Ch

ng 2: C U T O GI I PH U M T S NNG S N
it ng sau:

Nng s n g m cc - H t - C - Rau v qu : +) n l +) C , r +) Qu dng lm rau

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
H t: - C hai h : m t l m m v hai l m m - C n c theo thnh ph n ho h c: +) Nhm giu tinh b t +) Nhm giu protein +) Nhm giu ch t bo
I.
2

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
-

H t c chia lm 4 ph n: v h t, l p al ron, n i nh v phi h t.

C u t o h t la

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
C u t o h t ng

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
1) V h t: - Bao b c xung quanh h t, c tc d ng b o v , ch ng l i nh h ng x u c a i u ki n ngo i c nh, b o v phi h t. - Thnh ph n v h t: cellulose v hemicellulose l ch y u.
5

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
C n c vo c i m c a v h t: v tr n v h t v tr u. - S ct v h t c ng khc nhau. Trn v h t cn c ru, lng,.. 2) L p al ron: - Chi m 4 12% kh i l ng h t.
6

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
-

L l p t bo trong cng c a v h t ti p gip v i n i nh . Chi u dy c a l p al ron ph thu c vo gi ng, i u ki n tr ng tr t. L p al ron t p trung nhi u ch t dinh d ng quan tr ng: protein, lipit, mu i khong, vitamin, ng,..
7

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
V d : - H t thc: chi m 6 12 kh i l ng h t G m: +) Protein: 35 - 45% +) ng: 6 - 8% +) Ch t bo: 8 - 9% +) VTM v khong: 11 - 14% +) Cellulose : 7 - 10% +) Pentozan: 15 - 17%

8

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
Do ch a nhi u ch t dinh d ng quan tr ng nn l p al ron d b oxy ho v bi n ch t trong i u ki n b o qu n khng t t. 3) N i nh : - N m sau l p al ron. y l thnh ph n chi m t l l n nh t trong cc thnh ph n c u t o nn h t. V d : Ng (b p): 7275% kh i l ng ton h t. La m: 82%.

9

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
-

T p trung ton b ch t dinh d ng ch y u c a h t. N i nh c a h t cng l n th gi tr c a h t cng t ng. +) H t giu tinh b t th n i nh ch a nhi u tinh b t: la m, ng, g o. +) H t giu d u: n i nh ch a nhi u d u: th u d u, l c,
10

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
N i nh l n i d tr nguyn li u h h p c a h t. - Ch t l ng h t c nh gi qua ch t l ng n i nh . V d : h t thc c n i nh trong th ch t l ng t t. Khi xay xt t b v v n v nt h t.
11

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
4) Phi h t: - V tr: th ng n m gc h t, cb ov b i l m m. Qua l m m phi nh n c y ch t dinh d ng ch y u duy tr s c s ng v pht tri n thnh cy khi h t n y m m.

12

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
-

C u t o: g m 4 ph n chnh: m m phi, r phi, thn phi v t di p. Phi h t chi m t 2-13% kh i l ng h t. Phi h t c ch a nhi u ch t dinh d ng c gi tr cao nh protein, lipit, gluxit, vitamin, 1 s enzyme,

13

14

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N


V d 2: Phi ng: chi m 10-11%, thnh ph n g m: +) Protein: 20% +) Lipit: 33-45% +) ng, tro: 7,5% +) Tinh b t: 5% +) Vitamin: E
15

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
-

Ngoi dinh d ng cao, phi l i c c u t o x p, ho t ng sinh l m nh nn phi d nhi m m v h h ng. Do h t c phi l n th ng kh b o qu n h n nh ng h t c phi nh .

16

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
II. C u t o gi i ph u m t s lo i c C th ng chia lm 3 ph n: v , th t c , li (n u c). H th ng cc lo i c th ng g p: s n, khoai lang, khoai ty, s n dy, dong,
17

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
1)

C u t o gi i ph u c s n

18

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
-

S n l lo i c c li (tim c ) n i t thn cy ch y d c theo c n ui c . C u t o: v g , v ci, th t s n, li s n. So v i cc lo i c khc th v c s n l lo i v d phn bi t v d tch nh t.

