il:i Vclcris liisliuiiicnli scrios caiiideiii qiii iiitegcrrinue virginiiatis custos pariier ac io>iis
Obiisli dispoiisalioiieiii in qiiiiiqno iiiiiiidi a.'laiil)us 'visierot. Qiiarlo, ne parius ejus di.ibolo pali-roi;
|icr saiicioriiiii f.icia, vcl diola prcCligiiral. I.l uioo ipii si ciini ilc virgine nalum cognuscorei, lorsti in
qiiia i.ilirisii iiicariialio, vel sexta xUiic stchIi liiinci, i|ii;isi cxterls lioniindiuri eiii iieiiiior-iii morti iradere
vcl ad iniplciidiicin legis crat prnfiiliira, rcote sc\lo liineiel. Maiia auleiii llcbralcc stella niaris, Svrlace
inensc cimcoplj Jdannis iiiissns .id Muriani angelns, voio ilniiiin.i voc.itur; cl meriio, quia et lotius iiiiin-
nasriliirnin iiiiiiii:it Salvatoreni , iii seqin iis cx (11 D iiiiinuiii, cl luccm sa:culis meriiit gencr.ue pc-
ordine lcclio dcnioiislral. reniiem.
/h iiieiise scrto, viusuii esl an.jelus Gabricl a Dco, I.i tii/iressut aiiiielusad tam, dixit, Av •, gratia plciia,
iu civilaiem CaliUiF, cut nuiiiin yazarelh. Idciiio Doniiiius lct uin : bcntdieta tii in iiiulieribus. Uene
adgcli privaiis nomiiiibiis ccnêiiiiii iii sii; lelur por graiia pl< na vncatur, qu;e niiiiirom gril.ain qiiaiii
*oc:ibuIa uiiaiii in aperaiinno i|iii<l valennl. Ne |iie iinlla a!ia inoiiioral, asseijuilur, ut i|<^tiiii Mdcliccl
cteuilii III illa saiid.i civil.itc, (|iiaiiijc visionc umtii- gr.iii.c coiKipiatcl gciiorcl auclorcni.
«7 IN LUC.E EVANGELIUM RXPOSITIO. — LIB I. 51«
Qiite ium ttuiiisêl, tnrhnla cstiit teTinonp ejus, ,-t \ F.t re/;nnh't h dnmo Jacah li crlenrim , ct : egni
rogil.ibat qiialit essel iwn sn!utaiin. Hisci". vhgiiieiii Cjnt niin rrii fiiiis. Kt jsiias ail '•tulliplic.^hiiur
: ejux
niorilms, (lisrr virginpia vcreimiili:i, (li'-('o \!rj;iiicin iiiipeiiiim rl pncis uon
, eril fims. Siiper soliitm David,
oranili). dsce i)i>>ieri". Tri-iiiilare \irgiiiiiiii csi, rl I / ••uprr rcgiium cjiis , vt c u/irmel illud et < nrroboret
.•»il nniiies viri iiii;n'S!.iis iiavcrc, fiiiiiics viri aflriilns in juilicio ctjustiiia (/v7. i\). N.iii di\i[ in :i(ipiisi-
vereri. D'SMui niiilii rcs propnsilimi pmloris iiniiaii. lioiic gloiia! j;:i7.aru:iii|iie lciTCslriuni , iioii iii viciQ-
Sola in peiii"ii:ililiiis 1111:1111 noiini Miiiriini vijcr. 1, ri.i geiitiiini pl(iriiii:iriiin , uiliiiiin(]iie ilclielbiiunc
80I11S migi-liis re: cril, S!il:i sini! coiiiilc, sol.i sii e supe;baruiii êil jmlicio el
, lii jiisliti.i. Ter h:i:C
le.ilc, no (|iiii (tp{;ci.eri (ipprnvarfliir aircclii, aU aii- enini rcijniim Clirisli, cl in singulis (imliusiiiie lidc-
gelo saliioiiir. Di-ce, virgn, vrrlnTiim virare lasci- liliiis, ct in utiiversa pir oilieiii niuliiplicatur parilcr
Mam. M:iria eii:iin 8:»liii:!iii)iiein angeli verebaiiir. <'l conliriiKiliir Krclc-ia. nouiiiiii namrjue ijc..l>
liral Urnen cmjiians, iMi]iiii, qualisesiel hitc salulalio. toaiii l':fclesi:iiii dicil, qiine vel de lion:i r.i.lici' nai.i,
l.l iilco cuni icrerniulio, (|iiia paveliat. Ciiin priuleii- vi'l cuui Dle:isier cssct, meriio laiueii fidei iii lio-
ii:i, (jiiia bcneiliriioiiis iiov:im roriiiiilani mirabatur, iinni c.' l.i est, iiiisqnani anlo coniperla sinnis alloqiiciis Silvalor ait Qui linirlis Uoiuinur,i,
:
Elailangelusei, yetiintas, i!aria,iiiveuislirnimgr.T- B landute euiii ; uuiversum scinen Jncvb, iniigHilicutr rinn
tiiimBpud Veuui. yuain saliitaiioiie iiisolil:i, ut poie (l'sal. xxi). Noii aiilcm idio liitiiri Irinpiiris viîliis
qiisn cl soli sorvabaiiir, viderat lurbataui, quasi faini- iiiasniis exstiluriis Jesus Aliissiini vi.caiidus , sce-
liariiis iiolim vooaiis cx nomine , iie tiincre debeat pliiiiii David accepliirus, cl i:i dnm.i Jacol) rcgiia-
jiiliot. Ei qiiia j;r:iiia pleii;im vocavefat, e:iiii(lcin turus asseritiir, qiii.i jiixia i|iio,l li.-erclici sapiunt
^r li:iin (t usliiiit pli iiiiis, ct ubcriiis e)i|il:cal, aliiiic a veril:ile dosipiiiiil, Clirisliis .nitc Mniani
Jiceus :
iMin luoril, se.l (luod hoinn assuniptiis <ii Deum,
Ecce concipies in uiero, cl paries FtUum, et vocahis clanficaius esi ea clariiaie qu.nii Veiliinn Dei ha-
nomen cjusJisuiu, Jesus talvalor, sivesalularis iiiler- huii priusqiiaMi inuiidiis esset apud l>:itii-iu, lioc est
preiatur. Cnjiis sarraiiuniuni iioiiiiuis alloqneiis ul iili'111 Fi!ii iiomeii e:iinilein (^liri-li persoiiani ,
Joseph .'iiigolusexpusuil: /p.fe ciiiin, iiiqiileiis, lalvuui linnio cum Deo pienus gralia el ventale sorlireliir.
(iiciel popnlum suum a peccnlo eorum. Non ail, pnpu- Uix.l aulem Matiii ad nngelum : Quomodo fiet itlud
liiin Isracl, scd ;vp<t''um j>uuiii, iioc esl in unitalein quuniam virum non cognoscri? 1'roposiliiin su.c nien-
lldei ox pr:rpii|io c( circuiiicisiune vocaiuiii. qiiibus lis revoreiiler ripOMiil, vi(:im vidclieel virginaleni
Rx diversa p.irie longrcgatis lic/el uous pastor et -e ducere decrevis-e. Qii:e qiiia priina reininariini
jiiiim ovile. laiiijL- se viriuii mancipare curavit ,

jure singulari
Ilic erit magnus, et Filiut Allissimi vocobilttr. Et pr:c ca:ieris iemiuis beatitate nieruil excellcrc. Quo-
ilabil iltt Dominus Deus sedcin David palris ejus. moilo. ii>qiiil,/it'.'is(ud.' Noiiait :Uude hoc sciain.sed,
D.cinm esl et dc Joaniie quod rril iiinijiiiis, sed illc Qiiiiiiiodo liei, ini]iiit, quoniaiii viruin non cogiiosco.
qii.isi lioiiiii niagiius, liic qiiaî Dens inagiius. Ille Urdiiiein vidclicet (ilisoqiiii cui subJalur inquirens,
ciiiiii iiiagiiiis curam Doiiiino, hic aiileui erit mafinus, niiii auiem signuin cui ciedat flagitaiis. Neque ciiini
iiiqiiil, el Filius allitsimi vocabiiur. Ideni ngo lilius (1. cibal electim geiierando Deotirîneindubiain dif-
Aliissiiiii qui in uiero virgin.ili c.niccpiiis ci natiis lidinlia sed prudontia caiiiain oxislcri', (|iiia nec lacilc
csl. Idein honio iu lempiire, crcuius cx mairo, qiii poiorat lioiiio iiosse niys eiiiiin quo.l iii Doo maiieliala
Deiis esl .inle lenipora iiatus e» l':iire. Si aut.iii s.cciilis abscoiidiiiiiii. Qiii:i crgn loger.il, Ecce tirgo
ideiu hoino qiii Deos osi, oniitiai Ncslurius liomiiioiii III vtrro hubebil, el purirt fttimn, sed qiioinudo id
laninni dicoieei virgliie iiatuiii, ct huiic a Voibo •ieri possol iion loi;or:it, iiurilo cTednla iis i|ii.e lo-
Dci noii in uiiil.nleiii perôna:, scd in sooictatcm fierat, sc siiiaiiir ab au,:clo qiioil tn proplieta iioii
inscparibileiii «sse riroptiiin. Alioquin nnn iiouii invenit {ha. \ii).

Cliiislum, veriiin Deum ol liuinincni, scl diios (i|i!..d Et rcstwndens nngrlus di.ti( Spiriius sancltit
H , 1 i ;
(lici ncfas csl) assorero, ac per Imc iioii Trinilalriii, suj erveniel iii tc, ci virlut .Miissiini ohumbrabil tibi.
sed qiialeriiit.iloin prafcillcare rouvincitur. Calliol ca Niiii vinli, iiiquil, quni non cogiioscis, seininc, sed
aulem fides sicut nniini .jueiiilibel lioiiiinrin carneiii Spiritus sancli quo iiiipleris, opcre coiicipies. Erit
ot aniiiiaDi, iia homiiioin ci Verbuiii, iiniiin t liiislniii iii le coiicepliu, libidn iinn erit. Concupisccnii.c
icctissiiiie conlilciiir, jiixia (|iio(l ol .ingeli vorba ni.n cril icsliis, nbi uiiibriiii (aciel Spinliis saiiclus.
r.igiiilioaiit, qi:x daiul.ini illi sodoiii David paiiis .iiis Veriim in 00 qiind ait, /'.'( riidi.s M.issimi obumbrubit
:.sseriioraiil. yui oiiini eiinidcin ipsinn p.-ilrcin li.i- lihi , potest etiaiii iiicariiaii Salvn'.uris utiaqiie na-
berel Divid, qiiein I-"iliiiiii Allissimi vociii priiiinii- liira di signari. Uiiibra qiiippc a liiiuiiic solet ct cnr-
liit, iii iliialios iiliqiK! iialuris. iinaiii (^liri-li porsoii:im pore forinari. I'^t ciii oliumliiatur, liiiiiiiie quldciil
ileiiion-li.ii. Aoci |.ii :iiiloiii sodciii D.ivid, nt iiinii- vel calore solis qiiantiim siifiicit rcfiriiur, sed ipse
ruiii goiiloiii, 1 iii Divid qiiniidaiii el lilii ejns lciiipii- sdlis ardor, 110 forri neqiioat , imerposiia vel iiubc-
ralis rogiii '/iibernadila pri 'jueriiiit, ii.se piTpetiiiiin fiila lovi, vcl quolibel alio corporc lempcralur.
vocarel ad rogniiin, qii..d cis paraliiiii cst ;ib origiiie ISeni:e itnqiie Virgini, qiiia quasi piira homo omiiem
liiillidi. plciiiiiuliiiciii diviiiilalis corpur.ililcr cipcre luqni-
319 iircn^ VENF.iuniLis opp pars ii. sect. i. rXEGETICX GRNCINA. --20
1)31, virtiis Altissjiiii obumbr.tvil, Id eî, incnrporei A »<i/ii iecuiiiiinn verbuni luuni. Q lanta cnm ilevi>tinne
liix (llvinilnlis cnrpiis iit p» suscepit liiiinniiitntis. liiimililas, iju.T et aiigell promlssuin oplat iinpleri,
De qiia piilrlire prnplici.i : F.cce Domiims , ini)iilt ,

et seipsam qiitn maler eligiliir ancillam nuncupat 7
ascenriil supfr nubem levein , et imireilietur .^gtf- .iperlissiiiie liisiiitians qiiiim nll sibi merill vindicet,
jilum {Isa. \i\), qtiod cst diccre : Eoce Verlnini Oei iii co qiioil Dnmini jiissls olisecnndia. Flat (inqiiil).
Patri cn:i ti^rniini , |iinieii(|iic de luminc ante sa:cula siiie viri seniiiie coiiceptus in virginc, nnscatur de
naiiim, rarncm iii lliie !:n<culoruin alqiie anlm.im Spirilu s.incto integra carne sancliiin, qiiod nascetiir
tmllo pecrali poiidcn; gravalam siiscipiel , el de de femina maire sine lionilnc patre , voi-ctur Dei
iilere virqiunli , tanqunin sponsus de Ihalumo suo ,
Fiiius.
{Ptnl. xviii) (irnceilet in inunduin. El discessil ab illa nnqehis. Ei.îurgens aulem Maria
Idenquc, el quod iiaseelur ex le saiirlum, vorabilur in diebiis illis, abiit in montaita cum feslinatione tri
Fitius Dei. Ad dislinctioncm noslrjc sanctitatis, cieilniem htda. Accepto virgliiis conscnsu , mox aii-
.lesiis siiignlariter sancttis nnsciiiirus asscriinr. geliis coelesiia rcpeiit , illa peiii moiii.iin. P"esiinat
Mos qiiippe el si sancii ffficimiir, non tainen nasci- invlserc F.lis.iljctli, nnn qiiasl incrediila de oraculn,
iiiiir, qnia ipsa nalur;c cnmiptibilis condilionc coii- vel dubi:i de excmplo , scd nt kela pro votn, reli-
siringlinur. tl merilo cum Projilieia genieincs sin- giosa pro officio. Typictini parlter exempliiin tri-
guli dicainus : Ecce enim t» iniquitaiibus conceplus buens ,

qimd omnis :i»'nia iinae vcrbum Dci mentc
tum, ct in deliclis peperil nie maler mca (Psal. l). ronccperit virliiliim sl.ilini celsa c:iciiniiiia gressii
lllc aiitem snlus vcraclter sanciiis cst qui-, iii ipsam ron^cendat ainoris ,
qn.ileniis civit:<tcm Jiiil.i , id csl,
cnndllinnrni naiiirx corriiptibills vinceret , ex coin- rnnfessionis et laudls, aiceni piMietnre. cl iisqiie ail
mistione carnalis cnpnlx conceptiis non cst. Sancium pcrfertioiicm ndei, spei ei cliarii:<iis, qinsi iribus in
(inqiiit) vocttbitur Fitius Dei. Qnid liic dicis , Neslo- ca inenîbiis valeat cninmorari.
riaiie.qiii liealani Marinin Dei !iegaiisessegenitricem, F( iHlrnvil iii domum Zacharia; , el satiilavit EHsa-
opertam ni:erls impHgnare vcrit:itcm ? Ecce Deum belh. Disre, virgo litimilit^tlcm, Mari:e, iit ct corpore
dixil siiprrvciiliiruin , Ocl FiHiiMi ii:isrlliiriini. Qun- cnsia et ppciorc possis essc dfvoia. Visiiat jnnior
modo erg» aiii Pei Pilltis Ucus non est, aiii qiia; scniorem, saliiiat viigo uxorcin. Decel enim ut qiio
PctM rdidlt, qiioinodo QiOTOMf , iil csl , Dci geiii- casiior virgo, eo sil biiniillor, et senioribus defercns,
irix noii esse poiesi ? babiiiim casiilatis prcroiiio cnmmciidet liumililatis.
El tcce F.tisabeilt coqnala lua et ipsa concepil filium Aliicr : Mari.i ail Elisabftlli, Dominus vcnit «d Joan-
in seneciute sun. Etlticmensis sexlut est iW ifuw vo- „ "<"'", li:ro iil Spiriln s:inctn rcpleatnr, illius iit ba-
.#....'/.'« «...'.. A_...J Fk ...... plisin:i P.iiiC0/^raliir
iiltcin'! ii.riitmitm liii iiiiliilin tnifi.tritm minorum
.*.*r..»
catur tleritis ,
quia *.«..
tion
....Zi ^.....^^^.11.11.,
eril impotsibile apud Deum cnnsecretiir. ^l
M:ijiiriiini|iic i
liiiiiiili:itio
omne verbum. Ne virgo sc parere posse difliibil, ac- cst iili'|iie exalliilio. Detiiqiii> seqiiiliir :
cipil exempltiin -.tei ils aitiis liariturrc , ui disiat oin- Et fnclum est ul audivil snluiaiioiiem Maritc Elita-
liiii Deo possibilia , eliiim qu:« naturne ordine viduii- belh , cxsuliaril infnns in uteio ejus , et replela esi
tup esse coiitrarla. Si qucm vero ninvet qiiomndo Spirilu sancln Elisnbrih. Vidc dislinciloncm, siiipu-
beatac Miirise cognntani dicat Elisab<>lb, cuin li«!C de Inriimqiie verbnruin prnpriet:iles. Vocem prior Eli-
dnmo David, lliri de lili.ibns Aaron nriîncm iluxeril, salietli aiidlvit, sed Joaiines prinr gr.ttiam sensit.
animadverlat proavos caruiii liberis invlcem nii- Illa natur.x' onlinc iiiiilivii, isie exsullavit latinne
plum Iradiiis ulrainqiie Irlbutn pntuisse conjungcre. mysterii. Illa M.irue , isle Dnmioi scnsii advenluni.
Cui si liirc cjpositio fnrle non siiffeceril contentio- Ist:i' gratiam Inqiitintiir, illi iiitiis operanliir, pirta-
sius insi»lenti ,
qnasi boc cnntra inlerdicium legis lisqiie mYSterium niaternis adoriiinlur profectibtis ,
fieri neqiiiveril, bgat Exodum , ubi scriplum est : diipliciqiic miraculo prophetaiit maires spirilii par-
Acrepit nuiem Aarnn uxnretn Elisahelh filiam Aivi- vnloriim. Exsiiltavii infaiis, et rfplela inatrr esl.
nadab tororfm /Vaasnn, qiiw peperit ei Nadnb , et Noii priiis inaicr repleia qiiam lillns, se I cnm liliiis
Abiud, et Eleaznr, et Itltamar (Kxnd. vi). Yiile:itque p esset repletus Spiriln sancto, n-plevit ct iiiiitrcin.
•inie eilirliiin Irgis, superna provisione sacerdola- Et exctumarit voce magna, et di.nt : l\ei,edicta ln
leiii, rcgali jiiiiciam jam fuisse progciiiem. Ul vide- inler miitieres , et be.nediclus fruclut ventris lui.
llcel Dominiis Je-us Cliristus, qni sccundiim rarncm Noiandiim qiiod pr,'einissa de Cbrisin proplicii:i nnn
verns Uex et saccrdns er.it futuriis , ipsam qiinque reriim taniuin iniraciilis , sed et verboriiiii proprie-
carnem de ntraqiie , David scilicei et Aarnn stirpe taic complctur. Isie esl eniin frnclus , qui David
susciperet. Unde et in bac uiraque trilni cbrisina palriarcbx sub jnrcjoranilo promiititiir : De fruclu
per legeiii my-ticum celebrabalnr , Cliristi nimirnm venlris tui ponam super sedem meam {Psat. cxxxi).
nomiiiis pariter ei generationis pr.^cnunliiim. Et Siiniilqiie iiiliienduiii qiiod eadeni vocc Maria ab
ipse Daviddomum Dei ingrediens , panem sanrtnm Elisabeih qiiu a Galiricle beiiedicitiir ,
quateiiiis ei
ci gladiiim qiiasi rcx et sacerdo'- ."ccHpii. Illiim , vi- aiigelis et bntiiiiiibus vciier:iiid:t , el eiiiietis merito
delicel, do siio semine venlnruin pr.clignrans, qni et lemiiiis piifcremla iiioiistrctur.
pro noslra librrlale regis jiirc piigii:iret, ct pro Et unde lioc mihi, ut venial mnicr Dnmiui mei nd
imstra absnluiione pancm suaec.irnis oDcrrei. me? Non quasi iicscia perqiiiiit quod hiiiiirmn
Dixit nulem ffnria : Ecce nncilin Domiiii. Eiat sancii S|iii ilns esse coguoscit , sc viJoIicei a iiiatre
321 IN LUC.*: EVANGELIIM EXPOSITIO. — LIR. I. 7,ii
Domiiii ad piyimrii siii iirolcctuiii saliil.iii, sed, iiii A Qui» ficil milii iuagna qui j>ulen>i e$l , el sanelum
raculi iiovjhiie peicniba , nun lioc >iii iiieriii, sed iiomcn ejus. Ad iiiiliiiin canniiiis rcsp-cll , ubi di-
iiiuneris faleiiir esse diviiii. cium esl : BJagni/icat anima mca Doininnm. Solel
ICcce eiiim ut (aila at eox sululalioiiis Itiiv in auri- qiiippe aiiima illa cui Doininiis iiia;;iia faceredi"na-
hus nifis, exmltuvit in ijaudio infans in ulero meo. tiir, diyiiis eum praconis magnifi.are, el ad coiisor-
ErubescclMi Elisalicib oniis parieinis, qnaiKliii ne- les ejiisdem vuti ac proposiii poUM cuboriando
sciebal niyslerium religionis. Sed (|U;e «nciiliabal se dicere . Magnificate Dominum inecum, rt ejc.îultcmui
Hiiia ciiiiceper;ii liliuin , jailare Si! ccepii ijuia 5,'eiic- wmeneius iniicem (Psu^ xxxiii). Naiii qui Dumi-
rabal proplielain. Kl {]noe anle erubescebai beiiedi- iiiiin qiieiii cognovil, quanlum iii se esl, magiiificare
cit , et qii;e dubitabat aiitc linnaiur. Iicie cnini (in- el iionieii ejus sai,cii(iiare conleniiiseril, minimus
quil) ut uo.t saluiationis tuw facla at m aitribus vocabiiur in regno coeioruni. Sanclum aulem no
meis , exsultavit ijauilio infans in utero nieo. lla(|Ui; iiien cjiis vocalur, quia siiigiilaris culmine poteoli
ningiia vuce claniavit, ubi Doiniul sensii advciituni ti.iiisceiidil (ininem crealuraiii , alque ab universis
,
quia religiosuni creiiidit pariuiii. Miilla eiiini caiisa (|»a- (ccil liin-e segreg.ttur. Qiiod Ori^ca loi ulione
trai pudoris, iibi propbcla; orlus data-, noii :iffcciaia! nielius intelligitiir, in qiia ipsuin verbnm quod dni-
fideni generaliuiiis ascisceiet. B lur i/.yiMv, quasi extra lerram esse signilicai. Ciiju»
Et bea'a quie crediilit. quoiiinni jnrlicienliiT ea qaiv etiain nos iiiiilalioiie pro inodulo nostro segrogaii
diela suiit ei a Dumino. Vides iion diiliiia.sse .Mariam, pr;ecipiiiiur ab omnibus qui noii siiiit santti, iiec Deo
sed crudidisse , et ideo Iriicluni fidei coiiseculaiii. dcdic;i(i. Dicenlc Doiniiio Snncli eslole, quia el ego
Beuia (iiniuil) qua- crediJii. El vere beata qua; sa- sanctus sttm [Levit. xi). yiiiciinqiie ciiiin se eonse-
,
cerdutc pra^stanliur. Ciim saterdos negassei , virô craveril, nierilo exlra lerram el exira iiiuiidum vi-
correxil errorein. Nec niiruin si Doininus , redein (lebiiur. I'o(est cniin et ipse dicere, siiper lerrani
plurus niiiiidiiiii , operalioiiiin suam iiicboavit a ainbul.inles coiiveisaiionein iii coelis liabemus.
niatre, ut per quaiii salus oinnibus parabalur, eaJeiii Kt misiricordia ejus in progenie et proqenies timen-
priina rrucuini salulis Iiaurirct ex pignore. I'ariier- libus emn. A specialibus se donis ad giwieralia Dei
que noiandum quania blisubcili aniinuin gr;iUa .
jiidicia converiens, lotius liuin;iiii generis slaluiii
Waria inlianle, dilavil, (juein simnl de prx'tenlo, describii, ei quid superbi, quid liumiles niereaniiir,
praseiili, atiiue fniiiru, per propbetia; spiriliini il- qiiid lilii Ad« pcr libermn arbilrium, quid filii Dei
lusiravll. Diceiis eiiiin Iteala quce credidisti, aperte .sinl per gratiam, aliernis versibus explical.
, Noii
indic.il quia verba aiigeli qu:b dicta aJ Mariani fue- cr>!0, iiiquit, soli mibi fei it magiia qni poiens est
raiit per spiiiiiim agnovii. Atque «ubjuiigins ; Per/i- C scd ei iii omiii gente ei progenie qui limei eum et
cientur ea qua- diclu sunt tibi a Domino ,
qiia; e(i;iin opiratiir juslitiam, aciepiiis e>( ili.
eani iii (uturo sequereniur pra-vidit. Malrein \eio Fecit potentiam in brueliio suo, disrersil superbos
Domini sui noiniiians ,
quia Itedeinpturcm liumaiii mente cordis sui. fii biacbio soo, iii ipso f).-i Filio
generis in uiero por(are in(ellesii. sigiiificat. Non qiiod f>eiis Paler (igiira deieriiiinelur
Et ait Muria ; Magnificat anima tnea Don,uuim. Et tarnis liiimana;, eiquc Filius laiiqiiam nieinbium cor-
exsultaiit Siîritut meus in Deo saluiari meo. laiiio poris lrcie.it, sed (|iiia oiiiii a per ipsiiin f:i. la sunt.
(iiiquit) inc Dominus lainqiie inaudilo iiiiiiirre subli- ideo bracbiuiii D.)in;iii dicius esl. Si iit < niiii liium
iiiavit, qiioil iiun ullo liiigux ollicio cxplicari, sed bracbium per qiiod op.ratis, sic Dei brachium di-
ipso vix inliini pectoris alfeclu val(;al compiehendi clum est ejus Verbum, (|uia pcr Verbuin operalus
ct idei) loias animx vires in agciidis graiiariiiii lau- est nimiduin. tair ciiiiii br.ino bracliiuin iil aliquid
dibus.iffero, toium in conieinplanda magnitudine operelur e.vlendil, iiisi quia conlintio fil quod dixe-
ejus cujijs non est finis, quidquid vivo, stniio, dis- ril? Si auleni tanta poiestaie praevaleret ut sine nllo
cerno, graiulanler inipendo quia et ejusdem Jcsu, inoiu corporis sui quod diceret (ierei, br.itli.uin ejiis
,
id est saluiaris , spiriius meus, xlerna diviniiaie v.-ibiim ejus esset. Cuni ergo audiviiniis bracbiuin
la'ta(ur, cujus inea caro tcinporali conceplione fcia- " Dei I'atiis esse Deuiii lilium, noii iiobis obstrepat
lur. Cui simile est illud i>salmist;e. Animci autem consuetii.lo carnalis, sed qiianliim illo donanie pos-
mea exsullabit in Domino, et del ctabilur supcr satu- siiiniis Dei viriiiiciii et sapiemiam cogiienius, per
tari ejus (Psal. xxxiv). Ll ipse (;iiiii! pilrcm Filiuin- (|iiaiii r.K (a sunl omiiia.
que pari venerabalur aiiinrc. Dcpoiitit potentes de sede, et exaltaiit hmniles. Esu-
Qiiiu respexil liumiliiatein ancillw suce. F.ece enini rientes iinpleiil boiiis, et diiitea dimisit inanes. Quod
ex hoc beuiam nie dieent oinnes generationet. Ciijiis dixit i)i bracliio suo, e( qiio.l promisii in progenies
buniililas icspciiur recie beata ab (ininibus co- et proijenirs,
, liis qii()i|iie ani xo'voO per siogiila cora-
gnonrnianda graiulalur, sicul e coiili';iiio ciijus su- niata esi adiiectenJiim versiciilis, videlicel per (|iiia
pcrbia despiclu condeiiinaliir, Evae, iJ esi, v;c, sive oinnes s.-eciili gcneraiiones et perire superbi, et bu-
calainilatis noinine , inultala labescil. Decebat eiiini niiles exaltari, pia juslaque diviii;e poteniiae dispen-
ui sicut per Miperbiam priiiiaB nusir« pare .lis inors saiione non cessaiil.
in niundum iiitr.ivil, ita denuo per liumililaiein Ma- Snscepit Isiael pnenim suuin, recordatus miserieor-
ri:t: y\tjt iutruilus pandcrcdir. d.a: Pulclirc pueiiim Doinini appellat Israel, qui ab
,
ss'- KEOiE VF.NI.RAKILIS OPr. PAKS II. SECT. I. - LXKGETICA Ce>iUI>A. 521
eo sit ad icilvantJuni su^cepius, ohcdienieni viilelicel A lis e\siil(aiioiie viciiioruin prxfiûrante 8ii;iiatiii
el liuniilem, jiixla (|iiod O.see (Jioii : Quia puer hrael, F.t [aclum cst in ilie oclara ffiierunl circumcitltre
tt dileii eum {Ote. ii). Nam (jiii contcmiiii hnmiliari, puerum, et vocobaiil eum Homiue pairis sui Zatha-
non poiest miquc salvari, ncc dicere ciim Proplieta : riam. tU responilent mater ejus, diul : Hequoqvam,
Eecf euim Ucut adjuval tne . et Domitius iUiteplor ied voeabiliir Joannes. Mire sanclus evangelisla prx-
efl amiu.T mem {1'>jI. tiii). Quiainque autem liumi- milieiidiiiii puiavii, quod plurinii infanieui pairis
Itarerii se tiail pmvutu», Uic esl major in rcgno cielo- iKiniiiie Zacli.irio! iippcllanduni piitaruiil, utadver-
rum (lllaltli. iviti). tns niairi noii nonicii alicujns displicni.sse dei;eneris,
Sicul loeutus est od Pnlres iiPiTdS, Airahnin el scil id saiicin inrusnin Spiriiii ipiod ah angelo anlc
semim efm in seettiln. Sfiniii .Miralii', non ciiriiiilo, Zacli irix iiiernt praenuniiatuin. Ktquidein illemuius
sed fipiritalc sifinilicai. id est, iion ejiis (aiKuni ( nme inlimare VDcaliii uiii lilii ncqnivit uxnri, sed pro-
progciiilos, sed si»o in circiiiocisione, seii in pr.ipii- pliitiatii Llisabclti didicit, quud nnn didicerul a
lio iidei illius vcstigia secutos. Nam ct in pra-puliii iiinritii.
pusilus ipse crcdidii , repulalumque est ei ad juslitiaiii. El dixermit ud iliam : Quia iicmo est in cognalione
Aique cjiisdein lidei sigimcuUim circumciMoiiem ac- tiiii qui viicclur hoc nomine. lnnuebanl auiem palli
•• Juunncs uoinen ejus, lioc est
cepil, ul sic nlriusi|uc pnpuli paier (ierel per fiilem, ejus, clc. Cit (Miqiiil)
juita quod Apostulus ad itniuaii«s plcnissiinc dis hun ei nus nomen impoiniiius qui jam a Deo noiiieii
seruii. Adveniiis crgii Silvatnris Abraha: ea ei se- accepii. Ilabet voc:tliuUim suuin qund agnovimus,
niini ejus in >..itula proinissua, lioc esi filiis prontis- iiuiiquod elegimus. Nec niireiis si nomen mulier,
sionis quilius (lii-lliir : Si aulein vos Chrisii, ergo quud nunaudivitasscniit, quandoei Spiritus sanctus
Abfiilia senien esin , secuudum promisswnein liarcdes qiii aiigelo mandaverat revelavii. ncque poteral Do-
(Galal. iii). ttene uiiieiu vel Oumini vel Jo.iiiiiis miiii ignorare pranunlium, quae propheiaveralChri-
Ctorliini nialres pr(i|ihclauilo prxveniuiil, u( sicut stuin. Kl bene addiiur quia nemo incngoatione ejus
percatuni a niulieribus ccepit, it: ctiam buna a niu- MMaiur lidc jioniiiie, uiiiKellgasiiomcu noogeneris
lieribiis incipiant, et qua: pir uniii» deceplinnem e»sc, sed valis.
periii. dualiub (crtadm prxduianiibus inundn vita Ajicrluiu est aiilein iltieo os ejus el iimjua ejut, ct
reddaiiir. loquebatiir benedicent Deiim. Et factusesl limor tuper

Mansil anlem il'iria eum illa quasi luensibus liibiis, omnes rictiws eoriim. Onia vox clatuanlis iii deserto
el rcversa e>.l in domum >iiaiii. T.imliu ninnît .Mun.i , csl naia, meritu esi linûa parcntis soluia. Ne(|iie
doiiec Elisabetli pariiK iciiipore complctu prxcur _ cniiii palrem a laudibus s:lere decebal , qut Verbi
tOMS l)iiii'iai sui, prnpter quani in.iiiine \eiierat , prxcouti sibi nalo gaudebat. Quippe cui labia qiia;
nadviialein viderei. i)ir(iiui csl aiilcm snpru, quod incredulilas viiixerat, Gdes jam solvii. Veruni hxc
omiiis aiiini:i r:i>!a qua: spiriialc vcibi Ocbiilcriitin ctiani :illegorice, si quis perscruiaii desiderci
conceperit, .illa iiun iiecesse mi eiercini roelestts Juannis cclebraia iialiTilas, gratix Novi Testamenli
;iig:i sulic:ii, et qnasi (lium nunsium dies iliiileni de- inchoaia siililiiniias. Cui vicini ei cognaii patris
iiior.ita ,
qiioiisqiic perfecia pnncipnliuin viituluin iiuiiirii qiiam Joaunis nnponeie Diatebaiit , (|uia
lucc radieiur ,
pcr-cveraie nun desi lai. Quii:> iinni- Jiid:ci qui lcgis ei obsiTvaiioue quasi ailinitale
ruin poil'> li^siiiii fuiôiis n>eiisesdv^< nbcns Apn-.io- jiiiicti ctaiit, iii:igig jnstiliaiii qu:c e\ legc esl secciri
lus :iit : ûiic aulem inauenl fidis, fpes. chorit,is,lriii (liuiiii liilci t;ra(iaiii suscipere cupiebant. Sed Juaii-
>iac. JJu,()i (luliNi /iii ei.t chariios {I t r. iini. 111-. l;oc cst graliic l>ci vucabulum, niaier verbis,
Eltsiibeili nuicm impletum est teinput panenili, et |i:iler liKeris iiidmare $a(agiiiii, quut ci (ex ijisa
peperil /i/ii(iii. Netbuiii iiiiplelioiiis s:iiicla Scnplura psalniiquc .ic propliel.e ajicilis sentciitiarum vocitiiis
in bonoii in cuiiuui iiidi. velhabnu, vcl aciu punerc (;iaii:iiii Christi jirxilicant . ct saccrdoiium illud
consucTit, quiiMiiii mIihii pleniiu linom |ierleiii(iiiis Mius liûralis ca^renioiiarum el ssrrilictoruin niii-
liabere signihiat. Uenique Elisubelh inipfelum esi n liiis eiilciu testiuioniiini pcihibent. 1'ulcbrequc Za-
leir.fius puririiiii. hufdeii »uut dies Mariir vl piirerit 1 liari.is uctuva die pmlis ed.ia; luquiiur, qula per
{Luc. li). yifip/ii'il Siiloir.ou aiiilitare liomuui Urin.iii I oiniiii resniredionciii qua: ociava die, hoc est posl
(i I leriil. luj. Defuiicliis cst Abrahain. vrl :iliiis scpiiinain Sabbati l:icta cst.occuliasacerdoiii legalis
aliquis pairuin seiiex ct !•!< iiiis (lieiuni. IJpjsliuuin arcaiia p:ilueruiil, ltiiguaq'ie pontihcum Juda:oruro,
vemt pleniludo lemporit , misit Oius /'11111111 »111.111 qii:im difrtdentije viiicula striiucrani, inteliigenliie
{Catul. ivi. A( conlia dics imi>i<iiiiiu inaiics cuiil cl raiioiiabiiis esi vuce soliila
vacui. Viri fiiim sniii/uinum cl doloti, non diiuut n- Ei super ominii inontaiia Judeeae divut^)abuutur
baul dics siiot (I'sjI. i iv). ninma veiba hiec. El i'Osueruiit ainaes qui audierani,
£1 oud.eruiil vinni ci cogiiati ejut quia mngnijicaeit III c.ifde suo dicentes : Qaid putai piier itte eril t
Domvius nnserieordiain tuam eum illa, el congmtu- Eleniin manus Oomiui eiat cuin illo. Uaifnu opera
tabiiniur ei. Ilabet g.iiicldruiii cililiu la-dliiiii pliiii- Uoiinui, exi)mstla in omuei voluutatei ejus (Ptal. ct).
morutii, quia i-oiiiuiuiie esl buuuiii. Juslitia eiiiiii I.cco enini nnuin Zacbarix silentiuin, n«ii ipsl lan-
communis esi virius. Li idcu in ortu juîi ruiur:L iiim, riini daiurad paenani incredulitaiis et signuni
viix insigiie pra'nimitur, e( graiia seciitiir.i viilu- ctedcndi, prulicii, sed e( ciim auTerûr, oiuncs vici-
•J:;; I\ I.ICA'. F.VANGELILM tAl'OSITU> — LIH. I 526
nos cjiis iiiii«ciilo .ic (iiiiore slu|iefacll. Oiiiiil.i cir- A <"' Atnnliam initrrm uosiiavi, cic. lti\cr:il noiiiiniiiii
I
cuiii(|iMi|<ic iiiuiilaiij, iaiii.i iiaii pioplieij; (lorrniiilit, jiixta cl(>i{iila |iri>pt>i>iaruiii iii diinio Llivid liascitu-
oiiiiiei i|iii aiiil:ic I

«lcraiit ad perqiiireiiduin lilli- ruiii, (licil eiiiiidoiii, ad c>|<lciidiiiii lc.slaiiieiiluiii
geiiliiis |)tii>ii qiii naliis cst iixiiluni suiiiiiii|iie &ol- quod Abralur dispostiil, iius eSac iilieraiiiruiii. Quia
licilai, iil liis, viiielicet, alque liiijiisiiinJi fulurtis viilelicel iis pr.xciipiic palriarcliis dc suo seiiilnc, vel
Ctirisli proiiliila ciiiiniieiidetur uus|ji<>us, iiiTi|iie (iit cougri-g.ilii) i',eiiiiiiiii , vel V.lirisii esl incarnalio
iia dixeriiii) |irxciirjiirl verllalis |>ia'cuii(Hiis .sig;iia pKiiiilssa. (Jiioil Maliliicin (luoquf lircnliT iiiliiuaie
pr.dicatil. /:/ Zachuriui paler ejus i.h/WiIms csl Spiriiu voliiii, qiii l,\ai;;;clii Mii
i><
iiicipiiiiii Imc iiiDilo f oe|iii ;
i.incio, el i>ruplietiivit ilicem : UeiicUulus Oiiniiniis Liber getiiralwuisJciii t.ltiislt /i li Hnri.l, filii Abrah vi,
Dcus Isriiil, «juid liiuuiit el fcit reilem;:lwHiin pUhis L'l>i iiotaiiiliiiii i|tiuil ,i|>iiil litiiiiiiipic cxaiiiêli^laiii,
siia:. (juaiiia U|><;riii iiiiuieris csl larLjtas, n |iiuiii- Dand p:,i li 1 liii Aliialii' Uiila ct -i tciiipor.s (irdiiift
pia ad 3cci|iieiiiUiiii ifsiia; fidci sil iiielas. Kcce lo- pustenur, |iio!iiIs»Iuihs laiiieii cst imiiieie iiinjor.
j
qiicla qiia: s»la csl ai>lata dilllilciili, ciiiii s|iiriiii piii- Abialufc ii.iiiii|»e, i|iii a>ll:iic iu pracpiiiiu pusilu^
piopri.1 deicliii>iil, Lli co.iiiuvii, tcsliiiioii.uin
|>lict:a' est restitiila cicdeiitl. Vi;ltavit aulcin Diiiiii- ii;;i llilci
labe&cuu- tinriiil, lules l:u>iiiiii ^;ei!iiiiiii el s:iciosjiicliis tccle*

iiub plelictii suaiii, qtiasi luiiga iiiririiiilalc
leiii, el <iii:isl vcinli'a stili pccialo, unicl lllil sui 1'. *'-c cu; us csl piiiiiiissiis , illceiile ad etiin Doiiiiiio :
langiiiiic ledciiiit. Quud ipna Lieitus iCaclnrias ri>- ^l((/i(c' 1» lc beiiidiceitiin uiiiicisw ciigiiatioiies tcrric
)
iiuie fjciciiduiii cuûoveial, piuplielico itiore q.aii (6efi. .xxviii). li.ivtd auietti oraculo siibiiiiilore, quud
jain faciiiui iiaiial. F.t tioiaiidiiiii quod vis tassi; et cx ipSM Cliilslus sccuiidwiii carnetu iia>cliuiiisesset,
reiiemisse plebcin suaiu dicitur, iioii (|ul.i viilvlicet auilivll -

Cnmqiic iiupLviii.. (iiiquli) det ihoi, ut
lianc veiiieiis snaiii iiiveiill, sed quia vlsitaiido suaiu

nadus ad pa res inos, susciuiho scm.-ii luiim posi lc,
fucil. Cni simile esi quoJ in Pruvcrbiuruni (iiiu de quod eiit dc filiis lui», et stiibiliatii leyiium eiu-'. Ipse
cadcin plebe caiitaliir : Hulurem [oitcm qv.is ittve-

eedilicabit inilii doinum, et ftnnubo soliiim ejus usqn,'
jiiei {1'rocirb. xxxi)? iNeque euiiii c.iiidciu iiiulie-

in oeternmn. Eyo cro ei in initrcm, et ipse ertt niihi in
fiiiuin (/ faritl. xvti).

rein, videllcel Ecclcsiani lorlcni, idesi, li>lc ilevoiatii
In sunctiialc ct juslitia coram ipo, nmnibus diebut
iiivenit, scd sibi despoiisaiido lurlcin icdilidit, quia
uoslris. Aperte cl hicvlier quutnodo sil Doniioo
sux lidei sublimitato pcrrccit.
iciviciiiluiii ileslgiiai, videlicet el in taiiciiiaie ac
Et erexit cornu talutis uobis, in liomo David pueri
jusiilia, ct cornin ip.>o, el oinitibus dtebus. Naiii qui
mi. Curnu saliitis liiinaiu relsitudinciii saUilis dicit.
vcl anie iiioriein al> rjiis seivltio discedn, v.'! iin-
Oosa siquldein uiiinia carne involuta siitii, coinii
exce<lit c.iriiem, ol iileo coniii salulis reginiiti Saiva- ^ '"i""l'li' (l"aliliet sive lnjiiînia lidei su» Mticerita-
teui cuimiiaciihil, vcl cur.<iii linniiiiib:is lai.tniii cl
toris Cbiisli vocaliir, (|uo uiuiido spinlalls cl ipiu:
noii cli.iin curaui Dxiiihk) saiicliis pCKliirare cuiiU'n-
cartiis gaudia superei, aliiiudo niintlaiur. Iii ciijus
dll cl jiislu-., iiccdiini pctlcclc de tii.iiiii spiiii.iliiim
llgurani David vel baloinoii curiiu olci sunt iii legtii ;
glurlani consecrati.
iniiiiicoriiin liberaliis Dohhdu s> rvit, sed. cxcniplo
veleriuii S.inci, immoiiiiii (lijs yciaiiiiii panlcr,
Sicut loculus est per os sanctorum, u taculo pro- , ei
Doiiiiiio sci virc cuiialor
piteliiruni ejui. \ hxcu\o, imiuit, qiii.i lola VcU:iis
'lcslaincuii bcriplurn, propbeiia dc (.lnlslo proces- Ll lu, ptier, pruplicla ulit.sitmi vo abcris Prmihii
S:l. Nec soli Jerciiilas, D.iiiiel. ct Isaia^, cxleiii|ue eniiii antc lactem Lluii.tni. p .ritrc vins ejnt^. I'ulcbie
tales, qiii et pioplicl.i; spccialiler .ippcllali, el d<^ cuiii dc Honiinu lixiue etiir, ."id proplieiain repeoie
ejus advciilu iii:inircstu siint luculi, veruni ipse paicr Mia vcrlia tOi>vertil, tit lioc qiioqnc bciiilliiiiiu esse
Adaiu, Aliel, ci Enucli, et caileri latrinii, faciis liiiiiiiiM dcsigii >icl. Veruiu qu:i'iiliir qiiottiodo ocio
qtilqiie suis ejus dtspensatloni lesliiiioniiiin rcddiiiil. dieruni alloqii:iiiir iiilatiicin, tjcd (|iia laiione vnreni
Lude Doiiiiiiiis ipsc Judxorum duiiliaiii ieilai{iucrs, palris iioii aiiiliciil naius, qui siluialionein M,iri.T
ait : Si crc(/('rt-I!s Uoysi, credcrclii [ortitaH ci m.lti.
jj
:iilliuc iitcio clausiis a(iili\ii ? îsi foiic piilandus est
lle nie enim lUe sciiptil (Juan. v). Zacbatias (iiopicr co.n poiius (piladerani instrueiidns,
Sitluleni ex innnicis tiuslris, et de inanu omnium qui liiliira siii filii nitiiicin, qu:i; dtuhiin per Angeluin di-
oderunt uos. Jungciiduin cst a superiuii vcrslculo dlc< ral, aiox ut luqui puluil prj:ilicare vuluisse. Au-
erexit nobts, id est, erexli nobib s.iluteiii e\ iiiiiulcls diaiil saiii! Ariaiii, ct crubesc:inl : aiidianl inatisucii,
tiostrls. Cuiii eiiiiii piiiitu brcviier praitnisisscl : f.I et Ijclciiliir, (piuil Clirisiuiii lioiuiuuiii qiicni Jnaniics
erexit cornu sutuiii nobis, coiiliiiuu qiiasl aperl(U^ propbeianilo pra>lbal, allissiniiiiu vocai. Juxla quod
quid dacnl cxplanaiis : Saltitein îtiqotl) i;.r iniinicis et Psaliiiisia Deuin lioniiiieiiiqin; pcrleciuin iii uu i
uostris, et de mnnn omttium qni oderunl not. Oiniies persuiia culiaudaiis, ail : Muier Sion diccl li'iino, el
aiilcin qiii oderiiiii nus, vul boiuiiies perversus, vel livino [aclut esttn ca, el tpse \imduvit eaai Ailiiiimut
iuiinuiidos Spirittis signllicai. De ipiui uiii iuaiiu el {Ptal. L(xxvi). tiiin facluni i|i!i luiidavil, ciitudeni
iiilerliii spe salvi facll suuius, ei tu luturo re ipsa iMOiiiietn, ipieni .\lli^siiiiuiii iiuiicnpai.
salvaiiili, Ad dandain SLicntwm tuiuiitpleti ej'is in remissio-
Ad [acienaain miiericordiam cum piilribus nmlut, ct nein peccatorum eoruui. yti isl Jesu, id • si, Silvaloris
'iientorari tcsluinenU tui. Ju^juiandum quod juruvil. noiiien «xponere ac diligcntius ci>iii,!>endaie «]eside-
'
327 DED/E Vl.NERABILIS OIP. TAItS II. SECT. I. — EXEf.ETlCA CENUINA. V28
raiis, saluiis incntioneni rretiuenlai, cirin cornn salii- \ qiiam uiia lolum oiliem de.scri|>iione coiicliiui, co-
lis erigendimi, saluiem e\ iniinicis lulurani, scicn- deni ciiiiclos loiigo laleqiie iiiiiiidi finrs ccusus nii-
liaiu salulis plebi dandam conimeniorai. Sed ne niisinale comprelicndi ? Ciijus auclor ac moderator
temporaleni carnalenique proinilii saliiiem pulares, Augiislus, taiiia, jiixla Hdcm liisioriarum, duodecim
in remiisionem (inquii) peccalorum eorum. Veruin
aniios circa tempus naiivitaiis dominicu) pare regna-
Jndxi idco iion Chri^luiii Jesiini sii>cipere, sed An- vit, ut lani forinsecis qiiam civdibiis bcllis loto
liclirislum malunt e.ispeclare, quia non inlus sed orbe sopilis, spiriiale priiplici.ne piu,'«;igiiim etiani
foris salvari, non a peccaii dominio, sed ab liuinanaE ad llileram videaliir irriplesse. Qiii videlicct propheia
servilutis cupiunt juKO liber.iri. cHin niyslica dispensaiioiiein Clirisii vocc praccine-
Per tiscera misericoriiia Dei nostii, in quibus lisi- rcl dicens : Et eril in novissimis diebus prceparatut
lavit nts orieiu ex atto. El propheia de Doniino io- mons domus Doinini in vertice monlium, et elevabilur
quens : fccce tii, inqiiit, Oriens numen ejus (Zucli, super colles, et jlucnl ad cum oiniies ijenies {Mich. iv).
\i). Qui iileo recte Oriens vocaliir, qui iiobis orluin Post pauca eliam leniporis illiiis sacratissiiiii sialum
ver;« lucis apcriens filios, noctiset tenebrarum, lucis desciibere curavit : El conllalunl (iiiquit) g/adioi
elTecit lilios, jiisiaquod beatus Zacliariasconsequen- suos in vomeres, et lanceas suas in fnlccs. Non levabit
ler exponit diof-ns :

B gcns contra gentein gladium, nec exercebuiilitr ullra nd
lUuniinare his qui in tenebris cl in umbra mortis privtiuni. Domus Jacob venile, et ambulemus iii tiimine
sedent ad dirigeiidos peiles nosiros i« liam pacis. Se- Domini {Ibid.). Non solum aiileiii li:cc iiova iiiundi
deiitibus quiiipe in teneliris ei in un;bra ninnis Du- dcscripliu illius suriimi regis adveiitiii le-timoniuin
niino illuiiiin:ire ei>t, hisqiii in peccaiis el ignoraiiiiae perliibubat, qui congregaios a inundi plagisoiniiilius
cjciiaie vixerunt, agiiiiionis ainorisqiie sui railios electos suus xternx bejliludinis albo conscriberet,
inriindeie. yu>libiis diril Aiioslolus : tuislis ali- veriini etiam cjusdem rcgni diices, quict;i sni niode-
quando tenebra; uuiii- auiein tui in Domiiio. Pedcs rainiiiis pace juvabat, quia niinirum, ciirnprcssis a
aulein noslri in viain p;icis diriguiilur, cuiii aclionum i'r:i''iorum turbiiie geniibus universis, prj'dicaiiin>s
noslrarimiilcrpcromnia, Ucdeinplori^ iiluininaloris- orbi Clirisii discipulos, qunliliel propler verhuin i-e
que nnsiri grati;E concordal. Congriio sane ordinn, velleiii, ab iiigrueniium fervore seditioniim, tremcii-
primo illuniinaiida corda, et posi opera dirigenda da id tempuris (ut ila dixerini) Rcni.iil nominis
tesialur, quia neino qiiam iioii aiile didicerit p:icem iiinbra proiegebal. Exiit ergo edictum a Cwsare Au-
valct optrari. Lndc recte Psalmisia : liiiinirc (iiiquil) guslo, ut censum proptfretur universus oibis, qu\:i iin-
pacem,ct sequere eam^rial. xxxi:i). Uiio.l estdicere : iiiiiieliat cdiclum Kegis Cbrisii, quo sal tcin coiisc-
Jlluininare qui in tenebi is sedebas, el viam pacis a

'
querelur iiniversus orbis. Qui vocabulum Angusti

qua diulius ex>ulabas, ingredere. perfettissime cumpleiis, utioie suus et augescerc
Puer autcm crescebat ei confortabalur Spiritu, et desiderans, ct ipse augere suflicicns, censoribus sua:
eral in deseilis usiiue nd diem ostensionis »u(B ad profectioiiis, non ablaiioiie pecuniae subjectus, scd
Prxdicator poDniieiilia; futurus, opportunum fldei oblalione sigiiare prxcipit. Eunies, inquieiis, i'i
Israel.
jiisiunique esl ut solitudinis aspera sequainr;el q>ii> mundum universum, prcedicaie Evangelium oiiini crea-
libcrius jiivenis auditores suos a niiindi illeceliris lurce. Qut credideiit et bnptizatiis (ueril, satvus eiit
ciudiendo sustutlai, ipseetiara priinacvain s(|uulidiis (ilarc. xvi).
iii duscrtis vilaiu tran.sigat. Ilcec dcicriptio prinia fncia esl a praside Sijrite
CAPLT II. Vyrinii. Et ibnnt omncs,ul profilerenlur siwjuliin suam

Faclum csi aulein i/i diebusillis, exiil ediclum a Cce- civitatein. ilunc Cjrini leinporibus liabiluin cen-
tare Augusto, ut desciibi reliir uiiiitrsus orbis. Nascitu- suin eliaui Josephus illnslris llcbrxiiruin liitloriogra-
riis in cariie Dei Filius sicnl paronlcs sibi qiios vo- phus, in oclavo deiinio Antiquilaluin libro lioc inodo
luii, etlocuni nativiiaiis queiii vnlui'., elcgii, eosqne iiiemoral : Cyriniis:iulcin vir unusex consensu curiae
ail ipsunri locuni |>rlus(|n;im na^ccrelur quuinuJu ,-. Uoriian:e per singiilos magistrains usque ad graduin
voliiil advcxit, ila cliaiii teiii|iOie ipio voluii, iniu quo consulaiiis ascendens, per cetera quoquc honorabi-
ipse iiiia ( iiin Paire el Spintu sauclu a sa:culis disjio- lis, cuni paucis Syriani venii, a Cxsare jusdare geir
siieiai, perque ora |iro|>lieiaruiii pr;cdiierat, inuii- iibus missus, ei censor siiiiul pairiinoniorum fuiu-
duin ul salvarel inlravil. Quoinoilu enini de virgirie rus. Ilaqiie quod ail : Iltec descipl o prima fucla cst
inaire naius, virginitiiis sibi gloriain et aiigelicum a prccside Syria: Cyriiie, signifn al Imhc descriptio-
caslinioiiix decus oslciidit esê gratissiinuiii, sic nem, vel priinain esse earuni qux toiiini orbem con-
qiioque pacalissimo sseculi tcinpure |irucicatus, quia cluserint, quia plcrxque jain paries Icrraruin sxpe
pacem inognopere quxreret ali|ne aii>aret edocuil, leguiiiur fuisse descriptx, \el certe priiiio lunc cob-
quia pacis cliaritatisqiie sectatorcs seniper inviserc pisse, qiiandu Cyrinns in Syriain niissus est. Quo-
digiiarelur, indicavit. Juxlaqnod ipse liilclibiis |iru- nioilo autem tuiic, iiiipcraiite Angusio ei Cyriiio pix-
inilicns al : (Jbi eiiim sunt duo Vf l trcs conyregati iii sidenle, ibant oiiines, utcensum|irofilerciiiursiiiguli,
nomiitt! meu, ilii iUiii iii niedio eoiuin (J/all'j. xviii). in suain civitatem, ilaet nunc imperanieper Ecclesi.-v
Quod eiiiin majus regni quieiissinii, et pulclierrinij;, prxhiiles, id esl doctores, iino suadeiile ei proeniia
quantum ad honiincs, puluit estc pacis iiidiciuin ,

pollicenle Clirislo, camus omnes, niillus e\riiiiali>r
529 IN hllCM EVANGKLIUU rXPOSlTlO. Ml?. 1. 550
a cciitti jiistilix. Vcniumiis Dil euiii, qiii lahnraiiin«, \ birnii <|iiisquc patriain iie jnbareiur. N'iii laiiiiiin
et niicnili siiiiius, rt i\\ic rcliciel iios. TolUiiuis propter iiiystcriuii! qnod dixiuiiis, veruiii Giiani iit
jiiûiii ejus siiper nos, ci di^c.iiiiiis ab eo i|iii.i iiiiiis Diiniiiiiis alibi ciuicoptus, alilii n itus, iiisiiliantis sibi
CSl el liniiiili« rorde, «l iiivciiieiiiiis iei|U'eiii aiiiina- iitrodis rururcin facilius evaderet. Qui si Lteililec-
liiis noslris (J/al(A. iLi). ILcc esl enini iiiisirai clvitas initls pareiitibiis nascercliir, lugam eoruin subitain
et ti.itiia, re(|iiies viiielieel beaia et ceelesiis aninia- callidiis scruiaior potiiisset babere siispectain, prx-
riiMi, ad (|iiaiii iii s.-cciill iinsceiiiis exonlio a Uio sertmi cuin eus de siirpc Daviil, undc Cliristus erat
Ctirir.tu criuti, ad qiiaiii ab lioiiiiiie Clirislo sumus iii futurus, cuiicii genusducerc nusseni. Cui David ipse,
(ine .•^«niloruin reire.iti. Ad quani iiiniiiuiii civita- siiu et noiiiiiieet patria, ci uflicio, testiinoniiiin per-
teiii pacis el quietis ire, «t devoios regi noslro llic- liibet. Dav.d qnippe, iiiaiiu fortis, sive desiderabllis,
saiiros lerre, est cresceiitibus (|ui>iidie virtutis ac iiiterpruiatur. Nuiiicn quKieni inde niuiuans, quod et
(i'lel proleclibiis supernx liicis qii.-i; siiit g:uidia glgantrm foititer siraveiit, et pulclirr aspectu dcco-
a::lei'na specuUri, ei pro liis aci|uirendis pruspcra raqiie facie fuerit ; sed altiori niysierio illum de sua
niuiidi siiiiiil cl adversa Cdnteiniicre, et liis acquisitis, diiinu ac iaiiiilia nascituruiii pru.'liguraiis, (|ui siiign-
iiiunilalus nos ab iinini iiiquiiianiento cariiiselSpiri- lariler iiiuiidi priiicipeni debellaret, iifeciosus furma
tus pretiosius auro Deo iiiunus olferre (II Cor. vii). ^ prw filiitliominttiii {1'mI. xliv), etipseinUetlileem na-
Quod si etiam genus iiuniisniaiis quod Cxsari peu- tus ct iiiietlectualiuin paslor uviiiiii, tioe est simpliciimi
debatur diligcntius inspexeriinus, noii parum nobis reetor aiiiniarum. Cnjusiion prxtereuiiteriaiiia tam-
devutioniset ipsuin rauudare probabiinus, qiiod iioii quc benigna cst liuiiiiliias intuenda, i|iii aon suluin
aliuiide ineliiis quani de iptô Gvangclio qiix-i cre ei in- iiicarnari pro iiubis, iêd ct eo leinpore dignatas sit
vciiirc vjlcinus, ul<i tentaiitilius se de tribulo Ca:»aii iiicarnari, quo iiio.\ ccnsu Cicsaris ascribcretur, atque
redilendii, Ouminusait Oslendiie mihi numisma census.
:
ob iiostri liberalioiieui, ijise servilio subdereiur.
Ai illi, inquit, obtuleruiil ei deiiurium. lU ail iliis Quam eiiam nobis liuiintitalis cjiis semiiam (iieque
Jestts : Cnjus esl imago hwe el tupeiscriplio ? DicHiit c.-iini coiiditiones veiiit niutare, sed aiiimos) 1'ctrus
ti, Casans. Tuiic aU illis : llcddite eigo quce sunl iiisiiiuat : Subditi, iiii|iiiens, estvte omni humaiMc
Cosaiis Cccsuri, «< i/ikp tuiil Dei Deo (Luc. x\). Ulii creaiura; propler Oeum, tive regi, qitasi piacelleiili,
priiuiiin iiotanduin, qu il Cicsari dciiaiius qui deceiii siee ducibus, lanqiiani ab eo missis (I l'etr. ii). Sed et
iiuiiimos liabebat, (|uod etiani nouiine prodil, liiia- cuapostotus ejus Paulus : Keddite , ini|uit, omnibus
gine rjus et .ûbscriptiuuc litulatus , ôlvebatur. debita. Cui tribuium, tribuium. Cui veiiigat, veciigai.
Delnde infereniluiii quia jubeiiie Domiiioqu.-e C;esaris Cui timoiem, limorein. Cui hunorem, honorcm. Ne-
p
Ca;sari, ei quae Dei suiii Deo esse rcddeiida, iiobis mini qnidquaiu debeulis , nisi ut iiivicem ditigatis
()uoque solerter iiitiiiiaiui, in siniililuiliiiem deiiarii {Hom. xiii).
regalis Deo regi nus:io decaloguin legis ulfi.Tenduui, tuclum est aulem cum essent ibi, impteti suiil diet
lioc est aniorein Del cl pMiiinii, quurum unus tribus ut paretet, etc. Bcne noii solnni propler indiciuni
perceptis scpt^-nt alius coiiipleciitur, integru esse regii siemmatis, sed et propier iioiiiinis sacraincu-
corde servanduin. tn quo videlicei Scriptura: sacrx luiii Doiniiius in Bctiileeiii iia>ciiur. Uettileem nain-
denariu, decem iiiandalis ccjule^tibus quasi tutidein que domus panis inierpreiaiiir. Ipse iiamqiie esl, qui
aureis iiuminis iiisigniio, vuliiini iiuiiieinfoe icgis aii : Ego sum panis vivus, qui de ccelo descendi (Jooh.
seierni, boc est agiiiiioiiein divinx voluuiaiis (|uis- \i). Lucus ergo in quo Duminiis nasceretur domus
i|uis iniucri novil, iiiveniel. Qiiod iu labulis sui paiiis aiiie vocatu$ cst, quia fuiuruin profeciu erat
cordis quisque perlecte credit, sperat, dihgii, s-lyl» ui ille ibi per iiiaicriani carnis apparerct, qiii clecto-
sedulx castigationiii cxarat. I::i iiunc nubiscuin de- riini iiientes inieriia salletale relicerel. Sed usque
narluin quasi sacculo iiiclusuin in via puitainus, liuilie, ct usqite ad consuinmatioiiKiii sêciili, Oomi-
quaiido dicere scienies cuiii Psalitiista : Signiituni iius iii Nazaretii coiici|ii, nasci in Uetlileem non de-
ei( iuper nos /unieniiu/<ii« lui, Domine, dedisti taniiiarn n siiiii, cum i|!iilibet audieiuium, verbi lloie suscepto.
iN cordemeo (Ptnl iv), ipsuni lameii liacteiiui liilei duiiiuin sc a:teriii paiiis eflicit. QuotiJia in ulero
sigiiieuluni gaudiiimi|ue spei el cliarilaiU, in occulia virîiiali, lioc est in auimo credeniiuiu per fidem
iiusttaecoiiscieiitiaB ineititatione servainus Deo teste Cuncipiliir, per bapiisma gignitur. Quotidie Oei ge-
recondituiii. Veruiii in patriam perveiiientes regi iiilriK Ecclesia suuni coinitata doctorera, de rota
iiostio ciijus vi>ion<'iii Sitimus, ad qiiein iii guo de- inundanx coiiversationis quod Galilx*a souat, lii ci-
core cuiitueiidum lutu nisu virlutis , tota in«iitis vitateni Juda, confessionis, viJeticet, etlaudisascen-
inlenilune, pro|ieraniiis, qiia: iii lerris latiierani, iti

dens, censum suos devoiioiiis xterno regj pergolvit.
ctelis coronaiida nosir^ lionx coiiversaiiuiiis donaria QuiC iii eiiefflplum beata: semper virginis .Maria nii-
priifcrenius, qux pia slniul el immacutaia, cuncipit nos virgo de

((uaiido iii leiiebris diximus iii
lumine diceiilur Spiriiii, parit iios virgn sine gemitu, ei quasi

, cl (juod ln aurcm toculi suinus in alii
ciibieiilis, pridicatiitur iii teclis (Matih. quidem de.spoiisaia, sed ab alio fecuiidala, per siu-
\).
Asceiidit aulem et Joiepli a Cnlilma de civilaie Pia- gulassui partes qux uiiaiii calboticam faciunt, prne-
tnreik in Judwam civilutem Diwid, clc. S.i|ieriia dis- positn sibi Pontifici visibiliter jungilur, sed invisi-
pciisai.one prolcssio teiisus iti descripta csi, ut in

biii Spiriius saitcli virtute curaulitur. Uiide et beua
PJITROL. XCII. U
53« T,E\)JE VF.NERABILIS OIT. PARS II. SECT. I. — EXECETIC\ CENONA, Vi
inse(iii ;r.icuis iiiierprei.iUir. Imliciiiii nimiriim iioc Jk ostcndAtur illuil aiJcsse lenipus, quod vorsis ci soliis
vocabulo i]uod iiislaiitia magistri loq>ici>iis iiil valel, houHS Pasior olim promisii dicens : Erce eijo ijtse
auginenlura superni )iiv.iiiiluis ul audiai.ur ac- reqiiiiam otfs meas, et visitabo eas, $icHl visilal pa-
si !ioii
ceperit. Qnod aiitem filiuni snuiii priiiiogenituin slor gregem luum, el liberabo eas de omuibus hcii m
Maria peperisse dcscribitur, iion juxla llelvidianis quibus disperece (neranl in die nuhis el tl
caliginis.
accipienduin cst, alios quoquc fllios cam procreassc, paiilo posl : El suseitabo super ea paslorem unum,
quasi nequeal primogeiiitiis dici, nisi qui liaheal qui pascat ea, servum iiienm Onvid, el cenate fucium
Iraires, sicut non iinigeiiitus nisi qiii carct riatiibus, hesliai pesiimas de lerra {Ezcch. xjxiv), elc. Qiiae
solet appellari. Quia el icsiimoniuin iegis, et aperta mir:>bl!iier a propliela prxdicia, mirabillus a Doiiii-
ratio declarat omncs unigcniios eliain priinogenitos, Di) vidfmiis iiiipieia. Mcmiiiit et Miclix.is prnplicta
nnii aulcm oiniies primoBeuiios eliara unigcnitos loci liujus el temporis dicens : Et lu, tw.ris Creyis
posse vocari. Iloo est non solnm esse priniogeiii- nebutcsa^ jilice tiion usque ad te Dcnieu!, et leniet po-
inm |iosl i|iinni alii, sed omnem aiilcqiiam nulliis e teslas prima, reyuiun fitice Sion {Mich. iv). Turris
viiha piocesscril. Deniqiie quia omne mascutinum quippe Grogis qua; ilebraice lurris A>lcr vocaiiir,
quod apcrii vnlvam, sanclum Domino (II ic, in/ra), mille circiter pbssihu» a civitntc ISetliieem ad Urieu-
vocari piaccipilur, sive fralres seqiianlur , sivo non " tem distal, valicinio siii nomiiiis |iaslores lios niulio
seqnantur, qiiod prinium de vulva nascitur, primo- ante denion^tians, ad quain usipio lilia: Sioii ange-
genili est juic consecraiidum. Veruin altiori ralione liC3B videlicct poiestales pasioribus appareiido veiie-
Dei Filius iu carne sppiiens, el juxta diviniialis ex- runt. Vigitent itaque n»io Dnniinu paslures supia
cellcntiain unigenitiis a Paiie, el juxia fiaternam gregem ovium suaruin, significcnt ejus dispcnsatioue
sociclatem rriniogeniius ust oiiinis creaturse. Pe liac ni.iiiilestata vigilatiiros in Erciesia paslores aninia-
dicilur ; Nam qnod prascioit el prwdestinavil confor- ruin caSlarum. Quilins dicalur : Pascite, quiin vobit
vies fieri imaijinis Fitii sui, vt ipse Primogcnilus in at, gregem Dei (/ Peir. v). Ueneantem vigilantbus
mutlis fralnbus {Hom. viii). De illa aulem . Et tidi' pastoribus angelus apparet, eosque Dei rlariuis cir-
miis ijtoriaiH ejus, glor.am quasi Vnigeiiili a Palre cunifulgut, i|uia illi pra-; cxteris videre suLlimia mc-
(Joan. i). Esl ergo lluigeiiitus in sulistanlia Deitalis, rentur, qui lidelilnis gregibus pra>esse solliciie
t'iiinugci>iins in susceptione liiiiiianiiaiis. Primoge- sciunl, duinque ipsi pie siipcr gregeiu vigiianl, di-
nitus iii gralia, (Jnigenilus iil natura. tnde est quod vinu supcreos gratin largius cnriiscai. Alitt-r ange-
fratcr iiuiicupaiur, el Doiniiius. Fraicr, quia Pri- lus Mariaui, angelus Josepli, angelus paslores in-
mogeniius; Doniiniis, qiiia Ijnigenilns. ,
siniii. Et concipieiidiiin, ct cnnceplum, et natnm
Et paniiisenm involcit, el reclinavit lum in prccsepio, '
cffili civcs Diniiiiiom lesianiur, ut el mortsles sufli-
quia non erat ei locus in diverstirio. — Quiit rrlribuam cienter imbuani, et sunin aucinri serviiium inces-
Domino, pro omnibus quie relribuit mihi (Isai. rx)? sanler impendanl. Nain ei iii sequentibus, lenlain,
Qiiid enim inajor est oinni laude : Purvulus naius est passuro, resurgenli alque ad coelos ascendenli, sem-
nobis, ul nos viri pojsiiiius esse pcrfocii ? Qui totuiu pcr adesse perliibentur.
iiiunduui vario vcbtil ornalu, pannis vilihus iiivol- El limuerunl liinorc magno. h.l di^:il iltis angelu» :
vitiir, ut nos siolaiu primain recipcie valeanius. Nolile tiinere. Ecee enim evuiigetizo vobis gaudium
Pcr quein omiiia facia sunl, inaiiiis pedcsqiie ciiiiis magnum, quod eril omni populo. Non omni popiiln
aslringitur , ui nostrx iiianus ad opus bonuni Juda>urum, quorum pluriiiii rebeilcs cxstiiere, sed
etcrtx, noslri sint pedes in viam pacis direcii. Cui oinni fidelium popiilodc cunolis tiibubus, geiitibiis et
ccelum sedcs esl, duri praescpis aiigiisiia coniini-tur, linguis iii uiiaiii Cbrisii Ecclcsuiiii congicgatu,
III nos per cffileslis rcgni gaiidia dilaicl. Qni pani.< esi xteriiuin gaudium evangelizatur cl niagnum.
angelorum, in prsesepio rcclinaiiif, iit nos qiiasi Quia nalus esl vobis hodie Salvulor, qui est Chrislus
sancia aniiualia carnis sua: fruineiiln rcficial. Qiii Dominus, iii ciiilale David. ila-c c^t poiestas prima.
ad dexteram Pairis scdet, in diversoriu locu egct, -^ boc rcgnuin fili.e Sion, quod pra^fato proplietae lesli-
Ut nobis in don.o Patris sui mullas maiisionos pra> moiiio promissuni est in iiirre gregis veniuriim.
pararet. Quainvis liuc quod iinn in pareiituiii donio, Ubi notaudum qiind angelus qui iii nnriis uti<|iie vi-
sed iu diversorio et in via nasciiur, pcr signilicaiiii- giliis pastores alTatiir, iion ail : llac nocltj scd lloJie
nem iiitelligi aliins putest. Ipsc nam |ue ait : Ego naliis esl vobis Salialor. Non aliani scilioet oli cau-
ium via, et verilai, el vita (Joan. xiv). Qni ergo per sam, nist quia gaudiuiii magniiiii evangelizare veiiie-
divinitalis esscnliîm veriias et vita pernianel, per bat. Naiii nlii Irislilia qua-qne noclninis leiiiporibus
Incarnatlonis mysluriuin via f.icius esi, qua nos ad gcsia vi'l gerenda signiricanliir, ibi sj'pe iiox vcl ad-
patriani ubi verit;iie ci viia fruercinur adducerct. jniigiliir, vil eliain sola iioiiiinalnr. l!t csl illud :
El poslorcs ernnt in regione cndcin viyilanlcs et cii- Uiiincs vos scaiulahiin pnliemiiii in nie ista nocte
stodienles vigitms norlis siipra gregem suiini. El eccc {Miillh. wvi). El alibi ; Amen dico lihi,q>iia lu hodie
angetus Domini slclil jiixla itlus, el clarilns Dei cirin noclc linc, priusqiiani bis yallus vocetn dederit, ler
cumfulsil illos. Pulcberrim.i latiniic Doinino naio me es netiiilurus {Mnrc. xiv). Neijue eiiim fru-lra
pasiorcs vigilani, gregeniqne siiuin ab insidiis nociis angcliis i.inlo Inniiin' cinctus apparnil, iit ciarius
ciislodicndo dofendiinl. Ul videlicct cliain per huc Dci pasioics ciirnmriil.sissc', hoc esl ex omni parie
335 IN IMCX. EVANGELIUM EXPOSniO. — LIP.. I. Sj4
illoitim rjJios laminis aipcrsisse ilicaiur, qimJ niiii- A iiiiiiRhristiii, qni cjiis naiivil:ite nudila iiirb:iti siini,
qiiam iii tou Teslamenii Veteris serie luiics angclis eumque quîntuni valiicie glad.is inseciiii. iSon esl
appareiilibus ailjungitur. Sed nivîice prsmonuit eiiim pnr. impiis, dicil Dominus. Pux aulem mulla di-
qiioii apcrie posiea monuit AposioUis ilicens : Nox ligentibus nomen tuum, Domine, et non est in illis
prteeessit, tiies aulem apprepiitifwml. Abjiciamas ergo scandatum (Isai. XLViii). Qwibus et hnc quiid seqiii-
Qpera tenebiarum et induomur nut arma lncis, sicut tur, apiissime congruit. Exspeclabam selutare tuum,
in dit henesie ambukmus {Rom. mii). Domine {Psal. cxviii), lioc esl veiiiuruiii (^hr stl ad-
Et hoc Mobis sigiimn. Jnvenictis infantem paimis in- venlum, Innga volorum praesiolaiione suspirabani.
tolutum, et posilum in pnrtepio. debris iiirantis Et factum esl uf di.scesserunt ab eis anijeli in eaelum,
Salvaloris eiaiigeloruiii prx'Coiiiis, elevangelistaniin pastores toquebantur ad imieem. Transeamus usi|ue
nobis est inculc.iia tesiiinoiiiis, ui nosiris altiuscor- Keihlccm tt vidcaiiius lioc veihiim qiiod r.ictum esi,
dilius quid pro nobis sit raciiis iiirigatiir. Qiiia vrde- quod fecit Doiniiiiis, ei ostemlii nobis. Verba pasto-
licel vulneratus esl propter iniquilatis nostras, el in- rum qiiam sint ralioiiabilia, et pastoribus Ecclesine
firmntus est propter peccala no/ttra {hai. mii). Etno- digna, diligciiter iiispice. Vere cniiii quasi vigilantes
(miduin solertius quod signum iiail Salvatoiis d:itur. noii dixeruiit : Videanuis puerum, videamus qiiid
r.iiilein non Tyrio excepium ostro, sed paiinis " dii itnr, scil : Vide.inius verbiini quod factum esl : /n
squalentibus involuiniii, non in oinalis auro straio- principio erat Verbum, et Vcrbum caro faitum tsl
rii<, sed in prxsepiUus invi>iiienilum. Hoc est non {Joan. i). Verbuin quod seniper er;il, videamns quo-
laiilum humilitaiis euin ct mnrtaliiatis, sed ei paii- niojo pro nnbis ractiim est, quod lecit Uomiaus et
perl:iiis liabitiim susccpisse pro nobis. Quia cunt osteiitlit iiobis. Verbiim bnc, ipsiiin se frc.il : siqui-
dives estet, pnvper faclus esl pro nobit, ut nos illius dein hoc ipsum Vcrbiim linininus rst. Vtdeamiis
inopiadilaremur {II Cor. viii). Cuni esset Domiiiiis igilur quomodo lioc Ipiiim Verbutn, lioc esl Duini-
coelorum, pauper r^ctus esl l.i terris, ut terrigeiias iius ipse se fbcei ii, ei osienderit nobis carneui snam.
ednreret paupertaie Spiritus rcgiiiiiu adquirere posse Qiiod eniiii videre iion poteramus duiii erai Verbum
ca*loruni. videamus raclum quia caro csi. Ciii siiiiilc est qiiod
Et sutiilo facta est cuin ungeio mutliludo militite iojnnes ait : Qffod fuit ab iiiilio, quod audivinius,
eoeletlis toudanlium Deum el dieenlium : Gl'iria in at- qiiod vidimui ocutii noslris, quod prospeximus, el ma-
listimis Deo, et m lerra pnx kominibut bona: volun- iius nottrte Iraclaverunl de terbo vila:, et vila manife-
tatis. Uno evangelizanlc nuiitio natnin iii carne slala eit, cl vidimus, el letlamur, et nimttnliamus vo-
Deitm, moi niuliitudo oiilitijc coiiestis advolans, „ bis viinm alernam quiB eral apud Putrein, et apparuit
coiisono iii laiideni Creauiris ore proriimpit, ut sui iioîs (/ Joan. i).
sicut semper obsequii dcvoiionem Cliiisio impendat, Et leneruni fesiinantes, el invenerunt ilaiiam ei
el nos suo pariier instituat exciiiplo, quoties vel Joieph et infaniem posilum in prasepio. Videnies au-
aliqiiis fralriim sacrae eruililioiiis verbis liisoniicril, lem cognoverunt ile Verbo qitod dicitim erot illis de
vel ipsi lecia sive aiidila qnse piet.itis stint ad nien- 1 uero Iwc. Fesiiiiant pasiores Christi qucm cogno-
lem reduxerimus, Deo siatim Iniulcs nre, corde et vere, loia nieniis inteniione videre advenui!ii desi-
opere reddendas. Et bene cliorus adveiiieiis ange- derant. Neque cniiii ciiin desidi:i Chrisli csl quxrcn-
loruin iniliiia: ccelesiis vticabulurn acclpit , qui el da pneseiiiia. El ideo roric lionnulli qurrenics
duci illo polenti iii prxlio, qui ad debellandas ae- iiivenire non mereniur, quia desidiiisu Clinstuin re-
reas potosiaies ajiparuii, biimiliier obsetiindat, ct i|iiiruni. Idco paslores Isii siiie mora invenenint,
ipse poiesiaies easdem Cdntrarias, iie murtales lan- qiiia ad illiim lide non fiitn currebant, ad qiietn
tuni teiiiarc valeant quaiiiuin volunl, roriiier armis fesiiiiaiiler ire cst iioii peduni grcssiis accelerare,
coeleslibus prouiibal. Naiii sicut iinpcraioris optiiiii sed iii tide seniper ac virtute proliccre. Invenerunt,
provisiiine cnncia inanu inililari loca ndversus hostl- iiiqiill, ilarinm el Josepfi, et infanlem positum in
leni muniiintur adventiim, iia et Dens, quoniam iin- Sed
D priesepio. et dominici gregis pastorcs quo cre-
inundi Spirilus aj pacis eversionem ubiqiic versan- brius ac suavius inter hiijus viiae tenebras ccelesii
tnr, ad tulelani iiostinni constiluit cxtrcllus aiigelo- aitolliinlur oraculo, eo lcrveniius suhliinem pairum
runi, quorum prxsentia ct do^nionuin cunfringalur pr:vcedeniiui<i viiam, in qua panis viix scinper et
aiidacia, ct nobis pacis gralia inini.slKttur. Qiiia veio servaiur et refitîi, quasi pori:is Bcihti cm contem-
Dciis et lionio nascitur, juie bnininibus pax, et Dco plnndu subcunt, niiiilque In liac aliud qisam virgina-
glnri:i caniliir. Glnrilicant aiigeli Deum pro nosira lcni cathulics Ecdesia; pulchriludinein, quasl Ma-
redemptionc iiicarnaliiin, qtiia dtim iios conspiciuiil rlam, virilem spirilalium doctoruiii cociuiii, qu:i.si
recipi, guiiin gaiident nuinerum repleii. Uptaiit pa- Josi'ph, ct huniilem Mcdiatoris Dei ei hominuin,
cem liominibus, quia qiios iiilirnins prius abjecios- hoiiiinis Jcsu Chrisii advenlum Scriplure sncrae
que despexeraiit, nascente in cariie Domino jam p.iginis insertum, quasi in pracsepio positum iiifaii-
socios YeHeranliir, qui cum p.icein bominibiis pos- lem, Christum prlma visione reperiunt. De qiio
cunl, exponuiit, ei qiiibiis, viitelicel bnnae volnnlaii';, videlicet saiictaruin Scripiurariiin praisepio cximium
lioc cst eis qui siisciptunt n;ilum Chrislum, non au- illiid animal ei sncrosaiii:iis hostiis apiissiiniim pi-
lein llerodi, ponlilieibus, ct rharisoeis, caeicrisqne sccbalur, qiiod exsultjnilo proclann-bat : Oomi'iKi'
533 DED-€ VENt: UABII.IS OIT. P.Al-.S II. SECT. EXEGETICA GENUINA. SJ6
pnscil me, el nihil milii deciil, in loco pasciKC ibi vie A cognovil inslar crelcsliiiin cliernljim socia sui \ullus
collocavit {Psal. \\u). El (laiilo pnsi : Parasli in luce eoncnidia. Dixcr.il cniiii G.ibriei : Eccc conci-
eonspectu meo mensam adversus eos qui tribulcnl ma pies in utero, et paries ^/iiuii {Lur. i). Pr*ilixeral
{Ibid.). Videntes autem, imiuil, eotjiioverunl dc verbo Isaias : Ecce virgo conripiW, el pariei fitium (Isai.
quod dictum erat illis de pucro lioc, (|ni.i niiniruiii jn viij. PraeJixeral Miiha lilias Sion In lurre gregis
sli est ordiiiis ul cognii.T, aiiial.i, el lnMiuie iligno adveiitiiias, cl polcst.iieni priinam tunc esse veiilu-
celebraia, Verbi incarnalione, aJ iiisiiin qnsidoque raiii. Diceliaiit pastoies supernx sibi civiiaiis ia
Verbi glnriain coiiliiendam capacioris loiigo e.eicitio turre gii'Kis ap|.aiiiisse cidiortes, qux natum cane-
nenlis acninine perlingilur. rent Cbrisliiin. Lrgerat Maria : Bos cognovit possM-
B( ciiincs qui aitdierunt iiiiraii sunt, et de liis quie sorem stium, et as.ims prasepe domini sui {Isai. l).
dicdi erant a pasloribus ad ipsos. A pasturilnis pnpii Vidrlial in prasepiDei Filina) v.igienlem qiii boiiii-
lus aJ bei reverentiam cogiiur. Nnn mediocre (iilei nes sahai ac juinciita ; et in bis singulis atijiie bu-
libi hoc viilealiir exempluin, non vilis persona pa- jiisniodi, roiifcreb.it (im- legeral, ei comparabai tiis
slorum. Cerie qiio vilior ail prudentiam , eo prclio- qua,' audiebat el videbat.
sior ad fidem. Non sapicnlcs sed simplires, <|iii Et reversi sunt paslorcs glorificantes et laudanles
fiican- audila neseirent, Duminiis siii praeconcs ele- B D>um in oiniiibus qux audieraiil et viderunt , sicut
gil noii rlielores, sed piscaiorcs ad evangelizjiidum dictum est ad illos. r.lnnficiiiii pasiores el lamlant
;
desiinavii. Oenique et iii Veleri Testamenio, prxci- Deiiin i.'i omiiibus qu:e audierant ab angelis, el vi-
puos quosquc suse dispensalionis iiuniios paslores derani iii Bcllileeni, sicul dictuin est ad illos, id
ordinavil. rrntoiiiartyr Abcl qui innociiani pastoralis esi, el iii lioc gloiiGci.ni qiiod iion aliud venieiites
(ilTicii cnnversationem proprio sînguiiie dicavil ,

inveneraiil, quam dictuiii est ad illos;sive sicul
Cujiisqiie iii liguram doininicx passinnis sangiiis diitiim est ail illos, gb.riam Deo laudesqne referunt.
cbiinat de icrra, qiiasi doclissiiniis ac primus opi- Et hoc eiiiiii illis faccie dicium esi ab angelis, non
linniim primiliiis gregiim siiorum Doiniiio devoiiis quidi-m veiho iinpcrantibus, sed formam sux de-
olleiebnt. Abraham palcr fidei, qui exsuliavii ul volionis olTereiilibus, cuni Deo in excelsis gloriani
videret diem Christi, el vidit, et gavisiis esl, nnn unaiiimi exsulialioiie reôiiareiit. Naui el qui dicil;
auri nieialla qiiibus sni culliii ornamenia cnnquire- Evangelito vobis gattdium niagnum iiuod erii omni
rei, sed squarum fonles qnibus pccora pntaret, In populo {llic, supra), ad glorilicanduin uiiqui; Deum
lerr» venis fndiendo, qu^sisse ilescribiiur. Jacob laiidaiidiimquc provocat. Sed ci magisiri s(iiritaliuin
«luodeciin tiibiium
VUVUV«.,,1, ......... annis
,..j deiiis
........ bis
,1. ...,,.... (latcr iii
... pascendis
,.....^«., gregum inodo_ cx:cris
V. i. -„ dormientibus
„_ „ ^..., „„
cnnteiiiiilando
„
pecnribus aestu uiebalur et gehi, qiiorum in (ii;;iiraii( tule^tia subcuiit, iiioJo iideliiiiii castra liisirando
veri pasioris habiiiim, ostcnsa inier docirinae saluia-

et piobilatis cxeinpla qu;creiidii ciixueuiil, modo ad
lis aqiias virlutum ûariiiii varielate, statu siibliniiore piiblicum pasioralis oKicii ducendo rcdeuni, ut nie-
dniiabat. Lcgislator Moyscs iini piius in iy|ium nioriani abiindanlix' siiavitalis Dei, quain rapliin
tcclesiae septiforniis soroies scpteiii pascenti s ab ir- licei iiiiiiendo giistaverant priedicando protiinis
,
ruenliui\i pastoriim, donec siias oves adaquarenl, erucient {Psal. cxliv).
iinprubiiaie defendii, postinodiiin iiiior pascua de- Et postquam consummuli sunt dics octo ut eireum-
serti Doiiiiiium videre ct alln.^jni ati|iic in virga pa- cidereliir puer, VGCulum est witneii ejus Jesus , 91101/
slorali sigiia facere ac populiiin Dei liberare pronie- vocaluin esl ab ainjeio, prius'juain i.i utero concipe-
iiiit. !pse DaviJ, cujus Doininus iKister vocari et retur. R.iiis et religio (irciiiiKisionis a beato Abra-
tsse dignulus csi iilius, arieteiii sui pitiis de maiiu liam paiiiarclia sumpsit exordium. Qni cuiu posilus
nrsi vcl leonis eripieiis, ostendit cinn de sua stirpe aJhuc in pr.x'putio peifecle Beo credidissei, repii-
et civitaie nascitiiruni, cui siiiiilis roii CaI, cnpieiis tiluinque ei ess'.'l ad jiistitiam, signuin aicepil cir-
iiinpcni de niaiiu forliniis ejus, (geiiuiiiel p.iupereiu cnmcisionis. sigiiaculam jusiiii.E lidei, iju c esi in
a r:ipienlibus euin. Et ideo iioii esl parvi ducenda j\
prspulio. A quo eliain, ut die circuinci.iionis 110-
pastnrum ailcslatio, qui luiic vigilare ct angelica^ men parvulis aptarelur, cxoriuni esl. yuia et ipse
exsulialiunis liymnuui audue iiierucriint, quaiido, cuni lestaiueMiuin a Deo circuincisionis acciperei,
relictis iii dcscrto nonai;iiita iioveni ovibus, ad re- eadein prius di.^, ciim sua conjnge tioniiins aiigineii-
qiiireiidiiin uvdn cciitesiiiiain boiius Pastnr apparuit. luiii prnuieruii, ut (|ui eatinus Abraiii, id est paier
(îijus seinpcr adveRliini toius (idcliuni grcx deside- excelsiis vncabatiir, deiiiceps ob ineriluin lidei
raiis iniplurai : £rrai'i ticul eris i/uu' perierat, re- Abrabam, lioc esl pater iiiuliaruin gentium iiuncu-
qnre servum tuuni, Dvniine {Psal. cxviii). paretur ; Sarai quoqiie, Sara dicere ur. Erai auiein
ilaiia ouiem coiiservaOat oiniiia vcrba /nro, eonfe- circumcisioiiis lyiius ac (igiira iiiuliiform s. Nain ei
rens in corde siio. Qmd vull boc qund dicii, coiilc- signaculuni (ot Jictitiii esi) juslitix- (iJei .Abiaii.c cl
rcns ? D(!biiil diccre, considerabat in corde suo , cl Bemini ('jiis, ct iiiJioium caslig.^tndi eos qiii ad huc
cnnscrvaliat iii corde suo, scd quia sanctas Scripiu- seiiicn banc']ue iiJem pcrliiicrint, ab omiii iiiqui-
las legerii, cl sciebat proplielas, coiifercbai ea qusc namciilo carnis el spiriius, el proplietiîm nascituri
sccuni siiiu acia de Doniiiio ciiiii liis ipi.x' nnvcral (Ift li"C seiiiine SaWatori^, qiii n'i? ei 111 |'ra'scnli
a propliciis scripla de bniiiiuo. cl coll.iJa aj iinicein, ppi b.iplisiiiuiu ali oniiii nioililcr£ aclioiiis pollu-
557 IN LlCyE EVANf LLltM l.X.COSI TIO — Llll I. 538
tiDiic miiiMlarcl, el iii fuliiro ptr resurrcciiniiein A lnijiis sacnli ajinies el -cpiiinani S«liliali .iiiiiii.iiuiii.
ab iiniversa nioriis ipsius corrupt onc, iii perpinuiiiti qn.i? iiune inlerim in alia vit,i gerilui-, qiiasi oclavo
liherarel, et pr.ftipiie doniiin reinisbioni^, iiniul sol- tenipore surgerniis, iiiiic verissinie circumcisi, lioc est
verfl a pcccalo prsevancalioiiis Adx, pir liauc id ah niniiilius c.irnalis confiipiscenlisc viiiis et corrii-
lemp(»ri< niinisirari. eidi-ni gi.Tli;i' legisi|iie lalori ptinnilius, in quiliiis inaxiinc liixiiria regn.nl, cxs|io-
coniplaciiit. Qiii enin) iiiinc dicil : iVisi quis rcnalus liiili, verissime prrrpiitiiiin iiicisi. Qnin sicin Doiiii-
fiierit ex o.;«fl el Spiriiu aaiicio, >io» pplesi iiidoiie in :ins ait : Filii scrculi liujiis nuliunl, ei Irndiinmr ad
Ttgmini Dei {Joan. Iii). ipsc liiiio ditelKil : ilasculut nuplins. lUi aulem qui digni hnbebuntiir sirculo itlo,
cujua pru-puiii caro circumcitn non fuerit, peribit aninia el resitneclione ex mortuis, neqiie nubeni, neque du-
illa de popiile nuo, îiia palum inciim iriiluin fecit ccnt u.tnres; neque enim ultra mori polerunl, nquales
(Get). xvii). Noii p.-ictuiii uiiqiie Lifcnnii isionis, enim ang-Hs sunl, et fiiii sunl Dei, cvm sint filii re-
qtiod non inrans <|ui discernere nccdiini v:iluil, sed furreciiiinis {Luc. xx).
inajores qui iil servare iioverant, poteraiit, debiie- Vocaium est, iiiquit, iirini<'H ejus Jeius, quod vocutum
rant, irriliiin feccriml; vcruin paclum qiiod luni est «6 anqelo priusjuam in utero coneiperelur. Jesiis
priino lioniiiie Deus iniit, qiiod oiiuiis qiii vei iinius Saloiilor iiilirprclalnr, cnjiis nniiiinis ciiaiii (Ideles et
liiei viiain gessit in lcrr.i pr;evarita?se tinivinciliir, ' elecli quique, in iiiraque siia, de qua salis diciuni
alquo idco reniedio saliilis aliquo opiis h;iliere noii e>t, oirciiiiicibinne, parlitipes existtre gandtnt, ut
ignoraiiir. iiifd qiii vel anie icinpDra cirtumcisinuis, siciit a Chrisio Chriiiiani, ila etiam a Sjlvatora
vel eliain posl dalain circuaicisionem dc cxlcris salvaii niincnpentiir, nunc quidem spe salvi facti
i;entil)us exsiiiere lideles , ut exeinplar paiieniix pi^r fidem, tmic autein re ipsa pcr visiiniem glori.v
iob 1 1 ainiti lilienqiie illius, sive vlciiniis lioslia- qii:n est iii Chrislo Jesu Doinino no-lro, qiind ilhs i
runi, se suosqiie ah originali pcccatn, seu cerle sola Deo votahiiluin iiini soluiii priiisqu;im in irero Et-
lide salvahaiil.qiiia /iisfus fx/id£ vii'i((/{oni. i), et tine clesix per fidtm concipereniiir, seJ eiiani aiite leni-
fide impostibile eal placere Deo {Hebr. w). Vtruin his pora sxtiil.iria voialum esl. Ciijiis sarriis.incil nn-
atque liujusiiKidi reinediis ei^ciit qni de petcafci ira- iiiinis non l.inliim clyniulogia, sed et ipsc i|ucm lit-
diice propagali iii iniqiiiiatibiis coiicepti ct m dell- leiis toiiipieiiendit iiiinierus, perpetiu; nnslr.c s;ilii-
ciis sunl iia;i. Itcdemptor antein nostcr, qiii ul pec- tis mysteria rtdolet. Sex quippe litleris, apud Gr*-
cata niiinili toHcrel, sine petcalo venil in munduin, tOS scrihitnr 'Introus-, vidclicet i, et ii, el a, et o, el
sicut suo baptisinale iinbis reniedia procuravil, id u, ;, qiiariiin nuiiicri siiiit x, et viii, ei cc, ei lxx,
est, nosiris abluendis sceleribus ai|uaruni qiix el cccc, ei cc, qui fiunt simul uccclxxxvih. Qui
suhiit lavacra consecravit, ila eliain circnmcisione profeclo numerus, quia ligur.e resurreclionis ailgau-
quam suscepit, non sua i|u.e iiiilla cranl udmissa dtal, satis est siipra traclatiim. N;ini quod octo siin-
purgavii, sed iiosir;c in se nalurx veluslalciii dotuit plitiier posila, lioc el pcr eadein deceni sive centum
iniiovand.im, et nunc vidclicel e;iin per ?e a viliuriim muliiplicata significanl. Vel certe perfcctorum cu-
lahe piirgandam, ei iii iiovissiina die significans ab ipsa inulaiio nnmernrmn firinilalis indiciuin essc crcden-
inultirari»: morialiiaiis ac inniiis pesie peiiiliis essc diim est. Possunius et ita dicere, qiiod iiomen Sal-
ri'Staiirand.in). IJndc ciMigrue Jesns oclava die cir- v:itoris oclo absoluta contineal, qnia resurrectionis in
rumcisiis asserilur, qiiod non f:itile in Veleri Tesla- se excmplum iiiorialibus oclava die resuriieiido prae-
ineinG de qiioqiiam legimiis acliiiii, quamvis sa>pis- stiierii. Coiiliiieal et dtcuplala, quia decalngus legis,
siine de oiiinibus ju>sum , ah-qne solo diiiitaxal quoniodo dtlieat impleri suac nos resurreclionis fi-
Isaac, qiii qiiasi lilius piomissionis piimiis octava giiris, iiisiilueril pariler et jnverit. Ul quomodo ipse
dic crciimcisionem accepisse perliihetur. Hene, iu- surqcns a morluis jam iion nwrilur, mors illi ullnt
qnain, Jesus oclava die circiiincidiliir. Qiiia videliccl non dominabilur, ila et nos exislimemns iios morlnos
iitniqne liac iioslra qunm

lioc est et qiiidem esse peccato, viienles autem Deo in Clirislo
pradixinius ,
iiiodcriia innnvaiio, j) Jesu {Rom. vi). Coniincat eliam tcnlies diicta, qiiia
ei fiilura, cl Spiritns et carnis
ei in tjiis resurreclione prsllgiirala, el iii iiosira est gloiia surc rcsuirottionis oslensa, qua" nos in luturum
quai:do<|ue peificlenda. Sii|iiidem de priina nuslra sequatnr, rcuihiaio porlenderii. Cenieiiarius iiam-
que iiunierus qui post tot iii laeva cursuiii iiumero-
resiirrettione, qna; iiiteiini vila; et lidei eniendaiione
Quuunque eiiim bupiizali ruiii, priiiius dextorain pctit, illius iiimiiiim s:i'culi
ttlehraliir, Aposlnliis a;t :
suiiius in Chrisio Jesu. in morle ipsius baptizali su- gaudiis (igiirandis aplissime congruil, qnando iioiii«-
mus, u( quomoda surre.ut l'.iir':i.ius a uiorluis per yld- siina iniiiiica dcsiruclur mors {/ Cor. xv), qiiainhi nos
rinm Palr s, ila el iios iii noeiiale vila' anibulcmus qiii (lii imus, quirelinquimur, simul rapiemur cum illis
{Itoin. vi). l)c scciinila auleiii qn;e in liiie sptratur, qui resuryexennl, in nnbibus obviain Donuno <n ocra,
lt;i dicii : ili cnim cri'dinius 'juod Jeûn muriuus at el sie semper citm Doniino eriimis (Tliess. iv). ('inle
el resurreiil, ila el t)eus eos qui Uoniti,'riini /.(.'/ Jc- piilclire iii typiiiii omiiiuiii electoriiiii, priiiius prn-
sitm, adducel cum eo (I Tluss. iv). Ociaviiiu ;iuleni missionis (ihus el ceiuenario palie iiaius ac lircuni-
minieruni rtsiirrectionis gloriae convenire peiie cisiis, et seciindiim Domiiii prasdiclnm Isaac, quod
oninibiis clarel. Naiii el Dominiis ottava die, hoc ctt risaiiJ sive gaudiiim sonal, est appollalns, illius por
posi scpliuiam Sabbaii rcsuirtxil, cl ipsi po.l scx ouiiiia tcinporis dextcrain feliciiaiem pr;rliiiurans.
539 HED.E YtNERADH.B Oll'. PAUS II SECT. I. — EXEriETICA GENUINA. ?J0
de quii Dmniiiiis ail : lleruin autem vMo vos, cl A (Psat. tx). Neino sane cuiii ciicumcisionem pnedi-
gaudebil cur vcilTum. el gmidium veUrumncmo lollit cari audierit , unius soliim meinbri conlinenliain
{Jean. xm). Ycruin (\nu de c!rcuii\ti>ione aiilniiiet iiiiperari, qiiasi tel a fornicalione lulum,
a vobis
sermo esl, libel iuquirere quMre Moyscs ipse qiii level liciio mairinioiiio lempeianler utcmem, vel vir-
gciii circuincisionis et palriliiis a Deo dai.-ini el siWi giniiaie gloriosum existere, absqiie aliarum virtu-
loiics inciilfiilain referl, lola diicaius sni teniporu liiiii adjcclinne anriiciat, et non nmniuni poiSus, quos
iieminem ciicumeiui volueii!, prsier iiiiuin soluiii- cnrdc vel corpiire gesiaiiius, sensunm casiijfalionem
n'odo filiura suum, qiicni niuier aiiepla peira a^ u- prnecipi. Nain ei Sioyses niundissima Dei verlia sus-
Ucslina, ne a Domino (eiirtlur, dicunKiilil, seii cipieiis , incircunicisum se labiis esse qnercbatur,
onines qui iii eremo nati sunt a Josue circuinciden- el Sieplianiis JuJaîs iioii credenl.lnis, Incircumcisi,
«los reliniieril , moretn »iitelicct diviniins iinpiT.i- inqiiil, ccrdibus et imribus, vns senipcr Spirilui sancto
tuin, quadriiigenlis el sex îniiis obs-ervatum, et avii/i reslitistis {.ict. vii). Il!e ilanue vera cireumcisione
sibi successiune contradiiuiii, aiinis uuadnigiiiia njiMidaliis esl, qni oblural aiires sii;is, ne anilial
«ontiiiiiis inlcrmitlens. Neqiiaqoani boc frusira, sed sangninem {Isai. xxsiii), ei cl.iudil oculus ne vide:it
niagiio niyslerio fjctvim erediderim. De quo, salvo maliim, qni cusdidit vias suas iie deliiiquat in lingua
inajornni iniellcclu, dicani Lreviler ipse quotl seii- B sua {Psal. xxxviii), el allcndii sbi iie giaveliir cop
lio. Moyses circumeisiDnein prrdicnt , sed Josiie ejus in crapula et ebrieiate {Luc. xxi), qui, donee
perlicil, quia tex per Moyien dnia csl, gruiia aulem siipercst (laliiiis in eo, ei Spiriius rfci in narilius
et verilas per Jesum Christum facta est {Joan. i). Ni- ejiis {Job xxvii), iion loquilur labiis iniquliatcm
bilipie prodest Irtlcr.i juiirns, iiisi adfueril fjratia {IhiJ.), qui lavat inler Innocenles inanus suas iPsal.
juvans. Moyse praedicanle piai.uiium crescii, ipii.i, XKv), el ali omni via inala iiroliiliet pedes stios
siciil Aposlolus ail, ex operibui leijis non iHUifidibi- {P:al. cxviii), qiii supi-r oninia casligat corpns
lur omiiis caro coram illo. Per legem eniin coijniiio sutiin, el serviinii subjicit (i Cor. la), oniiiique cit-
peccati (/?om. iii). El aiilii : f/sijMe ail tigem enim, slodia servaisuuin cor,qiioiiiaiu ex i|>so vita proced I
peccntiim ernt in niundo. Peccntum autem nou (m/>a- {ProiK iv). Ille vcro posl circnmciMonein, Jeriisa-
tnttir, cum lex non eil {num. v). Et ilerum : Lex aulcni allains et Doinino nblains est, qiii jiixia eum
lem subintravil, «( abunitaret dtliclum. Xam concupi- qui dicil : Dectina a niitlo ei fac bunum (/ Pelr. iii),
tcieuliam neseiebam , nisi lex diceret : iVoi c ncvpi- postqiiam desiit a pcccalis, bonis ca^pit operibus
sces. Occasione autcm accepia, peccatum pci manda- abnndare. Qiii dicere pnlest : Oculi niri semper ad
tam opiralum cst in tne omntm coiicupisceiiliam {Hvm. Dtmiimm, et eircamibo altare luuin, Domine, ut aii-
vii). Sed Josue popnlo iii tcrr:vni reproniissionis in- ^ dtam voeein laudi: Imv [Psat. xxv). Qui dicit : Cliristi
«loclo, prii-pntiiiin qiiQil iMnyse vivenle accrevnral, bonus odor jiinms Dco {II Cor. ir), et, Le»avi maiius
cullris pelriiiis iiiciilil. Quin ubi abundavit peccaium, meoi ad mandatu tiia, et converli pedes meos in testi-
superabundaiii yratia {llutn. v). Naiii qiiarc | elriiiis mo.iia lua {Psal. cxviii). Qiii sive mamlucai, sive
ad circumciilenduin Josiie eiiliris ui.'itur, inieMiît lilliil, sivealiud quid agit, oninia iii ^loriAni Uei facit
qui lcgil, qul 1 pnlia eral CUrislus (/ Cor. x) , et (/ Cor. x), et dicit : Quam dutcia faucibus meis elaguia
super hanc, inqiiil, pelram wdii^cabu l-cdesiam nicam tua {I'ial. cxviii); cl ad extrcmiim : Cer ineum el
{Haltti. xvi). Quod eiiim impossibite erat legi, in (fuo raro mea exsuttuverunl iu Deum vivum {Psal. lxxxiii).
infirmabalur per rarnem , Dtus Filium tuuin miticns Sed el ipsa bona aclin sua qu:e in alisrondiln est,
I» similitudine carnis pcccali , r.t de peccalo dainnaiil ciicumclsione non miiiiis injigel, ui ciini jejuiio,
pcecatum in carne, nt juslificaiio lcgis iinptreiur in nro, eleemosyiiam facin, gloiiam iiilrinsecns qii.-«-
nobii, ijui non secundum carntm ambulainus, scd lain. Nam si in angiilis plalearnin slo, ficiem de-
secundum spiritum {Itom. viii). IIopc autein Clirisli ni(ji<iir, luba anle ine cano ul videar ei lander ah
{;rati:i, Diiii siilum Nnvi Tt-si3ineiiti ndeles jusiiiicai, boiiiiiiibus {Malth. vi), foris qnidem circiinicisus
verum quicunqiie in leê perleeii fuere, non ex appaieo, sed iinniundus in corde permaiicns, pflcnas
opi-riti!is icgis , sed cadeni C.tnisti in carne veii- insiiper siiiiulaix .^ânclitalis iiicnrro. Iii eveiiipliim
luri (lialij sunt salvi facli per lidein. El lins popnlns videlieel Siclilinit.iruni qui cuin palriarcliarnm cir-
a Josuo circuincisus, illns Moysi niiu^ deîgiiai, cuiucisioneni vidercntur imilari ,
qiiia lioii ob Dn-
qni ciim legii severiiaie coacii di>cereiit Clirisli iiiini leslameiiluin, sed ob c.iiisaiii IVceie liixiirni-,
gratiaiii flagiiare, qnasi jnipendeiiiein Ooiiiinl gli- non modo nil acipnsieie nieicclis, veiiiin tcriia ilie
diiini. peiro: circiiiiicisioiiem viiabac.i, Petio aiic- quaiido gravissiiniis vulnorniii dnlur est, inier su:e
slante qui de jupo legis liiqnens ait : Qiiod neiiue civiiatls perieio ruin:is. Tales ii;miqiie obiili pro-
palret uostri, neijue not poluimus porlnre, sed per plielic:B monilianis : Circunicidiwini Do tiino, el au-
gralinm DoininiJesu crciiimns sithitri, qiieinadinodatn ferle prcrpulia cnrdiiiin vesiroritm [JiTcm. iv), nbi leiii-
el ilii (Aci. xv). El rsjlmisla, qiii iiiiasi can crriii le- piis resinrcciiniiis iiigrinrit, cvaciialis qiiit.iis cnn-
gls ciistodi 1 C'ine'iisus, el viam evadcnili nnllam iiisi tiiliiliiiil virlntilius, iii inorieni niileiiinr u>leiiLini.
iii gratia Christi reperienN, e\clamal : Dhin un.ua- yuap oplcr ci .\p istoliis aliscuinlilam in cor.le c.r-
retur cor tiiciiH, in pclra eraltasti iiie. Deduxisli mr, cisioiiciii scdulo coiiiiiichilai, cujiis /((iis 110« ex hiy
qwa fnciHs es .';'<: mea, inirr:. fji iiiuiUnu a ffic inimici miiiibu.s, s:',! i-.t l):o cst {Hi.iii. ii).
J
541 IN Ll'C.€ EVANGKI.IUM EXPOSITIU. — LIB. I. ."512
El poiiqu.vn impleli siint dhs purtjriuonii ejiis se- A mini graiia; dftpiuarc, mala aulei>i gesla reJiincre
cundum legem Moijsi, lulcrunt iltum in Jerusolem, ul dcbenmus, diguos îdelicet pirniteniiu: fruclus pro
iiitcrent eum Demino. Decrelum quidein legis ernt, singulis (|iiinqiie cnrporis vel auiRiae sensilius offi;-
p-irvutiiiii post iriccsiiiiiini terliiiin clrcuiiicisinnis reiites. Itjquu i|Uoil ail, adaperiens vutvam, roiisiiel.ê
diein nd timpliiiii Dnmini (leferri, dari(|ue husliîni naliviialis nioie lo(|iiitMr. Non quod Uoiiiinus nuster
prn ea ;
priiiiot;eiii(uni aiilcm iiiasciihini, saiiciuin s.tcri veiilris bospiliuin quod ingrcssus sanctilicarai,
Domino fieri. Mystice, sicui disimus, in&iiiiians Cjsressiis devirînassc credendns sii , jusia bacreti-
neiriinem nisi circunicisuni vitiis, domiiiicis dignuin cos qui dicniit beatani Mariaiii virgiiiem usqiie ad
esse conspeciibus, ncininem ni<i nioriulilntis nexi- pariuin iioii vlrginein csseposi partuin, scd junla lldi-ni
Ims iibsnludiin , supernjR civii.nii, guudia perfccto cailiiilicaiii cliiisu virginis tilern ,
qiiasi spimsiis, su»
posse subire. Qiiia non habilmîi, inquit, jii.rM te ma- proccssisse lie Ibalamo. [le qiio piilclire Propbeta :
liijnHS, neijue permancbttHl iiijusli anle oeulos luot lil coiwertit me, inqnit, ad viam porta: sancluarii exle-
{Ptal. v). El Aposiolus : Caro et sanguis.regnum Dei rioris ,
qum respiiiehttt ad oricniem , et eral ctauta ,
non posMebunl, nectue cerruptio incorruplelam possi- et diiit bviniinis ad nie : Porta lia'c clauta erit , non
tlebit (/ Ciir. xv). Vcriim si legis ipsiiis verba dili- apeiiettir , el vir non Iransvt per eam, quoniani Ooini-
gentiiis Inspexcris, profeclo reperies qiiia noii so- B niis Ihus !srai:l imiressus est per eam , erilque ctmna
luni Uomiiius incaniatiis, ipianinm a pecciti cnnta- piincipi ,
pi i)..ips iii ea sedcbit, i<( comedat panemco-
ginnc, lanltim a rondiiione legis lucrit liber, qiiain rainDomino{Eucli xi.iv). Qiiamvis pnssit eiiam my-
diîiatus e.^t, ct caiii Sticcdesignari, niilluni praMer l)i)iiiiiiiiinEctlesi.e«ir'-
ob lioc niagis siiscipere iii
snticiain, jiistam ac boiiain csse probaiet, et nos ab giiiis uleritiii pcr aqiiani tt S|iii'iliiiii siiicluni ad getiu-
cjiis serviiuie ac tiifore, fidei graiia liberarei, ?c«l rlindosDeolilios possc rpscrare, i<!eoque bunc iiiascu-
etlain ipsa Dei gcnilrix siciit iili ndmlblioiie viriii, luin iiicumpar.ibili digniiate bomino saiicuim vocaii.
sic el a legali sii jiire imiiiuiiis. Dicit eniin Moy.ses : El ut dureni hosliam , secundam quod dictum cst in
Miitier ti suseepto semine peperit masculum, immunda leqf Doinini, par turluruin , aul duos pullos coluitiba-
erit septem diebus juxla dies separwionit meH.urua, ruiii. Ilictuni esl iu ieKe, itt pro lnfaiitu si m.'isruius
tl die ociava circumcidetur infanluttts. Ipta vero, Iri- sit, ut prxdixi, quadr.igcsiiiio , si lciiiina , octugesi-
giula Iribut diebut manebil in sanguine putijicalionis iiin (lie nalivilalis , agiius aiiniculiis iinni:iculatus in
sua-. Gmne snnclum non langet, nec ingredietur tan- bolocauslum , el tiirtiir .sive piillus columbinus ulfs-
etuarium , donec impteantur diis purilicalionis sua: riHur pro [leccato : Si aulem uun inih-iierit, iiiqiiil,
etc. (Levit., mi), qiix ad ritiini parientis periiiientia mniiu,', ejus , nec potuerit olferre aynum sumet duos ,
sequiiiitiir. Noia ergo qiiod nnn omnis niulier pa- C iuruires , vel ditos pullot coiumba; , unam ia Iwtocau
riens, scd ea quae susti^pio seniiue pcpererit, desi- ilum, cl alleruin pio peceato (Levit. xii). D.miiiius
gnaiur intmunda, riiuqiie legis docetur esse niun- erjfo Cbii4iis Je^ns ruiii (livcs esset ,
paupei' lactiH
daii(la,ad dislinilioneni videlicet illiiis, qux tû pro iiobis ,
pjuperein pro se hostiain voluit dari. Ut
concepit et pepeiil fitium, et vocuvit nomrn ejiit Em- videlicct uua siia piiupertalc nos et bic diviies in
ninnuet, quod est interprelatum Nobiscum IJeus {Isit. fiilo, et iilic faceret bxrciles regni, quod reprnmisit
'
vii. Non ergo fiiius qui cum honiine Duns est, iinii Duiis (liligeiiiibiis se. Moraliter autcin, sive forlia
iiiaier qux Spirilii sanclo opcrante pitperil, victiniis qiiisu|ieia, sou rreaverit iiilirnia, qux masculi ac
bostiaruiii qiiibus piirgaretiir indigebat, sed ut nos feiiilii:e voiaijulo distinguiintiir, ui baec lejiîtiine Do-
a lcgis vinculo soivereinur, sicut Domiiius Cbrisius, niitio vulcii.iciinsecrari, ovein neccsse est iiinocen-
iia et beata seniper virgo Maria lcgi est spontc tix, ct tnrlurem pariter sive culunibatn conipuiictio-
subjecta. liis (ilToral. Qiiia eiiini volucres biC pro c.iiilii );emi-
Sicul scriplum esl in lege Domini : Quia omne ma- tiis lialifiil, iion iinnierliu lacrymas liuiniiuiii dcsi-
sculinum adaperient vutvam, sanctum Domino vocabi- giiaiil , qiiiiius plurimiim in ipsis etiam boiii.i operi-
(iir. Quod dicit : Omiic mairu/iiiiini a(/ap!;ri«>ni i'u/iinm, .. bus iiidigemiis. Qiiia el si bona esse quas agimiis
cl boininis et pccoiis piimogcnitum siunilicat ,
qiicd iiovcriinus, qiia lamcn districtione a Domiiio exanii-
utrunique saiictum Domino vocari, atque idcosaccr- iiandii, qua a iiubis {lerseveraiilia sint consummanda,
duiisesse pra:ceptuni esi. ita duiitaxat, ui iiro bomi- ncsiiiiiiis. Qui vero diviiias virtutuni non liabenda,
nis priningeuilu prciiuin acciperct, ct omne aiilinal df ipiibiis ad Corintbios Apostolus ait : Qtua in um-
imEnuiiduni redimi laceret. Cujus (iiiquii) rirfei/ip/io nibus diviles facti cstis in ilto , in oinni verbo et in
«Ti( post unum mcnsem .^klis argenfi quinirjc {Lk- umni scienlia {I Cor. i ), agniiin vitx innocua; In
vii. xivii). Ubi salvo subiiliore iraciaiu brcviicr in- ncliiuiii suiiruiii grege nuii inveiierit, duus saltein
tiiiianduin , quod illa oinr.ia pitiiiogenita, vel ii;>ur:i tiirtures, aut duos ciilunib.f piillus offeral, Imc esl aj
fueriiit rjus qui cum uiiigciiiliis esêl Dui Kilius, pri- lacryiii.iruiii flagiland i sulTrigii coiifuiîai. El benu
niogfliijiiis lieri digii:jtus c-'! oiniii» crratur.e , vrie duos, unitm pro peceiito ,'ei atlemin in liolvfaiistuin
el singul.iritor sanctiis Doniino , qiiia pcdaluin uon (Levit. Xii). ilolocausliim iiainque totum iiicepsun:
fecit, nec iitventiis esl diilus 'u arc cju.<: {hn. uii), \f\ diciliir ;
qiiia diiii suiit iiimirum gciicra conipiinciio-
rcrle iiosir.c fuurinl dcvuiionis iinlic uiii ,
qiii oiiiiiia .nis. Deuiii iiaiii'|;ie .«iileiis aniina priiis limorc coin-
Lii!i;i' aiiioiiis iiiiiia, qii.c q.i.is! r(;idu L-iijiiiiiiu.-., Do- piingiiiir, (iust aiii(.iri;. Trius ciiiiii .scso (acryniis at-
;
r.43 LED;*: VENEIIARIMS OPl'. l'Ai;3 II . .SI:i:T. I. — tXEr.RTlCA CKNLINA. 5U

fi'ii, (|(iia (iiiin inaloriiiii siioruin recoUt, pro liis Aprotraxit, qiiid ipse dierum purgatioiiis numerus
(lerpeli siipplicia xieiRa pcniiiiesrit. At veio ciim coiitinfât my^terii, ei quaro idcin in feniin:* (êiiitri-
long:i luoeroris aiiiie(:ite fnerii fonnWo cnsumpla. cis purgaiione geminari sit jnssus in Levitico con-
iiua>(l.im jaiii de prasumpiione veni:« Sfcuritis nasci- griiriiliiis explanabitiir
lur, el iii ainore coelcsiiiiin Randioriiin aiiiinns in- El ecce fmmo eral in Jerutalem, cui nomen Sinieon,
naminalur. Contemplaliir eieniir. iiiens qiii sint illt el honio itie junut el limornini, exspeclans consolalio-
.ingeloruni chiirl, qiix ipsa societas lie:ili>ruin s))iri- liunem hrnel, et Spiritun finclus erat iii tn. fi:t\o iil
luum, qux majestas xlerii;i* visioi'is Dei, ct aiiipllus cariie Doinino , nnii soluni angeli de coelis , s«il et
Ittangit, quia a bonis pereniiibus dei-si, qiiain fleli.it oinnis a^las niorlaliinn, ei iiiorque sexus teslimiiniuiii
prius cuin mala ;i tcrna meliicli.il. Qui crgo priiis rcddil. Dereb.it eiiiin oiuiiiiiin Salvaloreui siciil ven-
Ucnd» ue ducerclur ad snpptiriiini, tiirliirem pro Iiiniin in canio, ouiniiiin imo s:i-ruli lenipoie liile-
|icccalo ofTerebat, de aliero faeit liolocau^tiim , ciim lium facto vel d cto prvsîgari , ila oiiam veiiionteiii
postmoduin llere amarissiine incipit, qiiia dilTerlur » cnmniiini onininm laude jiia-ilic.iri , iniplrta pro|ihc-
regno. Cidiimbain pro peccato ofTeri, qiii labnr;it in tia qiiae dicll : Laudaie Dominum de coelis {Psnl.
gemilu suo, lavai per s ngiilas iincles lectiini suum, cxLviii), oic, iisqiiequo ail : Jmenes et iirgine%, seiiet
lioc est per singiib!: piilsantis rulpx tcncbras opera " cum junivribus laudenl noincii Domini, ijuia esalln-
sua bona , iii quibus requiesccre debeat , lacrymis tuin etl nomen ejui solius. Cunfitisio eyus supcr eoehim
abluere non cessai. Coluiiibaruni piillos iu holocau- etteiram. Jusius , inqnit, et timoraias (ift)'/.) , quia
stum fiTUnt, qui patri.T coi^leslis altsenliam deflentes diflio.ilc jtislitia siiie timore ciisioditur. Noii illiiin
aiiiiit ; SnpeT /laiMinu C(i6i//oni.s itlk sedimas el jlevi- diro liiiii.roni qiii siili legc pocnali teinpoiMlia bona
mnSfditnirecordiiiemur lui, Sioii (Psiil. cxxxvi ). Sic- tibi suliiralii porliorrescit. qiieni perferla diloctio fo-
ut cnim cnlunibx super lliieiit;i residcre deleclan- ras mittore cnnsiievit, sc>! liinureiii Domiiii saiictum
lur, iit arcl|iitris advenlmn iiinhr.ê rursii per nquas qiii poriiiaiiel in sscciiliiiii saeiii i
,
qiio jii-liis Doiim
praeviderc siinul et evailere quianl : sic pKificlii, sic suuiii qiia oto ardeiiiius diligil, taiiio solertius ofTeii-
aniuix paiiperiini spirilii Ibicius s;ccuii inenie lr;iii- dere ravet.

scendenles , ipii> plina in liac [laliyluiie qua sii;s ge- /'."( respo-itnin oceeperal a Spirilu sanrlo nan visu-
iniiibus pascuniur, maligni liosiis ctempla roiis|>i- rL-in ae moriem , niti prias videret Clniilnm Domini
ciunt, eo crobriorcs aJ ;i'leriia siii desiderii peiiuas el venil in Spiriln sanrto in tfmptmn. Viile loculioiies
&uslnllunt. lloc saiie intcr tiirliiris ei ciiliiiiib:c signi- Scripliiraruin, m<>riein videri dixit. Qiinmiidn vide-
hcamiaiii ilist;ii , quud cuiuinba qu;!- gietjallni coii- liir qiiibiisve oeiilis, ijuae veiiiendo ipsns oculos clau-
versari, volarc, ct gemerc consuevit, aclii.c viu; dil, ne aliquid vlile.mt '
Scd videri moriein, cxpcriri
frequenliam dcinonsliat ; De qii.i diciliir : Mnlliiurii- signiticat. Miiliiiiiiqiie lelix ninriem videbii rariiis,
nit aulein eredentium erul car et aiiimri una, ncc qiiiciiiiqiift Cliii-tiim Doinidi jirius oriilis corilis vi-
quitquam eorum iiuce possidetiat , aliqiiid luuin ess- dere silegorii, rnnversaiionem liabendo iu cirlesii
dkebal, seU erant illis communia omnia {Act. iv). Jenisalorn, lempli Dei limin» frequoniandi', lioc ost
Tiirlur vero qiii singularitale fâudet , adeo iil si pla >aiiclori!in iii qnihus Onniiiiiis inliabiiai oxenipla
(onjugem rasu perdideril, solus exiinle perinaiieat, seilindo, siispirandu ciini PsaliiiisO : tJnam peiii a
B|icciilali\;i: vii.i; riiliiiina deniiiilial , quia et p;iiic(i- Domiiio, hanc requii'im, ut inhahileiii in domo Domini
riim esi islu viiliis, ct liis .îiiiiillaliiu aUiilMila. Soliis vmnibtts dielni.t ei'<c iiirif , nt tideam volunlniem Do-
Ksaias Doiiiinum exerciliinm viJel , laiides Seiapliiin mim iPsal. xxvi). Siceniin el ipse verbum Doi in ma-
oniemptatiir, et quin nialc laciierit, ijnasi iiirtur iiihiis accipore, ct lilei rh;iril:ilisi)ue sii.t brachiis
«iiigiilaris ingeiiiit. Mnyses paveule prnciil pnpiilo nierebiiur ainplorti. Qnoil auleni ail : fci venil in Spi-
;olus asceiidit ad Dnmiiium, ei ne iileiii po|iiili:s lc- rilu temptuin, sgnilicit ciim eailem Spirilus graiia,
riatiir, lacrymusis precibus impetrai. Snliis fugienii- qiia oliiii venliiriim pi;eiognoveral , etiam iiiiiic ve-
bussociis, Daniel inter aiigclos remanei. Solns Ezc- rv nieiilein el jani jamqiic a se videiiiiiiin coguovisse
cbiei qnadriâs Clierubiin, ftsupeiiix civilatis xili- Salvaiiiicni.
licia celsa miratiir. Snlus Paulus ad delicias paradisi, /•,/ oiijii induccrfni punum Jesum parentes ejns , ut
el viseiida coeli teilii secrela rapiatur. Ilciii ciiin facerenl seiundiim cviisuciudinem leqis ; lo co, et ipte
inlrans cubiciiliim clauso oslio oro P.iirom in abscon- uccepit eum iii ulnas sniti. Magna qiiitiein Domini |iii-
dito, lurturem ofFero. At cum rjnsdcm oporis roni- leniia, scil iion ininor clarei hnniiliias, nt qiii coelo
pares qiiTro, caiiondo riini Piophcla ; Venile, iidore^ terraque iinn capilur, ;;raiid;i'vi bniniiiisgesioliir liitiis
mut, et prociJamus nn'.e Deum ,

ploremus coram Do- in ulnis. St^d et trnjiice aci itni Siineini Chrisliim, \e-
»11(10 qni fccit nos {Psal. xciv), coliinilia-. ad allarc ler:inii* infanlciii , nl dnroat iins evucic veierem
doporlo. t.l qnia a'qiie utianue oonililnri arropla est hiimiiicm qiii currumpiiur rnin artiliiis ojiis , et re-
hosiia, coiisulte Knriis itirein lurlures, an pulli co- novaliis S|iirilu moiilis nusirx imliicrc eum , 4111 ie-
liimbariim pro Dninino sinl oblali, iioii ilivil, ne cundiim Deum crealus esl in jusliiia <•( iaiictilate tl
nnum alirri vivenili ordinem pr:ererrel, sed iilriiinqiie vrriUiie {Ephes. iv), licc c~l de|iOiiciile- iiiciidaciiiiii,
>rqiienduni, iitriiiiiqiic diviiiis riillibiis dnCiTel offe- Iuqiii veritaiein, cl calera qux ad iiovi hiiniiiiis sta-
de piiriâiionc longiur sc seiHto lum piriinciil, oro, coiJc, ci dpcrc pciTicerc. Acii-
rcudum. Igitur i)Hia
54 "> IN [.UC;E EVAISGEULM EXPOSITIO. — IIR. I. îO
l>ii scnior jiislus seciindinn legem el tinforaius piie- A vis el eo modo paler illius valeal dici , quo ei vir
M;iri:B recte inlelligiiur sine C"mniislinne carnis

rum Jesum in ulnas siias , ut signifirel jiisliliam
openira (ju.e cx li'ge erat (Qiiis eiiim iiesci.il ,
opera ipsa eopiilaiiiine conjujiii, inuUn viilclici'1 cmijiinciius
per iiitiniis et lirarliia snleic ligiirari?!, Iiiiniili i|ui- quaiii si essel aliiinilo adoiiMlns. Nciiun i-nim |>rn-
ilcm, spil salnt.irl (iJ''i Evatigelic:i' graiia miilaiii) 'm. pierea iion cral appcllaodns .lnsepli p»ler (^biisii,
Acripit senior iiifaiitrm CliriKliim , ul iiisiniiel lii>C qiiia iieiiio eiini conciiiiibi-iidn genotral ,
Muamlo-
sTriilinn qiiasi sen » jaiu ei lonf5*>'a aciate it^^fes- qiiidem rerie piier cssi't eiiam ciiis, qncm iiini en
snm, att iniiociMiiiain ut (ut ila ilixiTiin ) ii>ranli.iiii Slia ciiiijii{;e procrcaiinn aliculii ailoplasscl.
QirisiiauK co Tersa<iiiiiis reiliiiiniin, ei sicul aquilx Eidixil ad Mariiim iiiatrem ejits : Krre \iosiim «/ hic
jiiveiiiuteni illius cs-e rinovanilain. iii riiinnm et in resarrectionem iiiultoriKii in hrai'l, el
Et b.neilixit Deiim , ct diiit : flunc tlimidis srrvum in tiqnuin cui eonliodicclnr. IJenC iii lesiirrecliniiciu
luum, Domine, ieeuniiam ccrium liiuni in pace. Viiies qiiia lunieii esl, qiiia gliiri.i plrliis Israel, qnia diiMi :
non soliini Novi , seil cl Veleris Teslainenti jiislos tV/o ium resurreclio ei ri!a: qtii ciedit in nie, eliiimti
tpc fiiiiira; vit:c desidcriiim liabiiisse, dissolvi a cor- niurliiuf [ueril, rivet, el oninis qui vtvil el credit m me,
piire , iino pacis viam depulasse sarciiiam deponere non moiielur iu (eteriinni (Jocn. xi). QuoiihhIo iiinciii
lcrrcslrein , ul pole qui se in sinii Abraliac requicin " in niinam, nisi (|uia cl lapis olTeiisinnis esl. ei pelra
noii duliitarent lialiiiurns esse pcrpeiuaui. Deniqiie scaiidali? id esl, ruini" liis qiii nlTendunl Tcrliu:ii, iiec
ci lilitliun, lioc esl transililor cupiditalum saeciilarium, crediint. De qiiilms ipse dicil : Si non venissem et
postqiiam mulia diu lacitus iniindi mala couiempla- loculus eis (uissem , peccalum non huberent ; nunc au-
liis , inierna secnm cordis mcdilalione concaluil, lein, eicu$ationiin uun hnbcnl de peccato suo (Jvan.
lauilem loculus iii liiigna sim , ct quid inius cgerit XJii). Qili noii iii scipsii laiiliiiii , scil iii siiis qimq ic
proineiis : Notum , inqiiit , niihi {ac, Oomine, fiium pricdicaiilibiis n niitiaiii posiliis esl, rcsnrrcclionein-
tneiim, et iiiimerum dierum nieorum quis est, u< sciam qiie niiilliiruiii, lcsl:iiilc ApoMolo qiii aii : Clii li l>o-
qiiid desit milii. Ecce vcleies posuisli dies meos {Psal. nu^ odur tumut Deo iii liis qii snlvi fniiU , d in
XKXviii). Qiiiliiis absi|ue dul> o vcibis aperit, qiiani lii$ qiii pereuiil ( II Cor. ii ). Qni eiinn pr.rdicaiile
iiiatiiiiumse pr.isciiliumcaLiinilainiiinacluruinsporet A|iOsi<ilo vcrliiim (|iiod aii<lil aniniilo sequinir, lioiio
iii nne sohitiiiin, qneiii lanlisper advenire desiderat. odore resiirjîl ci salvalur. Qui oii eiido insei|iii'ur ,
Qiiia vidermn oculi mci salutare tuum, quod para- endein Ipsu odorc cnrniii et nioritiir. Signiim aiiiciii
j;i anle (aciein omnium populoruin. Beati oculi qui cui contradicctnr. ruleiii iloininic^ crucis accijie. Oe
vidcnl qu.Ê Sinieiin vidil ; beaii qiii non viderunl , el qua aposlolo Paulo diciiiit Jiiil • i : Nam de sccta hac
crediderimi (Jonii. xx). Illinl ipsiiin , inqiill, quod ^ nolum est nobis , quod vhiqne ei conliadieilur (\ct.
oiiiiiilms post moiliiin genlibiis ,
popiilis et liiigiiis xxviii). Gt Apostolus ipsc : Sos eniin fiiiqiiil) prcedi-
menie ac fide conspiciciiduin parasii, spe ac dilcctio- ciiinus Jetiim CliTisliim crucifiium, Judtcis quidem
nequa>rendiiiii prxvidisti, ipse diu desideratiiin iiunc scaiidalum, genlibus aulem tlulliiiam (I Cor. \).
el carnisei cordis oculig tiiuin saliilare conleniplor. El tuam ipsiiis aniniam pertrnnsiel gladiut. Niill;i
Liinien ad revclalionem genlium el gloriam plebis docet liisioria licaiain Manain ex liac viia giail:i ncii-
tuee hrael. Liinien quidein uiriqiic populo saluiare sioiie iiii;;rasse, pr:vscrliin ciim iioii aniiiia, se I cor-
Dei, id e-l , Clirisiiis a Deopalre paratur. Qiii laiiiuni pns ferro sulcal intcrfici. Unde resiat inielligi nh-
gloria magis Israel, ciii iliii spcraius, ei ex qiio prae- diiiiii illiiiii de qiio dicilur : El gladiiis esi in liibiit
niinliatiiis advenit , geutiiim vuro diciiiir csse reve- eorum (Psal. i.viii) , lioc e-t doloicni doiiiiiiic:e pas-
latio , quariiin ineiilis ociilus prorniida jain cxcilaie sionis, ejus aiiiinam periraiisisse. Qux ct si Cbiistiini
ilcincrsos, neqiie iilla spe adveiitus doin:iiici creelns, ut pole Dci l''iliuni spnnle propria inori , niurtcini|iic
ipse visiiarc, paiiier revelare atque illiisirare digiia- ipsain uoii dubilaret esse devitaluruiii, ul siia lanicii
iiis cst. Gibeneievel.itiogciiiium, Israelisgloria; prae- cariie procreaiuiii non sine doloris aHeclii potuil vl-
fenur, qiiia ciim plenlliido geiitiuni inlioierii, lunc dere crnc Nain et ferruin qiind
y fi|î. aiiini:iiii Josi-pli
niiifiis Israel salvuD fiil. Qiiiinioducl 1'salnii^ta cuui di- peitian-isse caiiiiur, iiulluin nielius q.iam diira Iri-
ccret : Nolum fecil DoniiiiU!, salutarc suuni, aive coiispc- bulaiio iiieniis iiiieHigitur.
cium genlmin Tevel.ivil jiitiitiam siiam {Psal. lxxxu)-, Vl revelentur ex mulits cordibut eogilaliones. Incer-
subjiMUit alqiie aii : Memor fuit misericordiw suce liim erat i|Uoiid.iin ,
qiil Jud:eiiriiin gruiani Cliri li,
Jacob, el ve:iliilis suai domiii hrael (Psal. xcvii). quain vcniuiaiii nliqiie noverant, rccipcre, qiii aiilc:ii
El eral piilcr cjiis cl inat.^r, niirnnlcs suiier liis qute respuere inalleiit. .\l cjns iialiviiaie :iudiia, revclaiis
dicebiinlur de illu, el henedixit illii Siaicon. raireni iiinx corilium ciigiialloiilbiis Herodes rcx luil><iiis
Salvaloris appellat JiHcpli, Mon quod vere jiixla csl, et oiunis Jernsnlyina ciiin illo. PasUircs cuin li-
1'lloliuiaiios p:ilci fiicril cjiis, scd quo ad faiiiain Ma- III ire cl gaudio Deo laudein rcsoiianl , hoiiiiuibus
ri:c c(in<crvaiid.in palcr sit ab oiniiibiis a-biiiiialiis. pacls iiuiiiiuni p:iniluiit. Ejiis dnctiiua ct viitiilc
Ncqiie cnlin oblilus livaiigcli la , (juod cam dc Spi- dilTamata , alii ad ciiin quasi inaiîsiriim vciilaiis
rilu sanclo concepissc el virgineui jiepcrisse narra- coiinuunl, aliiabeo i|iiasi sCil(icliir.<!icruL;iuiil. Ejiissi-
ril, sod opinioiiem viilgi expriinciis, quai vera liiblo- Hiio crucis erecto , lii qnasi jusic iiiorti dati blasplic-
ri« lcx cst, paireni Joscpli nuncupai Cbiisii. Quain- luaiitcs iiiidont, ilti quasi vitK auciorem inori acit-
5i7 BED.E Vr.NERAUILlS OPl'. PAIIS II. SKCT. I. -, EXEGETICA GENUINA. 518
ler dolcfii. Seil ct uscpie lioilie , el iisqiie ad cnnsiini- A ab llerode necaniius invenireiur, Jilgypiiim a pareii-
iiialionein sirruli pr.usiMiiis Etclesia: aniinniii glailius tibiis essc de'3tuni, defntu toqne llerode sic deinum
<tiiri>siiii:r Iriliiilaliiinis perlransire nnn ces^:»!, cuin iii Galilxam rcversinn, Nazaieili civit:item sii.un
si.iio riilci iil) iinproliis ciiiiirîilici , ciiin iiinliln Dei iiiliahilire cwpisse. Soleni eiiini ev:iiigelisia( slnjjitli
verlm iinillos ciiin Cluisln resurgere , sed iiliires .1 sic oiiiiticie i|iixiiam, qii.TR vel ali aiiis coinniemoraia
rri'iliilii:ite riiere îMiteliuiiila pcrlraclai. Ciini reve- videiinl, vel ab aliis ronimeiiinranda in spirilu itc-
lalis iniil niiiiii coiiliinii cogil:iliniiiliiis, iilii npliinuin viilerint, iit coniinnaia sii.te narralionis serie qiiasi
EvniigeMi sevit scnien . ibi zizanin viliornni \el pliis iiiiila pr:i' lerniisls.se videaiiiur. Qiiae lamen alteriiis
jiislo pr 1 v:ilere, vcl eliam, qiioj liictu grave est, sola ev:iiii!tlisi;e coiisideraia 8cripiiir:t, qiio loco iransi-
gerniin»re ac regnare conspicil. liia fuc-riiit, diligens leclor invcuiat.
Et fra! Aniia firopHctitsn fitia Phniiuil de Jriftu Piter autein crascebat et eonfortabatur, plenits sa-
,
Aier ; liac prjcc>serat iii diebus miitts, clc. Juxia pientia, ct gralia Dei eral in ille. Notanda disiiiiclio
liistor ani devol.Te cnnvcrsilionis, et veneraml.e pa- verboriim, qiiia Doininiis Jesus Cliristns in eo qiiod
riler nplalis, di^znaqne pcr oiiinia qii.e Doiniiin iii-
puprcrai, id esl, lialiitnm liumanae fragiliiatis indue-
carnaio teslimoiiiuin f< rrel , Aniia fnissc docclur. rai, crescere et conrorlari liabebai. In co vero qm d
Juxia inicllecliim vero inysiiiuni, iiiiia Ecclftsiatii
"*''•"" ^*"'""" Dei el Deiis aeleriiui erat, nec confor-
;iri iniligebai, iiec babcbal aiigeri. Umlc rrcii-sinte
&igiiiliral, qiix iii prxsenii i;iiasi sponsi Di>niiiiii|iic
sni e.hl niorle vidnata, iininerus etiain annnruiii vi- pli'iiiis sapienlia perhibctur et gralia. Stpieniia iiiii-
dniiniis cjtis, lem|iiis Ei^cesi.t; de~i311.1t, qno iii cor- dem, <|iii:i iii ipso habiiat omitis pleniiudo diuiniiaiis
pori' coiisliluta, peregriiilliir a D miino niagn:ri)iie evrpoioliltr. (.raiia anlnn, qiiia eideiii niediaior Dei
,
dcvniionis alTeclu coelesîs leinpli limiiia sirvans, el Ijoiiiiiiiiiii, lioiiiiiii Jgju Ciiiistii magiia graiia do-
qtinlid aiiiim illuin Domi.:i prsrstilatur adveiilutii. De iialiini esl, ul es quo lioinn fieri cirpissel, perfectus
qiio dicit V'«niV«iii* et mansionem apud eum cssei cl heiis. Cni t,iiiiile est. quod Jnannes scrlbit,
: facie-
mus (.loan. xiv). Seplies quippe duoJeni ocloginta euiii plenuin gralia ei verilale, eamdein ipse divini-
qiialuor raciiint. Et seplein qiiidein ad liiijus $i'ciili tnlis excelbiiliam veritalis, quain Lucas sapienliae
cursiim, qiii diehiis sepleiii volvilur. Dundeciin vero nomiiie cominendans.
3d perfectioiiein doctrina' apostolie.ê pertinenl. Ideo- Et ibanl pa<enies ejm per cmnn annot inJeriivilem,
qiie sive universalis Ecclcsi», seu qiudibet anima in die solemni Pascliiv. Vides liunc evaiigeli-tam in-
fidelis qu?e lotiim vitje siix leinpiis aimstolicis inan- ler aniiu.ilia i|ii.iluor non fruslia vitulo coinparaliim,
cipare cnrat inîiintis, i|iiasi se|ili-in per dnndccim qui, qiiasi liosliis dc|iul.ilum animal, cirw lempluiii
mnlliplic.ire, ei lyiiicis ocinginla qiiituor aniiis Do- '
niaxiiiie ri Jerosnlynn nairaiionis snae div^Tsaiiir
miiio scrviri; laudaliir. Sicul ciiaiii icnipus septein iiicessu. Siqiiidein in principiis sarerdoteni cnllocat
annoriiin, qui ciini viro siio manserat, duminicx ad :iram orantein, pupiili muliitiidinein lempli sisiii
incarnalinnis lcmiiori dccenti^siiiie congrtiit. Seple- in airiis, Mariam mox Domino coiicepto Jerosolyina
nario naniqin' {nt dixi) nurnen», pfrfcclio solei lem- initlil.diiiiiuin Ponlilicis inlromiltit. Ibi et Uaptislain
poris iiidicari. Scd ilii propier diiiniiiic.i; privilegium natuni referl, el Doiiiinuin post naiivitatein cnniiniiu
majestalis quo in caiue versaliis dociiil, .simplex cuin liosiia Iransfert. Eumdein illo singulis aiiniscum
septem anniirniii est nuincnis eiprcssiis. Ilic nb parenlibus ducil , ei duodeneiu iii teinplo doctonim
Apostolica> ciiimcn iligiiil:itis, seploin aiiiii per duo- cboris iiiserit. Ubi inter alia sapientibus slupcnda
decim inullipliranlur. .Ariidfl aiilem Ecclesise iiiy- d.cil ; Quia in liis qua: Palris mei suiit oporlei me esse
Eteriisqiiod Anna et gratia ejiis iiiterprelaliir, et filia (Luc. 11). Et pnst cxtera lalia, laudanles Deuin in
esl Phaiiiiel, qui fai les Dfi diciltir, cuni ("salinogra- leinplo discipiilos in Evangelii sui fiiie coiKlinlit.
plio deratilans : Sigihitiim esl supcr nos lumen vu'lus £1 fHiji faclus fuisset annoruni diiodcciiii, ascenden-
tui, Doiniiie {P.sal. iv). Et i'e Iribii Ascr, boc cst Ibus illis iu Ilierosolyiua secuniinm consiieUidintm Jici
beati. descendit, qui iiiler pairiarclias tltiodeciin or- n fesli, coiisuiniiiatisqiie dtebus cum rednent, remaiisit
diiie nasccndi est oct:ivus. I)e quo tiiiinern quia pii^r Jfsus in Jmua.'*))!. Qiii a nati»ilate, iiiio a con-
Novo Tcslainento sil sacer, crcbritis csi inrulcatniu. cepiioiie bntii.iiia nianileslis iniraciiloriiin qiiia Detis
Et hmc ipsa supenenicns confitcbalui fjoiiiina, el sil, e.^t approbaliis iiidiciis, ipse eiiaiii niox ubi leiii-
l'ipiebalur de illo omiiibus qui erspectabant redcmplo- piis a;lali» ctnigruelial, iitrani'|ue suain reverenier
rem Jerusatem. Proplietavii Siiieon, proplietaver:it pandote cirpit alitie apenie subslaiiii;iin, el quid
copiilata coiiJKgio, propheiaverai viigo, debuit etiain videlicet Pa.ri jiixla \erilalcin diviiiae niajestaiis, el
vidtia, ne aliqui aut professio deesset aut sexiis. El quid ju>;ta assuinpliuiiis liuinan:E fragilitaleu) debcat
iileo Anita et stipendiis vidiiilalis ct moribiis lali^ inatri. Ncc absqne pr.ividen ia duodeiiis prinia siiae
iiidtii itiir, iit digiia pbiiie fulssc credatiir, qii:c l\e- fldci rudmienla revelabat, qu:i; duodecim aposlolo-
deinpiorem venisse oiniiiiini nunli.irel. iiim iiiinislcrio ciincitim er:it revclandu et cliicidanda
Et ut perfccerunt omnia secunditm legem Doinini, per orliein. Possuiniis et boc dicere, quia sicul sc-
reversi sunl in CaUlaam, in civiiatint suam Xainrelh. pieiiariii, sic et duodenario niiinero, qtii mulliplicaiis
rrxlermisil lioc loco Liicas i|ii:i'. a Mallbco salis inter se invieeiii sepienarii p:irlibiis conslat, vel re-
cxposita iioverai, Duiniiinin videlLcet posi lict, ne lum \el lciii| oruiii iinivcisil.is ;ic peilVclio desii;iie-
549 IN Ll!C;«; EVANr.ELIUJI EXPOSITIO. — Lin. L 5se
liir. Atque Ideo quo oniiiia loca vcl leni|iora (Il".'';iI A sciebBlis quia in Itis qtite Palrit mci sui:l, oporlel me
occiipari, recic a diioilecimo numero jubar smiiai es c'! Noii Jnseiili qui niliii in ejiis (^ciioraiioiie pr.t-
exonlium Non igilur oliose siiorum ptMliilielui iiii- lci' Miiiii^tcriiim pr.^c^titit ct affecium, iiinle el pro
memor exsliiissc pîreuliini, se 1 ui no» inslMial, qiiia liileli ininisicrio et ab evaiii^t-lista cl ali ipsa Maiia
lion solum aiileiiiiani parcnies ipsi, veniiii clinni .111- paler a)ipcllaliir ; vcl ipsc (.liristiis siiiiin iirgai esse
lequani Abraliain ficrcl ipsc e-.|, iii civil.ilc potiiis ac parcnlcm, scd siinplii iti-r et ;iperle qui sit veriis silii
leniplo l)ei, qiiasi paterno jore resitlere delccwlur. pater, nobis pariler et illls iiisiniiat. Non quod piiiii
El niin cognovertint pnren(es ejus. Exhtimuntes au- quasi Gliuin (|ii.>-riiiii, vitiiperal, sed qiiid ei putiiis
lem illunt esse in cuinitatv, v,neruni iler diei, el requi- •

ctii xternus est liliiis ilelieat, cngit oculos nieniis
Tfbani euiH inter cognatos ei nolos, et non iuvenienles, alliillerc. Qiiia oiiini Deus et iinmo cst, niinc pxcclsa
regressi sunl in Jerusalem rcqnirentes eiim. QiKtrcl diiiaiis , nuiic inriiiia prTfcrt liiiniaiix fragibtatis.
aliquls quonicdo Dci Filius lnnta pareniuni cura nu- Qua-ii lioino seniiires imerrogat, qiiasi Dpus qiiae S(i-
triiiis, liis alieuniibus poMierll oliliviscenJo relmqni. iiiiires ul docti iiiirentur, respomlet. Quasi Uei Filius
Cui rcsporidendum ,
quia liliis Isnel nioris fiHTii, iit iii templo Dei comiiiiiratur. ei quavi filius hominis
temporibus fcslis vel Jerosolyma confliienies, vel ad cuui parentibus qiio jiilient rei^rcilliur.
propria redeiintes, seorsutii viii, seursum aiUeiii fc- ¥.1 ipit non inlellex<runl verbuin, qited lecutnt est
minae cboros ducenies ineedereiit, iiifaiilesi|ue vel ad illos. El descendit cum illis, el venit yazareth, et
pucri, cum qnolibet parenle iiidiffereiiter ire potuc- eriii suhiiiius illis. Qiiaiitiiin |iieialis siiiiul in Doniino
rint. Ideoqne beaiam Mariam vcl Josepli vicissim et Iiuinilil:ilis exeiiiplum? Parentes cjii.-. non liiiclli-
puiasbe puerum Jesum, quem sc comitari noii ccr- guiit verbiim qiiod de sui dlviiiitate loquiliir ad lllns,
iiebanl, cnm altero parenie reversuin. ei lainen ipse liuinan-e illnruiii erga euin seduiitaiis
Et factum esl post iriduuin, inveiicntnl ilttim in lem- iioii ini;ratiis, qiio prx-cipiiinl dcsceiidit, et subdiliir
plo, sedeniem m ntedio dociorum, audieniein iltos, et illis. Qiiid enim magisier virliili-, nisi idliciuin pie-
iiilerTogaitem. Quasi fons sapieniiae ductorum medius tali> iiiiplcrel? Quid inter no, aliud, quani qnod a
sedi-t, sed qujsi exeinplar hiiiniliiatis, audire prius nnbis agi vcllet, agerei? Dcferebai boiniiii, delerebal
cl iiiicrrogare dociores, qiiani iiistniere qiiarit in- aiicilU'. Ipsa eiiim dicil: Ecce nncilta Domini {Luc. 1).
doctos. Ne cieiiini parvuli a scnioribns erubescant Dereri-liit siiinralo patri, defercbal Deo vero palri.
discere, et ipse ob aialis hiiiiiana> congruenliani, Et ulique iiiatrciii iialus virgiiiem con^-ervarat el ca-
lioniioibus auscultare non erubescit Deus. Ne iulir- siaiii, uiiqiie a p.ilre non voluntaie, iion opere, non
mus docere quis audeat, el pner doccri interru- „ tempore distabit. l!t ejus viilolicet e\emplis adnio-
illo
gando voluit, qiii per iliviniiaiis potenliam, verbuin nili, quid parenlibus dcbeanins, qiii taiiia pro nobis
sciciiiix ipsis suis doctoribus iniiiisiravit. paliaiilur, agno^camus. Snleiit aiiloni dieere Ariaiii
Slupebanl autem omnet qui eum aiidiebant, super iinpcirccliiiii esse Ulium, qiiia dixeiit, 1'aler major
prudentia et renponsit ejus, el videnles admirati stint. me est (Joan. xiv). Sed quid niiruiii si ex bumana
Niita disiiiiciioneni vcrboruin, el tux salvationis nc suscopiione iiiinorem se Patre asserit in coelo, ex
Odei iiiysleria scdulus iniiiere. Slupebant qui eum qiia siibditus eral eliam pareiilibus in lerra.
audiebanl, el videnles admiriiii sunt. Et eo aiiipliiis Et miiter ejus contervabal cmnia vcrba licvc in corde
stupebaiii siiper prudeniia resppiisioiiiiin, qiio pauci- suo. Sive qtia; inlellcxit, seu qua; iiccdum intelligere
talem videntcs conloiiinebaiit annorum. Diviiiain verba Evangelii poluil, oiniiii suo pariler in corde
lingiia sapientiam (irodi-bat, scd iiirinniiateiii xlas qnasi rumiiiand.i, cL diligciitius scriii'.inda recoiide-
prxlendcbat liumnnain. Vcruiii b.cc doctnres Jndao- b:it. Discanius ergo saiicia; virgiiiis mniliHS casti-
lum quasi nova flupeaiit, iiilcri|iie alta qiii- aiidiiinl, taicm, quae nnn miiius ore pudica quain corpore,
et inlirma qii;e videiil, dubia adiniratione liirb<'iiliir :
argunieiila lidei coiiservabai iii corde. Et si illa aiite
nos aiilein scien'.es liunc esse de qiio oliin Pro|ilieia praecepia apnstnlica tacei, cur lu post apostolica
tiialulibiindiisetsiiliabat : Parvid<isnaiuseî mibis fi-
p pr:i'eepta iiiagis cupis docorc (luam discere?
tius dututetl nobi.i,el vocabitur nnnien ejut, adinirabilis, Et Jesns pro/iciibat sapicnlia, et wtale, el gratia
coniihariiit, lleus fortis {ha. 1%) ; nei|iiaquaro iiilre- apitd Deum ei Itemvtes. Hic locus iMaiiicb;cos pariler
miir euin qiii sic parvuiiis lactiis cst lioino, iit niliilo- et Apnllinarisia'. expu^Mial, ostendcns lloiiuoiini vc-
niiiiiis qu"d eral seniper Deus ac forlis pprniancrcl, raiii cariiciii, veraiii liabere el aiiiniaiii. Naiii siciit
niodo divinitatis su.r, iiiodo liiimanilalis liis quog caiiiis est a;tale, sic est aniinx sapieiitia proiiceic
ermlire ciipicbat ioilii ia dedisse, sed di^na lide, spe et ginlia. Qua; lanicii in sapientia iiiillaieiius prnli-
ct cliaritalc agaiiius illi ;;!'ati.is, quia qiii magnuserat ceret, si naturalem intclligeiitiaiii qu;e liouiinibus
rt laudabilis nimis, sed nos non cognosceb.inius. rationis causa coiicessa est, iiun haberel. Noii quia
farvulus nalut est «oftis, ulcrpsccndo ct proliiieiido boc .'.uscepinr Deiis eguit, pr.i'seriiiii ciim supia
iiitor p.irviilo.s ,
paiil.ilim cos :iil ( apesseiida siia; pleiius sapienlia puer luisse desciibalur, sed q iia
virliiiis ac inagiiiliiiliiii arcaiia provi^lierr l. lioc pni rcmeilio inistr.i! salulis el]i'ctus pi.e siisce-
t.t dixit mater ejus ad illum : Fili, quid fecisli no- ptioiiis cle|:ii, iit dum caro ct auima ratioiialis a Deo
iis tic? Ecce puter tuus et ego dolcnles, tiiia;rebamus Siiscipilur, utraqiie pariter salvjrclur.
lc. Ll nil ttd iil.os : Qnid esl ijuod inc <pia'ribttl',s? uc-
S5I BED,E VENKll.\llll.IS 01'l'. l'.\lis II. SEiT. I. EXEGETIC.X GENUIN\. 5ji
CAIMjT III. A prxdiraret, qiii siiiiiil rex et sirerdos etisleret, Lu-
Aano nulem quinioderimo iiniKiii Tilwiii (.Vs' ri.s, f:is cv;iiigeliNl;i pr:edie;iliiiiiis t-jiis leiiipora per re-
precuKinii' Pontio PiliUoJitilwiim. leliurcha nntmn Cn- Oiiiiin et sacerdiiiiiiin ilcsigii:ivil.
liliea: llerodi;. Pliitipiio aulem frulre lin* Ifliarclia El venit in oninem reijioneiu Jordanis, pradicans
liurair et Trnchonilidis regionia, cl Lyvinin AbiHnts b iptibmum pwniteniiiv in remissiunem peccatorum.
irtrarrlia. Ileiodfs. Plii|j|iiiii> el l.ys.iiii.i«, qiii < iiiii (.iiiit:iis ligi-nlibiis ii>|iiet qiii:i Jo.iiinrs liaptisiiiuin
Pl':ilii pi<ies<dc Itomînn Jii<Ia?;ii!1 rcgc<i:int, lilii siint pteiiiiciilii' noii siiliiiii prxdicavl, vftruni eliani qiii-
llrr ilis illiiis siili qini Ooiiiinii^ n.iliis i>s(, iiilcr qiius bi:<ilaiii dedlt, scd t:imeii linpiisniiiin siiiiin iii leniis-
el ipsiiiii llcri>d>>m Ardiol.iiis IrJiler eoniin ilrceiil siiinem percaioriiin dare iion potnil. Keinissio Pteiiiin
.iniiis reifuavil. (Jiti :i Jiiil:i' s nli iiil'>lrri!iilein :iiiiiiii peic:iloruin, iii solo nnliis bnpli-m» Cliristi iriliiiiliir.
reriiril.iieni, .ipiiil Aiigiisiiiiii cniiini:itiis , a lenio INMlaiidiiiii itai|ue qend diciinr, prwdicans baplnmum
a|iiiil Vieiiii;im disperiit etsilut. r>egn-,rn vero Jii- pcenitenlicB in remissionem peccaiorum, qnoniain lia-
ila'X qiii) iniiiiis v.'iliiliiin lierL't, ideni Augn.slns per pii<fnuiii quod p'jcc31a solvcret, qiiia dnre n»n polc-
tetr.nrehias disclinlere cui.lvK. Porro tîlaliis diinde- ral, praedicabal. L°t sicnt incarnalinn Verbiiin P.ilris
cinio anno Tibeiii Cxsaris in Judjenn inissiis pro- praeciirretiat verbo pr^rdicalionis : ila b.ipiismnm
rnrati>in'-m gentis siiseepit, .ilque liiibi per decein B piBnilenti.e i|iio percita siilvniilnr pr.eeiiireret suo
coiiiiniios :iniios usqiie ad ipsnin pene fineui Tibeiii b:ipiisinate, qit» peecala s<>lvi iioii p<i$siiiii.
pcrdin.ivii. Sicut scripuim est in tibio iermonnm laiiepro-

Siib prnieiiiibus sacerdoinm .Kiiin el Ciiijilia, facluni pheto! : Vox, elc. Iileiii ver» Joainies Itap.is a re|iii-
est vcrbuin Domini tuper Joaiinem Zacharia' filinm in silus i|ui4 essel, res|iondit, Ego vox clnmanlis in de-
ilneilii. Aiiilto qi.idem, inci|)iciiie pr;i'dic:)ti<inein terto, qiii iileo vox a pnqilieta vuciius esi, (|iii:i ver-
Joaiine, iJ est, Aiin:is et Calplms prineipes fiierc sa- butii pneiliHl ;
qui eliaiii in ileserio claninl, qiiii de.-
ccrdMiiini ; sed Aniias illuiii :iniiiiin , taiplins vero relict e ac desiitiilae Jud:ca: solaiiiim ledeinptionis
eiini t|no lioininns cruccni uscendil, adniiiiisirali.it, aiiiiiiiiiial. Qmd aiiteni elainaiel, aperiiur cnin suh-
ei qiiidein trilius .iliis iii iiiedi') pnniilir.ilu perruii- ditiir : Piirale vinm Domiiii, re las fnciie semitas ejut.
cils, verum liis inaximc qiii :id Di>inini p:issii>iiem Oiiinis qiii fi<leiii rect<in ci b»na >'pera p>a'dical,
pertineient, .ib cv:ingelisla coinmemnraiis. Legahlius quiil aliud qnam venienti Uniiiini ad eordi audieii-
naiiiqiie tnnc prajccpiii v. et ;iniliiti(>ne cessantibiis, liutn Tiaiii pai il ? L't li»c vis grati.e penetrcl, el lu-
niilli poi lifii :)lus Loiior vii.e vi I generis merilo red- nieii vcriialis illuslrei, iit rerl.is l)e» semilas racial.
debatiir, sril Itoniana poiestaic :iliis nunc, ilein aliis p diini iiiuiidas in niiioio cogilationes, per sennunem
siiinina s.icerdiiiii prxsi ibatiir. lieinqiic Jusephus re- boiix praîlicatioiiis r<irinat.
fert tn hiinc nioduiii, dicens : Valerius Cralus Anna • Oinnii vallis implebilur, tl omnis mons et eottis /iii-
sacerdolio delurbalo, Ismactem pontificcm designamt ntitiiibitnr. Quiil hoc loeo vailium iiomitie, nisi hii-
lilium liassi. Sed d hunc non multo posi abjiciens, miles; qni inonliiiin el Ciill;uiii, nisi superbi lioiiiincs
Etcaiarum Anaiiia; pontificis jitium pontificaliii subro- desi^tiaiitur ? In adventu igitur Ked''mpl(>ris valles
gutil. Pnsl anniim vero eliam hunc arcet offtcio et Si- iiiiplct;e, iiiuntes vero el coHes liuiniliaii siint Quia
mum cuiilam Canijsi filio ponlificaius tradidit ntinnle- jiixta ejus voceni, oiiiiiis iûi se exttllal,liumiliabilur :
rium. Quo non omiilius el ipse ijnam unius uiini spntio el omnis qui se humiliat, exatlabitur (Lnc. mv). Vallis
perfunctus, Josephum cui et Caiphns nomcn fuil, acce- eicnim iinplcta creseit, nions aiiteiii el collis liiiiDi-
pit snecesiorem. Ac per huc oninc leiiipus quo Do- lialiis deerescil. Qiiia nimiruoi iii fide inedi.iUciS
iiiiniis nnster iii lcriis dm irsso desciilntiir, iiiira Dei et lioiiiinuin, honiinis Jcsu Clnisti, el gcniilitas
qiiadriennil spalia ciiarclatiir. In qiio qii:itui>r isi;B plciiiiiMlincin graiiae accepit, et Jud.ia per errorciii
qiias Jos-phiis racniorat siiccessoiies INiiiiificiiin de- peifi li:L-, lioc unde tnniebal perdidit.
siriliiiiiiiir, vix per aiinos siiigiilns iiiiiii.slra';r. Qiiia Eiuiil prara in directa, ei uspera in vias ptanas.
eigo .loannes illiiiii pr;Kdieare veiii<b;it, iiui et i-x Prava iii direrla liunl , ruin nialoriim corda pcr
Jiidia qiiosil;iiii, ct niiilliis ex geiilibits re leiii|itiiriis iiijusiiiaiii detorla ad jusliii^ regiil.iin dirigtnilur.
rral, I
er regciii geiiliiim et principes Jnd.ioruiii, El aspera in vias plaiias ininiiitanliir, ciini iiiiiniies
piu:;dirati<iiiis cjiis tiTinpor.i ilisign inliir. Qiiia aulcni aique iraciiiida: inentes , per infiisioiiein supenix
g''iiliiiias coiligeiida erat, ct Juda'a pro ciilpa perli- giatia! ad lenitaiem maiisuctudinis ledeuiit. Qiiainlo
iii.e ilispeig la , ipsa quoqise descriplio lerreni eniin verbuin veritalis ab iracnnda menle non reci-
piiiie p:iliis osicndit, qininiain ct in Koniana repu- piiiir , qu;isi asperilas itineiis gressiin pergentis
lilica iiiiiis r.i-rn sse descril iliir, cl in Juiixa: regno repellit. Sed luin inens iracun la per aceepiain
I
pcr (|iiail<ni |aileiii pliiriini priiicipalianliir. Voce niansuettiiliiiis graliani cnrreplioiiis , vel exliorla-
eiiiiii iiOslri Ke.lciii|il»i is dieitiir : Otnne regnum in lioiiis verbiini recipit, ibi plan;)in vi.iin pnedcalor
seipso rfirisK'", deiolabilur {Mnllh. \n). Lii|iiet ergo iiivenit, iilii priiis pro asperitaie iliiieris pcrgcre, iil
t|niid ail liiiein rcgiil Jiiila::i peive<eial, ipi:e tol re- est pra'dieatiiiiiis grcssuiii poiieic iioii v;ilelial.
fsibiis d visa sulijaccbal. Apie (|u iqiio iioii soliun qiii- Et v.dibit omnis cnro talulare Dei. Qina oinnis
hns ngibiis, sed ipiibns eliam sacerdniibiis attiiin raro, accipitnr oniiiis bomo , saliil;irc t)ei viddicct
tii, dcmousiratiir. l)l quia illuni Jo.iniics ll;ipii;la Christuin in hac viia omiiis homo vidcrc iioii jioiuit.
353 IN LllCJE EVANGF.LIUM EXPOSITIO. - LIII. L 354
Lbi ergo in Iiac senlcnlia proplieia pr<i|'licii* ocu- A Sccuris vero csi Reilciniiior nnstcr, qni velnt ex
lum, nisi ad cxlrcmi jndicii diem lendil? (Jlii cnm inannbrio ct ferro iencinr cx lniinaiili:iip, sed incidil
spertis coelis, minislraniilins ungelis, coiisedcnlilins ex divnildtc. Qn u vi leliC''( sccnris jain ad r:idireni
Apiisinlls, in sede iiiajeslaiis sii.v Christns .ippa- arlions pnsiia est, ()nla cl si per palienliain ex-|<c-
rueril, ninnes Iiuiic el leprobi p;>rilcr videbiini, nt Clal, vldvlnr lamcii i|nid hiciura esl.
et jnsli de ninncre reiribnlinnis sinc fine g:iiideaiii, Omiiis ergo arbor non faciens frucluin. exciiielur et
et injnsll in nltione siipplicil in pcrpciuuin gemMiii. in iguem miilelur. Q.ila nnnîpiisqiif i

crversus para-
Nam qnia lioc isla sciiiciiiia iniendil,qn >d inexlri ino tani citius gebfiiii'.e concreiiiuti'>iieiii iiivcnii, r|iil lnc
exaiiiine ab niiini curno videliitiir, recle snbjiinîiur: boni operis fructuiii facere coiiteinnil. Ei nolaiidnm
Dicctat e.r<j(t od tmbas, qiicc cxibanl ut hapliiiticiitur <|uoil eecurein noii jnxia raiiios posiiain, sed ad
ab ipKO : Geniniiiia vipcranim, ctc. Veiilnn cniiii ira ndiccin dicit. Cuni oniiii inaliiruin lilii tolluiiliir,
esl aniniadversio iiltionis cxirema;. Qiiinn tniic fu- quid aliiid ijiiam ranii infrnctnos:e arboris absciilnn-
gere peccainr nnn valet, qni niinc ad lanicnta pin- lur ? Ciiiii vero loia si:iiul priinenics cuni parcnte
nilenlia! non recurril. El noi:indiiin (|nnil inal;E lollitur, iiilrncluusa arbor a railice alisclsa esi , ne
soboles, malorum larenium acliones imiianlc^, gc- j:iin reniaiii;:il iinde prava ilcrnni solmles siiccrestal.
niniina vipprarum vocaniur. Qiiia per hoc: (jnod B In quilnis Jo.nmis Uaplisla; vcrl.is coiistal, (pmd au-
lionis invident cosqui; perseqniinlnr, qnod qiiilnis- diciiliuin cuida turbata su<il, cuin priiiinus subiii-
dam inali! rclribuiint, quod I.i-siiiiics proximis ex- fertur.
qiiirnnt, quoniam in liis omnibns prioruin siioruni El interroijttbniit eum tiirbn; dieentet : Quid erg»
carnalium vias sequuniur, qiiasi v(>nen:iti lilli de fn.iemiis '.'
Percussx eiiiin lerrore fueranl, quae con-
venenatis parenlibus nali suiil. Scd qiiia jani pecca- sillum i|o:i>rebaiil.
vimus, quia usii nialx consuetiidinis involnli siinius, Hespondens a'item , diccbat illis : Qui habtt duas
dirat quid nobis lacieiiduiii sit, ul fiigerc a vvnlnra tuniias, dct non liahenti, et qui liabei ctcas, iimililer
ira valeaiiiiis. faciai. Per hnc i|nod Imiica pltis esi necessaria iisiii
Facite ergo fructui digrtos pcenilentiu;. In quibus iiosiro, quaiii palilum , ad fiuclnoi digiiiMi poeni-
verbis nulandum est, quod iion soluin rrncliis piEni- teiili.e perlinit. Ut non solnm exteriora qnic iue et
tentiae, sed dig.iospceniieniixadinonetessefaricnilds. niiiius iiecessaii:i , sed ipsa valde nobis necessarin
Aliud namqne esi frnctnm p(£iiiteinia>. faccie, aliud diviJere cniii proxiniis delieaniii^, scilicet vel escam
digniim poeniienliae facere. Neqne eniin par rrnctns qiia curnalitiT viviiniis, vcl tnnicam qiia vesliiniir.
esse boiii opcris , debet ejns qui niinus, et ejns qiii Qnia enini iii lege scri|iinm esl : Uiliges proxinium
ainpliiis deliqnit , aiit ejus qui In iiiillis, ei ejiis i|iii C luuni tanquam uipMin (Hlarc. xii), niinns proxiinuui
in quibusdam laciuoribiis cecidii. Per boc ergo qnod umnre coiivmcitur, qni non cinn eo in necesîiaie
dicitur : Facite jTuclus digiios pcr.nitentnc, iinnsiinisqiie iLiiis eii.iin iii ea qnx sibi siini necevsaria partitur.
conscienlia conveniiur, ui tanlo majora qn.erul bo- iilriicn eigo de dividcndls cum proxiino dualius
nornm operum lucra per poenilentiam ,
qu:ini(i gra- liinieis ilanr prxceplum, quia boc de iina dici iioii
viora sibi iiitulit danina per ciilpam. Scd Jndici de pnlnil, qnonium si uiin dividitiir, neinn vestitnr. Iii
generis iiobilitale glorianies, idcirco se agnoscere diniidia qiiippe luiilca, ct nndns remanei qni a< ci|>lt,
peccatores nulebani, quia de Abr.ih£ siirpe descen- cl iiudns qiii d(>d't. Iiiler lia>c uuiem seieuilnni esl
deraiil. Qnilins recie dicitur : quantiiin inl-erieordi e uperu valeam, cum ad fmctus
El ne eitperitis dtcerc, Palrem liabemus Abrahnm. dignos pflRiiilentiaB insa pr,-e wtcris pra^cipiiintnr.
Dico enim vvbts, quii: poiens et,t Ocus de lapitibus Iliiic elinii per seiiiellps;iiii Verlt.is ilicit : Oaie el-e-
islis suscitare /i/ius Abrahce. Quid enim lapide^, iiisi mo^nam, el ecce omnia manda sttnt vobii.
corda gentilinm fuernnt, ad iniellcctnin Del iniinipo- Veneninl nulcm cl publicani ui baptitaentur, et
tenlis insciisibilia ? Sicul eniin ijuibusd:(m ex Jiiil:i is dixerniit ad illum : Magisler, quid faciemiis '! At ille
dicilur : Aufiram cor lapidûm de cnrne testra [Ezeih. dixit nd cos : îliit amplius quam cmstitulum esi vo-
xxxvi), iiec iniineritu lap.dum noiinne gentes sii;ni- D bis, faciati'. Qiiuolam lieaii Uapluilx Sfrnio Mrtuleni
ficatx sunt ,
qiia: I:>pides coluerunt. liiide scrlpinin Iiubnerit ,
qiianliiiiiqne iiienles concusscrit audien-
esl : Similes illit fiaut qui faciunt ea, el omiies qui tiuin, liiiic probutiir, cnni cllani publicanos el inililes
eou/idunt in eis (Psal. cxiii). De quibus iiiniirum la- »d consiliiiin salulls sn:c coegpril inquirendum.
pidlbus lilii Abralia; susrilati sunt. Qiiia ilniii diira Qiiiliiis ipse non aliter qoani luibis juttj congruuin
corda geiililiuin in Aoraiix semine, id est in Chrislo fîbi niodiim misericordiuin snad>>l agcndum. Prae-
crediderunt, ejus filli facli sunl, ciijus semini snnl cijiit crgo publicanis iie iiltru pr.TScriptum exigant.
uiiiii. Unde el eisdem gentilins per egiegium praîli- 1'iililieaiil elciiini sliut ciiain nnniine probant , ap-
catorem d>cilur: Si aulem vot Cliristi, ergo Al>riihie pellaiitiir lii qui veciigalia publica exigiiiil, >ive qoi
semen estii {linl. in). Si igitur iios per lideni Cbrisii, condiiciores sunt veciigaliuni lisci, vel reruni publi-
Abrahx jam semeii existiinug, Judxi propler perli- curuiii. [Sec iioii el lii , qni sxi iilt liujns liicr» per
diaiii Abrahx filii esc dcsierunl. iicgiiiia scetaiiliir, eodem voeubnlo rciiseninr. Qnos
Juni emm securis ad rudicem arboris posila est. ninnes p.irilcr in suo i|ueiiii[iic gradii , ;ili .>genda
Ailior liiijns niundi esi iinivernuni gciius hniiunuin. fiaiide coercei, nt duni prinio se ;ib a!ienoruni leni-
: ,
, ,
SS) liEP^ VKNKRAmLIS OPP. l'AUS II. SECT. I. - EXEGETICV GENUIN.A. jse
)ierarent appeiiiu, laritlem arl propria ciim proximis A qrii iniiinru iioii liahet et exisli» ei coitcipitur. Cor-
coiniiiuniraiid:) ppriiitgereiil. rigla ergo c.ilceanienti est, ligalura mysierii. Joan-
Inlerrogabanl auiem illum et tnUiles dicenle$ : Qiiid fies ii:iqi'e solverc ciTiigiaiu ralicamenii ejiis noa
faciemui el nos? El iiil iUis: yemiiiem ceiicutintif, elc. vulet ,
qiiia iiicurnaiiQnis mysteriuui nec ipse in-
Juslisslnio doclor exinnus iiioileraniiiiH pra:nionel, vesiigare siifficit ,
qui banc per prophetix spiritum
ne ab eis caiuiiiniaiido prsedaiii rei|iiirani ,

qiiibus a^novit.
miliiaudo prodesse dcbiu-raiil. Doceiis ideirco sii- Ipse vos hapiiiobit in Spirilu sanclo el igni. Iloc
pendia constiiiita niilitiiE, iie dum siimptus qii;eriliir, est ei piirg:iiioiie 8.inctilicatioiiis , el probationo
prxdo grasselur. INulluni ergo ollicium , iiiiliuiii al) tribulatioiiis. Polest autem idein Spiriiiis s:iuctus
agenda inisericordw genus excipitiir, qiia; pleiiitudu cliam nomine igiiis significatus intelligi. Qula et in-
Tiriutuin esi, ei sola a niorte liberat, viiainque con- cendit per ainorem, et pcr sapieotiain cord:t qii.c re-
fert aeieniain. Ipso judice aiteîanie (|ui se di< iur;im plei, illiiiiiiiiat. Unde et illi qiiibus diciiim esi, quia
essc proniisil : Yenile, b,-nedicli Puirit mei ,

percipite Joannes q lidem baptiiatit aqua, vos auiem baplizabi'
regnuin. Esurivi enim, et dedistis milii maiiducare, etc. mini in Spiriiu ioncio {Aci. i\), idem bapiisma spiritus
Existimante autem populo, <t cogilanlibus omnibus iii ignis visione percipiiiiii. Siint qui ita exponunt
tn cordibM tiiis de Joanne, ne fvrte ipte esset Cltristii$, H quod in praiseiili iii spiiiiu, et in fuiuro bapiizcmur in
rcspondilJoaiines dicens omnibus. Quomodo respondil igni. Ut videlicet sicut nunc in remissronem omnium
eis qui existiniabaul de i'lo, et socreio io corde, quia peccaloruin, ex aqu;i ct spinlu renascimur, iia et
Cbristus csêl, cogiiabiiut ? Nisi qiiia nun solum co- tuiic de levibns quibusdam peccatis qux liinc nobis
gitabanl, sed etiam siciit alins b;v:iiigelista declarai, eiiiitibus adbseseriiit, purgalorii ignis anie ultimum
missis ad e»m sicerdoiibiis ac Levitls , aii esêt jiidiciiiin baplismate pcrmundemur. Dicente Apnsto-
supercedifuarerit super hoc fundamentunt,
Chrislus inquirebani. liiide patei Judacis iiinc fuisse lu : Si qiiis
notissiinnm secundum Scripiiiras incarnilioiiis do- ourum , argentum , tapides preliosos , ligna ,
fennm ,
mini&c leinpus adesse. Sed niira cscciias, qiiod in ttipulam, uniuscujusque opus quate tit, ignis probatiit.
fpimte credebant, lioc in Salvaiore lauiis Si cujn% opus manserit quod supercedificavil , merce-
Jiianne
sigiiis nc viitutibus approbito, ei ipso ciiam Joanne dem accipiel. Si cujus opus arserit, delrimentum pa-
altestante, iion credere. tielur. Ipse aulein salvus erit , sic lamen quasi per
Ego quidem aqua baptizo vos. Veniet aulem fortior ignem {l Cor. iii). Qiiod quamvis et de igne tribiil.i-
me, cujus non svm dignvs solvere corrigiam calceamen- lionis in bac nobis vita adbibito possit inlelligi, t.i<
lortini e/u». Joaniies iion spiritu, scd aqiia bapiizat, men si qiiis hoc de igne futurae piirgalionis accipial,
quia peccaia solvere lon valens, bapiizaiorum cor- pensandum sollicite est, quia illum dixit posse pcr
pora per aqiiam lav.it, sed nientera per veniam non ignem salvari, non qui super fundamentum Chrisii,
Cur ergo bapiiiai qui peccata per bapiisma
lav.ii. fcrriim, xs, vel plumbum xdificat, id est peccaia
non relaxai ? Msi ut prascursioiiis susc ordinem ser- majora et duriora, atque tunc jam insolubilia , sed
vans, qtii nasciturnm nasccndo prjevenerai, baptiza- lignum , femim , siipiilam , id est peccala minima
turum qiioquc Doininum bnptizando prxvenirei, et atquc levissiina , qux ignis fncilc coiisumat. Iloe
qui prredicsiido faclus est prsecursnr Clinsti bapli- tanien sciendum est ,
qiiod illic saliein de minimis
xaiido etiani prx'cuisiir ejus lieret imiiutione sacra- nibil quisquc purg:iiioiiis obiinebil, iiisi bonis lioc
nienii. Mos auieni apnd veicres fuil, nt si quis eam .iciibiis iii liac adhuc vila posilus, ut illic obtineat
quae sibi coiiipcleret accipere uxorein nollcl , ille promereatur.

ei calcexmeiiiiim solverei, qni ad lianc sponsiis jiire Cujus ventitabrum in manu cjus, et purgabit aream
propinquitaiis venirei. Quid igitur inter liomines luam. Per venlilahrum, id est palam, discreiio jiisli
Christus, niî saiictx- Ecclesi;»- sponsus apparuit? examinis : per arcani vero, prjesens Ecclesia ligu-
De quo el idein Joaniies dicii, yiii habcl sponsam, ralur. In qiia prociil doliio qiiod lugubre satis est
spontut est {Joan. iii). Sed quia Jnaiinem lioniiiie« [, miilii siint voeati, paiici vero etecli {Malth. xx). Paiica
Cbristum «sse |iiii;ivcriiiil, iinod idem joaiiiies ne- grana siipernis recipienda mansionibus, in cnmp:i-
gat.iecte se indigiiiim esse ad solveiidiini corrigiam rationc lolioruni ,
quae nainmis suiit mancipanda
cjiis calceanieiiti denunliat. Ac si apcrte dical perpcinis. Ciijiis :ire.x' piirgalio et nunc viiitiin geri-
Ego lleiteinpioris vesiiîa dcnud:ire non valeo, quia tur,ciiin quisque [lerversus, vel ob manilcsla peccata
fiponsi niimen inilii iniiiicnius noii nsurpo. Quud de Ecelesia saceidouili tasiigalioiie rejiciiiir, vel ob
tamcn intelligi et aliicr poiest : Quis enim nesciat occulta post iiiortem divina disiriclione d;iiiin;itnr,
qnnd calceamcnia ex niortnis animalibus (iaiit ? et universaliler in llne perlicielnr, qiiando iniilel
Iiicarnatus vero Dominus venicns qii:isi calceatus Filius hnniinis angelos suos , et colligenl de rcgno
app;iriiil qiii in diviniiaie sua inoriicinia iioslrx cjns oinnia scandala. Ventilaliriiin ilaqiie Domliius
,
rorriipiionis assuinpsii. Sed Imjus incarnatiuiiis in inaiiii, id est jiiilicii discrimen liabet in potesiate,
niystcrium liiiinaniis oculus peneirare nen sufficit. quia Paier iinn judicJi quimqiiani , sed jndiciuiu
Invostigari eniin uiillatenus potest, qiiomodo cor- oinne dedit Filin.

piiratur verbuin ,
qnomodo sumnius et vivilicator lu congregabit trilicum in horreiim snum ,
pnteat
spiritus inlra iitertim niatris animatur, quomodo is aulem combttrei igni cxslinjuibili. Et ip;e Doiuinus
557 IN LUC/E EVANCELIUJ! EXPOSITIO. — LIB. 1. 558
paraboUni boni seiiilnis, ciii supei>eniiiiavii iniiiilcus A lemncre, sed ur.cldurc iiiin dnbilaiil. ALiuris auleni
homo 7.i7a[iia, ila liTiiiinaverll ul diceret : £' i'i (<"'i- r:.tioiie iiiyslcrii, quia Jiiuiiies evaii,;ell~ta , de di-
pore mesiii dicam messoribus meis : CoUigite piimum vinitaie Cliristi , lies aiiiem alii tlc ejtis buinanitale
iitania ; el alitgalt ea iii fascicules ad cnmburendum ; iri- iiMiii^leriuni su.scepcre scrlbeinli, Bapiii^ta vero J<i;:n-
licum auiem catigregate iii liorreum meum(IUallh. xiii). iie< legi!! ve ens (qiia; piu!Cursor est gratin;) lypum
Mniiium doceiis impios et |ieccal(>res gebennab igni lencl, pulcliic Jnaiiiie cvaiigelista pixdicanie adbuc,
ir:idendos, sanctns vero ctelesil glnrln c(iruiiun>ios. el bapilzainc Diiiiiini prxcuriiOie, ipsiini Diiiiiiiiuiii
Veriiin hoc iiner paluas et ziz.iiiia diatai, qula palea: plures discipulos Taceie et bapiizare te.îaiur. Alysii-
lioii alio ifuani inlicuin seniliie prudciinl, quaaivi!> ce doeeiis euni prius qiiain in carne iiascercnjr,
a radicis boiix niibiliiaic degcnereiii. 7.lzaiii;i aiiteni aMeniiim per ^xcula Deum , et (Ideliuin pcr le;;eiii
iion frucliis soluni inerlto discripant, sed el diversa doctureni lulssc pupiiluruin. Pulcbre el evang, llst.u
prorsus orlgiiie prucicaniiir. Quud palc.c i>iint i>li alii post Iradiluin carceri Joaiiiicin duiniinca: pixdi-
qiil ejusdein cuiii clcctis lidei niyslcriis iinbiiiinlur, calionis exordiiiin suniunt, quurum uHicli eial, pust
S(;d ab eoruiii solida pei icclioiic, >el npemni levilate, coiruplain a Judais lcgeiii el quasl tcnebrls circeiis
Tcl perlidix vacullate dibseiiiiiiiil. Zizaiiia vcio, qui igiiurantia ccca, s.£vaque Iraditioiie fcedalani, Do-
iie audire quidcin fidci vcrba dignaiiiur, ideuque a B inini in carne appareniis ac per eariieai operaiiiis.
tionnruni sorle.el opere siniul et pnilessiuiic secer- qnasi adveiiienlis in Calilxa coelesieiu pandere do-
iiuntur. El ila iii agro inundi istius, unus cleituruin, Clriiiain.
el diio suiii irucius repruburuin, quii ei uinnia qiia: fiictum eU autem cum baptiiarelur omnis populu^,
iiiiuiiciis seiiiinat , llammis ubnoxia suul , et quod el Jesu bapliinlo et orante, upertnm e$t cmlum. U.i-
esl gravius, plnriina ex bis qna; bonus sator iacit, ptizatiis est Doiniiiiis, hon ipse aqu s niniidari,
aui a volatillbus rapta, aut sulc arelacla, aiit spinis Scd ipsas iiiiindarc ciipicns ai|Uas, qiio; abluto: pcr
sulTucata, aut certe iii palcns versa depcreunt. Soluiii canieiii ejus peccali uliqiie ncsri.un liaplisiiii, jus in-
auiem de terra buna creaium et paileniia digna pro- duercnl, ei quod tam limumera sub lcge bapli^niala
batuin triiicuiii elecluruui ccelusiis viia: recondetur non puieiaiil conira pra;vaiicationis nialum, viui re-
in liorreuin. Quuinudo juxta aliam parabolam, non giMieraliva; sanctiricaliunis concipercni. Uiide bene
solum p sces qui Apostolica; fidei retia decllnaiit ciiiii baplizaiuiii dlceret oiniieui pupuluiii, nibil ni.igni
irois percatorum obsciiri residenl iii uiidis , verura aildidil. Jesu auleni baplitaio et oranle, apertuiii esi,
niulii ad lillus , nsque discreiioiiis extrenia! inier iiiquli, coilum. Quia duin corpuris liumilitaie Dunr-
iionos aiiracti, luiic ob snae nequitix noxam exte- niis iiiidas Jordauls suliiil, divitiitatis suse poientiii
liores inltti niereniur in tenebras. Ignoni auinii ca;li iiubis janiias pandit. Duinque caru innoxia Iri-
gehennx biraria ratione inexsiinguibileiu vocal, id geiilibu<! tiiigilur aquis , oppnsila (|uoiidam iinxiis
«st qnia neque ille perpetuo pussil exsliiigui, iicque roniplixa rcsliiiguiiur iguea. Qiiid euiin, nunquid ei
eosquus crnclal uiii|uain exsliiicturus, sed imiiiurlaii tiiiii- cneliiiii apertum esi, cujus ocnli cceloium iiiie-
(ul lla dixeriiii) ^lt iiiortc plexurus. Ad dislinrtlunem r.ora ceriiebini? Sert virlus ibi bapii-maiis osleii-
videticet illius sacraiissiini ignis, guo clectus (.iinsti diiur, de quo qiiisquo ciiin e^Tcditiir, regui coeleslis
bapiiiaiidos csse prxmiserai. De quu et Psaliuisla : ei jaiiua declaratur. Sicut ei illud, quod Jesus cujus
Igne not examinasii, ait, sicut igne examinalur argen- oniiila qiix Palrissuiit, bapllz.itnsorassememoratur,
fum (P.al. Lxv). Et paulo post : iVoii hwsimui in ad nos inrormaiidus actum noii dubiiatur,quibus post
(elernum, sed iransifimus (inqull) per igncm ct aguam, lavacruni baptismaii3,uiaula (u;:i paiidatur, iiuii utinsg
ct induxisii iios in rc[rigeTium. Iniroibo m domuni vivendum, sed jijiiniis, precibiis al.|iie eleeinosyuis
luam in liolocaurAis (Hid.), id csi dcvlclis prcssuia- est iiislslondiim. (Juia eui peccata sunt oiniiia in
nim angoribus, in gratiaruiu aciione regiii tul coe- baplisino laxata,iiun adliuciaiiieii estrarnis rragiliias
lesiis atria peneirabu. snlldata. Nani quasi tiaiisito iiiari Rubro iiecalus
Herodet nutem tetrarclia, cim cerriperetur ab illo,
q quidein gratulaniiir it^gyplius, sed iii deserlo mnn
de llerodiade uxore fratiis sui, et dc onmibus iiujttt daii:e converâtiunis bosles orciirruiit alii qui dui-e
qitce (ecil llerodes, adjecit cl hoc suprn omniu, ei in- et cuo|icratiitc Cbristi (jratla uuslro sudorc vinc:iii-
clusil Joannem in carcere. Fletiius ba;c a Matih.eo tiir, doncc promissam vitx a:icrn£ pervenlanius ad
coinmeniuraiilur, el Marco, Joaniiein vldclicct lie- palriaiii.
rodiadis insidiis iioii mudo \inc'ulaluin, sed i-ti.im Ec de cendil Spirilus tnnclus corporali specie sicul
capile c;vsuni. Quod noii bi-i dlelins, scd juxta Evaii- columba in ipsum. Ileiie corpurali specie, quia iii
gelium Joaniils post aliqiiot a Duiiiiuo signa pairaia, naiiira diviniiaiis a niuilalibus videri nun potuil.
ejusque jain ba(iti£ma dilfamatum scieiidum est esse Ileiie siciit columba, quia splriiiis disciplin.-e elTagiei
gestum , veruin ab boc Evaiigelista propter exagge- licium, necbabJabit in curpore subdiio peccaiis. El
randam llerodis malltiam pra;occupaiid(i commemo- qiiia ad cieinplum Siinoiiis iii rclle aniaritudinis, et
ratum. Quia cum ad prxdicationem Joannis imperi- iiiiquilalls ubligalioue perduranl, sortcm in eo par-
lum vulgus conlliierei, milites credereiit, publicaiii teniqiie b ibcre nullaieiius pussunl. Uiido ciim niuudi
poeniierent , tulns in cnminune populus bapiisma criniiiia qiiiiiulain in figiiram liaplismi diluviu piir-
susciperet, ipse e roniiariu illuiii non solum cou- g.irciiliir, iiun coivi, scd culiiiiib;c orc dclaius oliv;»
SS9 DEDif: VENEflABILIS OPP. PARS II. SECT. 1. EXEGETICA GENUINA. 560
ranius pacem sxciilo rediliiain nunti.-ivit. Mystice A miracula in exemplo operaiionis non siint trahenJa.
(locens solis eis qui iii cordis simplicilalc baplizali Oiniiipotens eniin Deiis et lingiias iiirunrmiM fncit
<.iiMi, iiiii lioiipm sniirli Spiriiiis aUrulnraiii. Nenio disertas, ei c\ ore iiifaiiliiiin et lacieiiiiuin peiTecit
Ciiiiii piitr-i Doiiiiiiiiiii posl bîptisiiia iiriiniiiii Spirilus laiidem. Sed iiWa^ est ipiod iios doctrin e usu diciinus,
saiicii {•laiia pi-riiiiriuin,aiit alii|iiein divinu! uaiiira: aliud qiiod de nilraculo sciiiiiis. Potest auiem tiicen-
per leiiipor.i jjessisse pivlVciuni, sed iiovent polius a nalis bapiizati Salvainris xias etiaiii iiostri baptisina-
priiiio ciiiiccptns liiiiiiîiii teinpore qiiem veriiiii liotis iiitlniaie niysterium, propler lideiii, scilicet san-
niiueni, eiiiiiili^m ei Deinn exisiere v<Tiim. Adventu clx Trinilalis et operaiidiiem decalogi leg.ibs. Qui
aniriii coliimiiiedeiiiiMisiraiuiii, i|uoil iiicorpore ejns, nimiruni dccalogus revelata fidei graiia, qu subli-
id esl Ecrlesi:i, praucipue b»pii7.ali accipiunt Spiri- miiis iiiiellit;iiiir, eo ei devntius impleiur. Qiiiisi enlin
tum saiii lum. quodilam sacroâiictum trieiinii leinpiis liapiiz:iiidus
Et vox de ccelo [aein est : Tu es Filiin mius dileclus, habere docnil, qui aii : lle, docele amnes gcnics, ba-
in le complarui niilii. Mci ilo Joaiine.s iiiler natos mu- ptixanles eos in nomine Patris, et Hii, et Spirilut
saiicti (Hauli. xxvin). Qiiasi lioc i>lein tiieiiniuiii pet

lieriim nnlli êciindus est, cui se liapi'?aiiiltim Cliri-
stus.sevidciidiiiii invislbilis exliibet spiiilus.siiiim de decem niiilliplicari pncceiiil, cum sulijiiiixit Docen-
. :
CflPlo Filiiim comiiieiid:it P:iier. NeiueeniMiipsi Filio ^ '« eossermre omnia quiecunque manUavivobis {Ibid.).
quod opiime nnverai, sed vel .lo.iiini vel cailens qiii Iii cujiis eiiaiii fiiiuram iiiare a>iieum, m qiin sacer-
aderan), qund iiossent, iiidicabatur. Unde notaiidum doies icm|iluin intraiuri lavabaiitur, ct Irigiiita culii-
quod ideiii Joaiines qui eatenus viriim se fortiorein toruin runiiiulocircuiri exterius, ei inius iria niillla
ct Chrislum eviingelizabai, exiiide jam vel descen- meireias capere poiu.sseiiarraiur. Quia (corde cicdi-
sionc Spiiiiu», vel Pains atiesuilione prsmonilus, lur ad justiiiaiii, orc auieiii cnnfessio flt ad saluiein.)
aperte Dei Filiuni pra^dicaverit : Hic est, inquit, de Cui seiisui siiirr3g:itur, quod aposioii percepia saiicii
«juo dixi, poit me venit vir, qui ante me factus est, quia Spiriius graiia, priiiio animaruin tria milli:i b.ipti-
priorme erat, el eyo nciciebum euni {Joan. i). Iiemijiic zaut. Gt quia niaris anei inentio incidit, libel ei iii
leslimonium perliibui,quia ca:teris quooiodo baptisiiii reûl.c cuni^ruat inquirere.

de coluniba ; Et eqo vidi, el
hic est l''ilius Dei {Ibid.). il3i|iie mysierium Triiiitalis A labio (iiiquil) usque ad tnhium cubiiurum decem
w' in bapiismo Salvatnris osieiiditiir, ut ei nos in cjus {III Htg. vii), quia iion lerrcna nus sollicltuiline
nonilne baptizaiidos esse dorealur. Qnoil »uieiN coaiigust.iri, sed coelestis deiiarii oponet exspecta-
ilicit : /n le coniptncui mihi, lale Cbt ac si dic.il : lii
tioiie dilatari. Labiuni ejus quasi labium calicis vul
le placiiuiii iiieuin constiiui, lioc est, per le gerere, repandi quorum uno poculum dnmiiiica
^ fyij,,^ lilii :
qiind niilii placel. Qiii:d vem scciinduni Maltlia:um

passioiiis, alieru paiefacta resurrectionis ejus claiitas
diciliir : /n f ito mi/ii romp/ncui {Matlli lli), iia ex-
exprimitur. Nam quod ait Apusiolus : Quicunque ba-
ponliiir : Quod uiiiiiis qui poeniiendo corrigit aliqiia
ptizati sumu» Clirislo Jesu, in morte ipsius ta/ilizali su-
qox fecit, eo ipso i|uo pccnilel se sibi displiciiisse
mui {Itom. vi), ad labiuin calicis periinei. Quod vero
indlcat, qui ('iiieinlal quod recil. Et quia omiiipotens
]'atcr sicut inielligi ab lioinitiibiis poierai, biiniano
Bubjuiigli : Ll qiiomodo surrexii Cliristus a moriuis per
uiodo luculus est de peecatunbus dicens : Pieiiitct Qioi iam Patris, ila el nos in notilate viite anibulemui
me feciise lioniinem svper lerram {Gen. vil,qu;isi slbi- {Ibid.), ad ilurcin repanili lilii respicil. Ciassiiudo
iiietipsi displli iiit iii pcrcaiorilius quos creavit. In cjus, triuiu unci.irum, ut oiiiiie baplizaluiuin roliur,
Solo :iuieni silii uiiigeiiitu Duniino nosiro Jesii Cbrisio Gdel , spci , cliarlialisque perfi ctione solidcliir.
complacuit. Quia liinic intrr lioiniiies, linniiiieiii crc- Quinque cubilus liabebat aliiiudiii.s , qui.i quldîUiJ
asse II' II iicrniiiiii, iii qiiu peccaliiiii nulluin oiiiiiiiio \isu, auditu, gustu, ollactu, vel lactu deliiiqniiur,
inveiiil, sic di; illu per Psaliiiisiam diciliir : JuriivU totuiu unda regiiieraiionis ablniiur. Doves qui por-
Voiiiinus ei non peeuilebit eum; (u es sacerdus in aler- taiit, singulas coeli plagiis lerni aspiciunl, ul iii fide
num (Psut. cix). j) sancta: iriiiiiaiis, orb s bapiizeiur uiiiversus. Stabat

£l ipse Jesus ernt incipiens quasi annorum Iriijinla, aiitein in lalere dextroaliii sacerdolum coiitra Urien-
ul piiliidulur filius Jotcph. Jesiis aiiiioriim Iriginta ba- tcni ad Mcridieiii, quia staiiteNovi Te-lameiiii gralia,
piizJtur, et luuc diiiiiiiu iiiciplt signa (aceie et iloce- d itum est pcr euiii qui visilavit not orient ex alto
re, It-gliiniuiii videlicel et inatiiruin leiiipus ostendens (l.ue. i). Scd et innuineris Scripiuraa sanctx locis
a'tatls, bis qui onincm xt:itein, vel ad sacerdutein, Iricenarius numerus Cbristi et Ecclesia» sacrameiitis
vel ad diicciidiiiii piitant upporiiiuani. Qul etiain, ut aplaius inveniiur. Naiii et Joseph, qui in rigiiram
siipra leclum esl, aiino duodcciiiio a-latis sux in resiirreclionis N viqiie Tisluinciili oclogiiita annls
ni'ilio iloc oriiiii sedfiis in teniplo, iioii docens; sed ^gyptios a fame defendil, triceiiarius ablutis erga-
iiitenogans, voluit iiiveniri. Ut eiiim non audercnt siiili surdibus regiii gubernacula suscepit, et David
liuniiiies in iiiliinia .Tiuie pia<dicare , ille du(>d<'nis eadem a:tate rcgiium, ijiiud sepluagciiaiiiis, lioc est
intfrro at liiiiiiincs in lerra, qui per diviniiatciii perpelua quiete dlgnus couiplerel, inclioavit, el l<ze-
sujin !.eiiipi'r argrlos rlocct in coelo. Nec i onua li«c clilel iriglnta aiiiiuruui apertls sibi ccelis prophctlae
liiuvere q>ieii>pi;'iii ileliei , quiid Hicieiiiias alqiie dnna proiiieriilt. Li qiiia per ndein el adversa longn-
Daiiiel proplict,;i' siiiriiuiii pucri pcrccperuiil, qnia niiiiiter fcrri, et subliniitcr deliciit prariuia spcrnri.
V3I IN LLC/E EVANGF.I.IlJM Lxi>osrrio. - lih. i. :,6i
ci arcu; vcl (rmpli aUiluilo . et laliernaculi loiigiiudi», A venii Diuin. llixc auleni lun noti.i n./ bubituin reperta,
lii^!iil:i cutiitiî iii<>nviTatiir. nut ab^quc ultis aucturihus coiiimenlala sunl, seJ ipsi
f, /pi(/a6a;i/r(inquil) (ilius Joseph. Ilocverbiim pro- hccc Saliatoris nosiii, secundam carnein prspinqui,
picr illos pnsuii, <|iii oiaii c\ Josepli siriit alli liomiiics seu sludio tanli seminis demonsirandi, seu deceiidi quoi
jjeiieraiKor, roliantiir e,sse progeiiiluni. Uiide si qiieiii lecundiim veriiuleiu gcsta sun(, trartide' unt. Ha;c Afi i-
niovet, tuiii Mana de Spintu ^.iiiclo gi-iiueiil Cliii- raiiiis bis ipsij .•vllabis piofcrl, cxceplu qiiod prc
stiim, et Joscpli illiiis noii verc, sod piiialivc paler Maiilial, posiiil Midclii, quia lurlasse vel codex illiii»
appelletur, cur iioii Maria poiius quain Josepli, qiia; s,ic iialiuit, vel in liisioria in qna b*c dijicerat, eum-
iiiliii adcuin periiiicre videliatur, goneraiio desciilia- deiii Maltbat invciiit esse dyoininuiii. Qiiia erg.i
lur, sciat priniuin noii esse coiisueludiiiis Scriplur.i- .Mattli;eus regiilcin, Lucas saterdotalem Doniiui per-
ruin ut iiiulieriini iu generatioiiihus ordo tcxaliir. soiiaiii susrepere t:i\aiidaiii, unde el lii qiiadriâ
Dciudc ex iina tribn fuisse Josepli et Mariaio, uiide ilierubim liuni leo foriissiinus besiiariim, illiim viiu-
ei lene eani acclpere cogebatur, ui propinqu uii. tt liis sacerdoluin videlicet bostia desigiiat, eaiiidein
quod siiniil censenlur in Ucllilcliein, ut de una vide- uterquesui opeiis inieiiiioiieiii in geiiealogia quoiiua
(itel siirpe geiierati , atipie iJeo per geiieraiioiieui Salvatoristexendaservavii. Acute iianique aiiiinail-
Joscpli, origo quoqiie Mariae inoiistretiir, Pulclierri- B versuni est Maiilisuni qui regiani iii Ciirisio institue-
ine sanc Luc.is, genealogiam Cliristi dicturus, ip!>iiiii rat iiisinuare pcrsoiiain, cxrepio ipso Clirislo quadra-
palreiii prxniisit loqueiilem : Tu es /ilius meus dile- giiita buiuiiies in generatiunuiii serie iioiuinasse. Nu-
ciustUiirc. i), ut cuiiidem veriiin Dei Filiuni divina inerus auieiiiisie illud leinpu.', sigiiiliiai, qiin in ln c
attcbUiioiie, qiieiii verum lioniinis lilinm liuiuaiia: sa-culo, et iii bac lerra regi iios oportet a Clii isto .se-
biiccessionis orMine comprobarci. cunduQi discipliiiaiii laboriosani, qua flajeUal Deus

Qiti fiiit lleli, qi:i [uit Malhal, qui fuil Levi, qui
(iil scnptuni t:sl} vninem filium ijuemreciiiil (Ihbr. xii).
(utl Melchi, etc. Merito iiiovel i|uoinodu Josepli duos Neqiie eiiiiii qiiadraginia dua;, quod faciunt ler qua-
teini et deni.sed propier unuiii Jeclnniiam bis niiine-
paires ex diversa proavoruiii .'.lirpe venien'es, unuin
raiuin quadraginia uiia geiieraiiones liuiii, si et ipsuiii
queiii Lucas, alteriim quein Mallli;£us rommeinorai,
liabere potueril. Dicit eiiim Matlbxus : Muihan (tu-
Cbrisluiii adnunicremus, qui liuic reênda; vilae no-
lem genuit Jacob. Jucob aulein geiiuil Jostpli, rirum stra" lemporali alûe lerrena;, taiii|iiain nuuicro qui-
MariiE. Sed hujiis iiodum quxstiuiiis, Africanus do dragenaiio regula-iter pra;5idet. Naiii ipiia nuincius
consonaiiti.i Kvangelioruiii scribeiis, apertisslme sol- laliorioii liujus ienipori> satraiiieiiiuin esl , iiuoJ
vil. iluthau, inquit, et Malhat divenis leniporibus sub distiplina rcgis Cnristi adversus Jiabolniii duni-
p
de uiia eademque uxore caiiius, eiiam illud declaiai quod quadragiiita dieruiii
Estha nomiiie siiigulos /itius
procrcaieruiil. (Juiu Ualhaii, qui per Salomonem de-

jejuiiiuin, boc cst liuiniliation; in aninia; consecravii.
scendil, uxorem eani primus acceperal, et relicto Ei lex el propliel* per .Muyseii et llcliain, qui qua-
uno
fiUo Jacob nomine, del'unetus esi. Posi cujus obitum, diageiiis diebus jejunaveruni, et Evangcliuiii per
quoiiiam iezviduain ati: viro non letat nubere, Mothai ijisius Domiiii jejuiiium, qui diebus quadiagmta eiiaiii
qui per Nalhaii ijeims ducil, cum essel ex eadem iribu, teiitabaiur a diabolo,quid aliud quain per oiiine
ied non ex eodem generc, rciiciaiii Mallhce acccpit liujus sa;culi leinpus leiitationeiii noitratn in cariie
uxorem, ex qua el tpse aceepit fHiuin voiniiie lleli, bua, quain de iicsira muMalitate assuinere dignaius
per quod ex diverso pnlrum genere efjiciunlur Jacob el Idcirco auiem isie iiuuierus bauc
est pra^riguraiit?
lleli inlerim \ratres. Quoium aller, id cst Jacob, frat is temporalem vilam terreiiamque signiricat , quia ei
Heli siiie liberis defuncti, uxorem ex mandaio leyis ac- tcmpora aiinorum quadri|>ariiti$ vicibus curruitl,
cipiens, ijenuit Josepli, nalura quidem germinis suum ei mundus ipse quai.uor pariibus lerutiuatur. ()ua-
filium, piopler quod et sctibitur : Jacob aulein genuil draginta autem quaier babeiit decein. Porro ipsa
Joteph. Secunduin vero legis prceceptum Heli efficitur decem ab uno usque ad quatuor progredienlenuniero
filius, Cttjus Jacob quia fraier erat, uxorem ad susci- n coiisuinmantur. Ad isiani itaque luortaliiatein iiobis-
landum fratri senien acceperal. Et per hoc rata inveni- cuin pariicipaiidam , quia descendenlem Cbristuin
tnr alque inlcgca geiierauo, quam Malthicut enu-
el ea voliiii signilicare M;iltl!a;us,ideoipsasgeneiationes ab
merat dicens: Jacob aulem genuit Joicph cl ea quam .
Abiabaiii usque ad Josepli,et usquead ipsius Cbristi
Lucas compeienli obseriaiione designal , dieens . Qui iiaiiviialeni desccndendo comniemoravit ab initio
putabalur esse filius Joseph, qui fuit Heli. Qui el ipse Evdiigelii sui. Lucasauiem iioii ab iiiitio Evangclii sui,
tuisannante eadem dislinciione, Heti essc fi.ius pulaba- sed a baplisnio Chrisii geiierationes enarrat, iiec dc-
tur, qui fuerat Maithat, quia legalem hanc successio- scendendo sed asrcndeiido, tanquam sacerJoteiu iii ex-
nem, quce velut adopliene quadain enja defuiulos cun- piaiidis peccaiis inagis assignans, ubi eum vox de C(cl>>
tlal, magis quain germinii veritalem conipeienii fatis declaravit, ubi testimoniuin Joaniies ipse lerbibuit,
per hoc designavil indicio, obscrvans Evangclisia, nc diceiis : F.cce qui loUit pixcala mundi. AsctndenJu
omninoin hujuscemodi suceessionibus gennisse aliqucm auiem transit ad Abrabaiii.et porvenit aJ Deuin, cui
noimniirel,pcr quod diqna distinclione non descendens, inundaii ci expiaii reconciliamur. Merilo et aJoptio-
scil ascer.dcns, usque ad Adam el ad ipsuin usqiie pci- ni) origiaeni ipse susccjiit, quia per ad(>pti'<nrm efli»
Pathol. XCII 12
SG5 mhJE vF.NEUABius opr. J'AaS il SECT. I. — FAEGETICA GliNUI.NA. 5'>»
Deiim Palrcm asccnden.s, scpluagesimo graUu Enoch

fimur Oiii Dei crcdcndo iu FilinHt Dui.
I'cr caninlfim A
!ili"S lioniinis babet, qoi diiaia morte Iranshlus est paraJisum, til
vero gcncrationem Filius Dei, poiius
liiioruiii cx
noii se iiico signiliccl cos qiii in graiiim ailopiionis
fatlas esi. Saiis auiem dcnior.siraviL
qnod Si.iriUi saucio rcgenerantur. interim posl
quoil de illo geniius. scd aqua el .
diiis>e Josepli lleli
AJani liiiuin D.î absoliitlonem corporis, sternani bnsciplendog in re-

illi iucril adopialus, cuni el i|>sum
Deo. se.l pcr grjiiam (iiiam quicui (septiiagenarius quippe noinerus propter ;e-
diiil, cam sil (aclus a
paiudiso piimam Sabbaii, ad requiem eoruiu signilicandam
pnsiea iHJcfcT.idu amisil, la;iquam
lilius iii
qui. ju.anlcCliristi gralia.dccalogiim legis

implcve-
co.i->liUiiiissii.U«iipropicriiiKeneraiioiiibusNS.iliI>:Ei,
a Do- rml. aiitis.simecoiiijruii; et iii lempore rcsiirreclio-
iigi.ifii.alnr nosiroriim siistcpiio peccauirum
coiiicinplaiid;E pcr
Lucx.signi- nis. indem.iiabili Dei sapientiae
iiiiiioCliriMo : in gcncraiionibus .ruieni
peccjUirum a Domn.o sa;cula monbtret esse jungendos.
IJcalnr alwlilio no=lrorum
Qui fuil Setli, qui (uil Adain, qui fait Dei. Qiiia
cnarrat. isie a^ccii-
Cbrisio. Ideo cas ilio descendens non esl
Ciiiisti aii.jo.i iniquitas, qui nullaiii babuil,
eniin dicii Apogluius : Jl/i»it filiwu
iuum
drns.Uuod quas m sua
viii).lin;c esl siis- uliiiUe coiijoncla iniquilatibus bominum.
in timittludiue carnii
jenuli {fiw».
penes Maiibaium, ex-
Vi de pcccato cariie suscopii; ideo numerus
eepiio peccaiorum. Quod auteii. addil :
B cepio Chriilo, esi quadragenariu*. Quia vero jiisli-

daninaret pcccaium iii cari,e, \\xc csl expiaiio necca-
$ax. Palrisque nos expiatos ab oniiii
peccato et
ipso Daud pcr Salo- lix"
loriim. Hroinde Malilisus ab Qui
purgsios cinjjiiiigit, ul liai qu.id ..ii Aposlolus :
i:lc peccavil.l.ucas
inoi.cni disceiidit. in ciijos nialrs
aulem adlianet Vomino, unut sf.iriluj cst (I Cor. Yl),
ascei.dil. per cujns
*cio ad ipsum David per .Natlmn
ideo in eo numero qui esl pencs Lucam, et
ipsc
illius expiavii.
nomiiiis proplielam Deu» pcccalnm
Chrisius a quc incipit enumeralio. el Deus ad qnom
(imiuit) Wul/irt" ?»' Dmid.qui fttil
lwvii,
Oiii /-uif , f"'' pcivenit, tonniimeraiiiiir, et fii nuinerus
numerus P.t.ein »c?.s esiscau.iur,
iette. Is!k<{uu.)iic
I
qiio siijnificaiur omnium prorsus reniissio cl abolilio
pccaiO:uiii,
cenissime prorsns al.olaioiiem iiidic.it ppfcaioniffl. Nam ei liujus numeri meniionem Do-
videbis. Ncc luircns, si Liic.is a
de qu.i Mio loct
uiiiius fecil, cum eum Pcirus de dimitiendis pecca-
ad Cliristum plurcs succesîones,
Mai-
DiKHJ us.|iie
lis frîris interrogassei. Ailei.im : iion to/nm s.'pii«,
paociores boc esl, isic nuadiaginta ires, ilie

lluus :
ied sepluayies ieplies esie dtmilteiidu:n(Mallh. xviii).
cum per alias personas g.nera-
vigiiiti ocio posuii, recic crcditiir co.iiuiemoralione huj.is num.ri
Unde
lionem fatearis csse decursam. !'oi.si cnim lieri iit
Nec temere D.uui-
omi.ia peccata jussisse dimitli.
altcnus »cro geue-
alii |,.ii!;:cv.imlraiisej;eri!ilvilain, iius ei fnisiia bepiuagi-sinia cl septima gcucratione
raii..nis viii immaiuia aiate decesserint, nini vidca- ^ quia in illo iiu-
veiiil abolilurtis oninia peccala, nisi
cum suis ncpotibus vivcre,
ii.us con.pliires seiics iiiero aiiqnid lalel, quod ad signiiicalioiiem
perlineal
veni viros slaiiin liliis obire susecplis.
uliiis oiiiniuiii peccatorum. Uoc auiem in uiideiiario nii-
(/ai fnH Selo, qui (uit
Caiiian , qui (uil Arpha.Tiil. mero ci scpienario cmsiderandum esl. Qui numeri
gen.ralio Cai.nn jnvta licbrai.am veri- pei se mi!lti|ilicati ad tantuiii pcrveniunt. Naiii
un-
Nompi. cl
Uiicm. neque iu Gciiesi. m'iiu.' in Yei bs Dierum iii-

