Harvard bn v khng hong gio dc i hc VN

i An Tun Vit Nam 10:01' AM - Th hai, 21/09/2009 Tun Vit Nam xin gii thiu ni dung c bn ca bn bo co trong khun kh Asia Programs ca Trng lnh o Kennedy thuc H Harvard, do hai tc gi Thomas J. Vallely v Ben Wilkinson thc hin vi ta : Gio dc i hc - cao ng Vit Nam: Khng hong v i ph. Chng ti bt u bng vic phn tch tnh nghim trng ca cuc khng hong v nhng nguyn nhn cn bn ca n. Sau , chng ti xem xt cc nhn t ch yu Chnh ph Vit Nam, ngi dn Vit Nam v cng ng quc t - ang phn ng nh th no trc tnh hnh ny. Chng ti i n kt lun bng vic nhn mnh tm quan trng ca vic i mi v mt th ch nh mt thnh t cn thit ca mt qu trnh ci cch hiu qu. (Cc tc gi bo co)

Quy m ca cuc khng hong Rt kh phng i tnh cht nghim trng ca nhng thch thc ang t ra vi Vit Nam trong gio dc i hc - cao ng (H - C). Chng ti tin rng nu khng c mt s ci cch khn cp v cn bn i vi h thng gio dc H - C, Vit Nam s khng t c ng mc tim nng to ln ca mnh [1]. S pht trin kinh t ng v ng Nam cho thy quan h mt thit gia pht trin v gio dc H - C. Cho d trong cc nc v vng lnh th thnh vng nht khu vc Hn Quc, i Loan, Singapore, v gn y l Trung Quc - mi ni u i theo nhng con ng pht trin c o, nhng im chung trong thnh cng ca h l s theo ui nht qun mt nn khoa hc v gio dc H C cht lng cao. Mt s nc tng i km thnh cng hn ng Nam Thi Lan, Philippines v Indonesia - li l mt cu chuyn mang tnh cnh bo. Nhng nc ny ni chung khng t c cht lng cao trong khoa hc v gio dc H C v h tht bi trong vic pht trin nhng nn kinh t tin b. khng phi l mt im tt cho tng lai nu cc trng i hc Vit Nam tt hu xa so vi chnh nhng lng ging ng Nam khng my ni bt ca h. Vit Nam khng c mt trng i hc no c cht lng c cng nhn. Khng c mt c s no ca Vit Nam c tn trong bt c danh sch c s dng rng ri no (nu nhn nh trn cn cha r rng) tp hp cc trng i hc hng u chu . V

phng din ny th Vit Nam khc xa vi c nhng nc ng Nam khc, hu ht cc nc ny u c th kiu hnh v t nht mt vi c s c ng cp. Cc trng i hc Vit Nam phn ln b c lp khi cc dng chy kin thc quc t [2], nh nhng g th hin qua s liu ngho nn ti thng k di y: Bi vit c xut bn trn cc tp ch khoa hc nm 2007 C s Quc gia S bi vit i hc tng hp Quc gia Seoul Hn Quc 5.060 i hc tng hp Quc gia Singapore Singapore 3.598 i hc tng hp Bc Kinh Trung Quc3.219 i hc tng hp Phc an Trung Quc2.343 i hc tng hp Mahidol Thi Lan 950 i hc tng hp Chulalongkorn Thi Lan 822 i hc tng hp Malaya Malaysia 504 i hc tng hp Philippines Philippines 220 i hc Quc gia Vit Nam (H Ni Vit Nam 52 v thnh ph HCM) Vin Khoa hc v Cng ngh Vit Vit Nam 44 Nam
Ngun: Science Citation Index Expanded, Thomson Reuters