19

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
+) V g :  Chi m 0,5 - 3% kh i l ng c .  G m cc t bo c c u t o t cellulose v hemicellulose, h u nh khng c tinh b t.  V g l l p ngoi cng, s n si, mu nu th m, ch a cc s c t c tr ng. C tc d ng gi cho c r t b n, khng b tc ng c h c bn ngoi.
20

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
+) V ci:  Dy h n v g , chi m kho ng 8 - 20% tr ng l ng c .  G m cc t bo c c u t o b i cellulose v tinh b t (5 - 8%).  Gi a cc l p v l m ng l i ng d n nh a c , trong m c nhi u tanin, enzyme v cc s c t .
21

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
+) Th t s n (ru t c )  L thnh ph n chi m ch y u c a c s n, bao g m cc t bo c c u t o t cellulose v pentozan, bn trong l cc h t tinh b t v nguyn sinh ch t.  Hm l ng tinh b t trong ru t s n khng u. Kch th c h t tinh b t s n kho ng 15-80Qm.
22

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
S

n cng gi th cng c nhi u x . +) Li s n:  Th ng n m trung tm d c theo thn c , n i t thn n ui c .  Li chi m t 0,3 - 1% kh i l ng c . Thnh ph n c u t o ch y u l cellulose v hemicellulose.
23

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
B ng thnh ph n ho h c c a c s n
N c 70,25% 21,45% 0,4% 1,12%
24

Cellulose ng Tro

1,10% 5,13% 0,54%

Tinh b t Lipit Protein

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
2) Khoai ty: (solanum tuberosum L)

25

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
-

Khoai ty c l p v ngoi l m t l p da m ng b o v c v l p v trong m m, kh tch ra kh i ru t c . +) Gi a l p v trong c c cc m t bo m m v h th ng d n d ch c . Cc m ny ch a t tinh b t.

26

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
+) L p bn trong c a v ti p gip v i ru t c l h th ng mng bao quanh t o nn s phn l p gi a v v ru t c . Trn m t v c nh ng m t c . C cng to m t c cng r. Ru t c khoai ty khng c li, ch a nhi u tinh b t. Ru t c chi m kho ng 80 - 92% kh i l ng c t i.
27

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N


B ng: Thnh ph n ho h c c a khoai ty H.l ng% 75 18,5 1,1 2,1 Thnh ph n H.l ng % 0,18- 0,2 Ch t bo 0,9 1,0 Tro 1,5 ng 2,2 Cc ch t khc

Thnh ph n N c Tinh b t H p ch t Nit Cellulose

28

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
3) Khoai lang (Batatus edulis chois)

29

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
-

Khoai lang l lo i c khng c li. D c theo thn c c h th ng x n i ng n c v i ui c . Cc m t trn c a c c th l r c hay m m. C u t o khoai lang g m 3 ph n: v ngoi, v ci v th t c .

30

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
+) V ngoi: m ng, chi m 1% tr ng l ng c , g m nh ng t bo c ch a s c t , c u t o ch y u l cellulose v hemicellulose. Tc d ng: lm gi m cc tc ng t bn ngoi, h n ch s bay h i n c c a khoai lang trong qu trnh b o qu n.
31

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
+) V ci: chi m 5 - 12%, g m nh ng t bo ch a tinh b t, nguyn sinh ch t v d ch th . Hm l ng tinh b t v ci t h n th t c . +) Th t c : g m cc t bo nhu m c ch a:  Tinh b t  H p ch t ch a nit
32

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
N

c  ng  Gluxit

33

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
-

Khoai lang c nhi u nh a, trong nh a c c nhi u tanin. OXH Fe Tanin flobafen h.ch t mu en V v y trong ch bi n tinh b t khoai lang, s n ph m th ng b en do hi n t ng tanin b oxy ho.
34

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
III. C u t o gi i ph u, c i m hnh thi 1 s lo i rau: 1) C i b p: g m c thn trong v thn ngoi. Thn trong cng ng n th c gi tr cng cao.