Uecies te|iieiii, vel scpties uiideni, Lxxvti fiuiit. l)n-
vci.ii.ir; s.d ATi.b..val Scla. vd S.ile m.um, nullo

decim aiit. in transgressionem denarii significant.
Obiio e.n.iisse pcrb bclur ; sic cnim h.;bes :
perfcctio bealiludinis sigiiificatur,
iiit. r, Al si in ilciiario
aimoi, et geiiwt Sale omnes Cdndiicli ad Ti-
Porro Ari^liuxul ruit Irigiiita
uiide esl ctiam iHod, qiiod
l'aralipomciiiMi Ariihaiat o« deiiario remiincraiilur {HaUh. x\), qiiod lit
(tfii. XI). Iieniiioe el neain
;
Sala, qni el if.se genuil Ileber {1 1'arat. i).

creanira iriniliti Creatoris adjiiiigi-
i.m 9caiii( ciiin sciiicnaria
Scit.' cr)!o bcaimii Lucnm.lianc generalioiiem de Se- tiir, niaiiifestum csi quod iraiisgrcssio denarii pec-
pluagiiiia iiiicrpieiuin editione sumpsi^se. per supeibain plus aliquid habere

iibi scri-
c.->ium sij^nificai,
nuod Arpliaxat cciituiii triginla quim|iie inicgritateiii perfcclioiicmque .imit-
ptuiii csi, cui.ienlis , cl
auocriiiii geuucrit Ciii .n . et ipbC Ciinan .
cum Iloc auleiii septies prniiierea ducilur ut
_, teiilis.
.
ceiitum trigiiiU fueril aiinoruni, geiiucril S^la. Sed facla siginfireiiir illa iriiisgressio
moiu liominis
quid lionini sii vcriu<, aut si uirum.iue veruni csse T.rnaiio cnim nnniero inccrporea pars hominis si
possii.Dcus uoverii. Nos simi.liciier admoncmus gniiiciiur. Diidsest qno.lcx toi.icorde.es loia aiiima,
lectoieiii taiiiain iiiter uln.sque co.l.ccs in serie tein- exloiainentediligercjiibL-inurDeum(i/<()i-. xii). Qiia^
piirum esse discrepaiiliam, ut a diliivio usi|ue ad enim iiio.li? quadripartiia

leniario vero corpus ; iiiuiiis
naliviialem Abrah;B iii Ih^braicJ veriiate anni ccxcil n;il!ira corporis. Ex iiis erô conjuncti»
iiivenitur
(U septur.ginta liiterpieluni Iransialioiic M sepliia-
boino coiistaiis, non sbsurde se|iteiiar>o numero si
piiita sciiJem repcri:iniiir esse conipr.;hensi. Kt (|iiod giiilic;iliir. Moliis auiem iii numeris nou expriiiiitur,
iiuidain chroniigraiiiii me.lii lioiiim iiicc.lciiles.ablala cum dicimus uniim, .Um, tria, qu.ituor, cie. .
sed
Caiiiaii g.»iicrationc, nec caîcri-; ai.iiis ai ler, qiiater. Qiiapropter

l.iiilum cum dicimus, seinel, bis,
Ikbrxuin cvcinplar cmendatis, nongsnliis ijnadi.i-
(ui dixi) non septein et undeciin, scd septies unde
cjusdom describant ;rialis.
gini:i diios aiinos cim .sijinificalur Iransgressio. qux mi.lu lacla esl
Csi perleciionis siia; stabiii

Qui fuit Miitliutalir, qui fuit f.iwih. Pulclirc ;;;;- liominis peccaiilis, ii.ic
a baptizato Dci ad latem traiisgrcdieiitis cupidilatc ampliui aliqui

ncr..lioiiiiin ordo Fili.i iisq.ie
o65 IN LllCi*: tVANGFXllIM KXPOSITIO. — !,in. t. 36S
habciidi. Cnnvciiienlcr igiliir undenario s<-piies niiil' \ quudraginta. Il*c liapiizalo S>iimino coiireslim (acta
tiplicato, ad iiiimcriim scplttapcsimiim cl scptiniiim Mallh.x-us Marcusque desigiiaiil. Qiiuruin unus, de-
ciincia peccaia perveniunt. In quo niimero eiiani fit grripio cjus liaptismale, mox ita Mibjuniit : Tiine
plena remissiii peccatoriini, expianie ros carne sa- Jeiusductut est in deiertum a Spnilu ut lentarelur a
G«rilati8 nosiri, a qnu ntinc hle nunicrus incipit, et diabolo {Maltli. iv). Al er ita ; Et statim Spiriius ei-
recoiiciliaiile iiog Deo, uJ quem niinc isle nuineri!;- pulit eum in desertum, it tral ibi qustdiuginta diebui
pervenit, per Spirituin saiirtuin (pii ciiluiiib% specie elquadraginiaiiociibtti.et tentabalur a SaianaiMare. i).
iii boc bapiismn, ubi niimeriis isle cuinmcmoratur, Verum ne cui veniret in dubiuii! a qiio eucn spiritii
apparuit. Verum prainiissx superitis ciipnsitioiii, si diiilnm, sive cxpulsum dicercnt in •iese.-lum, coii-
quis resultare volucril, tiiccndo Mattliaiuin nonqiia- sullc Liicas priniu posiiil, quii Jesus plenus Spiritu
«iraginta uiiain, sed qnadragiiita du:is gcneratiniies sar.cio regrestut esl a Jurdaue, ac deindc iiiluiit , et
posuisse , q'.iia, juxta lidein Paralipoineiion, Jeciio- agcbaiur iu Sjiiritu in deserlum, ne quid coiilra euiii
oias prn duabiis personis, paire sciliccl el filio, dc- vaUiisse iipiritus piilarelur iniinumlus, qui plentis
beal cunipulari, iutelligat euindein niliiloininus nu- Spiritu saiicto, (pio vnb^bat giadiendo, quxqtie vo-
iiierum pra;scns Ecclesiaetenipus quoDoiiiino coopc- lebat agcbat. .N.iin cl infia tibi iiiaiiifesle a diabolo
rante iii bpciu fuiuri Sabbaii laburat, iniimare. Se- B assuiiiptiis ^lvK slaliilus a> crilur, iiuii ejus inibecil-
ptics eiiini seni qundragintu duoraciuiit. El sex qui- litas, sed ininiici siipcrbia qui voluiilatcin Saivaloris
dcm ad opera, sepiein veru ad requiein sigiiin- neccssiiateni piiiai, arguiiiir. Noii crgo virtute spi-
candam peninere, rarus cst qiii duliitet. Unde beiie rilus inuli Jesiis agitiir in deseriuin , sed voluniato
pupulusde lerra yE^ypti eulvatus quadragintaquideni sui spiriiiis boni locuin ccnaiiiinij quo adversarium
annos moraliir in descrto, sed qul» sub spe inirandi sternai, de victoria ccrtus ingreiiitur. Ubi nobis pa-
in requiem sedulus exerceiur, septies sena, id est riler ordiiieni recie conveisaiidi prxmonstrat, ut
quadraginta duo viae arctissimx castrametatiir. post acceplaiii videlicct iii bapiismn remissionem
Quorum uliiiiio dum Jofium ducem suscipil, niox peccaiuruiii , Spiriiusque snncii graiiani , arctius
apertc Jordauc promissas oiiiii scdes, devictis bosti- conira noâs anii-jui hosti.s insiilias accingi, menig
Dominus Jesu^, quadiagesima sc-
bus, adii. Sicui ct taei ulnin descre, ei quasi nianiia descrii, sola leler-
cunda gencratiduc, ex quo inuiiUus cxcii.Mis priscx nx vitx gaudia discamux esurire.
tenebras Abraliani credenie dist iissit, adveniens in El nihil inanditcavit vi itiis diebus, el consummalii
carne baptisuii nobis lavacro <'a:ii j.iniias paiidit. Et illii, esuiiii. Qiiadragcsima jcjuitioruin liabet auclo-
ipsi perfecio virtuiiim ciiritu, in quo quod iioii vi- riiateui, ei iu veteribus libris ex jcjuiiio Moysi
deiniis sporaiitcs , per paiieiiiiain cxspectamus ^ et Llix, ci ex Rvaugelio, quia tiitideii! diebus Domi-
{[toiu. viii) jub ijusilem (uidiciuii) esi) nuinen sanus jejiinavii, dcinoiistraiis Evaiigelium non disseii-
craincnio, post siccutiiin Clirisio dnce ia':t fiuvioio tire a lege et prophetis. In pcrsoiia qiiippe Moysi
pruiiiissa pairi;!; cijeltslis pcrvcnicniU!> nd rcgna. ^Mii len ; iii persona Elix, prophetx acclpiuutur. Inter
qiioiiiain ipso quod iriceiiarins inciio.ivit baplisnio, quo:i in iiiuiitc gluriosus apiiaruit, ut cvideiitius
tutius sit Eccltsix sordes expiaturus, eoruiiidciii ciiiiiicret qiiod de illo dicit Apu>lolus : Teitiinonium
quoqiie numtirurum mysiica co;^-iiaiiu dcclaral. Quia habeni a lege et propkeiii {Kcm. iii), In qua auteai
vidciicct triginia xijualibus suis pariibus coniputata parie anni coiigrucnlius observaiio quadragesiiuae
pariuiit aiiiplius duodcciiii, qui est iintriarcliaruni ct cuiihiiiueretur, nisi coiiiiiiis aique contigua domini-
apostoloruni numcrus, et (iunt quadraginta duu. cjt passitiiiis, quia iii ca signiiicalur lixc viia labu-
Ilabeiit eiiiin purtes, tricesiiiiam, uiiuni; quiiilani riosa, cui opiis est coiiiinentia, ut ab ipsius maudi
deciiiiain, duo; deciinam, tria; scxlani, quiiiquc ; aniicilia jcjiiiicliir. Aliler : Jcjiiiiavil Doininus, cuiu
quiiitam, sei ; lcrliain, dccem ; ditiiidiain, quiiidu- leniarctur aiite niortem, cibo adiiuc indigciis. Man-
cini. Qiix siiniil juncla, qiiadraginta diio cuiisuiii- diicavit auieii: el bibil, cum glorilicarclur posi re-
iiiant. Ubi mysiice (iil diximus) iniiuiiur loraui i',!- j.

siirrcclioneui, jani cibo iioii indigiîis. ilic enilQ
clesiue pcrfcciioncin iii Chrisii lide et gratia consi- Usteiidcbat in se iiostruiii taborem, iilic aulem in
stere, quae a patriarcliis prinio aguita, apostoluruin nobis suam consoialionem , quadragenis diebus
esl I.itii!S voce diUaiiiuta. Nec esse nomen alml suk utrumque definiens. Q'Jo numero quadragesimsi bu-
coelo in quo oporleui itos lulvos licri {Acl. iv), quo- jus s^culi sigiiificare videlur excursus, iii his qui
modo in quadragiiita duobus nulla esi panicuta qua; vocaniur per gratiam, ad euin qui nor: venit lege^n
iion xqualibiis tricenarii numcri coiilincalur in par- soliierc, sed adimpUre (Matth. v). Dcceni itainque
libus. Triceuariiis eigo nunierus suis parlibus qua- prseccpta suiii legis, jain gntiu Cliristi ddVusa per inun-
dragesiiuuni coioplel el sctuuduin, quia Doiiiiims duiii, et (jiKidiipnriiius est niunduS; el decein qua-
tcclesiam sui bapiisiuaiis sacianieniis, et nuiic la- druplicala quudraginta raciuni. Quoniam qui reJsinpii
bdranleiii teiiiporaliter niimit, ci finitis laboribusad suni a Dooiico, de regioiiibus coogrcgavit eot. Ab
lequicin xieriiaiiier perducit. Orieiite, et Uccidenio, el Aquilone, e( mari. Jeju-
nans itaquc quadrugiiiia diebus ante mortem carnis

CAIUT IV.
JtiUi aiilem plenits Spirilu saiictj^ reoressus ett a veiut clamabat : Abitinele vo( a deiideriii Imjus iircuU
Jvrdane, el ngebalur in Spiiitu in deiertum diebus (! Petr. ii). Maiidutaus aulem et bibcns xl diebus
."67 «EDyC VF.NKIV\BI!.1S OPP. r-\RS II Sr.CT. 1 — KXE(iKTI(:A CKNUINA, r.G8
)iOst reSUiTecUonem Carnis volul il;iin;iW:il l-lt\e \ nns po>ilos, qiiaiiio m;)yis silii rebeUjre ronspicil,
tyo lobiscttin sam, usf/Mc iitl coiisuinmalioiiein iceiuli l;inio aiiipliiis expiigii;ire conleiidil. Kos ciiiLii |uj|-
{ilaili. xwiii). Jejiiiiiuin qiiippc est lii iriliiil.iriiiMe sare negligit, quos quielo jiiie possidere se seiiii!.
(eriaiiiinis, quoniani itui in agoiie c^t, »li iiiiinibiis (.'oiitia iios vern co vdininciniiis inciiatur, qmi ex
absliiieiis esl. Cibus aulein iii spe pacis, qii;i! pcr- corde nnstro qiiasi ex jnre propri;o liabKalionis c»-
feiia hOM eril, nibi ciini corpiis nosiriim, tiijiis c\- pellitiir. Iloc eniin lii seipsn D iiiiiniis suii qiiad.nii
S|>ect»nius redcinptionoin, iniJiierit iininorlalil;ilein, di^pensaiione liguravit, qiii diaboluiii non nisi posi
i|iiu(J iiuiidun) ailipiscciido glori;iinur, sed sper:iiido b:>ptisiiia se leniarc periiiisii, ut sl);iiiini iinbis quiid-
j;ini pasciiiiur. Uiiiiniqne Apostolus siinul nos agcre dani luliir;e coiiversalinuis iniiueret, qiinil incinbra
u^teiidii, dicens : Sfie ^nudenles, in lnbulal:one jia- ejus poslguain ad Deuin prolicercni, luiic acriores
lieviet {liam. iii). ljni|u:im illud esscl iii cibo, linc tenlaiiomim liisidias tolerarent.
iii jejnnio. Siiiiul enim cuiii viam Uouiini carpiiuus, Et duxit illum diabolut, el ostendii illi ownia regna
et a vanitate pncseiiiis sacculi jejunamus, ei fuiuii orbis lernv m niotnenlo temporis. Cuin iluctiisa dla-
|ironiissioiie reliciniur, liic non apponeiiies cor, illic bolo Deus bumo narralur, mens reliigu, lium.nix
piiscenies sursum cor. Uuod aulem Dominus con- hoc aiidire aurcs expavescunt. Ciii taineii nnn sssu
suinmaiis jejunii diebus, esiiriil, cuiii de Moyse, vcl B iiicredibilia ista cognosrimus, si in illo ci alia lacla
tlia jejunantibus iiiiiil lale sit scripiuin, ideo fa- pensaiiius. Certe iiiiquonini omnium diaboliis capiii
cluiii e^l, ne ab ec icnimido puvens irisiis aufuge- esi, cl biijus capilis niembra snnt onines iinqiii.
lei, qucm cura loi s gn.s coblesiibus pra.coii;iiiiin, Quid ergo inirum si se peimisit ab lllo in nionieiii
Intu eiiain viris e.\celleiilissiiiiis in abslinendo vide- ducl qul su peilulit eliam a ineintiris itiius cruciligl?
rei xquaium. Esuriil enini liurailis Ueus liuiiiu, iie ôii esl ergo iiidigiium tledenipturi nustro, quoj
iniiiiico innutescai subliiiiis boino Deus. teniari voluii, qni venerat occidi. Justiim qinppo
Uixit autem iili diabolus : Si Filius Dei es, ilic la- er.it ul slc tent.itioiies iiostras suis tentationibus
piili littic ui punit liat. Aiitiquus liostis redeiii|iliirein vinceret, sicut mortem iiostram venerat sua inorte
hunKiiii generis debellaioretn suum iii niuiiduin ve- superare. Uene aulem in niomento teniporls sxcu-
lii>se cogiiOiil, uiule et per obsissum bomineiti larla c! teniporalia monslraniur. rSun ciilin lam con-
dixil ; Utiid nubis et tibi, Fiti Dei, venisti liuc iinte spectus celeritas indicaiiir quam caduca: fiagii.tas
,
icinpii lorijucre nos {Maiili. viii|? Oui laineii prius poiesiaiis expriniiiur. tn momento enim ciincta ii|a
cuni liuiic passibilein terncret, cuin posê moilalia praetereuiit, cl sxpe honor $n:culi abiii anieqiiara
pcrpeti liniiianiiaiis viderei, oiiinc quod de ejus di- veiierit. Quid eoim sasculi polest esse diuiurnum,
viiiitaie siispicaius est, ci lastu su;e superbix in du- cufli Ipsa diiiiurna non sintsaFcula?
Imuiu vcnil. Mibil quipi e, ni:>i siipeibiim sapiens, El ait : Tibi dabo potestaiein liane uninersam , el
duiii esse huiic liuiiiilein cunsplcii, Deuin esse dubi- giutiam iUnrnm, quia milii Irudila sunt, el cui vulo, do
i;ivii. Uiide ad iciiiationuiii se aigiiincnia convertit. illa. 7 u irgo procitlens si iidoraveiis roram me, eruiil
>ed iiun sicui nosqui puri liomincs iiiimus, irrueiite iua omnia. Arrogaiis el snperbus etiam boc de ja-
sa'pe leiilaiioiie cuiicutimur, iia Uedemptuns iiosiri clanlia lnqiiitur, non quod iii lolo miindu liabeal po-
;>iiima leutailuiiis cst necessiiate lurbata. llostis testatem, ii( possil <)ii>ii;a legna dare dialiolus, cimi
iiamque iioster, el sl iii cxcelsum inontem eun per- sciamiis plerosqiie sancios viros a Doo reges fa-
iiiissus as&uuipsit, si dalurum se regna mundi per- CIOR. Si, iiiquit, procidens ndoraveris coram me. ErgO
biiiuii, si qua»l iii paiiem vcrtendos iapides osieii- qui adoraturus est diabuiiim, anle corruit.
dit, iiieniein lamen Mediuiuris Dei ct huminiini len- El ri^spnndeiis Jesus ditit ilii : Scriplum est, Do-
latioiie qua^sare iioii valuil. Sic eniiii dignaius est minuin Dcuin liiuin adoiabii, et ilii soli servies. Di-
li;ec exlerius cuncta suscipeie, ui tameii eju^ mens ceiis iliabolus Salvalori : Si pio id,ns adoraveris me,
iiiierlus divinitati sux inliajrens uicuncussa peiina- e coiiirariu audil quod ipse magls adorare eum de-
iieiet. {iui ct si quaiido lurbutus spintii iulreinuisse t\ beai, Dominum et Deum suum. Quxrit furie aliqiiis
dlcltui , ipse divinitus disponebal, quaiituin ipse qiio modo conveiiiai, qiind hic prsecipiiur, Dnniino
biiiiuiiiitus iiirbaretur. sob servieiidura, Apostoli verbo qui dicit : Sid per
Ll retpoitdil ad iliuin Jents : Scriptum est qiiia non cliarilalcm servite invicem {Gahit. v). Sed liiiic fa>i!e
tn puiic suio viml liumo, seii m oiiim veibo Uei. tdeo Gra-c.-e lingiiae ex qua Scriplura translata esl, origo
sic respuudil Dumiims, quia pruposiium ei crat bu- saiisfacii, iii qiia serviiiis dunbus modis ac diversa
niil.tale diabolum viuccre, non potenlia. Simuique sigiiiricaiioiie solet appeilari. Dicllur eiiim, XxTacto,
aiiiuiadveneiidum quud iiisi jejuiiaie cuepissei Do- diciiur et Sou).ci«. Sed dulla inieliigliur servitus com-
luiiius, teiilaudi occasio non luisset diab ito. Secuii- inuiiis, lioc est sive Deo, sive cuilibet in rerum na-
Uuiii lllud : tili, accedetis iid servituleni Uci, pnvpara tiira exlilbita. A qua etiam serviis, id est, SoOlor,
unmain tuam nd tcnlatioiiem {Hccli. ii). Scd et ipsa Gi3ece noiiien acripil. Lalrla aulem vocaiur servi-
re^ponsio Sulvaioris bomiiiem fuisse iiidicat qiil liis illa qi::e soli Hivinllalls cullui dcbila, neque uili
lciit.iliis esl ; iVoJi iii panc sola vivil homo, seJ in oinni esi partliipaiida creaiurx'. Unde et idololatra nun-
verbo Uei. Si quis ergo iion vescilur verbo Dcl, ille cupantur lii, qui vota, preces el sacriricla, quae uni
iioD vivii. .\llicr : Hustis noslcr adliuc iii liac vila Deo debueram, idolis ini|>e!iduiil. Jubcmur crgo per
7i(i'j I.N LUC.E KV.^NCKUUM EXrOSITIO. - Llli. I. 570
rliarliiiein scrvire iiiviceiii, quoj cst Graice ooj- A inii. Ut si iiividere noii desiiial , lanien iiislarc for-
'/iCii-j. Juhcmiir uiii Deo servire, qtind est Grscc midat, quia frequenlius refiigii lriumpli:irl. Aiidito
IxzpiJHj. Unde (litilur : El illi soti seri:iei, qiKid est ilaqiie Dei nomine, recessit (inquil) usque ad tempus.
gr^pcc WsEuiTc/,-. V.I iteruni : .Von eniin suniiis fir- Pi'Stea eniffl non tentaturuj, sed aperte pugnaiurus
eiimcisio, Spiritui Dei servienlet {Plulipp. iii) ,
quoj adveni!, Quamvis saepe aniiquus hosiis postqiiam
est in Grx"CO y.xzpilovTis. nienti noslrx lenlaiionum cerlamen inflixerit, ab
El durii illum in Jerusalem, ct slatuit eum super ipso suo cerlamine ad teinpus recedii, non ut illaue
pinnam templi. Ul queni gula vd avaritia supernre maliiiae iinem pra;beai, sed ut cnrda quae pcr quie-
non poicr.li, tentct et vana gloria, si lorle illuni, tem sccura redd;derii, repenie rediens, facilius in-
vel ipsa virloriiH su.ie jactaniia dejicere que.1l. opinatus irrumpai Noiandum autem qiiod tribus so-
£( dixit illi : Si Filiun Dei es, mitle ic iiinc deorsum. lum tent.itoris fraudibus expositis, omnein iciiiaiio-
Iii omnibiis tenlatinnibiis lioc agit dinbolus, ut inlel- nem dici'. esse consummatam. Quia videlicil his
ligai si Filius Dei sil, »ed Dominus sic responsionem omiiiiim vitiorum origines ampleciuiitur ei fontes.
teinppral , ul eum relinqnat ambigiuim. Mitie te Jiianne allestanic qui ait : Qiiia umne quod iii niutidi»
deonum. Vox diaboli, qua scmper omnes deorsum etl, concupiscenlia carnis esl, et concupiscentia oculo"
caderc desiderat. Miite le, inquit : persuaderc polest, 8 rum, et sujierbia lilce II Joan. ii). Et in cvangelica
pr:rripil.irc noii polest. parabftla tribus soluiu reprobi negotiis,al) ailcrnae
Scripliim est enim qtiod angelis snit mandavit de le,
v tae dapibus extluduntur. Priinus (inqiiit) dixit
vt corscrvent te, et quia tn rnanibus tollent te, ne forle Villam cmi , cl necesse habeo exire, et videre illam.
o/fendas ad lapidem pedem luum. Hoc in nnnagesimo Et alter dixii : iuga beum emi quinque , el eo probare
psalmo Icgimiis. Verum ibi nnn de Chiistn, scd viro illa. El alius dixit : Uxorem duxi , ideo non possum
sancto propheiia esl.M.ile ergo interpretatiirScriplu- veniie. Ui:uris qiiippe appelilus, sicut el giila, ad
nsdisbolus. Certc si veredeS.iIvaiorescriptum nove- concupisceiiliim carnis pertinet. Vill;e emptid ,
qu:i;
rai, deb11er.1l ei illnd dicere, quod in eiidem psalmo avarilla iion ctiel, ad superbiam viiae respicil. l'ro-
cnnlra se sequitur : Super aspidem et bnsiliscum am- batio quinque jugoriim, id est, corporalium rerum
butabis. et conculeabis leonem el
draconcm {Psal.\r.), curiositas, quae est vana gloria, ad concupisceniiam
De angelorum auxilio qnasi ad infirmum lnquilur, dc refertur oculorum. Nam per oculos inaxime curiosi-
siii conculcaiione quasi tcrniversaior lacei. tas prKvalet, et bis qiiidein Dominus qiiasi fortior
Et retpondens Jesuf, ail Uli : Diclum est : fion len- facie ad faciem leuiatur. Nos vero cuiii ipsi, perce-
tnbis Dominum Deum tuum. Falsas de Scripluris /-,
pto baptismate gratia spiriius, erciiium virtutnni
ili:il)oli sngitias, vcris Scripiuranim frangit clypeis. :idimus, cum jejuiiium qwadragesimale suscipimus,
V.l notamlnm quo<l necessaria tesiimonia do Deuie- id est, ab illecebris sxcuiaribus toto viia) nostroj-
roiiomio tantnm proiulerit, nt sccundse legis sacr.i- tempore coniinere disponimus, vel lacitis appeiimur
inenia moiislrarel. Non <£n{aft/i, inquil, Uominum insidiis, vel aliquando eiiam proxiroiore pulsamur.
Deum luum. Suggerebalur eniin lanquam homiiil, ut Qui cum blandieiis dicit : Honio foriis es, manduca
signo aliquo exploraret ipse qiianlus essct, id est, ci bibe, ei similis inane , \ideiidum ost, ne nobis
qiiam miilluin apiid Deum posset. Qund viiiose fit,
sprpeiiiis antiqui nescius veiiena propipet. Dicen-
ciiiii fil. Perllnet namque ad sanam doctrinain, dumque ; A'0/1 in solo pane vivii homo, S(d in omni
qiianilo habet quod faciat homo, iion lenlare Doini- verbo Dei. Verum multi , conciipiscentia carnis de-
iiiiin Douin simm. Neque eniin et ipse Salvator iion vicia, II ox avariiia pulsaniur, et aliquoiies eilam
poicr.it tiicri discipulos suos, quiinis tamon ait : Si supcraiiiur, adeo ut pio oblaiis niuncribiis diabolum
Viis perseculi fuerinl in una ciiilale, (ugite in aliam adorare non nietuant. Quorum ubi plurimi coniinen-
(.Wo(/A. x). Cujiis rei prior e.\em|>Iniii praelmil. Nam tiani laudaiit , inajores etiani personje liouorant
c;im polestalem habeici poopiidi .iniinim suain, nec dona tribuunt, fit ut voluptatum victores pliilurgyrla
e:tni poiieret ni.î cum vellet, in Aljiyplun) lamen n vincantur, et cresccnte per tempus insania, diviies
liilaiis poiiaiiiibus p:iremibus fugit. Ei ad dicm fc- quosque quoB per apcria faciiiora dxmoiic plenos
sluiii noii evidenter, scd lalenlir ascendit, ciiii) alias agnoscunt, non modo exsecreniur el arguani, seJ
palam loqueretur Judvis irasceniibiis, ei de inimi- ct llexa cervice adorent ct suscipiant. Unde diciL
cissiiiin aninio audien'ibii'; , nec lanien valeniilms Apostolus avaritiam, simulacrurum esse serviluiem.
in 1'iiin iiiittere inaniis, (!:ua r.oiidum veiierii hora Qui si et hanc Salvatoris esemplfi triumpliarini,
ejiis. Qiii ergo palam docendo el argnendo, el iamcii Domiimm, videlicet, Deum siiuni adoraiido, el pro
iniwicuiuin rab.cm valere in bC alinuid nijii siiiendn, xiernis gaudiis illi soli scrvicndo, adcril et terti.i
Dci deiiioiistrabat poiestatem, ideiii tamcii fugien^lo van.e glori.c pesiis, qua; viiioiiim prxcedeniium vi-
et laieiidohumiiNS inslruehat iiifirmilatem, ne Deum clores de suis viribus extollai, ut qu:isi iii virtutuni
tcni.ire audeai, quando liabet qiiod factai, ut qiiod culiiiiiie po>itos ulterius se jaiii cadere iinn possc
cavere oporiet evadat. prx-suiusnt. Et iioc plane curiosis oculis Deuiii teii-
El cumummala omni lenlatione , diubulus reccssit tare fsl, de suis quempiani ineritis gloriari. Contra
ab illo uique ad tempus. Vides ip>um diabolum iion boc qiiod ipse fidem discipiilis augens ait . Cum per-
e>se in siiidio periinTcin, cedcre vero soiere vir- feceritis emnia fjucc prcecepia sunt vobis, dicite : Servi:.
871 iiEOJE VENERABILIS OPP. PARS II. SECT. I. — EXLCETICA GKNUINA. 372
inulUet sumut, qu«e tletuimus (acere fccimus {Luc, \ liir meritonim. Ilaec de principiis evangelica dispen-
BVii). Qui (.'tim alibi pr,iKcii>uie( ne jiisiitiani nosiram saiionis uno libelio dixis.se sufliciat, veriim quae se-
coram lioininibus faciamiis, in ejustlem definitiniie qiiuniur gesta vel tiicta Salvatoris, noii solum noslra
ji-jiiBinm lantiim , cleemosynain ntque or.ttioiieni quieti , sed el legcniium commndo consulcnles, ab
subjuniis, triplici, srilicel, liostis tclo ioiidem arma aliu magis iutiicainur cxordio. Nescio quoeniai mndo,
defensionir oppooensi, iit JKJiiiiio concupisccntia c»r- ut Augiistiiius alt, )(a libri turmino relicitur lectoris
r.is, eleeinosynis avarilia, precibiis jutlantia pella- iiitentio, sicut iabor vistoris hospitio.
LIBER SECUNDUS.
Ecc!esia?tica narral liisioria , be.tii.îsimum Jnan- ntique nisi prseseiitibiis factorum diclormnve (ieri
nem aposiolum, tisque ad ultlinum pftnc tIkb mx posset indiciis. Sed borum tempug et ordinein in
tcfnptis, absqtie uilius Sciipturx indiciis Evangcliuin Joannis (ut <lictiiin esl} Evangelio, quisqiiis quxsie-
prasdicasse. Sed cum Iriuni , iiiquit , Ev.ingeliorum, B '' inveiiiei. Cujus ut c^lera prjiiei-mitteus , uiium
eUam ad ipsum notifia fiervenisset, probasse qiiidem solumiuodo tesiimonium poiiam. Cuni veniiset, in-
dicitur lidem et veriiatem dictorum, deesse tunen quit, III GaliUeam, excepi/runl eum Galiltei, cum t>i-
vidit aliqua, ei ea mailme qii^, printo priedicationis dineiU umuia quce fecit in Jeroiolymt in die feito
sus lempore, Doniiniis ges^crat. Cerium est enlm (Joan. iv). Notanduin sane, quod primo Jesum vir-
qnod in superioriNu^; iiiijus Ev:ingelisiis bxc vidcn- tutem splritus deinonstrasse, et post doctrina: gra-
tur sola roniinerl, qux in eo gesia sunt annn qiin tiain iiiliil&irasse, primo de virtutibiis famam cgies-
Joanneg liaptisia vel inclusiis est in carcerem, vel F.:im, et sic dnclriuans magnilicaiaiii esse cummenio-
punitus. Deniqiicsi observes, siatitn In inltlis narra- rat. Juxi.i ordiiiem, videlicei, qin-m et in Actibiis
llonum, posieaqiiam rclert Mattbieus de qu.iilraginia apostotorum breviter comnieiidare curavil : Qae
«Jierumjejiinin, eideie.'ii.'itionei'jiis,contiiiuosulijecii, ccepiiJcsut facere el docere (Acl. i). Prius enini (acere,
«iiceiis : Audient auiem qnvi Joamies Hapiisla Iradiliti ct postea posuit ttocerc, ne quis docinr auditoribiis
eil, fecettil a Jwiaa, el vcnil in Gcililitiim {Mal h. siiis qii.ê noiiduiu factis ipse patravit, iinperare pra:-
U\). Sed el Marcus &iinillicr : Vosleaqaam (inqnii) sumat.

Iradilut eil Joannes,venit Jesu.i in GaUlivam (Marc. i).
Et venil Kazarelh ubi eral nulritus , et inlravil se-
Lucas veroeiiam prinsqiMm incipi.il aliijuidde actl- C cuudum consuetudinem suamdie sabbali in Synagocjam.
bus referte Je.su , dicit qiila adjicit ilcrodes mpir Syiiagoga Crsce, Latine dicliur congregalio, qun no-
omnia mnla qua; gftsernl, ct inclusil Joatinem <n car- iiiiiiu non solum amueiitium lurbariim ronventiiin, sed
trrem {Luc. 1 1). Quia, inqiinn), ab liis ba>c vidfîian- ei dnmnm, qua ad audlenilum dicenduinve f)el verbum
tur omlssa, rog:iius dicliur Joaiincs apostiilns tit ca conveRiebat:t Jiidxi, appellare solebaiii. Uiide Di>mi-
qtiae praptcricrant prinres ,nnie Iradiiionrm J,i3nnis nus ad Annant pontll^cem : Ego semper, inquit, docui
Satvatoris gesia ilpsonberet. Et iden dicil in Ev.inin tynagoga, et in lemplo, quo omnes iudxi coiive-
gelio : llcec fecil iiiilio signorum Jesiis (Joan. ii). I' t ninut. Sicut ct nos EixleKias lideliutn, et loca et
iteriim in alio inco itidirat dicens : Nondum enim choros vocltaiiius, Venim dllTert iiiter Synagngam
Joannes rnitiut fiicrnl in carceiem {Jnnn. iu). Ex qiii- qiix congregalio, el Ecclesiam qux convocalio inter-
bus cimstat quud ea qiix anteqiiam Jnaiines iradert.-- pretatur , quod veieris Testsmenli pntiulus utroijue
tur a Jesu fuiTani gesi:i desoriblt. llls mcmorr>l« vocabiiid, Novi autein laiitum Ecclesia iiutirupatur.
blstoria; dictis iniiiuin hiijusce, lioc est secundi no- Qiiia viilelicet et pecora, et inanimae qu.iique res
blr.i in Lucam lilielll, prafniunire ciir.ivimus, ne i(uis ciin^reg:iri iii iinum pnssuiil , convocarl aulem unn
legeniium pulaiel ea qii;i' per ordinem siint expo- nisi ratione nlentia pnssnnt. Ideoque nov:e gratlae
nenda pnsl dieriim J! jeiiiiiiuin roiirestim l;i(;t:i, scd ^ pdpiiliitn qitasl majnri dignilale prsdilum, rectius
pn>l aliqunt a Doiniiio iiiir.icula, vel in Judxa, vel coiivo('.iiiiiii In iiiiit:item fidel ,
quam congregatum
in Galilxa piiraia poiius animaiiverlerel esse secula. dicere, Id esl, Eccleslam, quain Synago;;ain itomi-
fU iiigrestus es: Jesus in tirtule spirilut in Gali- ii;ire , aposlolicls scrlptoribus et docloribus visiim
la'am, el fama esiil per uniiei tam TCgionem de illo ;
csl. Confluelianl autem die Sabbati iii synagogis, ul,
et ipte decebat in tijnaijogis eoritnt, el magtiifirabatur jinta quoil Dominiis praio.eptl : Vacaii' el videle,
ab omnibut. Virtnli."»! spiriliis, signa mi<-arulorum qnoTiiam ejosum Deus (P.^.al. XLv), ferlalis mundi
tlicit. Sicutetalibl juil.-ciadnilraiii.cs. (7nrf(?(inquliiiit) negotils, ad mcditanda legis monita qitieto corde
liuic tapi>'ntia lurc cl v-rliis (ilatlk. xiii)? Sapieiiiiani, residerenl. Ciijus eo die devotionis agendit hactenus
videlicei, ad dneirii':iiii, viitiileiii \cro ad opcra rcin Ecclesia perdiirji indicliim, qu.e ad nieniorlam
ferentes. Qui; ulra.îi'? p;iiilet el iii linc loco juogun- prisrai religioiilscaniicuin Deitterononiii, iii qim uiii-
lur, duni Jesus et iii vittiiie spiriliis iiigressus esse, versus veteris populi siaius, qiild videlicet olTenso,
et iii syn:!gogls eniiim docuisse pcrbibeliir. (Jinlc quid propiiio Dco incruorit, continclur, tioiinullis in
iiieriio ei iiiasiiifioatus a pra;sciitlbus. ci ner absen- locis Sjibbaio dicrre consuevit. Aliuquiii es^ct proi-
Us quijsque raiii:i \ulg.ilu:s aebcveraiur. Quod non posicruDi ui pricnbus sepliuianx dicbus prvplieta*
m iN l.UC/E EVANGKLlll M EXPOSiriO. — Llli. II, 374
riiin (!ictis carniiiiibiis, Mny-i iiliiiniim diccrctiir. A cium, iiiquit, Dco, spiritiis coniribulalus^, cor eofilritum
Iiitravit ergo Ji;siis die Sabiiili iii synagog:ira , \i\. el liumilialum Deus iwn speniil {Psal. t). Atqiie Ideo
ntiHu legis Miisuicx cuniulo graiix ccelcstis adiin- missunr sive uncium sc uicit, ad mcdeinluin courra-
plerel. ciis, sive conirilis corde; juxia qiiod et PsalinisU d«
E( surrexit legerc, et tradilut ett iUi liber prophela; illo : Qui sunat, inqiilt, conUitos corde, etattiâl
Is.iiw. Indiruini i|iiidcin huiiiilljiiix disppi)s:itionis conlrilioiies eorum {Ptal. cxlvi). Vcl cerle dimitlere
esl, qiia btMi iiiter lii>iiiiiie> minisirare, noii iniiii- coiifracios in reinissioiieiii eos qui logis poiiJerc
iirari ve.iierai, quml eiiain lecioris suscipcre iioii de- giavi atque impoitabili Inerant depressi relcvare,
tligiiaiur ofjicium. Sed alîurc provideniia Liicas » Jlqiii! in reniiisioiiem veiiil gralia; spirilalis admil-
loclioiie et explanatioiie proptiei.'» gesta Dniiiini lere. Ei boc ipsuiii est pr.i-dicare aiinuiii i)oraini ac-
iicriplurus iiielioavii, quia scilicci omnis proplii-iuc ccptiiiii. Tuiic enim veriisJuliila-i, id est,libertatis art-
Scriptura ad ipiiuin tsqiie perlini;iii3, per ipsum iiiisaderalte.iipus, «idelicet, Ecclesi*, quoiii corpore
niibis apericnda, et in ipso consiiterii adiniplend::. versata peregrinatiir a Domino. De qiio Psalmista
Undeeiuiriimque liocin Cvaugeliisiii rinemanifcjtius canit : Benedices coronam anni henignilalit liue {Psal.
explicat, Ciira posilo prius dicto Salvaloris : Qao- Lilv). Neque ciiim illc, qiio riomiuus pra-dicabat,
uiam nte.etse ctl iiupleii cninia qua: scripla surU i.i
Hc„
soius fuit acceplabilis, sed eiiain isle quo pruidical
teye Moiiî, ct proplielis, et piatinis di me {l.uc. \\li); Aposiobis dioen- : Ecee nunc tempus ucceplabite, ecce
mox el ipSK siibjiiiixit : Tunc apevuit tlli^ nensiim, ut miic dies salutis (l/ Cor. vi). Post anniini saiic Doiiiiiii
iiiicllifjeieiit Sciirluras {Ibid.). Snrrciit igiliir legere accepiabilem , ciiaui diem retribuiioiiis exireme
jitiis, ut qucs iiova sigiiorum operatioiie non con- prxdicai, diceiis : Filiut cnim hominit venlurus cst
vcrterJt, vel pruplieiicae lcciionis adestatione cprri- in gluria sua cuin r.ugelis suis, el lunc reudtl unicui'
geiel. que secundum opus ejus {Hlalili. xvi). Ad cuncla igi-
Ki ut revvlvit libruin, inienii locum ubi scriplum tiir b3RC evaiigelii iiiila idco sc dicit missiiin, qiiia
erat. Puli lne librmn prupiiet.-n cUusiim accipil, sed spiriiiis Uoiniiii est siiper euui.
revuliitiiin legit, quia iuysterium Incarnuiiimis suae El cum pHcitisset librum, reddidii minislro, et seilit.
pioplieiariim voce prscsrriptiim, et prius .suscepit Librum lioiiiinus omiiibus qui adcrant audieniibus
cxbiLciiduin, el pcsi intelligendum murtalibus apc- loiîi, lectum vero inlnistro reddidil. Quia sictii ips»
luit. alibi icsiaiur, tiiin es et in luuudo, palaiii locuius csl
Spirilvs Doniiin super mc ,
prople.r cpiod unxil miindu, seinper doceiis in synagoga el in lemplo, qiio.
vie evangclizare pauperibus, clc. Loquciis supra lie oiiini'S Jtid;ci convenire consuevcrant. Sed ad cnclesiiii
'-'
vocationc geiiiinm el Kcclesiae coiilirmalione per rcRressurus, liis qui ab iiiitio ipsi viderunt, cl miiiislri
proplietain Salvator , cum intcr rxlera dicerel : fucruiit icrnionis, evaugelizaiidi ofliciuui tradidii. Et
Kgo Itviuiiius , in lempore ejus subilo facinm iiliid beiie &l.iiisqiiiilein legil,scd libroredditorcsedil.Slare
(liui. Ls), coiifestini boc, quod hic lectum esi, iiiin- eiiiiii, operjiiii^ , sedere, quiescoiiiis vel jiidicantis
lil ; Spiritut Oomini siiper riie. Non quod Doininiij csi. Qiiia Domuios Jesus Clirisliis, iit viam nobis
Deus babeut Doniiiium Deum, sed qiiod ju^la dispeii- scieiiti» qua; de se erat scripta paitfaccret, ad lein-
.'atiiiiipm carnis assiimpiac dical ea ipia! hunilli.i piis iii carnc digiialiis cst uperari. Peraclu auleiii
sutit. Ad queiii Psalinisia jam diserat : Dilextsti ju- pia! dispeiijatioiiis olfitio, discipulos sua? dociiiiije
siuiam et oditli iniquitalem, propierea unxii te Ueut, sequaceselegit, seque supernaiquieiis solioresiituit,
Deut luus, oleo txtiliiv prte consorlibus tuis {Psal. unue et nunc occulta judicio cuiicta dispenset, ei in
xi.iv). Qiiando enim cnnsortes iioniiiianiur, naiuraiii liiie lolius sxcuii juJex iiiaiiircslus appareat. Siinul
caniis inlellige, qua Deiis consortes sulisianiijc suae exempiiim myslice propoiicns, iit vei bi qoisque pr;E-
iios linbei. Et quia erat iinciio spiriialis, ct nciiua- dicalor ejusiiem sit cliani fartor. Sari-Jl, legal , et
quani hiiniaiii cnrporis, ut fail in saterdoiibus Judaeo- resideal ; lioc esl, operelur, pra;dicel, et sic pricmia
riini, idcirco prac cons.iriibus, id est, ca-leris sanciis j- quietis e.vspectet, Ei iiotaiidum quia libruni ipse re-
unctiis ess2 nieinoratui-. Cujiis unciio ilio expleii voliilum legit, luiiiistro auteiii plicatuiii reddi<lit.
esl lem|iore, quaiido bapliz::Ms esl in Jiirdane , et Quia et Ikclesiam siuni inisso a Palre spirilii vrriia-
Spirilus sauciiis iii i-pecie coluiuba! desceiidit soper lis, (lociiil in omiicii! vciilalem, ct tamen iion om-
euiii, et maiibii in illo. Unctns est igiiur oleo spiri- liilms onniiadiceiuia, scil pro capiu audieiiiiuni vrr-
talis et viriuic ceeiesii, ut pa!>iien;uein ciindiiiouis biiin dnutoridispensaiidum suo pra>moiiebatexeinplo,
hiiiiiaiia" ibesauro resurreclionis lig.iret a-tenio, ca- ciiiii aii : iluila liabco vobis dicere, sed non polesiis
pliviialein nicniis aiiferiet, c:i'ciljteiii iliiiiiiiiiaiet itlii portare mndo.
flniiiioruin. Bea:i , inqiiicns, piiHprrc.^, qiiia veslinin t;i omnium in sijnagoga oculi eraiit inleiulenles iit
est regniim Ihi {Luc. vi). Et itcriim : Si vot Fiitus euiv. Ccepil autem dicere ad iilos : Qiiia liodie iiUjj/./o
librraveiil, vrre tiheri erilis {Jonn. i.xxxv). El ilcriiin : eil lia'c Sciiptura in auribus vestris. In eu uiique im-
Qui stquilur me. uon ambultit in lenelnis, sed liabebil plcla. quia, sicut illa prxdixerat : Et magnu faciebat,
lumen vilw {Ibid). el innyira Douiinus evnngeliiubii. QiioJ igilur iiiajus
Dimitlere confraclos in remiiisiouem, Prmlicnrc iiii' qu.iriiiius testiiiiuniiim ,
quaiii qiiiid se fiiisse, qui
«uin Dviuiiii r,cceptHii, et duiii rel:ibiHio>m. Siunli- liicuiiis cst iii piiipliciis, prop'ia \occ siîiavit f
:
575 liED.t: vf.m:uabilis ori'. i-aus II. SECT. I. ~ EXEGETICA GENUIN V. 575
lli'innvons sirrilcgi;i perridoruin , qui aliiim Di>uiti A esi, qtiia caput Chrisii Deus. Sputiim liilo immi-
tliciiiil veieris Teslanienli, alliiin novi , vel ([ui iiii- stum nns illumiiiat in nataloria Siloe baptiâlos ,
(iuni Clirisii dicunt esse de Virgine. Qiiomodo eiiiin qiiia Veibum cnro factum est, et habitavil in iiobis, el
coDpil ex Virgine, qiii anie Virgiuem loqiiebalur ? vidinius gioriam ejus (Joan. i), qunm prius, tenebris
Ei omnes tesJimoninm i//i dabant, et mirabanlnr in arceniibus, compreliendere non poieranius. Per fa-
rerbit gralite iiuoc procedebant de ore illius. Tesliino- hriiin crgo Christiim creatus es, ut osses. Per me-
nium illi (l:il)nnt, aticslando illiim verc, ul (ii!cerai diciim Cbristuin rccrcaius es, nt posi viilnera sanus
cum csse de quo cecinere proplieiae, vcre Spirilus esses. Qui ab irridentihiis quidem civibus seipsum
sancii graiia pcriinciiim , vcro sc p.iupcres, cscos, curare, lioc cst, in sna patria virtiites f.icerc mone-
captivos, aiqiie confractos, illius per omnia indigere lur, scd non oiiose ab Evangelista a!io excusatur,
miinerihus. (iiiia non polcral ihi virlutcm nllam tacere, nisi pau-
Et dicebant : Nonne liic esl /iliut Joseplt?Qa»ni3 ciis iiidrmos iinposiiis manibus curavit. Et miraba-
Waiarennriim coeciias, qui euin qucm in verbis fa- lur prnplrr iiicredulltntem ilinrum. Ne fortasse quis
ctisqiie Cliristum osse cognoscunt, ob generis tantiim viliorem iiohis fieri dchero patrix piiiaret alTectum.
iioiriiaiii co!itemnunt. Qiiirum tinieii crror saliis Amabai itaqnc cives, sed ipsi se cbaritaic pairia qui
nostr.i esl, et liaireticorum condemiiîiio. In lanium " livore privabaiit.
eniin rerneliant liominem Jcsum Clirisium, iit liunc Ait autem : Anien dico vobis quia nemo propltela
liliiim .loseph, ei juxta alios evangelistas f;iliriim, acceplus est in palria sua. Prophetam dici in Scriplii-
vel fnhri clamarcnt (iliiim. Inler qu.T iiitiieii(liim ris Domiiiuin Cliristnm, ct Moyses lestis esi qiii aii
qiiare Clirisiiis iii cariie appnrcns, fabri rilius, iino Propheiam vobis suscilabit Ueus vesler de frnlribv»
faber »ppell.iri vohierit. Sanoqiie intellcciu seiiiien- veslris lanquam me (Ueul. xviii). Non solum aiitcm
dum qiiod eiiam per lioc se ejus ante saicula fiiium ipse qui capul el Dominns est propheiarum, sed et
cssc docuerlt, qiii fahricator omniiim in priiicipio Elias, Jeremias, raptciiqiie prffiiheise, minoris in
rreavii Dciis ca'lum et lerrnni. Nam et si humaiia pairla, qiiam in cxlremis tivltatibus habili siint. Qiila
non sirit comparanda divinis , typus tameii Inlcger piopeinoduni nalnrale esl cives sempcr civihns invi-
csl, qiiia pnter Chrisli igni oper.itur ct spiritu. llnile dere. Nou eniin consider.int praesentia viri opera,
••tde ipso tanqinm lie fabri (ilio, prxcursor ejus .lil : sod frag lem recordaniur infantiam, qu.isi non et
Jpse los bnpiiiahii in Spirilu sancto el igni {Liic. ii). ipsi per cosdem xtaiis gradus ad maiuram xiaiem
Qiii ii( domo magna hujiis miinili diversi gi^neris vasa vcnerini.
fabricat. Iino vasa iruB spiritiis igne niolliendo, in Jh veritale dico vobis, nmltw viduce eranl in diebut
iniscricordiac vasa commutat. L'nde bcnc Maiachias, ^ Elij; m Jsrael quundo clauûm ett c<elum annis tii-
cum cx persona Pairis (liccrei : Eccc wiiiani ange- hus, etc. Nou (inqiiit) hnc qund divina fasiid.nsls
lum menm. ei priBparabil riam antc facicni meam, et clvibiis beiitlicia siiblrabo ,
proplielarum gcslis
tlalini veniet nd lemptum sv.itm dominator quem vos adversainr. Qnia siciii, fainc qiioiidam nmneui icr-
qutrritis ,
post pauca subjunxit aique aii : ICt r.im premcnte, nemo esi m Jiidxa repcrlus Elix
ledcbil conflans, cl emundans argentum , el punjabit (ligiiiis liospitio, sc.l exlcrê gentls est vldua qu.T-
filios Levi, el conpabil eos quasi auritm et qunsi arijen- slia, (\»x ob lidei graiiam a tanio propheia visilari
ivm. Sed hiijus sacramenli .ludxi ignari, divii):e v.r- dcberct, et sicut iiinllis ibldem loprosis Na.iiiian
iuiis opera prosapi.-c rarnalis contemplatlone despi- taiitiim Syrus, quia devoie quxsierat, ab Elisaeo
ciunl, sicut iion soluin ex praBcedentibus ipsoriim, propheia ciirari promeruit , hic et vos non alia
sed etiain ex subsequentibiis Domini veibis apparct qiiain invidiae perfidiaeque causa, superno niiinere
ciim siibdlliir :
privabii. Quorum si lacla prophetariiin, et jain allc-
El ait illis : Ulique dicitit niilii hanc siniiliiudinem :

gorice disciisseris, invenles proiccto Domiiium in
lHedice, cuia teipsum : quanla, eic. Quoriiin iiisana patriae suae, a qua recepiiis non est, perfidia, siiper-
pcrfidia, sanam licet nescicns lidem tonrnelur, qujc F) hiain nutassc Judacorum. Nomine vero Capharnauin,
T)ominum Cbristiim r.ibriiin cognoiniiiat e( iiiediciiui. qiia; agor consoblionis inieiprelaiur, gcniium prae-
FaLer est cnim verus, quia oinnia per ipsuin facla dicasse saluiom, nbi majora quotidic signa per apo-
siiiit. Medicus esl, qiiia omiiia per Ipsuin resiaiirata stolos apostolorumqiie siicc'Ssores non tain in cor-
sunl iii coelis et iii lcrra. Et siciil de se ipê lesta- porniii (|uam iii anlinarum sanalioiic pritranlur. Igi-
iiir : Aoii liubent opus sani meJico, scd maU' liabciites liir \iiliia ad (|iiam .':ii:>s missus esl, gonlium desi-
{Murc. 11). tl •.|>iia dixiniiis (pio instrumenii) f.ihri- giiai Eci lebl:iiii,quac,a suo dlulius coiidiioredesorla,
t:aiidi , diraniub et quo uiaiur }:eiii're mcdicaiuli. pnpiiliiiii rcciac (idei nesoiiim, qiiasi paujierem liliuin,
Praleriins vidit cwcuma nutiiitale, exipuit in lcriam, ogcna stipe nutribat, id esl, veibo fructus esperie
el [ecii tulum de spulo, liuivitque iupcr oculos eji,s, docchai, doncc advenieiis sernio prophctlciis, qui,
el dixii ci : Xade, tava in notaloria .Siloe, quoit inler- oxsiccato ve!lore israelis, uipoie clausa coeli jaiiua,
preialur nissiis. Abiil eigo el laiit, et icnil videus finic pcricliUibaliir In J(idj'a, pasceroiur Ihi siinul
{Joan. u). Agnosce igilur magnse modiim meiliclna», cl |:iscciel, ct receptus vidclicct a crcdoniibus, el
ri gaude quia per bauc lliuiiiiiiari meruisli. I.uliim dc rclitiens ipse ( redentes. linde bene hxc cadeni *i-
lerracafo Chrisii est. Spui';m de ore, diviniias pjns (fn, lii Saiopia Sidoniic dicilur esse moraia. Sidonia
377 IN LVCJE tVANGELItiM EXPaSITlO. — LIB. U. S7S
quippe, venaUo innlilis ; Sarepla vtT», iiiceiiiliuin, A" suiTexerunt, et ejecerunl illinn exlra civitalem.
vel angu<.li3 paiiis intcrpreUlur. Qni.i uhi nbmulavil .Sactilegia quippe Judxoruni, i\\{x. multo anle Doini-
peeeatum, superabunciarit gratia (liom. v). Ubi rolms niis pri'iiunli:iveral per prnplieiam, diceiis ; lleiri-
supervaciiis acquirendi.';, quasi aiiriiiiaiuli ciira iiii- bnebant ttiilii mala pro bonis (l'sul. x\xiv), in Evan-
pendebauir, ulii dir.i; silis inceniliiim p.inisqiic spiri- gnlio dncet cssc coinpleta. Nani cuin ipsc pcr populis
talis ante Gebat niigiisiia, ibi farina oleumqiic ore licneficia difTunderci, illi iiijurias irrngabiuii. Nec
proplietico beriediciliir, iil cst frncliis cl Iiilarilas niiiuni si perdiderunl salulem, qui ejeccrunt de suis
charllatis, sivc gralia corjioris (loniinlci cl clirismalis finlbiis Salvatorcm. .Moralls eiiiin Dnniinus, et qni
unctio, indefcciivo verbi ccplostis miinfrc fpcnnda- docucrit exeniplo suo aposinlos siins oninibus omnia
Laliir. Cujiis hacienus in vasis oleum gnndii spiriialis fieri, nec viilentes repudiai, ncc invitos alligat, nee
ei benedictionis farina non deficit, c:rteris qiLT nnn cjicieniibus reliictatnr, nec rngantibiis deesi. Sic
credunt geniibus, inopia pnnis divini iniseris, et ve- Gcrasenos alibi cuni viriuics ejiis sustincre iion pos-
iialui deditis iniilili, Nam ei ipsa piilclierrime mysli- seiil, fiu.isi iiifirnios ct ingralos reliquit. Siinul in-
cnm sib: prius qiiam morerctur pancin f.iclnra, duo lclligfl, nnn cx nccessitatc fiiissc, sed voluntariain
se ligna colligcre velle testaliir, non soln li;;ui no- corpovis passioiiein ; nec captuin a Judxis , scd a
iiiiiie, scd eliam nuniero lignorum signum cnicis B se obl.ilum. Eteniin qAjando vult capiliir, qiiando viilt
cxprimens, quo nobis e»l panis vitae praiparatus labiliir, qiiando vult suspenditur, qiiaiido vult iion
a'tcrna;. tcnctiir.
El mutli tcprosi erant in Jsrael tiib Elisao proplie- t"( duxerimt, inquit, iltum vsquc ad supercilium
la, el iiemo eorum mundatus es(, iiisi Nnaimn Syrus. montis supra quein civitas illorum erat a:<lificata, ut
Quia nuta esi liistoria, de iiiysierio necessc esl paucis pracipiiaient eum. Ipte autem trausiens per medium
intimemus. Et Naainan ergo iuteSyrus, qiii.iiiierpre- illurum ibat. pojor magistro discipulorum hicredi.
laiiir dccor, populmn demonsirat n;uioiiHiii, qnon- las ! Diabuliis verbo Dominum (entat, Jud.ri facio.
d.im perfidiac scelerumque lepra maculosum, sed per Ille d;cit, Mitte te ; isli adoriuntur iit mitiant. Ct
sacraineniiini baplismalis ab onini mcntis el corporis quidcm Dominus supercllium nioniis prsecipiiandus
fcditale purg.iluin. Qiii captge coiisilo puclUe, lioc ascoiiderat, sed pcr mediuin illuruin, miilata siili lo
esl inspirationis supernx grati.i, quam Juda;is con- vel obsiiipclacia rureniiuin inenie, desccndit, quns
servare non valcntibus ,
genies rapiiere, saliitein adliuc sanarc quain perdere m;ileliat, ul cnssala vi-
sperare commonitus, scj tics lavari jubeiur. Qnia denies siix ca!pianequili3>, a posccndo deinceps ejus
iiiniirum solum bjptismi genus, quod ex Spiriiu
p mnric dcsislereiit. Necdiini enim vencrat hora p;is-
snnclo regeneral, talvat. Uiide jure caro ejiis post sionis, qiix iinn quulibet Sabbalo, sed in Parasccve
lav:icriim. velui caro pucri parvi :ipparuisse inemo- Pascli.i; futura exstiterai. Necdum lucuin passionis,
raiur. Sive qiiia ciinclos in Clirislo baplizalos, in qui non in N;izaretli, sed Jerosolymis hostiarum san-
uiiam parit gralia mater iufantiam, seii magisille sit guine ligurabatur, ailicrat. Sed iiec genus mortis,
intelligendus puer, de quo dictum est . Parvutus nn- qiii friiciligeiidiis a $:eculo pFncconabatur, elegerat.
tus esl nobis, filiut datus est nobis {Isni. ix). Ciijus Non igitiir :. Mazarxis pra:cipilari,nona Jerosolyiniiis
corpori per bapiismum tota credentium solioles lapidari, non iiiler piicros Bclhleeinitas ab ilerode
aiiunaiur. Ei ut cuncla liic bapiisnii scires s.icra- periiiii, non alia vcl alla voluit morle consumm;iri.
mciiia praemonsiraia, iii qiio abrcnuniiare Saiaii;c, Qiiod enim tali inoilc rcgia3 potcsiaiis indicium, quo
lidcm confiteri prapcipimur, ncgat se Naainan ultra fidcllum frons armaretiir, einincret ? Sed snluin crii-
diis alicnis lilaiurum, soli per oninia Domiiio scr- cis exspcciatum esi vexillum, cujus (igura et ccler-
viturus. Parlem quoque terrte sanctse, seciini lollcrc rimo dexteraR inotii conira nialigiii liostis tentamenia
gaudet, quia bapiizatos oporlet doininici qiioque cnr- depingl, et ipsa piliilominiis iigiira monarcbix sin-
poris pariicipaiione confirmari. Merito igiiur Naa- giilaris pntuisset typns haberi. Ui quomodu trium-
man, ciijns dum aqua corpiis abluitur, fidc peciiis pbuin crucis exponen» Apostolus,aii : In nomineJetu
j)
abluiliir, id est, pupulusgeiitium, Judx-is lepra con- oiniie gcnu p^^laiur, ceelesiium, et terrestTium, et in-
luniatia; squalcnlibiis, anicferiiir. Mento vidua Sa- liriioruin (Pliilipp. ii). Iluc cst eiilni qiiod ejnsilcin
reptana, id esi, Eeclesin, liyno crucis rcfici desidc- crucis racnniiiia ad coelns tenilniU, inia petunt iiife-
rans.Judxis (amc verbi pereuntibus, paiiesacrosancti rns, cornua terrain tegiint.
cnrporis cl vivifici S|iirilus iincliune rccrealur. Pro- Et dcscendil in Capliarnnum civitateni Gnlilcea',
lialiir<|ue Doniinns non ob suam iinpoleiitiani civi- ibique docebat iltos Sabbntv. Vide clenientiani Domini
bus, sed ob eorum iiividcniiam viriuiiim dnna ne- Salvaiuris '
nec iiidignatinnc commotiis, nec scelcre
gasse, alque hoc exemplo lotain postreino genicni, nfTerisus, nec injuria violains Jiidxam de.serit ;
quin
iion qiiia non amaretur, scd qnia ipsa se araari hon ctiam iinmenior injiiri;r, sed memnrclemcntix, nune
aiiiaret, ab eo deieliciam, docioribus scilicct inde dnccndo, iiiiiic liberandn, iiunc sanando, in (iJe ple-
ob salvaiionem gcnlium loto orbe dispersis. Scd liis ciirda demnlcel. Quod auicm Sabb.itis maxiine
qiind Doiiiiniis verbo de Judxis, boc de sc Juda-i
ipsi nieihcinx docirinxque sux doiia freqiientat, docet
facto icsiantur. Nam seqiiliur :
se nnn sub lcge, sed supra lcgein, ipii camdem qiio-
El replcti suiitonmes m (yingnjq na !i<rc m.dicr.ttS, ipio I jjeni adiiiiplerc, non auieiii solvcre vencrit, ncc
,
579 BED.F. VENFnADII.IS OPP. P.AUS II. SECT. !. -EXEGETICV CiiAUINX. S30
JiiJaiciim eligore Sabbnliim, quo vel igsiem ;iccin- A i'/!i'ii nocuit, viileiiir ropii^îi.ire MarxJ, qni .nii : Kt
derc, vcl msmiiM pedeinqne iiii.vere non fireîi, sed tiiirerpens tnm tpiiilus immundus, el ejitamsiit tvce
?eruiii SaLbaluiit dilect.imque Dnmiiio esse roqniein, maifnn exivit ai eo {Maic. i). Nisi inlclli".iniiis lioc
si, saliiti studcnles aiiimsrum, ab ojiere servili, id dixisse M.ircuni, Ditcerpeni eum, qiiml Liicas dixii
:
e&l, a ciinct^s coniineamus iilicilii. ^-' cum projceiiset illum in meiliuin, iil qiiinl secii-
Et itupebaiu in doctrina ejus, quia in potetlate erat •"* »'l Nihilque eum nocuil, intelligatur qiiia jact:i-
«eriMo ipms. S rmo dociiiiis iii poleslate Ilt, nim ^» '"a membrorum .iique ve\aiio iion eiim debilKa-
ea qtiiE docei operatur. Nam qui aciis ipse sua riicia
vii, sicut solenl ejirc da^monia etiain quibusdim
deglruit, conteiiinilur. Cui contra doclorein Inîi-- inenibris ampu'ati8 aiit cvulsis. Uude iiicriln pro t;im
luens Apostnluis ait : Nemo adoleseentiam tnam con- iiileRra rest.liilione saiiitalis qni aderaiit p:ivenlcs
temnat (I Tim. iv). Singulariter aut<-m Dcininu<> ;ic taraftsi noiidum rredentes, adinvioe m dicebaot •
principaliier sidtis ex poiestate bona loeutus csi, Qii ia j"n potestate el virlule impernt spirilihus im-
quia ei inrirmiiaie m:ila iiiiUa commisit. Et divini- mundis, et exeunl. Eipellere eiiiiii dxiiionia el lio-
latis quippe potcntia itabiiii Id qiind nubis per liu- mines sancii, sed in verbo Dei piissuiii, ipsura au-
maiiitatis sux innoreiuiain miiiislravii. Aliier in tem Dei Verbum propria potesiste viriutcs ope-
poleslnle Crai .<iermo ip.sius, sive ul aliiis eviinge-
" •'""
libla dicii, erat doceiis eos sicut potcstatcm li.'iiiens, Surgens auiem de synagoga , introirit in donf:m
et non sicut scriby. Qioniiini scribx qiirc per It-gem Simi.nis. Svcrus autem Simonis lenebaiur magiiis
di(licer.Tnt profceptn , pnpulis dabant. Ipse vero fehribui. Si vinim a d.imniiin liberaltiin moraliier
qiiasi iiuclor impieiorqiie legis, vei inutaiido, vel aiiiiiium »b imniiiRda cogitationc purgaluiii signili-
aiigeiMlo qiiUi iiiiiius videbantur, iibere agendo ;ûb- care diicriinus, conjequenter feniina febiibus tenla,
stiiuit. .•>ed ad itnpcrium Dninini curata, carnejn usienilit a
Et in tynagoya erat homo habens danuonium im- con<:(ipisrenti« siiae fervore pcr coiitimiitia: priE-
mtmdum. Ceiie in syiia.nga hoino erai qiii spiiliuni tci)ta fieiiatara. Omnit enim fim:iritudo, el iia, et
liniiiiindiiri) h.^^bebat, qiiia Spiriitiin saiictiim amise- indigniilio, et cliimor, et blntpliimia, spirilui immun~
riit. inlroicrat eiiim diabolus uiide Clnisiiis exierat. di fiirur esl. Fornicalionem vero, im^nunditlam, libi-
SiciiC ptiam nuiic qiiiilnm diciint se Judicos esse ci diiiem, cuncapiicenti.im mnlam, ct aiariiiam, qtio; e4
non sunl, <ed sunt gjnagoga Siiana?. simulacioiumserviius {Ephes.t\), febreiii illecebro-
E( exclamaml roce mricina dicens : Sine, quid nobis sse carni,- inteliigc.
el libi , Jtsu Nazarene? Paiiliilum (in|uit) a ine Et rogavcrunt illum pro en. Et stnns supcr iilam,
vcsiando quiesce, cui nnlla et cuin iioslra fr.tuile imperavit febri, et dwiisii itlnm. Modo Salvatnf rogi-
«ocietas. F.l vere : Qua: enim pnrlicipatio luci ad lus, niodo uliro curat ri-groios, nsiendens se contra
tenebras ? quce communicatio Christi ad Bdial?{H peccaiorum quoque piissiones et precibus seoiper
Cor. VI.) annucre lldelium, et ea quae ip>i ininime in to In-
Venisli perdere nos ? scio te quia tis sandus Dei. tctliguiil, vel iiitelligcnda dare,vel eliam non intel-
Non volunlaiis isia conrcssio est, qiiam prxmium lecta dimitiere. Juxia quod Psalniista posiulat :
sequilur coiiliieiidi, scil neccssitalis eitorsio qiinc co- Delictii qiiis intelligil ? ah occuUis meis munda me ,
git inviios. Et vclut si seivi fugitivi posi muliuui Doniiiie {Ptalm. xvnt).
lemporis dominum suitm videaiit, niliil aliud nibi Et cei.iiiiuo siirgent , niin(s(ra&/ir iflii. Natiiriile est
de vcrberibus deprecantnr, sic ct d.viiiones cerncn- fcbrtcitaiiiibus , iiicipieiiie saiiiiate, las^csccre, tl

les nominum iii lcrris rej eiile versari, ad judic.indos icgrnuiiioiiis seiitirc mulesti:iiii, verum sanitiis qii:e
sc veiiisse credcbani. PriKsentia Salvaioris tormenta Duiiiini ciinrerlur iiiiporio , !>iinii! tota rcdii. Non
bunt diEmnnuin. Siiium i|>sa redii, sed et laMlo robore comiiaole, ut
Et increpuvit illum Jetut dicent : Ohmuiesce, et eis coiiiiiiuo qui se adjuverant, roinitraic sufricial
exi ab ilto. Qti[piii.Tiii iiitiioio dioboli mon inlravit el, juxl.a lcges trnpulogia: , nieinbra qsiie servicraiit
in erbem lerrarum {S<ip. ii), ideo contra ipsuiii ini!iiuiiditiie ad iiiiqiiitaiem ut fMictilirareiit morii ,
niortis auctorem primo debuit medicina salutis opc- serviaisl justitiic iii viiain xteraam (ftorn. vi).
rari : priino lingua serpentina, iic ultra virus spar- Cum tol aulem oceiditset, oninet qui habebanl in-
geret oicludi ; iic dcinde femina quae priina sediicla jirmoi vuriis lauguoribu» , duccbant iUos ad euin, Al
est, a ciirniiiii concupiscenlia! febrc curari ; lert o illc tingulis manus imponcns, curabat ees. Solis occu-
vir, qui malc suadeniis dicta conjiigis audivii, ab biliis pa.^-siunciii murleiiique sigiiifical illius qui dixit:
erroris siii lcpra casiigari. Ut ipse apiid luinc ev.in- Quandiu in tnundo sum,tux sum mundi. El sole occl-
gelisiam esset ordu resiauruiionis qui fiierai et detite pliires dx-muniaci qiiam ante, plures saiiaiiiur
ca<iiis. spgroii. Quia qui teniporaliicr iii carnc viveiis paiiros
El eam projccisset iltum ria-monium in medium, Jud.roruni docuil, Cittcato rcgno ini.nis. (unnibus per
e»iit ab illo, mhilque illiiin nocuil. Diviiia permis- orbein gentibus fidei salutisqiie dona transiiiisit.
sioiie liberandus ;i daEiiioiie iiomo projiciiur in me- Ciijiis lolnistris, qmsi vitie lucisquc |iriBcimilius ,
dium, ut virius palinicta Salvatoris pliiros .ul fiduni I^siilinista caiiil : Itcr fncile ei <iui ascciidit supcr oc-
viainqiie siiu is iiiviiei. Hcd quud diciiur, S^liilrjuc lasnm <.^Psal. 1.1V11). Supi^r (icciisiiin ,u'p(ie Doiiii»
jRI IN LUCi*; EVANGKLIIIM KXPOSITIO. LIB. II. ZH
iius asccn.Iit, quia unile in p.issione occiibuil, inJe A ilane, contuni qua(]r»;>iiila Hlndiis in lotigil>jdincin, cl
inajorciii siijiu gluriani rcsiirgeiido niaiiife.siavil qiiadrifînta iii laiiludinein. Quia ergo
eiiendiiur
Exibwil eliam damonia a multis, clamanlia el di- siagnuiii mare prxsrns sxeuluin designat ,
sive
ectitia : Qi>ia lu es Filius l>ei. El iiicrepans non sine- Doininus secus mare stai, postquaui, «iix Islieuiis
bat ea loqui, quia sciehanl ipsiiin esse Cltrislnm. D*- iiiort:ililateiii deviiicciis, iii ca qiia passus est canie
nionia Kiliiiiii Dci conrilebanliir, el ntlestanle evan- siabllilaiem perpeiux i|iiietis adiil. Turbnrum cnii-
gefista, scii-banl ipsum csse Cliribluui. Quia queiii vcniiis ad eum geiitluiii iii fide conciirrcnliiiiu iypus
dicrum quadraginla jejunin fatigatuin di:ibolus lio- esl. De quibus Isaias : Ft flueni (inquil) ad eum em-
niinein cgnnverat, ncc lentando valebat, sn et [)ei nes gcnles. el ibuni popuii mulli, et dicent : Veiiile el
Filius essel exprriii, jaiii niaic per signoruin potcn- aicendanms ad montem Domini {itai. ii).
tiam, vel intellexorit, vcl potiiis snspicalus est cssu Et tidit duas naves slniiles tecus stagnum. Duae
Filiuin Dei. Noii igitur iJeo Judvis ciim cruciligere naves secus slagniiiii posiix, circuincisionciii el
pcrsuaît, quie Cliriîuiii sivd Dei Filiuiii noii esse prarpiitiuui ri;;uraiit. Qiias bene Jcsus vidisse pcrbi-
puiavit, sed quia se iiioile illius non prrcviillt esse belur, qiiia lii ulroque popjlo nuvit Dumiiius qiii
damnaiiduin. Vere enini dc lioc mysterio a sacciilis suni cjiis. Eoruini|ue. cnr a fliictilms sxculi liiijus
abscondito dicit Aposlolus : Quod nemo principnm " ad fiiliir.c vi!;e tranqnillilalcm quasi sd soliJil:il<Mii
liiijut sifCHli cognovit ; si eniin cognovissenl, uuutjuam litioris viveiido, boc est misericordiler tilando,
DoHiinuni gloria; <;ruct/i.tisse'i( (/ Cor. ii). Quarc au- provebii.
leni dxiiioni.1 Doininus de <.e loqui prohibeal, 1'sal- Piiea:ores aulem deiecnileranl , et laeabant retia.
iiiisia maiiifesiat, qui ail : fcccaluri eulem dixil Pi^calnrcs giiiii Kcclesi* dociores, qui lios rele fidei
Dent : Quare lu enarrat juslitiat meat {1'sal, xlih)? compreben.sos, et de profundo ad Innain elaios,
et cauera : ne quis, duni prxi)ic.in(ein auilii, sei|ua- qiiasi pLsces liitorl, sic terr:<- viveniium advpliiiiit.
liir err.inteni. Improliiis cniin isiaîster esl di:ibi)hig, Qiiasi eiiini qire rclia piscantiiim sunl coiiiplcix',
qui falsa veris sa^pe pcrmiscei, ut specie vcril:ilis praedicaiitiuin diclioncs, qux eos qiins cnjpcriiit in
lestininniuni [niiidis oblcxat. Alias aiileiii iion soli flde, iiuii amitiant. Lliule cl rciia quaî rctinentia
(l:Hinoiies qiii iiivili coiiliiebaiiiur jubentur sikre de suntvocata. Sed boec rciia modu laxanlur in cuptu-
Clirisin, sed et illi (|ul ub en saii:ili sponic cuiiliteri rani, modo loia |ilicaniur, quia non oiiine tempiis
voleb:iiit. Imo ipsi apostoli, qui cuiii post resorre- est liabile doctriii:i;, scd iiunc exerceiula liiigua do-
ciioiieiii loio eranl orbe pia-dicatiiri, .iiiic passioiicm ciori, iiiiiic siiiiiict ciira gcicnda.
ejus praicipiiintur oiiiinno reticern de illo, nc, di- Ascendens uulcm in uiinm navemnua- nai Simonit.
vina videliccl inajeslaie praBdicata, pnssionis dispen-
C
* roguvit enm a terra nducere piisillum. Et sedcni,
saiin dillcrrelur, et, dilata p.i.ssiuiie, satus niuiidi docebat d^ navicula turhas. Navis Siinoiils est Ecclc-
<|ux per haiicfuiura erat hegaretiir, sia primii.iva, de gua Paiilus ait : Qui enim operatus
Facta aulem die, egreisus ibat in deserluin locum, eii 1'etro iii npnstolatum circumcisionis, operatus est
et lurba; rcguirebaul eum, et venerunt mque ad iptum. el mihi inter genles {Calul. ii). Dciie una dicta, qiiia
Si occusii solis Doniiiii niors opiiniitur, quare non muliitudinis credcntium erat cir et anima una (Act.
die redeiintc rcsurrectio illius indii eiur ? Ciiius ina- iv). De qua <luccb:il luriias, qi:ia de auciuriiate Ec-
nifesiata lucc a rredeiitiiini turb>s iiii|iiiritur , et clesia: ducel usqiie builio geiitcs.
in gentiuin deserio invenius, ne abeal dctinelur. Vt cessavit autem loqui, dixit ad Sinwnem : Duc in
Maxinic cum lia-c priina Sabbati, qun resurrectio ollum, el laiaie retia veslra in cajituram. Qiiod priino
celebiata csl, rgtcssio, qiixsitio, ei iiiveiilio cunti- rng:ivii Siiiiuiteiii naveiii a terra reducerc pusiliiini,
geril. sigiiilicai vcl leniperaic uleiidiini verbo ad turbas, ut
CAPLT V. iiec terrena eis prxcipiaiiiiir, iicc sic a lcrreiiis in
Faclum en autem cum turbte inuereni in «um, ut proliitida sacraineiilorum reccdiliir, ul ea peiiiius
audireiil verbum Dci, tf ipse stubal tecvs slagvuti' iion inielliganl, vel prliis iii proiiinis rrginnibus
jj
Ceneinreih. Stagiiuin Ceiiesarelli idriii ilicunt esse griililius pr.cilicaiiduiii, iil qiiod dicit ileni Pelru :
qnod iiiare Calila":c, vel niare Tiberiadis. Sed iiiare Diic in alium, el laxate reiia vestra ia capturam, ad
Calilo'» ab adjacenle pruvincia diciiiin, inare Tibe- rciiinliorcs (êiilcs iiiiibiis pnsle.T praudicatinii est
riadis a pruxiina civitale, qu% olim Cbcniieretli pcriiiieat.
vocata, sed ab llerode lclr.ircba insiaurala, in bo- El reipondens Simen, dixit illi : Prccceplor , per
iiorem Tiberii C«saris Tibcrias est appeUata. Porro tolam UHClem laborantes, niltil cepimus. In vcrbo eu-
<>cnesar a laici ipsius iiatiira, qua crispanlibus aquis lem tuo, laiabo rete. — Ni&i Dominui a'dificaverit do-
dc seipso sibi excitare aurani perbibetur, Grxcu mum, m vanum laboravtrunl qiti wdificaHt eam {Psal.
vocabulo, qiiasi gcnenns slbi auram diciiiir. Neque uivi). Nisi Dominiis cor jlliislraverit audiioruin,
enim in siagiii morein steruiiur aqua, sed frequen- dnctor iii nocte laboral, Nisi lii vcrbo gralix super-
tibus auris spiranlibiis agilaiur, liaustu dulcis, el ad iij; laxiila fiierint iii.siruinciila dlspuiationiim, IVu-
pniaiidiiin babilis. Sed llcbra;x lingiia! consuetu- slra vociB siw pra;dicaior jaculum iniitii. Quia fldes
d ne, oiiinis aifuaruin congrcgaiio sive dulcis, sive po|iii!nriiin non snpienlia vcrbi conipositi, sed Jivi-
»»ls.i, marc nuncnpalur. Qui lacus, iiilcillueiite Jor- iix vucullonis niuncre prOTenil.
,
JIS5 DKD/E VENERADILIS OPP. PARS II. SECT. I. - tXEGETlCA GENHINA. oM

Et cum lioc (ecissct, concluseruiU piuiuin nmttitu- A saiiclilaiis ilcr rorniidel .iggrcdi. Quod aulem se-
dinein cov nsam. UnmpebaiuT mitem rele corum. Pr.e qiiitiir
iDiillilUilinc piscinm rele rum|icbaliir, quia nuiic ad Ex lioc jam liomines eris capiens, ad ipsum Pelrum
CODfessiiiiicin fidei eli.iin cuin eleelis reprobi lnnli spccialitcr peninel. Exponil enim ci Dnniinus qiiid
inlrant, qii ip<iaro quoquc F.cclesiam lixresibus faoiC cnplura piscium sii;iiificet. Qiiod videliccl ipse
seindant. Rumpitur auleni rele, seil non hibitur sicut nunc per relia pisccs, sic aliquaiido per verba
plscis, qiiia siios Dominus etiam Inter pcisequcntiuni sit caplurus homiiics. Tuiusqiie farti hujus ordo
scandala scrval. quid in Ecclesia, cujus ipse typum tcnel, quotidie
gcralur ostendal. Qiiod vero siibjungiiur ;
El annuervnl iociit qui erant in alia navi, ut veni-
Et tubductis ad lerram navibus, reliclis omnibus,
renl et adjuvarent eos. Aliii navis (iit pr,iedi«inuis) est
una secuti sunt eum, potesl significarc finem lemporis,

Ecclesia de gcnlibus, qiiae ci ipsa noii sufficiente
liavicula piscibus implelur eleciis, qiiia novil Domi- quo ali liujusmodi salo qui Cliristo inhxseriiit peni-
apud ipsum certii.s cst suoruin tus recesisuri sunt. Scieiidiini cst auiem lianc eam-
niis qui siint ejus, et
numerus elecioruin. Cnmqnc tol iii Jiidaea creditu- deni non esse lcclionem qua Maillixus ct Marciis
binos de naviculis piscatorcs, primo Pelrum et An-
ros noii invenil, quol ad fidem viiamqiie prxdK-.li-
nalos iiovit aîernam, quasi .'ilia; iinvis rcccpl.icula
" dream, delnde filios Zebedaei a Domino namnl essc
piscibiis quaerens suis, cnrda qiioîie gcntiiim fidei

voraios. Non enim eos Lucas niinc a Doniino voca-
graiia replei. El bcnc rtipto reie socia navis advo-

los, sed lantuni Pelio fuisse pra^diclum quod liuini-
C:iiur, quoniaiii antc Jiidas prodilor, anie Simon nes essel captiirus, insintiai. Quod non iia dicuim
Magiis, piiices ncqiiissiini, rapii sunt, ante Ananias est, qiiasi jam pisces nunquam esset capturus. Nam
ri Sappliira fidei rcie siibdole leniabani ingredi, et posi resurrectionem Domini lcgimus eos csse
.nnle, ut Jnanncs lcslaiiir, multi discipulorum ejut pisraios. Unde datur inlelligi eos ad capluram pi-
a-jierunl relro, et jam non cum illo ambutabant (Joan. scium ex more remeasse, ut postea ficret qiiod
vi). Ac dcinde Darnabas ei Paulus ad gentium sunt Maiihxiis ct Marcus narrant, qiiando eos biiios vo-
apostolatum scgregati (Act. xiii).

cavii. Tunc eiiim non subduciis ad lcrram navibus
tanquam cnra redeundi, sed iia enm secuti suiit,
£( t'rn«runt cl impleverunt ambas naviculas, itn ut
tanqiiam vocantem ac jubentem ut sequcrcniur.
mergereniur. Hariini imiileiio navium.nsque in linem
El (aclum esl, cum ecscl in una civilaliim, et ecce rir
saxiili rrcscit. Sed quod iniplela: mergiinlur, lioc cst
ptenus lepra. Et videns Jetum, tt procidens in faciem,
in snhniersione premuiiiiir (noii eiiim sulimcrsx,
rofiavil euin dicens, Domine, si vit, poies me mundare.
sed lamen snnt pciirliiai*), Apostolus exponii, di- C Dcne ubi leprosiis mundatur, certus non exprimitiir
cciis : y« novissimis diebus ernnt tempora periculosa,
locus, ut osiendatur non unum populum specialis
el eru/il bomiiies seipsos amanies, clc. (// Tim. iu).
aliciijus civitatis, omnium populos fuisse sana-
sed
N»iii incrgi navcs es', lioniines in sa;riiliiii), ex qiio
tos. El quia Dominus ait Non veni so.vere le(f«m, sed
:
dati per fidcm rueranl, morum praviiaie relabi.

adimp'ere {Maiili. v), ille qui excludebaiur a lege,
Quales et ipsc Pelrus adliuc in infirmilate posilus,
purgari se Doinini polcstale praesiimens, ivon cx
lioc loco denionsir.1t. Unde seqnilur :
legc, sed siipra legeni esse gritiam jipjirabal, qua;

Quod cum "iilerel Siinon Pelrns, procidit ad genua lcprosi inacul.Tin possit abliicrc. Verum ut in Do-
Jesu, dicens : Exi a me, qui.i lioino peccalor sum, Do- inino poicstaiis aiirtnriias, iia in lllo iiJei coiistjn-
niine Qnia carii:ile< (|iiiqMe in Erclesia regimen spi- lia dc> laratiir. Ille in faciem procidii, quod liuiiiiliu-
riUilinni, in quiliu.^ innxime Cbristi persona eminel, lis esi et pudoris, ui uniisqiiisque de sua; viix ina-
a se quodanimodo repcllunt. Non enim hoc voce lin- culis crnbcscat. Sed coiifessionem vcrccundia iion
gii.e diciiiit l>oiiis minisiris Dci, ui eos a sc repcl- ri'pre<sii, ostendit vulnus, remediuin postiilavii. Ei
laiii, scd voce morinn et aciuum siiorum suadcnt a ipsa religionis et fidei plena confessio esl. Si vis
se rerodi, ne per bonos reg intur, et eo vehementius mimdare. Domini
^ (inquil), potes nie In voluiilate tri-
qiiii dererunl uis bonorem, atlamen faclis siiis a se buil poleslaicin. Dc voliinlaie aulein Domini nnn
ri crdere admoneiil, m lionorifircnliam eorum signi- quasi pietniis increduliis diibitavit, sed quasi collu-
ruavciii Peirus, radens ad pedes Domiiii; morcs vionis siia; conscius non proesuinpsit.
autein in eo qiiod ait : Exi a ni^, Domiiic, qiiia pecca- El extendens manum, lctigil illum dieens : Yofo,
tor hemo sunt. Qund laincn qnia iinn feeii Doininus, nutndare. El ronresiiin lepra discessit ab illo. Niliil
non eiiim recessil ab eis, sed eus subduciis navibus incdium esi inier opus Dci alqiie prxcepiiim, quia
ad littus perduxil, signlfical iii honis cl spirilalilnis in pra>ccpio cst opus. Denique dixit, et (acta sunl.
viris noii esse oporierc hanc voluniatem, ui pecca- Vides ii;itur qiiod duhiiaii non poiest quia voluntas
tis turbanim cnmmoli, quo qiiasi securius Iranquil- Dei pntestas esl. Si crgu volnnlas ejus putestas est,
liusque vivant, miinns ecclcsiasiiriim dcscrant. qui unins vuluntails asserunt, unius utique asserunt
Et ait ad Sinwnem Jesus : lôlile tiinere. Coiifnrlat potcsiaiis. Iiaque quasi liabens poiesiaiem sanandi,
Dominus limorem carnuliiim, aniinosque fiagiliuin. ei jubcndi auctoritaieni, operandi tesiimonium non
Conso'ando erigil, ne quis vel de suse conscieniia refugii. Volo enim diril, propter Pholinum ; inipe-
cnlpx tremcns, vcl dc aliorum inncccnlia slupcns> rat, propler Arium , laigit, propicr Manichsum. El
r,S3 IN LVCM EVANGKI.IUM EX1'OSITIO. — l,llt. II. 'M
li'\ i|iialom l?ii§i Ieiirosi'S proliibel, spiI qni Do- A iiiarc scriiiiinein, ila ut juiii iwn pnsset luaiiifcsie in
iiiiiHis U-gis csi, iKin iilisiqiiiiiir U'gi, se<l Iiîiii ciiiUtlein iulro.rc, sed (on^ in deserlis toci-i e^fl, et
facil. Niiii ciKO ideo Icligii, (jiiia siiifi laclu ii - conveiiiebant ad cuni undique (Marc. i). Uinle iiic-
lUiie iion |ioii i:il, Sid hI prdli.iiel (pii:i subji cliis rilo ipia:iittir qiiidiiam sil ipiod Donruiiis iiniuiiilhi
iioii cnit lcgi, iiei; coniagiiiin liineliil iil tioiiiiiies, qire gcssit aliscniidi jii-s l, et iiec ail lioraiii polue-
S((i iil ipiia ciiiiiaiiiiiiari lum polcral qiii alios lilic- iiiiil ali^coiuli. Nuiiqud eiiitti uiii.^clnius Filiiis Ta-
rabai, lepta lacin Dnminl fiigaretur, ipit solebai tri et Spiritui sanclo coa;teiii'is liac iii re êlle lia-
toiilamiiiarc lan^r-nlem. Siiniilqiie illiid miraliile, buit quod iiiiplere non poliiii? S>'d notandum quod
ipind eo s.iiiavil geiiere quo fncral olisecralua : Si UiMlcinpinr iioslcr pci iiiori:ile corpus oiiiiir i|uo(l
tit, peles me niuudare. Volo, inquil, mundare. Ila- (gil, lnic iiiibis in cxcmplo aciionis prxbuit. Mira-
Ucs voUinlaiem, U.ibes eliaiii pieialis effecliiin. culuin iiainqiio facieiis et laceri jusnit, et lainen la-
Et ipte prcBcepit ilii ui nemini dicerel. Quare prae- ceri iioti poiuii. Ut vidclicet clccti ejus, exempla
cipiiiir iieininl dicere, iiisi ul docerei iion vulguiida doclriiiu! illius sequentcs, in ii.agitis quu; faciunt
nosira bencdcia, sed premeiKlaV iil iioii solum a liiieie qtiideui iii vuluniate babeant, sed ui prostnl
merceile abstineamus pecuni.v, sed cliani graiix. ;iliis, prodaiitiir inviti : quatciius ct iiijîi^k liuinlli-
Et rade, oslende te sacerdoti, et offer pro emunda- 1» lails sll i|uod opeia laceri appctiiiil, cl inagniu sii-
tione lua, ticut prwcepit Moyses, in tetliinonium il- bliiiiit:Uis sit qiiod eoniin opeia laccri non possunt.
lis, eic. Usiendere se «acerduii jubeinr, tit iiiiellige- Non eigo Doiniiius voluti quid<|uam lieri e( miiiiine
ret sacerdos cum non legis ordme, sed gratia Dei puliiil, sed quid velle ejus nienilira debeaiil, quiiivu
siipra legem, esse ctiratum ; ofTerre autem sacrifi- dc eis etiaiii iiulcntibus fiai, doctriiix niag>t>ieiio
ciuin, ut o$tend<>rei Doiniiius qtiia legein non snlve- exeiiipliini dcdit.
ret, sed iniplerei : qui secutiduin legem gradieiis, Ipse uutem secedebal in deserlum, el orabal. Quod
sttpra legem sanarel eos quos remedia legis non secedii orare, non ei naturx iribuas qux dicii,
snnaveraDI. El bene addidit In lestimonium illis, lioc Volo, mundare, et turabjt ab iiilinnitatibus, scd ei
e«l, si Deu credanl, si impietalis tepra disced:il. qii:c exieiideiis m:wiuin lengii leprosum . iion quo,
Unod si quem quomodo Dominus Mosaicum
iiiovet juxta Nesioriuin geniina sit Filii persona, scd quo
videatur approbare sacriliciuin, cum id non recepe- ejtisilem pcrsonx sicui naiurx, sic et operatlones
lii Ecclesi.i, meiiiinerll nondum esse caepisse sacri- siiit duui. iVliter : quod iii urbc iniracula facii, iii
licium sancttim sanclorum, quod corpus ejus csi. dcscrto vero vel in iiionlc (iil infia ieîlur) orando
Nondum enini obiulerat in passinne holocausttim pernociat,uiriiisqiie viix nubis, ei aciivx scilicel ei
suum. Noii autem opoitebat aulerri sigijricantia sa-

" coiitemplaiivx docuinenla prxuionsirat, ut nec con-
crilicia piitisqu:im illud quod signilicabalur confir- templaiionis stiidio quis protimortim curani negli-
ni:ituin esset contestaiione aposioloruin prxilican- gai, nec cura pro.vimurum iniinoderatius obligauis,
tiiim et fide credemium populonini. (Juia ver>i typicc contemplalionis studiu derelinqual : quateiius iicc
vir isie peccatis laiiguidum geiius designat lunna- aniiirein Dci prxpediat anior piuxiini, iiec ainurciii
niiiii, roctc nun soluni leprosus, sed et plenus lepra proximi, quia transcendit. abjiciat amor Dei. Iii
ilescribitiir. Omncs enini peccaverunt, et egenl gloria mouie quippe orare est, relictis iiiflrinariiui cogiia-
Vei (llom. iii). Illam scilicei. ul, cxieiit» manu Sal- tiuiiuin curis, lola lueiile qucinlibet ad xlcrna su-
vaioris, lioc esi, incaniaio Dci Verbo, liumaiiaiiiquc pcrnx ciioiemplaiionis gaudia festinare. In deser-
Cdiiiiiigeiile naturam, ab erroris pri^ci varieiate tum secedere et orare est, exsiirgeiiiem iniriiiscciis
intiiideiitur, possinlque cuni apostolis audire : Jmn sireiiilum terreiiorum desiderionim preineie , ct
vos mundi estii, propter sernionem quem locutus sum qiioddain sibi cuiu Doiuino iiilra se secrettiin qux-
vobis (Joan. xv); et qui diulius alniiiinabiles a po- rero, ubi cum illo eiieriore cessanle lumuliu, per
piili Dei craiit castris secreii, jam aliquando templo inierna desideria silenter loquaiur.
leddi et sacerdoti queaiii olTerri, illi iiiiqiic cui di- n Et ficlum est tn uua dierum, et ipse ledebat docens,
Cittir : Tu et sacerdot in telernum (Psal. ci%) , au- el eranl phariscci sedenies , elc. Ubi Dominus sedeiis
iliciiles al) Aposiolo : Teniplum eniin Uei sanctum docuerii qiiando scribis et pharisxis coiiseileniibiis
tst, quod estit vos (l Cur. iii) ; ofreianlqiic pro eiiiiiii- paralyiicuin curivit, Lucas breviandi gralia prxieni,
dalione t.ua biciit prJEcepit Moyses, iJ esi, exhibcant sed Matthxus et Marcus qtii narrani ,
qiixsiioiiem
corpora sua hosliam virenlem, sanclam, Deo placcn- f:iccre vidciiiur. Qiioniain quideni M.itthxus in civi-
leni (Itom. xu). late sua, Marcus in Ca|ib:irnauiii boc eum fccissc ic-
1'erawbulabat aulem magis scrmo de ilto, ei con- staiitur. Q'jx dilficilius solveielur, si Maiibxus cli.nti
teuiebant tuibw multcr ul audirenl eum, el curarentur Nazarelli nominaret. Niinc vero vel ipsa Ga!i xa in
abinprmiialibut suis. IJiiiusperfecla salvalioinullasHd qua erat Na/.aretli , iiiielligcnda est dicta civitas
Duniiiiniii cogil turbis. Ul einm Ipse sc cslerius in- Cliiisli, ad disiinctionem videlicei regionis ttansma-
leriusque docerel esse sanaium, nequaquain peice- riiix Geraseiioruin, de qua iransrrelando, sicut Mai-
pttmi beiielicmin vel ali ipso a qiio acccperat ju-sus tlixus scribit , vcuerat Calil:cain. Vcl cerle ipsa Ca-
lacit. Qiiiii piiiius, ut .Mircus iiairai, evangelistoe plurnaiiin civiias Cbristi estilicla, qii:iiii iinti iribccn-
funciiis oflicio, mox egreisus ceepit pmdicnn et diffa- do, «ed virtuiibiis illustiando, suain ipse fecerui.
,
S87 BEDiE VKNEKAHILIS OPr. I'AaS II. SKCT. i. — EXEGETICA GENCINA. :»S
Et eui vm porlohteii m lecto homincm qiti ernt pa- A i<i est, eilerius interiusqiK; jini .'<;)lvaliis eisurgorel,
ralylicu$, et qucerebatU eum inferre el ponere unte eum. alioriiiiii|ue nierito, aliis laiareuiiir erratri.
(Juralio paralvtici hujus, unini.-c posldiulurn.ini lilrce- Ia cwperuni eogilare sciiiffi el pbariseei diceitiet:
brx carnalis iiieriiam :i«l Cliristuin siispiraniis Indiisl Quis est liic qui loquiiur blaipheniias? Quis potett di-
salvaiionem. Q\t:e primo omniiim niiiiislris qui enm mittere piccaia, imi solas Di us^ Veriiin dicunt fcriba»,
siililevciit ct Cliristo airer:int, iJ esi, bonis ilocioribiis (|iiia iienio diniiltere (icccata iiisi Deus poiest ,
qui
qiii spem sanaiioni^ opeiii'iiie intercessioiiis sngge- pcr eiis quoque diiniilil , quibiis diniiltcndi tribiiil
ranl, iuiligcl. Qiii bene, Marcoiiarranie, qoatuor liiisse l>oiesl:item. El idio Chrlsliis verc Dcus esse proliatur,
reperiuntur, sive qiiia quaiuor Gvangclii libris oninis qina dimitlere peccata quasi Dcus poie^t. Yerum Deo
prirdicaiiiiuni viitus, omiiis scrnio rirnialur, seu qnia testiiiioniuin reddunt, sed persflnnin Cliristi neganda
qiialuor suiil virliitcs, quibus ad priinierendain so'.pi- rallunlur. Errant itaquc Jiid;ei, qui cuiii Cliristuin ct
tatem fiducia nieniis erigiiiir. l)e quibiis in a;tcriire Deum essfc ei peceaia diniitiere posse credant, Jesum
sapieiili* laude dicilur: Sobrictawm enim ct supieii- tainen Cliristum esse noli crediint. Scd multo deinen-
tinin docel, et jusliliam et tirlutem, quibus ulilius niliil lius erranl Ariani, qui cuiii Jesuni el Chriiituin ese,
tit in vila hominibut {Sap. viii ). Oiias nonnulli ver- ei peccala posse dimittcrc Evjngelii verbis devicii
sis iioiniiiibus, prudentium, ri)i'iiiudiaem, tcmperan- 6 negare non audeant, nibiloniinus tainen Deum negare
tinm, ei juslitiam appeilant. iion liinenl. At ipse perlidus salvare desidiTans , el
Et non intenieiites qua parle iiluin inferrent pra; occulioruin cognitioiie , ei virlute operum , Deum se
lurba , auenderunt supra teclum per legulas. Deside- esse inanirestat.
rant paralyiicum Cliristo oITerre , sed tiirba interpu- Itespondeiis cnim , dixit ad illos : Quid cogitatis in
sila ab iimni parte rccliiduntiir. Qiiia sxpe anima eerdibus vestiis f Eidcm namque Deo qui dicit : Eg»
pott inriini corporis desidi:im ad Deuin rcsipisrens ,
sum , ego tum ipsc qui deleo iniquilatet luat ( lut.
supernxque graiix rcmeilio cupiens innovari, prisc» XLiii ) ,

sapientissiiiius oratnr aii : Tu enim folus nosii
cnsueiudinis obsUiciilo retardaiur. S.rpe inter ipsas rorda omnium fiUvriim hominum {IIS lieg. viii). Ea-
uratioiiis seciet:B dulcedincs , ei quasi siiave ciim dcni ergo, inquil, inajesiaic ci potentia qua cngiia-
nniiiino collnqiiium, turba eofjitaiionuin iiilcrvcniens liones vestras iiiiiieor ,
possuin ct lioininibus delicU
aciciii inenlis , ne Clirisliis vldcnlur , inierrludit. Kt dimiticre. Ex vobis iueiligite, quid paralyticus con-
qiiiil inler li;rc agcndiiin ? non ulique in innuiiscxte- Be.jiialur.
liiis qiin tiirba: tunuiltu:inlur reiii.iiieiidiiin , scd le- Qitid esi {aeilittt diccre, Dimiltuiiiur tibi peccala, aa
rliini dtiinus in qiia riii isliis iIim et ascendeuduni , id dicere, Surge ei oinbulu? Utrum sint panilyiico pec-
csi, sarra' ScripUir.c subliiiiiias est nppelenila, lekqiie ^ cata diniissa , solus iiovcral qui diir.iitebai. Suigt
Dniiiini cuni ('salniisia die noetiiipie nicdiianda. aulem et ambuta , tam ille qui surgebat, quam ii qui
ynûoenini coriigiljitnior viam (tiam? Incustodiendo, surgeiitem videbaul , approbare potcranl. Fil igilui
iiiqiiil, «miioiifj luos {Pial. cxviii). carnale signiiin, ut prubetur spiriialc.

Et suimiscruiu illum cum lcclo in medium ante Je- IJi aulem sciatis qiiia Filiut lioniinit polettalein ha»
tnm. Patifacto tecto onger ante Jesiiin submittiiur ,

bel tn lerra dimiitere peceata. St et Deus esi , juxia
quia icseraiis Scriplurarum mysieriis nd noiitiam memMrntiiin Isaio) testiiiionium ,

qui delet iniquiiatet
Cbristi perveiiiiur, iioe cst ad ejiis liuniiliiatein fidei notlras {P.ial. i.) , et Filiut hominis potettalcm liabel
pietaie descenditiir. Et bcne dunms Jesu tegulisron- in terrn dimiitendi peccfla ( Mallh. ix ) , ergo ideiii
tecla describitur ,
quia sub conicnipiibili litterarum ipse ct Deiis et Filius boiiiinis est, ut ei hoiiio Chrl-
velaminc, si adsit qui reseret docuir, diviiia spirit.ilis sius per divinitaiis sux poteiillam dlmillere pcccai*
gratia! virliis invcnictiir. Quod aiilein ciim lciin de- possit , el ideni Deus Christus per huuianilatis sifjt
ponitur , significal ab homine in isia carne adbuc fingiliiatem pro peccntoribus mori.
constiiutn Cliristum debere cognosci. Ait paralylico: Tibi ilico, turge; toUglectum tuunt,,.l
Qusriim fidein u( vidil , dixit : Ilomo , remiHunlur ^.

ei vade in domum luam. Spiritaliier de lecto surgere,
tibi peccuia tua. Iloiniuem Doniiniis a paralysi cura- esi anininm sc a carnulibus desideriis , ubi agra
turus priino peccatorum vincula dissolvit , ut osten- quiesccbat , abstiahere. I.cctum vero tolleiecsi,
deret cum ob ncxus culpnrum , artuum dissoluiione iptani ijuoquc carneiii pcr coiitincniiae frena corre-
daiiin:iri , ncc iiisi bis relaxatis nicmbrerum posse piaiii, spe coiicsiiuin pra'in oruni dciiciis privarc ter-
reriiperalione siinari. Sic et illi paralyliro qiii jiixia icnis. Ipsc eniiii lecius qui per singulas iioctes lava-
proballcam pi-cinani diu ninium aqiuu frusira prx- lur a Dnvid, id est, pro uniusciijusque nox:c inaculis
^li.bibalur, saiiato n Doiniiio dieilur : Ecce snnns fn- digno paMiiientix niimine casligniur. Siibbilo autein
cius es, jain noli peccare, ue dtlenus libi aliquid con- I.cin doinuin ire, :id paradisum icdire esil. Ipsa esl
lintial {Joan. v). tl bene is cui pccrala diniilielian- cniiii vnia duinus ,
qua; bnir.inein prlmn suscepil,
tur, boinii vnralur, qui lioc ipso quud hoiiiu cral, nun iion jiire aiiiissn , iêd fraude . t;ii:denique rcsliluta
pusset dieere , Nnn peccnvi , finiul cliain ut ille qiii per riiiii <|iii frnudulciilo liosli iiiliil debiiit. Alitcr.
lioiiiini diiiiiltebal , inlelligeretur Deus. Iiiluendum Sanus (jui laiigiiebal, lectuin reportat diiniuin , cum
sane qunnii propria cujusquc lides apud Deum va- aiiiina peccatorum reinissione accepta , .id internaiii
leat, ubi lunli valuil alicnn , ul toius lioino ropeiite. siii rustodiam cuni ipso sc crrpoe referl , ne poil
380 \S LVCJE EVANCEUUSl KXPOSITIO. I.IIi. II. 590
veiiiam quid, iinile ilcruin jiisie feriaiur, ailmiiui. A f]nx priiis mMndi lucris iiitkiabanl , soil iitmc eorpiis
£i coitftiHm lurgem eoram itlit, tuiit liclum in qv.o Cliristi sediila devutinne relieiuni, iîpriniiiiir , pro-
jdftlial, et abiit in donium suam magnipiaut Dcuiii, olc. fctlo.iiiperciliuni pliariSTdram, Judxnnim iiividiain,
MiM<)ivin;e pnientix virtus, ubinulla iciiiporis iiiicr- qiin (Iti ({cntiuni faliite lor(|iienlur, insinnal.
veiiicnie niorala, jiissaS;ilvaiorissalus fesiini coiuila- -',( rîpotidcns Jcsus , ditsjit ad lUos: Son egeiil qui
liir. Meriio qui adfuer.iiii , daii n;iiis blasplicmia'. ja- saiii iunl nisitieo, sed qui male habent. Non teni vocnre
eulis , ad laudem Uiilx majesialis sltii>cniia corJa jnsliis, scd pcccalores iu pceniientinin. Siiggillal scrilias
coiiTerlunt. ei piiariiâjos ,
qiii jusio^ .se initaiiies , peccaloruni
Et iiotl hwc exiit , *t vidit ptMicanuiu nomine Levi, consortia decliiiabnnt. Seipsiiin iiainqne iiiedicuin
sedtnlem ad telonium , el aii illi : Sequerf mc. Mem d rii, qiii niiro medicandi generc, vulneiaius esi pre-
LcTi (jui Mallliseus i-a, sed Lucas Marciisqiie piopic.r pWr iniiiiiilalcs noilias , el livore fjut sanaii sunius
vereciindiani ei lionorem evangelisia; iioUicruiil iio- {Isri. Liii). Saiios autem ei jiistos appcllat eos ,
qui
men poiiere viili;atuni. Ipse au:ein Malilixus juitia icnoranles Oei jiistitiain , el siiain volciUes cmsli-
illud quod scr ptum est , Justut aecusaior iui isi lucre, ju-iliii.e Pci nnn suiil suhjecti , qui ei lcge
(Proi). xviii), in primordii! bermonis Mallh.Tuni se |irxsuiiientes, Evangrlii gratiam ii»n qu.iriint. forro
el publicanuin nominat: ui osieiid.it legeniibus nul- " iuale liabrnie.< et jieccatnres vijcai, cos, qui sna' frngi-
luin debere conversuni de Baiule dJlfiderc, cum ipse litiilis coiiiciciitia devicti , nec pcr legcni jnstirieari
de publicano in apostolum , dc tclonarii) in evnngc- posse videotes, (jlirisii se giali* pueniiendo submii-
iisiam git repenle inuialug. El reliciit omnibus, sur- tuiit. Ubi siraul osienditur quod iioii in pristinis viiiig
gent lecutus est eum. Intelligens Matilireus quiil sii perinanentes , ui piiariia;i et scriba: inurmurnbant
veraciier Dominum sequi, reliciis omnibus sequiiur. sed prcniiciitiam sgentes puLlicatii veiierint ad iesuin
Seqiii eniin, iiniuiri cst. Ideoque ui paupereni Cliri- et ipse qiioque Jesus convivia peccaiorum ui occa-
siuni non lam gressu quam aiTectu conseciai i potuis- sionem babcret docendi , et spiriialcs inviiaioribus
set , reliquii propria qui rapere solebal aliena ,
per- Euis praberet eibos, adire dignatus sit. Dc-iiiqiie cuin
fectanique nobis abrenuntialiunis s.Tciili fonnain tri- frcqiienier pergere ad convivimn describaiur , !iihil
biifns, nnn soiuin lurra reliqiiit vecligaliiim , sed ct referliir aiiud, nisi quid ibi fccerit ,
quid doriicrit
pciiciiliiin coiitcmpsit qnnd evenire | oteral a priiici- ut et huiiiilii:\s Iioaiiiii euiido ad (leccaiores , ei po-
pibus sxculi, qiiia veitigaliiiin raliunes impeifecias, leiitis doctrinx ejas ia posnileiitiuni convtrsioiia
aique lncon>pos!ias reliqiierit. T.'inla fiiim cupidiiate nionslreiur.
sequeiidi Doniiniun dui.liis est , nl iii iiiillo nror.ûs At iili dircrunl ad eum : Qiinre discijiuli Jonnnis
liujus \il3B rcsi eciiiin vel cogiiationem sibiiiiot re- ^ jejunant fiequeiuer, ct ohsetruliones [uciunt . timiliier
servaverit. 1'rupier quod justa incrcedediim liumana el pliar.scenruin, lui autem edunt el Oibunt? Mallli:eus
sedulus iiegotia deserii, dominicoruni njelis dispcii- refcrl , ipsos Joaniiis discipulos liaec dixissc Salva-
sttor mcruil ctse lalentoruni. lori, iiiidc palet titiosque foiijiiiicios liac enin quaj-
Et fecil ci conviviam ningnum l.evi , in domo sun. siii:iie pulsasse. Ubi jDannis niaxiiiie repreliendendi
Qiii doiniciliu Clirisltiin recipit inlcrno, maiiinis Je- di^cipiili non suium de sui jaciaiiiia jcjunii , veruiu
lectaiiniiibiis exsuperaiiiiiini pasciiur vidiipiatuni. q lia caluniniabanlur quain scieliaiil a inagisiro prai-
Itaqiie D.'iiiiiiiis libenter ingredilur , et in rjiis qui dic-iliini , et jiingeb:)ni(ir pbarisiis qiios ab eo nove-
credidi'iil recuiiiril :>ITecluiit , et lioc cst biiiioniin rant cuiideiiiiiaios. Spirilalitcr auteiit discipnli Joan-
opertiin ^piriialc cunvivinm, quo divcs populus egel, iiis el pbarisaôruin jijunant , Cliiisli aulein cdimt
pauper epnlatur. 01 bibunt, quia sive ojiera quis lo[;ij ?cu Iradiliones
Et eral tvrba mvl a publicanorum et nlioium i/ui seiualur lioniinutn, sivc ippuni cii:ini tliristi pra;co-
cum illis erant discumbenles. Videranl piiblicaniiin a nitiin, aure tanlun: percipial corporis , spiritualilms
peccatii ad meliora ronversum, lociini iineiiissft pcu- sbstinensboHisjejuiio corde labescit.Qui vero Clirisli
niieiilix,'el ob
El murmurabanl phariiwi
id eliain ipsi
-
noii deS|>erant
.
salulein
d scriba- eoruin dicenht "
niembris Qdtli incorporatur aniorc.
nare,
_.
quiii cariie Ipsius

.
epuiatur
- —
iioii
e! sangr.in»». Allter
pniesl
,
... ^. —
jeju-
^«j"
ad diicipulot ejui : Quare cum publicanit cl peccato- /iiannes vintiin el siceram nnn bilit Doniiniis cuin
,
ribus manduculis el bihilis? Cdiivivjnlibus cuiii Do- piiblicanis ei pcccaioribus nrindiicat ct bibii , quia
iniiio piililiranis , pliarisa:i iiiurmuranlcs de jcjtiMio iHe absiiiieiiiia lueriluin anget, nii poientia nulla
gloriatilur. Ubi priino legis et graliae quanta sii di- iialiira! Dominus anlein cui iniliiraliier
: suppeleb.it
staiiiia declaratur. Quia qui legeiii seqiiuiitur, jrjiiiiu; de!icia donare ciir cos decljnarel quos abslinen-
,
mciilis f:iMiein paliantiir «lern;im. Qui vcro vcrbiiin tiliiis poier:!t rcddere piiriores? Sed jejunavil el
in inieridribus aniin.^fi rere|ieriini alinieniis rctlesiis, Clirislus, iie puccipium defliii.ires. Mandueavit cum
et foniis ubertaic recreaii, esiirire el siiire non pns- pccciiioribu.s, ut giaiiam ceriieres, .igiiobceres potc-
sint. Deiiide reiribuiionis fninrK species pr.Tfigurntur, siaieni.
quando epulaniibns cuin Cbrisio electis perlidia su- Qtiibus ipse ait : Nunquid poicslis fiHos sponsi
perboruin jejiina tori|uebitur. QniLus diciiiir, Me e- dum cum est sponstis,
illis faccrc jcjititare? Veniml
iricet el ptiblirani prwccdcnl vus in rcgno i)ci Hlnlllt, auiein dici, ei cum nbiiiius juerit ah illis sponsus tunc
( ,
XM). QiioJ .si pcr M.itlh3ei electionem fidcs goiiii.:m jjiinnbunt in iUis dubtis. Spoi.sus Clirislug , sponsa
59! BtD.L VE>)F»\I!ILIS OPP. PAIIS II. SKCI I. - I Xi:(.L!IC.V CFM I.NA. 592
Elctlesi.i c^l. De liuc saiicin spiriialijtic loiiiinbio , A veicril.iii toiii|i.ir.i; nlribiis , (|uos viiio ikivo, iil csi,
apostoll sunl creali. Unile beiie .Marcus evangeisla S|.iritaliliiis prteceplts facilius disiiiiiipi , qiiaiii id
filinseos appellal nii|>(iaruin, noii laiiluin sponsi, scil posse contincre dicit. Eriiiil aiilcm jain ulrcs iiovi ,
eiiam spousjE, volcns inielliî quia per lavaeii ie^'e- cum post asccnsiini Doiiiini dcsiilcrio coiisolaiiiuiis
ueralioiicin , iii jus iliviiix geiieralionis assuiiipii cjus oraitdo el speraiido inii v.intiir. Tuiic eiitin ac-
kiinl. Qiii jcjiiiiarc ac liij»eri! iion p(issii»l <|iiaiiiliii cepcruiil Spiiitiiiii saiicuiiii. i|iio iniplcii cuin liiiguis
sponsuui iii llialaino viiloiii, cl ipsiini sciiinl essc iim oiiiiiibus l()i|iiereiiiiir, a Jiul.eis iicscieiilibiis, sed la-
sponsa. 0'13'x'" ^cio Iransieiint nupt ic, ct passionis inen vere atieslaiiiibus dictuin est, qiiia musto pleni
;ic resurreciionis ienipus advenerii, luiic spoiisi (ilii sunl isti. ^'uvuiii eiiiin viiiiiiii jaiii iiovls ulrihiis no-
jejuiiabiinl. Quoil auiein Lucas non ail iit c rtcri : verat , lioc esl Spiriliis sainti fervor spiritaliiiiu
Mun(|Uiil possunl filii sponsi anl iiuptlanim jejiiiiare corda rcpl.;\eral. Aliter. Cavenduin doctori , ne aiil-
vel liigere , sed nuriîiid polestis fiVws spoiisi fareie mae nondiim lenovaix, sed iii vetusiate maliiia^ per-
iejunare (Luc. v) ? elegaiiler iiitiniavil ei'Silcin ijisos duranii, novorum mysterlorum secrcia coniiniltai.
t|iii loipiebaniur fuisse factuios , ut lugeiiies jcjiina- El nemo bibens vetus, statim vult novum, Dicil eiiim,
rcnt lilii spoiisi ,

quuniaiu ipsi esseiit sponsum occi- Veiusmeliusest. Judxos significat, quibus viiac vi-te-
suii. Nulaiiduin vero liunc luciuiti alisenii.e sponsi ,

" ris saliva novx gratijc prxcepta sorduerant.
imbutis,
iioii iiuiic tantuin , id esi ,

posi niortcm resurrectio- Quia prufeclo majorum tradilionibiis commaculali,
«leinqiie ejusdem sponsi , sed el aiite incarnationem dulccdiiiem spiritalium verborum percipere iiequa-
illius per toiuin liujus siculi lenipus esse celebratum. quam v.ilcbant.
PrimaquippeieniporaEcclesi» aiite Viiginis partiun

CAPUT VI.
saiiclos liabuere ,
qui desidcrareni incarnationis Factum est auieiu in Sabbaio secundo primo eum
Cliiisti adveiitum. Ista vero teinpora cx (|uo asccnilit traiisiret per sala, vellebunt disciputi ejus spicas, et
in coelum sanctos babeiit, qui desiderem cjtis niaii fe- inanducabunt conjricanies manibus. Iloc cst quod
siatioiieiii ad vivos et morluos judicaiidos. Ncqiie bic Marcus aii, quia discipuii propier nimiam eoriim qui
d0-iderabilis Kcclcsii lutii;s leqiiievii ali<|uaiitiiin , vcn cbanl ui curarciilur iuipoitunitatem, ne iiian-
iiibi (|iiaiidiii bic cum discipiilis in carne versaius ducaitdi quidem spatium iiabeli.int , et idco quasi
est. Jiuia leges aiiieiii tropologia: scientluin ,
quod homiiies esuriebant. Quod auteiii spicas segeium
quatidiii spiinsus nobisciim eet , ct in l.eiilia su- manibus coafricani, et inediani consolantur, viix
iiius, nec ji-jiiiiare possuiiius, ncc lu^êre. Cum au- aiisterioris indiciuin esi, non prxparatas epulas, sed
itm tlle propter peicaia a iiobis reccsserii el avoia- cibos siniplices quxrcntium. Lt noia quod primi
veril , luiic iiidicendum jcjtinium , lunc recipienJus apustuli S.ilvaioris litieram Sabbati destruuni, adver-
csi luctus. sum Ebioniias, qui cum calerus recipianl apostolus,
OicelicU aulem el iiniilitudinem ad illos: Qum uemo Caulum qiiasi transgressorem legis repudiaiil. Unde
commisiuram a veslinienla iiovo, iiniiiiilil in veslimen- beiic Lucas diem quo Sabbati littera suli ccppeial,
lum velttii. Alioquin el novuin ruwpit , «I veteri non SrjTspr,-zpuT'jv boc est secundo-primuni Sal.batum
convenit commissura a noio. Ciiin iiitcrrogatus essei nuiicupai, voleiis iniimare Sabbati legalis ubscrvan-
Uoiiiiiius cur discipvli ejus non jejunaieiit, respondit liam ccssarc ultra dcbcre, et iialuralis Salibali lib?r-
carnalcs adhuc quosque, et ntcdum passiunis resur- liiieiii q'i3e ad Moysi usque lempora cxterorum die-
non posse severiora ruinsimiiis crat, oportere resliiui. I3i sicut Ecclesiam
•eciionisque su* fide solidatos,
ne per Dun circunicisio vcl cxrcinoiiia: legis, sed lides Abia-
jejunia cl conlinentiae susttnerc praecepta ,
auslcritatcm niiiiiain , eliam credulitalem quain ha- hae qua iii prxputio jiisiificatus esi, pcr dileciii<iieiii
operaii salvai, ila baiic cliaiii noii aliud quamspiri-

bere videbantur amiltant. Ipsns ergo adhuc disci-
quibus tale Sabbaiuiii, quo cl ipse Abraham semper a ser-

pulos tanquam vctera vestimeiita dicit ,
iii-
cunveiiieiiicr noviis paniius assiiiiur , id est , aliqua vili, id cst, noxia vacabat aciione ,
per scptifiiniiem
pariicula dociriiix, qu* ad novx vita; lemperantiam D Spiritus saiicii graiiam Deo conimendet. iliijus iia-
perliiicl. Quia si lioc liat , ct ipsa docirina quodam- quc tcmporls Sabbalum, quo sicut iii cxlcris dicbuo
inodo sciiidititr, cujus particula qua; ad jejunium ci- utilia quaquc licet opcrari, ad distiiirtionem Judiic
boruiii valet , inoppuriunc iradiiur. Ciiiii illa doceai Sabbati quo iioii iter faccie, non lii;na colligere, iio.n
Cenciale jejunium non a concupiscciitia ciboruin alia quxlibei nccessaria facerj liccbai, sccundo-pri-
laiituin, scd ab umiii Ixlilia tcitipuraliuin dcleclaliu -

niuiii appcllai. rrimum vidclicet boc a secundu prx-
nuiii, ciijiis quasi paniiuni, id est, partcm aliquain latuin sivc ie>iiporis ordiiie, quia per iniiuinera antc
qu:e ad cibos periinet, dtcit Dun uponerc Itomiiiibus legeiii SLCcula ,

quumodo nunc agitur a pairibus age-
adbiic velera; consiietudiiii dediiis iinpertiri, Quia ct baiur, soii certe gralije muiicre sigiiificans ul nil
illiitc qitasi conscisslo videiur ficri , ct ipsi velusiati aliud secundo-primum, quam inferiori superius in-
iion cniiveiiit. tclligas esse Sabbaiiiin. Nam et primus lioiiio de

El nemo millil viiium iiovum in uties lelcres , alio- terra leriei us, sccundus homo de coelu coeleslis.
qiiin riiiitpil vimim novum iilres , el ipsum effunditur, Ncc taiiieii errat, si quis Dominitm Jcsum Clirisiuin
el ulres pcribunl Sed viiium novum in ulres novos mit- secuiidii-piitiium Adam velit appellarc, qui mcriiu
tiudiim esi, et utraquc iîiervnntm. Eosdcm quuque scilicet et gratia iioii buuianx nativitaiis ordine pri-
S93 IN LL'CJ': EVANGf.l.HJM I.\HUSITI0. - LIB. II. 594
iniiHi pi;«'cesscrit Ail.mi, jtixia qiiud ile illi) pi;viiir- ;\ iiiiiiinti b;iliis esi. Oppiinil ergu Diini!;ius rii:iris:vis
£< r siiiis uit : Q»! post mc veni:, ante me fitcliis cî. caliiiniiiulanbijs, et liicit : Si cl Divid saiictiis cst, el
qiiia piior iiic eittl (Joan. i). l'i)tesi el ita iii SaliL.ilii Ahiiiielerb poiiurex a voliis i.ou icprulicnililiir, sed
&i'ciiiiilo priiiio ditliiiii iiilelligi, ul uiiuin ideni(|iiu lcijis uieri|ue inaiiilatinii probahili c.<iciis:iiiiiiie irans-
Kovi Tesianieiiti Sullialuin, el Ketundum el primiiin gicisl siiiil, et ruiiic-> iii c.iiisa cst, cur oamilciii U-
sil. Secunduni, qiiia pnsl legile SaUb.itiim a iiobis iiicni iioii probatis in aposlulis, quain prubalis iii
obscrv:itur. rriiiiuin, qiiia et aiile dcciel.i legis a c.cierib? Qu iinqiiam ot iii lioc inuKa di^taiilia sll,
jusiis observabaiiir aiiiii)uis. Mystice auiciii discipull i^ti spicas in S:ibbato innnii cotifriu:iiit, illi paiies
per saia iianseuni, iila viJelicit de quibus Diiiiiiiiiis cuiiiedcre Leviticos, el ad Salib.ili solcninitateiii ac-
iiii, Leoite oculus vcstroa, et viilete regionet, quia a'b(t; cedebuiit. Coquebantur onim panos propiisitiuiiis ante
iiuii jam aii messem, et ûi inetit, merceilein accijM Sabbatuiii, cl S.ibb.ili) niaiie ulilati .snper sacram
{Jonii. iv). El ideo iiibil iiielius esurire, quam salu- iiieiisam piiiiebanlur, bis scni ad alleriilius tonversi,
leiM i!itelli(;uDiur, liuiniiiuni quam ipse inessoiiiin duai.us puieri» aureis supcrpositis iliure piniiis. Qna:
piinius qiiomlani iiiier preces esuriens, niox uslciisis permaneliant ad aliud S:ibbatuin, ct iiiiic pro illis i.lii
qiias ciipiebal dapibus, aiidil : Siirye, Petre, occidt: et dcportabaiitur , itli veio saccrdoiibiis cvliibebaiilur.
viaiiduca {Act. x). Kl inira sacrameiiti coiirordia, B b^t lliuie incenso in igiie sacro in qiio uiiiiiia holo.
qui.i cl ibi iiiactari 1 1 mauducari jubentur animalia, causia lieri solob:iMl, a'iiid tliiis super ;ilios diio-
el liic ciinlricari el iiiliiloiiiinus iiiaiiducari spira: deciin paiics ailjicicbatur. Qua bora supcrveiiiciis
icferuiilur. Iloc cst eiiim : Morlificate niemtra vestra Da\id, panesqiie coiisocralos accipiens, osteiidit ligii-
fiutt' snnt supcr terram, el exuilevos veierem hominem, raie sacerdutalein cibuiii, ad usuiii transituiuin csse
ci:m iic:ibiis ejus {Coloss. iii). Quia non aliter quis- populoruiii. Sive quod uiiines viiain s:icerdoiaiei[i
qiic iiansit iii coipus Cbristi, non .iliier dixtuem dcbciiius iiiiitaii, sive qiiia oiniios li ii Ecclebix j-acir-
pruroclus sui fruclibus pascit. Vellere ilaque spicas ilnies suiii. Uiigiiniir eniiii in sacerdutiuni sinctiiiri,
esse liuiniiies a tcrreiia iiitetilione, qiia solum men- oCerentos iiosmeiipsos Deo liustias spiriijles.
lis qnasi radiceiii lixerant, erueie. Fricare autein f 1 dicebat illis, quia bonimus est Filins hontinis
iiianlbus, exemplis virtiitum ab ipsa eliain carnis eliom Snbbali. Si, iiiqiiil, David rox saoordotali cilio
concupisceiitia ,
quasi falliciills atque iiiteguinentis paslus excusabilis csl , et juxla allcrius Lvan(;elii
arisiarum ,
puriialeni mcntis exuere. Grana ver» lidem sacerdutes Sabbaium per lenipll ininisleriuni
iiianducari esl, emundaium quemque ab uiiini inqui- viulaiitescrimine carent.quaiito inagisFiliusbominis,
iiaiiieiilo carnis et Spiiitus, per ora pra-dicantiiiin. qui vcrus rex ct vcrus sacerdos, et ideo Doiuiiius est
Ecclesix iiiembris incorporari. Et bene baec disci- ^ Sabbati , evulsiirum SabLaiu spicarum noia iion
piill apuu Marcum, Duminum prxgredientos rgissc . lenetur.
rcferuiitur, quia docloris necesse est sermo pr.rcodai, Fac.um est autem el in alio Snbbalo, tU inlraret iit
ct sic cor auditoris graiia superii» visitatluiiis illustret. tijnagngam et doceret, et eral ibi hoino, el maiius ejus
QuiJam auiem Pharisa'orum dicebnnt illis : Quid dexleru uiiJa. Sabbatis prxcipue Duiuinus iii syn-
(aiilis quod non tieet iii Sabbalis? Hxc alii Evangc- a;;«gadocel, iipeiaiurqi>e virtutes, nun sulum propter
l)St:c narr.int ipsi Dumino fuisse magis objecta. Sed iiisiniiaiiiluiii S| iriiale SaLb.itiim, sod et prupier ce-
sivc illi, sive discipulis ejiis, sive per plures passiin Iibriureiii cu tiie populi conventiiiii. Ciii tuuc ex aii-
criniinaiites uirisqiie siiil dicta ( iieque enim ullus liqua Patruin iiistitiitione moris erat, qui vacare a
evangelisia lalsuin scribere potuit) taineii quia quid- labure per leg'iii jrbcbalur, lcgendis :<udieiidisquc
qiiid a discipulis agiiur, ad euin respicit, cujus in Scripliiris oporaiii ilaic. Juxia quod in Aclibus
ageiido inagisierinin sequiiniur, confestiin ille juxia .iposioloruin Jaiobus biquitur. Muyses euiin a die-
quud Esaias ail : Ei argnet in aiquilale pro mansuetis bus antiqiiis liabel qui oiiiii pi.cdicoiil iii syii-
lerrce (ha. xi) , falsos lcgis defensores veiis sanctu- 3gogis,iibi per oiiiiie Siblialuiii logiliir. Nain sic-
ut bi quibus venaiitli ais osi, ubi leras, pistes ei

riim deviiicil excmplis. Aiteiiim :
U vulucrcs abundare didiccrinl, sua inaxiine rclia
Hec hoc lcgislis quod fecit David, cum esurisset ipse ilii
el qiii cum eo erant, quomodo inlravil in domum Dei el leiiduiit : ita ct Doininus scn.per ducuit in syiiagoga
paiies propositiunis sumpsit, et manducavil, el dedit his ct in teinplo, quo oiiiiies Jndxi ronveniobant, voleus
oiniics salvcs fieri, et ;!d iigiiilioiiein voritalis veiiire.
qui cum ipso eraiit, quos non licet nianducare nisi tnn-
Inni sncerdelibus ? itegum narrat liisioria, bealuiii Iloinu saiie qui inaiiuui babebat aridain , liuiiianuiii
David iiisidias Saulis vilantcm ad Abinielecli sacrr- geiiiis iiidicai infcciindilalc boni operis arol:ictuiu,
dutciii veiiissein Nulie, sibi siiisque cibos petlssc. At sod Doinini iiiisoraiioiic ciiratnni. Ciijiis dexlora qu.i'
saceriloti'111 p:iiies ciiiiiiiiiines iiun babeiilein, ciini iii piiiiio |>areiite duin vel t:c arb.jrs poni:i dccerpe-
suliiiii priiiio ili.^cciet niiiiidns a iiiulienbiis ab lioii rel, ariieral, por riodomptuiisgraliam, iliiiii insoiiies
et iiudiiisieriius luis e piierus, paiies cniisccraios ei niaiius iii crucis arlnue lendorcl, bunoruni up rum
arbilraluiii propliota succis est rosiuiita saluti. Ei bene in syiiuguga iiia-
dare niin iliibitasse, niolius tli-
ceiito ; Uisericindtain volo et noii sacrificiinn {Matlli. niis erat arida, qiiia iibi scienlix donuin ni.ijis, ibi
ix) dc laniis poriciilu lniiiiiiies liberare, qiiaiii \)on graviiis est iiiexcusaliilis nox:K periculiini.
Ubsciiabaitl a:iUin sciijic ci p/wii.Mti si Sabbalo cu-

ufleire sacriiiciuiii. Iloslia ciiim De;) pl.uabilis, l|i>
1.1
PArnoi. XCll.
50i tJED.t VENERADILIS 0H\ rAUS II. SECT. i. - r.XF.GETlCA GF.M:!N.\. 390
(lesirmîionem A sia^-lico dicinir FiH, iioii sil nianiit lua adaccipen

rartt, ut iiwehireiit nccuiiarc illum. Qsila :
Sabbali iiiiaiii iii rfiscipiilis arguebaiii iiroliai)ili iiia- liiiin pcrriclii, el ud danditm coUecta [Ecct. iv). Fru-
iiiiiic i|isiiin oliserv.ii do siru eiiiiii 11131111$ ad Deiiiii pro pcccalis rogaluriis
gisiiT cxcusaveriil exeinpli),
inugislriim caluniiiiapi volunl, iil si Salili.ilo cunl, cxpanili!, qui non Iias ad vlduaiii rogjiitciii bciieli
iraiisgressioriU , si iion ciirel, trudeliUlis ?iil iiiibc-

ciiiiii btuirs e;:lendeiii.
ipsi avuiu repleti suiit iHi,ijiienlia, et collonuebnnlur

tillilalis argiiaiil.
Jjfse vere tciebnl cogilaliones eorvm, etc. IIoc b>l ad ir!vic<^m, qvidnam fncereut Jesu, Magn:i uliqii»» in-
Doiijiiius iiotiil coijilnlioiies liominiim sipieiilia, eus qiii saliiie plaiiinnm indigeLaiit, du
«luod leginitis :
(l'sal. xciii). Kt ijiiod seMuiiur iiece Salvatoris a<:ere coiibiliiiiii. Qiii qiiantiiiii iie-
niwniam vana: lunl :
quem lu eriidieris, Doiniite, el de tege lua qiiiiij! siudeant, osiendltur, cuin ct Iioc in crioien
liealut liomo
dociieris eum [Ibid.). lie illi-. dicuiin esl qni Uyrin repiitaiil, quod ad verbuiii iliius salvain qiii langiii^-
Chi ismm adiniplelaiii, iicc noljis ciriialc per li:iiic, b:it exlenderlt devlerani. Quasi iioii coruni qiiisqiie
l>er
sed spirilalc SabbaUini didiieranl csse ptaiceplniii.

inajor.i Salikiiis egeiil. nboi pnrlando, porrigeiidu
Jco" Inleirogo >ws, licel c;ilneiii, r:rieraqiie quae vioiui necessaria siiiit exse-
Ait aulem ad illoi : sj
Siibbnlo bene faeere an male? Prxveiiieiis Domiiiiis

qiieiido. Neipic eiiiiii i|iii duit et (ucta siinl, .Sabbalo
,.ilii ian) Judaoiuiii qiuin sibi pcilida niciHe p:!r:i-

B laboras.se poier^t ciuivinci.
veranl, arguil eos quia l^gis prsecepla prava inlir- faclum est auti:m in iltn d cbu%, exHt in Mwnlein
prelatiope violarint, sesiiniando iii Sabliato t-liaiii ^ oiare. Noii oiunis qiii orai, asceiidit iii iiiQntciK. Csl
lioiiis operibus reriaiiduin, ciiiri leii a inalis abstiiurc. eiiiiii oralio qu;c i>eccaii!m facii. Scd qui beue orat,
Oiiine ovus tervile non (aciens i« eo qui Deuni uraiido iiuaerii , bic a lerrenis ad siiperiora
jubeal dicens :
{Ltiit. »xiii), id est pcccatuiii : Omnis euiin fjni [acit I

rugreilions, verticcni cunc siibliiuioi is asceiidii. (Jui
peccalum, icrvus est peciali {Joan. viii). KiKlein pra;- vcro de divili.s, aul dc bonore saiculi, aut ceite dc
«eplo simul et fuluri sxciili (urinain iii pixseniibus iiilniici iiiorie sollicilus obsccrat, ipse in iiiliinis ja-
nduiiibrans, iibi qui ptr se\ siculi bujus «lales ceiis, viies ad Deuin preces raiiiit. Oial auiem Do-
tiuiia leceruiitj in scpiiina quielc iiialoriim tnntiiiii- niiniis, iiuii ut pro se sbsecrol, sed ul pro ine iinpe-
iiiodo, iiua auleiii tl bonoruni sliit lerias habiliiri. trei. Naiii ct si oiunia posutrii Paier iii poicsiue
Nain licci saxularia opera couquiescanl, riOnotiosus Filii, Filius lauifii ul ionnaiii lion iiiis inipliret, oli-
tanien boni opcris aoius est in Dei laiide iiuiesccre. secraiiduin l'alreii| puiat e su pro tinbis ,
qina .uivo-
Auiuiam si^»am jaceie, uat pcrdere? Iloc cst lioini- catiis itst nii^tei' : Ailcocaiuni eniin , iiii|uii, lii.teiun»
iioni curare, aii non. Idcni esl quud pra;iiiisf rai :

,
apud 1'airem J.esmn Christum (l Joan. ii). Si aiivacaliis
/{«11« («ferc, (111 male. Nuii qiiod Deiia suiiiiiie boiuis, '
est, debi:! pri> uieis iulcrveiiire |iccc;itis. No<' erî»
;iiicliir luali nobis aul pcidiliiinii e^.--e possit, sed quasi infirinus, s.ed qiiasi pm:. oli.secral. Vi, siiie
quod cjus noii salvare, Scripliir;c coiisucludiiie pej-- quaiii oipiiia qii.p vciit, possil ? ct advi>caliis, ct Ju-
ilp.re dicatur. Siiut dicilur induiassc cor l^lMiaoiiis, dev eî. Iii a tero, p ct;itK> ullttiiiiu;' iii alicru, iusi-
iion qiiod iiiollc obduravcril, sed quod merilis pra:- giie est poic-tatis.
cedentibus obduraluui, iiiiseiicurdiicr emollire iio- El ciat pernni,lans m oralicne Dei. Foniia tibi pr;e-
lueril. Et nos cuin rogaimis, iie iius iiiducas in lenla- sciibiiur qu ini dcbe;i.s ;cimd.iri. (Juiii ciiiiii le pro
liuiiein{Matlli. VI), protiiius aitdfiido : Scd libera nos salule tiia l;icerc oportel, quaiido pru te Ciilisius i»
n malo {Ibid.) , inanifesle doceinur ejiis iioii inducere oratione periioclat ? Q ui te f;icere cunvenii, ciiiii vis
lu leiitatioiieiii, nuii cssc aliud, quaui libcrare a ;ilii|iiiiil olliciiim pictalis aduriri, i|iiaiid'.i Clnisliii»
iiialu; ejusperdercaiiiiuaiii esse, a perditioiie s.ilvaiii inissiinis apostolns pniis or.ire curavit? Vis scirc
iioii fatere. Si qiiein vcro inovet ijii;ire D.iininus cuin qii.ini iiiilii, iioii sibi oraveril''
corpus csset curaiurus, de aiiini^ salvatione imcrro- Lt cum dies, iiiquii, factus essei, voeavit discipuhs
i;:iverit, iiitelligat vcl aniinain inoie Scriptiiraruiii suos, ei elcgil duodecim ex ipsit. Ubi iii>taiidiiiii, qiiod
(To liiiniiiie posiian;, sicul il citiir ; //ib suhI nnitniv j^ evaiigclica ei aposlolica Stiipiuia liiin suliiin illo»
^Kir exierunl de feinore Jucob (Exoil. i) ; vcl i|ii(>d illa duodetiin appell;u distipulos Cbnsti, sed et onines
niiraciila propier aiiinia: saliiicui lacicliat, vel qiitid qui iii euiii trciienies iiiagisteriu ejus ad legnuin toe-
iiisa maniis saiialio siiiuiem aniinxsigiiilicabnt, i|U3e a loriiin erudiebaiilur. Distipuli qiiippe a discendo suiit
liiiiiis (ui pr;>.di\i) ccssans U|>0;iliii , amlaiii qiiudaiii vocali , e.v qutiiiiiii lUiiUiliidino quos ipse vuluil
i.iiido ilexlraMi liaberc Milelialiir. Cloyii.
/.t circum!,peciis oinniliia , duil huiniui : Extende Quns et apoitolos nominavit. Apostoli Gi octc, Laiiiie
iiianiim Inum. El exlendit, et resii:u'u eH iuaiiu^ ejus. iixssi du uiitiir. (iujus sacraineniiiin noiniiic espoiicns
Saiiauda inaiius anda jubelur eviondi , iiiiia iitfni- ivaiigelisia Marciis , ait : Et fecil ut essenl duodecim
cUi<is:c dcbilllas :iiiiiii;c iiullo niolius oi Jaic i|i:ai!i IU.III iUc. 'I ui miiierct eus preedicare Evangetium. El
<'l<'ouiosyii;iriiiii largila>e ruraliir. Liido Juaiinos ijiso D.iiiiiinis du il : Nicul mi.sil we Vnler, ct ego millo
lljtitisla turbis sciscilanlilius qiiid facerojit , ul noii los. Qiii iione diiodecim siiiit e!>;c!i , iil Videlicct
volut ailioros arids iiiiitcienlui iii igiioni, imc soliiiu iniiiidi saluloiu nutiiii vcrlio pncdicarcni, sim qiioqiic
pr<cccpit : Qui liabel duns Innicits, ilet iion li.ibciili, d iiuiin-ro mvsiico roiiiiiioiiil.ireiil. Ttr eiiim qualurnt,
'.-iii liibel cscns, simiUtT jiiri:;t (Luc. iii) V.<. ni litc'c- de ;is dipi;:id!uui {'u) lluic Ciloiiini ijuijd cl siipcrius
597 IN LUC.C F.VANGEMUM l-.XI'OS|TIO. — I.IP. 1'. -.9S
dul , <iii:i ctmi in ivpo Ecdcsi» Saloninn D'iniiiio A Mallli.xus, jnvla qiind sciiiiium f.-l : llii: tii inirjniln-
leiiipluni <'niiilercl, fi-cil el in:ire :ineuin, in qun s:i- («I tua^, ut justificeris ; el iitanirijste Mitllrcinu dit
citiIdics l:iv:iicii:i)r, lino lcciinqiie iUiid biiuni clnfiis teloiiio voratiiiii, et in onlino se apostnloriiin piibli -
iinpii!<iiii, qiiuruiii lri:s :ii|iiilonein, Ires occideilieiii, caiiiiin co;;noni II li, sed el cninpari smt Tliouia: cuiii
tre^ nieriiliein, el trcs ;ispicerriu orieiileiii, ligiinli- a cicleris cvungeiisiis sil pr.elalus, sc iii oriline sup-
ler iiisii!u:ins qiioiii:iin a|>U8toli apiistolor(iiiM|iio siic- pniiii. Jacnbus sane ct Joaiiins qiii ob cxiiiiiuni
ce-s<ires, cun< l:is orlii'> qicidrati pl:ig:is lide ct coii- virttilis el aniini ciilmen lilii loiiitrui linc cst, ,3oa-
rcssioiie saitct;c Tiiiiilatis esseiil a peccaloruin labe vcpyii:, sive iil eiueiiil::lius scribilur, liai>ereeni
purgaiiiri. suiii a DuiKinii ro^numinati. Nec rriisira. <Juiiruni
Simtinem i/nem cvtfnîmiiiavil Peirnm, et Andream iiiiiis )! cwieslibus iiiiuiians vncetn illain tlicologi-
fralrem ejus. Noii iiiinc priiniiin SiiHOiii Pelri rognii- ciiii, i|uaiii iieiiio priiis edere iioveral eniistl : /rt
nicn indiilii, sed loiige »nlecuni a fratre Aiiilrei :iil piiiiciiiio erol Verbiim, el Verbmn eral apud Deunt, el
sc adducttiin iiilinius dixit : Tu es Sinton /!(iu« ioanna\ Ueus erat Vetbuin, eic. {Joan. i). Uu:e tanlo riiliOrt^
(M totubcrii Cephas, yiioU inierpri lalur l'elrut (Jaan, gr:ivida ieli<|<iil, et si alii|uaiilo pliis iiiluti.ire vn-
I ). Sed cuin voleiis Liic:is noniina duodecim aposln- liiiiset , nec ipsc capcre iiiundiis poisct. Sed ei aiiilni
lnruiii cniiioerare, neiessi! Iiaberct Peirnia diceie, U saipc s<-or$uni, ei in nioniein a Dunniiro diici, et ali
lireviier iilnucre vo uitquod iion lioc aute viicarctur, qiiaiidu soiiiiiii de ntibe icrriliciini |iercipcie iiicnie-
seil ita eiiin Duiiiiiiu-> cognoniinave«it, qu:iiii'vis iiou ruiil : llic esl [iiiut nieat diitctiit. Prisca quni|uu
tiiiic, se<i qiiaiido Jo.niiies ipsa Ooimiii verlia posnit, iioiniiia uieritis aptissiiiia gcstnruirt. Jacobiis eiiiiii
iiiieiitos videlicet reildeiis audiiores. Naiu si liuc aiiie supplaiitalur. Juaiines, in quo est gr.iiia, vel Do-
vocarclur, non ita videres inysieriuiii polrT, pnlans iiiiiii gralia dicitur. Nain itlu et cariiis ciirîn Duniino
eiiiii casu sic vocari , iioii provideiitia Dei. Iileo vu- vocaiite suppianlarc, ct ipsant carnein IteriHic tru-
luit euni prius aliiid vvcari, ut ex ipsa coniinulatione cidaiiie gavisiis est coniemnere. Iste ob ainoris
iKiniinis, Sacramenti vivacitas conimendaretur. Idein priecipui graliam, qiiaiii virginali gl.iri:i iiicrueral,
cryo Latiiie Petrus, quod Syriace Cepbas, ei in utra- supcr redeniptoris sui pcctus iil ccena recubiiil.
qiie lingiia iinineii a p<!tra ilerivaluin est, liaiid du- Pliilippus us hiinpadis iiitefprelitiir. lilt recle, qni.i
hiuin quiii illa, <le qii» Pûliis ait : Pelra autem eral et vucatus a Duniinu, iiiox iuveiiio Nathaiiaeti fuinen
ClirisUis (/ Cor. x). Naiii sicut lui vcra Cliristus, du- qiiod agnovcrdt prxdicavit diceiis : Quem sciipsil
nuvit aposiulis ut lux luundi viiceiitur, sic et Siinoiii iloysei ia leije et proplicio', invenimus Jcsum, lllium
qui credebai in petrain Cbristuin, Pelri largilus est Joseph a Nuiurelk [Joan. Et
^ i). posliiiodiiiii qiioil Sf
nunien. Cicjiis aliaii allndeus elyinolugix dixit : 7'ii di! luMiiiie tniniis scire seiilieli.il, Kiipplicilcr qii:esi-
es Pelrut, ei super Uanc peiram wtlificabo Ecclciiam vit : Doniine, iiii|iitens, mlewle nobit Pnlrcni, itsuffi-
nieam (Mulih. xvi). Viulmter crgn quidain (.aiiiiu vel cil nubis (Joan. xiv). Dartlioliini.riis Syriini cs( nnn
(«liKcn noiiiiiii llcbrxani qii.vreiiles eiyniutogiain, llebrxuni. et iiileipretalur films tnspcHilenUs aijiius,
dicunt Peirnin dissolventciu, sive discalciantein, vel lioccsi, filiiis Dei. Oui prucdicatoruui suoruin inen-
agiiiisceiitein iiiter|ireiari : ciiiii et e\pu>itio Joanuij tcs ad cwlestia coiiteinplaiida suspendit, iit qiio
bvaiiêlist:c ciijus iiiemiiii , et ipsa liiigiia llebrxa, celsa liborius pervolanl, eu rerreiioriiin corifri fiTa-
((ux P lillerain oniiiiuo nitn sonat, llcliriciiin liuc ciiis ilicioriiiii siioruin guttis iiiebrienl. Unilc bene
iiomen noii a-e te>telur. Abusive eHim Felnini prn MoyscsdcEcclesia iiiystked.sscreiis ail : Qitianone.l
Petio, sicut et Faulinii pru Paulu, cl Fil.rliini pro leria, ad qniim ingredimini pdStideiiUam, simitis terrti
PiUlu Kcribentcs, violeitter nctu nnniiiii r.ilsain iii- yEgijpli, de qua exislis, iibi jaclo teinine in hortortttn
lcrpretatioiioiii siibiicctiiiil. Siiiinii auleni nbedieus iiiiirem iitiuin ducunlur irriyiiip, ted de tm',Q plnviat
interprelaliir. Porio Anilreas, Crxcuiii ii' iiien e^t, eispectaiis, qiiam Deus siius iimiil omni leinpore.
una xm kvSô; , Imc est a virn, virilis :ip|i<'llalur. S.cciibris eiiiiii sapientia qiiitsi colubcr per bum;iiii
Qtiiliiis recte vocabiilis, aposinluriiin priiiii decoraii- rv serpii, liiviiia autLin de cii^leslrliiis iiilunat. Mit-
iiir, qiii ninx agiiiiin Dei a Ji>:iiiiie cngnoveruiil, euiii tli:ciis dunaiirs diciiur, videllcct, qtiia niagno Do-
viilere el aiidiic ciiravertiiil. Qiiod vero Sinmn pn- niiiii miiiierc dc loloneario publieaiio in apogtuli esi
iieiis luarorcm vel aiidiens Iristitiaiii iiiterprctatur, cl cvaiigelistx d>'legatiis nillciuui. Thuiiias, frfr(/s«!ii
illi lempori cnngruil , i|iKindu pust resiirrectioueiii vel fieminut. Uiide ct Craece Dnlyniirs appetlatur,
\iso Dnmiiio, vcl uioriis illins vel sii:» negalioiits inoe- quia i|ilii c:i'teri$ diiitius diibilavil, en dmiiiiticx re-
rnrnm deposuil, sed sux ciiiiresiiin niurtis tri.->litiar:i surrectioiiis veritatem allius didicil. De qiift|iulThre
audivit, dicente Doiiiino : Cum uiitem scniieris, e.xlen- Paiiliiius Nolae uniistcs cecinrt :
des mnnut tuas, el alius le cinqet el ducel qno u n tii

llic tliiliiusgcniino, Didyiuu* cognnmlne, Tlioma^,
(/«(!«. xxi). Ailjacfl, liuiK- lirisûs pavid.e cuiiciamiue inmitis,
I
Jncobum, el Jennnem, Phiiippum , el Darlholo- l'ro iiKSlia iliil>il.irp (ide permisil, ul cl iios
llo!: iluie fiiiiiati, Doiiiinumqiie Deuiiique treiEcnlcii.
iiKTMm, Malthaum el Thomani. Piilclire ac revcieii- \ ncre imsl ni<iru'in vero falciiiiDr Jesuin
te.r Lncas iii calalogo .ipnstoloriiiii usitato itomiiic (oi(H)rc, \ivasu-e iiiouslraulcni vulnfra cariiij.
Matlli;i'uni, iii priiiia vero de lelriiin vocatione, iit Jiicohnin Alpliai, et Simonem f/iii focflfur zetolcs
siiperlus a<liiioiiui, Lemi .ip|iell»rc iii:iliiil. Ipse vcre lln> ciiiii addiiiiinnio p"»iiit, ad distiiiciinnein Ja-
309 llKDyE VENER.Vni-LlS OPP. PARS II. SF.CT. I. - KXEGETICA GE.NUINA. 40)
Oibi Zebela;! ei Siinnnis Peiri, vel eliam Jiidje Ira- A Elcciunis apnsii>los Diimiiiiis iii iiioiitai)a siiUili ,
diliiris. Naiii ei liuiic SiHioiieni fiiisse dn liim, Joan- liirhtis vero ilnctiiriis ad canipe.^-liia reiUi, quia mm-
iios osieiidii, qiii ail : B( ciim inlinxissct panem, iiisiiii hiimiliClirisluiii liirbu! videre sufllciunl, Nani
iledit hidce Simoni Ucariel. El Jacobiis iiiiidem Al- li;vc esl iioniia qiia spCuIiis Aposlotus ail : Nim p«-
pliai, ip^c csl qiii in Evangelio fraler Domini noini- (ui vobit toqui quasi spiritalibus, sed quasi carnalibus.
iijiiir, (iiii;i Maria u\or AIpti«i, soror fiiil Mari» Quati pmvulis ia Chrislo, tac votiis polum riedi, noii
niatris Donrmi, qiiain Mariain Cleophae , Joaiines escom. !\'ondum emm poierutit, ted ne nune ijuidem
evangelisl.1 cognoininal. Forlasse qnia ideni Alpba:iis poiesiis (I Vor. iii). AposlQli aulein ipsi secundiim
eiiam Cleoplias esi dictns, vel ipsa Maiia ilefuiiclo Maiili:i'Uin quasi perfectiores, ei in inonte ei nperio
posl iialuiii Jaeobnm Aiph«o, Cleoplisc nupsil. Ciii Salvaioris i>re docti esse iiarrantur. llbi si quis di-
Simennem rilliiiii geniiisse, emnque consobriiium ligeniius lurumqiie velit cvangelistain perscruiari,
Doiiiiiii exisieniem, eo qiiod Cleophas fraier liiorii polesi inlelligi, cum iu monie duodecim distipulos
Josepb, Jerosolyinaj posi Jacobtiin rexisse Ecclesiam, elegit e ploribns, quos el apnsiolos nominavil, qiiod
liisinria ccclesiasiica tradit sive liic aposlnlus Si- Malthxiis prsFlermisil, luiic illuiii liabnisse scnno-
—
;
iiion,, —
seu quilibul alins SiniCdn
,
Alphxi,
fuerit.
id esi, docii sii

.
Qiiia vcro
cogno-
n
"
nem qticm M:iUliaus inlcrposuil
monie. Ac deiinle cuin descendissei, in
cl Lucas incuil.
Jacobus nicrilu lilius j,„c esl in
miiiaiiis, ipsi tesiaiiiur aposioli, qui eum posl Do- loci' CHmjiesli habuisse alierum siuVikni, de quo
i
passioiiem siatim Jerosolymorum onlinaverunl

niiiii Mailbxus tacct, Liicas non ijcei, ei utruinque sermo-
episcopiim. Qiiia ei anic sanguiiiis etrusionem verus iiem eodini modo esse concliisum.
eiiam ipse cainalis desideni sii supplaniaior, iesii- ^6 omiiiJudiea ei Jerufalem el marilimn, et Tijrt el
tur llcgcsippus vicinus apo>lo!oruiii tcniporiim ln- Sijdonis, eic. Marilimam muiruuilincm iion a pro-
storicus. Suscepii, inqiiieus , Ecctesium Jerosuhj- xiiiio iiiari Galil** (iieqiie enim lioc miraciili loco
1)10" post apostolos frater DominiJacobus coynomenlo poncrei), sed a miri magno reor esse cngnoniina-
Justus. Miilii quidem Jacubi vocaniur, liic de ulero tam, eiiam Tyrus et Sidon coinprcliendi po-
in qiia
iiiairis sancius vocalus fiiil, vinum ei siceram non teranl. Venim, quii geniiiim civitali-s sunt, Judiis
bibii, cariiem nullam comcdii, nuiiquam aiionsus qiiidem sorie ilaiic, scd non ab eis possessx, co
est, neqiie unclus esl unguenio, neiiuc usus esl qiiod liosies cxtermiiiari iieqiiirenl, consulte nnmi-
lalneo. lluic solilum erai ingiedi sancia sancioruui. iiatini poniinlur, iil qiiania sit faina viriosqne Sal-
Siquidcm vesiibus lancis iion uiebalur, sid lineis, valoris inlimelur, quê exleras etiam ad saniiaieui
snlusque ingrediebatur iii templum, et fixis genibus ,li,clrinnmqiie c.tpessendam civiialcs accrrsii.it. Ubi
pro popiilo deprccabalur. lu tantiim, ul caiiiclornm iini;indiiin qiiia Dnminus eisi venifniibus ad se gen-
duritiam coniraxisse ejus goiiua crcderentiir. Siinnn tilibns miserliis sil, tinde el pueruiii ceniiirionis et
autem Zelotcs, ipse est ci Simoii Cananajus de vico Ctianaiixa: fili.im approbaia petcnlium iide curavii,
Galiliea: Caiia , nbi aquas Dominus coiiveriil in

noii tanien eorum civilales intras-e reperiiur, ne
vinuin. Cana qiiippi; zelus, Cananaeus Zeloics in- videlicct ocuasioncm querele Judseis calumniaiili-
icrpreiaiur. Ims suggeiercl, sed perfeclam poiius saliitcm gen-
Judam Jacobi, el Judam Iscaiiol, qui [uil prodilor. lium passinnis cl rcsiincciionis sn» tempori reser-
Va hnriim disiiiiciionis graiia, noiiiiiia duplicavit. Quo imniiiiciiie lempore geniiiibus eum vi-
varel.
Quoruiii unus, ut Ipse in caibolica scribii Episiola, dere Qu^criiilibtis ait : Nisi granum frumenli cadens
Irater esl Jacobi, qui eliam Thadaius vocabaiur. in lerram nwrluum (uerit , ipsum solum manet ;
Aller, aul a vico in quo orius csl, aut ex Inbu Issa- si auum morluum fuerit , mullum fruclum offcrl
char pruisagium sux coiidemnationis vocabulum (Juuu. .•sii).
sumpsit. Issachar quip,ie quoJ dicilur merccs , Ei omni^ lurba qiicprebateum iniigere, quia virtus de
pretium prodHionis insinuai. Iscaiiut auiein qiiod eTibitl, et sanabiil omnes. Kl siiprn lcprosiis Do-
illo
memoria niortis interpretiilur, argnit puiii non re- mino langcnle inuiiibitnr, el bic omnis luiba qu*
P
peiilc persuasum, si d iiiedilatniii diulius ilouiinicie p'iliiit sp.-rilus illins viriiiie sanatur.
euiii I:iiii;erc
ir.idiiiunis subiisse piaculum. Qiii non pi;r impiu- |ac 113 eigo S.>lv:iloris, i.pus csi salulis. Queiii lan-
deiiliaiii, sed per pruviileiiliam inler aposlolos cligi-

geie, esl lideliler iii emn crodere. A quo langi esl
lur. Quanla eniiii esl verilas, quain iiec adveisarius ejus iniiiierc liriiiari. Seil tiimsiiuisiiue iii sun scnsii
ministev infirmat? quania inoia!ii.is Domiiii, qui almndat. Tiirba; quae de longe ad audleiidum coii-
apud nos jndiciuin sutiin,

periclitari i|uaiii allecttini fliiuiit, dcsceiideniis iu campum Doinini ciirantur
maluil? Susci'perai cnim bominis fiagilitatem, et atiaciu. Discipuli qiii in iniiioribiis jain suni iiisti-
ideo nec bas parles recusavii infirmiiatis liumana'. liiti, in moiilis cacumine nd majnra provt^liiiutur.
Voluil dcseri, vohiit piodi, volua ab ripnslnlo suo E quibus elijin eligiintur, qui cum tran^ligiiralum
iridi, ut tii a socio de.seilus, a socio niodilus , sccrclo iii moiiie spcfuieniiir. Dnus pra; omiiiluis
moderaic feras luum errasse judicium, pt:riisse be- quasi sublimioris sapienlix fonle ineUriaiidiis, nia-
liofi' inui. gislri recumbit in peciore. Raroqiie uspiam vel iur-
Ei descfnoeiis citm iltis siclH in loco campcstri, el bas Dominiim ad alliora scqui, vel qtie.iipiam debi-
turlitt d scipuiarwn ejus, et mnlliludu copioso plibis. lem invenics in nionte cuiari, scd cxsiincia (abre
401 IN LUC^ EVANCELlUil EXPOSITIO. — LIB. IL m
liliiJiHiim, aecensaqiic scieniix luce ,
pedelemim A consequenler illius ei profeclu nos graiuluii, el de-
i|iieiDqtie ad cuhnen subirc TiriuUiin, Nnm el in fectu eccsse est tribulari; iiec soluin tribuliiri, ve-
Veieri Testamenio Moyscs solus cum Josue monicin riiiii ad lacrymas nsque succendi. Sic enim Snmucl
Oei ascendens; ad regendiim vulgus in campo donec ei David, peccaium Saulis et inieritum liigent. Sic
redircnt, Aaron ordiiiavii et Hiir. Aaron quippe qui pcccatricem Dominus ipse llevil super civiiatem, ei
inlerpretalur ment forliliidimt, singularem domiiiicae moeslis compassus sororibus, Lazarum quem divina
liicarnationis excellentiam, llur vero qui ignis dici- eral ninjeslatc resiiscilaiurus, lnunana priiis inise-
tiir, donuin sancli Spiriius insinual. Qiiia pliires in raiione deflebat. Mystice siîiificans cos qiii pcccali
Ecclesia purvuli, et si couiitaii magislros ad penc- iiiorte sopiuniiir, ut reviviscere queat a proximis
Iraiida snnima: Diviiiitatis arc»iia iieqneunt, dnmi- csseplnngeiidos. Qiiodautcm nunc Oeiiics risurosesse
iiica; taroen lncarnaiiunis sacramcntis rediini, el Spi- promillit, non piieriliter accipii-ndnni, sed Scri-
r liis saiicti possunt ardore signnri. liirie niore risus liomine mcntis exsullalio el atrcclus
Kl ipte, elevalis oculis in discipulos tuos, dicebal, qiiidam la;tior intelligendus csi esse designaius. Sic-
Uiaii pauptiet, quia vetlrum eti regnum Dei. Gl si ge- lit Sara : Uisum (inquit) mi/ii (ecit Deus (Gen. xxi).
iieraliter umnibiis loqiiitur, specialins tanien ocu- El in Job dicluin est : Os autem veracium replebitur
liis Salvaior in discipiilos lcvat, ut liis qiii vcrhiim
v risu. Per qiia; (iit dixi) iiomina, gaud:um aiiiiiije
intenta cordis atire percipiunt laiiiis saporis intiini figuratur interius.
lumen aperiat. Cui simile esi qiiod Maitlixus ait Beali erilit cuni vos oilerint komines, el eum sepa-
El cum scditset , iiccetserunl ai eum dii^cipuli ejus, taverint vos, ei exprobraverini. Qui propier divitias
el aperieiis oi tuum docebal eot dicent : lieuli paupe- bxrcditatis Cbrisli in sanctis, propter panem viioe
ret spirilu (UatlU. v). Nam qiiibiis os in monie se. acterux, propterque spem coelestium gaudiorum
dens aperii, ut magna siiblimitcr audiant, in cns fletus esuriem paupertaleinque pati desiderut, bea-
ocitlos siaus in cainpo dirigii, ul aiidila paienter tus est. Multn autem beatior, qui lias inter adversa
intelligant. Beati iiaque pauperes. Non iniqiie oin- virtutcs servare non irepidai. Quia odiant licet bo-
iies, scd illi taiitummodo qui omne prxsenlis sx- iniiies corde nefando, dilcclum cor Clirisio Ixdere
ciili, lamelsi altnm vide:>tur, pro niliilo culmen nequeunt. Scparent et syn.agoga dcpellani, Chrislus
diicimt. Qni ineriiu rcgni ccelesils perliibciitur mu- iiivctiit ct confirmat. Exprobrent noir.eii Criicifixi,
iiere digni, quia delcclatiotiis liuinnna; probanlur ipsc commnriuos sibi conresuscilat, e( conscdere
ciipiditate nudati. Quulem se les Divid paiiperiem facil iu coelcsiibiis (Ephes. ii).
sustiniiisse declaians ait : Ego vero egenus et pauper El ejicerint nomen vestrum lanquam matum, proptcr
«iini. Et alibi non modo lerresiria, sed et ipsa pro Filium liominis. Nomen vestium quod dicii, nomen
Domino &U|>erc<Blesiia pnrvi pendens dicensque : Cbristiaiiorum sîgnific:!!, quod a gentibiis Judxisquc
diiid ciiim rnihi reslal tii ctelo, «I a le quid votui svper (xpissinie qtiantum ad ipsos memori.'E abrnsum, et
lerram (Psat. lxxii)? iiiox ulii spei siise fixisset an- ab liominibus est rjectum, nulla jam existenic causa
chorani, subdendo manifestat : Milii aulem adhmrere odii, nisi propter niium boroinis, quia videliccl, no-
Dcu twnum csi, ponere in Domino Deo spem meam. nienChrisii, crcdeiiies suum voluciini facere cogiio-
AiMquin nonnnlli miserriiiia coiidilione pauperlatis, mcii ; :iti|ue ideo nomiiiis summi persecuiores, lio-
et liic sa-ciili gnudiis oh inopiam reruni, et ilii regiio miiium non immerito nomine notuiilur. Beaii (inquit)
l)ei ob uieriloruiii iiequitiam cirent. erilis , ciim vos oderinl homines , docciis eos ab
Beali qui nunc eiuritis, quia talurabimim. Qiiid esit- liominibus inseciandos , scd uitra liomines esse
rire beaii, qui sitire dclieant, Mattlixus exponit, bn:<ndoS.
videlicet justitiam, apertissiine nos inslituens nitii- Caudele in ilta die, cl exsullalc. Ecee cniin nterces
quam nos saiis justos aestimare deberc, sed quoti- vestra mutta in cceto. Noii lioc a quolibet iialienlc,
dianum jiisiitiae scmpcr amare, imo ardere profe- sed ab eo qui siipernse taniuin mercedis inluilu p-j-
tliim. Cujus perfeciam snturiiniem noninbocsa;- j) tiiur, praBceptum potest iinpleri, iit scilicei inler
culo, sed in futuro posse provenire supernorum odia cordium, inier probra linguaruin, iiiter ipsas
desidcrio Psalmlsla Qagrans ostendlt, qiii ait : Ego persequeniium maniis, xquuli, imo Ixtiori adbuc
autem cumjuslitia apparebo in compeclu luo, saliabor corde verseuir, non ad hoc nostri similcs valeant
rfiim mani[eslabitur gloria lua {Psat. xvi) ;
polcst el sed eoriim qui ibant gaudcntes a conspeclu coosilii,
simpticiier accipi : Beati qvi niinc csurilis, qui casii- quonioin digiii babili sunt pro nomlne Jesu contu-
gatis corpus vestrum el serviiuti subjicitis (/ Cor. meliam paii (Act, v). Qui ergo miilia in terris pro
i\), qui iii fame et siti verbo operam datis tilCor. Cbristo sustinel adversa, multa in coelis a Cbristu
xi), quia coelestium tuncgaudiorum habetis ubertate rccipiei dona. Cselerum qiiania ab Elia verborum
perfrui. jacula falsi sustinuere prophetx, quos deridens aie-
Beati qui nunc flelis, qiiia ridebilis. Non lempora- b:>t : Clamale voce majere : Ueus enim est Baal, et
liiim damna commodorum, sed viriutimi detritiuMiia (crsilan loquitur, eut in diverioiio esl, aul in ilinere,
S|iiiitnliuin qiti fle:il , xtcrna bentitiidinc coiisola- niil ccrle dorinii, ut eicitelnr (11! Bcg. xviii). Qiian-
haiitiir. IJhi non no>tra solnin, scd ci proximi jiihe- laiii dedure str.igcm qui oclingeiili siimil ct quin-
ii:ur conmiissa dcllerc. Qucin si ut nos diii;;iiiius, uuagciii suiit inleieinpii? Vcrum quia Uaal et non
403 UK.D.i; MiNEU.MJILIS OPP. PAKS II. SKCT. I. — EXEGEilC.V GEMM.XA. 401
r.lirisms iii «niisi fMi, nec iriM k""»!' binil, mc A iiesi il orogiii^, usu qiiidem iioiiiiii clclocMtnr a.l prac-
oicisi )):i'iii:ini, scil iioeiiiini iueniftic pi-roiineiî. scii'. . se I IViiciii ,

qiiciii ilaiiilo , p(il<:rat acqiiirere,
Sccuiidvtn hwc eiiim luriibant pi Ofilieiii pntret ee- c.ircbil iii posti riiin, l'.i alibi liginiiis : llealui divet,
inm. Ilcne cxeiiiplo jillioriaius esi. i|iii« êra dicei»- (•ui iurentiis eH siiic macula, qai poit aurum non abiit,
lcs solenl iiers<'CiUioiieiii i

ali. ^fc latiieii ideo pro- nec Sj)erai:il in peciiiva et tliesduris {lifcli. xtil).
plielx ;iii(ii|iii liiiiorc peiscculioiiis, a veriiatis prx- Yie vvois, </'(( saluroli estii, quia esuriclis [Luc. x\l).
•licjiiuno itcfeeiTUiit. Noianilam s;ine qnia sicui Mai- Saliiialiis er.it dives ille puriitiralus ,
qiiando epula-
llij-us per DCto qii;i$ posuil bcalilutliues iictav:ii:i batiir qumiilie splendide, sed diniiii vu; susliiicbal
spei itosirx perfeciioiiem qnoe resiirroclioiiis gloria eMiriens, qiMinlo de Lazari, qucm despexerat, digito
tleillcaiur iiisiiniat, iia Liicas per qiiniiior Mriuics guliam ai|ua! quxieb;il. Aliler. Si beali suiil illi qui
:iinplectiliir canlinaies. Uealt cniiii paiiperef, (|iii jiistiti.i; .'empcr esuriitnt opera, infelices e coiilrario
per (eniperariiiain a iniindi refrenaninr ifeceliris. siiiit .TSiimaiidi qui sibi in desidcriis placenles, nul-
Deaii eturltntes, qiii su:i fanie comiiioniti esiiricuii- I im veri et iiictiiictissi boni famcin paiiuiiiur, satis se
bus esse inisereiidain, el Ip&i per jusiitiaiii niiseren- rati beaios, si tioii ad (empiis siia Tulnplaie pri-
lur u( Tsleiii. Nam eleemosynain qua Cliristo iion vciKiir.
iio»trn donainus, scd siia rcdJimiis, jiistitiain rccte ' '

Yw riibis qui ridctis nune ,
quia lugebitis el (lehitit.
ilici lestadir rs;iliiii~ta, i|iii ai( : Ui^perdit paupenbug, L( Saliiiiion ai( : Uisns dolore mitcebitiir , (t e.rirema
jii$iiiia ejut manet in toeculum soeculi (Ptal. cxi). gauilii luciut occupat (Prw. xiv). Ci iicrinn : Cor sa-
Jiisiilla estcHiiii, qua sua cuique iriliuimus, nemini pientium ubi trislilia esl el cor stultvrum, iibi liciHia
qiiidi|iiam delieiiies , ni.>i ut inviceiii diliganius. (Eccl. vii). .Maiiife..lc doceiis siiillitiaiii , ridciitiitiis
Ilcali qiii pcr prudriiliani iiitcr Lniium dignnscenies priiilfiili:iiii, ul siipra docuiiiiiis, llcndbus scinpcr
vt itialum, occiilua llere, et ad u-ti-rna niiriint anlie- asciibend iin.
Ure. Deaii qiii per foniludinem liilci oiijni;i v.ilcnl YiB cum bene vobis dixeriiit omnes liomiuct. Iloc
iiiolesla (olcrare. Igitur, qui necdiim ciiiisummaix rsl, quod P>aliiiin(a dcploral, qiioni;iin laudatur pee-
virtiiiisarccm coiisceinlere valciit, generali-; intcrim cator in desideri s aniiiuv luw, el qui iniqua gerit , be-
perfeciioiiis siiiit bcaiiliidiiie pcffuvcndi. Qiiaienus iiedicinir (Pmt. Ilebr. x). Cui non miiiima pocti.e
:t boiiiS paulatim ad iiiilioia progressi, iliim consi- pars esl siia scelcra nnn iiiudo iion argui , scil insu-
»lciili iii pbniiic Dominn libenler aiiscMltaiil, ad per qiia<;i bene gc^.la laiidari. Uiide prnvide Doii>iiius.
liiiiic <|uaniinqiie in iiioinc seJcniciii siibliniilir

Iioii ail : Vx, i|uia beiiC v. bis diciiiit finmiitcs ,
quasi
ascciidaiit. Nani qiiornm :idliuceJomaiiJis inslrueii- ,

dist;itiie aliqiiaiiliiin (cnipore ciil|iaiii lardiu« pcp.iia
ilisque cordiliNS iiisislil, hos quasi sians, qiii siliis

'seqiiatiir, sed rce (mquit) ri(ni bcne tobii dixerinl
est hiboranii-;, afTaiur. Qnos vero Kingo sindii spiri- cnines homine^. Quia ipsa peccati nutrix ailiilaiin ;
t»lis cxeicilio protiiptos jani ac docilcs iiiveiiii, liis

siciii oleum flanitiiis, sic iii culpa ardeiilibus solila
liheitaie ac digniiaie inagisiri, qu;isi qiiieiiis Salvator iniiiisirare fiimenliim , niaxima est utiqiic pijen:i pec-
resideii", myslic* qua*que de ûpnrnis iiiliiiiat. Quo: caiitiiim. Nam iiunmiido paup>'res e>urieiilrs rl flen»
spTiialiiim diiTereiitia profectuiim iii l^raeliiice lcs, iiialurom decrt iinprobilale probari , iia diviliis,
,
plcbis e>t lialiilii piibbcrrimis e>piessa figiiri.<s. Llii

epulis, risuique vacanlcs, per di>tricli jiidicis iram
vulgiis nmiic quibiislibet votibus utens, in qii;i(uor

iiialc ob$ei|ueiiliuiii ciienlula majurcm luvenliir :id
:ingiilis p:'l:iiiriim paeiiaiii.

hyaciiilliiiias tilii liinbrias est
faccrepr;rce|iiiim Sacerdoiesqiiaiuor hsbere vesics, Sccnvdiim liiec enim ,
(aciebnnl prophetis patret eo-
liiliilem iiiysticis co'oril)us nnra varielate disiiiiclas. riini. Pseiidiipiopltelas sigiiilical, ijui et ipsi s;epe iii
roiitilices et ea (iu.c sacerdotes el alia qtiaiuur iiidit- Siripliira s. cra prdpiiete soleiil ap|iell.iri, co quod
iiiciid |;eiicra, coloniiii i|uidciii eoruiiidcni, scd su- oli ra|ilaiidiini viiljjj ravoieiii fulura prxfari , iJ esl,
liliinioris graiia dignilaiis , et aiiro inierlucenie pr.Tliiqiii ciincntur. L'iidc dicil Lzechiil : Vte pro-
corurca, el patri.ii'cliar:ini alqiie ipsius dnniiiii iio- lyplielii iii:>ipienlibus, qiii teqnuntur spirilum siium,el
iiliiie redimila gcslare. Qiix pcr singiila vcl expo- »l//(i/ lidcut. i)utisi 1'iilpes iti deêi !o , proplieice tui
(icre, vrl si^lmn prcpnneie, propni induslri;im spe- hrael eraiit (Etech. xiii). Ilai|ue Dotiiiiius iii nioiile
I i.it oceris, beallludines siiliiiittiiDiJd piobnriiin, iii campii rcro

Vfriiiiil>ii)i«ii, i'robi>ruiu. Quia riides ad-
luliviHin lettram. Qiioil s't vx divil^b is adluliinim, liiic auditiires iniiiis iiecesse est , ac terriionbiis ad
a coiitr;iiiii ii eliiis iiiii>lli;:iiur, iitii pîiipcrinn ilicinir lioiia ciiiiipi-lli, pcrfcctus aiitom sal esi pixiiiiis iu-
i:sse regiHiiii Dei. A qui- se C' ttn i p r owinia, tjiii liic vi(ari.
roiisol.iii ipi;rriiiil, alicuaiil, aiMiiUiii .1 jiisUi jiidict: : Scd vohis ilico, qni auditis ; Diiigitc iiiiinices Vf4tret,
i''i/ij, rccotdamini qiiia reccpistii bona iii vita vctiia beiiifactle hts qni oderimt vos. Qiiia dixeral supra
H.uc.i\i}. Uli| iiolaiiduni qncd iioii l.iiii diviil.v qii;iiii ((iMd 'sb iiiiiiiicis pa(i possinl, nunc qiiali(rr ipsi cmn
divilinriim atiior in culpa csi. Noii ciiiiii oiiiiii» qiii fisdcm liiiiiticis ageie di'bcaiit nstendil. Mtilti aiitciii
li.ibcl divitiaf", scd ul Ecclcsa-les ;mI : f)ui aniiinl di- 1
uiniit sullicere virdililius non od Soc iiiiinicos, ci;-
liiiflj, [luctus iiOH cap.eni ex t/a (tlccl. v), qu a qui (criiin (iiliger« pliis prxcipi, quam biimana naiura
babita leinpor^lia vtl aiiinio coiueiiuieie, \t.)paiiperi p.Tialur, iion videnics, qitja et MoyK-, Samuci et
m IN LIIC.E EVANGKI.ILIM liM-OSi '. 10. — LIU. II. m
Sie|)liaiius pro iiiiinicis or:ibr,iit, e» iiioriuos Davla A '|iiam hoe eliaiii iiiagiiu n |ir:fce[tlu ii s,i, seJ aii :
pSanxil inii!ii((iS. [Sci|'ic cinin Dominus iiii|iossilii!u, Tara lii adliuc peiciiti QiioJ ad iiiiscricorJiain per-
seJ perfi*ct:i jiilicrci. Non (lcfRienies cigo Jimi tcm- iMiiiic lii Hiaxinie sciumiiiI, qiii eis, qiins niiillHiii
|)ns est, operciiiiir liniinin ail ontiies, iiiaxiinc auieiii tliligiinl, lanqiiaiii (iliis, vel ([ii;l)iislilift dile tissiinis
ad iluincslicos fulci. siiis ieiiolantibus serviiint, vel parvulis, vel pliienc-
tifnedicile maU ilicentibut lohis, orale pio ra'Hni- licis, a quibiis inulla saîie paiiiintiir. Kt si c.inim
niantibus vobis. Kt hxc sesui(|iie siniile.s egisse, lesla- salus id exigal, prx-hcnt se cliani, iit plnii |)atian-
lur Ano.^tulus, qui ail : Maledicintur, et beieilicimus. tiir, (loiiec vcl attalis vcl nKirbi iiilirin tas iranseal.
lilasprtemamur, et obs'cra't,us (/ Cor. iv). Sedliic nie- (luos eryo Uoniiniis, iiicdicus aiiiiiiariini, curanilis
rilo iHOVel, (|iioinn<!ii linic praireplo Doniini non sit pruximis inslriicbal, qnid eos alind docero possel,
Mdversiini, qiind et in proplictis iiiveniiiiitiir niuli.u iiisi ut eorun) quoriiiii saluti coiisiileic velleiit iiii-
iinprccatiunos :(dversiis ininiicos, i\ux inaledictioncs becillilaies .Tquo aniiiio toleiarent ? Oniiiis iiainqiie
piitanliir, siciili est illud : tiat mema eoram cmam iinprobitas et iinbecilii|aie uniini venit, qiiiii niliil
ipsii in laqiieum, et cx-lera, quseibi dicuiilur.Joanncs Innoccntius esi eo qui in virtiite peifeclus est. Miilii
apostoliis ait : Qiii scit jratrem suum peccare peccatum aulem alterain inaxillain prailiere nove iiiii, dilit;ere
noii adinoiiem, pctet, et dabiiur ei vila peccaiili non Bv*'ero illiini, a qiio feriunlur igndiant. Al vero ipsc
nd nlorlem. Est pcccatum ud mortem, non pni illo dico DoRiinus, qiii iitique pr:icopta quae dociiil priiniis
ulrogel qiiis. libi primo videndiim (piia proplietx iinplevii, pcrcutienti se iii inaxillani niinistro saccr-
per iiiiprecatiuiieni qnid essel rulnrum, cecincriint, doiis iion pra;buii alierain, sed insupcr dixii : Si niale
iion oplanlis volo, scd spiritu prucvidentis qui ina- locutus sttin, testimoninm peihibe de mato; si anlem
,
xime sideiit figura iinprerantis liitnra pMdicerc, si- bene ,

qmd me coedis {Joan. xviii)? Nim laineii ideo
ciit figura pr:Kleriii tcinporis ca qii:e ventura erant paraluscorde tiOii fuit, noii soluni iii alleram iiiaxil-
sxpe recinerunt. Deinde iii Apostoli verbis intetli* lam c.x'di pro salute Oinniuin, sed eliam toto corpore
i;endun) esse qiiosdam fraires, pro quibiis urare non cruciligi.
iinb s prxcipitur, ciim Doininus etiain prn persecii- Et ab eo qni aufert tibi veslimenliim, etiam tiinicaiit
luribiis nosiris orare nos jubeal. Qiix solvi quxstio noli proltiberc. yiiod de vestinienlo el tuiiica dictum
iion poiesi, nisi f.ilcainiir esse aliqiia pecrala in fra- esl, iion iii ois solis, sed in nmiiibiis fariendiim est,
Iribus ininiicoruni perseculiono graviora, Fralrcs qua! aliquo jiire leinporaliler iiostra esse diciiiiiis.
aiitcin Cliristi:inos signiliciri, mulii divinaruui Scri- Si eniin de iiecessarlis hoc imperaiuni est, qu:inlo
pturaruin diicunienlis probari puiest. Peccatuin ergo ji inagis supcrllua coiiteinnerecoiivenil.
friiiris ad tiioriem piito csse, ciini posl a{;iiitioiiem Omni atilem petcnti le, tcihue. Omni petenti, iiiquil,
Dei per graiiani Doiiiini iiosiri Jesu Cliristi quisqne non umiiia peteiili, ui id des quod dare b jieste el
oppugnal fr.iieriiiialeiii, et adversiis ipsam gratiam, jusie poles. Quid si cniiii pernniam pclat, qiia inno-
qua re(niicili:iiiis esi Den, invidenlix facibus agita- reiiiciii coiietur oppriinere? Qiiid si posireino stii-
liir. Peccatuni aiiiem iion ad niorlein est, si quis- pruin petai? Sed ne miilta persequar, quje sunt in-
(|iiani non amorein a iiuire alieiiaverit, scd orticia iiiiiiierabilia , id prulectu dandiim cst, (piod ncc tibi
rraierniliilis dubita per aliquam inflrmilatem aninii nec alieri noceat, quanium sc.iti aiil rredi ab lioniinc
noii cxliibiierit. Qiiapropter cl Dotiiiuiis iii cruce ail :

poicil. \'A fui jiisie iicgaveris, quod pctii, iiidkanda
l'a'er, ignosce illis, quia nesciunt ijuid faciunt (Luc. e:>l ipsa jdstiiia, ut non cuin inaiiein diuiitias. iia
xxiii). Noiidum enim graiiLC Spiritus s.incti partici- oiniii pelenii te tribiics, quanivis noii semper id qiiod
pes facti, socielatem s:iiicta; fraturiiiiaiis inieranl. petil, tribiies. El ali>|uanda nielius aliqnid iMbiics,
Et beatus Stepliaiius orat pio eis, a quibiis tapida- cuiii pelcntein injusta Corrcxeris.
lur, qiiia nonduin Chrislo credidcrant, iiei(ue adver- Et qui aufert qua' tua »unt, ne repctas. De vcslr,
siis illani loinmiinem gratiam ddnicabant. Et aposio- domo, fundo, jiiiiiento, et generaliier dc oiiiiii ;ieou-
iiis Paulus propterea, credo, non orai pro Alexait- D "'^ dicit. Utruin aulein de servis :lcci(iieiidnin sil.
dio, quia jam frater er.it, ei ad nioriem, id cst, iii- magna qilaestio est. Nnn eiiiiii Clirislianuin oportct
îdciiiiam, fratrrnitalcm oppugnando peccaverii. sic possidere servum, quoniodo cqiiuin aui argentuiii.
Pio liis autcm qiii non abruperanl amorcin, scd li- Quanquam fleri possil, ut inajure |ircIio valcal cquus,
iiiore siiccuLucrant, orat ni eis ignoscalur. Sic cnini (piain servus, ct miilio iiiagis aliijuid aiireuin vct ar-
dieit : Alexandnr eerarias multa niala mihi ostendit, genieuin. Sed ille serviis, si rectiiis el honesiius, ei
reddel itti boininus secunuuni opcra illius ; iiuem et

ad Deiiin rulenduni accommod.iiius abs le doiniiio
tu evita , valde enim resislit nostris sirinonibus {I cdiicalur au! regiiur, qiuiii ab ilio polest , qui euin
Tim. iv). Dcinde suhjuiigit, pio qiiibiis nr.it, iia di- riip:t aiifcrre, nescio utruRi qiilsquam dicere aiideat,
rcns .Inprima mca dcfensione nemo mihi adfuii. sed iit vcsliiiienium eum debere tuntenini. liiiniinciti
onmes vie dereliquernut : non illis iinpulrinT {Ibid.). naiiiquc hoiau ian'juain seipsuiii diligeie debc!, cui
Islii dilTereiitia peccatoriim , Judam iradoiuiîn a Pc- aii oemiuin Doiiiiiio rtl:iin ut lniiuico:> diligai iinpe-
Iro negantc diÎingiiil. iMlnr.
Si quis le percutil in marilltiin, pra;he ct nUcrain. /,'( pio;i' vuliis nl firiant vohis honunc», ct vox fncile
Noii aii, ciim qni ic pcrcuiii nuli lu i"cr(.iiteie, '|iiaii- lUis ximiii! r. Qiiia haiilus ijatiens csL, bcingiiii esl ,
:
407 mn.i^ VE.NERAI5ILIS OVV. PAUS II. SKCr. I. - EXEGKTICA CENLINA. U)S
ii'in laiilum iiijiiri.is iniiiiici foilissiine siilTeri, sed A erit. Mnlinlur eniin peccalor, et iion solvil juslnn
,
amici <]uoqiic grnliain bcnignissiiiie |ira^veiiil. N.iiii auteni m^scrrlur et eommnilat {Ptnl cxi). Cliioiiia.'»
reilaiB:ire iimaiiieni, cuiicio-i iiaiiua (Iricuii. Tiou .1- ben diccntes eum ,
possidebnnt terrnm (Vsal. x.iixvi).
tnaiilem vcro henoliciis ail aniorcin rogcrc (^lirisli El allbi ciini dii crel : Jucundus liomo qui miserclur,
soliiin (lociriiia pcrfecl :s insliiiiit 0'»' <:"" "os prio- ct coinmodal, coiiiiiiiio sulijunxii : /n nifmuna «ler-
res, prout luiliis (ieii velimiis, aliis f.iccre jiilierei, nn erit justus {Psal. cxi).
ciimilcm mox sen°um lalius aslmenilo nrmavil, di- Kt erit meices ventrn multn, et crilis filii Altissimi.
cens Niilla major potcsl esse inerccs , quain iilios bomi-
El ti diligilis eos, qui vos ditigunt, quce rohit esl iiuiii lerrigi-nas, cflici filios Allissiini . qui in coeli»
firaiia ? Aam et peccalores diligcntes te dilifittnt , elc. esi. Itai|ue qund nii : Et eritis filii Altissimi, ex ilbi
Si eiinm peccaiores, pulilicaiii et eilmici, erga dile- rCRuh 1 st inlcl.iiôndiini, qiia et Jonnnes dicit ; Dedit
ciores suos natura iluce nnrunt csse lieneliii, qiian- eis poteslalem fti.os Dei fieri. Uniis eiiim naiiiralitiT
liim vos (iiiqiiil) quihns iil gradus professionis exi- (ilins est, qiii ncscit omnini pcccarc. Nos auteni po-
mior, iia ciira neccsse esi sit viriuiisuberior, latiori lesla e •iccepa einciniiir filii, iii qiiantnni ea, <|iix ab
siiiu dilectionis aniplecti debciis ctiam nnn aniantcs? ilto pr.i ci|iiiiiilnr impteinns. Uiide apiislotica disci-
Unde qu:esitu dignnin vidctnr quoinodo ciini Donii- " plinn adopiioneui appcll.it, qiia in xiernam lirFrcdi-
niis eos qiii dlligenies sc solum diligiini, beneracien- laieni vi>c;iiiiiir, ut ciilix'rcdcs csse possimus. Iglti»r
libus silii bcnefaciiint, ainicis rcnerantur, noii mndo non ail ; Facilc Ista ,
quia c>lis fitil , scd [aeite ifla,
perfeciani non halitre cliarilalem , veriiin peccalori- et eritis filii. Cuiii aiitein ad lioc iins vocat pcr ip^îiin
bus a'i|uipar:iri testctnr, ille pecturis doniinici reru- Unigenilnin, nd siniititndineni siiain nu< tncat.
bitor tpislolain de Dei et proxinii dilectii ne cnn- Qitia ipse bfiiignus e^t (inqiilen^) luper ingâlot el
Miniinans, nnn n^piani iniiiiicos (noiiiicnt esse dili- malos, eic. Bcn.giius est Dcus snper ingratos el iiia-
{{Ciidos, sed ab^-olule dixerit : Qnia si dilignmnt invi- los, vel niultiptici sclicct, sin miserkordia, qiia
cem, Deiis in nobis manet, et clmriras Dei in nobis prr- ciiiin jnincnla s:i'.vat, leii'pnraiia bona larglcndo,
ftxta est (l Jnan iv). Quod si qucm movei, scinieiiiii vel ;id cu!te-;lia duiia siiigulari gralia, qiia clcclfls sn-
iion dc iiiimicoruni aniore lacuisse, sed ci illns fiii- lum g'orificai , iiispirando. Sed slve lioc sive illnd, ,
iriim iininine comprebendisse rralerniquc ninniis in- sive utriiniqne inleltlgas , magna Dei bnnilale (il,
tnihi diligi, cl pro eis pr:i'ce|iisse nrari. Sciiicel, 111 (|ii.c noliis imiianda prjeiip tur, si iilii Dei essc vo-
ni n scmper iniinlci remnncant, scd rcsi|iiscanl a dla- luinns.
lioti laqncis, nobiSi|UC gcrmnno fifdcrc Sdcienlnr. ^ Niliie judicare, cl non judicabimini ; nolie eondem-
Ncc durum vi^leainr, qniid nonduni credemcs, pro nare et non condeinnabiniini. Iloc loco iiiliil aliini
ptcr spcm lainen credendi fratres .npellari poisc di- iiolils pr;ci'lpi cxistinio, nisi ut c.i tacla qii.'e diibinni
cimus. Kam ideui Joaiincs. eos etiani fllins Dei vuci- esi qni> anliiio liuiil, iii ineiiurcin parteiii iiilerprcle-
tare lcgilur. Quia Jcsns (inqnil) wioritiiriis erat pro ifinr. Qiod eniui scriplum est : Hx fiucltbut eoium
genle, et non tanltim jiro gente, ted ul filii.s Dii ,
qni cognoicetis eos , de manifeslis dicluiii est ,
411.1: nnn
erant dispcrsi, cuugrcqnret in unum (Joan. xi). Quan- pnssunt biino aiiimo ficri, sicnti sunt slupra, vcl
iliu ciiiin disperai, non luin niii snnt Oci, sed coiive- bla&|iliciiiix , vel furia , vcl el-riclas, cl si qna siint
licndo in nnum, jnm cljiciuntur lilii. talia, de (piibus nobis judic^rc permittitur. Dc gcnc-
Verumtamen dliqite immicos vestros, et benefacite, rc auiem ciliornin, quia possunl bniio aiiiinn et siiii-
cl mutuum dute , niliil inde ijierantcs. Quia (lilcctio- ptiii corde siiie vllio concupiscientia: qnicuni|ue bn-
iiem benericluinqnc inuluniii |ieccaioriini, inlriirlnnsa inaiii cibi indlffercnter suini, proliibel A|io>tolns jn-
redarguit, nuiic qualiter bxc a fidclibiis friicliiosc dicari eiis i|ni caniilins vesceb;iiiiur, ct viniini bitic-
lieri dcbeanl, ostundit. MnlUMtnr auleiii omnis qni tianl, ab cis qlii se ab hiijusinodi aliiiienlis icinpera-
accipit, eiiain si non ipse soliilnrns esi. Ciim cniin bant. Qui mimducal (inqult) iion manducintem noii
inisericordibiis Dens plnra lestttuai, onuiis i|iii beiie- i\ spernat ; et gui iioii mnnducat , mimducaiitem non ju-
licinm pr.iistat , rcnenitur. Aiil si non placet atclpere dicet {Koin. xiv). Ad bnc periinel etiani ittnd, qiiuil
niuluiiiitein , nisi cum qui accipil rcddilnrus, inlclli- alio h c.o dicit : Nolite ante lempus quidiiuam judicare
{>cndnni cst doininuiii ipsa dno |;cnera pr;e»taiidi esse quoadusque veniat Dominus, qiii et illumiiiabit obi-
complexnin. M;iniqnc aut dunaiiius, quod dainiis lic- eoiiditn tenebiarum, el maHifestu'il cogilationei cordis
iicvutc, aut reddilnro coiiiiiiodamus. Qnla cnini niulll (i Cer. iv). Sunt er);o qu;cdaHi facta iiiedia, qiiiK
(ut >.cripliim csl) qiia.si iiivciiiioneiii xsliinavcriiiit ignoranius qiio aiiiino fiant. qux bonn et mabi lieri
lcniis, ct iiiul(!sli;iin pr^rslilcrnnt liis qiii se adjuve- possiini, dc qiiibns lenicruriuin est jndicare, niaxtnK;
run< , miilii iioii c:insa nei|iiili;c iinn lcncrall s<iiil, iil condemneinus. Ilorum autem veiiiet leinpns , nt
scd fraudari gralls tiinuenint. Huic cliam indrnii- judlceniur, cuiii Dominut illuniinabil iibtcondila tcne-
mutunm braium, et nianife.^.lubit cogilalionei cordii (Ihid.).

tali divina niedetur :iiicioritas, diccns : F,i
{Lnc Id non Dno siinl antem, in qnibiis lenicraiiuni jiidiclnni ca-

dale, nihil iude siienincs vi). c«l ,
iii
biiniiiii: spcin nicricdis liijciilcs. Qiii sivc rcdilat qiiod vcrc dclieniiis, cuni iucciluiii esl quo ;iiiinio qnid-
rcdHct et Ucus i|iiod illo jiilionli' (ci i- <|uc facliim sit, vct cuiii inecrtiiin csl qnalis fillinis
toiiiuiiiilaslis,
«lis. bivc iion reddal , harediias vesira iii itieriinni 5.ii, qiii imiic vcl luaius vel bonijs apparct.
irn IN LLC^ KVA.NCFUUI F.XPOSIIIO. -- LIU. II. iiO
Dimilliie, cl tliniitleiiiiiii. Oate , et tlabilur vobit. Di- A li»),qiiod irj illc pctc.ivil, tii Oilio r>'prclicndi&. Qiinii-
iiiilicie niis injiiiias, tlaie l)ei:cli('ia jnliel. iii cl nojiis liiin aiiteiii iiiier fc^tu »in el irabmi, ()ii.-i8i 1.111111111
lierc.ila iliinitaiiliir , ci vil:i (leliir xKTiia. {i»!> scn- liiler iram dislal aiquc o.liiiin. Odiuin csl ciilni ira
leiilia brcvi, geJ exlinia, ciinrla (|u:t; laii>sinic de inveicrala , i|uasi qnx vclusiate ipsa laniuiM accc-
coiivers.iiiJo ciini liiimitis inaiidaverat , eonnpiilien- peril ul mrrilo appclletur Irabs. Fieri auiern po-
deiido cuiicliidii. tcgt, ul si iiascaris lioniini, veli8 ciini cnrrigi. Si
Mensuram boiiwn eonfertnm et coagitatnm et tuper- nniem oderis homiiiem, noii poles cnni vellc corri-
eûenlem dabunt xn sinum vcslruni. Ilnic siinile csl, gcre. F.t ideo impossibile diciiur iii festaciin dc fra-
i|iiod a'i{}i dii'it ; Vl et ipti recipiant »os iaeclcrna Iris oculo deiii.il, qui sno lr:ibcin gcsial in oculo.
labernacuta (Luc. xvi). Noii ciiiiii paiipcres ipsi, sed Ilypocrita, ejice piiniiim tiabem d,- eculo tuo , el
Clirislus mercede.ii liis, qni eleemosynain lecere red- tiinc pertpicies, ut ediicai fettucam de oculo fralris lui.
ditiirus est. IJmm lainen iii siiiiim d.ire dicuntur, l\ est, |)iimn ab^ lc cxpelle oilium, ei di-inceps po-
ijuia proiuereiid c illius occ:isioni'ni dederc, cnm vel leris jain cinn qiicm diligis eniendare. Ll est vere
('genle« niisere, vel improlic sxvienics, rortioruin inuliuin cavciiduin ei moleslnin bypocritarnm, id c-t,
sunt cl tolerali patieniia , ci bcncficeniia susieni.-iii, simulatorum genns, qui cuin omnium viiinrum accii-
01 .1(1 ipsam alii|iiolics lidein dulci gralia provncali. *' saliones odin et livnre suscipiant, etiani consullnres
Farlein qiiippe mentiira qna mensi faerili, remeticliir videri se vulunt. Et ideo pie cauteqiie vigilaiiduni
»o6is. El Apnslolus ad eleemosyiiam Corinlbios hor- esl ul cuin alii|iieni rcprehendere vel objurgare ne-
lans, inier alia dirit : lloe autem dico : Qui parce cessilas coeperit, primo cogiieinus utruni lale sil
semiuai, parce et melel. Elqui seminat in benedictioni- viiinin qiiod iiiiiiqnam habuiniiis, vel quo jam carui-
bus, de beneiliciionibut et melct {II Cor. ix). Polest iniis. Ct si iiuiiquam liabuiinus, cngiieiniis ct nos
:iii'cni cl de niniiibiis qu.p menio, maiiii, lingiia gcri- lioniineit csse, ct babere poiuisse. Si vero habuiniiis,
iiiiis, acci|ii. Qiiia lu rcddes singiilis, iuquit, secuii- et iion habeinus , taiigat ineiiioriam conimniiis iiifii-
diiin o|icr.i eoiiiin. inita«, ui illani icpreheiisionem aiii objurgationeni

Wicebal aiilcni il.is el iiiailitndineiH : NuiiqniJ potett iiun odiiiin , scd niisericordia pr:i'Cedai. Ut sive »d
ecreus ctvciim ducere? noune amho in foveam cadent? correctionein cjiis, pmpler quam id facinitis, siTC ad
Seiisiis liiij<isce seni'.'niix peinlei >;\ snpcriiiribiis , perversionein va'iieiil (uaiii incerlus e^t exilus) nos
iibl dc danda eleeinosynj el Injnria diniillenda pia;- i:imen dc siinplicitaie ociili nosiri securi simus. Si
cipilur. Si te (inquil) ira cnntra violeiitiim, cl rontra autciii cngiianics nosineiipsus inveneriiniis iii eo
pelentein pliil.ngyria, c:ccaverii, niinqnid lua niciiic essc viiiu iii quo e&t ille qiiem repreheiidere para-
\iii:iia viiiiini ejns curarc pnieris? aui ille sijiis, qni
G baiiius, non repreliendainus, neque objnrgemus, sed
iiijuriam fecit, ct noii in eliam, qui fcrrc n<>scielia'i, lanieii cnngemisrainiis, ci noii illum ad obleniperaii-
rcus depiitalieris? At si iiiilnii te traiiqiiiltii|iic pcdiiin iKihis , sed ad paritcr coiiaiidum invitemus.
ctoris ejiis iinproliiias iiiv<'nerii, cl illi: ad piciiilcii- U:irn ergo, el ni.-^gua necessilaie objurgaliones adbi*
liani inovebilur, el lu palienli:» pi:i;mio doiiabi'ris , beiiilj: siiiil. Ii:i laineii , ut eiiain in his ip-îs , non
quia c:ccuiii vidcnle oculn , lioc csl , cordc sercnii nobis , scd Deo, nl serviainus, iiisleinus ; ipse esl
diicere curabas nd lunicii. eiiiin fiiiis, iil iiiliii diiplici corde laciainiis, auferen-
Aoii esl disripulus stiper matjittrum. Perfeclut ««• tes trabein de <iciiUi nustro iiividenli:L', vel malliix ,
tem otiinit eril, si sit ticul muijisler ejus. Si iiiagisler, vcl siiniilaiinnis , iil videamus ejiciTe fcsliicain de
qiii ulique qiiasi Ucus pntuit, iinn siias ulluni ie iii- oculo Iralris.
juriae, sed ipsos inaluil iiiseculnres paliendo reddeie Non cst euiin arbur boua quiv facit fruclut malos
, ;
iniliores, eaindem iieicssc c«i discipuli, qiii piiii lio- mque orbor niala ftuiins , fruclum boniim. Conlra
iiiines sunl, regiilain perfccliniils seijuanlur. hypocrit:iin qiin: cccperal cxscqiiilur. Si veram (in-
Quid aulem xiides feslucnm in oculo fratris tui, Ira- qiiit) ei non lici:iiii vis hnbere jusiiiiain ,
qu:c verbis
bcm autent qux in oculo luo est non considcras ? E\ rvosleiitns, cliaiii faclis coinpi-nsare curato , ul boiia
boc ad gitperlora respicit, iibi c^cciini a cicco duci, exisleiis arbor, boiiis orneris ei friiciilins. Quia et
iil esi ,
peccaniem a peccaiore casiigaii non pnsse si se iiiignt hypocriia, noii est boniis, qni facit opcru
praMiionuil. Mnlli ciiim siiperbia , vel udio, pbilar- mala. tt si rcprebenilat insonicin, nou iileu malus
(;yria , vel avarilia , vel alin quulibel criinine prx- est qui facii opera lionat
veiiii, Ixvia haec aiil nnlla jiidicanics, acerriine cor- (Jnaquaque enim arbor de fruciu tuo eegnoscilur.
ii|iiuiil eos quns siibila viderinl ira lurbalos, oculum Qui sil trucliis quo inala bonavc digiiosci dubcal
nicnlis a sulilo piiritalis slatu, qii.isi fcsliic:! irruentc, arbor, Apostulus ostendit, diceiis : tlaiiifesia auietn
nintasse , ati|ue immemorcs doniinici prxcepli ,

qiio siint opera earnii, qum lunt fornicntio, immunditia,
ait : Nulile cendemnare, el non condeinnabimini {Luc. tuxuria, idoto'um lervilus, venefiiia, inimicilite, eonlen-
\l), inagis aniniit vitiipcrare cl ilnninare, qiinni emcn- lionet, a^mulalionet , irie, rixa;, disicnsionei, ItKreiei,
diire ali|iie corrijieie. iiiiirfid', homicidia, cbrielatrs , comessaliones , et hii
/'j qncnivdo poles dicere frnlri luo : Fraler, sine, similiii, qucc yrivdico lodis, jifiit pradixi. Quoniain
(iinaiH fesUicain rie eciiln luo, ipse in oculo liio irn ijiii Inlitt ngiiiil, reyniin Uei iion conscqucnlur. Fruclns
teiH iio't iidcns ? Ila;t cum fratrc agis, si (vcrbi gra- aulem spiiiius, csi chniitus, ijatidium, pax, l«ngum-
4M ri:i>.€: YENERAIIILIS OPI-. I'A1\S ll. SKCT. I. - EXECliTlCA GENUINA. i\i
m»;<u, toiiilas. kcAijiiUas, fidcs, modcslia, co:>l<;ieii'Jn A crila; qiiJDnnlur, cuiiseqiicnter Diuuiiiiis a.ljniigit :
{Galai. v). CaMeriiiii cieeinosyiia, vtl (ir.iiio, \el 'y Qiiid aulem vocntis me Uomine , Domiiie, et imh
iiiiiiiiiii, fnicliij iiiiitlciii (-l pioprie liimoriiin, sfd /flCifis, qitee dico? Ac .si ;iliis verbis iia dicerel : Qui.l
iioiiiiui.qiiaiii siimilaie el.aiii ii-^' rpnlus .t nriiis. l)e foli:i reclae cuiifessionis vos geiniiii;>re jaclalis, qiii
qiiiliiis Hoiiiiiiiis ail : Quia rectiieruiil niciccdem suam nullos operis boni fruclus osiendiiis? Unde Aposio-
Klalibi: \iuiidiie a (alsit pTupl:e'.is, iiui lus pretiosum a vili separ.iiiis, boc esl, lionum tlie-
{Malih \i).
vtniuiil ad vos in veiiunemis oiiuin, inlrinsecut aulem sauruin a malo, bnnam arbnrein a inala, perfectum
.^r/iil lupi rapncii (Mallh. vii). Scil nOii idco dclieiil lioni magisiri discipulum ab liyiiocriia, diicem vi-
oves odisse veslmiciilum suuiii, quod plerunique illn dcnteiii a ca'CO secrelnrus, ailt, Veniain aulem ad
ê occiillDiil lu|ii, diim aliiid osicnlanl ad decipien- i'Oj, si Domiiius rolneril, el cofinoscam iwn sermonem
aliud cxernnt ad ileprolaiulum vel inlerfi- eoTiim, qui inflait sunl, sed lirliilem. A'on eiiim in
iliiin ,
ens qni sult islo vesiilii oviiio Inpos \i- sermoiie ijl rc(/iiu>»i iei, ted in riruls (/ Cor. iv).
cieiidiiiii
(lerc noii posMint. Hic ergo non e.sl friiflus, de quo I'er oris ergo Idculioneiii Doininiis universa , «iu.t;
csi supra inoti- \el aciu, vcl l;\iii. vel cogilaiii de cordc proferimus
ciignofci arborein moncl, scd ille qiii
slratiis. iiisiniiat, qiia; iiiag s qiiaiii li(iiiiinibus djrta nuda rl
iVi>(/«e oiii.i dc ipiiiis coUigiinl /ii«s, nfque de rubo H aiiena suiil oculi^ ejus. Nain el iiioris c>,l Soripiu-
tindcmianl «inm. Spmas rcor et riilinm sajculi ciiras raniin, veiba pro rrlms ponere. Unde Psalmisla :
ct pwntl ones esse »iti(iriim, dc qiubiis pcccanli lio- Uic (iiiqiiil) (ininKB mc(r, tnlus luu ego tum (Psal.
miiii diclnin esl : Tena lua spiiios et tiibnlos nernti- xxxiv). Et Ezecl.ias : Non (uit verbuni ,
quud no'i
nahit liH (Gen. iii). Ficns vero ei uvaiii, dulcedinem vilenderim ei» (Ifoi. \\\\%). Qui iilique reniin el
«onvcrsalioiiis nov3P, quam Dimiiniis in nobis esu- n<iii verlioriiin Cbalda;ls rcvclaral ari ana. Iteniqiic
liil.el fcrvoieiii dileciionis.qui Islific.ilcor liominis. Apo^tolus : Et niino dicit Dominum Jesum, uiti in
i)e i|iiilnr. Ev3ni<elio coniscanle rox luituris in inra Sptiiiti sancto (I Cor. xii). Pm eo ul diceret, immo
toniie laiqw resonni, ficus prolutil grojsos »«os, lineic Uoniiiiuni Jesiini iiitellectii ceriiit , nemo voluiilatc
flureiites deilerunl odorem (Cant. II). Non aulcm do ampleclitur, iiisi pcr grailam S|iiriliis sancii
.spiiiis licii^ iioii uva de rubo colligitiir. Qnia nirns Omnis qui lenit ad me, et audil termones imco», et
;iilliiic \fli'rs iicminis consiictudine dcpressa siinu- fiicil eos , oslendam viibis cui similis til. SiviHn ftl
lare poiest.scd fnictiis m.vi liominis ferre iion pote-i. honiiiii (edilicanli don,ttin. Miilia Doniinus siipra du
()iind si ipiis olijiccre volucnt, ac dicere, qnod

ct aperte bonis inalisve , raiilta de vcre ac simiilale
Movscs de riilm vinilcmiaril uvam, qunndo a cogn to bunis dispiilans, quilius iribits pcrsoiiis oinne, opi-
^ciiiili consiliiiiii ullo siisccpil, et d." spi;iis coiic- ^' j,or, lioininuin gcnns coiiipreliendi, totiiin sriim scr
gcrint licus bi quibus dictum c^t de Pbarisxis : Qim: iiiono.ii terribili i-iinul ac ainaliili paraliola ronclud;!,
dicuHt fucile; qucv autem faeiiint, facere noliie (Malih. qua allos vcrbi auililnres diabolo , alios Cbrislo as-
sjiii); scial qiiia sicul verax nonnunquani palmcs siinilet, qui iilcrqne snain in boniiniim subjcctinne
sepi involuta recuiiiliit ,

portansqiie frnctum spina domuiii per tntum liîjus sxculi tenipiis aidilicare non
suiiiii nmi usibus serval li siiis, sic dicia vel acta dcsinit. Itai|iie qiii scniinncs Clirisli audit el facil,
iiialoriiiii , si qiiamlo lioiiis prosiint ,

non lioc ipsi coinparabitiir Cbristo. Qiiia siiut Cliristus variis
faciiinl mali, sed lit de illis siiperno piovidcnte con- lioiniiiuiii persniiis unam silii Ecclesiain catholicani
silin. consliuil, erudit et giibern.it, in vitain qnanduqui:
Douu» homo de bono Ihcsauro c.rdis lui profert dedicatiirns a-leriiani, sic el aiiditor ulilis juxta pro-
VoiiHm, et nuiliis hvmo de nviio profert malum. Idein piiiiin niodiiliiin v:iriis vlrlnlum stiidiis ad superna
llicsaiiriis conlis, qiiod railix e>l arboris. Et qimd prolioiens , liabiiaiinnem sibi perpeiux inaiisionis
ile rorde pnifcriur, idem est ,

qucd arboris fructus. .adilicat, ciijiis in prxsenti quadrandis, puliendis,
Qiii ergo tliesaiiriiin iii conle paiientia! pcrfeciiqiie cliaritatlsque glutino copulandis lapidibus instei, sed
lialicl niiioris, o|iliniiis iiimirum friictus efTiindcns, -^ iii fiitiiro ciiin Cliiisto dedicaliune Ixtetur.
dilipit iiiiniiciim, bciiefacil odlenti, bciieilicit ma- Qui fodit in aliiim , et posuit fundamenla siiper
led.ccnli, orat pio caliiiiinianlc, peiculicnli se vel peiram. Eiindamciita quando pluralilcr iii Ecclesiae
tlespoliniill iioii reliirt;itur, oiitni pcieiiii tribuit, sua mystcrio ponuiitur, dociores significant, de qiiibus
:ililaia iion leiiclil, nnii joilicare, non cnndeninare diciiur : Fundnmeuia ejus in monlibtts sanclis [Psal.
ilc-idcrat , err.iiiicm patieiiler am.iiilerqiie curriît, ixNXvi). Qiiaiiilo veio smgiilaritcr fuiidamentuni,
el t»ter», qna; supra Salvaior cdocuit. At qiii nc- ips(> docioiiini doctor et fiindaniciitum fiiiidaiiiento-
qiiani llies:.uriim corde serval, odit amicuiii, niale- riim e)i|iriMiiiiir Cliristus. De qiio diciliir: Funda-
dicil dili^ciiii, iiialedicil L-eecdicenti, el cieiera, qiiac meiitunt inim aliud n.-mo polesl ponere , priricr id
iloniiiiicus sernio rcdirgiiil, boiio Ihesauio contraria qwd posilum eil, qiiod est Jesut Chrittut (I Cor. iii).
perapit. Qui ne silii frustia bl.indiretnr cx cu quod ll,i;c tigo liiiidaiiienla non snpra teiram, sed siipra
[.eiraiii sapicns arcliilectus liicavit, quia meiiles

