NI DUNG CHNH

I. NGHIN CU CU TRC CHI TIT B XNG HEO: Kin thc gio khoa v b xng heo trong gio trnh Gii phu sinh l vt nui c gii thiu ton vn phn Ph lc 1. Nhng kt qu nghin cu c chng ti trnh by tip sau y, gm phn l thuyt c km theo nhiu hnh chp xng c ch dn. Bn cnh B xng heo c phc dng v trnh by; l minh ha c th cho kt qu nghin cu. Trong phn l thuyt, c nhng thng tin khng c v nhng thng tin khc so vi gio trnh, s c chng ti trnh by km theo nhng hnh chp minh ha ng thi km theo mu vt l b xng heo. Nhng kt qu nghin cu c c t mu vt l mt b xng thng phm, c thu t mt con heo ging lai yorkshire c, nng 95kg mua t l m huyn Ging Trm, tnh Bn Tre. A. CU TRC CHI TIT XNG U: Xng u gm s (Cranium) v xng hm di (Mandibula); khp nhau bi khp ng duy nht l khp thi dng - hm di. (Hnh 1) S gm s no (Neurocranium) v s mt (Sphanocranium), do cc xng chn v xng l khp bt ng vi nhau thnh mt hp s.

3 4 5 6

8 9 7 Hnh 1:Xng u: 1.xng thi dng-Temporal 2. mt 3.xng trn -Frontal 4.xng g m Zygomatic 5.xng mi-Nasal 6.xng trc hmPremaxillaire 7.l cm 8.xng hm di -Mandibula 9.ngnh ln xng hm di. 1. S no (Neurocranium): gm cc xng: (Hnh 2, Hnh 3) a. Xng trn (Frontal): C 2 xng trn phi v tri: F1 v F2, xng trn l xng dt, pha trc hp s, dc 450, to thnh phn ln trn v trn mt. Pha trn khp vi 2 xng nh, pha trc khp vi 2 xng mi, 2 bn v di khp vi xng g m, xng sn v xng bm. b. Xng nh (Parietal): C 2 xng nh phi v tri: P1 v P2, khp nhau bi ng dc gia, to nn phn li cao ca s no; khp pha trc vi 2 xng trn, pha sau khp vi xng trn chm, 2 bn v di khp vi 2 xng thi dng. c. Xng chm (Occipital): C 3 xng chm: mt xng trn chm (Supraoccipital), khp vi 2 xng bn chm (Paraoccipital), hnh thnh nn mt sau v mt phn nn ca hp s. Ni tip gip 3 xng c l chm (Magnum). C 2 mu chm, khp vi t sng c 1 (t Atlas), to c ng ln xung ca s.

- Xng trn chm hnh ch nht, dng ng, b trn khp vi 2 xng nh, hai bn vi hai xng thi dng, hai bn v pha di khp vi 2 xng bn chm. - Hai xng bn chm c hnh dng c bit, khp vi thn xng bm pha trc, hai bn vi hai xng thi dng. d. Xng thi dng (Temporal): Gm hai xng thi dng phi v tri: xng T1 , T2. hai bn v sau hp s, pha trn khp vi xng nh, pha sau vi xng chm, pha trc vi 2 xng g m, pha di vi cnh xng bm. e. Xng bm (Sphenoidal): L phn chnh ca nn s gm 1 thn v 2 i cnh. Thn xng bm khp pha sau vi xng chm, pha trc vi xng sn v vi 2 xng trn, 2 bn khp vi 2 xng thi dng, cc cnh bm gp phn to thnh mt. f. Xng sn (Ethmoidale): L thnh phn pha trc ca nn s v nm xen gia cc xng u mt. Cu to rng thnh cc xoang. 6 7

Hnh 2: S-cranium-mt trn: 1.xng trc hm 2.xng mi 3.xng trn 4.xng nh5.xng chm 6.xng thi dng 7.xng g m.