35

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N


C ib p

36

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
2) C chua:

37

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
-

G m c v qu v th t qu . +) V qu m ng, ch a cc s c t , kh tch kh i th t qu . +) Th t qu c ng ch a s c t , ch a thnh ph n dinh d ng l ch y u.

38

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
Trong c chua c nhi u h t. Trung bnh m i qu c 50 350 h t. - Th ng ng i ta thu ho ch c chua khi c chua t chn nh t nh.
-

39

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
3) Su ho

40

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N

Su ho

41

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
- Cu ng l su ho nh , trn, di, phi n l c r ng c a khng u. - Sinh tr ng v pht tri n: thn phnh to gi ng hnh c u v ph n l n ch t dinh d ng t p trung ch y u y. - Hnh d ng: hnh c u, trn di, trn d t. - Kch th c ph thu c vo gi ng, i u ki n tr ng tr t v th i v .
42

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
4) M ng ty (asparagus):

43

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
M ng tr ng v m ng xanh

44

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
-

C gi tr dinh d ng v hi u qu kinh t l n G m c hai lo i: xanh v tr ng C u t o: v chi m 30% kh i l ng, th t ch a cc ch t khong ho tan: 7%, ng t ng s : 3%, protein 0,7% v vitamin C: 11 -16 mg%
45

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
5) N m n

46

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
-

L th c v t b c th p, khng c clorofil, giu cellulose. N m n g m c 5 lo i: n m r m c protein 2,66%, n m m c protein 3,98%, n m h ng c protein 12%, n m bo ng , n m mo. Ngoi ra cn c d a chu t, hnh c , t i,
47

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
IV. C u t o, gi i ph u, c i m hnh thi m t s lo i tri cy: 1. Cam

48

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
Hnh d ng: hnh c u, trn di, trn d t, hnh tr ng,, kch th c c ng r t khc nhau. - C u t o g m: +) V qu : c nhi u mu s c: vng t i, vng nh t, vng , V cam dnh ch t vo mi v v cam g m c hai lo i: & V ngoi: C c u t o ch y u l ch t s ng ng n ch n s thot h i n c.
49

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
L p v ngoi

L p v trong

50

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
&V

trong: c 2 l p t bo. L p c ch a s c t (flavedo), cc ti tinh d u l p mu tr ng v l p ci (alledo). Tri cam c nhi u mi (8-16). Mi cam ch a th t qu d i d ng tp cam. S h t t nhi u ph thu c vo gi ng cam, ma v v i u ki n tr ng tr t.

51

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
2. D a:

52

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
- Thu c lo i qu kp, bao g m nhi u qu c m trn m t tr c hoa. Kch th c, mu s c, hnh d ng thay i tu theo gi ng v i u ki n tr ng tr t. - K t ngoi vo trong d a c 3 ph n: v qu , th t qu v li.

53

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
+) V qu : c mu s c t vng n da cam, c phn chia thnh cc m t d a. M t d a to nh , nh n v nng su khc nhau tu thu c vo gi ng v i u ki n tr ng tr t. +) Th t qu : c mu vng nh t n vng s m, chi m t l l n nh t so v i cc thnh ph n khc. Cc ch t dinh d ng t p trung ch y u t i y. Hm l ng x trong th t qu c ng kh cao. +) Li: ch y d c t cu ng hoa n ch i ng n, nhi u x .
54

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
3. Chu i:

55

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
-

Tu theo gi ng m qu chu i c kch th c, hnh d ng, cong khc nhau. V chu i do l di pht tri n thnh, v dy m ng ph thu c vo i u ki n tr ng tr t v gi ng chu i Th t qu do b u nh y pht tri n thnh, th ng c mu vng, c u trc ch t ho c m m. Thnh ph n ch y u l cc ng n, ng a, vitamin, tinh b t.