.•.eiinitur :
cordis os loquilur. Quasi non suMiiiiiuiii vjiorani, non lerreiiis desideiiis Chri-
Kx alitwdnnlia fnim iii
fiiicliis arluiris, soil folia. Itoc o>l, veilia soluin cl sliis, soil insiipiraliili Mia IHc, S|'C et cliarilalc con-
ni.ig'S (ipcra, vcl v:ii CIifi;.lKuii vci I.yiKi- Sliluil. Vc.ru imtein (iiiqiiil) trdj UirisUis (I Lor. x).
iioii ,
41- IN LUC.r. EVANCIiLILM EXI'OSITIO. - LIU. II. ;i4
Qu\ fouil ifi iilliim, iiiii.i iiraxeiiiis Iniinilitnii^ lcr- A >|ui:i iiiiMiieri silii |)i)-s« <les|ier;il. Sed cnni ilcspc-
lena omnia iiileliiiin »ic cordilxis cmil , ne iircipier i.inilii aiiipliiis pc'1'i'.il, ipiisi iiitteo siio fiiiidum siib-
aliquid iiifiiniiiii vel oiiiniiiiiiliiiii icinpnnlc l°>i'ii sir- iKiliil, iie iilii relinrii pos-<ii iiivi'ii'at. F)i'go <|iii amlit
viaiit. Miir;il.t'T aiileni riiiiilaiiiciila iloinns ipSiC siiiit seniioiies Ciiiisti, ct noii rîcii, sive iiiiii;iliis inys'e-
iinenli.ims bnn:i! roiiveisaliiniis, iiii;f jierfecliis viT- liis C.lirisli , siMi iii loliiiii alieniis a Chiislo , ijiiia
l'i andiior, exliaiislis liiiinilil:iic (Jirisiiana snper- {êipsniii iiialc .t!<l fical, siinilis cst lioniiiii slnllo, do
vacuarnin rr3giliiiiii(|iie CDgiiationuin niileribiis , iii <|iin dicitnr : Inmiieus licmo lioc fecit (Mnllh. xiil).
adiinplcnilis (.jiiisti 111.1111I <tis rnniiler iiiserit, linc, /(1 ijiKiiii illisus isl //iiiii»s, et coiUiniio cicidit. El
vidclieel , in scipso Cliri^^to cnoperaiitc spo(.i;iliicr fnciii esl iiiina doinuf itinis Hwijni. Manil<'Slnin osl
aKCiis, quod iii iiniversali Ecclcsia Cliiisliis ijenera- (jiiia , in^rueiile (|'i;i'iliel lcnlationc , niox ct vere
liier agit. (7.iiidensi|iie cniii (>saliiiist;i : Qiiia editjit inali ct ncte liniil ppjoris (iiinl, dinec ad cxlreniniii
me tte lacu miserite, et de tnio fieeis. El Hainil siipra perpeliiain l;ili:inliir in pcen.iiii. 1'orro innraiitcr di-
petraiii peJes iihjcjs, cIc. {l'sal. \\\i\). ccndiim i|iii;i iinus(|iiisi|iie iciiiainr a conciipisceniia
Innudalioiie aiileni fnctu , illisimi est /lumen domui sii», alislractiis el illectus. Oiliinc cnncHiiiscenlia
illi, el non jwliiit enin mnvere. lundtita enim erul cuin cwperit , paril pecciiuin. Peccnlum uulem cuin
itipra peiriim. KUiininis inuiidalio, <|iiaiii alilii pnrlas B conninnmilum fiierit generat morlcm. I'o|csi eii;iiii
inleri iiiincnpai, diceiis : Qii n lu es fitriis, el snper pcr iinpeluni llnniinis cxtreini Jii.licii discrinieii in-
hanc pelram adificabo Ecclesiam ineani, et purlce intclli};i , (|iiaiulo, nlraqiie doiiio rnnsumniala , oiiinis
fen non prxvaleiiuiit adversus cam (Mailh. xvi); ipsa (|iii se exaliat liuitiilialiitnr, et (]iii sc liii»iili;ii exal-
esi, ciijiis siipra nieminii : Beati eritis, inifuiens, cttm (abitiir ; ibuuiqne mipii, luiii soluiii lioiiiines, sed
vos oderint homines, et cum separaveriiil vos, et expro- et angeli ,
qiii ad dialmli (loninin pei tiiicbaiil , iii
brarerint, el ejecervil nomen vestrum tanûam maluni siippliciuni irleriiuiii, jusli aiitein 111 vitaui xtcriiaiii
(Lue. VI). Q<i;r lirnios Ecclesiie angulos , cl si ir- (Malih. \\\).

iiiere. linn lair.cn d.rnerc pniuit. Quia g:nidcliant in CAPUT VII.
illa dic, el ex&uliabant, ita se inviceni comra unda- Cum autem implesset omnia rerba swi in atires ple-
riini ratiicin C"hortaiitcs : Ecre, beaiilicainus eos, qiti bis, inlraiil in Cnpharnaum. Ilic inlclligcnliini csl,
sustiiiuerunt. Palientinm Jnb audinis , el fineni Ih- cuni iiiiplessol (|iii(lcin oinnia verlia siia in aiircs
wiiii vidistit (Jac. v). El iliTiiin : F.i«ii(i)iis impetus plebis, iiilrasse Cliristiini Caplianiauin , lioi.- est
lietiftcat civilaiem Dei, sanctificnit tabernaculum suiim qiiia MOii anicqiiain Ikcc vcrba tcrminassct, iiitravit.
Allissimus. Deus in medio ejus non conimovebiliir sed non esse enprcssiiin pnst qiiaiiiuin (cinporis
(Psal. XLvj. Scd et jiixta lcges iropologia! singulse intorvalliiin, ciiui istos scriiioiics tcmiiiiasscl, intra-
iiosir:!! doiiius qiiolidie vel imniiindorum splrituum, vcrit Capliariiaiiin. Ipsi qiiippe iulcrvallo leprosiis
vel iinproboruiii bomlniini, vel ipsa siia: mentis aiit ille iniiiidaius esi, <|iieiii loco sno Matlb:cus inicrpo-
caniis iiiqiilctiidine piilsantur, et qnantuin piopriis iiil, isle aiilcm aiilea pr:i'oicupat.
viribus lidiinl inrlinantur. Quantuin vcro iiivictis- Cenlurionis aulent ciijnsdam servus male habens,
sim;>< illi petr;t' adIi:iTeiit, labcfaclari neqiipiint. erat morilurus, qiii illi eral preliosus. Quaril forli!
Qui uiilem audivit , et non fecit , simitis est homini aliqiiis, vc! piiis iit iiivcni;il, vcl iiiipiiis ut rcprc-
a'dificanii donium snam supra tcrram hine faiidumento. bendat : qua ralione cvangcli.sta servuin , <|iii iio;i
Uoniiis dialioli, niundus qni in nialigno positiis est, iiiortiiiis, seil saiiatus subinliriur, dixi^rit exse mo-
iion Cre:i|oris dignitatc , scd niaginludine dcliii- riluriiin. Cui brcvilcr rcspondcnilniii qnia revera
qiientis vocatur. Qii:iin siipcr lerram a:diric;il, qiila crnt nioiiliiios. si noii doiiiini siii nde dcprecaiilis,
ubseqnenics sibi de coelis ad terrena detraiiit. Sine et Clinsii pieiale niiserciitis fuisset redditiis vilae.
rundainento xdifiiat ,
qui;i nmiie peccalum funda- Sic et Ezecliias rcx juxla qncinilam iialiir.ê liiiiiiaino
liieiiluiii noii liabet, iit ijiiod nun ex propria naiura nioduiii cral iiioriiiirns, cnin veracis propbet.c verbis
siibsislil. Miliiin qn.ppe sine siibslaniia cst ,

qnod pjaiidi\il: lliipone ituniui («<r, quia morieris tu et iion
(amen iiiciinqne sil, iii boiii natnra co.descii. Qiiia vives (IV Kcij. \\)\ sed occiillo diviiij: proviiicntia;
vero a fiitido dicitnr fundaincntum, possnuiiis eti:iin jiidicio, qii:!* oinnia iii iiicnsura ei iiuinero ct ponderc
fundainenliini pro fiindo p'»«iliiin, non liicooveiiien- di>posuil, quindcciiti adliuc annoriim vil:ini lacryuiis
ter :iccipere. Sicul aiidiiiis aii aure ilicitiir, ei taincii precdiusqiie iiailiiriis.
plciuiiii|uc ipsa auris andiiiis noniiiK! dcsi-îiaiur. /' ( cuin audissel de Jesu, misit ad eum seniores Ju-
Sicut erijo, qni in puleo iiiiTgiliir piilci fuiidd rcti- daurum, ruijiiiis tiini, ul veniret et salvaret sertum ejus
itctur, iia corrucns qna^: in quodaiii fiindi loco Sii|<eriia dispciisaiione f.iiliini cst iil scniorcs Jud co-
coiisistcrel aniiiia, si seiiicl lapsa, in aliqiia sc pec- riiin milieienliir ad tloiiiifiini , bisqiie astantilnis,
cati ineiisura rcliiierei. Seil ciiiii peccalo, iii qno qiii laMguerat, saiiareltir, quo iiicxcusabiles forent,
labitur, non polCNt csse roiiienla , diiin qiioiidic ad si, credciilc viro geiiiili, noii cicdcreiit. Vcriini qua:-
dcteriora dcjicitnr, quasi iii piileo, qiin ce< idit, fiin- ritiir qii''modo c iiveiii;!l qiiod Lncas CenUirionein
dnm iion iiivcnil ,
qno ligiiratur. Undc beiie alias imntins misissc, Matili;cus autem ipsuin accessisse
dieiliir : Peccutor cum veneril in profiindum nialorum, narral ad Duminum. Sed pic qiiaireiilibiis facile pa-
c.iit.-mnii [P-i-uv. xviii). Ilcilirc naiiifiue dissimulat. lcl quod Malllixus bri;vil,'!ii caiisa dixcril ipsuin
A
415 BED.E VLNERABILIS OIT. PAUS II. SECT. I. — E.XECETICA CEiNUl.NA. 4IG
ncccssissc, ciijus desidcriiiin ct \nluiilns ad Dnmi- in carne videre nequaquam Talemus, sed qu cunque
iiuin verariier, .iliis licet deroreiiiiliNs, esi perlatn, passiones nostrs servitiitis ngnoviiniis, ad rcsidcii-
iiiysiice eiiniii nnbis coininendans lioc <iimd scripiiim lem in dextera Patris jaiii per fiJem accedeie dcbe-
cst : Acceidte nil eum, et illuiniiwniiiii {Pidt. xxxiii). inu«, jam scninres Jiidxorum niiitere, boc esi,
Nam quiu lideni Centuiiunis, <]ii.i vere acceJiliir .id kummos Ecclesise viros, qiii nos ad Bomlnuin prac-
Jcsuiii , ipse ita laiid.ivit , ut dicerel : Non inve)ii cesseiuiit, suppliciter obsecrandopatronosacquirerc,
lantam fidem in Israel (Matili. viii), ipsiiin polius ac- qiii nobis leslinionium rpddeiilcs, qiiod diligainus
cessisse ad Clirislum diccri! voliiit prudeiis evaii{;e- Erflesiam, ei quantum in nnbis est, adillcare ru-
lisla, quam illos pcr quoi verba sua niiserai. 1'urio reiiiii^, prn noslris apiid Dominum nostroruinque
auiem Lucas ideo totiiin quemadinodiiin gesiiiin sil puccalis iiitercedaiil.
apcrnil, iit ex lioc inielli;:ere cogcremur i|iicniadiiio- Sed dic verbo, et tanabilar pner meut. Magna fides
duin accessisse dixerit aliiis, qui meiitiri iinii potiiit. ceiitiirioni«, qiia verbi opii» in Cbristo coiifitelur,
Sicul enim illa mulier, qnx lluxum satiKiiiiiis patie- ct iiosir:L* sanalioiiis accoinmoda niyslcriis, qui et si
baiur, quamTis tinibriam Ti'stimeiiti ejiis lenuerii, noveramiis secundinn carnrin Cliristuni, sed jam
iiiagis lamen (|iiia crt-didit, tetigii Domiiiiun , (|iiain nuuc non noviinns (// Lor. v).
Mla; lurbx, a quibns piemebatur, ita et centurio, quo Nam et ego liomo suin sitb poiettaie coiittitutuf,
niagis credidil, eo niagis arcessit ad Doiiiiiium. liabent sib me miliics. Hoiniiirm se et potestati, vcl
Diligil enim geniem iioslram, et nynagogam ipte adi- tribiiHi, vel prxsidii subdiiuin dicit, impernre taincu
pctttil nobis. Qui a:dilicaiaiii sibi a centnrinnc nairani po<se iiiinorilins, ul subaiidiaiar eum miiUo magis,
yynagogain, evideiiter ostendunt qiiia sicul nns Eccle- (|i>i Deui sii, ct super omoia poteus, iiinuuierani
siain, sic eliam illi syiiagogain, iion conveniuni so- viriiitis auiielicx, qux ad inipcrata obtemperct,
liiinmodo fidelium, sed et locuin, quo convcniebanl, liabcre iiiililiam.
sint appellare soliti, jiixia quod et supra docuimiis. El dico huie : Vade, el vadit, et alio : Veni, et ve-
Jetus amem ibat cumillis. Magiia Dniiiini subllini- iiit, snvo nieo :Fac lioc, el [uiii. Vult osieiiilerc Dnnii-
Lis, qui solo vcrbu curaie valebat, scd non niiiior iiuui i|uoquc noii per advrnium lautiim ciirporis, êd
liiimililas, qui scrviini dignaiiis est visilare languen- pcr angcluruni iniiiislrria pnsse iinplcre quod vrllcl.
lein. Nani quasi piiiens et bcnignus ct rogatus sal- Ilepclleiid.c eiiiin erant vel ii.lirniiiaics corporuni,
»are pergcbat, et itinens inedio rogatus ditto salva- Vel ronitudines cuntrarije, quibiis hoino ad debiliia-
vii, ne Tidelicet ob iinpoieniiam Tirium, et non tcm sa-pe concediiiir, ct vcrLo Doinini et miuisieriis
ob buniilitalis excmpluni corporaliter ire putarciur. |. angrliirum. Aliier. Mililes et servi, qoi ceiiturioni
Alibi ad sananduin repuli liiiiim veiiire voluii, ne oi>cdioiii, viruucs suni naturale.s. Qiiariiin non ini-
diviiias bnnorasse vidorelur. Ilje, ne condiiioncin nimaiii copiam iiiulti ad Doiiiinum venieutes, seeuni
sprevisse scrvilini, ad cenliirionis raniulum niox dereriiiii. De qiiibus iii Cornelii ccniurioiiis l.uhlc
ire coiiseiisil. dicitiir : Qiiia erat vir juslus, et tiiiiens Deum cuin
I:t cuin jain non lonije csset a rfc.iiio, mi i< ad eum onini doino sua, [acieiis eleemosijnas mulias plebi, et
ccniuiio amicot diceiis : llomine, nolt ve.xari. Non drprecans Deum sempcr (Act. t).
eniiudignut sum iil sub lectuin meum inirei: Piopler Quu audilo Jems, niirntut esl. Mii'.itus esl, quod
vit* geiililis conscieiitiam, gravari se magis digna- vidii centuiioiieiii suani intelligerc iiKijestalem. Sed
liinc puiavit Duinini, quain jiivari, nec posse liabcre qiiis in illn Ivccrat ip.<ain lidein vel iiiiclligentiam,
bospllcm Cbristuiii, ciijns et si llde prjediius, niiii- iiisi ipsr, i|ui cam inirabaiur 7 Quod si ct iilius eaiii
itiiiii laincH cral sacranieiitis iiiibulus. Sod qiiia fecissci, quid miraretur, qui prxscius erai? Nuian-
qu;e noslra infiriiiiias non praBsiimil, divina graiia dnm eigo quia quod niiratur Doininiis, nobis mi-
darc iiOTit; el alins ccnliirio, qui, siciit et islc, crc- raniliim adbuc opus
csse sigiillicat, qiiibus cst sic
drniem cx geiitilius popnluin prjcligiirat, iiiagiia: niuncri. Unines eiiim tales mutus, cum de Deo di-
fidci cl jnstlti;c iiicrito Spiriliig saiicti
donum, prius- Q cuhtur, iiun perturbati aniini signa sunt, !^cd doceii-
ipiam bapiixirctiir, acccpit, et ibte iiccduin catecbi-
tis magislri.
xaius, cl suain laudari a Doniino, et ramidiim
lid 111
Et couvcfsus, seijuenl but »c liirbit dixit : Aiiitn
âlvaripnimeruii. De quo pultbre pcr allcgoriaiii
dico vobit, nec in Israel lanlnin fidein inveiii. INnn de
diciiur quia Jcsus non longt! alicrat a doino, laineisi
omiiibus reiiu palriarcbis et prnpheiis, srd de prx-
.«iib lectum siiiiiii invilarc iion aiidcrei, quia prope seiitis xvi loqultor lioiiiiniliiis. Qulbus ideo cenlu-
limenlibus ciim salulai i/isiuj. Et qui iialurali legc rioiiis lidesaoiereriiir, quiailli legis proplietarumque
iccic utiiur, quo bona, qua>, novit, operatnr, co illi, iiioiiiiis edocii, bic auiem neiiiine ducciite, (ponle
qui vcre biiiiiis Cbt, appropiat. At qui errori genlili- ci'ed:dit.
lalis eiaui ciiinioa juiixi^runl, liis aplaii pol'Sl, Et reverii, qui misii [uerant domum, invcnrrunt
qiiod coiiniiCHlibus ad se Imljis alibi Doiiiiiius
ail : servuin, qui lanijueral, snnum. Probauir fides dniiiini,
Quiilaiu eniin ex liis dc longe ueiieruiil. cl servi suniias roboraliir. Poic-t ei'i:o uicriiiini Do-
Propler quod mcipsum non
ct suin (liijiiuin arbilratus m iii etiaiii faimilis snlTr.igari. non soliini lidei nicriio,
mvenirem ud tc. El iios, qiii de geMibiis credimus, sed ni.iin studio di»ciplinx. Pleiiius saiic ba;c cx-
iiOM ipsi ad Domiuum veuiie possujmis, qiioui uuiic plit.ii M.iiilri'us quod dicciitc Doniiito ccniurioni :
117 IN U!C.,E EVANCF.LIUM EXrOSlTIO. - Lllj. II. ilS
Viide, ei$icul ereJUIiiii pal t:bi{Unllli. \m), saMlM&f-U A oci\i[tel snUis niiiros illiii!:, cl |ii)rl»s oins laudulio.
pucr e\ illa lioia. Suil bonlo l.iicx iiinris csl qiix Et liac vidim crut, el lurha civilalii mnUa cum Ulii.
plena viderit ab aliis evangdisiis expojil.i breviare, Yidiiam fsse Ecclesiani, omnis aniina, qua; sponii
vcl eliam (le iiKlusiria prxlerire; qii.ê vero ab eis Doniiiiique sui tc morie redeniptam ineininii, agno-
nmissa, vel breviier cognoveiit aiiaci:i, dilnciilare scil. Divino aulem nutii, inulla Ooniinuin turh»,
solcrlius. Myslice, ul Uixi, cenlurio, cujus fidi-s is- iiiiilia vidua comiiabainr, ut viso lantu iiiirarulo,
r;ieli praeferiur, clectos niininini cx geniilius i>sien- iiiulti testes, iiiulti Doi licreni l.iudaioies.
ilii, qui quasi ceiiicnaiio uiilite siipaii, viiiutiiin Qurim ciini vidisset Domiiius, mitericoiiiia molut
spiritalinm siint perrcctione subliines, iiilqiie a super e,m, dixit illi : XoU flere. Desislc, ini|iiit,
Joiiiiiio leircimni, sed sola a:icrn;i; salniis Kiindia quasi iiiortuiiiii flere qnem inox vivnnt resuigcru
sibi suisqiie rcguiruni. Nuiiierus eiiirn cenicii»riiis, videbis. V\}i inysiice Novali dogma conrundllur,
qui de Ijeva tr.ii>srcrliir ail doxierani, in ca;lestis vilx qui de siia niiuidiiia snperbu glorialii!i, iiiimiiem poEi-
Kignilicatiuiie poiii consuevit. Unde est qiiod aica nilcnlluin inuiidaliunera cvaciiarccunaiur, vcrami|uc
Noe cenium annis Tabricatur, Abraliain ceiitenarius malrein EcclLSiain, lenaioruni suoniin spiiitali
liliuin promissionis accepii ; sevii Isaac, ct invcnit in cxsiiiiciiunc ploraiiiem, spo viia: redoiiainla! iiegat
ipso anno centupliim; atrium labernaculi cenium B cimsolari debere. Kt pulclire cvangelista, D.niiiii
cubitos loiigiim cst; in cciilesiino psalmo iuisericnr- prius miscricordia tiioium esse super niaireni, ac sic
dia cl judiciuni Doiiiiiio cantaiiir, el cxtcra biijus- filiuin suscilare leslatur, ut iii iino iiobis ekciiipliim
inodi. Talis crgo meriti viri pro liis nccesse cst iniiland.c piclatis ostetidercl ; iii aliero, liilcin mi-
Doininii supplicent, qui adlinc spiritui servi:uiis in i'and.'e pnlestatis aslruerei.
liniore premuntur, qiiateiius eis paulatini ad siibli-
El nccessit, et tftiiiil loculiim. Ili au/im 7111 porlii.
in ora provcciis, perfccta dileclio Toras niiitai limo-
bnnt sieterunl. Loculus, iii i|uo niorliius ellertiir,
rem (I Jonn. iv).
malc seciira dcsperaii percaiorls cnnsrie.riia esi.
Lt faclum est detnreps, ibat in rivilatem, qna: vcca-
Uui vcrii sipelieiiilum porlanl, vel iminuiidn ilesi*
lur Naim. Naim clviias esi Calil»-a; in seciindo
dciia, qu:e linniineiii rapinni iii inlcriiiim, vel leno-
iiiilliario Tbabor monlis conlra nieridiem jiixia lli-ii-
cnia blandienliiim sunt vcmnata si>ci'irum, qii;c
dor, qiii est virus grandis in quarlo niilliario cjiis-
peccaia nimirum dum favoribiis lolliinl, .icciiniU'
dem inontis ad meridieni.
laiit, pcccaiitesqiic coniempiu, qiiasi aggerc lerrj!
El ibanl cum illo discipuli ejiis, et luiba copioaa.
obriiuiii. De qiiibus iiliLi dic ilur : Dimille mortuot
Cuin ttulem appropiiiquarel porlcB civilatis, ecce defun- ^ ,. ... .
»
ciui effercbaiur
, /.. ., r C tepcltre worluus suos [Muiih. viii), Morlnos qiiiiino
filius uiiicus matris sua'. Defiinctiis ' '
iiiorlui sppeliuni, fuin peccatores qiiique sui siiiii'c»

liic, qui exlra portJiii civitalis niulus esi inliictitibus
alios nocivo f;ivore demiilienl, congeslaque possiiiias
clatus, slgnilicat liominem leliiali criminuin fuiiere
adulalioiiis mole, nc qiia alii|iiaii(lu spe resiirijondt
soporaluin, eamdemque iiisuper sniuiac inortem,
potiantur, np|iriiiiuiii. Dominoeigo loculum langeiili
noii cordisadliuc cubili tpgenlem, seil ad mulioriiin
funeris bajuii sietcruiil, quia foriiiidine superiii judi-
noiitiam per Incutionis uperisve indiciuni, qiiasi per
c:i altacta coiiscieiilia ei c;iriiai:uin sa'pc affluciiti;iui
sux civitaiis ostia prupalanieni. Qiii bene filius uiii-
voliipialiini, cl injiisle laudaiiliiim luibain cocrcens,
cns matris suae fuisse perbibent, quia lici-t e mulils
aJ se ipsam reverliiur, vocanlii|iie ad viiaiii feslina
collecta personis, uiia sit perfecia et immaciilala
respondel Salvaiuri. Unde rei le sequitur :
virgo, iitater Ecclesin, singuli qnique tînicn lideliuiii

Et ait : Adule^cem, libi ilico, surye. Kl resedil
iiniversalis se Ecclesix (ilios rectissime fateiitur.
qui erat mortuus, et coepil to<iui, ei dcdit illum
Nam eielectiis quilibei, qiiaiido ad Gdem iiubuilur, iiiatri
tuce. [tesidcl qui|ipc qui eral iiiottous, cuiii iiilerna

filius esl. Quando alios imbult, mater. An non ma-
icrno erga parvulos agebat aneciii, qui cumpunclione rcviviscit peccatnr. Incipil loqui, ciiiii
ail : Filioli
^^^"'^'^ '"'^^''"'' *''* '"""'*' P'='«"l""' l"«''>-.'"i.
mei, quot iterum parlurio. donec formetur Cbristus n osieiidil. ''"'
Itedditui' matri, cuin per SJcerdolalis de-

»1 »0/1!».' ['urtain civiiatis qua defuncius cflerebalur,
puto aliquem de sensibiis e»se corporeis. Qui
creia judicii cummunioni sociaiur F.cclesiae.
enim
seminat inter fraircs discordias, qui iniquitatem in Accepit aulein omnei limor, et magnificnbnnt Deum,
exrelsum Inqitiiur, pcr nris portatn cxtrabitur mnr- dicenles : Quia proplieta mnguus siiriexit in nobis.
tuus. Qiii videril mulierem ud concupiscendum enm Qtianlodesperatior aniinae tniin ad viiain revocalur,
(Mattli. v), per oculoruin poriam sux mortis indicia latito pljrcs coilein curriguniur cteinplo. Vide David
pioferl. Qiii fabulis oiiosis, obsceiiisve caraiinibus, propbeiani, vide apostolum Cctrum. Qiioruin (|uii
vcl dciractioiiibus,aure(n lihenleraperit, baiicaiiitna; giadiis ;iltior, eo casus gravior. Quo auiem gravior
suxpoilam mortisefficil, cxternsqucqiii iion servat casiis, eo pieias crigentis giaiiur. Quo \ero gialiur
scnsits, niortis sibi ipsc reJdit aditus. Obsecro, Oominc iii eii Ooiiiini pietas apparuit, eo ciTlior cunctis
Jesu.cunctamex civitaiis porias jusiitia; lacias, utiii- pociiiieniibiis spes t,aluii$ apparuii, ul jurc umiics
i^ressus in easconfitear noinini tiio (."4«/. cxvii), tiiOB- i|i;i audiunl dicant :
que miijesiaii, cum miiiistris ccclesiibus eatn cre- Qii.a Deus visilavil plebem suam. Non laiiluminodn
biius invisemi. non feior claii c.id.tvcris occiirrai, scd vrthiim siiiim semcl incorporaudo, sed otiam noslra
41'» fJRD.E VENEItMllUS OPP. I ARS II. SF,Cf. !. — E.VECETICA GENUIN.V. 420
linc, iil siiscilaii ilebc.iiniis sem|ier iii conl.T init- A K( cum discesiissenl nuutii Joiinnis, ccepil dicere de
Isiiilo.
Joaniie ad liirbns. Qiila lurba ciriûiiislaiis interro-
Et mimiereruiit Joanni riiscipnli ejiis de omnibiis gaiiuiiis mysleriuiii iiesciebat, el lulabnt Joaiincin
kii. Noii simpliri citiIc, iit n|ruii>r, spJ iiividl» sil- diibilMre Ue (^lin.^to, t|iicni ipse innnstiaverat, ut
iiililalo, tli$ci|iiili Jnannls ci Clirlsli vlrMiies et iiilulligerenl, Juaiinem nuii sibi iiitenntâsse, scd
nilracula narraiil. âiii cl aliljl ila apiiil fiiin i|iiesli dlscipiilis suis, digiiis euin laudibus acciiiuiilat.
c.sse iircduiilur : [(abbi, qm eral tecum iraiis Jvrila- Quid exiitis in dtserlvm ? videre arundinnu venlo
nem, cui lu teslimoniiim perliibiiisli, et erce liic bap i- moveri? (Juod viilelirel noii assereiido, sed n' gand >
til, et omnet veiiiniit nd eum (Jonu. iii). Qnilnis iiiiulit. Aruiidiiiciii iîiippi; iiiox, ul aiira coiiiigeiit,
liiiic respnndll Joaiiiies : Quin non poletl liomo aicipcie iii parieni lletlit. Et i|iild puraruiidiiieni, nisic.irna-
quidqiiam, nisi (iirril ei daium de ceelo. ek'. Qnilnis lis anlinui^ deiîgiiatiir, qui niox favnre vel dclra-
ei se |iiiruiti lioiiiinein, ei (Jlirlsiiiiii Uei csse Filiiiiii, Cliune taiigiiiir, iii p.irtnii quainliliet iniliniitur ? Si
iiianirtsie ileclarot. Veniin (|iiia nian.iiit iiividia, eniin ab liiiiiiano ore aiiri favoris flavcrit. bilaiescil,
livor.)ue, nequilial ixpi'lli, qniil prn cis corrigendis extollitur, to(unii|iie se tjiiasi ad grati.im iiiflcclit.
optlmiis tii.igiiiier adiinc egeril, alUMiJe Sed si inde vcnius detraciiiniib eruperlt, uinle laudi«
El convocavii duos de disciptilis tuis Joannet, et B .,„^3 venicbal, inox parlem
liniic ipiafi al ciaiii a^
tiiiiit eos ad Oominuni, diceiis : Tu et qui ren'uriis vim furoris iiiclinat. Sed arundu veiilo agilala Joaii-
et, on fl/iiim eifpecianius? Vitlelicet, ul per lianc iies non eral, quia buiin ncc blaiiduni gratia, iiec
fallem occasioneni, vldendo slgiia qn.i! fariebal, ciijusllbel ira aspcniin faclebat, iiec piospcra buiic
crrderent in eiiin, ei, magisiro inierniganie, slbi crigere, iiec aJversa nuveraiit inclinarc.
discereni. Ergn noii aii, Tu es, qiii venlsti, sed tu
Sed quid exiitis videre ? hoininein nioli.bus vetli-
es, qiii tenturuf ei ? Et esl sensus : Maiida inibl,
nienlis inilulum : ecce qui m vetle pretiosu suni et dcli-
<|uia interficiendus ab Ilernde, ei nd iuferna descen-
ciis, in dointbus regum lunt. Caiin biruin eieniiii pilis
suriis !.iim, uinini le et iti iiiferis delieam niintlare,
vestitus Juannes ille fuis^c desrribilnr. Mnii erg'*
i|ui iiuniia\i siiperis, aii iion conveiiiat Filio Del,
roelesli , iiiqnil, sed leireno reguo nillilaiit bi qni
ut giisiel mnrtein, el aliuin ad lixc sacrainenta
pro Dco perpctl aspcra fii;;iuiil, sed, solis exlcrlinl-
niissiirus es.
bus uodili, prxsciilis vit;e moililleiii tt delertailo-
I II ipta aniem hora curavit mullos a languoribus,
nein qiiaTuni. êniu ergo exisiimet iii lutu atqni;
rt plagii, et spiritibus mulit, el ctecis muiiis donavit
studlo vesiium peccaiiim deesse, qu a sl lioc riilpa
visum. Jo:iniies inier.og.ivcrat pcr dlsripiilos : Tu
an aliuin exspeclamut ? Cliristus
Q non esscl, nullo nindo Jiiaiineni Doiiiiinis dit ve^l<-
tt, qui tenturui es,
nieiiti sui asperilaic laudassel. UiiainvU b'ic, qunii
signa deinniisirai, iion ad ea respondens qiinB inler-
Joannes iion esse vestitus niolllbus dirlinr, per si-
rngalus fueiat, seJ ad scandaluiii niiiitioriiiii.
gnillratKiiieiii intelllgl alliiT potcst. Molllbus enim
Euiitet (inquli) rcniiiiliiKc Joaiini quie vidisiis et
Tcstlliis iioii fuli, quia vimm pcccanliuiii iioii blan-
nndiitis, qitia ctEri videiil, claitdi ainbulnnl, lei>roti
diiiiiulls ruvlt, srd vlgure aspero; invcrtluiiis iii-
niundiinlur, turdi aiidiunt, moiiui resurgunl, el, qiiod
rrrp.ivil ilneiis : fiViiiiiiiNa viperarum, quis vobii
hii noii miiius eil. pauperei eraugeliianliir. Vel p;iii-
dciiioiisiraiii fuijere a ventura ira {Luc. 111) ?
peres spirilu, vel rene opilnis paiipercs, nl nnll.i
Sed qiiid existis videre? proplielai/i? uiiqne dice
iiiter nobiles et jgnobilus, lntcr dlvlies ei ci;eiiiis
vobis, el plns qiiani proplielain. I'ri>pliel;p qiiippu nii-
iii pirrdlcatioiie ilislaiiila sit. Il*c inaîslil rignMii,
iiiNieiiuiii esl veiilura dicere, iioii eliain deiuon-
I1.TC pr.TCcptorls roinpriibaiil veiltatcm, qiiaiiilo
sir;ire. Jii;iniies ergu plus quaui priipln-ta esi, quia
nninis .npiid eum, qiii s.ilv;iri pnlesl, a^qiialis esl.
viiin quciii precurrenJu pruplielaver.il, eliam osieu-
Qiiod :iiiti'in ait :
deiidu umitialul.
Et beniut esl quirunque wm fueiit senndaHzilns
111 mc. El iiniilios Jn;iniils, ipii eiini rsse Cliiist .. Ifie est de quv scriptum etl, Ecce, milio imgeliim
linii crcdideranl, a perliiliac sraii'l:ilii r;isligat, rl ci- meum anle (aciem luain, qtn prirpurabil viuin tiiuin
dein Jiiaiini qund qn.crrbnl cxpnnit, qiii;i Deiis sal- aiite le. Qiind Gixce an'p'eliis, lioc Laline nniit iis
vos fariendl, ct Doniiiii cxiliis ninilis (/'.«1/. lwii). dicitiir. liccte crgo, qni iiiiiiliari! su[iernuin jiidiceiii
Visis eiilin lot signis, laiitisqiie virluiibus, iion iiiitiilnr, aiijielus voeatnr, iit digiiitalein servel iii
8candalizari qiilsinie poliiil, scd adniiraii. Sed iiili- noiiiine qn;iin cxplct opcratin c. Alluin ipiidein
dellum inens grave iii illo srandaliiiii perliilit, ciini noiHeii est , seJ vlta niuiiioe iiifi-rior non esi, Sed ct
ciiiii el posl Int inii:iciila niorii'iili'm vidil.yuid cst oiniiis qni sarerdntil uouiine ceiisenliir, aiijjell vo-
ergi» ilicerc : Uealui eit, qui non fitrrit sraiidalixalus c;iiitur, pKiplteta atlest.inii-, qui ait : /,ti/'iVi saeerdoiis
m me, iiisi aperta voce, abjeciioncin morlls S!i;c euslodicnt scieiitiam , et leîem reqniient ix nre ejus,
liiiinililaieiiiqiic signare ? Ac sl paieilor dirat : Mira quin nngelitt Doiniui exercitnunt esl {Malaeli. !).
i|iiidem farlo, scd abjecla perpcil ikhi tlcdigiinr. Ncc iinn eilain uiiiisqiiisqiic liilelitrn, iii qu.'.iiiii.n
Quia crgo iikm leiida tc siiliscquor, cavcudiiin valile suiricit, iii qiiaiituiii gr.^ti.c suprrn'£ »spiratiiiiiis ac-
cst boniiniliiis, nc in nic iiiorlcin dcspiijaiii ,

qiii rlpil, si a pravitate proximiim revorat, si cotbortaii
Eigna vciier.iiiiiir. ad bcnc oprr.indnm ûrai, si .TttTiium regiinia vcl

m IN I rCTE F.VANT.F.LIUM F.X1'0SITI(). — LIB. II. 422
Kiippliciiim erraiiti licinmiial, cnni vi-ib.i i..Tnct.T an- A scicnilo ac nolenJo servicmeJ, jiu;n qi:iiil cis.ipiisio-
iiiinli.itionis iinpeud^t, profiClo ;ui 'l-Iiis exislil. liis fctrus Oe Domiiio loqucn- , .lil : lluiti: lUfnmo
Dico eniin vobis : Mnjur inlcr nalos viuti.rntii pro- consilio et prcF^cieniia Dei irndinim per inaiiut i»i(/uo-
pheia Joanne 1Sti];'/ma nenio cst. lulcr niii!icruin, riDii ciffligenlei. iHlereminis [.\cl. ii).
inqiiii, iisiios. ilis crgo prxlcrlur lioiniiiibii'' ijni de Cnt ergo jimito dicam liomines generalivnis hujut,
mulicribus nati siiiil c-l (!e coiiculiilii viî, rt nnii cl cl citi siniihs sml ? Similes sunl piicr.s tedenlilius in
qiii esl natiis vx Vii|<iiie ei S|>irilii sinco. Qii:iii- foro, el li qiiciilibus adiinicem. el diceiitibus : tanlnvi-
quam iii scnloniia isini ca;(iTis proplicii^ el pairi.ir- mus vobis tibiis, e! iion saiiast s. LaineiUaumais, elnot:
chis, cuncl!sqiie liO'i>iiiibiis Joaiiiiein pniUiiht, sol yhrnsiis. Gc;ieralio Judjoniiii coinpar.iliir |iuciiii
Ju:iiiiii ca-ieros exo-quavit. Nnji eiiim !>latliii sequitnr sede ilibiis iii lopi, quiu doiiores oliin priiplieias
iit si alii niiijiircs eo iioii siiiil, illc inajor alinruin -.ii, accipicbu. Ue quibus diiinir : Ex ore infiiiliuiH et
vernni ut siiujlilateiii habeal ciiiii ca,icris s.iaclis: Lcieniium peifecisii Liudem ( l'snl. viii ). Kt alilii,
Qui autem minor ett in regiio Dei, major esl illo.

Dcdaralio serinonuui tumnm iHuminal me, elinlclle-
lla^c seiilcnliT duobus niiidis polesi inlel.iî. Aut ^""" ''"' P" <"'''« (''»"'• cwiiiu i.l esi, buiniliibus
eiiim ngnuni Uei appellavit , qnoil iionduin accepi- spiritu. Forum autein doniiniciiin, vel syiiagoga, \el
nius, et in i|UO nondiim snmus, unde in riii.! diclurus '' '''" '^^^ leiusalem ,
in qua prx're|ioruin coeles-l uiii
esl : Vemte, benedicli Paliis nn,, fercipile rcguum J'"^ coiidibaiiiur. Libi ad inviiein isti pueii, sive
(l/uH/i. xvv); et qunt ibi suiilsancli angeli, qiiilibel J"^'^' '^••'H''*"»' ^d c..a!i|u.iles suos loiiuebamur,
in eis miiior, major esl utiqiic quolibel saiiclo ct ji:- '!"'* !>«"«''* Ijeiitisque sua; populis palri i quolidie
portmle corpus, quod corruinpilur voce so ebaiil cvprobrare, qnud nec l'--aiifcis prhiia
slo, et a^giiu.n
animam {Snp. i\). Aiii si regnuin Uci iiilel>i;i voluil
U.ividicis , nec lluenis poslca correpii volneriiii aii-
bujus temporis Ecclesi un, liijns iiuere proplielicis. (j.ioies viiiiina dc lio^te vel fu-
lilii siint mnnes ab
instiliiliuiie gencris buniani iiSi|uc, quoIi|u il jiisii ct
tura prxcincbalur, vd facia recolebaiur, nec ad vir-
saiicti e>S(: ixitiierniil, prolecto seipsiini Udiiiiniis

liiiis (ipera con-.eniicbaiii assurgere. Nam saliaiionis
signilicavil ,
quod iiasceiidi tcnipoic iniuor erat veibo noii bistrioincis niotibus sinuili corporis ro-
Joannc, niajor auieiii (liviniatis :elcriiiiaie, cl do- latus, sed iinpign devolio cordi» , el religiosa inem-
iiiinica polcbtale. Proinde secuii.hiiii prioreni expo- bnnuin designalur aîhlis Qiiolics excidia vd fjtta
silionem, ita tlihlingultur : Qui aitem minor esi in

ab boslc, vel fienda proplielaruin lamenia resuna-
reijno Dei. Ac deinde subinlerliir , mnjtir esl illn.
bani, et nec sic aiidiiores ad pueniteiiila: reinedia
Secufidiim po lcriorcin, ila Qai nulcm iiiincr esl, ac tonrugere cnraliant. Canit I*>alioisIa : Extulale Ueo
.
p
dciiide subinrertur, in regno Dei. mujur est illi}. odjuluri nostro, jubilale Deo Jacob, lumile psalinum.
Ll omiiis populus audims el pubt ruiii jiislificine- «' '^"'^ lyinpanum [Psal. lxxx) , cl ca;leia. Se.l
,
runt Dcum baplizuii oaplismo Joannis. Ju>l;licalur qnid scqiiitur ? Et non nudivit populus vucem nieam,
Ueus ipse P''r baptismiim, dum se huinines peccaia *' ^>rai:7 non inlendit miiii (tbid.). Clainat jiropliela •
propria conruendu juslilicant, sicut scriptuin esi ;

llirc ili.it Don.mus : (.'nnertimini ad me inlolo corae
Dic tu iiiiquitiites tuas, ul juslijii-cns. El jut-liiicalur veslro, in jejuiiio el i i peiii, cl lu ptanclu, el tcindite
in eo, qiiia iion per coiitiim.iciiin refuiaiiir, sed pcr ''oii'« restra , ct non veslimenta veslra (Joei. ii). tl
justiiiain Dei muiius ag:in>citiir. Jusiui enim Domi- ilcruni : Yentiem nicuiii, vtnlrem m, uin doleo, sensut
iius, eljuslilias dileiii {l'snl,n. \). In eu cigo jnsliii- coidis mei coiHurbnli !anl iii me. Son tacebo , quin
catiu Dei esi, si iion ad indigiios ei noxios, sed ad vocem buccina: audivii ainina mea , r/uiiioi iiii prcelii
iiinocenies per abliiiioiiem facios videaliir cl juslos (Jcrein. iv). Lt jaiilo posl : Qitia slulli s pupuliis
Eiia munera Iranstulisse. Divid quoque dicit : Tibi mcus lue iiou ciujnovii, fiiii insiiiicMet suii', ei vecordes
soli peccovi, et malum coram le fcci, ul juslificeris in (Ibid.).
sernionibu» luis et cincas dum judicarit (Psnlm. i.).

\'enil enim Joaniies llapiisia, ne^jue mnnJucaus pn-
Ergo Dco petcaium, "^"'' "*?'"' *"-""« ''"'"". <' liicnis: Da-mcmnm kubct.
is qiii peccal, et connteliir jiif-
d
iilical Deum, cedens ci vincemi, cl ab eo graiiam Venit Fitius hominis, manducinis et bibens, et diciiit
spcraii.*. bapiismale igiiur

Ecce h.MO ileoorator, et bibensfmuin, ainicus publica-
Iii juslifical.ir Dctis , in
qu.. esl eiconfcssio et vema iic-c.iloniin.
nvruin et peo atorum. Sicnl (iiiquil) iniic , sic neque
P/<«ris(ri auiem et tegis perili, roiis:iiw:t Dci sprete- ^^ '"""^ uiianiqne s.ilnli, viini rcci|>ici!S. Piam qiioJ
rniitin icineiipsos,non bnptxar! ab ci. Qiiod duil in *''- '•«1'"'^"««'""«», et mm pluraslis, aj Joaniieiii
semeiip.ios. vil .oiirr« sf.i.eii/.sos, significat quia qni piriiie', cuj is abslincnlia a cibis el putu liictnm
giaiiam Uei rcspmi, contia seinetipsuin facit , vi I a ItEnito.ii .e .•iigiiilicali.ll. QiioJ anlciii aii : Canlaci-
«'.iiielipsos niissuni Dei consiliuni stu'ii et iiigrnti vimus tibiii, el non sallcslis, ad ipsuin Ooniiniiin, qiii
uleiiihiciiiiicrleris cibo el polii, I.Tiiliam regniligiira-

lnperantiir noluisserecipcrc. Consilium eigo Dci csi,
i|uo pcr passioncm ct moricm D.inrni Jesii niiiiidiini bal. .\l illi iiccbiiniili:iii cuni Joanne. ncc tumCliristo
salv.iic dcircvil. Scd lioc IMiarisaî et lcgis |iiiili gaiidi r(> vo'ueriinl, dicente ilhiin J.cmnir.iim liabere,
.•.prevciiini, rcspiiciiies sccrciiMn ei sahilire mvs.c- isMim viiraccm li cbriosiim, ci aiiiicnm piililicaiioruiii
liiim, ciijiis auspicia iii Joannis prx"dicalioiic bapti-.- ct pcccatoriim. Q lod aiilem sul.jiingii :
niiiqiie prsccesseruiil , sed lanicii cidem toiisilio nc- Et justificala cs' Siipicifia ab omnibus filis rj.:s.
i2S r.En^ VENERABILIS OPP. PA!'.S II. SIXT. l. - EXtC.ETICA CKMlNV. 454
iitieiidit niios s»pieiiti;c inteiligcre ncc in absliiiciido, A tJe rnrnalibns epiilis, nildidit, lii Spirilii smiclo.
iicc iii nuiiduiMiido csse jusiiliain, scd in .'i'(|iiaiii- Aliicr. Jii^lilicala esl sapienlia ab oiiinih.is filiis suis,
initale toleraiidi iiioiiium, el lcniperaiuiu per alnMi- id esi, Ddi disieiisailo, aiqiie ductriiia, quc supeibis
danli.im iion se corrunipendi, atijuc opportutie su- mii<i/, huiiiHibus euleiii dat graliam (Jiicob. iv), jiisic
uendi, vel non sumendi ea quoruin nnn usus, sed fecisse, a lidKlibiis suis comprobata cst. Eii quoiuin
concupiscentia repreliendcnda cst. Nun est enini re- nuineru suiil et illi, de <|iiil>iis stipr.i dicilur :
£,'(
gnum Del esca et potus, sed jusiitia et pax , et gau- omnii pjpulut audiens , et publicaiii juilificiiteniiil
Jium. Et qiiia s .leiil huinines mulluin gaudcre Deam. Aiiicn.
LIBER TERTIUS.
S:«ncti.ssiiiia Mari:i: pceiiiieiilis liisiori.i ,

qux- tcriil ttum tinguenlo, el extersit pedes ejus capill.s suit
capui esi libri, etsi ob l.iburein le- \Joan. %i]). Secuiido antem iii Deibania (nani priiis
iiositi iii Liicani U
Kentiiiin niiniiciiduin .i novu inclio.iinr exordio ,
in Calild:a facttim cst) iion jani pccca'iii, sed cas a,
reruin laine» nexnra secundi libri fineiii rcs|iicit. saiicia, devotaqne Cbrisio niiilier, non ûluiii pedcs,
Nain quia Miperius sivc e\ persona cvangclisijc, sive sed et c:ipiit ejiis nnxissc repcriinr. (juud et rcgulis
UoiiiiniSaIvaloris(utqiiibiisdani placnii) dictuin fue- allegori:n piilcbcrrinix congriiit. Qnia et iiiiai|iia!que
rat E( cm>iis popiilus audiens, el

:
publicaiii jusiificii- lidelis aninta, priiis ad Doiniiil peiles buniiliaia |iec-
verunt Deum , frapliiaii b-iptisino Joaiinis. Quod si 3 catisque absulvciida curvaliir ; dciiidc, augcscenti-
Uoniino dictuin inlorpreteris , .ludiens Joauiiem po- biis per tenipora iiicritis, Ia;l3> lidei nagraiitia Uoniiiii
(.idiis inlelliiiiiiu' css.e desiynalus. Si ab evangelista quasi capul oduie perlutnlit aioniaium. tt ipsa niii-
iiilcrposiiiiiii , .ludieiis ipsum Doniinum, de Joannis vcisalis Eccleiîa (ibrisii, in prncêiili quidoin incar-
iiiagiiitudine dispnlaiilein rcstat inlelligi. riiarisai nalionis ejiis, qux i'fdiim nuniine ilesigiialur, mysle-
auiein ei legis periii cotiîiliuni Dei spicvcruiit iii ria celebrando, devoia Redeinpioii sun leddit obsc-
seuiciipsos iion baptiwti ab eo. Pergil idem Evan- quia. Iii fuinro auieni et bunianitai.s cjiis gloriaiii,
selisia qux vtrliis prnposueral eiiain faciis astrucre, el diviiiiiatis cjus a!'.eiiiil:iteni, qitia capui Clirisli
justificafaiQ vldeli<el s.ipiciitiani ab oniiiibus liliis Deus, siniul iiiiiiendo, pcrpeuiis confessioiium laudl-
suis, id est, ei justis, et posl injusiiiiani picnitenii- (]

bus, qiiasi pisiica iiaido gloiilicat. Attulii ergo, in-
deceniissiino coniprobans exeiiiplo. quii, alabasiriini un^nenti.

bus,
El stiins retro secus pedet ejus, lacrijaiit ceepit rigare
CAPUT XXVIII.
liogabat auteni, iii.|uii, illum quidam de riturisce s, pedes ejus, et capillis capnii mi tirgebai. Lt ofciila-
ut maniltuaret cuinillo. Et iiigrestus doiimm fliurisivi, bulur pedes ejus, el ungueno ungebal. I.ii|ii<'l oinni-
disiubiiil. Hl ecce mulier quiB erat in ciiitnie, pecca- bus quod iliicitis aciibiis pilus iniilier inlenta, un-
Irix, ul cognovil quod arcubait in doinu Phiiisai, giiciitnni silii pro odore sii:(' (ainis adbibuil. QiiimI
altulit alabastrum uitr/uinli. Al.ibasiriiin est geiiiis eigo sibi liirpiler e\liibi.eral,buc Jam Deo laiidabili-
inarnioris candidi, variis culonbiis iiiterslincti, quuil ler ulTetebai. Ociilis lerrciia ciincupieral, sed lios
ad v»sa ungueiit^ria cavarc soleiit, eu qiiod oplinie jaiii per pceiiiienliaiti cunlerens llebat. Capillos ad
heivaie incorrupta dicatur. Nascitur circa Tliebas cuniposiiioiicin \ultus cxbibuerat, scd jaiii capillis
./£;yiilias et Daniascuni Syri.T, ca;teris candidiiis, lacryiiias tergebat. Ore superlia dixcral, sed pedes
piobaiissiiiium vcro in liidia. Qiiiilain diciinl lianc Doiiiiiii iiscolans, liuc in Itedemptuns sui vesligia
caiiidein iion esse niulierein quu: iiniiiiiicnie donii- ligeb:it. Onol cigo iii se babuit obleciaiiieuta, lui do
iiica passionc caput pedcsque ejus iinguenlo perlii- se inveoii liulucausia. Cunvertit ad virtutum niiine-
<lit, quia lia!C lacryinis laveril, el criiie peiles terse- D riiin, nnnicruin crliiiimira, nl lotum servirei Deo in
rit, et iiianifestc iieccatrix appclleliir; de illa auteiii posiiiieniia, quiJqiiid ex se Deuiu contempscrat in
iiiliil Uile scriplum sit, ncc puiuerit siaiim c.ipite C .1(13.
Domini mcretrix digna lieii. Vcruni, qiii dill|;eiitiiis Videns aulem Pharitwut, gui vocareral euni, ait
iiiveElii;aiit, iiiveniiint canidcm innlicreni, Mariaiii inlrii se, diccnt : liie <i esset proplieln, scirel uliqiie
videlicet Magiliileiiain sororetn Laziri. sicut Juatines qua; el qualis etsel nmlier qua; tangil eum, quia pii-
narrat, bis to l.:m fuoclaiii foissc obseqnio. Seinel cairix est. Eccc Pbarisjus vctaclior apnd sc super-
qiiideinboc loco, cum piimo accedens cuni liiimili- lius, l:illatilcr ju.^ltis, xgr.m riprelnndit de a'griiii-
lale el lacryniis, reiiiissioiicm inciiiil pecraiorum. iliiie, incdxiim dc siibveiiliune, qiii \\-sk qiinqiic de
Nam ct Joaiine» boc,qu mivis tion nl Liicas quoinodo elatiuiiis vulnere irgrulabat, ei igiioraltai. Unde ne-
factuiu sil nairaverii. laincii ipsaiii Al.iriant coni- ce^se seinper esl itt ciiiii pcccatoics qiiosquc coMSjd-
mciidans coninieirioiavit, ubi dc icsusciialu fratie citnus, iiostnclipsos piius iii illonini cabiiiiilale de-
jiis ccepit loqui. F.TCU aiitem quidmn, iiiqiiiens, lan- neamus. Qiiia rurlassc in siiiillibns aul lapsi suiiius,
3««!» Laxarusa Ui-:hania. de casleiii) }laii(e,el Mar- aiit lalii |.ossiiinus, si lapsi iioii suiniis. Et si cciisui a
ikcc sororis ejtts. tMnria autein eriil i',uig iinxit Doiiii- niaijiicrii dcbet senip.T viTiiitedi:cip'i:ia3 vitii per-
IN LUC^ EVANCELIIJM EXPOSIilO. - LIU. Hl. ^C
125
sollicite discernanuis uia A eji" [Ibid.). Et iiigressiis, iuquil, domum Pliariscei,
scqui, oportet t.inien iil
diGcuhuii. Domus l'barisa;i, ipsa legis propbeiaruin-

(lislriclionem debemiis vitiis, compafsicnein naiiira-.
arrogDns, qua senienlia qiic CHSlodia est, in qua se populus Juda;orum man-
Sedjiim isie snperbns ei
sioiicin coiiliniiiB conversaiionis liabere gloiiabalur.
convincatiir, nudiamus.
Quam Donnnus iiigrcssus esi quia lemporaliter iu
Diio, inqiiil, debilorei eranl cuidam fcncrulori. ,
cîriie apparons, non veiiil solvere legcm aul pro-

Unm debebat denarios (luingenlos, /iliiis qniiujwginla.
doiiaiit ulriique. plielas, sed adiiiiplere. Discubiu' ajicm, quia qui in
KoH habentibui iilis unde redderent,
Heipondens Simon, sublimiiaie su* inajestatis iiiiclligi non poterai, forma:
Quis ergo plus eum diligit ? dixit :
donavit. Qiia in re nolan- servilis bumilii.ilein, qua videri possei, assumpsit.

JEslimo qi.ia is cui pliis
duiD esl quia dum S'ia sentcnlia Pliarisa-iis convin- Cognovil itaque miilier qum erat in rivitate, peccnirix,
cilur, quasi plireuclicus fuiieni porlat ex qun ligc- quod arciibuil in domo Pbarisxi, quia geiitililas
bona peccatricis, eiiumerantur inimuiidis prius aciibus in sxiull comcrsationu

lur. Eniimerantur
niala falsi jusli, cuni dicilur :
deviiicta, fama sermoiiis apostolici didicil , nuod
Intravi in doinum tuain, aquam pedibus meis non misit Deus Eilium suum [actum ex muliere , faclum
dedisti. Heec aulem lacrijmis rigavit pedcs nitos, et sub leije, ut eos qui sub lege erant redimcret(Gttlal. iv).
eupiltis suis lersil. Osculum mi/ii non dedisli. Iltrc aii- B .\U(iie in donio Pliarisaii, iioii Pbarisxus, sed illa
le.m, ex qUQ iniravil, non cessavit osculari pedes meus. iust.licaiur, dum populus Jiidajoruni liiieram laiitum
Oleo caput mcum non un.xisti, licvc autem ungiteiito legi?, nos aulem cl graiiam Spiritus in lege sequi-
unxii pedes nicos. Posl enumeratiouem vcro sub- iniir. llle Jcsum 1101) esse proplielam, co quod pecca-
iiirertur seniemia. torcs r-cipiat, sesiini.ii; pos vcro hunc cliam Dcuni
Proptcr quod iico libi, reî.i ttntur ci peccata mul- veruin, (lui pcciatores jnsiilii are possit, agnoscinius.
la, quoniam diUxit mullum. QuiJ csse dile< lionem Altulit aulcm mulier aiabaitrunt unyuenii. Qiiid iii
crediinus, nisi igneni?et quid culpas, nisi riibigi- ungucnto nisi boiiic odor opinioiiis cxpriiuilur ?
nem? Unde dicitur : Picmiltenlur ei peccata mulln, lliide ct Paulus dicil ; Christi bonus odor sumus Deo
quia dilexit niulium. Ac si aperli; dicereiiir : Imendil iii omni luco [U Cor. n). Si igitur rccla opera agi-
plene peccati ruhiginem,qiiia ardoi validc per aiiio- mus ,

quibus opinioiiis bon.T: odore Ecclesiam re-
ris ignein. Tanto nainque amplius peccati miiigo sperganius, quid in Doinini corpure nisi unguentum
cnnsumiiur, qtianto pcccaioris cor magno ch.iritaiis luiidimus? Scd sccus pedes mulier stetit. Cuntra
igne concrematur. Ecce eaquxad incdicuiu veiicrjt pedcs cnim Domiiii sietimus, cum in peccaiis po-
sgra, sanaia est,sed de saluie ejus adliucalii a-gio- siti, eius iiineribus retincbaniur. Sed si ad verani
C peccaia converlimur, jam
tant ; nam sequiiur pfleniteiiiiam posi retrn
El caperuul, qiii simul discumbclianl dicerc intra se: secus pi'des sianius, quia cjus vestigia scquimurque
Qttii est liic qui eliam peccalit dimiltil? Sed coeleslis iiiipu;;nabamus. Lairymis mulicr pcdes rigat, quod
medicus »gros nnn rcspicit, qiio eiiain de iiicdica- nos quoque vcr.iciler agimus, si quibuslibet uUimis
menio fieri duteriores vidct. Eain quam saiiaver.it menibris Doniini pcr coinpassionis afTcctum inclinc
. per pielatis suoe sentcniiam conlirmat, dicens : iniir, si sanciis ejus in iribubitione coinpalimur, .ci
Fides tiia te salvaiu fecit , vadein paee. Fide» et- eoruni tri^litiam nostiain piiiamus. Capillis mulicr
enim salvain fecil , quia boc quod pciiil posse sc pcdes quos rigaverat tcrsit. Capilli quippe siiper-
accipere non dubilavit , sed ii»sam qiioqui! spei cer- II iiitil cnrpori. Et q;iid abundans ItTrena Kulisiantia,
tiiudinein jani ab illo acceperal , a quo pcr sjicm iiisi capillnriini spcciem lenct? Qii..; dum ad usum
etiain sultilciii qiixrcbjt. Iii pace auleiii ire pixcipi- necessiiatis supcinnil , ciiuin abscissa non seniii.
tur, ut a vcriiaiis ilinere in viam icand.ili ulieiius tapillis crgo pedes Doniiiii tergimus, quandn sanctis
non deriveiur. Ilxc liisiurica cxposiiioue dica iiiii, cjiis, qiiibu> ex cbaritaie compaiimur, ciia;n rx b s
nunc mystici iiilolle' tns sccrcta vide;unu3. Qnen) qii.c iiobis siipcifluunt iniscrcmur , qii.ilenus sic
nainque PUiTisseiisd'; falsa juslitia prxsuiueiis, iiisi per Ciinipissionein doleiil cliam inanus
j^ niciis , ul
Judaicuni popuiuin ? quciii pcccaii ix uiulier, sed ad larga cffcctum doloris ostendat. Osrulnlur mulicr
ve^ligia Duiniiii veniens et pluraiis, nisi conveisam pcdes qaos lergit. Qiiod iios quoque plenc agiiniis ,
geiilililalein dcsignai? Rogsbat aulcni Pbarisacus si studJuse diligimus qnos cx laigitaie coniinenius,
Doniiiiuin, ul niamlucaret cuiu illo quia populus
, iie gravis iiobis sil iiecessilas proxiini, iie ipsa cjus
idem quem venieiitein cicdere iioluii vciiiuriuu spe- iudigcniia qure suslenlaiur liat onerosa, ci cum ina-
rare non desi t , imo voiis piecatoriis, ui veiiiai, nus ueccssaria tribuit, animiis a dilectione torpcscai.
optare direns E.ccila poteutiam tiiam el leni, ut ipsum mysterium incarna-
:
, Potesi quoqiic per pedes
talvos faeitu nos{Psalm. ix\ix). Duniino qnippe cuin tioiiis ejiis iiitclligi , quo divinitas terram leiigii ,
Pharisaio mandiicare ca, de credeiuis populi dcvo- quia carnem siinipsit. Vcrbum euira caro faclum esl.
tione menlis gaudia susi ipi;re. Unde ipsc alibi cre- et habitiivit in nobis [Joan. i). Osculainur igitur pe-
dilura Sairiaria discipulis ait : Kgo cibum habeo man- des Redcmptoris, ciim mysterium incarnaiionis ejiis
ducnre, quetn vos nescilis {Joan. iv). Illisque liaesitan- cx toio lorje diligimus. Unguenlo pcdi!s unginius
tibus quid diceret, exponens ait : Hlens c>bus est, ui cuin ipsaiii Iminaniiatis ejiis potenliam .sacri cloi|iiii
faciam rolunlatein ejus qiti me mislt , ut perjiciain opus boiia opiiiione pixdicainus. Sed boc Pharisius
Patkol. XGII. 14.
,
-527 V.\l)J£. VE.NILUADILIS OPP. P.MiS II SECT. I. - EXEGi.TICA r.ENUINA. ''.'28
viiiel, ei iiividel. Quia cum Jiidai(us poimlus genli- A «"de reddercnl^donavUulrisque.El utiqueplut diliyil,
litriicm fteiim pracditare lonspicit, siia ;ipiid se iiia- ciii phis donaluy. Lui aniem minus dimitlilur. miiiiis
liiia tabesi ii. ?cd Rcdcmplnr noster fart^ ei iniilie- dihgii. Quia sive liima perlitiend*, quam accepimiis
ris, quasi Ijoiia gentiliiatis eniimcrai, ul in quo inalo sricnlix, seii vilnnilac qiiain iiicurrimns insipientia-,
jaceiit npnoscat. lnlravi in domum lnam aqnam , i>e- velis iiiielligere, n'u!lo iitiqHe pliis Ecclesiê quani
r/i/iHJi nii'is non dfdisli. Iltec aulem lncriiinis njiw':! Syiiagcg.c (loiiaiur, qux ct tediori i|ii<indam, «t poie
pedes me.^s. Aqiia quippc exlra nns e^l, lacrymaiuni qrasn niillus dotlor proliiliiiii, idololairi* Sorde cor-
liiinioi iiilra iios. Quia viililicet inlidelis ille (o- rupla esi, sed ull perfeclioiiis
rniiio tiiliuii; cnnvcr.ca aniciii geiililiias pro ra iion cvaiigelicx subliinaia prxconio. Cui dicitiir : Quia
soluiii rcriiin siitisiaiiii.iin , sed eii.im smgiii- mutli prophelcE tl jusli cupieruni videre quoe voi vi-
runi fiidit. Oicuhim niihi nnn dedlvi. Ilcec antem, deiis, (l noH videruni; et oudire qiice auditis , ei non
quo iulravit non cessavit cseulari pedcs audicnint {Maitli. xiii). Congruil sane iitiic loco qiiod
tx ,
meos. Ujiulum quippe dilectionis cst signuin. Et Nunierorum liisioria refcrt, diusis aequalilff ckso-
inruielis ille populus, Deu osculiim non dedit, quia niiii Madianiiaruui spoliis, eos quidem qul de pugna
ex cliaiiiato Deuiii amare noloii, cui ex liniore ser- ^ vencrunt, quiiigenicsirauni de sua portione capui,
vivil. Vocata auiem gcntilitas , Uedemptoris sui cueicros vero quinquagesimum Domino dedissc.
vestigia oSi ulari noii cessai, qiiia in ejus ainnre con- Quia el insgna oircrl qui se iii castris vir:uiciu
tiiiMo siispiiat. Oleocapui meiim non uniisti. Si pcJes ciercendo tutum nb incursione couservat linstili, sed
Doiniiii iiiyKUriiim incainalinnis atcipinius, ccingriie majora ulique qui gladiuni verbi vibrando, iiinumeras
per capiit illius ipsa Diviiiiias desigiialnr. lUiJe et aJversarii exerciius copias sleriilt.
pcr Aposioluni diciliir : C.upui Cliiisti Deus (ICor. xi). CAPUT Vlll.
Iii Den qiiippe, ci non se, qii.isi iii liiiniine credere £( \actum esi deinceps, el ipse iier faciebal per ciii-
JiKljioiis populiis fatcbaiiir. Sed Pliarisao diciiur , taiem ei caitellum ,
prwditant et evanyeliians regnuin
Oleo ciipul meuin non uuxisti, qnia ip^-am quoquc Di- Dei, ei duodecini cuin illo. Yidemus in Christi distipu-
viniiatis piiieniiiiii, in qiia se Judaicus pnpulus cre- lis implciuu) quod lie autiqno illo llebrxornm populo
ileie spipondit , digiia laudc praedicaie r.eelexii. legimus diciuin. Nec intruni , quia iinus utriusque
I!i<:i: OK eji uiiijuenlo unxii peries m,os. Qiiia diim Tcslameiiti Deus ipse pcr filium licnedictionem da-
iiitaiiialoiiis fjus iiiysicriura gcnlililas crcdid t , bit, qui iegem dedii pcr faniulum. Sirui inqiiii)
(
siiiiiina laude eiiaiii cjus iiiia pra^dicavii. Duo qiio>)ue

^ aquiia provocanf ad volandum pullos suos, et super
dciiiloics, de quibo:> Simonis paradigma oppimitur, eos volilans, cxpandil alas suas, el astumpsit eum, el
utiuinquc pnpiilum ,
Juda:oruin stilicet ei geiitiuin , poriuvil in humeris suis (Oeut. swu), Nam siciil mox
dtsiiinaiil, qui uiio fencriitori, id est, suo Crcalori nati pulli, donec plumestant , aera volando supe-
n!» niaicri.ileiii pecuiiiain, scd propriae salutis num- rare non valftnl : iia quiqiic fi leles, ut ad cflele»tia
rimiii (lcbtbant. Condiior eteiiim nosier ,

quos ad ptrvulaiida sufliciaiit, iii nido prius lidei neccsse est
inuigincni el similitiidiiicm suam creavit ,
quasi virtutum penii» se vesiiani. Ita ipsi liJelium doctorcs
coiiimodato ad servandum sublimavit denariu. r<iain aposluli pcdeteniiiii ad subliinia ,
qunteiius et aliis
deiiaiiiis snlei rcgis iinagine nc nomine formaii. eruJieiidis prxfici possint , ascenduiit. Prius si'|ui-
Ohihi oi(/i;;h cui niullum daluin esi, uiultum qum- dcin Doiniiius docel iii synagogis, miratula facii,
reluT ab eo. /Cl cui mutlum commenduverunl ,

ptus lainam iibiqnc dispergit, conicniontes ad se turbas
pelunl ub eo. Et quidcm uiriusi|uc populi dcbiluin, suscipii, curat, insiriiit. Uinc discipulos facit, in
per quiiiariuiu numcrum niulliplir^lur. (îia vide- spiinsi iiupiiis iclicil, per saia diicit, aiqno a c;ilum-
I tci ipiiiKjue sunt sensus, quibus in liac vita uieiiies, niaioiibiis Pharisxis , quasi teiieros aquila pullos a
ini.igiiicni quam atcepiinus nostri Condilinis excu- serpei.linis niorsibus allaio xtite delciidit. Ex liii
lcre debcmus scd niiiius debei populus, cui ligis

: () duudecim, quos apostolos nomiu:it, cligil, sed el lios
dei alogus per scrvuni dala csl. Amplius auiem, cui prirno pr.cseiite lurba docct, comniiiiante cuin eis
gniia vilx aeteriiaB per filium comniissa. Meoque ttirba, solila iniseris bencncia rcddii. Postniodtim
liujus per denarium, illiiis pcr ceiiteii:iriuin nume- vero, »1 in praiscnti leclum est, per civiiates ct
lum (uiiiis accuiiiulatur, quem ail rtgiii cccicsiis, casielb! prxdic.iiis, snlus secuiu, qiii eum faniilia-
«iuod dexlris dabitur, sigiiillcalionem perliiicre nenio rius autliant, rclinel, sclis mysieria regni Dei, qu;e
qiii diibitel. Neque eiiiin frusira eodem flexu digiio- txteris parabobilini dixcrat, exponit. Ac si demiini
riiiii, qiiii dtiiarius iii l;cva, ipse liguratur iii dextcra. virtuium suarum osicnsione, quasl alaruiu prote-
Nisi ijiiia el iiuiic dpci.i Decalogi, qiijc littera iion ctioiie firmatis, dat et iliis potcstaiem curandi,
piiierai, (idcs perlicil, et iii fuluro rtddct iinicuiqiio mittitque prxdicare regnum Dci.
sctuiiduiii opcia ejus , liis quidcni qiii secuiidnm Ei mulieres aliqria: , quce crant curalte ab spirilibus
patitirLiam boni op<>ris gloriam , et lioiioreni, ei in- malignis, ct infirmilalibus. Maria qux vocatur Ma-
tiirruplionem, qii.trenlibus viiani ;cliriia;n. Vcriiiii, gilaleiie, de qiia dxraotiia scptcm exieraut. Maria
quia neuiri nosiris viiibus,scd iltiusgratia salvi (acii Magd.ilene, ipsa csl cujus tacito nomine proxima
sumus per fidem, rectc ditiuir : iV«ii iiabcniibui itlis Icciio posniiciitiam nnrrai. Niin pukbrc ac rcvcreii-
423 IN LUC^ EVANCELIUM EXPOSITIO. — LID. ill. m
w.r evaiigclisla, ubi eam cum Domino iier faccre, A non cr.it accessus, egrediens, ad !ioc venii in miin-
cique d« faiultaiibus suis ininislrare commeniorai, duin iit teslimonium perliiberet veriii((l. Uude beiie
nolo haiic vocabiilo inaiiiruslat. Ubi vero peccatricein, jiixia eviingelislas alios lianc paiaboUm dictiirus, de
£ed pccniteulcm describil , mulic-rem generr'iter domo cjtisse, mare adibse, navem cuiisccndissc pcr-
dicit; iie videlicet laiitx noincn f.imse, quo pcr liibeiur, ipsiim nimiruin silu corporis quod proccssu
oniucs lioJie vencratur Eoclesias ,
prisci crioris scrmcmis iiisiiiuaus.
noia fuscaret. De qua daemonia sepiem exisse refe- Et dum semiiiat, aliiid cecidil tecus vium, el conruf.
runlur, ul innimieiis, imo iiiiiversis viiiis plena fuisse caluin cit, et voliicres caeti comederunt illiid. (Jiia; l)o-
mon^lreliir. Namquiasepteiiisd ebiissaecula eurniiii, minus exposuii, pia lide suscipienda siuit. Qu* au-
sepienariit sj-pe nuniero .'•olct in Scripturis iiniversi- lcm laciia uostr* iiiiciligentix dcreliquii, persiriii-
las iniiiiiari. Undi! ct saiidi qiinque Spirilus grati.Tni geiida sunt brevitcr. Senien quodseciis vianicecidil,
pruphela soptein virluiuni disiiiictioiie coiiipleetitur. duplici Ixsura dis|ieriii, ei a viaiitibus snilicet cim-
Et Jvanna, uxor Clnr.u, ptocmaloiis Uerodis. Si culc:itiiiii, et a vuhiciiliiis rapiuiii. Via esl ergo cor,
Maria ii.undatam a sorde viiioruni ICcilesi.im degrn- sedulo malarum cogitaiioniiin iransitiialtriliim aiquo
libus insiiiual, cur iion Joanna eamJum dcsignat arefjctum, iie veibi scnien cxciperc ac gcriiiiiurc
Ecclesiam, quondam quidcm iduloruin cullui subdi- B sufliciat. Atque ideo qiiidqtiid boiii seiiiiiiis vicinia
lani, sed jam nuncCbristi piclaic redcinpiam ? Nain lalis via! contin[;ii, pessiiiia; cogit.niioiiib meaui con-
quilibet inalignus spirilus, ad decepiioneni geiieris culcalum, a d.emoiiibus eripilur. Qui volucres cu;li,
iiiimani promplus, dum pro regno diaboli f.icil, qiiasi sive quia toelesiis spiritalisquo sinl iiaiur;c, fcu quia
llerodis impiissiini procuralor existii. per aera volilaiit, appellantur.
Et Susanna, El uliud cecidil super petram, (t naluiii arail, quia

et alice tnulia;, qitce, iiuuintTabani ei cle
Consuelndinis judaicx' non liabebat humorein. i»eiiaiii bic recle dicil, duruni
fiiniltalibus snis. fiiit, nec
ei indoniitiini cor, ac niillo vcrjD (idei voinere pcnc-
diicebaiiir in culpani, more gcntis aniiqno, ui niu-
licres dc siibslnnii.i sna victiiiu alquc vesiinim prx- iratuin. Iloc esl aiitein bumor ad radiccm seminis
eeptoribiis ininisiiaieiit. Iloc quia scandaluin facerc qiioiJ juxta alijm paiabolam, oleuiii ;id lampades
polerai in virgiiium iuiiriendas, id esi, ainor ei perseveranii.i
ii:Uioiiibiis, Paulus sc nl>jecisse meniorat
Nunqvid non liabemus virtuiis.
polctinteni soroifs niutieres cir-
cumdiic^mdi. siciii el calcri apostoli (aciiir.t {I Cor. Et aliud eeeidil in terram bonom. Et orlum [e, il
IX )
? Hinisirabaiit aulem Domiiio de substnnlia sua, ut fruiiitm ceniuplitm. Fructum cenluplum. friiclum
nieleret earuui cjrnalii, ciijus illa; meiebant spiri- « perfecluni dicil. Nam denarius nnmerus pro per-
tnlia. Non qiiod indigerei cibis Domiiius crealiira- fcciioiie scmper accipilur, quia in deceni praceplis
rum, sed «I lypum osienderel niagislrdriiu), qiiod Ieg!scu.<l0dia coniineiur, Aciiva eniiii et caineinpla-
victii aique veslitu ex discipulis debercnt csse con- liva viia, simu! in decaloî mandatis conjiincia cst.
tenli. Interprelalur auiera Susanna liliuiii, aui gralia quia in co et ainor Dci, et aiiior servaii proxiini
cjiis. Sed melius, si feniiiiinum norncn ligureliir a jiibeiiir. Amor q.iippe Oci, ail conlemplaiivam,
lilio, crrdi) propier odorifcrum ceelestis CJei can- aiHor v<TO proxiini pertiiiet ad activam. Denarius
dorom, aiirosiinique intemae dileclionis ardorein. aulem i!unii;rus per semelipsum muUiplic.Ttiis, iii
Joanna, [>ominus gratia ejiis, vel Doiiiinus miseri cenleiiarioin surgil. Unde recle per cenieiinrliini
cors ; vidilicei quia ejus est omne quod vivimns. iOiigna pcrfcvtio designatur, sicut de illo qui sua pro
Maria, ainarum mare, propier iitique insilum pocni- Domino lerrena leliiiqiiir, dieiiur : Cenluplum ncci-
teniijB rugilum, qiio vel ipsu Maiia, vel oos singuli, pie>, el vitam a^lernam possitlebit {Mallli. xu). Oiiia
vilia prisca defleinus, n! ad graiiain splendoreniquc quisquis pro Dei nomina leiiipor.ilia aiqiie lcriena
perveiiire miTpaninr ;ciernuiii. MagJalene, lurris; eonleoii.it, et bic pcrfeciionem ineniis recipii, ul
sed mclius sicul a monle nionlanus, ii.i liirrciisis a jam ea non appelai quae conteninil, cl iu sequeiui
lurre dicalur. I!la scilicet ciii Ksalinisia canit : I)e- j) s*culo ad a-lcrnaui viia; gluriani pervinit. Tcrra
duxisii me, quia faclvs es spes niea, lurris forliluitnis eigo bona fniaii cenluplo feciindaliir, quaiido cor
u facie ininiici [Psal. i.x). docilo virtutum spirilaliuni peifcoiioiie doiialur.
CumauteiH lurha plurima conveniret, et decivilaiibus Hac diccns, damabot : Qui liuhel aures andiendi,
propeiarent ad eum, dixit pcr simililuiimcm : Exiil qui audini. Quolies h.cc aJmonitiuncul.i. vel in
Lv,.nm>
seminal seminare semen suum. Ilanc parabolain Doiiii- lio, vcl Apocalypsi Juannis
iii
inldrponitiir, my ij-
iius ideo per seipsum exponere di^miiiis csi, ut (igu- cuni esse quod diciiur, quarendumque a nobis iii-
rate se loqui iiiiiutesccrcl, reriimijiie signilicalioiies leiiiius osiciidilur.
in ils eliam qua; per senieiipsuni nolnii explaiwire, hucrrogabanl aiilein eum disciputi e,us qua: es.<el
doccret csse qumrendas. Sei! quia senieii, quod ver- liwc parabela. Neino pnlel finita mov parabola disci-
Liim Dei sil, terramque variuin, qiiod diversuin cor ptilos !i:rc intcrrogasse Salvalorem, seJ, iit iilarciis
audilonim significel, ipse noiniiius apcruil, salnrem aii, cuin cssei fingclaris, inieriog.iveruiii e ei
quein liobis qiiicrenduni rcliqui! , iiiilluiii wclius q li cuiu ei) eranl duodecim, p:irabo!as. El dicibal
quaui Filimn Dei inlelligerc possuiniis, qui ejciit sc- eis : Vcbis dalum est nosse imjslcrium rejiii Dei.
ininare semcn suiiin, qiiiu dc siiiu P,iiris, quo trealura; C.a:urii aiitc^n in parabolis, ul videnles non videant.
431 CED/E VENF.UAWLIS OPr. PAP.S 11. SFCT. 1 EXECRTICA f.EMMNA. 452
ci auilienlei noii inlelligant. Mnrciis ila ilicii :

lltis A rc;*oIvuiit ; re cniui coiilrana^ pus^cisorcs siios et
auterr.qui foiis swit,in parabotis oniniii fiunt {Mnrc. adlictos cl liibrii os raciiint. Scd qiiia voliiiilas ron-
iv). Ideoiiiie ei nos ciirri (!isri|ia!is Clirisii inireiims venire nim afn ctione non poiest, .ilio qiiidem ti^m-
in sanctiiariiim Dei, iit inteliganuis iii iiovissiin.i pore per cii>-lndi.t; siije solliciludinpin aifliminl, :iti|ue
niysteriorum regni Dei. N.iin qui approiiinqiiaiU pc- alio per nbiindanliam ad voluptutcs eniolliunl.
dibiis ejiis , accipicnl de doctrina illiiis, dicenles Qno.1 nutcm iii boniim terrnm, /li siint qui i;i corde
ciim l'saltnisia •
Revela oculos nostros, et cohskU- bono et optimo audienti^s verbiim reiinent , et fruclum
rnbimui mirabitia de leije tua ( Psnl. cwiii ). afferunt in patientia. Bona lerra (iit pri-diximii»^)
Hocie iiaqiic in paralioli-* audiunl , ei in :riiigmi!(!, (iiunibiis iribiis tcrri; neqiiam v:iiiclatii:us coniraria
(luiclaHsis sciisibus coidis, nc(|uc inlniic, neiiiie facit, et libeiiler vidiliccl semeri virbi siiscipiendo,
rnraiil cognoscere vcriiaiem , (iMiii doininica; el quod suscipit intiT advcrsa et prosperi palienicr
pr.i cepiionis : Qui habet nwes audiendi , avdinl ad Irurius nsqiie tciiipora servarido. Aliter. Bona
{Mallh, ii). icrra rnictiiin pcr pttieniiam reddit, quia srilicct
Qui nutrm necus vinm, Id stm( qui nudiv.m. Deinde niilla suni bona qiix agiiniis, si non a;qiiaiiimiier
veiiit diîbolns, et tollit vnbiiin de cordc eorum , ne eiiani proxiniorum niala toleramiis. Quaiitii onim
"
credentes salvi panl. Dc lioc scniinc Marcus ila scri- qiiisqiie aliius profcccril, lanlo in boc niundo inveiiit
Lil ; Ili aulein sunl qui circa viam, ubi seminatur ver- qiind diuius porlct. Quia durn a pr.TCsenli s.neciilo
bum. Et cum audierint, confcslim venil Saianiis, et mrniis nosirj> dileciio dclicii, ejusdein srcculi adver-
aufcrt. MallliMUS ila ; Omnn qv.i audil vabuiii icijni, siia-; trcscii. llinc est enim quod plerosqiie cerni-
einoniiiiet!i(jit,venit malus et rapit. F,x fino nKini- nnis, et bona ;igere, et lanieu siib gâvi tiibiilatin-
fesle docciur coscirca viam scminatos, qui vcrbiiin iiiim fasie drsiiilare. Sed juxia vnccm D uiiiiii , fru-
quod audi-Jnl nulla fidc, iiullo iniellecl», nulla sal- cium per piiientiam leddiint. ûia cum liumiliier
tem leiiiaiitc ulililalis occasiuiie pcrcipere dignaniur. fl.igclla siiscipiunl, po;>l (lagclla ad requiem sublimi-
rorio super petrosa ct in spinis (ut Doiiiinus expo- ter siisripiuniiir. (Jiiod vcrn sccundum Matlhxum dici-
iiil) seniin:inlur lii qui audiii quidem verbi ct utilit i- liir : El [ruclum a/ferl , el facil nliud quidem cenlum,
scd ne ad id aluid aulein sexnyinla, porro aliud Iriginla
lem probant, ci desiderium gusiant : , Iriginta
quod probanl pcrvcnianl, luijus vila; eos vcl adver>a reforuiiiur ad nnpiias. N.irn et ipsa digiiorum con-
terrcndo, vel prospera blandiendo niardaiU. Coniia jiinciio, quasi molii osculo se coni|dc\'ns et foedo-
qiia; uiraqiie daiiiiia, senien quod accepcrat tulari rans, niarituin piiigit cl coiijiigem. Sexaînta ad
curabat qui ail, Per arma justiticc , a de.xlris ei asiiii- „ viduas, eo quod in angusiia et Iribiilalionc siiii
siris per gluriam, et ignolilitalem, per iiifamium, el poslt.'C. l'nilc et ii) superiore diîto depriinunini'.
;
bonam famam, u( ie.ûctorcs. et veraccs [II Cor. vi). Quunioi|iie inajor Cbl difficultas cxpcrt.Ê qiiondam
Ilis ergo iribus lcrrcc generibus, scuo omiios qui voliipiaiis iilccebris abstinere, lanlo majiis ct prae-
verbum audilum non laciunt, cssc designatos. .\ iiiiuiii. rorio ceiilesimiis numcrus, quxso diligeiiter,
quibus oniiiibus, qui Eeiiien acceptuni servat, lerra leclor, auciide, a sinislia transfertiir ad denieram,
boiia est. F.xcipiuniur saiie Judxi et gcDtiles, qui nc ei iisdem qiiidein dig.tis, scd non eadem nianu, qui-
.TDilire quidem mereniur. bus iii Ircva maiiu nupix significanliir cl vldu.T, rir-
Quod anlcm iii spiiiis cccidil, /li sunt qui audicinnl, cuUim faciens, cxpriinit virginii:iiis roruiiani. Aliicr.
ei soUiciludinibtts et divitiis et volufitulibus vita: cunies Fructiim iricesinium verbuin profrrl ,

qiiud lidcm
sKffocalur, tt non referunl (ructum. Muiim qiioiiiodu s inciiETriiiiiaiis xdificat. Sctagesimum, quod opi ris
'••ominus spinas divilias inti.rprotaius sit, cum illae pcrfeciionem docet. Quia sex dies sunt , in quilius
puiigani, islae delecteni. Ei tanicn spinx suiil, quia oponei operari. Cciilcsiuium, qiiod ad doxleram
coyiialionuiii suaruui punclioiiibus iiienlem laceraiit, regni vila'ii prsedicat xternain.
ct cum usnue ad peccalum pcriraiiunl, qiiasi iii- ISenio aulem IvceniaiH accendcns , cpcrit eam vase,
fiicto vulncre cnientant. (Jiias beiic boc in loco, aiit siibnii leciuni i,uinl, sed supra caiidclabrum ponit,
j)
£li<) evangclisia testinte, iicquaquam Doniiniis di- i(( inirantes videanl lumen. Quia supra dixcrai apn-
vilias, sed fallaces diviiias appellai. Fallaces ciiim stolis : Vobis datum esl nosse inijslcrium regni Dei,
suni, qua; tiob scutn diu pcrnianere non possunt. caieris autem m pnrabol s, nuiic osiendii per eos
Fallaressnnt, qiiae iiieiitis nostr.v inopiam non cx- aliquaiido eiiain caileris idein niystcriuin essc reve-
pelluni. Solje auiem diviii.T. vcia: suiil, qn» nos landum, ct pecius omniuni <|ui domnni Dei essenl
divites viiiuiibiK faciunt- Notanduin vero cst (lucd iiiiraturi (idei n.uiiniis illii-irandinii Quibus ciiam
er.pnneiis Doiiiinus dioii, qiiia sotlicitudir.ef et ro- verbis lypifC (iduciaui docct pricdicandi , iic quii li-
luptalcs, el diciuie svfjocaut. Su(T(icant eniin. qiiia inorc cariialiiiin iuromiiKidorum lucem scieiiliije i|iiam
importimis cogitationibus suis guiiur nicnlis stran- iiovit abscondai. Vasis cnim ct lecti noniine, car-
gulaiit : ct duni bonum deîderiiim inirare ad cor nem ; liiccrnie aulem vocabulo, veibum designal.
non sinniit, qu:isi adiium flatns viialis ncraiii. Nu- Qiiod qiii i'b nictiiin (ul dixi) caiiulium iiirommodo-
taiidum ctiaiii qiiod dii:i bu;it qiix diviliis jungil. ruiii oicullal, ipâni (ariieni iilique prsepi.nil maiii-
iirnleiii) feslalioni vcrilat s, el ca qiraî opei il verbiira quo^J
sollicitudiiies videlicct el VMliipl;ilcs, qui:i
cl per curam nicntem oppriinnr.i, iî por a((lii(?iiii:iiii pKiMlicare irrpid:ii. Snpra candclabruin auicm ponil
*53 IN MIC/E tVANGKI.lUM EXPOSITIO. — LIR. 111. iU
lucernam, qiii ciTpus siiuiii iDinist' rio Dei siilijicil, A opus spiiilale caniis cognalioiii prsefereiis, rolisi»-
ut siiperior sii pr.rOieaiio veriiaiis, ci inferior si-r- siorcm cordiuin copiilain docel cssc quam corporuiii.
viliis corporis, per ipsam lameii corporis serviliilcin iMyiticc aulem ii:<;c lecliu suneriori conciiiil ,
iiltl di!
excclsior luceal doctrina, qux pi-r officia corponilia, Jo.l.ois liiloram soluin legis iiilucnlibiis diciliir : Kl
id esl, per voceni el linginri ct cirtcros corp- ris ijniinniiiie iK.ii hnbct , eiiant qttod pulai sc Itnbere, nii-
niolus', iii boirs operiLiiis in^-iniiaiur iliscemiijus. fcrciur ab ilLi. N.ini iiialor ct IValres Jeû, synagoga,
Super caiidelaliniiii ergo pnnit luc-rnam, ciiin (liril cx eujiis carne eH ediliis, ct popiilns est JudsDoruiii
Aposlolub : yonsic pwgno, ianriiicm ncrem ccedens, qui Salvalore iiiius docei.ie, veiiienies Intrarc iie-
ted casliijo curput meHnt, el serviluti subjifo, tie [urlc qiieunt, cujus spiriialiier inielligcre dicia negligiini.
atiis piicdicaiis, ipse reprobiis inveniar (/ Cor. n). !'rxoccupans cnim luiba, ejus ingrcditur doniuoi,
Soii ciiiin eal occulluni qnoii non inanifealcliti , nec quia, diflrerente Jiidoea, genlilMas coiinuxit ad Cliii-
abscondilnni iiui.d non coijiiusnilur et in piilam venial. stuni, aiqiie intcrna viise niysie ia, quaiilit licle vici-
Nulile (iiiquil) crnbcscere Ectingelium Dei , scd imcr iiior, lanlo mcnle eapacior liausil. Juxla quod psal-
lciieltras perscciiioruiii , luinen verbi supr.i vciiii inus ai! ' Acccdiie ad eum , ct illuminamini (Psalin.
toiporis eandclabniin lcvatc, fixa mcnle rcliiieiilcs XXXlll).
iiium rctiibiiiioiiis cxtreni.t dioin, ipio illvmiiiabit

• El iiuntialum est illi : Mater lua et fratres lui siaiil
Deut abscondtla tenebrarmt, et ntimij\slabil coyiia- foiis, votentis le vidcre. lnlus verljuin , iiilus est lu-
itones cordium (I Cor. iv). Tuiic ciiiui el vos a Dco iiieii ; iinde supra : i'l inlrantes (inquii) videanl lumen.
laus, ei adversario veiitatis ptena nianel xicrna. Si ergo roiis slantes nec ipsi agnoscuniur parcnies,
Videlc erijo qucmodo auUili.i. Inslanier nos dorct ct proptcr nosiruin forlasse non agnoscuniiir exem-
verbo auscultare, quaemis et nosiro illuJ pectoie
plum ,
queinadinodum nos agnoscemur, si foris sie-
coniinue ruininare, et alieno ructare suriiciaiiius au-

r.ius? Foiis enim stanlcs volunt Doiiumim vi lere,
diiui.
qui spiritalem in lcge sensum noii qu.iTeiites, seê
Qiii eiiim Itabel, dabilur iUi. El quicunqite non lia-

ad custodiain liilerrc foris fixeruiit, el qnasi Cliri-
bel, etiam quod pulal se habere, aufcretur nb iilo.

siuin polius ad canialia docenda cogunt exirc, quam
Tota (iniiuii) inientionc verlio quod aiidiiis opcrani se ad disceiida spirilalia roiiscntiunl iolrare.
dale. Quia qui ainoreni liabct vcrbi, ilaliitur illi et

Qtii respondens, diiil ad eos : Matcr mea et frntret
sensus inlclligendi quod amst. At qui verbi airioiem viei hi sitnt qui verbum Dci audiunt, ct faciuiit. Tul.i
non lubel audiendi, etianisi vcl n.ilurali iiigenio vel vitse coelesiis pcrfectio duobus liis c imprcliendiiur,
lilterariosc callcre putarit excrcilio, nulla verx sa- r verbum scilicet Dci audire ei farere. Uiidc sii|r:i
pienliae dulrediiie gaudebii. Quod eisi specialiler dc Uoniinus parabolam seninis exponcns, ait cos qiii
aposlolis, quibus cliaritate fidcque poiilis, datiim cst au litu laiitum veibum suiceperiiit lcrrara csse le-
nosse ntijslerium reijni Dei, el de pcifidis Juda'is, qui probani; bonani vcro cos qiii in corJe bono et
iii paiabolis videnics non vidcb.int, cl audienlcs non o|iiimo verbum quod audiunt relneanl, ei fiuctum
inleHigebaiit, qiiod vidclicei liiicram lcgis, iii q:ia
afTer.iiit in pai enlia. Qui matei Dciiiiini vuciniur, eo
gloriabantur.aniissuri eseeni.dictum videatur qij id illum qiiotidie suo vel exemplo vel dirto q« isi
; potest
lanicn et gencralitcr accipi, qiiia nimirum s.tj e le-
paiiaiit in mcnie pro&iniorum. Fraircs qiioqiie sunl
clor iMgeiiiosus neglij-cndo se privat sapiontia, qiiara cjus, ciini el ipsi faciunt volunlalcm Patiis cjus qui
sinip:ex, sed siudiosus, elaboramlo degusiat. Idcirco iii rcelis est.
auiem saepe ei desidiosus iiigciiium accipit, ut de Factutn est autein in uiia dicrum, et ipse aicciidil in
nrgligeniia jusiius puniaiur, quia quod sine i.diore uiiuni naviculiim, et disciputi ejus, et atl ud tlloi :
asscqni poluit scire conieninil. Et idciicn noni;un- Transfretemus Iraus stognum. lu ascend.ritnt. Iii liar.
quam siudiosus lardiiaie ini.lligeniiae preniitur, ut navigatione Uoiiiinus ulrainque aiiius cju^deiiiqiiu
co majora praomia rclribulioiiis inveiiiat, quo niaijis sua; persoiis natiiram dignalur oaleiidcre, duiii is
stiidio inventionis elaboral.
p qui ul honio doriiiit iii iiavi, luror. iii uiaris ul Dcus
Venerunl aulem nd illttm inaltr el frolres rjiis, cl verbo coeicci. I'orro, juxta allegoriam, inare sive
nonpoteranl adiie ad eum pra: turba. Fratres Duiiiiiii, stagnum quod tuiii suis Iransirc desidcral , leiiebro-
iion niii beaijc scinper viiginis Marise juxia llelvi- bus amarusque sivcuii praeseiilis
, a<ci|.iiiir aisius.
dnim, nec lilii Joscpli de .lii.i luore.juxia qiiosd.iin , Naviciila aulciii, qu.iin ascendiiiii, milla melius
quaiti
puiandi , sed corum poiius iniclligendi simt csse co- 'Joiniiiic:E pabsi.iMis inicUigiUir arh..r. Ciijiis bciie-
guali, sicut ct siipia disscruiiiiiis. Sane qund [lonii- licio quiqiie (ideles a.ljuli emcusis nmndi
, lliictibiis,
ims ad matrem fiatresqiic rogaius, ab officio vcrbi liabitalionem palriac cuibslis qiiaî slabilnatcm se-
dissimulal egredi , non iiiaictna'. refuiat obscquia ciiri lilioris obiinent. Qiiud auteni ipsc in iniam iia-
pielatis, cojus pro-ceptum esl, llonura palrein cl nia- viciilam cuiu discipul.s Salvaior asccndit , alibi quid
irein{LxoJ. ix); scj paleiii^s bo inystcrii.-i .iii.plius signifieel aperit, tuio, pra.miniialo sua; passionis
quam miteriiis affeelilms delicrc dcinoiisirat , i.iciii resiiriectionisque inystciio, mox dicebat ad ciiines :
iiobis exeiiiplo quod verbo coiniiiendaiis, Qui amat Si quis vult post nte veiiire, abneget icipiittii, c: lollai
patrem aul mnireut pliis qur.m mc , luin est me diiinns ciiicem suain quotidie, et eqitcitur ine.
(Mattli. %). Nijn injuiiosc fralrcs coiilciiinii , scd Nmigimlibui «utent illis , cbdormivit. DiscipuliJ
4-,3 BED/E VENEP.AiilLIS UPP. f A1\S II. SECT. I. — LXEGETICA GENllNA. 43«
ii.wigaiilibus Cliristus cbJormivii ,

qnia calcanlvlms A lioiniiics appcllaios qui necduni potentiani noverant
sxciiltim liJelibus, fiiluriqnc rcgni qiiieiem animo Salvaioiis. Ei 110? qiuiqiie singiili cum signo doiui-
iiiedilaniibus, ei vel seciiiKiO S>|iii'itus sancii ilalu, nicx ciucis iinbuii sa.'culuin rclinquere disponinms,
vel proprii reinigio coiiatu iiindos niiiinii fasiu^ cer- navem pri:ficio ciiin Jesii conscenJiiiius, siagiiuiii
tatiin post lerga jaclanliiius, leinpiis subilo (lniMiiiicê lian rrclirc (oiuiiiiiir. Sid qui «011 doriiiiiavit, neque
passionis advenit. Unde bene Mniciis lioc iiiiiniiicnio obdormict cuilodicns icmper Isracl {Psnl. cx\), no
iiociis teiiiporc gestum fuisse perhibet , ut veri suiis bis tanien sxpe navigaiitilius, qu isi inier xqiioris fre-
occubiium, non snla Doinini dorinilio, sed ei ipsa niiiiis obdorinit, quando crebresceiite iiitcr niedios
deccdciitis lucis liora significci. viriuium iiisus, vel iinmundorum spiriluum, vel ho-
Et descendxt procella venli in stagimin, el compte- niiiium pravoruin, vel ipso nostrarum cogiitiionuin
banliir, et perictilabanlur. Doiiiuio piippiin rriicis, inipciii, lidei splcndor obtencbrcscil, spci celsitudo
(|iia somnum nioriis carperet, i\scendcntc, flnctus eoiiiabescil , ainoris n.iinina rcfrigcscit. Verum inter
blasphcmaaliura persecutorum dxiiionicis excitaii liujiisinodi procellas, ad illuin necesse cst guberna-
proccllis assurgunt. Quibus tanieii non ipsius pa- loreni ciirranius, illum sediili excilcnius qui non ser-
lieiilia lurbaiur, sed discipuloriiin iailieciliiias con- viat , sed iinpurcl ,\cntis. Mux tenipestaies coin-
lutiiur, trepidiit, periclitatur. pcscci , refuiidet tranquilliiateni , porluin salulis
Aceedcnles aulein susciiaverunl eum, diccntes : I'riv- indulgebit. Libet iiiter liaiJ paucis discussa aposio-
cepiar, perinius. Siiscilaiit Doiiiiiiuni discipuli , iie eo lici iiavigii varietate, qualiter bonos suiiai secrcluni
dorinieiile, Ductuum reritule dispcreant, qiiia ciijus jiivet, nialorumve pcrmixtio turbct, intueri. Ecce
nioriem viderant , maxiinis votis rcsurrcclioiiciii eniiii , ui a peifeclioribus inchoemus, post cclobraia
qujercbaiil, ne si diutius iiise uiorla cariiis sopire- doiiiinicx resurreciioiiis soteninia, septein electi di-
tur, euruMi inens spiritali iii perpetuum morte peri- scipuli navcm piscatiiri asceiiduiii, ei qiiia noii lonite
rel. Llndc buiie sequitur : a tcrra pcr|>eiiKC (|uiciis, sed qu:isi cubitis duceniis
At itte aurgens, increpnmt veiituin el lempcsialein nbcrani, lioc csl, tanluin muiido aniniiiin, quaiituiii
aqna;, et ccssavil , el facla est Uauquitliias. Veiiluin geiiiina dileclio poscebat appusuerant, quia se Petrus
«juippe surgens increpavii ,
qiiia, resurrcctione ccle- neôiiis sxcularibus exucrat, jani Doininiiin in lii-
brala, diaboli supeibiani slravit, liuin per iiiorleiii lore niorlaliiatis staiiiciii cernere jani cuni illo
,
desiruxit euin qui bab .b:!! nif>riis iiiiperiuni. Tein- cpulari ,

jain in.tne siipern.i; lucis aspiranle, niystico
pestaiem quoque aquae siirgeiis cessare fecit, quia Miagnoruiu pisciuin iiuiiicro sua reiia iinpleia, nec
vesanam Judxorum rabiein ,
qiue caput quatieiis ^ laineii rnpta suscipere, aiquc iiifiuiis sxciiii fluciibiis
claniaverai : Si Ftlius Dei at, Jesccndat nunc de ^ extrabcre iiierentur. Alilii Petrus, ut supra legiiiir,
cruce, ei credimus ci, de sepnlcro surgcndo laliefocii. julienie Doiiiino, rclia laxal incapturam, pisciuniquo
Ubi juxia litteram noiaiidum qiiyj 011100;; crcaiiine cunipreliCiKlil inultitudinein copiosam. Sed qu ia ipse
seniiiint Crealorem. Quibus ciiiin incnpaiur et ini- Iragilis adbuc aniiiii fiierai, ita ut Christo iremens
peiatur, sentiuiit iiiipcraiilMii, noii errore lia-relico- diccrct: Exi a nie, quia liomo peccalor sum , Uomiiie
rum, qui uinnia putant animaiilia; scd niajestale (Luc. v), et retia tuiic rupta sunt, ct si iion socii
Condiloris, quse apud nos insensibilia, iili seMsibilJa adjuvisseiit, navcs eliain incrs.e subsidereiil. Iieni in
Slllll. hoc loco discipull cuiii Doniiiio navcm consceMdunt,
Dixit ituiem itlis: Uhi est fides •jcslra? Recte ar- inare adcunt , seJ qiiia intererat ci Judas , et Uoini-
Kiiuntiir qui pncsente Cliristo tiiiiebant , cuin ulique nus iii puppi, qiia: scdes erat gubeinanti, domiisse,
qui ei adliaeserit perire iioii possii. Cui siioile Cht et vciitus pontiisqiie deforis sxvisse perhlbeniur.
quod posl iiioriis soimiiuiii discipulis ap;iareiis, c.\- Maiii ut si iniilia illic discipuloru.ii inerita iiaviga-
probravit iiicredulitaiein illoruin et duritiain cordis, Iianl, tunc adlnic cain pcrlidia proditoris agilabal :
qiiia iis qui \ideraiii cnin rcsurrexisse non credidc- et qui suls ineriiis liriiii fucre, turbabantur alienis.
ruiit. Ilcinque diiit ;id eos : stulii el lanti cnrde aii rv lleiii l'aulus ciiiii fnitribus llierosolyiiiaiii navigans,
credendum in cmnibHS qua: locuti sunl propliela: et dieiii Peiilecostcn iiii S|iiritiisque sancti gaudia
Nonne Iutc oporlait pnli Clirislum, cl ita iiihare in cclcbrare fcsliiiai.s, recto cursu cuncta peragr.it.
yloiinm suam (tiic. xxiv)? Ac si pcr nicl.iphnraiu Poiro ab llicnisolyiiiis Ivoniaiii lelcgatus, <juia cuiii
iiavigii ditercl : iNoniie oportuit Cliristuin sopoiari, iiiltdclibus ilcr a^ll , ni.ire furil , vciiti rcfinjaiitur,
uiidis iKivein in qiia quiescebat binc iode veir.Mii- iiiiber iiiiiiiincl, fnûra faligaMl, astra obiiubi'aiit,
biis, et itii scdjtis extemplo tiimiJis g rgituin cnnni- terra iicgaiiir, trirn uiii iii mare jacialur, navis ar-
lis, divinitaiis siiaj cuiiciis paiefacere pnicniiain? niaiitriita idlluiilur, ipsa postreiiio navis arenis illisa
Qui timenies inirai sunt, dicentes nd inviccm : Qiiis dissolvitur, iialuric i|u:iiii noii agnuscunl, lerrain,
putas liic eil , quia et ventis imperat el mari, et obc- iiaiido petunl. Et qui sa:culi undas onerati ciipidila-
diunl ci.'MaItbxus itascribil: Porro liomincs mirali libus siibierant , eoJeiii adversanlu sa'culo vix nudi
siiv.l, dicentes, Qiinlis esl, Itic? iw. Noii eisii Jisri- ev:idiiiil Jiivla qiiuil iJciii apuslolus ait: Ipse aulcin
piiii , scd iiaula; ct cxleii qiii in ua\\ eraiit iiiiru- salcus iril, ti.- taruen quasi pcr igiiem (I Cor. 111).
baiiliir, Siii aiiteni quis conlcnliose vuluerit cos (pii Ei mwiyfiverunl ad reijiomin Geratenoritm ,
17(1«' ent
nliii fii sse discipiilos , reclc rcspondL-bimus conirn Calilawni, G';ra5a csl urbs insignis .Viabix
*:^7 IN LLC.-F- tVAiNGtLlU M EXPOSITIO. - Lin. Ili ir.S
tiaiis Jonlanem, juncl^» iiiomi Galaad, qnaiii it-iinil A NOiHiii eit! .\i itle dixil : Legio, qiiia inlravcrunt dis-
iribns Manasse, iinn Idnge a siagno 'riboriiniis, in moiiia mulluin ciim.Non vcliiliiisciiis noiucii inqiiiril,
qiiod piirfi prscoipitali sniit. Significat auli-m naiin- snJ ut cnnfrssa coram tesle qiiam furrns lolerabiit
nem gfiiiliiim, qiiam pnsi passionis soinniiin rcsui- [lalidraliail, virlns ciiramis giatio'- cnrcaiel. Scd ct
rectionisqiie siia; gloriam , missis prscdiiâtoriljiis, iiostii leiiipoiis sacerJolcs, qui per exorcisini gr.i-
Salvaior tsi visitare dign.itu'!. Unde bene Geras», liam dTinijies cjicore r.orimi,solfnl dlrere paliciilcs
sive Gergesi (m quid.nm leKimO colomim cjiciens iion alitcr valcre curari nisii|uaiUuin saperc possiiiit
vel advena propinquans intorproiatur. Videlicet in- oinne qiiod ab immundis spirliibus vigu, aiiJliii,
sinuans qnla gentium pcpiiliis, ci eum a qun ncqiii- gustu, lacUi, et ;ilio quolibel corporia vcl aiiimi
ler iociilebalur liosiein suis de cordibns ejecciil, ct Si'nsu, vigilaiitos dormionlcsvc pertiileriiit, conli-
qui eral longe fafius sii prope in sangiine Clirisii. tendo patenler exponaiil. Kl masiiiic, ipiando vel
El cum egrestius esset a:l UDatn, ccamil illi rir viris iii specie leniinca, vd in virili liabitu leininis
quidam qui habebat Jxmonium jam leiiiporibiis miillis. apparenles, qoos il.-emones Galli Dusios vocanl, in-
Vir isie lignram pnpuli geniilis accipit, qui miiliis fando miraculo spiriiiis intorporei eorporis liiiiiiaiii
teinporibns, lioc csi ab ipso pene mundi nasceiiiis coiii uliilum poiere se ac piitiare conliiigont. Kt no-
exordio, vesabaliir furore demenii. " men dxmonis, quo se ccnscri dixtiil, et dcJcrînJi
El reslimenio non induebatur. Quia iiitej>imenium modos, quiliMS amorissui fu'dus alternlriiin popige-
natur.-B sus el viriutis amisii. lloc enira lidoi et cba- riiil, prodenJos esse pr.icipiunl. Qu* nienil.icio si-
riiaiis indumenlo primi parcntes noslii, poslqiiam miliinia res, sed adco vera, ct iilMrlmoiiiin est atle-
pcccavcre, nudaii esse leîmtnr. Hac stola prima stJiii nc iiotissinia, iit quidam vicinusmi!j iires.liyier
filius luxuriosus poslquam poeniteiis ad palrem n- reiulciii se quamdam sanctimonialem fcminam a

diit indiiilur. dicmonio curare ccepisse, sed qnandiu ii^s laieliai,
Xeque in domo manebat , scd in monumeiitis. Qnia niliil apud cam proficcre poiuissc. Coiif;sso aiilem
iii ron&cieniia sua non requiescobal, sed in mnriuis ipio molesiiiliaiur plianiasmatc, mox ei iiisumor..-
opeiibus, hoc esi in percaiis deieclabaiiir. Quid liiinibus caterisqiie qux oportobat piinlioatioiiiim
cnim suiil corpora perfidorum, nisi quxdam di fnn- geiieribus ellugasse, ct cjusJem feminx corpus abul-
ctorum sepulcr.i, in qiiibus non Dei liabiint sermo» ceribus, qu.-e dacmoiiis tactu coiiira\cr:it, medicinali
sed anima pcccaiis mortna recludiinr? siiiJio adjiiocto sale bencdicto ciiiasse. SeJ d im
Is ut vidil Jesum, proddit an!e illum. El eTclamant uniim de ulceribus, quod altius laleri iiilixum ropo-
voee mafjna dixit : Quid milii cl iibi est, Jesu Fili Dei reral, nullaienus p isset, quin coiiliimo pandoieiur,
ttliissiiiii? Quanta Arii vcsania, Jesum cieaturain tt ôbduiere, ab eaJeni ipsa, qiiam sanare volubat
non Deum creJere, qnem Fitium Dei aliissimi d.ê- cunsilium quo sanaretur , accopisse. iii (iiii|iiii) ,
innnes crediiiil et coiitremiscimi! Qiise impielas Ju- oleum pro inlinnis cotisecralum, cidem medicitme-ii >
il.eorum eiim dic*'re in principe d.-Enioniorum eje- asperseris, ticque iiie perunxeris, slalim .iiimlili resli-
cissc dxmonia, quem ipsa dj-monia fateniur nibil tuar. ^'ain vldi quonduin per spiriium, in i\H<idain
secoiu haberc c<iramuue? Qnin lioc ipsum quod innc lonijius posila civitate, qiiam nuuquam corponiiibui
per dxmoniaci clamavere fiironm, post iii deliiliris oculis vidi, puellani quanidam paii cnliiiiiil 'tc lnlni-
idolorum dicere el cwnliteri nnn dcsiniint, Jesum vi- lanlem, taiitir a sacerdole curaluin. Fecit iil ill.i sug-
delicel esse Christum Firnim Dci alli^siiiii, nec se gesserai, siaiimque iikus lemeJitim, quoJ aiiio re-
aliqiiid ciim illopacis aui soei^.tuis haliei-e. spuorut, ai cipere coiibtnsii. lliec coiilra frauJesda!-
Obsecro le, ne mc lorqncas. i'rcecipiebat enim sfii- monum paiicis cxplitare curavi, ui quam n<n frus-
tinii immundo ut exirctub hcmine. Midtis enim iem- Ira Dominus nomun cjus qucm oxpulsnius erai spi-
poritts nriipiebat illum. Iloslis biimanac salulis noii ritus iiilerrogaiel, intelligas. Quod vcru iliciiioiiia
exigimm sibi ducit esse icrmeniiim, ab hominis l.e- miilta homiiiem intrassc memoraiiiur, signilitui pu-
sione cessare; quoque iiunc diuiius possidere sole-
U puliim gciilium iionimi ciiilibet, sedinnuimris ac di-
bit, eo dilficiliiis dimiiterc conseiilii. Uiidc siuJen- vcrsis idololairiae coliibus csse mancipaiiiiii. Ciii
dum summopcre est ul ei si quando, ni homines a coiitra striptuiil esl, quod inutliludiiiis crcdcntinm
diabulu .'uperemur, mo\ ejus laqiieos evilare sal^- eialcor el iinimi anii {Aii. iv). Unde bcne iii It.iby-
gamus, ne si tardius ejus iuri resistatiir, laboiiosius louia liugiiarum unitas scissa, iii llierosolyiiia esi
qiiniidoque pellatur. liogusrum vaiietas adunaia; ei iila confu-io, liaic
Et tinciebalar calenis, el compedihtu aiilodilus. visio pacis interprelalur: quia vijelic''! elec'os in
Catcnis el compedibus graves ei diir* Icgcs sigiiili- plerisiiiie liiiguis el genlibus uiia lides ao pitlas patiii-
camur gentium, quibus et iu eorum republica pec- c.iiido coiilirmal, reprobos autem plurcs seciEC qu tiii
caia coliiiieiilur, lingme dissociandu coiiluiidu'it.
Et ruptis rinculis, agebalur a dainonio in dcseiio, Et reyabanl eum h« im/ifinrcJ i7/ij ul in abyssum
Qnia cliam ipsis transgressis lcgibus, ij ca scolcra iieiil. Sciebaiit da;moiies, aliquaiido fuliinim ul jier
ciipiditale ducebaiur, qux- j.im vulârem cojisuelu- Domiiii ;idvciitum mitlareiiicr li: ab}'SS'im, iiuii ipi,i
dincm excedereoi. fulura pr.ediviiiaiues, sed propbetarum de su Jitl.i

liiltrrogavit aiilem iUuin JeMs diccns: Qnod libi recolenles, ideoqnc Domini ;:dveiilus, quam mlr.i-
:
430 BED.E VENERAlilLIS OPP. PAP.S H SECT. I. — r:\F.GETIC.\ GF.NLll.NA. SiO
bat)t!ir gloiiani, ad snnm ;irLiliab:in(ur lendere pcr- A beali ICIiu;, (ujiis se sotisit lio.>;piiio benedict, t>I!iil-
nitipiii. oininii» se piil.ivit pr*scniia gravari. Quid milii ct
Erat aulem ibi tjrex multorum porconim, pnicenlium iihi, iiMjtiii, vir Dei! iiigrcssus es ad me, vt memnra-
in tnonte : et royabant einn ttl permiiteret eii in illos renlur iniquilales mew , el occideres filium nieum
ingrcdi : etpermisii iilis.Mo pcrnrisit i|iic!(l iielclianl {III lleg. xvii)?
d I itiuiiilius, nt |)( r iiiteitfiiionein pinoiuin lioinlni- Ii)se aulem ascendens tiavem, reversus est. Dixerat
bns salulis occasio pra;bcretur. Paaores ciiim isia siipia, Dnniiiiuin reliciis iiavem ascendisse parenti-
cenientes, siaiim nuiiiiant civiiali. Erubescai .Mani- biis, fomprcssisque uiia ciiiii veiito nuclibus, egrcs-
chaeu^. Si dc eadeni suhsiantia ol ex eodem aiictore siiiii mox occurrenicin sibi curasse dxmoniacnni.
iinmii.um liesiiarum<|ue giint animae, (|uii modo ob Qiio significnre dociiiiniis, ciim rclictis Judseae po-
iiiii;is liiiniiiiis salulem duoniillii porcorum snlToraii- pulis, ex qtia carnio duxil driiiinem, tratisncta su.i"
lur?ln quorum tuiiien inieritu, ligural Irr lioniiiies p:issionis teinpesUile ,

genliiini piocurnsse snlutem.
i/iimundi, vocis el raiinnis cxperies, indicantur, qiii Ilis ita gestis patiiain reverlitur ,
quia ca:citat ex
in nionie superbiip pasrenii^s, luiulentir; o! lectanuir parle conliyit in hrael, donec pleniludo gentitim inlra-
in :ictibus.Talibusenim por ciillus iiloloruin possiml ret : et sic cmiiis hrîet .âloi s ficrel {liom. w). As-
ilxmonia dominari. Nam nisi qiiis porci more vixe- " cenilit aulem in nnvcm, sed iie jiie ipse somtto pic-
rii, niinipiain arcipiet iii cum diaboliis pntestaicm, mitur, neque navis pioe^jla pulsaiur, quia CAr;sf»>
oiit »d probniidum (antum, nim auiein et ad perdeii- surijcHs a motluis, jam ncn mGritiir, tnors il'i ultra
dwn, accipict. non dominabilur {lioin. vi). Ciijiis taireii tri>p:cum
Exicrunl ergo clccmouia ab liomiite, el ivirnrcrunt iii

pnssioiiis rcsurrcclionisijiie gloria creditiiris Jtid.cse
pDfcos, el impetu auiil grcx per prareps in slnijnum, iriliubus inlimab'lur, et cuiii praedicalor morlis siis,
et sulfocalus esl. Significat qiiod jam cl.irific;ila Kc- quo morlcm vicit voiillo, credi ab llelirxis cceperit,
«lesi.i, ei libeiaio populo gentium a diminnii.inc

quasi rcpetita, in qun dormierai, navi pairia:ii re-
grcdieliir.
ila-moiiioruni, in abdiiis aguiit sacrilcgos rilii'; siiiis
nui Clirisio cre'cre iioliicrunt, laeea et prnriinda cn-

Et rogabat iltum vir, u quo damoiiiu ciierar.t. ut
riosit:ite siibniersi. Et nolandnm qiind s|iiriliis iin-

cuin co essel. Oimisil aulcm eum Jcsus, dicens: Hedi
mundi nec in porcos ircni, nWi hoc illis benignusipse

domum tiiam,et narra quanla tibi fecerit Deut. Hxccx
Salvator petentibus, qiios certc iii abyssum posset illa Aposioli >eniciiti:i retle possnnt inicirgi, cum
ait: Dissolvi ct ess^ ciim C.lnisto, mitllo magii opiimiim
rclcgare, concederel : rcin ncccssariam doceic nos
manere in carne, necessarium proplcr vos (Pliilip. i).
volens, ul scilicct noveiimus eos, multo niintis sua r
L'i sic quisque iiileiiigal pnsl remissinnein pccc;iin-
poti staie posse nocere b niiiiibiis, qni ncc pecorib is
qualibeieiinqiie poiiicrunt. Ilanc autcin piitesialcin

runi redeundum esse sibi in conscitntiam bonam,
Oeus bomis ucculia justitia nohis dare pulesi, injus-

ei serviendum Evangelio, propler aliuriim etiam sa-
tam noii potest.

Inicm, ut deinde cuin Christo reqiiiescat, ne citm
Qiiod ut viderunl factum, qui pascebaiil fijgerunl ct

prarpropere jain \ult esse cnm Cliristo, neglii;ni nii-
nuniiaverunt in civilalem ct in villas. Qiiod paslore»

iiistciium prxdicatiouis rralernxredempiioni accom-
porcoruin fiigienles ista nuiiiiavcriitit , sigiiilicat
nodaium. Quod vero Maithxus duos dicit a d;Fmo-
quosdam eliam prim les iinpioiiim , qiianqunin

ntiin legione curatos, Marcus autem el Liicas unitm
ChiistianaDi legem fugiant , potenti.iin tntnen rjns

ciimniemorant , iiitelligas unum eorum fuisse per-
pcr gentes, stupendo et muando prxdicare. S:in.e aliciijus cbiiioris ei famosioris, quem regio ilia
Qiii venerunt ad Jeium, el inceneritnl liominem se- niaxiiiie duleb.it, et pro ciijus salutc plurimum sat-
dentem a quo dcemonia eiierunl, vcsliluin, ac snnii agibai. IIoc volenies significare duo evangelist k so-
menle, ad pedes ejns, et limucrunt, etc. Signilicat Inin cnninieinorandiiiii juJicavcrunt, de quo fncii
multitiidinem veiiisia suavil:iie dclcctatain lionorarc hiijiis Ininn Inliiis prxclariusque flagravcrat. Sed et
quidem, sed nolle paii Cliristinnam legciii, dnni di- allegorix suinina conrordal, quia sicut iiiius a dx-
cuut quod eani imiilere non possint, ndinirantcs la- nionio posscsns Judxoruni, sic et duo geniilis po>
nicn liJe'era populiim a prislina perdila convcrsa- puli lypiim iiun inconvcnienler exprimuni.Nam cuni
lioiic sanaluin. Sedeie nnniqne ad pedes Uoinini esl, Ircs lilios Noe generaver.t, uiiius soluni fnniilia iii
rationali quempi:ini inentis cxamiiie subnixuin vesti- pdss •sM(in»'iii asciln est Dei : ex duobiis reliquis di-
gia Salvaioris, qii.X' sequntur, iiitueri. Vesliluin rc-

veisniuin n;ilioiiuni, qux idolis manciparentur, pro-
creaii sunt populi.
suineie, estvirlulum studiis, quse diccptus nmiseiat,
oniari. Ftutum est uutein, cum redissel Jetus, excepil illum
Et roijaierunl illum oinnis muliiludo reijionis Cera- turba. Erantenim omnes exspeclantes eum. El siiperius
fenoruni,ut iitcederet ob illis,quia timore magno teiie- dixi quod iti fiiii! sxculi Domiiius sit nd Judxos cle-
baniur. Coiiscii Iragiiitalis snae Gcrasciii, pniscnlia meiiter redilurus, alque ab eis per fidei conlessio-
sc Doiniiii judicabaiit iinligiios, iion capieiitcs Dei iieiii libeiiter cxcipiendu>. Natn quod erani omnea
vcrbiim, nec iiifirina adimc niciilc pondus s.npieiili* eJ^spcctanlcs eum, Iioc est iiiiiiiriim, quiid eiiJcm syn-
susiiiiere valenlcs. (Juod ct Iviro ijisi, viso pisciuin aj^d^x per proplielam loqnilur: Dies multos cxspe-
miraculo , coniigiisc legilm, ei vidua Sar<tpt3iia iiabis ine , el non lornicfiberii, ct iwn eiissubdiln riro
4(1 IN LVCJE CVANCELILM EXPdSITIO. - LIB. IH. m
(Ose. iii). Nunc enim nec viro Clirislo subiliia, nec A piiii fpeccrii saliilciii. Niilniiilinnqiie quod el aichi-
foniic.ila c iini iiloli-, cxsiieclaiioiie loiigissinia spoiisi syiiagoî iluoJciiis sil iili.i, et iiiulicr lixc ab aniiis
siii iirioiis, lioc est Doiiiini Clirisli, quainloriue per duoJetim saiigiiinc lluxeiii, lioc est eodcm quo liacc
graii.uu veiiluri pia'slolalur yniplexuni. iiala sit leiiipori» illa ccepcr:!! iiifirmari. Una eiiim pe-
Fa ecre, veitil vir cui iiomeii crat Jairus, el ipse iie eadeniqiie saiculi liiijus :rlale, et Synagoga in
priiiccps Synagoga: eral. I'iioii leclioiii, qua ile ab- palriarcliis iiasci, et gcntiliiiiii naiio pcr orliem coj-
jeciione Syu.iôgx fideiiue Kcclesi.T, aiipie iieruii pit idiilolatriae saiiie foedari. Nain ct Keiniiic fluxus
insiflunilioiie Syiiagiigae sumus iiiierprclaii, Ciiiisc- sangiiinis, lioc esi.et siiper idolohilrix prasiitiiiinne,
gueuiDr artliisynagngi (ilia inoricns sulijuugiiur , ci super liis qncc carnis ac saiiguiiiis oUlcclaiione
qiiaii iluin siiscilare propcral Domiims, praoceupal patraiitiir, potest iiilelligi. Uiide pulclirc sacra refert
illa li.riiioiilioissa niulier, pr:i:ripit saiiilaleni, fitipie Iiisloria, tcmpurc <|U0 Uaviil ailhuc pucr (ôliatli gi-
iil pra;vciiiens prior saliile poiiatur. .Eihiopia eiiiiu gaiilciii slraxil, IMiilislliiini iii liiiibus Doniiiiiiii, iJ
puvvettiil maiiui cjus Deo (I'tal. Lxvii). El ciiiii e»i saiiguiiiuin, fuisse casiraiiiclatos. Quia vidclicei
imravcrit pleiiituJu gcntiuni, tiiiii; oiiinis Israel sal- Dumiiius ad dcLellaiiduni mundi priiicipem, liuinilis
vus fiel. IMnceps il:iquo Synagog.-c niillus nielius appaiciis, iinn niiido opcrilius iiilruciuosis, scd et
quaiii ipsc Moyses inielliîtur. Uiide bene J.iiriis, ni " mligioni spurcissimjc deditos tjciiiilium populos iii
esi, illuiiiluans, sive illuiiiinatiis vocaiiir, i|uia qiii veiiil. Ergo quandiu Syiiagoga vigiiit, laburavit Ec-
accipit vcrba vila; dare iiobis , ci pe.- Iia;c ciieios clcsia. Dcfcctus illiiis hujus csl viritis, quia illuniin
illuiiiinal, ct ipse a Spiriiii sancio , quo vlial a dciictu s.ilus geuiibus.
nioniia sciibere vel ducL're possit, illuininaiur. Quw in medicot erogaverat omiiem subslinitium
El ceciilil ad pcdes Jau, rogans euiii ul iiilrarci m suam, itec ab ullo potui: curnri. Mcdicos sive falso»
doinum cjas. Si caput Cbrisli Deiis, pcdcs consc- ilicologos, sive phiiosophos, leg imque doclorcs 8X-
qiicnier iiicamaiio, qiia lerram noslia; niorialiaiis culariuii), qiii mulia de virtiilibus viiiisque subiilis-
lciiîl, accipieiidi suiil. Cccidil ig lur acbisyiiagi)- simedissercntcs, utilia se videndi credciidique insii-
giis ad pedes Jesu, quia lcgi^luor ciini loia painiin tuia morlalibiis dare prumittcbaut, seu cerie ipsos
progciiie Cliristuni in carne apparcuicm loiige silii spiriiiis iinmundos sigiiilicat qui vclui bominibus
di;;iiiiati$ gloria pr.TfcrcnJum essc cngnovii, illud cnnsulciido, se jam pro Dco colcndos ingerebanl.
Aposloli scdiila deviitii/nc piiilcstans : Qi(i« quod iii- Quibus vici^siin aiidiendis, geiilililas quaiilo niagis
prmum est Dei, forlius csl liomiitibui {l Cor. i). l',o- iiaiuialis iiidustrix vires expendcral, laiito miiiiis
g.ivit eum iiilrare in domuiii siiaiii, quia contiiiuis ,

piiiuil ab iniqultatis sux soide curari. Uiide benc
{;audioriim voiis ejus viJcre desidcrabat advenlum. '
Marcus dc bac muliere scribeuii, ait : Et fueval mulia

Aiiiiiia aulcm niea (iiiijuit Proplict i) excullabit iit Do- perpeaa a compluribus medicis, et erogaveral omnia
mino, et dcteclabilur siipcr Jesu ejus. Omiiia ossa mea iua, nec quidqnam piofecerai, led magit deleriui liabe-
diecnl, Domine, quis similis libi {l'salm. xxxiv)? El bat. Sed hac, ubi popiiluin Jiidxorum segroLire, ve-
boc csl ad pedcs Jesu cadere, eum supcr oinrcs siii- rumqiie de coelo cognoxii adesse medicum, coepil ct
giibiriler magiiuin pia fide falcri. ipsa languoris sui spcrare pariier et qua;riiare reme-
Quia fiiia unica eral Mi, feie annorum duodecim, diuin.
el liccc moiielaiur. Ipsa Syiiagoga, qiix sola lcgali Accetsil retio, et letigil fiiiibriam veilimenti cjus, et
inslitutiune composita, quasi unica tloysi naia erai, coiifeslim stelit /luxut lunguinis ejut. Accedit cl Do-
qu.isi duodecimo xtalis anno, lioc est, temporc pii- niinuin taiigit Ecclesia, qujc ei per fidei vcrilaicm
liertaiis apprnpinquaiiie rauricbatur quia iiobiliter a ai>propiii<|uai. Acccdit antem rctro, siic juxta id
;
jToiilielis educata, posiquam ad intelligibiies aiinos qiiod ipse ail: Si quit milii ministral, me leqiiatur
pervcncrat, posiquaro spiriiales Deo fructiis gii;nere (Joan. sii); et alibi pr.-ccipilur : l'ost Dominum Deum
ilcbebat, subito errorum languore conslernita, spi- tuum anibulubis; sive quia preseniein iii cariie Domi-
ritalis viiae vias ingredi des| erabiliter oniisii. ti n f) uum non vidcns, perattis lemporariaj dispensalioiiis
iion a Chrisio succurrcretur, hoircndam per oinnia sacramenlis, cjns jam per fidcin cocpit vesligia siib-
corruisset in niortem. seqiii. Taiinii aiiiein fliiibriam vesiimcnti, ci undani
Et contigil, dum iret, a Itirba comprimebalur. Ad restriiigit sanguiiiis, quia bealus el vere muudaii-
piiellani pergens saiiandam Dominus, a lurba coin- diis, qiii vel cxlrcniam verbi parlcm fidci manu
primiiur, quia gciiii Judxx salularia moniia prx- conligcril. N:im rarus valde, qui ejus vel iii pctlore
bens, quibus xgrani vitiisejuiconscientiaiii erigeret, rctuiiibcrc, vcl caput mcreatur pislica uaido pcrun-
niixia carnalium popnloruin est consueludinc gra- geie, cuiii cl ille niagnus fucrit qui se iiidigiium du-
v.itus. ccbal ejiis calce.iii eiit."» poriarc ; iiiagiia ct illa
Et mulier quirdam erat iii (luxu sanguinii annis duo- qiia; ungere pedcs ejus, cl c:ipillis suis icigpre pro-
dccim. Miilier sanguine flncns F.cclesin esl ex genii- nieriiii.
bus congregala, qiix ingciiito carnalium dclectaiiu- El ail Jesui: Qiiis esl qii mc leliijit? Sou iil ipsc
iiuin pulliit.i niisii, :<iipi^ a cieiu j:im fiiciat scgie- qua; iicsciat doceatur, scd ut virliis bdei, quaui iio-
K^l'' lideliuin. Sed (iiint Vcrburii Dei Jud.eam s;ilv:iic vcial, inio quam ipse dedcrat, in niulieie dcclaretur,
dcccrnt;rci, pji.iiam jjiii promissatnqiic .iliis pricii- inlerrogai.

; ,,
443 BrD.K VI NERAniLIS OPP. PARS II. SECT. I. - EXECETICA GENUINA. 414
Ni'gantikus auleni ciniiibii$. dixit Pelrns e.l 9111 cum A qnod in eoqnoqiie pictasibi Domiiii declarctnr, qiiia
iilo eranl : Pi,tceptor, tiirlHV le coiiipnmuiil el afpi- vidiia niater nnici noii patiebatur nioras, ct idco, ne
gnnl, el dicis, Qnis me teliijil ? Oiiein liirlKE passiin afnpliusafficereiiir, niatiiritas additur. Esletiani (or-
comiinnies coinpiiinmii, 1111:1 crcdul;i niiiiier Boini- nia Siipicnti.T, iii vidiia: filio citn Ecclesiam creditu-
iiiiiii tunxit. Qiia (|iii divcrsis inordiiMlc gloiiicran- ram, in arcliisynag»gi filia creditnros quidcm Jud.TOS,
(iiiiii li:iTesiljiis :iinigiiur, -sol» ralliolicoc Ecclesiie (i- scd ex pluribus paiiciores.
(jLiiler cordc qii.crimnir. N:ini sicil qiii<Iain vidciilcs Flebant autcin oinnts, cl ptangebanl ittam. Nunquid
noii videiil, 01 aiidieiiies non .iiidiiini, it:i etiaiii (an- possunt (inquil) filii sponti lugere, quandiu cum itlit
genlos non tangunt, qMi noii (ideliier Cliristiim tan- esl iponsus ? Venient autem dies, cum auferelur ab eis
gnni. (Jiide cuidam ar.i.itili quidem, seJ nonduni sponsus, et lunc jejuimbunt. Iijiiur synagoga, quia
|ilciie credcnli dioit: iVo/i me tangcre, nondum enm sponMi Ixtiiiam, qua vivere posset, ainisit, qtiasi inter
tttccitdi ad Palrcm numn {Join, \x); a|jerle doceiis plangentes morlna jacens, ne boc quidem ipsum,
quid sil euin vcracitcr taiigcre, Patri scilicet jqiia- quare plangatur, inttlligit.
leni crcdere. At itle dixil : Notite flere. Non ett mortua, ted dor-
Et dixit Jesus : Teliijit me n/iî.is. iViim eqo novi mit. Ilominibus inortua ,
qni susciiare neqiiiverant,
viiiutem de mc existe, clc. Dic:it Pelaîus, si pluce(,

u Deo dorniicbat, in ciijus dilionc el anima rccepia
se suo conaniine salvari. Dicainiis aiitcin nus, qiiia vividiat, et caro resusciianda qniesccbat. Uiide nios
vana salus boiniiiis, in Deo facieinus virtuleni. Nann Cbristianus obiinuit , ul mortui, qui resurrecturi
et ipse virtuieni, qnx pro|iit4etur omnibus iniqutta- esse non dnbiiantur, dormientes voccnlur, sicui
libus nostris, e( sanel onines langiiores nostros, nnn Apnstolus : Nolumus (inquil) vos ignorare, fratres, de
ex nobis ipsiii, scd de se novil cxiro. Non ergo latet dorm'entibus, ut uon conlrittemini, sicul el caleri, qui
cum qni fiinbriam teiigerii, id esi, incarnaiionis spem non habenl (/ Thess. iv). Sed et in parle
mysteria, donec ad niajora capitiiiiia perveiiiat, per- allcgoriae, cinn aiiima, qu:e peccaveril, ipsa moria-
fecte ainando crediderit. tur , lamcn ca ,
qux suscilari Cliristn merueril
At ipte dixit illi . filia, fides tua le calcam fecil nobis qiiid. m muriua fuisse, sed ei obdurmisse dici
vade in pace. Iileo filia, qnia fides lua le .so/vam fecil. potest.
Ncc dixil , fiiles tua te saivain Tactura est , scd El deiidebantcum, sciinles, quia mortua eiset.Qiiia
satoam feeit. ia eo eaim, quod credidisti, jini salva verbuin resuscitaniis dcridere quani credere male-
facta cs. baiit, nierilo foras excluduniur, indigni qiii miracu-
Adhue ilto loquenle, venil quidam ad principein sijn- r> lum resurgenlis vidcrcnt.
anoqm, dicem ei : quia moriua esl fUia tiia , noli Ipse autem tenens manuin ejut , ctamaiit dicent :
vcxtirc iUniii. Salvatu a pronuvio sanguinis niiiliere, Puella, sunje. Iii Marco scripluin cst : Mi illi : Tati-
mox (ilia principis niortiia nunti:ilur, qnia duni Eccle- tha cunii, quod esl inlerpr,tatum, Puetta, libi dicosurije;
sia a viiiiiniin labc mundata, et ob liJei mcriiuni el confeslim surrcxil (Act. ix). Ubi diligens Icclor
niia est cogiioniiiiala, conliiiiio synngoga perfidisc inquirit, qiiarc verax Evangelisla dictuin Salvalori.s
siiiiu) invidixque lege soluta esi. Pcrfidix qiiidein, ciponcns, intcrposucrit dc suo, tibi dico, cum in Sy-
ijuia in Clirisio credere noluit ; invidix vcro, quia rosernione i|uem posiiii, noii plus sit dictiiin, <|na(n
Ecclesiain crcdidissc doluii. Scripluni est eniin in Puclla,surye. Tenciis ergo nianum puella: Jcsu«,
actibus ApusiuloFum : Sequeiui auiein Siiblaio, peiie sanaviieain, quia nisi priu:> niundalx rucrint niaiius
univerta civilas convenit auitire vcrbuin Ooiiiini. Vidcn- JuduMiniMi, q>:c saiiguinc plena: sunt, synagnga eo-
tes auiein turbat Judiei repleti suiit telo, et conlradicc- riiiii morliia iion consiirgil.
bant liii, quw a Paulo Jiccbinitur, malcdicentet viam t't revcrt.ut esl spiiiiiis ejus, el turrexit conlinuo.
toram muliitudine (Acl . xiii).- Marciis ila dicit : Et confestim surrexit puelln
Ao/i vexarc illuni ,
per cos liodieque dicitur, qui et amautavil. Et spirilalitcr insinuaiis, quia quisquis
adcodusliiuiuin synagogx si.ituin videiii, ut resiau- D .1 iiiorte aniiiix Cbrislo sibi luaauin confortaiile
rari posse noii credant, ideoqiie pro rcsiisciiatione resipiscit , non inodo a surdibus exsurgere vi-
illin$suppliiaiidumcsscnon:i;slinicnt. Si:d qHccimpos- lioium , scd bonis continuo proficere debct opc-
sibitia ittiil apiid hoinines, possibiliu sunt apud Dcuin ribus.
{Luc. xviii). Undc sequitur : I',t jussititti dari mandiicarc. Ad testimonium qui-
Jetus auteiii, audito hoc lerbo, rcsponditpalri puetla; : dcm vitx resuscitatam maiiducare prxcepit, ut non
A'o/i liiiiere. Cri.de hiiilum, et salva eril. Palerpucllae, pliniiiasma, scd veritas credcrctnr. Sed e( si quis a
ccctus docturnin le);is accipitur, dequo Doniinns nit : spiiiiali inorte resurre\it , coeicsii necessie cst niox
Super calludram Moijni seileriiut scribcr. et pharisiei p:nie salieliir, cl divini scilicci verbi, ci sacrosancti
{Matih. xxiii). Qiii si creJere ipse voliierit, ciiaiu altart p:iriiceps clTectus. Nain jiivta iiiora'eui inicUe-
SMlijecia ci s-yiiag.iga salva ciil. cluiii, trcs illi niurlni, quus SahMtor iii corpnribus
Et cum venissct doiimin, noii permisit inirare secum susciiavil, tria genoia resuriectionis aiiini:iruiu »1-
qnen,qiiuii', uiii letfum, JarolHtii cl Joimiiem, et pa- gnilicaiit. Siûidein uonnulli conseiisiim m;da; dclc-
trein 1/ miilrtin puellx. Supra puiilice viJux' (ilius claliiini pr.cl!Ciido, latonic lantumtugilalioiu' pcccali,
siisciiaiur, liic icinovonlur plures arbiiri. ruto trgo, sil-i nioricni coustiscunl. ScJ talcs vivilicaic .sigDi-
4i3 IN LIC/E !;V\NGELll!M nXrOSITIO. - LIB. III, i\r>
ficans Salvalor, susriiavii (illain ar.liisyiisgfigi n in- A riiiii inagniludiiii aitesiarciur ciimn nngnliuilo faein-
diiiiiforaselaiani, sftlin dor.ioniortn.iMi, i|Masi viiiiiiii rmn, !ideiii(|iie vcrliis darel virliH osleiis;i, el iicva
seereto in corJe icsenteni. .Alii noii solnin iii^xi* faccrciil , (|iii nova pra;d:carenl. Undc iiiiiic qnofiue,
delecialioiii coiiscniieiiilo, sod ct itisuiii iiialiint, i|iio cuiii (idelinni nuincrotiias cxcrevil , iiilra sanclani
doleeiantur agendii, inoriutiiii snniii (pusicxira |ior- Lcclesiaui intilli suiit, qni vitain virlnlnni teneiil. et
laseflernnl. El hoc ?e pnp lileant rcsuscilore deninii- signa vlrliiluin non liabenl. Qnia frustta inlractilum
strans, suscilaviljuven '111 niiuiii vidn:p e^lr;i (lorias foiis osleiiditur, si deest qiiod inlus operctur. Nain,
elatuni, ei ledilidil inalri snx. Qnia rcsipi^ce' tein jiixta niaglstri geiiiiiini voceiii, linguxin signum sunl
a peccaii lenebris aniinain, nniiaii restiliiii Ecclesix, iion iidelibus, sed iiifldelibiis.
sicut et supra doruinm-. Quidain vero non soliiiu Ll ait aii illot : Niltil Hileriiis in via, neque virgam,
ciigilando, vel faciemlo iliicita, sed el ipsa peccainli nequc pc:arn , neiiuepanem , neqne pecuniam, neque
consueiudine, sc quiisi seiêliendo corruinpuMi. Vc- duns tunicushabeatis.So\et quxri, quomodo Malllixus
runi necad hos crigendos niinor fil virtus cl graiia et Lucas coiiiinetnoravcrini, dixisse Dominuin disei-
Sahaloris, si tanicn adsint cogilationcs solliril.e, pulis, ulnec virg:iiii ferreni, cuni dicat Mdicus, ei
qu;e super coruin saluto vclut devnl.x Clirislo sorores prxcepil eis, uc qiiid lidlerent iii via , msi virgam
nvigileiit. Nain ad lioc int'nuiiidi>in reMiscitavit B
>> tanliini. Qiiod ila sulvilur, iit intclligainus sub alia
Lazarumquatuordies jam in innnuniciitn iiabente:n, sigiiificatioiie dictam viigam, qux secuiidum .Marcuin
et sornrc ait-stante jam fcieiitera. Qnia pessinia no- ferenda csl, et sub alia illam, qiix secniiduin Mai-
xios actus solet faina coniitirl. Notandnin .luteni thaMiin el Lucani non est fercnda. Sicut sub alia si-
quod qu.into graviur nnim.'e inors ingruerii, tanio gnilicatione intelligitur tenlalio, de qiia dicluin esl :
acrior necesse esi, iii resurgere inerealur, poeni cn- Deui ueniinem tciUal , el suli alia, dc qiia dicluni est :
tis fervor Insisiat. Quid occulte vulens ostcirlere Tentul KOi Uoniinus Deus veslcr, ul scial, si diligitis
Dominus, jacciiieiii 111 lonclavi nicrtuam, niodcsta eiim. Illa seduciioiiis csi, lixc probaiionls. (Jtriiin-
Icniqiie voce resuscital, dicons : Pucllu, suryc. Qnani que crgo aicipiendiiin csla Ooiiiiiio aposlolis dicluni,
ei ob fac liiateiu resuscilandi, j;iiii iiiiiiinain fuisse ct ui iiec virgain fcrrcnt, et ut nuii irsi virgaiii fer-
negavcrat. Delaluni aoleni loras juvcncm ,

plui ibu^^, rent. Cuiii eiiim seLuiiduin Mailbxuiii dicerct cis :
ul revivisccre di beal, dictis coirobui :il, cuiii ait :

NuUte posiidere aurum neque argtntwii {Miitili. x),
Juveiiis, libi dico, surge. Qualriduanus vcro niornius, cl ca^tcra, cinitinuo biilijeclt : Diijnus est eniin operu'
ul loiiga prciiiculis si pulcri clanslra dcjKiiere possel, rius cibo suo (Ibid). Uiide saiis osteiidil, cur eos Uac
(rcinnlt S; iritn Jcsiis, lurbavil «eijsuni, bicrynias fu pi)SS'dere ac ferre iioUieiil. Noo quo iiecessaria iioii
dit, riirsiiin freiniiit, ac inagiia voce cl:im:ivii : /-a- ^ siiil susientationi linjns viix, sed quia sic eos niii-
2are, veni foras (Juim. xi). Ei sic taiidoiii ,

qiii eral lcbnt ul eis lixc debcri nionslrarct aU illis qnibus
despcialus, di^ciisso tciieliraruiii pdinlcre, vil;e liui- Evangeliuiii Cicdenlibus aaniintiarent. Claiet auleni
que iCildiiur.Sed et lioc noiaiKJuin, ijiiod qiiia pnb'.lia lia:c, noii ita prxccpisse Doniitiiim, lan>|iiain Evaii-
rirtxa, piililii o cgi:i leuiedio, levia auteni peccata le- gelisix vivere aliuiide iiun dobeani, quam cis pr.C'-
viori et êcreia qucuiit puenitenlia deleri, puella in bciilibus, quibus annuntiant Evangeliuni. Alioqnin
doMiii jacctis, paucis aibilris exsurgil, cisdemqiie ne conira boc pr;ecepluiii lecit Apostulus, qui viciuin
niiniculiini vulgarent indicilur. do nianuuui suarum laboribus lransigeb;it,' nc ciii-
Et stiipucriml, inqiiil, purcntes ejus, quilus piivcc- qiiani gravis essel, sed pute^laiein dedisse, in qiia
pit, nfuiuui diccrcnl, quoil facluineral. ixtycnis extr.i sciroiit , silii ista dclieri. Cuin auicm a doinino
poriain, tnrba iniilta cuiuiiante iitiiuc iiituciite suscl- aliqiiid iinpp.rntur, iiisi liit , iiiobcdicniix culpa
taiiir. Lazarus dc iiKiiiuiticnto vocauis, in laiitnm esl. Cuiii aulem pulcstas dulur, licet cuiqiiu non nli,
piipiilis iniioiuii, ut ob eoruiii, qiii vidcre testiiiio- ct tanquani dc suo jure cedcre. IIoc ergo (irdiiians
iiiiim, plnriii. p doniino lurbx cuin palinis occurre- Diiiniou^, i|uod euni orditiasse dicil Aposlolus, iis
veul, el niulli proplor illuiii abirciil cx Judxis, et j) qui

Evangeliuni aiinnntiant, dj Evaiigclio vivere,
creilerent in Jcsuin. Qiiartnm \cro nioriuuin dunii- illa apostolis luqiieliauir, ut secuii noii pnssidcreiil,
nus, niintiaiilu discipu!o, agnoscit; sed (|tiia ,

qui neque purlaroiil liuic wix iieccssaria , iicc ni:igiia,
pro cjns erepiioiie Doininuiu ptecarcntur, vivi de- nec nilninia. Idco posuit, Nec virgain , nst>'ndciis a
fueraiii : Oimille (iui|uilj ul mortui sepeliunt maituos lldelibiis suis, uinnia deberi ininisiris siiis, iiulla sii-
suos (Matlh. xtii) ; id est, niali nialus iioxiis laudilios pci llua requireiitibns. Ac per lioc addcndo : Diginis
giavcnl, el quia iion adcst jusiiis, qni lorripidt in est cnim opcruiius cibo suo îlutlli x), piuisus ape-
iiiisericoidia, oleuiii peccaioris iiiipinguot caput ruit el illusiravil, uiide lixc (iiiinia iiiqucrelur. Haiic
eoruni. cigo potcsta eiii virgx nomiiie slgiiilieuvil, ciiin di-
CAPUT IX. cii, iie quid lulleient in vi.i , iiisi virgaui tanluin.
Convocalis autemJesus duodecim aposioUs, dcdi: i/- Ui iniclligatur, qnia per puicstatein a Douiino accc-
lis viilulem cl polcsiaiem suier omiiiu dtvnioiiia, el ut ptaiii, i|iix virgx noiniiie tigiiilicaia est, eliam (|u:e
liWijnores cmarcnl. Lt misit illos prwdicaic rcynuin iioii porlantur, nun deeruiit. Iluc el de duabus tuiil-
Dei, et sanuTC iiifiiinos. Conccisa prliiiuni p<ilcst:iie cis iiitcHigcndum esl, iie quiisquani eurnm, pr:etcr
signoiuui, tiiisil prxdicaro rcgnuni D?i ni pruiiilisu- eaui, quam cstut induius, alijm purtaiidam putard,
iil nr.OA. VE.NEKABILIS OPI'. PAHS II. SECT. I. - EXECETICV Gl.lNUI.NA. 448
.sollirilus nc npus cssei, cum e\ illa poiobiato pos'-t't A <:\ oinnibiis pcnc li)cisE\Miigciii doceniur. Ecce Joan-
accipcre. Quod vcio secundiiin M.îrcuni ikiii pnriari iicui, de qiio dii tuin esl, quia signum fecil imllnin,
vel li:iberi (Juas lunicas, scil oxpressiiis iudui prolii- a ninriuis singcrc potiiisse, niillo attcslanie crede-
bcl, dicciis : El ve induereiitnr cluabu$ lu>iicis{Miirc. l>ani; Jcsiiin auiciii viruii) approbalum a Deo virluii-
vi) : quid eos inoiicl, nisi non dnpliciler, sed siinpli- bus el signis, cujus iimrtem eleinenla ireniueruni,
ciicr ainbulare? Aliier. Iii iluabus (uiiicis , vident rcsurrectioncin vcro aiquc asccnsioiiem aiigeli , apo-
inilii diiplex osiendcre vestinienluin. Nun i|uod in lo- ac renimx ccrialim prxdicabant, iion re-
stoli, viri,
cis Scydiixct glaci.ili nivcrigcnlibus nn:i()uis luiiica surreiissc, scd rurtim liiisse ablatum credcre ma-
debe:il csseconlcnlus, sed quuil in tiinic:i, veslinicn- luerunt. Ncc repugn:ire puiandum esl, qiiod Luc.is
tuin intclligamus, ne aUove:>lili, aliud iiubis futuro- perliibct Herodeni liaBSitasse, co quod dicereiur
ruui limore serveinus. a quibusdam, quia Joanncs surresit a raorluis :
£( iii quamcuniiuc ilomum iiilraveiilit , ibi maneie, ciiiii Maiihxus Marcusque relerani, ipsum Ilcrodcni
et inde neexeaiis. Dat consiaiiiix generale (iiaiidatum, audiia raina Jeû dixissc pueris suis, llic est Joannes
tit bospitalis aeccssiiudinis jura cii.slodiaiit, alieiiniii Daptisla, ipse suncxil a morluis, el ideo virlules ope-
a pixdiotorc legui
„ ccelestis astruens -_
cursitare per
, _.
ranlur m eo (Maltli.
,
xiv);
,, sed inielligenduiii
o posl
, -
dumos, et inviulabilis bospitii jura niularc. êc 'laoc lixsilaiiuucm eum conrirmasse in aniino suo,
oiiose secundum MaUhncum doinu», quaai iiigrcdian- qi>od ab aliis diceb.-itur

lur aposioli legcuda dccerniiur, ut inutandi bus- Et ait llerodet: Joanneinego decollavi, Quit auteni
piiii iiece»situd:iiisque violandx causa non sup- est isie, de quo audio ego lalia ? Et qucerebal viderc
pelat. euiH. II:cc vciba suiii ba^silaniis llerodis, de quibus
£( quicuiique non receperint iioi, exeunles de civilale Mip:a nicinoraiur. Quia euiii quem raina maâuiii
\Ha, eliam pulvereiii pedum veslroruin excuiiie in tesii- comperil ctiam videre dcsiderai, si roric, an ipse sil
monium tupra illos. PuUis ciculilur de pcdibiis iii Juanncs, aîioscerc possit. Cnjus alii ordinem cau-
icstiiiionium hbi.ris sui, quod ingrc.ssi sinl in civi- sami|ue decollaiioiiis, quoniain Gvaiigcllstx plenissi-
tatein, et prxdicatio aposiulica ad illos ustpie per- me dcscribunl, Lucas murc suo commcmorare polius
veaerit. Sive excuiitur pulvis, ul niliil ab cis acci- ub staium lumporis intimandnm. qux abundc dicta
piant, nc ad viclum quiJcm necessarium, qui Evan- vidcrci, quam replicaic curavii. Veruniquia dccolla-
gcliuni spre\erint. Allegnrice auieiu , qui verbo tioiiis Juaiinis nieiilio esi, nutanduni, qiiod ideni
buiniliter iatendum, si quibus, ui liomincs terrcnx Joannesct Dominus suumquisquestatiim ei lemporc
leviialis nxvis obscuraniur, per ea mox, qux rcci- „ naiiviiatis, el passionis ordine declarant. N:im Juau-
piunl Evangelicx prxdicntionis vesiigia, purgantur. nescapiieniinulus, dominusest in cruce sublimatus.
Qui vero peilidia, vel negligenlia, vel etiam studio Joaimcs ciim niinui incipcrent dics, Dominus cum
cnnieinnunt , liorum viianda coinmuni», rugicndu cresccre, nalus. Ui etiam per bx-c apparerel, quid
syn:igMga censetur, excutiendus pedum pulvis , iie sil, illum oportel crescere nieaulem ininui {Jonn. , iii),
gestis manibus et pulveri coinparaiidis, inentis caslx boccsl, illum qui priiplicla pulabalur, Cbristum
vestigiuoi polluatur. oporici agiicsci : et mc ,
qni Cbtistus xsiiinabar,
Egresu aulem circumibanl per cuslcUa, evangetitan- quod ejus siin prxcursor, inlelligl.
let el curunles ubiqut. Quiil cvaniêlitarent , vel quo- Et niicrii apostoli, narraverunl ilU qucecunque
inodo curarcnt Aposloli, Marcus expoiiit plenius. [ccerunt. Non solum ,
qtiac ipsi rcceruiil et uo-
Pteedicttbaiil, inquil, ul poeiiilentiam agerent, el unge- ciierunl apostnli , Doininu oarranl, sed eiiam
bnnl oleo niullvs agrotoi, ei sanabanl. Dicil et Jacii- qiia; Jnannes eis iii duccndu occupatis sit passus ,
bus: liifiriualur quis iii vubit, inducal prcibyleros Ec- vel Cliiisiuni , vel ejusdeni Juannis discipuli ei
cletiie, el orent super ipsum ungenles enm oleo, in rcnuntiant, sicut Maitbxus insinuai. Uiide quod se-
noiuine Domiiii, el si in peccatis sit dimilieiitur q' itur :
, ei
{Marc. VI). Uiide patcl ab ipsis apostolis liunc saiicix n ^' assumpis itlis secesiil seorfuin in loium deurluut,
Lcclcsix iiiurem esse coniradiiuin , ui ponlincali qiii esl Ifcllisaida. Non liinore mortis egit , ul quldaiii
benedictiiinc cunsccratu olco , pcrunganlur xgruii. arliitranliir, seil parcens inimicis suis, ne homicidi»
Prxdicabant auicm, ul paenilemiaiii agerenl; Immicidiuni jungrreni, simiil et opportiiiium siia:
et
supra, ilisit illes, iui\m[, , evangetitare regnum Dei p.issioiiis (cnipus cxsjiccians, nain plusquam aiini
(/ Cor. Quia videlicet spaiiu Joannis cl Doiniui passinncs dislare, qui dili-
i). iilruiiii|iie, juxu Juannis
BaptiiUe, vel ipsius Salvaioris exempluin prxdica- genlcr Evangelialegeril, invcniet. Siquidcin miracu-
banl : P<riiitenliam agile, appropinquiwil enim regnuin luni paiiuin Uominus , Iribus cnnscnlieiitibus evan-
tmlorum (ilulili. iii). n«gni cniin coBlDniiii januis gsHsiis, post decullalioncm Juannis implevit. Quod
propinqiiare csl, de liis quinque, quibus ab co dis- J:annes miraculum descripturus prxraisi( esse prn-
ccsseiut, pueniierc. xlinum Pascha diem rcslum Judxorum, ct posi hxc,
Audivil uulem lletodes letuiulia oinnia, qine fiebnnl ad diem restnm enrum Scenopcgi^ Jcsum dicil as-
ab ej el lia'sitabal , eo qu(d dicerelur a quiliusdaw, rciidissc. Lbi doccntem in leni]t\o quarebuni, ini|iiil,
quia Joiiniies svriex.l a moriuis. Qiiaiila Jud.coruin iiim apprelienderc ; et ncmo »u.\il in tlluin inaHUt,
iiividia, qiiicoiilr.\ Honiinuiii iiialilicc luror cxsiiteri', qiiia nondum icneral Iwa ejus [loan vii) ; ac dcindc
449 IN \AC.£ LVANGLLlliM I :xi'OSiTio. - Lii;. iii. «M
[iroximi Pascli.x li-mporc criicis roii' uininasso iro- foisM! icferuiiliir, qoi jmiicnlor.im maxi i
c ruslico-
paciim. QiKid orcisn Jiiaiiiip, lempiis cxs|eci:<ns, sc- riiniquc cst ribiis servoriiiii : qiiia iiicijiientilius iier-
ressiiscorsum in lociinideseriimi, qiilcsi lieilisaiib : diiniqiicpcifectis andiioribiis ;ispcriora cl quasi gros-
inysiice diicens qiiia ilcrclicia Jndxa, qiix prnpbe- sinra sunt commillcnda pixcepia. Animalis eniin
li:R sibi non cre 'eiiiio caput ab-lulerai , in ilesprio homoiion pcicipil ea quce sitnl spirilus Dei{l Cor. ii).
Hcclesix, qiiap viriim no;i li:ibebat, vcrbi essei pa- Alqiic iilo» D iiiiiniis pro sius cuiiiiic viiibus doiia
biil.i larîtnru^. Uiide piilclire Bvlhsaida doinus rni- Irilmciis, scni(;crqiie ad iicrfcciior:! provnr:iiis, prinio
Cliium iiitiTprrtaliir. Ipsa esl eniii, dc (|ua Isaias ait :

qiiiiiqiie p;iiiil)iis qiiinqiie niiilia, secuiulo scplem
Lectabilur drserln et invic, et emllabit lolitudo, et flo- panibiis qiiaiiior lioiiiiniim in:llia reficii. Ttriio, dis-
rebil qnnsi lilium (Isa.ww); ct paulo post : Ipsi cipiilis sux cariiis el saiiguinis inyslciium credit. Ad
viilehunl g/oiinm Domini , et decovcm Dei iiostii iiliiinum niagiio niiincre d.il clciiis, ui edaiil el bi-
(Ibd). Est auicin rieilisaida in Calilxa civitas bant isuper meiis:>iii suaiii iii rcgno.
Andrex et Pelri et riiilippi nposiolorum ,

propc Eriinl autem fere viri quingue iniUia. Qiiia quinqne
siagnuin Geniicsarclh , nl in bicoriim libiis invc- siiiit exlerioris hominis sensus, quuiqiie inillia viri
iiiiiius.
Domiiium seciili dcsignanl eos,q li iii sxculari adbiic
"
Quod cum cognovissent Imliv, secvla: sttnl iUuin. K( babitu posiii, cxlerioribus qux posîdent bene uti
exccpil illos, ct loqiiebalur illis lic regno Dii, el cos noveruiii. Qni recie quiiique p:inibus aluniur, qiiia
cura indigchanl sanabat. Tcnlal Doniiiius (idein tales necesse cst legalibus adliiic prxcep>is instltui.
ifui
turbarum, el probalain digno prscmio recompcnsal. Nain qui niuiido ad iiilegnini reiiuiiiiant, ei quatnor
1'eieiido cniin soliiudinem, an seqni riireni cxpliirai. sont niilli.i, ei septent p:iiiibus rclecii, hoc csi, et
IIU' se(|iienilo, r| iion in jumeniis vebiciilisvc divor- evangelica refectioiic siibliiiies, et s|)irilali sunlgra-
sis, sed ut alii proilinit Rvangelislac, proprin labore tia docii. Ciijus sign.U/andx disiaiiiix c^msa iny.tice
pcdiiin iler arripiendo descrii, qiianiam salniis sux reor in iniroilu quidem tabernaculi |iiinquc coluin-
ciiram geraiil , ostcndunt. Rursnm ipse, ut poleiis nas deauralas, anie oraculuin vero, id esJ, Sancia
piiisquc salvalor ac mcdiciis excipicndo falig:itos, saiicloruni, qunluor fieri jnssas. Quia videliret iiici-
diiceiidn inscios, sanando .Tgrolos, relicicrido jejii- picntes per legem castigaiiiur, ne pcccenl, perfecli
iios, quanium dcvolionf: creilenlium delecielur, in- aiitein per graliain, iil devotliis Deo vivaiil, adino-
sinual. Jiixia vero leges :illegoriae, peienicm dcs.eila neniur.
geiitiuin Clirisium nmllue lidelium calervx reliciis Ait onlcm fid d'scipiilos suos : Facileillos discuin-
incciiibiis priscMJ cnnvcrsaiionis, neglectoque vaiio- b.rc per coniivia quinqna'jenos, el iln fccerunl. Divcrsi
riim dogiiiaiiim inuniiirnic seqiiuntur. Et qui pi iiis convivaiiiiiiiii iliscnbitos d.verôs per orbem con-
nntus iii Jud:ca Oeus, pustquam dciiies Jiid.ioniin vciitus Ecclcs ariim, qu:c unani caibolicani ficiiiin,
arina et sagitia-, el lingua corum maclixra acuia dcsignant. Q:ii benc non soliiin i|i)inqiiageiii, sed,
roiilra illum ficla esl. Exaltare, iiii|uit, suiicr ccclos allestanle Mjrco, cliaui cciilcni discubueiiint. Nain
Diiis, et super omneni tcrrani gloria tua (Psal. lvi). qiiia qiiiniiuagcsimiis prenitentix psalmns csi, cen-
Dies aulem cceperat dcclinnre, ct accedcnles duode- leii:irius aiilcm nuinei us de l.eva Iraniil iii dcxlerain,
cim, dixerunl illi, Dimilte tiirbas, ut eumes in caslelln, quinquageni ad coiivivium Domiiii discuinbunl, ijui
villiisiiue quce circa sunt, diverlant el iuveniant escns. ailliiic iii pociiilenia conimissoriim p isili verbi aii-
Die decllnala luibis S:i!valor lelieit, quia vol fiiie ditiiin perciiiiunl. Ccnteiii aiitem, qui j.iin prxsum-
S3KcuIoriiin pinpiiir(iiaiile, vcl cuiii Sol juslitix pro pia veiiix spe, de solo vitx xleriix desiderio siis-
iioliis ucciibuit, a diuliiia spinialis iiiedi»: sumus tabe pir::iit.
Salvali. Acceptis Gitlem quinque panibns et duobus piscibus,

Ait autcm ad iltos : Vos date iiHs mandiicare. Pro- rcspcx.l in cxlu ii, cl bencdixil illis, el frcgii, cl disiri-
vocai apostolos ad fractionem panis, utiMisscnon buildiscipulis siiis iil ponerenl anle tnrbns. fuibisesu-
liabere tcsianiibus magiiiiudn signi iiotior fiai, simul ricnlibiis, Salvaior non nova creal cibaria, sed acce-
,.
iiisinuans quia pcr eos quolidie jejuiia noslra biint (ilis his q\ix b;ibucruiit discipui, bcnrdicil, quia
corda pasceiiil:i. QuiJ enim agit Pctrus, cum pcr veiiieiis iii carne, iion alia quani pr.cdicla tiiiil pr:v-
Episiolas Ioi|iiiiur, nisi ut vcrbi pabulo corda nostra dicai, scd proplieliic dicia niyslcriis gniii i- graviila
iiiale jejiiiia .«alienliir? Qnid Paulus, quid Joaniies denionslrat. Itespicil in coclum, ut illuc dirigcndani
(ler Epistulas loqiienics operanuir, nisi ut menles iiieiiii- aciem, ibi luremscieiiiic doceatesscqu.xren-
iiostr.TE ccelestia aliiiicnia pe;cipiaiii , el inediae su;c daiii. Frangit, et aiite turl):iS poiieiida distribuit
fastidium, qoo inorieb inlur, vincant? disdpulis, qoia claiisa legis et prnplie'i:e sacraincnta
Al illi dix.-runt : Non snnl uobis plusquain quinqne cis qui pcr mundiim prxdicenl paiefdCiI.
puncs, ct duo pisces. Nondiim craiil apostolis plus- El sublalum est qnod superfluit illis fragmentorum
qiiani qiiinqiic panes .Mosaici; legis, et duo pisces eophini dnodecim, Quod tiiibis siiperesi, a discipulis
nlriiisqiie Testnncnii, qiix diiiliiis abililo mysterio- SDsiollilur, quia sarraiiora u.ysteria, qux a riidibus
runi lalciiliiim, qiiasi iiiidis aby^si legebaiitur aiiiue capi iieqiieuiil, iicn negligcnler omiilenda, sed suiit
aleb«nliir ocinlta. Bciic aiilem jiixla Evangeliiim inqnircnda pcrfrctis. Naiji per co|.hiiios duodecim,
Joannis ,
pancs, qiii legem designant , liordeacoi apnstoli, et per apostolos omncs sequentium docto-
451 IHDiE VKNRr.AmLlS OrP. r.MlS II. SECT. I. — KXECETIC^ r,EMJIN.4. 452
rum ctioii liguraiilur, foris qiiiJein linminibus ilu- A craniento, Ofiportunius aposiolis diceret : Ennlei do-
S|>ecii, seJ intiis saluiaiis cilii icliquiis ad alcnila Cite omnes gcntcs, bopiiianles eos in nomine Pjlris el
liumilium corJa cumulati. Constai enini copliiiiis Filii ct Spiriius suncii {Sfatih. xxviii). Quia non
opera servilia geii solere, seJ ipse copliinos panum prodessct eum publice prxJicari, et ejnsvulgaii in
fragiiientis implevit, qui iiifirma liujiis muntli, ut pnpulis majestatem, qucm post panlulum flagellaium
fortia coiifiimleret, elcgil. visuri sint cl crurifi;:oro inulta patl a sciiiori^ûs el
El facliim eti, eiim iolus esut orntts, erant cum illo scribts, el principlltus s.icerdotuin. Et notsndum
tl discipuli. Aileninidisripiili Di)iiiinn,el seqnebanlur qnod cuiii qui niiilla pati et occidi, ct resurgerede-
illuni in via, ni M ircns in>lic:il, seil ipse ratrein so- be.ll, Filiuiii bominis appellai : qnia passo in carne
Ins oravii, qtiia possiinl saiicli Doinino fidei amo- Clirisio, divinitas inipassibilis mansit. Noiandum
risqiie sociciite ronjiinsi; discretnm eum a cjcicris eiiam, quod ipse se filinm homnis, Petms aulem
inonalilnis divin.c glona m.ijeslatis intueri, viain Christiiin Dci Filium conlitentur, ut ex lioc utroqne
qiioquc qnam versatus iii carne docutt, pu^sibus vcnis Dcus alqiie bonio probelur,
linmilitatl'^ inseqtii : seJ incoinprelicnsibilia pnicmx Dice'at anlcm ad omnes : Si quis vull post iiie renire,
dis|>i>siliniiis arcana sidiis nnvit Fillns p<'ncirare. ubiicifct scipiiim. I'ulilire posn t, ad omnes, quia su-
NnsquSin ciiim (i.i fallnr) cuni discipulis orasse re- B perioiM, qu:i! nd fidem doiiiinit x iintivitiiiis vel pas-
piTiuir, ubiipie solus nbsecrut, qiiia Dei coiisilinin bioiiis pertineni, ciiin solis scorsum discipiilis egit.
linmana vota iioii capiiiiit, nec qiiisquam potcst in:e- Tunc autcin nosinetipsos abneganius, cum viiamos
lioruin (iiiriicepsesse cmn Chii-.to. qiiod pcr vciustatcni fuiinns, etad hoc nitimur qiio
t'i iHcTiogavil iltos, diceiis : Qufm me diciint ase ju^r iiovitalem vocanmr. Dical ergoVeriias, dicai :
liirbie ? Al itli rfiiôiideiunl, et tlixerunt, Juuniiem Si qiiis ruli post me venirt, obnegei seipium. Quianisi
Bopiislam : alii atitem Ilctiam, ulii, quia propliela qiiis n scineiipso dcliciat, nil eum qui supcr ipsuni
uaus de prioiibus suirexil. Pub lire D.nninus fiiiein esi niin appropinquat; nec valet apprcliendere quod
discipidtiruni expl )ralnrns, prius iiirbarumqiie sen- ullia ipsuni est, si nescierit maciare qnod est. Sed
lenli:im iiiterrug:it, iie illoruin videlicct conlessio, j:iin, qui se a viiiis abiiegat, exqiiirciid:e ei virtntes
non veritatis agnitione probala, sed vnlgi videalnr siint, in qiiibus crescat. Nain proiiiius adjungi-
opiiiione (irin:it.i, nec coniperla crederc, scd insl:ir lur :
llerodis de auditis lijesilare pHteiiiur. Unde ^-t Petio Ei lollai crucem suam qiiolidie, elsequalur me. Duo-
seCliiistiim conlilenti, sccnniluin .\laiiln'iii!i, di:îi : bus eleiiim modis crux tolbtur, cuin anl per absti-
Quia caro cl lamjiiis noii revclavii tilii (Mdttli. xvi), iicniiam alfii iiur corpiis , aul per conipasîonein
liocesi, ductrina biiiu:ina QJei tc veritaicni non dn ^ ptoxiiiii affligitur nniinus. Pciisemus quallter utro-
cuil. Tulcbrc cli.ini, qui divcrsain de Domino scn- qnc modo Paulns crncem stiain lulcrit, qui dicebat :
tentiniii ferui:!, tuibaru!ii noin ne noiaiitur, qu:iriim Casligo corpus meiim, el in serviulem redigo, ne forte
sciuper dubiiis, iiist:ibllis vagusquc scnûs el serino atis prcBiiicnns, ipsj reprobtts cjficiar (/ Cor. i\). Ecce
esi. A qnibus, utcos dislinguai, proiinus iiifert : iii nriliciiniie corpuris audlviinus cnicem (arnis,
Yos auiem, quem me ct$£(/i<;iits.' Nun sunt enim nunc in coinp:issione proximi audiamus crucem
discipuli Ciiristl de Iniba, non suiit de turba qui ntentis. Ail ; Quis infirmalur, el ego non infirmor?
cuni D.iiiiiiju soli gradiuiitur ,
qui cuni sccrclius Quis scandaliiatur, el ego non uror {II Cor. xi) ? Sed
oraiitoin vi<lere m>'rciitur : scd et sl qiiis dc liirba iii ulraque rrncis b.iju1a>ionc not.indnin quod lianc
Cliri^luiii crcdidcrii, jaiii uio.\ dcîiiet csse dc et qiiolidie tollere, ct ea suinpla Diiminum sequi ju<
lurb.i. bciiinr.
lieipoiidens Sinwii Pdrus dixil , Clirislum Dci. Qiii eiiin rolucril animam suam salvam facere, per
Licet CLteri aposttdi sciani, Pelrus i.iinL-n respondit del illam. Nain qui perdiderit animain tuam propter
prae caleris. Complexus est it:ique oninia, qui el n e,tatvani [uciet illam. Sic dicilur fideli: Qui toluerit
iiaiuram et noincn cxpressil, in qiioîiiiima virtutu:n n animam suani siii'am fncere, perdci eam, ei qui perdi-
est. Eiiamiie nosde generaiione Di:i fcrimiis qua;- derit aniniam suam prop:er me, satvam faciet eam ,
sliunes ? Cum Paulus judicaverit niliil se scirc nisi ac si agricol.x dicatur : Frunientuni si scrvas, peidis,
Jesuiii Chtisluni, et litiiic crucinxuni (/ Cor. ii), Pe- si seminas renovas. Qnis enim nescint quod friimen-
trus niliil ainpiius quam Dci Filium puiaverit conli- lum, cum in seiniiie miilitur, perit ab ociilis, in
teiidum nos et quaiidu et quiniiudo naius sii, et terra denjt ? Sed unile putrescii in pulvcre, inde
qiiantiis sit , bnmnnae infirinilatis conteinplalione viridescit in rennvnlione. Quia vern saiicia Ecclcsia
riinîmur? Fiiiis ergu fidei mce Cbrislus est, finis aliud icnipiis linbcl pcrseculionis, atque aliud p.ici::,
fidci iiica>. Dei Filins esi. Non licet niibi scire gcne- Rcdciiiptor iiosier ipsa cjus icnipora designavit iii
raiiouis scricin, non licei lamen nescire generatio- prxccptis. Nain pcrscculionis tcnipore piincmla est
i:is tidciu. &niiii:i, pacis autcm tempore ca qiix ampiiiis domi-
At ille increpans illos, prwcepit ne cui dicerent lior, ikari possnni, frangcnda sunl dcsideri.; krrcnn. IJiide
diceiis : quia eportet Eilium liominis mulla pa:i, et et iinnc dicitur :
cxlera. Idcirco se ante passiunem et rcsurrcciiuneui Quid eiiim proficit liomo si lucrclur universuin nmit
uuluit praedicari, ut, coinploto postca sanj'uinib sa- dum, se autem ipsiim pcrdal, ei dcirimcniitmsui facia!
4a5 IN LL'C^ KVANnRt.lUM KXPOSITIO. - I.IH. III. itii
C.nm pcrsecHlio ab.-i(lvprsaiiis dceU, valJe \igilaiiiiu-. A p'irc resuriociionis gainlidiii iloccal essc veninrum.
cor cuslodiendtini cil. iNain paci» liMupore, quia li- Nam ct ipsc dciava die, id esi posl sextam Sabbaii,
ccl vivere, licoi eiiaiii ainl>ire. I*leniii>i)iie aulem qiia crucKiii ascuiidit, ot sc| liiiinin Salibati , aiia iii
Hilieiilia cHiicl.i despiciiiiu<, sed lainen adliucliunia- sepiilcro <|u:evit, a inorliiis rcsiirrcxii. Rl nos posl
nx verecundiae iisu priepediinur, iit rectiliidinein ie% hiijiis S3-ciili a.'tates, in qiiibiis pro Doiiiiio pati
r|nam servamiis in nienle, iionduiii expriinere va- el l:\buraro gaiiilennis, ei seiiiiniam qiiiet s aniina-
lcaiiius in voce. Sed liuic quojne vulneri con- riini, qiix inlc iiii in alia viia goriiiir, (|iiasi oolava
gruiiin sultjiingilur medic.iincniuin, ciini Doniinus xlale rcsurgeinus. Nain qiiod M.illb.cus Diiiiiiniim
dicat :
Marcnsquc post scx dies iraiisli^^nratuin (licunt, iice
Nam qiti me eiubuerit et mcos sermonei, liunc Filitts lemporis ordinc, iiec mysierii raiionc resullJl. Quia
hominis erubcsccl, cum veneril in majestate sua, et Pa- ct illi inedios taiiiniii piiniint dies, iindi? ei absolitc
Iris, ei sauctorum angelorum. Sed ecce nuiic apud se lio- post scx dies Tai lum diciint : bic primiim adjungit el
niines dicunl : INos jain Doiiiiuuiii oi seriiiones ojns iilliniuiii, idcoi|uc tenipeialius rerc dics oclocomnic-
iion crubesciiniis, qiiia aperia cuin vore conliiciniir. uiorat. Lt ile |iost ^cx iiiundi a:tatc$ ânciis a iiboie
Quibus cgo respiindeo qiiod in liac plciie Chrisliana qiiiescendum, tiic voro tempore octavo deîgnat ro-
suntnoniiulli quiCbrisluin idcocoiiruenlur, qiiiaciin- " surgeiidiiin. IJnde cl pulcbre sextiis ('Salmus Pie
ciosCbristianos csse conîpiciiini. Noii ergii ad prnb.i- ocl iva iiiscribitur, cujus iiiitiiim esi, Domine, ne in iia
tionem lidei vox siifricit prorossioiiis, quain dercndit tua anjuns ine. Qiiia niiniruiii posl scx xtalos quibus
a vcrecundia prorcssiogencraliialisi. Estiainen ubi sc oporari I cet, precibus cst iiislaiidnm ne in oclavn
quisque inlcrrogei, ut in confe-.sione Cbristi se ve- rotribiiliiinis tenipore a j:idioe coriipiamur irato.
racitep probcl. Certe oniin perseoiiiionis lomporc Qiiod ot ipse Dominiis lioc loco vobiit nos osicnsu
crubescere piit>.-rant fideles substantiis nudari, d.: su,e oraiionis exemjilod iterc, de q'io subdiliir :
digniiatibus dcjlci, verbeiibus aTOigi : p>cis autciii El ascendit in inontrm iit oraret. In inonlein n;iin-
lcmpore, quta a iiosiris perseciitionibuî dcsuiit, esl qiic oraturus, el sic tran^nûraiulus ascendil, ut
aliud ubi nstendamur noliis. Vereinur su-pe a proxi- osteiidat cos qui fruciuin resurrcctionis cxspectant,
mis despici, dodignamur iiijurias vcrbi tolcrarc : si qui rcgem in dL'C(ire siio viderc desiderant, nieiite in
contingat jiirgiuin fortasse oum proximo, crubesci- cxoclsis liabilare, et conlinuis prccibu.% iiiciinibcre
mus priores satisfacere. Cor quippc carnale, diim deberc. Tres soliimmodo secum discipulos ducii,
liiijiis vitx gloiiam quairit, liiiniiliiatem respuii. qiiia iH!f/(i sitnt vocati, pauci vero elecli {Mattli.w).
Dico aulem robis vere, sunt aliqui hic stantes qui Et qiii bic fidom, qua inibuti sunt, sanciic Trinilatis
non (jvslabunt morteni, donec videunt regnuin Dei. incorrupta niente servaverini, illic ejus xterna nic-
Itegnuni Dei lioc loco pi^scns Ecclesia vocaiur rciiiur visione l^ciari.
ei quia nonnulli ex discipulis usque adeo in cor)iorc Et fitcttiin esl dum oraret species vultus ejus altera,
viciuri eraiit, ul Ecciesiam Dei coiisiruciaiii contpi- ct vestilus ejus atbus refulijens. Transfiguratus Salva-
cereni, elcoiiira niiindi bnjus gloriain erectam, cini- tor non siibsiantiam vera? caruis amisit, sed gloriam
solaturia promissione nunc dicitur : Suut quidam de futurx, vel sux vel noslrx resurrectionis ostendil.
hic stantibus qui iion guntabunl niortein , doiiec vi- Qui qualis lunc apostolis apparnit, talis posi judiciuin
deani regnum Dei. Sed cuui lanta Dominus subeun- cuiiciis apparebit clectis. Mam in ipso lempure judi-
dae moriis prxcepia eJerct, quid necessarium fuit caiidi ct bnnis siniul et malis, in forma scrvi vide-
ut ad lianc subito prontissionem veniret? iiisi quia bitiir, ul vidclicel iinpii quoiii sprevere, Ju J;ci qiieiii
discipulis riidilius etiam de prxscnti vita aiiiguid nigavere, Diilitesquem cruciBxere, Pilalus llcrodes-
pioiiiitieiiduin fuit, ut posseiit robustius in fuiuia qiie qiicni jiidicaverc, qucant agnoscore judicciii.
solidari, quibus videnduiii regnum Doi promitlit ia .
Vcstiius aulcni doiiiini, sanctorum illius clii^rus ac-
lerra, ut hiic ab eis Odelius in coelo prxsumalur. cipiiiir , quem glorificans Aposlolus aii : Quoiqiiot
Qiiod si rcgiium Dei in hac senlenlia rutiiram in cir- p ergo in Cliristo bnpiiznti estis, Cliii.,tttm iniluistis (Ga-
tis beatitiiiliiiem velinnis accipere, et hoc quidaiu de tat. iii). Qui videlicci habiins domino in lerris cou-
asianlibus non posl inultos dies in nionte videruiit, sistcntc dcspecliis, aliorumque siiiiili videbjtur, sod
scilicet iii inancntis gaudii coiitcinplaiione, lameisi illi , moiitcm pctente novo candore reriilgct, qiiia
rapiiiii dclibaia, modcstius instantia sxculi trans- niinc filii Dei sumus, et nondum npparuil, quod eii-
ciintis advursa tolerarenl. Dccentissinio sane verbo mus. Scimus quia ciim appariicrit, similes ci erintus,
sanctos inortem gnstare testatur, a qiiibus nimiruin videbinius enim eiiin sicuti cst (I Joan. iii). Unde hcne
innrs corporis libando gustatur, vita aniinx possi- Marciis bxc vestiincnla describcns, ait : quitia fullo
deodo teiiotur. super tciram noii polest cnndida facerc {ilarc. lii).
Factuin est autem post liac verba fere dies oclo, rl Nain quia ille hoc luco inlelligendus esl fullo, qiieiii
assumpsil 1'elrum et lacebitm tl Joanneni. Uctava die panilens Psalmisla prctatur : Ampliits lava me ab in
Doorniiis promi^^surain fulurx beoiiiuilinis glori:!m jnsiiiia mea, et a delicto mco mundit inc {Psal. l), iiot
disci|iiilis niaiiilosiai, iit ot osicnsa ccelosiis viii; potosi siiis fidctibus in tcrra dare claritalem, qiia;
diilLediiiii, cuncturiim (|ui iixc audire pussinl corda cos conseivala nianct in c<i;lis.
relovejt, cl octunario dicruiii n'jincro, vcrum iciu- Ei ecce duo viri loqncbamur cum co. Eranl aulem
55 Dr.D/t; VLNi.RABILlS OPP. PAKS II. , Si:Cr. I. — F.XF.CF.TICA CCNLH.NA. 4.16
Mns'js cl Klias, qiiorum anum moriiiiiin, altcriim in , A llwc aulcin iV.o lorineiiW, facla e.U nubcs, ei olium-
ronlis r.tpluni legiiiiii!;, niiii in majciitale cum Ditmino hinmt eos. Qni iiiaieriale tabcrnaculuin quTsivil, nu-
riitiiram nniiiiiim saiiilonim giori.im signilicani, qui bis nccipit umliraciilum, iil discai in resurrerlinne
videliccl icmpore jiidicii, vel vlvi in car.ie repe- niii tcgmine dniiinnnn, sed Spirilus sancii glnri.-i
rienJI, vel ub olim giistata moric resiiscilamli pari- sanctos essc proiegeiiiln«. Dc qiia P-alinis'.a : Filii
ler siint ciim illo regnaiuri. Tesic eniin Aposlolo, auicin lioininum in proiectioiie nlnrum tvarum spera-
MoTtui qiii iii Lhritto iunl reiurgenl primi, deinde nos bunt {Psiil. LVi). Et in Apuralypsi sua Joinnes : Et
i/ui vivimus, qui relinfjuimur, simul rapiemur cum illis tenipliim, inquit, non vidi in ea, Doiniitus enim omni-
in ntibibus obviam Domino in nera, el s'c sempcr cnm potcns lempliim ili.ius est et ngnus {Apoc. xxi).
Domino erimut (t Tlie!,s. iv). Aliier. Mose» ct Klias, t"( :iiiiueraiii iiiirantibus illisia nubem, el vox [aeCa
id cst, lcgislaior ei prophetarum maikimus, appnreiit esi de iiube, dicen; : llic est Filius meus dileclus, ip-
et Inqiiuiitiir cnm Domino, ut osicndaiit ipsum e$sc sum nuiliic. Humana rragillias conspectnm niajoris
qucin cunci.i legis et prcplietiae scripta proiniscruiit. gluriae leire non sustinet, nc toto aiiiino et corpore
Appareiil autcm non in inriniis, scd iii inonte ciiin co itreniiscens ad terrain cadit. Qunnioquis ampliora
liln, ()iiia soli, qiii menie supern.i pelierini, m.ijesia- qiixsierit, tanlo magis ad inrcriora collabitur, si
leni sai;ci3c Scrijitnra!, quse in Doiiiiro cst ailiinpKi;), B ignoraverit mcnsuram suam. Vox sane de coelo Pa-
perspiiienl. Dcniqne el Judxi vidiTo Mosen, scd ad Iris loqiicntis auditur, qiia; tcstimoiiiuni perliibeat
Dciim iii mnniana siilicuniem soqui nnn nicrentur. (ilio, et Pelrum errorc sublain doceat verilalera, imo
Ad se iiiinijiie rcversum non sine velamine vidciii. iii Pelrn c.iteros apostolos. llic cst (ait) Filiu» meiis
Lliam noverc, sed soUis iriumplium ascciuleniis cum dilectus, liiiic raciendiim est labernaciiluni, huic ob-
(iliis proplieLiriinri conieinpI;itur Eliseiis, qui.i imil;! icnipcraiidnm. Hic cst Filius, ilii scrvi sunt Moses
passiin Scriplur;B vciba le(;imiis, scd qiia'ii cels;i iii et Giias, dcbciil et ipsi vobiscum in penetralibus
Clirisii mysieriis splciidcai, pcrpaui-i inlclligiinns. corilis sui Domino tabeniaiulum pr;cparare. El nota,
£( ilicebaiit cxccsum ejiit, quem comple:urus crat sicut Domino in Jordane baptizato, sic et in roonte
in Jeiuialem. Cl usqiie hodie lex et prophel.i; ipins- clarificato, toiius Trin taiis mysterium declarari, qui
runi|iie in vers fiJei cacumine rcpereriut, dispen-a- glnriain iilius, quam in liaplismatc coiifiiemur, in
tionis duiniiiicnc niysterium miiinis vocilius iloretit. rcsurrcctionc viilcbimiis. Nec frusira Spiritus san-
Pelrns vero, ei qui cnin i:lo gravali eranl sonino, et cius bic iii lncida nnbc, illic npparet in culumba,
evigllaiiles riiterunl mnjestatem ejut et duos viros qul quia qiii nunc siinplici corde (ideiii quain percipil
slabant cttm Non forluito ca-u, sed mysierii ra

itto. servat, tunc luce aperUT. visioni,^, qiiod crediderat
tionegravati cranl somno disci|iuli, scilicet ut rcsiir- ^ conlcmplabitur, ipsaqiic qua illustrabitur, in perpe-
rectionis speeiem post corporis quielem viderent. Cu- liium gratia prolegciur.
jus excitaii ad gloriam sancii, eo verius in.ijestateni Ei dum fieret vox, inventus est Jesus silus Ubi COD-
Domini vidcbunt, quo ctiain sux cai iiis, in qiia ninr- pit Filiiis dcsignari, mnx scrvi discesseriint, ne ad
lem viccr.ini, immurtaliiaic gaudebunt. Tunc Mosen illus paierna vnx eniissa putaretur. Alitcr ; ciini fie-
et Eliam speculabunuir in gloria, quia niclius Intclli- ret vox super Filium, invcnius est ipse solus, quia
gent, quomodo iola unu n aulunus apcx non pranlcr- cum m.inifesl.ivcrit seipsiim eieciis, crit Deus omnia
ierit a lcge, nec Domiiiiis solverc lcgem vel pioplic- in omnibus (/ Cor. xv), iiiio ipsc cum suis, unus per
las, sed adimplere advcncril {
l/a(/i. v). niiinia Chrisius, id esi, ca,iui cuin corpore splende-
Et [acium est dum discedercnl ab illo, ait Petrui ad bii. Propter qucm uuitaiein alibi dicebat : Et nemo
Jesum : Pra:ceptor, bonum esl nos liic esse, et {nci'i- ascendit in coeliim, nisi qui de coelo descendit, FHius
inus tria tabcrnacula, uniim tibi, el unum Mosi, ct hominis, qiii est iii coelo [Joan. iii).
unum Eliw, nesciens quid diccret. O quanta felicilas El ipsi tacuerunt, el nemini dixeriml irt illis diebut
visione Deitaiis intcr angelorum clioros a.lc^se per- quidqnam, ex liis qucc viderant. Futuri regni prxmc-
peiuo, si lantuin irjnsrrniata Clirisli liunianiia?, jxditaiio, et glnri.i trinmplinnlis ostensa fuerat in
duorumque socictas sancloruin, ad puncluin visa monie. Taceni ergo discipuli, et imperanie Domino,
delectet, ui eos iic disced mi, eiiain obscquio reiiiis iicmiiii diciint visionoin , dnncc Filiiis homiiiis a
sisicre vclil! Qiii et si pr» liiiinana coiiditii:nc ncsci;ii, mortuis rcsurgat, nc ct incredibile sit pro rei magni-
quiildical, insiti tanien sibi dai ardoris indicium. /Ve- ludine, ct post laiitam gloriam apud rudes animos
sciebat enim quid diccret ,
qui oblitus cst rcgniiin sequciis crux sc.inil.ihini laciat.
sanclis a Domino nnn in aliquo terrarum loco, scd Faclum est uutem ui scqueiiti die, descendentibus
in coelis esse promissum, se s osqnc coaposiolos itlis de monte, occurrii illi turba niutla, et ecce vir de
mortali adhiic carne gravatos, imninrtalis viix siatuin tuiba exctnmavit, dicens : Magiiter, obsccro te, respice
subire non posse, ei illo in sa;rulo domnm mana fa- in filium meum, quia unicus etl mihi. Loca rcbus
•
clam niin esse n "ccssari.im. Sed ei iisqiie nunc im- cnngriiunt, in montc Dominus orai, traiisfnrmatur,
perilia nolaiiir, qnisque legi, prnpliciis, ol Evaii- disci[iu'is arcona siix inajestatis apcrit, in infcrinra
gelio tria tabeniacula faccrc f iipil, ciim lixc ndpii- doscciidens luib;i: occiirsu cxcipitur, niiserurnm (letu
qiiani valeaiil ab iiivlcem scpanri, unnin luibenlia pulsaiur. Siirsuni discipulis inyîeria rcgni rescral,
labcrnaculuDi, hoc est, Eccie^lani Dci. dcr.rûro turliis pcccala inliilelitatis exprobral, Sur-
<37 IN LUCX EVANGKLlllM EX.P0SIT10 - LIB. 111. .<-;«
sum Palris vicciii liis (|iii sequl se poicranl pandii, ,\ poienliic crcljrliis incuical el replitjal liuiiianjc pas
deorsuiii splriius nialos nb iis qui vcxab.iniiir cx- siimis alij-cia, iie repciiic vciiicns lcrroal. ted
pellii. Qiii etiam nuiic pro (jualilaie meriturum aliis piiciiiediuua mcnle fcralur. Sane qnod ait : Vmxile
asrendere, aliis desceiiilere non desinii. INain lerre- ros, cipressiiis el vi inientiorc legeiidum m, qni
nos adliuc ei incipienlcs, qiiasi iina peteiis confortat, mco discipiilatui familiarius .idlicnreiis, quibus iii-
docel, castig.li; perrecios aulem, quorum convers.i- ccrta el occiilla sapienti.ê meae inaiiifeslius aperni
lio in coelis est, snblimius extollendo glorincat , li- {Psal. l), cxleris divina lanluni fact^ iniraniibus,
Ii riiis de î ternis insiruit, et sxpe ea i|ux lurliis ne sanguinis qunque pretiosi, quo niundus csi rediineii-
aiidiri qiiiilem valeani docet. dus, evcnium menle recondiie.
Et ecrc spirilus apprehendil ilium, et subilo ctamat, At iili ignorabanl verbum istiul. llacc ignoralio
el etidit il enm cum xpuvia, ei vix ditcedit
disiipal discipulorum, noii tain de tardiiaie quam de amore
dilanians eum. lnmoniacum liunc, quein descendens prnnasciUir, qui caniales adbuc, el mysieiii crucis
dc moiite Doininus sanavil, Maiiliseus lunaiicuni, ignari, qiieni Deuin verum cognoveruni, morilurum
Marcus surdiim mutumque describit. Significat au- crederc neqiiiveruni. Et quia per fignras euiu sxpe
teni eos, de quibus scriplum esl : Stiiltus ut Ima loquciilem audire solcbant, eliam qu c de sui ira-
mutaiur (Eccli. ixvii), qui iiunqiiaiii in eodcra staiu ^ dilione loquebaUir figurulc .iliud sigiiilirare pui.i-
pcrtnancnics, nur.c ad haec, nunc ad illa viiia mu- bani

tati, croriiiit aique decrescuni, muti non conGiendo Inlravit aulem coijitalio in eo, quit eorum major
fidem, surdi nec ipsum aliquatcnus (idci audieiido esset. Quia viderant PeUum, Jacobnm ci Joaiiiieni
scinioiieni. secrsum ductos in montcni, secrciuinqne eis ibi aJI-
El roi/avi discipnlos luos, ut ejiccreM illum, et iion quod esse crediium. sed et Peiio siipcrius claves
poiueruni. Latciiser boc dicio nccusat aposiolos, ciiin regnl cuelorum piomissas, Ecclcsiamqiic super eum
iiiipossibilitas curaiidi intcrdum noii ad imbecillitn- irdilicandam, raii sunl vel ipsos ires cxleris, vel
lein curaiitium, sed ad eorum qui curandi suni (i-
oiiiiiibus apostolis, Pctrum esse prsBlaium. Sunt qui
dein referalur, iJiceiile Doinino : Fiat lihi seci.ndum putant liaiic cogiuiionem discipuils ex eo motam,
fidem luam. quod Domiiius, juxta Maubxum, Btaterem de ore
liespondens aulem Jcsus, dixil : generalio infi- piscis sumpliim bis qiii tributa exigcb mi pro se ct
delis, et pirvcna, uiquciiuo era apud les. et paliar Pctro, qiiasi caeleris emeniiore, dederii, ut poie qui
vos? Non qiiod ixdio supcraius sit inaiisuelus ac ipsi Domino sil in iributi reddiiione comparaiu-i.
niilis, qiii iioii aperuil, siciil agnuscorara toudente. Scd ci diligens lector Iianc iiiier eos quaisiionem, et
05 suuiii (Itai. Liii), ncc lii verba furoris erupii; sed ^ an's didrachma redditum, invcniet fiiisse versaiaii
qiiia iii siniililudincm iiicdici , si xgriilum videal Dcnique Maithacus boc ia Capbainaum nicniorat
coaira sua prxcepia se gereie, dicai : Lsque juo ac- esse gestum. Dicil aulcin Marcus : Ei veneruni Cu-
cedam ad doniuiii iiiain? quousqiic artis perdam in- pharnuum, qui cum domi essent , interroyabal eos
dustriam, iiie aiiud jubenle, ci ic aliud pcrpelraiHc? Quid in via tractabatis? at illi tacebant. Stqudem in-
iii lanuiin auiem non cst Iraius lirimini, sed viiio, ter se in tia diiputaverant, quis esset illorum mnjor
ct per uimm liomineni Judxus arguit iiifidelitatis, ul (Jl/aif. ix). Verum sive ii.ic, sive illa, sive iitiaqin;
slatiro inUiicril fucriiil occasioiic commoniii, videns Jesus cngi-
Adduc liuc liiiuni tuum. Ei ciim accederel, eisit tationes coruni , el causas errorum inlelligcns
illum clcemonium, el Uissipavil. Appropiii.qiianlc ciiiiii viilt ilesidcriuni glorix humiHiaiis contcuiioiie sa-
Jesu, puerum clidil da:mon, el dissipat, quia s.i pc nare.
convcrsl ad Deiim posl peccala, majoribus nnvisqiie Apprehendens, inquit, ftuerum, statiiil eum secus
aniiqui iiosiis pulsamnr insidiis, agentis, videlicet, se, et aii itlis : Quicunque suseeperii puerum isium in
lil vel odiuin virlui .= inculiat, vel exi ulsiouis suas nomine meo, n;e recipit. Vcl sirapliciier paiipcrcs
viiidicet iiijiirlaiii. lln-le esi (ui de specie iransejiuus Cbristi ab iis, qiii vclint essc majoics, pro cjiis do-
ad geiius) flUHd Lccleiiix priuiordiis lot gravissima

D cel honore snscipiendos, vel cerie maliiia paivulos
liilulit ceriaiiiina, qnud suo rcgiio doluil subiio iilai.a ipsos esse suadet, ui inslar iinioccntix pucris siiii-
dispcndiî. plliilatem siiic arroganiia, cbaritaiem slne Invidiî,
El increparit Jesus spiritum immi>.ndum, et sanavil devotloiiem sine iracundia conservent. Unile beue
puerum, et red .idii iltum palri ejus. Noii pueruin, qiii cum dlceret : Quicuiiquc susccperil puerum isfiiii
vlm palicbalur, scd daînoiiiuni, qui infcn.'l>:il, iii- addidil, In nomine meo. Ul \idcliccl furmnni virtulis,
ciep:.!, quia qui peccanteni emendarc dcsideral vi- quam nstiira duce puer observai, ipsi pro nuiniiic
tlum uiique arguendo ei odiendo ricpellere, so I (lirisli, juvanle ralioiiis iiidusliia, seqiiantiir. Sed
huiiiiiicm drb< l .'iiuaiido rcrovei'C,.doiiec sauaUiiit quia se in puero suscipi dîcebni, vldelicet qui.i ei
spiiUiilibus Eccle-.ia; possii reddcre pairibus. ipse piier nalus esl nobis, ne pui.ireUir, hoc essc
Omnibusque mirai.libus in tninibus t]um (itciebul, solum qiiod videbaiur, adjunxli aique aii :
d'xit ad discipules snos ; Ponite vos in cordibuf vc- Et qiiicunqiie me recipil, lecipit eum qui tne nnsit.
uris sermencs islos. Fitius cnim hom nis fiilunim est Ta'eni se utiquc ac laiilum credl viilen<, qualis el
ul iradalur in manus tiontiiiuiii. tiilcr iingii.illa dl\iiia: quanius csi pa;cf . L^qiic adiO eiiiin n bil disi:it (iii-
PaThoi \(JI. 13
l
m 1)ED.£ VENEIUniLiS OPP. PARS II. SECT. I. — EXEGETICA GEMII.NA. m

quii) in'er euni ei me, iil qiii rae lecipil, recipiai A prehenJil in eis Dominus non exem|iluiii propUeise
cuin qni misit me. sancli, scd ignorantiani vindicandi, qua; adliuc erat
[iespondens aiitcm Joannes dixit : Praceplor, vidi- in rudibiis, aniin.idvei tens eos non anicrc corroptio-
iHus quemdam in nomine lue ejicientem dcenioina, et nem, sed odio desidcraie vindiitain. Ilaqiic iiosliia-
piohiliuimus eum, quia non sequilur nobiscum. Joannes gnam eos docuit qiiid essel diligere proxinmm lan-
prxcipua dcvoiione Domiiium amans, iileoque reda- quam seipsum, infuso etiam Spiriiu sancio, non
m:iri dignus, exclndendum bcnclicio piitavil eum deriierunl talcs vindicue, qiiamvis inuilo rarius, quain
qui non uiaiur obsequio. Sed docetur ncminera a iii Veleri Tesinnenio. Ilii enini ex majore parie ser-
bono quod ex parte babel arcenduin, scd ad boc vienics, limore preinebaiiit<r, bic auiem maxiine
poliu'!, qiiod nondum babet, essc provocandum. dilt-ctlone liberi nuiriebniiiur. ^'.im ei verbis aposinli
Et oil ad iltum Jcsus : Nolile piohibcre. Qiti enim Petri Ananias ei uxor ejns exanimes ceciderunl, nce
tton est adversum noi, pi o vobis est. Hac docius sen- rcsiiscitaii sunl, sed se;iulli , et Pauliis dlcii de
lenlia dicil Aiioslnlus; Sed sive occasione, sive veii- qiiodam picc.ilore : Quem liadidi Saianx in inleri-
luie Chriitui aniinniietur, et in hoc gaudeo, sed el tum carnis, ul aniina salva tit [I Cor. v),
goudebo {PhiHpp. i). Sed liccl ille g.iudeai eiiam de Filius hoininis non venil iinimas prrdere, sed sal-
iis, qiii tlirisiiin! annunlianl non sincere, et tales B yare. j^t v,js (.fgo, iiKjiiii, ciijiis spiriiu signali estis,
aliqiiaiido iii nuniinc Cbristi sigiia facieiiies, ob ulio- ejiis ei acia secianiini, nunc pie consulenies, sed in
rum suliiiem censeaniur noii csse proiiibendi, non furore jiisle judicanies.
lamcn ipsis per lalla signa sccura sua conscienlia
Faclum est aulem ambulanlibus iUis in via, dixit
rcddilur: Quiii potius in illa dic cum dixeriiil : Do-
quidain ad illum . Scqiiar !e quocunque ieris, el cac-
mine, Domine, nonne in nomine luo prophe:avimus, et
lera. Miraiida siinul et irenienda jnsii dispensalio
t/i tuu nomine da'monia ejecimus, et in luo nomine
sccreta jiuiicil. Samarii:e Dominuin recipere peiun-
lirlulei multas fccimus ? rcsponsum accipicnl quia
lur, iioleiiiesnu.; feriri probibenUir. Istu sequi se
nunquain novi vos, discedilc a tne, qui operamini ini-
spoiidet el reinovetiir, alier prinio pairem sepeliro
ûiiatem (ilattli, vii). Iiaqiie iii hi-reticis et malis
desiderai, ci ad cvangelizanduiii cngitnr. Aliusdo-
caiboljcis noii sacramenia commuuia, qux nobis-
miiiuin seciUiirus, lioc ipsiim donii renunliare cupil,
cuni suni, cl adversuin nos non suni, sed divisio- QuiJam Chrisium non
iiec periniiiitur. sequciis, iii
i:em paci veritaiique contrariam, qua adversum nos nomine