Cc trng i hc Vit Nam cha sn sinh c lc lng lao ng c trnh nh i hi ca nn kinh t v x hi Vit Nam. Cc cuc iu tra do cc hip hi thuc Chnh ph thc hin cho thy khong 50% sinh vin tt nghip i hc Vit Nam khng tm c vic lm ng chuyn mn, mt bng chng cho thy s thiu lin kt nghim trng gia ging dy v nhu cu ca th trng. Vi hn 25% chng trnh hc i hc l dnh cho cc mn bt buc qu nng v tuyn truyn chnh tr, khng phi bn khon nhiu v vic sinh vin Vit Nam c trang b rt km cho c vic i lm ln vic i du hc. C th ly vic Intel tm cch thu tuyn k s cho c s sn xut ca h thnh ph HCM lm v d minh ho. Khi cng ty ny thc hin mt cuc kim tra nh gi theo tiu chun vi 2.000 sinh vin CNTT Vit Nam, ch c 90 ng c vin, ngha l 5%, vt qua cuc kim tra, v trong nhm ny, ch c 40 ngi c trnh ting Anh t yu cu tuyn dng. Intel xc nhn rng y l kt qu t nht m h tng gp nhng nc m h u t. Cc nh u t Vit Nam v quc t cng cho rng vic thiu cc cng nhn v qun l c k nng l cn tr ln nht i vi vic m rng sn xut. Cht lng ngho nn ca gio dc i hc cn c mt ng khc: i lp vi nhng ngi cng th h n v Trung Quc, ngi Vit Nam thng khng th cnh tranh c lt qua nhng khe ca

hp ca cc chng trnh i hc cao cp M v chu u. Ch s sng to Quc gia S bng sng ch c cp nm 2006

Hn Quc 102.633 Trung Quc Thailand Malaysia Vit Nam 26.292

Singapore 995 158 147 0

Philippines 76

Ngun: World Intellectual Property Organization, 2008 Statistical Review

Nguyn nhn khng hong Di sn lch s Nhng vn m Vit Nam ang i mt trong gio dc H C hin nay l mt phn hu qu ca lch s hin i ca t nc ny. Ch thc dn Php cai tr Vit Nam t na sau th k 19 n tn nm 1945 u t rt t i vo gio dc cp ba, thm ch l so vi cc cng quc thc dn khc. Hu qu l, Vit Nam b l ln sng ci cch th ch trong gio dc H C trn qua phn ln khu vc chu u th k 20. Trong giai on ny, rt nhiu c s gio dc H C hng u ca khu vc c thnh lp. Hu qu l sau khi ginh c lp, Vit Nam ch c mt nn tng th ch rt yu t xy dng ln. (iu ny tri ngc hn vi Trung Quc, hu ht cc trng i hc u bng ca nc ny hin nay u c thnh lp vng chc t trc cch mng). Qun l Nguyn nhn trc tip nht ca cuc khng hong ngy nay l s tht bi ngim trng trong qun l. Cc trng i hc c cht lng, t Boston n Bc Kinh, u c nhng nhn t ch cht nht nh m Vit Nam hin ang rt thiu [3]. T tr: Cc c s hc thut Vit Nam vn chu mt h thng qun l tp trung ho cao . Chnh quyn trung ng quyt nh s lng sinh vin cc trng c php tuyn, v (trong trng hp cc trng i hc cng lp) lng tr cho cc ging vin i hc. Ngay c nhng quyt nh mang tnh thit yu i vi vic vn hnh mt trng i hc nh

vic lp khoa cng do h thng qun l tp trung ho ny kim sot. H thng ny hon ton khng khuyn khch cc trng v hc vin cnh tranh hay i mi. Th lao c tr cn c vo thm nin, v lng cng thp n ni cc ging vin i hc phi i m rt nhiu c th m bo cuc sng. Khc hn vi Trung Quc, Vit Nam vn cha thc s khuyn khch ngi Vit Nam hc nc ngoi.

Cc th sinh trong k thi i hc. nh: VNN La chn da trn thnh tch: Tham nhng lan trn v vic mua bn bng cp, hc hm, hc v l rt ph bin [4]. Cc h thng nhn s i hc u m m v vic b nhim thng da trn nhng tiu chun phi hc thut nh thm nin, l lch gia nh v chnh tr, v cc mi quan h c nhn. Cc khoa v cc cp hnh chnh cao hn c xu hng do cc c nhn tng c o to Lin X hay ng u nm gi, nhng ngi ny khng ni c ting Anh v, trong khng t trng hp khng mn m vi cc ng nghip tr c o to phng Ty. Cc mi lin h v tiu chun quc t: Sn sinh kin thc l vic ca mt doanh nghip khng bin gii, nhng cc c s hc thut Vit Nam li thiu nhng mi lin h quc t c ngha. Trn thc t, cc hc gi tr c o to nc ngoi thng xuyn ly l do trnh lm vic trong cc c s hc thut Vit Nam l h lo s khng th gn b vi lnh vc ca mnh. Nh GS. Hong Ty miu t, gii hc thut Vit Nam rt hng ni v khng nh gi bn thn theo cc tiu chun quc t. Trch nhim gii trnh: Cc trng i hc Vit Nam khng chu trch nhim trc cc c ng bn ngoi, v ng trch l trong c c nhng ngi tuyn dng. Trong ni b h thng cng lp, vic rt vn khng lin quan n cng vic hay cht lng theo bt c hnh thc ng k no. Tng t, kinh ph nghin cu ca Chnh ph cng khng c cp mt cch c cnh tranh m ch yu c coi l mt hnh thc b sung lng. V c