56

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
4. Cc lo i khc: - Xoi: l lo i qu m t h t, c v dai, th t qu m ng n c, h t chi m kho ng 25-30% kh i l ng qu . - V i, nhn, chm chm: c v ng t, ci dy m ng ph thu c gi ng. - Na: hnh tim, v l i, th t qu mu tr ng, m n, v ng t th m.
57

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
Na xim qu to h n, d t, v ph ng c gai, th t tr ng ng, nhi u n c, chua. - Ngoi ra cn c v s a, thanh long, l nh ng lo i qu ch a nhi u dinh d ng, n mt, c n ng su t v r t ph bi n Vi t nam. c bi t trong th i gian g n y, thanh long l lo i qu xu t kh u c gi tr cao.
58

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
H ng xim Longan

59

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
Papaya

60

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
Siamese Custard- apple Custard apple

61

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
Plum Strawberry

62

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
Cashew apple Peach

Durian

63

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N

64

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N
Polemo (grapfruit)

65

A. C U T O GI I PH U M T S LO I NNG S N


Thanh long (blue dragon)

66

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
I. II. III. IV. V. VI.

Thnh ph n & c tnh chung c a kh i nng s n Kh n ng tan r i & t ng phn c p M t & tr ng r ng c a kh i nng s n Tnh d n nhi t & l ng nhi t dung Tnh h p ph , nh kh v ht m Dung tr ng v t tr ng
67

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
I. Thnh ph n &

c tnh chung c a kh i nng s n: I.1. M t s tnh ch t v t l c tr ng cho cc c u t ring l : - Hnh d ng (h t, c , qu , rau l, nh n, x x,) - Kch th c - Mu s c - Di n tch ti p xc - Th tch - Kh i l ng - Kh i l ng ring - Gc ma st v gc tr t
68

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
1.2. Thnh ph n c a kh i nng s n trong b o qu n: - Lo i nng s n m ta mu n thu ho ch/BQ. - Lo i nng s n khc gi ng loi v i lo i NS chnh - Cc c u t s ng khc. - Cc t p ch t h u c . - Khng kh t n t i cc khe h gi a cc c u t trong kh i nng s n. - H in c,
69

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
1.3 Bi n php kh c ph c tnh tr ng khng ng nh t v thnh ph n kh i nng s n tr c v sau nh p kho: c i m sinh - Nh p kho lo i nng s n c cng h c. - Lo i b m i t p ch t, su h i v VSV tr c khi a vo b o qu n v nh k ki m tra. - Thng gi t nhin ho c c ng b c. - Nh p kho ng k thu t & th c hi n cc bi n php ch ng hi n t ng t phn lo i.
70

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
I.4.
-

c tnh chung c a kh i nng s n: a thnh ph n Kh n ng tan r i & t ng phn c p M t v r ng kh i nng s n Tnh d n nhi t & truy n nhi t Tnh h p ph v nh cc ch t kh, h i m H h p c a nng s n trong b o qu n S t chn c a nng s n v cc bi n i sinh ho khc x y ra trong kh i nng s n
71

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
II. Kh n ng tan r i & tnh t ng phn c p II.1. Tnh tan r i c a kh i nng s n:


Khi ni m

tan r i c a NS:

Nhi u c th t p h p l i thnh m t kh i

h t. V tr c a chng trong qu trnh BQ h u nh khng thay i nh ng c kh n ng bi n ng m t m c nh t nh. Kh n ng ny g i l tnh tan r i hay tnh l u ng.
72

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
 -

Cc y u t ph thu c: Hnh d ng, kch th c, ng u, tr ng thi bn ngoi c a nng s n. T p ch t c a kh i nng s n (%). Thu ph n c a nng s n. Thao tc k thu t trong v n chuy n h t. Th i gian b o qu n.

cao h t ch t x p trong kho.