Cbrisii virluies operatur, et non proliiheri
nnn sunt, cl Doininiim non sequuntur nobiscum,
jubeinr. Sed in bis singulis illud nobis Aposiuli di-
dctesiari ci prolabere debemus.
r cendiim : allitudo diciliarum tapienlioe el scienlia;
Factumctlautem, cum compterenlur dies assumptio-
Dei, qiiam incoinprehLusibilia sunt judic.a ejiis, et in-
nis ejus, el ipse (aciem siiam (irmavit, ut irel Jcrusalem.
vestigavites viie ejv.s {tiont. xi) ! El cuni Samuele ;
Diein assuii plionis, lcinpiis passlonis dlcit, qiio im- Dominus

llomo videt ea quce palen', auiein inluctur
niineiiie pedeicjniin Ji:roso'ymis advebitur. Cessent
cor (I Reg. xvi).
crgo pagaiii quasi boniinem irridcre crucilixum, el
El ail illis Jesus : yutpes foveas habent, et volucrei
lenipiis ûa: ciiicifixioiiis consiat quasi Deum prxvi-
cceli nidos, Filius auiem hominis non hubel ubi capnl
dissc, et quasi sponlc crucirigcndum locuin qnu cru-
reclinel. Ex Doinini verbis osleiidiliir bunc qui ob-
ciligcndus erat firmaia fucic, id csl, oboliiiaia ali|ue
sei|uium prriiniilit ob boc repiidi:iluin, qudd signo-
iniporlcrriia inenle pclisse.
runi viileiis maguitudinein, sequi voliieiii Salvato-
Ei non rcceperiinl cum, quia (acies ejus erat eunlis
reni , ui liicra ex <'periini uiiraculis quuererci, boc
Jerusalem. Qnia J.TUsalcm iic conspiriuiil Sainariix,
idein desiJerans ,
qiiod ei Sinion iMagus a Petro
Dominum non recipiunl. Non eniiu couluntur Judxi
cmere voluerai. Talis ergo fides jusie sentenlia Do-
Saiiiariiaiiis, ut Evaiigolisia Joannes osicndit.
niini condemnatur, et diciiur ei : Quid me pmpier
Ciint vidissenl autem discipuli ejtis Jacobus ct Joan-
diviiias ci sxculi lucr.i cupis seqiii ciini tanix sim
uet, dixerunl : Dumine, vis dicimits ut iynis descendat
D paiiperiaiis. ui iie buspiiioium qiiiLlcin h.ibeam, et
de ccelo, ei consninat illot ? Ei conversus imrepavit
nuii nie:i uiar lccto? Aliier, iniclligilur iiiiraculis
itlos, el di.til: Nescitis cujus spiritus esiis ? yia^ni et
DiMiiini conimntus proptcT inaiiein jac aiiiiain eiiin
saiicii viri, qui jim opiime scireni moriem isiain,
seqiii vuluissc, quani signiricant aves. Finxissc au-
qiix aiiiinamdissolvit a ci.rpore, non e^se forniidan-
trm di^c.puli obsequiniii, qiix riciio vulpiuin no-
dam, secundum eoruni lamen aniniuin qui illain li-
iiiinc sigiiiilc:ita est. Rcclimliunc vero capilis bu-
incicni, nonnulla puccata niorte punivcrunt, quo et
niilit:ileni sii:im .'.igiiiricavit, qiix iii illo siinulalnre
viveiitibus uiilis nieiiis iiicuieretur, etitlis qui morte
ac supcrLo noii liubebai locuiu.
pnniebantur, non ipsa niors iioccrct, scd peccaiuni,
Ait aulcm ad allerum : Sequere me. Ille aulenx
quod aiigeri pos>e, si vivereni, non lemere illi judica-
judiciuni donavcrat Dcus. Indc csl dixit : Doniini:, permiile milii priminn ire, et scpelire
baiit, quibus t.ile
patri-m meum. Niin di.-icipulaliim rcspiiil, sed ex-

qiiod Eii:is inultos roorle aflccit, et propria inanu, c
exeinplum, cuni pleia primum paierni funcris pictaie, liberior liunc
igne diviiiitus inipclralo. In ciijus
VDluiasciil apisiuli petere de coelo igneui ad foiiû- asseqni desiderat , diijmi^ per omiiia, iii quo Filiiis
sibi bospiiiutu iioii pr^cberenl, rc- bomiiiis cupui recliiici, iioc est, in cnjus buiuili
Bicuduti) cos qui
iCA IN LIC^, EVANGELILM lAPOSiriO. — UB. III. 4«?
pccloro (liviniias raiiiiliari qiiaJaiu iiinnsioiie quie- a luminc, Deuni verum de Dio vcro {Jean. i), Scil et
scat. niuliis sanciae Scriplurse locis per ires dies mysCe-
Dixilque ei Jesui : Sine u( moriui tepeliant mor- rium Triiiilatis osieiidiiur, prxcipue qiila Doinin<'S
tuti SU9S, lu aulem tdJ.', annunlia regnum Dei. No- lortia die resurrexil a moriuis. Scd et in Vetcri
taiiduiii iii liac senteiitia qiiia aliqiianJo in actioiii- Tesiamenio populus ad mnnlem Sinai pervenieiis
biis nostris minora bona prxtcrmittenda sunl pro lcgem accepil. Idem (luvium J.irdanem,
die tcrtia
ulililaie majonmi. Nam qiiis ii;norel esse b'iiii opc- quo baptismi gratia commendata esi, tcrtia quaiii
ris merilum, moitnum sepelire? et tainen ci, qui »il .ndierat die, trausivit.
sepelienduin p.-iirein se dimitti poposccrat diclum El misil illos binos anle faciem suam in omnem ei-
est Sine ul iiiordi tfpeHant mortuos suos, lu autenx vilolem el loeum quo erai ipte venlurits. Qiiia
:
, duo
vade, annunlia reijnum Dei. Poslponenduni naniqiie sunl prscepia charilatis, Dei, \idelicet, amor ei
erat obsequium bujus minislerii oflicio prxdicaiio- proximi, et minus quam inter duos baberi i barilas
iiis. Qiiia illo carne morluos in icrram conderei, m n polpsl ( nemo enim prnprie ad seipsum baberc
isto aiitcm aiiiina nioriuos ad vitam suscitaret. Qiio- cbariiaiem dieitur sed dilectione se
, iu allerum
modo auieni niortui mortnos sepelire qiicuiit, nibi lendil, ui esse cliariias possit) binos ad pracdicaii-
geiiiinam intelligas mortem? Unam naiur*, altemm B dum disti|Mitos D.iminiis miuit, quaienus boc nubis
ru'px iinain qtia aniina .1 earne, alieram qiia Deus tacrus iiiiiual, qnia qiil charllaleui erga
;
allerum
&eparalur ab aninia. Sive innrtuos, non ciedei les non babei, praidicaiionls officium suscipere nulla-
dicit. Mortuos suns aulem, qui nibiloiniims sine fide
tcniis debel. Dene aiiiem dicitur quod misit eos
de corpore exireni. aiiie facicm suam in oninein civliatem et locum qmi
Et ait aller : Sequar le, Domine, sed primum per-
eral ipse venluriis. Prseilicatores enim suos Domi-
mille milii rcnuniiare iis i/iii domi siint. Si seculuriis
nus seqiilliir, quia prjpdic.îlio pracvenit, et innc »d
Dnminurn discipulus, qula vcl lioc donii renuiitiarc
nieiiiis noslrx habilaciilum Doininus venit. Verba
velil, arguiliir, quid lict illis qiil niilla uiililatis,
exbort.Tlionis prspcurrunt, atqiic 1 er liac verllas in
niilla (idei jedKicnnda! gratia, ssepius siioruni quns niente suscipifur.
in muiido relii|uere dimus revlsere noii tlmeni?
Etdicebat illis : Metsis quidem mutta, operariiau-
Et ait ad illum Jetus : Nemo mitlens manum suam lem pauci. liogale ergo dominum messis, ut miilat
in arntium, ct aspiciens relro, aplus est regno Dei. opirurios in metsem suam. Messis muia populorum
Manum cuilihet in ar.itrum mitiere cst, quasi qiio-
signilicat muliiludiiiem. Operarii p:iuci penuriam
(lam compunciirtiiis insirunieiito, ligiio et ferro do-
maglstrorum. Isli sunl operarii, de quibiis Pa:ilini-
niiiiicx passiiinis durilicm siii cordis allerere, atqiie G sta loqiiiiur Qui semiiiant in lacrymis
: in gaitdio
ad profercndos operuin bnnoruni fruciiis aperire. meUnt. Euntes ibaiil el flebanl portanles semina sua.
Quim si qiiis escolcrc incipieiis cuni nxnre Lotnd VenienUt auhmveniailin exsvliatione porl.viles mii-
ei quse reliqnerat \iiia rcspicere deleclaliir, fiiiuri
nipiilos suus {Psai. cxvv). Ki ut apertius locpiar.
jam regiii inuncre privaiur. mcssis iniilla omnis lurba rredcntiiiin est. Oper.irii
CAPLT X. panci, apostoli, et imilalorcs corum qui miilunlur
Post ha'e autem designuvii Dominiis, et alios septun- ad incssem.
ginla duos. Sicut diiodecim aposlolos formain e|iilie, ecce ego niitto ro.s sicul agiios inler lupos. La-
scopiiriim exliibere simnl ct prr.monstrare iiemo cst pos scribas el Pliarisjtos voeal, qui suiil clerici Ju-
qiii diibilcl, siu et bos sepluaginla duos iigur.ini dxoruni.
presbytcroruni, id esl, sccundl ordiiils saccidoium yoliie porlate sacculum, neque perain, ncque cat-
gessisse sciendum esl. Tameisi prlmis Kcclesioe teni- ceamenta , et neminem per viain salulaveryis. Taiii.i
poribus, iit Apostulica Sciiptiira lesiis est, ulrique pnedicalorl debcl in Deo esse fidiicia, ut pr.-Esenil.it
presbyieri, utrique vocab.mtur episiopi. Quoium viioi suinpiu;, quanivis nuii prievldeai, lamen sibi
ununi sapieiitl.ne matnriiiiicni, alieruiu indusiriam q bos non deesse cerlissime sciat. Ne duni niens ejiis
curx (lastoralis signific:it. Rcnc aiilein scptuaginta uccupatur ad leniporalia , niiniis aliis proevldeat
duo miituHUir. Sive qiiia lotidcm mundi geiitibus xlerna. Cui etiam per viam nemincm saliilare con-
Evaiigeliuiii prxdicanilum erat, ui quomodo duode- ceditur, ut sub quanla reslinaliune iter prxdicalio-
cim tribus Israel, iia el lil pniplcr exteras gentes desti- nls pcrgere debeal, ostcndaiur. Qii.tb si quis verb.i
narenlur inibuendas. Seu qtiod ipso praedlcaiilium etiam per allegoriani vellt iiiiellisi, in sacciilo pe-
Diiinero loius orbis per Evangelium suuiinx ct In- cuiiia claiisa esl. Pccunia vero clausa esi sapleiitl:i
dividux Triniialis illustrandus intiiDubatur. Siciit ucculia. Qui Igitur sapieniix verltuiii babel, sed
Solem liunc coiislat triduaiiuin sux Iiicis ainbiluin biic erogare proxiino negligil, quasi pecuiilaro in
mundo per seplii.ncîiita duis boras aftlare solliufn. sacciilo l:galam lenel. Et scripluin cst : Sapiemia
N iri et Dominus ipse se diem, siios vero .'ipostnlns abscondila, el Ihetaiirui obseeuditus, qucc ulililas iii
bor.is .nppeHal, dicens : Nonne duodecim liara: suut uiiis</Ne.' Quld vero per perani , nisi opera sxetil'?
diei? Si ifiiis ambulaverit in die , non tilfendil (Jonn. F.t qni'i hoc Inco per calce.nmenla, nisl mortuoniin
Si). Kl iii Ps:ilmis prxclpiliir beiic : Niinliale ilieiii operuin eveinpla signaiitur ? Qui igitiir oftiLiiim
d,- dfe taliilare eju» ( l'ial. \cv ), boc c 1, lun.en de prxdii':)lioiils susripit, dignuin noii rsl, ut oniis
:
4(3 M.O/E VENERAUILIS OPP. f AUS II. SECT. I. - tXEGETICA GENUINA. 4Sl
sarcuiarium iicgoiionira porlei, ne dum hoc ejus A ili">era miiiidi uno vix calcaneo lerr* pulvercm le-
Colla (lepiimil, aJ pracdiianda coeleslia non assiir guiit. Qiii crgo receperini vcrbum, ;|iî arflictioncs
jjai. Noc delici stnliurum <iperiim exenipla conspi- curasquc docicrnni, qiias pro se tolcrabaiit , iii ar-
ccre, ne siia opcra, ipia-i ex ntoriuis pellibns, cre- giimentiim sibi vcriuDi biimiliiaiis. Qui vcro spre-
dai muiiire. Oinnis vcro qui salnlal in via, ex occa- vcrint ddClrinam, doccnlium sibi labores el peri-
sioiic salulal ilineris , noii c\ sludio obliiiendsc ciila ixdiumqiiu tolliciiudinum ad tesiimonium
ejusdcin saluiis. Qui igiiur non amore aiiernac pa- dainnailonis inQeclunt. lu ipse est puivis ,
qui in
tii.T, sed pr.-cniiorum aiiibiiu salutem aiidiriitibus Evangelii coniemplores extergi, et a quo per bonos
|)ra;dical, qiiasi in ilineie suliitat, quia ex occasione, audilores cvangelistaruni jubentur pcdes ablui, inio
i'l non cx inlenlioiic, saluiom audionlibus exopiai. per ipsum Salvaioreiii narrantur abiiiti.
/ii qmtucdnqre dumum intraveriUi, primuin dicitc :

Dico autem vobis r/itia Sodamis in die illa remissiut
Pax huic domut. Fj si \bi (iierit fiiius pacif, requiescel trit qttum illi civilati. Sudomilx quidem inter liit
iuper illuiii pnx leslra. Sin aulcm, act vos revcrte- carnis aiiiniKque flagiiia, quibiis insatiabiliter arde-
tur. Pax quu; ab ore prxilicatoris offerlur, aiit rc-
baiit , inhospitales quoqiic , Ezecliifle aties\<ir.te ,
quicscii in domo, si i:; ea fiieril flliiis pacis aiit ad

,
fueruiii, sed nulli apud eos laies bospites, qiiales
eumdfm prscdicaiorem levefitur, quia aut eiii B ;,pud Jud.cos prophcije, qiiales apostoli reperti sunt
quisqiie prjcdesiinaius ad vii.nn, et crciesie vcrfaum Et Loi ijiiideni aspectu el auditu jusius erai, iion
êquitiir, quod audil ; aiit si iiullus audirc voluei ii,
aliqiiid laincii docuisse, nuila il.i fecisse signa por-
ipse prscdicaior sine fructu non erii, quia ad eum hibetur. Atiiiie iifeo, (ui muHum datum est, muttum
p.ix rcvcrliiur, quoiiiam Domino pro labore sni
ci a
quceretur ab eo (Luc. xii), polenlesque polenter tor-
opeiis reconipen.salur. Ectc aulem qui prram ct
menta palientur (Sap. vi).
sacciiiuiii poriai i prohibuii, sumptus et ailmciita ex
Vrt; tibi, Corozaim, vcb tibi, Bcihsaida. Coroxiim,
eadcm pia-dicationc concedit. Nam sequiiur :
Beihsaida, et Capharnaum, Tiberias quoqne, qnani
Ineadem autem domo mancie, edentes el bibcnles,
Joannes noinin:it, civiiaies sunt Galilxre, sita; in lil-
quteapud iilos funt, Si pax nostia rccipitur, dignum
iorc laci Gencsarelh, qui Jordane (luente eflicitur,
est ui in eadem dimio mancamiis, edcisies el biben-
et ab evaiigelisiis eliam mare Galilaea;, vel mare
tes qiia; apud iilos siint, ut ab cis lerrena stipciidia
Tiberiadis appeilatur. Plangit ergo Dominus civi-
coiiseqiiaiiiur, quibiis praiiiia pairi.i! cielesiii îlfo-
laies qua; posi lania mirucula aique Viriiiies non
rimus. IJi^de eiiam Paulus pro rninimo hxc ipsa
pCEiiituerint. Pcjoresque geniilibus, qui natiiraie
susdpieiis,
" dicit : Si uos vobis spirilalia «•'mhhi»- i , j u . . j » •
. i
•
^ soiutnaiodo jus dissipabant, post descnptie legis

' •
vcitia carnaliu metamus I r

mus, niiigniim esl si {
coniemptinn, Filiiiia quoque Dei conciiicarc, gra-
IX )? Et notaiidum quod siibdiiur : liamqiie iiigiaiis spernerc non limuenint.
Dignus esi enim opcrarius mercede sua. Quia jam de
Quia 5! in Tyro ei Sidone factv (uissent virtutes,
meiccde suiii oceris, ipsa alimeiiia susiciitationis,
quce in vcbis facta; sunt, oiiin in cilicio et ciuere te-
ut hic nicrccs de laborc pr;edic:itioni3 inchoclur,
denUi poenitercnt. linpiciom videinus hudie dicium
qu.-e illie de verit.itis visioue perSciiur. Qua in re
Salvaturis, qtiia sciiicet (jOro/aiui et Beilisaida pra;-
coiisideraiidum est quod uni noslro operi duse mer-
senie Domino credere nolueruiit. Tyrus auieiii ac
cedes deiieiiiur, una iii via, aiiera iii palria : iina
Sidon , et quondam David ac Salomoiii amiiâ;
qu.-c nos ii! iabore sustenia!, alla qu» nos in rcur-
fiiere, et post evangchzantibus Chrisii crediderc
rectiono rcinuiierai.
diicipiilis. Tanijque ruleiii devoiidne suscepcruut,
Ei in iiuainciiniiue civitaieiii intmvrriiis , ei snstc-
ut Paiiiuin apostoiuni Tyro abeuniem cuncii cives
;)i'rm( iios , maiiducaie qux apponuniur vobis, ctc.
cum u&oribus et ftliis uaque foras civiiatem prose-
Dcscripto divcrsa; domns liospiiio, qiiod eiiani in
qucrentur, pu!clierrimoi|ue spectaculo tania lioini-
liviiatibus agere debeant, dccei, pi.b videlicet iu
nuin muiiiiudo paucissimos bospitcs, sed Chrisii prn
omnihus coinmunitnre, ah iinpiorum vero per oin-
iiia socictatc scccrni.
D (iiic elarissimos. ad naves usque vaiefaciura dedu-
ceret. Scd quare non olim his qui credere poiue-
}n quaincunque civitatem inlraveritil, et non rcce-
Kiiam ruiii, verum Judxis , qiii credere nolueruni, sit
perinl ves, eieun:es in ptaUas ejus, dicile :
ev3ngeiii;aium , ipsius est scire , cujus universx

pulverew, qui adliwsit nobis de civiiate vestra, eslcr-
vi.^, niisericorilia el verilas {Psal. xxiv). Saneqiiod
qimus in vos. Aiii ad conlestalionem laboris terreni,
aul ut ostcn-
Dominus ait : In cilicio el cinere sedenles poeniterent
quein pro illis inaniter suscepisscnt,
iii ciiicio, qiiod de pilis caprarum contexiiur, aspe-
derenl usque adco se au ipsis niiiii terrenum qusc-
ram peccati piinêniis memoiiam, qua in dic judicii
rere, ut etiani pulvorcm de tcrra eorum non sibi
sini-lra p»rs esi iiiducnda, signiricai ; in cinere au-
paierentur adba;rere. Aliier :Pedes discipuiorum ip-
lcm moriis (Oiisidera:ionem, per quam tota humani
mni opus iiicessumque pra;dicalioiiii significant.
generis massa in pulverem esi redigenda, demon-
Pulvis vero, qiio aspergiintiir, lerrcuse levitas est
stral. Porro iii scssiune , humiliatiuiiem proprix
cogiiatioiiis, a qua ipsi eliam sumiiii docioresim-
conscieiitix desiîiat. De qua Psaliiiisia : Surijiie
iiiHiics esse neqaeunt, cuni pro auditoribus solliciiis
posiqiKim sederiti ( Psal. cxxvi) qui.'d csl dicere ;
salubribus cuiis iiiccssanler iniendmii, cl quasi por
,
46S IN LUC/E LVANGEUUM EXPOSITIO. - LPJ. III. m
Yerumlamcn iwlHc giiudcic quia npirilvi
lliimitiammi iub poleiui ir.auu Dei, nl vos cxitlut in X in lioc ,
tmiporc visitalioniii ( / PelT. v). vobis svbjiciunluT. De siibjettione spiiiliiuiii ,

ciiiii
r.l (u Capliarnnum us']iie in cmlnm cxallata, u^que caro sint, gaudere proliibeniiir, quia spii ilus ejicere,
ad infernum demergeris. Diiplox in li.ic seiilenlia sicai et viriules alias facere, imcrduin non est cjni
scnsus esi. Vel iiieo ad infeinuiii demergeris, quia mirili qui operaiur, scd invocalio noniinis Clirisu
conira pr3>dicalionem meam superbissime reslilisli ;

hoc agil, ad condemnationcm eoruni qui invocani.
vel iileo ,
qnia eiia'iaia es usiiue ad calum ineo vel (ib uiilit:!teni eorum qui vident et audiuni, con-
linspilii>, ex nieis siguis alqiie virluiibus l:inlum ccdilur, ut licet honiines dcspicianl signa lacienics.
li:ibens privilcginni, majorilius piccuris suppliciis, tanieii Dcum hotiorcnl, ad cnjus iuvocaiioncm fiani
qiiam liis quoque credcie iioluisii. Ei ne quis puia- tanla miracula. N:im el io Aciibus aposloloruni filii
rei hanc increpationem illis taniuminodo civiiuiibus Scev» viilebantur ejiccre dxinoiics, et Judas apo-
vcl peisonis, quae Dominum in carne viden'es spcr- slolus cum aninio proditoris miilla signa inter C3>
nebanl, el non omriilius, qui hodieque F.vanijelii teros apostolos fecisse narratur.
verba dcspiciur.l, conveiiire, ci.nsequenler adjunxil Gaudeie autem qnod noniina veslra scripta tunt in
dicens : cccHs. Si Sataiias (inquii) per siiperbiain, coeli stdein
Qui vot audit, me audit, et qui vos spernit, iiie B cum sociis aniisit, non opor:ct vos de illorîm liiimi-
jpmii(. Dt iii audlcndo quisque vel Siierr.endo Evan- liaiione, sed de vcsira siiblimaiione gaudere, qu.i-
g'lii pr.Tdicatiire, non viles qnasque pcrsonas, sed tcnus unde illi rucrc sublcvaii, vos bumiles ascen-
Domiiiiini salvatoreni, imo ipsiini 1'airem spcriiere dalis. Nun aHleni puerililor sapiendum, qiiasi Deus
se, vel audire, discerel- Nain sequilur : ad remediuni oblivionis bonos in ccclis, inalos scri-
Qui autem nie spcTitit , spernit enm qui mc misil. bai in terris, dicenie Jcremia : t';iii'«rsi qui dereliii'
Qiiia procul dubio iii discipulo magisier audilur, et qiiunt te, confundanlur ; reccdentes, in teira scribantur
in filio pater iionoratur. Poiest et i(a inlelligi : [Jerem. xvii). Sed salubriicr intclligcndum, qiiod
Qui vos spcrnil me speruit. Qui noii facit misericor- sive ccclcstia, sen lerrcsiria, qiiis opcra gesseiit, pci-
diam uni de frairibiis ineis iiiiiiiniis, ncc niiiii f.icil, hxc qwasi litturis adiiulatus, apud Dei mcmoriain sit
qii a et ipse pro Ins forniam servi et paiiperis liabi- iciemaliier aflixus.
tuiii suscepi. Qui autem nic speriiit, nolcns credcre . /ii ipsa hora extultavit Spiriiu sanclo, et dixil : Con-
Dciim, et filiuin Dei conciilcans, spernil eum qui me fiteor libi , Palcr domine coeli et leriT. Confessio noii
nii it, quia egD ci Paier unum sumus. seiiiper paenitcntiam, sed ct gr:iiiaruni aciioneni si-
[leversi titnt autem tepluacjiiila duo cum gaudio, giiificat, ut in Psalmis sxpissime legiiiius. Audiant
dicentes : Domine, ctiam dtemonia subjiciunlur nobis ^'
qui Salvatorcm non iiatiim, scd creatuiii calumnian-
in nomine tuo. Bcne quideni confessi suni, defercn- lur. qiiod Paircm suiim vocei coeli ci lerrse Domi-
tes honorem nomini Chiisti, sed qiiia infirma adhuc niiin. Si enim et ipsc creatura esi, ti creatura con-
lide gaudebanl in virtuiibus, wia quid audiuni. ditorcni siii patrcm appcllare potcst, stultum fuit
t'( aii illis : Videbam Sulaiiam , sicut fulgur Ue noii et suum ct coeli ac lerrx Domiiium vel Palrein
ccclo cadentem. Non nodu video, sed prius videbani, siiiiiliicr :>ppell;irc.
quaiido corruit. Qiiod auleni ail : Siciit fulgur, vel Quod abscondisti hmc a sapienlibus , cl prudeiitibus,
pr.ccipiicm de siipcrnis ad ima lapsum significat, el rrcetasli ea parvulis. Gralias agit, cxsultat in Patre,
vcl qiiia dejectus, adhuc iransligiir:it se in angelum qiiod aposiolis advemus sui apciuerit s:icrameiita.
lucis. Quia ergo discipuloi de siganruin opcraiioiie qua; ignoraverint scr.bac et Pliarisaci, qiii sibi sa»
vidit ela' s, exemplo eos terrct, atque ad liuiuani- pientes vidcniiir, et in conspcciu suo prudentes ju-
laiera revocat ejus qui primus siipe.-^bieiido cecidit, stiUcaia sapienlia a filiis suis {Lvc vii). L'bi pulchre
iit qui hunc ob superbiain dc coelo recurdarentur sapienlibus et prudeiitibus non inîpientes ei liclic-
cjecium, niulio mag s se de terra editos , si sui>er- lcs, sed parvulos, iil est, huniiles opposuii, iit pro-
bieriiit liumiliaiiilos agnoscaiil. j, baret se lumorem damiiassc, nnn acumen. Quia lixc
Ecce, dcdi vcbis potestalem cnlcanUi supra serpen- est clavis, dc qua alilii dicil : Tidisli^ clavcm scien-
tcs et scorpienes, et snpra owrem vrlutem inimici, tice, hoc esi, humitiiaieni lidei Chrisli, qiia ad diri-
et niliil vobis necebit , hoc c>t, onuie gcnus iiiimun- nitalis ejus agniiioneiii pervenire poieraiis, sperneii-
doriim spirimum de obscssis corporibus ejiciendi, tes abjiccrc maluisiis.
ipiamvis 01 ad liileram reclis.siine possit accipi ; bi- Eiiam, Palet, quia sic placuit antc te. Ilis D iiiiui
quideiii ei Paulus a vipera iiivasiis, nil adversi pa- vcrbis exenipla huniiliiatis accipiinus , no leiiiere
litur. Et Jiianiies, ui historia tradii, hausto vcncno, disculere superna coiisilia dc aliorum vocaiione,
non l.cdi:ur. IIoc sane inter serpenies qiii deiiie, alioriini vero.rcpulsionc praisnmanius. Cum enim
el scorpiiines qiii cauda iioceni, disiare arbitror, iitiulisset iitrunique , non niox raiioncm reddidit.
quiid ser|ieiites aperie sa^vicnies, scorpiones claii- sed sic Dei> placilum dixil. Iloc, videlicel, oslendens,
eulo insidi.iiites, vel homincs vjl djcmones, signili- quia injiisiuiii csse non poust quod placuii jusio.
ceiit. Serpeiiies, qui inclidandi virtuiibiis venena Liide et iii viiiea inerccdcm laborantibus rcddeiis,
pravs pcrsiiasionis objiciunt ; scorpioiies , qui con- cuni quoi-dain operarios inxqualcs iii opcre ;equ3rct
sumniaias virluies ad liiuni vil arc coiitcnduiil. iii piauiio, el plus iii incrcLde qii;rrcrcl, qui lahori
,
467 BliD^ VEÊP.AmUS OPP. 1'AlSS II. SlXl. I. - EXECETICA GEMJINA. 468
«inplius iiistidasscl, ail : Nonne es dinario convenisti A .4« 1//»- di it ad euni : In tege quid tciipluiii eul
mcaim? Volo autem et huic noiissimo dare , sicut et Quoiiwdo leijit? nie rispondent, dixit : Diliges DO'
liln. Aul non lieel mihi, quod voio facere (Maiih. xx)? mitium Dium tuum ex toio eorde tuo, et ex loia anima
In cunciis rrgo qiix exierius disponiinliir apeila tua , et ex omnibut viribui tuis et ex onini menle
,
t.iiisa raiiunise^l occullx justitia voliiiilatis. liia, et proximum luum Diim legispe- sicut teipsum.
Omnia mihi Itadita sunt a Patre meo. Cum omnia riio respondei, perrecium nobis Salvaior iicr viue
lcgis, oinnipoleiitem agnoscis, noii deculnrcin, noii rcelesiis osiendii. Cui primo dc dileciione Dei et
••«•generem Patris. Cum tradita legis, Filiuni conlile- protiini legis scripla proponenli dicit :
ris, cui per naiurain omnia unius subsianti^ jure Itecle reipoiidisii : Hoc (ac , et vivet. Deinde posl
lunl propria, non dono collula per gratiam. Umnla inductam parabolam respnndenli ilum fuisse proxi-
aiiiem qux sibi tradiia dicii, non mnndi elementa, niuin vulnerato qui fecii miscricordiam in illuin,
•|ux ipse creavit, inielligenda sunl, sed lii quiljus adjicil : Vade, ct tu fac simititer, id esi, lali niise-
parvulis spiritu sarramenta lilii Paier revclavii, ei ricordi:c sludio proximum luuin oecesse babentem
tle qiiorum saluie idem Filius, cum lisc loqueretiir, diligere ei susientare monicnlo. Aperiissinie decla-
Spiritii sancto exsultavii. De quilius omnilius alias rans snlam csse dileclioneni , el ipsam non verbo
•I cit : Omiie quod dat mihi Paler ad me veniel *^ tenus osteiitalain , sed operis exseculione probilam,
{Joan. vi). qu» perpetuam diicai ad viiam.
F.t neiiio scit qtii til Filius, iiisi Patcr, ct qui tit Ilte aulem volent justificare seiptuni , dixit ad Je-
Paler, n ti Filiut, et cui voluciil Filiut leiielare. Noii tum : Ei quis est meus proximut ? Quanla inanis glo-
ila inlelligeiiduin est , quasi Filius a nullo possil ri« dciiiciitia ! Legisperitus ob vulgi favorem ca-
«ciri, nisi a Paire solo, Paler autem mm solum a piaiidum , (juo sapienier respondisse jactarelur, pri-
Filio, sed ab eis eliam quibus revelaverii Filiiis, sed mum se legis raictur ignorare mandalum, vere juxia
ad ulrumque referendum cst qnod ait Ei cui volue- :
Saivatoris sviiieniiani, sapiens et prudens in lege,
r.l Fi/iu« revelare, ui et Palrem iuteliigamus, ci ip- sed quia non liumiliari cum parvulis Cliiisti.seJ
«um Filium per Filiuin revelari. seipsiim jusiilicare desidcrai, bealos oculos colum-
Et coiiversut ad ditcipulot suos dixit : Beali oculi bariim innocentix lactc lotarum , quihiis Christi ar-
qui videnl quce videiis , etc. Non oculi scribanim et Ciiia videre possct , actipero recusans. Cui profecio
PliarissBorum , qui corpus lai.tum Domini videre, Dominus iia responsum lemperavil suum , ut om-
sed illi beati oculi qui ejus possunl cogno.«ceie sa- nein qui niisericordi;im f.icertl cuililiet prcximum
cramenU, de quibus dicitur : Et revelasii eapar- dixerel, el lamen baec eadera parabula , specialitor
•*/.'•
lulit. n..At:
Bcaii A....I:
oculi
..
parvulnrum
I _ -1 ^
f^
:.... n«: ir;l:
ipsuin Dei Filiiim
-..:
qui i.:..
noLis
i :._.
per biiinanitatem pro-
, quibus el se ei pairem ,
Filius rcvelarc dignatur. xinius lieri digiiatus est, designaret. Ncqiie enim iia
Dico enim vobis quod mulli proplietce et regct volue- proximum ,

qiivin sicui nos diligere jubemur, guper
tunt videre quw vot videtis, ei non videruni , et audire Clirislo interpretari debemus, ul moralia muluae fra-
qua; audiiit, et non audierunt. Abrafiam exsullavit lernilaiis insiituia sub allegorix regulis extenuare
ul
viderel diem Chrisli , et vidil , et gavisus eil. Is:.ias ei auferre conemur.
quoque , el Micha, mulii alii propbelge videruiit Sutpicieiis autem Jesut, dixit : Homo quidam de-
gloriam Domini , qui et propterea Yidentes sunt ap- sceiidebat a Jerusalem in Jericlio. ilomn isle Adam
pellaii. Sed hi omnes a ionge aspicicnlesetsalnlan- iiilelligitur in gencre bumano. Jerusalem civiias
les per spcculum et in nenigmate videruni ( I Cor. pacis illa coelesiis, a ciijus lieatitudine lapsus in
xiii ), aposioli antem imprapsentiarum babenies Do- liaiic mortaleiu miseramqiie Titain dcve.tii. Quam
iiiinum , convescciilesqiie ei , el quaecunque voluis- benu Jericiio qux luna inlerpretalur, signiflcai
,
sciit iiitcrrogaiido disceiiles,

iiequaquain per angelos varils, vidclicot, dcriciuum laboriLus erruiibusque
aul varias visionuin species opus liabebant doceri. semper iiiccrlaro.
Quos vero l.uc:is miilios propliiias el reges dicii , n Et incidit in tutiones. Latrones diabolum et an-
Matthxus apeiiius propheias ei jusios appellat. Ipsi gclos ejus inlcllige, iii quos ,
quia descendebat,
sunl eiiim reges magni , quia lenlaiionum suarum inciilit. Nam nisi prius intus iiilumesccre'. , foris
inoiibus non conscniiendo succumbere, sed rfgeiulo tentatus tani facile non caderei. Vera est enim satis
praeessc iioveruiil. senienl a qu:e dicii . Anle ruinain eiiim eialialur
,
El eice qiiidain legisperiius surrexit, lentant eum, et cor [ProKcrb. xvi).

Aicent : Mayister quid [uciendo vitam wieniam poisi- Qui etiain despoliaverunt eum. Gloria vldelicel im-
debo? Legisperilus , qui dc vita seieriia Dominum iM' rialilutis el iiiuucciili,u vesie privarunl. Ilxc est
tenlans inlerrogai, occasioiiem , ui reor, teiii:in(li ciiim priuia stula, qiiaiii juxtaali.ini parabolam',
,
dft ipsis Domiiil sernioiiibus suinpsit, ubl ail ; (.'«'i- liiiurioûs filius |ier paRiiiluiiti.uii rcdieiis oruaLur,
dele autem, quod Meminn vcslra scripta sunl iu loelis. ci i|iia proiopiasii aiiil^sa , cugnoveruni esse se
tied ipsa sua tenlaiione declarat quaiii vira sit illa iiudns, luiiicasîue pi'llicu:is naiurx niurialis iii-
Doniiiii cniifessio, qua i'alri luquitur : Quod ahsron- diiil suiil.
ilisti hac a sapieiilibus , et prudentibus , ct rcie'asti c.i Et jilii;:! iiiipusitis , nbiirniit , seiniiiiO relieto,
êiculis. ring.c (jecc.iU :iiuii, i|uibjs iiuiur.i' b.umanj! iiitegil-
469 IN LUC,*; F.VANGELIUM EXPOSITIO. — Llii. III. m
taiein violasiJo, seniiiiariiiin qiioJdaiii (ul iUi dicacn) A liirio , el aU : Curam illiut liube. Allera tlios eil p»tl
uiigendje niO(ii«, fcsiis incliiJere visceribus. Abie- Domini resarreclionem. Nam et aiilc quidem pcr
ruiit aulcm , noii ab insidiis alinuaienus ccss.indo, Evangelii sui graliam illuiniiiaverat , liis qui in le-
sed e.irunideni insidiaruui fraudes occultando. Semi- nebris el in iimbra incrt s sedcbant ( Luc. i) , setl
vivum reliqueruiit quia beaiiiudinem viiae immor- poiior, rcsiirrectioiie celebraia ,

perpetuae luci»
,
Ulitîlis exiiere, sed nuii sensura ralionis aboleie splenilor efTuIsit. Duo denarii sunt duo Tcstaaieiita ,
valuerunl. Ex qua eiiim (jarie sapere et cognoscere in quibus xterni Regis nonieii et iiiiago conliiietur.
Deiim poiest, vivus est homo. Ex qua vero peccaiis Finis eniin legis Clirisius ( Rom. x ). Qui aliera die
ci'iiiabescit , el miseria deficii , monuus idem, le- prolati dantur stabulario : quia tunc aperuit illis
tliireroqiie eî vulnere luedaluj. sensum , iit iiilelligercnt Scripiuras (Lnc. xxiv).
.Miera die stabularius denarios, quoruin prelio
Aceidit aulem u( tacerdos quidam descenderet eadem
vulneratuin curaret accepit quia Spirilus sancuis
via, et, viso ille , pneteiivit. Simililcr ct Levila, cum ,
adveniens ducuil apostolos omnein veritatein (Joan.

enel secus locum , et vidcret eum , liansiil. Sacerdos
xvi), qiio gentibus eru liendis iiistare aique Lvaage-
81 Lcviia, qui, viso saucio, iransierunl sacerdo-
liuin pr.xdicare sunicerenl.
tium et minisleriiim Veieris Teslanienti csl, iibi per
B El quodcunfue supercrogaveris, ego cum rediero, red-
legis decrcia niiindi langiienlis viilnera monstrari
dam libi. Supererogal stabularius, quod in duobus
taiiluin, non aulcm ctirarl pote'ranl, quia iiiiiios-
deii.iriis non acci^pii, cum dicit Apostolus : De virgi-
Eibiie eral ( ut Apostolus ait) saiiguine vituloruin et
nibus auiem prceceplitm Domini non littbeo, consilium
agnorum, ei hircorurD auferri peccata {llebr. \\ ).
nutem do (I Cor. vii). Ilemqiie : Et DBtninus ordina-
Samariiaiius aulem quidam iler tiansieiis , verdl se-
ril fiis qui Evanyelium annunliaiit de Evangelio vivere
cus eum, el videns euin iuisericordia itwuis esl. S.ima-
(! Cor. n). Sed noii usi sumiis liac potcsiaie, ne
rilanus, qui inicrprciaiur cuîos , Doniinum signifi-
quem vesirum gravaremus Cui rediens
(/ Tliess. ii).
cai, cui rectissinie proplieta , ne hos latmnes possit qund <iri>miser..l, debitor redilel, qui:i veîiuiis in
liKurrere , suppiicit. Custodi me , inquiens , a la- jndicio Domiiius dicit : Quia super paiica fuisli jide-
queo, quein itaiucrunl mihi, ct a scandalis operanliiim
super mulia
lis, le consliluam. Inlra in gaudium Do-
iniquilalem (Psiil. cxl). 0"' propler nos lioniines , el
mini lui (Maltli. t\\).
propter nostram satuiem descendens de coeto vll;e
,
Qu.s lioium trium videlur libi proximui fuisse iUi
prxseiitis iier arripuit , ct venit secus eum qui qui incidil in laliones ? Al Qui
ille diiil : fecil miseri-
vulneribus tabcsccbat inniciis, idesl, in siiniliiu-
cordiam in iltam. Juxta litieran), inaniresta est Do-
dincm Itominum facius ,
ei habiiu invenlus. ut homo C „,;„! senieniia, nullum nobis amplius quara qui mi
( Philipp. II ) , cdnipasbionis nostrai susceptioiie C-
sereaiur esse proximum, si Jerusolyinita; civi, non
iiiiinius, ei inisericordi:c factus est consolatioiie sacerdos, non Leviia ex cadem gente, imo in eadem
viciiius.
urbe nati ct nutriti, sed cxierae giMiiis accola, quia
El approjiians alligavil vulnera ejus , iiifundens m:igis niiserlns <>si, fatius esl proximus. Sacratiore
oleum ct viiium. Peccaia, quae iii bominibus invenit, autem iiitelleciu,'- quoniam nemo magis proxiinus
redarguendo cobibuit, spem vcnise poeniieniibus quam qiii vulncra nosira curavii, diligamus eum
terrorcm pocnac peccantibus inculiens. Ailigat eniin qiiasi Diminiim Deum nostruin, diligamus qiiasi pro-
vulnera , duni prsecipit ; Pcenilcntam agile , infuiidil xliniim. Mliil enim lam proximuui quani caput mem*
oleuin , duin addit : Appropinquabil enim regnnm bris. Diligamus etiam eum, qui iuiilalor est Cbristi.
ctetorum (ilatlh. i.i). Infuiidit ct viniiin, dum dicil : Ilnc esi eiiim, quod sequitur :
Omiiis arbor quw uon fuc.t fructum bonitm, excidelur, El aitilti Jesus : Vale, et lu fac simililer. Id esl,
et in ignem millclur (Ibtd.). ut vcre le proximuin, sicut teipsum, diligere mani-
jumenium suum, duxil festes, qiiidquid valei in ejiis, vcl spiriiali necessi-
Ei iinpenens illum in in
Jumentum >aic sublevanda devotus operare.

siabulum, et curam ejus egit. ejus esl caro, D
in qua ad nus veuire dignatus esi. In qiio saucium Fitctum est aulein,dutit irent,ct ipse inlraoit in qued-
iinposuit, quia pe^cata nnstra ipsc portavii in cor- dain caslellum, el mutier qucedam, Martlia nomine,
pore suo super lignuin ( / Peir, ii ) ; et juxta aliam excepit illum in domitm iuam. El liuic eral soror uo-
parabolam, iiiveiilam, qiisc erraveral ovem , bume- mine Maria, Ilaec leciio superiuri pulcberriio.i ra-
ris siiis imposilam, repnnavi!. ad gregeui (Luc. xv). lione coiinectitiir. (juia v;de!icut illi dile>tionein Dei
Iiaqiie imponi jumento esl, in ipsam Inrarnaiionem el proxin.i, verbis et parabolis, lia;c aiitem ipiis re-
Cliristi credere, ejusquc mysieriis initiari, siiiiul ct bus et vcrilate designat. Dua: qiiippe isi.ne dumino
ab liosiis incursione lulari. Stabuliim autem rsi dilucix sorores diias vitas spiriialcs, qiiibus iii prx-
Ecclesia pnseiis, ubi rcflciuntur vialores, de perc- senii sancia exercetur Ecclesia, deraonstrani. M.irtba
grinaiione liac in scieinam patriani redeunies. Lt quidem aclualein, qua proximu in cliarii.ile socla-
bene jumento impnsiiuin duxit iii siahuluni ,

qiiia mur; Maria vero cuniciiii'la(ivain, qiia in Dei amore
i(pino,nisi bapiizatus, nisi corpori Christ adiiiia- suspiranius. Aciiva eniin viia esi, panem osuiieiiti
lus, Ecclesiam intrabil. iribuerc, vcrbo sapi 'niij! nescieniein dicere, erraii-
El allcra dic prtilulit duos di.iiarias, et dedit slnbu- tciii corrigere , ad huQiililalis \iara supcrbier.iein
,: ;;:
471 CEK.K VtMERADiLIS OIT VWS II. SfX.T. I. — !;XCGETia\ GENULNA. 474
pio\ir)iiim revrtoari', infi(inaiiiis curam gerere, qnse A p:iiiia piuiccii esurieiiii porriyat , ubi nemo esurit?
singulis qtibusqiic cxpedinnl, disfieiisare, cl com- Qiiis pntiim tiiliuai siiieiui, iibi nemo sliit? Quis
missis nobis, qu ililer siibsisiere valeani, prsvulere. iiHirtiiuiii sepoliat, ubi nemo iiioritur? Cuin praisenti
Coniemplaijva vero viia esi, chariiaccm qiiidem Dei ergo s:i:ciila viia aufertur aciiva. Coiitempljiivj au-
et proxinii lota menifi rclinere, sed ab extcriori tcin hic incipitiir, nt in ccelcsti patria perliciatin.
nctione quicscere, soli desiderio tondltoris inliae- Qiiia amorls igiils qiii liic ardere inchuat, cuin ipsuni
rere, ni nil jam apjere libeat, sed, calcatis curis om- qucm amat viderit, i.i amoro aniplliis ignescit. Con-
iiibus, ad videiidam faciem sui Crealoris animus lemplaiiva ergn viia miuiine auferiur, quia subtracia
inardrscai, ita ut jum novcrit carms corruptibilis pr,€seniis swculi luce perficiiur.
poi-.dus cuin mirrore portare, lotisque drsideriis ap- CAPUT XI.

petcre illis byiiinidicis angelurum cborls intercsse, E( [aelum est cum esset in loco iiuodam ornns, ttl
admiscpri ccdcsiibus civibus, de xierna in cons|ic- cessavil, dixit unus ex dlscipuHs ejus ad eum : Doniine,
ctu Dei incorruptionc gaudcrc. doee nos orare, sicut et Jonnnes doc lit discipulos tuos.
Qum etiam sedens secus pedes Domini, audiebat ver- Post bistoriam sororum qtue duas Ecclesijc vil:is si-
bum illius, HarlUa aulem salagibal circa fiequens mi- gnavcriiiit, non fruslra Dominus el ipse oiasse.et
n sicrium. llxc ulrique viiae congruere neino cst qui B discipiilos orare docuisse descriliiiur. Quia et oralio
dubiiet. F,l conleiiiplaiiva; qiiideni uniforntis perfeclio quain doiuit iitriusque in se viijc conimet myste-
est, exutam meniem a cunclis liabure lerrenis, eam- rium, el ipsarum perfeclio vitsrum nosiris non virt-
quc, quanlum liiimana inii eciltitas sinit, uni.ê cum bus esi obtinenda, sed precibus. !;! quh crcbro Lucas
Cbri^to ; aciivas vero, quam frcqiiciis sit miniîe- Salvaiorem descripserai oraniem . quid oraiulo ege-
riuin, gcnlium Maijisler eJocet, qui creberrimis Epi- li;, qui uiique non pro se, scd pro nobis snpplicjbai,
stolarum diclis, siiog pru Cbrisio teira mariquc lain^nuai, cum, liiiitJ oratione, discipulos refert quj-
Ijorcs, sua pericula cominemnrat. Iii quihus cliam liicr orare debeant sciscitari.
visiones ct revelaliones Domini coninicndans, nnn Et ttit illii : Cum oratis dicile : Paler, sancli ficctttr
niinus se in speculativa vlrtuie, quod perpauci> est nomrn luum. .Advcniat rcgiium tuum. Panem notlrum
iinitabile, consummatum fuissesigniHcsi. L'ndedicit quoiidianum da nobis hodie ," ct dimiite nobis peccaia
Sive eiiim mente excedimui Deo, tive sobrii sumus vo- nostra, si quidem et tpsi dimiilimus onmiadebenli nobit.
bis (11 Cor. v). Et ne nos inducas i« Cenlntionem. Juxla cvangcl^siam

Quic slelit el ait : Domine, non csC libi cura: quijd Mailbxum, septem petiiiones coiiiinere doininica
soior mea reliquic me sola minislrare. Dic ergo illi ul videlur oratio. Qu:\rum in iribus icterna poscuntur,
ttdjuvei me. Ex illorum persona loquifur qui adhuc in reliquis quaiuor icmporalla ,
qux tamcn proptcr
divinae contemplatiunis ignari, solum quod didicere acierna, consequeiida sunt necessaria. Nam quod di-
fraitrna; dilcctii nis opus Deo (ilacilum duciini, idea- cimiis : Sanctt/icctur riomcn tuvm , adveniac regnum
r,w cuncios, qui Cbrisio devoti esse vellni, huic tiium; fiat voliinlas tua, iicnt in civlo et inleira; quod
niancipntos autumant. Et bene Martiia sictisse, Ma- non ab.-urde quidam intellexeruni in .cpiriiii el cor-
ria secus pcdcs Duinini sedisse describiiur, quia vita pore , oraiiino sine (ine reiincnda suiii , ct liic in-
aciiva laborioso desudat iii certamine,conteiM|>laiiva chuantur, quanluinque proGcimus. aiigenlur in iiobis
vero, pacatis viiiorum iui>:ultlbus, opiata jnm iiiCbii- peilecla vero (quod in alia vlla speiandinn esl) sem-
Sto mcniis qiiiete perfiuitiir. pcr posbidebuniur. Qnod vero dicimus : Panem no-
Et resf)ondens diiit illi Dominus : Martha, Mortlia, slruiH quutidianum da nobis lieiic; ct dimitle nobis
solticita es, et iurbaiis circa plurinia, porro ununi ett debita nostra, sicut et nos dimiitiinus debitoribus nostrit
iie.cetsariiim. El bcatiisDjvid solum boc necessariuin et ne nos inducas in teiUationem, sed libero nos a malo
lioniini csse drrinicns, Deo jiigiler iiilixreic deside- qiiis noii videat ad prxsentis vlije iiiillgtniiaiii per-
ral , diceiis : Mihi autein adhafere Deo bonum est liiiere? In illa itaque vita a^tcrna , uLi nos semiier
f.onere in Uomino Deo spein nieam (Psat. Ltxii). Ct speramus fuiuros, et in iiominls Doi SJiictilicatione,
<y
aiibi : Unum pelii a Domino, hanc reijuiram , ul inha- etiegnum ejus, in nostro spiritii ei corpore perfecle
iiiem in doino Domini omnibus diebus vitce mew , u( aique immorialiter permanebunt. Panis vcro quoii-
videain voluntalem Domini.et visilem lemplum sanclum diaiius iilco dictus est, quia liic est nccessanus i|U:in-
ejus (['snl. xxvi). Una eri;o el sola est Ibeulogia , id tus animae carnlque Iribuendus cst, sivc splriialiicr,
csl, coiitempl.itio Dei, cui nicriio omnia justlfica- sive !;orpor;iliier, sive uircque intelliijaiur niodo.
liiiiiiim nieriia, universa virlulum ttudia piislpo- tlic est eliain quam poscliiius reiiils.sio, ubi esl oniiiis
iiuntiir. coniinlssio peccJt niin. Ilic lentaiiones, quje nos ad
Mariii iijitimam pnrlem elcyit, i/uic non auferetur itb peccaiiduni vel alliciunl vel iinpellunt. Ilic deniqiie
ea. Rcce pars Mariliu: noii leprehendiiiir, scd Marij; maluni, unde ciipliniis liberari. Illic auteiii nibil isto-
laiidanir. Neque eiiim bonai.ii parteni elegisse Maiiain riiiii cst. Evaiigebsia vero Luras iii oraiione doini-
t!i(:il, scd upliiiiani, ut clijiii p;irs Marlha; iiidic.iic- iMia (leiiliones non scpicin, sed qiiinque ciiinplcxus
liir bona. Qu:ire aulem pars Man e sit opllina , suli- csl. iNec Jb Isio uliquc discreiiavii, sed qnoniodo ista
jhferuir cuiii liirilur . QuiV non aufcretur ab ca. Aclira M'pleiii sliit liiU'll!seiu!:i ipsa sua brevitjte conuno-
,
tienuii vil.i, cuiucorpuro delicii. U<iib coiiii iii.ciciiia iiuil INuiiicn iiuippc l'ci siuclilic.iUii iii sjilrilii, Pci
473 IN LICJE EVvN.EIILM f' XPOSITIO. - LIB. 111. 47i
a:ileiit rgiiuni in carnis resnrreciioiic vcnturuui e-i. A cpiilas vcrbi qiiibus al itur ,
qii.Tra'iiiis amicimi qiii
O^lendciis ergo Liicas lerlinm pelilionein dujrinn dci, pulscmus ostiiiin quo servapiur alisconsic. Mi-
snpcrioriim esse quniiaiiimoilo repiHilioneui , magis giiani ciiiiii spcm dedit , ct dal ille qui proiniiiendo
c:im pr:iti!riiiilU'nilo fec l iiilelligi. Dîiide Ires ill:is iinii decipii.
adjungil , do pane quolidiano , de remissioiie pfcca- OiiDiis eiiim (iiiquil) qui pctit accipit , et qui quwrit
inriiin, de lcnlalloiie vil:inda. At vcro i]uiid illc iu invenit, et pulsanti apcrielur. Kigo jiula pr.viiiissam
ultiiiio posiiit : Scd libera nos a mnlo, islc noii pogiiit pnstu'aiitis ainici parabolam perseverantia npus csi ut
m iiiti^lligfTCinus ad illud snpcrius qnod de lenta- acci|iiuinus quod pet.miis, el invenlamus quod qusc-
lioiie dicium est pertinerc. Ideo quippe aii : sed li- rimus, et quod piilsimos apeiiaiur. Nam si pelenii
beia; non ait : Ellibera, innqiiam iinam petitinncm ilainr, ei quj:ren$ iiivcnli, et piilsanii aperiiur, ergo
esse deinonsirans, noii lioc, scd lioc, ul sciat uiius- ciii nnii daiur, ei qiii non invenit, et cui non aperilur,
qui-qiie io «o sc libcrari a m:ilu, quod noii infertur apparct quodnonbciie petierit, qu^csifnt, pulsavcrlt.
iii lcniaiionem. Quis auiein ex voliis palrcm pelit panem , nunquid

El ailad tllos : Qiiis veslruin hnbebit amicum. el ibil lapidem dabit itli ? Panis inlelligitiir cbanias propter
ail illum media noeie , el dicet illi : Amice , commoda ni:ijiircm appctitum, et lam necessariuni, ui siueilia
mihi tres panes, t/uoniam amicus meus venil de via ad ° catcra niiiil siiit, siciil sine pane mensa inops.
me , et non quod ponam anle itlum. Rogatus a
liabeo Ciii contraria est curdis duritia, qtiam lapidl coiiips-
discipulis Salvamr non modo rorniam oi-.itionis , sed ravil.
el insianiiain frequeniiamque tr:idii nrandi. Ainicus Aul sipiicem, nunqiiidpropisce serpenlem dabitilti?
ergo ad quem media noclc veniiur, ipse Deiis iiilel- Piscis cst lides iiivisibllium , vel propter aquaro ba-
ligitur. Cui in media iribul:itioiie supplicare, et iies piisini, vet qui.i de inyisiliilibus locis capitur. Qund
p.ines, id est, inteliigeniiam Tiiniiaiis, qna pixsentis eti.im fides liiijns muiidi fliiciibus circiinilairaia non
viis consoleiilur labores, efHagliare dcbemus. Ami- Irangilur, recte pisci comparalur. Cui contrariuiii
cus qiii veiiit de via, ipse nosier est aninius, qui lo- posuit serpenie.ii propt :r venenaf.illjcix, quxeiiam
lics a nubis recedit quoties ad appetenda terretia primo liomini mjle suadendo pr.xseiniiiavit.
,
et tcmporalia foris vagaiur. Redii vero ccelestiiiue

Aul si petierit ovum , nunqtiiJ porriget itti scorpio-
,
aiimoiiia refici desiderai, cum in se reversus su-

nem? In ovo indicaiiir spes. Ovum ciiim nondumest
perna coeperit ac fetus perfcctus, sed fovendo speraiur. Cni contrariuni
spii italia meditari. De quo pulclire
posuit scorpioncm cujus acuteus venenatus retro
(|ui petierat adjiingit, non se lulicre quod ponat anle ,
limcndiis est, siciil spei contrarium est retro respi-

illum. Quoniam anira.% posl sxculi tenebras Deum p
snspiranii, nil prxier eum cogilarc , nil loqiii, nil
cere , cum spes futurorum in ea qua: ante suiit , ex-
tClid:it.
libei iniueri , solum quod recognovit summx Trini-
gjudium eontcmplari, aiqne ad
latis lioc plenius iii-
Si ergo roi ruiii silii niafi , noslis bona data dare
tuendum pervenire satagit. /5/i"i.< veslris ,
quantu magis Pater vesler de cato dabit
Et ille deinlus dicai : Noli miki moleslus esse,jam

spinlum bonum peiemibus se? Quomodo mali daiit
osiium clausum est, el pu ri mei mecum sunl in cubili. bona ? sed malos appellavit , dilectores adhuc sxculi
liiiJMs et pcicaiores. Oona vero qiix daut secunduiu
Non posstm surgere el dare tibi. Ostiuni amici divini
est iniciligentia sermonis, quod silii Apostolns oral eorum senûin , bona dicenda sunt ,
quia li«c pro
aperiri ad loquendum mysterium nobis liabcni qiiunquam et in rerum natura ista

Cbristi. ClaubU n- ,
que e:t tempoic fainis verbi , cum intelligenlia nnn bona sint, sed lemporalia , ct nil isiain vitam iiilir-
datur. Lt illi qui evangelicam sapientiam, tanquani main periineniia, et quisquis ea malus dat, non de
paiiein eroganies, pcr orbem terra- prxdicaveruiil, suo dat. Domini est enim lerra, et ptenitudo ejus, qui
pueri pairisfamilias jam siini in secrela qiiietc cum (ecit ccelam el lerram , mare et omnia quoe in <is sunl
Dumino. Gi tamen or.iiido efricilur ut accipiat deiî-

(Psat. ixiii). Quantum crgo speranduin est daiuruiii
bomo Duum niibis bona peientibus nec nos posse decipi

derans intcllecium ab ipso Dco, eliain si desit D ,
per qiieiii sap eniia prseJiceiur. ut accipiaroiis aliud pro alio cuin ab ipso peilmus,
El ille si perseveravei it pulsaits, dico vobis et si non quaiido nos etiani cum simus mali novimus ij dare
dabit ilti surgens eo quod amicus ejus sil, propter iin- quod petimur Non enim decipimus
! filios nostros,
probilatem tainen ejus surget , et dabit itli quolquot ct qualiacunqnc buna damus, noii de nostro, sed de
habet necessarios. Et ego vobis dico : Petite, et dabilur ipsius damus. Aliier : Apostoli qui eleciioiiis merito
vubis. Quierilc, et inveiiielis. Pulsate, el apefietur vo- boniiatein gencris Iiuinani muliis etcesserant modis,
bis. C' mparalio ost a niinuie. Si enim ainicus bomo siipern c boiiiiaiis iniuiiu mati esse dicuniur, quia
surgit dc lecio, et dai iion amiciiia sed ixdio compul- iiiliil rst pcr scmclipsum stabile, iiiliil iinniutabile,
sus, quanlo magis dat Deus qui sinc txdio largissime iiiliil bonum , nisi Deitas sola. Omnes vcro rrealurx
donat quud pelitur? Sed ad Imc se pcli vult, nt caiit beatiludiiiem :cleriiilalis vet imiiiutaliililalis oUI-
paces tloiiuriiin ijns fi int qui pelunl. iNe itaqiie de ncant, iion hoc pcr suam najurain, sed pcr Crcaluris
amiru^ iucdia dispereal, sui |iarlicipaliuiiem ct graiiaiii conscquunliir. Qiiod
via veuieiis boc csi , ne
animus nuper ab erroris do- vero dicitiir : Quaiilo magis Vuler vesicr ile coele diibit
sui vanilate rcsipisccns
^piiilum bvnuiii pilcmibus se? prn quo Mallhxus po-
siderti spintali^ diulius iii"pi,i labcscal ,
peuniu^
:
47.") llEbJE. VI.NEUAIllLlS OPP. PARS II. SECT. I. — EXKGETIGA GENLl.NV. -17«
«iiii : ttibil buna }>e'fi>iib>is se (Wari/i. vii), osieiidll A eo 5iibs.istere. Qiiia omnes iiiililaies, «|ii3E ex dono-
Spiriium saiiciuiii iileuiiudiiiem es>e lioiioruiii Dei, rum Dfi giaiia »uscipiLiiitur, ex islo funte em.i-
el ea qiiK diviuilus admliiistr.iiiiur, iioii al.a :ib<:>|iie ii:.ni.
LIBER QUARTUS.
rRCCKMHJM. lumcn aspiciant, deinde ad laudes Dei tacenlia prlus

Exsultaiis iii Spiriiii sancto Doiiiiniis (iit supra le- ora l:ixcnlur.
ciiim esl) : Confilenr tibi, l'ater Dcmine cwti et terrw, Qaidam autem ex eis dixerunt : /n Ueeliebub priN-
tjuod ahicondiili heec n sapientibui el prudt/nlibus , el ciye dirmunioruni ejicil dxmonia. Non liaec aliqui de
reielasii ea jiarculis. Qiix senleniia secreli coiisci;) lurba, se'd Pliarisxi c.iluiniiiabantur et scrlbx, sicul
]udicii semper cir ciiim sux viriuiis iierare non de- alii evani!ellst« lestantur. Turbis qiiippe qux minus
sisiii. Nim ct geiieniliter in dejefiione Jud.Borum , B erudiiae videbanlur, Domini seinper facta niiraiitibus,
^(ntium vero elcclinne , el iii singulis quibusqiie illi conira, vel neg ire hsec, vel quae negare ncquive-
juxta aliern:iin meiiiliini qmliiaicin speclaliier iion rani, sinistra interpretatione perveriere laborabant,
ccssat exliibrii. Dcnlque iil pruxiiiin parumper atlin- (jiiasi iion hxcdivlnilaiis, scd immiindi spiritus opera
R:im, legi^p ritus volens seipsuin jiistlficare, Domi- hiissent, id est, lieelzcbub, qui De is erat Accaron.
niim lenMtiiriis adlil , sed cnnrusiis abscesslt; at Nani Ucel qiildera ipseest Baal. Zt.'bub auicin musca
Maria pcdilius rjus humlllier aeclmis, opliiii:iin par- vocaiur. Nec juxia quxdain mendosa exemplaria / lit-
teni pliilo.iqiliiae coelesis elegli. Iteni parvuli Christi, lera vel d io fine est noininis legenda, sed 6. Beelze-
qui noii de siii jusiitia, sed de Redcmptoris sui grj- l>ub ergo Ba:i| muscarnm , id esl , vir mmcrirum, givo
lia pra^sumcri; diilicor:uit, quilius nratluniim inoJis Imbeni muscas iDterprctatur, ob sordes videlicci im-
eamdein graiimi advocare debcanl inquirunt, au- miilaiii cruoris, ex cujuj spurcissiino rilu vel nomioe
d untqiie conrestiin et quibus veibis orarc,etqua principem da;mi>iiiuruin cognoiniiiabani.
iiistanli:) perseverare , ei pro qinbus maxline rebus Et alii tenianiet , signum de ccAa qucBrebanl ab eo.
siipplicire oporleat, lide scilicet, spe el charitaie ,

Vel in morem Llix ignem de sublinii venire cupie-
qnodqiie pcifecle pelentes earumdem larglioiem a bani, vl-I in siiniHiuJliiem Samuelis lempore aestivo
r;itre Spiriium bonum pcrcipiant. Cuiitra «apienles C niugire lonilrua, coruscare fulgura , imbres ruere.
ei prudenies, quia Splriium graiix iion niodo non quasi non possiiit el illa caliimnlari , et dicere ex
peicre, qn3're:e, puls:ire, sel et lilasi^hemare sata- occullis et variis aeris passiouilius acciJisse. Al tu
giint, irremissibiles et liic.et in futuro siio: pervica- qui calumRiaris ca qu.e oculis vides, nianu tenes,
cld: puenas luunl. El usque ad finein Kvjng-lll , qni ulilitate sentis, qai feceris de iis qux de coelo vene-
legeiil, inid usque ad hiieni s:ccull, qui prudi'nler riiit? lUiqiie respondebis, et niag'is in y£gypto multa
inspcxerit, inteillgel quod Deus supeihis resislil , /lu- signa fecisse de ccrio.
mitibut aulem dat oraliam (I Petr. vj. Ipse aulem ul vidil cogitaliones eorum , dixit eis
I.NVGCATIO. Oinne reyiium in seipso divisum desolabilur, et domus
Qu.ipropter ip^ê quarium exposiiionis

sxpra dommn cadel. Non ad ilicta , sed ad cogitala
ev.-»iigelic:c
respunlit, iit vel sic cninpellereniur credere poien-
libnim incipiens a luclione in qua superbix splrilus
in digilo Dei ejicilnr, lunni, Cliristc.cleniimtiam sup-
lix 'ju*, qiii fordis videbai occult.i. Si autem omne
rcgnuiii In seiiiô divlsuin deso!:ilur, ergo P.iuis et
pliciter iniploru, ut Spiriius tuus bnnus dedncal iiic
in vi:>in reclani, et eum qui ab Aqiiiloiie est longi;

Filii ei S|>irilus saiicll regnum non cst divisum, quod
,
''"'^ ""•' coniradicii..ne iion :iliqiio impulsu desolan-

faciai a me, quaienus ejeciis a me malignis scruier [>
«nandala Dei mei, revelatisque mcnlis nculis ad c<indiiin, sed xteriia est st:iblliiate mansnrum. Si vero
sideianda sanct;e et individu.eTrinitatls, individuiim, imo quia
iiiae sacrosanciJC icgis mir.ibilia dcvdtiis
individuiim niaiiel regnum, deslstani Ariaiii minoreni
lccior iiigrediar.
Paire Filium, minnrem Filio sanctum dicere Spiri-
El ernl Jesus ejiciens doemonimn et illud eial mu- iiiin. Quia quurum unum esl regiium, horuin est et
,
tum. Et cum dmmonium iina majeslas.

ejee.sset , loculus est mutus ,
et adiniralte sunt turbce. Dxmoiiiacus i^le apiid Mat- Si autem ct Salanas iu seipso divisus eit ,
quomodo
llixum noii solutn miiius, sed ei cecus fuisse narraiur, sldbit reifnum ipsius, quiu dicitis in Beehebuh ejicere
cnrainsquc ditiiur a Doiiiiiio, iia ut loqiieretiir ei nie dwmonia! lloc dicens, ex ipsorum confessione
viderel. Tria ergo slgiia simul in uno boiniiie (lerpe- volcbat iii:elligi qnod in einn ii:in credenJ» in regno
tr:ila siiiit. Ca:cus vide', niiitus biniiiuir, poise-^sus ili.ilK>li esse elegis-e::t, quod uiinue adversuin se
dxinnne liberalur. Qund el liiiic quldciu carnaliter divis.in: siare iioii posset. Elig ml ergo Pliarls.*i quod
lactuni esl , scd cl quolidic CMnpletur in cnnversa- viilueriiil. Si Saianas Saianani iion pjlesi cjiccre, ni-
(iine credcniium, ui, cxpnlso prliiiuni ilxiiiunc, lidci liil crnira Diiniinum iiuod diccreiit , invciiirc poiue-
m IN IVC.E EV.VNGELIUM F.XPJSITK). Lll!. IV. 471»
ruiil. Si aulem polesl, miilio iii;igis s 1)1 prospiciant A verQ ejus, ipsi homines si:iit al eo decepli. Qirc
ei rccedaiii de rcgno ejus, qn icl advRrsiim se divi- victor Cliri^lus disiriliuU, quod esi insigiie irium-
sum slare nnn puiest. Iii qnc aiitem Doiiiinus Cliri- plianlis, qiiia caplivam ducent caplivitalem, dcJit dena
sius ejici it d.emiines , ne d.êiponiorum principcm hommibus, quosdam quidem apostolus , alies evantje-
existinifnt, attrndnnt qiioil seqiiiliir. listas, hos prophetas, illos paslores ordiiuins et doeto-
Si autcm eijo in Beelzebub cjicio dxiiioniu, ^/it veslii res {Ephes. iv).
in quo ejiciunt? Idee ipsi jiiJiceivestri erunt. Dixit Qui non esl tneeum, adversum me esl. Et qui non
lioc uiiijue de discipulis suis, iilius popiili niiis, i)ui colligil niecum, dispergil. Non putel quisqoam de lix-
certe discipnli Diiniiiii Jesu Cliri^ti bene sibi conscii reticis d-ictum et schismaticis, quanqiiam et ita ex
fuerant, nili I se mahrum anium a boiio magisiro supcrfluo possit inicllii;i, sed ex consequeniibus ,
didicisse, ut in principe dxmoniorum ejiccreni d.c- lextusque sermonis ad diabolum referiur, et quod
inones. Ide9 (iiiqiiil) ipsi judices erunt vestri, ijisl non possint opera Salvatoris Beelzebub opeiibus
(inqiiit) ipsi ignobiliael conlcmpiibilia Iiujus mundi, comparari. Illc cnpil animas hominuin teiicre capii-
in quibus non artiliciosa maligniias, sedsancta simpli» vas, Dnmiiius liberare; ille praedicai idola, liic uiiitis
cilas uiex virtutis apparet, ipsi tcstes mei, judices Dei noiiiiam; ille Iraliil ad viiia, liic ad virtiiieni
eiuiii vestri. Aliter : Filios Jiidxorum, exorcistas revocat : qiiomodo ergo possunt hibere concordiaiii
geiiiis illius ex inure signincat, qni ad invocaiioiicm iiiter se,quorum opera divisa suiit?
ejiciebant dxmones. Et coarctat eos inlerrogaliniie Ciim immundus Spiritus eiitrit de honiine, perambu-
prudenti, ut confileaniur Spiritus sancii es o opu<. lat per loca inaquosa. Quamvis simpliciter intelligi
Quod si expiilsio (inquit) dxmonum in liliis \cslris, possit, Doiiiinum hxc ad distiiictiuni'm siiorum ct
D.'0, non dxmonilius depiitaiur, quarc in ine iilein Satanxopeium adjiinxisse qund scilicel ipse scm- ,
op'is non eamdem faabeat c.tusain? Ergo ipsi vestii per polluia niundare, Satanas vero mundata gravio-
liidicis eruiit, non potesiate, sed com|iaraliuiie, dum ribus feslinet attaminare sordibus, lamen et de Ux-
illi expuUioneiii dxmonum Dco assignant, vos Reel- reiico quolibet, vel erhismaiico, vcl eiiam malo
7.ebub priiiripi dxmoniorum. caiholico, potest non iiiconveiiienler accipi. De q'io
Porro si i» digito Dei ejicio damonia, profeclo pei- tempore baptismalig Spiritus immundiis qui in eo
«enit in vos regnum Dei. Isle esl di;;itiis quem confi- prius hjbitaverat, ad confessionem catlKilico! lidei,
lenlur et magi, qni coiiira Moysen ei Aaron sigiia fa- abrenuniiationemqiie mundanx convcrsatioiiis eji>
Ciebanl, diccntes : Digitus Dei esl isle {Exod. viii), ciatur locaqne inaquosa peragret, id esl, corda fide-
quo el tabul.r. Ia|<idex scriplae sunt in nionte Sina p lium qux a mullltie fluxx cngitatioiiis expurgata
. .
Igiiur insniis el
......
biacbium Dei
.^...
Filius esi, et di»iius
. . ^^ . . .•-...
sini, callidus insidiator exploret, si
. .
quos
.....
ibi forie sux
ejiis Spiritiis sanctus. Palris, et Filli, et Spiritus nequiiix gressus ligere possii. Sed beiie diciiur :
taiicti iiiia sub-ttaiitia est. Non te scandalizel meiu- Quoerens requiem et non inveniens, quia caitias ineu'-
broruin iuxqualitas, cum xdificet uniias cnrpnris. tcs elTiigiens, in solo diabolus corde piavoruin gra-
Aliier: Digitns Dei voratur Spiriius sanctus, propier lam sibi poiesl invenire quielem. Unde de illu Du-
partitioncm donorum qux in co danlur uniciiique niiniis : Sub umbra (inquit) dormil in secreto calami,
pioprla, sive bominQm, sive angelorum. Iii niillis el hcis hiimenlibut {Job. xi.). In umbra, videlicet le
ciiiin memliris iiosiris magis appaiet partitio qiinm nebrosas conscienlias ; in calani'!, qm furis nilidus,
iii iligilis. Quod autem dixit, Pervenil in tcs regnum inlus esl vacuus, simulatrices ; in locis buiiieniibus,
Dei, rcgniim Dei nunc dicit quo dainnantur impii, lascivas niullesijue meiiies insinu;ins.
ei a lidclibus de peccaiis suis preniieniiam nunc Dicit: Reverlar in domum meam unde exivi. Tiineil-
agentibus secernuiilur. dus esl isie versiculus, non expoiicndus, ne culpa

Cuin [orlis annalus custodit atriiim suum, in paee qnam in iiobis exstinciain credebaiuus, per incuriam
tunl ea quiBpostidel. Fortein, d.abolum; atrium vcro nus vacaiiies oppriniai.
illius, mundum qui in maligno positus est appellai, j) £< cuin venerii, invenil scopis mundatam , boc est,
in quo usqiie ad SaUaioris adventum male pacato gratia bapiismalis a peccatornm labe casiigalam, sed
puiiubaiur imperio, q'iia iii cordibus iiiQdeliiiin sine iiulla boni operis industria cumulatam. (Jndc bene
ulla coiilradictionc quiescebai. Uiide el alibi princeps Matthxus hunc domum vacanlem, scopis mimdalam,
mundi vocalur, dicenie Doinino : Veiiit enim princeps aiqiic ornaiam dicit inventam : mundataoi videlicel a
mitndi, el in me nihil inveniel {Joan. xiv). El iterum : viiiis prisiinis per b.ipiiîmiim, vacantem a bonis ac-
iVuiic princeps mundi ejicietur [oras {Joan. xii), dc qiia tibus per negligenliaiu, ornatam simulaiis virtutibus
et bic ejcctione suljungiiur. per liYprcrisiii.
Si aulem [urlior illo superveniens vicerit eum, uiji- Et tunc vadit, et assumit seplem alios spiritut ne-
versa arma ejus aiiferel in quibus confidebat, et spolia quiores se, el ingressi habilaitt ibi. Per seplein malos
ejus disiribuei. De scipso quippe lnquiiur, quod nun spirilus. miivcrsa vilia de-ignat. Quenicuiiqne enim
cnncurdi fallax oper;itione queinadinodum caliininiu- posi b.iptisma, sive praviias liaMciica, seu muiidaiia
baiilui', sed furliui i potent a victur lioniiiies a dxino- cupiditas arripiierit, inox omnium prosturnet in iin.t
iiio liboraret. .\riiia in quibus niale fnriis ille coHfi- viliorum. Und!! rerte nequiures tunc euui spiriius
dcbai, ittu'!?: doliquj suiii nciinilix ^|iiritalis. Spolia diciiiitur iign sii. Qnia luii soltiiii Iiiliebil illa jepleu;
,
479 r.FD/i: vKNrnMiiLis ocr. pars ii SI.CT. I. — t;\ECETIt\ GtNUlNA. .igO
vi(ia,.(|uae septem ronlraria virlnli- A esse concfplus?

siiiiilalilius siiiit ruin ex uiiius ejuidcmqne foniis
Iiiii, seJ el per Itypncrisiii, Ipsas se viiiuios h:\bere oiigine, scciindum pliysicos, uierqne liquor emanare
siMiulaliil. probctur. Nisi forte piitanila esi virgo scmeniivaia
El tuiil novitiima liominis itliiis pijora priorilnis. siij' carnis m.ili;rijm nulrieiido in carne Oei Filio
Meliiis qiiippe erni ei vi:iin veritaiis non cognosteie, siigg''rere poiuisse, Incamando aniem quasi majori
qiiam post agniiinnem relrorsiim convcni. Qnnd in fl iniisilaio miraculo niinime polnisse. Sed huic opi-
Jiiil.i ir:iilitore, vcl Simnne niago, caelerisqiie lalilius, iiioni nbsint Aposiolus diceiis : Qwa niisit Deu» Fi-
sp- cialilor ICKiiniis iinpletiim. Qiio autem geni'r.ililcr liiim suum, factuni ex muliere, fucluin siib lege(Gat. iv).
Ixc par.iliiila lemlnl, ipêsecnniliim Matili.tumSilva- Noqne enim audiendi sunl qni logenilum putanl, na-
tnr exposuit, nbi, ea lerniinat;), niii\ siiliilidil dicens : tuin ex muliere, facluin sub lege, sed, f:iclum ex mii-
Sic ent ei gcneiativni Imic pestimir. Id est, qiio I de liere. Qnia coiicc(itus ex uicro virginali, carnem nnn
iino qiiolibel spncialiter geri snlere narravi, linc in lola dc nibilo, non aliunde, sed maienia iraxil cx carne.
gciieraliier liiijus popiili gcnte gcri iion desinit. Iin- .Minqiiin ncc verc Filius huminis diceretur, qiii ori-
luundus qiiippe spintns exivit a .liidxis, qu:indo acru- giiiem ni n lialierei ei homine. I<;t nos ittilur liis
periini legein. Ei ambulavii per loca .irida, qnrrens coii r.i Euiychi:n dittis extullamus vocem cum Ec-
sibi reqniem. Cxpulsus videlicel a Judieis, ambiilaTit " olesia ca holica, cnjns Iitc mulicr typum gessit, ei-
IKT gciitiiim soliiudines. Qiiu: cum poslea Don ino lull:imns el mcnteiii do medio liirbarum, dicamiisque
crcdldisseiit , ille non inveiito locu in natiouibus Savalori ; Bcalni reiiter ijtii le porlavit, etubera quee
dixit: Revertar ad doiimm meam prisliiiam, uiideexivi. suxisli [Luc. xi). Vere ciiimbe:ita parens, qux (sicut
Ilabebo JuJxos, quos anie diiuisi-.ûni. Ei vcnieiis, qiiidjm ail) fni.ra est piierpera Riijem.
inveiiil vacaiilem, scopis ivundoliini. Vacalwl enim l<'iii-
Oui co!lnm lerramque lenel per saecula, cojos
|ilum Jiidaeoniin, et (Miiiûiin liospitcin iion liahebal, Snmen ei a;iirno tfliii|ileclens omnia gyro,
Iiiiperiuiii sine fiiie maiie: qua: vonlre beato,
(licenlem : Diiniltetur lobii domui veilra deseria. Qnia ;
Gauiii.i iiiulns liabons cuni virguiiuus lionore,

iîtur Oei et angelornm prxsiJia non li:ibebaiii, et Nec [jriin.ini siniile.u visa esl, iiec liabere sequeotem.
iiinati craiit supeilluis nbêrvatiuiiibiis riiarisiForum, Al ille dixit : Quiii iino beali qui audiunt verbum Dei,
mertitnr ail eos diabuliis, et seplcnario sibi numero et ciistodiunt. Pulchre Salvalor alleslaiioni mulieris
d.cmiinuin addilo liabiiat prisiifinm donium ct flniit aiiniiit, non eam iniitummodo qu c Verbum Dei cor-
posterioru illius pnpnli pcjnra prioribus. Mnllo enim poialtor geiieraie meruerat, sed ct omnes qui idem
iiunc niajore difnioiium numern pnssideniur blasplie- Verbum spiritaliier auditu liiiei concipere, et buni
niantcs iu gynagogis siiis Clir.slnm Jciiiin, i|uain lii

operis custodia ve! in suo vel in proximnruin cordc
/lilgypto possessi ruirani anle Ifgis noiiiiam. Qnia

C paiere, et quasi alerc studuerinl, asseverans esse
aliud esl venlnriim noii credere. aliud cum lioii sus- beaius. Quia et eadem Dei geiiilrix, el liide quidein
venerit. Scpienariuin nulcin nuiiicrum bcaia, i|uia Verbi iiicarnandi minislra est facta tein-
cc|iisse qui
ailjunctuni diabolo, vel proplcr sablialuin iiiiolliê, poralis, scd indemulto beatior qiiia ejusdem semper
Ll quoniodi nniaiidi custus manebal xlerna. Qua senteniia sa-
vel proptcr niiineruin Spiritiis sancti. in
virgam de radice Jcsse, ct nnrein qui de

pieiites Jiidxnium clain perculit, qui Veibuin Dei non
Isaia, siiper
radice cnnscendit , scplein spiriius viilulum descen-

andirc et custudire, sed neoare ei blasplicnure qux-
iia ct e cnnlrario viiiorum numerus lebant.
disse narr.intur,
diubolo conscralus sil.
Turbis aulem concurrenlibns coepit dicere ; Generalio
iii
Facliim est autent ciiiii lia'c diccrei, extollens vocem licsc, generatio ncquam est : signum quierit, et signum
qtiaedam inulier de tmba, dixil il i : Beatui venter qiii

non dabiiurilli, nisi signum Jence. Duplici lueratqux'-
ubera quec stixhti, Magn;E dovolionis el stione pulsalus. Quidain cnim catumniabantur cum in
le porlavil, el
lleelzebub ejccisse diemoiiia, quibus hacienus esl
fidei lixc niulicr osiei:dilur, qnai Soribis ci fbari-xis
Dominum tentamibus simul el blasplicmanlibus rcspoiisum. Et alii lenianles, signum de cuelo qu:B-
tan<a cjns lnrariiatio:iem pra: oinnibus siuceriinle |. rebanl ab co, quibus abbiiic respondore incipil, non
cognoscil, lanta (idiicia coiiliiclur, ul et prxsentiuni eis sigiium de coelo, quod iiidigiii erant tidere, vc-
proceruiii caluniniain, et ruturoruin conruiidal lijcrc- ruin de profundo iiiferoi tribucos, quule Jinas pro-
ticorum perlidiam. Nain sicul tuiic Jud.ii sanoti Spi- plicta naufragus, ccio-jue surbenie voraiiis, sed de
rilus opcra blasphemando, viTum ron'ubsl:inlialcm- abysso ac moriis laucc liberatns, et accepil et dedii,
qne Palri Oci Fillum negabant, sic habieliii posloa signuin videlicei incariiationis, non diviniiatis, pas-
iiog:milo Mariam scniper virgiiicm sancti Spiriius sioiiis , non glnrilicaiionis. Discipulis antem suis
gignuin de coelu dedii, qiiibiis a:ternx beaiiiudinis

opcranie virtiili' nasciiuro ex humanis membris uni-
geiiilo Deo carnis su:f mnleriam minisirassc, veriim glonam ei prius lignralilcr in moiile iranslornialus,
boininis faleri noii el posl veraciter in coe'uni snblevaius ostondii.

consubsianiialemquc inairi Filiiiin
secundum A'ain sicul Jonas fuil signum Ninivilii, ita erit ct Fi-
deberc dixorunl. Scd si caro Vrrlii Oei
cariieiaii:isceiitis a cniiic virgmis inafiis pronuntiatur .iut liominis generationi iiti. Oslentlll Judi:os iii mo-
ex(i.iiie:i, sine causa veiitcr iiui oain porlasscl, ubera dum Miniviianim pcccatis giavibus involutos, ctsub-
ciiae laotassoiil, bealilic^niur. Qn.i eniiii coiiscqueniia vcrsioiii, si nou pocnituerini, CJse proximos. Verum
.cjus l«tlc cicdalui nutiiius, oujns sciiiiiic ncgalur sicul .înivilis (.1 dciiunliaiur siipplicium, el rcme-
m iN i.[:,cJE iiVANGF.iJiJM [:xro:ii[io. — Liit. iv. 4X2
ilium demonstralur, iia eiiam Juda;i iion dcboiU ilc- A ingreili voliierinl, liiinen vcriia is jalam queaiii iii-
spcrare indulgenliam si vclinl agiue piviiilciiliain. tiitTi. Qiia seniciiiia Jml.e >ruin qiioqiie prnceres
Sed vidc ijiiid sequilur :
cnuileiiiii it, qui signa qiPXTOiilcs cxlerius, apcrlniii
Reyina Ausiri surgrt injiidicio cum viris generaliouit luiis j:iniiain nnlneriiit inirarc cre<luiido. Deiiiquc
hvjus, el roiidi mncbit illos. Condenmaliil uliquc iioii praec-ipit ne dpcia t nluinmodo, sod el ('0»it:<liiinc$
poteslaie judicii, scd coiiiparalione f;uli melioris. Si ei ip>as eiiaiii corilis iiiientioiics inuiidare ct caatigarc
auieiii rcgina Austri, quoe elecia isse non dubiiaiur, memiiierint, nain sequilur :
surgot in jnditio cuiii rcprobis, oslendilur una cun- Lucexiiii corporislui est oculus luus. Cur.ius qaippe
clorum, bniiorum scillcel maluruniqiie rcsurreclio dicit 0|iera qua; palain cunctis a|ipareiil, uciiliis
moriîliuin, ct liaec non jiixia faliuhis Jiid.foruin mille vero ipsrim incniis inieiiiiiiiiciii )iper.iUir, ei de cnjus
siinis aiile jiidicium, scd iii ipso e^!-e fuliira jiidicio. luciilo endeiii oper.i, liicis an teiiebra<uiii sinl npera,
Quia vciiil a fiiiihus lerrw nudire sapientiam Salomo- di cerniiiitiir.sieut ip^ccoiiêqiieiilcrcxppsiiii.iliceiis:
nit, ct ecce plusSatomuiit liic. — llic iti lioc loco iion Si oculus luus juerit iimplex, lotuin corpus luwn
pionnmtii, sed advertiium loci sigiiificat, id est, iiii- luciduin cril. Si auiem nequam fuerit, eliam eorpus
pra^sciuiaruiii iiiler vos Ciiiiversaiur, t\u\ iiicdnipjra- luum lembroium erit. Si, inqiili, pura rcclaqiie iD-
Lili;eresl Snlomone prasiantior. tlefcrt auicm Scri- ^ tentiuiie qiia; pote» agcre bona siuducrii, lucis pro-
piura quomodu regina Saba pcr iiintas diificuliîics fecio >uiit opcru qux f. cis, ctiamsi coiaui biiiolnibut
geiite sua el imperio derelidis vencrii in Judxara iinpcircctiiiiiis a'ii|ud babire videauiur. Quuiiiani
sapieniiani audire Saloninnis, ct ei rauUa muncra dlligcnlibus Dcuin, umnia cuopcranlur iii bunuin, liig
defercns ab co idura pcrcepenl. Quk ideo JudjCvis qui seciiiidum proposilum voc.ili siiiit sancli. Sl au-
injudici.i coiidcmnaliil, quiiiiiani ipsa ab ulliinis lcrrx teiii perversa csi n.tciilio qux prx edii, parvum esl
fiiiibiis cum qua;<-ivii, qucin peirepio dino sjpienii.c oiiine opus quod sequitur, quauivis rccluin csse vi-
ci gnoverat essc famosuiu. Illi vcro scLuni iiabenies dciitur.
euin (jiii non aliiinde sapiens, scd ipse Dci sapicntia Vide ergo, iie fuiiien quod in le eil lenebrce iiiil. Iloc
el virtus est, non niodo iiou audiro, scd blasplieinaie cî, iic ipâ tuidis iiiiemii), quo: lumeii est aniiiise,
aiqiie insidiis agiiare iiialebanl. viiinriim culigliie fusc tur, sedula di>cretione per-
Yiri Kinwilie surgciil iit jndicio cum generalione liac pendc. Juxia quud alibi prxcipitur : Omni cuslodia
et toudeinnnbunt itlam, ijuia poemtenliam cgerunt ad scna tuum cur, tjuoi.iam e.t ipso viia procedit(Prov. iv).
pTiTdicalionem jonce, et ecce plus guain Jvna liic. Si erijo corpus tuum lotuin tucidum (uerit, non ha-
Joniis paucis diebus pradicuvit, ego taiito tcmporc. *«"» alinuam parlfm teucbrarum, cnt t:,cidum lulum,
lllc Assjriis genti imredida;, cgo Ju.lans pnpulo Dei. ' '"' "'«' l"Ccriiu fulijuiis illuiiiinabil te. Tolum coipus
llle percgriniij, cgo civibus. Ille voce iucutus simplici iiosiruin oniiiia iio^lra upeia dicil, quia et Aposiulus
Hili|ue signoruin f.iciens acccptus est, ego laiiia inenibra nuslra niiiicupit quxdaiu opcra, tûa; liii-
sigiia facicns lietlzibub catuiniiijm .sii-tiii<<o. l'las piob.it, el miirlificiiida praicipil diceiis : ilortificale
crgo «f./ Jona hic, lioc cii iii mcdlo vc-ilriim pia;di- erijo mcinlira veilra, qiuc sunt super lerrnm, fcrmca-
cans. Kl piopterca eodcin inudo quo icgina .\uslri, lioncm, immundiliain, libidiiem [Cot. iii), et cxicia
viri qunque Niniviue gcneratior.em coiidcinnabuiit laiia. Si 1 iiiir ipsc bonum liuna inientione patravc-
judxoruin, lioc est iuli.lcliiaiis argucnt. Alitcr : In ris, nuii iiubcns iii lua conscicntta aliqnaiii pnit m
Niiiivilis et rpgiii.t Aiislri, lides Ecclcsije |iia:lcrliir (eii'jliro.-..i; cugilalioais, cl :iiii i toiiiigeril aliqiieni
Isracli, qu;v nuii miiius per pfleiiiteiitijni pcraclx iii- prijxiiiioniiii tua bon:i atliniic noccri, veibi gralla,
sipieiiii.^v, quam per sapientij; discendx iiidusii i:im aiil tic pccuiiia quam a te iiitligcus cl pcleus accepe-
Domiiio E\ duabus qiiippe paitibus uni-
ciiiiciliatur. rai. lai eic vel paii aliqnid inali, aiit de vcrbo cxliur-
las Ccclesix cnni^regaiiir, eorum videlicet qui pcccaio laiionis quo eiiunteiii cirrigcre voleba ., furie per-
nc-ciunt, ei euruiii qiii peccare d< sisiuiit. Poen tentia iiiciosius errare, lu taincn pro luo siiiiplici et lucido
enini delicium abolei, s.^pieutia cavct. cordc el liic ct in fuliiro, lucis gialia donibeiis. fixc
l^
IVcmo lucernam accendtl et iu ubscondilo ponit, ne- coiilra bypocrisin riiarisa;oriiiii subdolc sigiia qiix-
que sub modio. De seipso Doiainus ba;c loquiiar, os- rciiilum speciali:er dicia, nos juxia sciisum moralcm
tciideiis etsi supra <lix. rit nullum generationi ncquam goiieialiier in-iiiuunt
iiisi sigiiuin Jona; daiidum, neiiiaqiiain lamen lucis F.t cuin toqiuretur, rogavil itluin quidam fliarisxus
su.i. clurilalcm (idelibus occullan.lani. Ipse quippe ul pranderet apud se, el imjretsus recubuit. Coii..'ulle
lucernani accendit, qui le^tam liuiiiaua; naliiio! Lncas non ait, El cum liax loquereiur, scd, Ciim toque-
flamnia sux divinitatis implcvii. Quam profeclo lu- retui, ulusieiidatcumnonslaiiin lini!isqu,T'pr.cp(isuc-
cernam neccrcdeulibus absconderc, nec niodio sup- rat verbis, scd aliqunt interposilis, apud Pliarisa;iiin
poiiere, lioc esl sub mcnsura legi» includerc, vcl iii- pr.iiiderc rogaliim. Quae aulciii siut illa Mittlixiis
tra uiiius Judxxgciitis terininos voluit cnliibere. explicai, qui linc Uomini lerminatu seriuone, qiiein
Scd iupra candetabrHm, inquit, ut qui inijrediunlur, (aiiien paitini brevius Liica, parlim prolixius coiu-
tumen videanl. Candelabrum Ecclesiain dicit, cui nieiiioiai, coiilinuo siilijitiixit : Ad'iiic eo loquente ad
lucernam supcrposuit, quia nostris in froiilibus fi icin Hiibas, ecce niater ejus el fralres sluhaiil forit, qua-
sux iiic.rnitionis afOxit, ut qui Ec icsiam njeliler rcitlcs loquici. .idhiic, inqnli, eo loqueiitt, iit intclli-
;
483 DED.E VtNEIlAtUI.IS OPP. PARS II. SECT. I. — EXfcGETICA GE.NULN.V. *84
gcres, liaec liHiiieiiie qnaj supeiius iiilicabal. Sed el A vel orat ut ei diniitlalur, non soliiin in eo quod di-
MarCHs, po&t illud qiiod de bl.".splieiiiia Spiriliis san- miiiit atque orai, veiuiii eliain iii eo quod curripil
eii, qiii<l Ooiniiius dixcrit letiilerat : El veniunl, iiiet aliqua cmendaiori.i pcenii plectit, eleemosynani
quit, ma'.er ejus el [lalies. Liicas autcm noii linjiis dai, i|ui:i niisericordiain prxilat. Multa itaquc ge-
rei gesix ordiiicm lciiuil, scd p:z;occupavii lioc, et iiera suiit eleeinosynaruni, qiise cum facimiis , adju-
recordalum anle iiarnivii. DiMJque liuc sic intcrpo- v:>niL'r ui diiiiiilaiitur nubis nosira pccc:ila, sed
suit, ui solutiim appareat a nexu el superioriini et ea nibil est inajus qua ex corde diiniilinius qiiod
posierioruni. Iiai|ue postqn.im nuniiaiis sibi furis in nos quisque pcccavil. An vero qiiod ail : Date
inatre et frairibus ait : Qui cnini feceiil volunlutem eteemosyuam, et ecce omnia munda suut vobii, ila in-
Dei, liie jraler meut, el $oror mea, el maler eil [Marc. tellectiiri suiiius, ui Pliarisxis iinn liabentibus fldein
III ), daiur iiitelligi, rogatus Pliarisxi intrasse cun- Chiisti, ciiamsi non in eum crediderint, nec renati
viviiiin. fuerint cx aqua et Spirilu saiicto, munda sinl oinnia,
Phariiitns autem ccepit inUa se repulans dicere tantuni si elcemosynas dederint, sicut quidain eas
quare nen bapiiialus esset anle ptandium. Causam dand.-is putanl, cuiii sint inimundi omnes qiins noii
Pliaris.xi cogitatiunis evangclisla Marciis apcrnit di- iiiundat fldes Cbristi, de qiia scriplum est : Mundani
ccns : Pharis<Bi enim el omnes Judxi nisi crcbro la-
" fide ccr eorum? Et lamen vcruin esl quod aiidie-
venl manus nun manducaiil, lencniet Irudiiionem te- raul, Dale eleemosijnam, el ecre emnia munda sunt
niorum , el a [oro nisi bdpiiienlvr non comedunl vohis. Qui enini vult ordinale dare eleeinosjnam, a
(Marc. Vii). seipso debet iiicipeie, el c;im sibi priinuni darc. Est
El aii Dominut ad iltum : Nunc voa Pliaristci quod enim clcemosyna npiis misericordia;, verissiiiiei|ue
deforit etlculicis et calini mundalii. Qnod autcm iniiis dieluin est : Miscrere animce iuce ptacens Deo (Ec-
ttl veslrum, plenum est rapinn el iniquitale. Ei Mar- cli. xxx). Propler boc reiiasiiinur, ut Deo placea-
Cus qiiiilem refert oos hupiisiiiuia raliciiiii cl urceu- iiius, cui merito displicel quod nascendo contiaxi-
rum leriDrnniqiie ct a^raiiieiilonim observare solilos, iiius. Il.cc esl prinia eleemosyna i|uam nobis dedi-
sed inaj;is siib iiniuijic vasnium ipsi mcndacii siniii- mus, quoniani no.'ipsos miscros pcr miserantis Dci
latiunis argiiuntur, quod aliiid osteiiient Iiominibus iiiisericordiam requisivimus. Propier qucm dilectio-
furis, aliud doini agaiit, rurniam pictaiis babentes nis urdinem dictuin est : Diliges proximum luum tan-
cxir.iiseciis , sed inlus viiioruin sorde derormes. qitiim icipsum (Marc. xii). Cuin ergo inciepassel cos
Vult eiiim Duiiiiiius explicare lalius qii:i: snpra bre- qiiiid roriiisecus sc iavareni, intus auiein rapina et
vilcr (ie iiiundjiidocordis oculo protulciat. iniquiiate pleni essent, admonens quanidam elee-
Slulli, noune qui fecil quuJ defuiis esl, eliam id niosynam, quim sibi liomo debet priniitns dare, et
quod deinlus csl fccit? Qm, inquil, ulramqiie bominis iiileriora mundari : Vcruiiilanirn, iiiqnil, quod -.uper-
iiaturam fecii, utrainque mundan desiderat. Iloc esi dale elecinosynam , et ecce omnia niundit tuiil.
conira .Maniciixos ,
qiii aniniam laniuni a Dco , rar- Dcindc ut osieiideret quid admonuisset, et qnid ipsi
iiein vero piiiant a diabulo crcal.im. Iluo cimira il.us lacere non curarent, iie illum puiarent eurura elce-
qiii ciirporalia prccat:i, forniralioiicin videliccl, iiii- niosynas ignor.ire.

iniiiiditiani, libidineni, luriuin , rapiiiam et caMcra Sed viv vobis, inquil, Vliaristvi. Tanquam dicerel,
lalia, quasi gr:ivissinia deicslaniur ; spirilalia vcio cgo quideni commonui vos elecmosynain damlain,
qu% nun minus damnat Apostolus, lioc est amariiii- per quain vobis niuiida sinl omnia : sed vu: vobis,
dincin, irani , indi^nulionetn , cbmorein, blaspbe- Quia decimalii menlam el rutam et omne olut
liiiain, suprrbiam , el avarilâm, quw est idolorum has eiiim novi elceiiiosynas vcstras, ne de illis iiie
tcrvilus {Coloss. iii) , nt lcvia conteiiinunt. nuiic V'>s adiuonuissu arbiiremini.

Yerumlamen quod superett dale cleemosynam, el El praleritis judicium et cliariiati-m Dei. Qua elee-
ccce emnin tnunda sunl vobis. QuoJ iieccssario viclui mosyna posseiis ab omni inquinameiilo interinre
et vcslimento siiperesi, date paupeiibns. Jiixta qiiod p miindari, ut vobis munda esseiit ct corpora qux la-
cl Jnaniies prsccipit : Qui Itabcl duas lunicas, del non vaiis, lioc est cnim omnia , et intcriora stilieet ei
hubenii(Luc. iii). Neque enim it.i lacienda jubelur exlcriora , sicut alibi legitur : Mandaie quie inius
<>leeiiiosyna, ut lcipsiini consumas iiiopi:i, sed ui lui sunl, et qva: foris sunt munda crunl {Matili. xxiii).
cura corporis explcla iinipeni qiianluni vales siislcii- Sed nc isias elcemosynas qu.-e liiiiil dc fruciibui
tes. Vcl ila inlelligendum, (ûod tuperesl, quod Um terrac respiiissc videreiur, ait :
multo sceUre prx-otcnpiais suUini rcniciiiuin rcsiai, llcccauiem, inquii, oporluit fftrere. Id csl judiciiini
date eleeinostjnam. Qiii seniio ad oninia qu:i; ut li el ciiariiaicm Dci, ut et nus veiaciier de nosira
iniscrationc liuiil, valcl. Non soliiin cniiii qui dat niiseiia judiranies, ct Dci chnriiaiem qiiara donavit
csurieiili cibuin, siliciili poiuiii, iiiiiln vcsliiiienliini, ipse diligeiiles pie rectcque vivainus, justuni jndi-
pcrcgiinanii bospitiuiii, ct calcra lii>jiibiiii>di, vcruin liiim cjiis eoiiruciiics, qnod dicit Apostnlus, Judi-
eiiain qiii dat veiiiani pcccanli , eleemos)ii.ini d.il. rjuiii ijiiidi III ex mio in coiidemnalionim : ct iii.igii:c
Va qui cmeiidai vcrbere in qiicin potesuis datur, vcl cliaritali cjiis gratias agentes (
liom. v) , de qu»
coercet aliqua disciplina, ei lamcn pccc.-iliim ejus idcm ipsc dicit gr.iliac pra^dicaior : Commendai nui, m
quo ab i!lo l.ibus aul offciisus C;l, diniiiui cx curJc, iuain cliaiilulcm Deiit in nobis, qiioniam ciiin ndliuc
485 IN LUCiE EVANOF.I.ir.M EXrOSlllO. - Lllt. IV. m
peccaioret etsemut , Cliriiliis pro nobit worluin , ti .\ «ccU\i'r»nl ;irguebant, sed pilcrnD facinora jbihu-
(/ftirf.). landii, duin (Miristnm aposiolosqiie illiiis iiiseqniin-
Ha:c uulem oporluil facere, el illa iion omillcre. iil liir, in scipsos S'Miieiili:iii) relorqucliant, e.idein
est cInomosj;ias rriiciiiuiii leirenoniin. Non ergo videlicet ipsi i)u:c in paienlibiis damnabant agentes.
se fal!»iit qiii per elceiiio>.vn!is {iinslilii l l.irgissi- Prufcclo teslificamini quod contenlilis operibus pa-
mas fruciuuin suonini, vel cnjusque peciinl.r, iinpu- trum veslrorum. Quoniam iiuidem ipsi cos occideiunl,
nit.iieiii se einerc exisiini^mi, in fnciiK^rnni iininuni- vas aulein adificatii eoium tepuUru. Simulaliaiil qui-
tale ac fl.igiiiorum nequiiia perniaiiciido. dcni se, ob lavnrein vulgi capt:iiid iiii, patriiin suo-
Yx vobi-1 Chariiaii qui diligiiis priniat calhedrns luiii liorrere perfidiain, memorias propliclarum qiii
in synngogis, el talulaliones in [oro. Vae nobis mise- ab cis occisi suiii magnifice ninando, sed ipso opere
ris, ad qiios rbarifaeoriiin viiia iransierunt ,
qiii tcslilicaiitiir qirinlnin patcrii,'E nci|Uili.T conêiitiaut,
breve et inceriun) vitx nosir:e curricnlum qiio pec- Doniiiiiini qui ab eisdcin prnphelis cst pr.Tnuniiatus,
cala bumiliier pl.iiigere debuerainiis, pro prioratu injiiriis agendo. IJbi se pariier el frios liumicidaruni
invicem superbe cerl.-indi', peccalis aniplius oiierare ei ud sux damnatiniiis aiigiiieiiiuin sciciiies pcccare
noii meuiiinus. decbirani. Uiide recte siibjungiiiir :
I» Proiitcrea el sapientia Dei dixil Miltum ad

Vic tobis tjiii esiis ul inonuinenla qna' non pareni, : illoi
et homines aiiibulanles supra , ncsciunl. Va lia^c sii- prophelas cl aposlolos, el ei illit occident et perse-
persiiiinnem rbarisxoriim senic:ilia red.irguii, qiii queniur. Sapieniiam Dei scipsum dicit, ipse est eniin
furis spicicm rccisD doclriiiac praBlemlanl, inlus vcio Dci viiius et Dei sapieniia, sicut Apo^tolus docet
quid lopdilatis giraiil, occulleiil, inslar moiiumeii- {l Cor. i). Denique in Matib.TO iia liabes : Ideo
loroin, qiix cum supcrliciem lerra; coinmunis nslen- ecee egn millo ad vos prophelas , el sapirntes et tcribat,
teiil, iiiitis vermescciiiium sunt cadaverum plenn Si auicin eadcm sapieniii Dei pniplieias qiiae aposto-
fetore. De quibus Psalini^ta cum dieerci : Scput- lus misit, cesseni lixrclici Cbristo ex Virgine prin-
crum palens esl giillur corum IPsiilm. v) ; mox qu.d ripium ilare, oiiiillnnt aliiim lcgis et proplielariiin,
dixissct apeiuit aljiingens : Liiignis suis dolose a,je- alium Novi Teslameiiti Deum pra^dicare, quamvis
baiit. saepe eiiam aposiol.ca Scripiura propbeias non ens
Respondens aulem quidam cx lcijisperitis uil illi : soluin qiii futiiram Cbrisli iiicariiationcm, sed el cos
MagitUr, hwc dicens eliam iiobis conlumeliam facis. qui veiilura coplesiis regni gaudia prxiticciii, appel-
Quam iiiisera coiiscienlia, qu:e, auJilu Ueiverbo, sibi lal. Prophe x (iiiqiiil) duo aut Iret dicant, el cieteri
contunieliam fieri pulat , et conmiciuurata pceiia dijudicent. bcd iicquaquam hos crediderim aposlolis
perlidcrum se semper liiielligit esse dainnaiidum.
c.in caialogi ordine praefcrendos.
Ijiide iiiilii meisqiies^milibiis uiiiciim superestsufTu- Ut inquiialur sanguit omnium prnphetnrum qui
gium , Doiiiinu cum pruplicU supplicare : Ulinam tffusus csl a eoiisiilulionc mundi a ge:ieralione ista.
diriyanlur vioe ntco', ad custodieudus jvilificationes Qua-rilur quomodo sangiiis oiniiiiiiii proplietaruin
tuas. Tunc non confundar, dum rcspiciain i?i oiniito alque jiisloium nb uiia Jiid.-coriiin gtncratione rcqui-
mondata lua (Psalm. cxviii). ratnr,cumctmul(i saiicioruinsiveaiiii' incninaiioncm,
A( ille ait :El vob t legisperitis w, quia oneralis ho- seu po>t uiorlein resiirreciionemqno Salvaluris , ab
minet oneribus quw purlcri non pvssu: t, et ipii uno aliis sint naiicnibus iiitcicnipli, ct ipsc Duiiiinus Ju-
digilo vestro non tangitit sarcir.as. ISuii posûiit oacra dais licct acclaniaiitibus, a liomano l:iineii pr:eside,
legis purtari eo inodo quo isli legispciili lixc iiiipo- Hoiiiaiiisque sii militibus crucifixus. Sed innris est
nebaiil bumiiiibns. Unde recle aiidiuiit quod.sarciiias Scripturaruin duas s:epe genciaiiunes lioniiiiuin ,
ejus uno digilo nun tangerent, buc esl ne iniiiiiiiis bonoruni scilicet nialormiique compiiiare, lioc est
quidcm eain perlicereiii, quaiu se c-unira morein pa- corum qui non cx sanguinibus, neque ex voluntate cai-
truni sine fide et graiia Jesu Ciirisii el servare ct nis , neqtie ex voluuiale viri , sed ex Deo nnti sunl
servaiidani iradere pisesumebani, aiqiie ideo jiigum ci eoruin qiiihiH dicitur Yos ex paire
jj (/0,7^. i) ; :
Cbriati suave ei sarcinain ejus lcveiii, ubi requies diabolo eslii {Jann. viii). E( alibi : Serpentei, generatio
ott animarum, procti! abjiccre et cxierniinare tenla- viperarum {Mallh. xx:ii).
baiii, cum scnplum sit : iustus autcm cx l>de vivil A sanguine .ibel uique ai sanguincm ZachnricP, qut
\l\om. 1). El aposiolus reirus, liis qiii ciedentes ex periit inter allare et cedem. Quare a saoguine Abei
genlibus circumcidi docebniit, proiesielur et dicat :
qui primiis niariyriuin passus es(, niiruin iion esi,
Et nunc quid tentatis Dcum, iiiiponere juijum super scd quare usque ad sanguincm Zacliari;c, qiiiren-
ceTiicem discipulorum, quodnequ,' palresnostri, neque diiin est.ciim ei mulli post eum usqtie ad naii>iiatein
not poluimui portare? sed pcr graiiam Doniini noslri Cbrisli, et ipso mox nalo, innocciiles in Betbleein
Jciu eredimus satvari, quemadniodum et illi {.ict. xv). piicri sinl ab hac gcneratione perempii, nsi forle
V(c tiofcis qui ccdificalii monuinenta prophetarum, qiii:i Aliel pastor ovium, Zacbarias secerdos fuil,
pulret aulcm vestri occtJerunt iltns. Non inoiiumenia il bic iii campo, ille in atrio lcmpli necalus csi,
propbeiarum ornare, seJ inlerfectores proplielarmn uiriiisque gradus marlyres, ei laici scilicct cl aliaris
imiiari, sceleris esi. Jiidaci ergo propbciariim mo- oflicio mancipati, sub enrum voluit iutiinare toca-
uumcnla xdilicaiido, palrum suorum lact* qni lios btili).
,
P.tD-C VENERAUILIS OPP. P.VllS 11. SECT. 1. EXECETIGA CF.NUINA. 48S

487
scicntkc, A in gvro, nc fuii(Jcrclur ihi sanguis iuiouus, l.ibeiUC
VtE i'o'i« Ufiispenlis. quia tuliitis clavem
aliqno el in pi\B<cps nicnle. El in templi consiru-
ipsi iKin inlToitiis, el eos qui introibant proliibui>t.f
quani lcgin'c- «lioiie legin.us 7V.rii quoque domum laqucaribus
Olavis siieiiiije luimiliias Chiisii esi,
:
inielligere. nec ab cedrinis, et a'di/icniiil tabiilaliim super oiiiiim domum

riti nec i| si ii. lege ei rropheiis
Iiiirare est enim, non essc quinque cubitis altiludinii. Ergo pixdicabiUir io teciis,
aliis inU-lliKi «olchant.
usque ad iniclli- Ciiiiclis audicililius pahiin dicctur.
coiiienluni supeilicie iiiierae, sed
Aliicr Oinuis Dico autcm vobis aniicis meis, ne lerreamini «i» hit
gcniiaj sjcraiioris aroana peneirarc. :
excmplo qui occiduut corpus,et pvn lurc non hahcntampliusquid

(locior qui andiiores qims verho xdilicat
nec eosnui lacieiit. Si per-ecuinressancuriim occisis corporibu«,
scanJnliial, nec ipse rcgnum Dei ii.lrat,
i.oii liabeni anipliiii quid conra illos agant, ergo
polcraiil inirarc iiormillit.
cxperiml Pliariswi et lc- supcrvaciia ruriuni insania, qui nioiiua niariynim
Cum huc ttd i./os diceret,
insistere. el os cjus opprimere de meinbra lens avibusque discorpenda prnjtciuni, vel

giaperiti graviler ,
quttrenies alitiuid capere ae in auras exienuari, vcl iii umlas solvi, vel per
mullii insidiaiiles ei, et
vera perfidi.c, si- nammas in ciiiercm faciunt redigi, cum neqHaqii.im

ore cjut, ui accusarent eum. Qn.im
audierint ipsi le- oinnipoteiuiae Dei quin ca resuscitando Tivirnei
muliiiionis.elimpiciati» sure .riinina
resipi ce--n,
» ob.-isiere posînt.
sianiur.quilaniointonanie tuibine non ipsi
insidiis moliuiuur aggiedi. Tiinete eitm qui poslquain occiderit, liabct poletta-
:, scd dnclorem veriiaiis
lem millere iii gelicnnam. Quia duo sunl genera per-
CAPLT XIl.
ut sc invicem seciitorum, unmii p:ilam ssvienlium, allcrum ficie
Uullis autnn turbis cencurrentibus ita
Afendite Iraudiilenlerque blaiidicntiuni conlra ulrumque nos
conculcnrent,c(epii dicere ad discipulBssuos:
:
Pharisamrum quod est hypocrisis. Ad hoc mnnire aiqiie insiiiueie volens Sjlvator, ei supia
a [ermeiito
lermenium pertinenl omnia quce recumbens
apiid ab hyporrisi Pharisxorum atlendcre, el hic a car-
et Aposio- non limere qnia videlicet
ri.arisa;um supeiius dispuiaver.i. De quo iiilicum cxile pra;cipit ,
lus prxcipit : /inîicfpti/emiir, noii m fermento veteri post inoi lem nec b iruin crndeliias, nec illorum va-
nequitiw, sed in aiyinis leat slinulaiio diiiare. Doniino poiius qiii seinpcr vi-
neque in fermenio matuia: et
tinceritaiis ei v.^ritatis ( l Cor.v). Nam sicul modiiuiii deai placendum , Dominum qui scuipcr punire vcl
fcrmenlum loiam farina; qni injicilur massain cor- liberare queai, esse timcndum.
mox ronspersionem suo sa- i\'onne quinque passeres vencunt dipondio, el iiMit
luinpii, univcrsanique
nimiium simulaiio cnjus seinel ex illis non est in obliviune coram Dco? Si inimiiis-
pore comm:iciilat, i-ic
animum inibucril, tota virtulum sii.cerilate ctven- sima, inciut, aniinalia, et qnx quolibet per acra fc-
^ riiniur volalilia Dcus oblivisci non poiesi, vos qui
late fraudabii.
neque ad imagincni facti Cbtis Creaioris, noii dcbeiis tcr-
Nihil autem opertum esl quod non revelelur,
quod non sciatur. El quomodo iii pr^seiili reri ab iis qui occidunt corpus, quia qiii irutiuuabi-
absconditum
sxfulo muUorum diu laict liypocrisis? Ergo dc iu- lia gubernat, raiioiiabilia curare non desinit. Dipon-
jiidiiabit Deus dius quo quiiique passeres veiicunl, id csi vemlun-
luro leuipore inielligendum, qiiamio
occulta liomiiium. Kam sicul uiius ainiconiin
beaii tur, geiius est ponderis levissimi, ex duohus assibus
Job verissime diiii : Lauf impioruin brevisest,etgau- cumposiii. Quxrit fortasse aiiquis, quomodo dicat
dtum liijpociilce ad insiar puncli. Si ascenderii usque ad Apostolus : Sunquid de bobus cura Deo (1 Cor.
est
coelum suiicibia ejus, et caput ejus niibes leiigeiit, quasi IV) 7 cuin utique bos passere preiiosior exisiat. Scd
Herquilinium in jiiie perdetnr (Jub. x^). Ii. finc, iii- alind cura, aliud vero est scieniia. Deitique nume-
quil, perdetur, qui in principio floreie videbalur. rus capillorum de quo coiisequenier ail:
Esiergo sen.sus : Atlemlite nexmulemini siinulaio- 6'.'(/ ci ciipiili capilis veilri umncs numerati sunt, noo
profecio teinpus in qtio ei vesira in aclu ccinpuiationis, sed facnltate cognilionis
res, qi.ia vei.ict , iii
virius oronibus, et eorum revcletur liypocris s. Ve- accipiiur. Non cnim sollicilam Dcus cura; nuini.rin-
ruin quod sei|uilur : r. lis iniendii ciccubiam, sed cui cogniia sui.t omiiia,
Quoniani qua: in tencbrii dixhiis, in luniine dicen- quasi iiumcraia sunt aninia. Dcnc lamrn numernla
tiir, el qusd iu awe locuti eslis in cubiculis, proedi- dicuntur, qnia quie voliinius servare iiumeranuis.
quando cuncia Lbi immei.sam De. erga liomines osleiidit providen-

cabitur in lectis, non solum iii futuro,
tiaiu, ei ineUabilem sigiial alTecium qiiod nil no-
tordium ab>coi.dila profcrcnlur ad lucem, sed ct iu
potctii coiigrucntcr accipi.Quoniam siruiii Dciini laical, et p:ir\a etiam utiosaque dicia
prxicnti leinpore
quuiidam pressurarum carce- eji.s scie.itiam ..oii fug.aiit. Der.dciit iinelliecniiaui
qua; inier icuebras
cccltsiasticam ii. boc loto, qui tarnis resurreclio-
ruinque uinbras vel locuti vcl passi sunt apostuli,
negani, quasi nos ipsam lcrrcnam niatL>ricm
nunc clarilicaia pcr orbcm Ecclesia, lectis eoiiiin iieiii
qiia; discedenle aniina lit cadavcr, iia re.-urrtciioMC

nciibus publice prxdicaiitur. Sane quod aii, 1'ricdi-
iop:iraiidain dicamiis, ut ea qu;c dilabuiitur, cl iti
cabiiurin ((Yii.i ,
i'>xia morem provinciae Piilesiinx
INon eiiim alias atqi.e alias ali.irum reruin specics fonuasqiie
luquilur, ubi soloiil in leclis ivsidere.
sublimala, sed pl.no verluiiiur, quaiiivis ad c rpiis redcaiii uiidc dilap-a
lec a HOSIro moie culininibus
Sdiit, ad casd.-tii quoi(.ic corporis part. s uhi fnerniit
siliemaie f.iiiunt acqualii. Inde lcx pric.p t til (|i.i
rcd.rc iicccssc sit. Alinqu.n si capillis c.piiis redit.

iiuvaiii doinuiii ivdiliLarel , iiiurum lctti poncjCt
489 IN \ACF. F.VANCKLIUM FXrOîno. I.IR. IV. 4!-<0
fjtioil lam crehr^ tnii.iiii:! ileliavil, si nngiiiliiis qimil A Imsd iin M i^plinrni.p sii.i' meri » cxrrMlis VPii^^îitie
lol'es deni(isil cxêclio, iinnn derala el indecons fo- scripsit : Pinpleiea' noii polfianl credeii: : /inin iipniin
gilanlihiis, el ideo rcsurrcclioneiii carnis iii>ii 're- flixil Isaias : Exrcnrnvit o ul s eorum , et indurniit
(lenlibiis occniril iiiforinnsiias. SeJ qrem.idni duin eoriim cor, ul timi vidennt ociilis, et iniilliiitinl rsrite,
si slatiia cnjiisiibel folnliilis nielalli, aiil ignr lK]iie- el coiivert:inlHr, el saie.ii iiloi {Joaii \u). Qiiid 'in
srcrel, aiit conlcrcrctiir in pulverem, ?!it roiifiiide- s;iiic voliiiil illum dicerc vcrlniin, vel blasplieiiiire
relar iii mnssani, cl esin vellel arlifex riirj-us cx in Spiriiuin s;inclum, qni iin lili r.iclesiê iibi in
illiiis maieria! (Hianlilaie repnrare , niliil i teressel sanclo Spirilu fil r.:inis-.io pcccatoriim, cordc iii -
ad cjus inlegrilalf in , quae pailirtila niaterise ciii pcc liiei.li rcsistl, dicemcs iiiiuni esse sulT.igiiiiii i>e
inenibro statiiJB reddeieliir, dnni lanicn loiiini cx sil irre 1 issibil.s blasplicnii;!, ror impifiiilens e.tvca-
quo fonstiitila fuerii lesmncrei ; iia Dt'i:s, inirabili- liir. yiionim miillis seiileiiiia ncqinqiiam liniia vi-
ter alque ineffjhdiler arlifex, de tnio qiio raro no- deiiii, qiiia videliccl qusTiiis iinitati Kcclesi.r fiiide
stra conslitcral, eain iniiali li et iiiclTiblli cclerilate iniptKiiilcnli resistil, bive i le Judjiiis, seu G •nli-
restiiiici, nec alituid attincbit ad ejus redintrgr.aio- lis, sive eiiam b.-ereticiis sii , poiest iiiiqiie remissio-
iicm iilrum capilli ad capillos rt;deanl, et uiigtifs ad iicni babcre peccaioruin inSpiritii sancto, si ad nni-
iiiigiies, an qnidqiiid conim pcrieial muietiir iii car- " I ileni Kcclesi i- cordc poiiiiieiiti refigcrit. Sed di-
iiem, et m partes alias corporis revnceuir, curaiiic ciii;l qii.indiii corde imposiiilenli qiiis Spiiiliii gral'?c
arlincis providcnlia, ne qiiid indeceiis liiit. icsisil, land ii non liabel reniissioiiem. At illi "Iji-
Nolite ergo tiuiere, mullit pnsseribtts jiluris esiis. ciiiiit lianc fondilinncm in ciinciis roiislarc criiniiii-
Niin plures eslis, legenduni ,

qiiod aJ comparaiio- biis. Oiiomo io eiiiiii (jnandiii quis lornicalionem,
iicin numeri perlincl, sed pluris es'is, lioc est niaji- idolidatriaiii, adiilteriiini, iiiaseiibirum coiicubiliim,
ris apiid Deum nicriii, digniiatis, et xsliiiiaiionis, rurliiiii, ca lcraqiie lligitia gesscril, iion liabet Ii.-e-
qiiam iniiumera passcruni, vcl corpora, vcl gencra rcdilalein iii regni) Cliristi ci Dei : liis vcro crimiii-
4'onipiilaiiiini. bus abdicalis, potesl ablui, saiiclilicari, ju-tilicai i in
Dico aulcin vois, onmis quiLunriiiecotifessus fiterit iiominc Domini iiisti i Jesu Clinsii ei in Spiritu Dei
vie coram liominibHi , ei filius liominis coiifiiebitur nnslri; ila, iiiquiiinl, eliam iinpoenilcns qiiandiu cnr
illiim coram angelis O.i, Qui aulem negaverit me coram iinpocniieiis babucrit, iion poiest babere vcniini;
liominibui, denegabilur coram angelis Dei. Respicit moi vero ut posnitueiit , conseiiiielur el veniain.
ad superiora, ubi diclum esl cperia quxlibet et abs- Nulloqiie discriinine impflenileiilia cacieris obtigaiior
foiidita csse revclaiida , concludens banc revelatio- ,
aiil irremissibilinr invcniliir csse pecfslis, qnae ii
iirni non in vili qiiolibcl coiiciiiabulo, sed in con- slinilitudineni sceleruiii ciieroiuin iisqie ad poeni-
spcclu superna; civitatis aeternique regis ac judicis lcnti:im man"ns , inox acta pociiiientia delcbilnr
aêndain. Et iie ex eo qiiod ait, eos qni se negave- S.Ja aulem blasplieiiiia in Spiiiluin sancium, qiia
liiii esse denegandos, una cunciorum, boc est co- quisque in siinilituliiiein di..bi>li ct aiigelnruin ejii)
riim qui stuJio et coruni qui inrirniitaic vel igiio- coiiira coiiscieiiiiani siiiiii, iiiajestiieni Deiialis np-
raiitia ncgant, condiiio pu'aretur, coniinuo subje- piigiiare nun trepidal, iioii liabet reniissionein iii
Cil : .•Merniini, sed reus crit a-leriii delicti. Sicui cvan-

El emiiis qui dicitverbum in Filiiim hominis, remil- gelisla .Marciis evideiiier cxponit, qui, positi Imc Do-
telur itli. Ei auum qui in Spiriti.m sanclum btiisplie- iiiiiii teslimoiiin, siibjunxit, alque ait : Quoiiuiin ili
tiiiiieiit, nonteniiiielur Qnisoandalizaiur carneinfa, c lianl, spiritum iiumuudum Iwhd. Nam neqne bi (|iii
nie liumiiiem taiilnni arbitraiis qiiod .'ilius et fralres S|iiritiiin saiiciuni iion csse, iieque (lui bniic esse
liab ain Jacobiiin, et Josepli, rt Judam, et honio vn- qiiideiii, sed Deum nnn esse, neijtie qui liuiic Deuni
talcir ac viiii polator sim, talis opiiiio aique blaspbe- qiiideiii csse, sed l'atie Filioque iniiiorein cnduiii et
iiiia qiianqiiam culpa noii careal erroris, laiiicn ba- fOiifit.iiliir, qiiia non iiivideiilia d.abotie;>, sed !m-
bet veiiiam propter corporis ulilitatem. Qni auleni tj "laiia igiiiiranlia diieli faciiiiil , Imc irremis.sibilis
(nanifesic inlelligcns opera Dei cuin de virtiitc ne- bl.itpbemi.!; rrimiiie tcnentiir. Qiiaproplcr principcs
garc iioii possil, eadcm sliinulaSus invidia calumiii,!- Judx iriim, et qiiiquc similis invidi.c pcstc rorriipii,
Iiir, et Cliristuin Deique Verbiiin et opera Spiiiliij iiKijesl:ilem lilaspbemaiit , sine fiiie periliiint Legi;
i.aiicti dicit essc Beclzcbiib., isii non diinillelur, neque beali Auguslini librum piiiniiiii dc Seiiiion« nitiiiini
iii prmsenti satculo, neqiie i;i futurn. Noii qiiod nege- 111 inoiiie.
niiis ct fi , 61 poeniientiam agere possit, pnsse di- Lum auleui induccnt vos in sijnagogai, ct iid i)ia,i-
inilti ab en qui vult oiniies lioiiiiiies salvo.^ iieri, ct stratus, et poleslates. Supra cniiii drveiat : Milnni
ad ;iguiiioiiein verilalis veiiiie, sed qiiod ipsi judiii adillos proplietas el upostolos, el cx illis vcciiUnt ei
cl largitori veiiia! credenles, qiii et se poDiiileiiliiiiii peisequcntui
seiiiper afcepiiiruin, cl liane bl:isplieiiiiain iiusqiiain Kolite sotticitiesse qualiler aut quid respoiidca is,
difit esse rciiiillendam, credimiii Imnc blasplieinum ttut (fiiid dicalis. Spinias eiiim sanctus ducebil vos ut
fiigeiitibiis ineriiis sicul nuiiqiiam ad reniissi .iicm, ipsfi liora qua' onorter.t dicre. Ciiiii eigo propler
ili iiec ad ipsns diîi;:; pQeiiileiiii;e (lucliis cssc per- Cliiislum duciiiiiir ad juJices, v.JiinuaBm laiitiiin
«ciUuruni. Jiixu qiind JoaiiBes evaiigelisli Je qni- nnsliani prn (dirislo dcliemus olferre ; caeteiuiH
PATilOl. .\C11 l(i
{91 RED^ VENERABIl.IS OPI', PAUS II. SECT. I. - EXEGET1C\ CENUINV. m
iîse (''..nslil» qiii n» tinliis hnliiiai, loijiiidir iiro se, A nis me:s snlits, ei îcscit ciiwd tcmpus iirxtereal, et Te^
ei Spirilus saiicli iii respondendc» grmia miiiislra- lin/)nnt oiiiiiia aliis {Eccl. x\).
bitur. Dixit aulein illi Deus : Slulie, linc nocte animnm

tmbr, lunm rcpelnnl a le : qua aulem ynrasli cnjus «runl .*
Mt niilem qiddain ei di. : Maijisler, ilic {riilii
merum hmreiliiniim. At illi: dixil ei :

{)n\ iiMiila libl diliciaiiini leinpoia stiilius iii vita
nifi) lil (liviilat
proininelias, proxima hac n'iciH moite prrreptus,
me constiliiil judicni aul divisorem supru
Uoitio, qiiii
aliis ciingri-t'aia relinques, H.ic Deo ad homiiieni
vosT Menio leruiatiir liic fiaier, qui niagistio m-
uiiilalisqu'.; ânilia coniinendanli ler- tliccre csi, pravas ejns iiiacbinationcs snbita ani-
pi^rr.x ji.icis ,
rena: divisionis vull ingcrcre inolfSliam. Merito ho- niadvcrsione ccmiie^ccre. Aliter: In node ablata
enim intcr vos, in-

csl anin.a, quae iii obscinitale esl cordis, ac inisrra.
ininis vncabiiio nolaiur. (Isim cii
nonne In nocle alibta cst, qnj' c:>iisiderationi< Ineem ba-

qvM, xelus et conleniio, nonne carnales eslis,
beie iioliiii, ut q.iod poteral pati, procviderei. jjndo
liominei eslit, et secuiulum bominem ambuiatis? iê
gatqise se Ooininus lioiiiiinim c^si; dirsorein, ail
bcne disciiiiiHs fiiiura cogitanlibus Paulus npostn-
ciiin angclis pacificaudos veiieral. lus dicil : Vos auieni, fraires, non etlis in lenebrit, ttt
iliios cl s-"cniii ei
rosdieiilla iaiifjiiain fi.r comprehendai. Omnes tnim
JVoii er.iin est Deiis dissensioiiis, sed p.icis. Et mtilti-
" voi fUii lueis e lin ei fiiii diei. Non smui noclit, nc-
tiidiiiis credeniiiim erat cor el anima nnn , nec quis-
qne tenebraium {I Thcss. v). Dics eiiini exitus laii-
«luam ecum quce poisidehant aliqmd siium essc dicehat,
qiiam fnr in noi le comprehenilii, qiiando stultoruin
ted ernni illis omnia commnnia (Ac(. iv). Soliis anlera
auelor disscnsioiiis est
animas fnlura non pra>meilii.ii;ies ejicil.
fmleriiitaiis riivisor cl ille
Et qui non mecum, Sic esl qui sibi ihesauriinl, ct uon esf iii Diinim divet,
de qno Eupra iliciiur : coiligit dit-
Si is qui sibi tbesaiinzai, et non esl in Deuin dives,
pergit. Et de minibris illius : Omne regnum in se-
stulius esl ct in nocie rapiendus, ergn qni vu!l o!i>e
ipsum divisHm desolatur et doinui supra dumum cadit
{Mallii. xil).
in Deum dives, non sibi tbesaurizet, sed paiipcribiis
po^-sessa (Iisiribiu>t. Sic .iiim sapiens ol Glius liicis
Dixilqne ad illos : Xidete el cavele ab omni avaii-
essc iiiprebiiur. IJiide b»ne Psalinisia cum de svaro
lia, quia von in abundaniia cnjuiquam rila ejus ttt,
qiiolibeidivile prxmisissel: Sedei fruttra routUTbalur,
cs eis (jiiiE poiiidet. Sicui siipra Ooininus adversum
thesaiirizat et ignore.t cni conyregabil ea (Psalin.
lil3S|ilicmos ci liypocriias mu'(a dixeiat, sic ei liic
wnfui), 11)01 iibi cordis .sui thesauiuni locasset,
ex occasiunu liujus siuUi ptiiioris, advcrsiis avari-
ipeiuil dicens r.t nunc quie est estpedalio meal
lixpestcm, qiia plcrii|uc niorialiurn saiis superqiie
nonnt Doniinus '.'
ci subilnnlia mea apud te ett
laboraiii, ci lurbas ei discipiilos prxtepti» pariter ci C {Ibid.yl
cxeroplis munire saiagii. E'. notamiuin quoJ onn
Di:ii!que ad discipHlos iuos : Iden deo lobis, nolilf
ail, Cttceie ab avarila, sed adjuiixit, «6 (imiii, quia
sollici'i esse an niiF qmd mandueelis, neque corporx
noniiuila simplicilcr boniinibus geri videnlur, scJ
qiiid vcslinmini. Oiiodail, Ideo dico, ad s.iiieriura
iiiterniis arhiter qi.a iiileniiDiic Cni, quia ceriiii,
rcspicii, hoc csl, idco tcinpor;)liiim Siilliciliidiiifm
judicat. Quis cniin cum fralre hacrcditatem dividi,
\e!o, no ciim di\iiilius sirculi vob s ibesiurizare
aduUos in agro proprio fiuotus in boirca recoiidi
cjnvincamiiii. Erpo (|i;od oimiibus iialura iribnii, ct
pro criinine depuiarclT Scd ipse esl testis ei judex, ui
jiiine!ii'S , ac besiiis, bniniiiibus i(uoqne commune
sciiptuni esl.
«'.-t, liiijus ciira pcniius libcramiir, sed prxclpiiiir
Dix:t aulem similitudintm ad ilto!, dicent : Huifi-
nobis ne S"llicit! .îir.iis qiiid cuiiiedamiis. Et qiiia in
vit ctijusdam divilis ubeiei {rticlut ager altultl, et cn- panem, labor exer-
siidore vii!lns prTparamiis n bis
gilabol inlra te dicens : Quid faciam, quod non liii-
rriidiis e-i, siiiiiciiiido i"lli'nila.
bco quo ccngrcgem frucius meot ? El dixii : lioc fa
Aninia pfiis csi quaiu etca, cl corpus quam tesii-
riam. detiruam hcrrea mea , rl majora (aciiini, et
menlum. Admonct, ut meiiiineriimis multb amplius
illve congregabii emnia quee nata siml milu, et bvna qnod iios f.c composu;i ei
jj „„,,|g o^„,„ rtedisse, t el
niifo. ôn iii eo rcprehciidiiur isic dives qnod ler aiiima cl corpnre qnaiti csl aliniciitnm atque lego^
,
ram coluerit, naiosve ex e« fi!ii:!us in liorrea colle-

nientiim, ul iiiêlligas eiiin qui dedil animani, mullo
gcril, sed (|Uod uiiinem viix snae riducinm in ipsa
facilius escam esse daûruai. Siiniliicr cum qul ror-
abiindaiilia rerum posucrit, fruciusqiie qiins uberio-- piis dedii, multo facilius dacurum esse veslimeotiiin.
rcs suliio terra piolulit, suos fniclus et sua bona Quo ioco qu.^cri snlet utrum ad aGimani cibus isle
compulaiiS, non |iaupcribus crogare, juxla iiiipe-
perveiiiai, cum aniina iucorporea sit, isie autont
riuni Domini dici-iilis : yiio(i supeiesl dale cleemosy- cibiis corpoicus. Sed aniinam lioc loco pro isla vlta
nam, seil, faitiH reccplaciilis majoribiis, su;t' in fulu-
posiiam novcrimus, ciijns relin^^culum csl aliinen-
riiin luxuri;e rescivare studuerit. luin istud corporeuiii. Sccuiiduiii haiic slgnificatia-
Aniiua, iiKiuieiiS, habet mulla potila in annos vlu- nciii di( aiin cst ctiani illiid: Qui amat aniniam uian»,
rirws, requiesee, comcde, bibe, epulare. liui siinilc perdct illain {ilalth. \). Quod nisi de bac vila acce-
i|iiid iii Ecclesiasiicn legiliir : Est qiii locvplelalur periniiis, i|uam oporlel pro reg.o Dei perdere, quiid
parce agendo, et est pars iuercedit ilivu in eo quoi pi>iui>sc inariyres claruil, conlrariun hoc praECepuiin
dicit : l^-eni reauif" rii.hi, et nvnc maducabo de bo- erit illi senleniiae, qua dictum est : tJiiirf prooi»! Ao-
495 I.N I.Lir.€ EVANGEUUM EXPOSITIO.- I IB. IV. 49(
viini s/ wiiversum muniinin IturHii'-, aitimm atilem A Primo en'm 1i:pc .n 1 iieces.-ii.iipm iinplcmlain lioroo
ttirB Jeiriineniuin (iiciat (Muitli. xvi) ? qniril. Ciini aiilein liaec alininl.qTCiint, inripit el
Considerale corvgs, quia non seminanl, ntque mc- snperl.irc il •lalibiis. Tile cst imc ac si se vnlneraiiu
lunt. Quibiit noti esl cellarium, neque horreum, et qiiis j:icict qiiia h:iliei miilla cmpl.ivtr.i jn domo, ciim
Deiis ))aicit illot. Q inil si volalili», al)S(|iie cura et Imc illi lionum pss»t nl viiliiera nnn li licifl, et iie
xnininis, Doi alunliir pioviJciili;), qii:n hndif! siint uiio quidem liKligerel emplaslin.
ci cras non eninl, qiiorimi aninn niorlnlis esl, cl U(TC eiiim omiiia geniet inundi guiTrnnl. P.ter nu-
CuiD psse ccssaverim, feinper non rrnnt, qn:iiiln tem vcaler scil qHoniiiin liis iiidif;elis. Ti ru>H,'nmcn ,/rjn--
magi- iKMiiines, qnilins .iMerniias promiiliiiir, Dci rilf regnum Dei, ct li,re oiniiia udjicicntur vobis. \\\i:
regiiiiHir iinperio ! n:anifi;stissiine oslendil, non lioec esse apîcienda,

Quanlo niagis tot plurit euis itlii ! U csl, carius laiiqnaiii talia iioiia nostra, iii propter ipsa dcbeainiis
vos valctis. Onia utiqiic ralion ilc aniinal siciili c^l bene faccre, si quid facinius, sed taiiien esse hcccs-
liomo, siibliinius nidiiialiini cst in rernni natnra, saria. Qiiid enim inlcisil inler boiiiiin qnod :ippeie>i-
qiiam irratioiiali.i, siruli KUiil aves. dnin cs', ei necessiiriuiii qnod snmcnilnm esl, tiac
Quit iiulem ivi.iu;» cogilando polest adfic^re ad scnteiilia oeclaiavil, ciim ait : \'etuinlamen quarite
tlalHram suuni cubiiuia unuin? Si ergo iieque qund o regnum Dci, cl liirc o:iiniii adjicicutif iiof>ts. Regniim
niiiiinium est potesiis, quid de ccoleris toUicili estit ? crgii Dei boiiuni nosirnm est, ei hnc api<eiendiiin, et
|d cst, cujiis poteiii:iie aiqiic diiininatii fictum esi, ibi linis consiiinciidiis, propicr quod onuiia f:ici.iniiig
iit ad h:inc siaiiiram corpus vesiriim perdni creiiir, qiiacciMiqiie facinius. Sc;il qnia in liac vila uiililainus,
/>] is provideniia eii:!m vcsliri poiesi. ISon antem iil ;id illiid rcgniim pervcnirc possimng, qua» vit*
ve.slr.i ciira faclnm esse, nt ad lianc sialuram veni- (iiic liis nccessariis ajji non polesl, Adjicicnlur litpt
rei cnrpus vc:5irum , n hoc inielligi i

ote;^!, qiiod vobis, iiiijiiit. if.i vos regnuiH Dci qiimrile. Qni en iii
si cureils et veliiis ailjicere uninn ciibiinm Imic sia- iion ail, Dabiiiiliir, sed adjicientu), (rofecio indicat
luraD, non (iOtesl:s. Illi ergo eliam legendi ror|ioris .iliud essc quod pnncipaliler dalur, aiind qiind eii-
«urani relinquilc. tiijiis videlis ctira facuim csse nt peraddiliir. Qnja nobis in jnleiition*; u-icrnjlas, in usii
lancx stauiix corpus habealis. Si ergo (inquit} neque V( ro lemporaliias i SbC diba, et illud daiur, ot lioc
quod tninimum esl pvleslis, ini iinuin fniniesihoc, tiimirum ex abundanti siiperaddiiiir.
sed Den, corpora ojierari {sic). Danduni adcm eial A'ci/i(c limere pusillus grex, quia complactiit Patri
«ii:im documeiitiiiii prnpier vesiiinm, sicii) daiuni csl icsiro diire vobis regniim. rusillum grcfem elecloriiin,
|irnpier a'imi;iiimii. ll.iqne sequ lur, et dicii _ v(! ul) comparalionein inajoiis numcri rcproiKirum,
Considerate litiii quomodo cretcunt, iioii laborant, vcl poiiiis ob liunjlUatis devoiinnem Dondnat. Qui«
non nent. Sed isia dociimenia, non sicut allegnrica, vidclicel Ecclesiam suam qngnialiliet nninerogliaie
tlisrnliciida sunl, nl qn.iramus quid significent corvi j.iin dilaiat.im, tainrfo u.sqne ad finem mundi vult
aui lilia ;
posit:i sunl enim, ui dc rebus iniMnribus «resccre, ci ad promissnm rt-giinm bumiiiiaie pcr-
in.iiora persuadercnlur. Teiiirc. Ideiiqiift ejns labores Itlande consolains,
Dieo aulem vobit, uee Salomm in emni gloria sua qiiam rcgiiiim Dei tanlum qu.Trerc prscipit, eideni
resliebalur sicul unum ei islis. Et revera, quod scri- regnnm a 1'atre d:mdiiin nomplacila beiii|;iiilaie pro-
cimi, (jiiT r?gum piirpura, qn.e pictura tejtiiciini, miiiii.
polcst flinjlius foniparari ? Qnid ila rubet nt rnsa ? Vendite ijiKT pessideli^, eldnle elegmo ynam. Nolile,
,qiiid ita caiidet ut liium? Violx vero pnrpnrain r.ullu iiiquit, limcie iie piopier regnnni Dei iniliiiiniibui;
superaii muricc, oculorum niagis qiiam sermonuin hujiis vii.-o necessaria dcsinl, qnin eiiam possessa
indiciiim esi. proplcr elecmosynani vendile. Quod lonc digne
.Si uutciii (eimm quod hodic in ngro esl, el crat in lit qiiaiido qui, semol pro Dooiino i,iii« omnibiis
ctibnnum mitliiiir, Dens sJc vesli', quhnlo manis vos. spretis, iiihilominns posi hxc labnns manuiini unde
piiii/te /Srffi .' Cr:is iii Scripiyris lnturum teni|iiis in- j) e1 vicium Iraiisigere, el elecmosynam dare queal,
tclligitiir, dicenle Jacob: Ei exaudiet me cra% jnsiitia openuiir. IJnde glorialur Apestolus, dicens : Artftn-
mea (Cen. \\\). El in Saniiielis pbanlî^-maic, l'y- lim,ntil nurnin, autvesleiu nulliHsconcufivi.ipsi scitit
,
tlionissa loquilur ad Sauleni : Cras eris mrcum (/ Jl-^g. quoiuamad ra qiiec niilit iiput erant. et his qiii mi/cun
XXVIIl). sunl, miniurarerual iiiaiius ista: Omnia osteadi vobi\
Et vos, noHle qunrere quid ttianducetis. attl quid biba- qiioi.iam sic laborantcs , oportel suaripere infirniot
tis. Notandum qnod n'Mi ail. Nalitcqii.Tcrere vcl sollicili {Acl. \\).
essc(lecibii,aul p- iii,anl iinliimeiilo, sed expressius, Fttciie robit snccuiot qui non veterasotiil. Elcenio-
Qiiid, inquil, mandueelit, niil quid hibelis. Et siipra, synas vidclicct opcraiido, quaruui nienes in .clcr-
Neqtieenrpori,qmdvestiamitii.l,h\ m hividciilurargiii. iium maiieai. Ubi iion boc prxccptiim csse pntau-
«jul spre oviclu.vel vesrniiconiniiiiii, hittiiora sibi vcl diiin csi, iii nil pcfiini.p ri;servciur .. sanciis.vcl siiij
aiisicriora pr.Tc ii.< ciim qnilius vilain diiciiiil, alimenia, scilicel, vel paiiperuin iisiLus siifgerend» : cuin et
\cl iiidiinienia, rci{niriini. ip.se Dniniiius cni niiniÎrabant ani eli, el tamen aj
1.1 iiolile m sullime loHi. Proiiihila soll:f ihidinc de iiirdnnanilam Ecrl<'Ni:im snani Incul.is Iialniisse lega>
aiiiiienlis, ronseqncnlcr nc c^loll.inlnr adinotniii. tiir, c! a fi 'c'il)i[s nli':tl i constTvniw, et suorum ng.-
:
4^", nrO.E VF:NFRARir.!S OPP. PAilS M. SKCT. I. - EXKGETICA GENUSNA. 496
fi'?silalil'ii£ ,ilii-qiii< iiidigciilibiis inbiiciis : ôJ iic A nfn viill , f]iii exiie de corpore Ircpiiiat; pt viiiore
I en propler isi-.i soi vialiir, cl ob inopiic liiiioreiii cuin qucm tonlenipsisse s« nieiiiinit jtulici'iii forini-
JMSlilii descr:iiur. dat. Oni aiiieni de sua spe el opcratione seciinis csi,
Tliesaurtim nun deficknUm in citlis ,
qno fur nnn piils.iiiii confesiiin aperit, quia i.-eius jiidiceni sii-
appropinl, neiine liitea corruitijiil. iSive siiiiplicner ac- slinel ; cum lenipiis propiiiqiijE moiiis agnoverit, do
. i|iicndua) qiiod perunia scrvala delici;»l, vul r'ileli- gloria retribuiioiiis liilarescit. Unda et protliius sub-
cel a fure tlii-sauris erepla, vel iii lliesaiiris ipsa siii diliir :
fragiliiale fcBdaia, dala aiitein pro Clirisio perenijcr. lieati servi iHi q:ios eum venerit J)omiiius, invenerit
niisericrirdix' friicliiin cniiferal in coelis; scu t<yle vijilaitiee. Vigilot i|ui ad aspecliini veri luniinis, men-
tia intelligeiidum quod tliesaurus boiii operis , t\ lis ondos aperto^ teiscl. Vigilat qiii seivat operando
cnninioili lciTesliis occasione condaliir, facile cor- quod crcditlil. Vigilal qui a se lorpoii' el iiegligenli.n
I iiptus iiilereai, ac si coelesti soluni intcnti ine conge- te:iebras rcpellil. llinc cieiiini Pauliis dicil : Evigilate
iaiiir,non exierins liuininum favore,non inius inaiiis jitsii, et nolite peccare (/ Cor. xv). Ilinc nirsus ait
Rloriae valeal l;ibe niiraculi l.ln inaculari?!. Fiir eiiim Uora est jam nos ile sonino surêre (Uom. xui). Sed
de foris rapil, liiiea scindit inleriiis. Fur abslulil divi- veiiieiis Di miiius, quid vi:;i!aiilibus servis exiiibeai,
lias eorim de ipiihns Dominiis aii, Hereperunt mer-

" andiamu»:.
cedrmsuam {MuUL vi). Tinea corrunipit vestes co- Ainen dico vohis quod prcecinget se , et faciet illos
riiin, quos Psalmisla redarguens ait: Quonium Deut discumbere, el transiens minislrabit iUts. Praccingil se,
fljsstpai cisa hoimnum bibi placeitlium {Piql. lii). Ossa iil esl retributionem pnrparal; lacil illos discuinbere,
enim virinium roliur apiieilat. id esl in «lerii:i quicte refoveri. Disciinibere quippa
Vbi eiiim tltesaurus vesler est, ibi el cor vcslrwn cr,l. iioslruin , in regiio quiescere esi. Unde rursum l)o-
floc non soluin de pecunia, sid de cunclis passioni- niinus dicil : Venientet recumbenl cum Abraltam , el
Ims sentiendiiin csl. Gulosi deus ventcr esl. Ibi er!,'0 Jsaac el Jacob (Uattk. viii). Transieiis autcin Donii-
iialiet cor iiiii et ilie»aurum. Luxuiiosi tliesaiiri epulse iiiis miiiisirat, quia lucis sux illiisiraiione nis saiial.
suiit , lascivi liidicra , anialoris libido , liinc servil Transit vero, dictiiiii fsl, de judicio ad regiium redil.
iinusquisqiic a quo vincilur. Vel ccrte Doniinus nobis post judiciuin iransit, quia
Sint tumbi i-eslri privciiiiii , el luceriice arJentcs in ah liumanitaiis fornia in divi!iit;>iis suae coiitempla-
titaiiibvs veitris : el xos similcs aitis exFpectunlibiis du- lione nos elevai. Et Iraiisire cjiis , est in claritalis
miituttt suunt. Quia iiiullos osiciidcral , vel in tolnm sn.R speciilalioncni iios diicere , cuni eum quem in
sxculo subdilos , vci saecularis iiiiuitu commodi Do- ^ linmanitate iii juilicio ceniinius , e:iam in divinitale
niino servienies, pulclire breviterqiie suos docet, et post judicium videmus.
lninbos prxcingere proplcr contineniiam ab amore Et si veneril in s.-cunda vigilia, et si in lertia tigilia
reriim sxmlarium , e! luccrnas ardcntes lialiere , iit venerit, et ita ittvenerit, binti suiit servt illi. Prima vi-
lioc ipsum vero fine ei recta inlentione faciani. Ali- gilia priiii.x^viiiii tempus esi, id est pueriiia. Sccuiidi),
ler, lunibos pra^cingimus , cum carnis luxuriam per adnlesceniia vel juvcnius. Qu.t: auctoritale sacri clo-
conlineiiiiara coarciainus. Lucenias autem ardeiites quii uniim suiit diceniis : Livtare, juvenis, in adolesceit-
iii niaiiilius icnenius , cuiii per bona opera proxiinis tia tua (Eccle, xi). Teriia aiiieni, senecius accipiliir.
liosiris lucis exempla monstramns. Redemptori et- Qui ergo vigilarc in priina vigilia nnliiit , cusioiliat
ciiim iioslio uiium sinc alicro placere nequaqu im po- vcl sccuiidaiii , ul qiii convcrti a praviialibus siiis in
lest, si aut is qui boiia agit adbiic luxiiriae inquina- pueritii iieglexit, ad vias viiae saltem iii lempore ju-
iiienia non desci It , aui is qui casiiiate prseniinet veiiiiitis cvi,;ilci. Et qui vigiiare in secunda vigilia
iieeduiii se pcr bona opcra exercet. Sed et si iiirum- noliiii, leriiai vigilia; r."media noii amitiai, ut qiii et
(liie agiiur, rcsiat ul quisquis ille esl, spe ad superiii jiiveniule ad vias vitje non evigilat, salleni iii se-
nam patriam leiidal , nequaquam sc a vitiis pro nccliite reîpiscat. Ad exculicndam vcro ineiilis nii-
inuiidi liujus lioiiesiaic contineat, sed tntam spem in ^ strx desidiani,etiain cxieriora damna per siinilttudi
Ucdemptorissui adventu coustiluat. Unde el proiinus iium deducuiiliir , ui pcr lixc animus ad sui custu-
siilidit : diani suscilciiir; iiain dicilur:
El V s siiiii/rs /iDiiiiiiidHi cxspectantibiis domtnum lloc aulent scilole ,

quoniutn si sciret putirf.iinilas
suutn, ijuando rcvertusur a nupiit.-i. Ad nuplias quippe qnu Itora fur venirct, viijilarel ulique, non sinerel perfoili
Doniimis abiit ,
quia resurgcns a iiiortnis ascendciis donium suain. Cx qua pr.neiiiissa siinililudiiic etiaiu
in coelum siipeniaiii silii aniêlonini iiiiiliitiidinein exbiirlaiio subinfcrliir, cum diciiur :
iioviis lioino co[nil.tvit. Qui iunc rcvei tilur ciini iiubis /".'( i'os eslole pitrati, quia qua iinrn non ptttttis ,
Fi-
jam per jiidiciiim inauifcsialur. lienc aulciii dc servis Itns Itiiiitinis ventt. Nescienic eienim paiiclaiiiilias, fiir
exspectaiiiibiis subdiiur: dninum pcrfodii : quia diim a sui tu^todia spirilii-i
Ll cuni vcnirit el puUnveril, confcitiin aprrianl ei. doriiiil . iiiiprovisa iiuirs venicns , rsrnis iiosire lia-
Venit qiiippe cuiii a I judiciiim priip.-rat, piil al vero biiaiiiluir, iiriiinpit, ct ciiiii qucm Dominiini domus
ciini jaiii per irgriliidinis molcitias esse mortcm vi- inveiierildorminiili m,necat, (piiaciim veiituradaniiri
ciiiaiii desigiial. Ciii coiifesiim apcriinus , si liuiic spirilus miiiiiiic pr.'GviJei, liuiic mors aJ siipplicitini
tuin amore susc.piiiius. Apcrirc eicnim jmlii piilsanii i iiesciiiiicm rapit. Furi auleui resi leiei si vigilare;-
49" IN LICM EVANGELIbM F.XPOSITIO. — 1.18. IV. idc
([iiia ri(lveiilnm j.iilicis (|iii oconlle .iiiiMiani r.ipit A IVo qii.ililale iaitiir aiidieiiiidin ri)rniari (Ji'l)el scima
|ir:B(.:iveiis, ei poRiiitendo oceurreici, iie iiniiiTniicns dncloriirii, i;l ci .1 siia -iiiguiis cuHj^rual , tt tamcn a
pcrircl. Iloram vero ulliinam Doiiiiniis no-lcr iilcirco coinmiuiis xJilicaiionis artc nunqiiam receilal.
nnlis voluit cssc incognil.iin , iit seinpcr possil csse licatiis ilU siruHs, quem cum veneiit Dominiis,
siispccla, nl (tuin illjm pr.TviJere iioii pdssunms, ad invciiiiit ila facicntem. Yeie dico vobis qnia siijicr
illani sine inlcrniissionc prrvpariinur. omnia qua.' possidct , constituel cun. Qiunl.i iiiler
Ait aulem ei Petnis: Doinine, ad nus dicis liaiie pa- bonns aiidiiores, et bonos dficlnrcs, meritoruiii di-
rabolam, an et ad omnrs?Duo quidcmDoniinus prae- sinniii. taiita cst et prjmiorum. IIus eiiiin advcnieiis
niissa parabola monucrat, el se videlicel siibiio vcn- ciim vigilanles invenerit, f.icict iliscumbere, el Irans-
tiirum , el illos eum paraios exspeclare debcre; sed icns iiiiui-trabil eis. Illos uuloin cum verbi aiinonaiii
de qi;o lioiuin, aii Me ulroquc, Peirus iiilerrogaverit, famiii.t! sibi credil* liJcliicr prudeiuerqiie dispen-
(juosve sibi sociisque suis cimiparaverit , ciim ait saiues iiiveiierit.supraomiiia !|ux possiJet consliUict,
Ad nos dicis , an et ad omnesJ non facile patet. El id esl supra oinnia cuelesiia regiii gaudia, nonuliqiie
qiiidem iii eo quod aii, nos et omnes, non alios qnam ul Isorum soli Doniiniim ieiie:iiii,scd ut eoruin abiin-
lel .Tpnstolos apostolorumque siniilcs, ct cxieios fi- daiiiins cxtcris s.inciis xlfrna possejsione fiuaniur
• 1.. ...: ..:_:.t... ;„...«,. ^,.A:^ ,,.: ;.,.!;, lo " /!..; ...... /..: r :... r .1 ._i : .. ; ..j... <:
dcles, veleos qni viriiim moricntes qiiotidiesuijndicis
I
Qui eniiii dodi .
(ucrint, (iihjcbunl (/iiusi spli^ndor firmn-
iidvenlum volenlcs nnlenlcsque suscipiiini, 1 1 eos qii mcHii, et qui ad justiiiam erudimil mullos quasi stelliu
Veiiienle universali jiidlcio vivi sunl in carne rcpc- in perpetttas'(Bteriiitales {Dun. xii). F.t Apostolu.s ail :
riendi, signifiiare pntandiis esl. Scd minim si be;ilns Qui beiie prcpsunt prc .biftcri , dujilici lumore dir^ni
Peirus dubiiavit , vel oninibus qui velint sobrie , et liaheniitur, miixime qui laboraiit i;i vcrbo et doctriiin
jiisie, ct pic \iveiidum, exspeciaiitibiis beatam speni, (/ Tim. V).
et advunlum gl Ti.k: inagni Dei ,

qiii viill omnes lin-
Quod sidi.TerU servus ille in eorde suo, Moramfacil
Diines iâjvos ficri, vel inopinatum et siniûloruin, et doniinus meus vcnire, et cacperit perculere puiros et
,
(imiiiiiiii Riagnoniin et ptisillorum et rnlelium cl

, , ,
ancAlas, el edere, et bibere, et inebriuri. Sicul iii iiiio
iiifidcliuni , fuiiiniin ese jndicinm. llnde restal iii-
lid. li dispcnsalurelotus bunoruin rcctorum, quomodo
ii lligi , bis j;iin bone cogniiis, ea niaîs qusp nescire vel viv;it vel remunereiur, ordo docetur, sic ci in
forle piiter.il, quac-itn di^na duxi-se, NiJebcet si sii-
iioc neqiiissinio scrvo cunclorum pr.Gsulum iiiaioruni
bbiiiia il a \ilae coclcslis insiiliila , qiiibus posêssa daiunandormn pariier opus , ei dnmnuiio narraiiir
venilpre, saccnlos qui iion veterascerent facere, llie- xteriia, qui neglcclo Doinini liiiiore, non inoJo i|isi
Biuiuni ra>lo condere, lunibis pratinciis l;icerni,squc

g i„xuri;e vacant, sed et subdilos iiijuriis sliiiuila.il.
.irdcnlibus vigilare , ct Duminnm exspeclare pntce- Quamvis et typice possil inlelligi piicros ct aiiciila'^
(luial, ad npostiJos solnm sim lesquc ilioruni , an el peicirere, cnrda iiifirmorum ncc aJliuc liJe, spc cl
»d onines qni snlv.indi siiil , pcninr.int. Qiii scnsiis cbariiale soIidatDriim, oi>lciiso prav:u operaiijiiis aul
esse qiiaMciilis , cx ijisa ( ni lallor ) niiiii risp'in- locuiionis exeniplo viiiaro. Ed(;re aulem , bibere et
sione ileclaraiur. iiiebriari, cunciis facinoribus et ssculi iileccbris qiiSR
Dvril mtem DomUvit: Quis pulas ett fidelis dispcn- locntem demcntent, et errare faciant, occiipari. NuI.t
lator et prudeus, quem eoiistiluit Dominus super fami- saiie iiiler vitia servi iiiali ascripliim qiiod larduni
liain sKntii.' IleS|iO!iileiis ;id iiitcrrogala Salv.ilor, primo d "mini siii rediiuni putaverii, non autein inler boiii
doret jiidiciiiin ciiiiclis aJfuliiruni, singiilosque jiiMa \irtuies aiiniiineraiiim quod biinc citmn speraverit,
nieritiini operis ac seiisus siii c.ap;iciiaifiin ,
pr:iciiiia .'eil taniiim qiioil ad jussiuiiem doinini qiiaiidocuii-
vc! Inrinenla ii.ictiirns. Deinde ,
quod maxime qiiic- (|ui; veiituri conservis, iu tcmpore, trilici ineiisurani
sicr;il ,
gratiaiii vii tnliim qu:im niuiido attuieril , n dedcrit : buc csl, vcl sermniiis Douiici, vel exciiip'i
siiigiiiis qiianliim possint osienJit esse seciandain. siii regulam nioiisiiaveiii. (tiiineliaiu qiiosdaro biinos
Iijnem (iiiquii) vcni miliere in lerram, et quid voto nisi scrvos legimiis ab Aposloln casiigatos, qiiod trcnieii-
vl acccndalnr? Saiie qiiod ail, quis pulas est, diificiil- D les aiiiue aiuii credcreiil in-l:ire dicm Doiniiii, queiii
laleni.iioii inipnssibililatem perlicicndae viriiiiis insi- ipse Inopinatuin piomiseiii cssc veuiuriim. Uiub;
iiiial, qiiomoJs Psalmisla . Qnis sapicns , et civtodiet opliiiium esse prob.aur, (iiianquaiii ni.igiiopere, si
lioec (Psaiin. cvi)? noii iioiiiiiiciii , sed raruin signili- I c;at, ciipiamiis scne qiiando vcniat Desideratiis
f;ii. Naiii alibi idcm veibiiiu iiou pro difficili , sed cuiiclis geniibiis, aquanimiler lamen iios scire qn;e
|.ni iiiipOisbili posuit. Oein qnis sniilis eril libi seire noii liceal, laiitniu in esemplum boiii servi,
( rsn.'»!. Lxxxii )? id cst, rulluf. Tii cnim suliis uUi>- !ive propc scii procul sii, paralos etspectarc eidili-
jiiims, supcr oninem lerrain (Ibiil ). gcre adveiiliim ejiis.
Ul dcl illis 1.1 lempiire iriiici nicnsurain, Pcr mcn- non sperat,
V<;)iie( doiiiiHHS s<;nji ilHus iu die qna et
siirain iritici expriniiiur modns vcibi. Alla ctriiiin
eiim, partemquc eJHS cum
liorii qiin ncscit , et iliiidel
qnaciiiie debcnt mullis aiidiei libiis coiiici;i, vix paiicis
injidelibus poiict. Dividei euiii iioii gladio dcsecJiido,
.iperiri, ne cum angii.-t i cordi iiic«iinl)ile aliquid in-
scJ a liJeli coiisoriio scgregaiiJo, et eis qiii iiun-
buiiur, exir.» fundaliir. Uic Moysos a secreia Uci
(|ii,im vel aJ ridem periinueraiil sociaiiJo : (iiiia qui
«vicfis, ( (iriisoiniem Iscieiii co!,(iii populovcl.il, quia
Siioium ei niaximc domesiicoruui curam iioii liabei,
uiinirum luibi^ clrfrilaii» iniinia" aicaiia iioii tnJieal.
?
fcOO DCn.C YE LRAItll.lS OPI*. PAIIS II. SECT. I. — tXKGIiilU.V (;EM..\\. 50)
8,liMn iiegavil, cl csl inli.Ieli tlctcriur, ul Aiioslo'u$ A .iriiniaiii sii;.iii Jespiceie ini . ojirc qieii:l, iiifl.mi-
*'•• rnart;. Noii eiiin irul SpirUm dulus, quia Jestis non-
llle aulcm serfus qui coynuvit rolnnlnlem domini iliim fuerl yhnficalut (Tliess. ili), lioc esl vitlnria
»1.1, et non jjnrporavit, el uvn {ecil sccundum volHnla- passioiiis, «)e qua aliiii : 1'oleslis, ii!i|uit, hiiere cali-
Ifni 17US, viipnîtii niitflis. Miil i liaiic seiilentiaiiiniule cem quem ego bibo, aut boplismo quo ego 4u;Ui;or,
iiilellij;eniei>. noluiit sctre ()uiil raciaiil.el qnasi miniis bupiiiari (iJarc. x) ?
se v^|iii|:itiir03 clis!imaii( si nciciaiit qnid operari Et quomodo roarctor, utque dum perfuialur? Qm-
(leltueriint. Sed aliud eat ucsiisse, aliud esi scire dain codices liabeni, £j quomoda angor. Taiita ili-
iioliiisse. Nescii namque qni apprcliendcre volei et qne DoiDini dignaiio esl, ut iiilundendx nobis devu-
tioii valet ;
qni ailicin iil nescial aiirKm a voce vcri»' tionis, et consuinmanda perfcctioni» in nol.is, et
i:t(i& averiii, iste uon necieus, sed conteinplar ad- niaturaDd» pro nobis i>(udiuni passii.nis sibi iuesse
dici(ur. teslelur, qui cum iii ss nibil lialiueril qnod doleiel,
Qui aulem non cot/novit et [ecit d.yiia plagis, vapu- Do-iris lanien aiigcbaiur sive cnarclabadir aeriiniiii>,
lubit paucis. Uiimi autem cui mullum dalum est, niul- ei sub leiiipore passioiiis mos(i:i.iui praelendeba',
lum quareturab eo : ct cui commenduveiuitt mnllum, qiiara iion ex meiu aiorlis sua>, sed ex iiiora nosira!
plut petent ab eo. Quare poslquain dixil, Cui miU>tm " ledemplionis assumpseral. Juxt:i quod ait : El quo
datum est, adjecii, Ei cui commeKdaveruni muUun', modo angor utijue dum perficialur? Uliqiic qui usqiie
subaudis, divina judieia. Msi forie per boc ulrun:- ad pcrfeciioiiein angiiur, de perfeciione securus esL
qiic fldelium ordiiicin, et rcctoruin videlicot et SDb- .
Piilalis quia pacem veni dare in lerram ? iton, dico
diinroiu voluit iiiiiniarc, quia inulium ss.-pe dnliir robit, sed separutionem. Quoinodo piist baptisraa sux'
eliiini qiiibiisqiie privalis, quibus el ciignilio donii- piissiouis, posl ignis spiiiialis jdveutuni, tcrra sit
niciu vuliuiialis,ei exseqiiendi qux coguuscunt racul- arsura declarat. Siquidein ad lidein Clirisii tolus
las impendiiiir. Multum amein coinmeudatur ci, cni
«rbis coiitra se divisus esl, unaquxque dumus el
cum sua salaie doininici quoquegregis pascendi ciira iiiGdeles babuii el credeiiies, et proplerea bclluiir
coiiiiiiiiiiiur. Itaqiie poteiiles poteiUer tornienia pa- missuin csi boniini, ut luniperclnr p.ix malj. Qiiinl
liuniur, et rnruorilius forlior instat cruciaiio, boe et Isaias siib lypi) jt^.-ypli propbelice pra:ciiiuit di-
pst majori graiia diinalos, .«i dcliqueriiit, n);ijor vin- tciis : Eice Domimis a^cendci super mibem leiem, ct
dicia sequodir. Mitissima autem omnium pa-na iugredielur .i^gyplum, et movelmiUur simulacra jEy:j-
ert
eorum quiprêter peccatuin qnodoriginale tr;ueiuiil,
pti n facie ejus, et cor .Egijpli tabescel inmedioejiti,
nulbim insupcr addideriiitt ; e( iii Cieleris, qua; ;iddi- et eoncurrere [a iam Jiijjptioi adieitis /Lyijpiius
c,-{Isa. xix), bis
drrui.t , (aiiio quisqiie ibi tulerabilinrein l.abebit videlicei contia lidein, illis pro lide
dainnalioncm quanto diiiiicaiiiibug.

,
liic roinorem li;:biierit iniqui-
laiom. Eruiil eniin ex lioc quinque in domo una diviti, tret
Igntm reni miitire in lenam, el quid tioh ni:.i in duo, et duo in tres dividenuir. Iii duu et in lie»,
u! ncceudiiiur ! Ilxc .id iiiterriigatioi.eiii beati Pelri conira duo el coiiira i.-es signilicui. Ei nniaiiduiu
5ci:ieiiunus, a'i aritio.-is vitx siaiu> sit ab oniiiibus quoinodti quiiiqiic divisos dical, cum vide.ilui' sc»
expctendus, specialiier senleniia respondei. Ignein pcrsiiiiaruiii subjecisse vuiabula, pairis scilicet cl
quippe dicil Spiihus saiicii rervorein, qui secicta lilii, niatris el bliae, siicius cl iiurus. Iiilelligcnduin-
«ordis illiiiiiiiiaiis conlinuis inoUbus ad siiperii:i proque eaiiidi:iii '-ocrus, iii.ain nialris ii< niiiie desigii:i-
viirai, viiia concupisccnli.e carnalis qu.isi spiii.is (ani, qiiia qu.t: iiialer Csl lilii, ips;i el socrus esl uxo-
tribiilos ,iie coiiiburil, aurca duniinicu; doiiins vasa risejus, idenque illa ipsa et in liliain suaiii pi ni
piobaiiilo iiielloral, et ligna, leiium, stipulaiiiqiie iiiiruui diciiiir este divisa. Quas si ijui ditisioi.fs
ctitisuniii, qui mux in terram niissus illjs cinlutn ciijni allegiirire qu.iral iiilerpieiari, ircs iii duo ct
viginli, i|Uis iii arce Siun reperit lucernas, inliniu diio iii ires dividiinliir, qiiia boni in:ilis, ct ni:<li
£111 luiiiinis aspersione fitavii. De qiiilius supra cum n buiiis seniinnt aiqiie agunt adversa. Tria nanique
dicerel : Sinl lumbi veslri prcectni ti {Lue. xii), ad- :id eus qui fideiii suiiiniie Trinilat'S servaiit, peili'
didii : Ei lucema ardenles. Qunris eri:o (inqiiii) nere, neiiiu e>t qui dubilel. Puu quiiqiie illis ciiii-
iiiruin oniiies ninneani lunibis acriuclis et luccrnis griiere qui a tidei uiiitate disseiitiuni, ei iiiuliis Scri-
arilciiiibiis Di.iiiiiii ailveiilum prxstiilari sed qiii ob plurariiiii locis, et ibi in.i\inic prolialur, quod cl
bcH; suliiin de siuii 1'alii:- cr.ivi, ct veiii in niiindiiin iiiiiiiuiiila iii arca aniiiialiii sub lioc iiuaieio retiiieii-
iit liofniiies a tcrreniscupiditaiibus iii cuilesiia dcsi- iiir. et sola iii Crne»i secuiidl tliei ojiera visa a Deo
ilciia simeMdaui, quid pulas v.ilo aliud, quain u( quia l.oiia siiil, uon dicilui.
biijus iiiceiidii jub:ir cuncliis inuiidi plagas illiisirci, PiUer in filitim, ii filius iit paireni suum. I*aler bic
liuju» njiniiia devotionis iisqne ad bnem s;rciili .nde- diabiiliis csl, cijiis :iliqiiaiidu filii noii i!lo rreaiii.-,
liiiiii seii.per augescat iii cor.le, iici|ue ullo irifblc- sed niibis iniitani.bus t'r»inus, dicenle Doinioo : Vcs
liuiii vel fliicluuiB exstinguatur iiicoisu vel (laluuir. ex palre diabolo eslis {Joan. viii). SihI |iostqi>aiii
Itupli:.i>ia alitem habto bapiiiiiri. 3 uiguiiiis (iiniuit) voceii iiioieiilis auilhiinus, Obliviscere p'pii!uia
proprii linciione prius babeo pcifuiidi, et sic corda luum.et Oominiim[An leg. doiiiUiu?| pairii !ui, venil
spiridilis sep.if.ivii iios .ib

Cicdeniiuin simifis ig«e, quo icriena oiDnia siiiiul ui igiiis illc, ij esl jjrjtia
I
toi i.N LUCifi tVANaiLiUM EKPosmo. - Lin. IV. m
tnvicen», ostendit allerum raire"'. ciii iliceremiis, A juJicis coniiuua doceiil cxspeclaiiono prasiolanJun
Paltr miler qui et in coe!i$ (Mal h. vi). Adversaiius ijuippe noslcr in via , est sermo Uci
Uaterin filiam, e/ /S/ia in maliem. .Mater syiijgoga, coiiiiarius iiosiiis canialibus dcsideriis in prxseiui
fliis est Ccclesia priiiiiliva, gux el cam de qu.i ge- vila. .\ quo ipse literatnr, qui pratepiis cjus hunii-
nus da\it synagoijani liilei persecuiionem busii- Jiier subditur. Aiioquin aJversarius judici, et judez
Buil, et ipsa eidem synagopae fidci vcriiaie contra- tradel exactori, quia ex sermone Doniini contenipto
dixil. leus pcccalor tenebiiur iii e«aiiiine judicis. Quein
Soerus in nuruin suam, et nuitis in aocrum inam. juilex exactori tradei, quia iaiiic maligno spiniui
Socrus syiiagoga, nurus esl Ecclesia de gentibus, ad uiiioncm trahere permittei, nl cumpuisam aniniain
quia sponsns EeclesiiB Ciirisius lilins esl synago^.T, ipse ad poeiiam dc corpore exig.it, qii.-e ei ad culpain
tliceiiie Aposlolo: Quoram pairei, ei ex quibvi Chris- spniuc consensit. Exaclor niiliel iii caiccrem, quia
lut iecunJum carucm (Rcm. ii). Socrus ijiiiur, id est per nialignun) spiriiuniiii iiircrno relrudiiur. quous-
maicr sponsi.etin nuruni sicut pra>.cli\iiiiiis suam, ei qnc dies jadirii ve.tiai, i:x quo jam iii iuferni ignibus
in Oliuin divisa cst, qiii;i synagnga canialis sivc de siinul etipse cûcielur
circumciiiono, seu de | laputio credcnics pcrseqni iJicQ itbi, rion exies indc douec etiam novissimum
HOi» cessai. Scd et ipsje in socruin nialroinijue smil " piiiiiiii»™ reddas. IJ est donec etiain iiiininia pcccaia
divisj-, nolcntcs circunicisiuneui recipere cainaleni, I

ersolvas. Qux quia senijier solvere puciias paliendo,
u) Aciusapostolorum doceiit. sed nuii(]iiampcrs(ilverevi;ni:im consequeiido poteris
Dicebal autem el ad titrbas: Cnm viderilis nuhmi (neiiue eniin ibi veniai liicus erii), nunquam exics
griealeni ab occasu, sUilini dicilit, yubti ivnil, i?( ila iiiile, ubi pcrpeivas opcrum pocnas liies.
/Sf. Etcum aiislrvm (lanlcm, dtctis quia isslusciit, d <;.\IIJT XIII.
(St. Wubem orieiiiem ab occ:isu carnem snam a , Aderanl aulemquidam ipso in Umpore nuntianlet ilii
morle resurgciitom significai. Ex illa enim omnibus ie Gntilais,qui)rum nangainem Pilaiui miscuitcutn sacii
lcrris iiiibcr Evangellcje praidicationis iuru^tiis est. /iciiieorMoi. niGalil*i,qui ab iiniuoprjeaiilesiiiiiinie:
Ausirum flantem aate xsius, Iribulaliones leniorcs Sua sacrilicia aecali, suorum qmde!ii sci-Ierum pcena)
aule jndicium. impia scelerataque murte solvun!. Qiiibus laniei»
UffBocrilx, faeiem terrw et cceli nestii prolarc. Hoc non ipSK.inors, naiii ei boiios quoque sic poluiis* laori,
aulem lenput q'iomodo non probalis ? Qmd iiube et beaioruruniartyruinglurSadetlar.it, s.-^d vitai.iiprob.i,
atistro inysiice designeiur praeoccupando per- pro qua in ieciiiidam mortem niittereniur, obluii
,
sirinximus. Sed et ad liiteram mîiiresius esi sensus, verum ad correctioncni viveniium, ut pesiiicuia fla-
qiiia qui ex eleiiieiilorum iminutalione slatuin aiira- gelhio siultus sapientior fierel: vel ceriu aJ exeiu-
rum,quiavi Iiierunt, racillinie prxnoscere poluerunl, pluin corrigi iiolcniiuiii , iileoque pessiiiie peiilu-
posseiit etiain si vellent lioc lempus,. hoc cst vel roruiii, lali sunl morie inulLiti. Deiiir|!ie sequiiur:
primi, vel secuiidi duminiii adventiis(namdeiiiroi;ue Et reipondens dixit itlis : Putulis quod li Catiltei
iionnulla pra^miserat) ex diciis Intellii^crc propbcla- prtp omnibut Calil'ris i>eccmo>cs fueruHl, qnia latia
nim, qui lioc ulruinque niaiiirestissiniis, vcl indiciis passisunl? Nun dco vobis, sed nisi pmntUiimm Ita-
rerum vel iinnorum pra-signavcre ciirriculis. Et r.e bueiiis, omna simitiier peribiiis. fievera cnim, qui
(]uid de turba sibi lorie de linperitia blandir^nlur, et non poeMituniiain habuerunt, similiter peiienuii,
se idiotns ac proplielic:e lectionis ignaros tcmiioriim quia quailiagesimo doiiiini' * p.issiciiis anno, veiiieii-
ciirsiiin pioh.ire non posse caiisareiilur, vigilanier les Roin;iiii ,

quos desigiiabai {'ilauis , ui poie a'l
adjuiigii. eorum genlem regiiumiiue perlincns, e! iiicipieiUes ;\
Quii aulent el a volis ipsis nuii jiidicntix qiiod jnsluni Galilaca, unde et Dorainica praedicatio caiperai, adeo
«»( .' Ostciidens ens utpole r;tiii>iialeiii .trealiiraiii, ct lailicilus iiiipium genleni deleverunl, ul uon soluii»
si lilleras nescianl, iialuruli lanieii iiigeiiio possc di- airia teiiipli qua saciilicia delerri coiisiicveranl, sed
giiosccre, vel eum qui opcra iii se, qiiae nLMHoalius,

jj et interinra doinus qua r.ulilxorinii acctssus nou
fecisset, siipri liominem intelligciidum, el ideoDeum crui, huniano saiiguiiie fcdareni. Qu a vero rypicrt
eîse creJendum, vel posi tot sxciili luijus injusiiiias, Pilalus qui inlerprelalur ns inalleaioris, dialiolmu
jiii.ium CieiitOTis judiciuiii esse venturuin. Neino sigoifioat, scni|iiT cacdci-e par;Uiiin, sang is pecca-
igilur ex eo qiioJ siipra dicliim c-t, servuin nc- liiin, s:iciificia bonas aclinncs expriiiiiint, l'ilalu»
scientoiii DoniiHi Tolniitriieni vnpulare puiitis, inler s.inguinem Galilxorum cum sacriliciis eoium mis-
pccc.inJuiH de rcmeJio nescieiiJi prxsumai. Qui iit cct, quando diabolus ploemosyiiam, prcccs, jcjiiniuiu,
.ilia Inccam , ex eo ipso qiiod liorao c.st , nec cuMeraque bona gesla lidtliuni, vil mnriifcra carnis
iiiula qiiiv cuveai, nec boiia polest igiioran; qu.u ct saiiguinis delecliitionc , vil oilii inedi:alio;ie, vel
appclit. invidia; fiirore, vcl liumanai luinlis amijilinne, \el

Ciiiii aulem tindis cum adi^crsnrio tito ad priiicipi^m alia quiilibct nciuiia pcste coininatulat, ut quamvis
tii ria, dn operam tibcari nb iito, ue [orie lad.t le oblala DoiniiiO viJeaniur, nihil tamen olTcrer.tibus
opud judiccm, el iudrx liadm u txa^lori, el exuclor prudessfl callidiis iiisi liulor cflieial, qnod iioIiiscHm
miltal te in c.ircemn. iil h;i C sii iil et stipiiioi;! fcgi qiioiidic nliiiuiii nesciiemiiS.
JiCCiili cali:.iinius illcciLTis, ai^,i;tuui'iuc licinCiiJi îc-u' •.' iia rfi'.Mii el oclo -KfiYi qiios cccidil li.rris
SpS IIEP/E VENKIUlilLlS orP. PAUS II, , SW.T. I. — EXEGliTICA CENLMNA. SOi
XII Siloc, el occiilil eo$. Viilutis qiiid el ip«i debilores A nns s:ipissime de iiifruGiuosa Judxoruiii geiite qnc-
fueiunt prw er nmnes homines hahiiiuius iil Jerusa- relilitr, quoii per Ires aniKis sii:e visitalinuis, lioc
lctii? Non, dico vobii, sed ti non pccnileiiliam egerilis, csi iii legalibus edictis, in propbelicis conleslalio-
oinnessiiiiiliier peiibilis. El isli llierosolytnil» qiieiii- libiis, et in ipsa corusc.tnlis Evangelii graila negli-
ailiiioduin el illi Galilxi nnn soli fiierc poccittoies, gciis exstiterit.
»ed iii tcrriireiii siiiu reliqiiorum punili. Qiii niina Siiccide ergo tllam, u! quid etiam lcrram occupatf
lniri.s oppressi, pncimnliaiit omnes qiii poeiiilere Noii ab apostolis, sed a Roinanis gens Juila.'a succi-
iiolueruni Jiidxos riim ipsis suis moenibiis esse sa, et a terra fepromissioiiis ejocla est. Sed succide
periiuios. tio.i friisira decein ei ocio, qui iiiinieruj (inquil) illim, siKCisionis ei Teutiirae cladeni poeiii-
aptid Gr.Tcos p.x i el ji, lioc cst iisdein qiiibus iiomen lenliain suadciido propone. Qxix juilo jndicio tcrr.nn
Jcsu incipil lillcris eipriiniiur. Iiidicanl eniin etis cuin regno peididii, pro cujus uniore coeli cives
liiiic niaxime meruisse dainnari, qiiia iiomcn Salva- persequi, ipsumqiie coeli et terra- regcm occiJere
toris audiiiHii s|ieriiere piiiius qii:uii siiscipere nia- noii nieliiil, diceiis persiios ponliliccs el pfiarisa'os :
liieriint. Mysiice aulein iiirris Silae, illa esi cui S« dimitiimus ettni tic, omnes eredenl in euni, el
Psalmisia decanlat: Deduxisti nic quia farlus es spes venieiH '(omani, el iollenl noslrum et locum, el tjenicm.
men, liirris forliiudiiiis a facie iniinici (Psal. Lx). B 1'olest ciian) per terram steiili ficu occupatam Judai-
âin et ipsiiin Siluc iioiiirn, qiiod inierprclaliir mis- cx plebis turba figurari, qiiaK noxia prxposiloruiii
siis, ei ubi c.nus a nalivi(:iie luineii accepit, euni niiilira, neveiitatis lunion rccipere poaset pressa, et
nimiruin si^Miincal, qui nii: Ego lux inmundum veni ne superna» dileciioiiis sole calefierct, exemplo es»
iJoan. xii). Et ileruin : E; /jrui misit me, mecum esl eoiuiii pravilalis inipedila. Jiixta quod cisdcm alibi
[Joan. \iii). De fiijus casu siib nieiapliora i;i|iidis Salvalor : Va: (inquil) vobis, scribw et phmisoei hy-
iiliui ditiiur; Onwis t/ui cccideiil svpiatllum lapideni, pocriliB, cjui clauditis regnum ccelorum aiiie liomiuet.
coniiiiassabilur. Supra quem auiem cecidcril, commi- Vnteiiimnon intrati^, nee inlroeuntes sinitis inirare
nueiitlum (Luf. xx). Aliier : iintisquisque nosirum (ilulili. xxin),

lurreiii debct :i'di(icare virhilum prins suinptibus Al ille respondens dixit illi : Domine, dimiite illam el
ciiiiipul:itis, iie cuiii pci fitcre iiei|uiveiit, a prxler- hoc iiiino, usque dum fodiuin circa itlam. Vox aposto-
euiilibus ridcalur. Il.t;c tiirris liene constriicla per- iorMiii est, qui posl passioiiem Doniini pro Judxis
sisiit. tjin aiiteiii eiecla in siiperbiam firina nnn suinniopcrc prccab.nilur, iic ab inipaei.ittnlib::s do-
liabuerit fuiidameiita, cadel super cum a qiio sedili- luiiiicx crucis iiliio peieretur. L'sque dum fodiaiii
rala e t. (iiii|uil) cinca illain, Id esl radicem iiifructiiosx inon-

Oicebat anlem lianc simiUludinem. Aiborem (ici lii:- ^ lis ligoiie bis acutJC invcclionis liumiloni, el prajsen-
bebai iinidam plaiiiuUim iii ti.neo tua. Polest qiildein tiiim videlicct prcssurarnm, cl honorein perpetu:e
li.i c arbor fici generis liuiiiaiii desiijnare nalurain. daiiiiialiunis intutiens. Omnis qiiippi- fossa iii liiio
yu:L' benc planlata, lioc esi ad aiiiioris siii siniililii- C!t. Et niiiiiruin increpaiio duin uientein sibi deuoii-
fliiicni creala est. Sed Deo qii:iicnlc (.er Irieunium sir:il, buniilial.
1'niciuni dare iicijavil, quia anie legeiii, sub lege, Et miiiam ttercorp, Id esi malurum qiix fecit abo-
snb gralia obeilire despexii. Veriiin si ad siipcriora iiiiiiaiionem ad aiiiiiium reducam, et cuinpuiiclionis
respcxeris, aniinadvirics e.ini, e! si giiitr:iliier graiiara quasi dc pulredine stcrcoris exsusciteni.
.iinn'iiii). specialiler laiiirn syii:igoga; lypiini porl.Tre. £.'( ,si quidcm fecerit fructum. Sin aulem, in fuluruai
Waiii cuiii pr:riiiissa iila lerribiii irtiiieiid.iqiie seii- succidet eani, Cuni liicerel, Et ti quidem fcf.eiil fru-
icnlia : Si ncn panitentiam eijcTilis, omncs sin.iiiter cium, iion sulijunxit aliquid, scd suspeiidit senieii-
peribiiis, niox dc infeciinda aique eradicaiula arbore t aiii. Ciiin vcru adderei, Sin autem, coutinuo jiidl-
|):irabol:iiii subjiing 1, :i|ieriiss:nie doccl eos qnibiis ciiiiii veniurx d,iinn:iii(inis aiiiiexuit dicens : 7» futu-
|iiqiieb:iliir, inslar iiifrutiiioi.i! lici, si iinn poDiiilut- Tum tuccides cain; i|iiia viiielicet multo procliviorein
riiil esse suctidendos. Vinea ergo Doniiiii S.ib:io|b, .1.1 iieg:induiii, qiiani ad coiifilenduni Deuiii syiiago-
.'o.iiiis IsiMcl est, ul iaaiai caniico doceiniir. Syn- gaiii vidcbai. linde ct alibi rebus eamdeiii fiiûrain
agoga autein in i;ailem doino coudiia, licl est arbor qiiam liic verbis agens, iiirecundaiu licum .Tttrii.e
iii viiiea. Sed qui vincam siiani perniisil a viatoribus sicrililalis ni ilcdicliiiie d:imnavil, oslcndeiis videli-
deriiii, liic eliatn fituin jiissii tvciili. tel cain, i;l si lodiaiil aposloli coiTipieiido, el si slei-
/','«
venit iiuirrens fructnm in illa, et non invenil. ciis advi;baiit peccala iiiiproperaiido, iiulla laineii
Ip e qui Synagogam per Moyseii iiibiiiu t, Dominiis pa!iiiieiiii:r friigi- ciiniuLindaiii, sed i!i3lricl,r bi)ieu-
in tarne iiaius jppariiil, cl crtbrius in syiiagoga iiis êveritale lolleinlani.
iloceiis, frucluin lidei qii:rsiwi, scd in pliaiis:i;oiuiii Erut aulem diiceiis m Synngoga eorum sabbaiis, et
iiiciite non iiivciiii. ecce iiiiilier tjutc luibebnt f.piriluin inlirinitalis aniiis
Uixil autem ad cnlioiom vineie F.cce iiniii ires sunt dcccm
: el oelo. Diclii do lioii (laraliola, Doniinus iii
e.c qiiu veiiio quarens fnirlum in fuulnea liuc, el noii synagoja docuisso narialur, ul videlicet iiitiiiiolnr
ivvenio. Percultoreiii vine.e, ap, sioiorum dotloruiii-
iinii aiio paiabol.iin lciidere, sod buc csse fruciiiiii
i|iic. ordo evpriiiiiliir, qm rniii fuctiliiis at iiioi.ins lii liciilnca (|iiaicie ol iioii invcuire, veihum £jn;i-
assiilua jilebi Uei tura sug-.rinii. Ilis. toiin Diuiil- gng^, toiiiiuod:irc, ucc recipi. yuain luincii ne toum
J
505 IN LLCÊ EVANÊLIUM EXPOSlTIO. — LKi. IV. 50(5
fiiiidiliis nb ciil|ia!ii slcriliiHiis e\|iiaiiil:uii puiaris, A :'l>so!ulii.s, silim xsimn^liie iniiiuli lnijns doiiiinici
scil reliniiias pcr elcciioiieiii gr.ilia; scircs e-^-e sat- fonli< liaustu deposiiil.
vandas, niox ibidera Ecclcsix priniillvx sanaiin siib Hane aulcni filiam Abraha; qttani allig/tcil Satnnas,
inciirvx niulieri> specie siibscquiuir. Qikc bcne dc- ecce derem et octo anitis, nnn oportuil tcln ,i viniuh
cem el oct» anHis fuil curvai:i, qni n>trncriis leriiario islo die sabbati? Flliii Abrabac cst aiiima qu.-Eqiie fi
-
spxlics diiclo perliciiiir, qiiia vidclicct eani qii:e iii delis, lilia Abralia; Ecclesia dc iiiroijiie popiilo ad H-
lesliinniiio (egis, iii valicinio proplielia-, cl iii revc- dei nniiaiein collecia, qiiw iciiipore icgis et doinini-
liuione graii» pcr innnna opera laiiguerel, oslcndil. caeiesiirrectioiiis iinplelo per graliain Spiritus sam li
Scnarius eiiim numerus, iii qiio r.iiiiidi est crcauira septiformem vliicula long:c caplivilalis erupit. Nain
peifecla. iiperum perfeclionem signilii al. Tria vcro ei hoc mndo lonasse niystcriiiin sabb.ili, deceiniine
suiil (iit dixi) lenipora diiiiiiiiicx visilatioiiis, iii qiii- el oclo ;iniioniiii poiesl noii iiiconveiiieutcr liitelligl.
bus Judxa quia lerrena inagis qiiam coelcstia nnve- Idcni csi ergo niysiice bovciii vel asinuiii sotutos a
rat opiriri, qnasi dcceni et oclo aiinis a sux incntis prxscpin poiuiu agi, qiiod esl filiam Abrabae a viii-
erat reclitudine curvala. tulo iioxise incliiiatioiiis erigi , Kcclesiain viilelicet

iileratiiiciiiiata nec omiiine poteral surtvmrespicere. eji Judacis geniiliusque congrcgatam laqueis pccca-
yiiia terreiia sapien.';, inlinua rciiiiirciis, cccleslia < o- " loruiii per aijuain baiilismaiis absnlvi , aiqiie ad e(v.-
giiaie iioiiduiii f.iiicbJl , audieiis per prophctam : Si le-tia speianda siibliniari. Notaiidiiin sane, iiiinil iii-
xiiluerilis el audieriiis me, bona lerrcE maiiditcabilis. Cui faiidissiina ba.TeMS,ex eo qund Dnminiisait, Miilierem
cimlra meinbris Lci:lesiie dicil Aposloliis : Qiia; sur- alliijaiain a Satana, cniiatiir aslruere corporuiii bu-
suin iunl sapite, non qua; super terram (Cotoss. iii). manonim vitia, non ad Deuni nuctorciii, scd poiiiis :id
Quam ctim vidissel Jisus, vocacit ad se, et aii illi : diaboluin pertinere, quasi diabolus cum babealsem-
Mulier, dimissa es ab infirmitaie lua £( imposnil illi percupiditatem nocendi, nocerc cuiqiiam possii, nisi
niiiiu<, ei confeslim erepta est, et ijlorificabul Dium. ab Omiiipolcnle acccperit potest:ileiii. N.im quid :iliiid
Vidit praedestiiianilo per graiiain, vocavit illustramlo iioii soluin in libro beali Job , (lueni memnrala lia;-
per dociriiiain, iinposiiil maniis spirilijallbus doiiis resis cum faieris Veleris Testameiiii tibris, et cnin
adjuvaiido, erexit ad glnrifuaiidiini Deiim, iii operi- ipso Deo qui dedil, quasi inaligno miindo priiicipe ve-
biis bonis usqiie iii liiiein finnam prnveheiido. Qiios saiiiis exsnlflal, sed eiiim in Evaiigelio dcclaraiiir,
(iiiquil Aposlulis) pra'dcslinav:t, hoset vocuvil ; elquos iilii da.'moiiia iicc in pori os irent , nisi boc illis ipse
vocttvit, lios et jusiificavil; quos aulein justificavil, C'>iiceileret , sicut et sujra docuiiinis.
iltos el mngnificavil (Pioin. viii). Iit cum liiTc diccrei , erubescebaiil oinnes ndViTsarii
Respondciis aulem arcliistjnayogiis indigiians quia ejiis, i.'t omnis populus ijaudebat in iiiiiversis qiice glo-
Sabbulo curi!S!-el Jcsus, dicebal tiirbce : Ses.diis sunl in riusc ftebanl ab eo. Qiii de diclis Salvaioiis eriibe-
quibus oporiet open.ri, in liis ergo venile et curainini, fCiini, fii.uliie« slerili sc jure compar.nidos ostcnduiii.
et non in diii sablaii. S:ibhat» ciiravit Jesiis, osieu- Qiii gnudeiude miraculisejus, ad lili.mi AliralixDenm
deiis jam essc ieiii|ius , iii veciindiiin proplieiiam de sua ercciioiie gloriiicantem , lioc e>t, ad Eccle-
Caiitici canlicoruin aspiiaret dies, cl leinovcrenlur ii.iiii fijci pietate se perlinere declar.int.
iiiiilir.e. Sed nesiicl>:it archi-Ynngogiis, vil tioc vi'l Diiebal ergo : Cui siinile est reijnixm Dei, et cui si-
illud miillo cxcclteiiliiis s:icr:ini n ii n, qiiud .'al)li:ilo niile esse e.Tislimabo illud? Siinile esl graiio sinapis.
ciirando Doniiiius iiitiiiiulial , i|uia scilicet posl sex Regiium Dei pr:edicalio Evangelii e^t, etnniiiia Scri-
»:i:culi bujus sci.itcs ,

piTpeiua vil:c iniiuorlalis cral ptiir:iruni qua; ducil ad vilam. Et de qiia dicilur ail
gaudia daluius. \'i ciijns lignrani Moyses sabbalo non jud.eos: Aitferelur a vobis regnuin Dei, el dabittir
a bmia, scd a servili, lior csi iioxia prxcepit ;ii lioie ijeiiii (iicienli frucUis ejus (Matlli. x\i). Simile est
lcriandiiiii, illud uliquc tenipus prKliguraiis, (|iio sac- ergo bujiisceinodi regnum grano sin:ipis, ob fervo-
ciilaria nostra opera, iiun auiein religiosa, biic est rein >iliiiiie lidei, vel qiiod dicatur veiiciia expellere.
Dcuin l.iiidiindi acta cessareiit. Fallitur crgo cl fallit q Unde el alibi legimiis fidciii | crrcctain graiio sina-
aichisyiiagogiis, quia tex iii sahliaio nuiihoiniuciii cupis comparatam, ijiiia videlicel oiiinia doginnl:i pra-
rare, sed oncra ferre, lioc esl pcceatis gravari |iro- vilntis, siia siinplicitale cl linmililale dcvincat.
hihiiii. Quod aceeplum Itonio misil in liortum suum. Ilnino

Respondens aulein ad illum Doniinus dixil : Ugpo- Cluisius, liortus esl Eccleîa sempsr ejiis et disci-
ciilip, uiittsquisque vestrunt sabbiilo non solvit bovem pliiiis excoleiida ct donaiida niiincrilins. Qiii bene
siiuin aiil asinuin a pra: cpio, el ducil adaquaie? lii- dicitur, iJem quod scvcrit gianiim acccpisê, qiiia
(i.lclitatis quideui argiiil [iriiioipes synagngae, et nic- vidclicet dnna ipix nobis Ciuii pntrc irihuit ex divi-
rito bypiicritariiin, id est siinuI;<toriim nomine no- niiatc, nobiscuiii acccpit cx hiiiiianil.ile, iiiide dici-
tat, qiios ciim magislri plebiuin videri appeterciit. liir : Accepil dona in Itominibus. II alibi Pelnij ait :
Iioiiiinis saiiaii.neiii pecoris curae posipoiierc nmi pii- El proriissione Spirilus saiicti ncceptn a Paire, effudit
dcrel : si'd altii ri scnsu hovis et asiiii vocalnilo, Ju- liuiicqium ios v di.lis et uuihiis.
da}iiin t.ra;cuiii'|ue si;.iiili('at. De qiioruin voc:iiiiiiic El crevil, et fiiclnm esl in arborem. Cievit Kvangelli
scripluin ost : Ijos c gnovil Oisessorcm suiini, el nsi- prailicatio cuiicliiiii d ssciiiiii:ila per nrbeni, crescit
nus pra:sepe dowini sni. Qni iile!i;iic |ccciiU viiii.ulis ct 111 mciiie ciijiisiine crcdciili.'-, quia nc.mo rcpcuta
507 DED^ VE^CUAUILIS OrP. TAIIS II. SECT. I. — EXEGETICA GE!SIJlNl. SftS
()l peifecliis, seil iiiceiisus (Inqiiil) in cnrdt ejin ilis A irme pei iingu>.tam purlain. I'er angiistam porlam
pnsnil in com'allc /iicri/iimrHiii ( Psn/. I.xxxiil) : ct in- aiila saliiiis iiiira'ur, qiii:i per fibores iiecessfl est
fra : AiKbiilabuiu de liriuie in irlalem, lidebiiiir Dtus et jfjunia snToIi fallfntis illeccbra vincatur. Et
dtofum in Sion (lliil.). Cr:i(lalim (jiiippe de coii- liene dixii : Contendite inirare : quia nisi incniis
»alle I iciyiiiiriiiii ascemliiiir, iii lii iiionle coelesliiim euntciiiio ferveai, unila miinili non vinciliir, per
f;aiidioi'iiiii Deiis (louriini vuleatiir. Cresccndo aiiiiîn qiiaiii aoima seiiipcr ad iina revoc.iiur,
siiiap s graniiiii noii lierbanini, qn:v velociier are- Quia niutti, dico vobii, qucerent inirare, et non pole-
scuiii, sc<i arboris instar etsurgit, longa scilicei ruiii. Qiixruni intrare salutis ainore provocaii, et
iiiiiiosiiaie el opiina feniiiiaic gaiiJeniis. Et nota non piitcruiil ilineris aspcritate ilclerrili. Qua^runl
qiiod iliim in vinea releri ficiis i rerunda redargui- lioc auibitiiiiie pri iiiiuriiin, a quu mox laborum ti-
tiir, Vt' va inox iii liuriu Evangclii siiiapis arbor pro- uiore refiigiiint. Non qii a jiigiiin Doiuiiii asperuni
creatiir. aiii oiius csl grave, seJ quia nolunt discere ab eo
Et tJucrei coeli rejuevtruiil in ramis ejus. Rami quoiiiam mitis est et buiiiills corde, ut inveniant re-
hujiis arbiiris iloginalnm siint diversitales, in quibus qiiicni aiiiiiiabus suis : eo |ue lil angU6ia porta qiia
anim.i- casii qiix vii-intuin pcniiis ad siipema (end^re imr.iiiir ad viiain.
^ciiinl, nidific.iie et requiescere gaudont. Qiiis dabil o Ciim anlem iulraverh paterfaiuiria^, ^C {Uineril
(inquil) mihi peiinas ticul eolumbce, el vulubo el re-
Oitium, el iiicipietis (oiis slQre el pulsare ostium di-
quietcam ,Ptai. liv)? I'olest in graiio sinapi.i ipja centis : Domine, aperi nvbis. Paierfjinilias videlicet
domiiiicx incarnaiionis liiiinilitas iiitell'gi, quud ac- Cliii^tii'!, ij.ii iihique tolus est cx Jivinitite, iiitus
ceplum humo uiiîi in ii<'rium snini), <jiii:i corpus qiiiJciii os! eis, quos iu coelesii pitna prxseiis siia
crucilixi Salvaloris accipieiis Jusepli, in liorio st^pe- visii.iie l.tlilicat, seJ qu.lsi foris cst aJhuc eis quos
livii. Crcvit auiein ci laciuni cst in arlxireiu, quia in liac pcicgriiiatioue ceiiaiiles occuliiis coiisolator
resiirrcxii ei ascendit in cuciuiii. Lipaudil ramos a Ijiivat, juxla qiiod ipse proiiiisil : Ecce eifo vobis-
in i|uil)iis volucres cueli rcquiescerent, quia prEdica* euin sum omnibus riiebus usque ail consumination in
lorcs dispcrslt iii iniuiJuifi, m quortim diciis ati|iie iirriili (Mallli. xwin). Ii.irabit autem el claudct
consolaiionibiis ab Imjiis vjta: /aiigaiiiine flJclcs o>iiuiii, qiiando totiim ccrpus suuin, qiiod estEcJu-
«jiiiq le respirareiil. si'j, resurreciioiiis gloria tlarificatuin aJ suae coii-
£( i:eruin dixii : Cui similc leslimibo regiiuin Dii, ttiiiplaiionii gaudium perdaiens, leprobis iucuin
et cui simile est ? Fetmeiilo ijuoj acceplvm mulitr panilenli.c lollct, quein nuiic cuiiclis pie pulsaiiti-
ebscondil irt [arina; sala iiiii, donce fermtnluniur bus apcrit. INiim (ijns st:iiiies nsiiui) pulsare est, a
lolMm. Saluui gcnns est mensui'.e juxia inorem prn- bealurum sorte sccrotus misencurdiani,' quaiu iie-
viiicia; Paljcstinx uiium et diuiiJiuiH iiiotliiiiii ca- glexerant a Dco frnsira (lagiiarc.
piens. Feriiicntuni ergo Jiledionem dicil, i\\ije T r- El rcspondens ditct lubis : Nescio voi unde silis.
veracit, cl exciiai nientein. Miillerem vcro iiluni, QuoninJo iiescit unJe sint? cuiii Psaliuus dicat :
tiliam Abralix cui supra uianus inipnsult, et conre- Don»nus novit cogitiiiiones liominum, quoniam vana!
stim erecta glorifKabat Denm, hnc esl Ecclesiam sunl {Pial. xcili). Ei alihi scriptuui sitt Jpte uovit
Signilirat, cujns rarlna rios suiiius, ijuutquut liiiiorls dccipientem, el euni qiii decipiiur; nisi quia scirt; Dei
et spei cxercii.o, quaî mula .«upcriore ct inferiure alii|uando rognosc.rc Jicitur, alijuando approliare.
coiiteriiniir, ut juxla Apostoluiii uinis paais uniiin Quoniam novit Dominus viam jusiorum, qui aulem
curpus niulii siiiiui InCliiisio. .\b>coiiiiit ergn mulier ignorat ignorabitur {II Put.iI. *iii). Et scil ergo re-
reriueniiim dili ciioiiis iii l';iriii.i* sata iria, qula pr.r- probos quos cognoscend.» jiidic.il, neque eiiiin judi-
cipit Ccclisia ut diligauiU' Doiiiiiniui ex to>o coidc, casset quos niiiiiu.e cognosetrcl, et lamen qiKidain-
tola aijiii:a, toia viilute, Cui siib t>pi> Sarx pir niodo nescit cos inide sliit, apud quos lidei cl dilo-
Abraliao) dicilur : Accetera liia suta !,imita:, commiace, ciiiinis sux cliaraclerein non appiobit.
el fac itibciiieriiius paiics {Cen. xviii). rossunt in (j TuiK iii ipieiis dicere : Manducaviinus coram te ei
fariiise satis tribiis, eliain trcs doiiiinici seminis fru- lubimut, et in plateis vostris dteuisti. Vcl sinipticiter
rius, trice.-iiiMis sciliccl, scxajjesiiuiis et cciilesimus inlelligcndum quol JiJei irvsiena speruentes Jud ri
iiiteltigi, iJ Cil coiijuâtoruni, fonliiienlinm, virgi- en se Doiiiino notns arbiticiitur, si soluin victiinas
Oiim. bl pulclire ilicit eatcnns alisciiiidiliiin lii Tarina 3'! tcmpluiii dcferaiii, cor.im Duinino epulentur,
forineutnni, dniicc leniicnlarclur tutum, quia chaii- proplietaruiii lectioiii ausculienl, nescienles illiid
«as in nostra uiLMile recniiilila eousquecrescerc dobel, Apo^loli : Non esl regnum Dei esca et pntus, sed ju-
doiiec tola 11 nii-nieiii iii sui perfcctiniieDi coiiiinutiji, slitia el poT, el ijaudium in Spiiilu suiicto {Hom. xiv);
iil niliil Tiilflicrt pr.cier i|isaiii coiiJiloris siii ilile- et alibi : Querum deus venur esl. el gloiia in confu-
I lionem diligeio, agerc, rccolereaniina possii. Qinid sione ipiorum {Pliil. lil), id esi, iii cirruinci^jione
b>c quidein iiicboari, sed ilii lialiel pertlcl, iilii cuiii raniali ; vel niy^ticc sentienJiMi inanduc >rc eos cc
sil Deus oniiiia in oinniliiis, oniiics u»<i c(iJciiii|ue liibcrc corani Doiniiio, qiii vcrbi paliuluni digna avj-
SU3B dilectionis i^ne calefecit. Jilaie siisci|iiiiiil. l'nde ct ipsi qiii liiCC dicuiil, ve-
Ail uuUiii iiti qnidain : Domiue »'" p:i!',i S'iiil qiii liil GxponciiJo siilijunpiitit ; Et in plateis nostris dn-
lalranlur? Ipsc aiitem di.tit ml ili's : Conltndilc n- infs.i. 5-cripIura ciiiiii sacr.i .iliijiianJo iioiiis rilms
500 JN LVCJE LVAnCI:LI(J.M LXrosiHU. - f.lll. It. 510
est. aliqiiando poius. Iii locis ob>curioiil>u$ ciliiis A posleaqiiaiii riicril dlubuli), ql hiiic sxculo rciiiin-
til, quia qiiasi cxponeiido IraiigiHir, et iiiandendu li.iluin usque lii linem rcsurrccliMnis. Qua ian|iiain
gliitiiur. Potus veio cst iii |i)ei4.i|ii.Ttiori!iiis, iiuiii ila terli:i consuiiiinabilur , lioc cst ad pleiiitudiiicni an-
(orbeiur sieut iiivcnitur. El occiilia cig» inaiid ilap },'i:lic;im, per corpuris eliain iiiiiiionaliiaiem perfl.
sacri eloqiiii, et aperta sc inifllevijse lesiaiitur, qui cictur Kctlesia.
reprolianli se joili. i quia ni iiiducaveriiit ciram illo Jerusalem, Jerusalent ijila' occijiit proplielos, et la-
cl biberlnt, cuiiqueruntur. Scd limeiiduni e>t valde pidas eos qui miUuniur ad le, iiuuiies »0(111 congreifore
ûod addilur. filios tuos quemadmodwn arii uidum suum $ub plnnis,
Et dicet vebis : Nescio tioi iinite siiis. Diicediie a el iioluisit. Jerusalem iiuii saxa ei :fd:licia civitatis,
me eitmes operarii iniquiiaiis. Noii (iiiquii) legaiiuin std liabiiatuies vocai, qiiaiii (izins p'aiig.t alTettii ,
fe-livilatuni epubtio Juvat, queiii fidei pietas iioii .«icut et in alio lue» loijiiuus qiioJ viiii^ns ea u fl«-
Comincndat, non scieiiiia Scii|iiuraruiii Deu nuiiiui veiit. In eo auleiii qiiod dicii : Quotiei vului cmujrt-
raiil, qiieiii operuiu iii!>|iiiias ubiutibus ejus usioa- gme filios tuos, oiiiue.s relro pru| iieias a se misôs
dvl iiidigiium. esse lestalur. Avis quoque siiiiilituliiicMi coiigre-
î erii fletus el siridor denliHm." Meius de ardore,' gaiilis sub piiiiiis iiidum suuiii, in caiiiicu Deuteio-
•
n ..
siriJor deiitiuRi solet excilari de frigore. Ulii diiplcx noinii leiiiiniis : Sicut aifuila prolfgere uidum suum.
nstenilitur gelienna ; id e>l niinii frigoris, ct iniolc- et sup'r putlos suos detiderabit, espandent alas suns,
rabllis e.<se fervoris. Cni lieat. Jub seiueniia conscu- suscepil eosf el tulil supir pinnas suas iUiut. \iviii).
lit dicitiitis : Ad calorem nimiuiH Iransibunt ab aquis Et pulclire qui lieroJein de siia neie iraciauieui
niiium (Job. xxiv). Ve! certe siiidor demiuin prodit viilpi'111 vocaiat, seipeum avi CDiiiparat. Fraujuleiiia
indignanlis alTectuin , eo qund sero uiiuinqiieiiii|iie ciiiiu vulpes seniper insidias avibus (endej-e nun
|iieniieai, sero iiigeini-cat, sero irastalur sibi.qui ccssai.
lain pervicuci improbititc dcliqiierii. Ecce rclinquetur vobis domus vesra deterla. Ipsam
El ecce suul novissimi ifui erunl primi, el sunt primi civitalcm quam iiiduin suum vocaveral, niiiic doniuiii
jni erunt noviisimi. t'rliicipalii quidem biijiisce sen- Judxuruiu appcllji. Qujt non ininierito Domiiii aiixi-
teniiae scnsuse» superioribus paiei, qiiia popull gcii- lio niiilata, suje dilioiii reliiiquilnr, quia uun soluni
liuin diu sii;e flde vjventes, cssent.ad li>leiii voeamli, avis jlliiis oniiiipotenlis, quaiii Mallbieus gallinain
cl Judxi, (apulliJei cl justili.n per lot sa-ciil.i lenen- iiiiiiciipat , alis protfgi desi enii, Si;il et camJe.u
les, fiiiuri essent in raiidam : poicst auiein ct iia in- avem se protcgere volciiieiii volpibus dcvorauJam ,
iflligi, quia iioiiniilli ad sapculum dcspecti inagnam r