8 7

1 0 0

1 1

1 2

6 5 1 4 2 3 Hnh 3: S( ly i xng chm1)-Nn s: 1.xng khu ci -Palatine 2.rng hm 3.xng g m 4.xng thi dng 5.khoang cha no b 6.xng nh 7.li cu chm 8.thn xng bm 9.xng trn 10.xng bm-Sphenoid 11.xng l ma -Vomer 12.xng hm trn-Maxillaire. 2. S mt (Planchnocranium): Gm cc xng: (Hnh 4, Hnh 5, Hnh 6) a. Xng mi (Nasal): Gm 2 xng mi phi v tri: N1 v N2, 2 xng mi mng, khp nhau bi ng gia, pha trn khp vi 2 xng trn, 2 bn pha sau vi xng hm trn, pha trc vi xng trc hm. Xng mi di v nghing, hnh thnh b mt trn ca mm. b. Xng trc hm (Premaxillaire): Gm 2 xng phi v tri Pr1 v Pr2 pha trn khp vi xng mi, pha di khp vi 2 xng hm trn. Xng trc hm gp phn to thnh mi. c. Xng ng cun (Concha nasalis): Gm 2 xng phi v tri: Cn1 v Cn2, xng nm trong khoang mi, gn vo mt trong xng hm trn v cun ngc chiu nhau thnh hai ng cun. ` d. Xng hm trn (Maxillaire): Gm 2 xng ln M1 v M2, pha trn khp vi 2 xng mi, vi 2 xng trc hm pha trc, pha sau khp vi xng g m. B di xng hm trn c cc l chn rng vi cc rng hm, rng nanh v rng ca. Xng hm trn l thnh phn chnh ca hm trn, ng thi tham gia hnh thnh hc mt, hc mi, vm ming. 9

e. Xng g m (Zygomatic): C 2 xng g m phi v tri, xng Z1

v Z2, vi 2 cung xng g m hai bn to thnh mt vm pha hai bn ca hp s. Xng khp vi xng hm trn, pha trn vi xng trn, xng thi dng, pha di khp vi xng bm v xng hm trn, xng g m to nn phn ngoi b di ca mt. f. Xng l (Lacrymal): Gm 2 xng rt nh, kh quan st t bn ngoi mt di mt. g. Xng khu ci (Palatine): Gm 2 xng phi v tri Pa1 v Pa2. Phn nm ngang ca xng khu ci to nn vm khu ci, ngn cch khoang mi vi khoang ming. h. Xng l ma (Vomer): L mt phin xng mng nm ngoi v sau xng khu ci, xng c phn sn tip ni to nn vch ngn dc 2 khoang mi. i. Xng hm di (Mandibula): L xng to nht ca xng u, c mt ng gia pha trc l di tch ca 2 xng dnh nhau t rt sm giai on phi thai. Xng gm thn v hai ngnh hm. u trn ca ngnh khp ng vi hai xng thi dng ca s. Mt ngoi c l cm mch mu v thn kinh chui qua. B trn thn xng c cc l chn rng, cm cc rng hm vi cc mu rng khp rt st vi rng hm trn.

10

2 3

5 1

1 1 7 1 1 5 3 9 1 0 4 Hnh 4:S-mt bn: 1.xng chm-Occipital 2.xng nh 3.xng trn 1 4.xngl -Lacrymal 5.xng mi 6.xng trc hm 7.xng hm trn 8.xng g m 9. mt 10.xng thi dng 11.xng chm 12.li cu xng chm 13.rng hm 14.rng nanh 15.rng ca. 8 8 7 6 1 5 2

1 2

4 9 3 Hnh 5: S-xng mt: 1.xng g m 2.xng l ma 3.xng hm di 4.xng trc hm 5.xng ng cun Concha nasalis 6.xng mi 7.xng trn 8.xng nh 9.rng ca.

11

9 6 7 1 2

Hnh 6: S mt sau : 1.xng g m 2.xng chm 3.hai li cu xng chm 4.l chm-Magnum 5.xng chm1 6.xng nh-Parietal( R) 7.xng thi dng 8.xng bm. 9.xng sng.

12