73

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
i l ng & PP xc nh tan r i c a kh i nng s n: - Gc nghing t nhin (gc t nh t i) - Gc tr t: ph thu c vo m t ph ng, con ng i, ph ng php l y m u,  ngh a c a tan r i: - S b ki m tra ph m ch t c a nng s n, c bi t l nng s n kh.

74

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
-

D dng ch a nng s n d ng r i trong cc d ng c ng khc. H n ch c nh ng h h i trong qu trnh b o qu n. Tnh s c b n t ng kho. Mang ngh a trong vi c ng gi hay xu t nh p kho.
75

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
TT Tn h t 1 Thc 2 Ng 3 La m 4 ut ng Gc nghing TN (o) 34-45 30-40 23-38 24-32 27-34 Sai khc (o) 10 10 15 8 7
76

5 V ng (m)

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
II.2. Tnh t ng phn c p  Khi ni m: Kh i nng s n (kh i h t) khi di ng th ton th cc c th ch u tc ng t ng h p c a i u ki n ngo i c nh, c tnh v t l c a b n thn t o nn s phn ph i m i, lc ny cc h t c tnh ch t t ng t nhau s c xu h ng t p trung l i m t ch . Hi n t ng ny g i l t ng phn c p c a h t.
77

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n


Khi h t r i t trn cao xu ng hnh thnh m t kh i hnh chp, h t ch c v t p ch t n ng u t p trung gi a kh i, h t lp, h t v v t p ch t nh t p trung xung quanh kh i h t. Khi h t t kho ch y ra c ng pht sinh t ng phn c p nh v y. H t ch c v c KLR ch y ra tr c, r i m i n cc h t ph m ch t km v t p ch t nh ch y ra sau.
78

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
 Tnh

t ng phn c p ph thu c: - Ch t l ng nng s n - T l t p ch t & lo i t p ch t l n vo. - Qu trnh v n chuy n v k thu t nh p kho, xu t kho.  ngh a:

79

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
nh h ng x u n cng tc gi gn ch t l ng c a kh i nng s n kh, d ng h t. +) Tnh ng u c a h t gi m th p, nh h ng n chnh xc khi l y m u ki m nghi m. +) Gy h i cho kh i nng s n c n b o qu n.
80

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
V d : H t lp, v , t p ch t nh t p trung

l i m t ch , chng d ht m v h h p m nh, s sinh nhi t t o i u ki n cho vi sinh v t ho t ng.

S

d ng phn lo i nng s n kh d ng h t c ch t l ng t t, x u v lm s ch h t.
81

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
 Bi
-

n php h n ch tnh t phn lo i: Nh p kho nng s n c ch t l ng ng u, s ch s v t b l n t p ch t. Nh p v xu t nng s n kh d ng h t vo kho ph i nh p nhng, th ng dng cc chp nn t ng quay. Th ng xuyn co, o lm gi m b t hi n t ng t phn lo i.
82

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
III. M t & tr ng r ng c a kh i nng s n  Khi ni m: - Ta c m t kh i h t, g i kho ng khng gian m kh i h t chi m trn th c t l V trong : th tch h t chi m l V1, kho ng cch gi a cc h t v cc kho ng khng gi a h t l V2. Khi : +) M t h t T = (V1 / V) * 100% Hay T = ((V V2)/ V) *100% +) tr ng r ng R = 100 T hay R = ((V V1)/V) * 100% tr ng r ng t ng th m t gi m.
83

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
 -

Nh ng y u t ph thu c: Hnh d ng c a nng s n & tnh ch t b m t c a nng s n. Kch th c c a nng s n ( ng u) Ph ng th c nh p kho, v n chuy n. cao c a kh i nng s n, hnh th c kho, l ng h t b o qu n trong kho. Hm l ng n c. Dung tr ng t nhin. T l t p ch t & lo i t p ch t l n vo kh i NS.
84