,
'"^ '^*' Herodi cl Pilato cruciliêiidum tradidit Cliri-
iii fuiuro sinl gloriain baliitmi, et alli apud bamines tuni. Nec iiioru, vulpium eaiumdcm, liocest regnum
Rlorio>i a disiricio sint jmlice daiiiiiaodi. Poiest et lcrru', ct ipsa rapin.e donaiur. Occiso eiiim Dumino
ila, qiiia miilii sero aJ Dei sorviiiiim vcnienics, nia- vciieruiii Koniaiii, el qiiaî niduiii vacuum diripieii-
gtiis vii* nieriii» cxe<;ll int , alii vero a prima xlaie lis tuleruni euruni locuiii, gontem el regnuni.
spiriiali siuJio firvenies, ad eMreniunR oiio lor- Oico anUni tobis, quia non videliitis me, don-e ve-
peiiie Iass,e<raiii. uiul iiiin dicelis : Uenediclus qui v.nit iu nomiiie Do-
/11 ipsa die aceesserunl quidam Pliarisaêrum d.cc i-
ntini. tlx'c quidem luibu; dixcruiil Duuiiiio veiiieniu
Ifs illi : Exi, et vnHe liinc, quin Herodes vult <c ccci- aJ Jerusalem, sed quia Lucas non dicit quo liinc
dfre. Et ail iilis : lie, dicite lulpi Hli. Propler dolos abscesseril Doiiiinus, ui nou venirel nisi eo teiii-
ci ioMdias Uerodeiii vulpem nppellal ,

qiiod pleiium pore, quu jam illud dicereinr (perseverat quippe in
fraiidisesl anlnial, et in fovca Keiiiier lalere de.tiJe- iiincre suo doiiec venial Jerusaleiii), cogit profeclo
fins, odore eliam lelro pineiis, ci iiunqiiam reeiis liuc niystice iiiiclligi, lioc est de illo « jus adveniu
ttiiieribus, sed loriuosis aiirr.tciibus eiirrciis. Qua; qiiu in claritate veniiirus est, maxime cum Mai-
ciiiicta li3Eritii'is, quoiuiii lleroJcs lypum lenel, con- ili.ins b.i'C Dumiiiuiii post decaniaias ci a turba
giiium, qui Clirisluin oceiJere, iJ c-t hiiinilitatein lauJes dixisse testefir. Alitcr quod dicit, buc est
f)
liJei Clirislianx* credentilius cripcre iniJiiinlur. Nibi pfleiiiiciiiiam cgeritis, el cuiilessi fueritis ipsuiit
Ecce ejicio divinouia et tauilaiet perfuio liodie el cs»c iiie, de qiio proiJietj' ceciiieroni, liliiim oiiiiii-
cru$, el lertiu coinuiniuor. Mystice Iutc a Dooiitin el poteiuis p.itris, iiieain lariLm noii videbiiis. Ilabent
lij;iiruie dicta iniclliguiiicr, ncqiie eiiim eii die pas- Jiid.ci daitim sibi teinpus pceiiiteiiiia-, ronflieanluP
.'Ms est, qui esl ab boe die lerlius, cum coniiniio lciieJiciiiiii qui veiiit iii iiomiiie Domiiii, ei Cbris'.!
dical :
ura conspiciriit.
Verumtamen oportei. me ho('ie ei crns , el sequeuii CAPIIT XIV.
unibulare, qv.ia non cnpil propl,c:am peiire exlra Je- Et faclum est eum inlmrct in domum ciijusaain
I M.snifm. lirgo quoJ aii, Ejicio damonia, et sunilates principis 1'liaTistB.rum Siibbalo wandiicare panem, cl
pfrficio liodie elcrai,et leriia comummor (l.uc. xiii), >l>si observabanl enm, el eece liomo quidam liydropicus
referaiur ad corpu-> pJus qiiod esl tAclcsia. I'xpil- eial aiite itluin. Ily Iropis riioibus, ab aquosu hu-
liiiilur eiiiMi ilapiiioiiia ciiiii reliclis f.atcriiis siqier- iiiorc vuc;ibulum Irabii. Gru;ce eniin
, CS'.ip aqua vo*
sliiioniliiis creiliiiil in eiim gciiic- <:l prillciiiiiliir c.iliir. Esl aiilcm biimnr subcutaneiis dc titio vcsicK
taiiitdicj cuiu
, ^c iiiiiluiii ijui prajccpta vivilur ,
naiu», cum iuIIji;oiie luraei.ie, cl jiilielilu lctido*
KJl UEbJE VKNEIIACILS OrP. rARS II. SECT. I.— I.XFCFIiCA «LNUINA. 6ff
Piopriuiixjiic esl liyilropici, qii:iiilii iti;!;;i8 aliiiiiil.ii A Nii|ili;is appellaii, Cliiisii ei F;ccli,'.si;i' coiijiiiicdoiiiMii,
huniiire innrdiiialo, lnnln ;iiiipliiis silirc. Kl ideo rc- iiiiiliiS lo. is nppiiel. V, qiiilnis hiiiiiii est ; LiuiKjuid
cie coni| .traliir ei ipiciii lliixiis cariiiiliiiin voliipli- possuiit nupliarum quandiu sponsus cum illis est,
filii
tiim exiiberaris aggraval. Comparaliir ili\i'i avaro ,

jrjunare {Mnrc. ii)? Aliiid Similc fncltnn est regnum :
qiii qiiaiilo csl ciijiiiisior divitiis , qnibiis iton beiie cceloTum liomini rcgi qui fccH nupliai filio suo, e'. misit
uiiiiir, laiiio ardcDiius talia coiiciipiscii. scrvos suos vocnre iimlains ad nuptias [Matlh. xxii).
Fa refpuudens /fsiit, clixil ad teiii^periloi el Plmri- Ilas ergo nuplias qiiisipiis invitalus ailier.t , id esi,
S(T0s : Licil Sabbtilo ciirare ? At illi iacuerunt. yiiiiil Ecf.lesi;e se iiicinbris ridci giatia coiijunxeril , non
diiitiir responilissc Jesus, ad lioc respicit qiiod pr.c- disouiiibut iii priino loco, hoc cst noii se, de ineriiis
liiissuin e.sl : El ipsi ohsenabant eum, Duniiiiiis eniiii gloriaiido, qnasi cxieris siihliiiiior extoi!;it. Et qiii-
iiovil cogiialiones lioniinuin. Scd inerilii iiiterragali <ien) sludcal jiixla alleriiis locl parabolani , vesle
lacenl ,
qui contra .se dictiim quidquid dixeriiil vi- niiptiali veslilus, lioc est virtutiiin fulgore CDrusciis
dent. Nain si licet Sabbalo curare ,
qu.ire Salvato- apparerc, scd ipsarnin lialiitiini virtuluin loco de»'ot;p
rein an curet ubservant? si noii licct, quare ipsi liiiiiiilit;ilis ndiinict.
Sabbato pecora ciirant f ;V<; forle hoiioratiur ie sit iiiviialus nb eo, et veni, m
Ipse vero appreliensuni sanavil ac dimisil. rrovida " is qui et iftim vocavit, dicat tibi : Va huic locuni, ei
dispeiisalione Dniniiius aiile iegisperilos cl Phari- tunc iiici].'ius cum ruborc novissimum locum leuere.
sx'os liydropicim: curat , el niox coiilra avariiiain Ilonnraliori post inviiato locuni dat illc, qni, de loii-
«lispiilat, iil vjdelicei per liujns xgriindinein cor- g-e sii:u conversationis coiiiidcniia securior factus,
poris, iii illis exprimeretiir agiiiiido cordis. Ociiiipie cita iilDinm qiii se in Cliristo secuti siiiil agiliiate
post mulla dispulatioiiis ejiis lioriameiila , sulijnn- pr;eit'ir. Et ciim ruborc novissiinum locuni leii I,
riiiiii est : Audiebani auiem omnin liwc rhnrisa:i qui qii mdo de aliis nieliora cognoscens, quidqiiid de sua
erant nvnri, et deridebnnt illum. Ilydropicus quippe ,
opcntione celsum senlicbat, buniilial, diceiis ciiin
quo ainplins biberil, ainplius silit. Et omiiis avariis Propliela : Eijeiis sum ego,el in laboribiis a jiiveniule
siliin iiiulliplicat ,
qiii cum ei qua; aiipclil adeplus tnea, exaltatus aulein humiliulus sum et cinfusut {Psal.
fiierit, ad appctcinla alla ainplius anlielat. lxxiii).
Et respondens ad iilos, ili.iil : Cujus veslriim nsinxis Sed eum vocalus fueris, vade, rceumhe in novi>simn
aul bos in puteum ciidit, et non cuniiiiuo eilrahet illiiin '^f"- Qi'anto magnus es, inquil, humilia le iii omiiibus
d e Sabbali? Sic «ibservatores sui Pliaris;eos convin- (Eccli. iii). El Psalinisia gloriatiir : llumilintus snm
«11 , ul eosdem cliain avarili;K condemiiel. Si vos , n usquequaque, Doniinc, vivifica me secundum verbu
iiiqiiil, in Sabbatn asiiiiim aiit bovein , aut aliquid liium {Psal. cwiii). Manifestc sigiiilicaiis iia se i
qiiodlibet aniiiial in piiiciiin decidens eripere festi- Doniiiifi posse vivifi-.ari, si de suis ipse virtutibus
iiaiis, non aniinali, scd vcsirae avariii;c consulcntcs, liuinilia sciiliret.
quanio m:igis ego boiiiinem ,

qui mulio melior esl Vt cnm veneril qui te inviinvil, dical libi : Amice, as-
jiccore, debco lilierarc ? Coiigriienterquc bydropiciim, cende snperius. Veniens Doniiiiiis (pieni buiiiiletn in-
aniniali quod cccidit in pulenm conipar;ivil ; buiiiore veiieril ainici noiiiiiie bcaiilicans, siiperiiis asceiidcro
eiiiin laborabai Sicut illiin inuiicrem, quain deccm pr.ccipiet. Qiiicunqiie enim buniiliaveril sc sicut
cl octo aniiis alligaiain dixerai, et ab eadein alliga- parvulus, liic e,-t iii.ajiir in regno coRlorum.
tioiie solvfbal, coinpiravil jiimeiito qiiod snlviiur, Tune eiit tibi gloria coram simui discumbentibus.
iit ad aqnam dncainr. Et bcne iilroqne !"co b iveni Puicbre dicitur : Tunc eril tibi ghria. ne iiuiic qmc-
posiiit el asiiium , ipii.i sive sapientcs quosipie el ren; incipias qiiod tibi servaiur iii fiiie ; qnia, sicul
liebeles, sive ul siipra dicliim esl, iilriiiiii|ii(; pnpii. S.ilomon ait, liajredilas ad quaiii festinaliir iii priii-
liim eos sgnilicaie sentiamus, nt vidcliccl ciijus ccr- ' ipio, in novissimo beiiediciione carebil. Potesl au-
viccin jugiiin legis atlrivii, alque euiii <|ucni qiiilibel lcm ct iii li.ic viia iiiielligi, qui iii novissimn loco
scdiicior reperit qiiasi bruiiim aiiimal et niilla ra- reciinibens inveiiitur Doinino
. ,
D veiiiciiie subiiniatus,
lionc retincns, quo voluit errnre si.blraxit, (iinncs quia qiioiidie Doininiis suas iiUi'tias iiitral ,
quolidie
S:ilvalor adveniens S;itaii.-E viniiiilis aslriclos, oiniics niores, scdes, babitus convivanliuni dijudicat, ct sii-
lii lino cnnciipiscenlijc piileo deiiiersos invenit. Non pcrbus dcspiciens biiinilibus sxpe tanla sui spiriius
csl eiiini dislinclio. Omnes enini pcccavmmt, et eijenl miincri pia;>lat, ul cus inerito simul di»cii.i>lieiilluiii,
Sloiia f)ei, justificali gratis per qrntiam ipsins per lidC esl, iii lide quivscciitiuiii ciBliis unanimi adiiii"
,
redemptionem qu<e est in Christo Jesu {Rom. i>i). ratione glorlicet, slupeiisqiie, in aiicloris sui lauda-
Uicebal aulein et ad iuvilatos pnraboiam, intendens lioiicm prosilixl, dicens : Mihi antem nimis honoriji-
quomodo piimos nceubilus eligrreul, diceiis od illos : ciili iûnl aniifi lui, Deiui, niinis conforlnlus est princi-
Ciim invilatus fueris ud nuplias, non discumhns in pri- patus eeruw.

mo loco. Aperta qiiidem ad liii<r:im csi li.cc adiiiom- l)uia omnis qui se exaiini huuiiliabilur , et qui se
I II Salvaloris, doceiis liiiinililaleii!, iion siilnm apud huiniliiit exnllabinir. I.t ex li:i(: ciiiicluîune inaiiirrsie
Ueiini, sed eliain apinl boiiiiiics csse laiidabiltMn, sed cl.iri^'! prxccdcnicni Dnmlni seniionciii typice inlcl-
quoiiiam h:iiic evai>gi'lisla iioii Irusir.i parAhi:!:iiii vii- ligendiiii). Nequc cnim :nox omiiis qiii se corain ho-
cat breviiei iiituendun) quid cKam niysiicc sijiid. iiiinibiib c\.illal, humiliauiliir, aul qtii sc. in run-
Jiis IN LUC/E EVANCCLKIM EXrOSlTIO. — UC. IV. .'5M
^peclu hiimimiit. ininiiliat, ex;ill:il)iliir ;ili eis. sod e A iccndi. Si ijun m inUuiai eii ex lior jmtc, vivcl in cetcT
iimliJiin iionmini|ii;ini qni sc vcl in ajii (liSiiUiliS, MHiii {Joan. vi). Id esl, sl \ui-i me:c liicani;iIioiiis sa'-
vel in alla ii"alilicl a(qiiiieiiil;i glmi:) subleval, usiiur; ciameiito peifecte incorporatiis iiiee diviuai iiiaje-
iii liiiem exnliiiri' niin cessai. Siiiiiliiei- el liuiiiilis slaiis visione frni meriierit, liic prriietiia vilae iui-
quilihei ac vcrecuiulus iii sua qua conteiilus esl, nioii.ilis iiealiliidiiie gaiidebil. Sed qiiia iionniilli
usijtie :i(J vii;r iPiiiiiiiuiii iiieiliocrilale perseveral. iiuiic paiiem (ide teiius, qunsi adorando percipinni,
Ei iJeo (|iii:i, jiiMa vcrilntis sciilenliani, oniiiis qui diilfcdineiu vero ejus atlingere voratilcr giislainlii
se incaiilcile merilis allcvai, liiimilialiilura DoniiMO, fasiiiliiinl, subjecla parabola Dominiis t.liuui torpo-
et qtii pniviilc se de beiielaclis liiiiiiilial, cxallabiliir rcm cieleslibus epulis dignum non esse redarguit.
ali co, in euindcni prociil iluliio senbuni prxiiiissiis Seqiiiiur eniui :
&einio Keilenipioris, iguo priinos in niipiiis acculiiius Ai ipse dixil ei : llomo qiiidum fccil rceniim maijnam,
ilii;rri velal, coiigrnil. el vocnvil muUot. Qiiis iste cst liomo, iiisi ille de (jiio
Dicebat aiilem et ei qiii se invilaverat : Cum fucis per proplietam dicilur : [Ct Itomo esi, et quis coqno-
praiidnim aiil civiiani, uoli vocare amicos taos, iieque scit eum? Qui fecit coeiiam magnam, qiiia satictalciii
friilrct luos, neque cogiuilos, iieque viciiws diviics. iiobis iiilcrnsedulcediiiis prxparavit. Qiiia vocal niiil-
Fralrcs, aiiiiciis et diviles, alierulruni coiivivia ccle- B los, scd pauci vcniunl, qiiia iiiiiiiiiiiii|ii.iiii ijisi ijiii ei
brare, nun quaî sceliis iiitcrdi'jit, sed siciil c.eiera pcr fidein suiijecli siliit a-leriio cjus convivio loa.e
iiercssitatis liiiinana; coinmercia. ulil el |icccaiores vivendn coiitradicunl.

|iei'cal(iriliiis rencraiilur, ul rccipi:iiit a;i|iialia, ad Ei misit servuin suum liora cmnx iliccre invitnlis vl
pioiiiereiida vii;e ccelestis praînia iul valcie usieiidii. venireiil, quia jwit paralii sunt umnia. Qiiid linra cii;
Dci.iijiie subjuuiît :
n;e, ni>i (inis estmuiidi? In qiio niiniium nos sumn.s,
Ac forie et ipsi lc reincilent, el fiat tihi ntribulio. sicut jam diiduin Paulus tesialur, dicens : Nos su-
Noii aii, El lial libi pcccatiiin, sed, F.t fial, iiii|iiii, iiiHs 1(1 îios îie» smculorum devenerunt (/ C.or. \).
tibi retribulio. Ciii siiiiilc C:>1 qiiod a ibi dicit : El ii Si crgo iun liora coEna; e»l, cuin voc:iiiuir, laniu
henc (errrilis iis qiii vohis bcne faciunt, qucv vobis est niimis debenius excusare conviviu Dei, qiiaiito prn-
ijrntia (Luc. vi)? Ne<jiie liic dicit, Peccaluiii csl voliis, |iiiiqiiasse j:im cerninius lincin sxculi. IJcirco aulem
sed,(3«a,' vuhis etl yralia ? Si (luidem cl pecciilorei bdc coiiviviiiin Dei, noii piaiidiiim, sed coena noni
Iioc faciiint. Qiiainvis siiiit qiii'dain niiitua fralriini, iiaiiir, quia posi prandiuin cu;n.i restat ;
post cieii m
aniicoruin, cognaloruin, viciiiorumquo divilum coii- v ro, convivium nullum resiai. Etquia .-fiermiiii liei
viyia, qux nmi suluin in pr.Tseiiii retribiiiionem, sed coiiviviiim noliis in evtiemo prxparabilur, recuiii
ct daiiinitioiiein percipiuni in ruluro. Ueiiiqiie ab fuil ut Imc noi praiidiuin, sed coena vocaretur. Sed
Apostolo iiiier opera leiiebrarum annuineraiitiir. Si- qiiis per liunc servum qui a paliefaniiliîs ad invl-
cut in die (inîuii) honeste ambulemus , non in coiues- tandiim mitliiur, nisi pru;dicatoruiii ordu signalni ?
tationibus , et ebrielatibus (llom. xiii). Cdisies- Ad repellenduui autem ra>lidimii Miistriiiii, jain pa-
satinnes quippe suut lu.\uriosa convivia, <|ii;e nul ra a sunt uninia, qiiia ad ali-lergeiidum meiiiis no-
collatioiie omniiiin celebraiiiur, aul vicibiis solenl a stra; leporem in coeiia Uei ille nobis singnlaris agnus
coiiluberiialibus exbibeii, iii iieiiiinem piidenl iiilio- occisus est qiii lulii peicaiii miiiidi.
ncsle aliquid dii ere aiit f;icere, quia ad linc cniive- El caeperunl simul onines cxcustire. Odert Dciis
nitiir, iit f(Eda illic gciaiilur, c«pia viiii, et inciieliir i|iiud rogari ilcbiiil, iion ro.:âiii.s dare vult qiiod vlx
libidiiiis di\ersa vulupt;!S. S|iei:iri iiotcral. Quia dignarelur largiri pdStiilntns,
Sed cum facis convivium, voca pauperct, (tebilrt, coniemiiitur veni paratns, delicias refeclioiiis xiei-
cliiutlos, ccecos, et beiitis eris, quia non tiiiheiit reiri- uii; doiiuniiat, et lanieii simul onines cxcusaiii. Scd
buere libi. Ilelribiielur cniin tibi in resnrreclioiie jiislo- diciiiii aliqiii : Exeiisare iiolumus; ad illud enim >u-
rum. Itesurreclionem jiisloruiii dicil, ijiii el.si oiiuies pern.B rcfcclioniN convivium et vocari cl perven n:
resurgaiil, corum lanien non immerilo (iiiasi prnpiia Jj giatiilaiiiur. Qni veniin profeetn dicuiit, si iinii (iUi>
cognominatiir, qiii in Imc se beatos noii diibilaiii teriena (jnam coeleslia diliguiit, si nnn ampliiis relnts
esse veiiti;ros. Krgn qui jianperes ad cniivivium vn- corporalibus quam spirilalibns (iccopanlur. Unde liic
cal, iii futuro pra-uiimn perripiel. Qui aiiiicns, ba- qiioiiiic ipsii cxiusanlium causa subjuiigilnr, ciiiii
ties, el diviies vocat, recipit iiiercedom su.iiii. Sed prolinus subiiilertur :
elsi linc prnptei Ueuiii facit iii cxeuipluiii iilloriim Primiis dixit ei : Villnm emi, el nccase liabeo exire
bcati Jiib, siciil ca'teia IraicMiip diledinnis oflic.a, el videre iiltim. Hogo le, Itabe me cxcusalum. Quid per
t|ise (j.ii jnssii reiiiiineral. Qiii giilnsos ac liixm'ins<is viilain nisi lerrena siibslaniia desigiiaiui'? Exit ergo
(iropier lasciviam inviliii, pa-iia iii fiiliir<o plecietur \ideie vill.iiii, qui sola exleiiura cogilai (iropter siib-
?;teriia, siaiiiam.
llwc eum audissel qnidiim de siiiinl discuiiihcnlibiis, Ll aller dir'!: Jnga baiim enii quiiique, et co pro-
di.iit ei : licalus qiii iiiaiiiliicnbil piincm in ri^gno Dei. biire nla. lingo te, liuhe nie excnsaluin. Qiiid iii (|iiiri-
Piiiiis qui maiiducaliir in regno Dci, iion jnxia C.e- qiie jiigis bniiiii, iiisi qiiiiiqiis cnrporis seiisus acci-
liiilliuiu, corporis iiilelligendus esi cibiis, sed ilb; (liii.us ? Qili recie (juoijue jiiga vntati suiil, quia ii;
ui (jue qii! ail Eija siiiri panis vinis qui de ca'!o lic- ulrjqiie SPSU gpiiiuianlijr. Q'i! videlicin
:
ciirpiirales
,
m:; mnjE vi,.\i;nAaiiis opp. pars ii. skct. i. - exegeticv cenli.nv sio
scMsiis, (ini.i ((imivielieiul.re iiesciiiiil iiiieina, fC'l A rmiiqne ipsa ilespeciio lioinineni reviicai aJ senifii-
sola exlerioia c. giioscuiit, el dcserenles iniiiiia ea i|isiiiii. Paiipores ei debiles, cxoi cl tlunli vooauliir
recte per cos ciiriosilas do- qiiod veiiiiiiit, qu.a iiilirmi qiiii|iio aiipie lioc
qii* exira siiiil laiigiiiit, , iii
signaliir. Grave nani(|ne ciniiisilalis csl viiiuin, qne niiiiido despoctl, plcnimqne laiito êleiiii^ vnocm Dei
tlnin CMJiiiklilicl mentein aJ inveîigamlam viinm aiidiHnt, qiianto ct in lioo iiinnilu non liiibenl nlil de-
proviini e\ii-i im dii( ii, seiiip.T ei siia iniiina abscon- ieolonliir. Sod , diictis ail oceiiain pauponlius, quid
dil. Propler Imc msiiiqih! el (le eisilein qniniiiie jugis pncr siibjiiiigit aiiili.imns :
[tomiie, (iiciiim est ul inipeiasti, cl adliuc locui eU.

bonm iluitiii : Ko probnre iUii, qnia videlicel ali-
piobaiio nd CHriosilslcm solet. Miilii lales ad d' iiiimoain oa:iiani ex Jud^ca collecti
qnindii periiiiere
qiind el qni propler villam, el siiiil, sed mnUiludo qii.T ex Israoliiico |'opi<lo crodi-
ScJ iiolaiidimi is is
<]iii propier pioliniiia jiisa li 'nni a coEin siii iiivita-

dil, lociiin siipcriii coiivitii non implevii. tniravil
|'oniii>-cot, dnciis jaiii liei|iieiilia Jiiihcornm, sed adliuc locus vacat in

toiis oxoiisal, Ycrli I lii.iiiiiilalis ;
eTcufrtinm. Diim eniin dioit rogo,

rogiio, ubi siisoipi doboat nuiiicrusiias gonlium. Uiido
Hogn te, hnbe iiit!
\cniie coiilemnil, llnmililas soiiai iii voco, ci cidom ^civo dioiiur :

el lanicii
aiiioiic. Kt ecie Imc dijndical pravns Kxi iii tias ei sepes, el compile iutrnre, ul iinp!ea-
sii|iorl)ia iii
qiii-i|iicciim amiit, nci lamen c:i qna; dijiid.cat agere ^ '"" ''o""'* """«• ^""' ^^ îiis ol plaleis ad cicnain
porvcrse agonli diciains: Doin:nus iiiviut, llluin vidcliccl piipuliiia uesignat

doi^lil. N:iin diim i iiililiol ,
Converlerc, Doum soqiioio, ninndiini reliiKiuc , ubi qiii tciiere lcgcm snb nrbaiia convcrsalione noverat.
am ccrnam vooamus ? Scd cuni Cuin voru conviias suos colligi ox viis 01 sepibiis
liimc nisi nd domiiiii
nic, qma pcccator smii, lioc fa-
pricoipit , nimlrmn agrcslom piipiilnm col igcrc , id
rcspondcl: Oni pro
est geiiiilem qu:cr t. ôlinilnm voro quod 111 bao in-
ccre n(m [.05511111 ,
qind nliiid agil nisi r.igal el cx-
viiatione tcrlia, n.iii dioiuir, lnvila, sed Compelie in-
ciisat? DiC''iis namq.ie, Pcoralor siim , biiiniiiialom
iraie. N.nii miiiI niiiiiiiidi qiii bniia raoiciida inielli'
insinnat, snlijitiig''iis aiiicin.l.oiivdti noii pussnni ,
.^11'. t, scd iiu-c f.icere deîsluul. ilis, nt sii|ieiii!S

siiporbiain dininristril.
L'.x:'ien iluri id.o non
ilixiiiiii^, plenimq e iooiiiii;il ul ous iii c.irnahbus
El nlius diJiil : , ei poi.-.iiin
d.'siiloriis suis, niuiidi Imjns adveisiias feriai. S:L'pe

venire. Qiiid por iiMirom, msi vi»liipl;is cariiis ;uei-
irimque aiit luiiga x;;rilud ne lalicscuni, atU alQicli
pilur? Nsiii qiiaiii\ls bonnm sil oonjiigiiim, al(]ue ad
liijuiiis coiiciduni , aui porcussl graMoiilius daiiinis
priipagaiid:im sdbi.loin 1'rovi.leiilia divina coiisiilu-
a lliguiitur, seque ipsos iii suis dcsidoriis reprebeii-
luiH, iioiiniilli laiiioii iKin por lioc fccuiulil.itoin pio-
tl idoo per "' i"es ad Ooniiniim (Oida cotivorluiil. Qiii erga
lis, scd desidcria oxpeiiinl v.iloplatis. ^ •
puicst non ii.congrne ros in- liigus miindi advcrsiialibus fiac ad l>ei aiiiorvni
rcm jiistnin sig.irnari
i
nos eigo c.nvivii sumntiis rcdeuiit, ati|iiu a prs; eniis vilx dcsidoriis corri„uti-
jiisia. Aii ootiKini .-cieriii
Pnterrainilias invilat, sed dum liiiiic tcrreni cura liir, quid jvti nisl compclluiiiur iii iiiireiK? Sed valiie
oniipiil, illiim nlieiii actiiS S ga\ ccgiialio dovnsial, esi tremonda scnlonlia qux proiiiius sui>inferlur.
alluiius Kliani moiilcni volnplas carnalis iii(|iiiiijt ,

Ail eiiini :
lasiidiosus qiiisqiie ad xlern:c vi(;c epiilas non li - bico anlem tohis qnod nemo viiorum illorum qui
blin I.
tocati snut ijuslubit cccnein meam. I'.cce per sc vooat,
t'l reeirtns fen-u$ nuntiavit lnec domino tuo. 'fune icrangolo^ vorai, por 1'alros voc.i|,pcr pastmes vo-
iuUui piiler^.iimiins dixil serio siio : Lxi cilo in pla- cal, ploriini.iue 1 cr miracul.i voral, pleruinqnepei lli-
leiii el 1'ioo» riii «(;s, cl pauperes, nc dcbilts, et ca'cot, gol a vocat, aliqiiaiido pcr inundi biijus piospera vo-
ei claiiilos mruduc. Lice i|ui lcrrcnx subslautia; |ilus oai,»liqi.aiido pei adversa. nemoconlemnat, ne duiu
jtinto ihciinibal , vouiie ».l Uuininioaui ccciiam recn- vuoatiis cxciisai, cuni vulueril intrare non valeai.
t>al ; ijiii labi.ri onriositalis iiisudai, pra^parala vii.c Ibant aulem tnrbic mulKe cuin eo, el convertus diiit
;iliii>onia f.islidil ; i|iii rarii.illbus dcsideriis inlixici. nd ilios : Si qiiis vcnl nd me, et non odit patrem tuum.
o.pirilii,.les convivii epnlas rcspoil. Qui.i ergo \p- l}e>. <naircm, et uxorem, et filios, et irairet, et sororei.
niro snperbi reniiuiit, pauperi s cligimtur. Ciirlinc? adliuc autem el enimam tuam, iioii potiM meus esie
Pauli vocein Deut discipulus; et i,ui crueem svam non bajulal, neque
ijuia, jiixt:i , infirnm inumli eligil
ul confundal lorlia {I Cvi . 1). Paiiperes aiitem cl de- post me venit, meus quoque discipulut ette non poleit.
îles diculiiur, (|ii: jiid:oio sno apud scmeiipsns in- Percuiitari libel qiinniuilo parenles cl oarnaliier pro-
(iiini snnt. Naiu panpeiesct qiiasi fortcs suiil, qni ot pinqiius prjjciptmnr odi^se, qui jubemur el inimi-
pnsiti iii paiiperlale biiperbiiint. C.rci vero smit, qnl cos diligcre. lii cerie ijC uxore Verilasdicil : Quod
nullmn inêiiii liimen liabem. Claii.li qnoqiie, qul Ueut eoiijiiuiil, lioino non scparet {.Varc. t). Et Pau-
reolos gressus in dum lus ail Viri, dUigile uxoret icslras, sicut et Chrislus
(ipcrnlioi.!^ 110:1 liabonl. Sed ;
Lccle.-îam (iphcs. v). Lice discipuliis uxorora dili-

moruni \itia iii inonibruriiiii del.ilitaie signaiitur ,
profecio liquot qnia siciil illi pcccaiorrs fuenint (p.ii

goiidam pra-'cipii, onm Magistcr di.ai : (/«i ujorcir
veiiiro niiluoriint, ila bi qnoqce poccatores »10(1 odil, non polest mcus esse discipntiif. Nunquid
voo.ili
suiil qiii liivilantiir cl \eiiiuni sed poccatoies su- aliud jude.\ iiuiilial, :.liiid pixoo clamal? a«i siniiil
;
01 odisso possumnset diligere? Scd si vim pr.Tcepti

pi>ibi respuiinlnr, ei poccaiores lnmiilcs oligiinim.
desjiicit iiitindus, qiiia p!c- pcrpeiidimiis, ntrumqne ag. re per disoreiionem va-
lloS ila jue cligil i|U'is
.M7 IN II T/E EVANCr' I.IUM EXrOSITIO. - Lll . IV Blil
ii'niii«, iil rfn qiii nnl i> ranii i ii^'ii:iiioiie rmjiincli A iioslros ili:lioi"ii';. qiii frmfcr nnslris .i|ieri!ii'5 in-
»uiil, el (|uo proviiiios iic\inii:.<, liiliganiu», vl quo trndiiiil, srinprr e\ nnslr.» dolecm (jratiilanliir.
>(1\er5ariiis iii via Pei paiimur, (.liiiMido el fiigiendo Qiios Pro| hrta iiiliirns ait : Deut tiirus . in le
rfesciaiiiiis. IJl aulcin Pi^niinus lieiiioiistrarel, lioc co'ifido. non erubetcain, neqtte irrldeani me inimiei
erpa |iri'Xim()s ciliuin nnn dc iii.illiciione proceilere, 7iiei {Picil. \\]\). In hoiiis eniin npcrilitis inlanli,
soil (le (liarliiiie, adJidii proiiiiiis, difeiis : Adimc nisi cnnlra niidignos spiiiiiK s.illicili^ viiîlrinn';,
tiutem ei aiiiniam siiam. Tunc e enim beni' îiiimam ipsos irrisores psliiiiiir qinx ad itialiim prrsiiiisoK^s
noslrnm odtniiis, ciiiii rjiis c.irM.<liliiis dcs.idoriis non hiilirniiis. Sed qiiia dc conflriirndn Jp.liflcio coiii|in.
acqiiiesrimiis, ciim ejiis .ippilitiiiii rran^îiinis, ejiis ratio data esl, nuiic rx niinori ad mojus sim liliid >
vnluplatiliiis reliicl.iiiMir. Qua; rrgo ciiiilenipla .ij siibditiir, ut cx rebiis ininitnis m jora pcnscnliir.
iiieliiiS iliiciiiir, qii \>i pcr oiliuin ain.-iiiir. Sir niini- Nani seiiiilur :
riini e\liil>erc prnximis liosliis ndii tliscrilioin m Je- Aut //Hi rex itniiit eommillere h l uin a./cTsiiiii
jicnuis, ul iii eis c( dillganiiis qiiod siinl, el liahea- aliiim rerfem, non sede s priiis cnifiat $i pntsil fiiiil
nnis odin qiiod iti Dci nobis iiinere obsistunt. Hoc d cem iHill bns occiirr re ei qiii Cuni r (jinli milibinL
ipsiim \ero aniniiC oJium qii,Tliier exluhcri debcai, v.iiil n/ sr? Alliqiiin ndhiic ille loiii;e iicute leg.lio-
&iilidendi< Verii.TS niimifesial dii-riis ;

" nem niitiens, rorja: ea qmr pr.cis sunl. lirx roniia re-
El qui non bnjulal crnicm siinin cl venil potl ivc, grm ex sciiuo yeiiit inl pr.Tliiini, rl laiiirn si se per-
iioii potest meus este discipnlut. Crus qnippe a irii- p>'nilil n<>n possn sitfliccrc, lcgniioncm miii-i, ct ei
cialii diciliir. f''.l dunbiis iiioili> or:icrm Domini h:ijii- qiiir pacis siinl poslulai. Qiiibus eigo nos I icrjinis
lamus, ciim aul per abslinuiitiiini cainein .".inriiiiiiS, spcrare vciiiinn debemtis ,
qiii iii illo irciiiciidu
.mt por conipassiop.em prnximi necessilalem illius cvamine cum irge noslro rji .Tquo nd jiidiciiim iion
iKisiiaiii piiiainus. Qiii e:iiin dulorcm e\liiliei in venimiis, qiios ntniiiuin coiiditin, inririiiitas el causa
aliena iiecrssiliili', cniciin pnrlat in niciite. Scicn- itiferlores exhitict? Scd foriasse jam mali operi»
Jiiin vero c&l qiii d siiiii noniiulli qni carnis idisli- Ciilpas abscidimus, jnn priiva qit rque exlcriits
neniiain iioii pio Deo, scil pro inaiii glnria mliibeiil; di-clinavinius , niitiqniil a.l rcililcu lii:n ralliiii>'iii
el siinl pleiiqiic qiil ci>nip:issioneiii proNiino iion cngil.-ilioiiis noslriC siiriiri:niis? Ouin (litplo er:;»
spiriialitcr, scd Ciirniiliirr iiiipeiidnnt, iit ei iioii ad e.vcrciuisciintra slrniilum venii, qiii nns vix iii suln
virtiiieiii, sed i,uasi miscr:iiiJo :id culpns favraiit. opere pr.*! araios, siiniil de opere ct e ijiiiaiioiie
Hi ilaque criiccni qnid-iii viJcnlur fcirr, sed Doini- disctilit. El iilcn iliitii adliuc longc esl, legiilioiiein
nuiii non scqiiuniiir. Undeci recle hicccartrm Veri- miii;iniu«, rngeiiins ea qii.i; piicis ûnt. Loiigr eiiiiii
tas dicit : Qui non bajulal crucem sttain el vcnil post esse ('.iritiir, qnia adliuc prssrns per judiciuin nou
me, non potest nieus esse discipulus. Itajnliire etenint videlur. Mittamus legaiionem larrym.is nnsir.is, mii-
criicem el piisi Diiminimi ire, esi vel carnis ab'.ti- lamns niisrrirordiic opcra, m.icicmtis in ara ejus
neiitiiim , \cl con.passionfin prosimo pro Elnlio Iii.stias pliCiiliouls. Ilsic esi nosira bgatio, qua: rc-
aMerna: inlcmiimts exhibcre. Nani quisqtiis hxc pro gi-m vcnioiiicm placat.
lcniporali inieiitionc exliibel, criicein quiilcin b.iju- SiC crgo o imis ex vohis qui non renuniiit omnibul
lai, sed ire po-t Doininuni recusai. Quia vero sii- qvcc i'0isidet, iivn putest meiii esse discipulut. .Mani-
blimia (iracepla dalii sunt, protiiius coniparalio xdifi'siiss'iiie Diiiiiiiius hic conCiMsinne dnret qiiid sil
ficaiidx suliliniilatis adjungitiir, cum dic liir : nlificaie luncm, vcl cu.n rcgr foriiore facere p".-
Qaii enim ex vobis volens '.urrem adilicare, nunm ceiii:'Uiim vidclicrt esse discipuluni ;
pr.Tpanrean-
prius ledeiis compiilal sunipltts ijiti nece>siirii .lunt, si lein s niptiis ad peilii irndam turrein, ci initiere le-
liibel td per ficieuduin Y iit oniiiilius eniiii rcbiis, iinis gilioiicm ad iniprlranilani picciii, ttnii e«sr aliiiil
aspli iciiJus rst. Oiiine quod agimus pr.Tvenire por Oiiam renniiiiiio) Dinnibiis quic possideiiiiis. Inler
Eludiuni coiisidrralionis delicniiis. Ccce ciiiiii, jiDita qti.T omiiia el ainor proximoinin, de qtio pr.rdictuni
Veriiaiisvocem,quiturrcmadihcai,idiIJriis!iinpiiis £) est, ct ipsn nninia nosira, qiiiiin ipiidain pro lem-
parat. Siigiiur liumilitalislurreni constriierociipiiiiiis. porali hac vila dicl.iiii piiliiul, inlelligalur iieccsse
priiis nos pra'paraie ad adversa iiiijus Siiculi debe- cst, quani fic possiilorc .n! Iciiipus (iportel, ul noik
nius. Iloc eiiiin inier lerrenum ci cccleste acdiliciuni nos Inipcitint ab a:lrrna. si quls cain fucril auferre
dislal, quod lerrrnum Tdiliclum exprnsas colligendn ininaUH. Dlstai «-anc inlrr icnitnliarc omnilMis rl
coiistriiitur, ciele-te auiijm acdificinni e^pensas di- relinqncrr omnia ; paiicnrtim cn;m perfectorumqiie
Sprrgendo. Ad illiid siimpius laciiiius, si nnn liibiia csl relinqiierr omnia, cur;is mundi postponere, so-
colligiiiiius; iid islud siiinptus faciinus, si et hahiia lis dcsidriiis xtrrnis lnliiare. ("urctorum atitem fi-
relinquainiis. C insiiicranduiii vein qiiod diciliir : dcliitni esl reiiutni,irr omnibu^ qiiir possidcnt . hnc
Ne posteaquam postierit [undamenliim, el iion poierit csl s.c tencrr i{ti.i' iitiiinli sunt. ul liimen per ca iioii
perficeTe, omncs qui viderint incipiciil illudcre e: ni- Uiiriiiiliir iii miindii ; habrre riin irinporalem iti usii,
ceules, quin liic hoino ciBpit cedificare et non pfluH alcniiini lii Hcsiilrrio ; sic tcrrriia grrcre , ut tameii
ccnsummare. Quia, jusia Paiiii Viiccin, spcclatiiliiiii to 1 iiirnle ad cadesiia lonili(iii.
f;!Cii siiiniis miindo , angrlis cl biiiiiiuilius. Ei iii Honum csl si! : Si anlem !n' quoqv^ evnnncrit, in
oiniii qnod aginius considcr.ire occultos adviirs irins quo condh-iiir > !i.\ Miperinra respirit, ubi liirrc:n
5)9 nr.n/E VENEr.ADius ott. pars ii.skct. i. — f.xkgkt'(;\ r.ENriNA. r,io
.viitiiliiin iioii siilinii iiirliii.Tiiibiii, seil eliam prfice A invemnt iHain? ICoie mira ili.pensalione pielalis siiiii-
piT.il cssc cuiisiiiiimaiulam. lionum qiiippc cst Dei liliidinem Veiilns dedil, quani et in se Imnio recn-
verbiim ;iu>Iire, fiei|iieiilius sale sapienti» spirilalis gnosceret, el innieii h:vc specialiler aJ ipsum au-
rnr>lis arraiia condire, iiiio ipsimi ciim aposlolis sal cioreni hominuiii perlinerel. Qiiia enim centeiiariiis
teiT.i! licri, id esi, ei)riiin qnoque qiii aiiliuc lerrciia iiuuieriis cst perreclns. ipse centiim oves liabiiil
sn|iiiinl iiiiljuendis nientihus surficere. At si qiiis se- cniii angeloruiii siibsianliain el lioniinuin creavii.
nicl condimenlo veritalis illuminatus ad aposMsiain Scd uiia uvis luiic periil, qnando peccanJo lioiiio
reilicrii, (|iiii alin doctore corrigilur, qiii eam qii:im pisciia vil:R dereliq<iit. Diiiiisit autem nunagii>i:i
ipse gnstavit supienli.e diilcediiieni, vel adversis s:r- novem oves in deserlo, quia iiios summos angelo-
ciili iierifrrilHs, vel illeceliris alleclus abjecil? Jiixla riini choros reliquit iii cflelo. Cur aiitem cflBlumdcscr-
lioc qiiod qtiidam sapicns ail ; Quis medebilur iiican- tiim voc:ilur, iiisi qiiod deserlum dicilur derelictum ?
tatori a serpenie percusio (Eccli. xii)? Qua senlentia Tiinc ;iiilem cflelum hoiiio deseruit, cum peccavil. Iii
Jiidx hcariot sucios ipsuinque designari noii iniine- doserlo auteiii ni>ii;iginia novesn oves reinniiscrant,
rilo cred:ilur qui pliilargyria viclus el gradum :>po- quaiido in lerra Doiiiinus un.nin qiixrebat ,
quia ra-
«ilolalus prodere el Dominum tradere noii diiliiiavit. lionaliilis creatiirae numerus, angelorum vidclici'1 et
iVeijiie in terriim, neqne in slerquilinium ulile ett, ^ liominum, qiiae ad videiiduiii Deiim condita fuerai.
seit (oras initleliir. Sicut sal iiifatuatinn cuin ad pereuiite lioinine erat imminuius, el ut perfecia
coiidieiidos cibos cainesque siccandas valere des.e- siiinin.i ovium integrnretur in cobIo, honio perdilus
rii, nullu jnm usiii apiuin erit (iieqiic enim in lerram qii;irelialur in lerra.
uiile esl, cujiis injccui gerniiii:ire prohibelur, neqiie El cum iiivenerit illam , imponit in liumeros snos
iii sieri|i>iliiiiiiin agriciiliura- profiiliirum, quod viva- qaudens. Ovein iii liiimeris suis imposuit, qiiia lni-
cibds licei glcljis iniiiiisuim iion feiare seinina fru- n>annm naluram suscipieiis , peccaia nnslra ipac
giiiii, sed ex-iingiiRie rolet), sic oinnis qui post porlavil.
agiiiiioiieiii veriiaiis retro redil, neque ipse frucium Et veniens doniuin convucal amicos el licinos liicens
boiii operis ferre, neqiie nlios eiccolere valei, sed illis : (jongrulultimini niilii quia inveni oveni meani quiv
fi)ras niiiiendus, boc esl ab luclesi.ic esi uiiii:iie se- periesral. Iiiventa ove nd domuni rediit ,
quia pnsliir
cernendiis, ul, ju\ia pracinijsnin parabDlam, irriden- nosier, rep:iraioliominc ad regiium (oelesie rcdiii. Ibi
les eiini iiiimici, dicaiit quia liic lionio coepil xdifi- aniicos ei vicinos invenii, illos videlicet angeluruni
cnre, ei iioii potuil consummare. Et iileo muliuin clinros. Qiii ainid ejus snnt, quia voluntaiein cjiis
ulilis exliiirlalio subiiirenur, ciim dicitiir : coiiiiiiuc iii sua st:ibilitnie custodiiinl. Viciniquoque
Qui littbel aures atidicndi audinl. Id esl, (jiii lialiel ' ejiis suiit, quia claritnie visioiiis illius sua assidiii-
aures iiilclligeiuijc, quibus Dei vcrbuiii percipeie tnte perlruuiiiur. Ct noinnduin qiiod non dicat, Coii-
possil, iion coiitcninni, sed aiidi.it, obedicndo vide- graiulaniini ovi inventa>, scd Mibi , qui.l videlicel
lif el et facieiid:i qua; didicil. Non eniin aiiditor obli- ejiis est gaiidium viu noslrn, el cum nos ad coeliim
viosus, sed faclor npcris hic bealus in faclo siio icduciiiiur, solcmnitaiein laliliu; illius implemus.
eiii. Aincii. Dico vobif quod ila (/ludtum eril in coclo super uiio
CAPUT XV. pccatore panitleniiain liubenle, qnam super nonagintn
Erant autem apprcpinquoiiles ei publicani et pec- novem justis qui iion indigenl paiiiieiiliu. I'ius de cnii-
catvres, ul audirent illum, el murmurubaiH Phari- versis peccaliiriOiiS qiiam d<: s aiiiibu. jiislis gniiiliiiiii
sivi e! scribiv, dicenles quia liic peccalores recipit el erit iii ta'lo, quia pleninKjue iii qiii r.ullis se opprcs-
vianducal cum iUis. (Jiiia non soliim jusuis peccnie sos peccatoruni iiiolibus sciuiil, slaiil qniileiii iii via
icr ineniaiii, sod et peccalor resi|iiscere per soler- jiisiilix, niilla illiciia perpelranl, sed laiiien ad cii--
tinm polest, posiqu:im snl infaluatuni foras milli de- lesteiii pniriam aiixie non anhelaiii. taiiiuque sibi iii
bcre narratuie est, mox pocnitenium coliors iiiius rebus licilis usiiin prxbeiil, quanto se pcrpet assc
adiiris.sa dcscribiiiir, qui, ad audienduin Dei verbiin» ^ ill,ci!a iiiill:i nieiniiieruut, et pleruinqiiepigri reraa-
appropinquaiiles, noii solum nd colloqueniliim , sed iictil ad eserceiida bona prxcipua, qiiia vnlde seciiri
eii;im ad convesceiidum recepii siiiil. Qii"d videnies suiii, quod iiulla cuiiiiiiiserinl inala grnviora. Al
l'linrisa'i, dedignali suiil, qnia vcra justilia conipas- ciiiitra noiiiiunqunm hi qiii se aliqiia illiciln egis>e
sioiieni habet, et lalsa jusiitia dcdignaiioiieiii,qu,iiii- ineiiiiiiiriiiit, ex ipso suo d>ilore conipiincli luardc-
vis et jusii soleant rccte pcccaloribus iiidignnri. Sed si iiiit ad aiiiiircin Dei, sescque in ningiiis virlulibiis
aliiid est qnod agilur lyi o siipcrbi.t;, aliud quod zilo exerceiil. Majiis ergo de peccalore converso qnani
disciplinae. Sed qiii agii eraiit ila iii Tgiolos se esse de siaiiie justo gaudiuni lil in cgcIo, quia et dux iii
iicstireiil, qualciiusiiuodernnl agiioscerint, coelcslis pi.cliii pliis cuin ii.ililem diligit, qui post fugaiii re-
oos inedjcus blaiid:s (onieiitis cural . beiiignuin |ia- veisiis liuslcin loriiier prcinit, qumn illum qui nun-
radigma olijicil, cl iii c>iiuiii tordc xulneiis iiiiiKiiem qiiniii teigi prxbuil cl nuiiquain aliqiiid foililer fe-
piciiiil; ail iinmqiie : cil. Sed iiiler h:vc, scieiidtun est quia suiil plerii|iie
Quis ex voliis Iwmo qui liubel cenlum oves , et si jusii, in qiiiiniiil viia laniuin est gauiliuin, ut ci>
peidideiit unain e.t illis, nonne diniiliit uoiiaiiinia iio- i|ii:i'ltbel peccatiiruin paciiilentia pr;rpoiii nullateiuis
vem in deserlo, el vadil nd illam qur peiiirn', do.iec pnssil. Nuin niulli el nuiiijrum sibi maloruiu suni
5'2I IN LhCJE EYANGELIUM CXPOSITIO. — LIB. IV. 8411
M)ii«cii, ei lamcn iii lanli ardoiis alQiclione se eie- A coimni>il proliil.iia, siLiniolipsi abscimlere debcai
cuiiLta eiiaiii cuiiiinissa.

ruiil, ac si peccaiis oninittiis aiigusieniiir,
cli^m liciia res|iuun(, ad dcspeciuin inuiidi sublinii- Ait autem : llomo qiiidam habinl duos /ilios, et di-
(er acciiigiin(ur, laineiiiis giudcni, iii cuiiciis seiiel- xit adolescntior ex iliis p-îii : Da milii poriiotittn
ips'>s liumill:ini ; et sicul nonnulli peccJla operuni, subslaiitnt qum me conlingil. El divisil itlis tubstan-
sic ipsi peccala cogilalioiinni depluraui. Iliiic er^n tinm. Muiniiininlibus de pi ccainrum susccptioiic
colligeiidume'-! i|iiantuin DfO g:iudiuiii faciat quaiido scribis et Pb:irisu'is , trcs ex nrdme pnrabnlas Sa!-
buniililer pkingit jusius, si Ticii iii Cdelo gaudiuin, vator puûil, duabus priuiis de ijuibus disputatum
quando liur qiiod male gessit per pocnilciitian) dam- est, quaiitiim ipsecum angelis de piEiiiiintuin salute
iiat injiisius.
gaudeai insiiiuaiis. Terti.i vcro qua: sfquiiur, nun
siiuin, laiiiuinmoiio siiniuini|iie gaiidiuin deinonr
Aut f/Uir niulier habetts drm limas decein, si peidide-
sliaiis, sed el invideoiiinn iiiiiiiiiur repreberideiis,
ril diacliniam unam, »1011 accendit tuceinnm, et everlU
llomo iiaqiie qui duns lilios liabiiissc dicitur, Ucus
domum, el quwrit (liligenler donec invenial ? Qui signa-
Paicr iuielligiiur, duoruin videlicet geiiiior pnpulo-
tur prr paslmein, ipse ct per inulicrein. Ipse eiiim
rum , ei quasi duunim gcuuris lium:iiii siirp:uin aur
Deiis, ipse el Uei snpientia. Ct quia iiiiagu expri .,
tor aiqiie crc:itor. M:ijor eiiiiii filiiis eos qui iii uniu^
iliilur iii dracliiiia , niulier dracliiuani perdidit,
Dei pcrmaiisere culturn; minor, cos qiii usqiie a4
qiianilo lioiiin, qui coiiditus ad iiii:i};ineiii Dei luerat,
coleiida idola Iteuin disoruere signilical. Purs sub-
peccaiido a siniililudine sui Coiidilnris rcccssit. Sed
arceiulit iiiulioi liiccriiuni, qiiin SMpieiiiia Dei
siniiii^ qux iiiinoreiii filium contijigit , ipse sensus
appa-
iii buiiiiiie raiionalis esl. Yivere eiiiin, iuielligerc,
ruii in bunianiiate. Liiccrna quippe lumen iii lesla
meininisse, ingeniu al.icii excellere, divini subsi:iiiti:)
esi. Luinen vero in lesta cst divinitas iii caine. Ac-
munerisest. Qu:im miuur filiuscxpeiit a paire, ciini
cenâ auiein lucerna evertil domum, qiiia niox ut
biimo, sua poiesinte delectaius, per liheimn scse
ejus divlnitas per carnem claruit, oinnig sc noslra
arbitrium rcgere aiquc a dominio quaBi>iyii cxucri!
conscieiiiia coiicissii. Domus nainque everlilur, cuin
coiidiloris. Dlviiitiiue illis sub»tantiani, lidelibus
coosideiatiniie reatus siii liuniana conscicDiia per-
turba ur, eversa vero doniu invenitur dracliroa, qiiia
scilicet sux graiix protectionem ,
qiiam desidera-
bant, iiiipertieiido, inndclibug vero naturaliii so-
dum periurbaiur consciuniia lioininis, reparatur iii
iioniiiie siiniliiudo cuiidiloris.

luin ingeiiii ,
quo conteiiii cranl beuericiuui concc-
deiido.
El cutn inveneiit, convocat amicas et vicinai, diccnst
El non posl multos dies, congregnts omnibis,
Congiatulamini mihi, quia inveni drachmam qvam C
adolesceiilior fitius peregre profeclus est iii regioneu
perdideram. Qhk ainicx vel vicinx iiisi illx pole-
loiiginquain, et ibi dissipatit substantiam suam vivendo
siaies sunt coele^les j»m superius dicix? Quoe laiito
tuxuriose. Loiige prufectus esi, iioii lucum miitaiulo,
Supenix sapientiie juxia euiii, quanto ei per gratiam
sed auirouin. Qiianto eieiitm quisque pliis iu pra\o
Con:inu,e vi«innis appropinqu.int. Sed iiiluendum
npere delinquit, lanin a Dui gratia lougius icccdii.
rur isia niulier decein dracbiiias babuisse perbibe-
Quod nuii pDSt iiiullos dics dixit fictuin, u( coiigre-
tur. .Angeloruni quippe et huiuinuin naiuram ad co-
gatis omiiibus, peregre priilicisov.relur in legioiieiil
gnoscendum se Dominus condidii, quam dum coiisi-
loiigiiiquain, quia non multo post insiitutionem bu-
stere ad xterniiatein voluil, eani procul dubio ad
iiiaiii geiieris placuit aiiiinx per libcrum arbitiiuiu
siiam siiiiiliiuiliiicm creavit. Decein vero drachnias
fene secum qiiaiiidam velut poteniiain naiuro: sus,
habnit niiilier, quia novem suiit ordinrs angeloruin,
et deserere eum a quo condila est prxsidens viiibus
sed ut coiiiplereliir elecioruni nuiiierus, homo deci-
suis. Quas vires tanto consumlt ciiius, quanio eum
inus crcaius est, qiii a coiiditore suo nec post cuU
drsi-rit a qiio data; snni. Itaqne lianc viiam prodir
pam periii, qma biinc xtenia Sapieniia pcr cariiein
gaiii vG&ii, anianieiii fuiidcre aique spatiui pompis
miraculis cnruscans ex luinine lestx reparuvit.
D exterionbiis, iniiis irianesccnicni, ciim ea qu.sque
lltt, dicc vobis, f/nud/um erit eoram angeiis Dei sn- sequilur qux ab illa proccdunt, et reliqui euui qui
per uno peccaiore pcenilenliam ag nle. PfEniientiain sibi est iiiterior.
agere est el perpelr.ila ma!a plangcre, et plangeiida '
El poslquain omnia dissipasscl, facla est fames ea-
iioii peipelrarc. Nam qui sic alia deplor."»!, u! (amcri tda in regione itta. Uiiinia qiix diss pavil, oriia-
alia romnitit:il, adbiic poBiitRiiliam agere aiit igno- iiienla nniurx qua; cnnsumpsit sigiiincai. Fauies ii|
rai, aut iHssimulut. Qiiid enim prodest si peccata reîone ionginqiia, indigenlia verbi veritatis est, in
quis luxiirix deni'ni, el lameii adtiiic av.iiili:c aeslu- oblivloiie Creaioiis. De qua dictuin est in proplieiis :
bus anliclct? aiu quid prodest si ir.-c ciilpas jain hi- Quia riiillel Dcminus (uni m in lerram, non famem
geat, ct ijmcii adbuc invidi.c facibus tabescai?Sed panis, neque siiimaqutB, sed audiendi verbum Dei
ininus est valde qund dicimus ui nui peccata deplo- (.\mos. viii).
rat, pliiranda niiniine commitiat. Nam cngitanduin El ipse capil egere, ct abiit, et adliaesit uni civium
suniiiiiipeie esi ui qiii se illicita meminlt comini- rcgionis i(/ius. Merito egcre Cflepit, qui Ibesaurns sa-
sisse, a qiribusdam etiam liciiis siudeat nbsiiner.-, pientix Dei, diviiiarum ccelestiuinque allitudinein
qiijteiius per boe conditori suo satiifaciat, ui qui dcrt'lii|iii(. Uhus auiem civiiim regionis iilius cui
Patroj.. XCil. 1-7

VlMJlALll.lS 0;P. 1'.UIS I!. ilCT. I. -J.XEGtTICA CE.NUINA. '^n
,V;5 Gt-D.i;
ailliiEsil, ilio esl uIkiuc (iui LOiiciipiscci.tiis ter- A Veiiiin iic liunc qnidem iiisi p:ileri.a .lii.ii:ilinMC se
ejehs
pixpobiius. princeps ner.ri posse lcsl.iliir. Ubi sunt ci-go Pelagi.mislar,
reitis murllo sii^fi p..ivcr-.ilalis
Elde qe.o.^poNlolus: (|iiia fiia ê viitiile s.ilv .ri possc conruliiiil, coMira
liujus niuiiiliaDoniiiio vocalur.
numes infide- nperl s imaiii vciilalis scnlenliam cin.x ail : Sinc me
Ocus, in.inil, liujui sxculi, excoecavil
ri hil po(eslis facere ?
lium {II ('.or. iv).
suam jmsccril porcos. F.t siirgens renit ad palrem ûiim. Veniie ail pDlrL'm
Et iiiiî'- ilhm in villam , ul
niundi.ilis ciipiiliiale etl in FJolesia roiistllni per liilcm , nlii jain possil
Iii vill;ini iiiiili, cst sulistaiiliai
in alia parabol» quidaiii spir.talcs
esse pecraioruin k'iîliina et frueluosa conressio.
subjiigari. De qua
iiivilabalnr, (asiidiiRS disit V llain Cum aul^m adliuc hnge esset. Lt anlequani iiitelli-
epulas, ad .|u:is :
exire et videre itlani {Liic. xiv).

gerct Dcuin, sed tamen cuni jam pie qnxrerel.
enti el tiecrsie Itabeo ,
Yidtl illntn paler ipiitis. Iinpios ciiiin et siiperbos

INireus vero p iscerc cst, ea quilius iinniuiidi spiriliis
coiivciiientir nnn viilere ilieitnr, tanqiiain aiiteccu-
âudcant nperari.
li)S noii li:iliere. Anlc oculos eniin liaberi, noii liisi
Et cupiebat implere veiilrem suum de siliquis quas
qiii diligiintur dici sulerit.
poici niBnducaluint. Siliiini. quibus porcos pascebat
El idiseru-ordin motus est, et occurrens, cecidil su-
ûiit doctriii:f saciil.ires, sierili su;ivllatc resonaiite*,
deqiiibuslandes iJolornni fabularum.iue ad Deos " 1«' ^«//(im o/us. Mon cnim pa'er iiniKoniiiiin l''iliuin
carniinibus pcrcrepaiil, descriiil, in qiio nsqiie aii oostrani loiigiinniaiii elinm

gciilium vaiioseriiionc at<iiic
enm iste saiurari

peregrinatiiinein rucurrit , aiqiie descendit. Quia
qubus d.v.noiiia delcciahiur. l)n Je
a'iqiiid solidiim el reciuin quotl ad bealam Deus cral in Clirism, niiindum reeui.cilians sibi (/7
cupiebal,
el non Cor.\'). Et ipse Dominus ail : Pnterin niemanensîpse
vitani pertineret iiivei.ire \oleb;it in lalibus ,
facil optra sua (Joan. xiv). Qiiid esl auteui cailere su-
poteral. llo<; cst eniiii qnud ait :
dahat. hi se aitlem reiiersus. Jam, sci- per ciilUiiii ejiis, nisi inelin ire et linmiliare in am-
Edioiiio i/'i
plexuin ejiis bracliium suuin ? Et bractiinm Ucmini
licei, abeis (juaj forinsecus frusira ill.ciunt ei sedu-
cui rcceloliimest [Joan. xii), qii.id est uti.jue Donii-
ru!iti;i lOiisciLr.iijt iine.iora rcduceiiifacieiis intcn-
iius iioslx-r Jesus Cliiistiis.
tioiiem suam.
Kt osciUiilus esl euni. Coiisolari verbo graliae Dei
flixJt : Q.ia/i(i Hiereen.iiii piilris mei abundnnl paui-
ail spein iiiduljjeiiiiic peeea'oruiii, lioc est posl loii-
lus, cqo aiiiem (a<ne hic pereo. Uiid.-. Iioc seire po;e- ,
ga iiiiieia iciiianeniem, apaire iiiercri o.<culum rba-

ral, iii qiio lai.la eral oblivio Dei, sicol in oinnibui
rii.alis.
iriololatris lni', nisi .iiiia isla recogita.io jain lesipi-
pr.edicaiciur ? Mereo 1'uJUjuc ei lilius : Puter, pcccavi in coctum <•( cornm le.
scenlis esl, euiii Evaiiijeliiiin
ia qui fuliur,B
' ^" " " " si.mdigniis vocari films luus. Ineipit jain pec-
iiarii ergo l'.itris aiiun lanl paiiiliu^, q
ralaconsii iiius iu Lcclesia cuiililcri, ncc dicit oinnia
nicrccdis inluilu digna operari salagunt qiiolidianis
qiix dictiiruin sc c.^se pruniiserat, sed u^que a.l il-
superna; graiiii' lelieiiintur aliiniiiiiis. Al voro faiiie
!uil : Ao/i svm dignus vocari filiusluus. Hoc ciiini vut
pfreuiit qiii, e\lra l'alris rcilcs posili, veiilrem cii-
vneii- lieii pcrgraiiaio, quod se iiidigiiiiin esse pcr menl.i
piunl impleie dc sili.juis. Id cst, qni, siiie line
fiilclu'. .Notiiid idit quod in illa mediiallune diierat :
tcs, vitani beal:!ni inaiiis _li!iibs»plii.c studiis iiiiini-
paiii«, qui (or liuminis foiifiniiai,

Fac me sicul unum de mrrcenariis tuis. Cuin eiiiiii pa-
ri.iit. Siii t eiiiiii
ncii iinn liabcret, vel merceiiarius csse cupiebat.
Teibo Dei o.uo mfniein reliciai assiinilalur, iia siliijua
Qiiiiii po^tosciiliiiii pairi.^,genert«si>simcjam dedigna-
que ct ip-.a iii us inani ,
l.iris inoUis csi, et corpiis
iiii'. leiligit nanique, inter liiiuin, inerceiiarium oi
11011 relicil, sed ini|.let, ut sii magis oncri quain I.
compai aiur, senuiii.iioii iiiininain cssc dislanliani. Servuiii, vide-

lifui, sieculaii s;ipieiili:e uon iiiiiiierito
siiiiorus scd vir- licct, esse tuin (pii adliuc melu gebcniiae, sive prx-
cujiis serino faeuuirKC plaiisii ,
scnlia: bgiim , a vitiis leiuperal ; incrcenariuin qui

lu!e iililitalis est vaeiiu.s.
dicain l'a- spc alqiie .leiiilerin rogiii coelorum; filium , uOeetu
Siirgiim et ibo ad puuein men.n, el lili :
ini.-cricordem boiii ipsius alqiic amoie virtiiliini. In quaruni virlu-

tcr, yeccuvi in ccclum et cvram le. tju uii
nec ..ITimisus a lilio pa- ^ tum iriiim coiisumuiatione beaius A|iosioliij omnein
piiiii (jue iioverat palreni, qui
ergo, iii- salutis >uiiiiiiam coiicludens JVuii<:, iiiqnii, munct
iris deiligoeiur aiidiro v.ieabiiliiiu. Surrjam
:
quia li>iij;e re- fdes, s/JCj, c/i.M ifas, (1 11 /i.cc. Slajnraulem his charilas
1)1. il, .|uia iiie j;ire;e cogiiovi.
Ll :bo.
qiiia siib priiieiie poic.iroiii (I Cor. Mii). Fi.lcsiiair.qiie esl, qu.e fuluri judicii ac
ie>si. /l</ palrcm meum,
supplieiiiniiiinietu viliiirum facit c.uitagiadeclinare.
iiiiserab;li egeslale tabesco : fVceciii aiileni in cmluni,
spiriiibiis angeiieis saocliMiue aniiiiabiis, in Spes, qii.eineiiiem iiosiram de pr:rseiiiilinsavocaiis,

corain
Cbrani tc vcro, in uiiiicrsas corpoiis vnliiptaies, roelestinni pr.emioruni
qiiibus scdiS est Dei, sigiiifi.al.
Dei so;iih exspceiatioiic ciiiiieiniiit. Ciiariias, qua; nns ad iiior-

l|i50 ennstieiili.i; iiiteriiiri;^ c..iiclavi, q.i;!
teiii Cliristi el spirilaliiioi v riiitniii Iruelum, ineuiis

oculi pcneliarc v;ile'jant.
digniis tocari jiiins tiius. Fac wc aiilore succciideiis, quid.inid iliis contiariiim esl, 10-
Kl jam nott sitm
siiut iinnm de mcrc.iuiiiis tuis. Ad liiii quidein alle- to facit odio detesiari. Unde pi-o.ligus isie pcsli|iiara
non ain- in scmelipsiim reversu^, dirs famis supplicia formi-

«luin, qui oniiiia qu.f y-HrU soiil, sua essc
iiS|iir;iic neriuaq.iaiu praiMiiiiil seH niereena- dib.M, vchil jam servus cCfectus, ciam inercenaiii
bigil, ,
merce.le seivilurii:,, de iderai. siaiimi de rncrceJe jam togitans, concupi cii. Scd
riisialuin, jaiii pio
52S IN IXC.V. EVANGEUUM F.XPOSITIO. - I.IH. IV. SJ^
ctiiii pil.r ncriirreii-", moii cnnieiilii-i iniiior.T concc- A sl''la piiin.i. anlcaiiniilns.aiile ca!ccinieiiii piêsi.in-
deic, iilni'|iii'[;r;!ilii siiic ^lil;i ioiie Irnnsiurso, prisli- tur, ei sic (Jcimlc vitiiliis imiiiol:>uir, quia iiisi speiii
i\x illiiiriiiii nstiliiit d gniiiiii , necj.iniiJe iiierccJe quisque priin.c inimortaiilaliî indiicrit , nisi .innulo
coiiiliicloiis, stNJ lie li.êreditalerecil cogiuicpiircnlis. (iilei opera priEmcnicrit, nisi ips.im fulcm pii> coiili-
Diiit «Ml,'m paier ad servos suos : Cito projvrle sto- lendo prsedicavcrit , iion poicst Sacriiineniis inte»
lam primam, et induite iltuin. SloUi priiii.i eit veslis ressc coelestiliiis.
iniiiiccniix, (|iiaiii liomn bcne ciimliliis accepil , sed F.l rceperunl epulari. Isla: epul.-c aliine fc^l^vilijs
iii.ile |icrsuasiis .iniisil, quniido post ciilpaiii pr.TvDii- Jiuiic cclcliraiilur, pcr nrhcm lirranim Ecclesia di'
cationis cngnovii e^.îe se nu Uim ,
gloiiaque iinmor- lataia al'iiie diffusa. Viliiliis cniin i'!(; iii corpore e',
lalilaiis peidiia, pclliceum, lioc csi mnriale, .sumpsit sanguini! Diiiiiiiiico, cl olTertiir Patr! et pascit totaiii
iiiduinentiiiii. Scrvi qiii eaiii profeniiit reconcilialio- doni'1111.
liis priidi' alnres sunt. rrnfciiint eniin stolam pri- Eral niilcm fiiiuc, ejii.'. ieniur iii ngro. Filius scnior,
main, qiinndo inni lalcs lerrcno»qiie lioiniiies sulil iinaii- pi'piiliis Israclcst, qiii licel iii longiiiqiia non abicril,
<!os ass.^.xeiaiil, iil non snluin civcs aiigelnriini, seil inii laiiicii domi, sed in agri iliiiliir eEê moralus,
el lia-icdes Dei el crli.eicdes sinl Cliri^li fiiliiii. qiii.i popiilus idiiii nciiê iisi|!ie ad colciida i.li.la
El chile annului» iii mmnt cjiis. el fn/.-fflmraVi fn f; Crc;it(ireiii ilwen it , mquc li"gis qiiiun acceiicr.it,
pides. Aiiniiliis csl vel sinccrx' jiili!i si;^naciiluni, qiia ii.Jeiiora penelravit, s'(l rutor:i: solu ii i ustoJi i coii-
cuncta proinissa in credeiitiiini cordiljiis ccria ini- teiitus, exlcriora inagis ct lcrrena oiicrari si;iiu|
pressione sign:iniiir, vc! nupiianim pignus illaruin, et spcrare solcb:ii, audicns p r p!op!ici;im : Si
qiiiliu» Ecclcsia sponsaliir. lot Leiie aiimiliis iii manii roliicmis el attiiimiis n:e , boiia leinv coiiie.ielis
daiiir, ut pcr opcra fulcs clarescal, et pcr fldcni (hn\ 1'.
opcia liriiienliir. Ciilceanienla aulcm in pcdcs ofli- Et cuin icnirel et npj r:ipiiiquaret dmuui, audicit
cium evangclizaiidi denuniiant, ul cursns mcniis ad symphoniam cl cliorum. Appropiii:j'i it (ilius dooiui,
coelesiia iciKiens, a teneiiarumcoiiiiigiii ruium iiivin- cuin populiis i.!c in 'ju liuscunq-i !
1 ra.liiis toîsiJe-.
lata serveiiir ct munda ,
priciiimqiic innuiius cxeiii- ralio.iliiis (ii;im iin lii lalcs invenli sii.ii in cis, o\
plis, siiper sei| cnles el sc rinnnes sccurus iiiccd.il, saepe invcniunlnr) Ijbore servilis operis iiiipiobaio,
.Maiius i,;iiur et pcdi-s, id esi, o|iiis ornaiiir ci cursus. cx eisdciii h^criiiluiis, Ecc!esi.x libcrlalc:n coii-lde-
Upiis ui recle viv.iimis; ciirsus, ut ad ^terna gaiidia rat. Aiidil syniplioniaiii el clioiiini, .'cliccl .spiriii)
propeiemus. Soneiiim /lottHiKs hiemnninlem ciiita- pleiioi vocibns consonis Evangeliiini prcilicare,
iiui-
icm, scd fnturan inriuirimus [llclir. xiii). bus dicium csl : Obsecro vos, fraires, ut idipsum dica-
Et addiicile viluluin surjiuaium et occidlle. Vitiiltis ^ innmncs {1 Cor. i ), cl concoiditer ci)iivc:s3n;iuni
sagiiiaiiis , ips'! iiein Dtimiiius cil , sed secundiini bit ai inia ei cor umini in landes Dei.
carDcin. tl beiic saginatus, quin caro ejiis adeo spi- Eteceavit unum de scivis, et inierroriuvii qncc litve
ritali est opima virtiile , iil |iro Intiiis iniindi saiiiic e:,senl. I.^que n';.ril i'/r. Vocit uium de scr\i-, mm
suldcial in (idorcm s; avitaiis, nidorem, vid.iicei, siiinii ad iegcnduin aiiijncm propliciarum, et ii e;i
immofitionis, ad Deiim millerc, cl pro omniluis ex- i|iiareiis, quodaramo.lo ijiierrogal unde sta in Ec.
oiarc. Addiiccrc auiciii viiulum et occiderc esi prx- (lc;,ia celebranliir, quibus se
iii es.ô non vi.lei.
dicare Cliristuin, et inorteiii cjiis iiisiiiiiiirc. Tiinc ncspoiideat ci servus pairis, proplieia :
eieiiini cuiqiie o slrum i|ii3si r.iccns occidiliir, ciim Iri.ler luus veuU et uccidil pa:er
, luiis vilulum
credil (iccisum. Tuiic caro ejus coincdiliir, ciiiii eius snginaium, quia tnluum itlum recepit. In exirciiiis
passioiiis sacrameiitiini ei nrc ad cniuiulnlijiicm fier. eniin tcrne fuit fratcr tmis, scd inde ni,.jor
i-xsnlii-
ripiiiir, cl cordc ad imiUiiirtncin cogiuilur. i','< iiiiti- lio caniaiitiuin D.imino caiitlcnoi tioviiin.
quia /kmi
ducemus et epulemur ,
quia liic filiits meus mortuus cjii, ab estremis terriE {Psal.
xi.vii). Et prO(itcr eum
erat et revixit perierat et invenlii^ esl. i\oii solum fi- qui abscns eiai occisiisesi ilic cni dictnni est
, : Et .(;-
liusqiii revix l ci inveiitus e^t , veruni pater et scrvi locuustuin tuiim pin;j:ie fuitiPsnl. \\\).
illius, Eacr.sancii vituli qui propicr iiliimi occisiis " Indignaliis esl aWem, et nolebat iniroire. Paler enja
cral, carne rcfecli epiilanlur, qnia palris cilius salus i lins egresitis, cayil rorjare illuin.
Iii.ii-iialur el:..in
esi noslra, el patris gaiuliinn niislroiuui est rcinissi.i iiunc, etadliiic noii V(<!t iiiiioirc.
Cuiiicrg.ipleiiiiuilo
peccatiiriim. Mrc t.iiitiiiu Pairis ei Filii, el Spiriius geiitiuni intiavciit, egrcdielur oiiportuno
,
lemporo
saiicli. Uua sicut uiia iii divinitale voliinlas ci upe- paicr cjus, iU ctiam omuis lsr:icl salvus (ial, cx cnjm
latio, iia et una est ileleciaiio snncix ei individn;» parle Cjccilas lacia esl, veiul abseniia in agrdm,
do-
Tiiiiilatis. Uiide lienlus Abraiiam Ircs anpHlns jios- iicc plcniliidi) lil.i ii.iiiDiis loiigc iii idolohiiria gcis
piliu recipicns, viliiliim icnerrimiiin ct i>|.iiiiiuiii ncci- liuiii c. iislittiii, rmlux ad mandncaiidum viiulnm iii •
disse, els(|ue ciiiii lacte , pane et biityrn cpulaiulum liaret. ^jit cnini quandui|iic aperla vucalio Judico-
legitur oblulisse. Quia qui bcatain Ti iiiilalem rcrtic niin iii saluieEvaiig.dii. Quam inanifeslat onem voca-
dcvolinnis offu iis reiicere, id cst. l.ciiliciri ilcîdcial, lionis, lamiuam.-gressum p.".liisap|ieilatad rogaiiduin
inortcm quoqiic dcbel iinigenili Fi ii Dii iii c;uni', iiiajiMcm (iliiim.
qnj; csl imi in aadcm Trinilalc pcrsonn, pi;c c.infc^- At iUe rrspeiuleiis , dixit pairi suo ; Lcce lut aiinii
gionis «incciiiaie (clcbrarc. Kl nol.iii.liiin q.iiil aiilc scrvio libi, et nuiiipiam mduliitum tiium pra-leiii. Qija.-
:
5-27 I.ED/E VEN, nAWI.IS OPP. VXWS, II. SI.CI'. I. - EXKGKIICA GENUINA. r;28
rilur quoinoilu il!e popiilus niinqium iii:iiiil;iliinn Del A ''''i>i .'^tiaiii cmiii meri'trictbusvenU,occidnli illi mtutum
prxier.sse diialiir. Scd f.icile illnd occurril, iie(|ue siujinaliim. Mi^relrlies siinl geiililiiiin siipersliliones.
dc uiiini ninndaln diriiiin csse, seil dc iiiio inaxime rinii i|iiihiis subslaiillani dissipare esl , relicio uiio
lieccssnrio , i|iio niilliiin iilliim Denm culere jiissus roiiiiulilo veilil Dci cuiii lurba da'inoniini cii|>iilitate
est. Ne(|uc isle lilins iii oninibus Isiaeliiis, sed in liis tui pisslnia roniicari.
iiilcllig.iiiii' li»liere pcrsonam, qul nnnqiiam ab uno Al ipse dixil illi : Fiti , lii «fiii;'i;r mecum es, et
l>eo ad siniiilacia convcrsi siiiil. Quainvis eniin lan- omnia mea tua sunt , epulari auleiu ei gaiidtr,' oporlc-
quain iii a^ro posiiiis isic llliiis terreiia dcsider.irei, bul ,
quia jialrcr luus liir moiluus erut , cl rîiiiit,
ab uiio laiiicn Deu Isia desidcralial bona. Qiiod eiiani perierat , ei iutenlus esi. Qiiod dicil : El omnia mea
pntris ipslus lestiiiionio coiiiprob:iiur , cnm dicil tua puiandum cst ila dldum qu.tsl non
iui-t, niin
Tu ir.ccuiu cs tempe.. N n cnini qiiasi mcniienlein re- sini et Irairis, ut tanquam in terreiia lia-reditaie pa-
dargiiil, scil sccuni perseveraiili un •jus appinb.4iis, tians nngustias. Quoniodo possinl essc omiiia majo-
atl pcrrriiiiiiinein putiurls, aiqiie iucuiiillorls exsiilia- ris , si liabet Ibl eiiain jinilor paricm suain? Sic
lioiiis inviial. riiim a piTlcctis et perpurgaiis ac j <in immurtalibus
El nunf iiani dedhli mihx hcrdum, ul cum mnicis meis (iliis habeiiliir oiiinia, ut sini et oiiinium singiila, et
fpii/ora-. Peccaior priifcclo h.idi nouiine sigiiilicaii B niniiia sii giilKrum. Ul enim cupidii:is nihil sine
solet, serl absit ul Aiilichilsium inicMig»m. Miiltuin aiigustia , ila iiihil ciim aiigiislia cbariUis leiict.
enlm ubsurdiim rsl eum rui diciinr. rti mecum es r.iim crgo iiealilalem illam obiiiiuerimiis, nuslra
sempcr, ln c a p.itre opiasse, ul Aiiiiclirislo crederct. eniiii ad viveiiduni superiura , nosira erunl ad con-
Neijue oninino in els Juila'Orum, qiii Aiincbrislo cre- vivrndiiin a'qualia , noslra eninl ad doniinandum
di:iiri suni, islnni riliiim f:is csl iiiielligi. Quunuido infeiiuia. Sl quein aulem muvel quiuiiodo pairi
:iuieiii epiil.ircliir ex illo lixdo, sl ipso esi Antichrl- siippticaiis veritas dlcat : El mea omnia tuu sunt , et
sius, qul iion el ciedcrei? Am si huc est epulari ex lua mea, cui siinillinium videtur soiiare quod huic
bx-dl occlsiune ,
qiiod cst de Anllcbrisll ferditione filio dicilur : C< omnia mta tua suni , sciat uiiigenili
Ix-lari, qiioniodo dicil hlius, quem reclpil pater, hoc Filli essc oiiinia quae P.'lris soiii, pcr lioc qiiod etiam
slbl iioii fuisse concessum, ciiin oiiines filii Dei de ipse Deus est, ei dc Paire nains, Pairi est xquali°.
illius adversarii damnaiiune Ixiaiuri sini? Nimiiiim Natn el illiid quod de Spiritu sancto loqucns ait :
cigo ipsum Duminuui sibi liCgalum ad copulanduin Oiiinia q::(B Itiibel 1'aler mea tunt : prnpieiea dixit ,
ciiiiqueiitur, duni eiim peccalineiii puiai. Cuin eiiliii i;uia de meo ucipiet, et annuiitiiib.l vobis , de bis di-
li'jedus esl illi geiiii, id esl, rum euin S:ibbali v:o »- \il qu:p :id ipsani Padis pril neni divinitaieni, in
loreni el priilaiialnrein lcgis exlsliiii:il ,
jucuiidaii ^ quibns iill esl u>qualis oinnia qi:x habet Paier ba-
rpulls ojus inin inri uil. llt quud ait : iVunijuam (<f- bciido. Neque eniiii S|iiritiis sam tus de crealura
disti milti li(edum, ul cum amicis meis epidurer, lalc qii.e Palri csl subjecia il Fllio , cral acceplurus
slt ac si dii crel , lUin qui nnlii hi'dus videbaiiir ,
qiiod aii : Di- meo accipiel , sed uliqiie de Patre, dc
nuiiquam mibi dedisli ad cpul.indum, eo ipso niilii quo p'oeedit Spiriius , de i|iio naUis est Fdius. Sive
illuin ipsum noii concedens nuo iiiilii h:riliis vide- itaque duos filios lios ad uiriinique po|iuluin ,
sive
,
b.ilur. Quod aulcm dicil, Cum amicis niiîj, aiit cx ni quibusdani placcl ad duos quosliliet honiinrg,
persona priiiC'puiii , cuiii plebe lntelligiiur , aui pceiiitenieni videlicei et justuin , vel qul slbi jii-ius
pcrsoiia pupuli Jcrosolyinil.iiii, cuin c.êteris populis vidraiiir, efcric volneiii, coi gauileat major fraier,
Jiida. ijuia [ratrr junior mortuus cral el lemxit, pcricrat el
Sed postquam plius tiius, liic qiii devoravil tubstaii- iuvcnlus esl.
LIBEK QUllNTUS.
l.V.C,r. FKI.IX.
PIIOOE.VIIU.\I. D riniquc paiipcrlbus, ab illis iii :i'ienia labernacula

Pustquam murmurantcs de peccaiorum , vel po- rrci|>lendos. Illos aulein qiii in bis soli iuxuriari
tius p(eiiilentluin rcccptiune , cos qui slbi justi vide- dcsiderant, In liirLrno srpeliendos, ct nec stillam
baiilur tribiis comiiiuis parabidis , dc qiiibus supia aqiie pcrinodicani ,
qux pereniics lormenloruni
dispuiatum csl , Salvalor rcdarguli , iloccns saliileni ardores vel ad monieiituni rclrigerare queanl , esse
resliiiscenlium Dro qiiidi iii ei angelis gralissiinam ,

n:irturos. Quia videlicel el rrdo pradicandi aptissi-
scd invidis lioniinibus rs.sc giavissiiiiam , i|uailain miw rsi, 01 pusi poeiiilentiaiii elceniosyna , id osl,
mox qiiiiiianiiiuc de eiecmosyiia danda rl parciino- opiis iiiisciicordi;B siijjgeralur. Illu eiiim jiiste a Deo
nia se(|ucnda subjuiigeiis, pia justaque dlscreiione pnâiieiis ut sui misrrealur inipcir.il , (ini pioximi
manifi.-slat ros qui liniia lerren.'» disperseriiit ilrdn- iiidi^rmis qiiaiitum valet ipsc niisrreii iioii lardat.
529 IN LUC/F. EVANGEMUM EXPOSITIO. — LIB. V. .S5ft
Al qiii averiil aiirem siiam ne audiai pauporeni , A licei inquircre. Meiidicare , cnnrusionis est. /Ilo sc
oralio ejns eril cxsfcrabilis. Inde el Joiiiiiies Ba- licet p'.?Fsiino gencre iiicndicandi qiio virgincs illo:
ptisia ciim lurliis snndcel , ne merilo sune sie- faiua; mcndicasse rereroniur, qiiac, iiigrnenie tein-
rililalis in igiiem fnilterrnlnr, dignns poenitPntt;c pnre niiptiariiin, oleo vjrtmum d('!i<ieiile, s.ipieiilibm
rruclus csse faricndos, wrm roiisiliiim saliilis sii.x diseriiiit : Date nobis dc oleo veslro, qnia tampades
qusrenlibus adjnuxil, alqne ail : Qui liubet diias tii- nosirie exsiinguuiitur {ihiiik. xxv). tt de qiio Salomon
nicas , det non hnbcnli , cl qui lialêt escns siniililer ait: Propter fri(ius pigcr arare nvluit , meiidic: bit ergo
faciul {Luc. m ). V.l iidem riiarisxi ac scribr, non ceslale, cl non dabilur ei {Pioverb. x\).
miiiu-. av:iriliaB quaiii siiiierbiae pesii' laiignenlps, Convocatis iluquc ungulis dcbitoribu» Dotnini jiui
siput peeniicniilius vcniam , slc et cgcnlihus pccu- dicebat primo : Quaiilum dcbcs domino ineo ? At iltc
niam darc nogalianl. Vcrum ille qiii viill fimiics dixil : Cenlum cados olei. Di.cilquc iUi : Accipe cuu-
homincs salvus ficri , el ad agnilioiiein \eiilalis Uunem luain, ei sede cilo, scrilte qmnquaginta. Dcindc
vcnire (/ 7"»». ii), nnnc ad i C! , niiiic es andien- alio di.iit : Tu vero quantum debcs? Qui ail : Ccniiun
lilius ad diicipuliis suos verba (aciendo consiieia: coros triiici. At itli : Accipc iuteras tuas, et scribe oclo-
pietatis di'na lienigous inipendcre iion cessat. Sed (jinfa. Cadiis Grxca amplinra esl, conlincns urnns
venianius ad lestum. Ires. Cnrus vero mndios trigima conipleclitur. Quoil
C\PLT XVI. autein de ccntiini c:u1is olei quiiiqiiag^nla scribi iec.l
Diccbat aiitem el ad discipulos nuot : Homo quidam a dcbitore, ct <!<; cenliim coris Iritici octoginta, ad
erat divcs, qiii liahcbat villicmu, et liic diHomultis est iiihil aliiid valcre arbitror, nisi iii ea qii« similitcr
apud illttin ,
quosi dissipasset bona ipsnis- Et vocavit in saccrdotes alqiie in levitai Jiidms quisqiie opc-
illum, Qtiid licc audio de (e ? redde ratio-
ct ait illi : lalur in Clirisli Erclesia abimdit jiistiiia ejus siiper
uein tiilicat'oiiis luce , jnni cnitn nou poleiis villicare. Scribarum ei Pliaiiâ;orum , iit cum illi d.cimas
Ait aulem villictis iiilra se : Qtiid fac nm? quia dorni- darenl , isii dimidias dcnl, siciil noii de fniriilius,
nus meus auferi a me villicationent. Fodere non raLo,
sed de ipsis biinis suis f'rit Zaebxiis. Aiil cene
tnendicare crubcsco. Sc o quid fac.iam, ut cum amotiis
diiplieei dccimas, ul diias decimas dando, siiperet
fuero a villicalione , rccipiant me in dotnos suas. In
impendia Judacorum. Nisi forte quis simpliciler ac •
villiC'1 hoc qneMi Dniiiiniis ejiciebai de villicalii, el

ripieiidum putet qund omnis qiii indigentiam cnjus-
laiidavit eiim qiiod in fnturnm sibi prospexeril, non cene
libel pauperis sancinrum, vel cx diiiiidi:» , vci
nniiiin dcliemus ad imilandnm siimere. Mnn cnim quanlum viginti vcl qiiinqnaginta
px quinta parle; ,
aul Domino nusiro facicnda cst in aliqiio fraus, ut

C ad cenlum suni , ailevaveril , ccrta siian miserici^rdi.t
de i|>sa fratide elceiiiosynas faciamus, aul cns a qui-
sit mercedc donandus.
bus recijii vulnmus in labernacula aleriia , lanquam
Et laiidavii dominus villicnm iniquilalit, qttia piv-
deliiiores Dei ei Uomini nosiri fas esl intelligi, cum
denter fecissel. Quia fitii hujus ta^cuti prudenliures
justi et sancti signilicenlur lioc loco, i|iii los inirn-
filiis lucis in yeneralione lua sunl. Andianl sapicntes
ducaiit iii labcriiai'ul.i :i'ioriia , <ini necessitaiibiis
liiijns s:i:ruli , ul stullam sapicnliani de-ercre el sa-
siiis terrcna bona ciiniiiitinicaviTiiil. De qiiibiis etiaiii
pieniem Dei suiltiliam discere qupanl ,
qiianii ccuin
dicit quod si quis alicui corum cciliccin aiiutv frigidie
sapieiiti:iiii diviiia aqniias xsliniaveril, quos non
dedtril taitluin in nomine discipuli , 71011 pcrdet mcr~
vcrc priidcnles, sed in geiicratiDne sua prudeiiies
cedem suam ( Muith. x ). êd cti:im e ciintr:irio di-
esse cummeniorat. Juxta lioc quod alibi dicilur: \oe
cunlur i!>tx simirru^liiics , ut Inlclligainus si lauilari
qui sapienles csiis in ocutis vestiis , et coram vobisuiet
poluil ille a Doinino riii Irundem fjciebal ,
qnanto
ipsis prudenles (Isui. v). Nec iioii elainalores »lcrii;c
nmplius pl.iceaiii l)<iiiiiiio Deo. qiii secundiim cjus
\iiX , rilius lucis appellaiuto , non aliud ens i|ui sa-
prxceptum llla npera faciunt. Sicut eiiain de judice
piciiles sunt iit farimt niala , brne aulein lacere
inlqnilalls ({ui inliTpcIbibalur a vi<lua comp:ii':iliii-
ncsrieriinl, quamniios argiiit csse tencbrarum. Filii
ncro duiit ad judicem Demn, cui iiiilla cx parli' jmlex
d aiilem liiris, et lilii liiijus s.TCiili vocantiir, qiiomodo
lniquus conferendiis est. Villiii s:iiie vnc:iiiiilo dici-
lilii icgiii cl lilii perditiiiiiis. Cnjns riiim i)uisqiie agil
miis eos qiii pecnnias Iiabcnt , non j:im dominus
opera , ejus cognoiiiinatiir el filiu'.
siw , sed alien* poliiis rci dis|icnsalores csse pii-
laiidns. Qiii si jiaia bnjns servi exempliiiii seilulo El eqo rohis (Uco : 1'acile lobis amicot de mammona
iiiiquiiulis, nl cuni defeciiitis recipianl vos in aicriia
linii ndx \illic:itiniiis ai' i:i:iiiiiis lediloiide Iriiipiis ,
pr.xvidcriht , (acile lerreiioi iiin oniiiinm ilelcriaiiono labanacula. M:iniin«iiain iiii luilatis ob boc :ipiiell;il
siinnl et dileilioiic iiiubili ,

plns sibi de :iniiiis ciin- islain |.cciiiii:iiii (]ii:im po^sidenius a.l lcmpus ,
qma
quircndis in (iiliiri» qnam diviiii-; in pr:i scnli colli- iiiamiiioiia ilivi i,e iiilerpretanliir. Ni'C sunl isl«
gendis prnspici'ifi our:ibunt. Qni iniill:i sccinii an- divitia; iii'i ii!ii|iiis ,
qni in cis ronstitiiiint spem
xius perlructaiido, quid f.iciam ? inqiiit Fvdere ntni alquc copi.im bratitudinis su;l'. A jnslis vcro cuiii
vateo, r:tendic.are eiubesco. Ablaia qnlppe villicalione, liac possideiitnr, cst quidam isia prciiiiia, sed non
lodcre non valcmus qiiia, fiiiiia liac vita , in qiia snnt illis divitij", nisi coelestes ei spiritales. Qnibns
,
ncijuaqiiam boiu' roii- indigcnliam suam spiritaliier snpplentes, exclusa

laiitum licei operari , iilira
egcsiale misrris Ucaiiiudinis cop;a ditabunlnr. bi

vcisaiionis frutium, lignne divoti coniptiiictionis ,
,
«ijl ItKD.t M.iNtltAltlLIS OVV. l'Al\S ;i. SECT. I. — EXLGI^^riCA GI'NUIN.4. K5'2
aiittiii Iii (lui prj Lioht elui iiiosynaiii ile iiiiiiiio in.im- A Kon polesli.^ Dtu serviie el wammona'. Aiiiliiil linc
lti«D:i f;ii iiiiii sibi .iiuiods a ipiiliiis iii j leriia Uilier- avarus, audial (|ui cin-eliir vocabulo Clirisliaiio,
riuculu reciiiiaiiuir, (|iiaiiio inaîs lii ijiii siiiril;iles iiDU possc siinul niiiminoiiie , Imc esl diviiiis Uhri-
l.irgiuiidir upiil.is , i|'ii iliinl convL-rvi.s cibjiia iii sloqiie seiviri. El taitien iion dixil ; Qiii lialiet divi»
ictiipiirc siiii , ccilissMna Uibeiil >pe .•11111111:1: iciii- lias , sed (|iii scrvil diviliis. (Jui mii:) diviiiariim
tiuiii-iiis oriiî ? derMis esl, diviiias ciisiodil ut seivns. Qiii aiiteiii
Qui fidelit esl in niinuno , el iii majurc fiJclis csl. Sirviuuis cxciissil jugurii, diSlribiiii eas ul Donii-
Ei qui in modico iniquus eit , el in mujore iniquus csl. iius. Sed qui servit mammoiix, illi utiqiie servil
Suiii qiii viscera piciaiis el opera miseriiotilix qiix qiii relius islis lerreiiis merito siix pervorOtalis
liioximis delenlur igiinranles, iiienlo .<e Iniiien pra |i(isitii<, priiKCps hiijiis sreciili a Doniiiio diciiur.
casiilaiis, vigiliarutn , iuiiguc oiiiiionis, pleiix tidei, Eis;o aut unum oiliel , et alliiuni diliqcl , iit licri dc-
jejunlcriiin , csleraruinque virliitum qua! Dei dile- bet. Odicl sciliccl di.iboliini, diligct Upiim. Aul uni
«lio gignere solci , veratiier fnleles cxisiiinnnl; adliixrebil , ef alleruiK conlemnel. Adliierebit scilicet
iii;d , ipso judice alleslaiilc, qiii liJclis esl iii niini- diabolo, ciiiii qiiasi jiis pi.rinia lciiipoialia seititiir<
mo, id esi , iii pecunia cuiii paii|.cre parlicipanda, (ôiileiiiiiet aiilcni Peiiin, nm diiil Odiet, scd sicul
et iii niajoic lidclis esi, illo vidclicel aclii ,
quo " soieni iiiiii:is cjus posipouere ciipidiiaiiluis stiis, qni
specialiier adli;irerc Creaiori , ei unus cuiu eo spi- de boiiilale cjiis ad iiiipiniilatciu siiii bl.ndiinitiir.
1 iius cirui dcsiderat. At qui tciupnralia qusc pos- Quibiis per Snloiiionein dicilur : Fili, ne adjicias
*idet recie dispcnsaie dissiiniilal, icicrnorum sibi peccatum super peccalmn , el dicrs , iliferatiu Lei
gloiijiii de qiia luniel , ev.icual. Qui enim non diliyit magnu csl (Eccl. \).
Iralrcm stiuin quem vidcl . Dmin qucm non ridet quo Audicbaiil aulcm onitia lia\ Vliarisa:i qui cranl
tnodo polcst cliliqere ( I Jvan. iv ]'' lit sicut idiini acari et dcridebant itiuin. Mo< e>ial qiiideiu Dominiis
dicil : Qui habucrit subbUiiiliam muiuti , et ridciil scribas et Pbarisaios, qu: Ron siipcrlin sapere, nim
iratrem .iiiim neccsie liabere , el clcvscrit visccra tun de SI13 juslitia pracsiiniere , sed et pecaiorcs publi-
nb eo, quonioJo cliarilas Dci mtinct ui eo IJ Joan. iii)? faiiosqiie rcciperc pcciiiieiiies, ct siia qiiac forie in-
Si ergo in iuiquo maiiintjna fiddes non fuinis, qitod tiilcrciil elecniosyiiis pcccala rcdiineie; scd illi pr;c-
vfUrum est qn i crcdel vuiis? Do iiiiqiio nianiinona ,

cepiureiii iiiiserirordiu- , lininilitatis el parciiiioiil:e ,
qiiod di ii s maloium signilicci , sujiia eiiplanaium duas maxitne deriJebaut ob causas. Qma siili el
csl. Quiiruin iiienlicii 'iii S:i!v:iior facien-i alibi dicit vcl niliius ulilia , iiei|ue uiiquaiii la<:ieiid:i qiiasi
<|uia [aUiicia diriliarum auffocui icrhum (

U..J//i. xili). r, iioxius iiiiperaret, vel cerie uiilia, sed a sc j 111 l:ica
Veras antein diviii:is, vei ipsa a:icrnx' vitie gaiidia, supcrlluus ingcierel.
dc nuibiis scriiiluin isl : Quce riiiilia; luciedilutis ejus El ait illis : Vos eitis qiii justipcalis vos coram ho-
«n ia.cls (Eflie\. 1), vd virlulum spirilaiiiiin , qui- minibus. Deus aulein corda vestra ,
quia quod liomiui-
lius :id vilani pervei.itiir, copi.iin signilical. Dc i):iibus allum esl , aboininaiio esl apvd Deum, Jiistiricant
1'US dicit Isaias : Diviiiie salutis, sapieulia el scieiiliii. sc roram lioininibus , qiii pecr.ilores qu dcin qiias;
'liiiior D mini , ipse tliesaurus ejv.s ( hui. xxx.ii ). iiilirinos dcsperaiosque coniemiiuiit , se aiitein ipsos
f.t si in alieiio fideles nun fuisis, qiiod veslrum t t qiiasi pcrletlos iii oinnibus cuiicuqiie fragiliialis
quis dubit vobis ? Alicn.i: siiiit a iiiibis liHjUS s:L'Culi expcrtcs clccnio.-yiiariim remedio opus liulierc noii
lacullales , id est, exlra iiaiurani sii:c. .N liil cnini crcdiiiil. Sed liicc iioxii luinnris altilinlo qnani sil
iniuliiiius in liunc miiiiduin , liaud ilubiuiii quia ncc ju^tc daiiiiiaiida, videt il!e qui illuiiiinabit sbscondila
anrcrre qiiiJ possimus. ^0:.tra auieni posscssio, rc- iciicbr:iruin , et inauifestaliii consilia cordiuin.
giiuni cccloruin. Nostra vii:i , ClirisUis est. Nostrjc Le.t el prophetiv usque ad Joamietn, ex eo reynum
iipos suiil spirilaliiim opcruiii fructus. De quili s Dei ecanqcliiaiur, et omu s iii illud viin (acii. Dispulaii-
S.iloinon ait : liedeniplio aniinw ciri , p opriie d.viiia; ti III ( (iiilin pbilarijyriaiii Salvalorcni Pliarisapi d-ride-
quasi tonUaria proplielisque pneciperet.
fjus ( Proverb. xiii). Argnil ergo riiaiisa;os fraudis D Ijanl ,
lcgi
ct avaiiiia' , (iui quoiiiuni in faciillJlibus suis liJeles ubi iiiuiti et ditissimi fuisse, el tamcn Deo placuisse
iiiiii fucruiit , coniiiiuiiia Coiidiioris liona privaliin legereiitcr ; sed ct ipse Moy.-es popiiluin qucni rc-
liabeie iiialciitcs, ncc Ciirisliiin aitipcrc nicnieruiil, gcbat , si lcgeni seqncretur, oiiiiiibiis qua; tcrra gi-
queiii piililicaiiiis ille, cujiis paulo anlc meiiiiiii, Za- giiit , lionis iibundaluiiini , si aiiicni iiegligercl ,
cVaeiis, ut atqiiircrc pnsscl , diiiiidiani parlcni bo- pesle , faiiie , iiiDpia , ciiniiisquc m,ilis pr.ciliccri^t
iinriini su "ruin obliilll. cssc f''riciidiiMi. Qiiibus illc occiirrens , ostc:idil
.\eiiio sercns pulesl duobus doiiiinis sercire. Quia iiiier leêui ei Kvangciiuiii , sltut pioiiiissinnuin ,
linn viilcl siiiiiil iransiloii 1 el xlcma ililigeic. Si ila el prircejilorniii iniii niiiiiiii.ini (lebcrc essc Ji-
enim :ricrtiiliitein diliginnis, ciincia icnipor:ili:i iii slaiiiiain, cl nuijcra quidciii proplcr regiiuin coclo-
lis», noii in atlcclii piissiiieiiiiis. ruiti , iriiiora vern piopter rcgnuin tcrraiiiiii iinpe-'
.\u! cniin unuiii Gdiel , 1 1 iill, runi diliijel ; au' ii,ii laii ab endcm uiio Deo (jiii roelum fccil ct lerriini.
i:rihar,til , el uh.eruni conU-iiiiicl. II:rc vcilia diligcii- Ibi iiaiiiijue dicliim csl : Si volueriiis et audicrilis
«i r iciisiiler.iiid I siinl. .Nain i|iii b:iil dun (iiiiiiini .

me , boiia Urra; comedctis ( /si;i. 1). (lic vcro : Bcali
Coii;Cili:cr:lc; Cicpiciil d tCIls :

pifuprrcs spirilu, qnciiiiim iiisoruni c»t rcqnwn citli.-
n IN LVCAL EVA^GEl.IUM EXfOSniO. — LID. V. 5:i
riini ( )taiiii. v). Iileoquc recie cvut di^-.Tet rcgninii A isie iion alislulisse alieiia reprc-lidiJimr, sc.l pro-
Dci evangcliznri, acidiiiii : Rl onfiis in illutt vim (ucl. frii iKin dedisê; nec diciiiir qunl ul (picnipi:M!i
.M.iKnn eiiiiii tIs el violriili;i gr.^ndis esl iins ti'rra oppressil, sed qiiia in accep'is relms sc CNlulil. Ilini:
geiiilos , c(fil'iriim seileiii nn.iTerc, possiJoro. v.-'!.; crgo, liinc summnpere C'il!ig!inHiini esi .)ii.i poEii:!
per virimeiii (juod non poiiiiinns le;iere per n.itii- iniiliandns sit ,
qni aliena diiipil, si iiifcrni (laiiina-
r.iin ncc .<;(iluin lcrreiia fnnlcinncre , scd el iMiyii.is liiiic pcrcnliliir, (jni propri:i noii l:irgitiir. E- siinl
,
dcrideiiliiiii! nns i:ili;i coiiiisiiinenles. iloc ciiiiii siib- nniinuiii qui ciilliim subliliiim prclinsaruniqne vc-
didil, cnin de spernendis diviliis lofiiliis a Pliari- sliiiin , non pulinl csse pcccalnm qiioil si vi lelicet ;
sanis cisci ilcr.sns. culpa nnn essrl, nequ;iqtiam scrmn Dci lani îsji-
Faciliiis e,t miUm ccelum et tcrram prtelCTire qiiam laiilcr cxprinieret, quod dives qni lorqiielur apinl
de lege iinum apicem cndere. Ne pulareni in eo iiuod intcrns. bysso el purpiira iiidnlns fuissel. Neinn
dixil : Lex et proplietoe usque ad Joanncm, legis vel quinpe vesiimenu prx'C'piia, nisi ad iiianem gloriam
prciplieiariini ab eo deslruciinnein pn'dif:iri, ina- qii.tiii, videlicel ol iinnorabilior caicris esse viib-a-
iiifcstc prolesuilur, faciliiis inaxinia mniidi clcuicnla tnr. QiMin culpan pnssiimus meliiis eii:ini cx diver-
qiiam ininioia lc^'s dicia iraiisirc. El rcvcra ;

pranerit sn coliigere, onia si aiijiclio vilis iiidiimeiiti virius
enim fignra hujus mitiidi (/ Cor. vii). El alilii : C'ii:;.'s C i,,,,, essci, evmgelisla vigilanler de Joanne non di-
auiem novoi , ei terram novam , et pronii.m ipsiit.^ cercl : Eral iiidulm pilis (aiiteloritm {Matlh. iii). Scd
etipeetamiti , in quibus justitia lutbitat ( // Vctr. in ). ROia;iduiii nobis ;na?iinpere est, iu orc Veiiiitis de
lie lonse aulein ne uiiius (|uidcin Iltterae summilas, siiperbo diviie, el i!e buuiili paîpcre ,
qn .nins sit
lioc esl nec miniina qii,£que et qiiai levia vel siipcr- ord I nnrralionis. Ecce enim diciUn' : lloiiio qunlam
siiiiosa videntiir, a sacr:imeniis spiritalibus vacanl, ernl dives. El proiiinis subjuiigimr :
qiiiii oinni:i lecapitulentur In Evangelio. Et lamcn Ei erai qitidain tr.cndicus no:iiine Lmiirur,. Csri.T
le« ct pn plicix usqiie ad Joanneni, qiiia iion pninit in pnpulo pliis soleiit noinina diviliiiu i|iMni p:iiij'e-
ultra venlurum propliclari qnod joamiis pra'Coiiin rum sciri. Quid est ergo quod [lorniniis di' piiipc-
jam vinisse c'arebai. re ei .iiviii' veriinm ficiens nomcn paiiperis dicii , el
0'itnis qui dimil.il vxorem suam , et ducit ut:e'-am , n iiner. diviiis non dicit, r.isi qinHl Deiis liniiiiies iio-
incechntur , et qui dimiisam a viro dncil , nmchuivr. vit, atque approbat, cl snperbos igiiorai? Diide ci
Quod de legc in perpeluiim non violand.i pra^diie- qiiibusdani de niiraciiloru n virliile superliieiHibiis
rat, uiio excmpli grali» de illa suinpio lcsiimiiiio iii hiie dicttirus exi : yescio vos unde siii\; discediic.
conrirmat , ut ex linc uno discerenl , eiiam in c:cle- a me, oiniies opcraiii inqui!ttlis{Luc. xiii). .M cniitra
ris eiim non ad solvcn.la , .«ed ad iniplenda lcgis de- C Moysi dicitur : !ôvi le ex nomine luo {E.tod. xxxili).
creta venisse. Cujiis expositionem tcstiincnii , si qiii Ait ergo de divite : llomo quidam. Ail de paupere :
plenius vidcre desideral, nnn nosiru , sed inajniuiii Eijenus nomiiie Lazarus. Ac si aperte dicat : 1'aiipe-
inoiitinieiila scrulelur. Be.uissiini eieniin palres rein liumilein srio , siiperbuni divlieii nescio. liliini
AngiiSliiiiis iii l.bro de Sernione Dotniiii iii inoiile citgnilum per approbiitionem babeo , liunc per jiidi-
priiiio. II eronymns, et .\nibrosius in coinmciilariis ciuin icprobationis ignoio.

ev.^.ngelisi.irum , M.iHlia:i ei Luc*, sed cl abi qiiam Qui jacebut ad junuam ejus ulceiibus iilenus. eupiciis
plurinii iii suis (|uisr|Ue opusciilis ilc illn saii^ siip' r- siit'.rari de iiiicis ijua: cadebanl dc niema diri:is ; sed
qiie ilixprunl. et canes veniebaui et linijebunt ulcera rjus. rieiius nl-
Ilomo quidam er.it dirs , et ind ebalur purpnra et ceiibus ineiidicus Lazariis, anle jiinnas divilis jicct.
lyssc, et cpul buiitr :,uolidie fpleudidc. Pur|iiir:iin le- Qii:i do re una Dnniiiins diio jiulicia explevit. Ila-
tiii Iiabitus esse co'oroin , ni .riiiis e concliyliis lin- b.iibSe eniin fuitasso aliqnam e.\cus.ilioiieni divos, «i
cl.iin , nemo feio qni dubilel. Nam cniicliylia lcrro L;izariis paiiper et iilcerosus, atite ejus jiiiiiian) ii.iii
c rcuinclsa lacryiiias purpurei coloiis, (|iiibiis l;iiia j:iciiisset , î reiiiotus fuissel, si ejns innpia nnii
iing:iiur, einiiiuni. Ryssuni vero, gonus cst qiind.iam e>set oculis importuiia. Rursus si loi.gc essei dives
iiiii, nimiiim caiulidi el niDllissiini ,

qund Gta:ci ab nciilis uleerosi pauperis , ininnrciii lolerasset teii-
warRTcj vocanl. Adninveral ergo Doniinus supra fa- lalionem paiipcr in aniino. Std iliiin e.v;eiiiiiii ct nl-
ccrc aniicus de niammoiia iniqniiatis, qiii cum ab liac ceraliini antc j.inuaiii divilis et delicii. afflueniis
vi a derecerimiis, recipl.ini i.n-, in acierna tabi'riia- posuit, in 011.1 eailemqiie rc cl ex visione puineris
inla : qiioJ audieiites Pli;i;ii.-.«:i deiidebanl. Vcruin non miscrenti diviii cumuluni dimnalionis ininlii,
ille qiia: pixposucrat cx;'nip';s .'i-.liiieiis, osleiniit el i.irsuni ev visione divitls, teiililuni qmilidie p.ni-
ideo divitem purpiiratiim , irrcmediablliler apud in- perciii prnliiivit. (iui ccrie poierat ad poman! suili-
lcros lorluni, qiiii paupereiii La/.ariim, a quo in ccrc paupei la.';, eliam si saiius fui-set. lUirsinn snf-
vil» lalieriiaciil:i rccipi pnssei , aiiiicuni sibi f;iceie lccissel :i'griliido, ciiain si siibji.liiint ado.;set. Sed
iieglexcral. Nonnnlli autcm piilaiii priceplii Vcleris nl probarctur aniplius pauper , siinnl hmie et pau-
'rcsianieiiti dislrictior.i esse qiiam Novi,sed lii iiinii- perl:is ct a^gritiidn t ibefecit, al |!!c iiisnpcr viii'jb:it
nmi iinprnvida consideialinne fillnnlui. Iii illo eiiiiii pr^^rcdcntciii divitem, obsequeutibus ciineis fuleiii
iKm lcnacia, scd rapina mnliaiiir, ibi res ilijuste sii- ei se in iiilirmilaie el innpia a nnllo visiiaii. Naiii
biaia rcstiiifinne qtialrnjili piiiii;iir, liic :iuiciii divcs qn:;! iifiiin ei ad visilanduni ader.ii , lcsi.>nlur r.uics,
55S BEllyE VENEIIADILIS OI'l'. PAUS II. SECT. I. — tXF.GtTICA GENIJINA. 555
qni liceiiler vulnera lingebaiii. Kxuna ergn ro, ornni- A ncoriliam, cosiiii; velle liberare. Sed qui voluni du
poieni Dciis «liio jiidicia exhiLiiit, diim Lazîrum beaUiram srde ail afflicios aique iii turmeulis posiios
ps.ipereui anlc jainiain iliviiis jncere permisil, iit el transire, nnn pnssuni, qiiia jusloruni aiiirnx' quainvis
dives inipius dainnalioiiis silii .mgcrel nllionem, ei in suae naliir.i' bonilalc niisericordiani liaheani, jani
tenlatu^ pauiêr cicsceret ad reinuneralinnem. tunc auciorii; sni jnsliti* ronjoncl* , laiita rectilii-
Faftum «( ttWem ul woreretur mendicns et porla- dine rnnslringiintur, ui unila ad reprobos conipas-
relw ab angelis in simim Abralrr. Jloriuvt e$t aulcm sinnc move:ini"r. Scd posli|nam ardcnti diviii dc so
et dices, et sipuUiis est in inferno. Snius Abralinni spes loMilur, pjii.s aniimis ad piopinijiios qmis reli-
nquies esi biMt"riiiii pmpi nnn, qunriim esl regnuin qiicrat rccnrril, (inia roprobiTiiiii inenlcm poei a siia
ffeldniiii, quo post hanc vilam rcciiiiiinliir. Srpul- qiiandnque inutililpr enidit ad cliarit;iie:ii, iit jam
tura inferni, poenarum pnifunililas, qua; supcrbns et lunc eiiani suos spiriialiier diligani qui liic Juiii pec-
Smmiseiiciirdcs posl liaiic viiim voral. caia diligerent, nec se amabaiii. L'nde nuiic sequi-
Eievcns out m oci los snos aini csset iit lonnenlii, liir ;
videbnt .Mraham a longe, Lazarnm i;i siiiii ejus,

et et £l ait : llogo te ergo, pater, ut miltas eum in de-
ipse clainans diiit : Puier Abraham, miserere mei , et muni patiis iiiei ; haben enim quinque [ratres, ut leste-
digilisui in aqiiam,
" ttir illis, H« el ipsi veniant in locum hune tormentorum.
tnille Latanim u/ ir.linrjat cxiremum
lintjutim meiim, Quia rriicior in hac flam- Qiia in re n(^'andum est ardcnli diviti quanta ad sup-
et refrignet
nia. 'iiiaiila esl sublilitas judiciorum Dei , o qiiam plicium cumulantiir. Ad poenam namque siiam, ei ct
bimorum acuium, nialoriimqne reiri- cogniiio serviiur cl mfmori:). ("ognosrii eii^m Laia-
disiricic agilur
Ccrle supeiius dlcluin esl, quia in liac viia
liiiliol rum qiiein despevit, fratrum qiinqiie suoriiiii meini*
Lazarus cadenles micas de mensa dwilis (juxrebat, el nii, qiius reliquit. Perfecia quippe ei ultio de pau'
dabat nunc de supplicio divilis dicilur , pere non esset, si liuiic iii rplribiiiinne iion cogno>
iiemo itli ;
Lazari disiill.iri aquain in os Ecerei. El perfecia p<Ena in igne non essel, si oon
quia de cxlremo digiii
suum conciipiscil. Qui ergo mcns.-c siise vel niiiiim.-\ )ioc qiioJ i)ise paiilur ciiam suis timerel. U( ergo
ilare noluii, in inferno posilus, usqHe ad minima peccaiorcs amplius in supplicia puniantur, et coriiin
quirenda pervenii. Sed noiandum valde csl quid videnl gloriani qnos contempseruiil, et de illornm
iiil quod dives in i^ne posiius lingiiam
Miani refiige- eiium pocn.i tor lueniur quos inuiiliter amaverunt.
rari peiii. Mus quippe esi sacii eloquii
ut aliqnaiido Credeiidiim vero est qund ante rctrlbutioneni e«tie-
iiliud dicai, sed ex codem dicio aliiid innuat.
Supe- mi judicii , injubti iii reqiiie qiiosdam jiisios coiispi-
rius auiem liunc superbnm diviiein D 'inimis non q ciunt, ut eos videntes in gaudio, iion soliim de sno
loqnacitaii vacantem dixcrai, sed siiperflue convi- supplicio, scd eiiam de illoruin Lonn cnicicnlur. Ju-
vanlem. Neque bunc de loquacitate narravit, sed sii vero iii lormentls scmper intnentur iiijnstos, ut
cuMi el.itione el icnacia, de edaciiaie peccasse. Sed liinc eoruin gaudium crescai, quia inalum conspi-'
,
qiiia alnindare in coiiviviis loqiiacitas soltt, is qui ciiini qiiod misericnrdiier evaseriint, tantoque nia-
hic inale cnnvivatns dicitnr, npud inferos gravius in jores ercptori sui gratlas referanl, qiianio evidentius
lingua ardcre perliibct ir. Sed cuni gravi valde pa- vldent in aliis quid ipsi perpeli, si essent neglecti,
qiioiod videre imn possint.
sti bona invitilua, el Lazarus similiter mtila. Nunc El ait itli Alraliam : llabeiil Hoysen et propheta^,
tu Vi-ro cruciaris. Ecce eniiii audiunt illos. Scil (|ui v<;rba Dei despeêral, h:rc au-
autem hic consolatur,
duiii (licilur : liecepisti bona in vila tun , indicatil; et iiirc noii posse suos sequaces, xstiniabat. Uiidc el
ex quo ia liac viia rcspoiidit dive.i

dives isie boni aliquid liabuisse ,
:
bona leciperci. Iliirsuini|iic duin de Laiaio diciiur A'on, piil«r Abraham, sed si quis ex mortuis ierit
qiiia recepit mala, profecto nioiislia:iir el Lazaruni ad eos, poeniientium ogen!. Cui inox veraci sentcnlia
habnisse iiia'uni aliijnod i|iiuil puigarelnr. Sed inala D dicitur :
La»;iri pui„';ivit ignis iiiopia', cl boiia divilis reiiiu- Si Muijsen et pro\ilielas non audiuut , neque si qiiit
cxmortuis surrcxeiit, credenl. Qiiia niiiiiiuin ijiii ver-

tieravit feliciias iranseiiiilis vilir.
E: iii l'ii omivbas imer ros et nos ihnos mo/num /7r- ba lei;:s despiciuiit Uuileiiiptnris prxcepta qiii ex
hi qui voluiit hmc trunsire nd vos uon iiioriiiis surrexit, qnaiilo subtiliora sunt, laiilo lia^c
nutuin eil , ii(
possinl, ncque inde huc iransnicare. Qiia in le v:ilile diffiiillus iin|>lebiint. Et niminim conslat quia ciijus
qiia;reiidiim esl qiioinodo dicaiiir ; l!i tjui voluni ad iiDpbre dicia reiiuiinl, ci prociil dubio (redere rc-
vos irani'renon possiiii. Qiiod eiiiin bi qiii iu inferno ciisaiii. Qiieiii vero junta allegoriain, dives Isle, qui
suiit, ad lioaioriini si.rtem transirc cnpiunt, diibiiim

induebalur purpura et bysso, et epulabatur quolidie
iion esl. Qiii vero jam in bialiludiiiis sorleiu suscepli iplcndide, nisi JuJjicuin popiiluin signirical, qui ciil-
SUiil, qno pailo diiil.ir qwia Iransire ail cos <jiii in luin \i X cxterius babiiil, qiii acceptiu legis deliciis
inferno criiciaiiUir voliini? Scd sicul traiisiic re|irobi ad iii:oreiii usiis est, iiirn ad ulilitalcni ? Quini aiilpra
ad cleclus cipiiiiit. id esi, a siip|ilicioriim siiorinn Lazariis ulceiibus pleniis, nisi geii ilein popiilum h-
allliclioiie niigr.iie, iia adafllctos atijue in Kirincnlis guralilcr expiiinil ? qui diim, convcrsus ad Denm,
positoi iraiisire jiisioruin cst , mciiie irc pcr i«isc- prccaia sua confileri iion erubuii, liuic vuiiius iii cuie
5X7 1N LUCM KVANCLMUM KXPUSITIO. - l.Il!. Y. f.38
vis.('tfriliii3 lr;i- .\ Sft pcrliiboi, siipeibns Jinhiiciis popiilns.

liiil. In culis (itiipce virnere, virus a i|ui.i iijpiii
Iiilur , el foias eriinipit. Qnil esl ergi) pcrc;ilorum (|iii ev iiiagii] jaiii paiie il;iiiiii.iliis csl, seqiiaces sitos
Ciinfessio, nisi qii.-cdani viilneriiin niplio ? qiii-i pcc- quos super lerraiii reliqiiit, qiiinqiie seiisiliiis cor|iO-
caii viriis salubriler aperiiur in ctiii CisiunH, i)ii"il ris dedilds novil. Qiiin.irio ergo nuinero fratios qiios
p;esiifere lanbrn iii mcntc. Seil Lazanis vulneraliis rcliqiierat cxpriinii, quia eiis ad spiriialein iulelli-
cnp-ehnt $aliirnii de micis qiia- cmlebanl de weiim di- genliain iion assuigerc, iii inferiio posiiiis geinit. Pe-
ncmo illi diibai, qiiia yeniilein nii.!iiii|iie ;id lil ut ad eos I..nz.Trus milt;itiir, cui (|iiod Moyseii ct
vilis, ei
Cdi-niiionein legis adinillcie superlms ille popiiliis itc- prophetAs liabi>.')iit diciinr. Sed ait qiiod ni'n cre-
spic;eb;il, (|ui (Inm docirinam leîs noii ad cbantalcin diini, iiisi qiiis ox innriins rcsurrexerit Cui proliii;is
haliuit, sed ad elalionein qii:isi ile accepiis opibus

,
resjioiidelur : Si Moijsen el proplii tns noii autliunl, ne-
t;hiiiil, ci qiiia ei verba delluelianl de scicniia,

qnasi que si qiiis a muiliiis n^snrrexeiil, cieient ei. Cerlc de
inicaE cadel).inl dc inensa. Al coiilia j icentis paupens Moyse veriias dioil : Si creileretis Muyii , crcdereis
Vuliiera iingcbint canes. Nonnunqiiani snlenl iii sa- ulique ct milii. De nte enim ille sci/p.Ml [Joan. v). Im-
cro elnquii) per canes praedicaiores inlclliiji. Caniiin plciur ergo qiiod per Abrali.ne respoiisionein diciiiir.
ptpnim lingiia, viiliiiis diim liiigit, riir;it, qiiia el do- E% morluis eniin Dinrmus resnrretit, 'ed Jiidiirits
clorcs saiicli diiin in coiif ssione peccali uosiri iios 0,

" piipu'us quia Mnysi crcilere noluil, ci eliiin qui rc
inslruiinl. qiiasi vulniis meiitis per liiignam laiignnt. Siirrexit ex mo; tiiis credere cnnieinpsil ; ciiiiiiiue
Et qiiia nos loquendoa pecc;)lis eripiuni, quasi tan- Moysi vcrba spiriialiter iniclligcrc rciiuit , ad eiiiii
gendo vulncra ad salniem reducunt. L'(ide ei benc do quo Mnyses loculii^ fueral non |)ervciiit.
Lnzarus ailjutiis inlerprciaiiir, quia ipsi liiiiic ad eri'- CAPUT XVII.
ptionem iuvanl , qui ejiis volncra pcr liiigua; rorre- tjl ad discpulos suos ait : Jinpossibilc est ut non
piioiiem curini. Coniigit vero utuierqne morcreiiir; venianl scandalu. Vn- autein illi pcT qucn veiiiunl. Di-
dives, qui inducli;ilur purpura et byssn, sepulliis cii el Aposiolus : Oporlet auiem ci baTeses esse, iit
in inferno, in sinu vero Abrali.c L; zariis ali angelis i|ui pri'baii sunt, maiiifesli liant in vnbis. Impossi-
duciiis esl. Qiiid Abraliae sinus, nisi sccretam re- bile cst ergo in lioc iiiiuido erroribns .Trumnisqiie
qiiicm significal Pairis ? dc. qiia Verilas . J/i(/(i (in- pknissimn, scandala s.tiissiiiie noii veiiirc ; scd v;i'.
quit) venienl ab Oriente et Occideiite, et rccitnibenl illi qiii qiind impossibilc est noii vi niri-;, sU'i vilio
eum Abralinm, et Isaae, ei Jacob in rcgno caeloTum. facii ut pcr se venial. Ubi quanivis generali seiilcn-
Filii aulem regni liujus ejicienlur iii t nebras exlerio- lia vcl aliquis falsus fraler, vel ipse Judas qiii pro-
rei {Mallli. viii). Qui eiiiin piirpura indiiUis dicitiir, ^ ditioni animiim prxparabat, iiilelligi qiicat , laniuii
recte (iliiis regni vocaiiir. Qui de longinquo ad viden- jiixli coiise luenliain sermonis lnc liciis aJ siiperior;i
diim Lazarum ornlos lcvat ,

quia diiin pcr dainna- respicii, iilii Dominus de oleiMnosyiia dainla locuius
tionis sux $ii|'plicia iiifidcles iii iinn sunl, ndcles a riiarisiis irriileliir. Qui enini rcoia lni|ii''nlciii
quosqiie anle dieni exlreini judicii, super ^r in reqiiie viiuperat, soandaliiin profeclo , id rsi , olTeniliculiiiii
adendunl, qiiorum post gainlia conteinplari null ile- et ruinam ainliloiibns pr;>-bel iiilirinis, mixiiiie si til
nus pnssunl. Longe vcro csl quod conspii iiinl ,

quia Pliarisxis logis vidcaiiir liiibere scieiitiain. Qiein iii-
illuc per nieritiiin non aiiinguni. In lingiia autem cropnis Apostoliis ait : Et peribit iiifi iiiui in tun
amplius ardere osiendiliir, ciim dicit ; Mille Lnia- seientia [rater, propter quem Chri\lut inortuui est
rum, ut intingal extremum digiti tui in aquam, el refr'.- (/ Cor. viii).

ytrel linguam meam, quia crucior in liac pamma. In- Ihilius est llli «i lapis molaris iinponnlnr circa cut-
lidclis populus verlia lcgis in ore teniiii, qii;c operc lum ejus el projicialur in niare, quam ut scandatitct
servare conttimpsit. Ibi crgo ampliiis anlebit, ubi se unum de pusillis istis. Seciindiiin inorem provinci:i>
DSlenilit scire quod facere noluit. Ab cxlrcmo dlgiii luqiiiliir, qiio mijnruin criiiiiiiiim isla apiid vcieres
se langi desiilcrat, quia a^leriiis supplioiis daiui op- Jiuljfiiis pawia liicril, ut in proluiiiliini lig;ilo saxo dc-
tat opcrationc jiistoriim vel ullima participari. Ciii D mergerenlur. Et revera uiilius est iiiiioxiuin poma
respondeiur, qiiod in h;ic vila bona rccepnrit, qiiia quainvis alrucissima, lemporariam lamcn viiam R-
omno. siiiim gaiidiiim fclicitalem transiloriam piila- nire corporcam, qiiam fratri nocentein, moriem aiii-
vii. Ilabere h c eionm pnssuiil rtjnsti bona , iicc iiia! mercri porpeliiam. Recleaiitein qni soaiidalizari
lamen hxc iii recompensaiione rccipcre, qiiia dinn polest piisillus aiipell.itiir. Quiciiim inaînus esl, qiioil-
nielinra, id est, a terna appeluiit, eorum jmliiio ciinquc videril, quodounqiie pissiis fiierit, non de-
qii.Tlibet bona adfnerinl, cum sanctis desideriis cliiiat a fiile. Qui auiom pusiiliis ost aiiimo et par-
;esiu:int, bona n)inin)e viileiiiiir. Intor b;vc voio n;)- vus, ooc.isioiios qu;ci it quomolo scaiidalizelur. Pro-
landiim csl qiiod ei dicitur: Mcmenio, fili. KccR ciiini pterea deniquR oportpt nns maxiine iis consiilore ipii
Abraliani niiiim vncal, qucin tameii a lonnento n; n parviili Minl iii fide, ne cccasione noslri oirciiil;iiiliir,
liberat, q;'Oniam hiijus infidelis popiili pr.i^coilci tcs el reced;int a fi.le, ao deriil:inl a s;'liilc. Nolanduiii
patics liileles, qni;) niullns asua fiJe dcviasse consi- sano qiioil in nostri) boiio oprre aliqiiaiiilo cavondun)
deraiit, cos nulla cuitipassionc a tormeniis oripiiiiii, cst staiidaliini proxiini, aliiiiianilo vero pio iiilii-
quos lameii pi:rc.iineni filios rccognoscunt. In toi- lo coiilcmnciidiiin. In (|uaiiltiiii cnim sinc pcrr.i-
iiicntis atiicin dives positu-), quiiiqiie fralics tiabcrc lo possiiiiius, vitarc proxiinoruni scaiiid 'liim dobc-
5JD m.DJE VL.SEU.UilLlS OI'I'. 1 AUS II. SK(.T. I. - EXKGICTIC^ r.S.MI.NA. .SiO
niiis. Si aiiieiii lic verilale scanJalinii siimiiiir, mi- A A'i (Hrtruiil apoitoli liomino : Adange tribit /S,f«ii,
lius pcniiilliliir tcniulalum iiasci ,

quair. \ei i:a6 icliii- I)i\ci:il siipia Diiniiniis : Qui ftdeli.i est iu niinmo,ei
qiMliir.
in inojiiie fidelis esl. Elsi iu alicno liileles non fui-
pfiivii ei fraler luiis, iiin.pa slis, qiinJ vcslniin esl qiiis dai)it vobis? El idi-o
.\ltiur!i(c lobis, si ij
illiiin, el i' poeniienliaiii egerit, diiniite illi. T:i!e (niiil a|)oslo!i, qui iii alieno ac ininiiiio, lioc csl, in tcrrc-
el iii Lfviiicii ligiimis : Ne crffiis fialreni tiium in norum conteinpiu jam Tnere fiJrles, in -uo silii ac
corde tiio, (ed i
ublire aigiie eum, iie liubeas luper illo m.njore fidein pnslulint augori. Nemo cnim repenie
peccatuin {Levit. \i\). Oi\o ii;itiir Oi-diiii: scuidala ilc- fit .'uinmu':, sed in bona conversniione a minimis
cliiiâre, cl v« pcrpcluuiii vilare po^simus, insinual, qnisqiie incubai, ut ad magna perveniai. Alia nam-
Si nos viiieiicel ipos, nc quera laBilanius, aliendi- que sui.t virlutis exordia, aliud prnspectijs, aliud
nius. Si pcccaiilciii zelo jusiili:e cuirijiiiiius. Si ex pcireciio. Qnam niagnopere quxrcnies aiunt Do<
corde poeiiiicnti iuiscriioidia; pielaiisf|ue viscera iiiiiio : Adauge iiobis riJein.
paiidiinus. Ulii caulu intuciidiim cst i|uij iioii passim Dixif auliin Dominus : Si haberctis fidem sieut gra-
peccanti diiriiiiere, sed poenitcniiain agciiii diniiiiire ttuin sinapis, d.cerclis huic arhori moro : Eiadieare, et
jnbeniur, ei priino quidem petcantem iiiisericordiier Iransplantare in mare, et obed.rcl vobis. Fidcin per-
incrcparc, iil sit cui postiiindum liabeamus jusie di- fectiini graiio sinapis comp.irat, qire sil videlicei ei
luilleie. Qiii ergo Iraircin videns peccare lacuerii, ad faciem liumilis, et in peclore fervens, vilis quideni
iioii niinus domiuici praeci'|ili Iraiisgiesôr esl, qu;im p:issiin cniliicnliUus, iiuilarnmqiie viriuin app rcns,
is qui ciilem poeuitenli vcniam dare noluerit. Quia scd pressuiis niiriia, quid perleciionis iiiius genit
qui diKil : si paniliierit, diwilte : prxinisit, ti pecca- ostendeiis. Scd el iioc nolandum, qnia granuin siiia-
terit, increpa. Iiaqiie veiiia riiitri posi iiicrcpatioiicni pis .id purgatioiicm capilis saliilierrime prodesl. Njhi
largieiida esi, scd illi uliqiie qui sc poeuiieiidu ab ersi opiinie iriliini el cribellatuin tcpid.i- piiigui mulsai
rore cnnveriii, iie vel dirficilis veiiia, vcl rcniissn sit ailmisreas, et lniC jcjnnus cnntia solcm calidum, vel
inliilgenlia. i.i balneo gaigarize$, oiniiein huinnrein nuxiuni
El si neijties in die peccaierit in le, el septief. in die cliain si rrassior fiierit, ile capi;e piirgal, et iinmi-
eoinersus fiieril ad le, diceus : Pueniie: nie, dinnlte nentiiim quoqne iinbeciMiialntn facil pcriciila vitari.
\lli. Scpienario iiuinero imn veni.^ danda; tcrminiis Sic proleclo fides leiilalioiiuni pistillo prubat:), ab
poniiur, sed vcl omiiia peccala diiniticniia, vol scui- omni levinm cogitatioiium siipeificle cribro discre-
pcr pa'iiileiiti dimitlendum iiia-cipiliir. Si)letcniinsiE- lionis tasiigaia, ei perlectic dilcciionis raelle dulco-
pe per sepleiii cu,uscun(|ue rci :iul teiiiporis uiiiveisi „ rata, omiics de cordc, quod cst interioris iioslri lio-
las indicari. UiiJe quod in psalnio C:iiiitur : Septies in niiiiis capiil, vitiurum seniiiias iion soliiin ad prxsens
die laudent dixi libi (Psul. cwiii), iiil est aiiiid qMani exli:iuril, sed el in fiituruin ne colligi valeant, pra;-
seiiiper laus ejus in ore weo {Psal. xxxiii). Nain ol cavei. Arbor auiein morus eradicanda, et in mare
alibi Petru iiilerrognnli quoiics peccanli in .se fralri iraiisplnnt.iiida, vel siinplieiier posita, potest iniellisi,
djiiillat, ;in u que scpties, rcspoiidit Ooiiiinns : iVu»i quia vidclicet consumiiialu: lidel indicium sii verliu
dico libi wsi/KC seplies, sed M;(/iie septuagês sepiies eleincntis imperare, iit qiioJ de uiio s.ccialiter di-
(Vallh. wiii), iil csl, quailriiigeniis lonaginta vici- cliiin esl, lioc geneialiler dc oninibus seiiticnduin
biis. Ut liities pcccanii fi;iiri diiiiiilerct iii die, quo- crcdaliir. Deiiiqiie aiibi Doiiiiiius arefacU verbo
ties ille peccare non possel. feccaiili igiliir iii lc nculnea dlscipiilis iiiirauubiis ail : Si hubuciilis ftJem,
frairi, ti pa'iiitentiain cgent, dimiitciidi habes po- et noH lia^sitaveiiii", noii sutum de ficulnea f.icietis, sed
tesiaicm, imo necessiuiteiii, ui et iibi pocinieiri ac el ii nionli huic dixeriiis, toHe et jacla te iii mare, fiet
veiiiam llîgitanti Paier qiii cst in coejs igiioscal. Al (Malth. xm). Vel ccrlc per moruin, cujus colore
si inciepaliis coiiverii el piEnilcntiain a;;ere iieglc- s;inguineo Irucius ei virgulia rubeui, unilo et a La-
xeril, ipiid super hoc verilatis senlentia decernal. tiiiis rubiis appellatur, Evaiigeliuiii ciiicis expiimi-
iiitucre. Si peccaverit in le fralcr tum, vade et cor. q tnr, qii.TJ per fidciii apostolorum d« geiite Jud.co-
ripe emn, el CTlera, iisqne quo ait ; Si uuleni el Ec- riini, in qiia velut in siirpe generis tenebalnr, verbis
ilesiuin iiou (imhnit, sil iihi siciit e!hiiicus ei publica- pr.ftlicatii.n s eiadcala, et iii inare geniiimi traiislala
nus. Et inei ito, t|iiia sub iioiiiiiii; liJelis ei;it opeia e^t alquc plaiilata. Cui seiiiemi.-e subjiinrtJ! qirque
infidelium Alitcrsanc veiiiam fiatri | clenli, aliter p.iialiol.i', i|ii:i; do vcrbi ministris agil, sensiis asti-
iiiiinico pcrseqiienti dare pr«cipimur. Ilniic vidcli- piilaliir. Juvat et ibud, quod lulia inoii serpeiui sii-
(Cl, iit, atcepl.i reinissione pcccati, quo iios insoiile.s peiJHi-ia iiecciii iiiferuni, quii verbum crucis , ul
liocu.t, sucia iiobis cli:irilatf (011101001001, illi vcto, cuiicti s;ilul;iria conlerl, ciincla noxia tollil.
ul cuin nobis in:iliiiii viilt, ct, si polesl, facil, nos servuin arimiem aut pa-
Qiiis autcm re.s/niin liabens
boiiuin vclimiis, fafiamusqiie .piod possi- quo virtntibus

sciiipcr sceiitem. Haic parabola docet iit lides,
mus; neinic enim Uiviil eiiniilcm vciiia; moilum per- loiis cxcclleiilior, eo iii ipsa coiiscieiilia (lai inios
scciiioiilius !.uis poeiiiieuliac rcincdio piivalis, quam- l.ninilior. Scnus quippe ai.iiis nui pasccns, qiiilibei
vis iiiiseiitorditer e.is liigeii^ pri-siarc poluit, tiuem Kcclcsia; diutor inlelligilur. De qno Duiiiinus ait :
cjsligîli;, .losrpli
Irolriliiis s.iliibri Cotiipiiio ii"iie yeino iniHcni mmuiin si'am in arainm, ct aspicieu*
hciicsole ciigiij:i.c:iJus cvbiliiiil.

C4I IN LIC/E EVANr.tLILM LXI'OS!riO. - LIB. V.
reir», aplus esi re,;no Oi-i. IH alleri scse amnre le- A quiî <Iiii non vfnil iiiiiii.slf:<ii Sfd tiiiiii^linjK
Sl.iiili lcrlio res|i(>ii<lil : PaiCi- cves M'cii«. { Mutili. XX), dcliilores sibi nos forii , iie im-
(/iii ri;jrmiJ de aqro dicet illi Hnli.n Trmiti, rc- sliis videlicel opcMilnis ronlidonli-s, sed <l<^ <jiis
cuii.be, el nen mcel ei, Para (/iioii cirnem ? Seivus ile sciiiper e\:imiiie p;ivi'iiles, cum propheia dicainiis :
agro regreJilur cui», inlcrinissu ad leinpiis opere Quid relriliianius Doniiiio pro omnibui qva: reliibuil
pruMlicaiidi, ad coiiscieiili:im dnclor reciirril, .iliiiic, nubis {Psal. cw) ? Qiu ui liilein se jjraiio Mii:ipis si-
publico lociitioiiis ad curiaiii corclis redioiis, sii:i niilaiidam, liiiiiiilcni stilicet el rcrvfnloiii lialiiii-sc
n
secum secreiiis acia vtl dcia rcir.iciai. Ciii tioii sia- nioiistraret, pr.riiiisil, diceiis . Cralidi popler quod
lini Domiiius, Transi, recumbe dicii, id rsi, traiisi de loctttutsuw, eg I autem humilialns suni nimis {Ibnl.}.
liac vila morl:ili, ct in .xterna" vil:e iie.ila sode re- Ul qiiam suis se viriliiis iniiiinie credidissot u toiiile-
lovere. I1j:C tnim pnslea dicturus, iiilcriin pusl pa- ret, iii exiasi loculiis ndjnnxil : Omnis hrmo nicndux
stuiii al<|iic agrirolluram donii siii julicl par.ire (|Uod {Ibid.), ul inmileni sc serviiiii tliaiii r:ilicc pr<ti<is:e
Cflunci, lioc esi, lalioruiii aperue loculiiiiii-', liiiiiiiliti- niortis accepin si.;iiilic:ir<'i, excUmavil : Uoniine,
lcin quiKiue piiipiiie coiisiilerilionis exliiliere. Talis ego servus luus, ego zervus luus, el filins ancflir Itia;,
ii:iiiii|iie coiivcieiitix leuipliini Doiiiiiiiis digiiaiiir iti- disrupiiii tincula men {Ibid.). Noii ail Ipsc liisriipi.
preili, liili tflciia libentissiiiic p:isci desiiliMal. ICcce IJ ip c inllii s.ilvamlo siillii:io, si'd 7'n Uitriip':sti liiicnla
ftiim Lijo, iiKiuil, od januam el pulso, si quis siirrexe- iiiert, libi sacnftcnbo Itisliunt litiiJis {Ibid.). II;et cst
ril et aperucril milii, inlrabo ad iltum, et cceniibo cim ig tiir iii liominilius scl* lidei peircciin, si, oiiin^liiis
iilo, tl ipte mecum (Apoc. iii). Hus-. prxcepta s::nl Impletis, iiiipeiTecios csse te nii-
Et privcinge te, et miniflra niilii, donec manducem vciint, el qiiaiiiliu p rcgriiianiur a ilnniiiiu seiiiper
et bibam. Praecingi cst inenlem liiimilialam ali oiii- inessc silii nia!a, qiia; dctlcaiil, siniper ineiiiiiitrint
iiiLus nuilaiiliiini cogilalionum liniliiis, (jiiibiis opi'- deisse bon:i, ad (jna', gralia cjus jiivaiilc ,
proli-
ruin grcssus impediri solci, toiisirinpiTL'. Naiii qui ci:llli.
vcjiiine.ita praecingit, lioc agil uiiiiu ', nc i.icedcns El fac iim cst, ctc, occurrernnt ci d,cein viri U-
invnlvatiir .id lapsum. Minisirare vcio Oco csi iuiiii- prosi. I.cprusi iioti abstirde ioliliigi possuiil, i|ui,
nium se per oninia et absi|iie ^r:ili:e ejus auxilio sciciiliam vna: lidci nun luibeiiles, vari:is doctrinas
iiilill viriuin li ibciitcm proliteii. Miiivler eiiiiii a mi- priifiiciiiiir eriuris. Non enim vcl ab.>.toiiduiit impe-
nori Slatii, id esl, subjecliune, siciit et niagister a ritiam su.itn, sed pru $umin:i perilia proreiuiil in lii-
miijori voc:ibuluni sumpsii. Minietiat crgo Coiidilori, cem, et j.iclanliam sermonis o-tcntaut. Nulla po.ro
<|ui, ejiis iiaturani consiilerans, ejtis judicia periiine- falsa doclrina cst qii.ê iion aliijiia ver.i iiileniiibceat.
scens, dc suis ê virlulibus liumiliat. ^ Vera ergo falsis iiiordinale pcnniski, in un-i dispnla-
El post hccc tu manducabis, el bibes. Poslquam, lioiie vel iiarratione boniinis, lanqiiam in uiiius cor'-
ini|uil, ipse lux prudiraliutiis opcrc deleclatus poiis culire :ip,iaicntia, signilicaiit lepiam veris lai-
tua'ipic coiiiptinctioiiis epulis fuero rclccliis, luiic si^qiie ciiloruin locis buiiian:i corpora varianlciii.
dbinum lii iransies ci recumbes, a!iertiisi|iie mea> sa- aii|iie maciiliiitem. Ili anleiii laiii vitainli siiui Ei c c-
pienli.i' dapilius in a'leinum rclicieris. sia:, ut, si litri pulesl, longius rciii li, iiiagno cla-
Nunquid graliam liabel servo illi, qtiia fecit qua' sibi rrore Cliristum interpeileiit. Unde ci apte subjuti-
imperavcrat ? !Son puto. Sic el vos cum feccrilis ontuia giiui- .
qua" pracepla sunt vubis, dicile : Siriiiniililei sumtis. fjni sieerv.nl a longe, et levanrunt vi ccm, dicenlcs :
Si liomo, inqiiil, ab liomine scrvo non iiiiirnriiic, JiSU prwceplor, miseicre iiosiri. Ei benc, ii! salveii-
sed ii!ulii|>lex ininist<'ritim exigii, nrc (uinen ei gra- tur, Jcsiim pixccplorein noiiiinaiil. Quia cniiii in cjus
tiain habel, qiianto niagis vos, qui siiie me nibil po- verbis se errasse signilicaiil, liiiur sslv:inili liumiliicr
tesiis fac«-re? non lcniporum longitiidine laboruin ine- pra;cepliirt'ni vocanl, ctii!ir|iie ad (cgiiilionein pnrc-
rita pensare debclis, sed :imore et riimiilaliisponlanco ploris rciletint, niox ad fi rmatii saluli!i rccurriiiil.
nuvis scniper siiidiis atigoro prioia. Iniqiie diciie :
_ Nain seipiiliir :
Servi inulilcs siinius. Servi qiiidcm, qiiia prciinciiipli Qijos ul lidil, dixit : Ite, oilendite ro.s siirerdolibns.
estis.lnuiiles vero, qiiia Uoininus bonnriiin vtsironiiii Ei faciiim est dum irenl, mundati fiinl. Nniliim Dnnii-
non iiiiligel. Siaulem iiiuli:is estqiii tccil iiiiiiii:i,i|iiid iius coruin i|uibiis b rc curporilia liei:elitia pr:i slitil
(le illo dii'ciijuin est qui expkre ipix pircccpia suut, invenilnr niibisse ad Karerdoles, nisi leprosus. i|iiia
\e\ iiiliiniilaie non poluil, vel, qiind lejiis esl, su- videlicel saccrdutiiim Jud;ciiriim ligiira ciat luliiri
perliia dospenit? .\liler : Seivi inuiiles sumns, quia sacerdoiii rcgali?, qiind est in Eeclesia, qno coiisc-
iib/i tuiil condigna: passiones liujns tempvris ad tnper- tranlur oinnes pcriii;enies ad corpiis tliris;i siii nii
venturum gloriain, qiue reve'abiliir in nohis {Itom. vii ), ct vcri prinripis saccrdoliim. Kl i{iii>i|iti-; \el li.rre-
l'l alilii : Qui coroiial nie in misrralione ct miserlior- tica pravil,iie, vel supcrslilKiin' geiilili, vel Jiidaiia
dia {Psal. cii). Noii a t iii nieiilis ei nperiltiis luis, peiriilia, Vri ctiaiii ^cbisinale fralcrno, quasi v:>rio
qiiia ciijus tiiiserici-fdia pr:c\etiimur, iit liiiniiliier colore pcr graliam
Diiitiini r.arncrii, nccessc csi ad
l)eu serviimus, ijiis muiierc curonainiir, ui .>.nbliini- l''cclcsi:im vciiiai, colorcmqiic (iHei vciiiiii qiiciii ac-
ler ciim iiln rpgiiemiis. ccpcril oslcndal. (!.-vUia vcro viii;i, iniiqnani v;ilciii-
Qiiod dcbuimus facere, [ciimu:<. Revcra (iebiiiiinis, iliiiis cl iiuasi m>'inbroiuiii aniiiiic ali|iie seiiMiiiin,
;
R4! BI:D.E VENEUABILIS OPl'. I'A!VS II. SECT. I. - lCMGtTlCV (.ENUlNA. 541
|;ei' seipsiini inliTius iii conbciciilia cl inlellcc;» llo- A <'"'' «""', «' noiein uln sunt ? Uiium si addiilnr .ivl
iiiinus sannt el (onigil. Deniqiie ct Panlcis, voce noveiii, i|iixd:ini cfliîes unicilis iniplclur. (juo llt
Domini anJila : Quid nie persequiiis? el. Ego siim laiita coMiplcciio, ui ulira non progrcdiaiiir ntime-
Jcsiis qiicm tu p.TSff/iieri» {Act. ix), nil Annni.-iin la- nis, iiisi nirsus ad unuin ledcatur, iit li.'cc per inli-
iiion iiiissiis esl, iit ill» sacer.loiio qniil iii Kcc!csi:i nitalcm iiumeri rcgiila cnslndiatiir. Noveiii it;iquu
coiislilntuni csl, sacranienluni liocliini' fiilci iierci- iiidigriit, uiio, ut qnadam uiiitniis rnrma coagulen-
perel, el veius «jiis apprrliareiiir colnr. Non qiiia tiir, ei dec.em sini. liiium aiitem non cis indiget, ut
iion pniesl pcr seiii-um Dominus (niiiiia facere (naiii ciistodiat uiiii:ilcin. Qiniiniilnem iit unus illi! qi.i
qns aliiis lixc facit eiiam in Ecclesia?) sed iit ipsa gralius egit uiiica: Eccl sia: s giiificaiinne appriibaius
sotietas congregaloruni fidelinni appMibindn iii invi- alque laiidalns esl, iia illi noveiii qiii gralins noii
fc.Ti alqiic coniinunicindo vcre (idei iloctriii;iin, in cycriiiil, reprolii clTecli, a consorlio uiiilalis cxclusi
oiniiilius (|u.i! dirunlur vcrliis, vel signanlur sacra- suiit. Ideoqnc laUs iii rnvenariO iiiimero lanqiiam
iiienlis, laiiquan) nnani speuicm veri coloiis ulidncni. imperleeti rcmanebuiit. Et iiierito eos Salvalor quasi
Corneliiis et am ciini ei elcomosynse ejns ai cepla;, ei igiiiiios, iilii snnt inqiiirit. Sciie eiiiin Dci, eligere
preces ej s aiidiia: i:!i ali an[;ilo iiiintieiilur, p-opli^r nesciie, reproliare esi.
dnctriiix lamcii sarrainniloriiniqne iiiiil.iicni ad Pe- Nnn ent inventus, qiti lediiit et daiet ijlnriam Dco,
Iriim jnlii'lni' miitrrc, laiiqiiam illi el snis iliiciclur : nisi liie aHenigena. Secmiduiii cnriiiis (|uidem facile
Ile, ostendile vos sacerdot.bus; nain ct riini irenl, csi videre posse liomiiiem nno h:il)ere liprain, et
iiiund:iii siiiil. J.iiii ciiim ad eos lencrai Pctrns, sed lameii animi esse non lioni; seciMuliim signific:ilio-
taincn ipsi nomlnni acreplo liaplismaiis sacraiiirnto, ncm nnl?iii lnijus iiiiraculi. coiiiiirtjat coiisidcraiitciii
iioiidiini spirilaliui ;id saccrdntes prrveneriiiil. el (|iinii;odii iiiiinilns dici pnssit in^raliis. Sed jam facile
lanicii iiirusionc S|>iril(is sancii, et ailiiiiralinne lin- est ctiam illud videre, ficri posê ul qiiisquc in Ec-
gii:inini, eoruin mund.ilio de(l:ir:iia esl. clcsix socie}]tc ducirinani iiiiegram verauiquu asse-
L'iius nutcin ex itlii, eic. Uniis iste, qui ningiiifi- qnaiur, ct oiiinia seciindiim catlio'irx regiilam dis-
cans Ocuin rcgrcssns esl, iiiiiiis Eccle>i:e dcvolani seral, disiinguat a Cre:itiiie crealuram, eoque ma-
Cliristn liiimiliiaiein sigiiifical. Qni liene eadens aiiie nifestetur varielatc mendaciorum tanquain lepra
pcdes Domiiii, graiias cgit. Ille enim vere Deo gra- caruisse, et lamcn ingraius sit Deo ei Domino mun-
tias ngii, qiii, repiessi^ pra'siimpiioiiis sii.c coxiia- dalori suo, quia, elaliis snperbia, graliariim agenila-
lionibus. qiiam iii iêinelipso iiiliniins sit liiiniiliter nim pia liumiliiate nnn siernilur, siinilisqiie eriicitur
videl, qui niliil sibi virlutis Iribuil, qiii boii (pia! agii de qiiibus Aposlolns Qui cum cogitoMssent
i
q cis, dirit ;
cssc dc misercnnlia Cniiilitnris agnoscit. Unde et Deum, non ul Dcnin niaijnificnveTunt , aiit gnitias
recio siibjiiiigiiiir : erjernnt. Qiind eiiiiii dicit cos Deiini co;;novisS",
Ei hic crnt Si.marilanus. Saniaritaniis quipiie iiiter- cstrndii (|iiidem a lepra fiiisse niundatos, sed tamen
pri'l;i!ur Ciislns. Qnn ii: iiiiiie il>e popnliis apiisîiiie stalini acciisat iigrnlos.
sigiiiliiatiir, qiii gratias agrndo ei ;i i|u i acce; it, lii- F.t ait iHi : Surge, vade, quia fides lua le salvum
biiit niiiiie qii.Ml acccint, qnodam iiiodo canl.iiis illiid (••cit. Qui dcvntus anie Domiuum cccidit, surgere
de psalino : Fortitudincm iiicam ad te cus'cdnin, ct ire pracipitur, qnia qui, infirmiiatem suam subiili-
quia lu, t)eus, susceplor iiieus es ; tlcits meus, niifericor- ter cngn'iscens, liuiniliier jicel ,
pi'r divini vcrlii
dia cjut }n<ei:ciiiet nie (Psal. iviii). Cadit aiitem iii consolalionem snrgere ad forlia opeia, et cresceiiti-
faci«m, qiiia ex malis qiKc sc pcrpetiasse mcminil lius quuiidie nierilis nd perfectinra passim proficcre
('riiliescil. Ilii ciiiiii cadil linmo , ubi cniifundilur. jiibelur. Si autem fides salvuin fecil eum qiiem nd
Uiite et P.iiilu^, i|iiasi quibusdam in fai ie j iccntibns agendas Salvatori et emundaiori sun gratias inclina-
(licebat : Qiicni enjo fructum liabuistis tunc in illis, vit, ergo peilidi I perdidit eos qiii de acceptis bene-
in qiiHiu» minc ernhescitis [lium. vi)? At cinilra de liciis Deo gloriani d:ire neglexorunt. Qii:ipropier et
asccnsore equi, id est, de co qni in bnjus inundi glo- n bxc lcctio superiori ea ralione coiijiingitur, quod
ria elatus est, diciiiir : Vi cndel ascensor ejiis retro ibi filcm per bumilitatem auêri debere, parabola
(Ceii. XI i\). Uursiiiiiqiie de perseciiloribis Doiiiini dala decerniinr, liic nutein inanifeslius ipsis rebiis
sciiptiim est : Abieriint reirorsum, el ceciderunl in ler- o^leiidilur, iioii fidei tanliim agnitam ratioiiein, sed
tum {Joan. xviii). Qniil csl lioc, qiiod elecli in ratiein exsecut;im lidei operatioiiein esse . qu.e salvuni
el rcprobi n trorsiiin ca.liinl, iii>i quod oiiiiiis ipii faciat credcntem, deique gloriam Patri qui est iii
pnsl ê cadit, ubi prociil diibin cadil, iibi iion vidii ; cii'lis.
qiii vero anle se cecideril, i!i cccidit iibi videl ? Ini- i /!/(•( roi/iKKS nulrm a Pharisaîs quande venit re-
qiii ergo. qnia iii iiivibibililnis c:idiiiil, po^tse caderi! qiinin Dci, Tes}iaiidit cis, ct diiil : Mon renit rr.jNi/in
tlicunlur, qiiia iLi Cdrrdnnt, ulii qnid cos iiiic se- /î't citin i.biervaiione. Iiiicrrngaiil de lcinpore legiii
qiialur iiioilo videre iion pnssunt. Jiisli \cro, qnia liei, ipiia sicut iiifra Lucas apeniit , existiinaliaiil
i>tis visibillbus senieiiiisos sponie dejiciiini, ul iii qiiiid, vrnieiile Jerosulyiiiain Diiiiiiiio , ciiiifestim
invi>ibililius erignnliir.qiiasi iii facicm cailuiil, qiii:i re;:ii'ini Dci iiianifest.iiclur, il:i iit et ipsi apnsudi,
liii;iiic Ciinipiincti viilcntcs, l>liiiiili;iiiliir. bac opinionc ducli. post rcsiirreclioiicin ejns iiiier-
lia.piiiiiltii.', nitt ni Jcsiis, clixil : Noniic deicin inuii- r(i;;;iiiles cuiii aicrcut Dominc , >i in tcn.jiore lioc
55S I.N I.UC/E KVANGIXILM EXPOSITiO. — LIU. V. 540
reslititei retjnum Israel (.4<-(. i) * c( alibi Clcii|>lias : A niente luteie pei'mitti!ui', i|iiia ipso juilicis fu^gurc
Noi nulem iperabamui quia ipse rssel reitemplwus pcnKlralur. Ptnu ejus ergo veiiluri li-injius .nil locus
hrafl (Luc. xxiv). Nuii veiiii auiem regnum Uei cuiu polesl a inortalibus ol>servari,i|uirulgiiris iiislar oiii-
observaiioiie. nibus coruscus videlicet el rcpeniiuui adveniei. Pu-

Heque diceut, ecce liic. Quia qiinndo vcnial, neqiie lest .lutem ba>c Doiiiini respi>iibi-<, et de illo ejiis
ab angelis, iieqne ab lioininibns poiest observari, adventu, quo quolidie veiiit iii Ccclesia, nun incon-
siciit tcinpus di:ininic£ Incarnîtioiiis certi^simis ct gnienter accipi. Regnuni quii.pe Dei iiiira nos est,
proplictarum vaiicimis prxliMiiu, elanêloruin esl i|uia qui quandiique judex veiiliiriis estoiiiiiiiiin nuiic,
nianifeslalum prxcnniis, adeu ul conceplus, nalus, eiiiin prxseiis in corde ridolium regnal. fii tantum
el baplizîliis, pr.rilicaiis, el jîiii moriens el resur- vero sxpe (urbavcrunl Kcc'esiain lixrelici , diceiido
gens, silquc ail coelos rcdiens, comilanlibus inilesi- iii siio singuli doginate, iimiere ridoin Cbristi, ut fi-
neiiler vel niiguloriiiii vel hoininuiii, vel cerie iiiira- deles qiiique icinpurumiitorum desidrront Uoininum,
Culorum, sildecl.iraliis indiciis. vel uiio die, si fieri posset, reilire ad terras, et per
Ece« enim regnniit Dei inl a vos esl. Regnuin Dci semelipsiim, quomodo se liabcat, lidei veritas inli-
seipsuiii dicil, intta illos positiim, lioc csi, in cnrdi- maie. El non videbilis,
iiiquil, quia iion opus es(.
lius eorum, iibi crtdidere reguauiein. Uiide scriplum U boc corpnrali visinnc Doinliiuin reilhibere, «uod
e.-l : Piope esl terbum in ore luo, el in corde luo ,
niel disperso per univcrsum iniinluin Evaiigclli sui
hoc eil , autcm verbuni fidei ,

quod prccdicamus fulgnre spiriialiler exblbuit, et contia oinnes aimcry -
(R m. X). piioruin venias iiiJivisibilicbirilJtijsuaeliicelirniavit.

tlailad disciputos : Yeiiieiit dies, qvando desidere- Piimum aulem oporlet iltum mntla pnii etreprobari
lis viilere uiium dieni Filii liominis,et non tilebilis. Iluc a ijeneraiione liac. Lo |uens muila Doniiuus de adveu-
e.^t rejîiiiiii Dei, qiiod veiiluriiui S(>eraiiiiisiliem vide-
lus sui gloria, lerrorem qiioque passionis paucis
licct (Miristi vlilere, el bcne nuum dit m, quia iii illa
iiiserere cuiavil, ut cuin moiicnlem cernereiii.quem
bealiiudiiii^gloiia, dc qua proplicla suspiraiis aiebal: elorificanduniaudieraiit, dolorciiipass:oniss|ieproinib-
Quid mclior esl diesnna inatriis litis suptrmillia^l^snl.
s* clarifio.iiionis miiigareni, siiHulque se ipsi para-
Liixiii) , icnclirariim inierrnpiio iiura est, null.i
reiii, si gliriam regiii diligerent, niortisnoii borrere
salleiii iiicmuria iniserioe vel doluns.quse pniiiaabit.'-
periculuin. Generaiioiiem autem iioii tantum Judxo-
ruiii, liicciii per|iciuje p icis ubiiubilat. iliijus ergo ruiii, veniin omiiinm rcirobonim appellat, a quibus
diei boiiiim est desidrrare prxseiitiain, neo lanieii
et aiii nuiic Filiu» bomiuis iii cor,)ore suo, lioc e->l,
iiia^nituiliiiedesiilciii iiobls oiiiiiia liiigcie, quusi iii-
p in Ecclcsia niulia palilur, et rcprobatur. Nam quarn-
slei dics Oomii.i. Lndc et apte Domiuus vei.tura ^ îs c.ipui bi.jus corp.iris, quod viddicet nos sumus.
prspnuiil auilo subjuii\ii jain see su, ei ouiiiia liberuin e\eiii, reprob >ruin
El diceiil vobis : Ecce i.lic. yoliteire, neque (tstine- laiiiin vulnera ad uc piTSuum, qiiod deoriUinrciinet
mini. Uiiamvis lixc seiitcniia non sotuin a<t leiiipus,
cur|ius, seiiiii.
sed eiiam ad personam possil iiiieiligi. Ltadiempus
Et sicut fatlum esl in diebus Noe, ila erit et iii die
qiiidem, qui.i exstitere noiiiiulli qui, curricula coiii-
Filii hom nis. Subiiuiii advenius sui ilicin plurimis
pulanlcs xiatum, certum se consuniinalioiiis sxculi
affiiiiial cxemplis. Naiu qnejn fulguri cito omuia
aununi, diem, eihoram dicerent invenisbe.coiitraau-
ciuritaiem Domini diceolis : Nonest lestrum nosse
traiisvulanti coiiiparaverat, euind m diebus Noe vel
Loi, qiiaiido repeniiiius mortalibus superveiiit inler-
lempora vel momenta (Act. i). Ad personani vcro, quia
itus, xquiparat.
inulli cuutra Ecclcsiain venere, multi vcnturi suiit
Edebant et bibebanl, nxores ducebanl, dabanturad
hxrctici, qui se cbnstos ass^verent, quxrum pri- el
luus bimon Magus, extreinus aiileiii illi\ inajor cic-

nnpiiiis. Non b c juiia vesanuiH Marcionis, ci Mj-
Irris esl Anticlirislus. Si qni ergo dixerinl, Ecce Itic,
nicli.i!!, et Tatiani priiicipis Encraiitanim dogma ,
ecce iltic, id esl, in bac vel illa persona, vel bora rv

CDiijugia vel aliinenia daiun.iniur, cum in his suc-
veiiirc vel venliirum esse regiiuin Dci, iion ccssioiiis, iii iilis iiaturx sint posila subsidia, sed,
suiit sc-
qiiendi, qui alaora sc qujtrere, ct inraiida diccre iion jiixia quod Apuslulus ait : Omnia mihi ticent, sed non
timciil.
omnia expediunt (l Cor. vi), iiiimodcratus poiius li-
Wam «iriK [ulyor coruscans desub cixlo, in ea qucB

clli rum usiis arûitur. Neqne cnim, quia hissetolos
iub etr.lo sunt fulget, ila eril Filius hominis iii die sua.
dedindo Dei judicia conteuinebant , aqua vei igne
Iloc esl quod psalmus ait Deus manifeslns perierunt.

: venicl,
Deiis noster, cl non sitebit (Psnl. xLix), quia vidclicel Usquc in diem qua inlravil Noe in arcam , et venit
sccondus Salvaioris advenius non in humilitaie ut diluvium, ei perdidil omnet. Noe arcam xdifical, cum
pnus, sed in gluria silet inajeslaie fiitiirus. Lt pul- Dumiiius Ecclesiam de viris lidclibus, quasi lignis
chre ait : Cotuieani de sub coeto, quia discrimeii siib tevigatis aduiundo coiisiruit. Uuam perfecte con-
coelo, hoc esi, in aeris medio geictur, luiic Aposlolo, suiiimatam ingreditur, cum hanc in die jiidicii prx-
qiii ail : Simul rapiemur cuin itlis in nubibns ebviain scmia 8u.e visiunis iteriiiis b.ibitator iltustrat. Sed
/'uDiiiio tii a ra {I Tliess. iv). S> auiem Doniiniis iii cuiii arca xdincitur, iiiiqni luxuiiaiitur : cum vcro
judif lO sicul fiilijur app.T cbil , inilius tunr in siia in:ralur, inie:cuui, qiiia qiii s.inctiv liic ccilaiilibus
t;-.- r,t;;),E VE\EUA:i; :s ufi. v.\i\i II. sr.cT. i. - exegkticv genlin.v. sss
iiisiiliaiit, ei; iUic foion.iiis xWn dimniiioiK' |i'e A ((ifi- »v), di; lola procul riiibio pravoniin massa
cii'iitiir.
damnanibi constal c-se scntiondiiin.
SimUitcr iicul- {nclum rsl in liiebHs l.ot. edel'aiil ct Jn ilta hora iiui fueiit in leclo, el vasn ejus in dame, ne
bibel'ttnt,emebant et vendibanl ,
pUintnbant cl (vdificn- descendat lolleie illa. llacienus de eo, quod rcgniim
bmit. rrxleiiiiisso t)i)iniiiiis illo iiiaxiiiioet iiifainio riei, iil c-l Cbri-tus, iioii uiiiii ubservatinnc, sed in-
Soiiomoruin sceleie, sola ea ([nx lcvia vel iiull:i pii- speratus adveiiial , iiuiic a qualibus idein adveiilus
poleianl iiclicia CMinmeinorat, nt inlelliijas illi- cxs|icciari debeat osiendiiur. In tecto ergn est, qui,
laii
( lia, T.i:»li p«na feri:in(ur, si licila et ca sine iiiiibus cxi-edens cariiali:i, lanqnam in auralibcraspiriialiier
non dncilur Knmodcr.Uiii» acl:i igne cl vivil. Vasa ejus in donio, coiicu; iicculiae suul carna-
lia;; vil:i
Merlto eig-» bcatus .îigiisrnms, les, qiias iiiiiiis amavcrat, sei siiperiii petcns iii linc
siiliilmre piiniiininr.
con-uelnJinis illeceliris, ac jn lo ilolore iiiuiid.i reliqiierai qiias imniini;iilc jiidicio necesse
visis no%iaB ,
commotus, exclamat : iVx peecilis liominuin, quai esi niillaieniis repctai. Illam enim hdrani, iion enni
vero.pro qiiibus qna judex venit, scd qiia venlurus esi, dicii, iionqua
siila iiiusilala inliorrc!-ciiniis, rsiiala
ablucnilis Filii Uei iânguis cffususes!, qiiamvis tam ignis Sodomam dcsceudii, sed qua Lii enirc cugltiir,
magiia siiit, ui omiiino cfaiidi contra se f:icia.il re- vcl poliits ipsc dissiinulaiis abangeiis apprclicnsus
giiiim Dei, sa-pe videndo oiiinia lolerare, saepe tule- ^ exirahiinr. Neqiie cniin venieme et appirenie jnn
rando noiinulla eiiaiii facere cogimur. Alque uliuam, jiidice quisquam in huuc munduin, iil aliqui.l iiide
o Domiiie, non oiiinia, quae non poiucrimus prolii- rapiat, poieril descendcre velle. Sod lixc hora hodie-
bere, faciamus. > qiie agilur, cum venliiriim jiiditem sollicilis prxsto-
Qua die auein exii Lot a Sodomis, pluU iijnem el lainur evcubiis ,
qn:iiido veiii.il incerli. l)e qii.i
sulpliur de ccelo <t emnes perdldit. llaclcnus loi in Joannes ail : Fitioti, norissima liGrti esl (/ Joaii. ii).
Sodnmis, id csl, cloctorum pnpulus inler rcprolios Et 711; iii ag'0, smililer non redeal rero. Qui o;ic-
ni advena moratiif, ei ipse aspeclu el auditu jusius, r.iiiir in Ecclesia, et sicul i'aulus et Apollo planiat
el juxia interpreiaiiiinein nomiiiis Lot, eoriim llagi. ei rig it, iiiiii respiciat spem sxcul iiein, cui renun-
lia, quaiiium vab l, decliuans. Eteunic auiem Lol, liavit.
Soduma peribit. Quia in consunimatione sai^culi es;- Ucmores cstole uxoris Lot. Uxor l.ot s gnifwat eos
Iribulaiione retio respiciuiit, ct se ab spe di-
ibuiil aiigeli, et sep.irabuiil malos de medio jiistorum
qiii in
el mitieiii «os in caminuin ignis. Ubi notandum quod vinx promi siunis averlunt. El iJeo staliia salis
ignis et sulplnir, qiis decoclo pluisse commemorai, fa ta est, iil admonendu boiiiiiies, ne hoc raciani,
ipsani percnuis supplicii n.inunam. sed siibila-

(.inqiiani condiaiiicor eoriiin, nc smi faiui.
noii
neum dlei iUius siguilicanl advenuim. Neqiie eiiim t* Quicunque qucesierit animam suam satcam [acere,
porpetuus supervenims iinpios puniei, sed perdel illam. Diiobus inodis lixc senlcnlia recle po-
ignis ille
conspectu juJic^s cjecii, in ignem mii- lest iiilelllgi, scd a>i unuin omuinn niiem uterqiie i:i-
ipsi pniius a
viJeliCet, advers,i (iroChiisto
aclcrnum, quunvisel eidem igiii sulphur non
tellecliiS refertur, iil,
teniiir
dubitemus inesse, lestante Juanne, qui uirumqiic

pali, inio ipsam monem iiou iliiiesiiius otiire. Qui
ei senipiter- enim, minanle muitein perseciilure, si noii iiegaverii
igiiem, ci suliitae, scilicct, correpiionis,
describeiis, ait E( descendil Chrislum, niagis eligit ad tempus s.dvare aiiimam
n» cnncrematioiiis, :
igiiis a Deo de coelo, et devoravit eos, et diubolus, qui suain negando, xteniaB lianc procul diibio perdi-
tedHCebal eos, missiw est inilagmim ignis et sutpliuris. liniii pruqiarat. llem qui salutem anini.v su.e qiixril
ubi et iestia et pseudorroplielce crueiabuniur die oc xiernam, lemporaliter e.mi imcr perscciitorum ma-
iiocc in Mffu/a ioeciiloium {Apoc. xx). niis perilere, Iioc est, in morieni dare non dubitai.
Secundum liac erit, qua die Filius liominis revetabi- Utriqne aulein sensui cSngniil aple quod soqni-
tur. Pulchie revelaliiiur, quia qui iiiieriin non appa- tur :
rcHS oinnia vnlei, luiic apparens omnia iudicabit. Et quiciinqite perdiderit illani, vivificabiteam. hlest,
Apparcbil auiem judicaturus eo maximc lemporcquo qiii liic perdiilcrii, illic vivificaliii, qul propier Chri-
jj
CHnctns judiciorumcjusoblitos, huic sapculo conspe- slum moni iradiderit, (ola die icsiiinans eain, iit
lerit csse mancipalos. Quia licel muiidi terminus ovem occisionis {Hom. viii), exsurgenie lunc ci ad-
idiin prafiiiiio sil veiilurus iii tempore, frigfuic la- jivanie Cliristo, liberam eainiiiveiiielpropternomcn
nien ciica rinem chariiate mulioruin, tania crehres- Chrisli.
cei biimaiii gtneris iiiiquiias, iit nicriio debeal ciim Oico vobis, illa noclc erunt diio in lecto uno. bixciat
ipso, qiiem inhabital, orbe deleri. Nain el nunc sn[ira Doiiiiims cum qui in agro sit rctru reilire nnn
quidem iiinumeros adeo comiiicssalioni et ebricl.ili, dibeic, quiid ne de iis laiilum qiii apcrte de agio
einpiioni ei veiiditioiii, cxierisqiie miindi rebus in- rcditiiri, lioc esi, palain Oiiininum nrgaiuri sunt,
h:iTere videmiis, iit palam districti judicis irani cos dictum pularcs, pcrgil ostendere nonn illo<!, q:iicuui
priivocare non lateat, sed lamen, quod sine gravj Hic eiii in aiiieiiurri lericre viilcaiitnr, animo tainen
meerore snpicns qnisquc sallem cogitare iion valei, ;ic menlc relro rcspiciaiit. In 'lla ergo noclc, ditil,
pcjora jam jnMiqiie supcrventiir.i forniidamus.Quod in illa tiiliulnione laoi tenebros.i, 111 in ciroreni
f iiiin dc una iiuoii.lani peccatricf gfotc delcnda ilictuin iiidufaiiiiir. si fieri poiesi, ciiainelccti (Matih. xxiv)
esl : Serdum complel.i .•:unl pcccaa Ammorrli(rcnim diio criint in lecto, i!li vidclitel, qui oiiuin ei ijiiio-
A19 IN LLf./E I.VANGKl.llM i:\POSlTU). -I.m. V. 5.^0
le;ii eligunt, iiPiiiie licgotiis sxrulnribus, iici|we ne- A rxcrcmi'! p':iciiil, pcr .pifin digiio liondriini cniijli-
goliis ecclesiaslicis occupaii, qnx illoruni quies Iccii gnm «rilo liuiiialnr.
niiinine sigiiincnia cst. lietjiijndeiiles dicunl ilii : Vbi, Doniim:? Qui di.nt
eis : Ubiiiinqne fiierit corpns, illiic congrejjbunlur
Vnut assiimelur, ct alier reliiiqueliir. Noii qii.isi ile
aqiiilir. Diio Salv.iior iiileriogalns, ii' i scil ect li mi
.Inobiis tioniiiiibns iticluni rst, sed ilc ilniibns geiiC'
assiiincndi, ct nbi siiil mali relinqneiiili, uniini di\it,
ribns afrcclioniini. Qni eiiiiti propler Deiini conlinen-
aliiid snbiiitelligcndiMi relii|iiii. Saiiclos enim sccnin
ti9P slnilucrit, ut siiiu sullicitiidine vivcns cogilet qiiic
futiiros ;issevcraiiilo, rcprobos niniirnin a siia visinne
Dei snnt ( I Cor. vii), assunieiiir a Deo ;
qui verovd
scoernendos, et ilco iion alilii qiiain cuni di.iliolo
humanai lanitis amore, vcl alia qualtbci viiinrum
dainnaiidrts, insiniiat. Ubicniiqiirf crgo fiieril Doiiii-
corrnplioiu; sialnin innnastic;»; viix, qno iinbiitns
niis corpiire, illo congre.!;abtinnir clecti, qui ejii=i
est, Ijpserit, liic nbi reltnquiMKlns sil, Jcreniise la-
passioncin Iiuinilitalemqne iinitainlo, tan<|uini de
meiilationes iiisinuant, qui oiio!>:e cnjuslibet et {icc-
ijns cariift saliiraiitnr, qtiornin pcr resiireclioiicin
catricis aninix sub JuiLi-se spccle lapîini Jescri-
rp.iiovabiliir, nt aqtiil.n jitveistns (Ptal. Cl\]. Conciiiil
bens, ait : Videmnl eam Itosles, ct dcrherunt Siibbnla
cii:iiii stiidi:$ cnnini i|iii gloriain siinrrnae in.ijeslalis
tjus (Tliren. i).
li loia meiilc contcniiilaii siliniit, quod aqnil.i cxieras
DutB erunl molenies in unum. Mulcnli>s appellateos aves voIa('uli,qiinset fi-miiiaruni
bplile n vcniciis rcsilpiiicin siii.i niili> s ilcl aiiriTre
noniine signilieavii, qiiia coii'iliis, ni ilixi, periloniin
ui forie scrpcns ai ce.lere, vcl pullos anl ova siia
regi eis cxpcdil. Kl molenles, ili\it, propler leinpora-
tangere pr:fsiiin:il. Qnia v;dclicel oniiiis sapicns, ul
liiiiii nGgotiornin orboin atqnc circni(iini. Qnas tanien
acins rogilalusque siios ab antiqtii scrpcntis \aleal
m unum mulentes di.xil, in quaiitiiin dc ipsis rcbus el
inii|ilioiie delendcrc, illniii m ccssc cst lapidciii, qtii
negoliis siiis pixbcnt uîiius t^cclesi^t. (JnaqiKcque
pr.i cistis de iiionlc siiie iiiaiiilius diab:ili regiiiim
eiiim Iitijug niiiiidi aciio niola cst, qu.e dnni innltas
stravit (Dan. i
) , lioo csl, liileni dilectioncmqiic
curas cnngciii, IiiiinHn:is nipiiles qn.isi per gyruni
Cliristi siio seiniicr iii pcciorc scrvet.
veitil , atqui: ex se velnl farinas pnijicil ,
qiiia
CAPUT XVIIl.
inquieto cordi sempcr iiiinulisîmas cugiiaiiuues gi-
Dict bat aiilrm cl iJiirabolam nd illos, quoniam opor-
giiii.
le aeiiiper oiare, et non dcficerc. Dicil ct Apostolus ;
Vna ussiimelur, et altera relinquetur. Assumctnr Semper yaudele, sine inleimissione orale. Qnis aulein
ca pais qiri! coniiubia proptcr aninrein taiitiiin go- putcst ita scinper orarc, ei siiie defcciu vel inteiinis-
nevis cxercncril, terrenaiiiqnc siilisl.iiiliaiii ob ac- sioiie prccibus iiisisiere, ul iicc aliincnitiin sunieiidi,
quireiida ccele.îia dispciisaverit; rclinquciiir antcn» aiil dorniieiidi tcnipis liabcal? Anl ergo dicrndum
qtiae roiijiigiis ob illccebras cariiis scr\iciii, terrciia esleitni scniper oraie, cl noii ileliccre, qui canomcis
vero, si qu:i bcclesix vel paupcribus obiuleiii, iileo huris quulidle juxta riluni l:)cclesiastic:n iradilionis
leccrit, ut qiiasi, redempio Uoniino, bis aniplius pvalmodiis p ecibu^qnc cîisnctis Uouiinuni laudaic
abuiidct. ct ingare non desistit, ei lioc esse quod rsalmisla
Duo in agro, unut assumelur, et aller reiinquelur. diccbal : Denedlcam Dominum in omni tempore, seni-
Sicut supra iit lecto uiio, el niolenles in uaum posuit, per liius ejus in ore nieo {Psnl. xvxiii). Aiit certe
sic ct liic in agro uiio reor intelligenduni. Sigiiiiicat oniiiia, qii;i: jiistus sccunduin Dcuin gcfit ctdicit, ad
aulcni eos qui operantiir F.cclcsijc niiiiistcriii, lan- oralionem essc rcpulanda. Qiiia enini jnstiis sine iii-
qiiaiii in agro Dei, cui suus agncuia dicvbat : Dei ugri- lcruiissione qiix jii^ta f unt agit, per lioc sinc inier-
ctil ura etiis [1 Cor. iii). Assnmelur autein ille qui iiiissionc jnslus orabil, iiec niiqii.iin ab oraiione ces-
non adullerans verbnin Dci (H Cor. ii), sed sictit siliit, nisi JHStns esse dcsislaf.
cx Dco corain Deo in thrislo locutus fuerit. Qni vero J)

Judex quidam ernt in quiulam cirimle^ qni Deum
Clirisiuni annuniiavcrit iinn casie, sed ex nccasioiie, noii limebat, el lioininein non riverebulur. Vidna au-
relinqnetur ab co. Nec pulo alia gcnera esse honii- tem (luxdiim eiat iii civitnle illn, <t reniebat ad eiiin,
num, qiiibus cnnslat Ccclesia, qnani isia iria b:il)en- diccns : Vindica me de adversario meo , et nolebat per
lia binas dillerentias propler assuinplionem et reli- mulliim (cmjjus. Posl lia'c aulcm dixit intra se : F.t si
Ctinneni ,
quamvis iii singiilis multx studinnini Deum non limeo , nec homiiiem nvireor, tnmen quiit
vnliintalimiquti diversiialcs ad roncordi.im tanien molesla est milii liccc vidun , vindirabo illam, ne in
uiiilateniqiie concnrrentes possitit invcniri. Unde et noviisiino venicns, suijijillet nie. farabulas Doniiiitis
Lzccbiel prcplicta Ires liburaios vidil, Noe, Danicl, aul sectindiim siinilitudiiipin aliquain pon t, sicut de
pt Jiib, iii qiiibus viilolicet irilnis, prxdicatores, cun- lioiiiiiie, qiii li;ibebal duos filios , ncijoreni iii agro
linciitis atque cnnjng.ili, sigii;iii siiiil. Nani iNoa ar- sibi propinqnaiilcm, minoieni atilcm in longiiiqno
cam in niidis resit, :itque idco figiiraiii rcctonim linnri.inlcm, ;iul ex ipsa dissiniiliiudine aliquiil pro-
tenuil. D.iiiiel et iii aiil.i rcgi.i abslinciitis- ilcditiis bal, veluti est illud : Qnod si fenuiu agri, quod licdie
fnit, ct idcirco vilam coniinrtnlinm sijMiavil. lob fsl et crr.s in rlibanitin mill.tur, Deus sic retiit, quanto
vcro in conjtigin posilits, cl ciiram dnnins prnpii.v viitfj ti !'M nioHnr jidci {M.-Hli vi ). Ilaqne illuj su-
55« liED.E VENF.I.AISILIS OPl'. PARS H. SKCT. I. — EXEr,i:TlC\ CRNUINA. Sbl
verbis |i(>iosl Sicnl iUnd, A no quis sibi fnrlfi (lc supervacu.i fiiie, Cdgiiitione. vcl
ptTiiis ticmi, liis niijitiigi :
ila ct itlud. Iloc auieiii posorlns, liis vciliii . Si Jdri, (>liain cnnressiMne bbiidirelur , mox altera juncla
quai.lo maaii illud? Aul, si illiid, quanle ininii^ illnd ? para!iol:i diligciiiius nslendil a Deo , (idei noii verba
Sfiil iiliculii obscurf, aliculi apcrie isla |-oiiuniur. cxaminaiiJa , sed opcra. Iiiier qua: iiiniirnm opera
Ilic <'ryo iiiii|uus jiidex noii e% simililudiiic, sed ex niaxiinc regnal liiiniilitas. Unde et snpra, ciiiB lidem
dissiiiiililudlne adliibilus esl. Noii ciiiin uUo modo graiio sinapis iuiniilo q:iideni, sed ex conlrilione lla-
il|p iiijusliis jiidex pcrsoiiain Dei allegorici; suslinel, granli coinpararei, qiiasi enponeiido sulijiinxil : Cum
Deus qui bonus ei jiistus esl, ficeritis omnia quiB jircFcepla siinl vobis, dicile : Serui
sed laiiien (|ii.intiim ,
curcl de|'rec;inles sc, liinc coiijici Doriiinns voluil, inuliles sunius (Luc. xvii). Cui con;ra superbi, cum
qiiod nec inj'i>lus lioino cos, qni illiiin assiJuis pr- neqiiai|naiii (ininia, sed nfiodictim qiiid eoium quae
cibus lundiiiit, \el proplcr t;i'diu(n deviiandum po- pru?cepia siinl laciaiit, iion soliim ninx de sua juslitia
conumncre. N.im lioc csi qiiod aii Ne teniens prxsuinnnt.sed el infirmds quns^ûe despiciunt,aique
lesi :
iuggHlei nie. Ips.i vero vidiia potesi liabcre siniiliiii- ideo, qiiasi fide vaciii, cum oraveriiii, non exaudiun'-
dinem Kcclesi», quod desolala videlur, donec veiii.it lur.
Doiniiius, i|iii lainen in sccreto etiain nuiic curain Duo homines ascendenmt in templnm, ui oiareni.
ijus gcrii. Vnut Pliarisivus el allei Puhlicanns. rublicaims liu-
Ail aulem Doiniiivs : Aiidile, quid judex uiiquitatis iniliter orans, ad illa pixratae vidu.p , lioc est, Ec-
dicil. Dena aulein uoii (iicict vindiclniii elecloiuin tuo clesi:e inciiibra pcrlim I, de qiiibns siipra dicilur :
ruin clamuniium ad se dic uc nncle ? ct patieniiam lin- Deus aiilem non faciet vindictam eleetoruin suorum
bebil in illis? Dico vohis. qnia e.to ffliitt miidiciam elamantium ad sc ? Pli3ris*iis aulem merila jaelans
illorum ? Si qiieni niovcl cur iledi Dei sc vindicari ad ea de quibiis icnibilis in concliisionc senteiilia
deprecentur ,
qiiod ciiam in Apocalypsi Joannis de subdilur : Veriimlainen Filins liominis leniens ,
pi((«»
marlyribus di;ii(ir, ciim apertissiiiie mnneamnr iit inveniel jidem in lcnu ?
pro nosivis inimicis el persecuioribiis oremus, iiiiel- Pharisaus s'ans, liax apvd se erabat : Deus, gralias
l'gcndiim esi eaiii vtndiciam esse jusioruin , ut oin- ago libi, qitia iion sum sicut caeleri liominum, raptores,'
ues niali pcieruil. Perennt aulem diiobus niodis, aiil injusii, adulleri, velut etiam liic publicanus. Quaiuor
convcrsaiioiie ad iiistitiain, aiii amissa per suppli- suni species, qnibus omiii^ lumor arroganiium de-
cium poiestatp, qiia nunc ndversus honos, quainliu monsiralur, cum boniim aut a scineiipsis liabere so
!ioc ipsui:. boiiis evpedit.vel leiiipi raliier aliqnid xslimaiil, aul si sibi daiuin desnper crednnt, pro
valcnt. Queiii finein jusii, ciim venire desideraiit , -, si,is s,> |,oc accepisse nierids puiaiil, aui cerie cum
qiiamvis pro iniiiiicis suis orciit, laiiicn n<in absurde jactaiit se liafaeie, qiiod non li:ibenl, aut, despectis
viiidictani Jesidciare dicuiilnr. cxter.s, siiigiilaiiter videri appetunl habere qiiod
Ver«ml(i«ie)i Filius liominis iieiiifns, putas inveiiiet liabeiit. Qiia Pliaris;£us islx jaclanli.i' peste laborasse
fidem in ten\i? Quamvis omni|>oiens Condiior scra- dcprelieiidilur, qui idcirco de leniplo absque jusii-
per elcctos suos ad se clamanies sit vinJicare para- licatione descendii ,

quia bniioruiu operum merila
tus, in die lamcii jiidicii, quod trcmeiiii cst corde sibi, (guasi singulariter iribnens , oranii publicano se
retinendum, cnm idem Conditor in Torma Filii homi- prxtiitil.
nis apparueiit, ta la erii raritas eleciorum , ul non Jejuno bis in Sabbalo, decimas do omnium qute pot-
tam ubclamorem fideliuni injusie daroiiaioruiii,(|uain sideo. Ezechiel proplieta de ostensis sibi cieii anima-
ob eoruin lorporem juîle d.ininatorum totius jain lilius scribit. Et toluiii cnrpiis pleiium oculis, in cir-
mundi sit acceleianda ruina. Quod autem Dominus cuiiu ipsorum quuiuor. Corpora quippe aniinalium
quasi dubitativc dicit : Putaj , inveniet fidem? mn idcirco pleiia oculis describuntur, quia sinciorum
dubilat, seil arguii. VtTlio qnippc dubitaliunis iiicre- actio ab oinni parte circuiiispecta est, bona dcsidc-
paiur iiifidelitas. nun opinatur diviniias. Nain ei nos rabililer providens, inala solerier cavens. Sed iios
aliquanJo de rebus ,
quas ccrtas habemuv, increpa- p s.nepe, duin aliis rebus iHtendinius , fii iil alia iiegli-
live verbuiii diiliit;iiioiiis poiiiinus, cuin corde non gaiiiud. El lihi iieg'igiiiius , ibi procul dubio ociiliim
dubiienius. Velul si indigneris scrvo luo , el dicas : iioii liabenius. N;im ecce Pharisius ad cxliibend.ini
Coiiicmnis uie, considera foisilan, doininus luus absiineniiam , ad iinpciidendam inisericordiam, ad
siiiii. Et Aposlolus ad quosdam coiilempiores suos : lerereiidas Deo graiias oculuin lialuieral, sed ad liu-
Pu aulem (inqiiil) et eijo spirilum Dti babeo {I Cor. inililalis eustodiam non liabebal. Et qiiid prudcst
vii). Qui dicil, piito, dubilare vidttur. Sed illc iiiire- qiind roiilra liosiiuni insidias pene lola civilas caiilc
palial, noii dubilubat. Iia ergo el Uoniinus scit qui- rtisliidilur, si uniiin lorameii apeituiii iel.ni|iiitiir,
deni oiiiiiia, per qiicin facla suiil oninii, el lamen uiide ab hosiibus inlielur.
dubilaiido inci'ep:it inlldelinin corda. Et piiblicauits a lonqe slant nolelal ncc oculos ad
Dixil aulem el ad quosdam qui in se coiifidcbant cxhiin li-vnre, sed pcrculiebal pecius suuin , dicens :
laniuam justi, el aspeinal'anlur ca:terot, parabolam Deus, prnpiiius esto nii/ii pcccatori. D:co vobis, descen-
islam. Qiiia parabolain Doiiiinus, qii i seinper orare dil liic juslificalus in dLmum suain nb illo. Quanlam
cl non dehceic doteliai , iia coiiclusit, ut direrei, vcncc liduciani digne poeiiileiiiibus prabet . quod
venieiiio jadicc, diSlicilc lidcm iii lerra repcriendîn. publicaiius, qiii reatuni suac nequiiix pcrfcctc co-
r,W IN I.LC/E EVA.*,f.M.ltM EXPOSITIO. - I.L1. V. §';
"iKivil, Ht-vii, rniifc.ssiis esl,clsi injnslus aj icm- A (liilrr bune, quid (aciens v,iaiii (rlerîain possi-lcha?
|iliiM) vcnii, jiisiilic;itH'. .1 lemj>lo reiliil. Typice aiiiem Atidieral credo isli: princeps a DniniRo lantuni cos
Pliaris:rns J ii!:i;nriiiii e t populiis , îii ex jnsiific.i- qni piiernm veliiil essc simil s rcgnuni Dci iiilr.ilii-
(loiiiliiis li-gis exlollil nipril;! sua. Pulilicsmis vcro rof, aiqiio iJeo Iraclatns cerlioris sollicitus poseil
geiiiilisest.qui longe a Deo posil.is cfiiifiiLlnr peccal.i iibi iion p;iral)0latim, sed palam qiiibus opcruiit mc-
sua. Qiiormn unns .siiperliiondo reccssil liniiiilialiis, rilis vitam a;ternam oouseqiiatur cxpnni.
aller laiiienlando appropinquare mciiiii exallatus. Disit aulem ei Jeius : Quid me dicis bonvmt ntmo
Qiiiii omiiis f/ai »<• eiallal liHmitiaHlur, cl rfuitc liiiini- boniis ,
nisi solus Deus. Qnia inagistrum vocaverat
liKt exaUabilur. E> de utioi|ii'' popiilii pr;tfalo, ei Je lioniim, et noii Deuii), vei Dci Filiuin confessns cral,
oniiii snperlio vt;l liniiiili rci lc pnlesl in;elligi , siciil discil qiiemvis sanctum liominem comparalioiie Dci
c! iiltid (|iiod alilii legiiniis : .iiitc ruiiinffi e.callalur non esse bonum. De qno dicilur : Confucniiiii Do-
(or, el anie gloriani hnm.liow (Proij. xvi). Quapro- mino, quoniam bonus (Psal. cvi). Solus aiilem Dciij
pter cl de vcrliis elali i'liaris;ci ,
qiiibus hiintiliari bontis, non Pater solus intclligcndus csi, sed et Vi-
meruit , possumus ex divcrso formjm liumiliiaiis, lius, i|ui dicit : Ego suin Pastor bouus. Sed ct Spiri-
qiia snlilimcmiir, assumerc, ui sicul ille consideratis i-itus sanclus ,
quia {'ater dc conlo dabii Spii itum
et pejonim viiiis,et suis virliitil.iis est clauis ad bonum peti-niibus se ( Luc. xi ). Id est , ipsa niia el
ruinam, ita nos nnii nosira solum pigritia, sed el individua irinitas, P.iier, Filius, ei Spiritns sancttis,
nicliorum virlutibns inipecti^ liumiliemiir ad gloriam, solus ct uniis Deiis bonus cst. Nnn igilur Doiiiiiins
qii.ileiiiis unusquisqiie nosirinn Inc apiid scsupplox sc boniim negai, seJ cssc D ;um s:giiificat. Non so
ac suliinissus obsccrel : Dens omnipnlens, misererc magisirimi boniim non cssc, scJ m.igistrum absqiie
supplici luo, qnia non sum sicui iniiumeri servl (:ii, Dco, nnlliim boiium esse lcstatnr.
contempiu sa-culi siiblimes, jnstiii.ie meriio gloriosi, Mandaio. var.ti : Nun occides, iioii mceihaberis, non
caslil.uislaiide angciici, vclul cli;im mulli illorumqiii furtiim fiic.es, non fulsiim tesliinonium dicrs. Ilonora
piisi fiagilia piiblic.i loenileiulo llbi mernernnl essc palrem luum et iiwfniii. ll;cc cst pucrilis iniioccnli.-B
dcvoli. Qni eiiaiTi, si qnid boiii, tua grat:a largienle, castilas, qiix iiobis iiiiitanda prnponitiir, si rcgnum
fcceri', i|Uo (iiic lioc faeiam ,
qnavc a le districtioiie Dei volunius ingredi. Noiandiim sanc qnia, justiiia
ponseliir, ignoro. legis suo lempore cusiodiia, non snliim bona icrr.i;,
.iffeiebaiil nulcin vd iltnm M lufiiiiles, ul ros Iniige- sed el vitam confcri aeiernarn.
rel. Quod cum vidcruiil disciintli, increpabanl ilios. Qui ait : Ucec omnia cnsiodlm a jmenliile mca. Quo
Im Ii;i'C buiniililaiis magisierio lectio pleii:i niical,
^ aiidito, Jesus aii ei ; Adhuc uimm tibi decst. Non csl
qin: vidcliiei innoccmcs ac sinipliccs ad Donilui putandus bic princep? ciim legis ati niandata cusln-
giaiiaro pertingcrc posse demonsira'. Incrcpaliaiit dissc dicelial, cssc nienlitus, scd siinplicilcr i:l vixc-
autein oirercnlcs discipuli, non qnia ii''I!i.'i!t infanli-' lii, esse coiifessus. Qiiia si nr.cndacii n"xa reiis tcne-
bus Salvatoris et manu et voce benodici, sed qnoil retur, ncquaquam Marcus evangelisia Je illu scribeiis
Dccduin liabcntcs plcnissimam fiJeni, pularent ciiin, adjicercl : Jiiiis niilem inluiitis eum, dilciit eam , ct
iii siniilitudinem lioniinum, olTiToniiiini imporiuui- dixit illi : Unum libi decsl : Vade , tt qucecuiiquc ha-
l.ilc lassnri. bes, vewle {Marc. x) , el c.i;lcra. Diligil eniin Dumi-
Icsus autcm, coiivocans iilot, diiil : Sinile piicros niis eos qui legi-' manJala, qiiamvis intnora cuslo-
D, iiirf nd me, cl nol le eos lelure. Ttitiiim esl eniin it- riiiiHi, sed niliiloiniiius qiiod in lcge minus fuerat iis
q: um Dei. Sigiiificaiiier dixil latiiim, noii isinrum, qiii pcrfecii esse Jcsiileraiit nsicndit.
iil osienJcrct noii x aiem regnare , scJ mores, el Oinnia qiixcunque liabes, vrnde, et d.a pauperibuB, el
bis qui similem liabcrrnt innoccntiam el siiiipliciia- .'ial>ebis llieaaurum iii cccto, cl reiii , isquere iiie. Qui-
tc.ii prxininm rcpromiili. Apnslolo iiunque in e;ini- ciinqoe pcrfecins csse voUierit, debsi vcnJera .•.iiut
deiii seiilciitiam eongriiCnte : Fralres , iio/.'.'c pHeii Anaiiias fecil el Sappbira, scd tolum vcnJerc ; et
fieii seiisibus,icd maliiia parvuli estole. Scnsu auicm, p cum vciididcril, d;irc omiie pauperibus, et sic sibi
ut pcifecli siiis. [;r.cpararc tbcs.iurnin in reguo cicloruiii, Nrc lioc
Amen d co vobis, qiiicunquc nvn <jcceprril reijnuin Oei aj pertectioiicm Jiifricil, nisi posl conieniplas divitia;
sicul pui-r , non iiitrnbit in il-ud. Sicut piicr iion pcr- S:iivaioreiii so.piaiur . id est , relictis nialis faci it
setciat iii iiacundia, non besiis mcmliiit, non viJeiis biiiia. rjciliiis cni>n .:>:icculiis rontemniiur, quam
piilrliraui miilierem delerlaiur , non aliuj cogiiat, volniiia;. MuUi Jivitias rclinqiicittes Doniinuni iioii
aliud loqiiitur, bic ct vns, nisi lalcin Iialiiicritis iiino- S':i|:iiiiitiir. S.jquilur antcTii Dominuii), qtii iniilatnr
cCiiliani, 01 aniiiii puriialcni, rcgniitn coBloriini iioii cjiis tsl, cl prr vcsligia illiiis grad.tur. Qni eiiini ili-
polciilis inlr;ire. Aliler : Regniim Dei , i.l ost dociri- rii se iii Cbiislo creJerc , Jebel .|iioiui<du illo aiiib;i-
iiain Kvangelii, sicut piicr aiciperc jubp;tiiir, qiiia l.ivii, ct ipsr. : mbii!;lre.
pner in dlsccndo neqne coiitraJicit doi loribns, noqiie Ilisille niidil',s,fonlristal:,s rsi,.jiiii dii'M erii( ti-iWe.
raiio;ii's rt vcrba componit, aJversioii eos rcsisicni, Il.ir csl s;rriili Iristilia, qn r mortciii opcraiur. Il.e
seJ (iJiîiier siibCipil 'jnoj Joceliir, el ciini nii^lii Jiviii;i> biliarei:, qii.T spinariiii) insi.u sciik i'tein siif-
oliti^nipiîai i>l qiiifscii. lor:ivnir' Joiniuif .ini.
Ll •'ilrrri.^jnvil (um quiiiri-n jiriacriis, i'i,riis: l/ii- Yidciii nitiem lUuin Jesus his'.nn [nctuin, riiiil :
l'*IRO|. XCIl 18
:
«.T-.r, UIM: SENEIUniLlS OfP. PAas II. SECT. l. - E\EGET1C.\ genlin.\. -ynr,
Quani diljicile (/hi pccnnins halent in rcgnum Dei in- A sigriilicali stiiil, In rfgnam cofloruni siiil inlraliirl
/raiunl .' Claret qnideuj quia qiii hic inultiplicandis cum siiis cupidiiaiibus el superliia, sed possibile
(liviiiis inctiiLibuiil.aileriiis vii» gaudia qu.xrcre con- esl Deo ul per vcrbum (sicnl eiiain facluin esse el
sed inler pccunias liabere cl pecnnias quoiiilic fieri vidcnius) a ciipidiiaie tcmpor.ilium ad
icinniini , ,
diilaiilla csl. Mulli enim l:abenles cb:iriiaiem wlcrnornm, et a pcrnit insa superbia aJ
.nmare, noniiuUa
iion aniani. MnUi non liabcnies ainant. Iiem alii cl buniililalcin salubcrrimam roiiverlantur.
ncc liabere nec amare se divi- Ail aulein Veirus : licce nos dimisimus omnia, et
habenl, cl amanl, alii
lias sxculi gauilenl quoruni luior sialus esl, cum seeuli sumus le. Crandis fiduci.n. IVirus piscator
,
.\postolo tiicoiitium : Nubis miindiis aucilixus est, cl erai, dives noii fucrai, cibos manii et nne quxre-
noi nwniio (Galal.\i). llnde it Salomtm non ait. Q.ii bal, cl tamen loqiiiiur conridfnter, OimisiiiiMi om-
liabcl , seJ iiui amit dimtias, (luclm non capiet ex eis nin. El quia nun sulficit taiiium dimiltere, juiigit
(Kccle. v). Ei ipse Oomiîus seciindum Marciim ,ob- qu d perfeclum esl : El seculi sumus te. Fcci-
sHipesceiiiibns in vcrbis bujuscc seiilenii;e discipulis,

nins quod jussisti , quid igitur iiobis dabis prxmii!
expoiicndo suhjtinxil : Filioli, quam difficitc est con- Qui dixil fis : Amen dico vobis, nemo est qui reli-
fidentes 111 pccuiiiii, rcqnum Dei inlro.re {Marc. x) I quil domum, nut parentes, aul fralres, aut vxorem, aul
El notandum quod non ait Impossibile, sed DifHLile, B (ilios, propter rerinum Dei, et non lecijnai mulio plura
lioc esi, maxiini laboris esse pecuni:is h.ibentes, vcl iii hoc tempnre, ei ix sctculo v.ntiro vitam a;lernam.
in ptcuniis confidentes, exuiis pliilargyriae reiiiiacu- Quidam en occasi.ine biijtisce senieiitia; Judaicam
lis, aiilam rcgiii coelesiis iiitrjre. inille annorum r.ibulam pust resurrectioneiu justo-
Faciins csl enim camelum pcr [oramen aeut lians- ruin xdiQcaut, (juando omnia qux propter Deum
ire, quam dtvilem intrare in regnum Dei. Si facilius diniisimus muUiplici nObis sint fenure reddenda,
esl camchiin iiigentibus nienibris enonncra, angu- insuper et viia a-lerns dunanda. Nsc viden! iiiepii
sium ftiramen acns pencir:ire, qnam di\iicni inirarc quod et si in caeteris digna sil repromissio, in uxo-
in legnuiu Dei, nuilus ergo dives iiitrabit in regnuni rib'is lamen jiixt:i alios evangelislas cenlenis appa-
l).'i. Et quomodo vel iii Evangelio MJtib»us, Zac- rea! lurpiludc; praescrtin! cum Doininusct in resur-
cbxus, ct J.ispph , vel in Veicri Teslanienio quain rcctione nubendiim noii esse leslelur , et jiixia
|ihirinii divites Dei iiitravcrunt in regniim ? iiisi forie evanguli&iam Marcum ea quoe dimissa fuaiiit in hoc
(jaia dlviiias vel pro nibilo liabere, vel ex lolo relin- tempore cuin pcrsecutionibus accipienda conlirmet
qiicre, Domino inspirante, diiiiceriini? Nunquiu enim quas uliqiie persecuiiones, illi cbiliasta', sicut ct
bavid iii regni dlvitiis coniidebji, qni et de semelipso , cseiera conlriiria, miile annis suis incoinmodis ab-
pr.uper lum ego (Ps. Miv). * Sensus igiiur isie est. Qui propier
canit : Quoninm unicus el cssc dogiti,-<iiz:i!it.
El alios bortaiur : Divitia: si affluani, nohlc cor appo- regnnin Dei arqiiirendum umiies affectus cnnieaipse-
nere (Ps- «.';i)? Credo iion ausus dicere Norue susci- rii, omnes sajculi delicias luxusque calcaveril, multo
pere. Nunquid Abraliam Doniino subsiantiaiii prs- plura in prasenli rccipiel, quia a frairibus atqiie
tulirse credibile esi, pro quo uiiicum ferire noii consonibas proposili sui, qui ei spiriiali gluiino
dubilavit bircdem? Altiori aulera sensu, facilius collig:inlur, intilto graiiorem eliam in hac viia reci-
cst Christura pati pro dilecloribus siEculi, quaiii di- pici cbariioleui. iiaiic siquidtm qnam inier parentcs,
lectorcs saeculi ad Chrislum pjsse converii. Caineli ac filins, aiquc ijermanos, conjiiges vel propinquos,
enim nomine se intelligi voluit, quia sponie huiiiilia sive socieias opulap, seu consanguinitatis nccessi-
IHS, iiifirmstalis nostrae oiiera sustulit. In q lo eniin tudo conjungil, saiis brevi;m esse constal ac fragi-
in:inife~tiui iiitelligitur quam iii ipso quod scriptum lem. Denique intirdum eli.ini honesu causa inturve-
esl : Quanto magmis e$, humilia te in omnibus (Eccli. iiienio divelliiur. Soli perpeina! cnnjunciionis reli-
iii)? l'er acum auK^m puncliones significal, per pun- nent iiniiatfm, aique indiscreie possident univers.1,
ciioiics dolores in passionc susccptos. Foramen cigo qni omnia sua csse qua; fralrnin, oninia fralrum
acus dicii anguslias, passiones. Qua scissa, iMSircE p. crcdunt esse qusc sua sunt. Lege Actus .'.po.stoloriiiii,
quasi vesiiinenta nalur* qnodainmodo resarcire, id (juia mnliiiudinis credentiiiin erat cor ei aiiima
esi, retiiperare dignaius csl, quaienus post lapsuin una, ei erant illis oniiiia commuiiia, nullii^^qiie egens
inclius rcformaii, gaudeainus ad lesliinonitini Apn- erat inier cns qui sna pro Dnniiiio reliqueriinl. De
sloli, di(Clit:S ; Qiiirunque enini in Cltristo bnp iiati qu'bus el Pauliis ait : Tanquam uihil habentct, ct om-
tslit, Chiistum induisiis (Galat. iii). nia possidentcs (II Cor. vi). Recipielcr saiie cliam
Ei dixemnt qui aud.cbant : Et quis potisl sahut de cniitincnlia toiijugali niullo major suavilas ab
fieri? Qtio pcrlinei isia responsio, cum iiicom|iara- illa qux eis invicein per commisiionein sexiinm
bililer ni:'jor sit turba paupcrum, qua>, divitibus prsEhcbatur. IJxnren) anie in lasciva passione desi-
perdiiis, poliiPiii salvaii, nisi quia iiilfcllexerunt derii po^^sidcbam, banc eamdcm in hoiKirc sanciifica-
(imncs qui divitias ainani, cliainsi adipisci ncqncanl, tionis, ei vcra Chrisii dilcctione possidco. Una est
)M divilum iiuniero dcpuiari ? mulicr, êd ceiitupltim crcvii moiitnm castilaiis.
Ait illis : Qua' imiossibilii tunl apud liomines, Nam qiind fPfuniltim Marcnm (iitilur: Accipiei ceniics
yossiktia sunl njnid Drum. Noii ila ari.ipicndum esi, laiitum iiiinc in Irmpore Iwe, domos, cl Irntres, fl sa-
ipuid crpidi el superLi, qui iioiiilQe illius diviiis rorrs, et matrrs, el /i/ius, cl agros cum perscculijnihui
rii7 IN LUl.iE LVANGELiUM EXrOSITIO. — LIR. V. 5^;8
(Marc. n), polcsl aliiiis accipi. Cciiienariiis qiiippc \ subciiiidx criicis sacramenlum qiiod lidelihns amur
numerus de siiiisim tianslaiiis »d dexleram, licet sliscondit, infidelibus invidia paiidil.
eanidcin in flexu digiloriiiii videsiur lcncre fignrain, Fa. (tim est outem, cum uppropinquaret Jerieho,
niniiuni lamen i|uaiiiiin(is magiiiUidine supercrescil, cweus quidum sedebal teciit viam mendicans. Ei cuiu
qiiia videlicet niiivcrsi, qui propicr rfgnnin Dei lem- audiret tuibaii: pra-le ciinlcm, inlerrognbiil quid hoc
poralia spernunt, eiiam in liac vit» perseculionibas tsset. Dixeruiit ei quod Jetus Nazarenut trunsiret. Caj-
ploriissima ejiisdeqi regni gauilia fide ceriadegiislanl, ciis islc pcr allegori.iin genus huinanuin signtficat,
alque in cxspcciaiidne pairi.x conlcstis, omniiim pa- qiiod iii parenic primo a par.tdisi g:iuiliis expulsuni,
riicr elcciorum sinrciissinia tlilcriione fruuniiir. ('larii:item supernx lucls ignorans, damiiaii>'iiis sux
Aiiiimpsil aute.m Jesus duodecim, el ait illis : F.cce lcneliras patitur ; sed cuin Jericlio appropiiiquara
asceiidimus Jerosolijmam, el censummabunlur cmiiia Jesus dicitur, cxcus illuminatur. Jcritlio i|uippe iii-
qu(B scripia sunt per piophetas de Filio liominis. Tra- terpretatiir luna. Luna autem iii sacro eloquio pro
detur enim gentitms, et illudetur, et flageHahilur, et dcfeciu poiiitur carnls ,
quia dum menstriiis ino-
conspuetur. Lt poslijitum flagellivcrir.t, occident eum, mciitis dccrescit, defectum nostrae niortalii.ilis de-
ct die lerliii re.sur,jet. Pncvidins Salrainr cjc pasisionc signat. Duin igitur Condilor nosier appropiiiquat
su.i (liscipuloruin aiiimos perluibaiidos, eis longe B Jericiio, c.rcus ad lumen redii, qiiia diim Liiviniias
:inte et pjiisdoin p.issionis pcenam, el resurreciionis defectum noslrx carnis suscipii, buinanum genus lii-
û:e gliiriaiii pixdicit, ut cuiii moriciilcin, siciit pra;- ineii quod amiserat recipit. Qui videlicct cxcus reclc
diciiiiii esset, cernerciit, eiiuni resurrecliirum iiuii cl jiixla viam sedere, el nicndicans esse describitur.
dubilarciit. Prxvidciis ctiain quo^dam h:erelicos in Ipsa cnim Veriias dixit : Ego oia (Joan. xiv). Ergo
Ecclesi.i fuiuros, qui Cliristiin) diccreiil lcgi propbe- qui xlernx lucis claritatcm nescit, cscus est ; sed
ti:^(|iie dociiisse contraria, aliumqiie Vetcris Tesia- si jim iii itedemptorem crcdit, jiiiia viam sedei. Si
iiicnii, aique iiliuiii Muvi, Deum cssc crcdeiidiim, autem j un credii, scd ut aeternam lucem recipiat,
o>iendit pruphetaruiii prxsagia non alio inagis qiiain rogare dissimiilat, aiqiie a precibus cessal, cxcus
ad suj: dlspeusaiionis, qiiain pro iiobis icmporniic quidcm jiixla viani sedet, sed niinime mendicat. Si
tuscepil, inlendisse mysteriuin, adeo ul cunsuni- vcro el ciedil, el exoiat, ei juxU viam sedet cxcus,
inatio sit propbeiix, siix passioiiis ei posterii;ris ei iiiendicai.
glorix celebrata perfeciio. Mec non el paganorum Ei eliimavii, dicens : Jesu Fili David, miseTeie mei.
demeiiiiam qua ejus crucem derident, apertissime Ei qm prteibanl increpabant eum ut taecut. Ipu
conrulat, qiiando proximx sux passionis el lempus, ncTo muito magit ctamabat, Fili David, miiereie mei.
quasi fuimorum prcscius osieiidit, cl locum quasi Quid isii designant, qui Jesum veiiientem praceduiil,
inonis ioirepidu> adiit. nisi desiderioriim rarnalium lurbas lumuliusque ri-
fj ipsi iiihil horuin intellexeruiit. Et erai verbum liorum, qiii priusquam J 6us ad cor noslrum veuiai,
istnd abicondilum ab lis, et non intelligebanl qute di- lcniatioiiibus suis cogiiaiioncm noslram dissipanl, ei
tebaniur. Legimus iii Evangelio secunduni Joannem, voces cordis in oralionc periurbaiil ? Saepe namque
dice.iie Diiminu : Si exallatut fuero a terra, oninla dum converti ad Deum post perpetraia viiia volu-
traham ad me ipsum, respondisse turbam, atque mus, dum conira bsc eadem exnrare viiia, qu»
dixis.se : Acj audiviiiius ex leije i/uia Chrislus manel in pcrpetraiimus, conamur, occurnini coidi pbantas-
etcrnum. Et quomoJo <u liifis, Oporlet exattari jilium maia pcccaturum, qux fecimus, menlis n islrx aciein
tiuminis {Join. xn)? Quid esl ergo qiind disciputi rcvcrberaiit, cunfundunt, aniinum et vocein nosir.c
tuties sibi rcplicatum duiiiiiiicx passioiiis arcanum deprecalioiiis premunt. Scd quem tiirba incrcpai, ul
iiiielligere ncqueunt, et JuJa:i ad unuiii veibum, cl laccat, magis ac magis clam.-il, quia quanto graviori
lam obscure positum, ut hoc cxposiliuiic dignum lumullu cogiiatiuiiuiii cariialiun) prxmimur, lanto
Evangclisla ducat : lloc autem dicebat, iiii|uit, tigiii- oratioiii insistere ardentius debeinus.
ficaiis qua niorte estel moriliirus (Ibid.), i\\o\ qiiia iv Slans autem Jeius jutsil iiluin adduci ad se. Ecco
nriicis cxallatio signiUceiur, inielligiint nisi qiiia sial qui anie transibat, quia cuii: adhuc lurb:is plian-
discipiili, cujus vitaiii maxime vidcre dcsidcr.ibant, lasiiiatura in oraiione paiimur, Jcsuin aliquatenus
ejui inortem audire non potcranl? Qiiein iioii so- transeuntera seniimus. Cum vero oraiioui veliemco-
lum homiiicm innocentem, sed el Dcuiii veriiin tcr insistinius, stal Jcsus, rt lucem resiiiuit, quia
sciebant, buiic nullalenus mori vel posse puiabnnt. Deus in coide flgitur, ct lux nnilssa re|i.iraiur.
Et i|uia per parabolas cuin sxpe loqueniein audire hl cum appropinqiiassct, inlerrcgavit illum dcent
cnnsueverant, quoiies aliqu d de sua passione dice- Quid tibi vit faciam ? Al ille dixil, Domine, ut vid am.
bai, lioc iion it» ul soiialiai inteliigendum, scd ainnrc Nuiiquid qui lunien reddere poterat, quid vellel
dlclanie ad aliud qaid allegorlce rercrciidum csso racus ignorabat? Sed peii vull hoc, quoJ et nos
crcdcbaiit. Jiidxi veio, qiiia In ejus neccm coii^-pi- pcierc et se concedere prxnoscii. Imporlune nam-
raver:int, quidquid de suu passioiie vel cruce liiqiie- qiic ad oratidiieiii nos admonct, ri tamen diclt : Scit
li.iiiir, inierigcbaiit , hoc cnim loquebatiir, qiioj II 'I i:que Vater vestcr quid opui sil vobii, anlequani pe-
ip«i siiiiimoperc el lieri opiabaiii, ci pcrlicerc ire loiiseum (Uiiiih. vi). Ad hiic ergo rcquirii, ui peia-
sau;;cli:mi, Sicqiic miro cl iiiusilaiu iiiod) idciii lur ; ;d lioc rc.iuirit, ui cor ad urjtionem excite;.
m nr.n.r vr.NEr..\!5!i.is orr. p.uis ii. sect. i. ~ execeticv genuina. 550
Diije ci c:vcns pioiiints »Ojungii : Domiiu-, iit vi- A taiiio Hagiiiis (lepriiiieinibus erai fa, lns liuinilior. SeJ
deain. Eccc caeciis a Domino non aunim, seJ liicem :ibl;.ius csl, seJ sanciific lus, 'cd justKicauis iii no-
ijUTril, parvi|)ciidit exir.i liicciu :ilii)iiiil quxrere. iniiie D.>mini noslri Jesu Cbriati, et in spiiiiu Dei
^'lia et si habere casfus qiioJl.bet |;oiesl, siiie iuce iiosiri, qui inlraniem Jericbo Salvalorem videre
iMiii poiest viderc quod liabcl. Iiniiemur ergo enin qiixrcbat, scd pra; turba non poterai. Quia graliam
qnciii el corpore andlviinus el mciite salv.iUini ,

liJei, qiiam mundo Salvalor aitulit, pariicipare cu-
iiiin rals-is divi',iiis, ikiii lerrena doiu, iion [iigiiivos piebat, sed inoliia vitionim consnetudo, ne ad vo-
bonnrcs a Domiiio, sed liiceiii qiu^ramus : iilam lu- ium perveniret, ob.sislebal. EainJeni iianique lur-
cem videlicet qnain videre tuni sulis aiigelis pos- bam nnsiae coiisuetiidinis, qii;e siipra cxcum cla-
sumus, quam nec iiiiiium inclioat, nec riiiis an- nianteni, nclumen peleret, iiirrcpabai, ciiain suspi-
guslat. Ad qiiam profeclo luceir. via fiJes esi. cieiitcm IMiblicanHin, ne Jeium îJfut, tardal. Scd
IJiide rccle «t iPuiiiinanJo ca^co proliiitis s>il>juri~ sinit ca::cus tuiuaiiini voces magis ac niagis claniauJo
giinr :
devicii, iia pusillns neecsie csi lurbjc noceiilis ob-
El Jesus (lix.t ilti : lleipke, fides lua lc tulviim [e- siaculiim aliiura petenJu traiisccnJat, lerrena reliii-
rii. Et confeslim vidit, et se({ucbainr illuiii, nwgnifi- qnai, aiborem crucis ascenJai. Sycomorus iiami|ue,
caiii Diuiii. ViJei ei sequliur, qui bnnunri quod in- " qii.x est arbor (.jiiis i!io>o siinilis , scJ aliituJine
iclligil opcr.itur. ViJei auiem, sed non sequiur, pracstans, unJe ei a I.aiinis cclsa nun':upalur, ficus
<4ui boiium qiiidcni iiilelligii, scJ boiia operari con- faiua dicitiir. El eaJem dominica crux, qiix cre-
teiiinit. Jesmn eniin scquitur, qui iiniiatur. Hinc denlcs alit ut (icus, ab incrediiiis irridclur nt faiua.
naiiique dicit : .Si quit milii miiiistTal, mc seiiualur Nos enim pradicdmiis^ Chriititm trucifixum, J«rf<ri«
(Joan. xu). CoiiîJereiiius ergo qua gr.idilur, ul qiiidem scanduluin, {leniHnis autem siultiiiam. Ipsii
seijui ir.ereamur. Sicipie 01 ui non suium nostra vcro vocalis Judceis aique yeniibus Cltriaum, Dcivii-
viia iii Dcuni priificiat, sed Iixc ipsn nosira conver- luiem, et Dci sapienlian (/ Cor. i). Quani videlicel
si» ad laudcni Dei ei ali>>s actenJji, unde illic iub- aibcrem pusillus siaiiira Zacclixus , quu exaliari
dilur : possit, ::^cendi!, Jiim quilibet buinilis ct prcpria
t'.t oiiiiiii plebs tit viJ.l, iledii laudein Deo. DeJit consciiis iiiliiinitatis, Ci.iifiJcns in Doinino prochi-
cnim plcbs luuJcni Deo, iiuii soluiii pro inipcii.>to iiiat : J/'/ii ciuicm absit gloriari, nisi in criice Uoinini
niunere lucis, StJ ei | ro ineiiio fiJei impeiraniis. nostii Jcsu Ciirisii (Gulat. vi). Ascensa autem syco-
Dedit liiudein Dco, qiiia u( Jebum vidit misericordilcr moro, iranseunlem prnpe Dominuni ccriiil, quia pcr
ac p.itcntiT luccm rctiiiuisse roganii, ei obsiinat.e . iianc lauJatiilem fainitalein, et si iiccjuiii, ui est
fijoi claiiiorcm, qu;e jusle qu^rsicrit, inox coiisequi s;>1!Jl\ jain taincn raplim, et auasi in traiisitii luci
posse cogiiovit. LnJe niianJuin qiiia Dominus in saiiieiitix co;le:.tis intei)dit.
carne apparcns oiiiiiia qu£ verbis docuiL exemplis El citm 'jenisset ad Ivcum, tu picieiis Jcsus, vidi:
ftrnnvil. Qni enirn nobij prxcepit ; Sic luceai lux illuin. Peramliulaiis .lericlio Salvai.nr veiiit aJ locuiii
leslra corain liuminihut ut videaut opera lestra bona, ubi praECiiriens Zaccbjcus sycnnioriim conscenderai,
(! nlorilicenl Ptitrem vetirum, qui ni coelis esl i Mot:ii. qua, Biissis per niunJum sui vtibi prxconibus, iii
v), ct ii>se in uiiivcrîs qiiae ceepit facere et Jocere quibus ipse iiiniiruin e! !;>quebai!ir, et ili.it, vcnit
{,Ul. i) noii suam u!i humiiiibus, scd Pa^ris gluriam aJ populum iia:i iiium, qui passiuiiif. ejuf. tidc jani
i{.uaerebai (Joan. viii). subli^nis exisicns cti.iiii diviiiiiatls ej.is arJeliat
CAIUT XIX. agnila facie beari. Suipicter.s vidit illuin, qiiia per
lu ingressits peraiiibuli:batJericlio;el ecce iiir, nomine graiiam liJei a leireiiis ciipiJiiatibus elevuium, tur-
y.acihanj, el liic piincefi Piiblicuiwruin, et ipse dives, et bisque iiifidelibus pr;ceniiiieiiieii! eiigit. Viderc enim
([uiFrebat videre Jesum, (/ui« tttet, el noii poterat pree Dei, eligerc vc! aiiiare est. Llnde esl illud ; Ocvli
litrba, quia ttalura pusillits erai, el prdcurrens, ascen- Domini super juslos (Psal. xi.\<ii). Nam el nos qu.i:
«{i( iii ni/>art'm si/coi»oiKin, ul t>i(<^ri?( illum, quia iiir/e

q anianius viJere, ab bis qux exsccramur iniuiiuin
eriit iransilurus. Qux impossibilia sunt apuil bo- fe.sliiiainus avertjrc. ViJil crgo Jesus viJenieni se,
iiiiiies ,
possibilia sunt apud Deiiin (Ltir. xmii ). qiiia elfgit eligenlcm se, et amavit ;iinanlein. liunc
F.cce na.nque caniclus deposila gibbi sarcina pcr S3iie orJiiicn) proiicienJi, linc ost, per liJiin Juiiii-
torainen acus transit (Uaith. xix), liuc est, Jives ei nicx iiicainaiioiiis aJ cognilioiieiii Divinilatis per-
pulilicaniis , relictu siiiere diviiiarum , contempio vc!ii>;iid:, qiia>i sycomoruiu Jesu fjcieiii speculan.li
sciisu Iraudium, aiigustaiu p()rt.im arciamque via'ii, ductor egregius ostenJii, cuiii ail : Non enim judi-
ipix aj vit.iin ducit a^ccndit (Afai(/i. vii). Qui niira cavi tcirc we nliquid intcr vot, iiisi Christum J,tum, et
licvotione fidei ad viJenduni Salvato.i-ein, qnod na- hvnc ciucifixiim (I Cor. u). Itein.ûe aliis expro-
tiira iiiinus lialiiierat, asceiisu supplct arboris, alqiic brans Eacli quibus laete opus
: esiis, iiiquil, sit, non
i(|i'n juste, qiiaiiivis ipsc rugare non aiidcal, bciiedi- solido cibo (llcbr. v). Lac infiiina teniporarijc d:s-
('liniiiin doininicx suseeiitionis, quam desiderabal, speiisatiuiiis, suliJum cibiiin arJua perpeluai iii:ije-
«crepil. Mystice autcm Zacclijpus, qui inlerprclalur slatis a).p>:llaiiS.