qu nhiu ngi thm mun nhng cnh ca hp vo cc trng i hc - ch 1/10 ngi Vit Nam tui hc i hc c tuyn sinh vo cc trng sau ph thng nn cc trng i hc Vit Nam khng phi chu p lc i mi no. H c mt th trng b giam cm, v du hc ch l s la chn ca mt thiu s rt nh. T do hc thut: Ngay c khi so snh vi Trung Quc, cc trng i hc Vit Nam cng thiu ng lc tri thc mt mc ng k. Ngay c khi cc trng i hc ang dn c php ni lng hn, vn c mt mng li cc kim sot v kim ch chnh thc v khng chnh thc m bo rng cc trng i hc vn tip tc suy tn v tri thc trong khi cc cuc tranh lun trong x hi ngy cng si ni hn. C mt s n trong lun im trn. Trc ht, ro cn chnh i vi vic cho ra nhng kt qu ci thin hn trong gio dc H C li khng phi l chuyn ti chnh. Trn thc t, tnh theo t l trong GDP, Vit Nam chi nhiu cho gio dc hn nhiu nc khc trong khu vc. Con s ny cn cha tnh n s tin ln m chnh cc gia nh Vit Nam u t vo gio dc cho con ci h, nh v nc ngoi. Nhng tiu tin nh th no li l chuyn khc. Th hai, u t vo du hc vn cha ci thin h thng. Nu mi trng chuyn mn khng c i tu, s khng c nhiu ngi Vit Nam c o to nc ngoi mun quay v lm cng tc ging dy

Ch thch
1.

c s phn tch h thng v so snh v nhng thch thc chnh sch i vi Vit Nam, xem Choosing Success: The Development of East and Southeast Asia and Lessons for Vit Nam, ti: http://www.innovations.harvard.edu/showdoc.html?id=98251.
2.

H thng i hc Vit Nam b nh hng nng n t h thng hc thut ca Lin X, trong cc trng i hc v c bn l cc c s ging dy, cn nghin cu l vic ca cc vin nghin cu. Chnh ph Vit Nam ang n lc y mnh hot ng nghin cu ti cc trng i hc nhng cha thnh cng, nguyn nhn c nu di y. Theo Bng 1, cc vin nghin cu ca Vit Nam cng khng hot ng tt lm.
3.

Phn tch ca chng ti v nhng tht bi trong qun l ca Vit Nam chu nh hng t nhng tm hiu ca Task Force v gio dc H C, do WB v UNESCO tp hp, do GS. Henry Rosovsky ca H Harvard v GS. Mamphela Ramphele ca H Cape Town lm ng ch tch. Trong bo co cui cng ca mnh, Peril and Promise: The Challenges of Higher Education in Developing Countries, Task Force kt lun rng qun l l ro cn c bn ph bin i vi vic t c nhng kt qu tt. (C ti http://www.tfhe.net/). GS. Rosovsky l c vn ca Vin Ash trong cc hot ng lin quan n ci cch th ch Vit Nam.
4.

Cn phi nhn mnh rng mt trong nhng thnh t ca h thng i hc gip n khng

b tham nhng v ch ngha thn hu lm cho qu qut l cc k thi tuyn sinh i hc. Chnh ph phi huy ng rt nhiu ngun lc ng k m bo qu trnh thi c khng c gian ln. Kt qu l, nhng sinh vin c nhn vo hc l nhng sinh vin ti nng v nhiu ngi c th thnh cng trong vic b sung cho cc gio trnh c k bng cch t hc. Ngun: Tun Vit Nam