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
STT 1 2 3 4 Tn nng s n Thc (la) Ng B t Khoai, s n kh tr ng r ng (%) 50-56 35-55 35-40 60-75
85

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n

-

ngh a trong cng tc b o qu n NS: Khng kh, h i m, nhi t d dng i l u. Thng gi c ng b c gi i phng nhi t, m v khng kh c . Xng h i thu c tr d ch h i & u i c h i thu c c sau khi x l.
86

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
IV. Tnh ch t nhi t c a kh i h t: IV.1. Tnh d n nhi t:  Khi ni m: Xt m t kh i h t, ta th y: - t0tt kh i h t > t0bng kh i h t - L ng nhi t to ra mi tr ng Q (Qhat, Qvsv, Qctrung) - Hm l ng m, kh CO2

87

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
Ta th y c s chnh l ch nhi t , p su t gi a mi tr ng trong kh i nng s n v mi tr ng b o qu n khng kh d ch chuy n ra ngoi.  D n nhi t th ng theo 2 con ng: ti p xc v i l u.  i l ng bi u th ( c tr ng) cho tnh d n nhi t l h s d n nhi t (E).
88

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
-

HSDN l l ng nhi t truy n qua 1m2 c a kh i h t dy 1m trong 1 gi lm cho nhi t gi a l p trn v l p d i chnh nhau 10C. n v (kcal/m.gi .0C). Eh = 0,1 - 0,2 (kcal/m.gi .0C). t = 200C: Ekk = 0,0217 (kcal/m.gi .0C). En = 0,510 (kcal/m.gi .0C).
89

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
Y -

u t ph thu c c a d n nhi t: h ng c a kh i h t. Hm l ng n c c a h t. H t kh x p t ch u nh h ng c a mi tr ng. S chnh l ch nhi t . C u t o h t, tr ng thi b m t c a kh i h t.

90

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
-

Di n tch b m t c a h t.

91

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
 Kh

n ng ng d ng: - Nh c: +) Nhi t thay i nh h ng n s c s ng c a h t, hng lo t cc bi n i x y ra, t o i u ki n thu n l i cho vsv ho t ng. +) B c nng pht hi n. , b c nng i m, kh

92

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
+) B c nng v h h ng m , n u khng pht hi n s m s gy t n th t l n. +) Tch t nhi t ho c t n hao khi gia nhi t

93

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
u: +) Kh i h t t b nh h ng i u ki n th i ti t bn ngoi trong m t kho ng th i gian t ng i. +) H n ch c nh ng thay i c a kh i h t do t bn ngoi. +) th i gian x l nhi t tch t .
-

94

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
IV.2. Nhi t dung ring (kcal/kg.0C)  nh ngh a: L l ng nhi t c n thi t lm t ng nhi t c a 1 kg h t ln 10C.  Y u t ph thu c: - Hm l ng n c, thnh ph n ho h c. - T l thnh ph n cc lo i ch t khc. - Nhi t . - T p ch t trong kh i h t.
95

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
Ta th y Cn = 2Ch, do h t c hm l ng n c cng cao th l ng nhi t dung c a chng cng l n. N u khng lm kh nh h t tr c m tr c ti p lm kh b ng my s y th nhi t h t t ng cao, c th lm h t gi m ho c m t s c s ng. ng th i nhi t l ng c n cho qu trnh s y c ng t ng cao. V v y sau khi thu ho ch xong c n ph i ph i h t tr c, v a kinh t v a hi u qu , an ton cho h t nh t Lm l nh h t v lm kh h t tri t tr c khi nh p kho l an ton.
96