ju.<tili,atus , cicdciitem ex gcniiliiis populum Rigni- El dir.u ad nim : Ziicchac, [eslinans deicende, qu a
iiLtii. tjui (iti.iiiio Luris saeculaiibus octupaiior. hodie in doiiio lua o vr:ei iiic manerc. El fi-slinam
561 IN l.LC.K r.\.\N(.i:i.llM l',M'OSn'IO. - Ll((. V. 5<«
cic:i<t}idil, e: c.r.r/jii illuni gniidenf. M.incl) it .i'iiiiiaiiii',1 A |'' r evpMnl, sed el c.Oi i]\u al' iujnslitia rei»iiii>ciii>l.
it(i'iiiiiiis iii doino priiicipis Pli;iris.<oriiii», linc csl, iii) filios promiisiiinis iicrliiieic declaret. Alitcr ;
in Jiulaeiirum syn.Tgng.t ducebal; fid ijiiia non lij|ili- .âlus, t\{tx. ol:iK Jiid^cnriiiii 'liiiMum iinpltb.it, lioilii!
ziiiiini aiiie jirnndiiiin Saliliato curnniein, {lulilicunns I

opuln nalinnom ilUivit. eo qu mI ct ipse popiiln';
ci pccc;ili>ic. recijiieuiem, conlr.i avariiiam dispu- (iliiis sil Abralisc, credeiido in e iin. I)e quo dicil
laiiteiii, cl canlera digna Deo gercnScin lingiia vcmc- A|i(isliilu'; : Si aulem ro'. Clinsli, ergo Alnulin: Hmta
naia (arpebaiii, pcriiirsns coriirii f.u inora discc^sii, etli.t (Giital. iii). El, siciit aUlii dieii, i| se .Minib.iiii
rl auftiKil dicens : li^liiiqueiur vvhis dutiius v iira iil paler ciicumcitiomii , iioii liit ti.nluin qiii sunl ex
(Ifscrla {Slallli. xxMi). Ilodie auieiii in domo pnsilii circuincibione, ied et lt:s qiii s c'.au ur vexligin ftdci,
Zacclixi oportet illum nianere, iioc est, iiov;c Uici> qncc esl in jirirpnlio palris nodlii Ahrnlin: (Hom. iv).
gialia coriiscante in iuiniili credcntiinn iialioiiiim ViJniJ nimi Fiiius lioiniui.i quivrere . ( salvare quoii
coide .imescerc. Qiiod auem dcsccndere de syto- yerierat. !loc est qiiod alibi dicit ; iVuii rc/.i uufflic
inoro Zacclm u<, et sic in doino sua Clirislo nian- juitos, sed peccaiorcs (Manli. w). Pius .-ane Magisier,
sioncm ; rTfarare jiibeuir, lioeest, qiind Apostolus <|iii inurmurantilius lurliis sua mysteria non dedi-
;iil : Quia cl si coinoiinius iecundum curndn Cli'ii>lu»i, gnetur exponeie, a.leo scilicet pcccalorum poeiii-
se,l nitnc jam uon. novimus (11 Cor. v). Et si ciiim B lonti.im iion essc respueiidairi, iit iose Dei FiHiis
iiinrtiius est ex infirmitalc , sed vivii cx viiiuie olt iianc nMxi.i:.; qiiicrendam sil desiinaiiis ad lcr-
(» i. r.is. Qui iit pict;iti.s sua! nobis dispcnsalionem in-
Et cuin v'derenl , oiuHCi niurinurcibant, dicentcs: fulcel, sscpissime se filium hoininis appcllat, com-
ifuod ad lionnneni peccaloreni divcrtis.set. Manifestum mcndans sollieite nobis quod f.ictns esl bcnigne pra
est Judxos seuipor gcnliiiin odisse K:i!u;cm, scriptum nobis.
est enini : Sequculi vero Salbr.lo poie universa civilai na:c iilis audteniibus , adjiciens dixit pniabolam,
convenil nudi>e veibuin Doniini. Yhlenles nulem Ivr- eo quod esscl prop,- Je-usalcm. et q"ia exicliniareni
Ija^ Judici, repleli zelo. El conUailicebant iis qiia: qtiod confestim regnum Dei niaiiifcslaretur. f.lori.s cst
a Paulo diccbanlur (Act. xiii). Et alilii Fideles eliam Doniino pr:i'missum scrinonein paiaboUs afiinnir»
fialrrt adversu.s aposlolorum principcm disceplabanl, subjcciis. Suscepta igiiiir ct commendaia piERiteii-
tticentes : Quare •.nlrohti ad viros prxpulvim haben'es, tia piiblic:ini divitis, adjiciens parabnljm, docet sibi
el manducaiii cum illit {.\cl. xi) ? pa;iiiienliani magis pcciatnruni qiiam justiiiani pia-
Stinis aulem Zarchaut, dixit ad Donunmu : Ecce, ccre superlioruni, latiiisque se in genlibus de igno-
iliinidium bonoruni meorum, Domine, ' '
rfo pauperibus
' r „ rantia li-gis liumililius, qiiain in Judxis dc jiistiii;)..
^ • - -• "4
Et si quid aligucm defraudavi, redJ» quadrupium. ^ qua: ex lege esl eiatis, cssc rcgn.iturum. Et quia
Aliis calumiiianiibus bomincm pcrcaioicm , ipse discipuli snpra audiia Domiiii p.issione, vel rcsunc-
Ziccbjus stans, id csl, in ea quam conpcrai fidei ciione , Jemsolyinis implcnda , non iniclligcbant
verii.ile persistciis , noii solum so ex peccatorc qiix dicebantur, cxistimanles continiio regniim Dei
ninversiim, sed ciiam ioler pprfeftos probai csse esse venturum, hanc coruni ignorantiara illiimiiians,
coiivcrsalum. Dicenie eniin Ooinino : Si vis perfeclus osicndii se piiino siii regni fideni loto orbe disper-
rsse, vade, vende omnia quw liabes, et da paupcribus surum, ac sic in finc mundl judicem oninium s.nceii-
{Slatth. xi\), quisqiiis anle conTersionem innocen- lonim rcgetnqiie venluruin.

ler vixit, omnia toiiverbus polest dare p.iupcrilius. Dixit enjo : lloino quidain nobilis abiit in rcgioneni
Ai qiii aliqua Ir.iude siismlii, prinio lijcc jiista !e- Uwginquam, nccipere sibi rejnum, el reverti. Homo
gem rcddere, deindc qiiod bibi lemaiiscrit, debct nobiiis illc esi , ciii ckchs supra clamabat : Fili
dare pauperibiis. Ac sic et ipse, qiiia sibi nil retinct, David, miserere mei (Luc. xviii). Kt vcnicnli Jeruso-
nmnia sua dispergil, diil pauperibus, jiisiiiia cjiis lyinam concinebaiit ; nosnnna filio David, benetliclui
iiianel in sxruliim sacculi (Pso/m. c.xi). Et iisec esl qiii venil in noinine Domini, iv.t hrael (Manh. sxi).
snpiciis illa stuliiiia, quam de syconi(ir.> publicanus, longinqua rcgio, Eeclesia est e" geniibus. De qua
n
(juaî friiclum vit,Tu iegerat, rapia vidolicet rcddcre, cideni hiiniini nobili, qiii loqiiiiur ; fc/o nutcm ron'
propria rellnqucre, vislbilia conlcninore, prn invi- stitutut tuin liex nb eo {Psal, ii); diciliir a Palrc ;
«.iliilibiis etiain mori deîdciare, seipsurn abnegare, Posliila a nie. et dabo libi gentes hceredilaiem tuain,
ct 1 jiis ijui nccdom vi.!.'^;:.;- Oomini vestlgia scqtii et posseiswnem iuain terminos terrw (Ibid.). Qiioo vi-
coiicupisccrc. delicat li.T^rediiss ac possessio bifarij raiionc regio
.lil Jesus ad euin : Quin hoiie sains iiomiii iia..- longinqua vocatiir, vcl quia a fiiiiliiis lerrac cl.iinnt
fucta ett, eo quod et ipse fiiiut sit Abrali,r. FiUiis ad Dominiiiii, vel quia longc est a pcccatoribus tnius
.Miraliai dicitiir Z.T-cbm?, non qiiia de ejos slir|ic {Psal. ccwiii). Et cuiii Dcus ubiqiie sil pr.x-sciis,
nencratiis, scd |uia ejus cst lidem iiiiilaiiis. Ut sieul loiigc laineii ab cornm sensu . qiii idola coUiiit,
Aliialiain lerrani, cngnaiionem, dnmiiiiniue paer- Deiis veciis abcsi. Sed qiii cranl ionjje, ficii siiiii
nain, ob spcm fiitiii;c b.Treilllalis, Doinino jiihente, prnpe in .sangiiiuc Clnisli {Fplies. ii).
deseriiit ; ita el illc, qoo llirsamuin i:i c.X'lis arqoi- Vocatis auliin decem servis tuis, de.dil ills dercin
rerel, liona siia paufieiibiis p.iilieiula rclinqiiefel. minas. Diniriits niinicrus ad legcni peniiiet, proptcr
I'.t piiU liie dicil /•-'(
'p.c, «t iiO:i snliim cos iini jusii Dcia!'guni. Yot;H il.niiic palei f,iiiii!i.is (!.;ci;nî .«iei-
Za m.bJE VEKEKAlill.iS OPI'. TAIIS 11. SIXI. 1. — I.XtGLTlCA (.E.MJINA. .'ifii
vus, quia eiiiU (liscipulDS per lilteraiu legis iiiibu- A In uioiliii) servns esl fidilis , qui non ailiiller.il
tiis. Dal illis deccm iiiiiias, quia lcgis diila spirilali- vcibuui liei, sed siciil e\ Deo corain Dco in Clirisio
irr iniclligenda ruvel.it. Pust passioneui qiii|ipc IiM|iiilur (U Cor. ii). Quidquid eiiiui iii prarsenli
rcsurrcctioiicnique sunm, .ipcruit iilis sensum, ut peicipiimis donorum, in coiiiparatit)iie rutururiiTn
intclligcreni Scripiuras. Mina namque, r|uani Grxri pcrpaocuiii esl ct modicum, qiiia cx parle cognosci-
iniiaMi vocani, cciilum draclimis appeiiditur. El iiiiis, ct ex parle pnipliclainiis. Cuni autem vciierit,
omnis Scripiurae sermo, quia viix ca'les'is perfi;- qiiod peircctum esl, cvacuabllur qiiod cx parte esl
ctiuiiem snggerii, quasi iiumcri ceiitenarii pouderu (/ Cor. xiii). Civi'.ates autein deuein suiil, auiinx
fulgescit. piT lei;is verbuui ad graiiaiii l'>angelii vciiicnt s.
t.t uit illis : Negotianiiiii dumienio. Vcrb:i, iii'|uil, Quibtis tiinc jiire g'orilicatidus ille priepoiiiiur, qui
legis ac prophclaruin iiiysiica iiitcrprelaiione di- eis pccuiiiam verbi , digne Deo coniinodaverii.
scussa populis olTertc, ali|uc ab cis fidei coiifessio- Lnde qiiidam iiegoiiaior egregins, civitaies, quibiis
nem morumque probit:ilcni recipile. Juxia qiiod prseeral, lioc ew, aiiinias quas regendas acceperai,
Psalmisla suis auditoribus prxripii, dicciis : Simite alloqiipns ; Qiia: esl, ail, uvtlra sprs oul gaudium, aut
psafmum, et daie iijwpaimm {Psal. l\xx). IIoc esl. corona ijloriw ? noniic vos aiile Duminum Jesum (I
laiidein prxdicationis iii cordis intenlione pertipiie, r/;css. ii)?
i't dc\olioneni operis in carnis custii;atiune redlii- El allcr venit, diccns : Duniine, mina tua (ccit quin-
lieie. Tympaiium qiiippe est pellis iii ligno extenia. que minas. Servus iste coctus est coruin qui prxpulio
Pellis vero iii li^no eiienla caro esi nostra :id evaiigelixare missi suiit, cui Dominiis ad prxdican-
excmplum doniinicx criicis ainicia. dum eunii uiiam miiiaiii, luc est, unain eaindemque
Cives autem ejus oderant illum. El miierunl leijn- fidciii, qiix el circuinciMiini crediia esl, prxsiiteral,
lionem post iltum, diccnles : Nolumus huiic regnare sed hxc quini|ue iniiias fccii, qiiia genles corporis
itiper )ios. Cives, iinpios Judxos dicit. De quibus scnsibus anica mancipatas ad lidei cvangelicx gra-
alibi proiestatur : iVuiic auteni el videiun', et ode- tiani convertii.
runt, et me,et Palrcm me.um (Joan. xv). Qui nnn Ei liuic ait : El lu esio supra qiitnque cimtates.
solum prxseniein usque ad uiortein crucis oderaDi, IIoc est, cx eaium quas iinbuerat animarum fide
sed eiiam post resurreciioncm ejiis niiserunt pcrsu- et conversione , maguus sublimisque fulgeto. Dc
ciitioneni apostolis, el prxdicaiioiieiu rcgni calesiis quibus myslice dicil Isaias : /n die illa erunt quinque
spreverunt. ciiilalcs in lerra jEijypti, loquentes lingua Clianaait
Et faclum at ut redirel acceplo regno. Signincai (hai. xix). Quinque euini civiiaies in terra JE<fypu
tempus, quaiido io niaiiiresiissima et eniiiii uiissima quinque sun^ corpiiris sensus, quilius in iioc niuiido
clarilate veniurus esl, qui eis liuinilis apparuil, cum uiiniur, videlicet visus, atiditus, gustus, olfactus,
diceret : Ilcgiium nicum non est de lioc niundo el lacliis. Ei, qui viderit midierem ud loncupiicendum
{Joan. xviii). sam (Matth. v); qiii avei tit aures suas, iie' audiat
El jutsit vocari serios, quibu* dedil pecuniam, ul pauperem [Proverb. xxi) ;
q:ii inebrialur liiio, in quo
sdrel quantum quisque negjliatut etset. l't scirel, etl tuxuria (Ephes. v); qui coronare se gaudet rosit
iiiquit, non quod cum quid latcai, ciii verissiiiie cnterjuam marcescanl (Sap. ii); cujus tangaine ptenie
dictum cst : Domine, lu omuia scis. Sed scirei, dicil, maiius, et deHera est replcla iiiuneiibus (Psal. xxv),
scire omnes laccret. Tunc enim omiiiunt opeia ci hujus quinque civit.iles !oi|uuiilur lingua /I'^gypli, id
cogitaliones palani omuibus oslendunlur. Quoniodo csi, univei'.'<i seusiis faciuut opcra teiiebraruni.
in Deuteionomio : Tenlat, iiiqiiit, ros dominus Deiis i£i;ypius euiin lencbras sunat. At qui obturat aurcs
resler, ul sciat si diligiiis eiim (Deut. xiii) , boc esl, suas, iic audiat saiiguinein, el claudil oculus suos,
sciri lacial. Ncmo saiie arbiiieiur cos siiluuimodo ne \ide:>t malum (/sni. xxxiii), qui gusiat et videt
quibus giatia prxdicandi daia est, non aiilem et eos qiiriin suavis esl D /ininus (Psat. xxxili), qui castig:>t
qiiibus prxdicaium Cbt, ad judicium tiinc e.^se vo- n corpiis siiuin, et scrviiuti snbjicil (I Cor. ix), qui
candos. Ipsi suiii enini pecunia, quam boni servi piitest dicere cuiii Aposlolo, Chrisli bonus odor su-
acquisiere merc:îido. Quiiictiam scial eos quoqiie, mus Deo (II Cor. ii), liujus civilates loquiinlur lin-
t|uibus nunquam esi prxdicaluin, ibidem adessc giia iiiuuila, qtio I inlerprclutur Clianuan. FA qui eas
ilaniiiaiidiis, de quibus infra dicemus. a tencbi is doceiido cominiiluveral , recte i|uin<|iie
Vcnit au'em priiiius, dicens : Dominc, mina tua de- civil.ilihus pr:i:tici nieiiiurutur, qiiia iioii de siiis
cem minas aiqiisivil. 1'iiinus servus ordo doclonim t:iiitiiiii, scil et de audiioruiii siioruiii, quos ad luceiu
«st in circumci:<ii>nem missorum, qui unam ininaiit vocavil, iirorcclibiis hoiioratur.
iiegiilialurus accepit, quia uiium Duiiiiiiiim, iiiiam Ei altcr venii, diceiis : Doniiiie, ecce minalua,quain
lidem , unum baptisina , unuin Deum prxdicare hnbui repnsitam iii sudurio. Tiniui eiiim, qitia liomo
jussus csl. Si:d iiic eadeiii miiia , decem niinas (tusicrui is, loliif quiid iwn posunti, et metis qiiod tioa
Bcquisivlt qiiia popiilura sub lege conslilii-uin, semiiiasti. Scrvus qui, iici-oiiaii jussu':, acccpiaiii
,
sibiiiict dvcendo sociavit. Doiiiiiii pcLUiiiani iii sudur.o rcpo»ull, ostendil cos
Et ait illi : Euije, l>one sene, quiu in modiio jidclis qui, ad i>r,i;dicaiiduHi i.ioiici, pr.u.licuiionis ollitiiun ,
(uiili , ciis pLtesUiicm hubcns sujtra dcccm caitalet. jubculc Domino, pcr Ecdcsia'». vcl saliciH tu.^ci-
S«^ JN LUCyE EVANCELILM EXrOSir.O. - LIU. V. 536
suscopliiiii eli-ne êiere (IdreciaMt. Petu- \ Djiiini dhreaU a Saul, el Jurciui al iu DuviJ aic
crt,', Vvl
[CfX', wl SUSCOi .1
iiiîiii qiiippe iii suJario ligtre esl, pcnepla J.jiia il a, cl deincef». Quod vcro ablatii a iieiiiiam serv 1
sub oiio lenii lorporis abscondeie. Suni enini lio- III 11:1 ei (|iii (le.cem iiiiiiis liabuljal, dîi jnssa «si,
iiiiiics liic sibi pcrversiiaie blandienies, ui dicani: mysticc, ut reur, indicat, iiitrante pleiiitudinein geii-
Siiilicil ui de si iinusquisque rjiioneui rciblal. (iuin omiiem Isracl salvuni liituruin (liom. \\), c(
Uiiiil opus esi aliis praedicare, •it eiiaiii dc. i;isis tunc abundaiitiaiii gratix spiritali?, quam modo iios
ruiiuneiii reddere (iiiisquc (joiratur, cuin apud Donii- repenie cxerccmus illiiis populi ductoribus esse cuii-
niiiii eiiam i'li sinl incxciisabiles, quibus lex data ferendam.

iioii esi, iie.iue audito Lvnnêlio dormien/ni, quiu Dico uutcm vobis quia omni Imhtnti dabitur. Ab ea
per ciealui;iui poleraiil crealorem ccgiioscere antem qui non habel et qnndhnbet auferetiir ab eo. il;cc
lioc est eiiini quasi metere ubi iion semiinvit, id ad supcriora seiueniia respicii, d' ccns ei illiiiii possc
es!, eiiam eos impietatis reos lencre, quibus ver- amilicre niunus Dei, qui li.ibens nun liabel, Id esl,
buin legis aiil Evangelii iioii minisiralum est. f!oc iion iililur, ei in eo augeri, qiii Iiabe.ns lialicl, boc esi,
aulem veluli peririiiuiu judicii dewilantcs, pigro lan- benc utiliir. Qu.t graiiarum niiilaiio, quoniani iii liac
guore a vcrbi iuiiiisiratione conq.iiescuiil, el Uoc viia geri sole!, noiaiidum quod il!ud Domini redeuuiis
cal quasi in sudaiio ligarc quod accepcrunt. B examcn eliuii! nunc ex p;!rlo celcbntum, sed tunc esl
DicitOc ei : ore tiio te judico ,

serve nenuam. tinivcrsaliter implendum. Quotidie namque acceplu
Scrvus nequam voeaiiir, qnia ei pi^cr ac descs est a Pjtre regiio redit, quia pcrcgrinaotis in isrra Ee-
ail exerceiidum negolium , et procax ac superbus clesix siatuin conspicii. Quolldie in l.iiilo fiileliuin
ad accusaudum Domini judicium. servorum numcro buic peciiniain negoiiaturo coiii-
Sciebctt quod ego austerus homo sum, tolUnt quod nioJat, in aiiero mcdui;) consiinimaii operis exuini-
noii posui, et melo quod non sertiinavi, el quare non nal, buiic liileliter prudenlcripie laburantcm :i<npiin'
dsditii pecuniam n!eam od menfiwi? Quod piitaveral ris gratise nmnere dnnat, illiim dcsidias inolies el
sc pro excusaiiciie dix sse , m culpam propriani marcida luxu oiia sectanlcm, et eo quod dedcrat
veiiiiur. Si, iuquit, duruiii ct crudilem esse me prival, Verum universali inanireslao judicio, quod
novcras, ei aliena sectari iliiijue meierc ;ibi non ilielu quoqiic terribile est, inulti, qui ad doceudiiin
severim, quorc non tibi isliu-modi cogitalio incussJt videbaiilur idoiiei, ob negligeiitia: sune noxaui, inter
tiiiiorem, ui scires me mea ddig^niius qu,esiluruin indoctos repiiiaiiuniur. At alii siinpliciorcs Iratres
et dares pecuniam nieani sive argentum ad men- el elementoriim penitus ign:iri, ob conversaiionis
sam ? Utruinque enim ipyvpii^ Giaecus sermo signi- lamen eximix devolionem, iiiterapostolicos ductores
licat. Eloquia Domini, inqiiit, eloquia casla. argentum C pr:cinia summa percipieul. Qni enim ricipit prophe-
iijne examinatum (Psal. xi). IVcania ergo et argen- tiim in nominc prophetir, mcrcedein pvophcUv accijiict
liiiii prxdicaliu Evangclii esi , et serino divinu^', {Malth. x).

i|iii dari debuit ad mciisam , hoc est ,
promptis Yerumtamen inimicoi meos , illos qui noluirunl
paralisque lideiiuin cordibus liitiinari. Ad quam vi- me regnare super se, adducite huc, el inlcrficilf antc
delicei nieusam , id esl, meniem audilorum, lioii me. Impietalcin Judjeorum vcl omr.ium reiTob iruin
:ili:i quam uumiiiica csl defercnda pecuuia, ul oinnis sd Citfisium converti nolentiiim signirical , iii die
sermo docentis Scripturae sensuin seqiiatur. Nam judicii puiiieiidam, ut pcr duns servos liileles, ulriis-
quod bic Doiiiinus nnn quainlibei pecuniam , sed (lue populi dociorcs, per decem et quinque niiiitis
suain dicit nuininulariis essc leiierainlam, expunit iJem creJciites populi, per servum neqnain ni.i!i
Aposlolus, dicens : Si quis lcauitur quasi sermones c:illi dici, per iniiiiicos qiii eum supcr so re^îiare
Dei (l Vetr. iv). noliieruni inipictas eoruin i|ul vcrbuiii liJei :rjt nuu-
El eijo veniens, cum usuris ulique exegissem iltud. qiiam audire, aut male iiiterpielando corriiiiijiero,
Qid veibi lecuiruirn a dociore percipii, cinitqiie cre- iiialueruiit, per messinnein niri.f iiur 5eniiii:iii e irom
deiido, ncccsse est eam cuin usuris soUat opc- i'ti.iiii qiios vcrbiiiii l)ei iiec audire coniigit, Jiseiis-
laiiilo, ut qiiod audiiu did cil, e.vseqiialur et aeiu. D sio signolur. Quibiis qniiiqiie pcrso.iis oiiine genus
lii usiira qiiippe peciiiiia ctiani lion daia recijiitur. humaiiiiiii quod in dic jiidicii fuluruiii cst cxjiri-
Vcl cerie de accepto ve.'bi fenorc usuias solvil, niilur.
(jui ex co quod aiidil eliyni alia siiulel iiiteliigere, F.t his diciis, priecedebat, ascenilens JcroiohjDia.
qii* nccduni ex pr:eJic.it(iris ore didicil. FiiiilA psrabola, ascendil Jernsolyiiia, ut oslendat
Et csluntibus dicit : Au(crte ab lUu minnm, et dnle do cjusdcm iiKixiine civilalis cvenlu p irabolaiii luisse
iUi qui decem minas liubct. Et dixerunl ci : Domine, prcniiss.iiu, qu:e iioii loiigo post leinpore ct ipsum
hiiiict decem mlnas. Iiecle amitiil eollatani graliam, oeciMira, et ob odium regni ejus li.islili sit clade
qu:iin pr.iJicanJo aliis (oinnniniearc ncglexil , iil periiiira.
ci aiigealiir, qui iiide lalior:ivil. Juxia qiiod angilo Et fiiclum esl, cum appropirquasset ad Delhphage
Epliesi Eeelesi;c diciiur :
/.'( movebo ciiudelabinin el Ueilianiam, ad montein qui tecatiir Oliveli. misil
tuuin de loco suo, nin pa^.niuniiaiu eiinis (.!,'jjf. 11). duos d:£iii>ntas siios , dicens : Jle in castellunt quod
Et cum rcgiiini cbrisina, '|uod superbic:ido Saul cunira ros isi. liclbpliMge ciat viculus s:ice! JiUwit
amiîi, Dj.ii obcJiciiJo pioir.ciuit : S;'iiiiKS, iiuiiiii, ia iiiunic OliiCii. DctUaiiia (ju'ique vilJiiU sivc civi-
S67 I?Eli/t VENtR.UllLIS OIT. PARS 11. .SIXT. I. — EVl^GKTiCA GENIHNA. 5B8
tris iii ialerc inonlis cjusiJem, qnabi slmliis quiinl!'- A cimqne eniin solcerilis supcr lenam, eriint sotnla et iii
oJiii a Jeriualom , siciil Jo:)iines evnngelisi;i iiiani- caiis {Mnilli. xviii).

fesi.1t, iibi Lnzariis esl suscilaiiis i inurlui^. Cnjns Abierunt aulem qui niitsi crant , et inrencruiit, liciit
C! nionuincnliim erciesia iiiinc ibidoiii consliuc.ii!!! dixil illis, staniem piillnin. Marens scribit ,
pullum
ueinonstrat. Dfilijilinge aiilciii clomis biicrtr, Ceili.i- anlc jaoiiam foris in bivio ioventiini. Janiia autein
nia itomus nkcilicnliiT diciliir. (l"^s Jerosolyniii vt-ii- ipse qui all : Ego siim janiia ovium; per me si qnis
Iiirus Salviitur (ir.rscnilic su;n diîi:iiioii8 suliliinavii, itwuieril salcnbitur, cl ingredietnr el egreilieliir , rt
i|iiia niult.is anlo [iissiimeni siiain Jocendo , doiiii piiscua inveniet iJoo». x). Qnilius vilj- paseiiis islc
Ih.t; coiifessionis et obedlcnii.? splril.iNs impleiii. piiilus , id esl, pnpiilus gentium carebai, quandu
Qux piilcliix civii:ilcs \r, iiioiite Oiivcti posiiie refe- ailliuc exlra lianc j.i;iiinni in bivio ligaliis siabal.
ruiitnr, lioc cst , ii; Ipso Douiino , i;iii nos «nflionc El rccle in bivifi, qoia nnii iinnni ceriu^ vitsc fi.lei-
e|iiriiarnim cliarismalnni , ct scieiili.T pielaiisqiic qiie viain te;ielial, sci! pli:res diibiosiiui' sectaruin
iiice refovel. Unde cuin alibi diccrcl : Non polcsl calles sequebatiir crioiiCMs. Dc quibiis apie siibjHii-
civitas absrondi stipra iiionlcni posila {Matth. v), coii- giliir :
liniio siilijcoil : ycqiie accenduut Imenuim , ei po- Solveniibus aulem iliis piilluin , dixerunl doinini
iiunt cnrn sub inoJio i/6iiy.), i]uia idem mons Oiiveii ,
" ejiis ad iilos : Quid solrilis puUiim ? Miilios qiiippe
id esl, Siininius spiiiljliiim disirlbulor graliarum ,
liabebat doinioos, qui non uno doginali et siipcrsii-
i|iii civiiaiem suani, ut eniine it, eialtal, hanc quo- lioni dedilus, sed pio libilu jinniiindarum spiritiium
qiic olco exsuliiiiioiiis , ut lucere pussii, iiinamuiai. ad varios diversosque miser raptabaiur errores ail
El qiiia idcin lunicii snb inodio poiii noluit, inisit s:miii:;cra mula ,
proiit ducebatur, incedens. Deni-
di-jclpulos in castclluiii, qiiod coiilra eos crai, id est, qiic vernacula qiiadam Scriptur.T! consueiudine
dociures, qiii indocia ac baibara loiius orbis littora, oomiiiuce cssc dicilur qiiod inimuiidnm esi, siciit el
(|'.iasi fonlra pnsiii easlelli moeiiia EvangHlizaiido ad Petriim vox de coelo dicit : Quod Deus mundavil,
pciieirarcn!, desiinarc curavii. Uecte autem diio lu commiine ne dixeris (Act. xi). Qiiia qiii sanclus
II lUjiilur, sive propicr scientiam verilatis, ct niun- est, soliuN Dej est, et cuin nullo ei cnminiinis est.
diiiain operis, seu propier gpmiiiiK diêciionis, Dei Qiii aiitein peccator est et iminundiis, multiirum esi.
îiltlicct el prosimi, sacramciitum , toio oibe pre- Miilii enim dxmones possident eum , et idco coin-
d.canduin. nuinis appellaiur.
Iii i]xwd inlioeunles, iiweiiictis pulluin asiacc uiHqn- .4/ i/.'i dixernnt : Quia Dominus eiim necessarium
lum, ciii Kiiiio unnurim lioiniiium sed I. Solviie ilium, hubei. El dii.reruiit iituin od Jesum. Q\\\
•*
solveiido
I
et adducHe. Et si qiiif vos mterioijaverii ijuare soiviiis, '

pullo coniradixerani, aiidiln Doinini nomine qiile.
sic dicelis ei : Quia Dominus opera ejus dcsideral. In- Bcunt, quia magistri errorum, qiii venieiiiibu> ad
irocuntcs miiiidum pri-dic:tore3 iiivencrunt popu- salulcm gentium docioribiis obsistcbaiii, eaier.iis
iiiiii natiuiiiim pcrddix viiiculio irreiiliim. Fuiiiculis .suas tcnebras defcndere, donec, miraciiiis atiesian-
ciiim peicaloium suoriiiii unusqiisque coiisiriclus iibus, vcji possessoris ac domini virtus einirtiii. At
cral, ncc toluiii iiaiioiiuui, sed et judiorum. Omnes posrqu.im fiJei domiiiicj; polestas 3;ip3ruil, cedeii-
eiiim peecaeerunl, et egent gloria Dci {Hom. lu). Uiido t bus passim adtcrsariorum qucrelis, liber creden-
liene apiid Maltliiruni asiiia quoqiie oiim pulio ali!- liuin coeius, qiii Dcnni corde porlei, ndducilur.
(jata rcperitiir. Asir.a quippe, qii:<; subjiigabs fiiit, cl Et jailantes vesiiincnla sua supra putliim, imposue'
ciloniila joguiii legis traxcrat, syu.igogaii; sigiiirii.al ; ruiit Jcsum. Veslimeiiu aposioloruni, vcl duclrina
pullits asiii.c lascivus ct bber, poiuluni ii.';tioiium virtutiim , vel edisserlio Scriptiirarum , vcl cerie
deiiinnstral. Cui iie.nio unqnain hominum sedit, id ccilcsiabticorum dogmatiim varietales intelligi pas-
est, iiciiio laiioii.ibilium dociorum frenmn correpiio- sunl, quilius illicordii lioiuiniim antc iiuda ct frigida,
iiis ,
qtio vel lingiiam a inalo cohiberc, vc! iii ar- qiio Cliriilo sessiire digna li.inl, vperiunt.
cl?m vila; viam iie cogereliir, neino indiiiiienla sa- rj Euule autemilln suhsiernebant vesiimenla sua vi
lutis, qiiibus spiritaliter calcfierct , iitilla Sii;:dciido via. l*urlanie Doiniiiuin asiiin, discipuli vesiimeiita
contii!crat. Sederet namquc illi liomo, si qiii raiiciie iii via stcrnunt, quia prnprii se corporis cxiifintcs
iiieiis ejus slulla deprimendo cnrrigarct. IJiide iioii aiuiciit, viain siniplicinribiis Dei faiiiulis suo san-
iiiimciiio possuul duo discipuli ad c\liibcniia Donii- i;imie paiaiit, ut videlicct iiiniTciiso grcssii menli.^,
110 atiiiiialia destinati ,
jiuia paraliol'£ superiiiris Jcr.isiilyina qiio Jesus diicil, inrclanl. Jesus enim
c.vcmpliim, duo praedicatorum ordincs, uiius in gcu- aii iluiii sedens Jcrusalem lciidit, qiianilo vcl imius-
les, rilier in circiimci.iionem direcius iiiteiligi. Ei no- ciijiisquc lidc.lis aiilmam rcgeiis, videiicet jomen-
laiiiliiiii quod ires cvangciisiai qiii Gr;'oco feiiiiniie tiiin snum ad p.icis inliiii.n visioiicm ducil , vel
scripscro, puHuiii laniuininndo commemnraiit ; M.t[- f ti.im ciiiii »3111 '..P Ecc!esi;i; iiiiivcrsaliicr prxsidel,
tli:vi!S vcro solus, qui lliibrais iiebniôqiic sniim eaiiiqiie in supenisc pacis dcsidcrium acreudli. Qiiia
Evaiigclium descripsii cloquio, asinain qiioquc soiii- verojiixia alios evaiigelist:is, non discipuli iflntiiin,
la;ii i'l Doniino rcfert aililiictam , ut cjiisdeiii eliam scd et pluriini de tiirb.i stcrncbant vcsliiiicnia sua
gpiuls HcbriK.i', si pociiilucril, non dcspcraiidam innn- iii viii, piissuiii pereos eliam bi desigii:iri, liiii exciii-
iirci CS5C salmeiii, Soiviu-, iiMjnli, ct ndluci:c. Qii(':~ pla iiiaiiyruni sccnti, corjioia su:i pcr absliiicnllaiu
,\60 l^ UCJL r.VANCr.l.IUM KXl>OSino. - l.ifi. V. 570
ciln!iviiit, Ml Doiiiiri ilor a.l moii:em p.Trenl, êl A esl iii lerra R.'x Jiid.rorum, iii Cflclis osl Doiiiiiiiis
eicinpla biiiia scqncnibiis pr.ilieaiil. angcloriim. Vonim quia Cliristns in carne lotiiis
f.l r«i;i eppr- pinqunret jitm oci ileicensiini mor.iit miindi propitiatio el hooiiiMiin, viilclicet, el angelo-
Oliveli, eerpermtt onines lurbce detcendcnlium gauden- rnin illuxil, pulclire sibi invireni in ejiis laiide dis-
let landare Deuin vocc magna. nescenilcnte (le moiile pensalioiiis cocleslia siuiiil et tcrrciia coiicinuiit.
Olivaniw Domino, gaiidcnles laiidantcsqiic lurb:B t^no eiiim nasrenle coRlesliiini virlutnm agmina,
siiniil ct ips.r desceiuliiiit, qiiia lnimilialo siia sponte Dciim l.iiiilanlia deranlnit : Glorin in ezcetsis Deo, et
misericiirili.T aiiclnre, necesse csi eos qiii niiseri- in terra pax hominibus 'l.tic. ii), eo de mnndi priiici-
corilia plnrimiim indigcnt lnimilitatis ejiis vestigia, pc Iriiimph.ituro, moxqiic sr Cflelis rcdilitnrd, mor-
qtiantum prx.valent, iiiiitiri. Necesse est, inqiiam, tales vicem lamlis reponnnl ; Pax in coelo, el sloiia
Dos intiienles quomodo Jesns de monie Oliveli dein c\(p'sis.
scendil, id csi, cum in forni.i Dei e^set, liiiniiliavit Ei quidum Pliarisivoriim detuihis diteruut nii il-
Bcnieiipsum, laclus oliediens usqne ad moriem, inor- luiu : ilnaistcr, increpa disclpuloi luos. Mira iiividn-
tein autem crucis. hiimiliemur et ipsi Eub poienii rum demcniia, qiiein Mr.gistrum appellandum iioii
manu ejiis, ul cj;:<!!ari incnamur in lempore visila- duliilant, quia vera lioccnlcin iioverant, hiijns ipsi
lioiiis.
B discipulos, quasi oieliilfi edocti rt'(Iargnefi,lo<; aiitii-
Super omnibus qnns vidciant viriutibiis dicemes ; niaiii, eiimijue corrigrre, qnns instiiiili, .siinlcm,
lieneilictus qui renil Rex in noniine Duniini. Multas quem signis approbantibiis Deiiin ilarcscere videiil.
quidem virtutes Domini videraiit, sed maximeLazari Quibus ipse ail : Dico vobis quia ti lii tucuerint, lapi'
resusciiaiidnem, qiiae nuper facta er.it, stiipebaiit, des clamabuut. Crucifixo Diniiiio slabiiil onmcs nnli
lesliinnniiim pp.rliibenie turlta, quae erat ciim eo, cjns a longe, Deum I o (iiiri l iiicbant, qiinn fixinii
i]iiando iliiiin vocavit de nionumcnio, ei susciiavit a iigno v;ilebanl, sed, bis tacenlihus, lapidc- et sava
iiuiriuis. Nam et proplieia oliviain vcnil ei Inrlia, Regem qiii venit in iioniinc Domini inagno clamorc
quia aiidierunt eum fecisse lioc signiiin. Noiaiidiim canebant. Emisit eiiiiii Spiritum, et ccce terra nioia
esi eiiim , non nunc priiniim venientem de Calilxa cst, ct pclr;e scissK siitii, et monumenia apcrt i sunt
Salvatorem, id esi, ante qniiiqiie dles Pasclix Jeni- queiiiquc homines vel liniore vel pcrfidia confiieri
salein adisse, scd aniio prxlcrito, nicnse sepiinio, ticpidaiit, huni. durissiiiia eliam eleinciila Dcum
illicaddiein fcslum seennpegiae venisse, situi Joan- niiiiidi ac Dominuin apcrto orc praedicant. Veruni
iies memorai, et exindi: sex iiiensibus conlinnis, lioc aliiori niysierio geiilium niiiioiês inciedulas ali-
ftsl, usqne ad dicm PascliK, qiio passus est, modo quaiido acdnricordes lajiiduin nomiiic deinoiislral,
JerosHJymis signa fccisse, modo mon- ^ qnibus
ei docnisse, ablaio corde lapideo dcdit cor carnciiin
tem Olivartmi ascemlisse , modo Jndxa expulsum (Ezecli. xi), Iioc est, sensibile el hnmaiium, quo
trans Jordjnein aliiisse, modo in civiiaie deserli, Deum Creaioremiiiie snum credere, laudare, ci cer-
qvx diciiiir Gplirem, mausisse cum discipulis, nim- nere possenl. Etsi ergo tiiiba; lacuerint bomiiium,
q<iam tainen id lemporis Guli^xam fuisse rcverûm. hipiiles clamabunt, quia caciias cx paric contigit in
Sopcr oiiuiibns ergo qiias cuin timlo lem|iore fecisse Isracl, donec pleniiudo geuiinm intrarel, ct sic ora-
vider.int, virliitibus lurbac Oeum laudant, dicenles : nis hraclsalviis fieret {Hom. iii).
lienedidus ijui venii Hex in nnniine Domini ; pax in Et ut appropinquavil, tidens eivilalem, flevil super
rcclo, el g'oria in excelsis. Denedictus aulcni qui venil illam, diceus : Quia si cognovissex el lu. Quod flente
liex in nomine Uomini, sic potius accipiendum esl, Doniiiio illa Jerosolymnruni subveisio describ.iliir,
ut iii noininc Domini, iii nnniinc Dci Patris intelli- qiiae a Vesp;isiano et TiUi Ruinanls princiiilnis facla
galur, qiiamvis possit inklligi cliani in iioniine siin, cst, nullus qiii liislnriam eversioiiis ejnsdcm legil
qiiia et ipse Domlnus esi. IJn le alibi scriptuin est ignorai. Scd qnaeiendum prius cst quid sil quod di-
<'iui( Ooini/iu.s a Domino. Sed vcrba ejus nielius iio- ciliir : Videns civilaiem, jlevil svper iltam, dicens :
siriiiii tliriguin imcllectum, qni ait : Kgu veni in no- _ Quiasi cognovitses el In. Flevil eteiiim pius Reilem-
niiiie PiiUis mci, el non sutcepislis nie ; olius veniel in plor ruiiiain pcrfiJ.c civilalis, qnam ipsa civilas non
7i')niine suo, liuuc susiipieiis {Joan. v). Iluniiliiaiis cogiioscebat esse vciitiiram. Cui a (lcnie Doiiiiiui
eiiiiii iiiagislercsl Cliiistus, qiii /imiii/KiiiUemeiipjiii» recie dicitur ; Quia ti coijnovisses ei lu, subaudis :
faclui obediens tisque ad mortein [Pliilirp. ll). Nnn fleveras qu;fi inodo ,
qnia iiocis qnod imniinet
itaque .iiiiillit divliiil:iicm, quando nos dncet liuini- exsiiltas. Undc et siibdilur :
llaiem. Nnn auteni Kex Israel Cliristus ad cvigen- El qiiidem in hac die twi, quiv nd pncein tibi. Cuni
dum iribuiuin, velferroexerciliimarmiiidum, liosies- eiiim cariiis viduplalibus sc darrl, vcntura iiiala nun
que visibililcr dchi^llandns, sed Rex Israel, quod prnspicerel, in die siia, qu.c ad paccin ci <sse poie-
nionies regai, quod in iterniim coiisulat, quod iii r.ini, liabebat. Cur vero bniii pravsiMiii ad p;.cem ha-
regiiiim coelnruin crerientes, sperantcs ainanicsquc biiciil, iiiaiiifcst iliir, ciiiii siiIhIiiiu ;
perducal. Dei ergo Eilius irqiialis Patri, verbuiii per .Viiiic aulem abscondda sunl ub ecutis Inis. Si eiiiin
f\uoil facta siiiil omnia, quod Rox esse voiuil Israel, cnidis ejiis ociills iiiala qiia; imiiiiiisrciil abscoiidiU
dignalio est, ron promotio, iuiscialioiiis indicinin nnii csseiil, I.cia in prLesciilibiis prosperis iinn /uis-
csi,iioii poleslaiis augmenlum. Qui ciiim appellalus bct. Ciijilb iiio.\ cliarr p*ii3 iin« dc Fônmiiis. sicul
,,
571 DEO.E VKNLRAltlLlS OPP. PAUS II. SECT. I. — EXEGETiCA CE.MJINA. t)"J2
|ii';i'disi, |iiini'ipibus iiniiiini:b:il, adjunct» ust, ciini A raiiiis voluiiiate resolvitur, dum uulla venturje p<Bn;n
diiiliir : fi)riuidiiie terrctiir, paceni lialiet iii d.e siia, i|ii;e
Qiiin venieiit rfics iii (c, el circuniilahiint te inimici grave dainnaiinnis sux scaiidaltiin in die babebil
tui vallo. /'"( ciicumdabunt te, et cotingusiabum ic un- alieiin. Ibi ciiiui aifligcnda esl ubi jusli lêtabuntur.
diifiie, et ad teiram piosleiiienl te, et fttios tuos qiii in Nunc uulem abscundila sunl ub ocutis luis. Perversa
le suiil. Iluc (|uiiqiie (|uoJ aiiditur : Et tion relin- anima , rtbus prxscntibus dediia, in tcrrcnis volu-
<iuvnl in tt lapidem super lapidcm. Eliuiii ipsa j:in) ptatibiis resoluia , abseondit silii niala sequeniia,
rjiisdein civilalis transiiii^r.iti» lcstatur, quia liuin qiiia pr;cviilere fuliira rerugit , qiia; pi.esenieiii laeti-
liiinu iii 00 locn cnnslnictu est iilii eMia |inrlain tiain |icilurbciil. Dunii|iie iii pnBsenlis vit.e oblecla-
Dniuiiius crucifi\us fucrat, (irior illa Jenis.ileni iun- tiniie se deserit, qiiid aliud qiiaiii ciauîs oeulis ad
Uiius cst eversa. Ciii , ex qu i culpa eversionis bux igiieni vadil? Qitia vruienl d.es in lc, et circumda-
pa*na fuerit iliata, sulijunLjiiur : bitnt le inimici lui vallo. Qni iin()uaiii sunt humanic
Ko quod nott eognoveris tempvs visitalionis tud; aiiliiiac iiKijnres ininiici, qiiaui nialigni spiritus ? qiii
Creator quippe uiniiiuin per Incarnatioiiis myste' liaiic a cnrpore exeunteiii obiidciii, quam in carnis
riiim lianc visllarc dignaius ist, sed ipsa liinoiis cl aniore positani deceptonis deleetatioiiibus fovenl.
ainorls illius recordala non csl. Lhidc ctiuni pcr pro- B Quaiii vallo eircMindaiit ,
quia aiite menlis ejus ocu-
plietam increpaiioiie cordis liuiiiani aves ca'li ad l"S rcduclis iiiiqniiatibus, quas pcrpetravii, lianc
lestimoniuin deducuiitur , dum dicitur : Hitvus in ad sociclaieni su.c dainnaiioiiis trabenles coarctant.
exto cognovt teinpus suum , liirtur el hiiiindo et Lt circuimtabunt le, el coangustabunt te undique. Ma-
ciconia cuslodicrunt lemnus adveiilus sui, populiis au- iigni spiiitus iiniliqiie animain coangustanl qiiando
,
lem meui non cognovit jitdicium Domiiii {Jercin. viii). ei nnii soliiin opcris , veriiineiiam locutionis, alquo
tJ ingressus in temptu.n, capH ejicere vendcîtcs in iiisiiper eogitaiioiiis iniquilates rcplicant , ut qiiic
illo el ementes , dicens illis : Scripium est quia domus prius se per miilta dilatav.t in scelere, ad estre-
mca domus ornlionis esl. Qiii enarravit niaia venlura, niiim de oinnibus angiisieliir in retributione. Ei ad
cl proiinus tvnipliini ingressus est , ul dc illo ven- (•rrant contlernenl te et filios luos qui in le sunt.
«lo.itcs ei emenies ejicerel, profecio innotuit qui.i Tiinc aniina per cognitionem rcaius sui ad terram
ruina populi niaxime ex rulpa sacerdoium fuit. consternitur, cum c.iru quam viiaiii suain credidit
Eversioneni quippe describeiis , sed vendetitcs cl redire ad pulverem urgetur. Tnnc in mnrte filii irius
eiueiiles in lemplo fericns, in ipso effeclu sui opcrls cadunl, cuin cngiiaiiones il iciLT qiiK inodo ex illa
usiendil unde radix prodiit perdiiionis. „ prodeiiiit iii exirema vil.T uliione dissipaiiiur, sicul
Vct aulem (ecistit itlain spetuncam latronum. Qui scriptum est : /n illa die peribunl omnes ccgitalionet
ad accipiciida iniinera in teinplo re.iilebant ,
profe- eoium. Qux scilicet durx cogitaiinnes inlelligt eliaro
cto quia quibusdam non daiiiibus laesiones cxquire- per lapidum sigiiificaiioncni valent. Nam sequitur :
rciit dubium iion cral. Domus ergo oralioiiis spe- /,'( non reliiiqitent in lc lapidcm super tapidem. Per-
luiica lulronum facta fuerat ,
qiiia ad hoc in leniplo versa eleniiD mens cum perversx cogitaiioni adbuc
assislcrc novcrant , ut aul iion danles muiiera slu- pcrversionein .-idjicit, quid aliud quam lapidem super
derent corporaliter perse|ui , aul danles spiriialit.r lapidem ponit? Sed in destructa civitiie super lapi-
iiocare. Quia vero Redeiiiplor nnsler pra'dicaiionis dein lapis iion rclinquitiir, quia ruin aJ ultionein
verba , nec indiguis el ingraiis sublraliii, postquaiii suaiii aniuia deducitur, omnis :ib illa cogitatioiiuni
disciplina: vigorem ejiciendo perversos teiiuit , do- suaruni ronslructio dissipatur. Eo quod non cogno-
iiuin nioi grali* osleiidit; naiii subdilur : teris lempus vitilaiioiiis tua:. Perversam qiioque
Et eral doccns t/uolidie in tcinpto. Wxc juxla bislo- .luiinam omiiipolens Deus inodis multis visitare coii-
riaiii brevitcr Iraciando transcuniiniis , nune eadem siievit. Nam assidue banc visiiat prxcepln, alii|iiaiido
niorali iaiellecid discutieiida repeianius. Vident auteni llagcllo, aliqiiaiido vero miraculo , tit ct vera
cuilatem , ftcvil supcr illam, diceiis : Quia si cogiio- rv qux nesciebat aiidiat, et lamen adbuc superbiens
lisies et lu. Iloe seniel egil , cuin perituiain civita- aii|iic conteiniiens, aut dnlore com|iuncla redeal,
lein esse nuntiavii. Iloc qiioiidie Uedemplor iioster aiit beneficiis dcvicia nialuin quod feeil erubescaU
per clecios iuos agere niillalenus cessai , cum qiins. Sed r|Uia visilaiionis sux tenipus miuiiue cngiioscit
dam cx bnna vita ad moies reprobos pervenisse illis in extreino vitie inimicis tradiiur , cum quibus
ionsider;it. Plangit eniin cos >|ui neseiunt cur plan- in a^lerno jiidicio daiiiiiaiionis sux gncietate colliga-
yiiitiir, quia jiula Saloiiuinis vciba Utloniur ciim tur. Et ingressus iii lcmptuin, cccjiil cjicere vendeiiles in
iiiatefecerinl , el exsultanl in rehus pcssiinis ( Pro- ilto, el emenles. Sirul teinplnin Dei in civiuitc est,
terb. w). Qui si daniiialioncm S'jaiii , qiia- cis immi- iia in plebe Qdeli vita rcligiosuruin. Et sxpe iion-
iiet, agnovisseiil , scnietipsus cum laciyinis delicio- niilli leligionis babilum suinunl, sed dum sacroruni
rum plangereiit. Ei quidein in Itac die tua , quw ad ord nuiii lociim percipiunt , saiicl;c religioiiis offl-
pacem libi. Suam liie dieiii liabcl aiiiira peiversa, cium iii cniiinierciuin terren;e ne;;oiialioiiis Iribuunt.
4^1* Iransiloiio gaudet in teiiipore. Ciii ea qii;c Veiiilentes iii|i|ipe iii teniplo sunl, qiii linc qund qui-
;idsi!iil, ad pacein suiit ,
qiiia duin ex rcbiis tcinpo- lnisdani jiire eiiin,iclit ad prxiiiiuin largioiitui . Jiisti-
rulibus la:laiur , duiu botiui ibiis cxtullilur , duiu iu tiam ciiitu vciukre cst, baiic pro iiraeniii accepliinc
5?:. i.N i.LC.E lvani;i.i.ii:m kxpositio. - Lin. v. s:»
».ci v.tie. Kiiieiiiei veio in icinpUi siint, qni (lnm lix-c A reni, iieiiio lanieii lii ouin inisii inanus, r|uia nccJ>iiii
pi"Siilveie |irii\iiiiuqii(i)l jnsiuin eiil iioliint, iluini|iic veiierai bora ejus. Aiinuii servabaiil, qni lilicnier
riMii jiiri' Jeljiiain facere coiileiiinniit , tI:ilo |iairiinis ejiis Jiciis auscullabaiit ; bxiliiiii , qiii insiJlaiilcs
pia:aiio ,
eiiiunt |it'Cc:iliiiii. Qiiibiis beiii; dicilnr : qiixrebaut capen; aliqiiij ex ore ejiis ut aocusarenl
Domus mea , domtis orationis esl. V cs aulem [eciilis cuin. Al vcru quarta decinia dic ooinpkta, iJ esl,
eain tpeluiwam lalronuni. QiiIj duni niiiiiiiiiniu.tin decliiiata in vrsperani, postqiiain (Orporis et san-
peiversi lioinincs loctiin rcligioiiis leiieni , ibi niali- guiiiis sui celebranda di^cipulis sacraiiieiit.i ciintra-
I ac sn;o ghiliis occiduiil , nbi viv.riiare proxinvis diJil, vcnieiitibiis qiii euni coiiiprclicnsuin viiicirent,
nralionis sux iiilertCssloiic ucliucruiit. Teinpluin coeiiil iinpleri quud seqiiilur : Et immolubit eum om-
qiioi|ue et(iuiuii> Dei esi ipsa rncns ati|iic cnnsciciitia nis multiludo filiurum hrael ad vcsperam {Kxod. xii).
fiJelium, i\\m si t|uanilo in la-sioue proxiuii pervcr- Slabaiit enim juxta crucein Jesiiin nun suliiiii iiiipii
8:is coijil.iiiones piofeit, quasi iii speliinca lairones qiii nioneni ejus JeriJerent, scd ctiain s.iiicli qut
resiJeut , ct simpliciler graJieiitcs iiilerllciunt ,
liigcreiit. tlxc paucis pcrsir iixlsse llbuil, qiio nin-
quanJo in fos qni iii nullo r: i sunl, Ijcsionis gl:i<lios iicrciiius leclorem (imiiia qu:e deiiiceps aJ pa^siu-
drliguiit. Mens eniin lidclinm nnn jsm dimius ora- iieiii usqne Lômiiii sei)iiuiitiir, ad .igiii iii Junis re-
lioiils, seJ spttlunca latroiiis cst,'quaiido, relicta iii-
" tciili el ad occisiuncm parati pcrtinere ligm':ini.
noceiiiia el slmpliciiaie sancliiails , illiiJ cognalur

agere unJe valcal pro.Ytniis nooere. SeJ qiiia cunlrD
CAPUT XX.
perversa lix-c omnla Vfrbis Rcdemptoris nosiri pcr Et [actuin est in uiia dierum doceute illo pnpuluin iit
sacras paginas indesinenter inslruiiriur , nuiic usqne templo, et evnnyelitante, conteneruni principes snccr-
lioc agiiur quod ractuni fuisse perliibeiur , cuin dolum et scriba: ciim senioribus, ct niuiit dicenles ad
dicitur :
illiim : Dic nobis in qiia puWilaie lnvc fu. is ? Diverîa
Ei erat docens quotidie in templo. Ciim cnim men- nitiJis camdein quain snpra caliiiiiniaiii struunt,
leni liJeliuiii ad cavenda mala sublilitercrudit, quo- qunndo dixerunt : In Beelzebul priucipe dcemoniorum,
(iJie Verilas in tcmplo ducei. tjicildocmonia {LuC. xi) Qiiaiido eiiiiii dicuiil In :
Principes auiem saurdolum, et sciibce, el principes qua putesiale lixc facis? de Dei dubii.iut polestato, ei
plebii qvoerebaiil illam perdere, el non inveniehant quid subinlelligi voiuiit diaboli esse i|uod facial. Addeii -
facereni illi. Vel quia iiuotidie docebat in lemplo, vel tes quoque :
quia iatrones ejeoerat de templo , vel qui i veuiens Aut qtiis est qui dedit tibi hanc potestatem? Vlwi-
illo quasi Rex ct Duminus a tania credentiiim turba ^ (esiissiiue Dci Filium negant, quein puiant iion suis,
^
laiidein Iiynini ccelcstis accepil, invidi princi|ie< cuni sed allenis viribus signa facere.
perdere quxicbant. lUfpondens aittem dixil ad illos : Interrogubo voi el
Omiiis eiiim popiilus suspensus eral audicns illum. ego unum terbuin. fiespoiidete mihi. Uaplismum Joan-
Duobus looJis polest iutelliL;J, qiiia vel liincnior po-
nis de caelo eral, an ex hominibus? Poteral Doinluus
puli tiiiiiiiltum noii inêiiiebani <|iiiJ r.icerent Josu aperta respousioue tentatoruni caUimniain confutare,
quiin peiJcre disposneruiit; vcl iJoo Jesiiiii pciilen: sed pruJeulcr intcnogat ut suo vel silenliu vel scn-
quxrebani, qiiia suo iii.igisterio neKlecio |i|iires ad leiilia cuiiJeninentur.
eiim auJienJuui conlluere ccriiebant. Libet iiiteiei At itli cogiiabant inier te dicentes : Quia si dixeri-
paiicis iniueri (|u:iin pulcbre legalls uiitbra Pascliae, mut , de ca:lo, dicel : Quare ergo non crcdidiitii ei 7
iioslro vcro Pascb^ in qiio iuiiiiul:iiU'i cst Cliristus, Qiiem coiiritciiiiiii Je ccelu babuisse propbetiani niibi
non tanium mysteiii, seJ et leiiipinis ratione ciui- testlinniiiiim perliibuii, et ab illo auJi.-lis in qua crgo
curdel. Decima, iiir|iiil, die meiisis primi lollat unus- ista faciaiii polestatc.
quisque agnum pcr famii.at domiis siiai. Jiixla qium Si auteiu dixerimus : cx hominibus : plebs nniversa
ritum lolletis et Ik.Iuiii, it senabilis eiim u^que ad lapidabit uos. Certi sunt enim Joaiiuem proiihelain
ijuaituin dccimum dicm ejusdcm meiisia {Eiod. xii). rêtse. ViJeruut ergo quodlib l lioriiiu respniiJissenl,
Deciiii.i eiiiiii die nieiisis prinii, id est, aiile qiiinqiie iii laqueuni se casuru'^, liineiiies la|iiJaiionciii, seJ
dies Pasclix , sicul Juannes cvaiigolista lestalur ,
luagis tiiiientcs veriiatis cuiires.-.iuiicin.
egrediens oniiiis populus iii niunleni Ulivaniiii, lulil El responderunl se nescire unde estet. El Jesus aii illis
iiide Daiiiiiiiitii. Qui aguus cst, qnia venit ut peccata Ncque ego dico vobis in qiia polestate hcec facio. yon
liillerel, ct perc:iliiin in eu non est, lixJus, (|iiia peC' vobis dico qued scio, quia nun vullis fatcri quod scitit.
cati iiisimiilaiiis cst. Agmiiii Juiiii iiiliileniiit, qiii Justlssimc repul>i uiiiue coiifuî aliscesseniiit, el
gauJcnies caiiebaiil : Denedictus iiui vciiil llcx in no- inipleiuui est qiioj iii psalmo per Proplieiain dicil
mine Domini; bieJuin, qul coiitra zciLiiitcs aiclrnil : Dcus Pater : Paravi lucernan Clirislo meo ( Psat.
Mitgi.sler, increiia diiciiiulos luas ; agiiuiii, popiilus cxxxi). iJ est ipsuiii Joanneiii : liiiniicos ejus indnain
oiiiiiis qiii siiSpeiisus cial ati !iens ilhiui ; ha'Juiii, confitsionc {Ibid.}. NulaiiJuin aiilein quia Juas ol>
priiK ipes qiii eiim pe dere ciipiebant. Quiiiijne aii- c;ius;is iii;i\iine si ioiiti.i ventalis csl occiillaiida jii.t-
leiii Jics aiiie Pasclia, IJ esl, a Jeciina lina usqnc aj rentibus, cuin viJdicct is i|,ii gii*;rll aui iiiiiius ca-
qiiartaiii (leiiiiiam, :igii;uii sive li.TJimi imniul.iliiri \<i\ esl ad inlclligeiidiiin 4110 I qiiyrit, aiit odiii vel
scivabaiii. Quij liccl cu.iui luiic ejub ijnguiiiviu :îii- cuiite:ii|'lu ip iiis vciiiatis indigirjs csl cui Jebeal
f;7S nCD.L VuNtHABlUS 01'l'. l'AK5 il. SKCT. I. - LXKC. Tli;.\ (iENUlNA. 57C
.'ipeiiii qiioil ()ii:urit. Qiiiiitini iiropter iiiiiiiii Dominii'- A qiite htircilitas in fil o Isni {III Hcg. xii)? Rcgnuin s\-
ail : Adhnc ti:ulla liabro voliis dicerf, aed non p itrstit iiHii David ip.iioliili siirpe et relig'oncm iinpiciaic
illa porlare nodo [Juan. xvi). rrii|plcr ;i!iud vero liiiitaruiit. .\iiaiiicn ille pro bac viiiea, q'JX, dc
(!i<>cipiilis pra'ciiiil : Nulile Jare sanctiim ranihnf iic- jtlgyplii transbla ralcslina; innnles siia umbra pro-
qtie niiilaiis innnjanlai reslran ai.lr porcoa [Mallli. vii). l'til iie funiliius exUTinineliir exorat. Doir.ine Deus
Ca:pil aiilem diccre ad plebem pn-abolnm hanc : vrliitum, converlcre nune , respice deeocio, ei viUe, tt
llomc ptnulavit vineam , el locavil enm colonii, cl ipse visita vineam istam, et dirige eani quam ptnntavit dex-
perejre ftiit muliis lemporibiis. Docenlc D iitiiiio po- tera lua. {Psat. i\xix). Dbi p;iritcr cxpoiiit qiii sit
fiiilucn cl cv.niigclizanie, coiivi-nenini priiioioe^ sacer- liomo ille qiii lianc vincain planiavii, D.jniinus scili-
(lnliini el scrib» cnm scniorilins, ci iiiierrnguvcrniit ccl Deits virlntiitn.
leiilatite^ in qua polcstaie signa fatorel. Qiiilius sua El addidil terlinm mitlcre, qui ct illum vulneranles
.irle siiperaiis, Doininiis i]n.K coeperat ex.se(|iiilur. ejiccrunt. Tcrli;im servuni ,
propbelarum clioruin
Siiinideni el illls auUicnlibiis, plcbeni niagis p,hoiI iiitclligc, qui ciiiitiniiis alleslalionii.iis populnin
virba sua libcnlius au'!i:it :ilIoi|iii>nr. ParabolJin Sci- c nvcncrinl, et qiinc buic vinex venlura imminerenl
lirol iiiforcns qiia ct ill.is iinpiclatis nrgiiai, et ail nuila pr;cilixeriiil. Sed qnem proplietarum non sunt
gciiles regniiiii Dci dnccal liaiisrereiiduin. Iloino urgo p rsecuti? et vcciderunt eos qiii pritnnnliiibanl de ad-
(|iii pl.iiiiavil vineani, ipsc csl ({iii, jiixia allani para- ventu justi (Act. yn), \!X bi aiiiem niiilta de litijus
Imlain, foiirfM.ri/ operarios in tineam siitim ( Matlli. viiieic sicrilitate dixeruni, sed nniiis Jercmi3P plan-
\\). Vinenni enini Domini Sabaolli, domns hrael esl cluiii poncre suflicial. Ego autein, inquil, frfnii/aiii («
{hni. v). Coloiii iidcii! sitiil opcrarii qiii ad excolen- ji)iC(ji.'i ctectam, omne sem n verum. Qiiomodo erga
(hiin viiieain, liora priina, lerlia, sexia, ei noiia di- conversa es in pravum, \inca ntiena {Jerem. ii)? Pro
riiniiir essc conductl. Ipse aiilcm pcrcgrc riiil, non ciijiis vinex tuiiione, ne vidolicet in ea sive pro ea
luci miitaiione. Nani Duns iinde abc^sc polcst, oiii fragilis ct inliniix cimqiic pcriliirx suaviialis oIiig
biqiiitiir : C.oehiin et terr.im eiio imiiteo {Jerem. xxiii)? insccretur, .N.ibolli Jczralicliten non modo vulnera-
Pl alibi : Ei;o Dens appropinqnans, cl iioii dc longin- luiii, vcriiin etiam legimus e\siinctum. Ciijus et si
quo, dicit Dominus? Sed abire diciliir a \inea, ut vi- iiiilluin proplietii um dictiiin accipimiis, tamen pro-
niKiriliiis iiiienim nperandi arliilriinn Jerelinquat. plicliciiin fjclum, quia inultns pro liac vinea futiiros
C.iii siiiiile cst, qiind locala cnlnnis viiioa per Isiiani martyres proprio sanguiiic proilielavit. His saiie Iri-
ilicil : El eispeclnvi nt [acere' uras, el fecit labruscas biis servoruni graJibus nmniiini suli lege di cli<riiin
{I:>ai. v). P (iîirain posse comprehcndi, Dominiis alibi niani-

El in leinpnrc niisit na cullores scrvum vt dc frnclu l.'sle proilit, diceiis : Qnonitnn necesse est impteri nm-
vinco! darent illt. Qui eeesum dimiserum eum inanem. iiia qna: scripla sunt in lcge Moijsi, et proplietis, rt
henc. tenipiis friictunm posiiit , nnn prnvonlunin. psiitmii de me {Luc. xxiv;.

Niillus enim frucius exsiiiit Jiiilxoiiiin , inilliis luijus Dixil aitein Dominus vinnv : Quid facinin? niiit:i:n
viiieaB priivcnMis, lamelsi crebro ac sollicite qii.rre- fitium iiienin dHeclum. Eorsiian cum lnine viderint vc-
rotnr, invcnius e^t. Servu^ ergo qni pnino niissus rehnniur. Qiiod Doniiniis vinex duliiiative ei noii dc-
esl ipse legtfor M yscs inlclligiliir, qni (|n:iilraginta lilicralivo inoilo Inqui dicilur, nnii dc igMoranlia vc-
annns ciiiitiniios fruitiiin aliijnem logis i|iiain dederat iiii. Quid eniin nesciat Dominus vinc.c 'pii linc loco
a culloribiis iniuiiebit; sod caesiim euin dimiscnint I).'u5 Patcr intoiligiiiir? Sed soniper amliigcre dici-
iiiancni. Irrilavcrunt cniin Moyscn iii caslris , ct tur Deus, ul libera voliinias liomini roserveiur. Qmm
Aaron sanctiiin Doinini. Ri vexatus est Moyses prn- cum vidissenl coloni, cooilaverunl iiiler se dicenies :
pier eos, qiiia oxDceibaviriiiit spiriuiui c;us. yiii cl llic est hccres, occidamus itliim ut noslra fiat Ua:reditas.
ipse serviis qind ilo friictii viiicT scniiai, palani car- Maiiifeslissiine Doiiiiiius probal JiKJxorum princlpcs
iiiiiie dcclaral dicens : Ex iinca euim Sodomoium viiis iioii \M igiioiantiani,seil per iiiviienliam cnicifixissi',
]} F.liiini Dei. Intell<-xerniii ciiiin buiic essc

firmn, el propago eoriim ex l.oinnrrhn. Uva eorum ciii diciuiii
hva fettis, bvliiis awaritiidinit ijisis. Fiirtir draconiim ft-l : Puslulii a mc , ct ilabn libi genles hirreditalem
vinuni eorum, et furor aspiduin insannbiis { Dei.t, tuain {Psat. ii). Elpropteiea <piasi sibi coiisulcntes
\\%\i). ;iieliaiil : Ecce mundus t-lus post tum nbil, et si di-
Et addidit atterum s riuin mittere. llli aulem liimc niitiinius eum sic , omnes credenl in eum {Jonn. ili).
(jttoque cxlentcs et efficientes conlumelia, dimiseiunt Ihcrodiins crgu (ilii Ecclcsia csl cuuctis ei daia de
inartem. Sorviis allor Oaviil proplieiaiii regeniqiie .si- geiiiibiis, quam nnn moriens illi Pater roliqiiit, se.l
giiillcal. Qiii poil Moyseii niissus csi, ut colnnos vi- ipse sua inorte mirabililer acquisivii, qiiia rcsurgcndo
iu'H! post cJicia lcg.ilia psalmodi.o inuilulaljone, ol possedit. Ilaiic aulcm occiso co inali coloiii prxri-
iliilcciiiiieciilMru.', ad exorciliiiin boni upcris exciLi- pcrc iiiolicliaiiliir , cum crucifigenles cuni Jmlxi
rct. Naiii ei Ipse David qiio cor popiili ad siipcrna (iileiii qiix p 'r cum est exsiiiiguere, et suam magis
siispendorel, inler riiiis canialiutn viclimarum, lan- '|ii;i! ex lege csl jusliliam pr.eferre, ac genlibiis ini-
(les Dornini tonliniias suavi unrlo iia (feraiitari consli- biiciidis con ibanliir inserere
liiil. Scd et hune affecluin conliimelin, dimiserunl iiia- El cjcrliim iltiim exlra viiienm occidiritul. Kxlra
tiem. liiccnlcs ciiiin : Qiiit nclii jisri in Diirid . aul viiUMiii liicrcs viiKM tiucidiUar, quia J. sis ul saiicii-
•m IN LlC.i. F,VANr.EU'JM KXPOSITIO. I.IB V. S78
llcarel per sinini ;-;inguiiii!tii iiO|>iiliiin, exir.i |iorliiiii A sipieiiliam ad saliileiii. Snpiu quem vein iHe CK^ci^lni',
pa-sus osl. Sive rjcclns c.xlia vincnin el iiccisiii csl, lioc csl cui lapis ipse ir ucrii, i'! qni Cliiistniii pem-
i)iii:i priiis jb iiuieiliiloruni corJe ripiilsns, :ic tlciii- t.is ncgarii, coiiiniinnel euni, ul nc ie^la iinnlei'.! re-
de iTUci aildiciiis esl. lii cujns rignrQin Moyses .ill.nc iiiaiii'at in ijiKi liaiiiialiii' :iqii:e |>'iîllnm Sive 'le iis
holacausti iu quu viciiiiiaruni saiiguis luinlcrclur, dicil ()'iod cadunt super cuin, (|iii illnni iiiml > c<iH-
noii iiilia lalicriiaciiluni, scd ad osliuiii pnsiiil, iny tciiiiiunl vel iiijuriis arilciuiit. Ideo iioinJuin peniiiis
siice docens quia et domiiiic» criic s altare exini iiiicrciint, sid lainen CDinpiasr-anliir, ui non iciti
Jcrfisslyinoruin pnrlaiii poJieiiduin , ct ip>e vera Ta- ainbulcnl. Supra quos auiem caJil, vcniel illisile.>u-
tris liosiia Clinstiis.a <loino JuduciMuin i|iiaiii samli- pt:r iii jiidiciu cuin pocna pciditioiii-. Ideo di\ii com-
licaliiriis aiJieral , niiM inliino corile recipieiijns, scd minitet cris, nt siiit iinpii laiir|iiaiii pulvis i|iicm pri>-
foris esscl suo criKite lingeiidus. Quod vcr» scciin- jicil vcntiis a facie lerrj) {Psnl. i).
(liini Marciim niutalo ordinc dicilur : Ei appielieii- Et quwrebant principei sacerdoium et scribiE miltere
rlen:es etitfi orcidcrnnl, et ejeeerunt cilra vincoiii {ilnrc, in illiim mami» illa hora, el nniuentni popiiliiin. Co-
xii), iioiat ei)S periinacKc, iini nec cnicilixo ei resii- giiovernnt cniiii quod ad ipso-. dixcrit siiiiiliiiidineni
5cii:wo a morluis Duiniiio pra;dicaniibus apnstolis isiaiii. PriiK ipe-. sacci do!um ei scnlia; (|uasi nicnlien-
credcre volnerinil, S(;d qn»si cadaver vilc pinj c- B leiii contra se Doniiniiiii qiixrcbanl intcrliccre, scd
ritut. Q ia, qiianliim iii se eral, a snis eiiiii (iiiilnis lioc idem qu:vr«iidi> doceliaiil vera cssc qui: diceliil.
oxcludenles, gciuilins sus 'ipiendum drJeniiil. Ip-e quippc est liscrcs, ciijiis injiistain neccin aicbal
Quid crgn [aciet ill i iloir.inuh viiieiv ? Veniei ct per- csse viiKlitaiiilam ; illi iiei|uaiii coloni, qui ab occi-
det cnlonos islot el dabit vineuin aliit. Quo audilo, dendo Dci 1'
ilio ad modicuiii ipiideni lliiiore liiiman»
dixcruiit illi : Absit. Conlraijixerunl senleniia; Domiiii lelardari doiiec venirel bora cjns, iiuiKjuam veru
quia conlra suaiii pcrlidiam esse cognoverunt. Iiilc!- div:iio aiiiore poiuere cobibeil. .Muiali s:iiie iiitcl-
ligcbaiil cnim inrabolâni noii inerilo sanctilaiis ad leclu, cnique liilclium cum niysleriuiii bapli^mi qiiud
capicnda niyiteiii verba juni par.ill, sed niolilix eierceal opcrando conimitiiiur, (juasl viiica qu:im
nanimis ad a(;enda qux- diccbaiiiur accensi, atquo cxcolat locatur, Mitiilur icrvus iiiius, alierel tcrtius,
idco qux in iiiciilc li.ibueraiit, qiuiinvis in parabnlis qui dc fructu acci|iiant, cum lcx, psalmodia, pro-
dicta, quasl jaiu oliiii iiicdita:a cognosceie p:iiati. pliciia, qiiaruiii moniiioneiii beiie agiiid» sciiuatnr,
Negaiiiibus ergo Judaeis jiistum fore scieniiam diviiKc li>giiur. Scd mis-.iiR scrviis conlumcliis alTeciiis vel
legis quam i()sl spernebant ad gcnies traosltrri, qind c.Tcsus cjiciiur, cum seniio aiuliius vcl coiiiciiiiiiiiir,
balvator rcspoiideai iniucre vcl, qu(id pCjiis cst, eliam blnspliemalur. Missnin iii-
llle auleni aspiciens eot nit : QuiJ e>l ergo lioc i/Korf ^' snper baercJem quaiiluni lii se esi occidit, qui el Ki-
rcriplum est : Lnpidem quein reprubaveiunl wili/iciin- Iium Dcl coiiciilcavent, et Spirilui gratia: quo saiicii-
tes liic, [lidusêsl in cnpul anguli? yni.miido, inquil, ficaiiisesl,foiitumcliam feccrii. ferditom.ilocultore,
implebilur bxc propbeiia, qii.c lapulcin ab aeJilicaii- vinca Jabilur alteri, ciiin dono gratlae 14U0J supcrbus
libus rcprobaluin, iii caput aiiguli dicit esse poiicii- sprcvii huiiiilis quisquc diiabitur. Sc<l et lioc i|UiiJ
dum, iiisi qiiia Cliristus a vobis rcpiobatus ei occisus, principes saccrdulum et scribje manum niittcre qu:e-
credituris esl gentibus pra^dicaiidu^? ut ijuasi lapis reiitcs in Jesuiii lcrron; populi reimcntur, quolidio
aiigularis duos coiidens in semeiipsuin , ex uireqiie gerilur iii Ecclesia, cum q.iilibct solo de noiniiie
populu unam sibi (ideiium civilatem, iinuiii lcmpbim IVater cain quani non dibgil ecclesiastica; liJei ac pa-
adiliccl. Losdeni ciiim SynagOji» magislros quos cis uiiil.itcni, propicr cobabitantiuiii fralruin bono-
,
Bupra colonos d xerat, iiuuc «di(icanics appcilat, riim niuliiludincm, ve! ernhcscit, vel timel. inipU'-
quia qiii subdiiam sibi pl.bcm ad lerendos vila; fru- giiare. Uni lainen sicul de s uliissiina KVium siru-
cius qnasi vineam evcolere, ipsi lianc Deo iubabita- tliiune Dooiinus ail, cum icin|ius riieril, in alfiiii alas
toredignam quasi domum tonsiruere el ornare jube- criget, quia pcrsequeiido Ecclcsiam, qu.isi Duiiiiiiuiu
baiitur. Unde et A|msiolus (iJelibus scnbensait Dei cruci addiceic et oslcnlui gaudeliii b;ibere.
:
jj
agriciiliura, Dei adificutic estis {l Cor. iii). Sed qui Et obsenanles m serunl insidiulorcs, qiti te inslos
viiiea; Dei frucluin negaie quasi agncolje mali, iidem liniularcnl, ut capercnt enm 111 jcriiisne, et trudereitt
(pi:i$i aiali cxnicnt.iiii doiiiiii Dei lapideiii preliosuin itlum iirineipaliii el potest.ili praaidil. ymreiiies D;i-
clecuim, (|ui vel in foiidamenlis vc! iii aoKulo poiien- niinum coiiipreliciid. re principcs saccrdoium ci
(lus ciat subirabcre, lioc esi lidcni Cbristi aiidiiori- scriba!, timuiTunt p.ipuliiin, alqne ideo quod per se
bus suis conabaiilur eripere. Sed licet prx-.iJis manibiis eflicere teiilalianl,
iilis iioicuti- noii puieraiil,
bus, idein lapis c.iput angtili firmavil, de uiro- morie ejus viderentur immuncs. Niiper
(juia ut velui ipsi a
que populo quotquol ipsc voluil siia liJe coiijiiiuil. eiiliii sub Cxsare Augusio Jud:ea snbjecta Itomanis,
Omiiii qui ceciderit tupra iUiini lapidem conquai-.a- quaiido in loto orbe est relebr.l:! dcscriplio, slipcn-
bilur. Supra quein autem cecidcril, cemmiiiuet illtim. diaria facta fiicrai, c( crat iii pcpiilo m.igna scdiiio,
Aliiid est oireii.lere Clirisium |>cr mabi oper:i aliud dicenllbus aliis pro seciiril:ite et qtiiclc, qiia Itoiii.ini
,
iiegarc per impietatcm. Qui pecealor csi ct t.uncii ilii prooinnibus iiiililarcnt, deberc t:ibii>a pcrsolvi, Pliu-
crcJit, cadil quidem super lapijotii el conqinssaliir, risjcis veru qui sibi appliudubanl jusiiiiam, e coiiira-
eeJ iiiiii omaino comiiiiMniiiir, reiCivat ir en m pcr rio iiiie tibus, non (icburc populum Dci qui dcciiiias
'J7f) Itl n^ VLNEP.Mtll.lS OrEltUM PAUS II. — EXEGKTIOA Cr.MliNA. m
solveret, ot priiiiiiiv:! daioi, ot rîtcra qii;u iii logc .\ iraditir/niim el uliseivalioniiin, quas illi ilciilcrusij
soritua siiiil, liiimnnis legiliiis sîlijacorc. Ciijus scdi- vncani, jusii iam pra^rerebant. (Jndc et divisi voca-
Itodis iiilno roines invahiii, iit posi Doiniiii passioncm baiilur a pupulo. Sadduca;i aulcin, qui inlcrpretaiiiur
iiisislentchus sihi Ituniaius, (vilriaiii, {jeiilem, ct re- justi, ei ipsi xindicabant sibi quod non oraiil. Prio-
{•tiimi, iiiiliito illiul ruiii sua rcligione leniphiin, iino riliiis cl cnrporis et aninix resurrectioaem creden-
ipsain liitcni pordcre ipiaiii tribiila pcndere iiialucriiil. tibus, coiiQlentibusque angclos cl spiriiiis, scqueotes,
Et inierrrgaiieiunt illum dicentes : Maghler, scimus jiixta Acta apostolurum, omiiia deiiegabant.
t]uia TiCle Uicis et duces, cl non accipis personam, scd El interrogaveruut eum dicenlea : Uayiiler, M' yset
in vcrilnte v um Dei i/ocfs. Licet nnbis dare tribuium srripsii nobis, si [raler aliciijus morluus fuent liabtns
Ccesari, an iion ? Ul.uiila ct riaudiileiita intorrogalio uxorcm, el hicsine /S/i.s fueril, ut accipijt eam frater
illuc pruvocat re^-ponduntein, ui mngis Deuiii qiiain ejus uxorem, et suscitet semen fratri suo. Vide disian-
Car&arein liineat, el dicai non deberc tributa solvi, tiain liiicrx et spiritiis. Juxta liilerani nubcre cngi-
iit statim audientes ininisiri prrsidis qiii juxta alius tiir in vita, iit deruncii senicn exciiet Tiater, splriius
cvnugelistas .idriiissc leguiitur, seditioiiis contra Ro- autcin m:'.gisler est casliiaiis.
nianos priiicipcm teiieant. Sepicm ergo fi atres erant, et primus accepit uxorem.
Considerons autem doluin illorum, dixlt ad eos : Qu'd B el mor/iius esl sine fiiiis. El sei/i/eiis acccpit ill m, et
we lenlaiis? oslendite milii denurium, cujus liabet ipse mortuus est sine ftlio. Et lerlius aecepit vlam. Si-
imnginem et inscriptionem. Sapientia senipcr sapicnicr mililer et omnes sepiem, et non reliquerunl semta, et
agit, iit suis poii^siiiiuin tentatores sermonibus cuii- morlui sunl. Piovissima omnium mcrtua est el niuiier.
futeiitiir. Ostendite mihi, inqiiit, denarium. Ilnc esl Qui rcsurrectiouein corporum non crcd b.inl, aniuiam
genus niimmi quud pro dt-ccni nummis inipiilabaiur, juduantcs intcrire cum corporibus, recie istiusuiodi
et h:ibebal imaginem Cxsaris. Qui auiom pulant In- liiigunt labulam, qua: dclirameiiti argual cos qui re-
lerrogaiionem Saivatoris ignoraniiain esso. ct non surreciionem asserant mortuorum. Potesl autem
dispeiisaiionein, discant ci pr.x>scnii locoquod ulique (ieri ut vere in genie curuin aliipiando hocacciderit.
potuerit scire Jesus, cujus imago esset m nummo. /n resurreclione ergo cujus eorum erit uxor? siqui-
Sed liiierrogat, ut ad sennoiiem eorum cumpcleiiler demseptem liabuerunl eam uxorcm. Tiirpitiidincm (d-
respniideat. bulx opponuiil, ul resunectionis deregent verilatem.

Ilespondenles dixeru:it : Ccesaris. El ait illis : Red- Veruin niysiice seplem lii fratres sine (iliis deruiicli
d.le ergo quee Cccsaris sunt Cicsari, et qucB Dci sunt rcprobis quibusque congrmmt, qui per totam bujiis
D.eo. Caesarcm non putcmus Augusium, sed Tiberinin ,
sxculi vii:im, qux septi m diebus volvilur, a bonis
sigiiiHoîri privignum ejus, qui iii loco suocesserat vi- '
opoiibus sleriios existuni. Quibus viriiiin morle ai-
Iriti, siil) qiio el pasûs esi Dominus. Omiies aulem scM prscrcpiis, ad ultimum et ipsa mundan:', cmiver-
roges romani a primo Caio C:rsafC qui im|er:um ar- .'aiio, quam illi sine viiali opere transeêranl, quasi
ripueral, Cxsares appellati sunl. Poiro ouod ait : uior infecuiida irar.sibil.
Reddile qute sunl Ca:saris Casari, nuniinum, tributum, El aii lUis Jesus : Filii sacuii liujus nubiinl, et ira-
el peouni,*ni, et qum sunt Dei beo, dedmas, primitii^, dunlur ad nuptins. Cuin Dnminus dii al : Nolite dure
oblitioncs, ac victimas sentiainus. Qunrondo ct ipse sancium canibus, neque miilaus mnryaiiias veslras
rcdilit tributa prn .se et Peiro, et Dcu reddit qiiiE Doi anle porces {Matlh. vii), quoil ipse iiu.id.tiii vel hic
suni, P:iliis r:icicns vnluntalem. .Mitcr : Reddiie quee de gluria lesurrecliunis, vel alibi de dispensatioiiis
Ca:>aris iiint Cirtari, et qute Dei smt Deo ; ijueinad- aut ctiam diviiiitatis sux inysterio dixisse invciiiiur,
inoduni C.-Rsar a vnbis exigil iiiipiessiunem iinagiiiis qux mulli qui aderant vel rcslstcnda vel coiitem-
siix-, tic et Dous, ut quemadmAduin illi roilditiir nenda non accepcrunt, noii puiandus csi sanctum
iiuiiiniU':, sic Deu aiiiina luniiiie vutiu ejus illustraia dedisse canibiis, aul niar;;aritJ5 misisse aiite poicos.
aiqiic signaia. tiide Psalmisia : Sigimium e>t, inquii, ôn eniiii eis dedil qui cap.>re non poturaiit , (|uos
lnmen ntltui Domine (Psul. iv).Hoc propter aliorum imniundiliam nogligi noii oporte-
tii nohis tui,
p ,
<]iiippe luinen est luliini lioniiiiis, ct veruin bonum, bai. Cteniin cum tcniatores interrogabani, respou-
<)n.ij iiiMi oculis sed nicnte conspioitur. Signalitm debatqiie illis ita ut qiiid contnidicereiit noii babe-
.intcm dixit i'i nobis, tanqu:im dcnanus signatur re- reiil, qnanivis venenis suis cuntulicscerent pniins
gls iiii.igiiio. Hoiiio enim facius est ad iniaginein el quam illlus libo saiur.irentur, alii lamen qiii potc-
«imililudinem Dei, quam pcccando corrupil. Rnniim rani capcre, ex illorum occ:>sioiie miilta uiiliter aii-
«•rgo ejiis c>l veruni aique xiernum, si reiiasrcndo diobanl.
sigiioitir. lUi autem qui digni habebunlur saculo illo el retur-
El non potuerunt lerbum ejus rcprehcndere eiram rcctione ei morluis, iicque nubciit, neque diicenl uxores.
plebe, et niirati in rcsponsis ejus lacueiunt. Qui credore Non iia iiiiclligciidnm csi.qiiasi iligni laiitum vel
ilohuoranl ad tantain sapiciitiam, iiiirati siint quod rosurrccturi, vcl sinc niiptiis rmuri siiit , indigni au-
rallidilas eurum iiisidi:indl iiuii invonisiêt locuin. ttm, id csl, pcccaioies, vcl mininie resiirreotu:!, vel
AcccsscTunt aulem qitidam Saddiicaoruin qui negant ad niiptins resurrecliiri sint crelcndi ; sci! ila polius
fsse resuTrcclionem. Diix eraiil lixrcses iii Jiida-is. sciiiioiiduiii, (|uod oiiines ot resiirrecturi , et absquc
uii:i Pharisxoruin, el alicra Sa ld'io,corum. rharis;oi iiiijii is siiil iii sxcnlo illo mansiiri. niiiiiinus auietn
£:8i IN LUC-t; EVANGEMUM EXPOSITiO. — 1,1,".. V sm
Salvaiui' ut ail gloiiam risirrcclionis aniinos excii.i- A vorlium ali<|uotl liivenirc qiKitl piletil iiisiJiis, quia
rei inquireml:iiii, ilo cleclls soluininiKlo viiliierii fa- in sernioiiibus cnnriil:ili siiiit, iiltra imii iiileriflgant ,
cere serinonein. Si aulem in resnrreciioue ne.|iie seJ apcriis.iiiiie coinpreliensuin lioin:iii.c ir.idiiiit po-
nubiinl neiiue ducnnt iixores, resurgiinl erjjo corpora testjli. I'.A '|U0 inlclligimus vcnena iiividix posse qni-
qux' possuiii nubere ei ducere uiores, lioc esl T iiii- dcin siiperaii, sed diflicile conqiiicsrcre.
naruni et virorum cerlis discreia mem)ira spcciebiis, Dijil aulem ad illos : Qiiomotlo dicunl Cltrislum
sed nulla concunibciidi vnhipt.ae vi:l nccessiialc Filium Davidesse, ei ipsc David dicit in libro Psal-
mancipala. Neini) qiiippi; dicil di! I.ipiile el arliore ,
moruin : Oixil Domimis Doinino meo : Sede a dexlri$
ct liis rebus qu:c non liabenl nieiiibrn genilali» ,
mris, donec ponam tnimicos tuos scabAlum pednm
qiind iion nubanl ne'|ue ducant uxore-;, scd de li s lunrum ? David ergo Dowinum illnm vocal, et qamiodo
qui cnm possunt nubere , tamen alia raiionc iioii filius esi? Ii.tcrriigaiin Jesu iiobis proficli usque bo-
nubunl. di; coiiira Jndjos. El lii eiiiin qiii confiientur Chii-
A'eij«e enim ullra mori polerunl. Qiiia cnnnuliia sluiii essc veiituru 11, lniinincin s niplicuni el saiicliiiii
prnpier filios. Filii proiiler succcssioneni. Siicressio viriiin asserunl di; giwieie David. Iiilerrngciiius ergo
propier moriein. Ubi ergo mors non cst , neque eos ilocti a Dumino, sj simiilcv liomo est, et taniniu
connubia. B niius D.iviil ,

quouiodo David vocl-I eum Doininuiii
jEquules enim angelis sunt , et /i/ii sunl Dei , nim suuni?Non auteni reprclicnduiitiir, quia David liliiini
iiii/ filii reiurreclioiiit. yEi|U:ile5 angelis et filii suiit diciini, sed qiiia Dei Filijin non crodunt. Sii|uideiii
Dei ,
qui, gloria resurreciionis innovaii , sinc iilln ipse et D.iininus David esl, Deus antc tcmpcn nia-
moriis meiu , sine ulla labe corrupiionis , sine u:lo nciid.i, et lilius David appariiil lioiiiu in leiiipnrniii
terreni staius actu ,

perpelua Dei visione riuuiiiur, (ine iiasceiido. Quod auicin a Patre subjiciiiiiiur ini-
ad quam necegse esl aiige'ic;c dignitaiis a^qiialiiatein niici , noii iiifirinilatcm Filii , scd unilat -in naiinie
quisquis tunc ascendere dcsiiirrai, nunc miiiiiois Tra- qiia in a'lero :il:er opciaiur si^nifirat. Nam ct Filiiis
tribus condesceitdat. siibjicii inimicus Paii i

,
quia Palrem clarilicai supra
Quia vero resuryant morlui , et Moijses oslendil sc- lerrani.
eut Tubum, ticut dicit Dominum Deiim Abraham , el Audienle autem omni populo, dixit discipulis suit :
Deum Isaac, el Deum Jacob,Ad coniproband.ini rc- Allcndile u scnbit qui valimt ambutare in tcholii , et
surrectionis verii:iiem mnlio aiiis nianireslinribus amanl salulaiwnes in foro, et primas calliedras in syn-
exemplis uti poiuit, c quibus e.^-t illud : Susciiabun- agogis, et priinos discubiius i/i conviviis. Anibiilarc
tur mortui, el resuryent qui in sepulcris sunl. Ou.xrilur iii stolis, cullioribus vestinionlis indutos ad pulili-
itaqiie, quid sibi voliierit Doininus Imc proferre lesii- C niin prucederc significai. In quo inier cxtera divcs
monium, quod videtur ambiguum vel non satis ad ille q:ii epiil:ibatiir quolidie splendide, pcccasse dc-
resiirreciionis periinel verilatem. Sed S:idducjci quin- scribiiiir (Luc. ivi). Nol:iiiiliiiii aiilcm quod noii sa-
que tanlum librus Majsi recipieliaiit ,
proplrlarum luiari iii foro, nMii priiiins sedere vel discuinbere
valiciiiia respiienles. .Stultiiin ergo erat iiide proforre vctit cos qiiihus iioc oflicii ordine coinpelil, sed eos
tcsiimonia ,
quoruin aiicior:lnlc!ii ni>n seqi<cbantur. niiiiirum i|iii ii.icc sive liabita , seii ccrtc noii tiabita,
Purro ad a.'lernltatein aniniaruiii prob.ind:iiii , dc iiideliiic aiiiniit , a fidclibus (iinbiisqiie quaî n-pro-
llnyse ponit excmplum : Eyo suni Deus Abraliain , et bos docet essc cavendos, ninniiiin, videlicet, non
Deus Isuac, et Deut Jacob {Exod. iii). Slaiiniqiic graduni, jiisla dislrietione redargiiens, quninvis cl
infert lioc ciilpa non careat, &i iidein in loro litibus inter-
Deus aulem non e$l moituorum, sed vivorum. Ut csse, qui iii caihedra Moysi Syna;;og.c niagistri desi-
eum prob:iverit animas perniancre posi morloin ,
deraiit nppellari. Duplici sane ratione a vanx gluri:i:
qiiod illi inter cxtera neg.ibant (neque eniin polciat cu|)idis ailendere jubeinur, iie, scilicct, eoruin vcJ
lieii ui eorum essei Deus qui nequaqnam siibsistc- siinulallone seducainur, a'Slim:inies bona essii qu.c
reiit) conseqiienter introducerclur ei corporuin re- faciiinl, vel .'cmulatiiini! iiiflaniinciiiur, frusira gau-
surrcciiu, qux cuni anlmabus bona inalavc gesse- L) Jcnie» in bonij laudan qii:c siiiiul:i nt.
runl. Qui dcvoiant domos vidanruin, simulnnies Ivngnm

Omnet enim vivunl ei. Omnes videlicet illi quonim or.itionem, lii accijiienl daninutionnn innjorein. Noi>
Dnmiiius esl Deiis. Vivunt el, viia utique vera, qua taiitiim ail Aceipieiii damnnlinnem , sed adjunxit ma-
jusii viviint etiani quando corpore moriuiitur. De qna joreni, ut insiniiet eliaiii illos qiii in angulis stantes
alibi Doiniiiiis ail : Qiii credil in nie, elinin si mortuus oranl, utviileanlur ab tiominibus {Mailh. vi), d.imiin-
fuerilvivcl (Juan. ji). Crcde irgo, el si iiiortuus fiic- tioncm mcreri ; sed eos qni hxc prolixius, quasi
ris vives. Si aii em non credis, ei cuni vivis inorinns religiosiores agendo, non solum laiides ab bonilnibiis,
es. Vidca cnin) qiix in deliciis est, vivens morlua sed et pecunias qiixiuni ,
prolixiori damnatinne
esl (/ Tim. v). plcclendos. Siint enini qui se juslos el mngni apuJI
Respondentes aiilem quiilain scribarum dixerunl : Dcum nicrili siinnlantcs, ab infirniis qiiibiislibet et
itagister bene dixitli. Et aniiAiua non eudebunt cuin peccatiirum sunrum coiisciciitia liirhatis, qnasi pa-
ijuidquaiHviieryogare. Priiiicipcs sacerdoliiin, Sad lu- Ironi pro cis iii judicio fiitiiri peciinias aci ipere noii
cxi , ct scribx quxrcntes occasioiiem c luiniiix , ct (lubitani. El cuin porrecta manu* pauieri, prcce»
p
583 BEO/E VF.NEliAinLIS OPl'. PAUS II. SECT. I. - EXEGI:TIC.V GEiNUIN.\. T-Si
jnvare soU-ai, illi ob lioc, iiiaximc in |irecibu> , iii A iiiiniriiiii et noii siibstaiiliain | eiis.1t, ncc perêiidit
p:iui,eri iiiiiniiiiiin lollam, pcinoclaiit. Qiiibiis ilhi i|ii:intuiii in ejiis sacrlliciis , seJ ex qiianto |<rorcra-
J;ul;e inalcJicdo non iiiinicritii congruii. Cum judi- liir. JuMa veio leges allcgori;!', diviics qui in Bato-
calur, exi-al condemnnlus, el oralio ijut fiul pecca- pbylaciiim
iit muiiera initiebaiil, JuiU'0s de jnsiitia
tum [Psnl. cMii). CoiKleiiiiialus (|iiippe cuni jiiilicatiir legis elalos, poi ro viJiia pauper Ecclcsiae simplicila-
eiiit,el or:<(ioiiciii suain in pcccatiiin rccipit.qiii te.in deîgii.-it. Quae rede paiipercula vucatur, quia
magnx iiiiiic xstini:itioiiis apud lioinines liabilus, in vel superbix spiriliim , vel pcccaia taiiqiiain mundi
diviiio nuiic exaiiiine, iion solmn non pro aliis se divitias abjecii. Vidua veru,qiii.'i vir ejus pru ea
iiitcrveiiire, scd ncc sua silii ineriia suinccrc posse iiioriein pcriulii,ot nuiic iii roeli pcnctralibns ab
ile|irrlicndit, iino ip^-aruni iniiUus liiiin.iniim jiidic.uni cjiis oculii (icculius, qiiasi in parie alterius reiiiuuis
fcrdlit, prccuni inter ciimina pdeiius Ilxc gazopliylaciuin xra niiniila
liiii. vivil. iii duo iiiiitl,
quia in coiispeclum divinû Majestatis ,

qiia nu^îri
C.\PUT XXI.
opcris oblalioiies quasi cerio numero conscripta ct
Reipicieiis iivtiem vidil eoi f/ui miilebant muiiera lua coiisignaia scrvantur, sivedileciionera Dei ct proxinii,
iii GuiophyUiciumitivilcs. Quii scriiioneGrxcoyv).(Jc<j- scu fldei oraiionisquc suj: munera dclert, qua^ cuii-
cciv lervare dicilur, el ijata liugua Persica riivitia; vo- " siJeratu proprije fragiliiatis iiiiuuta, sed meiiio |iiai
c.miur, g.iiopliylaciuin lociis aiipellari solct, ipio (levoiiouis acccpta , cuiiciis superburum Jud.eoruiii
'
diviiije Kcrvaiilur. Erai aulem arca, roranicit liabens opcribus prxsianl,
desMpcr, posit.i juxia aliarc r.d deiierani ingredien- Nain omnft lii ex abundantia libi miscrunt in niii-
libus domum Doiniui , iii qiiani niiilebaiit saccrduies, nera Dci. Ha:c auiem ex eo quod deett illi, oiniitm
qiii cuslodiebaiit oslia, omnem pecuniam qu;L' dcfe- licluin suum qnem liabuil misil. Ex abundaiitia sibi
rebitur ad templuni Poniini, aiqnc insluura ioiiein Judjcus miitit iii iiiuncra Dei, qui de jusiiiia sua prx-
ejusdcm icmpli servaiur. Lcge Verlia (lieiiim. Eiiain siimciis, bxcapiidse orat : Deus gralias ago libi,quia
iiiinc aiiteni qiii oraiiics in domiim Doniiiii discurrii, non sum sicut caleri licminuin, ruptores , injusii. elc.
ipsc (|iioi|U3 dona lerenies lespirit, et qiiein digiuiin {Luc. xviii). Uninem «uiem vicluin suuiii Kcc!es<a
xiilerit laudat; qiieiii rcpnibuin, damnat. iii Dei niunera iiiiitit, qux onine quod vivil, non sui
Yidil autem el quamdain vidunm pauperculam ntil- uicriii,scd Dei esse muneris iiitc!ligi(,dicens ; Deut,
tenlem irra minula duo, el dixit : Vere dio vobit, quia prupiiius esto milii peccaiori (Ibid.). El alilii : Forti-
tidua hac pauper plus qiiam omnes miiii. Ilic iiobis ludinem meam ad le cuiloitiam,quia (u Deut sutceptor
lociis iiioraliter quidcin iniiiiut ,
qiiaiii sit accepa- meus es, Deus meui, mitericordiu tjut pravtnitt ni«
kile P«o quidquid bono animo obiulerimus, (|ui cor (Pint. LViii).
LIBER SEXTLS.
rELIClTER l-nCE.
(uiii sjpiciitissimus rcguin Salonion , iii figiirain cujiisqiic vasisliginciiliim luii roniiabat, ntcesfarium
Clinsii ei Ectlesia: leniplum Oominu condurci, buc ((uiJuin, Joiiec opus vasis expieretur . \eruni posiea
qu(>'i>ie iiiler cxiera iion indecentibiis figuraruin pro:- nun iiioJo iiullis usibus apiiiin,scd eliam iit polcctio
iiionebat cicmplis, quod adienleiiie taiidcm, et ap- vasis apparerei, abiqiie uTa Jubietaic fraiigendiijii.
parenle rcruiii illaruui, qux timc uiiibratice signa- Quasi ergo foniia de argilla cxrenioiiix lri:ales aiile-
baiitur vcriiatc ac liice, uiot uiiiiiis ilU uinbraiilis, u( D ceJiiii'., ut doiia veritatis evangelicx qiiasi vasa do
iia Jiiani, ci imaginaria coinpnsiiiu lypuriiin csset aurichaico succt-dant. Coniposita pro lempore tesla
pciiiiiis aiifcreiiJ.i. Pnsl faclam iianiqiie de lipiJc, viliî atieratur, ul fulgor uriiaaiciili pcrmansibilis i|ui
ligiio, c( auro iiiCdiiiparandi upeiis doiiiuni, niitil, latebat ostvndatur. Ciuis vitiilx qui inqiiiii.itns s.ni-
ct. III ligiir.;m ( rediiurl dc gciiiibus popiili, lutil lli- ciilicabal tnllalur, el crux Clirisli qiiu uiuiiduin re-
ram de Tijro, filium muticris viduiB {III Reg.wi); diniai, prxdicctiir. liicumbenle lempore, quo inare
baiid duliium qiiiii illius. qux siipra duos nummos iii uiiieum , ciijus unda vivilicalnce cuncli Ecclesiaiii
gr.ioiiliylaciiim mitiendo, plus unuiibus misisse lau- iiilraiuii baplizeiiiiir, qiio culiiinii;e lugis gemiua!,
Jaliir. Uii iribu, iiiquii, Neiiliialim, palre Tijrio, aili- qua: lilia pro lapiU; gestaiites, Clirlsto devot.iiuiii
ficctt ccraiiuni, tl plcnuin sapieulia, el inlettigfnlia, cl j>niiaiii biiic iiide lirnicni oviiiiii,quo bis qiiini lilcres
docir^nn [Ibid.). Uiiinia autcin va;a qiix fecit iliraiii upciuiK II strorum ,ililu<'iidis liosliis parall i|Uo iiiiui-
rcyi Saluiiioiii iii doiiio Domiiii, de auriclialcu eiaiil. iiicra denique v.isurum cleciiouis nnlliu ad iiiuiitc:i)
Iii canipesiri rcg one Jordanis fudit ea rcx, in aigil- tciiipli delcraiiiur, ôlvilur argillo.sa terra, (|ux- iu
losa tcna. Qui en;in uiunia sna v.isa non duclili,scj (aiiipeslri rcgiune diiiiius lixc ucctilla tcgcbai. Ilnc
lusili opcre fccil, prius niniiruin ud siniilituduieni csi, iiiiiiiiiiciito priccuiiiu dumiiiicx' passiuiiis, p>:r
!.3j l.N LLC.C EVANCELIUM EXPOSiTIO. — LIG. VI. .SSI
qiiani recoiiJiia dndum liiicr.i; vclaiiicnio Ecclesia; A Pr.xli.T, ad tiosies piTtliiPiii Scdiiione^ , ad ciTes.
s.icranicnUi paiescerein, labat pairaliiii, el deslrul Qii.i! iilraqiie a lem|iore diiiiiinic.c passionis in pnpiiln
jniii iii< i.it il!a c.Kliisliiim occiillatrix iiinhra secrel.)- Jiideoruin, qiii silii i.ro b;ilvatarc sedltiosiiiii lairo-
iiiin. L'iid«; rcc:e pi.st ob'aliiiiiim viiliKE paiiperi^, nem ele^Mt, saiis sii|icriiiie consiat aliuiiil .sie. Scil
ifj esi, Ei cksiu." (iJeni Doniini ure laudjtain, Evaii- liis prX'Cii:renliliiis, apustnli ne teiiciiiliir, iic Jeio-
(!rlis>a seciiiiis adjiiiixit : solyiiia Jiidjamqiie (lesei:ini,adiiii.neiiiur. ()uia viJ..-
Ei qHibiisiliim diceniibvi de li^mpô qiiod lnpidibi-s Iicci non slatlin linis, qui in qu.idragesiuiuin putiiis
boiiis ct doiiis exoitialiiin efsct dixit . Hccc qna- liiietis, difTen ndiis sit aiinuni. id esl, desolatio |3lrijc, su-
|i?in'iii( dics, 1(1 quibus iioii leHnqueiiir lapis super lapi- ireiiiuiiiqiie iiiljls ac leinpli sei|uatiir CKCiduiii.
dem,qui n'111 ilrstruatur. Eratnaniqiic prins Jcriisalem Tiinc dicebat iilis : Surget gcns coiina i;e'item, cl
iiilis llhi m.igiia rcgalis, ulii leinpluai raniosiNsiinHiii regnum adversus regnum, elle.rr<B molut niagBi erunl
l)i'o fiierai exslriicluni. Postea vero qiiaiii vciiil illc ;nr loca, et pestilentttr, et famrt. Constat li.ic aiile
((iii frat vcriiin lenipUim Oei, ol coeleslis Jerusaleiii rinem desidatioi is icmplt, liocest lempme Julaic:u
((niit Mpcriic iny^kria, ddcia est illa teirena iilii scditionis, ad liUcram cii.'itigisse. Poic-t aiiicin rc-
cueesii^ appaiiiit, ct iii teniplo illo iioii reinausit giiuni conlra regnuni, ct pesiileiilia eonim, qiiuniiii
lapis siiper lapidcin. Eiai priiis poiiiifux, tangiiine " sennoserpit til cancer (Ji JTim. ii),ci faines andicndi
Uururum cl liircnruiii piirincaus pO|iiiluin ; scd ex quo verbum Uei ( liiioj. viii),ctconimotio iiniversa; icn.c,
Veiiit vcriis Pu.Jifej, qiii sangiiiiie smi [mriricaret ct a vera lide separailo, eliain in li;vrelicls iiiielligi,
credeiiles ( ILbr. xiii ), iiiisqii.un esl ille piniifex qiii, contra se invicem diiiilcanics , Ecdcsi.x vicio-
pii. r, iicc iillus ci reliclus esi locus. Allare fuit priu?, riain faciunl.
el sacnrKri.i ci'lcbral):iiiiur ; scd iil venit veriis a^nus Terroresque de ccelo, eltigna rnaijna erunl. El liajc
qiii seip>mii oliluht lio>tiain Deo (Ilebr. \x), ciiiici.i tempore eoJein coinpleia, qiiisqiiis Joseplii liistoriaui
ill:i veliii prii leinpme posiia cessaveruiit. Propicrra iegerit, inveiiiet. Nam et siella gl.idio sliiiilis ul per-
saiie divini ilispensatio procuravii ut ct civitas ipsa, liibct, p T aiiniim tolnm supra Jerosolyuia pciidoiis ,
el tcuiplum, el oiiinia illa parlter siibvciierciilur, iiifausio ircpidos cives poitenio terreb.ii. Et mrnis
lie qiii ((iric adliiic parviiliis el lactens in lide, si vi- itldein eqiiitesquc armaii, pcr acra discurreie ac
derlt illa ciiiislare, diini t-acnricioruin rilum, duiii iiKneni bellaiitiuin imilari pcr dies qii;idr.i^'.iita suiit
iiiiiiiklerluruiii nnliiieiii .iliniiiliis slupet, ipeo divcr- vi(.i. Sel ct vilula saf riliciis adiiiola, inter iniinolari-
sarum formaruni rapeietur iiiluitii. Sed provideiis liiiii iiiaiius eiiixa esl agiiain.Quo autein lixc meritu
Deus iiiiirMiilali iinslix, el viil>'ns inultiiilicari Eccle- c iiitigeiiiil, protinus subiiifeilur, cuio dicilur :
siam siiain, (inin a itia eubverii fecit, et periiius Sed anic liccc omnia,iniicieiit vobis manus tuas, et
aiifcrri, iit siiie uTa cuiiciaiiiine illis cessaiitibus, penequcntur, Iradeiiles in Synayogas el cnttodias,
hi'C ese vcni, pro qiiilius iii illis lypus pr:cccsserii, tralienies ad rcjes, et pra'sides iiropler iionicn m um.
cicdcreiiiiis. llxc quippe Jiidaicx geiili, vel sola, vel niaxima
ln'.erro:jiiverunt autein illum, dicenle% : PKP.ceplnr, caiisa exitii fueral, qiiia pQSi Duiniui Salvatnr.s oc-
qnandu lia:c eriinl ? Et quod signum cnni ficri inci- casloneiii, nomliiis quoque cjiis prnccones si.iiul el
peiit? Q:ila l.iiid:inllbiis qiiiliiisdaiii xililicationes confessores impia criidelliatK vexavlt.
iFnipli Dmninii.<. palam respiinder:il liatc uiuiiia fme Contingel aiilem vohis in teil'monium. Teslim^niiim
dt^triiiMida, discipiill secrcto seJeiiie eo super iiion- videlicet qunruin . iiisi coiuin qiii aiil iierseqiieiido
lcni Oilvcli, sicul Malilijus .Man usijiie lcstanliir, mories inferuiii, aut VKlendo non iniiianiur? Mnrs
teiiipiis ( l signa pr^fdiclte deslrnclioms iiiterrngan!. qiiippe JHslimini, bonis iii adju iniiiii est, m ilis in
Qiit di.iit : Vtdetc, ne teducamini. ilulli enini ve- lesiimniiiuin, iil iiide pervcrsi sii.e evcnsiiiuiii; pe-
nient iii iKimiin; uifo dicenle.i ,
Qiiia eqo sum: cttciniuit reaiil, iiiide elecli exenipUiin capiunl ut vivani. Sed.
appiepinqua:u. Nolite enjo irc posl illos. Miilii imnii- aiidiiis tot lerroribus, turbari potcrant iiilirnioruai
nciile Jeiosiilymoi iiiii cvci.lio, |irinciiies exsiilcre, rj corda, atqiie ideo consolatio adjiingilur, cuni proli-
qiii se esse cliristis, icm|iusque Idierlalis jaiiijaiiiijiie iius subinlertnr :
appropiiiqiiarc rcfeiT<'<il. Mulii in Ecclesi.- i|isis l'onile evgo i;: cordibus lestns, non preemediiari
eiim) leiii|ioi ibus apostulurniii lianrcsiarcli:i: prodie- quemadmodum respundealis. Ego enim dabo vobit os
re, qiii, iiiter alia pluriina verilali conlraria, diein el sapieniinm, cui iion poleiûnt resislere el comradieere
Diuiiiiii iiistaie prsdicarent. Quos Aposiolus iiiEpi- omnes adversoyii vcstii. Ao si aperie Hieiiibris su.s
slola ad Tliess .lniiicenses damiiat. Mulii in iiuiiiine ir.lirmaiiiibus d cat : IS lite letren, nolite peniines-
Chrisli veiic.ro Aniicbrisil, qiiorum primus esi Siiuon cere. Vus ad cerlamen : cceiliiis, sed ego prailior.
M.igus, ciii, siLiii iii Aclis aposloloi iiin lcgimiis, aus- Vos verba edilis, sed egn .ium qiii loqiior.
cutlabonl omnea qni in Suinai la erant, a niinimo usqne Trademini autem a parenlibus, et finlribui, tl cogna-
ad maximnm iliceiiies : llic esi viilus Dei, quie vocalur lii, et amics, el morle afficint tx tobis, el cr.lis odio
ninijn/i l\il. viii). Eo i|iii)d iiiiilio leiiipore niagiLis aii.;! biis propter nhincn meum. M noieiii duioreni
5llls deillellUlsSit. iii:ila iiigeriiil, ipi:e ab evliancis iuleruntnr; pliis
tum uiiiein andieiitis prirlia et fcdtioncs, nolite vcroin iiclis ca tnrmeiiia saviun', qiix ab illis pa-
Itrreri. Oporfi priiiium lia'C pci i, scd non stnlfiii j nis. tiiiiui, df qiiLiriiiii iiirnlibus prTsiiincbamiis , qina
P.krBni. XCH. J9
;87 I!i:D.i' VF-NtllAUILIS OiT. l:\\'5 II. SECT.I.— EXCGETIC.A t;i;M.I.N A. .5sr
ciun (l;iiiiiio ciiriions iiiul.i iios cruciiiiit aniissx cl!;!- ,\ in civitate (luad.ini Pclla noininc , dciicc JesoI;ilio
rilalis. Sed iini.i ilura siijjI (|iix pr;T:Jiciiiiliir (lc afdi- Jud.tc ccniplerctiir, b.iljitasse.
riiosie niiiriis, prnliuiis coiiS'iI.iiio siiljiliiiir i!c g.iudio /•?( qiii in iiicdio rjus, discidaiit. Lt qnt in reijiolli-
rcsnrrfcrriiils, ciini diciliir : I tis, non intrent iii c.m. Qiiia dics ullivnis lii sttnl,
Ll cnpiiiui de capite renro non peribii. Stiniiis u{ imjileiiniur oniiiij qna; sciptii suiit. Yidetur qii'di'm
<;iiia ciiru incisa d.<lel, c.ipillus non dolRl iiicibus. Aii :iil loigiiiain peiline c adiiionilioncin, ul qui exiia
ergo ni.iilyribus siiis : Cnpillus de capitc vaUo nun Siiiil n.iii in C.1II1 iiilrcni, qiii aiilcin in mcdio siiiil,
^jfrJftfjjVidelicct apcrlc dicrns ; Cur limet s.iie pircal (inDiiuidu disccdeni ab cxrrcilu jam livitale ('iiciiiii-
tpiod incisuin dnlci, quando el illud iii vnbis fcrire dala ? Msi forie ipiod pramisit Innc, id est, liine ipii
iioiipotcst qiiod incisiiin nondolei? Ali:cr:C.ipilliisdtf iii Jiidica iuiit fnîaiii, nonad ipsiiin teiiipiis olisidin-
capitc disciputorum D iiiiini non pcribii, qiii;i noii nis, seJ ad proxinniin ante cbsidionem lenipns, ciiin
solum forlia qiwqîe gesia vel dicia sancloriiin, de se priir.o niilcs lioiiiii-iiis per Galila:»; vel 3ainri:r
f|iiibus dicilur : Dominm custod.l omnia ussu cornm fincs cccpissci dffuiidire, rcrtiiierc riicimus, m iunc
(Pso/. xxxii(),scii et vohiiilis (i!i iia dicani) ac leniiis- fugerc q(i!S(jiic, cum fug.* ailliuc tempiis rssct, acce-
sima cngiiaiioriuin fidcliuin supcrncie^, qiix dc oc- lcrarel. Dies autcni uliinnis lii siiiit, dominici videli-
cnlis cordis radiec, qiiasi de rc:e!)ro cxsaries cxit, " cci sangu nis uliionein i
eientes.
apud jiistum jiidiccui coiisii vaia di;;iia incrcede do- V.T autein pragnuntibus et nutrieniibus in illis dic-
ii.iljitur. IJiide leite l'rcipIio!a , m bfinoruiii eiiam bus. Va>, priênle cip!ivila;e, pr;rgii::nliliiis et nu-
co>;iiaiunin nioiiia biiiiiino ipiain siiit acccpla de- Irioiilibiis, sive (iiamniiniiibos, ut qiiidain inierprs-
innnslrel. Ei reiquia', iiii|iiil, corjiiationum , di:m isniiir. Quaruin vcl uteri, vel manus, riliornin sar-
f,'Sturn aijcnt libi{f'snL i.xxv). lliidc eli:ini fiazaicni ciiia pi3'giavat3>, fiig.u necessiiaieni unii iiiioiiiiuni
iii lcge, lciii|iore consci raliunis, comaiii i nti ire ju- ini; cdiiii.i. Lcge et ncgiiin liistoriam, ubi uxor Jo-
bonlur, ct novacula super i-apiil S:imuel non ascen- naliKC iiialiiiii capi.vitalis pra'piO|iera fiigi v.tando,
dissc pcrliibclur. Al (onira niulier eaptiva nl viro lapsum siiiu iilium pcrietuo clauduni rec^pit.
lsraclil;« nubtie qticai, niiindaiiis a lepra iit Kcili-sia; r.rii enim prcssura magna supra terram. el ira po-
cnmniiiiiicare inerealnr , onines sui ciirpoiis pilos p!ii'o /ii/tc. IhiC piessuia, et iia popiilo illi, iisipie
praecipiiiiiliir cr.idere , qu:a videliccl oninis snpicn- Iiidio per oiiiiie- genies di pciso iiidividin conies
lium cogii;ilii), qux b ma, pbiccns el pcr^fla esl, aillia:rel, iion laiiicsi in ;ileinuiii adli;i"ura credeiid.-i
saivattir iii perpeliiiiin, ct apud Domiiiuni cî ni< r - est. Naiii po-lqiiam (iniincn! cjiisden) piessuiiiu vcl
res ejiis. Sliiltorum vcro pr:ivoruinqiie quasi Di'i ir.T, Diiiiiinus oslcniiii, tliicns :
,
C'
'
Et radent
aspcctiutii iudigna raili\, opcruin cogiiaiio pcciiiteiido in ore glndii, ct capl vi ducentcs in omnes
dcbi'l excidi. geiles, il Jevsalem calcabitur a gentibns. rroliuns
F.l iit pater.tia valra postidebitis iinimns vestras. jiixia jirnprKliani qua: canit : Jn ira miscricordite nte-
Idcirco possesîo aiiiniai^ iii virlute patirnii» poniiur, mvr cjus, sulijuiixit atque ail :
iiui) radix oiniiinin custusque virtuliiin paiientia cst. Doiicc implianlnr tcmpora nalionum. T. mpora
Tcr p;.liciitiaiu vcro possideiinis aninias iiostias ,
(|iiippe n.iii.inum illi sunt quae coinii;eniorat Apo-
qnia diini nobis ipsis doiniiiari discimus , lioc ipsiiin sloliis, dicens : {juia cacitiit ex larte (acia cst jii
iiiri|:inius pnssidcre qiioil sunuis, Sic cniiii coiid li

Isracl, donec plenitudo gentium inlroirel, el vc omnis
uiiialiililir siiinus. iit ralio aiiiinani, ct aniiiia possi- Israd salviis fierel {ftoin. xi). Qui cum promissa s.diiie
(lcat foipu . Jiis vero aiiinia; a ci.rpoiis posscssione fiierii poiiius ,

pairiiiiii niioqiie rediiurii.= ad soluin,
rcpelliiur, si (lon prins aiiiiiia a r:uiiiiie pO'sidcliir. et metropoiis (pioiidnm sux possessiunc aii|ue iiilia-
Cubioilcm igiliir co.idilioiiis noslia' p.iliriiliiiii Do- bilatione gavisurus esse, forsilan noii leiiiere spe-
niiiins esse inonslr.ivil, qiii in ip a nos po-sidcri! ralur, qnia iion iii perp. luuni, seddonec tempnra na>
nosnictipsos dotuil. raliiiilia aiiieiii vcia csl, alleua lionum iiiipleaiiiiir , iia prcniendiis csse narratur.
liiala a!(piaiiimiti:r pcrpcii, contra ciiiii iji.o;|ue qui T\ Qiiid au ciii, iiii|.leiis ii;;licniim lempririinis, ct sic
ipala irrogai, nullo doiore moveri. iNaiii ijiii s c pro- omiii Israel salvalo, scijiiatiir, Dominiis ex nrdine
ximi inala poriat, ut tamcn'taciius doicat, ci tempus manifesiat. N.nn et lioc oocunduni .Mallbaeuni discipuli
dign.T retrihiiiiunis quajrai, paiieiiti:)iii iion cxliibei, inlerrogabiui, non siilnin icnipli cvertendi icin; iis,
sed os cnilii. se.l ci sigiium advcniiis cjus, ei consumiraiioiiij s;l'-
Cum autem viderUis circumdari ab crercilu Jerusa- ciili qii.cremio.
leni, iMnc scitole quia appupinqnavil desolatio ejns. El cruntsigna in sidc, cl luna , et stcllis, et in tcrris pres-
H;icic(iii5 ea qiia; per quadragiiUa aniios necilnin (ine sura gcnlitim, prceconfiisione snnitu^ niaris et fluctuum.
adveiiiiiite fuiiiracranl; liinc ipse liirs desolalio Qiiia cigo, sicul
is, Doiiiinns iii si.quentibus inliinal,
qii.e a Kumano exercitu facta est , Ooiniii s vcibis apjiareiite uiiiversaii jiidi. io coeluni ei leira tiaiis-
expiiiiiliir. ibiiiii, ci siciii iii Joannis Apocalypsi lcgimns, mare
7'k»i- qui in Jui/iia sunt, fucjinnt in monlc. F.i i;le- j:ini noii eiil, merilo cndeni inciimbcnie jndicio, so-
siastica nirral liisloria eiiiiclos qui in .liidja cr:int iiiliis 111:11 is el flu'lmMii confiindiliir, Iirrjruni orliis
<"liri-tianns, iiiMiiincnle .lcriisolyinoiini cxci.dio.cDin-
preiiiciiiilius se invicem coloiiis iiificitur, niaxinia
moiiiios a Doiiiiiio l'<fo decessis-c, cl traus Jordanem cali liiniiiiaria perciissis liorrore iiovo nJiis lnibs.-
fjS'J IN i.VCAL EVAriGKLlLM L.XrOSITlO. — Li!!. V. 590
laiii {-'cWnt vclaiil, Et qnnmoilo iiii;nilsrv' aJ casuiii A iliis, ( ui aiiiici lioii eslis , \h-o\c fil iciJeiinilio ijuani
iirlicres fiaiôris iiioiusipn; sui proDiiiiiiere solcnl qiixsiiis. Iii Scriplura eleiiini sacra, sipc capul pro
indici» , sic iiMiniiio :ipprn|ii;iiilc qiiasi paveiili.i iiientfl pnniliir. Qiiia siciil capile regnnlnr ineiiibra,
inil:iiil :iciii'iiiiini clcmpiila. !irgo qiind lil M.iltliHiis : il:i (og tationcs iucnle disponiiiiliir. Levarc ilaqiie ca-
Sol ob!tCur.:bilitr, et lutia non da'.'il liimcn ivnin, rl pila cit iiicnle5 nnslias ad gaiidia patii» coBleslis
%-eiUv cadeiil ite coelo (MuV.li.ww), ij^sani jiulii ii ciigerc. Qnoil aiilcm ta!c;»ri ninndus, ac dcspici dc-
pr.iscnliaiii sigiiificnl, qiianiio app:ireiile vcrnc glnria Lcat ,

provida Diiminiis comparatione nianirestat.
iiicis, oiiiiiia niiiinli liimin.'), lencliris tiinl)r;s:|iie eoni- Nain seqniliir :
I
.iriiMiir. IJiiod vero dici! I^nras : /'.ri(i(( si/jna 'm iolc. f/ (iixil illis simiUtudiiiein : Vidcte ficulneam , et
el liiia, el itLllis, praccnrsores viiini cjii.siIliii jiiiliiii cmnes atbores, cum prodncitnt jam ex sc Intctuni, sii-
iHi:isi nniilios inili' al. F. qiiibiis csL el illnd Pi iipli.:i,i; ;

(r.< r/,'io/iinm propc est iVilas. lla el vos cnm vidcniis
Sol verlclur in teucbras, el luna i» sai)gnineiii , a>itc- liac ficri, scilote quoniam pro]ie est regnum Dci. .\per-
iinamtcnial die» l'oi>iini trr.fjnus el manifeslvs iJuel. li). le ergo doeel quii sicnl ex fruclu arburuin ventuia
I ciii iiiniil LiK.i.s ail : Ei in icrris pressnra cieniiinii, a>stas agnnscilnr, iia cx ruina niu idi propc esse cn-
ipsnia e>se rc(ir,qnoil .\iiliclirisli lcnipoia ilo:.c ilieiis giioscitur rogiMiin Dî. Quiliiis profeeto verbis osien-
M:r.ilia'ns dieil : Eril eiiim lunc iribulalio mantia, B ditnr, qui:! fructus inuiidi , riuiia esl. Ad lioc ciiim
qnidis non fiiit ab initio viundi ««(/h.- nioJo, »(•<)« '
fut cresiit, iil cadai. ,4il lioc gerniinat, ut qiriciiiiqnu
(ittillh. xviv). Qnod anlcni LiiC.is .';nbjii:isii, f"t' cun- giTiiiinavcrit, ciadilius coiisiiniat. iiene aiilein re-
fusi^.iie sonitus inniis el /luclutin, praco est illiiis giinm Dei aistati coiiipariilur ,
qni:i tiinc moeroris no-
qiiiid iiiicr c;cler.i niiil:\bilia s.c' u!i Joanpcs iii.iie stii iiub l;i ii.inseuiii , ci viine dies asierni sulis clari-
li:ibi(iiruin coiispexil. ta;e fnlgesciiiii.
,li«C!'i!(i6Hj hominibits pnv nmorc ei ex^pcclaliunc, Anirii, dico vobis,qtiianon prwleribil generalio licsc,
qiia: s:ipervcnie}il univciso orhi. Num virtiilcs cwlo- donci' oiitiiia finnl. Miilrjiii i|nijipe coiiinicnd.il Oiiiii-
ri:m iiwvebuiilur. Credo ipsiiiii jndieis ailveiiliiin liac nus , (|Uod ila pronuiiti;il. Q:!odaiiiioO'lo , si dici f.is
foiilcniia dcaigiiaii, qnanili) jnvia alteriiis 1 n-i pnr:i- cil , jnralio ejus est : Amen , dico vohis. .\nieii enisii
lioliii oiiiiies, lioe est cl cniileiiles et faliia; vligines iiilerpriialiir Vf:ium, eilanicn iion esl in'erpr. talni»,
iiisnr.io c'aiiiorc siiscilate, lamp:ules nriiaut, id e-l, ciim poiiiissel di'>:i Vftrum dico vobis , ncc Gr;!:ciis
siia seiiiiii (ipera iionlcraiit, pio quibus iiinxiino ciiivi boc iiUerpres ansus cst faceie, nec Latinns. Sic
liniore j:i!» j.-iiiKiue iiisl:i;iU'iii a lerni liiscriiniiiis i'\- inansil, non est iiucrpreiaiiim , iit lionorem liabercl
sini taiit cvenlum. Nani caunus absqiie iilio liiiicio velanieiiio secieti, nnn iit esscl negilnm , sfcd ne vi-
judieis , iinivcrsiis peiic oriiis ai liinis osl, •Xpnsuilo

C' lcsceret iiiidalum. Igitiir Verniii dico v.ilii^ Verilas
allestaiilc , qiii :iil : (îim eiiim dixerint, Pax ct se « dicil , ly.ix uliqiie tt si iion dicent , lueiiliri oninin'i
litvs, innc rcpciiliiius cis svpnveni.i iiiterilus (i 'flie^.-i. noii possot. Taiiien loiiiiiicndat , iiicnlcal, ddrniion-
V ). lunc il.iqiie Mipervciiioiite nniverso oibi liinure !es quodaniniiido e.NCiUil , iiilcntns facit , eoiilcniiii
cl exs|ie( laiioiie dislricii exaininis , niulli qnl iii lioe iioii vull : .imcti, iniprens, dico vbis, qniu noii prw-
inuiido fliirere videbaiilur , cnni se siiie triiclii cnii teribii (jeneratio lia:c , doncc omnia fianl. Ccneiaiio-
spe\erinl, arcsce:i!, Tunc fnlcs qii.e siiie opciibiis iieiii :inlein an! oinne liDininum geiius dicit, :iut spe-
viriierni, proliaiile se jiisii Jndicis iiiarcsiel. iêc tiaiiici Jiida;. riiin,
iiiinijii linniines , lnic e^t vcl nalura, vcl sensu ler- Coltitn ei icrva traniibiint, verba nutcm tnca non Iram-
resircs, ad ejns jndiciuin turiiaii, lujiis aspccluin ii«j!(.Ca;!iiii! quod iratisibil non aeilicreiim, sive side-
ei ipse heIoiiiiii virtuies, lioc est, angciiioB irement ieii!ii,sed;!creii(n,a ijiioet avescoeliet nnbila ccoli cn-
piitesiates, be:ilo qnoque Jnb allestante, qiii ait : gniiiiiiiiaiiiur, inicHigcre dcbciniiK. iVlni alie^lanie,
Coltimna: ca'li cunlmttiacunl ct pavcnl ad nuliim cms. ()iii dieit (|!!od cu;i! cranl prins, el leri;i de aqua , «H
Qnid ergo iaciunl labiila', qinndo lieiniini columna;? pcr ai|iiani cimisisIoiis verbo Dei ,
per iiu;i' ille lime
Quid v;rgiila dccrli pililnr, cum cedrus paradisi j. iiiiindus periil. Coili auleni qui nunc siiiit el ierr:i.
vonciiliiiir ! eoiiom verbo roposili sunt igni reservati in diejndirii

/'.'( lunc eiileliunl ['iliiim hominis venienlcm in nube et perdiiionis bomiiiiim inipioruin (// Pelr. iii).
ctmi poleslale tnnijna tl mujeslale. In polesiiile cl Apertc doeens (jnia iioii alii (.u;li siini i.^ne peiitijii,
majesl;ile visuii suiil qiiein iii Jiuniilitalc posiliiin quftin qiii aqna perditi , boc cst, inaiiia b:cc, el nu-
audire nolnerunl, nt viruitcin pjns t.inlo luiic (iisiri- bilosa vi-nlosi aoris spalia. Neqnc eiiim aqua diluvii
ctiiis senliant, qiuinln luinc ccrvicein enrdis ad fjiis qua; qniiideeini taiiluin cubitis iiniiitiiim cacuiniiia
paticnli.im noii iiictiiiaiit. Sed qiii.i \ isc conlra repro- transceiidii, ullra aei ii". a'tlicrisi|ue c()iilini;i pervenisse
Ikis dicta siint, mox ad cleclornni coiisolalioneiii credenda est. Qm cuii(|ne autom perveniie iiouiit, ei>
verba vcituiiliir, iiaiii siibditnr : nimirum juxta pr*fnlani bcati "eiri seiiienliani ei
lli$ auieni fieri incipipillibtts, rcspicitc el levate ca~ lunis jiidicii perveniet. Si iiuleni ca;tuin et lcira ttans-
pitii vcslra , quoniam appropiiiiunl redeinplio veslra. ibniil , nuiveri potesl qiioniodo d c:it Ecclesiastes:
r.uni plag;f , iiiqnii, mundi en lir.seunl , ciini lerrnr Ccneralio j.riclerit , el ijcn.valio advcuit, terra vero in
jndicii vtrtiitiliiis ci.inniotis nsion.lilnr, Iev:ite vo.< ca- iTlcriiuin iltit (Ecclc. i), Sed apcrta ratone caeluiii et
pita, id (st cxliilaraie coida Qnia duin tiiiiinr iiiun- tcrra per cun qnam niiiic b.ibrnt iiiiagineni Irans-
K9< UKM.F. vi:NEn\r,ii.is orr. pac.s I. SECr. I. - EXECF.TICA GENUINA. .«iW
pnnl, allriincn p^T c-i-eiilhi» si:ie (ino Riibsi-lniil. \ oiunis popiilin maiiibal ad euin in leniplo audlrecuni.
fnrtnii eiihii pgura Itiiju^ miinrfi (/ Cor. vii) Kl nl Qiioc verbis prxcipii Domiiius , siiis coiirinnat eicin-
Joaniicm .ingiiliis : Erit (iii(|uil) cxliiin iiovnm et ler- plis. Nain qiii iios anlo repcntinuin ju.licii universa-
ro nnva (Apoc. \xi). Quai qiiiilem nnii aii:i coiiileiiil.i lis ndvenliiin , ante incertiini singiili ruin iiostriiin
siiiil, fieil li:i'C ips.i reiiovanlur. (^(leUiiii iiîiur ct k'rr,i exiliim, deliciis simul et turis liiijus viit iiegleciij,
ei Iiiiiiisibil el eril, (]uia et ali ea iiu.aiii nnnc li»lii'l ad vigilanduiii lionaUir et oraniluin , el ipsc iinpen-
specie per igncni lergeiur, ci lainen in sua seniprr deiile .-11.^' lcinpore passinuis , doclrinx vigiriis , et
iialiira sorvabilur. linJc per Psalmi>lain Jiciliir : firenliiis iiisial ,
piriter el cxcinplo iiisinuaiis lioc
Hulabis ea, el mulabuntur [Psal. ca). Quain qiiiilein esse dii;ne [)i:(i vigilare, vel dicio vel facio prniimis
iilliinain ciiiiinuiiallnnem suain , ipsis nubis niinc qiiibiisi|uc viani vcrilalis oslcndere , et eos prn qui-
vitissiludiiiibiis niinliant, qiiibiis iiustris usibus inili!- biis p.issnriis erai, \t\ vcrbo ad rnleiii provocaiis, vel
siiicnlcr allernal. N:im lerra a sua specie, liiiinall Palri or.ilionc commeiidans. Et nos qitiiqiic cuiii iii-
:iiiililalc iloficil. vernali biininie viridescii. ((clnin lcr prnspcra snbiie, el jusle, cl pie coiiversaiiiiir,
(jiioiidio caliijiiii! nnctis iib.iiicilnr, cl (liiirna chirilaie inter adversa vero iiuiiqu iin de diviiia; iniêricnrJuc
ri nnvaliir. Ilinc ergo , liiiic (iilelis ()uUi|iie collinai, celsiiudiiie (lcsperainus , diebiis profocin cunciis in
et iiitcrirc Inrc, et lainen per innovaiioncin relici, lcniplo docciiiiis, qiiia liilelibus nperis bniii forinain
i\»x. riinslal niinc assidiie velnt ex dereciii reparari. prTbeiiiiis. NdClibus vero iii inoiite Oliveli inorainiir,
Anniiti e aulein vohis , ne forte graienlur curda qula in leinbris an;;usliariiin gaudii spliilalis coiisn-
vciirii in crapiiU et eiiiielalc, et curis liujus liiiv , et laiioiie ri spiiamiis. Juxia cuin qiii dixit : Fijo uutem
superveniat in vot repe iliiui dies illn. Taiiquniu la- sicut oliva fiuciifera in doino Doinini , tperuvi in nii-
i/iifKS ciiiiii siiperueiiiet iit omues, qui seilenl supcr fa- serici.rdia IJei mei {fial. i.i). Id esl , siciil is qui iiii-
tiein oiimis lerrir. sliili.iin pra:siiiiiplioiiein cunlis scrKordi.e riucluui ,

qiiibus valuii impciidil , iiiei a
huiiiuiii, i|ii;e l:MiieiitabiIeiii riueiii cii(iidiiati-, cbric- Dniiiino miserendum csse iion anibigo. E( ad iius
liiis, et cr;ip.il I'. , ncc ipso jiidice coiiiesl:iiitc , pr.c- qiioqiic aiidiendos uniiiis pnpulns iiiaiucal , ouin vel
vidc:il, sid cdii iiiiii llcgis oeienii niore servi ncqiiain, tiiscussis opcribiis lenebrarun, vel cviclis, Dei gra-
poîqii.iiii diihcerit, spernai. Gi ceric si i|iii nohis pc- lia , nebulis pressuraruin , sicul iii d.e liaiieslc am-
riliis ae sapiciis inedicus pr:iciperel : Ailendiic, iii- bulantes , iioii iii conicssatiuiiibus ei ebrieiaiiljiis .
(piiciiS vobis , iie qiii (verlii fralia) de illiiis vel il- nus lilii lucis imilaiitur {lium. xiii).
liiis lierbje sncco avidiu^ suinai ; (piud si recerit, re-
pciiiiiius ci snperveniet inieriiiis, qnniitn (|ii S'|iii'

CAPIJT XXII.
Q .ipiiropinqunhat aulem dies festut Azijinorum
stiiilio prscinniic ilis iiiedici !:i;iiid.ita servarcl, ne, ,
qni
videlicct , ^ciiliiiii giislaii lo ,

perircl? At nnnc :iiii- dicilur l'a;,c!ia. {'asilia, quod llebraicc dicilin plinse,
iiiariiiii siiiiul et corpiirnin Salv.itnr ac bDiiilniij jiiii'in a pnssoiie, ni pleriipie arliiiranliir, scd a traiis-
licl ebriclalis herbain el ciapulu: vil.imlani, iicc nnii ilM iiiiiiilnatur, co qiiod evtcriiiinalor vidciis sangni-
el ciiranjin s.tcnlaiiuin, vclul moriircrns siiccos essc nciii tii fnribiis israelil.iruiii , perliaiisierit, iiec per-
cavendus, et i|iiaiili laiiien noslruin , liis iio:i soliiin cusscrit ens, vel ip^c Duiiiiiiiis pr:«bens auxiliuin po-
sauciari, sed eliain consunii non tiineni? Niill.i cicdo pulii sun, desnper aiiibularil. Ciijus sacraiiieniuui
alia causa, iiisi i|iiia lideiii i|iiaiii inedici prj'beiil di- vocabiili , snbliniius e.vi|iiireiis cvingelisia Joannes
clis, Uoiiiiiii prajberc ciinleiiiiiiini. Si ciiiin creilidis- ait : Scicis Jcsus quia venit ejus liora , ut Irunseal ex
scnl, crcdcmio uliqiie liincrent, liineiido auli.in iin- lioc inundo ad Patrem {Joan. mii). Ubi iiiaiiifeste de-
pindeus peiiculuni caverent. Sed illi c coiiir.i (or- clarat iden rcstiviiatis liujus diem pcr legem mysiice
pcndo. qiiain jiisle diciiiui sll, prnbanl : Filius homi- (raiisiluin vocaii, quod Agiius Dei, qui peccata inun-
n;t vcnieni ,
puias invenici fidcm in lerra ( Liic. di lullcret, iii eo de linc iiiundo vel ipse essei traiis-
IVIII ) ? iiurus, vel iios salubri transliu, qiiasi ile ifsgyptia ser-
ViijilGle ilaque omni tempore, oranl,s, nl digni liii- n viiute durtiinis. Ilnc sane jiixia Veteris Testamenti
beamiiii fuiêie ista omnia qum fuiiira sunl , et slare lilieraiii inler rasclia et :i7yina dislat, qiind pasclia
Cnte Filiiim hoininis. Qiii anie {•Miiini fliiiliiiiis i-l.ire, ipsc solns dies appellaliir in qiio a^nus O' cidclialiir
e:qiiC JDiia Apiicalypsiii ioaiiiiis die ii<Htu<|iic iii ad vesperani, linc esi ,
qnana iiecim:i biiia priiiii
lemplo ejus scrvire desidcral, nee ab ejus aspectibiis ineiisis. Qiiiiiia deciina antein liina , qii.indu egrcs-
in ignein ictcriium inalcdiclus alijiii , iion soliiin jh suni csl dc /E(?ypl(i, snccedebal festivilas A/.yiiiu-
illeiMibris s.cciil.iribu< castig:iri, sed el urare, ct vigi- runi. Ciijiis sepieiii dielius , id est usqiie ad vicesi-
lare, el iioc noii cerlis i|uibiisdain d ebns, sed nnini iiiuiii prmiuiii cj isdem inensis dic" , ad vesperaiii,
leiiipore facere debet.jnvla qiiod psalinii!: ail : Itcne- csl slatiita soleiiiniias. Verum Evangelii Scriptuia
dicam Doininiim in oinni tiinpore , seinper luiis ejus in indilTi-renler el dieni azymorum pro pascba, el pro
ore nieo {Psul. v)iii!i). Sic ii.niiqiie iiierebiliir liabi- diebus azymnriiiii pasclia poiiere snlol. Dicit eiiini
lare in donio Duiniui, iii sxciiliiui s;i'ciili l.nidare ii- Liicas : Dics festiis .iiyniornm, qiii dicitur Patchn,
llllM. llein Joanncs, ciim priiiiu Azyiiiurnni die, id cst
tVat aulem diebus ducens i i lemplo ,

noclibns vrro qii nla ilcciina liina r s agereliir , ail : El non in-
f.iiiiis moinbntur in nwnlc , tjui nocalitr Vliceli. Et Iroicruiit iii putturiuin , ut nun coHla:iiiiiareniui',sefl Hl
riC, IN I.LC.t; EVANGI-I.IUM Lxi'o.srrio. - Liit. vi. sii
i^hjnducai ciii pasilia {Juait. kviii). 0"''' virtoliccl ei A Ins absciililius , vcri .'ieni irciid.iciu , viitiilciii iTi-
[lascli:'' «lics lii ;i/)iiiis p.iuilius cst <'i'li'lirnri |irrfe- niiiie iiiiitel.
plus, ci iins i|ii:i-i |iasfli:i pcpeliMiin lacieiilcs, sciii y enit nutein uics .Xiijinoruin, in qim nccesse ernt oe-
pcr e\ lioc iiiiiiiilii ir.insirc pisecipiiiiiir. ljii:i i|iiippe cidi Paschn. El rn.si P.lruin et Joanncm dicens :
ille :igiio iinni(i!:iio ail vespcr.iin , scpicm c\ onliiic Euiili s paiiite nobis Paicliu , ut niahduceinw. I) ciii
ilics srqiiiiniiir i/yin rinn. Qiia Cliiisliis Jesiis sc- a^yiiioniiii l'.iscli:p, ipi.irtain dcciiiiam priiiii iiiensiii
iiiel pro iiobis iii pleiiididiiie (cnipiiriiiii passus in appillal, qiiaiiilii, fcniiciilo aliji:clo pa-elia, i.l csl ,
cinio, per oninc niibis liiijiis sxciili lenipiis ,

qiiniJ agiiiis, nrcidi consiieveriil aj vcspeiaui, iii siip.a
scpleni dicliiis agilnr, iii azymis sinceiilatis el vcri- jam dlciiim esi. Qund expoiieiis Apn-iolus ait :
t.ilis prarcipil cssc vivendiiin Inloipie scinper nisu Etfniin piitcli'1 iwslruin iminoliitus esl llhrislus {I Car.
desiilcria saxuli, qii.Tsi ;€)gypli re iii.nula fiijjcic , cl v). IIoc eêiiiin P.-iscba iuni; necestc ciai occidi, li.ic
ipiasi a iniiiiil.ina convcrsalioncsccrclain soliluiliiiein csi p.-iicrno eniisilii» ac dcSiiilinne sancituin. Qiii
iiilcr iios :idinniicl suliirc virluliun. licct die sci|ui<iitc lioc est,
, quinla ilrcima sil iuiu
Ht qiitrre' ant priiicipes tacerUotum et scriliije ,
qao- crucilhii.«, bac tamcn nocie qua agnus iiiimolabaiur,
niodn sum inier/icereiil. Tiinebanl vero plehein. Ila'c el cariiis 6:uigiruiisqiie siiis discipiilis iradidit iiiyslc-
aiile liiduiiiii Pasclix, congre;;.ilis priiu i, ibiis saccr- lia celeliranda el a Jndiis leiilus ac lig.iius ip-iiis
,
doiiini, 01 seiiioiibus popiili, ac scnbis, iii alriiiiii iinmolaiionis, lioc esl, passoiiis sii:«, satravii exoi-
C-iiplix, .Mai.lii.ciis acta lc^l.ilnr. Tiir.cliaiil vcro ple- diiiin.
bcni, II' II scditionem mciurnes, scd cavciiirs, iie At illi diicrnnt : llbi vis paremiis? Nim liabciniis
aiivilio popiili dcsiiis iiianilius lullcrctur. domiciliuin iion babPiniis
, lalieriiaciiliiin. Au>li.iiil
Intruvil aulem Snlaiiai in Juilinn qui iwcalur Isca- (piibus a-difiiaiidaium diinioruiii ciira est et aiiibi-
,
rii.M , iiiium (le duodecim. Siribil iii Ev.ingeliu siio iios.irum poriicuni co,;ltaliir iiisiniciiii, qnns prciio-
Jiiaiiucs qnia ciiiii iniiiixisêl Uoiiiiiuis paticin, dedil sorum ni.irniiiruni poinpa ct distincti aiiri i:i:|iii'aria
Judx Siiiioii s Iscaiiotis, cl pnsi buccellaiii, luiic in- dclccianl, cognoscanl Clirisluin niiiiiiiiin Uiiininiiiii,
iiiiivil iii illiini S.ii:>ii3s. iSed noii csi coiilraiium qui locuiii llbi c.ipul iiicliiiarel iinn ii.ibi:il. El idcircit
Luc.i!, qiii eiiin et :inie bticccllain .n Satnna invasum cum disclpiill inlei rogant : Vbi vis paremus ttbi inan-
jaiii csê cuinnicniiirai ,
quia quein niinc iniravit iii dncare pasrlia/
dcclpcrrl ,
piistiiiuduiii imravit iit sibi j ini iiadituin Et dixit ad eos : Ecce ittiro-unlibus vobis in civita-
plciiiii» possidcrcl. Nunc inlravil, ul qiiasi adlnic lein , occurrci vobis lioiiio amplioiam aqiuv poriuns.
alieniini lenlaret , lunc ut qiiasi proprium ad i|iiiE- Sequimini eum ia dun.wH in rpiam intnU. Iiidiciiini
iuni|uc vcMcl agciiila iioxia traliercl. '
i|uideiii prccix divinilalis cst qnod ciiiii discipiilis
El abiil , et luculus est cum principibus sncerdotum loqiieii-:, qmd alibi fulurum sit, iiovil. Pulcbrc aiiteiii
el magisiratiOus, (jueinadmoduiii iilum tradeiet eis. el (laraluris Pa.scha iliscipiilis , lioino niiipliorain a<pi:4
garisi suiit. Qiiod dixit : Aliiit el loculus esl, oslcinlil portaiis occurril, iii oslcnrtalur liiijiis pascli c niy-io-
» principihus invilatiini, tion ull.i necessitale cnnslri- riuni, pid ablutiuiic peifecla niundi Iniius cssc cele-
cluni , sed spunie prO|>ria scclcralu: iiicnlis iiiisse liranduin. Ai|ii:i qiiippe l.ivacriini gra'i:r. , aiiiplinia
consiliuin. meiisiirain perfeclam sigiiiliial. Paraiil crgn P.isclia,

£i pacli sunl illi pccuniam dare. Et fpoiwndit. Et ubi aqux iiifeilur ampbora , qii a tcmpiis vii|i:lii el
qua:rebal opporlunilatem, ut tradrret illum tine tuiba. adest qiio \eri pa$cli:u ciiltnriliiis lypiciis de liiiiine
Multi liodie Judx- scelus , quud Honiinuiii ac Magi- cruor aureratur, ei ad tollenda criiiilna vlvHici ruiilis
slruiii Deuiiiqiie biiiiin peciinia vendiilcrii, velut iiii- baplisma cnnseereliir.

lliaue et liiTariiini evliorreiii. neo lamen cavcnt. Naiii Et dicitis paliifaniilias domut : Dicit libi magi-
ciiiii pio iiiiiiieiiiius r.ilsuiii cniiir» qiicmlibci icsii- ttei : l bi est dii<crsorium ubi pascliii cnm disiipiilis
inoiiiiiin diciiiit, prulecto quia verilatem pru pcciiiiia meis man^lucem? Coiisulle vcl aqii:c b.ijulj , vcl Do-
iicgaiit, Oiiiiiinuin pecuiiia venilunl. Ipsc cniiii dixii: iiiiiii doiiius suiil prrleniiissa vocabula, ul oninibiis
I)
Eijo suni veritas {Joan. xiv). Cum siiciclateiii fralcr- Paecba celcbrare voleiuibiis , linc psi, CliriKti sacra-
iiilatis iiiiqua discorilix pcsle coininaciilaiil , Diiiiii- iiiciiti'1 iiiibui , Cbrislum su:e iiieiilis bospitio susci-
iiuiii produnt, qiiia Deii> cli.iriias csl. Qiii clianisl pcre qiixreniibus, f-icullas danda signclnr.
nullus leciiiiiam del , Doiiiiiiuiii argeiitiis \eiiduiil, Et >pte vobis ostcndet coenaculuni mniinnin .iirniuni,
quia priiii ipls tieculi iiii.iîiiein , id cst, cxciiipla et tbi paralc. Euntes aulem invenertiiit sicut dixit itlin,
liostis aiiliqiii iicglcela cuiiiliioiis aJ quani crcaii et paiaierunl pasclia. Ccenaruliiin iiiagnum , lei spi-
suiit imigiiie sumuiii. Naiii sicut Jnanucs liapliîa ,

riliiilis esl, qux de angnsliis litterx egrciliciis , lii
qui iion pr I C^bnsli coiiles.siiiiie, scil pro dcreii:>ioiic sublinii liico recipii Salvatorcm. Nain qiii ailliqe oc-
vcrilaiis uecubuil, ideu taineii pro Clirisio , qiiia prn cideiileni lilleram servaveiit ,
qiii nnn aliiid in agno
\crilaie inariyriiiin siisccpi, ila c ciiiiiianu, qiii qiiain pecus Inlcllexerit, isle niiiiirum in inns pascha
cb:ii'it:ilis cl vcrii.iiis jiira spciiiil , Ctirisluiii uiique, facil, quia spiritiis niajostatcin ciiinprcliriidere iiec-
ipii cst veiit:is el cbaiiias, pnidii. M.ixiine ciiiii ikui duiii dicil. Atqui aqua; baiulnni, boc csl gialia' prx-
iiiliniiilalc, vel igiKirantiu siibripieiile pcccal, scd iii cniicin in doiiium Ccclesi:c fneril sccuins , hic |iei-
siiiiiliui.liiicin JudjB i]iixiit (ippoiiuiutilciii , iii aibi- Spnitiiiii vivific.inlem lucluin lillcr.c Iraiisccmlciido
K)5 liED.E VENLr.AUIl.lS OIT. TAUS II. SliCT. I. — ICXIif.K TICA CE.MJINA. .WC
in allo inrmi.s divoifoni) Cliri5l'i iii.tiiiîoiicni pr.rpa- A fi'' pi'pulo carnaliier (iliserv.iiid;i i)r;i;tft|i-i, in ineiii-
lal. (|ui;i ciiiiiUi vel rasili.c snrriiniciila , vel cxicra brii: siiis, lioc c^l iii ips;) Ecclesia spirilaliler exerccl.
legis (lciel:! deco srii|ii;i inielligii. I''t accepto eiitice, ijraiias eijil et dixit : Accipite el
Et cuw fiicti essetlior:!, disc!it'uil,et liiiodecim apo- diridiie inicr vos. El Ine c.ilix ad vcliis illiiil I'afctia,..
itoli cuiit eo. Iliii'3in Mi iMdiic.iiiJi ii;iS(;li;e des-gn.il, fi;i fiiiein ilesi,lcralj.il iinponcre, peilinci. yuo ar-
iliia', ul sxpiiis iiicdlcaliini csl , ()ii.iria dcciina die cepl» ,
gr;ilias ogil, oli lioc iiimiruni, quia vclera
iiieiisis prinil perducla ad vespenin, el qiiinta deci- Iraiisiliira, et vcntiir.i, iiicrant oiniiia nova.
ina liin;i jam lerris apparenie, jiixia edicia legis in- Dico cniin vobis, qtiod nonbibam de gcneratione liiis,
stabai. di.nec rcgnnm Dei veiiiat. P. Icst quidem liicvcrsicii-
Et iii: illis : Desiderio desidermi hoc pisclin iiiom/u- lii^ el siiiiplicilcr nccipi, qiind »b liac hnra co;nT,
rare vobiiciini anteiiuam paiiar. Dcsidcralpriinotypi- usque ;id leiiipus rcsnrreciioiiis, quo in remio Dei
ciiin pas(Ti;i ciini disci|iulis in3iidii(aie,(t sic passio- crat vciiluriis, viniim Libilunis iiun e»s('l. Postca
i.is sua; inindo niysleria Heelaraie, qualenus el nn- nanii|ne illuin, cibuni polumque sunin!.isse, lcslaliir
ii(]iii leg.Tlijqiie p.istli.i; prch.ilO! ex;sl;'l, el Iioc ad apdsioliis IVirus, qui ail . Qni maiiducavimus el bi-
mae disieii aliduis (ignrain peninnisse dnci^ndi), tar- biuiiis cum illo, posiqnain returrcxil a niorlus {Ai t \).
iialiier uilra vriel exliibenli, iiiio, niiilir.'! Iraii.êuiite, B Sed nmllo conseqiiciilins, iil sieiil supra l)|ii'iin
vrri jam pasclrc liiiiien ailvcnisse demnnsirel. Qiiod agiii csiini, sic eiiaiii potum pasclix' lypicuni iiegel
pii'clir(;lempi'rilius .lnsiie in ;suiiiin;»iiiri niaiuKi' leiii- se iilira guslalinuin, doncc ( tlens:i cl inaiiifcslala
l'US el ( rJc pi;i liguiai, ubi sfiipiuiii isl ; Et fecc- rcsiirredionis sii;e ^loii:', regni I'ei lidcs nnindo ad-
ruiil pasclia; quurla dccima dic iiiejisis ad ve^pe iitn in veiiial. L'l piT duo in;)xiina legis eilicla, csiini \iile-
campeslribiis Jericlio, el coincdcrnnt de [rug.bus licel poiiiiiique paicbiileiii spiritalilcr iinniutila, dis-
terra; aticro die miir.ôs panei, el puUiiluin ejus- ceres oninia legis sacranieiila, êl jussa qiia; car-
liein aniii. l)cfccilqnc niannn puslqiiaiti coinedcruiit ii:ililcr sonarc. \ijfbaiilur, aj spiiil;ilriii jaiii niliic
dc [rugibus lerr(r, nec i/si 5iiii< ultra cibo i'h filii ohsei vanliaiu fiii-se iransfcrcmla.
Israel (Josiie. v). Siiiuidein Josiic susccpniiii Je- L( accrplo paiie, gralias cyit, cl fre.jit el dedit eis,
luiicto Moyse popiiluin , solitis aliquandiu trans diceiis : lloc esl corpus ineum, qutirt pro vobi-, datiir.
J'irdancin niann» rcfecit alinieniis, quibiis ei ipse, Jloc faeite iii ineaiii foniiiifiiioinlii^ncm. Kinilis pa-
ipiainvis agiiiio oliniqiie giisr.ilo lciTa;repromisii(iii!s scl'.T vcteris sclcniiiiis, qiia; in coipni iiKiraiiouem
Iriiciu , relicilur. Exin Jiiid.inein trîjicit ,

(uliris aiiliiiiisc Jc if)gyplo liberalionis agebai.tiir, Iraiisiil ad
peliinis circuini iJil, el tres scniis ineiisis iisiiiie aJ novuiii, qiiod iii su3e redeniplioiiis nicnioriani Ectlc-
(lein scilii ei paschx coinplelain consueluni inanna si;i freqiicniare desideral. l)i viJeliccl pro cariie
n .n lollii. Mi.yso (jiiippe nioriuo, Josue dux ordiiia- agiiivi I saiigiiine sux carnis sangniiiisqiie s.icrunien-
lnr, qiiia, lcge irauiliuiiibus I'liari8a;i)rum CDrnipla, luiii iii paiiis ac vini ligura siibslilnciis, ipsiiiii sc
Cbrislus incarnauir. Josuc Iraus Jordaiicm liianna essc in"ii»lrarcl, ciii ;Hri/t'i( Doininus etnon poeniiebit
pascil el pascitur, quia Diiminus usque ad tempiis euiti, lu cs sceerdos in (Ptenwni, secundum ordiiiein
Mii bapiisnniis c.aercmonias legis et ip=e .serv;ii, et a Keliliisederh {Psat. cix). Kraiigil aniem ip e pa
ciinclis sirvari desideral. TraJuctani plebcni Jor- nem qiiein poirigil, iit n^jtriida; corporis siii fiacio-
daiiein Josiie petra eiicuiiicidil, quia, baplisnii gratia ncin iicii siiie sn:i spoiile liituraui, scl, sieiu alilii
celobraia,S:ilvalor eliain cogiialidnum quod lex ne- Jicit, p:)'esiaieio sc liabcre poiieinli aniinaiii snam,
quiveral, illccebias lidci scverilsle pracedit. Ei tres el ileriim snmen'!! cain. Et siout de velcribns lcr
semis annos qiiasi solito m nina imtriri, sacranienia ii.iiiaiidis egeral, sic el de no\is iuci{iie:iJis Pairis
legis, quanivis ad (oelcotia proiiiissa paulaliiii pro- giaiias iigil, iiobi; p.iriler excinplum iribueiis, iii
vocans, ohservare niin ccssal, doiiec tcnipore prx- 011)11) bimi oper s iiicliO;ilione vcl pcrreclione, Pa-
11x0 Jesideraluin pasclia cum discipnlis m:inJiicaus, ircin (|iii est iii oa;lis rsse gl(irilie.(Ui1iim. QjoJ
ila deiiiuni niaiie iilucesteiile luiindissiiiia sni cor- iq auiem dxil : Ilcc farite iii nicnin commemoralioniim,
p )iis ci sanguinis mysieria in criiois altari con.se- expoiiil apoblolns Pnulus. Qui cum veiba ipsius po-
crata, qiiasi aiyma lcrrx reproiii!Ss:oiiis imbucndis nerel Jicenlis : Iloc ficite i« niea.n comineiuoratio-
fidolihiis oDferat. !>ciiiqiic ijiiod sequiliir: nein, lioc est corpiis meum qiiod pro vobii confringitur,
Dico enini vobis, qtiiti e.v lioc nnn mundiicabo illud Et iiciuni : llic est calix ntiviim testamenlum in meo
doiiec iiitvletitiirin leijno Dei. Quantum Josne vorbis satigume, hor faciie quotieteunque bibelis, in meain
conson;il, (|ui ait : fiec usi sunt ullra cibo itln fiHi ct.m le tiur.ilioiiein , suhjunvil expoiienJo , ct ait :
Isracl, sed comederunl de frngibus terro! (Ihiinann Quottesrwtque eiiitn iiniiiducatis panein liunc, el ca-
(Josue, v). — Ego non ntanducabo, iiiqiiil, illud doiuc l cein bihiiis, mortem Domini annuntiute, donec t'<^nia(.
implealur in regno Dci, id est, iieqiiai|u;iiii iilliaMoy- (I C.tir. xi) .
saicum pasclia ceLbiabo, donec iii Ecclcsi.i spiriia- Siniiliier et culitciu, posiqwtm rainavit, diccns : Hic
iilcr iiitellecliim compleatnr ipsa ; esi euiii' regiium esl cati.r novum teslamentuinin sanguiiie meo,quod pro
Doi. Dc quo alibi discip-jlisail : Regnum Dei inira vos i'L':'.is fiitidcinr. QiioJ dieil : Siinitiier et ealicein , sub-
esl [l.uc. xvii). Im qno rogiio Doiniiius liodici|ii8 volus audiiur «tto xotvoO, dedit eis nt sit plcna sciilentia :
pascha iinplcium manJucai, quando ca qua; Moyscs S/i»(/i(or ct calicem, iiosltjtiam ctjenav:!, dedii cis. Qu a
507
IN LUCi£ liVANCELIli.M LXrOSIHO. — 1.115 VI. ;!)8
ergo iisiii^ tiirncmconrninat, vimiiii vero »angiiiiii!iii A .ulcsse iiiiii iJuliilanir, .istaiiliiMis «-ibi niiiii--.lris cflp-
oîcratur iii canie, hi<; ai! foi|)us Clirisli iiiy^liic, ii- Lsiilios (|ii 1 ri cogiiur : Lci o, iuquiciis , niaiius ira-
liiJ referlur aJ saiigiiinein. Veruiii ()iiii oi iiks iii dcnlis nie, iiii cdiii c.^t iii iiiciis:).
Ctirislo, ei iii noliis Cliristiim niancrc oporict, viiiuni Et ijjni cacpcruiil tp'a'iere iiiler se quis essel ex cit
doiiiiiiici c.ilicis aiiua iiiiscelur. Atifi.|:!iite ciiiin qui hoc [iiclunis css, l. Kl ccrlo iioveraiil iiinlcciin apn-
Juaiine, aqiuv populi sunl (/Ipoc. xv). Ei iicqiie slnli qiii d iiiliil i;ile coiiTa Doi;iinoni cogilarcni, sci!
aqiiain solaiii ,
nc(|iie soluni vinuiii , siciil iiec gra- p!iis crcilunt inagislio qiiiiin .'ibi , cl Ii<i<ei:lei
iium fiunienli solum siiie aqiix- ailinisiionc cl con- riagiliiaicin snaiii, trisles quxruiit ile peciato, cn-
fei tioiic iii paiieiii , cuiqii.Mii licet olTi ric , ne lalis jiis consciciit am non li;.bcl aiil. Qii.Tiil ci Jiidas
viilelicet olilatio qiiisi c:i|nil a iiicmlnis scccriieiiJiiin iiiipudiiis, siciit .Miillliicus M:iicusqiie coininein;)-
cssc sigiii(icel, cl vcl Clirislnni siiic luisiia! ledeiii- ranl, iil audacia bonain cdiisciiiitiain nieniiniiir.
|)l'onis aiiiurc pati potnisse, vcl n is siiie Clirisli [las- FucUi cst iiu!i'm ct coiitentio iiiler cos, quis curum
sioncs.ilvari, acPalri olTeni pnssecoiilingai ;
qiiod si viderelur ase iiajor. Siciil b: nis essc iioiis solel iii
qiiem niovcl, cuni ca'iialis S:ilvalor apo liflis suuni Scripliiris scni|icr cxcnipla Palriini pr.icedeiilinii),
rorpus ac sangiiineni iraduleril, qii.ire ii ui uiiiver- qiiihus nd niclii.ra profiiiant, qiiihus :giiili5, de siiis
salis Ecclesi.c consuctuJiiic jcjiinii doicainor cajcni B acliluis liiiiiiiliciiiur, inquircre, sic e cniiir: rio re
sacraiiienia percipcie, bicvicr andiai idco tiinccu;- piolii, si qiiid ruilc iii clcctis rei rili' n>iliile repc-
iiaios conimunicasse apostoliis, quia iiecesse cratjia- riniit, quasi snas ex co nei|uitias obtccuiri, aut pio
sclia illuJ lypicuin anlea coiisiiimnari, ct sic ad vcri juslo dcfciisuri , ril.ciilissune soienl anipiccti. Idco-
p3scb:c sacrainenla Iransiri. ûnc iii lionorom lauli que mulio ardciiiiiis legonl qiiuJ fntt:» est contcntio
laiiique tenibilis âcraiiiemi placiii.^-sc iiiagislris l>,- iiilcr discipulis tluisli (piis coiuin viJerctur c^se
cle>ia>, prinio nos doininic* passionis pariit ip;iiioiie m.ijor, quato quod m::liitudinis credcniiutn cral cor ei
inuiiiii, priiuo spirilalibiis cpiilis intenus cvliTiii^- animn una {Acl, iv). Multo recolunl lcu icius, quod
qiie sacrari, oc deiiide icrienis dapibus corpiis facta est diss"iisii> iiiler Bainabain ct Pautuni, i!a iil
el vilibus cs'jis refici. Qiiod auteiii dicit : tliceil ca- discederenl ab inviceni, quaiii quod idcni ranlii'-
lix iiofttiH testamenliim in samjuine mco , nd disliii- ait : Cuin enini si( iHrcr uos zelus el conlewio , iionne
ciioiieiii vcleris Tcstamenti rcspicit ,

qiiod liircoiimi carnales eitis? nonne homines e:tis ? qiiasi iioliis iiilii-
et vilulornm est san<iuine deJicatuin, diceiiic inlcr niilas sanctorimi iniilanda proponaiur, ct non illiid
aspcrgcndum legislatore : llic cst sanguis letamen- pDtiiis, quia convalucrunt de infiniiilac, f. rtes facti
ti, quoii niandavit ad vos Deus [llebr. i\). Netc se siiot in liello, liuc niaxinic in loco, ulii el ipsa cnn-
est eniiii exeniplaiia quideni cfleiestium liis niiiiu!:»- *^ leiitionis eorinn causa cst nobis iiiciigiiii). Neque
ri, ipsa antein coclcstia inelioiibus lio.-li squami.^tis, eniiii incrcdibile esl quia juxta lioc ipi. J alibi prx-
ju:>ta quod Aposlolus per lotam ad llcb.cos l.| i lo- cipiliir : Cunteiidile intrnre per anijuslain portain (Luc,
laiii, iiiter lcgem disliiigucns et Ev;iiigcliuiii, pul- xiii) , lionore se inviccin pixviniiiuln ctriaiiiil Vc-
ctierrinia evpositione ci plcnaiia rationc dicl'! .1. runi qualibet ex causa conlcnJcriiil, iu s po iuj noii
me carnalcs adliuc Jisiipuli qiiid gcsseriiii, sed spirilalis

Yerunitamen ecce manus Iradeiuit mccitni est
liominis scciindum quod de- «nagisier qiiid jusseril viJeanius.

in inensa.Et quidem ftlius
liuitiim es'. vudii, verumlamen vce illi honiin'. ptr quein Di.at aiitem cis : Reget genliuin doiKinaiUur eoruin,
iratletur. Qui dc passione pr.xdixerai, ei dc prodi- et qui pvlcs aiein habei l super (os, benefici '.ocantur.
tore pra'dicil, dans locum pujnitentia;, ul cuiii in- Yos aulcni non sic. Sedqui tiuijor ettiii lobis, fiat sicul
lellexi.^sel sciri cogitationes suas el occulia e nfilia, jituior, et qui prcecessor est, sicut uiinstralor. Cer-
puRiiilcrcl euni f:icti sui. El taiuen iioii dcsignal spo- taiiiibus de prioratu Jiscipiili^^, pius nuigistcr e-sncn
cialiier, ne, njanifeste corrcpliis, iii piideiitioriieict. iiiila! conlcniioiiis arguit, seJ foriiiaMi qiiani spquan-
Miilit criincii iii nuincro, nt ag:it coii^cius pa;iiilcn tiir bniiiilitalis moJesia ratioiic dcscribit. Iii qua ta-
liaiii. Prjedicit cl puenaiii iit quem pudor iioii vice- y nicn (orn:a obiinenda,!iiajores et praicessores, idesl,
ral, ciirrigant deiiuntiaia supplicia. Sed ei bodic dnciores i^^cclesiai iioii iiiiniina Jiscrciione opus lia
qiioquc ct iii scmpitcrniini. v.-c illi lioniiiii qiii aj men- beiil, iie videlicci rcguin gcnlioni inslar diiniliiari
sam Duiuini iiialigniis ncccdit, qui, iiisiJiis nieiitc sul ieciis, seipie ab cis gaiideanl supervacuis laiidi-
conditis,qui,pr,ccorJi,a ali.jiio scelere polluiis, niy- biiis :iUulIi, sed nd exeni|;li!ui rcgis prxsinl, cffitian-
sierioruin Cliristi secroli.s pailicipare aon nicliiit. Et- liir ac ininistri. Qiiia iiiniiriiin nccesse esi ut sic
eniin ille in exemiiluni JiiJa; (ilioin lioniinis irajit, agciiiilius pcr !i; iniiiiatcm sint socii, quaieiiosconira
iion quiJcni JuJa-is pcccainribus, seJ taiiici) pccca- deliiiqiicniiuin viiia pcr itluio jiisiitia; sint crccti.ul
loriims, inembris viiklicct suis, qiiibus illni! iiiel boiiis iii iiiillo se. |ira lcraiii, et ciini pravoriini
lestiiiialiile ct inviolabile Doniiiii orpus îola;*; ciilpa cxigil, poleslaleiii proiiiius sui |iriuraiiis agiio-
pr.-csumit. llle Doniinuin vendil.qoi cjns aiiioie ac ti- siaiit. Ke ciiiiii pr;esiileniis aiiiinus aj clatinrieni
iiioreneglecto, lericiia et caducj, iino etiain criini- poioslalis su:i; dcleclaiione r.ipi:nnr, recte per i|U8in-
iiiisa pliis ;iiiiarc et ciirare coiivinciiur. V;c, iii.|iiam, dam sapicntom dicilur : Duceni le coiistitucrunt, nvlt
illi boniiii!. de quo Jesus qui altaribns sacrosauciis c.rtoUi, sed esio in illis ijui.si uiiiis rx illis ( Eccti.
inicr iinii;ol;i!i'Jum, ui pote pioposila ronsecralurus. xxxii). iiiiic cliaiii 1'ctrus ail • fioit dimiiiiinies iii
5;)9 M.l)A. YE^CUAIilLISOPI'. I'ARS II . SECr. I. — EXKCETtCA OENUINA. COO
ttero, ua foiwa fiicligr-iji { I Velr. »). lA l;\iiien A (Matih. v) ,
qiioni:'ni ipsi satiiraluiniur. Fnieiido,
1 ommniiuaingr.iviiis (lcliiKiniiur, si inier iiervcisos scilicct, uliin dcîdeiaio ol aniato âudiu >eilet iii-
|iliis xqiiiililns i|tiani iiis(:ipli!i:i ciisliiiliiilur, i|iii.i coiicussi boni. Et sedcaiis supcr llironos, judicunlei
cniiii fjlsa plfliiic siiper.iliis fcilie lli;li dfrniqiieiiles duodeeimtribiis Isracl. II. ic eslillaqii.iin psalinus c.iiiil
(ilics iinliiii, apiiil (listilciiii'1 jiiiliccni sciiiolipsiiiii iliiinuI:itio dcMr.c E.vcelsi {Psul. Lwvi), nl qiii
ciim (iliis crudcli ibiiMKilionc pcnussil. IJnile iie- nunc liiiiiiiles g.Tiidcnl niini^lrare coiiscrvis, liiiic
ccsse csl ul recliireiii snljiliiis cl inilieiii tiiclas, cl siipcr Diiinini meiisain siibliines v.l.c pcrpelu:r da-
p.iliein exliibial (lisci|iliiia. Alqne inlir li.rc sollicil.i |'ibiij alaiitur ; qui liic in ieiit.ilionibus ii<jiisle jiidi-
(ircuiiispecllone proviJ> niliini, ne :iul Uislriciiu ri- cali cuiii noiiiino perinanent, illic cuin eo siipcr teii-
giJ.i, aul pioi.is sil reiiiissa. tilores .sucs jiisti jud ccs vcniaut , el quaiilii liiiic
iVoni ûii miijor at, qui reciimhii nii qiii miiiiilrnl? iiiuiidu niagua liiiiniliialedcspccti suni, tantn lunc »c-
JVo«n« 9U1 rtif Kiiidil .' Lgo aiuein iii mediu veslrvm sum cepiis sediiius iii:ijorc culmiiie pnicsiaiis eicrescaiii.
sicul qiii miiiiflnit. Ad vcrha cxlionalionis siiiniet Ail autem Domiiivs : Simon , Simon , ecce Salanns
aiijniigit eieinpb, i]iix Jnannes cvangclisin plenius expeiivit ios , ut cribrarei sicut Iriticum. Ego aulem
coinmeinnrans iiiler cxlcra sciibil : Si eiio tuvi rpijiivi pro te, ut iioii dejicial /ides lua. Ne glori:ircn-
tttlrot pedes Doiuinut ct Magisiec, et vus dd-elis al er B tiir undecim apo.-toli, suisve viribus iribnerenl (|uoJ
atlerius lavare pedcs (loim. \\n). yuaiiivis tliani soli pcne iiilcr lul nillia Judxorum diceieiitur iii
verlio niiiiiitrandi pn.ssiiit (iiiiiiia <|ii;c Dciis iii c:ir- lciilatlonibus peiiii:insisse cuin Uoniinu, oslendil el
iic gcssil iiiitl'igi. Naiii et ipsiiin sui sangiiiuis sa- eos, si iiun juvantis se Duinini esêiit oplinlatione
craiiicnlum iiiiiiiinislranduiii iiiiliis sc cfTuiulere si- prutccli, eadeiii procella ciiin cxtcris poinisê con'-
giiilicul, cnin (Jii:it : Sicul Fitius lioxmnls i.on tenil teri. VeruMi cuni Sahiius expeiii eo> tciilare , el
Min:slrari,sed iiiiiiitlrare,el dare animam siiain rcdcm- vcliil qiii irilitum poigat ventilaiido coaciilere, do-
)lionem pro inultit {ilaltli. x.\), cl lioc (iu(i<|iie ina- cei iiiilliiis lldcni a diabulu nisi Deo periiiiiicne
joiibiis Ecclcsia; prxcipuiim iiiiiiislrnniji genus iiiii- lentari. Saiana; i|cippe ad cribr:iiidiiiii boiios ('X|ie-
tandiini oiitcndeiis, ui iiuii soluiii iiiisericurdiis, elee- lcrc e>i, ad alllictiuncin eornm, mililiji; aesiibus
inosyiiJi-, (lociriii* salul:iris, spiriialis exenipii nii- anbcl.ire. Quo cnim cuiuiii lcniaiioncin invidens
iiistcria lialrilius inipciidaiiius , vArum eliam sicul appciil , eo ilbirum qiiasi prubaiinncni deprcc ns
illc piu iiobis aniiiiani siiam posuii, ita e( iius pro peril. Cum vcru pio rclro rogans Salvalor non ul
iiivicein aiiimas ponerc (liscnmus. nun lenlelur, scd ul nun deliciat liiles cjos ulisccral,
Vus nuiem eilis qui permiinsislis mecuin inlenlatio- lioc est, ut posi lapsuin ncgaiiunis ad staiuui prisii-
nibus meis, el cijo dispcno vobis, sicut disjiosinl iiiilii num poeniteiiilo ic-urgat, liisiiiiiat uiile saiiciis cssc
r,.lcr meiis regiium. Noii inclioaiio paiiiiniia; , si;d lenialiuniim fl.iiiniiis cxaminari , iit vcl lcniari quia
per>cveraiitia caclestis rcgui yluriu doiiaiur. Quia furies fueriiil appareanl, \cl cogii la |cr tciilaliunes
iiiiniiuin pcrseveraiilla i|uuc aliu noininc ('"iistaiiliu Mia inriimitaic luriiorcs discaiii , cl mc , <iiiii pro-
viicalur, robur quoildjiii ei foriitudo ineiiiis , cun- biti liicrinl, accipiant cl ijsi cuionum viue ,
qaaia
claiiiinquc (ul iia dixciini ) esl culimina viilutum. repiomisil Vcut diligentibus se {Jac. 1)
y IX ciiiii bciic recla el lirina tonsi>iil, iiilnl csi cer- Et lu aliquiindo conv^rsiis, confirma fraires luos.
lius, iiiliil lulius boiiis muribus. Qiioil si aliq-uu de- Sicut ipsc luam (ini|uit) lidcin, 111; Salaiii lentante
jiciattir iinpulsj turbiiie, iuin sola lahiiui ; omnia dt'lii.iai oiaiidi prulcxi, iia ei lii iiilirniioies (|ii<isi|Ue
eniiii piursus aniini buiia siiiiul curruiuii. Slcut crgo fr.iircs exeiiiplii tiia; pi£iiii<niia>, iic do venia forte
i'aicr disposuil hliu le^nuiii, quciii lacluin obeditn- despereni, engeic et coiiforiare nieiiieulo. Quod
lein usque adiiwilein, niortcniauiem criicit,e.xullutil,el idciii tt p isl leMiircciiniicin cxliortnu:', cum ui ter-
doiiaiitilti iiumcn quodesl luper oiiiiie iiomen (l'liilipp, lio sese aiiiare pruiitciill (>lece :>al enim ui liinoreiii
11] sic ci filius idcin pcriiianeiiies scium in lciila-

lern.t iicgalinnis, terii t; cuiircssiunis aiiior cliieiel)
,
lioiiibiiii a'leriiuin ducctad re;;niiin. 61 e»i»i complan- .. tertiii iiiliiliiiiiliius pa!icciid:is siias oves cuinineiiJal.
lali (acii suinut, siiiiititudinimortisejut,simut et resur- Qiii dixit ei : Uominr, lecum paratct tum el in car-
Teclionis eriinus {Itom. vi). A ciijus subliiiiilalc pro- cercm, el iii mar cin ire Al liU dial : Dico l bi, Pe-
missi Judas iiifi;liii exci|iilur. Nam et aiitci|!i:iin lia:c Ue, noii eniiiubn liudie gdlus, dvnec abnejcs nosse
buiiiinus dicerel, exisse credeiidus cst. Qui niin mc. yma divcialse Uoiiiiiius piu Pclri liji; T' gasse,
inodo pcnnaiiere cuni illo in lcntalionibus sprevii, C'insci:is llle pra;:>ciiii:i alleclus lidc que lcrventis,
veiuin ipsos teiitaiioniim ejus juvit auctorcs. Eici- scd luiun ca us iic cius, niin creJl se ullateiius
piunlur ct illi qwi, aiidilis iiicoiiipreliciisibilis saira- ali ci> |io9Si' deficcie. Vcruin i|iii sulus nuvil quid sil
iiicnii vcrbis, abicruiil re:ri>, cl jaiii iioii ciiin illo iii lioiiiino, nu (|ui tiilcliuui siiu vel dc statu incauie
ambiil.ibani. Nini cniiii rt^cedciiles a Oumino, nisi Cunllil.ii, vet de caMU iucauuus difliJal, el quaî
qiiulquiil poBniteiido redierunl, poliicie salvari. Dcus inoduin, tenipus, ac iiu:iieruin ncj;atioiiis cjus
Ut edalis el bibaiis tupcr mensam meam in reyno. pra'dicii, cl qnasi niisericurs auxiiiuiu suj; dcfcn-
Mensa li:cc prnposiia uiniiibns s.mclis ad Iriiciiduiii, siunis pruiiiit:il.
coeleslis esl tloria vilac. Cibus potusqiie illc dc quo Qu indo niisi cos sine sacculo, et pera, et ealcca-
alias dititur : Uculi qm suriunl et iiliinit j'is.iliain inc:i'.is, intiiaiiid aliuuid dcfuit vubis: .1/ illi dixcruiu;
UOl IN I.UC.E EVANCELIUM EXPOSITIO. — LIU. VL &02
Ai'il7. DitU eiijo eh : Sed intiir (jni liahcl saeiulnm, \ :mil:4(iiim pro Dniniiio ciTiainli, el cvnlsi ieiu ojus
lollM siiniHtir el i>eiain, et qui noii linbel. ven:lr.t lu- .iiiiicuhi, Domiiiii cii.im iiioriluro pie .ileni vinulcm-
nicam et emnt glidinm. Qn.Tin jiiste «Jiscrelioneiii qiie (lnceiel iiicssc mcdicandi. Aluerqui iiei|ii:iqiiain
mairein cnncciruni iiuiricemi|iie virtiiluii) riiriiiii vaîna c\ciiipiiis oîemli-iel cus ncc loliiin qiiod pu-
teiilciiii:i ileliniat, et en lioc Domini siTmone pr^lia- liicrp prii ••jiis ilcfciisioni! farcrc pcrinissns.
tiir, qiii 11(111 e:i(leiii vivemli rcKula perseciilioiiis (|iia t'( f(jre.-S'i», ihm iccnnduni coninctuiHnem in tiio -
pacis t(nipnre discipiilos inr<irin:it. Siini nainf|iio lem Ulivarum. Secuti tunl niilem il'um et iliicipuli.
virlulcs (jiice sempcr obiiixer|iic lcncnil.e, snnt qii« Tr:(diii(Iiis a il>scipiilo Domiiiiis, cinisiici sccc-.siis
pro lcmpore locoqiie provij i sunt discrelionrt nui- lociiin qiin racilliiiie reperiri posîi, adil. I.Mii siiiil
tanit.c. Onis eteiiiin iiesciat visceia inisericor(Il:c, t rô i|<ii euiii nioc.cin timiii se. iiiviiiimque rnnleii-
benigiiiUUcin, liiimilit:ilcm, palienlijin, moiie.siiain, iluiil esse cnicilitiini ? El pulchn; jiii corporis cl
castilaiein, n.lem, spciii, cliarit.itcm, cl liis similia, sangiiiiiis iiiysleiiis imliiilos iii inii. leiii Oiiv:iriiiii
siiie nll.i tcmpoi iim intercapcdine fidelilcis css<' scr- disci|itilns cdiicit. iii oiniies iii morie siia liapiizatns
vanda? At vero famcm, si',ini, vipilias, niidilaicm, iillissinid sai cli Spiiilus clirisinate cnnlirmandos
lcciiiinem. psalmodiam. cralionem, laliorein ope- esse desi^nel, qiii dicere pnssini ciiin P>aliiilsi:i :
randi, dnclrinani, silcntiiiii , el c.Klera liujiisinodi, 1) yiinntnin esl snper no.i Inmen i-uUm lui, Domine, de-
«i qiii scmpir exs(>qitciid i piit»vcrii, nnu mndo se di.'.!! latiiinm in corde mi?o {Psal. ivK Kt de qiiibiis
liornm fru''tii priv:iliil, seJ cl iiotiin iiiili>crel:p oli- anle snbj mg tiir : ,1 lempore fruineiHi viiii et oiei
Hiiiaiionis. imo sliiliilia? pervic:icis incurrct. Maiji- tid, mullii)licali suiit (Ibid.).
gier itaijiic Dnmimisqiic vinnliiin iil inndiiin discrc- Et cum pciveniniei nd tocum. diiit illis : Orale ne
lioiiis iiisiiiiii'1, niissis .id pr:Kilicaiiiliiiii discipiilis, iiiirelis in lenlaiioiiem. liiipossiliile est liiiniaiiaiii
iieqiiij tollcront in via pracci(iil, viJeiicei, urdiii:iiis aniuiain noii ieiii:iii. Uinle ct iii Ora iiiiii; Diiminici
iit qiii Lv.ingclium aiinunliaiil, du Lvangclio vivant. dicimuB : .V« noi inducas in lentmioneni (Mnlili. vi)
Mmtis vcro instaiite periciiln, ei loia siiiiul gcnie, 11(111 iciii:iiioneiii penilus refui:iiiles, sei vircs siisli-
pasinrem pariier grcgeinqne perseiiiieiilc, c<iii..!rii:iin iicndi in lentaiinnibus dcprecanies. F.rgo cl in prae-
tciiipnri rcgulam dcceruil, pecnuain, s ilicet vieliii seiiliaruni, non :iit Orale, nc lciileiiMii, seJ Ne in-
iieccssarl.iin, duiicc, sopita p 'rseciilurinn insaiiia, Ireiis 1« lentatioiicin, lioe est, ne teiitaiii» vos superul
lempiis cvaiigcllzaiidi redcat, tnllcre piMiniiieiido. iiltiina, intra siins casscs lcm-ai; vcrM gralia, mar-
Ubi iiobis qiioijuc dat ete:iip'uiM jnsta noniiiiiiqiiain tyr qiii pro c infcssione Doiiiini sanijiiinem fuiidil,
caiisi iiiMaiilc, qucJam de nnstri proposiii rigore l-ntalu-i qiii.leni c3i, sed teniaiioiiis rc Ibus noii li-
posse sinc cntpa intermiili. Vebi graii:i, cuiii pcr L'
g:ni,s; q„i atiteni iiegit, iii pl.igas icniaiidnis in-
inbospit:ilcs porro regioiies ilcr agiiiius, plura via- currit.
tici caiisa, qiiani doini liibcb:iiiiiis, ticere |i>iriare. El ipse acultnt esl ab eis, qniinium jnrtus esl lapi-
Cladiuiii quoi|ue vel liabiliini sunicrc, vel non li:ibi- dis. Et pos lis yenibuf, or.bul dirent. D:iio a|iosl(ilis
liiiii jiilieieinere, nt sciaiii tcgenies noii f.iculi:iiein pr,xce|ito orjnJi, cl ipsc iivul us .
b cis siilns nrat
rcslstciidi dcesse discipulis, scJ inagistru aiuoreui pio omiiibiis, si.:;iitlicatis t.iiiliim oraiiiiiicm suaiii,
polius iiiessc paliendi. Ubi el si iiulla essul a'.-a qiiaiiluin el pas>ioiieiii a iios:ra disiare, el p isiiis
caiisa evaginaiidi gladii, snlTecerat ill:i, ul ampiilaia genibiis orat, iit liiiniililateiti meutis b.iliitu c.iriiis
servo aiiricula, taclu Do.i ini sanareinr, ct benclicia osleiid;tt. Aviilsus est aiileni ab eis i|ii:iiiiiiin jaclns
viilus S.itv:iioris, eu.iiii percussures su<>s, iic Iraiii cst lupidis, i:inqiLaiii liuc eos lypirc aJnioniierii, itt
percussi siisiincrc, scd GJein resurgeiiiis susciuere iii cuin d rigcreiil lapi leni, id c~i, tis<pio aj ipsiiin
nialieiil, adinuiicrcl. perJiiieretii in lciilatiniicni legis, qu;c scripla eiat iti
Uico enim vvbis (/iion/ani adliuc lioc quod scripl im bipide. U9(|iiu aJ illiiin ciiiiii polesi pervenire iHc
esl oporlcl inipleri iit inc : il t ciun iiijustis depulnlut lapis, (|U(ini:iiii liiiis lejjis csi Cbrislus aj justiliain
enl. » Elinim ea qux sitnl de ine lifiein liabenl. Tccc p. oiniii rreJettli.
qiiare dii^cipiili saccutuin, pcraiii et gladiuiii Inllere Paler, si vis, tiansfer calicein islum a nie. Verunt-
iiionenliir, videlicel i|iiia Duiiimus cuin injusiiscrat lainen non mea volunlas, sed lua fiat. Tiaitsfcrri arso
depuiandiis, qunJ passiuiicin cjus Jescnbcns iiiter caliicm pusiulat, iion qiiideni liiiiure p:iiieiiili, sed
I a.'icra pnnit Isaias (Isai. i.iii), vel Ulroncs uiiqiic, niiscricorJia priuris popuii, iic ab illo bib:il laliieiti
iiiquoiuni nicdiii cruc>ngeiidiis, vel iiifcros at qiius propinatiiiii. UiiJc ct signaiitcr nnnJiiit Transfer a
pcr iiiurlcm cral descensurus, iiisiir.iaiis. El luiic me caliccni, seJ, <:n/ t:<iii isiuni, linc est populi Ju-
ciiiin dcputatiis csl cuiii injii tis, ciiin dcsceiidil ,id d:i'iiruin, qiii cxciisiiliMiiciii igiioranli.i: bilierc iion
inferns, cl qno* suos ilii rcpcii", revocaiii ad siipc- piilcsl si iiie (ici iJerii, liabciis lcgcin ei prupbetas,
ros. Jiixt.i (|tiod eiilcni alins proiJiela dccanl:ii : Tu qui iiieipiotiJic v.iiiciiiaiiiu . El laiiicn rrvcrteiis in
qiiuquc III saiiijuine lei-tainenti Irii eniisisii vtticlos luu$ seiiielipsiiin. i|UO(l rx lioiiiiiiis pivsoiia Ircpidaiilcr
de liicu, in quo non esl aqua [Zacli. i\). leiiiicral, e\ Del filii pol<!slaic confiriiial.
At illi dixei unl : Dniiiine, ec. e ijladii duo hic. At ille Vcriinifnmiîi non » ei volania.t, scd tua fiat. Pion
di.iil eis : Sa li cst. Duo glad.i siiniciuiil aj lesiiiia>- (iiiqiiil) Iioc ri;tl, i|iioil liuiii iiio alficlu lu(|iior, sc(i
nluiti s]ioii!c pitsi Salv.itoi is. tuus qui e'. ajôslolis piuplcr qiiud ad lcrras ti:a vo!uiila(c dcscendi. Si
G03 IIKD.E VENKUAiilLIS 01?. \'M\S II. SIXT. I — I.XLr.l.llC.V CliMI.N^. COi
eign (iiiijiiii) II ri |i'<lcsl, iil sine iiileriln Judforiiiii A (iiiiin siii iiinrlc iniioxia, cujlejloiii rvsns liJiot ai
f rel.Tl i"P'iiiiiin iiHiliiuiilii, pissii)nKrn rt'cii?o. Siii vii.iin.
:ni(('iii illi cxcocaiuli sinit, iii oiinies genies videanl, Ll ciiiu sir.rexisicl ab orslioiie, ei veiiis:> t a.i disci-
iioii inca, Palcr, viiliiiii:is. i-eil ma (i il. Aliler : Ap- piil s suos i(ii'eiiil illos dorinientes prx irisiilia. Et ait
(iroiiiiwinans passioni S.ilviiuir, infiriiiaiiliniii iii se ilUSf Quid dormilis? Stngite, el crale, iie iiiiieli»
vocpni siiirpsil, ilic.'ns : rule ,

si fis, Iraîsfvr cali- iii len'atioiiein. M esl, ue iii vos calix inc:e |inisi(iiiii>
eem iiUim a nie, ediuiiupii: l iuoreiii iil .•ili^luiliercl, iiiciiiiib.il. Ulii liqiiido (Jtinoustrat, ipii i el prn iilis
EUScepil. l']l iursiis piT olicilieiiliaiii, fnnitiuliiieMi oiaveril, qiios el ipsos s diilo nioiiet, (iriu Oiiiiiii
inciilis osieiiilcns, aii : V'('iHi?;f«iiiM ;imi iiteu rotiin- siianiiii vigllanili) cl or.iiulo esisKie pnrl.cipcs.
tas, St'd Itia /iiil. Lll cinii lioc iiiiiiiincl qiiiiil lieii Ailliiic eo loqiiente, ecce turOa, ct i/iii vocuhaiur J a-
iioliiiii<]s. sic pcr iiiliriiiiliileiii pciiiMiiii;, iit ii.iii (i3l, das uiiiis de duodecim, aiticcedcbul roi, el appropin-
(|ii3lcniis pcr rorliiiuruicin p:ir.'iti siiiius iil vulnnliis ijuav.t Jem. nt Oicnlarctur eum. Qiiare osciilciur .ilii
Conliti ris iiosiri cliniii cinilra niisliaiii vuluiitaiein cvaiigelislx iiiaiiifeslanl, lioc csl, ut luic iir.licin ili-
fiiit. gnnscere possinl ipsiiin e^se (lueni Iriidcicl. Suscipil

.lutuin
•^"'•'-'" I>oiiiiiius
i'o.iiiiius osi::ii'uin tra<litiiri<, ikiii i|iio siioii-
Api>,irn:t auUm i//i n)U/,//«s de cailo, coiiforlans
m. '"« ""^ d-»-'«al, se.l ne iiro,lili.,ncni lngeie vi.leiilur,
Alibi leîiii.is ijiiia anqeli acccssertml. rt mini-
ttraliant ci. In dociiiiieiiio cryii uiriiiS'|ue siniiil el illiid D.iviiiicum complcns : Ckiii hi qui
iiatnrifi, el
ci .ingcli cl eiini aiigclns odcrunl pacem, eram pacificui [Pial. cxix).

iniiiislia-.sc, conlorla-ise
dcsrriliitur, qiinniain qiii Dciis anle sacnla exstilii,
Jesus anicin dixit ei : Juda, oscuto Filinm Iwiniiiii
lioino f.icluse^t in Iradis. Filiniii, iiii|uil, lioiiiiiiis iriidis, i|iii.i car.), roii
liiic swcnluruin. Qui ct piiiisq iiini
pcr rcsnrreciioiiis cxallarctiir gloriam,

diviiiiiai , Cii!iipri;lii<ii.liliir. Illiil linia plii'. coafu-
diviniiaie
siiper angel.is fiiil, scd i.îtnen al) angelis, nl
liit liigialuiii, ijuod enm ir.t.lideiii, qiii cuin Gssct
srri-
pluni cst, ininorauis (/'sn/. Dei rilius, proplcr iins laiiien Filius lioininis esse
liuiiiaiiiiale viii), es qna
01 inorti siibaciiil.
volui!. fi qu.isi dica : Prupicr le sii5ce|.i, ingratc,
At pOi>t<|uani nio-lciu rcsiirgeii.l.)
qiioil iradi^. Inteiriigiilive sane pr.niiniianiliiin put.>,
calciivil , liiiinaiiUaieni suani ctiam niajeslal biis
qiiasi iirnaiilis alT. cUi curiipiiit piiidiluroni. Jida,
arc!iange'oriim snpc. posnil. Ccrle si quiJ silii liivre-
o-ciilo Filiiiiii liomiiiis iradis/ lioc est, ninoris pi-
sis CK lioc liliin.liliir, iil :iiliriiiiiin alfinnct ciii opus
angeli coiirorlaiuis auxilio, giinre vulmis infligis, ei cliarifalis olficio saiigninein
fiierit ineiiiineril Oea-
torein aiigc'oiuin creatiiric Inndis, el puis iiisli umciiio iiiiirlein irrogas, serviis
siiu! noii cguisse praisi-
l'""'^""'". Ji^cipiilus p.oJis mi«istrum. el-cu.s au,
dio. Quippe.iui, 61 vcllei, duodecim inilii.. legionnn. G
«le caelis aiigeloriiin deduccr.l. Tu.n .lcindc nftces-
saiioco iiio.ld eiiiii conforiiiiiiiii, ,|u.) et irislein
Videntrs aulem Ai qui circu ipsum eraiil, qiiod fuln-
csse.
Nrtin rniii eral, dixcrutit ei : Domine, si p'rciitimus in gla-
si nobis Irivlis cst, id esl, proplcr iios iristis
diu? l'.t percusnl untis e.c ilUs serritin principis Sa-
est, neccsst; csl iit el pidpicr nos sii coiiloriatiis el
cerdoium, cl amputavit niiriculam cjus dexteram.
iiobis.
K'triis boc fecil, ut Joaiincs evaiig.'lis;a docct, eo-
Et factus iii ugonia, proiiiius ora' at. QiiiJ pro
deiii niiiiirum mentis arJure, qii.) ccicia fecerat,
sc ille ciiin ag'iiiia peieret, qui in i. rris pusitiis
Scieb.it cniiii quoniodo Pliinces puiiiend.) sacrilegos
ca-Icstiii cuin poleslalc tribuebai? Se.l, appropin-
iiierc(d.'iii jiisiiliiE et saccrJoiii pcrenni.s acceperii.
(|uaiilc inorle, iioslr.c meiitis in se certiiiiien txprcs-
QiioJ vero sequitur :
sii.quivini ({iiaiiid.iiii lerroris ac (urn.idiiiis paii-

Ucspoiiilcns aulem Jesut, ail •
Siniie usque liuc.
liiui, coiii pcr solutionein carnis a;icriio juilii io pro-
N.in ita soiiliciiJuin esl, quasi plajucrit ci usque
piiiqiiainns. Neqiie ciiiiii liiiic ciijnsliliel aninia iin-
liuc facUiin, sed anipliiis lieri iioliierii, iii verbii
iiierito terrctur, quanjo pnsl pusilliim liic iuveiiit,
qiix Malilia'us ponil dixisse Diiiiiinuin : C'jnvcrlc
qiiiij in a'lcriiiiin mulare sion posîl.
J) gladiiiin tttum in
loru:ii siium ; onotes etrm qui acce-
i.'l fatlwi esl iudor rjus sicul gultx simgjinis de- perinl glndiuin, gladio peribaal (ilutik. xxvi); ir.lelli-
eurrf.iitis in terram. Ncnio sudurem Iiunc in(irmitaii gebatur potius totum factuui, qu.i uus esi glaili.i
d.'putet, qiiia el coiilra natiirain esl su lare sangiii- relnis Dornino displicuisse. Ilind eiiim veriiis esi,
licin Nc.pie aii li.cresiin iiinrniiiatis pertiiicre uIId qiioJ ciim ciiin inlcrrugiiiS.^nl Ji. entes : l:omine, >i
iiioJo polerit, qiioil aJverîis liieresiiii pliaiilasina percuiinius in gliidio! tunc respnn.lil : S.iiilc usi/iic
iiie iiienlein piulicil, per sudoiein saiigiiinis iiil cor- /iKc, id esl, iion vus inovcat quoJ f.iturniii esl, per-
poris Teritalem. SeJ paliiis inielligal per irrigiiiani niillendi suiit liucusque prOB^re.li, lioc c>l, nt nie
sacralainqueejiissanguiiie lerr.im.non sibi qui uove- apprclu-iulant, cl iiiipl,'antur qin' de iiie scripta siiiil.
r.it, seJ nubis api'rle ilecl iriiiniii, qni.l cir'clniii Sed iiiicr iii'>ias vcrbiiruni internigaiiliinn Dunii-
ia.ii sua: preris oblinerct, ul (Idcin vidclicel ili>cipii- iiuin ci iliiiis respuiideiit s, l'cliii~, di'1'.'iisiiiiiis avi-
loruin qiiain tcrreiia a.lliuc fragilitas aigiiiilial, siio ditai.;, iiiaj.ire pro Dumiuo cuniinulioiiu pcrciis-il.
sanguiiie purgiircl; et qiiilquiil illa scanJali de ejus Sed iiOM poUicriiDt ctiain siniiil dici qine simnl licri
tniille perliilisscl, lioc ipse lotuin moricndo delcrct, piilufiiinl. Non cniiii diccrcl : llcspoitdeits aulem
iiiio uiiiversum lalc icrraruui irbei!! pcccaii^ imr- Jcsus, iiisi iUoruiii iiilcriojiUifliii icspoiiJcrcl. N.iiii
605 i.N Li;c.c evancelium i:xi>osirio. — i.ii!. vi. mr,
(le raclorflri q:i;,l ju.liiav,>ril, M hiIktii:, snliis .ilcil. A (>'i'i5i "'/ tdironcia e.aslis ftvii ijliuliit e' [inribui?
MaUii;rns l-.cspiMiilil J<>siis Pe- Ciim quoHdie vobiscwn fuciiiii iii lcniplo, iioit exieiuli-
Llji eliaiii iiuii ilixil :
Iro : CoiivertR glaJiiiiii tiinm, setl ilivit : Twic uit siis mniius iii ine. Sed liae tt lioia vcnira ei pjieslus
illi Jesiis : converle gliittuiiii, <|tiiij |i<isl racliiiii :i|)|ia- leiieliraium. Sliilliiin csl (in iiiii) ciini cuiii jjladiis el
rui (tivi-sc liiiii-iiMiiin. fiisiilms qiKiM-erH, qui iilirn si; veslris traiial iiiani-
£/ ciim lcliijissel niiricnlam cju^, iaiimit iiim. Nuii- liiis; el in nnfle qiiasi laiilanlo n rl vestros ocmIhs
quani |<ietutis siix nniiiiiMis oLlivisciiiir, qui ciiaiii (lccliiiDiileni pcr proilitnrcin inveiiigire, qui qnoli-
ho&ies siins iion |iulitiir vuincrnri. jiislo inort

diu in tciiiplo doi c:il. !êd ideo adversiim un-. in lc-
lill in
liir<riiiu, il!e pcrsectiinriuii viilnera sanal : ri:ysiice iiiJiris congiri;ainini, qiiia p'.te>las vcslra qiia cuiilra
liici'in iniiiiili ariMaiiiiiii, n-iicliris cst.
docens ct ipsns si coii<erl iiitiir puss'! 6an:iri, qui iii
iii
.u;esiiiil iiiurtis coiiscnînne vuliieraii. Jii\l.i alle- Coiiiprelieiitliiiies niiiciii eiiiii duxiTwit iid domum
giiriani seivus i^le p"piilus c'l Jii(lxnruiii, principi- priiicipis ificcrdoum. Principeinsacciiloluin Caipiiam
biis sacertlnlnin iiuieliiio ni.iiicipaliis obscquio, aileo sii;iiiiicai, qni eral pnniirex aniii lllius, sicui Joaii-
11 1 illoriiin suasu IJaraliban', diinilli, Jesnin vcro nes cvaiigilisla lestaliir.
quem paiilo aiile liosaiiiia cnncincnles liliiiin Pavid Petrui Viro sequrbnlur a lonije. Nerilo a loiige sc-
II
rogeinqiie daniabanl, pclcreiit crucifigi. Qui iii Oo- (iuebaiur, qiii jam prnMiiiu-, crat iicgaliiro. Neque
luini pasiîoiie dextcrain aiir cnlam, id est, spiiiLileni eiiini iicgare possei, si Clirisln prnxiiniis adbaiîsscl.
legis iiiteligontiani perdidil.sinislr.i tantinn, Iioc esl, Veruin in lioc maxiina nobis est admiraiione vene-
utililaie lilicrx coiitenliis. Qii c videliccl aiiris Pelri raniliis, qiind Doiniiiiim non rcliqnil, eliani cuin li-
gladio declililur, non quod illc sensum inlelligendi inercl. Qii d eaim limel, nalur.e cî; qiind sei|uiliir,
audieiil biis lollal, sed divino ablaliim juilicio negli- devolioiiis; qiiod ncgil, obreplionis ;
qund p(£iiitet,
gciiiibus p;iiulat. Venim eadfin dextera auris iii iis n loi. Aliier : qiiod ad pi$în:ieiii ciinieiii Duiniiiuiu
qiii cx codem pnpnlo credcre niaiucrunt, diviiru a iouge seqiiilur Pclriis, sigiiini-abal Ecclesiain sc-
(li^'nati;Mii: piclilis piistiiio est rcsiiluta nrru io. Ali- ciiliirain qiiidcui, lioc csl, iinilaturain jiassioiies Do-
tcr : aiiris pru Dniniiio anipiilaia, et a Doinino is- iiiiiii, sed Iniigc dilTercnicr. Ecclesia eiiini pro so
iiala, sigiiincal aiidilum ablata vetuslate renovaliim, palilnr, al ille pro Ecclcsia.
ul sit i» iiovit iie spiritus, et nnn iii vcliisiaic Iit e- Acccnso autein iijnc in iiudio ario el cir umsedenii-
rae. Quod C'ii prxsiiluin fuciit a Cbristo, pr;csl;iliiliir Inis iUi», cral Vetrm in medio eoriim. Esl dileclioiiis
ci regiiarc ciiin Christo. Uiidi! bciic cl Mj1.:Iiu<, qun iguis, est ct cupidilaiis. De bcc diclur: Iînein veni
nniiiiiic sciviisille vntab.itiir, rex sive regiiatiirns /i iHi((ei'« iii lcna;;! , et quid vuti>, )ii;ii u( ardeat
iiilerprclaiiii. yiiod autein scrvus iiivcnius csi, ci {l.uc. xii)? D.' illo : Ecctvos omnesaccendcntes igiieui
(ioc periin t ad illaiii veliislalcin qiiK i:: sirtiiulciii actincii flinnniit, ambulale in luminc ignis scsiri et
FCiicral, iiuii-l csl Agar. Sed ciiiii acccssissil saiiiias, jlanmis qiias succendinlis (Isni. l). Isle ûpcr cr den-
(igiiral;i ca el libertas. lcs iii caMiaciilo Sion dc cidn dcsccndeiis, variis liii-
Dixil aiihin Jcsus ad cos qiii renernnl ad se prind gii s Dium laiidare flocuit. Ille lcrcna iiialeria Cai-
pes saceidoiuin, el magislriHiis lenipli, et senior.t, pliiu Inluî in ali io, llaniniis iiegaiiili Dominnin lurbas
yiiariiur quiiuiodo Jesus primipcs saccrdnluiii, nia- accciidil. liiic Mnyse> a<iri'uni idolicapul, illo S('d<:-
gistralus leiii|ili, el soiiiorcs qiii ad se vciierinl aVo- cliias Jcieiiii;i; propbelanlis scii|ila cniisuiii|isil. Qui-
q«i d.c. tur, qiii apud .<»li.is eviin^clisias noii ipsi vc- ciiiiquc vitiosum noxiuinque iii se exsiinguil iiiceii-
iiissc, vcriiin iii atrio Caipb;B c\sp;:claiites, iiiinilrus diiim, polest Domino cantaic : Quia (actus sum licul
iiisissc pciliibeniur. Sed quia poniitices, Pli<iris:i'i uler in pruina, juslificaliones luas non sum oblnvt
el seiiiure-. ila de Douiini ncce ugebanl, ul vcliit ipsi {1'sal. cxviii). At qiii n.iiiimaiii virtutuiii perdidil,
a saiiguiiie cjus videreniur iniioxii : Nou iradaiiir audit a Duiniiio : Quonium ubvndncit iniqHilas, re\ri-
per nns, sed per discipulnii; s>iiim , nou cuinprcben- gcscit cliniilas viulloruin {Muttli. xxiv). Qiio frigolC
dalur :i nobis, sed a tiibiiiio tuibisque ; onn a iiobis {) inrpcns ad bnram apostnliis Pclriis pcrscciiiuruiit
prn illu Durabba-^, sed eligaiur a pnpulis; ad exlre- priinis calenori cupiebal, qtiia lenipnr;il s coiiiniodi
iiiuin iioii a iioliis, sed a pra^side damnetur, iieqiie .siitaliiiin pcrnduruiii sociclalc qiixiebit. Scd noii
iiosira, sed lioiiiaiix niiliti.c luanu cruci aliigatur : iiKira, lespcclus a lioiiiiiin, < iiin i,{iiein eoruin cor-
volciis cvaniteli.^ta eos mixiniu qiioriim cuiicIj coii- pore, luni inlidclilaiem conle relii|uil.
silio gcreb.intiir sanguinis cj is osiendere lens, ditil Qiiciu fiiiii vidissel nncilla qun'dam tedeHtem ad lii-
priiici|'.es saccrdoluiii cl in:igislratiis lenipli et sc- uien, el euiu [uitset inluila, ili.i il . El liic cum illo eral.
iiiorcs ail cuiiiprehiiiideiiduro veiii se S.ilv;iloiciii, iil Qiid silii viill i|U(id priiiia ciitii prodit aiicilla, cum
liiiic coiijici daietur quia siciil illi iion pcr Siîpsos, viri iilique niagis ciiin potuuiint rccngnosccre, nisiul
scd pcr eos qiio^ niiserunt npprelieiidcndum Cliri- et iste sexus peccasse iii iiec<!iu Doinini viderelur.
stuni, qiiid aliud qiiam ipsi iii sux jiissionis potc- el isle sexus rodiiiierciur por Duiiiini passionem ? I.l
slate veneiuiu? sic oniiies qni rriiciligeiidiiin euni idoo mulicr resurreclionis accciiit prinia mysleriuiii,
impiis vocibus clamavcrunt, iinu qiiideiii pei scipsus el niaudala custodil , ul velurein prxvaricatioiiis
etiin, sed lamcn pcr illuiii qni enruin cUnioie ad abnlerel crrorcm.
boc ucras iuipulsus est, occiilcruui. .\i ille ncgn"il ciim dicens : MuUcf nvn iiofi i//HiH.
co; BKD.E VI NEli VUILIS OPP. PAUS II. SLCT. I. — EXEGETICA (. E.NUINA. C S
y!tiJ:tin pii> crga .T|iiisloliim Poiriiin iifTC'!! locmit A supo dh'.' ropice ct eiaiidi me, Dn^niiu Octis mem
hunc il.i iiiicriirclaiiliir, qiiiisi liciie divoiit se liluiii (Psal. Mi), id cst, niisercri! ei ailjiiva. ninin n.iciv.i
•iiiii iinssc i|iit'iii iiieiis liiimaii.i msrit ioiii|iiclieii- sane albiqiia pniliilinuiii I Poinis inlcr JuH.cos \cl
(Ifre, qiiia nenio sci.it Kiliiim iiisi Pîicr (Muilh. xi). ii(iiiiliirin sc nossc iii uavl, t|iii ni iiiler coiiiliscipnliis
Iluitiin i|iini|iie iii<|iiisitiis liitcril: homo, iionsnm, l'ci liliiiiii ciinlcssiis cral. Scdiie, iii alrin Caiph:i> r«-
iniileiis sc negiirc i)u»iii Cliriviinii. Seil el lcrlio in- lcnliis, pnteral ai;cie nciiiieiiii;iiii? Tprcdiiur foras,
(erro);.itiis, ciim ait : llomo, neacio quid dicis, s\fn\(i- ul, al( iin|iioriiiii concilio sccreluJ, pavidj: iiegatiniiii
cavrrit fê saerilegia itloriiin iicscire, lioc csl re(iro- soidcs liberis flelibiis ablnal.
IjanJn et cisecrando daiiinarc. Scil li.rc i|iiain frivola El viri i/ui lenciianl illum, iltudebani ei cicdcnlci, et
sit exposilio, et t)ominii« qiii sc veriilioa conl^sla- velavciuiil eum, et perculiebant fariem ejus. luiplela
tionc, ler negnndiini a Petro pra!iiixi'rai, el ipse Pe- esi lioc locii proplielia, (pi.c ail: /n viija pcrcutienl
Iru'! iiisiniial, <|ui sc tia-c iioii de imltisiria, srd ilo mnxilliiin judicis hraet (Micli. v). Scd qiii tunc r.T-
Milirepiione locutum, suliscqnciiiibiis bcrymis mani- .siis csl colapliis Jtid:coriim. c;i'diliir eliain iiiiiic
fc>iai. blaspliciniis fjlsoruin ( hrisiianoniiii. Vclaveriint

E( po$l putillmn alitis viJent euiHdxil: Et lude auicni eum, non ul eortini ille srelera non videal,$cd
ntiis es. Pelrus vero ail : licmo, iio/i s HDi. Iii liac "' ' seipso, siciit qiioinlaiii .Moysi frccrnnl, f;iciciii
iicgaiione beaii Petri, ilisctmus noii solmn ab co cj.is abscnndal. Si ciiiin cridrient Mo\>.i, cridcrenl
iiegari Cliristiini, fiirsilaii el Duiiiiiio. yuo.l v.''aiiiciiiiim iim(.ic bo.lie
qiii iliiit ciiin iion esse Clirislnin,
sed ab illo etiani qui ciiin sit, negat se esse Cliri- (ti.incl s.ipcr C'ir cornin noii ievilaium,iiobiS aitleiii
Sliiiniim Doiriniis iii Cliiisttiiii crodciiiibiiu atiliiutn Ncquc

; .iiilriii non ait IVlro : D;sri|uiluiii c.sl. cniiii
miiim le ncgabis, sed we nejnhis. NcRavil ergo 'p- fiusira co mniiciiic, veluiii tciii|ili scissuin cst inc-
sinii, cmn se I c;;avit ijiis cssc di.'ci|iiiliiin. diu".
feV inleriallc /o,/o qiiasi hoite uniiit, aliiii quidam 1:1 intcrroqaverunt eum dicen:ei: Proiilieiita (/«.'»
nffirmaiu diceiis: Yerc el hic ciini illo eral, nam et eil qui le pciciisiil. El alia inulla b!asplieiii:iiilc-, d'-
Ciil la-tti est. Non qiiod alia lingna Gîlilai alqiie alia ccbaiit iii cuni. liuc qiiasi in coiiluiiicti:im raricliaiu
Iniiucicitiiir Jcrosnl^mit;!', qui ulri(;ne fucrum ejiis, ijiii sc a |i(ipiil.s |irn|iliciaiii voluerii liabri:
llc-
l»r;i i, sed qiiod Hiiaqiisciiiii; prnvincia cl rcgio suas scd ipso dispcnânle qiii (laliiiir, .iiiiiii:i pr.i n.ibis
lialieiidii prnpricuiic<, vcrn:iriiliiin Idqnendi sonum riiiiil, ut siciit Peirus liort;iliir Cl:ri«i . in cariic passo,
viiaie nnii possii. Uiiilc iii Aclibus aposioliiiiiiii (uni iios cadeiii (Ogilaii me arm iuur. Et lixrciici ;iulcni,
hi. i|uibu$ .^piriliis sanclus insederal, oiuniuiii gen- î ''cl Jtidx-i u*i|iu,' hud c qtii Jcsuni Deiiiii iicgani, el
(iiini liiigois lo(|ucren(iir, iii(cr alios qui de ilivetso m;ili c.illinlici, q.ii, cuin repmb s aciibus cx:iccrbaii-.
intiiidi ilimatc ((iiivencrani, cliam qiii babitabant (es, vidcii ab i:ii) snas ciigiiaii.ines ei pcra tencbra-
Jmbcaiii niiranles diiisê rcfcrtiiilur : Noiine ecce riim noii auluiiiain ,
qii:isi ei i ludcnlcs aiuiil:
omncsisii qui loqiiniilur , CiitiLii sunO. El quomodo Prcpheiiza quis al qui le percuisil.
uos audcimus unusquisqiie liiuiiiam iinsiram in qua El ul lacliis esl diei, cvnvenemnl seniores plcbii, el
nali lumus? principes sacerdoluin , et scribiE. el diixeruiii illum iii
El uii PelTut: llomo, ncscio quid dicii, Eiconlinuo concilium suum dicciiles: Si lu es Chriitns dc noliif,
adliuc itto toquente canlavil 3a//u«. Snlct Sciiptura Non vciilaiem desidcrabani, scd ralumnlam pr.T|i:i-
sicra facpe mcrilum causaruro, perslaluni desigi aie rabant. Siqiiidein (^lirisluiii lioniiiiem laiiliinimudo
leniporuni. Uiidc Pclriig, qui media noclc neRavit, ad de slirpe David veiilui iiin S|icraiilos, sicut ci intcrru-
galli caniuni | oenituii. Qiii ctiam post resurrcdio- gaiiti alias ip>i lespunderiint, lioc pro inagiiu ab co
iiem, diunia sub luce, Doiiiiiiuiii (|uem ler iiegave- qiixrebaiil, ui si dicerel, F.go siiiii Cbrisliis (secuii-
ra( , leriio se amarc profc^sus cst, qiiia iiimiiiiin duiii qiiud illi soliiin sapiebani) de seiiiine David,
qiiod in tenebris oblivionis erravil, et speralai jaiii caluitiiiiareiitur ((uod sibi anogarel resi.tm ptite-
lucis renieinoralione corrcxii, ei ejusdcm ver;i' lu y soiciii.
cis adepla prxsenda plciic loiiim quidi|iiid iiiutavc- Ei iiit illis .'
Si vobis dijccm, non credelis nii/ii. Si
ral, ercxil. Iltinc 0(iinor galbim ali<(iicin d.iclortini autem ct inlcrroiinrcro, non rcspondebilis mihi, nequi
iiilclligciidnin, qiii iios jacciitcs excitaiis ct soiiino- diiiiiiielis. S;i'|:c iMis divcial Cliristuin se essc, fiile-
leiilos iiiciepans, dicai : Eviijilate , jusli , el iioliie licet ,

quando aicbat ; Ego et Ptiler uniim nmm
piceare (/ Cor. xv). \Joann. \) \ Et ilcruui : Opera quce ego fncio in no-
/'.'(
('OHr<rsu> fliîMiiiis rcsperil Peirum. El rccorda- mine Pairit iiici, hac lestimoninm perhibenl de nie. tcd
lui eit l'e rus verbi Doinini sicul dixeral : Quia prius vos non crediiis (Ibid ), ct cjcicra lalia. inlerrogave-
i,niim giillut canlel, ter n« neqabii. El egressut foiai ra( qiioquc quoinodo diccreiit Ciiristiiin liliiini esse
Petrui pevil amarc. Itcspicitiite Doiniuo, peiriis ad D;iviil, ctini ipse D.ivid iii s)iiriiu DoniiiiMui snum it-
cor revcisiis, maculaiii iicgaii.uiis pa-nreolij; lacry- luni viicaverii, ul lali iiiiiiiiuiii iiitcnogaiione (irnvo-
iiiis tcrîi, qula noii soluiii luiii agilur |H£iii(cnlia, cali diMcrcnl cuni non solniii vcrtini li .niineiii, qiiia
veriiiii nt ag;iiur, Dci niisciicordia iieressarij csl. riliiiiii O^vid, sed cliaiii vcriiiii Dcuin, quia Oiiiiiiiiiiiii
cssc David. Vcruiii illi iieqnc riiceoli crcdcie sc-

itespicerc iiain.(ue ejus, luiscrcri cst Undc Psal-
iiiisla ; Ls'iiiequo {iiniiiit} cxiillalnliic 'n.iiuciis nicus qiicn(io,nequ(; iiiieiiog^nii res|iondcre qiijrrciidn, iie-
6(I'J IN LUC/E F.VAN<.EI.irM KXPOSIMD. - I.lfe. V. 610
ijuR cimi qui ininviiis .ipproljaiiis esl , iiiimiiiicin .\ \crbo pr.Tsi^li, quo ol priiiiMpilitis sacTiloliim re-
«liiiiiilete voleb:iiil. Qiii aiilrin spinen D:ivid cahini- spoiulei, ut pro|iiii sciilont a cnilciiincniitr. V.l
iii:ii'i i|ii:i'i'rli'>til, )>lus e^l qiioil aiiiliiiiil. iiolaiiduiit (pioil diiOliiK Diiitiino oljeciis, videliccl
l:x lioc niiieiH riii tiliin liomiiiis udcns a ilcxiiis qiiDil el liiltiil.i Caps:iri ibtre prubibi-rct, el se Cbri-
liituiif /Ji*i.Si pr;;!) i:l)i iiitlirislo. o Jiiil:i'e, pngnnc, sliiin rcgcni ilicciel, Pilaius dc tinit icgni \crlio iii-
«i lia!i'«.'l:ce, cniilc 1 pius, infiiniitas, el cnu, coniu- lcrrng.indiiin piilavil. Poliiil cnini llirt ut illiiil
iiieli:) e-it , viilu quia per li:rc lllius lioiiiinis ad Doiiiiiii jitilicinni, qiiod ail: llcdilite Casnri ijua Cirsn-
rtexlcrain L>ci y.nrh sessiirus, ri cx (lariu virginis Tis lunl, et quw Dei sunl, Dco (.^latl. x\|i), eii:iiii
liuiiio iiatus, in sna cuiii coeli iiubilius esl majcsiaie Pilatiiin auilisse (ontigcril, ideiM|ue caiisaiii liaiic,
vtiiiiiriis. l'nilc cl A|'OSIi>liis, cuiii crucis abjccta qiiasi apcriuni tnviilortiin mrnilaciuiii iiibili |>cii-
i)o.«cii|isisscl, a.ljiiiivil, ilicens : Prupler iiuod ci Dens dens, soliiiii boc quod nesciebai qiu-siiu ditîiuui
tlliiin e.iHlditir, ei donmil illi iiumen quoil i>t tiiiier diixcrii.
»iiiHe iiomeii, ul in noniine JciU omiie geiiu flrciniiir ylif uiilem Piluiiis ad priiicipes sac< rdolum el l ii ('«.(
firleitium, Urreflriiini, el iiilernorum, cl omms I luina îhil iiivcnio cuusa: in Itoc liuniine. Iluc e-.l qiio.l ip-e
(onjilettlur qitia Jesns Cliiistus in ijlorin Cil Dei priilio quani paierctur iit:cr alia disi ipulib aii :
(Vliiliiip. ii). '• Veiiil eiiiin priiueps inwidi liujiis, cl in me non liiiltcl
bixerniil aulem omncs : Tu erijo rs Hliiis Dci ? VnS quidquam Uoann xiv). Sed ipiu piiiiceps moitdi.lioc
ilirUis qiiia cijosum. Ita ios|>oiisiuiirin leinpcriil îiiain, cst Pila us, euiii ulcôlvil, iii quo niliil rausx qtt:iiii
ill el v.riiin ilical, cl scrnionc cjiis caluiiinix- nrii djiitiiaiei iiivenit, vide qiiid agint Jiidxi, (|ui iioii
p:tir:ii. Maluit eniin se Cliristiiiii liliiiin Oci piuli:ire, ;e.|iiiialis amore \eiuiti in\eslig:ire, scd invidio: sti-
(|iiaiii (liocre, til cniiiUiiiiiuii(li cansa tullirclur liis iiiitlii ju^tuiti d.iinnare s:iiig>iiil.
<)(ii i;iiii(l nbjciuiil, lioc ipsi rjieiitiir. Al Uli invnlcscebant iltrenles: (ôinniovel poptilum,
Al illi dijerunl : Quid adliuc dciideramus lcsiinio- doieiis per universnm Jndivum, el incipiens a Culil^va
nium ? Ipsi cnim audivimi s de ore rjus. Tcsliiiioiiiuin usque liuc. llic accusaMliuiii sernio miigis el euiii qui
Duuiini, ipiod ipsu Clirisluiii cl liliiini di.ciil Hci, :i cusalur iiiiioviiini, ct ens qui accusaiil docet essc
111 eo accrpiTiihi qiiod ail : Lrii rnius liomims sedeiis perversos. Dociii->se cnini p ipiilnin.ei a pristiiii iciii-
n dexiris virtulis Dei. Kl iineirogaiiliUiis; 7ii erijo er, puris igiiavia docciidu cotiniiuvisse, taliqtie a lii a
1' iliiis Dei * Itespoiidit : Vus diciiii qiiia eijo suin. Sua G:ilil;i'a itMpie ad Jiidxani, lioc Cbt Imain a liiie ti.squu
tte cign scnlentia cotidcmiiant, qiii eiiin ittotli trj- ad riticiii, terraiii rcpruinissioiiis perltansisse, iioh
ilitiii, qtie II ei oris Kt uiieiis sui test iiiutiiit Dciiin criiiiinis, scd iiidiciuiii coitstat esse viriiiiis. Poiti t
essu (itgitobcuiil. Ci'iideiiinaiil ei .\ri.iiiiis, i|tii vcrba iiainqiie ulupiis ainaior D.iniini, sicut eli.ini lecit,
Uiviii.i: iti.ije^l.ilis nuiiiii.il.niliraiu j nii posl iiinrlciii caiiidi m sciilcnii.iiti landis loco poncie, diccndo .'>ii-
Doin 110, niiluitt iriclligerc, qu:c, oo vinct» adliuc diloribus botiis ; Voj iiilis quod [nclum dl vcrbuin prr
fl:i;;cll:iloqui-, el irriso, ipsi qiii criicilivuri cianl in- universam Jndieam. Incipiens enim a Culilwn post
lellexerc carniliics. bcplismum, rpiod pnv.nav l Joniinen, Jesiin; u NuiO-
capi;txxiii. rctli, qunnioilo uuiil cuin Deut Spirilu sanclo el v.i-
El surgent omnisnmlliludoeoium du.ierunt illum ud lule, qui peilrannil benefaciinilo, r( samindo emuei
Pilalum. Ul scriiiu Jesii coiiipltielnr, quciit desiia oppressot a diabolu, quoniam Duminus erat cuiu i lo.
rnorte pra:diiit: Tradelur enim geutibus, cl illudeiur, Deniquc l'il.itus iieqiic iolerrugandiiin de boc lu-
tl ItaijellubitHr , et conspuetur. Ll poslifuam pagelliive- tus Salvatiireiii , sc iiingis ipsuiii iiaciu occaîuiie,
rini, oicidenl eum {Luc, xviii). (Jenlibus qiiippe Ilo- ciipii ab eo juilicandii iiberuin reddcre. Natti sc-
nanos signilicai. Nam Pilaius Itotnaiius cr.ii, cuin- quiiur:
ipie in Judu;:im Itomani pra'sideiit iiiiseraiit , cui Pilatus aulem auiliens GaliUeaiu, iuterrogavil ji /io»-o
crucifigeiiduni traduiii Doniinuin Judj;i, qui sc iao Caliiaus essel. El ul cognovil quod de llerodis poh-
inudo ab cjiis interrectione velui alieitos lacere rii- itutc est, remisil eum ad Ueredem, qui el ipte Jero^û-
piuiii, ut iion eoruin iiinoccnii:i, scd ut dcinemia lijiiiis erui illis diebus. Pilatus qiiidein, iie cuiilr.i ciiiii,
iiionstrelitr. qu"ni insiinleni el proptcr invidiain irjdiluiii cognu-

Caiperunt nulemaceusare illum dicewes: llunciine- vcral, seolenliatn dare cogeictur, llcrodi i-iiiu iitt:.i(
niiiitts subvertenlem geiilem nosli iim el pi oliibcnlcm iri- sudieiidum, tit ipsc poliiis ciiiii qiii rjus p.ilii:c Te -
bula dnre Cnsari, el dicentem te Clirislum regem cssc. Irarcbus cxislebai , vel nbsolvercl , vcl punirel
Arjuutiitir impii;l:iiis Jiiii.ii, quoil aci nsanles Salvalo- veriiiii divina Provideiilia, iic qua Jiidxis exci:s:ilia
iciii ne U\iO quiilctii arnpnd vci isiuiile qiiod ei (•bji- nmaiierel, qiiasi non ipsi, sed Komani (Utrisliini
cerc possiiit, ittveniHnt. Kt idco siciii .Minus Hicii : rriti ifiveriiit, llcrniles (pnqiic, qui n:ilii et icligimia
eonvenieniia eoTum lcslimoiuii non rriiiii (.Wnir. mi). crat Jiid.ciis, ciiin exercilu siin qu:il de illo >.er,serlt
Verum ipse iil nobis p:il:eiili.v pr.rbi':il cvi'iii|.Uiin, cst iislciit.ire periiiis^-iis Sitnitl el iinpiclas ulriiis iuc
sicul anie vcrbcratus, sic ct itiud.i ac rtisain? siici :ic proviiici:e, Jiidj!.c scilicet, in ipti nuliis, et (ialil.i a;,
leiicei. iii q<ia iiiiiriiiis eî el cnnversatiis, iii ejus nccein
Vilulns autcm inteiroijnvl eum dia-tis : Tn es re.r. COiispir:iMli^ o^-t iiiiiliir.
J .daoruni? Al ille respviidcHS aii: Tii dicis. Kodem Ilciodn ir.iWin lisn Jesu gnvrsus esl vaile. T.rct
(,n ni:O.E VKM.RAIilLiS OPP. PAHS II. SECT. I.— E\i:GF.riC.\ GOijlNA. Ci2
fuiin cuf)i i:s ex mulio tempore i'deic iluin, co iju il \ qiiacril. Derum quoque ac lcilio diniiilcrc illum
iiuiHrel niuUa ile illo, ••( ipcnibiit !>igiitii!i ,11111110:1 cidere voiciis iiiierrogal. Sed i|iio i iiriosius auxilialoreiii iî-
ab eo frri liUcnoijattitiiuleiii illiim iinillis scnnmiihaa, ni llciidi Jesiiin qiieiii iioii ri'p>'iil, quieiit: eo criini-
atipsen liii iltire.^-poiiiicbal. Taiiiil, ct inliil licii.qnii nosiores eos qiios iiiiaiiiniilcr ejus iiiorlcm dcside-
iiec illiiis cruilelltas nicreb.iliir vidtTC iliviii.i ei Do- I iiilc;- reprrit, argiiil:
Iiiinus j icraiiii.uii ileclinnlin!. Et fortassc iii lloriulo Oi-iiiliiiis iirilii liuiic liominemînasi averlfiiim po-
oiiines iiii|>ii sigiii(ic:inliir, (|iii si lcgi non crcMJt'- puliiin, cleccecfio coratn vubis inierrogansiiullani caw
rinl el pio|ilicliN, niirabilia Clirisli opera in Evangi-- sani in:rn<o in liuvtine islo e.i liis in qnibu!: cuin accit-
lii) qiniquR videie iion pn^sint. talis. Ilaf dirrnilo Pilaliis, ab^nlvii i|nidcm Jesum,
Siabaiil eliim pii:e>i>es saeerilutum et scribm cun- qiiciii prnliavii iiisoiilein , sed iii implcrciiiiir Scri-
slaiiler nccusantes eum. Aceusaiililms se p iiiii|>ili:is ptiir.c, quiin iilirohii juilicio, criicilivil iuyslerio.
sncerddliitn el sciiljis, Doiiiiiius apml Pilalnm paiica, Scd nefue llerodes. Nani remisi vos i.d illum. et
apud llcrodcm !ui'h rcspmidil, iie videlicct crimcn ecce niliil dignuni moiie aclinn enl ei. Au 11 , ca;' c Jii-
dilucns iliioitlprdur a prasside, cl crucis iiiilitas dil- da;c, aiidi crudelij pigain'. Pilaliis ip.e falclir, nc-
lerretur. âiii ei jiisuim profccio eral iii Pilaio (|ui qiie se, ncijue llcro>lcni di,;iiiiin ijiiid niurlc iii Clirisio
invitus rereliat secilciiiiai!!, nlitpia iii prlc ics|ion- » repcrisso, sed iniiliiin in iiCci>li'iido vel illiidciido in-
dcrel: llerodciii vero cxierosiiue Jud.ioruiii opliini- no\io alien.-e criidcliialis nbieiiipcrasse clainoiilius.
les.qiii.i conlra lesis snx' dccreia iiiiioxiuiii coudcm- Pcreaiit crgo tcripia, qiine lanio post teni|iore c n;iira
naiiaiit, indignos per oninia sno seriiuine durcrei. Cbristum coinposilii, non illum apud IMattim iiiagi-
Propicr ilia eri;u, qiianivis lespDndere noluil, nd lioc CiC arlis arcusaluin , sed vos a|iiid Doininiim pciU-
(l.ila esl dc .êiio siiniliuido, iit iii suo silciilio non di:r cl falsiialis accusandos cs-c detnoiisiciiil.
reus, scd iuiinceiis li ilicieliir. Ulii cniin tac l)ii,iiiiasi Eineiidatuin ergo illiim dimiilnm. Flagris il!ii:il ct
agnus loto pro gregc immolaadus palieiiiiaiii praesla- ludibriis quanluin ipsi juVeiis , diiniin> d<> ip.nov u>ii
lial; ul)i vcro respdidebal, quasi paslor boiii s, pro sanguincin noii sitialis, africiam.
f rcdilis s bi ovibus coiiira luporuiii la'ro:iuinipie io- Necesse aulem hnbcbai dimiilere eis per diem festum
îdias pugiiabal. uniim. Necessc liabebal , nou imperi.ili- lcgis sau-
Spreiil atilcin ilUnn Herodcs cuin cxcrcilu 5110, et ftioiie, scd anoua geiilis, ciii 1 ci lalia placere gaii-
illtisit indutiim veste alba, ct rttnii t ad Pilultim. yuod dcl>at, consueludinc devinclus.
veslc alba iiiduiti:r,iuiiiiaciil.ila; dal iiiilici 1 passionis, /i.T, 'f.mriiiil ui((>'m simul univi rsa liirha, diccus :
quoniam aqiius Hci iiiniiaculatus loiius rnuud; sil Tulle liunc, et tiimitle nobis ll.iraiibani, qni ernl pro-
peccata alilaturii-. Qni enim iu vesic alba •prelii'^ ci plrr sediliuneni quîm Utm (aclnin in eivilnle el liomici-
jlliisus, ipê III casia caine c-l passiis cl tcpiiliiis. dium , ii:!:.siis in caicerem ILiri t Jnd lis usi|UC Iio-
Miter: quod bic alba, juvti \cro alios cvani;eli-las die sii 1 pciiin, qiiaiii lanto libire iinpeiriiiunt. (Juia
purpuica vel coccinea vesie indiiius, illinliiiir, gcnii- eiiim dala sibi opli'.iie, pro Jcsii latioiiciu , pro sal-
niim iuariyrii ijciiu-.quo per s;iiictr Ecdesia' passio- vaiore iiileifectonioi ,

pio daiore vila', elegcriiiu
iifs aduriialui, cxpruiiil. Que cl iiinocuain cjusdcm adcnipiorem, nici ii'i salnlciii vitiimni' perdiilcriiiil,
Doinini »c spoiisi siii inoricm niirala : Uilectiis et lairociniis se ac scdiiiuoil us in lan:iiai subinci-
(iiiquit) iHCiiS , candiilns, el rubicuadiis l,Caiil. v). scriiiit, iit ct palriasn rcgnuuiqiie siium, qiiod pliis
Oandidus, siilicel aciione, rubiciiinlus sanguinc. Kt Cbristo aina\ere, p<?rdiderinl,el bicieiius caiii qnani
i;ise variis ineiiibiorum siioriiin iioscuiis venians. in vciiilidire, vcliininiM, vel corpnri^ Iibcriatem iccl-
pacc lilia gignii, in bcllo in-as. pcre iioii iiierucriiii.
Kl (acli suiit amici Ilerodes cl 1'iUilas in ipsn die. Ilcriim antcm Pilaius loculns eU ad illos, roteus di-
Xam anlea inim ci erant ad iiiviceiit. lloc iieraiidissl- iniltcre Jesitm. .\t illi snbcliwiabant dieenies: Crucifi-
iiiuni llcrodis et Pilati rcjcJiis ,

qiiod in ocridciido (ji\ Crueijige eum. Quaiila pprlidoiiini crudcliliis,
Cbrislo pepigcruiil, baclciius coriiin velul li;crcdiu- |x qu;c non solum occidere innocontcm. sed ct pessi -
rio jore successorcs cusiodiunt, qiiaudo gentiles el nio g(>iiere nioiiis occiderc, liuc est cruciligcicdesi-
Ju.lei sicut geiicrc el rcligioue, ita etiaiii uicnte dis- dcraiil I Pcoileiucs eiiiiii iii ligiio cruiirtxi, clnvis ad
sideiilcs, lu Cbrisliaiiis liiiieii perscqiiciidis, Clirisli- ligniiiii pcdilius niaiiiliiisqiic coiifii.i, producta iiior-
qiic iii cis lide perimenda cuiisciiliiiiil. le iiecalian ur, ct diu vivcbaiiliir iii cruce, non ipiia
1'iUilus aiilein eoiivocalii priniipibiis snccriloluiii, el longior vila cligcbaiur, sed (pii;i inors ipsa prnleii-
maiiistratibus, el plebe, dixil ad eas. Ooantum diiiiil- dcbaiiir, ne do'ur citiiis (itiirelur. Verum ipse de
teiidi Jcsii sludiiiiii ger.il Pilaliis, alieiid". Pi iino ac- moiie pe-.sinia fif ciilii niiiiieiiiuioricni. Pessiiiiacnim
ciisaiiiibiis saccidolum priiicipiiius, iiilnl se iii co cral, iioii iii!cili:;ciiiilius Jndtcis. N.ini a Domiiio cb'-
causx ilicit inviiilsse. Deinde illi> iii coeiiio persi- fla cral. Ip-aiii ciiiin criKCni oii.iiii sigiiuin liabituriis
itcnlibus, initiil ad llcrodem, utsiveiille qiiid iii eo er.il, ipsain criicciii de di:iboli) superalo, tan(|i!ani
sceleris invcnire possil, aii Turie diniiitcnduin dcccr- v (rnpa;u:ii in fronlibus (idcliiiin posilunis ,
iit diccrel
nere vclil, explorcl. Postrcino el cjus agniia volun- Aposloliis : Mibi itnleni nbsit gloriari , nisi iii crii.-e
taie, ricc nvento in Jcsu facinorc ciiani plebis, cui Domini noslri Jesu Clirisli, per quem milii tnundus
i;mim diniiiterc per Pascha consuoverai, scntcntiam crucifi.cns esl, el eijo muiiilo (Hula', vi).
G13 IN LKwL LV.\iNWiLli;;\i ICXPOSITIO. — L'.B. V?. 6H
illeantem tcriio iJixU ad illos : Quicl aiim ma'i fe- A Cyietio t;vros iiiicrpieliilur.Nfc |)i;i(crcuinliiiii ijucd
cit isle ? iiiillum eausam moriis inrenio in eo. Coni- Siiiiiiu (!e villa vciiisse icfcrliir. Vi la cniiii Grace
piam enjo itlvm. et dimiltnm. II:iiic ((iiTeplidiieiii (pia Tjjyof voiaiur, a qtia pagani iionien lraliiini,i(i q'iod
pnpiil') SKlisf.itêre , iic iisqiio ad criicifigeiiiliiin S;il- a civilalc l).i alieiii el qiiasi iiibjii;e siiii ci nversa-
valorrni s;pvirfiil, suiiiiiiopere qu:»!rcl):il, noii inodo lioiiis igiiaii. Sed de pago Siiiinii c.^îeoiciis, niiccin
sed eii iiiideriileiicloctflagc!- port.il po<l Jc-iiiii, ciim pnpulus nalionuni, p:igaiiis
euiii olitulisserogitaiiilo,
I.iiidoncr.i.-idoruindosideriisexliibiiisse, elV(wl),) evm- riiiiiiis (lcrcliciis , vcstigi:i dominica; passioirs obe-

gclistae J');iii(iis, e; ipsa leslaliir c diiiiina ciii alligaiiir. dienliT ainplccliiur.
Ille i|iii siilvcre coinpcdilus Siolel, pleiia Dco uieiiilira Seqvrbalur auum illuin ii.iiltn tiiiba poputi, el inii-
vcrbcribiis siibdidil. Qii;eviilelicelc(iliiiiiiKi iii Lctloia lieruin ,

qiiw ptdniicbnnl el luniciilabanlur eiini. Con-
iiiiinlis Siiin jiisiia doiniiiici criiuris u-<i|iie liodie ccr- versus autcn ad illas .Itsus dixit. Miilia siniiil tuiba
iiei.tibns vesiijjia (ertadenioiisiral. Scd lioec licet ng.it crnceiii D.iiiiini, sctl nno iina eadeini|iic inenle sc-
Pihiliis, quid iiisatialiilis sacrilegoiiiiii lunr coiicm- i|iicl)aliir. Nain pipii iis qui.Icin , ut cujus iiioilcm
(li.cal, atlciidc. iinpeliavcral, iiiori^cnlciii Ueiiis aspicercl ; miilicrcs
At ilU instiibant vocibui magnis, postiil.inle.î ut cru- VI ro , m qiipiii vivcrc dcs'(!trabaiil, nioiiiiiruiii,
figeretur, et imuiescebant voces eoriim. Qui i lotani ac- B inorieuleiii, ct iiioniiiiiii iilorarenl. Non auiciii iilco
cnsaiioiiein qnani advci'sii> Duiiiiiiiini (lctiilcraiit, crc- si'lii> iiiulicruiii piaiicdis ciiiii sci|iicbaliir , i|iiia noii
bra ac sollicila Pilali iiiterrogalione viilcliaiil evaciia- iiiiiuiiicriis ciiini credeniiiim viroriiin ccvlus de ejii^
laiii, laiidcin iiiipud ci ad soU.s se prcics ciinvertiiiit, erat passione iiioestis?iiiMiis, sc:l qiiia fciiiiiiciis, (jiiasi
ui quod criniiiiaiido ci quasi raiiocinaiido iiei|iiiver;iiii, coiileiiiptiliilior se.vus, libciiiis |0tcrat (ir.cscnliliiis
Jaiii poslulandoelvoc;foi;ini1o pcrricianl. Queiii cxii!- saccidoluiii principibiii cl maglslralibus (|uid coiilr.t
de ordiiietn s;evien(li, eliambeaionim iiiarlyruni per- cos seiiserii ostenlare. Veriim qiiia iiovil Doininns
sccuiorcs tcnuisse , satis ecclesiastica deiiioiiîrat qi;i siiiit cj is. pr.cleriniss:i jaiii fiircnlis po;iiiIl lii!l(;i,
liistnri.i. ad aiiian'e> (ila.igciilcsiiue sc fciiiinas oculos ci ori

El Pilalus adjudicaeit fieri pelilioneni eor:iin. biiui- C'!iivcriil (lic.-iis :
titmilem illis enm qiii propler liomicidium cl sidiiio- Fil (C .lciusuli-in, volili' flere svpcr mc , srd snpcr
nem missus fuernl iii carcercin, cncm pclcbani. Jcsitm vos ijsas jlclc, el ::vper filios vesirvs. Ne inc (iiii|ii:l)
vero Irudidii vvlunla'i ecrum. Lalro scililiosiK cl liu- iiiminiriiiii lamciilciiiiiii, cujus cila rcsurrcciio inor-
laicidiorum aiiclor diniissus esl popuo JiiiljCDniin, ij leiii soI\cie polesl, ciijiis mors et oiniicm muMom,
csl, dialiolus, qul jam nlim palria lucisob cnlpam su- ., cl ipsiiiii iiiiirlis dcilrnctura c>t aticlorein. Vos po-
peibia; dcpiilsus , el ln Irtuebrariim fiieral ci.rcercin iiiis ipsas, vesliairnpic progciiicin, ne iii inea! crnris
luis us, alipic ideo Judai pacem Inbcrc iioii possiiut, iillioncm ciiiii peiiid s a t riia nvirn" liaiiiiicmni, di-
(pi;;i scdi(ioiiiiiii priiicipciu (|ii:ii!i D iiiiinuin cligcre giii Iarr\iiiariiiii f. i.i!l)::s aljliiilc. Noiaridiiiiniiic ciiiii
inalueriiiii. Quia vcro yarabba;, riiiis palrii^, vel (i- lilias Jcrusalein ajpi; lat, iiii. d m ii sol;c 411,1' ciiik
liiis magislii, coriini interprciaur, potest Aniiclnisii 00 vcnerant a Cl.l.ra, (^cj ct ejiisilcin iiibis (ivesci
lYpiim gcrcrc, quein illi qniljos diciiiir : Vos e.r pntrc mulicres adlia^K-riiil. V.l iiiinr ;;ii.)i;ii'; iprasi iiiinio-
diiibolo es is (Juan. Mti) , vcio Dei ['il o siiiit praJa- landiim Jcsum dnplcx liirba proseqiiiuir, cuni ejns
tiiii. Filiiis au cni (liaboli Aiiticlirisliis, niiii ab ipô passionis historiain, alii lanqii:ini risii ili^nas fabn-
iiasccuilo, s^cd ticul caneri peccjiores illiiiu imitaii- las, alii lacrynianlihiisiildeccl cculis legiinl, au.liiiiii.
llu VOCUtU!'. rccoluiit : ejus cariiis sangiiinisqiie mysteria biqu;i-

cum duceicnt ei-in, appriliendirunt
Et Siinoiicni Si vilcs foinmiiiippiinc escas, illipeilore laiila 10
quemJam Cijreneuscm, reiueniem de villn el , imposui.'- digno pcrc.piiiiil. Se.l Oominiis iilii eor coiilriiimi ci
runl illi cruccm puiiare post Jcsuhi. Jiiaiines cvangc- iuimilialum reîiicit, niox addila sahililcr.Te cnmpiiii-
lisla narral, ipsiiin Doininiim sibi lii.jiila sc ciiicein. ciionisgratia, iiiide gralius , dulciiis el Iilaiiilus coii-
Ui.de iiilclligilur priuio a Domino criiccni |iorlatam, D solator iirogal.
ac dciiile Siinoni ()iiem forle cxcuiitcs iibviiiin lin- Quia ecce venicnt dics, in (/«i/iH? diccnl : Itcata; slc-
biicriinl iiiiposilain , coiigruo saiis orilino iiiy leiii. rilcs ct venrcs qui ». » grancrunl, cl nbcrn qmv non
Qiiii ifse passus est pto nobis, retinriKe.ns nnbis e.ccm- laclaveiiiiit. Tunc incipient diccre nioniihus :Cnd lc
plum u( seijuainur vesiigia cjns (/ Pelr. 11). Qiii hcini luper iios ; et colHbus : Opcritc 110.1. Dics vciiiiira! a
«.rccciii post Jesiim [lorla.si! ihvcrihilur , juKta qui.d Rnmanis ol.sidionis cl capilîi.^^lis sigiiiriiat. De i;iii-
ipse prd-cipil ; l'l tollnt crmcn iuain, el squaiur inc hussupeiius inier alia discijiiilis ait : Tnnc qni in
(.1/n/l/i. xvi). Lt qui:i Siuipu isic iioii Jerosoiyiiiila, Juda:a snnt [u:iiiinl in monlcs. lu paiilo pnst : l'.r
sed Cyreiiaius csse perhihotur, Cyrene eniin Lihyic ««(eiil prcgnii.iilibus cl iiuliii-niil us in itli^ diibii.^
civiias esl , sicnl iii Actihus aposiolorum legiiniis, (Va///i. xxiv). Qiiia et n.iliir:i!e cst imniincnlcCapii
rcclc pcr eum populi genliunidcsignanlur, Qui quoii- vitaie, boslilqiie pcr agros iirhcsquei la.le leivcMi',
daiii percgriiii cthospiics tcslamenlnruiii, iiiinc, obc- cnnclos qui evailcre qiieaui alta (pi:vqiie vel .ihilil;i,
dicnilo lidci, civcs suiil el dimesiici Dii. F.i, siiut niiiliiis „1)^1 oiid ntur, rcliigia coii(|iiirere. Ki speca-
alihi diciiiir : Ha.tedes quidem Dci, coli:rrcdcs au:ei!i liicr iifcri Jijsciiluis , iiisisicniibus sibi Roinaiiis,
Cliriai [Rc:::. v:;',l. llnilc |iiil lire Siiiio;i obeliciis Jitd;ros c.ncrnas ccriaiiin luoiiiiuin, colliumqiie pc-
6i; llt.1).*; VENEftARILIS OIT. P.VUS II. SrXT. i. — E.KEGETICA CENUI.Na. GIC.
lisse speliincas. Un ut senictipîmi lesiciur, mniii- A cnnvorsatinnis us.|ue iii finein, iti aliiiiiiline s|h'iii
lioiie i|uoilan) ileslnirix iirbis l.otapate iii Spclcu coelesliutn preminriim , iti profii;id > iuscriil.ibili:)
Ciiin nu.nlraîiila roiriililins proililiim, iiivoiiliim, al- jiidii'i;i Dci , iiiiJe isia gratia iii lioiiiiiics vniii. Et
<iue :ib liiisiilius c:ipiiini. l'(iU'sl .mlem el cx siiper- liarc ila cii.iplaiitiirs:icra:iiefilo crucis iit iii l.ilitiid ne
nun, qiioil licaiificandns ilicit slenles ct iioii p.iricn- acripiatiir iraiisvcrsiim ligiiiim qnn extciid iiitiir ma-
tes, (le liis iiitclligi ,
qiii sc ipsos iii iilrolibct scû iiiis, pioplcr o|ierum sigiiilicationem. In linigiiuiliiie,
caslravcriiiit propicr regnnm ctElorum. Moniibiis et ali ipso u-qiie iii lcrram, ulii toluiii ci rpiis crucilixiim
coHilius (lici -
C'idite snper not, et operiti' no^, ciim slarc vidclur, qiiod signiln al pcrsislerc, lioc cst lon-
qiiililjet sii:r riagiliutis inemores , iiigriienlc teiit.i- gaiiimiter pcrmanere. In l:itiiiiditie,abi|iiii tr:)iisvcrso
tiiMiu:ii arliciilu SHbliiniiim «|Uoruniipie, vel i|)sa vir- ligno !<ursuiii versu>, qiiod :iil capul eiiiiiiel , proiier
giiiit:jtc, \el iiiaityrin, vel quacunqiie alia viitiile vi- csspecialioiein siipernnruiii , nu iila oprra bnna al-
rotuiu qtixsierint lAcniplis, iiioniiis ci piccibus de- quc in eis pcrsevcrniiia propter bcnelicia Dci ter-
rciidi. rcna ac temporalia facienda rrcilaiitnr , sed poiiiis
Cîiin <i viridi ligno lusc faeiunt. in arido qiiid fiel ? propter illiiil quod desiiper sctnpitcriiiiin sperat fi-
Viiiile ligiiiiin »cipsiiin suosque eleclos, .iriJum ve- dc-i, i|ii3e pcr dileclionem operatiir. Iii profiinilo aii-
ro iiiipios cl peccatores siguiflcut. Si crgo ipsc, in- B icm p:irs iPa ligiii quae iii icrr;e alidila deliva lalel,
qiiit, qiil pcccatuiii n;iii feci, qul lignum vit:c n.erito scd iiiile cniisurgit illud nmnc qtiod cmiiiet, sicut ex
npliellatus, Iriictus graii.c duodenns pcr smgiilos I cculia Dci voluiilalc evocalur liomu ad panicipatio-
iiiciiles nlTiTO , sine igiie pa6sioiii.s a iiiiiiiilo iinn nein lantx giati.c abiis sic, alius auleiii sic, sti{ier-
evco, qiiid piitas cos iiianeic liiriiienti ,

qiii Iniclibiis eniiiieiiletn vero scicntla> cliarilatciii Cltristi, caiii
vacul, Ipsiim iiisuper vi x li;;iiuiii ll.imiiiis d.irc iion prolecto ubi pax illa esi, qu.c prxccllil omtictn iii-
tiinenl? Si nuiic esi lcinpus ut iiicipiat jud cinni de tellccluni.
doino Doi, ci omoes qiii voliint pic vIvltc iu Cinisto Et latrones unum a deiltis, et alium a sinistris. La-
pcrsecutioiiein patiimiur ,
qiii linis cnMiiii qui iion Inu.cs qiii cuin DomiiKi suiit liinc iiidc cruciiixi sigiii-
crediiiil Evangello Dei ? fic;iiil cos qiii sub lide et conrcssiime Cliri'-li, vel
Duccbimtur anicnt el alit iliio ueiiuam cum eo, ul agiiiiem mai tyrii, vel qux coniiiiciiii.c arctiuris In-
inlcrficereiiiur. Ui implerelur quod aii : El cnm iniquls Siitula subcuiil. SeJ qtiiilqunt bx'C |iro x:crna soluiii
ilepuiiitus etl. Scil llle ciini iiiiquis dc.niialiis Cbt iii ca'lcstiqiie gloria gcruiil, lil piorccio dexiri latronls
morie, ul iniquos juslilicarci iti rcsiiricciiotic , qui mcriiu ei liJe dcîgoniitiir. .\t qui vel liuinaiiJC lau-
cum iii forma Dci essel ,

propicr lioiiiiiies bomo fa- dis iniuitu, vi I qualibet miiius digna iuteiitlone sse-
clus cst , iit lioiiiiiiibus polcstalein ilarcl Clios Dei ctilo abiciiuniiani, non imineriio blaspbcmaioris el
(ierl (loan. i). sinisiri iatrunis mentein ei acius imitantur. De qua-
El poslqiiam veneniiit iii luiiim qni tociiltir Calvurite, libits di> it Apostolus : Si iradidero corpus nuum ut
ibi crucifixcruiil ivm. Exira iiiliciii Jcnisali'in et exti.i ardeam, si dedero omnes (acutiales metis tii cibos pau-
porlaiii loca Ci :inl ln qiiibiis li uiKaliaiitiir r:ip la djii)- peruin, si alia muUa fecero, cliiiritalem auUm iion liu-
naturuiii , ct Calvaila-, i I esl di collaUitiiiii siiiiipsc.c hcaiiL, niliil niilii prodest (/ Cor. ilii). At vcro, beali
noinen. Propierca nniciii ibi crucilixus est Dumiiiiis, qui persecutionem paiiunlur propler justiliam, quoniam
ut ubi priiiscrat arca daiiinaioiiim , engcreiitur vc- ipsorum ett reynum ccelorum {Slutili. v).
silla iiiarlyiii. Et qiioiiiiidn pr<> nolils iiialcdicliiin Jesus autem diccbat : Paier^ dimilte illis, kon eiiim
criiris facius csi, et llugfllaiiis, ci rroc fixus, sic pro tciunt ,]uid faciunt. Quia Lucas per vitiili typiiin sa-
omnum snlnte quasi noiins iiiler noxios cruciligi- cerdnlium Curisti scribere ili-.posiiil, rccle apiid eiim
tiir, »1 iilii aliKiidiiiiil pecculiim tuperub»iidel t/raha. Dominus ctpru per.iCcutoribiis suis jme sacerdolis ia-
Qiialiler saiie Doiiiiiius iii crue sit pnsiius ,
qiiidve lerccdii, eteodem iniiucre lairoiii ro;ifiietiii paraJisi
c.ideni sacr:iiissin)i corpoiis poîiiu regalis in se lypi januam patidit. Neqiic cniin piitanduiii est cum lixc
coiilineai, Scdulius iii luiscliali cariniiie pulcbre ver- -. Paircm frusira orasie. sed iii eis iiimiriim qiii posl
sibiis dixit : ejus passioucm credideie qiiod orabat impclrasse.
Ncvc qi ii ignont spccii-m cniiis e«se cnlemlani, Notatiduiii saiie quod iioii pni eis qili, livonsac sii-
îi:t' tl'>iiti'iuiii (Hir avil ov:tiis ratjiiue poieiitt, perbix stiiiiulis acceiisi, i|ui'iii Klliuiii Dei iutclle.cre
t).':4luiii iii.lt^ pta^âs qiiaJrali loljîL urhis.
S|ilii'li iis \erlice lulgcl Kuus,
aiiciiiiis iic
cruciligere qiiain coiillleri maliieruiil, sed i
ro cis
Ot ruliiii s:.n:i> l.iiiiljuiiliir :iii|i rc |il.iiil:c. uiiqiic qiii, zcliitti Hci li.aliriiies , seJ noii sccuiidiiiit
Ar< Inii ilritra liiirl, iiifiliiiiii l:eva i'ri;{il aien),
rif:ilili9,
s.'iciili:iiii (/IviH. x), iiescie e qiiiid reciriint (Liir.
l!tlilcl:i;)Ui' ili' lllCllllitlS vivil lijllil|-,l
Ktiiiici; cii:o|il>'\uiii Cliris:>is ri-â uuJiipic initiiluii). xxiii), Palii pieces oblulcril. Sed ct Jiiatiiies apoilt;-
I1iir.ilcm qiiiique sairosaucla' crtu is ligiiraiu discti- Itis Jicit : Esl peccaliim ad inortem, uon pro ilh dico
l)it Aposliilu-, iilii ait lu ehii.i.iile titilicnii ei [uHila- ii( roiiet qu:s (/ Joan. v). Iiiiitarc Cigo Duminuiii
li, ut piimlis coilipr lientlere i itiii aniiiihiin sanctis qiia: liioiii , pro iiiiiiiicis inierccde , cl si iicciliiiu poics,
tit latiludo cl lengiiuiHi, aliiluUo el prvlnnduni, ceijno- sallein lave ne coiiua illus orare pi'r«'siimas. Sic
secre elinm supereminenlcin tcienlin' cliur,uttcin Clirisli eniiii i|uolldiaiiis prorcctibiis.aucius, et aj illud qiiau
iEy.liei. iii). Iii laliluiliiie qiiippc bciia i>pcra cliiiii doiinc, D;imiiio jiuaiile. rcrvciiies, iit eiiaiii pro illis
i.iiis signilical, in Ioii;;itudiiic perscveraiili iii sancia: iiilcrcedere possis.

C17 IN HJC.E EVA!NGELiL'M EXPUSITIO. — Llli. V!. 6i8
OiviJftites valimeiila cjn^, misiru/it iorles. El «d;- A '>om.-n, clc. (Philipp. ii). .âm f|ii<iJ lioc riiniieii flc-
bjl pnpu!H$ specluns. Vs-c Evangelitla Joaiines [10- braice, (jra^cc ct Lalnie sciiiitum cral, iioc csi quoU
iiius ex|)OiiU, quiu scllicct inlliies ca;iera ni quainor iilciii ApObtolu'^ subsccutiis adncctil : Et onuiis lingua
paries ju\ta suum nuincium diviilenios, Jo lunica ronfilvaiur , quiu Jcsus Chrislus m gloriu esl Dei fa-
i;n;i' iiicniisutilis er.it desupfr roulcxia j>er lotiiin, iris (Ihid.). Quaiitum vcro ad liltcrain , lia; tres liii-
sorlvin niiseruut. QuaUii)iartiia »uti;iii ve^li:^ Uriiniiii giiifi ibi piSD cxleris eininebaiit. Ilebraca propter iii-
qiMtlriiiartilain ejiis figuravii IDcciesiHRi, lolo scilicet, djeos iii lege gloriantcs , Gra'ca propter geiuiuiii
qui qu ituor parlibus constal, lerrarjm or!:e diiru- sapientes, Latina propier Rumanos muliis ac pene
sam, et oiiinibus eisilem pariibue xûaliter, id est, omnibus jam luiic gentibus iinperantes. Vclint nolint
comordiler , disiributaiii, Tunica vcro il!a sortUa crgo Judxi, oinnc muniii rcgiium, oniiiis iDundana
oiiiDiuin pariiuni sii;niricai uiiiiaiem ,
qua; cliaritatis sapienlia, umnia Jiviiiae legis sacraiiienla tostaiilur,
viiiciilo cmitiiieiur. Si eiiim cliaritas, juxta Aposto- quia Jesus rcx Judxorum esi, liucesi imperaior crc-
lum, eisiipereiiiijieniiorem lialiet viani,et superemi- doiiliiim !'i coiililentium Ueum.

nct scieniix, et superoinnia praeccpia cst (/^p'ifs. in), Unus auietn de /lis qiii pendirbant ialfonibui blaspli;-
incrili) veslis qua signilicaiur desuiier coniexlJ per- inabal cum dicens : Si tu es Lhrisius. salvum [ac ic-
liilictur. In sorie auiem quiJ, msi Dei graiia com- " metipsum ci iws. Movit fiirte aliijuos quoiaodo a!ii
inendala esi? bic quippc In uno ad oiiities pervenit, ov.ingrlislne dicanl laironcs qui crucilixi cranl coiii
cum sors oninibus placiiit, quia et Dci graiia in uni- co, couvicialos ci. Untis qiiiJem eorum quaiiJo coii-
iaic ad omnes pervenii , ei cum sois niiliiiur, non viciaius est, secundiim Lucas tesiimoiiium , alier ot
persoiiaicujusiiutt vcl iiieriiii, sed occullo Dei juuicio eoiispexit c;!iu, ei in [^ciini treJiuit. Sed intelliga-
cediiur. niiis cos brovitof perstringcn'.es bunc locum, plura-

Et dciidihniU illti^nprinvipes, ciiineis dicenles . .\lios lem iiumerum pro singulari posuisse. Sicui in Epi-
sulros fecil, se sahuin [aciat, si liic ett Clirislut Dei siola ad llcbracos leginiu.s pluraliier diciuin : Clausc-
elecius. Ktiain nolenies conliieniur princijics ct po- runl ora lcoiium (tiebr. .\i), cum soliis Danicl sigiii-
puli Judaorum qiiod alios salvos fccerit. Itaiiue \e- ficari iiilelligaliir. El pluraliler Jictuin : Secti suiu
ttia vos condi-mnat scnleniia. Qui cnini alics saUos (Ibid.), cum dc sulo Uaia tradaiur. Iii psalmo cilaui
fecii, uiique si vcllei seipsum saUaro poierai. Se quod diolum esl : Aitiicrunt rcycs leira: et ptinci\ti
salvum [aciat (iiiquiuii!) si liic esl C.lirislus Dei elccius. conveiierunt in unum (Psii!. ii), pluralcm iiuinoriiiii
Imo ideose salviini faccre de crucc descendeiido iio- pro siivgu!.iri pnîtuin , in Aclrbus Apostolorum iii-
luii, quia ipse est CbristusDei elecius. Naiii qui ideo veiiitur. N.iin reges pro|:ter llorodem ,
piincipcs
veiiil, ui pro iiobis ciuciligerctur, ideo seipsuin sal- proptcr l'iiJtuiii iuicllexciuiil, qui tostiinonium ejus-
vare de cruce descendendo noglesii, quia cuui cselcris <lem psaliiii aJliibiieruiit. Quid auieni iisitatius (verlii
peccaioribus etiani illos qui crucilixerc salvare nio- gralia) quain ut dical aliqnis, Ei rusiicl inibi insul-
riendo curavii. taiii, eiiiiii si uoos iii.-uliot?
lUudebanl aulem et milites aecedentes, el aceluin liesîondcns auteiii a'.lc: iiicrejiabni illum liicens : <V«-
offcrentes illi dicentes : Si tu es rex Judecorum, sulvitm que tu times l)mm ,

quod in eudein damnutione es. El
te [ac. Aceium ipsi erant Jiidxi, dogcneraiites a \iuo nof iiuiilein jiisle. Natn diijivi (..ciis ieiipmtus. ILc
pîtriarcliaruii) cl propbeiauim. Qkm) , viilelicet, tcio iiiliii iiiiili ijessil. El dicebi)! ad Jesuin : Dotnine,
aceto iiiilitcs Oominuin poiaveruui , i|ucm eoruni mcmiiilo mci ci.ni Viiierii in rejuuiit luum. Quii iiiijiis
suggcstione inorti tradiJcrunt. Lt iiut.indiim ,

qiiod Uitronis sniiuum non mirolur? iino juvantis cinii
Judai vocalmlum Chrisii ei filii Dci Scriptuia' &i!:i Domini gral:a quis digiie niiretur ? digiia gratiariiin
iiucturitate crcJitiini blaspl.eiiaiiles irrideiit. Miliies aciioriC leicrolurV In cnice clavi iiianu^ ejiis p de^-
vero ut potc Sciipiiiraruiii nesi ii, noii Clirisio Dci que ligaveraot, oiiiil iii eo a pceiiis liberum iusi cur
cleclo, sed leî Jiilxorum iiisullaiil. el liiigiia remaiiserat, inspirai.te Deo toiuiu llli obtu-
£f(!( aiiteiii et superscripiio scripla super illum lit- . \a ,
quoJ in se liberui» inveiiit , ui jiixta hoc quoJ
leris GriTc:s et Ltttiuis ei Hcbraicis : liic ett rex Jii- scripiuiii est . Corde crederet ud jusiiiiain , ore coii»
diForum. l>iilcliie lilulus qui Clnistiim rogeiii lestelur, fiicrelur ad talulem (Itom. x). In corde autcm fide-
i.on iiifrj sed supia crucein poniiur, qiiia liccl iii liiim ires suinmnpore inaiiere virluies tcstatur Apu-
cruce pro nobis iiominis inririiiitate Jolebat , super slolus diceiis : Nuuc aulem manei fides, tpes, charilas
crucem lamen regis niajcsiaie fulgcljat. Qiii aptc (l Cor. xlii). Quas cuncfjs subiia ropletus gralia et
eliain, qiiia rex siraul et saccrdos eî, cuin cximiam accepit latro et servavii iii iruce. FiJem n3ini|Ut!
Patri su:e carnig bosiiain iii altari crucis olTerrel babuit, qui regnaturura Dominum crcdidit , quoiii
regis quoque qiia pra.'diius crat tiiulo dignilatem prx- sccum paiilcr morientem vidii. Spein liabiiiE, qui ro'
teiidit , ut cunctic legcre , Imc esi andire el crederc giii cjiis adiium posiulavit. Cliariiatem quoqiie iii
voleiitibus iiinole^cat ,
quii suiim per crucem iion inorle sua vivaciler tenuil ,
qiii fratrem et collalio-
perdidoiit, sed coiilirmaitl poiius el corruborarit im- neiii pro simili scelere nioricRiciii et do liii'|uii:ito
perium. Uiid* et Apu>ti>liis cum ignoniiinam criicis siia arguit, el ei vitain qu:iin rognnverat pr*dicavii.
ikseripsisset, aJjiin.xil : Propter (juod ^t Detis iiluin Illc i|ui talis ad crucem veiiii cx culpa , ecre ipuilis
ixallavil, et donavil illi noinen quid at s,";i."i oiiine a crucc leccdit ex gidii:i. Ctiufitobatur Domiiuiu),
PiinOL. XC!!. 2!)

, ,
ti9 hEbAL ViiNiiU.VUIMS OPP. PaUS II. SF.CT. L - EXLGETICA GEMINA. C20
queiM videlut sedini liiiiiiaiin iiiliriiillale ninrioiilcni, A liias commendo tpirilum meum ; ei hac dlcens cxspi-
i|uando iiegibant aposioli euni, quem iiiiiacula vid,:- raiii. Patrein inrucandu Filium Dei se esse declarai.
ranl divina virlule facicntciii. Spiritum vcro comniendando , non defcciuin sux
Ei dixil ilU Jesus : Amcn riico libi : Ilodie necum virtutis, sed conlideniiam ejusdem cuni Patre potes-
tn% in paradiso. fuichcrrimum aireciaiidx ccnvcr- laiis Insinuai. Aniat eiiim dare gloriam Pairi, ul nos
sionis exemplum, quod lam ciio l.iironi venia re- a:diricet gloriam darc Creatori. Coniinendat ilaquc
laxaiur, el uberior cst gratia quam prccalio. Semp r Pjtri spirituui ,
juxla lioc quod dcleciato corde et
cnini plus Duiuinus tribuil quani rogaiur. itle cnim cxsuliautibus spe resurgcodi labiis , in alio psalino
1 tigabat, ut memor sui ruisset Domiims ciim venisSet lo.quitiir : Quoniam non deretinques animam meain in
iii regnuni suuin. Doniiiiiis ;niiem ail : Amcn riico inierno, nec dabis sanclum luum videre corruplionem
Ubi, hodie mecum eris in paradiso. Vila cst cniiii cSbC (Psal. XV).
ciim Cbristo, quia ubi Clirlstus, ibi regnum. Quidam Videns autem cenlurio quod (actum (uerat, ijlorifi-
duos latrones cum Doniino crucinxns, duobiis bapii- cavii Deum dicens : Vere hic homo justus eral. Non
latonim gencribus coaplaiil. Quicunciiie enim bupli- soius cenlurio glarilicavil Dcum, scd ci milites qai
zali sumus in Clirislo Jcsit , in morle ipsius baplizali ciim Coerant cuslodientcs Jesuin (sicui Maltbxus tcri-
f.miis {Itoin. vi). AmlKMiainquc siniiles cruiifixi, R- bi:) , viso tcrra; moiu et his qux fiebant, tiinueruii\
scd unus in crucc b'asplieuiiis pejur, alier est con- valdediccnies ; VereDci Filiuserat iste (Uatih. xi\it).
fessione mariyr eilecius. Qula per bapiisiiium qiin Qtianta crgo cxciias Judxorum ,
qiii lol per Domi-
cum peccatorcs esseinus abluiinur, alii dum Deim) niiin virtutibus l.iciis , taniis iii iiiorte ejus appareii-
iii cariie passuin, (ide, tpc, ct cliaritaie laudant t.bus sigiiis, credcre respucrutit , cl insensibiliores
curonaniur ; alii dum aul lidcm aut upera baplisini genlilibus Dcuni glurincare vel timcre contempse-
liabcre renuuiit, duno qtiod accepere privaniur. runt. Lnde mcrito pcr cenlurioncm lides Ecclesix
Er^l auiem [ere Itora S3j:la , el lenebroi faclcc tunt designaiiir qux, vclo mystcriorum ccelestium pcr
iii univena lerra usque in horam nonam, el obscuralus mortciii Jioiiiini reseraio, coniinuu, Jesum el veie
esi soL ClariS!>iiiium mundi lumcn relraxit radios justiini honiiiicm , et vcrc Dei Filium synagnga la-
suos, iie aut pendenicia vidcret Dominum, aul im- cenie confirmai. Nam el ipsa sumina centen:iria ,
pii blasplieinaiiies sua ince rrucreulur. Lt uotandum qux in lloxii digitorum , Eiciii el sii|ira inemoruliini
ijuod Doiiiinus scila bora, buc esi rccessuro a cen- cst, dc sinisira transii in dexlcraiii, Ecclesix sacra-
iro mundi sole crucilixus sit; diluculo auiem, hoc iiiciiiis ct fiilci aptissime ciingruil , cui pro lego
csi orienle jain solc, rcsurreclionis sua; mysleria ce- Ovangelium crediium, pro tcrrx divitiis rcgiium est
lcbraril. Statu eiiini Unipoiis sigiiavii qiiod eflcctu cieleste promissum.
opcris exbibuil. Qiiia morluus est propter peccata Et omnis turba eorum qiii simul aderant ad spee-
uosiru, et resurrcxil piopier jusiificationem nostrum tacutum istud, et viiiebani qua fiebunt perculientet ,
ilioin. iv)- Nam tt Adam peccanle, scriplum est pectora suarevcriebaiitur. Quod percutiebaiit peciora,
i|iMd auditril vocent Domini l)ex dea.nbiiiantis in pa- quia poeoiienlix esl et lucius indiciuin, p itesl dupli-
iiidito ad auram post nifriditm [Gen. iii). Post meii- citer inielligi. Sive cniin ciim cnjjs viiam dilexe-
ii.em ninique, inclinaia luce lidei. Ad auram vero, ruiii, injusli: occisum dolebant, seu cujus moriem se
iclrigesceiite fervore cliarilalls; DLambulans aulcni iinpetrassc incmiiieiaiii, hunc iii morle ainpbus glo-
nudiebaiur, quia ab honiine peccanie recesserul. Ila- rilicatum iremehaut. Sed bive lixc, sivc illa , sive
ii.'iiis igitur ordo poscebat ut eodciu leniporis aiii- uiraque c;iusa divcrsas iii lurba dissidentesque per-
iuln qiio tunc .'Vd.e peccanli obcluserat, nunc lairoiii suna^ pectus tiiiideie cucgciit, iiul:iiida disiaiitia
picniicnli Doiiiiiiiis p.iradisi januam paiidurel. geiitls ct gcoiij. Geiitiles quippc morieuie Chriîu
Ei velitm tempti tcitium esl viedium. Iluc expirante Dcuiu liiiieiiies apcrl.t: confcssiuiiis vuce glorilicaiit
Duinino factuiii cst, sicul Matthseus, Marcusqiic coii- Judxi pircutlciiles suluin pectura, sileiiles doiuuiii
teslaiilur, scd Lucas prxoccupundo narravit. Volens ^ redeunt.

ciiim iiiiraculuni miraculo adjungere , cum dixisset
^labant autem omncs noli ejus a tonge, et mulieret
Sol obscuralus est contiiiiio subjuiigendun) exisli-
,
qux secutcc eranl eum a Catiloea liivc videntet. lluc esi,
iiiavil : Et viluin tcmpU scissum csi medium. Sciii-
sux passio-
i|Ui)d ipse Dominus in psalino cxplicita
autciii velum teinpli ut arcana testamcnli el
tliiur ,
iiis serle Patri qucriliir, diceiis : Elongasti a me aini-
oiiinia lcgi.i ,acraineuta qux piius lcgebanlur, ap-
meos a miseria (PiaL>
,
<um el prvximum, ei iioios
(,;iii'aiil, aiqiie ad popuUini traiiic.iiit iiaiioniiiii. Aiiie
LXXXVIl).
eieiiiiii diciuin fucral : ISoius in Jud'ta Ucut , in
Et ecce vir nomine Jiteph, qui eral decurio, tir bo-
hrad magnuin nvmen ejus (Psal. lxxv). Nunc au-
nus et jastus. Hic non conseiiserai coniilio et auibut
ciii : Exaltare supcr aetoi, lieus, et super oinnem
eoruni. Deciirio vocalur quod îl de ordiiic «urix, el
(jiiquit) lerram gloria lua (Psal. Lvi). Et iii Evimgo-
ollicium curix adiuiiiisirci, qui ciiam curialis a piu-
lio prius dixit : /n viam gentium iie alierilis (}laltl:. x).
curaiidi) niuiiera civilia sulei appellari.
Posl passiouem vcio. : £uiiics docete omncs genics
{Hailh. xiviil). Ab Ariinailiia civiiate Judtea, qm exspeelabai et
Et itamant VGce magna Jctus ait : Pater, in maniis ipse regnuin Dci. Ab Ariinatliia, ipsa esi Itaiiiaihami
f:j IN LLC^ EVANGELIUM Exrosnio. - lui. vi. 6ii
eiviUs llclcanx el SaniUL-lis in rcgioiic Tliannitica A dcvniioiiis pr.chiccl excmphtn, i|uo-. io liac qiiidcin
juxt.i Diospolini. sexta inuiidi ,x't.ilc pro Duniino pali, ct vclul luundvi
Hic aecessit ad Pilalum el prtiit corpus Jesu. Ma- Cruciligi necessc cst ; iii scptiina vcro xiate , id csl,
giix qiiidcni Joscpli isle dlijiiilalis ad s;ccu!uni ,

scd cuiii leli quis dcUiium solvit, corpora quidem in tu-
iii;ijoris apuil Deiim merili fiiisse laiidaliir, ui por inulis, animas :iuiem secreta in pace ciim Domin)
jiisiili.iin raeritorum sepeliendo corporc doiiiiiiico mancre, et post hona oporict opcra quicscerc, donec
dignus foret , et per nobilitaiem pntentia; sxciilaris ociava laiidom vcnienie xiaie eiiam corpora ipsa
idem corpus accipcre posset. Nun enim quilibet rciurrcciionc piirilicata, cum aniinabus simul iii-
ignotus ad pra'sidem accedere ei crucilixi corptis corruptioncm atcriix lixrediiaiis accipiaiii. Umla
pnicrnt impptrare. pulcbrc septiina dies in Geiiesi vcsperam babuissa
Et depotitiim involvV tindone, el posuil eum in mo- non lcgitur, qiiia requics aniinarnm qux illu in sx-
numenlo excito , in quo nondum quisquam posilus [ue- culo nunc esl, nnn ullo coiisiimcndi moerore , sed
rat. Et ex îniplici sepultura Ditmini , nmbilio diu- pleniore gaudio folurx est rcûrrecliunis adau-
liim condemiiaiiir, qui ne in tumulis quidem possiiiit genda.
carere diviiiis. Possumus aiitem juxta intclligenliam Sttbseeuia! aulem mulieiet qute cum ijiso ventrant de
spirilalein et lioc sentire, quod ille in sindone muiida " Galiloca, vidcrunt monumentum, ct quemadinodum pO'
involvai Jesum , qui pur.i cum nieiile susceperil. siium erat corpus ejut. Supra Irgimiis quia siabanl
In novo antein pnnitur moniimento , ne post resur- omncs noti ejusnlnngc, ei niulicres qu:e secota
rectionem cxteris corporibiis remaiieniibus , sur- erani eum. Ilis crgo noli Je.>u pnst depositnm ejiis
rexisse alius lingcreiur. Quod bene mouumeiilum de ladaver ad sua remcantihus , solx mulicrcs qiiso
pctra cxcisiim fiiisse meinoratur, nc si cx multis arctius amabant, luiius subseoutx quoinodo poiie-
lapidibus xdificatura esset , sullDSSis tumuli ruiida- retur inspiceie cupiebant, ut ei lempore congruo inu-
meiiiis ablatug rtirio diceretur. Aliler : sohis luinulo nus posseiit sux dcvoiionis nfT^.rre. Sed et haclenus
Doininiis includitur, ut specialis ilKus sepultura, id sancix niiilicrcs raciiint ideiii dii; Parasceves , cuin
esi, nostrx dissimilis, sicut et cxleru dispensationis aniin:e bumiles, et quo majoris sibi conscix (ragili •
ejus arcanaa nostrx naiurx fr.igiliiale discrcpavere, taiis eo majori Sulvatoris dilectione fervenies, p.is-
spccialis ct rcsurreciio designelur. Nam el veltis sioiiis ejiis vesiigiis in lioc .'-xpuIo , qiio lequies est
lijino apparuit , sed ex virgioe matre conceplus et pnparinda fuiir;i , diligeuter obseqiiuntur, el si
naliis. Et tcnialus cst |ior umnia, scd pro sirailitu- lorie valtaiit iiuitaii, sedula curinsiiate quo ordiiia
diiic absqiie pecoalo. Et inortuu$ e-it scd quomodo sit eadem passio cnmplcta perpendunl.
,
^
ipse voliiit. El tepulius est, sed quandiii vuluii. Et Et retcrtentei paraveruiit aromalii et nngnenta. Et
suscitaius esi, sed qu;iiido vuluit. Iloc est ergo qiiod Sabbiilo qiiidem silucrunl sirundum mandalum. .Man-
ail : Singuluriler tum ego donec Irarseam {Psat. c\l). daluiii crat iil Sabliaii sileiiiiimi n vcspera usque ail
El alibi de singiiljii sepiillura : In paiein iiiipsum vcsperam scrv:,rctur, cl ideo rcliginse niulicres ,
obdormiam et reqtiie.!.cîm, quoniam tit Domhie singii- sepulio Doininu , quai:diii liccbat operari , id esi ,
turiier in spe constiluisli me {Psal. iv), id est, cxtc- iisqiie ad solis otcasuoi in iinguciitis pr:cpaiaiidi»
ronira morlaliuiu iii rine resurrecliinic ^crv.-iin , iiie eraiit occupatx. Qiiod non soliiin iii ilie P:irascevcs
singul.iii diino a inortuis die tcnia resurgcrc \n\t- cgerani, veruin, transacin Sabbaio, oc- jd ost, sole
iiiibisti. cideiite, iiiox ut operandi liccntia rcmiabai, emerunt
£» diet ercit Parascevcs , et Sahbatum iltucesct bal. aiomata ut mane vcnicntcs iingere it corpus cjus ,
Farasccvc prirparaiio iiiterpieiaiur , quo iiumiiiu sicut Marcus Evangclisia lcstatiir. Neqiic cniiii vcs-
Judaci qm iiitcr Grxcos converfab.intur sexlani Sal>- pere S:ibhaii, prciicciipinte jam nnclis ailiculo iiio-
baii, qii* iiuiic a nobis sexia fcria vocaiur, appclla- uuniciitum adire voliieiunl. Iiispcci.i aiitem Domiiii
bant, qiiod eo vidclicei diu qiix in Sabbatum foi-eiit scpultura revertentes paratil arom.ila et ungiienta,
iieccssaria pr.-eiiararent. Juxta qiiod de inanna quon- q qui lecia, audiia, recordata passinne Jominica, mnx
dani erat | rxceiluin : Sex:a aiitein die colligetis du- ad patranda se opera viriiiltim qnibtis Cbri.sius dele-
plitin, eic. (Exed. xvi). Qui vero inler Romaiios vitam ctclur cnovcrtiini, el Sahhaioqiiidcni paratis aroma-
diicuni Juda'i, iisiiatius eiim Laline cceiiaro puram lilius silenl venturi post Sahbaium cuni muncribus
rnguomin:iiii. Quia crgo sexta die liomo fjctus , cl ad Doiiiinum, cum, riiiiia tirxseniis viix p:irasccve,
lola iiMiiidi est crcaiura perfecu , eeptima autem beala in requio g:iudetitcs cxspcclant, quatido lein-
Conilitor ab npere siio reqoicvii , unde ct banc S:ib- pore resurreciionis apparentc, rcdolentibus Cbrisio
baium, id csi, reqiiicm, vocari prxcepil , recte Do- actionum , quasi aromalibus occurraM.
spirilaiiuni
minus eadem die sixia crucinxus. Iiumaux rcpara- CAPUT XXIV.

tionis implcvii arc.iniiin. Unde cum accepisscl acc- Ilna autem Sabbati valde dilitcuto vcneiunt ad mo-
(iim . dixit : Conmmmatum etl {Jom. xix), id cst numenlum, poitantet qiite paraveranl arom. L'na Sali-
pcxii dici ,
qiiod pro iniiinli rcsurrectinne susccjii , baii, sive prima Sabbati, prima esi dies a Salibaio,
inium csi opiis perrccliim. Sabl):i!o autom in sepul- qu:im dicm Duniiiiicam propicr Domiiii rcsuncciio-
iro reqiiiesccns, resurrcciiiinis qu.-e nctava die \en- nern nios Chrisiianus appcllal. Quod autem v.ilde
'-ura eral, c^spfcliih.i! ciciitum. Ubi nosirx siiiiiil diliiculo iiiulicrcs voiicrunl ad mO:iiinicntuin juila
,
;,
cr. BEO/E VENERAtiiUS OrP. TARS ri. SF.CT. 1. - EVF.GKTiCA GENl)!^\. 6t:«
hisliiiiam qiiidcm magiim qiitcrentii cl iiivenienili A vulunn ilecliiiaimH in lerr.im , rum siiiieruoruiti ci-
Uoiiiinum fervor clwrilaiis Oc,lcnJiti:r, juxia inicl- viuiii qiix- bliil gauilia alL-rna CDiitemplniiles , bumi<
lecluni vcro niysiicum nobis dalur exeinrlum illu- li;er nos ciiicien» esse (eiramqiie recnlimus. Sicol
minaui lacie Jccuisisque viiiorum leiiebris aii sacro- bcaliis Abraliain : Loquar, iiiquit, ud Domimim uieiim,
saiicliini Domini corpus accedere. Nam ei sejnilcrum r<ii;i sim pulvit cl cinis ( Gin. xviii ). Et notanduiii
illud veneiabilc figurain doinioici liabebai aliaris, iii qiiiid sancix innlieres asiantibus sibi angelis nnn in
«jiio carnis ejus ac sanguiiiis soleni mvsleria ccle- lerram ceiidisse, sed vulium dicuntur in lerrain de-
brari. Undc ecclesiasiica lencieadem mysteiia, non cMiiasse. Nec qncmpiam sanciorum legimtis lem(>orc
iii seric», nnn in panno lincio, sed inslar siiidonis, doiniiiica; resurrectionis, vel ipso Doiiiimi, vel aiigelis
qua cum Joscph iiivolvil, in linteo puro debere con- sibi visi.>i, lerr* prostraium adorasse. Unde nios nb-
serrsri. Ulsiciil iiisc veram leirein' inorialisque na- tiiiiiit ecclesiasticus , ui vcl in menioriam UominicrF,
iiira! substanliain pro nobis inorii oblulii, iia ei nus vel iii nosira: spcm resurrecilonis , et oninilius do-
jn commeinoralioiiera ejusilem iiemcndi et venera-

minicis dicbus, ct 4Mo quinquagesiinoe teinporc, iioii
bilis sacramenii purum de lcriae germi.ne, candi- flexis ginibiis , sed declinaiis iii tcrram vullibiis
multimodo quasi morlidcaiionum genere

iluinqiie, el orenius.
tasiigaium aliari linum imponamus. Aroinata auiein

B llecordaiiiini qualiler loculus esl vobis , cim adlmt
qu.c muliares deferunt, odorem virluium el oratio- in Gtitila'11 cssei, dicens: Quia oporlel Filium hoinimt
iiuin quibus aliari appropinquare debcmus , suaviia- traili iii manun hominum pecealorvm , el aucifiijx , et
te.ii bigiiificant. Unde Joanncs in Apocalypsi sua d e teTl:n reiurgere. Die lcrlia Doniiinis , siciit ips
ti,m pliialas in m.inu a:ige!orum .luicis, id est, ( qu"d ex boc lo< o disciinus ) iiilcr discipulos viros
niundas in clcclorum corde ciinscieniias ,

plenas eiiam fcminis qui eum sequebaniur pr.TdiKil, rcsiir-
odorainenloriim descrip.sissel , siibjiinxit eitiwiiens , rcciiciiis siia; triumphum cclcbravil. Die namque
aiqiie ail : Quw iunl oraliones iancloriim. parascevcs !wra iioii spir.tuin iradens , vespeie sc-
Lt invenertml tapiiiein revolntum a motmmenio el , pulius , m.iiie priina Sabbaii snriexit, sicut aperte
ingrcisis non imeneruiit coipus Domini Jesu. Quorando Marcus evangelista designat. Nnn crgo iminerito oiio
lapiii per angeluin rcvolulu.5 sii, Malihscus suflicienlcr die lii sepulcru ct duabus nnctibus jaciiii, quia vide-
cjposuil. Sed rcvnlulio lapidis mysiice reseraiionem licet lucem sua? siiiipla mortis leneliri.i duplijc nnstra?
sacranieniorum qna: velaniiiie litier* legcbaniur, iii- mnriis adjunxil. Ad nos quippe venil ,
qui in inoiin
simial. Lcx enim iii lapide scripla cst. Cnjus ablato spirilus caniisque tcnebamur , uiinm ad nos suani .
legmiiie, corpus Di>niiiii iiioriuum non inveniiur, sed id csl , catnis luonem detulit , ei duas nosiras qiias
vivum evangebzalur. Quia et si cognoviinos secun recepit, solvit. Si enim ipse utramque stiscipcret, nos
ilnm cariiem Cbrisliim, scd jam luinc noii novlnius. a iiiilla liberarct , seJ unam misericordiicr accpvt
El [actum esi dum menlc consteinnim essenl de iiio, el jiistt; utramquc (lainnavit. Simplaiii su;ini diiplift
tcce duo viri tleterunl scciis tttas in icsle (ulgenti. nosir.TC coiiliilit, ei dupam nosiram nioriens subetjii.
Meiile conslernaiae eraiii ,

qiiia et lapidem lam im- Et recordiilcs suitt verborum ejus. Miilicres quae iii
iiifiis;!! magniiiidiiiis revoliiiuin stupebant, ei corpiis mnnuinenti) Dninini staiitcs verborum qiix de sua
lam cxiinia; veneraiionii n»n iiivcniuni doltbjnt. dispensaiioiie pra;fatus esl lecorJaniur forniam nobis
Sirut auleiii lentaio in soliludiiic Domino iiiox iin- pr.rbcaiil, ul intcr ipsa doiiiiiiic:i: passionis Diystcria
pleia vicK.iria accedentes ei angeli iniiiisirnnl , iia celebraiida, iion soliini pjnsdein bcalie |)assionis, scil
endtm passo in carne Salvatore, post deviclse cerla- ab infcris resurrcctionis, ncc iinn cl in coelos glori*
mi.iia moriis vcniunt aiigeli ,

qui non solum vcrbo abcensinnis digtu sem|»er vtucrationi; recordemur.
consolanic , scd tt rnlgcnie liabim gloriain iriuin- Ft etjresKC <( monumento nuniiaveriml hwc omnia
Quomodo auiem posilo in se- illis undeiini, el dxletis omitibvs. Sicul in principio
phaniis annunlient.
pulcro "orpori Salvaioris angcli asiiiisse leguniur, mulier a;iclor culpae viro luit, vir exsector erroris,
m cclelirandis cjnulein sacratis-imi cnrporis p iia naiicqua; prior niorlcmgustavcrat rûrreciionein

iia cii
iiiysteriis tciiipore coiiscr.ratioms assistcre sniil cic- jirior vilil, el ne pcrpetiii i-c:>tus apuJ viros oppio-
nioneiitc Apostolo niiilieres in Eiclesia vcl;i- briuiii siibiiiicict qua; culpani viro Iraiisrudcrai ,
dcndi ,
,
Cor. m). traiisfndil el gratiaiii.

uien babcre propler angcKis (/
nulein deciinarenl vuiitim in lenaw, Lrataulem Maria ilaydutene, el Jonnna, el .llaria

Cnin iiii.«rt'H( el
Qniil quaîtis viv:niein ciim nwr- Jacobi, etranera; quie cum eis enini, qua: dictban! ad
d-.xerunt ad iltas :
jVdii esi hic sirf resiirrexJt. ôlite (iiiqiiiuni) apoitolos hac. Maiia MagJalciie ipsa cst sororL'Z.«ii,
liiis? ,
hoc esi in morumenlo qui lociis esi qu:c iinxil Dniiiinuiii iingiiento. Joaima uxor Cliuz.-e
cuin moriuis ,
quaererc eum qin aJ vitam j;im prociirainris Uerodis de qinbiis siipri lcclum est.
proprie mortuoruiii ,
Et nos auicm excmplo dcvota- Maiia .lacobi iiiater e-l J;ic()bi niinoris cl Josepli,
rcsurrcxit a innriuis.
qiioiies Ecclesiam iniraiMns ul Marci.s cvaiigelisia d:cit, soror matris Domiiii.
rum Deo reminariim ,
inystcriis cadesiibns 3|ipropiiiquaiiius , sivc propicr uiide et ipsc Jacobiis fralcr D miiii mcruit voi ari.
angelicx pix-seniiam virtnlis , scii propier reveren- El visa sunt aiite iUos sicut deliramentum verba
onmi timnre it non credebanl itlis. QiioJ restiriecli-iiiciii

ti.im sacr.c oblaliuiiis, ciiim buiriiiil.itc et iitii,
angclo: dmniiiiiam discipuli tirJc crcili.lcriini noii taiu

ilebPimis iiigrcJi. A;l cdii-picluni (|ui|ipo iini ,
f2o IN LUC<E EYANGELIUM EXPOSITIO. - LIB. VI. Oifi
illonim inriiiiiil:iS quaiii noslrs (ul ila il oin) fut irî A ei diibil.iliaiil; tis :u!le;;i D(>ni..u« foris ei prxhtn*
flrniius fui(. Ipsa namqiic resiirrecilo illis dub (an- ailcrai, ei qui.ossct iion oste:idcbat. De Si: ergo lo-
tibiis por miilu ;\rgunieiiia mnnsir.iia e\l. Qux dum qiiciitibus pra;seiiliam exlibiiil, sed de se dubil:iii-
Kos legeiiles agnoscimiis, quid nliud qiiani de iilo- libiis cogiiiiionis sii3c specicm abscoudii-
rum dubiiatione solidaiiiur ? t'( respondens unus , cui nomcn Clcopliîs, dixi! ei
Petrtis aiiiem surgens cuciirru ad tnonumenlum, el Tn solus pcre.jrinus ei in Jerutatcm, e.l non cognovisli
procumiens vidii linlcamiiia sola posila, ct ttl)iH,stcun\ qucp. fiuta sunl in tlla lus diebus? Pcregrinum pula-
luirans quod facium fueral. Lutîs lir<;\iter de cursii bant emn, cujusvultum iioii agnnscchant. Sod et re-
rclri cominemorat , sed lioc. qiiooiodo gestHni sit vera peregriims crat eis a quornm natura; fragililaie
|ilcnius exseq.i tur Joannes, dicens cliain illuin disci- percepta pm resiirrectinnis gloria longc disiabat.
piiliim <|ueiii ditigebai Jesus, cucurrisse cum 1'elro, reregrinus eriit eis, a quonim adbuc liiie, ut pole
»c videliiei inniiiu ins. l'ndi; qiiairiliir qiioinndn Liicas rcsiirreciionis ejiis nescia, m3neb.1t cxtraneiis.
de Petro dicat : Et protumbcns vidii liaUamina so'.a Quibnt aie dixii : Quib? Ei dixerttnt ei : De Jesii
potiia {Liic. xsiv), ciiiii Joaniies se poiius hoc fecis$e Naiorcno, qui fnii vir prophela, polens in opere rl
sigiiificet, ('cinini \ern iiiiroeuiitcin in monuiiienium lernioiie c<.>rain Deo ei omni populo. !'rophetaiii cc
vidissc noii solum linteamina, sed ct sudariuni quod ' magnum fjteiiinr , Filiuin Dei iaceiit, vel scilicet
fiierat supcr caput cjiis. Se>) inielligendun'i est Pc- iiond^m perlecie crcdcnles, vel solliciii ne inciJe-
triim priiiio procunibentem vidisi,e quoo Luoas rciit iii manus Jiida;oriim persi'q:i'.niium, qiiia nescic-
commcniorat, Joannes lacct ;

piost antem iiigressura, biiit quis csscl ciini quo lo :|Uibauliir, qucd veriiiu
ut diligcniiiis inlcriora dignosceret, ingressum, ta- credidere celanies.
n.en aiitci|u:im Jnannes intrarel. Et quomodo Iradtderunt eum suiiimi tacerdotet fl
J^î err£ Utto ex illts ibaui ipsa die in catlellum )'fi;ici;jt< nnjiii (ii damnalinnem moitis, ei crucifixe-
quod erat in tiialio t<adi. rum icxtitnla a ierusalem runl eum. Nos aiilem sperubamui qitia ips:' etset re-
nomine Emmaus, sl ipii Ivquebuiitnr adinvicem de .. mplurus Israel. Merito tristes inccilebjnl, quia et
kit omnibus qute acciUcranl. St:idluin, qiio Grxci, scpsos qiodanimndo argiiebanl, qiioil in illo re-
auciore (ui dicuni) Hcrciile, viariini spaiia meiisu- deniptiuni-m speraverint, queni j:im moriuum vidc-
rant, octava est pars nulliarii, ci iilen sciiaijiiita

ranl, et ncc resurreciuruin credebani. Et nuxinia
stadia, septem miilia passiiiiin, ct qiiingcf.ios signi- dolebniit euui sine culpa occisuiD, qiiia iiovcrant in-
(icant. Quod bene spaiiiiiii iiincris congruii eis qui nocentem.

de Biorte ac sepullura Salv:iinris cerii, diib i dc rc- ^
Et nunc super hac omnia, leriia dies ett liodie quoU
Eurreciione gradie!):iniur. N:ini rcsiirreciionem, qu.-c
'
liccc facla sunl. Sed el mulicres quaidain ex noslrii
post septimani S:ibl>jti facia cst, octavo nuincro teiruerunt nos, qum aiUe lncem fiierur.t ad moiiuinen-
concinere quis nmbiget? Discipuli cigo ijiii de Do tnm, et non invcnio corpore ejus, veneruni, dtccnles
miiio luquenles in<edebani, ct sextuin coepii idneris se eiiain visionem angelorum vidisse, qui dicuni eum
iiiiilianiiin coniplevcrunt, qnia illiiin sinc qnerela vivcre. Terrulsse dicuntur nieriio cos ,
qiioruin ineii-
\iveiiteiii usque ad mMrteiu, i|iiain scxia Sabbaii lilius plus dc nun invcHlo curDore domiiiico mcesli-
siibiit, perveiiisse doiebaiii , coniplcvcriiut ci scpti- tiam qiia dolebaiit addere ,
quaiu denuiitiata pcr
mum, qiiia liiinc in sepulcro i|ulevi>se ncn dubiia- aiigelos ejus resurrectioiie, gaudium qiio recrearen-
banl. Verum do ociavo dimidium lanium perege- tur viderc poiueninl.

runt, quia gloriam celebiais jam resurrectinnis non- Et abicrunt quidam ex noslris ad monuinenlum , et
duin peifccte crcdi'banl. Cinniaus aiitcm ipsa cst ita invr.nerunt sicut mHlieris d'zerunt , ipsiim vero non
Nicopolis civiias insignis Palestin^c, h\i.k postcxpur- imeneruni. Cum ipse Lucas supra Petrum ilizerii
pationein Judxx siib Marco Aurelio Aiitoniiio prin- cucurrisse ad monumeiitum,etnunc Cleopliam di.îs-
cipe rcstaurala, cum &ialii niutavit ct iionien. sc, ipse relulerii quod quidam eoriim cucurrerant
£( faclum eU dum fabularenttir, el tecum qua-re- r, ad nionuinentiim , iiitclligitur aue-tari qiiod ciuo
rriil, et ipse Juus nppxafinquans ibat cum illis. Lo- icriiit ail inoniiincntiiin. Sdl Prlrum snliiin priiiiu
qiieiilcs do se Dîminus ai priipiii.|ii:in8 cnmiiabalnr, couiineiiioravlt, qiiia illi priiniliis Mana niinliaveril.
ut et (idcm suse resurrectionis eoriiin nieiiiilius in- Ei ipsc dixit ad cos : sfuUi cl tardi corde ad cre-
cendai, et occullac pra-seniia niajesiatis seniper se denduin in omiiibus quw toeuti sunt proplieKv. Nonne
qiiod promisit iinpieiiiruiii ;!• ^giirl. l'bi enim sunt liKc oporluii paii ClirisCum, et ila inlrare in gloriam
iluo vel ires con'jregati in nnmui: i.ico, iiii (ail) snm in suam? Et incipicns a Mogêei omnibus propliciis, in-
medio eorum. icrpietabaur tllis in omnibus Scripiuris qiia: de ipio
Ociili aulcm i'hrtim teni'bunliir, ue euin nqno^ccrcnl. erant. Uiic nobis in loco Hnn ulla Scripturam iiiier-
Ki aii ad illos : Qiti sunt lii serntcnes qnos confcrie ad prelindi, sed gcmina nosipsns iiuniiliandi iiCLessilas
inviccm ainbulantes, el estn trii.le.i' Apparuil qnidcm iiicunibit, qiii iieqiie iii Scripturis qnaiituni nportet
DoiiilnDS, sed cis speciem qiiain rec.igiinscereiil non cdo<:ii, neqiie ad implenda qiia; discere forte pnlin-
nsiendil. Iloc crgo egil fnris Doininns iii nculis cor- nius quaiiluin decei sumus iiiteiili. Nain si Moyses et
poris qiiod apud ipsos agebaliir iniiis in oculis cnr- oiiincs prophcl.»; C.hrislum lociiii siiiii, ei biiiic pcr
dis. Ipsi nainquc apud seiiiciipsos intus el amabant aiigusiiain passinnis in giori.ini snain inlraluruin.
,
€27 BEDiE VF.NLRAUII.IS 01'!'. PARS II. SECT. I. EXECETICA GENUlNA. CZ'?
qun rjiione se gloriautur esse Chrisiaiins, qui jiuia A qiiiJ passim dc Ciirisii resurreciioiie j.ici3iilcs , \a
virium su;iruiii iiiodiiliim iicqiie Scii|iiiiras qiialiier iniinus inciiJeront Jndxornii). Umnium eigo virorum
ad Cbrisliiiii periiucant iiiresiigare , nei|iic »d glo- priino Doininu- apparuisse intelligitur Petru, ex his
riain qiiam ciim Clirislo liabere ciipiunl, pcr passio- duntaxai omnibiis quos evangelistx qnatuor et Pau-
iies tribulaLionum desiJerant nHingiTC? liis aposioliis conimemoraveruni. Loquiiur ciiim ad
El appropinquaveruiil casteUo quo ibunt , et f;isc se Corinthios de Doinino Paiilus ,
quia sepullus esi, e(
finxil longius ire, el eoegerunt illum diccntes : Mane quia resurrexil teriia die secundum Scripluras , et
nebiuum, quoniam aJvesperascit , et im linnta est jam quia apparuit Cephx, et poslea undecim.
Jiei. El in:ravit cnm iltis. Niliil simplex verilas per Et ipsi narrabant qux gesta eranl in via, et quomeiio
duplicilatem recit, scd quod dicilnr : Finxit te lon- cognovenmt eum in [ractione panis. Pra^ler hoc quod
giusire, lulum se exliibuii dlscipnlis in corpoic, pro meriio mentis cornm adiiuc igiioraniis ,
qiiod
qualis apud illos in meiite erai. Probandi auiem oporlebal Chrisium mori ei resurgere, siniilc nliquid
eraut si lu quieum clsi necdnm ul Deum diligercnt, eoruin oculi passi sunt non veritale fallenie , scil
6altem ul percgriinim amare pntnissent. Sed qula ipsis veritateni percipere non valeniihits , cl alind
esse exlraiioi a cliaritaie non poicrant lii cum quibus quam res est opiiiantibus, cerli eiiam inyslcrii causa
veritas gradiebaiur , eum ad hospiilum quasi perc- " facium est, ut eis in lllo alia osiendercliir edigies, ei
grinum vocant. Cnr aulem dicimus vocani, cuin sic enm non nisi in fractione paiiis agnoscerent , ne
illic scriptuni sil : Et coegerunt illum? Ex qiio iii- quisqiiam se Chrisium agnovissc arbiiretur , sl cjiis
ininim exein|iln colligiiur, quia peregrini non solum corporis paniceps non est , id est Ecclesise , eujns
:id hospitium iiivitaiidi suni, sed eruim iraliendi. iinitatem in sacramenlo panis coiiimenilat Apnsioliis
Et factum etl duin recumberel cum illis, aecepil diccns : Vnus panis, unutncorput multi tumus {liom,
panem, et benedixit ac (regil, el porrigebat illis , el xii), ut cum eis beiiedicttim pancm porrigeret, a|ie-
uperti sunt uculi eorum, et cognuveiunt eum. Qiiem rireniur oculi corum, ei agnoscerent eum. Aperiren-
III Scripiiirx sncrx exposiiioiie iion cognovcrunt, in tiir utique, ad ejiis cogiiiiionein, reinoto scilicct iiii-
panis fractione cognoscunl. AuJiendo pra:cepla Dci pedimenio quo lenebantur ne agnosccrenl. Nun autem
illuminaii noii sunl, fatieiid:> iiluminati sunt. Qiiia incoiigrucnter accipiamus hoc impedimentum in ocu-
scriplum cst : Non audilorcs legit jusli sunt apud lis eorum a Satana fuisse, ne agnoscerctur Jesus, sed
Deum, sed faclorct leyis jusli(icabvnlur [liom. ii). tanien a Chri^lo facta est penuissio u«i|ue ad sacra-
i}uisquis ergo vnlt audiia iiilulligcre, fesiiaet ea qua: mentum panis , ut uniiaie corporis ejns pariicipaia
jim intelligere poiuit, opere implcre. ^ removeri inlelligatur impcdiinenium inimicl, ni Chri-
El ipie evanuit ei oculis eorum. Et dixeriinl ad in- slus possii agnosci.
ticem : Noniie cor nostrum ardens erat in nobis dum Duin hmc autcm loquuulur , Jesus Helit in medio
ioqueretur in via, et «perirel nobit Scripluras ? Ignem, eorum, et dixit eit: Pax vobis. Ego sum, nolite limere.
Inquit, veaimillere in terrum, etquid vulo, nisi u( or- Ilanc oslen>ionem Doniini po^l lesurreciionem intel-
<i('a((Liic.xii)?Igiieni quippeDominus in lerranimisil, ligiiur el Joaiines coinmcmorare sic loijuens : Cum

ciiniafnalu Spiriius sancli corcarnalium inccndil. Et essit crgo teri} die illo uua Sabbnwrum, et (ures essenl
icrra ardel , cuni ror carnalium in suis prius voiu- clauso!, ubi eranl ditcipuli propler melum Judievrum,
vmit Jesus tt stctit in medio et dixU eis ; Pax vobis
piaiibus frigidum reliiiqult concupisceniias praisenlis ,
«xculi , el inceniliiur ad amorem Dti. Nonne cor elc. Quod aiiieni dicll Juanncs non cum illis fui^^se
,
noslrum (inquiunl) ardens eral xn nnbis dum loqueretur lunc aposlolum Tliuniani, cnm secundum Lucam diio
nobit in via el aperiret uobis Scriptuias? E% audilo illi, quoruni eral uniis Clenplias, regressi JtTiisabiii
,
qiilppe scnnnnc inardescit aniiniis , corporis frigus invenerunl congregntos undecim,etcos quiciim ipsis
racedit, fii mens iii superno desidcrio anxia, a con- eraiit ,

prucul dubio intelligendum esi ,
qiiod indc
cupisccnllis tcrrenis aliena. Amor verus qni lianc rc- Thomas exierii antequam eis Duminus hxc loqncii-
I
levcril, in lleiibiis crutiat. Sed dum lall ardore cru- p '''"'s apparerci.
Conlurbati vero el conterrili exittimabanl se Spiri-
rlalur, ipsis suis crucialibus pascilur, audire ei libet
iiia'cepia cfltlestia, ei qnol inandatis inblruitur, quasi sliim tidere. Qund Ijirelici Manich:<!i de Clirislu sii-
tiit facibus iiillamiiiatur.

S|iic;iiilur ct credunt, quod iiun erat vcia caro, sed
liora, rcgressi snnl in Jeiusalem, s|iiriuis erat, iia>c piinia cogllaiio surrcxit in cur-
El surgentes eadem
ens cum ipsis dibus aposlolorum. El illiqiiidem .Maiiicliiri nunqiiaiii
tt inveneruiit congregalos undecini, ct qiii
crcduiit Jesuni fuissc lioniincm. Dlscipiili aiilein nn-

erant diienles, quod surrexil Dominus vere, el nppaiitil
Simoni. Jam eral l';mia, (iimd rcsnrrexerat Jcsu.s, ab vcraiil huinincm, cum quu t;inlo leinpore fucranl cun-
illis mulieribiis facia, el a Simone Pclro cui jam ap- veisali. Scd postcaqu iiii niiutiius est, (|uoil iiovc.
enim duo iuvencrunt loqiienles ranl, qu;in(l(i credereiil hoc puluissc resiisciiari qii J
parneral. IIoc isii ,
Jerii.salcm veiienint. Ficii potot poiiiil irori ? Appnruil eigu oculis ipsurum talis
ad quos iii it:iqiie
iit rniiore priiis iii via nuUieiint dicere quod eum qii;ilrni illiiiii noveraiil. I.I nun creilenies lcnio dio
,
audieraiit resurrexisse, qiiando tnniun mudo aiigolus poliiisse vcain rirnini de sc|iiilcrij lesiirgere, pii-
«tixeruni visos essc mulicribiis. Ignnraiiles eniin cinn tavciuiit sc spniluiii vijore. Knor iste aposloloniin
scrl.i csl .M<iiiitha'uiuiii. Soleiii ;iiih'iii qii;iiKl(i illis

jiiii lo.|Ucrc,iliir , nuriti' possciil c-.sc solliciti , iie
I
m IN Li;C.E EVANCELIUM EXPOSITIO. — MIJ. Vf. C.Z9
lia!C (ibjiciiintiir, ila rcspomlere : Quiil inuli cre- A iiirain. Qusm et Doniinn.s po3t rtsurrcclionera vldaii-
liiiiius? i]ui:i Cliristiim Deiini crtdiiniis, spiriiniii d.iiii palpandamqiie discipulis exliil)iiil. Et de qua
luisse ciediinus, carnein iion credimiis. Melior cst lieatiis Job, cuin gloriam rcsurrcctionis describeret,
spiriius i|iiaii) caro. Qiiodmeliiis es( crcdimus, qnnd :iit : El rursum circumdubor pelle viea, et in rarm
deieriusfst credere nulumus. Si niliil iiiali e^t iii isio mea vidcbo Deum{Job. xir). Lcgc cpi.',(olain sancii
sermone, diiniliat Jesus disci|inlos smos iii i>lo cr- .îigustiiii .id Conscntium de corpore Doinini post
rore. Quid mali crcdiderunt ei discipuli? Cliri.stuni re.surreciinnein.
spirilum crcdidcrunl. Noncnim esse puiavuiunl nul- Et cvm Itoc dixisset, osleiiilit ii,< manus et pedes.
luni, sed s|iiiiiiiin. Parvo niorbo te putas pericli- Non soliiin nianiis et pedfs qii liiis indiia clavornin
l.iri, aiiili scuieniiani niedici. clariiere vestigia, sed, aitesiantc Jonnno, ctinin la-
El dixit eis : QwU lurbati esli$, et cogitatinnet as- tiis qiiod laiicei foratnni fiicrat osleiidit. Dtvidclice»
cendunt iii conla veslia ? Quales cngiiationcs, nisi nsfcnsa vulnerum suoruni cic:itricc, dnbictatis al(|im
f.ilsie, morliiihr, peruiciosa; ? 1'erdidisset eniiii Cliri- iiilidclitaiis eorum vulnus fanarct. Vtruin quoiiniUi
sliis Iriiciiiiii pasîonis, si iioii csset vcrilns rcsiirrcc- posl resurrcclioiiein clavorum vel lanccae loca paii-
tioiii<. C'«<<' liirbiili eslis, et cogitalioncs ttscendiiul itt (leiido discipiilorum dignaius est lidcm speinque ro-
for<<ii vctha 1 Tanqn.nm bonns agricida diccrct : Quod " borare, ita iii die jiidicii ct eadcin suae passi-
ibi |ilant:ivi, ibi iiiTcniam, non spinns, qn:i.s non indicia, et ipsam p.iriier cruccni nionstrando venin-
plantavi. In cor ve.-trum dcscendal, ipiia dcsnper nis csi impietritcm siipcrboruin iiilideliialemqiie cnn-
esl. Cngiiaiiones anlem ist.e non desupcr disreiidi;- fiiiidtre. Scilicei, ut ipsum se csse qui ab inipiis
runl, scd in ipsu corde sicut licrba mala ascciidciiint. ( t pro iinpiis nioriuus cst, cunctis palam angelis ct
Videle manus ineas et pcdcs, quia ipse cgo sum, liominibus oslendat, videanique (iit sciiptuni e-t)
Palpate el vidcte, quia spititus carvem et ossa iion iii quein piipugcriitit, et plnugant se super citm oitine.i
liabet siciit me videlis liubere.. Rcsurrcciioiicni Mi.iin tribns terra; (Apoc. i). Sane noiandu n quoJ sident iii
certam etver.im multis et variis dncuniciiiis ncisua- lioc loco gcnlile? cnliiinninii) slrucre, ct fidt;ni spc-
dere dignalus est, propt r scdiricandam liileni, cl ratse a nnbis resurrfctioins slulta garruliiatc deri-
fugandîm de rorde perfidiam, nmneinque diibitaiio- dere. Si eiiiin ipso Dcus vesier (inquiuni) nec sibi
iiein de siia resurrcciiune lollendain. Paniin fnii inflicta a Jiid.xis vuliicra ciirarc prxvaliiit, scd cica-
oculis se videndiiin pra;bere, si non prxbercl e iam tridim vcsiigla ca;!o scciiin (ut dicitis) invexii, qii.i
niai ibus conireciandum. Qci dmn palpaiul.i discipii- tenieiilate piiialis cum veira de pulvere meinbr:»
ossa, c.irnpinque pr.rmnnslral, apcrlc ad iiiiegriiin esse rcslauraim iini ? Quibus respoiuli'ii-
lis staliiin p
«era; rcsurrectinnis qux in se racia, et in n >bis duin quia Deus nostcr qni suain, perpeiua jaia ii:i-
est futiira signiticai. Quia noii siciit Euiycbius Con- mortaliiate gloriflc.itam, de scpuicro carnem rcsus-
gtanlinopolitanx iirbis episcopns scripsit, corpus no- cilare qiiando voluit et quoinodo voluit poluit, cliaiii
rtrum in illa resiirrcctionis gloria cril inipalpabile, (|iialein voluit suscitavlt. Ncque cnim conscquens
veniis aereque subtilius. In illa eiiiin rcsurrcciioni! esi ut qui majora fccissc probaiiir minora facere iie
gluria eril corpiis nostrum snbiilc qiiideiii pcr clTcc- (|uiverit. Sed certe dispensaiiDiiis gratia qui majiK
lum spiritalis poteiitia;, sed palpabile per vciitiilem fecil, minus faccre siijiersedii, boc csl, (iui mortis
iLitur.r. Ncqiic hu'c asierlioni pu(e(ur Apcstnli sernio rcgna dcsiruxil, signa mortis oblittcrare noliiit. I'i'iin
ri pHgniire : Qiiia caro el sanyiiit rrgnuni Dei vnn vidcliccl ut pcr li.TC ^liscipulis fidem sux resur-
posiidebiiiil (/ Ci!r. w). Iloc cnim loco A;iosl()liis, reclioiiis asinicret. Deiiide ui patri pro nnbis sii|i-
carnrs et sangiiiiiis noinine, S!ibs(ai)ii:iiii \eri cor- plicans, quale gcnus iiiortis pro niortaliuin vi(:i pei--
poiis, sed corrupdoneni niort:ilita(is siginncal. SiiiK tiilerit, semper ostendat. Tcriin ut siia morte re-
ipsc conscqncnler rx|iiisuil diccns : »ViY/iie ivrrupiio (lcmptis qiiaiii iniscricordiler siiil adjuli, propns:rs
iiicorruptetam potsidebit (Ihid.). Aiilcr n:iiiiipic (.iro iii scniper ejusdem moriis iiinovd indiciis, iileDqiio
Siripliira sacra juvia iiaiuram, aliicr jiixia cnlrnin. n iiiisericordias Dumini iii iclemum cant:ire iion ccs-
alitcr jiixta currnplioiiein iiior(;i!i(alls i|u:); cx ciilp.i sciit, sed dicaiit qiii red'oinp(i siiiit a Domiiio,
conligil, .ippellatiir. Juxla naturain qnidciii ('iiiii dic- qnoniain bonu.s,' quoniam in ajieriiiiin misericor-
tiim est: lloc nunc os cx ossibns tneii, ct'faio <S/ came dia '"jiis. Postrcino t^feiiam perlidis iii j iilicio qiiani
mra(Cc'»i. Ii). Va Yerhnni caio faclum est ei lifihilm it jii«ic (lamnentnr , (tticnâ inter alia fl.ngiiia ctiain
iii nobis (loan. \). Juxd ciilp;iiM vero ciiiti fliriliir : viiln^riini qiioc ab tis susccpit cicalrice denuniiel.
Cnro eoncuptscil adversus spiriitnii, el spiruus 'uhct.ûs Vcliiii siiiiilos aliqiiis foriissimus, jubente sun Uege,
cnrnem [Galnt. v). Jiisla torriip(ibilllalcm aiiicni, nim pio iiiiitis gcniis 3:iliite siiigulari cerianiine dcsu-
scriptiiin cst : Kl memornlus csl qv.iacaro suni <l'sal. iljns, iiinitis qui(len) vuliicribus cxceptis, lioslcm 1.1-
txxvii), id esl, fr.-^jiles cl iiioiiliimcli, linr pniin st; iiii n inlcrficiat, spiilia ejns dTipial, victoriam sii;»
carois noniiiie dcîgna^se in:iiiilcst<)l ipsc l's:iii>iis- •rjcnti rcpiiitct; ct intcrrdgaiiis a imdico, cui curandiif
la, qiii prolinus addit : Siiinlus radens el non rrdinis ciiiiiniitiitur, ila ne velii curnri ut n>'C VfSligi.i
{Ibid.). Pkignum il.iqiie Dci caro noii possidcbil, id viiliicrum ull.i resideant, an magis ita ul ciciilr!CC<i
esi, caro juxta culpain vcl inor(ali(aicin. F.i lanion niiltitiiii rcnianeant, deformitas vero proisus oin-
caro possidcbil regiiuin Dei, id cst, caro ]u\o naiiis ni le(lii:is absii, rospoiidcal se ptiliu^ iia volli^
6^1 l!ED,*: VKNFr.Ar.lLIS OPP. rATlS II. SECT. I. -EXEGETiCA CEiNUfNV. CM
s;i!i.irl iil, u>io siilmi^ (lccorl-qiie piiiliiii sl.iiu X magus anlcqiiam iiaiii? pniuil lie se prnplici.iie ?
rcciip(tr:ito, |>erpclua srciiin i.iiili circuiiireial si;.'n3 U.1 Scripturas, qnia qiiod vidi'lis anlc provisnni esl,
iriiiniplii. Sic prorocto DoiiHniis prrpi li.s ob signiinfi quod cernilis aiile pr.fdiiliiin esi. Audi, filia, et
victorix non ocepla prn h>'bls viiliicr.i passionis, vide [Psal. xiiv); aiiiti pra-dicia, viile coinpleia.
scd ipsonim cicatrices cmlo iii^rre qinin alniliTe Ttinc nperuii semum
illii u( iniclligrrent S<;rl;il««
niaiiiil. >'ec laiiien e\ liis qiiiilpiain rnlci nosirx ;•.«.«, cl di.xit eis : Qnmium tic scnpluin est, ct sic opor-
resurreciionis praBjudicai, ilc «iti.l veraci proini^- li hiil Clirisinm puli^ et resurqere ii tnortiiii die lertia.
«ionc prxdiciliir ; El cavillui d-i capi(e vestro iwn Pr«bet se videiidum oculis, prjubel maiiibus con-
penbit {Litc. xxi). ircclaiidiim. Pariiin esl le(!e, coinn1enior.1t Scrip-
.4(//iMC0ti((?i)i illiino)! crcdenlibus el iniraniibui prm tiiras. Kt hoc paruin est, apcril sciisnni, iit (|U0i)
gaiidio, dixit : Habetis liic aliquidqiiod manducetur? kd legis iiiiciligas. Oeinde post ci)i)unen>ht:iin siil cor-
iiisiniiandain reMirrcciionis «iia; Ycrilaleni, nnnsoluni p;iris voriuiicm, cornmeiuiai Ecclesiae unitaicm.
laiigi a iliscipulis, seJ eiiaiii cnnvesclcuin illis digna- El pncdicnn in nomine cjus pcenitentiam et remissie'
lur. Non (jiiidem qiiasi pnst resurreciionein cibo ir.dinem peccalorum in omnes genies, iiicipienitbusnJerose-
Kcns, iico qiiasi nos in rcsiirriciione q>iam esspecia- /j/mis. Non laiei ral)i>s lixreiiconim de aiiûlo.
rniis ribis egcie sigiiifip.ins, sed iit eo modo iiaiurarn B lolo ierr.Tru.T. oibe EcclesiadilTusa est, omnesgeiilca
<; rporis resurgcntis ns!riieret, ne iliud non cnrpus, b.ibeiii Ecclesiam, nemonos fallai, ipsa est ver>, ipsa
vtd spiriiuiii, esse aibitrarenturet sibi non solide, e:>tcailiolica, roep i a Jeriiâleiii, perveiiii ad nos, et
fcd imagin.i'ilef app:>rcrc. M.indncavil potesl.ite, non ibi est el liic. Non enim ut huc veiiirei, inde disies-
necessiijic. Aliicr efiiinabsorbei a'|uain lerra siiicns, sil. Cr>'vil, iioii migravii. Ctiiiciito sic scriptiim esl
,1'iterBolis r.idiiisoinileiTs.llla iinligeiiiia, isie poieniia. inier crterauoiuiiiiccpieiaiis sacraiiieiiia,i;t sicopor-
At ;lli oblitleiunt ei parl:ni piicsassi, eijavum niet- lehat ulministri sermniiis, qiii innuinme Cbristi cruci-
lis. Et ciim mandv.casset coram eis, sumeus refi<i ei resuscitaii a niortiiis pacniieniiam erani ei re-
liqitins dedil eis. Qiii'l signare credimus pisccm missioiiem pcccatnriiin in umiics guiiles prxdicaliiri,
nssiim, iiisi ipsinii MfJiaiorem Dci ci liominuin a Jerosolyinis Inciperenl, non solum qiiia crediia
lioniinem passii-n? Ipse cnim l;itere diirnaliis tn suiii illis eloqnia Dei, qiiia cornm adoplio cst lilin-
.T([iiis generis bumani, capi voliiil laqiieo morlis ruin, ei gloria, et lesiamciita , et legislaiio, ct nbse-
iioslnc, el i|uasi iribuialione assaliis cst leinporc qiiiuo), et promissa, qiiia eorura paires et c\
pissiiiiiis siuc. Sed (\»\ piscis ssîis fieri digna- bis Cbrislus sccunJuni cariiein, qiii es! snpcr
liis csl in passione, favus mellis nobis exslilit in omnia Deus nenediclus in s;ccula (/iom. i\), vnriiin
f,
rrsiirreclioiie. An qui in pisce asso rigurir! voluii eliain, ut genlcs qux variis erant crroribus et
tribiilalioncs passionis su.t, in favo mcll s in iitram- facinoribus iniplicaix, boc maxiine diviiix pieta-
<pie naturam ex))rii;icrc voluit pcrsonse su;r? lis iitdicium ad speni impelrandx veiiix provoca-
FavHS quippc oiel iii cera est. Mel vcro in ccra rel, quod eis qiioqiie qui liliiim Dei criicirneriint,
cst diviniias in hunianitate. Sic aiitcm sua Rodi-in- non i.iiiliiin vcniam reatus a paire, sed el vit.e xterme
ptor iiiuicai, ut imitaiionis vi;im nnbis eequentibus gnudium vidercnl esse donatum.
t-icrnat. Ecce enim iii cibc sno pisci asso con- Vos autcm estis ietles lioruin, el ego iiiitlo pro-
jiiiigere favum voloii, qnia viilclitet illos in siio niissiiin Palris tufi in roj. ''romissum pairis Spiriiiis
rorporc ad :elcniaiii qiiielcm susinpit, qui ciim saiicli graiiam dici. el iii Lvangelio Joannis plenius
bic iribiilniioiics pro Deo sentiunt, ab aninre in il liic quoque breviter inlimalur cum scqiiilur:
<crn.T dulredinis non recedunt. Cum asso pisre Yos tiulent scdelein civitaie, quoad u.^-que induaminl
fiviis EUiiiitiir, qai.T i|ui hic affiiclionem pro vc- viiiufl cx (i/io. D.iqua virliite, id esi Spirilii ânct»,
lil.ile siistipiuiit, illic dulcediiie vi r;i Salianlnr. el Maii» dicii angidns : Et virlu» altitsimi vbitm-
El dixil ad iV.os : Ua:c sunl verba qux loeuius brabil tibi (Luc. 1). El ipse Doroiiius nlilii : Kum
mm (i>/ vos, ciim adhuc eMtm vobitcum. id esl, r» c( ego noci viiluicm de me exisse (Lue. viii). Sed
ciiin adliuc csscm in carnc inoriali in qiia esiis ei ipse Liicas a|ier!iiis in Aciibus aposinloriim ej<is
et vos. Tiinc coiin in eadem carne resiiscii.iios priiiiiissa: virtiitis ex allo, et pr,crepl;n iii tivii;itfl
erat, scd ciim illis in e.idem nnrialiiaie noii cr;ii. sessioiiis rnciniiiil. Purcepil (inqiiil) eis « Jero-
Et cuin iilis quidem posic.iquam resurreiil fuit j<)/i/mis ne ditrederent, icd exspectarenl promissionfm
qiiadi.igini:) diebus (ut legilur) exhibitione corpo- P,i!ris, quam audistis per os menm. Qiiia Joanncs
lalis prsEscntiT, scd iion cum illis fuit consor- qnidcm bnptiwit iiqun, vos aulem bapliznbiinini 01
lio inrirniilalis buinan%. Spir.iu sanito non post mitlics Itos dics (.\cl. 1)
Qiioniam nrcesse est impleii omnin qvce scriplii lunt Et paulo posl : Sed nccipictis virlulem supeivcinm-
in lege Moysi el Prophetis et 1'talmis de me. Vide tis Spiriius saneti in vos.eterilit milii lestct (lbid.'i.
qiiomodo tiilii omnes aiobag"s. Visos est, 1 irius Mntaiidum sane qnoJ suiit qiios a prandicalionis
cst, niaiiduravil, ipse cerlc eral. Tamen ne a!iq;io oflieio vcl imperlcflio, vel sias praiiibel, ei t:iineii
*,eii6iis hum.inos ludificasse viilerctur, misi! maiius |ir;rcipilatio inipi'llil, qiii .iilminenili sunl nt cin-
»d Scripliiras. Dirant pagaiii qnidiiiid voluiit, s il -r.Mit (|iiod ipsa ViTit.is iiuae rc|>i'iile qiios vcllc
inagiis fiiil, poiiiil se Eic oslcnilcre. Niniqiiii) riibor;iro poiuisset, iit o.cmpliiiii scqncritibtis darct
C5X i:; U}CM EVANGELIUM FAPosiTio. — un. vr. au
itnpcrrccli pr.tdicare pr.Tsiumerent posiqii;>ni A traderei, ediixii. Ueclc quinJeciin st.iliis locumg|.>-
i\e ,
riosx ascensionis a loco vicloiiosissiinsc p:issionis

ptone disciiHilos de virliile praidicnlionis instriivil,
IHicii iiiljiimil : Yo$ auiem sedete in eiiitate (jiwnd sccnv.t, ul oinnes pro se vel vivcre vcl mnri cii-
ijirfHoniiHi virlute et nlto. In civititc qiiippc pieiiles. ct priiiio quiesrciuli pnsl mnrtcm, el in
u.î/He
ninrtiiis resuscitimdi desiderio pariter <*

consiiliMniis, si intra nicntiiim nostrariun iios claus- fine a
tra C'>nstrmgi > iis, ne Impiendo exierius evsgcnmr, auiore liiiti:irel.
ul €uin lii-.ina virlute perreite indiiiniiir, liinc Et ipsi adorantes regressi tunl in Jerutalem cum qaU'
dio et erant scniper in 'empto taudantes et be-
qiiasi a nobismeiipsis foras eliam alios insiriien- 11111,7110,
tes cxeamus. neli.-entcs Denii. Asceiideiitc in coelum Dommo, dis-
Eduxit nvtem eos foras in ItiUlittniniii, et eUvatis cijiuli adiiranies in locn ubi sietcrunt novissime
Jernsolytna redeuiit, qiiia
manibus tuis heneitixil cis. E( [uctnm est dum benedi- pciles ejiis, coiifesiim
cerel itlis, receisit ab ris, el [•rcbatur in rielum. ibi proiiiissionein 1'atrisquain ;iiidiere per os Di-
Praterniissis omnilins qiiac por qiinilraginia dies miiii, siint cispcclarc prxccpli. Gaudia mîgna refe-
agi ab itlo ciim discipnlis poiiieriint, primn diei ruul, quia Deuin ac Dominuin suuin, iiosl inumpiiuiii
resurreciionis cjns conjiingii i;icitc novissinuim dicm resurrociionis ciiain coelos pcneirasse la-iautur.
quo nscfnilit in coe!«m. Piilchre anteni astensu- B Manent scmper in icmplo laiidaiiies et benedicentcs
d ;-
rus iii coelum, discipulos qnilius benedicat foras Dcum ul in Iico oralionis ei inter laiidiim
in bcilianiam cJucit. Prinio quidcm (iropter nomen voiioncs promissum sancti Spiritiisadvenium promp-
rivii:iiis, qiiae domiis obed eniiae diciinr. Quia qui lis per oiiinia paraiisque cordibu» exspecienl. Et
propier iiwbcdientiam perversorum descendii, prop- nos auiem discipulorinn exempln po.l celebraia
ler olicd<cnli.im nimiriim convcrsoruni asccndil : Jerosolymis. elhnc in visinnc p;icis, domiiiic:e pas-
Uortuus est enim, sicui Aposloliis ait, propler delicta sioiiis et rcsurrcctionis solemnia, ftethaiiiae mox arva
noslra, et rrsurreiit propicr ja.-tificalionein tifistram Christo duce petamus, ut ciiin menle qiicla, et
(tlom. iv). Deinde cliam pro|iicr sitiim ejusdem ab omni «liscitrdiarum jam pacala, carnis
lurbine
Tilla;, sivc civiiatulx, qus» in lalere moiiiis Uliva- cjiis el sanguinis sacramentis iinbuaniur ipsi dnmus :
riiiii pnsiia csse narrMtur. Qnia videticei nbcdicn- obedieiiti:t! curcmus enisierc, illius niininiin ve-
tis Ecclcsia; domus, aposiolico digna liospiiio, non siigia se:|ucntes, qiii ul nobis forinam vivendi tribiie-
alibi quain in ipsius summi moiiiis, id est, Christi ret, laciusest obediens usqiie ad monem {Pliilipp. 11).
laiere, (idei, spei, dilectinnisque sux rnndamenla Sic cttnim quotidi:ina illius etiam nos inere-
lncavii. De quo niininim laiere lancea patefaclo mur lienedictione sublimari, si ,
qiiotidie iriuin-
lacr.imeiila sibi sanguinis el aquar, qiiibus nas- ^ phalis illius in coeluin ascciisionis memores, lau-
catiir simul ei niitriatur, gaudet em.masse. De danles el bcnedicentes Deum, in Jerusalem, id est,
eiijus vertice uberrimo, id est, apice divinitalis, in siipcrna; pacis sperita jam jumquc ac deside-
uiiciionis spiritalis niunora desideral, lucisque ac rata visionc quiesuimus, siiniles bominibus csspec-
pncis peipctua! proniissa inliianlerexspeciai. Tertio, lantilius doniiniim siium,qu3iido revcrlatiira nuptiis
qiiia siiiit Joannes sciiliit, erat Dethnn.a juxtn (Luc. xii). Qiiia vcrii beaius evangelisla Lucas, in-
Jerosolyma quasi stadiis quindecim {Joan. \i). Qui tcr quaiuor coeli aniinalia per vitulum, cujus vicli-
prorecio iiumenis, propter sepieni ei ocio, qui- matione qui ia sacerdutio eligebaniur iniiiari sunl
bus constai, Sfripturarum mystdriis accommoilus, jussi, designatus accipiiur, eo qund ipse saci-rdo-
\e\ vitam quae niinc est et fiituram, vcl Veius lium Chriili caiicris amplius cxponeiidum susce-
ei Novum Tesianicnium, vel sabbaiiiin aiiimarnm perit, pulcherriiiic qui evangelium suum ministeri»
iii futuro el carnis rcsurrcciionem , vel ceric aliud lempli per sacerdoiiuin Zacharix coepii, hoc in
aliquid coelestis scmper ei spiriiatis coniinct ar- tcmpll devotiniie complcvit, cuni apostolos inibi,
cani. Kt ideo recle qiiibus uiriusqiie Tcsiaineiiti minisiros vldelicel novi sacerdoiii fiiiuros, non iii
scientiam apcruit, quos cl omnem nvendi et spc- viciimaruin sanguiiie, sed in laude Dei el beiie-
randi rcgiiljm eJocuii, eos quinJeciiii stadiis in D dicliune cunclusii. Ainen.

liiciini qiio cis bcnedicerei, ci prsccenta dorcndi
m S. JOANNIS EVANGELIUM
Exposnio.
AUCTORIS C0MMEND4TI0.
Ilicest Joanncs evanguiista, unus ex disripnlis Dei, cxeiis dilectiis a Cen dicitur, el hulc matrem suaro
qni virgo a Oci) elccius cst : quem de nii|iiiis, volcn- de cnice cnminendavit Dominus, ul virginein virgo
leni nulierc, vocavi! Deiis. Cui virgiiiii;iiis in lioc serva^cl. Deniqiie manirestiiis in Evangelio, quo<J
(•"Plcx loslimiiiiiiim i:i Evang^lio ilaiiir, qnnd ei pr.-c ipse incorruptibilis Vcrbi opiis inchoans, soliis Ver-
C3) DF.D.E VENEUADILIS OPP. PARS H. SECT. I. — EXEGETICA GENIJINA. «^0
buni carneiu racliim esie, nec himen a (enebris com- A venisse diem rccessus sui, convucatis discipulis siii-;,
prehensnm fiiisse testitur : priimim signum poneiis m EpliesQ pcr inulia signorum eiperiincuta pro
quod iii iiupliis Tcit Deus, ut oslendens qiiod cni, mens Clirisium descendens in dcfossum sepultune
,
ipse legenlibus demonstrarel quod ubi Duiiiinus iii- sux locum, facia oralione, posiius est ad paires suos,
vilaliir, deUcere mipliarum viniiin debeai , ul , vetc- lain extraneiis a dolore mnriis , quam a corriiplione
ribus iinmuiaii-i, nova oinnia (|ua: a Cliristo insli- cariiis invenitur ali«Hus. Tamcn post omnes Eiaii-
luutitur appareant. IIoc aiiiem Cv.ingelium scripsit geliuni scripsit; el lioc Yirgini debcbatur : (]uaruiii
in Asia, postea i]uain iii Paibmos iiisiiia Apocalypsiii lamen vel scripiurum iii lemporo dispositio , vel li-
scripserat, ut cni in principio canoiiis iiiiorruptibile brorum ordinuiio , idoo per siiiguia a nobis non ex-
principiiim ingessit , ciiam iiicorrupiibilfs rinis per ponilur, ut, silieiili desidcrio dilaio, et <|uxrentibus
virgiiiem in Apucalypsi redderetur, d:cen'c Christo, fructus laboris, ei Dcu inagisterii ductniu scrvciiir.
Ego sum a ct u. Ilic cst Joanncs, qui, scieiis, supcr- Amen.
BREVLUUUM EVANGELU D. JOANNIS.

1. Pharisxorura Lcvil,i: intorrogant Joaniiem. B lierc adullera. Jcsui lumcti iniindi csse se prxdirat.
Joaniics Jesuni videns, Agniiin Dei dicit , et Andreas 8. Jcsus de .'c intcriogatus, priiicipium se essc 18'
Petro dicit : Iiivenimus Ucssiaiii, S|ion(lcl. Quod oiiiiiis peccalor serviis sit, ct quod
2. Jesus ad ci£nam de aipia vimiui fai ii ; de leni- Jesus aiite .Abrabam sit. Ciccuni e\ iiaiiviiate cumi.
plo niiniiiiul.irios cjicit : SuUiU k c Uiniilum dicii. U. De janua et uvili ,
pcr dedicalioncni deatnbu-
Nicoiieiiio loi|iiitiir de baptisiiio, ct uliis iiiuliis. lans in teniplo, se et Patrcm ununi esse dicii. Os
5. Jesus iii Jud.ca baplizai, et Joannes in Eiion; Lazaii rcsurreclione.
i|ui et dicit Clirislum crescere, se aulem iniiiorari< 10. Maria pcdes Jesii un\it, ct caiiillis suis cxler»
4. Jcsui cum muliere Sjinariiaiia lo(|uitur; pro- gii. itSMi su^cr asiiium seJet; ct vulcntibus Grxcif
plietam in pairia sua siiic hunorc esse dicit, ct reguli videre Jesuni , loquitiir de grano rruinenti quud in
,
filium a moite resusciiai. terram miititur. Et vox de coelo ad Jesum , ei quod

5. Apud n.ilatoriain Itclliesdam Iriginta et oi to niiilii ex principibus crediderunt iii Jcsum, sed pro-
aniiorum iiiruuiiiaiem lioiuinis sanai, ac dicit : Scru- picr Pharis.cos non couliicreulur.
lemini Scripiiirai; ei : Si CTedaelis iloyii, credereiit it. Pedcs discipuliiriim lavat. DcJudae tradiiione,
(orsitan el milii. ei Pelri neg:iiione prxdicil, etde dilectioiie fratrum,
C. Dc quiiii|ue panibus, ei duobus pi^cibus, el qiiod C ei qiiod ipse in Patre, ct Pater in ipso, et de obser-
etim rcgem facere voluerunl. Jesus siiper mari' ain- vaiidis iiiaiidatis Paracleti Spirilus.
bulat; el de niaiina et paiie coelcîi loi|uitur; ac \i. De vitiei ei palmiîliiis, ei de dilectione, cl do
rcccdentibus ab eo discipulis , uiium ex duodcciiii proiiiissionu Parailcli , ct uiiiiiiu l'alris sua esse , cl
dijbolum dicit. cxiera inandaia.
7. Sccnopegiorum medio die fesio asc?nilens in 15. Josusdiscijiulos Patri commeiidai. Jesus a Juda
templum , docct inultos ; et jjin de liirba crcdciiti- liadiiur. Do ailocutionc Pilaii ad Judxos de Jesu et
bus idein climat: Si qiiis titii, veniut el bibai. Cum de Daraliba.
niinistris et Nicodeino principes conteiidiiiit. Demu> 1 i. Passio Chrisii, et scpuliura, et resurrectio ejus^
INCIPIT EXPOSITIO.
CAI-UT PIII.VIUM. D n Dnmiliano, qui secuiiduj pnst N>-roiiein Cliriiliann-
Siire dcbelis, oiiiiiilius diviiix Scripiura: paginis, rum perscculnr e.xsliiit , exsul in Pailinius iuissiis
iiicritu evaugclicam cxccllere aucioriialeni, quia quod esi, iiacta occasione illius pii Pairis abseiitia, inum-
lex et propbelae fiiluruni pr.ienunilaruiit , lioc rcddi- pciites iu Ecclesiam hxrelicl ,
quasl In desliiuia pa-
lum alque coniplclum in Evangelio dcinonslralur; s:cre ovilia lupi, Marcion, Ceriiithus , ct Ebio» ,
aique inier ipsos Evaiigciiorum scriptorcs valde bca- cancrique Aiilichrisii, i|ui Ctiristiim fuisse antc Ma-
tuin Joannem iii divinorum prufuiidiiaie mysierio- riam iiegabant , siinplicilaiem lidci evangelicx per-
ruin enrmentiorem essc ,
quem eiiam iraduni , sicut voiia iiiaculavcro ductrina. Sed dum ipse posi occi-
t'gilur iii ccclesiastica liisiuria , usqiic :id uilimuiii iionem Vtiiuitiani ,

pftriiiiticnic pio princ pe Nerva
pene vitae su* loinpiis, absquc uHiiis Scriplur:c iiidi- rcilirct Epiiesuiii , cunipiilsus ali ninuibus pcno tiim
ciis Evaiigelium puru seniiunc pixdicas^ê. Sl quideiii Asix cpiscopis el niultarum Eccleslarum legaiioni-
tentpura duminicx passiunis, resiirrc^liauis itascen- biis , de coxlenia Patri divinitaie Cliristi , alliui
Eiunis, usqiie ad ultiina Doiniii.iiii |irliiripis lemporK, lacere ^criucnem, co qiioil in Irium Evangellsiarum
per aiinos circiier seiaginta et qiiiii()iie, absiiui; iillo suriplis, Mattlixi, videlicet, .Marci et Luc.e , dc bu-
scribciidi adminiculo vcrbuin De; pr cdioabu. Al iibi nunitjile cjus, ac de liis i\ax per lioiniReui gessti.
C37 IN S. JOANMS EVANGELIUM EXFOîriO. CuS
siifricieiis siUi Tiderenlur Iiabcre lesiimoniiim. Qiiod A nera vero facia Datniin mul(o pauciora narranteni ,
illc se non aliter facturum rcspondit , nisi iiuliclo dicta vero cjus , ea prxsinlini qire Trinilalis unilJ-
jejiinio omnes in commiine Ddniiniiin prccarentur, lciD, el vitx xierna; fclicitaiein insinuareiil, diligen-
ui , illo (lonaiitc , (iigna scriljeie possci. Et lioc i a lius ct uberius conscribentnn, iii viniile cmtempla-
patralo , iiislriirtiis revelsliine coelesti , ac S(iirilus liva coniinendaiida suani intciuioncm atquc praedi-
snniii graiia inebriaius, oinnes li^creiiioruni tune- catioiiem tenuissc. Islc cst si<|uidcin Jiianiics unus
bras paieiatta subiio veriiatis luce dispiilii , di- ex discipiilis Clirisli ,
quein Doiiiinus de nucliviga
cens nupliaruin tcmpestale virginein vocavil : cnjiis virgi-
lu priitcijiio eral Yeibtim , e'. Verbttm erat apud iiiiali in lioc du;ilex lesiiiiioniuni in Evangcllo datur,
Deum, el Deus eral Verbnm. Atiiue ciim Irium Evan- quod el prx cxtcris dilecuis a Deo diciinr, et liuic
geliuruin, Mallli:ei, scilicel, Marci cl Lucx ad , eiiin nialrcin suam de ilirono crucis commendavil beii-,
iiolilia perveiierai, pniliassc (]iiidem dicitiir (ideiii cl ui virgiiiem virgo scrvantl. Qiii singulari privilegio
verilaiem dii;toriini ; deesse tamen vidii aliijya re- ineruit castilaiis , ut cxieris i mniliiis miraculoruiii
riiin gestaruin liistoriue, ca maxiinc, qiiX priino prx- Cliristi scri|iloriljus allius divinx .M:ijestaiis sininl
dicalionis &ii;n lempore Doininus gcsseral. Ceruiiii caperet ac paicfac -rct arcanum. Neque ciiiin frusira
esl enim qiiort in superioribus Irilius Evangeliis lia;c " i" ciEiia inyslic.i supra p '(.tus Jesu reculiiiissc per-
videntur soIj contiiieri, quw 'êsla smiii posliiuani hibeliir (Joa<i. mii, mi), sed per hoc verissiiiie do-
Joanncs Gaplisla Iradiins cl inclusus cst in cjrceiciii. rciur qiiia coelesiis liausiuin s.ipieiitixcxleris cxcel-
Quia, inquain,abhis hxc videbaiitur oniissa, rogatiis lentius de sanciissinio ejusdcni pccluris funte po-
dicitur Joannes aposlulus ut ca qiix- pralerieraiit laverit. Unde el nierlto iii figura quatunr aiiiinaliu:n
piiores anic Iraditionem Joannis , Salvaioris gesla, 3(|uilx volaiiti coinparatur. Cuiiclis quippe avibus
describeret; et ideo dicit in Evangelio suo : Hoc fe- aquila celsius voiare , cunciis aninianiibus claiius
cil inilittm iignorum luorum Jesus {Joan. li). Et ilein sulis ladiis inOgere consuevii obtutus. Ila beatus
iii alio loco indicat diceiis : Nondum enim Joannes Joimnes subliniius xternxnativliaiis Cliristi inysterla
trat mitsu$ in carcerein (Jotn. iii). Ex qiiibus constal conspexit. Ergoalii evangelisuxChristum ex teinpoie
quod ea qux aiitequam Joannes traderetur a Jesu naiuni describunt, Joannes eumdein in prlncipio j:ini
fiieraul gesta descripsil. Scd procul dubiu inaxime fuisse testaiur, dicens : In principio erat Verbum.
divinitalein Domini nostri Jcsu Clirisii, qua Patri est Quod duobus modis iiilciligitur. Nani Fater princi-
xqualls, intendil declarare, eamqiic prxeipue siio pium esl : qiiasi dixisset, In Palreesi Filius : queni
Evangelio, quantuin inter homines sufiicere credidit, Verbuffl noniinavil iste evangelista. Ncc nos movere
commcndare curavit. Iinque longc a tiil>us superio- '
debet quod in sequenlibus liiijus ETangelii, Judxls
ribus evaiigelisiis sublimius elevatus est, ila ul eos inierrugantibus quis csset , ipse Deus Oei Fillus
quodamiiiodo videas in terra cum Christo bumiiie con- respondit : Principiitm, ijui et loquor vobit [Joan.
vtrsiiri, illuin aiitem Iranscendisse nebulainquare igi- viii). Si eiiim Filius principiuin est, qui liabet Patrein,
liir[F.,qua lejjilur] omnis ierra,etpervenissea(lliqui- quanto facilius Deus Pater iiitelligeiidus est esse
dum c«eli lumen, iindeacie inentis acutissiniaalquelir- principium, qiii babct qnidem Fitium, cui Pjter sit?
iiiissiina videret : /« prineipio Verbum, Deum de Deo, Filius enim Patris esi Filius, el Pater, utique Filii
lumen de lumine, per quem [acta sunt omnia, ct ipsum Pater esl, el Patcr Deui:, sed non de Deo Deus
agdoscerel carneni factum, iil liabitarel in nobis ;
quod Filius vero Deiis dc Deo csl, et Patcrdicitur lumen,
acceperit carnem, non quod fuetit mutatus in carncm. scd non dc luiiiine : Filiiis dicitur lumLMi, scd lumeii
Nisi ciiim carnis assumjilio servata incomoiutabili (ê /umiiic. Sic Pnicr piiuciplum, sed noii de prin-
(livinitate facta essel , non diceretur : E<jo et Paier cipio; Filius piincipiiini, sed a priiicipio principium.
unum sumus [Join. x). Neque eiiim Paier el caro Quod eniin erat in priucipio, non linitur leiiipure,
iiiiuin siini. Et hoc de scipso Domiiii lestinionium MMi principio prxvenitur. .Si vcru ad creaiurarum
solus Idein Joannes coiuinemoravii. El: Cûi ni£iit(fe/, n ^*:! leinporuni velis rcferre priiicipiiim, quod ail
Miilei el Patrem (Joan. xiv). Et ; Ego in Putrf, ct Pa- In principio erat Yerbum ,
quiMquid creaiurarum
ler in iite esl (Ibid.). Et : llt sinl unuin , sicut et not i|UoJcuiiqiio priiicipiuiti liabiiit iit essct, cral lunc
uniim sifnits (Joan. xvii). Et : Quie Pater facit, liccc Verbum Dci, por qnod suiit oiniiia. Iileo qiiaier dicit
et Filiut eaclem facit simiiuer (Joan. v). Et si <iii:i ali.i cvangclista, cral, erat, crai, erai, ut intelligeres
suiit qiix Cliristi divinilaiein, in qua xqiialis esl Pa- oinnia tempora prxvenisse coxleriinin Deo Pairi
iri, recie inicHigeiitibus intiment, pleiiius snlus Juan- Verbiim. Alii evaiigillsix inlcr hoinines siibito :ippi.
uci in Evangelio suo posuil , lanquain de peclore ruisse Dci Filiuiii deiiiciislriint; bc;itus Joaiiiicsapu.l
ipsiiis Diiiuiiii, super quod disruinbere iii cjiis convi- Deuiii seinper ful>se dfilaral, dicens : El Yerburt
vio solilus erat, secreluni divlniiaiis cjus nbeiius el erat aptid Oeuni. Abi ciiin veruin hoiiiiiiem, ille ipsuni
quodaniniodo fainiliarius bibcret. Uiide iiilelliî da- vcniiii cuiilirinal essc Douni, dicens : Ei Deus erat
lur, si diligenler adveiliis, tres evaiigelislas teinpoia- ycrbtim. .Vlii lioiiiiii(.in eiiiii apiid liuiiiines lenipora-
lia facla Doinini, et dicla qiix ad iiirorniandos mores liler ciiiiver-aluiii, ille Deiim apud Denm in prlncipio
vi;x prxsentis raaxime valereiit, copiosius persecu- niaiieiilein o-lciidlt, dlcens : Hoc ernl i» principio
los, circa illani aclivam viiam fuissc virs.ilns; Joiii- njKiil lieiim. Si ciiiiii siipcrius piiiicipiura ad Patrcu»
n:9 DED/L VENtnAniLlS OrP. I'AUS ll. SECT. I. - EXIGETICA CENUIXA. C50
nrferri (ijîcct, ei lioc scquens priiicipiiim .id cienlii- A di^ lnmiiie, ul onines credeient per illum, Non aii, tl
ras, inlelligiiiir aeiernaliier Vcrbuin, ij csl, Kiliiim omncs credcrcni in ilium. Muledicius enim liomo qnj-
riii, esse in l';ilrc, cl oniiie cri':ilurariiiii priiicipiiiin confidit in Itomine, ct pcn.t cariiem bra-.hiiim suum
•ûa ciseiiiia pri-issc. Alii niagii.ilia qii» in lioniine {Jerem. xvii) sed ut omiies, inquit,
; crederent per
{;essit pcrhibenl; illo quod onincm crcaiiirnm visi- illum, lioce.st, iit perillius li'S(imoniiim crcderenl in
Lileni pcr ipsum Deus Paierfccii doccl, difeiis : Iticein, quam uecdiim viJere noverant, Doiniiium
Umnla j/ir ipsum facia siinl, el siiie ipio faclum videliccl Jesum Cliristum, qui de seipso lestatur :
fit mliit. Si ciiim crealuraruni sine ipso cst

iiiliil Ego sum liix miiiidi; qui tequiliir me, non ambulul ia
rariiiin, paicl |>r(ifccio qtiia ipse crualura noii osi, tenibiis, letl habebit tunien vila (Joan. viii).
per '|iiciii oiiinis crealiira facl i csl. El nc qnis aiulicns jVo/i cral ille lux, sed ul teslimonium perliiberel
larlain per Pci Filinm erc.Hiirnm, muUibilcm crcdal de luniine. Lral lu.x veia, qute iltuminal onmem liomi-
ejiis volniilalem, qinsi qiii subilo vcllel faccrc irea- nem venieaiem in liune mundiim. Ll sancii quidcin
liiram. qiiani ab lEicrno nunqnam anie fecissci, ma- lioniinfs lux suni recte vocaii, dicenie ad eos Dc-
iiifesie dorei evangelisla faciam quiilem iii lem|iore mino : Vus etlis lux mundi (Matili. v), et apostolo
tre.itiiram, sed in £ternaCrc:ilnris sapienlia.qiiando P:iulu : Fuislis aliquando lenebrae, nunc autem lux in
ci qiinlis crearelur, semper fuissc disiiosiiuni, ct lioc Dominn (F.pUes. v). Scd mullum disiai inler luccm
csl qitod ail : qiix illuiiiinatiir ei Iiicem qux illuminat. Intcr cos
Quod fncluin est, in ipso vila erol. M esl, qiind qiii pariicipalione vcrx lucis acripiuiit ut Iii-
faclum in lcmpore, sive vivnm, sivc vila c.ircns ap- ccaiii, ct ipsam lucem perpciuam, qua: iiom soluni
pariiii, orotie Iinc in spiriiali f.icloris rilione qiiasi iurcre in seipsa, sid et sua prxseniia, quodcinquc
sempcr viicral, cl vivit : non qnia coaelcrnuin cst aliigeril, illusirare suflicil. Ad cojus compaiaiiniicm
Creainri qtiod crcavit, sed quia eoricrna csi iili verx lucis, non laiiiiim minores quilibci clccii,
raiio voluuialis sua-, in qna ab acierno hsbuit et VtTum ctiain ipsc Joannes, quo majBr inier nalos niu-
lia! et quid et qiiando crearel, qnaliler crcalum gii- lierum nemo turmit (Hath. xi), lux (lOn csse asse-
Lcri ct ul maneal,ad qucm finom siiigiil:i qii:i; crcaxil riuir, ut videlicet Cliristus non es?e (quod puiabatur)
lerdiical. Idoo iti diiiingnendiim csi, ct siibinfe- nionsiicUir. Ille enim, ut scriptum esi, eiat lucerna
renditm qiiafi alia voce : /;i ipro viiuerut, quia qiiiJ- ardcns el lucens {Joan. v). Ardcns scilicet fide c(
qnid per i|.$utii faclum est, eliam iii ij.so vivit, sicut diletlioiic, luccns vcrbo el aciionc. Graiiam vcro
aisiii aninioariificis vivil, licelarca vcl aliud aiiquid iiifundere, sulius est cjus do quo
lucis pecioribus
ab ipso faclum pereai. Erul tut vera, qux iltuminat omiien hominem
p dicilur :
Ei viia erai lux hominum. Quo verbo apcfie doce- venieniem in Iwnc mundum. Umncin viiiolicel, qui
lur quod ipsa vitnlis raiio per qiiam omnia dispo.sita il'iiminaiur, sive natur.ili ingenio, s.vo sapicntia
»uni ci regiiniur: non omnem ercaliiram, seJ raiio- divina. Siciit cniin nemo a seipso esse, ita eiiam
nabilem laninm, ul saperc pnssii illuniinat. Iloinines sapiens esse poiest, sed
iicma a êipso illo illu-
namquo, qiii ad iniaginem Dei facii siint, percijere slrantc, dc quo scriplum est : Omni» tupieniiu a
Japicniiani possunl, animalia non possiint. Sed aiii- Loniino Dec est. Ciijus uiiamque naluram, el divi-
nialis qiiicunque esi liomo, non percipii ea (jii:!' siini pain, videiicei, qua seni|ier ubique totus nianet, et
Spirilus Dei (/ Cor. v). Unde bcnecuin diiisset qna lompore natus, Inco incUisus
: F.i buiiiannm, cx iii
tila crat lux hominum, subjuiixil ct lii Iiis qui, ab aiparuii, consei|iicuter evangelisia de^cnbit dicens :
huiiianx condilionis lioiiore prociil reccdenles, cnin- mundut per iptum

/n muudo eral, ct factut etl, el
paraii siinl jumentis iiispieniibus, ci similcs fucii mundus euiu uon cnijnovit. In prepria venil, el sui
suiit illis (fsal. XLTin), aique ideo recia: voluniatis mun-
eum noii rerrpcTunt. tn niund» quijipe erai, el
lucc privaniur.
dus per ipiuin factut est, quia Dcus erat, quia lolus
Et lux, inquil, in lenebris lucet, et lenebra: eam non ubii)iio, qiiia suat pru^sentia majeslaiis, siiie labure
comprehenierunt. Lux qiiippeesihomiiium Christus, onere conlineiis qiiod fecii. Et mun-
D i'«B«"S- '^^ '''"C
qiiia oninia qux illuminari mereolur corda linmi- dus euin noii cognovit, quia lux in tenebrit lucel, et
iium, suae pra?scniia cognilionis illustrat. Toncbr.-n lencbrce ea n uoii cumpreliendenml. Mundum namquo
nuiem slulti sunttt iniqiii, qunruni cxra prxcordia lioc iii loco dicit buminos mundi amorc deiepios,
lux a!tern.-B Sapieniia: qualia sunt maiiifosle cogno- alqiic inb.Treiido creatur:c a noseonda Creaioris siii
srit, quamvis ipsi radios ejusdem lucis ncqiiaqiiam majo&lale rellcxos. In prapria venil, quia munJo,
cnperc per inlell.genliain possinl, voluli si quilihet qiieni por divinitntcm feiii, pcr liumanitatem natus
rrecus jubarc snlis orTiHsdaiur, noc laineii ipsc soloni, npparuil. /n propria venil, qiiia iii gonle Jiid.ra,
f ujus lumine perfuniJatiir, aspiiiai. Talilms lamcn qiiain sibi prx cxtcris nalionibus speciali graiia
divina consuluit misericordia, qu:ililer pervenirc copiilavorai, incarnari dignatiis est. Iii miindo ergo
pnssint ut illain veram .luccrn cerncreni. et cssent erat, et in munduin venil pcr liicarnaiionem. Vcnirc
lilii Iiicis, qui fiieruni lilii lcncbiaruni, ei biijuscogni- quippe vel abire, liumanilalis esl; manere el essc,
li.mis iniiiuin fuit quod sequiiui. diviiiilalis. Qiiia crgo, cum in niuiido esset per
Fuit homo mitsus a Dce, cui nomcn eral Juanncs. diviiiilatem, niiindus cum non cognovii : dignains
Hic rcnit ia teslimoniuni, nt leslimoniuii pcrliil-cici csl vcnire in niiindiim pcr bimianitrlem, ut vel sic
o4t IN S. JOANNIS EV ANGLLIU.M r.\!'0SITIO. C4i
fiiiii niuiului cogiioitere:. Sed videjinus quii! sei|ui- A Clnisli pnsse fieii, d.U exompliiin cvangclisla, (juia
lur : Inprcpiia venil, et sui eniit nun rccciierunl. Qiuin ot ipse Fllius Dei liomo fleri, cl iiitor lioiiiines liabi.
cnnn in puienila L'oil:ilis cuiicla crcnitein regcn- laro dignaius sii, ut liuuunx partii cps evi^lendo
ieiiii|UC iion cngiioviTuiil, ipi-um iu caniis iiifiniii- riiii; lilatis, buniiiies divinje viriiilis sua: doiiaiet osso
l:ile iiii.afulis couscanieni recipcre nnluermil; cl p:irliti(ies.
iliiod graviiis e»t, sui euni iioii receiveruni, lioiiinie', Ei Verbnni, in(|nil , caro fuctnm csl, ei habilavit in
BCiliret, quos i|ise cieavii. Jud.ri, qiios peculiareiii noiis. Quod estdicere: Filius D i lioiiio fjctus esi,
s !bi cle(;er.ii in plebein, qulbus su.Ti crgniiioiiis cl inier lioinines ciiinrcrsatds. Soh t iianique Scri-
ruveliiveral arcanuin, quds iiiiiificis palrum glnrifi- [ilura inudo anlmx, iiindu cariiis viicaliulo, toium
ravcrat actis, quibus sux logls dociriiiain coiitulerat, deslgiiare bominem. Aiiliii.i?, videlicol, ut scriplnni
i'\ i|u.bus su iiicaniiiium, ul proiiilserH, osli;iidil, csl : Quia descendil Jacob in jCgypiuin, iii aniinabus
ipsi ciiin recipcre voiiieiilem inagna cx parie recii- scpiuiijiiiia (Deut. x). Curnis voio, iit luisinn srri-
saruni; ncqua enin) oiiines ncusîrunl, •a1io(|uin pldin cst : Et videbu cmnis caio biiluiare Dei (Luc.
nullu>i essci salvus, et supervacua ojiis issci lncar- iiij. Neque eiiiiii vel aiiiinri: siiie toiporibus iii ^-gy-
naiiu. Niinc nulein rniilli cuin ex u:roq<.u populo |itu(n descenderc, voi tnrn sinc aiiiiiia viilcre alii|iiid
iioii «redcndo respiRTUiil, multi credcndo rocepe- '' piilesl ; êii lilc por aiiiniain lodis liiimn, ilii slgnatur
nuit, dc quibus cvaiigelisla coiiseiiueii!er insinuai, pcr cariicm. Slc ergo liuc iii lncd, quod ditittir : t'l
d ccns :
Verbum caro [actum esi , iiibil «liud dcliei intolligi
(Juolituol nulfin recfperuiil euni, tledil eis polesluti^m quain si diceretur : r.i Deus lionio facius est, tar-
filios Uei fteri, i/s qni creiluiil in notn.ne ejus. Coiisi- nein videliccl induendo, ot aniinaiii, ul sicut quisqnc
«lereniiis, lialres tliarissimi, qiianta gralia Rcdein- 11'isirum unus liumu ex c.ir.io consiai , ei aniiiia, ita
ploiis iioslri, quaiii in.igna sil iniiltitudd dulccdinis tinus ab lncarnaiionis lempore Clirisius ex diviniiaie,
ejii.':. Uiiicus cx Taire naius csi, ci nuluii renianerc c inie et auiina cunstot, Dtiis ali xtcrno in aicrnuiii
uiius. Itcsceiidil ad terrain, ubi fiaTcs sibi, qnibus exlsions : venis ut erai, lioinmem cx tompore assu-
regnu.ii I'3:ris sni daie possei, aiqnirercl, Dous ex inons iii unitalctn sux persouje, veruiii quem non
I)eo iialus cst, ci iioluii Doi laiitiiin Fiiius manere, li:ibiicrai.
iioniiiiis qu»i|iie lilius fieri dignaiiis esl, noii amil- El vidimus gloriam ejiis, gloriam qnasi Vnigeniii a
lons qiind er.it, scd assiimens qiiod iion erai, ul per Patr;', plenuin gintiie cl vciualis. Glori.m Clirist),
lioc iiomiiies lii l>ei lilios traiislerrct, glorl:rqiie sn»! qiiani anie iiicarnatioiiem videre non polerant lioiiii-
lacerel culixrcdcs, qni quod ipê seiiiper iiabebal i'e^, pei' incarnaiioneni vidcrunt, aspicicnlos iiuma-
piT iiaiuraiii, ncciperent per gratiain. CunsiJerenius Miijieiii miraculis resurgentein, ei intelligeiites divi-
quaiila virlus est lidei, ciijus merilo putcslas dalur nilatciii inlus Ijtilanleni, illi maxiiiic qui el cjus tlia-
lioiiiiiiibus lilius Ufi fi. tI. Dnde bene scr'pluni esl : liialeni aiite passioneni transligurali iii moiite sanciu
(Jiiia jiislus ex fidt v'v t (itabacuc ii). Vivil eiiini conloinplari inertierunl, voce dciapsa a Oeo liujus-
jiistus e.\ bde, iioii illa qu.u labloriim laniuni con- ceinodi a magmlica gloria : llic est filiiis meus di-
fessidne profcpuir, sed eu quce per dikctioarm. opera- leclus, in quo milii complacui (Maith. xvii), et posl
tiir [Culal. v). Aljiiqui fide-, si r.on liabebat opera, passioneni resurrectlonis.asceiisiijnisque ipsius gloria
inorlua esi in seiiiciipsa {Jac. ii). Nullus seipsuin conspecia, Splilius ojus siint dono nilrili'C lefecii
despii i:ii, nullus de sua salute dcspcret. Curciiius (Act. ii) ; (|uibus oinnibus manifcste cngiioveruiit qiiiid
oinncs.curemus singuli, ul qui eramus longe, iiierea- liiijusniodi gloria nou luiliuei siiictoruin, scd illi
iiiur lieri prope iii sanguine Chrisli. Videamus qund soli liomiiii qui essct in diviiiltale iiiiig«i iliis a Pa-
dicitiir : Quotquot rerepciunt eum, dedil iltis potena- tre, convoiiirel. Qiiod au'.eni sequitur : Plenum gia-
iiin /S/ifls fêi jieri. Qwotquot (inquii) rcccperunt. liw et verilaiis ,
graii.i: pleniis erat el esl honiu
Nun esi eiiiin persunjriiin acceptor Deus ('\ci. \), Clirlstus Jesus, cui singulari iniincre prx caeie.is
scd in oiniii geiile, qui liniet Deiim, ei operaiur n iiionalitius daiuin est ut slaiini ex quo ia ulero Vii-
iiistiiiaiu, accepius est illi. Quo anteni nrdine cre- gmij conciporetiir, boim) lieii iiiciperet verus esse
dciilos, lilii Dei pusseiil licri, et i|uaiiliim lijec genc- Deus. Unde ct eadoin glonosa soiiiper virgo Mjria,
i.iiio a carnaii disiet, subsecuias evaugclisia designai. uon soluiii liOininis Cbi isti, sed cl Dei genllrix rectu
Qui non ex sanguinibut (inquil) neiiue ex volunlale creJenda eiconlitciida est. Ideni veritate plenus eral
cariiis, uiqne ex voluiitate viri, ied ex Deo naii sunl. cl cst, ipsa videlicei Verbi divlnitaie, qua: bominein
Cariialls qiiippe nosir.i singulorum generatio ex saii- illuiii singulariter clecium, cum quo una persona
giiiiiiliiis, Id esi, ex scmiiie marii ct feniinae, a com- Cbr sii Csset, assumere dlgnatus est non : aliquid
plcxu conjugii duxit originein ; at vero spir.talis suxdivinx subsianiix, ut hiPreiici voluni, in fncien-
Spiritug sancti gratij miiiistratur ;
quain a carnali dain Uuminis n iiurain eoinmutans, sed ipsa apuj
disiiiiguens Dumlniis ait : îti quis renatus fuevil ex ralreni nianeiis lutum qiiud erat, lotnm de semiiie
eijua et Spiiiiu, nun poleu inlroire in regnuin Dci. David naluram vtri liumiiiis, qiiain noii habebat su-
Quod naluni esl ex came, cnro esi ; el quod nutum esl sclpions.
de Spirilu, spirilus est (Jvau. iii). Verum ne ()iiis Joannes leslinwniuin perhibel de ipse. Rcdemjitniis
baiiiiticm dubitei lilium csse Dci, ei cnli.rre.lcm nostii pru:ciirsnr, lestimuiiium de ipso pe lilbeiis
: :
fii:^ nEP/li YENERAIilLIS OPP. PARS II SECT. I. — EXEGETICa GENUINV. 64*

ceUiliidiiieii) liuinanit.ilis cjiis, p:>rilrr cl (iivliiilalis A ii(iis, dtvideiit iiiirjniis proul vtill (I Ccr. xi). Quia
xiernilatein, manircsia vocu proiiiiniiat. ergo de plcn lu lliic Coudlloris nosiri noii qiiidd:iin,
Clanial enim dicent : Hic eral , qiiem dixi vohis, qut suil qiiltlquid boni liabeimis, accepiiim^, curandui:)
ptit me veiitunii «(, nnle me faclu% en ,

qiiia pri r me sniiiiniiperc cst ne qnispiam de sua se bona actione
eral. In eo namqiie, quolal: Qiiipostmeventiiriisesl, vul (ogilalioiic incanliis cxloliat, ne si iiigratus lar-
ordinein linmaiix dispcnsationis, qiiiaposleuiii iialus, giiori remanserit, perdal boiiiira qiiod acccpil. Cum
post cum eliam praBdicatiiru', linpiizaturiis, signa fa- aiilem di.xissot evaiigeli^la iios onincs de |>leiiitudine
oturus, el niortem erat passnrus, insinuat. Iii eo vero Cbiisii accepisse, conresiim subjiinxil, ei ait : Gre-
qiiol sulijungit '. Xnfe me faciiis est, sublimitîlcm linm pro graia. Gtnilnam e>go ncs graiiam acccpisse
ojusdein lium.iiiiiaiis, qu.-c cxteris omnibtis cieaiiiiis leslalur, nnam videlicct iii prxsenii, alieram vero
oral merito prairereiida , designat. Quod eniin ait : in futiiro. In prxsenti quidem fidcm, qiiae per dile-
ytii(« me, non ad ordiiiem tcmporis, sed ad di^lan- ctioiicm operatur ((âr. v); in fuluro autein vllaia
tiam pcrtincl digiiiiaiis, )uxta quod de Josepli niiis, snlcrnan}. Fidesquippe, quac per dilertionein opc-
licnedicente Jacob , scripUmi cst : Contlitiiilqne raiiir, gr:ui:i Dei esl,quia ut credamus, iil diliganius,
Ephrnim anle Manaste (Gen. slviii), ubi reite poiuit ul npcremiir bona, qux iiuvimus, non ullis pratce-
dicerc Manasses Qui pott mc veiiil , anle me faclus esl,

:
B dcntibus meriiis nostris, scd ipso largieiile percepi-
iil esl, qui post me nains csi, potiiilia me regnanle miis qiii dicit : Non vos me itegisiis, ted ego etegi vot,
«cssit; [Forie regni aniecessii] qiiemadniodum Joan- et posui vos, ut ealis, et fructum afftralis, ct ut vitam
iics de Domiiio : Quipost me, inquit, tien(uruj esl, aHfe propler fiilem, dileclionem it opera bona percipialis
me facius etl, id esi, qui pnst oie ad pradicandum ven- (Jjan.w). iEleriia gnilia esl, qiiia ne a bono dcvie-
lurus esl, culniine nie regni et sacerdotli pcrennis nius itincre, ipso diice seiiiperopus liabemus, cui di-
aiiicccllii. Quare aulcm is qui post eum venturus erai, ci ur : Deduc me, Dom.ne, in via tita, et ainbulabo in
eiiiii digiiilate antecellerei, apcriiit, cuin subjunxit veriiate iua(Psal. lx\xv). Moiandum csl quod qnidam
Quia prior me erai, id ost, coaetenius ante sxcula l.bri li:ibeiit : JVos omnes accepimusde pleniiudiao ejus,
Doiis <:rai, propterea me, liccl posterior nalus, gloria et graliam pro grnlia. Aliquid priino de picniludiiic
in:<jesl'lis eiiam in assnmpla humaniiatc pr:iibil. cjus accepimus, ct postea gratiam pro gratia, id csl,
Esposilo autem evangeli»tu; prrciirsoris Domini lede plcniiudiiie cjus accrpimus reniissiuncm peccaio-
siiinoiiio, quod de illo perliibuerit, redit staiim suJe ruin, el gratiam, id esi, vitam xlern:iin pro graiia
qiioi|iic asscriioiii ,
qiiud coeperai, i'li testiinonium Gdci ,
qux pcr dilcctioncm opcratur. Qux omiiia cx
d.TC ; iiam scqiiitur : uiio fuiile plcnliiidiiiis Clirioti nobis pruvcnirc ccrlis-
El de pteninidine ejits uot oninet accepimus graliain siiiium cst. Quid ergu accepiinus de plenitiidinc bo-
pro yraiia. Supcrius iiainquc diiii : Qiiia Verhum caro nilalis illius? Ul, siilicet. rcmissioncm peccatoriim,
faitttmesl,et liabitavit in nobis, et vidinms gloriam ul juslificciiiur iii 11 Je. lusiipor qu d? Et gralinm pro
ejut, gloriar.i quati Vnigeiiiti a Palre, plenum gra in el graiia, Id c;t, pro gralla , in qiia cx fidc vhiinus,
verilale. Quod ciim prxcursor quoqiie ejus lcstiinoiiio rcccpiuri sunius ail.im, qiilil taaicii? nisi gnuiani,
conlirmassel, diccns : Hie erat, quein dixi V9bit, qui Iioc csi, viiain xlcrnam. Scquitur
post me venlurut esl, ante rae fnclut est ,
quia prior Quia lex per .^lnyên dala esl, graiia et vcritis pcr
«le cin(, rnrsus ipse, quoJ cocperat exseqiiiiur, di- Jeium Chris:iim facia esl. Lcx i|iiiuciii pcr Mojsen
ceiis : El de pteniiudine ejiit nos oiiincs accepimHS, dala cst, in qnn quid agciuliim, qnid vii.indiiin sit,
graliam pro ijraiia. Plunus quippe crat Domiiius Cflclesti jiirc dccerniuir; sed qiiod illa praxepit, iioii
S|iiriiu saiirl», plcniis yr.iiia ct vciit.ilo, qiiia, sicnt iiiî gralia Cliiisii coinplctur. Illa siqiiiJem niun-
Aiiostoliis ail, 7)1 i;)so /i(i<ii(fl( oiniiis plenitudo diviiii- slrarc pcccatnni, jiisiiiiam doccic, el Iraiisgressores
lii is rorpornliler (Coloss. ii). De ciijiis plcnitudine siii reus osicndcie, valcbat : porro graiia Clirisii
no>oniiics jiixla moduin iioslr.i: capacilalisaccepimiis, difrusa pcr spirilum cli:iiit:itis in curdibus lidelium
qiii.i iinicuique iioslrum dnla esl grnlia s rundum mcn- r\ facit ut quod bx pra'cepil iiiiplc:ilur. L'nJc illuii
S'iram dnnalicnis Lhriiti (Ephcs. l»). Dc siilo iiaiii(|ue qiiod scriplum osl, Aou coiicupi.sces {Exod. x\), per
Modi:ilore Dci ct biiminiim, lioniiiie Jcju Cliiiilo Muysen le\, quia ji ln tiir; sod per Cbiislum lit gia-
vcrnc.lcr dici pBluit : Fa lequiiscct tnpcr eum Spiri- tia, quaiido quod jubetur iinpleiur. Verilas autem
lut Dom.ni , spirilus sapienlia: et iiileitectus, tpirllus facla ett per Cliristum, quia uinbram li:ibebal lex
consiiii et forliludinis, spiritiis scieiuia; et piclalis, el fulurorum bonorum (Heb. x), nun ipsam imagineni
replebil euin spirilus limorit Diimini (Isa. ii). Uinnes rcriini; el slciit alibi dicit Aposlolus : Vinnia in
vcio saiicti iion plenitudinen! Spinins ejus , sed fiijura coniingebai.i illis (I Cor- x). Sed pro nmbra
de plenitudine ejus, quantuin ille donul, accipiunl, quii luciin vcriiaiis, pro figura legis ipsam iuiag nciii
aiii per Spjritum dalitr scrmo tapienlite, alii sermo iciuin, qux ligurabanliir, exhibiiit Chrisius, quando
tcienlice , secf.iiduin cuindein Spirilum, ullcri fides in d:it:i S)iiiiuis gr:itia .'iperiiit disclp:ilis suis soiisuin,
codeni SpirilH, aiii grutia samlatitm in uno Spirilu, iit iiiielli^crciil Scripluras (/.ue. xxiv). Lcx per Sloij-
fl.'ii operaiio inlnlunt, idii proplêaa, nlii discrclio spi- sen dula ctl, popiiius aspcrsioiie
ciiiii sanguiiiiS
riiuum, aiii gciiera liugnariiin, alii inlcrpretalio serwo- agiii mund.tri pra-copius est. 6'ra(i« ei veiilas, qii;e
nuiu. Ilac autem fniiiin operatnr uniit altjue idcm Spi- lace figiiiab:iiur,
ifi pcr Jesitm Chiistiim fatiii cst.
i
945 IN S. JOANN.S EVANCELIUM EXPOSITIO. G^6
cnm ipse paesiis iii cruoe, lavii nos a peccalis A nius iii vesiibus, liaud pulaiulus esl Deus, qui
noslris iii saiiguiiie suo. Lex per iloyten dala esi, hiiinaiiorum rdrnia nicraliroruiii rompaginatiis nnii
i|u:a populuiii prxcepiis salularilius instiliiit, si lixc est, sic sidcre quemadinodiim ei iios ; sed quia siiius
scrvaret, terram reproinissionis intraiurum; et iii niistiT inlus esl, inore nostio loqiicns SiTiptura, iii
sin alias, proslernen hiiii ab f-i: u Patris esse dicil, quciii iii secrelo Pairis, qiio
ca perpetiio victuruiri ;
hosic pracdixit. Giata ct veritas per Jesum Llirislum hiiin.iniis inluiiiis perluigere nnn valei, semper ma-
kgcni spi- iieiitem vuli iiilelligi. Noii lunc auleni solum cnarra-
(acia est ,
quia daio Spiritus sui doiio, el
et cos bit iiiiigenitus Filius Dcuni, id est, sancix individuu;

riialiter intelligi ac servari posse ilonavit :
qui servanl in vcram {oelesiis viiac beaiitii(iiiicrii, Tiiiiilaiis, qux est uniis Deus, gloriain maniresiabit
quam lerra proniissionis signabal, iniroilucit. Qiix liominibns, cum pust universale judiciiim omnes
aulem suinma grati;e ct verilaiis, qux per Joiiiii pariter eloctos ad visiunem clariiaiis cjiis inducet;
sil
Cliristiim facia esl, evangelista subJendo iiiani- sed ct qiiotidie narrai, cuin singulis quibu.^^que fide-
restat.
liuiii pcrfcctoruni mox a cariiis corriiplione soluiis
Deum nemo vidit unquam : unigenitiis Fititts, qui esl iiiipkrc cocperil, quod priunisil. Qui diligilme, dili-
vi iiriu Puiris, ipse enarravii. Niilla etenim grata gctur a Patre meo, el ego diligam eum, et nianifestabo
niajor hominibus dnri, nnlla veriias altior potest :i!>

B meipsum tlli (Joan. xn). Meipsum, iiiquil, nianife-
siiibo dilccturibus meis, ui qu. sua (ugnnvcrunt
lioniinibuscogiiosci,r|uaineade qua iiiiigcniiiisDei Fi- iii iii
iiussuis Gdelibiisnarrans : Beaii, inqiiil.mtiniiorori/^-, morlalein, iii iiica jam mc natura Pairi ei Spirilui
quonimn ipii Deum videbuni {flaiih. v), el de qna Pa- sancio videre pi ssiui xqiialem.
Iri supplicans ail llxcest auiem rilaancrna, ut cognos- Iloc est tettinwniutn Juanuis, cl c.iiera. Ex his
:
tant leverum et unini Dcum, clqvem misisliJesumCliri vcrbis Joannis liiimilitas coniinendalur, qiii cum
ilum (Joan. xviij.Qiix lanl* vii tutiii ejsel, ul Chrislus credi potuissei,
iiiiiniiini bcalijsini.T pcrceptio
gratix cl verilaiis, quoniam elegii solide siibsisiere in se, iie humana
in liujiis sxculi viia opinioiiQ
fieri non poicst, reciediciiur : Deum iieino viditun- rapereiiir iminiier snpra se.
qiiam, id est, ncmo corniplibili adliiic el niortali

Nam confestus etl, etnon negnvil; eonfessus esl,
carne circuindaius, incircuinscripLiin divinilatii. po- sum cgo Chriilus. Sed qiiia dixit noii iiim,
Qiiia iion
tcst lucem iiitueri. lliide nianifestiiis dicit Apostu- ncgiuit qnod eral, ut vcritalem loqucns, ejiis niein-
liis Quem nemo ridil hominum, nec vidcre pjicst

:
hruin fierel, cujns iioinen shi falaciior non usiir-
(/ Tim.vi). Nemo enim honiinnm Deus, ncmocsthii-

parel. Cuin ergo noii vull apcric noiucn Chri,-ti, f.i-
mino ailliuc liiibilu aggravauis, huniana ronversalio- r-

cius est niembrum Chiisii, quia duni innrinilaleni
ne caducus. Ilinc esi enini qiiod Mnyscs, qni Dcuin, siiiduit buinililcr agnosccre, illius cclsiindii)em ine-
ipii-m in angelo vidcbat, in ipsa cjiis naiura vidcre
riiii veraciier obiincre. Qiii^niiin sii, coi.iinuo cx-
dciderans, orabat Si piiiiiit, duni sulijiiiigit
: iiivcni flratiam in consnectu :
tuo, ottende milii gloriam luam (Exod. xwiii). Audi- F,io vox cluinunlis in dcscrto. Scitis qina unigeni*
vil Non poteris vidcre facicm memn; non lus !• iliiis Vcrbuui Pairis vocatnr, Joaiine aiicslanle,
: cnin: videbit
me liomo, et viiet (Ibid.). Qiia anicin raiione ad
qiiia ait : Jn piincipio eral Verbum, ct Verbum erat
visioncni incowmulabilis el xterni luininis pervcniri apud Deum, et Deus eral Verbum. Lx ipsa vcstra
debeat, cvangelista consequentcr cxposuii, dicens locuiione co;jnoscilis, quia prius vox sonai, ui
:
Vnigenitus Filius, qui est in sinu Ptitris, ipte eiiarravit, veibum posiinodum possit audiri, Joanncs ergo vo-
eui siniile est quod ipse Dominus aii : yemo venit cem se esse asserii, qiiia vcibum prxccdii. Adventum
ad Pairem niti per me (Joan. xiv), el Ncmo
alibi.
iiaque dominicum prx-ciirrens, vox dicitur, quia
norit Filium, niti Pa'er, neqne Patrem quit novil, per cjus niinisterium Pairis Verbuin ab omnibus
nisi Filiiis, et cui lolueril Filius revelare [Mallh. xi). au.liiur. Qui ctiam in dcserio clain.ii, quia deieli-
ipsiiis qnippe iluclu ad Iâticm venire, ipsius magi- cix ac deslitiitx Juilxx solalium redtiiiptoris an-
sterio Palremei Filium necnonelSpiritumsancaiiii D """''*'• ^^'^ winm clanict, iusiuuai cum sub;
uiiuin Deum ac Doininum nosse debemus, quia ni- J'"'^" •
nViruin ip^ê homn factiis pro iiobis, in hominis ha- Diiifite viutn Domini, sicut dixit Isatat propheln.
biiu loqiiens nobis, quid de sanctx Triniiaiis unii.nie Via !)oiniui ail cor dirigitur, cum ad pixcepiuni
recle sentiendnm, qnaliter ad ejus cunleinplatioiicni vila pr:cparalur. Undt- scriplum est : Si giii* diligil
liilelibus properanduin, quibus aciibug ad lianc sit tne, sermonein meum servabit ; et Pater meus diligel
pervctiieiidum, cljra luce revelavit : ipsc sacramcn- eum, et ad eum venicmus, et mansionem apud euni
lis sux Incarnaiionis nos inibucns, siii iios spirilus faciemus. Quisqiiis ergu iii superbia mentem ele-
cliarismatibus sanctificaits, ut ad hanc venire valea- vai, quisqiiis avariiix xsiibus anhelal, quisquis se
iiius adjuval. Ipse, peracio in homiiiis forma judicio luxurix inquinaiioiiihus puliuii, cordis oslium con-
novissiiiio, ad visionem nos divinx M.ijestaiis su- tia veritalem claudit, ne ad se Dominus vcniat,
bliiiiiter iniroducei, atque arcana nobis regui coele- claustra aninii seris vitiorum damnat. Sed adhuc,
fclis inirablliler eiiarrabit. Sane quod ail : Qui cst in qui missi sunt percontaniur.
tinu Patris, in sccrelo P.ilris provcrhialiter est co- Quid ergo buplitas, si tu non ei Elias, neque Cliri-
jiiiandus. In Miuililiidinem ciiim sinus, quem habc- stut, neque prophcta ? Quud quia non siudio cogiio-
,, c
647 DED.t VK.NERAIJiLIS Ul['. I'AUS 1!. SECT. !. - EXEGLTiC^ (jENUIN.X. tJiS
scend» vcriialis , se^l iiialitia exeiceii.Ja; «i.-iiilalin- A calccaiPi-. iili cjus nnn v;\lef, qiiia Iiicariialioiiis my-
iiis diciiur, evangelisla lacitc iiiiioinii, cuin sab- sleriun) iiec ipse iiivftsiig:ire sufffit, qui Jianc pro-
jiiii!i,il, liicens :
plietiae spiritu agnovit. Quid esi ergo ditere : iVoii
/".'( qtti mini fuciaitl, erant cx PliariM-is. Ac ii ium dignus aolrere ccrrijiaiit ealceaiiienli ejnt, ni»i
apcr;e <lic.il : 1!U Joanncni di? suis aciibns rcquirunl, aperle ct liiiinilii.er suhiii i^ni)raiili;iin proliieri? Ac
i|iii docirii.ain iiesciuiil qujcrere, seil iiiviilere. Sed si apcrie dic.i( : Quid niiiiiiii , si niilii ilie piailatus
suiicUis ()uisqii« eli:iin cum pervcrsa nii-nte requiri- esi, qiiem posi ine (luidcui naiuin coiis;dero, sed
lur, a boiiilatis sune sludio noii muliilur. llndc Juun- nalivitalis ejus niysleriuiii iion apprcliciido.
iies qiioqiie ad verb.i iiividi.e praEdicaiiicnla rc^pon- Uivc in lielhania facia sunl trant Joraanem, uli
dil vitx. Naiii proiinus adjuiigii : erat Joannes baftlizant. Bone pfaBcursi-r Domiiii no-
Ego baptixo in aqua, med.uf atitem V:'ttrum stetil, eiri iii Beiliania dicitnr baptizasse ; nain Beiliania
quem vsn ntscilis. Jiiannes iiou spirltu, scd aqu:i, tia- domiis obedienlix inlerpieiaiiir , iit dcmiintiiarci
ptizalorum corpora lavat, scd tainen pcr vcniam |cr obcdieiiliaiu ndci oiniies ad (^lirisli bipllMnadi:-
lioii lavat. Cur ergo baptiz:it, qni pcccala pcr b:>- bere pervciiire. Sicut ciiiiii Magis inaiidaiuni csl p<;r
plisma iion relaxai? nisi ui praeciirsioiiis suse on atiam viain rcvcrti in palriam (;l/n(l/i. v), jia nob
ncni servans, quia nasciiiiniin nascendo pra;vene- " piacceptuniesl.pcr aliainad paradisi gaud;:rperveir:r<-;
rat, Lailizatiirum qunque Uoiniuum baptizando pra;- iiain iioslri p.irenles per iiinbedientix culpaio iiid«
veniret; ct qiii praiilicanilo facius cst pr:icur!or cjecti suiii; iios vcro pcr obedienti:E bnirim, «t pcr
Cbristi, lj:ipiizaiido eiiam prseciirsor cjus litTci inii- observationein mandaiurum Dei adxternam beatilu-
tailoiie sacrameiiii. Qui inter lixc mystoriuui rc- dinis paradisum perveiiire debemus.
deniplori^ nosiri ainiuiilians, bunc In medio l:onii-
Joannet Jetum wniwlem ad te.
Aitera die vidit
nuiii ci siciisse asseril, el nesciri, quia percarncm
Joannes interpreiatur gratia Uoinini. Alleia dies po-
Dominiis .ipparens, ct visibilis eietit cnrporc, et iii-
pulu Clirisliaiio esl sub graiia, qui prciioso sanguiii i
visibilis ma'csiate. De quo ctiam subdit :

Clirisli rcdeniplus esl. Altera dies fuil populo prioii
Qui post me vinii, ante me [actus est. Sic namque sub lege, qui mystico sangiiinc agni redfiiipius esl »
diciliir aii e me facius eti, ac si dicatiir «iiieposi/uj. wEgypiia. aguus significabal istuiu
serviiuic Ille
Poit me eigo veiiil, quia posimodiim oatus; anle digiio

Agiium quem prajseiilem bealus B.iplista
auieni [acins esi, ijuia milii pr.rlitus. SeJ brec paulo osteiidebat , dicens :
supciius dicciis, eiiam pr.Tlaiionis causas aperuii

Eece Aijnus Dei. Kcce innocens, el ab omni pet-
cum Kiibjuiixit : Quia piior me erat. Ac si aperle di-
C caio imuuinis, nt pole qui os qiiidem de ossiliui
cal : Inde ine eiiaffl post naius superai, <|uo euiii
Adam, el carnem dc carne Adam, sed iuillam d;
iialivitJiis sua: le.-iipora iioii anHiislani.Nam qui pcr
carne p<;ccatrice tr.ixil inaculaai culpje.
inairein iii leinpoie iiasciiur, siiie temporeesi a Pa-
Ecce qui lullit peccala mundi. Ecce qiii juslus in-
(re geiiiiiis. Cui qiiaiitx iever«ntix huiniliiaicm de-
ter pcccatores, miiis inler impios, boc est, qiiasi
beat, sobJendo inaiiifeslat.
agiius inler lupos appareiis, ctiain pcccatoreset im-
Cujus ncn tum dignus tolveie corrigiam culcea-
pios instiricandi habet potesiaicm. Quomodo auie.n
meitti. Mos apud vetores fuii ut si quis caui qiix sibl
peccaia inuiidi lollal, qiio ordine juslificel iinjiioi
COinptlerct aciipere uxurcin iiollct , illo ei calcca-
apostolus Pi-trus ostendil, qui ail : iVoii cornipdtifi-
ueiiluin solverel, qui ad banc spoiisus jiirc propiii-
biiS argento vel auro redemptt estit tle vana vestra
quiiatis veniici. Quid igiiur iiiler bomines Cbrislus,
apparwit? De qiio ct converittlwne palernce traditionis, ud pretioso san-
iiisi saiicia; Ecclcsiae spoiisus
guine quati Agni inconlaminali el immaculaii Jesu
ipse Joannes dicil : Qui habel spoitsam ipanttts est
Chrisii (III Peir.i). Scquitur Joaunes tesiimoniuiu
{Joan. iii). Sed quia Joanncm boraines Chrislum
ptfrbibens de Doiniiio.
esse pulavcruiil, qiiod idein Joanncs negat, rccle se
de quo dixi Post me tenit vir, qiii anle me
indigiiiiiii esse ad solveiidum corrigiam cjus calcea- q Hic est :
Kedem- fuctiis esl. qaiii prior lue eral. Post nie teiiit vir, qi
inenti, denuntiat. Ac si a|iertc di<;il : I-tio i
piuris vestigia donudarc non valeo, quia sponsi nc- posi iiie nalus csl iii niuiidiim ,
posl me pra^dicaro
mcii milii in nii;riiis noii usurpo. Quud lamen iii- iiicipiet iiiuiidii. Qiii ante me factus est, qui me po-
telligi et aliler poiesi. Qiiis eiiim nesciat quod cal- iciitia ninjesiaiis laiilum, quaiiliim pra-conem judex;
ccanici la ex niurluis animalibus liaiit? Iiicarnalus quaiitniii sol Lucileium ,

licet posi apparens anle-
vero Duminiis vcnieiis ,

quasi calce:Uus apparuit cillit. Qiiia prior me erat, quia m principio erat Ver-
bum, apud Detiiii, Deus eral Ver-

qui in diviuilale sua morticlna curruplioins nostrie ei Verliiim eral et
assumpsit. Sed bujus lucarnationis inysterium bu- bum. Potl me venit lcmpus bumanx naliviiatis
tiir,
Rianus oculus penetrare non sulliiil. Iiivcsligari designal, in qa:i Joanne poslcriorein Cbrislum inlcl-
enim iiullalcnus polcsi quomodo incnrporalur Ver- lige U«i aiite me [actus est, primatum regis putesta-
biim, quoinoilu viviricatur, Spirilii inlra iilcruni ina- tis, ijuo iliain aiigcli» prxsidel, iiiluorc. Qm»jrsialem, qua l'alri csl
;
eiislit, ftt coiiiipilur. Cnrrigia crgo c;ilccaineiiti cst scqualis, inlellige. Post me veivt vir, qui ante we
ligiiura inysitrii. Jomncs iiaqiie solvere corrigiam furliii cs', qii:'i piiur »;« ca». Pnst nic venithuinani
640 IN S. JOAN.MS tV* NObl.lljAI F.XPOSIIIO. 610
taie, qui ideo pr.TCcilil iligiiilaic, qui» prior me erat A Sed gui misit me baplizare in arju.i, ilte milii Jixii :
iJignitale. Super quem videris Spintum dcscendf^nlem. el mane.:-

Kt ego nesciebam enin, iiiqtiil. Cerlum esl qiii,') tem super eum, hic eil, qui baptizat in Spiritu tnn-
sciebat Doniiiium Joaiines, ciii lesiiinoniuin pcrlii- clo. Unpiizai Doiniiius in Spiritu sancto, per Spiri-
liKre niissiis est, quem jiidicem oninium veiitiiru:ii tus s:imti gratiam peccata dimittendo. Sive eiiini
prxJicubal, diceiis : Cujus ventilabrum in manu sun, ipê aqua aliqiins discipuloruin siioriiai |iriiiiiis ba-
et permundabil aream suum (Luc. iii). A qun Spiii- pt:7..iveril , per qiios ad c:cteros lidelos baiili^nii
lum sanctiim dari debere tesiab itnr : Ipse vos ba- rivus proiluerct, eosdem eiiam Spiriiu baptiriiiai ,
plitabil, inquiens, Spirilu sancto (Matlh. iii), a quo peccaia illis rel:ixando, et Spiriius saiicti duna ini-
seipsum ablui desidcr;ibj|, diceus : Ego debeo a te iilsirando. Slve lidcles ejus, invocaio nomiiie ipsius,
taptitnri, et tu venis ad me (Ibid.)f Uuomodo ergo aqua b ipt'zeiit electos, ei cbrismate saiictu pcriiii-
dicit : El ego nesciebam eum. nisi qiiia euin quem et gaiii, eosdem nibiluminus ipse Spiriiu sancto ba-
aiite iiorcral, perfeciius j:iin, curo baptizareuir, piizai, quia nemo praeiur ipsum peccaiorum neius
agnîvii ;
qiiein mundi Saivjioiem et judlcem iiove- sulvere, el Spiriius sancii valet doiia Irlbuere. Sed
rai, hiijus poientiain majesialis allius Spirilu san- dlligentius iniuenduin esi, quia cum dixissei, guicr
cto supcr cuin dcscendenie cognovil? Kcque eiiiiii

B qucm videris SplriUim descendenic n, ad.lidi!, el
diibilaiidiim est quin lieatus Joannes, ciim Spiiitum manentcm super cum. Ei in sanctos ciiim ejus
sanctuiii licct cor| orali specie videret, cum Vdcein Spiritus desccndit; veium quia qiiandiu suiit iii
Pntris licei corporaliter sonanlem metuisset aiidirc, corpore, peccato carcre nequeuiit, qui ccelesliiim
iiiultiiin t\ lioc visu et auditu pri>rccerit, iiiultum de cuntcmplaiioni semper oculura meiiils lutei dero
ditiiix pielJiis excclleniia, revelaiis oculis incntis, noii surricluiil, sed saeplus hunc ad lerrenx curam
scicnlix coclestis acciperei, udcu ut comparatione conversatidiiis inHectiiiit, in eorum prociil dubio
iiiicl>igeiiiix, qiia tunc illusiraii coppt, eatcnus il- cordilius Spiritus aliquando vcnii, aliqiiando rece-
luiii, quintus csscl, oiiiniiiiodis sibi vidtTelur igno- dii. l'nde dicium e-i : Spiriius ubi vuli tpiiat , et
rassc. Qiii te-linioniuni,in quod missus esi, Domliio voieni ejus audii, sed ncicit undc venial, et quo va-
<llligen!er perbibens, adjungit dat (Joan. iii). Venil qiiippe ad saiii tos, ct ub eis
. Sed ut inanifesietur in Israel, proplerea reni eijo in vadit Spiriiiis saiicius, ut qucm scmpcr liabere jJo-
aqua bnpiiinns. Quod est aperie diuere : Non ideo iiei nou giint, ejus per tenipora reJeuiitis crebra
veui in itqiia b.ipiizans, qnia peccata mundi bapti- kce rcflciantur. Iii solo aiiiciii niediaiore l>ei cl bo-
x.-iiido lollere possiin, scd ut ciiin bapiizando ac . roinum, bcmine Jesu Cbri»to, Spiritus pcrpeiuo ve-
prxdicando manifeslarem populo Isracl, qui, iii Spi- raciier inaiiei, in qiio nec surdidx cogitaiionis ni:i-
ritu snncto bapiizans, ad iolleiida peccaia noii so- culam, quani rcfugciet, ullam invenii. Maiisit auicni
lum Israel, sed et toiius muudi, si ei credere volue- loius iii lllo, iion ex eo soluin icmpore quo hunc
rint, idoneus esi. rropteiea venl ego in pceniien- Jiiaiincs siipcr euin vldlt descendciiiein, seJ ex quo
liam b:ipiizans, ut sic baplizando illi viain parar< in honio licri iiicipictis, ejus roiiiislorio et opere coii-
qui buptizuret iii remisîoiiein peccaiuruin. ccptus csi IJcirco auiem super euiii, in quo sem-
Et lestimonium perhibuit Joannet, dicent : Quia pei niancbai, baptizaiumdesceiidereosienditur, uiet
«idi Spirilttm descendenlem quasi columbamdecoelo, el Il,i|ilisia ipse cctsius j:im quem praedicarei agiiosce-
mantii super eum. ISeiic iii coliimbjc specie descendit ret, et credentibiis d:>reiur iudiciuiii, nequaqnaui se,
Kuper Ooiiiiiiuni Spiritiis, ut discaoi fideles non ali- nisi b,iptiz:iios aqua, Spiritus ejiisdem posse ba; li-ni.i
ler se incinbr:! ejii> lieri,i>oii aliier ejiis Spiritii posê nicrcri. Quxrendum esl inturf-a quomodo specialo
repleri, nisi siinplices fuerint, nis verani eum fi at: ibus Filiiim Dei agnoscendi signum liieril, qund super
liabuerini pacem, qnani sigiiifirant oscul.i coluniba- eiiiii dcsceiidcrit cl maiiseril Spiritus, ciiin etiaiii
Mim. Ihbcni auiem osctiia et corvi, sed laniani.quod discipiiiis ipse promitl:it emn, dicens : Ego rogabo
culumba oniniiio iion larit, significanies cos qm lo- j^ l'a'rem, et atium Paracietum dabit vobit, ut maneat
ifuunuir paceiii cinn prosimo suo, ni:ila auicin in viibiscitm in ceiernum, Spiritum vtfttatis (Joan. xiv).
cdrillbu-i eoriim (Pâl. xwii). Cuiunibu; auteiii iia- lA piiilo post : Quia apud lot mauebit, et in vobit
lura, qua: laiiialu liinocens cst, lllls aptiselme cnn- erit (Ibid.). Si eiiim apud servos Dei electoK inaiiei,
gruil, qui piccm scquunlur ciim omnibus et saiicii- et in illis erit Spiriius, quid roagni est filio Dei,
iiioiilani, sollicili servarc uiiit.iteiii Spirlius in viii- quoil in ipso manere Spiritus asiru.iiiir? Notanduiii
culo pacis (Ephet. iv). Alque Ideo Spiriius In cn- ergn qiiod semper in Doniino manseril Spiritus saii-
luinba desceiidendo, non su:ini laiiiuinmodo vel cjiis ctiis; iii caiiciis auiem hnmiiiibus, quanJiu mortale
.Miper qiieni dcecendit innocentiam siiiipllcliateiiii|iie niipiis gcsla«ei-|nt ,
partini m:ine:tl iii :rlcriiuiti,
de-ignat, sed coruin a;qiie qui sciiliuiit de illo iii

pariliii reJituriis rccedat. Manci (|uip|ic apud cos,
lioiiiiatc, el in siinplicitate curdis quxruiit illuni iit liiiiiis iiislsianl ariibus, voluniariam paupertaiem
{Sap. I).
diligniit, ni:iiisueludinein seqiiaitliir, pro xternorum
Kt ego, inqiiil, netciebain eum. Siilia:idi, l:iiii siib-

dosiderio lug<-ani, e<iiriaiit et siiiunt jii.stitiam, rai-
.scni oiil:.itii, miiiiJlliam corJis, et tratiqulllitatem

liliiei, qii.im iii Spiritu iii eum dcscciideuie cu-
gno\i. pacls amplcclaituir ; seJ el pro observalioiie jiisliiia:
Pathol. \CII 21
651 t.F.lfJE VENER\UU.1S OPI». 1'AllS II. .SECT. I. — EXI.CnTir.A GEM.INA. c;»
licrsi-ciilinncm pali nnn vercDnhir : elfeinosynis , A ji'siale tlesoendit, ul po.sscnt diseipnli ennlenipl.iri
oraiionibns, jejuiiiiS, fa.'icrisqiie Siiiiilns frudibnS laiieni illiu^. Convcriit se, ul tx lcge .1 discipiil s
inslstcre dcsidereiit. Rccedit auteni ad icnipus, ne cerliereiilur. CoiivcrsUS autein, el videns cos sequcn-
scinpi-l' iii(iriiios ciiraiidi, el d.-envpncs ejiciendi, vd tcs se,
eli.im proplU'l:indi possiiil li.ibere virtiilem. Manet Dixi : Quiil quifiiiit? Non quasl iguorans Interio-
sempcr, ui iniratjiliter ipî vivant. Veiiit adiempus, gai, sed inierriigiii iit mereedeib linbcaiii resi.imrteii-
ot cli.im aliis pcr niiraculoruin signa, qualcs sinl tes. Quid qnffiiiis'/ .Non ditil, Qiicrii qiin^rili-? nc Re
inius, cfTiilgiîinl. viilcretur oSiendere, sed Quid qiKeriih? Wkm iiilir'^
/7 cjo, iii |iiil, vidi, ft Itsiiinciniutti pi-iliibtii, quia rogat, ut illi pcrsonain Signiliceiit. Quid quaiilii?
liic etl Filiui Uei. Supra dixer.il : l'oil vie leiiil vir, Qiii diierunl ei : Habbi. Ipsa appelllitio respoliSioiiis
qui anli me faclUi cst ; nuiic lcstinKMiiinn pefliibel, iniliiiuin est liitei. Quando enim dicunt Rubbi, qiuid
f]uia llic est Filius Dci, ulriiisque nnlnrx vcritnleni, inielligitur itlagister, et keqDUnlur eUit), ulique liia-
ei huinanx vld6lic6t et divina;, in un» eadcmqiic gislniiu scqtiiintiir, etdiiunt:

Christi personi rtianirestc dcsiguans. Erultescai Ma- Vbi habitai ? Dicii eis : Ye*ilt, tt tidite. Voliinl
nichaus aiidienS : Yenit vir. Cunticcscai Phniliiui liabiiaculuiii niisse Jesn, volunt sibi oktendi qualeiii
nudiens : liie esl Filiut l)ei. Audiant mansueii , ei B liabiialionem babeat Salvator, Ul cum ilie nSienderit
litientiir, qiiia venit vir post Joanncin lorlior Juannc, in quibus Christus habiiet, lales se esbibeanl, iii
qui bapti/at Spiritti ssnclt), ci qtiia liic est Filius quibus possit Ddminus babilare ; ei dixit eis : Veniie,
Dci. Quia cniro per Siiperbiiili reressiiniis a Deo ,
tt tidete. Vultis vidore liabituculum meuin ? Serinoiie
Filius per misericordiam factus cst humo , ut idoiit explicari non pntest, opere demnnsiratur. Yenite, el
ipse ei pcr divinllaiem Patri , cl pcr liumanitaicin lideie.hii quidcin t(S:iiiioiiio lcgis venerant, qiiia
cungrucrel iiuliis ; ac pcr humanitalcm nostrje siini- St:iiini iii ipso nOniine confitentur, et dicunt UMi,
lcm, pro nubis cum lloslc conlli^crc, per divinit.i- qiiod iutrr|:rciBtur niatiiiler. Jesus siilem rospondeiis
icm 1'atri cnnsubslantiîlcm, ad iuingiiicin nos Doi, eis, dixit : Vus autem, (|ui disciplili eslis Jîainiis,
ct similiiudincm, quain pccrando aiiiisiinus, pnssci qui et ipso nninine coiifossionein vestram deinoii-
dignfe reeitare ,
pcr noslr.-e nioriem fragiliiatis de- Slratis, cl dicilis K.ibbi, «enlle et videle ubi inaiico.
struerct eum qui Itjbebat mortis imperiuiii, ct per Yenctuiil , et tidemnl ubl manerel , H apud (uni
iinpassibileinsux diviniiaiis potentiam, recoiiciliarci ifiiiiAseruu dii iHt). Quia ciedebaiii, noii in no te
iios Deo Palri. iiiAfiScrUiil, sed iii dic. Not illa tetielir.is iiuii lube-
Sldiaiit Jtaiints, tl ez diitipuiit ejns Auo. Slabat hai, abi crai (ides vcri luiiiinis, el apud euiu maii-
Joahnes, qula tfedcbai irt Doiniiio, el duo iled.sti- ^ seruiit die iilo
pulis cjus. Siatini enlii) crediderunt, ci secuti ani- llorii auicm ttat qatisi dtcima. Ci lege venielianl
liu'alitem. Debetnus singiila Soriptiii.iruiii veibi ad Kvaiigetiutn, :id hdcm Chrisli uiitti:bat iltus togis
iraciar«, quare Joannes Slant, et Duininus anibulaiis Dccalngiis.
diciiur. /'.ru< autem Andiens fraier Sitnonii Peiri, UHut ex

£t AJpici>ii] Jesltm ambulanltm, ditil : Ecce .\gnut ducbut,qM audieiunl a Joanue, ettecuii fuerani tum.
Vei. Agiius iinmaculaii.s, agnus aniiiculus, Aynus Iii fide noii est urdo. Ob cunque fidelis est aninia, ibi
qiii toliil peccaia mundi, AgliiiS qni cxtoriniiiaturom aiinniuiu multliudo iiou quxiltur, iiec pauciiat.
ili^gypii |iiipiiliini Isracl pcrciitcru iinii sinit. Lcce Andreas iiiiiior erat Sinione Peiro, et lamcn iion
agnut Dti; et atidieruiil cuiu disoipuli ;

quare vuliiit qnjTilur actulis mndn, sed lidei. Jesuin priuius in-
diccrc, ecce. Qiiando dioilur ccce, qiloJaininodo ille voiiil. Lrai auicin Andreas frjter Siinoiiis Petri,
qul ostcndilur digilu dcilioiiîratnr. Dicii ad disci- uiiui> t'.x diiobus. Nisi furtc et lixc digiiitas cst Aii-
pnlrts siios : Qiid hi^ «c/ui.iiini .' ipiiil iiie piita- drca:, qiiia Pctri appcllatur frater, super quam crat
tis niagistrum liabCieil lCcce Agnus Dd Mam ; se- pustea fuiiilaiida Ecclesia.
i//«in ojioricl tresccrc, mc auicm mluui Qui auditriinl a Joaimt, ei Kcati futrant eiiin. lavt-
quiiniiii :
Momnpiiideniumeumqui iiiinuitur scqiiiiur,ct reliu- ^ ni( liic pnmum fraircm suum. vera pieias! Statim
quit cuiii qiti cresCil. iit invcnit Jesuiii, statim ut invenit marârilam, sia-
tim ul iiirenil ilietaururo, fratri nunliat, fratiem
Fa audicrunl tum duo diicipuli luqucuicin. Magislri
ini|>eriuin sunt Sccuti. Tesiiiiioniuui Joaniiis Gdes
sHum Siiiioiieui vocai, fralrcm non lam sanguine
esl discipulurum.
qiiam spiriu. Qiiom fratrem liabebat geriiiaiiiiate ct
£1 stcuti suni Jtsum. SeqnonlcS Jesum, rclique- •langiiiiic, vuluit liabeie et fide geniiauum ; et dicil
lunt Joannem sequeiiles Evangoliuiu, legcm amise-

;
ci :
ruut. Sic tiiliicn sccuti sunl Evangeliuiii, ut lestiiiio- Inveiiimiis Messiani. Ncmo invenit, nisi qui qiiae-
e icge. rii. Istc qui inveiii.sse dicii, ostendii qaia diu qu.x-
iiio uiereiitur
Convertut anteni Jisui, et lid.ns eot. Disoipiili sierit.
Joannis coininns ct coram anteoo&su Josum vidcrc iiiliriiiHiHS Messiam, quod est itUtrprtlaluin Chriitat.
iinn poterant, scd terguiu illius soqiicbantiir, iit vi- Diu qusesiviiiiu- Cbrisluui iii M se, in omiiibus pni-
dcrcni. Ergo illi disclpuli faciein lioniiiii vidore iinn pliclis ; et quei» iuvenire cupiebamus, ipse nO'i in-
puloraiil. Cnnvcrlil Sf, el qii-idair.iiiolo dc fiia ina- xeiiii, ct iiiveiiti iiivcnimus.