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
 Cng

th c tnh:
C

xc nh l ng C, ta dng cng th c sau: C0 (100 - W) + CA W C= , kcal/kg. 100 Trong : C0: NDR v t li u (h t) tuy t i kh W: hm l ng n c c a h t CA: NDR c a m, CA = 1 kcal/ kg. C C: NDR c a h t c W nh t nh

97

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
Q C= , kcal/kg. m.(t C: nhi t dung ring c a h t Q: Nhi t l ng c n thi t m: Kh i l ng v t li u (NS) (t: Chnh l ch nhi t

98

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n  ngh a:

Sau khi tnh c l ng nhi t dung, ta tnh c l ng nhi t c a h t to ra trong th i gian b o qu n v nhi t bnh qun trong thng c a mi tr ng b o qu n xc nh ct c lm l nh h t. V d : H t c C = 0,45kcal/kg.0C, Q to ra khi lm l nh 2 t h t xu ng 10C Q = 0,45 x 2 x 100 = 90kcal.
99

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
V. Tnh h p ph ch t kh v h i n c  Hi n t ng: - H t kh t t ng W trong mi tr ng m, h t m t gi m W trong mi tr ng b o qu n kh. - H t b nh h ng mi c a mi tr ng b o qu n. C khi gi i phng c ho c khng gi i phng c mi l .
100

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
 Nguyn

nhn: Do c u trc khng ch t c a h t ng c c (kho ng tr ng gi a cc c u t , h th ng mao d n lin k t n i bo v i mi tr ng bn ngoi). Do b n ch t a pha mang i n c a h th ng c th s ng.
101

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
-

Do kh i h t c r ng, do h i m v kh c th b h p ph vo h t. Khi qu trnh h p ph l h p ph b m t th c th gi i phng ch t h p ph b ng nhi t v cc l c c h c. Khi qu trnh h p ph th c ch t l qu trnh ho h c t o thnh cc lin k t b n v ng v i cc thnh ph n ho h c c trong h t. Lc ny ta khng th gi i phng c ch t h p ph b ng cc bi n php thng th ng.
102

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
nh h ng n ch t l ng b o qu n (l i & h i) - Cho php s d ng ch t xng h i di t vi sinh v t, cn trng. +) Gi i phng mi v l c a mi tr ng v thu c st trng. +) Ph i kh, s y h t, - D dng h p ph mi c a mi tr ng v mi c a hng ho bn c nh, lm gi m gi tr c m quan, gi tr dinh d ng c a ng c c.

103

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
 Kh

c ph c: V sinh kho s ch s tr c khi s d ng b o qu n ng c c. Khng b o qu n chung v i cc m t hng c mi khc. Ph i thng gi gi i phng mi sau khi xng h i. Dng thu c xng h i gi i phng h p ph .
104

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
V.1. Tnh h p ph ch t kh a. Cc khi ni m: - L ng ch t kh c kh i h t h p ph g i l dung l ng h p ph . - T c h p ph ch t kh l l ng ch t kh m kh i h t h p ph c trong m t n v th i gian. - C hai m c : h p ph b m t v h p ph su.
105

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
- Qu trnh ch t kh b h p ph m t i u c gi i phng m t ph n ki n no ho c ton b t kh i h t ra mi tr ng xung quanh g i l qu trnh gi i h p ph . b. T c h p ph v gi i h p ph ph thu c: - Tnh ch t ho h c c a th kh - p su t v nhi t khng kh - K t c u c a b n thn h t v thnh ph n ho h c c a h t.
106

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
c. Dung l ng h p ph ch t kh ph thu c: - Th i gian h p ph - N ng th tch kh c a mi tr ng - Tnh ho t ng c a th tch kh trong mi tr ng. nh h ng c a nhi t khng kh. - C ut oh t - Di n tch b m t h p ph
107