6;;3 !N S. JDANNIS KVANOr.I.IUM KXrOSITIO. (M
F.l udJiuil cum nii Jesum. Noii (Ifcdiîialiir iiiajiir \ ct Pelii. Nuii ust ('iilandiis cvaiigclIsU forliiilo ec
iiiinoreiii !<ei|ui, i|uia niiii rral oido u:lii(i-, nbi )'rm alisqiic ratioiie inystica noiiien civiiatis de qiia essct
ineriliiiii liilci. Pli.lippiis, ci qiioil eadeiii Andrejc quoqiie el 1'ciri
Inluims nulein eum Jents, dixit : Tu es Simon filiui fSiCi, \oliiisse niiinsirare, scd per nonicn civitatis,
Jona ; tu rocaberit. Cephut, quod inlcrpretntur Pelrus. lypicc, qiialis innc j:im aiiinio riiilippus, qualisorfi-
êr.duin iiliquid Peiriis fc< cral, cl jnm nonien nieruit cio cs^ci futiirns, qnalcs etiam Pelrus ci Aiidreas
niuiaie. Niiiuiuid |ilus creilider.ii Aiidiea? Uuid ina- oslendiTe curasse. Lclhsiida qiiippe Dohiut venato-
jiis fecit, iit » fraire pUis afciperel ? Quid m:iju-> fccc- luiii dicitiir ; ct Yeiiat:ires utique erani, qui audie-
rat? Miiiorein fralrcm secutus esl ; cl qiieni h.ibch.tt baiil 3 Doniino : Venile yost me, et faciam vos fieii
(liscl|iuliiin, non dedignatiis est haberc inagisiruiii. pitcatoret hominum (Mniih. iv). Vtnalor ct ille, qui
Tuis Simon filiusJona. Junn, lingua nnstra dicitnr anteijuam ad pra;dii-j(inni3 ofGcium Ardinareiur a
coMiha. Tu es ergo liliiis J<>n:i, lii cs niius Spiiitiis Doniiiio, quantum capicndis ad viiam animabus esset
sancii. Filiiis ergo d ciiur S, iiitiis, i|iiia liumililatcin iiiieiiiiis, inox sponte pradicando monslravit.
de Spiriiii sancto acccpcrat. Jnvenii enim Nailiannel, et dicii ef : QucAi scripsit
Iii eraitinum voluil eai'rtf in Calilccam, el inveiiit Moses in tegc, et prophetw, iiivcnimus, Jesum filium
Philipjium, ei dint ei : Seriuere me. Jain pal<:i e\ sii- B Joscph, a yozureth. Qnaniuni reie fidei, qiiam capa-
pcrioribiis Unde voluerit Jesiis cxire iii G:iiiia':iin, cibiis devotjc pra dicaiionis viiicnlig intexium inveiito
videlicet a Jndxa, iibi erat Joaiiiies bapiizans, :H fratri circ.iindal, quem ad seiernnm ciipit providus
icslimoiiiiiiii ilii |icrliibeiis qund ess^-t agnus Dci, captare saluiciii! illuiii dici( idvciitum qiiem Moses
diios ei discipulis siils ^d ciim scqueiidiurt provoc.f ct |iri>i iiet» venturum suis scripiis signaverunt, uteo
vit : e qiiibiis iiniis Andrcas :^d illuin eliain fiatrein cniiciis se:|uen:ibns intclligaiur qiiod ipse sit ciijiis
siium reiruin addu!(ii. Iâicl ju\ia sensnm spiriia- aii\(MHiii prxcoiianilo univcrsa vctcrum scripta ser-
lem, ci crcbra exposiiinnc vt'stri fraleriiiiaii j:im vioiiiii. Jesuin iiuiicii(iai, qiiod iiomcn Cliristi fulii-
cognitum fsl qni sit qiii Doiniiiuin sci)iiili:r. Seqili- rnm propbciarum oracula cnnciiicbaiit. Filiuni Jotepli
tur namque Doininum, qiii Irtiii.iiiir. Sequiiin' Domi- appellai, noii ut liunc c^ coiijunciii^nie mariset fi'iiii-
num, qui, quaiiluin fragililns biimana paiiiiir, ca n.'e iiatiim asseverei, quetn de Virgine nascitnriim,
qu» in Iiomiiie inons(rnvil, liliiis Dei huiniHiatis iii piojilietis didicerat, sed ul de doino ac faiiiili.-k
cieinpla non deserit. Qiii socius ptissionum exisicn- David, unde Jcscph orluin noverat, secundum vaii-
do, ac coiisnriium fesurrcciionis ijils ct asreiisioiiis ciiiia prnpheiaHltn enm venisse doceret. Noqucenim
pertingcre sediilus exoptat. Sed nnn sinc d rti laiiont mirandum, si Pliilipplis euni liliuni Josepb \ocet,
ihyslerli referlur, qund diciiirns riiili|ipo Jesus, ^ (iim el ipsa gcnitrix illiiis intemeraia seinpcr virjio
Sequere iii?, voluit cjire in Giiiilcritin. fjalibra nam- .M ria, quffi viriim non noverai, consueliidinem vulj,'i
que traiisiiiigriitio (acta, vel revetutio inierpreiaiur. scqiieiis sic locula lcgatiir ; Fili, quid fecisii nobis
lii eo qiiippc qund /iailsi)i.'jiii/i(i fiicla dicilnr, pro- sic 1 Ecce ptiler tuus it eijo dolenies quccrebnmns le
ferluiii iideliiiiii dcîgiial, quo vel de viliis ad virlu- {Luc. ii). Adiiil cl palriam, .-1 Naiarcth, iil iisuiii
lum Cclsitiidiiicm trahStiligr.ire, vel in ipîs virtuli- csse s gnarol de quo legerant in proplietis : Quoniaia
biis [laiilo priific^rc, ac de niiiioribns ad niajor.i quo- Naiaraîis tocabilur {Matth. ii). Noii ergo iiiiruni si
liilie subire ronienduni, quousquc dc haC coiivallc niox ad coiiscnsum credendi ac veiiiendi adChrisiuni
lacryniaruin ad arcein l.elili.»» cnekslis, Diiiniiio niixi- capjivit Pliilippus Nalhaiiaet, cui tantos undiqiiu
liaiiie, (lervciiiaiii. In eo auiem (|iiiid recclaiionent vcritatis casscs prscl.ndil.
soiial, ipsain vilie .Ttenia! bcjliluiliiicm, pio >|ua iii Quems.ripsil iloyses in lege. el prophetip, invcnimiis
praiscnti s:'.nci! I iburaiii, iiisiniial. Ciijns ulraiiii|ue Jeium lilium Joseph, a Sazarcth. Nei|iie iiiiineritn a
iiitcrpriîationrm iioininls Iâliuisia uno vcrsicnlo nctiisaida, iil e.-,i, donio veiialoiUm oriiiiidiis asscri-
comprclieiidit, ubi ail : Ambutnbuut dc virtnle m vir- tiir, qiii lanlaiii Deo dilecl;c venaiionis cinam psri-
Intem ; videbitur Deus Deorum inSion{Psal. t\ii\\ii). r^^-cr î graliam accepissft niunSlraiur. Nam scq i-
llope est natiiqiie visiode qun dicit Apnstolus : Nos 'ur :
aiitcin retelala facie gloriam Doniini spcculanles, in El diiit ei Nnthanael A Niizrrelh fiotcst aliqiiid
eaiiid^m imaginem iransformnniur a (y/oria iiiglorium, boni esse- Nazaretli, mundidsR, sive flos ejiis, aiit
tiwquam a Voinini Spiritu (// Cor. iii). Uene eigo vn- separata iiilerprclalur. Aiinuens ergo verbis evange-
laliirus ad sequendiiin discipulum Jcsus, voluit exin liâiitis sibi Pliilippi Nithanad : A Nazureih, inquil,
inCalitwam, id est, iii (ransinigralioiiom faciam,siv<; potest aliquid boni issi. Ac si aperle dical : Po(c.«t
levelationem, ut, videlirei, siciitipse. Irsle Evaiigt-.- tieri u( a civi(.iie (ai.(i nomini:. aliiiuiii siiiiiiii.t grnli.e
lin^proficiebatsapieiiiia et a!tate, et graiia apud Deiim nobis oriaiur, vcl ipse videliccl niiiiidi SalvaKirDn-
ct lioniincs {Luc. )i), sicut passus cst, et rcsurrexil, iiiinus, qni singulariier sanclus es(, innoreiis, iiiipi)l-
et iia intravit in gloriam su:im; sic eti:im siios scq:n- liiins, searegaliis a pec.aiis, qnique loqnitiir iii Can-
ces pslendeict proiiceic viriutibus, ac per passioiics (icis canticoruin: /',30 /?ci3 campi, et liiiuin convallium
iraiisitnri:is ad xiernoriMn donn gaiidioriiiii iian>.iiii- {Cuiitic. 11), el de (jiio pro)ilii'ta : Exiel, iiiquil, lirâ
fi.ire debere. de radicc Jcssc, el .\jiarirvs, id e«l, /lcs, de radice
EiQi anlem Pliilipput a Beilisaida civiiaie Aiicircce ejus aicendct (Isa. xi). Vcl rcne aliijuis dnttor exi-
:
655 BEDiE VENEUAtllLlS UPl». PAKS II . SF.cr. I. - txr.cKficA g=^nuina. csr.
mius ,
qui tluiein noltis viriuiuin, iiiiiiKliii:iiii.|He A iipenionciii regni coeleslis, el pr^dicandatn mundo
s»nciitaiis prxdicare sii mi-siis. PossHinus Imnc uiramqiie iiiiius sua; n:iluram person*, qiind rcvera
locuin (.1 ilarecleinlclliêre.qnnd, ilicciiU' IMiilippn: midio excellenlius est arcanum, qnani quod iios in
Quem scripsii Mosye> in lege propkelic, seqiiilur. Dicit peccali adliuc umbra positcs, a se illiiiiiinaiidos pra;-
ei Natli.-inacl :
vidit. Majiis est enim quod nos Salvaior giaiix sux
Vnde me notti? Respondil Jesus, el dixil ei : Piius- cogiiilionis imbuil, quod cocii nobis gaudia paiidit,
tiuam le Pliilippus vocarel, cum esses sul) ftcu, vidi te. qu d prspdicaiures suic fidei in mundum dispersil,
nespendil Natlwnaet, el ail : Itiibbi, tu es Filius Oei. qu.im Quod nos salvandos polentia sux inajestalis
Quia cogiinvii Nallianael vidi^se ei n'is-e noiiiinnni, ante s.T;cnla prxscivit.
(lusp. .ilio in loco gerercnlur, id est, quoinoJo et ubi .\men amen dico vcbis, videbiiis coelum aperliim, et
vocaius sila Pliilippo, cuin ipse ibi corporaliler noii angelos Dei ascendenles el descendenles supra Fitium
esset, divinx liic iii»jesialis iniuiiuni considernn';, hominis. Jaincompletum ccntlmiis proinissi hiijiis
proliniis euiii non soluin Rabbi, id esl, m^tgislruin, cfTectiim. Vilemus eteiiiui coeluin apcrlum, qiiia
sed et Firnim Del, ac rcgein Israel, i.l esi, Clirisiinn, posiquam ciliim Deus lidmo peiietr.avii, eiiam no-
conrcssus (.-sl.Ll libet Inliieri qiiaiii prtnlciis laudaiili bis III eiitii frcdeiilibus siiperniB pa ri;r palefactitm
Domino coiifessio rcspondeai scrvi. Iile iuip.c veruni cognoscimiis ingressum. Videiniis angelus Dei ascen-
Uraelitam, id csi, viruin qui neiiiii videre possei, denics et descendentes supra Filium hominis, qnia
co <'|Uod doUiin iiiiirine liaberel, aslruxii. Iste eur/i prj-^dicaiores .suos novimus subliiniiatem diviiiiiatis
iKin niagistrum laiituinmodo, qiii utilia prxcipcrei, Cbiisii, siiiiul et bumaniiatis cjus infirma nutuiare.
v«rum etiam Filiiini Dei, qiii coelesii.i dona iribue- Asc(*ndunt super Filiiim Itominis angeli, cnm duceiU
ict, ctrcgcin Israel, id est, popidi D'um vidonii<, prxdicaiorcs qiiia in principio eral Verbum, et Yer-
nligiosa devolioiie fatelur, ul liac cnnfessione siiiiiii bum crat apud Deum, el Deiis crnt Verbum. Desccn-
<)ii' qiie liunc legem, el se cjus rcgiii iniliiem .kiiiii- dniil siipcr Filium huniinis anêli, cum adjiingunt
(icct. Piitcst auleni Ii3>c Domiiii sentcrlin, qua diMt iiJeni, quia Yerbum caro factum est, e( hiibituvit in
se Nallianael, priusqu.Mn vocarclnr a Pliilippn, ciiin nobis. Neque iinnierilo pr;rdicaiores saiicti typice
cs-et siib licu, viJisjc.supcr eleciioiie spiiiiaiisl^rael, aiigeli vocaniur, quibus consuele derivaiuin ab an-
id c»t, populi Chrisliani myslice iiiif lligi : (jiieni g(;lis nr.nien evangclijtarutn conceditur, ul sicu! Iil
Doiiiinns iiccdiim per aposioios ejus ad iidei graiiam iiuntii, lin ct illl pr«pler iilem sitminx praedicailotiis
vdcaluin, sed sub lef;ir.ine adhuc pcccaii premeniis ofiiciiiin bonl nuniii cognotninentnr. Et noiandura
alidiluiM, iiii>cri(0'dilcr vidcre digMaliis esl, P;iulo - qiiod Doniinus scipsinii flllum boininis niinciipai,
ni:estniite, i|uialt : Qui benedixit nrs in omui bene- Naihan.icl eitindcra Filiutn Dci firadicai. Ciii simil«
iliclione si'i, iluli in eeeleslibus in Clirislo, sicut elitjit est quod apud alios cvaiigelib.laE ip-e discipulos In-
nos 1)1 ipso anie muiidi couslilulonem, ii( esse^mns lcrroget : Quem dicunt filiuin hominis esse 7 f(«poii-
tnncli tt immaculati in conspeclu ejus in charilate dilque Pelrus : Tu es Christus Filius Dii vivi {Marc.
{Eplies. i). Et ((iiidem flci arbor aliquando iii Scriplii- viii). Et quidem justx dlspensaiiunis mudiTaiiiine
ris diilccdlnein dilecliuiiis superiKi' iiisiiiual; unde acium csi, ctim utiaqiie ejusdem Mediaioris Dei el
stf i|iiiiiTl cst : Qui serval ficum^comidU fruclum ejus Domiiii iiostri vcl ab ipso Domliio, vel ab honiine
elqni custos est dominisui, (jlorificauilur (Prov. xnvii). puro essei commcnioranda subsiaiiiia, Dcus liunio
Scd quia priini pareiites nosiri reatu prxvar.catin- tVagilitaieui assumplx a se humanitaiis, purus humo
iiis conrusi, de fici sihi foliis succincloiia feceruiit ','irluiciii xti riice in eo divinilaiis asirueret , ipse
{Cenes. iii), puiest hxc arbor Gci non iiicongriie malc suam hiimilitateni, ille ejiis falcreiur altitudinem.
(liilcuraia gencri lium.mo consueludinem peccandi Nntandum quippe quod Dominus, qui be.itum Na-
si';narc : sub qua posttns adliuc electos siios, sed Ibanael vnre Israclitam niinciipat, in hic verbo,
iiccdnin electiunis &ux grati;im cogiioscentes, quasi qnnd ait : Videbilis coelum nperliim, el angelos flei
siib licu coiistitulum, nec se jam vidcnlcm Dominus n nscendentts suiier Filium honiinis, visioncm Jacob
vidcl Nalban.iel. iVovif cnim Dominns, (jui suiil ejus patriarthic , qui per beiicdiclio»(.'m vocatiis est
(i Tim. ii). Quoriim salvalioni ipsiim quoque noinen Israel, ad mi nioriam redueii. Is naniqiie, cum vo-
Natbanael aptissime convenit. Natbanael iiamque lens in qiiodam luco requiescere, lapidein capill suo
donum Dei Interprclalur; el nisi dono Dei quisque ;3iippi'suissct, vidil in soninis sc.ilam stantem suj er
vocalus, iiunquam reatnm prinix transgressinnis, tcriani, ei cacuinen illiiis tangcns coeliiui ;
angclos
nuii'|iiain inale blandientia augescenlinrn qnoiidic qi que Dniniiii asceiideiites et dcsceiidonies Miper
pccciilorum unibracula evadil, iiunquam salvandus c.iii, el Dominnm inni\iim sralse, diceiilcni sibi :
vciiire nicrcliir ad Cliilstum. Undc dicit Aposioliis : F.iO suin Deus Abraham palris lui, et Oeus Isaae
Cfatia enim eslis saivali pcr fidem ; et lioc iwn c.t vohis, (6';n. xxvi).Surgeiisque manc, et debito citni pavore
donum Dci esi, non ex opeiibiis, ut ne quis glnrielui. laudes Dco redden.s, lulit ipsiiin lapidem, cl ere\il
Se(iniiiir : in tiulum, fundens oleum dcsuper. Ilujus ergo loci
Kispoiidil Ji^siis, c( dixit ei : Quin dixi libi, Vidi lc Doitiiius fjciljncntionem, el de sc ac suis fidclibus
siii /(<•!(, credis ; majus liis videbis. De qti.) dical, ipê liijiiraliini maiiifcstissime lestaiu''.
subsoqiicnier apcrii, rnnir.iiti credeiitibus spondenJo
(ir.T IN S. J0.\NN1S EVAN^KLIIJM EXPOSITIO. C34
C\PUT II. A gnoscii. IIujus vcro lioraB Dominni in cnice pemlens.
El die lerlia nuptiie faclce sunl in Cuna Gaitlaae ; coinmemoran-, dixil malri : Mnler, ecce filius iuhs ;
el erai mnter Jesu ihi. Nec vacal myslerio, qnortdie qiiisi dixis^ct : Kere qiioil ."x le snmpsi inodo oslen-
(enio posl ea, qiiae snperior Ev;inêlii scnno ile- diliir morieiido qnid est, qn.T tanion naliira pnslinn-
scripserai, nupli e facKc rereiuniiir, seJ leriio leni- diini chrificanna eral in resnrrertionis glnri.i.
pore soecnli Oominnm ad adoplnnd un sibi Ecclesiain Dixit maer ejus miui^lris : Quodcw,quc dixi'rii vn-
venissc designal. Prinnmi quippc s;i'cnli lempns ad bis, faciie. Scieliat qiiidem niaier ejns bnmaiiiiaicin
legem, pairiarcliarum cxemplis ; setnnduin snli lcg'', filii siii, lieet lioc modo videlnr neâre, qii mI posce-
propliclarum scriplis lerliuin suli K-aiia, pr.tioniis lamen sciens
;
liiliir; miiler pictatcin filii, qiind ne-
evangelistarum, qiiasi leriiae diei lnco ninndi) rcfnl- gare nnllcl, qiind pelebatnr, fldncialiler iiiandavil
tii ; in quo Dominus el Salvaior noslcr prn redeni- niiiiistiis, iit mandala iniplerenl jubcnlis filii.
plione generis liumani in carne naliis apparnil. Sod Ernnl aulem ibi lapuiece hydrice sex posilce leciin-
ellioc, qnod in Cnna Gali aeac, id est, in coelo diim purificationem Judworiim, eapienles sinqulce me-
(lansmigrationis perpetraise, eaedcin iiupiia! facla: licins binns vel lernas. Ilydriie vocantnr vasa aqua-
perhibeninr, typice denunliat eos niaxime gratia riim recepiui paraia. Gr.Tce eniin
" ai|iia ISuo diriiur.
Clirisii dignos exisiere, qni zelo fcrvere pix devo- Aqna an'em Seriptiir.t! sacraj scienliam dcsignal,
lionls.ei aniulari cliaiismaia meliora, ac de viliis qii.e .cuns fiiidiiorcs et a percalorum sorde ablnere,
ad virtuies progredi bnna operandn, de terrenis ad ei diviii.r cognilioiiis snlel polare. Vasa
ftiiilc sex
aierna norunt speriiiido el amando iraniinigrare. (jiiihiis lenebaliir, corila snni devota snnciornm
Discumbente autein ad nupiias Domino, vinnin dcfe- qiiAi nm perfeclio vit.T cl fi lei ad exemplnin recle
rii, ni vino ineliorc per ipsum miraliili ordine f.^cio,
credendi ;ir vivcndi prnpnsiia cst generi bumann pcr
inaiiifeslaretnr gloria latentis in lioniine Dei, ei cre- .te\ snrruli liahenlis a?ta'e^. id est, usqiie ad tompus
dcnliuin in eiiin fides ancia proriceret. Qnnd si my- ibimiiiicre praedicaiionis. El brne lapiilea snnt v.init.
Sieriuin qiijcriinns, apparenlc in carne Doiniiio, me- qnii forlia siinl prTcordia jinloriim, ut P"|e illlns
raca illa legalis seiisus suavilas paul.iiim coeperat fide el dilerliorip snliilaia l.ipidis, qupm viilil D.iniel
cb carnaleni Pliarisxornm iuterprelalioncin a pri.sca
pr.ecisum de mnnie sine manibus , factnmque ia
siia virliile desidire; qui inox t.mqiiam liltcr.x !eg;ilis
niontem magnnm, et implesse nmnem lerram (Dan.
8iper(iciem evangelica coelesiis graiise \irtiiie miita-
do qno
11) ; cl dicii Zacha'ias : In lapide uno seplem
vii, qiiod est vinuni fecisse in aqua. Sed priino videa- oeuli sunt, id est, in Clirl^lo nniversilas scientiaj
nius qiiid sit
P spiriliialis lialiilal. Ciijiis rt aposlolns Petrns memi-
Quod, de/icienle vino, dieenle matie Jetus ad eum :
nii, ila (licens : Ad quem nccedenlrs lapidem vieum,
Viiiwm non liabent, refpondil : Quid milii et tibi esl,
ct ipsi lanqunm Inrides vivi. superwdipcamini (/ Pe-
mtilUr? nondum venit liora meit. Nrque eniin malreni Iri ii). Ifene ieriindnin pnrificalioneni Ju lieoruin po-
suam inlinnoraret, qui mis jnbcl lionnrare patrein et
siioe eraiil Iiydria', qiiia Jndxornin laiidim popnl.) Icx
niatrrm (tiod. x\) ; aul sibi csse inaireni negarel, per Moy.eii data cst. Nain graliu el verilaa Pviingelii,
cx ciijiis carne viiginea carncm susciiicre non de- non minus ?entil);is qiiam Jud.i'is per Jesum Cliristim
spexil, etiain .Aposlolo leslante, i|ui lit : Qui faclus facta est. Capientcs, inqnil, singulce metretat binas,
til ei ex semine David secundum carnem {liom. i).
vrl ternas, quia Srriptur.T fancl<'C auclores et niiiii-
Quomodo eniin ex simine David secuiidum carnein, stri, propbelK mndo dc Palre tantum loqmmliir ot
si nnn ei cmpore Mari;c seciiiiduni cariiem, qine ex Filio, iit esl illud : Oiniiid in sapientia fcci.iii(Psnl. ciii).
D;ivid seniine descendit? Scd in eo, qnnd mirafnliini enim Dei
Virlus el sapienlia Clirislus est. Moto
failiiriis ait : Quid milti el tihi esl, muiier? signifieal eliam Spirilns sancti faciunl mentionem, juxia illud
se divinitalem, qii;)ni niiraculnm crat pairindnni, Psaliiiogr.iplii Verbo Domini
: cceli fxrmnli snnl, et
inin tcmpdraliter acceplsse de inalro, sed per X'ler- sphHu oris ejus omnis virtus eoriim {l'sal. xxxil
nililem semper babuisss de Palrc. Quid mihi, inqiiii, Vcrlmm, Dominum,
p et Spiiilum, lotain, qu.ê unii»
el libi esl, mutier? nondum venit hora mea. Qni divi- Deiis est, inlellige Trinitalem. Sed quininn) inler
nitatem, quam ex Palre sempei- liabui, cnni ina a.|iiani et vinum, tantum distal inier sensiim ilbim,
carne, ex qua cainem sufccpi, non haben comniu- qiio Scripturae anie adveiiluin Salvaloris inlellige-
ncm, iiondnm venil bora uL iiagiliiatcni snmpt;u ex banlur, et eiim qnem vciiiens ipse revelavil aposlo-
le humaniiaiis moricndo de.iion.sirem. Piius est nt lis, eorumqiie discipnlis perpetuo seqiiendiim reli-
poientiam ajternae Deiiatis, viriiites operando, paic- qiiit. Kt quidem pr.liiit Dominui vacuas iniplerc hv-
faciam. Venit autem Iiora ui qnid sibiel matri cnni- drias aqu;p, vino, qui in exordio mundanx crealin-
mune cssc ostendcret, ciim eam, nioritums in criicc, iiis ciinct.i creavit cx nibdo : sed maliiit de aqn:>
disripulo virgini virginein comniendarc ciiravil quo lypice docerct se non ad solven-
facere vinum,
(Joan. xix). Carnis naniqne iiifiniia perpessus, nia- dam improbandamque, sed implendam poiius legcin
trem, de qua hsec suscepersl, pic cogniiam, ei qii:im proplielasque veni^se {.tfij(//i. v); nrque alia sn per
maxime diligebat discipulo commcnJavil : qnain di- cvangelicani gratiain facere, el docere, quani qaai
vina facluriis, quasi incogniiam sc nosse dis.îmul.it, legalis cl propbelica Scripiiira cum facliirnm doclii-
qiiia lianc divinx nativiiatis nuciQren iioii c so co- luinqiie signarci. VHlenms crgo scx livdrr.^ Scii-
es9 BF.Li.!: VKNtUABILlS OPl'. PAUS II. SECT. I. - EXKGEriCA GiiNUINA. 6'JO
lilurarum a.jua salulari reiileias. Vidcamus eamdem A et inilis ex.siil (Gen. xviii). Porro ille cujtis injusia
aîuani iti siiavissimuni vini odorein gusiumi(uc peisccutioiie cnicialatiir alijectus cst. Ecce liydria
CDiiTersaiii. In prima aciaie saecull, Abel justum fr.i- qiiana foiile saluiari repleta. Quisqiiis eiiiiii liaec
olj lioc ipse per- aiiiiieiis liuniiiilali ulquc iniiocenliu: studcre ei sii-
ter iiividens occidit (Genes. iv); et
|ietiia marijrii gloria Leaius, eiiaiii iii cvangelicis ci pcrbiaiii cceperii atque inîdiam suu de corde repel-
laudem accepil, lialricida lere, quasi baustuin aqiix linipidissiiiix, quo reli-
apostolicis liiieris jnsliiiae
iiiipius xtern» nialediciionis poenas luit. Quiciinijue, tiaiur, iiivenit. Al si in Saulo Judxos pursequeiiles,
iiis aiidiiis, iiioiueiiies ciim impiis danmari, rupien- iu David Chrisium el Ecctesiam significari cognove-
cum oninem odioriini el invidi.ic rit, illiirumqiie perndiain, el carnale siiiiul impe-
les Lenedici piis,
Deo placere per sacriliciiim ju- riiini dcsiriicium, Cbrisii autcin Ecciesix rejiviiii
foiiiiiem aljjiciunl,
stili*. niodestiam iiiiiocenti.i; , viriuieiii paiieii'iic sciiipcr csse mansuruni, iion soluni uiique vinuin de
curant : vas profeclo aqiiae in Scripiura iiiveiieriinl, aipia fdctum sential, qiiia se, suamque viiam el re-
saliiliriier abluti poiaiique gmidereiit. Sed si gniiin, sed ei ipsuin regein sibi scripinm logere no-
iinde
liomicidium Judaeoruin esse pi rli- vit, iibi prius quasi de aliis velerem legebat liisto-
iiiiellexeriiil Caiti
diam, occibionem Abcl passioneni Doiiiini Salvaio- riaiii Quiiiia xtaie sxciili populus pL'ccaiis, capii-
B vanie Naliucbodonosor, in Dabylonem iransiniijraiur

Fis, lerram qux aperuil os suum, el suscepit ejiis
s:iiiguiiiem de nianu Cain, Eccleîam esse, qu* effu- (Fsf/i'. i) ; sed post sepiuaginia aniios pceniioiis, cl
correcius, in pairiam per Jesum saccrdolcin nia-
sum a Judsis Clirisli sanguinein, in mysteriuiii siia;
renovatiuiiis accipiat, iiiminim aqiiam iii xininn gniiiii reduciliir ; ubi domum Dei, qux incensa eral,
muialam reperiunl, quia sacras dicia legis sacrîius et civiiaiem sanctam ,

qux destrucia, lexdilicat
inlelligunl. Secunda saeculi lelale inchoanie, deldiis (Eccli. iLu). II cc iegens sive audiens quisqnis pec-
ob peccalorum caiidi mcluin corripit, el ad pceniiondi reinediuiii

tsl aquis diluvii muiidus rn.igniludi-
confiigit, aqiia liydrix purificautis abluliis cst. Si
neni (Genes. iv) ; sed solus Noe prnpter jusiiiijin
CHin domo sua iiberaius in arca. Hnjus p'aga; audiia vero iiiielligeiedidiceril, Jerusalem cllcmpluin Dci,
Ecclesiam Cliristi; Rabyloiieoi, coiifiisionem pecca-
vaslaiione horribili, paucoruinque liberatione mira-
caperil, liberaii iDriim Nabiicbodonosor, dialioluin ; Jesum saeer-
bili, quisquis enieiidaiius vivere ;
cum eTienniniri linieiis cuin re- diileiii ni:ignum, verum .-eternumqne PoniiCcem esse
deslderans eleciis,
Jesiiin Cbristuni sepiuaginia aimos, bonnrum ple-
;
probis, bydriain profcclo aqusc, qiia muiidarelnr, vel
niiudinein operuni, qux pcr Spiriius sancii doua
reficerelur, accepil. Al duni aliius sapere coepcril,
Noe Clirisium, in aqua de- largiiiniur, videlicet, propter Decaloguni, et scpii-
cl in arca Ecclesiani, in
lenie peccalores, aquaui bnpiismi, qu e pcccaia di- ^ foruiem ejusdem Spiritus gratiam ;
viderilque lioc
qtx arca conii- quotidie fieri, aliis niniiruin a diabolo de Eiclesia

luil, in hominibus el iii anim.-ilibus
pcccando rapiis, aliis gratia Spiriius sancii perJe-
nebat raultifariam baptiziilonim dinerciili;ini , iii
coliiiiilia, qiix posl diluvium ramuin clivx inlulil in sum resipiscendo ac pceiiilcndo reconciliatis, \iiiiini
unclioneni SpTilus sancti, qua dc aqua factum liabel, qni ad se pcriiiiere qnx scri-
arcain (Genes. viii),
profecto de pta sunt inielligons , magno mox coinpunctinnis

baptizaii imbuuiilur, intfllexerit, viiiniii
qnia in veieiis bistoria facii, quasi musto incalescens; quidquid sibi peccaii capii-
aqiia factum miraiiir,
saiicliricalinnem, jusiiiicationem vanlis inesse deprebcnderit, per Cbrisii gratiain li-
suam ablutionem,
berari deposcil. Sexta inchoaiiie sxculi xiale, Donii-
prophelari conlemplaiur. Tertia sxculi xlate Deus
iinicum, euin nns in cariie appareus, octava die naiivitatis, juxta
lenlans obediciiliaiu Abrabx', filiuin
lenein, circiimcisus esl (Luc. i) ; trice>iina el lertia
qnem diligebal, iu liolocausiuin sibi nir-rre pr.TCiTit
jnbi;- post li.TC ad tcmpluin delalus, et leg.ilia pro eo siinl
(Gen. XXII). Noii differl Abrahani f.ieere qii:i-
lamen pro muiiera oblata (Lue. ii). IIxc iiitueiiies ad lilieram,

liir, sed pro filio immolaiur aries. Ipse
perpelua benediclinnis aperie discimus quanta nobis diligeniia sunt evange-

obedienli* virtule, exiinia
licx fidei subeunda mysteria, quando ipse benedi-
barreditate donatur. Ecce habes Dydriam lertiam. ^ ciioneiii gralix afferens, qui lcgein litterx dedit,
Audiens namque quanta virius obedieiilix, qiiania
prius cani cxremoniariim riiu coiisecravil, qui cun-
niercede rouneraiur, cl ipse obedieiiiiam disceie ai-
immolatioiie tl.-» divinilus constiluil ; et sic iiovx gralix sacra-
qiie habcre satagis. 0"'"' *' '" filii
de qiin diril meiiia suscipere simul et tradere curavii. Ecce liy-

unici dilecti passioiiem cjus iiiielli;j!i«,
quo niihi com- dii» sexia ad abliienda contagia peccai, ad portaiida

paler : Hie est Filiiis tiieiis dilectus, in
qna, quia divinilale iinpassi- vilx gaudia muiidiurem cxteria asiruens undaiii.
placui (Matth. iii). In
Vcriiiii si in octjvi dici circumcisione, bapiisnia,
liili pernianeut'', sola bumauitas nioriem pa-sa esi
quod iii iuyslcrium divinx resurrectiunis a peccalo-
et doloroin, quasi filius offertur, sed aiies niarlaliir;
si iniclligis bcnediciioiiis, qux pronii^sa est Abr:i- rum nns morle redeinit, inlelligis, in iiiductinne in
Icinpluiii, ct oblaiione boslix purificaiilis, figuralqiii
bx (Gen. xxii), in to, qui degenlibus credis niunus
cognosci'!, Ildeles quoque dc bapiislerio ad abarc
esse coinpleiuin nimirum de aqua viunM fecit lilii,
s:incliiiii iiigredi, ac dominici coijioris »1 s.iiigiiinis

qiii spiritalem sensoin, cujiis fragraiilia adiiieliri.iris,
virliin.i .•iiigiilari dcbere consecrari vino quideiii de
aperiiil. Qiiarlx xlalis iiiiliis David pro Soule te- ;
:H|iia f,iriii, cl quideiii inciaci.-siino, donaius ts.

gnum braeliticx gcnlis soitiiur, liuinilis, iniiuci.Mis,
Ctlt IN S. J.)AM.N1S liVANGKLIUM !..\l'USinO. «63
l>orro si cireucncijianis ilirin ad êueratcin liuiiuuii A prxdicaioniin. Unde coiivenienler perliiiMlur qujd
(lêiieris restirractionem, quaiidu niorluli^ propago arcbiiricliniis vocalo spuiiso diiierit
cessaliii, niurUilaa» loia inunorialiute iHiitjbitur, OiMiiis homo priniiiiii iionuin tinum ponif, <l cujii
interpreiaris, et circumcito; indiici in lcinplinn ciiin inebriati [uerint, lunc id qiwd delerius est. Tu leriu -'i
liostis inlell«Tcris, quando post resurreclioia-in, iini- fronHiii viiiuiii usijue aclbuc. Qiiia dnctoruiii est cognu-
versali expleto judicio, sitncii jani incorrnptiliiles scero dislaiitiain lcjis et Evangelii, verit:ilis ct u;ii-
farti, ad (onteinplandain perpeliio speciuin Jivinx br.i>, cunclis.|ue veteribus insiilutis, cunciis icrrem
maj>stalis, cum bonorum nperuni inuneribus iiilia- rcgni proniissis novam evangelicae fidei gratiain, ei
bunl, taiitum prorecio vinuin do qqua fieri videbis, pcrpetu.i! ccelesiis palri^ dona iiraiferre.
cujus condilori recle proieslerls, et dicns : Poculiim Iloc fecit iiiilium tiijnvruiu Jesus in Cana Ci/i7ara',
tuum inebriant, ûam praêlafum eai (Psal. xxii)! et manifeslavit (jloriam suam. |luc sixnii, qiiia i|is<3
Ergo Doininus viiiuin in gauilia nupiiurum n<>n dc csset rex glori^, et iJeo spoiL>n$ Eccleiii.i;, qui iit
nihilo racere vuluit, sed liydrias sex iinpUTi aqua boinoconiniiinis veniret ad nnplias, sed, qiiaî Do-
praecipieiis, lianc mirabiliter convertit in viniiin, niiiius coeli ei lerrx, elcinenia proul vuluisiiet, coii-
qiiia sex nuindi xiates sapieniiie snluturis largii.iie verleret. ['ulclira autem rtrum convmiieniii, qui.
(lonavit. Quam lanien ipsc vriiicus subliiiiioris '' initio signnruiii, f\»x, iminortnlig jan| por resurre-
sensiis virlute recunJavii. Naini|iie r.iinale^ cnriiali- ctinnein efleciiis, iinmoiialis viix studia sola seciaii-
ler laniiim sapiebanl, ipse spiriiulibus spiiitaiiier libus ostenJe.et, caniiilein prius et qiiasi iiisipid:<in
seiitienda reseravit. Vnliis sciru qualiier de aqua fe- lueiilem euriiin supore scicntiae coulestis iinluit, publ
ceril vinuni? A/paruit pott rcturrettionem tuam duo- vcro refectioiiis gloriain, inajore eos spiiilalis gr.i-
but discipnlis amlulaniibut in ria, ibatque cum illis lijc inunere coinplcturus. Seqiiitur nain |ue bnjus
el incipiens a Moyse et omnibus prophctis, i,:terprcla- prafali sigiii niiraliile aacMtnentum, qiioiiiqJu ipsu
batur illis in omnibns Scripturis, qiice de ipto eroiit Jesus cuni m.ilre ct Iralribus asceiidissel Jerosuly-
(Luc. xxiv). Vuliis iteniin audire, qunmuilo eoilem maiii, ct ibi invenisset veudentes et eiiientes in tein-
lunt vino inebriati ? Postiiiodum cngnosrcnles qnii, plo, eusque qnaliter inde ejecerit, diceiite evunge-
essei, qui eis verbum vUx piftpiinbal, diceli.int lista :
ad invicem : Noune cor noslrum ardens erat in nobis, Descendil Jesus Captiarnaum, ipse el mnter rj:is, el
cum hquerelur in via, it aperiret nobis Scripluras fratrei ejiis, tt discipuli ejir, ibique maiisermu n"n
•>
{Ibid.) niut.is diebiis ; et prope erat pasclm Jiuliporum, el
Dicil ergo Jesut : Impkt* hydrias aqua; et impleve- ,

afcudii Jeûs Jeroiolijmam. Itciie eniiii cviii^'i-lista
runl eas utque ad tiimmmn. Quid pcr miiiistrns, qiii

'
ait descHndissi) J<'hiiiii in Capli.iniauin. C ipbnriiaitni
linc fecere, nisi ( hrisli signantiir (liscipuli? qni iin- vero villa pulcheniiiia inierpreiatiir , sigiiiflcaiis
plevfrnnt hydrias aqua : non qnidem ipsi prrlerilas btuic miinduin, qiio Onniiiius nnster Jesus Clnisiiis
mundi xlaies legalibus ac proplntii is scriptis iin- prn snlulebiimaiii gciieris, a paterna sede iiiiiiqiiaiii
pleiitcs, sed ipsa inlclligcndo prudenter, et apc- rece lens , dcrccndisse dicilnr. 8ed soltl movero
riendo fideliler, qiiia Scriiiiurae, quae a proplietis quosdam quoil in exoriJin leciinnis biijiis cvaiigelic.g.
niiniîraia est, et salubris e-t ad liaustum sa|iieiiti:e Ifctum ebt, qui.t, descciidenie Cipbaniaiiin Doiniiin,
coeleslis, et ad openim casi galiontni utilis. Iin| |. vennn soluni mater cl discipuli, swd et fralres ejiis
rnnt autem eas usque ad siinininni, quia recic iniel- secuti suiit cuni. Nec defiiere liaeieici qui Joseph
lexerunt niillitni fuisse teiiipiis sirciili a sanciis alie- virumsemper beaix virginis Mjri.e putarciit cx alia
iiuni docturibus, qni sive vcrbis, sive exem|ilis, sive uxiire geniiisse eos quos fratres Duiiiiiii Suriptura
etiain scriplis, vinm viix nioiLilibus pniiilcrei t. appcllal. Alii majnre pcrftdia alios cuin ex ipsa M.i-
Et dicl eit, inquit : Haurite nuiic, el ferle arcliilri' ria post naiuin Doininuin geiierasse put:iiuiit. Sed
elino, el luterunl. Arcbiiricliiius cniin legispcritus nos, fratrcs cliaris>iiiii, absque ulliiis scrupnli) qu.i:-
illius lempuris est, fortasse Nicoileniu^, vcl Gaina- n stionis scire el coiiliieri oponet, iioti tantiiin beaiani
liel, vel disciptiliis tunc ejus Sauhis, iiunc :iiiieiii Dei geiiiiricein, sed et bcaiissiinum castitatis ejus
niagister totius Ecclesi.e Paulus nposlolus ; cl dntii to.Iein ali|Ud cusiodein Josupb, ab oiniii prnrsiis
laliliiis veihiini Evniige'ii crediiur, qiind iii liller;i actiune coiiiugjli pennaiisissc iwiiiiuneiii ; nec nalos,
lcgis el prophetix I,iU:b:il occiilluin, vinuin uliqiie sc:i cngiiatos eoruin inore Scripliiru: u>iiat<i, Ir:itre4
archilriclino de aqna facluin proi^nitur. Ri bi'nu in soroivsve Salvatoris vocari. Deiiique Abrah:iin liOi:
domo harum nnpiiariiin, qnx Cliiisti et Eccleî.c inodo loi|Uitiir nd Lnt : Ne, qumso , sit jurgium inler
sacrameiita figurarent, tricliniuin, id e^l, iies onli- iiie el le, et pastore^ meos, el pn.slnres Ihos, fruires
nes discumbentium allitudine disl.inlcs inessc de- enim sumus (Genes. xiii). El Labaii ad Jacub : Ninn
tcribunttir, quia niniiruni trcs ordines fiileliiim suni, qiiia fiater meus cs, gnUis senies mihi {l.eu. xxxix) 'f
qiiibus Ccclei-ia coii8l:ii, conjiigiioruiii, videlicet, Et quidein cnnsial quia Lilb, li iiis Aran, fralris
conlineniium, euloclnriiiii. I*riiiiiis ordn disciiiiib. ii- Abr:ili:ttn, el Jacoli sit filiiis Uebeccju sorcris Lahau,
liuin ad iiuplias spunsi coele^lis, id esl, in Ecclcsi.) seil pro[il<T ciigiialioiiem suiit fr:ilios iiiiiicupaii. Il.n'
h.le et opcralionc g:iii(leiiliiiin, gr.idiis est conjiiga- eigo legula in Scripiuris snnclis, iit ilivi , Ircqncn.
luruiii lideiiiiin; sccuiidus cuiitinciniiini ; suprciiius ti3»:iii;i, cii.im cogiiaios M:irix vel .I(isp|ili, fniirei
C65 Bl DyE VENEHABILIS OPP. lAHS 11. &ECT. I. - EXEGETICA GENUINA. 6(i4
Domiiii appellalos oporlel iiilclligi. Qiiod luilrin A >"ô (ecit tceleia inulia {Jerem. \i). Et qiiidein (,au-
:ippr(ipinqiiante Pascha Jesiis ascenilit Jeiosolyinani, dcndum est, quia ipsi simius in baptistno teniplum
uol)is prorerlo pxemplum <|uaiita aiiiiui vigil.in-
d:it Dti facti, lcsie Apostolo, qui aii : Templum Dei
lia diiiniiiicis sulijiu debeamus imperiis, ciiin ipse sanctttm est, quod estis ipsi {1 Cor. iii). Civilas regis
iii hominis infirmilaie :ipparens eadcin qnx- ex divi- inagni, dc qua canitur : Fundamenta ejus in mcuKi-
iiiiaiis aiictoiilati; si:iiuii decrela cuslo.liat. Ne enim bits lanclit {Piat. lxxxvi), id esi, fundameiUum Ec-
putareiit scrvi absquc crebris or»ti<iiiuin bon^Tuin- clesix, in solidiiate (Idei aposiolornm et propheta-
quc aciuum victimis vel nagella evadere, vel prx- ruin. Sed nimis tremendiim, quia prxmisit Aposto-
mia se posse percipere, ei ipse inter servos nd oran- lus, dicens Si quis autem templum Dei viotavtril,
:
«Jnm immolandumque Dei Filius aitcendii. Qui ve- disperdel illum Deus (I Cur. iii) ; et ipê Judex ju-
niciis Jcrosolyniain, quid ibi gerentes invcn^Mit, slus : Disperdam, inquit, rfe civilale Domini omnet
<iuid iliidem ipse ge^serit, videamus. qui operantur iniquitalem ( Psat. c ). Gaudcndum,
El invenit, inqiiit , in lempto vendcnles oves el bo- qiiia iii nobis Pascbx solemiiiias agiiur, cuin de vi-
ves el columbas, el nummutarios sedenles ; el cum (e- liis ad virliites Iransire saiagiinus. Pascha quippe
ciisei quasi /lagetlum de (uniculis, omnet ejecit de ininsiius dicilur. Gandenduni, qiiia Dominus nostra
ttttiplo, otes queque et boves ; et nummulariorum e[- " ptclora, civilalem, viilcl.cel, siiain visitaie, quia
fudii a:s, et mensai siibveriit. Goves, oves, el coliim- iilein Pasclia nosirx bonx aciionis prxseniia sux
ba- ad lioc emeb-.ntur, ut offerrenlur in ieni|ilo. pii-lalis illuslrare dignalur. Sed limrnduin salis, iie
Kuiiiniularii ad boc sedebant ad mensas, ut inicr iio^ in civitaie sua aliud qiiam ipse diligit agentes
einptorcs vendltoresquc bosiiarum prompia essel iiiveniat, eiipsese nobis, qualem non diligiiiiu<, di-
(lecunix taxallo. Videbaniur ergo licite vendi in sirictus reddiior ostendai. Ne nos in teinplo num-
lenipln, qii.T aJ lioc enieb.intur, iii in eodeiii lemplo niiilarios, iie veiidliorcs boum, ovium, culumba-
offorrcniur Domino. Sed noleiis ipse Domiiius ali- rurav , reperiens, dumnel. Dovi-s quippe doctrinani
qiiid iit doiiio sua lerrcnrc neg' liationis, ne ejus qui- viUE coBhslis, ovrs opera inundilix el pielalls, cu-
dcm, qu;c lionesta puiareiur, exliiberi, disp .lii nogn- luiiiba; saticli Spirilus duita deslgnant, qula In ma-
liainres lnju^tos, ei foras onines simul cum iis, qn.Te riiini bouin jitvaniine smIci ager cxerceri. Ager au-
licgoli;ibaiilur, ejecit. Quid ergo, fratres tnei. qiiid lciti e-t cor cu^lcsti exfulluin doclritia, et .'iisclpieii-
ptit.tmus faceret D.iminus, si, rixis dissidenies, si dis vcrbi Dei pr.xparatum lile semiiiibus. Oves inno-
f.ibiilis varantes, !:i risu dissolutos, vel alio quollbct ceiitcs sua vesiittienla vestiendis honiinibiis pru!stani.
scelerc reperiiet irretitos, qiii itostias, qux sibi iiii* p Spiritus super Doniiiium in columbx specic de
iiiolareiiiur, einentes in leniplo vidii, et eliniliiare Bccndit. Veiidiint auteni boves, qui verbuin Evang<ilii
fesliiiavit? Ilacc prnpter illos diviinus, qiii, ecilc- non diviiio atnure, sed lcrreni i|ux.lus intiiilit itn-
Siani ingres».!, non solum inlenlionem orandi iiegli- peiidutit, qu:ile$ reprebendit Aposinlus, quia Cbri-
guni, verum eiiam ea, pro qiiibus nrare dcbnennt, stutn noii annuitlient siucere {Tii. i). Vemlunt oves,
augciit; iiisuper et nrgueities se pro liujusnindi stiil- qui bitmanxgraiia luuilis opcra pictatis exerceiil, de
litia coiivitiis odiisque vel eiiatn deiraciionibus in- qiiibus Doniiiius ait : Qu',a receperunl mcrcedem tuam
seqi;uiitur, addeiiles videlicci peccala peccaiis , el (Uailli. vi). Venduiil coliimbas, qui acce)>laiii Spi-
qita»i liiietti sibi lungissiniuiii incaule eoriiiti :iu- Mlusgratiam,noii graiis, ui prxceptiimesi(;U<ii(/i. x),
gnicnlaiionc i<;xeittcs, nec iimcnics ex co dibtricii scd ad prxuiium daut ;
qui imp sitionetn maiinuiii,
judicis exaiiiln.iiione diimnari. N.ini bis quideiii in qiia Spiriius accipitur, eisi noii ad quxsiuin pccu-
sancto Evaiigelio leglmus quod veiiicns lii teMipluiii iiix, ad vulgi laiiien favorem Irlbuuiit. Qiii sncrus
Doiiiittiis biijiisinodi iicgoMiIores cjccerit, niinc, vi- ordincs non ad viix nieritum, sed ad graiiani lar-
debcei, id est, tcrilo ante passionein suain :iiiiio, giuniur. Nitminos miiiuo dant in templo, qui non
sicut ex bujus evafgclisi.i- teqiienlibus scriplis tiiiiulate ccjelesiibus, sed aperte lcrreois rebus iii
agnosciinus, ci ipso quo passus esi aiiuo, cuiti aiite ^ Eiclesia deseiyiuiii, sua ijuxrentcs, iion qiix Jesu
diesqiiinqiie Pa$ili:c sctlcns in asiiio, Jerosolyinam Clirisli. Veruin liiijusniodi operarios frauduleiilos,
venisset {Mat:h. xxi). Sed Itoc idem euin iii templo liux incrces maiieat, osiendit flominus, rum facio
sancix Ecclcsia;, ct exaniine qiioiidianx visiiaiionis dc fuiiiculls nagello oitines ejccit de leinplo. Ejiciuii-
agerc oniiiis qiil recte sapit liitelligii. Unde miil- ttir eiiiin de parte sorils saDctorani, qui iniersanctos
luin treiii>?nda suni b.rc dilcclissltiti, et digno expa- posiii; vel lici<! bona, vcl aperte faciunt niala. Ovcs
vesceiida liniorc, sedulaquc prxcavcndum iiidiislria, quoque et bovcs ejecit, quia tallum viiam ostendil
ne vcniens improvisus perversutn quid iii iiobis, es^c leprobani. Fnniculi, quibus nagellandu impios
unde merilo n:tgetlarl ac ile Ecclesia ejici debeamus de leniplo expc.lii, creinenla sunt actionutii mal.v
invenial ; < t maxime in illa qux spccialiier dxtnus ruin, de qiiibus niatcria damnandi reprobos judici
orailonis vocaiur, obscrv.iiidum, iie 'jtiid itiepiiiin dalitr. Ilinc cieiiiin Isaias dicit : V<b qui Irahiiis ini-
geiainiis, iie cuin Corintbiis audiîmu-i ab Apo-tolo : qniiatein in fuiiiculis vaiiitatis {Isai. v) ; ct iii 1'rover-
flunquid dom s nun habelis ad egfnda vet loquenda biis Saloiitoii : Iniqnilales, inquil, suiv cupiunt im-
tenipoiulia ? aitl Ecclesiain Dei contemnUis (/ Cor. xi) ? piuiH , el fuiiibus peicaloruiii suorum coni.tringitur
Ei a prnpl:c'.a cuin Judxls : Dileclvs meui in donw (/'i>,c. V ). Qiii eiiiiii pecciia peccaits, pro iiiuluis
665 IN S. JOANNIS EVANGILIUM EXPOSITIO, CC3
Arius dainDelur, accuiniilal, piolong.ii, nnuimulario- \ diekus excitabo ittud. De qno toniplo dicerei, evan-
rum quoqup, quos espulerai, erriidil »>s, et niensas gelisia post aperuit, videlicct, de tcmplo corporis
siibvenil, qiiia, daninalis in fine reprubis, eliain sui, qtind ab illis in passione solutum, ipse pnsl tri-
ipsaruin, quas dilexere reruni, lollet liguram, juila diiiini exciiavit de morte. Quia ergo signum quxre-
liiic qiind srriplum est: E)t nuindus (ransibil, el Con- b:int a Diimiiio, quare soliia commercia projicere
ciipiscenlia ejiis (/ Joan. ii ). dobuerit e teinplo, respondit idco se rectissime im-
Et tis, qui columbas x<endeb lut, dixil : Avferte itla pios externiiiiare de leinplo, quia ipsum templiim
liinc, nolile facere domuin l'tUris mei domum nego- signilicaverit teinpluin corporis sui, in qiio nulla
liaiiunis. Veiidilionem coliimbaruni de iemi>lo aii- prorsus essel alicujiis niacula peccati. Nequc iinnie-
fcrri pr.Tcipil , quia gPdlia Spiritiis gratis acci- riio typicum piirgavit a scelerihus lempluin, qiii
pi, gralis debct dari. Unde Siinon ille Magiis, qiii verum Dei lemplum ab boininibus morte solutum
banc emere pecunia voluii, iit majore pretio ven- divinx poteniia majeslalis exciiare posset a mnr'-
dorel, auilivil : Pecunia tiia lecum sii in perdilionem. tuis.
Nonest tibi pars neque sorsin sermonelioc {Act. viii). Dixerunl crgo ludoei : Quadraginla et ux annit
Nntanduni auieni qu'a noii soli veiiditores sunt co- cedificatum est templum hoc, et tu Iribus diebus exci-
lumbarum, et domuni Dei faciunt domum negoiialio- ^ tab:tillud? Qiiomodo intellexerunl,ita respondemnt.
nis, qui sacros ordines largiendo, prelium pecunix Sed ne nos quoque spiritalem Domini sennoiiem
vel laiidis vel pii.im bonoris inquirnnl, verum lii carnaliler seniiremus, evangelisia subsequenier de
qiioqiie qui gradum vel grati:ini iii Ecdcsia spiiita- quo lemplo loqiiereiur exposuit. Quod auiein aiunf,
^m, quam Domino largiente percepere, non simplici templum quadnginta ct sex annis xdificatum, non
intentione, ged cnjii-Iibel buruanxcausn rctribuiionis primam, sed secundam xdificaiionem illius signiG-
evercent, conira illiid apostnli Petri : Qui loquiiur, caiit.PriiiiusenimSalomontemplom in maxiraa regni
quasi sermoncs Dei; qui minislrat, tanquam ex virliiie, sui pace ileccntissiiiio septem annorum opere perfe-
qiiam adminisiral Deus, ut in omnibus honorificelur cit {III lUg. vi); qiiod deslrucliim a Chaldxis post
Dtus perJesum Chrislnm. Quiciinqiiecrgo tales snnl, Lxx annos, jussione Cyri Pers», laxaia captivitate,
$i no'unt, venirnie Uomino, de Ecclesia aufi-rri lexdificaii coepium est (II Par. xxxvi), sed lilii
auferent isia de suis aciibus, ne r.>ci:i»t domum Dei transmigralionis opiis, qund priiicipibus Znrubabel
dnmuin Nec pr.Tiereiindnm quia solli-
negoii:itioiiis. et Jesii lacicbanl, propier impiignationem gentium
cile nobis Scriptura utramque Salvaioiis nnsiri na- vicinaruin anie qu:id:agin(a et sex anoos imiilire
tiiram, et humanam, videlicci, commeiid:it, et divi- neiiiiveruiil(/ Esdr. n, v), qui eiiam nuinerns nnno*
iiam. Ut eniin veriis Dei Filius iiiiiHgeieiur, aiidia- ru:n porrectioni doiiiinici corporis aptissiine con-
iiiiis quid ipse dicit : gruii. Traduiii etenim naiuraliuin scriptores rcruin, ,
Nolite facere domum Palris mei doivum negoiia- loriiiam corporis bumani lol dicrum spatio perfici,
tioiiit. Aperte namqiie sc Filium Dei Pairis o>ieiidii, qiii.1, videlicei, priitiis sex a concepiioiie diebus
qui teinplum Dei domum sui patris cogiioiiiinal. Ut laciis babeat siinilitndiiiem ; sequeniibiis novem
rursum vcrus hominis Filius senliaiiir, rccolaiiius cniivcrtalnr in saiiguinem ; deinde duodecini solide-
quod iii ejus capilc leciionis descendens in Capliar- tur ; reliquis dccem cl octo lirmetur usque ad per-
iiaiim, mairem coiuilem habuisse perbibetur. Se- feita line.inienia omniuin nieiiibrnruin ; el binc jam
quitur : leliqiio icn>pore iisque ad lempus parius magnitudioe
Recordali vero sunt disdpuli ejus quia i ripluin etl augeaiiir. Sex antpm ei nnvem, et dnodecim, el de-
Zetus doiiius tu<F. comedit me. Zclo di^mus Palris Sal- ceiii, et ncio, quadraginia quinque faciunt ;
qiiibus
vaior ejecil iinpios de icmplo : Zelcniiis ci iios, fraires si uiium adjcceriiniis, id est, ipsum diein, qno dis-
cliarlssiini, domiim Dei, el, qiiaiiluiii possuiiins, ne creiuiii per meinbra cnrpus , crcmeiitum snmere
(|uid iu ea pravum geratur iiisislaniiis. Si vidcriiiius inci)<it, lot nimirum dies in xdificalionc corporis
frairem qui ad domum Dci pprlinet superbia lumi- r, Doiniiii, quot in fabrica lenipli aniios inveiiiinus.
doin, si detraciionibus asuetuui, si ebrietati scr qiiia lempliini illud manu f:ictuin sacrosaiiciam Do-
vicniem, si luxuria cnervaluin, si iracundia turbi- niiiii carncm, qunm ex Virgiiie suuipsii, ut ex lioc
duin, si alio cuiquam viiio siibslratiiin, studeanius, loco discimiis, figurabat, qiiia xque corpns ejus,
i:i qu:iniuni facultas suppeiit, castigare, polluta ac qiiiid cst Ecclesia, quia uniuscujusque liileliiiin cor-
pe.versa corrigere ; ct si quid de talibus einendare pus .iiii'nainqiie design>bat, iit in plerisquc Scripiu-
iiequimus, non sine ncerrimo inentis sustinere do- raruin Incis invenimiis. Ad:im vero primus post pec-
lure, el maxime in ipsa domu oralinnis, ubi curpus calum auilivit : T«rrii es, el in terram ibis (Genes. iii).
Dei cunsecratur, ubi aiigelorom pnesentia seinper Secundus vero Ad:im de se ipso ait : Sulvile lemplum
:idesse non dubitaiur, ne quid ineptum fiat, nc quid hoc, et in tribut diebiis eicitabo illud. Sparsiis vero
nostraiti fratcrnamve oraiionem inipedial, lolis viri- fiiit primus Adaiii per univcrsum muiidiiin, qiii in
liii- againus. Sequilur : secundo collettus est : i|ui>d significai n>>inon Adam,
liesponderunl ergo Juda'i, et dixerunt ei : Quod quod quaiuor littcris scribiiiir, id esl a, B, ileruni «,
sigmm Oiteiidis nobis, quia hwc facis? Respondit Je- ei li, i|Ux quatuor liitcr;p qnatuor parles orbis desl-
JKS, et dixil eis Hotcite templun hoc, et iu tribus gnanl, iu quas sparsus cst Adaiii in filiis suis : ideb
:
667 IJin.E VRNEIIABILIS OrP. PARS 11. SECT. I. — E.VLGETICA GtMINA. 6G3
in priiicipiis noiiiinuin puriiuin iniiiidi Ii3> qnnuor A litis sindiose docendum adhiic oktalii, mcrito ad
liltcix Ifgumur. N.iin Spy.Tai. <|"<>'' ''S' Scplenlrio, aoiiiiioiieni divinitaiis ejiis perfecte doctus subiil ;
bI) a iiioipil ; el Jjaii-, qiKid Csl Occideiis, :i S ilici|iil, iuerlto utriusqiie naiiviiaiis ejiis, divime, scilicei,
el «vktoXjI, qiioj esl Orleiis, ab « iiicipil; (ieawji*fi/, el bumanx', sud cl Passiouis aique ascensionis ipsius
qiiud ol inerlJies, ab ii incipll. Qu»! snnt qiuinnr arcaiia percepii, nec non etiam moduin secundx ge-
parie» orbis, ob bis qiialuor lilleris itici|ii ntes^qua; neraiioiiis, ingressura regni coelestis, aliaque cnin-
liiier.T, si lii coinpulo firaBco considereiiuir, quadra- plura doctrinx sacramenia Domino reveianle di-
ginia sei faciMiil ; ni>ni e unum, 3 qiialuor, et iie- dicil.
rum K iinuin, ;* quadragiiiia, qiii simul ducii qiia- nespondit Jeius , el dixit ei : Amen amen dico
dragiiita sex, inyslice desigiinnl quadniginla scx tibi : Ni$i quis. renaius fueril denuo, non potett videre
diebus qiiibus lemplum corporis Clirlsli iii ulero regiiim Dei. Qii» sentenii.i tanto apertins cunclis
virginali aedifioalum est. C;iro aiiieni Cliristi, quac dc tidelibus lucel, quanto consiat quia sine bujus liico
eadcm siimpia e-t, destrucla esla Jud*is, ei a seipso fideles c-se nequeunt. Quis enim sine lavacro regc-
iterum sdiiicala scciinduin Scripluras proplietarum, ncrationis reniivsionem peccaiorum consequi , et
el ideo dicit evangelisia ; regnnm valet intr.irecaelorum? Sed Nicodemus, qui
Hoe enint dUebat de lemplc corporis sui. Citm ergo nocte venit ad Dominum, nreduni lucis mysieria
refuireiisset a morlitis, recunla i iunl discipiili ejiis, eipere noveral. Nam et iiox, in qui venii, ipsuni
quia lioc. dieebat, et crediii,'ruui Scrip'Uf(B. Soilicet ejus qua premebatur ignoranliam desgnat. Necdum
rrOi>liei:>i'uiii, ijni pr.rdixeraiit, Clirialum terlia die etiim eorum numero sociaius erat quibiis ait Aposto-
rvsur;;' re. Ins : Ftiislis ttliquando lencbrm, nune aiilem /ux in
El sermexl ((Ma.ii di.iit Jesui, ni e«l, quod ait :
Domiiio {iLplies. v), sed inler eos poiiiis remmebai,
Siitviie limpluut hee , «t in tribiit diebus excilabo qiiibus loqiiiiur Isaias : Surge, illuminare, Jerutalem,
illiid, boc e^l, tertiu die resusciiabo, quod tos suI- qiiia veiiit liimen tutim, el gloria Domiiii tuper le orla
vilis iii criioo. Scqiiilur : est (hai. vi). ItcsponJit ergo Domino, ct ait
Ciiin (nitem tuel Jtius Jerotolyinis in patch» die Qnomodo poietl homo uasei, cum sit senexf Nun-
fiilo, mulll fredidcTiiut iii eiim, ipse aulem Jisu$ non qiiiJ polest in tenlrem matri$ !U(e ilerato introire, el
credebal temelipsum in cis, quia ipse sciebal quid estet remisci ? Quiu ciiiin seeund.e iiativiiaiis adbuc nesciiis
in hemini. Non eiiim sic crcdcbnnl iii eum, iit iligni pei'sevurab:<t, de snlute aulem sua jam aollicilns
esscnt Chrisium liabiinrc in cis, qiiorum (lilcs catc- exsiiiorat, nccesârio de una qiiam noverai naiiviiaie,
cliumenis comp.irari potesl, qui creduiii in Chri- ., an possei ilcrari, vcl quo orJiiie regcneralio possei
stuni, sed Clirisiiisnnn creJit seipsum eis,qiiia iiisi implcii. qu:rrcl>.it, ne bujus expers remnneiido,
,
quis rcn.itus fiicrit ex aqua ei Spiritu, noii poiesl in- viix ccelesiis pariiceps e.<:se nequirel. Nolandum au-
Iroire in rcgnum Dci {Joan. iii). Nemini vero se crcdit lem qiiia quod de carn:ili dixii, hoc etiam de spiri-
CbribUis, iiisi qui dignus est iniroire in regnuiii Dei. lali esi regcneratione sentiendum : nequai|uain vide-
N Knllus vero dignus csl introire iu regnum Dci, lii etcatii, pnstquani semel cxplel.-i fueril, posserepeli.
nisiqiii renatus est ex aqua et Spirltu. liiJe ecrle- Sivc enim lixieiicus, sive schisni:ilicus, sive facino-
siastica ronsuetudo calecbumenis corporis et san- rnsus qiiisqiie iii confessione sancl:c Triniialis ba-
guinis Cbrisii coinmunionem non tradil, qiiia non pli^cl, non valet ille, qui ita baplizaius est, a bonis
snnt renati ex aqua el Spiriln, qiiibiis l.tnlum cre- caibolicis rcbapiiz:iri, ne confessio vel invucatio tanti
dilur participaliu cnrporis et sangu^nis Christi. Ex noininis viJeatur annullari. El quia Nicodemus ad
liis autein miiliis, qui credeb.mt iii Jesuin, unus crat primaro Domini rcsponsionem sullicitus quomodo sil
îcodcnius isle ; ci iJeii nocie venii, et non dic, inielligendj diligenter inquirit, meretur jani planius
quia iiecdum illuniinaius enl coclesiis gratix luce. instrui, et quia secund.i nativitas non camalis est,
CAI'UT III. sed spiritalis, andirc.

Eral homo ex Pharisieis, Nicodemus nomine, prin- j) Ketpondit nanique Jetut : Amcn amen dieo tibi :
cepsJudceorum, liie venit ad Jtsum uocle. Princeps Ai.vi quis reiiatus luerit ex aqita et Spiritu, non potett
srillcel Jud.i'unini vcnit »d Jesum noctc, cupiens iniroire in reqiium Dei. Ciijus nativit:itis niodum sub-
secreta cjiis alluuuiione plenius disccre niysteria li- sequenter expnnens, prorsusqiie a carnali dislin-
d<'i, ciijiis aperia o-lciisione &igtiQrum aliijuaieiius guens, ;>il :
jain rudiiuenU percepeiai ;

qui quiuiiain pnideiiler Qiind iiatum esi ex carne, caro etl; et quod nalHin
a:i qux ignorabal ab ille quxrebat, iiivcsiig:ire pro- esl ex spirilu, spirilus esl. Natura spiritns iiivisibilis
iiicruit, cst, carnis visibilis; aiqiie ideo rarnali'! generatio
Rabbi, inquil, seimui quia a Dto tienisii magitler ; viMbiliii^r adininistralur (visibilibus cn m incremen-
uemo eiiim potesl liiec signa facere qnce lu fncis, visi liB, ijiii incarne nasciiur, per iclalum roomenta pio-
fuerii Deut cum eo. A Deo igiuir Josuui ad niagisle- fieil), spirltalio autem gcneratio lol;i invisibiliier agi-
rium cocleste niuiido adhibendinii vonisse eonfeskus tur. Nain videUir quidein. qui baptiiatur, iii fontem
est , Pominiiiu cum illo fuisse, e miraculis prudeii- dtscendere, videlur aquis inlingi, videtur de aqiiis
icr iiiiellevit ; cum Dco tainen ipsuin Dcum cssc ascen Jere ;
qniJ autem in illo lavacrom regencratio.
uiin iiovii; sed quia quem iiiigistrum noverat, vcrinis cgcrii, uiiiiiiue putest viJeri. Sol.i auiein liJc-
669 IN S. JOANMS EYANGi LIUM EXPOSITIO. C70
liom pietss nnvlt qui.i pccc:itor in foiit«ni ilescenilli, A gîil';r iiis qtioB audiret intcnJere. Ccelcilis niiiiir|iie
se<l puiificntns .isrenilil. Piliiis innriis (lesciûlit, scd esl ascensio cjus ad vilain sempilernaiii ; icinna
rilliis resiiiTortii)iii< ascemllt. Filius prajv.iricaiiimis vcro ojiis exaliaiio ad morlcm leuipoiuluiu. Dicii
(loscendit, scd liliu* re"oncili:itionis ascendil. Fiiins erj;n de ia?Iesiil)us :
irs descendii, sed lilius misericnrdiae nscciidil. Fi- /•,; nemo aieeiidil in coelum, niii qni detcemfil de
liiis dialio'i dcsccnd t, sni llliiis Dci asccndil. S»la caclo, ["'ilius hominis,qui esl in calo. (Siilijiingil veio dc
hnc Ecclesia inaler, qux generat, novit. Cxienim lcrrenis : ) El sicut Moyses exattnvit serpentem in de-
oculis iiijiipieniiiiiTi videtnr (3lis exirede fontc, qiia- seito, iin exaltari oporlel filium hoininis.', Meriln au-
lis intravil, InttMnqne Indiis esse quod agitiir. Umli' in leiii qiijeriiur quoinodn dicatur lilins liomiiiis vel
linem viilentesKloriaiii s im tonini.dicenl genieiilcs in descendisse de coelo, vel co leiiipore qiio lixc in
tnrmeniis : lli sunt, qitos aliqunr.dj habuimni in deri- terra loiitiebatur, jain fuisse in co-ln. Nota esl aincin
(U)ii, el in siniililiidimm improperii. Quomodo ergo confe^sio (idei calliidic;i>, quia dosceiideiis de Cffilo
cnmpalali siinl iiiler fHioi Dei (Snp. v) ? Ail aposlo- Filius Dei, riliiiiii linniiiiis in ntoro virîiiali siiscepil,
liis Joannes C/imi^.simi,

: irii|uil., iiunc filii Dci snniiis, eunii|iieciiiiip|i ladi^peiisaiionepissioiiis sii», resusci-
tt noiiduni appaniil quiii irin.us (Joan. iii). Qiiod na lavil :i ninrliiis, tt assiinipsil in coiliim. Noii ergo caro
lunt esl fx Spiiilu, spiritus esl, qula qiii cx aqua i.t " *>'"iîiis de-cenJit de coelo, iieiiic aiilelciiipns a-cen
Spiritu regeneraiur, iiivisibiiicr in noviini niuiaiiir sioiiis cral in coelo, nisi quia una Clirisli persona
bnminem, el de carnali cniciiiir spiritalis. Qui ideo esl, In dii:i!):is exi.slcii.s iialnris. Alqiie ideo filius
r cic non solum spiriialis, sed eliaui S|iiiitiis vuc:i- lioiiiiiiis rocle dii;ilur ct doscoiidisê dc coeli), pl aine
lur, qiiia siciit sulisl;inl'a spirilus invisiliilis est iu passionom fuisse in cflelo, qnia iju.od iii siia natura
aspcclibus, ila is, qui por graliam Dei iiinovaliir, liahore noii poluii, lioo iii Filio Doi, a qiin assuiii-
lnvisibiliter/it spiiil:ilis, et Dei F.iiiis, cum visib lilcr pliis esl, liabuit; sicut propter eaindcm iinius Cl.risti
oninibus caro cl (lliiis tioiniiiis ai'p:ire3l, SrqiiiUir :

porsiinaiii, qiia'cxdnabiisexsl:iliiaiuris, Aposn.Uisail
Non mireri^ quia dixi libi : Oportet ros nasci denuo. Vos Spiritiis samtui poiuit episcopns rcijere Ecclesiam
Spirilus iibi rutt spirut, et locem ejus audis ; sed iiescis Dei, qitam acquisivil sangnine suo (.4c(. xx). Neqiie
uiide veniat, el quo vadut. Sic est oinnis, qui naltis est enim Peus in siia senicniia, sed in liiiininc assumpto
fx spiritu. Spirilus ubi vutt srirnl, qu;:i ipsc lia- saiiijiiinem, quem pro Ecc'c.sia ftinilerel, b:ibiiii.
boi in pote-iate, ciijus cor graiia siia? visitationis Iliuceleiiiin P.s:iimivta dlcit : Ascendit Deiis in jubi-
il!iislrcl. Eivocem ejus audis, cuni to piacsenie linione {Psat. xlvi). Quomodo enim
lo- Deiis, nisi in
quilur is, qui Spiriiu sancio n Sed •nimiiie, ascenderet, qiii in
p'eiiis est. nescis p siiiB noiiirae u;ajestrite
vude veniat, et quo ratlat, qiiia cttain, si le prapsciilo semper ubiqtie prxsens adesi? Sed el boc quaren-
(luempiain spiriius ad borani iinp'eveiit, nnn potis diini, qiiomoilo dictum sit : El neiiio uscendit in cce-
videre quoinndo intra\erii, vel qiioniudo redierii, liim, nisi qui descendil de cmlo, cnm ciniies elecli se
qiiia nalura est invisibilis. Sic est omnis qui nalus est veraiiier conddant asoensuros iii coelum, proiniitenic
ex Spiritu. Et ipse cnim invisibilitor agente sp riiu sibi Domiiin : Quia ubi (uin ejo, illu ei niinister
incipit esse qiiod i.oii eral ; ila iit inrideles nesciant mcuserii {Joan. xii). Cnjus lamcn nondum qu.vsiio-
uiide venial, el quo vadal ; id est, quia per graliam nis apertissima raiio snlvit, qiiia vidulicet iiiediator
regencratiuiiis veiiit iii adoptionem (ilioiiim Dei, et Dei ci liominum bomo Cliristus Jesus elcctomm
vadit in perceptii>iicin rogiii coelestis. yii;rrenlo au- omiiiiim capuicst; iioniqiie onmes electi cjusdem
lem adliuc Nicodcmo quomodo possinl li*c (icri, capiiis inembra sunt, dicente Aposiolo : Et ipsum
sulijiiiigii Doniiniis, diociis : dedil cnput super einnem Ecclcsiiim (Ephcs. i) ; el
7'h es magisier in Israel, et hwc ignoras? Noii quasi riirsiiin, Vos cnim csiis corpus Christi, et membra de
insultare volens ei qui niagisler vocciur, ciim sil niembre (Ephes. v). Ncnio ergo ascendit in ccelum,
ignarus sarramenioruni coBlesiium, sed ad biiiiii'iiatis nisi qui de cmlo dcscendil, Filius huminis, qui est in
illuni V aui provocans, siiic qua janua cceleslis noi; n <«'". Neino ascendil in coelum, nisi Clirislus iii cor-
poiesl iiiveniri. porc suo, qiiod est Ecclesia. Qui in seipso qiiidem,
Si terrtna tHii wbis, el non crediiis, quomoito, si primum ccrncniibiis aposlolis, eminciitioiibus nimi-
dixero vobis eoelestia, credelis? Terrena illis dixil, ut ruiii inembris suis ascendil, et exiiidc in membris
insiipeiinre lcctione invenimus, ciim de passioiie ac suis quoiidie asccndens, se colligil iii ca;lum. Hinc
de resufreclioiic sui oorporis, qiiod de lorra assuin- cst rnim quod ipsuin corpus ejus inter advcrsa bii-
pserat, loqiiereiur, dicens So/iii(e lemptum jus sa-culi depreliensum
; lioc, el gloriatiir, ei dicit ; Nunc
in iribus diebtis exdtnbQ illvd; non tpmen credeliani aulem cxaltavil caput meum snper inimicos meos (Psal.
verbo quod dixii; sed ne hoc quidem inieillgere va- x.xix). Ac apcrie dicat: Qui occisuina
si Jiid;cis Chri-
lebant, quiî noii de alio, iiuain dc lcinpio corpoiis siiim, caput vidclicet meiim susciiavit a moriuis, ac
sui diccret. Qui ergo lerrcna auilientes non capie- linslraiis nmiiibus iiiimicorum insidiis sublevavii in
batil, qtiaiiio minus ad caleslia, id esl ilivinse geiie- coeium, spero, ine etiam de prxseniibiis periculis
raiioiiis capieiida myslcria suniciuiil? Addit aiilom eriieiis, mco capiti juiiget in regno, quia nento asren-
adliuc Dumiiius cl de ccelestibus sacrameiais, ot ilc dit in ciehtm, nisi qui dcsccndit dc eiilo. Qiiisqiiis in
tfircnis iiisliucie cuiii quiiii viiiit sup'cnlci ic ilili- ascoiidcre dcide-rat,
rocliiiii ti ijtii de lalo dcsien-
,
SECT. I.- LXEGETICA GESUINA. 6-2

671 BEDiE VENERABILIS OPP. PARS 11.
dii, el csl incoclo, sc vera fidei el dilcctionis iiiu- A i>crpeHiuni ab omni inoite, qusm neccaiido in anima
l:iie coijuiigai. Aperte iniel igens qiiia niillo alio paiiler el carne coiiiraxerunt. Unde recte suhjuiigi-
ordine, nisi per eum rûi descendil de coeln, poiesl tur : Vt omnis qui credil in ipsum non pereal , sed
ascendiTe in ccElum. Unde alias ipse diiii : ISftno liabeat vilain tBleriiam. Ciijus quidcm verbi patet scn-
sus, qiiia qui cridil iii Jcsuni, non solum perdilionem
teiiil ad Pulrtm niii per me (Joaii. iiv). Ilxc idcn in
Mcodemo cunciis diciintnr caiecliumenis, ut discaiit evadil poenarum, sed viiain etiain percipii xternaiii.
ejiis membris renascciido incorpoiari, per quem F.t hoc inter ligurain distat et veritaiem , quia per
|iiit$iiit asrciidcre rognum Dei. Et qiiia asceiisio

iii
ilhiiii viia protelaiur lempnralis, per lianc vita do-
vel ingressiis regni fieri non potesi absqiic fide iialiir siiic nne iiiansiira. Si'd curandum solericr est
pi sicraineiilis doininicê pas$ion's, rrcle subin- ui qiiod intcllecius beiie sentit opentio cnndigna
fbrlur :
pei ficiat ,
qiiatoiius confessin reclz nostnc lldei so-
Et sicut Moyset exaltavit serpentem in deserlo, ila biie conversando, ad perleciiohetn prnmissK nnbls
exttltaTi oporlel Filium hominis, ul omnis qui credit vila: niereatur aitingere. Verum, quia lixc de Filio
in ipsum non percal, sed liabeal viium wternam. Mira homiiiis dicunlur, qiiia exaltari in criice, id esl,
magisterii coelestis arte doininns inagisiriim legis

mortcin opnrtuit paii, ne puiarcl Nicodumus, (ilium
mosaic* ad spiritualem legis ejiisdcm scnsuin in J.i- ^ '»"i'"" «""' ''«""'"is «*«• » 1"» ^''=' «««' exspecian.
recordans liistoriae veicris, lianc figiiram
da perpetiia, curavit ei Domiiius etiam divinitatis
cit, et iii
sux passionis , ntque liunian:ic s ilvationis Tarlam

sua> palefacere sacramenluin, unumqiie et eumdem
cdisserens. Narrat quippe libcr Numerorum quia ei filiiiin biiminis ct mundi ostendere Salvatorem.
pertKSus in eremo populus Israel itineris Inngi ac Nani scqiiitur :
laboris , muniiuravii contra Diminiim et Mosen Sic enim dilexit Deus mundum , ul Filium suum
{Sum. xtiii); ide<i(|ue Dominus iininiserit in illuin vnitjenilitm durel, ii( omnis qui credit in eum, non pe-
igniios serpentes, ad qiinruin plagas, ei mories plu- real, sed liabeat vitum mlernam. Unile notandum quoJ
rimorum, cum clamarent ad Mosen, et ille orarei, e:idcni de filin Dei utiijienilo reidicat, qux de Filio
jiissil eum Doroinus facere serpeiilem ,'encum, ct hiiniinis iii ci uce exaltato prieniiserat dicens : Vt
ponere pro signo. Qui percussus, inquil, aspixcrit omnis qui credit in eum, non pereat, sed kabeat vilam
eiim, civet; el ita r.iclum est. Plagnc igiiur serpentuin aternain. Quia profecto ideiii Rederapior et Coiidilor
ignitoiuin venena sunt ei incentiva vitioruni, quse no>ter Filius Dci anle sxcul.i existens, Filius bomi-
aniinam, qunm tangunt , spintuali morlc periiuuiil. nis faitus est iii fine sxculorum , ut qiii per divini-
Et bene murinurans contra Dumiiiuin populus scr- lalis sux potentiain nos creavcrat ad perfrueiidaMi
r r p r r
pentum morsibus stcrnebatur, ul ex ordine llagelli vite beatiiud:Deiii pereonis, ipse p.^r fragilitati-m
exteriuris agnosceret qu.inlam intiis peniiciem mnr- liumauil.itis no.-trx nos reslaurarel ad reci|'iendaiii
rouraiido paiereiur. Exullatio aulcin serpentis xnei, quam pcrdidiuius vitam. Seqiiitur auiem :
qiiem duin percussi aspicerent sanabaiilur,passioneiii iVoii enim misit Devs ftlium tuum in muiulum , «(
nosiri Rederaptoris signat in cruce , iii ciijus solum judicet munduin, sed u( salvetur mundus per ipsum.
(ide regnum mortis et pcccati ûperatur. R cte cnim Ergo, quanturn in inediro est, sanare venit xgroiuin.
|)cr serpentes peccata, qux animam siinul el cnrpus Se inleremit, qui prxcepta incdici obscrvare non
ad inlerilum trabuni, expriinuniur, non soluin quia vnli. Venil Salvalor ad mundum. Quare Salvaior
iguiti ,
quia viruleoti ,
quia ad periincndum sunl dictus est mundi ? nisi ut salvct munduin , iiun ul
astuli verum etiam quia per scrpeniem primi p:i-
, juulcet mundum. Salvari iinn vis ab ipsu? Ex te
renies nostri ad peccaudum persuasi (6'«nr<. iii) judicaberis. El quid dicam, jiidicaberis ? Videte quid
ac de immurialibus sunt peccaiido moriales elTecti. aii:
Itecte per serpeniem xiieum Domious o>tciiditur, tnm non judicatur aulem non
Qui credit in , ;
qiii
qiiia venit in similitudiiiem carnis peccati [liom. viii),

cre(ii(....Qiiidditturum sperabas, nisi jiidicatus?;'((m.
|uia sicut aneus serpeiis effigiem qoiJem ignitis
p judicaius est. Nolandum apparuit judicium,
ji^^lÛ^
strpentibus similem , sed nulluin prorsus in siils
Novit enim Dominus,
sed jani factuin esi judiciuiii.
iiicmbris habuii ardorem veneni noceniis, quiii po- Novit qui permaneant ad
qni snnt ejv.s (II Tiin. ii).
I us peicusi^ns a scrpenlibiis sua exaliatione saiiabat, curnnam, qui perinineant ad flammam. Novit iii area
sic niinirum sic Kedcniptor humani generis non sege-
,
sui iiiticiirii suuin, novit et palearo ; iioTii el
carnem peccati, scil siiiiililudineni injuit carnis pcc- tein, novii ziz:iiiiaiii.
caii, iii qua niorteiii crucis patiendo crcder.tes iii se
Jain judiciiius est, qui non eredit. Quare jiuli-
al> oniiii peccaio el :ib ipsa ctiam morte lilicrarcl.
catus ? quia uon crcdidit in iiomine uiiigenili Filii
Siciit ergo Mvijses eialluiit serpenlem iii deserlo , ita,
Dei.
iiiquit, oporlet exnllan Filium hominis, quia siciit
exallaluni pro signo scrpciileni a-neum aspi- Hoc csl autem judiciuin, quia lux veiiit in mimdum,
i:Ii <4ui
el dilcxciunl homiiies magis tenebras quain lucein,
tiebant saiialianiiir ad teinpus a tenfporaria morte,
eraiit eiiim mala opera corum. Fralres iiiei ,
quoruiii
fi a plaga qiiani seriiciitum inorsns iiiiulerai, ila et
bona inveiiil Doininus ? Niilloruni oniui.»
doininicv pasioiiis credeiido, confi- opera ,
qiii iiiystcriuin
ciiiui uiala iii>cra iiivciiii. Quoinodo ergo iiuidam fe-
tciidii, sinceriter imilando aspiciunt , saUanlur in
675 IN S. JOANNIS EV vNr.F.l.llIM F.XPOSITIO. 67i
1'iTiiiil vfril ili'ni , et veneriiiil ail liioein ? Iloc ciiiiii A iioii rc<|)iiil Ijîplisim scrvi ; el baiilisiiiate serTi
Fflûiliir : via pr.i iiariibaiur Doiiiino, ct b.iptizatus esl Domi-
Qiii nulem faril vcritniem, vi'uil nil lucem, ui niaiii- nus, viain se fccil a>l se veiiicHiibiis, ipsum audia-
^slenlur opcra ejiis, qiiia iii Deo [iiila suiil. OiKiirioilo niU'i. Ego sum via , verilas et vila (Joan. xiv). Si vc-
crgo finiil.im bimum npiis recerunl, ul veiiir.-ni a>l rii.Tlem qiiaTi<, vi,ini leiie ; iiaiii ipse est veritas,
liiceno, i>l esl, ad Clirisliiiii; et i|iioniodo qiliilain (Ji- qiii esl via. Audiaiinis Joaiiiicm : Uaplixnbal Jesus :
lexcrunt leiieliras, si omiies (.eccatores iiivenii, ei Diximus (luia bnplitat Jesus, >|Uiiinodo Josiis, qiio-
onines a pcccato san:il? Ei serpem illo, in qiio lisii- iiioilo Diiiiiinus, qii(ini"(!ii Dci Filiiis, qiiomoilo Ver-
raia esi mors Doniini, c'>s s.iiiabai qui morsi fue- biim. Sed Verbiini caro fatliini est.
raiit, vl propter inorsiis serpeiiiis ereclus esl ser- Erat aulcm Joaimei baptizans in Enon juxta Sa-
pcns, id e-I, mors Domini propler mortahs liomines lim. Locus quid esi, ex noinine inielligitnr, quia
qiios inrciiil iiijuslos. Quomodo iiileliigitHr lioc ju- aquae multic eranl ilii. Knon juxtu Salini locus esl,
tliiiiim, qiioni:im lux venil in munduin, ubi bapiizabai Joannes
et dilexe- ; et osiendiiiir nunc usqiie
riml homines maijis tenebras quam lucem : eranl locus in oclavo lapide Scylliopoleos ad nicridiciu
cnim ma/ri optra corum ? Quid esl enim hoc ? Qiiorum jdtia Salim et Jordanem.
eiiin eraiit liona opera ? Noniic vcnisli ul juslificcs B Nondum enim missut fuerat Joannet in earcerem,
inipios? Sed diicxeriml, inqiiil, maijii lcnebrnt qunin QiKire bapiizai Joannes? qiiia nportcl.al ut bjptiza-
lucem; ibi posuit vim. iMulli cnjin dilexeiunt pcc- relur baininus. Quare oponelial ul D»niiiius bapti-
caia siia, qnia c|ui coiiliii-tnr [lecc.ita sua, ct accu- z.uetur? Ne alniuis, niagiia liccl pru:ditns grati:i,
sai ptciMta sua, j:im ciim Deo fatii. Acciisai Deus vcl potestate,coniemneret bipiizari. Ipse Dommus
peccala liia ; si ei lu accuses, c onjungeris Deo. nnn contempsii bapiisir.i sacramenium, qu.iinvis in
Quasi dua! res sunl, liomo, et pcccaior. Qund aiidis illo non essci qund miindjreiur in baptismo, qui
liomo, Deus ficil; qnod aiid>s, pcccalor, ipsfi lioni» nulluin babuit peccaium, quud diniiiioieiur iii ba-
fctit. Dcle qudd lecisli, ul Deiis s.ilvct quod fetil. piisnii lavacro. Oapiizaius est Dxminus a servu, ne
Oportct ut oderis in le opiis unnin , ct anies servus Dumiiii baptismum contemnerel. Nondiim
in le 0|.U8 Dei. C.nm .nuicm coe.eiit libi dis- eriim miisus [ueiat in curcerem Juannes. Ideo lioc di-
plici re quod fccisti , imle iiici|>iuiil bona opera ot evaiit-elisla , ut iiilclligerctur b.tc iniiacula ,
lua ,
qiiia accusus inala opera liia. Iiiiiium Lo- (inx aiilo piisnil, priino anno doctrina: Domini nosln
iiorum 0|>cr(ira confessio esi nperiiin inaloruin. Jesii l.lirisii, qu.TC iicipicbat a baptismo >uo, acta
F.itis vcriiaieni, et venis ad lucem Q lid est, r *''*^ • '^"J"s -'wn gesta ruaxime alios initllexerii
facis veriiaiciii? Non le palpas, non libi blandi- cvangeli>ta facere.
ris , iioii ic adula>. Non diti>, Jiisi s siini, cum l'acia esl aulem quicslio ct- disciputii Joannit eum
sis iniquus, el incipis facere vciilalcm. Ven^s Judais de puriftcalione. Cclanlos eiiiiii discipuli Joaii-
autcm ad lui ein, ut iiianifi-sleniur opcra tia, quia nis iii:igislruin, quia pluics audiebanl coiicurrerc ad
in Dco facta suni : qiiia et bnc ipsum ,
quo>l bapiismiiiii Clirisii , ci (.raDferre Judaeos baptigino
llui displicuit pcccalum luuin , iinn tilii di.-pli- Juaiiiiis bapiismiim Christi, novissime venerunt ad
corel, nisi Deus libi luceret , et ejus verit:is le ipûm JoQiinein utsolveiel i|Uxsiionein quam babue-
libi osienderel. SeJ q>ii etiani admouiius diligit cum Judxls de discretione inler baptismuiu
raiil
peccala siia. ndit adinoiienttm lucem, et fugii eani, Cliristi et bjpti^niuin illius.
iit non argiianiur opera ejiis nial», q!i;c diligii. Qui Et dixenint ei : liabbi, qui erat tecvm trans Jorda-
aulem facit veritalem, acciis:it in sc raala sna ; non iieiii, ecce hic baptizal , el onmes teniunt ad eum.
sibi parcit, noii sibi igm scil, ui Deus igiioscat ipse Qiiasi iiidigiianies quud plures venissent ad
; ba-
agiio cii, et vciiit ad lucem cui gralias agit, quod lisiiiuin Cbristi dixeruiii Oinnes
: , : veuiuiit ad
ille, quid in se odissei osienderei ; dicii Domino : tum, et le diniittunt. Tuo bapiismo bapiizaius
Avcrte faciem tuam a peccalis meis (1'sal. ^^ baptismum oinncs modo
i,). Kl qua D *^' '"^' ciijus Cuii-
froiile dicit, nisi iterum dicat: quoniam facinus tnirunl.
iiii'wiii eijo agnosca, el peccatum meum coiura me est Hespondii, et dixit : Non polest liomo aceipere
semper {Ibid.). Si aulein poil le feceris peccdtiim quidiiuain, nisi fiierit itli datum de ccelo. Vos mihi tt-
tuuffl, retorquel Deus anteoculos tuos ct

tibi illiid ;
snmonium perhibeiis quod diierim : .\oii lum ego Chri-
tuiic retorquet, quando jam poeiiiieniiae frucius niil- sius. Si meo testiinonio crediiis, sciioie me noii esse
liis erii. Curriie, ne leiiebr.i: vos comprebendant. Clinstuin, sed illuin illius bapiismum esse , in quo
Sei|uiinr aulcm : remissiocst peccatorum, et Spirilus sancius datur,
Vosl hcec venit Jesus et diseiputi ejut in Judieam iKin iiieuin :iii quo lanlnmmodo piBniteiilia dabatur,
terram ; et illie demorabatur cum eis, tt iilic baptitii- cl fiJes iii eum, de qno qiierimdniam nuiic liabeiis.
bat. Bapliz ilus bapiizat, non ro baptisniale b.ipli- Kon poiesthoino atijuid accipere, nisi fuerit itli dalum
z:it quo esl b.iptizaliis : dat baptismuin Diiiiiiiius decceto. Pracco sum, ille judex. Ergo servus , ille
bapiiznijs a serve, ostendens liumiliiat s viani, et Doniinus. llle spoiisus , ego amicus spoiisi. Illuin
perducens ad bapiismiim Dumini, liuc e.^l, bapiisma oporiet crescere, roe autem minui. Veniebam llli
suuin, re prxbeiido bumililalis cxeinpliim, quia ipse vian p.irare, iion me ex.illare. Eijo nox clamantis
; : :
67S ni:i).E VI-MRARILIS OPP. pars II. SECT. I. - K.XECi/riCA GENi liS.4. G7G
iUl' vcrhiiDi Palris. Qui i'Oil me ve)iit, anl,' me [uclu! A de di.iliolo diriuni csi. Ergo stare deliet aniicus
eit, i(l es( , iliîiituit; inilii pra-latiis esi. Cujui ego spoiisici audirc. Qitid esl stire? pertiia:ii're iii graiiu
iieii <UNi diyiius con iyiam tatceamemi ejut iolvere. cjus (|uam aci-epii. Et audit vocein ad (|uain gaiidca».
Id est, iiiitiviiails illiiis qiia c\ Virgiiie naius venit Sic crat Joannes : noverai unde gaiileliat, non sibi
iii iiiiiiidiiin, cnnrr.ire mysterium. .\udisiis tcstiuio- arrogabat qtiod ip e non erat. Sciebai illiiminatuin
niiim (ncuiii, crediie tKStiniimio iiieo , concurrile ni! se, non illiiininaiorein. Erat cniin tumen verum, aii
ilinin, in ciijiis U.'i|ilisiiio esl reiiiissio peccaturum. evaiigclista, quod illuminat oinnem hnminem venienlem
Iste Juaiines taiiUi: aiicliirilaiis li.ilicbatur, ut a poin huiie inundum [Joan. i). Si oranem, crgo et ipsum
pulu Cliiistus puinreuir; scd ille falsuin recpuil Jiiannem, quia ipse dc bcminibus erai. Sequilur. Et
liohereni, iit sblidam possfti lialiere veriialem. .Nnlnii dicit Joaniics :
de se jact.irc qnud iioii riiii, he sineeii esêt i|ui seni- lloc ergo gaudinm meum imptclum ett. Quod esi
per fuil. Qui Ituhet sjiorttam , spolisui est. Egn ndii gauJium ipsius? L't gandeal ad vocein sponsi. Multi
Siini spoiibus. Sed iitiid îini ? .îiiii usspoiisi, gaiiJ 'iis eiiiin ideo facii suiit insipieiiles, quia dixeranl se
in vocfiii iilii.$ qui esl sjionûs, de qiio diciliir : licx essc sapientes : quos argiiii Apnsiolus iii Episiola ad
omuii lerra; Dcus : el adorahunl eum omncs lei/cs lcr- P.oiii.inis diceus : Exiiiimanies se esse sapientes,
rx; omnes (lenlei ienient ei (/'so/. ixxi). llle esl B stuli facli sunl {lioin. i). Eigo Deus quod dutgra-
spnnsus vi;rus; spiins.i vith sancCa Ectlesia, e\ oiii- liis agenlibus, Killil iion ageiitibus. iNuhiil essi; lioc
iiibus eoiigrcgala geiilibus , de qiia Aposlolii'; ail : Jiiannes. grains csse voliiit : confessus est accepisse
Despoiidi vos imi ciro virginem castam exliibcre Clni- $e, eig luilere se dixil pro,'ier vocein sponsi, el aii
slo{II Cor. XI). Virô 6*1, el spoiisiiirt liabel, qn.-c II jc ergo gaudiuin meiim implelum est,
qiiiiiidie generai, ei virgo perpema inanci. Virgiiiiias llimn (p.irlel crescere, iiie auiem minm. Qnid est
li;cc iiilcgiitas esl inciilis,cliaiilaii5 iierfeclib, iii.ilas boc, 1(7/(111 oporicl exallan , ine aulein humiltari ?
cailiolic.c fidci, paiis coiicordia, castiias iti corpoie Magimni boc Sacraiiicntiiiii csi, anteqiiain veniret
ci aninia ,
qnia niliil valel corporis casliias sine ca- Doniinus Jesus, hoiniiies gloriabuniur de se : venit
lliiilicae lidei inlcgrilate. Cuius virginis, id esl, uni- ilte bonio, ut minuereiur liotiiinis gloria, et auge-
versalis Ecclesiae .niniti siint pr*dicalores evanêlica; leliii' glnria Dei. Yciiii ille siiie peccaio, et invenil
verilalis. Et ideo dicil iste Joanncs : Amicui sponsi, oiuiies cura peccato. Si sic vcnit ille , nt diiniiieiet
qui tlal et audit, el gnndio gaudel propêi locem peccata : Deus largiatur, liomo confiieaiiir. Eleiiim
sponsi. Slal eniin, qui in fule recia perirtanei, el quod citnfessio bomiiiis, buniililas homiiiis ; miseraiin
credil pradical. Quare stat? quia nun cadil. Qtiare Dei, alitudo. Si ergo veuii ille diniiiiere peccalu,
non cadii? quii liiimilis csl. Isle pra>cursor Diiniini ^ agiioscal liomo buinilitateni suani, ei Deus faciit
in solida petra stabal, dum aii : Non tum eijo Chri- misericordiani suam. Illumoportet cnscere: meautcin
tlut , non siiin ego sponsus , sed aniicus spoiisi. Qui ntiiiiii. IIoc cst, illuni oportct dare, me auiem acci-
gloriani illiiis qu.iril, qiii inisii euiii, inerilo non pcre. Illum oporlcl glorificari, mu auiem conliteri.
cadit, nieiitii stal, iiiciiio audit vocein spcnsi, et Intelligat bunio gradurti suum, ct confiteatur De.>,
gaiidio gaudel piopler voi ein spoiisi. Voi crgo sport- et audial Apostoluin diceniCiti boniini superbieiili et
si esl : lle, doccle omnes genics, Iwpliiunles cos in elalo, eteMollerese volcnti : Quid enim habis quod
iiomine l'atrit , et yu.i, ct Spriliis sancli {Mallh. non octepisii .' Si autem accepisti, qliid gloriaris qun-
xxmi). Confesstis e>t ergo Joannes, sicut siipoiiiis sinon acceperii? Intclligat crgi botno qui accepil,
audi^lis, ijuia ncu sum ego Cliriilus. Quiu ciini disci- qiii volebat suuiii diccre quod non est ejiis, et ini-
pulos hiidlos faceret Jcaiis, ct perferrcltir ad cum, nualiir. Uonum cst eniin illi u/ Deui in illo glorifiee-
veluti ut insligarelur (qitasi iiivido enim iiurraverunt: inr, ipse in se ininualur, itt in Deo augealur (l Cor,
Ecce itle lacil plures diicipulos guiim lu), ille confes- iv). Iljec icstimonia, banc veritalem eliam passio-
sus esl quid cisel, et inde incruit ad euni poriinere, nibus suis sigiiiricavcriiiii Chf-istus et Joanues. Naiii
qniu non est ausiis dicere qiiod esi ille. lioc ergo .. Joaiines capiic niitiulus cst, iit el ibi dpfâreret q id
dixit Joannes : A'oii potesl liomo accipere quidquani, est Illum oppTlei cftscere, me (tutem ininUi. Iloc cst,
nisi fuerit ci datuin de ccelo. Ergo Clirisius dat , el illuin opOrtctcxaliari, nic atiicin buinlliari ; hoc eniin
boino accipil. Ipsi vos milii leslinwiiium perhibetii signiflcat et ipsa crcaiura Incis. Nam Clifistb-. na-
qiiod dixerim : Non sum ego Chrisius, sed quia iiiii- tus est diehoscrcsceiiiibus, Joaiines vero deerescenii-
tus sum anle iUum. Qui habel sponsam, sponsus esl bus, iit ostenderciur quid est Chrisius, hoc est lu-
amicus aulem sponsi , qui stat ct audil euni, el gaudio inen verum ; ct quid est Joaunes, boc est iilnmiua-
gjudet proplcr voccin sponsi, non siii gaudium {acil tns ab eo, Crescainus iios in illu, ei per illiim. iil
dese. Qni (.iini vnU gitidero de se, tri^lis eril. Qui illc crfscat in noliis, dnuec perveniainiis sd perfe-
aiiicin de Oeo vull gaiidfte, scmpcr gaudcl ii, qniu cium dicin. AiiiiianiiiS adbuc quid Jnannes de Chri-
Dcus seinpiiernns esi. Talem se di.\it Joaiincs, pro- sto dixcrit, vcl qtiid dc scipso. Dicil cnirti
ptcr vocein sponsig.iudetamiius sponsi, aii, non pro- Qiii de sursuin venit, saiicr oinnet est; et qui de
ptcr suain Voceiii , et slat, ei amiil cum. Si ergo ri- terru Csl, de. lerra toqiiitUr. Qni dc sursvm venit, sapcr
dit, noii auilil cum. Dn illo cnim qiiondam (lui ccri- oinncs esl, id csi Clirislus. Qui aulcnusi dc icrra, lerra
dii, dictuni esl : Ct in vcriiale nen Ûiit {Joan. viit); esi, et de lerra loguitur, id esi Joanncs. Cuin cigo
l
f.T7 IN S. JOANMS EVANCri.HJM KXPOSITIO. HS
il(> wrra loquiliir nninis lidmo, ii-iTeiiiK esl ci ilniii A rnxen. Qnis ? Ipse qiii
; de co^lo renit, el deseeiiilit,
l»rreii!i Inqiiiliirt ile (erra linniitiir. Qiii vcro ill'i- tupei oniiics esl, Deus vt-rnx esl.
inin.iiii'^ rvt ali co qiii est liinipn veriim, ile iliYinig Quem ciiiln misit Dciis, rcrbi !>ei loquiliir. !|)ê csl
liii|iiitiii-. Grô Ftiiîiin ett graiia Dei, deiirsHin na> Detls verax ; Ipsc csl Oimis el Doniinu* iioster Jesu»
(iiia lioniinis. Carnalis carnaliter ocsllinîl, carnali- Clirisius, ile qiio ApDsioliis ail . Poilquam veiiil plt-
t«r siiBpic.itur. Itilin vciiit grntia Dei illnininalis lln- mludo lemporit, niisit Dens Filium luiim (aelum ex
iiiineni. copleclia Inquitnr, Eicut ilictura esl : Qui mktiiie. facluiU iiib leqe (dnlat. iv).
illumiiias lureniayn meam, Demiiie Deus meus, illu- Qiiein tiiim misii Oeus, rciba Dei Inquiinr. Iloc iili-
mina leuibmt meat (Ptal. xvii), lioc est, Hluin opor- que il'! Clirisiii diccbnl. iil se ali illii distingnerct.
Irt crrsurf, tnf antrm m nai. Ergo Joannt^s, i|ui)d ad Quid eiiiiii ? Joaiineiii nuiine liens niisit? An nnii
Jnannem periinet, de lerta esl, enle iMrrn loquiiur. ips^ dliil : Mimui tum Brte eum ? et : Qtii inc tniiil
Si i|uid (livinum a Joanne audlsti, illiiiniinnlis esi, bUplitari ih aqua {Jvan. i). /•."( di illo aieiuin eit : F.cce
niin lecipicniis. 0»i de cacl» teiiii, tnper omnet esi mitlo angelutil mium nnlc tc, el prapnradit inmi Innm
el ^ttod vidit el audlvit, hoc te, lilur. (Vttlach. iii). Nnnnft Ci ipse Virba Dei l<)i|uiiur, de
Et Itstimoniiim ejut nrnio afcipit. Qiind de ccnln qiin eliain dictum est quoil sit ampliiis quarii pro-
vciiii, gnper omiie9 eei, Dnminus iiosier Jcsus r.ltii- R plicia {Hailli. \\l) ? Si crgo i't ipîim Domilius inisii,
stMS. dc qiio supcrlun dictuin est : Kemo tiscendii iii et veibii Dcl loqMlttil', qiioiiiodii ad distlnilioiieni di;
eailum, niti qiii dctceniit de coele, Filiut hûiinis, Cliristo euiii ilixi^si- accipimus : Qucm ehim miait
qiii eît iii coelo. Cst autcm super onines : et qiioit vi- Deut, tcrba De\ loqnVur '.'
SCil vidc quid adjiiiigal.
dii, ct auilivil, lioc loqiiif.ir. Ilabet cniin «t l'aircin îonenimud meiisarmn dut DeusSpirilum. Aiidi
ipsi! Glius Dei, et audiiril a Paire. t^t qinid audivi' a Apostiiliiin ilicentciii : Secinitliim m^nsnram donalia-
Pairc, qiiiii i^si? quis boc ctplicat ? Quando liiigua iiii Clirisli {Ephes. iv). llonruilliiiK .id inciisuraiii d.ii,
ire:i, quaiido Cdr meum sufficcrc potest, vel cor ad tinidi fllio nnn diiiiid iiiftntiiram. Qiiomndo lioniii i-
iiilellipeniliirii, vcl liiigu.i ad prorerenduin ? Qiiiil .ist bus ad niensiiraiii ? AlH ijuldein datur per Spiriiuni
quoil Filiu* .lUclivit a Patre ? Fofte Filius est, Vei'- sirmr. tapieiilim, alli sermi tcicniiiv tteundum eunidtm
bum Pairis audivii. hiio Filiiis Vcrbuiii Fairis ei(. Spiritum, alii fidei in eudrm Spinlu, alii proplicna,
Ciiin ergo Verbuin D>;i lilius sii, Fillus auiein liicu- alii judicaiio ipUilituin, alii genera liiiguaran, dlii
tiis est iiobis, iioii verbum suum, sed verbuiii Pa- doiia curationum (I Cot. i\\}. INrtiiqtiid onincs ))ro-
lr's se nobis loqili volnit, qui verbnin Pairis Idqiic- pliel* ! Nunqliid nniiies ducinrc.^ ? iNiinqnid oirtncs
batur. lloc crgo qiinmodo de«uit ei oporliill, dixit virlules ? Nitnquid omne) donA lnibcnt saiiitBiiiin ?
Joaiincs : Qui de ccelo vlnit, tuper oifinet til ; et /juod

'
Nunquid iiinnes lliguis l0i|iiuiitu|- ? Nunqiiid Oinnes

tidii el audivii, illudiesiatuT, el lettimoniumcjiit ntnib ihterprelantur? Aliud linlict ille, aliii'1 istc ; ct qiind
acrip''. Si neinn, i.iquit, accipit, cur ergo Cbri^tuS liabet iste, nnn liabctille. Meiisura c«t, divisi» qiin|)-
venit ? Quoirain esl quidam pnpulus prxparaiiis id Atm donoruiii csi. Krô hiiiiiinibus tnensiiia datur ct
irain Dfi, damiiandiiscum diabolo. Iloriim neino ac- cuiicordia, ubi uiiuin coipiis facli. QuoinoJo alinii
cipit tesiimoiiiiim Cbristi. Nam si omnino nemo, accipit manus ui opereiur, aliud hcjIuB ut vidcai,
niillus home, quid est quod sequilur : aliud jliiris ut tudiat, aliiid pes ut ambillet : anima
Qui accipit leslimonium tjus, tignavil qula Deus laiiicii uiia est, qusc i>git oniiila ; iii mmiu nt opere-
verat esi ? Crrie ergo ncmo , nisi , ui ipse ditnr, in (icdo ut aiiibulet, iii ailrc Ut aiidiai, in oculo
cis, qui accipil testiinoniuni cjiis, siynavit, quia Dcus ui vldeal ; sic sunt etiain diversa dniia lideliuin, lan-
verax est. Respondit ergo foriasee interrngatus Jiian- qiiaili niCiiibtis ad iilcnsuFam cuiijiit propi ia dislri-
ii€s, quasi d ccrct nobis qiiid diieril nemo, cst biiti. Scd Clirisiuti, qui dat, nuii ad ineiisilram ac-
eniin quidain populus naius ad iram Dei, ei :id ccpit. Audi eiiira adiluc qilud sequilur, qllia de Filiu
bcc prxcogniius. Qui sint enim crcdiiuri, et qui iion diierut.
sint crediluri, novitDominus : qui siiit pcrScveraiUfi j) A'on <'ii'« ad mensuram dai Deut Spiriium. Pater
in eo quod crediderunt, el qui sint lapsuii, novii diligil Filium, el oinnia dedii in nianA ejus. Ut noi-
Dcus ; et nuinerDli tiiiit Deo omnes futuri in vitam si's el hicqinm distinctc dictum esi Paterdiligit Fi-
xteinaih. TestlAionium ejus qui venit de copbi, lium. Quare eniiii ? Paier non diligit Joanncm ? ei
nemo accipil. Qui autem aecipit tettimonium ejux, uineii nnn omiiia dcdit iii maiiU cjus. Pater tion
tignaait tjuia Diut vtrax ett. Sfgnavii dixit, hoc esl diligit Pauliim ? et laiilen non omiiia dedit in mniiii
sigiiiim ponil in oorde siio, quasi singulare et spe- 1'jiis. Pater diligit Filium, scd quomodo Pater Fi-
ciak aliquid, liunc csse \eruin Deum, qui missiii en liuiii, iioii qiiomodo dominus servum ;
quoiiiodo uni-
ob saluleni humaiii gcneiis. Quid cst, lignavil qiiia riiui, iioii qiinmodo adoptalum, Itaqnc amnia dcdit
Deut vercx esi, ni.îquia homo mendax esi, Deu.'< vcin niniiK c/iis, Qiiid csl oninia. Ut laiitum sil Filius,
rat cst, qiiia nemo liominum poiesi diccre quod quaiitus esl Pator.
veritaiis esi, nisi illnmiueiur ab eo qui mentiri non CAPUT IV.
poiesl ? Deiis ergo verax, Cbrisius aiiiem Deus. Vi* Cum ergo audisset Jetui qiiia andieruitl Pharisai,
pn biiie? Accipe lcslimoiiium ejus, el invenis : Qai ctc. Ltiquc Domiiius si scirei Phari<xos iia de se
t. iii) iiecipii tesiimaniam ejui, sigHavit quia Dcus ve- cognovisse, f|iiod plures discipulos rac-ret. ci qnod
: ,
679 BED.E VKXEUAIWLIS OPP. PARS 11. SECT. I — EXECIiTICA GENUINA. 6B0
plures (liscipiilos hajiiiz.iret , iii lioc eis atl saluiem A Spiriuis sanclus \isiis esi, sic InlelligcnJimi i'si
periiiicrei scqiiendu cimi iii el ipsi esseiil discipuli, aiite maiiifestuin est visibilem adventiim Spiritus
el ipsi vclleiilabeo bnpiizari in.isis, nnn reliiiqueret snncti qiioscunqiie sanctos eum laienter babcre po-
JuJaam icrriim, sed propier illos Miaiicrel ibi. U"ia liiisse. iia sane boc dicimus, ut inteljigamus etiam
vcro cogiiovil eoruiT) scieniiam, simul cognovil el per ipsain vis^bilem demonstraiioneiii Spirilus
invidenliain, qiiia niin lioc proplcrca didiceranl, ut sancli ( qui adventiis cjiis dicitur) inelT.ibili vcl
scqiiereniiir : aliiil indc. Polcral quidein ille et pr*- eii.iin incogiiabili niudo largius in bomiiium
scns ab his non Ipneri. si nollel ; sed quia iii oinni corJa pleniiudincm cjus infusam. Sequiiur :
re qiiam gc^sit ul liomo boininibiis in se crediluris ftcli<iuil Judccam, etabiit ilerum in Gatilceam. Qijid
prxbcbai exemplum, quia unusquisque servus Dei esi, rdi.juit Judceam, nisi, reliquii inHdelitale illo-
iion peciat sisecesseril in alium locum, vidons furo- runi qui eum recipcre noluerunt, et lapidem quem
rem fiiriein pcrscquenlium se aiil qnxri in malum , xdilicare debueranl reprobaverunt ? ei abiit per apo-
animam suam videreiur aiiiem ibi scrvus Dei pec-
; siolos in Galitceam, id e^t, iii volubiliutem hiijus mun-
caresi faceret, nisiiii faciendo Dominuspraecessissei: di, prxcipicns apostolis : Ite, docele omnes gentet,
fccii boc i le .Magister boiius, ul docerei, iion quort baptizantei eot in nomine Palrit, el Filii, et Spiritut
tiineret. Fortassis eli:im lioc niovcat, cur dictum sit: B sancii {Maiik. xiviii). Oportebat enini cum traiisire
Dapitabat Jesus plures quam Joannes, el poslcaquam per Saniiiriam. In lecliune vero Ev.mgelii, infirmita-
dictum est bapiizabal , siibjccium esl, quauquam lem liiiinaiii gcneiis suscepisse Doininuin Jesum
Jcius uoii baplizaret, ted aiscipuli ejus. Qiiid ergo? Ciirisium, pleiiissimeiiobis sanclus ev.ingrli>ta mon-
Falsuin dxiuin er.it, et correcti.m est? an utrumquc siravii. Siquidem ciiiii dixissel veii:sê Doniiiium in
vcruni? (iiiia Jesus et bapiizab.ii, et non bapizabat. civilalcm Saniaria;, qiiai dicilur Slcliar ,
jiixla pr»-
Uapiizabat eiiiin, quia ipse muiidabat; non bapliza- dium qiicd dedit Jacoli liliosuu Juseph, in quo prx-
bat, qu a non ipse liiigebat. Prcebebani discipuh niiui- dio erat fons Jacob, addidit
leriuni corporis. prxbebat illeadjuiorium iii:jesiaiis. Jeius, iiiquit, fatiqattti exitiiiere. sedebat sic supra
Qunndoeiiimcessarcla baptzando, qui non cessnl a puteitin. Quod prxdiuin sanelus Jacob ionph filio
mumlando? dc quo dictuin est ab eodein Joannc, per Jo- suo ilereliqueral, qiiod iion lain Joscph qii:im Cliii-
.iniiis BaplisUe pcrsonam dicentis llie est qui bapliuit : sio :irbiiror dcrelictam, cujus liguram sanciiis Jo-
(Joan. i). Eigo Jesus adliiic bapiizat. Et quousqiie ba- se|)b pairiarrlia poriabat, qiiem vere sol adorai, et
ptizaiidi sunl, qui baptizaiidi siint, Josiis baptizal. Itina, omnes slella?, beiied.cunl. Ad boc prxdiiim
Securus bomo acccdjt ad inferiorem ministrum. idro veiiit Doniiniis, ui Samaritaiii ,
qui bxrediiaiein
babet etenim supfriorem niagistrum. Sed lorte dicai ^ sibi pairiarcba; Israel vindlcare cupiebaiit , agno-
aliquis : Dapiizat Clirisiiis quiilera in spiriiu, non iu scercnt possessurem suum, et cnnvertereniur ad Cliri-
corpore. Qu isi vero alieriiis dono quam illius qiiis- sliim, quia lcgiiiinus pairiarcbx bxres sii factus.
quam eiiaiu sacramento corporÂlis el visibilis bapii- Dicit cnini ev:ingelisla : Jesut aulem faligalus ex iti-
smaiis inibualur. Vis nosse quia ipse bapiizal non nere sedebal tic supra pitleum. Evangelica Sacramcn-
soluiii spiriiu, sed eiiam aqua? Audi Apostoluin : la iii Doniiiii iiostri Jesii Cbrisii dictis faclisqnc si-
SiiUi C/iiis(u«. inquil, dile.rit EccUsiam suam , et gnata, noii homiiiibuspaieni, et ea nonnulli minus
uiptum iradidil pro ea, mundans eam lavacro aquoe ia diligeiitcr niinusquc sobrie iiiierpreiando, asseruiii
verbo , u( exliiberel sibi ipte gtoriasam Ecclesiam, noii plcruinque pro saliiie perniciem , ct pro CKgniiioiie
habenlem maculam neque rugam, aut aliquid ejusmodi. veriiaiis errorem. Ilincque illud est sarramcnium,
Uundunteam, uiidc? lavacro aqua: in veibo{Eplies. v). qund scriptuin cst, D<imiiiuni liora diei sexia vetiisse
Tolle aquam, noii csi bapliSHia. Tolle verbiim, noii ad piiteum J.icob, festumqiie ab itinere resedisse , a
esi baptisma. Qu:iTi eniin solet si iu hoc baplismo muliere Samariiana potiim peiisse, ct ca;iera qiix iu
discipulorum Chrisli Spirilus sanclus daretur, prn- codein loco scripta discuiienda et perlractanda di-
pter verba qux in sequenti bujus evangelii loco .. ciiniiir. De qna re id priinum teneiidum, quod iii
legimtur, ubi dicitur : Hpirilus sanclus nondum fue- oiniiilius Si ripliiris siimma vigdaniia cusiodire opor-
ral datut.quiaJesut nonfuerat glorificatus {Joan. vii). lel, iii secundiim (idem sii sacramenti divini exposi-
Prufeclo dabatur Spiritus sanclus in lioc discipulo- lio. ilura igiliir diei sexla vcnit ad pulcum Duminiis
ruiii Chrisil baptisino, licet tion ea maiiifesiaiionc, noster. Vidcn in puieo tenebrosani prufuiidii:item,
qua post asceiisioiiem Cbrisli deciuia die iii ignei.s adnioneor crgii iiitelligere niundi hiijus inriiiias par-
linguis d:itus est. Na:ii quod qu.rdain latonler, qiix- les {Epliet. iv), id est, terrenas, quo veiiii Jesus lio-
dam vero pcr vlsibilem crealiiram visibilitrr Dens ra sexia, id cst, scxin xiaie generis hiiniani, lan-
nperaiur, periinet ad gubeinaiinneiii prudcnii:r, qua qii:ini iii seiicclulc veleris hiiininis, qno jiibciiiur
oiunes divin:e aciiones, locnrur.i, iciiiporumque or- exiii iit induamur iiovo, qui secundiim Deiiin creaius
dinis disiinciione pulcberrima îguMiiir. Quoiiiodo eA. tiam sciia :rtas scnecliis est, qiiia prima iiifaa-
aulein ipse Duminus secum habebat uii<|ue Spiriluin tia, seciinda pneriiia, icrtia adolescenlia, quaria ju-
sancliini in ipso liomiiic qucm gcrcbat, qiiando ut vcntus, qiiinia gravilas. Yeleris ilaqiie honiiiiis viu,
biinlizaretur veiiil ad Joaiinem, et laiiienposleaqiiam qii:c secundum carncni leinporali condiiioiie per:igiiijr,
bapiizalusesl, dosccndcre in ciini cidumbx S[iecie sexta xlalc, id est, scncctute, concluililiir, quia iii
681 l,N S. JO.VNMS EVANf.ELHJM EX['0S1T!0.
SCiicctutfi (iil ilisi) liiiiiiaui geiieris, Doininiis nnslcr A cl pcrliiTrel opns fjus. SeJ cnrii;ilil.!r inlollisens
Crealor nobis ei KepsrHlnr advrnit, nl nioriciile, sci- resnDiid t
liccl, veiore lioniiiu', novnm in se consiiluurei, (|iicni 7/1 cum sis Juilaui, qnnmoilo a ine hibeie poscis
czutum lulo terreno, in coelesiia regna iranslcrrei. cuin i,im niulicr Samarilana ? Non cniin coulunlur Ju-
Ergo nunc puieus, ut dicium est, mundi liiijns ter- dici Samaritanis. Cui Dominus nosler di.ril : Si scircs
rcnum laborera ct erroiem iciicbrosa profunditaie donum Dci , et quis est qiii dicil tibi : l)a mihi bibere
sigiiificat. Dictuin cst ab Apastolo : l£i si etierior lioin magis pelisses ab eo, et deditset libi aquam vivam.
tno nester cerrumpitur , scd i)iterior aulein re.iioiialur Vi biiic ci oitendorel iion se i.iluin aqiiam petis u
de diein i!itm (II Cor. iv). Reilissiine «iinnino, (|ii')- qiialoiii iniclleicrai. Sed quia ipsc siiiebai lidem cjii^,
iii.<ni oninia visibilia ad ciiicriorem boinincin pi-rii- eideui sciendi Spiritum sanciuin darc cnpiebat. Ilain;
neiil, quibiis Cbristiaiia disciplina reniniiiat, bora enini rccte inielligimus aquam vivam quod esi do- ,
sexla venit Doniinus, id est, medio dic, unde j.nn iiuin Dci , sicut ipse ait si tcires donum Dei ; et
:
incipit sol isie visibilis declinare in occasum, quoniam sicui idcm Joaiines te^taiur alio loco dicens ,
qund
el iioljis vocalis a Cbrislo ad iiivisibiiiuni amoreni, bo- stabat Jcsus, el clamabat: Si quii silit, venial, el bib.U
mo inierior recreatus ad inlcriorem luceni, qna; iiuii- (Joan. vii), ciiiscqiienler oninino: Qui credit in mc,
quana occidit, reverlilur, secuiidum aposlolicam dis-
ii sicul dixit Scriplura, flumina de veiilre ejus fluent
cipliiiam iion qujerens qux videniur, sed c\\m non vi- aqax viva! [Ibid.). Qiiii primo credimus ul liaic doni
deniur. Qux eniin videntur lemporalia sunl qiic iiicieamiir. lloc orgo llunieii aqiix vivo;, quod illi
;
aiitern nou videniur a'leriia sunt (// Cor. iv). Qiiod mulirri volebat dare, inerces esi (idci qiiam priiis
,
autein faiiâius vcnit ad puicuin, infirmiiatem carnis iii illa siliebai. Do cujijs aqnse vivJB iiilerpreiatioiin
signilioat; quod dedit bumiiiialeni, quia et imbecil- ita subjicit : Hoc auicm dicebal, inquit, de Spirim
liiaieni carnis pro iiobis snscopii, et homo bomini- quem accevturi erant hi qui in euni ciediluri crnnl.
bus lani humiliter apparere dignalus est. De hac iii- ISundum enim crai Spiritns dalus ,
quia Jcsus non
lirmiiaie carnis proplieia dicit : Homo in plaga posi- dum fuerat clarificalus (Ibid.). Iloc itaque doiium
lus, et sciens ferre imhecillilatem (Isni. liii). De bu- Spirilus saneti est ,
quod posi suam cbrilicationcm
militaie vero loquitur Apostolus, dicens : llumV.iavii dedit EccIesiK , sicut alia Scripiura dicii : Ascen-
se , factus subUttus Uiijuead mortem (Philip. ii).
dens in alluni , captivam duxit captimlai. m , dcdit
Quaiiqiiam illud quod sedii, qiioniam soient sedcre dona hominibui (Psal. lxvii). Sed adbuc illa niulior
doctores, possil alio inlelleclu non liumilitaiis nio- carnaliter sapit, sic enini respondit
destiam, sed inagistri demonsirare personam. Scd Domine , neqiie Itauritorium liabcs, et puleus nllns
^ est unde ergo habes aijuam vivam? Nunquid
quaeri polesi quare a inuliere Saniariiana, quai im- , lu ninjor
p!enda gratix venerat, bibere postulavcrit, es palrc noilio Jacob qui dcdil liunc puuuin n
cum ipse , i;)fe
posieaspiriialis foniis ainucnliani se petcnlibus dare ex eo hibit , cl fitii cjus , . ; pccora ejus ? Niiiic veru
posse prsedicaverit? Scd scilicet sciebat Deus raulie- jam Duminus oxponii quid dixorit :
ris illiiis fidein, qua; quoniam Samaritana erat, solel Omnis iiitjiiit qui btberit cx aqua
,
',
isla , sitict ilc-
Samari;e idololairx imaginem sustiiiere. Ipsi enini

ruin; qui aulem bibeiit de aqna qunm cgo dedero, nan
separ.iii a populo Jud«orum , simuiacris niuiorum siliet in senipilernum ; sed uqi:a illa quam dedcro fiet
animaliuni, bi est, vaccis aureis aniin:irum in eo foiis aqiia; salientis iu viiam aternam. Scd niu-
suarum
decus addixerant. Venerat aulein Jesus Dominus no- lier prudenliam cariiis ampleclit ir. Quid enim rc-
ster, ui gentium multiiudinem, quae siniulacris ser- spondil ?
vierat, ad unitatem lidei Cbriitiun* ot incorriipi.3e Doniiiie , da niilii hanc aquam ,

ut neqtie siliain ,
religioiiis adduceret. iSon enim est, \n<\mi, sanii opus ncque veniuin huc haurirc. Dicit ei Jcsns : Va:le, roia
medicus, sed male liabeiilibus (ilalili. ix). Ergo co- tiriim luum , el veni liuc. Cuiii scirei eani viruni nou
ruin fidcin sitit, pro quibiis saiigiiinciii fudit. biiberi;, cur lioc dinerit, uuxritur, naiiiqiic cuin
Dixit ergo ad eam Jesus : MuHer, da milti btbtre. -. mulier dixii :
Et nt iiuverat qua; siiiebiil Doniinus noster, posi Non hnbeo virum , dicit ei Jesus : Bene dixisti non
pauliilum veiiiobant discipiili ojus, qui perrc.xeiant hnbere te virum ,
quinque enim viros habuiiti ; et
in civitatem ut cibos emeient ; qiii dicuui ei : nunc cjuem liabts , nen est luus vir, lioc vere dixisti.
Riibbi , manduca. Itle amem dixil eis : ligo liabeo Sod Dim sunt basc carnaiiter accipienda , ne li:iic
escam manducan quam ros nescilis. Dicunl cliscipuli i(/si adlnic niiilieri Sam:iritai;ae siniil. s e^se videa-
ejus ad alterutrum : Nunquid aliquis utluHl ei man- iiiui, sed de illo dono Dei, si .iliiiuid jaiii gusiavi-
ducare ? Dicil cis Jesus : Cibus meus est ut faciam mus , spiriiualiter istud traciomus. Quinque viros,
voluntatem ejus qui me misit , ut perficiam opus ejus. quinque libros qui per MojiSen ministrati sunt non-
Munquid liic intelligiiur aliud volunias Patris qiii aocipiunt. Quod aulein dictum ost
iiulli El nunc :
euni niisil, et opus ejiis quod perficere velle re- quem hubes , non eU luus vir, de soipso Domiiiimi
spondil, nisi ul nos ad fideni snam a pcrnicioso (lixisse iiitelliûnt , ut iste sil scnsus : rriino quiii-
niuiidi errore conêrleret ? Qiialis esl ergo ciliiis que llbris Moysi qniiique viris servisii ; nunc auiem
ejiis, t.ilis ct potus ,
quia propter lioc in illa mu- quent liabcs , id esi ,
qiiem audis , noii csl luus vir,
liere sitiebat , ut fateret in ca volunlalern Piitris q .iu nondiiiu iii eum credidisti. Sed quoiiiam non-
Patrol. XCI{. 22
) , ;
r,S3 r.EDi«; VENEIlAIl!I.!S OPP. PAUS 11. SECT. I. -EXECETiCA CENUINA C8*
(liim credeiis Cliristn, adliuc uiique iMorum <ûiii' A lus lioiuiiiis ,
qui aniinalem affcctionein taiiquam
que virnruin, iil esl ,
quininic lilirorum, coixilnlline conjiiêiLi regil : noii ille Spiriius sanctus , qui
leiiebaiiir, poicst iiiovcic qiKiiiioJu dici iiciiicrii : ciini Patre ei Filio iiiooniuiutabililer datU' ; sej
(Juinque vires habuitti ,
qiiasi nuiic cos ] :>m nun lia- spiriius bominis, de quo Apostolus dicii : Neaut
beret , cuiu adhuc Hliqiie ipsis sub;!ila viverel. scit ijutd fs/ iii homine, nisi spiritus hominit (/ Cer,
Deiiide cuiii quin<|ue librl Moy.-i iiiliil aliud quam u), naiii et ille Spiritus sanctus, spiriius Dei e>l
Clirilum iir.Tdicent , sii ul ipse ait : Si crederelis de qui iierum dicil : Sic et qux Dei sunt nemo teit,
ilvyii , creJerelis [onitiin el mihi , iHe eiiini dt mi iiij) Spiritus Dei {Ibid.), Hic crgo S|'iritus hominis
scriptil (Joaii. iii), qiioiiiodo potcsl iiitclligi a quin- ciiiii prasens esl , id csl , intonlus est , et se pieiata
que illis libris rccedcre lioinicem, iil ad Clinsliim siibjicit Deo, iiilclligit horao qus spiritalitcr dicun-
Iraiiseat , cum ille qui credil iii Cln istuin , iioo re* lur. Ciiiii auteni diabuli error tanquaro nbsenle in-
linqueiidus qu n.jue illos libros, sed spiritunliter telleclu in aniina dominaiur, adultcr e^l. Yoca ergo,
intclligendos niulto beatiiis »ni|<leci.itui? Est ergo inqiiit, liriim luum, id est, spiriium qui esi iu ic,
alius intellecliis , ul quinquc viri iiiteiligantur quln- quo potest hiimo iniclligere spiritalia. Si eniui lux
f|ue corporis seusus : uiius qui ad oculos pcninel veritaiis illuslrei, vir, ade.^sc iiitclligiiur. Voea igitur
qiio luccm i6t.ini visibileni, el quoslibel colores ,

» liiiim tuum, u( ipse ailsit cuin loquur tibi, ui spi-
formnsqiie corporura, (trnimui. Altcr csl anriam ,
ritalcm aquaiii accipias. Cui virum se liabere ne-
quo vociini el ('ninium sonoiuui nioiiunieuta senli- gaiiti. Dene , iiiquil, dixiui. Quiiiquc ctiiiii viros ha-
nius. Tertius nariuin, quo vaiia odoium suaîiate iuiiti , id csi ,

quiiique sciisus carnales te in priina
delectamur. (juartus in oie guMus dulcia el ainara a;iale rexcrunt; el nunc quem habet, non cst tuus vir,
sciiiii , cl oiiii:iuia saporuni haliei eîamcn. Uuintiia quia non est in le spirilus qui iiitcllig;ii Dcum, ciiiii
per toiuin corpus tangcndo (Jijndical calida et frigi- qiio lcgiiiiuuii! poies liabere conjugium : sed crror
d.i, et diira el nioilia, et lc\ia et aspera; et qiiidquid diabidi poiius dominatur, qui le adullcrina contami-
aliiid esi, laugcndo sentimiis. Istis itaque carnalibus nalione corrunipii. Et fortasse ut inielligenlibus in-
quiiiqiic scn>ibus piim.i lioiiiiiiis xtas imbuiiur, iic- dicarel quiiique incmoraios corporis sensus, quinqtie
cessiiate naturao morlalis, quia iia posi peccaium virorum nomiiie significari ,
posi quinquo carnales
priini hoiniiiis naii suraus, ui nonduni reddila liice rcsponsiones ista nuilier sexta responsionc nominat
mcnlis, canialibus sensibus subdiii, carnalem viuiin Chrislum. Nam priiiia ejiis icsponîo cst : Tu ciini
siiie ulla vcritalis inleliigcntia iranseainui. Talcs ne- 41« Judociis, quoniodo u me biberc pctis? secunda :
cesse est esse infanies, ft parvulos pueros, qiii noii- Domiiie -, iieque iii (fiio hauiias habes , et puleus allui
^ Domitie da mihi hanc uquam
duni possuiii accipcre rationem. El quia naturales est ; terlia : , , vt non
(,M\A isti sensus ,
qui primara xialem regiuii , ei Deo siliam , iieque cenwm lnic haiirire ; quartn ; A'oii ha-
.•iiiificc iiuliis tribuii suni, rectc dicuutur viri, id cst b.o Diriim ; (juiiiia : Yideo qitia prophela cs : palies
inariti, ianqiiam lcgitiini, qiioiiiam non cos crror nostri in moute hoc adoravcrunt. Nam ista rcsponsio
vitio proprio, sed Den anilicc iialura contiibiiit. carnalis esl , carualibus enim daius fuerat locus
Cum aiil quisque ad cia veneril a;J;ilem in qii.i •errenus ubi orareiit, spiriiales aulem in spiritu el
possii capax essc rationis , si veriialem statini com- veriiatc .idoraturos Doniiniis dixit. Quod posiea-
noii sensibiis reciorilnis qiiain loculus esl , scxl.i niulier responsionc Chri-
preliendere potiicril, illis
(itereiur, sed liabcbit virum spirilum ralioiialein siiiiii faiciur oinniiiiii hisioriam csse doctumm.
cui sciisus illcs in famulatum redigai, serviiuti /)jcil enim : Scio quoninm ilessias venii, qui dicitur
Milijicieiis corpus suum , cuni anima non iam viris Cliriilus ; cuin erijo ventrit, ipse nebis annuntiabit mn-
qi.iiKjue , id cst quinquc corporeis sensibus subditii nia, Scd adhiic errat, quia euni queni veiiiurum spe-
ist, tcii Veibum divinum babel legitiminii virum, rat vcnissu non vidct. Vciuii.t.înen, miscricoidin
ciii copiilala et inliirciis , cuin ct ipse Spirilu^ lio- Dumiiii, nunc error istc tanquam adulter expelliiur.
Cbristo, qiiia cajiul viii Cliristus est Dicit enim ei Jesns : Eijo sum qui lccum loquor.
iiiiuis li.Tserit
p Quo audito, illa niliil rcspondit
,
sed statiin relicla

i Cor. \i , amplexa spiriialia , a;icriia viia sine , ,
(
liydria sua, aiiiii in civitaiein fe»iioaiis , ul Evange-
tillo separaiKinis tinu.re peifruitiir. Quinis eiiim se-
liiini et Doiniui adveiiliini non tniiium crcderet, sed
pare lencLatur, qua- signilicabat niultiiudiiiem S3b-
subjugaii poai teiniora etiam praiilicaret. Ncc lioc, quod relicta hydria dis
culi vanis superstilioiiibus ,
«joiIjus piiiii;i a;ias, cessit, negligenler pra:iereui<dum est : hydria eiiiui

illa quiiique cariialiiim sensiiuin ,
non eaia Vcrbuui Dei acteperal lortassc amnrciii sa:culi hujiis sigiiilical , id est , cu-
ul disiniiis, rcgitur :
cuiijugium sed coinplcxu adulterino diabulus piditatcm : qiiia sibi homines de leiiebrosa profun-
in ,
Uciuinus dicil, vidciis eain diiatc, cujus iinaginem puteus geril, boc Cit de ter-
oliiinebal. Uaqise illi
esse carnalein, id c>t, carnaliicr sapcre : Vade rena, conversatinne hauriunt voluptaiem : qua per-
toca virum luum, et icni hvc , id e.^l : Reroovere ab cepta, iierum iii ejus ap|ietiium inardescunl , sicut
alTecl'one carnali in qiia nunc consiituia es , unde de aijua illa qui biberlt sitict ilcruiu. Oporiebai aii»
iiou potes iiitclligere qua; loquor ; el voca xxrum tcm ut Christo crcdens, sscculo renuutiarel, et reli-
tuum , id est , iii spiiiiu iirteHigciilia: praisens esio. ct:> liydria, ciipiilitaieni sxcularcm sereliqiiissc inoii-
Est eniiii aiiinvc quasi ii.iiiius qi;o;!,iniiiiodo Spiii- sirarei, iion soluiii corac ciedens ad jii-iiiiam, sed
J
C«3 IN S. JOAiNNIS i:VA^Cl'L!L'M EXPOSiriO. 08«
(Hiam ad snlu'em piiifcssiira, pio-ilioatur:! crediilil. A pirifS, ul pariter in Irip.ili; ai.gul.iri, (|'ii iSiClirislU';,
DicH ei mulier : Uoiiiiiie. videoquia propheld ts tu. copulareiilur. UiiiH cnim parios a Jml.ois, imus a
Ccepil veiiire yir, noiiiliini |ilciic vonil ;
proplieiani gcntibus, Lnnge a se isli p:iriotr":, scd doncc iii
Duiiiitium piilabal : rrai qiiidcm propliel.t, nniii da ingiilo 1'Oiijungantur. Ali<:iiigcii:c antcm lio<pi(es
êipsu ail : Non esl piojJida sine honore, niii in p«- crant, ei pcregrini a tcslamontis Dei. Sccundi:iii
tria sua (Lnc. iv). Ilein de illo dirtiim est ad M' y- lioc ergo dictuni esl : Nos adoranius quod scimus.
sen : Prophelam eis suscilabo dc [rnlribus eormn si- K.\ pcrsona siqiiidem Jiid.-Eonim sic dicliiin cst, scd
mitem lui{Deiil. xviii) : siinilem scilicrl ad forni.^^m de qiialibus fiicrunl apostoli, qiiales fiioiiint pni-
caniis, iiiin :iJ einiiieiitiaiii iii ijrslalis. Krjjo invcni- pliet», qualei fiieiiint illi oniiics sincli qiii omuia
mus Uoniuititn Jesuin dictnm tro|ilieinin, proiiide sua venilideruiii, el prelia rcnim sujrnm aJ poiles
jam non inullum errat niulier isia. Video, inquit, aposioloruin posuerunl {Act. iv). Aoii repulit eiiiin
fuiii propheia es ttt, iiitipit adulieruni excludere : Deut plebem snam quam pnvtciit {Psal. xciii). Aiidi-
Video quia propheta es , ct incipil quaprcre quod il- vii Ikic miilier ista, ei addidit. Janiiludinn prnphiv
lam solebai inoverc. Contenlio quippc fuorat inler lam dixeral. Vidit alia diccre eiini cum qiio luque-
Siiinaritanos et Judxos, quia Judxi in templo a Sa- batiir, qui jain pius cssct ipiain proplicla; et qulJ
loinone fabricato adorabant Deum; Sani;iriiaiii longe B lespoiiderii, viJcle. Dicit ei iiiulicr :
inde poslli, iion in eo adurabant; et ideo Jud;ci nie- Scio quia Messias veniet ,
qui dicitur Ckristus. Cum
linres sc csse volcbant, qni in lciiiplo adnraliant cr:jo venerii, ille nobis oiiinia demonslrabit. Qiiid esl
Deum. Non eiiim coutniuv.r Judwi Sa narilanis, quia lioc? Mnilo, inqnil, dc tcinplo Ciiiilendiiiit Jiid.ci,
dicebani eis : Quoniam vos iii lemplo adoraiis, ct et iios de iiionie coiitcnd;iiius. Cum ille vciierit,
idco \os nobis ineliorcs esse pcrliibelis, quod nos nionlcm spcrnet, ct te:ii|iluni cvcrtel, doccbit isl«
noD liabemus : nunquid patres nostri, qui Deo pla- oinnia, ut in spiritu el veritatc iiovcriinus adurare.
cuerunt, in illo lemplo adoravcninl ? jSonnc iu i>lo Siiebat qiiis enn possct dicerc, sed jam doccnieni
raonle adoravcruiil, ubi nunc sum? .Melius irgo nos, nondum agiiosccbai. Jara ergi» digna eral cui ir.aiii-
Inqiiiiint, i.i lioc iriontc Deum rogamus, ubi paiics fesiaretiir, Messias aiitein uiiciiis csi, uiidus Cra:cc
niistri rogavcritni. Contendebaniulriqiic igiiari, qiiia Cbristus csi, (lebraicc Mcsii.is. Cign dicil ei mulicr:
virum nun babcntes, illi pro tcmplo , isti pro inuntc Scio quia Messias lenict, qui dicitur Chrislui. Cum
inlbinmabaiitur advcrsus invicem. Duminus inmeii ergo venerit, ilte nobii annunlinbit onmia.
modo quid docelmulicrem, lanquam cujiis\ir cocpe- Dicil ei Jesus : Ego siim, qni lcquor le.cum. Voc.ivit
rit prxsens csse ? Dicil ei mulier : Domine, video quia viruin suuin; laclus cst vir ejus cajiiit mulieiis; f.i-
propheta es la ,
pa!rcs noslri in iiionte hoc udorace- '
ctus cst Christus caput viri. Jain inulier oidinaiur
rttnt, et vos dicitis quia Jerosolijmis adorarc oportel. iii fidc, el regiiur bcne victura. PoîlCii |u;iiii a;idivii
Dicit ei Jcsus : lioc : E'jO lUin, qui loquor tccuiit; jaui ulira ipiid
Muiier, rrede mihi. Credit cnim Ecclcsia sponso, diccrct, quaiido Clirisius Doiiiiiius iii iiiifcsiare si:
sicut scriptiiin esl iii Cauiicis canlicorum : En dilc- voluit mulieri, cut diX''rat : Crcdc inilil?
ettts mcui loqnitur tnihi ; Surge, prop:;ra, aniica mca, Et continuo veneruiit discipuli , el miiabautui qiiia
tl teni. Jam eniin hiems tiaiisiii, iinber abiit, florcs cuin, mulicrc loquebalv.r Qiiui qiKcreliat perdiiain,
apparuerunt in terra, tempiis piitaiiouis advenil , vox, qui vcnerat qua;reic qiin I (icncr.it (/,«.'•. xtv), Iioe
turturit audiia esl in lcira nustra (Cant. ii). Merito illi inirabanliir. Boiium eiiiiii iiiirabantur, nou iiia-
jain prxsente viro audit mulier : Crcde uiilii, jam lum suspicabaniur.
enim est in te qni crcdat, quia pr;i'sciis est vir tniis. Ncmo lainen dixit : Qiia quoaris, aui qu'a loqueris
Coepi^li adessc liiielUcti;, qiMndomc pro|i!ietaiii aji- cum ilta? Heliquit ergo hijdriam sunm muliir,audito :
pClUsti. MuVicr,erede miUi, quia tiiii credidcvitis, noii Kijo sum, qiii loqiiur tecum. Ct rcceplo iii corda
inleHidctis. Krgo, aiulicr, cii.dc iiiilii : Cliri^to Dnniino, qiiid faceret , iiisi jam Iiydriam
Quia veniet hura, quando ncquc in monle hoc, ncque jj
diniillerei, el evaiigelizare cnrreiet? rrojecit cupi-
in Jerosolyinis adorabilis Pa:yitn. Vos udoiatis qiiod ditatcin, ei propcravii aniiuniiare vciilaieni. Discant
nesiilis ; nns ailorainus quod sciiiius, qiiiu suius ex Ju- (|ui vulunl evangel /.are, projiciaiit liydriam ad pu-
dcvisest. Sed veniel hora, et iiuiu esl, quaiido. Quac teiim. Uecurdaiiiiiii quid siipcrius (tixcriin de liydri».
ergo hora ? Vas erat quo aqua liaurieb.Uur. Graeio numino ap-
Quaiido veri adoratorcs adorabunt non in monte isto, pellalur OojoiK: qiioniani Grsce aqua Zûp dicilur;
non in templo, sed in spiritu cl vcritale. Sp'ritus esl laiiquam si aqiiurium dicerelur. Pnijicit cigo by-
Deus. Si corpus cssct Dcus, oportcbat cuiii adorari driaiii, qux nun jain usui, sed oiicri fiiit. Avid.i
iii moiite, qiiia et corpnreus nions ; oportobat cum qiiippe desidcrabat aqua illa i-atiari, ui nuntiaret
adorari in tcmplo. quia corporeum est tcmpluni. Cliristiiiu. Oiicre abjeclo, ciicurrit ad civilalcin.
Spiriiut cst Deus. ct eos qui adoranl eum, iii spirilu Et dicit itlis ItomiiiibttS : Yeniie et vidcle hominem
oporlct adorare. JVos aduramm quod sciinus; vas qtii di.rit mihi omnia Quic (cci, nunquid ipie eil Chri-
adoratis quod nefcitis ,
quoniam salns ex Juda:is cil. stui? Eiieriitit d^ civitale, ct tcniebaiU ad cuii:, et
Multuin dedil Judxis, sed noli istos rcprobiis acci- roqabiiiil eum discipuli di,:entes : Ilabbi, tn.wdaea.
pere. 1'arieicni illiiin accipe. cui adjnnctus est alius lirant enim emerc cibes, et venaanl. Ille auiem dixit:
(tSr WV.OM VENtRAftlLlS OPP. P.vns II. SECT. 1. - F.XF.G::TICA GENBIN\. C8S
Ego cibtiiii Irihen i>iaiiiUicun\ qnen if» iifso (is. /1i- A <\»'i\ ;lii liiPi s;t : ^"mnl gnw.leal, el qui seminnl, el qiii
lebaul erye dUcitiuti iid iniiicem : iVuiii/uici iiiiqids mei.l. Di-p:ires ti;iii|ioral:'S labnreS h.iliiicriiiil, sel
altulil ei nhinducare? Quid mirum si iiiulier il!a gaiiilio panler perfrncniur , nicrcedem simnl accc-
iion inlolligebal aijuani ? Eccc discipiili iiiniilum pluri suaiii, vilaiii xleriiaiii.
inlelligiiiil escani. Amlivil autem cogitaliones eo- Et civitale autein ilta mutti crediderunl in eiim
niHi, et jain iiistiuil iil nia;;isicr, non per circuiluiii, proplcr sermonem ejus, propter verbum mulicris tc-
snul illam, lujiis adliue virum reqiiircbal, sed jaiu sliiiionium perliibeiilis, Quia dixil milii omniu quceeun-
aiiorie. que feci. Cum venissent nvlem ad itlum Saiiinrilani,
ilcus, iiiqiiil, eibus Cil ut faciam voluntatem ejus Toyaiermit ut apuJ eos mnnerel ; et man.u/ ifti rf los
qiii mc misit. Ergo ct polus ipse crat in illa inuliere dics; et miillo piurei crediderunt prnpier se monein
ui faroret votuntaiein cjiis qiii eiini misit. Idco di- ejus; el mulicri dicebant : Quia jam non propler lunm
cebni : Siiio, da milii bibcre, scilicct, ut ndein ia loquelam credimus. Jpsi enim audivimus, et tcii/iui
ca operareiur, el fldem cjus bil)eret , el eain in quiu hic est vere Salvalor mundi. Et lioc |iuuliiluin
corpus suiini irajifcret. Corpus enim cjiis est Fc- aniniaJvcrlenduin esl ,
qnia ledio leriiiinala csl:
clesia. Ergo, iniiiit, ifse est cibus meiis ul fnciain niulier prima iiuntiavii, ct ad miilieris lesiimouiuin
voliintatcm ejus qui me misit. " crediileninl Sjimrilani , et rogarerunt ettm ut apua
Noiine vos dicilis quod adliuc quatuor menses suiit, eos manercl; el mansti ibi iluos dies; el plmes credi.
et messis venit ? In opus fervebai, cl operarios mit- derunt ; et eum credidisscnl, dicel.ant mulicn : Non
lere diiponeb.il. Vos qiiatuor nienbcs conipniaiis jam pro\ter verium tiium crcdimtts, sed ipsi f^pii.aw-
ad messem, ego vobis aliam messem albain el pa- mus et scimis quia hic ett vere Satvaitir iiiund'.
raiani oslendo. Pfimo per fjinaiir, pnsloa per prxscnliain. Sic asiiui
Ecce dico vobii : Levate oculoi vestros, el videle, hodie ciiin iis i|iii fori^^ siinl, et nondnm Christiani
quia jani albce sunt regiones ad messem. Ergo messores sunt, Chri-lus nuiiii;iiur per Cbristianos aiiiico'!,
missunis esl. In hoc eniin esl verbum verum, quia tanium illa iiiulieie, lioc e-t Ecclesia, annuiuiaiite
aliuf est qui melit , alius esl qui semiiial, iit qui semi- ut ad Cliristum veiii.iiit. Crcdunl pcr istam fnuim;
iiat jir.iu/ gaudeal, et qid melit. Ego vos misi metere manei apud eos biduo; lioc est, dal i:lis duo pr.i'-
quoi 1)01 non taborastis. Alii laboruverunl, et vos in cepla cbariiatis; cl inulio plurcs in eiiin crcdii it
evriim iaborem inlroistis. Quid ergo messores misil, firniius, quoniaiM vere ipsc cst Salvaior miiiidi.
Bon seminaiores? Qno niessores? nbi jani aiii la- Posl duos aultm dies eiiit inde. Ipse enim Jesui
boriviTuiil. Naiii ulji iaiii laboralum crat, et seini- , testimomum perliibuit quia proplietn iii sua palria honO'
iiaiuin cral, jnm niaiuniiii factuin, falcein el trilu- '
rcm non habet. Coiilirm;ilis vero Sainaritmis in (ide
ram desiderabat. Qiio ergo crant messores raitiendi? et cbaiitale, id est ,

geniibus, reveriiiur novissimit
Ubi jani proplieiic prxdicaverant, ipsi enim semi- dicbus Iiujiis sarculi in pairiam , in qiia neciiuii
iiit :res. Naiii si ipsi nnn seminatorcs,unde ad illa bonorem b;ibiiii; de qiia ipse in hoc loi-o tfstatur
iiiulier perveiierat : Scio quia Messias veniet? Jam quia pro|.diela iii siia p;itria honorein non lial et.
iîa iiiulier fnicius maturus erat, et eraiit albx In palria vcro ii.iraciila lecit, et iion credidernnt iii
niesses, et falcem (piacrebanl. Miti vos. Quo? metere euin ; in Sam.iria iion lccil, tanien crcdidfruiit
quod non seminattis; alii labnracerunl , et vos in uiiius leniii<ae lesiiinunio. In Filiuin eniin Dei crediilit
tuboris corum inlroistis. Qui Ijboraveruiil T lp;e Ecclesia aposlulica pr.vdicatinne, qiix a Syiiagoga
Abialiam, Isaac cl Jacob. Legiie labnres illoruni : rejecla esl ; unde in patiia siia terrena ipso Clirisio
iii omiiibus labnrilnis eorum proplielia osi Chrisii. pr.Tdicanie non nisi pauci ciediderunt. Ei hoc est
Et ideo seminatorcs Mnjfse;, et ca-icri pairiarcli;c, quod in alio loco uiius evangejsia ait : Qui credii iit
cl oiiiiies |'r>'plicix-, quania perliileriinl in illo fii- me, opra qux ego facio et ipie faciet, et mnjora ho-
(jore i|U.iiido sciiiiiiabaiit ? Ergn jain Juilxa int-ssis rum faciet (loan. mv). Majnra 0(.era fuerunl, tutiiis
paraia erat : iiierito ibi lanquam inatura segcs fiiit,

jj iiiuiidi
liJes ler apostnlieam prxdicalioiicni, qua
qiiaiido tot iiiilliu boniiiiuiii pretia rerum suarum Christi, qiii in Judaa paucos aduiodum salvavit, lu
iifferebant, et ad pedes aposlvtorum poncntes (.\et. Iv), laiitiiin paucos, ul dlscipuli sui, prxter duoderiin,
perdilis liumeri sarciiiis s.i'Ciil:iriiMis, Ciirisiiiin Uo- dimiseriiil eum , sicui diclum esl : Mutli diicipulo'
iuiniiin sequcbantur. Vere in.ilura inessis. Quid linle rum rjus abieriinl retro , et jam non cum illo ambuta-
hicliim esl de ipsa messe? Ejecta sunt pauca gr:iiia, bant (Juan. vi).
et seiuiiiaverunt orbeiii terrarum '!

cl surgii alia Exccprrunl eum Galilwi , cum omnia vidissent qiite
nicssis, quoc in line sxculi inctenda cst. De ipsa fecerat J,rosolijmis in die fetle; el ipsi aieenderuul
messc dicitur : Qui seminaiit in lacrymis, in gandio ad diem festum. Forie raiiaciilorum ciinosilatc iii-
meicnl {Ptat. xin. Ad isiain ergo incssem non apo- cilali, nnii vnliiiilale prxdicaiionis ejus audicnd;e
sioli, sed angeli, niittunlur, Messores, inqiiit, nngeti Veiitt ergo Jesut iterum in Catia Gulitaa:, ubi aquaiit
snnt. Isia crgo messis crescii inter zizania, «t vinum fecit. Quasi diceret ; Quauivis plcn.i dniiius
c\spectat purgari in fineni. Illa vero mcsHS jam csset disciimlieiitinm, ubi niiraculum ii. cuuspoctu
iiiauira eral, quod prius missi suiit dis.vpui', ubi illiirum fccit Chrisius, lamen puuci crodiilerunt jn
ci{)roplieix laboraverunl.Sed lamcn, Iratres, vidcic euin, dicente evangelisia : Ei crediderunt iu eum di.
039 IN S. JOANNiS EVANCELIUM EXI'OSITIO 89»
iripiWi ejiis. Ki fi)isii,iii ;iil viTeciiiiJi.iiu (iicUiin esl A Crcdiitit Itemo seTmoni ijucm dixit ei Jei>us, ci ihat.
civiiini suoriiiii, el ;iil laiiilcm alienigenariim. Nam liicipiebal eniin (ideiit liabeie iii sernioiie Jesii
CiiMxi civcs liieriiiit Cliiis;i, et S.niiuiiitini alicni- ci ideo saiiitaiem meniii lilii; et i|iii cx paitedu-
genm rueruiil. In sacra legiliir liislori.i : liiiis venit, fidelis recsssit; et ideo saniiatein mcFuil
Eral autem ijuidiim rcgiUus, cujui /iliHS iiifirniabatur ii;ii.
Cnphuinaum. Ilegiilus (liiiiinuliviini iionicii ebl a Jam servi orcurrerunt ei nunliantes qued filius ejiis
rege; ct idei) ri>rsi:an regiilns iliiiliir i.^tc , i|uia vioerel. hileriogavil erijo horam in qna melius habue-
eilulem poposcit lilii> suo, (|iii |>leii;iiii nnn JKibiiil rui ; et dixnunt ei : lleii, hora septima reliqnil euin
fiiicn , liabuil el no;i lialiiiil. Iilco andivil :
febris. Scplenarius nuiiierus sanctilicaius csl in do-
J\'ui signa el prodigia viderilis, noii crcdilis. (Jui ciiim nis s.iniii Spiriiiis, in quo sanitas lioininibus cie-
ialutein quxrejjal pro fllio, procul dnbio credebat. deiilibus cuiislal, quia in sanclo Spiritii qui csl
,
Meque fiiiin ab eo qiiaererci saliiiein, (|iiein non Joniiiii Pei, remissio esi omiiium peccaluruiu cre
creileret Salvalorein. (Juare ergo dic ilur : Nisi siyna denlibiis. Septenarius quoquc niiiiierus, si dividitui-
cl prodigia videritis, non crediiis, qui aiile (rederet in iria el quaiuor, sanctam Triiiitaiem signilicai iii
qiiam signuni viiieret? Sed iiieinenioie qui pclil. leriiario numeni, el oinnium creaiur.iruiii universi-
aperic cdgnnsceiis quia in ridc dubiiavii. Poposcil C laieni iii quaieniario, propier qualuor elemeiiia, i|ua-
n.iiiique ul dcsccnderet el saii;irei (iliuiii cjus. Cor- tuor aiiimalia, ct qualuor plagas muiidi , et qualuor
poralem ergo prxseiiliani Doniiiii qii.-Krcbat, qui per aiini lempora, qiij; omiiia ex ipso, et per ipsum, et in
epiritiim niisquain deerai. Minus ilaqiie in ilhim ipso creala sunt [Coloss. i), consiant, ct gulicriianlur
crcdidit ,
quem non pui;ibat posse s;ili;lem dare, quoniaiii in ipso vivimus, movcmur et suinus (Act. xvii).
iiisi praeseiis esset et corpme. Si eiiim pcrfecic Credidit ipse, et domits ejus teia. Qiiia nuniiatus
credidis.^ct, procul dubio scircl quia iion est loous esl ei lilius sainis. Ad solum ergo sermonem credi-
iibi iion est Deus. Ex inagna crgo parte divisus est, deiuni plures Samarii.ini; .nd illud auiem iniiaciilum
qiiia hoiiorem non dcdit inajesiaii, sed pr3esenli% sola domus ilia crcdidit. Qu;e res portendil in mul-
cariiali. Et salutem iiaqiic lilio peliil, el tamen iii liludinc fidem geniium, et in paiiciiate fidcm Judxn-
fiJe diibiiavii, quia eiiin ad (piem venerat, ci poien- rurn:genies vcro solo scrmone, id esi, praeJicaiione
icm ad cnrandum crodidil, et lameii inorie;iii lilio aposiolica crcdideruui; Juda;i vero signa vidcruiit,
esse absentcni piuavit Douin. Scd Doiiiiiius qui lO- ei ipsum Dei Filium facicntem, el tanien pauci cre-
g;Uur III vad.ii, qiiia non desil ubi Invitatur indical, didcruiil 61 cis.
solo jussu saliitein reddidii, qiii voluniaie omiiia CAPUT V.
croavit. Qiia in re lioc nobis snlerler iniuenduin, Diieclio diviiioriiin eloqiiioruin, ct diilteJo iiiielli-
quod siciil alio Evangelisla le-lante didicimus sanctx Scripturae,
, : genti.i! ei maximu liiimilis evin-
Cf»i»i(rio ad Doniinum dixit : Domine, puer meiis jacet gclira; veriiaiis, in qua verborum lionesta simpli-
paralijlicus i/i donio, et male lorquetur {Mutlh. viii). ciias paict, ei si^nsuiim alia profimditas laict, aJjii-
Cui Jesiis pniliiuis lespoiidit •
Ego vcniam, curabo
et vanle ipso Domino qni dal suavitalem, iit lcrra no-
eum. Quid esl qiiod regulus rngal ut ad ejus filium stra del fructum suum, el nos ;id loiiuendum, et
vciiiat, et tanieii corporaliicr ire
recusat; ad servum vos ad aiidieiidiim exborlatur. Aiquc ntinam lara
êro cenlurionis non invitaiur, ei lanien se corfio- clficax nobis essei Inqiiendi seiisus ,
qiiam vobis
raliter ire pollicetnr? Ilegiili filio per corporalcm sliidiosft audienili dala est intelligiMiIia, diiin viJco
prxsentiam non dignatur adesse, ccniurionis servo iiuc. f.islidio vos audire, el gaudio placato cordis
non dcdignatiir occurrcre. Quidestlioc? iiisi quod veslri, a qiio id quod salubre est, noii respuitur,
snperbia no.sira retuiiditur, qni in liominibus iion sed ciim avidiiate percipitur, el iiiililer conliiietiir.
iiaturam, qui ad imagincm Dei facii sunt. scd liono-
Loquaniiir ergo vobis el iiiinc de evang.'lica le-
re^ ei diviiias veneranuir; cnnique pensamus (|ii;c ciinnc. Duo pariler niiracula liuiii.aii:c saiiitalis le-
circa eos suiit, profeclo inti-riora miniuie pei vi.lc-
j, g„ r. unum invi,ibilil,r -icr aiigfllicam admiiii-
inus. Diim ea coiisideramus qiKc i:i coriioribiis de t,lralioiiein, allerum pcr dominicam prxscntiam vi-
specta siiiil, iiegligiiniis pcnsarc qniil sinil. RcJoiii- sibiliter exliibilum. Sed iiiriusqiic iioliis sunt lirevi-
pior veio nos'er, ul oslcMidrrct qiiia qux alla suiil ler exponeiiJa inysteria, ne prolixae
pro- leciioiiis
bominum saiiclis despiciciida sum, et qna; despccia lixa qiioqne explanalio cuiqiiam forte gravis cxistal.
siint boininuin dospicienJa iioii suiil ad lilinni re- I'iol);ilica pisciiia, qu;i,- i|uiiique
,
porlicihiis C!n,;'clia-
giili ire noliiit, ad servuiii (iMiIiirionis ire paratus lur, populus est Juddeorum, ui dique legis cusioJia,
fiiil. Increpal.» esl ergo siiperbia nosira, qii;c iiescit ne peccire debeat, munitns Rccte elenim lex, quae
peiisare lininiii;'S propler liomiiie';, sola, diximus,
iil qinmiuc libris Moysi Jesciipla csl, quinario nnmero
'|u;i; circnmslaiit lioniinibus [lensat. âluram noii ligiii:ilur. R.cle populiis qiii iii qiiibusjam muiiJi-
aspicit, liononni Dci iii liiiiiiiniluis iioii agnosoil. l am \ii;c serv.",re, in quil)usd;iiu vero solebal im-
Ecce iie non vult Filius Dci ad filium regiili, ei ta- iniii Joriini spiriluum (ciilaineiilis ai-itari, per aquani
Mien vciiire paraiiis csl nd saliilem servi. Ilor (v,i siijii.ilur pisciiia. qiije iiiinc placida vciilis slare,
(|'i"d Apostoliis ail infirnia muntii
: elcijil Deua, ut iiuiic eis irrnciitilius lurbari cotisiievcrai. Et boiie
tunfundat (oitia [l Cor. i). pitcina cadein piobaiica vocaiur : rpi^m'. quippe
; : .
601 IirD/K YI,NEUAi;iUS OPP. lAlES II. SECT. I. — EXEGETICA CENUINA. 602
(irirre «i«s iliciiiiliir, <|iiia crniLl niiii!ruin i» ii!o A ipso nnus coinmcndalur satiator, nnn quia oinui.
popiiio i|ui (liccre Dnniiio possent : Kos aulem pu- polcaiis piclas Salvaloiis oiiincs quos ibi la:ig'ieniei
fiilui tvtts, ct oiea (jregis lui, con/itebimHr tihi in SW' iuvenit, sanare nequeal, sed ul docerel prctcr nni-
c»la {Psal. LWMu). Vnlgo aulcni prohalica, iJ csi, ia;em caiholicx fidei luillMin cuilibet lociiiu palere
pcciiaria piscitn fciliir appcllata, quoil iii ea saccr- s:iliiiis.
diilcs Imstias lavare cousiicveranl. Sliillitinln lan- Eiot avtcm quidam komo, inquil, ibi, triijinla el
giicntiiini (|iuc in cnminciuoralis porlicibus jdcelial, oclo nnncs linbcns in infirmitate suu. Ilomo i.sle, mul-
aqiix n uiiim cxspectans , sii^nificat corum catirv.is tiiruui innrmitate dcie^lus annoruin, signincal pec-
i|(ii. legis vcrLa auclicnlcs, suis sc lianc vinliiis iiii- c.itorem quernlihei eiiornii scelernm iiiai;uiiudinc vel
plcrc iion po-i>;e dolebant , alqtie iJco douiinicaj iiunierositaie depressuiii : cujus significando reatui
aiixiliuin graiiae loiis aniiui alTectiliiis ini|jluraliani. etiam ortus temporis quo isie languebat cungruil,
Capci craiit, qiii necduin pcrfeciam lidem liabebanl nam diiodeqiiadraginia aiinos habcbat iii intiriiiitate.
claudi, qiii bnna qiiw novcranl operaiidi gicssilius Quadragcnariiis auiein imuierus, qui dcnario qiiater
iinpl*re ncquibant ; aridi, qui ijiicinlilict (iciiliiui diiclo coiilicitur, pro perfeciione rcci* ci>iivcr-alio-
scieclia; habeiiies, pingiiedine tanien spei, i'. dilc- nis solel iii Stripluris accipi, quia quisquis pcrfecla
tlioiiis egebaiii. Talcs iii quiuque pdnicilui^ jaic- coiiversalioiie se geiil, legis prolecio dialogiiui pcr
bant, sed non iiisi in piscinam aiip;elo vcniciiie qnnluor sancti Evaiigelii libros implct. A qua iiiini-
sanabantur, quia pcr Ipgem cognitio pcccati, gralia fuin perfectione duo ininus habet, qui Dei el proxi-
aulem remissionii non nisi per Jetum Clirittum facla mi dilectione, qiiam lcgis pariter et Evaiigclii Scii-
est (Rom. iii). Iltinc dcsigiiat angelus qui invisibilitcr plura commeiidat , vacuus iiicedii. Quod ctiaiti iiiy-
dcscciideiis in pi-cinaiii, cl suggerens vim sanandi, si.ce Domiiiiis sanaiis inlirrouin docuit, cuiii ait
movebat aqnain. Descendii euiiii carne iiidntiis nia- Surge, loHe gntbalum lunn'. et ambula. StncE enim
gni consilii ai.gelug, id csi, palernK volui.iaiis nuu- diiilur, id esl, vitioruiu inrpnrein, in quibuj diu
tius in pnpuli) JtidrEorum , el movebat peccalores languebas, e.tcule, ei ad cxerciiium viriultim, quibns
docliiiia sua, f.icuis ui occidereiur ipse , qui sua pcrpctuo salvcris, erigere. Tolle grubatum tuuin;
morie corpor^di nou solum spiriiualiter langueuicm poila. id esl, dilige proxiiiium tiiiim , paticnlvr ejiij
snnaie, sed ci moriuos vivificare sufficerei. Moiiis iiirirma lnleraujo, qwi ic ailhiic leniaiiniiiim fasce
•rgo aijux passinnein Dnmini, qiiae nioia turbaiaque dcpressiiin diu pniiciiierque siisliuuil. Altcr eniin
JuJjionim gcnle facla est, iusinnat; ei quiu pcr alierius oncra poriate, el sic ndiiiiplebitis lcgein Clni-
eiindein passi.niein redompli sunt crcdciiles a ina- p sli (/{"'». xu). Et sicut alibi dicit : Supporlanlei iH-
leJicio lcgis, qiiasi desicndeules iii aquain pisciua tii.em i'i cliuritile, sotlicili sernare uuitalein in vinculo
itirbaia .saiianiur, qiii ealenus jaciierunt in poriici- pacis (Eplies.). Ambula aiilein, loio conle , lola
hus iTgroli. Legis siipiiJcin liiicra, quae nescieiiles auiiiia, toia viriiile Dt:uui dilige; el iit ad cjas visio-
«uid agenJuui, quiJ vilanduni esset, edocnil, ncc iiem pcrliiigcre merearis ,
quoiidianis honi>riiin ope-
lainen cdocios ui sua dccrcia complerenlur adjuvit, ruiu passibus devirlulein virluiem progredere; noc
quasi educlos de .scdilnis ignoraiitia; priuris, iii frutrciii qucui siitrcrcndo Jiicas , ob aiuorein ejus ad
IMirliciliiis siiis conlinebal, ncc saiiabal languidos. quein pergis , descrens , iicc ob fritiisaiiôrem, ab
Graiia .ntileni cv.angelica pi-r fiJein ac inyslcriinn illo qiiTrcndii, cum qiio maneru Jcsidcias, inteiiiiit-
diiiiiiircx passiunis saiiai ouiiies languores iniqui- ne.ii recii ince^sus avertens. Sed ul perlecie possis
laluni nosiiarum, a quihus in lcge Woysi non poiiii- salvari , surge, toUe grabatum tuum, et ambulu. Id
miis ju^lilicari. Qnasi cjectos de puriicihus lcgis est, relinque peccaia pristina, necessitatibus frairuoi
aegrotos iii aquain piscinx iinbiJam ui sanari pos- suciurre, et iu univer.îs qux agis vide iieiii bncgx-
siiil iuiiiiiilit, qui a peccatis qua; lex csipnderai, culo meiilem figas , scJ aJ viJeiiJaiii faciein lui fe-
pcr acpiain h iptisinalis aliliiit, icstaiiie Apostolo, quia stines Redcmpioris. Surge, bona operanJo ;
porta
quicunqu,' baptixuti sumus in Chrislo JeiU,in morfe j) jnifcamm, JiligcnJo piosiniuni ; c( amfcu/a, esspecian-
ipsius baptiziili sumus, conscpulti cum illo ptr ba- cio licasaiii spKiu, el ndvenlura gl()ri.T! niagiii Dei
plisntiim tn morlcm , iii qnomodo suTiexil Clirisius (Tit. ii). Scd mira p.^rliJoruin Jeiiienlia, qiii aJ tam
u morluis per yloTiam Piilns, ita ct nos in nov tnte vitm iiiopiiialaiii diu laugiirnlis saiialioncm credcre ac
ambulcmus (liem. vi). Bene auiein dicitur qu;a qiii spiriiiialiier sanai i Jebuerant, e conira scaiidalii.itur,
primis dcsccndissei post motum nquce, sanns fiebat elsalvilo panlcr ac Salvatori caluiiniias slriiunl :
II qiincunque Imujuore teiiebatur, quia unus Umninus, salvaio qiiiJem, i|Uia S ibhato grabalum luloril, Sal-
iiiia liJcs, iinuiii bapiisiiia, unus Deus lEphes. iv), vaiori auiera ,
q;iia S.ibl)ai'> ct illuin salvari, el gra-
el (pii in iinitate caihulica Clirisli niysieriis inibuitiir, batuiii lolli pr.TCCiiii. Quis luelius Je Sahhato, quaiu
âiiiis fit a qiiociini|iie peccaioruni languorc deti- tanla divii.iiaiis pnicnlia nossct ?
ncaiur. Quisquis auu-in ab unilule discrepai, salu- /îcctflnf, iiiquit, Judici, illi qni sunulus fuerat
tciii, qux ab uiio csl, consequi iif.n vniet. II ic de Siibbatum csl, ncn lice! libi tollere giabatmn tuum.
priino cvangclic.T lectiouis iniraciilo, iina; Spiriius I.ilicrani lcgis stnlie di leiidclijnl , igiiorandi' Jispeii-
dcdit, loculi suinus. Nuac dij sccumlo quod ipi>c s.iiioiieui cjus qui lcgis quoiiJain edicla pcr servuni
JcJciit, fr lcrnilaii vcs'ia: loqu.imur. Iii quo cii;iu) dcceriiciis . nunc ipsc aJveniciis , caiiiJe;» lcseiii
6!):^ i:\ b. JUAO.MS bVA.>Ui'.L.ll!M fcAIUSUIU.
trali» nml.irci, ul qnoil jii\ia li'.lernm diii (•ariialc:; A de LaMio lcgiiir {Joan. it, »i). Nijvit l>oiiiiims pro
cariialiliT observuvoraui, dciiiceîs spiritiiiles spiri qiio qtieinlibct jiibeat iiifiriiiari, ssspe occulto botni-
liialiier nbscrvaiKluiii c.ogiioscerenl. S.ilibato qiiipiie nibus judicio, scd lunquam iiijiisto. Sed discantus
carnali, qiioJ juxta Decalogiim custoiliebani, i»
|iu- na!;ellis piissiinis Redeniptoris nosiri liuiiiiliter sub-
liis ab omiii opere servili ilie seplinia vacare praice- sierni, aibilrantes iios ininus pa(i quani mcreiiiiis.
|)tus est. Spiriiuale aulem Sabliaium est in l;icc. graii.x» 6cmper illiiis senieiilia: nieinores, quia beaiU'! Iiomo
Bpiritiialls, qii.'(; scpiirorniis accipiliir, noi< iina, seJ qiii corripilur a Domiiio (Job. v). Kt ipse in Apoca-
onini ilie nos ali inqnietudlne viiinriiiii luancre lciia- lypsi : Eijo, inûil, ijnos amo, arguo ct castigo {Apoc.
los. Si eiiiiii juxla vocem ilominicnni, owiiit qui fiuit iii). Loiignevo autein laniîientu iiiiiMius exteriusqiie
piCiatum scmis at peccali [Joan. vii) ,

patel liqtiido saiiato , id cst ct a Hagellis apertje casiigaiionis, el a
quia peccaia recie opera servilia iiiielligunlur : a peccaiis qiiibus liaec ineiebatiir, erepto, Jiidxi, c
quibus qiiasi in dic septiino in perccplione gratia; coiiira inale intus languentes , jain deterius aegro-
ipirilualls iiniiiunes iiiccdere jnbemur, nec soluni a lare incipiiint ,
perseqccndo , vide'ii:ei, Jeûm , i|iii
pravis continere, scd et bonis iii.<iisterc Taotis ,

quod li*c faceret in Sabbaio. rcrse(|ucbanlur autem c:ini
in liac qiioqiic leciionc Uomimis t^pice osti'ndil, cuni qiiasl legis ancloritatem simiil cl divinjc operutinnis
cuin qiii diiodequailraijinla annos languebat in die " exempla seciiti, quia et Dominus sex diebus nniiidi
Sabbali non suluiii suigere, veroni eiiaiii grabatum peifeula crealiorie, septimo requievil ab omniius operi-
tnllerc ct aiiibulare pr.Tcepii : vidclicel insinu.ins eos bus suis (Cen. ii); et populum sex diebus operari, se-
qni longo vitioruiu languorc tabcscunt, et , Dei ac ptiino vacare ptjccepii (E.xod. xxxv). Nun iiiielligenies
proximi dilectiunis inanes, quasi a perlecta virlutum qiiia canialia legis deiTOta paulatiin crant spiriiuali
giinima duo niiiius babeni, jain per doniim saiictl inierprelaiione mutaiida, apparente illo qui noii
S| irlius a viis possc reinrgere , eorumque discusso laiitiim legislaior, sed ct liiiis legis csiChnsius, ad
l rpore, euni fiatern» dilectiunis lionore ad visio- justiiiani onini credenii (Uom. x). Noiiiie auiiiiad-
verleiites quia Conditur in die scpiimo non ab opora
ncin debcrc sui properare Cooditnris. Quod aulcm
iiiundano; gubcrnaiionis, et aniiu;e, io!o quotiiliaii:«
is qiii sanatus Jesnin non in turba adliiic, sed po l iii
lemplo cognoscil, niystice iios instiinit, ut Si vere

rerum creataruni substi;uiioiiis, sed a nova creatii-
Condiloris noslri graiiam cognoscerc, si ejiis ainnra rariiiii insliliitione cessavit. Quod eniiii diciinr : lie-
conflrmari, si ad ejus visionem pervenire des'dera- quievil Deut die septimo ub omnibiis operibut suis (Gcn.
nius, fugiamus sollicite lurb.un, non solum iiirban-

ii), intelligenJuin esicessa^^sc Dcum a novaruin con-
dilione creaiuraruni. Qiiod vero hic ipsa Verilas ail
lium iios coîiationum, alTectuiiniqiie pravoruin, ve- n
riiin rtiam liominuin nequam, qoi no^-tr.e siiiceriiatis
Pater meus usque modo operatur ei cgo opnor.
pussint iinpcdire propositiini , vcl inala vidclirct

Operalur l'ater cl Filius, ui natiiraiuui diversilaa
ciemplo siio nionstrando, vel buiia nostra opcra de-

penaancat, qiix in prima condilioiiif iiiunili conditx
ridendo aul eiiam probibendo. Conrugiainus scduli

siint. Idem dictuin esl in rsalnils: Qiii jinxii sinijilla-
tim corda eorum(Psal. xxxii); non iiici giiiia aiiiina-
iid doniuni oralionis, ubi sccrcla liljertate Doniinuin
iiiTocantes, et de perccplis ab eo bcncficiis gratias
nim gencra, scd cjusdcin subsianii.c aniiiias qux in
priino boniiiie condiia est rcforiiiat. Quapiopior
agamus, et dc percipiendis linniili devot.one prcce-
sanctum, qnud l'salm sta cuni iion soluin priiiioi Jialcin inuiidi crea-
niur. luio etiain ipsi tcinplum Dei in
venire et inansioncm faccre dignciur exisicrc cure- lioneiii, sed et quuiiilianîiii creatunc giibernatio-
,
inus, audienlcs ab Apnstolo : Qaia corpora veslra iicni ad Idudera Creaioris refcrrci, ait iiiler cu!tera:
lertiptuin ctt Spiritus sancti, qui in tobis 0,1 (I Cor. vi). Oninia in supicntia fecisli [Psnl. ciii). Si aiilein Cbri-
Iiitcr qux diligentius intiieiidiiin, fratics nici, qiiod SIiiiii Dci virtuteiii, el Dti sapicntiain recte cunfile-
iiiveniuiis iii lcinplo quein sanavcial Duniiiius , ."tit

iiiur, ctumnia in sapientia lecil ac regil Dcus, cun-
illi:
stal niiniruiii quia !'atcr usque niudo opcratur, et
Ecce saitus [aclus es, jam noli pcecare, ne deleriui ''"'''"s- E^ê» '*•"«' ""^"s. iniuit, noii scx soluui, ul
D
tibi iiliiinid contingnt. Qiiibus vcrbis apeile nioiisira-
puialis, dicbus jTiiiiis oporaliis esl, veriini usque
lur qiiia jiropicr peccata langnebat, ncc nibi diniissis
niodo operatur, iioii Ro.ijin creaiurae gciius insti-
eihdoin poterat sanari. Scd qui foris aii inlinniiatc, tncndo, sed quic iii [iriiicipio creaverai, nedcficiani,
ip-e eiiaui inliis saivavil a scclerc, niide ct caule propagando. Et rgo operor , subaudilur, usqiie nio-
|ir.i'iiioiiiiit, ne ainplius pcr.ai.d.-i gravioiis sibi sen- do, cuiii 00 cuiicta dispoiioii-i , icgciis, accuiiiulans.
teiitiain damoatinnls conUahcrfit. Qiiod nnii iia seii- Ac si apertedicat : Qiiid inilii invidcis ? cur ine vi-
liciiduiii Cbi, qiiasi omi.is qiii iiifirniaiur ob pccc iia liipiTalis, cffili legis doctorcb, quod in forma bo-
iiifirinetur. Sx>pe inlirinalur lioiiio , iie extollalur iu niiii.s Sabbaio saluloin uniiis houiinis npcraiiis siiii,
donis Dci, sicul de Taulo aposlolo legiliir (II Cor. ipii iii nalnra diviiiitalis uiia cuin Duo Tairo toiuiii
jii). Sype eliaiii ut pmbeiur, iribulalur, sicut bt-aii gcnns huinaiiiini, iino toUiiii inundi iiiarbiiiani, et
Job palieiiiia iribiilalur ; el probaia esl s;f pe iiilir- ciiiicla visibilia et iiivisibiiia, qiiielus soiiipcr ope-
iiiilas pro casligilione d re ; Eiiiijcilnt Deut cmnrin ror? Scd ipsi lalis ac tanti mysterii niiniis capaces,
lilinm qucni r,cipil (llebr. Wiii). Qiiiliui.daiii vcro piopterea inagis quiereuanl euni iiilerliciiv, qnia
i.ibnniiaB pio sluria Dci datur, ut do cxcu isato ci iioii sulum sulvcbal Sabbaliim, scd el Paireni suuiif.
: : ;
695 r.r:D/E vrNERACius opr. vaus SECr. I. - EXEf.ETlCA GF,NL-INA. C9G

dirctiat Drnni, ;ci]iialr>m sc f.iciens Deo. In eo niaxi- sui; ei omiiis in virlute naliirx est. Neque cnini par-
mc (tolebiul, qiiia h (|neni vciiini per idfirmilMlrni liiio esse potcst iii simplici naiura diviiiiiaiis , seJ
carnls lionilncm cogiioveranl, veniii» se Del Filium idcni est Filio videre, ei esse. Ideo subjecit
tredi viiluis-ei, iti esl, iion graiia adnpialiiin, ul c.f- O.r.nia eniin qucFcunque facit Pater, eadeni et Fi-
teros sancins quib;is lo.jniinr Pioplicia : Efjo dixi lius f<uii similiii r. S gnificatlonem iiiiius natiirx osten-
Lii eslis, cl (llii Excehi emna (Psal. l\xxi), scd iia- (leiis, 01 uiiiiis ( perationis quia conimunis cst ope-
1'ira Tairi per oiiinia :ri|iialeni ; non snbsianiia, sed r-.tio Patris et Filii, quiirum esl una natura, una
pervniia dl-laiileni : qni puUbant Jcsijiii Clirislum etiain operalii). Ideo consequenter subjunxlt :
pr.cdicando se facere qiiod iion e-sei, non veracitcr Paler dilujii Filinyix, cl oimia dtmonslrat ei qux ipse
iniiin.irc qiiod essei. Ccusmoii sunl ergo Jiid.ei, el fncit. IJt osicnderci uiniiem banc Pairls deinonstia-
indigiiail suni : nieriio (niidcin, quod aiulebai lionio tloncm, fiilei nosir.c esse doctrinam , ne scilicet Pa-
ae(|ualeiii se facere Deo ; sed ideo imnieiitti, qnia in leriiobis iii confusione esset, et Filius; el nc qiia
lioiiiinc noii inielligtbaiit Deiun. Camcm vidiLant, liic ignoratio lii FJio possii iniciligi aut Patre (oie-
Dcuin ncsciebant. Ilabiiaculuin cernebant, Iialiii.it')- ra enim omnia, qua; ipse f.iccrct, inoiisirarei) con-
rciii ignnrabani. Caro <;iiim illa teniplum erai, Deus liiui'i aii :
liili:ibiiabai inius. Non ergo Jesns cnrnein scr]uab.it Et mnjor liorum opcra ileinonslrubit ei , ut ros ad-
{':ilri, noa formam servi Domino coniparabJl non ; niiremiiii. Sicul eniin Puler susciiat tnorluos , civni-
(liKiil liicium est propifr nos, sed qiiod crai (|uonilo ficiil, slc et Filiiis quos i idt viiificat. Ea eiiiiii Pa-
ficil niis. Quis iiaiiiqiie sil Clirisliis, Ciilliolicis lo- trcni demoii-lralurum Filio dicit quac miieutur. Et
(|Uor. Nostis qui lune creilidisii'!, qu a lion Verbuin qiKi; ead..;in cssent ill i, mnx docuil : Sicut enim Pa-
lantuin, s.-d Ycibuincurn f<tclum eslit hubilavil inno- ter suscilul morluos, sic et Ftliiis quos vull viiificttt.
liis (Jom. i); bac carne major est Paier. Iia Pa'cr Exneqiiaia virtus est pcr naiurx indissiinilis iiuita-
.Tqnalis, et major. ^qiialis Verbo, major cariie; lein ; dcinousiratio Ojierum, non ignor:ilionis li:ib.'t
SDiualis ei per qncin fccil nos, ra.ijor eo qui fjcius liislructioneiii, sed iioîrx liilei, qu.c non Filio scieii-
est pri'p!cr nos. Commotis vcro et lurbails Jmla-is, liani ignor.iiorum , sed nobis confes&ionem niiiiaiis
(|iila se xquiilein Cbrisliis Pairi fecii, qui lionrneni invexit. Demonslrare eiiim Pairem, csi per Filiuni
l:intuiii iiitelli'xeruut , noii Deum, carnem viJ rnni, f.icere qu;e faciurus esi. Nain majora opera sunt re-
duinitatein non crcdlilcriiRt, dixii eis : yon po:esi a snrrectio moriuoriim, qiiai eril iii novlssimo dic, (juara
se Fil us facerc quulquam nisi quod videril Palrein jn- isiius langneiilis sanitas, qni Cliristi verbo sanatus
eicniein. Non ali:i opera facit Paier qiiae videai Fi- est, ex quo nata csi bujus oceasin loia scrmonis. DlcU
liiis, rt alia Fllius ciiin viderit Patre ii facienloin, cnitii iit V"S miremiiii ; et lioc diflliile est videre,
sed eailem opcra ijise Paier et Fdin^. Sequitur cnini: quoinodo lanquam temporalilcr Flllo eoa>tcrno all-
QiKCcuiique cnim iile' fecerit , liivc ci Filiiis sii)iililcr qiia deniiinsliarct a'tcriius P.iler, omnia S( icnli (\\\.k
farii. Niin cum illc feceiitalia, Filins similitiT facit. sunl apud Patrein. Qiix sinl laineu illo niajora, hnc
Si li.TC facit Filius qu.r f.:cit Palcr, non ali.i Palcr, eiiim lacilc esl inielligere. Sicut enim Paier, inqiiil,
alia Friiis facil, scd pailcin op ra sunt Patris et Fi- suiciliil inoituos, et v viftcat, sic et Filius quns vull vi-
lii ; (]iionii>(io ea fatll ct rniiis ? I't eadeni, ei simi- rificat. Mîjora ergo siiiit opera niortuos siisciiare
liler, iie forie cadem, sed disîniiliier. F.adcm, iii- qiiain iaiiguiJos sanare. Sed sicul suscilal Palcr mor-
(jiiit, et simililer; nain uninia qii;e Palcr raci>, per tuos et vivifical, sic cl Filius quns vult viiifical. Alios
l'Miiiiii faeit, sicut dictiim esl : Omnia iier ipmm fa- ergo Patcr, alins Filius ? Nou, scd omuia pcr ipsum.
cta sunt, et sine ipso factnin at nikl (Joaii. i). Ideo Ips( s ila ;()C Filius qiios cl Paler , quia iioii alia, nec
similiter dixit, quia cadeiii faclt Filius q'i:c lacit ct alilcr, scd bxc ct Filiiis .siiuiliier facit. Iia pU>iie
Paier; quia una Patris ct Filii iii dlvinllaie subsian- inielli.^cndum es!, et ila icuendum. Sed mcmentoie
tia ct opcrallo, un i volunias ei poteslas, uiia viia cl qiilj Filiiis qiios vuli vivilicai. Tencte ergo bic non
estscntia ; ct sciiualia omnia sunt in Palre cl Filio, soliim poicstaiein Filii, verum el voluntalcm. Fi-
iiisi quod Pslcr p:itcr esl, el Fi'ius filiiis cst : sepa- llus qiios vult vlvificat, et Paler quos vulu vivllical,
r:iiiu (M In per.-.oiil«, sciliinltas lii natiira. .\o» enim ei icsos Filius quos ei Pater; ac pcr boc ea^lcin Pa-
polest Filius a se facere quidqunm, nisi qiiod riderit iils ei Filii et poicsias est et volunias. Eadein quo-
Parem fîcienicm. Non dcbemus carn:iliier iiiielli- qun vlta et vivificalio morluorum. Et ideo dicll : Sic-
j;eie liaiic seiitentiain ,

qiiusi (Uioruui lioininuin paul Piiier susci.rit morluus ct viiificat quos viilt , sic et
iris cl (ilii, iinius oslcmliîiiis, alieiins vidciiis, iiiiius Filius qiivs vuli vivifical. Nun eiiim alios Fllius vivl-
loqucntis, allcriiis audienlis, qna; oninia pbaiiiasinata ficat, allos Pater, sed una polesias uiiam vividcalio-
cordis suni. Talis cogiialio procul pecloribus Cliii- nein facit : (|ua! ctiam potcstas uno ore bonoranda
stianis- cvpellenda esi. Ergo de Filio ot Palre prac- csi. Et iJco conseqiieiiler subjunxit
Beiitis ilocit lcctionis exempMim, qiiii nec Palri nec Paier eniin uon judicat quemquam , sed oinne judi-
Filio ulla liislanlia divinitatis sit, icl oiia inajcsias. ciuin dcdii Filio, ul oi-nos lionorificent Filium, sicnt
Qiiod eiilin ail Filiuin nibil faccre , uisi quod viderit hon>rificnnl Palrem. Paler non judicat (iucni.'|iiani,
Pnirem facieniem , non id coipor:iliier iiilclligeiiduin quia Pairis porsona liomin';in iion suscopii, iicc in
esi, qiiia non corpor:i!il'US moili^ Deus videi, seJ vi- iudicio viJcbilur, scJ sola Fiiii pcr.-ona in ca fori:ia
fi:)7 IN S. JOANNIS KVANGKLIIM EXPOSITIO. C98
qiia jiitlieala esl inju-te, jii-le judicabil vivos ac mor- A bum meum audit, el credit ei qui misil m,; iiisi (Jiia ,
luos. Nec enim Filius videbilur iii judicio in ea na- verbum c-t in nie.' Ei quis esl qui aiidit verbtirii
luru qua consubsiaiilia!is est Deo Patri, scd in ea meuin, nisi qiii audit me, qiii credit me? Credit au-
qua sub^lanlialis est inîlii, et lioniô factus esl. Iia tem ei qiii misit lue, qiiia cum illi credit, vcrbuin
inlelligeiuluni esl : Paie.r non judicat quemquam, led cjiis credit. Ciim ergo verbo ejiis credii, mihi credit,
omne judicium dedit h\tio , ac si diceretur : 1'atrem quia verbiini Patris ego soni. Non rDiiii Iran-irel de
neiiio videliil iii judicio vivoruin et tnortunruin , sed inorle ad viiam, nisi priino esset in niorle, et non
oniiics Kiliuiii, quia Filiiis hominis esl, ul possil et csscl in vila. Ctim ergo transieril in \itim, iion eril
ab inipiis videri. cum el illi videbiint in qucni piipu- iii morle. Mortuui ergo erat, et reviiit ; perieral, el
gerunl (Joan. xix). Uuod ne coiijiceie p"lius ,
quaiii invenlus est {Luc. sv). Fit prninde jaiii qiredain re-
aperle denionslrare vidiaiinir, proferaiiius ejusdrin surrec:io , et Iraiisennt hoiiiincs a niorti' qnadain ad
Uomini eerlani nianifesi:'niqiie seiileiiliam.qua oslen- quamdam vitam, a morte inlidelilatis ad vitam fidci,
daiiius ips;ini fuissc caiisnm iii dicei el : Pa'er non ju- a iiiorle falsilalis ad vitam vcrilalis. a inorie iiiiqui-
dicat qucmquam, sed omm' jiidicium dedit Filio ,

qitia i:iiis ad viiani jusiiiix. Esi ergo et isia resiirrectio
jiidci in foriiia Filii lioininis appiireliit : qur. foniia inoriuiiriim. Aperiat illam plenius, et luccscat nobis,
iion est Patris, sed Filii : iiec ea Fihi iii qua :rqiialis ut ccppil.
est P.ilri, sed in qiia minoresl Paire, ut fil in jndi-

Am,-n ameu dico voliis
,
q:iia renit liora , et nunc esf,
rio coiiS|iicuus boiiis cl ir.alis, ul oiiines lioiio'ili-
quaudo miTtui audient vocem Filti Dei ; et qui audie-
c. iii Filiiim , !:icut honoiiricanl Pjlrcni, (|iiia iieiii'i
riiit vivent. Iloc proprium esl pioruin ,
qiii sic aii-
lioiKiriliral Palrein, nisi quo'l liabeal Filinin. 0">d iliiml de Incariiatione ejiis, ul credanl (|iiia Filius Dei
e>l eiim lionorificare P.iirem , iii-i quod liabeai Fi-
esl, id cjI, enin
sIc pnipier se facumi aici|iiiMi,
luiii :'
AliU'1 esl 1'iiim cuiii libi (Onimeiidai-ir beiis minoreui Palre in forma servi, ut cr«daiit qiiia ae-
qiiia Dciis est, cl aliud cuin lib' ciiiiimciiila iir lleiis
qu:ilis esl Pairi lorma
iii Dei. El ideo sci|uilnr, el
qiiia Paier csl. Ciiin libi quia Dcns esl comii\eii'!a-
hoc ipsum comnieiid:'ns dicit :
tiir, crealor libi cnramcndalur, omnipmens tibi cnm-

incn.bilnr, spirilus qnidain siimmiis, xlcrnus, iini-
Sicut enim Palcr liaiirt vitum m semetipso, ita
dedit el Fitio vitam liabeie in temelipso, Qiiod ergo

sibilis, iiicoiiMiiutabilis tibi cnniiiiendalur. Cnin vero
ail, dedit Fitio vitam habere in semetipso, bnviicr
lilii qiiia Paler osl cnniitieiulalur, niliil Ii!ii aliiid
dicat, Geimii Filiuiu viiaiii iii si; habeniem. Ncque
qiiani el Filiiis coninieitdaliir, <|iii:i P.^lcr «lici non
potcsi
.
r 1- II,
Filiuin non habe!;
•
sicut
,
nec nliu., i,-i
si
; i>.
Pa- 1..
*""" ^'^' ^'"8 *''3« C accepil vilani, sed nascendo
si
K^ vila
.
„ .
- - . . . est. 1'ater viia cst ci non nascendo, Filius

treni non liabel. Sed ne forle Pairem qiiidcin Ifino-
vita nasceiido. Paier de nullo patre, Filius de Deo
rilires laiiquiiin niajoreni, Filinin vero liiiqn ini mi-
Patre. Paier propier Filium est, Filius vcro ciqiiod
iiorcni, ut dicas niilii : IlQiiorilico Palreni, scioeiiim
Filius esi, propicr Paircm esi, ei qiiod esl, a Paire
qiiod habeat Filiuin el iion erro in Palris noinine,
est. Hoc ergo di.xit : vitani dedil Filio, ul habeat
hiin ciiiin Patrem iiitcliigo >ine Filio, honorifico la-
enm in semetipso, lanquam dicerei : l'aier, qui esl
iiieii et Filium lanquam miiiorem, corriiîl le ipse Fi-
viia in semeiipsn, gennii Filium, qui est et vila in
litis, el revocat le, dicens : t/'( omnes honorificeut
scmelipso. Pro eo eiiim quod genuil, vuluil liilelligi
Filiiim, non inferius, sed sicut honorificant Patrem.
dedil, laiiquam si cuiqiiaiii diccremus, dedil tibi Dcut
Qui ergo nen honorifical Fitimn , ncc Paliein honori-
esse. Sequiiur enim ei dicil :
ficat qiii misit iltum. Ego, iiiquis , majorein lionorein

vo!o dare Pairi, miiiorem Filio. Ibi lollis lnMiorein Et dcdit ci po'estatem judicium faeere, quia Filiui
Paiii, ubi niinorem das Filio. Quid eniin silii aliud homiiiis est. Puto liiliil esse manilestius. Nam quia
viilt ista senleiilia , nisi qnia Patcr ajqiialem sibi Fi- Filius Dui est xqualis Palri , nnn accipit lianc polc-
lium gencrarc aut noluii, atil nun poiiiil? Si noluit, staiem jtidicium facicndi, scd habet illain cuin Patre
iiividil ; si iioii potuit , defecit. Non ergn viJcs qiiia in occullo. Accipit auiem illam, ul buiii el mali euni
ita sciilieiKliiiii ? Ubi majorem hoiiorem dare vis vide:int jiidicaiilein, quia F.-lins hnininis esl. Visio
P.ilri , ibi cs cnntnnieliosus in Patreni. Pniiiiile sic quippc Fiiii liominisexhibebiiur et inalis. Nain visio
lionnnliia Filiuni ,
qiiomodo lionorificas Patrcm. Si fornix Dei, non nisi muiidis corde (quia ipsi Deinn
V s, honoriiiea ct Fdiuiii cl Pairem. videbuiil {A/(iH//. v]) id est solis piisexhibcbitur, quo-
Amrn ainen dico vobis, qiiia qui lerlum menm audit, riim dileelioni hoc ipsum promiltit, qiiia nslendet
«1 cndil ei qui mitit mc, hubel vilnm ateiniim ; et n seipsum illis F,l ideo vide quid scquitur : Noliie
judiciuiu non venit, ted transiU. Nmi nuiic iransil, mirari hoc, inquit. Quid nos prohibet mirari, nisi
sed jam transiii a morie in vitain. Ei hoc atlendiic :

Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 92.

Загружено:

Сведения о документе

Оригинальное название

Авторское право

Доступные форматы

Поделиться этим документом

Поделиться или встроить документ

Параметры публикации

Этот документ был вам полезен?

Это неприемлемый материал?

Авторское право:

Доступные форматы

Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 92.

Загружено:

Авторское право:

Доступные форматы

';':'

^JmiBiw MnM' ' :

mmm ss. patrdi, doctoklh s(iriptorlmolii: ecclesiasticorlm,

CASTIGATA ; D1SSERT.4TI0N1BUS, COMMENTARIIS, VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTEB ILLUSTBATA OMNIBUS OPERIBUS ;

TRADITIOXEM ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA ;

SERIES LATIiNA PRIOR,

ACCURANTE J.-P. MIGNE,

PATROLOGI^ LAmJE TOMUS XCIL

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

?arn e d Pui 2 ^"^ «' "^^ produetions

terminee eu ses 2,000 voU.mes .u-4». ,_^^

|e„rs vova^'eurs, a repeter partout que

memTnLu.-;^eut q»'nue den.i valenr, si '«'-^e en eta,

,^^„^,(5 ces temps eloignes, les

corrige.^que deu.x epreuves

"; 2me e,r'latiu,'on se^onv^^ncra

par chaque faute veritable qu ils rimportauce et meme la necessile

en lAte l'avis ici trace. Nous ne

COLONIENSI, DUABUSQUE IN ANGLIA,STUDIO DOCTISSIMORUM VIRORUM

NON SINE INGENTI LITTERATORUM PLAUSU IN LUCEM VULGATIS,

QUOD MAXIMUM EST, IX.NUMERIS, QUIBUS SCATEBANT, MENDIS DILIGENTER EXPURGATA ;

ACCURANTE ET DENUO RECOGNOSCENTE J.-P. MIGNE,

CURSUUM CO.MPLETORUM IN SINGULOS SCIEN1T.£ ECCLESIASTIC.-E UAMOS EDITORE.

EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,

OPERA EXEGETICA (lENUINA. [Continmlio.)

— in Evangelium S. Lucu'. 301

Parisiis. — Ex Typis J.-P. MIGNE.

CAPUT PRIMUM. A ccrneHlcm ; sAe dermiens, qui.i Ecclcsia In llJe Cliri-

u HED* VENEr.AUiLlS OPP. i>ARS !l. SECT. l. - EXEGETICA GENUINV. »2

Alirabam hs- lerrngari solet qii.ire Cliristiis ei; virjiinc el lanieii

Joacliiin, (^ui genus Cliristi per Josepli (jsieuderol.

rcrinavit. Idco iiaiuque spccialiier quaii <le S.iritu

seniis sKCuli tenere videlur, diim aniii quadiipariiiis

vicibiis currunl, et imiiidus quaiuor parlibus Irrnii- se credcntibus laige minisiravii.

bene iiumerus Irctlucere, voluii occuUc ilimitlere eam.

Clirisius iiiiivers:iiii ici;ii lxclcsi:iiii : et quul sibi iii

iieralinne, el qno muiidus crcdenie Abr:ibani c:rcita- 1, II).

ad ipsnm Domlunm ascendcndo, sepiuagiiiia .scpiciii iii.gciiiius dicius esl ,

aseensiene cxaltatio noMra designaiur ,

prophelaius e>l e\ divino eoniin. ignorantiiim ,

Asiam, Arricani Europam sive liumanum genus,

matre ejus. Id esi ,

tem procedebant populi credeiiliuin , et adoraliaut calholica veneratur Ecclesia.

Et respunio acceplo, usi)ue, per aliam viain reversi signilicat Erclcsiam ,

siia de I raeliiicu piipulo pei pr.idicatores ad gen- daniiiationein leiidiinl.

<;.\1'11T III ruiir, x^oiicnic^, clc. Phariaei iiilcrprctantHr divisi,

peregrinaiioiie remansortiiit. Myslite antem Joaii- noiniiiis ducunl seqiiaccs ejus.

Deo al> ira venluru? Vipcra eiiiiii inortilciiini esi aiiiiii;!!

appro|Miiqiiabat qui aililiini calestis regni linmiiiilius

(I$a. xi., 5); ad

ssiiiiias ejus, ail se ve-

obsla- iiiiii:iri siudenl, lii a;siimaniur iii semine.

oslcndcbal qnia insensibiles creaiuras pro Creattire colebaiu, ei ipii

;ilisque pietate duritiam lapidum pi.ssidebant in

pcrniieiiiiaii bapiii^ire sc dicii. qni potcsiaiem non

j,:ismali Chiisli prjcpaiabil aecipienlBS.

tjiiissel , domus discuUcati ilomns vocafi

Mi, in quaesl venlilabruni. idesl.di-crcli. judini,

«9 BKD^ VI.NERAISILIS OI'P. PARS II. StCr. I.- EXtCETICA GENUINA. 20

stibiiR vivciidiini siigsfiiliir, ul a viiiis el amiciiia vcrc oporlel evadnt.

eiciiipla nobis liuiiiilitatis dedit, ut quuiies a praMS baiur.

usque ad tempun, ei regressus est Jesns iti ':ir'ule Sjii- Joannes.

traria Eva.ngclio Jnannis narr.isse, sed p^M liaiilisma