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
V.2. Tnh ht m c a h t Tnh n ng h p ph v gi i h p ph b t n c c ah t c g i l tnh ht m c a h t. Tnh ht m c a h t ph thu c vo thnh ph n ho h c c a h t, k t c u t bo v t l keo a n c c a h t. V.3. N c cn b ng c a h t: Khi t c h p ph v gi i h p ph n c trong h t b ng nhau th lc hm l ng n c trong h t c g i l hm l ng n c cn b ng.
108

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
N c cn b ng c a h t ph thu c vo gi ng lo i, thnh ph n ho h c, i u ki n ngo i c nh. - ngh a: C quan h v i ho t ng sinh l v tnh an ton c a h t khi BQ. Ngoi ra s phn b m khng ng u trong kh i h t c ng gy nh h ng n tnh an ton c a h t khi b o qu n. V d : B ng hm l ng n c cn b ng c a m t s nng s n 200C
109

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
S Tn nng TT s n 1 2 3 4 Thc G o Ng u t ng mt 50 11,4 12,0 11,9 60 12,5 13,0 13,9 7,7 ng 70 13,7 14,6 15,9 9,1 i (%) 80 15,2 16,0 16,9 11,2 90 17,6 18,7 19,2 16,2
110

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
VI. Dung tr ng v Kh i l ng ring Dung tr ng v KLR c lin quan m t thi t v i nhau. Kh i l ng ring bi u hi n tnh ch t c th , dung tr ng bi u hi n tnh ch t qu n th . VI.1. Dung tr ng (Bulk density)  nh ngh a: L tr ng l ng tuy t i c a h t ch a trong 1 n v dung tch nh t nh. n v th ng l g/l, kg/m3
111

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
Y

u t ph thu c: Gi ng lo i nng s n. Kch th c, hnh d ng h t nng s n. c tnh b m t. thu n. C u t o v thnh ph n ho h c h t NS. Hm l ng n c (W th p th DT cng l n) Lo i t p ch t v t l t p ch t l n vo.
112

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
 Kh

n ng ng d ng ( ngh a) - Lm ch tiu nh gi ph m ch t h t. - Tuy nhin do nhn t nh h ng t i chng t ng i ph c t p, khi ki m nghi m n u khng tnh ton th kh trnh kh i gi i thch sai, nh ng lo t t t x u.  V d : H t d u c W = 17,1%, DT = 672,5. H t d u c W = 14,4% th DT = 674,9
113

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
 Ch

: Ngoi ra dung tr ng v h ng c a h t cn c quan h nh t nh. chn h t cng cao th h t cng ch c, tr ng r ng gi m th p v dung tr ng t ng ln. Quan h gi a dung tr ng v hm l ng n c c a h t t ng i ph c t p. V DT c a cc gi ng c s sai khc r t l n, nhn chung dung tr ng c a la n c thay i nhi u h n la m.
114

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
VI.2. Kh i l ng ring c a h t  nh ngh a: L kh i l ng c a m t th tch h t th c nh t nh. n v kg/m3  Y u t ph thu c: - C u t o h t. i u ki n sinh tr ng pht d c c a cy.

115

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
chn sinh l: h t c chn cng cao th ch t l ng dinh d ng tch lu cng nhi u, h t s ch c v t tr ng s t ng cao. i v i cy h d u th ng c l i.  ngh a: - S d ng ch n l a v x l gi ng. - L ch tiu nh gi ph m ch t h t v o chn sinh l c a h t.
116

B. Tnh ch t v t l c b n c a h t nng s n
 

Ch : Trong qu trnh b o qu n, c bi t d i i u ki n t0 v cao, h t h h p m nh, tiu hao dinh d ng, t tr ng gi m th p & nh h ng n ch t l ng h t. Dung tr ng v t tr ng c quan h v i nhau khi gi a chng c s nh t tr, chng c s t ng gi m nh nhau. Tnh quy lu t ny ch th hi n nh ng h t c cng m t . Gi a cc lo i h t khc nhau th t tr ng c a chng khc nhau.
117